-ocr page 1-

RESPONSIO AD calvinvm et be-ZAM, PRO FRAK-afco Balduino . lurifconf.

C O L O N ï AE

Apud Wernerum Rich’njinum,

Anno 1564.

-ocr page 2-

-ocr page 3-

FR. BALDV'L

N vs IO. CALVINO S. !

Vnquam ad te feribojoan, nés Caluine nifi prouoca» tusatqucctiam coaâcs: ne que vnquam adteferiber« inftituo, quin ftatim mihi

in menteni multa veniant abs te feripta, quævtmeamp;teadmoneam, imprimisre-petendaefle fentio. Aliud al'o tempore oc currit.Nunc familiariter 6c bona tibidi-cam fide ,quid fuperioribus forte diebus, cumraihiad te feribendum ctiam inuito eflctJefeobtulerit.Soleomane, antequâ ciuilibus ftudijs mededam , ali quid ex fa-crisliteris delibarv.Cura legerem Miche-»lïiprophetam.primum occurrit quod fui minâtaduerfuscos, quiædificant(vtait) I Sionemin fanguinibus : deindecum reli-!' quaperfequerer, recorditusfum non te-mere te in vna aut altera eius prophets ( præleâione admonuiffe, £■«gt;»( vtais)!/o«rr, «»tiiniiitanntnUiHetfue 'viglaJif fttbigenJoseffe fo^ulos^fid yeri ejji (s’penitui rtformandos, yt fi igt;(igt; fubÿciiiit, yt (talcfiantin corpus Ecclefîit,

2

lt;0*

-ocr page 4-

^'/länt ‘vnits p6(gt;uîus cum filijs prallt. Tum addi5;7\rlt;/AM efl 'terus Euangtl^ proftdiu inter nes,ni/i '^igett charitai,üequot; Ixneuolentia, (s' ßuiHt um eliam txeretnda beneficentia.

Item gt;nbsp;Jpudnos kjipocritaialtant nomtn r» formationis.'inttrea kac mir a funt ludibria,^uibiU prephanatur nomen Dei.'vbinon yiget in cordibot ßneenpietas, LtadOfeam própbetaman» notalli, Eos quidem ridcrealiorunifupfr-ftitiones.fed intcrea efTe Cyclopes,in quolt; rum cordibus fit mera barbaries. Hactu vcrc profeóio atque ingenue.Sed boctenj pusflagitabatjVt paulodibgcntiiis expo-nercs.qiiid ßr,qnod nö modo ille Prophe taMicheas,fed Sc ipfclelaias, totidem ver-bis.primam verx reformationis velutire-gulam aut fignificationem hanc deferibiri Contundentglaüios fuos in ligona aut 'vomirn.ü' laucftis hadasl^ue [uns in ßalcffne^ 'iltra aut belt ium addi[cent,autpralio ajjuefcent.

Non tcmcreeft,quod duoPropbetæijf dem verbis (Ignificant talia f'reprincipia gt;nbsp;atque infignla regni Chrifli .fiueEcclebie reformatæ.Nüncautem.quam tu vis refor Hiationem exiftimari.cumaiidimus, vide» mus.feniimus illud potius fiert, quodoo« bibsolim pcctadixir,

Ét (urua rigidum fakti euruantur in enftmi Aist

-ocr page 5-

I t

Ais,non effe in terris quirendnm corople mentum fuperioris prophetix:fatis eße, fi eiusinitia deguflerous . Sed nehxcqui* demnobisdelibâdapropinas, cum in ilia tatagladiorii Iicenti3atq;impunit3te, no modo pietatis.fed amp;nbsp;ipfius humanitatis mniaprincipia toHuntur : 8i crude!ifsimis odijsardcntanimi oculique (inguloru : amp;nbsp;cædibusatque Gngu'iac manus madét: ßc bellisplufquam ciuilibus cities commifsi funt. Imo ÔC 6 reeöditi gladij eflentiramc vbiiplißylijtanquam mucrones exacuu-tur:amp;calarni,fpicolafuntatque hallx : Sc ficari) funt libelli,qui fe de rtligionecon-tenderementiuntur: amp;c ora concionatorö funtclafsica: quäleefïe dicemus profeâû Euangelij?qualem fignificationem refor» mationis?Hæctibi dicoCaluinCjnó quod tuituifuetantum obijeienda fint, quæ ßc nobis funt inculcSda'.fçd quod tu,qui imprimis meminiße dtbcres,magis tunc eo-rumoblituseffevidearisiac nequide tua-rum in hoc gencre Concionnm fcrio res corderisjquas tarnen rcipla vrgereoporre b3t,necum verba de pietafe tecifli, verba dcdiffedicarisineue quam nominisdiuini profanationem cum mero ludibrio cons iunflameflepronunciafti.veram amp;nbsp;Chri-

 3 ßunaox

-ocr page 6-

ftianam efTe reformationem nuncagnofc» reexittimetis.Iuuat autem nunc adijcere, quodapud eundé lefaia propheta legebä de côditioneEccIefiæ ch i-iRia næ, cap. id« Ibi prædicicChnftum ita regnatiirurocf' le, vt ci us fceptrum non in manu/edino' re lit.vt tu ipfe annotaflitquia (vtah)noii armorum porentia, fed doörinaEuange« lijdominabitur. Praedicit deinde,inpo' pulo Chriftiano nullum (vtar tuis verbis) alfeftum nocendi, nullam ferociana.nullü inhumanitatemfore:amp; cum anteafuerüt veluci Iconesacpardi,infiarouiumamp;3g' norum futuros effeiomnem iromanitatein belluinumquc affeßum deponant. Qui' nimo puerparuus ( inquit Propheta )eo5 ducctatq; reger.Quo loco admonespue-riscomparari mtniftros Verbi,quodvim nullam exteriusadhibeant. Oblecro,an hanc prophetiam in tuis potiufquä.in ve-icribus Chriftianisimplctam eile dices,vt nunc triumphent ? De bello Gcrmanico aliquandoSi dixifti amp;nbsp;fcripfiüi, tlaäent tarn metHenJam ejfi, ^uam nimts trium» pbale Euangelium /juoJ nos aä infolentiam fit. Quid nunc?An magis quam vnquam elatainfolentia, lignum elltriumphantis liuâgelij? An principiura fundamentum-

guc

-ocr page 7-

«lueEcclefiæ reformat®?Quid îgitur,ina-fie nomen reformationis,quod merumCvt âis)ludibrium cft,tam inflatis buccis tâtonne Tupcrcilionunc iaâan patcrisîFateor nonpofle te prseftarefaâuiïialienum .Ve '’Um cû non folùm paten's tain fpcciofum *itulum obtendi tam indignae deformitaN d,fedetiam ipfeeumpraetexis; an nullam Chrjùoiniuriann, nulla bonorum atquc ffiligioforum hominum fraude, facis ?Li-b«rè amp;nbsp;familiariter,ficuti foleo, tecû agat ^cumtriapotifsimum elTcfentiam »qu« curare debeas,fj es,qui vis videri.rogabo, netuioffici) obliuifearis. Primum illud •cprjcipuû.quod veluti eft fubftantiare« légionis,amp; fine quo non cft religio,fed by pocriCs,ad animos hominum regeneran-dosatque intus reformandos pertinerc nô ’gnoras. Ex co dependent aliaduo.qu» «xteriora funr,dico modû religionis prq» pagandæ atque defendendæ, amp;nbsp;ipfius Ec» cleCæformam.Vtautem in illo primocagt; pite,fic in duobus iftîs,minimè iam aut eu rare aut præflare videris, quod imprimis debes, vtverçamp;legitimæ reformationis tituluraeuinca$.R.cgibus,principibus,ma giftratibus fuum ius gladij, vtdcbcmus hnquimus.Sedqui funt religionis, admi-

A 4 aiftrigt;

-ocr page 8-

niftrî, amp;nbsp;folo verbose voee TSuangeîîum propagaturos fe effe profefsi funt ? neque armatafiterum dico) manu,ne qui (vtais) vigladijlnam reformationein obtrudere debent.Quid'enim minus eilet Àpoftoli-cum? Quid magis eilet Arrianum? Quid igiturtu de polîremistuorum aâisiSdeni iudicasfNarn diutiusconniuere, nôeltin-tcgrû.Certêcum nuper in tui Melantho-nisChronico legeré illud depicudopro-pheta,ex Alcorano repetitumx’t/e ’üASe X/à fiat^/xarav, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, SoovctJ ro» W/xoh

llatim iudicaui,docendi exéplum, quod moribus chriftianis plané contrariû eilet, deferibitneque non veritus fum, ne boete pore quippiâ taie fortèdici poffet dequi-buldam,qui Chrifto nomen dederunt.iî-mul autem venir in roétem, quod narrant de iTmaéle Sopho FerCarumkege amp;nbsp;eiut prop beta 1 cchelle,cuius prxpolleramfu» ncliamque reformationem,(li reformatio dici debeQpatrum noftrorum memoria, infelix Onensvidit.ltaeftfanè.lllc liuelf maél,fiueTcchclIes,vterque crudeiis ims poÜor,malam caulàm male egit, hoceft, Machometanam fuptrrtitionem,cuiusali-quam fortaile fpeciem externâ mutabat, vt alteram de nouam eiuldem infaniçior»

main

-ocr page 9-

mSfubftirucret, more Machometano re« formabat fi mul amp;nbsp;propagabar.Sed fcis tan tomagis talem morem , amp;nbsp;agendi exemplum tale,alienum elle abs rel i gion is verç conditionc.Quinimo noftrosolitr (vr vo cantur) Maccabxos caulâm bonain male egincpronüciafti.Cur ita?Credo eqiiidé, quod non folum cum Regno Sacerdotiä cóiunxerint^Sc vtrunque occupaiint, lcd etiamquodin armisminusfibi tempera# rint;quibustamen alioqui iniuftam vim lyranni Antiochi repuleri'it, amp;nbsp;cultu Del reftitucrunr, amp;nbsp;templum purgarunt,vt i-pfcmetais.Ac quidé ferrenó potes,quod ludasfacrificium pro peccato mortuord fieri procurarit.quia idlegeMofaica mau datum non fuilTe dicatur. Encaenia tarnen feftaabeodem inllituta praeterillam lege, improbare(credo)non audebis, cum amp;nbsp;ea Chriftus obferuaffe videatur. Cæterùm il liusRenouationisexéplum velimalioqui obferuaresiquô magis nunc fimplex refdr matioinftituatur.quæ tatumantiquæ for mæreftitutio fit.Nam amp;nbsp;quemadmodum Templum Hicrofolimitanum, rurfus ex-truäum nódifcefsit ab effigie prioris: fic amp;3bsludarepurgatü, quod antea fuerat, fuit.Aciiceüllelapidibus pollutis veiau*

A j fus

• 6

-ocr page 10-

fusnonfuent adholocaufli aîtarîarurfiw €xtruendum:faltc lapidibus iuxtalegem integrisextrui(Tearamnouam,quæ tarnen priori fimiliseffet,hiftoria illa difcrièrc' ferr.An taliaexempla negliges autirride* bis?S3nè,vt vt alias Maccabacorum aiffio' nes non probate te dicas:tamen non dub» tas eorum auxilium praedici,prïdicari,at' que commcndari abs Daniele:amp; obiter notas,quod ille adddit, multos in blandi-tijsacceffuros.hoc eft, hypocritas multoj ludç illius caftra fecuturos cffe :

mixturai Sed priusquaMac-cabaeorum exemplo vtarisCaluine,necef-fceft, vtdifsimililudincm .quæintervos maxima eft,nullam effe oftendas.Tucutn in Danielcm præfari$,tuo$ in Gallia mini-ftros præmonens,ais,

laci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iaHiintia.IuJa amp;nbsp;eiM fratribii feft ädiiot

Kiffcto^ut artißcio Satamm tnfamU tnanum à luda cMebtam,Mß latrunculoru» turbi -tJJit.ScA fi vis fimilem effe caulfam condi* tionemq; tuam,maiorem dare operam de* bebas, vtnihilfimile autcommunecum tali bus zelotis tui haberen t: vt fe ab ijs fe* grcgarentivt eorum focietatcm fugerent. Atqui,homines religiofos, qui abs tali-bus iefe leiunxcrunt,clamas perfidos effe

Apoll»'

-ocr page 11-

Apoftatas.Cur no amp;nbsp;Antiocho ferui're cl a masfvel etia colludcrccü Manclaoamp;Al-cimo, perfidiofiüjDÓ pótifïcibus, fed pro-ditoribus,quicum Antiocho vel üemc« trioconfpirabantJSed hare coniiicia (unt, quxinteretidunt,amp; quibusaliam potius faâionem ornare debcrcs.lllud modo vi-de:Si(vt 3is)nó pofsis plane excufare Mac cabæorum ftatrü adioncs;qui poteris hoe tempore non folùm defenderc, fed etiam laudareaâa tuorumfNam amp;nbsp;fi laudarefox leant exemplum illius lehu.qui trutida-uit Baalaticot facrificos , amp;nbsp;euertit do-mumipfius Acbab:tamen tu eutnnon re-formationem, fed latrociniiim inftituiflc pronunciani:amp; propterea Hofaeam Prox phetam fatäum illiusdeteftari admouiftiï vbiamp;cumillo khu comparafti Henrieu Angliæ Regem.Sed iterum vide, nc doroi tU£ habeas reformatores, qui cum eo po* tillsconferendifint.Namamp;olim, cumia lefaiam fcribcrcs,fcr1pfifti, pios principe« fequi deberc ilium khu. Adeo.cû vis, vatic loqueris.Equidem iubentiusaliquado audiiû,quodtuæ Reformation! prætexe* bas exemplum Nehemiz dantis operam iuftiniani Templi atque vrbis Hicrofo-lymitanz , cum architeâi altera manu tr*l*

-ocr page 12-

trwllam verfab^t,altera ghdium, (feJ quo tantum depellercnt hoftes incurrentcjvi brabant.Fortirer.Vernm quant magnani rurfusdifsimilitudinem piitas nnncnota« ri inrervos aótii)nesq;vef{ra5 poiïcfOdio* fa effet hæc quoquc comparatio. Ergo faceflat. Videamiis veró de Eccleffæ forma, quæ reffituenda fit,com hoc temporeoin nes pafsint de reformatione loquanüSei* mus amp;nbsp;lubenter fateinur interiorctn qno' queamp; fpiritalé cius effequanda pnlchri-tudinen),qu3m mnndus non vider.Sedde ea nnnc quæritur, qui fir afpedabilis, Tuquodâin lefaiâ loco agensde Eccle-fiæornaru,allegasex PCalmo.^t^/orù ^^u.abintMcum Pfalmos inter precariSjid alioreferri atque pertincreff-gnihccs. Nos modo quæramus de forma, quæ exterior eff, amp;nbsp;eli inftituta adhomh nes in religione continendos, cumhi,ex quibus I'Ccleliacolligitur,nonfpiritufo-loamp;Jnimo, fed corpore conffenr.Mi-ruin Izero.cn olim de religione 8i eiusdo-éfrina (ideic];(vt vocancur ) capitibustam magna effent certamina, ramen forraâEc cleli trn alioqiii diffentientiû tadem fern-per amp;nbsp;ton Cent I en tem fuiffe. Olim, fi quis Arrianorum ccctum Ipectaffeqexiflimare

potu-

-ocr page 13-

potuiffefcfTc CaiEolicorum.Nam ijdctn ritus,cædeni crant ceremcniæ. Hodiecu talis non lit in ipfa doârina dilknlio, qui fitjVtforma? dilsiinilitudo atqucdiuerfi-k rastara magna lit,quæ populosinprimis perturbât ac v.eluti cômittit l Cuius parfis tulpaid fiat, alij iudicabunt.Sedapud te difsimularc lion poirum,quod ad te perti-net.Cum Ambr('lium,Cbiyfonomû, Au-guftinum lcgo,Lci leliæ tototûcorbedif fufæquædani nieisocculis effigies obuer ûnir.Eam ipfam non occurrere intuarc» forrnatione, profetSô mirorjà vereor, ne tantadiuerlitas atq; differentia inmulto* rum animiscieat liifpi(iôes,quasnollem, Meminijcum ad carolum V. Imp ôt Itn-pcrij Gcrmanici Principes fcriberes de ne cefsif ate rcformandç Ecclefise,:ne quis mt-raretur omnia côfufe hoc tempore difijci, fpem dabas,fore,vt r,ô manercnt taiesrui nç:diccbasqiie,cû domus,quæ inftauran-da elijdiruitur , lapides intcgros fiinul SC Viciofos pariterquidem deij*.i, led poftea felcgi repet iqtieeos.qui inOaurationi vti* lesfunt.Atq, ita loquebarisjVt te baétenus lâtum deiecilîe, pullea vcro inllauraturu elle lignificares. Atqui ab eo tempore ne lapideinquidcm vnumappofuifti, cûta

rnen

-ocr page 14-

Wien fh tuoregftotibî, quod tuber,lîceaS Itaqucquis antea profitcbaris tâtum eff« velut! parictinas ruderibuscumulatas, iä pro integro perfcdoque aedificio habe-te vidcris,Hincnoftradiflenno;dequata men vcrbû non fecifTem, nifi fi tu tnetcr-^uc quaterqtic prouocando refponder« coegilles.Nunc fi verbofior fim.fcitome* tuquodam id fieri, ne meam fentcntiam calumniator aliquis detorqueat.Dicam ta inen.vcrbo vnotranfigi internos pofte,fi (vtdebes)llt;eform3tionem malles,quàm lransformationem:amp; cû duç ab orbe conlt; dito potifsimû fuerintafpcdabiles formç w ad fecundam redires potiùfquam tertiâ »liquä effingercs.Hic bona tua gratia mihi liccbit, quod te optime fcire minime dubitOjiam repeterc.vt me amp;nbsp;alios córao-pefaciam. Formam Ecclefiæ ludaicç Mo« fespræfi;ri||feratannis propè quingentis, sntequam Solomon, earn extruclo Tem* plo(cuius etiâ effigies in Mofaico Taber-naculo delineata fuerat ) numeris omnib’ perfcâam expreflerit.Sicenim multisin« lercaccrtaminibusEcclefiam exerceri,,'amp; multorum feculorum erumnis prius affli gi Deus voluit.Vt autem Solomon linea-inenta veluci à Mole duâa religiose fecu' tugt;

-ocr page 15-

tüîeftinfuç Ecclefîç conftîtutîone.nef^ minus in ceremonijs defcribendis, quàiu in ipßus Templi ftrudura: fie amp;nbsp;deinde, vt vt populi ludaici varia iaâatiofuerit,amp; fuerint illius Keipub. multipliées eafus,ad tandem tarnen formam infiauratioreuo* cataell: vtlieet ab alijs Templum fecun-dôaut tertiôextruâum cffet,tamcn Solo monisfempereiTediceretur. Chnftoexhi bito,ncceffe fuifie omnes illas eeremonia» facefferqtotamqueillam veluti Vmbram cuanefccre,vt vitra Eeclefiæ forma amp;nbsp;fpe-tiesfubftitueretur,audio. Quidigitur? Prophetæ antea aeerrime quidcmfulmi-tiauerantaduerfus abofus,eorruptela$,vi-tia.Sed longius progrefsinonerant.ntq; îüudtentaucrant.Apoftoli verô fenferût intcrea dum alia vis Téplum ipfumeuer» ttretjfefe ceremonias illas abolere deberc, vtalttram chrifti Ecclcfiamamp; colligeréc 8lt;erigerent.Neque fané in ilia abrogatio-peperfuadenda minus laborarunt, quàm in Gentium vocatione(vtappellatur)affe rtnda.Sed neque minus in fubrogatione ’iouæ(vtita loquar) formæ fudatum eft. Nani amp;nbsp;trecentis annis pugnauit potefta» Romani impcrij.Tandé,poft multa eerta-ffiina,Côftantino Imperàie, Ecclefia Chri ftiana

-ocr page 16-

ftîana no fol û libera,fed etia viörixcepit cum aliqiio fplendoreextcrnoquedccore attollere gloria amp;nbsp;decus non® fuse cóftitu tionis, Si Cóftantim'ipropterea cum Solo móe cnmpararé,f3ceré, quod veteres Chri ftiani.Se grauifsimi inter cos fcriptores.fe* cere. Et tu, quod lefaias prædixerar/ore, vt Reges tandéeflent veluti nimicij Eccle Eæ,tain(fpero)fateberis de Cóüantino re Öè in tell igi, q Ambrofius de Valenriniï' nofuoidinterpretatur.Sed illud mododi co : vtquod Aggæus Propheta pollicitus erat.noui Tepli gloria maiore fore priori, adEcclefiam chriftianam pertinere faiC' ristfic quam huius Ecclefiæ maieftaté,æi gnificentiam,fplédorem,ordinem, lefaias . prædicatjpotifsimiim prodijffeatquctxtl tinetotoillofeculo,quodfiiitabs Cólhn tino vfque ad AugulHnum,a!iquandocó' ! felluses. Scioeciam fub crucc fpeciofani elTe Ecclella,cuius interior amp;nbsp;fpiritaliscH decor:tantum abeft,vt eiut d i gnicarem al-bgcmalicuiexternofpiendori.Sed vbiia j pace amp;nbsp;libcrtate qujcritur de afptdabili ipecic formarnou auerram oculos abil« b,qtiam dixi,cffigie:neque fomniabodal' l.icem tantum 'ariiam fuiflemeque profs-Üó hanc imagincm quil’quam répudia* | bit,

-ocr page 17-

Îîit,quî modo credit aliquado confpicuä Ecclefiæliberæfaciemin hoc terrarû or* be floruiffe.Nunquam fuis earn nçuisca-ruiffefateor.Sed prae intollerabili defor-roitate habere non poffum illam eius con ftitutionem,qua non eft olim alia in orbe noftrivifailluftrior.Non audeo dicere, quod Ambrofias aliquado Ggnifîcauit Ecclefiâ hmilc efTc lunæ nafcenti,qux in« diesfplcdcfcit; quanquâ fi quorfumiddi xerit,tneminerimus, reâè didum vidcri pofsitCæterùm ne longier fim:aut nulla hoc mundo confpeâa eft Ecclefia,quo léporemaximè fpeciofafpeâata,agnitaj gloriofapalâfuifïc dicitur: autcertèilla fuit, quâ Ambrofius in Italia,Hilarius in Gallia,Chryfoftomus RiBafiliusin Oriente,Auguftinus in Africa, Cyrillusirt Aegypto.fua state gubernarunt, nobis* quedefcriptä reliquerût. Et vcrô tu ipfe aliquado fcribens ad Sadoletû, vifus es a-gnofcere quod dico,cû fcriberes, Si vete rem illam Ecclefi» faciem, qualc horum, quosdixijfcriptorum monumentaexpri niût,amp; deinde ruinas,quæ fuperfunt,cort tsmplemur,pofte videri,illam quidé fuiß fe Ecclefi5,qualis fub Dauide amp;nbsp;Solomo* hc fioruitshanc verô^ qualis fub Zedecia

B amp;nbsp;loacim

-ocr page 18-

Moacïm vîtîàfa erat. El quidem eu eod^ loco hæc adi)cis:f4^o/gt;j»lt;jr«, abet cotent tliS)eiratione, quant femper obferuauit Ealeßt Cath9lica,nos abducere xelle populum Cbri/lia» num,amp;‘c.Scù nos nihil aliud conari, quam yt if» flaurttur aliquando ’'letufla ilia Ecclefittfaciss, Ergo Ca(uine,fi iam fententtam non mu-tafli.confennmus.Apertius etiam poftea m ihi didafti.quod nunc Vrgeo. Nam no folùm cum de fcadalis ageres.dixifti, vbi fuos fafces, Chrifti regno fumraifitlæp« riumRo.Ecclefiâinbeata qiiietis amp;glo' riæfedecollocatam fuiffe videri.ni/îha« retici turba$excitairent:fed amp;in prifa-tionead lefaiam, cum AngliæRegéalIo* qucris,primûais fingulare domusDeior namentüfuifTc, cû Romanilmperij cel-lîtudo fe Chrifto fummifit.Poftea, Spon-fam Chrifti, tam 'preciofo(vt loquerisjha bitu nudarâ,tanta dignitatefpoliat3,taa quam fplendido décoré priuatSjfuiffere-daâam in miferamdefomu’tatem.Hicer gorurfus confentimus. Sed cum adrera ventumeft, tibi nonconftas.Quid enimf Si iam exponam.quo habitu, qua dignita te,quo decore praedita Ecclefia fuerir» eu Imperatores.exempJo Conftantini,faiâi funtchriftianitan talem reformationem

-ocr page 19-

idraittes^Vtinam faceres.Facilè tue inter nos conueniret. At qui tu me ferre no po tesjcùmtcadilludfeculû reuoco; quod quàm infipidum eiïet,auditores tuos etia confiderarc iufsifti, cum Zachariam Pro« phetâijs prælcgeres.Fuerintfane femper ïliquiqmnibus feculis infulfi homines: veletiamin fingulis alioqui hominibus amp;præftantifsimis 8c doâifsimisfuerita-liquid vanitatis aut ineptiarû.Sed vt pro-pterea nullû in his falé fuifîe dicere nô de hes:ficfeculum, quo vix vllû vnquâ fuit gt;lluftrius,eruditius,religiofius, infulfç fa luitatis dânare minimè deberes. Ego qui ^enialterunefcio, ad cuius admirationc ’P’gis te reuocare pofsim.Itaq;, velis no* hs,3d illud vt fubinde rcfpicias hoc tem-porÇjfçpius rogabo.Atque vt ludçi ex Ba pylône rcuerfi,inftanteZacharia,cü fuû Templum inftaurarent,fecû reputabant, qualis ftruâura Solomôis fuiffet: fi quid iriea voce pofsim, inftabo, vt in earn qua *äito,formambcatifeculigt;non adumbra* tam,fed exprefTatn propius intueantur *aoftri inftauratores, 8i tu diligentiiiste-tumreputes, num oporteattertiampo-tiustanquam idçam nouam effingere.

Habet doârinareligionis fuäfvt Apo B a Aolus

-ocr page 20-

ftoîus vocat)bypotipofin. Habet amp;nbsp;fuart ipfasura^rx EccIcHx. ah nulla olim fuit, cummaximè effepoteratjquænûcdigna fit,quam imitemur? An tu potius ad earn formam delendam,quæ fecunda fuit,face re potes amp;nbsp;debes.quod neceflarió femel fecere Apoftolt ad inducenda prima, hoc eft,Mofaicam?An rurfusalteram amp;abro« gationêamp; fubroeationcm tali exemplo tibi mandatam ene dices?Patere, vt rem tandem pluribus verbis inculcate fepius pofsim.Scio, nequcdifsimulo, quatnam, poft Chriftum exhibitum.fitlibertasreli gioniSjCeremonijsminimèalligatsE.Scio, ccremonias Mofaicas.antea necelïarioob feruandas,poftca neceffario aboliras fuif fe.Scioceremoniarû Chriftianarumalia effe rationemiSed illud modo quærotcû aliquibus vtendum fit,an noneas,quæamp; oltmapud chriftianos invfu fuerunt,amp; nunccommodèelTepoflent,neque funt alioquiabrogatç,retineredebeamus,pO' tius quam nouas excudamus?Cumq;ex' emplü reformatióis requiritur.nuraoffl’ ninoeffingédü fit,velutj cuiufdam noog Ecclefiæ tcrtium quoddam genus, poti-üfquam ad illud,quod, vbi integra com ftitucndilibertasfuicjpulchrè crprefTum

-ocr page 21-

IO tft,amp;cu!us etiamnumlineamenta fuper• funt.reftitutionoftrareuQcetur, An po-tiuspatierics cœlû terrç mirceri?Memini, cumin Epiftolam ad Galatas fcriberes, Suâ,non dico feuere, fed morofe damnes Chriftianos vctcres.quos fufpicans paru animaduertiffc , cur Deus cerctnonias Mofaicasabrogauerit.Si aliter populuni ludaicç,aliterChriftianç Eccicfiç,regen • dûatq;continendû efleiudicaritivt quae illi pçdagogia neceffaria fuit,huic eâ non cffevtiIcm,euincas.Equidem difcrimen, quod Apoftolus indicat,obfcruo.Sed vi detu.necum obferuare no vis,quod etj* inuituscxperiris,confusè,intemper3ter, amp;te[nere,non folùm mifcea$,quaE difcer nendafunt,amp; reâa iudicia Vcterum depraves,fed etiam inepte fingas Angelos quofdaefle plané fpiritales.quosfcis amp;nbsp;fentis in populo quoq; tuo, nimiû homi» ues.nimiumq; corporales efle.Non efle lu daifmum abs chrifto abrogatu,rurfus eri gendum,vt imperitis cófulat ur, ais in tua Inftitutióe.Fateor.Ais, Chriftum notaffe Hocdifcrimen veterum amp;nbsp;nouorumcul torum.cum alloquitur niulierem Samari tanam.Fateor. Addis tarnen omnino efle Vtilerudioribusetiam Chnflianis admi-

B 5 nicu-

-ocr page 22-

nîculum aliquarum ceremontarum:f«i cas paiiciores faciliores, fimpliciores effc debere.'Reôè.Sed quæritur, tuæ ne ßnt demû illçfSaltem dcfinito modumillu; quemfolum probas, fi non putaseu.qu* probari pofsit,po{Ie in ea Ecclefia,de qua ioquimur,inueniri,etiamfi reâus vfutamp; rcligiofa ingenuitas accédât. Ais Augu-ftinû in Epiftola adlanuariû,iaæ fuotem pore coqueftum efie.Ecdefiam, qua Dei mifericordialibéra effe voluit fiepremi' vt tolerabiliorfucrit ludæorum cÂditio» Curnôbona fide recitas eius querimo. niâ?loquiturdequibufdâ(vtvocat)huma nis præfumptiôibus,quæ(vt ait)neq; fin* darum feripturarû audotitatibus con« tinentur, nec in concilijs Epifeoporum ftatutçinueniuntur.neccôfuetudinevni uerfæ Ecclefis roboratæ funt:fed diuer* forûlocorum diuerfismoribus innuroe-rabiliter variâtur.Atqui eius generis fer« uilibus (vt etia vocationeribuspremen-dâ efie Ecclcfia quis iâ dicit?Tu verô, cur exeadéad lanuariû epiftola nonrepetis definition?,dequa nuncquçritur? Cur bac inre fakem Auguftini ludicionon ftas?Curamp; eu répudias modû, queraiiô folùm ille valdeprobauit,fedamp;ciustem poris

-ocr page 23-

It

PonsEcclefia libera vehementerîaudà* uit amp;nbsp;lubenter amplexa eft? Quid multa? Vtvt concedamus,in ratione gubernan -dïEcclefiç,iamp;’religionis(ficutiloquun* tur)exercendæ,liberû elle, fequi, quod lain placetidicemus tarnen, cauendû falte effe,nc Ecclefiam Chriftianam.quæ olim fiiit,cum efle optime cóftituta dicerctur, •■epudiare videamur, vt prioré ludaicam, Hçcitaquc cautiolibertatem illam quo-dammodo côftringit.Non affingo præci» cifam(vC vocant) aliquam fcruitutem.At femper rogo,num,vtferuiamus vnitati, amp;nbsp;Antiquität!,quod dcbetur,deferamu$, debcamus pefsimùsue fequi veftigia qug dixifvbi quidem nulla fatis idonea caufa eft,(ficuti non elle in eo, de quo loquor, exemplo exiftimo)cur ilia tam valde refu giamusjtnalimusqj noftro difsidio diflol üereharmoniamorbis Chriftiani, amp;no\ uitatis ftudio veluticonfpuere atque con culcarefaciem veteris Ecclefiçchiftianç, amp;eamconculcando, noftram rcligioné in multorum animis labefaâare,aliarum-quegentium ludibrio exponere. In tuis quidem fcandalis cautè fignificat,teno nifimille abhinc annorum confenfum oppugnarctfuperiorû vero feculorûEc-

B 4 cleû-

-ocr page 24-

çlefiamrcuereri.Scd häc diftinâioncin« cum ad rem ventumeft, minime feque* ris.Quid iuuattot vti circuitionibusfNo funt omnes homines tam fungi,tam ßupt di,tamftipite$:non adeo rerum tempo' rumque impcnti funt,vt nefciat te verbï darCjCum ita loqueris. Feceris quidécer-tè magis ingenue,fiapertefatearis tecoB fufecoouellere, quæ abs mille quingêtis annis.vt quæ ab annit mille, inualuere. Magnu vero amp;nbsp;difficile eft hoe op’,quod fufcipis.Sed veterem Chrifti Ecclefiam, nouiludaifmiream nuncfacere,facinu$ eft multo maioris audaciæ.MoleftuSjfoP taffe tibi fum monitor, amp;nbsp;videborine-ptus.Sed nó pofsim fatis rogare te, vt dili gentius cogites,ecquotandercs euafura fitmeq;temereaudiaseum,quite inEc-clefia non modo Didatorem,fedamp;Can* callariumquendam effedixit: àpoflete quiduis canccllare,vt vna tantü litura fit opusiatqueetiamadiecir, tarn tcforraam olim ab chriftianis édita omnino expun« geredebere.quam Apoüoli expunxeröt ludaicam. Quid non audet proiedaauda cia tSv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lógiusctiara excurrif,

amp; plus fibi licere putat-Certeipfi Apollo fi,ecfi manda tu accepiflentinducedp ins format

-ocr page 25-

12 formation is Mofaîc«, tarnen inagîs fibi vi denturinterdum tcmperafle, quàm nunc tuifaciunt,qui penitus eradent akeram, cuiusijsindudioalioqui mandata no eft« Nonrecufo battologus videri, modo te obtundendo,amp; rem candem inculcando, vtilis fit expoftulatio mea. Ergo repetam ijfdem verbis,quod nuperadte fcripfi.I-pfi(dicebam)Apoftoli,etfi ncceflarià ab-rogarentceremoniasMofaicas,tarnen bo noconfilio ex Synagoga ad fuam Eccle-fiam tranftulerunt multos,qui vtiles erar, titus.multafque ludæorum formulas re-tinuerunt, quibus etiam Chriftiani vte-tentur,amp; vtiper fuam religionem rcâè poterant.Et tu nullam in antiquis formugt; lis aâionum Ecclefiafticarum rcperifii, sua vti dignareris, vt tantillum deferres amp;nbsp;Antiquitati,amp; pacis ftudio atquc vnita tis?lpfosNouatianos,Donatiftas,Pelagia-”05,000aufoselle in illis formulisquic-quammutare, tamctfi fentirent fibieffe aducrfarias,ex Cypriano.Optato, Augu» ftinOjdidicimus.Arriani amp;nbsp;Macedonians fuereaudaciores. Sed quàmacriter tune tepreßi ftatim funt?Cur hoc tempore au« dacia maior eftfFacelîat fané gt;1 Maioresno/lri,qui vel ex ludæisvclcx

B i Ethnicis

-ocr page 26-

Ethnicis Chriftîani primùm fadî funt, ve tercmCquodaiunt)faliuam nimium reti' nuerunt,amp;ijs, quitus antea affeueranr» moribus,deinde addiâi nimium fuerunt. Sedvt ijs fernere non eft impingendum crimen t^î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; fie nos religiofsi-

mitationis.quæ noftræ fuccefsionisteftis fit,pudere non debet. Nam amp;nbsp;quae in ijs xt(,/roTo/z/«,,virtus fuit,cum noua femelCc défia effet informandaûn nobis effeteri-men, fi alteram rurfus tranformationcin inftituamus.Itaque illis nouum opus nun ciari iure non potuitmobis poffer. Non cnim diccreaufim illosccffaffc,autquod abolere amp;nbsp;volcbant debebant, alia via inuexiffezne dicere vide3r(quod diâu nefas cft)haiftenus,amp;Synagogâ perduraf-fe, amp;nbsp;Ecdefiam CHRIST! nullam fuif» fc.Memini.apud Danielem coniunâim praedici , amp;nbsp;templi Hierofolymitani, quodeuérfumfuerat, ante Chriftiim ex* hibitum, nsceffariam inftauration€mamp; eiufdem poftea neceffariam vaftitatera at« queeuerfionem cum fuis amp;nbsp;f3crificijsamp; ceremonijs. lllos (de quibus loquor) ve« teres Chriftianos,(nam de barbaraamp;de-generi pofteritate non loquor) id etiam non ignoraffe plané exiftimomeque m i hi perfua-

-ocr page 27-

ptrfuâfero, imprudentes quodammodo feciffe,quod lulianum Apoftatam conarî dolebant, vtalquodludaicum tcmplum cum Leuiticis ceremonijs reftitueretur. Irao verô itcrum djcam,his abrogatis eos iubftituiffe formam,quæ chriftianifmo, non ludaifmo côueniret:quô magis in ea obferuandacófiftamus: ac vbi hæc effigi« «scôfpurcata,contaminata, obfolcta e» tiureformationis pcnicillum, potius qua induâionisfpongiam arnpiamus. Quid niultaj Ego licet næuos, vt dixi, amp;nbsp;yugas delerioptem:ta(néillud Ecclefiæ (de qua loquor)corpus, cuius profedô caput fuit Chriftus, amp;nbsp;in cuius focietatem atquc tommunionem vocatæfunt Gentes,nun-quam exiftimabo . autfaüidiofo diuor-tiorepudiandum.aut hoftilifchifmatedi« fcerpendum atquc dilaccrandum,aut tan» quam profanû cadauer, fempitcrna cum ignominianominis Chriftiani, fepelien» dum atque conculcandum elle. Non exi» flimabo(inquam)illius,dequo loquor, temporis Ecclefiam, ad quam tot in fcri-pturis promifsioneSjtot eiogia etiam per» tinent.nihilfuiflealiud, quàm quandanx veluti chimeram.

Habes,ml Caluine , fentcntiam in hoc genero

-ocr page 28-

genere roeam,pluribus fortaffe, quam r« poftulabat, uerbis expofitam, fed quam vifum fuit exponcrc paulo verbofius, vt aduerfarijs præciderem anfam calumni-andi.Te porromonerenonaudeo:fed(i pateris,tantum rogabo, faltem vtmemi-neris,quod aliquando in Pygiumfcripfi' fti, tuam conditionem fimiliorem eile Prophetarum,quam Apoftolorum,conlt; ditioni,amp; illorum quam horiim certami' na tuis effc fimiliora. Si ita eft,vide, num te m3gis,quam nunc facias,contineretde-be3s:amp;reputa,quid Gbi velit,quod intua InftitutionefcripGftiJicet Hierofolymis religiopartim contempta, partim conta-minata effet,tarnen Prophetas neque nouas proptereaEcclelias fibi erexific, neq; nouaaltariaextruxiffe.Nequc verofj ad-moncri nolis,ipfe recufem abs te moneri, fi qaiderro.Verum vt bona fide raecum agas, poftulo, nequeaut aliome trahas, autcaufænoftræftatum perturbes. Magna profectô hæccaufa eft, quam nunca-gimus,amp; omnium,quæ effe poffunt, maxima . Ergo te per omnia facra obteftor, atqueetiam per facrofanftum æternivi-uentifque Deiac Domini nomenadiuro, Vt lcrio,vtfcdatc,vtgrauiter, vr religiofe etiaiq

-ocr page 29-

etiam agas.Minime vcrô,vt éludas, extra id,quod quæricur.confuiïè alia mifeendo atque tumultuando, excurras. Nam amp;nbsp;ne id facias,iam te fçpius admonui, caluani ïffetuam, fiuefruftrationem, fiuecauil* lationem,cam vbi de reformationc roga-ti,laudamus veteris EccIeGas formam, tu nobis exprobras deformitatem,quçnunc eft,quafi earn exofcularemur , quamex* horrefcimus'.nequenon callidead noftri temporis fecem exagitandam te confers: vt cum in huius statis cotrupiione multa ftnt,quæ iure reprehendas,illam innocen tem atque religiofam Antiquitatem, ve • luti per latus degeneris pofteritatis, con-fodias.Si hxenon eft intentiotua;nihil eft.curme petas. Si Antiquitatem (dico iterum)illam bonam reucreris, confenti-tnusicaftiga modotuorumaudiciam, in-folentiam,infaniam,quiomnem illius me inoriam delete volunt:caftiga multoruni Icuitatem , vanitatem, wÄoxfaa/etv : qui odio fui temporis.illam Ecclefîam, cuius tanta femper fuit reuerenti3,tam valdeo-deruntjfaftidiunt répudiant, eius vt nomen ferre vix pofsintmihilque magis mca tuere videantur,quàm ne quid ex eius for mulisceremonijlque retinere,aut quic-

quam

-ocr page 30-

quam commune cum ca vel fimîlehabere dicantur,praefertim quod vel in oculoJ incurrat,vel auribusin fonct, Quid?Eo res (Ô tcmpora)recidiffe videtur, vtnunc quæratur,num aliqua ab Apoftolisrelifla fuperftes fit Ecclefia Chriftiana,quæamp; te veritaris, amp;nbsp;cuftos religionis amp;nbsp;vtriu-fqucindex fidelis efiet?an vcro ca,ftatiin atq; nata amp;conditafuit, interierit,autin apoftafim degenerarit?andeniquetotani hil aliud fuerit.quam vanitas, irnpoftura, fomnium,ludibrium, fperftitio, fabulai Et quid fupcrefti, quàm vt illam cum A6' geria quadam conférant, qui hoc tempore audent veterum^ chriftianorum iacra cumdelirijsNumae Pompilij comparare? Qualcm totiusreligionis, fiueirnfione, fiuelabcfaâationem,Gueetiam euerfio-nem,eamqucfiue apertam,fiueoccultam amp;nbsp;fubtilcm,qui litulo reformationis vens ditant.quomodo tibi tolerabiles atquefe rendi effe videantur,ncfcio:fedmihi, qui talem indignitatcm concoquerc non pof-fum, minus fucccnfere profeäo debes: præfertim cum non magis ferendos elle fentiam.quiillosadiuuant, cum fe repu-gnare clamant ; hoc eft, quires depraua* tas præfraâc confufe tuendo, rerum boaarum

-ocr page 31-

if feonarum întegritatern permifcent , amp;nbsp;prope obruunt. Sic non modojnocenr, qui Ecclcfiam veluti depoiitam iugulant.* fedamp;quimorbum nullum agnofccndo, nullam admittunt medicinam.In hac vcro tanta rerum defperatione , quidmealiud facere vis,quam quodfaeio, cuminterca, Deura vindiccm Sc appello amp;nbsp;expedo? in horura quidcm ccrtè temporum confu-fione,amp;certaminumfludibus, amp;diffenw fionumtumultibuj.quod nammcum vo turn fitjiampridem lcgifti:Lcgifti, quod lampridemfumprofelTus,omnibus votis j®eoptarc,tandemaliquando, tandem vt gt;llaro,quæcælum Sc terram olimrecrea-Hamp;nunc itcrum iterumque recrearet, yocéConftâtini noftri ad Alexandrinos, riluni(inquam) verè Euangelicum nunci-'’ni,audire,priufquam ex hac vita migre« inuSiliceat; ras^ixowiAs, ràa'xîiJMra.,rovs

Tum vcroetiamfperabimus itcru nos illamEcclefiamin intcgrü reftitutamvi» furoseffe,cuiiis ipfos quoq-, Angelos, non ^olücuftodcs,fedamp; auditorcs amp;difcipu-Josquodammodoeffe, Apoftolus figni-ficauit;

-ocr page 32-

ficauit.lllam dko,quam idem ait cfle dd-mum DeijColumnam amp;nbsp;bafim veritatis: qiiamque tu interpretatus es propterea itaappellariiquiabda ßccuftos veritatis, ne hæc in mundo intcrcidat.lntereaquid eft.quod in meo defiderio requirij?Si hac i miferè deformatam abs barbaris fuiffe, clamcsîiuftifsimum clamorem tuum lau-do:Si deplores, feriam eius reftituendï curam mukis iam annis nullam fuiiïeKÓs iungammeos genitus.Si cum Apoftolo, j Deum irrideri non polie dicas,tarnen mul ! tos ei illudcre veile: tibi fuccina • Si quod amp;nbsp;Aeneas Syluius fuo tempore conquae* ftuscft,multo magisconqueraris, Eccle-fiam(vtait)iaâari,ficuti pila iaâaturvOquot; îuiturqueàpuerisludentibus: tecum ex- 1 clamabojintolerabile elle hoc ludibriuro, amp;nbsp;propterea pios omnes vel dolore con» tabefcere.vel indignatione difrumpi de-bere.Denique li erumpas in illara, quant fæpeinore habes, Prophetæ indignantis grauem querimoniam. QVOVSQVE DOMlNE?religiofi zeli vehementiani prædicabo,Sed,cum dereformatione age turîfremas licet,recurram ad illam, quant ■ dixi,effigiem,amp;ijfdem,quibusantc fue« [ rat,coloribusnuncrenouandam elle coït

tendant:

-ocr page 33-

ten jam ; atque cum prîoribus îîneamen-tis,fundamenta priora repetenda cffe di-caratvtamp;olimlcremias Propheta prædi-cebat Hierufalem rurfus ædificatum iri infuoaceruo.vel fuorum rudcrumcumu lo.Denique,vtantea adtefcripb rediui-Uopotiufquamnouofaxo Templumhoc tiofUum rcparandum cfleirogabo, vtex ipGsruinislapidesantiqui rcpetanturat-quefeligantur, quibus hoc ædificiiim in integrum reftituatur. Eos fcraper dico, qui reäiatque integri funr.

Hie ergo pró coronide mihi liceat e» nimperein illam Pfalmi vocem : Exurgi Domine,mifertaris Sion. Serui tui diligunt tat dm amp;nbsp;fulueru eitu miferet e«r. 1 n t erea ve roconfolatio quxnam noftra erit? Vtcu oliminftaurabaturTcmplu, quod minus accederevidebatur adfpicndorem atque maieftatem flruâuræ Solomonis, pios iiominesproptereamoeftos cofolatus eft Propheta» pollicitus fore, vt aliquarado furgeret Ecclefia Chriftiana , qux longé ^uperaretgloriampriorisTempli:fic iam curahuius Ecclefiae inftauratio talis nort efle videtur,qualem optaremus ! fpes ilia nosconfoletur,fore,vt aliquando in cac' lisconfpeâuriûrausmulto excellerltió»

C fetfli

-ocr page 34-

ïem, quùm in orbeterrarüm vtiquamfif' erit:neque tarnen interea definamusp^f' fcqui qiialemcunque inftaurationé.quï vtvtpoteft, vtcunque fefe refert ad for» roam priorem.

Qiiod ad Kempub.attinet, quàm rat' ' rifice concutisamp;labefaâas, Cakiine,ni' j hil dico. Qnæcunque tandem eius for- j roaplacuerit,non repugno. Sed nequfl I cam KomanislegibuSjhaslicet prædicare amp;nbsp;interpretari folcamus, neque ntagu quàm Mofaicis, alligatam efle tonten' do. Difsimularetamen non po(Ium»in hoc quoque genere iniuftam quandani effetuam intemperantiam. Cum hodie» ingratiam tuam, relegercm Maccabso-rum hiftoriam.cuius paulôantè meminij legi tuum ilium ludam fœdus cum Roma nis ferij(Ic:amp; in eadem hiftoriaobferuaui» non temerè laudari Senatus Romani pro Republicacuram, continentis populura J in honefta moderats vitæ ratione. Sed cum codera tempore tuos in Danielein commentariospcrcurrcrein,miratusfuni» tc, illi tarn laudatx Reipubl. fupra mo-dum malediccre.Namcum Cyncasillefa* ( picnsPirrhi Icgatus olimdixiffec,totvi- j dcripollc Reges,quotRomæ videratSs' , natoresf

-ocr page 35-

tiâtôresjtucxclamas'multô melius diâu-ïumfuiffe/otidem effelatrones amp;nbsp;tyran-hos. Ais nullam in ijs fuiiïemicam æqui* tatis. Ciceroncm vocas impurum rabu-Jainæatoncm, nebulonem. lotum illiuS Imperij corpus fuiffc horrendam colluui' em.Intota ilia gcntefuiffe immanem baf bariem.Nonfuiffe Rempubl.fed confu-fura nefcio quid.monftro fimile.Hæc(inii tiuam)cumlegerem tam intemperanter amp;nbsp;iracundè abs te dicta fcripta'que.cquidem propèattonitus obftupui:amp; iurifpruden-tiæ noftræ odio qüodam in ea te erupifle fomfufpicatusmequetalem iniunam facile potui concoquerc. Religionis verx amp;CQntcmptorcs,amp; aduerfarios amp;nbsp;imperi tosfuiflc illosSapicntcs Rom.merito vo-ciferaris,amp;ego iampridem accufaui profana eorum iudicia,amp; laudaui Auguftinî cenfuramde Varronis libris rerum diut-sarurnatque humanarum.. Sed ciuilisiu-fticiæatqueæquitatisnullamin illoSena tü,in illagente,in illaRcpu.fuiffe aut fci wtiamaut curam,qui tecum dicere poR fcni,cum ex lurisSc legum Ro.libris quo» tidie longé aliud percipiam i An iam tibî liceat,quod illi olim nó licuLt,qui in vete ri Saty ra laudatur,quod ciceroncm AHo# ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C 2 broga

-ocr page 36-

l)roga dixînvideris.Vereorcnim.ne lîti* ratos omnes propterea habeas infeftosad-uerfario?,8i ipfetuus filiolus Ciceronico Ia,multôm3gtJ, licet clam , tuoconuicio maledicat, qui, honoris crgo, Ciceronis orationes ifticexciifas.tibi donauit,dica' iiit,confecr3iiit .SedCatones,Fabricios, amp;nbsp;fimiles,habere pro nebulonibus,graue cft:amp;ipfeZuingliustuui, fi viiieret, hoc conuicium tuum minime ferre pollet,qui et jam illis plus tribuit, quàm religio no» lira permittat.QuidMelanthonem tuum tibi opponamtqui vnus amp;nbsp;répub.amp; Senatum,ôr lurifprudentiamRom.magisprae-dicat,quàmquifquara noflrum? Neque inei nuncinllituti, nequehuius locieft» vel hanc caufamagerc, quæfacpeaâaeft, vel dignitatem lurifprudentiasRom. cui operam damus, vel artem çqui amp;nbsp;boni, quam profitemur.vel eiusauftores defen deretquod faâum aliasfatis fuperq;fuit, Cæterùm vc tibi rurfus fatisfaciam,ites rumque iterumque profiteur, caufam re-ligionis vcræ,quam illi impie pelTundare voluerunt,longé præferendam elfe, amp;nbsp;Re bufpublicis omnibus,ßicuicunquedigni taticiuili.Quinimo lubenter audio,quod ex lefaia refers,propter Ecclefiam amp;nbsp;con-ditum

-ocr page 37-

jS äitum eiïe amp;nbsp;confifterc bunc terrarum or bem,qui in nouum alioqui chaos recidc-W.Sed neque ipfe ignoras,toties me hoc cgifTe,ftudtum vt religionis cum ftudio Iuris Ciuilisconiungendumcffc, amp;nbsp;illud Huie præire deberc,prob3rem:vt hoc mes Umdefiderium profanis quibufdam legu Irijsintuoetiamfinu latitantibus mole-' ftihimum fuerit,neque tu illi fueris ae quior.quinihil reftum putas.quam quod I ipfe amp;nbsp;facis amp;’pra?fcribis.Imö vero, vt illi fuauiter irridét me ifta curarc.cum neque ! Theologus fim.neq; in Ecclefiaquicq ha beammuneris, neque mea priuatim interfir,ctiamfi omnia perturbesatque pef% fundes:mihique propterea obijciuntil-ludexComædia,rlt;««f«'»«eeH4/’Jre tuaocij tihi,aliéna Vt eures,eaj,, nihil iju,t ad te attinent: fie tu qui tanto magis laudare deberesfo-licitâspiorum hominumftui licet ordis nisnon fint)de religione cogitationcs, ra ■neneos magisferre potes,qui alijs literis sddiâi , plané abijciunt atque refpuunt fiudiareligiofa,quàmqui,vt hisoperam âliquandodent,resalioqui fuas negligûr. Vale.

Ex vrbe ix.Kal. Nouemb.

I J 6 V

C 5 Eidcm

-ocr page 38-

EI DEM.

O die luperiorem cpiftolain I|^^^Bfcribebam,amp; alteram quæ libris Qptati Mileuitani prsefixa eft, iam ad te dederaro, eodem forte die amp;nbsp;ac-* cepi amp;nbsp;legi literas deme tuas:quas,honolt; riscauf3,præfixifti quibufdam Theodo« ri tui Bezæ fiue malediäis, fiue conuicijs, quaetumihiprotriplicatione, nunc de« mum rcponis,toto poft meam diiplicatio-nemfefquianno.Aquo iudice talemam« pliationem impetraris, nefcio:fed video te nullam juris noftri rationem haberein hactotaaólionetua.Nam amp;nbsp;illud iniquü eft,quodnon folum iam mihi fubflituis aliumaduerfarium, vtte fcilicet liti exi* nias,quodquehominem infamem pro te poftulare.amp;accufationemabs te inchoa« atam perfequi velis:fed etiam, quodaftu» terelida principal! quaeftionc.vtprimam caufam eludasjnftdiofecaptas nefcio quç diuerticula ; amp;nbsp;ex multis tarnen, quæoc-currebant, non nift in ea ingrederis,qu3e abs re propoftta magis aliéna funt. Sed quö magis hæc fagæ tüx ôc offenfionis iigna quaedam eße videntur,rantominus viâioriæfpem oblatam afpernari debeo. , Ncque

-ocr page 39-

Nequefipcr alîos caufatn inter noscœp-lam peragi vclis,magnopere recufem: co» gnitorem quidem certè taleni das, vt tani turpeatqucignominiofum tibi futurum id fit, quàm mihi propterea etiam expc-tendum , præfertim fi lubcat, exemplo tuo, non in rem, fed inperfonamagerc. Sed(credemihi)tâ me nódeledantdeful' töria hæc tua certamina, quàm minime e-tiatnterrent. Nam amp;nbsp;tuas huius generis infinitasfinedigrefsiones, fiue excurfjo-nescur reformidem.nôdum video. Quid €niin?Cùni in altera refponlionc mca cu-riofealiquiddiuinueftigafl-es , quodpo-ti(simumarroderes,amp; in quomepunge-resnihiliam aliud rcperifti, quàm quod rgofortè, cum me mirari nuper dice-renijteantiquæ Ecclcfiæ vetcrcs formulas tam facile dclerejicet in tuisnouis ne verbum quidem mutari velis.admonitio-•'emhanc adiecerim : Cùmamid lui Kynt fteundè monerent multos mirari, quod in noua iui^rtcandi formula (irafcrijififli, poffi Cbtißit ‘»os.nietiusfœdM, quant fit illud, quod cum A* ^rthamo ilium fait , alienate, nbsp;nbsp;gt;tt ambiguum

^sptioftimque verbum tolleres,tero^arent, ne quis iiurfa efie hae fédéra periculofi putaret : ta ftilitiûfos ejfe bas monitor es, tumultufe excla» C 4. ifiara

-ocr page 40-

velvnum apicem deleri in tuûliiillit W/fnf, Quid iamtu J Faâum confiteris! de iure litigas.Fateris (inquam) te ab ami coillo, qui tuam formulam reprehende-bat.admonitum efle, eumqucpropterea abs te cfTe cailigatum . Scd contendisi eumjemerèamp; infcitè fecifle, qui/parfe-rat,non ciïedicendum melius, quodef« let idem.lamhæcaltera eft quæftio, qu« ad mepropriè non pertinet;neque tarnen tu in ea tantus theologus valde habes, quod triumplies:amp; vero ft ille, quiamp;IU' rifconfultusSiScnatoreratjnunc viueret, fortaftc tibi refponderet.Promptum (in* quis)fuit,pröduäo Apoftoli tcftimonio hominem pudcfacere. Quónam tandem? Procurator tuus Beza indicat in Epi' ftolaad Habræos fieri mentionem xje/r* T0V05, (xffiwTovosab Optimo eius librario curexcufum fir,nefcio)Slt;«,6)fxjff.Sedobfe' cro.quid hoc ad rem Hu ip(eannotafti, eoloco comparationcm veteris amp;nbsp;noui foederis,ad formam potius quam ad mate nam referendam eile. At cum in prccibus allegatur foedus,non deeiusforma autcc remonia,(cddcfubftantia potius, cuifi-des innititur, profeäoagitur.Tuncergo çur non patetis fimplickcr dici idem fa* dus,

-ocr page 41-

ÏQ

dus,quod reuera idem effe fateris? omni -noautem vis dici eße multo melius, cutn tarnen alioqui nolis quenquamcogitare, aliud efie?Quid (putas) rua plebs cogita» bit,quameßealterum amp;nbsp;plane diuci Ium, cum tantum audit hate vei ba multomtUHi: nequeaudit.vnde tu ea repetqßcjtc nunc demum narras.Vbi id traitabis,quod tra-ÛatEpiflola ad Hebraeos, verbis ijidem reâè vteris.Sed vbi aliud agis, Ôc populo fimphcem precationem diCtasian non ij» abuci videbcris, prilertim eum, ne quis bllatur, nullam expolitionem adda'i QuidiNun patereris, Ipiritales tiliosA-brah.t(Chrißianos dico)13udaie tœdus tüumcum AbrahamofNon tlhnci infli tutiin banc tccum difputaciunem nunc defeendere, neque mihi arrogo magnam harum rerum rcienti3m,fed magnam ki-licet habet caufam tuus Beza, cur hic ex* clameqme in manifeßa inkitia,impuden tia.blalphemia eße deprchenfum.Quan* tomelioriiuredixerim, bic non minus, quàm alijsin locis, deprehenfum tencri inanifeftam veftram arrogätiam aiq; per-uicaciam, qua, dum mordit us, quit quid temere lemel arripuifiis, defenditis, nihil nó hngicispotiufquamaliquidin velt;

C f Aris

-ocr page 42-

ftris diâatis notarî pofTcfateamini,qui tarnen in veteris Ecclefiæformulis tam amp;nbsp;tomcre quiduis calumniamini, amp;nbsp;facile omnia deletis atque inducitis.

Alterum, in quo tu me exagitare vis, fed ego te tuis verbis conftriétumteneo, diuerticulum , quod delcgifti, nonmi' nus tepremit.Egote aliquando verccun dcadmonueram,amp; mcminifles,nonte* mere abs Bucero tuo ca ftigatum faille te, quod indicates proutamares,amaresau-tem prout libet.Hoc me improbifsimè finxifre,exclamafti, Deum amp;nbsp;Angeloste flatus,amp; diram inprecationem addidifti» ti quid vnquam taleaudieris. Ego amp;nbsp;ma* num amp;nbsp;fcriprura tuam amp;nbsp;verba protuli, quibus Bucero ita refpondensjW/Mrr «if fcribiSiproutamo:itmttreprtut libei. Addidi amp;nbsp;amp;aliacxe3déepiftol3,quçgrauiorafunr. Quid tn m\nciiuceri([nc^mi)y)erbabttcfutf rint.-iuäicamM/ireuantamuSii^'c.Dexter tatert fres ^alduinustnuofit odiofior expoHuUtie, mut tatapeTfona,idia metor^ust. Atqui tu ipfe Caluine id ira interpretatus es, St in teac decedidium ilJud effi difertè fcripfiRi! nequealiunde,quàm in tuisliteris,quid illud effet,refciui.T ua enim, non Biiceri, verba,legi.Ncquead rempcrtiner, quod epidot

-ocr page 43-

«t

epiftolam tibi furreptam cffe fingis. quanquam nc id quidem probabilitcc fingere etiam pofsis,ciim epiftolam ad aliumipfe miferis,amp; abalijs legi voIgc. tis, amp;ille quibus voluit communicare fuoiurepotuerit. Itaquc putidum cft, quod hic de monedula iurace amp;nbsp;ablati* uo nefcio quo patruele fiiigis;amp; potius cogitatedcbueras,quid rcplicarj poßit dedomefticis tuis vulturibus atque har ■ [ pijs, deque fratre conuafatore inininic : datiuo, deque affine amp;nbsp;focero aliarura

Juercium quam chartarü fpolijs onufto: ! inioverödetotaillafocictatead aufcrcn

dumSe rapiendumpotiufquam dandum comparata. Sed hacc ab alijs audies, fi per-gas.Illud modo, ne aliudagam,abs ta quaerotecqua tandem fronte negcsBu* I ccrum fuaadmonitionetepungere volu-

iffe,cum ijfdem literis multo acerbiora adte ab illofcripta effeprofeffus fis.cutn quidem te(vt ipfe narraiU amp;nbsp;fcripfifti) ap pdlaretcanem rabidum,fratricidam,ma-ledicendi morbo infeäum, amp;nbsp;quid non? Tuhæc iamfuauiter difsimulas. Cautè. Sed inde repeterc veile tuam defenfio-nem laudes ue tuas,non eft hominis pro • fedofanhUt tarnen hicetiara iUe locus eft.

-ocr page 44-

ell,in quo tuus Bera,tibi de more fuccb ncnj rurfmfuos pæanas magnificècanit, pcrindcatquefi omnibus hominibusK cerebrum lam cruiffet,amp; oculos confixif let.Quid verb pluribus opus efl: ?finga-mus te iam non temere negafle.Buccrum de tc illud fcrip(îfle,quod tarnen fcripfif-feanteaaffirmaras: fingamus, depiæpo-fterotuoiudicio nihil dixilTe.Fingamus, quod de mulieribus dici folet,de te, viro renato,neminem vnquam diótitafïe, nub lumautinamore,autinodio modumef-fetuum.Attota etiamnum amp;nbsp;confuctu-do amp;nbsp;aâio veflra clamat ,id ab omnibus devoblsamp; dici amp;nbsp;Icribi debere : addendum etiamelîe, vos amp;amareamp;odilTe, amp;nbsp;iudicareamp; loqui,amp;agere Temper prout expedit. Adeo amp;nbsp;regenerau St reforma» tilunt omnesveftri affedus. Neque verb teflimonium longiusrcpeccndumefl. Ipfe,ipfctuus Beza in hacadione fatisfu perque id exponet. Ergo amp;nbsp;tu lam illi in decurfiilampada tradis:amp; cum fingula-ri elogio huncprçftigiatorem producil in profeenium, profeflustenon parum obiedari concinna amp;nbsp;fimul omni fuco puraeius optimi amp;nbsp;integerrimi (vtais) fiatris tuircfpbfioncjin cuius ( vt narras) fince-

-ocr page 45-

It fiflcera îngenuaque defcnfione veritas itafplendcat,vt vidrix fupraomncs Balduin! nebulas emineat. Quacnam fit hæc illiusoptima intcgritas, quam prædicas, amp;C0ncinnic3S,amp; line vllo fucopuritas Sc finceritas, amp;nbsp;ingenuitas, amp;nbsp;veritas vi-ârix,fplendcns,eminenslpaulô podalxj liquidointclligent,amp; de tuo teHimonio iudicabunt.Sedillud nuncfcito, multos mirari.tam luauitercomplexum elTc te il ludfuneftum animabexnefarijs ftuptis, exciuili cruore,ex omnium fcelerum im portunitate, amp;nbsp;flagitiorum impunitate concretum.Scito amp;nbsp;illud : quicunque iU li refponfurus fit, refponfurum elle ho minisfuriofi, nonorationi, quaillevti non poteftjfed conuicio, cuius exercita-tionem, cum ii;tollerabili petulantia, tu ttiamdiuturnaimpunitate muniuit .lu* Uatenimnunc tectiam obleâarc verbis Ciceronianis. Cum ego quicquid ille tecum nunc mifcuit.fortè legeré,quo tem* pore Auguftini aducrfus Donatiftas fcri* ptarelegebam, venit in mentem,quod Petiliano Auguftinus obijcit,cum nec di cere,nec tacerc potuilTe. Imo verb quod Donatiftaruantiftiti Gaudetio refpódit, ümplicitcr nunc refpondédum tibi eile«

-ocr page 46-

Jfccepi Çini^utt) Gaudenti Àej^onpenemtui^» ß tarnen refponfio dicenda efi, quam mihi fterea referre quot;voluini, nefi tatuifjes, diceremid te eße conuiHum.Sedhoc non eïî reßondere.qMi fff non tacere. fi hoc efi: reïpondiïii plané. ^erumetiambi,quidete aliquid poßentßemft nouerint te non inueniße,quid reßondere deberes» (11^ tarnen reßondiße.ne taceres. Itaque cum ca» eures,ne ■^iitus dicereris.feciflixt oiteuderetiSi Hæcille.Quæ andetetuoq; fubfidiario declamatorc, nunc iure dici pofsinr.alij exrcipfaæftimabunt;quiamp;: tc(vtcredo) aliquando rogabunt, vt fi quidhabes» quodad quæftîonem principakmperti-neat,dignum publica cognitionc, ilkd fedatè profcr3s:amp; peralium,quam Theo dorum tuum, agas, fi de religione agere vis. NamBtzara qui nouerit:non puta* bitdeeaferioagijfi agat ille. Ludum po-tius aliquem effe exiftimabinatqueeti-am indigne feretjab homine infami amp;in-ccfto contaminari caufam facrofanäam: tibique poftremo obijciet,quod ipfc u cap.adHofeam prophctam annotallijti-lern hominem rota vita latere potins de-bcrc, quamfufcipere munus propheti-cum.Sed licet forcé aliquid reâèille di* ceret, optandura tarnen effet, id abalio potius

-ocr page 47-

potîüs dicîîvt olim Laccdxmonij fenten tiarabonam,quam homo improbusdixe i rat,iufferuntabs viro bono amp;honefto recitari,nemali auâoris infamia obeffec fententis bonae.

Quodattinet adconuiciajquid visa*, liud tibi refpódeam, quàm quod eunde Auguftinu eidem Petiliano refpondiffe, hodie quoque rclegebam.^i (inquit) «y I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;()ro maledidu malediita repende»

I rcjuid aliud quant duo maledici ejjimtui ij» quinos le^erent,alq deteHatos abijcerent [anagra fiiMe,alq fuauiter haurirenttnaleaola 'eolunta» ttSedtuiampridem aliorum iudiciacon I temnere didicifti, amp;i faâionis tuæpras-j ' fidium maximum eft in tua cxcellenti i artemaledicendi, non minus quàm ma-i ôandi, ncquc tarnen non miratusfum» tetheologum tantum, tamque reforma-tum, tuam nunc declamationem exor-film efTe, amp;c abs poëtica fabula, amp;nbsp;abs ca« nino conuicio atque latratu: neque inte-reacogitafte, quid ftatimaudire poffes» 1 cum non folum fimul fatearis irritabi* lemtuam effe naturam,fedamp; in eadcm I prope pagina agas de literis Buceri, in quibusab ipfo te canem rabidum appel la turn efife alibi fcripfifti.sed amp;nbsp;metuere de* bebas,

-ocr page 48-

beb3s,nc quod de alîo tuo famiÜari ani* buftofcrip(jOi,tibi obijceretur: Canintib Umordenili latrandique rabies, ^uant ebulliuat omnes fcnptorum eiiesfiagintt,f*tts teîiatur,^ust Jis hominem f^iritni inSiiget. Turpe profeâù €(t hoc rotum,amp; miferiim,8lt;; inhumanii, amp;abhorrenjabsingenua liberaliq; fon» fuetudine , amp;nbsp;vero imprimis indigniinl hominibusChriftianis, loquendi genus: tantoquc propterea magis ab ijs alienum tffedebcret, quod barbara il!a Turcaru colluuicshac potifsimum phrahvtatur, vbi deijsagit, qui chrifto nomendede-runt.Sed tua Rhetorics,religionis.quani prxrexit, oblita, tuos docct nouum hoc amp;nbsp;tnfolens maledicendi genus:quod, nelt; fcio quo modo etiam iniiiti addifcût, qui tecum fæpius confliâari coguntur. Pes hueras potius Caluine,cum Hecubçfa-bulam narrabas,amp;: deflerc rerum huma* Parum erumnas,quas ilia in tragœdiadc-plorat,amp; 111Urtres de illis fenteptias, quas eadem Regina fundit, perinde atque fi oracula cderet, grauirer recitare , Sedts (vt video)ram oblcctanttales miferiæat« queconfuhoncs.quàmtragicis iæpreca* tionibus etiam deleélaris. Nequc tarnen flie,velfi,quod Euripidi, quiàcanibus

dilanûs

-ocr page 49-

* dilanîatus effe die itur,accîdir, fcrendum Ct.deterrebis tuis minacibus conuicijs» ^uin aliquam confolationemab eodem ttiam pocta,Hccubam exprin)ente,alis quando repeta(n:amp; inccrca,quodapud eum illa mulicr de ingrato Vlyflcjqui Po lyxenam, vnicam miferæ Ueginæ filiam »d maâationem pofeebat .merito conquerens,exclamauit dc hoc toto genere rSvSnAosyof fubinde óbi jciam tui gene tisdeclamatoribus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ac iu-

ftifsimam hancquoqucmcamquerimo-(liam ede palam often dam, nequeinge-mitumeo cmittendo periculum vllum, quodimpendere fcio.reformidabo.Id o« 1101 minimè reformidaui, cum tuamfe-0ani,quocam tempore putabameffe re* ligiof3m,recutus fum.quam alij periculo deterriti refugiebant.Nunc,cum redam non elle video, quamuis cam fcqui iam quaeftuofum etiam fit.amp; propterea(ô ex-cellentiam humans vanitatis)a(Iedentui‘ multi, refugerc me non difsimulabo, vel Cabs te diUentirc tarn periculofum nunc fit.quàm erat anteaaconfentirc: Ac fi forte hïcætas fuis fadionibus fafcinata,amp; difsidijsimplicata nihil difeernat :fpcro lliquandolipientcmpofteritatem liqui-D doiu*

-ocr page 50-

do iudicaturam effe de noftro Se aViofùà faâo, vbi(inquam)adfic vcl religio,con-fcientia,grauit3s,pudor; vcl faâio, imprc) bitasjleüitasjimpudcntia.interca fi quan-do tu olim malos antiftitcs caftigans.noil tcmere vfüs es quadam comminationeî vidc,num tuosaâorcs ijfdem verbis ter» rcrc liceat.T^e ^^i(inquis) blunditnt tur.^uod»une taa^no a^planfu.f^ ftcundù, mj* £n« ex fgt;irte,admurmurationibus ,fabttîitmfuert 4£unt:cogitent,n(mdum ad cataflrophenfefierutt nt^e,in qua certè no habebunt theatruin.'tbifuol fumai impunè rendant: 'tbi credulai mentes illu jueeuf.fedxnitu Deiarbitrio ßabunt ‘vel cadent: cuiua iudiciam non ab aura populari, fedà fuab f/iui inßexibiti xquitatependebit ; qui non modf de cuiu/que faliù inquiret:fedde tecondita cordit finceritate Mel nequitia ; quteßionem exercebit^ Jam vcrôJî ex cadem epiftolaad Sadole-turn tua, in qua,quantulumcunqiieinte fuit ingenuitatis, olim oflentare vo-Juiftijvellem rcpeterc côclufionetn meJJ tuis verbis dicerem.Non æquis modole-ôoribus iudicarc, fed tibi quoque repU* tare promptum ett, quot amp;nbsp;quàm iuftiï rationibusin hoccertamen defcêderimî fi tarnen certamé dicimcretur(implexöC moderata innocentis mes aduerfusca*

lum;

-ocr page 51-

lönïofastuascrîmînatîoes defenfio.Scd faxitDns, Caluincjfaxit Deus i 11enofter (quem nô effe Dcû rüs àxetr«,(rrci(,crlt;oi.ffcri* pfit Apoftolus)oés vt rerû priuatarum 8t inaniû contentionû obHti,ferio procure rauSjVtfanâoEcclcfiafticæ vnitatis vinculo,Chriftus,qui nos Deo patri rccôci« liïuit,in corporis fui beatafocictaté nos oésîbiftamifcradifsipatione recolligat: vteius verboamp;fpirituincor vnâamp; ani* mî vnâ coalefcamus.Ego.quod fuo tcm -pore Gregorius NazanzcnuSjEccIefiæfu ueftifsimo Arrianorum fchifmatc dif\ feâe conditionetn dcplorans, precari folebar,nô defina fummis amp;nbsp;afsiduis prç* cib’orare, (V*(dic€bat piusille antißes) KOTratT)! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H/x* V amp;nbsp;■KÓ'Ä^^^^o\y ’Iva. yivüfxt

H|Uuu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ScÂ^MÀas ttotI yvu^'iira»

u/xip tvoj t5 zcrçailA, xj (lt;rçanlA,/x/KST/ |oBoà/x n^oSo«pi.f RK£T(/i5«o-aAH/jiH^o-aiu.açaa, à.iiv/j.î^a KjUaçT/as Tra.^a.J''iJ^ôjUiX:^a.i,n^ cv/xs

SfiÔ5/u)X(ü.iva^ Vtina vcro,vtinâ hoc tépo leamp;eius prcCationis, amp;nbsp;ipfius, cuius ilia meminitjhiftoriç nnagis meminilTent,qui de religi ôe nimiû lubenter litig3re,amp; dif-fenfiôisdifsedonisqjcupidiorcsjqvnitatis die vident :amp;vcrô altarecôtraaltare at-

D i tollî

-ocr page 52-

tolli(q«od an tea fempcr vifum fueratef' fe nefa5)quam Si rcformationcm primu, amp;nbsp;deinde conformationcm vllam vrgere malnnr.Scd hie quoque cumulus elle de* buit noftrorum malorum.qualem amp;nbsp;Ma* lores noHri (vctcres dico Chri(lianos)iii fuorum temporum feifmate pertuJe* runt.

Acceditautem amp;nbsp;altera confufio, cum tanto magisfcinditur incertum ftudiain cótraria rulguSiquia cótrouerfum in hac partium altcrcatione niic etiä lit, vbi ho« die (it Roboam, vel leroboamivbi luda, vel Ifraebvbi Icfuralcm, vel Samaria. Ac tu quidemCaluine,nimium(vtfoles)au-daâeracqueconlîdenterin tuacótrame prima declamatione pronunciafti.nópof ie partes tibi aduerfarias melius compara ri,quàm cùm llraèle.hoc eft,cum decéil« Jis tribubus,qua: (ccutaefunt Jeroboam, amp;nbsp;abs Dauidis ftirpc,TempIoq;Solomo« nis dcfciuere,limulque non obl'curi ligni ficafti, velle te partes tuas conferri cu Ke« gnoJuda, Guecûillis duabus Tribubus, quæ nódefccêre. Non obijeiam iterura, iplos quoque olim Donatiftaseadecom« paratione vfoSjftcegilfe, ftclocutos eOe, cum alios omnes, przterfefe clamarenc elle

-ocr page 53-

tffeapoftatas.Sed vtillos.nö dubïtas in-Uerfacóparatione abufos cfle, cu fe amp;nbsp;fu» osf311erent:vellcm etiam, magis hic tibi faueres.ne nimiü praeceps,3tq; in iftoaï'. ftuiracundiç prçpofterû,in tua caufa,iu\ dicium,tc mulcosquefailac, Si alijs graui iniuriamfaciat.Nequcnon veilem, dili-gentiusquoq; curafles proxiinis hifcea» liquotannis, ne iurc dici pollet detua Hierapoli,quod Hofcas cap. 6.de Gilaad oppido Leuitarum, amp;nbsp;nobili (vtfcis) ’lylo,dixit,intereadum fimul amp;nbsp;ifraelera «ccufaret.Verbum intelligenti fatcffc di» dtur.Itaque in odiofj exprobratione ver liofiornon ero.Scd ciim eiim Prophet« locumextui,quoquc Tremellij l'cntétia, interpretaris:quidïam domi tuæ agatur, obftruare debebas^e longius exempla fcpeteres.neqjaliote cxcurrerc oportc-bst,cü paulo antèidc Propheta negat,ibi 'fleDeinotitiam.vbi mendaciü ö^furtii amp;parricidium graffatur, amp;nbsp;(vt loquitur) fänguinesfauguinibuscontigui funt.Elt bocquidem ingeniofæcuiufdam artis,in ’liotfemperderiuarc,quod de tedici pof ^ft:amp;tuapcccatadifsimulare,dum aliéna quot;nbsp;*Wggeras,Sed cogitate etiâ debercs,alios •liquid amp;nbsp;videre amp;nbsp;fentire, amp;nbsp;iudicare;

D J ncq;

-ocr page 54-

neque omnes sbs prçpoftero tuo iudicio pendcrCjCÜ amp;teipfum abfoluis, vbireus es,amp;fimul, vbies accufator,aliosconlt; ' demnas.Falleris, mi Caluine, fallens, cum tantum tibi fumismeque quid tibi obijci iure pofsit,curas. Nobile (fateor) amp;nbsp;illu-ftreeft vetusexemplum ludæatquelfra* élis,cum quæriturde Apoftafia autfehi-fmateEcclefiae.Sedin applicatione(vtlo quiintur) claudicas. Viciofa faltem(vC fcis)eft collcétiojvbi pro confeffo fumit, quod eft controuerfum: vbi (inquam)eft illafquam vocantpetitio principij.Ei'go non poffuin no mirari,quae temuléta cob fidentia,tam valde teinebriet, vtftatim» quod viSjcfficerc atqueeuinceretepoffe in re tanta putes,vel folo fi b i lo, vel confu foaliquoclamore.Nihlcftcurlaboresin exemple explicando, quod eft notum amp;nbsp;confeffum.Scdcumadaliorum temporû vfum referre id vis:tum verô, laborandu tibi eftjVt mhil detorquere, nihil inuertc re,nihil deprauare videaris.atque vtprx* ftesprobesque,quod feis requiri, vt te eri pias,aducrfariû conftringas.Saltern, nota tisetiamtemporibus, liquido imprimis oftendere debebas in hiftoria Ecclehæ Chriftianæ, quodin ludaicalegimus, vt

cerM

-ocr page 55-

«Pta fit fimilîtudo defedionîj. Dcbebas Aliypothefim tuamin collatione ira pin gere.vtetiam (cû voles)leroboâ proRo-j boâ,amp; riirfus Ruboâ proleroboam, Si lu da pro jfr3cle,amp;Samaria pro Hierufalé, I atq;ediuerfo,habeatur,agnofcatur, falu-tetur.Nam vereri alioqui debes, nccxem plü.quod laudaftijin te rctorqueatur, amp;nbsp;Upremat,potiufquâliberet, fihominei lîmplicesfingula propiusexcutiant.Quid enim?Audimus ludaicâ Tribu, vt vt mul\ tisamp; fuperftitionibusôc vitijs contamina ta fit, tarnen qui pçrftat in Teraplo Soio-nionisamp; in eadem fuccefsiôe, haberi pro tccIefiaDci.Alias verôTribus, vtutma-iorem fiue pietatem, fiue religionem fi • [nulent,amp; maiori gloria clatæ lint, tamci quia nouum altare crexerunt, damnari i defedionis.Vtrunque quidem Regnum, ttiultoriim fcelerû accufan.'fcd boc po* I ûerius multo magis, quia (vt ipfemet fa-teris)in externa quoq; fpecie religionis peccaret.hoc eft, absTcplo Solomôis Ce-«ftiflet-Sint fané nódifsimilia noftra tés pora (çpcû lachrymisconfiteri îogimur) Sed(iterû dico)cû inftituenf

Verendû tibi elt,nc in collatiôe oftendas: (QnaparatioQc abud., quàmpuias,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D iudû

-ocr page 56-

iudices fani cordatique colliganr;nequi etia exemplum ipßus Iehu,quod repetüt tui reforraatoresex Regno Ifraelis,teil' berctmeque rurfus tibi profit quod tuin eadem ilia tua Dedamatione prima« mihi ob i je is, Vriam Sacerdotem, altare fimile Damafeeno ercxilTe atque extruxifîein Templo Solomonis.Nam cur illud tandé mihi exprobraifCur non potius caues,n9 euro Tribui luda« tuamTribumeompa« res, fimile quippiam de tuis nouis fub' ftruâionibus dici pofsit ? Equidem lau* doEzechiamRcgem,fi eumdicas Dama feenum illud altare euertifle, amp;Templû purgaffe.Scd tam obferuarcdeberes.eu fimul nondeiecille altareabs Solomone cxtrudumiquàm, quia confregit Serpen tem aercum olim abs Mofe eredum, exi* ftimarenon debes,tibi licere, quiduisin Ecclefia tollere,abrogate,abradere. Me-raini etiam te in eadem dedamationeob ijcere.quod non folû Hofeas, fed amp;nbsp;Mala chias fulminant aduerfus malos facerdolt; tes.Redè ßifortitcr.Sed obferuare rurfus debueras,Malachis, vbi probauit eosnó üarepaâisamp;côditionibusLeuiticifacer dotij,tame hocalioqui nóinuadere.Scis minime mca priuatim mterelle,quantum tibi

1

1

-ocr page 57-

jS

tibi fumas vel non fumas :amp; inepte pro-ptcreamccum cade re litigas Rei pedibus trahantUTjper me licet,vt illc olim Romanus dicebat.Sed tua in(erefl,31iquo frcno admonitionis, vehemcntiam tuam arque intcmperiem reprimi.Neque tarnen nunc illudfufcipio, vt te, potiulquam me,ad-nioneam,autquicquid ex illis facris, quæ tu intcrdum contorquendoprofers, ex» emplis colligi fortaiïe redius po{]ef,quod quidcm etiam tua inrerellct abs te nóncs gligi,inculcarcnunc vcliin . Sed præteri-renon poflum.quod bonustuus apofto-lusBezaio Pofiaco conuenru interroga-tus de ratione fui Miniftcrij, protulit exemplum Eli® in Carmelo laci ificantis, Sciebatfadum hoc fingulare amp;nbsp;extra^'cdi narium multis modis fuilïc. Non ignora-batlegem non nifi facerdotibus ex Hirpc Aaronispermittere.vt facrificenr.neque alibiquàm in Templo Hierofolimitano hocpermitrerc ; vt nequc quicquam elf, tjuod Prophet® magis rcprehcndant in I-fraelitis, quàm quod alibi facrificarcnr. CurigiturBezæplacuitnouum illudEb'j exemplumfAn quia Deus fingulari quo quefignotcftatuseft fibtplacuifre?Mini-ne.NonenimBeza aliquo tali teftimo-

D } nio

-ocr page 58-

nio fuum minifterium tueri poteft.An po tius,quia Elias tune extraordinaria pote* ftate vfus facerdotes Baaliticos trucidarit? Qulm vcrcor,ne id nimium placuerittuo Btzr,qui hoe fe imitatum fcduloeffeglo' riatur : neque ßbi nunc obijei patitur, quod chnftus refpondit di (ci pul is fuis, a-liud non difsimilefadumEliæaliquando imicari temere volcntibus.Amabo.miCal uine,qui K.AX.o^y'KMS coneionarifoies, eequiddetui huius boni Prophetævefa-niaiudicas ? Obfeero,qiiiduis potiusin Prophetis lelcgito lt;quod imiteris. Alia præelarafunt Eliæ faeinora in lfr3èle,qua imitari pofsis. Ego, in noftri temporis fchifmate,tantumadijeiam, fi, quodia-das.Prophetas fcquiveiles, multo reli-giofiusfadurum effete, fi ad eorum mo' dum amp;nbsp;liber effes amp;nbsp;eontinens: fi plus tibi nonarrogares : fi quod illi non occupa-runt,nonoccuparcs; fi non effesduxaut affentator fanguinariæ faâionis:fi fanâs conciliationis,potiulquam eruentidifsi-dij,hortator effes : denique fieum hodie quoque vides prodigiofum Sc horren» dum Si plufquam eiuile illud bellum in Ecclefia. quodZacharias deferibir, ludi (inquiens) Tu^mbit (ontra krufikm: hpç

cft,al-

-ocr page 59-

leftalterum in ilia etiam vna, quae fanclior efte videbatur,Tribu diftidium atquc fehl fma,quo nullum poffet elTein ipfis vifee-nbusfuneftius:itacohorrefcas, vt nihil ni fi de farcienda Concordia cogites. Interea ftudio partiu minus te dares, amp;nbsp;ijs de prin tipatu amp;nbsp;titulo certantibus potiufquam deeroendatione, magisimitarcris Hofæ» am atquc Amos, quos feis non minus in impietatem ludaeorum quàm Ifraelitaru detonare.Imo vero Araos, tametfi adue.r-fus Ifraelitas potifsimum miflus effet j prigt; usinfuos ludaeos inuehitur, amp;nbsp;imprimis exclamatjCos fpreuiffe legem Ichouae.Sed amp;eosaccufac,qui non dolent propteraf-flidionem lofcph.Quid amp;nbsp;hoc exemplum te moneat,atque, vtvt interpretando éludas,abs te nunc exigat,non ignoras. Mihi modoliceat,in hac tam triftirerum tern-porumqueconfufioncjillam etiam prcca-tionem edere atque repetere, quam diâat pfalmus oâogefimus.

0 î)omine.i]ui }frafltm,aufculta:tu, ^ui lDfe[gt;h tanijutnn ouem ducù.^ui ft Jes inter tberut iim, uffulge. Coram Efhraitn, Seniamin Ma* naJJi.excitAfiotentiAmtuAtttiiif^c. Turn vero, turn etiam, non folum fperabimus itcrum fore, quod omnibus votis optamus, fed

amp; col-

-ocr page 60-

amp; colleda rurfus ccde(ia,S£ p oH miferam difsipationem in vnuna corpus coalefcen* te.oculisccrnemus, quod olim promißt Hofeas Propheta , Confffe^abuntur fil^ fu» Ja (s'Ifrael yna , (st conihtuent fibi a^ut y num.

Non eftmeum,Caluine,de huiusvoira tis reftirucndae.fchifmatifquc tollendi ra« tionediffercre.Non enim tantum mihiar rogo,non tribuo tantum ; ncque nefcio, quanta fit intelligentiæ meæ.hifcc prefer» tim in rebus,imbeeil litas, vcl potius calb go.Sed vbi nihil præiudico, rogo, liceàt» ne libéré te confulcrc.qua de re idoneos huiufccquæftionis iudices lubenter ro-gauero?ecquid(inquam)placeat,quodhi« fcc diebus ab hominç doâo atqucreligio foaudiebam^Dicebat,difsidium religio« ms inter ludæos Hierofolimitanos ic Ifra» clitas Samaritanoj, magis de forma quàra de fubfiantia fui fie ; neque tarnen de for« matot3,fed tantum de loco adorationis. Dicebar,Cfiriftumpoftrcmô hanclitem itadiremifîc.vtqiiamuis ludæorum eau-fam meliorem effe fignificet : tarnen neu« tn parti addicat:imo verô vtraque reiefla pronuncictjveniiïetempus,quo nequein monte Hicrofülymitano,nequc in Saraas ritano

-ocr page 61-

fîtanoadorandus fit Deu$:fed vbiquea-doretur,amp; quidcmfpirituatquc veritate, Faôuin id elle in Ecclefia Chrifiian3,qus Apoftolis abrogantibus ceremonias Mo» bicasjfufcefcit, affirmabat, cum amp;ip(e Chriftus taie tempus indicet:fcd te rech', marevideri, nunc primum tempusillud veniffe,quoid pracftarcs: ludaifmum veto in Ecclefia haâenushefifle. Hicfeabs te diffentirc confitebatur : confentirc ve-rôpoffe,fi tantum diceres, poftrcmii bar. barorum tcmponbus plures fortaflc, qua erat nece{le,cumulatas rurfus ceremonias fuifle:vel eas.quæ reâè amp;nbsp;vtiles étant, fu* dlequodam abufudeprauatas. Quidigi-turtandem^Vt lis finiatur,exiftimabat rur fuscum Chriftodici polTe, neque eo, nest quetuo modo agendum in cultu Dei cf-^e!Neque tarnen plané nouam elle effin» gendamEcclcfiæ formamtfed légitima rc hrmatione redeundum effead eam, qu® fuit meliori feculo.hoc eft, quam olim Ec tlcfialibera, amp;nbsp;integra ,amp; minimè Barbara,fecuta atqueamplexa lubenter eft, po-fteritati veluti pratfcripfit. Quam certà cotnraodè amp;nbsp;facile imitari licebit, fi tu in te tuis ve , vt in alijs, naturalem illam, quxoBftat, ambitionem , ferio caftiges:

quam,

-ocr page 62-

quam,cum de Samarîtanîs loquererîs, Higandum effefcripfifti.

f recia eße cupim(u,agerrimè ferimns nos-conft«** ni.^deójue hic eß communis human/e ndtur^ ius,yt yielit quifque fuA ‘^itia plaeere alijs. Si ^oit Autem nos noHra improbat,/latim fintJiftri* mine irafcimur, Excutiot fe ^ui/^ue : hoc bi/t fernen in animo fuo repenti, donee extirfotit»f lt;nbsp;Sfiritu fanShfuerit.

Nihil veriusdicipoffet. Sed quodaüjî dicis,tibi dtei non vis. imô ne quid hica* lijs concedcre vidcaris, audcs eodem loco dicere.ftatimabEcclefix exordio hacin parte,qua de nuncagimus.peccatum efle* quia(vt ais)plu$ valuit ftulta ludaifmi affe öaiio,quä decebat.Vide,obfecro, fi quid per iracundiâviderepotes,amp; quosamp; quid accufes.Scis,ne Petro quidem,cùm videre« tur 7oc/Sct/^«v aut peperciffe aut indulfilTe Paulum.Seis non modo ad Galatas,fedamp; ad Hebraeos Epidolamexpungere totuin Iudaifmum.Scis,ne is inualefceret,Apofto los magno confenfu cauiffe in fuo llatitn Concilio Hicrofolymitano.Scis,etfi de fello die Pafehatis diu litigatum (it,tarnen corum opinionem non præualuilTe , qua: adaliquem ludaifmum accedere videba-tur.Prætereonoftrorumnon folùoi acer* rima»

-ocr page 63-

P ïiitiasdifputatîonesjfcd amp;nbsp;fcuerîfsimas le-gcsaduerfusludæorutn non minus quàm Pjganorum facrificia.Interea ccquo tu o-reaudes dicere furgentem primum Ec-ckûam.quæ in ludaifmo abolendo tanto* perelaborabatjludaifmum ftultèaffeâaf-fóQuid?Si ita fit,propè eft, vt dicas Eccle Cam chrifti non fuiflc.Si ilia non fuit, ne-SW aliam,quæ f ueritjoftendas ; ecquo rcs redidQuocrgoeuafuram cffe putasaccu-fationcm,quaminftituisflmô veto, qua ïanaprobationefülcics ? Nihilenim cge-dsietf) probes quaedam fempcr in vfu for taffe fuille,quibu5 amp;nbsp;olim ludæi vfi funt. Scisenim non omnium veterum rituum *andem fuiffe rationcm : neque difcrimen nefcis.Etmultu ctiS intercffe , quo quid animoautfinifiat.non ignoras. Deniquc niukafuntinfpeciem fimilia: quæ tarnen «dem non funt.Neque non quædâ funt, lt;iuæcommunia vtrique populo effcpof* lünt,amp; funt omnium gétium temporum» 9ue.Exclamasquodam in Malachiam lo\ ulttre erigit, tatrtit crucem CbriUi, Hoclinuncdicisdeludaico altari Holo-cjufti:fatcor. Sed aliud fuit altarc Chri* llianorum:quodcum chrilU cruce opti-

-ocr page 64-

mè conuenire potuit : adeo vt Si Ecclefi» ipfa amp;Eccle(îæ minifterium,altari$potif [ firnü verbo fignificaretur. Exclamasalio loco, vetcres chriüianos amp;voceamp;cere* monia facrificij abufos cfle.Tu abufutn vocabisquicquidvoles.Sed Auguftinifal tem inrerpretatiocalumniam hancdepeb lit.Deniqueqiiialudxi fuum Temploni i habuerint.Chriüianos nullum habere de 1 buide non probabis ; neqiie iam (credo) velles tuos cœtus fub dio complui. Sed ne que Cl verü fit,quod quidam narrant del* cobo fratre Domini,propterea dicere po tes eum aut affeöaffc aut ambi/de facerdo i tium Aaronicum.Equidem qnomagisc® gito,quo tendat tua nimium prxceps co» tentiOjtantó ma gis vereor.ne ca teipfu® fallac,amp; eoimpellat,quofortade alioqul recidere nolles,Cü legis in cpiacl He bræos tempus(vt vocatur)correÖionis,a' gnofcis illud cepifletemporeApoftoIoru» Atqui iam dicere videris nullû ' fc,amp;nuncprimum incipere,hoc moniasMofaicasantca abrogatas no elle» fed abs te hoc tempore tandem abrogat'» Neq; minus infolés cft.quod ex tuis die is alius colliget.nullam hadenus fuiueh’^' mam ChnÛianifmi, cum amp;nbsp;Primos Chri-ßiano«

-ocr page 65-

flîanos dicas ftultè affeâaffeludaifmum. Quisnon multum obflupefcat, cumhoc exteauditfmemtneris,Iladmiratio,quac fspius recurritjCtiâ me redda t battoiogû. Sanc fcis iâ indeab exordso Ecclefiæ cxe-crabiles Chrifiianis fuîffe Ebionem arque Cerinthum: qui(vt înquit HÎeronym’ad Auguftinum)crcdcntcs in Chriftum.pro* pterhocà Patrib. anathematifatifunr, çp legisceremoniaSjChrirtiEuâgcIio mifcue rint.Quomodoigirur hos Patres affcâati ludaifmi reos facib?Fateor,inter Hierony mum 8d Auguftinum fuiiïe aliquâdoali- ' quiddiffenhoniSjCum quæreretur, an Ec défia nafcéte,licueritceremonijsludaici$ interdû vti.Std tandéeas fuiffe abolédas, amp;nbsp;fuo tépore fiiifTe aboliras, confentiuntî ficuti amp;nbsp;vno orcdicût,eos,qui volût amp;Iu dçieffeamp;.Chriniani,nec ludços necchri ftianos elle poffe. Auguftin’ fatetur,exor-dio Ecclefiç,interdû inijs, quiex ludæis Chriftiani faâi erât, quafdam cercmonias Mofaicas vtcunque toleraras effetSi eiusto hrantiçrationem.quam improbare nôau dcrcs» etiS reddit. Sed poftea absChriftia pis omnibus irreparabiliter dcferédas fu— ifiepronunciat:amp;; laudat confirmatque il-hniHieronymi proteftationem,quirfr/4«

E nanti

-ocr page 66-

iHinie(fîcutifcribif) mundo , libera'voce^n^ nuncioiat, ceremonfiu lud/tOYUm îs“ pernicwßi tffi nbsp;nbsp;nbsp;mort 'iferAi Chriîfianû: nbsp;nbsp;nbsp;^nicunjutilt;H

ohferuAueritifiue ex Iuiiais,pue ex GentibHS,eiiiii in barathrum lt;DiabolideuBlutumeJJe.h.c nedu' bites id faétum eile, quod fieri dcbuit :i' dem AuguftinusalioIocoJudai'ca inftitu taCinquit)à populo Chriftianonon fiunt, fed tantuinmodo intelligendatraâantur» Si repIiccSjChriftianos quidem hoc putsf fe:fed imprudentes fecifle,quod necface' re feputabant,nec faciundumefle credc-bantn'ncrcdibiliscos fatuitatis accufabis: amp;eô tandem reci des, vt indicate videaris, ilia Chrifti Ecclefiam,reipf3,tametfi alitef amp;dicereturamp;putaretur, nihilaliudpro* pe fuiffe.quam alteram veluti Synagogani rediuiuam.

Saepei3njtcnatusfum,me abufumamp;fu perftitionem pofteriorum feculorum minime defendere î neque quia in prima tuä declamatione , quod improbè finxiflit contumeliofeobiecifti,meafa omni cere-jnoniarum rcuerentia longiûimè femper abfuilTc,propterea, vt illud vitem, vicia in contraria curram.Scdeum, quemnonte-nes,modum tenebo, vt ad optimae Eccle-Üxreuerétiamproximc femper accedam,

Ytioam

-ocr page 67-

Vtînam vcrô.vtînam, quàtn religîofcSd amicè amp;nbsp;placide inter Aiiguftinum amp;C Hieronymum aâa huius generis caufaÔC sgitata quxftio cft.tam inter nos tranlîge-retur. Sedtu, quamuis in ea fcripCerisiti tpift. ad Galat, fummos ab imfimis iure reprthendijôi libertatem banc minori^ buserga maiofes permitti à Deo,quia röt'» telcgeras Auguftinum in ea difccptatio-nefcripfifle Hieronymo.à minore quolt-betnon efîc refugiendam vel dedignan-damcorrtôtionemdamenjî bene te noui, talemnuriquam legem accipies j neque cà tedemittes iSenimis indignum efîe ftav tues.vtTheoIogus, qui magnus amp;maxi-inißdici vultjCumlurifconlulto, qiii non teeufatinfimus videri.in tali arena com* mittatur. Ego veto nihil etiam malim, quàm te cüm alio côgredi: neque ad cam, inquam epillola fuperiori ingrclfus erä, qoæftioncm nunc fum reiierfus, quàm vc teinterrogando excitarem ad fecundasde fetantacogitationes, quæ fapiétiores eue folcnt:vtque etiam te,(j pofsim, aliquado feuôcetn ab alia, ad qua contra mecxcur-tiî,amp;inani amp;nbsp;exilt ic propè puerili difee-ftatione . Quæftio, quam nunc tibi pro.* pono,mâgna,amp;grauis,amp;tedignaeft. aU fi a ttri

-ocr page 68-

ten ad qua digrederi5,putîda, futillsatqj incpta ell. Ergo hanc iugito:illi te dato. Ni feceris.'fed eludédi caufa rurfus «ptej in huius aut alterius vita illiberalem ali^ amp;nbsp;aridam amp;nbsp;ieiuniam materiam mendaciJ fatyrç:dolebo profecio, non tarn mea ti' men priuatim.quàm Keip.caufa, tali arti-ficioteab vtili qtiaîftionead inanemcon' certationcm cxcurrere;fed interea tu tan; frigida caluaque fruftratione nihil aliud confequeriSjquam vtdefuga, trepidatio- । ne,oflfenfione tua confitcri videaris,amp;ad» uerfarium,ad nouam recriminationem, ' quæteprofcélô punget, impellas. Equi' dem,fipotero,amp; quandiu potero,conpri‘ mam iliftum dolorem, præfcrtim vbiper tuas terribilcs minas ne mutirc quidemin ; cct:amp;probibere potes, ne ij quos luflu i afficis.lugcant,(quodnullum vnquaniin vlla Scythia tyrannum fecifle aliquando dixit Cicero.)Sed non omnes,tarnenfeni' ; peramp; vbique obmutefccrc coges-.ôc ali- i quis tandem crumpet liberior gemituJ, j qui tuæ amp;nbsp;immanicatis Si iniuriæ teüis trie.

ExvrbeParidorurn.Kal.Noueinb,

MICHAEL

-ocr page 69-

^4

MICHAEL FA=

B K I C 1 V S L E-öori, S,

Hl VM fuperiorib* annise-ditus in Germania fuilTet

I libellus de officio pi) Sc ' tranquillitatis vere arnan ' tisviri in hoc religionis _____ nbsp;nbsp;___ difsidio,notum eft, qna-ts.quantafque proptcrea rurbas in Gallis cxcitaritcaluinus, édita famofifsima, fi-mul amp;nbsp;furiofifsima declamatione in Fran-cifcumBalduinum Iurifconfultum,qijein illiusjibclliauäorcm fuiffe, fine vlla vel Cîufavelconieâura probabili , fingebat homonimium indulgens intéperanti fiiæ melächoliac.ßc fimul incitatus,partim Be^ ZünofpiritUjpartimOttomSnico flabello; vthiLucianici irrifores feni magiflrolu* tenter ill iidunt,amp; que adorant,dan tprac-cipitem.Balduinusmiratus fc peci,cum nequein talibus fcriptis ve!faretur,neque illius libel li auäor fubfcriptórvc effet, mo deftiffimèrcfpondir,cum nihil adfeperti Here.ltaquegrauem libi iniuriam fieri.Cu iusetiaminiurixquódnam indicium effe

E 5 dcberetgt;

-ocr page 70-

deberet, ex iureciuili oftendir, proljta Commet\tarioacl Icgeide Calumniatori-bus. De ipfaalioqui re principali, de qua bbellus iile tam agebat temperater, quàm iinportunuscafiigator infidtliter, agere nolu)r,quiaralem adionem relinquebat audori, cuius hat partes erant. Hacvero adinonirione.tantû abeft, vt Caluinus ma nifcHi peccati fui cóuidus.ad aliquam vel pœnitétiam, vql errons deprccationére-uocatusbtjVt niuboetiâ magis fuerittu» multuatus.neq; in Balduin^ modo raagis atque magis debacchatus fit,fed etiâ in Ge orgiû Caflandrum, àquo libellumilium fcriptum editumq; eflc iam fciebat, Baldu inus hominis luriofi rabiem rurfus niira-lusjitcrû ei refpoudit amp;acrius apertius,* nequemodo in perfonam.fed ctianiioré agere vifus eftîcamq; deinde fuamadio* nem confirmauit rertia quadain refpoH' bone.quàm libris üprati, vt occafiofortè firebar,nupcr pra bxit.lnterca ip/iusquo queGeorgij rtlpôh'''defenhoque in Ger manu edna.in Galliam allata cfhquàqub dem vir amp;nbsp;dlt;JÔtifgt;imus Hc modefihsinius, ’duerfarij inttmperié, nôdu3,reprefsii, C nbn enim reprimipn-tdt indumitæ fer^ turur infanabilii)lelt;i

faite«

-ocr page 71-

/altem fanishominibusoftcndif/nimium file intemperantem. Ac principio quis dem,vt caluraniatoris in perfonam teme-feagentis flagitium patefaceret , fanéiè tonfirmauit atque protcftatus eft,ßaldui-Bum,neque auÄorcm fuiffe, nequeadiu torem illius,dc quo q uae r i t u r,l i b eil i : imd neconfcium quidem vllo modo fuifle.pri ufquamin lucememiffus eflet: acne tum quidemdeauclorequicquam, præterfus fpicionem, habuifle . Itaque ea in re non /iniplicierrore.fcd multis amp;nbsp;grauibus mo disabscontumeliofo calumniatore, pec* Mtumcffe.. Sibiquoque non minorcm iniuriam fieri ab hoc homine ad calum-nias(vt videtur)amp;contumelias conuicii-Venato faäoqne,

Tandem ijs qux ad perfenas pertinent, leliâis.dereipfacœpitagere, vtlibelli fui fententiam defenderet,amp; importuni cafti gatorisfumos difcutcret. Quia verohxc difputatio de re magna efljöc eft hoc tem-poreimprimisneceff3ria,amp; verb in Gallia defideratur.vifum eft,Ivcipublicæ interef fe.vtejrecudcretur, ac reliäis nunc alijs capitibus,quæ ad perfonas magis referun • tur,fimplicifsimeamp;optima fide exponere« ' tur fummum caput principalis quxfiio*

E 4 nis,§C

-ocr page 72-

nîs,amp; velutî vtriufquc partis aâa, qtiæad rem caufamque pertinent, fola rccitaren gt;nbsp;tUTjjitque coin mitteten tur:de quibus de* inde indicium fanis cordatifqucledorib’ relinqueretur. Id veto cum agi intcllige* ret CaluinuSjSt de le adû fore fentiret, fi ita agereturineq; aut dubium autobfcuru cffc fciret,quin ea ratione,vt calumniæ da natu» efl,in prima quaeflione faâi,ficin al tcra,quæ iuris e(l,Üatim damnarecur,fecit quod homines perditi in dcfperationefo lent.Excitauit aliquem Dauum ,qui inter-turbarct omnia,amp; tumultuâdo rurfusin-Uülueret atque permifceret flatuin caufae. amp;nbsp;cum abs re in perfonam rurfus tranfer* retinfidiofaauerfîone. Hæc enimeftars impoflorum, vt cùm deprehenfi tenétur, éludant, ôCveluti fparfis nebulisoftufifq; tenebri» elfugiant.Sed Sctanto magisCal* uinusimpuHus eft ad incitandum aliqué perturbatorem,quiaiamaudiebatBaldui num Kegijs literis ex patria reuocatû cfle, vt intcrellec placidæcuidâ Si religiofçcol lationi de controuerfijs huius temporis,fi qua forte tandem conciliatio iniri pollet. Hic ergo rurfus pcrculfus Caluinus tu» inulcuatur,vt ilia olimÂthalia furiofamil lier exçlamabaqC oniuracio, Coniuratio.

Quid

-ocr page 73-

Quid igitur?Quia neque prima impeti-tioncBalduinum deiecerat,neque fecun da imprefsióedepuleraCjplures licet f«xX^'’'tunc coegerit,nunc vt tertio efFun datvim maiorem, aduocat principalen» fuam furiam,amp;coniunäiscum ea virib* in Balduin um itcrumcjuejterum que in* curritiàquam principiofabulam deaÜè iiolibello temerèfparferat, nondum ab» ijciendam efle ftatuit.Miracft infaniaho minum â^THÀyjjzo'rav.Sentiunt fefepalàm offendifle atque impegifle in limine,cîin» / ^Unclitem primam mouerunt, amp;nbsp;fortafle Vellentinitio cautius egiffe.Sed quiduis nunc facient,potius quàm errorem conc fitendo vidi videantur.Non ignorant e-ruditi calumniatores illud Quintibani, ^cetdiu pugna inhis, tjute obtintrenonpoßu, yibi 'vinei nece[[e tst.expedit cedere. Cult tjua deprehenfit prajertim eF(,pertenaciter f«eri,culpaalterae^i. Vcrùm etfi culpa con-duplicentjimpunèid fe faccre poflepu-Unt.Sciunt fefe in hac lite iam duobus iu dicijscalumniæ damnatos,amp; bis terq; de» pulfos.adum agere,prxfef-tim tertio,nul loiurepolie. Verùtn iftis hominibusad omne audaciä itnpudentiamq; proiedis perfuafiim cftjfefe nullis legibus teneri,

E J pr«-

-ocr page 74-

prsefertim Iegîonibus,3rmatos,amp; vî îam' pride ius oppiignantcs.Nam amp;nbsp;hoc habçt tanquain principiiini fuæ (vt vocant) rc» lt;nbsp;foripatæ religion is^alijs quidem, quibus infultare voliint, perludibriumconcio' nari depœnitétiadêd fcad eam nunquS dcmittere.Ergo reducem fuû,Gue fatelli tem,fiue bellatoremßtzam nunc fubor-nauit CaluinuSjVtBalduinurt) tertioim-peterer,amp;: prions caufæ ßatum perturba-ret.Equidem mirabar diéiatorem tamamp; naturabinofurn,amp; duplici iam ofFenfioe irritatumjtoto propè fcl'quianno tacere potuilïe,cum antea nemine eum «ttingen te.tam iinportunam dcclarnationem tan* tacontentioneexorfus cffetdamq; venie bat mihi in mentem,quod eins primarius difcipulus fcripfit,hanc eHeiftarû bcftia* rum naturam,vt fj fugias,Icônes,non ona gros, dixeris ; ßn perfcquaris, nihil fuga* ciuSjCtiamß interfugicndum/ubinderes flitenr,amp; acrcm calcibusferiant.Sed con-uiciator exhaullus atque defatigatus, CU in tota fua cohorte domeftica, in qua tot funr impudentes malarum partium pas troni,non rcperiret fatis idoneuminhac caufa rabulam, abfentem ilium fuuTria* pum,qui deficient fuccenturiaretur.ex-

-ocr page 75-

peâabatj alijs in Gallia bellis gerendis, hocen,f)crilcgiis,larrocinijs, parricidijs occupatfi: quivbi réjconfecir, hoc eft, e. Viaftato Gallia? regno fqmtnifit ficariiim, quiconficeret inuiâum principem, Re-gisLegatum Regijqueexercitus impera torem, reuerfus eltfugitiuus furçiferad hiumafylum, vt fua trophæaficarijs ctia libelliscumularct. Ncque vcrôdubium «ft,quin cum ouags exponeret fuo Ponti fici præclara ilia fua ftratagemata cgre-gius Flamen, non iam Dialis, fed Martial's,multisftatim çoronis donatus audie-ritillud,

Millt ttttUd yirtute putr: ßc itur adaitra, hz fortaffe fubieciffet ex eodem Poeta|

Tu ^nitor cape facra manu:

Ht hello ex tant» digreßum amp;nbsp;cede recenti, Jttreäare nef as , donee me ßumine quot;viuo Muero, Sed lacum Lemânum vidifle, vt feexpiaret,fatis cfleputabat .Ergoalijs iuistelis ad tempns fepofitis,ftylum, tan«

I quam haftam,arripif ,vt contorta fulmina recoâx maledicentiæ hue amp;nbsp;ill vic eiacula retur.Sic enim qui piftolicus miles paulo ante fuerat,probare voluit fe quoq; Apo ftolicum præconem atque declamatorc tilt,liquidem putabam hoininc tot fla*

-ocr page 76-

gît ijs infamem, præfertim pcrpetrato t» fcelerato parricidio, hinc aufugiffCjVtfs abdcretin aliquafolitudine,velin fuala cuns latitaret.indignus qui lucemafpice ret.Sed in luftris educatus ganco,nódum cum fronte amißt meretiiciam proter« uiam,8t in caftris deinde confirmatusla-nifta.quid non auderet.præfertim vbi induit galerumamp; larua reformati concio» natorisjReuerfus ad fuum collegium/up plex fuum Pontificen? dicitur rogafle cum formula.lube ^Domine henedicere. Tum vero non ßne myftica bcnedidtione iuß fuseftaduerfarijs malediceie. Ludendo quidcm praefarinuncaudct.fcfeineavr* beviuere.in qua malcdicerc non liccat. Sed fubeft tacita exceptio,nifi ic.'ià.Narn tum nemo nefcit illam effe officinaniäi fornacem malcdicentiæ maledicentifsß mçaie quis miretur vndehic noflertan-tum conuiciorum hauferit.Ergofuperio rimandaco armatus, induit tragicosco-tburnos, amp;nbsp;plauftrum confcenditquo inueäus debaccharetur inapoftatas,boc çH, in eo$, qui nefariæ coniurationis ß« gna fccuti non eiTenf,amp; religioncm Chri fti antcferrent faäioui fcelerats. Nam quos manu nondum potuit,lingua amp;nbsp;fty.

lodt-

-ocr page 77-

lodifcerpere fc pofTe pntat. It^nevero Caluine alium non liabebas, perquem depietatelitigares? Cùm Hotomannûe-îusfraterculum priori aâione aduocaffe dicereris,rogatuses, ne elegantem magi-ftrum Ciceronianæ aSiórtfrog nobij dares, tanquam religionis idoncum catechi ftam.Nunc cum das fubftituisquc vener* bilemBedam,an noftro defideriofatisfa-cis?lm ô vero nunquam magis in fufpicio nera,nefcio cuius turpis amp;nbsp;impiæ collu-lionis.apud bonos viros venifti,quàmcu ij vider un t, taies duos Prophetas cingerc tuumlatus: elle tibi in delicijs,in finu^iii gremiojin amplexibus:cùm tarnen non ignores vtriufquc flagitia,amp; quid dealte ro Germania, de altcro Galliaetiamnum îdtereferat.Sed quandoitavis, habet» bnè taies contubernales magna tua cum infamia.Errasautem, itcrumqiicerras, fi autßalduinum,aut alium,qui vos norir, rcformidarc putas talium emilTariorum ! tuorumcanumlatratiis.Viderint ij, quos talesvipcræ,tigres,aut lüpæ laceffunt, an I aliquo refpôfo dignas elle putent.Ego ta les(vtendum eft tuo verbo) nebuloncs nonvoce,non verbis,non difputationi-buscaftigaudos eüc fentio, fed legum mi

Bis,

-ocr page 78-

fiîs.CarCcrîbuSjfupplîcîîsjVt Cicero latro^ ties,facrilegos, teftamentarios.Nam Cice* roniano iurc tui illi procuratores vtun-tur.Sed(quia tibi gratibcari debemus)vir ne,vt breuitcr de altero nunc dicamus* quétu poftremo delegifti, vt in Baldui' nü incurreret, fi forte plus præftare poffer,qua tres illi autquatuor,quosanteaio citaras?dicimus nó potuiOc te aduocare patronü magisquidcidoncö ad maledi-cendó.fcdmagisetiâindignû, quiaudia-turin recriminationcjin qua collocasfp^ tuædefenfionis.CertcmuItae ftatimpraf* fcripiióes talem procuratoren) rcpellüfj ncquc in iudicio.nifi in rcatu .ftarepati-Utitur.Na Si licet ius Ciuile cótemnatjta^ men non poteft iIlud,quodaitCicero,ni' bilelTcquod minus ferendumlit,quam eu,rationéabaltero,vitae repofcere, qui hon pofiit fuae reddere.Sit fanèilliberalis exccptio.qua nunceius cffrenätampetu-lantiam ftatim coercebimus. Dignus eft, quiaudiac,qux no vulr.qui in aliosdixit, qüænon debuit.Kes(fateor)mifera amp;nbsp;de-ploranda eft,CÛ hominis literati probraf quse fcpulta latere mallemus, exponûtur. Sedciim rabies huiiis furiæalios indi^oè laccflcntis repriaiédaütfCogimürprxfcri , ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;benda

-ocr page 79-

bendo profîteri.hômînem tam infamem tamqueinteftabilê, nullo vel diuino vel humano, vel Ecclefiadico, vel ciuili iure pofleadmittijVtnon modo pro alio po-ftulet,fedamp; alioscriminef,amp; Ecclefif reformats impcrct,amp; det leges de religióc reformanda:deniquc in cœtu bonorum neque ferendum,nequc audiendum cffe, doneclegitimam egerit poenitétiam, nó dico omnium fuorum flagitiorum,atfal-temeorû.quæamp;vulgatiora amp;nbsp;infignio-raamp; turpiorafunt.vtadulteriorujfacrile giorum, parricidiorums quorumiamamp; conuiâus ^damnatus fit. Audionunc tandemàCaftellionc coaâum, vtillifa-tisfaciat, edidillc hanc flebilcra confefsio nem Î Me mißrum flens (s' gemens agnofcot ßr ijuindecim annorum fladum , ^uum aliji inSÏitite coninionftrem , nondum fobri» ftn, nendum liberalem, nondum'eeracemflae lium:[edinluto bar entern,(s' fixoculos attela lttttem,‘vni)^ajflt à carcerib'usadmetam progreß

Quis tui non mifcreatur ô nofterpoeni tensaffliâifiime Beza,cû hac tuam audit confefsionê?Quis nó dicat cü nimiücfle veram.proptercaquæin ea veracemclTe te,fi ex animo loquereritf Sed itate ge-

-ocr page 80-

tisvtnihilminusfentire vîdearis,quin» quod dicis.Deinde cum ira generaliterlo queris, tam cautè amp;nbsp;aftutè loqui videris, vt non ingenuccloqui quod eft,fed du-dereveilevidearis. Certè quite norunt, exclamant vêtus illud,^re„if4 4^fr«,nj/?^» ^fret.Sakem dubitanr,ancum intcreaiace re debeas inter pœnitctes,fuprà Eccklîâ teattollere pofsis:amp; præterea quærunr, an aliorum peccatorum multo grauiorû, quædixi,aliaexomologefis neceflarianô fit,priufquaaliistam infolentcr infultes prætextucuiufdam ventofæ fiâæquere gencrationis, quæte hominéflatuofum inflat.Tenondum faâum effe fobrium, quia fanguinis gloriæq; fitis te inebriat, nonmiramur. Non elle te liberalemeuf confiteris,qui in aliorum facultatibusdi' ripiendis nupertam prodigusfuifti ?Ve-racem nôdum elle te, verifsimèprofeâo dicis:fed habes^paratam defenfionetn. ^uiaomaù homoTfientiax , Caeterùmtu tibi, quod Balduino obijcis, fuggereredebe-basiûudtui Martialis,!2)/rlt;/e tribus de tuisadulterijsCinquam)facrilegij5)P’'' ricidiisîfi fortèaliquadeprccatione inf^* miâ,quæ jibiosobllruere debet,deler® pofsis.Quod ad primû gen’ attinct,çtgt;

tUP

-ocr page 81-

turpifsimum, caftifsime Theodore, quia «tiam tuis verfibus gloriose prædicafti atque publica Hi tuos illos candidatos ve-ftnosque amores,tetrasq«c libidines, no requiris.opinor,aliud tellimonium, quo tonuincaris.Sed ferociter excipis, quia hoccrimen obitercofitearis amp;nbsp;vltrodam nes,teiuftificatunj effe.Atqui cum alios rcuoccsadfeueramdifciplinam Ecclefiç rcformatç,tu,qui huic præefle vis, quale putasedcre exemplum debcres cxomolo gefeosatque pœnitentiæ ? amp;nbsp;intereaquS tcdemifsè gerere?Et quo tandem antea priuilegio tam confidenter criftas cum fupercilioattollis, amp;nbsp;magiftratum ,'qué Vocasminiftrum, in Ecclefia extraordi-nariumoccupas,vtaliorum Cenfor fias? Certèexcufatio.quahuiusincefii peccati tuiconfefsionem nunc diluis,procul ab-à légitima, vel canonica fatisfadione, cuiusdifciplinam repudiate aut reijccre non potcSiAis te adolcfccntcm fuiffeSC nondum Chriftianum.cumederesillud vefanuexemplum gloriofæ incontinentia:,Adijcere debueraSjtetuncetiä fuilTc Protonotarium 8e Poetam.Nam quod dä adokfcentia caufaris nimis eft infirmumè hras enim maior annisj amp;nbsp;nimium iä tuiti

F tefd«

-ocr page 82-

Vefuiflevîrum öQendifli.Tmö verà làlü rum tam eras, quàm n fie es, regeneratuî, boceft,Geneucnfium partium: amp;ciimtà lia myfteria euulgares.iam Geneuâ mente amp;nbsp;animo migr3ras,amp; iftuc præmiferaJ tua pigt)ora:amp; quod hic edebas reciima-fportare volebas, tanquam fpecimeii tui ingenij,cùm quiderh etiam id ctiam con-fecrarescuidam in Germania tùopræce » ptori, cui amp;nbsp;Caluinus parens amp;nbsp;Præce-ptortuusalter,fuo$ in Paulumcommen-tarios, tanquam magifttofuo dedicaban quanquamnon fatisfôrtè obleruaueris, tetalibus fcriptij,Epicuræa Iicentia,celev brare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Doleti atque Rabelçfi, fo

dalium quondam tuorum.quos eodem temporéCaluinus feribendo defcandalis referebat in CatalogumTÏÏvdfleSv.Nefcio quid monftri amp;nbsp;myfterij latere in eare dixcrintnafuti homines tuiordinis, Sed non ignoras,quid dealijs nuncdiceres,fi quid ijstaleexprobrare polies. Videris porrô.quid præftare debcas.vt omnem fufpicionem eluas'; quàm profectocon-temnere non potes. Nam quod nuneferi bisHotmannum tuum ne refponfoqui» dem dignum putare crimen dSsü'niroft quod neCio quis iili afpcrfit:fortalle, qa hoc

-ocr page 83-

hoc fuît elógiöTheodori illîus, qui et iä olim diâus fuit àflearctrw abs Theophilo Alexandrino noftro.minus in tuam gra-tiaranominisq; cui honorem id réfugie, Scdcuni fecurè permittis hoc eumdifsi-toulareivereor ne nô fatis üli cauea$:tam« etfîmagisillcpofsitiftud negligere, qui Huiduiseffe haâenus maluit quàm tui prsdicatorij collegij,quiq; de religions fequidfcribatjfedulocauet: amp;cui non-duraperfuahfti, vt tune nomen fuume* datmifi fi fortè excipias ilium teftandae fuæ rcligionis ergo nuper præfixifle epi-ftolam Inftitutionibus Iuris, in qua Prin« dpiscuiufdam proteftantis non maiefta* tcm.fednurnen appellauit,vtaliquotTal Itrosemungeret. Quis ergo dubitarct c\ titndiuinitatis magnum elle cultoremi quietiamprofitetur fcfccolcre numina l*rincipum,fi quid modo numerent ? Sed âdrem.Ais te nondum fuifie Chrittianu îîimin Gallia efiesî. An ergo in lacu Le-Dianno primû baptifatus aiSc cum ad c-

appelle res cuçi tua Dca catechumc; l'as,an inter pcenitentesfordidatus, vel potius candidatus iacuifti ? Tua profeâd ■ntereftjtctui meminifle, fi forte aliqujs pudor reprimere polsit hanc ferociamj

F X qui

-ocr page 84-

■qua allas proculcas: vtcum pauopei^fl fuos intuetur.cauda demittit. Verùm difficile eft coercere furentem infolentian), cura rabie fera corda tumenr.Ne centeß-mSquidétuæ nfquitiæpartem fciotneq; inquiro.neque fcire volo.Sed nonnulla quæpublicafti,nemo ncfcit:qua:certèfo la te ita notant,vt obfcurû efte no pofsif, qiiara fis religiofus.Age,prçterita condo nentur.Sed quid^Cùm Geneuæ initiatus cftes,ne veterem hominera planèexuiffe videreris,aut Hiftrionica, vel potins Lu cianicam perfona depofuiffe, ftatim iftic edidiftilepidum ilium tuum Benediâu Paflauantiiim. Orcligiofutn principium noui Chriftianifmi amp;admirabilis regene rationis.Imo veronûc.vtBalduinura ter reas.minabundus etiam iaâas, tenondu defijffeeftePoètam. Credo eqiiidemno modo Poctam etiamnum efte te,fed etiä detcrius aliquid,quod niraium poéticè olim exprefsifti. Ita eft fané fanâifsimc atq; rcgtneratifsime Theodore, vtfcisib Jud vêtus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;repente fit malm: üciRaâ,

nemorepentèex mala fit bonus : mü\to minus ex Pjgano chriftianus,ex atheoTheoIo-gus.Si miraculum alicuius repétinæ con-Uerfionis allegas^aliquodin te oüéditot

î^ata

-ocr page 85-

Kam no fatis eft,fieri AHobrogem.muta'. re vefte,erigere criftas,contrahere fuper* cilium,fimulare C3luinifnnim,cantiIIare pfalmos rhytmicos,verba darc,maledicc' refiuePapiftis(vtvocas) fiue Papanis.fi »on omnibus,atcerte ijs,qui tecû nócol ludunt,amp; eos magis odiffej quam Turcas Ottomanicos. An haeccerta (ignaxa/rex« funt perfeâi Chriftiandhii f Ne-iplaquidem fcntentia religionis fola cffi ceretChriftianum, præfertim reformatu amp;nbsp;reformatorem,ni() confcientia bona ac ccdst.côfcientiç autem honç amp;nbsp;fid ei äv« ’i'OK^iToü quænam indicia,argumenta,fru-âuSjCÔditiones fint,nó ignoras. Ergo fis licet feiens non minus quàm Sctr/xizv alir 'plis,tanto tarnen magis erisimpius,fi rcgt; ligioneminfolafcientia conftituis; neq; minus eris filins eins, qui à prinçipiofuif ft horaicida amp;nbsp;mendacij pater dicitur, 'luamdiù homicidio amp;nbsp;mendacio pollues tuam feientiam. Ad populum phale-rasmiTheodoremos te intus amp;nbsp;in cute uouimus. Exclamas ßalduinum nonin-tclligere prima eleinentaChriftianifmi, nempe vefiri.Sic enim chriftiariifroum» Vocare videris noua myfieria tuae coniu-fationis, facramentique militaris. Sed

F 5 vobis-

-ocr page 86-

vobifcumtandiu verfâtus, quipoffet !Hâ ignorare,quç nunc ta multi fciuntfQuod ad Chriftianifmum verum attinet,m3gis cius leges amp;nbsp;régulas intelligit.quä velles, Sed quantuliimcunq; eft, quod intelligir, fatis profeiftô cft,vt ne principia quidere ligiôisChriftiançfatisreipfa vos colere, curarc'ueintelligat.’tantû abeft.vteiïeté, quod videri dicique viSjCredat.Neqjdif» fimile nunc eft iudicium detenoftrn,amp; co quide feucrius,quôd ftatuamus refor« mationis fingulare quoddam exemplum abs te requirqqui alijs nûc cfle vis norma amp;nbsp;lex nouç vitç:ne cum in tuam formaro alios intetis oculis,iutueri vis, ijs putes fa tisfacere, fi folam cute fucaueris .Dura itaq;eft conditio pcrfonç,qua?n induifti» fteamtucri etiam velis:Na cum in alios tnorofc inquiris, illiinte multà mag'5* Ecce, vt funt multi nimium çuriofiatq; inQftfti,principiocauillant,Pra:felt;äomo rû.regeneratoq, Cenfori, prçfertimLe* jmannicojparum conuenire,quam orne J’ ftucabduxifti ccntubernalemjingularis tueconrinentiç teftem.Nara amp;quiacum ïurilconfultis , quostam miferèodifti) interdum colloquuntur, dubitant, num Jegicimum effe pofsit çoniugiuæçûea,

-ocr page 87-

^uam priut per adiilterîum, quod glorio fo programate publicafti,(vt loquuntur) maculaueris. Audiunt quod ais, Epifco-pum,vtolim Flaminem, vnius vxoris vi-ïum omnino eflc debere. Sed audiunteti 9m effe debere irreprehen fjbilem, xctJ avs-yxXxSov.An autem h«c tua confuetudo,e-tiilmnum reprehcdi pofsiqdubitant. Nó lâudamus tales inquiGtorcs, qui omnia 8d viuum refecant, vel in fcirpo nodunt qusrunt.Sed tu eos excitas, cum tui obli tusalios traducis. Nos tarnen,ne tibi diu-tiusmolefti fint,illud, quod in te primii 9ccufant,vtcunque defendimus lege qua dam,quæ ait.///lt;w n«relintfui, chtritatu horU tur tffeWio, qua ante facet dotium rnaritorunt le« ÿtimum meruere coiiugium . quot;bisque enitn ‘Itricis incompetenter adiunila funt, qua di« geei factifdotio yiroi fua canuetfatiane effecet funt.

Ecce Labes etiam iurifcófultos,amp; ami-cos,amp;patronos:tameifi eins legis condi-Loetiimnum duriorfjt, quùm vellenr, lt;iuituisdelici)s fauét.Tu verb alia defen fiöe vteris.Nolui(inquis)illi Heliodoro f'tnilis elle, qui Chariclçâ chrillianifma piulit.Pulchrè:tameifi nóintelligo,cu3 hiç çhriftianifmü dicaspro Epifcopatu, Ç 2^ ÇaçCÇ'

-ocr page 88-

çætcrùm vt plané difsimilis fis illi Helia* d.oro vellemus,in hoc genere Auguftinû potiùs quàm Syncfium imitatus effes.in« telligis viraccuratifsimè, quæabalijsin-telligi necefle no eft.Neq; tamé diuortiu tibi quifquam imperat, quia multi veren tur,ne hoc genus inifiæ nimiiim tibipU-ceatjVt maiori cum oflfenfiôc muItoruiH} çaI- nouo iure,quod nûc nobis diâas, ■ cum Antonium Caluinum, qui viuente altera du xltjfortiter défendis,quia ftatuas fatis fu* pcrq; clTe.quod eius frater in fuainftitU' lione,inter Papiftica 3c Afinina (vt vocat) décréta refert lege nefeio quâ,quç id pro hibettquia magnificus illeDiâatorexifti mat nos indodos nunquâ legiffeAugufti ni librosad Pollentiü de adulteriniscôiu gijs. Age verô, vt ad te redeas fuauifsime Théodore, habcs domi fatis quodagas, tâetfi aüenasfamilias nô exagitastcertèpo ti’ eos,qni te aceufare poflunt, placarede bcres.q irritate, ipfe Balduin’ vix fui mu fçi fenefirâ aperirc pote41,quinetiâ inui' tus videat locû,in quo adulter amp;nbsp;leno ape ruifti falacifsimû ludü turpifsimæ impu dicitiç,8c vbi poftea perduellis miles,hoc efi plufquam latro,cafira metatu« es. Quç putas

-ocr page 89-

putas de te în mentem veniunt, cum talis locusquotidieoccurritfSed tu eos, qui tibi parcunt, ctiamnum lancinas.Illeratncn amp;caftis auribus amp;nbsp;pudori audientitim par «ndum effeobftinatè iudicatjî perteali-quandoliceat.Nâ amp;fi hifcediebus cafcri pferis.q 11 ç fignificarent reélius cos facere, qui acculant adulteria amp;facnlegia; Imô fi taceant.Kempublicam exponere periculo irædiuinæi amp;nbsp;allegaris exemplum vnius Achan facrilcgi, propter quem non dela-tuinnec punitum,ira Dei in vniiicrfum I-iraelcmcxarfitihæc (inquam) quum mul-tosmouere pofsint, vt tua fcelera non dif-fimulent,tarnen non eft noftri pudoris e-üulgare omnes tuas nequitias.Itaque alios tnillos facias, quos proiérue lacefsis, non trimushac in re tibi diutius molefii : ncq; tamfeueri ertmussquinTheageni fcilicet Chariclæam, fine qua viuere le non poffe ptofefluseftjCÙm nouo faccrdotio, iacilè relinquamus ; atque etiam canonicæ pœ-i niten tiac loco habearous, quod aliquando ' fuauiter fubridens ab oculo finiftro la-I chrymulam fitSam fortè elicueris.qua de»

flercsSc prioris vitæ amp;nbsp;carnis infirmitaté, ' Nametfitedicasnondum fuiiïe Chriftia\

num,cum ita a(nares,tamé eo ipfo tempol’ gt;

re ver-

-ocr page 90-

re verGbusexpreßifti Dauidisde adufte»' rio confitentis pœnitcntiam , cums ali-ijuandoformula vfurus fcilicet eiles^Cxtt runi.vt nullam des fufpicioncm veteruni reliquiarutn in aliquo animi tui rcctffu j-cfidentiuni atque fumantium ebulli' entiumue, vellemus profcdo, pudiciore-tiam, quàm fit,nunc effet lingua ftilufve tuus, praefertim cùtn non ignores vetus xllud.

, ^uibM mtrnbrif

Atqui cum in Balduinum , qui ifta vetera arcanætiirpitudinistuæ myfteria nonin-telligitjderonas'jnefcio quomodo amp;nbsp;tui O' blitus amp;nbsp;prioris nequitiae to» memor,fg' pius CynædosCnc quid turpiut, quod ad-ijcis,diC3m)in ore babes, quam conditio» ni nunc tuæconueniat ; nifi fi qui tonan-do vis vidcri luppiteripySoc/OTfCvtinHef bufiumai5)ficeti3m loquendo Ganyme' dæus fimul dici vclis. Quid muItaJQuia non nifi Ciceronicolasamasamabo,patere,vt iffud Ciceronis tibi reuocem in me-inoriam.Næ tu iam mccum in gratiam re-deas.fi fcias,quâ me pudeat nequiti» tuae, cuius tcipfum no pudet.Patcrc »quoani» JTiOjVtcxeadem oratione audias quoque jûudjlaxa ftupra amp;nbsp;flagitia omittam. Sunt

-ocr page 91-

«lUïdam.qnathoneftè non pofTum dicer« tuautem co libcrior, quod ta admilîfti, quæàverecundoaduerfario audire non poffes.Quidigitur? Nos quidem certè a-deonullam in te maculam reliquam cflc vellemus,qua2 tuam perfonam dedecorar, amp;nbsp;minuitauâoritatem,amp; fidem detrahit opinionemquetuæ regenerationis : vt Sc illam labem,quamtua (vt aiunt) nimium tibiaffcntata Venus honoris caufa.tuo cor pori inuGit.delerijG fieri poflet,vehcinea Uroptaremus,

Sunt quaedam vitia, tanquam næui, in quibus obferuandis notandifque minus feueri homines funt.Sed illud , quod in te nunc repreheditur,tale efi, vt occurrat fta tim atq;tu cum ifta tuanoua pcrfonalars Uaq; Cenforia prodis in publicum, amp;nbsp;aliis rifura,alijsftomachu moues, quantumuis multa fimuleSjVt no modo crimine, fed fufpicióecriminis carere te probes.Adeo ■ tcpreroit praeterit® vitæ,quæ naturae tuæ teftisafsidua eft recordatio.Itaque ipfe pu dor, fl quis modo in te reliquus eft, ( fed quis reliquus efle poftet in Cynico Pfeu» ' dolo?)inclufum te domi,aut in aliquala-' tebraabditum(nifi forte Lutctiæmalis in-çludi monafterio filiaruro,vt vocat ur,pœ-pitenti«

-ocr page 92-

nitenturn,earuir.qiie fieri abbas) contînei 'Tx^^eret, potiufquam cum iftopropu-dio proieciaaudacia teextrudat in aliquâ Cenfüriam fcænam feuerç in alios animad uerfionis , praefertim vbi notus e$ amp;nbsp;theatrumcircumftant alumni, alumnæue veteris tuædifciplinæ.Nam extraGalliatn, vbi cris ignotus/ortafle minus 1 a bora bis, vtetiam liabearis pro Archigallo Cybeb les;vtqucfaceiïantilli rnolelH interceffos res,qui quia forte legerunt in ethnicaGr« corum Repub, hanc legem Ex merttrictnigt; tiune ci»jcioaetar:putant in Ecclefia ferenda hanceffeßf meretricû gremio egreffui nt concitgt; ntlur.Si fomniantalioqui euenturumtibi elle,quod cicero narrat euenilïe , cùm P» Clodius de facrisRomae concionaretur. Cæterùmônofter Hierophanta(namSy cophantam.quo vcrbo aliosornas dicere non audeo,ne quis putct te non folùra fi ■ cusedere.fedetiam ficos alere)aliapraï-fcriptio cf},quæ tibi obftat, ne leges feras nouas de religione ,néue Ecclefiæ fiera-ri um ingrediaris, vt alios cxcludasamp;ex' communices.'dico crimen facrilegij,cuiu$ iam tum,cùm hincpropter Doletanaere-ligionis fulpicionem , amp;nbsp;vitæ impudicaa infàmiam, amp;nbsp;aeris alieni moleHiâ fugeres,

reus

-ocr page 93-

4^ reus fiierîs proprer cam.quàm fcis,facriJe-gamnundinationem bencficiorum(vt vo cantur) quæ tam nullo iure pofsidebas, quàm mala fide vendidifii : ne non cnm Chariclacaex Aegypto aüquid afportarcs pr^dæ facræ. Putarunt aliqui faöum id quoquecffe rcligiofe, vt cum iftuc venif« f«,manumitteres facrorum caufa, qucm-admodum Veteres loquebantur. Scd non conuenit verusforrouia.’/'Ärij/'f'öZ'i, prefani.

tcHigis myfteria harum Antiqui-! tatum.Itaqucaliam tibi defenfionempa-. • f« neceffe cft.Nam amp;nbsp;crime auxifti, quod fitigiofi monafteri) mancipcm, à quo re-prçientata tibi foturorum annorum merges erat,indigne fcfellifti,cum poftridieal trri ülud venderesî neque tarnen minus drcumuenifti emptorem ,cum venderes ! quod tuum non erat,quodquc etiam pau-Jo póft fuiteuiâum.Quot(putas) propte* ft« legibus iudicijfq;ctiàmnû obnoxius ai?Fortaffe negabis te Simoniç(vt vocant) reumeffe,quia magifter tuns in AäisA-» ' poft.negat ita vocari debere.Sed voces,vt Velis : 11 quoddbfiulifii,facrilegium non tüinoSjVt luperliitiofi fumus, (altem ne-ldmus,quoiureidfeceris : amp;nbsp;fcire veile» inus,ecquam iftic ftatim ablolutionem im petrarii

-ocr page 94-

pctrans.Nam quod nunc narras Iaüdangt; dos nihilominus efTe cos, quorum numc* rohaberi vis,qui bine iftinefugientesami ferint fpcm,quam habebant.impetrando' rum huiufmodi beneficiorumUaltern non erit légitima purgatio, fi earn animofpeni retinuerint Videigitur, neiterumiteru-quepœnicens, cùm tu nuperreuerfus« cumtanto fatellitio equitum benefifiario rum.dicarisidfecilTenouo iure pofilimi-nij,vt quodamifcras,magnocum foenore amp;nbsp;multorum annorum rcliqtiis récupéra* rcs. Imô vtrôaij , iftic puniri facrilegoî. Credo,fi ifiicfacrilegium fiat. Sedquod alibi faâum eft.ncfcioquoiurenunciftic inuenitfuum facrarium. Tcftcm fi requi-Tis,non alium quàm tecitabojjquæ fiur^ potiùs quàm quæ dicantur obferuarivev lis Jgnofee religiofe Praeful hominibus fit perllitiofis.Non capiuntftatim tusE defert îionis myfteria, Exeufasdireptionem Ec-clefiafticorum anathematum, quia multi inclufæ fuerint reliquiæialfie amp;nbsp;adulteri* næ:quod tu etiam antequ.îinfpiceres, ex inuentario,quôd iftic non tcmerèiampri» dem editum eft fortafle fciebas.Sed thecal ipfas.ncqueauri falfi , ncque gemmarum adultcrinarum fuifle l'ufpicor: fed ncque iure

-ocr page 95-

hire jccefsion« fuîffe commiiïai exiftii» tnoitametlî noftra vel Balduini priuatim non interfit, quid de ijs ftatueris.’âi cùin libripendem tibi adfuifîe narres, nihil prg tcreainquirimus.lllud modo vercor, ne cummultiVerrinasdc fignis,quas fratcr-oilustuus amp;nbsp;commilito tibi dicauit, relc-g«nt,tu multisin menrem ftatim venias: •utquiaduostafttum Brennos olim Galba protulerit, tu tertiusfuifledicaristta» metfiobtcndasdefenfioncm, quamolinj DionyfiusSiculusmifimalis illam pocti-cam.

Tontificts tn tem(gt;lo quùl facit auruia. Ote beatum,quem nequeexempla,ne ^ne vcrfus vnquam deficiunt, fi quis te vr gcat.Sed de ali/s fpolijs,quorû reus es, ecs «uiddicis^Nequidin eo genere abs teßC ijsquibus prçeras, faâunï fuiffc dicatur finefacris iiteris Si exéplo bono, en iftinc nunc alla tus libellus eft,qui defendens fa-Sum.allegatficabludçis difcefluris fpo* liatosfuiffe Aegyptios, Pulchrè, Sicenim ^fuperiorîbusannis Anabaptiftç Mona-ôcricnfes refpôderunr,cum intcrrogarert tur,quoiurc vrbc Epifcopalem diripuilk fent.Sedtuifortaffe cautiores func.pru» dentißime Theodore. Nam eadem ilia

coruok

-ocr page 96-

fcorum dcfenfio,quafi diffidcrct exempio ex facris 1 iter is rcpetiro, profert præterea quandam Conftitutioncm ciuilem, qus fignificat aurum Barbaris amp;nbsp;cripiendura amp;nbsp;furripiendum effe. Pape, quantieftfa-pere.Et Icgum profefforibus nunc etiamv num infenfus effe poteft, quorum benefi-cio confequeris,vt vtroquc lure defenda» ris J Cæterùm fupereft fcrupulus vous, quem non tam facile cximas:amp; in quo tarnen eximédo laborare debes, priufquam aliud fufcipias. Difsimulo alia crimina, quæteiugulant. Deperduellionc capita-lem litem alij (vellem) toties non moue* rent ex lege borrendi carminis. Scd cum totiesalios, qui tibi difsimiles funt,crêpas cffe apoftatas, transfugas proditores: videris velle iurtam recriminationem tana dem audirc.Saltcm cnim cum Anglispor-tum Gallix vendididi atqueprodiditti,amp; patriae tuæ amp;nbsp;Kegi tuo iniuriam feciftk Quod fl tibi licuiffe putas,quia te Burgurt dum infcribis.tanto magis iplis cmptori' bus nunc tcnerisdeeuidionc. Sedhæc,fî vis, nunc difsimulcntur : amp;nbsp;ad Balduini commentarium.de Legibus Maieftatisfi* ue perduellionis reijciâtur, quibusetiam, cum quidemin ijs mult a lint, quaetenoU

leuitet

-ocr page 97-

leuitet-puYigantvetiemctiter^ueprcmanci non dubitamus aliquando refponfurarti effetuans generofitatcm.lnterea tarnen v« ïtor.ne non tam fjcilè dcleas eluafque fart guineas maculas, quibus confperfus elle diceris.cum tot cædibus te inquinaueris. Imo veto proptcrca triumphas,amp; alteruni tceffegloriarislehu, qui faccrdotcsBaal niaftauerir,amp; vcluti fanâum duccna Lcuî rtfuni,qui multa mil lia idololatrarum trii cidarit.Nam Si quod Mofes præcepit, vt i j •Jtmore expiarent cruentas fuas manusj ^ninterpretariSjearum potius confecrati-“■’emfuifl'ein ilia cæde;Deus bone.ecqurt rtcidimus, Ipfe Mofes iulsit fuos milites, 'iniiulîuipfiusetiam Dei occiderantma-’^‘’nitas,aliquotdicbus extra caftra man«

i '‘'Scexpiari.Etquicunque velmortuûcà i ''âuertetigerat.cxpiànduserat.Nofter ve-

’’^nouifœderis prajco, fanâum fc effe ia-^’t.cumeft fanguinarius. Quid? Anil-*'*detiam Epiftolæ ad Hebræos occinctj ^ropemotium fanguine purgintur fecuni

I ^quot;i/f^tmÿAtqui faltcm memini{Iet,humai ! quot;'ini (angüinem cxceptum fuifle. Quid

''gt;noneoclcmentifsimcTheodore?Exclä ^’setiam te multos faccrdotes Si mona*

tüa pecunia Uberallc,atqiie redempr O tö«

-ocr page 98-

tos prirent! hecîeripuîflc. Qu is iamhoB éxclamet faétum denuô teefTe abbatcm, quidem.quàm antea,melioreni,ôlibelt; ralis redcmptor.proteÔor.feruatorq; mo» nachorumfitaqueaisproditurös, fi opor» tuerit:nempe, vtiam non nexi Cerui,fed pileatiliberti triumphîkm fuiliberatorii turrum fequantür.. Sed aut ego va 1 de fab ]or,aut mctuunt,neimiteri», quôdRo« fnanitriumphantes flatucbant de fuisca-ptiuisaut corum faltem ducibus:amp; qüanK uis pafsim cruces cum crucifixis deieces risjcruccm reformidant. Atquitunupei' édixiOi,neludices,Romano more, crucis vtantur fupplicio:quia fciücet tam eam guram veneraris.quàm Conftantinus, qui hocantea edixcrativel quia tu furcaforraf fe,quâcrucedignior es. Audio, Trépidât taméetidmnum tui redemptiiamp;memine» runt non procul abfuifle te,cum in quoda tempîotuicarnificesjad chrifti crucifixi imaginem infamandam atque funeftandâj ih eadécrucehincamp; illinciacerdotesftrâ' gulatos fufpenderunt. Et miraris fi tibi tam fideli domino nondum fidant illl abs te empti, quos, vt vidimas immolâtes,adferuabas . Sed ageipara tibi aliamde* fenlioneoifanguinanse tuxfanâitatis.Na

etC

-ocr page 99-

'»tCfatuos amp;nbsp;cffœmînaros amp;nbsp;fuperfiitio-fos effe iudices vetcrcs Chriftianos, qui iu. dicabant fibi perfuam reUgionem nonli-«refpcöare kidos gladiatorios: tarnen ctt »xcandidato faâus es purpuratus miles Cruoreciuili rubens amp;nbsp;madcns, qucm fiquot; liens hauferaSjCum infultares aceruis cada-

Uerunuquàm putas, purus fanólufqueex täftris amp;nbsp;præÜo ad Ecciefiaro(vt vocas)tu-*iiiesreuerfuSjVt nunc.manibus non illo-lgt;bfedcruentis,facra trades amp;nbsp;ftylofan^ guinario alios etiàmnum perfequaris? Cr« ilolegiiïcte aliquando canonem Nice-’quot;'æjqui mirabilem pcenitentiam amp;exo-®olog£Ïim rcquîrit ab ijs, qui àbs militia ’dEcclcfiam redeunt. An cxclamabisPa*

P’fticos ciïe ca'noncs, quibus iàmpridera *^“lutus fis?lmôverô potius opponepoc-^'Umexceptioncmt

^lla fiJeSifiietaf-virUj^ui caßra fequùntur.' tlices,nulla tibi opus elTc aut defcnlîô-’’iiiUt purgatione, aut abolitione,quia ’■’polienos, ex multis, qui interfuerunt, ’’■dire.quid in militari concione pra mOs ■quot;lenspauiôantèilludFuneftifsitîiûjquôd ’iiamnü deplorathus, præliûm. Atquod 'il* nobis narrât,nihil aliud probat, quàtii 'linillofutile, quod Munçerum conciàa

G 2 oatoreikil

-ocr page 100-

à’âtôtemînGcrmatiico tumultu ruftic^' rum fuiiïcnarrat SJeidanus : niß aliqucni Theudam.de quo Lucas, malis: vt cum ifl Aâis Apoftolorum irrifurus venerabilem vcnerandi magiftri tui inkitiam xa) àrn frofxo^/oêv, annotat'ts duos fuiffcTheudas» nunc terfium adfcrîbàSjhoceft, teipfum. Næ tu mirabilis es artifex fubtilifsimæini pôfturæjqui tamfuauirercfficis, vtnequt a[hitifsimi,quos irrideSjneque fortifsimi, quosiugulasjfentiâtfeautîrrideri.autiu« guIari.NuIIumCcredo)extatin vlla hißo* riaexcmpluraßmilc, Scd fifuperioribuJ excmplisjaliquodadijcicndum fit,adij«' rera,Crctenfem illitm impoftoremiquité-poribusThcodofij.fimulauit fe effc Mo* fen cœlode!apfum,amp; cum ficlis vaticinijs vxfanam multitudinem coégifTetjcama«! 1 ittus adduxir,pollicitufque fore, vtaqua cederct, iufsitinfilirein marc, multifque mox pcreiintibusjclàm fe fubduxit. Nihil fcilicct talc nuper fecifti,cùm vbi clafsicû, poflconcionem, infonuifies, amp;nbsp;piftolica tela euibraffeSjHon modo lletifti poft pria cipi3,fed amp;nbsp;alijs fortiter cadentibus, vélo» citcrcftugifti:certc tam fatuüs non fuifti, Vt fequercris tuum collcgam,qüi, vt ferui retur,capi voluit. Triumphas nihilomi-nui

-ocr page 101-

»US te procul ex edi to coHe fpeâatorcni fuiffe funeftifsimi confliâus : Si fortafle «pertus es , quod Sulia olim dicebar, cùmaudiretgemitusciuium.qui trucida-bantur.Seneca non modo infanum , f«d amp;nbsp;infanabilem fuiffe iudicat quendain Volefum, qui temporibus ?aiguffi, cuin trecentos vnadiejfecuri perciilsiffer,cxul' tansexclamauitjô rem regiam. Quid de te Chriftiani dicemus , qui cuni tot milüa firtifsimorum ciinum , atque adeo flo-remGallicæ Nobiliratis , in acieindigné occumbere vidiffi (ne quid grauius di-caæ) non cxhorruilti? Legeras quidvin lt;iuodMinucius(n3m cum in gratiamßal'* duini tui Icgiffe teais) loquens dcvcccri* busChriftianis,Nobis (inquit) bomicidi.-Uninecvidere faseff,nec audire: quods 4ue Athenagoras adijcit, ne ijs quidera licuiffe fpedatores cffe publici aJicuiuj fupplicij amp;nbsp;criminalis animadiierfionis, Ssd tu cum ilia fatua amp;nbsp;fuperftitiofi (''tvocas) Antiqüitate nihil commune babere te gloriarisJmô veto, quia prasli-•‘niillud in campis Druydum commillum ^uitjveterum Gallorum antiquo more ®aâari viâimas humanas fotcaffe non Muiüi,pr«fertim cura talîbus hoftijsia

G i

-ocr page 102-

deleflerîs,quùm facnficium

fti. Sed iam faltemijs parcere tuus ftylu» deberet, qui nunquam arma induerunt, nufquam caftra viderunt, 8i in ciuilitU' multu vidcntes potius quoi fugerent, qui quo$ fequerenturjfecefîerunqne vel vide» rentvel audirent, quæ diutius autvidere aut audire fineacerbiftiino dolorcnon pa terant.ln coruno verô numero fuiffeBab duinum cum non ignores,amp; omnes fciar, quid üli afcribis quod tuum eftîEius etÜ domum in tumultu tanquam aramamp;afy' lum patuifle protegendis amp;nbsp;corporibus amp;nbsp;bonis quorundam, qui tui eflc dicuntur, non nefcis:amp; fi negas.refies tibi opponaffl familiäres tuos.qui ciiamnumagnokunf» quod debenCjCollegam (inquam) concio' natorem,amp; ipfum Wechelum,quem corn-nailitoncrn tuum fuiiïe narras. Et tu,homo ingrate.nibilominus finges te eius benefi* cij effeoblirumnmo verôcum narres cob Icgam ilium tuum etiam vitam fuarn debe reßalduino, exclamabis tuos elle traâa* tos, vt tu tuos aduerfarios tractafti? Et quid tandem roagis ridiculum eft, quàm homuncionem togatum,inerrr.em, infit' inum,3b fanguincabhorrcntem, amp;nbsp;qui ne ^uidcmaciem diUnlt;âi ferri inlpicereau-deretl

-ocr page 103-

^feretîdcnîquehominctn (fi nos Apofioii-loqui mauis)â/xxxov /x» TAiixrxv, fingere •æitatorem effcarniati amp;militaiis tui furo fis?An tain Il!iipid3mamp;cæcam 8i oblinio. ^àmGalliarn effepiijas, vtnon intelligas, omnibus videri,te de te locntum e{re,cùrn tragicc defcribis quendam ridentem vi-diflecædcstota vrbe fieri , ædes fortunaf» «Jiieomnes à furente multitudine diripi, Jionedifsimos viros, fpeftati fsimas matro-oaspervrbemmedia luce lacerari, fepuU torumcadaliera efFodi, quéfuis crudeliisi Rittxcarnificatos in fluuium præcipitari; non virginibiis.non prægnantibus,non i. plispuerulisab vbeiibus matrum penden tibus parci.Tunn verb iftuni ipfis faxis ad bæc horrenda fpeâacula colliquefcenti-bus.non modo fecuriim omnia fpcftare, fed vnum ctiam efic ex ijs,qui carnifices in cœlum efferrcnt.amp;cæt.Agnofcis tuis ver-bisexpreffam tuæ infaniae piduram vefa* nedeclamator.addis amp;nbsp;hæciQuid Galliara Commemorem innocentum hominunt promifcuis cædibus redundantem? quid vxores in virorum ,virgines in matrum finuamp;conftuprat3samp; iugulatas? quid-in-fautes ab vberibus matrum ad cidcm tra» ôos?quid prægnâtes mulieres viuas inci-

lt;5 4 fail

-ocr page 104-

fas? quid honenifsimoj virus crudelifsi-pièinterfcâos? quid cadaueraipfarapra-t3,JdniaC3,canibiisobieâa,in flumen prs« çipitatafquid iufiniualia inauditæ iinma* ni ta tis exempla?quid denique( quodme-tnini fuiffe quauis crudelitatç acerbius) tot conuicia in CHRISTVM ipfum çontumelioflfsimè iaâata?Hæc tu detuis fcilicetaiHis. jNequc tarnen adhucomnia commemorafli. Nam multacautèpræte-ris.quætamen ipfa ctiamnumex Aiisfe-pukhriserutamartyrum amp;nbsp;principumof fa,amp; aliorum infepultorum iacentiaeti* ^mnunicadauera, amp;nbsp;templorum euerfo' rum parietinæ(licet homines taceanQcla* mantjfuturaad omncm pofteritatera mo-numentaincredibilis tuifuroris. Nam amp;nbsp;accidit,quodolim,cùin Perfæ incédiflent tenipla Afiæ Græciæque, lones prohibue-runtea inflaurari,vt ipfaeruinxpofteriscf fent teftimonia atque monumenta Barbs^ ricæ impietatis. Lrgô, ô nofter Attila,ô noflerftlaflordux liorrendæ vaflitat!S,pri lifquam de i cligione tam ferociterconcio nerisjvidc.ecquam Deo hominibufquera tionem reddesarmatae tuae militiæamp; im* tnanium adorum. Fatui profedo amp;nbsp;ni-miumflmplicesilliante biennium étant, qui

-ocr page 105-

1511Î te mînîfterîj rtoui renm,?; de extra-ordinaria vocatione nefcio quid fingen-tem atquc balbutientem, non modo ro\ garant,aliquo vteam vocationcm figna ïxtraordinario comprobare':(quod olinx Luterusabillo tuiordinis Munccropos ftulabat)fedettam callidè refpodentem, idtebreui faéiurum effe,minimè!ntel!e-Xerunt.Nosquid tune cogitares,etßan-teafortènoncffemusfjfpicati, nuneda-bitare non poffumus. Sed (î quod in cœ* üsNumé effecrédit,fcito te fempel- Dco, vthominibus, impunèilludcrenô poffe» Tuquidemiam, fortaffe per ludibrium^ Balduino amp;nbsp;nobis concionaris de confci. entia eiusque vi.Sed i 11 a,iHa tibi carnifcx «riqtequc vtCainum in fua fuga tremen tem amp;nbsp;trepidantem noétcsque diesqne torquebit:nequc, ff iudicurn manus cffu-geris.effdgics Dei indicium. Atquç vt tuis verbis conffring3mus,en audi, quod inaliosabs tcdicium, in te retorquendd eft:Quxre latebras,transfuga, qualcunqj poterisjvel etiam quameunque vel natus fatibi fuppeditauit.vel à tua cohorte nan cifei impudentiam amp;nbsp;audaciam poteris, opponitotuù illud factnus, cuius in tuo pedoreinfculptSE certae amp;nbsp;indélébiles no

G 5 tïin

-ocr page 106-

ta in ruo îfto vuhu eminent,qiiaBtâtBui* ad omnem turpitudinem conipar3to,ta-centibus etiam nobis,latere te diutius no finenr,amp;in lucem pcrtraâum ne rtfpira re quidem patientur, donee infelix forï Deo amp;nbsp;hominibus fententia inteipfuni feras.Idquctanto magis, quia fe fugien» tem infequitur terribilis vltioatrocifsi' mi amp;nbsp;inexpiabilis parricidij podremii quodficarius Poltronut tuusabstefub‘ «rnatusperpetrauit. Seis quid ille dete vitro fit confefTus: quæ confef$kgt; itate perculir.vt attoni tus trepidansque repen tè ex Gallia tota fugeris .Sed nullum eft 8lylum,quod tctegerepolsit.lpfi etiaiBi iplî verfustui te infequétur amp;nbsp;excitabuK tént ^uietem ^ucere,’^uentad

fro immantbui iufit lartara^geminalitte noci^' fem Crimine, celorumfdi eÜ cwuexa /ueri. SlÜ S)iuoj,fui te, patrtaml^ut tuosiiue fakfttu pilt;/fr«^R.eIjqua non aferibo. 1 cnes toi®! quia tua funt.

Vtinam vero,qoâ tali admonîtione co®' jnotumadpœnitentiam fuifle Dauide® narras,tu te ad earn cómoueres. Sed quidf Audebis potius eu tuis monitoribusop-ponere,qui hifee diebus iftincallatus ad ços eOjlibelluin,omniuip, qui iftinc vP' quaoi

-ocr page 107-

quam prodierunt flagîtîofifsimum libet-lorum,qui défendit Poltronum ilium tu» Uni,omnium,qui vnquam fuçrunt, nefa* tiorum ficariorum fceler3tißimum:pict3’» tisque titulo etiam ornare vuk, amp;nbsp;tal^ parricidium telum irnpij latronis, qui inuiétifsimum principcni proditoriè con fodit.Dcnique tale monftrum perfidiofi infidiatoris gloriosècum Mofe amp;nbsp;Daalde, (ôblafphcmiamantea inauditam)coin ' parat,q^uia ille AEgyptium, hicÇoIiath occiderit.Denique ainpiifsimis in Gsllia •ndicibus, quitalem Aflafinum iufiifsix Piofupplicioafficivolueruntjdira minita tur.En qiiorecidimus?llle quidem carni-fex hoc fortaffe fecit ingenue amp;nbsp;fidelitcr, quod te amp;nbsp;fubornatorem amp;nbsp;auftorçm fU-

: Uranominarit. Sedan proptereafanâif-

1 finie Theodore, inter fanâos martyres

1 nunc refcrenduserai ? Nempe quo ia-i reCaracallu$ficam,fi quafratrem trucid* i fat,in templo confecrauic, vos veftri Pol-troni piftoliçum telum inter Apoftoli-ças rediquias religioiè referetis. Lcgifti quinatn fint amp;nbsp;dicantur apud Paulun» iwiiXyXxoTtj, iu^oniuAVTts ïV rît âSrx/a, Summusprofeâô is gradus eU deplorats

impit

-ocr page 108-

impietatis atque vitîofitâtîs.Sed qwo no» euaditis? Longius etiam procedit proie* öa amp;nbsp;impudens aiidacia.Nam non modo laudat te immane faäum illius parrici-dæjfcdàad confequentia trahi vult,amp;tali cxcmpio çontendit fas eile fidem falle-re,heris fuis infidiari, Slt;. quoqueeos molt; do tolleretneque folum facris litcris pro-pterea abutitur,fed amp;c ex iurc ciuili repe titjdolum aduerfus hoftes bonu effe.De■ rique inter ftratagemata atque perfidia (quod nul 1 i vnqiiam Barbari latrones fc cerant)clamit«t nihil interefle,corrumpc re fcruum.fubornare pcrcufforem, amp;nbsp;pa* Öa mercedead fcclusimpcllere,facinus lt;{1 mail amp;nbsp;periculofi exempli.Sed opinio ne religionisillud confirmare,qualef£ev lus ell ? Affafinos olim propolita fpe vits æternæamp; beatæadlatrocinia amp;cædis eru ditos incitatosque fuilîe in Tartaria acte pimus.Sedanni plufquam trecenti funt, fx quo tempore, vt illorum in illa Barba xiaafylum euerlum fuit, ficamp; detellabi-lis eorum memoria eodem tempore in Tugduncnfi Concilio daronata eft,amp; res liquiac feuerifsimè profligatç.Et nuQCin Gallia renafcenturcum religionis refor-

profefsioneï hn (iterum dicam)

-ocr page 109-

(quôrecîdimusrtnunc.âfcôtalibuszelo* lis de religions agito,Audieram,fupcrio» rifeculo in Bohemia,cum Zifca reforma* tionem,qualcm hodic Gallia videt, irtfti-tueret.hoc eft.rcligionis nomine,vi amp;nbsp;ar mis regnumillud euaftarcr,non defuilTà concionatorcm.quiolæum addcretcami no. Qucndamenim loannem Taboreni fentura cdidific librum tcrribilem,cu* ius infcriptio erat,®« tccifione tmnium male» hrnminmunâo.Sed iam funeftiorcm con-cioncm audimus, qu3Eamp;infidiatricca» amp;domefticam proditionem, fi maâandî fint,quiaduerfarij effe dicantur, prolixè coramendat.Dcus bone,quænam hsc re ligioeft?Quænam mortificatio,comes re ligionisfQuaenam, quç àfanguinedici-tur,ßn(äit3s?Ettu altcrin Galba BrugaO de.alterex Bohemia Zifca, nosprotuô imperio CQges allentiri tali Catechefi, e* liamficum ea coniungas aliquam pieta-tisfimulationemlTdne, furiofilsimeapO ßata,clamitabis elTe ApoRatas, quiabs tali faâione deficiuntllmô verô, clama 'luantum voles,amp;nuncclamitando,vt c* Hmfcortando, rumpeetiamlacustnos ti-hi confirmamus apoftafiam talem, tam ef fivirisbonisneceUariaiQ, quàmijscurs elle

-ocr page 110-

effe debet Chriftîana religio f^üamqu»' 'dem religionem cum vos cum veftris aâiî tam couiunftäln elle dicitis.vt qui hæcfu» gerit, iflam déferuifle dicaturmat vosamp; Chrifto 8i religioni magnam iniuriam fa' citis.Renouas quçftioncm de Apoftatis, quam in alios abs te velles auertcre. Sed roihicrede, vel fi te ruperis, nihil agis, quamdiuin co reatubaeres. Diâum tibi eft,quid Optatus amp;nbsp;Auguftinus refponde rint Donatiftis cl3mitaDtibus:W»«»i«i/(« «{»sHataxit. lllosipfos Donatiftas fuiUc fchifmaticos apoftatas,ne tu quidé(credo) •uderes negate . Sedanmulto meliorßt caulà veftra videris.Egoquadâin remin* audaces elle VOS fatcor : fedmultis rurfu» in rebus mulro Staudaciores amp;nbsp;deterio* res.Donee ante probauerisj cur illis danat tis,vosabfofuedifitis,amp; AuguflinofatiS' feccrisjiiihil eft cur inani reeriminatione vexes cos, qui amp;nbsp;ab illis,amp; à vobis, vbi vbi £mileseritis,deliciunt. Vispropius ali* quiste premat, vrgeatjlancinet? Quidfi negetaliquis vel Icgitimum effete mini-ftrum EcclefiaB.'vcl verum efle minifte* rium,quod vfurpasJ Quid liprofanumamp; adulterinum effe afhrmet? di quod in Po Tiaco conuencu audifti, iteru audias ? Qua

vota-

-ocr page 111-

vttcjtiorte.qua manuum impofi tione.qua fuccefsionc te defendes?Diccs cfTe minifte riutn tuura extraordinariam?Sed quotc-ftimonio,quo figno, quo tniraculo id pro t«?Ergo quo audore,quo iùre, quo mo* ■■«quoexéplOjVd tibi arrogabis,quôdo'c cupadijVelaltarecontraakare ( quodiatn ^cifti) erigis?vt vctcres Chriftiani loque-bantur,cùm id efle nefas pronunciarunr. Visvt tepotius Ciceronianè aliquis allo* ^luaturfDieet, Tu teipfum adoptafti,vt tucanius parens fcilicet tuus feipfum. Ergo viciocreati,abdicent.Quid igitur alios ■’nportunè lacefsis J Oeculetetotum.mi-Ittjintualatebra.Si caput,fi manum,fj pe-^emexeris,perijfti. In limine acer aduer* l’nusadeft,inftat,imminct.Ecquo,vteffa gijs.te vertes?Sednequecum tua laruata tecoâaq; apoftafia proficies quicquam, fi Antiftitum peccata,qu« neque ßalduinus prsdare poteft,neque minus,quàm tu.ac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x

Cufat,neq; quifquam nofirum défendit» tragicèexagitaueris.Fatemurquicquid in fuos facerdotes Prophets fulminando dixeruntjdiciin noftros polTe amp;dcbcre. Sedlógius vtprogrediari5,quâ propbeta?» Bonpatimur.Nequefilongius excurrèn-ttQ),non fequi(nur,au( etiam aberrantem

defe

-ocr page 112-

dcferimus.propterca vllo îùrcnos dicM approbarc alterius partis flagitia : vt neq; eum.qui Bezanus non fit, proptereaefle Papanum; autiquiPapaniisnon fir,pro» pterea cfTe, Bezanum probabis : cùm ne* que tu,cum Luteranils non fis, Papanus dici,aut quia Papanus non fis, Luteranui appellari fortafle velles.'aut quia nones Gutiphus, Gibellinus libenter audires» Sed hçcpartium faótionumquc nomina^ quantum voles, te obleâent. Chrifiiani ab ijs amp;nbsp;alieni funt amp;nbsp;abhorrent:amp;, C fût tèimprudentcsaliquando nomen ijsde* derint,mifsionem petent, vt foli Chrifto adhfrcant,amp;quod in vtrisque partibus, Vcl reâè fit,fequi amp;nbsp;laudare, vcl fit perpe fam,rcprehcndere amp;nbsp;fugere libéré pof* fint.Scilicet magna caufa cil,cur horribi* 1cm in tali tamque chrifiiana continentia apoflafiam fingasl-süfÀjfwroto'rctreTheodô re.Sed agis tuo more : amp;nbsp;quôd de te diet poteüjde alio dicis, afiuco fcilicetiure prçoccupationis. itaque amp;nbsp;vttuusHotô inannus,Ecebolium crêpas, nifi quodex Socrate Iiifloriam repetis , quàm illeex Eufebio ftolidèdixerat efferepetendam. Sed prius fingere debebastulianum Apo flatarain Ciallia regnare, amp;valdequæ* ftuôfarrt,

-ocr page 113-

fiuofum.tntum, glonofum, aulicum effe, face re quod nunc Balduinus facir,hoc eft, fugereregnantem tiuni faâionem . Adij-cere deniqiie debueras Eccbolium illum ’liquandoaudijiïe aliqiiam Mifl'am.cum finehac vixagnoCcas apoftafiamjÄ potc-hsideodem lureaffingere.quo Balduino lt;iuiduis afcribis. Neq- minùs propterea in BccbulioiRotuoBezarn depiótum agno* fceremus, Ergögloriam illius Ecebolicae Verfutiæpropriam habeto: quætibi for-laffetanto erit gratiör, quod nunc meri-’ujfisvt Homericè quoq; dicarisfxwêoXoj propter pcritiam praxin ÜC ex*.

cellentiam ihcologiac tuæ piftolicç. Scili-«tolim mifer, pauper, defertus,incautu$ tras, cutn in tuo Benedido Paffauantio fqibebas, pugnamm fulogtaJio, idtßy'vtr»

Nunc iltud cuum.id eft,ó nofti r glâ diator, fecurè Sc glorioleexpügere potcs. ! Etmirarisjli Balduinus iam tecum pugna-ftautcongredi non audcat { Dices te lalté verbo amp;nbsp;gLdio nunc pugnarCi Sed fi ' dereligioneagis, tabs coniunóiio minimè tftreligiofa. ht i^d indignius effet, quàtn I Chriftianifmum propagari more Macho® I itictano? Tu, quænam ratio ht tua.armaté * Coacic)natorjVidcris.Balduino,quihuail

H gelium

-ocr page 114-

g^etînm alîa vî propagandum e/Te puraf,' no probari tua arma,quid mtraris ƒ Porrd de ea, quam , fcmpcrin orehabes, nê« que minus, credo, in peftore, apofta/isj quid prætcrca vis,tibl rcfpôdcatf Etquid tandem reçu religiofê traéfari poffet, qui cùmab co nupcraudijflcs non effe apofta lîamàChriflojlj quisvobis nuncium re* fia tim veteris tus nequitix memoriam rcfricans, infuftirra-llinefcio quid Cynedicum de fexus di' ferimine côfundédo,amp; viris pro vxoribus h’abçdis? O nefariam obreoenitatélingus Cynicæ atque Cynçdç. Ofccliis,ôflagt' tium nequitiæ Bezanæ.Tale profeâô tan-tumquenefas, quod nequépudieçaures ferent,nequecafti oculilegent,nôpotuic mine venire in menté nifi homini, in pro-ftibulis Sodomiticis volutato, Sitaliura foeditatum cöftuprata inceftaque memoria etidmnum fefc obleâanti:in bucca ve-nunc id illi venire,qui potuiffer, niß eu ius 05 fpurcum etidmnum rcdolct, riiâaf, amp;fpirat, quod olim turpiter imbibit.I nûc amp;CÛ talibus dcEuâgelio agito. Non eücertè opusalio indicio, vt qualefit iugeniû,qualis religio i II i us incefti hypo-€rit£, ex oQini gcncreimpuritatiscôcreti ( atque

-ocr page 115-

conflatijomhes tnte'IIigaht. Èttüïnfê lixGallia nondum intelligis, qualem fiu« Cupidinem.fiueGanymedcm adores, ci ^luictalium libidinum miniftro doétori-^ue laruato mcresJCætcrùm hic ego te per tuam fiue Angelicam virginitaté,fiue can-âidatam theologiam obteftor falacifsime poeta,vt talia tua Ityphallica myfteria* ^uæ olirh eiiulgatis verfibus decantafti, non nifi tuis fodalibus ipfo etiam vfu edd ûis nota eCfe metT)ineris:ignotaverô;amp; i n-sudita Baldiiino amp;nbsp;alijs jngenuis homini»i busjtam cafté,honefteque educatis,vt eo* fumaures,oculi,cogitationes, nullomo-lt;îo pofsint audire aut intueri quîcquaiT» tuæ tä pudédx obrccÉnitatis:amp; quorum i* pfaetiâ pudenda(fi ita loquifas eft)caftiQ-fâprofeâô funt,quàm fit os tuû. Tantunt *^eft,vt alios èx tuo ingenio æftimarc de« béas, a\it quâ in ilia tua Sardanapalica pas leflra gloriam meruifl:i,ad alios rudes, in « •ïignosjabhorrentes dcriuare.Itaquc amp;nbsp;il-, ludputidè ridicule4;facis, quod eumin ' ^noexagitando te exerces,ais nûc démuni didicilTefaltare.'NefciOian aliquis ex tuis i cxolctis tibicinib* hoc tibi narraüit, vt ei ! bacfaltcm rationcfieri ßczanum tibi cort 1 Srmarct.Sedmihi crede, qui Sdeliorfuni

-ocr page 116-

teni’t.’hacrurfusin retîbî plané difsimiiit eft Balduinus,nequcnûc minus, quàmo-limalicnuseftab ilia tua fuaiii molliqu# difciplinazcertcquàm femperfuit, earned hodte quoqiieà/xotîtrof. Talem poéticæim pudicitiçludumcum hicaperire$,{kineo regnareSjVt ibi effentchoreæ , (vtdicun* turin pocfi)irritamenta Venenslanguen- ' tis,non inuidic ille tibi taies, quas nunqua ' guft3uit,delicias:ac ne nunc quidemtibi obftabit,fi in tuo fornicc clàmCquiapa- ! bm fortàïle non audes)cùm fuafiueThai« ' de,fiuc Laide faltitare tripudiando vclis, Felcemmine pocta.quiiampridemetiâftl ’ tafti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x.via'p.ot, fœditates tibi foil '

nota'.Sed neearumrudimcntaalijsafper* gas.quiabstenunquam initiatifuere For taffe nenonTcitus Theologtis eriamnum

videreris, fuggerente tuo Ciccronicob,

iudicafti obijcicndum cfTe Bilduino, ' ' quod Cicero narrat obicâum fuiffeDe« i iotaro.Scdnônncmoxfcnfifti fore,vttibi

refpondcretur, quod Cicerotali calum- ' niatori refpondetiQuae crux huicfugiti' । 110 poteft fatis fupplicij adferre { Reliqu» ! tenesUtaque habeto amp;nbsp;illapro refponfo. j ' Imo verójVt femel audias adea, quæhaâe * n’ ialt;ftafti/purcatuatóuicia,refponfioné ’ '

tedilt; *

-ocr page 117-

Udignam.’audi quod Oratorille homi-quot;i tibi fimillimo refpondiffe fingitur, amp;nbsp;patere nos cius prccmio nunc ad le vti:

Flt; magna xolupta^ ejl, Theodort i:a,t^ualetn4cparem \erbis -vilam agere, nequt jucfiäta ebfcttnumdicere, cuinonab initiopue» fitiaomni genere facinoris ettoftua rrj^andeat, C tmnu oratio moribiu confonet , enim ^’»iiti'tixit, xtttt:aliter,ac tu.loijuipotcß.netjut tm illoto fermant '^titur.'^ita bonePlior e^.

Rtliqua veteris illius dcclamationis, qu« ^nes:amp; tibi nunc obijci poffe non igno-fJSjhabetoprorefponfo: (imul amp;ineai-pb orationeobferuato verbum, qiiodlä ’tutcnotafti in Balduini libello . Cum ii fortadeeo vfus,Latine dixifler, ftbreuefa-tiiiM.pro, 'vt breuitcr dicam, miro artificio txeo verbulo elicuifti bellum , lepidum* bcetutn/alfumquefcomma. alijiicetni-®isfrigidum,ieiunum,puttdum,ineptum tOtputent. QuidenimJStatim fomnians

, Veterem tuam praxin'beneficiariam, pro-: ptereaexclamasBalduinum iam didicilTe tpudCardinales nonumHylum Romans

I turijB,in qua !8rt'«e ncLio quid (ignifi cit. Quid lepidius dici potui?? Itaque Uiumphas, eum propè lam tuo exem ■

H j plo

-ocr page 118-

ploft âum effeProtonotarium. Sed kerft itcrumque erras feftiuifsime Theodore, llle,vt eil rudisamp;ftupidus,ne nunc quidè quiequam talium reruro intclhgit,neque vt intelligerct, vnquam opera dedir, nun-quam tuis illis quódam facris myfterijsqi jnitiatus,nunqu3m exfuo iure ciuilitam fapicnSjVt tuam illam artéditcfcendi,quâ olim cófiderafti, addifceret, Itaq; nó min’ ridiculu eft,quod toties déblatéras,ilium ta familiare effeÇardinalibus: vt nihil ma* gis te torqueat,quâ hoc fomniû:quod effç hominis phreneticûniii fi fubtilius métiri difcaSjOçs fani dicét. IVlaneat hæc tibi pros pria laus amp;nbsp;gloria illib3ta,q) olim purpura tos patres candidatus propè abbas diu af-feâatus fis no fine felici aucupio benefi* I çiorû,amp; indcditatusjhabuerisquodtcob leâaret:^ multis poft annis.cûin Gallia, reformationis ergo redijfti, Çardinaliria domo,mçnfa, fponda vfus fis: amp;nbsp;nunenç ingratus videare.illorum obliuifci nó pQ-tes,nôtam quod ijs inuidcas, quàm quod ad dignitatc taléjmntato tame galero, forte afpires. Quidni ?Tuos quoq-, olim DQ' Patillas in Africa fuos habuille Cardinas lçs,teftis eft Auguftinus. Sed fortafsis hoç poroçn odifti,quia amp;nbsp;çardinalcni Veterçs i

-ocr page 119-

»ppcIlabantClerîcum fuæ Ecclefiæ aflri-ôum,amp; tanquam glebæafcriptum, quia* Hoabirenon poffet. Tu vcrô minimè vis, gt;ta(vtloquebantur)c3rdinari : qui potiîis Vis amp;nbsp;elle vagus ardelio, fie intcrea vidcri Apoftolus Üeciimenicus, vt libéré hue Sc illucdifcurras.'nô vt ignominiosè pulfuj LaufanajGeneuç hæreas.fed vt modo auli eus reformator,modo,Parifienfium Mini ftrorummagifterjmodocaürenfis côcio-nator,modo Galliæ Patriareba, modo Le-KiannicusMercuriuSjUiodo Dux Equit», niodotubiccn, modoaliud, quod dicen-dumnon cft,fi3s:amp;: interea colludascuni omnibus,qui tibi vfui funr,qualefcunqve tandem ij lint, vel ß ünt,quôd dicere no -lo.Liceat tarnen Slt; hoc tibi noiio iure pri-uilegioqiie difpéfationis,quo vobis lieer, quicquid eft vtile. Iraque quàm^ feias vti for-oamp;ailla, amp;quibus amp;nbsp;quàm tnrpiter atquc religiofcjvbi eft commodum,affen ■gt; teris, quærendumnon cft.Scd profeétà Dirais liberaliterfummum tui honoris ci-, tulum tibidetraxifti, vtaiium indignum ornares, cùm Balduinumappcilafti Tfo'ka-Maneathæc quoque propria ti bilans,quæmagno cuo labore parta, me-Ùtoque imprimis tuo tibi délaça eft.Quid H porrù

-ocr page 120-

porramp; conuicijs tuis refpódcrc pofTumus çum effundendo farraginem inflammata: pialcdicentiç.itaconfufam.vt duobus ma disSatyra dici pofsit, fimulpræripuerij Yerbaomni3,quibus tibi rcfpondendiini iîc,amp; mirificas propterca tricas nobisob' ieccrisfSingu 1 is paginis Balduinum fares çriminarisîte Caluinumqiie impudes lau« das. Sic VOS regeneratifsimi Rherores quod de vobis dicendum eflet, de illodi« çitis.'quodque deillo tflet dicendû,prio' res dicitisdc vobis ip(is. Oadmirabilear« tificium hominum propèdiuinorum,cu| nihl eft quod obijciatur.credo,quia legC' rasquod Euüathio medico fcripGt Bafi' bus de fuis aduerfarijs calumniatoribus, vbi eoscomparauitcum lupo.quem Aefo pus narrat dente ouiculasviciflc, quasras tione non potuerat,5lt; eos modo vnii.mo* doalterum crimen varié confufequefin» gere,6c vbi omnia fingendo nihlprofiquot; ciunt.odiotameri infatiabilipugnarenar rat,tu cosimitariatqueetiamfuperarevo J ni ft i. In te rea non minus feitus es artifex, cum de tc loqueris.Quid enimf Prinçipiu hoc tuum eft : Teßjuam tanJent fingnliri'ÏXt beneficio ex hngitpere^rinntione Jomum.itleiiitx patru 'tUroMCXtlMm/umreuerJus. amp;(.

Sed

-ocr page 121-

Sed nimis fæpe aberrjs optîmè inter-prçsjcùmadijfis tuüiftud, ideß,Hicenim potiusafcribere éfi\iz\33,i,ideft,pofltaiiiiam in Cillitpatriâue fgt;er(!etraui, ijUte animiu memitiijfe ktrret/urfiuf'ugiGeneuam.Tum vero(ucti-nemus pocticccarmc aliquod ciircßctTXfio» antique more,ni(i forte malis ’£7rj(îa.T)içj3». Ac,0for è tibi non fjtisfacit ilia exclama-tioCiceronis in Antonium, ^uàmnobtlit h4(l/4/)fK^r/Hiifi«?exclam3bimtis,O admira bilem amp;nbsp;prop! miraculofam pçregrina\ tioneiTijDræfertim religionis ergo. C ogi\ tabasinea fortafle Peregrinum ilium Lu* tiani,familiärem tuum.Sed tibi melius cas uifti,qui alios,quam teipfum, præcipitare Waluifti.Obfecro verb, religiole Peregrine,qui non templorum modoaut rcliqui» »rum, fed maioris rei caufa, mirabilis ho-fpesinpairiafuifli.ccquidputas aliosiudi esrede iftis tuis Herculcis laboribus i An vlli vnquam Gothi,Scyihæ, Hunni, Van-dali,Saraceni minus religiole in Gallia pe-ftgrinatifuntîSed ne quid effuriamus ,in epilogo nobis opponis nefcio quàm lege iiuviim/ttf .Cauie profeâo. Vtinainverd tot malorum obliuifci poffemus. Caete-rum,Ôbone, filentium potiulquam obli-uionemnobisimperarcpotes, vbi tarn In-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H 5 gubria

-ocr page 122-

gubria monumenta tuorum aâorum.qu« criam inuitis in oculos incurrunt.diiie* dcnsreliquifti. Cstciüm vt hiftoriainte* gra fitjadijcienda cft priorilla tua peregri-natio, cum ad excitandam Ambofianani coniurationem tumultunique ilium cien-dum,perGaIliam,mutata vefte.cum tuo Hotmannodifcurrifti. O incredibileroamp; profeiäo nimiam bonæ Gal li ç patientiam. Sed hæcin aliud tempus, aliumquelocuBi rcijciantur. Nondum enim patcris Theodore nos aut in limine declamationistus confirtere,3ut in illis obfèruandis, notan-di’,recitandisimmor3ri.Quidigitur?Mul-tas ftatim paginas occupas, vt defcribas Jialduini vitam:cuiu$ ( quem nunquameJ allocutuSjVt neque tile te vnquam ) tam amp;nbsp;intimus amp;afsiduus fcilicet Secretariusfu' eris,quàmnunc fidelis praeco vis videri. Nempe otioh Püetæ,cùm vigilantes fom-niat.tic fefolctobleâare,indulgeBdofui$ fiótionibus,amp; fabulis,amp; fpeâris, amp;nbsp;profo-popœijs. Sed ilia nimis poëtica profopo-pceia eil, qua ßalduinum fingis propères gnare,modo in Germania,modo in callia, modo in Flandria,modoin ConcilioTri-dentino-.vbiqueefle, vbiqueaudiri,nun-quam agnofcijfempçr çyat^re, omnia tra»

-ocr page 123-

di

ftsre amp;nbsp;mifccrc i quern tarnen paulo. poft liominem nihil cfle ais. Mirum vero , tibi taraoccupato tantum eße otij , vt etiatn tam procul obferuare pofsis omnia eius Vtftigia. Pedem illemouere non poteft, ^uin ftatim refcifcas. Conlilia etiam, qua? nondumcœpit,præuides. Tam vigilan« tem (credo) cautionem inca(lrisdidicigt; fti.Fieri vix poteft, vt tarn confufæ, quam tft tua,Satyrs, aliquo ordinerefpondea-tUr.Sed quia peregrinationis tus mentio-« nçmfecifti,amp; quandâBalduini peregrina» tionem obiternotafti.hinc exordium no-tiUmrepetamus. Nam amp;nbsp;in eapaulödili« gentiuscxponenda,vttibifatisfiat, pluri-; hus fortaffc verbis opus eritmeq; eft quic*

lt;5uam qupd in tuam gratia faciamus lubev tius.Nihil(quöd non difsimulas ) raagis te torquet,quam quodBilduinus te perQal, liiGermaniamq; difcurrentc, fuperarit a1 pe8Tridentinas,amp;(vtais)in eoitinerc Cac dinaliü fuit affecla.Bono animo çftoThe^* , odore,lllc,cum,nediutiùs fpeélatoreffet

luarum trag-ædiarum, non reeufauit amp;nbsp;in ïuliam amp;nbsp;Tridétum proficifei, RegisNaJ uarriLegatusfuit : quo Principe abs tuis j paulôpoftconfoffojxumacerbum vulnus »ccepiffçt,neque hybçrnis præruptovunx itinerum,

-ocr page 124-

itîncrum, neque Alpînarurâ niuîurn vlIU difficultatibus retardari potuif, quindo' mum ftatimproperarct.fifortè feruarcat' tonitamfamiliamfuam poffet, cui in fub» urbijs fncluûe.abs tuis cohortibus non te-merè meruebat,cùm tu a,d vrbem obfiden dam eaj euocaffes, vt qua p c ft is paulo antè affltxerar, tu banc Metropolim, ô ingrate alumne.euerteres, vcl vtNerofuam Ro-mam.incenderes, fæpius etiam tyrannicis verbis precatus.fvr citiustotam toficerC') ‘Vtiaam populo fa l.utetia Viiam ceruicem habertt, Equidcm in toto illo,difficili ccrtè amp;nbsp;longo itinerc,perpetuus afsiduufqiie BatduL ni comes fui,vttibi irincrarium,quod vis, etiamdefcriberepofsim : amp;nbsp;vero ciipiam, quiajVt video, multade eo amp;nbsp;fai fa amp;nbsp;inep» tatibialiuinarrauittSi vitx nodrxfcrupu lofaetiam reddendatibi ratio fit. llludau* tem in primis fcito , non paulo meüorem amp;nbsp;nobiliorem,quàm tua fucrit interea.fu* iiïe peregrinationem illam noftram,neque tarnen fine tui memoria fæpius renouata, neque fine vario mctu, multifiquepericus lisfuiiïe.Tuinterea dum bac narrationete recreabimusjarreâis auribus alla.

Superior! anno.N’onis Oâob. Lutetia Panûorum,non ûnc magno mœrore, tandem

-ocr page 125-

egreEî.venimuî în vrbcm Trecafsiu, paulo ante abs tuisfruftra tentatam, fed e-liamnum trcpidâtemtvbi Lupi il li us tgro gij Antiftiiis, qui Attilamexcçcatutncir-cumagendo olim auertit, vt vrbero Icrua-rer.fucccfforem aliquem ciucs requirebâr, Altero inde quatriduo per medias tuorum itifidias penctrauimus Diuiodunum,tuje Burgundiaemetropolim, fad minimcad-huc tui iuris.Ibi primum vidimus Cardi-nalem ilium,cuius purpura mirificc te tor* t|ucr,cùm aiitem progrediendum effet,no nihilattoniti fubftitimus,cùm audiremus Cabilonenfem npifcopum,qui nos feque-batur,abs tuis interceprum, fpoliatum.ab« duâum. Perrexirous tarnen Cabiloncm vfque, vrbem paulo ante à vobis direptâ, atquedïformatam. vbiprimum inTera-! plo vidimus lituras amp;nbsp;lineamcnta vcffrse tcforinationis , amp;nbsp;audiuimus paulo antè tumillic regnaretis,veflrorumfratrum Sy j nodumcojffe ,in qua, cum alia præclarè rnultafuerant décréta, tum Canon nelcio-qiiisinformatus de exterminando Nobi» litdtisordinegt;pofteaquam eiusarmisexter minati Sacerdotcseflent.ibi fane nobisoc i currir,amp; Balduinum amicifsime comple-

Xuieltdoâifsirous ille Epifcopus,acerri«

miiudi**

-ocr page 126-

hiîîucîîcîjvir, quem nefcîocurmutstüiii Ëpifcopum VOC3S. Nam quôd illi adulâ-tus es,vtambiendo praeriperes quôd iarti ôUmBaiduino fuerat oblatüm : nihilegi-ïli. Nam cui cû ma mutatfone nocere pd-tafti,valdcprofuifti,nequc adhuc Baldui-nus obftat,qüin illud obtrud3s,negociuili affeftantiHormannotüo iampridertiocio« fo, eamqueoffam obijcias famelicci, quia alioqui tccum cantare recufat.Quid auterti illic nobis narrant ille, cui amp;nos credere experto debuimus, amp;nbsp;vos nunc fidemde« rogarc no auderetis, Epifcopiis, de veftris carceribus, impcrio mero.conlîftorio Ve* ftrOjSc de reliqua audacia, ex alijs aliàsau» dies. Nobis certè Vrbcm illam vobis erô* ptam,Regiquerefticutam fpeftantibusve* hitin ftientem,fipiemilsimum fuiffevev flrum conblium, cùm illam occuparetis, quamolimlulius Gæfar paradocommea-tui delegcrat,cum Galliam fubigeret.Quo propius ad vedrum lu ram, traicéto Atari, accedebamus.tanto magis cùm metu peris tulum crefcebac. Acquidcm Dux Allô-brogum,amicus ille veftcr, de quo tä pries clarèeftismeritijfuis præfidijs tedos nos bono animo elle iubebgt. Sed cùm pro-culèquodam monte timide profpiciebas

mus

-ocr page 127-

__ „ ____

inûs fumu Lugduncnfis a reis tune veflrsi olrmlreiiJîidomtcilij, qnàmmulta putas, . »obisinmentetn vencrc,amp;de vobi5,amp;de antiquifsimae vrbis fortuna . Exclamauit quidam ex noßris Comitibus iilud vêtus, 0 lt;ltmM ^nci, Qtdm nttHC lii^ari domino do» xùnarùf Curnqueplura vellac addere,ex-palluit, yt Lugdnntnfim 'J^hetor difturiu ada-•i”». Metuebantur cnimexcurfores. Nos Vrbibene prccati,optauimus, vt fi fui ob» Htaiam aliquot feculis amififlet partam,re tentamque tot ante annis veteregloriaoi ’'cligionis, cam aliquando cum reforma-lt;ionerecuperaret:dicocam,quam,CÛ pro* 1 psDiuiodunumcunas Bernardi fpeétare-rousjin quadam eius epißola relegcramus* Inter Ecclefias Galliae(inquit)conflat pro-I'öoLugdunenfem3ntcire,fjcut dignira-*dedi$,fic honeßis ßudijs amp;nbsp;laudabilibus

' 'nftitutis,Vbi enim aeque viguitdifeipii-'’æcenfuraJmorum grauitasfraaturitas co« fgt;liorum?audoritatis pondus J autiquitatia 'quot;figne? praefertim in officiis Eccleiiaßi« ^■shaudfacile vnquam vifa cß repentinis pouitatibus acquiefcere.nec fe aliquando* ’•‘Uenilipaßa eß decolorarileuitate. Hasd I *Il6.Quæcû tibi tarn diligenter recitamusj ociofos effe nosputabis.Minimè

-ocr page 128-

|)rûfcâô fumusTheodore,fcti pauioianl fumas tränquilliori ammo,quam cüRho-danus vcfter tune traijciendus nobis effet, non proeul ab altera veftra metropoli. Na plcrique fomniabant in illo veftro lacu effe tetrmn careerem.Se in eodem comita* tuerant Theologi PariGenfc5,v.)ldectiain fcnes,qui cum nobifeum per auios montes profunda iam node perreptarent,pro« pc inciderant in ScyIIa-Ti,cùm vellenteui« tare Charibdimî Jgiau'jut xiaCyclopumillu iimurorû.vnüs cxclamat. Credoequidem vel tu mifertusfuiffes miferorum, G eosta miferè iadatos amp;nbsp;perculfos vidiffes.Iam quidem Rribis,eum,qui iftic reçu régnât, paftorcm celebrem, inepte dici Polyphe-nium,cùm exiguus homuncio fft.Scd ô bone , reformidabantur Ætn^ifratretca» fitaaltafmntes amp;nbsp;qiios emittere ille pof-fet,quidam cogitabant . jtaneßu

doótifsimc poéfâj , nos iam praeteritoriim malorum* iucun-da rccordatione rccreatos tecum ludere poè'.icis fiofculis.Cùm ventum eft Came* riacu Ti,non modo occurrerunt decrepiii □Ht Garthufiani GrationcpoJiranis fuis, NlâdrisjveHro benericio.liberati puHiquö fed de clanfsimus lurifconlultus Gouea* âus|

-ocr page 129-

AUS,non muItôHumaniusabstua fadione tunc vexât us ; cuites profeâô fi lurifpru-dentia(n,contemnîs,at mufamcurconor-refcere debeas,nô nefcis. Quid mukis de* indediebusin medijs Alpibus egerimus» fiqusras;fatigarialfimus, Sed nequidem (ùmfuperato monte Sina, Sufasvenirc-tnus,extra iadum telorum veftrorumefie Aoscti^mnum attoniti audicbamus. Non ficiatn illam Galliæ noftræ iniuriaiDtVt ex« tlamem.

Ittuitt tuaßfft tot 'trbes

Âr^oticâf.mediof !iut viam tenuijje fgt;ir hofles.

Sed verè tarnen dicere poiïum, nos de* lôUm refpirarc cepiffc,cum fuperatis Alpi-^uSjTaurinum appulimujtôc domckico* ïum malorum propè oblitos, de rebus Ec-'kfiafticis,quarum memoriam peregrina 'ioipfa in re prsfenti fuggerebat,cepif-feanimomagis fedato inquirere^ Nô nar-f’bo tibi res alias,quae min» fortaffeteob-Itâarét.Taurini inquifiuimus de feriptis 1 gt;lliusMaximi,qui ante annos centum fu-Ptamilleiillic magni nominis antifics fuir, ^edignotus iseratpræfidiarijs militibus. Quiaautéeum memineramus defcripfi{\ I f^vitamEüfebij Vercellenfistcùm Vercel ^ùngrefsi fumus.tanto magis quxAio fuit

I deillo

-ocr page 130-

de ! lin t5 celcbri Enfcbîo, cuius împrîroft Jaudata fuit in Mediolanenfi quadamSy» modo Arriana, fingularis conftantiarecu-fàntisfubfcribereiniquisiudicibus Aths-nafij. Cùm eius hiftoriæ rccordatione vC’ nimuspaulopoft Mediolanum,vbiAm' brofjj federn amp;nbsp;Bafilicam amp;nbsp;propè veßi‘ gia recognofcentesjingrefsi fumus in am* plifsimam rerum Ambrofianarum hifto» riam,fcd non finenoftrorum temporude» teftationc, quæ ft aliquot Ambrofios pro* tuliHent, næ tu cum tuis tanto fupercilio criftas nó attollercs. fuit de Ambrofio fer mo donee Brixiäperuenimus, vbiadPhi* laftrium Brixienfem , Ambrofij aiidito-rem,cuius egregium volume de hasrefibus oblatum nobis fuir,conuerfiis eft. Incidimus Si in veteres librosGaudentij Brixiö lis ad Beneuolum Ambrofio amicifsimü« Eos nondum vidifti.Vbi legeris, non mb BUS in ijs.quàm in Philaftrij commentario de hærefibus.fenties elle multa.quç te pun gant. Nondico, quantum vel Mediolani Gubernator,vel BrixisE,Senatus Venetus profufç humanitatis erga nos Comitatûqj fioftrum oftéderit.Nam ca,vt profana,reß pues barbaro faftidio.Itaquc etiS tibi non narrabo,quid Verong viderimusiquiaRo

manas

-ocr page 131-

inans5antîquîtates,quaruin ibî nobilifsi-mæ rcliquiæ funt,odio Vrbis , nunccon-ttmnis.Sed non difsimulabo.cùm Amphi« theatrum fpedarennus.quédam ex noftris, domefticorum malorum memorem inge» Riifcen do excIamade.Hic olim ludi glad ia torij,nunc in Francia eduntur: amp;nbsp;cum anti Qua infcriptio legeretur Gtnerop) ^tiario inuidopu^narum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtcfcio quomodo

I Quibufdam in mentem venit rcte tuum,

1 Hon illud Apoftolicum, fed gladiatorium» cuius prïfidio ex coneionatorc fadus eras lanifta.Adeo in noltrorum comitum ore frequens, tametß abfens eras. Quid, cum Ventura eft PatauiumJ Narrabo tantum»

’ Quod tu homo elegans lubenter audics. Nefcio qui fadum fit, vt cum ibi primum cùmliterato viro colloqueremurdclibris j (vtfit)Ciceronh,atq'adeode Philippicis, I inciderimusin locuni.qui dicebatur cor\ I ■'Uptus.ßcautem reftituendum cfte audie-

Uinus;r«m tua quidiHtereß,nulllt;i auif icù funt^ (sv.vbiCicero M.Antonium in.alienis rew ^us.fcilicet religiofum eflc,in fuis non ef* \ lf)fignificat.Anputashabitum ellehunc ftrmonemfine memoria tuituorumque? Nihil ipagis dcfidcraflemus quàra in ea As ttdemia hibernare, cum in vrbis porta Ic-

I 2 giffc.

-ocr page 132-

'giflemusefTc afyîum lîterarum. Mamma* gnum fuiiïet lenimé noftrorum dolorumi illic in Hudijs literarum amp;nbsp;legum acquief* cere.interca dum tu in Gallia,cælum terri mifcebas.Sed mâdata, quæ fufceperatBal* duinus.coëgerûtcum Venetias proficifci. Quid ibi egerimus vt es mirificccuriofus, fortafle etiam quaeres.Nihil eft quôdteof fcndere valde pofsit.hære, nifi fi forte fuc-cenfeas,nosillic vidiflefimul amp;nbsp;audijfle (curiofit3tiscrgo)prolixam Graecorumli» turgiam:mifiam,cùm te alloquimur, dice* re non audemus. Vtautem feria.qusfdrc no debes,prætereamus ; concionantcra in foro quendam (vt vocant ) Charlatanum, nifi fiCeretanummalis,cumex noftrisco mitibus quidam audiuifict, ncfcio quid in Gallia,cùm te fubdio declamantcni audi* ret,fimile vidiffe fe(vt crat homo rerû im' peritus)narrabat.Ignofce firoplicitati ho» min um imperitorum.Venetijs Rom3(nO' lijobfecro, cohorrefcere)proficifci inftitu eramus:quàm fi inuififleraus.multanûctb binarrarerous. Sed negociorum tempC' ' liâtes nos ab eo itinere reuocarunt. Ergo (ô alterum nûcium,qui te perculit) diuer» timusTridentum.Cur.priufquamnosaU' diaSjVefies difrumpis^ Diceret alius, quôd

-ocr page 133-

lüflinusexTrogonarrat, veteres Gallos, cùm inteftinae difcordiæ amp;c domefticarum diffenfionum txdio in Italiam venilTenc, Mediolanum,Brixiam, Veronaro.Triden-tumcondidiiïe:propcercaque mirum non «ffe/i nos eodem rerum ftatu inuiferemus Maiorum noftroruni fedes. Sed fufpicaris iliudnefcioquid, quod te torqiict, quia concilium illic conuenit. Atqui optima mandata Balduinum eo deducebant, fi no ob(litiiïes,hoceR,(î cædemandancis finita noneflent. Vttcinanibus fufpicionibus, quite vexant,liberem, dicam fimpliciter quod non ncfcirc tua intereft. CùmTri-dentum ingrefiuri, in porta fcriptumlc’» geremus votumCo»cerlt;//rf injlauntoribm, fi-milesineodelimine,in quo fubftitimus, precesfudimusnonfine gcmitu atquefu-fpirio.Vrbem Ingrefsi.priufquam Gallos, quiplurimi illic erant,falutaremus, nefcio quomodo rclegimus libros Vigilii Tridc* fini olim epifcopi,amp; imprimis obferuaui« itius quod fcripfit libro quarto amp;nbsp;quinto contra Eutyochen. Vidimus deinde quid illicageretur , amp;nbsp;doâifsimos profeâo vi« fos multos de EcclcfiaSi rcligionc folici-tosconucnimustde te etiam Eifcitantcs, ccquandoilluc venires. Nam alibi occu\

I 3 pâtura

-ocr page 134-

patum eiïc nefciebSf. Si dicam minus nos jllictunceffeciffe, quàm tu interea in tui armata Synodo (X»)oTf/x«v propè dixi) for-taffc non mentiar. Sed hoc illud eft quod triumphas, nondum fatis exàuditos elle piorum hominum religiofos gemitus,vt etiamnum habeas quod reprehendas.Qua nolJes,illuc lurifconfultus aliqms Neda-rius cum aliquoTheodofjo iret,curaturus faâurufq;gt;quod illi olim in Conftantino-politano Concilio.Sed nc multa nuc à nobis,qua; tibi de Tridentonarrantur,expcs äes.Feciftienim per tuos interea piftoli* coSjVt cófofto Nauarro, Balduinus ftatira reuocatus in Galliam properarit.ltaq;val-detefefellit,quite irridens tibi perfuaßc quod narrates de longiori eius moraTri' dentina,amp;nefcioquo (vtais) vento. Nos alium illic non fenfimuSjnifi Boream.qui facilius nobis calamum, quam tibi haftam excufsit.Certè reditus nofter propter raul ta,quædetuisinGania furoribus interea narrabantur,tam triftis tota via fuit,vt do-lore non minus quamfrigorc, quod tunc eiatacerrimum , nos propè in niuibusfe-pultos nóobtorpuiffeatque diriguiffemi-raridebeas.Nunquam profedo magisin* tclleximu5,qualefueritfupplicium illoru quadra-

-ocr page 135-

quadragintamartyrum, de qui b us fcribit Bafil ius; vt te noftrorum laborum etiam mi fereat.Iam decem diebus in tali arena lu-äati eramus , cum peruenimus ad gla-cialem IacumVezam,qucm propter tui no Kints malum omen non temere exhor-ruimus.Traiecimus tarnen. Nobifcum erac LegatusHeluetiorum, amp;nbsp;nos iam inde abs Tridentino comitabatur. Narrabat autem dealtero vicinoamp; propètai tarco lacu Lu-cernanotin quem fi qui feiens vel lapillura inijeiat,horrendastempellates cum terri-bilifremitUjmugituq; ftatimcieri-.fi quid cafu incidat,nihil euni coinmoueri, narras hat.Sed amp;nbsp;in vicinis luo pago,qucm voca-hat Abbatis cellam.alpibus eflefpeciinon difsimilem illi Dalmatico , in quédeieâo I leuipondéré,quauis tranq.utilodie,proti-nus proccllâ turbini limilem emicare fcri* bitPlinius.Quorfum hxcfinquies, Te nq-feio quid habere fimilc cumillo lacu at-•îuefpecüaiunt. Namfiquis velvcrbulo vno teattingat.eos fargores.tamque terris ficosturbines amp;nbsp;procellas cies edifque.vt ■ tota vicinia cohorrefcat.Age »progredia-

Kttr.Tandem fingulari Det beneficio te-diatquejncolumes venimii. Tigurö,.vhi Bullingerumminime inuemmus qualem

1 4 extuQ

-ocr page 136-

ex too îngcnio tu defcribis barbarum amp;nbsp;inhofpitalem.Nam tametfi fefe humanif-limé excufarir, GualtherumTuum.qui no» bisedetconuiuajmific . llliccùmmultat audiremus querimonias de tuainfania, uangelijcaufamapud omnes bonos vehe* men ter afHigente atque infamSte, turn velt; rà nefcio quisfubiecirje ibi aliquadocoquot; uidufalfi xöJxotfoi.Tj'KrêHotf, ignonaintofe ceciniiïe palinodiä iacramentariä : fediatn longe aliam ede tuam modo in Gallia.mo do in Heluetia,modoin Germania îtotfi** îTfEo-ßtZ«.». Cupiebamus ea dcrerefcrread Petrum Märtyrern , que cùra in Galliain primum redires,duce habueras. Cum eum iam fepultum ede intelligeremus, conue« nimus eius focium, fenem ilium oäogelt; narium,cuius integritatem non potuitno aliquando laudare veder Commentarius de fcandalis.Tum verö cum noua. amp;nbsp;hor* renda vedra fcandala ex literis Lutetia ab latis recitarentur,bonus ille fenex cum Iagt; chrymis detedatused vedram immanera-biem,amp; nouos Antichndos ede cxclaraa« uit,qui tarn indigné abuterentur Chridt amp;nbsp;Euangelij nomine: vixquein Apocaly-pfi inueniri defcriptionem tetrioris mon-dri:mirari tarnen nos non debere,(i ,vt ve« tut

-ocr page 137-

tus habet prouerbîum, mail coruî malum ou« fit.cùm illc porrô pluribus, nos verdis côfolatus eilet,propcràuimus Balîleâ: vbi rurfus triftiorcs de te tuisque polypra gmonicisdifcurfationibus (nâ amp;nbsp;illac pau lùantè tranfieras) querimonias audiui-Uius.Oporinû falutauimus; cuius amp;nbsp;Balduin! querelæ communes fuerunt de iniu fiacuiufdâ diuitis.qui in tuo finueft, O-porinûexugentis Balduinû milleducen-ùsaureis,nimiûbona fidecreditis,etiatn-gt;w ’ *ùïmfraudâtis,quiaiftic locum nô habeat lsxJi(4/«it«r,Sdtuiure nouo nouas tabu« bsdebitorib’malç fidciin iftoafyloven» da$.Quod obiter diiâû efto, quia tuo mo* ft)hoceft, improbifsimè fimul Scimpu« dentifsimèalium accufes, qui Oporinum fcilicet fœnoribus oppreffcrit. Fœnorum vix mentioné(crcdo)fecifres,nifi fi absal-ttrovcftroargentario Ächorago banc ar té cum aliorum magno malo damnoq-, di-dicides.Sed fint hx fane rationes veftr« æquifsimæ.quç in alijs client iniquilsimç. Cxterùm cùm Bafileæ amp;nbsp;alios viros opti-gt;uot,amp; pefsimû ilium Sebaftianum tu um, que tu dépéris,nosq; antea nunquâ vitu-peramus,obiter conuenillemustUeus bo«

, ue, quç nâ recitatafunt teftimunia Bcza-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ; nxau-

-ocr page 138-

BæaudacîaefinsuIamp;vefamœ.Ac Sebaflîa' nus quidé ilie, qucm iampridcm confixu confcciffe atque iugulafl'e te putabas, non de tuo æquitatu, quetn reformidabat,fed de fingulari aequitate tua,quàm admiraba tur,nefeio quid narrabat, cùmtediceret miris artibus efficere, vt i lii, quem itnpo' tentifsimèlaceffcbas,nü Iiceret,autrefpon dereaut relponfionéederetproptcreaque tuæ clementiæ gratias agcret, qua cû hoc labore libcrabas. Sed non nihil roirarife dicebat tuorum ingenuitatem, qui cû fub tilem effigiem Templi apud Ezechielem, in quavnacxprimenda primus potifsiniû elaboraueratjfurripuiflcnt, non modo in fuis Bi bl i js, qui bus eâ inferebât.nô lauda* runt auâorc,cuius labore fuas mercesor nabant, fed etiamcum Infinitis conuitijs oncrarunt. EfFe tarnen hæc Icuifsima pecs cata Allobrogicç regenerationis, Verùm reformidare fc magis ingrataru tuam prolt; teruiam.Editum recens tuncillicerat con filium quoddam ad Galliam pacandani. , Eo vfurum elle te non dubitabat; fed nihi lominusauôiorimalam gratiain (vtesin-gratus)relaturum effe nô temcre præ dice* batjVt eucntus oftêdit.Nam nifi illudcon ijlium tandem plaçuiffet,non viueres; amp;u wca

-ocr page 139-

nien(vt audio)tu nunc illud, cuîus benefi cioctiamregnas.niiris conuicijs profcin-dis.CçIium Secundum,alterum academiæ bafilienfis dodorem, fingularcm rurfus sinicum Pc i licet tuum, non potuimus con üenirCjàquo plura de veftris virtutibus audijflemus:Sed neque bonû Sulcerû con cionatorem,iampridem minus,qua vcller tiSjVobisaddiâum.Cur non potuerimus, dicara. Innoftro hofpitio occurritquidâ gladiator tuç faâionis:qui licet te tuumq; Wagiftrumdeteftaretur, tamêquia vobis Werebat,nobis dira minitabatur. Ergo vi-furaeft.ftatimeffecedcndum. Balduinus nefeio quomodo fui amp;nbsp;comitum oblitus, volebat reâàper lacû veflrum proficifer, vtmulta de vobis, quç nefeit, refciret,6c Vtveteresamicosconueniret:(amp; qua mul tanunc narrare potuiflemus.fi tutô licuif-fetfalutare veftramhierapolimJ ) Sedaii-diuit in fomnis diuinamvocem Heufugt crudeles terrof. amp;nbsp;horrenda quedam narra-bantur de noua inhofpitalitate veftri pon liEuxini. Ergo diuertimus Montbelgar-dum vbinouam EccleGam Gallicam, Sc prius amp;nbsp;magis quàm fit tua, (vt loquimis ni)reformatam , tuo licet Patriarchç non pareat, vidimus, cius primarium Mini' örum

-ocr page 140-

ftrum.fenemmagnxgrauitatis amp;nbsp;mode* Aiæ rurfus audiuimus querenté de vcftril ftratagematibus fanguinarijs magis quàm fanâis«amp;mukaprætercanarrantemdeve ftræ faâionis indole,cuius iampridem in* genium nouerat. Nihil autem nos magis commouit,quàm quod bonus illefenex propè orbus cùm lachrymis exponebar, VOS nouo quodam plagio.filium veftris ca ftris adiunxi(Ie,inq; veftras partes impru* decern pertraxifTe, vt cum patris feneâucé ca rationcaffligeretis, (ilijfocietate inte* rea abuteremini,amp; Gallis perfuaderetisin rem veftra,nihil vos moliri fine confenfu aliaru nationI'l.Sic enim 8i de Germania foletis in Gallia loquiapudeos, quibusfa eile verba datis.Hæc cùmattonitiaudire* muSjVbique tnfiia de vobis narrari dolui* mus.Cùm autem in quodam velutilimite Germaniæ Galliaeque vcrfaremur,;qui' bufdam nollriscomitibui placuit.interei dum Balduinus reâà in Galliâreusrtere* tur,per Germaniam redire, vt magis atq; magis intelligerent,an eius de vobis iudi* ciû effet,quod ltaiiæ,Khetiæ,amp; Heluetiç, effe intellexeranc. Nó excurreruncin Sue-uiam,vtBrentium ea de re ceffificantéau dirent: neque aut Auguftam, aut Norem* ber*

-ocr page 141-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7»

oergam.aut Vlmatn,aut Danubianas ciui ■« t»tesinuiferunt:in quitus,tametfi Prote» ftinttbus, audiuiiïent horribiles aducr» fusveftram coniurationem anathemati* fmosifed fecüdoRhcno dcfcédentcsin illo ^ongo limite Germaniæ ea de vobis audie fUntjVt plura audire nollent. Quia pauld ’ptè cum cohortibus ex Germania in Gai liîin immigraras rcformationis ergô:vefti giaeciamnum excabât tuæ in patriam pie tatispropè Furianæ, Sed quia maiusilla fupprimijiam non notabuntur. Noftris btis fuperque fuit,te digrefloeùm tali flo ftEquaîftris regenerationis,fefc amp;tutio% ■'ti amp;nbsp;liberiores elle.Ac imprimis quidem Argentoratum adierunt,amp; vbi iaâare fo» bbas fortifsimum efïe afylum tuuns.inuc Oeruntiuftifsimumtribunal,quodnequi dem lanibere infelix reus auderes.Saltcm illic iam turn audiebant fore, quod faâu tftpaulô poftjVtperegrinorûcœtus, qui Umpridé in ea vrbe coaluerat, nifi fi tus prædeftinationi fatali tuôquc facramento militari valedicerct(quàni tu Apoftafiam effeinterprctaris.jfi minus eijceret(quod graue fui(Tet)at certè feparatam, vt antea, Ecclefiam vcftræ informationis non habe tetsficuti paucis annis Francofordis decrc^

-ocr page 142-

jecreium Fuerat. Noftrî clarifsimam bnc Vrbem ingrefsi.quid de te putas tuisquc fymmyftis audierutJ Audits funt Germa norum illic concionatorum deveftralu-dificatione querelç, amp;nbsp;graues ab ijs caufg expofitç funt,cur earn diutius perferreia finu fuonon poflent. AgebaturtunccaU-faZanchi Thcolpgi peregrinifemiueftri, qui nifi fi veftris quibufdam dogmatibus prçfcrtim de prædeftinatione.renûciaret, abas fedcs qusrereiuffus effet ex fententia aliorum etiam Concionatorum, qui ex a* lijs vrbibus propterea conuenerant.Recb tata tunc quoq; noftris fuit caufa tui Hot-manni, nempe propter quod facinusillic aliquando primum fuiffet excommunica' tus abs fuo Gallo Concionatore Petro AlexandrOjte quiderapropter antiquafo cietatem,fubmurmurante, fed affentiente tarnen tuojfi minus parente, atcertcauo Gulielmo Parello.Qpius ilium iürifperdi tum appellante. Addcbant àcomplurae* iufdc gener$,quçperuu!gat3 cran t per Iolt; annem Infantium, teflem valde idoneum, amp;nbsp;cuius non foliim opera, fedamp;opibus, quandiuopus habuiffi, tarn liberaliter es abufus.vt fidceidetrahere vixaudeas.Al* tera caufa fuit cxpoff ta, cur tuus ille Hot*

' wan;

-ocr page 143-

imannusfcuius caufa noncft abs te feien« öa,)vtantca Ecclefia, fic deinde amp;nbsp;fchola amp;fuo Canonicatu pulfus effet ; tandemq; quid in eo Sturmius ipfc grauifsimè accu» faret, narratu eff. S( perleóa Sturmiana ad uerfus eu terribilis expoftulatioiquç pro-feâonon modo de iliius ff3gitijs,fed amp;nbsp;devefiræ coniurationis myfterijs narrabat nimis multa.Noftri cùro hçc audirenr, «ttonitiobftupuerunnac.ne plura fortè ïudirent,S'piramproficifcuntur:audiunt-quein vicinia effe Nicrinum quoddam op pidum in montibus abditum, in quodmi dsartibusatq; cuniculis immiferas tuos e» roiffarios.Scd de ijs tam multa rurfus nar-rabantur.vt ne vicefimam quidem eorum Partem poftca noftri nobis rccitare potu« fint.Sed fortaffe quidam, qui illic agunr, biftoriam aliquando pertexcnt,amp; ipfe,cu Volet amp;audebit,Bouquinus, idoneus te-üiscritique vos,quia vosfugiens. Gallus ^crmanis initio fe dabat, tumcrudelitcr ptrfccuti eftis, vt nifi fi fubueniffet libera bsmifericordiaBalduini,qui miferû ale-•'tt.veftra dementia hoîem famç amp;nbsp;frigo '■eeneâû iugulaffet.Atq; is tarnen diceba-fur pa ulo poft mortuo Principe Otthone Henrico abs vobis corruptus obieôafpe

offas

-ocr page 144-

cffae nouæ,amp;vbîvobîs turpîtcr feruîre cœpit repente, veftro iudicio, exfætido hirco(ficuti paulà ante loquebamini,ad hominis nomen alludétes ) faftus catellus Melitçus, qui vobis efîet in delicijs.Sedil* lafunt leuifsima veftræ 'sfa.XiYywmsxiti /«rct^uofpwaeos.miracula.Nofticû nullomo doabsreda via diuertere vellet, venerût Vuormaciam Vangionum , in quadevo' bisaudita funtacerbiora Concionatoreoi Germanorû iudicia, fibigratulantium, quod,toties licet rogati atque tctati.nuo' quam tuis fedé apudfe concedi pafsiefn fent,ne tande.quôd Francofordiæ faâuin dicebant,facerecogerétur.Noftri,vtquid iftud tandem efleGmagis i n telligerct, con llituerunr,traiedo Rheno Mcnoque, illas veterum Francorum fedes.nobili nûc em* porio notas inuifere.Sed prius de conuefl tuWormacienfi,qui anno M.D.LVII. conuenit,amp; in quo vifus fottèfuifti,audio runt,quætibiminime gloriofa funt.Non lubet omnia narrare,quæ te nimis onerât. Scd quia fingis te no intelligerc,quôdBal duinus verecûdèfcripferatteillicabs Me lanthone audii(Ie,dicâ apertius, ßcuti in* denoftriad nos retulerunt. Non enimpa* terh nos omnia fupprimere.Çapto Gallig

-ocr page 145-

fanquintino,trepidâte regno» rege attont to.venifti ad ilium conuentum follicitatu rusjqui Regem poientifsimum tcrrere fei licet poflent,ni faceretquod volcbas.Cu

|i Melanthoni narrares indignum facinus: Captos Lutetiæ efTe multos,qui noâurnos conuentus religionis agebant: dicebat il-

1 le.tali tempore inca Vrbenon temerè fu-Ipeiäos efle Regi,amp; vos deberc vobis tepe

’ fare.Refpondifti j Nihil vosagerequod ■’ófecerint Apoftoli.Tum il le. Ergo (in-

, 'l'jiCçquo animo patiamini.quod illi lu« lgt;cnterpafsifunt.Atqüi fcribis nihilomi* impetrafle te honorificum teftimoni-quibufda,qui illic cóuenerant, fub *

. lcriptumetiamà Brentio, àMarpachio.à loäne Andrea.Credo viros humanifsimos •doæniahumanitatisofficia paratos fuif-lc.Sed quo ore nunc audes tres illos viros, quibus toties damnatum eft dogma tuû, ^^Ueloties cum tuis tentationibus rcpul ^nunc nominarefimô verô, qua fronta ‘Hiusconuentus Wormacienfismentionc f’ci$,in quoillud^ab omnibus fubfignatii ’^ccretum aduerfusvos eft,amp;his verbis H'ie Melanthon ipfc afcripfit editum:©4»rt degma ^inglianum . Atiijcicndunl ! l'^Ceftj'quod trib’ aut quatuor poft men-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K fibu»

-ocr page 146-

Gbùlt; accidîtîvt noftrî Francofordîæ întel lexerunt.CoieruntFrancofordiæ Impera toria Comitia . Eocùm mukis mandat« vcnerat nobilis virGafpar de Hu, à Galileis (vtvocas ) Ecclefijs nouis milluj,cum fupplicibus etiam earum literis ad Bab duinuin feriptis, quas cum voles proféré* mus. Tu dolcnsiînetuoconfilio velau* éforitatealiquidaçi, reliâa tua Geneua properas Francofordiam, neque vocatur, neque miffiis, neque vllum etiam adfe* rens mandatum: amp;nbsp;iratus ftatimjobtur» bas quod Cafparille fatagebat.Mcminî« fti.tc propterea in cubiculo ipfiusBaldui* ni proprerea reum abillo Cafparegraisi» teraceufatum effe multarum fraudum, multiplicis •zirflÀt/^'fa.y/xotrüvxSiinuidiæ, am bitionis,nequitixmultiplicis.MeminiIli, ilium tibi praedixifle, fore vtftatim stque in Galliam rcdijfletje depingeret, ne bo* nos credulosque Gallos diutius ignotus fallerestfefuo fumptu eorum négocia eu* rare:te mîfcrorum pecunia emunâa abu» ti ad ea perturbanda.Meminiftû te non li* nccomminationc refpondiffc, faceret quod vellet,te operam daturum» vtante-uerreres.Itaquc multi çxiftimant, indicia tuo tuaqueopera faóium elle, vtGafpar ille

-ocr page 147-

îlle flat im atque reuerfus effer,nccatus fit. Hæc amp;eius generisplura n9ftri comités deteFrancofordiac aiidiebant abs Gallis ipfis • Germanos vero vbi conueniebanr, aiidiebant multö atrnciora:amp; imprimis cur cum tu illic clam turbas excitares, duobus Gallis concionatoribu» inter fs cotnraifsis, quorumalterum, quitibiin Gallia collega deinde fuit.mifcrè vexa« bas.amp;abstuisfiue opinionibus, finecc-remonijs neutrum ad Germanicas acce-dere patererisjCætusperegrinorumdiflo« lutus fit.Noftri refponderunt fefe ca de rc Wultaiam antea in Gallia cognouiile ex libellodiffenfionem illam delibante. Et nondum pudebit, te nobis imponere vel* lejquaficonfentientcs Germanos amp;fub-fcri p t ores baberes. Fortafle dices, te, etß cüGermaniçcôcionatoribus minime con üeniasjcum Ëquitibus tarnen optime con ïienire.O prçfidium patrociniumque polens amp;nbsp;magnum,amp; te dignum .Noltriin dlafuaprofeâione nullos Equités conue neruntjVt feirent quo modo cum illis tuis iranfigas. Sed quod in Gallia la darefoles totetiam habere te fymmyftas, illudverônon effehominis ingenui amp;pu demis facile intellexerût: amp;nbsp;intellexifîenc

K 2 multo

-ocr page 148-

multomsgis.fidiuertilTent in Saxoniaml quam tarnen absruoparctc amp;nbsp;præFuIefrU ftra tentata fuifTc fstis fuperque audierur. Quid Saxoniæ miniftri fcxcenti, cum ille vnum Hamburgenfem oppugnans, eoru iudicia fernere appcllaffec, refponderint. vix quifquam ignorarepoteft, qui libros eade re peruulgatosinfpcxcrit. Mirabilis vero reiappellantn æquitas. Indicesillos prouocans demulcent blandis appellatio-nibus, Vocat patres,fratres,fymmy flas, vi* ros,honorandos amp;nbsp;fidelifsimos Chrifti feruos. Statim vero atqueaudit cos aliter pronuncialTe , quam putabattclamatclTe a()nos,ncbulóes,pecudcs,Gigantcs,Dialt; bolos. Cumautem amp;tu coniundiscutn hoc patre tuo clamoribus, vt ilium Ham* burgenfera intemperatius profcidiftijic amp;nbsp;in eadem facramentaria difputatione in alterum magni nominis minftrum,Ma' gdeburgenfem dico, fturriliusincurri-fti,vtper vtriufque latus, Germaniae cori* cionatores omnes,qui (vt loqueris) effent Lutcrani,confoderes,m3gis atque magis orbi terrarum expofuifti.quàin pukhrèti bi cum ijsconueniret.Cæterum illud ve* rccundè fecifti, vt cum Magdeburgenïis ille tuis ahnis atque cyclopicis farcopha*

-ocr page 149-

gicisque(fic cnim loqiiens)conuicijsrc-fpondendo.qualis tu Angelus elles, indi-caffct, nefcioquo pudore confufusob-mutueris.Saxoniæ ctiam Ducesaliquan -do blandè appellare aufus eft magifter tiiuscummunercbene polito. Quidre-fponfi acceperit, lî fuppritnas amp;nbsp;difsimu-les,cautè facis.Sed cbrum Edicta amp;Pros fcriptiones non patiuntur nos ignorare quid de vobis fcntiant. Vt igitur Rhc-nusinOceanum, Danubius in Pontum, lie Albis in inareBalticuni.cumfuo fluótu multas de vobis querelas veftrorum (vt videri vultis) fociorum voîui'que veliit-que, non vt aquis obrutæ fcpeliantur, ledvtvocem longius mittant . Sed quia procul à Gallia ex fcilicet vagantur, vos ilium fremitum fecurc contemnitis. No gt;nbsp;ftri.Saxonicas illas Bakici littoris ciuita-ks,amp;ipfam imprinois Magdeburg3m,(Cii iusminiftros Caluinus paulô iracundius Vexauit,quàmeius mænia Caefaris cxcrci , lUsanteaconculTerat) magnopere inuife-

’t cupiebant.Multa audiuerant aoteade Ecclefiaftica Magdenburgcnfium hifto» fiatquæ Geneuæ minimebona fidccon-Uerfa in linguam Gallicam eflet nonfi-turpi crimine falli, neque minus infi ■

K J deli-

-ocr page 150-

deliter, quam commentanuj Luther!ad Galatas,in ilia ofßcina veritatis at que fide litatisjfaöus antea Gallicus fuit.Sed maio rcscaufæ fuberant.curcum Saxonibusil* lis noftri colloqui vellcnt. Nam amp;nbsp;merai' ncrantCaluinum.cum in eos dctonaref, ita rcripriüe'.^nbna/iuei'to in eorum fcri^tbw rißimum eße tjuod mihi amicus quidam célébra des llrinie (^‘facundiie fcripfit, mirabiliter in Hie me* ritimo trablufa[gt;ere quefdam homines, quot;vtßhedit yiuat Sybilla Cumana, ad ees mittenda ßt, qui ff /^iredifceret.Sçd quia fatis fuperqueexeo’ rum libris.ecquid de vobis iudicarent,in' telligi poteft.noflrilongius non excurre runt.Alioqui etiam in Danica,Gothica, Suecica Régna traieciffent.Quid euim? Idem Caluinus fcripfit in ijs Spiritale Chrifti regnumaltero vindice fuffultuni effenn ijsellefacrarium caeleftis philofo-phiar.Nonenim probabile eft, eumhæc fcripline,vtcx illorum Regum argentifo dinisaliquid emulgeret.Et tarnen multa erantjCurmulti crederent, eum neque ex animo nequeferio ita locutum elTetMaior erat ratio,cur in Britanniam noftram naui gare vellent, vobis tam amicam, vt etiam* num prædicesferenifsimam eius Regina, cuius fcilicctpræfidio domueris Galliam

rebellan-

-ocr page 151-

7? rebellantcm.Sed autvaldefallimur,autfi illius ferenitas nunc te cdnltrid:um~ten’?' rê^Curarct.pçnas vt tórbarum dares, q ua» exfitafti,vtroque regno ex ferenifsima tranquil!irate in be!lorum tumultus con-ieôoac veluticommiffo, Certèquam vo-biscum Anglia beneconueniatinceremo nijsEcclefiallicis.diâumaliàs eft. Veile» mus nunc, nedubitatio aliam fufpicio-nemgignat,alijs narrates, cur illinc nupcr difceiïerit Saulus tuns relidafua Ecclcfia naua;amp; quo nihilominus lure, qua arte Vos in illam infulam plus iuris vobis arro-gi(lis,(dico cognitionem tranfmarinarii ’Ppellationum) quàm vl 1 i vnquam in Eu-topapatriarchæconceiïumfuille contens tiitis.De Scotia ftatusre quoquepro ve-flroarbitrio(vtaudimu5)voluiftis immif ibincain Arano Comité amp;nbsp;Cnoxo con» donatorc.Sed ferenifsima Scoriae regina Vos magis nouit, amp;in tumultu Ambo-bjno.quantumaudeatis, non finefuoamp; ttgis maritiejue fui amp;nbsp;fuorum parentum ptriculomagis exporta eft, quàm vt illi os ^ïdlefublineredeinceps polsitis. Deni-^»evtraque cius Inful3cKcgin3,cu iftinc toitiiftus eft feditioßfsiiTius vtfter libel' lus aduerfus Imperium regnumq; fœmina

K 4 rum.

-ocr page 152-

rum,vix ignorare potcft,quô tédatis praf* tcxtu rel i gióis.Si co noftri traieciflent,pln ra retuliffcnt.Sed fecundo Rheno defcen» derût Coloniam, vbi cum alios quofdam, doélifsimos viroSjtum vero Georgiü Caf fandrum fakitarunt,hominem propè fenç morbis confe(äü,amp; in leâulo decumben-tem,fed tam peritum rerum, atqueanti* quitatum Eccleliafticarum, tamque feda-tum religiofæ moderationis fuaforem, vt nontemcrè vos ab illo vobis mctuatis, Dices magiftrum tuumfcrip(ifre,eum nihil nifi Lamiameffein fterquiliniofeden« tem:Bona verba, mi homo, Tales Lami® ' funt, quæ vos terrcfaciant.Neque vero ve Rra immanis rabies non effet notafatis, fivelin hoe folo viro vexando tantum fefe effudiffet.Nempe,qur3Nero AEIiura hamiam innocentera crudcliter occidit, vos Neronianü veftrura flylum nobilita reïimili aliquo exemplo voluiffis . Sed cogita,quidnocuit Laraiarum cæderoa* denti; vt vetus cibique familiarispoëta monet.

Tandem noffri peruenerunt Antuer* piam, vbi vulgarem quädam, à veftrafei* licet regeneratione dignam caiifam audie-runt,cur non vnum,Caffandrum, fed om»

nes

-ocr page 153-

nes Belgas oderitismagis quàm vicinos vc» ftros Vulgas:amp; fimul cognouerunt,quitus tarnen inCdijs atque artibus efficcre vultisjVt i 11 i fc veftræ ß d ci crcdant, neque fuasmodo animas,fed amp;nbsp;fortunas. Ergo fidei fcilicet tuæ confefsionem ctiam Elan dricalingua confcriptam:ergo ApoAolos Veftræ coniurationis,ad illam gentcm fub-indeiftinc emitti narrabant, neque non ^uofdam, quos infatuaftis, laâare atque inefcare potuiftis.Nam amp;nbsp;ingeniofos nego lt;gt;atores amp;nbsp;fubtiles xrufcatores eflc vos a-iunt.Sed non omnerillic efle Midas audic-

' tannus. Soletiseorum fimplicitatemirri-dendo dicere,Omnet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scdeira-

; tistacutiuspleriq;vident, quàmvobisex-pediat.lllicergo noftri audierunt veftræ

lt; in multos eorum^ingratæimpietatis indigna exempla.Ipfum.ipfum Erafmum,pau-lo ante quam iftuc migrares, Beza, prædi-cabas talcm tantumque virum,vt fait,fuif

1 fe,vt ncc ipfa terra totum caperc poffct.De ( nique nil fuiftc.nec futurum dodius.Sta-timvero 3tq;ifticinitiatuses,pafsim cla* . mas fuifte ilium impiùôCindoâû:quiaBagt; tauuserat.Cxterum bene habet quod de eo ipfo tibi refpondeamus, iroprudens o-lim nobis didafti.

K J Latra

-ocr page 154-

^Uäntum lolt!:

Hunc fcire cojißat plura,t{ttàni tn nefcitl. Vt non modo literatos de vobis literilque eriam prçclarèolim meritos homineseiu$ gentisjed amp;NobiIcs,quos iftincciiocaftis vtcxugeretis viros. Mecocnates veftros, tandem indigné à vobis exceptos effe li* q«tret,31legab5t DominumFalelium.Bur gundici fanguinis principem : amp;nbsp;quibus eummodts magiftertuui laäallet, narra« bant. Veftris prtneipio feriptis dedica* tiontbiis celebratum fuiffe , vt decus amp;nbsp;praefidium Ecclefiae veftræ. Tandem cum vobis obfequendojamp;zonäperdiditamp;rc: fcnfitjfed fero,quam boniamp;fideles fratres efferis.Quid verö tuus parensfNe quidem eum domi fuç deeübentem quiefcerepaf* fuseft.Imo vero ceiam fepultoinfultauit, amp;nbsp;mortuo maledixit. Atque hæc non po* flremo caufa eft propter quam primu Bat diunofuccenfuiftis.qui hæc tam indigna, cum videret Argétinçjaudarenô poterat. Quid vero non facereris,cum etiam Vale^ randum Po!lanum,eiufdem gentîs homi-nem doöum.induHrium , faJelij domo, multoantca veftris in(idij$,eieéfum , tan* dem quamuis amp;nbsp;,Miniftcr eflet veftri ordi-nis,amp;inultisannis,veftriscóiiiodisiii Anlt; glia

-ocr page 155-

77

glia amp;nbsp;Germania feruijflet,tanden incredi bilivcftraproditione atque nefandacol-lufionccircunuentumitavexaftis.vtnon . priusquim Francofordix niortuiUILtlTe audieritis , arcanum oHTum veftrum ex-faturatum fit. Recitabant prjeterea noftri tiuodaudierant,ecquam gratiam referatis Euftathio Quercetano philofopho gra-üifsimo medico dodifsimo, qui Pollas numadvosexBelgicamiferat: qui antea

j opud Grynxum propè præceptor fuerat ' tuimagiltri qui deniquetibi in fcholLau fanenfi collega fuit. Ncpe, quia iamolim vosinBelgica dcpinxerat,talem Cenfore «tqueCatoncm iampridcm oderatis:fcd j teconciliatishoftibusnonefle fidendum, parum illepofteacogitauit:tuvcro,vtfen ' tiret,effecifti,fed tarn infidiofe atque per* i fidiofe,vt vulnas,quód clam inflixifti, cu I curare non pofsit,confiteri pudeat, Caete-i rum veterem eius amicû, amp;nbsp;(vt tuo verbo j vtarconterraneum,Petru Alexandrum.tä ! magni nominiscócionatorera, tam vobis poftrenioaddifturo,pofteaquam miferu , infacu3nis,amp; eius lingua,amp; latcrib. amp;nbsp;gut» ture diu abufi cftis,qua mercede iam fené remunerafti$?Curtu,Bcza,cutn perfeque

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rcris,

-ocr page 156-

rcris, finguîarîs caufa eraf. Nam Argenti' næ propter adulteriiim excommunicarat fodalcm tiium Hotmannum. Sed cur Cab uinus fibi non effe fatisfadiim putauit, donee in Anglia vexatum à veHro Saulo mortuum eiïeaudiuit? Et miramur, fi ' Zebcdæum,quem eadem terra procreauit, vefter autem lacus plufqnam viginti an« nisMiniftrum habuit;tandem miferume-gererriumphes, amp;nbsp;exuitans nunc fcribas? Nunquam finem fecerimus, fi omnia qux ex omnibus regionibus relata ad nos funt de vobis fcil’cirantes , referte nunc veli-mus.Ergoabrurtipamus narrationem.Ha» besTheodore,quæ vc audires,ànobisim-pétraftijdum imperiofe Ualduinum folli-citas, tibi vt rationera reddat fuæ ad Tri-dentinam fynodum profeclionis atq; re'-ditus Habes amp;nbsp;hiftoriam, qua expetebas, fed qualem fortafle non expedabas,itine rarij nortri:h3bes fruâum no fit a» peregri-nationis:frult;Sû dico, quem perciperepo' tuimus in cognofeendis apud exterasgen* les veftris trophçi$,apud quas eiïe vos pro» pè femideos iaâatis in Gallia; quia fcilicet nanctam pecudem e{Iccxifl;imatis,vtamp;ni hil fciatrerum cxterarum, amp;quicquid fin gitisjüatim credat.Si injcumultuaria nar» ration*

-ocr page 157-

ratîone noftra fortèpcr errorcm pcccaui-: inus,autintcrdum relatio minus vera effet,quam tamen putamus elle verifsimam; tuum erit redarguere, non tamen folo (vtfoles) verbo aut fibilo, fed certoli-quidoque teftimonio.Equidem fcio amp;nbsp;fa-teor,tequæ adre tuofquepertinent, feire optime, amp;nbsp;narrare eleganter pofle, fi ve\ tum dicere etiam tam velles, quàm polies. Nos,quia minus curiofi fumuSjpræfertim ! hisin rebus,quas non magnopere feire la-j boramusjvix centefimam partem aâorum tuorum tenemus : décorum quæ feimusg |igt;edecimam quidera partem (adeoinfan-i tesfumus) fatis eloqui poffemus. Nam amp;nbsp;eorum quoque maxima copia eft. Nuf-quam intota noftra peregrinatione , pe» dem poncre potuimus , quin occurres i fetcum præclara fama tuorum aâorum.a-liquodeorum veftigium. Quid dico ve-ftigium?Imô veto magniis latufque cam* pus:quem in tanta præfcrtim feftinatione ferluftrare, vel nunc recordationccom-pleâiminimè potuimus.Sed (vtdixi) tu« toeft,nos hoc laborefubleuarc : præftes Oiodo bona fide, quod potes, nequevilo )feâu abs veri itudio abduci te( quod mmimè tamen fper^mus ) patiaris, Multa

blei*

-ocr page 158-

Sleidanus ncfcîuît, præfertim de rcbui Gallicis myfterijfqueveftris : amp;nbsp;quæpoft eiusmortem accidenint, maius volume™ rcquirunt.Sedcùm tuhanc hifloriam de* fcribereinftitues, iterû tibi prædicimus, vcfcribasaliter quàm foies, hoc eft.vtve* rè remtotam amp;nbsp;intcgrana, amp;nbsp;optima fidî dcfcribas, nealius velparalipomena fup* plere, vel mendacia expungere cogatur, Nos vt ad rem propoßtam reuertaraurj certè iam nihil cftquod domum reuerfi inagisadmiremur,quàm vos ilia , quaedi* xi,omnia,nunc difsimulantcs,invnum Balduinum,qui vos iampridem miflos fe* citjtela veftra certatim dirigerez quemß non diligitis,ac certè cur eumvnumtam valde oderitis, nullaprobabilis caufaeft. Nam quafcunque tandem huius tam ra* bidi odij caufas fingatis aut prætexatis, tarnen non nilîduas verè poteftisobteu' derc.Prior eft.quôdiam inde ab initio vet ftræ Ambofianæ coniurationis, non po-tuit non damnare tam impia (iibcrè dicen dum eft) conßlia,amp; lefaiam prophetam potins audiuit , qui pronunciat, homi* num verèpiorum atque religioforuinef« fe,obturareauresfuas,ne audiant fangui-nes. Altera caufa eft, quod non modo mis ratus

-ocr page 159-

„_________ . , li

ratu? eft vos cum tam faguinarijs conß-lijs molirij quam iaâabatis, Eccleüære« formationem, fed Sc doluit eo prxtextu vellevos tanquam vna litura delere vni« Uerfam non modo formam, fed amp;nbsp;memo» riam veterts Ecclefîæ, eainque toramv* no tanquam chafmatc abforptam igno-tniniofcfepelirc,vt foliemineatis.Polïenr, fcio , hæc dici verbis lenioribus. Sed fi ingenue Seapertèloquendum eR, ßmpli^ citerdicimus quod respoftulat.Cættrùtn cumtam multi toto orîje viri prællantcs, ineo,quoddixi, cum Balduinofcntianrgt; i vobis diffentiantjhoc eft,3bhorreant abs veftra intempérie,(dicoorotics quotquoe vfquam boni amp;nbsp;intelligentes funt ) mi-rum videri poffet , cur in eum potifsi« mumvnum irruatis, nifi G manifeitaeffet tacita quædam impulGo , quæ vos agit præcipites, vt ab co tandem aliquando, quivos propius nouit,quod menti tamprî dem eftis.audiatis.Ergo cû in eo vexando Vos ncq; fatigari neq; fatiari poteftis, ctta totacête.cordati homines lat is intelligût, tequæ vos rabies impellatnn iüoq; vellro furore magis atque magis agnofeunt iuftû quoddaro Dei iudiciû , qui in vobis velu» titxczcandis atque indurâdisfuamvltio-

nem

-ocr page 160-

«cm exerît.Quîd enîm?Dîcendum fâepias eft.quod eft vcrum amp;nbsp;mirabile. Vnii, alijî i in Gallia præceritis, Balduinum exagitarc । nódum definitis.Atqui is vous erar, quem J minime omnium impeterc, cuiue maximè l omniumparccredebebatis,fiue quodho- I nenum,Gue quod iuftum,fiue quod vtile i vobisfitjConfideretis. llle lurifconfultus i eft,non riualis vefter.Contentuj cil fua vo 1 catione atqueprofefsione.quæ vobis nihil t dctrahit.Non tradat ea, in quibus f^gna* J rc foli vultis. Vita eiuspriuata.tafta, quie- nbsp;nbsp;»

ta,mode/la,officiofa vosofFenderc nópo-

tcft.fi viri boni eftis. Siquiseft.quidomi

fuæ ita viuatjVr profit,quib’potell,noceat

nemini:acne nuncquidédelinatbcneme-

reri etiam de ingratis quibufdam Bezanisî

fi quis cft,qui iam inde à paeritia dcploret

corruptelas depraiiatæ religionis, maculaf j que Eccleiiæ deformatædi quis eft.quiiâ t inde à primis annis legitimam reformatio •

nem delidcretjamp;ad earn cóferat,quodpo-

teft:fi quis eft, qui nihil vnquam quiequä | dclibaueritdeEcclefiæfpolijs , nequede {t ijs.quaeidolotbyta appellatis : fi quis eft, t qui in fua mediocritate ita fefc côtinuerit, t vt integra ingehuaque libertate confeien* nbsp;nbsp;t

tiam bonam retinuerit,nulli partium inté-

peran» t

-ocr page 161-

8Ô perantîæ addiâus:fî quif etiam qui etiam« numfequatur viræ ftudiofæ, tranquillæ, innoxiægenus,quodnevos quidetn acu* tifsimiatquc morofifsimi Momi,mérita» Sciurereprehendcre pofsitis i hunccertè in numero eorum eiTe.qui ita viuunt, eti» »mû difrumpaminijinficiari non poteftis. Deniquc ii quis eft, qui oninem occafio-öemfui amice dimittendi vobis dederir^ nullam rabiofeperfequendi, iscertèvnuj l'ft.Quid igitur tandem vobis vultis, dum ineumvnumtandiu debacchamini ? An I noniuftoDeiiudicio præcipites ruitis iri ’'eftrurncxitium,dum in ilium incurritis, Hui vos amp;nbsp;nouit, amp;nbsp;detegerc potcft, vt Hnales fitis,taiesetiam habeamini.Si fape» f'tisjhunc vnum potius refugcre, Vel cti-’nijû vos prior prouocalTet, dtfsimulatio-quadam placare dcbuiffetis.Sed fi fata» ^'hocmalum eft , quod vobisaccerfitisi ^ulla vos fanare poftet admonitio no tira.

quod vobis intriftis,exedite. Tantu ’^trtèabeft.vt ille vitam fuani totâ, amp;nbsp;mini ®3ctiam quæque eius momenta rctegi re-’•nfct,nihil vt optet magis,fi modo tam vé f®idfiat,quàm tu id faifo fàcere voluiftia ^^itenim,fi vcra narratio fit, fibi aliam nô mre neceftariam dcfenfionem.Itaquefidi-

L flicißi«

-ocr page 162-

plicifsimamcommemoratîonemoppone' mus fucatæ tuæ Eibulx:fi prius kâores fu erimus obteftati,nobisvt veniam dent,fi hacratione coadi multa exilia ,]euia,amp; propè pucrilia exponamus, quæfortafle ^Jioqui digna non client, quæ in piibli' £um proferreniur.NoIIemus abuti pati-entia audiroruin. Sed quæ nos necefsitas adigat ad banc narrationem, ipfi ctiam vb dent.

Ciimautc.tu ne non omnia pocticeage reSjCtiam hillci on proteron volueris elle tuæ fabula: ornametum.fecifti multa pen mifcédojvc nos in ordine obferuandono* nihil laboraremus.Sed bene habet, quod eins temporis meminirti, quo primü narras vidifle te LutetiçBalduinum,is licet te nonvideret.Fuitisannus M. D.XLVI. quo anno illic quid ageres,potes, cû voles recordariîBalduinus certc longé aliud age bar,hocen,operam dabat edendis in iuris inftitutioncsCommentarijs:quorum etfi tantum exferiptor fu illet,tarne dabat fuo-rum ftudiorum fpecimen.quod tibipudo rem incutere debebattneq; nó,cü prifati* onem forte deliballcs, diceris exclamalle, quàni difsimilia tune effent (India tua. Eo dem tempore ßalduinus,rerum fuaru obgt; litus,

-ocr page 163-

8* ^itus,fuoet'amfumptu procurabat ncgo-tiiGallaGj Sauli nunc tuirquem (î niictc-ftc tibi opponam,ccquo tevertcs?Nanri et^ li til illi poRea fadus collega fis^tamen n6 dumfcredo )tam eum tua confuctudo.de^ prauauit,fedncq;t3m eum ingratumelTe «xiftimamus , quin etiimnum agnofcat, I Quantum Balduinodebcat;ac,fiforteinfi-I ciaretur,totciusepiftolasiftinc mifÏasede I re poflemus , vt alijs aut fyngraphis auc I chirographis opus non elTcjOmnes clïe di-I öuros, minimcdubitemus.Eftautemitt I cafamilia natus Balduinus, vt patrimonie» 1 etiam fuo fpoliatus, egere non polïet : ne Imireristantum illifuperfuiffc.quód ipfi« lüsGallafi) parentibus, cum quibus viue« I tat,rem illius iïlic minimè abundantis ctt jraturus,tantumperfolueret • Nunequid I tu.eius temporis mentionem faciens ? I «liniÇin^uii^illum alilt;}uando in illn partim acio/ißi I ))itrHm,pdrtfm inahjsftltendü occupatißimorunt Il’ominHMt«ri4(hacenim honefta pcrlphra* I fi deferibis Curiam Palatinam ) contraSu

lt;iiinibniprandia amp;nbsp;cttnoi »därari,i^c. Tuafne nialeolentcsjfi ue Sardanapalicas, fiuc He • Hogabalicas cœnas, impurè ganco ; tuane prandia,incedeconuiuator,ex facrilegijs ^uid£condita,fedtetris ftupris cofpurca-ta.

-ocr page 164-

tà,qu!fquamvir honcftus odorari poterat^ Qiiifquamnc,flagitiofifsime leno , vclli-men tuum adiré , quin nares contraheret amp;oculosaiiertcret, cumin co fœtiduni Jupanar, quod nofturnas tuascommeila* tiones exhalabat, ftatim fentiret? Quif-qudinnetuam rcnebricofam popinam in-gredi voluiffct, qui tibi fimilis non effet? Qiiifquamne eius vel nidorem vel odo-rcm ferre potuifTet i Agetnon poffumur, cum tecum loquimur, amp;cafto îempervti fermone, amp;caftis alioruro auribus amp;pu» dori faropcrparccre.Tu cnimetiamabin« uitis extorques aliquod tuum verbum» quodaudias.

Ignofcantfioncrti viri femel noffræ,fof taffc minus honeffæ.orationi, qua nunc v-temurcoafli.Cùm tu, ô temuJenteSaty-rCjCum tuaPaJIade difcumbebas,ccquibuj fermonibus Platonicascænastuascondie-bas.vtfebeatumexiftimare dcbuetitßab duinuSjficum vmbrisfedereibipoflet,O' / doraturustales delicias, talcnedar, taJem ƒ arhbrofîsrrfCx muleis vnum ,in quocan* ’ rillando.in medijs epulis complexus tuam , Deam,rertirq; coronatusmaxime tibipla^ i lt;nbsp;cuifli,dicam.Ti illam,corculumtuutn,il' Il hte,aientulaia fuam (amabo) vodeabati 1 {

Tuai J

-ocr page 165-

Si

Tum verö amens cxclamaba»,

0 JoHo benefœmintm ca ebro?

4icere,Corculum,folemnSt

Cur non dicereytnentulam, licebit?

Si hsc mens tua fuit, quam iftuc tccum »bftulifti-.fi hæc fuit fuauis doétaquede-tnentia,qua tuos conuiuas cxhilarabas : G hæc bsllaria , quibus tuam concludcbas comeffationem,an vllum Platonisfympos fium tuo præferendum fuit?O religiofum tonuiuium ôàyawHv, ô cænam eruditam, tiuàm Balduinus amp;nbsp;fubrufticus amp;nbsp;talise-legantiæ impcritus , amp;talium myfierio-rutnignaruSjatquectiamab ijs naturaab-horrensjappeteret. Quidmultisopuscft? Nihil erat roagis vulgatum, quàm eo tcm-poreeffeLutctiçquer-dam nouum'I heo» dorumâÛMV, qui audiens quendam ado-ItfcentcmBalduinum ncfcio quid de res ligionccogitare, amp;eo nomineàCalaino 1 Üterasaccipere.fuauitcr vtrunque irridc-retjhunc,vtfatuum amp;nbsp;ineptumpuerum, ■Huns.vt inßgnem impoftorem

Sed alioqui Balduinus non putat fjbi te vifum e(Ie,aut ft de te vnquamfomniaffe totçnipore.Prælegebat tunc fortafle publice,maximoauditorum concurfu. Leges fublicorum iudiciorum . Quo die intcr-

L j pretatus

-ocr page 166-

pretatus cß Icgêluliam dcaduhci îjs, Aib finem prçledionis queftuseß amp;nbsp;temporû corruptione,quibusealex impuncirride batur,amp;querimoniam fuam forcé conclu lit hoc veteri epiphonemate, Fbinunclexlit lui({ormis?Poücii audiutt quendam poétam protonotarium,qui ftabat in auditorij ve ilibulOjtali voceoffenfum vcheinéterfuif fe.Sed meritô ignoueris Balduino Theo dorc.Nequcdeteillccogitauerat.neq; te de facie nouerat.^f (inquis nûcamp;fcribis) SalJuinas fané mihi iam tum difflicebat. Credo equidé.Quis enimtibi placercpotuiffet, quitibieflet difsimilis^Sedtu multoetiâ magisiStum illi difplicebas.Ergovt fuge ret talium hominum confuerudinem,amp; quærcret meliorcmaliquam focietatc re-]igioforum,optimo animo migrât Gene-uam,qU3E turn propèeratdeferta. Paucis menfibus vixitcûCaIuino,amp; ita vixit, vt ne ipfa quidem maleuolentia negate auht amicifsimè acq; honefl ifsimè vixifle, inte-rea dû tu Lutetiæ bacchabaris.Verum etfi Geneua tuncnondumcrat,quodfuit,pO'« fteaquam eo migrafti,tarnen ftatimBaldui nus fcnfit illic non effe, quod quærebat. Placide itaq; fefubduxit.acnehofpitéof-fcnderetprgtexit honefla veramqjcaufam fratris.

-ocr page 167-

»4 fratns,quî Lugdunî graviter Jecûbebar, inuifcndi.Tu illiceuin tanquain Gryphij wâcipium verfaffe præluinjignificas .Sed bene habet: Extant quædam eiusfcripta tuncexcufa.annotationesdico ad Nouel^ bs luftiniani amp;nbsp;ad Acdiliciû Ediâum : ex quibus impudétia tua refs Hi, etiam nobis tacétibusipofsit.certè tam habitus ia tune fuit pro lurifconfulto minime vuigari, vt non folum Gratianopolitani talem profef forem requirerent(tametfi quiai(Hc vixe-tatjCxiftimationem fuarp minuinet)fed amp;nbsp;Bitoriges eum accerferét,vt Du3reno,qui tuncabdicaratjfucccdcrer. Acte fsit libera lisfauor amplifsima voluntas iplius Ei' turigum Ducis,Margai itæ ValefiæNauar tæiHeroinæ optimæ maxim^zeuius nomé quotiesauditisCquod infamare magillcr tuus fuo deLibei tinis libello tamofo cona t’cft)æetuere dcbctis,nc filia amp;nbsp;hæres, eu iusbonitateabutimini,aliquando maters næiniuriæ vindex fit. Margaritam illâ fa-lutaucrat Balduinus co ipfo die, quo filia nubebat Antonio BorbonioDuci Vin do cinéfi,3tque huicetiSabiPaiarntum fuit tommédatus.Quod obiter dicimus, quia iinpudenter metiris ne duodccim quidem poftannisnotû huicDuci3cquot;principifuif

-ocr page 168-

fp,quem Nauarrcnum appellas, an iüepv tus effet.sic itaque in doâifsimumcollegium iuris Anteceflbrum coopt3tus,fex àutfeptemannis illic docuit iusciuile,amp; itadocuit,vt nofiroprxconio non egeat! fîmulqueita vixit, vt priuatim non minu» çxemplo bono.qiiàm publicè,doârina fa na,prodef/et ftudiofis: neque tarnen vete-remjCum ijs.quos Geneuæ rel i q u er3t,ami çitiamviolaret.Exprobrare beneficia,quç tune ijs etiam ingratis contulit,poffet. Ve rùm exprobrare nondum didicit- At (ins ^uii)inyrbe^ituri^ium inter fuit miffaneftre.

Si ita fit magnü profeclô crimen, quod tequidem miffante.idololatriæ etiamac-çufari pofsit.Sed ignofceiufio errori.Nu-quam ille an tea audicrat te Biturigibus fil iffe facrificû : illic licet in adolefcentia fuif fe te.quod poftea Aureliæ,amp; deindcLute-tiæfuifli,hoceft,eruditum ganeonem.fs pe audierit.'Sed neque cum illic miffanifvt ais)vcftramcancres, teagnolcere potuir, cum eo tempore Geneuç longèaliudage-re te audiret:amp; verô oportet, yalde teâus amp;nbsp;fubtilis explorator ad Biturigumaltare accefferis,qui tune à nemine fisagnitus. Ill U d verè dicere polTum, Balduinû in ea Yrbefæpe veftro nomine in periculumve nifle,

-ocr page 169-

^iöc ,dum vobisamicior cffecredebatur, ßcerat fortaffe quàtn effe debebat; ncquc certèaliud habebantilli,quos laudas, iqi« n)ici,quod huicodiofeobieâarent, tam-«fi quoddcinimicisatq;adco(vt ais)ini-niicifsimis Barone amp;nbsp;Duareno fingis, ryr-fuscouincittc effehominé dcploratæpar tim impudentiæ,partim infaniç.cû Baro-neconiunétifsimusquandiu isdeinde vi-xit,hoceft, tricnniû docutttotû lus Ciui leBilduiniis-Sidignarislegere cpiffolatn præfixam üperibus Baronis hic cditis,in-telhges qnàm importuna fitinhocgenc* te maledicctia tua.Mortuo Barone audor fuit, vt Dura renus reuocatctur, atq; vt illi fedeunti vitro concefsit priorcm, in quo tonfiftcrc poterat,locum, fie habuit toto

i Tudriennio finevlla vllius fimultatisfi-gnificatiôe bonû collega.Quid pofteaqua difeefsiffet, Duarenoà quibufdam veftrae fiöionisnebulonibus incitato exciderit; amp;cuiu$contcntionis,ea res,caufa fuerit, paulo póft fuo loco amp;nbsp;tempore dicam: amp;nbsp;ineaipfa veftram mala (vt ille ait ) malitiâ

' P«efaciam.Sed illud nunc dicendumeft, ^uod negarc non poteris: cum , Balduino fpontc abdicante.fucceflorem ille coopta-htdoâifsimumlurifconfultumlac.Cuia«

L $ ciuia

-ocr page 170-

ciumea publicè dixit dedeccffore (quo tempore non poteft fiifpeélum tuide tefti moniû)amp;corrigerc volens, quoderrore prius fadum erat, tarn prçclarum fuide Balduinoabfentc iudicij tellimoniuedi» dit,nihil vt à nobis dici pofsit aut ampHus aut maius.Nequc vero dubito,quin fi nuc ilia viueretjBalduinii tarn côpleâareturà vobis nunc vcxatum.quàin ab eo veftraru partium fufpeftofuitintcrdum ab aliéna-tus:amp; quodmoriens de veftra fcâaferio dixitjviuensnuncmagis atquemagiscon firmarct 6t coniunöis cum Balduino viribus efficeret, vt fentiretis lurifcÓfultos no effeab iftis Miniftcllis lacelTcndos. Miror autem quid tibi in métem veneriqvt enu-mcrâs collcgasBalduinijquibus i 1 Ie, vt air, fuit intolerabilis,non modo duosalios Ba roni amp;Duarenoadiunxifti,indignos, qui noniinentur,amp; quos nunqua habuitBah duinus coliegas,fed amp;ipfum Cuiaciû.Hic certè,vtdixi,Balduinoin ca fcholafuccef fniCollega nunquâfuit.lmoalteralterum nunq vidit. Per literas ahquando collocu ti funt,fed tä amice,vt nihil magis.Imoeu iacius Balduinu rogauit, in illud fuumcol legiu vt rediret.Si nobis non crcdis,Cuia cium interrogatQ.Non dubitamus,qugt;n

pro

-ocr page 171-

profuafide amp;nbsp;ïntegritate didurusctiain plurafit.quä nunc dicamu*, ncquc nó vos illldodifsiinolurisantittirijVt alijsin rebus feciftis,fic hacin contentione facrtis iniuria intolerabile.Sed ita foletis magno rum iurifconfultorum nomina celcbrare. Cæterum vtqiiicquiddeßuturingefi pro fcfsioneamp; vita cauillaris paucioribuj te-ftibusjfed magnis, amp;nbsp;quos reuereri coge-ris,rtfellam,en duos tibi cito viros amplif fimosMich. Hofpitalium Cancellarium, amp;Fr.Laubefpinium Prçfidem,vtrunqu« eotêporeSi academiç curatorem, amp;nbsp;Bal-duiniiudicem nonroinusquä patronum.

Ctim iam feptem annis in ca fchola Bab duinus magna cum laude fccifTet officium fuum, tandem, qui fuit annus M.D. LV. darefecœpitquibufdameum in Germa-niam ad cxcitanda purioris iurifprudctiz fiudia vocantibus.Nam 8i nefcio quomos dode veftris,qui modo Geneuæ nonhabi tarer,indicabat ctiamnû ac fperabat,quod optabat.Si tarn aftutus,quam cum elle fin-giSjfuifletivel non nili fua commoda.vt mentiris, effet fecutus,pedé non mouiffet, Sedfatali quodS impetu trahebatur .Ncqj tarnen tarn aberrare rurfus voluit, vt iftac trâlirecrquod voscumfacere noluiffe indigné

-ocr page 172-

Signé tuHftis,(msgna enim erat haec fcUl' cetiniuria)fed ipfecur àreâo itincredi' uerteret,nullam effe caufam v idi t.ComitJ amp;(vt loqueris)3ffeclam habuit Bouquin“ nuncveftrum Dodorem Theologiç.E*' nonrecufamus teftem totius profedió* Ergo Balduinus nullo ncque difpendio» neque periçulo,neq; labore retardari p«' tuit, qui n Germaniam inuiferet. CùmaU' tem reâà iturus effetTibingam, vt eratin* uitatusztamcn in medio itinerc intellig“’ Molinæumeo redire vclle , ncque vol“*” huicobftare.diucrtit Argentoratu:cuin' que ibi quiefceret.rogatur, vt Iuris O“*' ]isfcholâ,quæiam toto biennio lacuerat, Cxcitaret.Nc adeius quidem fundaiîie”^' taiacicnda deroittere fe recufauit. Sed en hoc agit non fine bono fuccefiu, nefeio quoerrorcduo commifit.iftuc refpeââs» quorum amp;nbsp;paulô pôft eum pœnituit, poenitebitfemper. Primum enim amidf' fimas defiudijsbonis Jiteras ad tededit-Nam amp;nbsp;fi te Lutetiæ talem fuiiïc audijlïet» Vt fibi tecum n i Eil ji ego ti j eiïe optaret,tarnen homoineptus exiftimabatte pofto Geneuç.aut LauIaHæ ita regencratum Teformatum elTc.vttanqaam alium com-pellare pofiet.oblitus veteris verficulb

hat

-ocr page 173-

hm.non antmum,(^c. amp;nbsp;nefcio quomodo iK Ibdfomnians Saul interprafhttas. Tu nunc Balduino tales litcras obiedas Reâè fa-tis,SuQt cnim te indignæ.Nam amp;nbsp;fi is minus iam meminerit.quid ad te tunc fcripfc fitjtamefufpicatur honcftiusac liberalius fcriptas fuifTe.quàm merebaris.Et veto flt; cifti.vt hoc ftatim intelligeret,cum nuHu fefponfum reddidifti profingularituaci uilitate,comitate,humanitatctquä fuper-« hiam amp;nbsp;barbariem tuam ipfe Petrus Mar-tyrtanto magis defeftabatur,quôdauâor fuiffetjVtadtefcriberetur,amp;in eius dogt; too fcripta cpiftola fuiffct.AlterumBaldui niex non difsimili errors peccatum fuit, quod Hotmanni tuijLaufannæ languétis, cçdendis.quosintuoludo Gramma licam docebat, puerisfatigati,amp;ex co car-cere liberari miferè cupientisgt;amp; commert datione Balduini.ad aliquam iuris profeC lione redirct,literis temerecredidcrit.Li-lera5,fivi$,amp; licet,edcraus,Nouerai «umi butetix,fui amp;nbsp;literarum imprimis Audio« futn.Dum mcliorcm effici optarct, Lacu Lcmanicû vt inuißt,auäor fuit eo amp;nbsp;tem Pore amp;nbsp;errore,quo Si ipfe ad cum eft pro* ^edus.Sed pdidit,perdidit ingeniu bonaei fpei,qui audof fuitjVt eo iret,vbi in tuam

-ocr page 174-

di/ciplînam illetandem încidir. DocuiftI enimtueum non Euangelium.fedtuatn Rhctoricam:nequidgrauiusdicatur.Idi-gnorans Balduinns.nouiim hofpitcm.qiit Argentinam venerat, propter vcterêami citianiamicifsime excipit. Sed viperam, lefe in finu fouere mot fcnfit . Nam bonusille hofpes,oblitus veteris ingC' nuitatis amp;nbsp;fidei, amp;tuaï nouæ cateche* feos memor,quod no, vt amicum clam amp;nbsp;perfidiosè peiïiindet,agit amp;nbsp;tentat^SingU' lari quadam fraude amp;nbsp;ingcniofacalumnia (eftenimmirus hic artifex feminandarl litiû)eIicueratabsDuarenoaduerfusquélt; dam Balbinum (lïc enim tune res tegeba-tur)infâuftam quadam declamationcm, fibi etiam,honoris fcilicet ca ufa, i n fc rip t â. Eamtota vrbedineminat, hoc tarnen vnû caucsfedulo.ne Balduin us, qui primus id refeire debebat,refcirer.Tandê tarnen abs Sturmio coaâus eft hic Hotmannusfefe deferre etiam Balduino, vt abeoaudiret quod merebaîur. Deieratperomniafa* cra,fefc execrari,quod cxpreflerat.Prohte turfefe amp;nbsp;cubitalibus literis amp;nbsp;fefquipe* dalib’ verbis(fic enim declamatorhyper-bolicusloquebatur) deteftari vellefaâû tllud.lnterea no définit fui ûmilis eiïe. Te

nentuc

-ocr page 175-

nenturetiimnumcîus lîteræ, quTtcflan-tureumcx tuo ludoamp; côfuetudinc nihil in Germania attuliflc nifi nequitiam Beza nam.Proferentur,cû vole«,Scd vtid nunc tâtumag3mus,quod qu3Eritur,amp; tcftimo nio,quod tu repudiare non au fi s, explice ■ tur,amp; multa alia prætereâtur, foliim afcrû bara principiû Sturmianæ adeum ipfum tuum fratcrculûcxpoftulationi$.Nâsturgt; mium eriamnum ais effc tuum, amp;nbsp;fidc di-gnû elle profiteris.Grauiorafunt eius ex* poftulationis reliqua , quæaliàs profe-rentur.cum e r it neccnc.Pofteaquä ille ex* pofuit,qua artccû literisCaluini.quadif-I fimulatione,qua callidritate, qua infinua* ' tioncbonus illetuus frater irrepferit,vt Argentinenfis fallerct, vt ciuis fieret amp;nbsp;ali tiucm in priuata fchola humilem locum ! curanefeio quaftipe impetraret, fieferi-bit ad eum.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sturmius ffttomanno.

! Cùm tibi tua ^rofeßie non \ideretur [atis bono \fijica,ii;‘Do[ior ^alduinus anttferretur propter fri)fefiionemiurü:à$alduino ^oUtreimpetraSti, 'ft pro ipfo ali juando doctres.T'^n inuitus illtidti ^iconceßit,neiput quicquam minus metuebat, qua ■»t tN hifidiarerù aliquando quot;^tlfortuna, quot;Vtl txißimsti9»hSt4tufnbtti S^mrtatim

{HW

-ocr page 176-

iitm caacitäßi : ^alJainum affuJme iccufäÜii Cfnonaperta/idoctulta triminatione, cùmdicet res,'ne mibsab eo {auerem,nibilei claufum efje, obi Itrudre omnestibellarios, Adite^farium eum t/Ji Sfodori lt;Dstareno, dodißinso quot;viro, (}• religionii no» iiraßudioßßsmo. Inimicam wb effi Calsiini. H»e tHaccufationeeffecifli^^tegoalienarer 4 SaldMquot; no,amp;• propter meahj etiam abillisu abdinerent familiaritatet'oßiueadeo vt 'Balduin^, {{ejidelber IX quamnobißumtejjemaluerit, is^ibs à principe ij’ßbolaßipendsusn acceperit. jftijue bic etiam, ^Htd vers in altera parte fuerst, facile apparet. Bal» fitrn enim erat,^uod de Btuareno dicebai. \agt;n mo» rituriu contra reli^ionem nodram, pro Tontsfcia ed tedificatscs.BalduinM innoces omnino: isifiabt te in tenebris accufatM e(fet^comparat ii per te lite» ru accttfatricibsos ,ßarfis etiam pertecrinsiaibicsi ^Hibsts calumnijs buno Trincipe abutererù contra innocentes. Sed/uo tempore omnia reuelabuntur, ^ux nuise fint abfeondita. Sed tarnen ne tunctjuidl obferuahd tuas inßnuationes, cÿ* {«or«»» confsliorn txitsu.EtpuBiqudBalduinM à nobis Hejidelbergi ^[00^10,(3“ antequä difceßstcconflaret ante eum di? feejjurum: in HissespodulaSii locum fuccedere,lt;st per me illud procurabas, Of ego inspetraui, tacite nonnullis improbatibus.qus tuam fsmulatafimplH tit ate ob/eruabant diligentitis. impetradi tarnen et

metbedû ante alijuand» apud nse v/m erass eadeni‘

-ocr page 177-

8S nJem etrlt;tnt ee temport '^telarü: amp;nbsp;JicebiU twpe tffein lt;BMMnil9(um fuceedere lal/orumtis^nta fiipendij,0‘clt;ett

Hæcabipfojipfo Sturmio veftro fcri’ pta amp;euulgata efTe cü rcia$,amp; fcias quoq; ciïeverifsinia,amp; ab omnibus kgieadera fide non ignorcsmunc quo ore déclamas, 9uamanufcribis,ab hoe HotmannoAr* gentinæBalduinumconuiâum effefcelc-hs?R.eâè tarnen addis; nefiio rwi/ii.Sciebai enim nullum Fuiffe ; lciebasverocuius i-Pk Hotmannusconuiâus damnatusque fit. Neque vero tua impudentia contenta *ft hac vna fcclerata calumnia. Pafsim eti» ïmfcribis.Balduinum modo Argentina ef ^^teieâum.modo ab Argentinenfibus au* fugiffe. Velles enim perfuadere.eumillinc difcefsiffe,vt tu ex Gallia, vcictiam ex tua Laufana.Sed nihil agis ô bone. Balduinus tum Argentina,inter pcregrinos, quitus clam leges dabatis, eas per vos excita* las elle turbas,quæ illic deinde perpétuas [uerûtjamp;veftros illic effe,quales îunt iftic, mtelligeret, lubéter audiuit euocari fe ab Optimo principe,Friderico feniore Palati* Uo.ad Hcydelbergenfem acaderaiam,hoc tft,ad iuris fcholam celebriorem, amp;nbsp;viti l{»nqgt;jilliorcni;vt amp;nbsp;lîmul tuo illifratcr-

M culo

-ocr page 178-

ifulcîamprîdem hianti amp;nbsp;famelîcô vftrà Cederet, qiiod mifercandidatustotiani menfibusanhclansfruftra ambierat. Ex-tant litcrç Palatini Eledorisad Senatum Argcntincnfem,honorifîc3 rogarione Bal duinumrequiientis;extant amp;eius Sena-tusad Palarinuin.honeftifsimè dimitten-tisBalduinumcum prçclarocIogio.Quid igitu'rlaboraSjVtaliud perfuadeas^Te,te, tanactfi fruftra id faciamTheodore, per tuam,fi minus ingeneratam, atcertc rege-iieratam ingenuitatem obteftonfiquain te confcientia,fi qua frons eft,qua vel con feientia vel fronte agis.vt agisfNam neque hie locutus eft,in quo dicas poctis menti' ri Iicerc,quibus quidlibct audedi poteftat data fit.De tota Balduini vita amp;nbsp;profefsio re Argcntinenfi, qu« vnius forte anni fuit,cura non modo res ipfa, amp;nbsp;ciuitas to-ta prædarè teftificctur,fed amp;nbsp;clarifsimi au ditores tota Europa fparli ( è quibus nunc vnum,honoriscaufa,nominabo, principe Naftouium.quinuper Balduinum in Bel* gica Cam eft amice complcxus)quidBeza» tuamifera inuidia,amp; fe fictefruftra tor* quet.vt illius tempons laudcm gloriamq; imminuat,amp;Solisluminibus officiât? Et verô fenciés,aliud,quod latrando arrodas, alibi

fi d

di di fu ft, Di cl la di ft, di

it

«r d,

'dl dl f' «

-ocr page 179-

ilîbïquærendum eflc.Balduinum vos fu-gientem.Heydelbergam vfqueperfequer ris.Sed iniieftiga curiofe fingulaïquid tan ûcmproficiesfin iliaGermaniæ academia Watina Balduin us lusciuile docuit props quinque annis,amp;itadocuit,vt fi male* quot;licentia in hoc quoq; genere tua fit rstun dsndajnon modo dodißimi auditorcs in* 1 f'itgentjfed ipfi,ipfi,qui Schola m circun-ftant,montes,ipfi parietesauditorij ctidna ''Ura doâorem ilium fuum requirentis, 'fiiuabüt tc cffe.quod cs,hoc eft,omnium ‘’ominum (non occurrit nunc verbum te J'gnius)nequifsimum.Cum primùm co “dduinus veniret,fcis quàm florenic in-' j'lenerit earn fcholam ? Inuenit vircfcentc* ^iinamp;ipfum,qu0ad auditorium ibatur, lquot;Sftamerat tritum.vt mufco tedumef* I*®'»non minus quïm auditor!j fubfellia '»atisgranainibusconftrata.Tantafolitu-’o.tantusfitusjfquallor tatus erattcredo* ^od paulo antè peftis vrbem afflixiffet* ‘itntriftistarnen facies Balduinû mini-'quot;edeterruit.fed nec reliquæ difficultatct Mtæ8c graucs.quæ molientê.quod mo-'sbaturlurifprudentiae caufa,circunfta* “’■it.eum dcbilitatum perculerunt.Quid ''siduo tandem laborc amp;nbsp;diligentia efiec«

M a rit.

-ocr page 180-

tït,ex re ïpfa iudïcium fiat. Tu, qui in rem præfcntem fçpius eô profeâus es, amp;nbsp;mcli orein doâioremquefcholam Juris, ante« ceffore Balduino,quàm velles,eciam inui«

jpfi Commêtarij, qui eo tépore cditi fünf, amp;abs ftudiofis etiamnum leguntur,ido« neifunt telles ad refellendam tuatnobtre âationcm.Etvero ca profpiciensBaldui nus,fuorum ftudiorum laborumqucmo-numcnta,quæ obruerenon polies, relin« quere voluit;amp; quamuis præter ordina« riam Iuris profefsionem,vitro altéra hifto

riæ vniuerfæ præledioné fufcepiller, ta* méeodem tempore Audiofis etiam fcri* bendo prodelle Conabatur. Quid igitur tuncamp;agerctamp;doceretjfaltem exlibris, quos illic emifit, difcito , Tituli eoruffl funthijfi forte rcquiris.

'n

11

'r

Catechtßs lurû Guilù

SieLe^ibuiXII. Tabularum.

De Ti^naribm nbsp;nbsp;Hjl/otbecif.

Sgt;tCondit'to»ibiu.

Taulum de diuifioneßipuUtionvm.

^deundem deCautiene kbiatnauditoriitit

pmùni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

M Tapiiiianum d( Et^iont amp;nbsp;duplaflipuîti /

tltne.

I

-ocr page 181-

Mrtgulam Catonianim.

^eluriFfrudentia Muciana.

legem roconid.Faleidiam, Tuliam 'Pa^tanit Tojjpttam.'J^od'ntm, jftjuiliam.

Juïiinianiu.fiue de iure noua libri quatuor.

F(otit ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I T.^igeH.

^ijputationes dute ex Tapiniano.

M Edibia -veterum Trincipum 'î^m.de Cbri* îlianù.

Üinutij OSiauha reblitutits.

Hæc omnia Balduinus Heydelbcrgæ fdidit,excufaab Oporino.quæ vt fpero, (olafnfficientjVteius diligentiam aliquâ ■ndicent, 8c tuam fim'ul maledicentiam fcprimant.Interea ßalduini domum Hey (Idbergæfuiffe veluti liberale quoddam Pandocheum, prxfertim peregrinorum Anglorum atque Gallorum,quibus huma nifsime femper patuit, ncqucignorare, 1 Scquc ncgare potes.Si dubitas, faltem in-tcrrogato duos .tuænuper militiæ duces fortifsimos, quos familiariter notos ha« Ijes.Sechellium 8i Luzium.Speramusc-if'mtantum inijs ctiâmnum fupereffeSc generofaeingcnuitatis, amp;nbsp;gratianirai, amp;nbsp;bonæfidei,vt dilt;âuri,etiam inuito tc,fint, iquod verum eft.

I SeddedifcefluBalduini Heydelbcrgä

M 3 reliui

-ocr page 182-

rclînquentis conquereris. CuritaJ Noo ; eft,Theotlore,lurifconfultorum, quæve- j ftra eft condifio.Vos, fi Ecclefiç ( vt iaâa-tis miniftri eftis, amp;nbsp;vllis legibus cano* nibusque Ecclefiafticis tenemini,non po-tcflis ab Ecclefiajcui mancipati femel amp;nbsp;a-fcripti eftis,difcedere. De te non loquor, quemnullaetenent leges. Loquordeijs, j qui minus diffoluti funt • At lurisinter* , pres non ita eft vnialicui loco vel in pcrpe tuumaftridusvelalligatus.lmo vero Pa* , pinianum fuum audit negantcmtalicon» ditionepoiïeinfringt libcrtatemingenui hominis,. Quid igitur’? Cum ßalduinus j, iam præftitiftet, quod fufceperat, amp;nbsp;tem-pus, quofcfcHeydelbergæ iusinterprs-laturum eOe fpoponderat, effluxiftet, pe-tijt mifsionem,. Non potuit impetrare. Namnonfolum Academiatota,fedamp;illu ftrifsimus princeps EIcäor, non folùm fponteaudo honorario , fcdamp; fiiaeerga j literas bonas beneuolentiæ teftificatio-nemaiori potius impetrauit, vt Balduin* vnoautaltero etiamnumannoperpoli- (• ret, quod inchoaueratihuic tametfiprin* ceps ille veftras coniuratióis fjcramêtari^ I j hoftis acerrimusjaliquâdominusdeditus L iuiUet propter fu/picionem veftræconta- I

gioni;, I '

-ocr page 183-

I i gionîî. Adeo nunquam nifi prop ferro j Balduinuspericlitatus eft.Nani etfi mini-' I nieomnia veftraprobaret,tarnen quia de-multis veftris hominibus benemercri no deGncbat,probare credebatur.

Mortuoilloprincipe,cum fentiret mi-riscttniculis fefe inbnuantc magis atque ■SagisfUic inualefcere veftram fadionem,: ’n iniraris,fi de difceffu aliquando cogita-fitfCertè oprabat aliq.uemiâ tranquillios fcfeceffumjVtludos vcftros neq; audirct, nequevideret.Tu tuo more.quicquid tan dem voles,maliciofe fingas. Sed ita fc rem habere liquet,vt dicatn.'fi modo rurfus Ie-ftores obteftatus fucro, mihi vt veniam dc't,fi diutius leuicults iftis amp;nbsp;exilibus nar fatiunculis rerun# propè inaniumeosob tundam. Aduerfarij curiofaamp; impudens I talumnia ad banc nos defenftonem cogit.

Quartifabulam hie narret, Icgant qui voe lent,Egonotam amp;nbsp;fimplicein veritatenx opponamMittebat illuftrifs. princeps Fri dcricusPalatinus filium fuuni Cafimirum InLotharingiam.Eumex fententia patris comitatus eft Balduinus, qui inde in Gal-liam rei priuatæ caufa cupcre fe proficifei I non difsimulabat.Std de migratione alio-quium nihil ftatuerat,vt Htydelbcrgç re I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M 4 Iida

-ocr page 184-

lîStatotafamilia fua.vxorc, amp;nbsp;liberîs, fo-lusfitprofeâus.Cafimiro principi comcs tara gratus fuit,vtnon alia quàm eiusmen fa vteretur, cuius amp;nbsp;fumptu, ex fententia quoque patris,iter vnà peragebat.Cû vcn tum eftad oppidum Barrenfe,in eofubfti titCafimirU5,DucemLotharingiæ,quiin Gallia erar,expeäaturus:cum optimaau-tcmeius gratia Balduinus inftituturaiter perfequitur:amp;,vtfir,in medio itinerein\ cidit in aulam Regiamnn qua cum fc igno tum efleput3ret,agnofcitur atquefaluta«-turàpluribus quam vellet. Vnumniinc, honoriscaufa,nominabo virum amplifsi-mum, Paulum FoxiumSenatorem nobi* lem,Rcginç Francæ ÄiNauarrae cognatû, amp;nbsp;Regis poftea in Anglia legatum:quiv nus rem totam tenet,amp; tarn potelt grauif-fimofuo teftimonio omncs Bezanas calomnias refellere, qua liberali patrocinio haélenus Balduinû défendit. Is cum hunc nunquaantea vidifTet, occurrentem fortè intcrrogat,num ipfus elTetiCuius in Minu cium forte præfationé tunclegerat.Agni-tum amp;nbsp;prope reftitantem ducit ad Nauar* rum.Nauarrus.pro fua incredibili Immani täte cum intellexilTet eum elle,que fua fo-crus in academia Biturigu olim aluerac,amp;

Ger-

-ocr page 185-

Germania poHca euocarat, tubet. Lute* tiæParifiorum vtad fe redeat. Se enimde Republ. amp;nbsp;controuerfijs, quæ turn agita-bantur,co!loquivclIe.Non potuit idre-cufare Balduinus, tametfi nihil vnquam quicquam magts iili prxter opinioncra sccidiffer.

LutetiçàNauarroducitAradReginam. Inde mittituradCardinaletnLotharingu. Siquanatn commendatione tam repente principibus innotuerit, rogas, quære abj îjs,quicominendarunt.Sunt enim ij amp;fa-miliariter tibi noti,amp; tuo quoqi e iudicio fideles.Si qualia fucrint colloquia, etia ro gasîde religiofa conciliatione controuer-fiarumfuiffe.velis nolis,intellexi(li.lnter-eaMinifteIlosquofdam,ncfcio quo veliiti terrore panico perculfos fruftra trepidaffe Lutetiæ,amp; cxca inuidia incitatos multa aduerfus Balduinum molitos effe.non ne-fcimus.Sed il le bona cofeientia fubnixuî, tameorum fatuas ventofasque calumnias fecurècontempfit quàm nunc contemnit tüas.Etiniercadum rctinetur à Nauarro, tamabs fuis prioribus ftudijsalienus non fuit.vtetiam tûcedideritlibres duos■atfo Ätyo/xnaVjDe inftitutione hiftoriç vniuer-eius cun: iurifprudentia coniunâio-

M 5 ne.lr-

-ocr page 186-

ne.IrrîJea» nunc cos, vt vnleî, nafutc Zop le.Vt rifii inepto nihil effe ineptius, fic Sar donio nihil effe flebilius quidam olim re-öèdixit.Ergo(v£tunsMartia’is ait)ntftt* tusfisy'fijue Itcehfif dtniiiue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fannat

nihil moramur.Tandem Nauarrus Bald ui num rcnuttit cuin cptimis raandatis in Gcrmaniain.cumque honefliisimis litcris ad Palatinuni,vt bona eins gratia, Bildui-nuscum familia fus totus in Gailiamre' uerratur, huic Reipubl. operam daturus, Hiccum Palatinum alloquitur, intelligit vosintereanon ceflaflTe.dum abfcntiftrut tisinfidias, amp;nbsp;nulla non propterea fingi* tis fpargitifque portenta calumniarum. Scd optimum principem fruftra à vobit efletcntatum.Sicoptimaeius gratia,difce dit,amp; fuara iuris fcholam cómendat duo-bus optimis atq; doâifsimis fuis collegis, NicolaoCifneroatque Cafpari Argrico-Ix.Illumin Gallia,hunc in Germania dif-cipuluin atque auditorem habuerat. Sed tantolubeniius vtrunque deinde habuit ctillcganulitnos nunc eos honoris caufa lubencerappcllamus,quostu,cum enume rares coHega'Balduini.improbèpræterij-f-i.vtalios duos indtgnos fubllitUeres, q, VidiäutueU^nunquamBalduinocollegai

fuerunt.

-ocr page 187-

fuerunt.Tn Galliam reucrfus flatim fenfil vos in aula multomagis mouifTe omnetn lapidem.vt Nauarro abalienato, nouus ho fpescumfamilia, nouo cxilio iaétaretur, fjcenimhi charifïimi fratres, muk’siam annis,hominem deipfis nimium beneme ritum incredibili rabie amp;nbsp;infatiabili odio perfequuntur,vbiqueintentijVtei infidié tur,vtnoccant:vt eum nufquam quiefce-re,refpirarenufquâ patiantur.Quod quor ties mecum reputo ,propè attonitus ext clamo illud. Muß mihi caußi memora, Ergo vt in Germania nihil prætcrmife« rant,fl quid forte nocere il li poflent, fie in Gallia multomagis,cum amp;nbsp;Nauarru tunc in fua poteftate habere fibi videbantur. Sedgratiçagédæfuntclarifsimoviro Pau loFoxio,quifuæ fideimemor, neque ve-ritatidefuit,nequeinnoccntiæ.Is cum ti» bifamiliarisalioquiin aulaeficc, amp;fit vir ea virtute,fapientia, dignitate, familia,vc tails viri verbum vnum debuerit te com-primere,tarnen maluifti more gercre infa-no tuoinBalduinuodio, fentires licet,te nihil agere.Sed cur hoc miraremur ? Eode tëporejpfe tuus Perruccllus,qui abs Prin cipeCódenfi euocatus ex Germania rcuer fus fuerat,qua Si calumnia, öd per fid la abs

tc excc'

Xz

-ocr page 188-

tcexccptuscft ? lampridcmcnimhomi' nem peflundarc conabaris . Mcminifti, quàm turpiter tuam in co exagitando, in jpfa tune aula,infaniam oftenderis: amp;nbsp;quo tarnen iudicio , cum fumma ignominia tua, calumniæ damnatus fis. An Baldui« nû vel cijcercjveldcijcere facilius te pofle put3bas?Scd magnam tuæ tnaleuolentix caufatn allegas, quia in eo conuentu Hue auIicofiuePofiaco ,illctenon falutaffet, honoris caufa.neque ad te fua confiliare-tuliHct. Atcurtupotiusadeum nonve-niebas?Nam fiueperfonam, fiue dignita« tem fpeäemus.cur ille potius ad te, quano tu ad illumfimô vero (inquies) eram pro-pè quod Paulus de fe ait, xAnroj âTo'sroÀof, Vnde hoc probas? Vocatus (inquis) eram ' abs Nauarro,amp;eius eram Apoftolus.Quo* modo,cum tcobtrufiffes,vocatusfis,amp;cû nbsp;nbsp;)

anteaadcûexcurriffesadpyrenæos vfquc nbsp;nbsp;j

montes,quomodoteinfinuaueris,amp;quid tuncc3ptaris,aliàsdicam. Sed fuerisfanè vocatus:quomodo te Apollolum probas? Quônam tSdem ab eo es milTus? Dimiffus pociùs ftatim ignominiofe fujfti, amp;nbsp;iu(Tus redire,vnde vénéras. Curita dimictenti, vtantca vocanti,ônofterapoftole,non pa ruiftifimo vero cur ne Neuarriquidem

baculo

-ocr page 189-

baculo amp;nbsp;armîs abigi potuiftî?Dîccs,quîa non fit Apoftolicum fiigere . Vah,quid cum iftoirriforeagimus?Sed nihil hic ad Balduinum. Cur autem hie tc non adorav nt,fiquæris,hocfcito : Cum obftupefee-reteameffeimpudentiam tuam, vtfron-temtot infamiæ notis inuftam etiam anderes oftentarc in tarn nobili conuentu Rtgum,principum,antiftitum, amp;nbsp;clarifsi-iDoriim virorumnum verb quo tenderes, quid captarcs,amp; quifnam efles,iarnprideni tatnvaldefcicbat, vt nihil fibi tecum ne-goeij efleoptaret.

Neque tarnen nulla fortalTe caufafuif, cur eum,quern cotemnere te fingis,rcfor-niidares.Scd tanto magis ingratuscs,r.uni illi gratias non agis,quod cefierit,quod tibi non occurrerit,quôdfe non oppofue-nt.'denique tibi pepercerit,quem occupa-tunj fatis fuperque efic videbat.Quis vero iam non miretur,audcre etiamnum te me tionemfacerePofiaci (vtvocas) Concilij, inquotam gloriofe fcilicet triumpharis, cum iulTus tuç vocationis amp;nbsp;miniftcrij ex-traordinarij rationcm reddcre.tam vcl tur piterobmutuerisjvcl impudeter eluferisi Nempe.quaconfidentiaillius fiuc Colla-Uonis,fiue difputationisaâafalfaeuulga-

fii,ea-

-ocr page 190-

ÔîjCacîéputaftî poïïetetötiUsIiinorïsBV«* ram mcmoriam dclere.Sedfquod fæpe fa-cis)itcriim erras.confidétifsimemagiftcri A(Saamp; vera amp;nbsp;integra.bene cófignatafu-perfunt,quæ,cùfn erit neceffe, proferétur cum fcmpiterna nominis tui infamia: fi • qua modo infamiamaior,autcumulatior e(Iepoffet,quàm fitea, quæiampridemte vrget.Quid vero.quid fi etiarnaliquando inlucem prodantilla cóbliorum tuorum xnyfteria.in neraore Pofiaco amp;nbsp;opacise-iusfpacijs vel vmbraculis eo temporeia-clata, amp;quicquid in eogenere lucusilJe Sangermanus(vos Coryli tcftes)audiuit amp;tcxit:an nihil erit, curgloriofætuaîia' «äationis te pudeat?

Speétabat illas tuasftrophas atquean-tiftrophas Balduinus.neque non in quam cataftrophencruniperét,prorpicicbat:Sed nuquam os aperuit.vt ijs incercederet.Ingemuit quidem, bona Galliam täto ftu-dio res bonas quærentem,quodam errore (omiferam) incidilTein talcm magiflruiD t55 axctTotTrcta/aj in talé rniniflrum confit fionis.in talem llellionem, talem pfeudo-lum,talemimpoftorem. Sed nihilaliud, quàm in tacito finu defleuit talem indigni catemnibi alioqui non fuit moleftus.Nam

neqj

-ocr page 191-

hîqjeft tam(vt aïs)*oXti»'fayj«àv,vt rebut *lioqui ad fc nô pertincntibusvkro fe aut ingérât aut imnaifceat.Itaque te facile paf-fuseft tuo arbitrio infanire.dum homini-busrerumimperitis illudi?,amp; tanquâ offü iaquada noâecæca.mireræGalliæte vcn iitas, Verùm tu illiujquoque lîlcntium ftifpeâumhabcbai, amp;nefcio quo modo tibi ab illometuens,fecuro Sc tranquillo înimoeflcnonpoteras. Ergoâdeumop-priraendum,quiavna non fucceiïerar,a!ia •ggrcderis via.Ex tuo Acheronte Leman-nico euocas nouum fulmen, quoeum,amp; Vehemcntiuspcrcelleresamp;longius abige fes.Incitas cnim loucm tuum, vt cxagitâs quendam CafTandri libellum, qui tûc forte prodierat,.amp;erat tuis aftionibus mole* ftu'.Balduinum famofifsima aliqua decla* niationc vexaret.Concurrcbant omnes eo tîpore terrorcs, quibus Balduinus propè txanimari poflet. Profpiciebatenim quid igeretur.Sedfcipfum bona côfcientiaob* firmauit,amp; terribili aduerfario ftatim ob-iccitLeges de famoGs libellis deque calû-niatoribusjfi quid illçfortepoflent in iure aduerfusvim.Tu iameû commentarid (lamas eûe pefsimum. Sic fané tibi amp;nbsp;tuis pefsi«

-ocr page 192-

pe(«îmiis,quifentcntÎ3m de vobiscâpîtJ' lena optimoiure dtcit. Sed multo fuißeC mclior,fi iuftus legum executor fortifqus amp;nbsp;acer vindex acccfsiffet,qui te docuiffet» quid fit illud Si(aluitur,manum endo iadto-Qualifcunqueautem fitcommentariusil* le,rogamus,vt ab ijs, qui de hac tota caufa iudicare volentgt;relegatur,neex eoplura, qiiæhocalioqui loco repecédaeiïcnqnûC ociofc defcriberc cogamur. Debiierasau-tcm,Bcza,fi quid in co reprehendere pof-fes.illud nûc exponere, potiufquam hçre* resin ieiuna, amp;inepta, amp;fatua, amp;nbsp;puéril* quæftionedeilliuspriuilcgio. Nonenim res ea digna eft.quæ te maceret.Iam magi* ftertuus inea cauillatione iudicatus crat tam valdc ineptijffe , vtpudore quadam earn abiecerit.Tii.qui quiduis fingendum eficputas, potiufquam vllam vel leuifsi' inamculparaagnofcaSjin ea quoque ridis cula ftukitia perflas , amp;nbsp;aismilliesteab* ipfotypographo Vechelo audijffe,quod es cômentus. Atqui,ne fi velimus quidciHi ideuinccs:amp; iple hodie interrogatusre* fpondiqnunquam fe tecum,nectecurail* lo ea de re eflle locutum.Itaque femel men tiendo,millies mcntitum efletcfignificas. Verùm leuifsimum hoc tuæ vanicatis amp;

fidei

-ocr page 193-

fideî pefcatura fit.Non minus phreneti* cum eft mendacium (omniumque tuum* quodeodcmtemporc.quo BalduinusLu tetiae habitabat,amp; iIIi commentario dabac operam,affirmas, fecutnm eflc Cardina* Itm , Khcnum verfus proficifcentem ad hlutandum Diicem Wirtembergcnfem. Siitaeffet,lubenter id confiterentur, ne-que in veritatis confefsione, inuidiae infi-I diasextimcfccret.Scd impudens effet am» bitiOjfj agnofeeret quod obijcis.Quid ve-fotUiCum tarn valdeeo tempore negaffes Chrifticorpusdiiobusin locis vllomodo effe poffe.nunc fingis,eum,quierat Lute-tiæ,eflepropeKhcnum i NimiscnimIon-gum interuallum eft. Narrare potiusde-bueras, Argentorato Stiirmium Si Zanx chum tunc venifte ad falutandum in eo Colloquio Cardinalem. quod quidem in Veftris hominibus,qua patientia folerarit, ^uagratia difsimulaueris,(erat cnimea, i tuoiudicio,certifsima profefsio apofta-

fiç)forta{Ie mirarerzfed abs vobis velan-' tea,velpoftea impetraffe difpenfationem

(vt vocant)dices.lt3que cedo.

Vtintota tua fabula fæpius,elegantia cjiiiclam poëtica.viderisamaffeéo’refovnrfó I ^o», ficamp;hacrurfus figura vfuses,cùm

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N non

-ocr page 194-

non rtiodocómentarïiiffide famolîs libel-lis notare voluifH, fed amp;quas deindeBal-duinus Lutetiae exorfus cft coniunfta* preleâiones Iuris Ciuilis atque hifloriaS vniuerfæ.Quidautcmin ijsjquibus nef-cioan interfueri5,amp; dequibus,fi interfu-iiïes, iudicarenon poteras, reprehenderfi nuncvelis, quas admirari fortaffemagiJ debercs, quàrn imitari pofïes, equidem non jntelügo.Principiôconfiteris tenon ciïecarum rcrum idoneum iudicem. PO' fteaferedo, vt id verc dicere te probares) ais non modo quendam, qui Laufansin docenda grammatica tibi hypodidafcalu» fuit,fed amp;nbsp;chalcographumtuum, inliirc ciuili poiïe Balduini præceptorem effe. Ne nimiumeommouearis Theodore, Nul luse(l,à quo Balduinus reeufet difcere, Eftenim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quid veto librarius

illetuus, quidum pus tuusexprimitJuS nouumfuxitjpnæftare in hacarte pofsit, optâremus,31io,quàm de fuis Apoftatis coinmciitario, e^prcfsiffet. Tu quideni cum melius doceres , quid fit vis, qui™ quid fit ius.Ef nos paulopoft fingulareex» Cmplum tuæ iurifprudentiæ fidelifsimas profercmus.Sanèfi tam præclarusiunsdè ôor clt typographus quoque tuusîtu tan*

to 10-

-ocr page 195-

loîniuftiorcî, qnî eum præîomancipa»i tanquam piftrino.Quidauté, quid fi Bal-duinuscoquum fuum tibi rcligionisma-giftrum efle poffe vicifsim di;at^Si ca con-iiftit in confcientia bona,potiufquâ in fei« «ntia magna,n£ ille prçceptor tibi elle pro feâô pofTet. Verfi tu - ih mifeendo iurc le pidior coquus videris,amp; cbulliéte oila fu-mantis amp;nbsp;efferuefeentis iracundiæ tuæ, fa-cetusetiameffe voluifti,duni non folum Balduini iura crudâ,rccoâ:a,rancid3,dica-citate minime fcilicct infulfa,fæpius appel Us, fed Seciusauditores, doâifsimos vi-fos,miris fannisconfpuis, defpumanself« fecoäoscaufidicoSjFabuIas, fori mäcipia. Seim’ fané,VOS iampride incredibili quo-dam odio lurisconfultorum flagrare , nc-quecaufamnefcinius,cureos,qui in eoof dinecxcellur,peffundare vclitis:vciam mi nus miremur,quod multi mirantur,vos e-tiam nuper Lugduni ,Molinxum,m3gni nominis lurifpcritum iarn fenem, qui ve-ßracaufapertulit tarn acerba multa,in pé-riculum capitis vocjffe, cum forte leuitei* abs nefeio quo veftro paradoxo diffentire dicerctur. Scimus iampridem hoc agerö

i VosjVtEpifcopiscxterminatis.ordiné to-6atorum,non minus quàm Nobiliû, euer*

Na tat«

-ocr page 196-

tatisatqucpefTundelis. Veröm, mi Bezâ» I etiaiïinü difsimu!3re,quod tentas,debiic' ras.Certè nefcio,an tibi fatis caueas confu

lafq; vircófultifsitncjdüita infanis.Cxtc-

rum iurifconfiilti tune tibi refpondebüt,

cuni eürum,quç perpctrafti,facinorû reus

attonitus iinplorabis eorum non patrocJ-

riium,fçd deprccationé.amp; prçfcnsftatufq; fcntics quale bt luftitiætribunal,fcopu!u$

tiius:amp; qua iuÜi ac fcueii tibi immineant

iudicesbmul amp;: vindiccstuoruro fcclerü.

Intcreain iftotuoantroamp;arceimpunita'

tis,quid miramur,f) tu clarifsimislurifeö«

fulti$,ventofa amp;: inani tua garrulitate, in*

fuites,cum etiam amplifsimos Senatores,

amp; inaximos indices fuprcmæ Curiæ,appel ' i larelatroncSjCumifticlatitas , nuncaufus I ûs.Nempe,vtiftistogâtislongèanteferres ; fagaios ncfcioquostuos miferosSyndicos j (

, Allübrogasiquorii collegium pauló poft ; ' amplifsimum Senatum appellas. bateor, i ómiMinifterPrfdicanfque,c3Utèfec ris I cosdemumindicesfemperhabeas, qui* | bus tu prækribcs, quid de t^pronuciari ) velis.Nam coram alijs male tecum agere- i tur. Sed fi imitari volebas ilium P. Suipi' .1 tium.Tribunumpl. feditiofilsimum,qui 11 KomæhabuitfuumContrafenatuiCjdcbe i

bat i

-ocr page 197-

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 9«

batpaulofplcndîdîus praefidiu’cóparare. Ncque vero nefcimuSjCur illi foropalati-no,quo nihil habet Gillia il'uftriuSjtâ fis amp;iniquusamp;inimicus. Sed neproptcrea Balduino tam valdeinfeflusquoqiie-fis, caiifanulla cft. Nam vt tibi gratificetur, raro marmor vtrunqueterit.

Vtiurifprudentiatn.fic hiftorica ftudia Balduini, eadédexteritate fubfannasmes quedubiumeft,quineundem Chalcogra phumtuumin ijs rurfiis doâoré nofirû cffevelis,quinôfolùm Slcidanum fæpiiis excuditjfcd amp;nbsp;quandam de ftatu vniucrfæ Ecclefiæ hiftoriam compendiofam: quàm quidem te vehementer laudare, atqùead* mirarinunedemum intelligimiis, quiaeô firmas,nullos eum libros,nifi optimos ma ximosjcxcudere. Non poffumusdintius difsimularetantam indignitatern . Si qua Vnquam fuit putida amp;nbsp;infulfa farrago va-nit3tisatquefalfitatis,fi qua impnrafçnti-ni fabularum atquc rüf àv(trTojgt;»p-i«,5, illam profeâà,effc,altifsima voce profitericogi murfidquetanto magis,quôd in rebus Ec cleGafticis multôfit q in Ciuilib’ periculo lîorimpoftura. En cur lofepho acNice-phoroprçfcrredebueris illam vcftram no üatnrapfodiam .Equidem iametiammi-

N 3 rabar,

-ocr page 198-

rabar,quid fit quod nunc fcribas Baldub num pati non po(Te,vt illi inter fabulofoJ fcriptores numerentur : amp;nbsp;cot ra magisat-quc inagis con firmes,lofcphum facerdotc rerum facrarum valde imperitum fuiffe, amp;nbsp;negügcntcm profanumq; fcriptoré.'Ni' ccphorûvero,fuperftitiofum,amp; Græcoru vanitati deditum.Quorfum hçc(inquaæ) tu nuncinculceSjdnbitabS, Sedpofteain' tellexi velJe tc tanquam foricem tuoindi* cioperire,pofteaquamlegi, quid eadere fchpfifiet Balduinusinlibrodeinftitutio ne hiftoriæ:quod quidem velim etiam re» Jegantij.qui huius quatftionis indiceseffe volent. Ncautem quicquam hifioricisil-liusadmonitionibus dcbere tejautvllatn dv/ttrcf xiT'oi-JcuIpara agnofcere videaris,«* culasctiam quod Caluinus fcripfitSabel-Hum furrexiflcpoft Arrium ; tamctliinfi-ciarinon pofsisefic ( vt vocas)/*VM/lt;ov(XiJ» àp.ô.i^rv.iJ.ri.'. amp;vt omnes intelligant nihil eflctam abfurdum quodaliquoScripturse excmplo defendcre non pofsis,non erube fcis.notarcapud Luca dcTlieudataleqp-piam rcperiri, ex fentétia noftroriiin qui* tlcin(vt ais)Catholicorû. Atqui, ô bone, jpfurr: tuum Caluinum ex corum numero haçinretfiç tu ipfe annotafti, amp;nbsp;aliain-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terprej

-ocr page 199-

TOO

terpretatîone prolata , Lncaj locum adhi« ftorixfidemSè ordincin alium reuocafti. Etnondumconfiteberis te tui oblitû iam nÔcurarequiddicas velnondicas, modo caufæmalæferuiasfDenique ne inhilîo-daquideinilliusiudicij, quo Ca:cilianus amp;nbsp;Donatus olim cóflióiati funt, quam ma gifter tuus minimè bona fideexpofuit, amp;nbsp;tu ( vt ctiam eius fputa lingere foies ) eadé fidecontorfifti in tuæfr.ilicct tâdci confef Cone, agnofcere visvllum peccatumve-flrum. A t nefciebas, ô mifer,cùm ea de re fcriberes.codemtcporehic excudi libros Optati Milcuitani, amp;nbsp;ad eos præfationem quandam Ralduini, in qua liquidé refcK litur tota ilia vcftra huius rei infticia.Quia fpero l’altem iam abs te Itctain illam piçfi-tionem elle,nihil adijcio.Nam amp;nbsp;in ea fen ties alios aculcos , qui veftram pungent Äv(TTOf)i(r/xv tcclelialticam, qui fi vos nô-duinexcitantfatis, autad aliquam corre-âionera non rcuocant,fpondeo,fore,vt fi in hanc arenam deicendere ve!itis,Baldui' nuspâlàm exponat, amp;nbsp;conuincat, vos, in conipluribus alijs capitibus, eadé fiue eul -pa,f)uefrav.dc,hiftoriasELclcfiaflicas,qui-busabutimini .deprauate, amp;nbsp;quale quan. turaque hoctalficrimen fit.liquidópatc.

N q. taciat.

-ocr page 200-

faciat. Interes fruflra hoc agis amp;nbsp;tentas, vt illi cxcutias talium literarum ftudia,quib. fe fol is confolatur in hac temporum côfu« fione,amp; in quibus vider faétum iamolim ciïe.quôdnunc fit, amp;ex quibusdenique profpicit.quid tädem fit futurum,hoc eft, quis fut urus fit exitus tragœdjæ veftræ.

Nunc rcliquas perfequamur tuas crinni* nationes.Intereadum Balduinus, tclon-gum valere iuffojdat operam lurifpruden tiæ fimul amp;nbsp;hiftoriæ,RexNauarrus, vtfe tuis calumnijs nihil mouerioftcnderet.vo luit filium fuum naturalem, CarolumBor bonium,quem vnicèdiligcbat.apudBal* duinum educari. Ne id quidem prætcrire potuifti, quin reprehenderes. Quid ira? Quia (inquis) eft puer epifeopus.Non eft itaMome.Non eft (inquam) ille epifeo-pus:vbi erir,tu vt vicarius,aut(vtloquun' tur)fuftr3ganeus illi fis,accerferis. Sed ne» que ta puer eft,quin amp;nbsp;fentiat iniuriamne CSS paternafjÿ.: intellig3t,quàm tu nomini amp;nbsp;fànguini Borbonio iniuriâ faccre non* dumdefjn3s,amp; eius vltor aliquando elle polsit.lntcrea quid eft, quôd toties incre-pas îrctiSctyüîy/ixv, tu, qui tamfamofiises, non folùin SH/xotyoïyoj.Çfed etiam vt nofter iofephus tuura Apionem, cymbalum mû di,vo

-ocr page 201-

loi

di, vocat) o’xXayayoÿ. Ventum cft ad tempus belli(vt vocas) ciuilis:in qtio curtuâ caufaro agere vclisjj modo pofles, magna caufa eft, ô Franciæ caput horumamp;caufa malorum.Sed iam in ca quæftione nô im-morabimur,'qujanihil ea ad Balduinum, quitotobellonihil aliud fecit, qua quôd domi fuæ inclufus defleuit Reipub.calami tatem.Quid enim aliud faceret? Quid in hac vrbeetiam agcretur, cùm pieps à vo«. bisirritatafurcret, ipfc in fuburbiodoles audiuit.Scd nihil corum viditquæ narras: non magis quàm fi Vcnctijs perpe-tuôfuilTct.Adeôin fuburbanofuo fecef-fuabditusoculosaucrtit. itaque (vtvno verbo dicam)quicquid de fpectaculis tra-gicis i 1 li obijcis,amp; de teamp; tibi diâum elle, amp;nbsp;ad te potius pertinere feias, vt nô inters cidat quôd temcrefcripfifti. Eodem tem pore magifter tuus Balduinû vexauit, nô quidem refpondens legibus defamofisli bellis,deque calûniatoribus(non enim au debat ncque poterat in manifefto peccato deprehenfusjfed fpargens virulentam ma* ledicentiæ farraginem explurium conui-ciatorum rabiecolledam atque conflita. Huic Balduinus fiatim obiecit altéra fuâ refponfioncm,quam nunc demum exagi*

N J tas,

-ocr page 202-

tas^toro pôR fefquîanno.Cordatî IcÄon'j eritamp;iudicis, reamp;caufa cognita , pro* nunciarequodatquumeft. Sed profedo Balduinus,poft illam fuam refponfioneni nondubirauit vostandéaliqcando aliud quippiamcertamen rooturoscftc. Interea quo modo Italia atq; adeo Tridentum, amp;nbsp;quo f rudu profed* lit, fupcrius expolitu tibi clt.pluribus etiam fortalTe verbis,qua Vokbas.Reuerfus,in gratiani fei I icet tuam amp;nbsp;tuorûjfuûad leges Maieftatis atq;per-ducllionis Commentarium edi non recu-fauit:quê,lï nondum legifti.legas, velim, vt piura, quae te excrceat,audias, Si iaro ex ijs nihil repeterecogar, quodalioquifor« talïerepeterem.Et quoniam quam femel vitae alienç rationc tibi redderecœpi,pcr-texere debeo,dc eo quôd reliquû eft, ver bum vnutn 3ddam.Reucrfus(vtdixi)Bal-duinusjfcis.quid fecerit.quod tibidoleat? lulTu amp;mandacoR.eginæ,inuifit Princi* pemCondenfem, qui tûcaliqua euftodis tenebatur:amp; curn eo familiariterCquideft cnim illoprincipehumaniusOeft collocu tus d'? aliqua ratione conciliandarum con tro'jcrfiarum religionist de quaamp;rurfus cumcodeni iam liberato contulit:amp; nili Ü vos obftitidetis/ortallc fundaméta chri

ftianæ

-ocr page 203-

5’* ItîanæconcordiaBiaâa fuiffent.Capitapri tiati eius colloquij,bcllo etiainnü flagrante,iuffus etiam eft conlcriberc.Quae occupatio fecit(iiihil cnim iamtibi difsimula» ffiU5)vt fuam ad Ducem Giiyflum, ad que cum literisjquas adeum habebat,itiirusa-lioquiftatim erat.inftitucam profcélioné diftuleritdntereaqueomnem eius deinde falatandi occafionem amiferit. Ercptus enim (tuojtuojo Beza, benefic’io exhac inortali vita eft Duxille magnus,quita-men paulo ante humanifsimasad Baldui* numlitcras dederat. Acerbuni Balduino vulnusinflixiftijCum tuiNauarrum con-foderunt.Nuncplagamalteram addidifli, neque minorem.neque lcuiorem,cum al-terum ilium Principem trucidafti. Et non dumfatiata eft crudelitas tuafSed aliàsau diesgrauiorem amp;nbsp;noftram amp;nbsp;Galliæ lu-gentis querimoniam.Nunc»quosquærc-bas,babes aliquot adtus kçnas non fa-bulsjfed vitæ eius viri.in quo fallis obtre âationibusvexandofruftra teipfumpara tim obledas,partira vexas: vt olim Aiax fMariyii^o^oS arietera pro Vlyffe furens corripuifle dicitur, vt in eo cedendo amp;nbsp;fa obledaret amp;nbsp;fuam,fi poffet, vel vindi-ög cupiditaté explerct, vel maniam cxfa-tiarct.

-ocr page 204-

lîaret. Vtautemnoftra narratio fimpÜci fua veritate faciledepcl 1 it quafcunqueo» diofasmédaciorum nebulas affingere at-que olfundere voluifti.'fic la breui refpon fionerefellendum effet,fi quid , quodad caulam principalem, qua tuendam fufce' pifii.valde percineret,attu!iffes, Sed quid, o mifer.adferre poffesJLiceat iam fanè ti bi extraordinario quodam iure,agcre,amp;po' ftulare;remittanturpræfcriptioncs,quçti bi homini ctrz^óï.os obff ruunt.Nihil tamé adfers,quód clientem tuiimaut fubleuet iacentem,aut fuffineatlabafcentem.

Quæ alibi lintviâorix tuât, quætro-phæa, non inquiro.ln haccertè caufa ni-mismanifeffaeffoffcnbo tua.Non eftfor taffe culpa ingenij tui : fed malat caufasea eft conditio,vt nullius quantucnuis exceb lentis amp;nbsp;ingeniofi patroni artiftcio defen-dipofsit. Credo equidem tetibi videri Rhetorem niaiorem illo etia Protagora, qui profîtcbatur arque pollicebatur rit iiTTU Xóyov Tzotiit. Sed nullus tam pe-ritus medicus eft,qui morbum letalem fanare pofsit. Fortaffe legifti quod nofter Accurfius ait,Nullam effe tarn malamcau» fam,quam peritus Aduocatusnonpofsit bonamfacereicumquc totics inueharisin

Cauff-

-ocr page 205-

Caufidicos Curiae Palatinae,quorum arti-ficio fieri dicis,vt mendacium pro veritate habeaturjnefcio.an plus ctiam praeftaretc poffe confidas, Sed hic minime potuifTc leJiquec.QuidcnimfSiueea, quçalioqui leuia amp;nihili funt.fiue ca,quç feri3,hic tra âes,nihil agis.Prima illa faéii quælHo,cu ius fit libellus de officio pij viri, iampridé iplius Caflandri tcÜificatione,a{Iertione, atquevindicatione:irnóamp; Caluini/tam-etliculpam apertènon confiteatur, quia non folet,)tacita quadam confefsione.dcs finita eft.Tu tarnen ridicule adumagis,amp; nihiiominus,quod non credis.alijs perfua derc visjlibellum nerope effe Balduini : amp;nbsp;vtid efficias,(quidenimnon efficeretars tuaQnefcioquas nebulas inanium conie* Clurarum colligis,oblitus, quod luriscon fultiaiunt,none(Ie conieduris locum in re liquida.Non effet res hæc digna, in qua immorarcmur.Sedvtileeft, indomitam peruicatiam tuiingenijmagis atque ma* gisconfpici. Facilius quidem perfuaferis niuem efleatram,quam meum effe tuum, Veltuumeflemeum,vbi nulla nefocieras quidem eftaut communio. Vis tarnen . vt quodBalduinus probauit nulloinodocf fefuum,ik Caffander fuum in foiidum cf-

fepro*

-ocr page 206-

feprobant, eti^fmnurti probare eiïe Bal‘ diuni.Magna(fcio) amp;admirabilis eft tua teeiOo).Nulla enim tam obftinata olim fuit ïn Galüa virgo, quàm ilia nó expugnarit, hoceft,cui nó perfuaferit, quicquid vel» les.Scd nobispcrfuadere, quod iain vis, ne fi ipfi quidem vellemus, nuc pofTesdn« terca nimiserga aduerfarium liberalisaC propèprodigus ac profufus es.Alterö pr« tereaquendam libellü,fub Chriftianoru lurifconfultorum titulo Argentine editû, vnoBalduino in folidiim quoqucadfcri-bere vistniü (i captiofe id facias,vtdeindc plagiariumencclarnes,qui aliènes libros pro fuis 3gnofcat:S: anabitionem ei expro bres,qua(i fe in Germania folum Chriftia num lurifconful tum fuiffeprofiteatur.

Vbi videsin liocdiuerticulo vixtepof-fe confillere,confugis ad altcrum.B.iIdui' nusin fecunda fuaad Caluinum refpon» jionc obiter quç(ierat,an veftrû effet, de hæreticis(quos quidem hærefeosiudica* tis)Iegcs capitales ferrefvkimû ijs fiippli' ciiidecernere^palûdefigcre? rogû incen-derc?Quæfierar etiam an veterum Chriftia norum leges tS fuiffent capitales ? Quod ad priorem quæftionem attinet, multanó modoexAmbrofio Si Auguftino, fed amp;nbsp;ex alijs

-ocr page 207-

tXatijs minus ibi fortafTenötis fcriptori bus memorabilia protulit, quae pudorem Vobis(fi crubefcere poffetis)incutcre pof. fent.Tu illa omnia vel peruulgatafciliccï Vel inania cffe ais.Alij iudicabunt, qui v*gt; triufque partis libellos fcdato animole-gétSedvtBalduinum intelligas prætereM naberc quippiamtiam tibifuggerit fuifle olim quendamTheodofium,jqucmlongè fuperafti, Epifcopum Synadæ ciuitatis in PhrygiaP3catian3gt;qui, quia Macedonia-not.non folum vrbibu’»fed amp;nbsp;agris expel leretjdiétus cftfeciflecótra morem Eccle« fiafticum,amp; iudicatus eft dignus, quiabdi caret. Hic fortafle trepidabis.Sedexci« pics,merito illu Epifcopum tibi elle igno tum.quiactiam nullamfuiHePhrygia Pa-catianam cótendas, cumjvoletis’expûgere quandam epiltolæ Paulin« (ubfcriptio-nem.fcripfitti, nonmeminiffe tevfquam hoe epithetó legi apud idonccs auâores. Verum quod aut non legifli, aut non men ininifti,an nufquam proptereaeftf Ipfej« pfcluftinianus nofterceties ciusmeminir. It3quereöèfeccrii,ficum iam fecundam editionemadornesjincptamillam lua ad-notationem expungas, vt alias fexcenta?, dequarum vicio,£um voles,amp; ent otiun», tead^

-ocr page 208-

te a Jmonebim«s,amp; ira admonebimus, vt pofteaquam Caftellioni (vt vocas)graffla* tico fatijfeceris, iuris ftudiofos fapereffe ftias.quibus neineaquidemreadhucft' tisfeceris.Nunc quod inftat.agamus.

Altera de coërcitione hæreticorû quS' ftiofuitjCÙm quærerctur de Vetcrumle* gibus.Tu vcrôinea quomodo diligentiS tuam magi^approbaueris, breuiteretiana videamus.Cùm inflamatacrudclitateper* quireres quicquid fanguinariumamp;capi-taleeneputaba$,non verituscs adconfif' mationeni tuæ fæuitiæ,confidenterallega re L.V.C.de Hçrct, amp;nbsp;Manich. Balduinus tcadmonuitjin ea lege videri adieäaefle quçdam verba ca p t ral is Rip p 1 ici j, quæ no extant in Codice Theodoliano, vbi Icxil* laintegra rcfcrtur;ficuti nequeverbailla conuenire polTunt cum ijs, quae præccdût vel fcquuntur:vclcum Auguftini teftimo nio.Hanc admonitioncm non ferensconlt; fidenter retorques falfi crimen,allegans a-liam quandam, quam haâcnus nonlege-ras.legcm ex Nouellarum Theodo(ij(v£ flij)Iibro repetitam, vbi fanguinis nientio fir. Atquimi doiSor deea non quaeritur; neque propterca cóficics eandé effealtera iegenoj tantû abeft, vt luonitorê tuu, falfi ream

-ocr page 209-

iàè teûfquod aîs)propterc3 peragas .Tu qui* demaftutèfacisjiî tam fuauiterjelabi pof* fes,nobis nóanimaduertctibus. Sed fraus hxc tua amp;nbsp;fuppoGtio, quid aliud quàm fal fi crimen tuum conduplicat? Imô verô irt eaipfaaltéra!ege, cuius vmbra nuncde-mum te tueri putas,recitaoda,rurfus apcr* te falfarius es.Lex ilia loquitur de paganis eorumque lac ri fici j s: t n paganoruni men-tioneincxpung)s»amp; hæreticorum fubfti-tuis.Quafide?Nam multum inter eos in-1 lerefl'e,amp; magnum eorura diferimen in ve I teribus legibus elle,quod amp;ipfeAugufti î nusnotauit, non ignoras. Quinctiam ilia I ipfalexpoftca qua de Paganis cgit,dehçrlt; ticis deinde loquit logé aliter, nec eos ali-terpuniri vult qua ex prioris illius.qdixi, legis præfcripto.En quâ fidclis mi Theologe nunc fis lurifconfultus.Fortaffe.quia *x obfcuro èc apocrypho amp;nbsp;obfoleto ' l^oucllarum, quas dicis effeTheodofij, cum pottùs fint Valcntirtiani poftreroij quodam hbcilo(vt loquûtur)extraHagan te.quem AlaricusGothus collegiffc dici* tur,Iuftinianus nofter nunquam agnouir* tu hodie primum, fuggerente àliqüo Cu^ tiofo vel Quæfitore capitali.fortè infpexi* ûii repetebas qüodiamprætexis:fortaf-O ' fepU*

-ocr page 210-

feplifttaîftosïîmplîces, fttipîlt;îô% cteau» îosq; Icguleios,qui fontes no excutimuslt; non anirnadüerfuros capitalem tuam fraU dcm,dôlumquemalum. Sic entm amp;dei* pl)usBaIduini,folos(vt ais)indices confu lentis ignorâtia.magnificeludcx.grauiter fcribis.Sedtua ignorantiaerrorque tuuj, virfcientifsime,tam terefellit, dum alios fallerc visj vt nemo non videat incrcdibi' lem tuam.infcitiâ dicam an audaciaf Quid hic ego aduocem legem Corneliam defal* fîs?Quid tuam in recttandis legibus fidein cxagitemîlte hune,Principes, Scarbitrio huius noui Legiflatoris.inflammatetaurû l’halaridis,amp; milerorum gemitum habelt; tepromugitu. Vistamen aliquidifigratia m tuam dicam. Bezaf Aceufo (fi vis) ve« terum legum clementiam atque lenitatCj lt;ùm in aâa tHaintueor,amp; propè exclarao debuiffe aduerfus Donatirtas cfle acerbic-res.Ignofcat nunc meæ feueritati Augu* ftinus.Si viueret, amp;nbsp;quorundam Bezano« ruro infolétiam videret, fuâ amp;ipfe fenten tiâ dccoercitione,fortè iterû exacerbareh

CÙm ne in hoc quidé diuerticiilo, commode,Bcza,diutius hærerepolTes, qujris aliudtin quo tam te probes theologumfi» lt;iclem,quàBi in fuperiori acrem lurifcon« fultuiB

-ocr page 211-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î«#

fùltuni éffe te probafti.Deligîs aütc'quip-pia, quodadSacanâ pertineac, quiade eo lubenter loqueris,amp; iure'famüiaritatis po tes.Quid veto illud eft ? Balduinus obiter Verbo vnoCaluinü fortè adfnonucrat,te-merèeûnegarc videri,exorciftas,qui roug, îvsfyov/xÉvoüs liberabant jfuitîein Eccleiia Veieri:neque alioqui in earn quçftionera longius ingrelTus erat.Sed minime hoc ef-feprætereundum iudicafti. Quid igiturj Pofteaquâdefpumaftinefcioquid, quod folentlvEfyoó/xtvo» : exclamas, negaffecal-uinumnon rem,fedordinem,hoceft,fen% fille olim quidem fuiffe Exorciftas.fed cer tumeorum ordineminEcclefia non fuiR fe.Egrcgiafcilicet defenfio.Profcrsqu® [ dam verba Caluini , quæ fie interpretaris; ' Sedvt nihil agis bona fide.ea nonprofers, t dequibuspotius quçftioeft.AitCaluinus, ! ïudæis quidem fuiffe fuos exorciftas: fed I Chriftianorum exorciffas cmentitos ap-pcllat.Quid hæc verba fibi velint, expone re potius debueras.lmô verô Caluinus fuç oblitusinftitutionis.in Aâis Apoftolorû ïit,apudludaeos fuiffe quoddam Exorci^ ftariimunus,quod Chriftianiimitati (int; deinde vero Papam voluiffe hoc effe com4 tnune omnibus fuisclericis. Nónnehic«

O s qudd

-ocr page 212-

qUod prins negarat,etiatn agnofcir, oJini ccrtum quoddam fuifTe munus Exorcifla» riimapud Chrirtiano«? nonnc rcprehen-dit.faâû deindehoc cdecommune^Quid tu?inqiiit:PxBrciSfas tttin(t,hoc Mcf «SS“afirmoi^alduint^quocunque moäa Fxorcisli‘ rum nomen acci{gt;itu,ntinquam te lgt;robaturum,cifgt; tosaliquosyelyt^oflolorum, quot;telproxima ^polft lu »etatefuijjedefignatos,qui Ener^tmenis msntit imponerent.Asciui iam tibi magis reseftcü Caluino.quàm cum Balduino, Imo etiatn tecum tibi ipli res eft.Nam in tua confef-fionenon peccatorum, fedfidei fciliceC tua-, cum veteris Ecclefiæ Exorciftasâis autccffarc,3utceffaredebuiiïe cum donc» Sanationum, fateris olimaliquos fuiffe. Non euim alioqui dcfinerent.Sed non,vt fingis, cefTafle,proptereaque etiam ceffi-re non dcbui(îe,quifquis vJlum ex veteri-bus Ecclclîallicisfcriptoribus Jegit,facile intcIligit.Visne præterea tuam ignoran tiamcaftigari,quæ tetam facitaudacem, i jxta proiicrbium, quod ex Thucididerc cita??Non grauaborobiterte monere.vt P obationem, quàm requiris amp;nbsp;nullam ef letemere pronuncias, faltem repetasex Epiphanio,qui dcfcribens minifteria amp;or dînes veteris Ecclefiæ Chriftianæ, poft

Epifco#

-ocr page 213-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io8

Epîfiopos,presbyteros, diaconos, Jedo* fcs,nominat Eporciftasiquos credo non Hegabis fuiiïe Exorciftas. Addc Conflitu» ^ionem Valentini amp;nbsp;Gratiani,L.vj. C. de Epifcopo.öcCleric,vbicadem tft enume-fîtio.Videquantum proficias tumultuan •io,amp;id,de quo non erat al ioqui inftituta •iifputatiojtemere amp;nbsp;impotenter exagi-tändo.Interea fruftra Balduinum, Caflan •irum, amp;nbsp;(vtais) quofcunque, prouocas, Veluti fponfione faöa,veile te pro hæreti-tocenfcri.atqueetiam (o diiram conditio I'ena)crero3ri, nifi probes ex ipüs Jnferis '•nerfiffe omnes illas fundioncs Ecclelia-üicas.quæ numerantur in Romana Eccle-• üä.Nihil hæc quæftio mi vir ad tu um Bab •iuinum.Caeterum fiquis inferorum An-Selusad te retulir,quod affi rmas ; profcr, ^uasindeaccepifti litcras, teftes tuæaffir-•Hationis. Interea fi tames inferis amp;eogt; '•imantiftitibusfamiliaris,cautefacis,qui •torciftas abigas alio exorcifmo. Neque ^men minus propterea amp;nbsp;eris, amp;nbsp;diceris i'ixßoXof,quandiunon definis,calumnian ioveriratiaduerfaritminus vt iamcoque* 'Jris,fi aliquis teSatanam , vt ruo tam tibi ta familiari verbo vtatur, ctiam honoris '•»ufajvocet.lpfcctiâcaulam reddis.Audi»

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O 3 uit

-ocr page 214-

wif(?nquigt;)S3tanænomëex ipßus ehrifli ore Petriis,cum dûtaxat immodico prçce-ptoris amore extra m«as fuiflet abreptusl amp;nbsp;nefas erit,eum Satanam diccre, qui tant valde imiratureum, qui mendacij S( bo' micidij ab initio parens rnagitterquefuitJ Quid vero,cum proditorem ilium ludain idem ChriftusDiabolumvocaret,aDnoa tuum veiuti nomen nobis diétauitJ Acne quaeri pofsis tibiiniuriam fieri, eccetibi «uricuiam vellojty/irft tnteîîari? En qiiani nos efficis eloquentes, dum nobis fugge* ris amp;nbsp;diâas,quod ckTheoIogicèamp;ciuiló ter tibi relpondeamus. Nullum fineroin-ueniemus, fi omnes iftius nugaiorisqui-fquiliasexcutcre vclimus. Sedenfefeof^'* fert altcru Bezanæ fidei atq; matheologif tiophçû.Cû Balduinus mirareturCalui* num ciiam veteres formulas ftipulationu, fiponfionum, abrcnunciationum in Bapti fmo fuftul iflc,ofienderat eas oJiin fuiffc tä vfitatasin puerorum Baptifmo, vtaugu* flinusjcum non dubitarct légitimascilf» indepotifsiniuin oppugn-et Pelagianos. Quid BtzafJd non negat,qui3 nonpoteft» Sedfaóum concedens,de iuredifputar,8lt; tales (iipulationes,quæin adultis catechu giciHs toUrabiles erantj n iilfa caufa fatisp

donea

-ocr page 215-

I.oîf doncatranflatascffe aîrad îiifantium ba-ptifmumimirumque efle,fantam fuiffe E-pifcoporum negligentiam,vt hune abu* km ferre maluerint,quàm emédare. Hic jgitur non cum Balduino fed cumEcclefia veteri litigat. Imô verô fecum pugnat. Nam alibi cum quendam Germaniæ con-cionatorcmmagnum vexât, laiidat vete-res illas formulas : Creiià^Cretio. abrenuncidi iiaboto^abrenuntio.ii triiimphat, non minus in infantum quïm Catechumenorum ad» ultorum baptifmo vfitatas fuifïe. Sic bonus amp;Jngeniofus Rhetor, vtcaufæfcr* uiat,modo aliquid laudat, modoreprç-hendit. Addit autem, in fua: Ecclcfiæ Ra • ptilmo rctineri etiamnum à quibufda fti* pulationesarque fponfiones,fcd alijsfor* mulisjverbisque côccptas.Atqui hoc rur-fuseft,quod in vobis reprehenditurTheo dore,nempe quodeumres rctineatis, ver ba tarnen mutatis cû afiqua veteris Eccle« lîæignominia,amp;aliorum fraude, quiex verbis formulisq; nouisçllimant res quo-que nouas efle.intcrea tarnen in Caftellio nem atrocifsimè inueheris,qui nihil refer* re dixit,quo verbo rcsdicatur, modorej fitcadcm.Tu(inq'.i3m)tunccontrà cóten dis,verba Eccleüæ vfitata elle retinéda.öi

Q tac

-ocr page 216-

Jiacfenrcntia litem concludisj QuumJtrf ^anftat,(s^\QCAhuln lon^ßmo '^jutrita fint om» nibtu.'vnde tandem hoc nouandifludium, niß tx Jiuho ambdiofoingenioiEn riirfus, qua bene tibi cóftcs.Sj fimpliciter exLatinis fecif fesGallicas formulas, vtintclligerentur, tranflatio fidelis non reprehenderetur. Sed nihil cum vctori Ecclefia fimile, nihil ex ea reliquum habere voluiftis: amp;nbsp;auâo' res.potiùs quam interprètes, vt veftra in» uentio ab imperitis laudaretur, amp;eireamp; videriinhoc toto genereambitiofe défi’ deraftis.De reformatione.quàm religiose defideramus.quid tecum agamus,qui de-formitatem nbbis placereetia'mnum men tiris?Atqui céties iam vobisdnâû eft, vos impudentifsimècalûniari,cû vbiquxftio cft de vfuantiquitatis.obtcnditisabufura pofteritati‘.Nihil hicprofci^o ad eos,qui non nifj ilium tuentur . Nihil itaquead Balduinum,quiminimè omnium défendit,quod eft viciofum.

De Chrifmate denique litigas. Sed me-niinerisjquænamde eotecumlisfit cutn Balduino.Quafitû eft,an eo veteres Chri-ftianivfi fintinBaptifmo. Probatumell, vfos edeiamp;.fi tclhinonia quç prolata funt, tibi non fufhciun(,adde quod ipfe Ter tu, lianus

-ocr page 217-

140

Jianusinlib. de bapt!fmo,7o'«ff^/w«r(in-quii) tx quot;veten difciplina. Quid tu contra puncobijcis? lurtinumin fuaad Antonis num Imp. apologia non meminiflc buius ynâionis. Credo : ficuti nec reliquarû te remoniarum,de tjuibus tunc non quære-batur. Stdalij non minus amp;nbsp;boni amp;anti-quitellesmeminerunt . IpfeTertulianus infuo ApologeticOjCtfi decœna Chriftia norum qusreretur, tarnen (iyawiiv potius defcribit.de royfterio cccnas nullum ver-bum.Non enim tunc volebat profanis ho-minibus exponcre, quod illi fortaffeirri-fiffent.AnproptereadicfsCœnam chrifti» atiorum nihil aliud fuifle quàm dyec^nf» Imo vt ex luftino tunc repetis, quod Tertullianus præterijt.cur fimiliter,vbi de ba ptifmo quæftio eft, non pateris ex Tertu-lianoStalijs repeti, quod in luftinodefi-deratur i Conflftimus etiamnum in quæ* ftione faâi.De hoc vbi conftac,fi agere ve lis de iure,contendas non recle,ritc relt-giofcfadumiagecum veteri Ecclefia,qua babes aduerfariam, amp;nbsp;ream facismos mifs fosfacito.Sic amp;cumdeLiturgi3,quam La lini noftri olim Miffam vocarunt, quæris, tecontineto,amp;: fcitocum,qtti res intégras tuetur,corrupcas non tucri. Quàm vcl-

O 5 les.

-ocr page 218-

lesjvitîa illc defenderet, vt quod decfam»' res,haberes ƒSednon impetrabis. Visd« rebustantistecum agi? Patere vtagatur fedatCjdiftinâe, Jiquidô-Rogatus eratnii giller tuus, vt fi vcHetftatumcauff cerne' re,ad ætatem Ambrofij oculos placidére-fleâeret.Tu perindc tumultuaris,ac fi in Acherontem praecipitatus elles. Si ad Au-gnftini EccJefiaiD reuoccris, frémitnihi-JominusîdcàPapana defecille iampridem te narras, valdè fcilicet îTfôj êa-os. Semcl quidem tibi excidit, ipfoetiam Augufti' no fedente iudice vcJle te agcre caufam tuJin.Scd cum ad rem ventura eft, taie tribunal tanquam fcopulum,fugis.Quid ter* giuerf3ris,amp; terrifica verba fundendoper turbas ri xjgt;lt;vô/x£vov? Quçritur an ill3m,qi:f fuit Ambrofij Se Auguïlini, amp;nbsp;Ghryfofto mi feculo, Lcclelîam ( vtar vcrbo,qaod ferre non potes)catholicam,llatuas effea poüaticam, Satanicam, Antichrillianams aut Ij modcllius.quàrn tu loquaris,loqué-dum fit, an cum ea communicare, eiusdo-étrinam fequi, amp;nbsp;cercmonijs formulisque vti Jiceat,Dic3pertè,quidfentia5.Nonaugt; des:quia fi de ea confitearis, quodcogitas deploratam tuâ impietatem prodet: fin ca ÇhrUliEccIefiam vcram agpofcas,non rai

ou?

-ocr page 219-

h» nus’infanum apoftatarn teeflc probabis. Quid igitur? Incurris vl u las inPapas pofi» riorcs,amp; in eos euomis,quicquid in illâ, fi auderes, velles. A tqui neqiie ijs.vtanâo-ribus, acceptum ferre potes, quodeftia quæftione,nequc de ijs, quod defpumans perpétua crêpas, fuit inftituta difputatio« Cùm de antiquitate reriim côtrouerfarû, deque eius antiquitatis iure quæreretur î longçaltiùs ad inquirendamoriginêcau-fa reuocata cft. Cur non audes eo nobifcû oculos attolleref De pofteritatis abufu po» ftca viderimus.De primo reftoq; vfu prius inter nos conftet.Tu iam,v t ftanm Si bre-Uitcrtofam(cuius obliuifci no potes)Mif fam conEciaSjObijcis nefcio quam malè fubaclam maflam confufçSicriidæ male, diccntiae. Tu eara,fipotçs,concoquc,atqj ctiam,lt vis.in tuo facrificio, profano mot rç.molam falfam offer. Quid hæc tandem ad nos ? Et qui pofict bis de rebus ferio Si grauiter tecum agi, quamdiu fie agis ? Et quomodotaro permixtæ perturbatæquô fatyrç tuç refpondere poffemus,cum nihil difccrnas, nihil diftinguasineq; quam par-tem potifsimum petas .indices ? Imo verb quicquiddixerimus, vel aftutè mifeebis^ vel ociofe dçcorquebis.Âdeo nulla eft in.r genui-

-ocr page 220-

genuitas tux aflîonis.Dixît fnrtè Baldut' niis,nondefcnderefe,fiquod in abufu fit viciuin.Tuexclamas cumconfiteri into' tovfunihilaut fuiffcaut eCTe nifi fjitt..ftdeo religiofedeprauas hoc verbum, quo tua potius, neque minus quàm barbarorum,profanatio notata fuit. Vrges.vt pluradicacnushisderebus. Atqui tudif-cere non vis. Et cur tandem abs Balduino illud requiris.non Epifcopo.fcd Jurifcon fulto?Et cum habeas Liturgica ab alijs col kâa.qutd illi alijs ftudijsoccupato mole-ftus esfSanèfi quod ex Ambro(îo,ex AUgu ftino.ex Chryfoftomo, rcpetere potes,ri-binonfufficit: breui etiamhabcbisanti-quioris cyrilli Hierofolymitani Cateche« fes,quæaliquidaddent. Ijs contcntifu-inusHî tu content us non esjaduerfusillos agito.Balduinum, qui plus prxftarenon poteft.ncq; lôgius,progreditur,miffum fa cito.Imo veto, valde fcilicetopportune, nûceum prouocas.vtetiam tecumagatdc Euchanftico myfterio corporis amp;nbsp;fangui-nis Domini .Scilicethic vnus in Gallia, Germaniaq; fupcrcft,qucmaggrediaristâ fubtili difputatiôe.Scilicctin Germania, Galliaq; ita tcgefsifli in cius rei traâatio-nc,nihil vtfuperfit, quàm vthuncoppu-

gncs,

-ocr page 221-

gneszSed fi quid haberes, Theodore, non iam dico fi onti$,qua iampridem cares,fed faltein métis, nunquam profeâo renouâtes memoria huiuscertaminis, in quo ha-âenustam indigné vcrfatu$es.Age,mecu recordare,qui(nam primum in Germania fueritiriumphus tuus. Tu cumEleâoré Palatinum Otthonem Henricu,qui accer« rimèobftabat vcftrisinfidijs, primum ten tare velles, venifti ad eum,quo tempore in ihermis cr3t,amp; vt ei iUuderes, magna cum firoulatione nous pietatis, obtulifii cófef fionem, quam dicebas non modo tuorum Allobrogum,fed amp;nbsp;Heluetiorum effe. In eatam tuo quàm eorum nomine profite- ' Baris, colleäaverborum

qus Germanis grata effe putabaSjCÓgcrie, Vos in hoc facramento crederc, verum amp;nbsp;reale fubftantiale corpus amp;nbsp;fanguinem Chrifti vcrè, realiter,fubffantialiter(amp; quid non)adeffe amp;nbsp;fumi, offerriqueetiani tamindignisquam dignis. Deniqueitalo quebaris,vt ipfiim in hoc gcnerc Lutheru fuperare videreris.Qui adcrant,obftupue rantvostam répété ex Zuinglianis faâos efle(lie eniro putabant amp;nbsp;loquebantur) plufquam Lutheranos, Aderat ipfcMar* pachius ArgeQiinenfis concionatorgt; qui

quist

-ocr page 222-

\qu îa vcftras ftrophaî mag« rtoùèratjfufpîti tabatur dolum aliqucm fubcilem fubeik. Sed nolueruntviri boni morofiusinqui' tcre,an,(icuti loqucbamini, itafentiretis, Amplcäurttur ergo tuam illam confefsio-nem,deque ea triumphant amp;Chrifto gra-liasagunt: amp;nbsp;comitiunis gratulationis er-^'oraittunteam Duci Vvirtembergcnfi. Hic veftram conuerfionem non minùsad »iiiratus eftjaudauittjue. Cùm autcm audi rcntTigurini ptopterca dcfe in Germa' Tiia triumphari, noluerunt tuam impoftu-tam tolerate,'Itaque non modo non agno üeruntconfefsionem, quam corum quo-tjue nomine obtuleras ; fed amp;nbsp;accrrimè toppugnatent : teque,qui eorum mandata «mentitus eras, nó modo falfi reum pera» gunt, fed amp;nbsp;OTa.fa;rf£(rêe/otr. Tu quidem vteos placarejjicilicetallegabas doluma» Jiquando bonum efle,aliud agere amp;nbsp;aliud fimulare. Sed illi noodum hanc artem ve« llramdidicerant. Ergo cumijsaliterre-conciliari non potuifti,quam confefsione tui peccati, amp;nbsp;(quæ tibi ignominiofa pro-fcdö fuit) exomologefi. Hæc prima fuit in hocmyfterio tradando religio fidesq; tua. Paulo pórt domum reucrfus, vtma-gis ortéderes te anteà Gcrmanis illufilfe* loachi-

-ocr page 223-

foicbînum Hamburgenfem concionato-rem,quem omnes(vt voc3r)Saxonicæ Ec-clefiac amp;nbsp;fexcenti earum miniftri, quos cal uinusindicés 3ppellarat,accrrimèdefen-debatin bac qu3Eftione,tii(vt Cahuno fuc-ccturieris)3pertè oppugnas,amp; palàm pro-fiterisaliam in coena Domini non effecor poris amp;nbsp;fanguinis Domini communica-i tionem,quàmin baptifmo,inconcione, inleâionefacrçrcripturç.amp;deindein pri Uata meditatione, quotics mens fi del is ad Chriftumaffurgiti Nunquam non modd Caliiinus,fed neZuinglius quidemaa vul gariterdehoc myfterjolocutus erat. Sed Tu tuam audaciam vis emincre.Paulo poft Tiletnannus Hcshulîus, quo tcmjjore Pa* htiniconcionatorcrat, fcrtpfit aduerfu» Caluinum hacde relibellum. Tu qui no-minatustarnen noneras, moxinfurgis,8£ kurrilib’ Dialogiseû profcindis.QuadrU plexerat libelli tui infcriptio; xfewpayrctj QlcloptfOnoSiSapbi/li.MetuehdiS ènim,ne nô Hatim omnes intelligeréf,quàra religtofi* ageres de hoc mylterio.lbi ergo non mos doinauditafcurrilitate, nefcioquéafinû

I niolitoris, Apuleano ludo, fuftibuscedisi fed amp;nbsp;quafi 3pud anthropophagos Cani* •’{

* baiescducatus ellcjdefputnans crêpas Tara ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cophaj

-ocr page 224-

eophago!t,cycIopes,poIyphemos.S!ccnin4 invnoignomitnofedcpingerevoIcbasGer manos concionatores. Et cumfciresEtli-nicos de hoc Chriftianorum myftcrio tani profane locutos efTe, voluiüi fimili exeni-pIocænasThyeftæai confingere.Tilemä' 'it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num non perculit Cyclopica hæctuaru-

ólatio.Imo vcro fie illetibi refpondit.S tuam Angclicam fimplicitatem itadcpin-xir.vtfuipfe attonitus dcinceps tacerem* lucris.Sed amp;nbsp;quia fubinde fingebaj faîtem Witembergam amp;nbsp;Lipfiam (quos vocabas oculos Saxoniæ)minus voïgt;is aduerfari, Lipfia edidit Martini Kemnitij Brunfui-cenGs Miniftri librum, qui placide, Gné vllisconuitijs,amp; (inc vlla verborum acen bitatevos oppiignarct.Deinde PaulusE-berus( qui fuitveluri anima Philippi pa* ftor VuitebergenGs acerbius in Caluinii fcripGt.Curhis præteritis,quibus refpon» derc nodurn poruiltis,alios lacelsitis? Sed tu fcilicet in Gallia occupatus fuifti in ea-dem quærtione pertraöanda. Reétè. Vi-' deamusan hic melius te geflerist Venifti ad conucnium Poliacum.vt audtreris.Relt; gi pollicitus cSjtc nihil diet uru, quod hu» ius myfterij dignitatem minuerct,autper turbaret auditores.Hac códiüone data eft

tibi

-ocr page 225-

tibiaudîentia. Tumvcro exclamafti, tam diftarc corpus Chrifti ab Euchariftia, qua coelum à terra. Multis frementibus ( quo* rumfibilustc propè exanimatum repente perculit) quidam ex tuis quondam fo-dalibus fubridens infufurrauit; An crede-ret in Euchariftia cffe CHRISTI corpus,qui vix in coelocredit vilum eiïe Daum ? princcps Cardinalis, cum vt tibi re-fpóderet mandatu accepiffet, muka de re facrarnentaria,dixit,quæad te refellendû pcrtinereputabat.Aliquot poftdicbus in Collatione rog3ris,ecquid vclis.ac ne rur fusfingeres.voscum Proteftantibus con-Uenire, prolatum eft quod ex Germania miffum erat,recens fcriptum, quod talem laruamvobis decraheret. Petijfti tempus ad deliberandum. Data eft tibi,vtcom-modius deliberates,breuifsima formula, vt ex tempore tune conferipta fuit absil-loCardinal!.Aliquot poft diebus, priua-tim exhibes,quam cum tuo Saulo ex Anglia adueâo,confignare paratus fis,for-mulam, quæproximcC vt videbatur) ac-cedebat ad alteram: amp;nbsp;ab epifcopii ipfis tolerari poffe videbatur. Adeo liberalitcr ingeminabat hæc, Üri, realiter, ßtbßantialia ttrejje (»r^iu Christi in Euebariffia. Reditur

P die

-ocr page 226-

lt;^îc condiöo ad tollafîonïm, vt dè for'nlU' 1j vtraquc agatur. Tnmvtrô ex (cripto (nam njemoriam confcientia mala pertur-b.ibat) recitas logé aliam proteHationein» aique adeo dcprecationem, ne in hanc d»-fpuraiionem defccndere cogaris,adijcif--que,mallere, hac de reaudiri vetcrumEC’ rleitæ doctorum orationem quàmtoaæ, .êi intereajvttcrrcasauditoriü, quod erat amplifsimum atque nobilifsimum.iropU' dentifsimè iaâas, teineoftarCi nomine Heliictiorum,Germanorum,Polonoruffl, amp;c.qvamuisnon nefctres in eoipfocon-uentu rccitatas elle literas ex Germania iniflas,quætc refellerent amp;nbsp;præfensexaltera parte adeflet Petrus Martyr tuus afiefs for, qui palam tibi reclamabat, cum fim-plicitcr dtfenderct Tigurinorum dog-ma.üeniqucexptdaretedicebaSj vt enb diarisex iententia Eccklîafticorum Qo-âoriini.qui florueruntvfquead fexcente-fimum Cbrifti annum. a1 lata erant volu-tnina plufquam quinqu3ginta,amp; notatiin jjs loci,vt qiiærendi labor abeflet. SedIon gèaliud quærerc te apparuit,eum aftuta recriminatione,vfus,audifôrium traduxi-fti ad aliam altercationem , tametfi cum id ironicè ageres , imprudens incurreris in éum,

-ocr page 227-

euir,qui te îta excepît, vt pedem refcrrcsf Certè tune eum præfeniem tam reueren» ter deinde es aliocutus,quàtn nunc abfen-tépetuhnter profeindis : Se quidé magna fiiriulatione nouæ modeftiæ, obftipo capi tc.demifsis auriculis.oculis in terram défi xisjtremula voce ,pteftatus es,nolle te per lurbare Conçordata inter Papam amp;nbsp;Regé amp;c, Kcdeoadtuam difputationem facra* nicntariam:quam tu rurfus poftea aggref-fus,ecquid in altera magis priuata coîla-tiôe miieueris,liquet ex tpifiola ei’ Tb«ö loginjagni,quite potifsinium excrcebar» quæ epiftola édita eft,vt etia refellcret fal fitâtem Adorûà veftris editorum. Quid enimagitis bona fide? Prætcieo reliquoS tuos ludosjvariafque ftrophas Sc antiüro-phasîfed quis nô exhorrefeat tragica cata-ftrophein,cû tâdcm effecifii.vt tua ilia ex« uaelIetcinaLapitharû. Ergo nunctriû* phâs,amp; quafi rebus hadenus præclarè ge-ftis,prouocas Balduinum ad hoc certamé:

! ôcquiaobiterfcripfitfefctale tantumque iKyrterium non exinanirc; magniauterh facereperpetuam veteris Eccleiiæ fenten-tiam:exclanias,eumiatn tranfijfTe admé-tufiaftas.Ncfcioan tali verbo veteres or-thodoxos irridés notare velis, vt olim eó^

P 2 Ärriädi

-ocr page 228-

Arriani vocabantHoraußanoj. SedpriJ* fedô vcl fl cum hoc vno lurifconfulto ti' bi res effcf.nequc maior viftoriajuequeof fenfi minor effet tua.quàm haélcnus fuif» cumescongreffiß cum Theologîszamp;for» tafsè audircs aliquid, quod acrius retundc ret hac tuam effrenatam, fiue proteruiam, ßue procacitatem neque non aliquando dies fortaffe veniet, quo amp;nbsp;hac plagam aC' cipies. Intcrea hoc tibi quoque rcfpon* demus.cumBalduinumlaccfsis amp;prouo-casad difputationem Tre^iâvayxjff, fiue de praedeftinationc :in qua quæffione fuda* bi$,vt nobis exponas,quænam fuerit olim ilia Prædeftinatorum hærefis, quam fuiffe temporeHonorij Imper, narrat Sigiben tus Gallus hiftoricus bonæ fidei: amp;nbsp;labora bis, vt çxpliccstuam diâionem,qu3ad‘ eludendum vteris, feribens, (Deum qui-dem veile amp;facercomnia quæ fiunt,non tarnen ita.vt fiunt.Atqui eoinuito itafic* ri,dicerenolles:amp;permittétis verbum re pudias. Interea nihilquicquam impuden tius dici aut fingipoteft, quàm quodiam contendis, hac tota in re,Philippum idem quod vos,amp;vos idem quod Philippus,fen tire . Nam ctfi non nifi poftrcmis eius li-bris amp;nbsp;fententijs ftandum efle dicas, tame quod

-ocr page 229-

quod poftremô ad Articules Bauaricos I fcripfit,an cum doârina in hoc gencre ve

lira plané confentit?Quid de hacquæftio-ne obiterannotarit Balduinus ad Minci-cium,non ignoras. Nunc nihil addit.Sed cum feiret vos difputando nihil aliud effi • cerevelle, quàmolim Arrianimon teme-renuper vobis oppofuit illâ veterû Chri* ftianorum Principû legem, quæ curiofas, audaces,infinitaSjpublicas priuatorum ho i tninûde myfterijs difputationes, 8i de ta-libusrebus reâè iudicatisnouos atqucir religiofas contentiones, ex quibus tâtum malorum redundauit,inhibct.Beza,natus fcilicetaddifputandum non minusquam ad bcllâdum, propterea exclamat, ilium iâ ad eos tranfiille,quichriüianam religio-nemtransformaruntin Cereris myfteria, Atqui lex ilia cft non modo Theodofii atque Marciani,fed amp;nbsp;Concilij Calchedo ncnfis:amp;quidem fanclifsimiscaufis amp;iu-ftifsimis rationibuscômunita.quas amp;nbsp;ma« gisatque magis pofteriorum temporû exi tuscamprobauit. Adderem quod nô mo-doNazianzenuSjfcd ipfe imprimis Augu-- ftinus feribit epiil, cxj. exxj. amp;nbsp;in Enchi« I rid.ca.lix amp;nbsp;lib.ii.de peccat.remilï. c. vlti, ßcli.ii.deciuit.Dei.c.i.Sed mox infureet

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P 5 Eleu-

-ocr page 230-

XLIeuGnî’nofler facerdosjamp;talia Jîcî finge» defuisin)tijs,quibuspropceft vtcópareE religionéChriftianorû.En Cum quo my* ftagogo nobis futnra res fir,fi cfi ifto Diagora (îtcertandû. Quid plurcs boras per' derem in hoctamliibricoferpétccompri’ mendoîEtfi deprehenfus tcneat ur,arâifsi niequeconftringatur, tamen fi bilabit, ac linuofosgyrosimplicans.fefe euoJuet, v£ ei3batur:amp; (imul incatandoprobabit nos ipfosteneri, amp;nbsp;quicquid tandem dixerb mus.non folumeludet, fedetiamauertet.

Nam amp;nbsp;mirabilis eft eius (vt dixi)OTt(6». Docuit Laufanç multis annis Rhetoricam coniumftam cumpocli Grxcorum. Etfi illinc turpiter atque ignominiofe pulfus fl t,quia it ilicctruorumBernêfium mores, quos torannis pertulerar,ptrfuam confci entiam ferre non potuit : tame laciuspro-pterea praeco Geneuéftum,illam verfuti® fcientia callet amp;nbsp;exercet magis quàm vn.-quam. Deus male perdat artem perditifsi* rnorum Sophiftarum . Nunquam anrcafa-tisintellexeram,quod deeaPlato fcripfit, Audierampucr aliquando illudin Scho-la exComoedia, Nihil tarn bene diti po-teft,quin male interpretando pofsitdepra parier.At nunc nobis res çft cum deprauas

tiftiiiiQ

-ocr page 231-

... . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H7 •

tusimointerprété 8/ makdiccntißimo c*, îumnijforc, qui nullum non verbum mi-roartificiocaptar,vtcorrumpat. Quot iti çius inueótiua (iecbmatione pcriodi lunr, tot I’unt exempli amp;nbsp;fîgùrÆ litnusartis. Ec noduin-confittbirurlife ex theologtano. tnodotfTieçrcteehr.ologiam , vt ilhcoüni Aetiuî hærefiarchaj'ed tv ni' liciofimma-taeologiamfCumbaldaioiis vidlt;ret taoYo hos fiftu infljtns erjOas cum (upertilio attollerc propterglririaniruariim feriptio num ,3dmonuitCa!uinfi^ nihil eße cur ds fuoingenio tantopere glorietur alijfque tarn fuperbeinfulrtr,cum nihil fecerit in-geniofjiiSjQuirn quod commentarios ßult; ceri vel Oecoiampadij interpolarit.Thco dorus propterea cxclaniat iniiiriam fieri pco Si Aportolis quia non ijs, fed nouis hommibus accepro feratqr do^trina reli. gionis : S; inrerea aduerfarium conlireri, non modo Hclueuam,fed bermaniam to tarn fubf ribere doób inæ Caluinian»’. liç qiiifquam ne^abiradmirabi'eni DialcóH-çü eth. Bi. zam?Et miramur interea, fi lîil -duinus,ne diiitius cum ingenijs cor fi els tureiufmlt;idi,fjcerc m3bt,quod eû polii e Rio liionesTheodorc.Mones, vt Spartani, ^uam nacèus eft,exornef, potius qiiàm c4 V ' hominix

-ocr page 232-

hominîbu$,tam,vtais,rîxofis amp;nbsp;fcditiofiî, hoc eft, vt ipfemet interpretaris, vobifcû fruftracontendat. Itaqueper Balduinum licet,vt in ifla paleftra,tanquaro Dates,fo lus gloriôfe te amp;nbsp;brachia tua oflentes. Nâ amp;nbsp;dum furiose déclamas, amp;nbsp;mentiendo te fatigas.placidèille in bonaconfcientiaaC' quiefcit,Ô£ ad Deum conuerfus illud ex Pfalmoingcminat, llli male4ictnt,tuautttn S)oniine benediits.A^e cr^o difcurfa, tumul-tuare,vociferate: amp;nbsp;fleâerefi nequeasfu' peroSjAcherontamoucto: ille quietus ex peâabitjVt ( quod ais ) pijs amp;nbsp;doâis fcri* ptoribus, qui tuorum aôorum hiftoriain colligunt,nouum argumétum prçbeasad eam quoque hiftoriâ locupletandä.quam dehorrendis Deiiudicijs côfcribunt. Nó cnim dubitamus,quin in te aliquandoDe usediturus fitterribilecxemplû fuævitio nis,quototus orbis attonitus erudiatun Interea nihil eft,quod tibi nó 1 iceat. f rue rc vfura modici tcmporisiac, fi infarois amp;nbsp;familiaris nefcio quis tuus morbus,nondit tuum planéIregerit latus,amp; raucedo, nó-dumfaucibus occupatis voce intercepe-rit tuam,declama,quätum voles,valesque, amp;nbsp;potes,prxfertimin apoftatas,qui nulla de re magis fibi gratulantur, quàmquod

tuam

-ocr page 233-

148 tuam faâîoncm,opprobrîu nomînis chrî ftianitempeftiuèfugerint. Exclamas ,ttid ß quibufuü ludais 'vel Ta^anü détériorés ejJentM^ i3‘tamcrudeles,immanes^ueejfemti, quàm tuep fwis.antu tipoîiista eße defines î Scd fi qui ippterea à vobis deficit, eft apoftata, quid fupereft, quàm vtomnes intelligätvosc» tiamhoc nomine incefterc illamàaroor*« lt;rlo.và.7to Néfc«)VO5, cuius meminit Plutar-chus,amp;ipfc in altera fua refponfione Bal-duinusfErgo quandiu ita agis,nihil aliud efficies apud homines cordatos,qua quod infanabiiem ijsmorbum animi tui magis atque magis patefacies: vt fi minus quid* haâenus tc norint,iam videant effe tc.qui es.quanquam ita iam tu teipfum omnibus prodideris.vt pauciores deinccps dcceptu rus fis.Itaque amp;nbsp;quotidiè hic audimus pri marios Gallis Nobiles, qui te aliquando, cum non noftent,fortaftefecutifunt,nuc deteftari tuos impurifsimos mores, inges nium turbuletum,ambitionem irrequie-tam,fanguinariam crudelitatem, infanam nialcdiccntiam,arrogantiam intolerabile, verfutiam incredibilem,amp; nocendi cupi-ditatcm infatiabilem.Ergo valde erras, cu eos,quibusaliquando fortèimpofuifti,ni mium hebetes etiaœnü,amp; escos elle exi* P f Aim**

-ocr page 234-

fîtnnans,Î3Aas patrones amp;nbsp;defchforcs.K i Mefænatcü efle tuos.Spero equidem bie* U’foie.vt amp;ipfefcntiaseospotius tlTcfc' utrifdmosiudices arque vltores tuæiin-j;robit3tit. Non definçnt amp;opt3ieamp;a' inare resbonasrvt qviabs te diktflcrunr, vas Ot amant,amp; optant rri-igis stqiie magis, St d cü (ub cari'i vrnbra Sr injni tltulo ne* sjuiriam fu.ini amp;nbsp;franJern ctlare vis, fc'to ^n.iti’id palluros oô fcfle viros boncs.qtti te norunt.

traque etfi crediiîam abquam mpltitif pint ni alias obf av.fjs lortallc irritatamat* queoffenfam iiifjtU3iieris,miiltosq; vtf-«' ijOs ificantaris, tanicn vbiad fc redieiinf, qui ad le pra’Cipiti quadâ vertigine St va-laitatcadiôH tiâlie: untjfenties, qn^iiKOi pudebitfua: leuiraiisatq; cçgt;.iraiis. Nunç ijs illiidcdo verba dare nnpiine potes, per nos quidécertè licet,vtco3xes,eroci-tes,gnn)nias,mugi34,hinnias,gannia5,bar ria',ruda',freinas,fréda’, latres.viules ;8C quakunq; voles belluas tiio riélu lt;St guttu re luperes. Nos contenti nu ne eri musea relponliopç,qn3m primae pagellæ tanins nis dtelamationis, pra tixilti, vt magilb'l tui,tan quant phpnafci noHri.prc^ijsno (bain infaniiani adiuuares, ôealio compai fan da?

-ocr page 235-

randæ refponGonis labofe fùbleuares.Ne-i que verb miramur, te poëticas Metamoi -phofewnfabulas, quibuscerebrû tuû tua Circe refcrGt, fuggebifîc magiftro refor tnationis.Scdincautc tecifti, quod qtialis veftra non reformatio,fed traniformatio-fitjper imprudentem tuûvjro^jiruvftatim indicari non fenferis, diäantem non tibi, fed nobis,quod refponderemus. Hecu'oâ (inquitillejfingunt poêtæ,quum Troia e# Uerfapafsàmmalediôtain holtes ingeren-dojintemperanter dolori indulgeret, t3ngt; dem fuifle in cane conuerfam: népe quod immodicus illcconuiciandi impetus nilii* lo pluris,quàm canis riâus, ficret. Si hoç denobdifsima Reginadiäura fuir, quam fl tot tamque acerbæ clades in rabiemadi gerent,aliqua tarnen exc,ufatione dignus erat muliebris luäus: quid de homine ni# hili dicendum,qui cæco magis furore qua iracundiapercitus non tantum in obuios quosque probra temere confnäa cuomit, fedoptimos cupide appétit, quibus pror teruemaledicat { Sic nos tibi refponderc (credo)voluifti pro tuo candidato cando# re Theodore,•amp; taliafunt pleraque veftra, vt à vobis non in alios,fed in volipfos feri-pt3,ik nobis in vos di^4ta çfle videantyr:

-ocr page 236-

quoddiuini iudicij genus in Donatifti» olimetiam Optatusamp; Auguftinus agno' uerunt.Itaq;retortisin vos veftrisconui' cijs nihil aliud addam,quam quod Augu* Ainusad Parmenianü Donatiftam, Qu» (inquit)tandem vi$,nifi cçcitas 8i vanitas animijCogit hominem, claufis (vt dicitur) oculisjin alterum iacere.quod in eum,qui iccerit,continuo redeat, eumque iâu reel procoaffligat,intado illo.Sic illc.NunC cogita, fi pertuam efïeratam maniam po' tes Thdodorc,quid dicere pofsimus, cum ipfcjipfe Bucerus(cuius dida pro oraculis habes)Caluinum iam olim appeliarit non modo canem,fed etiam rabidiim canem: idqueipiius Calulnimanu cófignatumc' tiamnum teneamus? Quid ille vefter nunc diceret, iïin quam poftremo rabié dege-nerartis,hodie videret?Deledat nihil omi nusvos veftra canina facundia.Scd quo-ties ingeminas iftud Quitilatraiifaltemco' gita vetus refponfum,^;«'»/«rem ■video, que vtinam , ôCerbere, plures effent canes,qui fuo latratu veftra facriicgia terrèrent. Ais eum,quem impetis amp;nbsp;profcindis, latrare poffe,mordcre non pofle. Curigt-turtutam mordaxamp; aculeate amp;dentate Satyirice,hominem tam edenculum,amp; ob tufum,

-ocr page 237-

ïmbellem reforróidareviderisï VclcurCerberæus molollus agnu biden • tem amp;nbsp;mutum,vel ouiculam balantépro# cul lacefferc dignaturfCur nó potius pro-uocasamp; excitas amp;nbsp;irritas quofdam niniiû tibi blädos MclitaEOS,qui apud lefaiam di» cuntur Canes muti. An quia horum filcngt; tiobcat’esf An quia foues Cynalopecas? Nequc tarne temerè infclicis Hecubg me-ininifti,quæ quia Polymneftoris ficarij ty rannidem.vc potuit,vltaeft,lapidibus in» dignè obruta eft. Vos nempe vlulatum mi ferorum veftram immanitatem deploran-tium.fimili fcritate comprimcre vellens. Sed qui non modo Canes, fed etiä Tigres vocarealios foletis, videte, ne domi aiatis catulos,quale$ ex Tigre amp;nbsp;cane, tertio coi tu,nafci aiunt. Caeterùm, mirificè pocta, cum tuas metamorphofes reuolucrcs, cuc illius pueri,qui in Stellionem, vel Ceram« bi,qui in Scarabeum,vel Afcalaphi, qui in Bubonem,vel Lyciorum. qui in ranas,me inoriatuamCircen nó rccrcafti, vt vcfträ transformationem lubentius perpoliretî Curnonfaltcm illius vcftri LycaonisAr» cadis, qui cum puerum immolalTetjÔC humanum cruorem fparfiffetjmox in Lu-pum cóuerfus eile diciturfDeus Bone, ad

qux

-ocr page 238-

«jus mónftra defcendendum efl, cum i'ßii renatis angelis eft refpondendû^Sed quid aliud audirc debent, qui homines huma» nosjingenuos,literatos, Chriftianos.ex fuoingenio ferino çftimâc,amp; pro Cynoce phalis habctfCùmi humanifsimè amp;nbsp;mode* ilifsitnèrefponfum ijs fuit, clamant cani num efTe Iatratum:vt amp;nunc Theodor« Crocodilum tuum flebiliter fciliceteiu« iantem,fibi rcfpôfum effe paulô acerbius quam putabat,initio proponis, quafi tam aridas minacefquelachrymas, extra veftfa poméria irrideri nefcias; amp;intereaex il-1 i U s rurfus diâatis pofte repeti, quoditev rû audiat.Meminifti,quid in homiDé,raul to quam fit illc,vel tuipfe fis.Euâgelij vox caliorcm præconcm fcripferit. Hoc illud crt,quodnuncquærulus conuiciatormes li«ri iure debet refor bere, vt veftris demû vos verbis cóftringi denuo fentiatis.Qua« a veroCinquif)qui omnia huinanitatisiura euertit,amp; data opera viluseft æquitati amp;nbsp;modeftie bellum indicerc,fibi nö prçci dem omnem cxpoftulädi rationem. Cur nonpotiusattêditadcæleftis magiftrifen tcntiäjQua menfura vfi fucritis ergaalios, eadem rependetur vobis? Ac G toto vits Eurfu, nihil prgter anathemata didicerit, pngiij

-ocr page 239-

fingulis propè verfibu? in nos- fulniînar, amp;nbsp;quuin eura dçficianr rationes, daman-eoniiidando,optimam caufamob,-ruit.lmô.ficuti in comædijs feruos nequa ad omnia turbanda impellit defperatio.ira hic fuis clamonbusjucem tenebris pernii fcet.Hancegoinfaniamcur non Tdo nom» nenotaié? Imô qiiixum duroamp;prçfra-étocapite negotiumerat,curnon lutret malum nodum durocuneo retunderc^Ni fl forte nouo quopiâ priuilegto facrofan -âum feefîc dtmonftret, vt protêtuèomnibus maledicendo, verbumafperum no audiat.Hæcfciiicctcaufa eft.curambojfti cenforcs librum mtum efîe fpinofuinamp; virulenium pronuncient, amp;c.

ligo vcrô ta indigné laliis, non iracunt diæ lertgt;ore,ßcuti talloexiftimat,fedcohi bendæ le roci:E,qua niiniuni exultabat,ftu dio,3crius paiilô quàm opiarem, remediü adhibiu. Atque vtinam dolore pundus f.iifletad pcenitentiam. Sed quandotanv turn exacerbatus,nihil de peniicacia rem» lit,iinô in ta magis ac niagis obdnruir,al-tero fruétu inetonfolot(quodali) inrcllû gent,qiiàin infipidè errori fiio contra».Ij. ramluccm patrocinatusfuerir. Interim Q animunt nieunijipfeodioexcgcacus« pet-* fpita^

-ocr page 240-

rpiccrc no poteft,chriflus tarnen commu nis iudcxagnofcet,amp;fuo tempore palàtn faciet,non ita priiiatis iniurijs vkifcendts cflcmeaddidum,quin depofitamox otn* ni carum memoria,fi qua fpes fanandi bo' minis appareat, paratus ßm omnes frater* næ pacißcationis modos tentare.

Hoc repudians.violentoferipto ,nedi* ca Cyclopico, nómodo cœlûterrçmifcc re,fed Acherótamouere eonatuseft. Hie ego tarn praefraâam hominis intemperiê mcdiocribus remedijs no poffe mitigar* exiftimSsjftylû acuere mihi permifi,Quid enim faccrcmfquia vel filentio prodenda fuiflet alioqui veritas: vel placida molliq; aâiôedandûtimiditatisac difhdentix fi* gnû.Nâqiiafiex Dei manibus extorfiffet omnia fulmina.quæformidabili modo in capita noftra torqueret, verborû crepitu metes omniu perccllere tentauit.quia gra uior refutatio ridiculos anthematum eius terroresdifeufsit: quicquid petulâtiç vel furoris in nos vomuitjdelitias effe Hnges, meomnis humanitatis amp;modcftiæoblitû efle caufaf. Ergocu intraâabilisfueritei’ ferocia.q totaeius declamatio friuola fit amp;nbsp;pucnlis,facilè,apparet.Perinde criiacfi leóes amp;nbsp;vrfijdû rabiofe obuiu quenq; im-petunt,

-ocr page 241-

»?5 'petuntjCaufentur fe non mulceri: îta dcli« catulus hic homo,plufquâ atrociter alios profcindens non agi fraternè fecum, ma-gni criminisloco cenfet.

Nonpoiïtint patientifsime Theodore, hæc te refpôfa offendere, Nó enim noftra . funtjfed magiftri tui verba,nobis iam ve-Juti prçcundis in cocipienda exceptione : Male autemin cum efleretorta, qui nega« repotes?Credoequidé iam te amp;fatiatû Ôc fatigatû elle,non minus qua me,cü refcllo maledicâ futilitaté,qua miferos lectores obtûdis. Quid igitur fupereft ? Tu fubin-de Balduinûlaceffensoccinisillud tuumi ^ic de tribui capellù.Sed hoc illud elt, quod , tibioccini iampridécupio: vt de reprimû j propofit3,cxquapercipialiquid vtilitatis ' pofsit,dicas,hoc eft.de fcriptura, dçcj;tra-ditiôe.Hçc eih funt capita,iri quib* prima contertatio verfataelL Ergo relinque tua diuerticula fugitiue,amp; tandé aliquâdo ad principalequædionê,quçhuius côtentio nisorigo fiiit,redi,vt dere aliqua magna feriô Si fcdatè quçrat.En,ne diutius tergt uerferis,ad te referturipiius Georgij libel luscûfuadefenfióe,fifortafle feliciusex hacdifputatiôe eluâari potes,quâ herus tliensq; tuus.Tranfigito ergo cum Geori

Q gidi

-ocr page 242-

^ib/pnufquam Baldüïnö imp etas, vt hx6 hs iuftoordine peragatur .-Óicum iam doo bus annis meditari potueris quod diceress tandem aliquadocffundito quodcolligc' reintereà potuifti;ea tameconditionc, vt fi rurfus nebulas tâtumoffundaSjCxpeâes acriorem refutatione. Hieminimugt;,teanfC biennium in aula coram principibus, magna (imulacionegrauitatis, quædâ mifcu* iiïcdeillistribuscapitibusjquo tcporealla tus ex Germania fuit ille libellus Gcorgij« Sed fi prætereà nihil habes,quod dicas.ni' hil cgifti. Vexabat eodem temporeenndc libcllum calumniofa caftigatióc magiftct tuus, ex cuius didatis repctebas, quod ea* dem de re garriendo iadabas. lirgo quod redditu Hli refponfum nunc leges,tibi re-fponfum elle fcito, aliquado vt tepudear, nihil hadenusreplicate tepotuifle.Adcó uitia tua refponfionem, quàm iam legifii, quia diutius tibi debcre nô potui[nu$,pau Cis poftquam hue permanauic tuus inBal-duinum effufus furor.diebus ftatim reddi ta tibi eflefcitocu reliquo muncrc, quod ad te mitto.vt rurfus non expedes nundb nasjfi quid habes, quod venditare velisJo rcreàvale,fi potes,vir optime. Ex vrbePa-rifiorum,Cal.Nouemb. M,D.LXiII.

EX

-ocr page 243-

DVINI COMMENTA-

RII5 RERVM ECCLEc ßaftiettrum.

E quihufddtn zy dßgmdtilui Ecdtjùe nunc qutCe

I ftio eü. BÜ tdmen (fi reSrcüè aflimetur)poti{u quicfiio ftbt ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^i,lt;iU4miuris. Qu^tritur^ait

hoc aut iUud Apofloli docue^ »■«îf uel mandorint. Hoc ubi conjiat,non dubium «d fj]è bonum,iuflum,pium,rcligio[um:proi)terca^ credcndum er faciendum effe.

Conftat in caufa religionis, Df«m, cuius ueluti j, caufaagitur,îudiccmejfedebcre:quia(yquoduult, tredendum fit, er is fit colendus co modo,quo uult.

Hane DEÏ «oiM«tlt;lt;tcm,bocg;iKdia«m,«f/»î j Urrbo, quo fuam fententiam cxpofuit,reiièrepeti.

Bins uerbi pr£cones er iefies, ut Prophetas ,ficji I,' tZ Apofiolos potißimumfuijfe.

EoS,cum Bcclcfiam Chri/li coUegeruntcreru= niU’ iierunt,fidcliter iüi annunciaffe et expofuijfe,quia‘ ^uid DBVS ijs mandarat,er cuius cognitio erat netgt; tefiariaad hominumfalutem.

Prtecipuos ex Apofiolis fumma ty priiecipua cOf y, Qi, 2 pitlt;(

“fr

-ocr page 244-

cdpifd “huius fit^ pr^diationisbrcuitcn:^ complexof c/fc cpiftobsad uarios fcrifgt;tn,ul: uccdfio forte fcrebdt, Cfrcs poiluldbdt.

luticonftgiidtd tcftimonio Ecclcft£ Chri]lidn£,cdie toettdin quuddm coruin indice O'clt;^tdlogo, quem Cdnonemuocdnt.

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li£rctici,qui tdm indc db initio Ecdcfidm oppiu^

gndrunt, dut omnino negdrunt uerdm ejfcfcripturd, qudm Ecelcfid profcrcbdt,dut fubtilius negdruteius fcrtptur£ cdm effe intilligcntidm, qudm Ecelcfid der fendebdt. Scd inutroq^generc refutdtiz^rrepreßi etidin funt tcftimonijsAntiquitdtis.

Ergo

-ocr page 245-

’ÏT

Ergo guostcflcscof'ulimui,cmnqult;£ritur,quiie= X, ttdm ßt tüd fcripturä ßMild'.coßdcm ctidm dudnnm, cum qu£rttur, quxnam ciu^ßcripturj: ßntcntia ßt, prxßertim in re dubia et obßcurioribtis myßeriorum arcanii.

Sicexißimdmtttconiundimrcile retinericrde XI, fendi diélum, feriptùmue, or utriußq; ß:itßmv. ficuti V tn caufis ctutlibm leget aiunt to ^»tov kooi t^v ^idvoioov obßcruari debcre.

Quodadritusattinct,conßatApoflolosmulta xil, (utfitjz^ inßituifße zj obprua/fe,qu£ pertincbant adßormandam regcndainqj Eccleßatn:de,quibut ta^ inen ipß tune nihil forte fcripfcrunt, quta de ijs non qu£rebatur,cr ca er.int ufu recepta,ncqi ei'Ant aliot^ quieontrouerfa.

Conßat tarnen corum quoq; rituum teßimonia XIII. multa c ucra légitima fupcrcfß non modo in ur-fu,fcd er in ucteris Ecclcßje monumetis, qu£ fuperi: funf.tamctß pUraqj intcrciderint.

Porrótrcsinhoc genere funtucluti régula:Au= gußini,quie definirepolfunt, quodpotißimum qu£ rtturhoc tempore.

Prima esl ha:c:Si ( inquit ) diuina; fa iptur£ cJk= x 11H. ftor/fiis prae/cribit quidßt fdciundum^non ctl dubi= tandum quin ita faecrc dcbcamuf,ut Icgimm.

Secunda c^l: Similiterßi quid tota pcrorbemße^ X V, qucntatEceleßa. Nam hoc quin ita faciundumßt, 5 dijpult;^

-ocr page 246-

dijputdre infolentißm'f inßiniirfl. Et Hid qud noft fa-iptti,fcd trddita, cuftodimui,ciu£ quidcm toto be tetrarum obferuantur, dantur inteUigi uelab ipp fiiApoßolis uel plenariesConcilljs, quorume^itt Eccleßa ßaluberrimaauiloritaf, commeiidata atque flatutaretineri.

Lib ' d nbsp;nbsp;nbsp;Httcq^etiampertinet, quod de bdptifmo paru»

bap't*c.j loqucnsdit, Quod ymiuerfa tenet Ecclefia, net Conciles inßitutum, fed ßemper retentum eß, MO» nifi auitoritate ^pojleliea tradituni reil'ißtini creditur.

ïtemalibi, ut probet confuetudinem Ecclcfii£in ^^P^^ß'^H.ispdruuliscjfeApoüoltcamtrdditionem, ad lit, I • Habet enim amp;nbsp;illa prima atM manum teßia 1O»CSI»‘'3lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o t

m onium pondus, quit prima pro Cbrißo meruit fan guinem fundere.

Lib, 4gt; de bap c.ca.tf.

Idem loquens de conßuetudine non rcbaptizdndi bdptifdtos ab bjtreticis, lila ( inquit ) confuetado ^uam etiam tune homines [urfum 'oerfus indiciën» tes non xidebant abspoîterioribtisinfl!tutam,reamp;'e ab jîpofiolis tradsta creditur.

Idem in eddem qujcllione, Sunt multa.quit quot;vnia ’ Lib.j.de uerfa tenet Ecclefsa , (sr ob hoc ab jfpoßolts praceo ptabene creduntur,^uan^uam feripta non repeo tiantur,

idem

-ocr page 247-

JJemineoiletnitrgutMeftfo, QMmuù dt/criptm LiB.i.coÄ tis Gtnonició non proferatur txemplum, ttmeearü Cref-ttia fcripturarum à nobu tenetur uerittu, cum hoe 'lt;”’•'*' « fiicimm ijuod -vniuerfa iomplacuit Eccleßa: quom ipforum fcripturarum commendat autorit ai,

Tcrtiarcguldcä: Tn hit cjuit 'oariè per diuerfa XVt. loiaobferuanturi'^nafaluberrima re^ularetinen- Epift.iigt;* da eü,gt;)t quit non funt contra fidtm, ne^ut contra bonos mores, isrhabent aliqujdad exbortationem 'oita meliorii, 'vbtctimiueinflitui 'videmiu 'eelin/ii futacognofchntii, non folùm nonimprobcmut.fed ttiam laudando ^el imitando feäemur,

f atemur bas régulas AuguRini uerbis conee^ nbsp;nbsp;X VIL'

ptas^implidterc^hona fide aaipien* das intelligendas^j effe exfenten^ tia fui audoris, ut ijs redè utamur.fine dolo.fine fraude, fine c4=

lumnia.

CVM

-ocr page 248-

V M dnte biennium ex Gernuif. nidmGdUidin poflremôrcucri= ßü eßem, CT certis de caufis m duldtn uocdtui forte incidilfent 'mconuentum non Epifcoporu modo, fed er quorunddmCut uo

cdntur')Minifb-orum,qui Cdluini-pdrtes fequuntur, de J-cclefidfticii huius temporis controuerfqstrd^î tium, niT:il mdgis prater opinionem dccidit, qudm, quod {Äiniflri ril.i,ducc'Bezd,dducrfus Epifcopos di ^utdbdnt,eodem tempore Cdluinum dducifiis^ttt iiludipfumdijfutdre editd terribili dccidmdtionc, qud uexdbat non meum, feddlienum quenddm libet Ium Df offiao pij uiri,quem meum tdinen elfefinge= bdt. Ego ucro itd me continui, ut quemddinodum cgt;* Eczd,cui tune dlij rejfondebdnt,cum quibtts erdtille commijftts,dgendum mihi nÖ eße iudicdbdm,fic Cdb uinoed de re non rejf anderem, cui non dubitdhdm relfonfurumeffeipiiuslibelliäudlorcm . Etmeuin mdgis effeuidebdtur,de iure ciuilireff andere,qudiit talibusme quaflionibits implicdre. tntmd tdinen fdeere non potui,qum,qutbufdam,qu£ med fenteitf tid ejfct, rogdntibus, edin breuitei- er priudtim (J fdmiiidriterexponerem inelufim qs, qua fupaius rccitdui,cdpittbus. Et mrrniniuifd mihi idm tum fuiffe prope indnid, qua contrd obijeiebdntur, fine legerem quod Cdluinus contra fanbebdt ,ßuedudi‘ rem

-ocr page 249-

Vf »i ^Kod B czä contra diccbat,

Prima in hoc gcnerc controuerfta c^deCano^ nc,ut uocatur, Saii'tur£: dc quo nifi ß conßct,qilt;id hie tandem agi potcüi Cuinautcm dccoqutentu'-, ctiam de Traditionc qu£r!tur.t^ä hic index fail -'tn r£refgt;ettturexca Tradttione, qu£alioqiit initio feripta non fuit, fed cR nihilominuf bene teftata, Atqucutunouerbodicam: uclim omnes prinapio intelligere, cum de Traditionc hk loquemur,noi iox quidc teßimonio ucteris Pccleßa', ca,qu£accip!t, Iona jide rccitanth'. Veniamui ad id,quodprimum qu£)itur. Anguß inus integrum illum fiuccanonein fiuecotalogum,qualcm tandemabsfui temporupc cleßa editum, probatum, rcceptuimp eßefentii bat, edit or laudatlibro ii.de Hoilrina Cl-jrißinna : er in Concilio Liaodiccno,Carthaginenß,i^ Conji.in= tinopolitano laudatum cjß conßat. Cißtd igitur qu£ßioniieäi Calutnui non dubitatdc ijaneteris foederb'fiue teßamanti libris, quos Hcbr£t agnoue^ runt atq; enumerarunt. Sed Chrißianorum poßre-: mumdciqsiudiciumrepudiat. Curillisplufquahn, habet fidel hac tota inret Qjin Hcbr£orum libiorü cdtalogum ßueindicemediderif. ignorât,orfuijfe hocfiiflumpolircmis teinporihui Iud£orum,qufi bin Synagoga Prophotis carebat, liquet : quia in eo enumerentur etiamPfalmi,tempore AntiochiPpi'^ phanis conferipti. Fuijjc tarnen opta magno indicia

J O-

-ocr page 250-

CTÜttino l^iritu,notte^dui!um,cum non Jblunt tam uari^ diner/t^i Pfalmi, fed er Prophetarum dit* ßgt;erfe et fepe abrupt£ condones effent coUigendiit. AccluidemChriflus erApofloli plerosg; audoref fcriptores^i Üebrteorum Itbrorum ,(lui facrofandi funt,citando lattdandoq;, certo eos teftimonio coitif munuiunt. Non tamenomnei nominant : er ^aof rundam non faciunt mentioncm, de quorum audoc ritate magisalioqui dubitaripofje uideatur, ut CM tia canticorum. Nihilominiu Caluinus meritô rtf prehendit cos,qui de ijs dubitant,cum ueteres Chrù: fliani de ijs non dubitarint : cr quendain Doâoretit Baßlicnfem, non folùm Caluinui,fed cr Be%4, tan^ quam capitisreum, aceufat, quoddicaturilli Cantie CO minus tribuiffe.Kcüè hadenus.Sed cum quis Ec^ cleßafiicum laudat, Caluinui exclamat fefe eum fuo jure rcpudiare.Cur igiturBeza in eum,ut in epißo= las Paidi,annotationes edidid AnÇquod fußgt;icor)dt eet,id fcfcciffc, ut fi ifocratcm aut Phocilidem inter prctaretur,faceredSed cur Caluinus eum librumret pudiatiQuia Çinquit)non e^l in canoneNebratoru. AtquieRmiüo Chrifi:ianorum,qucm Augitftinus recenfet, ïmô Caluinus exclamat non conftarede chrillianorum canone.Si itaeii,ecquid tandem ßa» tuet de libris facrislNam horum index certè ac Ecde fia chrifliana, potilifquam absSynagoga ludaiat repetendus ejfe uidctur. Vtiaam dihgêtius animad»

uerterd

-ocr page 251-

Kfrteref CiÏuinM, ^uorßtmimprudens madat^^y ! ^Miuscuniculiiltibefiiélctfidcniunina fj; (criptu= , cum er illitii indicium rcuocdt i n dubium. At (igt;ttjuit)eâiililt;j[ud uarictds,c m chriftidtti bunccus *gt;oncm recitdnt. Tuit fine db initio dliqttd, cum Pb ’idifitioerexdmcn etidmnum ucluti pendcrct,çy ■ pitMcfor« libri enumerdrentur, intcred dum dcdliji ^qucret.Scd filtern tempore Augiiftini,idmrctotd ^ognitder iudiedtd,edcrdt conclu/io,deqiMdeins ^psinteromnesbeneconuenait. QteidNeipfei ^xidemHebr£osdefuo cdnone librorumuetcristcs fidmenti fdtim fcmpercj; inter fefe pldnc cÖfcnß^c

cü Athdndfius in Syitcpfi. Et iierè) fi confcrn ^lt;iluine,quoitlofcphuc, Ortgencs, Rildriiis, Atbds ^ifiW5,Epiphdniui,Uieronymuijdceo rccitdi}t,dlis ^iMin rfgno/c« ucritdtem.An proptcreddtit nuUuin out nikili ejfe dices^ An totum rcpiidiibisi Minime. Cur itd^i Chriftidnis iniquior csfimili in ciufe üc oliquotepiflolis ApoftolieP olimmEcclcfid dubia tstum fuijfe fdteris, er proptered l ibros noui te/lda Hirnti, non abomnibu^s ftdtim ib initio femperque tofdem enumerdtoseffe. An prop ter cdrcceptuin ilfindf er dcfinittim eorum cinonem reijeis i Mis Nimè. Cur igitur non idem pdteris ftdtiti de librii Vetcrii tcJlimêtiiCurchrifliinosomnino 1 poidcrr ibf lud£is Cyjiid, tJitjwis, ipfi chriftidni ]lgt;ocetidni uolnerunt . bieque hoc uerum est uir optime

-ocr page 252-

optime, nc(]i C hriflidtti Eecleftd, cum ïuiheontm tgt;' 'l^os(dcrosexcepit,fihidetrdxititis[ui teflimonij' Ipfe HicJ-onymus, etfi Hebrlt;e^s fortdßii dddtdiof cßct,creiui tempore,cum de noui tefldmcntiltbris potiuf qu^reretur, dcHebrlt;eorum cdnone Veterü ’ tefldmenti minus Idbordretur, tdinen m Tobid non t dißimuldt ßeße eorum ednonem ncglexifßc,cr feorum, ut dit, iudicio, Epifcoporum iußionespr^ nbsp;nbsp;(

tulifße. Ipßequocjieodem tempore Epiphdni US,(ini

zy Hebrd;is tribuebdt dlioquiplurimum, tdmen ubi

dij'putdt dduerßm Anomjeos,librum Sdpientifi dnnK

merdt Uteris ßdcris, negleilo Hebr£orum ednonc-

quodzymultomdgispoßcdfccijße Eccleßdmtcßgt;

turAugufliniis,tdmctfitununclibrum lilumconfr

denterexpangMprd:textuCdnonisHebr£i,Scdü' j cum dgeretur dedlijs c^uibußddm ciits generis Ubris,

fjuostu multo mdgisreijcis, Augußinus duobusiof { cis non dHbitdt,ut eos recipicndos eße probet, oppo f nereiudicium Ecclefidi iudicio iudxorum. îionîu-d£i ( inquit ) fed Ecclefid eos hdbet pro ednonicis' f qudnqudm or hoc nidld fide feripferis, quod feripfi^ nbsp;nbsp;fc

fii eos db Auguftino non ejfc receptos certd fidc- q Certe qudm Ecclcfid' 'Chrißidn£ cogiris dcfirrcQ!' i; defers duiloritdtê indicdnd£ fdltc fa iptur£ fdcr£, fi CT difeernendorum librorum ednonieorum db ddub ß tcr/nis er dpocryphis, edndem neceffe concedds s Zcclcfix C4thouc£, qu£ tempore Augufiini fora i, bdt:

-ocr page 253-

häftduf dicito nolis^c^uo temporelle iuf teflimonij umifirit uetus Ecelefid. Vt Cdnonrm,quem exenti, teftimonio Auguftinus recenfetet Iduddt, exagitn, lt;tis nalLm eius fäildm effè mentionem in t^iceno Ca cilio. vnde hoc probing An omnideius Concilij ättd tcncsi^dltem mcmini/Jcf,qt»od aicronymucjibrinn (inqiiit) ludithjSynodiuNicena tn numero fanitd* fum feripturdrumlegiturcomputdjje. Virkmetfi proidreihdne tiynodnm nuUdm huiui Cdnonts fo dj]cmentionem:quid hoc dd rcm^Anfccit mentione idtmui breutoris cdnonii, quem folumprobdctExn dintdns nos obmutcfeere debere,fi roges in quo Con dlio cditusßt cdiion fa-ipturx^qui nempedbAugtu^ jiino Iduddtur. Equidem,ut ip fepotiùs obmutcfcd^^ fogoutfdltcm tudexeeücntid dignetur injf leere d^ ^d Concilij Ldodieeni,Cdrthdginenßs, cy Confldn tinopolitdni.

in Conuentu Poßaco, cum hdc de re quterca i'etur, fenticrii quibus angußijs premeretur, ncque hdbens quod diecret,uno dutdltero uerbo eludire condtus fÄ. Tdntum dixit,quod er poßcdfcripßt^ inuenirihdcdere Conctlid contrdrid.Ojiid ergo con ficcreuoluitt Nullum certum fcripturxCdnonent ßue indicem eße. Et ubi hoc cbfccerit,ccquo rccideti Sed obf cro Eezd^ ubinam illd contrdrid Concilid ine tieiitfti ? Cur tn Concilio rogdtu^ cd non profers, ut ultos Idborc qujerendi, quod nunqudm inuenient,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fublcg

-ocr page 254-

dicrrrfJn/.eypyi indices ’nuenlrljieccü, in qKibuß'ipliiilibronim cnumcrAri: dicercs, quod ùm fim cotifclJtis'.fcd fdcilè conetlidri poffe, itcruni iterumq; dico. C£tmim, nufqudin inucnicsïtbruM tintim ritè probdtum, pofted rcprobdtiim fuilfc-Auéium ilium indteem inuettics. Diminutumnon inucuics.

Vt hiScdiJpufdtio ftnidtur, quanti in hoege^ Hire fiiridcbcrct tißimonium iudidumqi ^cclefiA tndgisdppdrcdt,proferri foletti'itumlüud (gnul» gdre diébim Auguftini, ego Eudngclio non crcdcrët nifi me Ecclefi£ duitoritin commoucrct,crlt;^.

I)«o KO è ipßcßczd in CoHdtione Pofidcd,utprie ßccupdrctßüud ipßim AllcgduitX^id ueiv ut elude ret, dixit i Qjioddbsßuomdgiflro dudierdt. fier ucrb tlle quoddbs uicino ßto Mufculo.AitAKgH fiinum co loco loquiut ^\dnich£um. QJiid boc elil Volunt boniifli interprètesdidlum AugUjlinipe^'‘ indcaccipidcfidixijßct, Ugo cü adbac Municbieiit tram,noncredidißim Euangelio, mßme comuie^ tiijjet autinritas Eicleßit. Sed quidriirfusßbiuuU lo£cnoud inte)-prctdtio,dut quid cfßattCurdicitpe tilts Mdnich£oScominotos fuifje aucîoritAte 'Eccler fi£,ut crederèt P,udngclio,cum quidc illi totü Bcd» fidm contcmncrcnt,zy dus teftimonio librisq; db d tduddtis fidem dcrogdntes,apocrypbis potiùs qudt lanoniciscreda-entjUt teflis cü Auguftdib. ii.cotra

ieltcen

-ocr page 255-

14Ö

Pcittern hWikb£Um. '5ed ctjl dlceranta l!Äiinichieot Sxdrfu (tuiioritâtepotuifjè commoucri,ut dgnofce rent Euangelw.quiintè) mdgii alios dicemm^. Aßide^ lit in CO ^uentu Petrus ÏAartyr Pezie,ct nafum cor rugibat,cum banc Caluamfatuitatë audiret. Tace* lit tinte: fed noS tncminerimui logé aliï cius de lUo diâo Augufiini fententiam fuiffe, quant cr in Itb. btdic.edidit. Saibitenim obferuindum effe diéittm ummoueret,nonautemmoueret^quia tUuditninùi quippiam fit,quant hoc,quod potiùs Spiritui fando œnuenit. Stt tta, Addit autem quod quaerimus, Au» guftinuntredè cotraPauflumlcripf^fe,tàanichlt;ieoi fie deberc credere print u caput Mattht^i, ab eo futffè conferiptunt, quemadntodum credebant epi/lolam^ quant appeUabant Fundamentum,fuilfe Mantcblt;eK quod nimirunt apud t/iaiores corum ita fuerit co fer» Uita erper manus tradita. Rr dé. Sedboc iÜud unu di,quod uoluniiM.Bullingeriis,à quo pendebat Mar iyr,cr àd quent rcferre folebat quod agebatur in il» lo conuentu,folctiüud, quodrecitaui,didumintcr» pretari ex fententia ïoannis Gcrfonts Tbeologi P a» rifienfis,qui eo loco Ecelefiam diciiHam (utuocant) printitiuant,fidelißimam teflem rerunt Euangclica» rum, admonct . Sed utut uarié hoc didunt tor^ queitur, tarnen omnium confenfu hoc faltem te» ttemus, quod unum nunc urgemus, ueteren»

Eaitti

-ocr page 256-

itdcßäm e!Jc mdiccm nbsp;nbsp;tcflcm fdo-£ fcripfnr^’.^

tilings tejlimonio mdicioq- ficri,ut librifdcri dgnoß cdntur, atcjucdb ddultcrtni'S difccrtMntitr : utjinott (redimm Pm!in£cpiftol£, quid Pcdeftd ei credent-dum ejjc monet, fed quid Pdulmd nbsp;nbsp;Apofiolicd ßt','

dC fdltcmconßtedmur nofcredere P.fgt;ifoldm iÜM vel iïldm effe Pdulindm, quid Pdultndm effe Pccleßd illd indicet,tcftetur,dfßrmet.Vnde enim dlioquifcii-muf ejfe Pdulindm Ipfe Bczd cum urgeretur in con» uentu, dicebdt, quodiypofted fcripßt, cum de fide inflrumcnti qu£ritur, recurrcdum ejfe dd notdrioi. Çit itd.Scd obfcurè qt cdptiofc ncfcio quid cduilitbde turßnftrumentum non ejfcfunddtum 'm tcjliinonio notdrtorum. i^emo negdt fubftdntidm reigefifnon cjfefunddtdm m faipturd notdriorum. Sed dgniiio etfidcf tnllrumentifuefiriptur£, qu£ndm iritfine dliqud fubfcriptionc dut notdrijs dut t-.ftibtesi prof'ólo fuitB(X£ hdc in re tergiuirfitio: neq^ nett lUt ddiierfdriui Thcologuf nobilis dpertè et ingenue rejfiondit,f)-ujh‘d cuin cduilhri, cum, utut fcfctor-queret, eo recidirct, ut cogerctur confitcriquod qu£rcbdtur.

Mdrtyrem certè,tdmctfi tunc tdcerct, rurfus me-mtnerdm fcripfiffcinlib. tudic.quod uolebdmuf-1«-qu'it'.Eccleßa tru munera.eaqutpitlcherrima, ciff Cd uerbum Del, tribuo. Trnnùm,'vt earn confittäf tanquam teßem faerss libros adferuare, Secundi etui

-ocr page 257-

titts ejjenon Jubitamus, firmones (tbiiï) EO «mmiffttspromulgtt acpradictt. lt;Poflrtmo,'it ck fit pradita diuino Sgiritu, finctros amp;nbsp;gtrmanos libres diuinitrum literarumib adulterinü Gf apo» trjphii difiernat.H£cille.ïiim igitur euicimus quoi Uolcbämus, eius Ecdefim: tcftimonio ftari,cum qu£=i titur,qu£Mmfîtfcriptura. fdcrd. iJon potcft hoe in dubtum reuocdri,quinäpcrtatur feneßrd impoftori biisdtq^ fdlfiirijs, dtq; adcoldbefailetur in multoru inimiszj-firiptur£ ZT religionis certitude. lUo tua Kenconeeßb, quodticgdri non potent, nonuidctur dubium c^e pojß dut debere de reliquo, quod nunc til in qu£/iione,hoc eR,dn eius Tc,aleft£ teflimonio fideshdbcndd fit,fide intcüigcntid dus feripturtS amp;nbsp;fententid, quam quidem db dublore trdditdm dcce pent, ucl de cius dudoris dlio mdnddto nuncupdto, quod ptrindc friptumfortdjje non fiter it, teftimoa tiium dicat.tAirum ucro ed Cdluinum ZJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tSa

topercdecldinitdre, Scriptur£ iniuridm fieri,fi quii tile diedtur dudidturue cum optimd etidm cdutione. Certèquibus teftibus credimus dffirmdntibus hdne uel illdm Epifioldm effcPdulindm ,ijsquî poffùmut noncredere,confirmdntibus fc hdne ucl iüdmfcntcna tidm dut intcUigentidm eius epiftoU daepiffe db Sludorc I Si excipids, rard effe teflmonid cius gcnca ris,quidfcribendo fdtis fudm fcntcntidinfcriptorcs ipfiexpofiterint,ncqi intcrpretdtionum commentd»

K hoi

-ocr page 258-

riosdliociuiinformirmt:rcj^ondcodcij{tdntuuci^ itscrdelocismcloilta, quibwtdK interprctittio acceßit ,fiue quilt res crM obßcurior, ut 'm mitxiinii rel igionis nofl:r£ myftcrijijtue quid ucrbd db bierc» tuis inßdiofc cdptdbdntur, crmdlè interpretdndo dcprdudbdntur:utcum primdiüd uerbd lodnnisit “Sx? ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pdrtim .i Sdmofdtcno,pdrtiin dbAT

rio impiè torquebdutur: nbnnc de eoruin uerborunt fignißcdtioneetinterpretdtionedudireoportuitM ditores lodnnis,uel eorum duditorum difdpulos,qni ut teßdbdntur fcriptd ed ejjc dbs lodnne,fic etidtn eX ponebdnt, quomodo inteïleéldct'explicdtddbeodé fuerinti Ergo ut olm Nidreionijhe qt lAdnicbxi^J' fvniles,cuin repudidrent fderas fcripturds, efje cldtnitdrent, O' ißfidem detrdherent, refutdi funt teftimoniorcligiof^ dutiquitdtis: lqßttSdniofdteni,Arridni,IAdcedonidni,üoniitr ߣ, Keftoridni, Eutychidni contrd eldmitdrent jeß omnino inbicrere ßdipturis fdcristquididprxd^^ bdnt, uteluderentedrum inteUigentidindbApoß^ lis trdditdm, er ex ed repetitdin doftrindm, Ealeftd retinebdt, eiufdctn dntiqiiitdtis tefiii»^’^'^’ Cyeonßenßirepreßifunt. ltdq;HildriusddCon! tium ßcribebdt, neminem hiereticorum ejJc, qtii’^‘gt;’* tnentidtur ßeßecundum ßcriptur.tsedpr£dtcdre,qtii Hdfßhemdt. Sed (induit') nmiies loijuuntur ferißu

(intftnfu.Scriftura autem non in ligtndo

-ocr page 259-

»4i

fi d amp;nbsp;in int eiligen Ji,i^c. Ergo CT Hcct tilei initio expofitio/ici äbs fuis auäonbiis omiiino dcfiripta nö fuilfnt,ab Mditonbus tarne,ut erJt abs magiftro traditie, non folum cxcej^tiC, fed er confignatiepleti nng;fucrilt;nt. Hic^; imprimis mihi in mentè iieiiit, quod Eiifcbiits fcribitdejgnatio icdijnis difcipiJo, Ait eum fiios diligenter monniffc,tit fiigerent nou.is lercfcs,cr Apojiolorü traditionipcnittis là à.7r^ir, adbercrent. ludicdjfcautcm, debeirfc monumentis litcrarii cam commendarccMtionis CMfi,ut faiptd

; tefldtionëpojîcriUtictiam relincjucretî'yy^-Be?'Ss Ha.^To^ó/xins.Theodorusliiblhind'.r(qticmThco

. ’doru^ Bt%d fymmyfcdm dgnofett) nbi de Conalijs agit, enm locum ftuc prudent fiucimpradcns ccn'ult;^ fit,CHIMid, quoddelgnatio dicitur, intci-pretdtur

i dicidcApoflolis,quiitdiuàicdrint, zyproptcrcit

I talon tcfdtionon rciiqunin:. Scd ipfa ctiam erd’: ' tnaticaBibliandrumnfellit.ïnterdiategregius iHe liber Ignatij. Scd cxaliis firiptoribtts Ecclcfiajïicis farciri hoe Ulc tantumq^ damnum utcunoue potesb, Librum autcm iHum dc Traditionc Apofoliea, fuijfcdcdoiHrinafidei,mdnifcfium csT:. Eiuscnim heet pr^cipuditr fumma capita diligenter ab ipfis

, Apoftolisdefaipta fuiffcnt ; tamè qua:.dgt;qsaiiditu rtccrpfTctt ztr codcm p(rtin(bant,rurfui absf confi'= gndnd.! cjfc iudicauit ad pojlo itatê tranfmittctt

I lt;ld,Mtimfo/}o)ifci« mlt;agisaiq;magisoccumrcttir.

R X Nam

-ocr page 260-

N4W er fortdfjê ea continebant iUußrtorent tHicltii expofitionem.ïdm uero obfcrudfidum cfl,propterc4 fahuni elfe ftdtim poU mortem Apoßolorum ,ftt qudlc deScripturis, tdle etidm de Trdditionibits ilUi ccrtdmë exdrferit, cum quidem Ecclefid utriufqi colt tunHiiordoilrindin fudm tuereturo' dduerfdriof oppugndret: dduerfdrij ucronon dißimilid itrmd ef* fingerent,quibui fdUerent. Sic enim [rcn£its, qui ut Polycdrpum,ftc O' igndtium dudiuit, fcribtt,h£re» ticii primuoppofitdf fuißc fcripturdt fdcrdf : cum^ bi uel edrum dufloritdti detrdherent, ucl dlidtn feu» tentidm excuderent, oppofitum etidm fuilfe Trddi* tionisteßimonium: traditions (inqudm) nonfëlti Mtfdlfedutdubid!, (qudlcmidmtum ipfi quoque h^retict uicißim praitcxebdnt ) fed traditions ucr£ certlt;ejincer£,fidelis,hoc cR, quam ab Apo/lolif itit aaeperant,qui ab qsgubernationem quoque Eccle» fi£yßdeifu£commißam fimulfufccpirant. Etueió 1.renlt;eut tanti facit iüiui traditionis bene teßdt£ prifidium,ut etidm fi forte Apoßoli nihil dlioqui f^^pfilfnt, nihilominiis edm fequenddin ejfe proi nunciet. Ndm o turn recens tunc erat memorid trO» iit£pcrApoßoloso' pr£dicdt£ doëlrin£, ut ipß etidm pdrietes etiâmnum Jfirdrecam uocem uii» rentur. Pr£tereo ,quod pdulo poR TcrtuUidnus in lib.dcpr£fcript.h£rctic.pr£ßd{lencgdtcumh£rogt; ticis certandumaut pugnandum effe ex fcripturis.

Vereor

-ocr page 261-

’42

V(tf or enîm ne lie Afer cr uclemcns feri^tor in c4 re modum exceßißc dicdtnr.Et ipfeNiärcionem op» pugndns, feripturje pr£fidium(icerrimum minime omnium neglexit. Sed iüud dico,cum hocprtncipdli pdtrociniorcligionii^Vetercs lubenter coniunxiffe fubfidium quod dixi. Non c/l dubium,Arridno!,ta» metfi multos Scriptur£locoS dd pingenddm fudnt larefim obtendcrent, tdmen teftimonijs ipßus fcrin ptur£ refutdtos cffc.Vcntm cum ucrbd captiofedu» cupdrcntur,cruocem row ^fjeouerUv, quid in fdcrii Uteris cxprejfd non fit, repudidre fc cldmitdrcntt Orthodoxi teflimonio CTconlenfuucterisr,cclcfi£ fefcedquoq; inredefendcbdnt. Arriditinoftrorunt confeßionem cduilldntescldmdbunt, on àyÿlt;tpolt; It anv OLI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z;rc.utndrrdt Atldndfius. Noflrire»

f^ondcbdnt, fefe cds non finxifjc, fed dbs 'Ecclcfid Af poß oUcd trdditdS dccepil]ê:ce licet non fint expreß feinfdcrisUteris, tdmenexcdrum inteUigentiddb idoncis fcriptoribiis teftdtd cjfe expreffds. Sdnè Au» guflinus difiiutdnsdc fdcrofdnÜdTrinitdtefdtetur, Scripturdm non commemordre tres perfonM . Sei licuit (inquit ) trts perfimns dicere, non quia Seri» ptura dicit, fed quia fcriptura non contradicit, Si boe in rc tdnta fdtts ejfe uideticr Auguflino, qudnto ndgis nobis fatiserit, non modo non eontrddicente fcrtpturd,fedetidm dffentienteQr confirmante dli= ^uid did, quod ijfdem alioqui uerbis tUd forte non

R. 5 expreß

-ocr page 262-

fXprcffîrit.Ergo cum lîle in cluodmn Hipponenft d uciitu diJffutatunK cl/i’t aducrßis ^WiminumAr» ridnorum Epifcobi.'m,i!onputMiic/Jc ncccjjèrcjpo derehuius Ani.tnu.iia'll.itiom, it.(pr£fdnti5: Sf ^uid de diuinù hteru ptotuleris, neceffe esi xt diatniu.Hee wii yoccs, guie extra Scriptucaßmt, nhlloca[ttdnabiÄ lufcipiuntur.Acnefiiierationein fMire,bûccil/i‘ic£cripturd ctiä cduiüdri uiderctKl' hic!lt;J[dX!m!nM,obijcicbdt liludcx Ettangelio ctPfO phetis, Frufba ihc ioluHt.docentes mandata hernie num. Augujiiijui (ciiticns quorfum infidio/d h.eccd‘ ptiofaq; c.au!'b.tio tcnd-j'e'b cum tiUn(ccurècoit(^»‘ pßt,ut ncrfj]gt;onfo (juidë tune uüo digiMtusßt. Sed alio tempore ßcribens aduerßn bunc AUximinutn, non dubitdt hoc dlildrgiri,ut reltdlo Uiccnieoneilij prxtudtciOjSa-ipturii tätwn agatur. Sed quomoio^-ebrißui in Scriptum dicit, Fgo (s'pater ynum fne tnuf. Hue (inquic jFugußiniu) Htilludctioücrioh quad in ?qiceuo CencHio lt;i Catholicis Tatrihicsiytti tätii aueiutitate, rs“ auHoritatis xeritatefirmatu cdl.ycritätrmdicit,quid ßterxliterx rem ipßm, de qud qu£:'itur,uoè tradebant. Audcritatcrn adijeit, quid Orthodoxi uocem ipßam,quä lüam ucritatëex primebant, acceper'ant ab Eccleßa uetoi crApofio lica.Spero baec qux nttiic dtco, ne ab ipßt quidem iiüf pudentiapoffc trabt in calumniam. Scdutmihii»£= ^bAtq, mag’.scxueä, peto Ixccoitiitngicum

-ocr page 263-

144 decduld Arrijoîm fcripßin mco ConfiMtino dcMeconfcrricum Cdtant barribilicdlt',mniii,quii cumoppugndt libcllum de Officio pij uiri, mihi id, quod det eflor, iinpndentiflimè uflribit, cum truildt hunc locum, cr l-ttrundo quncrit quod drroddt. Idnt Ueri) Ui potiùsagumiK quod in flat, O' ccptd perfc^ qudmur, dico,fi quxflionem de Spi'citu fanilo, quic infecundoConctlio,hoce^, in Confldntinopolitck no definifd cüjCofidercmii'S ,dccd dóium effè uidcri, nideChrifli^ternddiuittdq; efjcntid dllumfuerdt in ilt;}iccno. Ei ucro quod in eo ex fcntentid Neólda fij Theodoflut uolcbdt,mdgis dique mdgisofleitdit quoddico. Ciuidmihireicücumhominibm,qui nonnififids fbddlibus credunt: cnipfe corumPhi* lippus in fuopoflremo ch'onico,Cofllium(inquit) Ti^eodoftj memoriadignsim e!!t,qM, cum blt;tretiii tluderent teïiimonia Prophet ica if jtpoflolicit iuflie proferr't teflimonia expijs fcriptoribus, qui ante diflidia ilia fucrant, quot;vtconflnfupurioriiand tiquitatii conui^ii cederent. Idem fl nunc flea ret, mult/e dijjinfionesretie tolli poflint,ifc. £tfi fides nititur -^erbo lt;D EI : if norma iudb tq effi debentfiripta Prophstica, yfpoflolica, if Symbola : tarnen 'iocem purioris Ecclefia dacentis ifcommonefiacientis.audire piumeli : iuxtadit Rum, It^arajfetis -vitula inea, nfot inueniffetis. Conßdereiaiü auttm statesßriptotflf)i,ifßde db gnos

R. 4

-ocr page 264-

gnts difcernamui ah impurü. ^Ëtoi Theodopj hit buitlaudatoifcriptores, Safilium, jïmbrojiumt 'Jgt;^^in:^num,Theodoretum. vifumfuit hocloco 1^£cPhilippi un-bd dfcribei-e,utcxpcriret,ecquii pofcrunt: apudcof^, qui eiuiro fcfidem hdicre, faite poflrcinis eiin iudtcijs mouerifc aiunt. Sed rcucrta* inurad Concil ium Confidntinopolitanutn.iiegabit lAaccdonidni Spiritum fanéium in fcripturii oinnit no crapertedppellari DEVM, Ctrproptcredoi’ niHabantur Orthodoxos fingere Deum àyf«.po», utiiazanzenui ait. Hic ucro ipfc i^azanzenus, qui eiuiConcilij part magna fuit, rcfigt;ondct, W fcripturii quafdam res cum non fint, did tarnen', quafdam uero cumfint,tamcn non did, Prioriigene ris eße, cum dicitur DEVS dormire. Alterius, cum dicimis DEVM ingenitum, cgt;Spiritum fan* dum ejfe Deum ; quia etfi id totidem forte uerbis in fcriptura non exprimatur, tarnen ex fcriptur£ fent tent ia pcrfficuè eoUigatur. Sic aduerfariorum de fcripto cauiüationem rcfellit, ut^r Macedenianis fdtè obijcitâuraü y^ti.p./jcaLTosixl(/pAlt;iu Tols lixcci Tgt;i; ào-efîZctf. Sed non minus proptered eoSoppugnatexfcripturii', quaruin quideminbac qu£ftione fententiam ex ueteris quoq^ Ecclcfit£ tefii tnonio traditione dluftrabant etiam patres iUi Conftantinopolitani, Ergo cf cum EunomiuiUld^ cedonidwimm deliria fecutw,noïldagnofcereSpii=

ritia

-ocr page 265-

rittM SM^i cum Patrc O' Tilio, ut uocdnt, confub^ ßdntulcm,O' exd^itdrct lUud in Pcclcfid decdntdtïi Spirit» Santto c[udjï 'm Scripturisnoncxprc/Jum^ Edftliui iüircßiondcnsnon dubitdt hoe Idrgiri, fcilis cttnoncße,quod qudaritur,db Apoßolis ontnino pldneqßßcriptum'.Scdnihilominuidbijsdiilum^tra ditum, prdulicdtum ßatis eße probdt ex ueterii Eccle ft£tefli)nonioo'lt;:onfenfu:propteredqi ■sreyi âyÿ*

WafctSóo-et«)v longiorem ordtionem ddiungiti O in edsdnguflidi dduo fdrium dttonitum redigit, utipfeEunomiiii, cumidinnegdrenSduderet,(}uoJ df Trdditiomm fide o tefliinonio Bdfiliut djfirmd bdt, etidm condtiufit tdli dliquo prjufitdio fefic tueri: quod tdmen fldtim cxpertusc^fibi deeffe .Sic ergo quod tempore Irentci dccidtt, dceidit Bdfitlij rurfia tempore,ut de Trdditionibus,fiicuti nlidi de Scrip tu rK,certdmen c/]cf, cum dli^ dlidi obtenderent. Cdite* rum hicc qud:ßio,qu£fd{ti erdt, etfdlfit qu£ßionem ineludebdt,legitimis teßmonijs fldtimdefinitdfuit’. tteque quid h£retici impoflores,Trdditionum nomi nedbutebdntur, dut fdlfids dffingcbdnt, proptered Orthodoxi dut tterds certAsq; dbiecerunt, dut edrum teflimonio uti defierunt. Scripturis ipfiisnon minus injididti etidm funt hcerctici.Neq; tarnen proptered noßri edi deferuerunt.

Venidmus dd tertium Concilium generale, quod Bphefi eouenit,ï^efiorius ex duabuf naturis Chrifli

R J (o/u

-ocr page 266-

conficcrc uolciat perfotiM duM, dtcfi iüäs ßc diui» debit, ut negdrct îJiiriim pojjè diciSeoróx.o'i prlt;es texenf imprimis edm ficnonuppelliri mficrislite^ ris. Quaftio'erdtfubtilis.PitresEphefinii^eßo» rium diinnintcs griuiter nikilominiiS iudiantilü ctiim reilè ippeUirt Seoróxov. Verbum erit,quod non migis quïm ifMÖ(rios, infcripturd repcriebigt; tur.Sed utip/i fententii timen congruebit cüreäo fenßu Scriptur£,ficetiim probibitur expliatiCT triditiib Apoftolis cxEccleߣteflimonio. Itique Cyriïlus,Hinc(inquit)fidein diuini nobis trididere ApoßoItyCvlicetniilUm fcccrint hiiiusuocismcn* tioncm,timen ut iti fentiimus, redèibsfinilisp!^^ tribus cdofli fumus. ipßvincentius LirinenfisiUr nt ijefloriumgloriirifolitum cjße/efe folumrcÜ^ intequot;tligercUterisßicris:ß:dhuiciiilinti£Uinißigt;’it hominis oppoßtum in illo Concilia fuijße tefiiino^ nium ueterum mcliorum^, interpretum.

'Sico'quirtum Concilium generile,hoc cR, dl chedonenße,Eutychcn dimniuit,nituris Cbrifticor fundentem. Clamitibit Eutyches, Çgo dc duibits natur is non JiJici ex Cacris liter is. Sed PitresCone ßintinopoli ßicnm feripturü hicde re doärifHifi exponebintexuetiris Ealcfi.c confenßu,ciusq;tc* fl imonio couß imbint.

Bene hibei: qui) in hiß:e qintucr Ccndlijs decre ti itc^ prorMticiitiluiit dc hifcc niyßcrüs, hodie controf

-ocr page 267-

controuerfd nonfunt,zy rorum CoitcUiomm fym» lol d,ut Apoftolicdydgwfcuntur :qu£Ct- nofler I«» ftinidnU! olim non dubitduit annumerdre litertsfa^ cris. AcCdluinuslt;iuidcmdlitiuundolymloloNicc^ no,cum ncgdrct eße Niccnum,cr Hdttalogicum cdr^ men elJc diccrct, multum detrdhere condtus eâ t» cjuddam di]]gt;utdtionc dducrfus coHegdm quendain fuum Peh'um Cdrolum. Scd ne db fuis quidem Mini* ftris ed in re defend! pojfct. Dcniq^Bezd in couenttt Poßdco fubfcripfitSymbolisiüis.'Vcrum tdtà mdgis mirdtus fum,eos, qui in re mdiori a-edcrcnt ueteris Bcclcftje tcflimonio,inreleuiorifidëtJli detrdhere uellc. Age uero. Bene rurfus hdbet, nthil ctidm cos 'iÜt tcflimonio detrdhere in primis deBdptifmo qu^e ftionibiis, ncm^e cum qu£ritur,dii infdntes reilè bd ptifentur, uel dn dbs h£rcticis ddinini/hdtiis bdptifi mus iterundus fit. Pn'or qujeftio, ( etfi teftimoe nio E C C L E SIAE , trdditionem Apoftolorunt proferentis,potiiisqudmApoflolico ullo fcripto, nitcretur bdptifnus infuitium)nihil olimhdbuit dubitdtionis. N.lt;m cr qui negdbdntdb hicreticis bdptifmÜ reéiè pcffc ddminiftrdri, cofitebdtur dlio* quipuerosreilèpojfebdptizdri. Hodiequiddmin* uentifunt,qui hoe urgent non miniis qudm iüud.^ei cumij, cumquibusminedgitur, iüosAndbdptiftM, Budngclij tterbd cdptdntes,refcïldnt religiofednti* quitdtis teflimonio: rurfus miruricogor, cur hoc te*

Ji/ino»

-ocr page 268-

flimonium 'm re minor is momenti répudient.Quidl Etß dubitarc mdgis fondée poffent de bdptifmo reticorum,tdmenncmeoquidem teftimonium ue» teris E.cclcfi£,tdmetfi udrium uidcdiur,nc(i; omnino conftdnti confenßu nitdtur,reijcerc audent. ï^on ino do Dondtifl£uelArridni,fed(yplcriq; dlioqui Or^ thodoxi,contendebdnt potiùsconuenirccum fdcrii Uteris, ut tdlis bdptifmus pro nuUo haberetur: er iÜ dim Concilium Cdrthdginenfe, cui ipfeCypridntii prlt;eerdt,mttltis (ut uidebdntur)ex fdcra fcripturdre petitis rutionibus, cofuetudinem non rcbaptizdndi eos,quos Ireretici bdptizduerunt, rcprobducratt ducentis deinde dnnis in Africä dus Concilij decrctu fepius Iduddtumfuit. Sed ut nihilominus tdndent Auguftinus défendit priorem confuetudinem,lt;J f X eorum,qui Cypridnum pr£celferunt,ufuApoßo licdm uideri pronunciduit Sic cy bodic CdluinM Bez^ cum fuis,non dubitdt hdc in rein teftintonio Auguflinidcquiefcere. Sedquofunddinento i Dice^ bdt Cypridnus'. ISSe quifqudm diedt, ^uod accepimui db jfpoßtlis, bacfei}uimur,qudndo Apoflolinon nifi undin Ecclefidm trddiderunt, zy bdptifnd unit, quod non nifi in eddem Ecclefidfit confiitutum. Rf» fpandet yîuguflinus. Qwdait Cypriania, non mt tantuin mouet,quantum me mouet.fuilfe quofiam tt'iam Cypriani temporibus, qui confuetudinem ib lam, contra quamfiebant jifricana Concilia, dice»

rent

-ocr page 269-

rmt ii jfpofloü^ traditan. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T^n

inuenimu ab jfptßolü alitiuem,cum apud baretia C0S baftifatiu ejfet, in eodem bapfi/mo admijjum tjje (s' communicajji. Sed neque hoe tnwnimtis.th htirtticii alitjuem venientem, ^ui apud illos fittrat baptifattii,ab jtpoßolu denuo baptißatum, SedilU tonfuetudo.tiuam etiam tune homines fitrfum 'ter» fus reßieientes, non tide bant à poîterioribsu inßi» tutam, reâè ab jtpoßolii tradita creditur. Et ta» lia multa funt, ^u/e longum elt repetere: Hlt;te ille. Quiequilcguntcrpf'obaftt, curaliter ßatuunt in ßmilibus qua:ftiontbtes,rebiKqi 'multo Icuioribus, tnaioriéji etiam confenfuteßatisiDeccrcmonqsqui bußam ïam inde ab ilia prima £tate, ad banc ufq; au tdtcm perdurantibus, neque tam longo perpctuo^ folum ufußedoruniucrlie uetuflatis teflimonio co» munit is, hodie certamina acerbißima funt, non folu cum de carum iure, fed cr cum de origine crauüorc (,qu£failiqua:ßio cü)dgitur. Sed quamdiu teßimo ma qu£dixi, non rcfeilitntur ( qquot; quomodo tandem refeUipoß'cnt,quin falß damnetur uniuerfa iüa ue» tus ueraq^ ^cclcfia? ) quid aduerfarij reclamando tâ» dem effcerepoffunttExlibro Tertuliani de Coronet militis, (tr Eafilij de Sptritu fando, Itquet olim tra» ditionesderitibus,qui fcripturaalioquiexpreßi no erant, tam fuifß tarnen certas, ut nulla de ijs contro» lierßaeßct,tamctß dealijs maiorum myßeriorum tradi»

-ocr page 270-

trdditionihui c^fct nidximd. t{odicpr.fpoße^'o qitoe ddm modo fit cdiucrfio, ut dc hts tiulb fit, fit dut ent de tUis nidgnd, Qjtid tcfgiucrfitmurtbion poffumus itjficidri, ueteres chri/iidnos ddmirdbili confienfit, quodde titre non R om j/zorKw modo,fed c dlidrunt genttum,dMum climfuit,pdrtim efje fcriptum,p4r tim non faiptum,hoc cil, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ay^^tpcyd

dixifiè et Min de turc fuoruin fteroruin. Gr£ci iüis ilt;= pfis Herbis utuntur, ut clemeni Alexdndrinus,Bisfi* lius,V^ptphdnius, Diony/ius. Ldtinifuisutuntur, quibus cdndein di/lindlionein exprimunt.t^cq^finè quicqudm olim fuit in uniuerfi Têxelcfid ntdgis dcMif tdtum^ Quidigiturquteflionisfupcrcüi Ceduinut gyBezd nihilominusrccldindnt ; quibus nuncellre* fjiondcndum. Nunqudin deficrislitcris cdrumq; di» vind du{ioritdte,dignitdte, cxceUentii, luce, bcne‘ ficio dices Cdluinctdmmultd, quinplura dicercef ctidm uclimus.Tdntum dbeR,utlisdut controuerfid inter nos cd dere uUd ftt, tdmctfi mentidris efie ximdm. Seddliud e^i, quodnunc qutcritur. Quod vtminus pcrffiicidtur, tudecldmando multis ftroi^ phds gy tortuofds dmbdges inuoluis de fcripturd ; f» go ut tllud mdgis mte1ligdtur,hds difcutere ucÏlë, ut gytdndemcertó fcidm, quiscdufefldtusmihi tecum fit. Qj^fo itdq;, cum de fcripturd tü udric loqucris, num dc fcriptis tdbulis,dn ucro dcreipfd, quie ijscor tinetur, agds ? Giuxro ctid,dn h’ic diet poffé fdtedris, quod

-ocr page 271-

»47

tjuod leges diuntaeßde inftrumentorum : Fi»nt ßrilgt;tura, lt;juoilaütim eslper coiprohetfif facit liui. Et fine hu autem '^alet ^uod aBum eSt,fi ha» bet probationem.ficut nuptiie funt,licet teßatio fit nefiriptù habita e^i. Credo eqiddcni te fcripttirdia credere non falftanticm rei, c^^ua de agitur, ejfc, fed teftimonium cr prohdtionem. Sed qtt£i-o, num cr hdnc ex titrenoftro repel itamfimilitudinem hic au^ didsSPr£torem quidem ohm non dgnouifie tcftcimëlt;= turn nifi feriptum tdbulisconfigndtis,ncqi fubfcrit^ ptione modo,fed ctrfigiho tefiium communitis : ba^ nigne tarnen datant c)fc bonorum poßeßionem fee cundum nuncupationemficutifecundum tabulai ut CriureCiuili teftamentumnuncupatiuum neeferi^ ptü,fcd ut nofter quoq^ Pufliniantis uocat

utile fuit (y ratum. Patere me Çobfecro') aliquid nue in fcdc compdrattonc,dc noßrh ciuilibus literis deli= lare,pro:fertimeum ipfc Iiafihiisinhacqu£flicne etiam ijs utatur. Pt quia tantum mihifumpfi, ut te de tua fententia, quam nondum intt Uigo fatis, ciui= liter CEfamiliariter rogare audcam,rogo pr altered, lium faipturam, in a^ka manum, autftgntim, autfia giüumeius, quode agitur, non agnofeis, nulliugt;s efiefideipute!. Peto etiam, num prater cn« faia ptionem aliquant, aliquos etiam teftes rcquirai î Ndw teflaincntum ctiam ikoy^cai^ox, tarnen fif‘ ne teftibiK non ualuiffc Leges nofira: aiunt.

-ocr page 272-

Ef ƒ fuß'icer, ^uid de hi/ce e^u^eßionibui fèntiiU, tii» tuen itcrum obßcro,patere mcita agere, ut retliqui diorfiat .Sanè quod Lcgef ciuilcs profit entur, teftb bui non tcftimonificredcndum c[f'e,nollcs(ut /}gt;cro) Udlcrc in ea, in qua nunc ucrfamur, faili quæflionc. Scripta cnim tcftimonia abfentium mortuoruntq; te fiium, credo,rccipics,fifilt;figt;cél£ alioqui fidci non fint, lam ut ad rem propttts ucniam t itcrum qu£ro, annonfateoris maiorem partem Apoftolorum ni^ bil fcripfiße,quod quidcm nobii rcliilum fit, fio tarnen eos ofiicio pnedicandi Euangelij uerbiq; di^ vini,benepcrfun(loscjjei QJi£ro,anfiolisApoftof lis,quodipfidoccbant, fici ibere licucrit, anetiant eorum difcipulis fiuorum magifirorum doólrinant, quam audicrant,litcris mandarefiof fuerittTu 'Epi* flolam ad Hcl)ra:os,negai ficriptam ejje abs Paulo ucl alioApöftolo, cum ab aliquo Pauli difiipulo firi* p tam ejjc contendis : nihilominut tarnen Apoftolici eße faterii:ficuti ctr fecundam illam epifiolam, Pctroadficribituro^ciui nomenpr£ fic fcrt, non ah ro,ficd ab alio fcriptam eße ais: o- tarnen Apofioli^ camatquecanonicam eße non negos. PÜcego rurfus qu£ro,an omnibus Apoftolorum difcipulis, tanqua notariésZTtc^bellionibus boe licuißc putes, ut eora omnium teflationibus crfcriptis habeasfidem. Si non omnibus hoe tribuis: dicito, quibus tandem hoe potißimiim concedis, quibus non concedis. Peto de* niq^

-ocr page 273-

deinde Apoßolorum ßacßorcs nulli fucrint, quorum ita conceptis teßdtionibus in co gcnercfidem bubeASÏSiqui funt,tuo iudicio dicito: ttidm quofndincßcputeiyCT'ädquod ßcculum banc

1 tcßdndipoteßiitcmreßringds. Mirabcris(uercor)

i Wf dbs te Mn multd, er fortdßc fußiicdbc* ris id cdute mcfdcere ,utte'm bdc dtß'utdtione con= firingdin, er eudgdndi, eludcndi dtqj effugiendi uid bomini udrio er(.nt tuo uerbo utdr ) uerßpclli obi: flrudm. Itdcüprofeélô. Qj^id^ Nuperduäorete

, princcpsttiorum difcipuloruBczd ßribensmPduli

! äd Tmothcum epißoldnt, b-iumphäs exultdt,quip* pidm,quod fuo forte pdldto drridet, commemordri db Epipbdnio,tdnqudm dbs Pdulo tn ed epißold feri ptum,quod tdmen nullo in exempldri’eius epi^olA fcriptum,cr nufqudm dlibi te^dtum i)}uenitur : ne^ que tdmê dubitdt,uniusEpiphdni'j teßimonio qudi=

' licunquefrctut,nonmodoilludfuqfedbiPdulofcrù ptum,quod in cius dlioqui feriptts non legit,ßd eti* dm iüi epißoli£,qudfi mäcd cd in omnibus libris fit, eße infercndum.Atquifi ex fodcHt F,pipbdnio tefli

I moniitmulto liquidiuSmdgifque teßdtÜrcpetdtur, tcilimoniumtinqudm)ApofloIici dlicuitii diäi,diit mdnddti,dutinßituti,quoddu{lorfcribcrcnoninßi tuerdt,erproptered in eins ßriptis non cxtdrc,mù: rum non fit: cxcldmdbit idem Bt zd,tc fuccinc ntc,tO'‘ tum iliud teßiinoiiiumeßenihili: er frip turum dult;‘'

S flori«

-ocr page 274-

élorisin fuo etidin edito Wro pr^frdilè requireti ncciue,fi eita rei multddlioqui fcriptd nbsp;nbsp;bene cone

figndtd teftimoniductcruin pldnèconfcntientium, quibiesnonmintu, uclfbrtdjje etidmmdgii,qud)n tiniEpiphdniocrcdcndnm fit, récitentur,curdbit ^uicc^udm.videc^udminiciiidcbditionenobiitccunt agëdum ejfet,fi itdtibidgerepcrinittds.Equidcfcio Z^fdteor in tdntd uetcrum impoftoruinfrdude, tefdmêtdrioru duddcid,mdgnÄ nos ddhtbere debcre edutionem, priejertim cum de te tdntd qu£ftio fia neque ignora in teßimonijs excutiendis grduem lt;«* f^nißtionem mdgnumcji iußeium reeduin ; dddo etid, ftuis,nobts'in meutern itcnire debere quad ßpientef olim dicebdnt,7qon temeriejfecredendum. Seduoi Um dliquid dpertèdccerndsci'definids,in quatjt» conßßds, er ego teconßdntem uidedm.En du£ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

1«) IS noßriregul£, quibtts dn etidm tcneriuclisqud ro.Aiunt non pojfetercprobdrcteflem, quem in tid edußd femel probdßv.er rurfus nonpojje eum pro bdre,qucm idm femel exceperis dtq;refutdueris.De bis quidfentids, ingenue liquidoq^ dicere debereS, priufqudm, dndbdtdrum more, c£co er confufo noi , fertdmineinuoluds.

Age tdmen, licedt tibi quiequid lubetdudidmui quid mihi obijeids, cum non meum, fed dlicnumlie , tcllltm exdgitttcimo cum ueterem Ecclcfidm, eius^ tefiimo*

-ocr page 275-

«49 teßimontd de trdditionîbu'S oppugnM. Magnum ^urppiain eR quod fufapts, ut earn ipfam iam muU tis, dntcquam quicquam dixcrit, feculis, in hoe ge^ ^cre fuoriim tcftiinontorum, rcfutatMifuijJè te ft is tnonio ftereo-um literarum, or Prophetarum Apos ftolorumq; iudidjs,probef.Cluid igitur primum ads fers,cum per meum latus iUam eorfodcre uis i Cum (inquu) multiphci fuperftitimum labe xitiattu eft ßDei cultus,(ÿ‘ yeritas mendaeiji obruta, lefaias, remedium adhibeat tantes malù, nan nift ad let gem (^ teftimonium fuas reuocat, Priufquam Cals uine excutcrem, quid indc ccnficcrc Uelis, locum les fai£ inft^ext. Piiblift iftic poftremo cxcujls cum priuilegiotuo,repenciusloct quandam interpret tationem ; quseltuira eü, terefctlit : ft eâfalja, cur earn non iu,bcsexpttngi,pra:fcrtim cum eludat,quod pro fundamento bums dißmtationis allegas, cr imlt;= peritos poßitfallei'ciillam dico, qu£ ita uertit locu iHum, per legem ctsr tePiimonium, ut fint uei ba iurantis . Stti rfge : ueriorfit altera interpretation tarnen neeaquidem, quoiuis,prcbat. PropWe tafuosaboracuUsethnicis,ucluti Pythijs, reuoatt adMofaicam Ligem,quampotiKS dcbcant confute» re: cr quod fepe alios urget,‘hoc agit,ne popuitis I«» daicus confulat Pythones aut Jinnies impoftorcs. ItaqimcrttoHicronymusadmonet eoioco Prophe* ti dicere uelie quod MofeS ip feDeutc. XVIU. dixitt $ i alial

-ocr page 276-

âlitt gent es confulunt ariolos nbsp;nbsp;magos, \os autein

nonfic,amp;c. SediniCdluinc,unindcprobabisqitod uis,uetercm Ecclefisim Chrifliandm non cjje dudiem ddm, cum dicit teftiinonium in cdufd fu£ religionist dccdretdequdqudrituriSiLegem lÂofdicdin cona fulenddtn clje dius : nemo negdt,fi quidßt, de quo iUd rejpandeat. Omnibus edm Chriflidnis quteflioa nibus diffôlucndis foUm fufftcere, credo, non dices, ncApoflolicdS literds expungere uidedsis. Ergo qu£rc aliud quod nobis obijcids.ld uero etiamfdcis : Taultu Çinquu) Ecclefinm adomnespugiias inßrut tns,fatis habet 'tocare ^ci quot;verbum,gladium ßifi* tualem : lyaditioais nonfiriptte nulla mentio. tJunquam profeïlo ita loqucreris,nifi fi te tud bilis uclexciecaret,lieltrdnfuerfumdgeret.PdulusEpbe fios hortdtur,utfidepro [cuto,Qr uerbo Dei pro gU dio, fefe arment adueifus Oiaboli tentationes, lUud folum fignificansÇquôdtuipfcin tuis cemmentdrijs ais^fi in nobis uerbum Oei effiedx perßdem erit,ßt tisfuper^ arnuitos forenos ad repcllendiimproßigt; gandumc^ talon hofion. Q«id hoe, obfecro, adii, quod nunc ptignando conßcere uis i Qjcxritur, dn cumbiereticioppugndnt Ecclcßam,irridendü qua docctueldgit,quia in facris Uteris ad uerbum defcri* pta forte omnia non ftnf, illareâè opponataliuJ teAimonium, quo probet fc tarnen nihil ageretea OKri, nci^finc iufia anEioriiatc Qjidiritur ( m* quant)

-ocr page 277-

’ïo

^udtn^M dntiquißbnd ßd uel dogmdtd, uel inftitua tdbonis certisg; duéloribui dc tcjlibui communiën!, ttonhdbcdt fidclcmßue clypeum,quo fedcfendät, fiucglddium,c]uo ßuos boftes improbosq^ ccnforci profligetiTu obijcii,ucrbumüei cffèglddium J}gt;iriK tudlcm.Qjiis ncgdtiScdguorfum jj inculcds?vt pro les non effè recipiendum, nißquoddb ipfîs Apofto* lisomninoferiptum fit, cptdntumun db iji dlioqui trdditum cjfic probetur. Quid igituridn Pdulii!,cutn iUud, quoddixijäd Ephefio! fcrtberet,de fdcr£ ferU ptUTiScorporetoto, quodnondum coUeélumcrdt, loquebdtur ? Certe tune mdior pdrs nondum feripta trdt. 'Va'umetfiomnidO' firiptdc^rcoïlclldfuifi fèntjCr deijffermo eOct'.tdincn nihil hoepertineret dd probdnddm tudm fiuccoüeilionem ,fiue conclu* fionem. Atqui etidm cdufdris,Pdulum ibi nuUdmfds cerementionem Trdditionis nonfa-iptlt;!e,ubidecd non dgitur. tu er ineptè er putidèid obijci!,ubi «c fcriptt quidem ulliu! mentioncm uü tm fdcitA* po/lolU'S.Simul uerb pcrucrfcfdei5,quod nunc igno» vdre tcfingM,dlibi Apofiolum meminiße tdlium trd ditionum. Diceremfdblumiddbtte eße obltuione qudddm. Sed cum Pdulum totum memorid tenedf : qu£ pote^ eße oblttdoi Pdulu! ddCorinthio!, Edu* doÇimittit ) vos quod traditionts retinetù, quemo ddmodutn vobis tradidi. HÎc tu ipfe trdditianum fiue OTctf ctScitrêSv uerbo fignificdri eds,qu£fi:ript£

S i noft

-ocr page 278-

non flint,no nrg^ m comentdrijs.Ciuid igitur qu/t ftionii fuptrcfl: Scfiba code loco,nonegnrctc,quin aliqii£ funint Apoflolofuni Truditioncs non fcti* fgt;t£:fèd non conc:dcre,fuilfcdoilriniepc(rtc!,iiutde rebuild filutcm ncccjjarqs', fed qu£p(rtincTcntdd ordincmamp;pclitiam. Um illud iicdpio,quod coilt‘ cedi6,fultcm dliquM fitjfc de ritibui,dc c£rcntonqSt deformd qt gubirndtionc Ecdefi£. Qjeod negdt fuijfede doéhina, di/lindio notu tuu^e^, cuiiil abs tc probat 10 rcquiritur. Certè fine aliqud do* drind uix dc ne uix qutdem cercinoni£ tradi pof funt. Sed neqi in co, quod negdi, tibifdtis confldi’ N4«j cumddu'.rfui Pyghiuni dc trdditionibits liti* gd$, d ebeedis qiicq^ dd doib inddliqudipci tinuilfi’t ncc dliud pojlulds, qudm ute£ demonflrentur eX certo cr perpetuo orthodoxorum confenfu, neq^ priuato pducorum confenfu, communis Ecdefue^^ fcnfusßdt. îuftumidc^,quodpoftulds. Sedetß hoepraftetur, tu idmnihilominuscontendisnuldi fui[fctrdditioncs,qu£dd dodrinam pertinednt. Qju in inficidtionecirtè dducrftrioslubcbis omnd Cffiddißimostj-optimostefles dntiquitdtis,qui* busignotdfuitdißindio tud. Cumijt itdqucretil tibic/]efcito,nonmcctim. Sedidpoftcduidiriinus. InffTM ji iam tdntùm conßtcdris trdditioncs qunfii fuiffe de ritibtts,illud ipfum tenebo or urgcbo,qu od intis c/i ut tu caufi cd^,Qr te conuincam,quodpo»

/irciJii

-ocr page 279-

vt

flretnô er 'ut uniuerfum negußi, Pdulum uÜiui ditioniinon fcript£ meininiße. Mird certi cü hxc tudcontumdciiciuotidiecutn£tdte increßenf: dice* rem eße inconftdntem.Scd e^ inconfldntid, qu£ int* pudcntidin cumnldt. Primiun non negdrM trdditio* ncs etidm dddodrindm pertinentcrddmiffurum effe tcfilcgitimdfit probdtio. Poft cd id itd negdfti, ut tdmen, confeftitf fisfdltcnt dlkludiftnfte, qujeperti* nebdntadrjtus,quorum Apoftoluimcininiftet. Poftremoer iüud ipfuni nuncinihi negdreutderif. Podanad Corinthiot loco excldmM, locum Pduli non pcrtincrc dd Pdpiftdrum (ut loquerii)fuperftis tioncs,dbomindtioncs,pucriles ritus, er tyrdnnicdt leges. Quo d er tuns Bezd codent loco totidem ucr* bis inculcdt. Sed nunc ed de re non quisritur, ô bone. Qudsritur modo de Pdulinis dut Apoftolicis trddi* tionibui. itdq; nihil c^,curfiuftrd te fdtiget extnt rcm.Quid uerö in eo,quod juperiid nigdfti, urgen* dus ctid cs,en te premit Pdu’us dd Theftdlonicenfet: State (in/fuit') er tenete ■üSd.^i.lceirls, quodaecepif iiii'eel per ftrmonem 'velper emHstam noitrant. Hictu-esd.j'a^^iTijsguerbofigniftedri totÄdcilrini fcribts in tuis content. K.ilè. Sed nonnedeinde ftri* P^lt;£erno/crips£huiustrddi:ionis mentio:tê ftdeit, cudddit vel per [ermine ve! per eptst.tridertuipfe per (ermine intcrprctd‘ is[: rconc!nncs.Pdulu duté non nifi cpiftokslcripfijftçcredoyoc :d,:s. Coc'on s

S i eint

-ocr page 280-

fini oynnn etidm fcriptdi fuifje, quid itijeamiiquot; tiofc fcribuntur,dn diccs^ Excldmuf ridiculosef fe, qui hoc loco dbutuntur, ut fœtiddni fudrum fuf pcrflitionum colluuion umditent ; er totidem rin^ fuducrbi^tudiUd funid(fcruuinpecui) id inculcdt, ReAe fdttc.Scd quid hoc,dd id,quod qu£rimusi Ego ccrtè non minui qudm tu tdlcm dbufum cx-ecror, Vtrum deco dlids uiderimut. E^uncquod qu£ritur, cxpedicndum cß, Vt dutcm mdgif tibi confirment,duos,quos idm citdui, Pduli locos,omnir no pcrtinere dd id, quod in quieflionc efl,cn mdgnos duilorcs, q uos,fi quid frontis babes, rcpudiare non dudcbis,tibilaudabo. Chryfoüomusexlocopriori fie coüigit. Ergo fine lit er is mult a tradiderat. Ad locum po^lcriorcm dit, Hine pat et ^uid non oninid

I per epiiiolam tradiderit, fed multa e^m fine Utes ris. Eadem xierifide digna fiunt tam ilia quam ifid-Jtatjue traditionem quo^ue Ecclefiie fide digntnt putauimns. Traditio efi : nihil quaras ampliiit, 0Rendit hie multos à traditionihas ifiis fuifie dis motos. Hoc chryfoHomi teflimonium magnum cß. quod, cum Cbryfollomo plurimum tribucre fepc folcds, quo ore rcqcict ? Sedfi hoc tdmen te non mof uct,cn dlterum fulmen,quod etidm hominem fer= rcum pertcrrcfdctdt, Bafilius (quem cum nomino. Deus bone, qudlcm qudntumeunque in Baleful turum nomino^) 'm caufacA dijfiutdtionc omnium grduifi

-ocr page 281-

^duißintä, ncM^c de SpirittiSdtiäo, euntAßtrtnaß fctctidmApoRolicum eßcquibHßddm dlioqui non feriptis trdditionibus (ut dit) inbxrcre: dd id comu probdndum,non ntfi illuin, e^uan idm citdui, locunt Pduli dd Tbeffiloniccnßes dUegdt '.Q^cxconon du* iitdtfc/ècuiciffe ^uod contendit. Quid Epiphda niiMidim dduerßts quofddtn, ut p uocdbdnt, Apof: ftolicos, t^uiucriui Apotdilici dppclUbdntur,idcin prindpium teneret dtque urgcrct, dd id conßrmdnt dum,contentui cR ditcro illo ddCorinthioi loco, xetSS; ;7-cif éSaxo, bfüv. Ac licet dlioqui Cbryßoc ftomumminimè omnium dmdretdcfcqucretur,td* ntcnhîccumiUofdcibt conuenit. Tdntuifuithdcin re,qudm exdgitiis, ueterii EcclcßiC confenfiis. Ad* iungit Epiphdnius dlterum eiufdem ApoRoli dd eo[demCofintbios locum, tdnqudm ßiiedßertionis Argumentum dlterum : quem quidem locum ucrcrer «f no« importunius contenderes db Epiphdnio tor* queri, nifißfeirem tibi fdtis fupérque negocij ejje, ut tudm eiui lociinterpretdtionem defendäs dducr* futtuiEeZ£fiue morofiorem ccnfurdm,ßue dudd* ciorem transldtionem. Vtut dutem bic BezA tum dbs te fdtpedi/Jèntidt, cum deßngulorum S. feriptu* r£ locorum interprctdtione dgitur'.tdmenin theß generdli tibi fubßribcre,tdmetß ßepeßmulet, in uniuerfumf6let.ßicitdq;O‘inbAc,inqud idm uer* fdmur,qu£ßionc, idciti) quod tu djjcrent, aUas pro*

S s bAtionei

-ocr page 282-

iitiones exfaiptun citât, fcdcädcmpdc.

fu£ fciliict fidci confeßione, ncc dubitemm de hoc ue/h‘0 Axiomdtc ,reijcit nos dd id, quod Pdulus in qudddm dd prcfiyteros Ephcfios condone dixiffe tidrrdt Eucds nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßuh ter fugt ^uo minus annun»

tiaremuobis omneconßlium’Dei. At ft iftud an» nunciare omnino fignificdt fcribere,mirum efi hunc curiopm interprètent id infitis fcholijs non anno“ täfie.Sedcumhocdiccbdt Pdulus, qud pducd etidiit“ num fcripfirdtiSccundo loco Bezd eitdt quod PdulM adGdldtdSdit, Etidmßkugelns tc'alo 'vobis Euan» gebt^t prater id quod Euangelijutmus, snstbte ma/ft.Ciitidhoc,obßcro,dd id quod probdndum dr fiariptionc fufeepit I Imo uero Augufimus inde frobdtpldnè contrdrium. Ndm,quid fequenduer* ficulo Pdulus repctens quod dixit, ingemindt ifiuc. Si quts vobis pradicauerit Euangeliutri prater id, quod accept fid.anathemi fit: Augufliaiisnotdtno tcmcre dixifeprattr id quod icxc.noit dutcin, ptufi quain id quad : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alio qui (inquit) Taulas fibi

tpficontradiceret.qui cuptebat venireadTb(fiibgt;* ntcenfies.-vt [uppleret,qua eorum fidei dterant.Sed qui ßuppiet : quod minus er.,t, addit, non.quod «-fXilt tollit.i^;,

VidtS mt uir, qudm tu cum tuis dlicnus hdc inre psdbsVcteruin tttdtcio, ïmàucró, quodindgtsfor* td fe mirdberis, nunc tibi fitggerdm. Athd'idfiiu (qucntuiruincum noinhto tibiiudicemfero, nek

-ocr page 283-

ccffe cß te cum tuis trepidäre,ß dduerfurium ejje Mdiis.) Athdnafius Çinqudm) dUcgdt iüud, quad idm recitdui Pduli fulmcn,ut co frette, undthcmd denuncidrcdußt,fiquispr£terli£c,ciu£ dcdiutnù tdtcuclcdrne chriftt rcâè or religiofc trdditd,dc defifjitd funtin Ecclcfid, dliud doccdt, etidmexdii uinisÇutdit) literis. Sic cnim loquitur, cum indncm colorcm fdcrdrum litcrdrum, qucm hieretici cmetsa tiuntur,notdt. EuqudmiRcin eodcmPdulilocod^ tdndo diuci fusßt dbs tuo Pczd.tdmen ne cxißi= mes iildinAthdndfijßentetiain forte dijflicuißedliji Ealefi£ßdtlißimtsdntißibus:edm ipfdm Cyrillus Iduddt, probdt, dmplciiitur, Cluid dicdm, chryfof ftomumipfumiitiHodd Gdldtdf loco,notdfß,pduigt; lum itd detondredduerfus impoftorcs, (/ui Eisdnge^ lij nomen fuis ßdudibus pr£texcbdnt f Ergo fentiens(iu£rcndumcffedliudpr£ßdium, w eddent confcßione,dd probàdumfuum themd, confidenter citdt cjuod Pdulus ditjEphefios fupcriîruilos eße fuper funddmcntum Prop hetdrum nbsp;Apo^olorü,

îdequidcmrurfus tdm ucrum cffefdteor, qudmex co nonfequitur, quod inde omnino confcqui ßngit hic interprcs,etidm fi dccumulet,quod cum Petrus ci tdffct tllud lcfdi£, Ker bum domini manet in aternu dddidit: Hac autent eß verbum illud quod Euangea lifatumeflxerbis. Sedquo drtificio cjficictEezd, ut Me cliciat, ucrum e^e, quod uult or dffirmdt?

Si

-ocr page 284-

itd ïiccf rdtioaniri, cedo. Xmó uero,fi hoe licet: quiduiieuincdm,conficidm,cr colligam ex quolit' 'ihct.Certc fi hdcconditionc nihil non in fdaislitcris ) '.nuenturtim fcgloridtur, non miror. Sed miror hou 1 m/ncin tdm dcutum, cxiftimdffè nos tdm flupidto! t t[Jè,(]:ui hoe iüi conceddmus. Meritofdnè deteftdbie l'csf'unt,quiin cdm bld/phemidm erupcrunt,utdi« c erentfcripturdm c/fetdnijudm ndfum cereum. Sed n on minus excerdri debemus ndfutos impoRores, liedmtdnqudm ndfum cercuminficélunt,^-quo» CU, nque uolunt, tdnqudm Lcfbidm reguldm, detort qu ent.Equidem quotieS ingenioforum ißorum mye fio 'id propiies intucor : credo,eos,cum uolunt foldin nud.im quot;que fcripturdm Icgi, intcüigerc foUm zy nu ddm,.'dcfl,cumeorum Commentdrijs dccuplo ucr‘ loftori'bus coniunadm,clt;ietcrorum omnium, ctidtn tKterts }'.cclefi£,cxpofttionibus cxpun(lis.Siccnint fdcilè po)jfènt confcqui,quod uolunt.Sed rurfus effet neccffc,ut iix ipfifcripturd probdrent fuos comme/t tdrios ejfe pdrtim Scripture, çy in hdciüuddeifS pr^diäum f^uiffcidliorum ucro feriptd omnid fdcef fere dcberc. En cur in hdc edufd de me triumpbdre tdm infolente-.’^ debednt. A.t fortdffe Bezd in conuen^ tuPoßdco,ubi tot focijs ddiutoribus fubnixus,tot auxilijs inftrua:{S,tot menftbus fcdulö meditdtus erdt quodhdctotdderediceretin nobilißim.t Erin* cipuni corond,cumfibi rein effe dicerct cum mdgnis

iducn

-ocr page 285-

àduer(drijf, diligentiu! ßbi cduît , O' bdnc cdu(dm, ^Udmdnteämdlecgerdt,mcliuf igit,videdmu!. l» fo^Kt uocdt) Concilio dixit, quod fioficd (crix fifit,non dubitdrefè qudfddtn tipni fcriptdS tradition »ei Apo^olicdi fuifje: fed eds tantum dd ordincm O-politidm pcrtinuiffc. Rogdti^s cR,qu£ndmelt;i ejjènticr cur nuïldS ex ifs ipfeobfcï udretiDixit,plc rafqucfuiffcdd infirniitdtcm ludaorum dccommos ddtdi.ÿcd dn c£ dd ordincm ^piolitidm Ecclefidt fertinebdnt^ An fubldto îuddifmofubldt£funt?dn non aliæ etidnifuerunt iCum urgerc tur^dulicuf bd^ fdidtordUegduitmorem,quo folebdit tuetcreiChrûs ftidnifcfcinuiccmofculocxeipcrc.Arrifcruntdudis tores. Scd dpdge nunc cum tuis bdjljs fuduifime Theodore. Longé aléa de re,dlijsdc moribus,ritif: bus,cercmonijsqu£rituri Qjilt;'^^tur etidmdequip bufdam mußcriji religionis chrißid.n£. Dixißi, Chrißum dixi/Jc, Serutamini fcripturds. RcHe Et quidcm de quibus tune feripturis lolt;queretur, Cf qud de re confulendds eds cffedicerct, obferudmus, tedutproptcred non uetuitnos fanttitri Apoiioli=gt; ciu,qult;edc'mdccdit£funt,litcrds,fic neque prohis buit nos dudire teßimonid religiofd amp;nbsp;uerd dcApo ßolorum mdnddtis.AdiccitEczd, quod diuiti in itia feris demerfo Abrdham reffondiffe nan-dtur, nema peut confuldtur Mofei ztr Erophct£, Quis ncgdt fOS (onfulëdoi,pr£fcrtimea dcre,dequdtuncqu£tgt;

rebaturt

-ocr page 286-

rehitur^^cdno^inuncdîidqtiiiflioefl. An ut ni^ hilominiti Apoßolos etiam conßiliinui,fie andire dcbedtniM fidrlißimof teßes,qui ut eorum ßcriptd nobii indicaruntffic ßntcntiäin iüußrdnt zj mdnddtirefcruntiCogor ß-piui dduerfäriuin fugte tiuiimreuocdre dd ßdtum quxßionKtUt intrd cim mctdf,fipoßtm,hominem dlio excurrentem retie nedtn. tnculcdbdt dliaquiieddm 'm fui magißri phrontißerioprotritd huittsgeneris ueluti cdrmilt;‘ nd.Scdcum fcntiretntlnldgerefe,finihil prictered (idferret,quodAd rem mdgis pertineret,cepit 'tnei ipfddißgt;utdtiane,qud folis feripturis dgendum eße contcndebdt,41kgdre qutsddm extrdferipturds teé ßimonid,quilus eu'mccret quod uolebdt. citduit TertuUidnum, Bdfilium, Hicronymum, chryfofiof tnum. Benehdbct: mdpit dgere,ut agcndumejfe putdmtts. Sed hic rurfus tdntd eße rncriti) uiß cß tientofi hominis uanitds,infcùid, impudentid, ui nunqudm mtgis mirdtus ßm,non modo eum fic dgee re,fedplerófquc iTli dddidos tdm nthil dut fentire fiutuidere. Credo eum cxißimdße, quid'm duld di‘ fputdbdt,fef( duditorcstdnqudmfungot contemne* repoß'e,qui nihil mtelligerent, nihil difeernerent. Atquidlios, qudnt dulicos, circumfidiites uidebdt. TertuUidnum Df prtsfeript.liieret, nefeio qud ßonr tedUegduit.Certèdutnunqudm eum mj}gt;exerdt,dut ncminaii mj^cxiß'e exißimdbut. ^Iulius enim liber

-ocr page 287-

e/},cluem mägis reformiere dcMdt, cum cum laun ddret, Adcoconfdcntcr abutebatur bonorum audih torum pdticntu. Adeo, quo loco, cor dm quibue, quid diccret,nihil penfi hdbcbdt.RtJ}gt;onfum i tuque iUie/l,eum librum ejfc, qui unui uehementißime contcndcrct non e)ßc cum huercticis dgendum fx foe Us fcripturis. Rccitdta funt uerbd TertUiUdnttor pr£tcrcd quod idem fcribit in libro de Corond milia tis.Attonitud obmutuit bonus Bczd,cr cum fud iild crdtionefqucfuds Bofidci hdbitds ederct, diligenter ßbicduit,ncrurfus Tcrtullidnum, boc efl,ddun-fda rium Iduddret. Sperunda nuncfcilicetfunt meliord, Incipit T he odor us a-ubefeere nbsp;nbsp;prop è ref. pi feere.

Sfd ^KojKodo du fus eil in hoc drgumento teftem IdU dure Bdfilium I ^i quis cH inter uetcrcs, quiprtCe dieet dtquetueatur TToLfceScecreîs ày^di.lt;pciiis,neque ftmpliciteruclit foils nudifque fcripthrisdgi,isille c^^.Teftis eü egregius eins liber de Spiritu SdnilOf ut dnted dixi. Bezd, quiputdbdt ftfe rem non bd* Icrenificum hominibus rcrum imperitiscr udlde crcdulis,quibusfdcile imponcrefe poße gloridtur, dißimuldt çy fupprimit librum quern dixi,z^cX dlio obfeuro ztr propè dpocrypho, qui, an Bafilij ßt,etidmnum dubitdtur,repetit trunedtd qutcdant ucrbd,qu£ nihildliud dicunt, quam quod omneser lubenter çy prolixe confitemur. vis, teadiu* uem,Theodore { AUegdrepotius debuerds, quod

Bd/iliiu

-ocr page 288-

EaftliufïncpiftoîttSo.fcriiit. Perge.

liter aufits cs nomine cbryfoflomi. Ex corainc«^4* rio,quiin illiusfit,dulitdtur,rcpctijfti qu£ddm uul gdrid de Idn iiiits fcriptur£, ciu£ nuüiK non uhro gnofcit. ïntered qtiod chryfoflomtts in commentât rijsuerèfutsannotauitadE-piftoldm ddThcjjdloni« cenfes, de co, de quo nunc qu£ritur, improbe fubti’ cuifli. Deniq; ercum non ignordres Hieronymunt cotrd Lucefcridnos tdm udldè urgere quod dicimM, illudtotum fiinilifidefuppreßiflii çj-cxdlio eint locoidilds iÜuduulgdre, t^os mdiorumnoftrorutn errorem fcquinondcbcrc,fedpotiiis dudoritdteitt feriptura. Atqui,BcZ'^,quis hoc negdti quis de co dubitdH Idm idm tum,cum tc dudiebdm in tdm nobie liconuentududitorioq; tdmnonrej^ondißi multo^ rum expeildtioni, tdmq^ inepte egiße hdne edufdtn, dubitdbd, dn ludere in re ferid, dn ucro preudriedri Helles,dnpotwsDcus tibimentë iuftoiudicio crit: puiffet,ut oes uideremus extreinü erpudendd et ini ferdm tud nuditdtÖMt qui cdin no uidcrct, oculis cd* pti cjjc uiderentur. Sed quocunq^ tdndë modo decide rit, ut fie dgcres,ccrtè te tuo iuguldfl:iglddio,cu Idu» ddfti teftesqudtuor, quib. potifiimùm rcfëllipofiis, zyquibus hdberenonpoßeS der lores dduerfirios in cdu/d,quddcdgitur.Potrà meminifti excitdtumdbi duobus theologis tune itdfuiffie te,ut nondum Dixi, dicer e poßes. Alter rogdbut dn proeefiionem Sp«quot;'*

tus

-ocr page 289-

tut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qudm Gr£ci ncgdnf, tu nolifcum confite»

fit, pro drticulo fiert hdbcs, fdtit probdrc cx (crû pturit folis nuditji pofics ii^ondufut es idpoUiceri. Alter rogduit,ccquid diccrcs dcperpetud Mdri^ uir ginitdtepo^l pdrtum ? Aufiut et ncg.xrc,e(J'e articulü fidei. AtquiobieilumeA,teintudconfefiione, dr» ticulis fidei annumerd/fe. Cum nutarcs iu(fiit es le» gere Itbrum üieronymi dduerßit üeluidium. Ro= gdto es deniqi de bdptißno infdntum. Hic ucrö ex» ddmd(li,ßitis fuperqi ejje (criptura, quid Nioß:siu(l: fit oélduo die mfdntcs,circumcidi.At Chriftidni ue» teres poti'usaUegdnt Apo/lolorum legem. Et Cy» pridnut, quidlioquiin cdufid bdptifmierdtfeueriort tieque fold confuetudine contentus e(fe folebdt, non tuliteos, quiexemplo circumcifionis contendebdnt infdntesnon elfe bdptizdndos dnte oélduum dicin. liihilominut enim confuetudinem Ecclefi£,utfi:d» tim bdptifentur, lauddt Epijl. S’. Itb. . zj'Augufli» nusbocCypridniiudiciuMconfirmâtepi(l. 28. Ntt gMfWfrónondWtftMiM exemplum circumcifionis, cum probdt mfdntesrcilebdptizdri.Sedqudmin co tdmcn folo non h£redt,qudmq; potiùs teftimoniunt Ealefi£ Apo/lolosduilorcs Iduddntis obtenddt,ut bunc morem bdptifdndi licet Uteris ficris non ex= prejfum, probet nthilominut effe Apoftolicum,non non ignords. Pr£tcrco, quod in eodem Conuentu Mdqjli, uerenduin e/fi, ne fi folo circumcifionis

T exem»

-ocr page 290-

rxcmpJo defendM bdptißnum puerorunt, pnclLit ftö cjje bdptifdndM ^iii okm non circumdebdntKr, dcccrn.ts. Nlcminifliquin im dn iprint, cum boe tibi diccrctiir,ztr tc niküri Jpondefite,ijudm tuijC^ui ad(rdnt,(rubucrint. Scd tibi in duld, Ambrofano fcilicct more, dijputdnti,dulilt;xrdud fortdjje obie* iluinfuit^

Dixi de tcßimonio Veterum ,ubide probdtione fdbliquicritur. De eorum priudtis opinionibui,dt(^ ddcóscripturd:interpretdtionibut o- expofitionir but, dltcTd qud:ßio eü. Ac ego tiuidcm Cdluine,c» cedo no/tpluf ijt tribuendum eße,qudm uelit Augu* ßinut, Itdque ne ldbord,lubcntir proltxè f’t'* teor obßrudndum hiceßc,lt;iuod lUehdcdere ßripßt 'WEpiß. li), in. in. crlib.t.eontrdCreßon.cdp. ^i.ubideßcriptis Vdh'um loquitur. Sedntbilun» qudm mdgis mirdtut ßon, qudm quod in tud contri me dccldmdtione,cum Trdditonit ßtbfidium oppu= gndres,nonß}lumexcldmdßi. Quid iam ßetpr^d* puu fidti noßfie capitibas l fed ztr exempli cduß dddidißi,natura noPfra corruptii)nem,^iußiß(* tioneni,^)^ Cbriïti facerdiitium, apuduetußißmtS Scriptores ita obfcurè attin^i, quot;vt nulla indecertitu dopoßit elici. Quißcripotuit,utboctibiexcider ret,cr tdli cenßird Pdtret illos omneS iuguldrcslCtm in tud inßitutione dißmtdrcs de ßruo uel libero bof miftii' (übitrio,ßcmd quidem dicere dußts c^,ueteres

omncSf

-ocr page 291-

cmnei, excepta Augtifl'mo^fic in häc re Mt udrurc^ Mtudciüdre dutperplexè loqui,ut certi ferènihil ex eoruin faip tis referre licedt .Hoe tdntuin dixifti fllounocdpitc,(tytdmcndddidiftiuoculdm faè, Zy Auguflinii fdltem exccpifti. i-iur.c(utcum Mte ere feit duddcid tud ) in pluribut ey pexcipuis f.dei cdpitibusßnc uUdexceptione cofidentißimc omnes ddimtdi ciiiufddm edpitdlts c£citdtis,cmrK,ignord!:= ti£,infcitiie. Cum tudm ïnftitutionem ederct,Adeo (iiijuiebtes) iHos non eontemniMios, quot;vt nuUo nego* tio mtbiliceat melioretn eorum partem, ijUte bodie èinobiidiennturtipforum fufffegiji comprobare , Jitumddeo illos non inodoeontrKn:!,fedcrprocnk cds,ut ex ijs nihilce)-ti eliei pofjèdjfrmes tn pr£eir pnisfideino^lr£Cdpitibus, Antednonmodo Augiir-flin!im,qiiem ßdel/ßim:im teftem rcligtafcdntiquic tdtisuocdbds, esquot; inßngidis j rapé cdpitibus Iditdd^ bds,cy coUciUdtn ex eins libris epitomen iftic etidm rditdconfitcbdriscjfedo{lrin£Chrißidn£icpttonic, fed er düos eita ordinis feriptores Eccleßdflicos fein perinorehdbebds: dt(];ctidmex ipfoB'rndrdorec petebds,quodex omnibus fcriptoribtis Ecelrfiæ liei pojfetdin negas.CiuidtAn nedjisili!{ßflt,euin to!gt; ties coSdnted Iduddbds eitdbdsép : Imó uewß t/eritnt fit (juod dis, nihil certi poffe elin, fuermt profeilo iÜidut impoflores dut c£ci.Si itdfit, E.alcfid,qt!£ ue hos non habebdt doblorcs, multo mdgis t£cd er inn

certd

-ocr page 292-

tertdfuit. !si itdfitM tu Idnc mfuii teflimoniji dn» tedperdgcbdi rcdtnfdlfi ■^tvSofjicL^ru^ia.s^ße idm extrcmi erroris, dtque incerU cy proptered fdlße do/Hrinæ.Si itdfit: uide quid confcqudturtquid (ftiqudin) deipfdtotdrcligionetdndcm fiet? Dein igt;onc, ecquèrccidimui,ficorccidimin? Longiul profetlo progrediturduddcia h£c tud, Cdluine, qui ucltuipfefortdfieputdS.Seducrbii nolo cxdggcrd^ re,quod homines cordatifdcilè profiiidunt, lUudd tcrum cogor confitcri, mirdri me fitis non pofie, quodcrdicistyfcribis,M.dximdm quidem c/ficr lucem crpcrfigt;tcuitdtcm firipturee:dc,fiufqudm e^, elfe in primis tn epijîola äd Komdnos, zy in dlterd dd i1.ebrteos,ubidc iuflificdtione hominis (y Chrifli fdccrdotio diatur ; nuüum tdmen uetcrum Ecclefifi feriptorum, qui quotidie tdntd religone cuoluebdnt literdsfda-ds,tdntoc^ Spiritus finüiluminedcndti erdnt,ut et idm Lumind Ecclefi£ dppelldrentur,dlfe* cutum effè iUd rcligionis noflr£principid,de qutbtn indies uerbdfdcicbdüt : cumq; dlid reconditorid my* fleriddechrifli fubfldntideyndturd rcélifiimè in» teUigerent dtq; exponcrcnt,dlid uulgdtiord, y dud bus lUis cpiflolis\expîicdtd,de Chrifli benefido dtq; olfido,ncq- cdperepotutjfe,neq;dliosdoccre. E!dnt noluiflcfi dicds, dixeris quod multi) minus feredunt fit.Scd ui de,num cum dids nihil certi ex iÜorum flri ptis hdederc clidpolfe,dicdsetidm, cosepcfdcrisli»

terts

-ocr page 293-

ij8 letw, ex quiltt? repeteldnt fudm doihindm, nihil (f^ti chare potuiljc.Qjt£confcquentid, ecquo tdnn dem cuddct,ctidm dtlt;j; ctidm cogitd.

Spero ccjHidem ttbi imprudentiQ^irdto temerè excidifjctdntum lUud nefds: quod idmfortdffe diâii noJlef. Scdtdntomdgh opto,ne pudedt confiteri loc pcadtum tz^ut rcuoces quod incdutè e^utqfti. Ni feeeris'.dicent omnesboni,nullum unquam Luciii num contumchofiusdtquc indigniuS de ueteribus Chriftidnislocutum e/Jè. Ego qKzdrni certè,iniuri4 tdmintolerdbilcmeffefentio,ut (hat ferre »cl dUf dire non poßis dpojlrophcm muocdntis dppelldntif Ue fandoi illofpdtrcs ) tdmen erumpentem cum intgt; digndtionc uocem doloris mci diutius comprimere nonpofim.

Tunciren£e(cxmultis pducotqui mdgis exceh lucrunt, cr quorum fcriptd mdxime eelebrdntur, ippelldbo)tune Ircn£c,qui inter uetuflißimos lüos, quosißecenfornunc notdt, ucluti princept et, qui Polycdrpum lodnnis Apodoli duditorem dudijjfete fcripfißi,nihilne certi dut rct»hfti,dut no bit rcliqui fli,dcilliiprimis Chriflidn£rchgioni!cdpitibus, cm tarnen aduerfarios hdTrcticotdccrrimè refutducrisi Tune,qui ex Oriente in Gdlliam attulifli cam do;: drin£lucem,utetidmdidus fucris'ó ipmotxjtSv iffTTifiai') yoiXttrSv £quis nuncduribut dudiet,poil totfeculdgdbt ciutgentitCdllouno te pro ^«oddm

T 5 tcnc*

-ocr page 294-

tcnelrionc lixbcïi^Tuae Cyprinnc qui ïn A friciifui ßi,quod ircn£us lKCdUid:tu,qui flt;!oujtum tam acri tcrrcfiitafti, ut doib i'idm remißionis pcccatorum, hoe cü,Chtifti beneficium defenderes, nihil ca dc re certi, ucl hahuifti ucl trididißii An qui te olim Coi^ priMum uocdbat,maiori tedffecit ignominii,quant qui hodie negat er tuis libris cognefci paße iTlud ait put rcligionis noftr£ ƒ

Tune maxime AthMaft,quiolim dióltts esPater re(l£fidei,columndP.ccleft£, oculus orbis,lamp£S Chrißv^ut Ndzdnzcnus,et Epiphanius teßes funt) tune,qui Chrifii £terndm diuinitatemç^diuinattt cutrÎMaduirfiis Arrianosunus conßantißime atqi fortißime di fendißt,de eius officio er bcneßcio,ni= hilctrtidocuißii

Thnej^EigncBjfilt,quiuerefuißi,qualemtein tuofuneredeßeripfit Nazanzenusttu, ex cuius ud und lîomilid, qu£ csl dc pocnitcntia, ucl cx und er dl terd ß'ntentid,qu£ extdt m tud concione dc humi“ litdtcdnimi, tamliquidd, tdmcertd,tdmapcrtd dos ilrinadeChrißi bcncficijser ßdlute noßrd repeti pote^i'.Ecdcßdm er poßeritdtem no docuißi, quod imprimis ßeiendum eRt

Tune Amlroß,quemßcriptorum Ecclcßdßicas rum inter Ldtinos florem quenddin fficcioßum enis tuißße, itduttuamfidemerpurißimum tn ßcripturis ßenßum reprehendere, nec intnücus duderet, Augits ßmid

-ocr page 295-

ßinwfcrijpfitcontrd'PclägLinof : tunc,ctiumutaes ciK, i'iicertui, impuru^, fquaUuùn Eccir/i£ doélor^ JiodiercprchcndmiaShominSiiÿ, qui tibi ulioqui iniinici uidcn nolunt Î

Tunclod!}nc{Chryfo/lomc,qucm uniitcrfd Ec« clcfid Iduddrc hdélcnui non potuit Idtis t tu, (ut dit) in fide edtbolied mditumz^erudimtem AuguftU nus contrd Pclagidnos, iudiccm, db dduerfdrqs licet obldtum, minime recufdt, nibil certi pronuncid/li, 4«o er Peldgidni reutnei, rcfclli, ddinntri poffènt Î Tune Augujlinc ( ut dlio! non commémorent, er in uno indximo, certißimo, ßdclißimo dodorc definS tot librii, tot aduerfui PeUgianoi dijßufdtionibM , ’ quibiaetio» immortuui cs, nihilcertitrudidiftide naflrd iuj1tßcdtione,ni qiidund traildduucrfabdrisi imoucroctim dduerßts iulidnum dimicdrcs, nonte modoß-dulo er cerfo id dücuijße,tfed eX uctußio^ res p dir cs fidel it er er confidntcr id priefiitij]c,on fiendifti. Außuicrdtiulidnusiflc Peldgidnus iu= nenili qudddm fiue infolcntidfiue conßdentid cldtus rfd eos prouocdre, exifiinidns fdltem nihilcxiji certiclicipcfße,quod nondiludcrct, T» «crö Aiu= guftine, feiens eos er dodos, er fideles dodo^ rcsEcclcfi^fuijfe, nikil dntiquius bdbuifii qndin utcumddccsreuocdrcS. i^mcer fifinijuitßpo» tutmpaucapaueorum, tarnen nodri o/ntradidores fogentur irubefctre, ßxHics'in ijs xtl Dei timor,

T 4 ucl

-ocr page 296-

yelbominum pudor,tantum malumperuicaciif fn* ferauerit. Tum uab exorfusab trenxo, fatisAugUp ftinehabuifti,qModunam eius fententiam Idudare fotueris, docent iidntiquam ferpentis plagdm,ßde Chrifli^cruccfanari, Ex Cgt;prM«o,fxHzZ4rzo, cxBafilio, exAmbrofîo, exlo.inne Chryfoftomo citai Auguftinccomplura, qtfingulos ijselogijs ore nai,quos alioqui omnes uocoi Ecclcfia)lumina,ut aducrfariui attonitm obftupcfcat. Si ( mquis) illi Cf exjffoßälu ifla didicnunt,(y‘ ßcundum fHm» ßalos ifla doeuerunt ^uid me xnum appetis ? Ipfot ipfti ctiamatqueetiam, depofltapaulflir tumore ctruien, iatuere. Itdne tandem, iuuenif tonfidentiflime, conlolari te debes, quia talibtis dit flrtices, au lugere ^Propefuimni audoritatii mot dem fandorum, qui Epi flopt ante not non Jolum flr mone.cum bic 'tiuerent, -verumetiam flriptii, qutl foflentati relinquerent.fidem Catbolitam flrennui deflnderunt, cfc. Item, Tales ac tanti yirifleunt dum Calbolicam fidem,qute quot;vbique toto orbe dtffutt ditur.iÿ' hoc amp;nbsp;ilia xera tjfli conflrmant.xt xeflra fragtlti quafiargutula nouitas fola audoritatt tonteratur illorum prteterqitam quod ea dicunt, xt feptreos loquixeritas ip/a tefletur,Cfc. Iiem,jtt ego.xbieunque fls.xbicunque legere ifla poteru, te ante iflos in tuo corde ctnftitui, quos non amices meos 0“inimicos tues in bac uoflra difleptatiene (onflitui (ognitores. Ï^c eos, quinunquam fuet

runt

-ocr page 297-

ï6o rant, aut non fuut, aut ijutrum fenttntia, de hoc, quod inter nos di/putatur, incerta funt, inanicogia tatione confnxi : fed fanilos, iss‘in fanlla Ecclefia illttflresantiflites'DeitnonTiatonicis amp;nbsp;,Arifto» telicis :^nonicu alijsque huiufmodi \elGracit yel Latinù, quanquam (g-ißu aliquos eorum, fed omnes fairis hteris erudites, nominatim, [tout o* fortebat, exfreßi, eorumquefententias,quantum ftt^cere yidebatur, fine y tin adit as ambiguitate, digefii. yt in ijs timeas non ijgt;fes, fed il/um, qui fibi tos ytilia yafaformauitiO“ finbla templa confirue xit.tîcc. Item, Quodinuenerunt in Ecclefia,tenue runtequod didicerunt,docuerunt : quodafatribiis acceperunt, hoc filijs tradiderunt, O^c. Item, Ißi Epifiopi funt doiti,graues,fanSi, yeritatis acerri lt;nbsp;mi defenfores.aduerfn^garruhcs nouitates:in quot rum ratiotse.eruditione, libertate, ( qua tria bona ludicitrsbuißi')nonpotesinuenire, quodJfernas, (a’s- Item, Talibua poli jipofiolos fanita Ecclefia plantatoribiu , rigatoribua, adificatoribua, pafioa ribiu,nutritoribua créait, e^c. Item, fgo à Telai giants ad ifios, tu ab tßü ad quos î ,^n quia non numerandoi, fedponderandas cenfes ejfe fentetiasi (3“ addts, Çquod quidi^m er ego yerum ejfe confient tio ) ad aliquid inueniendum multitudinem nihil prodejfe cacorum: etiam iflos cacos dicere audebisi Et yjqueadeopermificuit imis fwnma longus dies : yfiqueadeo tenebra lux, amp;nbsp;lux tenebra effe dicunt tttf, yt yideant felagius, Calefiius. lultanus, amp;nbsp;T s (etci

-ocr page 298-

fttci/îat f^|firlu^,Gregôrius,yf^»l)rofîlli^SrJquat lifcutiijue borna /îs.tatne'ii hotno eSt'viilire mi* ht fiÂeor quot;verecunJiam tuant, tarnen nan in tt JJks eß amnù emartua fanitatu) (tfijuaJammada audio \iocem taamtreßandes '.abßt'at audeam c,tgt; (ot ißoc 'firoSt'oelcogttare xel dicere. Eorum ergo apf/endefenleti/u.lSolo effe plures, eai tepigeat numerare.Sed non funt Uuet, vt eoi dedigneru ap» jtendercimi tarn funtgraues,yit te xideain fub ea rum onere labarare,amp;c. Sed ncquepnetcreundunt eß, quod in codent libro Augußmui rcâè ddmo= net.

yiüa eße, in tjuibiu (ut dit ) inter ße ali juaad» ttiam doiiißimi attjue eftimi regulte catbolictt de* fenßires ,laluaßdei com[gt;age ,nan conßonant.i^ abus alio de yna re mehtu alt^uid dicit yiri* ud. Srd hoc negdt Augitßintis dccidcre i'jijs,lt;jute dd ipfdßdci pertinentfunddmenta : qualid eße dit, de quibui contra Pcldgidnosdgit. 'Deniqueut ex= emplum exprimât,dit: OthQuu in Chri/hanaßde, 'aul( labefatiare lt;}uadfetiptum eß, Ter bamioem mars,per hominem refurreêiio mortuorum :ß» tut in _^dam omnes moriuntur, ßc in Chrißo eni‘ nes yiu’ßcabantur • totum juod in Cbnflum ere di* mM,tuferre malitur,r^c.

P'.rcs dsquo dnimo, cqiiißime Cdl’iine,,mihi ß idl'd tempo'dre non potue-rim,qiimcx Ai'gußino taminidtddefcribcrcm. Lubenta-utoreiut utrbis.

-ocr page 299-

Vtuijsuti lnbcfit er foies. ïn hdc dutein cdufÀnon reperi,qiabufhdm potins te compclldrcm.Ncij^ uc^ rà in fanilts tüis Pdtribus n£uosetidddordnuis,nêlt;j^ non in fingulis errores dliquos fuilfe, dut ignorda iKusdutdißimuldinus ,nequc domines fuifje neßi^ mus.Scdi^uod ex uniuerfiseorum omnium fg'iptis negds elici pojßc certi quippidm de ofjicio benefit cioque Chrifti,fîuedceius fdeerdotio, iuflificde tione noftrd ; iUud uerô eft ciuod ferre, guod pdti, (Suod concoquere no poffumus. îterum dico (y proe jitcor hic me obferudrc quod ipfe Auguftinus in P.pifl.\Ç). ad Hieronymum fcribit,quodq; efltdnt tritum, ut cr ipfe Gratidnus id retulcrit in fudnt Rbdp/ôdidm. £r^igt; ( inquit jiugußintu') faits fri t pturarum librù.qui iam Cauonii i appellantur, didi ci hune timurem honoremj^dtferre, xt nulium eoe rum aubiorem feribendo aliquid errare, ßrmißimi eredam,amp;c. tient,î^c te.mi frater, fenlire aliquid aliter exißimoiprorfM.inquam.riBn te arbitrior fie legt tuos hbros xelle, tanquam 'Prophetarusn t2r ./ipofioloritm-de quorum f(riptu,qui)d ornai erro» re cariant, dubitare nefarium eß.ta-e. Vt ut dUc tem interpretum dlid fit conditio, dUd duilorunt ipforum duiloritds ; tarnen necefjc ejî fdtedris, CdU utne.cum intcrpretibus erit opus,m obfcuro dlif quo loco.expofitionemconfcntientés antiquitdtis, qu£pidm fententiam tuetur, imprimisaudiendant ejfetneque banc teinei-e e/fe poflponend.m alicui

Ciue

-ocr page 300-

fïuctuxfiuc alteriwftuper ïnurnt^interprfftitio» ni. Cum qu£ritur de fententù korum uerborunt IoMftis,iv «V Ó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non dubitM inters

pretdtioitem uetcrum,tam dduerßn Arriumquint ^dmofxtcnum, fiindin cx ueram clJe, ut eü Orthoe doxd, Scddedlqsquibufdumnon dißimiltbuilocis pofe^ incid:re qujeßio, tn qud ct ftmiliter iudicdre dcbc)niif,cr te'duddciorem fuiße mirdinur,

Vnumex mult is, quod nunc forte occurrit, prof pondm illuftre exemplum, in quo ft tu intcUigere nolis,dtcertôdlq intelligent, ecquo eudddt duddX temeritdi hoininii fdflidientisrcligiofdmftmplicif tdtemfvnulo-confenfionem Vetuftdtis, nbsp;nbsp;nbsp;m li‘

iris Moßs primus ocemrit locus de chrifo, eiuseß flue officio fiucbeneffcio,e{lille, quiloquitur de Seminemuliiris, quod conterctcdputSerpentis. id propriecr ffecidliter inteUigi de Chriffo n£us tejlis eü, ex uniuerfd, qu£ cum fecutd e/l, Ec^ clcfii:ddf.b ut ipfe tuns Ilt;Icldntbonmillics, id tdn* quam certifimum dxiomd,inculcet. Tu tarnen er primus er unus dufus es negdre, de Chrifto ibipro'^ prié dgi, erp otiùs dd omncshomincs fideles locum tUu m pirtinerecontendis. Kdgnd hlt;ec prcfeilo fÆ ^Kif/îïo Öquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dere, Cur uero in ed tibipoti’us

qudm Ire «x’o er ueteri Eccle/t£ fideS hdbebitur ?N4 «£■lt;}«£■ uerbd neq- res tibi potiùs fuffrdgdntur. Gr£ci interprètes, quibifs phrafii HebrAicd nondducrfu» tur,

-ocr page 301-

tur,^udntitis.p(iuîôdntcpopà[fcntif7rî^/j.lt;i,hoce/tf fernen,tmnen deinde uertnnt âuToç, hoc eR,ipfe,ut litj uidiùi äppdreät dgi de ïpfo C hrifto :dtque etiant itdpleriq^ Ldtini locum lüum trdnftulerunt. Iwo tterôm'Biljlijspoflremà iflicexcufîscumtuo priuie legio,huecundintcrpretdtio Schalijs dfcriptdeü. Si fdlfd eB,cur edm non expunxißi Pnetereo quoi Chaldtcus pdrdphrdßei Cdtholic£ expofitioni fufp fi-dgdtur. îpfd Hebrdicd uox H.U, qud Mof s hieufm eü, df ipfo Chrifto fepiùsdid, dlij etidm oftcndeif runt. Tu urgesucrium feminis ,quoddis eße coUe^-iliuum, utpertinere hicinteîligdturdd uniuerfunt genus hominumfdltem fidelium. AtquiApoßolut inßmili promißionefdädAh-dh£,noinindtim non tdt O' obferudt. Scrip turdm hic ufdm effè numéro no plurdli,fedftnguldri, ut chrißum indiedret. Cur ia giturdlidmnuncgrdmmdticdm opponis? Ipfdm en tidm ipfdm 'Pudm promißionem lüdm intcüexiße deunodliquo hominedppdret, qudmuis deChrißo noncogitdret, liquet, tsidmßltum ßtumprimogca nitum cogitduit cjße Semen illud promilßum,quod co tereret cdput Serpentis. Quemmhdc hypothe/2 errorem cum notdt MofcS,dn non rurßus tdmen india cdt promißionem eß'eß’ccidlcm de quoddm ßeminci Sico-Abrdhdmus fimilcm promißionem initiono fdtis e^ dßccutus. Sed nemo tdmen dubitdt fuijße de Cbn/ïo • Cluid igitur cil,Cdluinc, cur hoc loco tudy

quaO

-ocr page 302-

nota e/l, 'mtfriyretdtionctn ueteri dntcpone* inusf Soles diccre,PMlumdd Romanos, tiellc ad jidei analogiam formariomncm fgt;rophctiam,cr hanc po fui/fe cn-tißimam amitßim, qua probari dcbcat fcrilt;= pturtc inScrpretatio.Scd tururfus in eins loei inters pretatione hallucinari uido istz^ipfe domeftietis tints een for tcadmonnit, Paitlumnonrcjftcere, cn tbi loqititur de analogiafidci : fed hoe pottus iiel= Ie,ut quifqs modum reuelationis fuet teneat, ne unm fcire omni4 fibi uidctu):qu£ admonitio fubinde tibi fuggerendAejfet,Verum fanèdixcrit Paulus, quod uis,mtcrpreteitionem fcriptur£ eftimandame^eex riXtioneßdc'i,hocefl,utea potior mterpretatiofit, qult;e omnem Deo gloriam tribuit. PS£c rurfns régula diólabit locum ilium Moßspotins accipienduin cialiter effe de Chrifto. 'Kam cfbocad eins gloriam fcrtinet,ut iüc demu Serpentis caput contriuilfe crc datur.'Kolotepropiiisurgere. 'illud tantum obiter dicercuolut,Scrtpturam in talibus Iods temerenon effe ahs uetcris P,ccleߣ intelligentia ad nouas er ine folcnteS expofitiones traducedam. Sedtanto magis, tui quoque nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcruilis peruicada liic deprebendie

tur,quicumpropttrea audiret reprebenfum eßi.'te abs quodam Gcrm.uto do{lore,uoluit,quo iure, qud iniuriatueri tuam intcrpretdtioncm,tametfinihil liabcret,quo earn defendtret. Portdffe,ß priuatim alioquirogatusfuilfet de eins loci intelligctid, aliud quipe

-ocr page 303-

quippijm clixijJttM minorif£pe wcdßone dißett^ tit dbs tuis interprctiitionibui. Scd quilt;i fußcpermt aduerfui Hcskußum d'ßnßonem in tui honoris, quiduisfaciendumßbiel]cflätuit,potiufq!iam dtt» uirfario quicquam conccderct. H« cwjjn eft tui procuratorisreligiofa fcilicct ingoiuitds. tntouiro tpfanetfuamhancprauitdtcm prodidit, Nurn quo tempore äduerfus lUumUeshußum defendebat titä ilUm nduam tnterpretdtionem, eodcin eä tempore, feribens fuiC fidci confeßionem, unqrobduit, ZJ-promißionem dcfcmtne,hoceß, chrißo,quie faäa dicitur Gencfcdp ite 5. edndem effedniiotauit, qt:£ eflrepetitdGeneßscdpitef2.criS.cr2Z. E/tquH fide nbsp;nbsp;dexteritdte hi loni uiri, cum lu bet, uerfa nt

fjuoluunt Scripturas. Hfc cu m idm forte fcripßf fein, inuißtméditer qutd.m Germdnus Conciondt tor, qui tua cdufa iamprtdem niifcro exilio idilcfe tur : obtulitque mihi libt Bum queiidam fuum, in quo rurfus reprehenditur noua illd tud intcrprcB tdtio fuperioris loci Genefos, (^yßmul quod 'm tud Kdrmonid fertbis,exGenealogijs Chrisii,qud!hdc lentur m MdtthiCo er Luca, non poße certö pro-: bdri, Mdriam ejfc ex flirpe Dauidis : quod'que in re tdm ferid,f.curitatis inßmulds Eudngelislnsi denique quod fcribis Chrißum non naturalitir, fed legdlitcr cjfe ex flirpe Solomonis genitum.

Adi^ebdt ,fefe uehementer mir ar i, cur cumdiccrei

-ocr page 304-

e/fe nee efjè^ut TAcßiMßt exßirpe non tantum noi* uidisßed ctiäm Solomonii, tarnen dicoiflirpem So* lomonis extinâum cjjè in Ochozia. Tu taltbus,cunt voles,äccußationtbuirejpondebis. Ego nihilpraeiu* dtco:ncquc iam aliud uolui, quid amice te monere, ut in qs pTiefertim Scriptural locis,in quibus ßunt cati pitalcsprincipalefqiuelutithefcsnoflr£religionis, tibitempercs,nehastem(rè conucllas,dum in lüis répudiai traditam magno E.cclefiai ueteris confenfu intcüigentiam:atq-, ita tecontineas, itaque agoi, ne dumßtbindedamas ex foils nudisq; fcripturis iudi* candum ejfc, rurfus uidearss ueüe dehii iudicari eX tuis folis Commentarijs.

Tu in tua contra medeclamatione intonai,quocl aitDauid, Legem ejfe lucernampedibui fideliuni, certumq; lumemquodq; lefaioi, Deum non in abfeott ditolocutujnejfe'.quodq^ Petrus,fcriptai prophet tioieffeinftar lucerna; ardentii in loco caliginofo. Sedquorfum haeclAnutinterpretu ueteru expofi* tionë omne cxpungOilAtquiconfequetur, zy tuant multomagisexpungendàcffe. Ncq; tarnen ignorai Dauidem co loco aliud agere ; mintmè autem loqui dcuniuerfefcripturae corpore, quod nondumeratt proptercaq-neclefaiamco rej^icere. Petrin autem dum lucernam ardcre ait in loco caliginofo,faltem ca liginem in hominibui effefatetur,qu£fit difcuticn» da,uaqf addere debebas, quodfatetur, ipfum Paulu in

-ocr page 305-

in fuK Efgt;i/lolis locutum cffc de quibufdant^quie Cmt iult;rKy^Tlt;i,.TE.t uerô,ân nonfubinde dicere cr cofit eri debemui, quod lUo EunuchiM lefdum legentrejfion’: ditPhilippo Apofiolo!vis,plic! illiquid dicamiAu^ gufiinuf mEpi/l.i4.lt;idHieronymumfcripfit,Seri* pturMejJe uel obfeurißimM tut minim non fit/itn earum expofitione Hteronymiana qudcdam areila lined diferepdre uidedntur. An id quoq^ dudebis cda lumnidri,cum non nefeidf bomtnum cdligdntium cul plt;^,zyuitio,c;rbebetudini hdne obfiurttdtcmdcccK pto ferri { Prxtereo quod ip fe tuui Uyperitts lib. 2, de/ludio theologico, cxponit quindecim dut fex* decimejfecdufM obfeuhtdtii mleätone fcripturte, Ndm cr nihil eftcdufis, cur nunc tecum cd de rccott:» tendere uelim. Sed ut uno uerbo tibi dicdmtequidein fentio non temcre olim fcripfijßclufitnum, quod fieri pfit mexpofitionefidei. C^utd fiortdffie nondtgnlt;i= reris locum tnjfiicere,fi quierendta fit,ucrbd tibi ofi ferdm cf deficribdm, noAu)lt;;(J'ts /xcv ths jPfJ'ao'KaAi'as TO lt;^H|Ua,lt;rux)ai^©-T] ws Kt ipa.Aaiu/t/St/jiaÖHo'ip t;^ToAw/J,X9!gt;] $uAaKii/j, iiSt tIhÙ ^iixpyvZa-ip, •Byçoo'K.ûvKO'fW. óitoI* VV.ZJTHS tuo-iSii'aj tçasaî, rtó '?tv lt;^to* puAccKÂ/jj^ÿ^p-aStf^'iU Kar’ cvJïp Siyvoamp;p ■æilt;çâlt;rovra(, amp;nbsp;wço rirapyirliù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-sço

' vu.vvnirip.'Tliù yi/xiw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yvuia-ip ê«Ah*

O-CVTAla

-ocr page 306-

sovran 'lyyiiaphs tTyvafti/j, arovfemS J^,•ZJÇOCTKCtü'jiTUcrÂ// W) â.\’tlt;^lif.TO/J,

l.ongior hicfui,qHdm initio inflitucrc(m,Ccilui* ne, Nccdum t:inten dbs te omnû,qu£definienda iin* fyrimis hocloco c(Jent,qtiießui. Scd nefdo i^uoinodo he dubito, dn te licedt confulerc ; fdltein hocmAÏicin tn^^gifqtte duderem,fidgtretur de interpretdtionc itoitciuilisa-legum,ubitutôquicritur, qiiiendnt fitdrsicquic;-boni', nbidei'dre erto^de ineerttf ucl dubio libérédgitur', ubi e^l contentio firipti^' uoluntdtii, flue ro^ pifroü}è nbsp;nbsp;nbsp;lioevot^s', ubili*

beriùsdiflgt;utdtur,quomododijudicdnd£flnt contra uerflie, (fuic ndfctdicunturuclcxiurc,uelfcripto, uelcxucrbo'.çj-quidcm rurflts ex fla-ipto triplici» ter ndfei dicuntur, nempe dut ex flripti dinbiguitd* te,dutex firipti fintenttieqi dißcnfionc,dutex con» trdriè fcriptit.

An in fia-ojdnUd flripturd a-inre diuino exi^ fiere poßint tdlct q^Utéfiiona, q'Mtenus poßint, er quibiK regtdis dcfiniend^ fint, er quo drbitro de cidcnd£, tu nos, cum uoles, docebis, cr experienda fortdßedißces,ßub/ididpr£fiididqinobisdbsrcligio^ fdAntiquitdtercliild, neq^ teincrèejfiecontcmnetf dd,neqfißdftidioßerepudijndd.

Memini, cum in Pofidco conuentu tuuf^d(nd ' er dd eum redcundum nunc cfl} b'ddtort de Ecclen ■ fidfticd mterpretatione$(ripturlt;ie,itd cofufeegiffe, I

ut /

-ocr page 307-

at incertiom, (Jum antcä, reliquerit (uos auditor rcf.iyiccbit quidam umim cßr, quodPaulmait, ho tnincm naturale cognojccre ca qtiisDeißint, quodij; Petrus, Scripturasnon eße priuatte interpirtatto:-nis. Subqdcbat Ucrb,Si lanta fie ear um oh/curitas, (ur Cbri/lui uns iubet etu firutariifÿ quidfecijfient ^,qui no» nifi firipta jipofiolica legeruiit, aiiiequa firipti (fient -vlli Commentarij * Atquicum Chrt^ flus iubet nos flrutari flripturas, nonuctatnosuti fubfidio uel auxilio piorum interpretum, quales ntt quam defuerunt: neque fi oliin Commentarijs, quat Icspoftca nimirum fortafle multi cditi fiant, defli» tutifiuereApoflolorum dificipali maiori:proptcrca beneficiacaru(re,cumcrreccntis traditionis certo teflimonio, cz «iHlt;e «ock minifterio adiuuarentur,

aie ego defincre uolebam, quia iam îjs, qu^c ads Uerfiumme tumultuariè ficripfiifli de Scrip tara d Traditione,fiati)fiecilficmeputabam,Sed ncficio quoa modo tuas iüe Btza nos petulanter p-rouocando, définira non patitur,qui tarnen in lÙo Conuentu longiusprogreffiisitafieimplicuit, ut fit parumacb= iuuerint nutantem, qua: eodem tempore aduerfium »ne ficribebas de ficriptura : multà minùs tuar tradi» tiones aut liberarint aut extricannt heorentem in fuoreatu,cumad ta£ mifiionis fiuccq- legationisra^ tionesreddendas rcuocatus ejjet. ïtaqjic dificefiit,

V r fi

/

-ocr page 308-

nt/iquos in mtkori/miitmiirdiquit,non tumdca» lcoijijudm (crttpulos,non eximdf,ipfe in codcm lut» hdcrere uidcbci ii. Ego brcuiter ndirdbo fadum'. dciurcdlij iudtcdbunt, fitnul^; ftdtucnt,quMndc* bcdtzrftbipldct'rc,crdlijs infultdrehicmilesgli» riofiü, (yquoicxiUi di)jgt;uMione Pofiaca triuin» phcsrcportd}it,quibuf eUtu^ tdm fupcrbè nunccrir ßiiidttoüdt.PoßcdquÄ,miBczd,tdmfclicit(r,qudin anted didiim cd, ehdatui es ex qutftione de trad» tionibtK,trdt](ijßiddalterdnt,qu£cddeordindrid fucceßionc Epifcoporum.DicebM banc fuceeßionen mdgnopcirè in Eccleßid cfße laudandam ,fi eiui drguu mento or teßimonio rede utamur^ut ïren£Ui,Ter^ tuÜidnitf,Augußinui ufi ßunt. Atquiperijßßmimd gißeryßieosdgttoßcis tali enumiratione rede ufof eße ad rcpeÜenddS (ut ipßeak) h£refeun nouitdtes t er dd ßuam Ecdefia perpetudm continuamq^ poßi’ß fionem defendendam. Giccbds/ucceßionem perß» ndrum cum fucceßionc dodrinit coniungendam eße. Hamerißudex pr£ceptorKtuididatisrepetebü. Rede. Itßcquoque tibi in eo Conuentu concejfunt fuit. Sed rogdtui es, quando diuulfafit, qua: tent» pore Auguflini (ut fdtcris ) etidinnum coniundd o» rat, utrdque fuceeßio ; er qu£ tandem mutatio dot drin£ itd recepta fiterit, ut fuceeßionrm illam plant interruperit. Suceeßionem atque confenfionem do» dring fußieere dicebasßi cjfetfiiUem inarticulisuel ce^itiai

-ocr page 309-

edpitibw, in (jitibuf c^l ueluti fiib^untid (yfunddr tnentuin rciigionis.PuId rc.f^am cr uifiK es eti cApi^c Wmtcüig(rc,iitnc Symbolis breuitcr mclufx fitnt, tempore Auguflini Ecc’ifiAunimrfdetiamp;nu num dmpleilebdtur . Qudndo ucró cd repudidtd funt,utliqueret,rogdtui es, cjuundo /Idtudsfucccßio nein aidm pldgt;iedefecijße,c]Udmgcnerdlitcr tdtitum iey confufe dietsidmpridem d^fecijjc dtej; deß^jje. SfdminimelUudcxplicuilli,qiiodgu£rcbdtur. Ef c«m tu qu£ndm fucaßio fit tud, tuiue ntdgi/lri, dui Lcclcfite tud!, utdiccres, rogdtits effis, rurßtts obinu* tuißi. Adfo in iUo duditorio pudens cr.is. Sed mul^ to mdgis dttonitus pcrculfiiséj; b£fifti, atm dcuocd^ tione,cuius duSloritdte ddmimßrdtionem doóirinie atque Sderdmentorum ußurpdbis,'hoc esl,dc iure,rd‘ tione,0'probdtionetui minificrij interrogdrerist euméj; quis tibi mdnus impofiierit, er quo duäorc, queue excmplo impoßuerit,qu£gt;ercturMeminifii, TbfologMM quenddm mugnum, eo tempore tibi tuiscpddminißrdtione ßta dincntoru inuddcntibus, obiecijße,quo olim Athdndfius tßchyrie Airidno. Mdebdrius ( dicebdt ) Athdnufq prefiiytcr ißchyrdtn ülumfdcris operdntemobturbduit, Meufdußderdm eurrtit,Cdlicem confregit.Athdndfius defenditritè fdäsum, quid Ifchyrus legitimus Ecclcfix tnintfter «ofj frat.C«r itdfQuid legitime ordindtus non erdt, nec Ecclefidflicd mdiiuumimpofitionc confea-dtus.

V J

-ocr page 310-

Vdcjue etiJin Athamtßuf tniüiwpicrisl'ui^e myllcrium lorporis crptnguinisDomini.

Dci)td:tibiohiâlumcü, quod Epipbdniuffcri* hit ddticrfus quend.m ’ZichMin, qui (ut dit) ytxn^'Ä'x.iu.^

0.7/0/; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlioS^»

piphdniiis rrprrhcmiit, qui ed,qu£Epi/copoiunt fuiit ,fibi arrogdrc dußfunt, /j.i i'l’i^ixlvot iTria'lt;‘ KOTTMS )(amp;^o^io-îa/j. Hiccnim eo locolegcnduitl eßcdudio.

Poftrcmb tibi dllcgdtum fuit tui Btictri cxem^ plum iudiciumq:„qui fuum miniftcrium dcfcndcbdt, quo dH-judido de more ordindtui fuijj'ct db Epifcoc po. Sed cz fX Sleiddito citdtum fuit, quo LutiriH ipfe fripCttdd Sendtum Kulhufium dellt;\uncero coe aondtore ; Rotîè fiilurum Sendtum, ft roget cx Muncero, quitdocendimunus ipfi commiferit, quii euocuritl cr fiDeum nominet duilorcm, turn iubedt eum bidnc fttdm uoedtionem dliquo euidenti ftgno comprobdre.quodlircpr£fentdrenbpoßit,uttuin tepiidictur. Kocenime/f-Dcipropriumtyyfdmia lidre,quotirs formdm confuetdm cr rdtionem ordi* Hdridm uelit immutdri ,ut turn uoluntdtem fudind* liquo ftgno dcclaret.

Sic igitur çytu Bezd interragdttu fuiflidetud uocdtionc,crdquo tdndem, ucl mi/fm ejfèf, tiel pài teftdtem minijicrij dcceptßcf. Q^id tu dd hxc l

Petrilt

-ocr page 311-

’lt;^7

PetruiMitrtyr,^uitibidßidebiit, iftdurcm infufure rabdi^utpldnenegdrcsuUantrcquiri impofuionein nidnuum. Primtim tdmcn confcjßa cf,cam in ordi» »driduocdtionc cfße neccjjaridm:crtctuoflt;jiintii)‘ cem cd iiti,dixifti. Kcplicdtum cft, cjjc ticcelß, ut dltiuirepctitdorigine Mélor lduddrctur,utlcgitiB md/itßtcceßio,(;^a)tttmud qudddm ßricadApo* ftolos rcfnripoßit h£c xeifoBeaioi, No« dppdrcp »T dut cm,d quo CaUünuf cdm dcceperit,qucm tu tuu duilorcmlduddf, CXüod dutcm nondccc()(rit,non fojjè dlteri impertiri uclcommunicdrc. Hicrurfm dcprchcnftii btcfiflt. Ç^uid ucro, quid ft ddtcHuttt/'uijßet, quodcypridnuffcribit ddMdgnîi dcNoudto,lib.i.cpifl.6.Qj^cbdtur,dnNoudti(t rcéièbdptifdret offimt, prjcfcrtim cum Eccle» fidfticii etidm formulis er ceremonijf utercturl Cgt;'= prw«w5 nrgdt. (inquit) Epifcoptis compute ri nen poteß, qui Euingctica lt;s‘ jfpoßolica tradi* tione contempta,nemini fucctdens.à ftipß) ordina* tits eß.Hdberenanqueaut teuere Eeclefidm null» mado pateß.qui ardindtits in Eccleßi non efl.1A.eli* qudm lUius cypridniMdrtyris Epißold non ^feri* bo,quid longiorfit.Et fortdjfic ilfii, licct.dUcgdtd no elJ'ct,tibi in mentem ultra ueniebdt Eofiidci. Ergonutdrct,ddtui Petrij1.idrtyrisconfiliu,quod priut reiece^'M,recurrent, ncgdßiuUdm manuum impofi* tionem requiri in uocdtione cxtrdordindridtqudlcin

V 4 c^e

-ocr page 312-

ejje tudm, cr olim inultorum Prophetiirum fuilJe, diccbat.Keplicdtum ell,mirum ejjè, cur nuUum hu» iui extrctordimrid: uouitionts,cumqud tudmcont pardrci, cxentplum ex hiftortd Ecclcߣ chriftist» n£,(]u£ poft Apoliolosfuit,proftrdtur.Ptrmiffuni efl tdtnat, ut Prophetico exempta utere^ ii, Sed !!»• dijfti,Prophetiiiolimextrd ordindriam tUdmfudm (yarcdmim uocdttoncm ßnguliri dliquo, certo^i ftgno,uelutimtrdculo,tefldtoselfe, qiiodDcta edi» dcrit,ut iinpofloribui, qui extrdcrßndriam quoi^ uocdtionem mentirentur, uidm obfirucret. Dcbere «go te,dutßgnum teßimoniumq^ diuinum tuif no» n£uocdtionK ddre,dutdliquem Prophetdm,quifi'‘ neeoextrdordinemßtduditui,oßcndcre. Hjc rur fw, Theodore, tdnqudm conflridui ßbflttifli, nee quo teuerteres,ßtlt;bds. Et tdmen,ne cum obinutuiß fèsobmututjfe dicercrii,poßed edem d£ld tud,ßnxi» flidliquid.QutdndmUn quibufddm,dtnon 'm omni» i fcrrtjPropbf/w uerum fuifße,quod dtcebdtur de ex* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

trdordindrio teftimonio extrdordindri£ uoedtio» Hii.Atqui,dcuttßtme Prophetd,exponcre debue* rde,mquibustdndem id uerum non cjfct. NdmiUud erdt,quodtdntoperedbs terequirebdtur. Eortd/fè fdcilius tibifuit, tu£ uocdtionis ßnguhre teftimo» i' KZ«mddre. Cluodndm? Dixißißo te temporetdle i daturum effe,ut nuüui relinqudtur locui dubitdtio» gt;u. Hempe fciebdi,proi^Mebd(,pr£diccbds, quod j

pMlo

-ocr page 313-

168

paulopo/l,lgt;ello mfldmmdtOjfaâurm erdi.O mir^c* culum mdgnum (y ddtnirabile. Imo «mö dicei tc ein täjfeatqidlkgdffe,guodabignoto (juoddtn dudore fcriptum cß in quoddm Dtdlogo de Ixv.C^u^ßionin bin,quiextdt inter operd Augußini. QuidiUnd tdndem eßttbi fcriptum eß, quofidtn mittid Deo, non per hominem tquofddm 4 Deo per hominem: quofddm per hominem tantum iquoßddm per fe, Reólè.Sed qu£ritur,exprimo,dn expoßremoge* nerefiftTuuoluißiex primo uidert. Cur itdi CiMii eodem loco fcriptum efl, illum uideri dDeo mißum^ quem non pdticorum hominum Iduddtio uel potiiii , dduldtio eligit,ßd quem uitd er mores optimi, er

ApoRolicorum d£lio commendat fdccrdotum : qui i uniuerforum populorum iudiao comprobdtur : qui

non appétit prteeße.Atqui, optime Theodore, rc« ßionfum tibi fuijß meminißi, fore, ut fi ex tdli ren I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g«/(t ißßimetur legdtio uel mißio tud,tu abs tc po*

tius,qudmdDeo,niijßis uidcrcris.Non cnim (utddn uerfarius dicebdt) te commenddt uitd tud, quiCpOfi tius te mfdmdtmonfuffrdgdtur tibi d£lio Apoßolin corum uirorum'.imo ueroreßdgdturtfiquidem dgno fcis,quinam ibi dicdntur uiriApoßolici. tudicio uni uerforum populorum comprobdtum no eße te, imo eßerepudidtum, non ignords, quem non nifi pducot rum hominum dduldtio clcgit. Non cuperetepreca i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eßeJi dicsts : tud, tc dmbitio erpnblicd er mdnifeßd

V S

-ocr page 314-

fidtim rcfcHet.En lt;iuîd proßci^^cum dd fuperîorent regulitn exigi uis^Porrà qu£ in dijputatione dixijjè tcmcntiris,pofted fcrip/tfli^rej^ondiße te curnc ipfi quidcm Prophète dufi fini AUt circumcidcre, dut[AaißcArc,qu.intumuis fu£ uocdtionis diuino te ftimonio muniti effent,cau/dnt in ijt fingldrem hdfic fuiffè,quiA Tribui Leuitic£ iÜA fundio ddfcriptd cf fetSihocin di/ßutAtione dixiffcs,ddcrAt quidunt, qui rcffgt;ondiffèt,etfi nunc fublAtum fit fdcerdotiutn 'Lcuiticum,tdmen cuiuii proptered no licere irruitte pcrc in ffundiones Pulefidjlicdf. Eadein dcxteritdf‘ te,quod in difiwtdtionc nondUcgdrdt, po/led faip^ fifti te dîlegdffc,finguldre exemplum Sdmuclii in Miff’d fdcrificdntis,qui tdmen Adronic£ gentis,fttr= pii dut fdmili^ non effet,or Elu' Gdlddditis in Cdit mclo fdcrificdntii. Atqui tdlii excmplarcpugnlt;mt Legi,qudm protulerMtqud:(utdis)folis Eeuitispir“ mittit fdarificdre.Simul dutem, mlblens zy ridiculd uidetur multi! tud hlt;ec rdtiocinatio,htc fyüogifinuii Samuel inAdifiia facrificauit.EliiU in Carmelo.Er go 9e;^a in Galiariteredeique baptifat.Quiddm certè nuper ludcni,cum id dudiret,excldmduit £qucdrguc mentdriitd licere: yibrabamiis tn monte facrifica» re filium non reeufauit Ergo ^e:^,in campû Drui lt;ium,iure mablae,immolat^ciuesfuos. Enqudnto cum triumpbo Theodoruf uidor ex Pofidco con* ÿreff'u redierit, ut nunc proptered nos proculcet.

Sed

-ocr page 315-

i(?9

SH neg; pr^ttreundum efljjonoris citiicäufd,guo(i b/c Salinoncui,ut nouo irtitog;fulinine Ccnforcs tin j los fuosdeuocationccr iinpoJitionemMuum moro fcmguirentcs.terreietdtg;ulcilccretur,nnimofcfc* cit.Tdntum atejl,ut guod dduer/drijs'ddcffc idm uie fwerdtconfitiri,ddndeconfcf)iis fit,ut potiusßbi fupcrcffc, quod illis décrût, duddcißimc iddurit. Ego iftd^ qu£ ddmc non pertinent, lubenter ignoa ro.Sedtdmen dudio Bezdmnonmodoab ordinuriji jgt;i.ntiftitibus noüeßbi munus imponiÇmetuitcnint fortdjjedliqudmmdniismietlionem ex lege. Si eat Juitut) fed etidm cos,quiubillisordindtieycredti funt,nolle Eccleßd! minißerio fungi, nißß dbs Cdlt^ uino uel cius uicdrio rurfus, creentur, noudmq; dccie pidnt munuum impoßtionein. Ego rurfus proße teor,meh£c,utdcccpi,tdntdm ndrrdre:iudiciumdua temdlqsrelinquere. Sedeum illdnuperdudirctnon obfeuri nontinis TheoIogiii,cxeIdmdutt,Eos, quiße *S‘^nt,poj}e ed tn reuideripropeDondttßast cr per riculum cjfc, ne imprudentes tandem décédant ud Anabdptiflaf. Saltern mirutn ejfe, cur qui ab Epù fcopisbdptizatos non rebaptifant,rurfus ordineitt cos,quidb fuisEpifeopis creatt minißrifunt. D/« fcriminisbuius catifam exponant ij, quorum inter« efl. Ego curiofus ha:c neque inquiro, neque per« fequor. Imo ucro nihil impridem magis cupio, qudin h£c miff'd facere. vaque rcliqua nun«

prettetïi

-ocr page 316-

prxtermittäm,»! quiiuf tdmrtt recitMdis dducrfi^ rium cxdgitdre atq- pudefdcere ,fi ucUcm, poffèin. ScJ mirdri fdtis nonpolJum, cur iüc mc no dtmittdt: t^c]udui-!]}gt;e,ucl ß'onte mihi obi^cidt »lemoriam fofidci conuentu^. Scio, neminem putdt quiequat» de eo,qudm quod ipfe fdllcndicdujd (cripßt,rcfcire. Pfd ewr mc unum,qui neque in iüd dißgt;utdtione, net que m beüo dduerfdrim ocenrit, ut ncq; Theolo* g!ti,neq;miles fum,nunc Idccßif.cumomncs, quof (yi» er in hoc deerrimos dduerfdrios hdbuit, tdm pldcidé pratcrcdtiEgo tn iSd (dicendum iteriM cß)dij^utdtione,quibMineo Conuentu diebutforr tcfui(ndm O' fcriutmc ucnijße,o ociofum fuilfe fdtetur) jßefldtor, duditorque tantum fui. Et ucrà luriß^rudcntiam profcjfui, Theologicis certdminit bui me non mimifceo. Ululto uerô minui drmd un» qudm trd£ldui,qu£ multo magts dliend dbt med pro» feßione funt.ltdquc o cum eldßieum cdneres fortif» fimcbellatorBczd,domime continui. Qjtidigitur hominem O' imbcüem O' m tuis diffutdtionibui minus uerfdtum dgg;rcdcrts, quem etfi uiceris, nihil egcris^Sim{üdmrurfusdrendm,non idm dico^ld» didtoridm, (quid ftgo depofito, non togdm modo, fed o ftoldm rurfus induifli)ucrum dijfutdtoridnt, dcfccndcre uis, occurrito mdiori aduerfdrio, quife utdoremfuijfegloridtur.

Si

-ocr page 317-

f ... nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’7®

Si pätTij i^uîd Miftii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aj^ict contra

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qm focat,

Equidcm ncfdo mctu an contcmptu quodam fiât, ut cum prittercM. Sed ncq^fortujfe cum me impctet, tandem non offender, ß mt aka ßkntia cogas

'^mptre,(a‘ obdultum 'ttrbü lulgart doltrti».

f I N I S.

-ocr page 318-

-ocr page 319-

-ocr page 320-

-ocr page 321-

-ocr page 322-

-ocr page 323-

-ocr page 324-