-ocr page 1-

Spongia

Laonici antl

^TVR M I I, A' S T V R M E N-

E CVV 1 T 1 S G E R M A N I , A Dgt;

*^erfus Lamberti Danæi, Caluiniftx Gallicant Antiofian-drum.

Luc a OßandrOiD»^

-ocr page 2-

-ocr page 3-

I.

Laonicvs anti.

s T V R M 1V S A' S T V R M E N-

E C K, E Q_y ES GERMANY S, LAMBERTO DanxOjhomini malé fciiato,pcrChiU ftum optât.

Ffßt mens fana in eor^ore fano.

X ANTIOSIANDRO T^O, L^iM-berte DanæCjCognouijte ÔC omnes Sacra«

mentariç fadionis focios tuos,non parutn admirari,quid caufæ fit : quæ Lucam OQ« andrunijTheologum apprlme nobikm, itupeUere potuerit: vt certatnen illud inter -----*appurti Ï iam cxtindum (vt ais) renonarc ^‘uerit.ôc Pappo cedenti,quafifuccenturiator,acccflèrit» adtnirationis tuae caufas nonobfcurasprae refers: ^’icertamen iatn eflet cxtinâ:um,ideo(Ç Camarina non “tile moucnda: quod Pappus pro fc refpondcre ipfemet ^t^ffet.ctiam Ofiandro tacentetqubd denicp controacr« Ifta Sacramentaria, per tuos antefignanos iatn viâ:a fit» ''t nçquç Ofiandro, necç ciufdcm profefsionis focqs quic« fit caufæ y j nbsp;nbsp;amiffa vifl or ia, nouis fcriptis repa«

cogitate iam debeant. Sed hifce caufis tnitandi fub« ^ftsgt;tuhauà dubie mirari defincsLamberte* Nam quod l nbsp;nbsp;^^Utïicn illud iam extinélum fuifle als,impudentet facis,

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignorasjtem iftam, quac inter Sturmi«

amp; ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Argcntinæ,mutuis fcriptionibus, ada cft,

1 nbsp;nbsp;nbsp;. ''’ftîfuos parieteslatitare.autalociiUius Nlagiltratu te«

componi potuiffet.per te tuosc^ focios publicatam , nbsp;nbsp;*'• ^exignihicnteincendiura hoc,pcr te,ÔC Gencuen«

A a fcs

-ocr page 4-

Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spongia aduerßis

(csTypo2iaphos,inuito(vt aiiint) Stiirmio,cxcitawiflgt; lÂtem hanc »on Natft fi ilfo contcio 8C votenie, hæc fcn'ptà in vulgus pro^ « Papfo ,fsdÀ dierunt:lt;Jna fronte tu audes dicere,extin(9-uni fuifle cero* iV/Ärw/o Ó-fo~ nien,quod nona promulgatione in vniucrfo Chnftianifffl* fxci- orbe, per vos inftauratum Sed quam belle fit extin^ tatam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dîum,docuitnuncexitus ingens: quando editione Änti^

papporum Stürmt} fadlum eft : vt D* Pappus fui honoris . tutandicau(à,tacerenon potuerit. Deinde,vt maxime rum fif:qubd,tacente Ofiandro, Pappus pro ferefponde« potuiflet ; td quod etiam fecit : tarnen cum non cert'o con^ ftaret, vtrum ille tacere, an refponderc vellet: mult**^ auidifsimcrciponfum expedfarentjillo cundantc,reÓc'J' medium proccfsit L. Ofiander : qui fe temeritati Stuf'’/ opponeret. Ciim cnimad Ecclefiægubernaculumù'^'/, tus fît vocatus » ÔC munus il li in Ecclefîa ChriflidoC^^®' légitima vocatione impofîtum:decuit ilium,ouesfibi co®' mifîàs,aduerfusluposdefendere. Equidem Sturmiuscu® (êptaô^metas officrj fui fèmel (8^ quidemnulladetauw ßtis iufta 8f graui)tranfilire ftatuiflèt, Sd. iam pedem ronianum,in choro Theologico piofuiflêtmon modoPaP* pum in fuis fcriptionibus,fed Brentium,fed Chemnitiui®, (èd Iac.Andræam,fedSelneccerum,quos ille noininatini pcrftrinxerat,adeoc^ omnes Lutheranæ (vtvocant)Ec^ cIcfîacTheoIogos Dodîorcs, ac fummos GermanixPu'm cipeSjper latus petere videbatur. Et quoniam Germamca# rum Ecclefiarum pacificatio,ôcSacramentariorumuicuio, a Principibus 8ô Tbeologis Lutheran is, vt vocantur,ceno confilio erat fufcepta; quam rem ille temerarioaufu, vnius vrbis ciuisjvniusScholae DiGatorgt;vnicus Rhetor amp;nbsp;Grâ* maticus perturbare, SC, quantum in ipib,impednecupie* bat.’omnino Ofîandriira, non poftremi in Germania Du^ dsaC

-ocr page 5-

I ■■


LambertumT)anàUïn, j' tisacPrincipisjÄulicurti Ecdcfiaften decuit: vtilIiusRi^ ronatqjaudaciaf pedcmoppöneret. Nam quibusanimis Dux Vuirtembergkus èc Refpub. Argentincnfis con^s iundifiat,nulU obfcurö eft,nifi forte peregrino,0d à Ger# maniae populo rcttioto. Hane illc Dux coniundionem »nitnonim, non in Repub.folunijfed etiam in Ecclefia^a: (vbi maxima eftfocietas) perpetuam ÔC fempi# elTe cupit. Quare magna hæc fuit loh.Sturmijte# ’’’^'’itîs.horribilis audacia : quod confenfus huius no igna# contraPappum £lt; confentientes illiPrincipes,atque ^heologosjcum Cinglianis,genere bominS noftrisPrin# cipibus prope vniucrus inuifo,ftare,atque illis patrocinari; noftrosc^ Principes, eorundem Theologes, Gramma# licQsoppugnare non erubuit.Qubdautem poftremo loco îtferisjcaulam hanc Sacramentariae controuerfiae iam per# oratanijôc a vobis vidam : baud finiftr'e facis: qui pracco# niumante vktoriam canas. Vbi enim ilia pracclara Cin# g'ianorum tropbcca, quæ ipfi de Lutberanis ftatueruntv Vbiilli triumphi, quos Sacramentarij eMvoKÄocscu, de fuis hoftibusegeruntc’ Nihil hicaddam amplius.Nam morem hunc efle fcio vidis,vt fe pro vidoribus gerere foieant : fi# cut Galli Gallinacei, quipoftquaraabaduerfarqsfuperati ^ptofligatifunt,expanfisalis,in fuo fterquilinio glocitât. ^ccphocmagnopereturbatD.Ofiandrum,virum grauif# fimumSi optimum: quod tu ilium Kout,» xotnop “’hquafi mali patris malum fiUum caîumniaris. Quia fi tu ''w bonus elfes,raortuorum ofla,iam tacentia ÔC quiefeen# I ^gt;non moueres : cum feias neminem elfe, qui Andreae 1 nbsp;nbsp;nbsp;Gliandri opinionem propugnef.ac ne ipfum quidem fili#

1 nbsp;nbsp;nbsp;um pro fententia patris ft arc. T u autem 00 tui fimiles fa#

naticijvcriiatem citiusncgligitis, quam praeceptorum ve# ftrorum,

-ocr page 6-

4- Spoiigia aduerfui ftrorum, parcntum abfurdas,atlt;^ blafpheflias opïn’onc* defcratis.Nunc tu perpende apud tc : vtrum L, Óiwnocï fit Iaudabilior,qui a patris üii erronea fententia difceni'r: aii tu,qui Caluinum QC Cingh'um maiorts æftimasj qu affl ritatera Catholicam, V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hrX'

Nunc ad capita libn' tui peruenio;quorum primiiw d^mnaüoae Ecclefiarum HeIuetiæ,Ganiæ,BcIgtjgt; Scot^ atcß Angliac,nec non quarundam in Italia Ôl Hifpawa*^ tentium conftituis:alterufn de dogmate Vbiquitatis:Krti^ um SC poftremum de Sturmio,Scholat ArgentinenfisR^^ dlore.Ad bate omnia dilucidèatc^ aperte,nulla verboru^ circuitione vfurus,tibi refpondebo: vbi tarnen ilia praf confutaro:quæ tu pro Sturmio tuo protulifti.Etfienim*’^ hil pro illo te dicflurum initi'o fimulas:qubd ille Camtt^nquäprxclarus Orator, ipfemet agere pofsit men commémoras, quæ fine raeo refponlb abirenon^^' bent.Magnam quidem eloquentiæ laudem ipfi noniöO** tusOfiander tribuit:necp Gcrmaniac,Galliæ Angl*^ yiftdMta amp;nbsp;tf Principibus ignotum eum arbitratur.Sed temerariumF* tnerhas Ioannisin hoc negocio fuifle,6c omnes verecundix limites,w** Sturmij. Antipappisillumtranftjfle,noniniuftcaffirmauit. Nam quae,obîècro,hæcimpudentia eft, qubd confilij trium El«^ «ftorum PrincipunijSCcaetcrorura Germanixptocerutn de exterminando SC profligando Cinglianorum dogmate, non ignarus,illorum conatui fefe audaCler opponet^yP^ pum ÔC coUegas,noftrisconftntientes Theologosgt; mulx Concordix fubfcribcntes,reprehendere,datnnatiw nem SC eietftionem turbulentifsimorum Sacramentaria rum difluadere, amp;nbsp;fufeeptum negocium impedire voluit» qu» audacia eft,alienis amp;nbsp;quidem fummorum Principuffl ncgocqsjvnius Reipub.ciuem fefe ingerere^'quæmEanâ

-ocr page 7-

Lambertum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$

eftjPrincipibus Germanix, hominem Grammaticum ob* loqui amp;obftrcpererquafl illi iniufte agät,quod a fuis fcho* bs templis, Dodores Si Çcriptorcs Cinglianos, pro iurc pïtronatus fuijarceantc' Quis homini Grammatico, quan* tuniuis laudc eloquentiae turgido, hanc poteftatem dedit: vtfummos Prindpes,quos ilk per latus petiuit,iniufte da* ®''2tionis, Si tynnnicx cietflionis aceufare aufit ï' T u ne, ''?™berte,pij hotbinis eflc iudicas,eorum fufeipere patro# lê Magiftratibus fuis opponunt i T une rfwr-^oiniet nemiti^s.’ quoJ Srarmiuf ,pro Juo in Eccltfiam 7)tißu-*‘'gt;gt;*df4innJ4s Gtrmanicnrttm Eccltßnrum diflraBionts rtEè Ego certic maximum fcelus eflê arbitror,qubd vir Graramaticus,Germaniæ Principibus » communi fuf* frïgioamp;calculo Cinglianos peruicaces Dodores Si Serb ptores.cum fuo dogmate, damnantibus, Si a fuis Acadc# mtjs amp;nbsp;templis remouentibus fefe opponcre » coscp in fuo mremterpellare nö reformidauit. Quidf an tu putas Gak liï. Angliac,Scotiæ Si Bcigtj proccres,æquo animo latu* tos:fi Brcntiani Dodores,quos tu vocas Vbiquitarios,illis obloquantur.SC iniuftæ damnationis eos acculent : qubd Vbiquitatis (quam vocas) aflèrtores ferre nolunt:cos(^ cß fuïopinionc rcgnorumfuoru finibus eijciuntï’ Veftri lii funtmores,ó^maiorum veftrorum: qubdarmata manu fdigionem veftram tueri.ó^ vi defendere audetis:Monar* diis.RcgibusfiC Magiftratibus vos opponere confuefci* T ^WjNecpSturmium tuum excufatlacobi præceptum,quo ‘™«,vtquifcpalium inftruat, pro doni accept! menfura;

Petri,quo mandat, vt vnufquifc^ fuæ fidei ratio* ^^'’’teddat petenti. Nam neep ille tanta doni menfura or* vt,quipropemodum nihil literarum facrarum “'oicit: nullos Ecclefiafticos feriptores euoluit : concione s nuUas

-ocr page 8-

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spongîa aduerßu

nullas aut ratas longiCsimo annorum mtcrualîo audïuit* fcripta Polemi'ca Theologorum non legi't : ac ne ipfam quidcni Concordiæ formulam (vc ipfemet fatetur)in^ fpcxit: oninemqùe ætatem in Cicerone conCamQttPsp^ puni Theologum quadn'mum , nedum Ofiandrum» aut illius fimiles,meh'ora docerc pofsitrnec^ etiam fideifuï rarionemreddere aquoi^iufluseftrïèd iniuflùs atc^inuo# carus in EcclcfiamDei procefsit: ôC Grammaticus,fiu« Rhetor CiceronianuscumTheologo congredi, cona^ tuspiorum Principum impedire aufuseftæxempla Apol' los, AquilæjPrifcillæ, Andronici,Iuniæ ÔC fimiliutnjqi^^ tu afFers,Sturmianamaudaciam,atque impudentiamprof^ fus non excufant,. Multô minus Crcfcontj Grammaf^’' contra quem Auguftinus fcripfit: fiçut ôd lofcphusoquot;quot;^ Appionem.G.rammaticum.Namfi probHiæc exan''î'^*’ tuo tçipfumgladioiugulabis: SC. f^cileinteiliges, quam féliciter in Theologia tentanè Grammaticos.

re fi Sturmius fjpuiiîètjintra metasofficii fui fe continui fet:amp; faber fabrilia,Orator oratoria, GrammaticusGf^ maticaliatradlaHèt; G'eutD. Ofianderadmoduniftc^^^, lepide illurti yfub finem. Antifturmîj fui commone^'^'/; Nulfa igitur tyrannis, aut inuidentia in Qfiandro wit-qubd ilium ab huiufmodi feriptisdehortatus eft:in q«**’“ non gloria Dei, lcd hominum autoritas pax tranquil litas Germaniæ,fed furiofæ uiniftarum fadîionis ftabilimentum quæritut;*’^ maniac Principumdefenfio,fed acerrima 6f eufatio confine tur.Qtibd autem loach., VadianuH*’, achimum Camerarium producis r naeridiculustuno es,quinon cogites,quæ dicas aut feribas. Nam u Ga ÙLUS,cuius oflà nunc placide quiefeunt, idem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

-ocr page 9-

Lamb er tum Danaum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

^3cercjqiiodPeucerus,quod Sturmius,quodfimiles: an# ’^onputas magnamillumapud llIuftrifs.EIedloré Saxo# '’gt;æ)8dTheoIogos,gratiarti fuiflè ûiiturumç' Qyac verb tu Wfi'cio Reâon's Sturmij, de Pappo omnta iura Acade# violante,mendaciter profers: ea à Pappo ipfoj'ta funt 'onfutata,vt dC te fcn'ptionis tuac, 06 Sturmiutn Redora# hoc negocio, pudere ÔC pi'gere debeat, Peecauit 'in'pSturmius : qubd officq fui obîitus 2,^^defiafticum certaraen Germante Principum ÔC ç. quot;^oJogorutn fe ingcfsitnegocium : qubd pacem Eccle# ^^''umGermanicarumji'ntromifsis furîjs Sacramentarqs, ^Urbarevoluit: qubd Academiæfuæ Profeflbrem Theo# calumnqs affècit,i'pfumq^ commum'bus inimicis, ^piftisridendum propinauit^Sed cur tu Rhetoreffî Aca# velOfi# Quantißt aßt-^'’tinnominasiquorumneuter veldoccntemaudi'uit,vel mandus Joannn ‘'^fibentem legiclt; Habent,cbm omnes Germante Acade# .y/Ärw/»*.

præfertim hæc noftrafuos pracceptores in dicen# «•artibus: quihuic Ciceroniano Rhetoricatori, laude elo# 9utntiæ non ita multlim cedunt.Habemus QC nos noftros ^terones,noftros Quintilianos,noftros Ariftoteles, no^ ‘Itos Virgilios : neqj vfcç adeo Sturmij nobilitate literata, *P*ftolis CIafsicis,Partitionibus Oratorijs, ÔC conlimilibus J'^^'gemus. Nam horuift librorum opera Scholae noftræ, ”3c!îenusnullo cum iuuentutis detrimento, quam optime '^fiierunt. Sedbene habet. Comparastu Sturmiumeum rcdene,an male.-parum cogitans, Ego amp;nbsp;male 8d ^’'^ttin hac refeciffearbitror.Male : qubd. Codes pro Wa^Sfyi-mius contra patriam, pugnauit: ille patriam ab defendif.hic patriam Germaniam, eiusi^ Principes ^äHisjAnglis^ScotiSjöd Belgis proßituit,Benc:qubd,ficut

B Codes

-ocr page 10-

8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spongia aduerßn

Codes vfto, itaSturmius vtrot^oculo caret. Narainne^ gocio religionis minus videt,quamT alpa.Quare non mi* rum eft:quód,m Antipappisfuis,Ändabatarumniorecelt; cisidibus pugnat.Sed caueatine,ne,ficut Codes depone tefeipfum praccipitauitn'ta ipfe a Theologico ponte, qui eft veritas, SC via in cœlumZcmetipfuiu cum Berengario, in Stygiam paludemdetjciat.Melius tarnen feciffes,fieuni Ciceroni aut Dertioftheni (quorum ille anima a fuisdi* fcipulis dicitur) comparafles. Nam SC illi ambo negocQs alienis fe ingeflerunt: ÔC fua 7joAv7rfÄ'yfxoo'tw«,SC femetipfos» ÔC ingentes Reipub. euertcrunt. Vale ergo tu, cutntuo praeceptore Codite, mi Lamberte : Vale,inquam,amp;^’'^^ ligionis tuac Sacramentariae propugnatorem, quamdiu^*^^ betgt;Iaudaô( prædica; vtmuli fe mutubfcabant,q‘/^'^'^^ volunt.

Scdage, nunc ad capita tui Antiofiandri peru«’quot;^* mus:quorum,vt dixi, primum eft: De DamnationcE^^'^/ fiarum Gallicarum, Anglicarum, Scoticarum, Belgic^f“’ PoIonicarum,Rheticarum,Helueticarum,Hifpanic2niffl amp;Italicarum,quæadhuclatent. InftituisenimprobarctJC fentetia Sturmq, à noftris Theologis veftros cœtus Sacra«; mentarios neep pofte,neep debere daranari;ô( innouocor^ poredodrinaî (vtfalsb nomin as) iniufte eflê datnnatos.

£/e[lores (îr Accufas igitur ex fententia Sturmij omnes GcrrtianiJ TrincipeiGer- Principes SC Thcologos (quiquidemhuic operifubfcri/ aceufin- pierunt) fummæ iniquitatis,fummæ iniuftitiæ’Eirarax jKrftDanito tn- tyrannidis. Non contentus bac grauifsima aceufatione, gtj'arn D. Ofiandrum cauillaris ; qubd in fuo Anti« lt;ƒ. fturmio falsb docuerit, non perfonas,fed dogma Caluinw ftarum condertinarirSC fie condemnaridogmar vtciusaamp; fertores non tradantur tftagiftratuipuniendi,fedtantuni fugicn^

-ocr page 11-

Lambertum Tgt;anaf{m, fugiendi. Dixti probe, fni Lamberte : qui optirtli viriCetu ttntiamperuertis, SClonga Difputatione inftituta,fruftra probare aggrederis : qubd vna cum dogmate etiam iHius ptopugnatores omnibus Cócilijs damnati Sgt;C plt;xnis 'ïlifuennt.Non enim hoe dixit Ófiander,daranato errore, Ionetiam, damnari aliquos errantes : fed non exurendo« ^fupplicio afRciendos tradi : non inflammarirogos : non ^''^^ncarnifices. Caluiniftas ÔC Cinglianos dodtores (de agimus) damnamus : primuffl gt;nbsp;quia eos pro fab ^'-ögmatisdefenforibushabemus: deinde,quiainipaccm bermanicarum Eeclefiarum fcholarum turbant. Italt;5 ÇUC perfonas ipfas,quatenus funt peruicaces Caluinifei defenforesjin noftris Ecclefijs atc^ fcholis non toîeraraus: ncquehominibus exteris Gallis aut Belgis rationem redgt; dere idcirco tenemur. Qubd autem tudicis,in formula Concordiæ damnari Gallos, Anglos, Scotos,Belgas,Hcb uetiosamp;:fimiles,ölt;: fuo magiftratui puniendos Qc: exuren^ dos tradi: mentiris Lamberte. Nam ifta condemnatio ■pftimdogma refpicit : eiedio tantum dogmatis illius pa;; tfonosSC Ecclefiarum Germanicarum turbatores. Qiise vctotu dehærefi Sgt;^ hæreticis,fimuldamnatis damnants disnmltaprofers, eaomnia tibi prolixe concedimus ; atlt;s ^nehoc ipfum volumus, vt non modb Caluinifmus ex noftris Ecclefijs,tanquam damnabilis error extirpetur: fed ftiam illius propugnatores QC pertinaces defenfores re# ■noueantur, amp;nbsp;in exilium mittantur : ne fua contagione ^nesputridæ,etiamfanasinficiant. Ideoq'ue Palatinusöt^ ^’^oniciis Eledlores ,ac cæteri Principes non modb do# repudiarunt : fed illius quoque obftinatospa# Jtonosfuis ditionibus expulerunt, Neque verb tui aut Sturmianieftofficij, vt illos in hoc propofito impediatisi Ba repre#

-ocr page 12-

IO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spongia aduerßs

reprehendatis,acculètis«Habenî German« Principesfuum Magiftratum, Cacfaremrcuf, poft Deum, de fadisfuisra; tionem reddere 6C poflunt QC volunt. Quid illis hic negogt; cq cum Anglisjcum Gallis, cum Scotis ,cum Polonis,fi^ altjsSacramentan|s:quifuos habent Reges :quibus Cab uiniftæ rationem villicationisfuæreddantjvt lubetç'Nam per nos illis licet religionem quamcun($ fedari,etiam Iw daifmum aut Mabometifmum,fi Caluinifmo nonfunl contenti: rnodb in noftris Ecclefijs turbas non excitenff moda Germaniam non moleftent: SC k intra fuosfines contineant. Atquamprimiim illipedem in noftris Eccle# (îjs fixerint:ftatim à nobis exturbabuntur : ftatimreljden^ tur.QubdautemOfiander fcripfitidogmate 8^ ftis feu propugnatoribusdamnatiSinon damnaritots^^ï^^ clefias,re(ftefcripfit: ftd tu non intelligis : auGquxfc^^' gis,malitiosediftimulas* Aliud enim eft ouis,aliudp3'Y nequa,aut Iupus,ouem avia vcritatis in falebras errorû®^ ducens- Aliud Ecclefia ludaica fuit, in qua Deus millia fibi referuauit, non curuantium genua coram Cingliani do- abudPftudoprophetæ,fuis mendacijs Eccleftam Deip'^'^^ Glares vna cum ttltbantesSCeuertentes.Damnantur ergonontantumhe^ /uo dogmate da.- fedca Caluiniftarum ftripta* SC libri: fedeorum quo$ an* tunantMr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tores 6Ç defenfores : ncquaquam verb ouiculæ, quæ voce

luporutn deccptaf,nullopropofito,nelt;^ vllafflalitiaUed tantum veri ignorantia, 8C fimplicitate quadam,aberr3nf. Quae de hac re D. Ofiander in Antifturmio fcripfit ƒ o*' ignorastnecç eftivt tu illis perpcnfis atcp examiuatisdete# ftimonto diuinorum oraculorum fis iolicitus t vndebæc diftintftio Ofiandrinademonftrari pofsit* Cæcera,quiale-uiafuntjSC omnia hucrccidunt,confultbprætereo» Nam teura confitentem, babes» Ofiander enim SCte,2Ctuum

Catub

-ocr page 13-

Lambertum Tgt;anaum» ri

Caluinifmum damnandum,ólt;5 ex Germania, in Galliam, AngIiamjScotiam,aut ad extremes Garamantes (nifi refi# pifas) relegandumcenièt: 5gt;C fient Paulus Hymenæum Ô^Phiîeçum Sathanæ tradidit:ita2COßander,amp;quicuni illofentiuntjte tui'cp fîrailes Caluiniftas QC Cinglianos,nifi àblafphemareligione difeedatis,Diabolo mancipant» Sed ’udiLamberte:fi tu dogma Vbiquitatis dC Vbiquiftas pro ''^’'îticishabes, SC damnandos eos cenfes : an propterea membra noftrarumEcclefiarum,Ô^ totas adeo’cp î’^sHccIcfias, vnàcumPaftoribusfiC Dogmatiftis con# ^fmnasç' Prouoco ad conicientiam tuam. Neq; eft, vt an# ’^lt;equæras,cur tot pientifsimi, fi difs placet, viri ex fuis fe# dibusin exilium pulfi fînt.Ratio in promptucft,quiaCin# gliani dodores fucrunt,peruicaccs Caluiniftat fuerunt, pernitiofidogmatisdefenfores fuerunt, perturbatores Ec# defiammôc Scholarum fuerunt,perfidi amp;periurifuerur.

■^ibHorta nbsp;nbsp;nbsp;Ula Âcademiarum in Germaniafolitudo:alhtt

tot fluJioforum gemirn^ tprteceptoresfuoi i à fide Orthodox a amp;nbsp;'^x^ttßanaCotfießione t tam turfilter defciuifie tcondolentium: ^iiii iliapriuatarum Scholarum in Germania noftra 'Vaflitas» Nam quia fbcq veftri callidifsimis technis 5C fraudibus^ ' dogma veftrum latenter in Äcademias Germanicas in# troducere voluerunt: Principum fuorum bonitate amp;nbsp;cle# mentia nefarieabufi : meritb fuæ impofturae amp;nbsp;audaciç pœnas dederunt:multb grauiores Deo,iufto iudicfaliqu â# dodaturi. Scio quid hïc obiedlurusfismihi,quando ego tecum tuo dogmate mancipo Sathanæ» Nam Ofiandrum '^'tes tnitiorera ÔC æquiorem fuiflè : quifuo vos com# ego addidi,nifi refipifcasr nifi a blafphema

ff^tgione tuajidifeedas. Ergo breuiter ita habe» Damnant Triadamnatit-Theologifalfum dogma amp;nbsp;Dogmatiftas, ytaltjiSb cis fibii«a«»^ea^rlt;n

ß J eaueantt

-ocr page 14-

IX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pongia aduerfùs

causant: Dogmatiftæ refipifcant.Damnat S)C ext'Iio multat dogman's damnatidefenfores : quatenus flii dant turbas in Ecckfiaôd fcholis: àC fuis Principæiis non obtempérant, conuicfti de crroribuamp;,amp;^nihiloni^i’5 pertinaces. Damnat poftremb,Ô!f pœnis fem pire rnis affiû Deus, falfi dogmatis propugnatores Ô6pièudoptophetas, tanquamtuftus iudex. De primo tantum damnationisg^^ nere agunt Theologi in formula Concordiæ, Ofianw in fuo Antifturmio. Reliqua duo fuis permittuntiud*^/ bus,quibufcumcxpoftulent Cingliani tantifper, qiiantigt; fperipfis lubet*

*

Cinglianos à Lu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refponfum pro D. Oßandro arbitronq*^®^

theranii pojje fententiam illius peruerteris,aut certe non intelle-*^'’^' damnari; quia cùm hærefes ab illo damnari, SC hæreticos interim dijjidiumßt in bari feu tolerari cenfes. Nam quæ illius fit de Caluinifj^®’ rthui ipßs, non eiusc^ propugnatoribus fententia : ita ego aperte dixij inverhii. apertius dicere non potucrim. Nuncexcutiamration^^ Oéie^ionun» nbsp;nbsp;njag, quibus tu de ièntentia Sturmij tui probate aggf^^*^^

'Danat.quoddif- n's : quod Cingliani a Lutheranis damnari non pofti^t* ßdiumßttnver* Collocas hîc in prima acte Marpurgenfe Colloquium, hts tantum, con- nbsp;nbsp;{jteras Lutheri, Cinglq SC Oecolompadq vitro cinoque

datas : ex quibus certb pateat: banc controuerfiam in ver^ confiftcretSC fi vocabula quædani ”ex^epßolü *vhr,i nbsp;nbsp;nbsp;fcmoueantur vel leniantur,facile de toto negociolt;^on/

citrodmilTis. ^ueniripoflè. Credathoc,cuiociumeft. Namhodi^mb hi non eft integrum, vt eredam. Vbi enim Luth^msad Cingliumaut Oecolompadiumin hanc fcripfic fententb am ; Atquijfi tu omnino credis, certamen hoc Sacramenü tarium in verbis potius, quam in rebus confiftere : cur pa# cis Sc concordix ftudio,quod prae te fers,non mauis loqui cum

-ocr page 15-

Lawbertum T)ani€um»

cum Luthero ,quam cum Cinglio c* Cur hon illiuspotiuJ verbis vteris, quam huius C' Cur Cinghani fuas malunt retinerephrafesjquam ven'tati cederef De Epiftoh'sCal# üiniamp;f Oecolompadij nihil refpondco« Quiateftesmibi citas admodum fufpedlos. Bucerusin eadem fententia Jionfuitfemper idem :ficut infra docebitur« Itaquecpw ftolæillius nihil valent: cum teftis fibi ipß contradicat.

enim Äf nos literas manu Buccri fcriptas ad

: in quibus fententiam illius per omnia Buceis paucis diebus ante obitum fuum approbauit. Ea# ^^^niexemplü D. Pappus in fuis Refponfionibus ad An^ f'pappos Sturmij pofuitjpag.jî. Illîc requirito,fi lubet. Caeterutn,qubdtuLamherte,dc nouis quaeftionibus,in Ecclefiamotis,commémoras: vtde Vbiquitate corporis Chrifti, de afcenßone ad cœlos, de fefsione ad dexteram Petris , de vnione hypoftatica : non omnino falfa dicis« Nam de his articujis vtrinque variac inftitutx funt difpu# ^tiones,quibus Chrifti hominis gloria Si: maieftas a “fis oppugnata, a noftris propugnata fuit. Qubd autem Autoris Sacr^-quot;orum certaminum culpam noftris Theologis tribuis, mentarij cert4~ ‘plendidè mentiris:Slt;: patremtuum ignoras Carolftadb minü, *^mamp;Cinglium. An non enim cogitasapudte,quódre^ ’’afccnte Euangelq luce Carolftadius S^ Cinglius has ^aæftioncs mouerint: a Sathanaexcitati, vtcurfum rcuü ‘^‘fcentis dodrinæ Euangelicæ perturbarent f an ncfcis ^ärolftadtjdifcipulosjfalfum fuum dogma fubinde nouis j^loribus ornafle: amp;nbsp;nouis quaeftionibus huic, a (e motæ, '''§^üoni anfam præbuiflèt' Nam vbiillifinxeruntLoif fä/ifäfem , qua corpus Chrifti circundarcnt : noftri oppo^« feront Omnipraefentiam:quam vos fido odiofo vocai?

quot;«Io appellatis Vbiquitatem:vbiilli Afcenßonem Chrifti

adcœ*

-ocr page 16-

14. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spongtaaduerßu

lad cœlos, pro abfentia illius a fua cœna, vrgebant : no^W fefsionem eiufdem ad dexteram omnipotentis Patns ob^ ifciebant: vbt Cingh’ani ad Nefton'anifmum accedebant. noftn' ad vni'onem hypoftaticam confugi’ebant, QC oculos Ci'nglianorum hac propoßtione »Verbum carofaäun^ cft, non minus perftringebant ; quam olim Orthodoxi oculos Arrianorum eadem feriebant.Sic audia funt a vo^ bisdifsidia,amp;eb vscjprogrefla: vt vosiam Chriftumltio corpore ianuam,ÔdïèpuIchralem lapidem»penetraflèjcon^ traexpreflà facrorum oraculorum verba apertifsime nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

getis:quandoquidem penetratio dimenfionum'a vcroS^ naturalicorporcabhorreat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Oßan- SequiturOfiandrinadiftindio,intermanducation^ driarguments, Sacramentalem,quæ ore fit ôd fide:6d manducationeo’ï'^ t]uoprobat,Cin- ritualem»quæ aure fit ôd fide,aut etiarti Ibla fide: vt glianos à Luthe- ris per baptjfmum regeneratis. Hane luculenter adwo'^ ranii dtjjentire dum D. Ofiander fid probauit Sd declarauit: vtoftendefd inrebus ipßsnon difsidiumhoc Sacramcntarium non verbis tantùni,lèdin in verbis: fumtS ipfis rebus longe maximis cofiftere. Audiamus nos, quo^

. X dupitct man- modo earn Lambertus Danæus eludere conetur4Prifflijni ducatione. fpiritualem manducationem ab Ofiandro non reóède^ Frtma rej^onßo ßnitam eße dicit: cum in ea confundatur caufa inftrurtien*

am ertt. taliscumfuo effedu. Hoc vt demonft ret, produis ex Auguftino verbis, quæ ineptifsim e detorquet,fidé vqcau# j ßm,raanducationem fpiritualem vt efFedum, inter ic cos

Prima reßoßo- P^rat. Vtrum deliret,an prorfus infaniat pahæns.'ego ne# »ftf confutatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mihi vtrumcp facere videtur. Nam qualeiftuddeli#

rium , quod ex Auguftini interpretatione fic colligit : Ji (inquit) crederei^ manducare'rna amp;nbsp;eadem res e]Jetgt;ix gttflini mente,quidhac orationefueritine^tiusttredeamp;inaniu-(äjlißd ei^,manduca amp;nbsp;manducaßi, Lepidurafanc comtnê# cum.

-ocr page 17-

Lawbertum ^Danauw, tüftïjChryfippo Sc Crantore dignum. Quafi verb Augu* ftinusdicatjCredere SC manducare,ip£iorationeSCnumegt; ro fyllabariï, inter (c conuenirc : 8C idem eflè ac fonare crû fyllabum crederc, quod fit SC fonet quadn'fyllabum man# ducare:vt hac ratione non fitaliudjfiquisdicat: Crede ÎC manducaftüqu am hoc,manduca QC manducafti. Abi t« ad Sturmiura j QC difce ab illo, quid fit tropica verba 'Wïrpretariper propria« Nam figurata eft Chrifti locutio;

Euangelifla loannejoquitur de efu carnis SC potu fui : quam orationem Auguftinus reóc inter# pfctatur.per verbum propriuffl,credere: ita, vt verbis tan# tuminter fedifférant,credereSC manducare,nonautcm febusipfisiciim illud fit proprium rei illi, de qua Chriftus loquiturjhocverb metaphoricum. Deinde,quæ infania f ftjqu'od Danacus dicit,fidem efle caufam manducationis, nianducationem iftam efïè effedlum fidciï’Nam fi man-ducare carnem Chriftinihil aliud eft, quam credere in Chriftum,vt Auguftinus loquitur: SC ipfum animo aefi# de,nondentibus apprehenderctquas tu,malum,nugasaf#

: qui rem prorfuseandem,tanquam caufam SCeffe# '^uttijdiftinguere SCfeiungere audesf Nam qubddicis, *^lgt;rtl}enßonetn fracedere»ftqui manducationem: amp;fidt pritts re-

Oriflum,jt{àm in nol^ inhabit et:^crr'X meræ funt^merx 'Jugæjmera capitis tui fîgmenta, Nequeenim metaphorae ‘‘^'^untur a caufis ÔC efFedlibus,fed a fimilibus : quod tuus poterat docere Sturmius. Deinde negat Lambertus, a ^'faiîientarqs duo ilia manducationis genera confundi: /'^'îJocum Ioannis (î.cap. adCœnam Domini propriè ‘‘^gulariter à fuis non referri. Hoc vt probet gt;nbsp;Calui# ^quot;nterpretamentum adducit : quo ifle verba Ioannis de

Domini perperam accipi, feriptum reliquit« Qua

C inre

-ocr page 18-

i6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sponpîd aduerfiii

n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/y 1 nbsp;nbsp;* J T

Secunda rejpon- in rc noo fallitur fua opim'cne Caluinus. Sed quod Lattis jîo Danat. bertus affirmât, neçB confundi à Calutniftts duo mandat cationïsgenera praeaidlameqj locum Ioannis ad Cœnani Cunfutatioe'iuf- abillis referri : id vrrumq? Falfum eft. EtßcnïmCaluinus dem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliter locum incerpretatur:tamencætcrifurorisSacramen^ i

tarîjantefignani,quotiefcunque fpiritualem manducatio/ ' ncmj'n Sacramento co2næ,amp;: figuratam corporis prxfcn# ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiam demonftrare volunt,fem per clamant: CarononprO

deft quicquam. Püflèmhæcexemplis compluribustefc^ ta facere:fi ea,quæ lippis SC tonforibus nota funt,affvrrc.S^ lecftoritædiumcrearevellem, Neep protefacitSelneccf^ rus.cuitu abfqueom ni fronte tribuis^quodferipferit: defruSl»,aut de reipfa Sacramenti,fed de^AOTiO tantlii» Scriptum Sel- ducationis certamen eße. Mentiris Danæe. Nonenin:^-^^ ueccerià calu- fcripfit Sclneccerus: fed controuerfiam 2C difceptatioi'^'’'’ miia. vindiea- inter Sacramentarios SC noftras Ecclefias,negat cflcjdcf?'' rituali ilia manducatione:cuius mentio extat, loan.

Nam eadem vtroscß,deillamanducationc ,eius(^frudU) feribere, loqui 5C fentire ftatuit. Dicit autem controucf^^ amefte, de Sacramentali manducatione, quaranoftræ । Eccleftæ ab ilia fpirituali feiungunt : Cingliani cufflilb prorfuseandem faciunt: ÔÔ vtramcp interfecommittunt, autconfundunt potius. Sed quid prohiber locum integrö adferibere, e pag. t?. SC 2o.illius libelli, à Selneccero editi: vthuiusfalfarqmalitia omnibus acquis leeftoribus liguidó patefcat.

Caeerùmdnciuit Selneccerus, quod

ueßiritualem manducationem, nulla ef^controuerßa, Chriflm eniminßituit fumptionem hanc corporis amp;fan^uinis fui ddex-ufeitandam amp;nbsp;confirmandamßdem, amp;nbsp;'Vult in lacfumptioneft^ rifalutartm recordations morfif,amp; refurreBionisJtt(e)amp;omni

um fut- I

o

-ocr page 19-

Lainbertum Tgt;anaum,

«w fairum ientficiorutn: ideo inquit;J-iocfacite admtt rtcorda-tKntm,iiitß,juando amp;nbsp;quoties acctdÙK, amp;nbsp;editis corpuf tneum, amp;nbsp;iibtttsfanguintm mtum,efloTe mei niemores,amp;cogitate de im~ Vinßmtoerga'voiamore,amp; de me^beneficijs, 'Mamßcutprima inßitutionii yerba i (Hoc e/Ç corpuf meum) loquuntur de fub-filt;iiitiaCena,f!r ojiendunt, quid exhibeatur yefcentibuf pane amp;nbsp;quot;t'^^Mtlicet corpui amp;nbsp;fanguis Qhrißi: ita heec yerba : Hocfa^ commemorationemßoquuntur de tota aclione

^^^^ioienducatione, quxßtfide^amp; requirunt recordationempu.^ ^^lt;(lt;»namp;^riuatam:illam,qua comprehenditurprofeßio yniuer-f(^rinedeßlio Sei, de remißionepeccatorum, de reßitutione quot;fite attrna,deappUcatione beneficiorum Chrißi, item,publica frdtwrwm aBio,eär confolatio de colle3ione,gubernatione,amp;per^ ßetua conferuatione Eccleßieinhacyita;Hancyero,quaynut-^uùqpiorum nominatim , in f^ecießbißde applicat beneficia Clgt;rtfii,teßificansamp;ßatuens,cumfingul^noflrum, Filium Sei factrefiedue in bac dulcißima cüsoi^i,quodnos dementer reßici-

communicatione corporis tirfanguints fui nos membra faci~ [uicorporis,ablutafuofanguine,nos^yicißim cum ipfofcedui ßcerejjuod ei credamus, amp;nbsp;beneficia eiuf grati accipiamu^, nee dubitemua ipfum in nobis effe efßcacem, eir noflram miferam maß [mfibi infertamferuare amp;nbsp;yiuificareyelle,amp; quàdhac fumtio^ Mttflemur,nos inyero confenfu amp;nbsp;falutari c^cordia iuxta Chri~ ßiyoluntatemyiuere amp;nbsp;manere yelle,ßcut ’Paulus inquit:Fnut d(_panis,ynttm corpus multifumus. ^dhanc manducationem referendum eiif^caput 6joannis,quodcerte de adio^ manducatione externaßue de inflitutione Ccena,quat

‘K’n ^i)rißus yerba illius capitis loqueretar, nondum inflituta

1 nbsp;nbsp;ßih winiwe concionatur ,fed de fide ßirituali manduca-

1 nbsp;nbsp;nbsp;fione omnino inrelligendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, yt fuo loco copiosè oßendi-,

tur,

C i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Se

-ocr page 20-

18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spongia aduerßu

Dt hac igieur Jjgt;irituali manducatione inter «oh ^ui Sacra-mtntariorurn nomentCinglianorum,amp;fimiliumtobtinent, amp;nbsp;inter noflras Ecclvßas.nulU efÇdifceptatio. Et deieiat hac ipa ili taufa moderatio adhiberi,c^humanitas digna ijh^ui eiufdem fru' Um participes tir hceredeseffeßudent t atq^ reprimiaffeduumamp; animorum exulceratorum impetus infanos, Lihenter enim cum ipßs fentimus cir loquimur,amp; nihileû attferimuf. autem, ne nobù auferant id, quod hab emus. 2demo enim eripf^ ßbifacilefert thefaurum,quempoßidet. Cumq^ confeßiode^fgt;’'‘' tuali manducatione fit yna eir eadem, nos autem infupet in^^^ infiitutionii amp;nbsp;Tefiamenti ?perba ab ipfo Chrifioprolata, torporalemprafentiam amp;nbsp;manducationem corporii Chrifli in Ccena affirmemus, amanter amp;nbsp;obnixè,propterCigt;'^/ Ttfiatorempetimus,'Vt hanc dJïd.Kÿ’TOi) V3i07rvtvSâ}fiçH{ji.etTû}it vScei'Äoyiar[ie^,V7t'vzsO(pvcfiKi'lt;: *'*quot;1*^ tioutyofdiéiÿ^^TtirçôgtvistCaecp

integrant amp;nbsp;incontaminatam relinquant, amp;finantno^ß” ipfa TTÂNgoiJ001« amp;nbsp;certitudine, cnuoJiccrliiSti ri ftStau^Kâù pnc/i'p xôtrépHtTTii^^oLûTt^Juxra 'Bafllwt»' ß tnim propriumfidei drcredentium e^f^.Concedant nosacjU^T^^ in quot;verbis ö* Tefiamentcs Chrifii,eirnullam 'Phyficamnectß^p^^''^ tantifacere,'Vtproptereà à quot;Verbis Chrißi, quie expreßuf» deyoluntate eiue nobk proponunt ,difcedamus. Concto^^^p'^ Chrißo. tribuere laudem omnipotentia amp;'veritat^» «OJ rationK noßree iudicium amp;nbsp;fapientiam atq^ omnenf/fip’’. fubijcerequot;verbo quot;vt captiuam, in obfiequium Chrtßi-ßram hanc doUrinam nondum omnes accedere, obfiidf^T^P' infirmitatem 'Velpoßunt:^'vel quot;volunt, implorabimus T)etmtje cordiamtyt Spirit ufuo. fanUofidem adaugeat, ört dies cottuertatfCSt imbecillitatem agentibus peenitentiagt;nt^‘‘t^^^ Filium remittah An non vides,candide Ledor» ’

-ocr page 21-

Lambertum Tûanaum. ip

quxegopro Selneccero fcn'pfi/alfa, quac Danaruscotrac* Nam Selneccerus his verbis duph'ccm illatn manducatio* nem Ofiandri apertifsimcconfirmât : ÔC ita inter fe ambas diftinguitjvfdoceatjCinglianos tantum manducationem spiritualem, Lutheranos verb etiam Sacramentalem face# ff« Quæ duo manducationis genera fi confundantur, ÔC P'^o ijfdem habeantur,vt a Cinglianis fieri confueuit: nul# ^^Çotefteflèhuius côtrouerfiæ pacifi'catio,nullusdifsidio# finis,nuHa concordia.Quid verb ad nos,quod Oeco#

^'npadiusfcripfit, vtais,inEpiftolis: difsidium inter fe ôd pap.tp-^Wherura,non eflêde reipfaSacramentali,(èdde modo iântumpræfcntiæ carnis Chrifti in Cœna Dominik An tu putasidcmfuiflè didlurum Lutherum,quod feribit Oeco# bmpadiusî’ In ipfis igitur rebus, haudquaquam verb in nudis verbis,certamen hoc confiftit : ÔC tu Lamberte,ma# nrfeftbnugaris, qui longe petitas nebulaslegentium ocu# lisofïundere cupis« Quod ad confefsionem Helueticam nttinet : in qua tu dicis apert e diftingui Sacramentalem a fpirituali manducatione,nihil prorfus dicis Lamberte Na ftatim in lèquentibus verbis doces,in Cœna Domini nihil diferepare Sacramentalem manducationem afpiritualûdc qualoan.dxap.loquiturChriftus. En vt lubricuses:qui poftquam inmanus nollras incidifti, ftatim rurfuselabe# ris. Sed hoc eft,quod Ofiander dixit:Cinglianos interdum iplendidisamp;magnificis verbis nobifeum loqui: Sed aliud tarnen fentire,ôô mox veria pagella aliter loqui. At obfe# rro,qui nam eft hic,aut qualis fpiritus:qui ex vno ore cali#

frigidum efflat C Mihi fpiritus verriginis eflè vide# ^Wf’çuiCinglianos Qc Sacramentarios gt;nbsp;Berengarq, Vual# donisAlbigefiorum 8lt; Vuiclefitarum pofteros, homines ‘tjriofos ói feditiofosjmilere iamdiu circumrotat.

Sed

C 3

-ocr page 22-

ïo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spongia aJuerßu

TertU re^penßo nbsp;nbsp;nbsp;Sedag’c vidcamus,quomodo Sacrarticntalis fpirb

DaMi, i^tiapro- tuali's manducatio in Cozna Dominiconueniant, 8C fimut idtCuam Kaya', cfle pofsint, Vtramcp manducationem in pijsdicisconcur» rererqui vera fide fignis,pane 5^ vino,vefcuntur. Illi cninr ex tua linrentia Sacramcntaliter 8C ipintualitcr corpus

X Cliriftiedunt; Sacramentaliterquidem,dumpanemamp;vi;lt; num S.Cœnæ edunt fiC bibunt: fpiritualiter autemjufide ipfum öd cflentiaiccorpus ÔC ianguinem Domini noftri Cinglian4di[Hn lefu Chrifti reuera participant. Vtrancp manducationem, ß/ö inter man- nempe facramentalem dC fpiricuakm, tantum in pios:alfc^ dttcationemßn- ram verb,nempefacramentaJem,tantumin imptoscsdere ritualem tßja- dicis:qui,cum fine ßde ad Cœnam Domini accédant, tramenta em. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fantiim ügnis fruantur. De bac enim üc fcribis:

tnanducatto duplex e^^: yna,per quamßgna dunt^^' nempepands amp;nbsp;'Vtnum Cœna, 4ßtmentibut eduntur, tem res ßgnata parricipatur. Hac mere Sacramentaü ^uta ne^ueßiritualds ef^, nequeßdem coniunBam labet, fitf tarnemipßam (brißi : fed ßgna tanttim carnés edit.Hacn^^' ducatwnehypocrita,amp;indigni,amp;mali homines impeenittnß» dum ad menfam T)omint accedunt, ßgna duntaxat caruh^ /anguinés Domini nofiri lefu Chrifiijùmunt, non ipfum Domini corpus. De hac dixit ,Auguß. ludas Domini proditorßm-pßt Panem Domini, non quot;Panem Dominum.De hac idtmjuopK in loan. Euang. tra^. 27. ait ; Qw non manet in Cbriflo,amp; m j gtto non manet Chrißus ,procul dubio nec manducat llgt;iritaali-ter carnem Chrißt, nec bibit eius fanguinem, licet catnalittr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Duplex Cinglia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;premat dentibus Sacramentum corporis amp;nbsp;ßnguinü 1

tiadifiinElionis ^ftrifii. Ad bxc omnia reCpondeo tibi duplidter, Primo, confutatio; e^ua- quod tota hxc argumentatio nicatur faJPa bypotbeb des j rum -vna falßim bib'fundamento : quo fubuerfo totum xdinciutn vna ruis j z/4gt;«hypothefin na conddet, Nam quöd nulla ßc hxc diRinlt;^iOf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

fubuertit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aamens /

-ocr page 23-

Läwthertum Tgt;anaum.



cramcntalis raanducatio diuiditur in fimpliccrti fcu fide orbatam,ÔCcompofitam feu cum fide coniunóïam: exeo patet,quôd impî) fide carentes perinde accipiunt corpus Domini,vtpij à.' fi'depraediri. Sicenim manifeftifsirn'eS^ «uidentifsirae,de manducatione impiorum Icqukur Apojs ftolus.’Quifquis ederit panem hunc,autbiberit de poculo^-^*^*^'-Dorniniindigne,reus erit corporis QC fanguinis Domini* ^^quot;'quicdit amp;nbsp;bibit indigne »indicium fibtjpfi edit Sgt;C bigt; ƒ’flon dtjudicans corpus Domini. Hîctu buccas infla ^^nibcrte : vt tuam facramentalem, quam ftolide definis, '’’3nducacionemimpiorum,nobis commonftres^ Namfi quot;’’pijiefione panis, dC forbitione vini, fiunt rei corporis ÔC bnguinisChrifti,quaî tu fola fide folummodofpiritua# liter dicis accipirquomodo obfecro,cum pane 0^ vino id no accipiant,cuius fiuntreiç'quomodo impius accufeturdc Corpore èC ranguine,quo non vefcitur quomodo fur pe# cuniae ablataî infirnuletur, quam non attigitt’ quomodo adulter fit reus adulterij,quod no cômifitÆt quando Apo-ftolusdicitiimpiosfibtjpfis fumere iudiciQ:propterea,qubd non dijudicent corpus Dominbquis non videt,aperte hoc dici,quod impij fiant participes corporis Domini i Nam fi panetantuiB SC vinum fumerent indigne,turn non dijudw carent inter panem facramentalem amp;nbsp;cibariumzficuttulois cym Pauli poftea interpretaberis,admodum inept’egt;infuU ^campertinentenfedquia no dqudicant inter corpus Dois 'niniiideo fumunt etiam corpus Domini. Nam increduli# ^^^SCnialitia impiorum,fidem Dei, promittêtis iê dare cor^ P^^^fanguinem fuum vefccntibus, non facit irritam. Et ^'’^'ortis eft Dominus cxercendo iudiciû Si. iuftitiam fu#

in irnptjs;qu am fortis eft in adhibcda mifericordia erga r'os ÔC credulos* Sicut enim idem Sol ceramliquefacit,

lutum

-ocr page 24-

Spongiaaduerßu

fie lutum indurat : ita idem Chriftus, cùm fit omnipotent Deus SiC homo, pios homines fuo corpore Se fanguine pa# icit ad vitam aEternam,impios verb damnat ad morte æten nam.Si tu Philofophus fobriuseflès,ab hac fententia Apo^ ftoli nequaquam abhorreres. Nam etfiboni hæcnatura cft,vt pofsit elle fine malo,8e fui communicatiuum in alio; omniaqi agat boni finis caufa; tarnen quia malum fine bo^ 110 elle non poteftn'dcirco ne a bono quidem alieniiffl eftgt; vt fit cum malo.Sic Deus eft in inferno, fie cum Diabolo, tefte Pfalte,fuftentans Diabolum,fontem totius tnali:non vtfi'at faluus fie boni particeps; licet Deusillipræfens,ft ipfum bonumtfed vt fubftantia Diaboli a Deo adatternos cruciatus fie pœnas reftruetur, Ita Chrifticorpus guis in imptjs adeft, perpetuus atque afsiduus arbitef'f' illorum confeientias ob indignam manducationemSi^Ç®^ tionê accuietjtorqueat, excarnificet* Hoc fcilicetver'ed^’ Noefte diec^ fuum geftare in pedore teftem. Ne($ te ucatLamberte,qubd Sacramenta dicunturfignafiuefig''* , la gratiae,non iræ. Nam quod ad Deum attinct, qui ifta or^ dinauit, verb funt figilia gratiæ, fie argumenta diuinæ mi^ fericordiæ. Quod aurem ad homines, qui illis abutuntur, culpa illorum fit,vt ira Domini propter abufum Sacramc^ ti prouocetur.Nam ficut alias pqs omnia in bonutn, impqs omnia in malum vergunt; ira etiam Sacramenta ptfs ad fa; lutem,impt|s verbad damnationemcedunt* Mulfafuni in hominum natura eiufmodi, quæ a Deo profibfcuntur bona:vt,ingenium,eloqucntia, profpera valetudo,opesôi fimiliatquæ ita funt.vt eft animus illius,quieapofsidet,aut qui tjs vtitur. Auguftinus,quem pro te citas,non dicit, lu; dam non accepifiê Dominum ; fed non accepiflcp^ucin Dorainum,id eft, frudû panis huius Sacramentartj : nem;

pc,re;

-ocr page 25-

Lawler tumDanaum.

pCjreftJfsfonem pcccatorum ÔC vitam aeternafti: fedda* mnationem ÔC iudici'um : quia non percipicbat ludas be# ncficiaChriftijô^ frucfîumeiuscibi falutiferum. Sic quan# do dicit u'mpiosnonfumere carnem Chrifti fpiritualitcr: ïdfrutfïum carnis refpicit,non autctn ad fubftantiam : qu£ duo vos Sacram^ptarq confunditis.Sed èC verba i'pfa Au# îfiftiniad manducationem fpi'ritualem refpiciunt : de qua fit mcntio. Nam illîc exprefse dicûur : Qui man# ’^'^fättneam carnem,6ó bibit mcum fanguinem,inme '’’Wet.ôc ego in illo* Ét efto fan'e. Multa Auguftinus QC ’^0 Patres fcripferint periculosé : an propterea fides ortho# doxacurâ illorum fcriptis periclitabiturj’ an tu plus Augu# ftino autProfpero tribues,quam Paulo ,eledio Dei orga# •lOjqui in tertio coelofuam Thçologiam didicitî’ AttÇ heus tuLambcrtc,audi,quididem hic Auguftinus, quem'falsö ptotecitas,verepronobisdicat. S.de Baptift Sicutludas (inquit)cuibuccetlamtradiditDominus,nonmaluraacci# piendo, fed male accipiendo,locum in fe Diabolo prae# buit : fie quifque indigne fumens Dominicum Sacramen# tum,non efficitivt quia ipfe malus eft,malus fit : aut, quia l'on ad falu tem acce per it, nihil accipiat. Corpus enim öd languis Domini nihilominus erat etiam in illis , quibus di# tebat Apoftolus: Quimanducat indigne ,iudicium fibi ’^anducat. Audi,quid tuus dicat Theodoretus,in Epift .ad 1-of.Nonfol'umvndecim Apoftolis,fed 8d ludaeprodi# ^ndpretiofum corpus öd fanguinem impertqt, Qualis tibi ' 'Ï^^etuv Vbiquitarius eflè Auguftinus^ qualis Vbiquifta ^btQdoretust’qualeshifuntVbiquitatis Apoftoli^ AlterAc»nfHt^^^

Haftenus vno modo refpondi, tuam’cßtidiculam di# 'tio:(juafalfa di-‘bnâionemmanducationis Sacramêtalis ex verbis Apo# ßtnBto inter d» noli conuclli. Sequitur alterarefponfio. Nam,qu'odtu di- mandttcatio-îisjpiostnanducare facramentaliter, cum figna edunt, pa# conuelUtHr

D nem

-ocr page 26-

14- Spongiaaduerßu quot;

nem v/nutti:fpintualiter, cum ipfum Chriftitfl^ntiak corpus ô(^ fanguinem reuera partic/pant:nefcio vtrum lu^ das,an rem fenb agas« Quomodo enim fit facraiticntal« manducatiogt;quae nudatantumpercipi't fymbola,öffolo ‘ Cor. m pane ô^folo vino fruitur c' 2lt;[umfanè domos non haittn ai tdendum amp;nbsp;Mendums* an Ecclefiam Dti conttmnitis, amp;f«it‘ facitsi tos,qui non jamp;lt;i^«»f;aur,quomodo ipfum corpus eflengt; tiale Chrifti, quod pro nobis in mortem eft traditum» po^ teil fide accipijôi fpiritualiter comedi 8C manducanïquæ^ namiftarei corporalis fpecialis manducatioî’ nifiprorftis ea,de qua Ioan.^♦Chriftusloquiturç'quæ inter haecfitpto^ portiof quid vobisdicamc'Iaudabone vosc’inhoc vosnon laudot’ Quid;' quod paucis verbis interiedis, corpus fti rem fignificatam.pane tanquam figno exponis;qi/lt;^^^'^ modi) eflcntiale corpus, amp;nbsp;reuera participatum a cantibus aiebas* Dicis enim de manducationc pio^*^* Signa fumunt ore corpora» rem autemfignificatam)

(orpus Chrifli,oreanimiddeS^ifide, Signaip[apraftntiagt;iof^^ rali dr localiprafentiae modo-.rem 'Verojignißcatam, ideS^gt;‘^’^' nem drfanguinem Cbrifli,Ytrtute quidemtßiritu ac efficaata» fua prafintemiCorporalis autem dr localisÿrafentiamodo fimèabfentem. Qiio teneam varie mutatum Protea nodo^ Nam modbputabam^piosipfum eflentiale Chrifti corpus reuera participate: nunc audio ipfos,praeter nudafymbola nihil manducare : fed longifsim e aWens Chrifti corpus, non reuera,fedoreanimi,imaginatione8lt;ffola fide perci# pere. Ecquid te pudet, homo audacifsime,cumBerengt; garianifmo,VualdonifmoAlbiganifmo,Vuidefifmo, tarn impudenter in Ecclefiam Dei redire: tamaudader populo Chriftiano illudere lt;1 Abi in malam crucem, K qub dignus cum tua ifthac religione fcelus: QCtwmbs

aa^

-ocr page 27-

Lamb er tum Danaum,

cwftcntaletti atque Corinthiacarn manducationcm tibi tuiscprcferua : neque Gcrmaniæ noftrac Ecckfias S/C Cchofi bsjcum tuo verfipclli Calutnifmo, tanquam Etnpufa, aut hruaperterreas, ne ue perturbes. Nifi enim definas nof ^ßraoleftus efle: mox amp;nbsp;nos Ä^noftros Principes atque Tlkologos 3 in fua religione defendenda, 5gt;C profligandis P^tturbatoribusjviros efleienties. Satis puto tuam clugt; ^'''^'’nfacramentalem manducationem eneruatam atque ^Waraeflê. Itaque de duplici tua fpirituali manduca*

gt;quam fubiungis,nihil dicam : cum eiufdem fit farw '’æjcx qua prior ilia coda eft :ambac admodum crudar, ^dnioduminfulfac. Neque oftendam,quàïn friuolumhoc ßt,quöd contendis,carnem ÔC fanguineth Cbriftieflêntia^ km,abfquc fide non pofle accipi. Nam QC in hoc,0^ in ijs, fequuntur,turpifsime te hallucinartex fupra cotiime« Woratismariifeftum eft.

Etfi cnim tu apertifsimum, amp;nbsp;luce mcridiana clarius teftirtionium D. Pauli gt;nbsp;contra te produdum eludere co# 'gt;»tis:quafi Paulus dicat.indignos pancm SC poculum Doi» Violenta inter. ’’*gt;nijidcft,fignaipfaedcre,nonautem ipfummet Chriftipretatto verio-fofpus:quafi Paulus eos idcirco rcos corporis nbsp;nbsp;fanguinis

Chrifti, fibieg indicium furaere dicat: quod corpus Domi# man ucattone *^gt;lumere ncglcxerinttnon autem.qubd fumpftrint : quafi iccircb dicat, non dijudicareimpios corpus Domini, quia pînem facramentarium non difeernunt a vulgari : tarnen 'ftafuffugia Si Iudibria,adeb te non iuuant, vt potiusno#

, Si contra te militent. Hoc vt intelligas,aures arrige L^mbcrte.Nam primum violenta eft, Si e facramentario ^^^ebro allata interpretatio: cum dicis,indignos panem æpoculum Domini, id eft, figna ipfa edere , non ipfum# met corpus Chrifti. Nam praecedentiumverborum inter# ’Refutatlo fa!/a pretatiq f«mi debet ex fequentibus : vbi Paulus aperte interprttatienis'

D a dicit.

-ocr page 28-

16. Spongla aduerfùi

dicifjillos corporis fanguinis Chrifti fieri reos.Qpoddk cere non potuiffetjfiimptj tantùmnuda fymbolaaccipe# rent. Deinde, quod tu dicis,iccircófieri,corporisreos, SC futnere iudicium, non qubd furtipferint, fed quod fumer« neglexerint : Fads dicendo nbsp;nbsp;intelligendo, vt nihil dicasj

nii^l intelligas. Nam quomodo quis fiat reus illius, quod non fumit ç'quomodo iudicium fibi quis fumât co, quod fumere negligitc'Satin’fanuses ,quiifthæcdicas,quænegt; mo hominum fando vnquam accepit^ Paulus aperte di^ citjindignos fibi fumere iudicium : quiæ non difeernant corpus Dominirtu contra, ideo,diçis,fibi indignos fuffltf« iudicium,quia panem Sacramentarium,id eft,fignuffl poris Chrifti abièntis,non difeernant ab alio pane vulgault; Ecquid te pudet,mucidé homo-, tam audader fando obloquic* Atobfecro te,fipanisSacramentarW^' cramentaliter SC dignefumptusjcftfignumtantum torpor ris Chrifti, SC quidem longifsimèabièntis: quomodo fert ab alio pane? aut quodnam pij Cingliani, facramenta# liter,SC digne manducantes, difcrimen inter vtrumiçfad# ' untC, Ageiterum bone vir,die mihi : fi tu panem Sacramélt; tariumjCrediseflè tantum fignum,corporis Chrifti»inquJ re difFert.ille panis ßcer, a pane cibarioc* Atqueebodum Danæe » cedbmihi, fi tu credis corpus SC carnem Chrifti longißime abcfle,SC aCöenaDöfftinitamremota,quam longe diftat fupremurti ccelum ab infima terra :qua'nam fide tu ipiritualiter percipis carnem Chrifti eflentialcm? quænam eft ilia fides tua, quæ tam longe remotam rem, verèôC eflèhtialiterpercipitc' Vtrum tua Sacramentaria Si perfida fides fortior fit,quam Chrifti corpusrvt hoc cælitus non queat (ex veftra opinione) deftendere 5C adeffein çoena:tua verôlanguidapmbnulla fidcs,cœIosQmnesper#

rumpere,,

-ocr page 29-

LamhertumT^anneum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

TutnpcrCïö^ibicorpusChrifti pcrcipere,pofsit^autquo# modo caro Chrifti, quam tu non ere dis adeflè,tibi fit falu# taris,tibi viuifica s’ Viden’ quantum infanias Lambcrtci? quastu nobis dgt;Àvûiçilt;xç,quæ nugamentahîc proferas s’ qui# busftrophis amp;: teipfum 2C nos irrideass’Itaque te cum Pro» fpero tuo (fitamen illetuus eft) profper'efiC belle vale# tt.Situâvaletudinem te curare iubeo : ne fi diutiusægro# '^Hijttoasjtribus Hellcbori iugeribus poftca fanari non Çofas^°

Sequitur quartareprehcnfio tqua dicis Sàcramenta# ^arta rtß^on-fpiïitalemmanducationem ab Ofiandfco 6C Vbi#T»« Dantiadar-quitariisnon reâcintclligv: propter ea,qubd nolamp;iTbeo# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

logiferibunt ac docentjin Sàcramentali manducatione,'*”®’’*quot;^ carnemChriftifemper quidem accipi,fed non blutarem. Nam hæc duo inter fe pugnaredicis tuLam» berte;8c affirmas , carnem ChriftiTemper efle felutarcm. fumêtibuss ac fua virtute minus priuari poflèjquam ipfum

1 fckmfualucc,. Dicisitem,panem 06 vinum (xtTOvvfxiJii»;

, îccipi pro carne , ôôfignaefTe rerumfignatarum,atqucid l ‘eftibusCyprianojAuguftino Si Theodoreto comproba# l nbsp;nbsp;te conaris : fed quia verba illorufti non citas,fomniare te in

1 nbsp;nbsp;bacreinonvigilare,arbitror.. Quod autem dicis,carnem

1 ^hïifti fetnpçj çftè viuificam, ÔC non etiam mortificams I ttfpondeo, verum effe, qubd caro Chrifti fuapte natura bmper fit viuifica in credentibus : fieri autem per accidês, t '’’dnRdeles,abufuilliusmortificentur ac damnentur» Si# \ ^titexiin\SolfuavirtuteSlt; lucenô poteft orbarv.acnibilo# ’’’ittusvna eademep lucemundum illuftrat: oculosbo#

\ ^inisexcaecaf.ita nec^ Chrifti corpus fua virtute priuari Çoteft’.quse eftjVt pios illuminct ÔC faluet, impios excæcet

-ocr page 30-

3l8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spongta aduerfàs

ac damnet. Potin'flês’ne ah'qutd afïèrrc,qiiod cofitW fc fflW faas faccrct,qua'm hoe ipfumc’

Sfeftntbinf Ofi- nbsp;nbsp;nbsp;Kczz.ào nunc ad fccundum argumcntum,quo D.Ofi#

andriargume»- ander verißime probat, Sacramêtan'os re ipfs a Lutheran« tHm:ijtsedSa- d»flêntire:quandoquidem vos dicatis, corpus Chrjfti tanto eramtntaryre,^ locorum intcrualloa coenaDomini abefle,quanto abefl ipja à Luther a- fupremum coelum ab infima terra;noftri autem fateantut nie dijfenttant. ac doccant, corpus Chri^i tarn prope adefle in coena, vt | Reßionßonet nbsp;nbsp;propius adefiè non polsit. Hic tu pn'mum ref(X)nde5,colt;J^

Lamlgt;erti,(ß modo locutos cflê Auguftinum,Cyrinum,Thcodoretuni: earundemeen- idtpàBeza in quodam Pofsiaccno conoquibdemonftf2gt; | fututtenti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(mjj cfle.Crcdat hoc,qui volet:mihi non fit venfinuk'D*^^

inde dids^hsslocutiones non dccœna,fedtâtâmdcfig^'^ intelligendas : quia caro 5gt;C fanguis Chrifti à fignis, ƒ i pane 0^ vino,non autem a ccena,tam longe abfint. cro te Dançe, an no lippis cucurbitasfqui inter talia fignadd efi,panem ÔC vinum, SC inter ipfum facra«^^^ turn tarn incptcdiftinguisiquafi verb femoto corpore0^ fanguine Cbrifli à fignis ûcraraentalibus, nihilominusii^ ' ipfo Sacramento corpus dC fanguis Chrifti adeffepofsii^ aut quale boe efi Sacramêtutn, quod cum fignis faaamt^ talibus nihil exhibetç’vtrum tu Sacramentum non in tetra, fed in cœlo, percipis t' Forte Pegafb fubueefius in cceluta repente fubuolas, Sed caue,ne cum Icaro autPbaähonte rurfiim pracceps décidas. At quxfo te Danæc, qaaebam ta nobis proponis aenigmatac' quos grypbost' Ego enim in bis nodis Gordijs fbluendis,Dauus fummon Oedipas. Aa^ diamus nSc, quid iff3 Spbynx proférât ampliuspro excu-fanda Cinglianorum blafpbemia^inquitf^fti^^^»^ omnemiffius Chrifii carnû amp;fanguintipr(eftntiamficlttJi»i«^‘ 1 fid tamtdtiimfjuee nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiettuitur: new^e Zap-tJiKha,

-ocr page 31-

Lambertum

corporale prafentia moio fit:juoni~ *^fß4ConiuttSiiotamp; hicprttfentitt meJuf locéiïtm corpora Chri-P'ßtuminhff ttrrù necejfario fro^ttr corporù ’veritatem

: amp;nbsp;iJcirco aut etui JecraSioHem de ceelo, aut diffufioneM ^/tl^t4tionemeiuf in immenfum : aut 'fnim amp;nbsp;etufdem Qhri-multi/gt;licattofiefn inducit. Quorumnihilef^» noft hlajßhemutn. Hadenus Lambertus nofter Da# ’'^'’sSacramentan'us male fen'atus: qui ffOfxatZixZw'jCorpo# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®

f’æ'n Chrifti in facra cœna prarfentiam ncgat, propter atque horribiles abfurditates binc confedarias. Chriftuscorporali præfentia in cœna adeflè ftatua# f'^nnecefl'aribCinquit) fcquitur.vt propter corporis verita# fÊm,Chrifti corpus in terra adfit localitcr,feu loco circum# ‘fttptufn:dcinde,vt de cœlo per vim detrahatur, aut raagi# tïincantatione eliciatur : tertio,vt diffiindatur Óó extenda# tutinimmcnfumraut poftremiimplura Gnt corpora Chri# fti-Quid nos ad haec f audi Lamberte, Sgt;C aures iterum ar# ■■•ge. Nam quód primo infers, fore vt ex noftrafententia, forpus Chrifti in terra fit localiter:id tu fruftra infcrs.Nam “ m pane amp;nbsp;vino,quo Chriftus fuo verbo femet alligauit, ^vbi fe affiiturumeflè promifit, nos carnem fangui#

Chrifti adeflè dicimus: non ideo fic vbique eflè dici# '^ustqueinadmdum Deus vbiqueeftmon in terra,non in omnibus locis extenfum atepdiffufum eflè credimus: fed ’o to pane, de quo dixit: Hoc eft corpus meum : quod po vobis in mortem eft traditum : fed in eo vino,de quo Hie eft (anguis meus: qui pro vobis effunditur ftmifsionem peccatorum, Neque propterea fequi# /ocum eflè concedendum in terris, in quo verum ChriHi corpus tangi amp;nbsp;videri pofsit* Vos quidem ta# iK eftis Locularq : qui Chrifti corpus certo cœli loco indugt;-

-ocr page 32-

50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spongta aduerßu

incltifum edê di'dtis,ne^ tamê illum pctcntfbus riionftra# rcpoteftisrvtrumfit in Orientalian Occi'dentah'plaga,an verdtabcrnaculumfuum in SOLE pofuerit* VosblaO phemi Si. horribiles eftis Ncftoriani : qui Chriftum difccrgt; pitis, Dcum Chriftum vbicp elïè, hominem verb Chngt; ftum vniloco affïxum tencri dicitis: ficutincalcehuiuslw bri a me commonftrabitur,Ecquid beo te,cum iftatibiob-ijcio, quæ animo tuo pæne exciderantC’ AtneCpcorporis veritas tóllitunfi dicamus ÔC credamus, Chriftum fuoco^^ pore 8C fuo fanguine in omnibus illis locis eflc nbsp;nbsp;exhiba

ri:vbi cœna diftribuitur,ô^ qu'oille femetipfum fuo vefbo alligauit. Atcÿ audi tu Philofophafter argute : quonön» corporis veri veritatem,hoc eft,proprie£atemtanibe/^^ memoraftirdic mihi,an Chriftusfuo corpore:aquis^ bulaueritjfepulcralem lapidem tranfieriGianuamcto^^^ penetrauerit,faluis corporis Phyfici proprictadhusJî''

( verbfecusî'quidmuflàslepidum caput Danæc/nunquî^ diccs,vt eft audacia, ipedrum fuiflè t fed terrebiftCjqu°“ palpitandum fe Petro in mari : SC Thomæ in condauitan^ gendumfe præbuit. ReIiquasabfurditatcs,quastu amp;^W’ fîmilesexièntentia noftrorum Theologoruracoininini-fd mini,prætereun das iudico« Nam vnafublata abfurdita^ te,cacteracomncs fimul corruunt.Necp tu multuffl larg»quot;*’ Oftandro,quando dicis,carnemChrifti,eum pane in cœna adeflê feu w^yHZstjTjnon autcm aatnivMf y^ovtfîot.. Nam remoto corpore SCre ipfa a lignis,etiatnvirgt; tus illius remouetunquod tam manifeftum eft, vt quadrû mus puer intelÜgat. Ex quibus omnibus patère arbitror» nequaquam Ao^o/xxxi'ap eflè,hoc Sacramentariumcertw menXed grauifsimam controuerfiam,dc rebus maxiniis,œ ad faîutem animarum noftrarum pertinentibus : contra» quam delirus fcripfit dC fxnût Sturmius»

-ocr page 33-

LambertumT)anaum» jr

Tertiurti argumentum, quo probauitOßandcr,rcipfa Tertium vosanobis di^ntire, petitum fuit a veftris conuicqs mentum fontumelijs,quibus nos noftrasi^ Ecclefias afRcitis«Nam dri,^uodCiH-Lutheranosappellatis Cyclopas, Thyeftas,Sarcophagos,^^'’'^quot;'^^%^i Hatraatopotas : dodn'na noftram,duos pilos caudæequi# Lather anu excrcmentum Sathanæ: Chriftum noftrum

Elicium, Dcum panaccum,impanatum, piftum, ^^.Plurarecenfere animusexhorrefcit. Hjctu,bone fcenam venis,amp;hifce flofculisat^atrisco« monftrum Vbiquitatis ornari a vobis' dicitis* At laruam tuam tibi nunc detraham Danaee,vt qui vir fis, • onines Lutherani videant. Nam fi Torgenfis Sy nodus, vt 'pfe aisjöc noftri Theologi Vbiquitatem damnarunt:fi ne^ '’’onolhorum,ac ne ipfe quidera Brentius,talem Vbiqui* Tätern vnquatn ftatuit,necp profuofeetu hoc monftruffi ’gf’ouit.quid opus erat illisconuicqs fententiam noftroru quot;orainum in controuerfia de ccena Domini, afficere î* cur voKorporalem praefentiam Chrifti in ccena vocatis Vbi# ']ugt;tatemf cur ftolidusille Grammaticus per omnes cafus fam declinauit quid volunt fibi illa verba farcophagus, ‘gt;ïraatopota,Chriftus panaceus* an non coenam Domini, vt apud nos celebratur,apcrte refpiciunt i aut vbi nos dicb 'quot;usqubd vero Chrifti corpore,veto illius fanguine frua# vtrum indocftrina,ncfcioqua Vbiquitaria : an verb 'nvfuS. Coenaît Qubd fi par pari referre lubitum cflêt, fiterem ego, vos Caluiniftas Artolatras, Artophagos,Oe-^opotas, ÔC fimilibus cognominibus : quando vospraîter J’’i^^îîgna,neque corpus ipfumcditis,nequefanguinem bibitis. Aut fi vn’a nobifeum editis bibitis,iam nobifeum farcophagiSC hæmatopotæ. Quid vis âtnpliusDanaeeç’ Nunquid vides tibi laruam egregièeflc

detegt;

-ocr page 34-

Spongiaaduerßu detcdartijS^purum putum cflètuum mcndadutfttqiian^ dodids, ißayocabula,non ipfamfacrofan^am 2)eminicmpiK attin^ere: non immtnfumilludamp; incomprehenßbile Chrißibi-ntficiumiquodillt benignißimtu nobü in ea largiturgt;fertrt : gloriofam,amp; ^erè adorandatn à nob^! illam Chrißi carnem(^igt;‘^ cara ef^ 'vnigtniri) gloria etiam angels iffis beatii inenarrit' iili exornafam ßeBare ; aut quot;vllo ÿaUo ( it a “Deui ntM nomin iifui yindex, fit y obis inextremo illoiuilicioteßi^/ tantum tamq^ augufium cœn« myfierium afßtrgere ;fedtstttf’' mum ('quot;biquitatif monßrum perßringere .* 8Cquæ ’atefalsôlt;i*^ dîalèquuntur.

Cingfianosdo- Proximiim nunc eft, vt pro Ofiandro contra te oloresittrè 4 no- Scurmium refpondeam, ac probem: quod Cingliani*^^^^ firis damnari matis aflêrtorcs QC propugnatores,cum fuo dogmatcJ^''^ ftris lure damnari, ÔC a Pn'ncipibus Germaniæ cen',0^ dirionibusfuisexterminaridebeant, Dici's andrum varia quærere fubtcrfugia,quibusrobuftifsn’’“'^ Sturmi} argumentum ÄT manus fendes elabi conetur. Pf** mum, quia non Ecclefias totas,ftd tantlim errantesgt;2^ fuo errore pertinaces damnandos cenfeat. Hîc tu bellus Ctngfianostr- nugator tuos rede ftntirc,noftroserrare affirmas. Atauû‘ raretideoq^ do- Danæe: fi illi, qui Chriftum hominem certocœliloco ilrinameorum Judunt : dextram Deüoco circumfcribunt: ChriftohO

dantnandara.

mini fuam Maieftatem derogant: ipfumlÿ de folio, in quo coIJpcatus eft.Gigantum more detrudunt : ipfura à cœn» fualongifsimeabeflè contendunt:Chriftodiccnti,Hoceu corpus raeurn,obloquuntur,âf aperte dicunt.'Hocnoneit corpus tuum, ièdpanisefttantum fignumabfentistuicot* poris,tanquamreifignatæ:fiifti homines errant,tu erras, tu,inquam,tu Danæe ÔCtui fimiles Sacramentarijerrant: Cingliani errant;Caluiniftaj errant. AîterumOfiandn fub

-ocr page 35-

LamlertumTiananm^

fufFugiïifh effe dicis:qubd non EccÏefias damnarifcribat, Pertttcaeei Cift“ quando error damnatur* Hoe quomodo intelligendurn gUanos doElores fitjfifupranon intelïexifti,repetarti tibi hoe loco Danxe. cumerrorsda-Tertium Ofiandri præfidtum ita expugnare contendis: mnari. 4'isfitalsóOfianderfcripferit,totas Ecclefias veftras non ’’T'plcâi ifta dogmata, quæ nos priuatts iudicqs, atq; fine Pag.3?. ^'j'^odo lcgitima(itaettam de nobis loqueris) anathetnati^ ’^’®'ii;quafi falsbfcripferitjöi tantum diuinarit: Dominu ?*^*’Vos, atep in veftris Ecclefijs fibi feptê raillia referuaO

noncuruent fua genua coram Baal, id eft (vt tu in^ f^fprctaris)qiii veram QC orthodoxam fidei veftræ eonfeft f^nèetia inter vosipfosnon fequantur.Hïc primum vide, qu'idicastuJadtofeSacramentarie. Nam fitu illamSy^ Damnettionei» ’’odumdn qua tres Ekdores Principes, Óó plaerique Ger^ Caluinifmi', ™3niæduccs,acpotentifsimaevrbes communibus fuffra^ tUtmpropngna-

amp; fubfcriptionibus atque figillis fuis, dogma Caluinü torum fa^lam à '^utn SiC Cinglianum damnarunt,2lt; illius propugnatores 'e Germeiniamp; Prin^ ^fniplis ÔC feholis fuis exterminarunt : fi tu, inquam, hogt; cipihui ô-Theo-’quot;oîeditiofejftam Synodum vocas illegitimam,cauene logiseffelegiti-

, ^'lîifurami Principes grandem dicam impingant: tu

1 Plt;Knamluas,vt fcelerofus ôi nequam, non autem, vt p^us-^ƒquot;^^^®^^

i Chtifticonfeffor,8lt; fandlus martyr, Deinde,qubd feribis,

1 ^ullutncffe in Ecclefia Caluiniana, qui Vbiquitatem 86

' ^ïnichæam afeenfionem Chriftiapprobet, nihil tu con# * nosdicis. Nam in noftrisquolt;$ Ecclefijs ÔC feholisne# rbit^uitatem lt;*

1 nbsp;nbsp;’''oeft,quiiUâpropugnet:nemo,quiapprobet:nemoqui nemine Luthe-

j Wobatorcm aut propugnatorem illius audiat. itaep cum rano apprchart. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capitis tui, tanquam cum larua ludlaris, quoties

1 ƒ oiquitatem oppugnare inftituis. Quartû Ofiandri prçfi# ' ”*utn,quofc aduerfus Sturmij calumnias praemunif.difcri# I ’’'Weft inter paftoKS infidosôCoueserrantes: vbidocuit

E 2 Ofian#

-ocr page 36-

aduerfns

ofiander damnatis $gt;C profligatis paftoribus,oucsnofttó In Ecclefiaftico dem damnari»Quid tu ad hçc Danæcc'Phmum ex fenteii!» fora non proce- tîalegislatoris dicis,fimilemeflèculpam in ouiculisprohà dhßctttinpoli- bûa difcere,SCin paftore prohibitadocere^Dij meliora. tico:neq^ ouesfe- Nath nos Theologt tam duri efle nolumus, vteadempœ# dnllastéi plein na vtroscg pleô:amus;quippc æquioresfutun’ erraticisouigt; cumpafioribw, b^s,q^am nequam paftoribus. Scimus eniin,qubd fuwi* •vh locus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fus /uni ma fit iniuna.Deinde dicis,a Chrtrto ducem

nitenttst.. caîcuni,filt;quiabeoducitur,vnàcondemnan. Hoc idem tecum fatetur Ofiander,ôlt;S nosomnes. Naminforocœl^^ ftipofthanc vicam nulliparciturjnulli fpacium refipifcédi conceditur : qm'fquisibi rationemreddere non poteft^bï fidebillefeuenfsiiniludicisièntentiam audit. AtinEcc^^ fia locus eft pce;nitentibus»ô(^ fpacium deliberandiac'^'^^^ piicendi conceditur : ÔC oueserrantes voce paftoriK'^quot;' vianvreducuntur, Quæ fi Chrifti, vocem audiunt,abt^*

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;défia recipiuntunfi refpuunt,ab eadem excIuduntur.Hu^

pertinet Âuguftini fententia ,quam tu pro Ofiandro ver** us qu'am pro te allegafti. Nam Ofiander in Antiftuf®“’ non pertinaces hircorum fimiles oues,iëd fimpliciqu^* dam opinione lapfas intelligit.’quæfe erudirbôdmeliom doceri non inuitæpatiuntunAtc^egotalium ouicubrum m Gallia, AngliajScotiaiBelgio QC Heluetia aliquot center na millia eile iudico:quae fi noftros concionatores.de Chri^ ftijDeiSChominis,perlbna SCmaieftate.deilliùsincœna corporal» praefentia, de frudu eiufdem diflèrentes, ÇX verboDeiconcionantesaudirentjVoslupos longe late$ fugerent.’ô^ quæ illorum hominumeft æmulatio* feinpii’ ternovos Chriftomaftygas exilio multarent ^ Vidimus hoc auorum noftrorum memoria, à Vvaldcnlîum pofte^ ris fieri, apud quos opinio hæc facramentariade Chriftt corpo^-

-ocr page 37-

Ldwhertum

corpofcgt;certocœliIococoitîprchenfo,Slt;a cœna Dotnini longifsimc remote,vitra quadringentos anno^durauerat. Nam hi Lutheri concionibus ledis,fuam illieonfefsionem obtulerunt, Sc in hoe articule, de cœna Dorhini meliora doâiàLuthero, publico feripto teftatum fecerunt: Ce à Luthero veriora,quàm a fuis maioribus didiciflê, Eaep de 'îufamaiorum fuorum religionem de cœna Domini de# ^^''WuntjôC vocem Chrifti,per Lutherum repetitam, vl#gt; ‘^lêâati funt,Qubd autem tu affirmas,ne vnum quidem »interomnes Cinglianos, quinoftram Vbiquitatem feenim vocasdodrinam noftram de cœna Domini) pa# ‘am 2c aperte non repudiet : facistu Danæc, vt te decet. Namhis verbis darefignificas, quod tu ÔC fimilestui lupi ’^apaces.noftram dodtrinam tantis conuicqs atque contu# ^dijsafRciatis: vt homines fimplices fedudi, noftram do# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

fttinam pro falfaSC hæretica répudient^ Calumniandum «nim Vobis audader, vt aliquid faltem nobis adhaereat. / Lquidetn VOS de arce veftra Thaborjaliquotiesdeturba# '’»^omnibus deftituti viribus^hune folum arripuiftisc fttebro veftro clypeum,Vbiquitatemneftioquam,aut cu« 'US Brenttj filiamrquam nobis SC ahjs oppofuiftisjtanquam borgonatvt oculos imperitorum hominum ilia obftupe# iaceretis* Reftatpoftremumpræfidium Ofiandritquo fu# ’'quot;ille fententiam contra iniquam Sturmqaccufationcmi

^tatus eft : nempe, exemplum Pauli; qui cum Galatarurrï Paultu error« Corinthiorura errorem damnarct ; non tarnen idcircö^-^‘'‘*‘‘'*‘'‘^’®

'otas Ecclefias damnarit. Hïc tu ex verbis Pauli omnes SC Corinthtorum ?’'§ulos Galatasdamnatos fuiflê affirmas : quando infen# d.amnato,nelt;]MA-/f^^f$amentesdicunturGalatac :fed cum Paulus de illis ^tuniloquatur,quifafcinati eranttSC multiinter eos fue# £ccleß.~ meliorafenferint ; cur tu innocentes cum nocen#

tibus.

-ocr page 38-

hbus a Pauîo daffinan ludicas quidc'an ciifli PauÏiis âiclt: audio difsidia in vobis eflè,2^ aliqua cx parte credo,omnes fimul Corinthios reprehendit S)C damnat lt;nbsp;Aperi oculos DanaïCjSC audtquid Spiritus dicat Ecclefiæ. Nam quod errantes Corinthios Galatas,nihilominus vocat fandos QC fratresjin eo non probat dogma illorum ,fed damnat in co,in quo errant, Atque efto, quod tu fcribis aliquoties» dixeritLutherusjBrentius nbsp;nbsp;aItj,Cinglium,Caluinuffl,

amp; Oecolampadium ôô alios,fratres,in familiaribus epiUo^^ Iis, quod tarnen fadlum eflè non concediraus: alio certc fine id fadum putcs,quàm quod dogma illorum approba* rc hac arnica falutatione voluerint. Nam iccirco fratres potuiflènt appellare : primùm, quod de illorum emenJaw^^ Ö* reßpifcentia prorfu^non dej^erarent ; deinde ,qnodfinÿi^''' Ecclefijs Caluini amp;nbsp;Cingltj errorem huiufmodi non tur , imà ex UIk quidam eum aperte condemnarent: quod beneficia amp;nbsp;dona “Dei, per Euangelium , yoce amp;nbsp;lamo Lutheri renafiens Ulis oblata fieUarent : non eos res, quos Ulifiquebantur, Sed de hac re infra forte copio*

, fius,f I

Cinglianos in 'Vzüio ftunc ad illud caput Antiofiandrituijin«!^*’ formulaCon- doces,EccIefias veftras inNouonouædodrinæcorpore cor fia meritb ac iniuftè efle damnatas. Ita enim tu formulam Concordiat »ftre ejpedantnti’ nominas,SC nouitatis fufpedram reddis: perinde ac fi i^eiô fît fcribere Formulam Concordia?, quod Nouuffl dodrigt; næ corpus. Antequam ad tuas cpAuotg/«? accedam,non poh fum mihi temperare, quin acerbius tecum expoftulem gt;0* pro gloria Germanici Imperq acritcr aduerfus Cingliano/ rum contumelias amp;nbsp;fadiones dimicem, Heus tu Lambert te,quando noftri Principes, ôd ftatus Germanici fuas Ëc«» défias QC icholas eiedis fceleratis perturbatoribusrepur^ ganfgt;

-ocr page 39-

Lanibcrtum Dan^utn.

gant J Caluiniftas fafli'ofos eîjctunt : 2C dogffia illorum EieElù è Germa damnant :qua fronte audestu, cum Codite tuo dicere: niaCtngUartü quódEcclefias GalIicanas^Anglicas, Belgicas,Helueticas»»^‘lt;’»gt;^^ww ^fimilescondemnentî’ Probe per gulam tuôd ilÜ mengt;Eccle-titieftis:quando banc Ecclefiarum Germanicarum feationem in veftram fraudem fufceptam effe dicitis*

Qaid Germaniae Principibu s,Eledor ibu s, Du cibu s, pro# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonftr-

'^dbusjvrbibuSjnegoctj fît cumGallis, AngIis,Belgis,^’”^’^‘ ^fluettjsjin hoc negocio i Supra dixi tibi,quia non vub f'sidem fentirecum illis,nolite turbare illorumEcdefi-îsô^fcholas: fratresveftros Sacramentarios autdomi •■etinetejautanoftris Magiftratibuseiedos, hofpitio ve# ftïoexcipite ,quantifper lubct. Idem nos fadurifumus, gt;n excipiendis ijs, qui ex animo ÔC ver'e nobifcum, SC cum Chrifto ipfo fentiunt, quando a vobis eijcientur» Diflatoriam iftam poteftatem in vos vfurpatam eflè, a quibufdamTheologis,tu mentirisreandem anemine fuißs fedemandatâ.itidem mentiris. AbiadfummosPrincipes ôi Eledores,att5 interroga: SC tz per gulam tuam mentiri fîcilc inucnies« Etfi enim hoc inftitutum non ftatim inw

tio,omnibus Impertj ordinibus arrifit: tarnen dubium non «ft,quin illi ipfi, qui cundati funt hadenus, vbi veftras fraudes, dolos 6C machinationes feditiofas probe inteb

Icxerint, idem faduri fint, quod cæteri fecerunt Prin# cipes. Age nunc videamus, quomodo tu fadum Gcr^

maniæ Procerum ÔCTheologorum, tanquam iniuftum indemnes.

Primi areumeti

n \ nbsp;nbsp;nbsp;1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n n' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Damti, cju 'od in-

nimum dicis,eamcondemnationcminiuftaffieire,que iu/lè damnentnr abinimico fufpcdo iudice : vt, cura Athanafius eB cingUani infw fst daranatus a Théophile Antiocheno Epifeopo : quera miila Concor-^

tamen diiUfrefutatio.

-ocr page 40-

5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerßu

tarnen ah'f EpiCcopi abCoïuednt, Re/pondeo : fî ïudcx inif miens iîcperfonx) eameßpnaato odioperreqaaiar,acnif hdominus m bona caufa ilfum damnet, iniqaifsitijam bac eflèdamnationem, vc quando Theophilus priuatoodio damnauit Athanaßum » cuius tarnen religionem non probabat» At noHthquia religionem veßram improbant, ôd can/àm veftram omnïno malam effè indicantticcirco veßrx canfæpatronos amp;: defenforesdomeib'cos,damnâ(; nullo priuato odio, (ed publico Cinglianx dodlrinxodio addudîi. Neep in propria eau fa funt indices: fed in caufa publica,^ux totius Germanix Eccleüasreformatascon^) cernit.Hîc liberum eßnoßrisPrincipibus,autPontiii'cein aut Lutberum audire: Cinglio 8C Cainino cum fuo mate,vbiuis terrarum locus eßo: dnmmodb non^quot;’ Germania, Requirisetiam indices in hac controuerfu^'' I rimenda feueros Sf fandlos : quales ab Oitandro non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

ludiciumaffirmas, Hine malitios'e colligis : noffroshomines ƒ de Lutheran» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vffioGs affèdîibus animi, non autem ex vero charitatis ƒ

Theo/ogu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffudio in hactota condemnatione egiffe.Prxrereadubitas, nbsp;nbsp;I

vtrum ad di/udicationembuiuscontrouerßx boniviriini» ter Vbiquitarios (ideff:,Auguff:anxconfefsionisfodos) reperiri pofsint. Ad hxc omnia pancifsimis refpondeo; primbm,qubd mnltisiam annis vobifenmpublice amp;pti', nbsp;nbsp;I

uatim difputatum üt: tot contra vos libriediti, totlibri veffri a nobis re futati: vt eandem rem iterum tradiare, fit

adiSagere,8CPenelopes telam retexere. Deinde,qubdin nbsp;nbsp;/

difeeptationibusfacris viros graues Sd fandlos ab Ofian^ ! dro exclndi ais: Sd noffros homines ex affediu,tton autem veritatis ffudio indicate dicistvtramque vanum,fa}fum,iif dium eff: 3d tu fplendid'e mentitas es, Poffremb,qubd bof nbsp;nbsp;I

nos virosin Vbiqnitarijs defiderastdico ego tibi,quodnof ƒ ffri

-ocr page 41-

LafnbertumT)anaüm. 59

gt;TncoIogi\qyostu vocas Vbi'quitarios æ cpiiloftcs,w Q^ks virif^ unt^aiics,pïj,fapicntcs,humani,conftantes SiC vasLCcst Lutherant T^e» verojpiçrjcpomncs,exceptis paucifsïrais,fubdolbfrau^

uiewixuiushbctreifimulatorcs amp;C di‘fsinmlatores,fadiolt; QualesooMrk '’MdbpcriurijtQrbuIentijiïiendacesjÓifquorum ex ore CtngUani. ^lt;«mèextt veritas.

ài® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inacierti producitur legitinia errons Secundi arg».

''3tio,per Synodum fufcipienda : eac^ Apoftolorum menti refutatie: comprobatur. Refpénderat ad hoe Sturmij efFu^ ^u 'cd etiam Jine amp;quot;^*nnofterOfiander;qubdaderroris damnationem non synodoerroret '^'’ipetopus fit vniuerfali Conciliorquando ne in illa quiis pojjtnt iuflè «U-^^Synodo Hierofolymitana omnes affuerint Apoftoli. mnari.

Umberte nihilominus inftas, Sk^ illam Synodum “•■fe vtiiuerfaletn (de qua re non difputabo tecum)6C vos nonnifi vniuerfali Oecumenico Concilio damnari poG « contendis. Quid ais Byrrhia lt;nbsp;An Caluiniftnus non Wem eft,quodBerengarianifmus,Vualdonifmus,VuicIe* “iniiis? an iifae haerefes nullis vniucrfalibus Conciltjs da^ wnatæ funt f Dicas fortafse, à Pontifictjs QC Ecclefia mali# damnatam hanc dotflrinam. Quales quaics wiinalijs dodrinæ partibus fuerint,certe hune errorem wftc damnarunt. Sed audi : an'non aliquot conuentus ce# KDcrrimi adi,in quibus contra tuae farinac homincs,8C pïai lt;id'cdifputatumgt;6Cgrauitera(f}umfuit:’ EtvtnuIIa hade# effet inftituta Synodus : heus tu ,an'non licet fingulis Germaniae Principibus in fuis Ecclefijs,quarum funt nu-patroni.Synodos ÔC Conuentus agcre Ecclefiafti# fci'cp cum Caluiniftis difputare ÔC difceptare: vidos in ’^WadfrugemfiC refipifcentiam exhortari : pcrtinaces Si ^^0 non audientes fuis finibus excludereC Quafi verb Principes Germaniæ , vt feditiofus turbulentifsimus

-ocr page 42-

4-0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spongtaaduerßu

quifc|f Calmnifla^pacem Ecclefiac turbarc aggfcdftui't , tim cx vniuerfa Germania,GalIi'a,Angha, Scotia, Belgio, caetedsc^rcgnis QC nationibus,confcribereö^ conuocare debeant præcipuos Theologos ad caufam paucifsitnoruni hominum cognofcendam SC dijudicandamt’ Qiiae cnfra D.Ofiander de Anabaptiftis per vos dam nat is cÓtra Stur^ miunirctnh't,8^tu repetisreaorùnia contra te ipfuniffli^ tant. 2^Z4»»r«ƒ»^«/#ƒ Germaniæ o^pUM,in qun peftü nafurtimirrepftrat,pubîicè c^ufamfuamin SynoJif Caluini^ fix e^f runtjx ^uo certamine cùm yiUt» fîr Dei y trio difcepiff'enttdamnati quojueßtnt: fedpriîisprafentes Qyid igitur obqcitis nobis, vos Sacramentarij,qu^ vtftt’ homines inauditi QC abfentes cödemnentur, amp;nbsp;juUtmdß fubltca tofiugt;t Ecclefia Doce amp;nbsp;Synodo, quanta maxima tiont teporit haberipotuitfquot;Prietereaij fitnt CaluiniftarSlt;gt;''’' res,Dt aperte cum Z)ei Dtrbo pugnent, fidei fundament»^ ’* perfbna Chrifti, de afcenfione illius ad cœlos,de fefsioo^ ad dextram Dei patris, de pracfentia illiusin coenaDow*^ ni,citra controuerfiam tuertant:amp; tamtn baBenut paßitnhtof’^ (ogrtgatts Presbyter is in Synodo auditifitnt, Sed agite, fi vuh tis,b Cingliani,impetrate à Romano Caefare,Regibus Gd h'ae, Angha:, Scotiæ, Hiipaniæ, Belgij, cæteris'çpDucibus» ad huius caufg cognitionem vniuerfale Cócihum:adquod ex omnibas dicftis locis Theologi veftri conuocentunncn dubitabnntnoftriTheoTogi vobifcum itcrum placide co# gredi,amp;r coram toto Chn'ftianifmo fuam caufani agett» Nam optima freti iunt confcientia amp;nbsp;ipe,ie non fftinusvi# ua voce,quamfcriptis libris hue vfquefadumeft,dog# niatis Cingliani irapietatem totiorbitcrrarumcomition# ftraturos efle. Cùm autema:grchoctmpetraturintis,2i necp VOS arbitrium öifcauT« dijudicationem penes noftto^ netÿ

-ocr page 43-

Ldwlertum T) an aunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.1

nct^flos penes veftros dare concefluri fimus,fruftra ad Synodumprouocati's.Confultifsimum erit tibi Lambcrte, tuisCaluiniftis: vt in Synodos Germania: Principum, tjuas finguliin fuis ditionibus liberrimeagunt, vos non bgeratis: ÔCtantifperdomimaneatis ,dSnoftri Principes '’osaccerfant.Dixi tibi Lamberterne fi tu pofthac vitro res '^'’s.curn tuo dogmate quatiaris foras, ac poftca tibi non

Arrium»dc Conftantinopolitana aduerfus ^OMtunijgcfiniilibusprofers,quia te nihiliuuant,nifiIm# P^tatoris authoritate colligi talem Synodum impetres : ic# ^‘fcoiftain medioreIinquam«Quód autem putas.non cfle “’ntnandum Cinglianifmum, Schvvcnckfeldianifmum, ^’’abaptifmum: quia tales Synodi inftitui non poflunt, Sitales,ateciratæ,iam olimfuerunt:longeerras,miLam# «ttc,actuiprofedlbme miieret: quod votittii non pofsis ^ontposfieri, vt cum dogmate tuo in vniucrfali ÔC Óecu# p’fnico Concilio pro hæretico condemneris : quandotu octam auide efflagitas. De fingulari Apoftolorumault; Damn^'tio fa/ß. oritatcfîC praerogatiua nullum eft mihi tecum certamen, “Ila inter nos diflenfio. Neque noftri Theologi fua au# ex Apeflolorum oritatc quenquam damnant,ftd autoritate ApoRolorum i/criptis PtoIatisexillorS fcriptis teftimontjs.-quibuserror cuiuft^fW«*. ^onuincitur,ac ab ipfis Apoftolis, perliterasfuas,nobiß ^““iloquentibus,aperte damnatur.Sicexcapitibus KotTK# èc. rudimentis Ecclefiæ, quae noftri Theologi ex

^^'‘îngeliftis amp;nbsp;Apoftolis ad verbum transfcripftrunnhoc {zp °, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quadrimi Anabaptiftas, Schv venckfeldianos

aluiniftas refutare pofliint« Quod ipfum tibitâ aperte “gt;oftrare pofsim:quam dare Sol in meridie Iucet,vbi fu#

F i dum

-ocr page 44-

if. J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spongia aJuerßu

Gbie^iones Da- dumeft: ni'fi Sif libri amp;5 tempons j'pfiuscortipendiuftifc# MÙ, quodßne nbsp;quetcr. Obqci's practerea (quod propemodum fuiffem ob#

vfituerfali Sy- Iitus) Domtui præcepta in veteri dC nouo Teftamento: nodonemoßt qubdDeut.gj'ncondemnationefalfîProphctÇjDominuJ damnandtu. nbsp;nbsp;iubeat inquirete ôi. perueftigarc. Anp hate inquifitio, quo

ordine fieri debeat, ex cap.22jofuac deraonftras:0(cxeni-plisqui'bufdam ex Malachia dC Hiercmiaprolatis,confir# mas. Deinde,qubd Chriftuspeccata fratrum ad totaniEf# clefiam re fern luflerincum ait: Ü peccauerit in tc frater,die EccleCrx.Et iterum:Qincunc^ dixen't fratri fuo,Racha,te# nebitur Synedrio^x qaibus omnibus hoc euihcere conax ris; qubd Cingh'ania noftrisTheoIogisd3mnari,6(fini# bus Germaniæ expelli non poßmt.-nifi proceflu luridida#

Reßoftßo. Il ab vniuerûh Synodo condemnentur« Sedcamfru^ peri Synodum,ob caufas ante di(fias,modb audiueris.n'*''* ad has obicdiones rclpondebo amplius. Exripisddn^^ a tua Synodo 0( ladaico Synedrio, conuentusnoftrorui® Saperintendentutn Ecclefiafticos;quandoquidem I'H/non vniaerCx Eccleßx Ijjecierfijlêd vnius duntaxat Proumd^t NoittenSayer- ^ina^tf^^i^toritatemreferant. Ipfum quin criam noflien attendentüdt- Superintcndentis, tanquam fuperbum ÔCartoganscauib feadttari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nomen Superattendentis Idem Latiniseft,quadaiii

conruetadiae^qaod Grxeis Epifeopus, quern etiampol# j Hs obfèraatorem dicere, Nam eos vocam us nos Superat^ nbsp;f

teadentes, quos Paulus vocat EpiCcopos, Hienim fap^'^ vita QC dodlriaa Diaconorum attendunt,8CiIIosobfetuä[: Hcutordinesbos inEcelefiadt^ gradus ipfe Apoifohs diff tribuit ôdconfèitait. Quid ta igitur cauillatis,przuarican tor Lambertee’an tu nobis omniumrerumbonarum,oa^ niam ordinam Cubuerßonem, perinde, vt vobis Calainif 1 üis, arri'dcre iudicasi^ Quid f an tu con uentus Ecdeßaßb 1

COJf I

-ocr page 45-

Lawbertum T)ânieumgt;^ 45 cos,qiinn fingulis Germam'æ Proutnctjs funtgt;hancpotclt; ftatem à Deo amp;nbsp;fuis Pn'ncipi'bus obtinere non ccnfes : repudiatûôC eneruatum Caluinifraumeius'cjf (èdtarores, f Fiji's Templis SC Scholis exterminare non aufint; nifi hoc illisjàpopulis exteris,Gallis Ôd Belgis perftiittatur lt;nbsp;Qu» tyrannis cxterarum gentium in Principes Germa# ’''^•quæjiftalum^ftaièditiofa Caluiniftarumaudacia, ad# Imperium Germanicum Dicis cnim aperte : Sei ^uUem tota Germania Synodttf colleSa» •^niuerfam (^lgt;rißianam Eccleßam reßrafentat : quoniam fummo Dei ieneficio imßletum ei^ » quodolim ^ominin fer fuut fradixerat : nimirumiytfer’vniuerfum terrarum or~ jfunJeretur yeraifßui Eceleßa. ^am ö* in »Anglia» i(oiia,f^ '!PolQniatamp; Callia^amp; Helttetia amp;nbsp;Raetia yeraChri^ ßflt;tnglEccleßaßorent: quarum »eque indicium ajßtrnandum *Kgt;''^f^cwßtnßuf:c^ omnium autorit as flut »quam ynins Ger~ ^^^i«)iilei^,yniut tantiim Trouincia amp;fartit Eccltßa yalert iiitt, Deumimmortalcmgt;vt»gr’efadc CinglianoSatha# nae:qubd in Germania domicilium non habet, ÔCpræter pîuca diuerticula vix in hoc amplifsiftio Regno (cdem in# U€nir,vbi caput rechnet* Miierum profctTo Diabolö Cal# winiftarum : qui tarn pingues ÔC nitidas culinas deferere fogatur,ne(ÿ cumfex viris epulonibus vn'aafsiderc,vna föuiuari pofsit* Quid ccflas tu mifer Diaboie:’ cur non cf# ™s,quibufcuncç artibus(dolus an virtus quis in hofte re# quiratO vt Romanus Imperator, Senatus Gcrmanicilm# ^'^‘j'R^ges GallixjHifpani», AngliæjScotiæ, Belgq, Da# Suetiæ, Poloniæ communibus fuffragtjs indicant ^oncilium,in quo Caluiniftætui audiantur:amp; a fufpicio# quot;fhaerefeosjimba damnatione Iibercntur,0lt;lineandem locietatem cum Germanis admittantur.PotuiftiBercnga#

F 5 rianorum»

-ocr page 46-

Spongta aduerßti -n'anoroÄ, A/bigcfi'orum, V valdenfium^Vaiclefi'tâtS caa^ fam in vniaerfali Condlio aadiendamamp;^ cognofcendsi^ produceretó^ Cafuiniiiarnm ac Cingh'anorum caufam ao vniaerfalem Synodum referte non potest Age fedina Sathana Caluinice:nam quæ tam fera moratur fegnia’es^ Tu potes Unanimes armure in pralin fratrest jity^ odijs yerfare domos-.tu 'gerbera ttmplss Funereas^ inferrefaces:tibi nomina milie, ^illenocendi artes:fetcundum concutepefhn: Diß] ce combofit ampacemfiere crimina beiii: ^Arma yeîit,poficat^fimul,rapiat^ iuutntuf,

, Vnum e{i,quod filentio haudqaaquam prxtereundui^ videtar ,qaando in banc narrationem de Synodo enda incidimns.Nam quo anno Thco/fogi miniün'f^^^ cleüarum, qui banc noiiram profefsionem fequunio^'gt; I quibufdam Germanix Bccleftjs eiedii funt : cur vos Cin^ nbsp;nbsp;J

glianfpriùs iiîos non conuicifiis crrorisjconuocata tahSy^ nbsp;nbsp;I

nodo,qualem à nobis iam requiritis^qu'amillos efedib^^^ fuis erjceretisç'cur turn temporistam akûfuicfilentiutn)^^ cogendo Nationali ConcHio^ Refponde Lamberte. Nain ego pro Ofiandro fatisre/pondbdeconuocandaSynodo I légitima, quam Cingliani prius ex omnibus Nationibus cogipofeunt,qu'am à Germanis damnentur. Quxvero I tu prolixe affèrs,de publica priuata condemnationeiM j terilinguendis,de dupîici proferiptione membroruni Ittif nbsp;nbsp;i

perij, de dupliciexcommunicatione: QC quxmultisPairS lententtjs declaras:ea nibil contra nos faciunttNam fituSb tui Cingliani talem Synodum impetrare potericis^qualei illx fuerunt,de quibustu tam prolixe amp;nbsp;ociose condom^ ris.noftri Theologfeam non fubterfugient,Sed magnaeft j ftulniia,pro«v'care ad vniuerfalem Synodum; quæinftitd

non

-ocr page 47-

Lambertum Tgt;anicuw,

hon potcft.'ficut €x fupra diA's manifeftmn eft.Natti Gera niainæ Pn'ncipibus nihil in hac caufa vobifcum extcris fuas illf Eccicfias repurgant ab ï)s,quos diflênticn? ttshabent,amp; difto fuo non audientes. Hïc à nuUo homü ’'unjinterturbari volunr. Quod ad vos attinet, colite reîû ?'oncm, quamcuncp voluen'tis: 8C fi Caluinifmo non eftia ^'?^W,etiam Arrianifmum (nam a Caluinifmo ad Arÿ» proximus cft aditus) manibus pedibus'c^ com!# f'^f^iendite,Cülite,fedamini. Quid ad nos religio Galloru, ^'’glorumjBelgarumî’Modb profratribus noftris vof# nc ia(?lctis: modo noftris TheoIogis,ÔÔ noftris Princi# ^^usin templis SC Rebuip* fuis nihil negocq faceflatis. Qyoties dixi hoc tibi Lamberte i Sin adeo cupidi cftis in^ «nndinobifcumamicitiam 8C religionis ibcietatem : agite Cingliani.fratres veftros , qui a noftris Principibus QC Tneologisnon agnofeuntur pro fratribus,primhm ad vos '■fcipitc: nullum Germaniac Principibus negocium,nullas Jurbasdatc. Deinde,vbi vtrin«^ Ecclefiæ ÔC noftræ 5gt;C ve# «fæ conftitutæ fuerint, date opcram, vt Reges amp;nbsp;Princi# Pfs veftri de inftituenda vniucrfali Synodo cogitent, in ^uadifsidium Sacramentarium componatur, Idemnoftri heient Theologi,amp;: apud fuos Principes inftabunt fingu:# ^vtftatus Imperij nullis in hac re fumptibus parcat* Neu# ■^interea altcrosin fuo iure prohibeant: ÔC finguli Princi# ^sS^MagiftratuSjpaftores fecus docêtes, quam ipforutn jnodis Ecclefiafticis Superintendentium conuenti# ^5probetur,compefcant,arceant,exilio multent. Noftri vos non turbabunt, non impedient, vobis non j.^cntur,n5obftrepent:fed veftro VOS iudici permit#

■Hoc idem ß vos exteri, dC ab Imperio German ico alic-'hotnincsfcceritis,magnâa4 futuram pacific aticnem fe-quot;«tramaperucritis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cætc;um,

-ocr page 48-

4^ ^pongia aduerßu

Tertij argunte- Cafterirftî,qiiocl Ofi'andcr inter alia/cripßt,afgufflcn# ta Cinglianorum a fe Qc tioüris Tbeologis diligenterelTe dAmntntHrCm. examinats^eaq^ deprehenCa pugnare cum verbo Dci:hoc lUam tnnoHo tu variècupis înfringere: primbtn.quia libriveflri'a nottris rr/wafff. non leganturfed more Pötißcio prohibeantar, CicutExe^ gefîsSaxonicaâ: ïibriCaluïni: deinde,qataOQanderdi) cat, magnatn effè Cingliani dogmatis varietatem, prxfei'^ jilièriiCalHi. declaratione verborum :hoc est COiPVi ntfiarum nemi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'^^^^^^^^uiterrefpondeotpritnùmtgi^ôd

nemLfttheranît C^Iijinlô^ßmiliijni non excutiantur é manibus

^^^ofuttijied tantutn tenerac ÔC lubficxiiiuenttJtiit hiieri, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si^bfnpliciotuftt! qiti nondutninfundanjento R.eliÿo!^^^

conßrmati ÔC roboraci,îedîione talis libri facile poA^^^ daci, Suntenim multa ingénia conrentiofa, qux iudicio femntar, OC inter difsidentes opiniones nonf°^‘ ' rnntßatimdijadicare, Conßrmatiautemiudicij Theolo^ I gisdedlio librorum Caîuini n unquam fuit prohibits. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

gefis Saxonica,infcio atep inuito Elediore Saxoniç,â:c^quot;^ uentu Ecclefiaßico ignaro, fraude 3d dolo paucorutn bof / tijinumconfabricata fuit,non Hne n^axitna EledorisSs^ , xonici indignatione 8d contumelia: perinde, ac fülle in nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

briißiusedirionemconrenfine^ Quareoptirtius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

encifsiraus Princeps, librum in iraudem fuatnferiptatn/e / medio iuiat tollere. Quod fadiS ß tu improbas: vide,gitid / dicas,autquidilt;:ribasLamberte, Deinde, qux tu de varii / interpretatione verborS (HOC ES T CORP VS Mif / Vm) in noßros Theologos retorques, nullius faut tnof / menti:cum totidem verbisnegaripofsint,quotquot ate »fßrmantur. Poßremb obtjeis de Colloquijs,qucd Cin^ i glianiin omnibus,que Marpurgi,Heidelbergx,Sd Maaf J bronnx inßituta fuerunr/upenores euaferint:idî^ex aâis eorundeio

-ocr page 49-

Lambertum T^anaunt, cor-undefti proban' poflè affirmas : fed fplendid'c te mcnti-fijquituæparti vidoriam tatii impudenter attribuas, ada teftanturtquæ partira édita funt,partim in archiuis Princigt; P“ra habcntur. Subiungis item nonnulla ex Lutheri fcri^ ^•s.quibus anno ifip. (quo primùm cœpit caput attollere) ®^3nno mifsis ad Ecclefias Helueticas literis,à Cin# Ô'ïno dogmate non admodumabhorruiflê videatur, Sed .^'’tæqui iudicesLutheri librum de cœleftibus Prophet .^«confimilcs, contra Cinglianos ab co cditos : Icgant /’'’niulani Concordiae Vuittcmbergae confcriptam , ÔC “/'’grammaSueuicum, Si Confefsionem V valdcnfium, côfirmatamzfîC vidcbuntomnesocu^

””yirigt;quàm vanafint,quæ tu pro Lutherovobifcum ^ntientc,contra Ofîandrum hîc attulifti«

Nunc ad alia progrcdiendum. Docuit quarto loco «urmiuSjidconon debere damnari dogma amp;nbsp;Dogmati# menti,^Kodcin ’«s Caluinianos Si Cinglianos ; quia illis damnatis concis târiin illos Pontificiorum facuitiam, Refpondit tuo Stur# d^mnenturà ’’’ioOfianderjfalfi dogmatis oppugnationem fiCcondcü 'ynationctn, ideo non cflc intermittendara, qubd altjea^'^’’ ^utuntur,ad palliandam fuam crudclitatem. Nam qu an;» yoCaluinifmunidamnamus, nequaquam Regibus Gab team Si Hifpaniarum confîlium Caluiniftas ferro nîmma perfequcndi, fubminiftramus : nequaquam rogo rontificio oleum fuffùndimus,vt tu opinaris Lâberte. lngt; •'fi'ogcnturomncshacreticaeprauitatis inquifitorestanic-

Caluiniftas exurant, quia'a noftris Éccleftjs dogma **Mde cœna Domini damnetur : Difpeream,fi non om« ’’^^cxanimi fui fententia didurifint, idcirco Si illos Si ’’osrogo intjciundos,quia Rom« Pontificem neutri audia#

Hîc autem tu pro Sturmio tuo iterumfolicitus,no#

G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bis

-ocr page 50-

^pongiaädiierßa bis varia obîjcts;qubdnondumconftetj vtri naffi errent! propterca, qubd Vbiqm'tatis dogma ßt falfum SiC plane nouum.’qubd nos inepte interpretemur verbaj'nftitutio«’ nisrqubd Chriftum negemus cHe hom/ncra : qubd vnà cS Pontifictjs vos adrogum damnemus«€ed hæc omnia fe pura puta mendacia, ex fupra commemoratis manife^ Nam neep Vbiquitatem,qualem vosnobisaflt;lt; iîngitis,ample(flimur: necß verba inftitutionis, per cropos SC Metonymfam, vci vos, interpretamur ;ied ümplidter, vtironantdntelligimus: necp Chriftum hominem gamusjftd in ibeietatem diuinae gforiæ, quam vosilH^di^ initisjafîumptum eflê dictmas, facemur ÖC credimiis.nelt;y ctiam lanienæ Pontificiæ vos exponimus.’iêd e.xatiii^^’ Gallix ÔCBeigtjpopuliscôdolemus^qubd per ÔC Cafuinianos Dodores/afana doÓrinaEuangdtóiP^’' Lutherum reftaurata/edacantur; SC pro religione fendenda ad arma indtentar, Optamus autem illis ouicof Iis veram Chrifti fai agnitionem : vt in medio rum, ilium apprehendere pofsint prxientem, non lotigif^ j fimedi{iantem,8C certo cœliloco à vobisinclafum.

fic enim.vcnos furiofis Pontificum fatellicibasghdiospor'^ rigamus.’abßt vtinnocentesjæiquadam ignorantia errant teSiMagiilratuipaniendos cradamus. Cum nollris manicis Ecclefijs^non vobifcum^nobiseli: negodam: Ca^ roIftadium,C(ngJium,OecoIampadium SiC CaJuinum da^ mnarnus^quatenusilli nos fuisferiptis damnaruntamp;op pugnarant, ip forum cp affeclas à Germanix Prindpibai repadiari, e fcholis amp;nbsp;replis Cermanidsexterminaripetii mit[imus:quarenus tarbulêcihomines, furs Magiliradbas ! ÔC Dodioribas,meliora iphs è verbo Dei alferencibus,mof rigerarinolûtdti Callia,Anglia,ScodaScBeIgiaa[^ Hef j uecia ’

-ocr page 51-

Lambertum

’’«tMoiHi'cflia, atq; hofjjitia ilh's non inuidcmus : per no# ^‘‘oiviuantæ valeant, dummodo in Germania locu non ^D€ant.Scd,dices:Tamen Caluinû damnatis,amp; CaJuinw ^SjCxprefsi'sillorS nominibus. Refpôdco.quia Caluinus ^ograatiftacft,6C cotranoftros homines,prffertim loach» ^vtftphalgfcripfit: 5C dogma illiusdi Auguftana Cófeflt;» quot;^''^non confcnn't:deindc Dodlores Caluiniftas Heluctitfî ^''^•Cîllicanos, AngIicos,BeIgicos,amp; alios omnes, contra 'J^^/fntientes S»i ftatuentes,damnamus:id eft, pro hæreti-f'sliabemus dC proclamamus, non vt illi e fuis fedibus, id

Gallia, Anglia,HeIuetia,6C Belgio ctjciantur:fcd, vt j“*ptfcant:aut,fi peruicaces funt,e têplis Germanicis, Aca» «raijsGermanicis, 8C Principû noftrorSfchoIiscxtermi^ pfntur. Namrefipiftentêhîcexcludimusneminem. Eft ^tur fellacia fecundum non caufam,vt caufamrquando tu “gt;ds,Lambcrte:qubd noftracondemnatio fitcaufa Ponti# ndlrurorisamp; tyrannidis, in vos graflantis, contra cxem# plum Pauli damnantes Galatas,non,vt perfecutionibus 0^ ptriculo capitis cos obtjciatjftd vtin viam reducat, tu ridi# ^bquædâfic valde impertinentiaaffers. Nam qubd dici» bdatarutticrrorem fuifle apertum,0(f iam ante à Synedo Hierofolymitanadamnatum,vcftram verb opinionênon 'fcm.’tiihil dicis Lamberte. Vos enim de errore veftro iam» *ludumcftis conuiefti: 6Cego in hoc libelle blafphemias tuas in faciem tibi obieci. Refponde S)C tuo, 6C omnium teorumSacramentariorum nomine adea, quæfupraob» ^funttibi,Ä:pofthacobijci poterunt. Nam fi tu dog# ^ Cinghanum de perfona Chrifti, de fefsione illiusad of’ùeram Patris, de praeftntia in coena, abfentia a fignis, lt;if Ipirituali manducatione piorum,Sacramentali impioru, â^alia,contraea ,qujcdixiniustibi,rationibus inuidlis de#

G a monftra»

-ocr page 52-

fö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spougia aduerßu

monftraiieris : ftatim Localitatem tuattt acceptabffliu% Cinglianifmum admittemus,cxules ÔC profcriptos fuis fe^ dibus reftftuenjus. Dicis item,qubd Paulus cos crrorcsda^ m nant in Galatis, qui ludæos quolt;^ Si Ethnicos fuae blaf phemiæ conuicerint:vndeipfi ad fæuitiam in Orthodoxes Galatas cxcitari non potueiint;noflxa verb condemnatio Pontifieqs errorum fuorum patrocinium afFerat:amp;^

Localitatem, præfentiam corporis in pluribuîlods» éi faliam eiufdem omnipotentiam ftabiliat* Sifte graduffl Lambertegt;ne euageris longius. Prouoco hîc ad confient lias omnium Pontificiorum,an noftraièntentia,quainvos Vbiquitariam dicitis,an verb Cinglianorura opinio,fu® dodtrina Pontificia plus concorder« Nam fi corpus guinemChrifti edentibus Sii bibentibus realiter credimus: fi haec eadem edenda amp;nbsp;bibenda,non adot^^^' aut offèrendapro peccatis viuorum aut ifiortuoruifl mus: quomodo Miflàm ftabilimusî’ fi corpus Chrifti«^° loco drcumlcribi negamus, (èd inçomprehenfibilimo“®’ in pane Si vino eile, quo feipfum Chtiftusfuoverboaiw gauit,contra vosaffirmamus :quomodo erroribus fierjs patroctnamurc’At vos,vosinquâ,dum Chrifti corpus loco ctrcumfcribi pofle amp;nbsp;debere affirmatis, cum Pontine cîjsegregiécolluditis. Nam ficut illi corpus Domiui fuis facrarqs includunt:ita vosillud ipfum incertumcoeulo^ ijéÿ. cum compingitis. Audiamplius Lambertc. Annis a hinc quindccira, lefuita Ingolftadienfis Difpitfatione« edidit gt;nbsp;de Maieftate hominis Chrifti,eius(^ inEucharilt» pi-æfèntia,aduerfus lacobum Andrcçrih quaillopraicipd Cingliani dogmatis fundamenta fl:ab^Iit,confinnaf6^ƒ°^ borat. Paulb pbft, eandem Dilputationem Cing’bui VvittebergenfeSiVvittebergar(quo loco

-ocr page 53-

LafïihertttniT)atiaum. 5(

f Jttim cœpcrat phmumconuellcre) recudi curarunt. Si illius fchola typis exornan'. An'non fntelligis,vtn'us par# tis dogma cum Pontificns plus faciat : noftrum'ne an ve# ftrum^

Sequitur quintum argumentum Sturmtf,quo proba# ar^u-uwatjCingJianos non debere à Lutheranis SC Vbiquitajs menti refutaüo, '^5 conderanari : quoniam iutherus SC Philippuscum quaßiniufießnt ^ttinoó^ Cingliojtoto vitætempore»amidtiamcolue# damnait Cin^

Ingens mendadura. Vbi eft frons tua Lambertcc’,?''^^®* *-^*^^*“ hîc ais,ab Ofiandro minutos Theologos, Amftlorffi#

•Jin6{ Svencofeldium nominatos efte,quiCaIuiniftasab Witionondilcxerint. Miror, qua fronte hxc fcribas : ciim Ofianderhuiusjei nullam prorfus mentionem fädat: necp •norummeminerk» Nam Schvvenckfeldius,alterhuius fccijliEiityches, netp vobi(cum,necp nobiftuiti vllam vn# quam coluitamidtiam: fed peculiarem fibi delegit Ecclc# ^*am:quodomnibusnotumcftgt;qui libros eiusleditarunt» Quæ Luthcri cum Cingliofueritamicitia, libri vtriuscp ’«ftantur. Ex illis petantur teftimonia, non cx quibufuis Epiftolisfetniliaribus,nue veris,fiue fuppofitittjs.Nam mû •'usLuthcro cum Cinglioconuenit,qu’amBrentiocum Bullingcro tuo. De Bucero quxdicis,nullum habent P^usad pcrennem conftantemcp amicitiam dcmonftran# ‘iätn, vel cum Luthero SC Philippo, vel cum Cinglio SC Caluino. Quisenimtamalienusefta memoria praeteriti ffuiporis,qui nefciatjBucerum 'a Cinglianifmo defciuifle,

y vittebergæ crrorcm agnouiflè SC retradaflê, SC anno W.fententiae Lutherifubfcripfifle,priufquam tret in An# quisnefdtjBucerum ftudio pacisconcordiæ, in# f^rCinglium SC Lutherurnfaciendæ»multamitibfcripfif# *:quae ncutrj par-ct in præiudicium vel tum, vel etiam nuc

‘I G 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ cederc

-ocr page 54-

^fongta aJuerfu^

cederc apquiirti èftc” Dixi ante de Iiteris ad BrctttitiWjpauFo ante obituni fuuni,ab iplb datistin quibus (èntentiaBren# ttf per omnia approbat« Supereft PhilippusMelanchthon, qui poft mortem Lutheri (cuius in religione pius zelus Cinglianosadmodumexacerbauerat) variatentauit. De hoc viro quid fentiamgt;ttbi tarn apertcdicam,quamtude Brentio dixifti. Magna illi laudem SC gratiam debet Ger# maniarqubd bonas artes,Grammaticâ,Dialedicâ èC Rbe-toricä,edicis libris ab interitu vindicauit: qubd Chroni^op defcripfit:quöd Locos communes Theologicos pro initqs difeentium colIégitjôC alios bonos libellos compofuitgt;M^‘ gnumquoc^ decus fibi comparauit: qubdmultisinterwit Comiti|s,ö^c3 aduerfartjs de religione placide diflcruit.S^“ «nultb tarnen maiorem laudem confecutiiseftLutb^'’'^* in controuerfijs Ecclefiafticis:cui decuplo plus incrat ditionis acfcientiaeTheoIogicXjquam Philippe. Hocq^* non creditgt;isfatcatur,fe nihil habere falis Theologib*'' pelt;ftore.Quàm trepidus fueritPhilippus in Comitiîs guftanisrquam timide omnia geflèrit in propugnandarc^ Iigione,Sleidanus teftatur. Ac nifi Lutherus, qui tum Co^ burgi erat ,fuis ilium literis (quarum exempla fuperfunC ’ pauoreSC impio metu dehortatusatep confolatus fortafle Ecclefqs non bene confuluiflêt, Auguftan^m co”* fefsionem ille turn temporis iuflù Principum conft*^*P‘* ’ Sed eandem pofteanon magna cum Iaudegt; Luthuo ÔC Principibus inferjs mutauit. Qubd autêPeucerusiuu tasfoceri SCparentis fui epiftolasedidit, omnibus Brentia# nisomifsis,fecit,quod malus illû genius iufsit.Et quooc^ fere tantumedidit, in quibus Philippus dogma Ging“’ num approbate videtunficutSC Sturmius in fuis Antipap*

-ocr page 55-

Lambertum T)anauw.

Stiirnu'usjquàm quod verenda patrisfubdixoChanaan ot* Chriftiano orbi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;At Brcntianteadê pudêgt;

’»vbicunc^ potuerStipUiarunt Si contexerunt,fu iep Prç# ^Pton’s raanibus,quantifper licuit,pepercerunt. Maledw .52^ ChananæijPeucerus SC SturmiuSjG'nt ferm' feruo:? Q‘’tnttj,8comnium,qui Brentrj dodîrinâ fequûtur* Ac# tu quidê Brentium, ambitionis, inconftantiæ, leuita#

Mlirijjfuperbiæ^auaritiac (SiT affvtSati in Eccleßa impertj, 1 nbsp;nbsp;nbsp;'°nfuntifta mediocris hominis Lamberte,quæ dicis.Sed

Î''gt;îtotmcdaciadicis,quot verba ponis:nihiltibi,diaboli# ‘•Oobtre(ftatori,refpÓdebimus.Brentium longe fuiflè aliS, tu prçdicasjoptimi SCplurimi nouerSt in Certaania I fummi Principes,quib.iUe notus fuit. Sed non com îftustotilliobieciflè crimina,etiâ Cingliani moriseum in-“niulas:qijbd bella fôminare, clafsicu cancre, ôf difeordias îxcitare fit folitus.Hîc emiflâ caui fpirant mendacia folles.

Sexto ÔC poftremo Ioco,vrges tu Lamberte,exemplura3?xr/ ^oftræ Germanise Principû » quafi illi cum pro Caluiniftis ti refittatto, ’pud Regem Galliae intercefsiflènt gt;nbsp;etiâ dogma ilIorS ap# oflendit(tr,m;-Pfobafftnt. Quafi verb pro Caluino, ÔC Bezs, Si ireto, rite damnari 'ÇteriscpChrifti hominis oppugnatoribus,ô^ no potius,pro tngliano}: ‘^cludisôi^ miferis ouiculis,pro impuberibus,pro fœminis, ^»odfactl täte pto fenibuSjpro infantibus,8C in genere pro cûdis innoeê- ^^^r.dpum Ger^ Pl’usinterceflèrintÆtvt maxime etiâ pro Be2a Si illius fi# tngrati J’ilibusintercefsiflèntraniccirco dodrinam eiusdecœna*^^^'*”^*^* ^niapprobarintc’Abfit,quod dicisLamberte.Sæpe magni

boni viri pro fceleratis,pro furibus,pro homicidis inter# '^^5t,vtmitius,cu illisagatur,quampromeritifunt;an tu PWaspropterea cofilem furta Si horaicidia approbareî' Er#

I tambçrte,fi tu credis Germania: Principes, cofenfu ÔC ’PPtobatione dogmatis vcftri addijtfîos ,pro vobis inrer-cefsiflè.

-ocr page 56-

. Spongta aducrßii

cefsfflc« Hufflahitas ÔC raanfuctudo illos hue i'iftpulit: de vobisconceptapermoui'c. N’jr vel hacrarionccog»* tabantanirtios veftros pofle mit^’Qre: vtfiintcrcefsione il lorum impetraretur pax, vos dt veftrisblafphemijs, vd tandem decederetis. At quando vident GcrmaniatPtw^ cipes, vos ocio ÔC tranquillitate t ad opprimendamMaie^ ftatemFill)hominis,flCiua facilitate ingrateabutijong^ aliter nunc animatifunt, quam olim fiierunt. Satin tibi dilt;ffum Lamberte: qu'am probe Sturmius anitnosno* ftrorum Principum perfpexeritî'Attp hoc ad primani tiodandri tui partem refponfum noftrum habeto.

^Mntioßandri:

I,N QVA MAIESTAS FILH HO-MINIS, ET COEEOEALIS ILLl^S in CœKaprtfentia oppugneunr lt;t Dmao.

ROPONIS INITIO

dotdrinae Cinglianæde cœnaDoflii’^* * '^ nobis confier, quid vos Caluiniftacd^® (èntiatis. Quad id non fatis ex precedenti capite cuiuis mediocriter oculato appyu^^ n't. Docetis,ipiam carnem SC fsngain^^

Domini noftri lefu Chrifti corporalis pracfentiat dtu afi^ gnis abièntem,Ôf no in terris podtam, led in coehs reddens tern,tarnen reuera darf ac communicaridngulisintæ^a Domini,pane ÔC vino ex fide vcfcentibus.Hoc eft’docen» pancm


-ocr page 57-

Lambertum Danicwn.

pancfll amp;nbsp;vinum in Sacrafhento non cflê corpus guinem Chnftï:doceti« haec verba,Hoc eft corpus meumt hic eft fanguis fncus,figurat*e nbsp;nbsp;pîlarvfjLfuàç, nó fccundura

i'ntelligcnda : docetis, pancmeflc ßgnum corporis Clinfti,tanquam rei fignatac ,S)C illius quidcm a figno tpfo *bfentis:docetis,carncm8Cfangumcni Scruatoris a figni» Sättamcntalibusjpanc ÖC vino,quatenusiuntSacramen-^?^^^tamproculabeflè,qu’am abeft fuprcmunrcoeïumab quot;’Äna terra : nibilorhinus res iftas fignificatas in ipfo Sa^ ^3tnento adelle : docctls impios nuda acciperc fymbola* vinum, SCillam manducationem vocatis’mcrc oacramentalcm:docetisdcnfcp,corpus Chrifti in cœlis re# 'iaere,ccrto loco circumfcriptum ac definitum« Hæc om# didlu abfurda fint, quam'cÿ impia QC blafphema, ^töex hadenus prolatis abunde intelledum eft : ramen Oper»pretium mihi feefturus videor.fî denub veritatem DogtHaCingUtii-'uarum propofitionum examinauero,SC odo argumentis, num ejfed^nA-Ofiander attulit,manum fuppofuero. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hilf.

PrimumOfiandri argumentum tale eflè didst nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;primum Oßan-

mtamtdieuHtttr de dißribtttionefanistetr dri ar^umentu, in CKtta Domini. Er^o, qui yerum ipßtm amp;nbsp;ejjintiale cor- àDanxo deprtc fß Cbrißiybiq^ tjjeneguntt'velcumßgnis S.Ceena corporalipra- uatum. rgt;nia coniunffum eiße non concedunt yerbü Teßamenti Chrißi P^g-t7-’'^/’n^nanr, Ofiandri verba hæc CunctCinglianum dogma rep». Verba Oßandrü intt 'verbisTeflamenti ßbrißisqui in 'vhima fua ceena, de difiri~ •gt;ufione /lanii amp;nbsp;yini dißrte dixit .-HOC EST CORPVS HIC est SA NG VIS M E V 3.Ctnglianinon

Jquot;'*!»»! bttc quot;r/erbaßd rem ipfam negant-.affirmanteSi Chrißi cor-f'^itanto locorum interuallo à facra ceena abelfe,quanto fummum 4terra diflat-.'vtßpradi£lum efÇ. QuareCingliani leßem

^’’’'ißum Deum tif hominem, Seruatorem noßrum» mendacij ar-

ÿtnnr.

-ocr page 58-

^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ Spongtaaduerßu

guunt, Quientmnon crtditl)to(induitfoannts)

CEM FACIT EVM,I.Ioan.lt;).Quif 'Vtro no» lamnarif dogma,quoi Dtum noflrum mendacij arguere non Wtturfiiif dtenusOfiandcr. Quisnon videtfalfartjhoniinis Danaei audaciatnrqm'quodreprehenderepofsitj'pfefingitc'Nam qubd tu pofteadicis; plus colligcre Oflandrutngt;quàmprç^ mittat:quando aliud fit in cœna,aliud vbicp adeflè : tneffli^

Crimenfalß. neris tc cum figmcnto capitis tui pugnarc. Hæc cnim ba f Ergo.qui quot;Cerarn tpßim amp;nbsp;Effentiale corpuf Chrifli

J hæc,inquam,verba,tu Oßandrinis ex te addidifc ' quod non eft boni viri/ed falfartj. Contra argunicntuni jpfum 6C vim verborum Ofiandri nihil affersjquodnonüt । Confutatio mere nu^atorium. NamqubdtudiciSjilla verbanoncf^

eoiAp intcUigenda,ôô)vt fupra, fjitfavvp.iKâç tsd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

pienda:an non Cinglianum affèrsfigmentum :H9Ù'TiîS*-' ffip (PiJÄXTjft^. Natn de hoc ipfo inter noftros öi. veftro^ controuertitur : vtrum in verbis Inftitutionis rctinendu® fit r çH’fip.ücut in Teftamentis debet fieri (vt ex legibus no-tum eft) an verb quærenda fit «Ax'vo/x tropologitum gloflèma. Diftindio illa, qua dicis, verum Chrifticorpus clîè in Sacramento, non autem in fignis Sacramentalibus, fuprà labefadata eft. Locus Auguftini aperte loquitur Lecmioan. 6.ad de verbis Chrifti, loan.tf. quæ dicit figurate intelligenda: tœnam refertttr manducare efle idem, quod credere. Sed quia Calu« à Danao. nus locum ilium ad coenam Domini, amp;nbsp;verba inftitutio#

nis non vult referri, vt tu ipie fateris : vide quanta in te fit lcuitas,qubd tui ipfius tam cito oblitusfis,ôlt;: quæfuprane# gaftbea iam affirmes.

Secunduiâ

-ocr page 59-

Lambertum

Sccuhdufn argumentum Ofiandncfthoc;ü'»^M««», Chriflo omnipotentiam :amp; affirmai ( ’Vt.Pttru^ firipjit) Vto impofifkile ejfie, efficere : rit yerum torput ^’’^'^y'tinpluribuflocif. 2^ega,httrmi,fipotti. (^uti aurem •w ^anniiirft talt dogma, qnodprimo fidei noflra Chrifiianee ar^ otnnipottntia Deirtclamatp Contra hacc tu naar-

^’’’tntaris: ^i committit “Deifiapientjam, cum ipfim omni- pag.gf.r^ nt^ Dium omnipotentem facit, ne^fapientem, ne^ue f'hiquitarij earn cumyeritate amp;nbsp;fapitntia aptr.

r^'gt;gt;tin certamenyocant. Ergo P'iiquitarij Deum ne^omni^ f’‘^«ttm,ne^^ yeracem a^nofiunt, Minorcm fic probas:quia nosnegare diets,Chri'ftumvero corpore efle præditum.

fi verum habet corpus, tum ent loco circumferiptG: ^3ndo proprium eft veri corporis,efle in loco, efle finitff. 70cte tuns docuit Ariftoteles, tuus PIato,tuar3tio; quarii Cenfittatio. jn obfcquium Chrifti captiuam debebas duccrc:non ex ib ‘'usdidatnine fcrutari.ôô examinare veritatem myftcrioröE ^ttlcftium. An nefeis, qubd animalis homo non intelligit funtSpiritus Dei:* VItimum coelum,cum fit verum

Corpus, quod ex motu feu latione probant Philofophi,ta# •Jicn loco non eft circumfcriptu,vt alia corpora. Hoc cum ciascflë verumnamen locum coeli vere,ne(^demonftra* ''^»ne^ intelligere potes. Qubd fi hoc in natura return non potes,quanto minus in rebus diuinis præftarepoterisî'At^ audi Lamberte, Chrifti corpus nequaqu â eft tale cor^ pus,quale meum atc^ tuG. Nam nos meri homines fumus, Mra corpora mera funt humana corpora. At homo Chri-useftetiam Deus: ÔChumanitasChrifticumilliusDeb infeparabilitereft vnita, ôif in vnam peribnam ita afi» umpta : vt vbi fit Deus Chriftus,ibi etiam fit Deus homo: ^ualem tumet,ipfa vcriiatc vidus,paulb infra fateberis.

H » Qijare

-ocr page 60-

$8 Spongîa aduerßu

Quare proprfetates corporis Phyncbvtfunt,nnituffleflf» locatum efle,S^ ümile5}gJorioro ÖC vnito cum Deo,corpo# ri Chrjfti non xta cofnpctuntjvt tu ccnfes. Nam Ariftote^ les talc corpus neicim't : idco'cp ab i'IIius regulis hoc corpus cxcipitur. Et certe ven'tasTheoïogicaô^cceleftisjIongC præpol/et ven'tari PbiloCophicx, Etß em'm de corporibus mere naturalibus, fiuefîmphabus,fiucmixtis,verèdixif A.riiioteles,ill3 omm'a efle finitaiö^ TniJsi^/jixTÎfxIoco: tararii hoc de Chddi corpore,quatenus ad dextram Deifocafuffl cft,non ett verum,cum üt corpus maieftatc diuina prirdtf mm,atcp in Deum aflumptum^ScS cum Deo vm'tum vnio^ ne bypoilstica. Icacp CbriilusbomoaddexteramPei^ol^ locatusefl,fupraomnes cœîosaCcendicnon,vtcetK^ incluiuseilèr: fed, vtcarporalûeradùnplerecomnÉt:^^'^ omnem poteftatem trt cœîo ÔC in tctra,qaatcnasboaogt;''^^ quatenus Deus accepit,1dem Spiritum ünlt;7um,nne flîtw iuraacccpit.Nctßtarnen propterea natura humanaabol« ta,aut Deiffcata eii: vt docent Eutyches QC Suencofeldiüsgt; ted diuina maiefiareornata^dt^perfedifsimareddita,. Sets enim ôi ru,gubd etiatïi in anima iuperioresSCperfeâiord vires non deflruant inferiorestQcut anima ratioaalis in homme,quæ efi diuina quxdam facultas ,fèntienceia non tolIic^Ccdperficit^ Qgandoaufem Cbrifiusdicitur,nobis eile ûmilis fadius per omma,exccpto pcccato; verba ilia de nbsp;nbsp;1

fiacu eictnanitionis intelligi debent» non de fèataglorix. Alias ChrifiusetiamnatTi poil afcenfionemefuriretamp; tiret.Satiiî putas contra Ariüotelicam tuam Phyiiologiam tibi rerponCum Lamberte {f Si non acquiefeis ^rediiterutn in fcenam,3dlaruam aliatnindue. Nam ûamidiu prodibis nbsp;nbsp;I

Philofopbico gt;. ÔC (occo AriffotcUcO’^ turn fan c tu ex rhea/ nbsp;nbsp;/

trO' Tbeologico cum gregetuo proßigaberistdd focomof / uebens^. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tertium i

-ocr page 61-

Lamhertum

Tcrtium Ofiandn' argumentum: Cin^lianum Jo^ma TertiumOßan» Koèti in c^na 2)»mi»t tantiim/gt;anem amp;nbsp;’vinum/ymbela drinrgnmenti nudn^aiftf^ corpore amp;nbsp;ftnguine C^rißh e!r inbet nos iis tnghani b'i^^lssfijem confirmaretcùm Chrißu« confirmand« noßre fidei do^m^tû trra^ ^^'*frnonpMemamp;yinum tantùmifid corpus amp;ßtn^uinent/uum

txhibert yelit. Quis hanc rapinam non condemnarctf ^fiînder non ita dixit) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpue Chrißinoncon~

nobsf in S.Canapanem amp;nbsp;'^inumfymboU

Non ita dixit aut feripfit Ofiander: quafi ex iiae ne# ^*one veftra,quando relinquitis nobis nuda(ymbola,fe# ^iJäturvosnegare eflentialcm Chrifti corporis Vbiquita# ^crajctiam extracœnam. Quare itcrum cum tua Vbiqui# ^atc monftrèfa, a te tuis Cinglianis fida atcç excogitata, Juc^aris. Sed quid ad argumentumî’ Negas fublatis rebus ^‘gnatis,corpore 8^ fanguinegt;efle nuda fymbola panem öd vinumtquandoquidem ifta fimulacra rcrum abfentium» nihilominus obfignent rem ipfam nobis dari. Atfifunt exhibitiua ipfiusrci,quam defignant (id cnim affirmas) quomodo corpus ôi fanguis Chrifti tam longe abfunt a fignis,qu am longe abeft fupremum coelum ab infi'ma ter# njAntuputaspanemÖC vinum in Sacramento taliaeflc^^^,jÇf,^^,^^. figna corporis SC fanguinis Chrifti : quale fignum Chrifti rü, amp;/MrtficU Venturis pafTuri fuit AgnusPafchalisCErrasjfi iftuc erzs„oniTefiamenti diSjLamberte: aperte ludaizas. Nobis enim corpus ad# non confunden-«ftjudaeis fuit vmbra. Sed an'non tc pudct,qubd affirmas,«/-«;.

fictificia veteris Teftamêtifuiffe Sacramenta carnisChri# ftiiramolandæ : ftcut haec noftra fint figna carnis eiufdem

1 'Wolatae i quis te proTheologo agnofeat, quinondum j didicifti inter fàcrificia veteris Teftamenti SC Sacramenta l nouigt;inter fanguinem ouium ÔC fanguincm Chrifti, inter 1 vmbtâôCcorpus diftinguere? Quafi verbDcusPairesil# 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;los

-ocr page 62-

^pongta aJuerJki fospropterca fit bdificatus,finon verumCbriHifattgai^ nemillis bibcndum dedent, vtnobjs:quafi fideilloruiu» quacredebantin Chriftumóf Mefsiam venturum,con^ tcntus non fiicht: qaafi figura agni Pafchaljs,ô6 figno ptç^ puttjjde fide SC fàlute fua. Patres non certificat!' fiien'ntc' Dt: Baptifmogt;quod profers,aquam non cflê nudum fymboJft etiamfî Chrifti languis cum ea eflêntialitcr non fitconiiin^ dius,refpondco tibi : Aqua iceireb non eft nudum feu batum fua virtutejamp;f vi Ciluiüca ipoliatum coniandium habet verbum æ promifsionemDe/.'iJuot^ homo credens in Deum, ablutus illajn nomine Pattis,

Filtj, ÔC Spirttus fanlt;fii, habeat remifsioncm peccatoftu”' Itaq? lauacrum ed regencrationis.Strcôfert gratiam A gratia Dei coniuniüa efiaqan Baptifmi, propter Del bum,8(f Chrtflipromifsionem. An tu putas Spirituitif^quot;* lt;fium regencrantem fuacflêntiaabeflêab aqua Baptifmi’ Vide quidreipondeasLamberte.

'^^ttArtum qj{- Ô?artum argumentum OHandri.

Andri argumen- Jipos/umerein cetna corpus eSr [angu 'memChrifii, tttm:^Mi,dCin- affirmat-.non modo fiosjedtliam indignas actifert infaencan^ gUanadoElrtna Chrißieorfus amp;fanguinemgt;[tdadindicium. Quart CingH^if»^ '^^T^Lamier nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fofloliteflimonio refugnantem,Ui

quot;^~igt;nmeritöauerßtmuramp;condtmnamuf.Hicturerpondes,ciiiod

amp;:vinum,ideil, Sacramentuta sasramentum; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tpCam carnem Si fangutnem CbriÜi. Hoc

fuprd dixitß- '^[P^obesJocum ex cap.Ioan. ^.adducis^â^irerum advo^ gna Sacramén- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^am fupra dixeras, ^lad caput ad cat

ta/ia. Qt^modo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;referendum. At nihdominus iam itcrum tibi

ifiaconueniKnt?prxftdtum contra Vbiguitartos in iliaarce cobocas. Vide, fterumlocuilo- guantus fi'simpoüonguàm nefariusSycophanta.Deinde an.ô.adcceuam locuoi Auguiiintamp;dHieronymiallegas,gui amboprote refertur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus

-ocr page 63-

LavnbertumDanaum^ 6i

ïîiiniis nihilo faciunt. Sed pratter fiipra di(5la tcftimonia demandiicationeimpforumjquæ ex Àuguftino Theo^ doreto aperti'fsimè produxi,poflèm adhuc fexcenta afFerre: nifi hoe altj ante me præftitilîènt,Só cramben apponere tat* diofum elTet. Poftremb, iternm confugis ad ludaifmum, lachficia veterts Teftamenti : vt fctficct bonum Chrw

^num cffe te doceas: qui veritatem Sacramentorü Chri* ^'■'^’öbrisfacrificiorura ludaicorum offufceU Intellextin’ ^^'’ihcrte,cuius religionis Gs homolt;

Quintum argumentum Ofiandri. Cin^liani nigant, (■^fißumiuxra humanüatem affumptam(etiamin flatugloria andriar^ume»-fnaieflatii) eße omnipotentem. Scriptura dicit, ei omnem pote- txm.

in culo i„ dat am eße. Itaque Cingliatium dogma^ j'*gt;/gt;ptettodyerîgt;o 7)ei contradicie, reijeimuf merito amp;nbsp;damna-muf. Audiaraus quid ad haec dicat Lambertus Danæus, exChriftiano fadus ludatus, de tribu Dan« Pernegat Redpon/oDa-Cbriftum hominem efle omnipotentem : nam Chriftum •uxtahumanitatem aflumptam dicitjuequaquam eflè om* nipotentem : ne naturae in Chrifto confundantur, neu ei* fentiales proprietates, ficut ab Butychianisfadum,abo* ^eantur; denique ne creatura deificetur. Deinde diciGp^^.^/. cortimunicationcs Idiomätum feu proprietatum eflêtan* tunt verbales, non reales. Id eft, Lambertus affirmât, Chriftum Dcum homini Chrifto, in vnitaremperfonae sflumptOinihil reuera , ièd titulotenus tantum Slt; ver* hotenus fuam gloriam communicafle : vt,quando fufffa* amp;neus Epifcopi Conftantienfis, fe Afcalonenfem dicic f^P'fcopura. Primum multa funt, quae inani metu

,öd Cinglianes libérant; ne in errorem ^ntychisjponfisKh. incidanttß cum facris oraculis dicant,ö^ credant. Ho* mini Chrifto omnem datam poteftatera inccelo Stf tenra;

hominem

-ocr page 64-

6z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pongiAaduerßu

hominem Ciiriftum federe ad dexteram Patris offlhipo# tcnn's:hominem Chriftum accepifle Spiritufii fsmdum ne menfura : hominem Chriftum afeendiflefupraomnes coelos,vtadimpleret orania corporaliter: in homine Chri-« ftoinhabitare omnes thefauros fapientiae ac ftientiae, oranem diuinitatis plenitudinemcorporaliter. Nara hat comiftunicatio realis Idiomatum non parit copfußoneffl Eutychianam : quando Deus Chriftus dicitur dare: homo Chriftus accipere : ille perficere, hic perfici fubliraan» Sedcauc tu Lamberte,ne vitata Eutychiana Charybdiin Scyllam Neftorianam incidas : quando Chriftura howw nem fua gloria/uaotnnipotentiadùa maieftate fpoliatui”» adeb in anguftu m redigis : amp;nbsp;a Deo Chrifto tarn audat^f^ rcuellis. Nam fæpe dura vitant ftultivitia,in currunt.

SextumOßM^ SextumarguihentunlOfiandri. (yn^liani 4ri ar^umtntüflttm tatantttm (iitxta tiffumftam httmanitatem)fcire,jgt;'**^ xtfficium lüdicts per tintant ; mult 4 auttm(ttiam hoditinfi^^* ^aufiatts) ignorart. Scriptura 'veroajjirit,inCirifio ditoi omnes thefauros fapientiae amp;nbsp;feientia. ßnare dogma f à facrarumlittrarum ttflimonio dißintiens repudä^^*'^

Re/penfio eSt damnamuf, Concedit, loco vfuræ aut fœnoriSjL^^'^^f^ tus Danifta, Chriftum tali ornatum eflè à Deo gloria, ta» maieftate,tali fcientia/alipotentia jqua fupra ipfos ange^ ConfutAttt. los omnes inefïabiliter emineat. Sed hoe vtrura exanifflO credat.qui corpus illius certo cceli loco inclufutn affirrnatj Sc ijs conditionibus fubiedlum opinatur, quibus noftta corporafubiacent(quando Paulusdicat,Chriftum exct^ pro peccato,nobisper omnia facftum elïê fimilem)ego^^ hementer dubito. Nam fi incomprehenfibilisatt^inefla* bills eft Chrifti hominfe gloria 0( maftftas, vt

-ocr page 65-

Lamb er tum T)anaum,

^uafronte vos Ci'ngliani hanctlh'us Maieftateffigt;non mo» ’loanimo comprehenderc, (cd lingua ctiam cfïàri vultis^ Hiioore Chriftum hominemjcius'cp corpus ad reguIasArw •totelicasreuocatisC’ Ncgat deinde,Chriftum hominem c5 2.Re^tnßo D4-Öeopatre habere maieftatem gloriam refpeó^uorigi#Ac/.

'''Sjvel temporis, vel etiam generis : in quo verum dicit Cencefflo. ^ambertus« Nam Deus Chrillus ab aeterno fuit genitus a ^^''«;Chriftushomo coepitin tempore, natusex Maria ''''ö’'ne. Negat item Chrifti hominis gloriam,maieftatem, f .Re^fonßa ^'entiatn ÔC potentiamcumChriftiDeigloria,maieftate, 'oentia 5iC potentia parcs SCæquales cfle numero rettim feiendarum QC viribusagendi. Hoc eft,credit SC fatetur Danludæus,hominem Chriftum non tot resfcire,quot fetat Deus Chriftus: no tot res agere pofle,quot agat Chri/ ftusDeus. Itacp infert,cundem Chriftumfeipfo SCmaio* rern 3^minorem cfle« Dupliccm præterea Chrifto fapien# tum tribuit ex Lyrano: quot;vnam Jiuinam amp;nbsp;aternam, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loAtt.c^ip.

*jgt;(lt;gt;ltm,illi^ejjcnrialem, quia Qhrifiiu Tiew Tatriaqua- Verßt6.

lii;alreramauiemcreaeam,fîr/on^è inferioremtac minortmiila Pa^.9?. amp;‘t»-ftirna amp;nbsp;luperiori,quam habet (ßtriflut etiam,qua homo eîÇ, in ^'‘loßdens,addexteram ‘Patrtttamp;fummafupra creaturas omnes iminentia d Patreglorificatus. Lyranus,ficut SC altj,quorum cenfutatioter. nomina tantum citas, ad ftatum exinanitionis refpiciunt: tiarejj)onßo»ii. quando Chriftus,cum eflet in forma Dei,non rapinam ar« bitratuseft,vtcflet æqualis Deo : (cd femetipfum inaniuit, forma feruiaflumpta, in fimilitudine hominum conftitu-t«s,8Cfigurarepertus, vthomo,humilempræbuit femet« ‘pfum.’fadus obediens vftp ad mortem, mortem autem crucis.Ita(ß Chriftus homo, dum in terris obambularct,ÖC verbo requiefeente vires diuinas non femper exerceret: niulta ver'e ignorauit, quae Deo Chrifto non erant ignota:

6C

-ocr page 66-

64 Spongtaaduerftti

Ç}C faepe homo Chnftus ibi non fuit, vbi hit Deus ChrU ftus. Vnde de Lazaro,quem abfcns nouerai mortuum,df-cit: Lazarus mortuus eft,8C gaudeo propter vos, vt credai^ tis,qubd non fuen'm i'bl, Quomodo Chnftus norat Laza«» rum mortuum,cuijnagonenon præftb fuerattquot; non'ne quatenus erat Deusf quis ilh' hocdixerau'' an'nonDeus Chnftus C At quomodo gaudet, qubd ibi non fueriW non'ne quatenus in forma ferui fumpta,amp; in fimih'tudine . I hominisconftitutus,óó figurarepertus,vthomojfeipfuin Lyramuafal- cxinaniuerat, femetipfum humilem præbueratC Cæte^ fario Danxode- r'um, quód tu ad verba Lyrani aftuis; Chn'ftum etiM profirttm. qua homo eft, in cœlo fedens ad dexteram Patris, amp;nbsp;mafupracreaturas omnes eminentiaaPatre glorificati^^^ long’é inferior! præditum potentia amp;(. fcientia, quain/'t^^ natus præditus Chriftus Deus ; fan's tu,vt homo^uw*^’ falfarius,patrem tuum DiaboIum,mendactjfont£inW

' cutus« Vbi enim Chriftus dkit.'Meadocftrinanó eft VtrhaLyrani. fed eius,qui mißt me:ibiLyranusfic annotat: non per exercitium acquißtionis htttnana (ficut ^ArifiotelM tioilrtni e^ ^rißotelüiex acq^uißtiont amp;nbsp;habita co^ttitioné)ßd mißt me:iile^^,data eii^ mihi à quot;Pâtre t i^aiaßlitnßecun^^gt;gt;^ fararn diuinam,li(et habeat eandemfeientiam tum Patre-f^^^^ habet earn ab ipßo ([c.pâtre)ratione origina,'Vtfuperi}ttß^^’^^’^'

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ter efÇ dtÜum :ßecandum yero naturam humanam hßbet

ßientiam, fcilicet créât am: non tarnen habet eam per exere^nuin acquißtamßedab inflanticonception^ infußam. EtßcßlatatsZ qaxßiojqux quterebatur. Si quts hæc Lyrani verba protua impietate fobilienda vel tantillum facere dtcat ; is tecuffl 4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Arguisdeinde noftros Theologesmul^

torumerrorum, quoscumEutychianis,Mö.nophyfitisSc Monoihelitis communes habeant, Diets enifö noftros hot

' Ulin«

-ocr page 67-

Lawbertum T)anaum.

^inescufhEutyche naturam Humana abolercïcutn ^ophy(ïtis,ex duabus naturis vnam facercxumMonothci? wis,exduabusvoluntatibus ChnftjDei,amp;^ Chriftihorai#' vnam faccre.SC voluntatê,2lt; fdcnnam, ÓC mateftatem.

Sed longe aliter fentirc SC ïoqui noftros,exantèdilt;flispa^ Nam neqp naturam humanam a diuina dicuntabfor#

V^inecp naturam nclt;^ voluntatem vnam:fed credunt ÔC , naturam humanam fuperftitem, in arqualem cum ^^Ogloriam maieftatcmeuC(flam,ÓChomin€mhunc

Deo ita vnitü: vt quiequid agatjamp;^ fdat, SC velit Chrw ‘ws Deus,idem agat,6C (ciat,6C velit Chriftushomo.Nam ®lt;hilagit,nihil cogitat, nihil feit, nihil vult homo Chriftus, quodipfmn non agat,non cogitet,non iciat,non velit Deus

Etrurfum nihil feit,nihil agit Deus Chriftus fine liomincChrifto, propter ineffàbilem coniuntftionein fommanicationem duarum naturarum. Deamicitia, quae inter duos eft,Philofophi dicuntrquód fit idem vclle,idemlt;f nolle.Anproptere'a vnius hominis voluntatem cutn ïltcrius ita permifcent,ita confundunt : vt fiant per cflènti^ ’m vna voluntas cquot; Nequaquam Lamberte. Atep ita (fi li# eet parua componerc magnis, SC humana diuinis) Chrifti hominisj QC Chrifti Dei vna dicitur eflè fcientia, vna om# nipotentia.vna voluntas : non eflêntialiter, quod tui Mo# nophy(îtæ,SC Monothelitæ volunt,fed communicatiüe,vt italoquar.Eftenim communis hominiChrifto cum Deo Chrifto fcientia : communis vtrit^ virtus, communis po# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tentia, communis voluntas : ita inter fe ambae coniun#

vnitæ: vt Deus Chriftus nihil agat, nihil ve#

Af , nihil fciat, fine Chrifto homine ♦ Qubd autem tu OMintAre/bon-- ' dicis, Cinglianos non lèparare hæc in Chrifto, vnoco#^2)/^««,(^^^ demq^e D E o slt; hominç I fed tantiim diftinguere : confutatte.

1 8 hoc

-ocr page 68-

66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerßu '

hoc quam verc dicas, mox patebit. Quod enimaffirmas, Chrißum iuxra naturam affum^tam, ^ua homo non e/i fM' i\7. B. turn feire t que ad ludicii officium pertinent : fed in 'yniuerfum quicquid ad totum Mediator it officium, ^uic^uid ad DomiM, ^uicquidad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erga yniuerfam “Dei Ecclefiam muMU, dtnt^

quic^uidadto(iu4 huitu quot;i^dHndiguhernationempertinetiillttddt omnibus creaturtsfeire, illud in omnespoffe, illudde omndi^ fingulis or dinars: illud in omnibus efficere,tiF efficacitattvrft^ ttsl^iritusqfiuiomniaimplere. Vtinam ex animo loqu^ris. Nam fi tu ita fentis, turn vn'a nobifeum, homirii Chrift® fuam tribuisomnipotentiam, fuam omnifeientiam, fuam omnipræièntiam. Sed anguilla es, video: tuacplubridta^ ftatimclaberis.Nam aduerfus Paulum illicbexcipi^qi^^** Bag. 102. anhomine Chrifto, omnes thefauri feientiæ 8d fapir*’*'^ inelle dicantur comparate, refpedu omnium aliarufl' iufuis generis crcaturarum: vt reliquæ creaturae,pra: Chn* fti icientia 0^ fapi€ntia,nc exiguam quidem particulam,au* ftintillamhuiusfapientiæhabeant. Ego hadenuscrcdidb in Chrifto homine inefle omnes diuinæ fapientiae amp;nbsp;feiens rix thefauros, propter vnioncm naturarum hypoftaticain* Nunc audio »quod in Chrifto maior quidem fit fapientia, quam in angelis» amp;nbsp;omnibushominu mentibus:fed com^ parate tantum »feu non autem aTrAâç, intelligenda. Qy» verborum Chrifti »Marc. »j. cap. de die amp;nbsp;hora no# ui(sima,quam filius hominis nefciat»gcnuina fitfententia, ÔCquam nihilfaciat pro Cinglianis: alq vosdocuerunthaj (ftenus folide Si erudite. Sed vos o^Ahço'xAkooj Si Caluiniftæ.docerevultisomnesjdifcerea nemine. Itaque avTöKotfütxfiTO peribitis:etiamfi Lutherani Si Brentüni Doo dores vos SC veftrum dogma non damnarent.

-ocr page 69-

Lawbertum T)anaum. 6y

Sepdinum Ofiandri argumentum fuit : Cin^üani Jiui- Septimum Oß-Junt o/ierariones in Chrißo,amp;fe^aratim alias Jiuinitari,alias hu- andri argumen-nunitatitrihuunt.-^ui iamdudum damnatus lileflorianorum tum.ejttoddog-trnr.Scri^turapro^onif noikStalemChrißum) qui (iaminglo^ Cmglianut» tiitjTOTrs flenamtotius erhis terrarutnadminißrationem-^‘txecrabtlt. ohtintar. Itaq^ ^deßorianum Cinglianorum dogma ahijcjmu^ amp;nbsp;«•«miMfflMf. Hæc dum réfutât Lambertus,ineototuseft, ''^piobetƒe 8C Cinglianos, tantum naturas in Chrifto di? na». ^''’guere.ne Eutychismore inter fe confundantur : non ’utemfeparare, vtduo v4gt;js«'/x2»x oriantur, amp;C duoexiftant Chrifti.qucraadmodum voluit NeftoriusXætcrumiqubd hæc ptoteftatio fit contraria fado j te Larabertc docerc ag^ probatio, ^uod g’'ediat:5c quidem rationê tali, quam fcio 'a tuo capite non ex fententta Ci» tflc alienam:non qubd firmiores demonftrationes vaiiÀglianidogmatit defint; fed qu'od iciam, vosCinglianos regulisPhiIo(bpht-y^7«lt;t^«r Nefio-dSjVeritatcmdiuinorummyfteriorum libenter zyi^ravMts'^fAni/mtu.

te. Nonne, Lamberte.idiomata (eu propria,in quarto mo? do,reqnirunt proprium reale fubiedû, 2lt; reale vdgt;isapifi#op: ’'onne eaintelliguntur dC definiuntur ^■7rfoflfBi'o't68;:vtpo^

1 te)Vnifolifubiedogt;ôô omniôC (èmper inhærentia^Nonne '’ifinitum eflè, omnipotentem eflc jvbicç eflè, ÔC fimilia, propriafuntDci,quarto modo’.c'umhæc omnibus in Dew ^te pcrfonis,amp; folis,ôlt;: femper infintmon quidem,vt7rot6K, feu accidentia propria, fed vt ipfa e{rentialt; Nam hoc modo abaliorum fubiedorura proprijs diffcrunt ilia fimplicifsi« TOa idiotnata.Non ne verb Lamberte finitum eflc,locatuni

federe,ftarejôdc.propriaiunt naturali ÔC animalicor# Porvjglt; quidem quarto modo^ Namomne corpus natura# i ^e»amp;folum,8lt; femper eft finitum,eftlocatum:omne amp;;fogt; \ ’uinanimalc corpusftatdedet,vigilat,8lt;c.quodde poten# l tia,nôdeeflèntia,intelligitur.Haeccnimpropriafunt7rot6H» \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X 1 J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qux

-ocr page 70-

68 Spongia aduerßis

quæfuis rubielt;5îis itainhærcnt: vtabi'Kis, ïntcllet^lu ho^ mjnisTeparanpofsint4 Ah'ud enîm eft,ipfaeflèntfafiibïe^ ^bper fe confiderata; aliud, quod fubieóio its inhærct : Vt» fineco,nec^ intelligünec^ confiderari, neeg definin'pofsif. Nam homo definiturabfcg facultate loquendi ,numeran^ di.'SCcorpus naturale intelligitur ac definitur per fe abfque finita magnitudine 6C loco. At ne($ vis loquendi, fine ho* minc,tanquam fuo proprio fubie(^lo,ôf hyphiftameno:ne-que finita magnitudo nbsp;nbsp;locus,fine corpore naturali,intel*

ligi aut defîniri poflunt. Sed hæc te puto iampridêin fcho* Iis didiciflê?Si igitur lîulla eft proprietatum, diuinaeÔ^ hti* manæ naturæ,in Chrifto realis, fed tantum verbah'scom* municatio,vt tu fupra ôf voJutiii ÔC fcripfifti; dC fi tates vtrinque realiter diftinguendæfunt:tum nece®^^ fèquitur,duo quoque eflê rcah'a vipisxfjJUx., duos realiUquot;^^ paratos Chriftos,Deum Ôô hominem : id quod Ncfton^’ voluir,ô^ tu cum illo,ficut Ofiander tibi obqcit. Quid t«' (pondes Phyfiologe Lamberte i Nam fuffugiatua,quibu$ Neftorianifmi fofpicionem declinare cupis,nulla funt:n«^ que magno momento refutari poflunt.

OEiMftm Oß/in- Oeftauum QC poftremum argumentum Ofiandri: drittrgttmen- tan^uam abfurdißimam abßtrditattm tx^lodunh J»quot;* tut». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cbrißuf (iam in gloriaJ non modo ßecundum dit(ini(a(tm,jf»

ttiamftcundum bumanitatemßt 'vbi^ Eccltßapraßnstttam^* terrü: nbsp;nbsp;banc do£lrinam fttb Eliquitattt nomine odiofißiml(^‘

agitant:affirmantautem,eitm (iuxtabumanitatemßamjnfih quam eße,nifi in ccelttdoco it a circumfcriptumj'Vt alibi nonßt 'fi' lo modo, qui excogitari poßit. jdt Cbriflui totut, T)euf dixit ;Ego yobilcum fum omnihui diebut yßi^ ad confummattonini ßculi, ^attb. 28. autem banc Cinglianorum audatiam nott Reßetißo Lam- txtcrarttur amp;nbsp;damtfaret f Quid ad hacc Lambertus nofte^ brrti.

-ocr page 71-

___

Lambertum T)anieum, 6^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï

Primunt verba Ofiandri mutilât amp;nbsp;detruncat: deinde per* uertit,vtcredasipfum Agyrtam eflè,autcirculatorem. Ita enim allegat Ofiandri argumentum. OBauumamp; 'vltimum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ißiui l^bijuitarij,aduerfui nos argumentuefi-.Errareeos, quife^ t«m MO» conlentiunt,quoniam Chrißumt amp;nbsp;fecundum Deitate, (icunJumbumanitate quot;vbiq, eße negant: ctim tarnen dixerit Chri~

yobifcum yfq, adconfummattonemfecuU. Non fcri* Crimenfalß, V^'^Qßander Cinglianos negare,Chriftum vbicp efle, tarn f^fundum Deitatem,quam humanitatem:fedhoc fcripfit, ’Cinglianisabfurdifsimam haberi abfurditatem,fi quis digt; fstiChriftum non modofecundumdiuinitatcm,fed etiara Iccundutn humanitärem,vbic^ Ecclefiæ eflè præfentem in

j nbsp;terris. Hoc cnim voluit Ofiander, vos Cinglianos conce*

J dere quidem,qubd Chriftus vbicp fit praefens Ecclefiac fe# I cundum diuinitatem, fed non fccundum humanitärem, ' , Nam abfurdifsimam vobis vidcri abfurditatem , fi quis dicat: Chriftum non modo fecundum diuinitatem ,fed etiamfecundum humanitärem, vbiquepræftbeflè. Tn autem Ofiandrum accufas : qubd de Cinglianis fcribat, ib lisChriftutn fecundum neutram naturam vbique praeftb effe. Videergo ,quam verfipellisfisnebulo, quamfrau* dulentus fis ardeliorqui ncque feriptoris verba intégré ad-' ducis,nequc mentem verborum rede perpendis : öd infu* per eins calumniæ innocentem infimulas, de qua nun-quam cogitauit fomnians aut vigilans. Refpondes deinde adargumentura^ex verbis Auguftini: quodChriftusEc* defiæ fuaî præftb fit, 8d vbicç adfit totus,non autem toturai ^hrifti* Quanquâ Auguftinusinterdû incommodi'uslo* ^uitur-.tamêipfiuslibri teftantur: qubd a Cinglianorû im*

, piaopinionefueritalienifsimusndquodmultisteftimonqs adduâis demôftraripolfet, nifiljocab alqs iamdudûeffet

prx*

-ocr page 72-

•jQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spongia aduerßü

pracftitiitttamp;nosbrcuitatiftuderemus. Quicquidautcft life tandem fcripfcnt,nos fimplicftercredimusgt;qubd Chrw ftus fêdeat ad dextram Dei Patris omnipotentis.Non cnim afccndit,vt fit in ccrto tantum cœli foco : fed, vt cum Deo patrc,ad cuius dextram fedctgt;vbicç adfit fuæ Ecclefiaejom# nia videat, agat, rcgat, ordinetj gubernet : queraadmoduffl ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tute fuperius egregie fafTus es. Quia verb verbis fimulas,

quafi caftris CingIianorumdeièrtis,VbiquitatiChriftiho^ minislubfcribas : nofi obfecro, tam repente in caftris no^ ftristumultuari : ÓC paufatim animi Cingliani ferociam. 6^ fpiritum Cafuinianum exue. Curcnim Vbiquitatcm à Cyrillo dC Theopbyladlo co mprobata m, tanta vi vcrbotö conarisfubuerterec' V erba Cyrilli,ab Ofiandro citata/unf hæc.'In fingulospartibilitertranfiens vnigenitusjótanfi”^ atcp corpus eorum per carnem fiiam fandificans, biliter atcp intègre fn omnibus eft,cüm vnus vbiiç fit,nub lomodo diuifus» TuapertifsimaCyrilfiverba,quibusde carne Chrifti, partibiliter quidem tranfeuntc in fingulos» fcdimpartibiliternosfandificantc:cum Chriftus vnusfil ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vbiq^.nullo modo diuifus : hajc tu tam clara, tam dilucida

verba ex figmento capitis tubde fpirituali tua manducation ne interpretaris. Caetera quae fcquuntur, contra nos nihil faciunt:ne(5 Auguftini focus nobis aduerfatur: idquod omnes mediocriter oeufati vident. Nam qubd Augufti^ nusdicit: Sapientia Dei,verbs Dei, Dominus IcfusChngt; ftus vbiep præièns eft; quia vbiqj eft veritas, vbiep eft fapb entiaxquid haccfaciunt ad deftruendam Chrifti boininis præientiamin Ecclefiaç'quid ad euertendam carnisciufi K.ej^onfio'DA- dempræfentiaminS.cœnac'ludicenteruditi, Qybdau* nAt ai fimilittt- tem fimilitudincm de ferro aut carbone candcnti,cxCy-iinem Cjrilli, riHo allatam,arguttjs Philofophicis cupis duderetquaffi no” fit

-ocr page 73-

Lawbertfim

fitidcftlj Deltas, in Clin'ßo, quod ignis feu calor in figno aut ferroxum hoc fit qualitas, illud eflêntia: facis profeóö Lam# herte,vttcmagnuafinura noinuitusagnofcam. Quafi verb Confuutie k»-nemonoftrufciatjfimtlia noneflè eadem:6t aliud efle ravTo# imreßionßttw. ÎKaliud ojuflionîr«:quafi nos omnes ignoremus, qubd fimili# tudoomnisclaudicet:quafi tuoindicionuneprimum difea# ’'quot;iSifimilibus nihil probari,fed obfcura tâtùm déclaratif Sed ’'’liquid in hac fimilitudine cauilleris. Dicit Cyrilïus:Quê# ’‘^'Hodum carbo ignitus res vna eft,ô(f tarnen ex diuerfis rcf

. ^uSjligno 8C calore ièu igni conftituta : ita Chriftus vna eft perfonaexDeo homine conftans.Et quemadmodû ligriij ignis carboni ita infunt,vt ncutrG conuertaturin alterum: fie natura diuina 8C humana infunt Chrifto:vt ne($ diuina in liuinanâ,necp humana in diuina tranfmutetur,- Et quemad# niodum dicimus carbonem vrere, non lignum carbonis fine igni,net^ignem,qui eft in carbone,fine ciufdem ligno.’ita pie dicimus,Chriftû iam eflê vbicp,nô vt Deû fine homine Chri# ftomeephominem fine Deo Chrifto.Quidin hac firailitudi# ne carpisf quid fugillasf Nihil puto,nifi hoc,qubd igneusca# lor in ligno fit qualitas:Deitas in Chrifto fit cftèntia:ôf proin# defimilitudo nô congrua, Audi Lamberte: côfert Homerus fietoicum Achillem alias tauro,alias leoni. Ergo, ficut leo £C fâuru.funtbrutæ, Sf rationis expertes animantes: ita etiara Achilles eftratione orbatus. Certc fi tibi omnes fimilitudi«’ nésitalicebit reprehêdcre : ficut hanc Cyrilli Sii. Bafilrj repre# ficndifti,poteris vna eademc^ cauillatione,omnes Cbrifti pa# ’îbolas,omnes Bafilq comparationes fimilitudineseucr# Deinde, puldireadmodû argu taris,vim vrêdi ferro aut fignonôineflè proprie,fed caufa caloris:SC propterea lignum nôdicis vrere,led ignê,quleft in ligno aut ferro. At fi tu ma# teriam,tali aduentitia virtute inftrult;ftam,dicis omnino ocio# fain eHèuû minus vides in natur-a rerum, quam noftri pueri.

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cur

-ocr page 74-

•jz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spongla aJuerfus

Cur cnirri idem ignis in vna raatcriajfortiiis vrit,quatn tn alia materiac'cur ferrum candens atrocius vrit,qu'ani lignö ardens fiue ignitü : fi calor igneus nihilmoraenti accipita matena, Abi ad Phtlofophos afincjÓC veritatemharum rerum ab illis perquirito. Nam fi vis ignea flamma, nihil habet 'a materia ferri Sgt;(. ligni acfimilium,curobiècro,nononinesres mixt«» æquah'ter funt xxvscuUd eft,vftibiles,vt fic loquanfed aliæ maeatcß ignis capaces,aliænon itemt' QubdChalcedonenus Synodus dixit,manfiflè in vnione illanaturas inconfiifas,rw ólé dixittSC nos idem fatemur. Sed,qubd Deitas Chriftipfo* , ptcrea nihilcommunicaucrit humanitati eiufdem,neC3^ co*®* municabilù fifjid vcrbfalfifsimumeftcó^ teipfo telle refu*^’'’ fatr los potclfcqni fupradixeriSjgratia vnionis,propterhypoftatic^^

* nbsp;nbsp;’ iltam naturarö inter ie vnionem, de Chhfto dici poflê,

Cliriftus homo fit vbiep» Vt igitur lignû carbonis vritqoa^^* nus habet ignem fibi coniunlt;?îum: amp;dicutcaîor in carbone» fîlt; cum carbone vricquatenus eft cG ligno côiundus:ita»l*o^ mo Chriftus vbicj efigt;quatenus Deû Chriftum fibi hypoftâgt; tica vnione coniuncflG habet:Slt; Deus Chriftus vnà cum ho* mine Chrifto omnia agit,feitâs vulcquatenus cumeo^in* diflblubiîi vnionis vinculo côibciatus eft. Superfuntl heo* phylacfti verba,abOfiandro addu(fta:quetu dicis/aTheophy* Ucfto eflè tranfleripta ex CyrilIo.Efto.An verb proptereàfi^ milicommento eîudi poflè affirmas, qualifupra Cyrillitefti* moniû elufiftiî' an de Qîirituali tua manducacione, quam fin* gis,intenïgenda hacc omnia putast' Sed non fatis eft tibi,qubd PatrumjôôEccîefiacfcriptorum, verba eluièris:accufasetiam TheophyladG pontificiæ tranflubftantiatiQnisrquam tarnen non probas:perinde,ac fi iàtis fîtcrimêtealtcriobtjcere: nec^ ad probationem eius quicquam affèrre,. Hbcenimin Antio* fîandro tuo paisimfecifti,nominatisicriptoribus,quiprotc fàciantjôC verbis interimfeu teftiraonqsomifsis»

Habes»

-ocr page 75-

LawibertUmT^anómm. 7^

Hab«s,Latnberte£quitisGermaniSpongiatnjlt;Jua illc \^*£,pilogui h»iw: bê,nonOfiandrofollfed€riâIlluftrifsimisEleaoribus Ger» roaniæjPrincipibuSjDucibuSjMagnatibuSjCôfulibuSjôôom» wbus fyncerisTheologis, a te afperfartij voluitj potuit ac de» buitabftergcretó^ teipfutn tibimetcontemp^^ndum darc:vt, ^uivir fisjdetnceps videas., NunctUjqui calöniofo ÔC contu» ’^diofotuofcrÏptOjtcipüjm potius,quani quctnuisalixim de» fadafti,hac Spongia faciem tuaabfterge:^ temet in fpeculo '•^Wplare.Videbis illïc virum quenda blarpberaum,male» '^^utnjïeuêjtnendacêifutilcmjvanujfi'ontis perfridlac gt;diftor» töoie ,auribusafininisjgenisliuidis» Videbis hominem te» ’^ttatiS,quiavifitfcribercdamnatis ,atcçeicôlis e Getmania

1 CinglianisdocfloribuSjoês adeoCÇ totas Êcclcfias Hclueticas, Gallicas,Bcbicas,Anglicasgt;8lt; fimiksdänari.Noluit.n.Ori»

\ ander» vt dogma tu3 ^cut tu fcribis^ publicaEccîefiæ voce , dânetur; interim tu puîcher ,bonusgt;(ànusgt;minimecç damna»

tus intelîigaris. Noluit hoc Ofiander.V idebis practerea virS ùnpudentêiqui dieet,Sacramentarium certamen nô m^bus tpfisjfed tantum in verbis eöfiftere* necÇ controuctfiaeuegt; de

1 ÇtafentiacorporisChrifti incœna,(edtantum de modoprac» \ étatise,quetn tarnen incoprehenfibilem atcç inefîabilem eflè \ tutebtcïis^VidcbisTheoîogaftrummirificciheptietttê,qut 1 ^^ttamcntalê ÔC fpiritualê manducationem inter fe permifeet» ' «c^côfundit. Videbis Andabatâ, cæcis iôibuspugnanterat \^cumVbiquitate,afefuiscçcôfiâ:a,tan^cumhïua»coUu»

'^tcm.Videbis Agyrtâ, qui modo ait, modo negat, modo ^^W.modbtïigidû ex vnoeodem’c^ orc efftat-.qui cap Aoa.é . Mn'a coena DhiLrepeUit,moàb adeandemretert, amp;C inarcc ^^Oïïetipfo expugnata ,{uû prxbdîumaliquoties coUocav.tu. ^fuper crime îàlVi aliquoties committit. idebis nouu huius îtculi Z\Yïiuragt;quiCbrifto dîcentv.tloc cft corpusmeû,ob\o-

\ «5tttuv.be dicithoc noneît corpus tuumtfed tantum abfentisi

-ocr page 76-

■ Spongîa'aJuerfîii

74.

corporis tui iignum. Corpus .n. tuum a fignis SacramCtt« 1 bus tam longe abeft^quâm long'e dfftat fupremum cœlum aü infima terra. VidebisEpicuride grege porcumtquipoftquaiU Lutheri difcipufos ÔC iecfîatores vocauitEutychianos,Nefto^ rianoSjMonophyfitasjMonothelitas, Patropafiianos, Thy«^ ftasjCycIopes,Sarcophages: intérim tarnen illos damnare no vultjièd fraternâ cum qs expetit afifiicitiâ» Videbis Danæun* quendâ TroÂvwf otyjwovx, curiofum ac feditiofuiîî t qui e Gallic finibusin Germania irrumpit,amp;confilqs GermaniæPn”^*^ pQ ièfe ingerit : Caîuiniftarû eietQionem diffuadet : Princip^^ infuoiure intcrpellanincurijs,templis QC fcholis noftrisW# multuaturîSC talem Synodû expofcit,quæ inftitui nulle do poteft. Videbis deni(^ ludæû quendâ,de tribu DanCvn'^^ Antichriftu Ventura credunt Pontificq) qui facrificiavtf^'^*^ T cftamcrîtijamp;Sacramenta noui inter iê penitifsimeconfu^i* dit,atcp permifeet: vmbras pro corporc,fignum prore fignata, Chriftianis obtrudit. Quarc,mi Lâberte, aures tuas afininas probe in hoc fpeculo infpice,tc q; iprum,qui vit fis, cotempla^ re:vtvideasostu3illud impudens atcpdiftortStamp;fquoino^ do tute tua importuna feriptione,labra tibimet ipfi difeideriS’ Nam mihi non eft dubiumrfi tu ifta vuincra peruideris,quiH ÔC hanc medicina,quam alq tibi fubminift:rabunt,libentrt fis admifîùrus. Sin verb ÔC hanc meam Spongiam,intraquâ^ triduû a me præparatamtibi,abicceris : lenimentahâterez fpueris:dico tibi Dançe,qubd ego pofthac,more Equitis Ger* mani,Tenediâ arrepturusfim bipcnnemrSô vlccra tua fiere* fediurus tibi: vt tu magisdoleas,quam ego. Intérim cura vale tudinem,ô^ labra tua Danæe: ne fi adhuncmodumægtotare pergasjtuomorbopofiea nemo hominum pofsitfuccurrete.

F I 7/ 1 S.

f^g»3.h6.1te.}. lib-dcB»ptpa.»4-liquot;.»o.proSpecialijIcg.fpintualij,P.}i.Iia.n. kg«dio$,Flt;33, lin, 7. lege cniai pro cüam.