^efenfionis quartæ, Jannis p a p p i, ^^Toris theologi,

Partes tres

PRIORES,

^^cleßjs ^uguflan^ Confeßionisj libro Concordia gt;

ECCLESIÆ

Argentoratenfîs,Lcaori Candido,

Sol.ia D O Ai i N ü,

!

INITIO MOTA IT.AF.C ES-[et inter Âcaiemù noßns ^ÜererrtiT) Joannem Sturmium, amp;nbsp;Collegam nofirutn, TloCi.ToAnnem Taggum.iontrouerßa ; nihilprofeBo nohii prius yt amp;ipfi, qux ad earn conciliandant 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fertinerent, onmia fedulà tentaremuf, amp;nbsp;Stho^

^’'^Igt;a5,^clt;ideffii(epatronos^ idem yt ipfi quoqjacerent, cohortare-Etßyero ne hit quidetnßudium amp;nbsp;opera defuitivel coponendt, ysletiam tollendihuiM dißidij ; glut tarnen inquietorum quorun-^Am^otuit audacia^qui nonpriùs conquiefcendumfihi eßß putdrutt jttamj)uhlica ißhiecßeret dtfieptatio,eiui ^finiendte ßies omnistol' ^ttetur.Etßan'eifludiamßbi ohtinuiffeyidenturt ytßetiam au-^^^titAte^agiflratus noßri^redintegretur Concordiadocentiumin SMa 0* Eccleßa:perpetuos tarnen aliunde aduerßrios haheatnui, jfil/ut cum dum nospugnamut, ipfi quoq^fiuas interim res agere fiefi fol[e confidant,Sedde tflishorum hominum confilijs^ qualiafuerintf ttfn^ui ipfium quandoq^ teßahiturilt;amp; quot;Dominus,ita ’^tpromifiit,ade~ afflihafiute Ecclefite.

quot;idunc autenticiim quart am C^Uegte noflri TioB.Tappt defienfio-' *if»)legiffemus;animaduertim»s,ipfumno adea tantum reßondifie»

Tiel controuerfix ipfius propriafiunt ^yel ipfipriuatim ob^Bn l'^^runtfid illa etiam refutanda fitmpfiße,qua communiter de nobii ’‘»'nilui^qui nunc in Ecclefiiahac ^rgentinenfit docemtts^Äntipap-f^^'i^Artusbinc inde conqueritur : amp;nbsp;grattas habemus College na-J ’'0)5«0i{ tioßri etiam defienfionem fiujceperit,

conflitueramuSihuic nos cotrouerfix nequaqua quia ta apertetamfine caufia,quartus ille ,^nti-

)( Z pappus

s

^rafatio Miniflrorum

pappM ainosyiam affe^ar:m agnofcere crimina illa,jUisnolMlt;gt;l-i}ciuntar,ßlentio nojtro yiJeamur: nonpojjutnw non adea hreuißi^ tnè reßßondere : amp;ßmul yerùati laboranti in hac caufa, teßimotii^ i umperhibere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

jiccußamur ergo,quodmaiorum noßrorum do^rinam non ƒ- j quan}ur,quod Ciuitatum lt;fuatuor Confeßionem, amp;nbsp;Catecbißmos an^ ■ Teceßförumnoßrorum aßernemur,quodper nosanni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Concordis _

nonliceatpercolere-.quoddogmatamulca noua amp;nbsp;horrenda,inEc‘ i cleßam ^rgentinenßem introduxerimttf. Sedtota bxc accufatio, -minime nouaeß:ita ab anni i^6^.Concordia tota difcußa eß,^ußniii 1 ad^ugußanamT^rincipuConßeßione quot;Mumburgißubjcriptamfi' mtttit/vtßeeundum earn doceamus tae^^ ßt nortna amp;nbsp;régula totiu^ doElrintegt;non tarn de Ccena 'Domini,quam amp;nbsp;reliquis articulasotntti- i lui,e\yerbo Deißncero amp;nbsp;incorruptojn Scbolts amp;nbsp;Eccleßjsdoctn‘ J di. EX qua Concordia,ytrùm iure,an iniuria de quatuor Cjuitatum • Confeßione accufemur,Le3ori iudiciamrelinquimui. lEamdeanni ilt;)-i6.Concordia,quteipfabuicanni t'^d^.formulaadyerbutninßr ■ ta e^^iita manifeßa res,yt réfutâtione non indigeat.

Sed quia banc fort affe yerißimam excufationem noßram prut' uidit ^ntipapptiftideèfecundo loco criminatur,nosillam f^ó^.atitti Contordiam ne y num quidem diemferuaffe. Qui ferudr int, aut noff ferudrint'.ifne,quiCiuitatumConfeßionem Erincipum Confeßioni t opponunt,an ij,qui Principum Confeßionem illa formula approli' 1 tanifequuntur, rurfus amp;nbsp;Leberts, amp;nbsp;ipßtu formula iudicium eflo. f jidde quod bisc fecunda etiam querela,ante quinquennium,publics I ^agiflratus noßri autboritateffublata amp;nbsp;abolit afuit : ytprof edi in hoc tempore non debuerit repeti.

Tertio deinde loco, in condones noßraspaßim inuebîtur : non modo, quod male didts amp;nbsp;conuitijs cert ent;fed etiaquodpraua amp;nbsp;ab' fur da dogmata, cumagna yerborupetulantia afférant:quod afcefutn yeru negent,quodduos alios confingant,quodcorpus fkrißi in can- / tbarû I

EcclefiiS^rgent,

tUrii cereulßartjsflat uant,quod in ctslo Dei f^rDialoloruflie^t^^» amp;nbsp;damnatorumhaiitatulapermifceant, «$• quafluntbuiu^generts alianonpttca , dequibt^ , beneuolumle^oremad quartamhanc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ,

Do^, 7abpi Defenfionem remittimuà ♦ De maledibîti autemamp; ton^ uitijt, qua nobü iMantur, faratifumu^, amp;nbsp;'Uaggiratui noftro, tußhudici, dq)(t7ro,ßv, noflro Ie fit Chrßo rationem r odder e. In.-tmmumtnmiramur^iflif hominibtps gt;qui tam tracunde commouen-tur, quoties grauitts aliquidaut yehementitts in eos (fl men nimù grauirer aut yeheinenterin eos dicipote^j mentem non 'iienire, quid ibfipaulohominis » aduentanti jam m nubiljui cceli, cum gloria amp;potentia magna, reflonjurtflnt, quod amp;gloriam ipfiue atque maieflatem, amp;nbsp;miniftrosgloru tfltu^ affer-tores, fut! conuitijs (if maledi^is tam im^potenter amp;nbsp;fœde lace.

Idos fane breui hoc fcri/to publice teflamur , quodtflarumob-wHationum , qutbus Jntipappiifli contra yiros optjmos amp;nbsp;do. ^ißimos, quorum opera in conflcribendolibro Concordia ,llluflrifl. Ele^lores amp;nbsp;Trincipesyfifuerunt, fcatent, nequaquam ejje yelimus participes. Vt eniw ip/um librum ConcordieC) accurate a nobu le.-flttm(s confideratum, iudicamus yerboDeiidf jduguflamsConfef. foni per omnia confentaneum eJJe gt;nbsp;e^rprohocbeneflcio t Ecclefix prxflitOi aterno Deo grattas agimus : itaetiamauthores illius U. bri i optime de Ecclefla meritos effefentimus , minimeq^ dignospu-tarnw J qttiol)MÄM4f4»jflt;t»j egregiam Ecclejia operam j tam ca~ lumnioseamp; acerbeexcipiantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

Sedhabentamp;iflilibrihuiusauthores,amp;nosetiamgt;amp;quot^ ^«ot (!oHrin4»j Uwe fequuntur ßuauißimamprofeiloapud Lucam «ïiJoUtionew: Deati eritist ctim 'VOt o^ertnt Uwiinet, çÿ feparaue-’quot;W'^os.tÿ exprobrauertnt, C eiecerint nomenyeflrum tanquam fropterjilittm Uwiinw , GrtwrleteinJietUo jCÿexMÎtwte» «nim merces yeflra »imUä e JF in cœlw»

)C 3

Truefatia Minlßrorum

VtautemAd Do^. Pappiim Collegam noßrum reuirtMrur: tudicamui yere i^fum, amp;nbsp;modeße ^ntipappo quarto ref^ondißs: amp;nbsp;nominatim, quo adhißorias attinet, quas Deßenßonijun neceß-fario interponit teßamur, bona tllas ßde ab to redt art. Uequt enim ipfe huiuf controuerßa author nbsp;nbsp;nbsp;: fed dim dißufationem or-

dinariam propofuijßee, in qua neminem notauit, neminem prouo-cauit : abiffo Sturmio concertationd huiut initium failume^-(jum enim tribus iam Sabbatbd,pro more noßrte .^[cademia, aß-fata ilia effet dißutatio: Sturmius eaferme omnia, quce primo .dns tipappopoßea complexus edf, in ipfo Âcademin cætupropofuit; re^ ßonßonem autem, quam quot;Pappusßatim dareparatus erat, in aliud Sabbathumdißulitt Quidigitur aliudpotuit, aut debuit Papptts gt;nbsp;quam yt prouocatus , dr tamgrauiter coram illußri ctetu *Academinaccufatus, reßondere cuperet.^

Quod yt impetrare à Scholarchtspoßfet , dim demum adiu-tores nos ti effe ccepimus, dim epißolam Sturmijad Scholarchaspri' uatim fcriptam, inquaeoslaudabat, quodPappointerdixijfent, ' yt nepergeret ylterius de theftbus futs dtfceptare , infdjs Scholar-chts, in Studioforum, amp;nbsp;Ciuium etiam quorundam manibus yerfan cognouiffemus, Et tarnen Pappum amp;nbsp;nos accufat Sturmius, quoi huius controuerßn author es fimus, Tpfe ad dißutandum, publice Pappumprouocauit , amp;nbsp;diem quoque dißutationts condixit, imo prafcripßt : priuatim tarnen fcripta ad Scholarchas epißola, gra-dßimumfibifore oflendit ß dißutatio nonprocederet ; qua cutuf modi fint, autquomodo cum ijsconfentiant, quibus totahac cdpn in Pappum amp;nbsp;nostransfertur, boni omnes yiderint. quot;Kos, qui ea non tarn metueremus, quam proßiceremus, quapoßea euenerunt, idoperam dedimus, yt authoribus Scholarchts, auditopriiis ytroq^, tota poffet componi controuerfia ; amp;nbsp;quiayerebanturnonnulli ,fi publica rurfus haberetur dißutatio , ne motus aliqutsgrauior exi-ßeret, ytilius fort ofiendimus Scholarchts ,ßipßaliquos ex Profef-fioribttSt

Eccleßa rgent,

for'iliK , ydiniflris EccUßte fibi adttocarent.

Quod confilium litmplacuiijjet Scholarchis: cum^ i^ßomnibiK , qui diBationi Äntipappiprimi in Collegio Thomano aßßuerunti tdixißenr, ne quic^uam à quoquam enunciaretur : poßridte tarnen umiwSturmi] , qui'^elintfrfuerant, 'Velabijstqut interfue-» que ejßnt, audiuerant, contumelioßa quiedamprimi il~ iiuf ^ntil!a]pi epitomeßarßa fuit, quemadmodum amp;proximüßt-qlt;*(^til)iu fnenßbui , Äntipapput maior täf epitomicu4 4 plurimtJt nw modo in bac 'vrbe,ßdetiam alibi, le^itati amp;nbsp;defcriptifueruntj

Scbolarcbts perfuifum eßet j nullum aliud haben exemplar quad ipßs fuerat oblatum^ Et tarnen , citmißbxcidonetstefli-Monijsprobarepofimus, nondubitat Sturmius, tit Pappumt^ nes,non modoincboatX, fed etiam publicatx huius controuerßa, quam «oj modis omnibus fopire conatifuimus, accufare^

Deinde minimeprofeÜo'verum eif^, quod ^ntipappus quar-tustoüesinculcat, Pappumin Senatu dtxiße , fe à Scbola quoque mandatum habere petendx fubfcriptiontsIbdoßro nomine quot;verba fecittimoßriptam noflramfintentiam récitauit; ei^ quatuor etiam alijex conuentu noßro Academica adfuerunt, qui quot;Vna cum Senatu teßaripoßunt, quiddixerit, aut recitauerit, ipß adhucfiripta no-^ ßraßntentia, in Cancellts P^ipubl. aßeruatur : in qua nihil t alt fcriptum reperitur. Et tarnen quantum ex hoc mendacio inuidiam 'Pappofacit Sturmius f ita'Vt ne admonitus quidem deßßat hoc ti impur are, quod ab ipfo nunquam tamenfaÜum c/Ç, amp;nbsp;admißum.

Quacumitaßnr , etiam atqueetiam monemus’Veriratts cu~ 1 f idum leHorem, neßibi tAutipapporum eloquentiam , amp;nbsp;nigrofalt ^^ruaminatam potîùs,quàm ornata dicacitatem patiatur imponeret ß^^^mipfam, qua deagitur,accurate, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conßderet: amp;

(^nßderaüerit , quot;vel illud ex Platane in memoriamreuocet, Lib, 2. de legibuj, Pf'ç ^ivSofacc^vçcSp T^fopp-UXtTl ïófxamp;'ocvmyKx^tTa

îxp S'é rgi'ç, p»kIti tfe’s'a rdrcv pxqTvqäp, h. e,. Si

Trafatio Miniß. Ec clef. Urgent, quisfalß bis ftierit conui^tM , nulla eumdeinceps lex teßimontum cogatdicere:ßter , Keliceatquidemei ampliùs teßimontumperhi here. Tapertet mult af alfa teßimonia in ßdntipappis, de libri Con-cor dix autboribnSi de nobis de quot;Pappo noßro : amp;nbsp;quid de Antipap' pis ex lege ißa Platonicaflatuendumßt,ßatim intelliget.

.Atque ißa nos defendendi nos caufa, amp;nbsp;excufandi noflram Ec-cleßam ; ne y el doilrinam, qua in libro Concordia proponitur probare , 'vel ißas tAntipapporum criminationes yiderentnr agnoßere.

Oramws autem aternum Deum, Pafretn T)omini Ù Seruatf ris noßri lefu Chrißi, yt ipße bis exulceratis affliHißima ßa yulneribus medeatur, amp;nbsp;Satanamßubpedes noßros conteratyt' lociter , eir fuam nobis pacem largiatur , quam mundus dare non potei^: ytßmus ynum in ipßoßcut ipfe amp;nbsp;Pater ynumfufifgt;

Deus benediilus infecula, Amen. Perßript* %Argentoratiipoflrid.Cal, De-cemb. 1580,

AD

ad NOBILES, CLA.

rissimos, et PRVDENTIS-

SIMOSVIROS, SCHOLARCHAS, i

BTACADEMIAB PAgt;

T R O N O S*

loh.miippumà^ettenheim, Tratortum^' loh, Carolum Lorcherutn} Conßilarem, Fridericum Cfottesheiniu, Tredecemuirumt

IOHANNIS p^ppr, DOcrORlS THHOLO-gi, Defcnfionis quartæ tres partes priores.

a Ram’s fane pcrneceflana eft omnibus ptjs Ecclefiæ Miniftrïs, Diui Apoftoli ad Timotheumcommonitio, AmplifsimiD* D.D,Scholarcha: : Seruum Domini non a. Tim.i. oportet litigare, fed placidum eflè erga om;! nes, propenfum ad docendum, tolerantem fiialos, cummanfuetudinecrudientemeos , qufobfiftunt» Quatneommonitionemaduerfus Crefconium Grammatik cum exponens Auguftinus, Intende, inquit, quem noluit Lib, i. tap. lt;. litigare, voluit tarnen in modeftia corripere diuerfa fentien^ tes; ne Dei feruus prohibitionem petulantiæ, occaßonem putareteffe pigritjæ. Verum quia multi SC ipfam correptio!# ’'^^»quæmodeftefit, vel peccatis fuis fauentes, vel,quid potideant, non inuenientes, nec tarnen veritati acquicis onerose ac moleflèferunttcos, quifecum fedulb

J nec ab eorwfti conuincendo errore difsimulant, liti#

X )C giofos

l^rafatio ad D. Scholarchat,

giofos contcntiofos vocant, Falfitas cnim, quæ niidafJ, amp;C redargui metuit, corum vitiorum nomine , quae verkas damnat, diligennam vcritatis accufat.

Fackautcmiflacommonitio 3 hæc iftius comtnoni# tionis Auguftinianaexplicatio , vt hac etiam vice Sturmio refpondendnm putcm, nequc propterea litigiofi SC cantcnf tiofi probrum extimefcam. Nunquid enim,vtamp;ea,quae apud Auguftinum fequuntur,adqa'am,idebab hacinftan# tia defifi-endum eft i Vide quemadniodura Timptheum idem aftringat Apoftolus, ne propter homines, quitus in# fuauiseftprædicatio vcritatis , aliquaei fegnitia prædicandi fubreperet: Teftificor, inquit, coram Deo SC Chrifto lefu, quiiudicaturus eft viuos 8C raortuos, SC per manifeftatio# nem 5gt;C regnum eius , prædica verbum , infla opportun'cgt; importune , argue , hortare , increpa , in omni Jongani# naitate Sd docftrina. Quis hæc audiens , ft Deo fideli# tcrferuit, ft dolofus operariusnoneft, ab hac diligentia ÔC inftantia conquiefeatî’ quis fub tanta teftificationc fegnis eff« audeat;’

Quis autert) noftrùm reuera litigioCasS)^ cöntentiofui ßt, amp;nbsp;a quo contentionis huiufee principium ftt natum : metfiproximaquoqucîrfoo'tJxûWfffl vobis oftendi, rurfusta# men,quotiefcunqueidpetctis, öfaudire me voletis, often# dercvobisparatus fum. Liquidéenim,fiCquafiadoculufi demonftrare vobis pofliim, ncqueauthorem mcefle huius difsidrj, neque naea culpa fatftum, vt contentionis huius aäa in aliorum manusdeucnirent: fed eofdenl illos crabrones i5turmianos,qui incendium hoc excitarunt ; omnemquö#

Trafatio ad Ty, Scholar chas»

C}UC lapide tn mouiflc, vt qu'ara latifsime Si longifsirhc KcTTog* 5(a'f*4«' illa Cua innotefccrcnt, Nunc aSt de re ipfa pri'us, quæ inter nos controuertitur» ea, quæ videbuntur neeeffaria, re^ fpondebo. Ante omnia tarnen ftatusipfc , quo otnnis no^ ftracaufacontinetur, repetendus mibi eft : vt 8lt; ego , quid Fxdpu'eobtinendum fit, recorder, óó vos, Amplifsimi D»

Ï^.ScboWchæ, quid maxime fpeâandum vobis Gt, iiw Klligatis,

Fâtctur autettt Sturrhiu s, caufam banc pluribus iat«,Tag.54« quam initio erat, controuevsfis implicatam effe : Si quin» que commémorât, dequibus iudicium faciendum fit, Sd e»g« ^4» ferenda fententia, t. Anvcrecunde ,amp;appofitcadCon# cordiam retinendam in Academia 8lt; Ecclefia, co tempo« re has thefesde damnationc ertorum publicarim , quo tem« porc a Senatu poftulabam fConuentus equidem Eccle« fiaftki iulfu nomine') vtformulx Concordiae fubferibe« tetut lt;nbsp;Î. An redfe me defenderim , qu'od re cum ipfo non communicata ,thcfes diuulgarim Duobacc in quac» ftionefuitfenonnego : Sd fpero, me acquis iudicibus facili» m'e probate poffc » atqucadcb duabus iam Defenfionibus meisprimis vobis probafle t neque inuerecundas , aut in« tempeftiuas meas ibcCcs fuiffe , neque qsdiuulgatis , Re« lt;\otis mc autboritatem iratninuiffe , quanquam de altcro do, ipfc mc excufatSturmius , cumconqueritur, Theo» lo^os in conuentibus Academicis femper recufafie , fua* tMes Redoris , ÖC Decani , ôi. V ifitatorum fubqcerc inàiùo. Cur enim ego faciam , quod Theologi , 2lt; qui« dem m çonuendbus Academicis femper rccufatunt

quot;K, X fc faceted

Trafatio ad T). Scholarchas»

facere , Só cur recufan'nt » grautfsirtias habcnt ratioftes. Tertiumeft, ïnquit, dequofaciendutniudiciutneft : vtra liarum duarum propofitionum veri'or ÔC certior» minus callida atqj Sophiftica fit: ifta'ne illius thcfis : Erroresiudicio Pappi p Lignantes fundafhento fidei Jtcitum eft condemnare, anhaecmea tquot; Errores verepugnantes vero fundamento fi# debreprehendere,refutare, condemnare femper licitumeftj (èmpercp Ikebit» At ego de tertio hoe faciendum eflê iudb cium in controuerfia pernego : amp;nbsp;non minus veram ÔC eer# tam meam thefin elïè affirmo : Errores répugnantes verbo Dei, öd labefadantcs fundamentum fi'debdamnandosih. e. dtjudicandos, ÓC refutandos, S)C Ecclefias monendas eflè j v£ atalibuserroribus, amp;aDolt;5foribustaÏescrrores profitent bus, fibi caucant, qu’amillam proximam Sturmianam : imb Sturmianam iftam, quæ tam vera SCcerta videri vult, calli^ dam eflê dico atepSophiftieam* Hocenim illaagit, vtmea thefis non de veris erroribus, hoe eft, verê,fed meo tanthm iudicio, repugnantibus, non vero, fed falso fundamento dei videatur agere, Só condemnationem, nondum caufaft^ tis cognita, exterarum Ecclefiarum exterorum Regum que regnorum poftulare : idquodipfîetiamformulæ Com cordiaî, non minus falsb, paulóantêobiecefau Quartum eflêdicit, anredê Philippi Melanchthonisfcripta,pauco# rum hominum iudicio 3 ex Scholis dC Academijs, Si Ecck^ stjs debeant exterminari i Si huic quarto quintum addit,de eodem Philippe, vtr’um meliùs potuerit de Eccicsifs exteris» et ilIarS dotftrina iudicare,tum,cum côtrouerfia de ccenaDÔ exagitari cœpit : an cum Concordia compofita, Ubris vtrintj editis, abfque vllo animi motu malo lecftis atque perfpeâis^ At ifta duo, vt illud interim a Tertulliano mutuemur,nihil ad Androraachen. Philippi equidem authoritatc vfus fue^

ram.

adD,Scholar ch ds.

raifljVtoftenderemJpfura tempore non minus pericuïofo, inipfisnempe Auguftanis Comittjs, anno »530. cum certe nonignoraretjPontificios annos fupcriore in conuentu Spb Slddanu»!*.«» renfie'ofpeâaflè, vt quoniam de Coena Domini non eadem emomnium Ciuitatum,quæ Principum,fcntentia ,Princi# Çîs'a Ciuitatibus dirimerent, ne qua eflèt inter ipfosconfi# iioram coinmunicatiogt;necç voluntatisconfenfio : cum hoc, «nquam,non ignoraret Philippus , tarnen eum vna cum Btentiojdedamnationeevrorum idemfenfiflè, Só ad Land? grauiumPhilippumperfcripfifle, quodmeisego in thefibus defendo. Necç verb,Ci probauit Sturmius, ab hac Philippum fententia poftremis annis difeefsiffe : propterca verum non cft,eummhacaliquandofententia fuiffe-.nccç controuerti? tur inter nos,prior ne ilia Philippi fententia, quam publice profeffus eft, verior ht,anilla,in quam eum difeefsiffeaiunt, pofteriortilludautcrn» quod in primo Antipappo Sturmius pofuerat.planefalfifsimutn deprehendkur,inde ab exordio rcuocatælucisEuangelicx.anemine virobono ,2gt;i prüden? te,paciscfiamante,hancfententiamfuiffcdefenfara.Deex? terminandisautem,paucorumhominumiudicio ,exScbolis be Academns,0CEcclefqs»Philippi fcriptisagi ,quisaudeat affirmare,qui(ciat,inipRsadhuc AcademqsSaxonicis,V vi? tebergenli SCLipfcnli,Locos Philippi communes,in T heo? losorum Scholis publice explic^’^i*

His igitur quinev capitibus Sturmius contr ouerfiarvi nos fttatn includit t fed quam ver e ÔC candide id faciat, iara'a me ^’StoftenfumAntertioenimapertafraus eft,ad JïxGoXltw, ÔC taWrriam Sophifticam accornmodata t poftrema duo ad rem vppamn, minime pertinent t de primisgt;etfi litem mihiini# ti'ottmtiitttes tarnen ipfaloquitur »nihil aliud eum intexcef? fwne haçîua quxfluids ,qu'am vt veterem,be toties eompofU

XX Î tarn

'Trd;/atio ad T). Scholarchas» tÄrti de Confcfsionc quatuor Ciuitatum litem renouâret : Si iubfcn'ptionem Iibri Concordiæ,quem ab huius Ecclefiï mim'ftris co ncordifsim is proban’,5lt; Magiftratui commcnda» turn èflê intellexerat, quacuncp tandem rationc impcdiret. Qnod cum firmis ô(^ folidis rationibus iê cffîcere poiïc diffi* deret,ad conuitia ôi maledic^a,tanquam adequum,vt aiunt» cortfugiendum fibi putauit : vt vel ipfo fuorum voluminutn ftrepitu, quafi quadrigarû quodam impetu, veritatem, a qu» defertum fcfe animaduerrir,Gpoflct,proficrneret ôôcôcub caret, Cùm enim,vtde Petiliano Auguftinusait,vidiffe£ tanta firmitate roboratam^tanta luce iUuflratam, quara tcne* rtius ôf defcndimus,veritatem,vt quid contra cam dicenduifl clTetjquo conuufta refellcretur,inucnire non poflêt:cuiTH^ • attendiflètetiammultorum,quieamIcger3nt,expedlatioiK in fe eflè conuerfam,feire cupientium,quid diceret,quid agf^ ret,quâeuaderct,qub cxtantisanguftqs,quibus cum verbum circumuallaratjerumpcrct: hîcille,qui debueratcof tempta opinione vanorum, pergerc in veram fanam'qjftn* tentiam,fecit,quod de talibus Scriptura prædixit ; Dilexift* Kâl.jî.rftalftiam fuper benignitatera,iniquitatemmagis,quaraloq^^

æquitatem,

Vt auté ad ea omnia,quæ quarto hoç Antipappo contre me attulit,ordine reipondeamustneep eadem tamcn,cô tçdæ SC moleftia Lcdorisrcpetcrefaepiuscogamur:orancrailJiiJ’ amarulentiam tribus nospartîhusdiflinguemus; quaröpd^ ma erit de tjs Confcfsionibus,amp; Concordiac formulis, quasi nobisjEcclefîaî Argentinenfis rniniftris,violataseflê,ôi' qüO^ tidic violari contcndit:6C præicrtim de Confeisione quatuclt; Ciuitatû,Argentina?,Conftantiæ,Memmingæ, Lindauiaf» Imper.Carolo V.in ComitHs Auguftanisoblataralteradeli* bro ConcordigjIIluftrifsimorü qu9rundâPrinciDû,amp; bonei ftifsiroa^

Trafatïo ad 1gt;.SMarchai: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

ftifsimai'S Ciuitatu Impcrqiuffu atq;approbattone ia editor qticm needs etiartileólü, tam acerbe, tamep hoftiltter exagis tawertiade contutnelijs di. maledidis multis atc^ atrocibus, qux aduerfus me ÔC alios,ardens ipfe iracundia, quarto hoc Antipappo anhelauit. Nam de thefium mearum Trfoou^wa 5C draulgatione nihil in hoe quidem tempore habco , quod Deknlioniniexfecund3e,quamnondvjmrefutauit adtierfa* ri«s,videatur addendum.

Hla autemtriajqux modb propofui,dum pcrtraâo,quæ»

ïo ego vos Scholarchæ» vt 'a perfonis noftrispaulifper vos Auguft.contr» tollatis,3CquæftionempotiUs,quae inter nos vertitur »inquv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

ratis.nec qui,vel quales rimus,fed quid pro veritate,vel congt; tra vctitatcmdicamus,»ttendatis. Si enim de lau de eruditio* nisjfidc authoritate mterliteratoshomines,fidc rncritis erga bonas literas ageretur t quis,nili ftultus, aut potius infanus, Sturtnio non concederet ne quis me in illo potifsim'um, cui tnultamedebere vltrb fateor, genuinum (rangcre voluinc arbitretur. Quia verbiniftadiCquifiiione ipfclZ)eus,vtcum Nazianzeno loquar ,hoc eVt, doclrina de Deo ÔC Religio, ^xu^ujuiVofjÄiiop eftjHj'p, oportet fane non modo tne.fedipfoshuiuscontroucrüac ÔClcdloresamp;C indices,TctMx

Simex,ÔCaducuaïq

'rafci,8ieoïutn,quiipfum inîlammarunt,confcicntix dw.SC teftiseft.l.setiamnouit,quidinbaccontroueïua fpe« ôemus.autquxramus ab vtraeç parte •. Ôi quis noftrum ye# raxaChtiftianae cbaritatisrationemfequatur. Cette, vtin^ ^^'nx\\^çx3cteteam ,'a Gbatitatis fpititu nequaquam pto* ^dlçwxt qubd , quia conuitqs eum aduetfario non eer* taui,ntVôQftlcqvii(iem fette poteftt fednefeio quid de exs «atoa tneReuetendo Si Clatifs, vttO,D. DoôoteCuea

Ouatu

Trafatio adT).Scholar chas.

OfiandrOjS^de confilio prudentißimi virbô^cxcclletttiæ lurccofulti. Do A.Stephani Mutnniîj,afRnis mei honorandi, ad callidiratê ÓC fraudem a me vfurpato confingi't. Ac Doâ. quidem Ofiander pro feipfo,vt arbitror,relpondcbit: Dod. autemMummius, vt nihil a Chriftiana pietate alienum con^ fuluitmihi, ita obfèquentem me habuit : nec^eiusin hac controuerOa mentio aSturmiodebuitfieri, nifi fortaflêfatis cinon eft, famammcamoppugnare :nifietiamaffi'nl mco,propterea qubd conuitia Sturmiana ipfi non placent^molefiiam aliquam pofiÏt

create. Sed iam ad rem ipfamaccedo.

IOHANNIS PAPPI D 0 C T Ó R I s THEOLOGI, DE-Î B N S I 0 N I S Q^v ARTAE PARS PRIMA:

CS CONFESSIoNB. E C C L E S I Æ, ST REIPVb, argentine N S I s.

rima ergo COI^TROrER-fia eft de Confefsione noftræ CIm'tati's atc^ i Ecclefiae:calt;^ minime noiia,ftd inde a Zan^ 1 chianodifsidiOjSCillius temporis,de mutata Prxceptorum ÔC Antcceflorum noftrorum doiftrina, criminationibus repetita* Cur aute hanc caufamtoties iam vidam perorate denuoSturmius vogt; luerit, diuinare equidem non poflum: nifi quod vefpisô^ crabronibus fuis, qui ipfum, vt ait, equitantem faciunt ,hoc quoque negate non potuit, vel potiiis noluit* Ne enim hoc faceretjfiC azfjvi'üitoties repetitæ,amp;^ mea etiam verecunda ad* Dcfcnf.3. pjguK, monitioipfumpoterat permouere. Sed quiacramben hanc recoqucndanijamp;^pomum hoc tg«5'©^,in conuiuium Deorum denubputauit proijcicndumiage videamus, 01 quid in quae* ftionefit,amp; quæ vtrincp adferantur argumenta. Duo autem videntur eflè primae huius controuerfiæ praecipua capita: vnum de mente atcp fententia Confefsioniseius,quam Ci* uitasnoftra vna cum Conftantienfibus,Memmingenfibus, ^MauiêfibuSjImperatori Carolo V. inComittjs anniijjo, ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quofnodo ilia cum PrincipumJ Cofefsionejcodem

^P’^°gt;'jsdenitß Comittjs oblataconftntiat: alterum autem, gimconftet, ciuitates anno ftatim fequente, içp.Principura ^ontasioni fubfcripfiflè , vtrum ab eo tempore,Principum,

an

Z ue/enjw iii LLf.ioannts rapp^y an verb fupen'or illa ciuitatum,noftra,hoc eft, Argentinett' fis Rcipub.ôC Ecclefiaî confefsiodid,5Chaben'debeat, an vtrac^coniundim.Tuncautem de bis controuerfis capitis biisredlifsim'e judicabimus,fî ÔC Sacramentarîj difsidq hifto# riam,SC fpfa Confefsionis Ciuitatû initia,(cd recfti'usaliquan^ ’tb 8C verius,quam Sturmius ilIa commémorât, confideraue^ rimus. Nihil verb ponam ego,quod non ex Libris iam pn^ dem editis,liquidifsimèdemonftraripofsit: quorum egoLi^ brorum authoritatem,Sturmianæ mcmoriæ,quæ ipfißW oÎKo^ili nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,longe anteponêdam cenfeo.Cùm ergban^

no 1524. Caroloftadius libellos aliquot cótra Lutherura edi** diflêt,eorumcç libellorum editione ,difsidio totis iam quin^ quaginta kx annis flagranti, facera prætuliflèt : Ecclefiæ fus Argentinenfis miniftr/,qui turn crant, ne expedanda^ quidem Lutherireiponftonem putarunt : ftd Doeft. Vuoln-Fabritius Capito,menfe ftatim Odtobri eiufdera anni, quid de illa controuerfia Lutheri ô(f Carolftadtj fentiendum vidt^ rctur, publico feripto expofuit. Quem menfe deinde Dece^ bri Bucerus fecutus eft, eiuscß libelloomnes paftores,qigt;' tune in vrbe noftra erant,Capifo, Hedio, Pollio, NigcrjLa^ tonius,SC reliquifubfcripferât:Quæ verb ipforum tuneftn^ tentia fuerit,ifta iàtis declarant,In Capitonisquidemiudicio» xR.fiT'VUnoßrapaneamp; yino Dominica,perrecor^^' tionem corporis amp;nbsp;fanguinis ilUult;s pafcendam,amp; cceteras omittendas eßs. In Buceri autem Libro, L. t. It a maniltitMtlii amp;nbsp;bibendum yinum, quot;vt corporis amp;fanguinis tllifü pro nobis traditi ferio recordemur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratione nosßiritttalitef'^

'verb carne ei us '■vepci,amp;fanguinem eiu^ bibere. Ifta ergb noftd feripferunt Sgt;C iudicarunt,priuiquam, quæ Lutheri fentenn^ eflèt,cognofccre potuerunt. Lutherus enim inirib mum annûCaroIoftadio refpondere ccepif. Sed ôf

quant

central). Stur mium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3

quamLuthevîrefponfioedicaeflctjôCOecolampadiusadEc» ckfiaftasSueuos ,lt;/e genuina 'vtrborum tiomini : Hoc eß corpui mtum,iuxta'vetußißimoi authores ex(gt;oßtione fcripfiflet: hoc aperteBucerusegit, fcriptisad aliquos liicris,neOecolapa^ diorefponderetur.Quod eius ftudiutnno minus fais e.qu am ver'cjiamtuinBrcntius,fcripta ad ilium epiftolareprehenditi C,ama.nnani,inquit, raouiftis: iam nos adhortamini, vel ne »c tœioremolfaciarausjvel ne expurgemus. Incendiumper « VOSexcitatumflagrat nunc:prohibetisne accurramus,ingt; cendiumextinfluri;aut forte.ne fufpicemur vel incendium lt;« efle.Annot ^i^.Bucerus Apologiam ad Brentium tnenfe Martioedidit,2lt;»527.Pomeranorcfpondit.Ex quibus Apo^ logqsquidneceflê eft multa adducere, quibus,qux tumBu^ ceri fuerit fententia, oftendatur lt;nbsp;An non enim ifta ex hac poftcriori ftifficiunt i d. 5. multa (^brißianorum f/erfuaßßitnum habere^Luiherumfridtm abunde ejfe confutatum, 0* a quolibetja^ irefeientia tyronepoffeconfutari. Etc. »6« Lutbtrus Scripturit Ù rdtiowiU nondum profy.CHiid de difputationc Berncnft dicam,annoi^i^.babita^ in quanonmodo corporaliter,jedetiatn ISSENTÏAbiTKR corpi*î ctfanguintmChrißt in Eucharißia fumtitejljmonio facra Scripture probari pojje negabatur; in qM BucerusZuuinglq certe ÔC Occolampadq'J^otsxTH«; fuitsco^ ttaeos,quiEutbcri,boceft,veramfententiam defendebanti laquibus Andreas Alibamerus erat,Noricus Eccleftaftes, ^popularis meus Bur goucrus, qui turn inoppidoS. Galli paftorem agebat.Quid de Arbogafto Dialogo,codem anno '^'ütoÂnquo etftexpofttionem verborum cesnae ,quam Ca« 'tÀQ^adius afferebat, fibi non fatisîaeere air: Summam tame ftwtxvUx illius, vt be SileftorS ,boc eft .Suuenckîcldq SC Cagt; tolo^a^v^\^J^^^Q\3£ç^fg^^Q^ÇYobat, Quod ipfum fequente ïUïfusijxj, anno CapitoiccitjCommendatoquodamSilo

A. a, ftotnm

4- T)cfcnpQ 11 IL T^.fcannisIPälpi) fiorum Iibellojcm'us Suuenckfeldius author fucrat, Qif» bello it a negotium omne Ccena ‘Dominica defcriptum, depi^gt;fgt;^ gt;nbsp;niumjj oculdtprogofttum effe affirmât, 'vt ipfi Deo, Ùfidtlw^ fcientijs eximieproletur nbsp;nbsp;nbsp;nemo fiano iudiciopradituf

conficientia lafione,impugnare illam doBrinampofiit. EodernfJ annOjSC in Colloquio Marpurgenfi, Bucerusô^ Hediopro Oecolampadio 5gt;C Zuuinglio fecerunt : SC domum reuerfi, eo in libello, quo Erafmo reiponderunt, vel Lauate»'o tefte» Lauater, ^7^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cana Dominifiententiam 'Z^uinglijper omnia confentten-

tem profefii funt.

Ex hac igitur hiftoria,inde ab initio Sacramcntarrj difsi^ dtj, vfcpad principium Confefsionis CiuitatG.ex Librispugt; blice iampridcm editis dedudîa,facilimè,atcpetiani redifsw mie iudicari poteftjCuiufmodi confefsionem Theologi Af^ gentinenfes de Coena Domini fcribere debucrintjc'umab Imperatoreiufsi eflent,vt SC alq ftatus Proteftantium,fentcn^ tiam ôif opinionem fuam exponere. Sed mu Ito etiam claribs hocipfum peripicictur,fi vtriufcp confefsionis, dC Principum SC Ciuitatum origo Si fonsconh'deretur.Qua in re,hiftoriïgt; credo ego,Sleidanicredetur, Is autem in fine Libriièxtific t, habet ad verbum. Cum menfe Odobri Suabachumlegad „ Principum,ac Ciuitatum veniflent (videlicet, vt de foedete „ ineundoageretur:) SaxonisSC Georgi) Brandeburgicinoi’ f, mine propofitum fuit: Quoniam Religionis,ac vcrædo^ „ (fihnx defenQo,Qchuiasfandamentam foederis at(^ caufai „ primumoportere confentientes omnium in eo eflê volufl' „ rates. Itacg recitata fuit docffrinæ fumma, capitibus aliqilû^ „ comprehenfa, quam approbarent omnes. ArgentinenftS „ autem,ac VJmenfesLegati,necp fuperiori conuentu Rota^ „ cenfi fadlam eius rei mentionem elle, neqjfe quicquamin „ mandatis habere dicebantf de coena domini non

erat

contra7)Sturwium, 5

ERAT EADEM OMNIVM S E N T E NT I A Î Sl'CUt ante lt;e quo(^ diximusjöd hic folus erat fcrupulus. Cum ergo decer# « ni propterca nihil poflet,alter fuir Smalkaldiæ conuentusclt; indidus ad Idus Decembris.Et fequente Lib.S.V ifum fuit, lt;« agendum (in illoconuentuSmalcaldico) effc omnium pngt; « modeReligione, cuius nuper erant propofitacapita. Rolt; a gantutitacç Argentinenfesac Vlmenfes,quidfitipforgt;um in lt;* eo voluntatis atcç propofitii refpondent in eandcm,vt nuper « fentcntiam:quo tempore fit prim'um agi cœptum de fœdere, nullameiusrcimentionem effe fad^amihoc vnum modo in « deliberationcmvcniffe,quomodo fint auxilia communicant « da,fi quemdodrinæcaufapericlitaricontingerettquidadt « uetfarq moliantur,ac in animo habeantjcffe non obfcurum. « - Inter ilia verb dodfrinaccapita.quxfunt in medium adduda, « quacdampotfe difputarv.qu’odfide qs non conueniat intet« docffoSjinetum eflè ,nc difsidiumoriatut ,quodaducrfarqs «lt; vald'cfitoppoïtunum atcçcommodum.Ttacç fuum effe cont « filiura,vtadillud,quodinitio fuit de fœdere faciundopropot « fitum,omnis referatur deliberatio. Saxo amp;é huic adiundfi « LunebuïgicifratrcSjÔC Brandeburgicus,folicitabant eosper lt;lt;nbsp;NoribergicosjVt afVentircntur. Candgrauius verb medium lt;« fefegerens,conciliation! ftudebat. Curanihilproficeret,te* «e liquarutneiiam ciuitatura Cegati vocantur,ôlt;.fiquidem earn dofttinampet omnia probent,adtionêfœderisinftituipoffe « ttun ipUsjdicebatut'. illi,nullum habere fe eius mandats, lt;« relpondenijamp;primamvrgentablionem.Tfandemita difee* lt;e dlmtjvtquidoftrinambanc omnem proftteri velint,atcçret «e vcniant,ad fextumlanuarqdiemanni lt;« feq'itnüs,deliberandicaufa,quiddeincepsagendum fit. Art „ gentincnftsintereagt;municndifuicaufa,quoviminiuftam a fefuisep depe\letentgt;cum.Tigurinis,Betnatibusgt;Bafilienfrt „

A i bus.

6 T)efenßoIIILT).JoannisTapfii 5gt;buS,QyiET VICINI ERANT, ET DOGMATB MAGU »CONVENIEBANt,fœdus fadunt, 6Cc, Deere » fœdus tn annos iç, lanuarîj die quinto.

Qiiæ hue vfcpeommemorautSehoIarchaf,veraô^ certa eflèneuio dubitare poteft: cum non ex hominumfenuiE memoria, quae labi fæpefîC falli poteft: faepeetiam ipfajue fuæ caüfæ noceat, fallere folet 0^ decipere : fed ex Seriptoru, qui authoritatem habent, amp;nbsp;teftimonium veritatis, repetita funtjSó ad verbum defcripta, Sed hæc a Sturmijnarrationi* bus quantoperc difsidentc’ Vtenim concedsmusehprouißo^ ne adaenttPS Çaroli Cafards ex Hiffaniaiamp; ’Pontificiorum ia^atu minacibui'vocibussfinonex^reffamicerte ^uidem excitatamfuift amp;nbsp;Ciuitarum, amp;nbsp;Principum Confeßionem ,fag. «2. illud tamcnj quod fcquente mox pag. ij. ponit, verum plane non Princilgt;es Philip^o ^elancbtbontt 'Vt ^ugußanam Confeßionitn conferiberet, commißfße, läf tant am tunc '\delancbtbonii fuißeaU' thorttatemy'vt à quot;^lelancbthonepotw^t^uam à Lutbero confici illâtn 'tellent. Primùm enim Lutherusfummam quandam Coni’ fefsion{s,amp; quafinxfa^^oc^j/otp operisfuturi,feptendecini aï^ ticulis complexus fueratrqui tomo j.Ihenenfi extant paga4' cos'ep Philippus,ad verbum pene,ipfi Cbnfcfsioni Principö inferuit Deinde ipfa Confefsio,cum fcripta iam fuiflêt,pnuf ” quam Carolov.Imp.offèrretur,non modó cenfurac princu ” pumThcologorum,eorumcp,quinoftrisPrincipibus 'iCon'/ ” filtjs fuere, SC duarum Ciuitatum, Noribergæ fiC Rcutlingsf ” Legatis fubieefta fuit : vt in Confefsione fua anno edit®

Clanft5CcloquentifsimusTheoIogus,Do(ft.ErhardusSn^'' pfius teftatur: fed ad Lutherum ctiam,qui hoe durate Corn'* '' tio,Coburgi erat ad fines Franconiae, mandate fui Principis» vttantb vicinioreflèt Auguftæ,fi qua forte res ipfius confia lium poftularetjilla ipfa miftàfuit Confefsio; vt fequens HIu#

contra T).SturMÎuM» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

fct iŒPrincipis Ekdoris Saxoniæ Iohannis ad Luthcrum tc^ ftaturepiftola,quæ fie habet. Salutetn.Reueiende ôd doduf* “ fime, nobis dileâe £lt;denote: Pofteaquam tu 2^alq^ftn lt;c Theologi Vvitebergæ,nobis clementer mandantibus SC pe. tentibus, Artieulos de religione noftta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

bïeuidelineaftis:no volumuste

lancbtbonêdenub eoshîc Auguftærcyidiffej ïedegiflèjquatntibivnàmittimus,clementerpe 1 u , eofdem artieulos accuratiùs reuidere 06 expen

ueris.Etfiue ita.vt feripti funt,tibi placebût^iue addendum « aliquid,aut adimendû effe eogitabis,fetipto fententiatn tuam annotare,86 per hûe tabellariû fine mora r emittere bene mu-nitos2lt;obfi^atosvelis:vtCæfare,quembreurexpeôarnus,cc^ aducniente,inftrudli amp;6 paratifimuSjU.Marj^anno 15 3 O.

thcrusaût .5.Man in bane refcripfit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

cepSjDotrytreclementifsimc,Perlegi Apcilografii ’ ’ Confcfsionê nominaC aM. Philippo Rripta, quæ raie placet,nee quicquâ in ea eerngere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

necçetiâaliquid'a me emcndarieouenir^.E^. ’nquot; ‘ derationeâenitateftylivtinôpoffum CbrtftusDnsnoft^^^^^ adiuuet,vtcopioCumamp;lt;magnûfruftafeïat,ficutfperamusetc petimus.Arrren.VndeperVpicitur,madornandaAugütana Confefsione,nôfolâPhilippimteïceffiffeopera:fed ge aho^ StinbisprxcipueLutberû conVultûfuiffe.Propt^ea ame aduerfarq Pbilippo tanta in eonferibenda Auguliana on z kfiiorre autboritatc folent arrogare’.vtredle poftea eu ecv ^^ndudât,qubd ConfeCsionê illâ,tancç fiiû opus poltea muz^ '^^ùt.Pauci«n.exillisquoqt,coaudaciçdeueniunt^ta t^ntjVbiliçpû nô Colû Icitu jfcd etiâ conCenfii ôC iuuu c e ris bi-LandgrauivConlefiione mutaÙc’.quêadmodû Stürmte us,pa.»4,.petfiiaderc nobis conaiur.Sed nunc^boc nobtsper* luadebitjptiuVc^ Ekftoris 2lt;Landgrauqbteras atcç ugnlaoe

8 nbsp;nbsp;Defenßo II IL D.Joannù T af ph

hac rc nobis exhibeat. Nos enitn fcimiis, Confeßionem ib latn non modo in Comittjs illis a Principum Theologis probatam: fed anno etiatn »537.a prçcipuis GerrnaniçEccle^ fiaftis denub fubfcriptam fuiflê: vt caufa planenulla videatut afFerri poflè J ob quam poft banc tam folcnnem approbation ne m mutanda demum fuerit.

Sequens paguj.paragraphusjn comittjs verb ipfis, partim rerum geftarum ordinem inuertit, partim veris falfa admifcet. Etfi enim Principum Legati cum ciuitatum Legan tis^vel hi potius cum illisjn collocutionem venerunt: tarnen neep cognita Principum voluntate id fatftum videturtcuffl Elecftor Saxoapud Sleidanumlib.8.apertefeexcufet,fibiin Comittjs Auguftæ nullum fuifle cumtjs, quiZuuingliani vulgb'putantur,commercium ,ne^oftenderunt Ciuitafutn Confefsioncm cum fua confentire,nihilpugnare: quod rum « fus Sleidanus his verbis negat: De Cœna Domini non idem »gt; hi,quod Saxoncs, at^ibetj fentiebannneepdeniqueftatuen runtjVt fimul vtranque offerrent Cæfari. Seorfim enim vtran queoblata fuit : ÔÔ prior quidem Saxonica fiue Principuinî Ciuitatumautemintereajdum Principum Confefsioniscón futatioadornatur à Pontifietjs. Aeftiones autem inter Len gatos amp;nbsp;Theologos Principum amp;nbsp;ciuitatum, poft vtranque demum exhibitam Confefsionem inftitui coeperunt. Naw ^uonitm confentanex erant,futxbxnt '^ftramq^ Cxfarem accefturui»' Atnonerant confentaneac, vtmodbSleidanus teftatuseft' 8C tarnen vtramq? Cæfar accepit: vtramtp feorfim refutaf' tuflît : ideoep amp;nbsp;illud falfiftimum, quod ftatim fequitur : C^' farem auJitti Tontifieix T^ligtontf ‘Principibufieorumj^ LegAtii, 'Vtrainifjfinml accipre recufaffe,alteram earMm,quam Jellent, acci-fturum fefe recepiffe, atj^ id profterea Cafariautboresfuiffigt;ft^i non^utabanr^ojje fieri t yttantftf ejfiet doilrinx ewfienfuf inter

contra Tgt;,StuYmium^

amp; cîuîtates.Le^^eos ittm ie lac re ad Senatumfct'ipßffe, i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oporterCiadmonuiffe : Senatum

^^ipo^diffeßPrincilits noßram ap^robarent,amp;fult;e noeffe dijßenta-''^^^f^ttrtntur ilonorts caufa eoncedeadum quot;Principibuf, yt ßla finci/um exlUerttur CtefariiCirflatibut Imperij, Hæc omnia ‘^nianifeftófjifjfm^f^yt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullam deffderent.

^idenirtimanifeftius,quam omnibus ftatibus ab Impe*

°j^ïgt;ermiflum fuifle,vt quod quifc^ vellet, proponeret in sieid.Jib.^. ‘‘^'^Xcriptocomprehenfumc’ quid rurfus manifeftius,'idein»bi4.

C’uitates de Coena Domini,non idem, quod Saxo ôd *oc*Jgt;lenfifl^ i; UJaj-n gutem legem,fiue conditionem, quis fa# næ ni^tis,aut a Senatu noftro propofitâ, aut a Principibu« yprobatamatfjconceflàmexiftimabit,Tt nofir a Ciuiearifua populo faluA amp;nbsp;integra relin^uere-tvr Confeßio^ Si enim vtraq^ confentiebat Confefsio, fi nibil P'^g'^^i^aftt.’quid opus crat illi alteri,quam non ofFerrent,tan# toperecauerec'Siautem non confentanea erat Principum ^onreflioni,Ciuitatum Confefsio: cur Principum Confef# ionem Cæfan tradere, diuerfam autem SC diflentaneam do# nîifuæ,Ô£^ fuispaftoribus,2Cpopulo faluam £lt; integramre# litiquivoluerunt ; Et addit ,quafiadhucmcndaciorumfatis

^^^^I^^tripram À Legat is nofir is 'tt quot;yma totius Imperij Con.gt; ißfiflßtyidtrttur, Lt hac omnia ye're confirmariLoffie.-iit, cum est *^tjt tnonuniintis,tiim ex Epifiola 'Buctri ad LycofibensmiV idea#

Confefsionis fubfcriptio:quæ primo intuitu,fal# ^sitnahæceflTedemonftrabit, Solæenim duat Refpublicar, tu^r^ Rfutlingenfis,fubfcripferunt tunCjcbm cfferre# .yonfeflio: SC ante Comiriorum finem,Campidoncnfes

Heilbronnenfes, SC Yinsbemq, SC V veifl'ebur# S'!Noricifubferipfgrm^t : Argentinenfes verb minime; In Wo/a autem adLycofthen€m,quantum ego memini,nibil

B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;horura

10 nbsp;Tgt;efenßo HILT), loânnù 7aff b

hors commcmoratur:fed quid Suinfordig anno videlicet poft cxhibitam Confeftïonem vtrani^jacïïura fit, narratur. Aenetum quidcm Caefariani arbitri,Moguntb nus 6C Palatinus altefamgt;quam vellent Protcftantes, fedfo^ lam Saxonicam,exclufis Zuinglianis amp;nbsp;Anabaptiftis,con^ ditionibus pacis nominatim infertam voluerüt:qiiodnccpw ftola quidem ad Lycofthcnem inficias ibit. Sequitur« Néjw Pag «4. tlißimularuntfimultmnts LegAti,temportt t^ufa,liant eomniumm omnium Conftßionem fcri^tamefft: ttiam C^fi.riJari,yt tx iîîi non iuf ßt,contra noßros in conutntibus Im^trij dtfceptart. NeCp difflmulandum hoc loco eft, rurfus aperte falfum aStürmiû narrari. Nonenim cominuniomnium nomine fcripta erat: fuam Ciuitatcs exhibuerant, non modo propter rituumSi cærempniarum diuerfitatcm:fedetiam propter difcrepanti* am doiftrinac, quapropter ÔC « y 5 2. anno.in illatranfaâionlt;

SI id 1b« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfisfuit, modo publicapac«

‘ ' ad Concilium vfcp frui vellent, vt promitterent coniyndi’ animis vn’acû Principibus,tjs,qui de Cœna DnijdecÇ Baptif* mo lècus docent.quàm ipforû habet fcriptû, exhibitum guftacjminime fe coniuntfturos, quantß quidem ad doiHrinä attinct, Hacflenus imracnfa cauifpirarunt mendacia folk* Sturmiani : Cur.n. non Uceat mihi,in tantahaccaufa, pham^quodaiunt, fcapham, QC ligonem ligonem appellate? Nam,vthe /jivv/xowxa'rt^aA^itrot hæceflc arbitraremurjtpl* Sturmius mintmencceflâria fua commeraoratione corü,qi:' fixS in Magiftratu,8C in Mirnfterio Ecclcfiæ mutationcm (ftrinacPontificigprimiinftituerantjeffccit.Quomodoenllt;^gt; qui de Herlino meminiflèt, qubd capillos poft aurcs lerntet reijccrc foleret,!! quid grauius diccndu eflèttquide Sympho* riano ca no tacuiflet, quae adminiftri cert'cEcclefïaecomi^* dationem no pertinent: quomodo, inquafn,illc, quae tantis in rebm

contrat). St urtnium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir

^^^^*publicegcftaftint,quaclïterar5 tnonumëtis conflgna* controuerfiam iftâ tam grauem maxime pcr^ .p^'^l’^^’^™oblituscflet,inrHemoriä tarnen nó rcuocarct» * *’«edatis mendac#!« vcritatcm obfcinrarc conftituiflètî' Et jneita harcmendada inuoluÄ ,iwverafalfis admifcet: vt ^quot;twiredarguaturjclabifc poflè fpcrct. Nam anno tarnen ^ï^'uaïciada dicet,quæ ipCe ad lyjo. fiC ad Comitia illius an^ mA'ft ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rurfum dtcendum erit. Nunc fads

'fftjoftendiflêjSturmium hiftoriâ Confefsionis CiuitatÇ p^eram narrare. Mca autcm hiftoriâ, fîuc Sleidani potiùs, ’pf^econuincit contrarium eius,quod Sturmius fuis narrai lonibusconfecuturum fefe fperauit: ncmpc Ciuitatum Cô*: f ^iflèntaneam à Principum Confefsionc habitarn miKzô^verbcfTc debuiflc.Lubens prattere© duarum elarif» “marum Ciuitatum,Mcmmingae ÔC Lindautj tcftiraonium, quae aperte fatentur,fuostùm coneionatorcs Cinglianos faf J^jnc(^turpefibfputant,ab errore,in quoverfati aliquando mcrunt.dcftitiffe.Idem Gcneucnfisedam Typographus fegt; ft#tur,Thortias Courteau,qui anno ijjp.hiftoriac Sleidani de Confefsionc Ciuitatufti ifthxc adiecit ad marginem, pa.joj. Zuinglianorfi Confefsiojpa.nj. Confutatio dotftrinç Zuin* glianorunijôCjZuinglianorô refponfio,pa.ij«.Concordia in* ter Zuinglianos amp;nbsp;Luthcranos. Theodofius item nofter ’ Rihelius,pagu87.Ciuitates Confefsionê fuam feriptam ex/ hibentZuing^ianam:pa.j?8.ArgcntinenfiaZuinglianorutTi ^gtnaconfutatum,quidcj ab iflis petits,pag.226.ZuinglianJ ^’^Bmafimm interpretantur,amp;^ Lutheranisiâtisfàciunt.

Sedhæcquamuismoleftaipfisfilt;:grauia,grata fibitamF t*lcgt;iniuîabunt,quia Sturmîjfunt partibus. Vociferabun* turenim, me hac in parte a Reuerendo 8C Clarifsirtio viro» twewijï nçtftn Ecclefiaftid pr^Qde.ÔÈ^prçceptore mco plurù Q » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aUJOI

iz T^efenßQ IIIlfD.fcannù Tafffh tïiurO ob/èruando D.Marbacbio difljdere,quipro^^*^°^o^^ tra To^num icriptoipfam Cmitatijm Confefljoncnihaud ob/curcprobark : neep conciliari ifia inter Ce poffèchtnabüti ^tnihil ed^quod fieripoCsicfaciliuSimodb cogitemus,in bu^ tus ConfeCsionis Jtcaolct dijudicanda, non ipfas modó Ciu^ tatesjearumep concionatores alios ipedlandos eßeifcd ipfum tnpritnisautborem Bucerumj Sienim de ea doârina qux^ ricar,qiix ab initio dißidrj Sacramentarfj ad annum vfep t^jo, in Eccleiijs quatuor illarum Ciuitatum propofita fuit,clarè ^ veredicojnon potuidêj needebuidè earum nomine,niß ConfeCsionetn, SC a Principum ConfeCsioik diilentientem offèrri: td, quod de noßra Ärgentinenfijpet t annosjiàtis euidenterprobaui,amp;^ reliqux Ciuitatei r vtCuprapoCuidibenterfatentur. Siautemdemente amp;nbsp;fen^ tentiaBucerivnius,qut authored ConfeCsionis CiuitatuflJt quxrituriahud iam de eadem Confeisione affirmari poteti(gt; FateturaliquotiesBucerus,d(^ in epißola prxßrtim ad Co^ mandrum,cuius botiam partem Defenßoni mex tertix itv ieruijle inde aleifiaCutberi maiore ConfeCsione ,meliiisd( ipCo Cendre cœpi{Jè,3i: de cribus,in articulo de ccena Dornin ni,capiribusiententiam iuam muta{Ie,ne^ id tarnen Ciatim aperte £ecifïè,quod iperarer,/è ad eandem concordiam,ci}n^ (ßandomultos altospoflêadiungere, ErgoBucerus,qi}iiatti fum earnconcordiammedttabatur,quxannodemumi^jf perCetfiaeß, ita ipCum ConfeCsionis articulum inßituit,vt commodeexplicareeum, interpretaripoßettnet^tamr'’ aliud, quam quod antebac docuißet, conßteri Videretuigt; ideoep enim veram prxCentiam corporis amp;nbsp;Canguinis Cbri^ ßi tn S, Ccena faterur,cum alioqufvc expreßead Oecolam^ Podium CcribebatPbilippus,abCentis Cbrißi corpus tanqua in tragoedia rcprxCentari Centrent, Smalcaldix ergb anno

ßatita

contra D.Sturmium» . nbsp;nbsp;nbsp;’ ij

ftati'nujfjf.SIeidanorurfuts tcftcCnon prius in iplis Gqriiitïjs) conuenerat inter Proteftantes , ÓC ciim Argcntinenfès ac SueuicæCiiiitatesaliquot,dogtha fuuitideCœnaDomini *• propofitS in Coraitijs Auguftac copiofi'us tunc declaraflent, •Accepta fuit à Saxonicisipiorumintcrpretatio, De hac inters ptetatione diligentius mihi agendum eft : non modo, vt in^ *^l'i§atur,an aPrincipibusreceptafit Ciuitatum Confefsio» , 9^ocl ift,-tantopere vrgent,fed etiam, vt conftantia Slt;^ sselus P'’°ventatejnEle(ftore Saxoniae,merita laude non fraudo Cuiufmodi autem ilia interpretatie fuerit,fequentia cla# ’''fsim'eoftendunt. Principib cumcamobcaufarajConuen# fusStnalcaldiam,anno indidfus eflèt, vt de conciliation ncôdfoedereageretur iconfultusprius a SaxoncLutherus ruit,quibus conditionibus cum Ciuitatibus tranfigi poftet. . RefponditautemLuthcruSjVt Tom.2.Islebu34.videreeft,fi ** Argentinenfes plane conftituerunt, non idem nobifeû cre^ ** dere,quod corpus 0^ fanguisChrifti,ctiam externe in pane vino præfensfitjô^quod à bonis fiCmalis idem accipiatur, « 6(^adminiftretur,potuiftent ipfi fane hoc labore conciliation «« nisfuperfederc,qucmadmodum egomet MartinoBucero, « Coburgi diligenter SC clare dixi. Deinde ,cùm non multb «• pofthancinterpretationcm,in conuentu Francofurtenfi Cin « uitatcsvaldecuperent,Heluetiosquo(^infœdusrecipi, San « xoperLegatosrefponditrquoniamde CœnaDominidtuern lt;« fumftquantur dogma,non fibi licere focictatem cumipfis lt;• Vllamcoire. Qiianti fit ipforum coniuneftio propter vires lt;« ®^'^potentia!n,nonfe quidem latere: fed co fibi minimeren P'cicndiim eflè,nctriftis indefcquaturexitus,quodtjsaccin tt

Scriptura teftetur ,qui muniendi fui caufa, cuiusque ce ®odipræfidqs vfi fuiflent, SIcidanus codera Libro otftaiio. lt;•

B 3

Vidcii

Tgt;efenßo IUI. Tgt;.foAnnii Tappt,

Videos, opinor, Scholarchae, quaîemhancinterprcfa/ t/onem fuiiTe oporcuei^ic. Non cnim in fxdus receptx tun« Ctukates fuiïîênr, fi adhuc, vt initi'o anni «/jo* cum Heluc^ tijsmagis , quam cum Saxonias, dogmatedsconueniflêt. Qijid:’ ea, qax apud S/cidanum eodem libro feqaantur, , an'non manifeftißimehocipfum eomprobantt'Cumxi.Ca^

•'lend. Septemb, eiuCdetn anniad Saxonem veniûènt fgt;GailbeImus Nallouiits ÖC Nucnarius , Comités, fflagnat » propter virtatem airthoritatis viri, acpermiflu Cscfaristle conciliatione agerent : 5gt;C exipibrum verbisappareret,Cxf »»fan'pcrfnafumefle, qnaß Zningltj dodrinam Aaaba^ »»ptiliarum Saxoprobaret, reCpondet, cuiufmodilitdoäri^ gt;gt;nbsp;nx fax genus , 8gt;C quidfuxditionis Ecclefix miniliri do^ uceant, ex Augaliana Confersione Catiseffènotum. Sedöf *» hocconflare, cumefietin Cottjitrjs Augufix, nullamßbi gt;» fuifle cumifs, qui Zuingliani valgbputantur, commet^ M cium i fed ne pofiea quidem, donee fcnteniam illifuamexf planaflenr. Zuinglianx enim tuftt adhuc putabantur Ci^ uitates: ÓTquiacumtjs Saxofe coniunxerat, ipfequoqae pro Cingliano incipiebathaberi: quapropterorabat, vtad Cafßrcm hoc nomine fefe illi, quos dixi, Naflhuius QCNae» nanus purgarent. Neque prxteriri hoc loco debet, gaod anno Suinfordix euenit. Cirrn enim in illo cottuenta Moguntinus äf Palatinus de pace ad Concilium vfqaefetf uanda , hancetiam condicionetfi ferrent vtcum Cingli»/ nis 0^ Anabaptiilis j qui bac pace frui vellent, nihil habamp; rent commune : indifeeptatione interceffbres hanccoM » dittonem ita explicarent , ft Zuingliani faterentur errof rem, atque defiflerent, conaprehendi etiam in hac paed ftnminustumdeferendos, nec auxilijquicquamciscom^ » muaicandum , neque foeduf vSum cum ipfJs ficiendam

ed£lt;

centra ©. Sturmium,

cfîë : C'ufii’hæc » Jnquamjabintercefforibus proponeren^ tur J cotifiunclisanimisomnes refpondent , atque inter hos etiam Argentinenfes, Conftantienfes , Memmingenfes, lt;•« Lindaui 3 iQs gt;nbsp;qui de Coena Domini, deep Baptifmo fecus », docent , qu'am ipforum habet feripSuna exhibitum Au? «* guftæ j minime fe coniunéluros efle , quantum quidem« ad dodrinam attinet. Ad iftam igitur intcrpretaüoncm, ^'J’efecuta eft » fi refptciamus , non nego ita pofl'e Ciuita* ^umConfcfsionum verba cxplicari, vta PhneipumCon? fefsionenon difsideat : quo etianj Dodlornoftcr Marba* chius refpcxit.'Sed hanc interpretationem in ifthoc tem# porc admittere nolunt, qui cam vrgent, quiep recuduntt fedftmpUciter pro Zuingliana earn , SC tarnen veraCongt; fefsionc haberi volunt. Dot^tor Marbachius autem pro vera quidem agnofcit, fed fecundum interpretationem migt; nimeCinglianam» Difcrt'eenimaddit, proptereaChriftia-namillamConfefsionemeffe , quia veram corporis Chrifti in facra Coena praefentiam ftatüat.

Cum autem nbsp;nbsp;nbsp;«Axdoiok;, hoe eft » de rtiente 5lt; fententia

huius Confefsionis fatis muUa diâa fint : tempus effe vv èetuï, vt ad alteram quoqueprimx controucrftac quxftio* nem accedamus: Quam’nara ftatuendum ftt,noftram Con# fefsionem tfCe gt;nbsp;vtrumPrincipum folam gt;nbsp;anCiuitatum fo^ lam. anvttamcpconiuntftkn : quorum poftremum Stur* raius magno conatui contendit» Sed permulta fahe funt» qax hanc cius affeuerationem factlime euertunt ♦. nos ex Wtispauca , fed valde illuftria argumentaproponemust racïidiana , quod aiunt gt;nbsp;luce clarius oftendemus» Poh.ïtnnutn eius'cp anniconueniumSuinfurdicum» Conhhionem Ciuitatum neque folam, nequeeumPrtn# óputtiCoxtfefstone »fedfolampxtncipûConfeCâouem »moa ftiata

\6 Tgt;ef€npQ III], Tgt;.Joannù Tappt, ftrafttcflèconfeiïîonem. Poflcm cquideriihoclococa ofli# nia iepetere,qiig (upraexSleidsnode ihterpretatione Prin# apibusdatajdcre/ponfbSaxonisad Nuenan'ufti Naflox m'um Comjces, de Heluetqs infcedusnon rcceptis adduxù qua: vtinferpretationeffl admittuntjita Confeffionem jpfam £ °? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;camcxccpt/onerti adrtn'tfunf,qubd

fonsPnnctpani,domi Ciuitatum Confefsioncm haben

Sicnim Ctattatuni Confeffio, vel Coh.velcum Princtpum Confeffione,po(i haue receptam, noftra eft Confetsio i ejuid caufçdiccmiiSt guodnullis vnquam in Comitijs,nullis inCol!oguijs(quibijs i. plxttfcp Bucerus,ö^ Ciuitatis noilfX} 0^'^rincipunj nomine S interfuit) vHa vnquam deinccps Ciuitatum Confeifionis | facQa mentio efi c’ An non exceptionem banc Cemel fadiam, i femelcp admiflam , fi Cemel fada admifCa eil, fem^ r per repen' oportuit, ne non padis flare viderentur Ciui^ tates,quxdomiaIiamCequerentur, foris aliam defenderent Confeflionern^Sakem ad Tridennnum Concilium miifa fuiûèt bxc Ciuitatum Confeiliotcum SaxonesCuamCcripßfgt; Cent, Vvirtebergici Cuam, vtrorumcp Ärgentinenfes fubCcripfißenc. An'non vno Caltem verbo indicanditnJ tune erat, eiCe Sui aliam quandam Argentineniium Con^ lt;nbsp;fefftonem,quam Caluam iibiSi^ incolumem dotiiiCuxeße 1 vellenn' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Sed quoinodo ad Cotnitia,aut Colloquia,aut ad Congt; ciliutii miiißent banc Confeûionem,cuius Cententiamipß Bucerus non vno in loco retraSlauit, Äf ita retradlauit, vt quod in ConfeCsione Ciuitatum poCitum efl,ip{e poileaPo^ tiiictjs nolueritconcedere,Si^ fafCus ßffe en-afle^ Hicßne dii^ bio exclamabit Sturmius, ÔC cœîum terrx miCcebit, qubdiU^ hoc affirmare auCim, SedtjiCihocita vobisprobauero Scho^ , iarcbx, f

contra T). Sturmlum. 17 larcfiæjVt a vifobonocontradicinihil pofsit: nihil caufædi^ fo,qiio minus pro viro bono ego non habcat*, Articulo quarto Confcflionis Ciuitatum explicandum erat,cuiufmodi dei tuftificationeni nosafcribamus : fed ibi fcriptum eft: Ne^ ttiinem iaüifîcsri, aut vitarn æternarn confequipofte,niß Deiimdiligat:2Cfcquente pagina,Ea fidesiuftifw ^*tcdicitur,qur percharitatemefRcaxcft. Quin imb toto

° ƒ tkulo, Men'ti Chrifti nulla plane fit mentio. Sed vgt;aael)acexplicationc,anno t j 4 ».hoceft,vndecimo poft

'’lelTioncm Giuitatutn anno,ipfe Bucerus fenferit, qua?# ''osSchoIarchsc, vt cognofeaHs. In Libro cnim Caroli ^'’’peratoris, quo dogmata controuerfa condliabantur,hæc petferiptaeilet fententia : FirmA it^queefl amp;fanA do^rina,per^i?, ^o iuflificariftccatorem. Agnofeit Conjs

reisionis Ciuitatum non modo fententfam, fed etiam vcrgt;

a. bedquidj(jj3æcBucerusC’Vocabulum,efficax,aut toi- Pag.?j.eorundeai npetit,autitadcclarari, vtintelligatur de fiduda apprehen^

■ente nufcricordiam propter Chriftum promiffäm, ÖCeriiS gente perterrefacQas mentes. At hanc explicationem fi in viuitatum Confeftione quæratis,noTi modo earn non repe# fietis; fed quinto etiam Icquente capite ilia Icgetis : ^no-reßitutitnem hominis,qtttßt dr conßflirperßdem.de-ipirfe^am^^ ßtri operihtu charitatis : ncqf multb pbft;

tm^uamptrfe^i heatnrn tffici htminem, nißper Chrißi l^irttunt *9^trdfiC4tur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peNitVs bo-

opvs vts.^i'VietdqniießcreMuf, Sed hanc explicationem,confcrtcjfiplacet,cum pag. 78. illo#“ c'''f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QltartacMaluendac fententia Most RAE

cataf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qubd is, cui remifla pec#*«

ee nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auxjlio gratiac Del fic implere pra?#

proximo reddat»quoddcb€t;amp;iftud

18 Tgt;ef€npQlIlLT),10a!nnisTàffh

», ?duciTarï diximus fècundo tertio cspiti nos trä „ Confefsionis. Nec enim Iiominem falutem gratis accH J, pere , fi reddat ipfe proximo àC Deo, qiiod debet, ncc » Opus efie ef,qiii hoc præftet, fatisfacfiione Chrifti. Atifta quarta Malucndæ fententia, cum Ciuitarum Confefsione minime piignat; neque velfecundo velrertio Confefsionis ) Cinitatum articulode ifthac quæftioneagiturrfedadPnn^ cipiim Confcfsionem ifti numeri arriculorum pertinent, quam Bucerusilfo tempore, licctnoftræ Reipub. Legatus, nofiram Confefltonem nominabat, quod ôôalias ipfuinfe^ ciflè infra oftendam. Pari ratione,fiid,quod inprincipio Apologise feriptura eft, de diffîdio Sacramentario , rtutri idem]entire 'vtram^^ partent : tantùm di]Jenßonem effe de jüihiif'i dam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de yerbds, t^ttibui yerus intelleBtte Sacramenti')^

rum^de ^luo nullum effe ait controuerßamjexponi debeat.Si iftud * inquam ,conferamuscum tertia Epiffolæ ad Comandruin parte, quomodo quæfo conciliari ifta inter fe poterunti QuisenimafFirmare audeat^cos re ipfa confentire,fiCquii* demdevfu Sacramentorum, inter quos tria hæc contre/

- uertuntur,in quibus Bucerus fententiam fefe mutaflêhis ’* verbisteftatur, Nunc declarabo, quid interfit inter bxc,Sl ca, quacequidemdehocmyfterioantcfenfi SCdocui,qu'ai’’

” Concordia nobis cum Luthero SC Ecclefijs,quae Temper cum **eo fecerunt, reftituta eft, omnis autem varieras iftainbis ** confiftit. Primum,quc)d Luthero rfs, qui abjjpTo ftabant, tribui craflïorem depræfentia 8^ perceptione Domini in

” era Cœna fententiam , quam deprehenderim poftea, nunc tcftifîcer illis vnquam fuifïè: quanquam earn fentent'i am magis adebineflèipforum verbis,qu’am animisiudica*

»’ bam. Deinde, quod formas quafdam loquendi improbauii » Sc etiam oppugnaqi, tanquam illae mentes hotninwm, ad

eontraTy.Stunnhm» Jÿ

Elementofum cxiftimationefn ni'miamdetrahcrcnt, ÔC fagt; cercnt nonnihil ad imminuendam fincentatcm Hduciæ in Chrifti/m, Eæ formula: erant, Sacramenta confirm are fiV ** dem,engere confcientiam, cfic pcrcipi Chriftum in Sacra# “ mcntOjamp;fpercipieum corporaliter:QVAS formas '* ^VNc AGNOSCO MB VSVRPARB POSSS PIE Et“ ’'fitiTER. Tertib,qu0dcumij,quinon vi'ua verac^ fide,'* ^ucbari(|,'3ÇQjunayrtj(.ant,hoccibofalutisnon fruantur,ego ** ^'«sfimpliciteraderaiomnem Chriftiin Sacramento perce# ** Pdoncni,quatn nunc non adimo. Haecigitur fecunda cau# ^3cft,curconcedi Sturmionon pofsit, vtpoft anni i 5 ji.inf# terpretationem,0di 53 2. pacificationem, CiuitatumCon# feflîo veJfola, vel vna cu.m Principura Confefsi'onc, pro Ecclefiæ ÔC Reipublicae Argentinenfis Gonfefsione ha* beatur.

CuicaufæS^tertia acccdit : quod videlicet.c'um alfqiio* tiespofteaReipublicæ noftræ Legati, vna cum Principi* buSjS^ alijsStatibus,Âuguftanç Confefsionifubfcripfiiïènt, nunquam tarnen fuam illi Confefsionem exceperunt, aut faluamfibitllam amp;incolumcm efle volucrunt: Sed caere* monias tantum, quibus a Saxonicis Ecclefqs diffèrebanii vtamp;hodie differunt, exceperunt. Quod ncquis me putet fine ratione aut ccrto au thore affirm are : vobis ipfisjScholar# thac, teftibus vtar. Tuenim loanncs Philippe a Ketten# bc'najexpropinquotuojvironobilifsimo Sd prudentifsimo, Pratoïe^durn viueret, dd Scholarcha amplifsimo Henrico a ^^''fnheim , fepe ifthoc fine dubio audiuifti : vosetiam oîhnes^Carole Lorchcre , Fridcricc Gottcshcmd, in amp;cnatug^.j^Q , Ç J, fuifiis, menie Martio: cum ab ar# bfns interrogarctur Senatus, Ecquam harum Confeflio# ^W/hpfofuaagnQfççret; Cymc^ Senatus fatfio dccreto re#

Ct fpondcrf

20 T)efenßolIlL^oanmiTai)ph

»gt; fpondefetPnncipufn ConfcfsjonemfuamconfefsioneAe!gt; »ägt; ferquotiesPnneipumConfcfsioniantchacfubfcriptS aMa-w giftratu eflèt, nihil præter caeremonias eflê cxceptuw. Et quod maius eft,CôfuI eo anno poftreraurti,hoc eft, v ibfuit Matthias Pfarrerus,qui vnâ cum lacobo Sturmio Ciuita# turn ConfeGrónem Auguftar ante annos 33. exhibuerat: qui cum eodcm illo Sturmio plaerifc^ de Religione acftioni# bus publicrs interfuit« Vigefimoenim feptimo anno Con^ fulprifnumfatftus fuerat:amp; exemplo innoftra Republica planefingulari,ièptimum eonfulatum geflît,ôiab odlauo, non toto vertcnteannoabfuie,mortuusîp* Ianuarfj,anno »08, cum ad ocftauum eonfulatum fequente lyiïp.anno, adi# tus ipG pateret. Hie ergo Pfarrerus, cum præclare adhuc tneminiffèuquacinComitijs Auguttanisanni »530.de Ciuü tatum Confeflione ada fuiftènt,ôô quæ deincepsconfecuta: cumc^ minime ignoraret, quid in illo diflidio Zanchiano controuerteretur:concorditer tarnen cum Senatu ôi xxi.vi-ris refpondit,Principum Confefsionem,noftram Contó fionemeflè : eoipfo tempore, quo eontendebatur,fecuiv duraCiuitatum Confefsionem »examina probandorumin Collegio Thoraano inftituenda efle. Fuerunt etiara codent temporein Tredcccmuirorum Quindecerauirorumor^ dine non pauci,qui cum ijs,qui initio renouatatdoeftrinac Euangelicas in Magfftratufijerunt,coniunlt;ftifsimc vixer^t» mentem illorum att^fentcntiarnnouerantjamp;^itaillorui” maiorum fuorum,a quibus ipfi Rerapub.acceperant, authf’^ ritatem ôi exift/mationem venerabantur,vt nihil decernen* du fibi putarent, quod ad illorum mortuorumignominiam Vila ratione pe nine ret. In his,ne pluresnominera, Henricus Mulnheiraius erat,antiqua vir SCnobiIitate,0^ virtuterqui poft lacobu Sturmiû, ad Conuentus Imperij de Religione inftitutos fæpifli'ra e milTus fuit: Reip«noftrg nomine Prin# .

dpu«

contra Tgt;. Sturmiunt^ ä

dpüiii Con fefs ioni non femcJ fubfcripfit; qm' a Zuîflgfîan» errorc longe erat alienifsünus s SC ßepe deconftanterret« nenda Confcfsionis Pn'ncipum fentcnn'a verba faciebat.'qui moriensenara^vt multi tx nobih'tate,propinqui illiusteftari po(Eintjamp; Senatum SC Ciuespro condone funebri admets nerl voluit, ne fe ab illa Principum Confefsione patcrcnttir Sudfi: qui banc ipfam cohortationem , nifi vis morbi celc# opprefsiflet, feriptarn Senatui SC Ciuibusrelinuü ^uerccogitauerat. Erat etiam in illis Georgius Leimerus. ^onmodó vfrtute5lt;f prudcntia , fed docflrinaetiam Irteralt;e *'wminfignis, qui anno fuperiore 1^62. fecundum confuJalt;# fu/n geiïèrat: SC dcccnnio póft diem fuu fandle SC pie obqt: quiitaLutberi dotftrinam probauit ôS amauit, vtliberh etiamfuisatc^nepotibus, hocfuamanu fcripturn cïogiura reliqucrit, confcfsionis fuæ SC voluntatis teftimonium: ï)pctor Cutjjers Cebtc ifi wit ©ottes æott nte »berwuttbe« / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! otier mftgctvalttvt#:

berfod^tctt tvotben. Erat etiam in illis Carolus Mngius, virfummacSC apud Senatum , SCapud Ciues authoritatis, propter prudentiam,pictatem » grauitatem , fïiultasc^ alias infignesvirtutcs, quaseximia etiam dodîrina vehementer ornabat.Isaltero poft tertium Confulatum anno,i572. men^ fcMartio.fumtnocum raœrorc bonorum omnium extin^ ftuseft; fed quamdiu vixif, veræ Reh'gionis ftudiofifsimus, ^patriacquocg, SiTmaiorum amantifsimusfuit» Et tarnen iftfinquibus neep vfum rerum, neque pietatem, neque pagt;

SCrnaiorum am orc m bonus qusfquamdefidcrauit: de* ^'^^0 fiue reiponfo Senatus, anno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de Principum Con^

in Schola SC Ecclefia retinenda, non modo non ini?

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam illiusSCprirtcipesfuerunt»

®^flflOf«fflapud StijmMuai lepulta eflê videtur memoria:

C 3 SCeos

îz T)efenßo UIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 äff h

eès tantum certo quodam fuo eôfilionominat,cuin rum plerifqjnemo cxtfs, qui'nunci'n JMagiftratufunt, mUiarùcr ah'quando vixit: ne videlketabhorummeniona» rcdargui falfæ ipfius ôô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;narrationcs pofsint, quam etiam

ob caufam primos tantum in commonitionefuajEcclefiæ miniftroscélébrât, tjs ,quiproximcillosconfecutifunt,Ô!J ' quidifcipuliillorumfuerantjprarteritis. Sicnim Glocceros ctiam, amp;C Speceeros, ôi!: Flinneros, viros propter eximiam pietatem SC dolt;fîrinamllimmislaudibus dignifsimosnomi^ naflèt: rcdargui ftatim aperte potuiflct. Hi enira primo^ rum difcipuli, ÔC noftri magna ex parte præceptorcs, talent nobis docHrinam,qualemipfi aprimisillisacceperant, fide^ lifsirac tradiderunt : ncque velaZancho , velàSturmio» mutatac dodîrinæ maiorum, vtquidcmaccufabantur, con; uincipofuerunt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

Sed qu-id multis probare Conor,id, quod dixi;quot; Än'nofl H.Mifcellaneorum Zanchipræfatio teftatur, controuer^ 1 gt;nbsp;nbsp;nbsp;’ fiamiliius temporis non minimam fiiille de hac Ciuitatum '

ConfefsionefScd quid habet illius temporis formulae’Ncnigt; pc non ad Ciuitatum, fed ad Principum Confcfltoneninos »»aftringit. Quod ad Cœnam Domini attinet, pius confenfus »» conftitutus eft, vt pariter in Schola amp;nbsp;Ecclelia, conformitef »gt;alijs pqg Ecclesqs, öi. verboDei, iuxta Aoguftanam Con^ » fefsionera anno «$30. Imperatori Carolo v. 'a Principibusamp;! »» alqs quibufdam Romani Impertjciuitatibusexhibitani, Si »adiuneffam Apologiara, NumburgiabEIcc'tohbus8LPiiWgt; »cipibus Imperq denuo ftibfcriptam doceatur; cacp (It norm' »SCrégulatotiusdolt;fîrinæ,non tam de Ccena Domini,quant reliquis articuh's omnibus ex verbo Dei fyiîcero^inx ti CQmptOi in fdiolis Sgt;C Ecçksîjs ^ocendo,

Sati I

cöntraT).^tHrmium.

Satis ,opinor, Iiqm'dó rne demonftraße , Scliotarchsc» nequefolam Cimtatuin Confefsionem , ncquc cam Pria# cipuni Confefsioni adiundlam normam SCregulam eflè de# berenoftræ dodrinæ. Sedtamcn quibus rationibus Stur# mius contrarium probare conetur, difpiciendum cfb Ita enimconfidenter agir, vt cui reriim noftrarum ftatus minus ’^otuseft,ei facilepofsitimponi. Acinitibquidemmukum f’^btigatindefcribcada primorum Senatorum Concio#

, qui Rcligionern mutarunt, hiftoria : atqueid propterea vtcOintramaiorumauthoiitatcm facere vidcan« f‘J*'gt;q'.iiPrincipum,nonCiuitatum Confefsionem fequun# Ac fi reda via totam .hanc narrationem pure mus, qubd perpétua illa noftra Confefsiofit, inde efficitur: fedquódabillisaliquando fcripta dC oblata. Poffum auceni non minus ego quoque illis cncomqs vti. Nam illi ipG, qaoslaudatSturmius,£lt;meritblaudaf cxplicatafuae Con# fefsionis fententia, Principum Confeffionifubfcripfeiunt» Principum ConfefTionem defendt iufïèrunt : poft femel explicatâ illamfuam, nullam eiusamplius, nec^ in Comittjs J^petqjnecpinColloquijsdeRcIigioncjnecg in Concilio ^^ndentino mentionem fecerunt, Qubd autempag. n, de '^iuitatum Confefsione fcribit Sturmius, e4m no modo in con-

Eccleßaßico yaanim^ßenttntiji comßrobatam, amp;nbsp;in Senatu ejße.-ßd etiam lat am deinde ad omnes tribitSitit ab hü col-^'^1‘ttam eße, neminem eße, qui negatepoßit : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßrafirtim tam

, amp;nbsp;tam fericuloßem. Qu^od ß ad tribut lata

Xrrelata eEQ , at que it a au-^fgt;nfirmata e^ , -Vf ad hunt diem abro-

^^nJum ßuerit, 2iam quod Senatu rogante , tribuit-ratum amp;nbsp;decretum efÇ ; in re ßrtioi graui ßngulari î id abfque confenfu tribu-li»gt;n

î4- T^efenfio IIILD.^oannisTâffh liumfrgfeSorum gt;nbsp;nunquAW in nsßra T^tpuhlica ) aut irrituftt) fuit, l^ihil eriam nouum i ^uoJcum fericuU esttiunSum li^tabfque rrièunitia autheritatt, in fublicuin caiufisotli ktec tùm trat Cenfeßio, Et *ptlim ,2ddit t ttieüocu'ts t‘ lenttr aj^icere ilium bominem, ^ui dicert aufit, banc Confißiot''t’^ »oßr/e CiuitAtM, aut in Comitijs ^ugußanti fuijfe re^ribenjavt lt;»»«•«130. autpti^illa j ^uodin Comitijs'vitu/eratum non frft» id à Senatttfuift ctndtmnatum ; decumentumprudentü ea : laudem 'Theologorum : dtcua faßorum : inßgne o^timorumct“ uium t ttßimeniutn ferfetutt doSrina ; txemßlum fortitadinU ftmfiternum in ciuitate, Contincntcr ifthxc Sturmüna rccit taui, nc vidcrer aftutc, aut argumentum iftud ,quo, qui ab iftius partibus ftant, prsecipuenitifolcnt, difsimularc ,aut non fan's aperte refpondere. Eiufmodi autcm hoc argument tum i'nnoftraqui'dert» vrbccft gt;nbsp;vtincofümmam vidoHai aduerfartj fine dubio collocent : idcoi^amp;fæpifsime ’a Stur^ tnio tam inc5tîionitionc,qu'am in Antiproœmiorcpetitun At qu am ipfis formidabilis hie Achilles videtur; tam profclt;* centra nos minime militât. Cur ,n, nobifeum Sturnn'u» expoftulat;cut nos accufat:qubd rcltbla Ciuitatum Confeû fione,Principum Confefsione nitamurc’Eofdem illos, quoi ïaudatJ inftauratoresReligioniSjtamcxSenatu,quame^fi JMiniftcrio Ecelefiaftico, Bocclinos gt;nbsp;Redereros, FridericoSi Sturmios , Kniepfios , Otenhemios, Herlinos , Mngios, Pferrerosj Drachcnfelfios, Danzhemios, Ebelios : Zelliot i'tem,PolIiones, Firmios ,Buccros,Capitones, HedioneJ-hos, inquam, accuCet, his irafcatur. Hi enim ipfi, qui Ctó* tatura Confefsionemfcribiiuflerunt, quiep fcripferunt,qui obtulerunt: Hi, hi inquam, poft cxplicatam earn Principle bus, Principum deihccps, quam fwa Confefsione vti malue^

Hint«

contra D. Sturwtum-

runt: fuis^ fuccefloribus ,tam in Magiftratu, qu'afli inEc# ckfia, fuo excmpio Principum Confefsioncra comment darunt»

Nam quod Sturmius a nobis decreturtitrftxiliuftiptac* fediotum pollulat, quo iftud fieri iufferint: hoc quid aliud tft.Scholarchæ, quam iftos tantopere a fe hudatos viros ac# wbït 6e traduccrc , quod contempta 06 fpreta tribuligti» Çixfeftotum authoritate fecerint, quod facercipfis non li# wtritf Quod cuiuffflodi erimen fit, vobiscogitandumre* J^uo. Non'ne plurimis Rebufpublicis vna hacc res per# ’^icicraattulif.quod plebs oratoresaftutos SC callidosfecuta, abipfisinflammata, de fuoiure cumPatribusconfcriptii h.e. cum Senatoribus decertauitï Hunc ergo oratoren» tribulibus prxfedis commehdatc , fi placet, Scholarcbæ, vt doceat ipfos , tribuum authoritatem raultis iam anni» fptetam contemptame^ iacere : eosipfos , qui ad tribus de ‘ Conlcfsione Ciuitatumretulerunt, vfurpatapoftea maiorc authoritate, per fummam licentiam ea gt;nbsp;epiae tribus feiuerant 5Cdccreuerant.irrita fecilfe t reuocandara effetribuumpo# teftatera; ncque concedendum Senatui, ÔC x x r. viris, vt d« rchus tamis foli ftatuant. Hacc orator ifte vefter apudtri# buksprxltdos perorabit t bis encoraqs SC vos SC maiores vehros ornabit t banc vobls.Senatui, SCxxi. pro nauata Wtenusinncgecio Religionis opera .gratiatnreîerendam ^heudet, vtfuperbe SCcriminose vosmaiorcs'ep veftrife# îacerc vidtamini. Quid ni enfin i Conlefsionem ^^'i^utumtribus collaudauerunt.femeVcp collaudatam nun» '^^^^■’brogarunt t collaudatam verb SC a Veipfisaliquando, ^'■'^bubus , relinquendam . SC Principum Contefsioni ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, maiores ill» veftribnetrfculium praele^

«Oïatnauq-Yovvtg^te batuerunt»

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33 \elln

T)efcnpo UIL D- foannis Tapph

VelfetCaisoculisIibencerafpicereilhimhonvnemiqu^ dicefeaufi'fjiftam Ciuitacum Confel'sionem , vfipfcloqui^ tur, condemnatam,fi'uc, vcrißs rendmus, fabafpedlum reuocet eosomnes, quos annis tam ginta in MagtÜfatu vidit : eos aCpiciat, gut nunc vobiCcun^ adgubernacuta IZetpubb Cedent:, Hientmfunt, gutnon condemnandam guidem CmimtLim ConfeCstonem , fedab ea recedendam , ÔC Principum Confeiïi'ont adbxrendutii pucarant:. Ica verb hoe argiimentnm refuro, gaafi rei'to confier hancipfam Cinitarum Confefitonem tra, vtStar^ mins Ccrihk , rrtbuliam prxfeblorum autborkate confite maram fmlïè. Af longe /êcus efi, Non enim de ipCa hae Co^nfeCsionts formula , prxfebioruin [ribub'um dccretut^ tnktb fabium fak, fedgenerarfm, vc verbom Deipureatt' nunciarerar, Ób abafas verbo Dei contrary tollerentuf^ Huie tribuHant prxfebiorum decreco Senatus Qb vki, pofieafemperinniCi:, ca vno guogue tempore de ligione confiliaceperunt, gux exifiimarunt ad puritateiJf verbidiuini conferuandam, SC. ad abufus contrariostoUti^^ dos maximepertinere. Planeenim decretiprxfebiorumtd^ bulium üimmam faifPe, exordium edibiicuiufdam Senatüf SC XXt. virorum, t8. Decemb. anno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;publicatum teü^^

tar. Cefiêt ergo de autborkate tribulium prxfebtorum inui^ diam nobis conßare Sturmius: niii mauult SC illos^ guos tan^ toper'e laudatkn eandem inuidiam pertrabere:SC iprosemit^ illius temporis prxFebios tribulcs accu fare qubd Senatui^' XXI, virisplus, gu'am oportuerk,permiiêrint. Nihil.n, ßosagtmas, aut vrgemus,guam vt^guod Senatus SCxt^i’ viriillius temporis egerunt, ratum firmumcp permaneat,

Tertio deinde loco à TrincipihM etiam approbatam, à »e/nin^ reprebenfam ef/e dicit Civitatum Confeßionem: amp;nbsp;^wdm^iue efCgt; * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ct/â- I

' contra D.SturmïuM. 'J-'j improbaffe dicit jamp;yndmfollt;iim , ^uair.udl, axt cuiuf At hoc non modo impudenter mcntiri 1 edetianifibijpfiturpifsiniiècontradiccre. Pag. ij.fingif, ’^Y^fitryndtantum Confeßisntmfibi exhibtri yelltt Senatum» *'• ^''^faLegatù noßrts (erttoremfaBumireßondtßße,bonorts caupt 'Princi^bui, yt fola Trinci^um exhiieretur Cafari amp;nbsp;‘Principes tir Legatos certioresfa^os,pam ’'Pßiontinco^ffjKuiter Cafari tradidiffe, fubfcriptam à Ltgatùt i''*!,^Iunc àCæfare vifam fatetur,quod phùs haud retfîè yUtrat : fed vcntati nouum addit mendacium, 'a Cæfare ° nquot;^P''obatam efle. An verô improbata nô eft i Qpid igb Argennnenfibusatep focijs,domum Cæfan's ^uocatisjin ordinum confeflîi recitatam cflè ipfôrum doôn'iî n^confutationcm, fcriptum valdè prolixû amp;nbsp;acerbum gt;nbsp;ea pîrfe potifsirnufn , vbi de Cccna Domini tratfîatur. Qiiid Apologia Confefsionis Ciuicatum, quam ob remuant contra quosæditaeftt'Sedquo ad Principes: in conuentu Smalcal^ dico) aSaxonicisanno tfp, rcceptamfuiflc Ciuitatumnon Confefsioncm, fed interpretationera,fupr'a audiuimus, 8^ cuiofmodicainterpretario fuerit,fatisoffendimus. Atiftud ’’urfHsfaâüm Sturmius ad ipfam Comitiorum Auguftano^ rumhiftoriam, QcquidemanteexhibitasConfcfsioncs,ac* commodat; oblitus^quibus de rebus agat,aut!oquatur, feu potiiis ftudios'e inuoluens omnia , vt quaderequæftiofit, winiisintelligatur.

Succedit huic probationi Synodus anni 33. quam 'wliis a præfedîis tribulibus probaram ait. Sed idem '''Pondeo , quod amp;nbsp;priùs. Si hoc Sturmius efficit, quod hg(. tamerr nobis relinquitur , Ciuitatum Coni» Geneuenfis Typographi Courteau/, ^cgueAfgentinenfis RiheltjSchclijs,nccp ex fsjeapolitana fed ex coufenfu earum EccleOarum , quæ Augu?

D ftanaca

18 nbsp;nbsp;7)ef€npo II IlID.fcannis Taf ph

ftanattj Principum Confcfsionem ampktfluntur, e«po* nendameflè: finautemmultafalsbnarrat,tnulfa,quæ vcgt; ra fiint, ad aliéna tempora transfert: rurfus hoe nobis relin-quit , cnm Reipublicæ nollræ ab anno »532. pofteaquain Confefsioni Principum fubfcripfit, pax data fueritad Congt; CÜium vfque » ita hoe bcneficio Rempubl. noftram vfaffl fuiflê, vt nonpublicae tranquillitatis caufa fentire fe fimulagt; ret, quod reuera non fentiebat : fed 'a Bueero de tribus ilh's capitibus edoóta, Principum Confefsioni, tanquam reóius hæcipfaexplicanti, fubfcriberet, fi^nonmodbipfi Princi# pum Confefsioni contrarium nihil admifluram promitte^ . ret, fed ctiam,quod promiferat,fan(flèfcruaret. Contrarium fi probate poteft Sturmius, quod mihi quidem non eft ad dem,ipfe viderit, quomodo viris bonis placere ilfud pofsit» Anno iy}2. vtpacemReligionis cófequaris,tuarelióaCon* fefsionc, Principum Confefsioniteteaddicere : SiChacpat« irrtpetrata , anno mox (èquentc , omifla iterum Principum -Confefsionc, cuius benefi'cio pace publica fruai is, décréta domi priuatim de ca Confefsione facere, quam fi in illo pe^ riculo vrfifles, neque ab ea te deftiturum ftatuifles, pax tiW gt;nbsp;nunquamfuilTetpromifla. Eligat ergo Sturmius, quod vulu । autaliam Confefsionem approbatam in Synodo efledicat» J quamcuipax data tum fuerat : aut concédât, ab anno »53®* pernoftram, earn Confefsionemcfleaccipiendam,cuino» ftri fubfcripièrant. 'Atquchoc ipfumijsquoque refpondegt; mus, quæ de Concordia anni 153^. affert. Non refutabobe'^ loco omnia , quæ de ifta Concordia attulit. Rurfus eniJ!^ mihi de ifta re dicendum erit, cum calumnias depellam» quibus Minifteriuna noftrum déformât. Nuncautem hoC fatis fuerit refutare , quod ait Pag. tjgt;. Obferuatu illud gnum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^afiorti in yrbt noßra , ^ui I^uitebergx nof^ i

contraT^Sturwium» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19

fuirMtiCÙmpax coirtt,it4 ftthfcriMMt concordt^e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:'ve

mlt;i»(i«c4tjonem or4lem,amp; impiorum exciptrent: ii quod hum^nittr tifcwctjfumtfijt'um Lutheri permißu.lsle^^kyUo (iue ynquam has duas manducafionts quifquam eomprohares:nul~

Ut«mmco»cjonitw audKhatur,yeloralù ^ytlimpiorum mantlu-

Remmagnamprxftas,ZoUcjUbonuses: Vbi tu veto /Wobferuafti.quodobfevuatione tamdignü cflcaislt; ncm# ^intuis veieribus nouis,quibus credat, qui vokt : ego non t«W.nccgqcredent,quimemineruntinannit5 36. Con# cotiUhxc ineffe .De manducationc quidem otali :Et quam# ‘ ‘ uis ttanÇfubftandationcmimprobant» nee fentiunt corpus «* CVwÄdocaUier in pane iry:ludi, vel alioqui corporaliter cum « panevnwi extra fumptionem Sacramenti: tarnen fattntur, “ 6lt; fentiunt,Saeramcntalivnione panem effe corpus Cbrifti, «« hoeeft,fentiuntÔC credunt, v orrkoto pans , vï-kk “ U«VV PKÆSUNS USSR KT POKKIGI CORPVS« CHK îST t. Quibuic articulo fubfcripferunt»eos ne Sturmius »lt; dieet oralem manducationem excepifVc, qualis quidem in noftusBeóefi^s traditurC Nam de pontifieqs fuperftitionw hustnox additur jVtneqjbuiusEcclefix paft or es, qui Vui* tehergx non fueruntgt;cum pax coiret,necç quifquam alius, uceptionem aliam bte debcat quxrerc. Nam extra vfum, „ 'ftnt fumptionem ,cumpanis feponitur ,2lt;.feruatuïin XQnftïaniï\s,autinprocefsionibuscircumgeftatur »ÓCoftês '^WftcutinPaparuAbi nonfentiunt corpus Cbrifti adeffe, ^’’^veroaliquid velcautius gt;nbsp;vel prudentius dici potuiffet* '^'^taptxcauerentur,quibus vos cautores tanti,concordi^ _ voluiftis emendate » vt oralem manducationem, ^^^'tii^iritualifaltemopponimus.fufpcdam {aceretislt; Sed ^^iropiotutù ttummanducationc,audite Scholareboe»quid

Tgt;efenßolllLT).foannisTapf'h

9gt; 15;^* annt concordia habcat. Secundo, fentiunt inilttatiof ” nemhuius Sacrament» per chrxstvm fatfïam, efficacem ' »’ eflèin EcclcfjaCbrifti'ana,nee pofitam eflc in dignitatc vel »gt; indign«atcminiftn',quiSacrameHtum porn'gi't, vel illius, » quiaccipit. Quare ficut Paulus dicit, etiam indignos Sa/ ’» cramentummanducare,itaetiam/ênnunt,iMDiGNis

» RB ExHIBERI CORPVS ET SANGVINEM CHRISTb gt;» ËT iNDIGiVOS VRRE A C C I P E R E C V M iNSTITV# ”TIO ET MANDATVM CHRXSTI DOAIINT SERVAN/ « TVR. Sed tales accipi'unt ad iudicium , ficut Paulus in# quit, quia abutuntur Sacramento j cum fine vera pceniten^ quot;nbsp;tia,56 fine fide accipiant. ludicent autem omnes viri boni Sc ptj, an hoc fit manducationem irppiorum excipere,5Coragt; lem, Hacc enim duo fi in ifthac concordia cxcipiantur; quid quaefo reftat, in quo falt;5}am concordiam efle dicamusf Illudmagis fpeefiemus, vt banc concordiam cum ilia Co/ mandrina eptftola confefamu»« Nam ad hanc anni » y j concordiam,fine dubio Buceri refpexit,cum ilia ad Co/ mandrum fertberet. Quid igitur c” Initio fatetur Buce/ rus, vtfupraquoque audiuimus,fc Llithero crafsiorem tri/ buifie de præfentia SC perceptionc Domini in facra Cœ/ na fententiam , quam deprchendcrit poftea illi vnquaiR fuifle. Retfie ergo cum Luthero Bucerus, SC cum hoc il/ kfatetur, 6C tranfiubftantiationem improbari, ncc cor/ pus Chrifti localitcr in pane includi, vcl alioqui cor/ poralitcr/cum pane vniri , extra fumptionem Sacr»/ menti. Rurfus Bucerus non mödó admittit, iêd etiaft pie SC vtiliter vfiirpari pofle phrafes quafdam teftatut, quas priùs S)(. improbauerat, atque etiam oppugnauerat, tanquamillæ mentes hominu.m ad elementorum cxifiima/ tionem nimiam detralxerent, SC facerent nonnihil ad imt ininuen/

contra T). Sturmtum» minuêndain fiticencatem fiduciæ in c H r i s t V M , Sa^ cramenta videlicet confiïmare fidem , erigerc confcientiV aFn,effe pcrcipi Chriftum in Sacramento ,óó percipicor«» poralitcr. Quid autcm de his phrafibus anni con# cordiaç’ Idebeniminftitutumeft hoc Sacramentum, vtte# fteturjgratiamfiC beneficia Chriftifumentibusapplicarijôd veùcorporiChriftiinferi, ÔC fanguine eius ablui eos,qui “ pœnitentiam vçrèagunt, amp;C fide in Chriftum fe confobn#

Porróquid demanducationeindignorumjôt^ipfa ^’’niconcordia, ôôepiftola Comandrina fentrât, iamantea oftendi. Nihil ergo illis H7r(»/tói5 opuserat, quæ Sturmi# i^scanit plane ante vicftoriam: Suluam manfijje 'vrhi Confef-

Catechtfmos» faluas Cteremon 'us, An non enini fatis eft, qubd teftari funt dC Suinfordiae amp;nbsp;Vvitebergæ, Bihil fe contra Prineipum Confeflïonem veile docereî’

Sequitur inter Sturmiana argumenta, Sratutum muni# cipale,datum omnibus Collèges anno « Ç 3 ?• in quo pro# bandiaftringuntur ad nostrah Confefsionem. At ifthoc argumento principium petere vidctur Sturmius, hoc enimipfum quaerimus, quæ'nam illo quoque anno,hoc ^i‘gt; hniinde a i 53 2. fuerit noftra Confcfsio, Ciuita# *uiRne,anPrincipum. Infra autem Coîlegtj noftri Tho# gt;^501 fententiam atque indicium de hac re afcribam, Sed ’^unciftud addo, fi hæc mens atque voluntas fuiftèt illo# '’“ro,quiDccretum illud municipale condiderunt, vt Ciui#

Confefsioni opponerent, g.^5nevideo,quomodoà leuitatiscrimine pofitntdefendi. f ^Rtemeademdomijquæforisjipfis fuit Confefsio,5lt;^ quac

^^‘McmdoraiîageColloquium Ratisboneufe,bienni© ' poft

T)cfenfiQ lIILT).f connu Tapfh poftiftud ftatutum municipale videamus, quaraibiCoiw fefsioncm Buccrus Reipubl. noftræ nomine dcfcndcrit. Principum veró Confefsionem defendit,nulIaadiundaGw uitatum Confefsionis raentionc: amp;nbsp;Principuft Confefsio# nem,N o s t r a m Confefsionem nominauit, vt fupra oftcn^ di. De Confefsioneanni » $48. Defenfione tertiaSturmio refpondi»quæ ab ipib nondum video eflê rcfutata. Quod ß adhuc, vt ccepit, non Confefsionem illam, fed Confefsioni« tantum titulum vrgebit : rcmittâego ilium denub ad ilia tria Comandrina capita,ad Ada etiam Ratisboncnfia,vtea,fi pofsit,cum titulo illius anni, i jr48.Confefsionis concilict.

Reftatpoftrcmum Sturmq argumentum,abeoman^ dato,quod anno »jrj .initib propofitum ,6C adhucquotannis in aliquibus tribubus repeti folet, vbi Confeflionis CiuitatS mentio fît,ô^ Ciues moncntur,vt in agnita veritate Euange^ Iij 8C verbi Dei conftanter perfeuerent: led ne(^ iftud nobis multum incommodare pjptcft.C'um cnim pofteriora fempef Décréta prioribus dérogent: 8lt; verb Magiftratus, poft iftud anni i534.edidum,de Principura Confefsione,non minus præclara edida propofucrit,illa pofteriora a:quiflîmo nosiugt; referuamusamp; fequimur.

Hadenusoftendi,Ciuitatum Confefsionem noftraffl Confefsionem,hoc eft,vranni lydj. formula habet, normaifl regulam dodrinac, amplius non efle : SC contrartjs Sturz tnq argumcntis refpondi. Rcftat igitur, vt etiam apcrtius oftendam, quia Ciuitatum Confefsio, noftra non amplius Confefsio eft, Principum ccontra noftram Confeisioneîtt eflè : SC quidem illam primam, non'mutatam, cui tranlTubs ftantiationis errorem,ied falsb,vt audiertius,Sturmius impin* git. Argumenta,qufbus hoc probo,ifta funt. Primum afubs fcriptione prima,Suinfordiat fada : vbi primae certe SCnon mutatx

contra Tgt;SturmhiW.

Confefs/oni fubfcn’ptum eft a noftris. Aïtcrum a te» ftimonio Epiftolæ ad Lycofthcnem, quæ Confefsionetn ÓCApologiam diligenter fane excufat:qubd nihil vd con# traScripturatn» vel doëlam ÔC orthodoxam ^tiquitateni ftatuat, Etft verb ipfe promejBuceroin illa Epiftolanon affentioVjcandem videlicet vtriufque Confefsionis linten# thuvtffctquod fuprafatiscopiose refutani: hoe tarnenipu ®^gïïe non poffunt,Buccrum anno t $ 3 a.cumtam diligen#

Confcfsionem Si Apologiam Saxonurn excuteret# nnllmntamentranflubftantiationis veftigiuin,nullam lu# fpicionemreperiffe.lam anno » $37« Smalkaldiac öó Bucc# rus 2^ Fagius,eutn plærifque alijs primi no minis rn Germa# niaTheolosis, non mutatz Confefsi^r fubfcriputtcum quidem iuffi effent Theologi diUgentiïfiine eani relegerc» SCficubivclScvipturarum, velPatrum teftimoma tetuïdefidcrarc, ilia adder e. In illam autei^fuam fubfcn# ptionetaficilUTheologi t'umprxfatif^t. De m^datolb «• Viftïifs. Ptincipum ÔC Ordinum ,ac Ciuitatum cuangelq *• doifltinamptoRientium,relegimus Artieuws Cont^ionis »* exbibitoslmpetatoriinConuentu Augultano, ^De^e# ** neÊcio otnnes concionatores » quiin hoe Smalcaldenu Don» lt;* uentainietfucrunt »confentientesprontentur »fciuxta Ar# •lt; üculosConïcfsiomsöC Apblogix fentire ,0c doccre in iu.is htdcfqsAdeonominafuafuhfcïihunt» Magnummihihoe « bC^vasulateteftimoniumvideri folet,Scholarchx,quo bxtPïincipum ConÇefsio bC Apologia ornataeft.: quod WTheologijinquibus ipfc eiiamfuitkycohhcnes Au# .diligenritsime reledam Conïefaionemgt;b(. Apo# ^o^Muondummutatam,tanto confenfu apprbharuUV.bC attanÏÏtiù^5^nüationis fufpicioneliberar unt,

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’S

5 4- - nbsp;nbsp;nbsp;jycjenjîo 111 L'foännts 'r^ph

Addo ÄSquartuni arguments ab ah'o Buccri teßii^o^’^» quodrurfus non modo a fufpici'one TranffubftantiatJonu Pnndpum Confefsi'oneKberat :fedeamipfatti appellat. Bucerus ergo in libello Gerrtianicoi cuius inicd^ ptio eft: €^nß(i{^ bnsefa^rftd^ Brb(nrf«ii /tc. Anno i545.cdtto,)»«‘tgt; ß I' Ycrfapag.^mevfîenÿ Bebentten») bns wort fluff tie 2:ra»ffn6f}flMtifltlon t fonbsv «adjîxtn Braud^ bfr 5(ftcö/btiw ’* wfcr Stonfeflton (wckßc îJkfê au$ WF btUUCßt but) toerfiflnbcnttgt;crblt;tt/'37emli(^/ fcafj mit ben fî(^t6«nnSfi* ” ^eu/Bvot vnb2I?ettt/btctgt;nneÇtbare@flbeu/ berWfl« £«(6/Wwbbfl«W«f* ” BfutbnfersJjerJengegebentnbempfanaenwerbe. Quibus verbis non hoc modo euincitur: noftram ConfefsioncmiamtumaBiK cero agnitam fuifle Principum Confefsionem in cuius Gitf manica editione vocabulQ fpeciei legitur ,c’um in CiuitatunJ Confefsione nufquam reperiatur : fed etiam primam, S/C non rautatam Principum Confefsionem, nequaquam ftabilir« tranflubftantiationem« '

Sed duo adhuc funt argurtientajquæ tcllantur,pniflaffl SC non mutatam noftrarn Confefsionem efle : vt qui his gumentiscognitis 6Cponderatis,diuerfum tarnen adhucat* firmare aufit,meritb SC frontem SC cor amififle credendusßf» Præfatio fiquidettl Principum in librum Concordiat apet^ tiflîmcteftatur,quotiesnoua Confefsionis fubferiptiofa«?* eft, SC Naumburgi praefertim anno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;primae SC non ibu*

tatæ fubferiptum eile: vt magna fit impudentia, a Dod» Ofiandro PrincipumliterasSC figilla flagitare, SC conv^ um perfuadere hominibus veile.Ergo SC noftri Lcgati,intd quos,propinquus, loh. Philippe a Kettenheim, tuus Heni ricus Mülhemius principem iemper locum habuit, prima Sc non mutatæ fubferipferunt. Deinde hanc Numburgi fubferiptara ConfeflîonetuSenatus non modo Conuentui Ecclf^

contmT).Sturmium» ’

Fccîeîîafli'codiîigentiflim'ccomfnôiTdani^cum pn'muni Legat! a fubfcriptio ne dorfium funt reucrfî, fed etiatn Concorgt; diacanniinfcricam voluit, vt régula SC norma eflèt do# ârinae,taininfchola,quàm in Ecclefia,

Sedipfiegocaufaetam bonsc, taffl daracatq?pcrfpïcuac ^ffiderc videar : fipluribus vtar argumcnn's» Itaque primas j'witcoRtroucrfiaî noftræfînemnuncfaciam: fi vnum ad# commonucro. Sine dubt'o enim, Scholarchae, ^'’Cîufam haiîc tam diffidîem j Si tam late patentem vide# clic, gratias ei agcrctis, qui viam Si rationem vobis com# ^onftrarctjcxplicandç Si tollendac huius controuerfiç,eam, Çtfïamp;vcritati maxime coniêntanea eflèt, Si fcholaeatquc *^fÇkfiaenilt;niftris,quam facilirae probari poflêt» Eamego wtioncm, Scholarchae, paratam habeo : lt;mb Collegium Thonianutn,in quo præcipui funt Profeflbrcs,ÔC miniftrJ Ecclefiæaliquot, paratam habet iftamrationem. Loquor •uteiîi de formula Concordiæ inter Dotfi. Marbachium CoIlcgijDecanum,8C Conradum Hubertum feniorem: cul lotmulac omnes tune Canonici Capitulates aflènferunt : ea verb ad verbum fie habet.

n Conradus Hubertus fenior Capituli queftus efi, Ijoctorcm Marbachium Decanum in examine eorum, qui ’npoHefsionêpræbendarum mittuntur, Saxonicam SCEle# . oralem, fiue Principum Confeffîonem mukis iam annis •otulcarcjCumScStatutum municipale datum capitulo,anno f°'‘quot;quot;*'^^xaminis de N o s t r a tantum,hoc efl, qua^ (17 ^onfeffionc loquantur,cuiusmctione omif# ^dteeam ZuingUanifmi Si hærefeos infimulari, cura ta# S(/?f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diflèntiat : Si ab illix

£ih p’’’’'’’°*5'32’’Pp’^obatafit;eamiçob caufam exami# Canonicis multo iam tempore fe non interfuifle.

E a Qirod'^

^6 D^fen/îQ 111LT).foannis

Qaodï^ Docflor Marbachius Decanus rcfpondit»^^ tuor Cl UI ta cum Confefstonem libenter intelh'gcr^j qucni* admodum Principibus Suinfurti explicatafui't: ne 'a Pn'ncw pum Confefsione diffentiat: ne'ue eiopponatur (quod 0(ƒ Pn'ncipum Confeffionis focqs plerifque, ab aduerfarijs pafsim fiat) fed Statutum tarnen ÔC formulatn exami'nis de Pnhcipum Confefsione loqui : quam noftra Refpublica inde alj illa declaratione fuae Confefsionis,ea ipfa Confefsio* nefua fepofita,conftanterrednucrit ÄTdefenderitinofflnw bus de Religione publicis acflionibus, ÔC Imperq conuenti) busa'deocprecfl'earbitrari afefien,cum pro nostraPrin^ cipum fiue Saxonicam Confelsionem norainat : maxime cum anni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concordia, quatuor Cim'tatum Confefsiontf

ncmeminerittquidemPrincipum autem Confefsioneraim ter ea fcripta^quae norma eflê debent doefirin^, vel praecipuo loco nominet»

Capitulurti cenfuit, Confelsioni quatuor Ciuitatuîfi bil derogandum eflè ,nec^eam pro Zuingliana eflè habcm dam,propter expÏicationem Principibus Suinfurti facflam: eacp in re Magiftratus noftri,QC praeceptorum atc^anteceffof rum noftrorum. Martini Buceri maxime,honori Si tnationi confulendum»

In Statute tarnen Siitï formula examinis per N osf r aM/ Principum Confelsionem abfcp dubio intelfigi debcre,pro’ ptercaufas aDecanoexplicatasgt;eamc^Confefsione,vt muIaConcordiæjanniiçtfj.habet^normam eflè debered‘’^ ilrinx huius Ecclefiæ Si Scholae»

Videriergo Conradum Hubertufn feniorem, non ciift Docflore Marbachio Decano,fuper hac re difceptare debuif lè : fedeospotiusrefellere, qui Confefsione Ciuitatam, Si Martinum Buceriim in Zuinglianas partes traducerc 1 conan

contra D. Sturtntum.

conantur: quic^ Ciaitatum Confefsionem Principum Con^ fefsïoni opponunt.tanquartï contrariam , SC hanc cx illa . oppugnant.

Practerca caufam nuHafh fupereflc Conrado Huberto fcniori, curab examinibu^ Canonias deineeps abftineat, Wveltpfe t vel quis alius collegarum, quatuor Ciuitatura ^oïifefsionem contumeliosè tralt;^lar^ putet: ß Decanus in ^^wine.vt SC antcliac,pro nostra Principum Confefsio# '’^™noniinabit.

Adum xx, Nouembris, SCtranfadturti (êptimo De^ ^•nbris, Anni «57$. Pracfèntibus M* lona Bitnero, M» ^lieophilo Golio, M. Conrado Dafypodio » Dodore Mi# chaêleBeuthcrOjDomino lohannc FIinnero,Parocho fum# mi ternpli Johanne y horna, Parocho S. Nicolai, lohanne Fabro, Parocho Diui Thomae, M. Micha'êle Bofchio * SC Dodorc lohanne Pappo,

Hanc formulam fi ratani eflè iubeatis : fi noB patiafftini, vt contra illam, vel in examinibus inftituendis, vel in con# grefsibus noftris aliquid 'a quoquam fuftipiatur : pax eft SC Concordia de ifthac quidem prima controuerfia, in qua ego wihinon minus videorgloriæ SC exiftimationi Maiorum noftrorum,noftræ'qj vrbis,qu'am ipCe Sturmius fecerit, con# fuluiflè. Quamobrem SC ego oro vos Patres noftros: oro per vostotuni Senatum: omnes tredecemuiros: omnes quin# pag.»»* dfcemuiros : omnes optimates, tam nobiles, tam honeftos, taiuornatos, tam prudentes viros : vtcui femel Principum onfefsioninomendediftis, earn defendatis : filt;quoniam f ’.'pfijquiCiuitatum fcribi iuflèrunt, SC fcripferunt Con#

^'''Uem , Principum Confefsioni fubfcribendum puta#

5cquoniam tot hoe rationes fuadent, vrgent,poftu# «nt.’dfquoniamhoc abfque maiorum veftrorum mortuo^

E 3 rum

jS 7)^enfiiIIIlJD^foänniiTaffh rum /gnoftiinia gt;nbsp;abfque aducrfanorufti Cingli'anortirt i’rt# farniglon'atiohenonpoteftis inccfrtu'tterc.

cipum Confefsi'oncmretineatis, 8^ nbsp;nbsp;nbsp;regularä atquç now

mam docîî^nïiac 8C exstninis cflc mbeatis : baud fyncere rna# lores vcftri zi fubfcr/pfiflè vidcbuntur : ÔC Zui'ngliant» qn» iafti vobis fnfcïjs » Cim'tatutti Confefsioncm rcuidcrunt,de vobi's nouos tn'umphos ducentj nouac^ ftatuenc trophp.

Deinde oro vos, vt Concordiaffi inter Lutherijffl atqut Melanchthonem Si Bucerum atquc Capitonem confié tutamretineatis î neque abea vosabdud nouis iftis exce^ ptionibus finatis» Hac enim ratione Si Concordiæ Eccles fiaruto confuictis, Si ftiaiorum vcftrorum laudem de* fendetis , vcftratfiiç, veftris vlrtutibus, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ' 0 veftro^ exemple accu#

tuulabitû.

Johanni

mtrâT),

IOANNIS P AR P I,

DOCTORIS THEOLOGf,

DEFENSIONIS Q^V AKT AU PÄRS 8ECVr4DÄ,

T)e libro Concordia: in qua,praPer alia,

«♦ C« manducatione orali, amp;nbsp;inJtgnorum,

• 2, De

• 3. De Synodo.

• 4. . Et de Confeßione duplici Sturmi/,

Dhuc fe îibruffl Concofdiae Icgifle St«f6 Pag- s^-miuspernegat; tarnen, quae öd quali'a,’3’»‘P®» contra liunc librum , publica authon'tatcöi feriptutn initib, ÖC poftea editurti, decla# met, feupoti'us debacchando anhclct:ncigt; mini iam eft ignotum« Eft'nc autetti hoc

Scfiolarchf (rurfusenim vos compellabo, ad quoshaccconi trouerfia maxime pertinet) eft ne ergo hoc Chriftianutti öum amp;nbsp;inceptum, Illuftrifsiraorum Impcrtj Elccftorunt at^ , ^uePrincipum, Clarifsimarwtn Ciuitatum Confefsionera ^otcalumntjs,maledtöis,conuittjs,{coflfimatis cnerare, quaiti le fetcaris nondum Icgiflée” Si nulla in re perfpici poflèt, quo V'titu Sturmius ageretur , hæc vnafpiritum vertiginisSC làiis proderet: cui credendS minime fit; vel potius, ^i^ii'lomnibus viribus refiftendum. Quid.n» aliud conui# rebus omnibus temere iudicare* wi tribuere, «iTévix »(ft»oçPUra(^ j quæ

contra

4-0 T)efenßo Illi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;äffh

contra hbruiti Concordiac quartus ifte Antipappus habet, prius quoque euortiuerat : ea^ ego defenfione tertia refutaueram. Nunc quafi nihilhorum fadum fit j itarcpe# tit öi inculcat ifta tara diligenter refutata. Multis aiitem non tara argumentis, quara conuittjs, contra librum Concor# diaeinuehitur:fcd his, quantum quidemobferuaui, F«’æciV puis, Principió enira eum librura , quem fc legilîè negat, Sphinga Chimacrara nominat, id^ tüm propter mandu# cationem oralem SC indignorum, tum profttr Maxime, hareticam illam matronam, ßtanam mammatam t W' ttam in Eccleßa merefriculam, qua nulla ynquamfueritmonßn-fior1}xreßi,qua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idololatricaßaliliatur,aßtnßiti Chrt'

ßi in dißaritionem amp;nbsp;ßeBrum commutetur, amp;nbsp;in calo deniq, e!st 7)14^011, beatorum amp;nbsp;damnatorum habitacula fermiß:eanwgt; Deinde multa enumerathorrcnda,quæ ex hocConcordiäS ïibro confecutura fint , abolitionem veteris Auguftanx Confefsionis, 8^ Concordiac anni tqjd, labefadationem authoritatis Philippi Melanchthonis atque Buccrijcondetn# nationem indida caufaexteraruraEccleßarura,perfecutio# nes iècus docentiura inScholis 6cEccIestjs,fecusetianifenlt;’ tientium in Magiftratu, violatiotiem pacis publicac, attra# dionem locuftarum, hoc eft, Tyrannorura nbsp;nbsp;Turearufli«

Itaque tertio loco Synodura flagitat pro exteris Ecclesljs, qualemhaberi Synodura vclit, tanquam pro tribunalife* densjpræfcribit. Quin ÔC fuara Confefsionem, tanquam Tripode didac, quamomnes iequanturEccIefiæ ,6d bent. De his igitur capitibus, fecunda hac Defenfionis tnt» quartæ parte,quanta potero, perfpicuitatcagam: ac initibde Orali di. Indignorum raanducatione.

Ciim autem vtram^ hanc manducationeffl Bucerus» SC in anni 15j(î, Coiicordia, SCinEpiftoIaCoraandnnaap# 1 probjrit: '

contra T). Sturm ’ium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.1

probar/t; vtin pn'ore parte docuiu'pfe i'arn Sturmius vi'derit, quomodocum hac approbadone Buceri, ea conueniant, quæipfenonraodb per fumraam contumeliam, fêdctiam non fine blafplicmfa contra noftras Ecckfias erult;fïauit ve^i nus,qiiam fcripfit, curufmodi funt ifta* Oralü illacraffa, ^quot;'t'^rumcrufnfaffiafïitucarto gt;nbsp;htecyerborum amp;nbsp;rerum monjirat taminuißt,nates^arentumnoßrorum , pag. 2^, amp;nbsp;atheos, latroneSipecnlatores,adulteros,l)rodito-^^^gt;’f(ru»ic9r^nfaccipere Domini, Ore ,hoc ef^ ,dentibui teri domiÿi^ illud ipfum, inquam, corpus, ^uod in truceßßen-J^^^t^dßudipßtm torpui Domini ab canibui, dentibas maßi-

ytrajue ma)tducatio,tanquam Endymion poßfom^ in lutemprodijt, tircumßgt;e£lans iam dudum, an außt refragari, eä‘c,pag.io^. Corpus Chrißi 'verè Mtipt,ttiam Pogens, vt in cvnis iac vit, ifliduo terreßres a^uilxaduolitant, miniis tonßde^ fA^htnagufurioß, ^uamCapernaita erant, quot;^t tarnaliterpafcan^ lur : margaritas abijciunt, purpuram non[entiunt, tontham den-gt; tibus frendunt, ’Dt limatem quot;torent ; eit ^uia 'ïerum fanguinent Chrißi^exfacro calice actipere tir bibere retlè amp;nbsp;vm^âç nonpoß j'^^(gt;tncantbar^ cereuißarijs hibunt, amp;àmenfa Domini,amp;i Cana, amp;«t ceeleßibus bellarijs, adcauponaseitpopinas, amp;nbsp;Sileno-^xm^oculadeuolant, pag. to6. Lutherani, quinuncfunt amp;nbsp;diet ‘^’^^untftxit^tatranßubßantiatione idemdicunt(quod Tontificij, ^ß ttmediCorpus,cir manducari ab indignis, amp;nbsp;malts amp;nbsp;improbts P^’ßia»^ ifiuefidelibus) amp;nbsp;ampliutyidenturaddere, etiamab '’^^'i^amp;TurcM manducari, amp;nbsp;ore maßieari, pag. ttt, Deorali gt;nbsp;manibus traClari, in terrant cadere Corpus Domini, ore manducari di~ non craße,yeriim fubtiliter, neque duré, fed molliter,

Itniter, nequt her ride , fedfuauiter interpretan-F tttr.

4-1 T)efenßo JI II. D. ^oannis Tapfh titr t Ilid. Careelumtnos etiam jenes à Cecnaahßineiant : ^tioai-ntispaganù, yt yocAnc, eir TttrcK infidelibtis, yt aunt lojuimur, dalfanti^ag. 12. Ær jro impijs nbsp;nbsp;acie»pugnant yefjA miit: amp;

rum ori, amp;nbsp;lingua, amp;nbsp;yentriculo, amp;flomatho diuina^llarinp-rari 'volunt; non pro indigniis: non enim hos impios effsputo: fterCapernaiti(am[uamprtefentidmdimicAnt,i^i. Nonhtcdan^ digntis di^ftfatio » fed de imjijs , de Athens: de luda dijjuti' rio f

Vnoquafifafce colligaui ca.quaeSturmius contra ve^ rafn de Konavitjc corporis Chrifti dodlrinam blafpliemanit. neque quifquam immodcftemefcriberc , autgrauiusarbi^ tretur, quis enim in hac caufa patiens fite’

Cum oralem nos manducationem appellamus, id di^ i»xr,«âp.Î8ban- cimus,quodfacpifsime Cyrillusrcpetit,nö fide nostantiiffl» amp;nbsp;charitate fyncera Chrifto fpirituaJiter coniungi: seo »ALIAM QVOQVE NOBIS CONIVNCTIONIS RATIO-»»NEM SECVNDVJ« CARNEM CVM ILLO ESSE. Qut« ‘enimdubicabits inquitj Chriftumetiamficvitcmcfle.nos » aurem palmices, qui vitam inde acqunimus f Audi Pau* ogt; Ium dicentem,Quia omnes vnum corpusfumus in Chnßo» »s quia etfi multi fumus, vnum tarnen in eo fumus, Orane» •t enim vno pane participamus« An fortafle putat ignotam •j nobis myflicæ benedidionis virtutem effè;' quae cumin no* S’ bisfit,nonnecoRPOR aliter QvoQVe facit com* 9» MVNICATIONB garnis CHRISTÏjCHRISTVM in MC' »gt; BIS HABiTAREC'EtpauIópbft: Vodcconfiderandumeil' »gt; non liabitudine folüra , quæ per charitatem intclligW» IP ChrifturainnobiseflèjVERVM etiam participation NE natvrali. In quamfententiamödali] Patres magno numero noncrafse,neque duré,neque afpcrè,ncquebor* ride, vt ipforum fententias ornât Sturmius; fed verb, âf can* didé»

mtrâT), Siurmium» 4*?

^jde,amp;^apcrte,amp;clareloquutitur, Tertullianns lib.dc re^ furreflione carnis : Caro noftra corpore ôi fanguinc Dcilt;« vefeitur, vt Ranima de Deo faginctur. Iren. Hb. 4. cap. j4- « Quomodo aatem rurfus dicunt hatretict » camera in corigt;lt;« ruptionemdeuentre,amp;non perciperc vitarti,quæ à corpore « t)ciôifanguine aliturc' 8lt;c. Qiiemadmodum enîm qui eft e4 vmaçanis, percipiens vocationem Del gt;nbsp;ianr non comjnu« *'ispaniseft,fed Euchariftia ex duabusrebus conüftens : fie ^CORVORA NOSTRA RVCHARISTÏAM PERCIPIRN-»■H, iamnon funt corruptibilia. Cyprianus fermone de

: fipfis’.Sanâificataora cœleftib. cibis,poft corpus Sc fangui#

/ nemDomini,propbana contagia,8lt;IdolorumreUquiasre*

\ fpucrum, Chryfoftomusbomil. 59. in Mattl^um. Quæ

/ venia nobis dabitur, imb verb, quæ fupplicia nô pendemus, quandoLïNGVXM NosTRAM,CLv a Dominica» gv-»TAVlMv's c ARNBM.Diabolifpontelinguaraefficiemusîî

i làembom.?},inMattb3cum,4y. in lobanncra.24, ÔCV’in b Coïintb. 30. in 2. Corintb. in mukishomilqs ad popuIuKi

I IKntiocbenum ,bomiliadeproditoreluda »botnil. ad Neo* \ Vb'jtos,Slt; alqs quatn plurimis lotis. Ambrofius adTbeodof.

1 lmV«atoïeragt;vtfcribitTbcoàovetusbb. 5.cap. tt. Quibus'« oculisaÇpKics£)eitcmplû,quibus calcabis pcdibusfandlum '*

\ flliuspau\TOentû,quomodo manus extendes, de quibusad# “ ’ nbsp;nbsp;nbsp;bue languis ftAht itriuftus , quomodo buiufmodi raanibus

ïufcipies(anlt;SuïnDnicorpuslt;quateraeïttate,oRR tvo po^ «« evuM sxNoviNis pRE-cioJipÊRciPiRs,quandoluf « '^’teveïboïûtuoYum tantusiniuft'fc cftCanguistffufiis. Et«« ^bqloftomi afobreuiatotT bcopbylaôus in ^.adCol. ?Yper ; «« ^^v^oreàixit,idefi,quodexDcrainici corporis côrnunû «e tatiout'JaniStificatû eft. Abftir dû itao^, vt os rvw o Cermonis lt;« l^^iiateinquinet » lt;\v oû christv m svscwvt. Pvugus «*

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E a

44- Tgt;efenfio UIL

» ftinus ïib. t2^ contra Fauftufn , cap«p. Mediatorcm Dei K ïj hofninum, hominem lefum Chriftum, carnem nobisfuam raandneandam , bibendumep fanguinem dantem » fidcK

»» corde AT QVE ore fufcipimuSjamp;Ëpl. nS^PlacuitSpin'cui fandlo,vt in honorem tantiSacramentbin os Christian

»NI PRIVS DOMINICVM CORPVB I N T R A R B T » quaiH »gt; caste ricibi»

Satis aperte hatc teftimonia teftantur , doc^rinam de Orali manducationc , non fuiflè ignotam vetuftati. Quid qubd ipfa inftitutionis verba , Oralem hanc manducation nem aperte euincunt i Fatentur Sacramentarij, fedinuiti, quodreuera non credunt, nosinfacra Coena corpore Don minico vefei, fed hoc □ quod ab inuitis extortu in eft, faneren tinearaus, Ergo corpore Dominico vefeimur. Sedquomon do vefei hoepoffumus Doceant hoenosiam non Sacran mentarfj, fed os veritatis, Chriftus Seruator, Äccipitc, Con medite: ergo accipiendo ÓÓ comedendo id gt;nbsp;quod ipfis por«* gebat Dominus J difcipuli corpore ilJius vefcebantur. Conn cedaturigifur Suf nobis, vttumcrcdamus,nos corpore Do' mini vefei, cum acceptum panem manducaraus: atquomon do manducamus 1/ Orc videlicet; no enim fide panem mann dueamus. At quia ifta Oralis manducatio nonfufficittideo ad verum falutarem vfum. Dominus SC aliam manduc^n tionem adijeit; Hocfaciteinmci commemorationem* cere iubet, hoc eft, accipere edere, fed ad fui comnienio^ rationem« Quæ nifi ira accipiamus, vt ab ipfoDominop’^'' feripta nobis funt : qualera,quæfo,horum verborumin^^^* pretationem comminifeernur C Accipite paftem, ideftjC^* dite panem , Biberuntexeoomnes, ideft i crediderunt^’^ eopoculo omncSjQuotiefcunc^ comederitis panemhunG ôi depoculoliocbibcritis,ideft, Qiiotiefcunque credideM , riiis I

CQntiraT).Sturmlnm» 4-5

n'tis panemini ne J amp;de poculo hoc crcdidcn’tis. Quifquts cderitpanemhuncjautbibertt de poculo Domini indigne, id eft, Quifqais crediderit panem hunc,aut crediderit de poJ culo Domini indigne,rcusefit corporis 06 fanguinis Domini. Ptobet homo feipfum, 06 lic de pane illoedat,elt; de po# wloiftobibat. Nam qui edit bibit indigne, indicium fibw bibit,id eft. Et ftc de pane illo credat, 8lt; de poculo

ilio credat. Nam qui credit, ÔC credit indigne, indicium fibU jpßcredit 0^ credit. Nift ergoipfis quoCp Dominicis verbLs virafaeerc volumus,neccfteeft fateamur,cdendopanem, corporisDominici nos participes fieri; quaproptcr ÔC Paulus panem Howttvixpvocat; cum,fifpiritu,autfide tantum partis cipeseiasficrcmas,fpiritamautfidcmx»na«’xp appellate de^ buiffetDominici corporis. Etfi autem adPatrumieftimogt; nia aduerfatq faepifeim'e folent prouocare ; tarnen vel bac vna in qnaeftione videre licet,qnomodo illorumtcftimo^ nr^s abuiantur« Irenaeus SC Teriullianusapertiffime dicunt, ipfamnoftramcarnerajipfum ue corpns,carne Chrifti pafei: Siindeanimam qnoeçde Deo faginari. At boc noftvi fia^ uerlunt'.animam pafeiaiunt corpore Cbrifti,vt corpus ctiam Vpem inde immortalitatis coneipiat. Neque meliore fide Cbt'^loftomiteftimoniu Sturmiustraólat. Cum enim pag. io4-,îateatuï,ChrY(bftomnmfaiberc, corpus Chrifti mani« busattreClatijdcntibusteri, in terramcaderctaliumex eo^ lt;« demlocoaddnck. Quid eft carnaliter intelligere,ftmpliciter, « vtresdicnntuv.nccabudcpxicqnam intelligere':; Non enim tt \'a\vidicandafunt, qpiac videntur ,ftd m^fteria omnia interior «« '^a^ocubs conftderanda (unt ,boc eft, Vpirkualitcr. bed «e iWifci diôumefteftiat Sturmius*. lt;qui de boc m^fterio plusttedtee non vult,lt;quam ipVa dicbeiratio *. neepae adduci VokftjVtverbainftitutionisCoenx interioribusocuXis ,boc

4-6 T)efcnßo IIIIJD.fQOnnisTaffh eftjfptt'i’tuah'tcr confideretjquod fi facereGncquaquamno f fcntentiam cö CapernaitarS carnali intcllclt;îîu c5param:coigt; tra quos Chryfoftomusfcripfit,carnah'ten'ntcnigercenc iifti* pliciter,vt res dicGtur,ne($ qui'c^ aliud intelligcrc« Atnosi« limplicner,v£ res dicuntunintell/gimus, vt tarne intcn'otes öc fpiritualcs oculos mctisjioc cftjfidêadhibeamus, damns id,quod verbs ven’tatis nos docet: nec^ Sturmi) » mihS fa-nnas moramur,qui corpus Chrifti etiam cS fafcijs, vt /n cunis iacuit,manducarf, nos clamarc äT vociferan caluffl^ niantunreddituride bis öf alijs c5tutnclijs,Deo i'ufto vindij* rationes grauifsimas. At veió Sturmius,vt oralem bancma^ ducationêtollat,quid affèrtCVocêjVt ipfe inquif,Ecclefiç,for^ tafîèm,Chrifti banc voce eflê ncfcitiCaro nÔ prodeft quic$» fpiritus eft, qui viuificat, verba mea fpiritus ÔC viti funt. A( quoties iam iftis bominibuSjblafphcmiâ eflè oftêfum eftjfi d( carne Ghriftidicatur,nihilfpfam prodeflèicum filius hominis vitâ habeatin feractipfo,etiam quia filius hominiscft,Si caW ♦ eius ^eswiro/o'çfitô^ viuifîca. Net^proficiuntaliquidhacexcu' fatione,qubd dieSt,ifto carnali 8C craflo modo comefamni-' bil prodeflè. Modus .n. ifte, quem nos credimus ateg defend dimusjctfi Cyrilli quoc^ teftimonio carnalis eft.hoc eft/arnis Chrifti,nô gratiæ tantû aut raeriti comunioatioicarnalis tanit no cftihoc cft/:raflùs ôifCapernaiticus,fed fpiritualis:fiid Ip* rituale vocemus,quodn5eft iècundu natura;ordinê,fcdfo eundS omnipotentisDeiinftitutionê. AtSacramcntarijfpi^ ritualitatem iftam,vtficloquar,defide fimpliciter accipiu^t' S)C ei modo manducationis corporis Dni opponunnquiap«' turn habet verboruminftitutionisreftimoniS, hoc eft, vt fu* pra explicauimus,quo raodo, accipientes ÔC mâducantespa^ né,Chrifti corpore velcuntur,etfiillam alteram fpiritualcH# def manducationê,quae in verbis Inftitutionis# Comiflemoi!.

r»(io 1

contraT).^ttirfntf4}ff» 4-7

nüo Cbfidi appcïlacufjnó addant^Non igitur fïïargan'tas ab# qciraus,purpura non fentientcsjnec^ conchamdentibus frc* dinijs,autlirtiacem voramus : ctfi in hac panis Eucharifttci concha,margarita corporis Chrifti ineflè fcimus, Sgt;C in hoe li# mace calicisbenedidti, purpuram fanguinisChrifti,quofujs mus rede mpti.Ipfi potius,quibus Sturmius patrocinatur,cô? ôaÂàentibus frendere, QC limacem vorare exiftimandi ftint» ^uihocfold vrgent,quodipfi fenfus facile nobisrenunciant, f^3ncnieflèPanemgt; Vinuna cflè Vinum. Margaritamau^ tem purpurâfacræ huius Cœnæ, tanto a nobis interual# lofeiungunt,quanto coelum extimum ab infima terra diftar^ Sediam deindignorumetiam manducatione videamus: quæ no minus iftishominibusægre facit,cju am ifta proxima oralis. Sentiunt nimiru his duabus quæftionibus fe conftritv gimecçelabipoflèjcum adeasrefpondendûeft,quinautapcrî te fateantur,quodfentiunt,autinuitifecurim nobis pci w gant,qua neruosSophifmatû jllorû incidamus.Nam corpus Chrifti in facra Cœna manducari facile côcedunt 1 quia hoc, vt volûtjinterpretari poffu nt,hoc eft, de fi'dei manducatione: atmâducandopanembenedidlionis,corpore Dominiconos ^lèiminimedanncum taco a pane interuallo corpus ipfum Oominicûfeiung^Qt. jj-a rurfus corpus Chriftiin facra Cœ# na manducari concedunt: fed'a folisfidclibus,folac{}fide: quamamp;lcaufam ftatuunt,nefcioCuius,prçfcnti3c,quafidesa tymbolis Cœnæ fublata.alibi Chrifti corpus quærat, idqj fibi pcæfensfaciat, cùm fit a fymbolisabfens,qua ÔC vnio Sacrai ^malis inter figna £lt; rcs fignatas,ab ipfis manifefte tollitur.

'^^^ontrà non fide fumentiû caufam præfentiæ aut Ho:ylt;sv/otc ftatuimus: fed ipfam inftituentisault;«

ontatcm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc vcl fine ScripturarS racionibus, vel fine

^tûtcftimoniijsaffirmamus.Nam vt de Scriptura, vtaequS f Opriore agatnusloco annou Lucas ?poft deferiptionera

Cœnæ

4^ nbsp;T^efenßo /1 IL T).foannis Tapfh

Cœnæ Dominkæjftatimhæc quo^ DoniinunicJoeutUffl * fuifle addit: Veruntamenecce manus prodends me,mecuni cft in menfa. Ergo prima: illi Cœnæ Domïnicæ proditor lu-dasinterfuit,quod initio controuerfia: Saeraraentaiiæ,ad* uerfarq Lutheri pernegauerant,edito etiam ca de re futili fa* neôCftuIto,Slt;^maledico Ifbello. Quid autcmindignitnan!! duccnt,quos inter ludas quocj; referendus eft, Paulus expo* i.Cor.n, fuit; Quiiquisederitpanem, autbiberit de porulo Domini indigne : quem panem c'eumvidelicet,qui eft gt;töitóv/iJt;de quo poculoc’quod noivavM eft: ille ergo reus erit corporis ô^fan* guinis Domini. Nam qui edit S)C bibit indigne, indicium fi* bijpfi edit ÔC bibit,non dqudkans corpus Domini. Et rurfjs» qui indigni ftnt,ex collatione duorum locorum PauUnorum facile apparet. Probet,inquit,homo feipfum. Scdquofflodo a.Coï.u. probabithomofeipfum Vosipfos,inquit,2.Corinth.iJ.ten* täte,num fitis in Hde,vosipfosprohate, An non cognofctó vofmetipfos, quod lefusChriftus in vobiseft;quot; nifi ficubi reprobieftis. Ergo q probatifunt,quifunt in fide,in quibus Icfus Chriftus eft.'At in fide funt,0^ in ijs lefus Chriftuseft» non Tnodó,qui firma fide præditi font,fed etiam,qui cum Pa* tre Lunaticiorare neceflehabent:Credo Domine, fuccurre incredulitati meæ , cum Apoftolisquotidie dicunt:Do* inine,Adaugc nobis fidem. Eaenim Chrifti Seruatoris ck* mentia eft,vt arundinem comminutam non confringat,ne(^ linum fumigansextinguat,donec eijciat ad vidoriam ciû, Vndeefficitur,neeosquidem,quipropter infîrmitaiï'’’ arundo funt comminuta,ôi linum fumigans,ind/gnoW’^ appcllationecenfendoseflc. Sc d^oKi'paii fiuereproborû:hos enim,quia laborant Ä^oneratifont, venire ad feipfe Domi* nus iubet: fed tj indignifont,qui in fi'de non font, in quibus Icfos Chriftus non eft; qualis ludas erat,quales erant ij, de quibus

contmT).Sturnùum. 4.9

de çuibus ait Apoftolus: Rci crunt corpoHs fanguinis Dominijudicium fibtjpfiscduntSCbibunt, non dtjudican^ tes corpus Domini. Neep aliter faridîi Patres, veJ de indignts, yel de luda proditore fenfcruntjAuguftinuspræfertim ,cu* tus vnamfententiamdeprauatSturmiuSjCÙm fint plurimae, 'l'Jæpronobisapertifsime faciunt,Tom.7,Iib.2. contra litc^ jfcuntida^iiifiquj^emenfa Do^ ™*'’*vif3mfumunt,ficutPetrus:non indicium,fient ludas, ®’’ÎAMeN1PSA MENSA DOMlNj VTRIQVE VNA ’’''^T.'fednonvtricp valuitad vnum,qniaipfinon erant ad vnunijJ^tom.cod. lib. p.contraFuIgentium Donatiftam; ^'ciitquimanducatamp;f bibitfanguinem Dominiindigne,iu^ tJiduni fibi raanducat ÔC bibit : fie 5C qui accipit indigne ßaptifma,adiudiciumaccipit,nonadfalutem.NAM et ivgt; DAS prôditor bonvm c O R P V S, 8C Simon Magus bonumBaptifma Chrifl-iperccpit,fedquiabono bene non funtvfi'jmali male vtendo deletifunt. Bonum eft Baptifma, Bonum eft Chrifti corpus ÄT iànguis,Bona eft lex,fed fi quis legitime ea vtatur. Idem de Baptifmo contra Donatiftas, lib. $-cap,8.SicutIudas,cui bucccllam tradiditDominus,non et n^^lumacdpiendoifedmaleaccipiendo,locum inftDiabo# lopræbuinfieindignequifquisfumcns Dominicum Sacras lt;« mentum,no efftcit,vt,quia iple mains eft,malum fit, aut quia tt i^öadralutemaccepi(,nibilacceperi[,coRPVs enim do# lt;• Mini ET sangvis domini niHilominvs erat« ETIAM ILLIS, Q.VIBVS DlCEßÄT APOSTOLVS:«* ^vi MANDVCAT IN DI G N E,iudicium fibi fflanducat ôd «

Ettom.io. Serm.n. de verbis Domini/eendum Mat#

lohannem: Multi,qui vel corde ßdio » carnem il# « ' l^mmanducantamp;^Cangutnembibuntjvelcum mandneaue# e« ^‘!ti[amp;^tbiberunt,apoQ:at:x fiifntf nunquid manentin Cbrû et

G fto,ant

»gt; fto,autChriftus in eisç' Sed profccfló eft quidam modasnia^ J» ducandi illam carncm,amp; bibendi ilium fanguinem,quo mo^ » do qui manducauerit SC biberit, in Chrifto manetjôiChn'^ ftusineo. Non ergo quocunque modo quifque manduca^ » ueritcarnem Chrifti,manet in Chrifto gt;nbsp;à inillo Chriftus: J» fed certo quodam modo,quem modum ipfc vtique videbaG gt;» quando ifta dicebat. Ifta ex Auguftino copiofiùs attuli-' quanquamfunt dCalqquam plurimiapud eundem,contra Crefconium Grammaticum,lib»i,cap.î5.contra DonatiftaSi poft collationem cap* «o. de Baptifmo contra Donatiftasli.j« cap. 14.lib.2.contra Epift.Petilianfcap.37.epift- nbsp;nbsp;nbsp;enarra/

tione Pf. lo.tradîatu 6,8^ in loh. Sed ifthæc attultj vtin^' 1 pgg.iih telligeretur, quid fibi Auguftinus vellet ,cum aliâsaitju^ dam comediflè Panem Domini, non Panem DominuW'

, Nam panem Dominum comedere, Auguftinus vocatft comedere,vtmaneamus in Chrifto, ÔCChriftus in nobis» quodde vfu falutari accipiendum eft.Panem autem nicomedere,eft eum panem comedere, qui Koivavlcc eft co^ poris Chriftûqutetfi malts vtilis non eft,non tarnen perfeeft inutilis. Solet autem Auguftinus,alias quocp vocibushis» Sacramcntura, Res Sacramenti, nô eodem modo vttquo dicfta ipfiusabaduerfarijscitantur. Cum enim Auguftinu’, Sacramentum vocetid,quodduabus rebus conftatgt;vifîbi'* panisamp;vinielementOjSC inuifibili corpore acfanguine Do* mini : Rem autem Sacramenti,gratiam virtutera,qiiæft* ne vtentibus Sacramento confertur : aduerfari) ex mento Auguftiniano figna tantum faciunt ôif fymbola-^ deinde rem Sacramenti de corpore 6lt; fanguine Domini*quot;^ terpretantur: vt fie ex Auguftino probare po{sinf,Indignosgt; corpus amp;nbsp;fanguinem Domini,hoceft, vt ipfi interpretantut) rem Sacramenti non pcrcipere, Atiftud noncitare eft vegt; teris

ccnttnjy.S'turwiuM. $(

Uris orthodoxsEcclefiæ,öópiæaiitiquitati'steftimonia, fedperuertcrc,amp;deprau3re.Dequo,quia fatis iam dicfïum videtur: agefiCalioium Patrum fententias fubijciamus, vt orthodoxus ipforum confenfusin confpeÓu fit. Itacrgo TheodoretuSjj.Corinth.n.explicans. Nonfolum vndecira ^poftoliSjSED ETIAM IVDÆ PRODITORt, PRRCIO^“

CQRpvS RT SÂNGV1Î4EM IfAPBRTllT.Cypria# quot;nbsp;nusSerm.de lapfis. A Diaboli aris rcuertcntes ad fandlum ** Dotninijforji jis glt; infetffisnidorc manibusaccedunt: mor# ** tifcrosldolorurti cibos adhucpenerudïantesjexhalantibus etiamnura fcclus fuumfaucibus ,8lt;contagiafuneftaredo# “■ ientibus,Domini corpus inuadunt: ôt paulbpbft;Spretishis oranibus,atque contemptis, visinferturcorporieiusôC fan# guini eius.Plusmodbin Dominum manibusatquc ore de# linquuntjqu'amcumDominûnegauerunt. Chryfoftomus « autem idem hoc cxplicans j non raodb'aprioribusnon dif# fentitjfed rem ipfam etiam allatafimilitudine illuftrat, Sicut cibus,inquit,corporahsc'um ventrem inucnita diuerGshu# « moribu8occupatum,ampliuslaedit, magis nocet,nuUûpræ# lt;« ftat auxilium: ita eft cibusfpiritualis,fi aliquem reperiet ma# «« lignitate poUutum,raagis eum perdit,non fuo gt;nbsp;fed accipien# « tisvitiojôChomü.di.ad populum Antiochenura : Sicut ci- « busc'umfitnutritius, fi a crudofumatur, omnia corrum#«« pit, 56 fit morbi caufa: ita traólanda funt iftamyfteria: lt;« quamfimilitudinem ab Origene mutuatum fuiffe Chryfo# ftotnum,vcrifimile eft.Ita enim iUe in Pfalm. 57.Patiuntur « hocgt;quodfébricitantes patifolentjc'umfanos cibos furaunt, lt;« ^''ûiraetipfisinfcrentes exitium. Bafilius cap. vit. de Baptif# lt;« fratrem per cibum contriftat,acharitateexcidit, « quiààçço iudicandum eft, qui otiose ÔC inutiliter cdere au# « corpus,óc bibere fanguinera Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«•

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G X Ad

51 nbsp;T)efenßol I ILD.IoannùTappii

Adhæc tcftïmom'a cum rcfpondcrenônpoterkStur^ mtuSjdicet me ex noftrorum hominum ptidem editis Coragt; fnentarns defcn'pfiflc.Quod vt concedam fané ipfî: noaduni refutata tarnen funt ifta tam illuftn'a tefti'monia: ôi. propterea • repeti faepedebcnt,acpofîùnt. Hoccntmquæntur, annoua hacc fint return ÔC verborum monftraran ver’operpctuusEo clefiæ orthodoxæ confenfus^

Sequitur iam Vbiquitas, Diana ilia mammata^nympba TTûtvfcixovfflç} noua in Ecclefia meretricula, vt Sturmio qui^ dem illam appellate libuit» Ei veto tantam inuidiam facere conatur,quantam nulli alteri dogmati,quod vel inter nosco/ trouertitur, velipfolibro Concordiæcontinetur. Articules fideiabhac Vbiquitatenegariaffirmât: ignotam effe vetu^ ftaticriminaturrvetcres ab ea haerefesreuocari conrenditrfii veteris Idololatriae verfutum tegumentûeam cognominat. Ma^na funthæccriminaj'mbmagnatbîafpbemiae; netste/ mere cuiquam,vel homini vel dogmati,impingendac: que magismirumeftjSturmium hoc contra nos auderc, quorum tiwnLibros atep fententiam non vult cognofeere, Quaffl enim nos docemus nbsp;defendimus, Vbiquitas : ea veto tam

turn abeftjVt hot um criminum tea fit : vt ab ipfo etiam Stur# mio pro pia ôd otthodoxa agnofcatur: cum enira in fine Am tiofiandri fimilitudinem Bafilq de ferro ignito, quapoft Bagt; filium plæriquePatres Græci vfi fuerunt,erfpere nobis deprauarccogitaret J tanta tarnen veritatis vis fuit, vtim^'^ Pag. 21S. turn etiam eum fatericogeret, quod hue vf^ tarn hoftil'^^'^ e^jàtn, inquit, libenter concedo, quod ytrami^ naturam coniun^am, amp;nbsp;coniun^e conßderatam omnia quf 'Velit,efßcerepoßie,omnia 'Viderit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouerii,omnibuf^q^ loci;grafens ßt fuis : denique omnia gubernee^rgfens in cœlo nbsp;nbsp;in terra.

Iftam

contra T), Sturmtum^

Jftam ipfam Vbi'qm'tatem, Scholarehæ » liber Concordiac docet, ô^nosdefendimus: fed hæc Vbiqui'tasneque fidci articules negar, neque antiquitati I'gnota eft, neque haerefes reuocat,nequeIdololatriamexornat,id quod figillatimiara demonftrabo. Ergo de ArticuKs fidei ita Sturmius pag. 131. ■^«»0» ’viJetii , cuiufmodi grandoJncolnuliletur f cuiuißnguli quid calculas dico f an non conßieuos lapin amp;nbsp;fixa ctrnitss f Si lapides jaxa appellanda funt occulta '^^tna, in ißaformula Concordia, annis iam decem radicat a, id^ ^^^pptnieria 'vrbünoflra; Qualtatnint ißa monßra funt quot;vene-fdorumfi Chrißus non per claußra yirginaliagenitus, fed 'Vt per ^^pdemft^ulchralem, ita etiam miraculose, yt loquuntur, ex 'Vter» ^ariein lucempenetrauit. j. Chriflus non pedem longum, non cri-»emlatum, adctelos afeendit.^, Chrißi corpus '^bique eilQ, amp;nbsp;cum diierofolymit pateretur amp;nbsp;crud fußßenfuspependit, amp;nbsp;in fepul-ebropoßtus «fÇ etiam 7^ma ^Athend, in coeloßn omnibus lotis mortuus iSr '^iuusfuit. 4,. Chrifii corpus etiam fecundum bu-manitatem, in omnibus lignés, lapidtbus, arborum folijs, in omni-ins Mis, in omnibus cantharis ceretüßarijs eS^. q, Ccelum cceli fomnittm e/f, infernusphantafma, ccelum amp;nbsp;‘Dei amp;nbsp;Diaboli babi-flt;tculum eli^. d. ^feenfus, qui creditur in Eccleßa CatboUcapoP^ morttm, afienfus yerut non fuit ; duo yerifuerunt; quot;vnus pof^fa-tutatiomm angelicam : alterpoßeaquam expirauit. Curnondeci-num addunt P Omnisßdespioßra ludibrium efÇ.Et pag. 183. Di-^ßt quot;virt literati, reuera yosnegare ßlium Dei yentffe in.carne^ ‘‘^H’ciquitaria dotlrina, reuera negate carnem (fbrißipaffam effe ^'^foobùincruce, reuera negate , quodeueClaßtin ccelum, 2don C^tiflinafei autpad , ß ybiqueßt, autß ^Iftiusßt ejfentia. Interrogabunt, quomodo To £iiroß yeflrttm 1'*'^ ß^fer in ore habetd, defendatis: fi(forpus Chrißi natura ybi-qwmodopatiprofutsdißipuldpotuitp Quarentt G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quomodo

T)eßnßo II IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Taffh

^uomoJo eruditM yicademijs nbsp;nbsp;Schalit prohare poßitif gt;

tßudtßefine quantitate ß Cùmqùantitas ßuiflantialitfit Corperii differentia f Corporeumenim quodei^t aheo 3 quodincor/xirtu^ fit} hacpotifiimùm re, quodfit quantum, dificriminatumefie, at-monflrahunt^ At ifta omnia Scholarchæ , neque in formula Concordiæ, neque in noftrorum libris reperiuntur. Stur^ mq hæc figmenta fiint, ex quibus nemo plurima èi abfufi* da, amp;nbsp;blafphemaconfequi negauerit : noftra autcmillaelfc nemo probauerit, Sedtnitio Chrißw, ait Sturmius, nos affirm mare, «0» per claußra yirßnalia genitus 3 fêdytper lapidem ft' 'pulchralem, it a etiam miraculosè ex ytero ’Maria in lucempenetr/t-uit. Ergo iftud primum concedit,quod Harmarusille An^ glus negabat, Chriftum miraculosè per lapidem fepub chralem penetraflè. Deinde quis negauit, Chriftum ptf clauftra virginalia genitum î* an non nota eft vox Eccleûat: Fœlix b puerpera, cuius cafta vifcera d e v m genucrunt:afl non contra Antidicomarianitas Si Heluidianosomnesdt^ fendimus , Mariam illibata virgirw'tate genulflè« Sedhoc eftScholarchæ , quodSturmiodolet ; quôdipfaex virgins natiuitas 3 vt Auguftinus cpl. 5. ad Volufianum teftatur,re^ ïurretftionis quoque potentiamoftendit. Ipfa enim,inqui5 virtus per inuiolatæ matris virginea vifcera, membra infant tiseduxit, quæpofteaper claulàoftia, membra iuuenis in» troduxif. Ita quoque veritatem pafsionisnequaquamtoHit noftra dodîrina. Etfi enim vno in loco paftum Chrifticot«* pus eft, eo videlicet loco, quo Ao'yamp;', qui Corpusfuum?^ quo habitat, vbicp præfens habet, pati ipfum voluit: tarnenfèquitur,proptereaR®mæamp;^ Athenis Ao'-yQ vnitait* carnemnonfuiflê,quiaibinon patiebatur. SienimRom» Si Athenis Kôyt^ vnitacaro non fuit, turn, cùm Hierofoly# mæChriftuspatiebatur: folutaiamipfaeft vnio,amp;fublata.

quoque '

contraT).Sturmiuni. 55

qiioqae mcriti Seruatoris noftvu’v^ç'yaa« Nemo cnim bofflo quantauis fanditate ptæditus □ opus redemptiom's noftræ abfoluere poterat ♦ Atque hoc ipfum de Afcenfione re# fpondeo, Quomodoenimprobabit Sturmius, id quod to# Pag.15. ij.zî’aî-tiesinculcat, nos verum afcenfurti negare/duos alios con# *7,93'“ * fingered Ver'eenim Chrifturn credimus adcœlum afcen#

neque ilium afcenfum fpetflrurii , aut difparitionem

toncedimus : fed hoc ipfo afcenfu Chrifturn tcftari vo'uiuecontendimus, qubddeinceps externum illudcum ^Molisconfortium , quo erat vfus per dies quadraginta, ccnatururt, effet, nequemadmodum illis quadraginta die# fxpeaipxvl©-' tytvip) xtt’tivrâp, ita ipfihuncquoque A# feenfum pro tali aliquo receflu haberent, poft quem non longointerualloab ipfis denuoeflèt confpiciendus. Itaque fummaafficimuriniuria , cumaccufamur , qubd in iftahix ftoria Afeenfionis negemus , quæab Euangeliftis fcripta fijnt,avtA«j)?i(e(!; Topis^ciVo'iJ, Marc. kJ. cAjsh ihr' d\iTàp,\sfJ. «0içtToèçLuc.24. CÄiTTo'vlaip dvTàp iTTH^ßH, Ksd dvTop t Tap ot^ßdÄpLap hràp. Axftor. i. Sed addimusidquoque,quod QC apud Marcum, in Symbolo additur, Ksüt}tix'3'|iyEpt\j^|,äpr» St»: vndc docemus, Afcen# 'lonem non,tantum fuiftê externum quoddam fpcctacu# Ium,quo Chriftusabiens exhocmundo valedicere volue# ’«dircipulisfuis ♦ fed etiam hunc praecipuum efle Afeenfio^ quot;'sfinem, vt captiuam duceretcaptiunateni i vt de hoftibus ’’oftristriumpharct, vt depobtafcruiforma,formam Regis ^^lorum reciperet^ vtea gloria glorifi'caretur, quam habuit, P’quot;i(cinani bic mundus fieret. Addimus autem , Cbri# gloriam non ita in afcenfione accepifte , quaft

tim nullo modo habuerit , fed rccepifle potius, in (kitu exinanitionis, dC forma ferui conftirutus

libenter

Tgt;efenßQ IUI. D.foannli Tapph îrbenter carm't, etfi rhukis mi'raculisoftendit,fe^3ni,qiio* ties vellet, vfurpare poflë : Ita enim de primo in CiM culo Iohannes : Hoc edidic initium fignonitn Cana Galileæ, SC manifeftauitgloriam fuam« Ita 6^ lob» gt;7» Chriftus i'am lam acceflîirus ad paßionem, petit feglorißcsri illa gloria, quam habm't apud Patrem ab æterno. Secundi}^ humanam natinram hoc petebat, Cyrillo etiam interpret^' Diuina entmin Cbrifio naturanunquameuacuataaate^^ inanitafuit ,quemadmodum ne obnoxiaquidem eil modi7rx9ia‘/,vtCie neceiîè habercforare« Qm'n SCloh. gt;. gloria iiia, cum j'pla incarnatione flatim coniungitur ,8^ Vegt;^^ bum caro fat^um ett, ÖCbabitauit in nobis, vidimusglo^ riam cius, gloriam tanquam vm'genitt a Patre, plenum g''^^ tia 8(^ veritate, Hiam gloriam, qux in ipCa conceptione dat» e(i ülio hominis , ß quis ßgurat'e afeenfbm Chrißiin cce^ Ium,boce{i, exaltationemhumanxnaturxappellauit: ßquis reCurrediionem , aqua glorißcationis poßexinani^ tionem nouum quaü exordium efi, hocrenßi aicenfumno^ minauit, mbdoarcenfum ilium,vt ßc dicam, hißoricum no!^ negauit ; eß'neißud tantum ßagicium, quod tot conui(‘^gt; tot quere las, tot gemitus öd fuipiria ßagitet f Concédant no^ bis aduerCarij, in ipCa vnione bumanam naturamexahatatn eße: neque multum intererit, quo nomine exaltatioillatio^ minetur. Qubdautemfumma imispermiCcere nosdicit,S^ Dxmonum babitacüla j cumpiorum manßonibusconfa::' dere:nibilo vertusloquitar, autCentit, quamciim ßipeni^^ tßa iam refucata locutus eß öd fen ßt, Cur autem hac de Cententiam noßram abßjrdam eße putet, bxceicaufaedi qubd Äntbropomorpbitarum ßultam de Deo öd coeloopi^ nionem non poteß deponere, Cijm ergo Chrtßus loh. gt;4quot; ait! IndomoPatrismeimanßonesmuJcxfuntfßngirfibiide । ampla

contra D. Sturmiunt. Tj ampla in cœlo conclama , parietibus integcrinis diflindla, ambulacrisornata, fortafleetiam (èdibus SClediis concinlt;« nata: inquibushumana Chn'fti natura , a gubernationc ôC niimdi ÔC Ecckfiat femota, altaqufete perfruatur. At nos vt cœluratpfum beatitudinc æternametimur » ita öiSnjanfio# nes in cœlo nullas alias nouimus, qu am de quibus Apofto-ait’.Erft DEVS omnia in omnibus, ÖÓ, Inhabitabo in ik ^^gt;^^gt;S(dl!Ocmaelo, deiÖ* 'Diaioli,lutorumamp; dantnatorur» haiitacula. Nempe Pfalm» «39. non permifeen^» tUfjQiib ibo a Spiritu tuo,SC quo a facie tua fugiam,fi afeen* ^ffoincœlunijtuillicesjsi descendero in infers A DKSjfifumpfero pennas meas diluculo,0(^ habitauero in extremis maris , etenimillucinanustuadcducetme , Ôi tenebit me dextera tua, QC dixi, forfitan tenebrae contegent me, amp;c. Quibus SC illaapud Amofumconfonant cap,?, Sidefeenderint vfque ad infernum, inde manus meaedu* ceteos, Sc fi afeenderint vfque in cœlum , inde detraham cos. Adeft ergo, fecundumPfalm, »3?« Deus in inferno, ôd tarnen dei amp;nbsp;Diabokhabitacula non permifeentur : quia non tam locis aeterna fœlicitas SC damnatio difeernuntur, quatnipfafeipfis, SedSturmium ifla comminifei nihilmi^ turn eft, qui de cœlo SC beatorum fedibus, ipfo^ adeb thro# noMaieftatisChrifti, pueriles plane, imb ludaicas ÔÔ Ma# hometicas cogitationes habcat. Dicit enim pag, j8d. nos ^etjetuum amp;nbsp;finit nm tironum, in quo fitdentem ipfinm ■dn^di celeirant incredibiliiuf gaudijs , adimere, SC pag. 23, ’^inullumcertum cœlum agnoficunt , quiCirißonon permittuns federn , certumtironummaieflateifiute ; quiittfquia dex~ fotentiam dei, infinitam effie conctditur , 'VO^' federn infinitamtfifie, amp;nbsp;adomnialocapertinert. Quid quot;Oc veroreieftç’ Cliriftusinthronofinitofedet, fi Sturmio

H • credi#

$5 T)efcnfiQ Illi,

cfedïmtis : Ccdct autem sd dexteram Dei Patns omnipotent tis. Ci Scriptaræ ôi Symbolo credimusiErgo dcxtera Dei,v( pcrpetuaCic, finitatarnenccrteeft , luxta Sturmij fenten/ tiam. Et nos non accufèmus iflos homines, qabd omni'po/ tcntiamDeinegent qin'thronum Chdfii, hoceü,dextet ram De/ patr/s omnipoeentis finitam fadunt : qui ex nature Regulis de quantitate , omnipotentiamdexterx Deipattif oppugnant. Nempe corpus omne quantum eft ; fumautemomne fuperhciebus clauditur : quodautettjfnf perhcie prxditum ed, loco cont/netur. Corpus igitur Cbd^ ilh licet fîlio Dei vnitum, loco continetur: extra vniaslod ' anguTtiss, hlio Dei vnitum non ed, Ciim enim extra illatO locum nefitquidemj vtidi volunt, quomodo dicetur vijit fum eflê c' Hxc tota ipCorum ed fapieneiat Atprincipibnon fatis côdderatèex quantitate argumentanturad localitatetH' Corpora omniaquanta edè,boced,dnitaedê,amp;:partettjb!‘gt; here extra partem^net^didundiin indnitum^nemo vngaanf fanusnegauit, Sedquiside tandem edj quidiuinxpotentis^ icges'propterea prxCcribat, vt prxternaturaminipfiscreif turis nô pofsit efftcere, quod velitt'Perrum natura graue nec^ ei vnquam proprium dt,vt natet: natauit tarnen, oranK adDofninum EliCxo. Corpora nodra grauia fuut, neep vot quam proprium eis ftt, vt dntleuia, aut vt cedente pondéré leuiore non demergantur. At Petri corpus, iubentePotnir no, in aquis ambulauit : Sd verum óe' quantum corpus erst: non tarnen locum, ad quem natura ferrifolet, turn occu/^^ uit. In ipCareCurrecflione fatetur Sturmius, corpus per lapidem Cepulchralem penetralTe, An nontùm verurii corpuserat, an non quantum:' SCtarnen locum inuenit, vb natura locum n ullum con cedit. Fateam ur igitur ita verii^f tern corporis Chridi, vt omnipotetitiam non negemus,’!

contraT).Sturtnium»

OmnipotCtltiamitafatcamur, vt veritatcm corporis non ne* gemus. Itaautemnostotum Chhftum fccundum vtramqj naturatnpræfcntemfacimus, vtinten'm libcntifsimc fatea^ mur, huraanænaturae id nunquam cfle , aut futurum eflè, autfuiHê proprium, vt ipfa pro fe vbicp eflc pofsit. Diligen# ^«tan'cSc Philofophi inter diih'nguunt SC ''tf'dicaiiius,aquam ignis propn’etate, quac eft calidum eflè» ^“’'*Wjhoceft,»ara non ignis, fed aquæ proprium eflc,Cax will eflè, male cert'e dixenmus t at aquae feruefatflae virt» ^^Hacicndicommunicatam eflè, nemo negauerit» Ncquc vcronoshanc VbiquJtatem cum'tûagna verborum petu4 fentiaaflèn'mus : fed ipfe earn petulantifsimc » nec flnc blaG» phemiac fufpicionc » imb non fine bhfphemia infecflatur* Quid enirti ilia fibi volunt, quae de Cântharo cereuifian'o, Sc fingulis cius guttis, de foltjs 5)C. foliorum radicibus atque ' fibris,tam impotenter euomit/quafi talisaliqua a nobis Vbi* quitas ftatuatur, quae ipfis rebus fefe infundat, SC per cundta difFundat.T antb autcm magis vitanda efl: ifthaec Lucianica* rum irnfionum fartago,qubd eadem ifta, diuinac quoc^ otn* *quot;pracfentiacpofluntoWjci: vnde vcrendutti eft aliquando» ne et ipfam aliquando tjfdem his arguraentis,vcl cauillis poj tiusjirrideant, qui nunc fub iftius Vbiquitatis prartextu, vc* tamde Chriftimaieftate 8C gloria dotftrinamexagitant.

Deinde Vbiquitatem hanc vctuftati piæ amp;nbsp;orthodoxæ j^Mam eflè dicit : ÔC nulla habere vel in Patribus, vel in eholafticisjvclinlcfuitis, velin Monachis veftigia, pag» '^’99.103. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J15.124. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;178. »8d. 200. Sed

Patrum fententia Sturmius in cpiftolis Eucharifti* dilferet ,pag. »16. fane nunc ad ea tcftimonia»

Huæ/ibroConcordiæadiuncftafuntïipfumremitto : vtea, » Wwt, refutet, aut mcliores aut mcliorum Patruin author

H a ritates

6o Tgt;efenßoIIILT).Joannh7äfgt;fh rit a te s affèrat. Vnam Ambrostj tarnen fentcntiain »quæif* aperte de Vbiquitate agit, vt nihil did pofsit » ä fcio , nunquam rcfutabit : nequeitafuisot’aAo^/ouîobkut bit, vt mediocriter etiam in his quæftionibus cxercitati ciim non animaduertant« Ita ergo Ambrofius in »«• Lacx, ad illa, (Et ego cam reueriùs fuero) Spondctergo*^ rediturum, Quando reuerteris Domine gt;nbsp;nifÜndieiudic*)' rjÂM LICET VBIQVE SIS S E M P B R , E T S T A NS MBDIO NOSTRVM, NONCERNARIS A NOBlSjClitW* men tempus, quo vniuerfa caro te afpiciet reuertentem. rota Chriftiperfona Ambrofiumloquijioceft, devtraqu^ eius natura , SC de Humana maxime , fan's manifeftunidt' Quis cnim in die iudicq reuertetur i Num D e i filiu®’ Non, ied vt Matthaeus habet, cap. 2y. Cumautefflvene^ rit fî’ius horamis in gloria fua , SC omncs fandi Angd* cumeo, tune fedebit fuper federn gloriæ fuæ congff^ gabuntur ante eum omnes genres, êCc. llïe ergo boro*^ nis filius t qui in die iudicq reuertetur , tefte AfflbroGO) VElCtya semper EST, ET STANS IN MEBIONO* STRiNON cernitvr A NO B is. Dc hoc igitur £C Hnii!** bus tcftimonijs, fi in epiftolisfuis Eucharifticis Sturrniü* aget; næ, quod agat, repererit : ièd inuidîa manebit verit^' Eadcm aSt opéra hoc loco ÔC ad ea refpondebo, quæ de bilitate, Si: inuifibilitate garrit. Negantifti homines,corpus Chrifti cHê,nifî vbi videtur: 8C nô cogitant corpora glûïiG';^ ta, qualc nunc Chrifti corpus eft, nô cerni noftris oculiS)'''^ per reuelationê : quod ne fine feripturarû authoritate vident afterere, Matthæura 17. cap. audiamus de rjs, quæ mortem Dei cofccuta funt: Monumenta,inqtiit,aperta funt,8C mulm corpora fantftorum quidormierant, furrexcrunt: SCegrefsi c monuraentis poft refurretftionê eius, venerunt in fanclam

Ciuitatera,

Ciïiitatem,Ksü cfttjjxvZaS’HÔy' TroMofcj hoc eft, inaiiifeftata funt nmltis:non autem,vt Erafmus poft vulgatum tratiftulit, ap# paruerunt multis. Cur cnim dicit o4't4gt;«vZo3‘n(o:nempe quia ïionabotfinibusconfpiciebanturinacorpora, vtpotc glorw

ab tjs folummodb,quibus manifeftabantur.Queiw Qi. de apparitionibus Chrifti Lucas habetgt;cap. 24.

^'^^^uideni de difcipulis euntibus Emauntem, Cacterlim Corum tenebantur,ne eum agnofccrent,£C rurfus: Eo/ verbapertifuntoculijôZ agnoucrunt cum, ÔC ipfe CjbM «uxitfefe aconfpecftu eorum,K9Ù«4)ÂVT©^t7tviTO xtt’ a»[lt;5p» ^uinunc credcmusc' Sacramcntarijs'ne,quinegant verum forpuseflè.quQj ex interuallo mediocrinon videatur:an buangeliftis2i('^rn|jronQ^qyiChrifto certc vcrumcorpu» non adimuntjfcdillud tarnen »cpoivTBp potuiflc fieri, Ôt^ ftan* tem jn media noftri non ccrni a nobis,aflêuerant.

At verb cum piaô^orthodoxaAntiquitate,Sturmius Monachos etiam Qi Icfuitas Qi Scholafticos coniungit : neqj vtvideri vult,fineratione : quiayilt;ielicet ^ugufiana Confeßiot jftantutn attinet Ad^trßnam Ckrißii noiad Eccleßam ^^anam ’’”«ir,pag.5lt;{.0^ nos accuiàt, quod hanc partem publicæ pa^ CIS violemus,quia videlicet Icfuitac etiam noftram fententw 3niimprobant : Qi in fine Antiproœmîj ad banc crimination ’lEtn multa aduocat ; gt;gt;nquit, pag. 132. ö* i^*nCetiuentuf l^uormat 'ne habitus fuie,amp;c.c^ux omnia eb pern fwent.vt oftendatjliuius controucrfiae noftrae explicationem ^fontificfjspctendameflè: Et certe magnum eflè vidctur , ?^^'^8umentum : Qyapropter Qi infultat nobis: j t» Con^ c^^^'^ltigußana Triacifumtcorpuf Chrißi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in C'on-

Jj ^^^'Augttßanaetiamßcttndum carnemßt omnißciuf eö* om~

^irum verb vbi i an non in tertio articulo; Item « (’ccntjqubd Verbum,hoc eft filius Dctaflumpferit human «

H 2 nam

6z Defenßo III Ißonnnii Tappt

ti hurtianafn natura in vtero beatæ Mariæ virginis,vt Ctntdax »gt; naturæjdiuina Si Humana,in vnitate peribnac, infeparabintet gt;» côiuncîîæ Jn vnitate perfonac,inquit Auguftana Conrcfsio» infeparabfliter côiuncflæ: amp;nbsp;Sturmius quærit,vbi in Confer fione Auguftana corpus Chrifti vbiqj fit.Certe Äuguftinu* docet,eos, qui interuallo loci, humanam Chrifti natura« 3 diuina fcparant,ßc feparädo duas perfonas induccrc, torn. 1gt; de peccatorum meritis S)C remifsione,îib.i«cap. ji^Pcr diftan^ »gt; tiam diuinitatis Qi. infirmitatis,filius Dei manebat in coelo,figt; t, lius hominis ambulabatin terra: per vnionem verbperfonç» », qua vtra«^ fubftantia vnus Chriftuseft, Ô6 filiusDei ambu^ « labatin terra, idem ipftfilius hominis manebat in cœlo,fl^ Tom. IO. de verbis Apoftoli idem Auguftinus,Sçrm.(4‘ „ Nemo afcendit in cœlum, niß qui defcendit de cctlo,fih'u* a, hominis^qui eft in cœlot In terra erat,8C in coelo fe eße dice* „ bat:quod maius eft,eftin ccelo filiushominis: vtvnant ,,demonftraret in vtraque natura perfonam,amp;ineo,quolt;^ „ Dei filius erat,æqualis Patri,Verbum Dei,in principio DeuJ „ apud Deum,amp;f in eo,qubd fih'us hominis crauaftunicnsanv „ marn humanam,6ó carnem humanam, ôif indutus hominf*”

„ exiensadhomincs:quiain hoc vtroep non duo Chrifti funt» a, nec duo fihj Dei,ftd vna perfona, vnusChriftus Dei filius» „ idemtç vnus Chriftus,non alius filius hominis,fed Deifihu* „iecundum diuinitatem,hominis filius ftcundum carne«' „ Quis autem noftrum,qui parumaduertimus, aut par’ura „ pimus,non potius ita vellet diftinguere, filius Dei in „ 8C filius hominis in terra f fed ne fic diuideremus, ,, fic diuidendo duas perfonas induccremus, Nemo afeen-„ dit incœlum, inquit,nifi qui de oœlo defcendit filius ho^ minis. Filius ergo hominis defcendit de ccelo lt;nbsp;nonne IP filius hpminis in terra fàdîus eft i Sedô borao,noli,inquit,fe*

parare

contra T).Stnrmïum, parare,qucin volo copularc, parumeft,qui'afifjushomi'njs ** defcendif,Chn'ftus enirii defcenditu'dem'c^ filius horru'nis,qui filiusDei eft,(èdet in ccelo,qui ambulat in terra,i'n cœlo eraf, QVIA VBIQ.VE CHRISTVS, IDEMQVE CHRiSTVS, ** Et filïvs DEI, ET FiDivs H OMIN1 s.Proptervni';ï “ ^«emperfonafjinterra filius Dei: propter eandern Vnita^ '^'^V«fonæelïè probauimus in ccelo filium hominis,ex his ^frbisOei^pifius hominisjinquit,quieftin cœlis. Hadenus . Ergo qui in perfona Chrifti, vtramcp naturam ’f’lèparabiliter fatentur vnitam: ij Vbiquitatemetiam, vel

Auguftino eos docente,ftatuant neceflè eft. Et quidem Chriftusjvtidemhabettertius Articulus AuguftanæCon# et fcfsionisjafcendit ad cœlos, vt fedeat ad dexteram Patris, SC. et perpetubregnetSi dominetur omnibus creaturis,fandificet et credentesinipfum,mifio in corda eorum Spiritu fandlo ,qui te fegat,c0nfoletur,ö(^ viuifi'cet eos, ac defendat aduerfus Dia# lt;« bolumamp;vimpeccati. Quo loco de duobus Sturmius mihi clt; interrogandus eft. Primo,cuius naturae proprium fitperpe# tuóregnare dominari omnibus creaturis, fandïificare cregt; dentes,immittere in corda credentiu Spiritum fandlum 't fine cotrouerfia,diuinæ hoc naturae propriû eflê affirmabit.Dein# de de qua natura dicatur,quc»d ad coelosafcenderit : Non ne^ gabitdc humana.’Diuina enim propri'e loqucndo, nec^ afcê# dit,ne(Ç defcendit:Ergb Chriftus fecundû humanâ naturam ’leenditad coelum,vt fedeat ad dextram Patris, Qi. perpetuo

Namqubd afcenfusifteadcœlura,nequaquamimgt; ^Ket corporis Chrifti ab Ecclefia ôi. Euchariftia abfentiam: ^'’^ntiaetiâ Articuli verba docent. IderaChriftus,? AVRMee

’'^^iturus,vt iudicet viuos SC mortuos.Qui p a l a m redi# « ‘^''“seft.non'neprius^palàmredeat, nôpalam adeft,hoc ,

''ffuprànos docebat Ambrofius, licet vbic^ fitfemper, medio noftri ftet t tarnen non cernitnr 'a nobis. Videt

ergo

Uefenßü 11 IL D.Jounnü Tapßh

li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo jam Sturmius, vbi in Auguftana Confefsione cerpuj

fj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti vbic^ fir,8ó omnipotens, Quis cnim ncget, cam qui

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecundumcarnemetiam dominetur omnibus creatuns»0i

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fandificet credences in ipfum,omnipotentem SiC. omnifeiuflJ

i’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eile i Atrurfus obijeitur, Lutherum hoc in Poftilla maior«

imperitos eos appellafle, qui omnipotentem in Chrifloho^ il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ minem faciunt, permifeentes duas naturas, opera earuni.

? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed non con fide rant,qui ifta nobis obtjciunt.cuiufmodi opw

!: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nionem eo loci Luthcrus retjdst: earn videlicet.quæ à nobi«

Ij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfisetiammaximopere improbatur:qubdvidelicct,Chn* i

ftus in ipfo inftanti conceptionis ita plenus fueritfapientiaSi I

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(piritu,adec) vt nihil prorfus in ipfum potucrit poftcaquouiJ

!i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modo vel intruditquafi anima eius in morem vtrisfeha*

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buiflct,quem ita replemus,vt nihil præterea queat in fe red/

perc. Hane nosiententiam nunquam probauimus,nequf t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;probandam putamus, Sed conftanter cum Luthero afleue*

ramus Sc defendimus id, quod eodem loco ftatim fequituf» »gt; Ampledenda eflê verba Euangeliftæ, ac quam fimplicifsw »» me de Chrifti huraanitatc intelligenda, qua: Deitatis inftru# [ »» mcntum,ac velut domus quçdam fuit,plena ferapcr Spirit ' »» Dei: at eum non Temper earn fimilitermouifle,fed alia atque » alia rationcjiecundum diuerfitatem negotiorum atq^occafio/ n num,rem Patris agendi. Ita licet nunquam ei abfuerit Spw »» ritusfancftusjficut tarnen corpus eiusperincrementateiu/ » ports fuccreftebat, ÔC rationis vfus quotidie reddebatur ,» lt;ftior,pro modo naturae,vt 6C in alijs hominibuseucnitjiw*^ J, fpiritum continuopenitiusilli fefe immififlèjmouiflet^V'^ ,, aetatis ratione potentiusSCadplura. Net^ enim fignienwi’* „ efle,quod Lucas Icribâ:Corroborabaturcpfpiritu,fed vtveï* „ bafonantjitafimplicifsimequocp rem cueniflè,vtquantun' », acccfsittctatis,tantum ôi^magnitudinis, quantum verb ms*. gnicu/ t

contraT).Sturmîum, 6^

gnifudi'n/s,tantum Ô6 rationis: vtcp rationc aucliorcrn, tta « fpiritu euafifïè robuftiorem ÔC fapientiapleniorcm,coram Ûeo,ô^in feipfo,SC coram hominibusmecp vlla opus habere hacc verba alia gloflà.

Quod autem de Romana EccIefiaafFertur, id in ipfa ^'^S^ftanaConfeflîonc fie habet ad verbum: Hæc fereeft '^'’^madotfjj-j'næapudnos, in qua cerni poteft, nihil inefle, ^oddiferepet a Scripturis,vcl ab E ce le fia Catholica, vel ab

Romana , QvATEbfVS EX SCRIPTORIBVS Bg-r. Non folùm Ecclefiam Romanam nominal ^iJgtiftanaConfcflio:fcdpræmittlt;tScripturas S»^ Ecclefiam batholicanj: Si tanquam hoc non fatis fit, de Romana addir, 'Juatenus ex feriptoribus nota eft. Necj alligarc poteft,hæc daufula,Auguftanæ Confefsionis Ecclefias, vt quicquid in odium ilbrum,mutent pofteaPontifictj,id Romanæ Eccle# fiæ proprium,ôd perpetuum dogma eflê dicatur. Quid qubd j *pß,qui Thefes Ingoiftadianas recudi iuflcrunt,muîta omis? ^untjproquibus tanquam pro arisamp;focispugnant Ponti# 7^0^ vt non verus hic confenfus fir,fed talis omninb,qualem •nhiftoriaSimfonislcgimus,qui vulpeculascaudis collig?.# ^sinmelTem Philifthæorura immifit,cùm capitibus hinc in# «diftraherentur.

Sequitur tertia Vbiquitatis aceufatio, quod'lettres etiat» ^fßiillareuocet,amp; S^ihinxße ,atq^ Chimtera, in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia fint

VtleHtini,amp; j1rriigt;amp; Eutych^, quot;Kefiorij nbsp;nbsp;Sahel-

immanu dogmata, alcntinus ergo, vt Augufti# bçrefîbus,ad quod vult Deum cap.jhChriftum f'j'^ftmiflùm,fpiritualc velcœlefte corpus fccumattuliflè, I '^’'debat,nihilc^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;virgine M aria,fed per il#

jæ ' ^’»quam per rimam, aut per fiftulam, fine vlla de ilia carne tranfifflè. Poft Valentinu m JM arcus etiam.

1 filt;poft

66 nbsp;Tiefenßo II IL Tgt;^ßoMis T Off h

©tf poft hune rurfus Marcion, Chriftum non efle filiuiïi Deï creaton'Sjimônechominem vere fuiftè contendit,fedficftuni 2C phantafticuin corpus habuîftè Ô6geftaflè, quod c cœlo» non ex virginis Man'æ fubflanda fumpferit ; vnde ncc vere eum pro nobis eflè paftum,fed tanthm i'aKile‘a,8^phantafma^ te qiiodam,fiueilluftone4Sabeiïiusautem,dequo apudeun* dem Augufttnum eft,cap.4».perfonas in Trinitatc non tan^ tùm confundebatjfed etiam omninb tollebat. Patrem eniw

Filium^ôC Spiritum fan(ftura,vnam ÔC eandem cflê vTrósit’ rip volebat,qiiæ varqs nominibus, prout necefsitas ôôvfus Exigeret,appenaretur,quemadmodû vnum Widern folis co« pus,Iux,fplendoramp;calor,pro diuerfis cffèdisnominatur-ï fthæc autem délira ÔC blafphema dogmata, a noftrafente«^ tia Iongifsimcabeflè,nuIIaprobatione indiget.Sed ÔC Aria^ nâ hærefin obijeere nobis Sturmius audet, at quo colore/ci’ potius,qua fronteç’ vtcr.n,coetus,nofter,an Sacramentanorö) Arianos Ecclcfiæ,plus fatis alias afflicftæjùpped/tauerit ,nogt; tius eft,quani vt debeat demoftrari.Et certe quod in ifto clt;xf tu futurucratjid longe ante Lutherus,diuino plane impuV fusfpiritu,prædixit:hoc agercSathanâ,vt poft^ obtinijeritgt; pane eflè panem,nec eflè corpus Chriftiieadem pofteaopef’ obtineatjChriftS efle hominê,nei|î eflè filium Dei.Iamquoj’ 1 ad Neftorianifmu attinet, quis eft, qui feparet naturas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

uellat, qui ita proprictatibusfuiseasdiftinguat,vtiainnofl duas naturas retineat, fed aperte duas conftituatperfonas^ Non’neSacramcntartjhocfaciunt,quibusvnotantiini ÔC definiro cceli Ioco,humana natura diuinç prçièns,attj'''quot;* ta,cæteris omnibus,abfens,amp;propterca ne vnita quidena eftgt; Quanquam igitar a contraria Eutychianorum hærcfilong** usfortaflè abfunt:tamen dum Charybdim vitantjn Scylla® încidunt.Nositacomniixtionê dC cxæquationcm naturaiß conita

tontraT).^tnrrmuntgt; ‘ nbsp;nbsp;nbsp;^7

cofifraEutychen ncgamus: vtfamen Nefton'o no concédai •î'uSjpropternaturarû diuerfa icAa/naTxjduasen'am conftttui perfonas, Quid enim aliud Chiftusjiuxta Sacramentanofîï lt;ioâhnam,quàm vnoaliquo locogt;humanænaturæ,tanqu4 ’Itericuidamperfonæ aftatrcætcrisomnibus locis, vbi hu^ ’’'înaifta naturanôeft.cinon aftaf,Ô!^ propterea non vna ^'^‘Kolenduseft t'poterat fgitur Sturmius,nifi inuidiofam noftramfacere do(fïrinam,iftis hærelcan vcterum noi? p^'^flaturis fuperfedere : quarura cura non paucæ noftro *f^lo'afanaticishominibus,intheatrumredu(ftK fine,non ’P*'^usdiligenter,ô(^folide a noftris funtrefutatæ. Reftat pâgj^.ç» ««J'iaAoAx^/otçcrimen,quam nos in Eccicfias regt; ’74lt;*»‘' ducere ait aliquoties,fed nullo argumento probat. Nam quod Philippi Melanchthonis authoritatem affert, iuuarc ipfum minime poteft, aliquos enim xgiPAaTf/atp Philippus regt; üoeareaitîneep vcrb,qui fintilli aliqui,explicat: quapropter eefponderi ad hanc aceufationem pluribus non debetî Quedaddit,pag.pj.forgt;^«/ ffiwawlaei^ defendunttHlamliitnttr ^i^oranditm^rrigereiamp; wo» liienttr Jrad, Euchariflum manibut Jttinintuftn aceipi^i^ ore excipi^anem Domini’Velki'^t oralem man-•ucadonetn yenerabilioremfaciant,ignaroî,qute yeneratio debeatur

Dominica: Calurnnia eft,non vera aceufatio. Non enim potrigimus Euchariftiam adorandam, neque vllam aliam Vïncrationem in eius fumptione requirimus, quam quæ v«am animi pietatem teftetur, qusetp oftendat,eum, qui tuenariftiæparticepsfit, animo minimeprofano,autirregt; '^iofo eflê. Manibus autem Euchariftiam accipi pati^ ^quot;’ûne: cotftmuniter tarnen'a noftris ore excipitur,quæ æ^titionia Antiquitatis teftimonio nequaquam deftituü

Proptcrca autem manibus non fumi conqueritur fWffl/i/s: quia hoc ritu, vnacumfradione pants, tanquam la neccù

68 nbsp;nbsp;Tgt;ffcnfîo IIII.T).Ioannis Tapph

nccefïaribSacramentarij vtuntiir, nos verbin externisißis ncccfsitatem nullâcollocamus: fedritibus vfitatis Hbenirnc vtimur. Atcp ifthæc habîenus de ijs,quaf ipû docQnnæ Vbigt; quitads obijciuntur. Nam vt hoc loco Anhaldnorumetiaffl vndecfm paradoxa,phrafesparnmh«ren'cas,partim nouas, quadraginta paralogifmosrefutemj'd quod Sturmius pag,88-éc jo2.poftulat,propterea non videturoperæ prccium,quod ab ipfis authoribus Concordiæ refutata iam haîC funt, Si non minus in bonorû manibus refutatio iftorum verfctur, quani illorum criminationes.

Sednon tantum propter Vbiquitatem abftinenduma fubfcriptionelibri Concordiæputac Sturmius: verùmetü am,quia exifto libro muka fint confecutura,amp;^ horrenda mala:quæ præftct repudfato hoc tam noxio libro efRigere.'de quibus etfi fupêriore quocp Defenfionc diximusrtamenquia a Sturmio eadem repetuntur amp;nbsp;inculcantur, nos fane ctiam cadem de qfdemdicamus. Principibigitur veteri Augulhgt; næ Confefsioni raetuit,«e ilia notta^nejcio qua^non Confeßioiifi fedcenfura amp;cotnleninaeioneo^^rimarur,pa§.2^.repudieiiir,pi-^^‘ txterminetur, pag. 2^. (^uodcùm yerho nonfaciamus, reuera tarnen moliamurt eir cùm nos facere negemuistamen faàamasgt;e‘i^gt; pag. nbsp;nbsp;nbsp;etiam otnnes ionos y iras, omnes prudentes homines,emMi

literal os, omnes literarum Studiofos appellandos effe adlit,yt^l commune incendium reßinguendum, omnihus precihuf p-rafintes, amp;nbsp;'votis ahfentes conturrant ) contaminetur amp;nbsp;condemnetit'’ pag. 8p. aioleatur,^t,eiui^^autboritasde Eccleßa tollatur,'^'i‘i‘l‘ Qiio teneam vukus rautantem Protea nodo i An cnim Sturmius eft, qui Auguftanam Confefsioncm accu* fat,qubdin ea trannùbftantiatio conccfiàfic, qubd tempo* ris tantum caufa feripta fit , qubd ad illam Principes no* lücrintalligari, ôlt;nuncm€tuit,ne cxcernjinetur,0i;aeEc*.

clefia

contra T), ^turmium, 6^

cleßatolhtur. Ad popukimphaleras : Bonfenim SC pru# dentes jCuiufmodi Scurraij ifta föh'citudo fit, facileaniniad# uertunt. Non ignorât Sturmius , fi liber obtineat Concor^f diæ, pn'mam cjuoque Auguftanam Confefsionem valitult;gt; ramelTe: fihæcvaîeat, Cinglianis SC Caluinianis nullum »raplius locum fore : ideocß alias primam impiorum dogj* accufat, SC tranffubftantiationis : alias cum hoc ’’onprocedit^claraitatipfam Auguftanam Confefsionem, ^^^mcane peius SC angue edit, opprimi/Sed bene eil: nub huiccriminationi locusrelidluscft , poftquam Dei Opt- Max. beneficio ipfe Über Concordiæ prodije : cuius fditio luce meridiana clarius teftatur,vanum eflè hunc Sturis mijmetum, vcl hanc potius calumniara. Deinde idem ref IfXindeodc Concordia anniijjiî. quam fimulatorifteöf diß fimulatornon minus conqueriturabolcri : qua de Concore dia in prima iftius defenfionis parte egi copionus : SC oftendi minime hanc eius mentem fuifïè , quam ei affingit Stur# mius, nempe vt oralis Sf indignorum manducatio per cam Concordiamfitfublata. Nunc illud addendum eft, velLa# uatero teile, falfum efte,quod Sturmius ait, hanc ConcorJiatn (xtiras^uo^ue,/fn^liinn, GalliAm, Heluetiam, quot;Phryliam, f^utß-fl!tliam,Eccleßas,cum nofirü Ecclesijs coniunxijße,pag. Jo. Cur enimilla Geneuenfis Concordia inter Heluetiosôd Gallos fidaell} nifiqubd hancanni Concordiam Bucerus lllh.neque probare,neque perfuadere potuit: quod T iguri# mßueero relponderunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illiws capita obfettra ejje, amp;

fi(^ßonollefubjenbere 0 eaapprobare, pag. 28.

''ijeccc. quot;Parotb^ minm quatuor ingenerali Synodo congre-declarationem ’Baceri, (ßonfeßtoni Helueticee nihil ad-

, non tarnenplacutt jubferibere ^pag. z^. Nec ^tniisSlillud falfum eil, quod hanc Concordia yiam nosiam

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defieramMt

y o nbsp;Tgt;efinßo II1L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Päpfh

Jeferamtti t ^itod eawpernosnon liceal rscolere,» Apcf^ leenimarticulo, libro Concordfæ, Sgt;C quidcni ad verbiini i inlertaeft: vtomncsinteHigant, Concordiam illamfemel a nobis probatam, conftanter hucufque refineri. Ternolo^ corefutandum videtur , qnodde Philippi Melanehthonis atque ßuceri authoritate afFert, quorum Libres nouahac Concordiae formula abokri metuir. Ac de Philippe lanchthoncprius, Huncait ante kdum poftremum Oecö^ lampadq Dialogum, alterius fuifle quidem fententiæ : ftF Dialogum illum contra fe feriptum properea non refutaßi, amp;nbsp;conttndere cum Oecolampadio deßjffe,^uia aquior tff't cceperitinU de Ceena Tfominicontrouerßa, pag. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»lo. i»»ößt cum^otuirih

non refutarir, prauaricacum eßß. 67. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;î . meliuipoluiffi

tum de Eccleßjs txterK t amp;nbsp;illarum do^rinatudicart, tumici» Concordia com^oßt a i librn y trinque éditas , abfqutomnianiifi^ motumalo leSitatque perßtBis , ^uàm cum controuerßa de Ctni 2)ominiexa^itari ceepit. Quac fi verafunt, quód fententiaffl mutarit, dokofane virioptimiSCdodifsimicaufa: tem falfa : vt quidem videri poflèt, quia mutatæ fuæ fênten* tiæ, quamdiu vixit, nullam publice fignifîcationem dédit: falCus, vt in multis altjs teftis Sturmius deprehendetuf' De gencro autem Philippi QC. nepotibus querela ad W« non pcrtinct : Ekdîorem Saxoniæ Sturmius, fî volet, ad cauiàrn dicendam euocet : fortaflê huiufmodi caufas au^ diet, propter quas meritorum Philippi, in vindicandisgtgt; nerifacinoribus, nulla veldebuerit velpotuerit habe«^^** do. Ec fortaflê eadem hæc confidentia , quæ nunc inium præcipitem abripit, Peucerum quoque pefliim dédit» Soientenimvirimagnijcumde Rebufpubl, aut Prindp'*’ bus præclar'e aliquandiu meriti funt , ipfo fecundæ autac flatuefFcrri, neque poftrçma primis fîraiJia confiliacapere. 1

contra D. ^turmiutft: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71

Bucefo nihil addo : honorifica inter nos ilh'us mentio: libres eins neqiiaquam abolemus : Catechifmiautemcum vänj ôf mulciplices fuiflènt yin fingulis pene templis finguli» ‘PfiusBuccriconfilio Lutheri Catechifmusin Ecclesrjsno# “•■is vfiirpari cœptus eft,Sd adhuc obtinct: nifi qubd diuifio^ DecajQgjajjgj^pgqm'jjjm-. definitionetn Sacramento# præcJarara fane , ÔC fextæ partis , poteftatis videlicet -'^quot;i'n,fiCdifciplinaeEcclefiafticae explicationem adiun^s ^'’’wmus. Qubd autem Sturmius putat, me ab ipib didicifle : quiaipfe videlicetmaiorem Buceri ^f^fhifniurn conuertit, plane fallitur, Mihienim cum hue •^^‘orumcaufa veniflemj poftLutheri Catechefin,Chy# Catechifmus edifeendus proponebatur , quiadhuc in •yperioribus Scholæ noftræ curijs retinetur« Quis aût no# Ifatn melius feiat, quid Cateehifmi vox fignificet, m canon ^ultumfaneintereft.’ipfiusfortaflè intercftjquödnon du# oummeiftuddocuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

Sequitur condemnatio,indi(fta caufa^exterarum Eccle# *afutii,SC vicinorünoftrorumHeluetiorum, Sednondum pfobauit Sturmius, exteras Ecclefias, aut vicinos Heluetios ^9^uam noftrum, aut a iibro Concordiac códemnari : fic pi^iertim, vt ipfe condemnationis vocabulö interpretatur «wpplicijshorrendis, ÓC exquifitis, SC crudelib^ Nam nos Wem, quos erroris condemnamus,hoceft, quoserrarein °S'’gt;atibus Ecclefiafticis arbitramur, eos tantum abeft, vt “PP’icijsexcrcendos putemus, vt etiara omni cum lenitate reducendos arbitremur, quamdiu fupereft ; quam cùm pertinacia iîja SC ob# (foc?r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;relinquen#

itrafïiur, vt 5C D. Paulusadmonet : Haereticum ho# alteram admonitionem deuita: Sciens “ ^«c«erfu3fit,quieii{fniodi eft,etperfèdamnatus,Quod fi verb

71 T)efenlto niLT).foannîsTaffh

verb taks noftn's Ecclcsqs ingeret e fefe pcrrexerint, 5i. Mf ftræ fidci commiflosaudRores fediicere : officijnoftnarbiV trarnurJIIis nosopponerc, ÔC pro vcritate pugnare vfqueatl mortem. Inhac condemnatione errorum amp;errantium, fi quid crudele dcprehcndit Sturmius,indicet fane,0if nos congt; uincat : interim autem ceflct t aliéna: nos crudelitatis reo« peragere. Vt quid cnim nobis imputatur aliéna crudehW noftra ccrte in afflidî-os 6d exules officia non fcmel extitc« runt J quae ab hac nos fufpieione facile apudpiosô^bono« libérant. At vt iftis exulibus pcrmittaràus, non modo vt vi* liant inter nos, Sefuofenfuabundent , quandoquidcrano/ bifeum fentire nolunt, vcl non poflunt: ifiud vcropya^ltf lurHfÂci eft : quod ne ab his, qui iftud à nobis fiagitant, nobi'f concederctur, Prætcreo, quod ab hac crudelitatk in extero« cxcrcendæmetu, ipfiiam Pontifi'eijlibérantSturniium,5^ cos qui cum ipfo fentiunt: vt Acilianus ille apoftata infu* ad Sturmium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtfacultatis Theologie^ Ingolfïadia*

næ Decanus, qui •v^i(rRo'//jiIlam comprobauit: qui magna f« mifericordia afficiprae ft ferunt, öi. vnum hocagcre vidtf' volunt, ne Ecclefiac iftæ exterae aliquid damni accipianr,aut fiefta noftra charitate exagitentur, Eiufdem generis eft,Si sb fera querela,quod fihæc formula Concordiæobtineatjpct'’ ftcutionemnoscxerciturifîmus in Ecclesqsamp;fScholisjC^ fjsepeieefturteos , qui aliter ftntiunt. Quafî verb non idem hocipfi quoque faciant fid fccerint : fid abipft conftienf'’ fua, fid zclo gloriac diuinaç moneri feft dicant, vt hoc Cur igitur quod ipfis neceftariutri videtur , id iam in partis Magiftratibus tarn malign’e reprehenduntC NemP^ Cinglianis Magiftratibus licebit, LutheranosDodores.ôi Vbiquitarios, ex Scholis fuis fid Ecclesijs efjeere: noftn's tem Magiftratilws operam dare non licebit, vt redfè fid con/

“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cord««.

contrat), Sturmium, 7:5 corditcr in Ecclestjs 8C Scholis doceatur«

Vuitebergæautem 8CLipfiæalenæ amp;nbsp;Heidelbergac quidfîaCsquid ad Sturmiumc’ maxime cùm nihil illic, abfque ipforum Eledorum voluntate QC authoritate fadîum fit : cur de alienis Scholis folicitus eft cquot; annefcit, in aliéna nos Re«? P'iW. tanquam in domo aliéna, mutos potiiis ÔC furdos elle Sed certo iudicio Dei fadf um ?rbitror, vt de harum '^^deiniarunireformatione, aut,vtipfeappellat, perturb gt;nbsp;tam multa quarto huic Antipappo immifceret. fnim nemo dubitare poteft, verifsimum eflè, quod fibi ^öüfiandroobie'dum tam acriternegat : eum videlicet per nieumvnumlatus , Illuftrifsimos Eletflores SC Principes, quorumiulfu formula Concordiæ confcriptaeft , peralte«« tum Theologos in Germania , de Ecclefîa Chrifti optime meriros, quorum opera liber iftecolledtuseft , confodere tentaflè, Vbienim nunc ilia Antipappi primi proteftatio, ntkilfetle lllußrißimo Eleiîore Saxonieeßnttre yelle t quod illiui çf noua corpori do^îrince officiât f An non enim huic Jnlututo , SChuicformulæ Concordiæ omnibus modis SC tationibus conatur offîcere i an non hic eius vnus fcopus 5 ^^^^cum Elecftore Saxoniæ, Si. rcliquis duobus Eledlori# uwumtot Principibus OC Ciuitatibus confentiatis, ne earn oarinamfuffragtoSC fubfcriptione veftraapprobetis,quæ templis amp;nbsp;fcholis veftris publiceproponiturC

^ßamp;ßacempuhlicam yiolatum iri ait fihxc oltineatful-quot;Pontifidj yiolanda pgt;ac^ puhlicte iuflam taufamhaliturifint, fia T^omana Ecclefiade Trinitate 88. ntque ampltmopui ha-. yetii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;régula: Haretico fidesferuanda non efi^

Utrib nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sturmio fuerat, quod

, Syrabolis, quibus pacem publicam Religionis fir^

K mifsime

7 4- nbsp;nbsp;nbsp;Uejenjio il il. D. fonnnis i

mifsim'econtineriait, reccHcnmus, qubdea tamfccdccon* fpurcemus, quod vcntatem toliamus huraana: nstufæ Chrifto» Qnod quia neqj probauit, nelt;ÿ probare vnquam potent, vanuseftbicei'usmerus, imbhæccontra Concordiæ aftutifsimè cogitata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua fi ego vfusroi

fem, fine dubio audirem,me Pontifici dC Diabologladiui» porrigere ad necandos 2^ excarnificandos pios*

Haefienus ergodetjsmalis , quæ ex formula Concord dix Sturmius euentura efiê falsbominatur: ego verb, larchæ , priufquam ad alia pergam , es vobis enumcrabOi qua: certo certius euem'ent, fi Sturmij confilium fequemin'' Principle» enim non vos potcn'tfs ab ifta formula ConfC^ diæfeiungere, qui'nab ipfa etiam Confefsione Auguft^n’ dilcedatis« An non enim huius Concordiæ fundamcntuiquot; cft ipfa Auguftana Confefsio, cuius quia capita aliquot vs^ ri’ediiputatahacfienusfuerunt, omnemiam controuerli^i” FormulahæCjfecundum fidei ûtVixAo7Zap,ôt? Scripturarui^ authoritatem explicat. Atque iam eb res dedutfia eftgt; X^pdiutiusnon pofsitis : veftradeiftis quoc^ certaminibi’^ dicenda fententia eft: vt aut Miniftrorum veftrorum, quo’ hablenus defendiftis,ièntentiâ probetis,aut in Cinglianacagt; ftra cum Sturmio aperte tranfeatis. Neque tam eorum vob” e xe m P lu m re fpic ie nd U m e ft, qu i h U c vfcp fu bfcrib ere rcoU^ farunt ; horum enim longe alia ratio eft : quorum Tbcolo^ in libro Concordiæ multa notant; veftri auternnihilnowo'' omnia probant ‘ vos etiam ipfi nihil dumnotaftis. pergatisfubfcriptionem negare quid aliud^quameadet^' defiderarc , amp;nbsp;Cinglianos amp;C Sacramentarios foucre vt^ videbiminiï Qliod vtprobem,non longe mihiabeundûo“*

Cùm enim feirem, apud exteros vos hacfufpicionc borare, quafi vobis ifta Cinglianæ dodrinæ

cöntraT).Stunrjïum»

bétitufj'amp;î pvopterca ad cxcufandos vosinpræfationc mca pofuiffetn, vos nulli adhuc Profcflbri per raififfe, vt Calui^ nianam aut CingUanam dotftrinâ palam proponeref.ipfi vos pag. itj. ôd 114.. confiderate, quàm apcrt'e, non mcis verbis, raeoue teftimonio, fed vobis Si côtertationi veftræ de Cin« ?}nnodogmaie, nôfercndo,tam fæp'erepctitx illudat, cum ammentem ÔC voluntatemeîlc nonaudeatnega# '^^•^’fgoafocietate Auguftanæ Confefsionis primx Ôi non ’^utats,ojimaiorcsveftri ôCTheologisquos tantoperclaugt;

X dat.fubfcripfcrunt, vos auellit, qui vos a fubfcriptione bbri Concordiæ auocat : ctiam anni 1556. Concordiam ‘demtollit.prauafua SC falfa expofiûone; ÔC fubfcriptioncra ’nno i^v.Smàlcaldixfadamidem illchomopenitustolliu Deinde author vobis eft, vt manifefto prxiudicio damnctis, otnnes illasBcclcfias, qux iamfubfcripferuni: ÔC dum con# demnationcmerrorura .qui inexterisEcclesqsincu cantur, tpi'e^veftrxctiamEcclefix imminent, patinon vulns.eos, ^uïùuscurafumma vobis effe debet côiundlio .damnare ab ifthochomineiubcmini.Si enim AuguftanxConlclstoms mentcmatcRfententiam non reä;'eb3etcncntEcclebx,cette inipÇafociltatenonfuerint, iftorumquidembommumtu, dido.fcrendx. Q.uidqubdSlt;

UaÇpheratarum buiufmodi recufattone fubfcrtp '»Qsamp;iparticipescôftituetis, quibustamatrociter Waaenuscft^^deîormatust omma eerte Sturmtycouu ^Utis. nbsp;faetis . Biftiliavobisdtfpbccreofe^^

^^aadacit.exoÇficiofefacercdicif.ct U t n -r^Qarum ^}'-^derrtrtatorios\apides,totGermantcmum ’;^Mm.VedproqXmcóïertarn5lt;condenfa^^^^^

accedtt,qubdboc palt;fko author ttas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Lutbctf

7 6 nbsp;nbsp;T^efenßo II II. D.foannii T af fi f

Luthen', non modbpolemicorum, quæ ifle, honons videli# cct cauü,Enftïca appellat: quod ipfum tarnen fercndtim mi# nime eft , cumeandem femper dotflrinam Luthcrus con^ ftantifsimè ÔC docendo ÔC pugnando défendent : fed Dida^ (fffcorum etiam , pro quibus tarnen Hippolytus I'fte in hy^ pocauftoponens oletum , fohdtusefle vultvïden', vtanigt; culorum Smalcaldicorum » vt vtriufque Catechifmi'j quili* bro Concordiæcôtïnentur, Conferteautem,fîpIacet,Scho^ larchæ, cumïfto veftroRhetore,5Chuius fandifsimoniffl Lutheri laborum cn'minationibus, Bacen de eodem Lu* lullifîcitio. thero, eiusep Cinguîahbus doni's elogia. t. Arnculum iufitf »»ßcationis, a tempon'bus Apoftolorum , quantum monu* gt;* menta indicant, nemo vnquamclan'us ô^fidehus docuit-

Hanc laudemiampn'dem a Luthero in Caluinum transfer* refatagit Sturmius, cum tarnen Lutheri profedó vitulai'n tjs,inquibusabeo nondiflènfit, nec^errauit, Caluinusarâ* ïapatus euerfio. rit. 2. Antichriftumcum fuismembris, adextrcmutn vf(^ n Spiritum,audentiusoppugnauitnemo jfraudes’qjiplîuslu* culentius orbi detexit. At hune ad Pontifîciorumfenten* tiam recurn'flê Sturmius cn'minatur, poftniotam contre* Bona opera, nerßani Sacramentariam. j. Verabonaopera, puta,quarex ” fi'de veraproueniuntjincpfalutem proximïcedunt, nullus ex Patrïbus tam fandî'eSClècundum mentem Spin'tusfan* ” (fii docait, atque ipCe. At hune omni chan'tate caruiflêïacfîi* tant, ÔC hoc potiùs ci cordi fm'fle, oùip oè^istvamp;p, Sgt;C adulatori*

Scripturæ explica- nimirum faciles aures accommodaflè. a.. Script' rerpretatioex. encr ’’301 lanCtam tam purc, tanta energia, totqj argumentisV^' giaSpintusiandi. netfantibus, nemo ipCo fxliciasexplicauit, maximècùm » profeflo locum alîquem tradare voluit. Atiftinostantos

Theologos non futures eflè , imb ne concionari quidcm poflèaïunt, nifi Caluinianorum lcripta legamus. Qua in crimina; i

contrat) .Sturmium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

criminatione fi difertuseflè vellem, illud ex fabula Æfo» picavfurpare,MoucatcornicuIa rifum: Furtiuis nudataco# ofiDusrmulta fortafïè dicerem, tametfi noua Slt; hadîenus n5 ®°feruata,verifsima tamen,SC quibufdam alienorum laborG ’''terpolatoribus minimè grata, $. Adde verfionem ScnV Donum interpre« Pfuræ fandæ fidelem,terfam,amp; eloquentia non parua otna^ „Vs snipnuæf° b^'^^SI“*’^^’”9‘^ælolunt3quibus ilia interpretatio Bi#

'°’“‘’gt;fordct:qui vtLuthero,eius'ue difcipulis ægrè f3cb ;^æCifilt;inamutanda,toIlenda,emêdandaputât,Quot me Wllioscommemorarepolfe putatis,qui pro grabbato

ffK/'j*5)C(5'ot dicereç' d.De Magiftratu politico, quisSC Magiftntui. officia fint, in vtracp kgis tabula,nemohat^enus “ f^niclaredocuit. Sed vos,Scholarchæ,Toflânum interros“

Sturmius tantopere commendat: ifte, ifte T ofîâ# pus LutlierQfgjjfjQpjgjj^ rufticanam tantum non apertis ver« -‘^imputât. 7^ Maximorumoperum in Ecclefia incredis FelkesfuccelTu». •æsfuccefluSjAuguftana Confefiio.SîJottpergewtfrn/cbfrwof l“fgt;’3cMfîlt;ti/ba6^atf(?rtâ£mi'if;t /tnnb Befielet nocÇ tons aufffckffnîEag, ** Sturmiuscontra,quàmtenuiter,imb,quam contemptim de P'Uguftana Confefsione loquitur,quàm prçfert omnes alios buthero: ipfe Symphorianus.in ponte Rheni if a ns, aut in ffanfennam noftri templï infiliens,fortior ipfi videtur, qu àm •facantioLutheri, jCititoefïeSur^/tf. 8. Donum Prophetiæ, •• Donum Pro« ’ Malte/itoiftrein bing^atgefagt/acffi^icbt.Hac vna fortaflê in re laus^ « phetiæ, ^ftnLutheriifti homines àgnoicunttStudioseenimoperam flt;lerunf,ne vanus vates Lutherus videri poflet ; fed hoc ad 'feum laudem minime pertinet, 9. Preces efficaces, Pfak quot;nbsp;Preccs. p'^^5(Hynmos,SCcanticatara dilucidafçcit, vtorauit: ira « ^^fliiinbenèarmauitdcuotiscantionibusôCPfalmis. At «» non in iftis cantionibus reprehenderunt : quanta ^uf^/tfnjQj'andirabies eorum,vel propter hæc fbla verba,

K J OJerbtor;»

8 Defenßo I II I.foannU Tap fit

- 0?erborgen im Sretfo Hein: quae tarnen plurimis Scriptorumillû us locis,tam pic 5C tarn fan(5lecxplicantur. Si ergo Sturraij confilium fequemini Scholarchæ: contraBuccri autlioritagt; tem,Luthcriauthoritatem conculcabicisjamp; hxcin ipfotam excellcntiadona minimeagnofeetis. Indeep demumid relèquctur,quodfalsó ominatur Sturmius ex noftra doótKj na fecuturum efle, vt videlicet lefuitæ non ampliusopus habcant fua ilia cxccptione: Hæretico non efle feruandatn fidem. lamdudumcnim vociferantur, vixduos auttresfu* percflèjin toto Imperio vere Lutheranos : ac proptereaijs) qui noua iam dogmata fcquuntur, fiC à prima neque mutata Confefsione rccellcrunt, pacem religionis minime debcri. Quid hoc qu3rtum,quod dicQurus fume'An'non enim Stur* miusjcum vobisconfulit, vtad Gangem SC Euphratem nos remittatisjpag.p.jz. mallet apert edic^re, vtad Garamantas nos relegetis,aut in terras folas de portari curctise’ Et hoc pros fedb faciendum vobiscrit, fi dodlrinam noftram non des fendetis« Non de alqsdicam^dc mcipfo tantum agam. Ego Reicheuillæ fub ditione Illuftrifs : Principis, D.Friderid Comitis Vvirtcbergici cram: ad hanc Scholam 5C Eccefiar”’ S confcijs Scholarchis,qui turn crant, vocatusfum* AtiW non ignorabant, turn in toto agro Vvirtcbergico Vbiquins temtradi jpofteahonefttfsimis caufis addudtus Tubingani redi) ad accipiendum teftimonium Dodforis Theologi-Tunc etiam conftabat.Tubingae Vbiquitatcmtradi:amp;;ts^ men vobisScholarchis placuit,eó me proftcifci,6dibipools'^ mumgradumhuncconiequi. Difputaui poftea pubhW^^’ quoties : aliqui certe argumenta vehementius, quatnpro more difputantium,oppofuerunt: quibusita,vtdebuijrcs fpondi,ne^ idmilîiobeflèfènfi: a nullocerte rcpreheiifus fiii : fecuta eft ifthaec controuerfia : Si controuerfiam hanc ;

mors

contra Z). Slurmium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J p

mol'Soptifflidoólifsimi vin', D. Iohannis Fh'nncri : 5C. il:# lius mortem noua paftoris eictfîio gt;nbsp;cum ego ifiud oneris mininiecuperem:fuerunttamen,qui dt'fputabant,non eflê mihi commendandam Cathcdralem Ecclefiam, ne hoc in præiudiciumiftiuscaufæjvidcreturfieri:ek(flus ramen fui, ^dcâioconfirmata fuira Senatu. Nimirum feie bant me quot;^^'«initarium eflê. Poft tot de mea Confefsionc faefta iu^ Gangem Sgt;C Euphratem rae mittetis, æquo animo P^^^'iamp;tantbcertèafquiorc,quiaifta veftrademc Slt;. Con^ ,™ionemea extant iudicia. Sed fortaflè QC ego tuguriolunx

amp; focum in fhgore inueniam : QC ahj, quibus verif conftanter defendereplacueriti Sed nihilnc amplius ^qucturfltnbverb. An nonenim , qui nobis fubftituen^ tut Concionatoresyin vos inquirent : in vos,inquam, qui to^ ties teftati eftis, Caluinianifinum vobis non probari : vos vituperabunt vos exagitabunr, vos perfecutorum loco kbebunt, c£iid qubd hi ipfi Pontificij, qui nunc Recufa? tohbus iftis adulantur, palmarium fe rcperiflè arbicrabunjs tur, ad delendas reliquiasnoftrarum Ecclefiarum tquot; Etquod fWeft,quomodononlocuftasraetuemus , aliasc^ confia ^iles pœnas, fipro hoe tanto dono illuftrationis veræ do# drinæjtamfimus ingrati An non enim tot iam annis a morte Luthcrfpijomnes hoc præcipue in votis habuerunt, tandem controuerfiæ com ponerentur. At com pofitæ mtunt a explicatæ,raodo gratis nos animis fummum hoe beneficium accipiamus. Concludam igitur ego lo^ ^mhuncijfdem pene verbis,quibus pa.88.Sturmius vtitur. fl^ospervulneralefu Chrifti,perfidemÔCofficium ve# m'.pgr Jjuiyj Ciuitatis. dignitatem atque^exiftimatio# per omnia, quæ vobis carifsima funt, vt in hac ^taui caufa « in his raalis , in his quæ impendent, perigt;

8o nbsp;T)efenpQ II IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tapfh

pcricuh's,non numerctis ,fed ponderctis,quæ in hac quæftio^ ne deliberatione dicentur, iêntentias, vt quae duobus pogt; ftremis Anhaltinorum fcriptis refponfa funt,diligenter con^ fideretisrvt cogitetis,non poflè vosabhuiiis formulae fcriptione recedere,quin afocietate pacis,8C publicæ religio» nis recedatis:quin Germanicas Ecclefias damnetis:quin peri» petuasinfchoIa,2lt;EccIefia vcftrarixasalatis. lam adeadegt; incepsrefpondebo,quæde Synodo adfert. Res magnasco^ trouertiait : SCpropterea Synodumneceflariam eflèrnenio hoe noftrum diffitetunne ipfiquidem,quiappcllanturPa^ tres Bergenfes,authores formulae Concordiæ. Sedprimùnii quomodo conuocari in hoc tempore pofsit,non videmus: deinde fi conuocari facilime poflèt: tarnen ante earn Ecclefie Germanicæ de fuis controuerfijs neceflârib ftatuere debc# rentjVtcertumaliquidSCdeliberatum ad SynodumaffèrréO quæ duo vt ita eflè comprobem,ante omnia,qualê ipfe Stuf^ mius Synodum deferibatjoftendam, 3V/oj,inquit, eratlmft-

Chrifiiani qui eljent nominü,^fidei,ù ingrauibui controuerfiis,doBißimorumhominum,amp;fanÜ(irum'^gt; rorum conuentum edicere,^

cilia edicere,cognirdf Eccleßa grauihu^ morhds. Qjjod dat Stur# mius,Iibenteraccipimus:reuera enim Imperatorumeftcon# cilia edicere.Ä Pontificijs fane Synodum maioresnoftripo# ftularunt,necp volueruntab qsindida caufa damnaritquia ab illorum partibus Imperator erat,qui Synodum conuota’’^ poterat» SC quia pax publica ipfis negabatur, nifi ad cias fuperftittones redirent: à noftris partibus ImperatoiüO'^ eft, necp nos cuiquam diuerfum fentienti bellum minaraurgt; ideolt;^ a nobis petinon poteft, vt quod Imperatorum eftjOO^ ftri Principes fibi fumant. Ab ImperatoreergbSynoduin impetret,propter exteras Ecclefias : in nobis mora nullaerit,

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocati 1

contraT)Sturfnium. 8l

vocati vehiefftus.Si verb Auguftanæ ConfefsionisEcclcfiç plæræ(ç mdicaruntjcontrouerfias fuas abfcp Synodo iudiea-ripofle; quid hoc ad Sturmium, quid ad exteras Ecclefias» Abfc^enim Ecclefiarum exterarum mintftris eflêt, QC pau# ds,quieorurn fèntentiani fequuntur,iam in. Ecclefqs Augu# ftînatn Confefsionemprofi'tentibusjpaxeflèt, Sótranquilli^ ^^^uoadiftaquidemdogmata. Necpifto libro Concordiæ ^’^t^aeEccIefiæ excluduntur^ß ipfæ includi velint,hoc eft, fi

'îjÂ.Concordiam, quam hucufque improbarunt, prjo^ Qiiodipfuni de Caïuinorefpondeo, Quisenim ^''^dat,locum ei hic futurum fuiflè, aut Lutherum ei falu# sfctipturum fuiflè,nifi prae fe tuliflètjfe’illam anni « $ 3 boncordiam probareç'Si enim difert'e illam improbauit Cali« uinus,nemo non videt,quid obqci noftris maioribus,8C Bu^ ceropræfertitnpofsit,qubdquam cum Luthero Vuiteberga: Concordiam inftituerunt, eamdomi minime feruauerint* retant ergo exteræ Ecclefiæ, aut etiarti inter Auguftanæ Confefsfonis Ecclefias illæ, quæ hoc remedio opus efle pu^ tänt.Synodumablmperatoreieamcß fiue o(’Hov/afi«lt;(jtàü,fiue nihilenim id noftra intereft : ad vtramuis vocati vegt; ^iemus,fidei noftræ rationemfincerè,ÔC fi'deliter expofituri, ht tune fiplacebitjn commune libenter confulemus,de eli# gîndis perfoniSjSC de norma iudicîjiquanquam fortafle cum öturmioSóSturmianis hac in parte conuenire non poterie ’’’Us.Nam neeg inter feptuaginta Indices, quadraginta Cinf ^■anoSjjo, Vbiquitarios deligemus, vtvelle videturSturj« jl'^sineque Patrum authoritatem Scripturæ æquabimus. f^^’^'^^bfi^uthoritatelmperatoria Synodus conuocare# quot;'’'’^îfturieflemusinihilorninus tarnen operam daturf, hCGlefiarum Auguftanæ Confefsionis nomine, fi non ^'’^iini,phxrarnmque tarnen , 5^ præcipuarum nomine

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnam

Si Tgt;efenßoIIIl.T).JoannhTapfli vnam SCconfentientcm Confefsionem affèrreniuS jamp;iS».ngt; pturarumoraculismunitam,filt; Patt um authontatibusccni* firmatam. Nam qubd ànobfs parui fî^n Patrum authoriw tem conquei'itur,ÔC Marrum authcritares rcquiri : ijs hocflP lt;fîum fiCrefponfum fciat/quifacrarum literarum authohtagt; te vinei fenon patiuntur : quicùm ad Sciipturæ teftimontt nihil poflîint refpondere, ad Patrum authoritates confugw unt,quasfe adfuamfententiam faciliùs derorqucrepoflcco# fidunt. Nos vcrbamp;Patris noftri inprimis authoritatem quimur,qui in Scripturis fuam nobis voluntaterà explicauiC ÔC. Matrem,hoc eft,EccIefiam,2è Ecclefiæ Dodores itaau^ dimus,fi a Patris fententia nihildiuerfum nos doceant. Nc(p Dianaî,opinor,templumegopropterca incendi: fi Harnia^ ro pctenti,ne Patrum authoritates authoritatibus oppont^ rem,rcfpondi : Auguftinum in explicanda pratfentiae Chri^ fti rationCjfibi non admodum conftare gt;nbsp;fiquidem ita accipi* enda fint illius teftimonia,quemadmodum ipfe eis vtebatuf' Affèrebat inter cætera, ex tradatu ia loh. Chriftum corpora abeflè,gloriaôô raaieftate adeflè r refpondebaminitib,fO*'^ pus ab Auguftino de corporali conuerfatione intelligi.'gb^ riam autê SC maieftatern totûis perfonat éflê, propriamquip^ pe VerbijCommunicatara autem naturæ afiiimptae. cum Harmaro explicatio non placeret: quid aliud refpon* dere debui, quam ex ifta 'vztsîeW confequû vt ipfe fibi guftinus non confiercquot; Quomodoenim hæc Harman^’’^^ plicatio cum illis conciliari poflèt,quae fuprà adduft^^* Quisautemnofirû,quiparumaduertimus, SCcClarnfioro* niumeorumTheologorum teftimonia enumeratevdto quifatentur,Patresfibi non femper conftare,quamlatuià campumhabcremt' Ipfe certe Sturmius,pag.ixj.fatctur,»M Tatrfs nli/juando fcrihrttyt niß adßdei re^îam, Ù £uan^eli(uiii

contra 7).Sturmium»

Saentmtnrerum fanam doiirinatn reu»centur, diffici-^ß^jutura explicario. Vterautem noftrum magis fudàr/r, ne, quem ipfa fortaflè corporis conftituno excufat:an ärmarusjcum lila ad Philip.lècundo verba Apoftoli exa* ^nareinus; penes auditorern iudtciumefto.Fatebarequidg Pfioreniill(nmn verborumpartem aplæriscpPatribus addi# naturam referri: addebam tarnen duo,quae negate nullo modopoterat, t. Patres fcquentia; ^'^^pfopter^cxakauiteum Deus, maximo confenfu ad pPnaturam refcrre : 2.deinde,eofdem teftari alias fae* t3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naturam cxaltartquaeprius fuiflêfcxtnanw

' ndquæduQ c'umrelpondendû Harmaro fuit, fudarit’ne, ’'’gelidusei accurrerit circa prçcordia fanguis,mea lane non ’’^ultiini intgfgß. Ergo non latis eft,Patrum faltem tcftimo# n*)sinniti,ó(:Scripturarum interim authoritatem contemne# led amp;nbsp;nos amp;nbsp;Patres à Scripturis difcere debemus. Confi# gerate hoc Ioco,quæfo ego vos, Scholarchac, quanti maiori# usnoftnscorjß.^gj^jj^y(.pQ^j,ßj.jQj Patrum teftimonîjs, Scripturarum authoritatem detraherent : non qubd Palt;» nunj authoritatibus contra Pontificios vti nô poflênt, quem# y'^’cdum nos meliore profedlô fide, quam aduerfarij fa^ ffamentartj.vtinjur: Sed vt ne a vero 8C vnico fundamento, incerta,ÔC ambigua detraherentur. SalternSynodiTrn ntinæ,a noftris tandem probata ludicij norma,Stiirmiofa« îeiat: di definat vel tandem,cx Patrum autlwritatibus in^ nobis augere.

Synodo breuiter; nunc in iftliac quidem bus^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;examinandæ reliant: ck qui#

ƒ’^nndem aliquando finis fit,agam,qu'am potero,breuifi« '’^^'Qpan^qux in comraonitione de Paradifo ponitur,

L a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non

84- T)cfenßQ I II LD.ßcäunüTäfp'h hon tam Confefsioeftde iHis controuernjs,quasoppiignî*^ SturmniSjquam aftutaamp;C calltda repetitio capitum noncon-trouerförum, vt nihil dicendo, aliquid tarnen dixiflè vide^^ Pâg.32. tur. Cum deinde ad’^o'èn}amp;arcameiiif,2)otnifiicuw'PP^^

fa^Km^adarcain Tiemini: à Noë ad lïbraham amp;nbsp;^beccdHü ad^elcJiifedechty^um femfiterni Sacerdotij : adagnunt fafd!^' lem; ad mare rubrum : inde/ertum: adnttbem

rrHm,amp; ’Patriarcbarum, ad horum mannam:adpetramfeqtient(Kgt; nosproficifciiubettytdifcamu^^quodPatres amp;nbsp;Patri ar cba,^^‘ fes,i^arQn)PhinedfiCxteri Patres^eandemefcam cumnoßra,jjgt;itlt;'

Pag-33, tualem comedifjent : eibati cœlejii manna à *0gt;riflo ipfo, i^ui manna, quie de cœlo descendit, ygt;t ygt;ideamM,eos,eim'rgt;entri^tigt;'gt;‘' fa illud manna comedifent, cafos, trucidât os a ferpentibuf, ft'’‘ pter Idololatriam,quibits quot;Deu^ y enter erat, %lammona Detts tfi adjuos manna ces Ie fis non perueniebat : tttm hue nos proßeif iubet,amp; ißheec conßderare:Ç-àtis oftendir,fibi noui Só veter^ teftamenti Sacramentorum difFerentiam nequaquam cognitam.Nonneenimpag. 35'Jnter veteris teftamentiSä^ cramenta,ö(f cœnam Domini» quam acceperunt Apofto''» difcrimennullurn facit c” Eece,[t\c'[M\t,'yt cApoßoli antetnofti'^ Chrißi,paff'tiri Chrifli corpus acceperunt, it a Patres etiam pafuß non ne inter ,gt;dpoßolorum, amp;nbsp;noßram cœnam dißrimen faeth I jaioz/not admemoriampaßt Cbrißi,eir pro nob^ traditi,pane blt;‘ nedibio in cœna, amp;nbsp;quot;vino yramur, eiuemadmodum Patres amp;nbsp;-dp^' ßoli,adßem nafeituri amp;nbsp;paßuri Chrißi. lam illudcuiufgt;no^ie^gt; quodnon jpiritualem illam fruitionem ,ßed Sacramentalem,e^“‘ loco,ad Paradifum,amp; adyitam aternam producit: ciim ftolus contra in vfufacræCœnæ mortem Domini annun'/ ciare nos iubeat»donec veniat.Neqtnego in vita æterna,nos

' corpore 2lt; fanguine Domini » omnibus'cp eins meritis per# ff uituros;fed illam ff uitionê,cœnam Dni appellari polTcj licc verb

contra D. Sturmlum. 85 vcro eft, quod probanmihi cupjo» Videtis Scholarchæ, quaminfcite omnia iftenouus Theologusconfundat, Pajs • radifumJ legales vmbras, corpus Eiiangelq, fiue noui reftaj» menti, vitam deniqueæternam. Sed hoc ex altera eius Conlt;s fefsione’, quaminAntiprooemio ponit, clarius etiam peijs fpicietur.

Ægr'efert, quod interrogationcs ipfius, quas in Antii^ Pag,ne, P^Ppo minore pofuit, oftenderim ad fpiritualem tantum ^^nducationempertinere, que extrafacram cœnamfitu'deo pifniorem iam Confefsionem fe propofiturum fperat : ßeum Pattern omnium noftrum, lefum Chriftumre^ dcmptoreminprincipioillius Confefsionis orat, vtSpiritu fuofibiadfit, vtquæ animo , mente complexus eft ,ea pofsitftylocxararCjVtapert'eab omnibus intelligantur. Ego iniftiusquoque Confefsionis refutatione oro , certiore ta;? men cum fpe, neque cum ea dubitatione gt;nbsp;qua Sturmius, in finefuæ Confefsionis vtitur, quiconcedit,vteiaddatur,£lt;Pag.ii9. detrahatur. i. Confiteor igttur i quot;Vt laptifma lavatrum regent^ tt rdtionii in nouum hominem : fie Ettcharifiiam eiu[dem efifie nu~ triMtinntm , alimoniam ^^ihum at^ue fotum^ Non male iftgt; hue primum , fi non male explicetur gt;nbsp;aut intelligatur, Frans tarnen fubeflè poteft , in noui hominis appellation ne ; qua Sacramentartj animam folummodo regeneratam vidcnturcompledfi, nos totum hominem QC nouum vzf' tttemdiciarbitramur: nouum , quatenusregeneratuseft: ''eferem ,quatenuscaro adhuc aduerfus Spiritum concupi^

nequeeifubtjeitur. Ergototus homo in Baptifmoro S^^^nturitotushomofubftantiae S* Euchariftiae particeps f ncitny, Deinde de vfu fiue fine hanc propofitionem con# f™m]i!s,non de ipfa cœnæ fubftantia. Non enim fequitur, ^WrCapudomneseffedfum'S. coenanonhabeat, propter fcafaaemxoivavap non eftè corporis Chrifti : neque debuit

L 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sturmius.

Defenpo IHL D.Joannïi Taffh

Sturmius , vel ab vfu Confefsionera fuam aufpican' gt;nbsp;vel ♦ cam ipfam, cum fobftantia cœnæ confunderc. 2« öm«w, ^ui jIdamiUpfu ceciderunt t hiper Chriflum, remfcilicithoru» Sacramentorum rtfurpunt j qui mortui funt ,rtpenerantur: qut regeneratitfitriunti fatiantur :quifitiunt, potantur, fimode'^i-ram fidem ad hcec Sacramenta » eorumque fru^lum pertipiinia)ii afférant. Duplex in ifthac thefl vitium eft: vnum,quólt;^ inter regenerationis inftrumenta , verbi praedicatio , elt; cuius auditu fides eft , non ponitur : alterum, quód rcfufcw tatio, rcgenerat'io, alimonia amp;nbsp;potus, quam verbi praedica# th per fidem fuppeditat, cum Sacramentorum arrhabonc amp;nbsp;obfignatione infcitifsim'e confunditur, Efurienteseniiu 6ó fitientesiuftittam, verboetiâ fatiantur,egredicnteexore Domini. Sed iftud rurfus aftuté fit, vt nulla videatur alia ‘ Sacramentalis, quamfpiritualismanducatio. j. Hdem'B^ ftijmo femellauanturt ijdem Euckariflia totayita aluntur,ßtit eßtriant ,fiueßtiantt Rurfus idem in Confefsione vtriufgt; que mandueationis vitium , idemque paralogifmus infe^ quentc etiamquartathefi. 4. Semel hominesfecundumnituntt nafcuntur ;ßmulac enim homo natus «fÇ, non rurßts naßie^^^“ cefßarium, neque nafcifecundum naturam. Hoc Nicodemus fciebat: Quomodopotcft homo nafci,cum fit fenex i Nun* poteft in ventrem matris fuæ iterum introirc, àc nafci i Se^l cur Nicodemica ifta thefis hoc loco ponatur, pbft viderigt; • raus, 5, adt nutriri femel non nbsp;nbsp;nbsp;fatü , in hac'vitadumy»quot;'

tur; yita nutrimenta quotidiè Junt neceffaria, ignorât: imb flC nos fæpifsimc vtendumeflè cœna admonemus« Quid igiturf quomodo hanc duaruffltbe^ fium fimilitudinem Sturmius accommodate’^. Sic etiamßmd iaptifarilauacro Chriflidsr repenerari fatie eS^ quodyirtutt^^ tißimißt, Spiritufcil. fanSlo, At fatiari ciboamp; potuteeleßifi' tnd

contraT). ^turmiufn. 87

fnel non fatH; perenn^ ißa alimoniaei^t nonfolùmînJtacyitat [fdetiam inwaaierna. ßapn'fari lauacro Chrifti, dC rcgcf ncrari femel fan's, quia christvs neqne excmplo, neque præcepto baptifmum repetere docutt : Cœna fæpè vftirpan* propter præceptum Domini, qui ait: Hoc facite in ®ncommemorationem, 8C t Hoc facitc, quoticfcunquc bi# ^''ûsu'nmeicommcmorationera. Sediftud, quodaddit “^^’^lt;ïgt;iijs,quomodo probaturum cum putetis, fi de Eucha# proprie hoc velitintelligi Fides enim in vitaæterna ^f®fcit,amp;fpes: 8^ fidei fignaculum, facra Cœna,non ceflâ#

Quod igitur eft fpei noftræ fundamentum i qubd crédit ’’’nSjDeùm fore omnia in omnibus, fi fymbolisadhuc SiC fi^ Snisin vita æferna opus habebimus^ y. rrinlaptifmatelo-liMnis Cbrtßus lapiijabatur, Tattr 'virtuttmfiiam de lœlo demifitt joe inJßecie tolumlne aßfaruit t qux aBio Tatrif erat^ ô* Filij t Effritaifan^i. Sicetiamin Eucharißia^ quam Chrißtuin es^tre-»gt;lt;icienttfuainßitutrt Chrißutfilius‘Det,fä‘yirginis ’Maria,ßtii ^lt;gt;(rtimintoigt;afctbatur: idem^ dißißulisfuis idißfum Sacramentum 'veßendum ded^t, non fanrimßanem amp;nbsp;^inum , fed fdamciirßM, fanguinem fuum gt;nbsp;quam rem cceleßem Irtnauf aß^ fdlet, ßrcuiter refpondeo, Chriftus no baptifatuseft, vt ipfe 3 peccatis fegeneraretur, qui peccatS ipfe non fecir, necp do# bsinuentuseftinoreeius: itafictiamconftaret, Chriftum ''3acum difcipulis Euchariftia vfum eflc, tarnen no fequere# J“r^undem cffectü Euchariftiç in Chrifto,qucm in Apofto#

Rurfus ficut propterea baptiiätus cft Chriftus, tota ^^''fliiitate orthodoxa tefte, vt aquas omnes, quibus baptiia# '^'“fanâifîcaret: ita ft ipfe de pane beneditfto 5C vino com# ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Jpterca feciflê deberet intelligi: vt Symbols

ggj nojquemadmodudeEapii^ ^Oicnptmn cft,Chriftum Iohannis baptifmate baptifatum

S8 T)efenßo UIL D.foannùTâpfh fuïflèn'ta de Euchariftia itidem fcn'ptum eft : atque ididcircb a nobis fernere non eftaffi'rmandum. Deinde quódfatetur Sturmius, Chriftum difdpulis non tantum panem, fed co« pus etiam amp;nbsp;fxngumemfuum vefcendumdiftribuiflè, rem magnam praeftare videtur : fed vidcbimus poftea, qiiosdw fcipulos vocet, ôf quam diftributionem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intell»

8. gat« Eucharißixmyfleriunt i fimniummyfltriorummaxïniM efÇ’, omnium myfleriorum in fe 'virrutem (ontinens ; 'Vt Chrißm rex regum, amp;nbsp;‘Dominum efÇ omnium tiomin^rorum : ita ißuä tny ßerium omnium myßeriorum e/Ç myflerium: ynde amp;ferexcellen-tiam in Eccleßa, tam Grueca ^uàm Latina, Satramentum amp;nbsp;^Hçtop abßpie adieBione femper ap^ellatum fuit, Summamefiê huius Euchariftiæ dignitatem nemo negat, cum ipfiuscor# poris amp;nbsp;fanguinis Dominici Koivavtix, fit : myfteriorum ctiafl omniutn in fe virtutem continere nemo negat : fiquidem per myfteria veteris Sacramenti typi intelligantur : alias men aliud eflèfacræcœnae, aliud Baptifmimÿfteriumjp^“^ etiam Sturmius,vt fupra audiuimus,fatetur« Sacramentiau^ temÔ£^fx»îHç/»appenatio, etfiper excellentiam Euchariftf'f tribuitur: non ignotum tarnen eft, Baptifmum etiam numabeadem ÔC Græca SC Latina Ecclefia nominan: apud Paulum coniuntftionemfpiritualem Chrifticum clefia, quin dC Euangelq docftrinam, Eucharißia rium i^fa lege antiquiui eS^ : 'Vt ipß agnugt;s ftafchalii legem tt'quot;' fore anteceßit, cum ex Ægyfto fofulta Dei eßet exiturtu : legem marti rührt tranßtM extitit, in quo laftißatus fofuligt;^' ante legem Eetrai amp;nbsp;aqua ex quot;Petra manant: amp;nbsp;ante legem de cœlo Sacramentum cor for ii amp;nbsp;fanguints Dominici. Rurfas*'' ambiguitate vocabuli, /nvssgiop, ludit. Si enim de typisjo^a^ guris loquitur : cert'e ante legem agnus pafchalis, dCmanna» 06 aqua de Petra fuerunt, Siautemper fAv^sgio/r-facramem

contraT).Sturynium.

tubiintdligit jturpifsime hallucinatur Quantum enim difi* crimen inter manna fit, óó cœnam Domini, vel ifta de vtrogt; que verba Domini oftcndant: Patres veftri comederunt manna in deferto,ÓC mortui funtjoh. 6. Et: Hoe eft corpus meum , quod pro vobis traditur. Oftendat Sturmius c Manna diftum cflè, Hoe eft corpus meum ’

^lt;traprofluente , Hic eft fanguis meus nouiteftamen i, Mac veteris teftamenti Sacramentorum differentiam Uz ftubïit, ac vicerit. lo. £f noflra efcaj^iritualf^ , yf

Chrifli nafciturhamp;paßitri: tiobM UrtJU natt»

innwnttm.Mnon^otefinocentemreflituere^^^^^

«i'r«fctttm6arP4re, ßuiincorruptumcondtdit.^

«rrtfj-jmU: M in terr^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'tentas in calo eÇ, nbsp;nbsp;elegan^

ter 4it y^»lfcroL. Eft quidem efea noftra ÖC ipfa fpiniualis, feinon vt Patrum, quod ipfe Sturmius theft u. fatetur, qui intet vrabram Patrum ÖC noftram imaginem dneermt» quanquam non fatis ifta expftcata eft diftinä: io ♦ Aliter au # temPanlusCol.2. de veteris quidem teftamenti typis, quae funt vtnbra return futurarum : de noui autem teftamenti glotia,corpusautem Chrifti» ö^epiftolaadHehr. ftmilitet capiteio.Lexvmhramohtinct futurotumbonorum , non içftmimaginemrerum ,dxôuxTâp Ttçx'yp.xîeôp. Haneft iràa« ^vnem intclligit n.theftsjnon quæ vmbræ comparatut gt;feà qaatopponitur, concedemusquodponitur ; fed id contra tïosmmim'eîaciet» Si enim vêtus ÔCnouum teftamentum

^'ï'^pares : illicvmbra gt;nbsp;hvcipfa 7tçxquot;ypioiTtop dxàp, ipfumcç quot;quot;^'^elttftnouum teftamentum cum futura æternx vitx ?i™'^tonîetas : nonnegabimus ,nos hrc per fpeeùlum in

cernere, tuneautem deîaeie ad faciem. n. Et UtMtjîCbrijli torjti« , qModtKttwm «x dtHrt’ïirgtnefuit, quodin

po uejenjw ilLL jj. foannis-Tafft, tnùnttiin Golgorha,cru(ifuj^enfum^quodpoß rejurre^ionetn â diut 'IhùmapalpAtum , yerè in cœloei^: (amen nihil impedi(, qttMamp; Itc i in imagine amp;nbsp;Sacramento, 'verè àßdeitbttf percipiatarHic iam intclltgitur ,quid fibi per vcritatem in cozio volucrit,fugt; perfore propofitione. Acfi coelum de create , amp;nbsp;hocafpe^ tflabilicoelo acefpiamus, repugnatrurfus ad Hebr. epiftöla, quaeipfum aitfublimiorem cœlisfadîum, Si JlitAKAu^zi'TaTW ièçeci/v'ts. Sin de gloria beatorum , de ipfa fede Si habitation« Dei : non poterimus cum, nifi Anthropomorphitæ eflê vti’ limus, certo alicui loco includere: amp;C tarnen to çhto'p articu# forum Symboliretinemus. Coeloenim,adquod Ghriftu* afeendit, dextera Dei patris omnipotentis continetur, qu^ loco nul!o,ipibctiamSturmiotefte,continetur. Ergo quo® corpus Chrifti verum in coelo eft , id nequaquam impedif» vtetiamhîc in imagined Sacramento ver é, amp;nbsp;à fidelibus» ab indignis percipiatur, vt fiipr a eft oftenfum« Non enitU debemuspræfentiæ Chrifti caufam in fide noftra collocat«' Corpus enira Chrifti, vt aiebat fupr'a Auguftinus, etiam erat, dcquibusditflum eft : Comedunifibi ipfis iudiciuipt gt;3. *Panii eä- 'vinum à “^lelchifedech ^brahamo datum, ’^yßerij, amp;nbsp;Euangeliceecœntefuit •n^arorvTrop, 'vtplati^'^^^ß resinttrprttantur, Iftamficdamus , vt tarnen nonobtuW» fed protulifle panem , SuTvinum Melchifedech dicatut : inde Pontifictj Sacramentum cœnæ , infacrificiumptoj** uis Si mortuis transforment. Quanquam epiftola ad bræos melior omnibus veteribus interpres , quaniu^® Melchiièdecho accuratifsimè omnia ad Chriftum trafl^^'' *

* • Euchariftiæ tarnen non meminit. »4. Omnia ißamyßerW‘^'‘^. ßgna folùm funt,yt iPatribuf, rerum futurarum, ßenobdprtf^^L rarum in territ, 'vtrite^ yerb futurarum in ceeleßibusßedibtH • ttiam eumßotentiare^rteßentantia omnia ea, ^apromilßajfi^ß

c ont raT). Sturniiuin, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91

lt;«w nr^tu langutntm tiomini noßri leßt Chrifli, turn ntceßitu- ' ^ntntjjux inter Chrißum tß, amp;nbsp;int^r Ecdefiam titn; cutut ipß« ca-t'^^^^ifiiismeintraeiitf, ciim htcttuminfuturofeculo. jLuditin Jcrboreprxfentare : quod fi de typo accipiatur, nihilaliudl “*dt,quani myfteria veteris teftamenri, no foliim figna efle, ^tlctiam ßgna: h, c. nugatur, öt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si autetn de xoivüx

'''unteOigit ; quomodo myfteria veteris teftamenti potue^ 5''trepracfcntaregt; h^e, exhibere corpus Cbriftüquod non# ‘^'^ïratnatSc’ Deinde alia eft xoivanctç ratio in veterctefta# ’’'^'JfOialia in nouojalia in vita arterna. In veterc teftamento °'^îtrat futnrorutn bonorum: in nouoipfum corpus eft, ƒ ^pfculo tarnen ôd aenigmate verbi, fiC Sacramentorum: 'J’ ''ita autem æterna ifta omnia de facie ad faciem t cum tusvidelicet erit omnia in omnibus. Præterea nuiquam lt;cbcripturaloquitur,qubd vel Patresin veteri Teftamento participes fatflj nbsp;nbsp;nbsp;corporis ôt^iànguinis Dominici: vel quód

’’osinvitaæternaeius participes fimus futuri : maxim èea ^^'o'iCjquateß-jnfacfaccena. DeniquefiCxoïva»/«. corporis 'anguinis Chrifti, cum ea neceisitudine , quaeeft inter f^um, amp;EccIefiam,quælt;^ Kona'i’aL ilia corporis Chrifti

^onKrmatur, înfcite ifthac 14.. thefi confunditur. «y. jrrChri~ in ail era parte menfes acCumlens dédit diß:ipulü fuit, ex altéra ^ccuml^entitui ; tÿ ytne^ueturn tpfe Chrißus inpant,nejut

f'^it : fedi^fedefiio Sacramento comedit 3 eirhilit ßis communicauit ; ita etiam nuac in c«lo fedent ad dexte-nolifcum in ceenaeif^, amp;ßfe nobis communicat. 3^am '/ria») iff terra fecit, eif fie tfum ‘Paterfacere 'Voluit eSrfie Spi-? fut) in ,A^ofiolit cœnantibue o^eratut ei^ gt;nbsp;tir fie interuentte te '^lt;*^flt;‘*fnent0t feu myfierio,carnem amp;nbsp;fanguinem fuum . ^^icauitj^^ofiolist Chriftusmenfac accumbens, nequc neque in «lice fuit localiter, quod nemo vnquam

M 2 noftrura

pz T)cfcnßo IIlISD.Ioannù Täff h noftfuni credidit, autcredifibipoiîulsatt i fed idem t3®2it porredio pane, difcipulis corpusâmm porrexiïj Ôt^pomf dro calice, ßnguinem; quia pani's Kowailcc ciî corpons, vt D. Paulus interpretatur, ôd calix fanguinis. Ergo Sdfe^ densaddexteram Deipatris , non in finito aliquo throne, nobiCcum in cœna eil, ôdcorpus fuum , ôd fanguinemno/ bis communicate quod etCi Cine Spiritu fandîo non Ht, non tarnen HtrpiritualitereliueabrqueSymbolis, quodinilîhiC thefividetur latere : fed cum pane ôd vino , abfque guibnSi J vt altera Sacramentiparte, Sacramentum non eft integruingt; i 1Ó. Sieur in ^damo omnes moriunrur, ira, in (^hrißo omnes yiuiß“ / CAntur einquir Paulu^ -/ipoßslur. Siigirur ex i^eldmopeccatuM î amp;nbsp;mors in omnes homines : eurnonex Chrißoyitd ßmulinomnih f amp;nbsp;tanto potentins in extremo ^damo'rtta, quanto primo ipfi rit I potenttor. ty. ^ufeimuripirurin Chrißo ,adolefcimMineo,ix I eius carne amp;nbsp;Janguine, amp;nbsp;Spiritu etus '^luimus , morimuriti^^ i in eodem 7)omino, '^t cum eodem in hac carne noßra, qua ef[ nbsp;nbsp;nbsp;j

de carne eins, reßurgamus. Sed hate vt ßmplicitet vera lînt, ne^ 1 que aliquidhiclateat t ad liîam tarnen controuerfiatn Sacti^ I mentanam non pertinent, Videamus igitur {èquentttngt; 1 fS, li. EthacKoiie,dA.accoaUtiocumChrifiQequodfanèmagnuintZ / myßerium, non male ab Jdilario, Cyrillo, alijs^^ non tantumßirgt; I tualiter, fedettamnaturaliter, 'VtßanPlißimi illieeiriloquwtur» ƒ fieri dteitur in bac myßicabenediPlione } nbsp;nbsp;SacramentopanûlttU'

diSlionds^ Superiores dux the fes de benedidiione Sacraroei^ t^li, quxßtper panem 5)C vinum benedidîionis, nibilpl^^^ egerunt: fed tlla ipirfcuah, qux extra (àcram ccenam fit» dttOt Sdfide perceptoverbo, Âb ilia igitur fpiritualibentâi^ diione, Sacramentalem banc Cyrillus Sd Hilarius diHin'' guunt, quoties docent, nos no tantum ipiritualiter, ièd etbitt naturaliter, Ôd corporaliter cum Chrilio vniri, Exbaçvna I

auteia 1

contra T).Sturmïum» ; pj autcrathefianimaduertjpoteft, qua fide xfti homines verba S.anefforum Patrum citare, 5C interpretari foieant, qua de rc alias fortaflè aliquando eritdicendi locus^Nunc »p.fequitur thclis. ?anem (nim cum Paulo dicimttf panem benediBionù effe,amp; f^nitmaChrißo^er fidties Ecclefiet miniflroi benedicisamp;buncpa-fuumCbrtfius dict,amp;ßro corporefiuo baberi amp;nbsp;efie Tx»-‘^'’^teflitbrono. tips bocmodn »'gt;*»'»»» et^ ^uodyeritas dicte : Hoc el^ corpui meum, tell fl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliter,quam his hoc modo in#

CD eft, quod veritas dicit; cur tanta circuitionc thefesfateatur, licet Chri# Pjfienibenedicftionis corpus fuum dici, 8gt;i. pro fuo cor^ POtehaberi,Si eflevoluerit,ipfum tarnen Chriftum corpo# ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,corpore fuo abefle in cœlefti finito thronoc” V t

j, ''^,^^.*^^^jcorporaliter,cxponam,ipie Sturmius facit, qui c lulus vocisinterpretationem non admittit,vtcorporaUlt; tnf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ienfibus perceptibili. Etfiigitur

's’o.tnefibus videri vult Scurmius,præfentiam Si Hoivcavlf detn^'^r^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cœna admittere ; tarnen vel tan#

Chr ft' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indicio prodit, qubd facram Coenam fine

'Corpore pcragat,óó peragendam putet. reuiterjScholarchæ, Sturmi] Confefsionem percurrh fententiam fequamini, hab nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non fubfcribatis,eiufmodi vosDoeftores

Chn'fti præièntiam videte admodû etiam atiç etiam, ^^4“^ni‘ni:ne quod Vos Principibus reipondiß

Ecclefiam Si Scholam veftram a dogmate velle.'idipfum Sturmiana haec Có# •■ftlari) ^'^quot;'''’’'^'^“'^conGIiumjfia vobis probetur,falfum hoe propterea pono, qubd de fide veftra, ac M j Con#

2 zf. T)ef€nfio I HL T)LfGamM Täpfh _ j Confefsi'one toties conteftata dubitem : fed vt ne alijgt; rftis tantum fcriptfs noftn's aducrfarîjs iudicant, diucrfu*î’ oc vobisfufpicentur,aut(èntiant. Et cur quæfo graue vobisel«’ j (ct,autcur totiMagiftratui graue cflêtjhuic libre fubfcribO re,cuiusdo(ftrinam atot miniftn's veftn'Sjtam confentientef | docerûôô probari au dit is : quorum vos non modo auditorcJ cflè, non dedignamini,fèd ne patron!quidem : quibufeum eadem in Ecclefia,tjfdem Sacramentisparticipatisc’ Adiniit^ tandem Cinglianis trophæahæc,quæde vobisftatuuntjoquot;’ iamdudumftatuerunt: ÔC oftcndite,nihil rtiinùs vos inift^ hac triumiam anne -n deliberatione.qu'am de veritateeio^ dodrinæ,quam publiée ciuibus veftris ÔC liberis proponicU’ j ratis,dubitaflc. Etvaleat faneapud vosSturmianumi!lült;l dilemma, quod in fine commonitionisponitur:fedreâii'* aliquantb conformatum. A ut enim eadem tradithafcfot* mula Concordiæ,quac in Auguftana Principum Confefsw^ ne comprehenfa funt,aut diuerfa,ô^ contraria. Si diucrfaiaul (

contraria : cur talia, in Ecclefia amp;nbsp;Schola veftra doce» j Ûnitis i Si eadem,cur fubicribercjô^ ven'tati 1 laborantiteftimoniumperhijs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

bererecuûtis^

contra TySturmium» 9^

IOANNIS PAPP I,

ÖOCTORIS THEOLOGI,

ßEFENSIONIS Q„V A R T AE

PARS TERTIA,

'M/o criminum , Äuthorilu-s libri ConcorJite, ''^^fitrio^rgentorattnßii^ß^ Pap^o,aScurmiQ oiitf ^^rum.

Ecit 0^ inifthoc quarto Antipappo Sturmius, '^11 ôôia duobus proxirnis,quod ferme rhetores ^11 folentjCum acaufae bonitate deftitui fefe videt, HQj nitnirum a re ipfa digreflus, non modo in me, ftdetiâ in multos alios dodifsiraos, optimos'cç ^•’’osingcntiaiecit plauftra conuitiorum. Nimirum,quod Lib.j etiliano Auguftinus obqdtjhocegit, vtoccupatus ego in ydenfionc perfonarum noftrarum,fufceptam caufam etiatn homi'nibus,non ad difputantium, fed 3alitiganttum verba conuerfisjolîfcuraretur veritas,quam uilucefcerc,amp; intiotefcere formidat* Ego itaeç contra hoc co# Illium iplam prius caufam perorarc volui : perfonarum de# KWione ad extremum referuata: quam ipfam plane tarnen omittere vifum noneft, ne vel ipfeobiedacrimina, atro# lt;12 fane 0^ grauiagt;agnofcere , vel famæ ôi exiftimatio# 'l'oonæ proximi laborant! non vidercr fuccurrere. Ne# ^^lanien pro maledidis maledida rependam : quid ''’’l'hac ego in parte Sturmium fequerer, aliud, quam ibid, “oni31ejjj.j eflemus: vtij ,qui nos Iegcrent,alij deteftatos - Cina grauitato, alij fuauiter haurirent malcuola volun#

^6 *Defenfio II IL O. J-oânnïs 7äpph voluntatec’ Principib autcm ca breniter percurvamgt; quæ Concordiæ authoribus obqcit : deinde ad i!îa refpondebo, quibus totum Argentinenfe miniftenum déformât : poftre^ môeaquo(^rcfutabo,quæniihi per fummam iniunam

Ergb authores libri Concordie vald'e inclemêter traaat» idqjquam plurimislocis,quor5ego aliquos faite producin’* Pag.pl. ^nnon qutam animaduertere, ^u't amp;nbsp;(^ttalesfintJ*quot;' modo ad hocarlitrium feruenerint, quidagant ,^uomodo qtiomodojuffragiaprxlenfentiaucupenturi exprimant P Non Di' feruare liceat, qaibuf 'vtantur internuncijs, adminißris » i htts,^uibue mendacijsgt;quibue c alumni] s^quilu^ condemnatJondiK’ antequam omnes or dinesfcripfèrînt P ^uid,pofleai]uam Jùbfirt^^ erittnon mibiliceatprouidereiejuidfitinficHturumP^^g-^^-ß^ eareiudiciutnamp;arbifrium ißi ajßimpferunt ,in ^ua ipfireifr^^’ P^g’Pî* 'Pttfiores,Eccleßas ^TrincipeStexorteseffe^ac^pnolß yolunr^qui futeformula recufent fubfcrilere. Ibid.T^i Tfrô hi pij,re^è fintienees, quarentes yeritatem f ißine chrematiß/if f httiusformula authoresfunt f Oflendantur duo aliqui honitnfn’ qui non lonos yexarint,sir lonusfit,qui honorum inimicusft-'''^

M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß^tiecongregationefe\capitum,ingratidifcipultnäm

fuspraceptorem fuumiquemparentis loco delebant colere: in^ntd impijin minißeriummaiorumJùorum:'viptra,quanafci}holt;^‘^' fùasfacultates augereihonoresadipifcinonpoffunt ,qui aâlttce^* Solem ’'eenire nonpoffunt jnifiparentesfuosenecent,ùc.^'^^ yt T^hilippü °M.elanchthonem ylcifcamini,'vt remfaciatis, dinemini, yt negociatores clericifids^hac infiituitis, r tyrann^ yfitrpetis,tyrannicèfuffragia ementimini, ehlandimini, expnnit ) extorquetis, Hacc autem crimina fi de libri authoribus banda Sturmio cflênt,quomodo quæfo ca probarett' triuio teftes quisferat, intanta prgfêrtimcaufapintaina^

contra T).Sttirmium.

cibus cfififtinibus c* Atcerto certiuseft,probat/oïies nullas alias Stiirmiura habere,nifiqub(J afuæ farinsc horninibus, à [uis adiilatoribus 1 à fm'sdrcumcurfitatoribus, 6C enn'flartjs ’ft» audiuerit.Suffiagia libri Concordiac nemo «ncntitus efi-, ’’«moebJandïtus,nemo cxprefsit,nerao cxtorfit,Siqöi,qubd f'ibfcriberenolueruntjoeo luffî funt cecjere,aut iubebuntur; 'quot;^'^proptereatyrannidera eiufdcm Magiftratus exercent, voliint mmiftros Ecclefiaruni fuarum de fumma dobin'«» ^’æfonfentientes eflê. Annon fi Sturmq confih'utn lequa^ fub/cripnone libri Concordiac miht interdicatis, au( ‘ydoRcndammcfacere non poflêjipfi'ine rtiiflum fad»^ utictie ergo dicam tyrannidem vos exercuiflè tyrant

'’ibem nobis ifti homines obtjdant, quitam impotenter in ^o^debicchancar^qaiprius etiamjquampoteßatera in nos ^dipiCcantuh non celant, quid fabluri eHent,amp;quid libenter bcerent^ Denic^ hoc eis reCpondemus^quod Donatiftis Au* p^mus,in conßmili plane argumente : Quod dicieis,vos «ytis,non gladio vifibilGfed illo de quo didum eft, Fiffj bof ®*niini dentes corum arma ôf fagittæ, ÔC. lingua eorum gla^ « «wsaciitns. Hocenim gladio criminatorc öbcalurtmiatore ft . o™sincogniti,imperitorum animas trucidatis» Ettamen, a

gt;4».libenter,npoflet,negaret, qubd per meum latus IhfologoslibriConcordiacauthores confédéré tentauerit, Jiefcio quid nugatur, dC fflinatur,Dc hoc alius, inquit,crit ^^ndilocus.Qyi, malum, alius • an'non enim tot iam locis

^uarti Antipappi^qm'd de iftisThcologisfentiret,nimis acer* Sturmio communiter omnes

A,'^’’•®^^*æ3iithorescalumniari ;de quibufdam etiam Chytrxo, pagaop./^uif adf/ucThilippo

M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^otrousrßas iß^s tolli fojße, nißcuput Thilipfi tol~

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipße.ifludfuiffe tn Clt;gt;^bßtiio KuormatbrßdiBbatu

ßmliargf 2de^awt ^uidemafefatlttm: at quot;Phb

2^

98 nbsp;Tgt;efenpo IIIL D.Joannii Tappt,

It^pui ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ptxerattVi(icte,cÿix{6,Schol3rchc,(^üQy

fum ab ifta proi'ecfla calumniandi libidine Sturmius abripia^ tur, Obiecîîura id quidem Chytræo fuerat in altero Vuor^ rnatienfi Colloquio: fed ita fe ipfi' Phifippo purgauit gt;nbsp;itac^ei fatisfecitjVtPhilippusipfum eodeminCoHoquio, Illuftrifs. poftea Election, Othon j Henrico PalacinOiCommendauerit. Quin 5)C domum pofteareuerfus Chytræus, initio fcqaent«

S.anni publicaoratione de ftudio Theologiæ édita,de hoc crimine,ai-nplifsime ièfe purgauit. Verba etfi longiufcu^ »’ la funt,afcribenda tarnen putaui. Huiusraeæ voluntatis,Si »’ perpetuaîerga Præceptorem obferuantiæ ôf gratitudinisvoî gt;gt;nbsp;etiam tellesclïè poteftis,qui me aliquotannisgt;eruditifsingt;’ *gt; D.præceptoris fcripta,Iocos inprimisTheoIogicos,amp;Ex3^ men, ôô Dialedlicen, Si. Chronicon publiceprælcgentenff n additaetiam crebra,8C honorificentifsima Præceptoris men* *gt; tione»audiuiftis, Quam hoc in loco earn ob caufam repctO' *gt; quod inter vos quoque,Slt; pafsim alibi, virulentesôifalfif^*^ »gt; mos ru mores fpargi audio Si dilîèminari, quibus ea mibiP^ buuntur,quæ nunquaminomni vita,nequidcminfoW^ ‘ »» mihi in mentem venerunt. Cert’e qui primus ex hacvr^e» » voces illas de tollendo,autcxtingucndo Pracceptorc adafe’ detulitjamp;i fparfitjis fceleratum Ôtiimpudens fîgmentutn^i”'^^ »» fit, Qu bd fi ex vniuerfa Germania vnus aliquisfidc dig'’’’^' »» fc vllovnquam tempore voces illas ex me audiuilfes''^*’ »» alluma me fcriptaslegilîè,fatcbiturj8Cprobabir: meafplt;’^ atrocifsima quæcp cruciatuum genera me promeritiii”^ » » confiteor, crudelifsima etiam fupplicia non reeufo' lt;nbsp;»gt; certéfcio,nunumeflê,quifc voces illas ex me audiuiflf''f »» pofsit affirmare.Et ex huius vnius mendacij atrocitate 8t* »gt; pudentia,dccætcris etiam,quæ fine fine Si modo M fpargunf»iudiciurafumipoteft.»lt;^'

CGHtra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99

ttgt;«fl«i; ótve^««; yçNxt.oîfxflU ^■0cugHo'ap, « ^’îc» j-^«110^,1*« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Ego me teftimonto côfcientiæ meæ, u

£lt; fiduciaauxilij diuini,Ôe cxemplis multorum piorum , qui « pctcaluraniamopprersifunt,fuftento, 6ôc. Hadcnus Chy# « Wïus.Poft huiufmodi autem cxcufationem talc ôlt; tantum ^wnhuiufmodi vivo,de bonis literisjôô EcclcGa, nbsp;nbsp;pluri#

cette ftu dqs optime mcritOj ex mera animi impotent mplngerc, cuius tandem pietatis eft, aut cuius charitatis, ^“’iistîntura fefe patronum Sturmius profiteturï Côtra ve# ï'o Chytræura mihi vidcte.Scholarchæ^in c^uo nullam cbari^ lîtis,autpietatis micam elle Sturmius arbitratur.ln oratione de Illuftïifs, Principe V volffg^t'go Palatino, hoc ipfo anno éditât cum non ignoraret ChytracuSjquæ de ifthoc ncgocio ConcoïdixSturmn effet fentétiat honorincam eius récit me# tioncm.ncctt propter diffenfionc dereligione,C3cter^cilau# des voluit auferrc.C'umenim de Gymnatqsabllluftrffsallo Principe conditis,Hornbachiano,Ôd Lauingario,fermone m# ftituiffet,Cuius,inquit,Lauingam,defcriptioüluftrw 8lt;do^ c flrin«,acdocêdi,Mccndicçratio,8lt; prxceptorüac dffcipulo# .. wcuïix,officia,cxercitationes.ôl difciplinxlcges,aprx an# » ^'îsimo.ôC petitifsimo artifice,\oanncSturmiofapienuff. CO# lt;« Ws.ôC publice editx. omniS dofttinx ftudtoforu manv lt;. ^'J^vetfantur,Hæcegopto Chyttçorefpodercvolui,non « ’^riitantus vit,cuius ego mefcriptisplurimu ^^^it’tîatcorgt;Tneoinàigeatpattocinio:tedvt,qui e ’^oûica\umnnsCennendûfitgt;omncsclaïiusintdligant.Necç

cum Andrea Mufeulo agit , quem criminatur, ^'^^Winemfeàodiorem in Marchia ferre poisii.Surnpta 'quot;^^’^V^caceufano eft ex duobusSacrameritarM *‘lt;)'nwCinglianum,licetCboreboftoliftiore,doaiff.ta. ”gt;^Mttumeffe;bC rurfusxOmnem Vbtóuirarium ,fiu^u»

loQ nbsp;T^efinßo IIllßoannis Tapfl,

theraaumjicet tnfignibiis Spiritus Sudanis ornatutll,3ßii3^ famcn, âf Hipicem^di!^ Arcadicam pecudetn eiietquibusEn^ comtjsj Argentoratenre quecp mintderium inOgnire Stut^i mioplacuitt Cuiquidem miniilerio tria qua^danj prxdpi!^ cnminaobijcit:ad qux tametQ Collegx mdfuo fortafsetetu^ pore reipondebunc, fuatncp ÔC innocentiam, Sé Cotikfsto^ nem tedatam facienttegotamen nuncetiam breuiterfalfifu^ raas bas criminationesrefutabo.

Princtpioautem ex Zanchiano dididio vetereffi cnntd lenara repetitjde mutaca dodlrina maioruniiSé anteceÜotvt^ nodrorS,Buceri,Capiconis,Fagfj, CellipHedionis. Sedhuic. accuCationinihil verïus,autbreuiusre/ponderipoted,quà{0 I RoltendatnuSf nosanni Concordianj^quxidis nodtis antecedoribusprobata fuiCcondantilst retinere, Atnegabii hoe Sturtnius,^ita hts anni nbsp;nbsp;nbsp;Concordiamplacuildrut^

fus dnget,y^ Oralem,ôé Indignorum mandacationem exdtgt; perene. Sedqaanj dtuolum hoe cofftmentamdc^SéguàfO facileab ipfa rornula Concordix redarguaturdijpr'aottrndgt; Prtnsx aßthuius refutationïs condquens ed, vtCieanttio! bodie do(drinamfequimut,quam annit^jti. CócordiaexpH^ caxmalejfüopelsttfte (è defenderitSturmiustquia proptr^^^ ièdtctcadEccledarti non venire^qubd thaioribus nodris gt;nbsp;obièruatiafSé Confefsionis dfnilttudine obdridius dt, veroillis adhuc viuentibas fixquenaor tn conctonibus^^J crisfuertt tan quad pod Zanchianâ ettana controuer(iait’gt;^ videdcetxumlegibusnoux Äcademixiureiurädofe^^^^^ Kit fe idos concionatores audite,aut cßUlis communicate poffêprotedatusdtéEttamêexêplo Nobilif.viri IacobiSi‘tgt;^^ tnqexcufate fe audet,dd cum fuo dedecore,laudesiiliaspet^ ntticere,Deinde atmi nbsp;nbsp;nbsp;Concotdiatn no vnß diem a

^cruatâedèquiritatur.An'non ego hîc exclamé,O os,ôftos/ i

ôimptf^ I

contra T). nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loi

Qyscftfm/n rc niarti Concordiaffl’vfolaui# wus, Anqm'a Auguftanam Pnncipuili Confefsionem vr# ^•nus, at ad üïam ifta nos for tliula remirtit:[an qui'a pritnara ö^nonmutatamfequimuri^atea Numburgtfubfcn'ptafuit, lt;• *pfis etiam Elec^oribus QC Principibii« teftibus: an quia Ora# ^'’'»ôiflndignorum manducan'onemdefendimusî’ atifta» leftdodîrinam de ma# prefitemur equot; at deçà tune ne conquefti ƒ ' f^funt tanqm'afublcnptiones fimplici'ter ôi. candide ’ '^5 gt;nbsp;fimplicitcr etiarn 8^ candide interpretatnur lt;nbsp;at hoc bonos magis de cet, quam Sturmiana ilia fi'mulatio, S£. ftsimulatioj quaièmultosiam annosvtifatetur,pag. 174» ‘fflulatorifte , QC dilsimulator, amp;nbsp;multorum annorum fi# ^ulator,3i difsimulator, ÔC fuo ipfius teftimonio fîmulator* ^difsimulatorjifte ergofimulator QC dilsimulator, alios ac# ™et,quôd Concordiæ formulam non feruent : in qua fub# ^‘bendfl ipfe fe fîmulaflê, ÔC difsimulaflc fateatur Poftrc4 Sturmius miniftros Ecclefiæ Argentinenfîs aduerfari quot;binon dubitat, nequehoc vobisambiguum eflè arbitra# ^iirjScholarchæ.’curiftudquæfopofuit equot; vtabarbitrio con# b'oiierfiæhuius, ad quod ipfos vobis aduocaftfs, fègreget, ^tnecaufahæcnoftraa Theologis cognofeatur : vtnerao ^gt;4^idedoamp;inae finceritateadnionere,quilaqucos,amp;pe# ^'^»quas vobis ftruit, vtin Cinglianorum caftra Scholam /'bîttitraducat, animaduertere , commonftrare vobis bodoremetiam Marbachium, qucmpriùs chariflT»

J^Pâtrera nominauerat, multis locis flagellât: 8«^ duas qui# 'quot;îxim’eobcaufas» Nam confuetudinem cum Illy#

-p ’^€a,quaenuperde Confefsione quatuor Ciuitatum °''^ftofefpondiGefobfjcit. Scitisautem Scholarchæ, to# ^^^nicaufam , quæ ad Illyricum pertinet s iamdudum à

N J vobis.

lox T)efenßoIIILT).foannts7afph vobis , ô^abipfo Magiflratu cognitam , ôdcondliatarni'nlt; teripfos : publice etiamin cofcripto , quofententiafiino# ftratn de CoIIoquio Lindauienfi explicauimus,ad ea omnia, quaï vel D. Marbachio, velreliquisetiani miniftris, tisiii adb'onibus obqci poflunt, refpondimus : vt fuperuacuum viden' pofsit,eadem hoe loco repetere. Qyia tarnen 06 Stur^ miusaÆones lilas tam odiose Sócriminosèexagitat: Ôèalij quoque tenebriones , ex illis adionibus quædam excer^ pta, inuidiosè » 8gt;^ calufflniose edunt : breuiter ac^bonutn larum hiftoriam hoc quoque loco compledlar : Ledoride* inceps de retota liberum relidurus iudicium. Cumeniffl nemine miniftrorum confeio, id quod idoneisteftibuspro^ bari poteft , in hanc primum vrbem Illyricus veniflet j nainiftrorum amicitiam dC familiaritatem peteret : flagingt; turn ab eo ante omnia fuit, quia multas haberet cum Thecy logis Saxonicis controuerfias, vt earum fummam breuigt; tercomplederetur, quod ille cum iefe fadurum reccpiA^^ de controuerfia tarnen peccati Originalis nullam onm*'’*’ mentionem adiecit ; neque turn ilia fanèpublicisfcriptisad^ hue agitata fuerat : licet Ihenenfes tunc Theologi gt;nbsp;9^^ hunc in eius difputationibus errorem primi notauctant. priuatis fcriptis in viam eum reducere tentarent.

etiam pbft , cum ilia iam controuerfia publica fieri incip«^ ret, neque tarnen adhuc liqueret, quidinquaîftioneefl^p nonnegat ßudioscid feegiflê Dod. Marbachius,vt quam de ea re publice aliquid ederetur , Illyricus poflet. Conquerebatur enim ille gt;fuam fententiam, uerfartjs,non rede accipi : nihilque minus fe affirniaKi qu'am quod fibi imputaretur. Atque hoc tantb ftudiofc* Dod. Marbachius egit gt;nbsp;quanto apud plærosque maio^ tem efle Illyrici authoritatera animaduenebat, Tanded veto,

contra T), Sturmiunt. loj

V€rô, cum aliud Illyricum agere vidcret, cutn apud cuni adiïioaidonibus locum nullum relidtum efle animaduer;? teiet : non fubitb cum quafi mutata derepente voluntate dcilitm't : fed poft multas St: graues adhones , poft multas fcripdones, quibus ab errore reuocare cum conatus eft* ^ueni priiis difsimulantem fuam fententiam, SC proinde ^'^nredèintelletftum excufauerat, cum ipfura pertinaci# ^^''ïmin errore perfeuerantem , deferendum, SC diuino ïudiciorelinquendum exiftimauit« Qua in re quiequid P^fcatum eft : idomne fraudi magis , SC firaulationi Illy# ’’ld, qu'anicandori, SC integritati Marbachijafcribendum fft. Mirumveró eft, Sturmiumtam exprompta fua me# Woria, non recordari aliquando clarilT Theologi Capito# nis; qui Suenckfeldium non modó familiaritate fua, fed domefticoquoquevfujôCconfuetudine dignatus aliquan# diu fuit. Num ne enim propterea reprehenfus a quoquam fuit, autaceufatus, an'nonhocipfumeft,quod Sturmius flagitat j nequem inaudita caufa damnemusd Caufa Sa^ cramentaria annorum iam Co. controuerfia efttSd tarnen au^ dirivult Sturmius totiesauditos, quitotiesferipferunt, qui quotidiefcribunt C Illyrici caufamnemodebuitcognofcere quænondum publica fatfta erat : SC ctiam inuidiofum Mar# bachioelTe debet, ab Illyrici familiaritate , pofteaquam in ^iamiê reduci pafîùs non eft » difcefsiflè i Sed iam tene# “'ionesifti, de quibus dicerecoeperam ,çetiam particulas Wdam epiftolarum D« Marbachq dilisergunt, ab initio '^^scontrouerfiæ fcriptarum,platrarum^ etiam, antequara . p'’‘deifta controuerfia fcriptum publicum cflêteditû,Sd f ^^^ftantes videlicet homines , leuitatisipfumacculant: . Verum ctiam plane eflet, quod aiunt,ab errore tarnen,

ÇiJcm aliéna fraude illedus eöèt , deftitiflè eiim con# ikeri

ïoz|i ^efenßolllLD^foannisTapfh

Ktencogcrentur. Errarejnqui't Auguftinus4)oflum:haere# tiens eflènolo : at iftihæretici eflè malunt gt;nbsp;quaiïi ctroreia confiteri* Et tarnen cpiftolas priuatim ad aliosferiptas gt;nbsp;cow ftnfumctiam ilkim cui IHyrici nomen addunt,( curti auto/ graphum teftetur, Illyricum ci nunquam fubfcripfiflè)nun» quam à minifterto noftro diuulgatum,pHbIicèedunt: neque recordantur,quidinfimili argumento Lutherus, cuius»* men foli fibi eflè videntur difeipuli, in libello 25riefcn/refponderit. Totum ilium libeflum recognofeant: totum ilium ßbirefponfumarbitrentur. Suaprobraiftilw* . mines, amp;nbsp;fuos errores, aliorum probri« ôif erroribus conan* F turcontegere, Siaütemaliquaeft Marbachtjapudipfosaö* l thoritas : cur non ifthac in parte potius eum lequuntut, euf rationes eius non audiuntî’ cur Confefsione, 8C exeufadot^^ illiusnon patiuntur fibi fatisfienV Illudiàltem tempusexjx^ (ftarent, quo SC ipfi ad gubernacula Ecclefiae aliquando vo* cabuntur: ibifi multis annis, fi ad vitæ vfque finem tatn cau^ tierunt 3 vtnullibiimpingant, àneminedecipiantutît'^'” verbeos, quorum candor ÔC integritas a fraude, ÔCfimuW tione hominum aftutorum non fatis tuta fuit, reprehend^ incipiant : fed ita re-preliendant, vtracmineanteosip^' quos reprehendere inftituunt, maluiflê a maloruin fami»^* ribus leuitatis aceufari, quam errorem pcrniciofutn, fordum Ecclefiae Dei obtruderc. De Brentio Ofiandet dubio refpondebit : cgohocfaltemdicam : maiotttU^^''^ apudBucerum ,Fagium, Hedionem, SCcæteroSjq**',^ pitoni 3 Celliofuperftkesfuerunt, authoritateni ’ quamapudSturmium. Pofiûm vobiSjSchoIarchacjCPquot;'^“’ lam oftendere, Brentîj manu feriptam ,qua Conuentu*^ ftro Bccicfiaftico gratias agit, cum in locum Cellij defu*’ ad parochiam futimi templieflèt vocattjs, Ef^ditc

contra D. ^turmium. io$

oflcïldit M« VuilheïmusHolderus, Brcnttj candcfti fern# pcrdcifthac controuerfia dotflrinam fuiflè:ód viuente etiam tutheroatqueBuccro,n5 vnoincommentan'o,neque vno tantum loco coftantifsime idi'pfum eum docuiflè, quod poft brum mortem, contra Bulltngcrum Märtyrern defen# dit. Ettamen Bucerus, Hedio ,Fagtus,quicommentan'os '^usfine dubto cognouerant,qui quæ dodn'na eins ôd Con* , ^^'oeffet, non ignorabant : Coliegam tarnen fibiilium ad* ‘“’'S'optàrunt; ^adfummi noftri rempli parochiam cum ^i^ocïtunt. Neque tùm credo Sturmius anteceflorum no* «rorum de Brentio iudicium reprehendere aufus fuiflèt: idetij de eo fcnfiflèt, fi interrogatus fuiflèt : nunc autem iftis ’’toftuis »quiduis fingit, quaftunquc fabulas (lias authorita* tem habere poftulat : 6^ in illis memoriam quoque oftentat.

Poftremb, de me iplb etiam reipondendum eft. Non autem propofui nunc infinitis eius conuittfs reiponderc : tot enim mibi defenfiones parandæ eflènt » quot ipfl Antipappi habent paginas : fed ea folùm attingam, quæ fine inßgni fa* mx èC exiftimationis meæ (quam vcl propter rainifteriS, ad quod me vocauit Dominus gt;nbsp;integram cflè oportet) iniuria tacite prætcrirc, aut contemncre non polîùm»

Principib autem pag, 70» mendacîf me accufatö* quidem mtnJacijf ^uodin fe tergeminas continet falfas amp;nbsp;tnen-^11 calumnias: quia'videlicetinprafationeprosçimarü daarunt ^jtnÇtmufcri^fit Stermîttm conari extèrts hominiitts ferfuadtre, tnelioremt fîtfaniorempartum conuentut Âcademiàfed ^f^^milliaciuittmtinfuaejfe Jèntentiaiamp;àmea , atjuetotiue fententia diffintire. Et propterea hoc mihi menda* *quot;dHA)ijcit, vt perfuadeat vobis, fe è noftrorum libris corn* P*^^^^talesmendaces calumniasafferrepoflè: ôônoscon* ^^cramentariosnonargtïJïicntls » nifi plumbeis, fedca* Ó luranqs

io6 Tgt;efcnßollin).foannliTaff‘h cafumnrjstantum, ôtfcôuitqscertare, QnapropterâfeaJ^/lî pag. 70. negat ’vllamii Sacramentarijs contra nos necißarUmÄf-fonfionem quot;vllam non necelfariam t amp;nbsp;grauem rtfutationem éditât» effe;S)C priiis psg. ^o.etiam acgutnento probare in{iituit,nteli/if àparte aduerfaria, quàm à nojlra defenfam ejj^e eontroutrfiam St' crament ariamdd quod, ïnquic, tot tant isacceßionihus regnorttW» eär populorumgt; amp;nbsp;Ciuitatumpotei^ comprobart: nbsp;addlC: ride»»'

tur enim'^trinq,fcripta, eÿ fiat iudicium de Ulis 3 quabifceprexl misannisfuntpublicata'. 'nideatur Euangeliiyeritastpropagitt per Galit am 3 Angliam3 Scotiam 3Eoloniam,publice : priudtin atiam in Italia3 Hifiania 3 multis^ regionibui 3 quot;dbi Pontificiatp xannis 'vi omnia opprimit. Ergo ä^ilihacpropagarione Euans geJtj38imeo illo tergemino mendado probare conaturStuts | tniijs 3 nos mendacf/s, Sd. calumntjsoppriinere3 non arg»'' Î mentis oppagnare Sacramentariorum errorem. De propas I gatione do(llrinx3 vtrbm ea certifstmum 3 Siindabicatß vt* f ricatis fit ttqiTH^iop, non haiiis fortaCse Iod di : 0^ (adle Stard 1 rniam hoc tdo de liatione fua Pontidctj depdlerent.Demeo f \ nbsp;nbsp;tficndadoconditionemacdpiot Siego Ulis in verbismettdas 1

dum fcripn3 qux dtat3 öi exagitatSturmius : ageßtdtavt ƒ fcribid Sin verb mendadum non e/i, quod ego fcripii: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

dadum Ec, nosexterasEccIefias mendacijs3 öicalumntjsop' / pugnare, non 2^t argumentis erudire3 amp;inliruere. Dao aat '

cem mihi probanda funt: primum3 à Sturmio pag. pf. affirtaari, melioremamp;faniorem partem conuentus Acadfi triid, a mea, qux torius miniäerij lententia elt3 dUJetid’'^'. terum, hoc ipCum Sturmium affi'rmanè,de tribus millibas uium,pag. Prindpib aScfcire velim3qux illatneliot^-faniorparsfic A cademidconuentus : aut quis Sturtäiopa^ tdiacem hancfecerit, vthis verbis rigniEcet3elEaIiquasn des ƒ teriorem , nbsp;nbsp;minus fanamparcemf' Qitienimmel/oretnSl f

Paniorefl 1

contra T). Sturmium. icrj faniorcfli partem nominated proptcrea fadtjqui'a deten'oreni alteram,minusfanam efïè ludtcat. Sed deilla fua meliore» faniore parte negat, fe pag. 5»$. aliud fcripfiflè,qu'atn abft^ dusfcitu thcfes meas publicataseflê : S)C paginam vos infpi^i cere iubet; 5C geminum mendacium eflè dicit, quod ego af^ fitmaui, Sedinfpiciamus faneillam paginam. Continenter ''Htn addit, Offidj faifuijjepalam oßendert, tiefts las non fuij/è, Kon dißiueationiluf defendendas, dum Senatua de /ab^ ■'V^nedtlilerarett dum multa Ecclefilt;e,eie^ magnx autloritatù Pnrertcufarentjdem Principes aliqui facerent p an'non tem-cotraßultitixi tir temeritatdsfußficionem «tfmiert!' Iftud eft, quod præterea Sturmiuspofuit, ÔC quod oftendit ,me falsó mendacrj tergemini ab eo accufari. Quid cnim in his verbis Academiam nominet, ipfe explicauit, meliorem fc, illam,8^ faniorem partem Confilij Academici, Hancpartem, quam nunc fortaflè hoot tfoxHp Academiam nominat, quafi cæteri trunci fint, óó firipites, fua illa intercef? fione, contra ftultitiae, 8C temeritatis fufpicionemVoluit de^ fendere, Meas ipfe thefesftultitiæ ÔC temeritatis aceufat ; ib fimautem meliorem, faniorem partem ab hac fufpicionc Voluit defendere : an verb hoc aliud eft, quam fignificare, ’’idioremctiamillam, ÓÓfaniorem partem thefesmeasftub temeritatis eödemnaret’ quod verb rurfus quid aliud %quam cum Sturmio fentire, SC a me diflcntircî’ Nullum mea citatione mendacium: in Sturmq autem refpon^ ‘‘one, verborumiftorum , Academiam contra flultitiæ Ölt;S '^tritatisfufpicionem defendere, Sopbiftica eft Tra^aÄn^-K;, 'l^ïutem 177, ifthoc feripfit: Toffem mapnam partem Acade-^f'xatentus nominate, qui Uienter amp;nbsp;yolentes non fubfcribent^ ^''^^fßßulante i nunquam/ulfcrilent ; SChæciplà verba non cumifthocAntipappoquarto,pag.72. repetere, 8C ^^'’lengeminura rurfus mendacium eflèait, qubdfcripfe*

O 2. rit.

io8 nbsp;Defenflo 11 USD. loannit Tappt»

rit, faniorcm ÔC meliorem partefticonucntuscumipfoface^ re, amp;nbsp;a mca,8lt; Minifterij fententi'a difTcncirc. An'nonenitn in Sturmtj fententi'afunt,qui libro Concordi'grecufantfub* fcribere : an'non amea, totius!^ minifterij fentcnriadiffcn^ tinntï’ Ergoadhuc vcre ego fcripft : SCfalsbmemcndaciJ Sturmius infimulat. Reftat pag, 254« de qua tam vehemew ter ille nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;♦ Æ’non magna aut impudentia, aut yanitus,

autflultitia e?^) ttflttnominart, qui mendacij ipfitm coarguMh faginam enim nominare, quid aliuje/Ç, quàm ttßem citare, quiin fcit cotftrafe Jaturam teßimoniumf At hæc pagina contra Stur; mium teftimonium dat : 5gt;C propterea magna impudentîï eft, ad Scholarchas ifta fcribere : magna leuitas eftj quiduis pro vero in arbitrium aut indicium adferre : magna ftulttó eft id affèrre, quod primo afpedu apparct falfifsimum, addo quartum , infani hominis eft , hiftoriam non extimefcert) qua fano viro nihil debet efle honorabilius. Cognofcitt enim quxfo Scholarchac, quæ pag. 2J4. Sturmius fcripfit» quæ nunc occultât, Si tacite fc fcripßfle negat, Vbi enim Macedonio Ariano Pncumatomacho me comparât, iliaipfa 334. pagina, hæc profedlô fcribit, qubd ego conderiinatotii’ tribunali ièdens Macedonius tiri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;harum the#

fium, âç vS'tii(Jgt;eatÂoii7n.7rçciyàlt;;, kolSu^oq nsd fofJtSfäiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occifis tribus amplius millibus Ciuium»

ID QJZOD EVENTVRVM EST, SI TIBI TVA PROCE# DAT pRoscRiPTïo.Noudethefibustantummeisloqai' tur, fedetiamde profcriptione , quam ex libro Contötdi^ fecuturam eflè dicit. Hoc igitur euenturum eflê dicit, h-t» tria amplius millia Ciuiumoccifumiri, fimea procedatpro^ fcriptio, Non de illis tribus millibus Ciuium Conftantino* politanorum loquitur , qui à præfedli militibus occideban# tur : fed de alijs tribus millibus , quosftieaprofcriptioocdii fura

ccntraD^Sturïnmm. lo^ fura fit* Hxc Sturmius fcripfit,Slt; fenfit iUa pagina: ôlt;^ tarnen tonqucnaudetgt;qubd dicam,cura fcribcie,quod non fcripfe# t^.VtrutÂverôgrauiuseftScholarchæ: triamilliaciuiumcS Sturmio fcntire:an verb,tria ilia milliaciuium, quia a me, vt ® Conftantinopolitani 'a Macedonio, diffentiunt gt;nbsp;occifutn ^'îtneaprofcriptione^ Et tarnen pag* 74..fciibercaudet,fc recitaflc: nec ibitria millia ciuium Ärgentinen# ''^'’^’ttperiri,quifuamcaufam probent: 06 tarnen fecjuente “^“^pWagrapho calumniatur, tneas titfes non tria mtlliatfei millia,in exterd Ecclefijs animarurnfro^ in non in bis ter centcnis millibus,illa etiam tria miU \ liïhtcnti; An non hæc vanitas,an non mendacium, an non wlumnia^ an non ad impudentiam vfcç profligata grauitas^ ; nbsp;nbsp;pudor,veritas; quibus profligatis,quid reliquum eft in Re#

publ, 86 EcclcRa,quod bonura ciuem recreare poflètlt;Sed Gilt; lis de ifto tnendacio multa.

Sequitur alterum calumniofum mendacium, 66 mcn^ dax calurania.ln duobus Antipappis fepties repetit, me ora^ torerticçterorumraeorumCollegarum,miniftrorumEccle# fiae/a Senatu poftulaflc,vt fcholæ liceret fubfcribere formulç Concoïdix.lftudego mendacium, Ô6 calumniam modefti# I nbsp;nbsp;usquampar erat,refutauiDefenfione tertia : oftendi tamèn

iniuriammihi fieri,ô6 ad veftrum,Scholarchae,totiuscgSenW ^asteftimonium prouocaui. Sed quid profecihac modeftia, 'l'iÂ'ame poftulatur i a^n ißudfalfum,aut yerum fit, ytt, W«,te/î«r a^pello:qui aut tlim in Setiatu aderatts,aut de loc Ora^ ^'‘''^'^d^iufiis,juidinS/,'üatudixerit,^iiid egerit. Non aperte in Senatu dixifle 166 tanquam quafi du# ’'^’^^^;pofsitgt;iftudmedixifi'e,itahoc mendacium exagw ' '^ffteenimmendaciumdixiîTem»fiafcbolamandatum ^fhïbetedixifliemde petendafubfcriptione.AtptibilinSe#

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O 3

no Uejenjw il IL U.joannu rapph naru de Schola dixi:de fcnpto fentcnti'am ConucntusHccfo fiafti'ci recitam' de h'bro Concordia:;videatur fcn'ptumillud, quod in Cancellis Magiftratus noftri afîêruatur : manifefta en't calumnia. Itai^ propter hanc calumm'â hæc ego in ipfuffl retorqueo,quæpag./p. ponit. T)um ißudnonprohahit, dum^f ioc crimine non Itbsrabitjdum yiuetdm^roius Sycolgt;hanfa,i»flt;gt;»'^ calumniator fit,oportet,^uiißa de me ßargit : üvie. Sturffliusiftt fitjßuequiSturmium excitant» homines makuoli» inuidij niendaces,proterui. Nec^ proptereafecxcufatum foreStur^ mius putetjfi excipiatjfibi hoc perfuafum fuiffe:ab alijs fe audiuiflè.Scitiftud Menandri,osjçcftix^oAû«o'i

(tvfôç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7rix.vld7rct.ffip TTciuS'oiotov yvcù^luj fc'xa*

RefutautScholarc’næ, plæratç omnia, quæ Coffltnoni* tione ÔC Antiprooemio Sturmiano cotinentur: quædam am ex AntioGandro attigi : eat^ ad fuos locos, À argun’^'’* torum fedcs reuocaui ; ne fæpifsime eadem rcpetenda cum tædio* Ita enim Sturmius omnia permifcet, vt nihilftf^ me fuo loco dicat, SC tarnen mihi imputât, ^uodconturlef»^' infipiens calumnijs Sophifia omnia:amp; ^no in loco contarl)em,jti^ß ipfidiuerfiiSitirpluribusfintpagints collocata. At iftud,fipedw’ artis difputandi interrogetis,non conturbare eft, fed conttif* bata Sophifmata digercre,amp;^ extnotoria fabula,inquatufl’‘’^ lente omnia,fine ordine fiunt, ftatariamfacereA com’* nushoftcm aggredévtquidin quæftione fit,quid vtrintp^^ fèratur,quid probetur, quid non probeturjanimaduefdp^ Gt.Veftrum nunceft,Scholarcha:,caufam hanctamgf^'’^, ’ tam latèpatentcm cognofcere,iudicareJirimere,Quiü^'quot;'^. ex ifto difsi'dio quotidieoriatur,videtis:quæiacomrtioda)^y* parti imputanda fint,ôf fuprà oftendi,Slt; vobis.quoties atJ“' re me coràm placebit,liquide oftendam» Deinceps vct® Pappus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fiquidem inlucemprodibit,raihk^^

contmD.Sturmium. ni

refutandus, Ofiandrum enïm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerfus quein

fœbitur,reJinquamîvt Sc ïftum Antiofiandrum reliqui. Is fine dubio oftendctSturmio/a quo exdtatus iplè fit, vt Ain» tifturmiS primum fcriberet: me'($ illa accufarione facile libegt; caufas grauifsimas oftendeGcur ad cointtuine ineens diutïireftinguendum, fibi quoq^ accurrendum putarit.

Ego magnas me ipfbSC priuatim,6C publice, Ecclefiae nomine gratias debegt; _ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;relibenterfa#

; • i; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teor»

Pji? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CORRIGENDA

17.12. deeftcum.’ »/»ïï.quarta 1Î.1. dc-uduadit''’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61.3.Vulgata». Só.s.cmnipfmn, «7,30. jlla,

’®' Wj. 4.abaducrfarijt.