COENA DOMINI.
ADVERSVS lODOCI
harchii- montensis
D O G ÎÆ A T A.
THEODO RI B E Z AE Rejponfio,
Æ., APTD ErSTATHirM VIGNON, lA.Q. LXXX.
-ocr page 2- -ocr page 3-Df. COE na DOMINI, adversvs ïodoci^ HARCHII MON TEN SIS DOGMATA.
TheodoriBezæ Kefponfio.
SAcmmentidefnitio-ne^ inÇua^ partes ^id efiyin ßgna ßgnificataSyparti-tione y mihi quidem 'videntur omnes de Cœna Domini con-trouerfia, qitibru é“ noïtra (ß’
Patrum memoria y tantopere agitata Eccleßam vi-demusyad hat quießiones commodißime rcuocari^
ßftißgna.
2 res ßgnißcattH.
ß‘^ßgnorum rerum ßgnißca tarum analogia.
ßgnorum rerum ßgnißcatarut» copulatio.
5 ^^modo percipiantur ßgna.
6 ^^modopercipianttir res ßgnißcaU.
^Jii^ßnt Sacramentorum vjus effe^a.
* A?j-
-ocr page 4-De Coe na
Nulla, eß autamp;tn ifiarum qtneslivnurn, qunm MX deprauarit Satan injinitis tnodii tVt Sacramenta^ vel in contemptum adduceret,^ ea extenttandtyvd eaßuprantodurn eßerendo ,^in idola transßrmt-ret: quo magis omnes Paflores, inquibmamp;iff^ nomen meumproßteor,, labor are de aßerendavC“ rit ate in tanti momenti controuerßa decet. De bls igitur omnihuSy cu Papißis^ (ß cü Anabaptiftis-, magna quanuis non vnius generis nobis, editans in Heluetia Confeßionem vt veram ansplexist contentio eß. Cum its verb qui Lutheranidici,ß haheri voluntßuabus tantum de rebus, nepetunt deßgnorttm ß rcrumfignificatarum copfdatioMgt; tum de rerum ßgnificatarurn perceptione controuerßa ßupereß: quibus de rebus alias a nobis pit' nißsime, Deofauente, dißutabitur. Nuc verb cum lodocoHarchio quodam Montenfinobis negotium eß, cuius librum yrormatiA,ßi vera eß infcriptio, ante Jeptem annos edit um quum perlegtß'em,pro-baui quidem hominis voluntatem, qui hac a fe ßcriptaßedandis islis controuerfiis tePiaretur : ßd ilium adtantam caußam agendam credidi multo plus iudicij, conßdentia verb multo minus afferre debttiße. Tacut tarnen, licet vrgentibusnon-nullis vtfalßßimoßane ipfius dogmati, vtpotequo noua potifu controuerßa excitarentur,quam vete-res tollerentur, reßutationem opponerem,ßlentio i potius eiußmodi ßcripta eße obruenda reßondi. , Nullum enim fore arbitrabar, qui tam abfurdis fententiis '
-ocr page 5-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5
ÇtttttntïiiA^entïretur : quAjpcs qttttm me fefelle-rittco^oramicorumprecibus, quÀm htamp;c vanaßnt demonfinre^ ideß:-,pe»e cum rAtione i/î^anirc_j. Adfcrtbam autem primo loco ipfitts lodoci verb a exvariis eins libri pagiais optima fide deßcripta^ quot;vt i^uajparfim-,^^prorfusperturbate fcripßt, adcb deni^ dfJiAhidCi)^ nbsp;nbsp;obfiure-,vt de indufii^ texiße
potitu'^uim aperteßuttm dogmaJpe£tandum pro-pofitifße videatur,meliin appareaat:(^ ne quam c-tl am, homi/jipraßertim-,vt audio, iam mortuo, in-iuriamin ipßius err at is annotandis,^' reßutandis, fec^e me qttifquamßijpicetur.
Ex pagina 12.
Qy,Æ precor eft ilia gratia quam Dominus addidic pani Sc vino? Rcfpodet Auguftinus vc fupra, Spiritus Sc vita, hoc eft verbum viuift-cum'Sc Spiritus fanftus. Non igitur amice le- “ ftotjdat nobis Chriftus corpus illud fuu'm viui ficum,crucifixuolim,ore in Sacramento man-
ducadum, fed fpiritualé luam carnem Sc diui-nam, impalpabilem invilibili hoc fuæ carnis' nutrimentodat nobis mente potilïimùm de-guftadam,fuæ nimirum diuinitatis fubftantia: quæ vt vbique eft per generalem præfentiam, ita non nifi per verbum Sc in nobis eft per fpe-cialem habitationis gratia, Sc potiffimu in hoc Sacramento'.cuicerte carni,vc ait Auguftinus, vtrobique debemus quoque fpecialcm latrix A’dj.
-ocr page 6-6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coena
culrum,externis verôillisrebus, inquibusfic habitat,fanttis fcilicct hominibus Si. Sacramé-tis (nequis in pofterum putet, eaiic contemni debcre,vt haûcnus faôtû efl, proh dolor.') ipe-cialem venerationem. Subftantiam ergo uiui-” nitatis aceipimus in Sacramento, Sgt;i. ciim lue ” licèt fimilem, non tarnen candem numero ( amp;nbsp;” notajeorporisfui vifibilis fubftantiam.
Paginai^.
In Sacramento lólam fuam dat tibi diui-„nitatem, non animatam humanitatem, liuc carnem.
Pagiiia. 74.
Spirituale impalpabile eft corpus quod ” nobis dat Chriftus m alimoniam fpiritualem, ” in vifibililicetluæcarnis Sacramento conten-” tam .Impalpabile igitur dico efte, quod nobis vel extra Sacramentum, vel cum Sacramento, ” fed fide erutum, amp;nbsp;propter certum Dei ver-■” bum in panem illapfum, daturmanducadiim, intro in animain recipiendum realiter amp;nbsp;verè.
Pagma If.
Corpus Chrifti naturale non fufeipitur ore afidclibusin Sacramento,fed fpirituale illud diuinum:de quoinThrenis capite quarto »’ dicitur,Spiritus ante faciem noftram Chriftus Dominus. Id exponens Ambrofius de Sacr. Corpus,inquit, Chrifti, corpus diuini eft fpiri-
tus,
-ocr page 7-Domini.
tus. proindeverbum illud ætemum, quod ca-ro taducft,amp; Spiritus fanftus, in Sacramento « nobis proponuntur, amp;; à fidelibus, in animam “ fidei oreadmittuntur: quæ tarnen mirabiliter * vnita pani Só vino, pancm de vinum (uo modo “ carnem amp;nbsp;fanguine Chrifti efficiunt : ex qui- “ bus etiam alitur caro Chriftiani.
Paginn i6.
Quodnam corpus, prccor, Chrifto vnitum eftvt homini, nonnc corpus diuinifpiritus, nónne Verbum Dei æternû, nonne ipfaCbri-ftideitas,quæ fuo modo dicitur corpus?
jp.
Magna cum laude afferucruntbaftenus ali-, quot Euangelici, D. Zuinglius, Oecolampa-dius, Caluinus, Beza, Datbenus nofter, Petrus Martyr,Chriftum, in quantum bomo eft, non. uiti fide amp;S fpiritualiter,aut { ft mauis ) fpiritua-li contemplatione pafftonis eius manducari. Vnum illis videtur deefte, quod modum man-ducandi non adeo ftudiofc expbearut. At nos pro modulo t'acultatis nobis à Deo conceftæ, adeo firmiter rationcm manducandx natura-lis.carnis Chrifti ibla fide Ipiritualiter tantum fieri afteremus,Sc eius rei modum ita lucide exponemus, vt ampbus non fit futurus (. ni fallor)cÓcradi£tiom locus. Quod ft igitur quis, mei confibi ignarus, quærat, cur alienis vefti-giis iufiftens adtum again,KcCpondeo , ftuftra
A.iiij,
-ocr page 8-8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coe NA
equidem id actencaturum fuÜTejniïîfimuI id »»quod Neocericis Ulis Eu^ngelicis defùcrac, fubfidio veterum Patrum amp;nbsp;dodorum refarci-reprofpe reconciJiacionis adnicerer. Namfi-cuti nemo nonmulriseiFcratencomiisilloriini amp;nbsp;diligenciam,amp; induftriam,quaaliquotPon-tjficiorum(non enim omnes icafenferuntjim-pium dogma fubuerteruntdta nemo eft,qui nd dolere debeâC,illis tam paruæ curæfuifle,vt quemadmodum fpiritualis, etiam Sacramen-taJis manducationis dignitatem pateface-rcnr, amp;nbsp;rei veritatem digna veneratione cele-,, brarent. Quum enimnonnulli ex iis vidcan-,, tur Sacramentapronudis Ugnis habere, nec vllam rem fpiritualem, vim aut energiamcum ' „ ftgno realiter coiungere timul inelFabiJirer, J, amp;nbsp;ûc diuinâm inftitutionemminiicrc: verendam eft ( û animo hoc peruerfo Si ambidofo fiatjne parem çondemnationem fuhcantcuni ilhs,qui verbo Domini addunt: tam rei fint, jtqui vJJam Domini carnem, aut fvt meliusj vl-f^lam carnis eiusfubftantiainSacramento man-» ducari aut negant, aut diffimulant, qnàm qui hmpheiter ipfam,quæ in cælo eft, dencibus äl-rcri defendant. Ell quidem poflcrior hæc opinio neEindiÛîma,Eircor,amp;: incolcr^nda: prior 1 ramen non eft difTtmulad^, nili Dominum no- I ftrum lefum Chriftmn, qui fend inamp;ntiâ no- f firam accpmodac,concemnere vehmus, quiin I feniibi-
-ocr page 9-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9
fenfibilibusdignatur nobis dare infcnfibilia Sc
inuifibilia,quia funius cor porei: vnde etiam fa-
ftum eft, vt inter Mart. Luthcrum Sc Philip- I pum Melanchthonena nunquam Catis lauda- ■ tæ £c pietatis Sc eruditionis viros, tuna inter i- 1 pftim D. Zuinglium Sc Oecolanapadium, Cal- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;]
uinunaque nulla potuerir laattcnus inueiairi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
iarcieiadæcôcordiæ ratio. Lutherusenimexa- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
minataveterum Patruna doftrina facile collc-git aliquid reale elfe cum pane poft conlecra-lionern quam vocant, aliquid inquam carnis “ dominicæ quo aleretur caro Clariftiani, vt in- ‘ tcrim anima de Deo fatiaretur , Verum quo-‘ niameam carnem ipfiffmaum corpus eftevo-
’ luic,autvoluifte creditus eft,quod Clariftus laa betiiaeælocumPontiftciis, Sc Çvtpaucis dica) Cbriftuna ipCum realiter efte cu pane Sc man-ducariore -.non mirum eft ft circftiteruntSc fortiter Sc laudabiliter tu Zuinglius turn Oc-colompadius. Contra; quum ipfc Zuinglius videretur Lutbcro Sc fans omnia trabcre ad. fpiritualem maaaducationem ,nihrlquereliqui« facerein Sacramento quo reuera aleretur prq- « ter conamunena vfum caro Clariftiani, faftum « eft Nt pari obftinatia nee ramus laudabili cum conatuillis contradixerit. Interim laac diften-ftone adhuc in laodiernura diem perdurarate. Sc religio pene abiit peftuna Iprola dolor ) Sc r c-uerentia circa Sacramenta penitus intercidit
-ocr page 10-IO
De Coëna
amp;:corundcmfufdpi£ndorum tèrucns 3^ quo-ridianum dcüderiu pene eü: collapüim. Pioin-de vt concordix aJiqiiam vianKinuenianius, ncque tarnen auc ad dniilram, aut ad dextram veræ do£trin£ via dcchnemus, fpirica Dei nos pergratiam adiüuaine,dicimus ipfumZuin-glium ilmul OccolSpadiam,aliófquc Chridi manducationem fpiricualem bcncraireruid'e,amp;^ niagna cum laude eu Achanaûo pronunciadê, corpus Chriili nosfpiricualicernucrireêcelo, (luodes vera üde credti in cœlu IcCum Clnidu amp;faten1ur afpicirfius propeccacis nodris (quibus came mori û:acuimiis)quondamnacû, mortuû cade cruciüxmCuius refurreôhonis bcnehciocuomniû bonoruciiis iùnuspaccici-, pes, cû fpjricualis carnis fanguinis ipiius oc-CO Ica amp;: pbcenci opéra S.fanôti coforccs.Ec ha’C eft puicherrimailladifpcnCacio carnis Chriili, amp;: iànguinispocacio rpjricualis,quam Ïifuiiïenc cdoiiti Capernaiex, non ica ceincrcad Domini verba exhorrmirenc.Eamquoqueii3c nosho-die reciperemus, nihil horrcndi,nihilimpij auc doccrenms, aut commicccremusinandiicado, caeùm fub aiTucca rccordacioncpaÛionis Chri-ïli, ipiricnalicer cocus Chriilus man.ducarecnr, ßcilJius caro veluciin parces comminuca, auc di/lraâain vilccra cordis craiicerccur. Vnde exurgerecin anima mirus charicacisi'apor,mi-:abilcamoris deledtamencum.
-ocr page 11-T) o M. IN I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U
Pagina 23.
Sacramenratn vocatur corpus Chrifti, id- tt B que non line ratione-Namlicec natur ale cor- ■ pus Chrifti ibi non lit localitcr aut corporall- ■ ter cutnl'ua anima ». fed nominetantùm, vit-■ tute amp;nbsp;imagine ( vti poftea dicemus 1 ab ea ta-.“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a
men veluti àtypo ad veruatcm fcilicet,adcor- tt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
porisquod incœlo eft contemplationemin-!“ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
ducimur 1 fl cœlcftium aliquod nobis lupcreft..:quot;, , 1 defidetiuml vt poftmodùm in cîus quod elt in Sacramento polîeffionem inducamur.
Pagina 2Ó.
Intelligis igitur Sô percipis , amice leftor, quomodo in pane lateat gratia corporis“ , Cbïilb, lateat eius natura, dotes ôc virtutes,“ ôc quomodo ilia erui polfmt, hoc eft mandu-cari, extenta l'cilicet ftde Si amore cordis fur- « fumadlignatajpriufquâmanuvifibili Si car- “ nali ad figna.V erùm fi nec tibi fatis eft coniun “ gi Chritio in viïtutibus,in natura aut dotibus, fed vis quoque fubftantiam corporis ipfius „ tibiimpartiri,2lt; cam babes in Sacramento vi-fibili,babes Si cam in teipfo.
Pagina 27,
Duæfunt carnes Cbribi, non numero,fed natura Si fpeciceadem,Si frbi limbesfvti dicc-\ nbsp;nbsp;nbsp;mus') quarum altera quæ eft, illi natur alls , Si e
Maria virgine fnmpta, in cœlû gloriofa afccn-dit, altera qux eft in Sacramento virtutc Si
-ocr page 12-Il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C OE N X
»gt; potentia, fa£la ex pane Sc vino, in alimoniam »»corporis Chriftimyftici,hoc eft omniumfide-»» lium quotidie fumpta trafic, à qua fideles cor-»gt; pus Chrifti dicuntur. Si igitur vis carnis Chri-fti verum erperiri guftum, amp;nbsp;tibi non fufficic SacramencG,tuum arripe ôc deuora brachium.
„Nam non alicer diffère caro Sacramenti à „tua came (modo vere fidelis fis)quam quod „ tua eft in aftu, ilia in potentia, vtraque per ‘ „gratiam.
PagittA 2S.
n In patie eft caro potentia fimilis illi fpecie, i, quam ipfe geftas in corpore : ergo fumens pa-„ nem, fumis tua carnem. lam quum in panem ,, fefe infiiderit Verbum viuificum, amp;: Spiritus „ fanólus, Sacramenrum autem hoc fit appara« turn iis qui Spiritum farnftum habent,amp;fideles funtjdenique amp;: per Baptifmum regeneraci fe-quitur quod fideles, qui in charitatc,vnitate, veritate perfcuerant,hincaccipiut nutrimentum pietatisjveritatisjcharitatis, vnitatis, qux funt ( tefte Auguftino) ipfiim corpus Chrifti „ foirituale. Ifta igitur funt quæ videntur omf „ fiffe Neoterici aliquot Euagelici D.Zuinglius, „ Caluinus, amp;nbsp;alij. Omiferunt inquam docere „ populum(quod feueriter vult fieriCyprianus) J, quomodo panis fiat caro Chrifti, ex qua alitur » caro Chriftiani. Nam in eiusrei cognitione totum pendet myfterium amp;nbsp;dignitas Sacra-menti.
-ocr page 13-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15
menti. At D. Zuinglium facile excufabit, o- « pinor,diuus Cyrillus,qui inloan.fcribcns,Ub. “ x.cap.47.fic ait,Atcendamus,obfecro,nosqui « docendi poteftatem accepimus melius cflc vt « fimplicitcr fidem, quam profundiori ratione “ diligcntius expoficam Neophytis tradamus.“ Nam Si lade Paulus nutrit,SicEx hoc colligis leftor, no apud omnes fidei myftcria elTc pro-mulganda, Proinde fatisfecit D. Zuinglius“ rudi fuo temporijSi populo,iamdudum in ido lolatriafubmerfo, docendo quod Euchariftia non effet Chriftus,nififorhtan,eo modo quo petra erat Chriftus, de qua dicit Auguftinus, Petra erat ludæis Chriftus , nobis Chriftus quodfuper altare ponitur. lam autem quum “ populus Chriftianus magnos fecerit in fidei“ cognitione progrefCus,aliqua opera fucceden- “ tiumEuangelicorum ,fine periculo docere, Sc “ poffumus, Sc debemus, quomodo Euchariftia “ fit caro Chrifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“
Pagina 31.
Scias Sacramenta noncffenudafigna, aut « illis diuinitatemadeffe vulgari modo,led inef- « fabili. Quocirca etfi certueft fidelem omnem aliverboviuifico,Scproinde Ipirituali carne Chrifti ctiam extra comunionem, quoticnl-cunque fideli oratione fibi tale alimentum à. Patre Deo propter Chriftum depofcit *. Vt tarnen Deus imbecftlitati fidci noftrx fcfe ac'
-ocr page 14-14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coena
commodaretjSiconuentus fideliumftabilircr, i liabcrcmûfque vilibile noftræ refurreôlionis j (ÿn'ibolum in viiibili fuæ carnis nutnmcnto ” liabilitum, dcniquc vc ccrco fui contacta nos ” toris amp;: incus tandtificarec,voluit quoque,amp;:in „ Sacramétalem pane ineffabili modo infundi, „ vc cibi corporeo in corporalibus quoque fcfe
mifericordicerinfinùarec.Proinde quiconque ” bac ineffabilem diuinæ maicftatis præfentiam, ” fnam alias eciam fuo modo vbique eft)inSa-” cramenco non doccc,amp;: annunciantjqualît vt „ panis, qui pocencia caro cft, in carnis Chrifti gt;. vircucem amp;nacuram tranfeat,rninuic Sacia-“ menci dignitatem, inde amp;nbsp;circa Sacramenta
deuocionem : amp;nbsp;per confequens refillcrc vide- । tur Cbrifto præcipienti ôâ dicenti,Accipiteamp;: '
” manducate, Ipfa eft ergo diuinitas iiue ver-” bum viuibeum qiiodfe infundicin panem,ma
pence in cœlo Cbrifto, lie camen vc illadiui-nicacis prçfenciacum pane,panem efficiat car-
„ nem Cbrifti in pocencia , ex qua al leur caro » ebriiliani.
Pagina ^2.
” Carne Cbrifti ( quæ cft in Euebariftia) car-” nés noftræ vera nucririonealuncur.Somniant *’ ergo (ne quid durius dicam) qui in Cœna Do-„ mini folam alimoniam fpiricualem afteétanc, amp;nbsp;facramentaîé iiuecarnalem vcl ignorâtvcl refpuûc.QmcÔtra Cyrilbdoétrina Euangclio confo-
-ocr page 15-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15
confonam nos vniri tantum Chrifto perSpi- “ ritum,Sc non per carnem affirmant. “
Pagina 32.
Panis amp;nbsp;vinum altaris tranfeunt in virtu-tcm carnis amp;nbsp;fanguinis Chrifti,virtute incffia-bilis prælentiæ diuinæ, aut (quod idem eft) ra-tione myfticæ benediélionis,vt vult Nyffcnus,
NyiTeno confentiens ipfe Cyrillus.
Pagina 36.
Notabene amice leétor, vt fcias quæ fucric fides de Euchariftia per vniuerfum orbê, huius fanéliffimi viri tempore. Credebant enim Eu- quot;nbsp;chariftiam eflè corpus,fiue carnem Chrifti po- „ tentia, Sc habere eins imaginera, non tarnen « Chrifto per omnia hmilem aut æqualem fed « pergratiamüueadmenfurara. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“
Pagina
Ergo conclude leftor, Euchariftia noncft” Deus: Nam licèt Deus infuderit Sc coniunxe-rit fe pani ineffabiliter, non tarnen affiimpht eum fibi in vnitatem pcrfonæ,vnde vcrè Chri flus dici poffit : fubftantia tarnen eft carnis “ Chrifti viuifica Sc creatura nobiliffima ( fa- “ teor)at vr ait Ambrofius lib.4.de Sac.creatura licêt folennis. Vnde ctiam patet,quód non per vulgarem gratiam adeft Deu^ Sacramento, fed per misabilem Sc ineffabilem.
pagina 3S,
Panis amp;nbsp;vinum altaris per verbum Dei à «
-ocr page 16-i6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coe NA
„ legitime ordinaro miniftro pronuntiacu,fiunt mox etiam ante madiicacionem,caro verbi,
If languis verbi, non languis cârnis. ßtigniirvi-num languis Chriüi non formaliter,led virru-re,languis inquam ChriHi non idem numero, led Ipecie idem cum fanguine quem Cbi'idus habet in ccclo, vel fvt mox dicemus cum Cy-rillo) idé languis per alfinitatem; aut cum Epi-n phanio, idem per gratiam. Eft igitur fanguis ff pocencia non aclu, languis vcrbi non carnis.
Nam vt Äat aófu languis,aut caro, dcbecman-ducari non circungcllari, amp;nbsp;nucridonis ordi-ne in vecam carnem conucrcijôdnollræcarni aûimilari.
Pagina
Si panis quem Chrilius comedebacnon e-rat caro aäu ante manducacionem,fed poten-ffCiadtanequcnunccliin akari. Erac quidem ff Eebac diuinus in Chrillo proprer diuinira-jf tem in Chrillo habiranrem. Sic nunc eil amp;: }f Erdiuinus in alrari, propcerinlulamiJIidiui-ff niracem per Verbum. Vnde caro qu£ ex pane Jf illo in nobis per concoäionc efRorefcir,quiim gt;j lit caro diuina, elhcic vc magis limus diiiini: Jf quum hcian£ta,clhcicnosfandiorcs. Qupdli ' Jf dicas mihi, cur Dominus igicur vocar fangui-Jf nem, h nd elf vcrusfanguis,cur carnem, fi non Jf cd vera caro, dc in forma, vc dicuntf Non re-fpondebo cibi vc faciunc PonciRcij, qui dicur,
-ocr page 17-Domini.
17
id faftum à Domino vc horror carnis euite-tur, quonia horrendnm eft comedcre crudam carnem, propcerea voluifle earn Dominu tcgi accidentibiis. Nam obfecro,nônneæquèhor-rendum effet ßquis ditsret, Accipe, comede, liæc eft caro Pattis tui teéta faccharo,æquc,in-quam, horrendum, aeff non effet teéta ? Audi igitur Auguft.de Gcnef. contra Manich.affir-mantem phraffm effe Scripturæ paffim vfita-“ tam, vt aliquid dicatur efie quod non eft, fed “ quod vel mox erit, vel effe poteft. Informis, inquit ilia materia quam Deus de nihilo fccit appellataeft primo coelum terra, non quia iam hoc erat, fed quia effe poterat. Nâ coelum dicitur poftea faétum.Qucmadmodum ft lemen arboris poftea confiderantes, dicamus efferadices,Sc robur amp;nbsp;ramos,Sc frult;ftusamp;C folia, non quia iafunt,fed quia inde futurafunt. Innumerabilcs tales loquutiones in Scripturis diuinisrepcries.hæc Auguftinus. Ex quo di-“ fcis leftor nihil effe abfurdum quod dicimus,^‘ panem Euchariftie no effe carnem aftu,ctfi fic “ appelletur, fed quia manducatus ab hominc “ ftdeli,Sc eo qui eft corpus Chrifti,tranlit demu “ in carnem aftualem, vt fic dicam, licet antea “ vim,virtutem,energia carnis Chrifti habuerit. “ Pngi'in 42.
Duo genera fuut eorum qui manducant “ corpus Chrifti, vnum infidclium Sc hxretico “ B).
/
-ocr page 18-l8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C OE N A
,gt;rum, qui totum quidcm Sacramcnrum man-pducant óeproindc corpus Chrifti, fed nomi-„ne fit Sacramento tenus ; aJterum eorûqui in jjvnitate fidci in Ecclefia perfeucrant, hi rem „accipiunt Sacraméri (vnitatis fidci donum fei-j,licet:)qua:quoque(vt alibi Auguftjnonnullis „cedit advitam,aliisadmorté. TertiumreftaC)
elt eorum qui amp;: Sacramentum ôi. rcm,ôô „ffuóhimSacranienti( qui eft Spiritus fandifif „caro Chrifti ipiritualis)percipiunt.
Pagina 4^.
5gt; Corpus quod dat Dominus vel contem-„plationis fideique ore fufeipiendum, citrapa-„nem vifibilem extracrcnam nobis orantibus, „vel quod in Ecclcfia dat cum vel in pane, eft ,y corpus Verbi æterni,quod tarnen in panem ü-„lapfum mirabili incftabili modo, panem amp;-„cittranfirein fubftantiam illius carnis,quara „furfum cuexit in cœlum, éftq; cum ea eiufdem „generis caro, ex qua verè alitur carnis noftra jjfubftantia. Manet ergo fubftantia vini, licet ipirituali mutatione tranfeat in naturam fan-guinis Chrifti.Sic ftabilitur pulcherrima minime horrenda mäducatio carnis Chrifti, eins, inquam,carnis quçfit ex panciS^ vino,amp; eftin Sacramento. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Pagina 4^.
Si igitur qui Auguftanæ fiint confeffionis de tall fubftantia carnis Chrifti intelligunt, quum docent
-ocr page 19-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19
docent in fuis Caccchil'mis,Chriftuni vcrc,fci-licet fccundum diuinicaccm, fubftancialiccF pcrfubltâtiam carnis, quæ fit ex pane amp;nbsp;vino, per gratiatn adefie Sacramento, nihil abfurdi aut aScriptura, ant à Patribns alienum hactc-nus docuerunc.
Pagiftit
Panis Eucharilliæ eft caroChrifti potefta-” te viriute,non aftu, per gratiam, no per na-” turatn,denique caro quæ faftaeftcxpane vino, no quæ ex puriffimo Mariæ Virginis Ian- ” guinc, nifi fpeciena accipias pro indiuiduo,aut” partem pro toto, quaratione dicebat Augu-” ftin. Accipeinpanequcdpepeditincrucc, ; nbsp;nbsp;bibe de calice quod cftulum eft de latere.Nam”
I reuera diuinitas amp;nbsp;æternum Dei verbum fu- ” mitur cum pane,quod aliquando pcpendit(lo-” quendi quodam modo}in cruce.
Pagina 4S.
Quocirca certum nunc eft cos crrare qui” nihil agnofcunt in pane aut carnis dominicæ,” aurmaieftatis diuinæ. Deinde 06 eos grauiter” falli, quieandcm numero fubftantiam carnis” Chrifti ponunt in Sacramento cum ilia quæ eftincælo, Proindc tocde, amp;óforftcandamna-
1 nbsp;nbsp;bilitcr nonnulli ,qui Auguftauæ funt confcf-
I nbsp;nbsp;lionis,intalii'ententiapcrufterent. Licetcnim
1 nbsp;nbsp;Ivtbcne dicit Cyrillus inloanem ) Chriftus Sc
fpiritualiter 2gt;c carnaliter ftt vitis,nos palmites, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B.i),
-ocr page 20-2,0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De COENA
vilde Chriftiis north generis carné habet, Je nosquoque eiufdé fubrtantiæ carné cumipfo , habcainus,proinde vnû liinus vnitatein Chri-rtojicuti palmices eiui’dem fubftatiæfiintcum trunco vice,palmes tarnen truncus non eft, nec Petrus Chrirtus ert; quareetiaamp;hocinfe-
i-, ro,quôd etfî fubftantia panis mirabiliinfiiiione diuinicatis faétafit fubltatia carnis Chrifti,propter ea tarnen panis Chrirtus noneft,nili no-mine amp;: per gratiam,ncc eiuscaro, nifi natura Sgt;c fpecie.
Pagina 4^.
Quod adincattincr,amp;: crcdo,amp; ad mortem vfque eredam in re Sacramenti, amp;; aliis fidei myrteriis(Deo iuuantepCypriano, Iren.Neo-, , cæiarienfi, Aug. Orig. Achan.amp;eiiihnodi cum
‘ rtbiconfentiencibus in hac re, tum Scripturæ. Præcerea concordi voce docétibus,quod Sacr. corporis Chrifti aliquo modo corpus Chrifti eft, quem modum ex NylTeno explicauimus.
j’Exquodidicimus ratione myfticæ benediftio-5jnis, quam accipimus in pane amp;nbsp;vino, nos vni-,7 vi Chriilo per carncm,vc homini,amp;: per S.S.vt
Deo. Ec licet quoqueid quotidiehat fpiricua-liter citra Sacra.fit tarnen per Sacr.adimbecü-iis fidei noftræ robur magis efficaciter. Quum cnim perpeccatum contra confcientiamfiue mortale quis Spiritum fanôbum contriftauit,Ôi à fe cxpulit, vt nonniii præuia pœnitentia ea-que
-ocr page 21-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii
quefcria propter lefum Chriftum fidercuo-catur, itali rcuocarum quad redcucem pcr-cipereccrtoargumcnto volumus, niulco melius id ex Sacramcto,cui fefeinfudit cum Ver-bo inctFabilicer, quam ex fecrcto illapfu co-gnofeetnus. Adeunda igirur eft Ecclelia, pa-nis ille à Domino de facerdotis manu petendus ôê fufeipiendus, cû ad redeuntis gra-tiæ fantdlque Spiritus certitudinem, turn ad augraentum noftræ fidei,quinimô ad Ipiricua-lis podifimumalimoniæ incrementum.
Pagina SJ.
Quanto melius omnes Patres, qui confti-tuunt panis fubftantiam,qui,quum iit potefta-te caro, accciïione Verbi viuifici tranfit in car-nem diuinam,S£ proindc in Sacrametum cariais Chrifti. Sic.iuxtaid quodhabet materiale« Euchariiba tranfit in nos, iuxta id quod habet « fpiriruale,tranfimus inillud fimus fpiritua- « les, quia hacrationc pafeimut carneChrifti« fpirituali,fpiritualiter tarnen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«
Pagina
Eft Chriftus in nobis propter affinitate car-nis quailliconiungimur. Audis affinitate car-nis,vt Icias fubftantiam carnis que eft in Sacta-mento,Só qnaalitnr caro Chriftiani,non efte eandem idcntitatc nnmerali cum Chrifti car-1 ' nejedeiufde generis Si natnræ , fine fimilcm. ( fimilcm dicOjUton ipfam eandem.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B.ift.
-ocr page 22-De Coe na
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pa gifla ^4.
Duæ'proinde Chrifti carnes û'uediioillius corpora maducari dçbcntdi vera amp;nbsp;anime cor-porique faincaris cominnnio celcbrari débet.
' Vna eii Chrifti caro quæ in cæJo cil gloriolâ, quæ fola fide.?^ conccinpiacione delideriôque virentum manducatur, {‘»c c qua inyllica bene-^.»diôtio line fpiritualis caro amp;c in pane amp;innos «cempore Cœnçpræfcrrim, dcduic. Altéra ell }}caroSacrament) viûbilis amp;tangibilis ,quæamp; }gt;orcamp;: Hdc ( nam habet ah’quid quodperilliid ros intrare debet ) manducatur ad corporis, bâ animæ potiflîmùm,nutricionem,
Pagi»a
^5 V/itatus cibus Cbriüi crat panis, qui lîcufi, „ propterhabitantem in Chriilo diuinitatclîc-55 bat diuinus qunm msducarctur, ica. nollerpa-j^nis propter vcrbumiîli additum per verbum, Hoc eft corpus meum, crabe in nacuram Ver-ffbijamp;r quumbccaro potcntia,£t caro Chriili 5,qui eft verbum Deiproinde caro diuina, pro-55pterhabitancem in eadiiiinicarem. Dieet Inc aliquis, Sidininitaris præfentiain paneaut vino facit pan cm ede Sacramécum carnis Cbri-ftijcrgo omnis panis etiam communis -, eft Sa-cramcntnm corporis Cbrifti. Nam b diiiinitas ! omnia implec vbique prefens eÛ:,ertro etiain f in omni pane ôcomni vino : quid igitiir opus I pancalcaris ? Andi amice leäor, quid refpódec nbsp;nbsp;I
Align- f
-ocr page 23-Domini.
Auguftiiius cpiftola ad Dardanu. Vbiq; quidc inquit,amp; torus eft Deus per diuinitatis prefen-tia:fednó vbiq; per habitationis gratia: deinde etiäinquib’ habitat no æqualicer habitat: nam vnde alij aliis eftent fanfliores, nih abundatius lubendoinfehabitatorem Dcum? hxcille.Eft ” proinde ffatcor) Deus in pane tuo vulgari per ■gt;gt; diuinitatis præfentia, fed non per habitationis ” gratia ; proinde nec corporis fanguinis Do-” mini proprium Sacramentum. Pag. •
Inaltari tria proponuntur,aut potius quatuor , vt lucidioris doétrinæ gratia omniaex-pliccmus. Primo videspanem, quern qui folo orefumunt,fi animalia fuerint irrationalia, fu-, mut folùmadbenefieiu preienns vitæ,fi fuerit rarionalia fumut illu etia Só ad eu fine,fed quæ n fl in infidclitate perftiterint,quu etia fumat cu » paneDeu per generalem prçfentia diuinitatis, n indicé accipiunt no Saluatore.caufamfi requi-ris,rcfpcideocuPaulo, O altitudodiuitiarum fciétiæ St fapiétiæ Dei.amp;s venio nue ad fideles. ” Ex his igitur fimt quiaccipiunt pane, cui vnita” eft diuinitas per habitationis gratiara’- fed quia ” talis nonadeft nifi opérante Spiritu fanfto, tria in altari proponutur , panis ex cuius fimili fub- ” ftautia auétaeft iubftantia corporis Chrifti,di- ” uinitasfauorabilis.tcrtium Spr.fanibus.Eidelis” ergo credens eternum Dei filium incarnatum, ” ft fuerit extra peccatum mortale, fufeipit ore ”
E.iüj.
-ocr page 24-I’ X4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De coena
I fub/lanciam carnis, cui adeft diuiniras Chriiii I fauorabilis fiue pcrhabitacionis gratia : proin-[ de Patrem habet in Ce habicancem amp;C FjIju per fidcin.IS cinn Spiritus fanólus cbüciat opere-rur,vt hocpaóto adht Deus pani Sacramcnta-li fiidilcxcrit Chriilum, accipiec etiani hinul in fc operantem Spirituni fanóhnn, quod iidi-hgcc Chriltum, diliget quoque domumhabi-tationis Chrildi ; accum Chriltum credat ex mortuis rcdiuiuum iam rclidta terra in cxios alcendillc, debebic guoque reliäis terren/s ad fpiritualia conccfidcre, hoc eft tranlire à viciis ad virtures,quarum /umma eft Charitas: ergo charicate amp;nbsp;dilcdtione renneturamp;; torus pol'lidecur Deus. Quum igitur fine qui plus, ‘ alij minus diligk,hc(te{le A uguftino prçdiâa Epiïloîaad Darda.)vcalijahis line fanäiores, abundanrius habendo in Ce habitatorem Dcu:
}, vnde hr (force) vt quum panis abundancilCi-„ me habeac in (e Dcum, merito Sanftum (an-„ éîorum dicacur. Qui igicur nihil diligunt((unc aurem illi omnes qui in peccatis morralibus perleueranc nbsp;nbsp;hde hilloriali cancum credunt
boebbro non loquimiir, vrpotcadquosnon
pertinec cceleblehoc de quo loquimurnutri- I mentum..
Pagh
-ocr page 25-Si rcâc communicamus, ad Chriftum fur-
fum mcntcm dirigere dcbemus,quia nimiruin
cum realiter elle in pane non credimus, non I quod nihil fit in pane verbi viuifici ô6 fpiri- | tualis alimoniæ, fed quia quicquid ineft quod inch, Sgt;c in nos Só in panena à fantta Chrifti I Carne defluerc debeat,veluti luinena Sole.
Pagi»ii 6g.
K Chrifto veluti maternis naamillis defluit in nos panis Angelorurn, 80 fic Verbum in nobis fit caro per habitationis gratiani non per „ illana vnionem adinirabilem amp;nbsp;bypoflaticam quæ fafta eft in Chrifto in Marke vir ginis vte-, robenediifto. Quoniaergo hoc verbu viuift-cumquodin folo Chrifto filio Dei corporaliter habitat, à fandta carne Chrifti, quœ totam viuificandi vim haufit, Sc in Sacramenra, Sc in nos deftucre debet : nonmirum fi appofite dixit Raban.Sc Auguftin. quodfireébè commu-« nicamus,adChriftum,quiincælo cft,mcccm lt;lt;nbsp;dirigere dehemus, vt ex ipfius finu æternum lt;t Verbum exugamus. Proinde ficutihæc diui-u nitas eft quæ in Chrifto corporaliter habitan';, u Sc hypoftatice ineffabiliterque illi vnita Chrh « \ftum facit Deumabfolutè,femper faluahomi- cc nis proprietäre Sc natura itailla eadem miro cç modo de plenitudine fanftxcarnis Chrifti aut lt;c innosautin panem Cœnæ dominiex infufa, c«
-ocr page 26-■ ïd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dl Coen A
■ ff propccrßdem verbum Dei, facit panem Ü ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf nos diuinos quidem, fed non timpliciter dco^,
■ ff quia per graciatn amp;nbsp;per menfuram, itcmö^ I Chriilos, acnecidümplicicer, fed panemper I pocentiam virtucem,nos vero aóln tales, de
quib. dicitur,Nolite rangerc ChciUos meos. Hinc ctia feqiiitur, quod ücuti neenofira, iti nee earo Sacramenti edl naturaïis caro Chrilli, hcètïpecie natura ûtilliiimilis.
Pagina d^.
Fatendum eRigitarquod latetaliqaa caro fnb accidentibus panis,^^ fanguis fub acciden-tibus vini. Scd antea probauimus,quodilla carononftaàlu, fed potentia, deinde quod non iitip/idîma numero caro D. Ie fa Chridi, , . fed fpecies illiüfque imago, non vifbilis,fed / intcfligibilis.
Pagina dd.
Vides lector Enchariiliam eife Chriilu quf dem, fed in imagine intelligibili, nöomnimo-daveritatc? A ccipe familiare exépluna vt melius intelligas (vulgo enim loquor, non doäis ft ipleindoäus.) Accipiat facerdos in fante iam ff iam baptizatum amp;c nudnm, eifêrdcqueeumad ff akare fupra humcros Öz caput,SddicacDeoPa ff tri, Suicipe finóle Pater corpus hoe dlij tui. ff Certenonmentietur. Ek enim in fans ille verum corpus Icfu Cbriki, Sdquem dicerepoifis iure adoptionis effe Chriku. Ar obfecronón-
neinc-
-ocr page 27-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17
nemericô confpueiidus effet lacer Jos ille, qui eum pucrum ôè proponeret amp;; concenJercc adorandum ? Ncmo negat,opinor, fed quare? (petit aliquisJKefpondct prudentior,Qma etli ” lit Chriftus, gratia eft Chriftus,nó natura,etfi ” fit vcra caro Chrifti in imagine, tarnen non ve-ritate ;ecG Ht Deus,participatione tarnen, non cHentia.
(^ipanem videtjquodammodo videtcor-pus humanum, qui partis in corpore exiftês fit »gt; caroamp;tranfit in corpus. Eft igitur panis ima-■» go,intelligibilis l’cilicet, non lineamétis mena- gt;» bvoruminlignis-. eft inquam imago Hgnum fi- » , ue charafter naturalis carnis Chrifti, interim » non nuda imago , fed impleta Spiritu l'antbo » amp;/caro diuina.
PagiKii 6S.
CsxQ Chrifti animata,coniun£ta eft in cælo hypoftaticcque vnita dininitati; at caro Sacra- ” menti etfi habet diuinitatem coniunCtam per ” habitationis ineffabilem gratiam, animatata-” men non eft, aétiombufque animalibus perfi' ” ciendis idonea, ne iniropiam illam Sô tcclera-tam de manducando homine opinionem in-cidas.
Pagina 70.
Quocirca vt paucis totum de Sacramento 'çonciliemus negotium, diligenter animaJuer-
-ocr page 28-I nbsp;nbsp;nbsp;28 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coeka
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tendiim,quod aliud ûc fumere carncm Cbnlli
I quæ ficcxpane amp;nbsp;vino,aliud carnctn Chnili f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jmanducare,qijæeft in csdo.Siquidc bxcmsn-
ducatur i'olaÂdc vc ollendiniiK,adrccordano-nem morns quam Chridus pa/Tus eft: in ea carne,ad æmulanoneni virturum quas in CbriAo concemplamurjdcniquead immoladone Cpi-ricualem pro imperranda notlri apud Patrem reconciliacione.Accaro Sacramén’,quæ ctiain ^^carne fpiricuali Cbridi perfuCa ell, nbsp;nbsp;quxa
^'palpabili carne Chridiin pancindedaxit:,amp;: orcamp;: ddc ddcipdur, licce non ram ad corpo-risquam animx nntricioncm, poriusad6-dcicharicacisquam ad oflnnn^incremcaim, Prxeerea caro due corpus Cbridi quod in ex-Jo cd, animarum cd, nec defeendic in pancm ternpK)rc Cccnx, deinde veris membrorum li-ncamenris didinâum cd, amp;nbsp;pocens proprios mortis excrcerc. Ar caro qux quoridieexpa-neamp; vino crcarur,amp;: dealrariaddelibus ditni-fiir, nanira quidem ed dmilis carniilli, qiiam habcr Chridusin cœlo, viuidcanimirum ra-'none viuidcanris diuiniraris, qua: fede inpa-
^^ncm indidir commiCcuir inedabilimodo: inrereaporenria ranruin homo cd non aäu, virrurecaro non fôrmalircr,amp;: deniquediuina quidem caro, drdnon Deus. Ex quibus omnibus iam diidcicnter probaris porerir fordran redargui D, Zuinglij de Sacramenro dodrina, quar '
-ocr page 29-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19
lt;^uæ non tantum illi tribuit quantum debet. Poreritreprehêdi quoq; amp;nbsp;Auguftana, quam vocant conteiTio, quæ ita fubftantiam carnis Chriftiin Sacramento ftabilit,vt indeinferat quodcum pane addt Chriftus vcrus Deusamp;: homo. Vcrùm hicillorum error hinc(opinor) orruseft,quód initio fciplbs maluerint (equi quam Patres, à quibus facile didicilTent, quod « ratione Verbi viuifici mirabilitcr vniti cum‘t pane, panis fubftantia traniic in naturam car-nis Chrifti ; quæ fubftantia non eft illa eadem numero óódignitate parcum ca quam habet Chriftus in cœlo, fed fpccie eadem. Qnpd fi hac (imilitudine vti licet pro ftabiliendis Pa-trum diftis, Nónne otium eft imago quædam gallinæ ? S£. qui yidet ouû intelleftu videt gal-linara.Nemo tarsien dicat otium eftcgallinam ipfam,qtiæ otium pofuit. Deinde crfi galliiia fit in otio ftibftatialitcr virttite,non tarnen aftti amp;nbsp;formaliter. Præterea ncc fubftantia gallinæ eadem eft numéro ctim fubftantia oui, licèt fpccie non dilferac.
Pagina 71.
Euchariftia eft corpus Chrifti fymbolictim amp;nbsp;typictim, qtiod amp;nbsp;boni amp;nbsp;mali comedunt, fed ratione amp;nbsp;vtilitats difpari, Qui cnim mali liabentqtiandam fîdem, comedunt Sa « cramenttim ad aliqtiod bonum vitæ tempo- « ralis : fed quia non diligunt Chriftum imitait-
-ocr page 30-i do,quem credunt incarnacum,quondam mor I tuum,ô^nûc in cxlo glorioCum cjaia ingaam I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ca ßdequæ dilig!r,/lc cum comedur, pro-
I peered nihil illis prodcll Sacramciiti comcftio ‘ ' ad vita æteniam. Inde nee muli, mulcôminus injf]dcles,dicuncnr coraedere corpus Cliriili,
PAginiijg.
Siquis cft igicnr gni lie cnm intuens credit in cum,amp; pertxins fuæ i'celeratx vicx dolet de fud inobcdiërid, ob quam feit filinm Dei puti, Ilguis eil qui carnis fuæ impudicicidm dete-Ihcnr fœdicaeem, apperitqueïhnilem ent-nem illiquam in Chriilo concemplacur, poc-nirec qnód omiicrir prxfencix diuinx fola-tiuin amp;grdcidm,vcllecquoqnehbi rellituiSph rirnm fandium, admoucat manum ad Sacra-menrum^ di^illnd manducer ore corde. Sic f^enim Sc in carnem corpniqne excreCcet illi jyümilc, qnalc Chriilieft, pardcc'pique eritdi-ninicatis,Sc Spiricus fandti,corporis,iiuc carnis Sc iangninis Domini. Siciienti non nuda iym-hola carnis Sc iangninis Chrilli accipiet,ita non ipiiflhnam carnem Sc i'angninem Chhili, qnam hde intnernrSc contemplacionc in ilo-machiim detrnder. Valcanr proinde qni boe horrendum dogma adierurin Ecclcfiam, va-
’ leant Sc qni Sacramenta tam parui ædimant, vt in ca nee mirahilieer prayi'enrem diuinita-tem agnoi'cant, nee operancem Spiritum fan-dtnm
-ocr page 31-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji
ftumfufcipiant. Scio doâ:i(Gmum OEcolam-padium in ca non fuiffc opinione: cuius verba iane pia amp;nbsp;catholica poftea apponam. Scio Petrum Märtyrern in fuis fcripcis latentem in Euchariftia diuinam virtucem agnouiffe,amp; in eo præicrtim libello quern de Eucliaridia edi-dit ad Archiepifcopum Cantuarenfcm, cuius hæcfunt verba. Non mihi magnopcre placet, inquit, quod noliri cam paruam faciunt mcn-tionem mutationis panis amp;nbsp;vini, ad quern Patres diligenter refpiciunt, nee earn dedignan-tur Scnpturæ,cum Paulus vocec Sacramenca, nonfimpliciter panem, fed panem Domini. Eft enim in eis virtus quædam latens, quam „ non habencex fcfe, fed ex inftitucione Domi- „ ni, turn ex virtute Spiritus famäi, tum amp;nbsp;ex „ verborum prolatorum cfficacia. hæc ille. Nec „ potuiffet Âuguftinus multo plura auc augu-. ftiora de Sacramento dixiffe.lam fcio quoque amp;nbsp;his pofteriorem licet,erudicione non impa-rem(fi reétè iudico^T beodorum Bezam idem forte fendre, cuius hæc font verba aduerfus Vcftphalum virum quendam do£tum. Augu-ftinus fads indicat abfentia vere carnis Chrifti à Sacramento,licet fpiritu præfens fit in verbo (,inquit.') En Si diuinitatem St Spititum fan-âum fatetur cum pane.Kcftatet tantùmfcum venia dico) vt conicntianc ad pacemEcclehx , cum antiquitate, St ad reuerendam rcligioiiis
-ocr page 32-D E C OE N 4.
\ circa Sacramcnta, vein Catechilniis doceanr, ’’quomodo ipfa diuina maicftas ineflàbiîi mo-”do fc/c infundat Sacramentis, quomodoibi reuera ad/ïc nó per generalem diuinitatis præ-” ïcnciain tantum, fed (opérante id Spiririi fan-^^étojper fpecialeni amp;:admirabijcm habitado-nis gratiam.Cujus rarionc,panis alcaris poten ciaaliogui caro, tran/ic in nacurâ carnis Cbti-fii, non tam corporali tjuàm ipirituaJitranfi-done.) vndepanisdit fiibilancia corporis, fine carnis Cbriïli. Haec omnia concinnc breui-
térgiic, fed paulô incricatius aiîèruiife videtar confeifio Auguflana, guxdicic, qnod Cœna Domini cil communicatio corporis Sc fangui-nis ebriili, in qua Cbri/bus verc Sc ftibflantia-Jircr adcil^Sc (vc Meianchchon i^n Apologia e^plicacj non folùm cibcacia, fed cciam fiib-
flanria.Vcrc nanque adeft,vt ego(pacc illoru) explico, ipfe Chriflus per verbum vunheum Sc per daiinicac.’s fub{lantiam,à qua non abed Spiritus dus. Hains diuinitatis mirabilitcr j przCcntis rarionc, fit vtpanis ipfe al taris, qui / anteverba Dominiindeterminata:fpccicicor ƒ pus Hue caro erat, bat fubfiantia corporis j
gt;gt; fen carnis Cbrifli, mirabiJiquadam,qiiia fpiri-tualimutatione. Vnde etiam ChriflQs aded j fubflantiahtcr, hoc efl per eiufdem non nii-
i'i merffed fpccici fubflatiam,fi carncm fpedtes, alioqui reuera per candem fabflantiam diui- ,
nitaas
-ocr page 33-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj
nitatis amp;nbsp;Spiritus, cuius refpcÄu Eccicfu ve-riim corpus Chriftieft, Sc Chriftus ipfum caput. Sic(liillorumencemaffcquor)non ipfum Chriftuin(qui in coelotantum eft,faltem in vno loco coeli vthorao) ponunt localiter in Sacraméto,fed tacite cum Epiphanio gratiam ' corporis Chrifti in Euchariftia annuntiant, quam nomine tantum, ii corpus naturale fpeótes,amp;: re ii corpus Chrifti myfticum in-tuearis, appellant carnem Chrifti,quæ poten-tia interim caro eiuseft non adu, gratia non natura, ex pane ô4 vino futura in nobis, non realiter immediate, Sc ftinpliciter ex Virginis Marix benedifto fanguine.
Pagiha '/Ç.
Eis proinde naturalis camis Chrifti parti-ceps per hoc Sacramentum, non carnem eius naturalem, aut tangendo, aut in ftomachum admittendo., fed fide ante omnia eliciendo in panem Sc vinum delapfam à gloriofo', quod ’» furfum eft, Chrifticorpore viuifici verbi vir- ’» tutera. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”
Pagina So.
Non ergo defcendit caro Chrifti in panem, fed verbum de Deo verbo,amp; virtus ilia nos vi- n uificans afantla carne Chrifti, Sc in nos, Sc in » panem tempore communionis à fupernisde- ». fluit. Sed notabene,inhoc differimus,amp; nos à pane, amp;nbsp;panis à nobis, quod panis file vere
C.j,
-ocr page 34-■ 54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coe NA
■ caro Chri/li, nos vera caro, vrcrque âlioqui
■ pergratiamjlftet force proprerfideidefeâuni I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnxqualem, vt vno verbo abfoJuam, Panis
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eil potenda nbsp;nbsp;virtute caro Chrilli gt;nbsp;nos aólu
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taies fimus,edam extra Sacramentum. nbsp;nbsp;nbsp;'
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pagtna S2.
Qiiæ diligenter nota, vt partim fciasnon ita contemnendum paneni Sacramencalem, vt haótenus horrende fecerunc nonnuiii, qui ciini Æ4ZZ Ie blanc vocarunt, quem Chry-foUomusdicitSpiricLi Canâo vndiquedream-ueilitum; pardin vt credas, certiûîmc aliquam elTc nnirationem in ipCo pane Sacramcncali, non quidem ex dignitacc iacerdotis verba Chridi pronnneiantis ruccedentem,(cdcercis Chr fli verbis, èi, inditutionc ßrmacain. Errat nbsp;nbsp;1
proinde nonnuiii in hoeparum Euâgeliciqui- / aam,qui Eudiarildx panem ineo tantum dif-
ferre a pane communi a/îcrnnr, quia in alium
amp;C. iànôtiim vfiim transfcrtiir. Ncîn cnimpro- / pter id folùm,red (vt ddercis verbisomnes Pa-
nam abeuntenaturam (ait Gelaf.; non tarnen
perçu n te. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Pavina
Carnalicer aliquo modo vnimurChrido I carnem , quia panis eil ciufdcm narurx
catv I
-ocr page 35-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 j
caro cum carnc Chrifti, quandiu mirabi-,, lem hanc habec in fe præfentiam diuinita-tis amp;: Spiritus fandi. Igicur coniuntlio hæc „ mirabilis diuinitatis cum pane, mutât panis,, fubftantiaminfubftantiamcarnis Chrifti. Eft „ proinde panis amp;nbsp;tame alius,quia diuinus,quia viuificus, amp;nbsp;(quod mireris) quia panis fimul caro eft,panis forma,caro virtute.
Pagintt Sy.
Accipis quidem elementum cui’acceffic verbum amp;nbsp;proinde Sacramentum,fed non ( vc rem)forte ita virtute accipis Sacramenti.Nam pancm quidem fanftificatum virtute myfticæ bcnediftionis intromittis, fed Spiritum Dei fauftificantem non admittis.
Paginit SS.
Sicuticertuseft infmdus aliquot Ponti-ficioru de tralTubftatiatione error, ita nonnul- „ lorum quoque Etiagelicorum præpofterus ze- „ liis(fimodózekis eftjreprehendcndus eft, qui „ putant nullam efte mutationem in pane, nul-,, Jam ad eum acccifionem diuinitatis fieri mira- „ bilem. Deniquenon nifi inatlione panéfan-,, ftificationisgratiam rctinerc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,
Pagina Sp.
Viuifica gratia perpetuo manct ctiam in re-,, liquiis communionis, Nec valet quorundam „ argumentum qui dicut, quod ficuti Baptifmus tantum valet in vfu, ita nec Euchariftia, quo-
C.ij.
-ocr page 36-36 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C OE N A
niam generatio eftaótio tranßens, acalimcn' turn icsmaliens. Proindc vtbenemonct Oc-colampadius contra MeJanchthonem, cjiian-diti , benediótiis panis ïeruirc poceïl efui, tamdiu ad ïanólimoniam cft vcilis, à quo tiun-qud fcparaturSpivicus Sc viuißcagratia. Qua-propt£r(adiicic)hcilcrnisreliqiüis fâàiiücari gros non ncgamus, camccû tn Eccleûaid /icti hortamiir, vt vcrior ûc Cœna dominica. Ha-deniis OecoJâpadius fane catbolicè Ccn-tic de hac re,vci certèf'opinor^deomnibus aliis rcligionis articuJis, docens viuificam gratiata amp;c Spiricum ïânôtiim nonabe/Te vnquamàSa-cramencis, quandiaillacccrcna elementama-iieiic incorrupta.Et cerccquid a}ioqui(prccor) deferchanc Diaconi adabicnces, ceflelaïiiM in Apologia? peciic Scrapion ûbitranl-inicci per presbytertim, narrace Ealcbio? Qpid feruabac vxor Tercnlliani domi fux?- Qpid : . porcabat frater Ambrolij cransfrccacurus ma- nbsp;nbsp;i
re? Qj^id in cremo folicariam vicam agentes à / feipûs accipiebanc coinmunicances vbi aberat nbsp;/
facerdos ? cede Badlio in cpidola ad CxCar. / C^id accipiebanc Diaconi in Ecce/ia,prxci~ / pien ce concilio Nicæno, nbsp;dicence, Proterant /
ipii.fipresbyeer non adfit qui cisporrigac,^e- 1 danc? Vidéfnc,lcôlor, qiiod cunc feriiabatur Euchariïiia,amp;: quod hodie ctiam non male fer-iiacurin cemplo Chriïlianorum? Si Sacramem
cum
-ocr page 37-DOMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7
tumcftvctbumvifibilc,quidloquitur intuen- -tibus, nonne Hoc eft corpus meum, licet per „ gvatiam Só -virtuté, vt ait Epipbanius ? Ader'it-neigitnr gratia Sc veritas corporis Cbrifti ipft figno Sc Spiritus'Sacr ament o ? ader it certc (, vt ■ ex Cyrillo didicimus') aderit inqua, modo ad- ■ fit obedientia,hoc eft ft fumatur, aut ad madu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
cationis ftnem after netur. Alias adcft quidcm.
aliis, fed tibi non adeft : receffit, qui tarnen eft
vbiq,-, mortem ibireliquit qui omnia viuiftcat,
diabolo locum, dedit qni omnem alioqùi lo- 1 cum implet, D enique femper illi adeft Ipiritus
Sc vita,fed tibi aut no credent;, aut myfterium noniutelligenti,folus eft panis,folu eft vinum,
' , ait Auguft.inloan, ttaöi.xó. Q^bd ergo olim \pijCbriftianiinEccleftaprius fumptæ Eucha-riftix portionem domum aliquando defere-bant, quod adægtos quoque earn deportabat, quoniamad manducationis ftnem Sc reconci-liationis cumEcclcftaftgnutendebat, non aut fuperftitionis aut adorationis, indulgcntiafuit cbatitatisfopinor ) non inobediétix peccatum. Vndeboeintuitu fuaVerim ab iis idem ftcti,qui nondumin ft de ad plenum funt c onftrmati.
' Pagiwrt 00.
'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnde fitvtnonpoftun non approbate ilia-
rum Eccleftarum mor emin Germania refor-manda Sc pium, Sc fedulum ,qui v t ftequentif-ftrne Ccenam Domini celebrant, ita etiam poi
-ocr page 38-■ De Coe NA
■ leen LI bus Euchariftiam infirmis bcm^neiltó
■ cam imparcuinrur.
■ Pagian Ç2,
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” Diuini{:âsriuevct:buniDeiætcmum,ine(fâ-
I bill modo in pancm illapCum, per mirabiJem I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” graciam nimirumfaJioqui ctiam vbiquecil per
I ” potendam äc proiiidcndam) panem murarin J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” v/rcurem carnis Chdiii,cuius cnccgiæratione,
gt;’non immedco vocaturcaro Chdil'i, corpus eius.Caercrùmhxcmyaica bencdiäiofiue'hic Spimus fanâti afflacus, à facra carne Cbr/ftï c ’’ fupernis in nos S: Sacramenra dcHiiïr.
Pagina
CriroCnridi nondcicendicadnos, taniùm 1 abed vcearn oreamp;’ dencibus premamus,fedab ca vellid lumen a /ô/c in nos êc in Sacramentti ” inabdiirVcrbum de Deo Verbo, vc vocat 0-li genes.
P4‘
Ciiperes dbi iimile corpus,expoderes Cimi-le alimecum guod dmul dbi edecmedicaineii-tiim,vr tandem in ûmilecorpus excrcfcas.^Ad-mouemanum adSacramentum, amp;£. qualedeCi-” deras,cum ore rum corde dircipenucrimeaun.
Siguidem hie panisquern cagis, virtiireSgpo-cenria caro ed, fimilis illi, guam cum caiica ad-
gt;’miratione furium contemplads:amp;: vinum hoc »» fanguis ed virrure,illi faiiguini cognatusamp;ai-finis, guem eChridilatere diffiindiprofpicis, plea us
-ocr page 39-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39
plcnusvitaamp;!S Spritu fando. Eft proinde hoc»» Sacramentum quod dece premis, amp;nbsp;cuius vim ,gt; corde fugis, vera imago , !ed intclligibilis illius gt;» corporis Chrifti quod Curfum fideincueris, ôô ?» ad vitæ tux xmulacionem manducas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»
PAgin A
Conclude igiturvel meo pcriculo ,le£lor, quod caro ilia quam in pane côtcmplaris ( po-tentia tarnen Só vir tute nonadu, namdebec manducari vt fiat vera caro') no fit illa natura-lis caro Chrifti Ô6 numero ipftflima qua in cçlo contemplaris : fed caro illi germana , caro illi „ affinis,autdeniquecaro vicinaSi natura fimi- „ , lis carni Chrifti, plena tarnen vita amp;nbsp;Spiritu „ ' fanfto, ne typus fimilitudo omni veritate „ deftituatur : interim non eft tota veritas, ne „ non fit ty pus.
Fagin A pf.
Multi quos nouimus Euangclici fixeile ad ” mittunt quod fit fignum,figura ftue imago,fed ” fquoddoiendum') axxt diftimulant ant ignorât, quod fit imago figura non nuda ant inanis,” fed viuifico verbo plena Só Spiritu fando. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”
Pagina 9S.
'Perhancigitur vim vitæ fine virtutem, quæ acarue Chriftiproduit in pané,dicinxus,quôd•gt;' înEuchariftiaeft vis fiucvcritas carnis Chri-'» ftijvndediffertapane cômuni. Hic cnim.cor- « C.iiij.
-ocr page 40-40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coena
J, pus tantùm nucriCjille aucem corpus amp;nbsp;ani-mam, quia amp;nbsp;fubftautiam habet terrcnam^ J, cœleilcm.Prôpcerea eget ore carnis amp;nbsp;fidei, J, vc amp;nbsp;Hdci amp;nbsp;carni noftræ præbeatalimentum.
Pagina pS.
Accipio in Euchar. fidei donum fiuevirtu-„tcmquâdamà Chrifticarneillapfam, quæme „ coniimgic ChriHo carnahcer,hoccft,facituiea „ caxncm Chri/li carni congenerem*
Pagina pp.
' Sicut cognicio Pacris amp;nbsp;Filij vim vitæ amp;my-fticæ benediélionis virtutcm immitcic, hoceil hdcm quæ nos coniungit Chriilo vt hoinini: icacognitio cotclFo Spiritus iandiquiàPa* rre amp;nbsp;Filio procedit, vim quandam infundit, , quæ charitas vocarur.
Pagina. loo.
Cum dicic vel Irenæus vcl Cyiill, nos natu-rali psecicipacione vniri Clirido per carnem, inteJlige id Feri pôtiflîmùm quando manduca-„ tur panis Euchuriiliæqui ob inexphcabilem J, vnionemfquæ rumen hypoîlâcica non c[l)ver-,3 biviuiEci cum panecranfitin naruram carnis ), Chriili:proindeperillu pane, qui vercnos nii-3gt; trit y naturæ ta carnis Chrifli quàm diuinicatis hmus participcs,mbdo acceiferimus adconic-dcndum ôc Fdei charitatis conCortes. '■
Pagina lo^.
Andco(inquam)^ Fdc qua poirum,amp;:di}e-äionent
-ocr page 41-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41
ftionequamàte accepi admittere in animam ” meam corpus, hoc eft, fubftantiam y erbi tui ” viuificiamp;: Spiritus fan£li,qui fecreta amp;nbsp;præpo- ” teutivirtutepanis huiusSó vini fubftantias a-” lendæ carni meæ idoncas, in naturam fanótifti- ” mæ Garnis ôô fanguinis dileÊti Filij tuiDomini ” noftri lefu Chrifti per miftica. benedictionem ” immutat.
2. lib.
In cælototus Chriftus eft,in facraméto veto ipfius quædam imago fine, vt ita dica, portio.
M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PaginA 114.
Fruftrain manducando, hoc eft occidendo vetere Adamo tuo, ftuftra in obCeru ada Loge defudas,nih nouiTeftaméti beneficium quod in effufo Chrifti fanguine nobis oblatum eft, Sc fide fufeipias, amp;nbsp;aliis hoc dileiftionischari-tatiiquedonum propines. Bibitc f inquit Do-minus') hue meæ charitatis fanguinem omnes, quieftiinditur in remiflionem peccatorum; amp;nbsp;” Facite,hoccft faitOrig.^ pariter in alios efFun” dite. Quare ergo omnes? quia falutis fymbo-lum Sc remiffionis qua omnes egemus peccatorum hgnaculu .lam quum in remiflione peccatorum potius conftec noftraduftitia ftefte Auguft.)quam petfeftione virtutum,ei potius oblatione fidci , £4 amoris placeturgt; Deus, quam facrificio iuftitiæ eperum iioftrorum, potius etiam inbibendo fanguinem, hoc eft
-ocr page 42-42- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coe na
fidci charitate iuftificamur,quàra in legis mutila noftra obferuanria.
Pagina jjg.
Scdhîc infurget Chriftiana? militiæ igiiauus aliquis tyrunciilus,amp; dicec,Si non magnoperc prodeft: ad ialutcin obferiiatia Legis iiueobe-diencia,quam tu efcam Chriiti appellas, vnde totius Eccleiîæ, verum iiifti fimus in biben-do ünguine Chrifti, hoc eft credendo qiiod ciFuderit fanguincm pro peccatoribus, aut fi-deliter diligendo Dcum,quod appellas bibere ” nouum Teilamcncum. trgo cotra vetijs Pon-tificum infticiitiim bibamus de Cahcc, non »’ comedamiis de pane. Rette qiiidem infers, li tempore excIuderis.Quumenimnianducacio , longius exquirat rempus qnàm potatio,li in animx deliqiiium incideris,nónnein os potius iniicies vinnm quam carnes, quoniamilludci-Ciu’i repente delapfàs inftaurat vires? Ettamen qnis fuccclTu temporis panem negligat,qui vi* num diligit:?
Pagina J32.
Popuhis cùm/îtlâcerdos facrificare etfam tenetur fub pœna æternç damnationis,nequis purer in poderum in Cœna. Domini nulliini e/Te racriücinm, quod ab Euzngelicis aliquot (doleo ) nimis impudencer aut negarum aut omi/Tum, neque in Catechifmis expHcamm. Scio quod folus Chridus ïk facrifidumpro-piciaco-
-ocr page 43-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c,j
pitiatohum, folus interpellas Pattern pro pec-catoribus cum indubitata efficacia.
Pagina J32.
Nemo interim negabit amp;nbsp;populo amp;nbsp;mini-ftris nouæ legis prêter laudis,prccum,eleemo-; fynæ/'pecialiaduo alia clic Só commiira,amp;; ptæ ceprafacrificia^quorum vnum eft oblatio cor-porumfuorum,iuxtaillud Pauli, Offerte corpora veftraDeohoftiamviuentem. Alterum pafTio lefu Chrifti,amp; bencficiorum eius in nos comcmoratio, iuxta illud Chrifti, Hoc facite in mci memoriam.
Pagina 136.
Panis duplicem habet analogiam. Vnam” qua refpicit amp;c dénotât Chriftum caput Ec- ” clefiæ : altera analogia eft qua refpicit Eccle- »» flam amp;nbsp;fingula cius membra, fideles fcilicet ” omnes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»»
Pagina 742.
Audafter panem amp;nbsp;vinum olferamus, hoc eft, corpus Sianimam noftram æterno Abraham,amp; Patri noftro Deo.
Pagina 343.
Olferamus panem obcdientice fcilicct,offc-ramus vinum fidei amp;nbsp;charitatis noftræ, Är fuo tempore effundamus ea in proximum.
Pagina 3^3.
Proinde,mi Lindane, fi intclligeretis cano-nem veftrum,cum dicitis,Sufcipc fanftc Pater
-ocr page 44-44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coena'
hanc otilationem,amp;c.dcindc, ubeeamperfer-ri furfum per manus Candi Angcii tui : tantum ! cft ac fie dicerctis,Sidcipc Pater me amp;nbsp;populu nbsp;nbsp;;
hune,qui fumus corpus Filij tui fadi in Baptif-mo per gratiam tui pafiionis iplius • futeipe j nos, inquam, qui in oblato hoc pane repræ-fentainur. Hæc igitur fuit excitas EcclcfiX Romanæ,quæ fi ocuios aperire vellet,amp; ad verum redire facrificij Chriftiani in:elleâum,id-que peragere cum populo ( vt fit in refor-matis Eeelefijs hodie ) vulgari amp;nbsp;intelligibili lingua Cvt bene meo iudicio inftituerat Bon-nenfis reformatio fub pio illo Archiepifeopo Colonienfi, adiuuantibus 80 fua operameirei nauantibus Buceroamp; Melanchthonejnonvi-
” deocurtain abominabilis reputaridebeatCa-” non ilie Ponrificiorum, quàm clamant non-»’ nulli magno boatu,æquè ignari antiquitatis Sgt;C veritatis,ac Pontificij.Id qtiod bene intellcxif-fe videtur hodie nunquam fatis laudata Eccle-fia Anglicana, quæ ferè totum Canoncm reti-net, amp;nbsp;in cclcbranda Cœna Domini ipfam ve- • tuftatem quàm proximo æmulatur, præfertim inconfecrationcpanis nbsp;nbsp;viniiquæetfi nihilfa-
ciunt ad confecrationem , explicant tarnen confecrationis Chrifti vim, tequsdam font veluti paraphrafis,cuius hæc'funt uerba, Concede mifericors Pater,vt hæ ercaturæ panis Si vini pet fandum Spiritum amp;nbsp;verbum fandifi-
cata
-ocr page 45-'Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4$
cata fiant nobis corpus Sc languis dileéli Filij tui,qui pridiequàm paterctufjScc.
Pagina 148.
Auguftinus panem Sc vinum in altari con-fecrata ligna elTe dicit bonæ noftræ voluntatis amp;nbsp;puritatis cordis,quæ Deo olferuntur: neque dicit figna effe præfentis carnis Filij Dei fiuc integri corporis eius Sc animati.
Pagina 14 p.
Quum Chriflus léipfum, hoc eft corpus amp;nbsp;animam obtuliffct Deo Patri in Spiritu, pane Stvino repræfcntatus jamp;iuffilTet vos potilTi-mùm ( alioqui pertinet ad omncs ) facere in coinemorationem lui hoc eft memores, quôd ipfeprior hoc fecilTec ,vos contra, non voli-pfoSjledipfum rurfus offerte vultis?
Pagina 162.
Sinonpoteft ofterrinilîper facerdotemiu-ftum ,amp;Bernardusdicit, quôd facrilega cru-dclitate furripitur pauperibus^, quicquid faccr-dotcs præter viftum Sc veftitum accipiunt, Sc' ccrtum eft illosrctinere ingenres diuitias ,do-minia amp;nbsp;terras ,elurientibus egregiè pauperi-bus-.ergo omnes abbates,cpifcopi,diaconi, ar-ehidiaconi, cardinales, canonici fuut facrilegi, aut mentitur diuus Bernardus Sc Auguftinus, ßc vtinam officiofè mentianturf Deus ira me ametvel vniusmci brachij iaétura. ) Si igitur ftint facrilegi, funt infames, proindc non tan-
-ocr page 46-4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coena
tùm non poiï'unt oHcrrc,(dl peccato contaminant eriam eos ( vc diximus ex Cypriano ) qui-cunque iIJoriim oblationi aHiftnnc, etiamfi nihil elfet ainpliiis,quod in illis reprcliendas.
Pagina 164.
Offertnrprimû corpus caro fingulorum Chriftianorum, hoc cli Eccleû'a militans Dco in precibuscommunicantiiim commendatur, quodetiam bene obferuant Euangelici, amp;nbsp;pane id quadam analogia Acri non negant.
Pagina jôS.
At cur non audis Cyprianum,qui monetlib. de VndionCjVtinquiramus quomodopanisil-Je dicatur corpus Chrihi?Tunc refpondcbit ci-bi TeicullianuSj quôdAc Agura corporis licec noninanis.CJemens Alexandr, quôd lit Tem-peratura vini Sâ verhi. Origenes, qiiôd Ac ver-biiindcDeo verbo. Theodo, quodideodid-tur Corpus,quia pani addideritfuagrciciâ Do-minus. Idem Epiphanias, idem Auguff Vide-bitis,inquit,quôdgratia ciusnon confumitiir morAb. Andies à NeocæAirienA,quad Atima-
i go carnis ChriAi impleta Spiritu lànclo. A Chrylôllomo,quôd Ac aliquid incelligibilc,in- , iiiAbileS^ inpalpabile.A Theophylaffo, qiiod / Acvircuscarnis ChriAi. GelaAo quôd Aepd- ƒ nisdiainus. A NyAcno,quod Ac paniscuivni- ' turn ht verbum. A Damaïceno,qaodillicon-iunffah'c diainicâs. A Cyrillo in Cacch. quad
Ac
-ocr page 47-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47
lit panis quidem , fed non nudus aut lim-plex , fed cum eo diuinitas. Ab codera ad Calofyr.quod Deus infiideric in eum vim vitç. ACypriano, quia in illo infufa eft diuinitas mirabilimodo. Ab Ambrofio,quiacftfimili-tudo Garnis, aut quia eft cum co diuinus Spiritus. Ab Emi{fcno,quia eft panis cuius fubftan-tia propter præfcntiam maieftatis diuinæ fit mutata in melius. A Rabano,quoniam eft character fiuc figura car nis. ANazianzeno, quia eft figura figuræ,amp; magni figmentum Dei. Ab Ambrofio,quiacreatura folcnnis. Denique ab omnibus, quia fob figura panis occulter (tantum habebis ex me) figuram fiue Sacramen-tumcarnisChrifti, vt diximus cxBeda. Demum quod in pane adfit veritas carnisChrifti) non tarnen vera caro Si formata, vis illius non caro ipfiffima, amp;nbsp;fubftantia etiam eadem n.i-tura cum carne Chrifti,non eadem numero.
Pagina 171.
Dixit Chriftus, Accipitc,manducatc,amp;: po-ftea,facite.'Nocale£tor,ordinem,qucmnelcia an bonozelo innerterit antiquitas, quæ facie pancmdioceft (vt ipfi accipiunt) offert priuf-quam comedant. At ft or dinem verbot um fc-quaris, prius comedendum effet Sacrametum, deinde offerendum , fie forts nullum effet vifi-bilefacrificium.fedtotnmin nobis,iuxtaPau-lum. Offerte corporaveftra Deo hoftiam fan^
-ocr page 48-48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coenjî.
ótaxn. Sic Petrus iubec nos offerre fpirituales hoftias. De panis amp;nbsp;vinihodu niifquam leges in Scriptnris, imônequc inPambtis , nifrc^ rarione offeramus panem t amp;c eiiiirnodi viûbi-lia quæ Irenæiis vocac creatnras, vcnon appa-rcamiis in conipcétu Dei aut vacni,aucingi‘ati. HæcquumobJaca cédât inalijnoniampaiipe-rum, amp;nbsp;admoncancpopulum ihi ofdcij fuiguc mentalis facridcij, pulchrum elTec,S£moribas antiquorum coniônum, vtab Eumgelicisre^ uocarcturin vitim. Id qiiod dt(vc apparetj quando pod aut ante concionein coiligitur eleemoiyna, à dngulis pro /ùo arbitratu fa-cültatibus oblata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gl
Pagina lyô. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
Ed quidem panis alcaris corpus caro ƒ Chridi vircute pergratiam, kS^:proindc in- ! telligibilis admirabiiiiqne Chridi imago. At ‘gt;tu, qniCquis es, qui panem digne dimis,ds ’ corpus Chridi viûbile, i'endi amp;: ratione prx- I ditum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
Haâenus Harchius.
-ocr page 49-D o M I N î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49
pTAiff cfuide Hdrchiia no minus obfcttre (jttam ^fertufbafe, vt quiabijna quxflione ad altera plurimis ambiguis vocibu,s ac fo, mulis ’Statur fade o vt mihi fepißime hac omnia relegeda^ ' (onfiderada, ferfcrutada fuerint priufijuhn quid tfießbivelletfintelligerc, (^injuos locos di-fhfidefingula rcferrepotuerim. Itaq^ ne huius met j^gt;'iftilelloribus ide eueniat^ diftinttisf'vt eßame initio dtclum, quaflionibus ,primùm omnium ex~ fonam quid de ßngults tn Heluetica confeßioms Eccleßis doceatur, cui omnes quoque Rhetica, Sa-f/audtca, Gallica., lt;^fjglicanaf ^.otica Bclgicay (ßquot; folonicarum, Morautenßum-, Bohemicarumy Hun-^aricartim deniqueplurima Ecclefiaßubßcripferut: acdeince^s quid Marchitts de ijßdem rebus ßenße-titofiendantf vtproindein quibus conÇentiamus fcldißentiamus, cunSHperfpicue cognoÇcant.
Defignisin Cœna Domini.
Dfßgnisßue Symbolisßue Sacramentis( qaum ifla vox angufiiore notatione ßumitur ) hac doce-i^us, Primumhacßgna à rebus communibus qua ßgna non ßunt, eo diffcrre., quod in his ß’thßantia ipßtad naturalem illarum ßum adhibeantur, Ul a quot;^tro aliudquippiam quam quod ipßaßunt, animis tepraßententfacproinde adalium quam naturalem ßum accommodentur-. vtexempli gratia^ communis panis idcirco proßertur ßumitur 'vt corp or thus
-ocr page 50-yo
De coena
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noßris nuturale nutrime turn preheat exfui ifgt;fius
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: punis ante Sacramentuftc ad naturalem
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'vfum adhibetur ore cornesius nbsp;nbsp;injires^tj'iculo con-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coctus, vt tarnen ne^ue in ipfius fubflantia neque
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in naturali ipftus vfufubfijiaturfed ad(piritualem
cum Chrifio coalitionem animus affurgat.Docemus praterea Sacramentorumßgnißcationem diuini-tus inßitutam, neepue nudam effe qualis cßpiSta-fum imaginum amp;nbsp;aliorum huiufinodi vulgarium ßgnorum ,fed cum ipfa rerumfignificatarum pra-bitione coniunSbam-.neepue in rebus humanis ^ca-ducisy fed in rebus caleflibus aternisverfari. amp;nbsp;exempli caußadn carnalis coniugy obligatiene,annuli traditio nudum ßgnum non eß'ifd^uo ipfa coniugy obligatioßancitur: Panis autemSacrarnen-tiinßpiritualicum Christo coniugioßanciedo adhi-bitus ifpiritualis acperpétua cum illo nottra con-iunpfionts, omnium ex ea deßuentium in nos honorurn certißimum eßpignus. Denipuepro fgnis (ß Sacramentis in Ccena Domini primo loco cenfe-mus ipfam Domini inßitutionem, pua nobis totunt illudmyßeriumßgnificatur. Deindeproßgnü non fantttmpanem ßvinum, fed etiamßuhßdtialesfa- / ‘ craillius adfionis ritus habemusße puibusfeorßm à nohisdifßeretur.
Nosigiturhacde reßc ex Dei verbofentiredh J dicimus,ncmpe tum ex fs pua de 'veteribus Sacra- / mentis aduerßusplurimos in re facrametaria erro- ƒ res à Prophctis (ß in epißola ad Hebraos docentur;
tum
-ocr page 51-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p
fx ÿsquA^ de Daptifmo Mat. 11.3,^ ASt.n ^^,0“ I Pet.j.^j, dr de Cæna Domini, i. Cor. à J6^yeferuntur:i]UA nunc atfigijje fatis eft. eutem Harchius? Agnoftitpanis dr 'vini (ignis co-gititionc noftra adrnoneri carnis chriftifro nobis C’^U(ifxa,d‘ nunc no in terris fed incalis coUocata, txqua cunita in nos Dei Dera dona, ifÇâ^ in pri-^is vita sterna, veluti ex cafite in fubie^ta mebra deriuetur. Ethaldenus quide re£ie fentit, realem corporis Chrifti in terrisprAfentia,ftrmiftimisplu-fiwis ergumeti(,nobiftü réfutas. Sednirniumpro-feili)parié acieiun} de iftofignorumgenere loqui-ittr, quum ea favripscruna. tat'um vocat, quod etiam \ fiilis imaginibus conuenit. cpuamuis enimpoftea plus etiam dlis quarn nostribuere Dideatur,nedum vtilla extenuetqiquis tarnen rem totam propius in fpiciat, comperietomnem (ignoru rationem ab ipfo eboleri : vt quipanem ilium dr Dinum illud, non corporis Ulms pro nobis tradttt dp fanguinis illius pro nobis efuft fgna , fed ipfus ejfentialis ater~ ^i Ftlq Dei conceptacula ejfe contendat: vt ficut ^brifticaro propterinhahitantem inea'loy J\óyou bppofiaßn faifa eflreipfaDiuina,fic propter eiuf-dem efentialem tn illopane dr Dino inbàbita-ttonem atque adeo cum Ulis Dnitionem, panis tile 0‘vinam illud fint resdiuiniftma. ; adeb Dt ex illius fcntentiahaclcZ Ao^/Ov in tgt;anc dr Dino inha-bitatio, ab ilia hypnflatica n 0 toto genere fedÇecun-dit plus dr minus diJferat.HaSlenus Didelicet quod
D.f
-ocr page 52-De Coena
h AC cum if fa carne chrifi fit fenitior O' ar^ior-t adeovt homo tile fit iffiemet Dem -»ifia 'verocum ilio fane •vino non fit vffue adeo intimafjt tile fand (fi illudviniifint iffiemet Aternl Dei filiac, cfucm teterrimum flan's cum manifiefia imfie-täte coniuctum errorem tunc demum refutabimus, quum ciufidem de rebus fignificatd, fignornnt cum rebus iffis analogs vtrorumque interne cofulatione dtemque ferceftione,ffi‘ efifiliisfinten-tiam exfofiuerirnus ne fiefius idem inculcare ca-gamur.
De rebus Sacramentaliter in Cœna Domini hgniUctiCis.
Edocti Eerbo Domini ,f routfimant figfif~ cant i nfiitutionis ’verba^perfanem ilium,corftu il~ lud chrijlipro nobis crucifixum ifervinum tllud, fanguin ent ilium fro nobis efftfiumiferfanls illius firaltionem nbsp;nbsp;il/ius 'uini effufiionem,diras illasine-
narrabiles chrißifro nobts turn incorforetumiu a nima tolerat os cruciatus :fer exteriorem eorift-demfymbolorum _ traditionem, interioremaefifiri-tualem Chrifli pr^bitionem ; per cor un dem de nique fumptionem,fipiritualcm eiufidem perfidemre-ceptionem ,facramentaliter ex ipfius Christi or di-nationefignificari docemus. Harchius verotrifli-cem nobis Chrifii carnemfiatuipvnam naturalem, alteramfacramentalem,tertiam myfilicam. Naturalem carnem deßnit eam,qudm ô T^ôyiçfihi hyfo-
-ocr page 53-DoMlini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55
ƒ (itó vniuii nunc in pofitam , ctiws p.m-H$lt;TuuA^intpunis ille (y vinumilluä yÇiciitpaido inte diximt^idtA videlicet vt ilU cato in hacfacra iclione non aliter { qtiAmuis in diuerÇum finem'} [enßhtts no(rris extern is pfoponatnr -, (juamimagOy reifiif£ admoneamur. Sacramentalem carrnem autemvocatipßimillitmpanem illudvinurndn ^uaillapfa diuinitas ejjentialis 'm ÄoyQu,e{fc[ue v-niti ,ficiatvt panis illee^'vinum illudÇint caro C^irifli inon (iuidem eadernnfttnero atque natu-nlis illa-,Çed natura-, id efiratione viui^ßcantis Di-uinitatis .,ei carni Çimilis. Tertiam denic^uemy-fikamnosipfis appellat,cjuipane illo virtute vittiß-
pradito rite vtenteSiiffuftt chrißi corpus ettadar mus.
Deügnoïum amp;nbsp;rei Ggnincitæ analogic''-
, niÇiconnenien-tia 0)“ fimilitudo quidam (jf^t inter figna res ^tgnilicatas-,ne ftgna quidemfore. NamviÇa equi vel bottis imagini! y cuitandem l^mo veniat in metem? ^jgamautem analogiam inter ilia figna o* res illas fignificatas jlatuamus, facile vel zzobist.'i-ceùbitlt;,£x iîs qua paulo ante diximus intelligipo-teJï.^lppÆretewtwwîOX Çimilitudo aptiß^ima inter pa. ne^vinumitdeflcorporalem alimoniam nofirHy^ Chrijlum , exqito aterna vita fittccHm haurimus: itidém/^we interpÆwwfricîioMe, nbsp;nbsp;diras eiuscru-
I).iq,
-ocr page 54-D s C OE N A
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciittMVfterviniin poculuminfufionent^fitn^iiïquot; ,
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effufionem : ac denipue inter corpomUnt l
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G'jpiritudlem itumpr^bitiofiemtumreceptionem. . (
Harchiui autem^ omnibm ißis »eße^is, dupUctnt nbsp;nbsp;!
inter
terrent ejfentialiter in pane vino contentam,^^ tntimeac tneßabilttcr iUisperntixtam^^ptnem ijrumacvinumißud cotnntinißcitur. rnamvtde-licet.epuodßcut caro Chrißinatural^perhyf oßi-ttcam tnhabitationis gratiam euaßt caro eßentia-liter Diutna, vtpote Ftß Dei caro: ßcpaniüfie CT vintim ifiud eadem Diuinitate ipßs eßentialiter
Chrißivera,ßriUicarninatunih advtußcamidamvirtutetn attinet,fimiiis: alterant autem in eo yuodßcutpanis auo veßeha-turC ’'tßttSy^vinumijuodbibebatdn terris ages, nbsp;nbsp;■
ca ore naturaliconcopla, (ß, vt loyuuntur medici, \f»FautentprofeßionentedtctisHarchius,cuipro-pftrea ßmilitudines ißa fortaßis in mentemve-nerunt)carni iüipro nobis aßstmpta, (ß Diuiuitati öfcÄo-you vnita aßimilata euadebant ipßaChrißi ttiam cyuife/uis illa Sacramenta [yut US eadetnilla Diuinitas tyuamuis non hypo-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^JJ'ontialiter abandantßime vni-
a ej acperntixta}rite,ideßtum ore tum viuaßde nbsp;nbsp;1
chrißs corpus, ßr yuodammedo I
Dc ’
-ocr page 55-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yj
DcfignorumSó remm fignificatarum Sacra-mentali in cœna Domini coniun-élione feu copulatione.
^umamp;tcminentA Çi/ît ftgnorum fpeciesifaten-dum efi»eceffarioßgmßcatiuii relatione res per ea ßgniflcAtas cum ^s quodammodo coniungi. niant iHtew non quidciuidÇeu 'verbis nudis , Çett aditinHis praterea Symbolis ac 'uijibiUbitsßgnis fromittitur^re ipfa praßatur.idcirco non tantumß-gnicatione ,fed etiam ipÇarum rerum ßgnifieata-rum vera praßatione Sacramentalem coniun-clionemfitie eopulationem definimus. Ethacesi Sicramentalis rerum eommunium tranfmutatio^ ^uafit nimirum^vtex rebus comunibus fiatvcra 0* ndipernos fieterit, efflcacißima, nofir a cti Chri-fio fancienda concorporationis (piritualis infiru-meta. fiam aute tranfimutationcm in filo 'vfiu.,non infubflantia ipfius panis amp;vini pofitamy'vni Dei nobifiumpacifientis voluntatitribuimus : ex guo efficitur ,(juum Sacramentalis hac mutatio infiolo 'vßtpoßtaßt , ilia Sacramentorum rationem extra 'vßim, eumj^ legitime obßeruatum, nullam habere. I» hac autem doclrina qui non acquießcunt, [tranffubßantiatores nimirum conßtbfiantiato-res} hoc praterea requirunt, vt res ßgnificat£ re ipÇanon tantiim dari {quod nos minime negamus} ßed etiam in terris vna cum ipßsßgnis adefie di~ cantur : qtiod quatenus concedamus, dr quatemts D.iiq,
-ocr page 56-lt;^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coen A
negemus ,futgt; loco dùetur. Cxterùm Hiirchtusnû-fier in eodem^rorfitis atrjue illi erroYe verfitur , ii} eo tarnen dinerfium fientiens -, (jti 'od illi (jnidem corpus ipfinm, Çanguinem Chrifii re ipfi adefievo-hint., tranfiub^antiatores (^uidemßnepme no., confiubfiantiatores auterninfiub., vel cum fane (jj' ‘Vino : Harchius autem non iffium corf us, nec^ue iffium ßnguincm,fied Diuinitatem iffiam ejfientis-lem'lcu Aoyov, carnem ilium fotentialem cum fane cir vino, atcfue adeo nobificum cofiubfiantiat, idee que extra vfium quoque fanem àquot; herefiacramentorum rationem exifiimat.
De iignorum amp;c rerum figiiifîcatanim in Ccena Domini perceptione.
fifuu Sacrameta(Hoc vocabulo latiore notatione accefto^duabus reb.coïtent,vna videlicet terrena, alteracix.lefii:docemiisreterrenam,id efifanem (T vinum, terrenis instrument is, manu videlicet ore fercifi, fiimiliter ritus Sacramentales ,firi-Hionem videlicet, frrebitionem receftionem^ corforeis itidem infirumentis feragi ; rem autem Ciüleïiem, id efiquietquid per ilia fiacramentaliter fignificatur, ficuti menti ob!iciuntur,fiicÇola menie ferfidertt affrehendt. Rurfium verb Tranfi^uhfian-tiatores nbsp;nbsp;Confiubfiantiatores,fr^t{rea quod rem
cselettem tarnfrafientem effe volut in terris qu'am
rem
-ocr page 57-Domini.
rem ipfam terrcfiam, idcirco corporis instrument is vtrantjite ßmiil percipi contcndnnt:nec aliterfen-tit HarchiuSjÉo qtiod modo diximus excepto.
De Cccnæ Domini cfFcélis.
(^eenam Jiomini non propterpanem nbsp;nbsp;'uinttm-,
Jedpropter homines inflitutam ejfe dicimus -, (juidern ad tlloruÇalutem. Sed(juonia alij quidem digne (id eficum pœnitentia ßde) alij veri) indigne (id efi fuel quid hoc rei fit ignorantes -, vel increduli^vel impaenitentes)adearn acceduntiid-eirco contraria duo effe it a i'li trihuimus ivnum , fialuificum,quodipfiusCœn£propriu eflialterum vero Kfl(^ ooia.^iÇgt;y.Kiûi;, ad condemnaiionem , non ahipfa Ccena.,fiedah indigno ipfius vfiu émanante. Verum igiturilliu^ 'm fiolispaenitentibus (fi creden tibus efleitum eflycopirmatio confiociationis ipforum cum Christofliritualis’.qua fit vtfliritualiter cum ipfo Chrifio conncxi,^fic ipfius meritoru omnium participesfatti, hoc etiamconfiequantur.,vt,ßcut incorpore natur ali animato membra cum capitc coharentiafienfium ^motiim inde percipiunt : ita fliritualiter ipfii Chritto copulati, dona omnia fli-ritualia regeneratorumpropria , ac tandem etiam vitam ipfiam seternam, a carne Chrifti., ceu capite, in coharentia membra emanantem, magis ac ma-gif adipifiantur : cuius etiam propterca figillatim quidem membra, c'oiunitim verb myfiicitm corpus
-ocr page 58-K fS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De CoE N A
B appeUantur. Et qttoniam feparata alU ab aliis ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;membra neque vnttm corpus efßcere, neqtie vniin
■ eiufdém^ue capitû corpi/a vnum ejje poßiint, id-
■ circo i»ter Cœna Domini ejßedta in primû nume-I ramu^ charitatis incrementum, ejuo alp cum alid I fub eodemcapite arcîins conittngatur, fient eun-I dem Christum iifidem Sacrament^ omnes parti-' cipant. nbsp;nbsp;In hocporrb mysterio concurrentes eau-
fiasfie diltinguimu^s, vtpeut v ni diuina ordinatio-nifiacramentalem, de pua diximus, tranfinatatia-nem tribuimits, it a vni Spiritus fianlti infinita inefifiabili potentia accept am ferimrss in (olidum il-lamnoßri-, pui in terrisßumus, cum Chrißo,per etus carnem pua nunc in cælu eß, ß nufipuam a- I iibi, conßoeiationem , puam Paulus Ephefij.yt. - / Mylterium magnum 'vocat . Ptuod autem J ßc ßadlißtritualiter ipfius Christi participes ,ß-dei incrementurn , alidpue ealeßia dona, ac in primés nostra regenerationù obßgnationem , ac tandem etiam aternam tum corporü tum anima 'vitam adipificamur, totum idud ab vno Chrifio Deo yp“ homine, per eins carnempro nobis aßum-pta m,crucißxamy tandemßtpra res omnes creates eueifampn nos emanare credimus. Inßrumem tales denipue caujas in hü myßeriis agnofiimus, partim ipfius Deireßeciu, exteriores illas, puibus itt externosßenßss incurrentibus,mentes naßra ad nbsp;nbsp;nbsp;i
rerumßgnificatarum con(iderationem commouen^ tur ; nempe paltorem ipßum, verba inßitutionis, nbsp;nbsp;nbsp;*
-ocr page 59-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59
Sjmböla, SAcmwentales ritm : partim nostri
, inttriorem in nobU ex Dei äcno ha-tentemvnicam, nempe Fidem. Ft rurÇum inter bic ifîiirttmenta hoc dtfcrimenfiatuimus, quod exttrnii illis ftcutatur Deus , z/t tarnen ipßt nullum vim intrinßecam effiaentem inßnuet, fed duntaxatquid tpfe vntii intu^ agat-, noh/s per ea tesiificetur : interim autem illtid quonosipfivti-mur^nempeFideWyagnoßimus hacvipradita cffcf tdque ex Det ordtnatione, vt Chrisititii.'vcr'e noh is ßiritualiter applied. Denique KCtvcovioAfitte Con-ficiationii voce ex ApoHolo defumpta, nulla ipfius corports Chrijli cum noHris auj)a.(firiv, null urn realem contaclum, ncque corporali, neque J^iritnali ' modofiatuimm. {^Mrfiumenim hsc monHroÇtf
Cyclopica.,cumcorporis Chrifiiveritate eiitfdem in calls collocatione ex diametro pttgnantia, ah hoccxleßi myfierio prorÇus aliéna?) Sedita ßgnifi-caridocemus, quemadmodunt^vt ciho naturali in hacvita nutriamur,non fatis eft apparatus ejfe appofitas dapesfed Ulas praterea re ip fa fumer concoqttere nos oportet,minim''e alioquiÇuccum ali-mentariuminde hausturos: Çic,vt meritis Fhrifli, i à'iisqua ipfi inÇuntfi^uamurac in primis vt æ-i nbsp;nbsp;nbsp;ternavita ÇuccumfeuvimJpiritualem ex eo hau-
\ riamus -, nonfiatis ejfie quod afumpta ah ipfo caro^ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn accepta Jpiritui plenittidine-, turn in ar a cruds
I fttnobis iuftiftcandisfanHiftcandis,(^ tandem gla
rficadis,pçrfeHifime aptata.fed praterea oportere
-ocr page 60-■ éo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coen a
H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'vtiffemet ChriHtts vere ac re if fa »osterfsit, (juit
B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coalittone mystic si fpiritualiàffe i» aobis,^ »os
B i»iUo viuAmits. Hac autem ar^ifimA credentium ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum ipfo chrifo connexio., »0» ad vllum corDornt»
■ co^taótHm.,aut animarum realem coharentiam/ed
■ ad intimam 1» nobis iff us effcacitatem relata,
■ tranßatitiis omnibus illisvocabulis, Comedendi, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bihendi, Concorforationis, Infl tion is, Coiug^, Ini-
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tionis denieyue, infacris literis fignificatur, (juihiu
^videlicet arcfiftma connexiones naturales i» comm uni hominum 'n it a declarantur. Poßrenio docemus negue iff us Chrifi virtutemfue lyilplao foffe a nobis partici fan, /juin iffemet nosier fiat Gt“ nos illius : nejue 'vicifim iffum fieri nostrum P^Jf^’1^tniffiusenergiamfarticifemus,juodcaro ' 1 cum 'uirtute, ac virtus cu iffius carnefie cohareat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
'ut neutra ab altera diuelli vn/juam fofit. Ex juo tittnfejuitur turn in zierbo nudo turn in verho cunt Sacrametis coniundlo,'v»um amp;nbsp;eundemChrifunt tot urn curn iffius Sflritufeu virtutefaluifica nobis
Jfiiritualiter affrehendendumfrofoni, jua/nuis accedentibus ad verbum Sacramentis,fidem vebe-tnentius in nobis Commoueri, ac froinde efficacius agere oforteat. Deinde fit“ Hind efficitur Christum nbsp;nbsp;nbsp;i
tpfumfue in nudo verbo,fue in Sacramentis.non nbsp;nbsp;nbsp;!
^tf a credinttbus,acfroinde ad vitamfercifi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
^uidautem Harchius? Itavarius ef ac multi- ' / pb.ex,vtvix,juidlijuid'ofentiaifintelligerefotue^
rim.
-ocr page 61-Domini.
6i
nm. In ÇummA ver o vult virtute henediclionis myH:icx,(vt loejuitur Pagina ja.) id efl,per verhit Pei à legitime ordinate miniflropronunciatu, (vt firibit Pagina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinitatts Chrifli Çuhliatiam^
qtiiivhiciue efiper-^raÇentiam generalem {pagina J2.}Deum : (pagina j2.) P'erhumillud aternum^ (jitod carofa£tum eß .-(pagina ipßam Chrißt Peitatem-. (pagina i6.) Verbum viuißcum., Spiritui» Çanclum : (pagina ipßam diuinitatem: (f‘f^^f^‘^3J-)P'erhum aternum., (ß eßßentiamditii-uam;(pagi»a 4.^-} diuinitatem^ejun in chrißo cor poraliter habitat ; (pagina j.) carnem chrißi in-ußibilemyid efi^aternum Verbum i^Spintumßm-änm: (pagina viuißci verbi virtutem:(pagi-na T çt^verbum de Deo verbo'. (pagina So.^virtu-tem (jvim cjuandam d Cl^rißi carne:(pagina Çubflantid verbi viuißci amp;nbsp;Spiritus ßan0}i:(paginA ts^.}cjuandam Chrißi portionem : (pagina 106.) eße potißimitm in hoc Sacramento: (pagina rj.) ßlamdari in Sacramento : (eadempagina} In Sa-. eramentocontineri:(pagina 14.} ore (ußipi à ßde-j nbsp;nbsp;nbsp;libuf.-(pagina is.)alcre carnem Chrißiani:(pagina
)y-,dr Si, dr lo^.'jinpane latere:(pagina 26.} infundere(eße tnpanem,ineß-fabilimodo: (pagina 2Sy'jr alibi ßape. ) immutare f^i^ncm in corpus verbi:(pagina jo.} impertireßeße per carnemnon illdm.,cjux in cœlis eßßed earn que expane (y vino conßituitur ,ßdeli 'umipue corperi eoniungitur : (cadem pagina.) facere vt panis in
-ocr page 62-62.
De COE na
■ , carnis Christi 'uirtutem naturam tra/ifeat: I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{p^gtna 31.} facere panem corp fis Chrifii atiuâle,
I ^Uitnslo manducatM nbsp;nbsp;co»co£ftts efi ab hominefi-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;detiy hominem faciens aShu corpus ipßus Chrtsii:
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifi^i 40.} fumi a ejatbußnis, fed euanefeere in
ÿs qui eurent calore ch ar it at is : {pagina 41.} tllabi inpanem inejfabili modo.fpag. 4 3.ffacere 'utpanis tranfeat in fubßantiam car nis Chrißi in cælutn eue£fa: (eadempagina} perfunderepanem: {pag. 4 6} mutarepanem inßubßantiam Chrijti infußo-aiedtuinitatis fecretoillapfu: {pag.4p.} -vnitipani mirabiliter, ßrper habitationisgratiam: {pag.ii, amp;amp;nbsp;So, ßrSi.} facere vt panis abun-dantißtm'e habeat infe Deum: (pag.jj.} miro modo de plenitudine fan^se carnis chrtflt in nos ft inpanem infufafacere panem Chrifum per posen- nbsp;nbsp;I
tiim (fr uirtlitem : f deles 'verb atiu tales,de qui-busdicituriNolite tdgere chrifos meos:{pag.63.} quotidie ex pane ßr 'vino creata, ft de alsariaf-delibusfumptd naturaßmile effe illi car ni, quant habet chrißus in cælo, 'viuifca ntmirum rati one quot;jiuifeantis diuinitatis, qua fefe tn pane infudit, (f commifeuit tnefabili modo : fa g.30.} tllapfant in panem etdem 'jjniri,vtcera liquefacta alterice-raliquefaâfa.qpag.tQ.} Qceremirabili'er,po^en- nbsp;nbsp;nbsp;/
ter,ineßibiliter 'nepand fes uata forma ft fib fan tia,in diuinam ab eat natur am: fpag. Sa.} Difin-guens autem idem Harchius in^er cos, qui adCce- / nam accedunt) vult,ft animalta fuertnttrrationa-
lia,
-ocr page 63-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5
ore^anem ilium fumere ,Çedduntaxutad ^ntis vit,e.-ß 'vero fuerint rutiona-Çednon pari exitu.nam (es quidem hareticos ^umere etiamil-ad eundemfinem, fed qut ft in infdelitate fersiiterinf, ciim etiam fumant cum pane Deum Pj’'generalem prafentiam diuinitatis,accipere iu-Kemnon Seruatoremfpag.jól) ^totum quidem ^Wamentii manducare-,acproinde corptts Chrißi^ jednomine ^facramentotentu: fag.42.) malos '^ero hahentes quandam fdem comedere Sacra-tnentum ad aliejuod bonum vita temporalis ,fed ^uia non dtligunt ea fide qua diligit^ nihil illis prodefe Sacramcnti comedionem ad vitam ater-nam: [pag.j!,^ Tertiumgenus rcitare eorum -, qui ore (ffide ^acramentum rem (f fuel um Sa-eramentipercipiuntfpag.^z.}^ tarnen mali {in-qtdt fag.^2.) multo minus infidèles diciiturChri-fti corpus comedere. Idem Harchius interdum BaptifmumCaena Domini exaquat., vtpagina32. aliqttando mer} Jpiritualem vim extra carnem Chrisii ei tribuitvtpag. 61 non minus ( inquit} elichrilius in Baptifmo,quam in Euchariflia^ve-rùmper diuinitatem^non humanitatem. Praterea quamuis Papistas meritb reprehendat in eo, quad poculi vfum in qs quos Laicos vocant fullulerinty illam Deitatem non minus in vinumquam in panem velitinfundi-.lpag.44..}videturtarnen vint équot; fngtiinls illius viuifici potum magis etianit
-ocr page 64-^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coe NA
tluAmpAnif efum'urgere-, ijuo»ia{i»tjuit)ex Ori-non äixit Domint'^y Hiceßpanls
noui TeHamentt:ßcut dixitHic ed calix »cui Tesiamenti : adco ^utß (juisßacio temporis prema-tfir, idesly (vtloquitur pag.nó.'} tepore excludi-turymalitprateriripanis vfumiijuamcalicis-enim ßncjuit') manducatio longiits exe^tiirattem-” fus^quam potatioßin animnaeliquium tncider^y nónne in os potins inijcies vinum, quam carnesy ” quoniam illud citius repente delapfts indauad^ isires? Prieterea male-defendens panem^vi-num Cœnti Domini habere Sacramentornm ratio-nem etiam extra 'ußtim id tarnen non vult in Baptißno valere. (^pag.Spi) Cœnamautem qmte-nusvocetßacrißcium , Crhîc rtirßum\quotallegori isfacra myßeria contaminetHarchitts, ßuo locot id est,in reßutatione die emits.
De Cœnæ Domini adminiftrandx modo ac ratione.
CænA Domini adminitlrationemßcutipar eti, ad insiitutionis diuinA normam amtißim exi-gimus. Itaque a Domini inuocatione exorß, habita condone repetit is precibtts, ipßam Domini inßitutionem magna cum attentione recitatam populoÇoleni formula explicamits,acdeinceps, édita, fidei chrißiana pub lie a per Apoßolici fym-boii recitationem profeßione , quod iußit facere
Dominus,
-ocr page 65-' Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;j-j
Pane cnimfraclum, 'vinum focKlo infufum tradunt quidem tninifiri -, aeci-fiuntvero-i comedunt'^ bibuntfinguli : quibtts, fcraRiiyÔ“ rur^um gratys Deoaiits pepuloque diligeterde co'ferenda eleemo^yna, cteterifque cha-nutis frAßanda. ofßcys comtnoneßaBo, ( quibus quot;^nis rationihtts y quatenm 'videlicet Deo gratias ßlenni noßri tu corporis, tum animi, con~ l(cratione_a ChrifliaaA chant at is officitfque^ te-fiißcata y banc aidionem docerrms nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fa-
trißeittm vocari} minißer populum cum folemni benediclione dimittit. Et quoniam ßacra est in frinüs hac atitio, quaßi in caIüpotius quam in terris celebranda : curami-ts y'vth ac omnia 'non tantum honefle'^ decenter, {fieut rcliqua omnia in domo doniinifieri decet}fied etiam reuerenter ßx 'oenerabili cum granit ate ad'minißr ent ur. Omnia autem ilia quorumquada ad impietaternyquadam adßu^erfiitionem conuerfia fiunt, quadam denique ridicula ßunt, ^hifirionica fiaitationi quam vfiq^ adebfiacris m^fierijs conuenientiorayC domo Domini tancjua fiordcs,eiecimus : relict a in ijs^qua adia-fborafiu»t,fiingulis Ecclcfiiis lihertaie.Harchins autem , quanu^ panem vinum dmina ipÇius efi fientialislo'j Äci-yov.virtute,ipfis abundantißi?ne,vt i^ifieloquitHry vnita repleuerit : nihilominias tarnen adoratifi'nem interiorem ad ilia dirediam tollit, vt exteriorem, quam venerationem appellat, Çibfii-tuat.-oblatione à“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nofimpliciter damnat;
Kj.
-ocr page 66-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C OE N A
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ufiteadenlquefiicerdotii vefien~aimprobut-. jmfti
f tame» fuperflitiofi (jiuda rnerit'o refrehcdcns.
Et hactenua (jutdem Harch^^Jententiam de fiftgtilts huius controuerßa quaßionibm cum uo-[t/a comfarauimtu. Itaque frqereßc hoc vide-tur , vt noßrcs conßrmatis , dogmata illiuf tit E}ei verbo re fut emus ac demum qsy qua qrofe pfofertyrefqondeamus. Eritautcmhoc uobde'ofa-eilt us, quod »efqeciem quidem vllam vllius argu-menti Harchius ex Dei 'verboprofert, qratervai-cum prorfus elumbe, quod fuo loco explicahimus, Primum,quodpauem viuum dciamus fg»a ef-fecumipfa rerum fignificatarum praflatione con-iu»£la-,prgbatio»e »oneget, »iß apudTranfub-ßa »tialores, quipro mutatiô»e rerum communinm
Sacrame»taßatuut carum aufiihilatiouem. Sed . cum Harchio fe»tire »0» poßumus i»tra tpßaßgna
re ipfa co»ti»eri res ßg»tficatas, quacumque tao-
dem ida fi»t. Hoc e»im »eque ipßa rerum , id eß,
Sacrame»torumautrerum ßguißcatarur» »atun
patitur : »eque i» ßaerp literû vdavocula i»ue-»ietur,qua conßitui tale quicquam poßif.vtplaul ’videafur hac quide i»parte mi»ùs aßurda eorum ße»te»tia., qui Chrißi corpus realiter adeße voluut, quam eoruqui i», fub, velcupa»e reipßailludad-eße cdtendunt.SedElarchitss magis etia i»cptdßa- nbsp;nbsp;j
tc»tiamtuetur, qui,vt corporü »aturalts localem / ' praße»ticm excludat, deitatemipßus verbi, ex car- nbsp;nbsp;/
»eaßumpta i»pc(»e illapßm,veliti»tra ipfumpa- nbsp;nbsp;1
»cm ' ■ ■ / I
-ocr page 67-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67
pmem habitare, Adeóqtte ipfi re ip fa vniri per-ffiifceri. De quo dogmate mox dicemtu.
Dmvero quodad res fignificatas attinet-^ ve-tam illud ipfum corpus naturale, quot;verum ilium «aturalemfnguinem Sacramcntis illitts pants àquot; dUusvinifgnißcari^dicimtts conllareex additis 'oocïbtu.PtVQj) TR ADIT rR,(ß BF-iPFN DIT TR : item ex diÇertis Pauli verbis, i. Cor. W.16, vhipa/tem quidem corporis Cbrifii ■,po-cidum autem,( id eflvinumpoculo contentum}frn-^uinis cbrifii communionem effe teftatur. Tljce-nimdnhium efiepotefi-,quin idipfium quodcomani-(Aturfit illud ipfiumyqttod in Cœna Domini figni-ficatur^ praßatur. Itaqne nihil abfurdius fingi potuitißo Harchq commenta ^qui nomine corporis qttod traditum fuit pro nobis-, fanguinis qui fuit tffufus,Deitatem ipfam Chrifiifiue verbum ipfum Aternum Patris,cß Spir.fanifum intelligit. Diucr-fa efi autem quafiio. fipuid in Ccena Dominifigni-cetur^prafietur, ah eaquaquo-ritur., quo fenfu corpus illud naturale depane illo,^^anguis illç naturalis de vino illo dicatur. Ad hanc enim re-fpondendum efi, Sacramentale hoc eff ? dicendi genus, quo ,vt ip fe Harchius agnofcere cogitur , ret Çignificata nomen ipfifigno tribuitur.Acproinde a-
1 gnofcimus Corporis name interdum non ip^urn na-i turale corpus f’d eius Sacramentu (ignifcare: quod J nonnulli ex veteribus patribus corpus Sacramenta
le vocarut-fïd cfi,Sacramentaliter intelle£lu,velu-
B.ij.
-ocr page 68-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De C OE N A
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicut. Corpus Domini vidcri, tangi, d(f!-
h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^^ud ififigi,ifi terram cadere, creari-,feriy ch-
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dininitat^ Chrißißuc
quot;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Âoyou in ipfis Sacramenais realem inhabitatiO'
I nernponimiis. Praterea hoc agnoßcimtts-,Eede-
fiam (juocjne corpus ChriPlivocariß'edm'sfiictfrnßt-aliter-imyßerio magnOyVt lopintur lt;^p0‘
flolus Epheß ,^2.interneƒub vno dr eodemcapite, Chrißoconnexnm,(ß eiußdemSpiritu viuißcatnr/'i, Eph. 4^.16. necjue idpuopue mjßeritim inßcianiitr pitf/u amp;nbsp;'vini , (ß eo pubd omnes ex eo-dem iliopaneßumimtis,^ ex eodem illo poculo ilium Spiritumbibimus-,i.Cor.io. jó.adumbrariat-pue etiamßanciri ‘.ßed hocnunpuamprobahit Har-chius, nepue alius pttißpuam bis verbd inßitutio-nt'scænaDomini: CO EPrs AtEEsM ^'0D PRO PO BIS Er A D IEE R,Eccleßaßueipfa / Eccleßa mebra,id eß,corpus Chrißi mßicu intelli- nbsp;nbsp;j
gi.Pari.n.rationeper HOC EST'sANGEIS
I E F FENDIT ER idem corpus mpßtcunt rurßum intedigeretur^puod adhuc neminivenit in mentemc-Jt diceret.Etcerte ß corpus idud cßetmy-ßicum corpus 1 ßnguli ßdeles Eccleßam comcdere 'uiderentur. Apage igiturplußpuam aniles ißius-modinugas, ßfvertiginoßsßolis ißa deliria relin-puantur.
Tertio, analogia intercaducambanc alimoniatn ^vitam, ßi cæleslem idam naturalis Chrißicar-nis virtutem, aternampue ix de in nos, non inpa
nent
-ocr page 69-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;69
^tmn^vinu emtinAtemvitam-, qmiminfacris U-millies ificulcetur ipfi co»lubflattAtorcs idi -^fuwi/jfexti) lo.tnnis capite agfiofcimt, probaticfse ''‘On eget. Totum autcm illud HArchljcomthcntum fine commitnijCjuo chrifius 'ueÇcebAtiir,(iui an-tei SuudjLiii aro Chrrfii, ab eodempoflea Comeaus (3“ Cilore mtunli conco^us euaferit ivipyita ear9
(jtiidem diui/J(i,proptervnio»em~iQZ äo-y^'^hyfafiAticAm^ ejUAfi proptercA panis cœfî^e Domini corpus ipßus dicAturquid AÜiid efl qu'tm tbrij delirAfitis ßornmitm Nam ctiirnß ijlttd tim ibßurdum comment um Uli concederem,opor-tuilßetßide Chrißüprius hunc ipßumpAnem., quem corpusßuum AppeUitcomedißßey cöcoxiße (ß ißt honor Auribus} reiecißße, acßc tAndern fuStum corpus ßtitm dißipulisprAbuißße. Et »uncquoque vbicun-^ue ^3“ qiioties Domini CoenA AdminiflrAtur,Chr'i-dumoportuerit corporuUter prxßentem hac eudem iutinuißbiliter in caelumßuhducere^ne nu-t^ctrnpinemßumeremus. Verum neßic quidempunis illeßuerit Domini curo, quum cihi excrementA, ttpn ßAnt ipßusßumentis curo, ßed is demumcibi J‘(ccus,qui cArni ßumetis ußimilAtur, Scd bis omtii-°‘tsputAtßepHlchre occurrißße.,qHumChrifium di- ' citCArnem illAmßuAmßc expune creutA in culo hu-cre,ßedexillACArneßuAm Deitute inßundere in pinem (pag.'^6.} qui proinde diuinus eßelhis, ßt cptoquemoßrireßpeSfuy curo chrißi ßvväuct, cß de-wametiimcredenteSyOre ^ßde comeßus ßaciAti-
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E.iß‘
-ocr page 70-De CoENA
ttdem diuifios nbsp;nbsp;ivipyita ipfins chrifii carnem, illi
tn exits mine ntt nAtitrali nattirx nbsp;nbsp;fpecie, vt lo-
quitur y fimilts, atque adeo, utloquititr tfig. p, cttro chrißiearo tnuifihilis, xternum verbum-, Spirit MSfancltss : qux non tantumfluita,fed etiim imfiafortenta quidattinetfluribus refutareyfM nulla ne rationis quidemflfecie nitantur ? Abflt enim vt Patrtbus y quorum teflimoniis HrrcbiiM nullo cum fudore abuti oflendemtts, hxcmonllti vnquam in mentem veniflfle exiftimemus.
^upd autem ad Sacramentalemflymbolorum àquot; rerumfigntfleatarum, id eftycorforts i/lius natura-lis fro nobts traditi, nbsp;nbsp;flanguin/s fro nobis eftufi
frxflationem cum ftgniftcatione coniunclam atti-net y quod hac de re doc emus,cert'o (fl exfreJfloDei verho nititur, ^ujtm enim conftet Sacramenta de quibus a gimus, efl'efromiftionibus Euan gehe is ad-iunAfa, vt tantomagis de illarum frxftatione cer-tiones fiamusy eoftequitur neque iffts fromiflionum quot;verbis, neque Sacramentis aliam eoniunilionem tribuifojfteyquam efficacisfttgnificationis qua à fro-mittentisfbla vi^ftdelitate emanet. Etenimflfi-ritualiafunt qua turn verho, turn Sacramentis fl ■ figniftcantur fl flub EuangelicUy id efl, fldei condi-tionefrabentur.-mere verb flfiritualia ac dittiuina eaiuflmodiflunt incorf oratio in Chrisiu y fl in code collatum iuftiftcationisftanciiflcationisy fl tandem glorification is fteu vita at erna donum, f er ahum vt vllo modo eftficientemcauftam fli quit nob is tribui exiftimet,
-ocr page 71-Domini, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yt
rerum dittinArum^rorÇus efiimperi-^usiiutfUne impüis-,'u!' quiytjuodvn 'MsDei ejl in- • ^lt;»nniunicahilttcr turn proprium quum ipÇt eßDei-^^lidpanem eß vinum^res inanimAtaiitrunsßc-certe cum id is communicent, Ncgo igitur-, è'lgt;ernego Deitatem aut -vim 'vllum diuinum in i-infundiy^ impiü ejfe hoc dogmn rurfum dicoyco quidem fenfuquo loquitur fcrtbit Har-ihius,non quo locuti funt Putres, quorum Çententi pinitui deprauatyVtfuoloco die emus. Aio( inquum'} effe dogma., exiftimare quod res communes, tx Dei ordinatione Sacrament a fiant,aliter int elli-gerCjCjuim quod ad alium vfium, id efil, ad res di-HimsfignificandAS,transfierantur,quarum prxßa-tio nullo modo neque a rrdnifiro neq^ a verbis ipßs infiitutionis,neque a fiymbolisßed tnfiolidum abv-uius Dei vi,nulli prorfius rei creata vnquamcom-Municata,epßcitur- Falßßimti efiigitur hoc deliriti ab Harebio tot modis inculcatu,inejfiabili modo ver bum ipfiuminpanem fix '^itiu reipfia ill'abi, vt Domini car o fiantdbvdfatt. Nee enim Sacramentalis mutatio eßmagis miraculofiurn a ut inefiabile qriip-pia,quam quum ex comuni ceraßt autentieumpu-bltciinfirumentifiigillum. Quanuis enim ilia qui-demfitdiuina fix diuinarum reru caufia, hrec vero bumana fixfianciendis rebus humanis inflituta or-dinatio: tarnen res ipfla in genere eade efi, tantum in eodißerh,qubd in ill is Deus de vita £tcrna,hic ’’oero homines de negotiis humanis pacifluntur.
E.iiq.
-ocr page 72-72 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E Coe N A
T'rMjfuhflatiatoresfignoru^ Cefubßi‘
* tiatores rerumßgKißcatarum,Q7 quideni tn Harchium-,riui tpfum aternum
cum imf ietatepuni reuliter vniridocet, Çultem ex toties u nofiris ciuto Augufiini loco Uh.de Tri/iitA. cap.jo.difcere oportuit:'vhi S-uramentu dicitvtre-ligioÇu honorem höherepoße, non autem duporeni ojt admiranda.Sedhociflos omnesfefellity ^ub^eit tjuu Dominus vere ineffuhilitcr agit,dum qu£ cor-. poraliterper (ymholajignifîcatpncredentiumeor-dihus Çpiritualtter fuu vnius virtute exepii'ur, cum Sacramentali mutatione confundut'. tjuumil-lud DeiopuSjideß,Ecclefix nbsp;nbsp;Chrtßißpiriiuolis il
ia connexio vere magnum litmyßerium.,vtlo(i»i-tur lt;..^poHolus:hocvero,id efi, rerum alßuanttit à commuai vßi ad aliti extra ordinariußgnßcan-dum trar^ßatio apacifcentiu voluntatependeat,lt;ß inter homines etia fit ciuotidianum. Sedßrißudcome ntum,quo aterna ilia aterni Filp Dei Deltas fe-cundumfuhßantiampani vnitur., quomodo impiu no eß^.^uod enimHarchius hppoßatica hacvnione Deitatis (ßpunis non eße cotendit,manifed'e,vt in Scholls loquuntur,contradiclioneimplicat.^Quid e- nbsp;nbsp;nbsp;i
nim altud eflßypo^atice verhum illud aternu Dei nbsp;nbsp;■
car ni aßumpta: vnitumeße.,quam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
ideßfua xxEoçàcns, non autemfda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut tm- ’
pouoiq, UH car ni vnitum eße? Sed audio quid Har-chiissrefpondeat.,verbum videlicetillud aternum ßc illi carni vnitum eße^vtcurn ilia vnicum ùtptçù-
-ocr page 73-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yj
conHitUityCumpane veroßc'vniri 'v^ettm xon a^ußed tatum efficUtcorpiii,n0 idem lUud ipßa» ^tiod eß in cxldßed Aliud numerOynA-tuntAtnen ßecie^ td eß, etiamper inhabitAn-ttm re ipßiinpane DedAtemdiuinumypüJlquAm iHtidpotentialecorptfi ore eß-ßdeßumpttim ^come-ßw,i^concottumßuerit.Enimuero quid hoc aliud eß,qitam totidem incarnatosßlios Deißatuere.^ quotadCœnam Domini rite, e^ßcuti par eß, ac ccdunt? Kt meßabtlern tllam gratiam vni ilH car-ni ex Marta Eirgme aß'nmptApropriam, quanuis tmpari , quod ad energiam attinet, efßcacitate, tum credentihus omnihtts communemflatucre? rt autem apertiue etia intelli^atur, qulim ridicu-. Ium impiumßit isiiid commentum, quo ipßemet Dei Filiue cum fymbolis re ipßa vniri dicitur, ßn-gamui Harchtum non ipßum Detim, non Verbum tpfum aterntmßedquandam duntaxat ipßuf vir-tutem, quam carnem verbiß, verbum de Deo verbo Patru teflimonia non intelUlt;^s, velperuer-tensßapius appellat,inte/lexiße: er quanam hacßtt quot;jirtiu, cuius eßcaciA dißieiamtfs. Dcurn certe vbique vjo-iad^ç qui eße negat,Dei inßnita eßen-tiam negat.
Vbique autem ilium eße, vtrerum
creatarum partem, quaß cum Ulis compoßtam, vetus Maniebaorum delirium eil. Et tarnen citm, vtdicit Apofiolus, in ipÇo,id eßipßiss vnius vi vi-uamus, moueamur erßrnus : ,vt ipfi prophant Çcriptores cognouerunt yqu.t vicreata funt omnia,
-ocr page 74-74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coe N A
eadem et'iAm ilia qunndiu Çunt fatendum Jertiari;ex ^tto effaturDeum nott tatum fedetiam ivipyttîntMÇ rehm on^nibtts,(}uafi:tisnoü eadem nee pari efficacitate adejfe. Sedeademilli amp;nbsp;vmcA 'U’S diiiina non parder fefe in reruw eyeatarHm conÇerttatione exerit,vtin prima ercatione fe/e demonstrauit. Sicenim ipft res ex nihilo condidit non tantlim prima fed etiaw fola fit rerum omnium exidentia caufia ^fieu mate-riamfcitfiormamJpeltes. In rerum autef»,qitas ex fraiacente materia condidit,confiruation(-, fie fiecierum propag/ttionem , ßue indiitiduortitn ferfieuerantiam fiellemus, caußas ÇecundAS ordi-nauit, per (puas,(juanuis iis minim'èdeuindtus, te-rum omnium ac ßngularum natur as confieruat. amp;nbsp;a cælo nbsp;nbsp;ab agricultura ßoli vbertas ; a foie, Una,
ftellis, Dent IS, dér is conslitutio : a cibis ßux natura accommodât is animantium vita dependet.Sed longé aliud efi rem aliquam Di fibi diuinittis inf a fouere,(judm res ipßas ex nihilo condidijfe. Itacfue illud ßurdma quada benignitate rebus ere at is Deus cert is gradibus co nee fit, res naturales naturalihus caufis, prout tarnen ipfi libuit,conferuans. At illam creandi,id efl,ex nihilo aliquid efßciendi,Dimfibi Dni propriam efiße ac permanere Doluit, Dtßr ipfius natura ordinis immutationem. Etenim lehouaßt oportet, (Jui quidpiam a Non effe adEjfie tradueat-. funde etiam Filq nbsp;nbsp;^irittfs ßanlli Deitatem ex
eoprobamus,qubd ys rerum omnium exiitentiunf
creatio,
-ocr page 75-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■75
Patri,ififacrü liter is /rihiiatur. ittinet autem ad ordinis natur amp;nbsp;mutationem , rjuit. mirACuU voce froprie accepta Çignificatur ' valde hallucinantur qui {vno excepta Chriflo homi-ne^vim eiufinodi tniracula edendi cuiquam vn-quam inßtam à Deofuijje exisiimant. Itaque mi-raculiproprie appellata, quibtts nimirunkordo ipfe natura immutatur vel etiam aboletur, nuUi nee ■Angelanee homint accepta fereda sut, qttaÇi caufis vllo modo ef^cientibus ,Çed vt meris ac nudis in-ftrumetis.Nam nee Angeli quidem boni-,nec^an^i bomines quiequam vnquam (^vtriv egerunt: fed HU quidem Dei mandata Çunt executir er urn natura non ipßs vllo modo ,Çed Dei vniiis condito-' rismandatis obÇequente. Saneli autem homines, itidem Dei mandata , ßue expreffa, fiue tacito àquot; intrinfeco afßatu fu-ggefia, fiue precibus impetra ia miraculaßc ediderunt, vt nulla ipfis infita vis boe effeeerityfedvnicum eorum externumministe-tium interuenerit. JAulibmagis er^ qua ab irn-purisßueßiritihus fine hominibus édita leguntur, velmera fuerunt prailigia :vel eatifarum natu-taliumnobis quidem occultaru^damonibus autem, quos nulla res if-iuÇmodi tatet, cognitarum effecla, qua tarnen hominibus miracula videntiir : vel ab ipfo Deo per malos etiam Angelos iuila Çtta iiidicix exequente,cdita. Itaque non magis Maßes,quam ipÇiusvirga,tot miracula in AEgypto,^^ in deßerta edidit:vtmeritb Marcus 16.20, Deumipßumdicat
-ocr page 76-•}6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coe NA
mirMulis ApoHalicam docbimm conßrmijjuy JOPetrus ßnati claudi miracu-
Ium ßc ad chrißi inuocatum nomen reßerat, nt ßibi loanni nihd prater ext er ni minisierij partes relinquit.i^d Christum autem ippurn (jtiodit-tinet,fiataendu efi, eum eße verum Deum mtun ßue eßentia-, ßt“ qui etiam quatenus homo eßimpt-rittmin res omnes inferiores acceperit ßedtiwen Opera qua prater natur am edidit: Augustinus vni Dcitati ab humanitate non quidem ßparäta, fed dsßincta y attribuit bis verb is Tra^- in Ioan.}.
(inquit) Maria non erat mater dtuinitatisd' amp;nbsp;per dsuinitatemfuturum erat miraculum quod’’' petebat y reppondit ei y quid mihi ßy tibi mulied Idem eodem loco : Efuriebat Christus, quia homo’^ eratjpauit quinquepanibus tot millia y quia Deus ” fratsdormiebatyquia homo erat,venîis ^ßuctibus ” imperauityquia Deus erat. Et Cyrillus in loa.lih.t. ” tap.i^QiPropriu eßpinquit}ßupremafubßantUy 'Vtquot;'' mortuospofsit viuißcarey quodaqualiter Patri atqß^ Filioineßypropriu{inqud}iK,ivci)vi\Taii;.Nä alioquin^' nonprocederet Cyrilli argumetumy Deitatem Fily ex mortuos viutßcandi virtute colUgentis.Etidem Cyrill un lib.de Friait, s- Fa qua diuino modo falla ßunta chrißoynon funt humants conditionibus at- ” tribuenda,ßdnatura ineßabili omnernmentem tranßcendenti. idem eodem libro; Poße implere’’'' omnia, tranßre per omnia, dit Çequt in omnibus ” concedes etiam alt eri natura à dtuinuy quam diui-nd
-ocr page 77-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77
»M? Non equidem. Denique Chrtßu^ i^fe tefiatur ß in Spirits Dei eiicere dAmonia, tideH-, quot;jt idem CjrillusreSTe imerpretn.ttir-,in Spiritu fa»£Î0,qui (fl întris flj Filq '’jirtia coeflfentialis. idem Cy-i^illta libro in lo^n.primo-, cap.j2. explicam ilia, ^^pisia verba.Non enim admenfluram ei dat Spi-^itum-tQ-Spiritum ipflum eßentialem a don is ab eodem per participation cm ccrr^municatis dtliin-'^^uens-tNon ipnoramns (inquit} dpoli-olorum quo-
^ue manibiif datum St'iritum fed orabant ti'i Spi-^'ritum,qiti qtiurn venir et, manibns eorum praberi
efi. Non enim ipfe be at ist Ntofes de Spirit» ^''ijui erat in eo accipere videbatur, flr aiilspr£bere^ ^fed[oh diuinA hotferuattt eßpoteßati. Solus enim '‘’'Deus bac Jublimia Deóque di.gna efficere potelt.
‘ititem IjAc omniaf nempe vt fic aduerfus Harchiutn eoUigamus Si per hanc virtutem,cuius illapfif realiper benedicdionem myfiicam yvispa-nem bune f.eri potcntia corpus Chriiti, intelligis ipfam Aterni FiUj Dei cßentiam-, plus certe huic panirei inanimat a .,quam ipfis etid Apoitoliscon-cefum fiierit,vt qui Spiritus tatumparticipatione, id efl, dona ab ipf in ipfls creata, quidem ad menfuram babuerint. de quibus late Apoilolus i.Cor.12: Dcitati etiam,vtosiendimusferuata ilia
I incomunicabili mtraculorum, quibus ordo natura \ trnmutaturyefflciendorumpotefiate. Imbetiaineo ' ' quod vim nos diuinitus regeneradi d 'lcis eßentia-
htcr ilU pani infundi, plus huic pani, quant ipfi Cbrisii carni naturaliypcr fe,flue in fefe confide-
-ocr page 78-De C OE n a
H rafæ tributs: vtfote tju£,ficttt ex ÂuguFiifio Cy V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rilloprobauimtts^llti'vereÇublimiat^âiumiioferi
■ ediderit.,^etiamfiti edat,noxgra.ti.1, vlU habitai-
■ li-, “vt ifî fiholis loqttuxtur,fed Çola vnionis gratia, J
V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id efi, non quatcfîtis homo fuit eß omnibus de-
■ ms -.quorum capax eße potejihumana natura -.fer-
■ f^^ißitne ornatnsßdßolitiSjßolius {^inquanAitifft
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conßderatiS. Deitatd reßectu.humanttatepaqnam
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inßrumento, ad ea qua tnere humanaßunt qraflan
j da.'vtentisiquduis operumChridi'^niao'/JiÿTtt;
totiperÇona aduerjtta Nesioriu finttribueda.fpßd ßper id am aatm non ipßummetFilium Dei eßentia-liter,nec Spiritum ipßumßancfumßed energiam in nbsp;nbsp;i
^pff^^^^^ß-f^t'ißinaturaliabidiscreatamintelli-gis,primum meraspra^iigiaspro fers. Nulla enirn ^ßld 'viuißca'uis ipfi chrißicarni inferipotuit in fefe confiderata, zit ex qs tellimoniis, quaprotuli-rnus,apparet. ^qfodenimhaccaroviuißcat,ideo fiß 5 quia hic homo eß ejfentialiter Deus, non qtdd haccarofitujita infefe ; quodß vita in fefe non eß, ne viuißca quid?meßif2 ßfg. ^gipnsodo igitur ex id um carne viuißca vis ereataßue exparticipatio-ne in panem reipja fefe inßnuarit, qua neque créât a vnquam eß, neque crearipotuit, quo ni am
' quicquidinfemetipß viuificttm eß, Beus vtßtne-ceße eß, Deus autem effe nihil quodft er eat umß- nbsp;nbsp;'
teil? Et tarnen tantum abeß, vtquoniam, nepro-prietates cum Eutychete confundamiu, negatnus nbsp;nbsp;nbsp;'
Chrißi carnem in fefe viuißcandi vim haherzy,
propterea I
-ocr page 79-Domini.
79
fropterea nAtur^u cum NeHorio fepAremui. vel fiominichriflo ,ßue cArniChrifii ’vim’viuïficAW^ ^ontfA i^ßitis verba mantfeßa ad'ma-mwt vt contra, totiperfona,ficnti di£tum eß,tri~
^ttAmu^yContra Neïbrium,,i^ quuw carnem chri-ßi dicimusproperperßonaliter inhabitas verbu)» dlttdAternum Dei^nosproinde eßentiali vi Deita-vïuipareymultoplus ei tribnamusßuam ij,, eptii ftoprietdtibus natur ar urn cum Eatychete confufis, 'vïrtiite (juadamcreata (ßpartKipata,carn€}n ill am '^ïtiificam fallam eße contendunt. ßpiA cpuum ita [^habeantperitm dico Harchittmßomniaßepuurn panenrCcena Dotnini ea vi, (^ua nuÇquam fuit,ne-que efi,neque eritje carne Chrißidelapßa,non. nto-_ do diHinti faélum, ƒzd etiam viuificandi vim,aA
nos videlicet re ipfa a^u Chrißi corpus eßfl- ' cie»dos,adeptumdiceret : qtiodßveru eß'et,quan-nis aliquideße acht plus fit, quam eße tant urn Jb-vdjiCi^tarnen cum mains quiddamfit,acprjeslan-titis,vim babere alios viuificandi,quam ab alio vi-utßcari, ö* bocvtrumq^ tribuatillipani Harchitts, (necenim viuificare nos Cbrißi corp rts poßet hicpanis, nifii prius ipfiemet eßet talis eßellus'} (j’ poflerius ifiud tantum nobis relinquat Harchius,,
' nbsp;nbsp;nbsp;maiorcm certe gratiam Deus in hucpanem, quam
' in vllos Chrißianos contulerit. Hune autern erro-rem aid multi confiequuntur, disiinefe quoque re-fittandi. cp^niam enim existim.i.t Harchitts hanc van huicpani reipfii infieri nbsp;nbsp;vniri, hinc tria efiß-
-ocr page 80-8o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coe N A
ciuntiir neceU'ario. V»nm,quAmdi» miinentpitnis 0quot; 'vinum, percepta femel henedictione wyltdd, flue fumantur ■gt; fue non fumantur, id eß ifum yuoyue rationem Sicramentoruin habere. /ilterum,^tücuKyue orc Sacrame»tafimitt, vtru-quefumere, fiem^e ilU fmbola (f re iüù uifitcim nbsp;nbsp;unitum.Tertium deni^uetSiFiliitsijifi
Vei idr Spiritus fandlus reipfa amp;nbsp;fubslatiAliter ifid Jymbolts inhieret,Filium Dci,(f Spiritumf/ifi^luw in Ulis adoruri debere.-cjuos ahÇurdtfimos ff te-terrimos errores Harchio cum Tranf^ubftuntiiito-rtbits Conlubfiantiatoribus communes ,feorfir» refufahimus.
k^d frimum yuod atiinet yu£gt;fio in to tots •uertitur, Num benediFlione S^icramentâli {idef, . ea, recitcitione ff“ explicatione infitutionis (teens, ' Dominiyqux ft in légitima, ipfus adminifiratio-V ne) panis amp;nbsp;vinum cert a qualitate quapiam aff-ciantur^quA ipfis re ip ft inhAreat^vt etiamfi eo ipf tempore,quo hAcfiunt, non^umanturdfa qualitas ipfis 'vtfubieFlis imprejfa permaneat ; aeproinde, flue ad abfentes eo ipfo tempore quo mysteria in CCS tu peraguntur, defer ant ur, fiue fiorfim repofi-ta,prout tulerit Agrotorum necefiitas,ipfisprabean tur,noua confccratione, id ef, inflitutionis recita-tione ff' explication^^ denuo facia non fit opus. Nos quanuis 'vetuflam ejfe feiamus reliquiartnn FucharisiiA in has amp;nbsp;alios vfus referuatiancm, tarnen,quGniam neque fundamentum habe nt isia
, in Dei
-ocr page 81-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si
in Dei verbo, neque aliitnde qaàm à fuperßitione nutaÇunt, vtforta^ù aliquando tolerabilis iße mosfuerit ( (^nod eo 'uÇquc nonnulli putarinttfiud »litjuorum inßrmitati concedendum ) nunc ta.-'lt;nen,proptermox fecjutitam idolomaniantymorem isiumprorßti abolendum cenßemtUy ^fymbola do-cemui extra ufum ,fiue extra illoramßumptione-, nullam habere Sacramentorum rationem. Confiât enim hac mysieria religiofia meras ejfie aSiiones eontinuof -, ad quas ideireb non adhiheanturfiym-^ hola corpore a vtin ys fifiatfiefie cogitatio ,fied con~ tra vt eos quibtti prabentur ad aliud cogitan~ dum agenda commoueant.Itaqueßcutpanii amp;nbsp;quot;jinum ex rebtts communihtts ^unt rclatiue adre~ Idum illorttmvfini Stcramenta , citra vllam realem in ipfißnct mutationem : ita mutationem illam Sacramentalem illofine 'vfiu meritb circunficribi-mus. Ajfertmtti àquot; rationes ab exemple tum quot;vet er um Sacramentflrumyum etiam Baptifinifim-ptas. ^luum enim ejuifiiam tinclus fiue perfufua aqua fuerityinuocato PatrtSyFilyy Spiritusfianöli nomine y ceffat Sacramentu^^quod idem in circunci-ßonefuit: ^ide noPiri adaerfiarip de fuis illis filli-tfiSacrametis Cbfirmationis yfixtrema 'vnFtioniSy Pænitentia cofiteri coguntur. ^upd aute excipiunt aliud fiatuendum cîfe in Ettcharifiia, qtioniam in a^ioneßola nonconÇifiatynihil eß'. Nam Acliogenus efi y ad quam omnia mysteria referenda fiunt, extra equam perabfurdum efiet (peciem aliquant
-ocr page 82-81 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C OE N A
imaginayi : in Baptifmo jusque a^jna,^ à Pon-tißcys (]HO/jtte oleum i» Cofirmatiene Fnctione H fluribtu oferofioribui ritibus fraparata. adhi-H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bentur-, ([ulm pan Is amp;nbsp;vin um in Cœna Domini:
■ ejua tarnen ne ipfis^uidem Sacramenta vocant^fed
■ ad Sacramentorum adminißrationem, velutima-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teriarn adhibericoncedunt. Siue ergo fatp ßtßemel
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re cita tarn nbsp;nbsp;explicatamfuiße in publico cattußacra
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cœna inßitutionem 1 ad hoc vtßmbola ex rebus
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;communibus Sacramenta euadänt,ita vtinprahen
dd eorum reiß ups adhibeantur, cjuaßi iamprapa-rata,ßue repetita benediclione indigeant: nan ha-bent tarnen Sacramentorum rationem extra adliff-nem bis verbd prafiriptam .• {^CCIPlTE COAfEDIDEquot;. ACCIPIE E, BÎBIEE. Nam ne in naturalitjuidemalimoniapants habet cibi rattonem, niß in eo ciuipanevefiatur. Sedin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
eopants hie cœle^is-) td eß,addiuinum vßtmßgni-ficandttm tprpfiesiandPt extra ordinem deßinatus, (ideotjtte Sacramentum faeftes) a naturali dißert, tpuod naturaltsvim alimentärem ßbi habet à natura ßc inßtdyVt ejuandiu pants eßddttftoncareat, ßtte gttißiam eo vtatur,ßue rninits : pand autem iße cœleßd,ßgnißcat^one^ tanttim Sacramentumf id eßßiritftaldcibtfs eß., tdp^ vßus ipßus reßeiftt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
nempe eßns (ßpotus : ßcut atjua ejua in Baptißma ƒ adhibetur non eßbaptißni atjua,nßeiud ea ßettti nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
par eslytingatur. Et hoc guidem mir um non eß nbsp;nbsp;nbsp;/
Tranßubslantiatores (ß PParchittm agnoßere^ ƒ naluiße.
-ocr page 83-Do MINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;83
i/ii quidem pAnem in ver urn eorptts ^hrijlj rcipft trajj'ubßatiari dtcat-Harchiia Autem ipfummef Aicrntim Dei verbum, feu virtutem ex'^^ ^‘gt;'rne chrißi reipfu cmAnAntem im-^AnAri id eß, “ iigt;fi pAni inÇeri or vniri rnyïticA bcnediêiionis’-'-quot;virtute veilt. Sed ConfuhjlAntiAteres ipjum-^et corpus Chrilii non minus re Aliter in, pub., '^elcumpAnc copuUntes rnirumvideri poßit illud ^uoque Philippi verißimum AxiomA, quod fymba-extrA vÇum non b Abe Ant SAcramentorum rAtio-^em,non vtquAdAm AliA,fAlßtAtis dAmnAße-' niß ^es ipß fatis fupérque demonsirAret nondum iPios homines,quid die Ant Autpcribunt ßAtü cogitAße^. Profert Autem hoc loco HArchius nonnull a , qui-bus reßondendum videtur.NAm (inquitpAg.Sp.) nifiviuißcA grutiA perp etub mAnet etiAm in reli-tpu-iis communionis -, quid deferebAnt DiAconi Ad“ Abfentes, teße lußinoin Apologet? Rcßondeo,non Aliud dicere Ptißinum, quum quo tempore CænA Domini in publico cœtu celebrAhAtur,hAhitA etiAm fuße rAtionem cor um, qui propter morbu Aheßent A cætu,(f’ Ad illos fuiße miß a per DiAconos EucIja-risliA.EnA igituriß eAde erAthsica^io,ACproinde nihilpertinet ud AßeruAtas epuli fieri reliquias.^^ PropertHurchiuspoßcA SerApionis cuiufdAmexem‘i plumex Et{febio,lib.ô.cAp.^4. CuiAmmAmAgentilt;-s noUe mißumfuerit pAululum EuchAriPpiA. Item^ quod dicit Hieronymtss de Exuperio Epifeopo Tb-i‘ lofno , qui corpus Domini poytArit in cAnislrè,'-^
F.ii.
-ocr page 84-84 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Co£NA
a.utem in vitro. Item illud de Ter-il tufiUni vxoreÇeruante domi fÙA Euchariliiam. » Item illitdde Satyroß'ittre AmbroÇiji Eucharißiam a yuiiß viaticum in collo portante_j. Et de Heremi-» tti., fiaberatßacerdos, À fe ipfis Eucharisiiamacci-)}pientibus : cuiußmodi alia, plura rcpeti ex antitjaa hisioriapojßunt. QuorÇum autem hac I nempcj vt colUgatur no temere aßßeruataa olimfuijfe iflas reliquias,^ nunc etiam non male in templis Chri-siianorum Çeruari, manente in Sacramentis etiam aßeruatis benediEtionis virtute , vt difer-'te ad ColoÇyrium firibit Cyrillus. Nos ver o non ■an aßßertiata, ßed an mérita aß'eru at a fuerint ilia fragmenta qttamp;rimus. Constat enim ex Eei verbo dtj'ert'è inhibitum a Domino fuifre, ne quid e-t agno Pafiha,exprejfro EuchariltU noiira typo, i» poli er um d’sem frruaretur : (fr in aliis fracrifrdn Leuit. ’j. idesn non teinere pracipitur , nempt, vt omnis aditus fruperllitioni pracluderetur. certe quum Paulusidolothytain macello vanalia expofita y non vult inter res prophanas een-fori , extra vfrim profanorum Çacrificiorum •, fatis etiam oïiendit , quanam vicifrim tumfue-nit ifz E'clefia de_j Eucharisiici epuli reliquih frntentia. Turn autem fuit valde difrfcile C pene nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam Christiani cibum ßmul ca- nbsp;nbsp;,
perent in fruis Agapis, (quod ad multa freculat I priefrrtim in concurfru ad martyrum favii/ojtut 'vi- f ^uitpcita dimetiri panem fr vinum qua peen- '
Harder !
-ocr page 85-Do MI Ni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85
SAcr^jKCfitali eÇui dertifiähantuT , (juin iliquidflerunqueÇupereJJ'et, de quibta 'uaria,imo etUm repugnant in flatuta fui^fe ex 'vetudorttm fcriptis apparet: ac proinde opinionemiliam de^ Sanötißcationis alicuita in ipfis fymbolis inha:ren-tianon (latim irrepßJ/Lj. lubentur cnim ex Clemente Romano Pontißce , de Conßecr. Dißincl.z. cap. Tribut gradibtis i Clerici reliquiasßagmen-torum corporis Domini ßepoßtas in ßacrarium eo ipß dieconfumere.'à“ Heßychius Nazianzeni dißci-^ultit in Leuit.S.ßuißeculimoremfuißedocet jVt quod [uperfuißßet ,cremaretur ; quod etiamnum bodieinmultis yViloquuntur .)Caßibus apud iußos Pontißcios obßeruatur. dpud Nicephorum autern lib.iy. cap.2s. amp;nbsp;it^ ConÇilio Matißonenßßectindo^ adhibebantur etiam Scholastici Hits edendis reli-qttiis. ßpuid ampUus ? Fatctur ipße Harchitts ali~ quando fuiße njetitum -, {'veluti ConcilioToletano primo cap,2y.. Et CnÇaraugufiano cap.3. addita etiamperpettii anathematis pœna) ncquis do'mtim Eticbariitiam deportaret : contra quamfecit Gorgonin Nanztanzenißoror, ^(gUjcente pattlatim fuperstitione,, quntandern in islam horrendam cir-cunzesiationem idolomaniam deuenit} alq pro-ciddubib non pa uci. £)uid igiiur h ic profcrt Har^ chitts , quo iilud Çuum dogma conßrmari poßit? Tlam,'vtcateraomittam, ßqu.i ratio efißeruandi Eitcharisliapanis, eadcm etiam in alteroßymbolo, nempe vino valent neceße eß,nifi difcerpendam.
E.iq.
-ocr page 86-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Cge n a
I; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ejfe ptttet,(jiu Domintis comunxit. Cedo vero cnr
I' fanempotius ifiiqtiim vi?2uma^eruant^ ncmpç^ I' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(imjuiunt omni afiüffo fudore T'yanffuhftundito-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^»sd vifium fAcdiiis acefcat qmm tarnen
[ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnemvini ftibßantiameuanuijjevelint, Ethac
fortaßis fuit prMifua. ratio azymi vßurpandi pattit J amp;nbsp;orbiculares id as tenues oßulas pr^^bendi. iDenique quit fana mentis non videtyt£grotis{nam aliafupersiitiones domi referuandißcri panis iam pridem apud ipfos obfoleuerunt) etiamß illava-leret fententia-, longe melius confuU , fi de inte^ grotota Sacramentalis aclioapud tpfos renouetur, quamß rancido pane , praterito verbo, quodeß Jymboloru 'v élut anima quadam,paßcanturl Et de hoc quidem halfenus.
C/^lter error ex ilia realißue corporis ipßusßue DeitatisChrißi in pane dritino inexißetia hic eß, quodquißquis ore fumit fymbola,ipfum etia Chri-fium ore fumat quod ßr 'uerbo Dei expreßo Sacramentorum natura ex diametro répugnât, Ac de cor P ore quidem ipßo Chrißiphyßco nunc non difpu-toßed aduerßui Harchium dicovixvllumpoße ma-gis infanire-^quàm qui opineturDeitatem ipfm Fi-lif amp;nbsp;Sp.fan cil poffe corporis fenftbus per dpi. Ad hocautedeliridacceditetid dupleximpietas-.vna,
” quodcorpus Chrißi,quod vocat,putatab infldelthus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
etia hareticufumf quaficomunio vlla eßfepoßtt ,■
’’ lucieu tenebrù ; altera, quadab ipfapercepta Dei-t’tate 'virtutemeiiss in nonnullls feparetiquodefi ipfam
-ocr page 87-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87
tffam Deitatem diuidere. e)tni de re max di-cemjt!.
Tertiuf error eß in udorAtione ßymbolorum, ijuum modo tolUtymodb in 'venerAtionemtrdnßmu-titymodbfidtuitHdrchiii^:^ certeyfiveru efieitti dsgmiyde reali ^effcntiali dterni verbi ^Spiritm [mcH cumßmboLd vnitione y udorutio tuni inter-rat turn extcrnd excludi nec poteß nec debet. difpuutionem in tracd^tionem ejudflionif de Ccenamp; Homini udminißrandd rutione placet reßere.
Nunc igitur a^amtts de Coena, Domini eßecdis, ijU£ dupliciafiat ait Harchioi: vna videlicet y quamp; ipfafymbola refipiciuntyVtpote eju£ Deitatis il/apfu '•'ealifiant ip fini Chrifii corpa-s dtjvd/a.lt;l : altera qua id nospertineanty qui viudficorurnfiymbolorum ore d viua ßde perceptorum virtute ßamw ipfium chrifii corpits aciu y non tarnen illudipfiurn idem numerOyqtiod Çumpfiit ex VirgmCycfi quod nunc esl inctelityfid ei fpecie Qr natura fimile. Et de ill is quidcmprioribuipaulb antecopiose diximitSyqubd proprie pertineant adquafiionem de fiymbolorum amp;nbsp;rerum fignificatarum copulatione. Ac proinde^ fiperefiy vt de posierioribttt agamtts yidefi ,de ijs, quorum in nobis eßciendorurn,velpoti 'usfincien-dorum caufia Domints^ bdc my^ieria inslituit : quA traciatio in tribus quAflionibtts poßta videtur. Vna videlicetquid ex Can a Domini conÇequa-mur : alterdyper quid y ceu efificientem cauÇam, id eonfiquamurcteriidyquo perceptis-nis rnodo id con-® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F.iiij.
-ocr page 88-H nbsp;nbsp;nbsp;88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De CoENA
H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Çcqnamur. Naw i» hii tribuf valde /ih Hirchio
R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kult enim ipfe in fumma/juod ad^ri-
I mtim tjuafitu attinet^ nos non ifjum illudnatunle ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fro nobis trad it um corpus -, équot; naturalem ilium pro
nobis cffufum(anguinem^fidpotentiale corpuspar-ticipare^ex Deitate ^.hrijli nbsp;nbsp;Spiritusfanlliiapa-
ncm vinum illud Çubslantialiter i/lapla^^ ipßs panis vinifymbolis creatumicuius manducatio-ne, potu-, (^concoclione tranfeamus in corpus chri-ßi, id edlßamus homines Chriflo^etfinon seepttales, tarnenßmilts. Deinde Deißcationem ilia noflram vult ex ipfliflnietfymbolù,epuibiis vnita ^permixta fit illa transfufia Deltas, in nos emanate : vt, flcut naturaliter nbsp;nbsp;corporali huiusfieculi ahmonia-^cor-
ptts hoc nolïrum alitur(ubßantia ipflapanis viri quot;nbsp;propter vim nutriendis nofir is corporibusa Deoil- , hs infit am :.ita etiam fipiritualem illam vim, (jua regeneramur in aternam vitam, exillo ipfopane propter Deitatem in ipfio ex chrifii came fiubfla- j tialiter pe rmixtarn, tjuafi cum ill isfiymbolis tern- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
peratam, efl ore O'fide fiumamus. Po fire mb fipiri-
'vinifiuhfiantias oreperceptas attinet, contunclum-
Tdjos autem de primoprimiim agamus.
Primum igitur quaro ex quo tandem Scriptura
loco didicerit ,plura ipfi Chrifio corpora tribuere:
Pnum videlicet naturale ,alterumpotentiale ex I
Deitate
«
-ocr page 89-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;89
^paneconflatum: ac tertinm deni(}u(_j ‘^duile ex Debate verbi Sp.lanófi efféfîtiali iUufänii acvtnifymbûlis creatu.Scie rejponfurum tffttvelipßusfatttores-, ßquos habet {quandoqiii-‘ii huucbonnnem Dem ex hoc mundo tempeßiue ßftulit}fenon haxduo poßeriora corpora,qu£.po-fica in vnum conßantur ipß Chrißo attribuere, ßdfotentiale quidem in ipßsßmbolis conßituere: ‘fdualeverb inßngulis Chrtßimcmbrd. £tfor-*‘ ^ßis tarn erunt etiam nonnulli impudentes., vt ad ßium ißuddeliriÜ prohandu verbi Dei teßimoniis ebutatur.-quonia nimirü ^pand ille corpmChrißi dicitur, vinum illud Chrißi fanguü:(ß Ecclefia (jnoq^ corpus chrisii vocatur. Sedfi talem corporis chrißi propagationeßatuamus, quid ßupereßni-fiiJtValentini etiamab inferis reuocemus'^ ^esautemitaßehabet.^um de Filq Deiincarna-tione ioquimur, corpus inteUigimus vere huma-flam, ante poßdepoßta infirmitatem circun-ßrptum,vißbile locale, vtpotecui gloria neque ßthfiantiam ipßam humantt natura,neque eßentia-lesproprietates ademit:qua in re Harchius quoque te£ie nobis aßentitur. §uum autem ßymbola au-dimu^ corpus ßanguinem à Chrißo vocari, nos itidem, quod adipßas inßeß voces attinet, nullam 0/xaivvp.i o.r ßatuimus, quum non aliud corpus nißverum illudßt pro nobu traditum, nec altus ßanguisniß ille verus naturalispronobiseß'u-ßti'.(ßexpreßisverbispanis idedicatur eße tUud
-ocr page 90-fio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dï COENA
ifÇum corpus pro nobis traditum,^ vintim die iffe /ànguispro nobis ejfttfuSfJed Sacramentali
fS'Hi dicimtss ßmbolu aCtrtbui rerttm ftgnificati-rumnomina,., vtSacramentalis fi^nificationis vis perjpiciatur. ^uum aucem Eccleßa Chrifli corpus vocAtur,tum corporis nomen pro compaiia creden-tiii multitudine ofACûiùfjuaç accipimus, veluti sjM corpus alicuitis ciuitatis,aut regni,aut college no-minamus : nec tarnen diÇfitemur Eccleßam'non fimpUcitercorpus jÇedcumadiedtione chri/H corpus did: nimirum quoniahuius omniu mebrorum coniunitionis amp;nbsp;deuindiionis 'vinculum di 'vclut anima cjuadam efiipfe Chrifius, vtcopios'edéclarât multis locis Apoßolus, acpraßertim Ephef. i.
4.1Ó. Sed hoc corpus myfiicttm ,(juodnos fumus,a , corpore pro nobis tradito (ß Çanguinepro nobis ef-fttfiße quibus demum in 'v er bis infhtutionis CoeM Domini agitur^vfcjue adeo non diflinguere,vt hoc etiam ad illud introducedum extrudatur,nontan-tiim inßanientisßed etiam impiy hominis eße vide-tur.Pratereapanis Hie iam turn quum in manus traditur ,imo quum verba insiitutionis Cœnamp; cite recitantur (ß explicantur,certe fitSacramenta-liter Chrißicorpus , autinanis esimyfiica benedi-iiio : autnon corpus Chrifli, Çed panem accipiun^ credetes. eJMierum igitur delirium efiopinari turn nbsp;nbsp;nbsp;i
demiimfieri Chrißi corpus quumperconcoifionesn nbsp;nbsp;nbsp;j
in corpore credentium faElam ipfitranfeutin Chri-fiicorpus.y,^cproindenonfueratdicendum HO C
ES'dy
-ocr page 91-Domini.
9i
ST,feil HOC ERir CORPUS MEEM. furfurn,ß 'ut ztult Harchius, isiud de corpore inyEico tntclligendum ePt,aut ipfe, aut Chrisluf^ y^Jiod ah ßt^mefidax: comperietur. Ethic opempre-eßintelligere 1 (juomodo Harchitts, quumfe ptemi verboESTprxfentis temporis videret-,htiic obieIlioni occurrerit. ( pagin. ) Primiir» re-ßondet ex '^ugußino,ßtepein Scripturis dicieffe ^uodnon cfifed cjuod “vel max erit, vel ef'e potesl: Hxqiio intjuit inteiligere potes non ejfe abfur-dttm (juod dicimas, nempepa.nem Eiicharifiite non * tfecarnem aUu, etßßcappelletur :ßed (juia min-duutits ab homine f.deli, cfni efi corpus Chrißif^ traßtdemumin carnemallitalem,licetantea vim'^ energia'ntcarnis chrifli habuerit.Si hanc phra-ßoScriptttla Harchitis idcirco prötulijfet, njt hac 'verba, p^roD TRABirER,amp;EF-
FN D IT fr, qtiamuis prßenti tempore enun-etenttir,de re tarnen moxßutura intelligät!ir,appo-ßteloqtiutiis eßet. {Hoc enim hißorica ipÇa narra-^io demoßratfed quod interdii in Scrßturis occur-tit,hlclocu habere, vbi manifepß no quidßuturus ßt hicpanis, poßqua comeß'^ clococlus fueritfed quidßtoßenditiir, id eß, vt a comrnuni^ßu ad Sa-cramentalemtrasferatur, extremxprofeH'o eßim-pudentia. Ftdemus enim pro EST fcriptum eße ERIT, an de corpore mpstico islud, QßFO D TR ABITFRßr EFEFNDITFR,in-telligipotirit? tPla igitur ne refutatione qitidVin-
-ocr page 92-De Coe na
digent.filter A Autem re[fO}îÇi6,quA)n dffert Udf^ chiui,nogt;} minus esiimpudens. Nec enim^inqait} Dominus dixit,Hoc elt corpus meumfAccipitecof»-medite,Çed Accipite, comedite',Hoc e^tcorpusmcut quonidm {inquitpAg. ^o.'j etiAmfipAnis Euchsri-ftiiefitvirtute CAro chrißi,^reAlitercorpusverbi Ante ntAnducAtionem.-tAmen vtfiAtAciu ver a aro debetprius mAnducAri, nutritionis legeincAt^ nisformA conuerti. ^QuAßverb res ipfd no ofledit mAnifeße^voluiJJe ChriAü diß:ipulosprius intelli-
quAle eßßt quod Ulis probebAt, quum id-ACci' peret^ comedcret.frtAute VAler/t HArchipfigme -turn,prius Acceptum nbsp;nbsp;mAnduCAtum fußepA-
nem op or ter et, quÀm ex Chrillo, quults hie efet tibusyirttedigerent.-quodfi verum eßet -fquomodo , ßde panem ilium mAnducAßentdifcipuliiquum verbis nondurn ex ChriElo Auditis credere nonpo-tuerint^ Pretere a quomodo ßubit illud Hsrchp: pAnem etiam Ante munducAtione corpus verbipo-tentialiterßeri ß munduc^tionem^ nonprAcedunt nbsp;nbsp;nbsp;i
Sed fr iUudcuiufmoditAndem eslquodfingu-
losßdeles vult ChriPli myslicumcorpusßerifhoc
{inquAm)ohfecro quÀm ridiculumeß?. Necenint
fingulißdeles dlcunturChrißicorpusßed Chrißi I me mbrA, quæfmulfub Chrißo CApite coniuclA Ec-
cleßum con/lituut. Nec enimdieit Paulus fV crdfrE^
lo'/tffßed crZpcsi ol quot;no^oi ietfidf: rpr tarnen Harchiui '
-ocr page 93-Domini.
9s
^krchim'pag.ó6. ^nefcio ^uo ineftißimo dialogi-ßn9 vult infant cm baptizatum eße corpus ChrijH, itno etiam Chrifium iure adoptionis: àquot; (juodam e-(urn alio loco nos neotericos Euangelicos Zuin-^ßnos Caluinianos quos vocatf comminifcitur ‘ ß loquentesprobarc. Proculdubib verb nobû iw-fnmis hie obiecerit Harchius ex patribus fpirituale tllim carnem-^quam a crucißxa difiinguunt. c^aß veroduplici refpeiiu,{corporalividelicet (ffpiri-tuili modoßue corporisfenfu amp;nbsp;intelleEiu farnem Chrifii confiderare ^percipere y ef/iciat duos carnes exvna:vt ex ill is duabus vna demumfit natur alls nbsp;quails eßvere humana y altera verbfit
qfawet Deltas,idcirco carovocata, quoniam à carne Chrifli naturali in panem inefi'abiliter ill aha-tur eiquepermificeatur y vtpofiea expotentiali corpore fiat natur alls caro.
fluid amplius? Harchiusfuum ifiud idolufiupra qfim quoq^ Chrifiu,quatenus mediator ejl, euehes {pag.libri ipÇiusfiecudb editi.yg^.ymfinita {inqaii} ilia beat a Êrinitatis eßentia cum omnibus natura-hbiu eßentialihusproprietatibus Chrifii nbsp;nbsp;cor- «
porû eiufidem, eflin hoc pane in terra, nunquam “ abfens à Chrifloincœlo. ^tqui ego adhuc credi- “ di,quamuts vnicafiitefientia diuina amp;nbsp;tresperfi-n£fintlvtrmçdlût,nihtlontinus tarnenfiolam tSäo-’^pvtVB'sa.mveße incarnat am. Itaque ,ß verum efl Harchq dogma, aut tot a trinitas ( idem enim efl trinitatis eßentia atque ipflatrinittts, Çtue effentia
-ocr page 94-ÿ4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coe NA
absolute ifîon aut ent relate eonfiderata} carnem ns-fir a ajfiumpfefit:aut panis ifi e plus infefe illapfum
'uniturn permixtum habe bit, ( vtpaßtmls-quituridemHarchius}puami,pfia Chrifitears, ItA-que iam ifte pan is non er it appellandus CO RPfS KE RBI jiue SP1 RiE ERChrifii,fic eniminter-pretaturipßemet Harchiusipag.eiufidemlibriiUl} fed(pintus Trinität is: amp;filt;^ tadem digne h une panent reeipientes non tantum tranfiibunt in Fltuw fiedetiam in Patrent amp;nbsp;Sptr.fiancium.Et qtiis tande eritifioruntportentorumfinish Deinde ,ß natiin-les ßr eßfientiales ornnes corporis chrifiiprsprieta-tescoelitus in hticpanem reipfafiefiepertnyfiiea be-nediciionem in terra infundunt -'palpabtle autem e(Jc, ac locale, amp;nbsp;circumficriptum, natur alls acef‘gt; ßentialis efiprorfus corporis Chrifli quantumlibet glorificatipropriet as, an no manifefltfiim'efubuer- ' tit Harchius quicquidcontra Tranßfiubßantiatsres ér Confiubfiantiatores hoc eode libro reite afiernit? ßfitaropraterea, quunt ip(e minim'è negetspottere nos ex Chrifti carnepetcre, quicquid advt-tarn aternam necefifiarium efi, imb ipfiammet etiartt ' aternam'vitam,quaro {inquam^quomedo(eetiipfe confientiatßcficribenspagprioris libri 61. lldon mi-
■gt; nus\ inquit'} est Christus in baptifimo, quarnin eu- j , chartfiiafVeriimperDiuinitate non humanitatetn: j , ér tarnen nonpudet eundent Harchiunt (pag. eiu(- I dent lib. fieettnda editionis J42hac Origenisver- j ba prof erre: Sufi ip intus carnern verbi nonfolum tn I
Sacra- /
-ocr page 95-Domini.
etiam quumfideliter attdimtn Det “ ißa Hteronymi.^ G^ando nudtmtis ver-^^HeiytunccAroChrißi amp;nbsp;ßnguls eitti in no-
litres funditur. Cedo igitury Harchy difcipu-^t^luidampliiii in hoc pane O’ hoc vino -, ejuam in *‘lUA baptißni nbsp;nbsp;infimpltci verbo (juaritisi
^^ßondetHarchiui {pag.i4j.} In hisqnidempor-^ionetn verbi aterni amp;nbsp;Spiritus fan^li:tn Ulis verb
corpus verbi aterni in Chrißo corporaliter''^ quot;mtantis cttm totaplenitudine gratia apponi, vt quot;nbsp;^ßf^ue tantum de eo ßumat., quantum capitßdes ** i^^gulornmpropria. Atqui hoc non eßreßondercy fid illuderç_j. i^ec enim nunc quarimus y plus an ‘ ninus in his vel Ulis detuty Çed an idem detur, id tflyilla ip fa. Chrißi humanités. Si hoc ncgatisycrgo (xtra chrißi humanitatem falutemponitiSy id e/ly 'Haitis aliquos feruari, qui veliru illud potentiale corpus Chriiii non perceperint,nififortaße abÇolute
I gt;icceßaria eße omnibits ad Çalutem putatis Eucha-' nbsp;tislia ßumptionem : ßn verb conceditis y deceperit
ßfe VOS HarchiuSyquumhumanitatem Chrißi a baptifmo excluderet, amp;nbsp;tot um hoc veßrum dogma de corpore verbi er potentiali a^uali corpora corruet. Sed quid fi rurßum oßendero velirum Hirchium altbiphistribuere ßmplici verbo, quam
I buic potentiali corpori, cui tot am Erinitatis ejßcn-tiamvnitarn eß'e vult? Sic enim Ule pagina eiuf-dernlibriÇecunda editionis 3 4.Diligens le£lioßan-clarum Scripturarum est verius corpus Christi, id
-ocr page 96-De Coena
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,} efi,melius »ob 'is Chriflum eÎMfacia, diiia^e eb
I ,, octtlos pomtyf/ viuiditis tliiua »obis memeriam „rejricat, g uh» panis Euchartsiia, pui memorii „ ta»dum'esi, frmuta Chrifi figura. Et ne mirant cuiijuamvideatur fifiripfiffe Harchiu, ecce Aug.
• verb a de verbis Domini in orat. atf.ab ipfocitatit f^i'g-f^i‘gt;gt;'isbtbriioy.(Na inpoiieriore edittonepar te hui locicofultbpr£terfi}Interrogo vosfiatres,
,, inquit Augufiinus, ejuid vobis ph^ ejfevidetur, ,, Nerbum Dei, an corpus chrifii? Si verum vultis }■) rcfiondere, dicetis quod no minusfit verbum Dei.
Inte/ligit autem Augufiinusper Deiverbumdllud quod per pradicationem erogatur, vt eodemloco fubqcit. pQuqnamigiturHarchiumfecumconcilis-bimus? Id certefiert nopotefi, nifi in hacpofieriore nbsp;nbsp;nbsp;I
fententia q ua verifiima efi,abnegataprioreprerfits
naturam ,fied ita vtficutperfiona nondiuiditur,fie
fiua cuique natura inconfiuse tribuantur, diuimi ƒ nimirurn diuina, humana humana,ficut Leo Re-
manus Epificopus, operaprofieffb egrefia in hoc ar-
eocitcii obtincamusadfalute necefifaria ; diqnum
ipfius earo fitmediumpropinquum nofiracum ipfi
contunliionis , quanuis a dtuina virtutc^ipfi / coniunctie /
-ocr page 97-Domini.
97
(Dninctiopendeai. Opw enïm iflttdifichoet^jier^ ficidtdiuina 'virtm eportet. Sed vtia Chriflo ele-ilil'umu-! ita in ipfo diligimur non tÂtàm adfitti., [(d etid adfci^cedi: pojiea voCAmtirita, 'VthM di-Himvirtusepusillud^uit extrA carnem Chrißi no tfßciat:. Et ne guis excipiatcum HArchio,virtntem ^imenßewvimillämdiuina. Chrifii,ßuetov TÔytv txtn carne eiusßefe exeruiff ’eßalte antesjuamrei-pfa in utero virgmts crearetnr : reßpondendtim eß Chrißi carnem^ epuod ad De um attinet, ßernper in ipfius oculispra^ntern^ ijt n'ó i» ea opua-fiiamexißente ^atcerte propter eam naßituram-, doorigtnemundi effufafitiße in omnes eie Etos dona adßalatem neceß'aria. Eidit enim ^'oraharn diem Domini, inquit Chrißus. Dauid autem pßal.
no. inprimü Chrifium oculis fidei, cjuaÇi iam ^tgern in cruce coronatum, ad dexter am Patris tuedum oculisßdei contemplatur: patres ean-
I dematcjuc nos cjcam comederunt: eundem^po-I iUin l}iberunt,idefi Christutn, interprété ^poßo-lo,^iiüdadßolam Dcitatem ChrifticumHarchio re-firingere,epifundameta ßdei Chrifliana Cotiellere. ^at enim illud, Christus erat heri, (ß esihodiet ( non modo cjuonia Detss est Patri auf aiJioç^ed etiâ ' ^tioniam ah aierno dccretus eß Ç’cundu vtramcfue natur am Mediator, quamuis in plenitudine tem-poru rerhumßtfaEfumcaro.Deni^ Deumin ido-Iti trasformamusßcttra Cangtiinis Eil/j ipßus eßu-^^äneenmcxislimamus vnqua fuiße cuttpuamho-
G.j.
-ocr page 98-h ÿS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coen A
ij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;recacilittum.ldoluî» enim est Deus-, (jni citn
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pw/sam coiidigiia.m in vnico mediatoreperfolutam
' (jaenquam Jcrifaiteriî : quam oh caujam ctiam, ejHod ad profitiationcm attinet, dicitur Agnus idc ab origine mnndi occißis. Sicutautem z/nicus fuit, efi, dtquot; er it ad nouifiimam zj^que dtem mediator Cbrififis fecundum vtramtiue naturaw, td eii natura human a pa:nas noUris peccat is débitas perfoluente, Dcitate verb illi ohedisntia dignitatem , ac cfficaciam necepfariamconcilian-te : ita 'vnicum femper fuit in Ecclefia ordina U tri, puo eleciiad Chrifiurnfibi ap-p icddum idonci redderëtur. Fides z)idelicet,'vt v-niuerfafcriptura tefiatur: nbsp;nbsp;hacrurfus fides,quum
fit ex aiidittdmutua entmefi perpetiiainterDeu loquentemtfi eleëîos auditis affentientes, gt;ficredi‘
cuiuis credëti. Alioqui ment it us effet Petrus,qiium
diceret quo ac difiipulorum nomme, Ferba vita
aternx h ab es : dr rurfum quum verbu i/lud ipfuni
nio ab Utens, Euehanplufesnen viuiflcum inefifc,eb
^JJ'lt;^tstm Tnnitatlsinhucdtuinumpa-
' nem ƒ
-ocr page 99-D o M I N I,
illspßim detorqtiens. At: ffo;atnhigimui^ à' Chrijlnffitottnn, totum Chrijii /jobd tam
tiacrament is adhtbitiS') vehtti euiJenttorefacio, vereperfidem percipten^ gt;imprûpûtii-,quodneque Deus elcÜos juos aliter piatnvni Chrißo fiuOyveroDeo fi^vero hominifipi-^i^ditervnitos 'unqua fieruaritiautfieruet., autßt ^ttaturusmequeà verboßmplici Sacrametaßgni ßut£ prabiu rei reßpe^tußed fignificationis mo-^oäifitfre arbitramur., quonia videlicetjVtficitißi-^^l^quitHrAugußimtsfiunt verba vißbilia,ideß^ öculis rentitiant^quodverba auribus au~ ^ientium ßgnißcant.In fiumma igttttr tum in ver-«oß'/nplici Euang elfi, tum inßacris myßerqs Chri~ fiiutotus nobis'ßpiritualiterper fidem appheandtts ftitbetur : neque exißimandus cß aut in verbum 'focale, aut in Çymbola Sacramental ia illabi vel in-fundi reipßa ,ßed quod externisßnßbus vtraque dlapromittut, hoc in cordibuscredentiu officere ooßgnare SpfanilÜ dolorem illu veritatis,omncs otedentes Chrißo infcren/e,ex quo iffipoßea,quic-lt;juidadfalutem neeeßarium cfi-,hauriunt.
ßßtaro illudvbi didiccrti Harchius rem Sa-tïameniï ab ipfusfrucftijeittngere, ideß, a Chrißi tarne per Diuinitatem in ipfa corporaliter habitan-^tviiiißcata, fitt viuifica , viuificationemfcpararc^ \am audio quidem F.itangelium,id eß,Euangclq fradicationem , alijs vitam , aliis mortem fipirare, t^'Cor.e. 16.at ipßummct chrißum vitam non mor-Gy-
-ocr page 100-De Coena
temejje vbitjue inueato, Chrifium tjuidemii-^Ojco er ede at es feritaturura,i cjuihusairhirumß-^f'ecipitur^ det eras auttmmorti adiudteatutunty fiemi^e a cjuibns rcijcitur : fyrabö/a cjuidemle-gt; ^b alijs vero iadh ßrni, rem autem ßßarn fytabo-ujigaificatam alit er ejuàm vera fidefiumiaußqui yui ^erafidefittrait, iadigaeßt-f»it? heyue his obfiat^yubdafitdPatres (ßyrfi’er-tif» ^u^ufiiaum^ corpus Domiai iaterdnmfiur/ii etiara ab imptjs dtcitur. Turn eaim hac Corporis voceaoa res S tcramea' i Çigaficata,fiedfignttmƒ-gnificaas tatel/igitur : yuo feaßu etiamha locntio' ft es iatelligeada fiunt, Corpus Domiai latrare i» j os, cad ere ia ter rara, coafiumiy nbsp;nbsp;eiufraodipltirima: /
itperte idem Augufliatts docet, yuu noa
e frtsdfuy fied de re S.tcrameati,idefi, de Chrisiei-
idefi,ah ipfia re Sicrameti maaifepfe dfiiaguit. Pi
hac profert ynidem etiam Harchites aduefinsora- I lern ipßnss carais chrisii maaditcatioaem,fiedita,vt / magis etiam abßirdum errorem iauehat. JArut» / caim magis abßtrditm eft-didfu , caraem chrifi ' ft attiraiem'hpofiito rei/tßa t/laprafieatem eßfie, iafiub, nbsp;nbsp;nbsp;i
velcum iisßopafte} i yuibufiuispaaem ore fiumenti-
bus 9re ytto^ ftmtilßumi : a a atero dicere cum Har-
chio,totam tpfitss Triftitatu ejfieatiam, aatputa patti
reipßa /
-ocr page 101-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zoi
lt;5^4 vnititm fermtxtam -, turn ore turn fide fitwitibfejue fructu ? Narn h'cquoque efia.-biu ipßiis grautßimw error^quodin hoc Argument nomine Fideliu eos etH cornprchedity c^utfident hntum hißoricAm habent : c^ua ^ui frAditi fiunt, fiihil cert'e Amfi.tuA^ Aut fortAßn etiAm minus hn-
(juÀm dAmones. ItAcjue horrendumeßcogi-! ntre tales vllo modo exißimAre Deitatem in ßße n^«:ifere,quum null a fit communia Chrißa cum Be^ balne^^teße Apoßoio-,poßint eße participes menß^ l^omini Q“ menße dAmonioru. Neejue hic mihi ob-j yciatHarchius Tyitiinitatcrn vhitpue eße, ACproin-I hocreßeclu ab indignis cjuocfuef cmi. Nam hac n'ßtnjione non mocfio nofiabiliturßed etiampror-fius euertiturdogmatis ipfiusfiundamentnm. tinmenimdixeritid inpanern illabi mysiicA be-nc diction IS virtutetCjuod lAmantea, quu fiitubi^^, tnpane etiarn erät\ At nan per inhabitationis ppitia{ine^uitHarchius. ) cjuodßccccßero^cofiecjiie turvera fide deßitutosßßumät re Sacrarnenti,non tarnen fiumere cjuia Diuinitas fit 'vbicpue. Nurn 'veto idcirco, quad Hiuinitus inßtin pane per inha-bitationis gratiaml Demus hoc Harchio^quodtA-tnen^ vt ipße cjuidern intelligit, fialfißirnnm esl, 'vt tnox explicabimus}cancludendum entproßectb, i-pfas etiam besn'tsl^cjuandoyuidernhanc habitatio-nemdefinit reali ß eßcntiali cum ipfis[ymbolis 'v-nitione\fi fymbola ßumpßerint, quod ipfis ßymbalis realiter lohAret, neceßario fiumere : quam etiam
G.ifi.
-ocr page 102-102
De Coe na
‘ conÇeoimitionc effngere vH is Hrophis neque Trinf-fubHa. »siAtores,ne(]ue Con!’tbiiantiafores PoJlitnt-P'eritas aulcm haceß.Solam hypoHaßn Ftly vni à“ foH aßumptie noHrx natftræf'na ipßiisßubHintii v-nitam : hunc carnem effe vnie um, reale, ßpropia-noHra cum Deo reconctliationis vinculum.
hanc reebeiliationem ad eos demHmpertinere,^tii feße huiccarniperveram fidem adiungtijiFhanc fiel em eßefing ulare Dei donum, cuitts efificAcia a
JanH0 promanans Christi carnem id etfivinculum illuderedquot;ntibus applicaturn illos ChriFtofipirdua-litervniat:Spir.fancfum, vth/ine fidem in nobis ere et, ß fiemelcreatamfoueat,tHmverbo ßmpliei tumSacramentd vH, non vimalipuamillis inltil-lando, fiedintusfiua vnius viefficiendoyCjuodver-bum auribus fit Sttcramenta oeulis renuntiant : fio-los ig itur vera fidepraditos rem Sacrameti fi“ rem l'erbiparticipare. Nee inde confieejnitur, integrum igitur Sacramentu fiolis fidelihusprccberiißueprout credentes vel increduli fuerint, ejui ad menfiam Domini accedunt, statuendum eße vera vel fialßa eße Sacramenta. Hoc ( inejuam ')minime coßecyuitur. Jiidicul a enim eslvtraepue hac confieguutio, Dafür, ergoaccipitur:Hon accipitur,ergo no dafür.Sedhoc vereconcludifur, Chridtts verax eit, ergo nupuam oßert fiacra fiymbola, ejuin etiam vere oß'eraf, epuad nbsp;nbsp;/
per illa ßgnificat; ac proinde veraßint femperfi nbsp;nbsp;/
integra Sacramenta ex Dei verbo. Sed, puoniam / Ifimbola (juidemprabentur manui fit ori, res au- nbsp;nbsp;/
tem /
Domini.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107
Umfigmßctit£,ideHjipßemet chrißra mc»tifidcli ff^behirddcircä omnes guidem ma}]um Cquot; Oj lt;^ß’e-fentes^ymholapercipiunt,mcns verb vera f.de nb ^tAditn-,rem Sacramenti répudiât : acproifide reus gt;ion ßt tails (jtiißptam indigne ßumti cerporis amp;nbsp;fingiiinis Domini, ( niß per corpus (ß ßngninem ifß illortim^yrnhola metonymia Sacramentali in-^dligas ) fed corporis ß' fanguinis Domini con-fetnptiy ßper incrcdulitatem repudiati, ipfiußiiie ^deb tarnpàcra aciionis turpiter contaminata. Ita-^'le ,vt femel httnc locum concludamivfiue adeb toniuniia funt connexa vita cßcaro Christi, OiHoniam caroßliy Dei efi -, vi neci’ievita partceps ‘jxfsiuam extra illius carnis.,vn 'Ki vinculi no-lieacumvitacolligationis ,participationempoßit^ ^eyue quifquamfliw effe particepsßue in vcrboy fine in Sacrametisyqui ex ea nonviuifccturiß- lyui eontrariumflatuunt Christum diuidant, de cjuihus ^nid statuendum fit, docet Spiritus fantfu,s,!.toan. 4'Proinde cjuantum fallatur Uarchius apparct, ^ni Deitatcm nb modo in hypoßaf tS ?vó^ov relate tonfideratam , qtiavna cfiincarnata yfied ahfolu-PetotiusT'rinitatis illabi vult in pancm,vt illo ad Igt;ininitatem potentialem rcdabtoypoflea fnguli ßamtis ipfins Chrifli attuale corpus, ßfiaji verb ex carne Christi emanarepofit, quod non eß in-carnatum: aut chriflidiuinitas Çit nostra vnitio-nis vincttliimyac non potibsper carnem ad nos ipfie appropinqnarit ,vt per cam nottram f'actamyDeo
G.iif
-ocr page 104-^^4 De Coe na
^^iff^gAmuryquamiiis haue vimcaro nonfibi^ua-jijuhiecfo if2h£re,-2i:em^Çeci lt;^UAtegt;JM i/tDci h^-
Çubjlftit, oh tine At : fiue, vt vers quAmuis ArbAte l-oquun:i(r ifißcholisyno-degrAtiA vUihi-ituAU-,fcd de gratiA vnionis fit tßad accifien-um : giiodqttt noninteUigunt, multa CyriHiloci i^f rauAt,e^uafivt Âdesior^jcoptdiim'uitAret, Ek-tychiAKHi eufferit,
tusriexifl Ktia le disiersditur.
Sed iamtejjtii efl aliquid de ista inhAbitAtionis g! AttA die ere. oteflide ’verfleului, E/iter qn-JeUier Dctii eß (ß nibiq^potëter. Ethiscquidcmeß ‘V-'ituerfalii^defl.,ad res omaes creatas relatADci ^qu£, lt;vtinqnit dtiguflinus, »eemo-,necpArtitio/3e fninuitur.-tumetiAfn λ dl is qjiamdiu quor/todo dli libet, cofleruidis
Afnplitts aliquidßg/JiflcAtur
Habitddi voce. NÂ amp;nbsp;habitAre in ccelis didturDe^
fsempe Ab effeefd, quod videlicet illusiriora ihi cel-
mAießAtis ACgloriæfuAflguA. SicetiAwdi-
dins efl if! medio popnliflii habitAre,partimpropter
'vifibiliA fu£ pr£fes)ti£ cirmfl/tgulari henignitate
coniursciafmbolA,partim propterea qnbd, catcris
geeitibfssad temptts defirtis, hide folipoptdo gratia,
illamfuantflal/i ^arë impertiretur: ßent (ß hodie ist
ijs qAorufK f Aiiirnos (ß corpora ßbt ß»clißrii Spi-
fitus virtute fasicfißcAuit, dicitur Spiritus fanilus
pudo Deitatis habdare its ChriJio, Colofl. z. p.
-ocr page 105-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loy
: ^ifcrime/j Autem inter tsi a qui non intellexertint, i^wpridem teterrimos errores in Ecclejiam inue-gt;(crunt, cuiufmodi fuit Munich Aorunt delirium a, ^rueto nodru memoriu renonutum quod Dei ^l/(»tiA rebus omnibus fèfe vniret , ficut apud ^o'étaw dtcitur Spiritus fiue^ mens totum mun-molem fic agtture , vtfe magno in corpore^ feest. Contra 'ver'o Neßorius aterni verbi'vnio-ftem bypojiaticam cum humana natura non intelli-lens jola Tmçÿucct'z Kol , Deum putauit in Chrificarnehabitare-,vt nbsp;nbsp;inreliquisfan^isere-
heli tantum Chriflo d^idct^, id eß Autorit ate emine nt ta, vt inter multos fiatres primogenito. Hane impietatem fuperioribus annis ab infer is re-McaruntBrentius dt lAcobus Andraas,difert 'e firi-bentes,Deum, quod adeßentiam attinet, non aliter eße in Chrißo, quhn in rebus omnibus, fedpetendam eßediiHndfionem ab enetgia : his verbis,EERB CARO FACT EM E ST non Ahudfignßcaritquam quod Deus in reliquos quidam, infiliii autem Mariamp; omnia dona,im'o ornnss Eeitatisproprietates eßundat .• vt fc fecundum Nefiorium diuidatur perfona, (f fecundum Euty-chetenproprietates naturarum confundatur. Har-chitu autem contranam prorfus viam ingreffus vult non in Chrißi tantum carne.^ eßentialiter vniri Ferbum at er num, vt ill am reddat diuinam, (quod epithetb ambiguu eß)fed etia illud in Ccenn Domini fymbola reipfa (f actu illabi, eifque vniri
-ocr page 106-, Joó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coe na
permiÇceri, vtßnt q-ipß diuiuA per ('indem tpßam DeitAtem^i^ ejuidem »on tantum verhißed ettam totitu Trinitatis ) qua. carnem naturalem Christi dl tun am reddit l'Ut ß/mbola (ic fiant poten-tialiter(id efiy-vt ego interpretor^hahitudine (f-dtf-pofitione quada) corpus Chrifliynon quidem idem numero atque illud phyficum (fr naturale quod ed in cælis, ßed ei tarnen virtute Çimile : ac tandem vera fidc_j praditi panem i/lum fumentes . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßantßnguli adhtale cdrpus Chrtfti, hypoßatica ta
nte» vnione vni chrisio (eruata: quod ahßurdß-ßimam ßr inßanißimum dogma y quamuis à nebù aliquatemts refutatum, pßußquampleniusrefella-rnus y dicendum arhitror , quid hac de re ßt ex Det verbo er orthodoxa Rcleßa ßntentia fia- / tuendum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(
Prtmum omnium igitur cxisientia ill a Def qua nbsp;nbsp;*
ßcut efißentia ipßusInfinita efi firti»partibilis,ita i etiam vbique efi, ejfientialiterpraßens, èfumnia nbsp;nbsp;nbsp;)
ßbi habensprafientia, »eque tot a ex integrantibtu partibus confiant, »eque vt in loco, fied non minus inefiabili fir incomprehenfibiti modo,quam ipfia eit in fefie immenfia, tum ab ipßtaprafientia vniuerß-lü energia dtdtinguenda efi, tum inprimis ab hy-podafit Filfi Dci incarnatione, ßuanuis enim »ufiquamßt Deltas ociofia, tarnen aliud efi Adefie, nbsp;nbsp;nbsp;1
quam aliquid efificere,fir huius efifiectionü non vna nbsp;nbsp;nbsp;,
efifiectes. Nam alia efivuiuerfialis res omnesea j ipfii virtute, qua conditafiunt, tuw vifibiles, tum nbsp;nbsp;nbsp;/
inuifi- ƒ
-ocr page 107-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;joy
wifibiles : turn ex natur £ ordine turn prater aat contra ilium ordinenigubernans:alia efi vefb mails etiam mirißca,^ ipß^ etiam Angells incofni^rc-l’cnßbilü, ejua 'uidelicct falium est, vt quanuis ^tesperfifja/int vnica Deitaa^non ex tribus agßti-fedigt;tfingulu ‘vnica éfprorfus eadem pntf^. ba persona twTiiçTt^i I nibilominus tarnen foia perfona^ ^ua Ftlius Dei eit aternus -, itafèfe arFTe cum nostra earne ex Dauidis flia FirginefecfiAdli faaspromißiones xffumpta adtnnxit, vtnon modo ciinttlsyC^uarum capax effe res creatapoteß^dotib^ss tllam perfeltißime replewerit -, fed etiamßfahUs ßemper manentib'us eß nàturls ipfis (ß effentialibus tarumproprietatihus.,a[uib!is nimirumfublatis eße definerentid tpuodfuntf^ epuibus immut'atis stales ampUiis non effent^ojualesfunt^aeproinde' chrißiss nee verus Deus sffet,necverus homo)illd ad fuam ipßus hypttafn redegerit:nec iam Filius Ule hominis ßt diuinus duntaxat aut etiam ditiinißimus-, (idefiexeellentißimls donls Dei fupra res omnes alias creatas ornatus} ßed etiam ipfemet Dei Filius non ex duobusßlils conßatus fedd Ftlio Dei [vtita loquar^perfonatus-.e^ ita in ChriUo ßtqusde Aliud àquot; Aliudynempe ó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indiuiduttm hnmann
aßumptum, non ft antem Alius ß}“ Alius : Çicut ad-uerÇus Samofatenum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßatuentem:
aduerfus Arium ercatam Deitatem inuehenteniy eâmcjue pro anima in earne afumpta fubstituen-tem : aduerfus Tdetiorium amp;nbsp;èyif ynnxbo.
-ocr page 108-io8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De COE n a
flcut (f hodie nodri r’oiqintarf'TriifOvtdajilocohj‘ f0fia.tic£ vnionis fuhßituetemiaduerlus Eutychen deniijue fro vnione canfufionern nAturarum fo-nentem^tota vetus EcclefiA ex Dei verho,€xtnfifii-tis difficultattbus certaminibus eludAtidon-
Sufered en Hubdatio ejua fic b]u.ccvôp.aç cunt fuferiore fignißcAtur-, fed ejua yuumÀ Paulo lAii-iect.t f articula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii Patrtbus vnionii
Hyfodatica wee deternainetur,fici'e ab ea dfeer-natur.Ejl enimida 'uniChriPioprofria,^d)a.dJii^
• i'/Filif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'uero edomnibns Çandis coniu
fttf,amp;merea-y!yivvn nbsp;ivipy„Toeo, quod ad Deitatis
'vdam ovyaipiiv realent: ac mere ffiritualis,^uanuis
et.'ii be/teßc!am ad cor pin etiam hominis redundet.
Fiabitare igitur Deus in (olis fuis fandis dicitur,
z/J'iS'j- in Fil io mediatore facit omnium ad vit am ^iornam neeeßariorumdonorumparticipes. Dici-
die dur habdajfe (f futffe in Prop h etû, ft area ip ft
tribuitur Dei nomen, yua ft ip fa hab it at io tot a ell
fvfpytrnzit^ fedffuperiorein eodiuerfa, yuodDcus
'vere agit ^uicyuid ßirituale ed, tnßrumenta /
vefo I
-ocr page 109-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109
Wo f ^ttxctiKijue tandem iliaßnt ^fiue inanimate wdehcei^vt Sacramentayfiue animat a ^vt PiOfhe-^«jPadores nbsp;nbsp;alijye xternum tant urn o^ui admini’
firoftt. Sed hamp;c omniaJupereß'ut ex verbo Detpro-^cmus. ^od attinetigitur ad tllam 'uniuerlalem ^tmpraÇentiamytum etiam potentiam ^non vide-turprohatione indigere, cpuum non fit à nobts ad~ tufia Epicureosiniiituta difputatio. Hypoiiatteam outem vnionem eße ipfaram natttrarum, ^toto pynere ab ea habitatione qua in fanclu efi, dßer-^(,puum innutnerabtlibxipene teïtimoniis aduer-fus omnia ilia hareticorutn monplra , omnium pa-irum if}“ veterum illarum decantatifimarum Jyno-dorum perßictto confenfu fuerit demonslratumt »slut multas ehartas isiorum certaminum repett-'^ïone implere. Tantum dico non efe hodie Chri-fiianum cenfendum y qui Chrifium quot;vere efen-^iditer De urn dt hominem cffe infcietur, Eed ha^ ^itationem Dei in fan£lis mere eryyieKrai tßtvipya-’’«w efoy^ rurftts earn y qua efi tn Ster ament ts^ diam efe prorfus ab ea , quam ponit Harchitts, fpcrefi vtex Dei quot;jerbo demo/iPtremM. llhid igi-tur nobis tenendum efl, non aliter nos ChrisJum Wipere, qudm peripfius Spiritum, qui e(lSpiritus finclus, (fr rurÇum non aliter Spiritum a nobis itcipiyquam ipfe Chriltus acceperit: qua quum ftnt Derho Dei teflatiflima, citât Is tcslimonijs non puta indigene. Sed iß illudconflat,Chriflum, quatenus Pgt;eus efl, efle natura nsnum cum Patre ß Sniritjt
-ocr page 110-HI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IIO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U £ CO£ N A
al Jai^c^o Dettm, ac froinde ffmperfuiffe Palriamp;Sfi i'l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptadPo ^JTitçvj^VyVt tim vere dicerepstuerit cbti-
SI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fius^^iritttsÇmPPus i» me eft-, '(ft ego in eo, qaim
Il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;€.idem, pro ft us ratio ne . dixit, Ego in Pat re, ft
'( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pater in me efi.-effcntialiter nimirum ab aterno.
f Seeiindiim human'a autemnatiiram Spiritiiniftan-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cPiimdicitur accepijje. Ioan.34. Sed(ftloan.iE
ip. dicitttr fteipftum fancPificare. E.\; quo inttllfti-muidiiO'Seftftenattirasin'vna Chrifliperfina, Dei-tatern uidelicet fancfißcantem, (ft humanitatein I’ancfificatam : quod aotrunque diuinißime Paulus declarauit,CoUof.2.(), quumdicerettotamplenitu-dinem Deitatis hab it are in Christo azo/aff.'niLUQ; ftcut loannes Baptßa loan.j. ^4.per Spiritufnnon ad men fur am accept urn de Spiritu participato lo-quebatur;T.'t(ft Spiritsfancfus Pfal.44, Enxittzy Dens Dens tuns oleo hetitia pra participibustuut in quern locum Cyrillus in Ioan. lih.a.cap.^.Metni-’ neriftiuquitfecundumformamferHi,qua Patrey ’ minor efi,(ft à Patre (ft a Spiritufanclo, (ft à fteipf^
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IPybum ft Filius est, effte fanlliftcatum, ficut
cacitate Dei Chrijlum,fccudumcarnem'vidclicet, a mor tuis ftiijfe exci tat urn. Ft huefcFlatappop-
tifsima ilia diltinclioa Scholafiicis vfurpata inter
Cpatiam Tonionis ,fecundum quam hie homo eft I efentialiter Deus, vtpote verbum ft Dei Filius
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vuige- /
-ocr page 111-Domini.
Ill:
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CratianiyCiuam habitualem quot;VOCAnty
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem a'iVnKnv . T./itin 'r. fv DArtiri^jt.
^jnllui atttem 0’;^7ixw, Latini ex farticipa^y ^ioneaffelÏAfity^ecundum quAm hac aJJ’umptA »a-^ura hununA no» efi Dens eJJènt 'iA^fed^UAlitAtç_d'^ àquot; efficacitate diuintßtmns ; ncc fA»se Sié({gt;op@',vt illitm vocabat NeSiorinsperfonA diuidens,lt;vtputA ^iti hic diui»dAtemcAr»i-,'vt fubie£fo,tnftA»t non “bitude neque extrinfectis fed a femetipfo, id eH^ « lieitAte^ in ipfojnet per grAtiam vnionis in-^libitante^fibiipfdonet. qnum it a f; hA-
,efpcitur neceJfArib Deumdiciin nobis omni-quot;HshibttAre non efentiAliter^ (»Am Aliud eße di~ fnus Adefe cjHAin HtbitAre) fed a/p'mS.Q fiuz^ ‘npynxSç ,ex CArnis Christi. pArticipAtione ] vt ^oxoHendemtts. Etcerte non Aliter poßunt HIa ^brisii verbA intelUfi.yl0An.s4..2j, EgoQ'PAtet ’^(wemus , mAnfioncm Apud emn facierntts. \ec enim did pojfunt 'venire_j'vbi iAm er ant ^IfifiltAliter , Çed fcundum energinmy non il^
vntmrflem , de^ quA loquens Apoflolus ^doram dedmo Çcptimo y in ipf funtns (i.nqnity^ ^ottemur viuimus , Çed Çec^ndum illAm fn-dis elcchs in Chriflo propriAw. ^ddS'd er^o ^dit PauIus , J. Corinth.6.17, G)ui Adh^ret Do~ '^lAo vnus firitus efi : amp;nbsp;illud Petri, Diuinx na-^‘i^AfieripArtictpes,2.Pet.i.4.adenergiAm ^denA ^^iritus prafertim iUa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, non Antcm ■
“dvllum efentiAlem intrA nos idApfum rcferen^ difint. DAtnr igitnr , efi, hAbitAt in nobis
-ocr page 112-JJZ
De Coen a
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatemdoan.16.13, amp;nbsp;Eßai.34 -13 : amp;nbsp;renunciat no- j
U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bis, qua ex Chrisio acciptt, loan. 16.4:ßr operatur
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ‘”^^i^t^'tgt;tdelicetfanciis,i.Côr.i2.6:à‘ /
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tefiimonium reddttßßiritui nosiro, quad Fïlq Dei
^ba Pater, Gai.4.6,idefi, facit vPclamemus,
Rom. S. 13 : ac per ettm aFliones corporis mortifca-
mus nbsp;nbsp;nbsp;ab ipfo ductmur,Rom.S.i3,j4: (fper cum
cognojcimus nos irt Deo habitare, Q3 ipfum in ni-
bis, I.loan.4.13 : fr data nobis efl mens, vtcogno-
(camus eum,qiti verax efl: cuiufmodi alia pene in-
numerabilia ex (acris literis depromipojfunt. Ita-
confiât (ßDiuinitatis qualitatem, idesi 'diui-
nifiimas illas^ omnes dotes, qttarum capax efi cara
loquitur Paulus,qua efieffenttalisFfr ^ctôtriTa-qua
, fanllis dicitur hab^tare, adenergiam viad com-
mune genus e(fe referenda, fr (ecundum pl;is f
minus differre : quoniam •videlicet ex Christi pie-
carni. •vtfibi proprie fr hppofiatice •vnita per feitf-
fi mefuppeditet. lam autem doc end um nabis e/t e.e
eodem /
-ocr page 113-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115
todem ’DeiK/erhoy'V/ïde tandem illtuqualitatespro-deant ,per quern qttibn^s insirumentis interue~ nie nt lb Ui in nobis effciatur. Vrouenire igitur Ulas tnines a Dei bonitate,natura ipfa quantumuis cor-riipta nos docet-. ^teflatur etiam Scriptura Jacob, i.i'j.idque in Chrijlo. Loqtiimur enim de donis ^inilorum proprits, Spiritus enim {inquit) demeo ticcipiet.,^^ annuntiabit'vobis-, Ioan. 16.74.: amp;-,Ego tnetpÇum fanclißco, vt ipfißanilßcentur, Ioan, dll Paternos in illodileUoJibigratis eß'ecit ÿ'Atos,Eph.7.ô:deniq^ exipßusplenitudine omnes Kcipimui.,Ioan.j.i6. Cedo veUb^num Chrißutn htc (oßiderabimus •vt insirumentalem duntaxatcau-fim, qua non agat.,Çed agatur ? Minimb id. verb. Habet enim vit am in ßemetipß), eß vere Mediator., »c Seruator efltotus, ßßecundumßui totumquia., {vtreU'eßribit Atigttßinus ß alq}: neq^ Filq DeU’^ ^asÇine bumanitate, neque humanitasfine Dei-’’’* täte Mediatrix efiißed ita vt cuique natura fua tum oicna., tum etiamvoluntas., tum Oper at io di-d'tncle ydiuina diuina , humana humana Çeruen-tur, quanuis '^.:'nÄiaMS^Ta.ßnttotiperßonacom-tnunia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
Omniaporro ChrillUn Eccleßam Çuam proprie tollata^ dona, ad quatuor reuocantur ab ApoUolo, t.Cor.i.^o •• nern^e adSapie^ntiam, luitßcationem, ^^nllßcationem, ß Eedemptionern ; quas inquit, fudum eße nobis Chrißum., ideß quarum cauÇa C tißus fît in mundum mißtis à Deo, Çiuefaclus Hi]. . .
-ocr page 114-W ’14 De Coe na
WI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homo : oiu£ omniA 'unico 'vinificationis vcrLo coni
ng prehedit Chrißus,Ioan.s.2i.S:(f Apoflolt^yEph.a. W! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atemmcuiitseiinatura'viutficare?diuina
certe 'vnitu^cnius(ir creare, Deut.jÿ.i, Sam.aA.
It I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’0quot; ctlibi infinit is Iocis. Nam (’vtinejnit Cyrillm li~
k) ^gt;bro de recia ßde ad Reginas} igt;ojfo 'viuißcare id fl ttodnita indigum osi-fßoli Deo conueniti'unde^ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam Deitatem fua probat Chrisins, cjuam inquit
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;tre poteßitem dcponendi animantßiam ff
rnrßim iflamßumendi, Ioan. lo.jS : ff ex eoquod ehr ißIts ßna ipßns -virtute reßurrexit Dcitatem ipßus demonßrat Apoßoltts ad Rorn.i.^-.quodƒ locum habet in huius cadiica 'vita munere 'vel tri- nbsp;nbsp;nbsp;;
buendo 'velypoßpuam. ßemel amijßnm fuit, reiii-
tuendo, mnlto certc mag isde vita id a at er na ißud
intedigendum eEl, qua eil ipßemetDeus, quatenus
ipße inßeße aternum 'viuit: ff proprium ipßus eße-
clurn in filidum , quatenus res creatas princi- ƒ pium exislentia hab entes vult dißolutionis eße^
Et vt ad ida quatuor accedamus, quaßunt à
nobis ex ApoElolo commemorata, cuius eß natura ctd Sapientiam, id cß, ad faluißcam 'ueri Dei co-gnitionem homines eb vßque ßua culpa delapßos, vt ipßorum pefvrftfi ßt odium aduerßus De um, Rom S .f, ff qua Deißunt ne cogitare quidem ex nbsp;/
peßint, 2.Corinth.^, ƒ. reuocare, nißeins nbsp;nbsp;ƒ
vnius, qui, quod nobis in grat is iußo ßuo iudicio / eripuit, vnus quoquz-a poteß reßituerep? äc ƒ Inim /
-ocr page 115-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiy
*«/?» ChriHus Petri confeßionem laudans Curo
[angtfis {intjuit} htec no» retexit tibi ,ßed Pater
^eus, e^ui efl i» cælis y Matth.16.ij ; amp;nbsp;loannes
1 (inquit) nemo vidit 'unquam -, vnigenitus Ole Filins, qui efl in finu Patris, nobts eum expo-
■ [nit, Ioan. I. Vhde à^idud Ioan. 3.6. cfliwd lenitum ex carne eß, caro efl, quod genitum ex ^iritu esijfliritus ePi. Nam Gignendi voce^ frificipium exiPientia declaratur : qutim Sa-^ientia comparetur luci , ignorantia verb tene^ hs, hue referendum eli, quoddicitur Eph.i.ij^. i’itrem gloria dare^ nobis Spiritum fapientia équot; reuelationis, illuminatis oculis mentis noPira,
1 (jnoddicendi genus paßim apud Prophetai,amp; in I [criftis Apoflolicis notum eft inculcari. £tdefa~ 1 ^lentiaquidemhaPIenus.
1 Quvnam autem luPiificationem tribuemus? vni \ cerff Deo,Äö?w.5.2tf, 4.5, i Galat.^.Ss \ wus fiqutdem Deus peccata remittit, Luc.s.21.
fofita eft autem omnis iuPiificatio in remißio-ne feccatorum, Pom.4.j\ ideo iufitîa hac in im^utatione^pofita, Rom.4.6 ; iuPiitia Dei voca~ ^w,Rom.i.ii,à‘ 3.21, 2.Cor.3.21, Phil.3.igt;jamp; ^r«-5?-n.
\ lam verb quod ad SanPiificationcm noPiram tUinet,qua^‘regneratio amp;puriftcatiocordis ■gt; amp;nbsp;nona creatio vocatur, necefte efl earn non aliunde
\ «nrt,quamaheo,quiipfimeteftfanPiitas-,quem \ (om^tUas DauidjCor mundum (iuquit} créa in we
H.y.
-ocr page 116-K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coena
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deiu : nec die er ettir ko »tu homo Katas ex Spiritu,
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KiÇi SpiritmÇanctu^ ejfct illitts generation is autor,
K loan.j.öidf i-Ioan.2.2(),
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Superest redeptio ,quo nomine Pattie intelligit
a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nosirts a peecato nbsp;nbsp;morte liberation is-, nbsp;nbsp;in vitam
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h eata mi ntrodnitionis coplemcntum-, vltimo demu
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i/lo djefiitnrum,quomodo etiam loquittir Dontinus
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Li(c.2i.2S: dr Rom.s.2j : qtiodbeneficiumquisin
nobis P erfic ere potefi,niji 'vniis ille Densy cuius gratia fit mus yqtüc quidfumtts?
Stat igitur iliud ah unde confirmatum, vnius ejfie diuinx natura, hac omnia (fifi^gulain nsbû efficere^. ^ttitm autem Trinitatis opéra ita fint triumperfonarum propria y vt tarnen fin gui ar um nbsp;nbsp;I
perfinarum difimitio in eodem opéré efieiendo j feruetur sidcirco diciturPater nos in Filto ferua- i
S'diets a utemperfemetipfiumy Spiritetsfianitus
de nique y qttod mijfus a Pâtre (fi Filio mqiterium
fa lut is nobis applicet? Sed Chrifii ficuti proprium
eft cor^us, itaproprium efl opus y qttod in corporel
fuopro nobisp ere git.-ab eo quidem non fiep ar ad um
ßicite inte/iigatur y age per quatuor ilia, dequibus
dixemets y gen-eralia Dei in nos beneficia decur- .
Chrifius Sapientia noFtra efly primum vt Deus /
cu Pat re (fi Spiritufancio dittinavirtuteydepulfis
depra- / ,
-ocr page 117-Domini.
117
teaebris,luce in nobts accendhy veri dtfcipttli fiamw ad inteUtgenda qua. Dei Jn»t-. Deinde nobd efi Sapientia ojt homo, in quo lt;iMm reeonditiÇunt omnes thesauri fapientia ^^telligentia^ Col.2.3. neceß'e eßvt hitsquoque ex ^ßiusplenitudine hauriamus.JEßautehac fapietia lt;^»iinaChrifli vt fubteifo inharens non illa^a-pieatia eßntialis ipÇim carni hypostatice quot;jnitaßd lt;lHiUtas ab hacipfa vnita Deitate in animam Chri ßtplenißtme abu^ndantißitne eß'u(a, 'vt inde in onines eletlos redundet, quorum riimirum caußi humanam natur amomnes ipß tribut as dotes ‘‘ßumpßt.
äcnos quoque tum vtDeus iuttißcat.,nobis non tf»}gt;titanspeccata,amp;gratis ea nobis remittens., atq^ '‘■ieo.^ loco eorum omnium qua mortem aternam foerentury!^ iusiißtmos ctiam inßeße homines ma~ Itdiclioni reddunt obnoxios,ea omnia nobis impu-
1 tsns^qua vitam aternam expaito diuina legis me-( ttntur. lustßcat igitur nos ctiam ojt homo, non '■ itflitia illa eßtntiali ipßi vnita,'utÇomniauit impu-tHsille Oßander, fed habituali ßue qualitatecrea-
I ßcut de ßtpientia diximus'} ipßus Chriiü j '^^ifnaaßiimptaßanquamßubieiio,inharente:qua titrfus dißinguenda nobis eß, 'uttotum hoc myiie-
\ tium imputata nobis iuiti^ia Chrißipenitusper-i ßiciatur.
I Habitualis ergo ßue creata illa iustitia Chriiii \ fwim ßgnißcat ilium perßec^iißima inttgratis dquot; \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti.iq,
-ocr page 118-n8
De Coena
a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adimplefidiomnemittfiitiA aptitudinishAhtum,
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo ab ifgt;fi conceftu ferfeöiißima iutegemma
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfius anima imbut a efl,cum perfecia itidem corpo-
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ris dr omnium ipfius fienfiuum dijpofiitione,ad vitro
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impiendum,quicquidpurifiima anima per corpus
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agere voluit:partim autem ijlius habitus efièdio-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nés, dr acquifitam hoc etiam modo iujlitiam decli-
I rat. Itaquc tribus modis iufiifiimus fuit, py in I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sternum er it Chrifius:vno,ejfientialiter,quatenus
ejl verusDeus: altero vtomnium virtutumhs-hitu’praditus homo : tertio denique, quatenus omnemiuftitiamreipfia impleuitperfedlifitmepra-fiita Patris 'voluntate,propterqudmi(fiusfuerat:fi^ eût Patri tu anima tu corpore perfieditßtme ob edie s '^ßque ad mortem,mor tem autem cruds,meritb iu- ' ' fiißtmus hac etiam in parte dicendus efl: idpie^ contrario quam hominibus accidat ordine^. Pra-cedit enim in ho minibus (qualespoPilapfiunt nafici-mur.} ^^(nç ex fanSfi ^iritusgratia, qua tandem frequenti vfiu euadit nbsp;nbsp;nbsp;, (de qua loque ns
loannes, luPius efl,inquit,qui iuPiitiafacit,i.Ioan.
hic quidem (vt modo dicemus} inchoata, in altera autem demum vita confummanda. Sedin Chriflopraceflitp erfellißima tfiç, qua realem alteram iuPfitiam in ipflo peperit : qualû etiam erat futura ^dami iuPlitia a ffuahs, nifl habituali per ptecatum excidiflet.
hac autem iuflitia tripUci ejflentialdillatam propria efl Deo (fi duivcovn^ç, quam ipßamet
Dedos,
-ocr page 119-Domini. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;119
proinde^fideliriu 0Çudri valeretyOmne^ ^lt;^td€ntes elfenti/tU Dei iuïiitia iufli/iciiti illud
ej]e»t,qt{odeïiDem:ficuthomoideaßttm-f^’upropterea diciturDeaiyCjuod eJfentialisDeitai - (^oi, ac froinde iuHitia fit ipfi 'vnitA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redfe
'gt;nnino Cyrilltu in Joan.lib.2.ca.ji. Nihil {inquit} finttim ac fiabile nihilperpetuumfioli Deo attri-'^tturyÇlcreat^^ra quoque ca fiubslantialiter ^per ^^urani fiuficiperepoterit, qua in DeofiubJiantia-fterjunt. Nec tamen propterea cenfiendu eJt nullas ” tffentialis iuJiitia in nobis iuJiificandispArtcs.
ilia ipfiit efi, qua duplicem idam alteram iu~ ilitiam er eat am tnenarrabili virtute perfundit, vt l^to Patri infiniteplaceaty^propterea iusiitia Dei ^fincupetury 'utpote.j qua quot;jnica eoram Dei tri-’tfislifit coronada. Jam 'uerbyquumy'Vt ait EÇaias^ ^neriJie natusfit nobù : quod etiam AngelipaJto^ ^^^tuinculcant, Luc.2.11. 'vtraque etiam ilia iu-llitia nosiri caufia ajfiumpta efl: vt videlicet Dei tusiitia efificiamur in eOy2.Cos.j.2.j. id eJijvtraque ^»bisy interuentufideiy imputât ay non modo a pec-^ita abfioluamuryficd etia coharedes cum ip/bfiaèii ßoiul quoque coronemur.
l^nc ad SanHificationis beneficium veniamiHy quod ipfium.duplex efl:vnu videlicet ex fianili^ ficatione humana natura ChriJti ab ipfio Virginis vtero flenifiimefianilficatayMat.j.20y^Luc.i.3y. nobis imputata. SanSlificat nos ergo chriflusvt
) natura fiua humana fiandtimoniam gratis
-ocr page 120-I no ' De Coe NA
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impuUns,cluA non moclo tegatur nofira, dmnii nt-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tina corruftioy quam propterea in affumpta ctrnzy
I noßrtt aholeuit, Çed eft am ßan^i immacultti f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cenßeamur:(ßnosßanciificat vt homo.quoniam htc
ipÇa ßnclißcatio qu£ nobu imputatur, humant ipfiti'S natur^yiatßubiectoyinßclet inheretjVtpte quafeipfumfanSfifcauerit, -vt tneofanUificare-mur .fßcut ipÇeniet loquiturloan.jj.jp. Àlterum autemßtnßificationis beneßcium prorfta diuerßm quiddam eß. Sic enim Tjocamus donum illud, quo 'Vftus qu’dem homo mortißcatur , noutu autem in idius locumßucccdit, ideß.)tum mentisfacul-tatcsomnc s ,tum mens ipßa iliuminaturi» agnitio-nem ojeritatts ; voljjntas autem immutatur,vtin-ciptamus ß 'velle,t^facere,qu£ DeiÇunt.Ethacefl / iußitia ,id eß, nona qualitaa in nobis per meram gratiamcreata.,^ranjmo noßroqua^ßtbielioin-harens.quam rurßum chrißus vt Deus cum Patre ßj SpirjtußanSf o in nobis efßcit,quamohre etia mo-do Patrijfnodo Filio, modo SptrituißanSho beneßciu nbsp;nbsp;nbsp;I
ißud attribuitur.Recte aute Cyridus in loan.li.JJ.
}, t^up.2p.Participatione Spiritusßantti'viuißcareßu-
j tprema tantum natura opus eß. Sedrurßum eandern
Cnrißfis, zst homo, non aliter, quam fons riuum,in
^obis gignit,quatenus videlicet exipßus humant
natura perfeßla fanHitate in nos ipß adjunllos, i qua ipßlibuit meßura, eßßunditur, quod vtrumque
beneßcium diuinißime Paulusßc explicat,Rom.S.3. I Qutjm enim (in quit) legis impotentia nihilpoßet
-ocr page 121-wwne.,Deus^Çuo ipfiuf Filio fniß'ojconformato car »ifeccato obn'jxia-, idcj^ propeccato [ id efi^ ad abo~ lcndAm in ipfo carnis omnemcorruptwncm Ó'Ubem} condemnauitpe'catiimincarnettVt il-btdMS Legis compleatur in nohis iCjui non fecun-dum carnem incedimas -^Çed Çecundum Spirit tem. ^^'CecFe Cyrillui,Spiritum{ inquit}propternos'vt,, bomorecepit ^vt totamn^ituram ÇanLiifcaret -, in „
lih.t. cap.^. F^ecpigebitplura eiufdem Cy- ,, ^'ilU’Verha ex lib.in Ioan.iJ.ca.2.S-referrç_^,'Lrtto-bacÇanLîificationis tum in ipfa chrifii carne_j ^teitamp;^tumin nos ex ilia emanantis myfleriu pla- •
explicetur. Saneltßcari^inquit}[ecundum ^l:gAlem confuetudinemdicitur quody'vtfacrum, ' Léo trtbiiitur : participation^^ ojerb Spir. Çanlli ^lt;igt;iclßcare_j,ßuprematantum natura opus esF. Ft W, Arbitramur autem carnem Domini per Spiri-fi(wfuijß_^ Çancdificatam Çimtlitadine_j aliarum t^tAturarum ^proprio templo a Filio Dei perun^o.^ ßlt;^nt Pfalmifla quoque^ unigeniti perÇonam cum bumanitatecofideransyclamaty ProptereaTjnxitte ’ l^tus Deus tuusoleo latitiapra cbßortib.tuis:ff'pro-pter nos Çeipfum Çanclificat., vtab eo ad nos redun-‘l‘lt;'f^teÇanaifcationedpfififsllificemur in veritate-, ’ idejlànSpir.fanclo. Item:LSljillaresexnihilopro- ” dncia^anciiflcationis fruclum per natur am habet, ” fd eß,apeipfa,fed eamgratiam ab eo acquirit, qui ” Mura CanFtus eß. cquoniam ergo caro Chrißi non natura ßanlfa ,fanFfißcata in Chrißo efi à verbo ”
-ocr page 122-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Coe NA
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” Dei, (juod habitat in ea, tjuadquetemplum fuum
fanótificauit : Item, fid tjuomodo fan£iificatur, cjai naturaliter finlîua cß? nempe natur am noßram abfilutißime abfiijue^peccato ineßabiliterfiponte^ fibiconiungens, 'ut earn in fie primo nbsp;nbsp;per fieipfiuw
^dprißinam pulchritudinem reßitueret-, vtque cee-lefiis ipfie homo ßyAdam fiecundus,primus omnium in noua 'vita,iußitia, amp;fian5fißcationefipiritalico~ fiitutus,cuncfaperfie bona generi noßro immittit. naturafit Deus,(iuum(jtie^ ,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spiritus creaturis immittat, ƒ-
•^ßtiattjue^ 'vtcreatura fit ^duret infiancto Sph ritu,propter nosfianstijicatur-,non ah alio id actjui’ rensßedipfiefitta carnifianSlißcationemimmittens. Ita Spirttuntfiibi ipfii qjt Dem prabet, nbsp;nbsp;vthomo,
‘tecipitySjuod non propter fieipfium,fied propter nos ^^fiecit,'ut ex ipfi in ipfiprimo receptafinStificatio-
nisgratia adtotugen'* trafiret. Haltenus Cyrillus. nbsp;nbsp;nbsp;:
Cum hac fiandtitate éfi iuflitia tum imputat/i tum inharete vfisjue adeo coharetvita aternaper-petuo nexu,firibente Habacuc Prophet a lußum ex ßde viuere_^ ,'vt Hiußcationts nomine omniafiu-periora inteUtgantur, ejuoniam videlicet vt omnis malediHioapeccato eßjeyuodnos a Deihenignitati fieiungit, fieiunttio autem a Deo mors:ita bene-dictio cum fiandtitate_j fi;- iußitia coharet, ijui-bies Deo adiungimur. Coniuntfiover'o cum Deo vita eß. Sed in eo yuarto chrißi beneßcio, ejuod nobis nunc explicandumßpereß, vitee nomine in-
tedi-
-ocr page 123-Domini.
^^ligimiaperenner» iUumfelicißimumsiAtumy in ^ßcumChnfiocapite noflroincœlts regnahimui, arrhaboneminntentibui nofirU tim nunc
lt;‘bt^nemu^ß^iei ^srAnpotpaeix inuifibilia cemetest (juafi lAm in ccelisconßflentes , ^barùafç_j fuis fru£fibus no fir um adoptionent in fgt;obis tefiificante, alacriter huiusvitie curriculum fmetieates.) donee non mortem ,fcd fuauißtmo fo-^fio fuperuenientc_jy animu quidem ad Chri-fiam emigrespleniiisfelicißimam illam 'vitamcu ßodegudAturAyCorpus autemterrA mAndatum ud pAuUtim formetur ud vltimum vfjue^ iUumdiemyi» quo beAtißintA vit a totipcrfruemurgt;, Hine igitur vit Am chrifius-^quAtenusDeus efi,nobis cum PAtre Spi.ßnffo lArgitur-, quumfit Deus ■‘onictufous exifietiA ß coferuAtionü reru omniti-, «■cptAfertirnhuiMs AternA felicitAtis. Huie Autem ofpouttur mors tumprimA tum (ecundA y quA A-ternu vocAtur : vtrAque etfi. iufio Dei iudicio ordi-Ma deeretAymimime tAmen a Deo, fed a SAtfjA-tiA peccAto exortA. Deinde hune ipfum vit Am CkrifiuSy vt Deus, nobis non AliundCyquAm infuA ipßus CArne lurgitur : quA de re ficpulcherriniè Cy~ tillUS in illud Chrifii Io An. 6, Ntfi mAnduca u eritis (Arneflip hominis, ^c. lib.in loAn. lo.cAp.ip.CAro vitAfAilA vnigeniti euro Ad virtutem vit a trudu- “ Ha efi-, nonpotefi igitur morteßuperAri, proptercA innobufiiilA interitum a nobis expellit. None-»imAbefi-Ab ca vnigeniti DeißUus, id eil, nAturA
-ocr page 124-g nbsp;nbsp;nbsp;-^^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coe Na
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huMana nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aß'umeretur ab ’unigenitOyfaStA efi
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aterna vtta 'viuefnperDeitatcm, in (jua[ubfi/ht:
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnde duo confeqHun!:^^, nempe noiSam
■ moriefuperari, nbsp;nbsp;tjuoniam ajpumpta cft noflm'!-
■ .uificandicaufa, ontnes (juißuni ecaparticipes,in
■ id a puo^ue viuißcari. Et ne nbsp;nbsp;putaret banc vi-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ußcandt 'utm ab ippt carnet, vt cattfa efficiente,
I promanare^ ad ditprudenter Cyridiu, vmißcsm ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eff'e,non infeje,fed m P'erbo ipfi hypofiatice vnito.
ßpuernadrnodum ergode (apientia, iußitia,^fanait ate diximui ,ita duplex eßin vnica Chrißiper-ßonauita, vt^ duplex natura.-vna nju^'ßcei\,nem-pe Efettusipßiiaiterausliitseßcclut»,vtta videlicet ere ata ajjurnpta natura,vt(pualitas, inßta; eip^ rurßum duplex, nernpe tum animald, uua videli- , cetßubßslenßm inffße aßumptam naturamtotant / viuißcauit o âojdç ad tempus, id ellyantißcr dum nbsp;nbsp;nbsp;/
pro nobis in inßrmitate illiusßatisßeret : tumßiri-
tualis dt“ aterna, yuapoflperadlumßuurn opus cce-
Ium aßendensfrui cæpitjds^cuius velutißemen ud-
iunclisßbi membris iam nunc inilidat, doneeple-
nißimetoti in eo cum eoßempiternu felicitates
Horum autem omnium,ejua de cbrißiin nos be-
verb ex chrisli humanitate, tanyuam abundsn- j tißtrno nec vnyuam exhauriedo, ß in huncipfum
ßnem j
-ocr page 125-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ixj
Afw conliruUo dunnitui, fumme locttj/letato ^quot;^ßurojVttnde in omnes ere dentes exuheret, U: ”^’:(luxstio duplex agitatur.Sunt.n.ejui nobis:,lt;lues jdfo tnuidiofo nomine ZviJinglUnos Calui-^Unos Appellantyhoc dogma trihuant^ quod in Ca-Xiominipro re Sacramenti non corptts ipfumpro ^'^^istraditum,nequefanguinem ipjumpro nobis fed Chriflitantum mérita lintuamtis.
Eltern ver'o pro Meritorum voce dona ener-
Christißatuerent. ^m vero nobis hocobq-'^iW.,quia (b' fymbola remfigdificatam (id efl, iffumcorpus ^ipfum fanguine} reipfa cupane cfsr ’^ifioeodem locofisiivoluntsvtraqueeodemorü ^nfirumentofumi à quibufvis contendunt-.aeproin-'^^^ftuti nos accufant falsb quafi energiam Chri-fii' abfq ue partieipatione corporis amp;fanguinis pona-^us,ita hoc in itlis,^ ver'è quidem reprehedim/ss, ^uodpro fidei fpirttuali organo os corporeüfubßi-tiiAfitj^ifi indigne accedentibus corptts Chriiti ^ftrgU vittißca fpolient. ^Id^s autem ßcdeistis f/ttimus ac docemus.
^luum Christi beneficia, tum qua per flam im-ptfationem, tumquaper realem efficacitatem no-confcrUtaryfint qualitates Chrfti carnidvtfub-^tcto,inharentes,a quo in credentesper Spirfanctu redundant, non minus abfurdum eit exiiiimare, quempiam fieri bonorum illorum compotem abfque tarnis ipfius,id eß,fubiefifi,cui proprie inharent,ifis‘ O' quo emanant, partieipatione, quamfi quis dtcc~
-ocr page 126-I 126 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coe NX
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ret,corf Ui fojfe ex ea aNimn 'vitam haurite^, e^u/i
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfß »Oft i»ßt,autfoße ejuemfiaf» cibo,ijHe »0» com-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;edat, autfotu ejuemnon bibut »utriri. ItA^ue^
tAnt urn AbesivtlblA iUa ChrtHi dona ßue ener-giAfnßue meritaß quis 'uolet,fro re Sacramenü in Cœna öornint Hatuamusjßeclußa ifÇius Chridi carne erÇAnguinç_j,vt etia (ß- infimplicis verbi lgt;ra-dicatione^, eß“ in haftifmo Chrifium fetttfer i-fßum tn carnet »obisferfidentßefnferßumendutn frofoniaßjeramus, quoniam, ( vt reSfe inquit Cq-i^rillui} Sfiritus in Chrißgßumme cum carne ednn-£fui eji, O'caro etiamcum Sfiritu:ita vtnequcJ carnem eius abßqtte energia, neque ener giant abf-que carne fumere vel in Çimfliciverbo,velin Sacra me ntû foßimui. Sed hoc adiieimua ,fcut inßnt~ fltci verbo verbum quidem fradicatum chrißum nobts voce annuntians aurium Çenfu fercifitnr, Chrislus autem iffe verbo fradicato fignfeatm nbsp;nbsp;nbsp;1
nonnißinte/leôlucredente récif itur: ita etiamin nbsp;nbsp;nbsp;I
£af tißno quidem corpus aqua ilia tingi,ment(W vero credentis fanguineper aquaßgnißcato ablui-in Cœnavero pane_j ido ß“ vino Ulo corpuspa-fii,carne_j aute ef fanguine Domini animant credentis {vtloquitur Dertullianus}faginari. Sagt natio autem ifla non eß in reali contaUu carnit ipßtts foßta(quod ne^ carnischrifii veritas, nep^ analogia inter Chrißiearnemperceptam, ß-men-tem noßram,qua velutinßrumentopercipitur^pa-tipoteß,fed totaßiritualls eß, (ß hue tendens ,vt,
quem-
-ocr page 127-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z27
^tKmtdmodum naturah 'vinculo aniwa cum cor-~ fore eoniunUa fenfitm mot um nnturcilem corpo-^iinfinuat: itajpirituali inejfabilt mylterio ( vt ‘^tfuiturPaulus Ephef. ^.30.^ ^1. ) cum ea Chrifii fmtura qua frater nofier ePt ,perfidem apprehenfa ^ouïuntliy ab ipfa non ipfamcorporû aut fanguints i^lantiamcum nofiro corpore fanguine^ rea-^^^er adiungendamy nec ipßus animam cum anima.
reipjâ agglutinandam ad nos atrahamus; [^ua omnia neque'virtuti yneque^ nosirafalutis mjfierio confentaneafunt yfed Cyclbpica tdr Caper-^o.ïtïca.'^verùm'vt qualitates in illa,ficuti dixi-wm , humana Chrifii natura noflra caufa Diui-tiitus abipfo 'verbo affumente^creatayficutetiam wfiri caufa fuit a 'uerbo affumptUynobis fantti Spi-
I Ùtus virtute vere communicentur : alia, quideni
1 fer imputationem , alia 'verb fefe nobis reipfa infi-want es, nbsp;nbsp;ex illius ceu capitis plentiudine^yficut
ittmen ex lumine^ accenfum y df fient ealor ex ca-I'Ore prodiens yin nos fpiritualiter ipfi adh.erentia tnembra defluentesicuiufmodi funtiUa Spir. faniti X®S^a7lt;$6Ta èvfpy^^TO. y quacommemorat Apo-ftolus y 1. Cor. 12. turn omnibus fanttis communia, vtcognitionisveri Igt;ei,fideiyfpei,charitatisy viui-fcadenique virtutis corpora etia nojlra fuo iepore viuificaturadonu: turn pro dtuerfa parttculariu in Eccefia vocationum rationes yfpiritualiter huic dr illi attrib Uta. Verifiimum efl igitur, quod ait Cyrillus,ill am vit is parabol am ex cap. Ioan. ilt;).lucu-lenter aduerfus \.gt;4rianos difpntansfiribit: J'itis
-ocr page 128-jzS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coe na
jintmirum appeUatione^ non ipfum poquot;fi Chrißi ■^y DeitAtemßedDeißcatam CArnem intelltgiiCuinos infers fpintuaUtef oporteAtyTjt eistsfscco vtinßcAt'h ■i-gt; ceupalmitesfrucfum feramus y ac proinde nonhi-ythitudine folum ,(pu£ per chAritatem inSellißtury Chriflii^ßtin nobis: verum etiAm pArticipAtiom^ jy nAturAÜ. NAm quemAdmodumyß puis igne liqae-yyfAcdAmceramal^ceramp;ßmiliter lipuefAiia itAtni-yyfcuerit, vivnum quiddAm ex vtrißue-^ fAciam yyvideAtur: fic communicatione corporis fAn^tfi-,y nis Chrtfii ipfein nobis eß,amp; nos in ipfo. TdpnpO' yyterAtenim AÜter corruptibilis hxcnAturAcorporis yy AdincorruptibilitAtem nbsp;nbsp;vitAmtrAduciy mfinA-
yy turnlis vit a corpus ei coniungeretur. HscCprilltis, ^em locum quoniAm eß TrAnfubslAntiAtores ß CoßubßAntiAtores in ßos p Artes trAhunt, ß Hsr-chtus quoquç_j, pro]ippA cnrne^ eJfentiAm verhi fubflituens deprAUAtfciendum eil non ipp.usnAttt-taUs pArticipAtionis modüyfed quidpArticipcmus, ßc decUrari, quo etiupertinetcers: liquefnclA per-mixtto. Hoc igitur diHum voluit Cyrillusiipßum-met chrißum oportere noßrumferi, vtyquxipß infuntyub eo poßcA AcciPidmusiß huius nofcrAcmn ipfo coniunHionis vinculum eße na'ursm y cuius afumptionc frater ne (Ier primogenitus faffiuefi.
fi quu iam qu^rat y qu ’s [iteius participationis naturalis modus , audiat reßiondentem Cprillunty ß ex eo dißatynon orc fen, fed mentes, ß vnicA Spirfancli virtute:vt merefpinsualisßt hic modus
-ocr page 129-Domini.
129 /
[tue Diuinam virtutem ‘•jera.m illiut efficientew tuuÇum -, fitteÇpir'itstm noßrum ßdet quaßmAftum Cf indrumentum recipiendo chrifto adhibentef», [uehitifts contunÜionis eßeiium yfifiritualemvi-delicetvitamfipecles: Agnoficite {inquitUb.in Le-^'•^■7-}figut'as eßei» Diuin^ 'volttminibui-, ifis'ideb ^ttnqitim fipiritales -, (fi no» tiquAtn carnales ex a-inteUigite qutn dtcunttir. Si enim qttA-ftCirKiles ifla fuficipitisy ledunt uos non alunt. Eß “ 0quot; in EitAngelto litera.-,qu£ occidit ettm qui nonßi-^^ Ùtualiter ea, qux dicuntur aduerterit. Si enintJe-tundum lit er am fieqttaris hoc ipfium- quod dildum ^fiyNifimanducaueritis carnem meanty^ biberitis finguinem meiim.,occidit hxc liter a. Et Bernardtts
I «« Cant tea: ^afi verb Chrislui, qutint iam aßen-t^etitin Calum, tangi aut velit autpoßit : (ß vti-^«epoterit,fiedaffe£lttnonmanuyvoto nonoculoy^t fide non fienfibm. Sed de bis fiatis, quttm hacmini-
1 ^^get Harchiua, adtterfim quem proprie nunc I difiputamui.
^ttperefiyvtquibu^t insirumentalibua cattfis tsla - etim Chrifio confiociatio nodira fiat, (fi' quA fit illa-tum vis pattlo plenius quam antea difipiciamus. fiupd adDeum igitur attinet, ordinaria fiunt ettts tnflrtimenta, pastores ac doSiores y df verbum ex-^^tnit, interdumfimplex O' nudunty interdum ad-dis Jymbolis veluti vesiiturn. t^d nos aute quod ‘'■^^inetpercipiendis externis illis inßrumentisyor-guna corporis adhibemus yaures nimirumdidAtt-
-ocr page 130-Vo / De Coe na
die nd Hm ex Paßoribni verbum, oculos pretereit os.,^ ntAnuty tot urn denicjue corpus ad vifibiUa Sa-cramentißymbola nobis applicanda ; reb/u autem ipfisy turnperfimplex verbu , turnperadtectafym-bola a Deofignißcatis ßmul ohlatispercipicndis men*e nbsp;nbsp;tntelligentta vtimur,quxfi fidet lumiae
illustrât a efi, turn Çane res Ulus nbsp;nbsp;intelligit.,
appUcat,fin minus-, aßernatur^ (ß interdum etiam irridet,aut etiam Ulis offenditur. Et hxc omnia eße vera-,ex vniuerfo Det verbo confiât, vt Eph.4.11, Rom. I a.8, nbsp;nbsp;1^, Ioan. 6.03, i.Pet. 3.21, i.Cor.ï.32,
2.ilt;S, Ri»n.i).3o.eßalibipaßim,Ianivere,ijua fit ill or um infirumenterum eßcacia fi quaratar, facile hoc fuerit diiudicare,fiqua de re hie agatur: ^ua fit instrument or um extern9rum,quibus Deus vtitur,natura: acdeniepue, ejua fit nostra turn exterior turn interior ISu, confideremus. lt;^gimus hie ergo de repenitus amp;nbsp;mere diuina,nempe de Msira cum Deo per Chrißi carnem fiirituahter nobis communicat am reconciliatione : de noui hominis noua creatione, veteris abolitione : de imjiutatA iufiißcatione : de totius hominis ad incorruptibili-tatem eß cœleftem perpetuamvitam tradiictione: epuarum rerumfivel vnicam dicamus, abvlla re ere ata, tanepuam efficiente caufi in nobis effichido-lolatrx fuerimus. Nam naturalibus epuidem efe-étis Deus naturales caufas efficientes indidit, 'vt ipui non tantum créant animantia fed etiam addi-derit,Crefiite ß multiplicaminiinec tantum plantas
-ocr page 131-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^l
f-w crearit, fed etiam vniimquAnciuz^fecundum llgt;tciem fuam femimJicAre injferit. Sed i» hominii ifîfiAitratione, qua altera eß créât io, gloriani iMmnon magis alten dederit, quamquumomnia ^xoihilocrearet, nbsp;nbsp;qtiumfibi,vnico videlicet or-
lt;iinis rerum creatarumDomtno,feruaret integram ^^'^prout ipfi libait immutandi fote^latem. Facit (»im mirahiliaÇolna.Hoc igitur opta omniu excellentißimujt^ omnium miraculorum mi-^'((ulofßimum, nifi vnica vnua ipßta virtute^ ‘((fotentta inchoari, gubernari, ac tandemperßci l‘‘^t»mtir,plane idololatra fttmta. Etejuum iam “»te odenderimus ipfttm Chrißum, quanuis non (ictne,tarnen non ftta carne,niß vtßbipropria ^»firumento ,fedproprie duntaxatfua Deitate mi-^‘(ctda in corporibta agrotantium, à“ wortuorum (^idiße, quisferuornm außua fuerit ßbi pltatribue-^(i^juam ipfe magider babuerit? Sed ne rationibui ^ tonfecutionibta ex ratiocinatione humana peti-Agere in re tanta videamur -, age, ex vnoDei ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, quanquam ilia fane rationes non
j (»udefuntpetita. Igullum cffearbitrernobilins ^dindrumentum iù inquibia pofuit reconcilia-^‘ßls fermonem : tir tarnen, neque à qui plantat I Y‘iltiit Paulus) neque à qui rigat , eß aliquid, : ^^7«/ incrementumdatDeus, i.Cor.^.p.tßalibi, ‘l'^»mfedixißet laborajfe, non ego tarnen (inquit} i^dgratia Dei, qua mecum ed. Itaque in admini-P^'Atione verbi ne tantillum quidem interiors
-ocr page 132-I ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iUias vhtuti^ miniHyis loquentibtts
neque.^ ha.nc quæjtionem dccidunt quivirtutis iUtuspr^cipuasfartes Deo^Çecudashomi»ibustrt~ buu/ït yferinde acßßcrtfßjßet^^foßolus, Gratia Deimecum, quot;JtvulgoSofhißa i»juisß:holisbu«c locum difrauarunt: vt tß dlum friorem., EST corrumfunt, additagloßßaySO-LrS, FEL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GRATIA. Ne-
que tarne» profterea ne go ßdeles Paßores ß Ba-cf ores eßße Deia-uajgt;fyQlç^gt;vtloquiturPaulus,ï.Cer. j.R.adeo quide^vtjuo quot;Timotheoßcrihens-,i.Tim.4. lö.in hac verba erumpat^ ^^ttende tihiipÇe ßdt- I dfrinji:id en im ßßeceris ß teipßumßerttabis, ß eet nbsp;nbsp;/
quiteaudierint. ^tqavt intedigaturquomodoac-
cipienda ßnt y ohßeruandum eß,in vno ß eodent
opcre noßra vocation IS duplex eßßeßpeffandii opus
ad tdum vnum ßnem conßpIrans ; vnum quidem
exteri/as, quodper externa inßrurnen ta Deus ßc
exequitur,vt ipßa quoquez^ agant^quoniam agua-
tur, quum hominesßtpites ß trunci non Çint in / Eeimanu:alterum interius , à quo tota inßoliditm
prior fs aofionis externa eßßcacitas depcndet, ß I quodßc eß Deitatisproprium, Patris videlicet in 1 Eilio per Spirit um ßancfum y vt ißius ne mini- / mam quidem particulamy vel Angelus vel honx 1 ßbipoffitßneßacrilegio vindicare. Suntigitura- ' liquidp a flores loquentes per eum ß eins nomine ƒ quiipßosmtCitßedinexternoduntaxatopere. Nec nbsp;nbsp;l '
enim aliudpoß'unt, quim furdis lequif nißDeus nbsp;/
-ocr page 133-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domini.
lt;ƒƒ?fui vntH! lt;vi aures det adaitdiedunî:(]Uie tjui-atirium cordis apert io 'unitts Dei opus eß'. Acd.
Fides ergo ex audit» ijuidem eß-, id eß^ in-^(rueaieute externo operepr adicationis-, ^tidi-Honis verbi aures ferierstis : (ß hoc eßexternum o^tts,^uod Deus per miÇericordiam perßruosfuos tfßcaciter exe/juitur, Çed ciubd intelligituT fide recipitur hoc verbum, hoc eß interius o~ ^xsinijuo nuUum habet Deus (rcubif^év.Sunt enim OKnes {inc^uit Efiaiacs, citante etia ïoanne -lEß4.. ^Eà‘ioan.6. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Neptte exißiman-
ditw eß,Paulumfile vocareßfie dßuos collegcis-,Coo~ firatores Dei-, vt Phil. 2.3S- Epaphroditum vocat [tuim (runipßv xdi (rvççÿ.'ndTlutJ. Erant enimin (ödem opere externa eandem Oper am nauantes fiub (odemdominG.,opere ipfiorum vtente. At in co,quod t’iterius efificit Dominus nbsp;nbsp;qiiod ePi exterioris ope-
tis vnietts finis, neq^ fihi Paulus, neq^ collegis qtiic^ ^«'a tribuit, fißtpd enim miniPlerlü ipfiius no puer it ^’Wilcyinfiolidum ex Deo eße fiatetur, non quad ^eus banc ipfii gratiamfiecerit, vt corda potuerit ^^rnutarefiiueviuificare, {quodnuUi vnquam rei (reatac'ómunicatum fuit, neque communicabitur} I ßdpuoniamper Spiritumfiuum Deus difipofiuerit , tudientium mentes ad inteUigenda, dP'^Jttraßde j fibiapplicanda,qua aures corporis e.x are Pauli au-diebant. 2.Cor.3.g.quomodo etiam loquituru.Cor. 2.4-(lal.2.S.Thefi.3.s.
^tudfii in ipfis hotninibus Verbum adminißra-tiij.
-ocr page 134-134 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Coe na
tibus null A vis interior ine fly fed eam tot Amfibi Heus integrAm feruArityfttis ex eo inteJligitur, quidßt ipfiverbopronuntiAto trihuendum:»emft verißime^ quidern id eße quod dicitur-, J^erhum vitAAternA, IoAn.6.^3. amp;nbsp;nbsp;■:amp;potentiA Deiod
fAlutem.,Rom.T.ilt;};(^ quouis glAaio penetrAntius, Heb.4.i2:(^ feme incorruptPbileiLuc.S.WAtnoo quAtenus vox eflAures fen es, fed quAtenus Deust ideß fermoille Dei vim interior meti id infctdpdt quod Auribiis per externum verbum fign fcotur, vt ofiendit Petrus, i. Pet. 1.13. T^jque qmun dicû, externum opus,, quod Deus per h0migt;itilt;(d-tninislrAt ,,Ab interiore,quod vnius Det'eßiofdquot; dum,fepAro cum EnthuftAfis phAnAticis ftd tAntum distinguo: vt in eo comme ndetur ris Dei mifericordia, quod hominum miniflttium ndhibere^ in hominum fAlute dignetur, quod qui fpernAnt ill a deme ntiu feipfospriuent.-é“ tsmen fuA DeitAti gloriA totA,flcutipAr ettferuetur.
Superfunt SAcrAmentAles udiones, in quibus quit prAcipuA p Artesfint verbalis promißionis, cut fymbola viflbiliA, veluti figillA quAdam, Adifltun~ tur, ex qs quAmodb diximusde exterioris ixtbi prAdicAtione^futis inteUigipotesi, non eßedittf de eoflAtuendum propter fymbolorum Adiunciio-nem. Ipßsverbfymbolis AÜquid DiuinA vittutts tribuere ubfurdius efl quamfl verho tribueretuti quum ill A Ab iflo h Abe At, quod ex rebus communi-vus SacramentA eunferint. NotA enim ePireguU
-ocr page 135-Domini.
iychûlis trita, Propfer quod aliquid tale eß., idi-fl'immagis tale. T'otum igitur ißud commentum
Incantatorihtis relinquamui .t de his ^yfierijs idem quod deßmplici verbo fiatuamta; tnvna videlicet eademque a^ione^ Bai/tiÇmi Lolita Domini, Dciim aliquid agere per homines^ ^i^videlicet^qubd in myiierioru inßitutione fieri ^ßierno minifier io madauit}^ aliquidfiolii amp;per j^iaferiui^ quauis no abfique illo:idnimirum quod 'verbifono ffi fiymbolis 'verbe adiun^iis, totóque_j ^ieramentaii ritufuit fignificatum. Sic enim loqui fsos docet Mo fies cordis circuncifiionern vni Deo t/ibuensy Dent. 30.6: vt efi Paulus Rom. 2. zp. Sit ergo Baptijmi/^ lauacrumpurgationisper verbum^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lauacru/» regenerationis ^renoua-
ùonis Spir. fiancli, Tit.3. àquot; 'lt;^ct. 22.16. Sedita-y quot;vt externus aqua Baptifimus non quidem ficpa-^etur,fied authoredloanne Baptisla , (ficutapud ^iMtior Euangelistas inculcatur ifir repetitur.-A^. ^•5-) ^b interiore Baptifimo SpiritusfianBti ,difiin-guatur, quo fie quoque baptizari oportere confefifius ^fiMatb.3.jjf.. Etnequis fiphifla^quippühicgar-riat de Baptifimi Ioannis fiy Baptifimi Chrisii v-triufique exterioris dificrimine^, audiatur Petrus fialutem tribuens Baptifimo^non qtiocarnisfiordes ^bifiiunturyfied quofit y vt bona confiientia Dcum interrogety fiiucyvt alq vertunt,Deo refipondeat per fefiurreclionem Chrifii.-i.Pet. 3. i.t.id quod Paulus (^pioseexpUcat.Rom. 6.3.^ 4 Col.2.12. Sed
J,ifi.
-ocr page 136-I' - 136 De Coe na
K fulchre Tertullianiti de refurre£fio»e carnis Ani-K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;htuationç^yfedrefponfienefiin-
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;citur. allttdensproculdubio adpublicam fidetfro-
K feßionem,ejult;x. ab adultis baptiizandia requircba-g tur, vt diferte (cribit Lttcae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj.quod
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ridiculepoßea imperite a baptizandis infautih.
■ requtricœpit, Tljcaliter ejfenobis de CcenaDo-K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mini fentiendum,partim communis Sacramento--
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum ratio demonßrat^ partim etiam illudofiindd,
g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quodnon omnes eandern efcampimentes, nempe
■ exteriorem ab hominibus adminislratam,di-ha-K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlenus piritualem ( Sacrasnentum en im eß, non res
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;communis ) nolit tarnen Apoßolus ad ’vitamfume-
Et de bis quidem hadlentts, exquibusporeÇpe-
ro 'ut omnibus qoera pietatisßne praiudicioßu-
dioßspateapquam vana iß apnt Harchq common-
ta de ßubßantia Trinitatisreipßtinpanem illapPa,
(palifs inde confequentibusportentis, aeproinde^
quamfalßaßnt calumnia, quibus homo iße nos 0-
nerat, quap inter Sacramenta (p res communes 1 nullum dßrimen conßituamus, mutationem Sa- 1 cramentalem ignoremus, auttradere in catechiß ƒ mts noßris negligamus:adeb quidem impudent er, nbsp;nbsp;nbsp;'I
ut Oecolampadium (p A/artyrem, béata memoria
ßdeles Deißruos,inpartesßuas audeatpertrahe-
re: Z-vvingiium autem iiium vere hominem Dei,
P^ala-
-ocr page 137-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157
»lulatiow ^ccuÇet^ quaß dtjctpulorum habuerit ^itionem -, ^ui non fuerint folidk 'Theclogi£ ad. ^Kc fatis capaces : ^làni/no quoque^ Be-pofiejHam efi miht a^Çentattu mttlto honorifi-^^ntiorz_^^(lua.mmerear,erHdttionisteflimonioT,ßbi fenè itl^s perfuadet a potentiali agitait co-chrißi. corpore^ »on valde di(ßentirc_j. Sßbia calttmnijs omnibus hoc fit femel reÇpon-[»m,datam eße hanc gratiam magnis illis Çeruis ^(i^quorum opera pro Papifmo 'verus ChriPliani-ßfgt;tis in Helueticisprimùm-,Rheticts-, nbsp;nbsp;Sabaudicis
Ecclefiis ohtinuerit, acfît de incep s longe amp;nbsp;late in Ofbe terraru propagatus:vt neque de Cœna Domi- , de vllofidei Chrifiiana articulo aliudfue-’^li^radicatum-, cjuam quod priore nbsp;nbsp;poPieriore
iidttetica confeßione continetur; cquorum veiti-fiific infiitiße , deinceps perre£luros illorum [“ccefiores cofido, in cquibns ipfe^Deofic volente, ^orne meuprofiteor^vt a Dei 'veritate^ejuam illi, ad ^xiremum vfijue halitum^'uoce tfi firiptis per-fpicite, fine vlla dißtmulatione tefiati funt, ne ^‘îtufnquidem 'vnguem difiedamus.
■dd bac autem error um monfir a de cjuibus dixi-^»sdibet etiamalia duo adiungere^,vt (i (juos die ta errrorem abduxit ,tempePtiue in •viamre-deunt. Harchius igiturpofiqnam de eßentia diui.
in panem percolatione-, é' ‘ilfi eiufmodi nu fi s., '^elutipotentiali Chrifii corpore, amp;nbsp;nofira in Chri-tranfitione, quafifupra cœlos omnes tranCue-
-ocr page 138-De Coena
■
■ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ûus dtjputnuity tandem atidiamus
■ fraSlum nos velit ex hoc mysterio elicere^,vi)i
■ Chriflum ifÇum loq»entern indued^ (faginayofle-
I nriord librtjuiayï.) HOC F AGITE, induit I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J, Chrifiui, idefi, offerte Deo Patri:dl deincef/s, CO-
! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}jM E D ITE,td efi,donum, quod efi in hoc vißbili
f iipane, (fymbolo huius mei cor for is eras frovobis ^iCrucifigendi^cumdileÜione^ (fifide fufiifite,vt J J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meo exemflo difiat is offer re vefira corpora, (ß
n exf onere vitam ad Det gloriam (fifroximidefin-„fionem,fiofHS efi, turn fi bona omnia,quaaccipitis „a Deo,pariaffuefiatisliberalitate alfi egentibus difiribuere, (fifimili ch ar it ate in alios effunderca. Hac verb, fifiefie habent, quid aliudfiuerit Cccna Domini,quam quadam, quantacunque ilia fit, ad eolendam fraternam charitatem incitatio TljqKt verb nos inficiamurlongeprafiantifitmum hoc effe diuina in nos mifierrimospeccatores ch ar it at is pi- nbsp;nbsp;nbsp;,
gnus, quomutua nostra dileifionis admonearnttr:
tionis exemplo (fi myfiica tantum quadamcommo-
nefaitione haheamus. Sunt enim loge alia beneficia
nouifiœderis, quodifiis tefferis nobifium fancitur.
ipfius carnemfiiritualiter, adhibitis idùfiymbolis,
interueniente fide, nobis verb communicatam, (fi
animi nofiri quafi tntimis vifieribtss infiulptam /
diuina
-ocr page 139-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;159
‘^inina folennis confirmatio : alter vero^ omnium ^oaorum^ciua in ipfitts carne infant,nobifcumpar-^iti^anda, turn p^erimputationcm, turn per realem ittru nos efficacitatem magis ac magis fancita. ^‘leptio.Sunt enim hac myfieria,'ut ex Inßitutionis à“ A^oitoliverbis apparet, noui Teßamentitcfe-^‘^inremißionempeccatorum .• practpuum vidcli-Mnodra cum Chrißo reconciltationis beneßcium, à quod cateris praire op orte at.
Sedillud quoefue mirari fubit, qulnam tandem Hirehiusypoßquam nulla vini fa^a mentione,vf-queadeb panem ilium Deißcauit, in vino tarnen illo nefcio quidamplitts, quam in pane, ideß,in fifigiiine Chrßi ampUui aliquid quam in eins wigt;ore constituât : adeb quidem,vt,fi tempore_j txdttderis ( inquit pagina editionis prioris ji6.) bihendumfit decalice, ^non comedendum dlt;cj „ ^ane,fcutß q^uis in animideliquium inciderit, „ qiiod manducatio longius exquirat tempus quam « potatio, in ospotius iniecerit vinum,quam carnes, ” qtioniam illud citius repente delapfas inßaurat vires. Enimuerb, an non hac potius ebriofum quam Chrißianum hominem decent? j^aß verb non manifeste Christus duplex fignum in Cœna Domini inflituens,vnum cibi, alter urn potus,fic demon-firarit totam no'stram alimoHiam fiiritualem in quot;jno Chrifio ßtam cß'e,^quidem mortuo pro nobis: quodetiam eo adumhratum est, quod feorfim vi-nufeorfim panis diltribuitur, vtfanguis d-corpore
-ocr page 140-140
E C OB N A
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^ßgt;'icafifa^elgt;4ratusfuijje,ßc qaoijueßgnißcetur,
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Citât tante praße Harchita duos teßes, Ambroßum
g vi elicet, 0 Originem, ßed etuorum neutri in ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentent-uenit, vt calicent abPjue pane rite Çutni
I poßedoceret, (juuntlanße eerde ßt abßtrdiusßhrß I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o^nthus ieiunis btbere^ abßßuecibo, qtdm amp;
V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bttntßuntereabßejuepotu. Sedejuidait Ambroßus?
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ t. Cor.ii.Caro Seruatoris,pßalutecorporisßanguit,
y^pro anima eßßuftss esi. Hac 'verba.fateor, tn Corn-^dßcriptis leguntur,eb tjuotjue hacverbaMoßsdetorsjueati, Leuitij.jj.Anima carnis eß inßtnguine,dr egodedi eunt vobisßtfet a tare,adexpsandum anigt;uasveßras,ejuiaßangiiis ipje animant expiabit. Sedejuis Ambroßoeoncedet, quodßnde coUigit? nempe pro ßolo corpore oblatam , ßifiße'uieiim^carnem^vthocpodeaadchrifiicor-
ptsspertrahatur^ Tpjtn excludtt ergo Moßs ab ex-
pintione anima, carnes oblata viifima fed pro-
pterea puod animalisTjita infanguine eß,voluit
oßerentes non ipßam materiam carnis viefima ,ßd
'viiiima mortem in eß'ußoneßnguinisßeitare^;
ppuemadmodum Chridi carnem, vtßtnobisferua-
trix,nondeb emitsßmplie it er inßeßßicut eapradi-
tus fuit Chridits -, fed vt crucißxam 0 mortuam
tio :ßdita vt corpus minime excludatur. Nam de
chrißo dixit loansSjEcee Agntts Dei,c[uitollit peccati i
-ocr page 141-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141
^tccnta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Afoßolns Col. 1.2sße tolls nobû
c^tdentihtts loque as., Reconciliauit nos {inqutt') tn (Drpore earnis ptæ per mortem : dr Heb.to.to, qua, quot;(DolttntateßnHißcati Çumusper oblationem corporis leÇu ChrtßißmelfaHamdr Relf us i.Pet.2.24i
peccata noßra pertulit in corporefuofuperli-^»untjdrc. ^bfit tgitur,vt in redempttonts noßrsi ntyflerio allegoriamillam dmbroßanam,autcuiuÇ-
dteriusßquamur, quod tame tanti viri pace ^((diHum.cp^dautem Origenes tile allegoriarum mugisier turn certe fomnians., quum attentißime “videtur vigilare? Cur {ifpquit Homilia js-irt Matth.}n~o dixit Dominus., HIC EST PANIS NQVI test a menti, ficut dixit, HIC est CALIX NOTI TESTAMENTI? t^niapants eß verbu iußitu,qua maducates anima, »titriuntur,potus autem ßue calix,eßverbü agni-tionis Chrißi ßecundam myßerium natiuitatis dP ]gt;aßionis,(ßc. Pudel enim me ißiußnodi delirqs Chartas tmplerç_j. ^orftim enim nobisallego-rdamßacr amentor um transformationem, dr qui-dem vfque adeo inÇulfam ? Si quis tarnen illius citiaßionis explicationem deßderet, Çic potius rem accipial. Smcitu quidemfuit fœdtts nouum totius Chrisii ohlatione ,Çedquia mors interuenerat,eui-dentiorfuitin effußo (anguine, quam in ipßa carnis materia. Proptereaßub veiere ftedere Moßes dixit, Eccc fanguis ftederis,quod pepigit Dominissvobiß-cum : ac proinde Chrißum quoque 'ut'verilatis ad
-ocr page 142-De Coe NA
typum relatio fieret expreßior^ »ottifæderis appel lat'tonem fingutnifiuopotitts-, quàm cerpori applh ßc tame» 'vtcorptacuitts fa »guisfuite fijns, necjuaquam excluferitab anima inprimis redemption e. i^ddo fi allant rationem,quodquum Chrifins bibendi vini, quod fanguinem fttum appellat^ mentionem ficcijfet, necejfe fuit tllum »oui fæderis meminijfe, quoniam fub veterc fangttii/is ’vfiis difert'e prohibcbatur-, quad in altero panis Jymbolo exprtmere necejfariumnonfuit.
Expeclabit a utemfortaffe Icclor hoc locOyVtfn-grilis Patrum tefiimoniis refit onde am , quorum multitudine piitauit Harchiua futim illud comentum aperte confirmatif illis certe non difiimilis, quibxsfifipecillis uiridibua vtanturfviridia omnia
apparent. Et mihi qttidem propofitum hoc erat-, quum hancfiriptionem aggrederer fiingulos videlicet Patrum locos ab Harchio citatos, ofiendere partim malafide defiriptos,partim perperam applicates fimale ab ipfo explicates ejfepartim etiam ipfittsfententiam manifefie re fell ere. Sed tardius poslenorem ipfitis libri editionem naPlus, inqut ord in e paulo meliorefuum dogma propenit.fi tern porisfpacio exclufus, quanto mthi adpriorarete-xenda fuijfet opus.-coger accuratiorem hac inparte refutationem aliquantulumdifijerre. Tantum interim hoc dico.quemadmodum Tranffuh/lantiatores (Jr Confiuhfiantiatores videmus ignoratione, vei difisimulatiene Sacramentalis tropi, quo fit,vtrei
I
-ocr page 143-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145
adß^na transféraiur, detor-htrum teHinton^Syjefe magts ac magts demea-etiam Harchium-, tjuttcunqtte Patres de vi fficacitatç^ fgirituaU facrorum myfteriorum yjiO'Oites groferunt, adßtum illud commentum 1’^^fitntia ditiïna reigfa i» ganem idagfa fer-quod tarnen, baudfiio an cutquam , prater ßunc vnum Harchium , in venerit 'vt vel fomniando cogitarct, ^(dum vt fuerit vnqttam hoc abfurdißitnum 1‘dßßimum dogma in EcclcÇia ChriHiana rece-]^ec iditd etiam hominibus in veterum tum ^tamp;Qor^■nn tum Latinorum leliionc^ verfatis i-^»otum eßepotesd, illos nonnunquamfuis allego-plus aquo delegates, dt“ hyperboltce cum ^f^tramentaii trafmutatione, tum de facratneto-’''^fruclu[rebus illofeculocuiuis exEccleßa notis ac nonunquam fuißfe loquutos ; quibus ta~ hyperbolis franjfubßantiationis Conßub-ßtgt;itiat[onisfomnium in Eccleßam infcitia vel ne^ ^ßigentiaPafioruminue^um debemus. Sed alias re plura,ß Dominus dcderit.
Nunc veroßiperefi, vt, quid in Cæna Domini ‘^dminifiratione^ idemHarchiusrequirat, dißi-^1‘ttKus. Primum omnium igitur eum cultum,quem ^od'o adorationem,mod'ovenerationemvocat,in ^■ucbarißisicelebratione vultvfurpariyqua tarnen non ad ipfajymbola,{quodin Papifits meritb repre.^ hcndif.quj tarnen feß nonpanem neque vinum.
-ocr page 144-; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;144 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jDb Coe na
fed ipfummet Chrifum De um amp;nbsp;hominem rei-fftâdorArç_^ refo/idene J fed adtotim TrinitA-tis effentiam in funem delapfam^ à. carnis nt-turalis Chrtfli in cœlo nunc fu minime fepArAtam referatur. Ego vero frimum cjuxro de cjua Adorât ion e y feu 'venerutione loijuatur, inferiore videlicet,un extertore,unde vtruque coniun^fim.NAW ejuod ad inferiorem uttinet, (fuis ’vntfuamitAfuit imfudens,cjui mentalem adorationem, affue odeo totius c(rrdis adDeum conuerfionem, in illa tarn foie ni Chrifli mortis celebrationc neceffaribadhibe-damnegaret? Àbfit igitur,v)tiJla fit inmyfierioru celebrattone^ in noßris Ecclefiis fublata, (fUAtti fotius,quum efet infinitis modis infafiatu contA- nbsp;nbsp;I
rninata, adveramfuritatem reuocauimus. ^od
ad exteriorem autemcorporis gefiumatfinet,fAte-
mur q uid?m à nobis fublatas turn hifirionicas ill as
geßiculationes ridiculas potiiis, quam religiofts, L turn iila,qttamuisperfe non damnanda,tame» by-
focritis inpublico quidem ccetu, quam veris Chri-
ßnt vt vera reßpifcentiaßgna vfurpari. HoneifA / autem ilia, (f communi populorumconfenfu aptid
Europaos adhiberi conpieta,vtcapitis apertioncni
ac demifionem,^enuflex ion em, (f fl quid eft eiuf-
modi / ‘
-ocr page 145-Domini.
non modo ift myfieriorumcelebrattone ^Çed (‘timi/j (^uotidinnA lt;uerbi priedicatione, ßi-pßlmorum cantione^ concionemßc nbsp;nbsp;i»-
fimentesjiiudiose -, cß ijua/tta cum re~
fieri potefi., obÇemamui. Sed hoc nimiru7n ^^gt;'lt;:hium (ß alios nonnullos mate habet, quod in.
Ecclefiisflantes,necpofitls ad terram geni-^'^Micubi et'iamßedcnles^cß rurßum alicubi.,'vt in ^^^lia,ad menßam dificumbentesßymbola exfa-ßfum diaconorum mantt accipiamus. Imb etia, .^^ndeßunt quipaftores vellent in Hits ,fi non ori~ ^^gt;it,atcertevfut verc Baaliticis'veflibusappa-
Scilicet quum ipße adfians ad menßam Domi-’gt;ntvere adomndus qua Detts,^ qua Deus (ß ho-ßimul^coenam inftituehat ißurrexerunt ßnguli ^ßipttlivt in genua procumbentes panem ilium h'^jinum illudex ipÇius manu acciper^t : (ß i-^norabant fiilicetipfi ApoHoli quoritu deinceps ((lebraKda myfieria Ecclefits traderent. Agapas lt;!tiidemcerte confiâtvix ac ne vix quidem genu^
1 ßxwuem admififie. lufiinus in Apologetico nulla, ) ßhiislarurnrerummentionem. Inltbello At aß/!,.
1 Clementi adßcriptOyCuitts liturgia ritum fate~ ftir Hmhius proximo ad Caluinianorum y quos ifiiväc/tntyformulam accedere, nulla lt;^lt;35.17x10;^-
I '’ï'-«? in ipßa fiufnptionCy ne tenuifiima quidem I mentio,fedaccedere poH Epifiopum ,presbyterosy dttconosy^populus reliquus iuhctur
I i{S!ilt;iCi7\itßd,a^ dvvj OupufBa yidefiy cumpudibunda, K}-
-ocr page 146-I
De Coena
[ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(J tl ad am reuereniia ,fif}e tumult ti accedere, Püßti
nullusfuit externis ritibtis adhibitus modus^hono-randoriim myiieriorum obtentu; Eucharislia, do-mum deport ari, feruari, collo pro viatico appeitdt cæpit; contra verb tandempiaculum fuitii!.am vel nbsp;nbsp;i
manu laicisfCpuosvocant-,attingere. ^uidplural tandem noiira, cum Deo confciationis pignut
aperte tatâque cum error is effcacia conuertit, vt / fymbolorumillorum ƒfimodofymbolaeffepofint,
in quorum praparatione Inßitutio Domini tarn
horrendis mod is contaminatnr} adoratioprofum-
ma totius chriifiana religionis habeatur. Hac / caufa eß cur non modo dpToy.£lpclan ipfam fed eiut
quoque initia radie it us euellereßuduimus .ferua-
ta religiojß turn animi turn corporis adorations, / qua vni Deo tota debetur.-tum etiam grauitate
reuer entia qua in publico cœtufancier um reqtii-
ritur,diligenter cußodita.^odßqui velinfirmi
tate fttorurn coa£li, at el alias ob cauf as aliquid atn-p litis ex vetußis Ulis ritibusftbi ret inend urn pu-tent,fuacuiquemaneatltbertas. Sedqtiis feral Harebium eos reprehendentem,quipanem alicluo nbsp;j
modoput et adarabilem,qubdlefts Deißlius vert i fr realiter ibi adßteum mer a fua carne, nbsp;nbsp;rnero /
ßio fanguine.-quum tarnen ipfè longeßrmitisßa- I tuât adorationis fundamentum, realem videUetl I
ineß^abilem ipjinfmel' efféntialis Deitatiscu^ pMS
-ocr page 147-Domini.
fine vnitione acperntixtione? Ex quo dogmate iff At et,ill um non multo aider certe nunc in pane Chridii adoradu cefere, quam qaum ohm inpra-^enti carne in terris verfaretur.Idante fi tta ejfet, immemor profe^o corum reperietur,qua ipfemet figiSÿ.ex Nicano confilioprimocitauit, iSila vi--,-, delicet,Ne hareamus humiliter intenti adpane^,, innum,qua pofita funt^uper altar e ,led'vtfde fur-, fxm eleuemus corda. Nam,obficro,fi deorfum,id efi interris 'dt‘i^ ipfi pane realiter eb‘ eß^entialiter
■ Ionita ^permixta eß Deltas quan^napropriea-^eranda efi,cur non ego mentis oculos ad ipfunt finem conuerterim , vt in präsentem ipfius car-
i ntm,fi adhitc in terrisverfaretur? num quia caro 1 inccelis nunc ed,non in terris? ^tqui hac ratid I nullius edmomenti. Nec enim propter car nemi-
1 f[ius chriiii adoratur ipfiM Deltas ,^Çed Deltas
1 non abÇqtie ipfius carne adoratur ,ne dijfoluatur ferfonavnitas. Et de adoratione quidem havenus,quam certe fic panit, vt tollat Harchius.
Suf erednunc alia grauifitma turn nofiri turn Lutheranorum,quos vocat, accufatio,qubdnimi-tum 'vifbile Chridi facrificium in imagine,fiue iugernoblationem (anda Etichariflia in Eccleßis nodris aboleuerimus,id ed,Çcelus omnium maxi-
1 num admittamus. Triplex autemefe vult Har-\ tbius hoc facrißctum, quantum quidem ex capiti-\ busipfius libri 2i.22.2j,e^ 24.coniicere potui,li-1 tet f4w obfiur'è nbsp;nbsp;tam.perplex'efcriptis, vtfortafe
-ocr page 148-I 14 quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De' C OE n a
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne nunc cjaidéni ipßus Çente^tiamßatis capiamßed
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inßumma, hoc mihi videturÇentircytnplicem oUn-
! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tioncm in my^hriornm. cclcbrationefemferfutße
a Deo requißtam in Eccleßa Christiane obfir-tie.tam:vnammcreJJ)iritualcm-,citia feße vnuf^uip quecordecontritoßde praidiiocoramDeoßßitt quam obLationem unicam a nobis objeruari dicit Harchsusialtefam 'vißbilem,aß'ercn(e vnoqueijue quidyiam ne cor am Deo aypareret vacuus : ter-tiam ipßiis corporis nbsp;nbsp;ßnguinis Domini, quant
'utramque concludit Harchius à nobis quidew ßublatam t a papistis verb penitùs adidteratanu
PnpißasniinimedeßenderOyßcutetiammenni fatrociniu minime deßder'ani. ^od ad nos ante attince,neutramßrecte inSe/ligatur,à nobis ab- , rogatam, ßedpofius vtramque^ ad verum vßtut nbsp;nbsp;/
reuocatam efße aßbrrno. iNam vt de priuatortini 1 oblationibuspriore loco dicamdiquetytum ex
dfis,ttim ex Epiitohs Apoilolicis, itémque lußini
er TertaUiani apologetico, dr varys antiquorui» I Synodorum canonibus quos hoc loco repetere nolui,
collât OSfuißße eleemoßynas, ex quibus, tum com- / munes epul£,qaas dgapas vocabant, inilrueban- ƒ tur^ tum mini Uris verbi, tumpaperibus,
qui Duaua^neaov in Canonibus, quos t^poßolicos / vocant, Canone a, vocatur-,primum imponi con-
ßteueranh ƒ
-ocr page 149-LJ O M I N I.
[»(uerant^ Çülenfîi prece adhibit a Deo,idesb, fits vßbus conÇecrari , fepoßtis ia primis pane è'vinOyCjttibus feorÇim adJacraaicataleo'i ^fum ^(nedtcebaturyrecitata explicata Domiai iasti-^’l’iione, (juade re diïtiacTe mox agenius. lilas tgitur oblatioaes diltia^um aliqutd fuißße a facris ^]derijs coadat: ejuodetidmnuaa. hodic liejuet ex ^omnnaMiffaparticHla yijuam Offertorium 'vo-itemyx illis precibus, quibus hac dona
fnunera( magno quidemcum Eccleßa Chri-siiaaamp; bidibrio^adbuc hodieÇacrffculi Romani petunt d. lgt;ea benedici.Sublatis autem iampridem ^Igapisy à ita paulatim conflitutis in Ecclefia Christiana rebusy'vt non de quarcndis nouis facultatihus la-^orAndum 'videatur quibus Eccbeßadici alantury ßdpotiuscurandumyVtopes, qmhusredundanty * pß ff.bnsimpendantur:quorÇum, obfecro y obla-'^lones iß.mßnodi in aofiris Eccleßis retinuiffe-mus? Itaque plerifque locis-, vbi nimirum Chri-
I sttAni magidratus imperant, cauturn efi,qua ra-j honc turn minidris verbi iuda ßipendia perjol-
UAntur, turn cuiufque locipauperibus conßidatur.-tum Çcholis indituendis é“ pauperibus alendis ßholadicis^tuedis Ecclefiarum xdifieïtsproffi-t (lAtur.Necpropterea priuatarum elecmofynartim i colledio y (iue quÜ dimittitur puhltcus cietusyßuc 1 dematimcoHeda dipe,negligitiir.In qsautem lo-j ciiyinquibus Romaniquidtmventres Çuis adhuc \ [icrilegiis ftfe ingurgitant y pauperculi verbple-gt;
-ocr page 150-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rique greges cum fuispasiorib/fs efuriunt-, ihiquo-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que-^quaratione fieri potejfi inßitutis diuconis,
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eleemofyn^conferuntur. Rem tgittir ipfimreti-
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuimtis uut isißaurauimus potiùs :formitm autem
F nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ill am 'veterem oblationurn operofam, molefaWt
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullacerte lege in verho Deiprafcriptam,tam va-
rie apudveteres, ujtex fynodorum canonihtuó“ Patrumfriptis apparet admintßratam,denique^ •vt ambitiofampotius, quamreligiofamahrogaui-,^ytid autem Harchius? Du It omninofiifife my Hideonniufquod Saerißeium appellat,alteraw partem:^ -velutipriorum omnium oblitus, at in primls eins quodtoties repetfit,}ion de ißlsoblu-tionibusßedde eo.pane iß vino^quodper folos, vt loquitur, facerdotes ojfertur ■. eum videlicetpri-mum quid ent perfacrambenedidlionem ßert po-f^tttiale,ac deiuceps comefum adluale Christi cor- * pus my flic urn, fis nimirum, à quibus fumptus, co- nbsp;nbsp;j
mefus,ac tandem concodfiss eß-, in vnum chrißi corpus tranfeuntibsis : eius f iuquam ) rei ohlitusy 'vult vißbiles ctiam ißas priuatorum oblatiosses I ßde vniufeuiufque offer ent is duplicem habuiffe^ nbsp;nbsp;!
ßueßgura , fiue Sacramentiratlonem. Primum 'j enim fuiffe fymbolum eorum bonorum vel tern-
poraltum velßiritualium, quæfibiquifque auta- / I fis dari vel conferuari vel etiamaugeri pofiula-
bant,veldequib.fibicoceßügrattasagebat.Dein ‘J de vult etiâ Harchiustranfmutatas eas fuiß'ein
ÇhriHf corpus myslicum. Nam hacßtnt eius verba,
-ocr page 151-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lyi
O^ercbatpopului ( ^certe adtalem o-quot;» tiitienis 'uliim rcuocari debet} viÇibile quidpiam fdultAreide/iotans inuifibile-yquodvelmAnducA-^ityvelpto qttd gratias a geb At : quin eadem bosiia, nbsp;idem fimplexpand oblatu^Çanêfificaba- ’gt;
birib illorum pide nbsp;nbsp;Spiritu Dei-, qui in illd ha-
in Sacrament urn fine antitypon nbsp;nbsp;Eu- 'gt;'gt;
^baristiam corgeris 'Dorftini tranÇmutabatur ab i-Etalterapagina.,Panis quern offertpopulta pidis.,exiflensffnEl-iffatus a propria fide dr Spi--» dtn Eei,quëqutfique pofiidetproportione fidei nbsp;nbsp;’»
^^aritatisfua,a figura carnis citmunis ,trafibatin f^iiram fiueantityoon corporis Chrisiificdmyftici. daci//e-,quaß quis roget-,quofundamcnto mtan-^ur,cetre vel nouam aliquam nobis Cæna ini'iitu-^ioaem proférât à Domino traditam oportet : aut idAm,quam tres Euangclifia traduut-, (fi ex Euan idifiis Paulus repetit, hue quoqtiepertinere nobis demonstret : aut denique demiffum fe cœlitus o-ftendat,qui noua nobis mysleria cuderet. ifia i-fittir ne reputatione quidem indigent, necfunt e-tiamin alium finem a me prolata, quam ut hinc ßltem,cuiusJpiritus iftemagiftèrfuerit,omnes , intelUgant, nam quurn ne Patrum quidem tesii-nioniumvllumHarchiusadhoc deliriumproban-l dumprotulerit.FuerintÇane tarnen oblationes ißst ’l terumvißbilium faerfieijßjecics : fed quales funt 1 nominis Dei inuocatio, eleemofyna iuuandis 1 fratribus collât a:quam facrificandi rationemtan-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K.iiù,
-ocr page 152-De Coe na
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tùnia,best,'vtinfacroriim?nyfieriortmcelehrAtio- nbsp;'
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neÇustulerimus-l'Ut i»quottdianii etiam cœtihus
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hocinfrim^vrgeamu^.
blatum videlicet a nobps iuge idud facripcittmiu
bis accußationes reponens,refutationes noßras re-
feil er et. dijibis verbßemper ne ad ranim vßejue
inculcandum ent, quod (ß ipßetextusdemonßrat, / nullam tn Melchißedeci hißoriaßertßacripcpmeo-
tionemquantumu is ßbi veter es in ißis Panis ß
Pini nominibusplacuerint? Et quoties nobis illud
re cultu,ceu Prophetaßolcfit ,deßumptis dißfren-
tem-,non Sacramenta nominefuffitus ß oblationti
mundaßedfacrißcium illuddeclarare, quad, poßoltiscbpioseRom.iz.i.declarat? NecenimSa-
era ment apop ulifünf efferent is fed a Deo data re-
cipientis : adeo quidem, vt nihil effepofit us ho-
minibus ineptiiss, qui Sacramentumeum facrißeio / confundunt. PSpeque tarnen inficiorCænam Do-
mini aliquam etiam habere noßrireßeiiufacri- / ßcif rationem, ß propfere a iam ohm Eucharifiia / appeiiatam. p'crùm id fieri nego propterpracipu- 1 urnipßissßnem^nempe vtnoßracum Chrisiocon- ƒ
cor^th I
-ocr page 153-D O,M INI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IjJ
(Hfforatio Çanciatur, quum 'umaerfam nofiram quot;Jitamoforteat ‘velutiperpetuum ejje EuchariFH-(lt;int Çacrificium, i/t quotidianis in Fxclefu coe-^^^(»filennis gratiiiruma£lio de omnibus in Chri ^HcolUtis nohis heneficiiSyCtiam extra, Cœna, Domi ^^(debrationem^a nobis requiratur.Nihilominns quia P ec It hans qtixda mortis Domini annu-^‘‘itio in Cœna Domini pracipiiur,, ßtfan} ac die a quod ad nos attinet, Eucharifiicu Çacrfcium^ Adverb an nosfußulerimns, ac non potius,meri-^ofublatis ex veteri Can one quamplurimis,,in-ft^urauerimus,age ex noßrarumliturgiarumfor-gt;»i(lts{(^ß xofi per omnia in ipßs verbis at ecrt'e in do^rina Çiibfiantia penitus confentienttbfis}iu-' dieetur.Audiamits tarnen ,qnid hie amplists a no-expatribw requirat. lußitnos Tinquit) Chri-ßtisfaeere quodfeeit.Conecdo : quamobrem etiam btt manos omnes illos rittts in noflra liturgia ‘iboleuimus. Sed Faeere {inquit} eo loeo idem esi fitque Saerißeare. Imb idem eflatque panem aeei~ I ^(re.benedieereßangere, eomedendum pr^bere^ ; dtdemque poeulum^prneunte benedi£iione,hiben dum tradere, quod ad minislros attinet : (urnen-\ tium autem rejpeciu.,aeeipere comedere, bibere^ mortem Domini annuntiare. Itaque etiamfi Har_ ehio eoneederem Faeere idem cfe eo loeo atque_j ISaeri(ieare,tamen quum totidem ilia eonfleta nobis diligenterferi-,calumKiator in eo deprehende-tur,,quodfaerißcium a nobisJ u^latum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dieat.
-ocr page 154-De Coe na
^um autem »egari mnpoßit Jacrißcium ejfc^ fni Deo oßerendum,(^U'inam ohßecro dice»tar wifi i/ifißicfßcare, ejittttnpanem (ß viftum fit»t Deo jedpopulo ucctpiendumprabe/ie? Et rurßufn popu-Itts ipfi panem çp- 'vinumaccipiens comedens, d“ lfibegt;fsddeii,nogt;ioßeref!s,['ed oblatum ßbiäcci-pte/fSipuofuodoßcrißcare dicetur? Et tarnenß-tenduf» eßjpuum hitcfiufit, 'velßefi/juie Chrißus fecit (ßßaciefidapr^cepity'uelßuodabßt) non eße h^cßactcffditßedomittef2da ■, ejuutn id demuwin C(S/tu facieffdufffßtijHod Chriftus ßecit. Ex puo efßcttur Eaccfe fton reÜe expltcariper S-tcrißtaie, epuum Eotumnofffecie per ipßus Partem deßnio-tur.Res autem itaße habet. Patres Camam Dowiot ßacrßeium ‘vocarunt triplici reßeciu.-'vnoypfoptef ßyffibolorum henediifionem:altero.,propterßacrifi' cp,puodfemel à chriPio tu cruceperaPium esP co- nbsp;nbsp;/
memoratiofsemfß puandamfub imagine Sacra- nbsp;nbsp;I
mentor um reprcßentationem-.tcrtio,propterfolen-nemßdeiprofeßionem ,preces ,ac prßertim graft ar um aciionem peculiarem:lt;pu£ omnia recorda-tionis nomine à Chrisio, ß annuntiationis mortis
Domini ab ^.^posioloßgnißcantur. 7/am verum etiamfacrißcium eß, vt rePie /cribit dugißiniUi de Ciuit. Ub.io.cap. P. Omneopuspuodagitier, vt ^’ßanPia/ocietate inhareamus Deo. Eotam vers fei temporis liturgiamßc deßcribit idem dt/gteslimes ’ Epißi. sp. (juaPl. p. Precationes accipimies diPlas, y teasfacimus in cefbratione Sacramentorum, an-tepuam i
-ocr page 155-Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijy
illud, (jiiod efl in Domini menfla., incipiatn ^'^^dici: 0rati9nes,quumi henedicitur (^flan£lifl-}-gt;
tiddiHrihuendm comminuitur^ quAm to-^’’’^fetitionemfere omnis Ecclefla DominicA orA--it concludit : ad quemintellectum'uerhi Graciât '‘^^^onempe ‘nrpotrevyüç nos adiuuat. Sic enimpro- » intellig enda esi oratio, quam facirnus ad no- n ^‘^’^yidefl^ mç^osv^m. t'ouentur autemomnia-gt;f ‘I^'^offeruntfir DeOymaxinîeÇanUi altao'is ohlatio-, ‘i'^o^Acramento pr^dicatur not um illud maximu, i gt;nbsp;'}'«gt;gt;ïos nouimus in chriflo efle manÇuros, ntique-» ^^’^ofnpagecorporis ChriHi:cuius rei Sacramcntuif quod nnuspanisnnum corpus multi flumus.yy ^^terpellationes aulem -, flue poflulationes funtyy ^''ii'fnpofulus bcnedicitur. Tunc cnim antidites yy ^'^dut adiiocati fifleptos fluosper manus impofitio- gt;nbsp;y miflncordflimsi oflerunt poteflati : quibusyy b^’^Aclis,crpurticipatotanto Sicramento^gratiaru jy ‘^diocuncla concludit. HAcille. Ex qutbus quo Çtnfl neteres Cœnam Domini facriflcium noca' ^tnt.^apertiflim'e liquet.Odendat autem Harchius., ^lt;:quidtandem isiorurn innoflris Ecclefliisprsiter-^ittatur : tunc a nobis nifibile Çacrificium aba-litum eß'e clamitet, Nempe hoc ill urn malv habet, quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, id ed, abominandx. illius
cauÇam nnam ex pracipuis fluftulerimus: cuius tarnenneqtie Clemens ille, quflquis efl, in Conditutionibus Apodolicis quas nocat, neque^ luflinus,neque EertuUianus meminerunt:^ qu£
-ocr page 156-D E C OE N A
Chrißum autorem habere certe^on potcß. pt i-gitur uetufluf hie ritui, cnitn etiam mcminit Baß-Utti ad Amphilochium., ß modo illa omni i Baßbj fuat : fuerit etiam hoc »on ifiutiliterilld temtori-bui vfurpatHm-, ßtte ejuum ex Priuatornmoblatio-nibui panem amp;nbsp;'vinumßepoßuerant in pectdiarcm Bacramentorum vßumßßtte puumpcraciu benedi-ifione populum ad participationem praparabant. ^uu tarnen ne^ue hie ritetaßt»obd a Dco^neijue ub y^poßolispr^eßcriptita-, netjue in illa vetußißi-mapurißimapue Ecclefia-, aat apparet, obßeruatus, amp;nbsp;ei iampridem idolomaniaoccaßonem prabue-nippua,permanenteilla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i/ix ac »e quot;Jtx
puidem tolli ex ho mm um anirnlspoßit, non modi) ))or,puum illam abrogaremua relfißime fecißo) ’ver'um etiam eos à piiibua retinetur,nepucßbinf’ pueßud gfegibta bene conßdere arbitramur: put' nbsp;nbsp;।
admodum etiam in eo, puodßublatapand ßallio- j nunpuamin Oriente fuit abrogata^dll^^
f-Vpræcedntibtta apparet-, Augußini tempore apud
^--Aßos obferuabatur -, SacramentalIs nimirumti-
fus aChrißo ipß inßitutusßßfulas inte^roiftpid- ƒ dms ori »on mambus contra totius veteris pur io-
r/s Eccleßu morem,inßeru»t, adhuc Papißare feße
(ß horrendaßuperßitiond fomitem fouere, neßcio
pclißue benediclionem ipßamßymbolorum, id efi,
I
-ocr page 157-Domini.
Domini recitAtionem explicatio-cuffi pr/seti |■/tibus fubfequentibus à tot a Ec conceptis,pAftore prneunteprecibm coniuEtA quibus ipfr quodAmmodofilqpAßio, 'vt lo-‘i'^iiArCyfriAnuSjDeo PAtrio^ertur, ^toü F.c~ C hr ißt mortem AnnuntiAns -, fiß quodAm-^'‘^oDeoßAcrißcAt.ßttefidei chrißtAnA ßolennem Mtßunem.ßue denique grAttArum Aèlionem ^^^trnoßynAritcollAtionem OblAtionrs (ß SAcrißcq
AccipiAs.
Neque de aHa obUtione loquMtos eße Patres, ^^ipßs ab Harchio proUtis teflimonibs omnibus “fi'W.-qui tAmen-tquotiesßeribunt Chrißumßeße , quum ÇAcrAm CœnAm inßitueret, obtuliße, ! ' i^ifroprie loquuti ßunt :quum Chrißus feße^pro ßetith noßris non bis, vno 'videlicet modo in-^^'itnte^alteroverb entente , ßed ßemel diinta-
) O' qiiidem in Ara enteis in remißüonempec-noßrontm obtulerit : nihil etiam nobis o^latione ill a incnienta ad id profutitra.qttttm te-dt'^yipoßulo, abßjueÇanguine nonßtpeccatorum ’’(^ißio.Ex quo epßcitiir Chrißum ßeße non obtu-bß Patri in Ccena,niß vniuerßam eius 'vitamper i igt;Kitionem iutelligAsßedoblationis moxßeqttittu-^tcrament al em commemorationem, ÖP nostra
(iiwißo Spiritualis coadunationis myßerium Sa-ermentaliterrepreßentandumac Spirititaliterper pdem ßnciedtim instituiße.
plupdatttempoßremoloco Harchius Addit-,er-
-ocr page 158-•De Coena
158
rare nimirum granit er tum L uth eranos turn Cab ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uinißas,quos appellat, qui Chrifiumdicantcertu nbsp;nbsp;j
ordinem Çacerdotq non ordtnaße a qo^ulari diflin £fum, vUam qeculiarem dari qotefiatem qer ma nu um impoßittonem els ad Euchanfiiam Eco Patri offer end am ne ge nt. Hoc (inquam) putidißi-mutn itnpudentiffimi hominis ellmedacium.^dt enim hominum hoc ignorare poteli tantum nos ah eo abeffe 'utpafiores,doHores.,presbyteros,dia-conos cum magiffratu vel cum plebe confundi-onus -, ßr cuiuls aut Euangelij in cœtu pradicandi aut preces public as concipiendi aut Baptißmurtii Cœndmve Domini adminiflrandi, aut eleemoly-nas reeipiendi nbsp;nbsp;nbsp;dißribuendi-, aut Eccleßaflie^ ,
indicia exercendipoteffatefaciamus^vtcontra (p
EccleßaßicM omncs turn elelltones, tuordinatio-
nes ad Apojlolicam normam regulam Dei bene
ffcio reuocauerimus, qu tmßeueriffime^nififieu-
bipriuatimpeccatur') obferuemus? Etenim ne-
que vita neque mor urn exaclum examenmequcD
doclrina fir donor urn adfunlliones Ecclefiaßicas
ta ca ut io negligitur, ne quls ambitioni velgratia
vel TT^cvoTioÄnfilx vel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;locus rehnqua /
tur. ^todadordinationem autcm at tin et, huma-
nos quIdem ill os omncs ritus tarn op erofibs, quam I inutiles,(ff maxima iam ex parte in ffuperslitione /
mani- /
-ocr page 159-Domini.
^^»ifcßiijnverfosyimo ettAm aUquuttnui impie-^^^(contaminatos^tflidirnti-s : fed ^poiiolicx ve-^^firdinAtianiffubfluntiAm reflituimm.Etft enim locd ceremonia, impofitionis manuum ^'‘nohferttatury tumen res ip fa. diligenter cufiodi-^^’'ifafioribns legitime eleîlis O' tandem or dm.in ^^lorampopitlo deteSto capit-e a(lantibus,amp;cum eommonefaciione folennibus precibas Deo Max. cuiusopcrarijfuturi Çint, commed^tis.
aiitem Harchius impofîtioncm manuu my-henedi^lionis nomine dtgnaturytum iUi in eo ‘^^(ntiemuryquum vel tale aliquod Sacramentum “'^eoconfiitutnmfuif^ey'vel hominibus lieere_a ^^'Tumentacudere nobis fueritex Deiverbode-' ^’gt;'ofratum:quanuis maxima efe.^pondus precu I ^^(lefiapropaslore fuo mini/lerium ineunte Deii
^^t-Max. interpellantis, minirne inf demur, vt
I ‘i^iverumidefereipfa quotidie experiamur. Sed ^^^I’Cpidus esl in prime; Harchius ifle nofler,qui po
1 ‘^‘fuam Pontificios vt omnis ordinis ^pofolici
' '^^tetibus etiam Ganon 'tbus conflituti, manifeFlos
1 '’^lolatores at^ adc'o harcticos appellauitynihilomi-
1 ^'ufuccej^ionem Apoi'iolicä in e:s agnoÇcitytanqua
1 [altern fuceeßionem Apodolicarn redolentibiss, er
I ßi'eßum a liomanadd eflyAntichrisiiana chri-I flifundametum tollente Pfeudecclefia fine exceptio I non prohat. ^uafiuero ex omnibus veterib.
1 ttiim canonibus non aperte sl.^uattir dus ardina-I ^ioirritat^ quidem grant cum anathemate , 'vt
-ocr page 160-lóQ De Coena Domini, ipßmet HArchius citat, eorum emntum, qui contra ^poßolicam regulär»fuerint eletfi, autßeße vitro ad ob e und am Eccleßaßicam ßunElionem obtruße-rint. Eat igttur Harchim cumßuü aßeclu omnib. amp;nbsp;habeat pro Eccleßu cat um a quo expulßus eß verus chrißus tot tu sv er a Eccleßa caput, tß i» quo nullum ab ipßo Papa advltimum clericumin-uenirepoßis, qui Chrifium habeatßua veldoltri-»avelßu»£lionisau£forem. Tljs autem in vera
veri chrtfii confeßione cß vera eiußdem Bc-cleßa, aduerßus quam inferorumport/e
nun qua praualebunt, Deoßauente, pergemus, cui gloriaßt in a-
ternum. L,/^men. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
FINIS.
Ena ta ûcconigito, Eagina.^.legeinäußria,p.ßg.dicajnui. ibi4’poß»^Mcorpus ^^ß^fpane. p.-jcj caro,p‘7i4,u-dele exißtmare.p.jg^ àxcivMoi' p. 9 S’dißtrptndti.