-ocr page 1-

PROTESTATIO

NVLLITATIS

^dtierßti Condemnationem Orrhodo-xavHm Eccleßarum-tnuperin^i-tMam à. cjuil^ußdam Do-

Auólore ।

loANNE Palmerio.


I. Corinthy, 4^

Mihi pro minimo eft,quöd a vobis iu-diccr:Dominus eftjqui me iudicat.

C I 9. 17. 1X X V 11 I.

-ocr page 2-

-ocr page 3-

PROTEST^ATIO N V L-LITATIS ADVERSVS CON-Orthodoxarum Eccleßa-rum,nuper mftitutam 4 cjnthuf-dam DoHoribm vbt ■ quitarijt.

Ici nonpoteft,quantis lau-dibus.digni fint illuftnirimi, potentillinii amp;nbsp;clcnicntifli-mi Germanise Principes, E-uangeliû Domini noftri leih

Chrifti, in Auguftana confeflione ample-xi: quod cum varium amp;nbsp;multiplex exor-tum inter fuos Theologos dc religione di-fcidium vidèrent, ftimmam pro lua fingu-lari Sc eximia pietate contentionem adhi-buerunt, vt illud,täquam certiflimum Ec-clefiarum fuarum incendium, exftingue-rent. Neque fine iufta amp;e graui caulä vide-mus nobis ab Apoftolo præceptum fuifle, VC Rcgum Principum eiuimodi lalutem ac dignitatem Deo Opt. Max. in precibtis noftris commedcmus;qiuppc,qm in iftiul-modi rerum pcrturbationibus amp;nbsp;ciuium luorum difcordiis primam ac potiflimam

-ocr page 4-

4 Protestatio

Indus amp;nbsp;moleftiarum partem ïùftineanr. ]\]£qiie puto grauiores nobis tenuibus ho-muncLiJis dolores accidere ex Ecclelîarum noitrsrnm calamitaribus amp;perlècutioni-bus,ex patriç aut patrimonij amiilione,cô-iugum ac Jiberorû interitu, quàm iïlis He-roicx virtutis Principibus accidcrc {blet ex hac tam inueterara èc pertinaci Theo-logorum /iiorum concertatione ; prxict-tim cùm ijs in mente venir,amp; pro fua fiiai-nx^làpientia facile animaduertunt, iüasPâ iioruni rixas, magnam lapis aclconibusfe neïham in eccle{ias,amp;: gregem ip forum f-dei conuniïfam apjerirc:quia dumillifebo laïlicis fais diïcordiis ôc diiputationibus c-xcrccndis occapati func,circumciir{âc Leo rugics.( vt Petrus fcribit} nbsp;nbsp;q uxntat quos

deaqrct, aditùmque.bbi aliqaem intra fc-ptij Çliriïliani oailis molitur: ad quad vel exigaa ci rima fatis fapérqae eft: vt de fele adultcrq Apollodoras cccinit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!.

Kaf kX-c{i6'M ■5-upei/u.i;^Xo7ç,et\Â’iîlt;ree)it i ■ TÎlflilV nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•dTMç ivolrm ■S'upeilf

Çhiemadmodamigituridcmhocïludium tqendç a Sathanç inûdiis Eccleïiç, fammis nbsp;nbsp;nbsp;I

l,iadtbus cclcbratar in Daaide^ Ezechia,âe lofia, itemque ia lo/àpbaro Aia : poA

Cliriïîi

-ocr page 5-

N V L L I T A 'T I S. ’' 't Chrifti autem ætarcm in Conftantino, V a Icntiniano ThcodofioJra nos nioriun Germaniæ Principuin cancam iü icdandis Theologorum diftordiis coricfeh tionem ac diligeiiciam prædicace iure aè: niericô pofl'umus ac debemus : qui horum Imperacorumpiecaccm imicacur, quprunl æcate Chcifti Êcclefias mi/èrandum in mo dunbiftiuiinodi fluftibus ac ccmpcftatibus iaftacæ,acquc excrcicæ fuerunc. LaudcfUi crgo Deus omnipoces, æccrnus Pater mini noib'i lefu Chrifti,qui Spiricu fùo ^an fto tam pios amp;nbsp;religiofbs Principes noftfii temporibus excitauit: beatâmque amp;nbsp;forth natam Gcrmaniam prxdicemüs,cuiftib il-lorum Heroum imperio, vera cafta Ré* ligione frui ccccdicur, Deûmque puro cul tu inuocare, amp;nbsp;ab impiis Papatus idolola^ triisabftinere; quandoquidem ( vein Pfàl-mo quodam icriptum eft) Non f^cic ica ‘47-8. Omni nacioni. Simul cciam pii amp;nbsp;verse re-ligionis amances Germani meminerinr, iampridem magna ex parte ad fc concio-nem illam Dei,cocies in licteris facris incul catain,pertincre, cùm populo Iftaelio de-monftrac,nullam cum fuilte fub cœlo gen-tem,cui ftia iura amp;nbsp;leges,hoc eft,fui colen-dirationemtradidiflec: vt illaludæorum

A i)j

-ocr page 6-

6 Protestatio

ciuitas,quafi terreftre quoddam Dei domi cilium videretur, Videant boni amp;nbsp;cordati virijqualcs/iinc m Germania innumerabi-]esgt;nc tanto amp;nbsp;tarn immortali Dei benefi-cio abutantur : quadoquidem donationcs, quancumuis perfeôlæ j tarnen proprer in-gratitudinem reuocantur. cuius rei exempla nobis cùm ludæi amp;nbsp;Orientales amp;nbsp;Afrij rum etiam aliç complures genres ac natio-nes frippedirant. Quorfrim Iiæc ? dicei: for-ta/Te Ledtor aliquis beneuolus. Quoniamj inquajperfçrûtur^perEcclefias fcripca quç-dâ,quorû aurores, no modo mi/èris cala mirofrs crudelirer in/ùltant, verum etiam ûuka amp;: barbara quadam arrogantia nouas nobis arbirratu fuo Religionis leges, tâm-quam /àcrorum Poncikces,imponunt:: eaf-qaehacpœna fanciunr, vt qui legibus iis non paruerinc, nefcio cui occulco ar-cano Dodrinæ corpori non fubicripfe-rinr deinceps in impiorû fceleratorum numero habeantur.Nam illud re,beneuo-le Ledior, /cire oportee, quemadmodum olim Cereris tnykeria contineri à myka-gogis in arcano ïolebant, nec nifivelini-tiatis vel iniriandis magna cum cerimonia oRendebancur i/Ic volumen n’iud, ebl cir-cicerdiiobns abhincannis Germanicalin-

giia

-ocr page 7-

N V L L I T A T-r s? 7, gua'confcriptum fuit: tarne riulli propèvfs* que adhuc vifùm aut cognitum -, nifi à quo paratiflimumiuifragium fubfcriptio ex-Ipedaretur. Verumtamen cum eius legen di copiam nobis amicus quida feciflet, of-ficij acpietatis noftrae efle exiftimauimus, noftram de illo fententiam paucis expo-nere. Duas enim eius præcipuas efle partes animaduertimus. vnam,qua Religionis do flrina,certorumiftorum hominum arbi-tratu comprchen/a eft: altera, qua c o n-demnatio eorum omnium cotinetur, qui etli ab impio Antichïifti Rom. domi-uatufefeinlibertatem Euangelicam vin-dicarut, tarnen eius libri decretis omnibus ftare,amp;: in ipflus leges iurare detredlabunt. Eius autem condcmnationis ea ( vt paulo ante dixi ) vis eft, vt non modo Germani innumerabiles, quialiam de paucis quibuf dam Religionis capitibus fententiam ha-bentjverumetiam Heluetij, Galli, Poloni,. Angli, Scoti, Belgse, Itali, Hungari, Bohe-mi, qui venerari hoc Palladium detredta-bunt, proHxreticis häbeantur: iifqueie-cudum tabulas tcftameti ab homine quo-damviolentiflimo confcripti ,aquaamp;i: igni per vniuerfam Germaniam intCrdicatur. Aç prjorem quidem partem, quac tota in

A iiij

-ocr page 8-

8 Protestatio praecipicndo amp;nbsp;magiÆraJi quodam doâri-Bæ genere confumitur, qiiiafcio non/è-mel ab aliis noftrarum Bccldiaratn fra-tribus ( quatenus verbo Dei con/êntanea non cft ) ilriäim ac breuiter eiTe rcfiita-tamj nihil neceiTe eïl attingcrene, quod vetcreprouerbio vetaraur,ad:um agamus. Akeram partem, quæ ( vt dixi ) iiiperbè amp;C arroganter capitis noftri condemnation e m cótinet, paulifper excutiem»??

confiderabimus, an adueriiis tam arro-cem /enten tiam aJiquas nullitatis cadàs profcrre poifimus.

Prima igitur Niillitatis caiifa cft, lu-dicunTincompetentia. nam, vt aliquando ex luri/con/üJtis didicimus, ludex is demü idoneus dicitnr, qui iurifdiäioni prædl, aut’à Principe poteftate aJiqua prxditus eil, aut ab co qui ins dandi Indices habet datus cft,aut denique cui fe parreS'Cómma ni confenïùlùbiecerûc. Acquineq; Germa nic£K reJigionis vtriufuis Anriliites iiiri interGallos, Anglos, Belgas, Polonos, ccte-raiquegentes extra fuunicerritoriiini poii tasjdicüdo prxfunt: neque hodie Princcp^ vllus eil, qui folus totgentibus acpöpühs dominetur,ufquc darc pro potckate Indices

-ocr page 9-

Nvllitatis. 9 ces poffit: neque omnino quiïquam hödie ’ — cft præter R omanum Sathanæ Vicarium, quiiusiftuddandorum arbitratufuo iudi-cumvlürpet. Poftremó,nemo vnqua no-ftrüm in iftos indices conicniit,ac ne con-^enrire quidem cuiquam noftrum in men-tem venit:quippe,qui ne vtrum quidem a-trianalbifint,noucrimus : neque vbi foru iftud ta lirigioiüm agat, aut iuriïdiétionem tam acerbâ exerceat. Nam,quod nuquam poft hominu genus natu auditum arbitra-mur,ij ipfi à quibus hæc aduerius nos Con demnatio pronutiata eft, etiam fua quoad pofliint nomina reticêt : vt nihil de iis, nift ftuod fama amp;nbsp;rumore ad nos perlatum eft, eópertum habeamus. Ac nequis fortè no-ftrâhancdcludicum ineópetentia difpu-tationêjtanquam mere forenièm, amp;nbsp;à Re-ligione abhorrente répudier, dicimus earn aChrifto ipió magiftro ac Dodtorenoftro vftirpatam,cùm litigatores quofdam ad Ié, tamquam ad ludiccm, adcuntes, notis illis verbis increpuit : Quis me indicé inter vos im.n, conftitnit?(^o loco non obienrè demon-ftrat, neminem publicum iftud de aliis iu-gt; dicandi munus line légitima vocatione lu-fcipcre oportere. Itaqne Deus in Iftaclia RepubJ.ftios enique ciuitati Indices attri-

-ocr page 10-

p'eia.l. ’J-

I.cor.4.

10 Protestatio buit: neque alteri in alterius ciuitatis eines ius dicere permilit : notumque illud cft A-poftoli, Cotinthios quofdaml'uperbos, èc Pontificum iftorum fimillimos increpan-tis : Mihi pro minimo cfbqnod à vobis iu-dicenDominus eft qui me iudicat. Atque hæc quidem de prima NuUitate hadenus.

S E c V N D ANullitatis caufa eftjudicum iftorum indignitas, inhabilitas, incapaci-tas,inftifiïcientiajquam efle variam amp;inui-tiplicê oftendemus.V oluminis iftius com-pilatores atque arcbitedi , ftmt Nouxamp; peregrinæ cuiufdam Diuæ v B i nbsp;nbsp;i t a-

TI s Antiftites: quam Diabolus videtur eo confilio in Germaniam induxifle, vtvim eximia Cœnæ Dominicæ obicuraret, vel potius extingueret. Namfi Chriftihuma-nitas vbique eft, ft corpus Chrifti xquè eft in glande, aut mice, aut pyro, vt in pane amp;nbsp;vino Cœnæ: nêpe nihil minim fuerit, prÇ’ {entern adefle Chriftum, in -, ftib, vel cum pane : quum id,etft non ad eundem finem, pariter tarnen omnibus in rebus eueniat, ft quod ifti volunt, ipfts concedatur. Quid i-gitutj obl'ecro, D.Luthero,vel ipftus anta-goniftis in mentem venit, vt de prælêntia carnis Chrifti in Cæna dilputates de illoru verbo-

-ocr page 11-

NvLLITATIS. II

vcrboru (Hoc eft corpus meû) fentêtîata-diu cótenderêtjfi ad ilia aflerenda illud fiif-ficit, de quo non querebatur,ncmpe, Ver-bü caro radium eft î fi, inquam, à momêto hypoftaticç vnionis pendet Chrifti carnis prælêntia omnibus in rebus, quorfum ad earn aflerenda de inftitutionis Cœnæ Domini verbis dilceptatur? Secunda indi-gnitatis ratio eft, quoniam ifti Condemna tores noftri font (vt Petrus Apoftoluslo-quittir ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proptet earn eau

lamreiiciendi ac reculàbiles. Nam, (quod probatione longius accerlenda non eget) fiquando cocionesad populum habeant, corruptelas, no pro-fonum rcligionis faftidiu,non afliduas quo-rûdam perpotationes, ingluuiê, helluatio-ncs,crapulas,ingurgitationes reprehendût: ftd illis,quç ante oculos font, omiflis,in 16-ginquarû gentiu inftitutainquirunt:atque

I-xcußipropriif aliéna ne^otia curant : vt v c-tuspoeracecinit:ac perpetuo in Zuinglia-nos, in Caluiniftas, amp;c Sacramentarios in-uehuntur, vt in vetere prouerbio eft:

Aquot;‘:Tarl(ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CiÇ TO l'«’9'eT«V Çt^o],

Auro! a/u.apTetvov]e( « ywjùa-jiopSl/},

Tertia indignitatis ratio eft, quôdnonnul-li corum cum oflènflone amp;nbsp;foandalo mul-

-ocr page 12-

li Protestât io

toriim ecclefias amp;nbsp;greges fuæ fîdei cóinif'-fos negJigût: tempûfque in curiitationibus amp;nbsp;quæftuofis Jegationibns conlùmunt:am bitioni auaritiæ dedicijiberalitate Prin-cipum ad/üum qùæftum abutuntur. quod genus hominum quàm dt Eeelefiç Chrifti peftiferum, vcl eo tempore cognitum eft, cùmAriani tantum potuerunt, vt Arium tam cclehri Synodo damnatu ab exilio re-uocandum amp;nbsp;Athanadum expcJlendûcu-Eti;cf).}^rarcnt.V ç vobis Paftores,inquit Dominus, qui non gregemmeum, ièd vodnenpfos paicitis. ve/cimini laôhe: vedimini lana : quæ pinguiores i’unt oues,eas occidnis. E-jquidem oues meas èmanibus veftrisexi- ' gam, dicit Dominus. Fatemur nonedein hominum poteftate patienria amp;nbsp;fortitudi-nediamartyrii coronam adipi/ci. Sed non tam cH gloriodim à padoribus ccclcûx Chrifti prçdicari, Tot Jegariones principis ildus nomine p Germania obij,tot feyphis argenteis, tot cathenis aiircis üim donatus, ».Ctfr.ii. ^illiid quod de fe Apoflolus gloriabatur;

Ôpinquies quadragenis (minus vna)pla~ gis fùm affedtusjtcr virgis cç fus,femel lapf datus, ter naufragus, noôlê amp;nbsp;die in prodin do cranfègi: vcrfàcus fum fxpe in ærumnis, in vigiliis,in fame,in ïiti,in frigore amp;nudf

tare.

-ocr page 13-

Nvllitatis. 15 täte. Hæc II! mir 5 vera Theologia eft,qux incruce ærumnis amp;nbsp;calamitanbus ex er tetur : nonilla mollis, dclicata,vmbratilis, quæingyriæcæis amp;conuiuns amp;quæftuo-Hs legationib us côlumitur. Quarta indi-gnitatis ratio eft, quôd ifti violent! Con-dcmnatores nollri maximis amp;nbsp;grauiflimis de rebus inter le diflcntiütiatque vt quondam Madianitæ, Cadmæi fratres,Andaba-tæ, fie illi plerunque odiis, conuiciis, rixis interiè côfliétantur: vt tatarum inter ipfos difeordiarum pios amp;nbsp;cordatos viros, etiam qui non optimam de nobis opinionem im biberunt, magnoperc interdum pudeat. VigandusiTuper Heshufium hxrclcSs da-’^natum è Borulliapraccipitem eiecit,pro-pterea quôd impium illud dogma amp;nbsp;ad in-ftaurandam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accomodatiflimum

cum vbiquitate maxime confentancum in Ecclefiam inducere conabatur ; Huma-nitatem Chrifti in abftraôto efle adoran-dam. Dies me dehciat,fi pugnas illorum 8^ concertationes eiufmodi proferre coepe-ro:quales,vt verè dicam,inter veteres Phi-lofopho's in Grxco quodam dialogo com-memorantur. Itaque cum iftius voluminis compilatores palsim apud fuos Principes prçdicentd'e dilputationcs Si concertatio-

-ocr page 14-

14 Protestatio nesomnes hoc fcripto compreûlûe, cœ-pcre hi ycrücüli paihm per Germaniain circumferri:

^ulcanum aurfornax, autdrs ignotafe/eUir. Eîpvi'^ dum yult cudfrè,cudit iamp;ir.

Quincaindignicacis ratio cd, quod Con-dcmnacores noilri toto terrarum orbe infames habetur, propter fœdiiTimum ingra-titudinis crimen aduerius üimmum iilum Sc prae/lantem virum PhilippvmMe-EANTMONEM,n6 tarn ipibrü (vt quondam etiam ambitioïèloquchantur) quam omnium, quicunque hodic in orbe terra-rum litteratorum nomen obtinent, naagi-ilrumacpræceptorem. Cuius ingratiaidi- , nis dicam, an impietatis meunipeäiisme-moria cxcruciât. Hxccîne âvobisve-cordes ôc ingrati diïcipuli) ranto iUi Sc ram crudito Prçceptori gratiarcfcrtur? in que illud elogium plurimx confentiunt gères, ( vt de Attilio Calatino quôdam diâû eü) Populiprimarium fuilTe virunuqucm verè Solem Gcrmaniæ non modo hæcaatas appellat, verûjn ctiam pofteritas adomnes îeculorum aerates nominahit: quemnon modo de patria, vcrùm etiam de gentibus nbsp;nbsp;i

omnibus, ap ud quas bonx literx arque ar- nbsp;nbsp;nbsp;i

tes excrcenrur,optime mcritum omnes line vlla

-ocr page 15-

NvitîTATIS. 15

ne vlh tout rouer fl a conlènriunr. V etus ôc verum illud Æfchyliverbum eft (ô’ingra-tific|^Argiui,immcmores beneficij ) oSyTl oçaXtTiq rînvMfJLa. riKXim;. Ecquçnam ifta barbarorum, homimun eft immanitas? lt;iuod propudiû ? cui nuper viuo S£. tioren-dgt; amp;tantaapudlùmmos quoique Principes auâoritate prçdito blandiflimé adlcn-tiebantur, eius mortui memoriæ inlùltarc, amp;nbsp;eius feripta de piorum adolefcentiû ma-nibus excutcrc : atque adeô pro hæreticis oblitterare ■gt; atq; exftinguere ? ecquonam verû argumento ? an quod à Luthero qui-bufdâ in rebus diflèntiat? atqui Lutheri in-figne hoc de Philippo elogiû in Operum ipûus prârfatione his extat verbis : Multum

lÜts reßiri^ qui meos librös^ßu 'veriùs mea-lucubrattonum confuftones éditai yolueruntz ('lt;'»i€xflent Dei ^•atiamethodici libri quant plu-inter quos loct communes Philippi excellunt^ qttihusTbeolo^uâ ç^Epifeopui pulcrèf^ abun-^tformanpotefl. Item aliquante poft: Eodem anno Philippus Melanthon à Principe yocatun faerat^d docendas litteras Grecos : baud dubiè, yt haberemßcium laboru in T^ieologia. nam quid 0-f Fratusßt Dominus per hoc organum, non in lit-teris tantum yfed etiam in Tbeologia.,ßtis teflan-

Operaf etiamßiraßatur Satban omnet

-ocr page 16-

Protestatio

eitisjquam£. Quibus Lutheri verbis vtriini iiigräd diïcipiili ■gt; Sathanæ, an iquamarum ipüus vocabulo.dcügncncur) ciiiiiis facilis cxdlimandi copia e/t. Verum hçc,quæne-que hnc Jacrymis, Deque fine fœdiûlnia Germania: labe,macula, turpnudinc, infa-mia,qua illam iili a/pergunc, comemorari, neque iacis dolenter aeludtuofèpro rei in ■ dignirace deplorari poüunr, aliud in rem-pus differemus : arque ad tertiamhiullita-tis cauiamprogrediemur.

Tert IA igirur Nullitatis caulfa bxc erit,quod ilia nollrorum Codemnarorum fententiapronuntiara eli contra legitimü iudiciorum omnium ordinem, indiäa incognita cauira,ô^:partibus non modo no auditisverum ne citatis quidem, aut vllo legitimo modo euocatis. 'f'inxa-eti, ^/v »fj-ifioiv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, inquibat Afcrxus fe^

Dcx,haudpaulomeliorquam quiuis ilio-rum Condcmnacorumamp;poeta«amp;r iudex-Itaque vêtus iudicum Athenienlîum iulîa radum illud fuit,a/^iu»fa/'^^^i' axpoâ^ctf. Càra

feniores ludaici populi ad radices montis ,£xb.24. Sinai res iudicabant,Scriptura teliaruneos caulfa vrrimq^^ perorata,lêntentias pronuntialfe.Cùm Salomon


-ocr page 17-

N V L L I T A T I s. 17 lomon inter duas mulieres nobile amp;nbsp;fà-piens illud indicium pronunciauit,non ni-fivocataamp; audita vtraque parte prontm-ciauit. Etiî Deus Adamum amp;nbsp;Euamfum-mum in fe facinus admißlEe fciret, tarnen no prius eos damnauit, quàm cariiiàm apud fedicere iufliil'et. Etß Sodomitas icicbac fœdiisimo fe amp;: Ipurciisimo icelere poiluxE iè,tarnen deicenîùrum fe dixit amp;nbsp;cogni-turum.quid multa?quamuis ludæi fcelera-tè atque impie Chrifto necê ac perniciem molirentur, iblenncm tarnen vfitatam legitimi iudicij formam in eo damnando, vej dicis caufl'a,confèruarunt. Nomene-ius ad Caiapha Pont. Max. detulerût. mox illius decreto coprehenfumad ordinariû Seniorum populi confilium,cui confilio i-deni Pontifex pr3eerat,adduxerunt. Eô telles produdti,atque aüditi iùnt.cmn minus idoneum teftimonium videretur,iufiuran dumreo delatum eft. confeisio rei haberi pro re iudicata poterat.rogatæ tarnen fem tentiæ iùnt : amp;nbsp;pronuntiata capitalis cori-rlemnatio. Et cùm eum aliquando inaudi-tnm damnare vellet, merito à Nicodemo ad legis præfcriptumreuocantur. AnLex rioftra ( inquit ille ) codemnat quempiam» prius audiuerit ab ipib, amp;nbsp;cognoueric

••v'v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B

-ocr page 18-

Pk otestatio

quid faciat? Nequc vilam tam immane gen ' tem efl'c arbitrer, quæ hune ciuilê, ac pro-pè dicam naturalem iudiciorum ordinem non ob/èruet. tantum abeft, vt quidquam in EccJeha Chrifti non rite atq; ordine ge-ri debeat ; prae/ertim vbi animarum /àlus, coh/cientiartim tranquiilitas, Se ( quod ca-\put efi ) gloria Dei immortaJis agkiir. Jta-queplcnum eitprimum Luthen operum -volumen appeJlationum à Papæ amp;nbsp;Cardi-naliiun condemnatione,amp; di/putationum iê non potuifl'e indiäaamp;: incognita cauia ,damnari.

QvA R TA Nullitatis caufa ell, quód no/iri Condemnatores, certis Ludicri li-hris eandcm,quam Scripcura£dacr3£,amp;:pri-mis quatuorEcclcfiac Conciliis audtorita-tem rribuunt: eo cöülio, vtnospoÆhac in illos Jibros xquè arque in ipAim Domini verbum iurare compcllant. In quo quan-tam ilh pracdlantiiTimo amp;: fortiiTjmo Chri-ïh ièruo iniuria facianr,licebir ex his ipfius verbis cognoicere,qua: ex Orationc ipiius coramImperarore Carolo V, anno habita deïcribemus:A^ecme^»d?uma//y»e/a fcccto -.fed quia homofum^ amp;nbsp;non Heus, altofa-frocmio libe^n masadejje non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, qu'am ipfi

Dominus

-ocr page 19-

N V L L I T A T I s. 19 Somintiflefin adfuitfit£ do£{nnlt;e,qu{ cùm coram ^nna de doédrina interrogate ejjèt, amp;alapam mini^io acceptfjèr,dixit : Si male locutw fum te~ flimonium perhiie de malo. Si Domine ipjê^qui fciebatjê errarenonpojfe,non tarnen detreclatte-fiimonium aduerje ßMm docîrinam audite,etiam anilißimo feruo-.quanto ma^ egofex,nonpotens nifi errate, debeo expetere nbsp;nbsp;exßieidare ,ß quit

te^iimonium reddere ~velitaduerle me am doâri-nam.? Hxc Lutherus. Ec profeôtô ita eft. Nam -aroZwj^ÂipûTaGiz hominem ftatuerelabi amp;nbsp;errate non polie, nihil aliud eft, quam eum hominem efte inficiari: amp;nbsp;Dcum ali-«Jiiem humanæ naturæ expertem facere; Quid verbis opus eft ? Exftat Philippi ad Lutheru epiftola Vuitebergx, anno i jóyl édita, ex qua quantum Scriptura lacra ( ne quidvehementius dica) Auguftanx con-feflioniprxponderet, perlpicue intelligi-ïut : nam pag. 3. præclarum hoc de crebra ipfius varietate tcftimonium exftat : In pologia quotidie multa mutame.Locum de l'otit, quia erat exilior mttlto,exemi,ßtppoßta aha diße tationeeadem de re,paulo yberiore. Veüem per-currißes articulosßdei, în quibe ß nihil putaueris ^lß'»itij,rehqua -ytcunque traclabime.ßbinde ^’tnmutandtßnt, arque ad occaßones accommo-Item ad amicum quendam, pag.480.

-ocr page 20-

ia Protestatio

£^o conatus ßtm eamfentetiam tn gt;^polo^ia, ex-plicare. fed tbi propter aduerjariorttm calumnitu nonfc locjui licet,igt;t nunc comm loquor, ^^reipf idem dico. Hæc Philippus, rellis in iiio nego do irrctcugabilis. Et ccrcè fie fe res habet, vt nuhus poll Apo/loloriim çtatem,qiian-tuinuis plus, lànâus, eruditus Ecciclix Doólor fuerit, cuius in Icripcis non mukos næuos,ne dicam errorcs,anirnaducrccreJi~ ceat. neque qucinquam iftorum Mig^to-runitamimperitum dlearhicror, vt non quo/dain vcl Augiiilini, vcl Ambrofii, veJ Irenx’i, vel aJioriim vetcrum fcripcorS er-rorespoihtoftendere. Dcniqae RemóEi-tionuin A ugiiliini liber exliar, non minus barn.anx ipliiis inlirmiratis, quampietatis Sgt;c inodcliix Cbriliianç cebis idoneus.Ira-que Luthcrus in cadem Opemmliiorum prxiacione,banc quadprof ekationem ad-uerliis ilios Condemnarores adpofuit-.^n-te omnia, oropium Leclorem, amp;nbsp;oropropter Dominum noßru lejùm chrißum, -vtißa le^atcum iudicto,imb cum mifemtione : fiat me aliquan do monaebumfutfß. Prxrcrea quanta Eccle-bx Chrillipernidesadferretur,li tanra vl-lius hominis feripris, quanta facris licreris I audtoricas cribuarurt Exllacvetus quidam i libellas, cal ticulus eii, Caaoaes Apobo-

i ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iprujjif

-ocr page 21-

N V LU TA T I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H

lorum. In eo tam multa ftulcc abfurdè Ichpta fiint ,.vt legi fine faftidio no poflînt. veliitijVt qui viduam mulierem vxorê du-c xcrit, qui in Baptiiino,non ternas immer-fioncs,icd vnamtâtùmfeccrit,qui carnem beftiis ercpcam comederic, ab Ecclefiæ mi nifterio arceatur. Verum tarnen liber illc multas perætates eadem.liiperftitione in làcrariim litterarum numero habitus eft» quanunc nobis Luthcri ieripta pro iàcns Oraculis obtruduntur.’cxftantque lufti-niani amp;nbsp;Garoli Magni co nftitutiones,quir bus Canones illos pro Apoftolicis haberi iubcnt. Acmemorabile eft,quod in Caph tulan Caroli Magni, code ferè loco tradir tur, dânari ab illo Imperatore impoftores y quoidâ qui clandeftinQ epiftola quandani Dei nomine, eófiafantjeamq; dejcælo delà pfam affirmabant: ac iam per arinum intCr grum proponere populoamp;rccitarc in Ec-cleiiis adfucuerât:cùm tam'éh ipiius Caroli Magni, amp;nbsp;lùperiorunilmperatorum conftitutionibus iàncitum ciret,nequid in Ecclefiis,niiî ex lâcris littcris depromptum recitarctur. Sed age : ftettu; iphus Lutheri verbis, amp;nbsp;eum non indicé, fed aftipulato-rem habebimus, vtpote qui in concione quadam Poftillis maioribus inferta, de na-

B iij

-ocr page 22-

xt Pro t e static

tali Domini, apertefe fateatiir Iiis ipfis in rebus erraffe, ôe quod eft naturæjtribuiffe pcrfonXjS^ contra, quæ iànè ingenuitas ilium ab omni errore vindicat.

î'’* Qy IN TA Nullitatiscaufàpolîtaeftin forma corrogandi ftiffiragia Sc ftibfcriptio-liesiftius voluminis Vbiquitarij : quæ tota tôitionis clandeflinx fimillinia eft. Sms confiât yoluminis iftius arcbitelt;ftos confia Hum inter fe cepifte,dc fuffragiis fubfcri ptionibuspartim blanditiis amp;precibusef-ftagitandis, partim Principu quorundââu-dorifate amp;: gratia ekprimedis. quinetia in quçdâ eoru exeplaprçclaru articulu often- - -dimus ; In ftn^ulU ciuitatibutfithfiribet Parodiits nbsp;nbsp;nbsp;j

cumßtis Capellanif, nonfolùm fùo nomine Ifed e- nbsp;nbsp;nbsp;'

tiam omnium aliorum parocf)orunf,capeUanorum, ^Jcfiolarcfiarum t^ui eiufdemfmtdioeceßs : modo prius ab ipßs approbationem amp;nbsp;poteßatem fitb: ßribendi obtinuerint~.ßtbjcribent aurem in hune módum’. pärochuf ^/uperihtehdensa-pud N. cum eo JV. H.paroehi apud^JV.C^ H Ni iridem NN^iiliadiunffifi^bJciriyimufiarn ^prónobif ipßi,qü(iigt;n pre -N.parocboscapellano amp;nbsp;‘ßholarcha j cjuißtnr omnés niiméidN N. Pios 'ÿlâm clândeftinam 3^ arcahamprocuran-'dæ religionis rarionem non modo ab Apo

ftoJo-

-ocr page 23-

N V L L I T A T I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iîjt

ftolonim confùctudine alienam cfle côn,-^ tcndimus ; verum etiam Sibyllinorum cerdotum aliarûmque prafanarum religio; num inftitutis plané conlèntaneam: qusS' rum antiftites occulta illiulmodiamp;arca-. nadereligionibus confilia inibant.Eidali-lentia ( inquit Laâzantius ) facris inftiiuta font ab hominibus callidis, vt nefciat po-i pullis quid colat. Orpheus ab his quos ini-t tiabat ( inquit Firmicus) ïn primo.v eftibu\’' lo cumterribili auóboritatereligióms.exe?* git,ne profanis auribus compofitx rehgiof. nes proderetur. Sic Gxfar co^xjhtas Druy-t I dum religiones in occiilto ab iis contineri' ; lolitas cómemorat,magnamque ab iis eau-« i tionem adhibitam gt;nbsp;ne in vulgus eft'erren-; tur,ac ne litteris quideni mandarentur;Eei: clefia Ghriftiana ab iftis clàndcftinis coi-tionibus,côciliabulis, amp;nbsp;faâ:ionibus abhor ret: atq;illamvfitatamrcgulam obferuat, vt quod omnes tangit, ab omnibus appro-betur. Deus iple cùm füæReligiônis leges duabus in tabulis perferiptas populo fuo tradidit, non illas Moh aut Aaroni in oc-j culto commifit : fed ipfemet facratiflima I nbsp;fua vocegt;tâquàm amp;nbsp;legiflator fimul amp;nbsp;prç-

co, de iùperiore loco apud vniuerfum po-pulum pronuciauit : amp;nbsp;multis poft fçculis, B iii-j

-ocr page 24-

» 14 Pkotestatio

cadem fäcratißiina voce Filiu/humnobis præceptorein tradens, è cælo pronuncia-iiitzHunc audite.Ncq; vnquam in Eccleïîa Chriftiana tata paucis aliquot hominibus ault;3;oritas tributa eft, vt arbicrio iùo ReJi-gionis forma, præ/criberent, aut exortas de ilia controuer/îas foli dilccptarent. Ac vi-dcre licet apud Ecclelîafticos fcriptores, faâriones Eu/èbij Niconiedenlîs Epifcopi, Valentis item amp;nbsp;Vr/âtij,horum noAroruni Cur/itatorum inftitutis quàm limillimas: quibus fadionibus atqj artibus fcnfim Ar-riani/mumin Ecclcfiam Chriüianamindu xerunt. Cùm elTet cxorta inter Apo/lolos quxilio. An extranei non circûcilijamp; Mo-iàicæ legis cerimoniis non initjati,ad Euan gclium admictendi eflent, coniientus o-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclcûx paftorum Sgt;c /ênioriim in-

didus eû:,in quo ea coqtrouer/îa nonpau-corum arbirrio, fed omnium fententiis ex Scripturx audoritate diiudicaretur. Sic ,4, Paulus ad Corintbios fcribës, Ûqua de re-ligione controuerûa exorca dtdnbecpaïlo res non in occultis cœcibus, ïcd palàm in Ecclcba,eam cognitionê Aiïcipere: amp;nbsp;earn ex vcrbo Dci dirimere. Sic erortis Arii no vis amp;nbsp;impiiRdi/putacionibus, Nicena Syno dus coaëia eA, ad quam Paftores Ecclcfa-

rtim

-ocr page 25-

N V L L 1 T A T I s. IÇ

■“W conuenerunt:amp; re ex verbo Dci quç-fitaac deliberata,fcelerati hominis impie-tatem côdemnarunt. idémque inftitütum inNeftorio,Eutychete,MaccdonioiApol-l'narijcætcrhque fahaticis damnandis ma-giiaEpifcopornm frequentia vïürpatû cft. ^aminNiceno cocilio, quo' Arkis dàtftna-tus cft interfuerepaftores 5 i8.in Conftan-tinopolitano, quo damnatus eft Macêdo-i^ius, centum quinquaginta : iti Ephefirio primo,quoNeftorius damnatus eft,ducen-ti:in Calchedonenfî, quo Entiches damna ïas eftjfexcenti amp;c triginta. Qnodfi pàucis aliquot,quantumuis apud Ptintipe^ Sc mu lierculàs gratiofis, tanta ifl'EGclëdatn Dei auftoritas permittatur, immàucjquaius ad corrumpendam religionemî adîtus'apctie-*ur. Memoriæ pf oditum cft? j Theodofij Inrpi ætate, veteratorem lt;qucndam’.fhifl'e DiofeOfUm nomine, AlexaMtiftat^Giuita-' tis Epifcopüm. Is cùm Aulieis artibus blanditiis Un Principis amp;* Eudoxiaè Augù-ftæ, atqiie aliquot prOcerUtti gràdàm iefe infmuaffetjimpetrauitjVt càuia Eutÿchetis frequentiißmäSynodo daminari denuô co gnofeeretur. Cùm eiElauianus, Côftanti« nopolitartus Epifeopus, vèhcmentius ad-ueriàretur, Diofeorus impetum in ilium

-ocr page 26-

1.6 P B. o T E S T -A T r o

feçit: pugnis amp;nbsp;calcibus praecipitcm è con-uentu eicdt. quid multa ? Cùm Flauianus triduo pôft iisidibus côçi/ùs occubuiflet, tâtaniliiJominus Dio/cori rabies fuit,vt in illius mortui ventrem pedibus infulcarec.J vnde Synodo nomen Awsp»»«', vc Nicepho-rus amp;nbsp;alii teftantur.Non abfimileillud Ar-dclionum aulicorum artificium fuit, quod nuperlegiflememini. Cùm Orientales ad earn iùpcr/htionem perdutSli eflenr, vt paf lim monailcria magnis iaduris ac/ùmri-bus inftituercncur,atque opimis lacifundiis dotarentur,, Imperator Nicepborus Pho-eas môdu illts*4adluris impe)/ùit;ac ycciur, ne qu4 deineeps noua monafteria inftitue . teneur. AUquanco poil BaâJius fecundus, Monachorü blanditiis deJiiiitus, earn con-ftitucionem abrogauitdiac addica claufula, quôd à Monâçhis,qui in AuJa fua verïaren turjdidieilTetUl^am Phoeç conffitutionem çninium J quæ'ciirn per Orienfem grafla-bantur,calamitatum cau/àm fuilTe. Ac no-ftristempotibus complûtes iïliuünodi in aulis Principum^ gyneçxis Ardelioncs reperin,ûçi^.9pinor e/Te notum.

■jw-TIûD f3rjnr.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.... ) .1 l'y. •!

P J G;E pfQPtaiffe,Ledlor beneuolc,Q^dd^ 'P'u igitur ecclefiaru noftrarù vulnera pa-_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;làm

-ocr page 27-

N V L L I T A T I S. 27 lamapud aduerfàrios detegis’an nefcis na-turæ SiC gentium iure interdiârum, ne pa-rentum amp;nbsp;confànguineorutn verecundia nudemus? Vt corporis vulnera,inquic Cx-fie exercitus incommoda tegeda fùnt: ne ipes aduerfàriis augeatur.Icaque lauda-tur Conftantini fadtum in Nicena iy nodo, qui fai'ciculum criminationurn, aduerfus Epifeopos inter fe confliélantes fibi tradi-tum, in ignem abiecit : inquiens i Epifeo-porum vitia tegenda, ne plebis animi à re-ligione alienentur. Quis negat? Verunta-^ nien fi cuius pares iis in partibus corporis, quas oceukari natura èc pudor iubent,male affedüs effet, vtrum illud pncôniodum celari efletiâtius, an paretem ad cugt;rätiofte Eifcipî'endartî non imodo nudari^ verum e-tiam,fi opüs effet,'alligariîiVetus amp;nbsp;verum illud verbum eft;-Boria eft turpitudo, qux periculum-vindjcat. Nunquam periculum fneipericulo- vincitur. Crudelem medi-cumintemperans xgerfacit* - : u, --3i nq zi'.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ J“: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• •• f - ■ ■ ■

Mvlta quidém diuinx proüidcntiæ documenta nobis quotidic ob oculos ver-fantur..Sed illud in primis -, quod Chriftus Ecclefiamfiiamin tantis'-humani generis niotibus'ac tempeftatibus tuetur. Vidit æ-

-ocr page 28-

18 P R G T E s T A T'ro

tas noftra fériale bellum ciuiJe phmùm in Hckicpa; tqmdeinde in Germania, propter caudàm ReJigionis. aJiquanto poft in Ânglia, Quindecim iam annosarderevi-demus ûdjiam ira tætra exitiali beJlo, vt tantum ac diuturnum incendium /ôla fiorentUsixni quondamregni ruina rcüin-gqi poftè.videatur. Eccc autem inBelgio nouas inceftini beJli tragûcdias:qiiss credo, vt quondaÆdilcs fuis Diis,ludos gladiato* rios edebâc, ita Romanum Pontinccm Sa-thanX) (iùo fuie loui, due Diti patri) tan-quam Ædilem pro ludis amp;- delcélamento loh.i. præbere.Fuit enim Satha.(vtferiptura ced:a. rur) àprincipiQtnundiHomicida: aepro-inde crueinis amp;d^giiinariis Judis, cçdibus, Jiomicidiis deJedatur. Inter bas beJJorum ciuilium tiamas ita credo Ecdedam Chri-ili ccfnferuarii qaaf Pyralim,qux in arden-tibus fornacibus volkans apparet: atque(vt Plinius memorixprodidit ■) quamdiu eft in )■ igné, viuic : cùm euafic,longiore patîlo vo^ Jatu,emoritur.niftpotius Sgt;c magis piè dice-dunieli,quafi rùbumillumardcntetn, in quo Déus Mod apparuk, qui âanuna qiii-dem amburebatur, integer tarnen amp;:inco-Jumis manebar. Cùm autem varix dntJiu-mani generis proccllx Sgt;c perturbationes,

tiun

-ocr page 29-

Nvllitàtis. 19 tum ilia capitalis fi quado inteftinac in Ec-clefia Chrilli contentiones oriantur. Nam incorporibus noftris externum frigus aut caloremvitare Iponte noftra facile polTu-mus. at iâ in venas amp;nbsp;prçcordia rcceptiun propullare, fine præftantis ali cuius Medici ope, vix ac ne vix quidem pofl'umus. quid vcrolietiam inter ipfos Doótores rixaeamp;: Contentiones exarlerint ? annon vt,Pafto-res,quibus grex tuendus eft traditus, li inter fe bacchari amp;:rixari incipiant,aditum in fepta lupis voracibus præbent : ita miniftri Ecclefiarum fuis litibus amp;nbsp;concertationi-busviam Sathanas: inlidiis muniunt ? Deus omen deteftabile auertat. fed magnum pe-ticulum eft, nil! quamprimum Illuftrilft-mi,potcntiHimiamp; clementilTimi Germa-uix Principes Iborum Theologorum ri^ xasjdifcordias, contentionespro fuo im-perio compeicant, ne idem ad extremum in Germania vlb veniat, quod olim in O-riente contigit. Vexatus fuerat Oriens per aliquot aetates diuturnis Theologorum fa-dionibus. Percrepabat orbisterræ nominibus Arianorum, Neftorianorum, Euty-chianorum,Mcinothelitarum,Monophy-fitarum. Dies me deficiet,fi veterum feóla-lum amp;nbsp;faófionum nomina percêfere infti-

-ocr page 30-

50 Protestatio

tucro. non plures turbulento mari vento-rum ac turbinum tempeftates audiuntur, quam Theologorum cöcertationes per ilia tempora videbatur. Ad extremum quid accidit? Dum Paftores inter ic dimicant, Leo rugiensvidet aditum inOuile Chri-fti Dei patefadum. Mahumetemintrodu-cit. Miicn mortales tot rixarum amp;nbsp;iur-giorum pertxfi feie illi totos dedunt. Iteru à Deo fuppliciter precor, vt hoc deteftabi-le omen auertat. fed iftæ tam diuturnæ, tam pertinaces,tä iniànçTheologaftrorum quorundam concertationes deVbiquitatej de Coniùbftantiatione,dcOmniprçfentia, • nbsp;nbsp;nbsp;Omnipotentia humanitatis,corpore maie-

fl:atico,deEutychiana diiparitione Chrifti» de impanatione luppanatione compa-natione, quibus fcholæ amp;nbsp;templa amp;c cocio-nes perftrepunt, quem cxitum habiturae fint, pertimeico. Nolite locum dare Dia-

4. bolo:inquibat Paulus; amp;nbsp;eius infidiis ac mo litionibus viam munire. Ecce nobis fupra caput Leorugiens, tyrannusTurcicus.ex alteraparte, Mofcouiticus. ex altera item Pontifex Rom. Cùm Dei cultum Samaritan! neglexiflent, accidit (inquit Scriptu-ra) vt lehoua immitteret in illos Leones â quibus laniabantur. Quare multo coniiil-tius

-ocr page 31-

Nvliitatis. 31 tias videreturjfinem aliquando feditiofis i-» ftis difputationibus auitoritate Prindpum iniponere,amp; à diuturnis iftis argutiisac diC-^enfionibus conquicfcere:ne Papae amp;c Papi-ftis, aducrfariis noftris, diutius de nobis ri-dendi materiam prxbeamus : nam,vt eft a-pud Vergil. Hoe Ithacus velic, amp;nbsp;magno öiercentur Atridæ: amp;nbsp;fi verfüm illu imitari licet:Hoc Papa difcupiat, magno redimat-que Papifcx.Lutherus ipfe teilatur,in con-trouerfia de Cœna domini de verbis po-tms j quàm de re difeeptari. namTomo 7. Quorum operum fol. jSy. a. ita loquitur: hoe cerrii eß, Zuin^ltÜ nbsp;nbsp;Oecolapadiumt

heet 'verbti dijßnttanr,tamen de re ide fentireJE^o ^ccedit ipiiiis Zuinglij teftimonium,qui in Cófeiïione ad Rege Galliæ Fräcifeum Lita loquitur; ^Jßriwus, non ßccanialiter nbsp;nbsp;craße

f»itniucari corpus Chrißt, yt ißt perhihentßed quot;ve- ' fum Chrtßi corpus credimus in Cœna ßacramenta-liter ßiritualiter édià reli^iofaßdeli ei'*ßnÜa ftiente. lam verb quanto miputatoribus iftis præiudicio efl'e putamusj quod tandiu tanta ac tarn conftans omnium Heluetica-rum, Gallicarum, amp;nbsp;Anglicarum Ecclefia-rum in omnibus amp;nbsp;fingulis fuæ Confeflio-his articulis confenfio videtur ? Nufquam inter Euangelicas Ecclefias, nifl in vniea Germania, furiaJcs iftse Si tragiex difputa»

-ocr page 32-

52. Protestatio

tiones audiuntur. Multse lunt in Heluetia præclaræ Sc opulentæ ciiiitates, multæ paf-flm Academiac, Sc /choix, multi erùditi Sc prxftantes doärina viri. NuUx inter illos di/Tenfiones audiuntur,niiUi lèditiofi libel-liiaótantur. Quantus eftin Anglia, Scotia amp;nbsp;Gallix prxftantium virorum numerus? At nullx inter eos rixæ, nulla diflidia, nul-Ix /pino/x di/putationes commemoratur. Vbique fùmma pax eft : concors Sc tran-quillus illarum Ecclefiarum ftatus, quod quidem ad Religionis doclrinam attinct. Miniflri omnes coniunôtiflimis animis,pro Chrifti Euangelio contraRomanuniAnd-chriftum,eiû/que/àtellites,Epifcopos,Car dinales,monachos, le/ùitaspugnant. Qua ex rc quo Ipiritu noftri Rixatores prxditi /int,facile eft exiftimare. Deus eft concor-i.Tlgt;ef. 5. diç Sc pacis au(ftor:inquit Paulus.Itaque ad Ä0OT.11. Roman, feribes: Si fieri poteft (inquit) qua tum in vobis eft, cum omnibus hominibus pacem'colite.amp; adColo/LInduimini beni-coleß. 3. gnitate, modeftia, manfiictudine, lenirate.

tolerantes alij alios, Sc pax Dei dominetur in cordibus veftris. Ex contrario difeordix Sc iurgia Sc eontentioncs dicuntur e/Te à /piritu'Ehaboli. Nó oportet miniftros Dei efle pugnaces, ói rixatores, in quit Paulus,

-ocr page 33-

.N VX-L 1 T A T I SÏ

^edplacidos crgaomnes,» 8e: manftietós 8e. aptos ad docenduiAc paflim aliis locis ftul-tasjinanes»otioïas amp;,nugatorias difputatio-Jies argutiaru 8e: verborum plenas decefta-tur : quæpotius ad qiixftiones (inquit) qoa 3d ædifîcationem pertiwcnc. C^ineciaitt' »-lüs locis dilèrtè nommât nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibqs wt.j.

3it auditonun-animos 8e confdientias labia-feéhri 5 potius quam doceri amp;nbsp;u ædiâca-li. Item. aJio loco j Siquis tradit earn doKäri-nam quæ non fit confêntanca piecati,rsTar-gec:nihil£cit ; infanit circa quaeftSondsi’Sc pugnas verborum;dx qùibus nalcnntur ini-^diæjlites, malediccntiæ^' confltftätiones dominum mente corruptomm ,t véritsaais ^pertium, 8e pietatem quæftui habentiu. Quibus verbis quis non videt, Nugatores

Kixatores noftros cum fins verboru no-uitatibus defignari, amp;, vt dicifolet,filis ço*-loribus depingi? Quanto effet optabilüis, illos in legendis amp;reiegendis Scripturis fai-criSjamp;ficpeapud popuhim percurrendis, quàm in fyllabis 8e literaru apicibus excu-tiendisxtatem confiimere? Quàmmultas beatorum myriadas in caelo, cum Cbrifto amp;nbsp;Angelis effe arbitramur,qui dé tot fchor lafticis argutiis ne vocem quide vUam vn-quamaudierunt? öcfipliS Bibliis contenti,

C

-ocr page 34-

~26 Pkottestatiö

perfecutionum tçnipore,vniciim.ab illo li-, brodoJorumamp;rafiJidioniun/uariini/óh-

tiimlacJeuanientunipjecebat? Quanroe/i -fet-optanus, Ivs iniamp;ris.ccmporibus qaibiis .'lamp;Ciiicx gra/Tanntr-, idem nos facerc giiod , -€aaesPailoram^iénc:quiü,datninteric

.i.T pptjgnanc, Liipuin ouilipropinquantem vi^ -detinh^miHa contïcrtationc, concordibus atûtiiisi imperumin illiun faciunc ? Annon . /it.r -iriidiiiiimamp;düâuafum.^û:, idempropè vi-

-deremeer Germaniens ôâ Heluericas Ec-eleßas lt;iiicidium,quod Roboami tempori-businecrx j i. tribusI/raeJis exortiuneil, xùindcècrntribxrsà reliquisduabus (une-.âaatidlam düceïlionem ^ccrunc^

.ûhr^^sdrr- .j:-iz:rro

z:, ; Dic r. s nanc,Bencuolcleâor, Ecqiiid nbsp;nbsp;i

■jgieur canrismalis arq; incommodis remc- I dip Primum vt roropeâtore, verifqae gc-jnicibus, adhibiris criaieiimiis, Deù obte-/lêmur, vcproprer Elij Domini noûri leib GhriAi nomen,hos tatosEuâus ac tempe-Races compefeat : ciun fe pacis Deum arque auâorem prædicer, difeordias amp;: dii-icniiônes iRas extinguar. deinde vrpro Ib I JuRriiîimorum Germania: Principiim làhi- / te, arque adeo genris rorius pace amp;nbsp;cran- ƒ .qtüJJicacc folenacs prccâÛQaçs adbibean- /

-ocr page 35-

, rN V L La. T -A' T J S.‘l ïijc tur: iifdéinque Prineipibus gratiæ iîâagçla^ ribus verbis agantutxorûmquepietasil^j âitasjrc-ligio laiuiibus! in cœlum feiratuf^ 4UQ(i?lâlutem Ecclefîaru otio fuo amp;nbsp;qiiio« re antiquior em duxerint r, ac tadiu rampa?-ricntibus animis, iftas ditararnas Paftorum concertationes tolcrarint , poftrcmo» vt ftippliciter arque obïüxè per iàcrofànânBBmr Ghrifti homcii ab jpfiamp;pccatur^prijmùinf frequentem Scripturæ làcrç Icftionc.fdioK lafticis omnibus argtjttisamp;dilputatiombus potiorem ducant: eâmqucftus ciuibus per Theologes amp;nbsp;paftores fuos aflîduè com-tnendari iubeant : futiles autem amp;; inancs gt;9gt;ijp,lt;t;^;»ÂÇ,quae à facrarum literarum letftio-nc, amp;:piarum hiftoriarum cognitione homines abducût, Sophiftis amp;nbsp;Sorbonicis re-linqui.deindevt veterûPrincipû Chriftia-norum inftituto couentum moderatorû a-liquot Thcologorum quamprimum indicant : cui etiam ipforum nonnulli (Con-ftantini amp;nbsp;CaroliMagnorumcxemplo) in-tcrclTe, aepro fua auûoritate præefle vc-lint. Et quoniam fi quando ipli in morbum incidunt, nô dedignantur,quamuis longin-quisexlocisamp;regionibus medicos acccr-ferCjfi quos ingenio amp;nbsp;doftrina præftantes norunt; fuppliciter etiam rogâdi videntur, C ij

-ocr page 36-

i8 P K o T E S T A T r O

neigrauentur in iftis Ecclefix vulneribus curandis idcinfacere,-amp; aliaru quoque gen tium Theologes adhibere: vtinuocatojco-iuiióbs änimis amp;c precibus, fümmi Dei nii-jnine »ratio aliqua Tedandarumcontfouer* fiaraDïincatur:quani-inentem,vtDeus qua primiun inuiótiflhnis; illis Principibus’ im-miefat, toto pedore ilium propter nomep £lij -fui DominÎJioÆriTefu Chrifti bbtc«

üHflinonr;.. J ; L -T j n j s.•

■rju nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -ifp. u. ■ .i:f

-mogt; .''imz'iiohr, '

CSflCtli^.- t- I , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: u 'jt

-fuß-jlrn 1 gt;iHn-r!n«.«7 ’ . •

-Of! unnij;.,!. /gt; rni; i H : ' iriq r'-' ..tjcry '

•ii'hî.i--: f tup,:

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' quot;dll rn. ji-j;.

-i!.. . ■ I 'tf rr ■ ;/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'--i tL -1 ;

.1,, J .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,1 A,'Ib I'-f-

Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ni-■

fpjj ■ ■. nbsp;nbsp;nbsp;; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' '.

,lt;•' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.y,- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

• I J'; f .. Ó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ' 1

êvr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ '?/

/itijr. 'b m;/iLi

-ocr page 37-

Errata cor r i-^enda.

Pagin. I y. lin. ix. Verum ccquonam argu-mento?

Pag.22,.lin,i4. in quodam eonim exempla-ri praeclarum habemns.

-ocr page 38-

zi H ,•} y i, r * fi fl

.'nrr;; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.xi .niJ

’■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rti'-boup ni

.lt; :Lp jfÏEiiaiini'

-ocr page 39-

-ocr page 40-


-ocr page 41-

-ocr page 42-

-ocr page 43-

-ocr page 44-