FRAN C I CA

IOANNIS GOROPII

B E C A N I.

Ex officina Chriftophori Plantini Architypographi Regij.

do. Io. L X X X.

bouLTOüî j^cSri'

ÎJI.Î jJlobjJOLI J^putiuî

. A E K L î

s E R E N I s s I M V M

ET C H It. I S TI AN I S S I M VM'

K EG EM HENRICVM III. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

i - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 'GU

F R A N C.I Æ E T P O L O N I Æ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Vm in manibvs mets varia opera Ioannis Go-ropij Becani effent,Chriftia-nifsime Rex, quibus cogita-bam dare lueem ; vifa mihi eft peropportuna occafio de-clarandi animi meiftudiiq.ergapotentifsimum regem. Teneo enim memoria amp;nbsp;æternûm te-nebo, heroicam illam amp;nbsp;infignem liberalitatem animi : qua me poft cladem Antwerpienfem Lutetiam venientemM.Tuaitaeft complexa, Vt vitro ac fpontehoneftifsimu mihi Typogra-phi Regij munus detulerit, cum defcriptione ftipendij priuilegiorumque liberali amp;nbsp;vitra votum. Quod beneficium nifi maximi æftimem, ftultus fim : amp;nbsp;nifi agnofcam prædicémque, in-gratus. Itaquelibenter amp;meritô,cùmFrancica Io. Becani,viri dumvixitmagni,vulgarem: titu-lo ipfb admonitus, opus hoc mittendum cenfui ad magnum Francorum Regem. Confido au-

* 1 tern

tem amp;nbsp;opéré ipfo deleéhatum M. T. iri, in quo ^ultahamp;prqtritaftint de origine celeberrimæ gentis:;amp; certè animurn^meum gratum illi fu-turuni .’ qui jDro copia opiBufque teftatum re-linquereaeuötum ftudium fuum Sc beniuo-lentiam voluit/ Deus bpt/rhax.Maieftatem T, ;cuxn:regïïoincolutnes tranquillófq. conferuet?

gt;oO

INDEX R Ë R V y

ET VERBORVM

I N

F R A N C I C A.

1

FINIS.

Regis Priuilegio fancitumeft, ncquis Goro^ij Bccani'partim ftnuhacim'^rfjfo^fed ah

eorum partem aliquam, citra ChriftophoriPlantinivoluntatem, àdie cuiufq. editionis abfolutæ intra decern annos, imprimatjaut alibi imprefla importet venaliaue habeat, fub pœna confifcationis librorum : vtlatiùs patet in literis datis BruxellispænultimaNouembris. M. d. lxxiiii.

1. de Witte.

minibus mutuari; li vnde Franci nominencur,qy^.rajC,M;r4 fciendum antèqui fuerit vernaculus- Franpo^pp;) èwo» quam gentis nomêclatura atJ redam rationeoi vocetur. Qua in re.vt àconfeflis exordiamiirjllorum tcmpqruni audorcs confülemus, qüibus priipümilluftres apud .ROf manos euafèrunc; primordiis eo(um quæ çopïjr,ouerfiap plena func, needy tn inreftimpnium aduocatisvj^uprunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m-

coruraiquidem arma Galhepi, t,empöre i?orthumo in Galliaimperij iusamp;infigpia oceupantiauxiliorum non tmtiA.

minima pars. Verum cius rei Trebcllius Polho lie mcminic, vt Gelticas quide amp;nbsp;Fran^ cicas copias diftinguerct -, fed cuius genris Franci eflenc i.non;çxppnercc. Quamo|3rem Procopius audiaturjXqualis eiusætatis qua çôrum vires maxime fuerûc nobilitata: ,qui primo De bello Gotorum libro eos qui tum Franci vocabantur,ait olim Germaiips nominatos fuilTe: cuius fententiæ Agathius quoque fubfcribit gt;nbsp;veterum fe teftirnonio ftare indicans. An verôliiperiores ,vtnunc vocantur,an inferiores fuprint Germa ni, qua in re non pauci aberrarunr,diligenterconlideretur necelTc eft.FlaUius Vopifeus Sy~ raculànus, proximusnominis eorûapudRomanos illuftrationi,Francos, Germanos amp;nbsp;Allcmannosin vita Probf vt apcrtilTimè nominibusdiftinxit, ita Francos dixit inuiis ftratos paludibus. qua nota latis dédit intelligendum »Francos omnium infimesamp;: Oceano proxi mos fuilTê. lam piraticam exercere amp;nbsp;omnesoras maritimas vexarc,,cui,

Occani littora teneret? Atqui Francos id facere confue(re,plurimalùnt tcftimoniajquæ luo póft loco com modius opportuniusque cita-buntur. Hoc loco fat is efto, Francos Oceani accolas fnifFe,amp;: eos quidem Batauis pro- fr«»« ö»«-ximos, quorum regioncm frequentifiimè priùs incur,farunt, quàm reliquas Roma-norum prouinciasinuaderent;Vtilanûsiam,moxdocebQ. Nuncigitur ad.nominis ia-ximi. terpretationem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t-

S V N T qui ex Manethone Anniano,vanifl)monugiuendo,Francutn Hedoris filium fr««Mr««» faciuntjquibus propterea nihil refpondebo,.quôd in Croniis mcis fatis claris argumen-^^”****-^ tis hune impofiorem fallî nominisconuicerim ;in qnibus vnàaperui, non pluris me facere Hunmbaldum quàm impcritiflimum mendatiorûrn tcxtorem.,Et qiiamuis hi figmenrorûin Originibus architedi Francum Troianum dicant, nihil tarnende nominis rationefcribunt ,atque idcitco nihil faciunt ad banc noftram quæftionem. Ado Archiepilcopus Vicnnenfis nominis caulTam à Græcis petendaputauit:Francos lingua Attica jinquit, Valentinianus Imper.itor à feritate ôc duritia atque audacia appellat» primus voluit. Scio equidem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Græcis terrae cauitates à vehementiore aqua

rum impctu ruptas vocari, hinc A id quod pr^ruptum eft, aut torren-tibus aut alia aquarnm violentia exeauatum, dici : fed quid hoc ad Francos, qui non, velutieiufmodi prærupraloca, alienis iiiiuriis patebantj verdmcontra,non le-cus atque fubitiamp;impetLioli torrentes »otnnia obftantia pioruebantSi deturbabant, atque ea de caufta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potins quàm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atticis nominandi ? Ceterùm

vanum fit fuperuacancæ diligentiæ prolixius de hac fententia dilputare, quan-doquidem èc ante Valentinianum Francorum nomen hiftoriarum monumentis ce-Ithretur, ÓC ab omni ratîonc ahenum fit, Germanos nomen fibi voluilTe perpetuum efle quod ab bofte fumpfiflent, id quidem nulla cum Attica lingua, è qua acceptum dicitur,aftinitate coniundum. Condonet igitur mihi Ado fi contrafentiam,amp;: vocem

a A de Get-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FR A N C I co K V M

de Germanise inferiori» lingua interpretór, ia 'qua primùm Franci Romanis inno-tucrunt.

jrmci qun J N primisid plùnmofum confeffionc amp;: ferçomninm conftat, Francos à libcrtate nomen accepiHe*^ verùiri non item apud'omiws nocum eft, quæ vel libertas hæc fucrit Tini. à qua nominancur, vel quo fermone ira vocentur. Antonius Coccius Sabcllicus, fa-bulofôs antiquitatum fcriptotes lêcutus, bac de re ad hune modum fententiam con-clufit : Habuit Troiana manus, quæ ilium fecuta cfl,luxuriolàincrementa, tcnuitquc ïèdes quas à principio lôrtica eft plures ætates ; poftremô Alanis res Romanas infeftare adqrtfs} VHëlïtiniâhüs Gælâr édidum'pröpoluit, vt quicumque hominum Alano-rtiriicôàâtfiïidfrtngëreiW'jdfeeem annosomniium immunes client tributorum. Sy-camtrrî ëam gèWem bello adbrti vidos excidio dcdêre, funtque ob id meritum in de-éèfti* -arihös libertare’dóhflti, Francoruni^ue nomen adept!. Francos Itali liberos ap-pcHarlt. Haicillc/Aimonis, liue,vtallisvocaiur, Annonij fortalfis audoritate nixus-Sigebercui Abbas, vtidem fêrède Valcfitiniano tradit, ita Francos non liberos,led feroées-ex AtticÿlihgüüVfotis Athenis reclamantibus, interpretatur ;quod quamuis indddtffti 1ÎC Si à MUfis a'lienum, nihilo tarnen abliirdius eft co quod Sabcllicus vetu-w ftiotùni nàrrationi adiecît, Francos nimirum ab Italis liberos dici. Sitfanc ita ; quid

-r.-xv . indePNum^fortaflis ex antiqua Romanorum lingua Itali hoc nomen retinuerunt? Minîtbbyqtiando ncmo-Latinorum eof vfus deprehenditur, ncc quicquam habet cum Vilaomnino'Voce Latihä eognationis. Nihil'itaque ad rem aut ad veritatis laltera cxaiilenquod Itali hoe tempore liberosFrancos vocenc;cdm Valentiniani tempore rnecdum ita vocarint; nifi fortèvel Franci-vel. Goti ante Valentinianum Icaliam coc-gerintfermonß GermaiWiâi Vôcàbulis vti , cuicrninis hiftorixfidesrepugnat. lam quis vates Trebeliio Pollioni qui fub Conftäncij impcrio hilloriam Icripfit, pra^dixerac fore , Vt Valentiniani iullu Ge'rmani Franci vocarencur ? Atqui hie tarnen amp;nbsp;in Gallieni amp;nbsp;in Prebi vita tlaram Francorum facit^mentionem , nihil, vt opinor, minus cogitans quam in Icriptis fuis tam negligentcr quoldam verfaturos, vt Francorum no-'xnedclaturam aerate fua facerenc rccentiorem. Quid Nazario apud Conftantini Flios orante ihcptius' fuilftc, li Francos eos nominaflet quos adhuc nemo morta-‘lium fic dici iiudiuiflbti,-imrao quos multo pod Carfarum horum amp;nbsp;ipfius Naza-Tij panegynftx mortem'Välehtinianus turn libertate donaturus, turn ab ca voca-turus effet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iin . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

, R^e 1 E CT 1 s igitiir his'-figmentis, vti vanilllmis amp;nbsp;longe lateque à vetuftiorum diflldentibus, faniora adferamus, Frahcos liberos vocari,quan.quam non ij tan-übtri 'junt*:quot; tùm qui Teutonici lermonis periti lunt, nouerunt, fed omnes etiam illi qui Icrmo-nem habent é Germanico amp;nbsp;Romano permiftum j neminem tarnen haôicnus vcllc-, gèrevel audire memini, qui qua de caulla libcri hac voce nominentur,cxplicarcc. rruneesferi- Nos cx infcrioris Gehnanire lèrmone hoc nobis lùmimus,vocera non per F,lèd V'corifonantem iri^priqeipio feribendam :quoquidcm modoamp; hadenus à no-ilratibus pfonunciatur in omnibus vetullis Brabantorum annalibus feripta in-uenirur: quod équidem non monuilTem , nili ad nominis cauflam reddendam ne-celTarium purafTem. Quàrnuis enim quæ per V conlônantem Teutoncs pronun-ciant, ca fuperiores Germani per F proférant ; nobis tarnen inter has litteras dil-tinguendum diligenter, nein originibus quærendis aberreraus. Viciniam cogna-tionemque inter cas maxiniàm illam quidem agnolcimus, Si alteram in a'tcrara apnd nos etiam frequentilfimè tranfire feimus; vcrùm in huius vocis,dcqua agi-®er. mus, fabrica earum permutatio notionis'dilcrimen adduceret, li accurate dilcu-teretur. ©er nobis duplicem habet in fermone vfuin , altcrum dum procul fiuc lîancit. longefignificat ;alteruni , dum in compofitiône pro Per Latinorura, vel Rc collo-cacur. ûanrè autem idem ell nobis quod palmes fiuc ramus longe lelc extendens, à iSac vocali brcui prônunciato , quod prætcritum clt imperfedum aßet/ idem quod extendebam vel extendebat lignificans. Hinc ©tr—rant idem quod palmi-îBjanth. jQjjgg porrigo Si extendo. Vnde lyncoptôs ©janr is dicitur qui palmitcs fuos inftar tecundæ luxuriantisc^ue vitis procul in omnem pareem extcndit, nullis an-gultus inclulus, quo minus quo vehe brachia loboieinquc fuam propager ; quod quia

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

qiria fumm.T ruiufJam cft libertatis jVfurpata vox eft non pro eo quifôlum liber eft amp;: nuliius poreftatc conftriiftus, vcriîm pro eo qui libertäre ea fruiturjVC non fuis modô queatpro eoac vclit vti ; led in alios quoquemantis luas porrigere,vc ab iis etiamquæCbi neccfTaria putar, accipcre poftlc. Magnæ profedo libertatis,ne dieam licenriæjhæc fuit profcftlo, non foldm le liberos, fed amp;nbsp;Vrancos vocare : qua no-mcnclatura fatisl]gnificabanr,quôftudia fua tendcrent ,quidque ftbi tribui à finiti-mis vellenr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Non male itaque cum ipforum nomine Græcorum prouetbium quadrabat,

lt;p/Äo» , yemna ï;^ç; id eft, Fra neu in amicum habeas, vicinum non habeas^. Francs ami-quod Caroli Magni fcriba memoriæ prodidit. Quis enim cum fibi vicinum velir,^quot;’”»”'’”'^*“ qui nullis terminis, nullis limitibus fa velit coêrceri; Sc adeo ab alienis non abhor- cnccrum ’ reat, vt nomine etiam fuo profiteattir fe talcm efte, vt longe brachiis luis omnia com-prehendat? Germaniamp; Thungcri Icfe ab eo nominaruntjquódviriefient amp;nbsp;natura amp;s inftitutis ad qua.’rcndum congregandumque fadij à quaappcllatione non roul-tum Franci vidcnttir recefnfle, dum lèlê à propaginibiis longe profcrendis voca-uerunt. Sueui, Allemanni, Sc Germani liiperiores palmitcm alio nomine vocanc, ita vt niinimè poftint de fuo fermone libertatem in Franci nomine inuenire. Ab ea-dem tarnen origine üancamp;cn acceperunt, quo vtuntur pro eoquod Latiniseft Pandi- öantiitti culari, proptcrea quod corpus in eo membrorum polïtu brachia velut palraites ex-tendat i quorum de lingua lïvocem interpretaremur, Franci diccrentur ij qui longe Pandiculari. pandiculantur : quæ corporis motio tantum abeft vt ftrennuis viris potucrit placc-re,vt ignauiæ dcfidiæque certiflimum fit in hominibus non male valentibusargumentum , vtpote à crudis humoribus Sc flatibus,qui in otioamp; fedentariavita con-gregari fuient, proficifci ferè confueta. Nee video qui nomen huic corporis alFc-efioni attributum idoncum videri poflic, vt ad ftrenntiam brachiorum extenfionem rransfcranir.ciim ipfa pandiculatio in rota Germania non minus indecora quam ventris crepitus habeattir.

Vrancus ergo Teutonum fitvocabulum ,fiue earum Germaniae gentium qui ad Oceani litrora commorantur; apud quas aliiid Jrer—rant quam Î9cr-tant notât ; quorum hoc quidem illius eft quara expofui notationis, illud verô pulcrum palmitem fignat, cùm hadenus etiam Angli, olim Vrancorum finitimi,nunc Bricanniæinco-JXjjrcr pulcrum vocent, de vetuftonimirum fermone, quem varia nationum per- /et. miftio plurimùm immutauit. Nondifpliceret hxcquidem interpretatio,nifî Vran-cum viderem apud omnes pro libero dici : quæ notio huic vocis compofîtioni non conueniret.

Noftratcs cùm qucmquam omnibus modis liberum notare volunt , Inanc dicunt, indicantes non Iblùm liberum efte quem ©^i vocamus ; fed etiam Vrancum, ideft, plusquàm liberum ,vtex vera nominis rationc confiât. Quemadmodum au-tem pro Vranco Francum Allemanni dicunt, ita pro ©?i//rei pronunciant ; quem morera ad Latinam quoque linguara plerique corum trahunt,pro vita,fitam; pro vino, finum fimilia pro fimilibus proferentes. Sed de his latis ,præfertim apud naufeabundos noftri læculi ftomachos, quibus nihil placet vel Teutonici fermonis vel id genus minutiarum , quas ego tarnen eo fedor auidiùs,quôd citra harum adiu-mcntadodiftlraosquofqucturpiterlabicernam ; nihil interim faciens alta illafuper-cilia quæ ad humilia hxcfermonis noftri rudimenta ne lemel quidem fefefubmic-terc dignancur.

Ex his modoliquere puto,Vrancos minime didos eftc ab ilia libertate quaeos Valentinianus Imperator donarit ; nccitidem fimpliciter à libertate, fed à palmiti-bus fuis libéré quouis extendendis Sc propagandis, quod longé Latinæ vocis notio-nemcxcedit. Quamuis veto Vrancus, non prancus fit vocandus,dabimustarnen hoc recepræ aliarum gentium conliietudini ,vt Francos quidem Allemannorumritu dicamus; vcritatcm tarnen in antiquitatibusinquirendis ex noftra lingua aftimemus. Non aliter autem in Franci nomine accidit atque in Germani ,vt nouum videatur, Franci nemS cùm tarnen fit vnum de antiquiftimis. Vt enim alibi docui, Germanorum nomen

nA 2. apud

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FKANCICORVM

apud Herodotum in ex er ci tu Per far um recenfendo inueniri ante multo quam R.onia-uiThungeros nouiiTentjita iaui demonftrare conabor,apud vctudiflimosGi-æcos non omninoignotum fuifle prtrelarum Francorum nomen jtametfi nec notatio inrelligc-reon/^Mnti retur, ncc fatis perl'pedum cfTct ad quam gentem pertincret. Primdm itaque, hoc ‘4’Jod modooftendi ftatiito,quxrendum;quinara reólèapud Grxeos Vranciis Icribe-tptimifub- retur. Cdm cnim confonantc careant, alia ipfislittcra in eins locum eft iubditucn-jittuatur. da ; quam alij aliam acccperuuc, Sd inter COS illi minimè mihi probantur , qui diph-ihongum ovlocoeius fubftituerunt, pro Valerius ovctÄiedoc dicentes. E diuerfo anti-.Ç , . - quiffimalinguarum affrnitas mihi perluafit,rccentiores Græcos optime facere,dum -w - pro V conlónante /Siiraluumlubftituunt, cuius Icniorfonus, qui nunc Græcis omni-bus eftin vfti, proximus videtur : quem ante qr|adringcnEo5 Ôéplurcsco annosica pla-.e.wviv ^uiftevideo, vc illi ctiam qui clcgantiftlme litteras Græcaspingebant, proßffm figu-ram V ponlbnantisdchnearint.Q.uamuisautcm florentibusGræcorum amp;deindeRo-manorum rebus (onus ipdus /3«ra alius videacurfuifte, quod cdm ex aids, turn ex voce ^/»Ä.apud Ciceronem nobili colligi poteft ; vctuftioribus tarnen amp;nbsp;ipd lermonisorrui proximis vcl duplex litecræ fonus videtur fuilfe, vt hadenus eft Hcbræis , vel is qui. nonc'lQngè.à noftra V conlónante difcedcret jcuius indicium eft, ne pluribusexem-K- plis dm moleftus, conucnienria harum vocum: Vis, Græcis ßict -, Vado, ßan) ; Volo, ' /3oüAo^«r/; Vino , jS/oî; Voco,/3oe«f; Voro , /3oe$e'i^w id genus ceterarum. Qjamob-rem de prifta hac vocabulorum conlonantia, amp;nbsp;recentiorum pronunciatione, amp;:du-plici ipdivs Bcc.cui ß^'^ rcfpondet.lóno, in earn vcniofentenriam,vt pro certidimo ha-bendum cenfeam , pro Vrancus ßQ$iy)(^0Q diólum fuifle -, qua in voce quare mediæ lit-tçræ.niucaræ dut Grammaticorum pueris in prima rudimentorum pagina difccndum iinorutn. rclinquoVcrdm hie prxuaricari in caulTæ meæ defendone videbor,d Lazij pcr-

Guàm diligentis hominis teftimonium negligam ; cuiusea fuit fententia,vt ßrencos eojdem.cum Francis facerct: qua in re lubenter ci aflentior ca quidem tenus, qua aflertionem mcam condrmatin Franci nomine Gracis littcris exprimendo. Si enim Brcnci Franci due,quantomagis Branchus eft Vrancus. Sed reieda ampliofe pro-batione eins quod cuiuis luceclarius eft, illud videamus ,ecqui Vranci dueßrenci in Pannonia habicarint,,«à quibus, vt Lazius putat, Vrancorum nomen ad pofteros dt dein»«. tipatuni.. Do fane Lazio, quarto« Geographiæ apud Straboncm Icgi, ßrencos amp;nbsp;TcÄaauos exteriora Alpium tenere, atque cos quidem Illyricos : at cdm vnicus hie Srsuti. locusßreiicorum faciat mentionem, dntque hbro leptimo ßreuci prinn inter Panno-nios cnumcrati ,6lt;: Plinius doccat Sauum per Breucos fluere,dtc]ucapud Suetonium memoriæ proditum ,Breucos in Pannonia .a Tiberio fuperatos fuifle, maiorern in tnodum vereor, ne quarto Strabonislibrolcdio non de fana quæ Brcncos in lllyrico ponit : Sdvt Lazius audadcr pro Brcucis apud Plinium Si Suetonium Brcncos fiip-ponit jitahaud Icio an contra potius dt lentiendum ,ftandumque nvigis co quod plu-rium locorum apud diuerlós audores ledione condrmatur, quàm quod vnicam dum-taxat habet fufpicionis cauflam , Quid faciliusquam ex ßp'iüzav faccrc , fólo Gam ma in Pythagoræ litteram tranlcuntc ? Cdm itaque Strabo ahbi Breucos in Pan-noniæcxordio collocarit, Si Plinius Si Suetonius calcmos huic fententiæ adiiciant,non video quid dteut vnica vnius loci fcripcura,vc mihi videtur, corrupta permoucri debca ad diuerfaIcntiendu. Ptoleraæus inter Vindelicos Breunos commemorar,quos eodem nomine Plinius in gentibus Alpinis agnofeitjin quibus,d citra exemplarium ddera Srtnni coniedutdfaccre fascft,lubentiftimè Brennos Iegam,quos hadenuseam Alpium partem habitare Icio quæad Vindelicos déclinât ; quoru iugum cdm media bruma trand-iem,facilelend, non loldm flammam Si ignem,fed frigus etiam indgnem vrendi vim assenntn. habere ; atque idcirco vel à vetuftis populis, vcl ab vrendo, quod eft 2??ennai/ nomen

accjpere potuifle. Hadenusenim monshic 23jciuitT vocatur, quo is qui vritnotatur: populis fortaflrs olim raeritodabatur,quod incendiis hoftiumagios vaftarent. /««rfr/xz/ni/rBrenno tarnen vetcri exercitusduci nomen ab eo datum puto,quôd parentes bene X7r«” ominati progentisfuæ moribus optarinc hune talcin cuadere, vcequitacu longé la-»fKiinm. teque hoftium agros incurlàrcc jquod Âcvciituu vocatur.

• ‘ • • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verdm

L T B E R t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Vefiîtn Brenni ne an Brenni (în t apud Pliniutn amp;nbsp;Ptölenixum recipiendi, al iis ,qui acutiùsantiquitatesperueftigabunc, iudicandumrelinquo. Apud hoseoldem audorcs Brcucos inuenimus, à Breunis amp;nbsp;nomine amp;nbsp;loco dillindos, ad iplüm nimirum Saum fiumen; quod quia paludes plurimas facit,amp; locaaquisfrequéterftagnantia ,quæ nobis 25^ucrï«niiucl5iocrfei’ndicuntur;non abfurdum didu fit,Breucos tranfpolitadiphthon laioKiwn. go,è Bruecis fine Brœcis nomen accepifle: quod tarnen eo minus alTcrOjquôd non hoc modo Pannoniæ tradu Breucos reperiam , fed ad Rhenum etiam ; in cuius G nil ha ripa lupra Argcntoratum Breucoraagus defcribitur, qiiod tarnenopidum àBreucis eô, ne-icio qua de caufla autoccalione, tranfgreflïsconditumeflej vt nomen indicatjta nihil dubirein afleuerarc . Beatus Rhcnanus, diligensceteroquin antiquitatum Germani-carum inuelhgftor.Brotomagum ab AmmianoMarcellino commemoratuth Opidum Bieucomagum Ptolcmæiputauir elfe, répugnante tarnen lieu locorum . Equidem Brotomagum huiusfcriptoris idem prorlùs credo cum Borbetomago Ptolen æi apud Vangiones collocato, infenus ranto vr Argcntoratum inter Breucomagum Btobe-tomaguîn interponatur ineadem fluminis ripa. Breucomagum vero Brifgauiæ mihiBnyj««;« videcur callellum ,quod .25hfcrgauue Luitprandus Ticinenlis dicit vocari : quod cgo'0'”’“quot;’-ex Jôreiitjï—gauue tadum credidenm ; à quo pnœùm ^^jiufjS-ßauüj j demde 25rifgau/ exempto C.fadum fit ; quo Brcucorum terra liue pofleflio denotetur. lt;6auenim perjjgjm. lyncopen id notât quod quilque vtfuum in regionequapiam tenet ,quafi lt;^cl)au: quod moneo, vt illorum reiieiam ftultitiam, qui lt;6au à 7«?« voce Græca deriuant. Antoninus in Itincrario callellum hums ditionis Montern Bnlîacum vocauit, nominecorru-quot; pco e Gernranico iJjnicSï-iöac, quo excubiæ Brcucorum fignifîcantur : in quo litteram Latmisincognitamreiedamelle,nemo faniiudicij admirabitur. Fuit itaque Brilaci piæfidium Breucorum aduerlus Allemannos.quosè Pannonia eodedudoselTe qui dieet , me pedineum luæ fententiæ habebit, proptéreaquôd feiam totam Rheni ripara variis diucrlarum gentium pra’lidiisaduerfus Allemannorura impetus olim à Romanis fuilfe communitam. Neque igicurRhenano in Breucomago, quod poft B niai um eftnominatum;ncquc Lazio in Breucis aflentior: quorum hic,neltio qua fronte , Pli-nij, Suetonij, Ptolemæi, Strabonis ledionem vnius littera’ occafione peruertit;quo an-tiquam Francorura originem in Pannonia inueniret, atque fallam opinionem quam fibi perfuaferat, aliis etiam obtruderet. Equidem plurima contra omnium ceterorum Icntentiam ftriph amp;nbsp;lcribo, fed abßr vt culpa roea vel vnus apex in audore quopiatn limili temeritate aut muteturauttollatur. Egt;uo nobis modo confedaftint,alterum, ncFiancorumorigoab Alpibusaut Pannonia aut lllyrico petaturjalterum , vi Lazio ct.am approbante nomen Vrancorum per Beta apud Gracos Icribi pofte ditatur» Nunc igitur,eüm delcripturadubitari nihil vltcriüs poftit, ne id quidem obfcuruni ent, anriquiftimam apud Gixcos Vranci ftue Branchi mentionem inueniri, tametß

apud lülosreperiatur recentioies. Verum in primo mihi limine obieduna in video, nomen illud cfle quidem apud vctuftiflimos audores pro viri proprio, verum nulquam ad geutem-vllam referri. Huie ego bifariam refponderi pofte eer-no; lemel, quod nihilobftec quó minus idem nomen amp;nbsp;viri propriu fitamp;gcntis,vt in Gallo amp;nbsp;Germano licet viderc ; iterum, quod plurimarum nationum nomenclature à proprio cuiufpiam conditoris nomine fumantur: cuius rei plurafunr exempla, quam vt à me ftnt indicanda. Veiiim quo clarids oftendam hoc meum commentum non elfe quod de ßranehorum apud vetercs notitia dico jpars mihi eorum quæ ex Hero-doto in Amazonicis adduxi,in medium proferenda. Narralur autem, inquit, ft Latine vertatur ,Græcos tum in prœlio ad Thermodontem commiftb vidoria potitos, Amazonas, quas viuas capcrc potuiftcnt, tribus nauibus impofitas abduxifte. Has Verb ex inftdiis, dum in altum eftent euedæ ,occidifle quiequid eftet virorum. Sed quod naualis rci peritæ non eftent,neque gubcrnaculis, neque velis,neque remigio vti feirent, temerêfercbantur quo vnda amp;nbsp;ventus tuliftet. Appuleruntauteminpa-lude Mxotidead præcipitiaquædam amp;nbsp;proraontoria regionis Scytharum , qui ^^leii vocantur ; vbinauibusad loca habitata perrexerunt. Hxc mihi quidem antiquiftimi^^^ huius hiftoriographi verba fulHciunt ad ea quævolo perdocenda-, verum qui propiûs/gt;/ir«gt;. omnia dilcutereamp;intueri ,amp;ad Lydium lapidem examinare volet quæ deincepsde

a A 3 Francis

s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANCIC o RVM-

Franciâà me tradetur, ei fuadeo vt non otiose hanc Ama2onicorum ex Originibus meis partem perluftret J acque diligenter omnia cum iis quæ vel à prilcis vel à reccn-tioribus de Francis funt .conférât 5 quö cernât, an vfquam à via dcfleâam veritatis. Qui fint Scythæ hi quos liberos vocatos e!Te,amp; ad Mæotidem habitafle Flerodotus di-cir, perlpicuum fietcümexhis quæmodode Francinominis origine explicata funr, tum exdlo Dionyfij deorbis fitu fcribentis loco quem in Gotodanicis citaui:

T« /Zêp ßop'ila/ Tt'^vvo'fÀvx (puAfls rioAAa p.aA’ McuaTtJbç êç ÇQfJtg. VtpfÀavoi, 2ctüpó/lt;$e^m, r«T«/ â/u^gL Baç-eépiicuT?) ùaKiSv acanroQ cuct, }(^etÂ)mivnç AAavoi.

• Id eft:

Hine Hore^ni '^erfm vari^n mBraniur Gentes -, p6fl alias alia Maotidos 'vfque Oflia J Germani, Samata, Geta Baflarnaij,, Hine regio handfacilis Dacorum, hinefortis nbsp;nbsp;lanns,

Videtur mihi poeta in hisverfibus eos primos enumerafle qui proximi Mæotidis ori, quo fe in Euxinum eftundit gt;nbsp;habitarent ; Sauromatis inde amp;nbsp;Getis Dacis adie-dis ,qui Iftroeflent propinquiorcs-aquibus paullo fuperiores Baftarnæ fcquebantur, ■ vnde mox redit ad alios qui ad Septentrionem Germanis à Mæoeide eftent remorio-res, amp;nbsp;ab his rurfus ad Euxinum defeendit. .Sed hæc non vlterids nobis excutienda, quam quoad vetuftas quorundam Germanorum iedes ad Mæotidiseam partem qua fe in Euxinum exonerat,nobisoftendunt. Quorundam Germanorum hiefedes pofi-tas à poeta propterea dico, ne quis cam deicribendi orbis impcritum eum arbirretur, •vt aliam Germanorum patriam, amp;;eam quidem maiorem, ignorer. Sed prxftac vc al-teroeiufdem auâorisloco hunc reddamus clariorcm,in quo Hiipaniam fic dc/cri-bic, vt ad Oceanum iacere dicat qui ab Herculis columnis ad Britannos Sd Germanos Icfcdiftundat:

ßöpiiou

Ki^TOJI ptfoç, iyamp;a Bs^rdi'o/, Atitutan iJitjAa vifasvruf dpamp;tjb/gvicoy VtpudvcDr. id eft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frigidus 'vnde

r^foi Oceanituitaflns ad arua Britana, Germanam^ albam gentem, cui Martius ardor.

Quis hre non videt alcerius Germanorum regionis, quam omnes Geograph! agnoue-runt, claram fieri mentionem ? Eftitaqueconfitendum,vel ab Oceano ad Mæotidem vfqueGermaniam fuifle porredam.vel ad hancfaltem Germanos eciam quofdam an-nttLoiidtm tiquitds habitafte eos quidem extremo paludis fini proximos ,ad quem promonco-hubitajß. rjyjjj corum Scythanim Herodotus collocauit qui liberi vocabantur, Examinemus ergo qui hæc inter le confeniiant; amp;:,quô id facilius fiat,ex Amazonicis amp;nbsp;Gotodanicis earepetantur quibus docui,hoc eodem locogentemhabitafle Cimmcriam diuerfis norainibus pro diuerfis vel inftitutis, vel fcopis, vel fymbolis nuncupatam ,amp; genera-Scytht. tim quidem Scythicam à fagittandi Audio didam ; in qua ramen quorundam confoc-SauromMs.. derata Ibcietas Sauromatas fe vocauit.ab eo quod inter Ce lócij eflent ad duriflima quæquecommuni Ibrte æqualiquemenfura perferenda. Inter hos nobililfimi illole libertärem earn profirebantur.qua non domi modo S(fi Franc/, nullius dominio , fed ne foris quidem vllius iuri adftringi vellent. Hos igitur liberos

Scythas Herodotus vocauit ad Mæotidis exitum habitantes , ad quos Amazones ex Euxino appuleruntj Dionyfius verô Germanos nominauic, quo nomine quid notetur, quamqueparum reapfe à Francorum appellationedilferar,amp; modôindicatum ,amp; in Aduaticis latids quam quidam delicatuli ferant, oftenfum. Non eft igitur mirandum, modo Germanos, id eft, acquirendi congregandique auidos ; modo Francos, id eft, longe palmites fuos propagantes fele nominalfe ; quoniam eodem nomen verum-■ _ que fpedarct.

Quod fi Herodotus Francorum nomen exprefliflet quo fe liberos profitebantur, quiuis facile agnouiflcc, non tumdemura nomen hbertacem indicans natum fuil-fc ciiin

LIBERI.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

lècùm Rotnanisarmainferfcnt, quo quod vocabancür id reapfe pra^flarcht, idefti nuliius iure obftante palmites (Iios extenderenc. Liberi fane vocabancur quo tempore Halicarnafl'eus fcriptor vigebat, fed minime Græca lingua, aut alia quauis quàm I'ua ipiórum , quam Teutonicam illis in locis co ipfo tempore fuilTe in Gotodanicis copioGùs rraciitum elt, quàm vt operaspretium fit eifdem repetcndis ledorem hie degt; morari ; Se alioqui fiquis ilia legere dedignetur , ne hæc quidem fibi cognofeen-d.i ducec.

Quainobrcm, crim ea lingua qua turn illius loci homines vtebantur, Franci libe* ri dicerenturjdcquibusScythis Herodotum locutum efledicemus,fide his Germanis .à Dionyfio codem loco delcriptis non fit intelligendus ? En vt antiqua hæe iis refpon-deant qitæ ex Agathio amp;nbsp;Procopio doceri pofTunt; quorum ea eratfententia , vcqui Franci fuo temporedicerentur, olim fuerint Gcrmani nominati: non tarnen gene-ratim omnes Germani Franci erant, led ij foli qui priusad Mæotidem paludem ha-bitafient, pod: inde ad Oceani littora progrefli. Sicut enim Dionyfius alios Germanos ad Occanum in Hercinio faltu , alios ad Mæotidcm defcripfit; itaTrebellius Francos,Germanos, amp;: Allemannosdiftinxit: Francos quidem proiis accipiens qui adMæocim olim fedes habuilTcnt. Qua de caufiaefim Procopius ceterique dicunt Francos olim Germanos diótos fuifie , non eft fic veritas defendenda^ vtgeneratim omnes Germani Franci vocati fuilfe dicantur -, fed illi dumtaxat qui prius Mæotici Germani fuift'entJiberiScythx alio nomine vocavi. Non igiturfalfalcriplerunt illi qui Francoru origine à Marotidc palude pctunt, fed in eo crrarunt,quôd illic Sycambriattii nclcioquam , aTroianisconditam lomniarint; cum dare conftec ex Herodoto , liberos Sevthas fine Francos ante ad Mæotidem habitafte quàm Troia obfideretur, ne-rrxno dumdirepta àGræciseftet. Qii^æ enim de Amazonibuscommemorat, anteaccidif-fenarrantur quàm Græci adTroiam venifle dicuntur, amp;: id qUidem tanto priiis, vt tidemhM-hîc liberi Scythæ commemorentur habitafte co ipfo tempore quo Grxeis bellum fuit cum Amazonibus ; quod quis nefeit ad Herculis amp;nbsp;Thefei æcatem referri, mul-toante quàm Troia ab Agamemnone obfideretur mortuoriim, fivmquam quidem teraporum Græcus aliquis Hercules vixit, eos quos fabulantur labores exlecutus: quod cquidem quàm non fit credendum, in Hercule docebo, Ceterum id modà non agitur : hoc faltem conftat, antiquiorem Francorum nominis raemoriam ad Mæotidem paludem fuifte quàm ea quæad Troiam Sparcani Duces gelfilfe narran-tur, ipforum etiam confelTione Græcorum, qui ambitiofiftrmi fuerunt in antiquita-te generis fui Só Flerculi amp;nbsp;deinde Troianis temporibus alleganda. OptalTem lane Herodotum nomen ipfum quo fe Scythæ liberos vocabant.expreflîfle s verdm licet id non fecerit, de loco tarnen ipfo amp;nbsp;de Germanis ibidem à Dionyfio Alexandrino cön-ftitutis perfpicuum eft,hos eos ipfos fuilTe qui muleis poft feculis promilcuè modo Germani modo Franci funtnuncupati. Accedit aliud ôôvalidum in primisamp;luculentum indicium,quod omnium teftificatione, etiam eorum quiTroianos maioreseorum fa-ciunt,Franci primùm ad Mæotidem dicanturfedeshabuilTe. Cuius igitur fit impu-dentiæautin verifimilibus oppugnandis pertinaciæ, negate alios olim Germanos ad paludis huiusexirum, qua parte Bycis lacus influit, habitafte, quàm eos qui póft non Germanos modo amp;nbsp;Francos citra diferimen Icfenominarunt, led inde etiam fe genus amp;nbsp;exordiaducerefafteruerunt? Nequeenimvel Procopius vel Agathiusvel Paulius Diaconus vclceteri omninolcriptoresex Herodoto amp;nbsp;Dionyfio amp;: nomen gentisSr antiquilflmas fedes, vtiego,didicerant; fedexipfis Francis percontandoacceperant: quod nifi fic eilet, minime tam clara amp;nbsp;grauia vetuftatis teftimonia neglcduri fuiftent,, ccteroquin diligentcroccafionem captantes qua lèlè de id genus antiquitatis cognitio-neiaiftcnt. Non igiturex Herodoto de liberisScythis prifcam Ogeniam memoriarn rcferenre.non de Dionyfio Germanos Mæoticos carmine fuo célébrante; led ex ipfius gentis düäoribus in cam notitiam venei unt Græcorum recentiores, vt cos Germanos ante nominates dicant quos Francos ætas fua vocaret.

Verfim quemadmodum Tacitus nomen Germanorum propterea nouum crede-Gf^w/»»!»»-«»» bat, quia apud antiquiftimos id non inueniftet; fic amp;nbsp;illi qui de Francis fcriplerunc, cam cauftam Francorum nomenclaturam nouara putarunt, quia veteres auäores non «ze di». ' a A 4 admo-

FRANCICORVM

admodum cun'osè perlegifTent. Si Tacitus Herodotum Germanosin Perfartim exer-citu recenfentem vel legiflet vcl conlîderalTet, ii Dionyfium Germanos ad Mæotim collocantem cognouiflet, num litteris mandaflet Germanorum nomen nuper additu amp;nbsp;inuentum fuifle? Non equidem opinor,nifi feiens volenfq.voluilfct fimularecorum fe ignarum elle quæ apud hos veteres amp;nbsp;ab omnibus laudatos didiciflcc authorcs. quod quàm lit verirati conlèntaneum.aliis examinandum rclinquere malo qu«àm ipleiudi-care. Neque itidem vel Procopius vcl Agathius diflimulalfet Francorum nominis an-tiquitatem, li vmquam illi in mentem fubiuillec, qui'nam liberi Scythæ ab Herodoto commemorati fuillênt. Deinde Ii pollcriores vel horum etiam æqualeseadem qua nos diligentia ab optimis auólonbus hæc petiuilTent, nuraquam ad illam veniflent vanita-tem , vt Francos origine Troianos pronuniialTcnt. Sed lint hæc in aulicis, inter quos Procopius amp;nbsp;Agathius fuiiFe videntur, toleranda , certè in iis qui ex profeflione fua omnium veterum Icriptorum cognitionem habere debuilTent, hand Icio quï ferri pof-hnt.Stephanus de vrbibus(cribcns,Hilloricusquot;'ne an Grammaticus haberi velit nelcio; hocfcio, parum eum lucisad Francorum originem attulilfe, qui contentus Parthe-nium Phocenfem tcllem aduocalTe, Francos, quos eppa;,7/«? lcribit, Italiægentem fuilTe dicit, ipfis Alpibusvicinara : qnod quidcm verum fuit eo tempore quoiam non Gal-liam modo omnem, fed Infubriam etiam amp;nbsp;Venetiam tenebant; veriîm nihil ad gen-tis primordialucis hac notatione adfercbatur. Mclius fane Procopius, quiquamuis ad Mæoticum genus non perucniict,ad Rheni tarnen oftia.ad quæ priùs quàm Romanis noti eflent confederant, onginem deduxit ; hac fua diligentia non Stephano modo PartheniOjlèd Agathivi etiam prælerendus; qui in Gallia cos quidem locauit, lcd vnde locorura veniflenr non adiecit; vnum hoc fatis elfe credens, quod Germanos haberi indicalfet,

Verùm quia Herodotus ipfum Franconim nomen feriptis fuis non intcxuic,lèdeius »o»jp»fZlt;j.«r(tnotioncm Græca voce expiellit, pollittpic inde litigiofishominibus,amp;nullius quàm iplbrum inuenta amantibus occalio daritcrgiuerlàndi,monllrabocirca hæciplà,de quibus Herodotus agit, tempora FrancinomenclaturamàGræcis fuilfe celebratam: Quod vbifecero, quid vitra ericcaullæ,ob quam dubitari queatde Francorum caan-tiquitate, quam ego mine tandem poil totièculorum decurfum poftliminij iure in integrum reftitucrc Conor ? Vellern nobis quinquaginta Cononis ad Ptolemæum Philo-patorem lcriptæ nairationes cxllarent,aut ealàltem anriquitatum monumentaè qui

bus hic vir fua dcpromplic : è quibus forte copiolîùs de vêtu lia Francorum nobilitate dilferi poffet . Vedîmquando fruftra id genus votaconcipiuntur, confolemurnosiis Fra»« quæbeneficio Tarafij reiiqua habemus: qui in eorum ejuos legeratlibrorum enumera-mtnclutnra à tionc ad Pliotium, ni fàlior, patriarcham conferipta, inter cetera à fe perleâa, amp;nbsp;à me co»»»*«/«. dum Romæclî’cm in breuecompendium fiue potiùs indicem redaôta, harum etiam strymoniifi- mcminit nariationum , quaium quartatradit, StrymoniThracum régi, cui Eionius fluuius olim cognominisfuit,tres filiosfuifrc,Brancum,Rhoefum amp;nbsp;Olynthum;quorum Rhoefus quidem Priamoauxiliares copias adducensad Troiam à Diomede iugu-latur, Olynthusà leone in venatione occiditut; Brancus veto magno dolore aftedus, Olynthum co iplô loco quo exfpirauerat mælhfTimus fepeliuit : at turn in Sithoniam venifTet, vrbem condidit magnam amp;nbsp;profperis rerumfucceflibusbeatam,quam Olynthum vocauit ; quo amp;nbsp;mæroris fui Sefratris carilTimi ætcrnunîelîecmonumentum.

Arque hæc quidem fumma ed eorum quæ Conon quarto fuo (èrmone Philopatori ex-ponit: in quibus id in primismihiannocandum,à'rarafiojSpa'3//alt;icnbi,non/2gX),/ôç. quod quamuis verear nefaólum Ikerrore eorum qui transicripi'erunt (vcmagnaed: hoc (êculo Græcorum fcribarum non incuria modo,fed etiam ignorantia) nolo ramen immutare,fed bona fidequod in duobusexemplaribusinueni,(cdabeodem archety-pofumptiSjledorisiudiciofummittere. Nec veto quicquam rebus meis,quas molior, ex liac (cripturaofFerturimpedimenti j immo contra opinio raca cxhacipgt;a leâionc plus capit firmitatis, eo quod peculiarem quendam Francorum in loqucndo morem nortratibus omnibus in ore frequentiiTimum oilendat ,cx quo luculenta probabilitas rationibus meisaccedic. «15aflnobis hofpitem vcl conuiuio vel domo etiam exceptum iignlficat, vndc faétum, vt nomen omnibus lis tribuamus quos volumus lîgnificare viros

L t B E R • T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

viros öfTe cgregiös honore dignosdicentes,lt;j0 c gfijî/quod nihil aliud eft, quam fi Eacinè diccretur, Eft hofpes ; quo noscamen vtimur nou in hofpite loi dm , icd in CO ctiam quera perinde volumus arque hofpicem houorari j vel quein dignuna duci-musvt hoîpitio excipiarur . Nuliaeniili vmquam gens maiorem hofpitahratis habuiclt;^quot;'»4««w« lacionem quàm Germani, quod ctfi dehac loquendi conluetudine non iiquerec, ram tarnen haberet Taciti teftificationern; cuius verba operæprccium eft audite, Con-nidibus, inquir, de Germanorum moribus loquens, amp;nbsp;hoipitiis non alia gens effu-fiùsindulget. Quemeumque mortaÜum teclo arccre nefas habetur;pro fortunaquif-

K que appatatis epulis excipit. Cdm defecerc,qui modo hofpes fuerat monftrator hofpi-ti)amp;: cornes proximam doraum non inuitati adeunt;ncc intereft, pari humannateac-cipiuntuf: Notum ignotuinque, quantum ad ius hofpitis,nemo difeernit. Abeunti,fi quid pöpofeerit, concedere uioris, amp;c polccndiinuiccmeadem facultas. Gaiident mu-neribui, fed nec data imputant, nec acceptis obligantur. Vidus inter hofpites comis. Hæc Tacitus, teftis nec domefticus nec pretio nec fauore corruptus, vtpote Romanus, amp;nbsp;Germanorum reip. caüftaiuratus hoftis. Habucrint Giæci Xenrum Iouem,amp;,quot-quot vifum hofpitalitatis numina-, nufquam ramen gentium tanta hofpitij reiicrcntia quanta apud Germanos;qi;am religiofiffimèà parentibus meis veterum more domum fuam'a’b ahis longé iêmotam habcntibusobferuatam rccordor. Verdm cxterorum ho- ^uitosmsrH minum vitra vnà cum externis mercibus inueda paullatim hune moré laudatiftirinlm corrumpuntjdum quifque vel Hifpanus, vel Italus,vel rrefeioquis non videri mauult/'«r. quàm auisiuisamp; proauis limilis ; àquibusquantum recedimus, tantum à veraamp; ger-mana Germanorum virrutc degeneramus, qua deferta amp;nbsp;contempta , nihil miri fi iis quos æmulandos nobis próponimus,lèruire cogamur. Veftcs,linguam ,omnem dcni- .s«r«/»-^ exte. que vitæ fationcm externis moribus accommodamus,non alterius impullti qôàm lidæ péregrinorum admirationis amp;nbsp;leuitatis, indigniflîmæ fêucra maiorum difcipliua.nf. Quisergo nôftram amp;: vetuftam Francorum tuebitur libertatem, fi nos vitro damns in feruitutem? Sed feruiamus, quando nihil hodie nobis gratins quàm fet uirel, moribus i peregrinis, quos necellario reliqua fcruitutisrnalaconfequuntur. Confideremusigituf nunc quid Strymon fibi vo]uerit,dum filium natu maximum , fiuelS?ancßan7Cj«'y;«f »f. nominauiràd eft,liberum hofpitcm. Qj.iid aliud quàm vt ci de nomme fèmper fuccur-*'quot;quot;quot; lt;0«» reret,Francis maioribus fine liberis Scythisfenaturn cfre;atq. idcircoperpetuô ftuderec banc libertaté,quam à maioribus accepifret,amp;; nomine fuo præferrec,promouere; c.a tarnen rationc,vt dignu lé præberct omniû bonorû hofpitiorquod quid aliud eft quàm vt lie ditionem libertatem^. extendcrct,vt ij quos iraperio adiûgeret, non hofteni,led holpiccmomni honore bencuulentiadignum expcrircntur?Dignûlàné nomen quo Mula; rnantus filiu fuum primogenitûnucuparct.tum vtlibertatis perpctuômaiorum ntu prop«rgandæ moncrct.tum vt hortareturadillaftudiaamp;: vitælnftitutaquibus hommes conlequuntur vt araentur,amp; vbique ab omnibus vcluti reuerendi iacrolandi hofpites accipiantur: Quôd autc Tau finaleGræcus lérmo reliqucrit,id de fua fecit vo-cum finiédarum formula, cuiuisnotiore quàm vtegeatmonitoris. Exî0ganr-ga|ligitur Vrangas fadum, Græcis êîîS pro V confonanti fubftituentibus,amp; in medio litteram te-nuem in Gamma littera media occulentibus.Aptiflimaprofedovocabuli cornpolitio, amp;nbsp;lcrmoni veceriq. Germanorum confuetudini conuenicntiftîraa propter ftudium amp;: libertatis dilatandx’,amp;hofpitalitatis fàndècoleridæ fingulare.Quôd fi Strymon hoeno-men filio dédit,cuius prior pars'Djanteftét.ncgari non poteft,ante bellû Troianu huius vocis vfum apudThracas fuifléjquoru fermo cùm idé fuerit cû Gctico,amp; Geticus curn Germanico inferiore,vt in Gotodanicis demonftraui;habitarintq. Germaniad Maoti-dem coipfo loco quo Herodotusliberos Scythaslocauit; qua fronte infitiasibimus,hos Germanos fè lingua fua Vrancüs vocafTeEt hoc quidem fàtis mihi roboris habere vi-detur, quo Vranci nomen non magis nouum quàm quoduis aliud afleratur, cüm eius vfusad tempora Troiano excidiofuperiora ab idoueis audoribusreferatur.

Veriim quo hæc omnia plus ponderisaccipiant, paulloaccuratiüsin Strymonisge-»• nusinquirendum. Admirationccnim dignum videri queat,qui Thracura rexfiliof»o Francorum nomenclaturam voluerit inderc potius quàm vel fuam ipfius vel aliam moriumenta. ‘ quampiam Tliracibus gentile. De huius regis xcacc non aliud IcgifTe memini,quara id

■i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod

IO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANClCORVM

quod ex filij ad Troiam cæde colligi poteft. Interim ex iis qnx de Polymneflore Thra-cum tyranno circaea lcm tempora régnante, amp;: ab Hecuba ob Polydorum occifnm excçcacoferuntur.efficitur non tociusThraciæ im perium penes Strymonem fuifle.Ve-rum ciirn Polydorus ipfeliueipfius vmbraapud Euripidem declarer,hancauarifllmara strymonfi. belluam in Cbcrroneib regnaife, non eft difticilis huius controuerfiæ explicatus. Stry-

mon Humen , quo quidam Maccdoniam à Thratiafeiungunt, tametfiab aliislimitis ins Neftb tribuatur, clarifTimo ftioapudomnes ferè HiHoriæfcriptores nomine fan’s oftendir, quoufque Strymonis regnum co tempore fuerit extenfum . In Amazonicis tradidi Treres origine Cimmeiios efte, amp;nbsp;ab iis bonam Thracke partem occupatam, Horumcgoregem Strymonem paulloanteTroianamobfidionemfuifleexiftimo,amp;:fic . regnumdilarafte , vt a littore Mæotico ad Ægæura vfque pertincret, atqueinde Strymonem flumen nuncupatum,non fecus atque Herculis columnasjquo Strymonis,qui hue vfque plurimatum gentium Scafperrimorum montium vieftor percigifl'et, memo-ham conferuaret çternam. Non fum oblitus me apud Apollodorum legiire,HercuIcm, dum boucs Gcryonis ad Euryftheum agCret,Strymonem , nefcioquaindignatione.la-pidibus impleflc; quo fadum fir, vt crim ante nauigari potuerit,portea nequinerit: Verum id vel anticipation! attribui poteft, vcl refponderi, magnam effein Heroicis tem-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pohbus confufionem, in quibus omnia vel ad Troianum excidium , vel ad Thebas,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vel Argonautas referri videntur. At noftra minime refert quam mendaxGræcia in

fabulisfibi confentiat’', hoc vnum agitur, vt demonftretur Franci nomenclaruram Troiana obfidioneefte vetuftiorem. Poctæ,vt egregic Iliadas fuas ornarenc, omnia vn-diquehiftoriæ veteris, quam per manus à maioribus accepcrant, monuraenta ad Tro-'W iana figmenta congeflerunc, parum folliciti quam inter fc temporibus concordarenr. Uietfus à Apollodorus certeSc Homerus amp;nbsp;cetcri vates vno orc omnes Rhœfum ad Troiam xiicmideocei- venifre,amp; à Diomede,dum fbrano alto tencretur, occifum aiunt: at Homerus Eionei filium facit, Apollodorus verb amp;nbsp;Conon amp;nbsp;ceteri Strymoni ex Euterpegenitum Icri-s/rywoB.Ww hunt. Nobis in hac vetcrum diflenfione id probabile videtur,Strymoncm nomen fibi jw î.i»netu. Græcum adfciuifle,quô oftenderet fe à littore Mæotico ad lie eus vfque maris Ægæi di-

tionem fuam protulifle ; eo quod Græci Fiona littus vocent. Cimmeriorum cnim illi qui liberi fine Vrancivocabantur,littus Mæoticum olim tenuerunt,alionomincpaulo patentioreGerman! nominati;quorum cum parsThraciam occupaftent,Treres le vo-carunt,ea quam alibi doçui occafione, Eioneus ergo Græcum noraé eft ab imperij lati-tudine fumptum, Strymon Cimbricu fiue Germanicum :atq, hac rationc nulla erit in vetcrum fchptis diftenfio,dum alij vernaculu nomen,alij quod poft adfciuitexponunr, non maior fane quam fi alius Africanum,alius Scipionem eundem virum nominaftet-Quoniam veto perpauca omnino de hoc Thracum rege memoriæ prodita reperio, æquum erit vt iis vtar phfcæ veritatis indiciis, quæ de propriorum nominum rationi-bus petuntur ; quibus baud fcio, dum cetera nos deficiunt, an quicquam poftit certius s^»7M(,»^^»a-hiiæniri. Quamobrem , ficuti Brangas nomen Cimbricum efte deprehendi, ita

Strymon quoqueexeadem lingua explicetur.^trh idem nobis eft quod contendofiue pugno, quod conuerfum id notât cuius caufta omnis conteniio inter mortalcs folet ori-aerft. ri : quoniam ^crfl primum nobis fignificet. In conucrlione autem ft pro vna littcra duplice fereaccipitur, vt in amp;. ^taf/^tatï) amp;nbsp;ïgt;ae|î/amp; fimilibusjqua de caufta non permutatur ordorquod non monuiftem,nifi Icire non deforequi fcrupulolîftimènouis hilcenoftrisobferuatiunculisobgannire nitantur.quoru caufta amp;nbsp;illud addendû,à qui-bufda ^trij fcribi per duplex Iota,quod Græci non raro per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tranftulerunt, vt mi

nus mirandu fit, ex ^trei ^trg faólu ^trct-niaii itaque, kV prima vocali in quartam mu-tata,quodfrequcnscft,^trri-nion idem notabitqiiod vir taótus ad pugnadum, fiue vit militariSjiV nullum certamen detrccIans.Eft qui non agnolcat dignam homine à Vran-cis oriundo nomenclaturam.-'Eft qui non vidcat,quam vox hæceum deceat qui amp;alio-rum regiones inuadic,amp; omnes cos quos ducit,talcs efte vult qualcm feiple ptofitetur? Nec veteres tantum quartam pro prima Latinorum vocali crebro po{ucrunt,fed huius jTfton. nbsp;nbsp;nbsp;etiam temporis Germamfupcriores pro Luna,Jißondicuntiquam nosjl)anvocamus;tV

multa id genus alia fitnili modo permutant. Non ignoro hæc minutiora efte quam vt apud æquos homines ruoneri debeantj fed quid facias morofis ingeniis, quibus in hac

nouitate

J R t . cr 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii

nouitate nihil fatis fitmuxn potefl videri,? Porro quia nihil plus virium ad certum ve-riutis argumentum confère quam deraonhrare noftra nori, folùm inter (è, led cum

priicisciiamconfentire j amp;:eorumhiftoriam elucidate* vidcamus, anficut pater amp;nbsp;iilius natu maxim us, ita Rhoefus quoque Germanicam habeat appellationem. iSfiecjS apud nos monftrofæ magnitudinis hominem denocaro nemovcl puerorum ignorât. Quod fi monftrauero hanc nomcnclaturam adamuflim ciim prifcoriim de Rliœlo ópinionequadrare ,quidô ifti dicccisqui hæiComniano(tra velnti vanarepudiatis? Au-diamus ergo patrem ppetarum, quo ex ipih veranoinuiis ratio comprobetut. Apud hunc Dolon fic eum defcribit:

«.Treinudt mAvcftç aAA«i», . : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

iv^i o'tfity'pHimç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïiJottioç,' - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: .i ct, j

* -Sü lt;?« *aAA/ÇBüç rTOTt/ç îJbv, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i :, gt;nbsp;'

?lt;ivKli'nçÿt ^avoç, ôiieiv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o/uoTùt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j ■;

ûp40£ Jï 0/

^pôlt;nteit ’mÂCifQjLa , ôsto/ùa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J .j!,

ttÂvô’Tci fzïtf OUT} x.etm^vn'Sïffiy ïo/xw. :^7Îi,l j-jv -jriH -

- ôi/fTpsar/p (popîhtjÂAA’ àQava'^iat '^oicnv. .jd'elR oop i. .

»io^o 'venerunt T braces fracul omnibus abfu^t .

reUcfuis, in eis Rhxfus rex.,Eion€.cretitsh',){ r.i“.nn i Ctiius ecjuos 'Vidi pulcros, magnofyue fupremfj, u ai, AEquales 'uentâ cttrfu, niue candidioresî jluro atqtte argento currus flat comptas ad vn^uem^ • Aurca Junt arma, inpenti fled mole 'videnti,. '1 '

fJ^^iraelum, ana non hominum gt;nbsp;'verum ejfle Deoruni , --J îî . r-- Diainis membrù magntflque flerenda videntun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Quis rogo te Homeredocuit, tara aprè.tam conuehiehter.nÔminis ratipni viruni dc-lineare.’Vixabeaperfuafione diuelli pofTum, poëtam inThracia multum vcrfàtum fuifle , in qua facile difeere potuerit, quam Rhœfi nomen haberet fignificationemt êiidcirco armorum deicriptioncm totam ci accommodatam fuifle reor . Equos dédit puiccrrimos amp;nbsp;maximos, quantos Neftor fatetur fc numquam inter Ttoianas acieS vidifTe . Arma veiô non contentus monftrofe fecifTe magnitudinis, amp;nbsp;admirandaiis qui vidèrent; earn adiunxit appendicem, qua omnem humani corporis excédèrent capacitatem , aiens Diis potiùs quàm cuiquam mortalium conuenire. Quanta autem Deorum corpora eifent, Mars cadens deraonftrarc poteft ; de quo fic poëta, fi rede memini, ï'srTa TreAeô^ Vel nihil omnino eft in orani veteris me-moriæ latitudinc claritatis, vel hoc mihi videor perfpicuum reddidiiTe , Rhœfum aptifltmum nomen èprifca fine Vrancorum fiueGermanorura habere lingua , quam Cimmenos onines ,amp; inter ceterosThrercs vfurpafle,alibi fatis clarc memini tradi-difle. Apcrtilfima cfi: in Strymone ratio, amp;nbsp;apertioretiam in Vrangas;fed Rhœfi nomen nullam amplius relinquit dubitationem , nifi quis velit obftinata amp;nbsp;barbarica pcruicacia etiam iis aduerfari quæ luce ipfà funt clariora . Dicitur vcröß{|fejS/proin-gentis amp;nbsp;monftrofie magnitudinis homine, à iSn'jS, id eft, aflurgo in altura : quoniam nimirum altiiis quani ceteri mortales increueritj qua de caulfa liquet, noftratem efle vocem, à præterito imperfedo, quod eft ÄDccjS/ de vernaculo nobis more dcri-uatam.Ciim igicur Strymon amp;: Rhœfus amp;nbsp;Vrangas veras nominum fuoru inuencrunt rationes ,videamus an Olynthusquoq. Germanica voce nominetur, Hunc venationis oiynthi immodicèftudiofum fuiffede mortisgenerccolligi queat ;quam talem Conon prodi-dit,vtinter venandum aleone fuerit occifus. i^ocl-öuntsSis dicitur qui canibus totusad-dióluscft,qualem eum efle oportet qui fetis perfequendis femper infiftit. Pro dialedo-rum varietate alij ï^ed/alij ï?od dicût: illud nobis,hoc Britannis frequentius-aquo Grae-corum o?iOi' manauit, quod noftratibus deberi ctymologia demonftrat. Veriim de hoc alibi. Olynthus igitur, adfpiratione adempta, quæ non rarô ob compofitionis le-nitatem reiicitur, ab ïgt;oï-{)uur,ö deriuatur. Vrangas verô laraentabilcm fratris cla-dem mifcratus,adæternani eins meraoriam , quam ob ætatera amp;nbsp;immenfam venationis afliduitatera needum rebus geftis, patre fuo maiorumque propagine dignis, iliuftra-

F R A -N C I C DÎR- V M

olynthivrbii illiiftr^rat ƒ VibcM con3fdit QÏlyrtthum nominatam qaaan Dctoiofthenes tniikopóft (odiw VfM- otationtbus-fuis nobibtaiiit'P Sp^lianuS ÓÏynthum:ab HercuHs iilio conditam traditi è quo eónïé’cluraïn faciOjSÉtÿnjâftém Hórcülem quoque didumd'trifTe,propter jngcn-, n’on béIKcatrt modó vktiné'm ,gt;(êd ob iïn]^ularem enam‘gratiam,qua omnia har^ barfiE| a^réftif^uë^’vitæmöhfträ ïöc’ tii icgioilibüs-diiftulic jjquas-iimperio (iio adiunxit: iuttrfestry- 4^’^ dc tc^prÄtbrquarti qüöd HeVculis nomfeirmernit, hoe ctiam apud Græcos eftcon-monù -uxoT, Ib'éticiïSjvtEürerpen vnafïï' IVFdlatnm vïtoT-efti 'kaboTirecdlebretür^ cqua Rhctduni amp;nbsp;m»- ceterös ptbcrcat^i:; Icerom at^foe-kcru^m rwé^oria rçpctcndunij quanto.ftudio^ quaun tacontentione poeta Rhœli magnitudinem oculis fubiicere laBorarit ; equos in primis ipfi dans maximos, deinde arma portfehtotf^rwagriitudinis ; mox, qùaâ parum dixiflct dum TnXàzjLo. dixit,adiungit miraculum ea'cifc aid-vidcndum :nec hoc concentus,(ub-iicit tanta ea efTe, vcnon videantur cuiquam mortalium gt;nbsp;ied Diis ipfis immortalibus ferenda, propter ingentem nimirum eorum molcrn • de qua rerum vocis concordia fadum,vt committere nequiuerim',vt non à'flererçm, Honierum vel hotitiam linguæ noftra: apudThraces aut alios accepide, vel ab homihibusfcrmoniseius peritispluri-ma interrogandodidiciire,vcl laltem febulasvhas Troianas exdingua hac primiim efle depromptas; propterea quôd^ddcùm hanc R’licefi defcriptionem itacum nominecon-ueniregt;vt impudentias ôffè^ddPecorfnfignis^qucmquam hæc cafui tribuere veile,quæ tanta eloquentiæ vi poéca Rlïoeéb accommodauit', Sitfanè, nqn intellexerit iple nomen- hoc tarnen negari non poieft, eam apud pnfcos de Rhœfo opinionem fuilTe, vc maior commun! hominum menfura crederetuc tanta corporis mole excedentcs nobis Rhœfôs nominari «'^^S^modà non videt,omnia de inter fe confentire, vt nulla omnino vcl rerum vel fermonis’dilcrepantia qiiçat inueniri : quando amp;nbsp;Vrangasamp;: Strymon amp;nbsp;Rhœfus OlyndibsGermanicum eft vocabulum; amp;nbsp;res fignificata hiilo-riæ prorfus concors? Quid ni igitur aud-rder pronuntiemus, amp;nbsp;pattern amp;c filios à Ger-manii'àd Mitôtidem habitantibus, fiuc à liberis Scythis,oriundos ea decaulTa maxirtio filiottbtnendâcurti.quo Vrancorum memoriafemper refricaretur,in eopra:-fertim cuiks erfet pattern maiorc'fque propagandis limitibus perperuô imitari ? Qiiod igiturDoJön Rhöefum ThràcUm regem vocaric;id vcl rnbuendum perfonæ prodito* fis,qriô'^îâriteÉeéiusqu'em proderet faciliùs (è hberaret ; vcl dicendum, tantain patris ditionem ‘fùifle, vt non-ma'Ximum tantiim natu filium regem faceret, ièd minoreni rr«»fM beOa ^tiaru rcgnoornàrct.Fuerunt itaque Franci in belle Troiano,vel illifaltem qui à Vran-Troiano in~ cis ducèrcht Ofiginerh ; fed minimè iuxtaillorum fententiam qui nobis neicioquem terfuijjt. BaUonem'comminiicurtturjàquo longaleric Belgarum genus fabulofiflimècitraom-nem veterura fcnptorùm audoritatem deducunt. Euftathius neicioapud quos lègerit, àPindaroprodicum efle, Rhœfum primo die quo ad Troiam venit, acernmè cutn Græcis eonflixilfe; qua in pugna maximam Græci cladcm acceperintjà qua narrations noneftalienum illud Hedoris:

H «A ^ipfos'iv V(p’ «AMTêpjjcn ßotiÄivovTi iu,iTa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id efl: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

nofiris domiti manibus nunc Martéque fralii

'*■* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confdium captant fugiendi?

nbctfM lt;ju» Verifimile ergo eft,ftatim fimülacRhœfusàppulifl'et,GræcosàTroianis Thracum au-«r/MïZi ketis inuafos fuifle,amp; flccæiôs,vtTroiani negligentiorcscxcubiasegerint, ac fere Thraces locorum ignarosprodiderint J non illi quidem confultó.autprudcnter, fed -tquot; ’ ’ curtodia: cui incuriæ âcccflît error iltc maximus in cxploratore mittendoj qui, quovicam fuam ignauam feruarer, Rhœfum prodidit. Cetera quæhuc fpedant,quoique de equis ipfius fatalibus feruntur, apud Poetas cognofeenda,inter quos Virgi-lius hæc paucula: quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v - ir

procul hinc Rhæfi niueis tent or ia veld i^gnofeit lacrymans, primo prodita fomno Tpdides rnulta vaflabat caide crnentm; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Ârdentéfque anertit equos tn caflra, prittfquam Fabula gufla^fent Trotte , Xantbumq^'bibiffent.

Non eft omnino annotatu indignum, apud Græcos Rhœfl nomen »S in principio habere.

L I B É R. îj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1}

bere,apnd Latinos veto diphthongum exquarcaamp;: fècuntîa vocati commixtamjqnani dilcrepantiam Grammaticis relinquens fuo aibinatu iudicanda, id vnum dico, vtrauis IcripCLiracû lingua nodra coniicnire. Siueeniraßfiocjö/riueßßcejödicas.iuxtaintelligeris de homuie loquienormi corporis magnitudine monftrofo. Et hæcquidera deRhœio.

Ce T E R V M quid hoc fibi vult, Strymonem liberos fuosex Euterpe vna Mularum strymMicur velut vxore fua iulbiliile ,fi originis Germanies fuit, fine Scythicæ abipfa Mæotide^“^^X’zZ^^^ rcpctendæjadquam non barban modo, lèdomnium barbarorum barbarilÜiK) habitaretxor/ijÿiziXA-à Græcis putabanrur gt;nbsp;Qiiàm barbarifuerunt Getæathanatizontes,quàm barbaii liqui Scytbæ.immo côtrà quàm omnibus Græcis (àpientiores, alibi tradidi; hoc loco ex ipla Græcorum confeffione liquet, StrymonîThracum régi vnam Mufàrum vxorem fuiife. Num igitur (ufpicandum Thracem hunebarbarû abomni humanitate alic-num fuHre;an pociüscontrà tanto l'cientiarum omniumq. virtutum ornatu præditum, vtmaritusdignus Mufa videretur?Et quam Mufamei coniugarunt? Nempceam quæ omnis honcftæoblcâationis mater ellatquc prælcs,eaque de caufl'aEuterpes nomen fortifa. Quid porto freit vt hommes veris amp;nbsp;honeftis obleâamentis perfrui queant? Quid ? Num aliudquàm illud,i-n ea hominum (ocietate verfari.in qua nemini ne quid inique feraterttiraendum ? quam raiera elTe oportet, vt boni honoribusamp;præmiisor-nentuF; mali.h qui fint, pœnis calligcnturjaut ficalligari non polfunt, tamquam putrid a membra recidantur. Illa fané folida efl’etin vira voluptas.in eiufmodi Rcp.viucre poire,qua: fi contingerct, vix ipii paradilb poftponenda videretur,maximè fi ab vno ca-pite in bac omnium rerum æquabilitatecontineretur. Quamobrem non aliud in Stry-mone Euterpe fignificat, quàmeum regem fuifle omnium iudilTimum amp;æquinimu, fumma prudentia regni fui tranquillitatem femperamp;r vbique fpedantem,cui làlus po- strymenii puli fui in omnibus cogitationibus fumma fuit votorm ad quara omnes l'uas nés ceitationcs,omnia bella referebat.Qrjoniamigituromniuciusa.’tatis hominu facile^ princeps eflet, tum bonardartium ftudiis, turn populis rcgendis coponendis ad fuaué vitæcômunisquietcm;meritôeam dicitur vxoïé habuiflc,quæ veris hominum delicus præfideret.Illud itaq. quod plutimis poli: fàrculisPlatoni placuit,vt penes philofbphum imperij iusefrét,in hoccernebatur itaclarèab omnibus,vt noà Ibis modo,fed ab iis etia quüsarmisfubegidètjMufaruconnubiodignus iudicarctur. Hoccertélblum amp;nbsp;vnied regiæ poteflatis fundamcntdefl;amp; ftabilimen , vtraq. re æque valere, amp;nbsp;fàpientia tocius iuris inter homines difpcnfatrice.amp;fortianimoad rebellesamp;comuni hominum tran-quillitati aduerlarios ad æquiratis leges copellendos. Abfurddenim ht,cura naui præri-cerc gubcrnatoié qui non de fua fcicntia clauum tenere poflet, vefùm alioru arbitr-itu omnem curfum dirigeret.iplè interim ignarus malequot;^ne an bene officio fuo fungeretur. Optandu profeâo, fi vmquâ alias,in his maximè quibus nunc vexamurtSe dilaceramuc proccllts,vt Mula’iegibusnubant,amp;cam prudentiam înfpirent ,quæturbasamp;: dilfcn-lioncs Reip.Chriffiançexitium minantibusextremû reducerepoffitad pacem amp;nbsp;tran-ciuillicaré,iam olim feruidis piord votis frultra expetitam.Breuiffimocdpendioomnem tum bene rcgnandidifciplina, tum eam quæ inde in craitatibusconfcquitur voluptate hoc Strymonis amp;nbsp;Euterpes coniugium cdpledi videm'us,amp; vnà affierri infpiciendum de contrariorum collatione,quàm trirtis facies lit eius hominum lôcietatis,in quaijquigu-bernant.omnc Mufard araorem non côtemnunt modo ; fed etiam veluti peftilés virus odcrdc,amp; quoad eins poffiint è ciuitatibus pellunt amp;nbsp;exulare cogunt. Liquet itaq. con-rentionem eam quæ Strymonis nomine lîgnificatur, non aliôfpeâare, quàm vt tran-quilla vitæ fuauitate homines perfruantur,nihilc]. velciuilis vel externæ moleftiæhanc dulciffimam quietemperturbarepoffir. Neque enim,veluti iniquus dominus autty-rannus, populum fuum leruitute opprimere, tributis amp;nbsp;vecbgalibus exhaurire, lucrolis quadruplatorura ôô lycophantarum calumniis in vitæ amp;nbsp;fortunarum difcrimen addu-cercftudebatjfed contra ad id femper fumma contentione niti, quo omnes honefta li-bertatecitra hcentiam gauderent,amp;: filiisluis, non feruis, limilcseflcntjno ignarus Der imaginera,qui omnium pater eft in terris,regem præ fe ferre,lèt}. pattern amp;: pallorem, non lupum, gregis fui diuinitds conftitutum. His illud conuenit, primam ab ipfo pro-Jem generatam à libertate nomen habuilTe, extra quam nulla Iblida homini funt oblc-ßamenta,quæEuterpe nominefuo pollicetur. At ver’ffimalibertasinlólailla homi-

bß num

14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F R A N C I C OR V M

num communicate cernitur ,qux ab vno iuftiflirao fapientifTimoque rege guberna-turtquod dim vetuftiffimi hominum intelligerent ,non alum ferè quàm Rcgiam poteftatem laudarunt : quod latius vel examinate vclexemplis docercalrerius cflet ne-gotij,amp; illius quide latillimè patentis. Satis (it nobis, cauflam commonftraffeob quam Euterpe Strymoni Vrancgafli patri nupfiiîe Icribaturquæ vt noftræ quoque ætatis Regibus dotem iiiam adferat, Deum Opt. Max. prcccmur jquoomnes , vt Vranci (u-nius origine, ita fimns quod nominamur : id ell,in ampla honeftæbbcrratis poflcßione à Rege, qui pater nobis amp;nbsp;pallor elTe debet, conferuati. Atque hæc quidem de Euterpe Strymonisconiuge, quæ vel ad allegoriam folam referuntur, vel hoc præterea indicâr, Strymoni ram prudentem fapientemque vxorem c6tigiire,vc Euterpe vocari Mulis adferibi omnibus omnium fubditorum fulFragiis mereretur ; cuius quæ Cimbrica fue-rit nomenclatura nec memini Icgiire, nec magni refert ;cdm manti Sc fiiiorum nomina fatis oftendcrint cui genti tota hæcantiquitatislux debeatur. Pergamus modo ad id quod agebatur,vc dat um nirairum fiat, huius nominis quo Franci vocantur.vfum iam olim ante Troianum cxcidium apud Cimmcriorum colonos fitiflc ;quorum partem li liberos Sevthas Herodotus vocari fcriplit, iam turn cum Amazones primdm mantes adfcifcerent,quid ni alFeraraus, hosquos liberos dixit,fua lingua Vrancosl'e nominalTe, maxime* cihn pollea promilcuè vcl Germanosvel Vrancoscadem gens Ic vocari t.

Verdm.licct hæcabûdc lufficcre polEnt ad Vrancoruoriginis anciquicate iliullrandaj altiiis tame adfeendaad primes natales,maximo veteris pocleosamp;rhitloriæ impulfu pene coadus. Qua in re .ncfabulæprincipiôadduclævçritaci officiant, ex hilloria apud Branr/j/Wara extra malæ fidei lufpicionc polita exordiu luraam. Nemo ell qui neftiat no mi-tratuln/n. nus antiquum quàm célébré Branchidaiû oraculûapud Græcos fuifie, quodæquc atq.

Delphicum turn publice tu priuatim conlulebatur. Herodotus in lua Clio dus in banc ferè Icntcntiam fecit mcntionè:Cumani autéftatuerunt deum Branchidaiû conlulcn-dumelle.Eratcnim illic oraculû peruetullô,quo Æoles loncsq. vti confucuerunt.Ora-culum hoc in Milefiorura agro lieum ell adlacu Panormum. Hæc ille de hoc Brancfii-darû oraculojcui quis deus præfideret,nô exprefilt.tamctli ciim in progreflu narrationis regem appcllcr,quod ad Apolline videturrefcrcndui quia apud poetasrcx lcrè Apollo nominatur. Idem paullo priùscomemorat,Crœl’um ad Branchidas oiæ Milefiæquol-' dam miliirc, vtoraculum de exitu belli quod contra Cyrum moliebatur,con!ulercnr.

Quàm vcrôfuerit vetullu non magis feitur quàm quo tempore vcl Dodonçum vel Py-thium confuli cœperit ;ar quotempore à Branchidis fueritdcfertum , ex hilloria con-^mnehi^A lEat. Xerxi cnim Græciam inuadenti, Branchidæ vitro templum fuiim cum omnibus Xcracar '=2 thcfauris tradiderunt, vt Strabo, vt Plutarchus,vtccterilcriptis fuis tellantur. Mirutn r/«.ó»«r«/-rtf-'prorcdo,liquidaliud,iploslaciorum prærectoslacra luacitra neccHitatem,quam hillo-riælcriptoresnullamcómemorant, baibarorégifolius ignis cultoriprodidifle.Equi-dem ca quæ poil conlècutafunt, quæq.præmij remunerationissp loco à Xerxe petiue-runt.conlidcrans, non poflum non in hancconcedereopinioné, vt eredam Branchidas vetuftæfuperflitipnisamp;: vanitatis Græcanicæ,quam ipli contra confeientiam fuam lucii , dumtaxatcauflaalcbant, tandem pertælôsoccalionéarripuiircqualiccict.dæmoniaca , fraude proditaamp;delèrta.adantiquiffimasauorum lèdescommigiare,amp;:in iis vniusDci cultum adorationemepreuocare;quam in GrscianemoaufusfuilTecproficeri, nili limul morte qnoq.fubire voluilfct. Manlcrunt illi quidémaioresep iplôrum multis læculis jn fceleratiffimo hoc dæmoniacæ fallaciæ quællu,led lie videmus in id genus rebus ad reli-gioné fpeélantibus frequetereuenire, vt àfupcrllitionein hominu animis cofirmata, amp;: dira grauiûpœnarû córainationcfancita,tardiffimafiatdigreffio; amp;eaquidéà pauciffi-mis,quosvidelicetdiuina gratia benignitarisluæ luminc e tcnebriscuocarit. Habucrûc fortaflîs eo iplb tempore quo Xerxes toti Græciæ imminebat,alias ctiam ob quas fie de rebus fuis llatuerunt occafiones.quas conieâura veile pcrlèqui magnæ fit vanitatis. Dæ-monis certc mendacia amp;:manifelta in refponlis impietas ,quaiis non rarôin ipfis de-prehenditur jingentemcaulTam habentad totam fuperllitionem contemnendam Si. deteftandam. Si Arillodicus, vnus Heraclidarum apud Cùmanos loniæ , aulus cil: Branchidarum deovrbanoioco illudcre,amp;ollcnderequàm fibi non conllaret.quamq. impie de Patlya rclpondiiret, vt Herodotus refert : quid miri fi Branchidæ affidui

vanita-

L I B Ê R î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!ƒ

vanitatisoraculorum auditores dæmonem fuum contempferint ,amp; vt fallacem itnpo-ftorem, non vt Deum , æftimarint, tandemque frequenti perpetuo racndacioruna impulfu ad vecuftam maiorum veritatem refpexerint,àquibus per manusacceperant, vnum Deum cæli amp;nbsp;terræ creatorem efle, eumque l'olum adorandum ; coque de im-poltore fuo delercndo cogitarint. Hæc vt exifiimem ita habere, co adducor, quod vi-deam,dum integrû cfler petcre àrcgealiam übi fedcm daii intimisregni penetralibus viciniorem,coque corn niodiorem ad res (bas promouendas ad dignitatcs confequen-das,Sogdianani tarnen fibi elegifle,quæ Jongifl'imè gentiû à Sulîs Babylonia abeflet. Aliquid faltem fuiflequôd eos impulit ad id faciendum ncccßc eft confiteri.GræcijVC-tuftioris memoria; ignarijCredunt eos tarn longinquam regionera petiuiftcjquolccurio-res clTent à Gra;cis, quoru Dcum amp;nbsp;oracukl prodidiftent;ne quando poenas dare coge-rcntur.Egregium verocommentum. Nurn illisfortaftciam tum Alexander Macedo in animo verfabatur,cuius maiores illo adhuc temporerebus Athenienfium amp;nbsp;Spartano-rûlongè late'q. florentibusin obfeuro latitabant,nullo numeroapud'Græcoscomputa-ti. Atita fore vt aliquando Græcis poenas luercnt, Deus prædixerat. Illi videlicet qiii dæ-moncdelerebantamp; Perfisprodebätip(iusthefäuros,oracnlo eiuscredidiftent,amp;: fi cre-didiflentjan non potiiis intima regni petiuifTcnt.quæ nimiruIcirent accuratibsab hoftili incurlb cuftodienda?Vanahint hæc,amp; nullisnixa verifimilibusconieâuris. Quamobré aliam cauftam fuilTefcntio quam explicate nitar.Indolcyrhica noftra demonftrarüt,ad Paropanifum poftdiluuium a ream feminarij humani hæfiiTejamp;r inde Nochûegreflum vitem inueniflé in Margiana,cui Baélriana adiacet atque Sogdiana:Has autem regiones vnacum omnibus iisquæSeptcntrionêverlbs porrigebätur, lapetoobtigifte hue/orte fiuepatris,quod credo, defignatione. Viguit igitur bis locis diutiffime verus vnius Dci cultus,amp; omnis philolbphiæ occultioris cognicio,quä Magiç nomine in Zoroaftroanti-quitascelebrauit.Branchidæitaq.ytiam veteri rurfus maiorum dilciplinæ inhiabät,ita locis iisquam proximiefle cupicbant,in quibus earn adhuc quam integerrimäefle opi-nabantur.Sogdianam igitur ea caufta dcgerunt,quód Badriana Perfis vicinior plurimu de finitimorum contagione fuperftitionis externa;imbibifletjSogdiana vero Scythisin« corruptis adhuccotigua ad prilcos vitæ ritus renouandos non paruu momentuhabitura videretur. Hoc igitur qua;rebant,vt horainibus externos vel ritus vel mores necdû amplexis proximi habitarent,amp;r illorum vicinia amp;: libertatem amp;nbsp;prifeam viuédi confuetu-diném amp;nbsp;acciperent tuerentur. lam quis cft tam com munis Icnfus expers, vt nefeiar t omnibus natura iniîtum efle, vtantiquiflamas maiorum lèdesadmirenturamp;carasha-beant,amp;rfi commigrandum fit,earum maxime amoreducantur.quo vel in ipfis, fl fieri poiritjel lâltc proximi commorenturJApudScythasautéGermanicamadhuchnguam CO tempore viguifle de Pharamanis regis Chorafmanum nomine coniedare licct,cuius Pharamanet in Bcccefelanisdediinterprctationem.Hic cum mille quingentis cquitibus ad Alexan-drum iam Scythia; fines ingrelfum venir, aiens le finitima Colchis amp;nbsp;Amazonibus tene-re,'5i: Alexandre,fi genres ad Eiixinum pontum habitâtes fubiugare in animo haberet, ducem fore itineiis, amp;nbsp;in tota expeditionc prouifurum,nc comeatus exercitui deeflet. Vnde liquet per arnicas amp;nbsp;locias genres Pharamanem venifle, amp;nbsp;Alexandri copias du-ccre cogitàfte:qüales ni fuiflent.nec iple ta facilè ad Sogdianorû vfquelimites penetral-let,nec neceflaria Græcorû exercitui luppeditare potuiflet. Mihi lanè om né antiquitatê reuoluenti probabile videtur,Vrancorûolim apud Scythas tantam fuifle vel potentiam Vel dignationê.vt à Ma;otidis vfq. littore ad Sogdianos tutu irer haberent.Qîiiô aiitern faci.'ius eredam Pharamanem Vrancû fuifle,facit tu nominisad Pharamondû,qui mul* tis pôft leculis Francorû rex luit,allufio,turn vicinia ca,quam eu Amazonibus le amp;nbsp;Colchis habere dicebat. Branchidas itaq. crediderim Sogdianam fibi habitandâelcgifle partim propter vetuflani primorum parenrum poftcataclyfmum memoriam,partim vteos haberent finitimos , quorum linguam eandcm efle lcirent qua maiores iplórum vfl fuiflent,qiiamque ipfi in arcanis apud Græcos,vt fufpicari lubet, lèruaflent, per manus nimirum (êrnper acceptam . Conditum igitur hïc opidum tam diu tenuerunt, dum Alexander ramollis tonus Aliæ latro Uxoluperato Sogdianam direptum vcninet, Is dtanam diri-enim , nelcioquo fuiorcirari Bacchiaccenfus,totamgentem delcuit, vltiis parentum facrilegiutn immani luæ crudelitati prætexens,quam Qjuintus Curtius fie defcripfit;vt

b B Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfe

FRANCICORVM

amp; ipfedamnare videatur, amp;nbsp;aliis reddiderit abominandam, Huiusverba,quoniarn res non omnibus nota cft,non abs refuerit hue transferre: Peruentu, inquit,erat in paruu-lum opidum, Branchidxeius incolxerant, Milcto quondäjiufTu Xerxis,cum cGræcia rediret,tranlieranc;amp; in ea Cede conftiterant: qui téplum quod Didymæum appellatur, in gratiam Xerxis violaueranr. Mores patrij nondum exoleuerantjfediam bilingues erât, paullatim àdoracfticoexternoq. (èrmone dégénérés.Magnoigiturgaudioregem excipiuntjVrbem icq dedentes. Ilie Mileliosquiapudipfum milltarent,conuocariiu-bet. Vetusodium miles gerebat in Brail'hidarum gentem. Proditis ergo, line iniurire, iiueoriginismeminiftemalietjliberumde Branchidis permittitarbicrium. Variantibus ‘ deinde lententiiSjfeipfumconfideraturum quod optimum fadueflet oftendit. Poftero dieoccurrentibus,ad Branchidas fecum procedere iubet.Cumq.ad vrbe ventum eftet, ipfe cum expedita manu portam intrat. Phalanx mœnia opidi circumiie iufla, ôc dato fignodiriperc vrbem proditorumreceptaculum,ipfosq. ad vnum cædere. Illi inermes paflim trucidantdt,nec aut commercio linguæautfupplicum lamentis precibusque inhiberi crudclitaspoteft. Tandem vtdeiicerent fundamenca in urorum ab imomo-liuntur,nequod vrbis veftigium exftaret. Nec mora,lucosquoq. lacrosno cædunt mo-dô,fèd etiam exftirpant, vt vafta fblitudo amp;nbsp;fterilis humus,cxcuflis ctiam radicibus,lin-queretur: qua: li in ipfbs proditionis audores excogitata eflent,iufta vltio eftb,non crudelitas videretur: nunc culpam maiorum pofteriliicre,quine viderantquidem Milctu, adeb Xerxi nonpotuerantprodere. Haec Curtius. Audiatur amp;nbsp;Plutarchi Græci hominis de Græco rege indicium. Eius,Bilibaldo interprété, hxc eft fententia: Nec Ale-xandrum amp;nbsp;qui mire eumadmiranturac amant, ex quorum numero nosqnoque fu-mus,laudarc folent.quod Branchidarum vrbem funditdsfubucrterit,omnemq. a:tatc penitusexcideritjquoniam ab eorum maioribus Mileti templum olim proditu fuerar. BeneprofedoChæroneus amentem régis crudelitatem condemnat: fed eft ita fere vc iuftilftma quæq. gens dir is tyrannorum tormetis maximè obiiciatur.quibus numquani deeftquodimmani fuo furori prætexant, pcrindevtouem lupus ob turbatara fibi a-quam apud Æfopum deuorat. Ceterdm hæc de Branchidis fatis funto ; at ea nihil ad propohtum noftrumfacient,nifi vlterius quæraturvndeBranchidarum nomenderi-uetur.Qaiemadmodum itaque Romulidæ à Romulo,ita Branchidæà Brancho dici vi^ dentur. Quamobrem vt origo gentis in lucem eruatur,necefle habeo inueftigarcquis TBravcfjiil.'u fueritBranchus ,amp;quibus parentibusortus. Græci, vti mododidum ,ca confbnante eft cum quinta Latinorum vocali. Loco autem eius Beta fuijji. vtuntur, cuius apud eos, perinde atque Hebræos,duplex fbnus efle poteft. Quod igitur nosdicimusVrancuS jilli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcriberent, nec aliter tarnen quam nos pronuncia-

rent.fêruato quodam idiotilrao litterasalias ad fonum aliorum cogenre;qui notio;

• *' ' eft,quam vt odiose fir pluribus cxplicandus. Non parum modo nobis eftedum eft à Branchidis ad Branchum , à Brancho ad Vrancum progreffis ,quandoquidem pofthac negari nequeat, prifeam elfe Vrancorum nomenclaturam,quæquid fignificet,modo explicarum.

• ƒ«« Rest AT vt quis hie fuerit Branchus fine Vrancus,inquiratur. Vt oraculum hoc Milc-fium amp;nbsp;antiquiftimum fuit amp;nbsp;celebcrrimum , amp;nbsp;ab omnibus vno confenfu Bran-sentttu. choadlcriptum, icain nullo fine Deo fiue Dei filio plus oblcurititis eft apud fciipto-rcs.quod Lilius Gyraldusanimaduertens.omnem dubitationein ad Ladantium Tlie-baidos commentatorem reiecit. Hie veró,ad obtauum Statij libru.m , ilia, ex nefeio quo.diuinarum rerum Varronis loto , refert qua: nec Vanonis dicHonera fapiunt, nec quicquam fani habent explicatus : amp;nbsp;adeb non faciunt ad btatij fententiam adr ftruendam ,vt nonnihil aduerlentur. Bianchum enim Simeti cuiuldam ,cuius pater Olus fuerit, decimus ab Apolline, filium rtatuunt.exobfcura amp;nbsp;ignobili matre; cui hoc affingunt, vidifTc cam in fomnis per fauces fuas óolem intralTe, amp;nbsp;per ventrem exilfc, Ôcea de caulla filio nomen datum tile Brancho. Hums deinde ofculo fic ■' Apollinem dclcdatum fuifre,vt ipfam rapuent .atque inde templum Branchiadon confecratum Apollini Philelio. Hac alns vetbis expofita qui apud Ladantium leget jfacilè cernct quam non bene compta fit fibula vcl verbis, vcl reium conlbnantia. Statius templum ipfi Brancho tribuit, Ó4 Apollinem patrem eius affcrere videtur, Dum

t I B E R i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17

Dum cnimlibro tertio compliira,V3riaqucöracula enuraerat,huius ctiam facit men-tionemifedveibis perquam paucis:

•--patrtóque aqualù honori

Branchti^.

Strabo Machærei nepotem fuiflTe feribic, parentum propioruhi nulla habita rationc} nonaÜam, vtopinor,obcauflam , quam quod nihil certideiiscomperiflet. Idem li-brodecimo quarto latiiis dehöcoraculo , amp;:quidcmfic, operæ vtfit ptetiumienten-tiam ei US referte : PoftPohdium Milefium deinceps Apollinis Didymxi apud Bran-chidas oraculum circiter decera odöftadiaafeendenti oftertur, quod templum a Xerxe incenium eft atque exuftum, vt cetera omnia, vho Ephelio excepto. Branchidæ aurem, quod thefauros Dei Perlæ tradidiflent,vna cum ipfo iam ftigiente ddeefTerunr, ne poenas darcntfacrilegij amp;nbsp;proditionis. Milefij poBeatemplum omnium maximum extruxerunt.qucd (ine tcêto pefmanfitob amplitudinem. Cerrèambitus maiorisfani integram vici habitationem continet, intra amp;nbsp;extra quem Inens eft fumptuosc orna-tus. Iam alia fana ipfum oraculum amp;facra compleäuntur. Hrc etiamfabulantur ea contigifle, qnæ de Brancho amp;nbsp;Apollinis amore feruntur. Hxc ille,in quibus nihil rur-lusdt Branchi patre. Lucianus Branchum itadepidum rcfert,vt formofusadölefcens faxo infidens leporem manibus teneat, ad quem canis afliiltet, adftct veto Apollo Ipe-öator amp;nbsp;formæ amp;nbsp;lufus. Nec hinc rurfus aliquid euidentioris notitiæ coniequimurj nifi quod pidorem ingeniosè in Icpore amp;nbsp;cane amp;nbsp;puero amp;: amante lufifte videamus* cumque intelligamus de impudicoamore Apollinem traduxifle, vt praua impiorum hominum ingenia abominandas fuascupiditateshbenter Düs adlcnbuntjquóeorum^ dum id genusinfandaamp;: monftrolafcelera cemmittunt, fimilescftc videantur. Quifi qurs tarnen flagitij huius turpÜTimi audor fuit depingendi, non male id indicauit, non aliud eiufmodi amatores deliciis fuis efle,quàm canem Icpori: quamquam non ignorö quid Icpori cum cynadis, amp;nbsp;cani cum pardetafte. Ad illüd alluliiTcrentius ; Tute le‘ fits es, amp;nbsp;fulpaweutum quatris • quod Grammaticisrelinquo. hoc vero canes quotia diana fua docentimpudentia.Sedin malam rem hæclcelerum turpitude. ModeftiuS amp;nbsp;propius vero illud eft quod eft apud Terentianum:

Faflorem Branchum cunt castus amore pudico

Fatidicas fortes docuit depromere ?aan. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' -

Nos dc hac caligine, qua natales Branchi apud vetuftos fcriptorcs inuolutos vide- Srauchi fa» mus,illud in certüfimishabemus,Ogygiamprorluseffehuiusfabulacorigincm,atque nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

idcircoexordium eius cauftamque prorfus ignotam Grrtcisfüifl'e ; intereos tarnen dc^^e7«£»w«h VOOS apudGrçcosfignificatu illud quodex Ladantio retulicxftitilfe figmentum,dum eosoinniscertiornotitiadcfeciftet. Alias non femel monui, plusprücis fabuiis fubeftc myfteriorum amp;nbsp;antiquariæ cognitionis, quam à quoquam hadenusfit cxplicatum.

Orpheo cerrè communi omnium confenfu fabularumveterumoriginem tributam eG fe omnes feiunt, non poé'riccs modo periti, fed omnes etiam ij qui vel primoribus labris humaniorcs litteras delibarunt. Hunc item Thracem fuiffe omnes vno ore con-fitentur j quo perfpicuum faciunt, ab iis Orphicam fiue mythologiam fiue theolo- Mythohgîa giam emanafte,qui Thracum lingua,quæeadem cum Germanica fuit,vterentur. Inde/'** illud eft quôd Orpheiætatem non multo faciantTroiano excidiofuperiorem : quôd nimirum circa ea tempora Græcia primùm litteris excoli cœperit, quarûbonam par- »'ta-tem Strymon amp;nbsp;Tereusvidentur inuexifl'e ; amp;id quidem inuitisamp;repugnantibus: vt noftraquoqueætate vidimuseuenifl’e,dum primùm Græci Latinique fcriptorcs à qui- km primùM bufdamStrvmonis imitatoribus inuitis Barbarorum feholisobtruderentur. Quata-men in refalluntur,non aliter atque in Mercurio ,credentcs nomen Orphei proprium alicuius viri fuiffe.- quandoquidem, vt alibi indicaui,alibi latiùs docebo, Orpheus om- Orfhttu quit nis is dici mereatur qui aures format, Sc iis ita patrocinaturSc prateft , vtea primùm inftillet quæmaximè deceat vnumquemque feireJdquefaciatea moderatione.vt veritas ipfa.veluti cafta virgn,honcfta decora ftola veletur. Et Strymon itaque Sc Tereus Sc Ü qui his fuêrc vel priores vel pofteriores (vt fuére quamplurimi, tamecù nomina corum fintoblitterata) Orphei dici merebantur, turn præfcrtim dum fabulas, quibus vel hiftoria lacra vel aliud quippiam tegeretur, doccrent. Qux cùm ita fint.

non

FR A N C I C OR V M

non eft qüód qnifquam nos aut vclàniæ aut vanitatis conderanet, fi quæ de Brancho amp;nbsp;Apolline confiâa funt, ea ipfi ventaci deThracum fermone applicemuSjdocearanf-que de quo fonte figmenta nianarinc;cquibus pôft malccaptis plurimi pcftilentescr-rores cacodxmonis fraude prauorumque hominura auaritia inftigante profluxcrunt.Si idofts veri- Mofeu limpidiftimain Veritatisfcatunginem.fitotiusantiquariçcognicionis normam, ttttti fcMuri- fl omnis denique hiftoriæ amuflim nuncupauero, nihil mihi videbor dixillé quo non fplcndidioiapræconia mcreatur, Hîçdum prima gentium poft cataclylmum exordia hiftoritomnu ftatuit,Nochum omnium pané fie inducit lapeto filio fuonatu rainimo bencdicécem:

D\latet Deus laphet,^ babi.tet in tabernaculis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chanaan feruus eins. Quid lo

go hæccoiilècratio aliud lapeto promittit,quàm ta late pofteroseius regnatuios,vt non lua modo orbis patte le cótincant,lèd ad alioru etiam regiones imperium fuum profe-rant.habitentque in Afia amp;nbsp;Africarquaru illa Semo,haec Chamo in hercilcuda vna to-tiusorbisfamilia,patcrna obtigit coftitutione.Qupd fidehuius promiffionisdiuinæ lapeto per pattern ftiû fancitæ fonte vox aliqua deriuanda eilet quæ totam cam lignifica-tuluocompleól:eretur,num alia com modiorinueniri polTct quàm Vrancoruappejlatio, quæiiceosdepingitamp;expriraitjVt homines elfe dicatpalmitesfuos ramofq. longé ex-tendétcs?Haudequidera video,nifi aliùs magisquàm ego Lynccuscam mihi cômon-ftret.Extcnditvitis palmitesfuos,extendit arbor fuos tamosiucutra quidc antéconteta, quàm omnem latitudinemjCuiusnaturacapaxfit,expletit,Qui eognationisgradusge-nealogiamq. cuiufpiam gchtis inquirunt, arborem facere folent, cuius ramos ram lare longéque difFundunt,quàm cognatorûlôboles fcle porrigitæleganter illi quidem amp;' ingeniöse id meditati,at longe elegantiorem in Vranci nomine fimilitudinem expreflam ülancit. videmus.Cùm enimj3aucnon cuiufuisarboris,lcd propriè vitisramum defignetjfitvc Francus is dieatur, qui perinde atque vitis longé lateqiie ramos in omnem paitcra dif-vitii »«(«fÂ-fundit ;; 111 quo quanta vis «fit, ipfa vitis natura demonftrat, ciiiusegoin hac rcgionc, lémkuu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vitibus iniqua,brachia dimenfus fum quàm fexaginta pedes longiùs à ma-

trice trunco progrefla. Quôd nifi putatione coêrcercntur,quis tandem effet finis licen-tiæ? Iamvidemus proprium vitis effe, fie aliéna inuadere, vt veluti domina omnium fupremum fémper occuper, amp;nbsp;arborum ramos fie vinciat,quafi fèrui effent catenis al-ligati: tantaque ea in re vtitur licentia, vt quamuis collibus maximè gaudeat, nu 11i tarnen arbori parcat ; adeô vt amp;nbsp;falices ad ipfas paludes amp;nbsp;ftagna vincula ferre cogantur; . qùodin Ferrarienfi agro amp;nbsp;aliis locis Pado vicinislicet videre. Quid multis? hæcamp;: longilfimè ramos fuosextendit, omnes arbores, veluti earum regina, fiiperat; ea-rum minirterio, pcrindeatqueferuorum,vtens;ßc,nefubterfugiant,vinculisetiam ar-disconftnngeiis. Et vetoficeftà naturaoptimoiurecomparatum,vtci plantæomnes du ée v«/»-cercrae fubfcruiant,cuiusfruâ:usomnibusceteriseftexcellentioramp;diuinior:vtpote qui eum liquorem hominibus largo cornu fundat, quo nihil fuauius, nihil fàlubnus, nihil lætius, nihil ad vires corporis,nihil ad pedoris gcnerofiim robur, nihil ad animi magni« tudinem amp;nbsp;fublimitatem, nihil denique ad iucundam beatamque vitam aut praTen-tius autefficacius.Huic igitur lapeti confecrationem maiores potids quàm alij cuipiam arbori conferre voluerunt; eo cuiuis naturærerumque ciuilium perito iudicantes,fibi nonfecusinter homines atque viti inter arbores ius effe, vt omnium fines aliorum occupent, Si ceteris hominibus tamquam rainiftris vtantur^a tarnen id lege,vt non mi-U]gt;ett poßeri tius quàm vitis muneris hominibus,quos fuperarint,rcpendant. Quid vero rependunt? WO» minora^ bouos morcs,humaniorcs difciplinas,cómunis vitæ tranquillitatv,omnia dcniq, ea qu£E wrZZw!»/*. bene beate'que viucndu funt neceffaria. Sic Cimmerij G ræciam, fie alias regiones Si tontulerunt. inuafctunt amp;nbsp;luperarunt:fic Strymon Thraces vieinó{quc,fic alij alios vicerûtjvt vidis ingens lucru,vidoribus nihil prætcr laboré Sc negotia in rep, conftituenda Sc ciuili vita r .. formada accederet.Qjuanto enim plures dicione fua cótinebant,quanto plures impcrij fui vinculis fibi alligabat,tato plus beneficioru toriorbi largiebatur. Et quoi u quæfo bc-ncficioru?eoiû,inquâ,quçpretiofilfimo vino collata plus tame habeât diuinitatis,Sc tato quidé plus,quato animus corpore præftàtior eft Sc diuinior. Verum hic locus cùm inges Volumen pofcerct.tum aliu ctiam oratore, quo magnitudo beneficij,quod agreftibus Si fcris hominibus præftatur dû ciuilibus vitæ inftitutis adfucfccre docécur, pro dignitate exponeretur. Nobis lufficiat aperirc fontes,c quibus cxcellcnciora ingenia Sc à (apienrâæ ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liudiis

ftudiis amp;nbsp;4icendi facultate plus præftjtura, quantum velinthaurire poffînt.

Por RÔ nccdum illudattigitnusjquodomniumeft pfimariumàlapeti pofteris orbem in vnam iuris coramunionem ficredadum, vt apta ciuitas videreturjin qua ve-ra religio caperet exordium amp;nbsp;augraentum. Cùm enim Romani lanigen^ potiiïîmara Aiiæ amp;nbsp;Afriex partem tenerent, Chriftus nafci voluit,quo tempore lapeti genus in ta-bernaculis Semi habitabar,amp;; Chanäan pofterosferuitutepremebat. Sed hæc alterius funt loci'amp; confiderationis ; lue illud agimus, vt nemo non dare cernât, quam apta fit vitisamp;r lapeti compaiatio,quam ögnificanter Vranci nomen earn exprimât,quamque hæc facrislirterrs fint conlèntanea. Sanèfidiuinum Mofen ro2emus,ncmini dieet con- ^randßut^ cinniLis vcriusquc hoc nomen quam lapeto conuenire lecundum earn quam habet in „„m Cimmefiorum'fiue lanigenarum lingua interprerationem. Primfim igitur VraiKum poft diluuium 4icemus lapetuit) fuifie, amp;nbsp;cum quidem ex diuina patris confccfationc ita nuncupandum,fi æquum eft vt illo tituloquilquam honoretur, quo eximia amp;£: fum-inaeius dignitas intelligatur. Potcrant hæc quidem fatis efle ad irifignem Vrancoruln ÔC vitis conuenienciam demonftrandam ; (cd non patitur ipfa veritas, vt hac (bla. conr tenti ipforum nominum concordiam, ceu coqfideratione indignam ) ociosèpræterea-mus.Vrancumeumdixi quilatêpalmites ad more vitis extendit-cuinorationi ita vitis nomen re(pondcr,vteiufdem reidet fignificationcmiiis,ihquam,qui ad redam ipfirra rationem referrenorunt.Witcnim,vocali longa,longum latumquefignatrquadevoce Vitis habet nomcnclaturam, propterea quod amp;nbsp;latiflime longifiimeque inter arbores fèfc di(fundat,amp;eum frudum det,quo hominis animus infigni Sr latiflimocrcfcac am gmento. Varro vitem à vino ferendo deducit j vcl, fi id non placeat, quod inuitec ad vuas pereipiendas. Fac,bone vir,vtita fit; vnde vinum deriuabis ? vndeipïhra illud in-uito ? vnde vito? Quid fidoceam viroetiam propterea dici apud LatinoSjquiaCimmm rij quod longé lateque remotum eft, Wit appellent ? Vinum cur hoc nomen accepent, u-.b-Ar Indofcythica noftra fatis declararunt. At fi quiscontendatvitemdici, quod viticibus in fledendofimilis fit; cum rogabo, quæ fit viticis etymologia : quam Icio domi (has numquam inuenturum.Vitex enim Sr vimen à noftratibusetiam originem habet;quo-rum vtrumq. fit aW,quod eft flcxilibus ramis finevirgis quippia contexo.

re m vitis à Wit nobis yernaculo deriuatu, cum ipfàin naturam, turn confbnantiam in-dicat.quæ inter ipfius Sr Francorum inueniturpropagatione. Numquid inueniri queat concinnius vel rebus vel nominibus ,quam hæc fit Francorum ad vitem conformatio, cum qua non minus reapfequam norainis origine confentit ? Iapetus ergo optimo iure de patris conlecratione Vrancus eft nominatus, quod latilfime Sr genus fuum Sr ira^ perium inter mortales,perindeatque inter arbores generolâ vitis, extendat. Ceteriim quia licet veriirimam Sr cuiuis noftratiurn facillimara ad intelligendu,inauditam tame hadenus huius vocis interpictatione prodo ; non male fçcero fi hanc vitis Sr lapeti co- ritis ö* r»-pararione cum prifeis lapientiirimoru nominum obferuationibusSr indiciis ad vngue quadrate monftrauero. Eft quilquam vel inter PIatonicos,velinter veteris hiftoriæ peri-toSjVcl inter Chriftianos etiam cui aliud quippiam notiusfit,quam penes Magos olim fummam lapientiæarcem fuifTe.’Atquihi Aftyagis(cgt;mnium,quo filiam (bam Mandat jifiyaskfeta ncn vitem parèreviderat quætotamAfiarnoccuparet ,ficfuntinterpretati, vtregnum ci qui nafeeretur pollicercntur.Bene quide Magi,fed non admodum neceifario Aftÿa-ges in reapertiffima mihi videtur eos confuluifle : quando fatis luculentum indicium turn de Vite, turn de ampliflima eins per Afiam propagatione dabatur,quid ex eiufmo^ di partu cxlpcdandum elTtt. Quemadmodu autem Cyro Mandanesfilio diuinuhoc Ibmniu totius Afiæ imperium promittebat.ita lapeto non Afiam tantdm,fed Europam ccid Sr Africa Nochus verbis fuis vifus eft inaiigurari : qua de cauifa quid miri,fi Brachi noraen,id eft,vitis lateextcndentispalmitcs (uos accepcriqne vllo vmquatepore tantx promhTionis memoriaapud pofteros interiret? Nd poftum (atisdiuinæ bonitatisadmi-rari infinitaté,quç inter cetcra.crgi mortales beneficia hoc etiailluftriflimu prouidétiæ fuçdocumentû tantofæculoruinteruallo priusà Mofelitteris mandari,SràCimmeriis fabuhs intexi,Sr allegoriis tegi voluit,quàm quifquam mortalium coiedarepoflet, Romanos lanigenas reru per orbem vniuerfura potituros. Alij aliunde fibi pétant ftudio-lum obicdamenta;anirao certè meo no aliud fuauius pabulum inuenio,quàm prileam

b B 4 hanc

IO

hanc Mofis amp;nbsp;Orphicorum confenfionem ,qua nihil video validius, inter eaquidem quae humanoingenioconCequi polTumus.ad contiindendam Atheorû peruicacitatem, quïE indies tanto maioré ChrifUànæ mefli calamitatem minatur, quanto plus alimenti capit è fcelerum inomni ordine fuperiorceffrenata licêtia gralTantium rabie plufquàm belluina ;qua pcftenullum cft inferiorum hominum aniinis capitalius periculü ,nullu lethalius vencnum ;eo quod longècfficaciüs penitius in hominu animos fada quàm dida pcnerrarcconfueuerintjtanietli vc contra fieret ipfe Chriftus imperarir. Sed quid ego Mages hïc commemoro? An non amp;nbsp;ipfie làcræ littera: eâdem vtunturcoinpa-ratione? Dauidcohymnoquo Deum timcntibusfelicitatcm promittit,inter cetera fic habet : Txor tuapeur -vitis abttndans in latcrtbtts domus tux. Qtiid quöd iplè lèruator no-fterChriftusficvidcturhancNochi benedidionem explicate,vtlêfe Nochum faciaC acq. vitera; Apoftolos verb palmites,quorum latifiïma per omnesgenresextenfionere-gnüm fuumcrat extënfurus, perindcatque per Branchum Nochus? Sanè Nochus ChriftitypumgcHit,nec ablurdumfit,fi latitudo generi lapetopromifla,imago fit latitudinisChriftianorum lanigenis regnantibus futuræ.

Ufetw ^uid r. C ETÊR VM quid lapctocum Apolline? Nihil profeâô,fi hoc nomine perindeac ^ó^muneha- vulgusabufi cumcacodæmonem accipiamus ,qui Dc)phicoamp;: Didymïcooraculo mi-ieat. (èris mortalibus imponebat. AtfideOtphicolermone Apollinem ad veram nominis ^ndatur^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, longè aliter fcntiendum : proptereaquód Apollo is fit quires

rMtio. àcâliginoloantro libérât, quafi 3Cyô-Ôol-lO3S diceretur, vt cùm in Gallic is, tum alibi la-tius ortendam. Apollo itaq. is diciturqiii aperit occulta amp;nbsp;ab antro tenebrofojquæ vox fi diuinis applicetur,propriè conuenit Spiritui fando ; û corporibus ca lcfiibus, Soli ; fiii creawjrisrationiscapacibusjcivel angelo vel homini tribuenda, cui Spiritus làndus gratiam liiam infundit ad occulta reuelanda. Neraini igitur mortalium poil diluuium Hechue een- dati potuicconucnientius hæc nomenclatura,quàm ipfi Nocho;qui omnélcientiam, quot;JûoUa^ùi oænem artem, omnem hiftoriam .omniadenique diuinahumanaque fuis filiis Sgt;c nc-{eteß, potibus reuclauif. non ilia quidem tantum quæ prætericrant, lcd ilia etiam quæ multis pôftlîEcnliseffent futura ; vtifatis perfpicuum cftineaquam adduxi lapcti corifecra-rione. Non immeritô igitur iadatuseft Apolliniserga Branchû amor quidam eximius amp;fingularis5proptereaquôd Nochusexipfa benedidione fatiscôuincaïur hune plus ^foainù (ÿ- ceteris filiis amalfe,cui plus gratia: fauorisque contuliffe feitur. Quamobrem qui banc fu?rexb[î(if hiftoriam , amp;nbsp;banc pratrogatiuam lapeto à Nochoconceffam ad mythologiam tranß M. tulerunt,tradidciunt Branchum Apollini in deliciisfuiffe; quæ fabula non aliud habet veritatis velamen, quàm nominum propriorum in illas voces commutarionem,quæ fingulares in iis quos fignificare volebant, dotes denotabant. Ab hoc igitur Brancho

- pertinerent .docerentur j voluifferque ad prærogatiuæ fuæ memoriam ipfôs dodores Branchidas vocari, quia amp;nbsp;Branchi genus effent, amp;nbsp;Branchi dodrinain amp;nbsp;fequi amp;nbsp;tra-deredeberent ,effetque in primis inftitutis,atque adeo omnium præceptorum ad hominum conuidum pertinentium caput,vt mutuoamoreomnes inter fè deuinciren-atque, quo memoreseius effent,iuffiffet qiiotidianis ofeulisamoré hune tcftari,cu-tnta. peretq. omnem honorem ad patrem fuum referri ;fadum eft vthîc Apollo Philefius diceretur. Nam cui dubium,quin Nochus,quôd totus diuino amore flagraret,vbi-que inter homines pacem,concordiam, vnionem,amoremque prædicarit, amp;nbsp;idem tra-dideric filio faciendum ’ Nouæ amp;£. æternæ Icgis magifter, cuius ille typum gerebar, quid aliud quàm pacem amoremque perpetuo eantat? Nec mirum videri debet, cer-tatim ofcula à Branchidisin ritibus facris dari folerc, cùm idem hadenusapud Chri-ftianos duraret, nifi turbæ vitandæ cauffa inftitutum effet, vt eandem crueem omnes ofcularentur; quo fado viderentur omnes inuicem ofculati fuiffe. Verùm optanduni vt paucioraofeula ludæ in templis Deus confpiceret ;qualiaamp; olim inter Branchidas fuiffenon réméré fufpicamur.vtpoteæquè atque nos homines. Quemadmodum autem animaduertimus noftro hocæuoplurima inftituta, plurimasque cæriinonias ab optima rediftîmaque via ad nefeioquas fàlcbras amp;nbsp;offendicula declinaffe, ira Branchi-Prti»chiii»ru dis quoquc vfuquondam venir. Namcùm vidèrentcorruptos hominum animosad ruftitmtfit. fupciftitioncm quàm veram rcligionem, ad fabulas nugas quàm ad fobdam verita-tem

L I B E k i. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iV

tem proniores; ratiohem excogitarunc,qua fimul Sâ vulgo elTentin admirationejamp; fibi vberrimum faccrentquælhim. Dcicrtaigitur Nochi amp;nbsp;Ianidodrina,ccu parum vtili amp;nbsp;lucrofa , mcrcatum mendaciorum apctuerunt, com menti Apollinem hominibus futuraprædicercjfi donis placarctur:nec minusipfius filium Branchum muneribusin-duci ad futurorum prædidionê, Huicimporturæ cacodæmon mendaciorum pater fta- oracultruf^ tim fauic,fubferuiens hincfacerdocum auaritiæ,bincconfulentiu vanitati. Quamvero omnesmorcalesauidi fint futuracognoicendi, vitio à primis parencibus,qui Deöfimi- rorumeo^né-les cfle volebantjCÓcractojquis eft qui queat ighorare,modô Adamüm i'uum con(ulat?Nuiquam liberaliiïs fumptusfit,nufquam magisprödigifümusquam vbihæ nugæ venduntur;amp; nulla ad hune quæftum faciendum procliuior viaellquàm ca quæ periàcia religionemque ducit: quod vt apcrtiftimum cft velipfispueris ,itaexemplis non eft docendum , ne quorundam aures offendantur Hinc igitur oraculum Mile-lium.hinc Dodonæum, hinc alia. Hoc modo èfeholisveritatis fadum eft emporium mendaciorum : haeventum eft à vera rcligionis incelligentia amp;r profeffione ad dæ-moniacam fupcrftitioncm , Sifœdosde diuinis rebus errores. Mirum eft quàm ar-dum ht vinculum cacodxmonis ôdauari pedoris, quamque faciles hnt amp;nbsp;précipites mortalium animi ad perfugiendum ècaftris Dei ad Mammonæ ligna. Demirpt Petrum Crinitum Sz quoldam alios profeftione Chriftianosftolidè Academicis, lam-blicho præièrtim Porphyrio , credidifle ; Sibyllam apud Branchidas, vt ipft volunt, occulto quodam terræ fpiritu afilari ibicrç, quo concepta oracula promeret. Admi-rabilem profedo vim terræ, quæ cùm ipfa bruta ht inanirais, hc tarnen animos mö-ueat J vt quæ non didicerint vates neque iciant, ea carminibus heroicis elFundanri

Aliis hæc auribus, non meis canantur: vno verbo Cacodæmoni oracula adlcriben- otacuia ca^ dâ, non naturæ; iis exceptiSjquæ diuino afflatu édita fuerunt. Et quamuis quædam ve-ra hnt, è tripode Delphico aut Didymæis adytis de diuinis rebus prolata ; ea tarnen üc capienda, vt credantur vel à cacodæmone reddita, quo in ceteris faciliùs falleret, vel coadu diuino impuris fpiritibus extorta. Eius generis illudeft quod hic falfus noftet Apollo Politæ cuidam relpondifte fertur:

^OapTci vooücrzt TTctQn ôtnTaîç eiÄytiJ'otnv gt;jw, à.vô,}\tj(nv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fMTei aS/HgL

ttjfiiiTeti cùQi^ TièimL (fopêi'rctf h’tiv àyitçgLQi Qvm, fAvei eîç 7rslp,7mv àreipnç’ rigÿoTÔ^'ùroç yap T0u‘S •SïoiZ '!sfóvoiu.

Quod nos rudiulcule hc vertebamus:

Donee corporeis 'vtnclu mens flri£la,, nihil quant Difa videt peritura i mrumnis cedit j at inde Corpore corrupto, citm fe inuenit effe folutantj ^^Ethera tot a petit, nuUum peritura per auum: T^amque Dei primo genita id prudentta fanxit. Ariftoteles,pro imaginibus rcrum accipio,amp; cum Cicerone vifaappello.HuiC vaticinio hin ilia plurima fuut,in quibus,vt hic,de hiio Deijtum etiam de Spiritu lànclo clara teftimonia rcperjuntur,amp; multa alia ad humanæ falutisamp;: veritatisfpeélantiaco-gnitionem: verùm ilia vcl inuitis dæmonibus iulTu diuinoimperata,vel proptereapro-dita vt impofturis (uis plus hdei conciliarent. Nunc itaque quis Apollo inter homines, quis Branchus fuerit nominatns, amp;nbsp;qua inde occahone abominanda luperftitio ht ena-ta, perfpicuum feci ; quam iph poftea Branchidæ videntur prodidifle, diuinoquopiam afflatu aut tædium aut pocnitentiam leelerum infpirante.

Verdm video mihi obiedura iri,ea quæ de Apolline dixi non conuenire cüm Apolli-i ne Didymæo,cuiushoc templù fuifte feribitur. Nec equidéid airero,errores fanaticos Græcorum pcrpetuocurn primisfabularum originibusconcordare^quin contràaheio, quamlongiflime plerumque reccflifte , vt hoc loco ab hominibus ad dæmoucs veri-tatis larua deuemt. $ed quo breuiter curiohs hominibus fatisfaciam, id operæ pretium fucrit annotafte, nomina huius generis iacra varie folere in vfum venire. Aliud emm Theolcgi per Apollinem intelligunt, aliud Phyflei, ahud hiftoriæ feriptores.

Phyhei

it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANCICORVM

Phyficienim Solem Apollinem vocant,quianimirum omnia occulta amp;nbsp;in tcnebrispo-fita reuelec, liac dote longe omnibus aftris ceteris prxferendus. Eundem Didumæum dixerunt vetcres, vocabuloab Orphicis illo quidem petito , fed à nemine aut Grxco-rum aut Latinorum intelleclo. Macrobius 1'cribit idcirco Didymxum dici, quod ge-minam fpcciem fui numinis præferre putarctur, iliuminando formandoquc Lunam: ecenim ex vno fonte lucisgemino fidcrefpatia diei nodis illuftrantur. Vnde amp;nbsp;Romani Solem fub nomine amp;nbsp;fpecie anni, Didymxi Apollinis appcllatione veneraban-tiir. hæc illc ; in quibusquod dcgeminolumine philofophatur, vt nihil adBacchum, ita nihil ad Didymæum : ciim nomen hoc, hand lecus ac Apollinis,de vernacula Thra-cum lingua fine Cimmeriorum fit petitum. Apud alios fcriptores quæ huius appella-tionis caufTa fit, non memini dirpucarijcüm id interim mirum videri pofTet qui Mileti potiüsquàm alibi Didymæus'vocari confueuerit. îDicn vocah priore longa turgere.fu-mereincrementum acentroadcxteriora,attolli,promoueri,autferuorc quodam in-tumcfcere, vtiin pane fit fcrmentato. Hine «Diöunt eft feruoris inturaefeere facientis eft'edus, ca formula qua à ßgc fit Ûyrlioni ! à WijijS Wyföoiti ; id eft à diues diuitix, à fa-piens fapientia. Jl)act verb perdiphthongu menfurara fignat. Quo fit, vtiDibuniinart nfhil aliud fit quam rei fcruore quodam intumefeentis vel cuiufpiam fepromouentis amp;nbsp;res fuas augentis menfura. Amplæ enim fignificationis eft ipfum ÏDicn/ad omnia ilia quæ quouis fè modo ad maiora amp;nbsp;meliora proraouent, extenfum. Dicat ergo nunc nobis Apollo arcanorum omnium veriftiwrius reuclator, qua decauft'a Didymæus à Branchidis fuis voluerit nuncupari? Si theologicos de Apolline loquamur, facilis eft amp;: perfpicua ratio ob quam hoc nomen detur . Quis enim alius mentem noftram effer-uefeere facit, amp;nbsp;ad maiora fê attollere quam Spiritus fandus, diuino fuo calore nos ac-cendens ? cuius beneficio animus nofter infiniro fe maior reddatur,amp; à terrenis angu-ftiisadcæleftcm amplitudinem feextendat; idque ad menfuram gratiæ diuinitùs con-AfoUo fhyß. ceffæ, prout ©tbumnwet ! vnde Didymæus, nobis fignificat. At in naturali return con-^de^^atione Apollo Sol eft , qui calore fuo omnium eorum quæ generation! fubieda func incrementa, nbsp;nbsp;promouet amp;nbsp;obliquo fuo curfu metitur ; quod Ariftoteles ciim in-

telligerct, penes eum efte fcripfit maximas generationis amp;nbsp;corruptionis caufTas; huius, Seiitin rebus cum difccderct ad inferiushemifphærium ;illius,ciim acccderet. Accedens enim ca-lore fuo omnia promouet, amp;ad iuftum modum diktat amp;cxtenditj recedens verb nlt;stu- claudit amp;comprimit omnia; id eft,afrigore,quod turn non amolitur amp;depel-lit,claudi premique permittit. Ipfcenim femper calorem fubminiftrat, tametfi non ciidem locis,ita vt numquam definâteffejid quod dicitur, Didymæus. Sed hæc phy-ficorum pucris difcuti«nda rclinquo , apud quos facilè perfuafero penes fblcm efle iu-ftam omnis generatorum proftiotionis menfuram,atque idcirco rede dici îDibuni-iuart/ fiue Didymæum . Nunc ad hiftoriam facram accedamus, in qua Nochuscertam fin-gulis fuis filiis ponit increment! menfuram , dum fingulis diuerfo modo benedicit: amp;: lapeto quidem fummum dat augmentum fummaraque ad meliora promotionem. NechoDidu- Merctut igitut amp;ipfe Nochus Didumæi appellationem, quia filiis fuis modum ftatue-’ricrcmentorum ; amp;nbsp;earn tanto magis apud Branchidas meretur, qubd Brancho dedcrit ktitudlnem, amp;nbsp;earn quidem tantam , vt hunc præ ceteris duobus filiis immenfis honoribus reddideritinfignem . Ciim igitur Branchus hanediatribam, in qiia prifeæ religionis amp;nbsp;fapientiæ inrtituta traderentur, conftituiftet; num mirum debet videri,fi Branchidæ Nochum fumma reuerentiacolucrint,amp;eius bcneficiorum, quibns filium futim minimum tarn eximie ornauit, memoriam fumma veneratione apird omnes pofteros celebrandam putarint;ita vt non tantum Apollinem ob omnium artium traditionem , fed Didumæum eriam amp;nbsp;agnofeerent amp;: vocarent, qubd Branchum fuum præ ceteris plurimum auxiftet, amp;nbsp;ipfius genus ad fummos humanæ felici-tatisgradus promouiftet? Nihil æquè gratum cius animum qui beneficium accepit, oftendit amp;nbsp;déclarât, ac frequens beneficij accept! commemoratio , quæ in iisqui pares gratias referre non pofTunt, perinde laudatur atque fi retuliflenr, fi ex animo quidem fincero gratbque proficifeatur. Hine meritb amp;nbsp;magna ratione Nochum Didumæum Btanchidæ vocabant;nec minore tarnen Philefium tum deamorequem fuis tantope-re commendarat,tum eciam ex eo qubd Branchum præ ceteris filiis pluriniiim amaf-fei. for-

L t B E R i; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25

lét:. ForcaHc Dicîumæi noihen Grxca voceexpfefiiflTentjfi vlUm potuiHent vel fimpli-tem vei compoikam inuenire quæ eandem haberet vim fignificationis ; qnalisciim nulla reperirctur, loco eins Philefium dixerunc : quod nomen tametii non idem fi-gnetj tarnen eódem tendit, amp;nbsp;id quidem ea via, vt cauiFim Didumxi complcdi videa- , . tutiquandoquidem eum maxime promoueraus quem plurimiïmamamus. Atque hæc qnidem mihi videtur prifca amp;nbsp;vera origo mythologiaeeins qiiæ de Apolline Didnmæo ßue PhilelioSz Branchoeins filio antiquifllma famacelebraturjä qua longifTimè corru-pca Branchidarum poHeritas Græcorum animos diftraxit,non aliam obcauflam quam vc liv ram antiquitatis memoiiam venum exponcrent, peccato illud quidem exiecran-do, fed vtinaiTi non tam muleis polleacommuni. Nee obmurmuret hïc quifquam co-rura quibus infolens cli hæc fabularum cum facris litteris confonantia , nimisantiqua

cariola me in medium de Brancho attiiliflc; nifi idem fè ignorare fareatur, Branchi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

darum oraculum , vt Appulcius tcilatur, cx aliis etiam colligitur, vetuftilTimum in Gra’cia fuide. Quid igiturabfurdi commitco.fi rei omnium veterum fcriptorum con-fcifione vctultiirimæ, amp;nbsp;iic vetuftiBuna;, vt ferè omnium notitiam exordium cius effu-gerit, criginem item affignem vctuftiffimam?

Nunc icaque tandem Vranci agnolcant quàm antiquo, quam venerandæ memoriæ vocabulo nominétur^nec pofihac Tioianale iadéc nobilitate,qualongè altidsprimor- ' dia geneis (uæ confeedere indicio meo,niii id dedignétur,videbût. Porro qua de caufTa hæc pocius gens quàm alia quæuis nomé (ibi priuiiegij paternifuraferit, nefeio an quifquam lànæ mentis interrogabit, turn idem de infinitis pari rationequæri polTet; atque ctiam 11 alia de vocata fuilTeCjidem dcea interrogarecur:attamen li quis ram fcrupulosè fibi omnium antiquiratum calculum lubduâû velit,is lie habeto.Cùm lanigcnarû alij brandname» . alia libi nomina fumerent vel à patccibus,vel à vitæ propolko.vel ab alio quopiam quod

placuid'et ; videntur hi qui Vranci nominati funt aut libi ipfjs nomen hoc boni ominis alij tributuni caulFi dediflre;aut,quod raagis crediderim,abip{ôlapetoaccepi{l’e;quôd,vtip{è à patre/''-iuo infigni prærogatiua ornatus fuifl'et, ita amp;nbsp;hos optarit Imgulari hac dote ceteris præ-ftare. Videtur ante genus duccre ab Afcanio Cimmeti filio maximo,quodde Branchi-daiu in Alla minore amp;nbsp;Alcaniorû vicinia eonieclojqua tarnen in re nihil certi Hat ui po- ' tert,nee refert quo medio vel nepotes vcl abnepotes lapcti fucrint,modo in iplls lapeti agnofeamus appellationcm. Non Icmel me in aliis monuiHeputo,nomina gétibus non réméré nee lolo interim humano conliho,{èd inrtindu quodam diuino plerumq, data fuirt'c.quod in Vrancisquoq. videtureuenilîeiadcô bene nomcnclaturæ tuæ refpondilfe deprehcnduntur,præfcrtim illi qui G31liam,Turingiam,Allemaniâ,Boiariam,Daciam, Bohcmiam,ltaliam,Thraciam,Syriam,Allam minoré,Ægyptu imperiofuo fubiugartk-, cuius gloriæ maxima pars llirpi Brabanticædebetur, quæ Carolos dédit amp;nbsp;Pipinos,amp; iplum poftea Godfredum regem Hicrofolymitanu.Vtinam huitis çratis Franci,amp;: ij qui linguam commutarût,amp;: ij qui antiquara hadenus tenét,llc Philelium Apolline eom-muni pace vencrarentur,vt lient nomine Vranci func,ita le Vrancosreaplè prærtarcnc;

amp; cas vires quasciuilibus amp;nbsp;doraerticis bellis perdunt,in Afiam amp;nbsp;Africam amp;nbsp;nominis lui monitu amp;: maiorum excmplo transferrent ,quo veram rcligionem vidos docerent, qui gentium lubiugandarum finis cfl'e debet: vtnon ratio tantiîm,lèd Strymon etiam ôc complures ahj Cimmerij apud prifeos homines ipllsfadis didarunt.

Porteaquam nunc ad l'ummum Vranci nom.inis faftigium peruétum ert,gradum rc-nocabo, paullatimad propinquiora temporibus noftris defeenfurus . Herodotum dixi Francos (lue hberos Scythas ad Mæotim lcriptisfuis prodidifle , amp;: cos quidem dedifle Amazonibus maritos:dequibus quidlènti3m,quandoalibi latèortend),hîcminimere-petcnduducojhoc interim monés,magnam partem coiûquede Amazonibus ferûtur,r/«. ad Francos pcrtincre,eoq. rtudiofiùs libtum illarûgloriæà me dedieatûab ipfisoporte-rccognolci.Eifdé in lotis quibus ab Herodoto liberi Scythæ ponuntur, Dionyfius Germanos conrtituitjVti paullôantè raonftraui.Ado comemorat,inter Danubiû amp;nbsp;Mçoti-dem Francos de Alanis inllgncm vidoriam reportafle : at id portcriùsaccidit quàm eo-rum amp;nbsp;nomen amp;nbsp;arma iam ad Rhcni oftia cognita efient, nihil vt inde certi de vetu-rtis ipforum fedibus colligi queat ; nifi hosqui Alanos ceciderunt ad Mæotidcm re-rtdosad Valentiniani vfquc imperium, cuius partes Icqucbantur, credere velimus.

Ceteris

14- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANGICORVM

Ceteris fcriptoribus, in quorum numero Hunibaldus primas tenet, non mâgis fidem habemus.quam fómnia narrantibusjcoq. eorum teftimonia nee admittimus, nee aliis obti udemus-.alioqui facillimè demonftraturi ex eorum fcriptis,in Sarmatia olim Francos habitauiiïe , Malumus videlicet fola vetufta Herodoti amp;nbsp;Dionylij aiidoritateniti, qiiam recentiorum (ciiptis nihil vetuftæ veritatis redolentibus nollra polluere potids quam firmare. ld interim fumemus,qua; multorum lermonibus iam inde à muleis ie-cLilis iadantutjea (i non omni ex parte vera fint, ataliqua ramen tenus vel ad verita-tem pertinere,vel (altem viam ad earn demonfttare. Multa de Troianis Franci à maio-ribus acceperant. quæ paullaiim , vt fieri (blet, amp;nbsp;fabulis amp;nbsp;obiiuione corrupta eo tandem delapfa func, vt pofteriores ab auxiliaribus Francorum copiis adTroiam dudis venerint in opinionem , maiores (uosTroianosfuifie. Suppetias illi quidem I'roianis tulilTedoceri poiTunr partim ex Rhoefi expeditione, partim ex Amazonum exercitu : ac minime verum eft, Troianos iplos fuifle . Verdm ex huiiftmodi antiquitatis vmbra, quam non inregrain pofteri poterant videre, falfæopinionisfadaeftlubftruôtio . Eo-dem modo exiftimo ex antiquis narrationibus Francos audiuiirc, maiores (uos ad Mxotim (edes habuiirejed non rede inde collegiflc, tempore Valcntiniani autpaullo fupcrids inde commigrafTe.cdm multoanteain Germaniam traniiuerint.quainquani hæc comn unis omnium opinio efficic, vt alfertio mca.quam veterum (criptorum te-ftificatione confirrnaui, tanto facilids fit admitcenda; quæ ceteroquin, vt noua amp;nbsp;inau-dita, torralTe fuifTet explodenda, abiis prælcrtim , quorum ftomachus nccdum (atis rrMcos igt;ri afTueuit cunofæ huic antiquitatum inquifitioni. Quamobrem hoc tenebimus, Fran— reliquos Cimmerios,paullatim ex Afia primis ad Margianam fedibus ad Margianatui Tauaiin di Mxotim deuenifie;amp; id quidem valdeolim , vt ex Herodoto amp;nbsp;Dionyiio '‘d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gcrmani hberi Scythæ fine Franci citra gentis diferimen voca-

/(ttidijfe. bantur, ita amp;nbsp;poft,cum in Romanorum nontiam venilTent. Franci , inquit Procopius Latini interpretis verbis, Germani quondam vocitabantur. Idem libro tertio hiftotia: Vandalicæ confirmât. Verumenimuero , quo Cimmerias has Ogygiæ propè vetnftatis tenebras prælèntis temporis luce reddam clariores, grauiftîmis veterum audorum te-Ibmoniis illud adiiciam, quod mihi cum antè ab aliis, tum nuperrimè relatum eft ab infigni clarifTimoq. viro Augerio Boel becano, natione Flandro. Hic inter alias, quas obiuit fiimma cum laude, legationes vna perfundus eft nobiliffima, nomine Maximilian! Cæfaris Auguftiapud Turcorum Imperatorem ,eaquecomplurium annorum: cum quo viro notitiæ familiaritatifque ineundæ hæc mihi oblata eft occalio, ftudiis meis profedo in primis opportuna : Defcenderat per Rhenum infigmbiis auro amp;nbsp;(e-rico nauigiis Anna maxima natu Cæfarisfilia, in Germania inferiore Oceanum confcenlura,quoad Regem Catholicum maximum totius orbis monarcham , cui re-cens earn pater delponderat, nauigaret. Hæc,dum lecundos ventos præftolatur,obitcr Bergisexcurrit Antuerpiam ; vt cuius vrbiscelcberrimiim nomen læpius ablens audi-iierat, eius Ipedaculo coram frueretur, Erant tum in heroicoeius comitatu duo ipfius germani fratres, alter duodecim ,alter decem paullo plus minus annorum, adolefcen-tes mediusfidius ea forma,eo ingenio, iis moribus,ea eruditionejvt,nifi pattern habe-rent Cælarem, à Cæfare adoptari mererentur. Horum aulam regebat lumma audo-ritateßoesbecanus,non fine magna meadubitatione, hicnedignior efiet tarn illiiftri-bus habenis,an illi digniores.qui calera nadi fuiflent raoderatorem. Merito magni fit Cyri pædia, vt ab eo homine profeda, quo nihil habuit Græcia admirabiliusjab eo,in-quam , viro, qui totam fimul amp;: philolophiam amp;eloquentiara ex vmbratili exercita-tione inlucem amp;nbsp;in aciem eduxit 5 qui primus edocuit exiguo numero varias Perfici regni genees peruadi poflcsqui tanto fuit melior Alcxandti Magni præmonftrator inlî-gni lila expeditione , quam liberates operolailla declamatione panegyricaquindecim annorum,fi Mercurio placet, labore perfeda,quantodidis fadaprærtant: At,fi verum mihi licetproferre,in BoesbecanoXenophontemjinhisduobusCælàris filiisduos Cyros mihi cerncre videbar ; talis erat amp;nbsp;horum indoles amp;: illius inftitutio arque dilcipli-na. Ceterfim dum vrbem cum Ibrore fua Regina luftrant amp;: Ipedaculis indulgent, ipli interim gratilfimum fuauilîîmumque populo fpedaculum , vtpotein quorum vultii principum fuorum imagines exprclîas videretj accidie vt minor natu lubitb acuta febre coiripe-

LIBERI.

cornperetur,non fine maximo omnium dolore.EcquamuisLomniüm medicudomc-fticum haberentjVirum in primiserudituamp;: excrcitatu, Dux tarnen Albanus,inférions Germaniæ gubcrnator, pro ingenti fua foil icicudinc anxietate de Principis valetudi-ne cócept3,me quoq. voluit ad curationis partes vocare. Dum itaq. fedulo munere no-ftrofungimutjDeus Opt.Max. ita nobis adfuitbenignus,vtexfpedationeceleriùsin-tegrævaletudini ægrotusrcdderetur. Interea dum frequctius ad huius Principis aulam icarem, magnam voluptacem ccpi ex familiaribuscum Boefbccano fërmonibus ; inter quos cùm varij cflent, turn amp;nbsp;hic vnus mihi accidie gratiflîmus, in quera incidimus ex commemorationeeoruquç in Amazonicis de vetuftiffimis Cimmeriorum fedibus me tradidifïe dicebam.E quibus cùm non Amazones modo, fed Francos etiam deriuarem. amp;nbsp;hos à Dionyfio Germanos, ab Herodoro liberos Scythas vocari aflererem j turn ille inter cetera,quibus eâdem de re dofte admodudi(rerebat,Colophonium, vt ita dicam, tradition! meçadiecittefl:imonium.Aiebat,feConftantinopoli magna diligentia amp;nbsp;alia milita ad Euxini accolas fpeftantia perconftatu exdiuerfisfuiflejamp;illudin primiscerta fUnirieum fide coperifle,in Cimbrica Cherronefo etiamnum hodie indigenas inucniri, quibus in vfu haftenus lingua nortrafit, cuius rei cum diuerfisvocabulispericulum feciflet , tan- cherßmefi demiuflifleeum quem interrogabatin eodem (crmonc numerorum nomina ordine^''*^’^^^ recitare, idq. cum prompte fecifle (cd fic, vt à Flandro quopiam inftruftus videretur, maximèdum Reunie profeprem,amp;lt;CIeuc pro vndecim,amp; 'Stoaleuc pro duodecim pro-nunciaret. Atq. hxcqviidcm fichabent ,dcgraui(rimi viriteftificatione. Quid igitur? Nurn quis vitra dubicabit,Francos ad cam olim Mæotidos partem habitafle? Cui hæc opinionismeæ firmamenta non fufficicnt,is ad inferos cum VlylTedelcendatiquOjficuc ille Tirefiam , ita hie Strymoncm vel Amazones interroger veritatem. Ceterfim quo tempore inde commigrarint, apud neminem vctcru legere meroini j amp;nbsp;idcirco huic in-ueftigationi fruftra fulcipiendæ non immorabor, (ed reftà tranfibo ad id quærendum, vbinam primfim in Germania à Romanis cclebrcntur. Hic rurfiis Procopium teftem denuntiabo exeodem libro in quo, Francorum origineminquirens jRhcnumdicitin paludesquafdaefFundi,easq. plurimas;amp;in iisGermanos primfim habitalTe qui tum Franci vocarentur. è quo liquet, paludibus fe ad Frifiæ amp;nbsp;Hollandiæ littora continuifTe Em»«» in efim primfim Romanis innotefeerct. Nazarius in Panegyrico quern Conftantino dixit, ea de Francis fcribitjquæ,nifi de maritimis,de nullis in tel 1 igi polfunt.Franci ipfi, inquit, ribm pimU præterceteros truccs,quorum visefim ad bellum efleruefeeret, vitra ipfiim Oceanum w-æflu furoris euefta, Hifpaniaium ctiam oras armisinfeftas habebatjij igitur fub armis tuis ita conciderunt, vt delcri funditfis polTent ,nifidiuinoinftinftu , quo régis omnia, Conß»»tinüt quosip(e aflëccras conficiendos filio relcruafles. Quamqua ad gloriam noftram feefida malis fuis natio ita r.iptim adoleuit,robufl:eq. recreata eftiVt fortifllmo Ca;(ari primitias ingentis viftoriæ daret,cfim mcraoriaaccepta; cladisno infrafta,fed afperatapugnaret.

lam amp;: aliusPanegyricus,ConflantinoConftantij filioà nefeioquo diftus,apertifTimè Francosgentern facitlittoralem. Quidloquarrurfus,inquit, intimas Franciænationes non iam ab his locisquæolim Romana inuaferât, fed ex propriisex origine fuis fedibus atq. ab vltimis Barbariæ littoribus auulfas ; vt in defertis Gallia; regionibus collocatæ^ etiam pacem Romani imperijcultu iuuarent ,amp;armadeleftu ? Maximinianus item à Maximini»-neftio quo Rhetorelaudatur,quôd Barauiam à Francis purgarit, quos ab occupatis ter-ns Fiifios amp;nbsp;Calicos (fic enim lego) nominauit. Idem indicat, Francos Angliæ partem -vidt. occiipa(re,amp;: in ea prœlioà Maximiniano viólos fuifTe, quorû pars Londinu fugaelapfi in ipia vrbea Romanisfunt ca;fi iucundo Britannorum,qui hoc modoliberab«itur, fpe-(ftaculo. Mamertinusin iMaximiniar.igencthliacoluculentum habet teftimoniu, quo Francos ad Occani primfim littora habitaffc, amp;nbsp;naualibus bellis Romanos vexafle per; fpicLium fit. Itidenijinquir, hîcgcns Chabionum Hcrulorumquedelcta,amp; ttanlrhena-na viftoria,amp; don Josopprefia Francis bclla piratica Diocletiannm votorfi compotem rcddidcrunt, Q^amuis ha:c modo (atisefle poflintadomnemdeprimis Francorum in Germania (cdibus tollendam dubitationcm , non crit tarnen iniucundum Entropium quoq, aiidire^ cuius ex hbrohifloriæRomanænono hæc funt verba : Poll:hæc tempora Caraußtu $ ctiam Caraufius, qui vilfifimènatus, in Screnæ militiæ ordine famam cgregiam fuerat tonlccutus, efim apud Bononiam per traftum Belgicæ Armoricæ pacandum mare%,7^* *

c C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accepif-

16 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FKANCICOR.VM

accepiïTet, quod Franci amp;: Saxones infertabanc; niuhis barban's/æpc captis, nec præda integra aut prouincialibus reddita,aut Imperatoribus iTiifla,cüm fuipicio efleccepiffer, confultó ab eoadmitti barbaros ; vt tranfcuntescum prædacxciperet, atque hac fe cc-vaüone ditaretià Maximiano iuirus occidi, purpuram fumpßt Britannias occupauit. Accédât etiam his Ammianus Marccllinus libro x x v i i.ad hunemodum feribens: Gallicanos veto traâus Franci amp;: Saxones iifdem confines jquó qiiifque erumperc po-tuir, terra vel mari prædisacerbis inccndiilquc amp;r captiuorû funcribus hominuæ viola-bant. Ceterùra, ne odiolps fiam nimia teftium frequentia, cetera de quibus idem do-ceri poflet, omittam ;ne hæcquidem tam multaaddudurus, nifi obftinataplurimO‘-rum opinio eflet, Francos è Franconiaoriginem habere : in quorum numeroeft, vtè muleis vnum nominem, Pandolfus Pifaurius in Chronicis Neapolitanis ,qui cüm in iénrentiam (uam Pecrum Anconium Theologiæ magilhum, vt fe vocat, traxcritjifque Chronicis fuis Hifpanicis eandem afFcripferitjueccirc habui idoneisaudoribus lucu-lenta plurium tefbficatione munire veritatcm,alioquin ab Hifpanis, Chronographo fùo credentibus, numquam admittendam.

Tranciin Si- Fueruntqui fcntiicnt, Francorum primasin Germaniafedes Sicambriam fuifl’e,eos ‘utarmcquot;* arbicrati,qui in ipfisofborum Rheni paludibuscos collocarant,tantoilli quidem vero propiùsaccedentes,quôd priùsSicambriam Franci occuparint,quàm Franconiaiu ad Moenum conderent:quade re faöT:um,vt nonnumquam Sicambn pro Francisloco-rum rationevocarenturcüraapud alios,tum maxime apud Poé'tas,quibus frequentifïî-miim oft vccuftalücorum nomina pro præfcntibus collocarenametfi nonregionisnatu-. ra aut aliqua propria eins indoles aut ficus ; fed gens ipfa cauflara dedent appcllationis.

sicamiri Habitarunt quondam Sicambri Rheni ripam vlteriorem ; quam , iplis partim in Ger-fecundam traduóbs, partim militiæ Romanæ adfenpeis, Bruóleri occuparunt;

quos deinde Franci, vt moxaperiam,cxpiilcrunt-quæ res quamuis itahabeat, legimus tarnen póft ctiam quàm Sicambri indedcmigrallènt, eandem regionem Sicambriam vocari, amp;nbsp;ipfós incolas Sicambros: item poll Bruclcroseifdem locisexcifos,Bruófero— rum tarnen audimusfieri mentionem,quafi adhuc vetcrescoloni fedes fuas tenerent: quod ni diligenter in gentium originibus obicruemus, crebrô infignescommittemus quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;errores. Sidonius Apollinaris Sicambrum tonfo occipite vocauit, quem Francum re

uera dicere debuiflet. Sic Claudianus :

'Vt no^rU detonfa Sicawbria ßgnii.

Et Apollinaris ad fócerum fuum; nbsp;Etßauis tnpoctdaßraEfe Sicambris

i Rhene tumens. Claudianus iterum:

Venit amp;nbsp;extremis le'ßio -^rsitentA Britdnnisy

Scoto dat frena truci ,ferróejue notatits Perle^it exanimes Eiedo moriente ßguras-, lt;^gmina quinetiam flauis obiccia, SicambriSf Cattos y immanßuetoßque Cherufcos: Hue omnes 'vertere minus , tutumq^ remotis Excubiis Rhenum ßolo terrore relinquunt.

• Hos’verfus Lazius ad Sicambrorumlegionem Romanis militantem accommodauitin-confiderantia non exigua, ciim décima hîc legio Francis obieäa in ea ripa ad quam Ncomagum poft eft extrudum,fitintclligcnda: cuius hadenus plurima monumenta rcperiuntur,apcrtè teftantia Romanotum , non Sicambrorum legionem Sicambris, id eft, Francis,vt poëta vocabulo abutitur.obicClamfuiftc.Clarius ApollinarisSicambrorum amp;nbsp;Francorum nomine eofdem fe intelligere demonftrat:

Tu Thungrtim amp;nbsp;Vahaltm, Etßurgim amp;nbsp;Albim, Erancurum amp;nbsp;■penitißimas paltides Jntrares 'venerantibiss Sicambris,

Eodera modo.Bruëlerosillislocisinuenit,quibus excifos Tacitusoftendit: RruHertss 'vluoßa quem Eelicer abluit 'vnda.

reUetrfiu- Quoverfu Velicrum fluuium appcllari arbitror eum , qui in Weftphalia paullo fu-Mi quuJI -pra vicura Velen nominatum è filuis fumit exordium , non longé ab Vlfto caftello in Ifalam deferendus. Quid multis ? quaü non pro Italia Oenotriara , pro Græcia Pclafgos,

t I B E R. t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i/

Pelafgos, amp;nbsp;fiaïilitcr pro aliis alia vctuftarum gentium ilomina in vfum venire cerna-nnis ;èquibus tarnen nemo fanx mentis ipforum primordiae''adem cum natalibusea-rum gentium quarum nomenclaturam gerunt ,exiftimarit : quod femelannotatum contra omnes valere volumus, qui id genus argutiarum obicibus noftra demorari ftu-debunt. Verùm lue locus paulloaccuratiusdifcutiendus,cùm propter audoiitatcm Herman! Comitis Nuenarij, qui Francosè Sicambria oriûdosamp;: olim Sicambros fuilTe nominatosopulculo quodam fuoadCarolum Imperatorem eius nominis Quintum prodidic ; turn etiam quôd Woltgangus Lazius, vir varia omniû artium liberalium eru-ditione inlîgnisjn eandem ièntentiam non modo pedibus delccndic.led earn quoque pluiimisargumentisin fuo De gentium migrationibus volumineledort probare con-tendit J quæiigillatim referre longumeflct amp;: fuperuacancum, cüm eius viri fciiptaj pro CO acmcrcntur,à doâiiïîmisquibufque diligenter perlcgantur. Breuiteritaque lie arbitrer,plufculum audoritatis bonum huncvirum Hunibaldo amp;nbsp;Abbati Vrlpcrgenli tribuifl'e,amp;: idcircofacilè in hanc venilTeopinioncm à plurimis rcceptam , coldc Francos Sicambros efle hoc quidem nomen vêtus, illud poflinclinante Romanorum imperioauditum demum fuilTe. Nobiscorum fufficit tertificatio quos çitauimus, qui-bus CO maior fides adhibenda,quod quæ dicunt.luo iplôrum tempore vcl prælèntes co-gnorint.vel ab lis qui vidilIent,acceperinr.Vcrùm quia tantis viris hic error nitirur.pau-cis totam eiusoccafionem , totumque fidei temercadhibitæ fundamentum tollamns; ne quis pofthac fplendidis corum qui aliter quàm nos fenfcrunt,tituhs feducatur. Quæ sicambros 0» loca lulij Cæfaris temporeSicambri tenucrunr,qui commcntafiaciuslegcrit.ignorare non poteftjli quæ de Menapiorum lèdibus fcnpfit,expendat:quibus (î conférât quæde fopulus. Sicambrisprodidit ,clarèccrnet hos vlteriorem Rheni ripam inter Menapios amp;nbsp;Vbios tenuilî'c, minime verô, quod clari quidam viri feripferunt, ad Hefliam amp;: Salam vlquc pertigifle. Quàm vciôdiu casfedcspôfttenuerint,Suetoniusexponet jaiens Sicara-brosà: Vbios le AuguRo dedentes tradudosin Galliam, atq. in proximis Rhenoagris collocates. Vide igicur quîcum illis quadretjcofdem Francos amp;nbsp;Sicambros fuiflc.lQuis vmquam vcl audiuit vel Icgit Francos à locis Cifrhcnanis pnmos in Galliam impetus fecilfe ? quod tarnen necelTarió eflet concedendum, nili quis llolidè cornminilceretur, poll indc quo traduâicrantjfugilTe;quo quæ vicrô data elfent, ca bellocjuærerent. Ac fi quis libi perfuadeat, non omnes in Galliam turn tranfiilîè jis parum animaduertit, quanta cupiditare Germani femper flagrarint Gallic! fol! ,vtn!miriira fuo longé vbe-lioris. Q^uid,quôdTacitus x i i.hiftoriæfuælibroprodat/'icambrûm genrem penitùs exc!làra,amp;: in Galliam ttaiedà? Vndc igicur,dieet quis,in Pannonia Sicambroiu roen-tio.lî non eô quoque penetrarunt,Germania priùs amp;nbsp;Herciniis faltibus percurlîs? vnde tam conftans apud omnes faina, illic Sicambros vrbcm condidilTe? Hocipfum Tacitus quoque docebiCjde PoppæoSabino aduerfusThracum caftcllarupibusimpe-fita pugnante lcribensjvbi interaliahæc eiusfuncvcrba : Ij dum eminus grafiabantur, crebraamp; inulta vulnera fecerejpropiùsincedentes cruptione lubitaturbati luut, rcce-ptiquefubfidioSicambræ cohortis, quam Romanus prornptam ad pericula.nec minus eantuum amp;nbsp;armorum turaultu trucem hand procul inftruxcrat. Quis lue non vidée veterisde Sicambris hiftoriæ confenfum ?Tradudi funt ab Odauianoin ciceriorem Rhcni ripam ; in qua nemini dubium elTe potefl.quinllatim palh fintdc'edus, quibus Romani omnes prouincialcs fuos.præfertirn bellicoios, maiorem in modutn vexabant; quod licet ceteri omnes fcriptorcs tacuifient, vnus tarnen fatisclarè prodidilfet ,quiamp;: hoc bcllum contra Thraccs cacaufla geftum dicit, quôd dclcdns pati nollent, amp;: cam orationéobliquam apudBatauosCiuili tribuit, vtdclcdus malanec breuiùs nccapcr-tiûs deferibi queanc : Ncqueenim,inquit,l'ocietatera, vt olimjfcd tamquam mancipia habcriiquando legatum grauiquidem comitatu, amp;nbsp;fuperbo cuni imperio venire itradi fc præfcéliscenturionibusque, quos vbi fpoliis amp;slànguineexpleuerint, mutari,cxqui-riquenouos finusamp; varia prædandi vocabuladnftare deledum quo liberi àparentibus, fratres à fratribus vclutfupremùm diuidâtur. £x hiscuiuis putofacilè perfuaderi pofié, llatim fimulatq. Romani Sicimbrosnationem, fi qua alia elfet, bcllicofam feroeem in prouinciam fuam dcduxilTent ;deledum habitum fuilfe, conferiptamque intégrant amp;nbsp;cumulatam legionem, taraetû earn cohortera Tacitus appellee, vti amp;nbsp;Tungras amp;:

c C 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Batauas

X8_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANCICORVM

Batavias cohortes dicit; quafî legionis nomen barbari non mererentur. Quando autem «ifUOTÓzM in nufquam maioribusfirraioribusquepræfidiisopus effet quam in Pannonia,turn aduer-ïannonin nbsp;nbsp;fus Germanos,tum aducrfus Dacos fiuc Gotosƒ crifimile cftjSicambrosillic ftationem

ffiatn habuiffe, amp;nbsp;tandem longi temporis tradu naultafobole audos vrbem cod id life, »ccufionc ex- quam de nominefuoSicambriain vocarintzquod qnidc tantolubcntiuseosfcciffe.qiii-deleta ^'hcüè fibiprobabit,qu0d patriisfedibuscxulesnonmagnireferre putarcnt, vbi rer-‘ rarumdomicilium collocarent ; modo agris «à Romano datisgleba dcterior non effet.

Hane Attila Hunnica terrarum peftis euertit; cuius ruinas non procul à Budaiacentes Hungari Schambri appellant,in quibus hac inferiptionem repertam effe Lazius Icribit: Legio SicAmbroruin

Hic praßdio colloco-ta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Cinitatem eedißcauit ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^agt;n ex ßno nomine

Stcambriam ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rocatieritnt.

Auentinus Sicamhriam Btidam nunevofcatam effe pntat: quod an ita fit,an non; parui ad id quod quæritur refert : id faltem ex his credo dare patère, quódnam in Pannonia Sicarabrorum fuerit exordium, amp;: nihil minus verum effe quam à Troianis hac vrbem conditam fuiffc,qui vclSicambriolim,vel recentius Fraud appellarentur.Nec mini eft ante fexcentosodingcntos.vel plurcsetiam,annos hacoccafionefabulas cofidas fuifie;

.quoniam idætatis penes Iblosillosomneslitteracura latitabat, qui firmiffimis clauftris omnem elcganriorem Græcæ Latinæq. linguæ cognitionê in caliginofis carceribus ita coclidcrantjVt nemini adirus darcrurjquod ciusæcatis lcripta,paucisexceptis,làtisaper-tè demonftrant.'quæ fi ad res geftas fpedant, non hiftoriæ, fed puræ putæanilium deli-tamcucorum fabulæjfi philoibphiam cradanc, fpineta ;non Academici horti videntur.

Qj-iocirca cùm è primæclafTisfcriptoribus oftenfum fit,Sicambrosà Romanis,in Gal-liam nanflafoseffe,amp;ex iis fine legionê fine cohorte in Pannoniaamp;Thracia militafle, neq. hçc poffinc Francis accôniodari,non eftquôd ampHusin hoc errore dcpellcndo la-borctur.Carolus tarnen Molinæüs,quo prifeâ Francoru gloriam redderet clarioré, im-peturn ilium cquertré Sicanibroru,quoad Varucam Romanos pabulatûegrefi'os ccci-deruntjamp;caftra ferè occuparunt,Francisadfcribit,ceterorum vcftigialecutus. Idem iti epiftola Ciccronisad Atticum lib'.r4.citra hæfitationé amp;nbsp;omné lcrupulum Frâconas le-gitjqua tarnen IcripturânecComcnraria Cæfarisadmittunt,neccuiquâdodiorum pla-cere arbitror,eorum prçfertimqui Beati Rhenani hbrû rerum Gcrmanicarû lècundum viderint-.in quo vir diligentiffimus tbtum Ciceronis locum accurate di{cuffiE,amp;: vulneri depreheniô amp;r detedo mcdicas manus admouit.Pro eoenim quod erat in vulgatis codi-c\\gt;\xs,Redeo ad Theobaßos,Suiones,France»es-,re:^oi\:i\t,J{edeo adBetaßos,Atuas,Fangio~ »cx,idq. fecit dudu veteris cuiufdâexêplaris.Iam quôd MolinæusadditnôfolùraC-rrancorum c^^oui amp;cctcris Romanis Francosnotos fuiffe, vcrùm iâ turn etiâregé nomine Autha-rex. rium habuiffe,quiîn Francia brientali fiue Franconia feeptru teneret;facit id quide có-uenienterHunibaldicæ hiftoriæjfed minimecóuenientcr iis quæ deprimis Francoruin Germania fedibus grauibus teftiraoniis probaui. Hunibaldus hune regem Autharium vocat,cuius filium facit Francu, à quo Sicambri deinde Francones amp;nbsp;Franci fuerint no-rninatiiquodfi iraeft,cœpcritq.filiusrcgnarc anno ante Chrifti natale xxxvi.no video qui Cicero Sicâbros Francones potuerit nominate,cùm necdû nome à rege fuo co tempore accepiffentj quo animaducrló Molinæus ab Flunibaldo difcedit, aiens ante quoq. Fräcos nominatos fuiffe: ad quod docendum Ciceronem aduocauit. Sed valeant nugæ, quibus minime vel tempus vel operam perdidiffem, nifi videre claris hominum titulis, prælèrtim iurifperitorum , plus frequenter fidei quam ipfi haberi veritati : quod, vt in adionibus forenfibus ferre cogerer,ita in hiftoria nihil eorum nominibus mouebor. Quid quod Auentinus quoque accuratus, fi quis alius, annalium feriptor in hac fententia Molinæo præiuic,amp; præiudicio fuo ante me damnauit quam reus effem ? vt qui anno rricefimo quarto fupra millefimum amp;nbsp;quingentefimum à C h r i s t i feruatoris noftri natali ex hac vira migrarit. Hie cnim in Boioarix luæ antiquita-tibus fic fcriptum reliquit: Pofthæc apud nos Brennus regnauic: de quo carmina vernacu-

L I B E K I.

vernaculo fcrjiwne faôalegi in bibliot hecis. Bathauiæ fcpultum elTe fatnà tenet /fupra cjuam hand foiigè Brennobergamum caftellum arque gens perdurât - quad tu dicas Brennonis montera. Huic fîlium aflîgnant, qui vulgô fit Hiccar ( frequcns etiam nunc cognomen) in faftis Hichtar, fcriptoribus anrialiiim Hcdor ; cuius filius Franco Fran- Hiccar Jiut conas progenuit. Ipfi à Cicerone cum Sueuis numerantur. Hæc ille poft multas alias fabulas veris admixtas.quæ vnde acceperit, nec fcio, nec feire magnoperè laboio j tam-etfi de vernaeûla Bauarorum hiftoria videatur hau fi ftci contra quem meraS nugas fecu-tum^nugas Hunibaldi adferre poftemjcuiæquè fidesatque Auentino,cdm èitra'ratio-nesamp;: idoneosteftesfchbitjhabenda. Diligctiam certèhuius virladmiroramp;Texqlculot, ''» nr. j fed eo minoris teftimoniu eiusfacio,quôd pfeudo-Berofum,quôd pfeudo-Manethoné/ ‘ qilôd Annium Viterbienfem plèudo-Bcrofi amp;nbsp;ceterorum qui in mendaci ilia feripto-.rum enneade à me in Croniis proflig3ta,amp; in exfilium pulià continentur, mangonem interidoneostellesadmittat.Quid verb egoilli credâde Francinominisorigine,qui ne Bâuaroru quidem nome,quorum annales ingenti amp;:curaamp;: voluminefcripfit,ad verara rationem potucritreferre ? Sicenim primum annalium librura exorditur: Bauariis ncgt; men barbarum , obfeenura , inaufpicatumque, femidodo vulgoprotritum, rcccnseftJ I V t gt;' '■ nuperabimperitisvfurparicœptum ; nec Latinum ,necGermanicum. Hæcille. Ego ’■ verb contendo,amp;; alibi icripfijfyncopcôs Bauarosdici pro Boiauaris; quia gens mixta B«««« Boiorum 3^ Auarorum Noricum occuparit. At Auétinus Boioariæ nome inter équités vfurpatum dicit,Bauariæinter Gramraaticos;amp;idcirco barbarura amp;nbsp;inaufpicaium, il-lud Latinum, fauftum Sifclixeftecenfet : quafi fcilicet équités quàm Grâmatici eflent do(ftiores,quod lubenter ipfi aflentiar,fi de Amadifi, Primaleonis, Orlandi furiofi, amp;nbsp;id genus nugariim leäione hiftoria petenda. Confitetur interim Boios in vetuftis Auaro-rum fedibus habitare,amp; alibi diploma récitât ab epifeopo Bathauenfi fibi comraunica-tum,qupd ita habet: H. Ludouicus diuina fauentegratia Rex,Reginario Epifeopo Ba- . . • thauenfi in regione Auarorum donoChirchpachterramque centum pratdiorum per V •circuiturn vfque adChumenberch. Cetera hue non fpedantiaomitto, fatiseft videre, Auaros quoque in ilia regione habitafle ;amp; hinc Boiauariam, amp;nbsp;concifb vocabulo, Ba--^^*^”' uariam diâam fuifte. Quemadmodum igitur hie nec centurionibus nec equiribus credo, ita nec annahbuseorum fidem habeo, è quibus Brenni filium Hedorem, Hcdoris Francum fuifle Auentinus nobis perfuadereconatur. Si fabulæadmittendæ, Pfeudo-manethoni potids credamussquiHedoremTroianum Franco pattern dcditjVirutn pnetarum carminibus illufttifllmum ,amp; nobililTimum patriæ defendendæexcmplarj idque eo magis-, quod iam olim Abbas VrfpergenfisSigebertus Gemblacenfis, amp;nbsp;Aimonius Francos ad Troianuro languinem retulerint,vtceteros ,qui non paucifunt, fcriptores oraittam. Quod porrbad Ciceronis locum,quo Franconum videtur fecifte mentionerajpedat; non ium valde follicitus, mendoiusnefit an non. Propterea qubd cxcoefficinonpofiit,vcFrancones turn in Franconiahabitafledicantur. Sueuorum enim quibus eos coniungit, fines non procul à Chaucis ex vna parte poterant abefle, fi vera funtquæ Cælàrde centum ipforum pagisferipfit. Chaucis autem FrancosiUira vicinos fuifte nihil dubitamus, atque hac via J ne Vulgata quidem apudCiceronem le-dionoftræ répugnât aftertioni : quod adieci, ne quis fola Rhenani corredione noftra ftarepofte crederct. Nositaque veterum Latinorum fide fretidicimus,Francosnec Sicarabros fuifte,nec in Franconia, edm primdm Romanis innotefccrent, confedifte; nec nomen vcl à Franco Tioiano,vel à Franco Hunibaldico,vel à Franco Boioduxiftc} verdm ad ipfum Oceanum habitafte ,amp; nomen fibi fumpfifteab ipfa lapeti confecra-tione ; quam ad fc, vti ipfius pofteros ,deriuari felici aufpicio amp;nbsp;omine appellationis -optabant., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

cG 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRAN-

FRANCICORVM

LIBER II.

O R R Ö qui amp;nbsp;qua via amp;nbsp;quando à Mæotide ad Oceanum venc-rint Franci,cùmeiusreinihilfcriptisveterum proditum fir,equidem me nefcire fateri malo quara in anilibus velconieduris vel febulis recitandis imraorari. Varias ob cauftas gentium commigrationes cuenire folent: alias legimus patriis fedibus expulfas nouas quxfi-uifle , alias melioribus inhiantes détériora reliquifte , alias propter gentis multitudinem amp;nbsp;agrorum anguftias coloniasemififTe.alias

aliis cauffis, quas nihil refert commeraorare,ledes mutafl'e. Liberos Scythas fiue Francos partem Cimmeriorufuifle in Amazonicisoftenfum :quadereprobabilefit,Fran-jrancorum COS vnà CÛ Cimbris amp;nbsp;Teutonis à Mæotide amp;nbsp;veteri iua Cherroneio Ciromeria adeas »» Gerro«»«« tcrtas quas nunc Mechelburgenfes, Holfatiamp; Danicum finitimis tenent.tranfiiircj at-frtmujidet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jem de nomine fuo alteram Cimbricam Cherroncium codidifle;

à quibus an ij qui nunc Imbri dicunturjgenus ducant,nihil habeo quod aflcrani: Francos autem partem inferiorem GermaniæoccupalTe, hinc Chaucis,illinc LangobardiS confinera J quo loco AngriuariosProlemæusponic. Nolira tarnen quifqiiam cxiftimec hæc me procertisaftruerevelle;conieduramfequorea libertate quam in dubiis amp;ob-fcLiris rebus vt aliis permitti video ,ita mihifumo jnihili fadurus li quis contra vel lèn-fèrit vel fcripferit.Quid me induxeritin hanc fufpicionem^n Saxlónicisaperui:veriim quiä hæc quæftio propria eft materiæ quam nunc veriàmus, non erit abs re, fi quæ illic

franei An‘ didafunt,repetantur. Ammianus Marcellinus Francorum quofdam Anfuarios voca-{’ianc^uiai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viccfimolibro verba : lulianus tarnen iam celfiore fortuna militisq,

- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ fiducia lætior,ne inrepe{ceret,nc'vevt remifrusarguereturamp; deies, legattsadConftan-

tium miflis, inlimitem Germaniæfecundæeftegreftus : omniqueapparatu quern fla-gitabat inftans negotium communitus Obtricenfi Mofeopido propinquabat. Rheno

torum hominum,licentiùs etiam turn percurlàntium exiiraa Galliarum •' quos adortus fubitô nihil metuentes hoftile, nimiumquc fecuros, quôd fcrupofa viarum difficultate arcenre,nullum ad fuos pagos introiifte meraincrât Principem , fuperauit negotioleui; captisque plurimis amp;nbsp;occifis.orantibus aliis qui fuperfuere.pacem ex aibitho dédit,hoc prodefTepoftefloribus finitimisarbitratus. Beatus Rhenanus pro, inquiecorum homi-num,legit,incertorum hominum pro, Obtriccnû Mofæopido ,Toxandro opido, relida voce Mofâ?;nec addit tarnen qua vel audoritate vel conicctura fie verba permu-tarité Traiedû vulgolt;rtfStnorainamus,quod duplex ciira fit,fuperius amp;nbsp;inferius ; cre-diderim olim »©ptricljt iuperins,amp; j^eertrirfit inferius vocatum fuifle; amp;: Ammianum ex «©ptriffit Obtricenfeopidum feciffe, qua è Germania; fecuuda: ea parte quar nunc Bra-bantiamcorapleditur,ad Rhenum lultanura profedumeifecredoiamp;reotraiedo Francos irtuafifle, qui turn Duisburgum Vcialiam amp;locainfcriora occupabant. Quo fic cxiftimem,facit ciirn hçc Marccllini narratiocollatacum altera eiufdcqua FranciSali) Toxandnam inuafifle dicuntur,eadem nirairu via-, turn Gregory Turonenfis lib. z. locus hxc habens verba Feruntetiam tunc Clogionem vtilem ac nobilifrimum in genre

fua regem Francorura fuifte ,qui apud Oifpargum caftrum habitabat, quod eft in ter-minoThoringorum.Hicvidemus pro Clodione,CIogionem;pro îDutibiirij.Difpargnm corrupte fcribi. Ado de codera regeagens, caftrum Dylporum vocauit : quæ norainis corruptelaipfisneaudoribusan transferibentium ignorantiæfitadfenbenda,ignoro: ui'feiiatum. jft fcio, müerrimc Gctmanica vocabula non olim à Laiinis modo , fed hoc etiam tem

pore à Gallis amp;nbsp;Italis tradari Iblcre. In vulgaris Ammiani Marcellini libris, Atthuarios h^bcmus pro,Anfuarns',cui mendi fublati gratiam Beato Khenanohabcmus. Actfiua-riorum nufquam mentionem inueni, amp;nbsp;facilis eft alioquin amp;nbsp;procliuis ex Anfiuariis in Atthuarios permutatio. Ncc dubito ,quin de vctuftis codicibus Rhenanus hunc locum expurgarit ; cui hoc tarnen addendum, Ainfiuanos me pocius quam Anfua-rios

L I B E R I t

rios legere, cùmquôd illudfacilidsin Acthuarios quàm hoc tranfircpoflîr, tum quod Tacitus Anfibarios eofdcni vocarit.

Hac itaqne ex Ammiano fum pra teflificatione de Anfiuarioru fedibus,diligenter ad-uertedum quos hîcTacitus collocarit. Ptolemæuscnim vctufborcs Græcorum delcri- Rheni aecBl* ptioncs lecutusnon pcrindcatque hieiuuare nos poteft,in iis prxfertim gentibusquæ inquiéta aliéna inuadendi licentia nullis diu iildem Icdibusmorantur : tametfi vetU- lemti, Strait A recentioribus collatacci tiorem nobrs pariant cognitionem . Cæfaris tempore ita Rheni ripa vlteriorcolcbatur, vt Menapij,qui vtramque fluminisripam tenebant,in- Menapy. fra SicarabrosjSicambri infra Vbios habitarcntiVertrm Auguftus, Agrippaduce,VbioS sicambri. Sz Sicambros vitro icdcdentcstraduxicin citeriorcs partes, quæ Germaniæ fecundæ hue inferioris nomine iam turn vocari cœperunt, Ptolemæus aliter longé banc hpam difponit: Poft Phryfios ad marc inter Rhenum amp;nbsp;Amifum poütos Bulaéjoros paruos Jocat,deinde Sycambros,quibus addit Sucuos Longobardos,raox luperiores facit Ten- „i Bruaèri. ccros Se Criones inter Rhenum amp;nbsp;montes Abnobos. Hîc vidcrc licet Bufaâoros Bru-deros vocarij^Si Tenceros.quos Iulius vocacTenchteros,quos vnàcumVfipetibus,quos alij Vfipios,Ptolemæus Vilpos nominat,àSucuis pullos, Se ad triennium errabûdos ad renceri,ßut Rhenum ait peruenifle, amp;:eorum pedites amp;nbsp;omnera multitudincm promifeuam l'n Menapiorum finibusà le cælàm eflé^quites verôad Sicambros tranlîillé:Vnde liquet, vfipetes, vß. Tcnchterorum fedes ad Rhenum minime pertinuilîe , turn dira àSucuisexpelleren--W’^lt;/^'-tur. Strabo pro Bruderis Buderos, pro Vlîpetibus Nufipos,pro Sycambris Sugambros habet;ita nihil certiin propriis harum gentium nominibus. His Tacitus conferatur; Is sugambü. » poft Cattos clegâciirimèamp; fumraèà virtute militari laudatos amp;nbsp;in finibus Hercinij fal-tus pofitos hæc fubiungit : ProximiCattis certum iara alueo Rhenum, quiq. terminus catti. elfe fulhciat,Vlîpij acTcnderi colunt.Tenderi fuperfolitum belloium decuscqucllris.^'^'^l^^^^^^ difeiplinæ arte præcellunt : Nec maior apud Cattos peditum laus qüàm Tenchteris mons (^di-cquirum.Sic inftituere maiores, pofteri imitantur ; hi lufus infantiurii hæc iuuenum æmulatio,pertèuerantfenes. Inter familiam Se penates amp;iuralucceirionum cqui tra-duntur : excipit filius, non vt cetera maximus natu, fed prout ferox bcllo Se mehor. luxtaTepderos Bruderi olim occurrcbantmunc Charaanos Se Angriuarios immigraf- Rrucferi.eo-le narratur,pulfts.Brudcrisac penitus excilîs vicinarum conlênfu nationum, feu luper-biæ odiOjlèu prædæ dulcedinc, leu fauore quodam erga nos Deorum. Nam ne Ipeda- chamitni. culo quidcm prœlij inuiderc: fuper lèxaginta millia,non armis tehlquc Romanis; led, quod magnificentius eft, obledationi oculifque ceciderunt. Maneat quæfodurctque gennbus.li nonamor noftri,atcertè odium fui : quando vrgentibus imperij fatis nihil ïam præftarefortuna maiuspoteft quàra hoftium difeordiam. Hæc Tacitus, Quorum extremam claufulam vtinam Chriftiani principes fæpius animo rcuoluerentamp;: bene ponderarent, nec pergerent ciuilibus fuis bellis Turcicum imperium promoucre,cui ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

nihil poteft contingere fortunatius mutuis Chriftianorum inter fc cladibus, Sed hoc nihil ad noftrum Dionyfium. Videmus hîc quas fedes Angriuarij occuparint,easnem-pe quæ hinc Frilîis, hinc Tenderis eftent contiguæ in iplà vltcriore fluminis ripa. Quoniam autem oftenfum eft Sycambros fub Odauiano in Galliam migrafle,verili-mile redditur cos Tenchteros quos ad Sicambros tranlîilTe Cæfar narrat, vetuftam Sy-cambrorum domicilia retinuiftc; quibus proximi Angriuarij habitarint. At hoc ipfo loco Anfiuarios Marccllinuscollocat,amp;: iplc Tacitus teftiseft Anfibarios ad Frifiorum fines agros Rheno adiaccntcs,quos Romani vacuos vfuique militum fc politos volue-runt, occupafte;quibus à Romano rurfus fuerint depulfi. Hæc eadem loca Frilij priu's infederant,amp;: à Romanis item dclererecoadi funt. Sedpræftat iplum Taciturn audi-rc; Eofdem agros ,inquit, de ripa proxima Frilîisloquens, Anfibarij occupaucrc, vali-dior gens, non modo fuacopia;lcd adiacentium populorum miferatione;quia pulli à Chaucis ôcfedis mopes tutu exfilium orabant: Aderatque iis clarus per illas genres. Se nobis quoque fidus, nomine Boiocalus; vindnm fe rebcllionc Cherufea iulTu Arminij seioealut. referens : mox Tiberio Se Germanicoducibus ftipendia meriiilTe quinquaginta anno-rum oblcquio . Id quoque adiungere, quôdgentem fuam ditioninoftræ fubiieeret: Qiiotam partem cainpi iacere in quam pecora Se armenta militum aliquando tranl-mitterentur. Seruarentlanè receptusgregibusinter hominum famam: modo ne vafti-

c C 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;latem

i:

FRAÜCICÖRVM

tacem'ß folitudinem mallehc quàm amicos populos. Chamaiiorutn quondam ea arua, moxTubantü,amp;: pöfl Vfupiorum fuilFe. Sicuc tælum Diisjta terras gcncri mórtaliuin datas :qua:q. lint vacuæ,eas publicas efle.Solc deinde refpicicns amp;nbsp;cetera fidera vocans, ' qiiafi cora incerrogabat,vellét'necótueri inane folu’potius mare Itipcrfunderétaduerfiis cerratu creptores.Eccómotus bis Auitusrpatienda melioru imperia. ld diis,quos implo-iarbnr,placitura,vt arbitriü penes Romanos mancret,quid datent, quid adimerétjneq. alfósindices quàm feipfós paterétur. Hæc in publicu Anlïbariisreiponditjipfi Baioralo, ob fniemoriam amicitiædaturuagrosrqiio^ illc,vt prodirionis pretiumjad(pcrnatus,ad-' didit: beefle nobis tcrra|iwqua viuami^jin qua moriamur,non potcibatque ita infenfis vtrimq. animisdiiceflum. llli Bruderos,Tenól:eros,vlteriorcsetiam nationcsfóciafque jtnßbariorii bdlö vocabâc: Auitus Icriptoad Curtiliu Manciafuperioris cxercitus Jegatu,vt Rhenu exeitimm. tranigrcflus armaà tergo oftenderetjipfe legionesin agrum Tenderoru induxir,excidiu minitans.nifi caufTam luam diHbciarent.Igitur alTiftêtibus bis,pari metu exterritis Bru-dcris,amp;ceteris quoq. aliéna pericula dciêrêtibusjlola Anfibarioru gens retro ad Vfipios amp;nbsp;TubantesconcefTlttquorii terris exaèbjCÙm Cattos,dein Cherulcos petiflcnt,errore longo hofpires,egeni,boftesin alieno, quod iuuentuiiserat, cæduntur. îmbellisætasin prædâdiuila eft.Hæc Tacitus. Nos quo minus crcdamus,omncs Anfibariosdelctoscfle vel raptos in feruitute,facit partim Marcellinus, partim locorii fttus quæ ante inuaierac jfnfibarios et occuparuntjpartim Angriuariorum amp;nbsp;Anfibariorum nominu allulio. Nec video ^ngrmariot quos potiüs Cbauci fedibus pattüs expuletint.quàm eos quos finitimos haberent. lam tjfeeofdem. Ângriuarij proximi Chaucis maioribus olim habitabanc inter Albim amp;nbsp;Vi{urgim,Lan-gobardisinferiores,vti Ptoiemæuconfulentiliqucbit .quo fit vt eofdeeftc eredam An-ftbariosamp;i Angriuarios,5cTacitudiuerfitate nominu deceptûdiuerlôs populos putauif-iè. Quid quod idé Baiocalfi refercea recitantéquç prorfits Angriuarijsconueniut.’Nam» in belio cotra Cberufcos gefto Angviuarij feRomanis dediderut,auclore,vt opinor,Bo-iocalojqui Ie dicit quinquaginta annos Romana railitiam fecutu. Quod fidcs ctiam eius erga Romanoslaudatur,non mirujCiim Angriuarij multos Romanos ærcfuoredéptosè manibus aliorûGermanorû, inquasfub Germanico inciderat.Iiberarint. Accedicamp;il-Iud,quôd Anftbarioru gés validior Fnfiisa Tacito dicatur,indicio certifilmo,nd omitre-dafuifte à Ptolemæo,fialiaab Angriuariisfuiftet. Adde ntic quæ poft (untcófecuta inter Angriuariosamp; Bi uâ:cros,quorû bi ab illisdclcti,cû ob alias,tum obeä mibicaulTam vidétur,quia Anfibariosfiue Angriuarioscontra Romanosdeièruiftent.Cüm igitur Tacitus fateatur Angriuariüs ßruäcrorti terras Rbeno adiacétesoccupa(re,amp; lulianusiiT délocis Anfibarios inucneric,coi)iicio eoldé Angriuarios amp;nbsp;Anfibarioseife; amp;nbsp;nominis

immutandi cauftam earn fuifte qua in Saxonicis indicaui. Quod ft veru eft,procliuis in ■v»lt;/e»»G«r- eâferarfententiâ,AngriuariosvnàcûCimbrisoIimà BofpboroCimmcrioamp;: locis fini- lt;nbsp;'”*”quot;*”* timis in Germaniam venifte, amp;nbsp;à Cimbris digreftbs ad fuperiora contendifte, fêdefque Cbaucis maioribus proximasoccupaftcjàquibus fortafteea obcauftam pulfi funt,vel gens elfer inquiéta amp;nbsp;finitimis molefta , vel quod Romanis Germaniæ ceruicibus iugu intétantibus,non fauerent tantü,fcd etiam militarét.Romanoru deinde ingratu animu expcrti,quód nec cótra Chaucos iuuiftent,nec è fedibus patriis profligatos in vacua cul-toribus loca admifiirent,amp; quod nee (bcietaté nec amicitiam,lcd Germanoru exitium quærerentjtandéfauore vicinorii Rheni tipam,vetus Brucleroiu domicilié,obtinuerur. Merito Igitur proditæ locictatis caufta perpetuo odio Romanos bint perfecuri, aftïduis incurlionibus vicinas prouincias vexando. Nominis quidé ca parte qua primümad Rhe-nu con(èderunt,reliquiç vel nullæ vel exigueextant,quas tamé agnolcere liccat in An-geren,vico citerioris ripç Rheniiamp;: Angelre in vltcriore ripa circa Doefborgu fitoad tria plus minus milliaria ab Angcren remoto,amp;; Anger fiuuiolo lupra Duifbcrch in Rhenu delapfb.Veriim non immerito roget quis,quï facfia fir,vt Angriuariorü nomé tumcüra Romanis lubditi nó effent,potius tuleruntquam Francoru;ciim hoe quàm illudamp;ran-'tiquius fnultoamp;nobilius fit ’Frequêter dixi Germanica Scythicamq, nationéomncm nomina lubenter ea.finxi{fe,quibus fymbolu aliquod propofiti in quo tum effent conti-neretut; quale eft nomen Germanoru,Scytharum,Thungerorum,Atuaticorü,Neruio-rum, Atrcbatum,amp;compluriûaharûgentium:quo fit vt mirari non debcamus,fi idem populus diuerfa nomina vfurparit, pro co atque diuerfa druerfis temponbusfibi propo-gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nebac.

LIBER' II.

nebac. Potuit ctiam amp;nbsp;illüd accidilTc, vtcùm ad diuerfas (cdes Franci diftraherentUG alij alia nomina fumplcrinc, primo illo, quod rotins effet vniucrfitaris, in nulla parte remanentejVti augulHore quàm vt illos deccrct qui non longé latc'q. vicinarû gentium dominio inclaruiffent.Quocirca tum maxirnè rurfus in vfum credo vocatum,cùin iam Bfuôteris deletis Romanos etiam,quibus ante parcbanr, vexare cœpcrunt. Neq. enim antènominis huius maiéftatem merebantur;cùm necChaucis pares effent,necpropria^ fèdes vel contra hos vel contra Romanos poffent tucri,nedum palmires füos per genres expandere vicinas. At cùm iamccrtum effet, non folùm libertaté fuam defcndere, fed Romanos etiam proninciisexpellere,optima ratione Francos fèfc rurfus vocarunt, ipfo Komen hoc fuo nomine,veluti celeumatc, ad animos prifcæ maiqrum nobilitatis monitu inci- ‘‘‘•»JT» tandos,vfi;quo Romanorum tyrannidc fortiter depulfa fines fuos longélateque profer-rent.Nec abfurdum.immô in primis verifimile,vt Germanorura,fic Vrançprum quo-que nomen aliquot gentibus communefuiffc,nec tarnen vlli poft nationis diuifionem peculiare, verûm iam viribus non folùm fuis,fed vicinorum etiam in vnum contra Ro-manum nomen colledis,amp;: ad libertärem recupprandam amp;ditionis fuæ terminos vitra Rhenum promouendos,nomen illud à maioribus olim acceptum in viùm ^ocaffe5quia talc effet, vt licet anténumquam fuiflet,tum tarnen temporis nullum magispropofito fuo idoncLim poruiffent fabricari; quandoquidcm eo lignificaretyr totum id quod omnibus amp;:animi amp;nbsp;corporis viribus moliebantur. Ec fueritfortafi'etum maximè apud iplorum maiorcs in vfu,cùm magnas amp;nbsp;validas expeditiones ad impcriù ampliandum, gentefque alias lùbiugandasomnibus rotins l'uæ gentis neruis aggredcrentur. Ad eiuf-inodi viùm Germanicnm etiam nomen vidcturfcruiiffc,vtpote quod turn demû Galli Gtrtnanorfu» audiuerunt,cûm à Thungris patrio fuofoloexpellerétur.Etquemadraodû hoc nouum nuperque additri Tacito videtur,quia eiusvfusantè cognitus non effet quàm aliéna in- g«üm auiU-uaderét, tametfi apud Herodotum in Pcrlarù cxercitu recenlèndojamp;rapud Dionyfium in Mæotidis accolis enumerandis pofitum celebratumq. monftrarim, ita in Vrancorù quoq.fieri potuit nomenclaturajvt videlicet tum demù nata crederetur,cùm ab iis qui-bus brachiafua intentabant.primüm audiri cœpiffct.Atq.bæc quidéde Anfibariis,An-fiuariis.Angriuariis fub Francorum nomine comprchenfis,amp;ipforum primisamp;fècudis icdibus fufficiantjquorum non maior fides efto quàm rerum,locorum,nominum,tcm-porù,fcriptorumq.Concordia meretur. Quod fi Plinij viginti rerum Germanicarû libri exftarêc,certiiîs fortaffe de his ipfis diffcrere liceretjtametfi Tacitus fub Traiano fcribcs propinquior fuerit florentibus Francorum rebus, coque potiOtaudor in huiusgentis exordiisperconieduras examinandis. Equidcm video ad Do.mitiani vfquc imperium Tenchteros Rhcni ripam ad veteres vfq. Vbiorum fedcs tenuiffe,quandoquidcm Taci- Tenchterî-vf-tus inter Agrippincniès amp;: Tenchteros non aliud quàm fluroen medium facit. An verô Brucrerorum ditioad Lippiam vfquepertigcrit,ne(ciuiflcm,nili lacitus referrer,vcl-ƒ ledæ virgini latè in Germania imperitanti Ù nationi Bruderæ naué prætoriam Roma- '’’P»'’” nis ereptam per Lippiam dono miffara: quo fit, vt fi in patria fùa habitarir,dicendum videatur,ad Lippiam vfquc Bruderorum pertinuiffe regionem, à Frifiisexorfàm: cui «w-illud quoqueex eiufdem audoris primo libroconfentit, quod fie habet: Dudum inde^^'quot;“^quot;’ agmen ad vltimos Bruderorû,quantuffique Amifiam amp;: Lippiam amnesinter,vaftatù.

quibus Taciti verbis inter Luppiam amp;: Amifiam Bruderorum fupremi fines ftatuûtur.

A^idendum itaquequæ pôftconfecuta,amp;: qua via Anfibarij, Romanorum infenfiflimi hoftes odiisoptimo æquiffimoq. iure fufceptis,fed turn adhuc vagi amp;nbsp;agrorû egeni,Bru-deros,Chamauorû ope amp;nbsp;vicinarû nationum conlèniù exciderint.Mihi fie fufpicari lu-bcr,Bruderos,penesquostum pcrVelledam fummarerumeffe videbatur,fuperbiores euafiffe quàm vtàliberisGcrmanorum animisferri poffent, Superbiam banc Tacitus iniisquæex ipfo adduximus, indicauit • tum illud vicefimo primo de Batauis commémorât; vnde facile fit coniedare, qua rätionc finitimi Bruéleros opprimi permifè-rint. Ait enim, à Ceriali Velledam amp;nbsp;propinquos tentatos, quo pacem cum Romanis inirent arque firmarent. Nam Cerialis,inquit,pcr occultosnuntios Batauis pacé,Ciuili Veniam oftentans, Velledam propinquofq, monebat, fortuna belli totcladibus aducr-fàm opportuno erga populû Romand merito rautare: Cæfos Treuiros,recepros Vbios, creptà Batauispatriam: neq. aliud Ciuilis amiciiia peradu quàm vulnera,fugas,ludus:

exfulcm

34 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANCICORVM

cxfulem eum amp;nbsp;exrorrcm,recipientibus oneri.Ec fatis peccauiire,quólt;l totiesRhcnutrt cranfcêderincdi quid vltta moliantur,inde iniuriâ nbsp;culpam, hinc vkioné amp;nbsp;Deos fore.

Mifeebantur minis promifTa.Et çoncuflaTranfrhenanorû fide,inter Batauosqnoq. fer-mones orti,non proroganda vitra ruinam.Nec poffe ab vna natione totiusorbis feruitiu depclli:quid perfeânm cxde amp;nbsp;incendiislegionum.nifi vt plures validiorefq. acciicn-tur’Si Vcfpafiano bcllum nauauerint,Vefpafianum rerum potiri.Sin popul. Rom. armis prQUOcenc,quotam partem generis humani Batauosefie.^RefpicerentRhætos Noncol-que amp;nbsp;ceterorum oncra fociorumjfibi non tributa,{cd iunentutem viros indici. Pro-ximum idlibertati; fi dominorum eleâio fit, honcfiiùs Principes Romanorûquàm Germanorum feminastolerari. HæcTacitus. è quibus duo mox clicio: alterum, fieri YtUeda. non potnifle, vt non ægerrimèGermani tulerint Velledam, Brucieroiq. eins cognatos;

primos belli,quo coramunic omnium libertas petebatur, finem feciire,promiiîïs,doni{-lt;]ue,vt indicatum videmus.corruptos: alterum, verifimillimum elle,non Batauos ran-tùmàfeminco imperio abhorruific, verùm etiam finitiraas genres poil liane pacis pa-ûionem commotas fuifie adquot;detraliendum nomini dignitatiq. muliebri, qiiôd hic ie-SruiJericur xus magis vidcatui' muncribus capi pofie.Videbanturtû Brucieri præcipui piim.niique ■uicnis Ger- übertatis alfcrtores elle deberc, amp;nbsp;quia Rheni ripara tcnerent,per quam in Romanam ditionom facüliinus tranfitus efict, amp;nbsp;qui.i fummum iuris dicundi capiit bclliquc vel ftdtj c/tujjk. iuicipiendi vel deponendi auôtoritatem in Velleda fua habcrent.Quis ergotion credar, apud vulgus iuxcà nouarum rerum atque libertatisauidum, iadari cceptum,alio duce opus efic ad Germaniam «à feruiture vindicadam quàm femina iam à Romanis ineica-ta,amp;: muneru quàm patriæ liberandæ amantiore:aliisitem viris,quàm hums molliticm corruptelamq.,contagionequadam à Principibusin populum graffarifôlitajecucuiis. Iam Brukerosquoque tantum faftus turn de regina fua, turn de fummo ioco fibi arrogate,vtæquè .arque Romani intolcrabilcs fefc præberent. Non iam Deorû metu , non religione vlla Velledam tcneri.cùm eam cui pETefiet Romanorum pollicitisamp;rdo-nisprodidiflet.Qu.i derc quidaliudexfpedari,quàm vtRomanorumauxiliofreti ty-rannidem fibi in ceteros Germanos ftabilirc nirantur. Accedere ad id tentandum ttun lücorura,quætenerentopportunitatem,tum diuitias ôé hominum multitudinem,qui-buspra’ ceteris abundarcnt,tum etiam fœdusrecens cum Romanis inirum atqueian-citum.Qiiamobrem maturè prouidendum, ne viribus ira augeantur, vt remedij nihd reftet; idque co magisaccelerandum,quôd occafio dareturcommodior quàm vel opra-ri pofict.Anfibarios fedibus fuisamp;: fortunisexcuffbs iamdiu oberrare,53 extorres prædis inopem 53 duram vitam vix fufiinere. Eos ad quiduis audendum promptiifimos, vc quibus nullus metusaut patriæ,quam nullam habent,aut vitæ, quæ morte durioripfis elfe cœpit, amittenda’. Deinde veteri odiocontra Romanos 53 Bruâeros flagrarc;contra illos,quodvacuis terris eieciflent; contra lîos, quôd aduerfus Romanos non adiuuif-fennarque idcirco lubétiffimc arma vtrifqueillaturos,fi intelligant id gratura finitimis gentibus quibus Velleda imperat,futurum, maxime fi clariculariofauorenonihfi rebus ipforu fuccurratur. Quôd fi fortuna adipiran te Bruderos ab omnibus deiêrtos cxpellàr, nullos fore vel limitis Rhenani diligétiores cufl:odes,vel ad G allia Romanis eripiendani meliores duces. Nullum principium faufl:ius,aufpicariu{q. libertatisprorogand.æ ruen-dæq. inueniri pofie,quàm fi illorû dudu resgeraturqui Francis maioribusorti, non io-1dm getili nomine mouebututjfed etiam hinc domefticaegefl:are,hincodio 53 indigna-tione veteru iniuriarum exardefcent.Hæc Ô3 eiuicemodi plura ab iis quos 53 mulicbris iraperij rædebat,53 Bruderorumxumfclicitasadinuidiam,tum felicitatiscomesfupc '■lt; bia ad odium impellebat,id téporisdida iadataq. fuifie facillimècredà ; 63 mox etiam confecutaquo hæc tendebàt.Arripuifie nimirûAnfibarios Francos rei benegercdæoc-cafionc,53 ad id fbciosfibiadfciuiffe Chamauos,à quibus fortafie obcommiièrationeni ch/tmnu»^ fueràt velut hofpitiofufcepti.Ptolemæus dertè Chamauosinter Vifiirgim 53 Aibim iu-rumftass. Longobardos 63 Cherufeoslocat, Cattis proximos, eoferè traduad quem nunc

Caflelopidum célébré habetur; quo Angriuarios profugifle non fit abfurdum , vel ' Chamauorum amicitia,vel locorû afperitate 53faims Hercinij munimentisiêie defen-lipFviont- furos.Hinc trans Vifurgim non longû iter ad Luppiæfonte, quemlLipfpjonc niic voeàt, exiguo intcruallo à Padeborna fitum; à quo redà in Bruderorû fines delcenfus patebar,

His

t r B É R 1 I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3;

His cohfêntit quod Tacitus lib.i^.refertjAnfibariosà Cbauciseieflos ad Vfipios amp;: Tu-bantes retro cefliHc; quorum terris cxaâos,Cattos; deinde Cheruicos petiuifTc, nee ab his nee ab illis admiflos.Quod vero addidit,quôd iuuentutiserat, cæfiim; im belle vulgus in feruituté aólum,idquidé aliqua tenus credo, verùm omnes exfos fuilTe no credo ob ea quæ priusadduxi. Qjiin id dercrulocorumq. couenicntiaelicio, in Chämauoru chemauicur finibus ?mlibarios tantifpcrcolèdilTe locis afperrimis culturæ ferè ineptis,dû ad banc atmaYtiâ-expeditionécôtra Bruderos inuitaréturjatq. ideirco Cbamauos qüoq. lêdiû füaru per- xehnt. txibs,8iC cupidine meliorû aileôlosfociaarmaiunxifle,tanto caufla meliore,quôd quondam circainfimas Rheni ripas proximi Frilnshabitauiflent,vc Boiocalusapud Taciturn comemorar vnde adafperrimaloca pul(î,amp; procliues ad comiferationê iimilià palToru erant,amp; propenii,(iqua occafiodarecur,ad vetuftas lèdes repetendas. Hæc igitur initia, hæ caulTç fuerunt exitij Brud:eroru,quodTacitus de relatu aliorû Angriuariis attribuiç, nelciuseofdémodô Angriuarios,modô Anfibarios nominatos;«Sc: hos quidc omnes de* latos arbitratus,quôd in loca Romanis ignora profligari,cæfi crederétur. Poll: pace igitur cû Bruderis à Romanis fub Domitiano copolitam hoc bellu occafioné amp;nbsp;exotdium fumons irageflû cft,vt fub altero Traiani Imperatoriseonfulatu fuerit confec.}u,quo tempore Tacitus de moiibus Germanorum 3gcns,BruderospenitLiscxci{bsiis quçantère-tulimus verbis prodidit.Occupatis ia tum ßruderoru terris, Anfiuarij vêtus Francoium nomen extulerunr,veluti lymbolum quodda,lèfe mox Gallias inua{uros,amp; vitra

modo quæfitas logé lateq.prolaturos,amp; palmites fuos amp;nbsp;imperij fines. Quod fi quis nue refum-^ TacitûdeAngriuariisamp; Chamauisamp;Bruderorûexcidioabipfis perpetratoloquêtécû/’A««'^-Marcellinodeexpeditione Iulianicontra Fracos Anfiuariosamp; Chamauoseorü vicinos feribente conférât,an non ftatim clarè cerner eoldem Anfibarios amp;nbsp;Angriuarios ftiifié?

N V N c igitur domicilio Francorû ad Rhenu cóftituto, côlequens efi videre qdàm lé egregios Gcrmanicæ libertatisdefenlôrcs, amp;: quàm acres Romani nominis holles præ-Iliterint,quamq- bene vicinaru gentium, quarû pcrmilTu amp;nbsp;confenfu Bruderosdeleue-rât,auidæ refpoderintexfpcdationi.In primisad Oceanu vlq.limites promouere,occu- FrandAnfi-patis inter Batauos amp;nbsp;Frifioscarapis iis quibus amp;nbsp;Frifij priùs,amp;ipfi poil pulfi fuerât prç-lextu eo,vtad vfum prxfidiarioru milituvacui relinqueiêturjad armcntagregesq. pa- ßatauorum feendos, Hoseos fuilTc campos nihildubito,quoiu nuncpars»altli’crt vocatur, vnàcû^”’^ °* magna parte Tranfilulaniæ maritimæ,vlq. ad Septem fil uns vocatasextenlà ; quod Ta-citus aperte videtur ollendifié, Eoque,inquit de his locis loqucnSjFrifij iuucntutem fal- ?»lt;’««’■»»#• tibusautpaludibusjimbellcm æraté perlacus admouere ripæ, agrosq. vacuosamp; militû vfuifepolitos inlédêre.Opinor equidem perhoslàltus Septem fiJuasintelligcdas,àqui- septemßlui. busquantum agrórum ad Rhenum vfque iaccrct,militum vluifuifiédeputatum; quorum pars nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocatano aliud fignificat quàrn fidicas, humilia prata pccoriimpin-

guando idonea. Viderehîc ell, quàmbreui frequenter fiat magnarcrum conuerfio.

Quos campos Boiocalus Anfibariorum Princeps vnà cum fuis popularibus lédium Sz Fr»nciAnß-domiciliorum indigis ncc meritis vel fuis vcl fuorum maximis, nec rationibus de iure gentium petitis Neronisrempore imperrare potuerat,eos iplbs filij ipfius amp;nbsp;nepotes, friùsf»iß quos rumor eraraut cæfosaut in feruitutcm abaélo$,innitis Romanis cripueriinr,amp; ho-minesextorres 5ôà Romanis,quosmagnis beneficiisfibi obligauerant, neglcâi arque /««of delértific exiguo annorum numero conualuerunt,vt cosquiapud Germanos reru m pocirentur amp;; cum Romanis fœdera iunxifiént, ledibus exigèrent, atque penitds dele-rent. Quodautem dicam ab ipfis loca vacua inter Frifiosamp;: Rhenum occupaca.id indé conieao,quôd non itamulto poil à renauali plurimûm Valuerint,amp; ab omnibus fide dignis* Occani accolæ ad Rheni ollia fuifié feribantur^ quod fieri non potuifiét ,nifi' . quantum agri inter Frifios amp;nbsp;Rhenum patêret, occupaficnr. Lacus autem perquos iiti-bellcm æratem in campos vacuosFrilij portafié dicuntür, funt ij qui haólenus inter fil-uas amp;Oceanum videntur,quorum qui raaximusellamp;: filuis proximus, cmiflarium habet ad iplbs campos quorum facimus mentionem . Frifia hac parteigitur his filuis amp;nbsp;lacubuspriusà vacuisRomanorum campis,deinde à Francis dirimebatur,quo Et vt Vcchtifluminis, de quo an Vidrusfit. necne,nondumllatuo,ac Rheni ollianon Umitei. longo intcruallo léiuncla, Francorum fuerint clafii inllruendæ perquàm opportunaj quibus locis aune nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Jnrcünuiöcu/ îDnîlniÔciu« oppida fpeélantun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^oHenhoiÆ

frifîo«

36 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANCICORVM

Campen. Frifiorum illis temporibus præcipuiun nauale vidciur fiiiHe qua parte Groeninga maii «©eiuiiuoni. proxima eft, eo loco quo hodie jpïcöo^p habitatur, cui nomen à Fleuo apud Taciturn Tnfi^r'^lra'callcllo vidctur manliiïè, quod Ptolemxus Philebum vócat. ^Ioöo;p/fiue Latinè, tipuun na- Flcui pagus vilicuf adipfum «öjooiingcr—biep/id ed, ad Groeningorum altum,nauiutn f/ea« cafiel- niaiofuiii reccptaculum.Hxc eo accuratiüsamp; fortaife nimis prolixe de locorum pofitu ]ugt;n. dicuncur,nequisa Beato Rhenanoinduüus, opinctur Francos fob nomine Chauco-:fio6ogt;p. j-Qæ LnuilTe.Sd ex illorumlittoribusOceanum infeftaflejquod credédum minimec/Te toïocninstr frequentiamp; ferèaffidua Francorum in Batauiam incurfioncperfpicuum fit, qua: Franw non tani facilis prompta ipfis non fuilTetjfi toca Fnliorum regione media abfuiiTcnCjim-^chauwu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prilis quàm Bataui fuifienc inuadendi, in quorum agris tranfèundis maxima

obftacula amp;nbsp;impedimenta fuiffent oblata, partim ex itineris difficultate, quod per pontes longos, qui aggeres func amp;nbsp;tramitcsangufti inter paludofos campos, crebro tenendum fuiflet ; partim quod gens eflet alicni iugi externæque iniuriæimpatiens, amp;nbsp;non locorum magis natura quàm eximia fua virtute cgrcgiè tuta. Ceterùm quia non Rhe— nanus tantum Chaucorum partem Francos fecit,fcd aliosetiam in candem video fen-tentiam defcendifle, operæpretium mefadurum puto, fi totum Taciti locum, cuius modo mentionem fecijtransfcribam; quo quiuis inde æftimare poflit, quàm vcri fimiJe rrißi Rtma- uon fit, Francos per Frifiorum agrosé Chaucis vlque incurfàfieregionem Batauorum, Eodem,inquit,anno Frifij Tranfirhenanus populus pacemexuêrc noftra magis auari-ferunt. tia,quàm obfequij impatientes. Tributum iis Drulusiuflerat modicum pro angufiia rerum,vtin vfus militates coria bourn pendcrent.non intentacuiufquam cura quæ fir-mitudo,quæ menfura;donec Olennius è primipilaribus regendis Frifiis irnpofitus tcrga vrorum dclegit,quorum ad formam acciperentur. Id aliis quoque nationibus arduum, apud Germanosdifficiliùs tolerabatur.quisingentium belluarum feraceslaltus, modi-cadomiarmenta fuut. ac primo boues ipfos, mox agros,pofiremó corpora coniugum aut liberorum feruitio tradebant. Hine ira amp;nbsp;queftus ,amp; portquam non fubueniebac remedium ex bello, rapti qui tributo adcrant milites amp;nbsp;patibulo affixi.Olennius infen-TZe««w c»- fosfugapræuenit,receptuscaftellocuinomen Fleuum,amp;haud fpernendaillicciuiura ßiäum. fociorumque manus littora Oceani præfidebat. Quod vbi L. Apronioinferioris Germania: proprætori cognitum , vexilla legionum è liiperiore prouincia peditumque amp;nbsp;equitum auxiliarium deledosacciuit:ac fimulvtrumque exercitum Rheno deuedura Frifiis intulit, foluto iam caftelli obfidio , amp;nbsp;ad fua tutanda digreflîs rebcllibus . Jgitur proxima æftuaria aggeribus amp;nbsp;pontibus traducendo grauiori agmini firmat,atque interim repertis vadis alam Canninefatum amp;quod peditum Germanorum inter noftros merebat, circumgredi terga hoflium iubet ; qui iam aciecompofiti pellunt turmas Ib-ciales equitelque legionum liibfidio miflbs. Turn très leuescohortes, ac rurlum dua:, dein tempore intenedo acrifis eques immiflusifatis validi fi (imul incubuifient, per in-teruallum aduentantesneque conftantiam addiderant turbatis,amp; pauore fugientium auferebantur. Cethecio Labeoni legato quintæ Icgionisquod reliquum auxiliorum traditjatque file dubia fuorum rein anceps traólusjmifiisnuntiis vim legionum implo-rabat. Prorumpunt Quintani ante alios, amp;nbsp;acri pugna holte pulló recipiunt cohortes alalque fefl'as vulneribus. Neque Dux Romanus vltum lit, aut corpora humauit, quamquam multi tribunorum præfedorumquc, amp;nbsp;infignes centuriones cecidiflent.

Radu- Mox compertum à transfugis,nongentos Romanorum apud lucum, quern Baduhen-næ vocant,pugna in pofterum extrada confedos,amp; aliara quadringentorum manum, occupata Cruptoricis quondam ftipendiarij villa, pofiquam proditio metuebatur, Frißorä cl»- mutuis idibus procubuilfe . Clarum inde inter Germanos Frifium nomen , di film u-rumex-viao hnceTibetio damna, nc cui bellum permitteret; neque Senatus in eo cura an imperij itantmtn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dehonefiatentur. Hæc file, Q^uis modo credet Francos per hunc populum

paludibus , lacubus, filuis amp;nbsp;lua ipfius vi fatis munitum ad Batauos tranfiifle, idque ram obiter ,vt ôd Frifiis dormitantibus Romanis ignaris id fadum videretur ; cum iplorum per Frifiam expeditionis nemoeorum meminerit,qui alioquin deBatauia vel hoftiliter inuala vel etiam occupata fcriplerunt.’

N}V N c igitiir non vanis nec futilibus,at contrà fat firmis , vt res fert, conieduris id mihi video! eftecifle, vc cuiuis non omnino peruicaci proban polfit, Francos Cimme-riorum

t I B E R ! I t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37*

fiorom olim parrcm fuifle,atqüe à Mæotide digrelTos,periodeatqiie eos qui Cimbrord nomen retihuerutjn Gcimaniam Oceano finicimamcóraigrafTeiatq. inde fedesinter Chaucos maioresamp;LangobardosCherufcorufinibus proximos poiiüflejnominelibi jndico Angi inaiiornm : arque poft bine à Chaucis maioribus expuHos, Aniibarios dici cœpiiTe per vicinorum irrilionem , quod iam non arripere, vt iblent, ex nomine priore iadabant,fed videre aliorum respoirent ,atque ita exÉorresfiluasamp; faltiis Chamauis vicinas cantifper ten ui (Fe, dum ad Bruólcrorum imperium euertendum inuitarenturj

bic rurius vetus Angriuariorum nomen alienis arripiendis recuperaiFe ; nee co con-tentos, auguftum illud Francorum nomen de prifcis maioribus fuis repetiuiflc,eoip(ó ominatos quod funt coniècuti, (è nimirum longè lateque pabnites fuos in Romano-rum prouinciasextenfuros. Qiiamobrcm bis modo, velut incunabulis quibuldam re-nafcenti populo, conftituris, è quibus Oeeanum poiTenc, amp;nbsp;traieâo Rbeno Germa-niam inferiorem infeftarcj ordinis rationi conientaneum effet ,vt qu£e bïc ab altero Traiani Imperatoris confulatu gefferint.exponeretur. Verùm quoniam nibildomeÜi-cisipfórura monumentis adiuuarnurjvrpote bominumrei benegerendæquam Jitteris mandandæ ftudiofbrum mifi forte Hunibaldosquis fabulatorcs frigidiffimos idoneos refles arbitretur ,contcntos noseffe oportebit iis quæà Romanis memoria; prodita le-guntur-ea tarnen conditione, vt ab boftibus amp;C. iniquis rerum externarûæftimatoribus profeda intelligantur. Ceterdm quando non pauca in iis quæ modo à nobisfünt cirata ad bunc locii fpedantia continentur; non eritopus vt eifdé repetendis fimus non proli-xiores tantum,feddelicatioribusetia auribus odioii.In ipßs certèfelicitatis fùæcxordiis verifîmilcefteos Rbeni ripas eiteriorcs non tentaffe, ne Romanos muko potentiores contra fe necdiim bcneconfirmatos irritarentdatis id rati quod ad Oceanum vfq.vacua loca occupaffent.vt amp;nbsp;modo dixi,amp; ex iis liquet qui Francos principio ad Oceanum Rbeni paludes babitaffcfcribflt- Tempore Antonini Pij legimus apud lulium Capito-linum,Gattos in Germaniam acRhœtiam irrupiffe, Marcomannos, Quados, Sueuos, Hermunduros ,amp; alios quofda populos aduerfus Romanos coniurafle, fed nullaadbuc mentio vel Francorum, vel Angriuariorum; crim tame co tempore in Britanniam Cal-phurnius Agricola mittereturjquo, fi quicqtiam in Germania inferiore turbatû fuiffer, ab eodem fcriptore additum baberemus. Crim autem Antoninus Germanorum auxi-liacontra Germanos cmifredicatur,caipfa arte quaetiam noftro tepore Germani vin-cüntur,fucrintq. multoantea Bataui amp;: Thungri in flipendiis Romanorum, non puto veri difbmile fore, fi dicantureo tempore Franci quoque nonnulli fub nomine Germa- r»-norum contra Cattos,Marcomannos Quados amp;ccteros vicinos condudi fuifre;non

y-, « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(-/Aft OS ATquot;*

illud quide vlloin Romano ftudio.fed ingenitoGermanis resfuas bello augedi amore,

fi domi pax fit.foris militiam quærendi confuetudine.'tum ca etiam forraffecaufiajVt Romanæ militiæ affueti reapfedifccrent quibus artibus imperium propagandu tuen- *‘'**'quot;*' dumq. effet.Vt ficfufpiccr,facit cum BatauorûSôThùngrorum viciniajquorfi exempio facile poteranrinuitari - turn etiam quod maiores ipfbrti duceBoiocaloin Romanis caff ris meruiffent. Viamibifànèplanifîimavidcturadnocendû, priùsomnem militarem difciplinam eins gentis peruidcic,cui exitium machinaris quam quicquam boftile tentes. Qua verb id ratione facilids confequaris, quam fi iis quoru finibus inhiasauxiliares cohortes mittas,qua; nonarmorum modôamp; ftratagcmatû vfum perfpiciant.fèd locorû etiam amp;nbsp;teraporum opportunitates explorent.Scioequidem Francorû nomen id tern-poris nccdum cclcbrariab bifiorixfcriptoribusjat illud non poffumusnegate, fub Gal-beno Francos Poftbumo auxiliares fuiffe,aperte id Trebcllio Pollioneteflificato.Cum Trand Poß-^ igiturbic è tota Gallia Germanos fcribaturprofligalfe, amp;nbsp;Francorum auxiliis vfuseffe, ficbancrem mecu fbpputo ;bibenter Francos contra Gattos,Tenchreros,ceterosq.in Gallia pugnaffe.vt i pfi vel precario vel vi eade loca poft occupaient,à quibus fólo flu minis diferimine feiungerentur. Poft veto no ita muko aperte cœpere Romanos laceffere, fcd,vt Mars eft aMoTrej'iraMoç, dubio frequenter amp;nbsp;trifti euentu. Nam minimo exinde téporisinterualloin Galliam eruperunt.totam regionem ferè incurfàntes, quos Flauius Vopifeus pullos Icribit ab Aureliano nccdû Impciatore,verû fèxtælegionis Gallicanær»-«»« tgt;lgt; tribunojita vt id accidiffe videatur côfeftim à Poftbumi morte,aut ipfo adbuc Gallieno auc Glaudio imperante. Getcrùm cùm fexta bæc legio apud Maguntiacum ftationem^

d D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habuiffe

j8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANCÎCORVM

habùi{refcribatur,pareftcrederc,eoufq. tum Francos excurn(re,amp; cohortem aliquant coru ab Aureliano viftam, non pluribuscaptis quam treccntis amp;: feptingcntis intercm-ptis-.ncquisputettotasiplôrû copias iuftaacie ad internecionero cæfas. CelebraturÄ: Probi cocra eos vidoria,quo loco paludü,quibus fe tuereturjFlauius meminit; amp;nbsp;Fräcos Tranrirena- z Germanis amp;nbsp;Alemanis difcernir. Mox inde non Galliaru modo vaftatione, fed nauali uaii cinriBri re inclaruerunt,vt Panceyricus Maximiniano didusoftedit, qui Britanniam q«oq. xa„t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab ipiis vexara occupatamq. cx parte comemorac : atq. adco tum tempons res ipiorura

inualuifle,tum domefticis tum (ocioruarmis.vtomni Romanoiu impcrio exitiii immi-nerc videretutjquod bis verbis exprefl’um eft:Confecifti,inquam,bcllû,Cælàrinuidc, quod cundis impedereprouinciis videbatur,tamq-latèvagariamp;: flagrare poterat.quam JateomnisOceantisamp;mediterranei finusalluunt.Neq. cnim fl metu veilriluesillaló-lis Britanniæ vifceribus intabuit, id idcirco nefcimus,quanto Ce alias furore iadaflet, fi fiduciam peruagandi quà patebat,habuifTet.Nullo fiquidem certo fine montiu aut flu-minu terminabatur.quem difpofitx limitis cuftodiæ no tuerentur:(cd vbiq. nauislicet nobis virtute felicitatemq. veHrahaberemus, magnis tameterroribusimminebat, qua iacet maria,qua veti ferut.Recurfabatquippe in animos ilia fubdiuo Proboamp; paucoria ex Francis captiuoru incredibills audacia,amp;: indigna félicitas; qui à Ponto vfq. correptis nauibusGræciam Afiamq. populari,nec impunè plerifq. Libyaelittoribusappulfi, iplàs poftrerao naualibusquondâ vidoriis nobilesceperant Syracufas,amp;immélô itinere per-ucdi Oceanum, quà terras rupit, intrauerant ; atq, ita eucntu temeritatisoftenderant, nihil elfe claufum piraticæ defperationi quà nauigiis patêret accefliis. Iraq, hac vidoria vellra nô Britannia (olum feruitute eft liberata, led omnibus nationibus lècuritas refti-tuta.quç maritimo vfu tantum in bello adiré periculi poterant,quantû in pace cómodi confequuntur. Nunc fecura eR,vt de latere Gallico taceam,quamuis pçnc cófpicuislit-toribus Hifpania,nunc Italia,nunc Africa,nunc omnes vfq. ad Mæotidas paludes per-petuis curis vacant gcntes.Hxc Pancgyrifta qui paullo poft.de gaudio Britannorum lo-quens, hæc addit : Merito igitur ftatim atque ad littus illud exoptatius ohm vindex amp;nbsp;liberator appuieras, obuius Icfe maieltati tux triumphus cffudit, exultantesque gaudio Britanni cum coniugibusac liberisleobtuleruntjnon teiplum modo.qucm vtcx-lodelapfum intuebantur,fed etiam nauis illiusquç tuum numenaduexcrat,velaremi-giaque venerantes,paratique te ingredientem llratis (entire corponbus. Nec rairum,ß canto gaudio ferebantur poll; tot annoru milerrimam captiuitatcm,pofl: violatas coniu-' gcSjpofl: liberorum turpe feruitium, tandem liberi tandemt]ue Romani, tandem vera imperij luce recreati. Atque h.xc quidem Maximiniani laudator de Britannia à Francis fubiugata : quam cum dicat multos annosleruitute preflam fuilTe, probabile fit vcl Gallieno imperante , vel mox inde fuifle occupatam . Videre licet in his Panegyrici verbis,quantum cœperint iam turn Franci tcrrorem Romanorum prouinciis incutere, quamq. totum orbem nominis fui claritate pcrftringere. Nec facile crcdiderim,cô ma-ritiraæ potentiæ intra paucosannos progreiros,vt omnia maria exploratahabcrent,vc habuiflc fub Probo videntur-, fed hoc ex iis quæ refcruntur colligo,fimulatq. Bruderos imperio fedibusque expulifl'cnt,fl:atim de Oceano cogitalTc,atque eo auidius agios ad mareripamque Rheni militibus Romanis relcruatos fibi vindicauilTe.

Franei quam Ver V M nunc lâtis de Britannia : vidcamus hincquam Gallix parte primum inua-fartem Gal- ferint,vt amp;nbsp;cx CO peifpicuum fiat,veras à nobis ipforum fedesin Germania comonftra-taselTe.Id rurfusidem Panegyricusoftendit, dum amp;nbsp;terras à Scaldi itrigatas,amp;rinfulara ' Rheni brachiiscoprehenfam à Francis occupatasfuifledicit. Quamquam ,inquic,illa regio diuinis expeditionibus tuis Cæ(àr vindicata atque purgata quam obliquis meati-bus Scaldisinterfluit, quamque diuortio fui Rhenus amplcditur, pænc/’t cum verbi periculo loquar, terra non elf j ita penitus aquis imbuta permaduit, vc non loldm qua manifeftè paluftris eftcedat adnixum , amp;hauriac prefla vefiigium ;fcd etiam vbi paullo videtur firmior,pedum pulfu tentataquatiatur,amp;:fcntire Icproculinota pondus tclletur: ita, vt res eft, (ubiacentibus innatat amp;nbsp;fufpcnla late vacillac, vt merito quis duxerit exercendum fuifle tali folo railitem ad nauale certamen. Sedne-que ilia: fraudes locorum ,nec quæ plura inerant perfugia filuarum barbaros tegc-re potucrunt, quo minds ditioui tuæ diuinitatis omnes Idle dedere cogerentur. .

His

L I B E- R I î.

HisA’erbis Pahcgyrift-i Paris oilencîit, Bataui^m principiô ac deinde Brabantiac amp;nbsp;Flan- batau/afri-driæ proximas partes à Francis tuilFe tentatas atque fubieôtas : è quibus quamuis Maximiano puîlî dicantur, non lie ramen pullifunt,vt nonrurfiis eadem arüa rem-proxi-pore Conftantij occuparint rurlus liicrint eiieiendi. Qjaade rc PancgyricusCon-’”'’«^^''*’quot;'^^ ftantino diânsliehaber,de Conl'tantio pâtre verbafaciens : Purgauit illeBataniam ad-uena bofte depulfo. Porro ncque Conftantius ita Francos depulit, vt non mox Çon-ftantiniis quoqiie eins fiiitis occalioncm nancilceretur magnæ crudelitatis contra banc gentem edendæ. Duos reges ipforum eaptos beftiis obiccit, quod infame mortis genus Futropius expreflit. Panegyrift« fuppücium quidem vltimum deipfisfuraptum pro-dideruntj fed quale id fuerir non explicarunt. vnius, omiffis ceteris, verba adlcribarh; beßnt Aftecifti, inquit,poenatemeritatis regesipfos Franciæ,qui per abfentiam partis pacem violauerantjnon dubitafti vltirnis punire cruciatibiis, nibil veritus gentis ii-litis odi3amp; inexpiabftes iras. Curenim vllam reputet iufta:feueritatis offenlam Imp. qui quod fecit tucri poteft, tua dementia eft quæ parcit inimicis, amp;nbsp;fibi magis profpi-cit quam ignofeit. Te veto Conftantine quantumbbet oderint boftes, dum perbotr relcanr. Hæceftenim veravirrus, vt non ament, amp;nbsp;quielcant. Cautior licet fit quide-uinäös habet per veniam perdnelles, fortior tarnen eft qui calcar iratos. Renouafti Imp. veterem illam Romani Impeiij fiduciam ,quædecaptis boftium ducibus vindi-dana morre fumebat. Tune enim captiui reges cum à portisvfque ad forum trium-pbahtium currus boneftaflent, fimulatque in Capitolium cunum fledere cceperac Imp. abrepti in carccrem necabantur. Vnns Perfeus ,ipló Pauloqui fe dedentem ce- ‘ peratdeprecantc,legem illiusfcueiitatiseua(it;ceteri in vinctilisInce prniati aliis re-gibus dedere documentum, vt roallent amicitiam colere Romanorum, quam exafpe- • t rareiuftitiam. Adebamp;hoc boni confert pœna hoftibusurogata,vt non loldm inimiei ' ‘ ferocirenon audeantjfedetiam amici impenfiùs reiiercantur. Inde eft igitur lmp. pax ifta qua fruimur. Neque enim Rheni iam gurgitibus, fed nominis tui terrore mu-nimur ,quamlibet ille aut arelcat aeftu,aut tefidat gelu;ncutro hoftis audebit vy vado. Nihil enim tarn ir fuperabili vallo natura præclufit,quod non penetret auda-cia, cui aliqua conandi fpes relinquatur. Ilie eft inexpugnabilis murus quern cxilruic fama virtuti. Sciunt pofle Franci tranfire Rhenum ,quos ad necem fiiam libenter admitras : fed nec vidoiiam poflunt Iperare , nec veniam . Quid iplos maneat ex regum fuorum cruciatibus mctiuntur: idcoqne tantum abeft vtamnis illius tranfitum moliantur, magis vtcoeroptapoteftate dclperent. Vbi nunc eft ilia ferocia? vbilem-perinfid.a mobilrtas ?Iam ne procul quidem Rbenirm audetis acçolcre, amp;nbsp;vix lecuri llumina interiora petitis. Contr.à bine per interualla difpofita magis ornant limitera caftella quam protegunt. Arat illam terribilem ahquando ripam inermis agricola: toto noftrigregesfliimine bicorni auerlantur. Hæc eft tua,Conftantine , de Afcarici jifiarictu^' nece Gaifique fupplicio quotidianaatque .xteinavidoria,omnibus quondam fecun-dis proeliis anteponenda : femel acie vincitur, fine fine documento. Cladem fuam, a canflm. quamuis mnlri pereant, vulgus ignorât : compendium eft deuincendorum hoftiunT,*quot;quot;’ duces fuftulifle. Hæe ille ; in quibusnonnullacorreximus,vt manifellu erit conferenti.

Beatus Rhenanus Regaifum legit, ego Gaifi nomen retinui, quod pro Geilb,frequent! cxifi etymS. nobis voce,Icriptum àRomanisexirtimo. Eft autem lt;!5eits/obfidem vel accipere vel dare, vnde lt;15dfcl amp;nbsp;«öerfder, oblès; amp;nbsp;lt;!5«fycrt, is qui dignus eft vt fit obles, quem der eila lyftaba pofteiinre^^ttSS vocamusjà quo an Gailiasdeducatur ,aliorum arbitrio

Jnirto. An Afcaricum é ^rac-nif / quo cateruarum diues notarur, Latin! fecerint-,an Aßarid n»-Verb ijafl-frar-nit fuerit nominatus, amp;nbsp;mollids 'Äfrartc/ quod eft ciio cateruarum diues, cquidem ignoro : nec minim in tanta propriorum nominum con uptela nihil certi ftatui pofle . Prim! (ane hi funt Francorum reges quorum nomina apud fidos Fiiftoriæ Icnproiesexftent, fortaflisctiam in occultis manftira, nifi infign! Conftantini iiruitia innotuiflent.

D I VER so svFrancorum reges citra nomina Panegyricus idem commemorat,ad ConftoUtij pnncipatum eos reftrens: quamobrem vix audiendo’s putoqui Pharamtin- J'baramundS dum piimum Francoiuregem luilfe (cribunt,eo decepti ,quôd Sulpicius Seuerus -nebaldum, Marcomcicm Sunnonem duces vocct Francorura.non reges,in ca expe- rum reiem.' ' d D z ditione

40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANCrCORVM

ditione qua multo póft Galliam lïue Gcrtnaniara lècundam, Theodofio amp;nbsp;Maximo dcimperiaccrtantibus, inuaferunt. veró Sinon alius tum temporispotueric efle rex, qui hos emiiêrit ; vel veritati aduerfetur, ft quis regem dum exercitum ducir, ab officio ducem appcllet. Noftra nihil rcfert, reges'ne fucrint an duces, qui tum cla-uumreip. Francorum tenebant : id faltem conftat, ducis nomen, vti hodie vlurpa-cur J æquè ad Monarchiam atque régis pertinere , tametli hoc quam illud honorifi-centius auguftius habeatur. Veriim hæc quæftio aliis relinquatur, qui norunt qui-busfinibus dux à rege feparetur, amp;nbsp;quo limite vterqucdiftct à Tyranno. Nobis iatis eft oftendifte, Conftantij amp;nbsp;Conftantini magni tempore Francis reges de Roma-norum teftimonio fuifte , multo ante Pharamundi ætarcm . Qtiid quod prætcr Entropium amp;nbsp;Pancgyriftas Ammianus quoque Marcellinus régis Francorum aperram faciat menrionem,additoetiam Mallobaudis nomine,idqueviuo ad hue Valente cum quæ de Gcnebaldo Marcomere amp;nbsp;Sunnone Sulpicius, amp;nbsp;ex eo Gregorius Turo-nenfis Epifcopusrefcrtjnon poft Valentem modo à Gôciscæiùm,ièd poft Gratianura etiam apud Lugdunum interfeélum accidifte l'cribantur,co nimirum tempore quo Theodofius Maximi tyrannidem ibatdeicâum. Quando igiturFrancorum reges ah iis celebrantur qui multo ante Pharamundum litterarum lande floruerunt, magnæ negligentiajaccufandi iunt qui poftca regnum ipforum exordiuntur. Hac igiturdnbi-tatibne obircr profligata, à Conftantini magni ætate adinferiora pergamns, co tarnen priùsadiccio,qt.iod in Panegyrico eft adhunceundem Impcratorem, Francos multos èledibus Cuis palnftribus, quas ad Rheni oftia tenebant,à Conftantio domicilia agroi-que mcliores quàm antra habuiftent in Gallia accepiiCc. Ncc verô eo primùm tempo-rejn Galliam à Romanis funt admiffi , fed antè quoque ab ipfo Maximiano , cùm fe-

GaUictt eieéii eftent.l'untGallicisagrisdonati ; quod PaneevriftaitaexpreffiC, vt Ncruio-

-tum amp;nbsp;Treuerorum arua dicat a hrancis poftliminio rcftirutis excoli. Antca aurem hæc locaabipfis occupata fuifle , non hoc tantum teftimonium conuincir, fed Enme-•nins quoque KhetorGalliæ fub Diocletianoprsefedum laudansficob oculosponic, Vt facile qu i 11 is inde intelligat, non agros modo à Francis vaftatos amp;nbsp;cnltoribus nuda-tos fuifte, fed arces etiam omnes amp;: opida cuerlà, non fecus atque li vndis fuiftenc Iiaufta amp;nbsp;abfbrpta. Coacli igitur funt Romani vitro Francis arua quædepopnlati cl-fentamp;: in lôlitudinem triftcm redegiftent offerre, ne loca pcipetuo vacua manerenc iamp;inculta,ad quæconferendanon aliusquifquam accedere änderet. Nam quôd vcl biftoriæ vcl panegyricorum lcriptoresad Francorum refetuntferuitutem,quaft coaéli •Rbmanorura agros colerent ,amp;:deleôtumilitiam iuuarent, pcrridiculum ei videbitur ■q'ui Iciat non aliam cauflam Galliæ inuadendæ ipfis fuifte, quarn vt eius agros pol-rrderent;amp; nihil priusautpotiusfèmper Germanisfuifte,quàm rem domefticamex-'t- nbsp;nbsp;nbsp;• ternorum ftipendiis augere . Alio nobis modo veritas eruenda. Romanos , animad-

, uerlb non pofte citra frumenti copiam Germaniam Iccundam teneriaduerlus Fran-corUm violentiam , rebus ita fuis confuluifte •, vt vitro Francis concédèrent quod ar-' mis quærebant, turn quo agricultiannonam laxarcnt, amp;nbsp;Franci contra Francos fua tucrèntur, amp;nbsp;Romano militi amp;nbsp;Galliæ datent lêcuritatem; turn quo bellicofaiuucn-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. tute Romanorum copias virefque augerent. Interpretentur hæc vtcumque volent

‘•1 Romani feriptorts, amp;nbsp;laudi dent fuis imperatoribus ; numquam tarnen efficient vt non ipfa veritas fele luculentiffimis indiciis prodat.

Quamuisenim Conftantinus terrore putauerit Francos hoftescohibendos, coque ’ duosipforum reges beftiisobieceritinfigni ferocis animi ôrcrudclis argumento; ipfe-' met tarnen atque eius fihj aliter fibi agendum rati cum iis quos amicos fociofque ha-berent, Francorum plurimos non fbldm in militiam , led in aulam etiam palatium adfciuerunqquorum nonnulliad fummos honores euecli legântur, quo Francis ainicis amp;nbsp;bcncficioruminfignivi vinculo fibiobftridis aduerfus Francos amp;nbsp;ccteros hoftesauxi-M»Urichiu liaribus vterentur. Conftantiusenim Malarichu apud Ie habuit; quern, licet Marcelli-Tranwr«/» gentilium dumtaxat reólorcm vocet, ego tarnen regem fuiffe ex iis quæ de Mal-lobaudefucceftbrefcripfitcolligo; quern regem fuifte Francorum, libro tricefimo pri-Franf«« tri- apcttè profitctui'. Francotuni autera Conftantij tempore in palatio muliitudinem *'’**/’* «fy- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flor uiftc

LIBERIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

florwiflè idem Atnmianus tcftificatione fini confirmât, quo loco foedas calumniaruiri iniidias contra Siluanum natione Francum pedeftris militiæ in Gallia redorcm {Iru-dasdekribic. Eodera igiinr tempore amp;nbsp;pedeftrem intSallia exercitiim Francus rege-bat, amp;nbsp;armorum in palatio tribunatu Ma'lobaudes Francus nobilishabebatur, 8£ ^^2-pedeflru mi-larichus apud Imperatorcm inter gentiles fuos iceptrum tenebat. Siluanus hie Francus patrem habuerat Bonitium virum llrennuum amp;: claris fortis animiexcmplis nobiliiTi-mum, cuius maxime auxilio Conftantinus Licinium vicitjquod eo inagis.crcdendum, uanifa 'ter, quod ab Ammianoprodatur , qui fc tarnen vnu fuifle fatetur exiisqui Conftantij iuifu Siluanum occidi curarunt. Nec minus Siluanum propria laude quam parentis gloria ^»rcelßntu cclebrauir , dicens eum à Bai baris Galliam fortiflime vindicaife: qua de re cgregie exi-)cnieq[uc geila contra exfpedationem xraulorum , qui tanta mole oppreflum iri fpera- w cniesciwi-uerant, grauillimam inuidiam incurriilc ; hinc mox Dynamij, Larapadij, amp;nbsp;Eufebij ' calumniis apud Conilantium jid genus artibus facillimum captu ,tradudumonera-tumque fuilfe : tametii Malarichus ablentis cauiTam ftrennuè tuerctur, icque oiFer-retad Siluanum corara Imperatore iidendum . Veriim funs Malarichi coniiliis rcie-dis jCalumniatores indies roagisatque magisapud Conilantium inilabant, quo fre-quentibusepiilolis cogniro,Siluanusfuifragiis principum exercitus lui Agrippinæ ad imperij culmcn adfeendit, quo clàra aliquot à Conilantio deilinati ,amp; inter ccteros Ammianus Marccliinus, Braccatos 8z CornutoscopiaruSiluani partem magnis pecu-niis Sd promiilis currumpunt ,quo ex inopinato ducem fuum trucidarent. Interficitur sHuaniutrit-igitur Siluanus vir belli artibus clariiîimis in ædicula Cbriilianorum , quo irruentibuS militibus confugerat. Quanti autem huius virtus inter Romanos a?rtimarctur,quam- süuani uisinuidia, clariilimum quemq. velut vmbra perpetuöfecutura,non dcclaraiTctjipfius tarnen Conftantij, amp;nbsp;omnium eorum qui in regia fummi eflent, metus illuftri docu-mento oftendit,dum nuncio purpuræ à Franco fumptæ omnes attoniti, hand fecus atq.

ft fulmine idi fuiiTent.rcddcrentur. Profedo ira res erat, niii fortiflimum virum doli Giîeca Marcellini amp;nbsp;Ibciorum arte conftrudi milites ad fcclera venales iraprouf-ium amp;nbsp;inermem oppreiliftentjegregium Romani habuÜTent Imperatorera , non ilium quidem vel ambitione vel Conftantij odio, fed neccflitare calumniatorum ad iummu taftigium prouedu.Fuit in huiusexcrcicu tiibunusquida Francus,quem Laniogaifum T-aniegaifiu, Marccliinus appeilat,aiens eum fold Conftanti raorienti adfuilfe, Sz Siluano dubitanti hæfcntiq.quî falute inueniret; præcipuum audore, vt animo cofirmatoidageret quod præfcns neceftîtas poftularct. Hunc Sex. Aurelius Vidor Gaifonem vocat,Conftantem abeooccilum alfcrens ; cuius nominis monitu, Gaifum in Panegyrico paullo fuperids citato legendum cenfui,non Regaifum, vt Rhenanuscorrigendd nomen exiftimauit. Equidem ftifpicor in Ammiano Icgendu Lango Gaifum, nÖ Laniogaifum,vt fit Gailus cognomento Longlis. Nunc icaq. conftat,Francos nofoldm fuos domi reges ante Pha-ramundum habunfe.vcrumetiam apud Romanos Imperatorcm, breuis ilium quideni jegni,quod vicefimo odauo die violenta morte terminauit, fed talem tarnen,vt abipfis ctiam hoftibus qui mortem eins procurarunt,laudetur. Præter belli laudem, quam exi-miam in co fuiffc monftraui, cclebratur inligni aliarum ƒ irtutum prxeonio ab Aurelio Vidore, Fuic,inquit, ingenio blandilTimus, amp;quamquam barbaro patregenitusy tarnen inftitutione Romana latis cultus 8z paticns. Perfpicuum igitur quam illuftribus vircutuin dotibus hitfucritornatus,quem Romani amp;!;Græci,barbarorum holles infen-ftlftmijcoadi fuiit egrcgiislaudibuscftcrre; quem fiinuidiaviuerefiuifletjhabuilTcnE Franci quem Traianoamp;Antonino in Romano imperioredè gubernando coro parare potuilient. Vidcmus itaque quanta belli fortiumque fadorum gloria cum fubCon-llantino Magno, tum fub filio Conilantio Franc! floruerint, quibusque maximè viri-* bus Galliam defenderint Romani.

1., P0RRÔ Siluani virtutes non vita tantum, fed mors cciamipfa demonftrauit; poft-quam hinc Alemani, hinc Franci, velut obice rupto, Rhenura tranlgrefil totä Galliam concuirerunt,amp; magnam eius partem occuparunc : vndemox perfpicuum fuit, quantum in vno viro fucrit momentum rerum féliciter gerendarum. qua dc re hxc func Marcellin! verba : Conilantium verocxagitabantaffiduinuncij ,deploratasiam Gallias indicantes gt;nbsp;nullo renitente amp;d internccionem barbaris vaftantibus vniuerfa.

d D 3 Möx

FRANCICORVM

Mexaddit, Conftantium hacrerum difficultatc prcfl'um fuilTe, vt lulianum tum ad hue in Græcia palliatum ad imperij (ocietatem adlcifcerct; qui cum Taurines perue-nilTet, nuntium triftiflîmum accepit, Coloniara nimirum Agrippinam ampli nominis vrbcm in fccunda Germania pertinaci Barbarorum obfidione captam:quoauditofiepe dicitur murmurafle, nihil fe plus adfeciitum quàm vt occupatior interiret. Qui autem hi Barbar! fuer!nt,fequcnti mox libro déclarât, vbi commemorata priiîs vidoria in (u-periorc Germania, hæc fubiungit verba: Nullo itaque pofthac répugnante, ad rccupc-randam ire placuit Agrippinam, ante Cæfiaris in Galliam aduentum excilàm; per quos tradus nccciuitas vlla vilitur nec caftellum , nifi quôd apud Confluentes,locum ita cognominatum, vbi amnis Mofclla confunditur,Rigodulum opidum cft, amp;nbsp;vna pro-, pcipfam Coloniam turris. Igitur Agrippinam ingrefTns, non ante motus cft exinde

Franctt fa. quàm Ftancorum regibus furore micelcente perterritis, pacem Rcip. firmaret interim • quibus vincendi primitiis lætus, per co/o»/«», Trcucros hicmaturus apud Senonas opidum tuncopportunum ab(ccflit;vbi bellorum inundantium molcm humeris luis, quod dicirur, vehens, (cindebatur in multiplices curas; vt milites, qui à folitis defciuere præfidiis,reducerentur ad loca lulpcda,amp; con-fpiratas gentes in noxam Romani nominis difiedarct, ac præuidcret ne alimenta deef-lent exercitui per varia difcurfuro.Hæclbllicitè perpenfantem hoftilisaggreditur raul-t!tudo,op!di capiundifpein maius accenfa-.ideo confidentes quod ncc leuratiosadefte prodentibus perfug!sdid!cerâr,ncc Gentiles per municipia diftributos,vt commodiüs vefeerentur . Hæeille: in quibus per Gentilescos intelligitqui cum Francis, opidum expugnare contendentibus.eiuldcm gentiselTent; tametfi Romanorum ftipendiis mi-litarent;quo loco rurfus cernas,præcipuum Galliæ euftodiendæ ptæfidium penes Francos tum fuifié; vt hincliccacexiftiroare,folis Germanorum viribus Germanos fuperari Fritncî Rflwavincique pofte. lam Si illud hîciterum annotes. Francorum tunc reges fuiftè qui Gal-^i^m !nfcftabant;quô magismireris eosquiquæftionem de Francorum regum antiqui-defetiderunt, täteaggrefti,nu!los antePharamundum inuenire potuerunt. nec hoc tantum, fed Si illud annotes, per Francorum Reges Romanis confœderatos amp;nbsp;militantes Galliam diu fuifte defenlàm. vndc fit vt monftri fimilc videatur, Francorum res tam magna mox inde incrementa cepifle,cùm difeordianon augeri amp;: prouchi rcslbleant, led conrrà rétro ferri arque collab!. Verùm nec concordia tanta vlla eft Si animorum vnio, vt régna vel conftituere poftit vel conferuarc ; nec rurlus tanta diléordia, vt imperia queat cuerterejuili Deusfuam adiungat voluntatem,in qua folafundamentumeftomnium regnorum amp;nbsp;rerum publicarum. Cùm itaque Franci exploratum habcrent.amp;fcuta-riosabcire5ô gentiles fuos per municipia diftributos , vt largiùs lautiufque le tradandi

lulianiti à copiam haberent, lulianum aufi funcobfidcreivcrüm ingens Cæfiiris diligentia,Se per-Francts obfef- j-^ra, Si maiot quàm dueem deceret audacia fpem ipforum fefcllit ; qua deie-di, poft tricefimum diem obfidionem (ôkierunt. Cælàre per æftatem fequentem

contra Allemannos occupato, Franci nirfus populabiindi per Galliam difcurrerunr, qnod Ammianus ad hunc modum expofuit : Remos Seuerns Magifter equitum per Agrippinam petens amp;nbsp;luliaciim,Francorum validiflimoscuncos millefexcentis vehti-bus, vt pofteaclaruit, vacua præfidiis loca vaftantesofFendit; hac opportunitatein fce~ lus audaciam erigente, quód Cæfarein Allcmannorum fccefiibusoccupato-nulloque vctanteexpleri (c pofle prædarum opimitate funt arbitrât!: léd metu iam reuerfi exer-citus, munimentis duobus, quæolim exinanita 1'unt occupatis, fé quoad fieri poterac tuebantur. Hsc Julianus rei nouitate perculfus, amp;nbsp;coniiciensquoilumcrumperet,fi iifdem tranfiiflet intadis, retento milite circum vallate difpol'uit Cartcllum opidum, quod Mola fluuius præterlambit,amp;r adufque quartum amp;nbsp;quinquagcfimumdicm,Dc-cembri fcilicct lanuario menfe, obfidionales tradæ funt moræ, deftinatis Barbarorum animis incredibili pertinacia reludans. Tune pertimilcenslolertiirimus Cæiar ne obferuata nocle ilium Barbari gclu vindumamnem peruadcrent, quocidicaSolein vel'peram flexoad vfquelucis principium luforiis nauibus difcurrentes Humen vitro ci-troque milites ordinauit, vtcruftis pruinarum difFradis, nullus ad crumpendicopiam facile peruenirce: hocque coinmento inedia vigiliis amp;nbsp;defperatione poHrema lalTati, fponte fepropria dcdcrunt; ftacimque ad comitatum Augulh luntmiflï:adquosexi-mendes

LIBERIE

mendos ptriculo multitude» Francorum egrelTa cum captos cóperifTêt amp;nbsp;afportatosj nihilamplius aufa, repedauit ad fuacadra, hifque perfedis/adurus hiemem reuertic Parifios Cælàr. In his Ammiani verbis,mille ïèxcencos legit Rhenanusjtametfi exem-plaria typis excufa habeant. In fexcentis, phrafi alibi etiam à Marcellino vfurpata- Ca-ilcllum autem opidura îîeiyri /ni fallor , modà vocatur, qui pagûs eft in finidra Mofæ cafleiiü opi-ripa à Venlopaullo plus minus duobus miliaribusdidans, in Toxandriam , c'-gt;’us pars^“^^*^^^^quot;’'' eft, reädTimum iter præbcns, luliano interim Paridis hibernantCiFranciiêcuriToxan-driara,quam habitandam fibi multo antededinaueranr, rurlus inuadunt: verdm ma-ximofuo malo, vti de Marccllini verbis docebo . Quibus paratis, inquit is de luliano Paridos egredb loquens,petit primos omnium Francos,eos videlicet, quos confuetudo Saliosappcllauit,aufós olim in Romano lolo apudToxandriam locum habitacula dbi Tranti. tigere prælicenrer. Cui cum Thungros venifTet, occurrit Icgatio prædiâorum,opinan-cium reperiri Imperatorem etiam turn in hibernis, pacem lub haclegeprartendens, vt quiefeentes eostamquam in fuis ncc lacelTcret quilquam, nec vexarct. Hos legatos ne-gotio plenc digedo,oppodtaquc condicionum perplexitate , vt in iiidem tradibus mo-raturus,dum rcdcunt muneiatos abibluit ^diidoque citiiis I'ecutus profcâos,Seuero duce mido per ripam,dibitó cumdos aggrcdus.tamqua Huminis turbo,perculdt; iamq.

precantes potius quam reddentes in opportunam clemcntiæ partem effedu vidoria:r«/''’»«lt;Frat dexOjdedentes ie cum opibus libcriscyuefufcepit.Chamauos itidem aufos dmiliaador- ^demes'fifuf-rus,cadem celeritate partim cecîdit,partim acriter répugnantes,viuostp captos compe- dpit.

git in vincula-, alios praecipiti fuga trépidantes ad fua, nc militem Ipatio longo defatiga-^'^j^’^^quot;'^^. let ,abire interim permidt innocuos : quorum legatis paullo podea midis precatum d, pacem confultumqUe rebus fuis, humi prodratis fub obtutibus eins pacem hoc tribuit pacto,?««»•« ‘“aai. vt ad fua redirent incolumes. Cundisigiturexvoto currenribus , dudio peruigili pro-peransmodis omnibus vtilitatem fundare, prouinciarum munimenta cria recta Icrie fuperciliis impodta fluminis ModE,fubuerladudum obdinatione barbarica, reqjarare pro tempore cogitabat, amp;nbsp;ilico funt indaurata procindu paullifper omdfo.

H Æ c Marccllini verba non otiosè nobis funt expendenda.propterca quod folidum veritatis, aduerfum cos qui de Francorura rebus poderius fcripferunt, defendenda? ftruant fundamentum. Plerique cnim Francos à Salafluuio in Mœnumiefè exonérante Salios nominates Icribunt, amp;nbsp;inter eos dodtrinæ nomine facile princeps Beatus Rhenanus ,citraomnera Scepticorum epochen,nonaliunde Saliosdici tradit. Quam-obrem accuriatuscondderandum,quou(q; Francorum fines eo tempore quo hæcàSa-liis Marccllinus tentata prodit, pertinucrintj quod ex eodem difccrc liccbic, fi quæ de Allemannis à lulianovitra Rhenumdomitis fcripfit,audiantur. Aitenim, Cxfarem ^Hemani pod infignem contra Allemanos apud Argentoratum vidoriam Moguntiacum pe. tiidcjpræda captiuisc]ue Mcdiomatricos prids ad leruandum midis,ibique pontecom-padoRhenum trandiirc,vt Allemanos in (uisiplbrumfedibusinuaderetamp;aflligeret, paria faduruseorum quæ in Gallia perpetraflent. Barbaros ante viribus fuis non fiden-tes, trans Moemim fugalefurripuiffc: interea nemine Romanis refidente, munimentum aTroianoin Allcmanorum loloeredum, amp;:ab Allemanisdcdrudum , lulianum reparafle. Qiiam clariorem fignificationem dare Marccllinus potuidet,ad Allemano-rum ledcs odendendas ; cum è Moguntiaco tranfitu ad illos defignet, Sc è regione Traiani cadrum demondret ? Ed hadenus locus Cadcl nomine in oppofita ripa, ab rraiani ta-illo hand dubie nomen retinens;quodlulianus,cdm abhoflibus, in quorum terra dru--^’^“’*quot;^-^*^' dum erat, fuiflet cuerlum, renouauit: quamquam baud inlcius dim, Beatum Rhcna-num longe aliter fententiam dixiflc,èCronbcrgoTronbcrgum,quafi Traianobergum, commentum : quem manitcdûerrorisfacit Ammianus , hoc mihi dans aducrlus eum tedimonium, Romanos no vitra decimum lapidem à Rhcnoprogrcflbs, retro gradura vertifle , coquôd ignora filuarum latibulaSc indantis hiemis iniuriastiracrent : arque ea ratione ad Traiani cadrum vcniire,quod longe abed vt Cronbergo poffit applicari, fl interualli Scirineris ratio conferatur. Videtur autem Allcmaniæ ea pars quæ Mo-gunriacum contra fpedat,Suomarij fuifle,atq. inde trans Mosnum Hortarij regnum, arque inde dirfum diuerfos Allcmanorum reges Rheirj propinqua loca ad ripam vfq.

Rauracis oppofitam tcijuilTc. Circa autera Palatinatum hodie didum terminalcÿ’-i’.g»«»’«

dD 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lapides

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANCICORVM

surgundwitü lapidcs ctanc Alemanor um amp;nbsp;Burgnndiorum, ca regione qiiæ tunc Capcllatij vel P-a-ü^Aiemanif j ,jj nominabatur ; quod Marcellinus libro decimooêtauo , de lulianiin Aleinaniani G4/gt;£ZUlt;«ot. tranfitu loqucnSj bis verbis exponic: Scatinaquedifficulcareomni depullà, ponte con-Paiiu. ftrato, follicitarum gentium opinione pra.’ucnta , vifus in Bai barico nailcs per Hortarij régna traniibat intaâa ; Vbi veto terras infeftorum eriam turn tetigit rcgum , vrens ‘ ‘ omnia rapicnfque per medium rebcllium foliïm graffabatur intrepidus : Pollque fepimenta fragilium penacium, amp;obtruncatam hominum mulcitudincm , viiosque cadentes multos,aliolque fupplicantes: ciim ventum fuiflet ad regionem tui Capcllatij vel Palas nomen eft, vbi Terminales lapides Alemanorum Sgt;â Burgiindorum cond^ nia diftinguebant,cadra funtpoiita . Hxc aliaque apud eundem fcriptorem leda iatis ■ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ dcclarant,quaz gens inter Moenum Palatinatum ad Rhenum habit,arit,quæitemin-

Ueccarw. ter Ncccarum, quem nonnumquam Nicarum vocant, amp;nbsp;Mœnum Gcrmaniæ intc-NicarM. hora id temporis poflederit: Nomina certè Palas amp;nbsp;Capellatium Theutonici fèrmonis peritis aperiunt.ea parte terminosfuilTe conftitutos,amp;ad eosilla fierifolere quæin hodilium gentium confinibus magno tranfeuntium periculo pleiumquefemper contin-p«;« ■vocit '^cre fcimus. Bene à Marcellino annotatum, hac in regione Terminales lapides fuifle, quando Ïamp;al-laiit/vndcLatini Palas fecerunt,hoc iplum Germanis fignificet.iöalenim pro limite quouis vfurpamus, maxime pro lapide in terram depado ad agrorum tcrmi-ïaiit. ' nos indicandos. ?Lant autem regionem efle in cadem lingua æquècognitum,ita vt ^al-Captiiaiijfio- h^nt regio fit in quo Terminales lapides fuut defixi. Capellatium alterius rei dat figni. w/Bwr»/«». ficationem quæ limitaneis regionibus non raro folec adeflè, vox fada ex eodem fèr-mone in quo «Cappedat/idem eftquod,penulædcfertio,fi vocabulum hoe Latinusad-mittat, vel fupcrioris veftis deliquium, fiuc penulam relinquc : Frequenter enirn re-gionum fines grafiatoribus infeftantur, eo quod inde vel hue vel illuc, pro co ac Icelus in alteram ditionem defignarunt,confugcre promptum fit. Sunt amp;nbsp;hodie in Germania loca quæ fimiliter larrociniis obnoxia firailcs fiint lórtita nomcnclaturasmcc mirum inter Alemanos Burgundos iter tutum non fuifle, cfim vtiaquegens Germana elfer, nee aliéna rapcre,modó extra fines id fieret, quod ad confinia elf tacilliraum.in turpi-bus habcrec, Quamobrem non male conueniunt Palasamp;: Capellatium, quod Rhena-nusnon videturanimaducrtilfe, proptereaquod vocabula haze Germanica apud Sue-uos amp;huiusætatis Alemanos fint obfolcta,licet nobis fint in primis vfitata. An veto Palatlaatm. Palatinatusinde nomen acceperit, vti Rhenanus ftatuit, mihinecdumliquet; quod lôaita -graf/fiacceperit, integra didione Germanica îôalantsi graf diceretur,à qua fieret, concifionc non infrcquenti; adquamquidem interpretationem non puto difcelfu-ros, quibus magis adlubefcit, fi comes Palatij dicatur . Exeadcm tarnen origine 24 Palatiumamp;jÖal nalcitur, al5eï}al videlicet, fine per tenuem,pef?al; quod eft,con-Tal»tium. léruo ;quialimes fine terminus agrorum fines conleruat. Palatium item olim J3aJlant/ PnUamtum. quafi tSe—Ijal-lant/ dicebatur : vnde nobile Pallantæum apud Romanos remanfir.

Principisenim amp;: fiimmi magiftratus domus fine curia omnes luas cogitationes , omnia dida, omnia adaco referre debet,quo falusregionisconleruerurjn quibusamp;: Terminus eft omnium corum, quæ vel publicè vel priuatim cuique funt agenda, ita meri-tó optimaque de caufla Pallanta:um , vnde Palatium lenitatis gratia fadum , voce-tur. Atque hæc obiter de ltgt;al voce Cimbrica matrice vocabuli Romani,ex occafione Mare». lapidum terminalium, qui Palant nomine intelliguntur. Non diftiteoreofdem ctiam Marcas vocari in eodem lermone ; fèd maior vis eft fignificationis in conlèruando j^ïatc. quara in confiderando,quorum illud ï5al/ hoe Jliarc intclligcnti notât; eoque fadum, vtquamuis vtrumquenoftratibus cognitum fit , illo tarnen malintprotermi-noquam hoe vti ; vtpotequo moneamurid genus lapides minime conuellendos, fed vt ipfi fines conferuant, ira lumma rehgione eodem in loco, eodem in ftatu, eadc'm’-que firmirare perpetuo conlèruandos. Quemadmodum porro ex eildem natalibus palatij nomen dcriuatur, ita fimiliter magiftratum, principem , eiufquc comités hor-tatur, nelcgutn,morum, conluctudinilque Terminimoucantur : quorum firmita-teReip. falus continctur. Sed iam ad tres capellas. Martialis vocat. Confiât modo Burgundos inter Ncccarum amp;nbsp;Mœnum Alemanis ad Rhenum habitantibus finiti-mos fuilfe: quoufque vero intends fèdes extenderint, de numero gentis exiftiman-dum:

UBER IL

dum? qux tanta fuit, vtamp;: Gotis diutilîimc rcftiterint, amp;nbsp;ab iis tandem patrio folo, eiedi contra Alemanos ita res gciTerintjVC doraicilium fibi in eorum terra fixerint, Erant auteni Burgundi olim vltimi Germanorum , genre Vandali, ad Viftulæ vitcrio-rem ripam, ab co nomen fórtici, quod feie omnes fuos pagos amp;: vicos contra Go-.^^,_ nbsp;nbsp;nbsp;*'

thosjqui tum totam Poloniam ,Walachiam ,TranlTiluaniam, Podoliam, finicima locatenebant;arcibus munirecogerentur. Nam 25utg—lucinöcr, vnde Burgundus, eum notat qui cadrum due arcem habitat ; qua de re, quamuis cadellis fuis depuÜi amp;: prifcisledibus exadi cifent, nomen tarnen antiquum ad hunc vique diem retinue-runt ,ab aliis longècaftcllis idadeptiquàm Orolius amp;pedanei ciusarbitrentur. Aga-thias dum ßqrguzioncs vocat, indicat ßurguizios etiam fuilfe vocatos ,ideft, cadella Bur^uzion». pro,dominus habentes. Sed de bis alibi. Quando pulfi à Getis tiue Gotis fuerunr, Mamertinus in Panegyrico ad Maximianum claram dat lignificationem ; Goti,in-quit, ßurgundios penitüs excidunt. Rurfum pro vidis armantur Alamani.amp; mox Bur-, gundiones Alamanorum agros occupauere, fed fua quoque clade quxfitas in Ala-mania terras amifere,fed repetunt. Hæc verba cum Marcellini.relaiu

demonftrant, Dioclctiani tempore terris fuis ßurgundiones pulfos fuifle ; amp;nbsp;dthtufcUuJt. Alemani ferids arma pro ipds iumunt,contraeosipfos quos iuuaredebuiiTcntjCon-uertçre coguntur, quo fua tucantur ; quo in certamine dum varie pugnatur, tandem id conucnit, vc Burgundiis agri datentur certis limisibus inclufi , non illi quidem Rheno contigui,(ed exiguo interuallo inde didantes. Cdm igitur validiiîîma gens fuerit, amp;nbsp;Alemanis non iraparsconientaneum eft rationi , earn longiHimè à Rheno Germaniæ intima tenuifl'cjquod ipiè itineris dudus demonftrat. A Viftulacnim, vitra quern à Ptolcmæo collocantur, per vetem Marcomannorum loca ad Bohemicos lalrus pulfi fugatique videntur ,atque inde ad fontes Sala; amp;nbsp;Mœni peruenifle : vnde iecunddm Mœnum loca Alamanorum fere ad ipfum vfque Rhenum occuparint.^„^'XfX*, Hinc liquet, totam pænèFranconiam ,5«: fortafle magnam partem quot;Wirtenbergenfisdi-^'Minf. •gt; tionisad vallem vfque loachimicam amp;nbsp;Boheraorum filuasab ipfis fuilfe in potefia-lem ledadam. Scimus de plurimis excmplis ,aufpicata nomina in primis placuilTc, amp;interca maxime quibus non bonum modo omen, led itudium etiam aliquod genlis fingulare continerctur ;quo in genere, fi vllum aliud,hoc certe,dequo qua:iitur, vnum cifede primariis oftendam. Quapropter non video à quo Sala flumine Salij vocari dicantur .quod illis accurate annotandum diftinguendumque fuiflet, quici-tra dubitationem aflerunt Saliosà Sala diçi. Non equidem fatis mcmini anapud Rhenanum , an apud alium legerim , at legifle memini, ex codem monte Moenum Sulam amp;nbsp;amp;nbsp;Salam effluercs hunc quidem in Septentrionem, ilium verfus Zephyrum : quo Sala fi nomen à Trancis ducant, ingentibus terrarum caelique i'patiis aberrant.^«er«. Scio Paullum Ærailium in vita Caroli Magni fic eorum iententiam accepifle, vt à Sala in Albim fcexonéranteSaliosdidos exiftimet,quem Laziusin gentium migra-tionibus videtur I'ecutus, dum Francos à Frifiis ad Thuringiæ fines Salamquc deducit; quandoquidem hie amnis per Thuringorum filuas in Saxoniara fertur. Hos, amp;: fi quialij idem Icnferunt, longe credo ab eins opinione receflilfe qui primus Saliorum nomen , quifquis tandem is fuerit ,a Sala deriuauit. Ignorarunt nimirum, aut faltera ignorafie videntur ,alterum in Germania Salam elfe, qui non exiguo tradu pranco-'S'»^'’ niam peilapfus ,amnibus etiam aliquot priiis audus, Maeno fêle milcer inter Wirtf- ... burgum amp;: Tubcrisoftium ad Vrfas iefc magno finu fledenti, vt hofpiti fluuio exci-piendo Ixtus occurrat. Q.uamobrcm fi Salij à Sala nomen fortiti effent, ab hocj nonab altero è làltu Bohemico in Thuringicum delapfo veri multo fimilius vocari dicerentur. Verum cirm ofiendcrit Ammianus Burgundos id temporis intetiora hæc Germaniæ loca tenuifle, additumcjuc fit à me Mamertini teftimonium , quo per-1'picuu fit,Alemanos non Francos vetufta pofl'efl'ione ab ipfis depullbs fuifle, non video qui veritati conlonare poflTic.cos Francos qui iam turn Salij vocabantur amp;Taxandriam';0TeJ/»o”* êlocisfuis,inuafiflcamp;:occupaflefcribuntur,àSala nomen accepifle. Docendum fuilfet»»»»«lt;«• iisqui fic ïènferunt, Francos ante Alemaniæ hanc partem quam Burgundos occupafle: quod quam procul abfit ab corn omnium confenfu quos hadenus ex antiquoru clafle teftcsdenunciaui jiquisnon animaducrtit,cum co fruftrapluraverba commutemj

amp; eft

4lt;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANCICORVM

amp; cft aÜoquin darum cx Ammianilibro vicefimo fepcimo,Burgundos fub Valcnnnia-nocifdcm adbuc locis conledine, quos contra Alamanos Cæfar cxcitarat ; tantum abcft, vt Franci Alaroanis hac patte confines effent. Quid, quod idem libro decimo iraomariM. rono tcfctt, è tcgionc Maguntiaci Bucinobantes gentem Alamanani habitafle, cui

Valcntinianus Fraonaariüm regem dedifle narratur, amp;nbsp;cündcm paullo poft in Britan-niam amandafte; vt tribunus ibi eftet Alamanoruni , quorum magnæ étant in ca infu-la copia? Romano làlario aduerfus Barbarorum incurfiones euocatæ Nulla tunc illis locis erat Franconia, imô ne lomniabant quidem ad hue Franci fcfc ilia Germania: penetralia vc! inuafuros vel occupaturos vllo fcculorum; quando dara veterum teftifica-tione dcmonftratum fit, non aliud illis tum in votis fuifte, quàm vt Galliar parte poti-rentur. Flanc continuo vcxabant,inhanc excurrebant,huius fccundolôloaratra para-bant, huiusclemcntiori cælo inhiabant,ad banc poftidendara totis amp;nbsp;animis amp;nbsp;viribus Traticieur rapiebàiitut- Miilto pôft de Alamania cogitatum , quam imperij potiùsdilatandi Mtmartam Qjjjjjæ jutô rctinendx quàm fcrtilium agrotum cupidine fubiugarunt, vt moxlatiùs docebo. Et temporum racionem omnem , amp;nbsp;gentium vetuftas ledes, earum inter-uallaturpiter confuderunt, totamque Francorum perturbarunt antiquitôtem, ne di-cam fuftulerunt,qui vel à Sala in Albim , vel à Sala in Mœnum dclapfô Saliorum nomen deriuant: cuius origincm in aliis locis quieri oportuir,in quibus cùm fie primùra vocarentur habitafteferibuntur. Rcieda igiturhac lêntcntia,vt abfurda,vt idoneisve-terum teftimoniis contraria; alla ratio qua:rcnda,quæ priica? fidei feriptis non aduerfe-tur, fed potiiis ex iis-oriatur.Erit quidem hacin reconieduris dumtaxat agendum , vt in ceteris omnibus de quibus nihil l'ani prodicum habemus, at illis quæ priieis gentis inftitutis fedibus S^: moribus amp;:ceteris quæ inde fequuntur conlèntiant, aptaque vi-deantur. Primùm ergoconfiderareoporret,quid^«M/quid^alr/quid ^alit notet;quo Jbai. . duiftu fignorum ad veritatem pateat acceffus. ^al vocali breui idem eft quod Latino-' rum Sal, quod hi à noftiatibus , non hi ab illis, petiucrunr;quandoquidem apud nos, non apud rllos,reéla nominis ratio inuenitur. Sal cnim dicitur velfimplice adfpiratione in fibilum mut3ta,vt fit ex ï?ûl^aï/velcorapofitioneex^camp;:ï?nl/quafie§gt;o5al;amp;eli(à vocali priorcj^ûL igt;aïautem vox matrix fignificat idem quod con?cruo,apud prifeos ad faleni notandtim in vfu : quod Hal Saxfonum opidum , amp;nbsp;Hal ad Oenum decla-» rant. Vt cnim alibi docui, minime audiendi qui ad Græcos fontes hanc opidorum no-menclaturam deducunt,qui tantum à vciitateabfunt,vt contra Græci à lingua noftrà nomen fuum quo Salem â'/a vocantjint.mutuati: quod ex Platonicoaxiomatc quitus prompte colligas, qui vtriufquc modo fermonis fit peritus : Nomen, nempe,duabus pluribus'ue linguis commune in ea lingua natales fuos habuiflc in qua reâa cius ratio inuenitur. Nam quis eft tam infulfus, vt nefeiat iâliseumprimarium mortalibus vfuni cfte, vtres per fe corrupru faciles conlcruct? quæ ratio cum vernaculonoftratium , non Graicorum aut Latinorum aut alterius gentis fermoni debeatur , num vitra dubitari poteftjCuias hæc vox ab origine prima fit dicenda? Vcrùm quia varia ftint couferuandi genera, ad variosetiam vfus vocabulum hoc noftïatcs accommodarunt, ad diftinclio-nem interim exigua fada mutarionc. Vt eniin antiquiflimiïjal pro(àledixcrunc,ita ^di. recentiores certa rationc moti, ^alteandem rem nominarunt ; quo nimirum î^al ma-^ neret in fignificatione eins ædificij in quodiucrfæ merccs ab omni iniuria icruantuf. ^bai/ero. Deinde quia ^al verbum ctiam eilet pro eoquod Latini dicunt, Ero;quia ncceflecft caconicruariquæcrunt.ambiguitatis vitandajcauftr^alt/ non ,éal pro Sale dicimus. Et in his quidem vocalis breui ternporc pronuntiatur, At quo plura ex eodem fonte jbaV/mla. vocabula deriuentur.eandem vocalem in alia voce producimus, vt ^al pro aula dica-î tur$ qualaxiffima pars domus intelligitur, quodea plurimos homines à cæli iniuriis feruct. lam quemadmodum Pallantæu.m apc—Çal—laut dicitur,quo rcgioniscohférd tiatiodenotatur ; itaapud quoidam ,êaî etiam pro principisdomo vfurpatur, co quôd hæc tota comparata effe debeatad iubditorura conferuationcm amp;nbsp;iakircm . C^id* quod amp;nbsp;ipfa Latinorum Salus ex eadem ftirpe ducit ortum? Nam quid aliud Satus eft quàm conferuario ? Hincamp; Saluoamp;: Saluco, quorum hocialutem habere, illuddafe fediuen. norat. Nobis Rainen peculiaii qtiadam notatione ponittir pro vnguento aut olco cura^ re,amp;^alf pro vnguento, propterea quod ficut Sal carnes mortuas, ica vnguenta viuas

• ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confer-

L I B E R • I i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47

confèruent. Siue ergo totam Pnncipis auc magiftracusdoniurh,fiue earn ipßus partem in qua ius populo dicitur, voccmus, id laltem conftac, à conferuatione rcip. nomen tributum fuiflc, amp;nbsp;tempus in eo produci quod in ^al pro condimcnto corripirur; quo confeftim eo audito intelligatur longum tempus populi faluti principes amp;nbsp;cetcros magiftratusimpendere deberc. Id vtinam làtrapæquidam cogitarcnc,qui tcmpori pcr-dcndo.vtdicunr,Severedicunt.quafuis occafionesquxrunt,eavnaexcepta,quam fo-1am tenereoportebat. Potant, fcortantur,alcam ludunt ,Phmalcones amp;nbsp;Amadiüosle-élitant : quiduis potiùsfaciunc ,quàm vcfe publiciscürisdedant.amp;dum dediinc non id agunt, VC populum fcruenr-fed vt exhaurianc. Horum domum num rcûè ^aal vo-cabo ? Minime gentium, fi nominis lequar rationem . Nec régis nec cuiufuis alterius principisdomus hanc nomenclaturam meretur, nifi populi lalus in ea conlillac. A ^aaï pro conferuatione fit ^aalitfi pro eo qui conlèruatus eft, amp;nbsp;co quod conleruat: ita vt id quod bear, amp;; is qui beams eft cadem voce nominetur. Vtinam quocquot in aula ver-iantur amp;nbsp;ipfi beati eflent Si alios bearent,vt aula tandem verè ^giaal dicerctur,amp; aulicus non fibi tantiim,fed aliis etiam omnibus^aalitlj eflet, ideft,falutem adfetret. Ab ea-dem ergo radice ^aalamp; Pallantæum , vnde Palatium fadum , pullulauit: ciim extra controuerfiam fit,^alabï)al/quod eftconferuo, amp;nbsp;inde^aal deriuarijamp;abï^aliteni fieri Ißcöal fiueIöeöaVamp; ’nde componi pcôal-Iant/ amp;nbsp;mox ^dallant pro regionis conlèr-uatione. Nec aliunde Pallas vrbium cuftos amp;nbsp;tutelaris omnium ciuitatum dea nomen duxit. Sed hæcalibi opportuniÙS. Ceterdm^alvocali longa nullodilcrimine pronun- îgt;ai/ tiationis pro alia etiam revfurpatur, pro fella nimirum equeftri; quam duabusfyllabis ,amp;abd vocamus,a ^at/quod eft fedebat. Poftet quidem in fcribendo ^ad pro fella,amp; éand. ^aal pro aula poni ; fed tamexiguumin proferendo difenmen fentitur, vteadem vox efte videatur. ^aï præcerea vt verbum vfurpatur produdo item tempore, pro eo quod ƒgt;ƒ*/ com m uniiis, adiedo augmento fyllabico, 35e—faI/amp;Latinè perfoluodebitum, inter- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

pretamur, qualecumque tandem debitura fit,amp;: qualifeuraqueeins folutio. Nunc igi-tur ad Saliorum nomen. Non vna fane rationc Francis id placuifle credo, fed rnultipli- saiium namï ci;amp; in primis quidem quoniam poft varies cafus amp;:plurimafuorum totiufque glt;^ntis difcriminatranquillumdomicilium fibi acquifiuerunt,non par modo priori è quo pulfi (ifejuenut, fuerant à Chaucis,fcd illo etiam longe beatius- propterea quod vitra Ixtos agros, quos ad Rhenum Bruderis extorferatjillam etiam regionem occupaftentjquam Romanian-tea ipfis negauerant, quæq. viam ad Oceanum diuitiarum pattern aperirec. Hac igitur in poteftatem redada, meritofe Salios vocarunc, non de præfenti canmm felicitate læ-tijfèd futuram quoquc,quam mare eflet daturum,iam turn certa fpe præcipicntesjquae quam ipfós fruftraca non fit,confccuta mox tempora docuerunc.Prxterea quia planam regionem habitandam fibi armis vindicaftent,maximè parte ea quam Romani vacuam ante feriiarunt, coq. eflet pluriranm in equite præfidij futurum^ primariam fibi curam efle voluerurit, vt equitio abundarent,cuius maximam commoditatem habebat turn propter fua, turn propter pafcua vicinorum, Verfim quiafinitimos Batauoshabebant, qui amp;nbsp;equeftri difciplina raagnam gloriam eflent confecuti, amp;nbsp;Romanis militarent; amp;: ex aliéna parte Tenchtcros nullis equitibus in Germania fecundos: eoque vererentur, ne impares viribus vix poflenc vel agros vel honorem tueri, aiixilium fibi ab ingenio contrahoftium roburaduocatunt. Cum enimanimaduertiflentnec Romanos,nec alios, vtoptimosequoshaberent, non pofle tarnen in iis ita fecurostutofque confide» eque-re,vt non facillime deturbarentur, amp;nbsp;delapfi ægrèconfcenderent ; fédéra fibi tarunt, quæ non firmamcncum tantum felTori pra,’beret, fed munirct etiam inguina, ,nui»tam. ventrem, amp;nbsp;quicquid circa os facriim vel ante velretro vulneribus pateret.Huic vtrim-que firmiliimis loris annulos ferreos appenderunt, quibus pedes baud fecus firmaren-turquam fiinfoloconftitiftent. Totam autem machinam ficdorfbequi accommoda-runtjVt infima pars equoephippij molliffimi loco eflet, amp;nbsp;pars fupcriorfeftbrem non fuauitcr tantum , fed tutiflrmc etiam contineret,atque tota cingulis robuftiflimisequi Ventrem aróte complexis alligaretur. Videtur autem id ab elephantorum turribus,quibus Romanosvtividcrant.mutuatijnuentionis modovtfacillimo , ita àGræcis, Romanis,amp; ceteris nationibus cumteroporisnecdum aniraaducrló,aut falte ad opus appii-cato. Flincitaq. nonfupcriore niodo ratione Salij vocati funt.fed haccciara,quôd fellis

48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F R A N C I c o R V M

Sa! lie. cqueftribus vterentur ; quoniam ad verbum populum fignificet equeftri felLi vtentem . Et hæclànè pofterior cauflaeo potior videtur, quod amp;a peculiarigentisin-ucnto nomen ducat, éc Francos ab equeftri dexteritate amp;nbsp;robore præ ceteris omnibus ferènobiliftïmosidoneaamp;faufta voce ominetur,amp; quod tam olim eftominata,id rea-pfe poft contigiflc videamus. Prxtereo, quamuisnec id artificio carcat, amp;nbsp;notatu non lit indignum , eodem fono aulam fignificaii, amplarum domorum amp;nbsp;fummi mulca-rum gentium magiftratus prænuntiam , quem penes Francos amp;nbsp;quondam fuifle , amp;: hadenu.s effe nemo ignorât. At id quod de fella equeftri dixi, video no facile mihi con-ceffum iri,eoquepaull0diligentius difcutiendum ; quô,finondemonftrationequod volo conuincam,at certè probabili rationeconcludam . Quam ad rem primdm id vi-dere necefle, num equeftrium fcllarum vl'us non fucric apud vetuftiores quam lie Francorum ad Rheni ripam amp;nbsp;Occanum commigratio. Nullam equeftrem vcl fta-tuam vel imaginera pidam inter antiquorum monumentainueniasqure lèdis eiul'mo-di vel minimum habeac veftigium. Quod ft vel apud Romanos, vel apud Barbaros etiam in vft] turn temporis fuiffet, hauddubiè inter Ipolia, in quibus nihil fere omif-Ephiffia tzc- (um,aliquando inucniretur: Ephippium autem illius aitatis ftragulum quadrangulum terum qualia fnij, çq^j dorlum infternebatur ; quale in Antonini ftatua licet videre, qualique E^u^îris di- hodicfaiDuli equosaquarum duâuri inftdere (blent.Xenophon monens vt equo, hue fapiim xe- nudus is fit ftuc cphippio ftratus, quam rediftime inftdeamus, non veluti in fella (c-dentes, duo ftmul indicauitj nec (emper cphippio équités vti (olere, nec taleipfum fuif-fe vt ledem praebcret aliam , quam ft nudum quis equum conlcendilTct. Suadetille quidem vt ftc fiat, ne vel equum vel (eflorem lædat ; (ed ilia addit de quibus facillime colligas, minime cum fella noftra conuenire. Alcendentem enim vult manu ftniftra vnà cum habenis iubam tencre, ne frenum inter ad(cendendum adducat ; deinde verat,ne genu dor(b equi impingatur,quorum vtrumquefruftra hoc tempore alij iubere-tur quam ei qui aut nudum equum, aut ftragulo dumraxat coopertum cofeendit. lam in equeftri armarura defcribenda diligenter oblèruari vult, vt ex thorace alæ ftue pin-næ ftc dependeant, vt iis inguen amp;nbsp;pudenda vndique bene (ecureq. muniantur,ephip-pij ad hunc vibm nulla fada raentione, quod alibi accommodauitad equi non equitis corpus muniendum ,niftquôd profemoralibusci efTe dicat, infra qua: tibias amp;nbsp;pedes vultpropenderc;qua.s partes (blidiorecorio, èquolblcæfiunt, muniri iubet. Quis hîc non vider tel las noftri temporis longe alias elfe quam fuerint cphippia, adeoque nihil cum illis habere commune præterinfimam fui partem qua equi dorfum tangit?tamctft nc illam quidem prorfus ftmilcm , cûmin (èllis caua fieri poflint, vt partequapiam cquibs non tangarur.Laudat idem fpinam dorft fupraarmospaulloelatiorem,quoniam ea (ecuriorcm (edem equiri præbeat. docet præterea qui alterum alter ex equo detra-here po(ftt,ita vt amp;nbsp;ex illo amp;nbsp;ex hocfacilè cernas, longe aliud ephippium,aliud (èllam noftram efte. Vtilecommodumquecenfctequi curatorem eum habere, qui Perftcum ad morem dominum in equum tollere norit, nccinadlcendendo, fine àdextraftueà ftniftra id fiat fnam ad vtramque rem alTuefieri equirem vult) nullam omnino facit mentionem aut fcrrei annuli cui pes inferitur, aut Iori cx quo dependet, quorum ad-miniculo amp;nbsp;facillime in equum inftlimus, amp;nbsp;pedes Sc tibias continemus j edm ille tibias perpetuô laxas penderc velit, nullius conlcius in quo tète fitment. Quid mulris.* edm hacætatevna inter præcipuas equitis curas (ella elfe debcat, nec citra huius fir-mam adftridionem fidis fafeiis comraiftam vlla fit in cquoaut (ecuritas aut firmiras,amp;: magni referat quo modo tibiæ in fuftentaculis fuis fine loculis ferreis conftftant, fitque etiam in (clla amp;nbsp;inguinum amp;nbsp;ventris amp;fcmorum Sc inferioris dorfi maximum munimentum, nihilquehorum Xenophon tradat,omnium rehquorum ad minurias vlque diligentiftinius exadlor, neminem fore puto qui eins ætati (èllam noftram notam fuif-fe dicat. Nec foli Græci tum temporis caruerunt amp;nbsp;(èlla equeftri Sc ftapedis, vt in re noua nouo vtar vocabuloj fed Perlæ quoque Sc Odryfij Sc ccteræ genres, quas hic au-âorvelin prœlio contra magnum regem,vel poft in longo illo difficillimocpie itinerc, quo Græcos fingulari Sc vix credibili virtutedomum rcduxit,cognouit. Qiiacnim fuit in re militari, Sc præfcrtim equeftri,diligentia, minime filcnrio præteriiftèt,ft quid melius, commodius, (ccuriufQie apud exteros quàra apud luos cognouKTet.Neque porto, Romanis

i, T B E R I i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9

Romanis rebus florentibüs, hoturti vitis vel apud Gallos fuît vel apud eos Germanos, cjuos Romani aut deuicerunt aiit fntlitia: fuæ inaudorarunt: quandoquidem fi fuifler, amp;nbsp;in fpoliis eorum moniimenta eficnt,ipfi tanta commoditate quantam apud alios vidiflent, minime carere voluifienc. Etantenim Romani, teile Polybio.optimi meJio-lum imitât ores ; amp;:quæapud alias genres vtilianouiflent, eaad fuosvfus facile trahe-bant : ira vt equeftrem atmaturam totàm à Græcis fine mutuati,fua qua priùsvteban-tur prorfus reieôla. Quamcbiem net Gotis, quos fub Dacorum amp;nbsp;Getatum nomine Romani de multis prœliis amp;nbsp;vitloriis Optime notant, nec Germanis,quos aut Calar in exercitu habuit àut’poft eumimperatores, inuentio eorum adicribenda. Poflctcui-piam videri de nominelellæ Ldtinorum inuentum fuifie, niû apertè vetuilamarmôrà reclamarent,amp;: huiusvocisinequciltiinilrumento vius apud veteres noneifet rece- ■ jptus, ùdeoqueipiùtn etiam ftragülum à Græcis acceptum vti nomen ephippij fatis ' oftendit. Necmemini fellæ nomen apud vetuiliorcm Vegetio legere,qui Valentinia-niprincipatu floruit; èoque crediderim circa eins artàtem apud Romanos fellamin vfum veniflc,necmuItôantèGermaniscognitam. Ifidorus quoquead annum fexcen-tefimum triccfitilum darus fcrîptor'cetcrisequeftribus inftrumentis 'fellam item an-numerauit .Sufpicorérgo à ^acl Latinos ccteros Romanifanées in Sellæ nomen ve-nifle, vicinia vocum inüitatos, alioqui manfuros in ephippij nomenclatura, apud veteres approbata. A Germanis enim iéllam amp;nbsp;ftapedas inùentas efle apertè indicat nomen Staifa, quoItali amp;îGalliilapedamappellant, qiix voxcompofitàeftèparticulis dua-Stàffâ. buSjgeminum inftruraenti vfum notantibus, fed in vnam iÿllabam per conciiionem contradis. enim intégrédiceretur: quarum vocularum prior ftandi habetho-tationem,pofterioralleuandi;quoniam ftapedaamp;.confcendentem fubleuat,amp; in equO ftanrem firmat. Sed de^taf/quogeneratim feipio notatur, plurain hieroglyphicis.Hîcibtap làtis cfto ilapedam perinde equitem firmare atque feipio peditem firmat, coque ab ho-minibus noilris vocem communicatam fuÜTe, non tam ad formam quàm ad vfum di-rigentibus rationé. Romani équités folis perizomatis induti erât,nullo thorace muniti, quô faciliores ad deicendendû amp;nbsp;infiliendum effent;pôft Græcosimitati tutioresquidê thoracibus erant,fed ad fubfiliendum non æque prompti.Hinc fadiim vt in viis magna amp;nbsp;cura amp;: impenia ftratis lapides eredi ftarent, vcluti fuggefta quædam , quibus con-feenfis facilis efletinequum non iam faltus, fed tranfgreifus. Celebratur plurimùra badaude à PlutarchoC. Gracchus, quôd non foldm infignem amp;nbsp;diligentiflîmam \ operam viis impenderit, amp;: lapides fingula paiTuum millia diftinguentesaddident,fed illametiam commoditatem adiccerit, vt non magnis interuallis lapides ftarent ad lt;nbsp;equos confeendendos accommodati,quibus fieret vt feruo in equiim fubleuantenihil

opuscifet. Petrus Vidorius in altcrius Variarum leólionum tomilibro decimo quinto, Vt verè annotauit veteribus Staifas non fuifle hoc ipio Plutarchî loco ad fidem facien-dam accerfito, ita nefeio quod fibi inllrumentum fomniat, quo homines in equos foieant attolli, quod avctßoÄta Graeci vocarint. Videritille fortafle argentatum illud fer-culum Hifpanorum , quoduo famuli matronas in mularum autequorum doriatol-lunt, atque inde collegerit eundem Romanis olim morem fuifle. Veiümquo minus mihifuum hoc commentum probet, facit cum ipfavocis analogia cum aliis ad homi-num officia fignificanda fadis,quales funt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^l'atpeJçjCeteræqueid genus pluri-

mæ.tum Xenophontis dodrina.ficequffbnem inftrui iubentis,vt dominum in equum ad morera Perficum tollere condilcat; ad quod munusTamarlano prarftandum , Turcorum imperator Paiazetes dorfum finira captiuum commodarecoadus fuifle narrator. Paiazetes igitur araêoAîtlç pace Vidorij mihi dicendus : inllrumentum vero illud quod quatuor manubriis comprehenfum mulieres inequarum dunes aucrfasleuat, Paiazett vocetur. Nunc quando ftalFæ Germanorum eit vocabulum, par eil vt

nicmusabcifdem quoque vfum earura inuentum fuifle;non illura quidem à Sueuis,/m. quorum moribusnihil turpius aut inertius habitum fuifle Cxfar Icribitquam ephippiîs vtijtantum abeft vt fellas ad eos vt audorcs referamus, A quibus igitur i Cettè non ad illos quos raulto ante Valentiniani principatum Romani nouerunt,cùm alioqui eorurn fefefubito imitatores praeftitiflent ; neque etiam ad eos Francos qui fub prioribus im-peratoribus equo raeruifle fcribuntur'cdm par ratio vetet ne id cogitemus. Quos ergo

e E taciemus

I

JO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANCICORVM

tacicmus inuentorcs ? Eosncmpe qui eoipfo tempore innotuerunc, quo pn'mdm fellas cqiieftris vfum Romanisauditum fuiflelegimus.FderuntFranciante Valentinianum, vt docui, (atis noti ; non folùra illi qui ftipendia faciebant, aut dates agrosin prouincia Getrnanicji aiinati arabantjed ceteri quoque qui quotidianis prope excurfionibus Ba-tauiam-S^c vitiniam vexabant. Verum Valcntiniani a^tate ita vires eorum inualuerunc, ~vc cum dennirn nati, amp;nbsp;nulli antefuifle vidcrentur. Hine corum fabulofa commenta quiad hunc ptiutipem Francorum nomen referunc, vel vc audorcm, in quibus eft .Ado Vjcuneniîs, vel datorem occallonis :quia videlicet turn primum Ibafteruiflent in tqiit- Jibertateiï), omni vcibgalium onere depulfo. Hoc autem imperantc prim uni equeftris us inno.tuiile videtur,quoniam nemo eius ante Vegetiumfecerit mentionem;amp;: tempora pri~ .Rx hæ quGquç mcntionem tantiim,vc perfpicuum inde fiatjtenuem adhuc cius apud vlum idætatis fuiflejquae ft magna ftiiftet in(ignis,ininimê

eàm.n'iflurusdiie Icriptor crac, vt non diligenter in praxeptis inftitutisque miliraribus d[c!.ha).inftruef.et.afque ornaret. lam paulloantè, lulianonimirum Principe,Salioiuni ftidem nnmen aiidkum;quo fit vt eredam,fèllam ad illiusætatjsinuencionem pertine-rc .,6c eos cHc primps auóiores qui nomen inde fumpferuneVt apeem fabulis veritas -larpcfplct.yeluti larua quadam,occultaii;itabicmihi de veâigahbusàFrancis excuf’ fis œrnmt rnoianti cogitatio lubit, fieri potuifle ,vt vacuos Romanorumad Oceanum lagros Franci primum certo tributofibi compararent,atque ab hac folutionc^al-lant, .e -id eft /regionem quæ veótigalia loluat potuilFe nominari. Poft verô cum iam equitio 'J ^trtimodiuitcseuaftflentjfellamque vltraRomanamarmaturam equoaptalTcntjVedi-gaiiaconl'ueta negafle, fretos nimifum nouogenere pugnandi j quo canto eflenc 1 ururi dupetiores,quantoplusfcllaquàmephippiû haberetfirmitatiSi Qiiôdliquid Romanis ; ' aucem tribuiircncftam deinde eflecxaclurostantudcm par pari relaturos,quQd^alm

Germanis dicitur;amp;: id quidem faduros eiusinftrnmenti cqueftrisope,quod ^al voca-baot : atque bine non vnaratione Saliorura nomen ipfis arrififle. Etbæc quideni de .epnieâuris, quas indecocepi quôd ca regio quam Romanos vacuam b bi lêrualTe modà jbaMant. d«piusdiduni, badenuScèàl-lantvocarilciamusjcercoque deprebenfum fit ex Marcel-dino.Saliosad Rbeniinfimas partes babitafielongè gentium, montium,falcuum,flumi--numàSala remotos. QuaetiamdecaufTaipfepopulus regioni,non regio populono-men dcdit;non vna illud quidem rationc fadum.ied ilia tarnen potifliroum,quöd fel-Jas primi cquisaptafient; à quo,âgt;al-ïiepopulus fellis vtens fignificatur ,amp; Salingi peiin-'de atque Flamingidicuntur. Non indignum notatu,ad Rbeni banc ripam antiquifti-Sraftam, fiuc Stapedara mauis, inuentam nuper fuifle,qua’ ferreo loro cfella de-pendebat argenceislineolis per ferrum difeurrentibus, mira arte nodos amp;nbsp;nefeio quas figuras, qua: pra: vetuftate eranccxefæ, facientibus. Hac certè non facile crediderim ve-tuftiorem pofTeinueniri. Eratea fie fada, vttotaconuerti non poflec ,ne fi pedi femel excidilfetjdifficilisincam efTetregrclTus: babebatpræterea parte fuifupcriore,qua ex loroferrcopendebat,magnum ferreum nodum ,qui tibiæpartem inferiorem)dolore afficeret, fi pes totus in ftafFam fuifTec immifliis ; quæreseoconduccbac ,vt anteriore dumtaxac pedis parte ftapeda premeretur ,ne fi lapfus equusefler, pesexpediri nequi-rct : in quo quantum fit pcriculi,neminem ignorarecredo. Ferreum autem lorum erat, ne poftet in pugna amputari,atque itatotum tolli firmamentum. Huiusftaffæ vetufta-tem atque formam cum aliis teftibus docere poftum ,atque iis toc quot Antuerpix cara apud antiquariumnoftrum aurifabrum viderunt,tum vnusfaciseft LæuinusTor-fentiusßrabantixarchidiaconus,quireliquamomnis fuæ erudicionis eleganriarn qua fummis eftæqualis .carrainis fuauitatefic fuperat,vr prifeorum primariis nibil cedar, aiic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^altc porrô, du à nbsp;nbsp;nbsp;fèllam notante defeendere in tell igi tu r, quod fellam decct,fignat;

Lex salica Vt fomiationis analogia cuiuis fermonis noftri no imperirodemonftrac. Lex ergoSalica dicitur quæ cafâncitamp;iubec quorum obferuatio maxime pertinet ad Sellæcqueftns dignitatem tuendam. Mosenim eft noftraciura, antiquis inftrumcntis ea adfcnbcre, quæfpedanc ad eum qui vtitur inftruméco:vtvcrbigratia,cùm dicimus ,l?tufÔntboojt öen liogto, id eft, fèdati mores amp;: modefta bumanitas dccet arcum. Eâdem loquendi formula et.iamnura bodiefellâ feacquifiuiftè dicunt ,quæ quauis ratione equo funt co-fecuti. Vcrnaculoigitur fellæ nom ne equeftris dignitas,ciusque officia capruntur; qua:

LIBERI I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f t

quod primas inter Francos teneret, magiftratus omnes omneTque leges deditsquoniam ad fupremi ordinis dignitatem iartara tedamque omni ex parte , etiam minima, fct’i uandampertincrent, eoqueSalicæfuntvocatæ. Harum primaria fuit, in qua amp;.colu-men equeftrisordinis,vt ad feminas bonaequitibus alendisaugendifque deftinatanon Sah'ca tranfirent ; ne quod Sella? proprium eflet atque fuum ad fexum veniret iellis ineptum;

quam hac vtrboriim formula Æmilius in Philippe longoexpreffitdn Terram Salicam mulieres ne fuccedant. quæ non folum de hac interpretatione noftra facilis eft intelle— etu, led apertam etiam fecum adducit rationem, cuius vi iuftitia.æquitafque eius con- sMcit ttrra,. tinetur. Terram enim falicam cam vocabant, quæ ad equeftris ordinis dignitatem amp;nbsp;in

capite firm mo amp;nbsp;ceteris membris conferuandam pertinerec. Nec miretur quifpiam ‘ hac lege regalia etiam iura fuhfe coprehenfajcum apud Francos equeitris dignitas tanti femper fuerit,vt ipfi etiam regum amp;: ducum filij non ante infignibuseius donarentur, aut ad hunc honoris gradum adfeenderent, quam illuftri aliqUo documente dignes lè hoc nomine graduque monftrafl'ent: vt neminem eorum latere poteft qui in præcJatis Francorum cquitum geftis, hue fabulohs hue veris, alrquando fuerint veriati. yiden-tur autcm Franci hanc equeitris difeiplinæ laudem avicinisfuis TenCteris didicilTe, TenStroruia quibus Bruderorum ledes,quas occuparunr, conhnes erant: qUosqhibus verbis Taci-tus celebretoperæprctium vcl ter audrre. Tenderi, inquit,fuper lolitum bcllorum de^ eus equeitris dilciplinæ arte præcellunt. Nec maior apud Cattos peditum laus, quam Tenólerisequitum. Sicinllituere maiores, pollcri imitantur. Hilufusinfantium,hæc • . iuuenum æmulatio, perfeuerät lenes. Inter familiam amp;nbsp;penates amp;nbsp;iura fucceflronum ' equi traduntur. Excipit filius; non, vt cetera, maximus natu; fed proutfeJix belJoSi melier. HæcdeTenàeris ille: inquibusFranciilludmutarunt i vtmaximusqutdera natu filius præcipuLim in equos ius fucccflionis haberet; verhm eqUellrem dignitatenl .....\

virtute fua non fuccefhone adiré cogeretur. Et, vt facile ell inuentis addere, non foliim Tenéleros hnitiraos hbi æmulati funt^ led lellæ etiam inuentione fuperauerunt: cui ca commoditasaccclht.quod pafeuis magis Si planicie camporum abundarentjquibus rebus breui efteólum , vt ad lummum huius facultatis militaris gradum petucnirent, . . ceterifqueomnibus ,vt euenra docuere, præftarent. Præterautem quam egrégioslè rti 'hac parte præftitcrunt, hoc etiam rede ab iphs conhderatum, maximè illud euitari de-

here,ob quod gens quæpiam excifa videatur. Quando igitur iphmet lèiebant.ob mu- r^^^*^*^quot;** liebrisimperij impotentiam Bruderorumle viótores fauentibus vicinis fuilFe-hocin primis hbi lanciendum purarunt, quo femineum regnum à gente fua in perpetuum excluderetur. Lex igitur lata,qua diligenter cauerctur,ne Regalia iura vmquam ad fe-minam tranhrent : qua prouilam non foliim id quod dico, nemuliebri impcrio période atque ante Germaniæ magna pars fubiicerentut; veriim amp;: illud, ne vmquam re-gium diadema externe homini obuinciretur: à qua qui receflerunt, contraria omnia funt experti ; iara muliebre iugum colloferentes,iam externis principibus matrimonij copula aliunde adfeitis fubditi,amp; frequenter, licet nec locum nec patriam necciuita-tem mutent, gentilis nominis honore fpoliati ; dum nouiflimus quilque exterorum fuam ditioni dotah nomcnclaturam indcre contendit. Videmusitaque Velledam,qua

' ad Reip. clauum fedente Bruóteres Angriuarij exciderunt,occahoncm dedilTe, vt Lex' Salica apud Francos vnanimitum temporis con fen fu reciperetur, magno amp;nbsp;inhgni exemple monitos,infelices fæpc exitusfequi vbi populi falusex femina pendet.Natu-ræconlèntaneurn , vt quæres equeltribus fellisgercndæ, eatum dudus amp;nbsp;moderatio penes eum fit qui princeps efiequeat amp;nbsp;præmonllrator equeitris dilciplinæ. Hincilla apud nos folennis tehamentorum forma, quacauctur vt equus amp;nbsp;fella cetera adfel-1am fpedantia ad mulieresnon tranfeant: quam non nobiles modô,ledomnes ferège-neratim cuiufiiis ordinis noltrates Si in vltima volutatc teftanda Si in conuentione nu-ptiali defcribenda feruare confueuerunt ; tanta lèmper cautie fuit, ne dignitati eque-{lri,quam Icllæ nomine indicare moris elt, vel minimum detraheretur. Felices igitur Franci Si verè, quod dicuntur, Salichi,quôd non vicinos tantum Tenderos diligentiL fima equeitris militiæinftrudione lint æmulati,amp;: aliéné periculo Bnidcrorura ca de-clinarint quæ nocuifle iphs videbantur : verùm etiam ob id quod Si. lellani priorum inuentis adiecerint, folidura equitura hrmamentura,ô^ eins conleruationi, honoii, du

e E X gnitatique

FRANC ICORVM

gniYàti^ueica profpéxcrint, vt inde ad fummum Chriftiaüi orbis faftigium adfcénde-lincjamp;ïéoshabuerint reges, vcnee Philippum,ncc Alexandrum magnumipec Cxfa« rcmgt;,-neG'fiquis aliüs his fuit vel par vel præflantior, in genre fna deüderarintî vel fóli hó',.. cnim‘,''‘Vtgt;tcvcros ornittaiPi Pipini amp;nbsp;Caroli tales le præftitere, vt neminem apud pri* \ feos inter laudatilbmos principes inuenias,cui non fine prasferendi Sc rerum gelta-rum maghitudine fingulari vitæ moriimqne probitate -, quas ambas fimiil iundas in cxterisfruflraquæras, tametü omnesad cenfum voces amp;nbsp;duces Sc imperacores, Nunc 's'xï^twmm reftàt vtcaufia reddatur ob quam Salij nomen fuum illi potiùs regionidederint, qua; f«« refjoni fecündirmiRheni ripam , qua parte Heîæ nomenfiimit ,ad Oçeanum pertinet, quàm curtrtbut^m- vetuftisËrMôlcrorum fedibus,quas non ita multo priûs occuparant. Ea licet in obfcu-ro, vti cetera plcraquc nullis veterum raonumentis prodita, delitefeat ; banc tarnen apud me habet coniccluram. Cùm Franci cernèrent longé difficilius periculofiufque Ïrbï fore bellum cum Romanis quàm cum Bruôteris fuiflet liquid ipforum inuafiflent; totum eum agrum , quem liinitancorum milirum vlui Romanuslèruaucrat, ei ordmi putârunt dandum , penes quem fummum militiæ robureflet;quo eins virtutcacriiîs . defenderetur : quadere faôlum,vt à polTeflbribuSeèal-Iaut/id efi, regio ad fèllam Ipe-dieerctur,- quod nomen in banc vlque diem feruat. Salij bac regione totius po-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' * pulilùi cdlcnfu potiti, mox locum ad Oceanum in ripa Batanorum cis Ifulara munie-

runt, quem à pugna,quam fibi afiîduam cum Romanis Batauilque fore prouidebant, Cimpen vr- (Camptii nominatunt. «Hamprnenim idem nobis eft, dum vt verbum vfurpatur jquod canipT” Earinis, pugnare ; amp;nbsp;€amp ipfa pugna: licet non abfurdum eum fim iudicaturus qui CÖnwipi'ttdicrarbitretur, quafi €ljam})nfiucn/amp; inde concifum efle CDainpru.Sunt autem czgt;4»»««i,r2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potids vfitatids «Camp—gaum ! porrus vel campi vel belli ; vnde Cbaraa-

TtominclaturA uis noTOèn , qui has terras ante Romanos tenuerunt.

efiidit nbsp;nbsp;^'nc paullo lupciids opidulu eft in eadem finiftra ripa gallic à Saliis nominatura, in

■ colieficum editilTimorcuius ciues multa quondam geflerunt præclarè partim loci natura, pattim atauorum virtute fibi hæreditaria, vtnomen pollicetur,freti. Nccproculin-WDon dsQatljôn opidum ,quod ab odio vocarunt, quoniam certô feirent magnum odium fc

- Romanorumincurfuros;quôdnonfokimdextram,fedfiniftramquoqucripamoccu-j)at? , palFent.ii^atodium amp;nbsp;inuidia:l^enn domuscft. Nccfefelliteos ha:copinio-,qua:quàm verafucfit-, innumeræ clades vitro citroq. inter Romanos amp;nbsp;Francos modo datæ modo acceptas porterids declararunt.Ex iis quæ de Panegyricis citauimus,facilis eft conie-âura, quoties circa ba:c loca fit conflidum, Romanis propellcre, Francis inuadere per-petuoluinmaviconnixis.Exordium inde fumitregio ea quæ-Dcluüjenominatur,quam vnde no- ucfcio vndc nomcn dicam acccpilTe; ex eone quôd fatis effet, fi quis per eam làlua cute hobest, tranfiiffet,ita Vt Î9cf ïjouiîj fit, pellem Ictua ; anabeoquôdcreberrimècaftracaftrisop-pofira in bac fuerint,hinc Romanis vendentibus.hinc Francis-an verb quia Franci Romanos hîc primdm vicerint, quoniaml^clt-bouto vtrumque fignificare polfit,amp;:caftra babere, amp;nbsp;in prœlio vidoriarn obtincre. Quôd fi à©cil-Ôûto deriuctur,duoiterum fi-gnari pôffunt, vel tutum fecurumque lêruo, vel habeo venale.-quorum vtrumque con-ueniret Romanisloca ea aut vacua tutaqueaduerfus Francos lèruarefedicentibus,vel babere fcea venalia, fanguine videlicet atquecadaucribus emenda . Huic probabilita-tem facit Gcldrorum nomen; qui fie fcfortalfis inter Francos Saliosnominarunt,quôd bæc loca quæ à Romanis lànguinis pretio venum erant expofita, emere fe vclle profi--terentur: ècîamp;frenim emptor vocatur. Qjiôdfi hoccommentum minds placet, at »««/ƒ««gt;. fàlrcmiftud non difplicebit, banc regionem quæ nunc Gcldria vocatur, cuius ©rlutoc pafs eft J ira meritô potuiffe nominari,quôd edm in cam à Francis ventum effet, cx-currendo dux militi alter alteri diccrct, feriô iam rem agendam effe Sc magno con-ftaturam : quoniam eo loco nunc verlarentur, vtcum bofte manus effet conlerenda. Gdm enim inftantcrôr-omnibus ncruis magna quæpiam res aut dilbcilis eft agenda, viïlgô dicimuSjîîctgc’tft; id eft, negotium vrget,aclcriôinrtandum . HincïXt *15ritcr— ïaRit:regio dicetur in-qua crebró locus fuit buic exhortationi amp;nbsp;celeumati ndlitarijquia in'ea vario enentu complura prcclia fint commifia Et quecumque tandem fueric buius nominisorigo , id certè confiât, banc regionem cam elfe quam primam Franci cirra Jlelam Romanis extorlerunt: quod ncc paruis laborrbus, nec pauco fanguine iplis con-• . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftitiffe

t I, B E R I t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ J

ftitifTe nemô ignorare poteft,nifi amp;: hirtoriæomnis fit ignarus, amp;nbsp;virium Romanatumi quibus Germanise liraitem tuebantur. Non malaitaque ratione totacaregio lt;0rttcv— lant/fiue Geltria, dicitur, quæ ab liulæ oftio exorfa, amp;nbsp;per BataUiam, cui hadenus nomen raanet, extenlà ad illam vfqiie Mofæ ripam pertinet quæ Gaftello Romanorum in Taxandriæ finibus fito opponitur:quandoquidem in ca inter Salios Sz Romanos irrfi-nita propè prœlia fintcommifia,quibus vox hæc ï)ctlt;6cltcregregièconueniebatj tàntæ in horrando efficaciæ amp;nbsp;veheinentiæ, vt non plus dicas fi fie dicas : vel hîc vira amp;nbsp;fortu-næ omnes amittendæ, vel fortiter pugnandum . Francos autem priùsfuperiorem Ba-tauiam,quæ nunc 23ctautae dicitur,inuafifle ; acinde traiedovtroque Rheni brachioBr^www, Mofæ ripam occupafièjCX eo raanifeftum eft, quod de Taxandria amp;nbsp;Gaftello à Francis occupato Ammianusrefert.Totus ergo hic traduslt;jndtcr-Iflnt vocatus nomen poft- celJtr wbk., ea habitatotibus dédit, arque indequoque opidum tiSdternuncupatum : quæregio ' poft varios cafus tandem titulum Ducatus accepit, parte fui fuperiore media, quæ ' Batauiam propriè-vocatam comprehendit, infigniter beata, qua ab IfulaOccanum contingit, quaque regionem Witoecompleditur horridior minufquc fecunda.

Veriîm non décrit fortafie qui me in eo reprehendat, quod regionem quam Tacitus inter Frifios Si: Rhenum vacuam à Romanis (èruatam fuifte narrat, Ifèla termina-rim ; non Rheni eo brachio cui amp;nbsp;Rheni nomen manfit, amp;nbsp;Rhenum opidum debet nomenclaturam. Huicegode temporumfupputationeamp;fluminispermutationere-fpondebo, noncundemfemper alueum fuifie, atqùeidcirco non (àsis certô ftatuipof-lè,an à Frilia ad Rhenum vfque,cui Rhenum opidum adiacet, an verb ad Ifulam tan- a/i-. tùm vacua locainvfum militum feruata extendere debeamus. Tacitus aliter, aliter Plinius Rheni oftia deferibit: hic tria facit, Helium , Fleuum amp;nbsp;medium horum Rhe- neii»m. numjille in duos amnes Rhenum fecat.ôd illi nomen cürfulque vehémentiam manere^^*’**'”* dicit qurGermaniam alliiit, medij amnis nullam faciens mentioneni. Fleui nomen Mêla prior agnouit, amp;eiufdem nominis infulam; fed in deferiptione plané mancus mihi videtur, fuâne an librariorum cülpa ignoro. Ptolemæus item tria oftia ponitj , t quamuis in latitudine non horum modo,îèdtotiusregionis.excedatveritatem,amp;Ion-gitudinem oftiorum Mofæ.Tabudç Si. Rheni perperam tradatjin orientali tamen Rhe-ni oftio tantum nobis ad veri inuentionem adiumeti adfert, vt ex eollatione oftiorum Vidri fluminis,quæ per triginta minuta paralleli Orienti, amp;nbsp;per viginti meridiani feru-pulos Ardo propiora ftatuit, fatis declaretur orientaliusoftiüm illud elfe quod nunç Ifela vocatur,amp;: Vidrum amnem nequaquameum elfe qui, Reggo priüs fufeepto, ad ^îtinuflu-Gelmuidam le Oceano mergitj.tamctfi videam ànonnullis ita credi j lèd eumqui*’*quot; Groeningam intcrfecat, amp;latiflîmo oftio in mareeuoluitur.Neqüeenim Gelmuida tanto abeft intcruallo à Rheni oftioquantum à Ptolemæoannotatumjimô Vechtus Si rechftu. Rhenus ferè in idem oftium definunt, lam interRhenum Si Vechtum nullum portum inuenias cui Manarmanis deferiptio quadret; amp;nbsp;eft à Ptolemæo fie delineatus, vt longé inter Rhenum Si Vidrum in mare protendatur, quod nullo modo inter Vechtum amp;nbsp;oftium Rheni cogitari poteft , neceft pars vlla littorum cui idqucatadfcribi, licet ad ipfum Amfterdamum, vel paullo magis ad fublolanum extremum, Rheni oftium fuif-fefingatur, Manarmanis cnim portus quadraginta quinque millibus paflinim ad Ar-dos propiùsquàm Rheni oftium accedit,ncGinterim tarnen in longitudinedift'ert:quo fit, vtfituilloquem Ptolemæus fequiturfeptentrioni littorum dudum plusæquoop-ponens velStaucrcn vel Worckum vel Harlingen, quod cquidem magis credo,Manar-inanis portus fuifie videatur: cui conientaneum eft, Vidrum Groeningæadfcribere, Si fie nominis rationcmdare, vt VidrusdîcaturTcutonicéWibe ntfiueWib-ru/id ndrietyment patens canalis,quæ optirnèconfonat cum ea quam hodierna die habet,capacitate. Ve-riîm nolim hac de iccuriofiùs Si olgt;ftinarius dilceptare,p!opterca quod feiam neclon-gitudinis nec latitudinis iuftam omnino mcnl'uram Ptolemaicis numeris contineri. Hîc tamen non chartæ rantiîm delincationem fequor,quædu(ftu fuo me in eam traxit quam aperui lententiam ; fed longiiudinem etiam oftiorum Vidri Si Fleui caftelli, inter quæ quindecim ante Drufi ætatem dumtaxat minutorumeft diferimen,quod in parallclo huius latitudinis perquam exiguum habet intetuallum ; verùm in latitudine viginti quinque minuta Philebo, fiue Fieuo^ attributa minus quadrant, non eum veri-

cÉ 3 täte

FRANCÏCORVM

täte tantum,fed cum ipfactiam Alexandrina Phryfiæ tabula. Eft quidem Fleuuffl pau-lo quam Vidn odium orientalius, quäm plagam höc terrarum tradu fere ad Septen-irionem applicauit. Sed hæc condonanda homini longe gentium à Germania remotoi Q^iamuisautem his locis plus æquo latitudinis tribuerit, de confccutione tarnen lo-conim ordine apertum reliquit, Vechti oftiis, iis inquam quæ nunc videm'us,non po(re e.aapphcari, quæ de Vidri oftiis icripfit ; cum nullus portus fir inter orientalius Rheni odium Vechtumjcuidcfcriptio portus Maharmanisqueat adfcnbi.Et quam-uis hæc iatis mihi videantur firmitatis habere ad concludcndum apud æquos rerùm â.’ftimarores : adiiciam ramen amp;nbsp;aliud argumentum non parui apud rße momenti. Scribit Tacitus in üs quæ paullô ante ex eo commemorauimus, in'Fleuo caftcllo cos Thdorpyrkh daciohem habuific, qui ilia parte Oceani littoribuspræfidebant. Quo fit, vt Tlo-tioip/ Zfè«w i’tole- c-d, Fleui vicus à medicatur Philebum efle Ptolemæijatque ex'VKiniaodiorum V i-

^ri amp;nbsp;Flcui deinde concludain -, finum iHum Grocnîhgorum Vidram fiiifle, nomine indededuâo, quód latè parens canaliscflec. Ncqiie igitnr Veöhrns'Vidius, neqtic Groeninga Fieuum mihi fiieric. alij quod volent amp;nbsp;credanc amp;nbsp;Éyeàntur. Rlicnus hac lüi paire, qua proxime ad Manarmanim portum accedcbat,alfun1'Cuiliim vidcturre-riuilfe , amp;nbsp;aquas fuas ineos euoluiflelacus qui inter Harlem um amp;nbsp;AmlFrdarnum SL vfcina lora Cpedantur, folo medio alueo nomen (eruante , Lecca ccrtè pofterior illis tempo!ibus canalis videtur;quoniam nec nomen fcru3t,necillud admittit, vr olbum

orientale in lacus cfFundatur, nifi quatuor alueos comminifeatnur: vnum in lacus flu-‘Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effundentem , vt Plinius dibit ; medium in Oceanum ducentem, qua parte arefs

veftigiareftant, quæà tutandis finibus ©jit enb nominabatur^ tertium Leccam , quar-‘ tum qui in Mofam maximam aquarum copiam elfundit. Ceterum hæc ainbigua Sc

incerta;amp;: magis dubiurti quadecauflaoricntaliusoftium Fleuum fucrit vocariim,amp; öccideiitalius Helium. Druius videos freqUentia diluuia neccirario vi fluminis tontingere,deauertcndoalucocogitauit, quod opus inchoatum Paulinus Pompeius pod abfoluic. Fofla autem hæc Drufiana vna cum aggere ab Arnhem videtui exordium iumpfiiTcjCui opido ab Aquila Romanorum , qui cadra hîc habuerunr, forr.dî'e nomen reman(n;amp; inde ad Doesburgum dtducla ede, quod intègre correCie ïD'îOff-tJÓ'0,id cd, Hrud cadriim vocaretur. Hoc locoquia Ifclæamnis, qui vêtus Pela dici-I tUr,alueo Rhenus exciperetur,poderiora:tas totum hoc Rheni brachium llèlam nuU-eupatiir. Qjiamobrem nodra parui refert an loca vacua ad lièlam vfcjue , an vitra ad Rhcni prius odium fuerunt porreda. ©riuüjc profedo fie interpietari-podumus,- vt lf4 cailla intclligantur quæ vacua amp;nbsp;tuta ab exteris Romani feruare confueucrunt. Sed et dico parum ad nosjillud làltem certum ed, hæc primüm à Francis citra Kèlam fuid'e

occupata, Sc Ptolemæi dcfcriptionem Ifelæ magis quam priori alueo conucnircjin qua VechtietymS. neglcótus fue'ht Vechtus,quia in idem propcoftium cum Rheno deicenditicui an no-ïöjctjtcn. inen fitapugnando quodî^fcfitcn dicimus, an aliunde, non quæro; id fairem non ignoro, amnis fontem non longé ab eo làltuabefle in quo Variana clades perpetrara-. Ab hoc duuio Franci Batauia nunc omni Canenufatu amp;omni cetcrorum ,quos inter Helium Flcuum Plinius enumerauit, regionein ditionem fuam redaóH, nomen alreri fluuio fiue canali dederunt ; qui cum è Rheno deriuetur, Si in lacus eftiindatur, rieuMvetm vctus mihi Fleuus vidctur : ad CUIUS nomcn vicus quidam vicinus Tintten alludit. Ad jficiitcn VI’ cündem canalcm paullô inferius Ißacrfnt antiquum videtur Maerfatiorum monu-^iarfcit. mentum, quo neftio fato in tanta nominum commutationeconfeiuatum,quam Salij potifTimdm videnrurinduxifte . Vtenim à Vcchto flio antiquo Vechtum orientalius Eieorum noi‘Plinio,ni tailor, Rheni brachium vocarunt, amp;ab Ifulafuo Ifclam apud Canenufa-/»wfZazwrx fej, Amifo fuperiore Bruderorum termino Amifum alterum fcccrunt ; ita veri-' fimile eft,quam plurimasaliasnomenclaturasabipfisefTecommutatas.Sedhæc in re-gione tor inundationibus obnoxia, tot foJils 8c canalibus à diuerfis principibus 8c po-pulis difeifla accurate perquirere nefcio an hominis fit farisintelligcnris id genus mu-tationum, me certè tam curiofum non eftenecdum mihi perfuafi vt pœniteret. Deinde nobis minimè neceflarium ducimus, vt omnium locorum quæ Franci olim tcnuc-runt,delineationcm originibus noftrisadiungamus-id fatis ,S^ fortalFeplus quam fans, arbitrati,fiquôamp; vndevenerint,clarèqueamusdoccre. Etfuiflem cquidem in his rebus di«

LI 'M s E R r r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒƒ

hus4^jgçndor,/î certi âliquid in tain frcquenu permutatione rcperiri pp/Te fperafTem :

, Vf diluyiôfum'frequentia.hjûc OceanàÆoliofurorecainpisimmifloihincHu-^jxp^us^vejiiniîxaui pliiuiarum vivél liquefadis niuibus aggeres,quibus continentur, êHffîÉ^'P^V^^^îÀtarôâjiiittcdbrom princjpum iuflafecerunt.inter quos olim non Roma-Qtiam nationc Gérmanus cotnmemoratur. Nec vereoraiFercrCjFran-Romanofum‘limitcrä paullatim ôarpcntcs varias fofl'as canales fccifre, pr,i^qp.-acquç»C!t)nimoditates v.cl .belli vel pacis poftulare viderentur : cui rci indicium pr^bcntinomenclaturæ à.Tranfrhcnanis fluminibus mutuô acceptæ . lam JlîctüuUîC 0n?hßn »f^rte déclarât, Meroücum magni aliquid operis in illo aluci à Mofa diuortio mrrouïug molitum fuifle? quod an ad naualium oppoitunitatem ,3n ad munimentura regionis occupât^, an ad. vtiumquefccerit, non refert; id iàltem confiât, amp;nbsp;palarimn vc-tUliiiTimujrajCijiuijminæhaôlenus vàdis exilant, fnam rcliqua funt fludibus ablôrpta) ^tó'.caiualem ingemcin-lèruare nomen Merouei. Ex bocitaqueceterilqucid genus per-asnultiQ quaj longiumlir perfeqüi, conieduram facias-, difficile omnino, ne dicam re-raerariumeffiei-certi-aliquid inbe incerta-llatuere vclle. alioquin lubenter Adriano lunioamicomcohanc prouinciam ornandam relinquo,qui non dubito quin furo mam ’S* foam eruditionem, de qua tori orbi celeberrimus, totam adidfitcollaciirus,vcBata-ajîaan.patriam foam,quam maximèfieri poterit, illullrct ; præfcrtim cum ad hoc mii-rrus'lüberali honorario ab Hollandiæmagidratufit inuitatus: Gratulorequidem illi ta-Icm patriamlamp; patrisBtalcm virum,amp;: vtriquetalem magiflratum,vc hanclaudcm iam olim à ceteris noftratibus nelcio an neglcdam an concemptam fibi lumplerit fequen-dam pquædc regionis fuæantiquitatibus in lucem cruendis amp;nbsp;toti orbi comrnunican-disgenerofiffimo cuique animo primaatque maxima deberet exillimari.

rA Saliis ergo Sal-landia dida,rres principes vrbespræter ceteraopidaamp;pagoscom- SailMdü-ti». plcxa, Djueritriam videlicet S'wollam amp;i, Campen ; èqua Batauiam finitima pri-•j!nùmGalliæfrequencecincuriàrunt, amp;: tandem dirioni luæ adiccerunt. Ncq. audien- z untiatto M di'font qui contra omnem A: pronuntiandi amp;i. Icribendiconluetudincni ex Sallandia-^^’''^^“''*' IfaJandiam fecerimt, ciiro nonillhl flumen , led Ilclomnium confeffione dicatur; fc-Ctindä,non prima vocali polleriorem fyllabam facicntc; amp;nbsp;Sallandia non Sellandiare-giovocetur. Q^uid.quod pleriqueomnesveterum Zallandiam per Zlitteraro Græco-rum , feripfefunt ? quafi dicendum intégré eflet, Gallant / örconcilione noflrati, Cfaflaitt : quod vocabulum coneinnids vna littera fciibi pofle videbatur. Nemo igitur Vopelij charta chorographica riparum Rheni'decipiatur, in qua contra omnium vetufliorum confuetudinem Ifallandiam fcripfic,ignaTusequcllris dignitatis in Zallandix nomine delignatx. Brachium autem hoc Rheni quod Druli Pomponijque Sabini curafadum legimus, Ifelanominacura fluuio bêla in faltibu.s iisorto quos Romani non vna fuacladenobilitarunt. Deriuataenim eil pars Rheni ab Arnhemo Droef bur-gum, id ell, Drulî callrum,quo loco vetus Ilela alueo fuo Rhenum excipit, amp;: vna fe-cum in Oceanum euoluit.

Vcrumenimucro cerno mihi obieólum iri ex Agathio, Francos ab equellri militia vcl parum vel nihil prorlus laudis tuhfl'e;tantum abefle.vt Icllx amp;nbsp;flapedarum in-uentores probabiliter dici queant. Fateor equidem, vetulliores Francos ante fere om-nes pedites fuilTe quam Bruderorum ad Rhenum fodcs amp;nbsp;vacuas Roroanorum ad Oceanum terrasoccupairenc,ßL hinceos quiapud Romanos militabant,plcroliquc pe-dibus nieruifle non negarim ; fed cum Agathius p3ucosexcipir,id ego mccum facere contendo,ncdum aduerfari: atque eos qui domi manlerunt, prxfertim ad Ilelam no-uum habitantes, in equisalendis domandifque multum operx pofuiire,ne vicinisTen-deris Batauifque imparcs hac parte cernerentur: amp;nbsp;quia nouum hoc ipfis lludium for-taffis fuit,timerentque vt dexteritatem iam olim in hac di fei pl in a excrcitatorum asqua-re poflent-, præfidium fibiab indullrianouæ indudionis quxfiuilTejquod tantum fuit, vt non pares modo,led longé etiam ceteris euaderent foperiorcs.Iam neque illud à roc didum.omnes Francos Salios fuilfe nominatos,fed eoslolos hacappellationedcfigna- Trance. rii ,qui regionem earn quam Romani vacuam Icrualfe dicuntur ; habitandam ea con- t^msalyfue-ditioneapud fuosacceperunt, vtcejuitio opcram datent: qua in re quo magis excelle-rent, nicliufque ea qua: fibi vindicalfent tueripoflent, nouum fibi equitandi firma-^

c£ 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentum

K R A U C I C C R V M

mentum excogitarunt. Hinc itaquc fadum,vt quod âuica confuetudinc Tehâeri bpti* me didiciflent.id Salij noua fua inuentione longe poft fe relinquerent} amp;nbsp;tanto inter-uallo exccderenc,quanto plus fecuritatis firmitatifquedn equis baberent Neqüëpbtrd fola bac arte Tenderos fuperabant, fed à pafeuis cciam campôrüna magna pîanitiè paucis aquarumcanalibusinterrupca'pkiscommoditatisad equos turà alehdos',' tum vtendos habcbanr,cûm apudillos plusfiluarura afperitatifquecflecquàm campöruW. Scimus Telemachum patriam fuam Itbacam ob alperitatem ineptam équis vtëbdis iudicafte; amp;nbsp;prouerbio triftiftîmo iadari, equum in campum quiprouocet, iniqiiamfi-snUandià bifumete ad vincendum conditionem; quod cûm itababeatvix alia regio equitatióhi tjuifaieniiis magisidoncaquàm^al-lottlria/queacinuenifi.

uftijpmit. Sednune vc iàtis diu in conieduris5aliquis verfati fumus,ita non abs refueric Sâ il* lud obiter annotafTe,nomina eorum qui legem Saliquam tulerût j ad allegoriam potiûs s»liqua kxà quàm ad hiftoriam pertincre. Quatuor fuifle feribuntur, Wifogaftus, Bodogaftus^S^ latjt logaftus, Windogaftus. 4ba(l nobis hofpitcm notât;amp;, quia hofpitibusiapud Gei'ma^ ^an **^**^ ïios tefteTacito fummareucrentia maximi honores habentur^vox craniiitad quem«-uis hominem fîgnificandum quem hofpitalitatis officiis dignum iudicamus. Sic dicl-Wfosaßi mus,lt;5Ei3S C gafî/id eft, æquè atque lî hofpeseiTet honore profcqùendus.Wifcgaft igi4 ttyman. tut dicîtur is, qui venerandus eft ob fapientiam :25otioga)î/qui honoranduseft, quia le*-ferre,amp;imperare norit: ^alagafr/qui obequeftrem diftiplinam dignuseft venera«-tione; Winöogaft is dicetur qui ob vidoriam eft honorandus. HÖfjS cniin fapiens i mandatum Sc Lex, lt;§)al/fella equeftris. î©in/ vinco fignibcat. Notarunt igitur Veteres^ vidoriam contra hoftes non contingere, nifi Refp. lapientia, bonis legibus, amp;nbsp;equeftri dignitatecontinercturjuecitemeqiieftriordine dignum, qui non excellar amp;nbsp;fapicn* a^fnenti» vi- tia,amp;: pcritiaimpetandi. Fonsenim omnis vidoriæ contra aduerfitates tum priuatas iierufens. publicas eft fapientia : quod Plato indicauit ,dùm aut regem philolôphum efle voluit, aut philofophum regnare . E fapientia autem legiim fercndarum,imperandi-que facultas oritur. Quamobrem qui his duobus nititur fündamentis, isdignuSeft fummociuitatisordine, èquogubernatoresdeligendi, quiomnem Reip. noxam de-pellantatque vincant. Viderchiceft,quatuorvocibustetragonam reipublicæconfti-tuendæ confèruandæque formara expreflamjin qua primum fibi locum fiipientia vin-dicauit, quæ nomine fuo omnem difciplinarum orbemjuftitix acquitatifque regulam, omnia denique ciuitatis redè gubernandæ præcepta compledens firmiflimura omnium eorum columen eft, quæ adcundas aduerfitates fiue priuatas fingulorura, fiuc vniusalicuiusfamiliæ, fiue communesaut omnium aut plurimorum vincendas fupe-

Legumc0nßi- randafque fpedant. Deinde poft banc mox confequitur, baud fecus atqueriuus è fon-r««». te vtilium falutariumquc legum conftitutio; quas nemo fancier pro eo ac communis omnium ialus poftular, nifi prius in fapientiæ ftudiis multum diuque fuerit exerci-tatus. Tertio locoordinis equeftris conieruatio necefiariaefle indicator, tum quôad-uerfus hoftilcs incurfus patriam tueatur, tum quo viros dignos imperio magiftratuque, x^tiißrit er-velutcquus quidam Troianus, eftundat. Tanta autemhuius ordinisdignitas apud Francos fuit,vt ne regum quidem filij priiis regno digniiudicentur quàm ad huncfuc-rm- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quade refadum,vt vox Marfcalcus,qua peritusequi tradandi curandi-

M»rfc»lcui. que magifter notatur, proqiiouiscuiufuis offici) princmalis magiftratu vfurpetur. Eft enim JiKar equus, non JBarc / contra quàm Lazius amp;nbsp;Rhenanus icriplerunt,vt in Tri-marcifiaGallorum à nobis eft annotatum. Eodem modo vetercs Romanos,à Cimme-riis fortafie maioribus iuis accepta confuetudine loquendi, non roagiftrum tantdm equorum , fed aliarum etiam rerum gubernatorem equilbnem vocaiTe Nonius Marcellus teftatur. Quoniam porro poft Wifogaftum amp;nbsp;Bodogaftum, Salogaftus enume-racur, fie eft cogitandura, primos Salicarum legum conditores neminem dignum iu-dicafte equeftri dignitate, nifi amp;nbsp;làpientiæ præceptis clfet inftitutiis, amp;c reda iuftaque imperandifacultate polieret. lam tccradyn hanc Winnogaftusabfoluit, qui nomine fuo vidoriam contra omnia ea pollicetur, qua: faluti vel priuatx vel publicx aliquid adferre pofiunt impediraenti. Si omnis hominum vita , quamdiu huncacrem hauri-mus amp;nbsp;terræfrugibus alimur, nihil aliud quàm militia eft, non folirm contraexternos boftes omnibus netuis pugnandum,quô vidoriam confequamur j fed contra internos etiam;

1 I B E R ï ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

ctiani; amp;nbsp;id cm ranto.jnng^ quanco funcad fuperandum difficiliores. Quiigitur hunc qviaterrfatium conftituere'^non maloirtificionec obfcura ßgnificatione declara-runc,tociusReip. finem in hoeefle,vc aduerfa omnia, quibuscuni perpetuô eftdecer-tandum, vincamusjnon admodum fàrièà D^Paulifentenlia loquendiqueformula re-moti, qua dick, bonum fccertamcn certaffe, coque fibicoronam gloria: dandam à fu-premoilloöriniium boncffum certa mi null'! Btabeuta. Sed hæc.breuitcr obiter de quacqór-Jegum lacorum myfticis nominibus iudicata, quæfipcnitusamp; acevatè quàmlatèpacentem habencnotationemjexplicarctur,volumen immenfum replerent. Venini quo numerum ciuitatis perfedæ abloiuereut, qqaternario ternarium adieçe-runtjcuiusacceftione lèptcnarius cxiftit, Palladi Rerump. pra:fidi j/edicatus. Aiunc ' enim Jtosquatuor viros in'tribus pagis leges Salicas divlafle, 25obctönin / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;saïict leget

ï^óinelicimjifteft in domo legum,in domö cqueftri, in domoyiótorir. Hïc antem do-mumfapientiXjquarinquaternario priniaeuitgt; omiferunt : quoniaß eain tribusdo-mibus cnumeratis communiter cum legibus ,equcftri dignitate amp;nbsp;lidoria habitarer^ numquam ab his tribus leparanda . De Septenario numero ciuitatum adminiftrationi amp;nbsp;Mineruïclàcroquædam eriam ab Ariftotelein Politicisfuntiudicata, priüsàPytha- • goricis uiucnta, amp;: à Platone Timæo adicripta;quæ fi hue .aduocarentur,amp; nimio plus oratioc^xcrelcerct, amp;: in obicuram numerorum caliginem raperetur. Sufficit indicium dedifie', quam conucnicaircr prifeæ philofophiæ ha:c nomina fintconfidaamp; ad fèpte-narium numerum accommoda ta, qui quatuor amp;nbsp;tria compüexus firma ciuitatis omnibus numeris ablblutæ fuiidamenta componic, eaque de caufta Palladi coniècratur.

Quid,quad ne hoc quidem veterum myfteiio contenti, aliud præterea Salici addide-ruut.dicentes leges has per tres Mallos , id eft, tria conuenticula latas efie ? Jîlîal enim inâa«-conuiuium fignificat; amp;nbsp;quia Germanorum mos fuit de omnibus amp;nbsp;pacis amp;nbsp;belli ne-gotiis in conuiuiis conlulcare, quod Tacitus teftificationc fua confirmât, fadum eft vc vox ilia pro conuenticuloiudicum,amp;: inde ctiam pro tempore fine vice ponatur. Hine apud nos lt;ï2niaI/'«irü3ccraaV' ©jiinal/ pro vna, duabus, tribus vicibus dicatur. Ex hac voce Germanica Mallus dickur conuentus iuri dicundo deputatus. Cum igkur ternarium m»iim Palladio numeroaddirausnumerum,cum abfoluimusquiMufiscftabOrphiciscon-fècratust Qius hic non miretur diuiuam allegoriam Saliorum,qua vfi font ad fuam legibus maicltatem vindican'dam ? quam integram fore non putarunc. nifi Palladis amp;nbsp;JMufiirum pra;fidio muniiffent. Eant nunc vel Romani vcl Græci, amp;nbsp;Barbaros vocenc Francos j apud quos non minus dode quam in Academicis hortis optima reip. forma per numéros dclineatur. Quod verb proditum eftPharamundi ætate leges Salicas pri- s»iicet leges mum latas efle, id an ita fit,nefcio. Hoc laltem conftat,S31icas ante Saliorum nomen cognkum didas non fuiflc; amp;nbsp;idcirco non multo antea forcafle latas quam regnum ad Pharamunduin veniflec. Quæ autem leges Salicæ nunc extant, cæ milcram palfæ funt suUca leges calamicare,coquod multopofteriùs feriptæ fint quam Pharamundusad Duifbergum qua eccafietse, vfquc ab Oceano regnarct, atque idcirco lingua à prilca Francorum plurimum dege-quot;'^'^“^^*’ ' nerante.Franci enimij quia Clodouæoin Alemaniaamp; vetcre Burgund ionum lede col-locati func,ad Toringos,Saxoncs,Sucuos, Bohemos, Alamanos, Bauaros, amp;nbsp;exteras vicinas genres in fide Francorum continendaslcrmonem fuum Allemanico milcue-runt; earaquefeceruntfarragincm , quænecab Alemanis nec à Francis vetuftis intel-ligeretur. Deinde dum in Latinum fermonem leges has nelcio quis tranftulit, pluriraæ: Vocesfunt corruptæ, à genuina amp;nbsp;fcriptura amp;nbsp;pronunciationc detortæ. lam Sz illud animaduertet qui verlus Francicos à Lazio citatos leget, poëcasneleio qua vefania lin-guam ad pcregrinam Latinorum terminationem pertraherc voluilfcjnec mirum, plu-rimas evariacolluuione gentium vocesirrepfifle , dum plurimæ commigrationesnihil inregrumfinerent perraanere. Franci autem,li quialij moitalium,fcicilcs fucrc adlin-guamluam altcriusgentislermoniaccommodandam j itavtnon alij prifeum lermo-iiem feruarinc qu.ani ij qui ad inferiores Rheni Molæquc ripas manferunt, aliis Roma-naiïî,aliis Allcmaniam linguam lècutis, pro co atque quotidiana conucrlâtio poftularc videbatur. Sed iam làtis,amp; plus quàm latis de lege Salica amp;nbsp;Salicis, quorum notitia luliani tempore primum ad Romanos yenit.

LIBER

lu B » I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59

tranfiere,pluribus fuorum in Romano reliótisfolo ad repetendam depopulationem parais ; cum quibus cogrcfTus Romanis accommodus fuir, muleis Francoi um apud Car bonariam feiro peremptis, Cumque confultaretut'dcfuccefl'u, an in franciam trandrequot;^'^'“^“”'^’ deberent, Nanninus abnuir, quia non imparatos in locis fuis indiibiè fortiores iiitu-los feiebat. Quod crim Quinxinoamp;_rcliquisvii is militaribus difpiiçüifiet, Nannino Mogönciacum reuerfb, Qiiintinus cum exercitu circa Niuifium caftellum Rhenuin tranfgreffus .fecundisa fluuiocaftris cafas habiratoribus vacuas arque ingenccsvicqs dertitutos otfendii. Franci enim fimulato metu fe in remotiores ialcus recepcrant, cqn-cidibuS per extrema filuaru procuratis. Itaq. vniuerfis domibus exuftis, in quas Ixuirc fiolid»tasignaua,viôloriæcomfummacionem reponebat,nodem lollickam militesIhb armOruin oncreduxerant : ac primo diluculo Qnintino proeiij duce ingrelF lalcusjn R^m/iniâ medium fere diem implicantcs feerroribus viaruin,toto pçruagatilunt: tandem

irlgentibiis fepiis.à Iblido claufa ofTendiflent, in paludres campos qui filuis iungel'un-tur prorupêrelt; Molientibus hodium rari apparuere,qui coniundis arbonim ti un.cis veF coneidibus fuperftantes velute faftigiis turrium fagittas tormentorum ritu cdydere, inlitas herbarum venenis, vt fum mx cutis, ncque leihahbus inflida Jocis vulncr^ hand dubie mortes (cquerentur. Dchinc maiore multitudinc hollium circumfufus excrei» tusin apeita camporumyquæ libera Franci reliquerant,auidecffufuseft; aeprimiequi- , tes voraginibus immerfi permixtis hominum iumentorumque corporibus ruina inui-tern fuorum opprefli funt. Peditesetiam, quos nulla onera equorum calcaucww^ im- •..... plicati limo,ægrè explicantes grelTum ,riiF{ws fe qui paulloantè vix emeiferant iilwis trépidantes occulebant. Perturbatis ergo'ordinibus cxi'x legiones. Herachq louinia-norum tribunoacpænèomnibus qui militibus pr^erant exftindis,paueiseffugium nox

amp; latibula ftluarum præftitere. Fixe Alexander; qü.ibus egregicamp;: luculente uigenrem ’ k Romanorum cladem oculis fubiicir; qux quot legiones perdfderit cum non fit adreétu, ,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

non pauciores tribus fuifte fufpicari libet. Eo quod probabilc noti fit aducrftiscfteratii- ü moshoftes paruum exercitum flumcntranfiturumfuilfe,maxime cum Nanninusve- ’ A tusamp;prudenscopiarumdudor,quern Nannienum vocat Marcellinus,periculoiuni tranficum iudieaifet. Maxiraam itaque hanc iadiiram fuiffe coniedo,amp; Variana cladö fortaftenon minorera ,qua Francorum nomen non dubium eft quin plurimum fueric jlluftratum. Erat ca tempeftate clarus apud Romanos Arbogaftes Francos ob doniefli- ^rbogafiet cam fadione amp;nbsp;odium in Sunnonem amp;nbsp;Marcoraerem fubregulos gentiles ftios, patiix^^^”quot;^’^^^“ defertoramp;roppugnator. Is, crim Francifequenti anno rurfus prædatum in Gdrmaniam^’f’p^x^na-cxcurriftentjmonuit Cxfarem ab ipfis pœnas tantæiniuriæexigendas.nifi vniuerla fuperiore annocæfis legionibus ( Sulpicij verbis loquor) diripuerant, conteftim.ixfti-ir«. tuèrent,audoresque belli traderent, in quos violatæ pacis perfidia punirctur. Hmc igi-tur pofteacolloquiocurfimcum Marcomere amp;nbsp;Sunnoneregiis ducibus habito, impc-tratisque ex more obfidibus,ad hiemandum Terueros concefllr.Et hxc quidem Ai bo-gaftes cotragentilesfuos ciuili odio ftrennue moliebatur.quibustantum glorix.fideiq. inter Romanos eft cdnlecutus, vt Vidoreiam Maximi filiocxló,apud Valentinianiun ad fummum culmen honorum promotus,folus ferè omnium rerum domi fonsque po-tiretur; nee quicquam eftet vcl ciuilis vel militaris negorij quod non ipfius nutu guber-* naretur. Hie itaque Francorum, Alanorum, Alamanorum ,cetcrorumque qui apud Romanos ftipendia faciebant, Germanorum viribus vna amp;: legionibus nixus, maioreni in mod um Francorum irruptioncscocrcuit, vna opera adireriarios fuos virus ,amp;apud Romanos cotumqueeorum exercitum illuftrc nomen amp;nbsp;eximiam fidei virrutilque fa-mam adeptus. Idem enim Sulpiciusrefert, vitra RhenUm in Francorum fines media hieme irrui{re,amp; Bruderorum agros ripæ proximosamp; Ætiam pagum Chamauorum depopulatum efle. Fuit hoc perpetuo domefticum Germanorum virus, vt âüm ex-Germanif ternis armis frangi fuperarique nequirent, ciuilibus fuis ipforum odiis '^iiicerentur;-^quot;“^^^quot;'”^ alioquifatis viiium habituri, vt iundiscopiis totum orbem fubiugarent. Emit Marcust,,»« /reGermanoscontra Germanos,emerunt alij, vti crim ex aliis,tum ex iis qux modódixi-9“«'^' musliquet ; nihil vt mirarioporteat ,fi hodiequoque idem magno nationisdetrimen-to, Scinfigniapud exteras infirmiacontingere videmus. Arbogartum hunc infigncin virum rara railitiæ laude illuftrem, adeoq. Imraafiis viribus inuidum fuifte Orofius

iudica-

FRA^ïCTCOR^’M

indicau’t. dum eum ccrtifllmum indicem fa^it, ea quæ féliciterTheodofio fucce/Terâc Iola diuinæ ck menti r gratia iOon humanisconliliis ,non mortalium armiscontigifle: cuius veibalatius crit vt apponam. Pt'tcntia, inquit, Dei, no fiducia hominis viâorem lèmperexfinircTheodofium Arbogalles iftcpræcipuum in vtroquedocumentumeft; qui fxrtunccUiii 1 iieodufio paruit,tantisinftrudum præfidiis Maximum ipfe minimus cepit; amp;nbsp;nunc cum aducrfuscimdemTheodofium collectis Gailorum Francorumquc viribusexundauit,nixuseciam præcipuoculiu idolorum , magna tarnen facilitate luc-r jfrbagaßie cubuit. Hi’c Orofius. Atbogaftcs igitur dum forte pares aut (uperiores in Francia ferrfe amp;nbsp;non poflet.quod domiconfenui nequiuitapud Romanosconfecutus yidetur jvt nimi-rum ad futnmos honorum gradusadfpiraret,amp; ipfum orbisimperium confilio manuq. fua moderaretur, mirabili quodam fucceffu Theodofium in regio-faftigio conferuans. Maximumdeiiciens,proValentinianoimperium gerens,eundera moxregno vitaque exuens ; amp;, vt quiduis poftecerneretur,Eugenium ex fcriba faciens Impcratorem ,vt ipfe videlicet fub aliéna perfona fol us imperaretiquod fané nûc eratafrecutus,nifi Deys ipfe immanem eius poteiitiam repreftitret. Eugenio enim ad imperium euedo, Fran-, cos gentiles fuos domuic,amp;inde Alpibus aduerfus Theodofium occupafis amp;nbsp;claufisj decern Gotorum milliaoccidionedeleuit: mox ipfum Imperatorem in raanibuscom-./ïrW/wf«;» pedibusque habiturus, nifi Arbitrio quem præmiferat ,quique iam Theodofium con-cluferac, diuinoinftinâuei fuiffetadiiiméto quem venerat oppugnatum. Sed nefolins huius defedionevidoriaTheodofiocontigifle videretur ,Deus Arbogadem ventorum turbine fic obruit, vt quæ priici de Gigantibus fabulantur, in hoc reuera contigiiTe cer-namus. Rebus itaquedefperatis,obftinatusanimus, ne vel humanæ veldiuinx potep-ciæ palmam vici;oriæconccderec,fè(èipfecorporis vinculis foluit;amp; adado gladio,neab alio occideretur.fe ipfe occidic : vt non alius Arbogaftem quam ipfe Arbogaftcsfupera-re potuifle videretur. De hac portentofaTheodolij vidoria Claudianus,qucm paganu peruicaciffirnum Orofiusvocat, bos verfus inter ceterosreliquit:

O nimium àtleéte Deo, tibi militât ætherf Et ceniurati 'veniunt a.d claßica 'uenti.

Quod fi hie tantus vir, quem vt barbarum, ita animo, confilio, manu, audacia, poten-tiaque nimium Orofiusdixit, Chnftianus fuiflet, atque Ce Hdum TheodofiopræftitiG fet ; quibus laudibus, quibus virtutum præconiis cclebrareturProférant antiquiores vel Græci vel Romani quemquam omnino hue Ducem due Caefaremeui de paucis Orofij verbis non fit æquâdus. Quid defummislaudatifl'imisque ducibus dicere poflis, quod non hoc præconiorum compendio fitcomprehenfum, cuius teftificatione probe-tut niraiusfuiilein iis omnibus quæ ad res præclarèamp; fumma laude gerendas requi-runcur ? Alios animus, alios confilium,alios raanus, alios audacia, alios potentia ,alios omnia, alios horum vel duo vel tria vel plura dellituerunt : huic vni hæc omnia ab ad-uerlarioetiam nimiafuifledicuntur. Sluncitaque videmus,quales illatempcftate fue-rintFranci, qualesdederint duces Romanis, amp;nbsp;quorum vinbus fuerint inçra limite« fuos rqpreflî.

N EC illud hîcotiose autofeitantertranfeundumquod ex Sulpicioadduxi, Quin-tinum in Francorum regionem Niuifiotranfiifle, quod nuncjSupö vulgo vocamus, atque inde lècundis cafti is ad cafas vacuas venifle, Francis in proximam filuam dilapfis, quam equidem earn efie mihi perfuadeo quæ Duifbergo proxima eft, ad quam locus :èjoucvocatus,amp; filuævtrimquealis com prehen fus non Ibldm paludes quibps Romani équités implicati, fed fitum etiam refert qui delcriptus eft ab Alexandro. Legiones ergo à Francis in filua fua Duifbergenfi circa J5jouc, id eft, paluftria loca cæfas eile credo ; qua de re luculentum exiftit indicium, longe Blondum ceterosque aberrafle, qui circa ea tempora Francos in ea regionc quam nunc Franconiam vocamus, collocarunt. Ethæcquidem de Francorum rebus Tlieodofioimperantefutficiant;quibus patefadu, quid vel pro Romanis, vel contra eosgeflerint, Honorio rem Romanam gubernante, ingenticladeVandalosoppreflerunt, viginti eorum raillibus,in quibus Godegiielus rex, ferro abfumptis,amp; tota gente ad internecionem vltimam delenda; nifi Alani.quos Rcfpendial rexducebat ,in tempore fubueniftent,vt Renatus Protuturus Frigendus âpudTuronenfem cpifeopum teftatur : quod turn baud dubiè accidit,cdm Vandali

* à Stili-

i I B É R I Ï Ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ!

à Stilicone ad res turbadas euocati ex vlteriore Germania per Francorum fines in Gal-liam contenderenr. Vandali enim vitra Viftulam olim habitarunt, Burgundionibus, surgUJenet

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ^'andaltrunt

qui parsaiteraerat vandalorum, man Germanico propinquiores ; atque indc iter in Galliam per Cheribcos Sc Francorum fines inferius multoquàm fuifTet anrea ßur-gundionum tenendum iibi putarunt. Françi veto,qui (ècundæ Germaniæ fibi (polia vindicabanr, nullofibi modo permittendum iudicarunt, vt alia gens earn per limites Ibos inuaderet aut oc eu parc t. Quocirca armis fumptis, totam px’nè Vandalorum na-tionemdclcuiflcnt.nilî Àlanorum (ubfidiacelerrimcfuccLirrifTentjquibiis illud quidem efFectum, vt non otnnis gens periret, verûm hocctîici nequiuit.vt earn viam quam (ibi in Galliam dcftinarnnt, tenerent : à qua repulfi, Alamaniam Sc cognatoi um fibi Biir-gundionum terras petiuerunt, quo pereorum fines Rhenum trâfiienr. Meminit huius Vandalorum in Franciam incurlionis præter Frigeridum Procopius etiam ; (ed nimis brcuiteramp;obl-èurc, ne dicam inepte,dum moxà Mæotidc Vandales dicit in Francos irruide; quali nullæ genres mediæ fuifl'ent in tanto terrarum interuallo,quantù à Tanai ad Rhenû v(q. diuer(æ nationcs habitabant.Eodem adhuc Honorio impcrante,Franci

a , ir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r 11'11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;i’ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jti'

Romanorum Iripendia facientesvarialub diuerlis ducibusamp;: tyrannisgellerunt ,aii) m Conlhntini.alij in Conftantis filij, alij in Iouiarii,alij aliorum caftris militantes;3cqua-uisin varias partes amp;nbsp;cohortes gens eilet diftrada, polFetQic videri patria iplbrum Sâ milice Sccolono penitus exhaulla, tantum tarnen dorai adhuc virium rc(labat,Vtduin Romani variiscalibus exagitarentur, ipliTreuerorutn ciuitatein lecundooccuparint,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1-1 nbsp;nbsp;■ ri 111-1 nbsp;nbsp;nbsp;■T-' ctutta» atra-

amp; direpcam inccndcrintj ne rurlus Romanis ducibusin caledcm,belli aduerlus fran, cuoccupata, cos habere integrum efict. Stilico interim Vandalis,Alams,Alamanis,Burgundionibus amp;nbsp;ince’ij»-amp;aliis baibararum gentiumauxilüs innumeris inilruâus Francos pcllic,eo facilius, quôd infigni clade ilia quam commcmoraui, VandalosSc Alanos centra (e Franci irri-tadent ,omnest]ue iam iplórum viribus inuidcrenr. Quieti igitur tantifpcr dum Vapr dali in HdpaniangBurgiindiones in Sequanos 5c Æduüs,amp; aliæ genres in alias Roma- ciodiM^cîi-norum prouincias irruiirent, rurCus expeditione (ufeipiunt Rege Clodioduccnte,cuius erat regni (edes Duifbergi in (bperiorc Franciæ parte ; cuius aulpitiis (ccundam Ger- Francoru)» maniam dbi fubiugant. Hüne Clodium alij Clogioncm, alij Cloudiura nominanri5c Pharamundi filium faciunt; quod d de com muni conlenCu vcrnrii efie fateamur ,con-(entaneiim 1’uerir Sulpicij Alexandri (criptis, Pharamundo régnante Marcomerem Sc Sunnonem,quorum fadionc puKusfuerit Arbogallcs, Fracici regni adminilhationcm habuidé;qUü^ idcirco alius regales, alius (ubregulos,aliusduces vocauitjvt ex Frigeridi Sc Alexandri (ragmentis apud Turonenlem reliquis colligere cuiuis licebit. Glodio igitur Rheno,Mola Sc Scalde (uperatis,Cameracum v(que Sc Sommam Humen impe- cameramm ri) fines profei't, RomaniSpræfidiisvel depullis vel inlócietatemadlcitis.Erantenim in prL.ou^n^'* Thungrorum amp;nbsp;Ncruiorum Sc Trciierorum agris iam olim prxtcr veteres colo.nos t'rand. Sicambri,Franci, Germanicjue'alij cultores jquibus Romaniea.conditione loca ea ha-bitanda dedbränt.vt 5c agros colerent.Sc contra Tranirhenanos tuerentur: qui crim di-tierli cdenr genre, vno (e nomine Arborichosvocarunt ;co quod à Rx^manis harum re- i^rlorichi .^ionum'Cólendarum ius accepiircnt hatreditate perpétua ad pofteros tranfiturum. 2lrf fine €rf hæreditas cd, agrieola , à Äiuiurr conciliim vocabukim ißirfiregnum, pmnt. Quiequid itaque Romani in (ccLinda Germania agrorum Germanis colendura dedd-lent, Sc'quanttim adhuc prifciroloni tenerent, vno nomine?trf-bo?-mönuncupatum; 'ffiauiucti id cd, reghunia'gricolarum lîæreditarium : quoniam nimirum nulhs vectigalibus ob-noxium edet ; àd id dumtaxat öbligatum , vt quod hærcditario iure (burn nunc babc-rcnt,idcontr.iFrancnsRomaninominis bodes defenderent. In hoc tradu Thungri fuere hellicofifTimi, AduaticosSc Eburones Cæ(àri notos nomine fuo complcxigt;qui pöd ' abexiraiä virtute militari Brabantos fevocaiunt. Hi (bli ferc Francis egregia laude re- Srabttnd. diceruncrantifper,dum vicinia totaoccupata,faedcre (êfe (bis cognatis coniunxerunt.

tommunibiis poft viribus (ba tutaturi. Primbm icaque N

ripa à Francis (Iruäum, cuius nomine noui cognati ligni/îcantur,integra Germanorum Voce jiïim-inaocn dicendi. De hac Ai borichorum memoria Procopius audiendus qui libro belli Gotici primo hæc habet verba : Rhodanus fiquidc in mare Tyrrhenum exit, amp;nbsp;in Oceanû Rhenus immittit.Paludesprætereahifcein locis non paucæjvbi primirüs f F nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Germani

FRANCICORVM

Germani gens Barbara habitabät ; nec regni tunc primu momenti viri qui Franci nunc vocitantur. His finitimi Arborichi accolæ erant; qui cum cetera Gallia atq. item Hifpa-nia iam pridem Romanis parebant. Poft hos (intelligas Francos, quorum vicinos enu-merat ) in orientem Solem Thoringi barbari I'unt, qui Cælaris Augufti permiftii fedes has tenuere,amp; ab his Burgundiones baud procul ad Notum ventum vergen tes inhabitant. Sueui deinceps amp;nbsp;Alemani gens valida, hberi omnes,amp;r iam diu ea incolunt loca. Temporis vetoprogrelTu Vifigoti ,vi in Romanum imperium fada, Hifpanias omnes amp;nbsp;Gallias vitra Rhodanum flumen fux ditioni fubadas veétigalesqueredditastenuerer Erant autem Arborichi Romanorum tunc milites, quos fibi Germani cum obedientes facere amp;nbsp;fubditos vellent, vt qui finitimieflent,amp; priftinos vitæ mores penitus immu-taflent,corum agros afliduo popular! hoscopiis vniuerfisinuadere. Arborichi verô cum amp;nbsp;virtutem prç fe amp;nbsp;erga Romanos beneuolentiam ferrent,virosfortes co in bello fepiæftiterunt;cumquchis viminferre Germani non poflent,focictatem vtfccum falte m inirent, Sd mutua inter fe faccrent connubia, prccabantur; quas non inuiticondi-tiones Arborichi moxaccepere. Erant namque vtrique Chiiftianæ fidei feiftatores. Sic itaque vnum hi coeundo in populum ad maximam potentiam euafere. Romanorum interea milites alij, qui in Galliæ finibus erant euftodiæ gratia conftituti,cdm ncq. Romain iam redire poflent, nec ad hoftes, vt ArrianoSjConcedercj fefe cum fignis, amp;nbsp;locu infuper quern pro Romanis feruarent, Arborichis Gerraanisque prodidere, ac mores fuos continenter leruatos tranfmifere ad pofteros ; adeo vt vcl ad hanc noftram astatem eodem tenure amp;:cultu priftinos feruare ritus non dedignentur. Defcripto namque ex numero ad id ferme tempus hi demonftrantur.quo taxatiantiquitds militabant: quan-doquidem amp;: fuis produâis nuncfignisin aciem prodeunt, ac patriis vtuntur perpetuo legibus, Romanumque habitum, vt in ceterisaliis, ita amp;nbsp;in foccis nunc leruant. Hare Procopius,interpretis fere Chriftophori Perfonæ verbis ;quando Græcum exemplar apudnosnon extat ânquibuscûm Arborichos proximos Francis facit ad occidentem ea parte qua Romanam prouinciam contingebant, darum eft amp;nbsp;perfpicuu, Thungros, Aduaticos, Taxandros, Ambiuaritos, Eburones inter primes amp;nbsp;præcipuos Arborichos fuiflc; quod qui negabit,is mihi alios ortendat Francis ab occidente propinquiores. Vexatos item hos à Francis perpetuo fuifle ex luliano docui,aquoin ipfaTaxan-dria vidinarrantur. Iam amp;scaftrum Molæ impofitum àFrancis occupatum ineadem regione expugnauit ,vt cetera eodem fpedantia omittantur ; quorum quædam in iis quæ modo ex Panegyricis citaui,funtannotata,prxfertim vbi Scaldis mentio fada;quo Ioco,Callidis,pro Scaldis, in cxcufis exemplaribus habetur: amp;nbsp;quamuis eo loco Batauiæ etiam Pancgyrifta memincrit expurgatac à Francis, poftea tarnen ea regio tota in Fran-corumditionemconceflîc,multoantcquàm foedusquod Procopiusdefcribit,iceretur, vt perlpicuumfitexiisquædeCaftellis in Mofæripiscontra Francos munitis Ammia-nus prodit. Pluribus hoc mihi docendum non videtur, propterca quôd ea quæ ante ad-

duda funtjlatis demonftrant,totam Geldriam ante à Francis occupatam, quam in To-SrabUti fi»- xandriamaut ad Scaldim penetrarent. Qui igiturnunc Brabanti vocantur, præcipui on- Arbotichi fuerunt;qui non fol dm Romanoru more figna ferebant,amp; fuos in militares ordines diftribuebant ; fed fe quoque à Braua banda, vt in Gigantomachia docui, no-minarunt Brabantos, quorum hadenus pars fe Romana lingua vti fatetur. Gerte non ad Procopij tantum ætatem , fed ad hanc noftram vlque apud Brabantos confuetudo

quot;Brubaterum diuat, per claflcs ordine'sve militares omnem multitudinem delcribendi : quorufigna quotannis recenfentur,eandcm habentcum Romanoru fignisformam,eodemq. modo geftantur. Veriim vt intravrbem fignis his hadenus vtuntur,totamq. ciuitatem

militari more partiuntur;ita commodius vifum eft, vt in cxpcditionc pro fignis Romanis, Bandis vcerentur; quas vel à Germanis rnaioribus fuis, vel à Francis acceperut: tum propter gellandi commodiorem vfum ,tum quod fymboliira cfficacius reprælcntarc viderentur, vt in Gigantomachia eft oftenfum , Eximie profedo Procopij narratio veterem Brabantorum expreflît conluetudinem ;à qua quantum receftiim externorum Principum iuftu,tantum deprifca maiorum virtute diminucum. Subhocautem Ar-borichorum numero tota Leodienfis ditioamp;: vicinia fuit coprehenfa,quam donationes cpifeopis fatftx ab antiquo corpore diftraxerunt. vocarunt autem id temporis faltus eius regionis

L I B E R I 1 T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6}

region IS fîluam Carbonariain ,eoquod terra tota carbonibus conftare viderettir: per clt;«r^fl»4r;4 carbones Gagatcn due lapidem bituminofum intelligentes, hac in re Germanicam-/'^“'’-pbrafini iecuti, qua bitumen lapideum Colm/ id eft, carbones vocamus. quæ res anno- Æoun. tara non pa rum conducit ad hiftoriam illius ætatis intelligendain ,in qua inter cetera narrator,Francos à Quintino amp;nbsp;Nannino in lilua Carbonaria cæfoS; à qua clade fortaf-ds Francorum mons hadenus nomen feruat, à fontibus ferratis toto orbe nunc notifli-wis non magno inccruallo rcmotus. Hisigicur lie expneans, facile eft conicclatii, quo tempore Icedus hoc inter Arborichos, Francos amp;nbsp;Romanos milites itlum fucrit. Qaris enim dubitatquin Vandalisamp;: Alanis iuperiota Galliæinuadentibus Franci proximos limites lóllicitarint, amp;i. in tanta rerum perturbationc ad partes fuas Arborichos trahen;

di occalionem minimè neglexerint ; cum maiorem ne fperare quidem poflent. Ad ex^ tremum ergo vitæ Honorij tempus Clodius Phararaundi, vtvolunt, filiusimperium ad 'ommam vfque extendit, Arborichorum acceflioneiam redditura prorfus inuitftu. sor7mam-vf~ Cura Honorio Conftantius aliquantifpcr imperauit Placidiæ forons maritus : cui ciodio niortuo filius Valentinianus fuccelTit ; qui àTheodolio Arcadij filio Byzantij iiiit edu- . catus, amp;nbsp;validoexercitu fatlus Occidentis Imperator , viólo captoque lohannc.,qui mortuo Flonorio purpuram lumplerat, quem alioqui virum bonum Vak-ntinianus omnibus prius contumeliis vcxàtum occidit. Hoc Vaicntiniano mollem eftemina* ta tn que vitam docente , Franci res fuas egregiè confirmarunt. Mortuo interim CIot dio lucccdic Meroueus, incertum filius ne patri,an cognatuSjan alienus; à quo deinde Merouekt rc^cs diâi hint Merouingi, id eft,Meroueum generis audorem habentes. Ado Vien-nenfis perpcram Clodiiim ad tempora Gratiani amp;nbsp;Theodoflj refei t, in hoc non minus uwiorum errans, quam in eo quod primum Francorum regem ftaruerit Pharamundum . Cum -Meroueovarioeuentupugnauit AëtiusàValentinianoexercitui Gallicane præfcâus;

cuius virtute quida produnt Francos coados, cas quas in Gallia occuparant terras, de- JWtrp««» lerere; quod equidem fic intelligcndum exiftirao, vceos quidem è Gallia Belgica, at non e Germania leconda cxpulerit ; amp;nbsp;mox Hunnorum totius imperij excidium quin-gentis millibus armatorum molientium incurfione compulfum,vt Francos non folurn in Bclgicafecunda confidere permiferit, fed in Ibcietatcm etiam belli beneficiisconfi-lioque vtnlquc faluberrimo pertraxerit. lornandes prifeum hiftoricum in huius belli dclcriptione laudat ,qui à Tlieodofio iuniore ad Attilam legatus primum le dicic Tyl-1am, quem Ptolcmaius cctericjueTibiicum vocant, inde Driccam , qua voce corrupta Tvram accipiendum credo, tranfiifle ;à quo deinde loco co fuperato inquoVidicula ■ » Gotorum fortifllmus dolo Sarmataium ,quo nomineHunnos, licet non redè, vocat, occubuerit, Attilæ regiam venifle. Sed fatius efteius verbaaudire. Ingentia liquidem flumina,inquit,id eft Tyfiam Tybifiamque amp;: Driccam tranfeuntes venimus in locum ilium vbi dudum VidiculaGotorum fortiflimusSarmatarum dolo occubuit j indeque non longé ad victim in quo rex Attila morabatur, accelftmus. Vicum, inquam , ad in-ftarciLiitatisaropliflimæ,inquoligneamœniacx tabulis nitetibusfabricatareperimus, quarum compagoita Iblidum mentiebatur, vt vix ab intento poftet iundura tabulaiu comprehendi. Videres triclinia ambitu prolixiore diftenta, porcicusq. in omni décote y dilpofitas. Area Veto curds ingenti ambitu cingebatur,vt amplitudo iplâ regiam aulam oftcnderet.Hælcdes erant AttiLx régis Barbariam totam tenentis : hæccaptisciuitati-bus habitacula præponebat. Ex his Prifei verbis barbaras ledes barbare dclcribentis pcrfpicuum fit,Attilæ regiam fuifle interTyram amp;nbsp;Axiacem,circaealoca quæ vt nunc Podoliæ adfcributur,ita olim vidéturfuifte BaftarnaruGermanicæ gemis, hinc Daeis, hinc Peucinis vicinæ.Sed non iniucundum eritea ex codera feriptore dilccre quæ ad huiusnobiliflim'i régisformam moresque Ipedant.Vif, inquit,in concuftionem gemis natus in mundo,terrarum omnium metus; qui nefejo qua forte terrebat cunäa,formi- juent. dabili defe opinione vulgata : Erat namque l'uperbus inceflu , hue atque illuc circum-ferensoculos, vt elati pocentia iplb quoque motu corporis appareret ; bellorüquidem amator,lcdiplemanu temperans,confilio validiftimus,fupplicantibusexorabftis,piopi-tius in fidem femel rcceptis ; forma breuis, lato peclore, capite grandiore, minutis ocu-lis, rarus barba,canis adfpcrfus,fimo nafo, teter colore,originis luæ ligna reftituens. Ne-que hunevirum natura tantum ad magna amp;:ingemia Ilimulabar, led gladius etiam

fF 2- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Marti

lt;Ï4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRANCICORVM

Marri facer, vtPriftüsfcribït, ad oinniatentanda reddebataudaciorem. Cumpaftor, ^óquic,quidam gregis vnam buculam conipiceret claudicantem ,nec cauiEim tand vulnensinueniret, folhcitus veftigia cruoris iniéquitur -jtandemque venir ad gladium, quemdepafcensherbas bucula incautè calcaueratjeffoiTumqueprorinusad Atnlam deferr. Hoe, qiiem Prifcus defcribit, eniediuinitus fibi oblato tretus,cotiu$orbis imperium animo concipere, amp;nbsp;omnia aggredi quæ ad id opportuna arbitraretur. Incitatus Gizcrico Wandaloru regeeontra Theodoiicum Viiegothorum regem^irimüni rtx. artu vidoriam quærere,hinc Romanis vt Gothosdeferercnt,hinc Gothis vt à Romanis dilcederent fbllicitatis. Veriim Valentinianus infidias fubodoratus ,Theodoiicum ia focietate amp;nbsp;fide rctinuit, datisadeum litteiis quibus Hunnicam fraudem amp;: callida lïiachinamenta reuelaret ,incitaretque ad communem totiusorbis tyrannum oppri-mendum. Aé'tius item Gallicanis rebus præfeôtuscum Francis Sé Burgundionibusfcc-dera conditionibus Romanærei non fatis æquis percuflic ; quo contra tam immanem belluam omnia iam iam deuoraturam quauis via Sé ratione prçfidiaauxiiiaquecompa-emtra tâTet. Vcrimque igitur maximæ copiæ contraôtæ,Sé Aétio quidem Vefegoci fine Weft-goEti, Franci, Burgundiones, Alani, Saxones, aliæque non paueæ genres fiippetias fere-bant: Attilam Oltrogotri, Gepidæ, innumeraque alia diuerlarum nationum agmina fèquebantur. Dum verô iam omnia per Germaniara latè populatus Attila in Galliam cædibus omnis Sé ætatis 5é fexus promifeuis làeuiret, Sé Remos Sé multasalias vrbes in-cendiis vaftalfet, Sangibanus Alanorum rex perterritusmetu imminentium malorum Aurclianum Galliæopidum,quod præfidio (uo tenebat, Attilælè proditurum pollice-SansüMM tur. Qua de re per fidos nuncios intclleóla magnis irineribus Aerius Sé Theodoricus aEite cuius aduentum Aurelianum occupant,Sé Sangibanum, ^itiUfrede qucm fufpcdum proditionis habebant,diligenterobferuant .femperquemedium Ita-neeniiiiuit. juunt inter auxiliarium copias; ne vel fugere, vel quicquam fæuius contrafocios moliri poflet. Aerius hac re profperè gefta,hofti Aurelianum è Remorum finibus iam ducenti obuiam ire pergit, Sé ante exlpedatum in campis Catclanicis fiue Mauriciis occurrit. Perculfus Attila partim inopino Sé celerrimo hoftium aduentu, partim malo proditionis fuccefl'u.extaconlblit ;quæqiiamüisinfauftaHunniseflenc,fummi tarnen hoftiuiu ducloris moftem pollicebantur; quod Attila de Aetio intelligens, fperabat, licet infeli-citer pugnaret, poll ramen canto duce extindo,facile fefe quod moliebatur imperium Ti-Meornm confecuturum. Interea Franci ad Actium, Sé Gepidæad Attilam node non intermifla eruentifflmt quicti data,ne fuis in prœlio deelTent, properantes, per tenebras in lefe mutuô inci-derunt: vbi ex improuilocongrelTi, tanra rabieconflixerunt, vt hinc inde cæforum numerus ad nonaginta milliaexcreuerit. Videntur tarnen Franci vidoriam,licet cruentif^ CaraZflwto finiatn,obtinuifle;Sé poft etiam pi œlio Catalanico interfuifte ; quod eo firmiùs credo, ^fuertEranei. qoodapud alios fcnptum inueniam, Meioueum cum filioChildericoSé Aëtiodextru in acie cornu tenuifte. De Aureliano item non conuenit lornandi Geticorum feriptori cum Turonenfi epifcopoiquæ tarnen controuerfia inquam pattern fit tcrminanda.non admodum euro : hoc (altem de corn muni confenfu liquet, poft Remos excifos Attilain Catalani Aurelianum cogitafle,atquemde vrbis capiendæfpe deiedum in Catalanos camposIc

E^E:epifte:qua dc re perfpicuum fit,hos campos non longe ab Aureliano diftare,tamctfi Bîondus Sé.nefcio qui, alij circa Tolofam cos comminilcantur.Eft hadentts ciuitas Ca-talanenfis, vulgó dida Chatelon, cui hæc latilfima, de qua agitur.camporum planitics fubiacec •• qua? de re ipla Campania póft vocata luculentum dar indicium, non alibi Catalanos campos, qui centum leucarum longitudinem,feptuagintal3titudinem habere fcribuntur,eirequærendos. Nec illud quod Thoiilmundo poft partis mortem Aetius confuluit, vtadfuosquam citiffîmèrediret, ne à fratribus rcgnumoccuparetur, cum Tolola quadrat; qua: tantum abertvt longe remota effet,vt prafcipuafemper fuerit Ve-lolofa. fegottici regni fedes. Ammianus Marcellinus libro vicefimofeprimo louinum Parifiis egrelfinn contra Alemanns ad Catelaunos venifle Icribic, atque ibi cum hofte féliciter pugnaffe: quo cæfo fugatoque per aperta camporum iter habuifle , ac mox intelledo, regem Alcmanorum ab hailariis, quos tentona direptum milerat ,efre patibuln luffi-xum, Parifios rediifie, Quis hic non aperrècernit longe terrarum à Tolofano agro Catelaunos elfe re motos ? quis non idem de iis quæ de Auieliano,lieer diuerfis modis, natrantur.

1 I B E R ï I I.

narrantur, intclligat gt;nbsp;quibus curn Chatclon ciuitas confentiat immenfam camporum planitiem profpicienSj miror quarura rationum duâu amp;nbsp;Blondus ôâ ceteri Tolofano agro Catelaunosapplicarinc. In Campania igitur Gallia: circa Chatelon ingens illud bellicoülîimarum totius Europæ nationum proelium commilTum eft : quo,quamuis Theodoricus Weftgottorum rex cecidiftet, Attila tarnen fe viiftum fatebatut; dum plauftris (àgittariisfalutem liiorum tueretur. Cccidifte in ea pngnadicuntur non mi-nus centum odoginta millia præter nonaginta milliaquos nodurnum Gepidarum amp;nbsp;Francorum proelium exftinxerat;amp;potuiftet totus Attilæ exercitusdeleri, nifi Aetiuslanici. Gotorum amp;nbsp;Francorum pocentiam,quam Hunnisexcifisconfecuturi videbantur, fu-fpedam babuifTet ; eoque confuluiftec liberum Attilæ difcelTum è Gallia permittcn-dum,quimagnas poftdedit calamitates ; quodnumquam Thorifmundo perfuafifter, nifi fufpicionem contra fratres eins callidè excitalfet, quafi ipfo procul à finibus fuis ad externum hoftem perfequendum diftrado,illi regnum paternum occuparent: cui fi-gmento locus non eft,fi in Tolofano agro cruentiflimum hoc proelium cotnmilTum di-catur. Francis porrogeminoconHidu,altero contra Gepidas.altero contra Attilam non paruam, vt credibile,fuorum paftisiaduramj minime confultum fuiflet,Gitra Vefegoc-torum Romanorumque opera contra tot diucriarum nationum agmina Martis aleara rurfusftibire. Rediere igitur ad ea Galliæloca quæ prim um armis,deinde padionecuin Aé'tioinita fibi vindicarunt: quibus nihil raagis è votiSjnihil magis fauftum continge* re potuir.quam Aetium virura amp;nbsp;prudentiafumma,amp; ad res gerendas fingulari felicitate ab imperatore Valcntiniauo , ob ?ittilam dimiftum amp;nbsp;arfedatæ tyrannidis fufpicionem , è medio tolli : quandoquidem is folus obex cflet, ne Meroueus vlterius hi Gallia regni fui limites promoueret. Hoc itaquefublato,amp; Hunnis ad Pannoniam amp;nbsp;Italiæ finesdigrefiis,Francus Somraam tranfgrefliis,Senonas, Parifios, amp;nbsp;Aurelianos Rra«» s^»-ditionifuæadiecic. Burgundionibus interim amp;nbsp;Vefegottis fuasetiam partes in ftabi-

liendis augendhque regnisegregie obeuntibuS) adeo, vc perparum Romanis ad Lige- nos regno fuo rim amp;nbsp;Axonam fuerit relidum. Meroucomortuo fucceditfiliusChildericus, virille*^quot;quot;^^ lt;]uidem cetera benignus amp;: regiis dotibus bene ornatus ; fed ab hoc vno infamis, quöd Prancotum illuftrium feminarum pudicitiamlicentiofidstcntaret,quo dedecore Francorum nobi- iniioies., litas iiritata, magnifque odiis exardefcens in régis caput coniurat; cuius rei ab amicifli-^/J^^ mo homine Widomaro Childericus certior fatlus, clam ad Thuringorum regem con- WuiomarM fugit,relida diraidia parte aurcinummi,quem ad hocconfregerat,apud fidum fuum amicura; vt,fiquandoFranci proceres commilcrationeregij cxilij moti pacatio-les viderentur.eius indicioaccerferetur. Eiedo Childerico, Franci legis Salicæ,maio-rumque dignitatis, nefcio quo fato, prorfus obliti, Ægidium Romanæ militiæ apud ÆgiJiM Siieflionas præfedum regem falutant : qui eonfilio inftinduque Widomari, qui fè ma- Rom.àFra»-gna artutia in eius familiaritatem intimam infinuarat, non tributis modo Francos^^”*'^'*^** cneruat; led primorcsctiam aliquot occulcis calumniis circumuentos capite pleditj quibus rebus efteclum, vr exrerni régis Francos tædere cœperit,amp; præ hac crudelitate leuia qua? à Childerico perpelIifuiflent,æftimata.Huius igitur animorum conuerfionis, miflaaurci nûmi parte,clam monitus Childericus redit,amp; pulfo Ægidio in SuelÉoncs, chiidericttf procerum ai.uicoruraque ope regno potitur: Ad qucm non multo pôft BafinaèThu- inregnumri» ringia venic,rc.gis,vt fertur, vxorjnon obaliam,vc præfefcrebat,cauiram,quàm quôd ChildericLim maritofuo præftantiorcm virumcflclciret, holpitij experimétis videlicet rgt;»s«rum re-edoâa. Mirum ni z\lcibiadem,quem Agis Lacedæmoniorum rcx Athehis profugû mo fua benigne excepit, fuent iraitatus: cui amp;nbsp;virtute militari, amp;formæ præftantia,amp; flagitiorum firailitudine non male potueritcomparari.AiuntBafinamnonantèconcu-bitum admifilfe quàm faudûaiiquod Ibmnium Childericus vidiflet,èquo pollicerifibi poflctjcum le fœtum cocepturam qui ftrcnnuus vir euadercr, amp;: coniugiû claris rerum geftarum triumphis illuftrarer. Viio igitur in fomnis leone Childericus, omine prorfus Herculano Ciodoucura gignit: qui quantuseuafcrit.quamque latè per totam Galliam ciodoutiu regnum extéderic,omnium hilloriæicriptorum teftimoniisclarura.Hic enim pâtre

funébo quinto regni fui anno Syagrium Ægidij filium vicit, qui ad Alaricum regem ? Tolofam confugitjàquo minis perterrito redditus, lècuri in carcereceruicem fùbiecit. cMoueo -vi-Decimo quinto regnifuianuo Alemaniam votis Chnfto pie conceptis ingenti prœlio 0«»«lt;•-;

..... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fF 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubiugauiq

66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANCICORVM

fubiugauir«amp;quoin fide contineret, leges dédit, amp;nbsp;praefidiis validis in meditullio eins collocatis, totiusregionisimperium fibi reddidit lecurum, magna nobilitatis Alamani-T^ncont). ni parte ad Oftrogothos feruitutis pcrpetuæ metu dilapfa. Hoc ergo primu fuit Fran-or(ilt;«ra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alemania diicatuSjVtvocant,exordium,exagris deuiâorum hoftium præfidiariis

militibus forte diftributis,conftitutu. Quodenim Paulus Æmiliusde Sycam bris Francorum i'ociis impetitis ab Alemano belli cauflam duxit,id non modo nullis idoneis tc-fbbus nixum eft, fed iis etiam quæ continuata antiquitatum Francicarum lerie ex fide dignis audoribus docui,prorfus aducrfatur. Quos hrc Sycambros comminifcemur? quando illo terrarum tradudtos in quibus Alemaniæ finitimi elTent, cdm peripicuum fecerim de primæclalîis fcriptoribus,raultis ante feculis è vetulfisl'uisledibusad Gal-liæ confines com migrate, quibus fecundæ Germaniæ nomen decolonorum origine Romani tribuerunt ? Rhenanus Moenum ea tempeflate Aleraanorum amp;nbsp;Francorura in Germania limitcm ftatuir quod minimè conlêntancum iis ell quæ de Duisbcrgo li-mitanea Francorum arcc ad fines Thoringorum EpifcopusTuronenfis prodidit-nec iis item qui Thoringiam inter Francos collocant amp;nbsp;Alcmanos. Inter Francos igitur Moenum Thoringi turn temporis fucrunt ; ad quos Childericus rex, vt finitimos iam olimamp;amicos.Gonfugitfenarratutj contra quos poftea grauJlima bclla a Francorura regibusgefta funt, tantum abeit vt Clodouæi ætate Franci ad Moenum vfque habita-rint, Procopius apertiffima errorem hune tcflificationc conuincit, dum poil Francos Thoringosypoft hos iterum Burgundiones auftrum verfus,inde fuperids Sueuos amp;: Ale-à manos collocauir.Qiiamobrem à Clodouæodemum Franconiam conditam dico, amp;nbsp;à

pofteris ipfiusauâ.am;idq. tanto faciliùs ,quôd Burgundiones inde digreffi melioribus inhianccSjVacuam regionem Alemanis Sueuisquereliquilfent; quam needum fàtis auc cultam aut municam Francus, fubiugatis Alemanis, diftribuendam fuis putauit, quo perpetuum illic præfidium citra impenlàs hinc contra Alemanos , hinc contra Tho-ringos haberet. In ipfo propè vmbilico huius regionis recèns occupatæ fors agros quof-dam iis Francis adiudicauic qui ex Geltcrlandiamilitiam étant lècuti, inquibus opidu lt;5eiter0beiin «j^eStsrf-ïjetni de nomine gcntisconditumcerto nobis cd argumento, non tam nouum

efiêGeltrorum nomen quàm quidam opinati videntur. Verùm cùm in hac Alemaniæ parte pluies effent coloni ex feruatis hoftibus glebæ addiâi quàm Franci milites, non mirum eftfèrmonem Alemanicoeuafiflé propiorem, eodem ferè tempore dum ad Latinasxerminationes vocabulatum fua tum à Barbaris accepta accommodate nirun-zinguiTran- tur, taUtam exottam obfCuritatem,amp; tantam mox librariorum non intelligendum vi-

'■æ corruptelam cônfècutam,vt plurima in lege Saliqua ncc ab Alemanis nec à vetuftæ bntMucauf- Francorum linguæ'péritis intelligantur. Nec tarnen diffitendum, multas voces in de-

fuefùdiném abeo tempore abiuifTe, Sz quafdam etiam Saxonicas acceptas veteribus attulïfle obliuioricm. Videmus enim apud Francos Romanifantes non paucas cfle nec nobis nec Romanis intellcäasjquas tarnen verifimile eft à Francis vetuflis efi'edenua-jforta. tas./üjt^-violentiamelTequiuisapud nosintelligit, at Pcr/ör/w vocabulumeftita de-formatum,vt nec Latinum fit ncc Gcrmanicum.Nosdiceremus non

Mergengiba fia/mcpo prior pars compofitioni's amp;nbsp;terminationis forma Latina eftMorgengiba ad Latinam terminatibnern deduâum nbsp;nbsp;j^îojgcn—gebenlegitur apud Gregorium Turq-

quot; ' nbsp;nbsp;nbsp;nenfdm pro dono matutino,quod à dote diuerfum facit ; pro qua tarnen Lazius inter-

pretatuLin hoc vr in multis aids Francicis vocabulis aberrans.Nos quamuis rediiis ca .gt; . reddere poffimus, nolumus tarnen immornri,co quod à vcrnaculaantiquælinguæ pu-litateplurimdm declinarint,eaqdam modo indicaui rationc. Beatus Rhenanus verfus addücitè prologo in codicemEuangeliorum in Theodifeam linguam tranflatum, afferuatum Frifingæ fiueFruxini in Vindelicis: Verdm hi poft fach funt quàm Franci linguam fuam Alemanica Sueuicaque corrupiffent, multaquead Latini fermonis ri-tum accommodaffent: quod liquet mox ex titulo; in quo pro dicitur Theoài-fca, amp;nbsp;in vno verfu pro Frenfche Fre'^ifga, pro 7/?? 7zält;?, ita ad alia etiam voca-bula vocalibus in fine adiedis. Sed qui volet, hac de re Rhenanum aut Lazium confu-latjapud quos vt verfud fragmenta extant,ita nihil eft fani de lingua Francica nccdum in Alemanicam dégénéranteannotatu. Quamobrem operæ nullum pretium video,fi hie me præftitcro curiofum; id potids faciendu mihi cefco,vt quædam prifea Francoru reg urn

L 1 B E R I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7

regum’homitia examine,amp;,quoad eins corruptela turn çuo loqgiffirao,ru transfcriben-tiu incuria in fcrmone inueâa permittee,ad origines fuas reduca. De Gailó amp;nbsp;Afcarico paullo antè cóiecluras meas indicani;MallobÿUdes,quem Marcellinus rege celebrauit, nome habet à Mallo,de quo modo didû,ita vrnó alius ea voce denotetur, qnàm is qui coferuator eft amp;: falus ipfius couinij, m quo fieri (diet de rebus grauiffirais cofultationes. Mcrobandes autem dicicur qui mare conferuat. jßer enim mare eft, vnde jîJcv-bchauï»/ ficut Jßal-üeöanö: Frigeridus à ƒ^gcrttl/id eft,aliberoequitatu nomen duxit. Genebal-dus fine Gcnobaudcs Theutonicè vocabitur ^nit-bcl(aub fiuelt;^('nt-fifÖaIti/quo notatur jrntr. élegantiæ ronlèruator. lt;i5ent enim elegans dicitur, à lt;ïamp;e-cntZ quo id fignificatnr quod ad finem fuum eft dcdudum.Ad deriuationisergo rationemlt;0cntillud dicctur quod om-nibus numeris eftabfolutum. Dagobertusï©agcn-tocctt, id eft ,dignus qui ad multoru dierum fpatia vitx tempus extendat, vel isqui dignus eft qui cum iplb die comparetur: Dtigoberti quod ft Degenbertus dicatur à ;©fgcn-Ujctt, is eritqxii dignus eft omnibus vt modisfu- etytnon. mat incrementa,quod ®egciinobisvocatur. Hine gladium îDcgen vocamus, quodeius îaestn-opcresftiasFranci augereconfueuerint, A ©eg etiam,qiiod corporis amp;nbsp;animi pro-motionçm ad meliora fignificat,fitiE)egriic,idfignificans quod Latinus prxftans amp;nbsp;ma- ^©egeiit. gnificum, S^ad maioralemper contendens.vocaret. ïDegitem vtaduerbium vlurpatur cum arciculo,lt;cbcgc/id eft, infigniter amp;nbsp;multum jàquofiDegebertus dicatur, is erit qui plurimi eftæftimandus amp;nbsp;fummoloco habendus;quiafic Weit etiam capi cofueuit. Corochus,equo Crocum fecerunt,alt;iror-l)otÖ/id cft,ab elevtionis fublimitate nominari Cerochifîut videtur; nifi vox aliquam cladem,quam ignorem,cft perpeft'a. Is ergo non malè ita no-minabitur qui eledionc in altum conlcendir,amp; eledionis cauflas fempcrauget. Pha- Fh»ritmunii ramundus aWarcn-ntuiib faclum, quo verum os defignatnr. Atfi fit Faramundus pro i'er-niunb, erit qui Latinis pulcri oris decorique diceretur. Sin à Î3ai7 quo metus nota- i0ar. tur,dcriuaretiir, Var-mundus terribile os habuifte notaretur. Videtequantam fignifi-cationisdiuerfitatem vnius litterae immutatioinducat. Quid, quod Î5artaurum etiam notet’aquo fignificatu fi duceretur,nomen toruum osindicaret.ilam amp;:in vlueft©av pro Daer, quo pater vocatur,a quo paterni oris homo Var-mundus diceretur. V autem in F auc Phtrâfirevulgatiuseft quàm vtfit monendu. Ego in War-mundo acquielco, Vt alibi à me’trAditum reminifeor, amp;nbsp;id quidem tantolibcntiiis, quod nihil magis viru deceat’,quàm nulquam vllotempore os à veritatcdcclinare;qux licet omnibus fitdili-genterconleruanda,in nemine tarnen turpius,fœdius, amp;:cxlecrabilius eft mendacium quam in eo qui ceterosduduftiodirigcre debet. Hine fitvt intergenerofos nulla iniu-riamaiorcenleatur ,quam fiquis quempiam mentiri dicat;quia non muhum referat p.itriam nequis prodat,an prodat veritatem. Quicnim hanc violât,totiushumanæ fo- nece/jumt^i. cictatis violât alvlum; quo profanato, nec Deo ftius cultus, nec fuum cuique hominum iusconftarepoteft. Nobis in prouerbioeft, non pofte mendacem monftrari vt non vna fur quoquemonftretur. Quidenim vereri poteft,quid turpeindicatedcfertorverica-tis, in qua fola fidesomnis vnicum totius humanx coniumftionis vinculum , tamquam in bafilua confiftit? Cuftodienda igitur omnibus modis veritas,cum ab. aliis, turn maxim'è abeo cuius partesfunt Remp, fartam tedam feruare, Scio à Romanis Fran- v^ncu corum perfidiam accufari, amp;à Saluiano etiam epifeopo Maflilienfitraduci ; veriim id-'’“^quot;^ non tam gentis moribusamp; ingenio tribuendum cenfèo,quàm contagion! qua infedi rZwwtri-funt àLatinis; partim cum in eorum aula verfarentur frequentes, partim ciîm in llmi- ^uatur. tibusde’vicinia difeerent quam nihil eorum Romani feruandum putarent quod barba-ris poniciti fuifFent. Quam veró calumniarum amp;nbsp;periuriorum peftis in aula Imperato-’rfim latè'grah'arctur, quamuis non aliis irtfinitis cxemplis darum eftet, attamen.ex iis liqucret quæ Ammianus de infidiis Siluano apud Conftantium ftructisIcribit. Quam-obrem Romani feipfos potius quam Francos perfidix accufent, quando plurimisargu-meiitisdocerepoftcm,nihil Romanis lollemnius fuiftequam exteras nationes quauis 'ratione fallere-, idqueadeo ab ipfo lulio Cælare tam palam fadum fuifte, vtius getium à Ie violatum contra Germanos non veritus fit fuis ipfius (criptis celebrate. Sed mifta hæc fiant. Non multo certè minus Warmundi nomen moment! habet,amp; ad cuiufuis amp;nbsp;ad régis inftrudionem, quam vel Corochi Allemanorum régis, vel Degeberti. Non infitias co, Coiochi nomen generatim adnionerc,vt in omnibus iisannicamur altio-

fF 4 rcseua-

FRANCICORVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

res euadercjob quæ homines maximè idonei cenfèntur, vt prudentum hominum fiif-fragiisad magiflratum gerendumciigancur;amp;£.Degebertum omnium virtutum augendarum nominefuo moneri,quoindiesd:igoior euadat vt plurimi fiat; verum horû omnium veritas primum eft fundamentum'.quofubuerfó cetera, quamuis magnifica,col-Jabiintur. Quamobrera pro certiffimo tenemus, Pharamundum fiue Faramundum ab ore veracinoraenclaturam habere jquandoquidem feiamus amp;nbsp;duplex noftrum digamma in F facrlètranfire,amp;:optimiominis nomina Francis maximè placuifte. Quo tarnen vel morofiftîmisingeniis làtisfiat, addam amp;nbsp;alterum nomen à vocedehua-tar/tûlphi tum,quodTuroncnfisepticopus adeandem formam Latinum fecit,Faraulfum ex C^ferùm quia ÏDac non folùm veritatem fignificat, ièd omnem etiam cuftodiam,fit vt War-hulfum vel vetitatis vel euftodiæ auxiliatorem liceatinter-pretari. Prifeiilli Romani Cimmeriorum pofteriduplex w infimplexmutarunt,dum ab eo Verum in viù loquendi fèruarent, vocali prima longa in (ècundam longara mu-tata, vt noftrifaciunt Zelandi. Neque ab illis vocem ad nos venifte nominis ratio «Si peculiaris fermoni noftro vocum reciproca conuerfio demonftrat. Dum primi parères mendaciorum pacrisduètu contra veritatem irent, in pœnitentiam mox inciderunt; siAUi'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veifis litteris.vtfit töato,denotatur;inquam vt moxà veritate deferta funtcollapfi,

ira per eam confècuti ftint, vt per pœnitentiam rurfus ad veritatem rctrogradoordino diuina comilcratione via aperiretur.Sed hxc ad diuina nomina fpeâant,in quibus eoru myfteria,fi veritas nos cuftodiat,cxponcntur. Infigne profeâô Faraülfi nomen, amp;c fau-ftam votorum offerens nuncupationem ; quara non homini raodo, fed ipfi etiam nu-mini conuenientiffimè applicaris ,quod opem veriiati amp;nbsp;cuftodiæ cùm corporis tum animi vt ferat,feruentiftîmis precibusorandura. Situeigitur Faraülfuscx î©ar-ôulf, ita ex Wat-monti Fararftondus.

CMiiu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C L O D 1 V s, nifi Romanum nomen fit pro Claudius,nullam habet fignificationem:

necmirumefiet à Romanis Francum hune nomen forntû fuificjnon raagisiànèquàm Syluanum qui purpuram imperatoriam fumpfic. Mihialiafufpicio iamolim mentem occupauit,litteram primam nimirum hicperperam adiedam fuifle, non feeds atque in Clotario, Clodoueo,Chilperico,Clodomiro,amp; fimilibus, fiquæreperiantur. Quid meita vt fentiam commouerit.oftcndam. Franci vt in loquendo,ita amp;nbsp;in fenbedo bre-u i cat is perinde atque ccteri Cimmerij perquàm ftudiofi perpetuô fuerunt. Pro co igitur ciofariut id^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;integrum €ontntfeILatitarnuS liue Lotarius, id eft, Rex Lautarius,fcriplerunt

^ued cantnck CXotartUiïjè qua fucciia notatione elfedum,vt Germanies amp;nbsp;linguæ amp;nbsp;confuetudinis Lttunm. iniperiti proprium regis nomen non Lotarium , led Clotarium pronunciarint ; cdm û Latinæ formte«Conincamp;lLautarapplicate voluifientjRex Lautarius fuifietdicendum. Hoe autem poft tor læcula recens à me inuentum, de veritatis fonte, non de commen-torum coniedurarumue offieina deriuari æquo iudici non difficile fueric probate. In lautar. primis Uautat pcrlpicuam Germains habet notationem, vt exempli gratia dum dici-mus,Uatitargaut, purum putumcyie aurum intelligimus;€lautavveroquid fit,nemo explicabit. lam Uautar in propriis virorura nominibus apud Francos fuiftevel ex Iblo Agathio liquebit ; qui tarnen non minds quàm ceteri,dura regem Lautarium Clota-rium vocat ,abcrrauit. Hic enim de ducibus à Theodoberro ad Italiam diripiendatn deftinatis agens, Leutharis non femel facit mentioncm ; quem ob Italiam miferè di-fjjoliatam vexatamq. feribit in dementiam diuina vitione cecidifle. Nec obftat mihi, quod Leutharesnô Lauthates apud eum legatur,cùm amp;:apud nos abaliisUcuffiar/ab aliis Uautar/ab aids Uoutar efferri audiarnus. Sunt etiam qui Uauter/^fune qui Uutec fonentjpro dialeâorum varietate mutata amp;nbsp;feriptura amp;nbsp;pronunciatione. Eft in Franconia Lauter riuus in Salam fluens. Rhenanusquem Clotarium ahj, Luitharium appellat. Sigebertus Gemblacenfis eundem Lotharium vocat. Sed quid multis ? Nonne luceclarius eft, Lotharingiam non Clotaringiam dici ?quæ regio à Lothario nomen adeptaomneseoseï rotis manifeftiffimi condemnat, qui Clotarium vel Icribunt vel nominant. Nec fuit hæc noraenclatura apud Francos tantum ,ied pluribus antè fa:-/ euhs apud Gallos etiam lolleranis, fi T. Liuio amp;nbsp;Cæfari fides adhibendarquoium hiC Luterium Cadurciim obftinatiffimum Romani nominis hoftem celehiat jille Liita-rmra vmus vocahs mutatione dueem faciteorum Gallorum qui primi Afiamintraruc,

toM

LIBER III.'

tota Afîa amp;nbsp;Syria feddita veôlîgali, Galatiam de nomine fuo condidernnt. Num quis îgitur adhucdubitabir, Laucariura, non Clautarium dicendum regem Francorum, amp;nbsp;Jitteram C ad nomen nihil omnino pertinere’ Eadenr labes afpcrla ellHilderici no-HiUtnew. menclaturæ,quern Hcldcricura vel Hildcricum dicendum efle amp;nbsp;ratio vocis Si. lor-nandcs teftabitur.apud quern quintus Vandalorum rex Kilderich,non Çhilderich fcri-bitur,amp; pater GebenchirégisGotorumHeiderichnominatur. Necalia decaufliiinuiipirieiuni Hilperici nomine peccatum.qiiem Hilpericum,non Chilpericum idem auäor vocauit,^^'^^quot;'^“‘j* regem cum dicens Burgundionum. Sigebertus in nomine quinti Vandalorum régis r«; prorfuscum lornandeconlcnticjnec in hoc rege diflentir Procopius,nifi quod afpiratio-nem in vocis principle neglexerir. Quamobrem Si Hildebertus,non Childebertus.di-

cendus; tametfi in hoc,vt Clotario,Procopius aberratie. lornàndes cum quem Clodo- rt». ueum plerique vocant, Lodoin dixit ; niû fortafle Lodouic,quod omnino exirtimo, fit Jogendura. Caffiodoruseadem ætatcTheodoricoGothorum régi ab epiftolis Ludui-chum vocauit, litrerasadeum heri fui nomine fcribens, quibus AlemanispoftTolbia-cenfe proelium ad feprofugis veniam commifcrationemque Theodoricus impetrarei«rf««ïcA«lt; conatur. Paulius ÆmiliusanimaduercensCIodoua:um abalils,abaliis Ludouichum*^^^'*^*'* vocari, gemini nominis hanc rationem dedic, de fuóne an altcrius commento, non quæro : Clodouæum ante vocatum quam facro rcligionis Chrilhanæ fonte abluere-tur,poft LudouichinomenaccepiÖe: quod necvocis origo permittit,nec veteribus, conuenire videmus ; qui Clodouæum iuxtà poft baptifmum atque antenominarunc, minime id faduri, ft beatus Remigius nomenclaturam immutaflec, nifi ofcitanter Si fupinèidin tanto regenégligèrentquod præcipuèoportuiftet annotatumjà qua fufpi-done tam longe abelfe debent, quàm non diligentes modo, fed propè dixen’m fti-perftitiofi fuerunt in iis conqu.irendis quævcl minima tenus parte faccre viderentut adreligionis noftræ venerationem. Proférât Æmilius aliquem diuorum numero ad; lcriptum, cuius nomen ante hune Ludouicum tam darum fiierit inter Ghriftianos,vc illudmaximo régi imponendumviderctur,âbicdoeo quo ante fuiflet vocatus j Vcl fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

id non poffit, hoc faltem dicac, cur potius Ludouici quàm Clodouæi nomen Remigio arrilèrit. Profedô nugas vendidit amp;nbsp;verba dédit, dum hoc fuumeommentum ledori obiccic,magis laudandus fi hanc difficultatem perinde atque cctcri diffimulauiflet, auc cum Horano dixiftet, non elfe fas feire omnia ,quod mihi frequentiùs quàm velitn amp;cogitandum Si fatendum ;cùm infinito plura ornnibus in rebus ignoremus quàm vllaingenij visvelaflecutafit vel aflequi poflit. Conieduras nonrepudio ,(èdeasquæ ie vcri aliqult;a fimilitudine tuentur, nec audorum vel teftimoniis vel confuetudini repugnant . Cæfar Litauicum videtur nominaffequem intégré Luiteuicum diceremus;LitauicKi, qua in voce prodiphthongo ui, folam pofteriorem pofuit vocalem,quod integra com-plexione (ôni Latin! carerent.

Vt cryo prius hoc nomen quàm cetera expliccmuSj^Lutt-tJjic prima cric vocis on-go, quanotatur popuhrerugium . Wic vocaii producta, propria amp;nbsp;prima notanone xetc. locus vocandus ad quem vt tuti fimus refugere folemus. Hmc 3©ic in mari rccelfus dicitur inquonaucslê à tempeftatibus tuentur: qua de re in Danorum vico,qucm •Datif—luit vocamus, latius egi. Hinc Si parsciuitatis ad quam cuique in periculis cft confugiendum ,quæ vox Latinis vici nomen dédit. Nam amp;pagi,quipotiorerationc vici dicuntur, hac de caufla conftituti funt, vt coniundi multarum domorum inter le propinquarû habitatorcsoranc vim faciliùs, quàm fi pauci aut foliefient, propullàrcnt. Et hocquidem deWtc/nuncde alteraparte. Unit fiue Uitibc amp;Uuibm, quæ voces fineiuit. diferimine notationis in vfum veniunt,nihil aliud quàm populus eft.Uuit-totc igitur,fiue SLuiïic telt is dicctur qui populo fccuritatem præftat; cuius nominis vim Cicero his ver-bisexprefltt, lib.de officiis a’tero: Regum, populonj,nationum portus crat amp;: refugium Senatus. Bone Mcrcuri.quamrcdaviadiuinuCiceronisingeniumadeandefententia duxifti,qua maiores noftri nomine Luidouici fuccindilTimè more fuo indicarut. Quem cnimUutbc-lBt£ nuncuparut.eum optabant talceuadere,vt populo portus clfet atq. fin-gularcpræüdiûlècuntatis. AptilTimu mcherculc nomen quod regibusdctur, quorum illudprimum ftudium elTe debet, vtpopulos æquitateamp;t armisdefendant,illudque perpetuo demonftrent, nihil fibi prius elfe quàm vt populorum refugium Si bonorum

patroci-

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7® nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANCÎCOKVM

p^trocîftfiim mcritó dici poffinc, qua laude vt proximè Deo opt, max. accédant, ita baud fcio an maior queat excogitari. ßeatus Rhcnanus Wtr0 ilrennuum notare fcribir, ,qua nelcio lingua,certe non nollrati ; amp;nbsp;inde Luidewichum efle prxftantiirnnum po-. .puli, fine populi valentem : fed cum antique Francoriim linguæ ft ignarus, fruflra origines foriiniat. Ncc multo melitis Auenlinus Luidcuicum populi viam facit, a2amp;ic/ V Wc8. viam vult notari,cdm ramen pro via AllemaniWaeg, Germani Weg dicat, Confe-i. rartt^qui Volent hæc figmenta cum meainterpretatione, amp;:dcprehendent, ni tailor, quantum amp;nbsp;à Germanico iermonc,amp; à veritate diicedant. Vera itaque huius nominis feripturaeft ïï-uibc-Uitccitra afpirationem, fiucUiiit-toic/ è quo Litauicus Caeiari, alns . Ludouicus, Abbati Vrfpergenii rediflîme Ludeuicus euafir, Quiiquiscrgo hoc nomi-' ne appellatur.ad hoc contendat,vt populus ab aduerfis refugium libi ad ipfum intelli-gat patere, O fauftam nomenclaturam, amp;nbsp;verèregiam,'amp;dignam qua primus Franco-V rum.rex Chriftianus vocaretur ! Qui ergofaólum vt ClodoueusvocareturPnon ab aha c'prtfxum re quam ab imperitia eorum qui ex Clodouico vnicum.vocabulum fccerunt, cum C rT/wXJw“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;ironinf/id elf, regem notet, quern titulum nomini proprio pexponerc lole-

ticmimbm mus ^Eódem piotlus iTiodo cx Lautar, Clautarjamp;mutatadiphthongoin ô longum, iiitm viiiet Clotar exhititjctim hæc notatio C Lautar regem Lautaiium defignet: in,qua li litterae inncA^e/7, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocem denotahti punâulum poltpofitum fuifler, fortalhs in cum errorem

R«»- incidilfcnt pauciorcs, Lautar ergocitraafpirationem , quam perperam Agathiusadie-fcfibëndum,éum fignificat qui tam purus homo eft quam aurum obryzum puram habet ab omni miftionenaturam. Quern igitur purum hominem maiores noftti voca-runc?Eurh nempe qui Germanicum hominis nomen maximèintqr mortales meretur, ' jDcnfcfi nobi. idem eft quod Latinis homo, cuius nominis ratio ex duabus vocibus Jifâni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pendet;alterailleii/altera ^itl):quarum illaidem fignatquod Romanisduco.vcl ago;

vnde Mihare à vetuftis Cimmeriis a pud Latinos relief urn : hæc vim reciprocandi ha-j/ow/wc/w ^^*^9uarn per fefc quarto cafu redderec Latinus. Jlîcnfirô ergo,amp;: concise jßenfrö/ani-brtci. nomm- mâl tft lèipfum agcnsatque ducens;qua hotatione, vt breuiftima, ita latiflîmè patente lapientiæ ftudioamp; omni de officio quæftione mox exclufam videmus ignauam fait tninu firbtquot; rationetfi, Vt lîc cum Cicerone apyovAoCov philolóphorum voccmus,quam é vctere trtum. iani oiim à præftantiffimis ingeniis condemnata, quidam Chriftiani reuocarc magna impudentia moliuntur . Cernas hîc quantum in minima vocula fit momentiad hominîs'vitam veris rationibusinftruendam jquafimulac vocari nos audimus, mox in aniraum fubit,omnia quæ ad bene beateque viuendum fpeôlanc, in hominis elfe pote-ftate/quaip. integram feruaflemus, nilî prim i parentis culpa earn perdidiftemushberta-tem ,qüaad lummum felicitatis apicem acceffiis patebat, Sed hæc altiora funt amp;nbsp;plus negotij complexa quàm vt hîc lînt perfequenda, Satis efto hoc nos de Germanica hominis nomenclatura didicifte,eum verum purumque hominem elfe,qui feiplè rotuni ducit .'Hanc vim cùm labefaiftatam in homine philolophi animaduertiflent, vide-rcrlt'que ad hanc integritatem pluriraum defidcrari, quam tarnen intclligerentad ani-mi puritatem eftè neceftariam,in varias opiniones funt diftraâi,dum caullam inuefti-ganttantæ perfcôfionis amiflæ, Socrates alas nos perdidill’e fingit immodico terreno-rum mortalilque corporis amore, qui corpori nos velut carceri inclulèric ; at vnde hic primamduxeritoriginem,perfpicere nequiuit, Eo tarnen cognitionis viderur peruenif-iè, vt ad maiorcm mortahum animusfponte fua adfpirare non poffit. Solus Christys nobis aperuit qua iaéfura perdiderimus tantum libertatis, vt viribus noftris ad finceram mentis puritatem amp;: lummum bonorum peruenire nequeamus. Solus igitur Christys poft Adæ lapfum purus homo fuit, amp;nbsp;folus meritus Germanicam hominis appellationem jcctcris omnibus longiffimè ab hac integritate delaplis, Eft tarnen quodam prodire tenus in hominis poteftatc , amp;quamuis compos non fit per le vltimi finis, eft tarnen dominus aCfionum lùarum, quoad eius humana ratio perducit, Qui ergo fe perturbationibus animi non pcrmittit,fed earum irapetum virilitcr retundens, le ipfe quo reda ratio monftrat deducit, is purus homo, quoad fpontis fuæ cft,dicetur, exclufa ea finceritate quam fola diuina poteftas gratis largitur, Quamobrern qui Lau-tarius à maioribus noftris vocatuseft, ei nomen ipfum ominabatur amp;nbsp;optabat vtad hanc adfpiraret puritatem quam Teutonica hominis appcllatio defignat. Regium fane a I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomen.

LIBER III.

nomen. N am qui aîios bene reget, ei opus eft, vt priiîs feipfè quàm cetcros regat amp;nbsp;re-(fta rationc ducat: quod dum faciet, dignus erit vt ÏLautcr incnftl) vocetur, pcrinde ac-queUautergoutobryzum au rum dici confueuit. A jlîciiftô Latini Mentis nomen acce-pcrunt,quæparsanirai eft cuius foliusduólu humanæaiftionesregendæ. Hæc demum ea eft onomantia quam Magi quæfiueruticuiusvtilitas quanta lit vel exhoevnoexem-plo,tamquam ex vngue leonem , coniedes ; cernafque quàra liniftra, qüara lint præ-poftera,quàm iniqua, quam barbarie omni barbariora eorum iudiciaqui banc vocum ad natales fuos vocandarum rationem derident, contemnunr,atque conuiciis profein-dunt. Nos illorum vefaniam abominati, amp;nbsp;Mägoru veftigia fecüti, 1cmper anhitamur ad veritatem è tenebtis eruendam prifcarum vocum origines, velut Mercuriales quaf-dam manus, diligenter quo iter monftrent conliderando. Ex Lautario itaque non lecus Lotarius eualit atq. ex aula EuclioniSjOlla : cui C litterä, regem Teutonibus indicans, præmilTa Glotarium fecit.Miror cur non perinde de Lotario amp;nbsp;Clotarioatq. Ludouico amp;nbsp;Clodoueo Æmilius dilcriminis cauftas quxliuericac videojnon licuit ad baptifmum iuxta in illo ac in hoc diuerlitatis rationem vocare, quod miror apud eurri non eftecifle quo minus figmentum placerec. Fateor equidem in hac nomenclaturaexplicanda paullö me faille quàm ftomachi quorundam feront, prolixiorem; ät non prolixior ta-^ men fui quàm rei fignificatæ amp;nbsp;natura, amp;nbsp;fauftum omen, amp;nbsp;antiquitas poftularec. Ne-quccnim ea folis Francis, led vetuftilîimisetiam amp;nobiliflimisGallorum placuit in regia fobole nuncupanda, vt modo ex Cæfare amp;nbsp;Liuio hiftoricorum omniurri clarifli-mis apertum reddidi ; qua in rcluculentum eft teftinïonium non eins modo qüod hiç agojfed illiusetiam j Gallorum veterura Francorurii candem linguamfuilfe: quod obiter hîc 3nnocatum,alibi latiùs oftendam.

Hilpericus,ex quo Ghilpericuseodem errorc, hominem defignat auxiliorum diui- miftruietji-tem. l^clp/ï)llpamp;:ïgt;ulpauxilium notat, vocalis mutationem dialechorum varietate af-ferente. Nemo mortalium eft, fit licet Hippias omnium artium Sóliberalium amp;me- öiip/ chanicarum peritus,cui auxiliisnon raultis opus fit: atqui nullus eft tarn miler amp;inops cui plurafint necelTariaadiumenta quàm regi:quoniam non fibi löli,led omnibus fub-ditis plus quàm paterna diligentia debet prouidere , ac procurare quæ iplbrum laluti polfinr connenire. Fauftum igitur amp;nbsp;hoc nomen, perpetuum ipfi qui co nuncupatur documentum,auxilia vndique,quæ muneri luo vel publico vel priuato conducere quo-uis modo putabit,comparanda.

Hildebertus verb, è quo Ghildebertu fadum videmus,idem eft ac fi dicas, dignum Hiidtitrti »t ftrennuis amp;nbsp;infignibus viris. ^tlt fiue l^rit eum notat qui rebus egregiè geftis cxcellit, quem Heroem licet vocare. Tales autera focios habere, fi quem decec,in primis decec jjejt, regem; quo ipforum opera amp;nbsp;in pace amp;nbsp;in bello féliciter ad publicam fuorum lalutcm vti pofiit. Magnus ille rex tot fibi Sopyros exoptabat, quoc ingens malum punicum granacontinerec. Quifc Hildebertum vocari audit, hocfibi putetà nominisaudori-bus dici, vt fe dignum praeftet eorum amicitia amp;nbsp;conuidu, qui ceteris mortalibus exi-mia laude prxftant;quod non fict, nifi amp;nbsp;ipfe virtutesomnes diligenter colac,amp; virtute præditos beneficiisamp;r honoribus extollat.

Glodomirinomenclaturafimiliter ex Lodomiro, maleipfius C litteræ notationem cMemrió-intelligentium culpa confida.redeamp;origini fuæaccommodatèîLuibc-tneErfcriberetur: quando iuxta eandem vocum corrumpendarum formulam ex Luideuico faduseft Lou- datura. douicus. Quodfi ita eft,Onomantoplt;TEUseum quem ficnominabat,cupiebattam fclici fuccelfu populo præefle, vt eum perpetub augerec vel multa lobole, vel noua; gentis acceffione, vel magna rerum copia. jHîccr cnim apud nos, plus, fignificat; amp;:,amplius fa- fiàttt. cio; fiue, augeo : cuius diphthongo fiue gemino litteræ tempori Allemaniaddunt ad-fpirationem,quô magismorefuofpirent, quàm apte, ipfi viderint. ^uibe-mccricaque populi promotor diceturóó gentis ampliator: cuius fignificationis votum amp;nbsp;omen tam late fefedirtendit,quàm multismodis populus capitaugmentum . Luidemeerum alij LuiJemeeriu Lodomirum,alij Luitomarura, alii Litomarum vocanc ; quo nomine Sunonis filium produnc,amp;: item Bulgarorum Arnulpnoimperante regem . Ex Jlßfcretiam Richome- tomarm aut rem apud Marcellinum Icgimus,quorcgni ampliatordefignatur: qua voce Latini nionis imperiti Auguftum polTent interpretari, dumdicunt it»CTmccvbct bejS ricgjs pro^XX«,

Augu-

71 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANCICORVM

Marcomirui. Augufto. Ab cadcm vocula jl^ccr fit Marcomirus,TeuronicèdicendusJlâarf-inecr/pro finium ampliatore ; eoquod Jfôarc inter alialimitemfignet, vtin Marca Tarndana, Anconitana, aliifque. Nulla profedo nomina Francorum votis prdcifque indituris inucniasquam hæc tria conuenientiora : proptcrea quod «Si popu]i,amp;rcgni,amp; finium

ampli.icin,amp;r perpetuus audios ad eum proprié fpedat qui fc Francum.idcft, late pal-mires i'uos exteudentem profiterur. Minime itaqueaudiendus Beatus Rlicnanus,qui jî'îcr pio tîJaù'c/quo p.-rfedlus opidorum amp;nbsp;vicorum notatur, politum leriHit.idque facit in cxplicando nomine Merouei; quern cum Merwichum Germanicè vuk vocari, amp;nbsp;alibi Wirïj llrennuum nefcio qua de lingua, interpreretur , praetedum llrcnnuum redd ret, compolkioneapud Teutonos non latis recepta . JUcev amp;nbsp;jDcr diucriam ha-bent amp;nbsp;pronuntiationcm amp;nbsp;dgnificationcra; licet hoc ab illo deriuetur. Jiîkc enini per e longnm,eo Ibno quo halanc ouesdnm êAH_;^av à Græcis dicuntur prolatum , mare Ij-gnificar, lacum, ftagnum; vt dum dicimusï^rtrlcin-nrfr/3l.fiöni incr/pro Harlemico amp;: Leydenli ftagno hue lacu: Antuerpiæ J13cr viens ell,quo vix vilain vrbe vcl amplior, vcl ædifâciorum magnificentiai’plcndidior.exco nomen fortitus,quód pati ura memo-ria ftagnum effet pafeuis paluftnbus adiaccns;à quo canalis ingcnsrcliquuseft plurima-rum nauiLira capax , totus longiflima latiflimaque teftudinc üctcóhisamp; filice con-ftrarus, vt fupcr co dccuriionum equefttiurn (’peélacula nonnumquam exhibeantur. Ex hac voce Jtkr laic dicetur maris refugium , quod nomen illi aptiflîtnè dandum qui vcl inhgncm portum cuftodialua tutum leruat,vel qui in mar: vice portus eft: eo quod à pi rat IS nautas vedloreiquc lecuros reddat. Quod li à ft) err/quod augeo eft, denues, contra loquendi confuctudinem compolitio het; quæ pollulat vt quod adiediuum Grainmaticivocant, fubftanciuo,amp;: quod regitur, ei quod regit, præponatur :quæ con-ftrudionis ratio compofitionem noftratibus reddit elegantioicm ; quamquam non iguoro in qinbufdam fuiffe ncglcdarn vitio, quoad eius heri poteft, in fabritandis amp;: in transferendis vocibuseuitando. Hacigitur rationc Merouicus isefletad quern cma-ris pcriculis tutum refugium paterct : quæ interpretatio rede habebit, ii Clodijrilius hoc nominefueritnuncupatus,(See Merouito Mtroueus,non aliterquam eLudcuico

Clodoueus exftitcrit. Veium hadenus arcis rcliquiæapud Dordracuin lpedantur,cui nomen '^Tijuisi ban JfâcrüJe/id eft doniiis Merouei : qua de re non diihmilis verrconic-dura,hre Meroucum vel natum,vcl domum cxftiuxHle. Compohta autem didio eft Jîîcrbjccx Jlkr amp;nbsp;ï?oub3C/per concifionera nobis in conglutinaudisdecurtandiique vo-cibus frequentem . ïJobJ vel l^abJ amp;nbsp;ïgt;aubJC idem eft nobis quod, teneo , Latinis;àqua vetufta Gimmeriorum voccipftnn habcohabent Romani, duplici digamma, quoca-rent, ih B mutato. Jl)fc-ï)oub)citaquc, amp;:ablorptafyllaba Jßer-toe/ dicetur is qui mare tenet ; à quo nomine rediftimè ad meramorpholim Latinam dicetur Meroucus qui longé latcquc per mare dominatur ; quæ appcllaiio Francis per Oceanum amp;nbsp;medircr-raneum mare omnia fibi tamquam infuo dominio inuenta vindicantibus non potuic

ni- non mirximéplacere. Hincalueo per quem Walis amp;nbsp;Mola iundi fimul fluunt,^il)crbJC quia Mcroueus in eum flumen deduxiftet quod olim prids in Scal-lu iuTtii fi. dim quam in Occanum cuolutum fuifle in Aduaticis indicaui, vcl quod in co praci-

mttifluunt. puam nauium ftationem poft Batauiam totam occupatam Franci habcrent, non ad aliud comparatarum quam vt maris imperio potirentur. Quamobrem Merweus hie linuSjin quem Vahalisvna cum Mofa poftea magnum aquarum pclagus, hominum opera fine vialiquainundationis,aggcrum obftacula rumpentis.cuolueiecœperiit;nomen hoc fuum non à Meroueo tantum , fed à leipfo ctiam habere mcrctur : co quod ipfius claflibus mare maxime tcnerctur in Francorum potcllatc. Non contemnendum Flercule Merouei, monumentum turn in hac fiuminis parte turn in domo perdurât-quæ licet ingenti diluuio auorum memoria feré fit funditus erafa , tantum tarnen rcli-quiarura vndis adhtic extans habet, vt veturtum nomen hadenus potuerit tueri ; ex quoefficirur, vt non Mcrouicum huncregem, vt Rhenanus voluit,fed Meroucum ex Jßcr-fiaubjr'fiue Jöcr fiottoe (vtrumque cnimvfitatum) nominatu fuiftc fufpicer;tam-ctfi lion ignórem, Mèrouieum quoque dici potuiffe : qua voce maris refugium nota-retur . Sed hac in re vetuftum ipfius domus Merwæ fequor monumentum , pro eo ac fieri in antiquitatibus ihueftigandis oportet. Videanc igitur hie rutfus ij qui aliorum opinione

LIBER 11 I, _________ 75

opiniotte anticipati in Franconia huius régis tempore Francorum res floruiflc obftinate allerunt, quaöi. non conuenientia dicancapertiffimae vetuftatisobferuationi. Supre-miis Franciæ limes id ætatis Duisbergi ad fines Thuringdrum fuiR, vt partim ex Epifco-po Tiironenfi de Clodij regia Cede ioquente,partim de exercitu ad Maguntiacum Ale-jnanisj nonFfancis, oppofitocolligas. Sigebertus hunc ipfum Clodium aitterminos fijos ita ampliafi’c J VC Duisbergum Duringorum opidum primus Francorum oecupa-ric: quodfi veruraeil, in promptueft viderequam immaniinteruallo à veritatislimite aberrarint qui id ætatis Francos in Franconia collocarunt. Video tarnen hoc loco obiici mihi pofle, ab iis præfertim qui peruicaci ignorantiæ patrocinioperquam diligenterin-cumbunt, qu^oGermanicarum originum examen vcl derideatur vel pcrpetuo cxilio damnctur, hoc nomen pro mari Teutonicum à primis natalibus non efle, verùm à Latino fonte deriuatum. Contra horum prarpoftera indicia in vnico atquealtero âxiomate omnccolloco defenfionisfirmamentum; quod nifi mihi poftulanticoncç^ dancmon magis mea refert quid obgannilt,quàm fi diei lumen à Sole negenc tamqua ex caufia profiçilçi. Si qua vox duabus pluribuhic linguis eft communis, eins origo pri- vccum ert^‘ jmogeniaadeam pertinetin quavera eins ratio inuenitnr. Vbi porrode vera ratione non liquet,ad analogiam fabricæ tranfenndum; quæ fi cuipiam lermoni ita fir peculia- ßtiädi rati», ris, præcipua,amp;fua,vtin alteronon reperiatur jtumei vocis prima canfla vindicanda. Proprium aurcm linguæ noftra: eft, voces plurimas retro vel pronuntiatas vel Iedas id notare quod maximè facit adnotitiam eius quod prorib litterarum ordine fignificaba-tnr;quod velcontrarium eft vel neceftarioconfequens prions. lam amp;nbsp;illud noftratibus frequens,eiufdem nominis plurcscanftas aptè conucnienterque reddi, quæ omnia in Hermathena latiiis expono. Jîîcr icaque,vt minimum, geminam habet,ncdicam plu-res, notationis invernaculo noftrofermone rationem, alteram potiorem amp;, à fine, al- cimhi^m, teram àreifignificatænatura petitam. Humidorum.vt àpofterioriexordiar,proprium ïBrc. eft faeillimè terminos fufciperealienos,fuosminime tenerefixos. Nuncßamid fignifi-eat cuiusconnerfio j!ßar notâtcontrarium,formulalinguæ noftræpeculiari. ûatnenim àRamvocali curta pronuntiato defeendit, tempus lùum producens: fiai« rurfusàtsom. ßoin/cui contrarium gt;îoj/de quibus hîc nihil vlteriùs, ne altiùsin Hermathenæ fa-çrarium penetremus. î5am itaque vocali longa datum,id fignificat quod Latinus dice-let , rem quampîam intra fines fuoscontineo, amp;: certis terminis circumlcribo , extra quos egredi non poflit. Hine Gain/ vt nomen vfurpatum, inftrumentum quoduis notât, quo quippiam ad iuftos fuos fines extendituramp;sterminatur. Contrariæ fignifica-tionis eft jBar/rem nullocerto fine concludens ; quod non foliim vt verbum venit in vfumy led vt aduerbium ctiam, amp;nbsp;id quidem frequentiflïmc,in omni fermone id figni-ficans quod,Sed, Latinorum. Hmcadagium apudnoSjWrijSccnmarbpjdicifoletde iisquæ quia non hint omnibus numeris explicata, aliquod, vt fic dicam , fed,requi-runt. Exemph gratia : Si quis dicat, Hie diues eft; turn alter fubiiciat,Adiice,fed; qua Vocula iuxta phrafim nortram adieda adeo nihil terminatur, vt etiam illud quod di-dum erat abfoluto fuo fine priuetur. Neque enim intelligi poteft intégras amp;nbsp;verasdiui-tias habere de quo fic loquimur, fed quid obftet quo minds ablblute diues dici queat, relinquiturincei tum. Diues eft, led iurto diues cuafit: Diues eft,led ex foenore: Diues eft,led auarus: Diues,fed prodigus: Diues,fedfilcoobnoxius. Quid multis? Nihil cer-ticonclufitqui, led,vel Jiâavnoftrasadiccit, amp;priusdidum neadterminum perue-niat remoratur. Hinc Jtîojrm eum dicimus qui cuiufpiara dido vel fado non eft con- jinoireiv tentus, tamquam eo quod perfedura non eft aut non bene determinatum. Vnde JUouHo;rn eft murmurare,quod an nortras fit an Latinum, reda ratio Sc analogia indi-cabic. lam J5)ar famâ ^^rumorem notât: quoniam fama nihil fit incertius, nihil minus fuis finibus inclufum,vt poctaLatinuselcgantifiiraisfuis verfibusexpreflitjde Græco illis quidem fonte dudis,fed aptids vfurpatis. Quod fi ipfi/Dar præponas voculam Gou/ quo imperfedum notatur, vt fit Gou—luar/ famaea notabitur quæ neque audorcm certum, nequequicquam ablblutæ notitiæ gignit ; aqua didione Rumor Latinorum.

Si ncgentjConuenientius etymon proférant. Nunc ad id quo tendebat oratio. Quid rogo maris naturæ magis conuenit quam certo fuo termino non teneri, edm Sc humi-dura corpus fic Sc pcrpetuo hucilluc velLunæ motu vçl ventorum impctu rapiatur, g G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nihil

74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îfRANCICORVM

nihil fuum Habens in quo acquiefcat? Hine igitur jlKar amp;nbsp;J®er pro mari vel m aio re vel minore, à quo rurfusüBarfim fine jfBerflm loca mari vel ftagnis obnoxia. Et hæc vnafic ratio ob quamJSßer fuam habeaefignificationem. Alteram à fine nominis fabricator petiuit. Cdm enim à J©ar fiat iBtcr pro eo quod plus Latini dicuntj quia quod plus eft amp;alteri finem demit, ncccertum fibi ponit ; placuit JlScrcuiuis magno ftagnoapplica-rc; quô fauftum omen Sgt;^ felix rerum iucceflus ipfo nomine denotaretur. Cum enim ftagnum jßer vocamus, orare videmur nature parentéj vt per aquas rem noftram pro-fperet atque reddat auchorem,quo (emper plus quam habemusconiequamur. Vt marc, fi fæuiatjCrudeliilimum eft elementum;ita,fi rebus noftris faueat,nihil eft quod eas ma'gis au'gere poffir. Pari ratione 15en ftagnum amp;nbsp;palus vocatur, quô videlicet ipfa no-menclatura aquas rogemus, vt omniselegantiæ amp;nbsp;venuftatisfontem nobis aperianc, hine'eampos irrigando, hinc piftesalendo , hinc naues varia merce plenasaduehendo; amp;, vtlemel dicara , vndique ea fubminiftrando quæ regiones reddant amocniores. Nulla numinamagis colunturamp;reucrentiûshabenturquàmca quæ dum irata funt maxime fieuiunt, plurimumquepofTuntdamni mortalibus adferre. Quamobrem mare non Colum vtplurimasadferat commoditates,fcd ne vim quoquefuamexafperatum nobis intenter faufta nomenclatura indigetamiis. Ite nunc ô Latini,rationes rnelio-res adfertcob quas magna aquarum fpatia maria vocentur : quas fi dedcritis, vitro hcr-bam in hoc campo porrigemus. Quod enim quidam mareab amarodcnuât,ineptum eft. Facitaefle,vt idem fitfalfum amp;amarum;an non ita amarum potids à mari, quam hocabillo nomen fumpfiflediceretur? Quid quod ne amari quidem nomen cauifam Habet apud Romanos, nifieam à prifeisCimbris,à quibuslinguam fuam acceperunt, pcreredignenturiapud quos Stf-mecr idem eft acfi quis dicat, Apage , non plus huius. Digamma demptum Afacit,ad priuationem notandam vfurpatum Latinis: Vnde A-marum illud eritquod tarn triftem guftum offert, vt plus eiushabere nihil defidere-mus. Verdm neamarefcat noftra oratio, dum plus lacis de maridi(putamus,docemûC-que Latinos vocabula nobis, minime nos ipfisdebere; reuertamur eôvndefumusab iniquis fermonis noftri æftimatoribus depullî. Opinor ex lus fat fuperque liquere, vix vllam potuifTe nomenclaturam aptiorem maritimo régi dari quàm earn qua maris iplî imperium nominis aucloramp; optaretamp;: ominaretur. A beat igitur Vrfpergenfis Abbas, amp;nbsp;alios quærat quibus probare nitatur Meroueum didum effe jdicr-tocamp;e/id eft, marH numpecus ; quia mater eum ex monftromarino conccpiffet. Infignem fcilicet inter-pretationem, amp;nbsp;nomen rege dignum,fi in Phocarum regno feeptrum teneret. Hoc eft, fi Mercurio placet, hiftoiiam feribere, de vocibusnimirum perperam intelledis fabulas ne aniculaium quidem auribus dignascomminifci;quamquam haud infciuslüm, fériptum inueniri, Merlinum etiam Anglorum vatem non ex hominc, fed ex nefeio quo fpedro genitum elfe ; quod non magis credo quàm Herculem louis • Romulum Martis,alios aliorum fine Deorum fiuc Dæmonumfatu procreatos.Verdm quiaàClo-domifo ad Meroueum occafione jfâcer amp;nbsp;Jfôer venimus,amp; prids quæfitum eft de Clodij nomine, ad id iam reuertamur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Claudius fiue Clodiusapud Latinos tam facilem adoriginem fuam monftratac-ceffum, vt ad earn vel claudicando promptum fit peruenire. At fi vox Germanica fie dicenda,quodequidem magisconfonum ducoveritati, vixambigcndum,quin idem fit perpeffa quod Clodoueus, Clotarius, Clodomirus amp;nbsp;ceteræ id genus regum no-menclaturæ;amp;: lanè non longe abfum ab ea Cufpicione, vt ex Ludouico amp;: Clodoucum amp;nbsp;Clodium exftitiffe eredam : quod fi concedatur, nihil amplius ad eius interpretatio-nem adferendum. Sidonius Apollinaris in Panegyricoad Maioranum Clotonemvo-

cauit J non fècus atque Græci Clotaiium pro Lotanofcnpfcrunt:

Posi tempore paruo Pugnafiü par it er Francis, qua Clo to patentes Atrebatum terras peruaferat.

ckdtiu cb‘ Quocirca non abfurdum fuerit, fi dicatur Cloto prolt;iror.mcUot; ira vtdc vulgatalo* ^X^oiiinc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conCuctudine Hot pro Lotario vocetur.

iox. Quemadmodum porio Clodoueus pro Luideuico in libiosamp; ora hominum venir, ita Clotildispro Luithildis fere fcriptum videraus j cum ramen non ahter hie littera C reginara

L 1 ß E R I I r.

C reginam atqueillicrègem defign^t; Nobis frequens feminaruni nomen, licet bre-oitatiscaufla mödó priorem modo pofteriorem eius parcera omittamus) aliquando aliquando dicentes, qood rurl'us in5^il/non fine vitio, tranfit. 5Lutt-ï)Itti vel 3Lttrbe-l)ilbc/èquo Latinis Luithildisjca vocatur quçin populo fic excellitjVt dici merea-* turhcroina.^ilt enim herosefi, vti modödiólum. EpilcopusTuronenfisamp;Ado Vien-ïji». nenfisGbrotildem vocantccu Bot ïltlt dicta fuifict qua voce cohortium beroina vo-carctur,venimcredofermonis GermaniciimperitianomencorruptumjquiaLuithil-' dis vfiratum haétenus nobis nomen eft feminarum, tum quiaTritenhemiusex Huni-bkldo,'Sc SigébercusGemblaccnfis Clotildem, non Crotildem , nominarint. Ex eax dem vocula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliud nomen in mulieribus nobis non infrequens, MaechthildiSj

quo fabulofa poe ca rum Diana merito vocaretur. jSfôactljt virginem fignificat; vnde^^^®”jj^ Maeghthildim virginum heroinam dicemus,cuiusvocabuli vim quilatidsfibiobocu-los politam volet, hos Virgilij verhis in memoriam reuocet:

Re^tr/a ad templum fo'Tma puleerrtma Dido

Ifjceßit, magna iutienum flipante caterua-, quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

^^ald in Eurotx ripi-i, aut per iuga Cynthi Exercet Diana choros, quam mille fecutæ

Hinc atque hinc glomerantur Oreades t illa pharetram Eert httmero, gradienpp deas fupereminet omnes.

Hocnominefuit mulierquam Biondus,perperam Matildem vocans,omnium eatuöl Pentißeitim quævllis vmquam lèculis Horuerunt, gloriofilfimam facit; dc cuius donatione maxima parseius quod D. Petri patrimonium vocatur,Pontificum ditioniaccefiic. Maechtildisniii donarit. autem nomen eo lubcntiüs interpretor, quod mater mea, nee forma nee ingenio,dum viueret, vulgari co fuerita Coremannis parentibus fuis nuncupata. Ab eadem vocula ï^tlt fit Brunoghildis, in quo 25jun fufeum , lt;©g oculum fignat ; ita vt hoe nomine he- BrtmichUdit roinadenoteturexcellentiflïmacarumquibus oculi lünt (ubnigri, qui color apud flrates in oculisplurimum laudatur. Ex Brunoghildis Germanici fermonis impentia lt;ng, Brunichildera apud Turonenfem fecit, qui hoe nomine filiam régis Gotorum exHi-1'pania à Sigeberto Francorum rege in matrimonium vocatam célébrât, mulierem il-lam quidem formæanimique dotibus infignem-, fed omnium carum quæ vmquam vi-xerunt crudeliffimam , adeó vt dccem reges per diucrfas artes amp;nbsp;machinamenta ncci Bfunkhndit dedifie fcribatur. Cherebertus item, vt Paulus Æmilius eum vocat, Lotarij filius, non aliter quam Clotilidis, nomen habet deprauatum; quem Turonenfis Charibertum longkis aberrans vocauit. Tritenhemius in annalium compendio Heribertum hunc ntrbertiu nominal; fed nee fic quidem prorfus emendate, cüm Herbertus fit vocandusjquæno- oUds chtre^ racnclatura noftratibus cft lacis frequens,ei conuenienscui optamus vt dignum fè præ- ^ch^ibertM Het totius vel communitatis vel cxcrcicus præfeétura, quod^^cr-toert fignat. Vide quot atiàs H»iber errores hoe vnicum Cappa Regum reginarum'ue nominibus honoris caufTa præpofi-tum inuexcrit, quos numquam animaduerfos haólenusfuifTe eo minus miror, quod paucifTimi inter antiquitatum ftudiofós reperiantur qui vel Francorum fermonis fint periti, vel veras norninum origines fibi examinandasarbicrenturjquæ tarnen diligenter cxcufla: eximiam maiorumfapientiam luculentisindiciisoflendunt,amp; plus frequenter paucilfimis litteris amp;nbsp;duabus fyllabis,quam muleis paginis prolixi Græcorum amp;: Lati-norum fèrmonesintelligentibus exponunt.Cetcrüm licet ea quædehac peruerfà no-minum Sc fcriptura amp;i. pronuntiationc primus in lucem erui fatis probatum iri æquis iudicibusexiltimem , quo ramen omnia magis aduerfus pertinaccs nouæ inuentionis contemptorcs,quos plurimos effefcio, muniantutj addam Sc aliud non obfcurum er-roris argumentum . loannes Auentinus, cuius diligentiam fingularem maiorem in modum amplector Sc exofculor,in annalium fuorum exordfo Germanicas hominum nomcnclaturas ad veros fuos fontes reduólurus, in iis primorum ordinem elemento-rum fèqucndo, in littera L Clodouei nomen , quamuismalè interpretetur, antiquo tarnen more ita fcribit,vtafpiratio præponatur ad hunc modum , H Ludouicus; Clo-dio item candem præpofuit, vt fiat,H Luidius: quod quaratione faótum fit,non adie-citjficut nee illud agnouit, cur pro Hilperico, Hildeberto,Lotario, Ludouico; Chilpe-ricus, Childebertus, Clotarius, Clodoueus diceretur. Nositaque bonam eius fidem in

gG z

7(5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRÀNCICORVM

hac feribendi formula,quam ex vetuftifiimis tabulis défum pfit,laudantes, caulTam eut alpiratio nominibus hispræfigerctur,explicemus. l^eerjmonofyllabicôselatum,domi-tóum noftratibus fignificat, nomen honoris caulTain magifiratibus aliisve reuerentia dignisappellandispræmitti Gonluetum. HLudouicus igitur nihil aliud eft quam Ijcf®

ptumvidetnus. Hincmodôamp;illudinlucem venit,curTuioncnüs epifcopus Ludo-uiciprimi nomenelaturælitteram certiam C cum adfpiratione præfigac, vt fiatChlo' • douciis;ôi praLautarioChlotariuSjCÙm eonotatuinabantiquis fueric lt;Conôicôcev3tu«

ietufc/ ôô 4Louin£Ï)C£v îLautar*

j.Qjjamquam verô làtis diu multumquein hac vocum rorredione Se intcrpretationc vci (ati lunius, committere tamen non poffum, quin Fortunati verfus aliquot addam-quibusquod modo dixicernetur obfcruari confueuifle ;quos,vthabencinantiqui(ri-mocxcmplariàThcodoro Pulmannodlligetiffimoveterura hbrorum fcrutacoremihi oftenfo, adlcribam:

R(gt;: bo fil rate plactns, âeew altum, ejr^Kobilegernrenj

In (juo tot precerum culmina culmen habent: uxilium patrie, H/es amp;nbsp;tutamen in armist Fida tu is -cirtus, tndttus atque vigor :

Chilperiche potens, ß interpres barbants exflet, Cadiutorfortis hoc (juoo[ne nomen habes.

Non fuit in van um ßcte vocitare parentes : Prtef ’agum hoc to-tum laudis, (ß“ omen erat, lam tune indiciumprabebant tempora nato, Di£ta priera tamen dona fecutaprobant.

Item in Epitapliioiupcricpulcrum Chlodoberti:

Hoc igitur tumulo recubans H Lodobertus habeturj

,^i tria lußragerens raptits ab orbe fuit.

Heproauo venions HLodoueo celf 'apropago, H Lutharÿf^ nepos, Hilpericitfgentts.

In hisvideas Hilpcrici nomen ab fiue iMp deriuari,quo auxiliurn notatur, amp;ra' inen C præfigi : præterea Lodobertum dicijamp; modö H Lodobertum, modo C h Lo-dobertum fcribi. Item H Lodoueum,amp;: H Luthariumj pro Lodouico amp;nbsp;Lutario poni: in quibus quis non cernit verum elTe id quod à me de his litteris explicatur ? Hanc no-minum corredioné fi in lingua vel Græca vel Latina inuenifiem , multorum laudibus cumularer: nuncquia in Germanica hanc poluioperam ,abiniquis cenforibus ridicu-lus habebor. Quanti, bone Mercuri, eorum fit diligentia qui in poëtarum fabulis vcl vnicum nomen cmendant J quod fi idem in vera hiiloria, amp;nbsp;ea quidem maximarum leriim abilluftrifiîmisregibusgeftarum præftem, num induftria meaimparem mino-re'mue laudem merctur ? Sed railfis amp;nbsp;contemptis obgrunnientium iudiciis,quibus, fî

naturam iplbrum lequerer, oppederem potius quam refponderem, ad id quod agimus s^eberttety- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eftinter Francorum reges Sigebertiquoque nomen , quod fi Latinèred-

sicambrivn- das, viäoriadignumdiccs. HincSicambrorum nomen, quos ^igtampcrjSdiceretGcr-

ƒ« nomenha- manus, Latinus viótoriam pugnandoobtinentes. Veilem Allemanus mihi caufiam af-■ fignaret ob quam vidoriam fignificet, atq. earn meliorem quam in vernaculo no-ftro fermone quiuis, quantumuis lippus, peruidere queat. ^cg/ dum vt nomen vfurpa-tur,quietum amp;nbsp;omnibus æquabili morum temperatura lubmiflum notat; dum vt verbum, idem eft quodquempiam talemreddovt quietam tranquillamq. vitam ducat. vitierit fco- Hine ^ig vidoria,nomcn finera indicans^quoniam eo vincimus,non vt hominesocci-damus,fed quo eosqui tranquillitatem perturbant, adquietem amp;:compofitüs mores fradafuperbiacogamus. Necobid tantdmfignificationem accepit,fed eaquoquede caufta, vtmoneamur vidorianos minimeefterri, verfim eafubmifle amp;nbsp;cum animi tranquillitate vti debere j ne quod in aliis efte cupimus, id in nobis defideretur. Vidi prætcrea docentur, ne feie nimio dolore aut alia animi perturbationc infra id quod ^cg/'id

t I B È R I I i.

iScg/ideftjCranquilIum dicitur,deiicianc. Videashîccribuslitterisplusdoccnquàm multis (àpiêtiæ profeflbrum verübus ilî vox pro eo ac debet ad originem fuam vocetur.

Vinco autem Latinoriimà nortro3©mproceflir,quoniameius verbi origoapud nos,no apud illosinueniiur. Sed hocakeriiis loci. «Campeneft pijgnarecxproiiocatione,àlt;Camp quo campus Romanorum notatui j quam vocem noftram eflc natales eius conuincunc: nec ij foil,led iplaetiam analogia. Jßaeenim commodum facile, planumlt;que fignat; à quo €am planum faccre amp;nbsp;cranficu facile. Hine lt;Camp-op,id eft, planu amp;nbsp;facilead hoc cainj). vt fuper eo fteturamp; eatur: quod «Camp facitvna excilh vocali. Hine «Camp pro pugna in campocommifla,à quo^istampcr ,qui in carapo vidoriam confequitur. Noftrates ^eg non nbsp;nbsp;nbsp;pronunciant,admolt;ium conuenienter etymologiæ, cuius ciim alibi vfum

in vetuftis noftratum libris leg3S,tum in vernacula Brabantix hiftoria; quod adiicio, ne quis veteris linguæ noftrç imperitus ignoi antiâ fuam lumini noftro officere pofte exifti-met. Fuit amp;:Theodoberti nomê non raru inter Francos, quo nuncupatus fuit Theodo- Thedeberti rici regis oricnralis Francixfilius,vir nclcio an vlli magnitudine rerum geftarum fecun-dus: qui Italiaratotamamp; Siciliam partim per fe,partim per fuosdepopuiatuseft,Vcfe- hroicafait^ gottoscum rege ipforum ceeddit, Allemanos protriuie, regem Danorum cum toto exercitu fpoliis Germanix fecundx onufto occidione in agro Antwerpiano dcleuit,eX-peditionem maximam in Thraciam cotra luftinianu parauerat, quam mors immarurä prxueniés,amp; ne totiusorbisimpcrio potirctur metuenSjimpediuitamp;abrupit.Agathius ab vrooccifum fcribit,Turonenfis morbofublatu. Procopius quo genere fatioccubue-ht,non expreftit,qui eumTheudibertum vocatjceu Germanis lt;I)£uî)l)ert nominaretur, ideftdignus, qui caput ftt inter homines ftue princeps. Aliis placet Thietbertum didu fuifte,a®tct;quavocccgrcg:afacinoraamp;: magnum return augmentum fignificatur, à îDiett, quod eft augcri amp;nbsp;increfeerejita vt «Dietbert dignus incremento dicatur. Ab eadem î®ien. vocula defeendit Theubaldus, qui Germanis ©ict-lualb diceretur, id eft, incrementoru Thebaiê rcrumque ad promotionem pettinentium magna vis : quo nomine Theodoberti filius*'-’quot;”'”’' vocabatur,patcrni regni fuccelfor: ad quern luftini.mus legatos miftt, oratum vt contra Gotos vnalecum fulciperct bellum.Cornelius Tacituslt;ï)iettoalö ad incudem Latinam faceret Theodoualdum. Ex codem fonte dcriuatur Sjiiet rijt,quod nomen in Theodo- Thederiei ricum tranftt.quo incrementorum diuesnoratur.Nce aliunde Thcodomarusrex Got-torum nomen accepit, quo iignificatur is qui cclebrem habet incrementoru famam. Thetie»n»ri Mat famam, vt dixi anteadignat; vnde amp;nbsp;Gomar venit, ad hominem bonx famx de-nocandum. lam amp;nbsp;Theodelinda feminarum nomen eft, quo return profperarum pul- ThedeUndt critudonotatur. Utnbcnim pulcrum apud veteres fignificabat,concilum ex le-einb, quod eft membrotu ablolutio •. vnde Lrrido apud Hifpanos Gottifantes in eadem figni-ficationeremanlit. Tiliaitaquegeminarationclinbcdicitur, amp;quiapulcra eft , amp;quia falcix amp;nbsp;funiculi ex ea fiant, quos linbnt item vocamus ; quia ex linooptimi fiant. Kin pro lino noftraseft,a lien/quod eft pati.vt in Hermathena latè explicatû. Celebratur amp;nbsp;Guntramusrex , quern Turonenfis Guntchtamnum dixit. «0tint—ram eum notât qui fauoiem tam lare extcndit,qnàm fauoris ratio ferre poteft, Atlî «ôuiit-cljjam fiuc «6unh tram dicatur, fignificabitur taberna fauoris, fiuc is qui fauorem omnibus ceu promer-calcm exponit.Tabernaenim amp;: capfarerum venalium «Cram à nobis vocatur. Paulius «Cratn. Æmilius Gunccrannum male fcripfic ,nec bene Turonenfis Guntchramnum. «6«ntlt;®unt. idem eft quod fauet. Hinc Fregundis regina nomine fuo monetur vt pacem , qux dicitur, fauorc fuo vel adducat vcl confeiuet. 45iUî/lt;Cram/ ƒrevoces funt reciproca pro-minciitionc id notantes quod prorfarum fignificationinaturx lege eftconnexum. de quibus alias. Gundobaldus Lautarij fccundi filins,vti mater aiebat, Lutariononcon- CuMaldut fitcnte,nomincluomagnam fauoris vim prxfert,qucm poft varies aduerfitatum cafus tandem apud Impcratorem Conftantinopolitanum eft confècutus ; amp;nbsp;inde in Fran-ciam renocatusHildeberti fauore, vt vnà regnaret, proditione fuorum occiditur fcelc-ratiflimè. A «îamp;unitem Cuningundis nomen habet Imperatoris Henrici fccundi vxor, quo regis fauor lignificatutià lt;Cuiïîiic,quX vox Regem notat,varias dotes quibus reges or-n.itosf-ilcdecet, coplexa.fcicntiam videlicet,potcntiam,fortem animu,magnaaggredi audcntê,amp; eam poteftatem, vtomnescx eopcndcant; vti alibi declaraui. A Walt item iianit.

fit «Cgt;ar Walt, idcft,omnino potens,vcl qui totus nihil aliud eft quam magna vis.

~....... gG J Cahq-

78 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rRANClCORVM

carioualdut Catioualdam ducem Batauorum Tacitus fecic; qui fi Garwaldus didus eft, C pro G

dux Batauo- pofitum eft, vt in Caius amp;nbsp;Cnæus -, quarauis €ar-toalt fuam etiam nobis habeat fignifi-c^bonem , pro magnavi eorum quoscaros habemus. Haud ignoro 25altctiam m vfii

rit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

rem quamcumque conlèruandum, quod ell J3rfgt;alline 23eÖol/aquo25alamp;: 2amp;01/amp;: hinc ^op mutata mediain cenuem celeritatis notandæ gratia, procurro;quiaadcurrcndum eclerrimè nulla figura eft magis idonea quam globofa, vt cælorum vertigo incompara-bili fuaceleritate fatis déclarât, quos nosUoptn/id eft, currere dicimus longe fignifi-cantids quam vt vlla alia gens in lingua fua idem vel par artificium leruare poflit. Hinc balb aduerbium, pro citô ; amp;nbsp;balb nomen , pro eo qui nimis velox eft ad res aggredien-das, quales audaces funt amp;nbsp;temerarij ; à quo etiam i5ollcn pro inconfiderate loqui ci-tra meditationem verba eftimdere. Ec hæc quidem in gratiam Baldi, amp;nbsp;illius qui bo-num ius nonadmodum lautis commentariis condiit, amp;: alterius quern Macaronæa

Garbalditty^ clcgans pocma celebrauit, hominem hoc nomine ob audaciam dignifiimum. Nifi igitur Tacitus nos moucrct quo Garbaldum à Walt interpretaremur, Garbaldus dici pol-

fee is qui omninoaudax cft. Auentinus ineptè Garbaldum cumdicit,qui omnino vult; 23afö à 25el/id eft, vclo,deriu3ns. Nos Wil amp;nbsp;Wol/non bil aut bol autbddicinius j quod antiquitus Ciinbris eodem inodo in vfu fuilTcjVolo, Latinorum déclarât,duplici latera in fimplex elcmencum mutata. Sigebaldus igitur is diceiur non qui vidoriam vult, fed in quo maxima vis eft ad viótoriam confequendam, Sed nc omnes nomenclaturas perfequendo fimus prolixiores,paucasadhuc principum virorum addemus. Ebroinus dicirur ablt;i£bcr-bom/quod eft, vincens verrem filueftrem . 25ccrenim verrem lignât, à .25ar quod eft gigno, quia plurimos foetus gignat: vnde Latinorum Verres deriuatur. A ÇÔcer fitlt;übecr/qua in voceElongum adiedumfolidum,firmum,validum,robuftuu) defignat jquamobrem proprieaprum fine verrem filueftrem notabit:vnde Romano-rum Aper paruaimmutatione faâum; cuifententiæ meæqui refragabitur, rationes in Verrisse Aprinominibusaftignetrediores.HincEberdunumopidum Aprorum mon-tem non male verteris. ^er autem aliterprolatum vrfum notât, à quo ^eren-hart quern Bernardum dicimus, Latine is eft qui vrfinum cor fine animum habet. Sicuc

Xecutocn—fiart/vnde Leonardos, cui animus eft leonum . ^ttdicitura^Strni/quod eft fxuum fonum amp;:geftum truculentum ederc; à quo fortaflis vrfus , mutato B in V vocalera, vt primum verfus,deinde vrfus euaferit. 3Lecü)leodicitur,àUcutti, quod eftviuere : quia cor vitæfontem foi tilfimum animofiftimumque habet, qua ex voce Leo amp;£ h!ict)v Latinis amp;c Græcis j quod fi negent, etymologia nos meliorcconuincant. Grimmoaldus lt;îî5?ntiinc-toalt Germanis is dicitur qui vi fua crudehtatem iracundoiurn hominum compefeit. Pipinus à îamp;apatverbo, quoprætercommunem fignificarioneni pro doloribus partus vtimur,eoquôd acutum fonum edere foieant parturientes. jöm autem dolor eft. Hinc l^ip-ptn parturientis dolor nomen ab euentu natum, vt apud Latinos Agrippa amp;: Cæfàr.

Carolus à lt;Caramp;^fl/quorum hoc altura amp;nbsp;darum fignificat. Carl igitur lyncoptos is dicetur qui velutapex cftamp; claritas eorum quos caros habemus. lt;tjSecn€arlvulgô dicimus pro eo quod Latinus diceret, eft egregius amp;nbsp;excellens vir : quafi claritas inter eos quos caros ob virtutem habere debemus.€ar autem, à quo Carum Latini habent, noftras efte in Amazonicis oftenfum. Inter Carolos nobile cognomen fortitus eft Martellus, ita vocatus quód elfer tamquam malleus ferreus omnia confringens; de qua vel Ibla voce cognolcas noftra Francos lingua, non Allemanicalocutosjcdm Jîîartel apud nos aurigisadhuc in vfu fit frequenti,proeo malleo cuius non caput modo fed manubrium etiam ferreum eft ; cui vocabulicompofitioncm amp;nbsp;natales in Atuaticis tradidf. Paulus Æmiliusà viribus Martiis Martellum diótum fcribit, quod quidem veritatem hac fbla parte tuctur qua res ipfa,non nominisorigo fpeâatur.-quamquam id nobis con-ftat, amp;nbsp;Martis nomen amp;nbsp;Martelli ex codem fonte deriuari ; in quoit'îart vocabulum noftras repertfi id notât quod Latinus diceret,prorfus confringere: vndc Mortarium amp;: Mors Romanis, amp;nbsp;nobis jtîojtpro violenta morte à percuftbre illata, amp;nbsp;nwjöcr pro La-trone,ölt;: marter pro tormento,amp; martel pro malleo fcireo,a quo pro quouis malleo I ta !i Martel-

L 1 B E R I 1 r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75»

Martello, amp;nbsp;Gallo-Franci Marteau dcduxcrunt. Sed vt omnium ferc animi pront func, maxjmè Gallo-Francorum a:tatis noftræ, ad voces vernaculasè Gracia repetendas, in c]uorum numero Budæusamp; Perionius principes ceterorum fuffrâgia audoritate fua, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

quo volunt crahunt, fufpicabicur quifquam Jlîartcr vocabulum nottras à Martyr Græ-corum deiccndtiTc : quia veritatis Euangelicæ teftimonium per mortes amp;nbsp;tormenta à primis Chriftianis perhiberi confueucrat, Martyris nomen pro cruciatu amp;nbsp;tormentis in vfum venifle ;quodequidem ita habere non infitiasirem , nifi analogia primarum vocLimûom amp;nbsp;Jißor, Sgt;iindefadarum Jlîaïamp;ïlatnmutatione rotundijquodpriiîseftjin quadratum apcrtècontrarium teftareturjnifietiam vocumantiquiflîmarumhincema-nantiumlignificanoamp;: vins, multoquàfn Chrifti martyres in renato fæculorum orbe ifianv fiierint, vctuftior, mecum faceret, amp;nbsp;contra fentientcs falfitatis magni erroris mani-fcrtaret. Sed quid ? aiat quifquam , vnde martyris nomen deduces, quando omnia ad primogenia Cimbrorum vocabula redigere inoliris ? num amp;: teftes ante falutis noftra: audoremnatum tormentisamp;cruciatibus ob veritatem affligebanturr* Non eft huius loci omnium voeu redderc rationes, fed ne fubterfugere aut declinare hanc tragulam videamur,Martyri Græcorum veram nominis originem aflignemus . Mar pro fama amp;nbsp;opinione incerta Cimmeriisvfùrpari non ira multo ante didum. lt;uf0 vero teftem vocari, dum verbum eft idem cflcquod teftari, pueris nocum. Mar-nnsigitur teftis eric einsopinionis quæ incerta eft amp;nbsp;cotrouerfa, quo in vocabulo terminatie eft à Græ-corum confuetudine aliéna; qua ad (èrmonéfuum accommodata, Martyr vel Martys pro telle dixerunt. Liquet itaque amp;c hoc vocabulum è reconditis noftris thefauris efïe fnppilacum, tametfi aliam acceperit caudam ;amp; eo non teftem modo dici, fèd illud criam,quainreteftimoniisopusfit,indicari. Quæ cnim res dcmonftratione doceri poffunt, quæ item f'enfibuspræfentcs comprehendunturjis fruftra teftes adhibentur; Teflib.quSdf nifi apud ill os apud quos plus audoritas valet quàm explicata caufla; quæ admonitio,vc leuis prima fronte videatur, non abs re tarnen effet, fi in omnibus iuris profefTorum dia-tribis fcriberetur,amp;: perpetuum fîbi locum in medicarum confultationum difeeptatio-nibus haberet, in quibus plcrumque teftibus iam olim mortuis,de viui hominis tempe-ramentOj morbo,fvmptomatis,caufîis ,remediis agitur : quod tolerabilius tarnen eo videtur,quod non exigua medicorû pars non tam c principiis amp;nbsp;fundamentis artem di-dicerinr,quàm ex libellis aliquot amp;chartulislîbi obiter copararint. Plato fatis oftendic fruftra Hippocratis audoritatê in teftimonium apud dodos homines vocari,cùm poftea nihilominusquærendum fit an Hippocrates cumrationeconfèntiac; quo fic,vt fi huius dudus nufquamnonfitfequendus, ncquicquam teftes adhibeantur,apud illosjn-quam, qui quid in reda ratione fit, queunt peruidere. Earn itaq. vocabulum Martyr ad originem vocatum.viam præmonllrat ,quam omnis poftea philofophorum coetus eft ingrefTus, iurifperitis femper exceptis, amp;: indoda clinicorum turba, audorum artis fuæ titulis rccitandis magis iadabunda quàm follets in morbis, cauffis, remediis ex ratione amp;nbsp;cognofeendis iudicandis. Ariftoteles ægrotus non ferens fibi perinde atque rufticoquæ facienda effent imperari, cauffaseorum quæiuberentur ,non Hippocratis audoritatem voluit adhiberi,exemple ab Æliano non otiose ad rem fuam tranflato.

Videas nunc quantum myfterij in vnius vocis natalibus redè perfpedis delitefcat:quod Teflibm -bH tarnen nonitaaccipiendum,quafiomninonufquaminiis quæ ratione doceri poftunc teftes fint citandi, quos admittimus nonnumquam breuitatis cauffa, ne ration»bus cxplicandis prolixiores quàm tempus ferat, euadamus ; nonnumquam vt eos lau-demus qui candem nobifeum demonftrationem funt fecuti ; nonnumquam vt præ-cepta hominum animis audoritas conclufioni noftræ opituletur. Verùra nominum fabricator genuinum verumque teftimonij vfum explicate volens fie nomen fecit, vt dum teftis adhiberetur ,quantumuis certum lit ex fua natura id cui adhibetur, ad incertam tarnen defeendat opinionem. Longiiîs nos abripuit Martellus fiue Martel, è quo Malleus Latinis raangonio à quiuis homine facile cognofeendo, non verô à molliendo, vt putarunt quidam;CÛm malleus non molliat aut ferrum aut quoduis aliud metallum,fed ignis vi emollitum ducat - nifi percutiendo quendam calorera addens, per accidens, vt loquuntur philofbphi, id poffe dicetetur. Sed hæc alterius confiderationis.

gG 4 Quid

f R A NC 1 co RVM

Quid quod amp;nbsp;ipfum Mollio, Cimbricum habet ortum , Rho per labdacifmum muta-to? ficm jJBoj contraria : A Jlio?, quod jfßojlu efferimus, Molle nafciiur, eiufdem ii-gnificationis noruen. Verumenimuero fi omnia propria turn virorum turn feminarum huius gentis nomina ad ortus fuos amp;nbsp;fignificata reducere velimus, nimia noftra prolixi-tate odioli poriiis vidcbimut quam vel vtiles vel iucundi. Huie materix libellus à mefortairedaretur,nifi iniquiifima amp;peruerlhTimanoftræ nationis hominumindicia .quibus maximum amp;nbsp;prctiofiirimum fuum ornamentum contemnunt, indigna-tionem mihi moucrent ; non illam quidem qua luuenalis latyricos verfus clfudit, led quxfaciant vt ne nominandam quidem iplorum linguam arbiträrer, nifilblus veri-tatis amor pluris mihi fieret quam detelîanda præpofterorum hominum vefania. Quàm Græci linguam luam amarint, quàm expolitam .comptam , copiofam redde-re contenderintjquàm earn longé lateq. propagarint, quàm ea fintgloriati qui nelcit, nefeio quid Iciac. Hos Latini tametfi fortafle copia vincere non potuerunt, quam Cicero fuis eriamarrogat ; propagatione tarnen linguæ non minus quàm imperio fupera-

Jtutones foli uerût. Hcbræi lèrmone fuo mhil vetulhus,nihil arcanaquadam myfteriorum euftodia t»Memnunt. lt;3gt;tnnius amp;nbsp;ipfiopinari videntur ceteris perfuadere nituntnr. Soli nofirates lèrmo-nem linim contemnunt,amp;: quamuis potiùs linguam quàm vernaculam à maioribus acceptam admirantur amp;nbsp;loquuntur : quod inde potiflimùm video euenifie, quàd nemo vmquam de immenfo cius artificio vel femel Ibmniauit. Et qui de eo cogi— talTentjquod nemo maiorum vel monuit vel prodidit? Non funt videlicet id ad-mirati quod in omnium ore verfari videbant, amp;c idcirco fermonis fui nullas caulfas perueftigarunt.

Cùm igitur haâenus in tenebris fint verfati, non mirorquôdadhanc nouilueem, quam primusintuli, caligenc. Id miror quod mihi viam præmonrtranti pro Hermxo candide communicatoconuicia gratiarum loco reponant. Scdquid miror ?cùm vul-gari apudnos prouerbio tritum fit ,Uanfjna» ^caufman : quod licet pari breuitate Si allufione vocum apud elegantiores receptarum Latini exprimere nequirent, fi tarnen caftrenfi vocabulo vei vellent, fatis fuccinâè interpretarentur, Conrerraneus conterrancodedecus,ideft,dedecoris amp;nbsp;vituperij auâor, Sitfanè, fit alter altcrius ciuis aut cognati vituperator j condonetur hæc infamis nota. Atqui illud quî veniam merebitur, fiouis lé amp;nbsp;fua vituperet, necfefolùm,lèd parentes,patriam,maiores, om-ncs qui ab omiii æuo eâdé hac lingua vfi fuerunt? Sed valeant qui quofuis potius quàia fe valere volunt ; quorum vitio fadum , vt dum domeftica vilipendimus, externa ad-fcifcimus,exterorum hominum iugumfcramus: quod breuiter didum, quàm larè pa-tcatisintelligitqui diligentercaullaseuerfionum püblicarum in lætiflîmafehcifiîmaq. maximè tempora incidentium expendit.

Reuertamur itaq. vnde nominum propriorura interpretatione fumusabrepti,cuius occafionem Lazius iniecit ,dum corruptam Francorum linguam é varia gentium per-miftrone coaceruatam ,eam putatqua Franci primùm vfi funt. Fateor equidem lin-guam earn cuius exempla adduxit,fic Francicam dici, vci tota Bauaiia,Sueuia,Allema-nia,Thuringia,Francia diecbatur ; nec ille folùm traâus qui à Rheno in Orienrem ver-gens ab ipfis Alpibus ad Oceanum vfque pertinebat ; lèd quidquid etiam terrarum amp;: prima amp;nbsp;lécunda Germania de Romanorum diftributione compleélebatur, amp;: plus etiam Franciaorientalis dici confueuit; qux quiaSluflryc à Francisvocabatur,in Au-nomen apud quofdam , apud alios in Auftrafiam tranfiuit; ficut quod reliquuni ab wiitDc erat Francorum regni ad occalum longé lateque porreâum, Wffirge dicebatur; id

Occidentàlcrcgnum : équa voce corruptilhmé Neuftriaab imperitis vocari coc-‘ his Auftrix nomen veiam mihi^ntiquorum lcripturam amp;nbsp;inde fignificationis dentaiu cor- caiifiàm luggcflît. Mcnscnim hominis,quod vnomomentoà Deoellcreatû.fuo mo-prius«^ pofteriusdiftribuitj qua viaamp; rationeeô venitur, vtoriensantiquilfimus iiobisdicacLir ; quia fi incipiendurn Deo ab vna magis parte quàm ab altera fuifiet, Orientem ante quàm rcliquacxlilpatiafeciflet; nec aliud piobabilius, quàm co loco quo homo faóliis ell, Solern ad horizontem in exordio totius machinæ fuifie,

lam qnantoquæque res melior,tanto veturtiorcenfetur.eoquöd piincipiarerura omnibus nuraeris cùm crcata primumeflent, fuerunt abioluta : vnde apud Latinos quoque

1 î B E R lit.

Si

quoqne hihil nobisantiquiusefTedicimus, cùm nihil fcimusquod præferendum pute-nius. RcdiHimè icaquc linguæ noftræ architedus orientem 2îufl ab Stutfle ! qno and- ««ff. qnifliinum notatur, vocandum iudicauit : non peior in hocquàm in ceteris omnibus return æftimator. Occidcntalem verb plagam non minore racione Wefî nominauit, in- weft gentiad diligentiam incicatione^ne tantifper nimirum tempus in rebus agendisprofe-ramus dura fuerit clapfum. Nam Wefi fit à prætcrito perfedo «îbcïntefl/ quod eft, fuit: à quo ü iyliabicum augmenrum auferas, manet WEcfl;àquoWt}t:quamquam fcio non bac foLi de cauirajicec maxima, hoc nomen placuifle, vein ventorum nominibus la-tids. G bonis ventis Deusadfpiret, explicabo. Cogitemus itaque,fi quid agendum, ne tanti;perexpcdemus dura dici queat.fuic ; perinde atque Poéta veteres imitatus ceci-iiir, Fffit llittm amp;nbsp;ingens Gloria Dardanidûm. Nunc ad rem.

Quemadraodüm qua: in Eoioaria auc potiùs Boiaiiaria fada funt in Francia fada turn dicebancur, quia Bauari in ditionc Francorum efTent; ita quæuis lingua, fine Alle-nianilt;;a,quæ omnium efat corruptiflîma propter diuerfarum gentium,è qua conftabat, coi'uuionemjfiue Sueuica,liueBoiauarica, liueThuringica,Francicam fèprofitebatur, cuo ic. dominis grarior efTct, nec non excellentior de nomine videretur. Tam latè Franciæ appellationem fe tum extediife Auentinusin quarto Annalium fuorum libro non vno altcrôuc docet argumento, pliiribus id codicillorum à regibus in Boiauaiia lt;nbsp;ante Romani regni in Germania conftituti nomen datorum tellimoniis confirmansji qc bus,quôd apertilFimalint, nihil ego addendum arbitror^nifi fortaffehoé vnum de-hderctur, non Boiorum modo amp;nbsp;ceterorum vel in Allemania yel in Germania habi-tantium terras, fed magnam ctiam partem regionis Venetæ ad orientale Francorum regnum pertinuiflc:quod cuicertiùsnollelubet,ei tertium Procopijde bello Gotorum librum confulere liccbitj quamquam non ignoro Theodorici regnum , amp;nbsp;pollea Goiis i • eicdiSjFJexarchatum colocorum iusfuura protulilTe. Atqui plusfatisde linguæ Fran-cicæ vel corruptela vel latitudinc; cura làtis conftet ex iis quæ audorum veterum mo- ÿ-erîfermon» numentis funt oftcnla, veri fermonis reliquiasin Salandia, GeIria,Batauia,amp;: Braban-tia, non in vlia Alemaniæ parte eiTe quærendas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lefTrirli. *

Vencramus per antiquitatum veftigiaad Clodouei regnum (loquorvt multi,fentro cumpaucis, iuxta prouerbium peripateticorum} cuius res geflæquando làtis idoneis hiftoriæfcriptoribus tranfmilTæfunt ad pofteritatem, non eft quo vitra nos farigemus, neadumagereviûderideamur. Ne verbum quidem vmquam de rebus Francorum fadurus eram.fi ca quæ à nobis in medium allata funt,perinde atque cetera quæ à Clodouei regno memoratu digna contigerunt, ab aliis fuilTent aut priûs animaduerlà, auc fie veris littcris prodita, vt nec noftra in perquirendis exordiis diligentia , nec fpongra in fœdiserrorum maculis detergendis indigereviderentur. Quamquam autem bre-uitatis caulfa non pauca præterco, atq. vel prorfusomitto, vel in aliud cornmodius mr-lii tempus dift'ero, quæin huiusgentis vetuftace perlèquendame explicaturum nonIb-lùm cogitaram,fcd ctiam,ni fallor, promilèram; non poll'um camen hoc munere de-fungi, nilræquè Carolingorum atque Merouingorum primas radices in hoc Antuer-piano limite adas fuilTe demonftrem. Meroueum ad traiedum Vahalis amp;nbsp;Molæ mi-florum,àquo Dordraco, quod W^-bjecf|t vocamus, nomen videtur manlifle, clara Dordracum, natalium fuorum reliquilfe monumenta,fufKcienti mihi videor alTertione,quantum quidem antiquitatum fides requirit,docuilTe. Limes autem fiue Marca Antuerpiana non hæc modo proxima fluminum , quibus Scaldis altéra fui parte mifeetur, oftia fianu Mar^ comprehendcbatjfed tam longe fecundum littora Oceani porrigebatur, vc Anglica-nus limes alio nomine didus fuilTe videatur. Lazius certè, de cuius nelcio dudu, Umes. Anglicanum limitera in Antwerpienliura Marchionum catalogo voeauit. Eginhartus Rutlandura comité facit littorisBritannici,quem in prœlio contra Valcones cecidilTe teftatus, mox fubdit, Briiones poft hanc cladem domitos à Carolo fuilfcjèquo colligas, maritiraum tradum Britonum lictorisBritannici nomine no intelligendum , nilîantè præfedura limitis Rutlandum donatum velimus quàm clfent fubiugati^ Quocirca i cum Lazio amp;: iis quos huius fuæ aflertionis habuit audores,littus Britanicum vocandum vidctur,ad quod facillima nauigatio è Britannia pateret: qua nota mox Flandriæ amp;nbsp;Hollandix Zelandiæ littora intelÜguntur, ad quæ olim amp;nbsp;hadenus ex Thami-ûæôf

FRANCICORVM

-fiasamp; Vmbri fluminum maximorumoftiis frequentifTimuseftcBritannia ad Scaldim ' amp;nbsp;Molæoftia traieôlus. Quamobrem latè limitanea Antwerpicnûum comituin præ-feäura parebat, cûmad alia, tum præfertimad latiffima Scaldisamp;: Molæ ollia;cuius vt lèdes Antwerpiæ eflec, atque ab bac principe vrbe nomen duccretur, vcrifimilc ta--meneftamp; propèdidu neceflariumjnaualiaad fluminum oftiafuiirc communita,quo mox citra moram vel in piratas vel in holles irruerc, amp;nbsp;fi videretur è mari prædas agcre portent. In Zclandia ante Francorum imperium Romani limitancam arccm extremo Mnrchuis. in littorc habebant, à re ipfa Marchais ab incolis vocatam :ad quam Hercules limitum Marcufanus diclus, domus limitaneæ cuftodiam pollicebatur.

qua de re alibi copiofius. Nonigiturabfurdum fit, Meroueumhîcinlucemeditum cogitate, atque hac fortarte de caufiaarcem magnificentiusextrudam turn de nomine fuo turn de îcopo ad quem referretur, nuncupate voluiHe ;vnà etiam ipfi fiumini no-inenclaturacoramunicata. Cûm itaque à Meroueo Merouingi genus nomenque du-cCant, nemlnidubiumertepoteft, quinhuic limiti tantum gloriæ accertcht,quantum de clarirtimorum rcgum natalibus cuiquam aut ciuitati aut pago deferri confucuit. Clariflitnæ loniæ quondâvrbcsde Homeri natalibus,nonfecusatquede impcriojcet-•tarunt;minimèficfaduræ,nifi plurimum honorisnobilitatil'q. ciuitatjbuscxillullrium Mtrouingi ciuium làtu amp;nbsp;educatione dcberi de commun! hominum conlènlu putafient, Mcro-rquot;falt;gt;h*hfi uingorura igitur rtirpis initium prima radix, me indice, huic nofiræ littoral! région!, per quam ingentia flumina ad Oceanum pattern funm reucrtuntur, crit adlcribenda; quorum continua propago Francorû regno tantifper præfuit,quamdiu malcula maio-itiim virtus in ipfis vigeret : qua tandem eneruata amp;nbsp;eft'etaamp; tandem emottua, ad eos tranfiit poteftas,qui le manus fceptro amp;: caput diadcraatedignum habere rebus fortif— Mirauei fe- fimè prudentirtîme'que geftis totiorbi amp;nbsp;omni hominum otdini demonrtrarunt. Po-. fttritutit fteriras enim Merouei per inertiam amp;nbsp;Sardanapalicam ledentariæ vitæ ignauiara eo tandem contemptus amp;nbsp;abiediffimæ humilitatis deuoluta eft, venon folfim nullum confilium datent,nec cuiquam omnino publico negotioaucloritatem interponerent; fed etiam alienoarbitrioamp;rloquerentur in publico, amp;domiexiguam familiam exiguo fumptu amp;nbsp;aliéna poteftatedemenlô lôrdidèalerecogcrentur. Solo nomine amp;pri(co regum Mæoticorum habitu ludicram regis perfonam, tamquam in feena, geren tes fo-

Tf/tweru re- lis cfinibus amp;nbsp;barba demilfis, amp;nbsp;duobus bobus catpentum.quo vehcbâtut,trahentibus 4quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;venerabiles: cuius re! amp;: teftiseft derifor Eginhartus Germanus, Carol! Magni alum-

ceirbetum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ii

• ■ nusamp;domciticns iplius amp;nbsp;liberornm amicus. Atqui quamuis hic ad rcgum opprobrium par boum catpentum trahentium amp;rufticum agafoncm,fiuc,vt antique Cim-meriorura vocabulo vtar, minatorem retuliflevideatur; habet tarnen hic regum ritus amp;nbsp;maximam antiquitatem, amp;:canrt'as obquas perpetuoferuareturnon minores. Lucianus in lùoScythaToxarira fiedeferibit, vt inter fuos nequeregi) generis fuilfe dicat, nec ex eorum numero qui honoris caufla petafosfiue pileosgcrcbanc;led vnum ex vulgo hominem plebeium: quem locum dum Laziusadducit, mirorquoaudoris ver-bo diuitem fuifie intellexerit ; non miter cur pilophouicos omilerit, quod videam hoc ornatus genus ab iplh ob caufiæ ignorationem fuifle negledum. Addit Lucianus, ipfum in corum cenlu fuifle quos oclapodes Scytha: vocant, quo denotantur duorum bourn amp;nbsp;vnius carpenti pofleflbres:quo genere hominum interlijberos nihil potuitefle Dow« fu»m paiiperius ; quandoquidem non videam qui vel domum luam quis vehere ,quod Scy-•uehtre Scy- this omnibus Herodotus commune fecit,vel arare poflit citra vnum bourn par. Elegan-Lucianus Toxarisnomen vel finxitvel ab aliis fidum accepit.quodcgregia fit tb». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad redam Scythici nominis rationcm allufio; cum non ahum ^titt/a quo Scytha, no

ter quam cum quem vocant Græci. Regibus ergo Francorum,quorumoriginem è Scythia deduxi, hunc ritum fuifle non aliam ob caufllim exiftimo, quam vt le non meliores pauperrimo quoque agnofeerent,Icmpcrque cogitarent, quibus principiis ad regium culmen,amp;è plauftro, quo domum maiores ipforum circumfcrrc lólent,3d pa-Jatium amp;sfiimmum return mortalium faftigium afcendilfent. De iugo,ar3tro, Iccuri, amp;nbsp;phialacælo in Scythiam delapfis , amp;nbsp;eorum fignificacionc,quæ plurimum lucishuic Francorum confuetudini infert,in Beccelelanis latisdidum. Hicin tranlcurfu non ne-gligendum per hac lollcmncm regum Francorum pompam,veftigiislataltc depreflis,

nos

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- L I B E R I 1 I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85

nos ad Scythicam ipfbrum originem deduci; nec parum hinc roboris iis acccdere quæ à me de prilcis ipforum tum fedibiis turn nominibus ex Herodoto amp;nbsp;Dionyfio Afro çon-clufafuntjquandoquidem, quod præcipuum fuit Scythica:nobilitatis indicium, hæc nimirum diopeteadona pofle citra noxam actreüare,eiusin bobus regiis darum cÈftqc monumentura , in quibus amp;nbsp;iugum denotatur. Securisvtomnibus efleccommunis,SecuritFrM' hærebat tarnen non parum indicij quibus ex oris in Germaniam commigraflent; ex il-lis, inquam, in quas diuinitùs bipennis olim delapià fertur. Diligenter quidem Lazius in huius forma demonilranda laborauit ; ièdnec dum apud me facere quiuit vt in fuas partes pedaneum noftrum traheret aflenfum . Duos citât quibus nititur aiidores, Pro-copium amp;nbsp;Agathium , quorum verba antèaudiendaquàm quid de iis ièntiam autex-poni autintelligi commode poflit. Agathius Francorum arma defenbens inter alia. Endsinquit, à fernere ;ex latere Icutum dependet ; arcus, funda, amp;: tormenta eiul-modi cetera, tela faxâue torquentia infueta his funt, fed dolabras fecurdfue ancipites geftanr, amp;nbsp;breuia pro patria confuetudine tela, quaeipfi Anconas, vt diximus. vocant,^”quot;”'’ amp;nbsp;quibus res magnas,ciîm opuseft,gerunt;amp;: tune præfertim ciîm pede collato decer- t - • tant, autin hoftem incurrunt. Huius teli pars maior ferro obdudaeft, ita vtex hafta parum aliquid prætçr capulum totum vix proférât; in fuperiori autem parte circa ferri aciem ipfam recurux extant vtrimque, tamquam hami, laminulæ quædam coarcuata: pcracutæque, amp;nbsp;ad ipiîus teli partem inferiorem deuergunt. Id teli genus in ipfó con-greflu emittunt, ita vt fi aldus forte in liæferic corpori, lubeat mox, vti par eft, amp;nbsp;acies ipfa hamata: vnde nee qui vulnus exceperit,necaliusqui{quam queat idtelura auel-lere. Vrget namquerccurua acies’illa ceruice latiiis hærens,dolorefquc adfertacer-biores; arque adeo vt ft non alias hoftis lethall fit vulnere idus, exeo tarnen emori^ tur:quód fi impaclum clypeo telum id fuerit, ex eo mox pendulum hæret,amp; circum-fertur, per folumque trahitur. Vndeea cft Francorum confuetudo, vc vbiaffixum fcu-to telum id viderint, impetu fadoac pede capulo conculcato hoftisicutum vmbone quaflatum perfringant ; quo fit vt amp;nbsp;geftantis manu deprefta caput illi nudeturamp; pe-öus: hoe paólo hoftem nadus nulla parte munitum, fiucfrontem fccuri percutiat,fiue gulam ferro traiiciat,confeftira obtruncat. Idem paucis anrè verfibus : Siquidem alibi fecures acuebantur, hïc patria tela, quæ illi Anconas dicunt. Audiatur nunc Procopius de exercitu Theodoberti in Italiam diidoloquens: Sed maiorem in partem hi pedites erant, perpauci equites;amp; hi quidem haftati,ccteri verö nec arcus quidem nec tela gc* ftantes, fed enfem amp;nbsp;clypeum, lecurimque,cuius ferrum craftîus erat amp;nbsp;Vtrimque acutum; haftaverobreuisadmodum. Hane Franci fecurimin primocongrelTuin hoftem iacereconfueuerunt,amp; eo impetu vthoftium feutaperfringant, amp;nbsp;ipfosfimul interimant. Hæc ille. Lazius ex his Anconam ab Agarhio defcripram eandem efle putat cum fecuri à Procopio depida; contra quam lententiam ipfc Agathius inclamat,aiensfe inter dolabram iecurem'uc ancipitem amp;nbsp;anconas plurimum diferiminis annotafte ; Anconas coniici,amp;filcuto inhæierint.haftam eat um per terram trahi ,amp; mox ab eoqui conicceritaccurri,amp; haftile pede conculcari; qua vi fcutovel frado veldeorfum preflo caput amp;nbsp;pedus aduerfarij nudari, amp;nbsp;frontem amp;: gulam Iccuris idui patere. Quinam hie intelligas Ancona, quæ (upernè ita feuto eft infixa vt euelli nequeat amp;nbsp;inferne pede Franci calcatur, vel gulam traiici vel frontem feriri vel caput obtruncari pofle? An non vtriufque vfus aperte oftenditut; Anconæ, vt feutum déprimât pedis iniedu;fecuris, vc Vel fronte vel gula cæfa hoftem obtruncet ? Qui dubitari igitur poteft de iecurisamp;an-conædiueriitate? lam palam dicitur, alio loco lecuresacui, alio loco tela quæ Franci Anconas dicunt. Atqui dixit Procopius,lecures quoque coniici. Sicita. Num inde effi-cirur eandem fecurim efle anconam ? Scimus nos quoque hacætate ab iis qui Cim-brorutnad Germanicum Occanum Cherfoneftim amp;vicina locacolunt,Iècurescer-tifllmo iébu coniici; fed non tam longi cap'uli funt vt fiipernè hærente ferro per ter-ram trahantur: nec hoc Procopius de bipennibusprodidit. Vtcrqueamp; Procopius amp;nbsp;A-gathiiis fecurim ancipitem fecit, fed neuter addidit Germanicum nomen,quod amp;nbsp;ha-denus ignoraflemus, nifi à Gregorio Turonenfi epifeopo expreflum fuiflet; qui illam non ceteris modo Francis omnibus, fed Clodouæo etiam regifemperin promptu amp;: ad manumfuifleindicans, Francelcara nominari dixit eoloco quoeum qui vreeum rum.

tcmplo

84 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANC ICORVM

tetnplofuppilatum Lud oui co ad reftituendum pctenti obfticerat, regia bi^cnni pcrcuf--fum déclarât. Quern ad mod um igitur à Sagis Sagaris nomen olim duxerat, ita bipen-~nis à‘Francis, quorum propria videturfuifle ; moreàfecuri in Scythiam cælo delapià îdednâxJi iQ.ua de re non mala fit, raeo quidem iudicio,, conieâura,quæ ab Herodoto -a - •quot; hoc'miraculo fcribuntur,ea non generatim ad quofuis Scythas, led propriè ad libe-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ros Scythas pcrtinere; qui quo libertatem.fuani non contra extcfos tantum, fed domi

oaapoinm etiam inter le conferuarent, regem fuum ad Odapodüm ntum vehi voluerunt,nelç rittuafui , extollcretfupra illos qui omnium ferèliberorum Scytharumefient pauperrimi »odo - boûm pedibus le fuaque omnia portantes. Qmd enim rcfert hoftine lèruias an dome-•fticoityranno,cùm vtroquemodolibertas tollatur; indignius videatur ôd intolera-c»merum biliusàifuisquàm ab cxteris opprimi ? Carnorum dux iamcligendus, ruftico vcfiitu 4««-« inau- 'prodit,:amp; à ruftico ad bas partes deledo poteftatem ambit, 8c interrogatusan iuscui-lurutie, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßj redditurus, idque fe fadurum pollicicus vililîimo quodam 8C contempto

2 ' .pretio à,ruftico illo cui publice id negorij datum, ad gubernandum admitcitur. HincSi c««M»erMwiilud Gotalanorum , regem fuura perindeatque quemuis ex infima plebe alloquenr tiuiT), Nos como ’VOS. qua formula le pares regi oftendunt, amp;nbsp;eum non aliunde quàm /uetudT. ab ipfis imperium fulcepifte. Non fuit igitur apud Francos citra grauilfimam caplTam ad ipfiim vfque Hildericum poftremum ex redo Meroue'i ftemmate defeendentem, hicntusvetuftilfimusobferuatus, vtrex nihilolublimiorodapodjbus€enièretur,exce» ptaLola ilia poteftatequam popularium fuorum fulfragiis amp;nbsp;permiftii teneret . Inter infignia bipenni a.’quc atque infimus quilque cuchiridij loco vtcbaEUC,quæ quarecælo delapfa fingatur,in Gotodanicis fatis cxplicatum ; ad quæ cum.remitto,qui accViratuis veterum Scytharum hac in re rationes pcruideredeftderabit. Ft quoniara liberojum Scycharum, id eft Francorum,proprium erat hoc armorum genus æquèin pace amp;nbsp;agro atque in bello 8c caftris vtendum , meritô Francefca vocabatur ; ncc ea tarnen fola dç cauifajVt omnia Cimmeriorum fymbola rationum lunt fœcunda,(èd proptereaetiam, quod inftrumentum clTet quo Francifia, id eft,lart)ffima illalibertas potiflimum confer-uaretur. Duabiisenim maximè rebus ad liberalem vidum amp;nbsp;horaine ingenuo di-gnuiutopus cft ; altera, vt res pccuaria amp;: agricukura diligenter adminiftretur,ne quas funt,ea aliunde lint humili animo amp;nbsp;leruili emendicanda ; altera, vt quæ la* bore tuo'pepereris,atquead vitæcommoditaresSc copias compararis,eaarrais aducr-fus rapinas hofticas defendantur. Harum vtramque lecuris præftabit,quæ vt ob aliam caulfam cuiuis vino oftercndam,iti ob hanc etiam bipennis erat.vt altera acies ad rem rufticam amp;nbsp;caftrimerationcm feruiret,altera ad cxdendum hoftem leruaretur. Ancona: verô non perinde atque bipennis inter ordinaria arma computabantur, vt ex Procopij loco modo à nobis in medium allato cuiuis hquere poteft: nec item ficcrant Francorum propria?, vt non aliæ quoque genres iis in bello vterentur, quod Appiani quinto ciuilis belli librovei ba latis declarant: At verb,inquit interpretis lingua, Menecrates ciim iaculo ad Hiberorum formam mukis harois ferreis inlerto femur laucius, fubito telum educcre non poftet, amp;nbsp;ob id bello inutilisexiftcret, reliques ad pugnara hortatu-rus conftitit. Flæc huius audoris verba Lazius ad lecurim accommodauit,quàm apte quiuis facile videbit. (^cmadmodum autem bipennis Francclca dicebatur.ita hoc ia-culi genus prorfusab illadiuerfum Anconam voeari Agathius teftatur :quam vocem, fi hanc litterarum compofitionem quam eius interpres habet,(eruemus,illud telum fi-gnificabirquod pendere amp;nbsp;poteft 8c audet; poteft quidem propter hamosjaudet verb, quia fie haftile ferro eft obduckim , nihil vt metuat neamputetur; deinde hisduabus Ancent ety- rcbus eos defraudat quibus eft iniedum : quæomnia Anconæ nomine à linguæ noftræ liant peritis intelligunrur. Qantenim pendere fignificatjStnc idem cft quod figo,vndc3tntßcc îCnc.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inftrumentum quo vel naucs figuntur,vel trabes in mûris firmonexu continentur.vo-

îtiiflier. nbsp;nbsp;nbsp;cabulum nemini vernarum noftroriim îgnoturn : à quo fi Græci amp;C Latini anchoræ

nomen lé mutuatos elfe ncgenr.de luis lcriniis meliorem fignificatioiiis rationem de-promant. Geminoigirur modo prior lyllabaintelligi poteft, amp;c \ troque ad rcmaccom-modatojquandoquidem iatulum hocamp;: pendeat.amp;i pendendo hoftem figat,vtin Me-nccrate contigit. Afpiratio autem,ne fraudi fint hæ minutiæneglcCtæ interpretanti.à lt;0». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftratibus in compofitionc frequentiftimè tollitur. Pofteiior verb 1} llabaCcnnon du-

plicem

t I B E R I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;■

plicem modo,fedtripliccm habetnotationem ; ita vteaintelligatur,poflum,(cio, amp;nbsp;audeo : Vnde «Coning pro Rege deriuatur. lam amp;nbsp;compofitio tota iic exponi poteft.vc fit 3tnc-öon/amp; compofitioniscaufla exempta adfpiratione, Anconjqua quidem expofitio-ne teliim fignabiturquodamp;pendendoSififtendo fraudat. Minutilafunt hæc,fatcor, fed lucuicnta tarnen indicia quo olim lermone Franci fint locuti, quamque is fit felix Si copiofus ad voces breui illas quidem litterarum contextu, fed notationeampliifima componendas. Num quifquam melius vfum huius teli multis verbis delineate queat, quam duæ hae iÿllabæ eum afpedui fubiecerunt? Quamuis autem hoc iaculum Franci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

baud fecus atque Iberi aliquando ad manum habebant, non tarnen aut proprius ipfis aut perpetuus eius fuit vfus,quôd iaculi loco ipfa s etiam bipennes certiifimis Si violcn-tiffimis idibus in hoftem coniicerentj quæ, veluti balifta aut (corpione excuflæjSi cly-peos Si arma pondéré Si acre fua penetrabant, vt badenus ij norunt qui fecuribus ia-ciendisaiTucueruntequam ipforum pugnandi conluetudinem non Procopius tantfim, fedalij etiam Icriptores memoriæ tradiderunt, inter quosSidonius Apollinaris:

Excu^iß'e Citai 'vaflum per inane bipennes. Etplaga prafeiffe locum, clppeópjue roture Ludu4 , amp;nbsp;intortas pracedere faltibus hajlas» Quibuselegantifllmisverfibus Francefeas fimul Si Anconas deicripfic; illas quidem aperte, hasvero fubhaftarumnomenclatura, quasconiedaseueftigioFrancos fèqui dicit; quo nimirum haftili conculcato vel totum hominem, fi corpori haefcric, vel cly-peum vnà déprimant ad eum modum quem Agathiusclariflimis verbis depinxit. Ar-bitror ex his perfpicuum euafiife, aliud bipennem aliud anconam efle, quas ex üidern corundem audorum, quibusegodiuerfas eifo docui, verbis Lazius pro eodem bellico inftrumento accipiendas putauit, in hoc eius inconfiderantiæ,meo iudicio ,reus quam mihi fateor non raro deprecandamjdum vix à me impetrare poiTum, vt quæ femel cf-fufafunt, Si chartis volante penna illita relegam, Si iudiciocorrigam maturiorei Ec hæc quidem de Scy thico regum Francorum plauftro Si bipenni certis Si luculentis in-diciis, quibus exoris ad Oceanum Germanicum Si Rheni ripas olim migrarint. Qua 'Swlam ö« verb decaufia crines Si bai bam (ummifiam aluerint,non eft difficile ad coniedandum. Ciirn reges in terra viuam Dei imaginem præ fe ferant, nefas eft vt quifquam morta- «. lium vel minimum in iis aufit violate, immo ne ilia quidem attingere quæ natura vel ad decorem vel ad tegmen comparauit. Quamobrem vt regia Maiertas intada Si omnibus modis inuiolata feruaretur,facro fando ritu cautum erat.ne Si batba Si capil-lus vel tonderetur vel raderetur. Hanc comæ barbæque alendæ cauflam non ego com-mentus fum , fed ex ipfius Dei verbis did ici; qui Moü inter cetera præcepit, ne facer-dotes aut capilium aut barbam raderent, ne quos fandos effe volebar, ferro Si alienis manibus polluerentur. Antiquitiisiidcm erant Si facrorum antiftires Si reges ; qHodRlt;f««»rf-Xlelchifedcc, quern regem iuftum Latine verras^, exemplofuodocet:ad ^u^m vc-nerandæantiquitatis morem notandum Virgilius tccinit : Rex Anius , rex idem homi-num, phoebbiue (acerdos. Non citra caufTam igitur Græcorum philofophi capillitium Si barbam nutriebant, quo fefe fblos dignos monftrarent quibus Si facrorum cura Si Reip. gubernacula committeren tut ; tametfi fortafte ritus eius origo ignoraretur, va-rniquefannis hoc nomine in profeeniisnotarentur. Plato certc,dum philofbphum re-gnare vult, an non dieere videtur inter cetera quæ regem decent, illud etiam effe, vt barbam Si capillum philofbphorum more lubmittat? Sicut autem fummos viros Si in altilfimn hunranarura rerum faftigioconftitutos hie naturæornatus maxime decebat, itacontra infimæ erat Si abiedillïmæ humiliratis ,C3pillu Si baibam rädere:quod depart» Efaiæ verbis plandum Moabitarum vaticinantis cuiuis in promptu eft : Moab, inqUit, •ululabit, in cun^da capitibus eius^caluitium, eir omnis barba radetur. Hieremias item ludus fummique mæroris indicium dedit, dum dixit ob Godoliam ab Ifmaële occi-furn odoginra viros vcnifTc è Samaria rafts bai bis Si capillis, Si veftibus confeiffis fqua-Icntes, vt facris operarentur,ad Deum reddendum rebus fuis propitium,Si quam vifiis fuifletefie, benigniorem . Multafacræ feripturæ teftimoniade vetuftiffimo hoc htu citare poftemus, fed hos duos adduxiffe inftar eft plurimorum. Non poffum tarnen tacituspræterne Iftacum lugendi iitura.de quo firmici Materni hæc funt verba in co

Ö ----------- 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

FRANCICORVM

libroquem de erroribus profanarum religionum fcripfit : In adytis,inquic, habent idolum Oüridisfepultumjhoc annuls lucbbus plangunt; radunt capita , vtmiferan-dum cafum régis fui turpitudine dehoneftati defleant capitis. lam vt ex his perfpicuum eft, rafum caput luctus indicium habuiife antiquitds,it3 notior eft Abfolonis promifla coma quàm vt pluribus verbis probanda hîc fit huius confuetudinis vetuftas, quæ non ex hominum tantum arbitratu amp;nbsp;conftitutione,fed ipfa etiam rerum natura duxit pri-sarbtó-ce- Hjordia. Vtenim nihil Ixtius, iucundius,amœnius, pulcnus quàm arbores amp;omnc mi liuiies. plantarum genus foliis fuis gratiffimum oculis fpedaculum exhibere ; ita contra nihil ^pBüointon- horridius,nihil triftius caluitiohiberno.Hincpoëtæ Orphici Apollinem intonfum præ-cipue inter ceteros Deos vocabantitum quod, vc He{ÿchiusfcribit,a;74rô«ç fit, id eft,ab omni luäu remotus, turn quod accedens ad nos omnia frondtbus amp;nbsp;tioribus veftiat, turn quod régis exemplar de cælo mortaliura oculis lubiiciat. Monftrar enim nobis ex Vnius folius gubernatione plus fclicitatis ad rem p.venire quàm ex innumeris fideribus per nodem conlpediszamp;ficuthæc lumen fuumei (ubmittunt,vt (olus omnia illuftra-re videatur ; ita hoc ad communem hominum lalutem maximè pertinere , vt omnes vnius imperioficfubfintjVt nemoquicquam fibicitrahuiuspermilfum audeatarroga-re. Qua de caufla à vetuftiflimis poetis amp;nbsp;hiftoriae etiam fcriptoribus, vt ante monui, præ ceteris diis cognomen régis vifus eft mercri; non illud quidem quoduis, fed quod ^poüocw amp;nbsp;Græci ava^ proferunt,ab Euftathio amp;nbsp;Plutarcho fic expofitum,vt ab anoç deriuari arbi-cf trentur,ahis ad aliam originem vocantibus-.de quorum controuerfia coniicio à Barba-jis hanc vocem ad Græcos,perindeatque multas alias,ipfo etiam Socrate confitentc,veem. nifle. Nobis principium numerorum amp;nbsp;omnium rerum vocaturlt;Cenvelein velainva-rietate dialedorum alium amp;alium fonum afterente;vndeeîçGræcorum,amp; vnum Latinorum : quorum natales noftrates efie tu m etymologia latè in Hermathena à me ex-plicata, tum analogia nobis pcculiaris oftcndic, propterea quod conuerfis vox litteris, Vtexlt;Cen fiatlSee/contrarium prorfus fignificet, rem nimirum abomni vnius natura eximens.^ttgt veroæftimationem amp;:dignationem verras, fi vt nomen vfurpetur-fin vc ' verbu,idem eft quod æftimo vel magnifacio amp;nbsp;honoredignor, commune ad indicandi ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;!:imperandi modum.2(tn-arötitaque tantundem eft ac fi dicas,Vnum magni fac amp;nbsp;in-

ftgni honore aignare.Iam Tau finiens didionem adimi Grxcorum charaderilmus po-ftulat,amp; C cum adfpiratione in tranfire frequens eft,vt ex ßetöt Latinifecerunt Rex, aUtgBt Lex,ex 3(mbioj«0 Ambiorix,alia ex aliis (upcr iuaincude ad Latinam formam fabricati. Eft quifquam nunc tarn cascus,tam hebes, tarn vecors, vt non mox intelligac nulli magiscreaturaä hanc appellationeconuenire quàm ipfi Soli cl ari fir tiro ipfius fum-mç vnitatis fpeculo,amp;: fimulacro corporato ’ Quid aliud vnica ilia totius mundi lux omnibus corponbus lumen communicans,quoad eius natura ipforum capax eft,diccre vi-' detur,quàm ipfum vnum plurimi faciendum elTc,amp; tantoæftimandürii pluris,quanto clarilhma hax fax ceteris omnibus eorporibus pra ftat.’qua in re latids dcclarada fi mul-tusfim ,lychnum meridianoSolivideboracCendifie, amp;alioqui tam viuahæc eftamp;ef-ficax vnius Dei imago, nihil vt inueniriqueat quod infinitam eius bonitatem magis ob oculos ponat,magis méti infinuer,magis per omnes bencficiorutn gradus declarer. Vix me teneo quin exclamem , ô Anax vnicum fingulare inter omnia corporata diuini-tatis fimulacrum,oculos noftros fic radiis tuis illuftra,fic corpori caloreinfunde,fic.nosi vitali tuaaura excita,vc mens noftradudu amp;pr.Tmonllrationc tua adipfum vnumfub-uolare concendat,amp;: cum cofefe vnire cuius vnius attadu totius felicimtis iiimma con-tjnetur.Succinam amp;nbsp;illi qui dixitiâv«^ 7m'ic,)v a ßaaiXiv xxKct Tmiimv K’tt'oääwv. Ceterdrti dicas Caftori amp;nbsp;Polluci peculiari etiam luo quodam iure à Græcis hoc cognomen tri-i butum,dum Anaces vocantur. Abri pis mead immenfum concern plationis cam pumj in quoquantumuis multa Ipatia confecero, femper ramen plura quàm mentisocdli's^ nedum corporis,comprehendiqueant‘,rertabunt.Orphicorum princeps,quiiquis isfue-^ rit,generis humani feruatorem eius in terris precurforem his nominibus nuncupauir} quorum hie ipfum vnu monfirauit,ille mortale genus morte fiia ad vnum deduxiciQua de cauffaredifiimèhac voceCimbricavocatur.Sed his alibi locus erit. Nunc ad capiîlôÿ amp;nbsp;barbam heroum maximorum infignia,dö quib'us teftimonia amp;nbsp;rationes tot (unt.vc ingens volumen explerepoflent: nobis laris efto^manus Mercurialis ofticiodefungi, ea t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;demonftraca

t t B E R I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87

äemodram Vîà per quam citra errorcs ad prilcam vciitatem Hccatperucnirc;qunm cor-ruptifTimi Græcorum mores lie conraminarunr, vtcapillusfubmiflns cynædoiu potiùs amp;:mollifîimorum horainum quam Sacerdotumjregum,amp;: philofóphoru inlîgne vidc-recurji'cetiam irr prouerbiû obicenum,cuiusSynefîus in caluitio meminic^deduitla. Vi-deas nunc,quàm iurtarationc,amp; quàm conuenienti tum {acrislittcrisomni Græcorum fciipturaantiquioribuSjtum ipiînaturæamp;eiusregiclaiiffimooptimoq. omnisguberna-tionis humanæexcmplari Francorum reges nutriuerintamp; barbam amp;capiIlum.Nequc Comt regin quicquam abominandum magis ipiis horredum videbatur,quàm fi regiæ comæ pars aliqua vel minima fui Hcc cælàiquod illuftri cxéplo docctur ex Gregorio T uroncnfi,qui i^uàm fuerit Dagoberrum contra Saxonas dubio Marte pugnantem, iam parte capillorum cæfim »tominaniiä detruncat3,.pcriculo proximû narrat, banc comæ parte protinus ad parrem trâfinififie, quo rei tantæ tamque nefariæ abominandæ fpedaculo morus ad fupperias ferendas quam maxime pofl’ctaccelcraret.Qmid ad hoc Lotariuspater? Quid?tanrafœdicate rc-giisinfignibus allata tam immaniira exarfit,vt fubitopernoélem exercitum rapiés potiùs quàm ducens, Saxonas velut vrfus feuiens inua{crit,mandaritquc fins,vt ad méfii-ram enfis hoftes dctruncarcnt, neq. cuiufquam cadaucr longiùs quàm is efiet, fincrenc iaccre. Quis hîc non animaduertatjVt Deus faccrdoces fuos cæfaric,barbaq. tonlà pollui diccbat,ita Francos pu tafle regiam Maieftatem contaminari,fi coma fuifict ampurata? Qjiod fi Gregorius Turonefis ceterique Ogenium hune ritum amp;nbsp;Leuitico Mofis ada-miilFim confentictem pro co ac oportet ad rcfïam trutinàcxpedifl’cnr,minùsde regum Francorù antiquicare dubitadcntjquam cquidem partim aliunde,vt priùs annoratum, tiquuas. partim hinc rantam cxifi.imo,vt ad priraos lanigenas regaleshçcærimoniæ rcfcrcdæ vi-dcantur.Sanc dum banc intucor Francorum cum iis quæ naturæ làcrifque diuini Icgum latoris libris tam ad vngucm quadrant,magis magifq, mibi cogor placerc,tum de Fran-cici nominisorigine reperta,tùde amoribus Apollinisamp;: Branchicxplicatis.Qihdenim inconfo liuc Aërficomæ régi magis conueniat, quàm cos reges amaré qui iplum cuitu corporis quàm maxime imitarcnturifiSocratis tcfbficationeabco quilq. Dco maxime amarur,cuius dores morum omniq. ofHciorù fimilitudinc quàm proximè æmulacur,amp; vim earùclaroexcplo mortalibusoftendic atq.cômendat?Num abud mains eft veritatis argumentum,quàm infignisamp; perpétua libi veluti catena hærens omnium tum rerum tum vciborum inter fe confenfio?Qui,rogó,rc61ius ipfius Apollinis Anaùbs imaginem cxprimcrc Francus potuit,quàm fi regem fiium perinde atquc ille cft Acrficomcn per- . pctuôeflc vcllet?Exbis modoamp;illudin lucévenitjCurccteriFranci partem capillorum amp;nbsp;barbæ ronderét;quo non aliud indicabant quàm felubentes vniregi fubefle. Sed iam fatis de crinicis regibus: de quibus vt longe infra quàm vcl rcs ipfa exigere x idetur, vel ci toi.àete ci-mihi facultas efiet, egerim, plus rame fortafie dixi quàm obtufæ quorundà moroforum bominù auresferre pofiînt.Qui verô fucrint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interScythasfine pilcari,non fie l’iiophoriscy-

arduum ad conieâandù,fi caquæin Croniisdepileorum vfusantiquitatcàmecxpofita funt,nonrcfpuantur.Si cnim infignelibcrtatispilcus fuitde vetuftifiimovel Noebi vel ptieus ctuua libcrorum infi:ituco,vt illius pilei quo in area feruati funt ab vndis,monumccum in hoc ritu exrtarct lcrnpiternu,quid ni dicamusapud cos qui fiimmam generis fui propagandi libertate profitebantur,bunc morcm làcrolànôlù fuifie,vt ij qui iccundum rege amp;nbsp;eins liberos atq. cognatos in fummo honore verfabantur,pileis vtcrenturjquo Icfc præ ceteris in libertate tuendaaugendaq.eximios monftrarcnt,amp;: vulgo hominum longe excel-Icntiorcs ad id præfiandù quod tota gens nomine fuopfa:feferebat?Credidcrim iraque bos eos fuifie qui poltca Salios fe norainarur-èquibus reges legi Iblere Otto Frifingenfis prodidit, ita vt pilcatorum nomé huic ordini qui pofica equeftri titulo fuit infignitus, quondam fuifie eredam . Quemadmodû iraq. Franci inter ccteros Scythas libcrtatis le nomine iaâiabant,ita Pilopbori inter Francos præ ceteris omnibus hoc infigni libcrtatis ornabanturiquod eofignificantiorem vim lymboli in fermone Tcutonico.quo Scythas vfos fuifiealibidemofirauijhabebatiquod voxï^ont/quo pileus notatur,abïjoi/quod ell, lynit. tueor,cufiodio,8ódefendo,deriuctur.Vnde intelligas cosqui pileis vtererur,profiteri,Iele femper cxcubareadrotius populi cuftodiaatq. tutclaiquade vocis amp;: rei,quæ propria eft nobilitatis,conlbnantia luculentum exifiit fignù,quæ gens in hoc libcrtatis lymbolo ceteris prxiuerit,ciim frultra Grreci/rufira Latini,frufira Hcbræi vel banc vcl paré no-

hH 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tationis

FRASCICORVM

tacionis rationem intra (crmonis fui latifundia fint quæfituri. Omnibus profedèvotis opcandymj vt qui lèlc ftemmatis iadant,non tantum horu Scytharum more pileati effent, fed perpetuô Germanica- pileorum noméelatura: monitu id fibi antiquiflïmuexi-ftimarentjvcremp.cumforis tum domiconfiliisarmifq. tuerentut,amp;communcmfuo-rum libertatem non minus reapfe contra quofuis vel ciuilesvel externos infultus,con-traomnem peruerforum hominum malitiam,contrafeditiofasinquictorüncbulonum infidiasjdeniq. contracundaeaquac auc publicæomnium aut priuatæcuiufque làluti aduerfantur,cuftodiat,dcfcndat atq. propugnec. Cüm igiturnoftrati pilei nominehxc officij generol'orum proprij tefleradcfignetur,non mirum eft,equeftrem Francoru ordi-nem pileofeinfignire voluifle,quóomnesintelltgerentnon feióliim Francos,id cft,li-berosjfed libertatis ctiam cetcrorum ciuiu m fern per fore propugnatores. Videlhe quàm apte,quam concinnèquæde antiquiflîmis Scytharum prodita (untliberisScythiscouc-niantjquàm amicè res amp;nbsp;nomina confpirent,quàm inter fe connexa fine atq. deuinâa, quàm iplà rerù colccutio omnem caliginé difcutiat, quàm ferme ipfc Francorû verna-culusoblcuriffimaquæq.interpretetur, ab exordiis ad feopu dcftinatûdcducat, Sed iam dum fat diu huic Pilophororum teflera: inleruitum,donemur amp;nbsp;nos pileo,quàliber fit ad cetera progrefius. Rcuertamur ad Merouingos, quorum cæleftis amp;nbsp;diuina virtus cdm tandem lènio contabuilfet,atque in Hilderico poftremo titulo tenus rege extinda prorfus efict,regni clauus iteru ad noftrates peruenit; cuius rei initio annotate amp;nbsp;ad Ca-rolu Magnum dedudo,finem faciara antiquariæ huicinucftigationi.Tam claræ amp;nbsp;exi-miæ huius viri dotes fuerut, tarn illuftria rerum geftaru decora,vt de eius natali fblo non fecus atq. de Homeri multoru contentione gentiu fit certatum,omnibus ftudiofiflime fibi tancam gloriam totisingenij viribus vindicate molitis,nullius interim rei minus fól-licitis quàm ipfiusvcritatis.Ceterdm firanta return pofterioru memoriæmandandarû, quanta bene prarclarc'q. gerendarum diligentia præditimaiores noftri fuifienc,non co-gerentur hiftoriæ (criptores in hanc defeendere rixofam controuerfiarum arenam. Nos tarnen quo cemporichartxque parcamus,aliorum opiniones tamquam enormi fpatio à verodiffidentes oraittemus,contenti id vnum exponcre quod in patriis partim monu-mentis, partim fcripcisinuenitur.Scripfi alias TheodoricifiIiarti,Theodobcrti fororem, .rfa/wvw/M-VtiloniThcodonis Magni Bauarorum ducis fratri nupfifle, atquedotis nomine cum turn limitis Antwerpiani ptæfeduram marito fuoattulilTe;cuius rei equidem me il fateor non altcrius teftificatione quàm Auentini ftetiflc; qui tarnen in re obfeura plura fe dicit (cribere quàm credat, verbis amp;nbsp;fententia hac parte QjGurtium de rebus ab A-Icxandro Magno ad Indolcythiamgeftisloquenteminuicatus. Vtcumq. res habeat, id Cartiingerii omnium conlUtapettifllma confeilione,generis Carolingorum principia Antwerpia-friacifhAnt limiti deben,qui non tàanguftisquàm fortèquifquâputarit terminis includebatur. l^ti^deberh' Totamenim prazter longum littorum latepatentiumtradum Asbaniam amp;Eburonura ^ntvver- rcgioneni amp;nbsp;vicinas compledcbatur, quo rei frumentatiæ ceterarumque return , qui-rnagnis latorum limitum prxfidiis opus eft, copia fuppediraretur. Hine, vt alibi di-frifiBtrum xi, AfbanixtegionijTheiiisamp; Landafioopidis,Getæ(îuepotiûs Getafiofluuiovelab fuccej]^». alimentis vcl à decirais nomina deduda.Totam autem hanc ditionem Romani Arbo.^ richiscuftodiendam dcdctunt;amp; quo melius cuftodirent, earn iis fic hæreditario iurc tribuerunt, vt veéîigalibusobnoxia nullis, diligcntiufque cxculta tantum frumeti ali-C4r«z«M4^»/mentorumq.darer,quantumad limitem hunc contra Francos tuendum ncceflarium Arborichos duces fuerunc Caroli maiores, qui cxercitui fuo cui præe— jnt ont u- nomen Brauæ bandædederunt ; quiafoli videlicet Francorum viribus obftarent frau» ban- potcntius quàto ipfi Romani, qui Treueris amp;nbsp;löcis vicinis ad fecundam Germaniam defendendam in præfidiis crane collocati. Hine fadum , vtdum Caroli genus altids repetitur, amp;nbsp;in caligincm, vt fieri folct, natalium deuenitur, Brabones fingantur, quo nomine Brauæ bandæ duces intelliguntur.

Brabon qua Pfimus ccrtc cuius ptoprium nomen ad pofterorum mcmoriam venit, Carolus fuit, accafione ji- qucm Btabonis filium fingunt,id eft,eius qui à Romanis huius limitis præfeduram for-titus eflet. Quoniam verô Germanis fiue Thungris,quo nomine turn Aduaticorum po-ftericas vocabatur,contra Germanos Francos minds fidebant,focictatisobfides ab ipfis accipiebant vcl liberos vel fracres vel fanguine proximos.Inde fadum vt frequens fueric inter

L I B E R I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9

inter principes Anfegilî nome,quo focietatis obfes vcrnaculis noftris noratur, quia 3lnfe Aaresiforü^f^ focietacem lignctjab2(n-fie/quod eft rcfpicio vel rationemeuiufpiam in re quapiam ge-renda habeo,vnde çiuitaces Germanicæ in mercatu confederate 'Xnfc (îcben/id eftjlbçiæ ài,,^ (teuett. ciuicates vocanrur.lt;!5i!ö verb vel lt;î5ifel obfes nominatur.Qjamobré Carolus,primus co-rum quoru memoria litteris confignata eft,filium ftlum Anfegifum vocauir,cercus cum fore oblidem apud Romanos initæ contra Francos focietatis. Ec ip(c quide primus Ca- caraUfiUM. rolus non aliunde nomen nadus videtur, quam quod parentes ominarentur,eu quern fic nuncuparunt apicem fore inter cos quos Romani caros habcrent. Nihil igitur Anfe-gifo cum Troianorum Anchife,nifi forte amp;nbsp;ille apud prilcos nomen ab eadem re fuerit adeptus^quodita ne lit an non, nihil ad nos. Anfegilusitaq* Caroli,cui à breui naló co- _ gnomen datu,filiushuius limitis comes ex oblide fadus,primus à Romanis videtur de-lciuiirc,Francoru armiscoadus,vcpaullo ante de Arborichis explicatU;quibus,licet re- mesàRcm»-hqua fua ditionenon fpoliaretur, ex federe tarnen delimitaneo iure ceftit, quo Franci ”osfrimMdê-iibi ipfi prxftarentfecuricatem.Huiusliberoru nomina cum ignorétur,fadu vta Braua/w?. banda fticceftores vocarentur Brabones vl'quead Carolomannû Landalij natumjàquo caraioman-vera hiftoriacxordium fumit.Huic Lorarius Francorum rexrcftituitlimitcm Antwer-pianu,quein Clodio maionbus iplius abltulerar, quo contra Romanos cum non Arbo- reßitutus, richi led Franci tucrentur.Huic Landas,vti natale folu,ita imperij ledcslchbitur fuifle, quo loco ad quinquagintaquinqueannos princeps Pippinum,cuia patria Landalio co-gnome,fuftulit,fuit ci nbsp;nbsp;filia Amelberga nomine,cuius filius Walbertus duas habuit fi- i^penj fades.

lias ob viræ fandimoniam in diuarura numerum relatas,Aldegundem amp;nbsp;Waltrudcm: quai Û hæc nupra fuit Vincétio coraiti Hannoniæ;è qua natus Landrieus cpilcopus Me- Amelberga. tenlîs cum duabus fororibusquæ virginitate fua Dco dicata vnà cum fratre in Diuoi u locietaté funt cooptati. Amclbergæ item Amelberga filia fuit,quænuptaWitgero do- Waf^Zd^. mino Hamenli,fîliam habuit Goedclam,cui lummum Bruxellis templù confecraturn,^.^quot;'^''“^««-vnà cum quatuor aliis liberis; inter quos EmbertusepifcopusCameracenlis; omnibus cælo adfcriptis.De Carolomanno verfus extant pro eo ac ætas ilia ferebat ornati;

Hic CarolowAnnU’S princeps fuit inclytus, ex quamp; Profapia Caroli C^agni procefit origo.

Carolomannomortuo Pippinus Landalius fuccedit, anno à natali Chrifti lèxcételimo Ffpinus zs-decimoquiiito,qui apud Lotariû Francorum regé in tanta fuit amp;nbsp;fidci amp;: virtutis exifti-matione,vt Dagobertû regis lîlium vnàcum Auftra(iaamp;: omnibus regionibus inter Al-bim amp;nbsp;Mofellam fufeeperit confiliis regcndiuqua in re ab Arnulpho Mcdiomatricurn epifeopo adiutus,tam egregiam opera præftititjvtquicquid eximiè à Dagoberto geftum nagaberti quafiex afte huicacceptum feraturjcùmcetcroquin haud admodum bonæ indolis Da-gobertus eftetjVt ex barba paedagogo per contumeliâ abfciira,amp; ex infinitis eius feortis, quæ pâtre mortuo per collegia publica diftribuit,facile lit coniedatujquara fedicatem cùm Pippinus reprehendcrct,beneuolentia regis excidit tantilper,dum is vel fpurcæ li-bidinislàtictate.vel plurimorum grauium virorum monitis ad mcliorem frugérediret. D.Dionyfij templum huius Pippini fuafu extrudû creditor amp;: maximis donis ornatum.

ludçiitcm omnes,quorû ingens multitudo ex Hilpania,ne Chriftianæreligioni nomen à Pip-dare cogeretur ,in Franciam confugerat,in exilium adi; nili facro le fonte tingi permit- f‘”»i^exßUii terét. Reconciliato Dagobertus filium fuum Sigebertum Auftraliæ regem delignatum credidit,qui dudu aufpiciifqueipfius multafortiter amp;nbsp;cum laude contra Sclàuosgeflit; Sciituorü ar^ quorum arma,vt turn temporis per Germaniam gralTari cœperant,ita in AliaSarraceni vnius auarieunuchiærario præfedi conuicio,'quieos canes vocarat,irritati,Mahometi- sayquot;ac,ni cÿ-cam lèdam pertotam Arabiam,Perliam,Syriamarmis propagarunt,tanta celciitate,vt »’ciaimian, nulla vmquam peftis tam fubita contagione lit gralTatarNec minorécladem Germania «Slt;: Gallia à Sclauis idolorum cultoribus accepilTet, nili Pippini amp;nbsp;Auftrafianorû virtus, cum Sigeberto régi,turn toti Chriftianæ Reip. id tempons,lîvmquam aliàs.nccelTaria, ftrennucobftitiflet.Pippinoin Diuorûnumerû relato.Grimoaldusex lutaberga Ducis Grimoalds Aquitaniæ filia filius fuccenit,Auftralianorum equitum perinde arque pater faôf us ma-gifter.Hunc,fî hiftoriæ Gallorum fides habéda,ambitio àreda via tranfuerfum egirco-natum,vt fertur,Hildebertum filium fuûdiademate ornare,DagobertoSigebertifilio Mrü eqnttsim admodum puero tonlô ôdin Scotiamablegato.Sunt qui hçc obinuidiam ab aducrlàriis^’'‘^‘^‘“’'‘’

hH } nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confida

confïda putét. Vt vt res habet, Grimoaldusprœlium inire cotta Clodoueum coadns, vincitiir amp;nbsp;occiditur. Alijcaptum in carcere obiilTe narrant. Nec défunt qui cæfum lu-fr/»- piliæ fcpultLim fuiflctradät. lllud certvi,Beggam,Grimoa)difororem,Diui Pipiniitem *d^' hlianijin franis poflefliones admiflam.Fuit huic ex iifdem parcntibus foror Gertrudis, inurfedii^poî- Niucllis vifginitatcChriftoconfècratanobilis. Beggam vxorem duxit Anfcgifus,cuius fefflones ad- hauc gcncalogiam accepimus-.Vtilo ex TheodobcrcilóroreHubertum,Hubertus Aió-bertuni, Afoberrusex Blicilde Lotarij régis filiagenuit Arnoldûjqui pater fuit Arnulphi èduceantiditisfacrorûjcxquonatus Anfegifus Bcggejnaritus. Hine licet videre qui per cóiugia Arborichijcquibus Pipinoru genus ducitur,regibus Francorû affinitatelèfè có-iunxerint,atq. in prifcum limitis Antwerpianiius,quod Clodioipfóru maioribus fècu-ritacisfuæcauflaabftulerat, fintreftituti. Anfègifus perfide in venatione occiluseft, à ^o^tswino,quéignobiligcncre natüeducarat,amp;ad magnasdignitates cuexeratjadeo Vt poft heri fui morte Beggæ fibi matrimoniû polliceretur, cuius adipifeendi gratia di-citur ex infidiis,nulla aliaacccdete caufta,virum optime dele mcriturn interemifleded longé falfus eft opinione temerc fufccptajquoniam honeftiftima vidua Iceleratiftimi amp;nbsp;facerrimi parricidæ vitabundain Arduennam filuam fccelTit, in qua inter Huiu amp;: Na-raurcum monafteriu Andinuexftruxit. Anfegifo Pippinus vnicus filius hæres fuit,cui ab Her-ftallo^quo loco natus eft,vt priori Pippino à Landa,cognomentu tributu,anonnul-Gaetswintu lis Ctiam Ctalfo nuncupato. HiC Goetsvvinu ob parricidiuadmiflum profugum amp;!. lon-^fiMdät'^ 8gt;nquo fe exilio tegenté ad multoru dieru iter cum vno lolo comité,ne res palam fieret, pcrlccutus,noä:u occidit,vnàquotquot in cifdéædibuseflentinteréptis.Auftrafiam pri-

miîm cum Martinofratre patruclercxit,quicontrafidêdatam abEbroinoperfidiftimo Pipim Her- t/raiino occifus,Pipinofolitcrugubemacularcliquic.Isducxulibus Francisveniam re-^quot;affiegreiia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apud tegcm impetrare ncquiuilTet, cotra regem Bertariumq. equitu magiftru

fttüa. infigni potitus cft viôtoria^ôô Bertario fuorû côiuratione cælô,totius regni adminiftratio vni Pipino credita,cuius aufpiciis tota Francia viresanimofq. poft diuturna dill'idia con-Triß»cum iunxic,amp; in vnum validiffimû coaluitcorpus.RatbodûFrifia:rcgéfubiugauic,gcnticoti f'pipm/fub- Euangçlicam dodrinâ per Clementis vin fandilfimi conciones impertitus.Pipino lætis iugata, é-fi- rebus inlolefcen ti. Al paid is magis quàm Pledrudis légitima vxor allubefcere cœpit, ex Carolû cognometo Martellu gcnuitjqui Magifter equitu à pâtre creatus,amp; poft partis morte à PIeârude,aduerfariæ fadionis viribus freta,in carccré detrufus fienoucrex cofilia virtutc fua fregit,vt euftodia elapfus non regnû modô totû in fuâ redegerit pote-ftatcjfed princeps etia Francorû nouo titulo fuerit vnanimi procerû côfenfu appellatus, cùm régis amp;nbsp;nomen amp;nbsp;infigniaabipfisoblata renuiftet,aiens fc regibus imperare malle quàm rege vocari.Hic rebus ingentibus contra Saxones, contra Aquitanos,contra alios gcftis,quadringetis circiter Sarracenorû millibus cum rege Abderamacæfis,tantû triû-phum adiecit,vt poft hominû memoria nullusomnino regû paré hoftium nuraerû vno prœlio fuderitamp;: occidionedelerit ; queauxit Athino altero rege,qui Galliam,priorera cladévlturus,inuaferat,poft immanéSaracenorûmultitudiné exfamin Hifpaniam fu-gato. Sicut Pippinus prids contra Sclauos Chriftianis vnicum fuit propugnaculum,ita

Martellus velut murusquidam aheneus aduerfus Sarracenos diuinirùs turn téporis fuie obieélus. Quamuis nihil aliud vmquam ad religioné tuendam Franci eximiè geffilTenr, vcl his tarnen folis nominibus Chriftianiffimi polTent vocari. Atqui amp;: ante hos princi-Arnann pes,quorû plurimi parentes Diuis funt cooptati,Merouingi quoq. infignem laudé me-rucrunt,maximis viribus Arrianamhærefimfemperoppugnando,donecfunditùs elTec inttta. euerfa,amp; radicitiis hominû animiseuulfa.Nec verô hoc tantum religion! Martellus,vc maximû fit corûquæ referri qucant,præftititdèd earn etiam pietatéadiunxit,vt Roma-pifgt;pi»ftsfar- no pontificüus fuû contra Langobardos tueretur.Martcllo filius fucceflit Pippinus co-gnomento paruus,qui primus Brabantorû amp;nbsp;huius liraitis Antwerpiani comitûregium diadema procerû amp;nbsp;Pont, maximi fuft'ragiis amp;nbsp;audoritate fumfit,patri fuo magnitudi-caraïusMa- nc rctumgcftarû fimillimus.Hic rurfum filium dédit virtutemaioribus parc Carolum, pjw. qijî non corpore quàm rebus geftis Magni cognomen eft cófecutus ; cui Carolingi tleinde,quamuis pleriq.imparilaudejfuccelTerütjdequapropagincPhilippusD.Caroli fihus genus ducens tam illuftria habet domeftica heroicarü virtutum exempla, vt non exiftimem in alia gente vel plus vmquara glorixexftitifre,vel efficaciora, vehemencio-pque ad populos lummaiuxtàæquitate atque fortitudiuc gubernandos incitamenta.

rRANCICORVM

LIBER I I I I.

Nam tarnen mihi reliquam video laboris appendicem.vtnimi- ^-’H^Franeh lilia clariffima clarifTimægentis exponani infignia : de quitus fani quifquara in hancvlque diem (criptorum videtur prodi-dide,ciini tarnenvix aliareperiasvelantiquiora,vel plushabentia rationis, vel ad eorum nomen à quitus præferuntut do-diiisaccommodata. Hie mox in primo limine magnam mihiot-gannientium turtam obllare cerno; qui vociferantur, Francorum olim ante rcligionein Chnftianam fufceptam infignia non lilia, fed bulfonem fuilTe.

Veriim nihil horn tn moucor elamoribus, non magis fane quam fi corn us crocitaflct: ea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

nimirum de cauffa, quod, ciim nulloidoneo telle nitantur, turn rem nobis occinant ƒ« -vfos. ablurdilTunara. Quid, rogo, rationis habcat, li illuftriflimam ab omni feculorum memoria gcntem,atq. earn quidem quae à perpetuofinium proferendorum Audio nomen fibifumplit jdicamus buffonis fibi tefleram in militaribusfignisaccipcre voluilTe ? In-lignem vcro claritatcm ex lucifugo animali coniedes ; magnam ad rerminosceleii ex- suffiinit »M'j peditione dilatandosin tardiHlma bclliola cernas opportunitatera ;multum fortitudi-nis ex co colligas animalculo, cui nullæ prorfus vires fun t vel ad vim infcrendam,vcl ad iniuriam euitandam j cui id Itlum totius vitæ præfidium eft , in occultis antris latitare; cui non alia funtarfna,quara peftiferum venenum amp;nbsp;lechale frigidi corporis tabum. Quifquis csqui hoc fortium virorum fymbolum quondä fuilTe fingis,dic, quælt, num aliquam omnino caulfim queas repcrire,de qua vel minimo tenus probabilereddatur^ Francos bulfonem fibi in clypeis auc in militaribus fignis olim dclegiftè. Quod li fa-cere non potes, cuius eft impudentix, poftulare vt rem at omni ratione amp;nbsp;ven limilitu-dine remotiflimam tibi citra omnia teftimonia credamus ? Sed video quid fic.Cum tu, quifquis es qui primus id genus nugas hiftoriæintulifti,nobis obtrulilfes, regem Fraco-rura, qui primus facrofe fonte tingi permifit ,Clodoueum antea,póft Ludouicum di-dum fuilfe ; putafti tibi hcere,vt quitus lèmel fallt amp;nbsp;indoólo figmento illufilTes ,eis xurlus impudentius mcndacium cóminifcereris. Atnosdeanili illotuodeliramento, quo Clodoueum nobis èregc Ludouico fomniafti, apertedcprehendimus,quam nihil temerè tibi fit aftentiendum. Quamobrem nihili faciemus eorum narrationem qui Francos fcribunc buffoneoliminarmisvfosfuilTe, nifi pofthac claris vel veterumau-dorum teftimoniis, vei verarum antiquitatum monumentis id à quoquam confirma-tum videamus; propcerea.quod quos femel infignis mendacij couicimuSjCis non fimus fidem habituri, nifi aut idoneis teftibus,aut Itlidis rarionibus fua confirment. Quod fi sufoqHaae. mihi de fabulæ primordiis coniedura permittatur, dicam quempiam fuilTe hominem pieratis quàm Francicæ antiquitatis ftudiofiorem j qui cùm vnde Franci genus ducerec ignoraretjCommentus, quod proximum erat, Francos terrigenas elfcjatq. ideirco ani. futttwfuif-mal terra maximè gaudens eorum clypeis congruentilfimum fuilfe, quo exclus natura nimirum fraterculi Gigantum intelligerentur. Gerte fi illorum cenfuræ ftandum elfcc qui Francos Germaniæ indigenas fine autochthones elfe fcripferunt,non ad modû male huius animalis telTeraiis conueniret : ac eorum quàm abfurda fit alTertio, non femel à nobisexplicatum. Paulus Æmilius,licet errorem de Clodouei nominecrediturn amplexus fuilTet, figmentum tarnen hoc ex eifdem cralfæ ignorantiæ tenebris profedum indignum hiftoria fua ratus, longe alia de vetuftisclarilfimæ geneis infignibus Icripfit, quæ vndehaulcrit ,vt IcgilTe menonmemini,itain præfentia peruertigare nec lubet, nee eft opera diligentiore dignum. Ait Clodoueum tribus diadematibus rubris in alba parma depidis tantifper vfum fuilTe,dum facro fonteluftratus amp;nbsp;cçlcftis muneris chrif-mate delibutus fuilfec ; quo loco fic obiter olei diopeteos fecit metionem,vt 1 àtis often-dcric, non paucaeorum quterudi quondam fæculo memoriæ proditalunt,ad inflam-mandum potids pietatis ftudium,quam ad fimplicem hiftoriæ veritatem pertmere.

Nobis hoc non agicur: de gentilitiis tantum Francorum infignibus quæftio proponitur:

h H 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ

j)t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANCICORVM

qiiÆ tria diademata rubra fuifle non ante Paulin Æmilio eredam,quam quifquam eins nomine me doceat lilia quam diademata purpurea plus habere claritatis. Neque enini decuirtet vel minimum Iplendoriseinsinfignibusdetrahere,qui vitraterrellria régna quorum feeptris potitus antea fuiflet ,nunc reccns etiam fadus eflet hæres regni ca:le-üis. Qjaöd (i mutatio aliqua hac ex parte vel decora vel vrilis fuilTet, debuiflent po' ua liliis diademata quam his illafuccederc; proptereaquod faiciç regni modó polTcIfi,lilia fperati dumtaxat præferant fignum;quorum hoc illud quanto fitillullrius amp;C. antiquius quinefcit,eum fruftra docere nitamur. Q^oniam itaqueÆmilius nullum nobis afier-rionisfuælaudauitaudorem,amp; in ca hæc,quamexpofuijdeprehenditurabfurda cum ipfo decoro repugnantia, non poflTum mihi perf’uadcre ,alia ante Chrillianam religio-nem, alia poft Francoruminfigniafuifie.Quamobrem aflererenon veremurjam inde abiplb vetufbfiimogentisprimordio herum quæ hadenus videmus,infignium vfüm inualuifie: amp;quöid firraius credamus,eopotiffimùmadducimurargumento,quodiis nihil aptius, nihil congruentius potuerit excogitari vcl Francorum nomenclature vel promiffioni diuinæ, ob quam iftam fibi indiderunt. Video cnim id in omnibus tum hieroglyphicis notiSjtum quibuluis fignis, fine generis fiue militiæ,fiuecuiu(uisalterius propofiti aut inftitiiti notionem olFerant, diligenter à prifeis illis hominibus oblèruatû, vt ea quam maxime illis nominibus conuenirent, quibus res quarum fymbolum gérèrent, vocarentur. Nolo interim hic varias infignium vclcauflasvel occafiones perfe-qui, nec inquirere quanta fiteorum apud omnes nationes vetuftas,quanta varieras, quanta cura amp;nbsp;religio-ciim ea res amp;: latius pateat quàm prelèns hic labor meus extem-poraneusferat, ncccuiquam cflequeatobfcurain tanta huiustempeftatis ambitione. Vulgus arma vocat, quôd infignia in armis, maxime verô in clypeis, depingi (culpiquc conlùeuerint; cuius apud Virgilium inter alia hoc exempliira cil in Aucntino Herculis proie, qui feptimo Æneidos libre inter primarios Turni focios amp;: auxiliares rccenle-tur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clypeo^ infjgnc pa.rentu.m

Centum ungues cinllAm^ gerit Çerfentibus hydram.

Cum cuiuis alij poëta militaria infignia à paterna virtute fumptadare potuit.tum ei conuenicntifiïmèapplicauit,cui prêter maiorum decus nihil amplius erat adlcriptu-

rus. Vt autem hec arma paterni generis memoria decorauit, ita plurimi fuerunt quibus fymbolaad vitam vtilibuspreceptis inllruendam accommodata magis placuilÏe cernuntur. Sic Vlyfiem in clypeo Delphinu geftare Lycophron obfcuro illo 1'uo Pleia-dico liimine nobis indicauit : quo nempc callidus ille lignificauit, lèlè eius animalis dotes maximèlêqui velle,quod fimulamp;humanitate,amp; muficesamore,amp; ftupendacele-ritateceterispreftaretomnibusvel terravel marivitam degentibus. Et lunt profedo id genus infignia tanto illis que de rebus à maiorum quopiam predate geftisaccipiuntur cxcellentiora, quanto habent plus cum arris amp;nbsp;ingenij, turn efficacitatis ad animes inonitu fuo perpetuo in officio continendos. Videor mihi, du hec Vlyffis arma intueor, ipfum dicentem audire:

Et gen/ss df preauos, df nonfecimusißß, Eix ed noßra puto.

Homerus ille poctarum Apollo, animaduertens ftudiosè à plerifque generis claritarem in armis preferri feiere, illuftriffimo nos exemple docere voluit, quidnam illud eflec quod homines maxime nobilitaret,acdiis ipfis proximoscollocaret. Hicenim Achilli fuo clypei infignia non à Thetidis, non à Pelei, non à louis, à quibus genus ducebar, fplçndorepetéda fibi purauit.tametfi ab hoc fulmen,quo arma terribilia redderet, po-tuifiet mutuari : verdm altius humani animi fupputans decus, redam nobis ad veram nobilitatem viam oftendit. Ea enim clypeo iniculpfit, quorum infpedu animus nofter ad fummi opificisrapiturcontemplationem;quecdm furamum bonorum compleda-tur,lummam quoque abfoluit nobilitatem. Primum enim Vulcanus omnem fiderum varietatem in (cute depingit; deinde pacis amp;nbsp;belli artes omnes amp;nbsp;officia addit, nulla ferèearum rerum parte quæad hominum coetusbenegubernandos fpedant ,omifla: quo quid aliud voluit indicatum ,quàm illud firmiffimum adomnem malorura impe-tum propulfandum hominifeutum efle,li tota fefe fapientiæ panoplia armarit, arque ctiam quibufuis aduerfitatibus obiecerit ? Nec interim otiofam inertem laudat phi-lofophiaro.

L I B E R. I I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55

lofbphiâm, fed earn qüâm ab ordinatis aftrorum raocionibusad rempüblicam guber-nandam dctraxit : vna amp;nbsp;exemplar amp;nbsp;finem rerum gerendarum proponens, vnaipdus cxemplaris inter homines vfum exponens. Videant modo qui cotam nobilitatem dibusamp;fanguine metiuntur,quam longe ab Homerica nobilitateabfintjquamq. nihil habeant cum eacommunionispyrgopolinicæilliquifibieomaximè nomine placenta quod nihil vmquam didiccrinc humanioris diiciplinæ. Conférant hoc Icutum Achillis qui volet cum iis in quibus aquilæ.gryphes, leones,pardales, amp;nbsp;id genus carniuoræ feræ cernuntur;amp; examiner quanto plus ad omne vim propulfanda illud quàm hçc habeanc firmitatis. Hocenim in iolaphilofophiainuenientquod Latinum (cuti nomen le per-fedurum profitetur ; at contra in aquilis leonibus belluis ad omnem ingenij cultura ineptis, tantum abeft vt quicquam cernasquod (atis virium habeatad hominem ab ad-? uerfisdefendenduirtjVt ip'îehæferæne fefequidem vel à minimorumanimakulorura iniuriis, vel à viliffimæ rei obiedu queant tueri. Notius eft illud de featabeo amp;nbsp;aquila vulgo iadatura prouerbium qiiàm vt fit nobis repetendum. lam quid leone minus tu-tum^cui vcl fola pçnulainieâaomnem adimitanimum adfefeliberandum.’Quorfura igitur horum imagines in fentis præferuntur, quafi in iis momentum aliquod fit ad in-iurias propulfandas amp;nbsp;pericula declinanda? Scutum Latini didum putant à Græca vo- Saaitiymàà, ce aJW/'Sç, quo corium denotatur : quos fi roges, vnde nomenclaturam accepe-rir,mutos videbis. Nos c Cimbrica lingua amp;nbsp;crzt/'Sç pro corio, amp;nbsp;Scutum pro clypeo manafle feimus; in qua ^cut idem eft quod depcllo,amolior,tueor;quo fit vt nbsp;corio

clypeoinde nomen fit tributum. Verdm quia nihil æquèatque philofbphiaabaduerfis omnibus tuetur,nihil eins cxplicatu apcius ad feutum cxornandumiamp; quia tancam hîc nominis Sc rei videmus concordiam, non poftiim non fufpicari ,vel à Thracibus, velà Phrygibushancclypei fculpturam Homeriim rautuatum fuifte. Conuenienteradmo-dum his ab Hebrjeo vate didum eft ; Scuto cireuwdabit te'veritas e/«!c.,:quodocet in ve-ritateomnisdefenfionisrationemcontineri. Quoniam veto hæc per folam fidem nobis integra confertur, non poftiim non gaudere, dum à diuo Paullo moneri me audio,-in omnibusaccipiendumefte feutum fidei.quo cacodæmonis tela omnia repellam. Verdm fatis hæc obiter funto de Homerica (cuti pidura, re ceceroqui vix multis libris proeo ac mereturexplicandajquamfinoftri nobiles bullatis nugis tumentes bcnecon-fiderarent, non cam fibi de barbaro fuo faftu amp;nbsp;liberalium artium conteniptu placerent Jed dilccrent (efc quouis potius nomine quàm clarorum dignos efle,quandö omnis claritas non è robuftis lacertisamp; cralTis (uris,none Thralonica arrógantiaamp; palæftricaarmorum difciplinajed cxilluftribus animi (àpientiæ ftudiis cxculti doti-^*^'”'^'*^ busexiftic. Mirabilem fane amp;nbsp;paradoxum noftris hominibus, nobilitatem fuam ia-dantibus,Homerus (efc præftirit Heraldum. Attamen fi rede prifeam Heraldorura æftimemus dignitatem , deprehendemus eandem de vera nobilitate huius vatis amp;nbsp;ve-tcrum Heraldorum opinionem fui(re: quod, licèt non aliunde,atcertè ex ipfo Heraldi HtraldM #4 nomine conftarct; quod fi iuxta veram vocis originem interpreteris, eum (ignificat (è-natorera qui publice ab omnibus in magna eft venerationehabendus. Atquiquistalis reuera,nifi is qui cana rerumomnium cognitione turn priuatarum turn publicarum ceterisanteftafel'citur?quam baud equidem fcioqui polfis à fapientiæ ftudio,quod philofophiam Pythagoras indigetauit, feparare.Ne tarnen quifquam ficorationem no-ftram intelligar, quafi ex otio(a difputationum diatriba Heraldum cen(eamus euocan-dum ,cos dcraum ablolutos philoïóphos judicamus, qui ex aftrisad hominum com- ‘dtädtu. munitatem redè gubernandam omnem fuam fapientiam detraxerunt,eamque multo diuturnoque vfu fic rebus agendis accommodarunt, vt ceteris magiftri Sc veluti archi-tedi quidam efTe queant reip. amp;nbsp;in pace Sc in bcllo cum eximia laude adminiftrandæ^ De vetuftis Francorum roonumétis (cimus, in tanto quondam Hcraldos honore tuifle, HerMii vtreeum menlisaccumberent,controuerfiarum inter fummos principes ortarum ar- 9«quot;'^ bun eftcntjfohdeniquehonorum Sc dedecorum pro rebus vel benevel malegeftisiuftii«/«r,lt;flri;^ habcrenturdiribitorcs. Manet hadenus nomen ipfum quidem,(ed quàm digni eo^’j!^quot;'’' fint,quamque bene munere fuo fungi poflant qui Heraldi nuncupantur,malo de re ipfa quàm de nico iudicio cognofei. Quemadmodum regum maieilasapud Romanos ad qualdam exigui momenti cærimonias tota fuit deieda, ita hac ætate tota Heraldorura

lt;?4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRAÎÎCICORVM

dignitas ex altiflimo illo-fuo faftigio ad fua cuiq. infigniutîi difevimina in armis geren-* doruOT prælcribenda defcendic,amp; vix tenuiffimam veteris fui honoris vmbram tuctur. Nos igitur negleélo horum iudicio qui præter Heraldi titulum nihil habent Heraldicù, c'vetultiflîmaFrancorum difeiplina Francorum infigniaexaminemus. In primis itaq. LiiiuTrtinea- liÜâ tria,quæ hadenusin Francorum regum fcucis{peâantur,iam olim Nochi xtatein rumfuijjiin- yß, francis fuilTc dicO; amp;; ilia quidem cælo delaplàjproptcrea quod non,qua:uis lilia,fed j;æje{|iaeirent;ncG ea alfi diuinitùs data quàm populo Francorum, Lcrngèenim aliter noSdiopetea lilia interpretamur, quàm ij qui verarum originnm in gentium primordiis pèrüeftigandis ignari ex craflaignorantiæ lua: caligine rairacula comminifeuntur. Non rlègamus magnum miraculum,acqucadeô maximum,in liliorum infignibusdclitelcc-re;(ed longé aliud illud fuifl'e dicimus ab eo quo vulgo perfuafum videmus. Sicutenim

êdiuini oraculi promiflione Nochofacla Iapetus Franci nomen acçepit,ita amp;nbsp;lilijca:le-IbVâccepit infigne. Quodautem inaius miraculum qucat cogitan ,quàm Noçhuni ânte roc fæcnloFLim interualla Iapetopra?dicere ,a]iquandoforcvt habicct in tabcrna-cnhs Semi, amp;; Chanaan fit fèruiis eins? Si quid vfquam efi miraculorum , ccrtc nullum miraculum mains,quàm mortalem quempiam futura,quæfolus Deusnouir, prædice-re; quod tune Nochum videmus fecifiescui rei nullaaliacauflaquàm diuinus inllinólus

liîiu'Frartcn. dad potcft,ita Vt mciito hæc promifliodiuinitùs non humanitùs fàâa dicatur.Qtiem-admodumaueem promiflio futuræfelicitatiscælodcbetur,ita firma fiducia atq. indu-bitata promiflæ felicitatis Ipcs c cælo ctiam hominùanimis illabatur ncccfl'e cil.(^uam-obrem nihil ablurdi,fi lilium Ipci lignum ad Francos dicaturécælodelapfum eflcjcùm

nihil fit vfitatiusamp; rationi conuenientius quàm cafignis attribucre quæ propria fune tcrumfignificatarum.Qiiandoigiturpræcipuum hoemunusà Deo lapetofuitlpetan-dum, vt genus luum fingulari quodàm mododilataretur ,amp; praccipuo quodam modo ramoscxtendcretjineritô non cognomen tantum Franci fibi lùmpfit; lcd ea ctiam præ-tülit infignia quibus tota polleritas firma felicitatis Ipe à Dco per Nochum promifla: lemper erigeretur, ac magno animo ac certa fiducia perferret, fi qua: occurrifient, diffi-cultares. Præuidcrat videlicet de cælotadusNochusôéeius filins Iapetus ,nec exiguas nec paucas generi luo anguflias Sddolores irapcnderc, quibus fraâi animi antea defice-rcnturamp;: opprimcrentur.quàm félicitas diuinitùs promilFa cerncretuqnifi perpetuum certilfima: fpei monumentum poftcrisreliquiflcnt. Quoniam itaque vt vno lilio fpes, ira tribus fpesomnibus numeris abfoluta denotatur, reôbflîmè faéfum,vt Francorura

Icncum tribusliliisinfigniretur,quo no minus de hieroglyphico hoc ligno quàm de nomine Franci certa futuræ felicitatis fiduciain pollc-rorum animiscxcitaretur. Videndum ergo an liJium fpei fignum apud vetultos homines ha-bcatur.qua in rc vcllcm mihi Græcos Artemi-dori Éphefij Onocriticorum libros ad manum cficjquo liqucret Liriumne an Crinon Ipci lymbolum fecerit : quandoquidem non ignore,ex vtraque voce lilium verti pofie. Vcrùm quia amp;nbsp;doâorum hominum ,quosconfulcrc poficm,præ(cntia,amp;: librorum copia me dclli-tutum Icntio ; aliunde cogor quod hac parte deed compenfare. Ingens mihiadiumentum adfert nummus Claudij, turn ad fymboli ex-plicatum, turn ad certum lilij genus agnofee-dum ; cùm ipla inleriptio dcelaret,fpem lilio dcnotari,amp;: flos iplè fie fit exprefTus, vt nemini dubium rclinquat,quin lilium cælcderéférât, quodàcolorû varietate Iridis nomen fibi vin-dicauit. Vcrùm ne quis fit vcl ambigendi vcl rergiuerfandi locus, addam quinque diuerlós ïiummos, quorum finguli finiulacrum fpei ■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habentj

LIBER t I I T.

habent dextra pr.Ttendentiseundem florem tarn affabreexpreflumjVt apertiftîmetria folia cernas, vnum furfum afturgens,amp;: duoe lateribus ab eredo vtrimque declinantia, quæformam nonlilioalboè lunonis lade pronato,(èdcælefticælcftemarcum colorura diuerfitate referenti videmus ad amuftira conuenire. Guilielmus Choulius, qui quam plurima numifmata vernacula huius temporis Gallorum lingua interpretatur, huius Boris eftigiem ita corrupic, vt ramusoliuæ potius quam omnino v 1 lius lilij flos efle vi-dcatut; quodillieofacilids condonojquod hadenus nemo prodiderit quodnam lilij genuseflètquodSpei veteresappinxerunt. Quanto Virgiliusillius Marcelliamorefla-grarit,cui ad decimum odauum ætatis annum moi tuo Odauia theacrum erexic, quod hadenus femidirutu Romæ cernitur,ipfis etiam Grammaticorupuerisnotum. Huius præclaram indolem quam poflec maxime illuftrare volens, taruam eius virtutum fpem apudpopulumRomanum excitatam fuifle dicit, quanta maiorem vix animi capere poflent. Hane quo conuenienti fymbolo indicaret, magnæ maximarum return exfpe-dationi tandem i'ubiecir,J/4Zi’/^«f?4/(fZ/Zz4/»Zez^4jr.quafidiccret, Si Marcellushic vine- irùàyir^iiiff repotuifl'et,tantum exeofpcrandumfuifleRomanis,vtnon vnolilio,fed plenis lilio-rum manipulis fpes augofta eflet inflgnienda. Nec dubitare debemusquin vateshic prifeorum rituumoblèruantiflîmus,deilloflore lilijnomen vfuiparit,quern veteres fpei flmulacrodarecofueuerunt: quod fl itaeft,cogimur fateri Iridem à Virgilio lilium gt;nbsp;vocari. Neccquidem de aliolilio Artemidorum intelligendumexiftimo, quamde illo jpfb quod in facris (culpturis fpem denotabat. Quamobrem vt veritas ab omni hbere-tur controuerfla, clareq. de naturæ amp;nbsp;artis collatione cernatutj quodnam lilij genus ad fpem folcatrefcrii,addam numis modoexpreflis hinc Iridis, hinc Crini flue lilij luno-nij figuram. Quis lire non videt, tria folia depida, duo vtrimq. ad latus declihän-tia,vnum furfum datum ? Quisnon videt hanenummorum piduram non cum lilio ZilMTrM». lunonio.Ied lilio cælefti,flue cum Indç conuenire ? lam vt nulla in vetuftisnum- iridt.

rnis Iridis exftarent monumcnta,ipfa tamé. Francorum lilia clariflîmè demonftrant, * nihil fefe habere cum Sußnis Perfarum floribus commune Jnihilque aliud quàm Iridem referre. Plinius a lbo lunonis lilîo calathi form am adfciibit, quam qui inan-tiquis rnarmoribus non confpcxit,iseam c conuoluuli flore difcat,quem idem audor rudimentum efle dicit naturæ liliumface-re cordifeentis. Hic flos æqucomnibusar-que hlium notus alia apud alios nomina lórtitus eft; Plinius alibi lafionem conuol-uulum minorem vocare videtur,aiensolus filueftre cfle in terra repens cum lade muL-to, florem ferre candid um, concilium vo-cari. Theophraftushuius florem vnicofo^ lioconftare dicit,quod Plinius ad ipfam herbam alibi tranftulit. Pandedarum material medicæ audor lilium liguftrum nia-iorem conuoluulum nominat,amp; hadenus ligoneam in parte quadam regni Neapoli-t tani dici,nifi mefallit memoria, ab Antonio Morillono accepi. Hincconiicio du- Liguflri iut plex Liguftri genus veteribus fuifle -alteru arborem notam , alterum hanc herbam, cuius florem viliflimum fuifle Seruius tefta-tut; propterca nempe quod omni odore carcat: quo fit vt de Cypri flore odorato amp;nbsp;Cy-f rinum vnguentum dante Virgilius intelligi minimepoITit. Quo enim modocompa-ratio

FRANCICORVM

ratio coiiftaret, ^^Iba liguSîra. cadunt, vaccinia, nigra leguntur • fi xquè vterquc flos legi confueueht, amp;nbsp;raaior amp;: præftantior liguftri quam Vaccinij vfus fucrit, amp;c tanto iquidem maiotjquanto vnguenta pigmentis funt præftantiora? Pandeftario itaq. gratias agere debent Virgilij ftudiofi, vtpote ei qui Sc poe'tam ipfum Sc eins interpretem ilJu-ftçarit:quorum ilium pleriq. non intellexeruntj hunc non pauci funt calumniati,quafi lt;juid liguftri nomine MarO nuncuparit, ignoralTet. Certè fi de liguftro, cuius odora-tis flofculis Cyprinum vnguentum conftat, locutus fuiflet, magnæ le Sc craflæ ignorantie accufalTetjnecdubitoquindoólilIimus vateshuncfcrupulum leä:oriobiecerit,vtad accutatiorem ftirpium inueftigationem excitaretjquod eum in amaracoquoq. fecifle dufUx. animaduerto.quo nominecfim exiguam herbam à plerifqueomnibus capi videret;voluit indicate jcfleSc fruticem eiufdem nomenclaturæ ;cuiusnon flores modb fuauicer fpirarent ,fed Sc vmbra à Solis ardore tueretur. Equidem dum eum audio canentem, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vbi mollis amaraciis ilium

■ ■ L ' - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Floribus dr duld adf^trans complet it ur vmbra-,

\ mihi videor in Idaliæ lucis lafminum videre, qua nulla planta vel mollior ad omnem flexum topiarium ,velramorum Sc foliorum luxu ad vmbram faciendam aptior, vel florum fuauilfime èlonginquoadfpirâtium odorem gratior,vclad multos fimul à Sole du- protegendoslaxifis fc amp;altifisexpandens. Ncc aliter Cafiæ nomen herbæ dédit, odo-ratæ illiquidem, fed longé ditferenti à cafia Indorum : qua tarnen in re dum femel hu-miles,iterum virides cafiasdixitjfatis oftendit,de illa fefe cafialoquiquam .Higino telle, Græci Cneoron vocarunt. Sed hæc nihil vel ad lilium vel ad liguftrum lilij rudi-mentum ; de quo propterea accuratifis egi, qub ex eius cum infignibus Francoru cora--paratione veritas tandem in lucem emergeret. Scioinfymbolisnonaccuratam lemper piffturæ rationcobferuarijfedamp;illud fcio, aliqua falte tenus resipfas lineamentis elle xeprælentandas. Q^d fi quis calathu depi(fturus,hlium quod vel in fpei dextera vel in ■ ' ' nbsp;nbsp;.-i Francorufcuto videmus jimitaretur jan non eum velutcómunis fenfus expertem ex-

V 4)lodexemus,amp;: negryllisquidem pingédis iudicaremus admittendum ? Sed quid,dieet i aliquis, fi JÜa Francorum infignia ab omnibus vocéntur ; quid ni lilia illa intelligamus ////tf.'quæhliorum nomine ab omnibus intelligutur.? NecefTatium mihi video vt oftendam, rumnomine ,non Sufiiios tantfim flores,fed Iridem quoque ^jliorum nomine cenferi.Apud medicx afpilUn, profelTores nihil clariuseft, quam iridem caéleftis lilij notncnclaturam habere, Sc inter iridis nomenclaturascæleftisquoque appcllatiónem videmus. Cfim verb lirion Lilium er«-»Græcorum Sc lilium Latinorum Ibla vna littera dilferre videatur, dubitet meritb quif-

etf Lirien. quani, an hi ab illis,an contra il li ab hisjan verb ex alia lingua nomen fuum fint mutua-ti. Linon certè Hippocrates pro lunonio lilio pofuit jvnde lirino vnguento nomencla-Lirmwn vn- turaiquod ab aliisSufinum vocatur.Pollux ab Homero quoduisfloris genus Lirij voca-s^«)w/''*^-bulo intelligi fcribit:Philinus verb Lirion ad Violam amp;nbsp;Crinon ambiguum facit. Apol-lonij interpres hunc è primo Argonauticorum libroverfum,

eéç «T’otb Äamp;{Qjict üceÄci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[jLiÄtosAj, fic accipic, vt quemuis florem

Jioc nomine incelligac. Non carent igiturilluilrium virorum du du medici, qui caclefte liJium Iridem norainarunt ; quädo lilium cum liiio eandem habet fignificationis cauf-fam. Qubd fi Hifpanos rogemus, omnia Iridis amp;: Narcifli genera fefe Lirij nomencla-curadignaridicent,amp;: cum lunonis hlianominate volunt,Sufini florcs,nó liria audiun-tur. Theophraftus NarciiTum Lirion vocat,non longé ab Hifpanorum confuetudinc rcccdens. Nositaque lilium amp;:lirium commune nomen faciemus, tum ad Sufinos dores, tum ad omnia Iridis genera, quorum permagnam nouimusdiuerfitatemiobquarn I. veldolumliliorum merentur principatum. Quamobrem licet omnes flores fpei tefle-ram gerere videantur, proptereaqubd è floribus fruäus fint fperandi ; à prilcis tarnen hominibus Iris maxime hunc accepit honorem , vtfpcm firmam indubitatam defi-gnarec ; quam raeam aflertionem cfim vetuftiirimæamp;rnumifmatum Romanorum SC infignium Francorum imagines confirmant, tum vçra etiam Diofcoridis Icdio extra omncra collocat dubicationcm. Nimis audaces, né dicam impudentes ,illi fueruntqui Varia fingularum herbarum nomina principiiscapitum in Pcdaciovclnri adiilterinaôi Ipuria fummoueriint; cüm amp;nbsp;in antiqutflîmisexemplaribusea legantur, plunmum adferant ad quamplurima vetcrum fcriptorum loca intelligcnda momcuti, Corrupt» I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cfle

L I B E R ï ï 1.

cfTe pleraque fatcor, amp;nbsp;in iis procliues fuilTe errores fcio; ea maximède caufla, quod quàm plurima vd peregrina amp;nbsp;à vulgi cognsdone remota facile potuerintab orthographia fuadetorqiieri; quod ipfum in Inde faólum fuüTe luce iplà clarius reddam. Nam in eius variisnomenclaturis moxab lllyrica, quævoxàpræftantiadatur, vocabulum fcquitur à. nemine prorfus intelligendum. Qiiid enim, ó bone Mercuri,Thelpida fiuc fieA/ar/cAz, vr alij legunt,ügnifïcat? Marcellus Virgilius pro,Thelpidc^Thalpide legipolie Icribit : mihi iucinida ea accidit fcriptura quæ Epfllon confèruauit ; proptcrea quod antiquitatum ftudiofisapertè demonftret verara genuinamque ledionem. Quid cnim clarius,quàm li legas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ô^ÉTîATr/cAx; Vide nucobfecroquàm facilêè Del

ta cum apoftropho. Theta factum lit ab iis qui cur Iris Elpis vocaretur,ignorabant. Indem itaq. alij Elpida,id eft, fpem nuncuparunt, propterea quod apud prifcos vidèrent Iridis flore fpem denotari. Qaiando itaque de nomine amp;fymboloconftat,quærendum videtur qua de caufta ad Ipci notationem Iris maximè lit vocata.Eiufdem nominis eiuG demquelymboli multas cauflas veteribusnonnumquam fuiflecerno ; quod nipihum quæ ad pofteritadsmemoriam eflent propaganda, eagrauibus rationibus nixa efle vel-Jent,quôcompluracopioscdocerent. In primisitaqueadarcum cælcftcnifpeólafle mi- ffti hi videntur huius in flore telîeræinuentores, eo quod color floris tripheem arcus jftiscolorem imitetur, atqueea de caufla nomen Iridis foitiatur; necali^xitem ratione Thaumaftos vocetur,quia nimirum Thaumantis Alia ins efle fingatur. Quidvero arcuicielefticum fpe? Perfpicuum eftcfieradiuini Molis hiftoria, aicum àDeoin nu-bibuscoilocatum , vt eum intuentes certam fiduciam conciperemus, nunquam ite-rum orbem terrarum diluuio coopertum vaftatiimque in. Vocauit enim cum arcum foederis quo fe hominibus obligauit ; non illud quidem de mentis vllius, fed de pura . putafua gratia amp;nbsp;incredibili in genus humanum fauore padus. Inde Iris lunonisnun- nùnuntîaf tia dióta , eo quod lingularem Dei fauorêm , quoties apparet, nobis annundet. Q.uid cnim aliud luno quàm ^un ïjot/id eft,caput fauoris, flue,quod idcni eft,fauor omnium fauoru princeps, quo non régna modo.fed quæuis etiara alia raunera à Deo gratis con-fcruntur. Vnde luno fororamp; coniux louisab Orphicis diciturjfororquidem , quiaab eodem patre procedit; vxor veto,quiafauorisgratiaæterno confugio Deo copulatur.

Verdm de hoc foedere amp;nbsp;myftica eins intelligentia Theologi diflerant: nobis lufficit ji conftet Iridis monitucertam fpem declarari, quæ promittat genus humanum dilmrio non amplius periturum . Et hæc quidem myftica Iridis notatio diuinitatis plena; nunc ad naturalem, Elegans æquèatqueadmirabile lignum concordjæ elementorum m ar-cucæleftividemus,quandoquidem puniceo colore aqueum elcmentum,flauo igneum, viridi terra, herbis ceterifque plan tis veftita delignatur. Videtur itaque Deus nobis hoc figno polliceri, lefe effedurum , vt igneuscalor lie inter rerram amp;nbsp;aquam interueniat, Vt iufto temperatoque humorc terra herbis virelcat, vt omnium animantium vitam alat atque tueatur. Cum ergo iris numquam fiat nili folis amp;nbsp;nubis aquofa prælènda, atque horum moderata miftione Ipesomnis agricolarum fuftineatur, medto firms fpei lignum habebitur non de diuino tantiim promiflb, fed de naturali etiam lignificatio-ncjin qua amp;nbsp;Solis calorcm, amp;nbsp;temperàtum humidum,amp; terræ virorem,qui ex illis ena-feitur, cuiuis licet vidcre. Miranda eft hie ternarij vis, noninarcu modô triplicicolo-rum diferimine oculis fubi«da;led in Iridis quoque florc multis modis obferuata. Præ-ter cnim tres diuerfos colores quibus cælefti arcui refpondet, ac medto nomen ab iplb ftbi fumit; in foliis quoque turn in medio ftantibus, turn in declinantibus, turn in medio horum latentibus,triadem leruat, neceam negligit in malleolisfiue linguis inter folia mira cleganda afliirgentibus. Adde quod amp;nbsp;calicem triquetrum proférât, amp;nbsp;trino hiatu Icmina line baccas inde excludat; adeovt nihil lit in rerum natura quod tam ac-curatam ternarij rationcm in omnibus lequatur. N am li folia fubducas, ter tria inue-riies;quo numero angelorum chorosamp;ablolutam omnium rerum conftrudionem circa vnum amp;nbsp;trinum regem admirabilifymphoniaexplicatam imirantur. Sit ergo prima amp;nbsp;fimpliciflima ratio obquam certam fpem amp;nbsp;fiduciam Irisdelignat, quod Deusiple arcum cæleftem efle voluerit certum promiflionis fuæ lignum, quæ cæload florem de-feendit. Altera de naturæ finu petita docet, tantilpcr omnium rerum vbei tatem amp;nbsp;af-fluendam exfpedana nobis debere, dum jgneus calot flauo co lore denotatus aqueutn il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elemcn-

^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F R A N C 1 C Ö R V M

clementürrt iiïfta moderatione tcmperabic. Acceditnunc alia fignificationis caufla,nja-ximas fpei in hominibus vires claro exemplo demon (Irans.Præter enim eas quas modó dixi Iridis præcipuas cfTc dotes, aliiid quoqueanimaduertas oporrct. Quid in adiieriis omnibus aliud nos ('uftinec acq. erigicquam firma ('pes Deo innixa? Hoe autem an non egregiè Iridis natura nos com monefacit,quæ,nihili faciens aut nines aut bru males rigores, perennia folia ad cælu tollit; Sc id quidem ea figura quæ ex lato in acutum tendens pyramidû amp;nbsp;flamarum in modû vitara nobis fignificat (empiternam? Eft hoc proprium fpei,vt fein per furfum feratur omnia penetrans Sc cuincensobftacula mortalibus in hoe sfiM cimbri- terrenæyitæ ftadio femper infefta, Hinc Cimbricusfermofpem ï^op/ quafi dicas, op/ tum -yocnh»- id cft,quod altè erigit amp;: attollit,appellat:quo fit,vt in eo nulla fpes nomé hoe mereatur, quæ animum noftrum non ad fublimia SC excelfa eleuet atq. fuftollat.Id autem ii her-baquapiam velisexpreflumjquid potefteffefignificantiusjquam ficam ponas quæ folia habet longilfimo acumine cælum petentia,contépto omnifrigore terreno;amp; cum tandem florera profert,cuius colores in cælo videmus’ De hac pyramidis figura amp;: vita per eam dénotât«'» alibi latiûs fcripfijuec video cur eadem hîc raihi fint iteru explicanda. Qui volet,noftru Aleph confulat,amp;:cura alaudisepitymbidiiscælum afcendereconfuelcar; quod vbi fecerit, non otiose Iridis folia fpeóIabit.Vcriim licet hæc modo anno’tata non contemnendura pondus habere videantur ad (ymboli rationem adftriiendam,nihil tarnen funt præ illis quæ ex ternario in flor is foliis ter repetito à folertibus ingeniis ni telli-gentur. Quid aliud rogo fpes noftra fibi præfigit,quàm cælum ipfum;non illudquidcm corporatum amp;nbsp;in odo orbes dirtindu.quod oculis noftris quotidie vfurpamus; lcd longé (ublimiusamp;:nobilius,quodfn nouemorbes Angelorûdiftributum cfléilli nobis ape-rucrunt,quorû mens ad tertium vfque cælu a(cendit?Spes itaque non ad cælos tantum, quorum lumen haurimus,{ed longé altiiîsad ter ctinos intelligentiatû ordines mentem noftram cuehit,non antèquieturaquàm ad fublimé hune nouenarium,qiii floseft omnium rerum creatarum.adfpirauerit.Hoc eft illud quod ï^op a noftris voc3tur,quo videlicet id intelligitur quod exccllentia in fublime euehendi ceteris præltat. Colorum ergo in Iride varietate primûm ad excelfa inuitamurjat vbi ad florem ipfùm in folia(iia ex-plicandum venimuSjUiox totum fpei fundamentum Sc vltimum terminu in partes (bas nMwn diftributumvidemus.Longushîcfim,fidoceaminfpetriacontinerijfidem nirairuco-b* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ru jjj quæ Deus pollicetur,firma deinde fiduciam ea quæ credis confequendi ,ac randem

ad eins perfedioné deûderari ipfum illud quod certa (pé exfpedamusjquod cirra amo-ris glutinum nulli vel mortalium vcl iramortaliu contingit, Quamuis ergo fpei donuin limplex fit,fundamcnti tarnen amp;nbsp;termini rationeternariû poftulat ad fui perfedioncra: lam ipfa perfedio non poteft hominiobuenire,nifi ad cælum illud in nouem choros di-ftindum adfcendat, quod ter ternis foliis in Iridis flore mirabili artificio coniundis dénota tur. Et, vt cernas maiorem tefferæ vim,confidera in illo cælo apicé rerum omnium fperandarum triadem cfle,primum nempe fontem Sc vltimum finem omnis ternari j ad rescreatasdefeendentis.Quod fi hæc pro terû maieftateSc auguftaamplitudinc excu-tienda e(rent;aliud ingenium,aliud métis lumen,aliam orationé poftularent:nobis lacis cfto via ad arcana hæc myfteria indicaffe, quæ veile fané à diuiniore qubpiam myftago-sptire^ni ci- go clariùs illuftrataquàm anguftus mentis meæ captusadmittit.Vt igitur breui (brama complcdor omnia,(ôla fpes regni cælorum Cimbrico fpei rïbminc, quod eft l^op/digna eft quæ optimo iurceo flore defignatutjquæ primûm arcus cæleftisfimilitudinead cælu vocatjac deinde nouenario tres ternarij ordines complexo,illud regnum nobis demon-ftrat quod (pe pleni à pâtre noftro velut hæreditatem noftram Sc rogamus quotidie , SC firma fiduciaexfpcdamus. Agnofeamus ergo in l^op non ï^c-op modo, quod eft,altcat-tollentesjfedSc5^au-op/ideft,(uftinco quicquam ne concidacquod amp;ipfum proprium efteius (pci quæ patri noftro cælefti per filiû innixa,nos in omni aduer(itate,in omni op-pre(rione,in omni carnisamp; Diaboli impetu àcafu fuftinet ac tuetur,oranique malo (er-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uat fuperiores. O mirabile vocis trilitteræ artificiû !Ô mirabiiius floris ter triplicis (ym bo-

lûiô mirabiliffimâreligionisChriftianæSc prifeæCimbrorû dilciplinæ concordiâ arque fymphoniamlDixit.non recordorquis,nec nauévna anchora,nechominc vnaipe bene (ècurcque tencrijminimè id dictums,fi hancnoftrâ fpé diuinitus infufam agnouifl'er. Hæc cnira fola fpes in omnibus railèriis nov^onfolatur, (uftinet, atquc raalis quibufuis depriincuu-

LIBER Illi.

deprimentibus reddit altiores ; id quidem quamdiu in nobis viuit, tanta facit con-ftanria, vt non ante nos lit defertura quàm voti compotes in ter trino regno iplius Trinitatis obtutu reddat beatoS. Hæc fpesfallerenon poteft -quia eius fidit promiflîs qui non verus modo cft, fed ipfa veritas omnia vera reddens: cetera: fpes vanæ funt, vti illis nixé funJamentis inquibus nihil firmum ,nihil ftabile,nihil perpetuô verum in-uenitur. Græci vociseius quafpem nominant, nullanl domi füæ reperientoriginem; tametfi fuerint qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tS’Iäxü), quod eft ttahojdètorlèrint;tanta eft Gramma- tij-

ticorû vel ineptia vel impudentia. Noftratibus idem eft quod iuuojvnde l^cIp-toijS,^”' fiue more Fladrico, lt;ö?ïp-totö, id quodauxilijeertum eft vocaraus. Quid vero fpesea de * qua nobis fermo,aliud eft quàm firma animi fidüciâ, qua certi fumus Dei auxilio nos à mortalitatis roalis liberatum irijamp; in caeli cities cooptâdos elfe? Proprium igitur amp;nbsp;præ-cipuum fpei donum eft, vtnoscertos reddat eius auxilij qüod ceteris omnibus auxiliis immani interuallo præftanriuseft. Ex lt;i£lp-lijijöitäqtieiealittera exempta qua Græciça-rent,«A7nç fieri videmus; vocem, fi ad originem vocetur Jd exprelfuram quo fpes verà definitur. Latini Spero habent, amp;:à fperofpesjneç illiquid^curineafignificationehocspfro verbo vtantur,vlla fanarationeexplicaturi. InCimbrico fermone^pat non aliud quàm parco; quo fit vt ex eoquod fpei proprium eft vocabulû Latini fuerint mutuati. Nihil eft quod hominé magis affligat quàm triftes cogitatiohes alTidüi vel praslen-tiura vcl inftantiû maloru dolores.Hisqui totum fetraditabfurnendû.nçis parum fui-ipfius pareus aut eft aut dici poteft. Quod igitur reraedium,nc quisle ad hunemodu eat perditum ? Quod aliud quàm firma fpes firmo innixa fündamento, fore aliquando vt prxfcntibus malis Iiberatus beatilfimo vitç genere petfruatut?Hac itaq. vocisorigine monitinobifipfilemperoccinamus, Dtirateamp;'vefmetrebu^feruatefecufidü.

Parcite vobis, parcitCj ne finite animos à malis vinei, lêruate vos integros futuræ fclici-tati,quam pater a-ternus vobis promific. Vt omnia nos dclèrant,omnia prælêntê morte intentent J'ola tarnen fpes niimquâ nos prodit,atlcm per adelt confolando hortandoq.* vt nobis ipfi parcamus,ncc malis aut præfentibus aut inllantibus fuccumbêtes ante nos perdamus quàm fpes nos ad æterna gaudia pcrducat. Ceterûm nullus finis effet futu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

rus.filjîem vnicum humanævitæpraFfidium omnibus fuis dotibus exornarevellemus; fufficiat modô leui opera demonltraffe, vndc Græcus, vnde Latinus voeû fuarû natales petere poffit. Hebra:orumenim vocine? ,vti rei làcra:, manus meas profanas non ad-mouebo; tametfi nihil mihi facilius clfct quàm eos vitra radicem hanc ad priores verbi deducere rationes. Quid enim nobis apertius quàm 2amp;ot toat^t, quo auxihj amp;nbsp;remedij exlpedatio,qua fpes dcfinitur.denotari nemo non noftratium intelligit. Verumquonia quasfibifpese Cimbricolermone voces in aliis linguis mutucturoftendi,facerenon poftum quin amp;nbsp;Lilij nomen, vnde Lirivim ad labdacifmum vitandum deduótum vide-tur,ad veram originem vocem : quod quidem co faciam lubentiiis, quod inde darum cxiftetjfignificanonis vim è lymboli rationependerc. Rogaui Gra:cos,rogaui Latinos, ecquid habcrent quo vel lilij vel lirij vocabulum referrent, fed fruftra rogaui. Nos Stell£»//«»^«4«» pro hlio dicimus, vocem roanifefto demonftrantem , rem à fe denotatam propriè fpem pertinere : quando Stee-li nihil aliud eft quàm molefta perfero}fiue,pcrpetior”X»lt;OT7 dolores. Videor mihi audireillos Horatianæ citharx Sapphtcos modos: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ieit.

Sperat ififeflii, metuit fecufidis Cyilteram fortem bene preparation Pe^m : informes htemes reducit luppiter ; idem Surrimouet. non, f male nunc, dn elim Sic er it. nbsp;nbsp;nbsp;Eft quilquam ram vel rerum imperitus vcl mentis inops, qui non

fentiat nos ad dnriflîma quæquc peifcrcnda fóla fpe excitari ? Optima in adiierlis illius eft exliottatio confülatioq’JC qui canit, Perfcr, amp;nbsp;ohdura, dolerhietibifroderit olim, Nee aliud Heftodus voluit in af'pcra virtutis via depingenda;

T«; J’ap«T?çid eft^ Sudorem a-,ne locum virtut^ dj fOi'uertmt.

cetera qua: nota fuut; quibus quid aliud fignificar quam précipites illas rupes amp;nbsp;difficiles ,quibus vircutem feptam cauit, poiiundx virtutts fpe luperari?

il t.

58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FRANC IC ORVM

lûue frigid»

Venâtor t ener a coniugis immemorf Sett “vifa e^t cattdis cerna fdeltbui, Seu rufit ter et es tj^arfus aper plagas.

Quid rogo bunc tam duros labores fubire facit,quid moleftias perferre docct? An non fpcs capicndi dus cui infidias macbinatur? vt bene Socrates apud Grylli filium ; Horri-das ventorum proccllas,amp; ipfiflimara-morténautæ vedoreTquefolius fpci prxfidio pa-tiutur. Si denique nibil tam durum eft quod fpes non iubeat perferri atque tolcrari,vl-lum aptius noméad fpei tefleram denotarrdam reperias illo quod à moleftiis doloribuf-que tolerandis inditû videmus?Frequenter illo Platonicb axiomate cogor vti,quôd voces raultis linguis corn munes illius facit vernaculas amp;nbsp;proprias in qua vcra earû ratio in-uenitur: èquocfficitur, Libûnec Græcis nec Latinis natales fuosdebcrejfcd primoge-nio fatuad noftratem linguam,quaeveram ciusoftédit originé,pcrrinere. Fatilis aurcm fuit ipfius«-longi,quodeftin Kcît/in «.Iota apud Grxcos,amp;: I longûapud Latinos mu-LtUut. tatiojquam alibiquoque fadam efleanimaduertas. Vetuftiflimi ramen Romanoril Lc-lium vidcnturdixiflc,quodcquidem è nomine Lclij coniedo,hominis de topiofoamp; il-luftri Ciccronispræconiocclebcrrimi.Veldicant mihi Latinorxî Grammatici,vndcLe-liorû boc nomen deriuctur: vcl,fi id facerc nequcant,pcrmittant lcdoccri non pauca id

cimmtriorü geiius nomina è veterum Cimmeriorum fcrmonc in Latio relidlaolim fuifidquod \c-^uiainl^adîo Romaiiorum traditioiii confcntaiieum efle non ex ternis, fed domefticis ipforum reman/ijfe. teflimonüspcifpicuum reddam.Fatéturenimciîm alij,tum Varroamp;Fcftus Pompeius,

voces origine Sabinas cfle.Atqui Sabinos Vmbrorum gen-GitUivtttret. tcm cfle ZenodotusTroczciiius tradiditjquod amp;nbsp;ipfe locorû fixus videtur probate.Vm-

bros verb veterum Gallorum fuilTefôbolcm Boccbi diligentia deprcbédit.Iam vetercs Gallos primùm lapygiam babitaire,amp;: in ca oram Senonum à Plinioetiam commemo-ratam,amp;: Galliopolira célébré haclcnusopidum,moxetiam Galatam aliafq.vrbcs con. didifie in Gallicis commentariis demonflro. Nihil itaque abfurdijfi quæ vocabula à Romanis ad Sabinos referuntur,ca nos c Gallico^qui idem cflcum noftratifiue Cimme-Tirentij ety- no,interpretcmur.Terentij nomen à Sabino repctuntfontcjin quo Terenum protene-roiniieniunt. Vbi nobis mox liquet Tercnuni à noftro'STecre formatum en'e.Talli item prænomcn Sabinûefie Fellus confiteturyat quid fi bi vclit non exponit,Nobis manifcfta cfteius amp;nbsp;fignificatio,amp; vcra fignificationiscaufia. '€alenim,à vocali breui,eu dénotât qui idoncuseftadquodiiismunuscumlaudeobeundum ; vticûm dicimus, lt;i0CfntaI lunit/cuius ratio è compofitione lt;c-al/id eft,ad omnia,manifeftaefl cuiuisfcrmpnis no-

nota- Ad perito.Numa vox Sabinorum cfl,nemine refragantemos Jôiiniaii pro bomine nouo iio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicimus,à vocali in altéra vocis partecorrcpta-quam fi producas,nouam Lunam detio-

tabit.Vbi videmus vtrouis modo vocabulum idoneûefle.vt fauftû fit prarnoraen.Vale-

aliam quandamjed ineptam amp;: analogic repugnantem racionena f'ubducat.Sermono-flcr eum Titu vocabit qui tépore opportuno natos eft, quod per'JàTit vocali produâa ß; gnificatur.ProIixusfim moleftusfi pluraid genus vocabula perlèquariamp;: fuut alioqui paucaexemplafatiSjVteorum guftii habito,ceteraauidiùsquxranrur, Scdquidego ad Sabinos confugio,vt ex illoruanciquitate doceain mulcaad Komanos venifre,ciim ipfÏ Romani gcntilifua origine fint Ianigcnr,norac àCimmeri duc Comcri pâtre ducétcs? Quod fiitaert,quid alicni dicam,,11 dicam piifcum Latinorum amp;: Cimmeriorum fine vetcrum Galatarumcun,dem fuifie fcrmonemjatqueinde adco illud cfie, vt complu-res voces fint Latinis in frequenti vfu, quarum tarnen vt nullas ipfiiulinguæ fux thcfàuriscaufiasinucniant.itanoftratcs fignificationis rationcm habentapcrtiffimam. Caius Latini à Gaudio deriuant^ quàra benejpfi viderint: nollris honainibus quid lt;6ai dcnotct,eft vnum de notiifimiSjdcquoalibi copiofè.Cnæi prxnomcn Græcum faciut, non alia decaufiaquàm quod nihil habeät domefhcæin bac voce rationis.nec caufTam de (uo reddcrc pofîînt cur per G vox fitclFercnda. Nos fcimus «ibiiai dementia mi-feiicordiara notarc,arqueindc fauftifiîmum nomen principum virorum filijs pofle de-jiuari. Quid multis?Infinitam pxnèefievocum Latinarum filuam qux luculentasè lingua noltrababent origines alias docebo.hîc fufficiatoftcndifle, rairi nibil efle fi Le-lius vox

îûi

lilts vox fit à noftraUcit deiiuatajquod fi res ita habcc.vti habercnihil dtibito, infer fain ftiffiniasamp;fclicifliinasnomenclarurashoc vocabulumfiieritcollocandui'n.lsergoine- . rito Lclius vocabitur,dequo maximafpcsturn concipiturcum nomc imponicur,quali cum Virgilio præcinatur : tnanibti^ dateLatini primamiyllaba per æ diph-thöngufcribunt,nosipftim «, quia longü eft, amp;nbsp;duo tempora habet,geminamus: fupc-tiorcs GermaniUett pro Ucctdicurit,vude Graecis/«etec. Quidam tarn patuloorcpro-nuntiant, vtUait aildias; nihil vtmirum fit,ft VetcpesilIiUaeîttîiin dixerint. Mai idem «a*-nobis eft quod onero. Mfft vel MrU vel Mait molcftiaj dolor,qilicquid deniquegraue tft; Vnde Mee Mien eft raolcftiarumomniumq; corum qux’oneri nobis fune dolori pa- iait. tientia: quæ notio fatis dcelarat eqdcm modo lilij homcn ad florem venifie,quo voca; tus eft à Grxeis iumpta videlicet rationeab eoquod antiquiillmi patres Horis huiusfymbolqdcnotare voluerunt. Qüamöbfêm bene noftrates Mriis dicuntj eX-eh quod proprium Spei eftdudanominis caufiajqua in readeô nonerrarunt.vtabeodeni Spiritu videantur incitati cuiusafflatu D.Paulus A\gt;Sv.SpefaiHifaéîifitmits.Spesaute»t tjute videtur n»» efl(pes. Nam quodvidetquis quid flerat i Sidutemquodnin videmut fl.e.i ramttSiperpatientia/n exfpeltamns. Idem nos Chrifti ea conditionc facit €ohæredw.,ii cum eopatiamur. Sed hociterum iam mox. Rideant modo qui voient haue nofttam ctymologiara ;lcdrideancealege,vt ipfinos doceantquiequam rationi amp;: vciitatimg-gisconlentancum: quod quamdiu non fecerintj nos alfercmuslilij vocabulura dß pri-* mogeniafuanotatione priiis Iridi magnat caerulea qUameetetis floribus conucnirtfjt|ais metli vulgus amp;: plcriqueomncserudiciob verx ratioms igiiorantum vocem albo.flDiart ximèliiio,quod è lunonis ladeextitrfle fabulantur, darecofiierint. Sufan autem,quod-nomen apud Sy ros eft amp;Baby!oniosamp;cetcrosvicinoS,aquoSufinum oleum didum*^ eft,quam apud Ghaldxos vclHcbrxos habent fignificationis rationem, aliorum com-mittam labori; hoc tarnen præterirc non poftiim,à filtert liue éèti(ffn,quod dukexedde-re nobis fignificat j vocabulum deduci viderijcoquod fpes quafiiis molcftias, quoftus labores, quafuisægritudines dulcesrcddcreconfuerit. Vt interim de medica floris/ut cultate,quagraui(fimi quique dolores dulcclciint, nihil dicam. Ceterum quia hlium ad etymologiam vocaui, videtur amp;: fua Iridis voci ratio deberi? qu«e tarnen,quiaambii guacft,non parem foriaiTisadferctvoIuptatem.Grxcis placiturum vidcd,vtZâzçab/sg.«t non poftum admodum repugnarCjquamquam neicio qui fiat, vtex trt ,quo Domini iufiurandum denotatur,deriuare malim, vocaliiecundalçngain tertiam muta-taj vtin Liiio fadum videmus. Maioremenim in modum vetuftas votes cum iacris lb terisconuenirecernojadeôvtabeiufdcrafpiritusafflatu videantur proficiici. Prxtct cnim illudqubd arcus in caelo fignum fit foederis Dei iure iurandoiniti cum mortali-v bus,acceditamp;: altera ratio de Spei fundameto pctira. Quiaenim Dcusiurauit, nos cer-tam Ipem concipimus, amp;i. ca in exipedatione gaudij fempiterni fouemur. Verùmihac quia morofis ftomachis exilia forte videbuntur,amp; nimis curiofèex originibus Cimbri-cisperquifita .annotanda potius obiter putaui quam iuxta ac merentur diligenter exai-minandajnequamuis minutas anfubsad fermonisnoftri myftcriaexaggcranda ftudio-fènimis arriperc dicar: amp;nbsp;funt alioquin hxc qua: de primo vocabulorumortu afferun-tur nimis hadenuscruda,ijspraeicrtim ventriculisquosnecdum cxacUit Hermathd* na:mcx promulfis. At vt omnia id genus bcllaria nauleabundi homines vel non fint attaduri,vel ctiam euomiturijnon poftum tarnen committere, vt non nbsp;nbsp;hoc addam

vocabulum,Miftöquohodienoftrates pro omni Iridum genere vtuntur,aperte docers', nihilçquèad præcipuas Spei dotes atq.hanc hcrbam.deillorum iudicio qui nomen im diderunt, pertinere. Mi idem notare quod patior amp;nbsp;perfero dicunt Latinijn nomine *’• ' lilij oftendi. Hine Mifitljillevocatur qui infignicer patiens eft, omnia in futuru dific. tens facillimeque perferens, præièntia tranfirç. qua de voce concifa ( vt noftrates fuqt •-monofyllaborum perquam ftudiofi ) Mifrô formatur, norhen non alij virtuti conueniÊ* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

tills quam Speijquæ firma: fideiinnititur,amp;:per patientiam vitam exipedataternamj applioandum. In tempus { 'me^mtS^'pierïs} fulHnebitpatient. At quid facit vt in futu-xuni 1’uftineamus î an forte aliud quam firma Spesfirmam nobismciiorum præbcns fi-duciam? Quid aliud dixit Diuinusillc Vateseahen5,r« etpatientta mea DotninCjr^rw-rxi,quot;

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidixiG

ïôt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__________ r R A H C r C ô R ▼ M

fidixiflet, Speswû T)eui. Eôdem amp;jnud fpeôht, ƒ» fattentta •veîira, pofidehitis a^î-WMveftrtU. Nequealia eftpofleJlio noftraquàni fperata beatiiudo, fola digna nomine pofTcflioniSjSi: hæreditatis.Quod apertiusluculentiùfque tcftimonium defideres,quo docearis, paticntiamSpei (ôbolcm cfTe, quàm i 11 ud qiiod modo è D. Paulload Roma-' noslcribentecitauimus ? Ac cundem audi Hebræisloquentem ad hune modû ; Cupi-■mtts Autem ’vnumtjuemcj.'veflrum eandemoflentarefoUicitudifientad expletioKtr» fpei quot;vf* que in finem, ’vt non fegnes efficianrini-, quot;verùjn imitatores eorum quißde amp;nbsp;pat lent ia hlt;S‘ reditabuntpromifpones. Confer in his Apoftoli vetbis fpcin amp;nbsp;paticntiam, amp;nbsp;mox cer-nesquam inter eas agnoucritcognationem. Idem eofdem alloquens,/’rr patientiam {inquic ) curramus adpropofitun» nobis certamen, al^icientes in auliorewßdei dr confum~ matorem lefum, quipropofttofthigaudio fuflinuit crucem. Hîc videmusclarifiin)è,fideni Spei fundamentum,amp; gaudium Spei finem,ad quem patiendoamp;: fuftinendo perueni-tur:quarebcneperfpeâaamp;expen(à,miror fi quis tam ftupidus aut plumbeuslit, vt nonadmirecurinfignem banc vocabuliUifcljcum ipfà veritate coniènfionem. Agno-feamus in ipfa herba crefeédi paticntiam, qua: ipfis petris amp;nbsp;iaxis crupens feiè perquatn exigua terrævliginefuftentac: amp;nbsp;tam iniquoiniqux matris alimento cotenta folia longa profère in acumen igneum exeuntia; admonens nos, vt quamuis exiguis terra: bonis contend longanimes, vt fie cum fandis vifis loquar, fimus vique in finem fupremum, îriitm nbsp;nbsp;nbsp;pcr acumcn denotatum. Quod fi fecerimus, non lècùs atque Iris è diiris faxis flore ter

ƒ!triplici coronabimur,amp; frudu ipfius Trinitatis in odore fuauiflîmo perfruemur. Con-fidera obfecro diligenter fingula, res ipfascum vocibus conferenSidifpeream nifi fatea-’ ris, nullam tefleram pofle inueniri ad fpem denotandam aptiorem. Spes noftra firma-quot; tafuper petraquæeftChriftus: Irise petrispotiflimümcernitur cxîlirc,nequamlibet quidam cxfuccas maceriem ornatu fuo dedignata. amp;: in his tam duris natalibus tamqi cxili nutrimento tantafefe fuftinet conftâtia, vt om ni frigore, omni gelu, omnibus ni-uibus, omnibus ardoribus, omnibus deniq-, cæli rerra:q; iniu ri j s contemptis, in pulccr-rimum ièfeinduac florem. Quôd ficuipiara hîclubeat comparationem prolixe periè-qui, næ is habiturus fit fpatia latiflima de virtutibus amp;nbsp;vitijs, de religioneamp; impietate, deq. omnibus hue fpcdantibusconcionandi. lam mox amp;: ilia occurrent qua: de facul-tatibus huiusherbæcopioûflîmam materiam fuppeditabunt. Iris poft diluiiiura om-nem aquarum noxam terris ademit. Iris herba in aquis è corpore humano faluberrimè deponendishabet principatum: Spesamp;: patientia omnesperturbationum vndas fupe* rant, amp;nbsp;totum tentationum oceanû tanta tranquillitate componunt.vt non modô non faciantnaufragiuragt;fèd reddantetiam ipfum materiâaugendæfibifelicitatis. Etficut nihileft inomni plantarum gencre quod vnum tot adferat humano corpori remédia, ita patientia nihil eft mortalium animis fàlubrius amp;nbsp;præfentius ad omnia omnis generis mala profliganda atque frangenda. Optime Lucanus cecinit : Gaudet patientia dur^. led illud innumeris ante feculisillimonuerunt quifpém Iride fignarunt ,amp;à patiécia germanagermana: Spei fobole Iridem ?Lifrb, id eft, infigniter patientem vocauerunc. Quamuis ergo varia fint Liliorum genera,nullû tarnen æquè vel Lilij vel Uifrô nomen atque Irismeretur.adeôvt non poftîm fatis mirari,vtrumq;vocabulum,amp;illud quod antiquiin Italia Cimmerij reliquerunt,amp; hocquo noftrates hadenus vtuntur, ab ea-dem natum efle radice,patientiam denotante.Sed fufficiant hæc deSpei teflera; de qua liceclèxccnties plura à me dicerentur, tamen ne lêxcétefimam quidem partem eorum quælatiflimus cotcmplationis huiuscampus complcditur,explicarem. Etita meSpes firma fiducia fuftentet atq. augeat,vt quanto diutius ca quæ léfe vitro obtrudunt con-fidero, tanto plus cerno myfterioiu.Expofui modôcauflas aliquot ob quas inter varia li-iufft’ liorum genera Iris potiflîmûin fpei habuerit fignificationem : quibus neceiTariô amp;nbsp;alia coniungenda,inferior ilia quidem, fortaffis iis quas enarraui, verùm talis tamen, vt vel itmrajpti (oJa fàtis habcat momenti ,quo lilia ad fpem denotandam accipienda efle videantur.

Qü^muis enim omnes flores frudum videantur poniceri,vnus tamen in toto genere ad fignorû mulcitudiné amp;nbsp;confufîonem euitandâ ad fpei notam fuit eligendus.Quamob-rem illud genus maxime placere debuic, in quo maxima eflent per varias formas fiuc fpecies dilcriinina, quibus nimirum ingens fpei copia amp;nbsp;diuerfitas notarerur. Et quia Spes in herba potius eft quàm in vlla re folidiorc, herba magis quâ fiutices vel arborCs idoneæ

L I B î R ! I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;103

idonea; vifi’flint ad Imins fignifîcationis vfum . lani nullu nobile amp;nbsp;infignc herbæ ge-nusinncniasinqnocanta lit diueifitas formarum quantain liliis jamp;iis prælerrimquæ CÆlcflia line Irides vocantnr. Vt enim Sufinos flores omittamusqui liliorum fibi nome apud plcrofq. omnes vfurparür, videamusquam variisdiferiminibus Irides dMinguan-iur,quas lolas vnàcum Narciflis Hifpani Liriorum nomine dignancur. Aha itaq..bül-WA x-«n4 bola.alia non bulbolä. Bulbofa rurfus varia-alia florem profère coloris cærulei iaturati,-'*““^' odoris nullius ;qux,quôd ex bortis Anglicis,quibus tarnen peregrina fuit, prim drom Belgium fit allata,Anglica à noftratibus appellaturjalia florem habet luteum,amp; odoris nonuihiljèd pcrparxira,è Lufitaniaad nos tranfueól:a,amp; inde fortita nomen; aliafpedes odoris fuauitatc eximia eft, colore cxrulco albefcente,quâ Vallis Dolitana ad nos inifitj ad quam infiluula quadam dextris Vifurgis hpis incumbenti non lemcl à me vilàeft,' quaraquâ non illic tantum, fed plurimis aliis locis candé côfpcxi. Eft aliud genus quod Hifpani Nocdlas vocant,propter radicis rotunditatem.Id ego rurfus in duas formas di* uifumanimaduerti,raaiufculûamp;:minufculum ;huk dodrantalisalcicudo,illi fcfquido»-drantalisjminori tarnen flos elegantior,amp; pro magnitudinis portione maim.Vtrumquc genus Guadaloupæfrequens vidi,nec raru in agris Piacentinis.Videtur Âîilia Iridis for* maquam Matthiolus Hermodadylum nuncupauit. Reftat alia ipccies vel primo honore digna,tu propter elegantiam nbsp;nbsp;magnitudinéfloris.tum propter odoris luauitatéi

Cùm Paci luliæ cum duabus fororibus Leonora Franeix amp;: Maria Hungariæ Reginis auguftæ inemorix heris meis ad aliquot hebdomadas ageré, fxpo in lùburbanOs agros excurrcbam,partira animi ambulationisq. caufia, partim exploiadi ftudio, ccquid illie rarioris plantaru generisinueniretur.Quid ni enim in amoeniffima planicie amp;nbsp;cælo hi-berno initilfimo id facerem, qui furomis laboribus Al peis frequéter ad fumma vfq. gla-cialium rupium cacumina perreptaflem, vt Apenninum interim amp;nbsp;Pyrcnæos amp;nbsp;Ton nauacciosamp; Gu^dlupiosfàltusomittam,qui nocitracopiofum fudorem mecrebrô fa-tigarunt,amp; rurfusanhelantc fuaui varij herbaru generis fpedaculo refcccrunt ? Eft Pa* Iulia opidum egregium, amplum, amp;nbsp;latorum freqnentia virorum perquàm elegans, ad nouem leucasinfra Auguftam Emeritaminfiniftra Anxfluminisripa,cùm hxcfit in X 'difenïi-dextra, collocatù. Ex co Lufitaniam verfusponslapideusextriuftus eft elegantiflimus, fornicibus, fi reâc memini, pluribusquam triginta perquàm latê patétibus cxeelfis, in cuius exordio ara eft quadrata,perampla,amp;: ièdilibus è exfo lapidecinda; in qua pâU mæ ante vrbis portas plantatae indicate videntur,huncceterispontibus omnibusoperis magnificentiaeflepræftantioré. Hune tranfgrelTus addextrara in dextra fluminisripa collem faxofum modicè afeendenté videbis, in cuius Auftrali cliuo magna copia Iridis modo indicate luxuriat: quod cùm Clufium Hifpaniam cum vnoFuccarorû petitunî monuiflem,isq, ita rem habere deprehcndiiret,monitu fuoapud Braritiù cffecitjVteius bulbos in hortù fuum transferricurarit ; Brantium.inquam,ilium qui Machliniæcùm obeeteras generofiflîmas magni atq. libcralis animi dotes omnibuseft in admirationc amp;nbsp;honorcjtum ob fingulare plantaru ftudiù, quas incredibili lùmptu ex omnibus orbis plagis adferri fibi curat,alterum fele demonftrat Chironcm,aut pptius vnicum regibus exemplâr,vtEuropamcetcrarùtotius orbis partium plantiscxornarccontendat. Qui citra laborcs amp;nbsp;graues impenfas quidquid vfquâ vel in montibus vel in vallibus eft her- , barum^ exiguo theatro cernere volcr,amp;: examinare,amp; examinatum aliis vel prxlênti- .r bus vel pofteris dcpingere,is Brantij hortum frequentetjqui breuiflimocôpendio fùp-peditabitquod non ceteris modà rhizotomorura antefignanis admirabilcvideatur j led quod omnes omnium de plantisfcriptas hiftorias infinitis amp;nbsp;generibus gencrumfori mis excedat ac vincat. Eft itaque Lirion hoc quod prim ùm ad Pacem Iuliam equidefti confpexijnfigni bulbo prxditum,folia vtrimq. ordincèregionefibipofita, inacumert è lato,in enfis formam tendentia profert; fed non feredodranté illoinlocoexcedenùïij liée pluraferc quàm terna vtrimq. vigentinferioribus iam marcorecollapfis. Inter hæc media vagina prodit in geminù folium, amp;nbsp;ilia moxhiatura.cquibus flos in breuiflhwo ’ fcapoemicat,Iridis colore amp;nbsp;figura amp;: eximia odoris lùauitatc.Tota herbxaltitudo pu-milaeftjamp;fcfquidodrantcmilloincóllcvixvmquaroattingens. Duo habet genera, alterum fuauiter purpureum,alterum candidum florem promit ; quorum vterque lili) propemodum æquat lnagnitudinê,amp;: folia herbælilij lunonij folijs nôlùnt anguftiorà.

iI 4 Et hæc

!O4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î R A N C 1 C o R V M

Ét hxc quidc Iridis bullofæ genera nobis haâenus cognita,amp; bas prittiüm cîaflcs h Joït^ ne Bifoto altero Botanicorum principe in bonis fuis amp;nbsp;Irortorum commétariis digcibi. nobis prxiuit in Iride non bulbofa in formas bias diuidcnda . In hoc geneic aii3 magna,aliamedia.alia minima.Magnam vocamuseam quçplcbeis noftris boniscom-•A munis cftjfoliatria pendcntia variiscoloribus babensdepióla quorü pars Ibpina cæru-leoeft.in medio fuo dorfo cilio-flauo benedenib infignis,pars inferior virefcit: quorum colorû difcriraine Iridem cxlefté refcrt,amp; inde Vranij brij nomé fibi fumpiit,quod ahis quoq. formis comunicauit. Meritoitaq. bæc magna vocatur, vtpote in qua fimilitudi-niSjàqua nomen accepta princeps caufracft,atq. idcircodum Iridem dicimus,hanc po-tiifimum intclligimus,amp; ab bac ratio pendct cur Spci fymbolu lit in in faóld bt. Quam* obrem dum Elpidis nomen pro herba vfurpatur, lircc iniclligenda eft ; amp;nbsp;quia paticntia fpei proles pernomen Lelij iiue Lilij denotatur, rationiconfentaneu cflct, vtdiiblium bmpliciter dicimus ,hanc Iridis fpcciem intelligeremus : quod cum icirent qui primi Francorufn infigniapinxerunrjhancbhj proprièdidiformam imitatifunt.non altcrius •Im gtnere quodobloUm fimilitudinéquandam cxilem in nomcnclaturxvcnitcommunionc Eft Baltera magna,purpureo colore magis rubes,odorcfambuci floresaemulata. Succedit Lufitanica nobis dida à commigratione,qu« biferaeft,amp; colorem habet ex carrulco ßi Fubro raiftum,odorcm fuauem vehementer fpirans. Additur deinde Illyrica quadam a Pantioin Belgium mifla,colorem prreferenscærulcû. Annumefatur amp;: magnis quæad aquascrefcit,lutcum florem oftentans,cui radix rubcnsamp;:inflgniteradftringcns,tantu abeft^vt vel acorus fit, vcl acoro fubflitui poflit. Media: magnitudinis Iris duplex anno-catur,altera foliislatioribus,altcrafobisanguftioribus.Minimaru aliacærulea,alia lutea» alia alba,alia bneas yiolaceoinlcriptas,alia non inferiptas babensJam amp;nbsp;à Pantioex 11« lyride tranfmifladuplex,amp; inde apud nos nomen Ionita. Minima aute omnium foliis eftoblongisanguftiflimisjflorecxrulco citra cilium flauii. Hæc omnia genera tarn bul» bolàrum quam non bulbolarum loannes Bifotus in horto fuo Bruxeluno, amp;nbsp;Brantiits • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Macbliniæcxcolùcjvniusfoliushadenus flore debituti.quam nos ad ponté Pacis lulix

ipfa bruma florenté vidimus,qua apud nos omnia gelu conftrida amp;niuibus obruta dc-Iitefcunt. Non procul ab eodem loco.principio lanuarii maxiraus ille Narcifliis, vebe* mentiodorc çerebrû fcrjcns,magna florucandidillimorufiluaeminus è ponte intuen* tibus fuauiter arndebat: quibusc floribus conieduram facias,quam elementes hiemes ilia Hifpaniæ ora fentiat. lam ergo conftat. non alias modo ob eauflas Iridem ipei fignil meritóhaberi, fed ob earn quödhic flos magna formaru varietate diffrifus (pern vidca-r tur oftedere copiofam.Qiiamobré conuenientiflîmu rationi,vt hoc lÿmbolû eins arm a inflgniretjCui fpcs diutnitdsconfifmata fuiflet, fore aliquando, vt eius poftcritas inflgni pra:ceteris felicitatefrueretur. Iapetus ergo quaraiioneErancus fuit nuncupatus. c,add rationc fpei fignu fibi fumpfit;amp; illud quide in vno Icuto tripleK'pinxit.tum quotripleic fpes,quæduorû quoq. fratru portiones pollicebatur.indicaretur. ti3 quo (olida fpei per-fedio ternario,qucm modbcxplicauijntelligereturcotincri. Quamuis itaq. hxc per (è Iàtismanifeftalunt,quia tame nihil çquè precipuu veritas habet,quàm quod per omnia fibiadamuflîmconfèntiat, nolo hie omitterepulcerrima quadam vocis Europæamp;: triu tquot;iLm*ii^rii FHoruconcordiam. Neq.enimhæccum Franci magisquàmcum Europx nomencla-tura quadratecernentur,firede quidem hzc de prima lanigenarû flue Cimmcriorum lingua examinetur. Habet Iris fpei flgnu, amp;nbsp;eius quide firma: amp;nbsp;Dei iurciuranuo nixa:, Habet Europx vocabulu fpei cxcellentiam copofltione fua coprehenfam. (^lis ergo non admiretur banc nominis amp;nbsp;fymboli conuenientia, fl diligenter expédat quid lape-to fjnerit promiflum,amp; quid nomineco,quoportioeius denotatur,fltexpreflum? Alias crebro monui,non vnam Cimbricana vocu ratione frequenter inucniri; fed cas fie non rarocoponijVt exeifdem littcris aliud amp;nbsp;aliud, ad rei fignificatx proprietates fpedans, intelligatur. In harum numero eft»Curop, à qua voce Græci amp;nbsp;Latini Europa: nomen Euriifi. tttU’ acceperunt. Primum enim fic pronuntiari poceft,vt magna amp;nbsp;excellens borninum tur-*’• ba fignificetur,quam Deus per Noebu lapeto videtur polliceri. Qijam verb lani polie-ritasprçftantiflimorum hominû numero lèm per abundant amp;nbsp;hadenusabundct,nemi-nem»qui hiftoriæ modô cômunisamp;: ad omnes diuulgatæ no fit imperitus, latere poteft. Atquoniara in Bcccefclanis bac de te fcripfîlTe meminijhoc loco diutiùs in cadem non mbra-

L I E R I I I li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10ƒ

îïiofabol-jfcd ad cam tranfibo notationc qua: ad propofitara nobis fpei tcfleratn propius Ipeftat.Ea ergo I'eruata pronuciatione qiial)op fpera dedgnatjMcm eritlt;i2uro}J quod ex-ccllens Cpes omnium eorqra qure per E denotantur^ Quam autem-v^ria E dofignet,Her- c!mlgt;rici matbena noftra tradit,qua: omnia ramen cadem ratione vnionis coraprehendutur.Pri-J mdm enim amp;nbsp;ante omnia E-vnum (ignificat,ac deinde ea qux primum ab vno manare ««f. intclüguntur.Hinc igirnr E pro iurciurandoponicur,quod lie cum vnoertconuinctu,vc nuliomodoqucacdiuelli.Omnecniin iufiurandum Vni innititurjadcovtipfum perfeipfuin iurct,atquenid vni iuraracnta omnia innicantur,iuraraenta dici nee dcbcnt'®”quot;””quot;quot;*’’* nec podiintjcoquodad vnioncm duorum vcl plurium nequeanc perrinere.Eoenim iu-ramus,vt alterum eiufdem nobiicum reddamus (èntcntiæ, eamq. doceamus cum ipfb Vno,à quo Vcrum numquam {eparacur,conuenire.Hane ergo notationenj ïèquentcsgt; Ciirop fic inrerpretabimur, vtexccllens iurifiurandi fpesac fiducia dicatur. quæ proprie ilbuseft, cuiexcellens promiflîoiureiurâdocftlàncita.Quicquidautem:Deus pollice-tur,id ab ipfo Vnoproficifcitur,amp; ipb Vniindiuidualocietateferapervnitum efljacqijc idcircovcro iurciurando,quod per vnd fir,confirmaturjntercecera'igicdr E)ei promiHa illud primum raeritô locû libi vindicat,quorccepitfore,vccapuc ^èrpctisà fcminemu■’ Jieris conculcarcturjqua via amp;: ratione Icgitimo connubio hominum communitas cum fponfo fuo,quern reliqucrat,run'us coniungeretur.Huiusautcm promiflionis fpesamp; fiducia vt ad oinncs æquè homines arque ad Ianigenasfpeólat,itaquodam modo ad Eu-ropa:os magisqu«am adJcctcros fpecrat;propterea quod Deus prius voluerit populfi fuum cleôdum 5ó a Semo genus ducentem lanigenis fubiici quam magnum illud promifluin fcxpleretur. Adde quod (ceptro à Semigcnrscledis ablato,0^ Chami filiis lanigenarum

’ imperio fubieéiis,mox religio in Europam fedc fuam effet tranflatura.-adco vt Ipcs hæc bmnium gentium communis,præcipuo ramen iure quodam ad eos pcrtinerct,quiimperio coru adquos promiffio fpedaret, co iplb tempore quo expleretur, effent potituri. Gaudcat ergo hoc fuo nomine Europa,quo fpes hæc tam eximia dcnotatur;amp;: annita-tur omnibus viribus, vt honores fibi à Deo contributos perpétua poffeffionc tueatur;nec committar,vt primaria Chriftianrercligionis Cedes alio transferatur.Cum hisinfignitey conuenit oraculum illud à Virgilio de Ara Maxima ab Hercule Romse conftitutacomj

' ^OtTJA à Nû^ mcmoratum:

tJanc tiram lnco fiatnit, fjifx tyïïaxima fempcr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, * i

Dicetnr nohis, amp;nbsp;erit qnt£ CMAxima femfer.

'Herculis nomine Noehum frequenter accipiendum effe turn alibi,turn inlndofcythi-cis tradidi. Quomodo vcroamp;quando Nochusaram MaximaRoiTi£eerexit?Tum nem- ^ochttt tur pe, ciirn lapcto hanc rc 1 igionis fedem late inde Icfe per totu orbem Iparfuræ promifit. fcdemfan^fi-Etquia diuino inftinctu moncbatur,illicolim hancpromiffionem complctumiri,ipfc- fit. metvltimnmfibidomicilium Latium delegit,hinclani filij fui pra:fentia,binc promiffi fiducia extremam liiam fenedtam folaturus ; cuius rei memoriam apud idoneos teftes inuenics, fi illud quidem antccognofcas, Nochum aCiramcriis Saturnum propter fe- i^ochus minis cxcellcntiam vocaii folere. Si quifquam enira vmquam variis honorum titulis, ccrtè Nochus vel maxime fuit decorandus. Quamobrem vel obhanc promiffionem, faâam illam quidem toti generi mortalium,fed tarnen ad lanigenas peculiari quodam inodo pertinente, vel ob alteram illam quam patris conlècratio verbis à Spiritu fando pra’eunceconccptiscxpoiiiacontinebat,Iapeti portioEuropa meritönuncupatur,idcff, lof»' præffansquadam iurifiurandi fpes ,fiue excellentillima fiducia concepta de promif-lioneà Deo, cuius verba iurifiurandi vim habent, Nocho infpirata.

Quod fi Europam interpretemur iuxta fignificationem ipfiusC;qua legiiimum connubium dénotât,exccllcns connubij fpes eritjquæ non efE diftindla à primai promil-fionisfiducia.Quoniam veto per connubium Deo vnimur,vnionis ctiara fpem Europa denotabit. Veriim ante omnia hxc vocula lt;i2 ipfum Vnu notat,è quo reliquæ fignifica-tiones analogicaquadam conlccutione dependent,atque hincefficitur,vt Europa: nomine cxcellens fpesad Vnum tendens intelligatur,cirra quam nemo mortalium ad fo-lidumgaudium poteft pcruenirc.Hoceftnimirum illud Vnum quod ipla Veritas dixie efle ncceffariura,lcntentia breui ilia quidem verborum contextu comprehefa,attamea omnes toiiusvita: rationes hac cxigua colligens fumraa.Quamobrera inter cetera Ger-mani

lO^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mAUClCORVM

xnani Europa? hatredcs perpctuó portionis fux nomcnclatura monentur, vt prx ceteris omnibusingenti tiducia fgt;c firmiffima (pe adipfum Vnuna ferantur^cianique^non tam Iperandain elfererfx pofTeflionemair»pliorcm,quàra iplum iplius Vniusfrudum fem-^ sfitrandtiTum piteinum .Hic igitur lummus rerum fpsrandarum apex eft.hxc extrema omnis fiducie rtrummitit. humançraeta,adquamprioraillatenduntjpromiflumnimirumiiireiurandodiuinofir-jnatum,amp; verum connubium inde confècutum ;quoru m vtrumq.eadem vocula Cimmerias denotatiir, Vide quo nos Europæ nomen vocet, vide non aliud co coramoncri quàm iliud ipfum quod Deus Marthxrefpondic,vt nimirii non mulnsoccupemur,ve-rdm ad vnumillud,quodfolum neceflarium eft,magna fpefcramur.Quandoitaq. bare fpes tota cæleftis eft,amp;: ad cælum reâ:àcontendit,eo c jnucnictifnraè flore denotabitur, qui 8c ipfecxleltes colores imitatur,ÔC inde nomen fortituseft. Nunc iraqucclarèccrni-raus qua de caufla Iapetus 8c Franci nomen,8c liliorum cæleftiû inflgniaaccepit,eadem dertinatam ei portione Europæ nomenclatura indigetatam fuifle.Miror fl quis tam len-fu omni careac,vt pulccrrimam banc reru 8c fymbolorum confènfioné non admiretur, amp;nbsp;non magis admiretur fie lingua noftram cumfacris Moflslibris quadrate,vt inde vider» poflîc vocum fuarum rationes mutuari. Quis alius verb dici queat Francus quàm is quem Deus dilatat,8c læta pofteritatis luxurie propagat?Cuius potiiis Europa fit poflef-fio quàm cius qui præftantiflima vnionis atque adeo ipfius vnius 1'pe felc erigere amp;nbsp;fufti-ncre lulFus eft? Gui liliacæleftia cæleftis fpei fignaconuenient, fi non ei qui Turn ma Ipe-rat bonorum?Omnisautem hæcfpes,quam Deus præcipuam eft^ voluit lanigenarum, promiflione cabernaculorum Semi nititur. Quæ autem fuerint tabernacula Semi quar Iapetus erat babitaturus, D. Paulius Romanis exponit, dura dicit, Ifraelitas adoptionc Dei filios fuifle ad gloriam deftinaros, teftamento falt;fto bærcdes legem 8c promifla 8C ipfum tandem Chriftum in carnc accepifle. Hæc omnia in Semi erant cabernaculis,ad qux.reicdis ludæis propter incredulitatcm.Ianigenæfunt admifli.Quid niergo lapcti portionem ab cxcellenti fpe nuncupatam efle dicamus,Sc nuncupatam quidem Euro-pam ab co CUI Dei fpiritusfuturam hancdidabatfelicitatem ? His rebus curfim magis quàm pro myftica arcanorum latitudine in ipfis com prehenfa cxplicatis,atque eo dedu-äiSjVt lilia lapcti ÔC communiapofterorum omnium infignia videanturjreliquum eft vc apenam quid cauflxfuerit.cur non omnesæquè lanigenæ atque vna Cimmerioru pars f.ilärum in- ea in feutis luis pingéda curarit, Non opus eft longo hîc orationis dudu,cdm eadc quæ-Francorum quoq. nomine in vnagente dumtaxat vfurpata queat moueri. Variæ quim reiiqut nomenClaturis,quibus nationes 8c populidiftinguuntur,olira cauflæ fucrût,quarum cæ præftantiflîmæ mihi (èraper vifæ funt,quç res nobis cómemoratu digniflîmas ex vltima

■* /’*'“• vfq.hiitnani generisantiquitaterepræfentarent. Quâuisigituromneslapetipofteriab vno lapeto defcenderct.non omnes tamé ab lapeto nomé fibi ducere debuerût, fi vellet quidem vllo nominû diferimine diftingui,pro eo ac oportebat.Sc nominû ratio,quæ difeernédi caufla gentibuscctcrifq.rebus induntur,poftulabat. Alij igitur ab lapeto,alij àpropinquioribus parentibus,vtCimmerij ôc Afcanij 8cinfiniti alij nomina duxerût;ôc: iuftti fo/lt- rurftis qui ab lapeto,in vno lapeto varias diuerlbrum nominû cauflàsvidentes,non par-rar«OTfibi inter fe fccctunt diftindioiiê Alij cnim ab lapetigaudio.vilapygesprimilta-»W j.æ ii^colacialij ab eius perpetuo difcurfu,Ianigenæ;alij abeius fapientia,Sacæ;alijàfacri-

ficiis ab lapeto ad fuam 8c fuotum euftodiam frequcntatis.Thufci; 8c lidem ab eximia in eoveritatiscontemplatione,Hctrufci;quænorainaobinctiuiduam rerum focictatem eidem genti contnbuta.Alij Gallorum fibi nomé lumj feront ex eo quôd Iapetus cum ceteris lemper omnibus,tu Deo maxime ac patri ftuduerit placere.Et ne prolixifimus, cùm alij ab aliis dotibus in eodem parère illuftribus nomina duxerint,Franci à lata pal-mitum propagatione lapeto promifla,vt ante docuiraus,funt nuncupati.Quod cùm ita fitjæquum fuit.vtca fibi fumèrentinfignia quæ eidem nominifigniheandi poteftatere-fponderétmon ilia quidem quafi fibiiure quopiara piæcipua,fcd quoipfificut nomine» ita infignibus omnes commonefaceiét,eam omnibus fortiter Ipem concipiendam cfle quçdiuinoiureiiirandofundata nos omnes in domû Semijd eft in regnumSemi pofte-risfingulari prærogatiuadiuinitùs promifliim atq. côceflum.dcduccietiac cæli 8c ipfitis Vnius faceret hæredcs,quü tota tôîecratio lapeto fada referatur necefle eft. Nam illud quod adiedûeft, chanaan eritÇerum eius,\x. à vulgo cognitam lubiinperioalteriusler-uitutem

LIBER î î I I. _______ io^

vkutcrn relati' veritatein fuairt tueturjca fi altius examines,miros lanigenis thefaiiros pollicetiir.quos ex impioriim manibus raptosin fandos vfiis fincconucrfiiri.Sed de hoc fliib'i opporcunids.Porthac itaq. non a’grè feramns,lilia ab vna gente vfiirpari,cfim non fic vfurpetur quö propria eoriim intelliganturded quôd proprium hoc ipfis à maioribus officium datum fuerit,vt queraadmodu nomine,itainfignibusomncscius (pei memo-ÏCS reddercnt,qua lapetusaDeoercdus eftadilliusregni pofieffioneexfpedandaquod Semi pofteris fuerat prifisaddidum.Hæc autem fpes tantofuitcxcellentiorquàm fpes Semi,quanto ipfacum Deo Vniofempiterna vnioniad aliquot dumtaxai fæculadura-tiiræ,ac deinde foedo diuortio diflbluédæ,qualis fuit ludaicæ gentis,antecellit. Qua de caufiahxc regni æterni pofleffio per Chriftû ad lapeti pofteros transferenda optima có-pofitionis rationc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contradis duabus primis vocahbus in diphthonguin.ad-

ditaque terminatione Latinorum,Europanuncupatur.qux vox terræ portioni,Ianoin tripartita ilia totius orbisdiuifione à pâtre tributae,conucnit ilia quidem,at non tam fui qnàm eins hæreditatis confideratione , quæ de fempiterno Deiconiugio fperabatur. Qiiamuiscnim Europæ nomen tertiæ terræ portioni Romani imperij ratione redè tri-buatur,infinito tarnen rediüs obillius regni fpem quodin Dei cônubioamp; vnionccon-fifiens à ludaica genre ad Europæos fingulari quadam principatus prærogatiua tranfia-tume(l,3i hadenus à mille quingentisamp;coampIiusannispofiidetur.Gaudeant itaque Franci turn nômine fuo, turn infignibus nominis vim amp;nbsp;notionéexiraia teflera expri-mentibus-.fed ficgaudeanc.vtnon obliuifcantur,fpem hanccommunem cflèomniurn Ianigenaru,nec magis ad lèfe quàm ceteros pertinere,tametfi ex eorum ordinatione qui nomen ôiinfigniadederunt ipforumpartes fint,vccetcris hominibusomnibuscertiffi-mam regni cçleftis propagandi fpem præferant,amp; perpetuo amp;nbsp;nominis amp;: liliorum mo-numento promiffionis lapeto fadæ memoriam refricent atq. conlèruent. Quôd fi hæc bene acdiligenter,pro eo acdeberenc,Franci expenderent Sc luminarent, non pofienc non permoueri atq. vehementer incitari,vt ceteris Chriftianis ad religionem latius pro-pigandam fefe præberent aatefignanos, quales fe elfe debere amp;nbsp;nomine amp;nbsp;infignibus piofitentur.Vt bene Chriftianiffimicognomen cum Franci nomine amp;: liliorum infignibus conuenit, ac diuino quodam inftindu inditum videtur, ita amp;nbsp;eos qui hæc fymbola amp;nbsp;nomina à maioribus acceperunt pudere deberet, nos non modo Afiæ amp;nbsp;Africæ pol-ieffionedepuHôseirc,fed optiraam etiam Europæ partem amififfie.Sedquia hue me relu m lcries dcduxit, vbi quicquid veri dici potell conuitij loco haberetür, fatius eft cala-mum cohibere quàm mordaci veritatis aceto tenellas purpüratorum auresradendo odium accerlère, amp;nbsp;eos irritate crabroncs qui voces fibi moleftas frequenter per inci-fum iugulum cogunt redire, Pudeat,pudeat nos Francorum nominis, cùm illis includi-mur anguftiiSjVt non modo palmites noftros in aliorum*fines extendere non poffimus, lèdnofttisetiam terminisexcludamur; videamufq.Turcam in ipfa Europa imperij lui federn collocafie, vel Francorû nomen amp;nbsp;amplæ fpei figna deponantur,vel quiea vlur-pant taies le in Chriftiana religione propaganda præbeant, quales de titulis luis volune ’ videri.Verùmamp; hæcamp;: his affinia Satyras magis quàm antiquitatumeommentariosde-cebunt; quæfi luuenalisquifquam vel eminus per tranlènnam videat, moxexclamet: Vitra, Sduromatoi fttgere hinc luhet amp;nbsp;Garamanteti Nos potiùs fauftoomine Francica noftra claudam us, quæ bonis aufpiciis cœpta funt, ea feliciore exitu coronem us. De-di modo aliquot numifmata, quibus oftendi amp;nbsp;lilio fpem denotari,amp;: lilij formam non cum lunonio flore, fed cum Iride couenire: nunc addam corollarij loco nummum Ion- h»c carcün-gè elcgantiffimum qui non clariffimam tantum cæleflis lilij effigiem excufam.lèd infi- rtttm dißds-gnem etiam continetexhortationem,vt magnafiducia Orienteminuadaraus,fi rao-*^^ dô quæ alij ad hune finem propofita lünt reip. Chriftianæ applicemus.

FINIS,

„ Joh. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;memory, JrliJj^anica Prancica Gallica^

VertumnuSy Hermathena y nbsp;nbsp;iPieroglyphica y eiufdem fuwLt

, eruditionis cum iù operihus qua ^iuus edtdit. Nec quicquam in hii lihrù a me y aut ah aliis efl animaduerflum quod fidem aut ‘ morum Integritätem ladat, 21. Sextilisy

loh. Molanus, Apoftolicus ÔC Regius cenfor.