-ocr page 1-

DE PESTE'

QVAESTIO

NESDVAE EXPLI-CATÆ: VN A, SITNE CONTAGIOSA: ALTE-ra,an quatenus ütChriftianis per feceffionem vitanda.

Théodore Seza Vezelie au^lore.

g -E N £ r Apud Euftathium Vignon,' cia ia Lx xi x.

-ocr page 2-

-ocr page 3-

D t PE STE

QJÆS.TIONES DVÆ

LXP L1 C AT AE : V N A, SITNE CONTAGIOSA: ALTERA, an 66 qnatenus ûc Chrittianis çct {eceÙionem vitanàa.

c:s£lt;f=:^V AtsTioNEM. sitncpcftis intet conta^iofos morbos cen-V fenda,fateor mibi tam inubta-Âtam videtivt ante paucabxc tempora nuricpiam dubitatura • fuiffe eredamitprui eabtyna ex omnibus maxime conta^io{aiuàieanda,cuius rei teftes o-innés ommum ç,entmm. de ibiufmodi rebus îeriptores, cuiuis non contentioto,rudicesfe-ro.Atnobrademvrmxtatecpixri bac de rc cœpit,ca oecabonc cprdd multi vttpreadcó metucrebunc morbum,amp; mortem inde p\e-runcÿic eonfecYuétem eoeperunt, vt omnibus nonmodóCbriibanorum,fed etiambuma-

nitatiso£bcnsnc»\eftis,ira ipïam b)ei,prx-cipuambuiusrtiotbicautam, vebementer au xermt,amp;per eospene non bet cpiominusu-bibxc caiamitas inciditjtuptis tcmcl buma-nx ïocietatisvincubs,bumanum omne ®enus dibobiatnr. Vb verdro^ati écepnd tandem A X


-ocr page 4-

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qj AE s T I o N E s

Poffint ifti tâ indigne fado prxtexere, quod nihil ferè foieant aliud quàmcôtagionis me tu fefe exeufare, inde fadum vtexifliment quibusniaiorineft conltantia, mederifefc huic raalo certius nô porte quàm fi contagio-fum hune morbumfalfo credi docuerint. At egoquoniaiii hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non magispro-

bari polie idoneis rationibus arbitror quàra fl quiscum Anaxagora niuem atram elle, aut ex Copcrnicihypothcfibus terrain reipfanio ueri amp;nbsp;Solem centrum erte mundi contende ret, aliter hune nimium pauorem,qui om-nis officii obliuioneru inducit,aboleri pof-fc ac etiam debere exillnno; neqiiehuncmor bum non elfe contagiofura eredam donee mequilpiam vel ex Dei verbo velaliùde pe-titis rationibus ( funt enim certæ inordinc quoq.naturjç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;firmillîmæ, quâdiu

neceflariafiirti caufarum ordo fibi eonftat) certiora docuerit.Nego cnim etiâ fimaxime omnium contagiofa pcflis elle llatuatur, im-mô vt ineuitabilis etiam mors inde immi-neat, propterea deferendam efl’e ftationcin in qua Deus vnumquéquecollocauit.Nego, inquam,propterea non elfe ipfi vitæ antepo-nendum quod Deo,quod patriae,quodhomi nés hominibus viciffim aut cominuni aut pri uata aliqua ratioiic debemus.Et hac in re pet fuadenda multô fane mallem operam ab iis poni qui de côpefcenda fugadifputant,quàm de illo probando paradoxo laborâ'ri.Mallem denique , (icut in feholis loquuntur,inillo cntliy-

-ocr page 5-

T)£ îîSTt.

«nthymemate confeqüutionc potius qulim antecedens nc^aïi.Sic cnim non tantû probs bilibnsfcd etiâncceffarnsraûonibus tdipfuin efficerent d\i quod volût, maxim e nimirû ab üspeccari lt;yvù vbiuspericub metu inDcum veîinproximumpeccent.Qnis enim Cbri-ftianus hxc aubt in controncrbim vocarc, velftidaudeat nonipfms etiam côfcientiæ teft\monio,tacentibus c^uolt;|.omnibns,redar-^uaturÆîfe enim abcynosnô arbittor o^ni pe-ftcomnib.raodisjid crt,fmc exceptione,bona côfcientia,£uwiendâeÇÇe cenfeanv.cpiod tamc Video anômdiisperinde oppu^nari^ac b a no niiWis defenderetnr.Q^A h t\ni tamê ira fen ti\int,d\oïnm fane criorinonma^ispatïoci-namnr lt;\nam iis (Y-iicontrarvo proïfus do^ma tenvmcyuatnfu^iendam cftc pcftem opvnan-

' tnr. SeàbominisetVcertè fapientis ameam îc(Yii mediocïit atem jM t nccpic rpwm manen dû cft.Çü^ias,nclt;^nc cpiü Çecedcdü Qnam vocabiAunidii tpndem inboc argnméio av-o (nvvidetnr') temerecôîi'dêdojin eâ ipfam cba xitatc pecccs cpx te adpermanendübortan videbatnr .Vixe antê prxf ari ideir co \ibnit an teiynam ad ré ipfam accéda,v t quid defendé-dûjtpiid refebendü fnfccperira,omnes ab ip-tobatiminitio prxfumant. N^everb cmado «piidemnon detnntc^ai abit\.mscp.i®n.ionis expVicatione sitnc pebis conta^iota, totâdiâc depebeftiquot;icndave\ nonfu^ienda «aùa-tionem pcnderc centent ,NiAeamuslt;p.nbns ïationibus amp;nbsp;ar^nmentis tam conbdencet

-ocr page 6-

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qy AE s TI o N fi S

contagiofam cffe,iH cft,quod fine controuet fia ab omnibus adhuc creditum eft , u®'

cientur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Volunt vt haec quæftio diiudicetur conli-derari quid fit peftis,vnde fit,quæ ipfiuscauU) per quae media nobis immittatur,quæ eius natura, amp;nbsp;quis finis. Accipio conditione®’ Eft enim iuftiflîma amp;nbsp;acquiffima.Scd ifta vn-dc tandem cognofeemus ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, inquiunt,^lt;

phyjicù rMontbw/ed ex vno Dei tut ergo quæcunquc à phyficis difputantut: amp;pro Hippocratisamp; Galeniac cæteroruin medicorum librisvna Biblia verfent medio, liée fit inter eos amp;nbsp;Thcologos, id eft, inter corporis amp;nbsp;animi medicinara difcrifficn.Ab-fit veto iftudjinquient.Tyêe enimphyficat alioi rationes damnarnt^ts auàm cjHA Dei 'verbo Ttf»' gnant. Rcfte.Vidcamus ergo quum contagio ex phyficis caufis oriatur,ac proinde ex illis prodeat,an de peftiscaufis phyficis répugnas aliquid verbo Domini medicorum placitis Primutt tesdatur. Amntjpefiem ah Hebreis voexn argumtn- DEVERDAVAR, ^«0^ etiamßgnifirdt latA i ium eorii fèfitena perdere. Gracof vertere quipeßtm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Efto. Quid hoc ad ré? Nequee-

ejje conta- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eo lequitur a naturalibus interuenien

ÿofam. tibus caufis peftem non proficifci quoniain /{efßofio. \ Deo iramittatur,nifi naturales omnescau-fasmorborü fublatas idcirco yolumuSjquod ixmo nifi Deo fic decernente moriatur, quo cunque tandemmortisgencreintereat. inquiunt ^fententtam Det '^uano tantum tpfim mot*

-ocr page 7-

De peste.

martern,genta mortis ç-r caufa.s /ecundns vnicHKite conflttuit.ßtultum eficontagtofimvo-clt;tye.ttquisjobfecro, tam vnquara ineptiuit \t fententiam ipfam Dei contagiofam dice-rct’Sed aliud eft longe id quod dicimus,nem pc inter càufasfecundas etiam contagion cm numerandam, ftqrudem contaélu amp;nbsp;attritu multos morbos, abos quidem letbalcs, alios verb leuiores contrain,quis auftt UTficiari,ni-ft etiam folem meridic non luccre contédatî

pcccatum certe quo infefti omnesnafeiraur, amp;nbsp;a quo mortalitasbxc omnis orta eft ex fpi vital! quadam contagionc non abfque Dei ' dccrcto Aeriuatum eft,ac propagaturn in otn nes Xdamipoftcros. Itaque nulla prörfus il-liusargumenti vis eft. bed (jHArunt pofiedf 3.- ^^S,-contAgiftm infer caufas fecwiAits a Deo con^iitu-tasrefiratur ,^u«modo ^uod it Deo coy'Jî'fwfwm ffleffugere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncmpc vt ex co colligant,

frujirafitgxremedtum aduerfta pejiem !^uiiiri,e-namfi contagiofa e/fe fiatuafttr. Atqui plum-beumquoque prorfus eft iftud argumetum. Quldni emm, ft conVequutro ilia v era eft ide Ac (ecundis omnibus mortis caufts afftrmarc nólicebtóAgeigitur neque comedamus ncc bibamus, ncq.remedia aduerftrm vllos morbos quxramus,mcrmcs etiam milites in acic

1 proAeant,quoniam vitari mors aDeo confti \ tutano poteft-Scdrcsitaîe laabctiV itari cer-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te neque mors neque mortis tempusautge-

\ nus'aDeo conftitutum potefti neque idcirco \ nbsp;nbsp;nbsp;comedimus, autremeAns aduertum morbos

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K 4

-ocr page 8-

8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qv AE s T I o N B s

vtimurautaductfumhoftcs armatnur,lt;juafi , obfiftere Dco cogiteinus: fed quoniam us pe nbsp;nbsp;D

ncs Dcum reliclis quæ nos cælatos voluit, lis | vtcndum nobis eft quæ Deo ipfo prieuiite | nobis diftat natura efle ab ipfo conftituta,vt vitam quoad ipfi libueritproducaînus'. quod nifi faciamuSjDcum tentare Si grauiflîraè of fendere merito exiftimabimur,tantumabeft vt rationes vitandac mortis ab ipfopræfcri-ptas vfurpantes inipfum peccenius,etiâfifru ftra illis interdum vtamur: quaudo videlicet cxitus patefacit turn nobis morienduni quu nobis adhuc prorogâdâ vitâ opinaremur. Sic rcprehenditur Afa,non quôd medicos accer-(iucrit,fed quod in medicis fpëvitæ pofuerit. nbsp;nbsp;I

Sic poftquâ docuit expcrientia contagioné in j res vicinaspotiusquâremotas fcrpere,accu-fandus nô erit qui nulla officii Chnlfianipat te negleda,fefe famihamq, fuâ fubduxerit,i-mo verb maxime reprehcdendus erit qui te- • mcrefefe amp;nbsp;fuosin Contagionis penculûcoii «ecerit.quum tefte Apoftolo fit infideli dete-rior qui fuorû curam tanta non gerit, quanta falua pietate ac cbaritate,habere debet.

4. Audiamus verb an firmius iftud fit quod fubiicitur.fv ^jjinquiunt, nomtmbui tjMni tn facris Uteris attriiuuntur, cjHs fit tlUuà rstiii fittisfiupért^tie exprimitur, 'üoeatur autempefli^ Deimàntu 2.5^.24. DeigladtM, i.‘Paralip-'^- , (jfiigittarttm ejuotjue appellaUone fign^ßtatuf

O- £'rço non ex contagtoproficificitnh netjue mantis, nepte gladius ptequt

-ocr page 9-

De p e s t r.

tontitpone'vulnerei. At ego, præterquâ quod j fortaffis non immerito poffim in dubium vo ' careanfatisappoGtèhæc fingula teftimonia proferantur,hanc quoqucconfecutionein ne go. Nam alibi quoque, vt Pflilra. 17, Dauid Dci manum vocat hoftes fuos, qui tarnen na turali rationc ipfum impetebant.Et quum di citur Dei manus nos fecifl'e, phyfica genera-tio non excluditur;amp; fagittas in feripturis cô-Gacvocari quæcunque mala Dominus ho-minibus fiue ordinariis duntaxat naturæ legibus vtenSjfiue angelorum minifterio adhi-bitOjimmittit. Quæro præterea quidnam ra tionem morbi vocét, Naturam ipfam illius inquiet. At ego metaphoricis illis manus,gla-dn, fagitt æ locutionibuSjtion magis qualis fit infefe iftc moib’ fignificari dico, quàm quid fit grâdojVel feabies, quum dicitur Dominus Aeg)'ptum exerta manu peicuffi(fe:aut déni que qualis fit fingulorum morborumvisamp; natura,quum inter malediftiones àDeo im-mittendasm legis appendicibus recitantur, Quidigitur’ nempe naturam ipfammorbo-rum quatenus à naturæ legibus pendent phyficorum eft ac medicorum ftrutari,quod vfqucadeo féliciter ac certoab illisfierivi-demus,vtetiamillos amp;nbsp;eorum exitus præ-fagire poffint. Caufas autem morborum amp;nbsp;cæterarum calamitatum fupernaturales amp;nbsp;diuinas cxplicatTiieologus,docens oporterc nos fupra naturam amp;nbsp;omnia phyfica longé aflùrgete gt;nbsp;quum de illis vitandis aut

-ocr page 10-

10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AE s T I o N B s

depellcndis agitur. Veram enim ac ptimariâ illorû caufam efTc peccata noftra.quibus pro-uocatus Deus, omncs illas inferiores caiifas aduerfum nos cieat amp;nbsp;exciter,vtmortalesiu-ftis pœnis vlcifcatur. Abfurdum igitur efle di CO ifta confunderc tam procul difcreta fuifq-diuerlißjniis Hnibus, nec tainen repugnanti-bus,led duntaxat ufraWn'^o/i; fiuc fubordina« tiSjdiftinóla.Deindé quoniam hoc arguméto contendunt peftem idcirco cotsgiolani non effe, quonia manus amp;nbsp;gladius, amp;nbsp;fagitta Domini vocitatur,quaero ego, an lepra non fue-rit Domini m anus, amp;nbsp;an propterea non con-tagiofa,ac potius annon quia contagiofa, idcirco feccdere iuffi fint leprofi? Quaero amp;nbsp;il-lud,Si non eft malum in ciuitatc quod non fa ciat Dominus,an non hodie elephatiafiscen-featur tarnen contagiofa: amp;nbsp;libeter ex bis qui fecefliira^omné in pefte culpant, quæfierini an cenfeant ipfi clephantiacos in conimuni hominum focietatc tolerandos: amp;,fi toleran-dos arbitfantur, cur non etiam in eos detla-mitant à quibus cxcluduntur ; fin minus, fi propter contagium illos vitandos cenfent, cur peftis contagium vitantes, fine exceptio-ne tanquam omnium hominum nocentifsi-mos reprcheiidant. Sed negabunt fortaflise-lepharitiafin efle Dei manum.Agamus ergo de fcibie fine Gallica,fiuc Hifpanica, vtinaffl non etiam Gerroanica.Illam elfe pœnam di-uinitùs infliclam fcortationi ,quæ hocfccu-lo pro ludo habetur, non puto quenquam negate

-ocr page 11-

Di p e s t F,

negate andere, ac vere effe Dei manuin,gla-diumamp;fagittam fcortatoresferientcm. An Veto propterea contagiofa non eft, x non ponus vel vnicvnn fcortum plurimos hac lue inficit, qui rurfmn mutuo fefe confpurcant, adco vt non tâtùm ex CQCubitu,fed ctiä hali-tuamp; cötreftaiione turpifsimus ifte morbus contrahatur,adeóque nuwjcum vbe-ribus ab infantibus exugatur,amp; vicifsim nutrites vel ex impuro pâtre conceptum , vel ex imputa matrc natum infantem laftantcs bunc ipfutn turpifsimum morbum bauri -ant Sunt igitur ilia quoque argumenta c-iufmodijVtne refutatione quidem indigc-ant. Certè illud abfurdum eft, exiftimatc fingulispotiùshorainibustotidem peftcs im mediate (yt loquuntuï^ immitti gt;nbsp;quam ip-fum morbi genus, quo alii alios contagion« inficiant. Etenim fiue omnes vnovulnerc intcrbciatDominus,fiuevt Midianitis ac-cidit, mutuis illatis vulneribus proftcrnat quofcunque morti deftinauit, quid intcreftî nequc rurfum dlfcrimcn eft alimiod in ea quidcm re de qua agimus, tclo iplius Dei an contagionc alterius aliquis fternatur.

^cccànmAi nttnc ad td lt;]nod de ßcundis iç/îi caufiscornmemorantjiijMas effe negantjvel certum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aÜrorumpoßttintj^vel dirts

corruptionewL. Mequcvcropbyficijquan-turn iutelligo, omncm pcftem aut contagio-ncm vblunt ab illis caufts oriri. Sed boc con-doneraus omnes naturales caûfas çeftis

-ocr page 12-

Il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qvaestiones

ab ipfis commemoratas fingamus. Cedo cur iftas femel omnes excludunt,acleô guidera vt cos Sacrarum literarum parum peritos edc velint, quipeflem illis fecundum Deuraac-ceptam fcrant ? OwniantJ ,aiunt, teihtfi-twSacr^ literg, pesfeper nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itmitti.'lt

Pfalm.88.i.Paralip.iT.Ezech.5). item in hi-ftoria Sennacheribi, 8c in Apocalypfi j vbi inentiofitvlceris pefsimi. î\^w,inquiunt,

‘Dem per ,^n?elns immittit.ex civtjis Hit-tura/ib;^ non eii. Fateor id quod ad angelos ipfos attinetjquos inter naturalia inftruraen-ta contedo non recenferi. Sed quid prohi-bet, Deo ficiubcntc,naturales caufasab ipfis Angelis cieri; Nam illos certè tum bonos ' tum malos voluntatem hominis aliquo mo* do eiere,quiconque tandem ille fit motus, , ambiginonpoteft,quüSatanas incor ludæ ingreflus dicatur , ( nifi forte bonis minus , quippiam quam malis angelis licere dixeri-mus) idque etiam ex Acbabi hiftoria lique-at, amp;nbsp;ex fpirituum erroriseflîcacitate. Voluntatem autem inter humanarum aftio-num prineipia vel præcipua nuraerandam, quis inficiarr audebit ? Ç^od fi angelorura minifterio voluntas hominis non excluditur, cur alias naturales caufas illo tolli necefiario exiftimabimus ? Mofts erefta virga pedicu-los 8c infinita mufearum genera excitauit, hornbilem grandinem repente elicuit, vlce-ribus pcfsimis Acgyptios pereufsit. Et fuit certè-prorfus extraordinariû iftudMolisnon fircus

-ocr page 13-

D T P E S T E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏJ

fecus ac angelorum minifteriviin .Sed an pro-ptetca pedituli amp;nbsp;mufcæ ex putrcdine,g,ran-do ex vaporibus per avTwz^crainv repente concretis, \ Iccva quoq.ex Itwmorû putredine nô funt exorta’,Satan accepta aDeo côcefsio-nevento repente excitato, amp;nbsp;ignc cocleftivi-. brato, xdes lobt inceidas cum ipfius bbcris omnibus Rtbruif. an inde confec^uitur natu-rabbusnubis caubs inter nenicntibus id eue-ni(Çc»acnonpotiùsàixerirausi\los acris principes (^bent non tenterediosvocat Apofto» lus) acreas bias impretboncs verb naturales, momento fabricatos eb'e î Mittit diabolus pios in carcercm, Àpacalyp.t.io. fedper ty-

1 nbsp;nbsp;tannos amp;. quot;E-cclebx oppreffores, in codcin

libro,6.\crf,%.eeptus die pallidus cui Mors ec\uesinbdet,potebatem accipitintcrbeiçn-di gladio, fame, amp;nbsp;pelle j amp;. ferarunt int-milbone. Hîc b ecpbtent ilium intelli^a-mus Ân^elum cfte , cur non xeptè dice -mus illum naturalem materiam ad famem Stpebemciendam xtpuè atepae wlaàium,Se feras, cpix amp;nbsp;ipfa naturalia funt inllrumen-ta,adb\buiffe’. 'Santpoftca 9.VA.iubentut Kn»cliin cpiatuor tetrx car Ainibus confibc-rc,8tvcntos coerccre,neftanào terrx noceât amp;. mari'.ex cpio confecpiitur, iubête ü eo v en-tos\icilsimabillisemitti, a cpuib.ccrte, aéris abe£tioncspluïimas,ac in permis conta^ionc probcilcieonllat. ’Denityue natur aies caufx buefenbrnfuapteviiplrs mfrta moucantur, ' bueaïiunAe extra orAmevn.bc rubente quot;Deo,

-ocr page 14-

14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qj AE s T I o N F, s

ad efFefta fua momento rapiantur, natural funt,amp; naturalia hafternis illarum efFefta niC ritô cenfentur, quod inficiari nemo cum ra* tionc poffit.Deindcfi naturales nullæcaufo in peftc interueniantjiiaturalibus certè rcfflf diis ne fubleuaii quidem nedumfanaripof* funt quos peftis attigit. Atquifalfiffimü hoe ede experientia amp;nbsp;fenfus ipfi demonftrant. Caeterumvnumcflemecx hs profiteorqui aftrologiain iJLa.vriKiu} fuperftitiofam amp;nbsp;thliacoruni, Sc cæteras cius generis prïdi* ftiones iinpias vfqueadeù execrer,vt etia vetera ea derePrincipumediftarcnouariamp;fc* ucrè obferuapi cupiam.Sed naturales aeris ftitutiones , amp;quæ inde pendent innollris corponbus efteóia, concurfibus variisaftforil adimere , quafi ad folam contemplationeffl^ gt;nbsp;auttemporum diftmftionê ftellx'fintinot-bib.fuis collocatæ, nullius, opinor, iudiciifed pertinaciæ potius extremaefuerit,quumamp; ruftici ipfi quotidie iftud cognofcant,amp; tépe-ftates idipfum vocifenätur, amp;nbsp;tcmperiem ac intempei iem contagionenique adeóipfain à peritis aftrologis aliquatenus faltem prædi fit/p. s- ci poflet res ipfa conuincat. Q^inetiam age, pcftes illas quarum exempla ex lacris literis proferütur ab angelis immiiras,'acpropterea contagione camifle concedamus.Cur tarnen minus abfurdum fuerit ex eo colligerenulla pellein nifi per Angelosimmitti,quàm fi có-tenderim nullam grandmé , nullum imbrq nullum fulmen naturali ordine gigni, quoniâ mi-

-ocr page 15-

De peste.

Tniniftetio angelorum amp;nbsp;quot;randtnaffe amp;nbsp;vehc roentffimos ventos ftauiffe, amp;nbsp;horribilitet lo nuiffcmnltisfcripturæ locislegimnsî At e-nwrt.incyuiunt, exemple tUti de pejie per angelos mbit propofitaßintad exeplnrn,vtiniie dtfcam’s^ reîle tudicare de caitßs medics, (ß origtne peßis.

Lnimueto qnis negctquxcunquefcnpta /^ef^eÇe.

îüt idcirco vt iis evudiamut, amp;nbsp;omnia de minüÀcvioan^eiorum non tantum in çefte fed etiam infame amp;abis caiamita-tibusjtum adçevdendos malos tumadeafti-^andesaut exeteendos bonos in Vanftts feti-çns ïcfcnmtutjïtiaximâ nobis adfetïc vtdita tem,vtDcura timere ac ctiam dili^erc difca mus,«^!! non btipftusnatutx lc^ibns,vt Stoi açutaïunt,a\\iquot;atus,amp;

, tiotvAïn fuoîuminftïumenta,iis etiam fot-tnidabdiota lt;^ux fub fenVum nofttum ca -danV. Sed c^uod tu vis minime bine effteitut, ncmYcftc nos doceti nuWas caufas naturales abi’pfvs an^elis ad exet^ienda Dev mandata adlubeti.Qmd c^abd(crvçtura etiamnO bïs fupçeditat peVVis immvffx exempla nul-lafaàaanÿlotum mentioned. Concédant e-nimiiaduerfusc\uos dvfputo ,peflem fuvffe lt;p.valaborauitï.iecbias-.atcp.u per anç^elospct cuSusfuvffe non Avcitur.Mvnatur peVVem fx-peDomvnus pcccatoribus per Mofen amp;nbsp;a-lvosPtopbetas,nccpie dübvumefV tpun ift.x comnunatvones minime mânesfuervut'.per angelos tarnen f efe \llas temper mitîurû nut -cpiam commémorât. Vtaltcs videtur alitpxot

-ocr page 16-

iS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qy AE S T I ONES

Pfalmis on.nino ininierc fe fuifl’e pefte coire ptum,queln tarnen nûquamlegirausinflifto ab ipfis angelis vulnere percufl'um. Oninia i-gitur iftajoifi penitus fallor , nihilprorfusad tollcndiim contagiofum halitumj liuius inor bi fecundam caufam,faciunt.

et. Sed amp;nbsp;illud quod fubiiciunt cuiufinodi tâ-dem rationc nititur’ Aiunt p^emprouidenM 'Det ßngulart hommtbus tmmttti. Et quid lue di cunt quod non de quibufuis quae in mundo eueniant ftatuendum fitîNam, vt inquit ille,

nevnusquidem paflerculus fine Deiproui-dentia in tcrram cadit, amp;nbsp;pili noftri capitis omnes numerati füt,quac prouidétia fiadfin gularia cxtenditiiTj çertè fie eft inipfogenere vniuerfaJis jVt in fingularibus quoque fit fingularis, Aiunt poftea,7«ei»f/?Ä»y«e/’^fi^^ tn mundo grajjatnrt ab haccontagione exetpio^ omnes ijuos m vita conferuare ‘Dem fiatntr, teb-ejnis omnia loc a ejfe contagiofiyetfi longifftmè/tb' ßnt ab iis i^ut pejte laborante Et addûtpofteï) lt;ty4d ^ui digit tir contagium metuimuiian nortfl»^ turn eflmetttere ejuod non efti’^'ÿs’^Z'CQ non video quomodo non fint iftaprorfiis Quinani enim omnia locafuerint cuipiam contagiofa,fi contagium nullum eftînififor-taflîs illud per conceffionem dicunt. Sed ex prouidcntiæ firmitate colligi certè nullo fflO do potell contagiofam peftem non efle. Ita-que extra propofitam quæftionem hoc argu- ।

mentuni excurrit.

Deinde an putabimus certiorem eflenu-' nieruffl

-ocr page 17-

D E P E s T E.

Hierum moriturorum quotics pcftcm im-mittii Deus, c^uatn quum alia tela iaculatut î t^uodfi inprouidentiamDeinon pcccat qui qix nobis intompcrta funt Dei, (tcuti pat cft,atburio rebnquentes,amp; lt;3gt;fó^uXax,TJitoï; 8c BipttwtuTiitoTç remediis pbylîcis vtunturjCuï uon idé quoqqgt;cfte e,raffante faciemusî Sicut ijitut abquos ex pelde non woriturosDeus côftituUjKaetiâremedia prxfcriplit quibus quantum m fe cft,hommes pcriculum pelVis. effu^iant. V na eft autcm eadémquc in omni motborum’enere prouidctia Dei qiaquid îuturûhtimmutabib dccrcto fanciuit, quan-« tumuis inter {c morborum naturx différant, hater prxcautionesveróphyCvcas prxcipuas , nbsp;nbsp;iducrfuscontawioncm ,fecclsionem tempe-

\ nbsp;nbsp;ffiuam merito ccnferi ,conta^ionis ip£a vis

' tatióq.norainis dcmonftrat, quarouis neque omnes qui fu^iunt teruêtur, neq.qui permanent,intcreant. Dccreueratccrt'e Dominns {amëintanttcs Ke^yptiis amp;nbsp;ihius orx re^io-nibus, qumaeftcntihapennria moritnri,neG proptctea dehnit loîephns Ac^ypths fapien tilsimo conlibo prouiderei quod amp;iplhm€e-cerunt hcdelix quumdamcmVublmpeta-torc Claudio Vuturam ex A^abo Vrophcta lijtellcxiffcnt. gt;louerat quoquc Dominus qumammillo cruentil'simo hello Affyriaco \ îub hiechia client intetituri iiSc ramen tefc 1 Dzechias ipîeqae Etaias vrbis mcembustu- . \ tatur.Dhdpluialquncerto co^nouilaetVau-\ lus neqac le neque queiaqua ex iis qua lecum

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Id

-ocr page 18-

' iS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qv'aestiones

erant fl^iifragio pcriturum, tarnen parant^?-nautisfngarn è naui,Non poteftis,inquit,fal-üi efl'e i?ili ifti manfcrint. Chriftus quoque ejuanuisfciret horam fiiamnon vcnifle,tarne nun femel fefc fubduxit quum ad necc qui-Vcr'ctur.

s, Illud dehique q«öd veluti certiflimuni af fumunt,p/('^n(îgt;*'vtJ.e’icet conttngentiam cutriJ frwo con^tanti Dei decretc, etfi non ma-gnopeHc ad rem pertinet, tarnen écquisillis contcfltrit î Contingentes caiifas vocamus quæin vtramuis partem fuapte natura euc-nire pofTunt. tas fiqnis tollat ex reru natura, baud fdo an vllum habiturift fit fatis refti iu dicii hominem ipfi afl'entientem. Dei volun-tasunquiunt ex Auguftino, eft rerum nccefli-^ef^eÇio. tas. Concede, quod ad exitumamp;effcftaip-fa caufarum attinet. Sed,vt reftifsimè idem inquit ,non confequitur vt quamuis omnia quæ Deusfutura decreint,neceflariôfutura fintjtainenex neceflariiscaufis eueniant,fient Stoicifalfo concludebant, idque certisac prorfiis euidentibus exemplis probari poteft. (^iid enimîan non Chriltum credimus verè humanis oflibus præditum fiufl'e ’ ergo qux quouis tempore frangifua natura pofient.At quifrangi tarnen re ipfa non potuerunt,quü a fiter à Deo decretum eflet.Contingenter i-gitur,quod ad ipfam eorura naturam attinet, • fi'afta non funt quum fragilia tarnen eflent, amp;nbsp;necell’ario tarnen ex Dei decrcto infrada permanferunt.Rurfum,Chriftum ab ipfo té-pore

-ocr page 19-

D E P E s T E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19

pore quo carncm noftram affLimpfitmorta li corpore præditum fuiffe omnes Chriftia-niconfitentur. Potuit igitur fuapte naturà) abHerodc cum aliis puerulis occidi: at ex Dei decreto non potuit. Quod igitur tum occifusnon eft, contingenter accidit fi natu-ram ipfius corporis fpeftes a quum aliter acci dere potuerit : at ex Dei decreto non magis occidi potuit quàm Dei voluntas immutari. Idem quum adcrucem raperctur,ea certè va letudine fuit vt tune illi necefte non effet mo ri. Contirigenter igitur , fi in caufa mortis naturalis confiftas, mortuus eft , amp;nbsp;tarnen neceffario ,fiad Patris ordinationetri inua* tiabilc confeendas, quoniam venerat hora c-ius:amp;fimul voluntariè,quoniam animatn fuâ pofuit pro nobis.Vfqueadeô nerque contin-gentia neque voluùtas certiffimo diuino de-crctojepugnat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Supereft argumentum ab ipfa expericn- Ans,-tia fumptum, quod quum validiffimum in fpecicm videatur,nullius tarnen eft ad tollen dam contagionem momenti. Sipcftis,in-quiuntj à naturalibus caufis vel ex certa qua-piam conftcllatione velaerecorruptooria-tur,certe omnes 1111 corriperentur quifubi-« fta conftcllatione effent pofiti, vel aérem illû haurirent, quod falfum elle deprchenditur. Atqui conl'equutionis iftius falfitate ratio ip- Rty. fa coavguit. Q;iis enim eft vfqueadcó impcri tus qui nefciat vnam eandémque caufam ne

B 2.

-ocr page 20-

tQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AESTI ONES

oujtenM hceat in fe^efeit- “ dert.

fimiliter quidcin ncdiim pariter fempera-gere, immo fcaindiim ooicdorumpatien-tium varictatem eftefta varian’So) profefto Jiitum indurat , ceram liquefacit. Vnusamp;i-dem Boreas nonpariter nngidos frigoribiis infcftat. Nenioigitur non videt quàin infirma fif ilia argiimentatio. Sed demuspariter cfTealiciibi fingulos ad exopiendûni corru-ptiim aerein per fe difpofitos, inulta tarnen pofluntincidere, quamobrem idcnicffeâû non confcquatur : puta, exempli gratia, quia inedicamentum 'a^otpuXanTinoi' vnuspraefuni pfcrit, alius non item : vnus ftatim remcdio commodo fit vfus, alius vel tardé vel nun-quam. Poftremô illud quoque obferuandum quod præcipuum eft,Deum Opt.Max.natu-rales caufiisamp; carum cflêóla prout ipfilióct, regere ac moderari.atque bine cuenire vt co . tagio neque fingulos attingat ipfi expofitos, vt fenbitur Pfalmo91.6.neque fitiis omnibus quos corripuit Ictbalis, vtnec epota vc-nena,ficut fcribiturMarc. 16^. j8. Itaqueni-hilo validius eft argumentum nullam efiè contagioncm.quoniam amp;nbsp;ægrotis afiîdentes multipefte non tanguntur, amp;nbsp;abl'entes con-tràeomalocorripiantur. Quafi verononfit letbaJe viperæ virus, quoniam ab ea morfiis Paulus ne malum quidem vllum fenfit, Aft. 28.5.Et de contagione quidem baftenus.

Nuncdcfecefiîone nobis dicendum eft. Çic cnim malo quàm fugam appeilare,quam iispericulumetiam fugere cumrationefa-pientis

-ocr page 21-

'De PESTE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21

pîentis hominis ede arbitre naur. Suntigitur qui feceffionem peftis caufa faftam vfquea-deofinc exceptione reprehcnlt;lant,vtetiani nefarium fcclus cfle opinentur, quanuis per-manentibus témeritate non vtcndû efle cen-feant.Sunt contra qui nulla, vel certc leuifû-ma huius focictatis amp;nbsp;ofiicionim quæChri-ftiana charitas iubet habita rationc,finiulatq. peftis ingruit, quaft figno fugæ dato, que que fibiconfulere oporterc cenfeant. Ego cur ab vtrifqueac inpriinisab iltis difl'entiam ,iu-ftifsimas habere me caufas arbitror* Se d an-tequain plané dicam quid hac de re mihi vi-deatur, peto vt primùin vnos aduerfus alte-rosaudiamusdifceptantes. Sic igitur illi aduerfus iftos philûfophicè primùm difputant. ' Aiunt ftultitiam efle mortem tiincre ex Pla-tonis Gorgia:nec temperaiitem vidçripofle qui mortem fugiat,quoniara id à nimia vitae deleftatione oriatur-.neque iuftum, quod qui peftis tempore fuga fibi confulit,ncque Deo neque hominibus fuum tribuat. Iftis argu-mentis alia fubiiciunt ex Sacris literis petita: quod videlicet de prouidentia Dei non reftè fentiant cuius immutabili decreto vitx præ-cipuèhumanæ curfusfit definitusiquodDco diffidant, ac præfertim huic promrfsioni fi-dem non habeant, Ero Deus tuus amp;nbsp;feminis tui:quud omni charitate, imo etiam ç-op?» (pu-* (UK» fintdeftitüti:quodDeum tentent Ifrae-litarum exëplo.Exo.i7.5.amp; Pfal.78.18. præ-fcribentes Deo quo modo, loco, tempore amp;

B 3

-ocr page 22-

.’tl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qvaîstiones

qujbus m cdiis ipfos fcruare pofsit:quod Dcü ex animo non dtlijanf.quod tcrreftrium bo -norum amantes , cœleftia negligant :quod mortem nimmm metuant: quód Dei volun-tati quac femper bona ell,fefe opponât: quod exiftiment fe Deo fortiorcs efle, amp;nbsp;eiusma-num poflc effiliere : quod Chrifti amp;nbsp;naturx legem qua iubemur aliis facerequod nobis fadum vellemus,aperte violent ; quod idfa-'èiant amp;nbsp;doceant, quod Chriftianus nullus fe-cit,eft autcm ab Ethnicis faélitatum.Et hæc •quidem illi, quibus ifti fanè nihil habent qiiod refpondcant, qui fine exceptione fu-gam fuadent tuendae vitæ prætextu. Ita-que fi hxe aducrfus eos dicantur quipeftem ficfugiuntvt àpietatis amp;nbsp;charitatis legibus vel tantillum defleftant.afl’entioreoruni ad-' 'Ucrfariis, amp;nbsp;nulla non reprehenfione dignos lt;fleftatuo qui inde fugiunt, quo potius illos ’accurrere decebat, fi'vel humanitatis jni' cam haberent. Sin vcrq aduerfus eostor-' queantur quiiuftiscaufis impulfi fecedüt,amp; eum modum tenent quo neque aduerfus Deum neque aduerfus proximum vllasoffi--cii fui partes omittant (quod fieri fæpiflinie poflè dicimus) argumenta hæc omnia quan-tumuism fpeciem grauifsinia, nullius tarnen efle moment! affirmamus,fi res ipfa diligéter expendatur, Etenim, vt adprimum argumentum refpondeamus, vt fit imniutabile Dei decretum, amp;nbsp;aeterna ipfiusproiiident'^ vitæ noflræ terrai nos imjiiotosfixcrit,caufas

tamen

-ocr page 23-

U E V K S -ï Ë. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t;

tanientuend« vit« ordinatias amp;nbsp;légitimas iftudminimctolUt,ncamp;prorogâdæ quidé vi ts otaculum c^uifpiâaccipiat, (icut ex mani? fcftoVatdi excmplo pauîo^atitç demôîlraui-ïnus,X0;,i7.i4. Sc ^t. ncdum vt iUis vti pon Uccat, quum occuitura adi^W pqlgt;is eft quid dtvitanoftta vel pvodncenda yel finien,d4 Deus ab xtetno decrepetit, Peindç De^ pton’iCsionibus dicatuï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vitap-«

dorum ipalotum rationeS|a^^,ç9prxfcriptas itafcquitur jVtàDco tapaen tptus p.endeay niftfottc quifpiain hoe dogma in Caens Ivtç?» risdiCette fetiptum innçpeïPY,'A^,î®^^ faute nemo f ugpo. Inter illa.s intern ratio--, ncs 'BfoouXttRT ly.eè quoquç ,r craç^ia çenCeri, Sç inter ifta quoque fcccflionem’qupque terapç ftiuameffc numerandâ ,vel ipCa contagio.nis appcllatio demonftrat. Sed amp;,illud j;oiA;p» non modo in ebaritatem Chriflianivna.rron pcccare.ricqucDeum tentarç qui peftem Cre fecelisionc déuitat ,vt intçre.a ncc pietatis in Deumpec charitatis in proximum vllupa of ficium prxterrrhttat gt;nbsp;vt contra ,pifr iqtci;-' dum id faciat mcriib Delim in Ce prouQ« carè amp;nbsp;inhdcli deterior cenCerp poÇ^it ».yt-quiCefc temere lethali cqntagioni .expo r nens,ncquc fui,nequcfuorumration^m h|-; buiSe videatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bbbilo vcïior cil quinta'?c fexta accuCatio,

\1gt;fHTO,inquiunt,Mon dî/îfMnt..,^ tsrrfWM w-hiantes.cfieteilia neglia^f. Cedoquâobxé^ quo-niâ qui Dcû àibgutgt;ndnl niagis cupiüt qaam.

% xif

-ocr page 24-

114 Qvaestiones ipfo efle ,quod nobis per mortem contingit: contrà autem nihil magismetuiint. Imo verb qui in amando hune vnum fibi vltimum finem propofitum habucrit, vt re amata quo quo modo,fui comrnodi caufa, potiatur,fefc potiùs quàm amicos diligerc mentb crcde-tur. Itaque idem ilk qui dilTolui cupit amp;nbsp;elTe cum Chrifto,optât etiä fratrum caufa à Chri fto tanquam anathema fcparari. Aft.p.j.ncc vitam fuam inhdiantibus inimicis prodit, ad Caefarcm prouocans,Afl:.25. i .amp; de reftituta fibi valetudinc gratias agit î.Cor.i.n. Quid quod amp;nbsp;Dauid non tarn Saulem amp;nbsp;Abfalo-ncm, quàm mortem fugit, Dei nihilominus cultor? Quid quod idem illc amp;nbsp;Ezechias di-fertè mortem deprecantur ’ Itaque quifquis mortem fugit, ftatim exiftimanous non eft Dcumnon d]ligere,ficut c contrario no quif-œismortem appétit Deum diligerc cenfen duscfltfedis demum qui cum refta ratio-nc amp;nbsp;confcientia bona voluntati Dei ubfe-quens ad mortem fiuc oppetendam hue deui tandam ftfe comparât. De metu mortis ide quoquc ftatuendum eft,ilium videlicet fi iu-fla ratione nitatur amp;nbsp;fit moderatus, non modo damnandum nondfe, verùmetiamvt à Deo vitae cuftodcm infitum approbandum. Damnatur ergo isdcmû malinietuscxPlii-lófophórum fcriptis qui fortitudiniaduerfa-tur amp;nbsp;ab eo quod praeftare alii aliis debemus nos auocat : ex facns aute literis ille qui fidei amp;nbsp;chatitati répugnât. Aliud enim eft afteftus ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natu-

-ocr page 25-

■Dr. îtsTE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij

natutakstoUere,''quod nemo ne fi velit qui-lt;lcmpoffit)quameosmoderarr.quodfacien- ■■ dumcffc Phdofophi quvdem reclè docent, ,

' nbsp;nbsp;quomodoveto fteri çofftt vnicum Dei ver ■

1 bumpetSpiïitumfanftum dcmôftrat.Qux 1 veto cxTertuWiano citantut,partim extraip-l fius fcopum eua2,antur,quum is de fola pçrfe \ cuüonis fu^adifférât, partira veto ffiramo \ Lcdefix confenffi inter iffiüsnxuos recen-\ fentur,vtqui extra meta in hoc ar^uméto fit \ aLreptus.Ncmo certè pins amp;nbsp;fatis intcfiigés, \ iacóbifeceffioncm,ncmo’Danidê Satffisfu-\ nbsp;totem,amp; KbCaiomi àamnationcm,nec Ylefiâ

\ Iezabehstabiemfiiwideuitantcm,nemo Ä-\ dianafiiinonvnain fiifidnCtioncm. vnqnara. \ damnanit.^ieqiiehîcnôbisvciad Chriftia-\ ^onctn rcfu^icndum cft, v d ad ifittd Matth. \ to.i^.SipcrÇecniivosfncïintin vna ciuitate, \ tacite in aham,qiiosïocos fateor a nonntffhs \ nonÇatis appofitè pro£crri.gt;ia quod ad Chri \ ffvpauoïesattinet,pccuhartrattonc nitvitur, \ nequc trahi in cxempffum dchent : tpium ihi \ a^atut de faiutis nofirx myfterio, cuius par-\ tesîôiusohiit amp;nbsp;ohire potuitChrÂus,in quo \ videhcetiramihamPattis tcrriVffem cerne \ hat amp;nbsp;rcipVa Çentichat,poenasf er cnspcccatii \ nofftis dehitas.^^os autcm contra pauorihus \ ïWisnon examinamur morientes,quodp\aca« turn Patreinhaheamus,amp;vitam inipÇa morte per fidem contemp\emuï.A.\\uà v ero CViri ftidiftumminiïuè proVedo eft. prxtepntm deÇu^a, îed contra monet fides pafioresvt

-ocr page 26-

i6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qvaestiones

iiuJJis minis tcrriti.fi ex vno Icco depcllatiif, ad ahum propercnt,quod ab ApoftoJisfeduquot; lo pofteà faélitatum fiiiflc Jcginius.

Sedaudiamus aliud aliquid fortalTcgri-uius. non bonunu immttti potsjta Den (inquiuntj/wè nthtlhonnm nifi/puodà Deo:‘tn- ' nuttaur autem peftü à Deo-, erge bon a efi, ft nnn ' fuapte natnra , atcerte optimo fine , nempevt peccata neifirapuniantttr, vt fider nèfira peo-betuTi quot;vt peenttentiantj agamas,vt hypocrite , in lucemprotrahantitr. ^ifieigitnr negarepe-te^l (aiuntj ^MnbonumfngtAnt i^ui peilempef f ^uam Dem hxc omnta efiictt, fingiureti, f Ircffl, I ^pepd Detu omnibM y id e/t, altcut Scdefie aia T^ipHblicee immitttt, veluti, verht grAMt pe^etngvultab omntbptiperrt. ^gpdfiifiretidA pfßfi,igt;‘feee'modofiugtefidiii fta^ueDeivolnn-tnti ßßopponuntj eptti peßem-gt; fiiegiwit,: iwe, I erieemfrnslra fngiunt^, ^noniam voluneatiDei frnDira refifittur. Ve.rùm quid idispotuit did abfurdiusi Nain,vtparalogiGvü inivoccBo* niamp; Mali prætermktaai, quo[rum,giixfo,ia banc difputatipnem de natura reruta ingte-dioportuitïNcin eflmalum (id e[l,calamitas vUafin ciuitate quad Deus non fecerit,inquic propheta. Cürnamigitur faiuen],pe(lé,bellum amp;nbsp;cxtera eiufmodi boiia appelJabunusi At enim(jnquiunt)cedütpiorum boiio. CÓ-tedo,quoniam lucem Dominus eruit ex tens bris.Sedamp;peccatis Iplïs erudiuntur pli, l^uni igitur pcccata quoque bona funtjamp; guiiis re-, fitliti

-ocr page 27-

De PES T F.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7

fi(lit,Deorcfiftit?Denique quis non vider,res . nobisfuapte natura noxias à DCO deprecari, fimûlqae luftis amp;nbsp;legitimis ad iUas,ft fieri pof fit, deuitâdasremediis fie vti vt exitû Deo cô mendes,longé aliud eflc,quàm fit infanire vt velDeoteobfiftere, vel eiusiudicium effu-jere te vlla alia ratione poffe confidas? Abraham ipfe amp;nbsp;Ifaac amp;nbsp;lacob famem fugerunt, lt;pix amp;nbsp;ipfa àDco immiffa fucrat, qui tarnen bonumfugifle autpeccaffe dici non poffunt. Illud autem quod etiammagnopere exagge rant,ncmpc vwïm a,h tu cjui peflem fngtnnt pweptum j/W immatnm •ifno/i ipfa humant'-tM Q^mn^ue volueritis gt;nbsp;vr fyciant vobù homtna^ tadern vo! facite illu'. ficuti ad-uerfus cos metito torquetur qui côtagioncm aut aliud vUum periculü fie v itât vt hominis Chïiftiani officiü negligant, ita nullo modo côtraillosfacit, quinifipcftc fcceffione vita-ïcnt id ipfum quod amp;nbsp;patrix amp;nbsp;proximo dc-bcntncglexiffe merito vidcantur. Et fane mivor eos qui fine exceptionc fcceffione vt charitati per ferepugnantem daKnnant,non confiderarc charitatem non minus poftulare vtfanis confulamus,quamvteo malocorre-ptosiuuemus.

Aiunt denique quoquot peftem fugi -, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uut,eaîaccrc qux Chriftianus nullus fecit,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quum cius rci nullum extet in faci is hilloriis

quot; ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exemplum.

Kefpôdeo fallax nimiü effe iftud arguméti

-ocr page 28-

28 Qjr AP S T I o N E s

genus, quum fatis conftet in facris Jibris quic lt;Juid finguh fecennt minime recenfen;amp; fuf ficei e in p Ie rifque generales doóhinae régulas ad ca conftitiienda quorum præceptum aut exçmplum aJiquod particulate non ha-bemns; neque amfajgipoflequin quotiespe-fteaffljdus fiieritpopulus, nequequoniodo fc)c qudque in pelle gfeflerit perfcriptum no extet. Sed aiunt fefe habere cotrariapforfus exSrr.'pturis f. monita-.Dsuidë.n.Plai.^hre^ uotare nosad tabcrnaculu altiflîmi.Quafi \’C rd ad Deum non confugiat,qui feceflionclegitime vtJtur.At enim, inquiunt, Dauidnon fugit ill.im longe vchementiflimam peftem, CUIUShtmentio2. Sa. Zj^.necfamiliamfitsin alio traftuht.Concede. Sed guam multape-culiaria prohibent generalem inde conclufio' nem neftere? Erat enim ipfehuiuspeftiscau fa, Ä meritéanxius vfgijeadeo,vtetiafuiip-fius exitio teftetur fefe paraturaelfe piiblica rednnerecalamitatcm. Deinde quumtridua na tantiim hæc peftis ad fummumfuerJt, quis iIll locus ad deliberandum relinqueba-tur? Præterca quo tandem fugiiret,quum in tota ditione peftis graftaretur, metropolim autem ipfam aut nullo modo aut parce ad-modum attigiflê peftis dicatur’Efaiasetiani. inquiunt, non fiigit Ezechiam pelle laboran tern. Quali verb deferi vitro bona confeien-tia pofte oues à paftoribus dicamus. Quid 1Î etiarn cxcipianonacceffifle Efaiam ad Ezechiam niß cum peculiar! Dei mandato i lie

enim I

-ocr page 29-

De teste. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’9

enjmtcftatuïb\ftoria. Sed Icretnias ctiani» \ * aiunt,amp; Batuchamp; aïii piiviri ex vrbe 'a Chai . dæis obfetîa non pvofugerunt, quamuis ma-^na populiparsnon minus peftc cpaàmfame intent et. Nequc nos veto poîVe peftem feccf i fione meritô v itare dicimus,h ab eo difceda-\ tut c^uodDeo,pa«iæ5amp; proximo tuicyue de-\ bçmus.Sed eos miror lt;pui leremix hoc exem \ plumproferunt.obhtos efl'e ilhim cpiàmex \ \'tbe e jredi lentarct ,£uhfc apud vrbis porta \ 4eprehcnfum,Ricï.^7.11.

\ Profernntpoftremo Alexandrinx î.cclc-\ fiï pukhetrimtim exemplum ex tufcbii lib.

\ 7.cap.io.Qijahvcïonosvelçpiorumuis,vel i lt;ÿiouislocoamp; tempore fcccihonem probe.* \ nwsjV él conhantiain Sc charitatem ikiufmo \ àilaudandaraSc imitandaraehcnondocea-\ w.nsgt;modo' vniuertalis mde recula non fta-\ tnatur.^AeccnimEufebiusiptchngulos fed.

\ pWimos tantum ex Chr Aianis id faélitaffe \ fcribit.

ftacpae v t tandemhæc concludam, nihil-dninallatum el\ 1^10 vel eonta^io tollatur, Velfcccfho hnc exeeptione damnetur.'E.te-nim îeteffronem inter naturales prxcautio-nesin morbis conta^iohs effc v elprxeipuä, ratio St experientia ipfa docent. lÂam illud certe clamat ipfum eonta^ionis vocabulum, tpax propius abfunt ma^is ettc i\li oh noxia,Sc tempekrua inlocafababrrora dtmrsratrone tpiotidie litpact piurimos conferuatositpaos fv unis excipiat etram ir domr man,Mient,ierua.

-ocr page 30-

3© nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qy ÄE s T I ONE s ’

dos fuifle, quoniâ Deus ita dccrcuerat: qiiifl obfecro djcetur,quod cxteris quoque omrJû pcriculorum præcautionibus amp;nbsp;reraediisnô conueniat ’ Itaque non tantum mcdiciiiam, veruraetiam prudentiam oninem amp;folertiâ quae vitandis periculis omnis generis adhibe tur, ridere nos vt res fuperuacaneasoportc-rct, ncc vllum effet inter temeritatcn]amp; con lîlium, inter fortitudinem amp;nbsp;audaciam difcri men. Sed longé aliter fefc res habet,quoniâ vt vitae noftræ curfum Deus aetcrnoamp;itn-mutabili dccretopræfiniitpta caufasiiicdias quibus ad vitae conferuationem vtercmur or dinauit.

Supereff vt quando fit feceflloniloaisex-ponamus. Nam vt cæteris rebus mediis i lie etiam fecelfione tum reétè tum pcrperara vti quiipjam poteft;amp; tantùm abeft vt eani cui-quâ fine exceptione fuadere velim, vt contra abus qui etiâ quû fubducere alioquifehebona confcientia licet,tamen permaneremalüt ac etiam vitæ difcrimen fubire potins quini proximum deferuiflè videri poflint, inulto minus peccari fatear quàm ab iis quiinmia diffidentia vel inimoderato mortis pauore abrepti, illud vnü iiegleftisomnib.huraani-tatisofnc]is,ob oculoshabet,ClTo,L oNCb tarde: digmfliinis hominibus profedo qui extra omncm hominum cœtum extru-dantur,euiiis vincula penitus dilloliiüt. fit autcm ea in rc leruandura ego qiudeaiif‘‘ bitrorfic conllitui polie.

-ocr page 31-

D E P E s T E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51

InprimiSjilludprouidendum arbitror, vt ’tlpedem tanquam irati numinis nuntii ad-Uentum vnufquifque fefe apud Dei tribunal filht, feinetipfum daihnans vt ab illo abfol-yitur-.femeldcnique ftatuat fcfc ad dicenda taufatn euocari, neque locorum fed morum lEutationehanc virgam poffe vitari : quöd fi «tiam moriendum übi fit, decretum hoe cflc morientium bono, quum beati fint, qui in Domino morivintur.

Aker um eft vthxfitantc confeientia nemo neque fecedat neque permancat,fedvbi exDei verbo, quidfuifit officii didicerit có-ftanter in eo, fefe Deo commendans, pet -feueret.

Etfiverbin tanta circumftantiarum va-

I rietai e non polfunt fingulares regulae confti-tui,difficile tarnen non eft gencralia quxdam Verbo Dei confentanca ponere, ad quæ ve-luti normam quandam pofte'a fingularcs ( vt loquuntuï ) cafus exigantur. Nouerint ergo qui de permanendo cogitant,Dei prscc-ptumeffe, Ne occidas , ac proindc neque fuani neque fuorum vitam eife temcre Ic-tbalis contagionis periculo exponendam. Nouerint contra qui de feceffione cogitant , neque fui ipforum, neque fuarum famiharum tantam habendana effe cui * quamrationem , vt quid patriæ amp;nbsp;conci-uibus, alii denique aftis fiue fint communi humanæ focietatis vinculo obftriéli fiue alia

-ocr page 32-

JZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qv AE S T I o N fi S

ncceffitudiiiis fpecie deiiinfti,dcbeant,obli-uifcantur.Nec eiiim charitasquærit qui fua funt. Itaque videre me non pofleprofiteer (quod ciim nulla cuiufquam tarnen repre« licnfione diftum fit)qua tandenjrationeCe-cedere prohibeantur qui vel per ætatem,vel per deploratam valetudinem alios iuuare no pofhntciifc fi permanferintjided tantum reten ti videri poffintjVt magna cum reipub. iaftu ra moriantur. Nam vt eorum crudelitasnon poteft fatis culpari,qui dlos, præfertim fite-nuioris fortis foerint, è ciuitatibus extrudüti ita magnoperc mihi vidctur probanda tuin parentum pietas fuorura vitæ tempeihuè titra cuiulpiam damnum confulentium, tunt ctiammagiftratuum prouidétia maxime lau danda,qui «tra Rcipub.detrimentuffl,curât vt imbecillibus illis,tanquam ciuiujn feminä rio,commode prolpiciatur.

Hïc autemoccurrit inprimis illa vniuer« falis obligatio qua homo homini adftrinÿ' tur,amp; quæ difl'olui nifi humanitate ipfaiub-lata non poteft. Eft amp;nbsp;aliud vinculum amp;ign-los ciues fu.x patnae ac ciuitati ooftringés.lcd vtranque hanc obligationem haftenus naturalem amp;nbsp;vniuerfalê elle dico vtfuae cuique conditionis ac vocationishabenda fit ratio. Nam alii publicis muneribus velciuilibus velfacris funguntur, alii verópriuatiiunt. Priuatordin autem inter fe multipliccs funt connexiones, quas natura quidem ipfa deuin citjChriftiana verópietas adftringitiqux w.’

-ocr page 33-

De PE s Ts.

^ifcernantiir, vtquifque quid fui fît tnuneris Jn rebus oinnibusintclligat,ordinis fpeciecô fufionem omnem graiTarifuerit i» rebus om hibus neceffc. Homo igitur hominem ( vt in ptopofitonobis argumente permaneamus) ciuis ciuem, auxilio quocunque fuo indigen-tem, pro viribus iuuet.neque defecefuone cogitet qua fit ipfi merito probabilc foie, vt ita cuipiam male confulatur,ncdum vt alicu-ius contemptu, vel præpoftero mortis metii abhumanitatis officio vel tantillum dçflc-ftat. Vbiverocitra officii negleûionem, amp;nbsp;publicum offendiculum fibi amp;nbsp;fuis cauere fc-ceffione poteft,caufam nullam video cur id faccre non modo non poffit,fèd etiara no te-neatur .Verùm nequishîc fibi adulas in pró-ximum peccet,officium Chriftiani magiftra-tusfuerit curare ,vtqux contagionem effi-ciunt autfoueni, quoad cius fieri pbteft,toî-lanlt;ur,amp;hoc malo torreptorü habcatur tanta ratio, vt quiuis de quouîs folicitus eife non cqgatur. Publico verp muncre ciuihfungcn-tes quînam fua munià,graffante pefte, defe-rerepoffint non video: fidos autem paftorcs de v el vnîca ouicula per fcceffioncm defeté-, -, da, quo tempore prxcipuè cœlefti confolatio ne indigct, nimiùm turpe imó ètiam nefa-lium fuerit.Priuatorum autem varias amp;nbsp;mul tipbccs funt neccffiiudincs. Inter illas prac- , cipua cft ea cui naturalem quoquè fanguinis commmiónem ccderc oporterc Deus tcfta tut,coniugii videlicet v ïnculum,vt,meo qqi-

c

-ocr page 34-

54 QvX^Stïónes

dem iudicio, çoniÜK à coniugc,prfi peftis alcerûinuafît,vix ac ne vix côfcicntia fé'ccderc pôflit.Qûantû autempa-' rentes liberis ,libefi pafentibus ,,tógnatico gnatis debearit vel ipfa'naturae iurà deraon-îtrant, quac tantùlîl abett vt Chriftiana éhina lax'et, yt câQfdntrà magis ac nia gis aa-ftringat. ImqdefeVÎàferuis dominum.au^ féruos ægrotantcs(quod ni^jnium faepe fit)* dôminis negligcntcr haben,qui tarnen ipfo-rûm valentium opera fint vfi , crudelitas eft« Non eft tarnen æqualis iftoruni ncceflitudi-njs obligatio, amp;nbsp;potiori cederc minus arftam o|)brïet,fiquidém pluribiis fimalfatisfieri no pöteft. Deinde ficut aliquis eft inter praclcj’ tés etiam defcrtioni löcus,nifi qui permanet officium facianti ita 'caüendum eft tuöi ipfis ' œ^otis vtneceflariorum amp;nbsp;amicotum ena-ritate non abutantur,dum fibi confultiimyo luntttum ipfis qiiötjüe in officio perftätibus, ire temere fcfepenculo contagionis obiiciat, qirod faftirari potius “audacia quint redo Chriftiandque iudicioi nonnuliis cófncuit, qîn feliquis morbis labórantes afpernari con füetiipefte corrcptos i'riüifunt;,' vt mortem cô temnére yideantur. Hnnc ego verô iudicio-rûm Dei côntcmpttûri nrinùs quàm nimiara ïiièticulofbrum imbeciUitaté tolerarim.Cï-teràm qûômodo fint alii in poftulandafuorû praefentia affeéfijHcfcio. Ego Laufannae quù péfte laborarê ante ânosviginti oéfo,amp;ad me tumalii mci collegae ac inter cacterosexinuus

-ocr page 35-

De peste. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5

ille vit PetrusVirctus,beats me mot is, ac-i cedcreparatus efl'etàpfeqtioq.loauncsCal-i uinusmiffocumbtcrisnuntioomnc humant ' Utis »cnus mibi defeifret,neminem iUoïuin j admeaccedete fuftinui,nc ex Rcipublicae 1 Chiiftianæ incommodis, quâta acceptutam 1 iUam ex tantotuna v itormn interitu confta-I bit.uùbi côbiiuiffc exiftimarev. nctpe ià me 1 îctift'c pœnnct,quâuis à me fortaf lu idem in \ fitnili ipforum cafu nô obtinuiffent. Qubd ft \ in dbufmodi caVamitate Magiftt atus tempe ' ftinè prouideat lt;p.tantùmlicet,tum quibus le

^inmisnecpic CbriOàanx cbaritati répugna i bbus moAis contagio impediri pofftt,tumnc ' lt;i™A pefte correptis deftf-vtrii^uc profccio,

tnm Çanis tum xgtotis optime côfulucrit, 8c

I îVnitisinboc atgumento cpixftionibns ben

' îobtis occurrcïit.Sed ilïud inprimisbatuen-

\ Aumeft, ftcutpcccatanoftrafuntprxcipua aeveta peftis cauÇa,ita vnicum iilud effe pro ptium aàucïÇus peftem antidotum, ft pano-

\ tes non de contagione AifputentQquoîmedi \ çisconucnit)[eà ad feriam rcftpiftêtiammn-\ tüâmcpie tbaritatem verbis ac vitx \ cxemplo fuos greges excitent, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paamp;orum autem vocem

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ouesipîx exau-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diant.

*

C 1

-ocr page 36-