-ocr page 1-

ANTIDOTON

ADVERSVS enthvsiastarvm. metvsiastarvm et syn-üfiaftarum cauiMos amp;nbsp;câlum-nias,in caufaEucha-riftica:

C V I A C C £ S S I T \

A’K/(^LOGIA Fn)EI, ^Â j^iritualia l^iritualjbus,fiue ßnt: res ipjaaitii-tiaßtte earttndem notx/yferbum amp;nbsp;Sa-f ramenta,ßc ajJtanturjyt inter Je conueniant.

Ante *nnos aliquot à Theologo quodatn do.

Äu amp;pio édita;amp; nunc quorundam verita-tisamp; pacis amantium^pio coo. filio recufa.

txcudcbatloanncs Mai«. Anno

-ocr page 2-

-ocr page 3-

'alexieharmacvm 'n s T JI. 7lt; GE'm) IS con^ 'i- V n lip L(jlt; I' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'•

nictjs haic antiloto aJI)erßi • ... ?»

. t ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.»n lt;“ •!

’'■ ■ ,. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, t„u

’* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.h A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’iqi.« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,i

T S1 po«ram identiaem (vt.«»« fne üi haâienas) «J4 JhàieBoIôruin in an tîdotUTà eiatularà, ftcurè ntgligere; «^wWafjesilloromobtufavim huius non inunii»»« magis,quàni rabidi ca nis morfus lapidera in ië iaÛum Ix-

dit; ne tarnen perpetuum meum fîlentium apud non. _^uUos cédât njihi in praùudiciumexarmatæquafi ve. ritatis,Sr«r‘is obturati; proteftor ingenue,nulla pro-Kruitate (quod HcshuEo videtur) petulantiaue inge nij,aut virulenti3(vtloannes Wigandus in me de. bacchatur) ad fcribendum antidotum adduftum me fuiirejVtfcriptoraeo vlldshomines incellèrem. Cele. bcrrimarumaucem per-vniuerfam Germaniam Eccle. fiarum aliter non memini,quàm Paulus tum fui, tu« sngeliècœlo fecitmcntionem,cuius nimirum tefti. inonio,ab Euangelio prædicato diftrepanti ,merit» ■fidemdcrogat.Qfjàd ß legenda nobis eft fcripturadi. ■uin4,i5i: in ea Spiritus lanfti difpenlatio cognoften. da,amp; intuenda prophetia,amp;: reij cienda carnalis ferui. tusjamp;liberalis intelligentia rctinenda: (Hcut Augu. ftinus ex Apoftoli verbis nos admonetjquisiure mi. ii fuccen(i4t,fi pro modulo talenti mihi concredi. ti(vt Dei amp;nbsp;Ecclefîx alumnus ) iVTii/'wT’p hoc in nutricationis vicem rcponere, amp;c animi erga Deum St, Eccleliam grati teftimonium aliquod extare volui? «159 SMdnwiarijs typho propriæ fapien.

A î ti«

-ocr page 4-

ALEXIPHARMACVM.

•i* vflt;lueadeà infUti purgent, vtper ié fatilt; 2lgt;unlt;j^ fâperc,nuUius^uealterius monicis Ciluberrimisinnigere videantur.'ne ^«ideant {altem reliquis prófio* •ndi ftudium. Sed quid mirum eft, illos in me mile* rum fie inueki, quum non reformident, in fimftifs** mot Præceptorum fuorum manes,inuidenria; fuabi* km euomere? Si pofteriores cogitationes üpientio^ m (blent elle, quod prxeeptores iftorumin {ê.agnogt;

U(runt,amp;’ingen ui profefsi funt.'cur inuiden* nobis hanc illorum ingen uitatem, äe quà minàs earn imite.

;j... aaur,totis vinbus i• jj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r- ebftanti

-:'.I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-ji ; ,

■ nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;•

. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab'

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•’.■‘ri): ■ :: '

. ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■. lt;-; .ir. -xi .□I,.-.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•_ .. '1. J

■t S- : - ' ■■• -li.i ' • Hi.:;? nbsp;nbsp;nbsp;-

-ocr page 5-

PRAEFATIÓ AD

PIVM LECTOREM.

^(7 Z) i» ciuili difcordia. amp;ß~ ditione lex illa Solondt anti-quißima, ^Athentenfibta lata, A.GelIiw __amp;axthu4li^neiiincißi^ßeri'Vo ne nbsp;nbsp;nbsp;inquiltnwgt;dtßeßzone f opuit

duns inpartesfa£la,folitarittf feparattistapro ^'gt;'1 icommuni ciuitaMmaloJecederet'.^uitt ^dalterutram potiùspartiumßj'e adiungeret,' faciliùs ac citiùsanimi ciuium ytrinqut' *^^^triati,conßlioac interceßione bonorum adconcordiamfle^erentt(r:dum ßo-

^!/gt;‘itt^fiorJum'yftriul^i3amp;Jüos tapud quos narent,atqj mitißcarent ,amp; ad-

^^ßriosferitatos magts,quAmper ditos cupe-^^''^t:aquibus/vt maiorts autoritatts quot;^irdSf fß^tts t emperari ac regifepermitterent^tque P^^dtmum per eos potißimtcm reßituerentur ^ßfgt;nciliarentur:Hocipßm,inquam,inEc-‘''

Cbrißiana ,qu(t citätas Dei eSß^, multo. agi oporttbat,yt interfratrcs dißiden-inmedioytriußq^partisßunt amici,fi Concor diaretinendaparum Autorität is ba» ^(^tnt,ad tbßoluendam OMt mitigandam dtß.

-ocr page 6-

AD PIVM

rates aliud nihilpraßcianti terdtimijsfoJJuntj^ui tan^uamfiabellalit^^ atiimorum inflammautiCün^afeiore inpf' rem rapiendoi

lt; Etfiyero fimalatienidißimulaTiofiiue to' ■ho 'ffuninEecleßaamp; reltgtotiK catifadari not^-6o^uod nihilßmulatum (ii^dinturMtfKgt;^^^ ^cogratumiduhium tarnen non eS^,f^Km ritatrs negotium aliter atq^ aliter adminßfif’ ; tum,plnrtsfaucioresj^ ramifeatur nuncß^^ rores,nunc hofitJÄ)mnino ^uidem non ei(,c* lidumamp; frigidumynoßmul eßßandutn oïf' fed conßantißime retinenda 'veritatü e^(^ (Ofi f^tßio.’^ua jalwa,^utsnon iur^ijsamp;coniatß tnalitparctre^quamfua moroßtareae inigor~ tunitate eandem odiofam amp;nbsp;ßißfehlamreddt-redTslunc autemßc fert comparatum nbsp;nbsp;ifgt;‘

fer homines,yt,niß ^uts odiumfariat, 'ternt tem minusßroßteri yideatur. Ita^^ illiflretiiti 'veritdtis ^indices exißimantur,qttiad eßen-dendos irritandosque animosfunt inßrvSiß ftmi.

^tquiego^qui liltroac libtntertinsse-clcßa^qua yocem fuipaßords acßonfi auditi (iuem me agnoßoßßero etiamper Titi

inea

o

-ocr page 7-

LECTÔOMJ

W ta me fideperfeueratttrttm, nbsp;nbsp;nbsp;falat^ nd-

fifä anchoratn,/roMm amp;peipÿim Cbrißttm fonit. pAteer e^mdem banc fruàliuè curant mihi tncumbere iCumj^ alijs-mulets comunem ^egt;yt^ua ad P Acem ciuie^es î)ei factuntj p'lt;^mu yirili méditer ac ftuieam. ^^itaue id. iû di/fenfione Mtnutrum m Eu. flgt;lt;‘riJliA,^uibttfaam idem^udd niihi,ifjitue. «ire cernerem/fftfinißrajitßnadne a contra, twfarum rerum cognitione abßerriti, ntalint proculAbeße à contentione ,^uàm inextrica. biltiui^uodammodo labjrinthtf dißfutatio. ‘nwmfeß inuoluere amp;nbsp;implicarosquaneiuam ßitlgt;amgt; multorum doBißimorum yirorum fieiptaextare,quorum duUu,ceu'Fhtjei aut 'd.riadnesßlo ißudioß yer.itatH'varijs circa Euebarißia jàcramentttm erroribtu liberari flt;ißeHt:tamen quia certts quibufdam rationi-buiidbac câûfa medtocriter me adiutumfen-ßjquo faciliùs inimicitias omnes deponerem: credidi, alios meo exemplo ßmiliter lenitum Kiß rem modo ipfam propiùsintrafj)icere,af inter ß omni ex parte conferre sellent.

^^Mpropter proferonunc hacinmediumy non yt oleum camino infundamiauf erabra-nés irrite: tnultô minus) yt obfcuremautper.

A 4. uertam-

-ocr page 8-

AD LE CT OR EM.

seriifm yeritateni ( ^uemadmodum Aliqiii in(erpretabuntur,quibui è 'verbo amp;Jacrametuif, cotburnosfacere yidettwf)]^^ rettera nullo'nU» conßlt» hatte luetibratiuiu^quot; lamin luce idimtthnißyt aßno CumaAe exH' ddx heonis. d*trahantur,ne trépidantes, imtn^ nißayoce ampliùs territet. “Diei tnim'ff^ pote^i^^tfOianti ad yeritatts cognitiewiAi^'^ kae ma}ei»uitahtrouerßa,interßt,ß pofl/of' ta 'n^olt;fuv'?ni4‘lt;xi^elamen illud tellatur,^t^^ multiiperßririguntur oculi,ne reUè tudiceiK» ^eusi^ perfonas non accipit ,faxit ,yt nos, nonßecundumßecitm,ßd ex reruni ytfi-taté. iudicemus--. amp;^ies tandem ali^uanii

detur Eccleftaabiflis tumultibus^ eontentionibus.

niw.

î : .'C .i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?.

*

...

-ocr page 9-

Î)I^7LEXTgt;E EXCHAT^K ßiadjßgt;titandtratt9,'Vnain ygt;ero

rendoac defendendo ’^alrtm i» • t. falfo rtfutattda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘v’

h; fofttA,

QVanquam maioris artificij cfl-, atque ob id pluslaiidis meretur, Wquacunqj difciplina Öcdifputatio-v nc,quidfitrcs,quim quid non ftcndcre:quoniani altetum cft Itt/sk-/*»vi*o/j,alteruni àfciêtiamagis eftrc-wotum;mihi tarnen in difccptatio-. iiedccœnaDomini,noftra prçfertim fcmpeftatc,nefcioq[iio pado æquè vt dcturncceflariüjcaufas crrorisin lu--cemproducere,ac fanæfidci rationc reddcrepoflc. Vtruq;ccrte fapienti^ lt;ffi}amp;vtAriftote]eslcK]uitur,'ar(Ç» txo0 sop nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6gyop,ài^Jï7p ludiit.'VTpi

^poiJktVpJi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

lt;rttua(ô^.Id cft, perfcdc fapicntis eft officium,ijs in rcbus,quas quidem co-gnitas nicditatasq; habet, ncc falJerc, flec dccipere : altcriusq; nodos amp;nbsp;ca-, ptioncsindicate pofte. Ncqj fatis cftc

A i defect

-ocr page 10-

rfcbctTheôIogo,vtîpfe non erret irt his,quæ profitetur,amp; vt fuæ confelfio nis atqî doftrinæ vcram analyfin te-neatrfed oportet eumetkim in aliorû 1' rationibns excipicndis clié cautum, ■vt cum iudicio lcgat,audiar,difcer-nat ca, quæ fua quidcm natura fæpe vcritati liintconfcntanea : rci tarnen ipfî,eui adhibentur dcclarand£B,mi-nùs infcruiunr.gt;

Operae ergo precium baud exiguS mihifafturusvideotjfiin controller* fia facramenrari'a, quod difficilius Sc mains cft^relinquensdoélioribuSjCof ligam ea,quibu5 fcntio ctiàmnû mill tos miférc decipi, ta in xaratrxdVH fuas, quàm in ài/aa-K'^VK contraria fcntamp;tiar» V tr ob i q UC e n im 1U bri c U s e fri O eus, amp;nbsp;■ procliuis laptuSynin quis præcipitia, vnde in error es decidiint honnnes/ii hgentrattentionevifarit. ® ’ Etfi autem crrorcs illi valdc craflî finr^ à quours tarnen haudita fàcilè P ' rfpîciûran quia ingenio ac artcho , j-urn-um fie teguntur atque ornantur, Vt dolus in ijs vrx appareat. Quo nia-

-ocr page 11-

gîsvnîcuîlt;}^ adQigilandümVft* ne vel 2ddextram,vcl ad finiftram,à via regia dcclinct,fed mcdiutti 'jhoc eft,rc-ftumitct tcncat.Mcdioenirtgt;,vt ait il Icjtuiiflimusibrs. gt;

InEuchariftiæncgotio ad dcxtcra dcflcûantMethufiafta: ctim Synufia-ftis,qui in cœnæ Dominicç inftitutio ne amp;vfu,fcriptùras fandtas non intelligenter attendentes, fed pro huma-na fufpicionc diligenter contenden-teSjfigna pro rebus,figuratä locutio-ncmadlitcram,accipiunf. quam Au-guftinus carnalem fapientiam,mi(c-rabilem animæ feruitutem, atq; adeo præfcntilfimam mortem vocat.

Adlçuâ circa Sacramenta aberrât Enthüfiaftæ,quifigna inutiliter inter pretantur.^ ipfum,fecundû eu nd cm Auguftinû,malè vagantis erroriseft. Regia via inccdunt,qui ex libris cano nicis,quicquid legût,vel audiunt, ira conantur intelligere, amp;nbsp;interpretari, vt ad dilcàionem æternitatis, verita-tisamp;fanàitatis,amp;ad dileftione pro-ximi référant.

SOPHIS.

-ocr page 12-

4

S Of HISSAT A jn COK fliciatîons TTppxTTOHSiij Âiavo/a? fiifer Chri ßi '}ferbti in cana myßiea. incidentM, ytl A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à rehuî

i^ßts oriuntur.

t

CVVxndoqufdem in Euehatiftkâ £contenrionc (vt nuncfcrèhoml ttain fiintingenia)à multis ipfa veritas præiudicigt;s- calumnies onerata, rdrefpuitur,vcl opprimitur: ôcqued âreïitatealienumjiœpe'Ctiani illi eft œntrari ura,auront.atc paitim arque fpkndore cxccllentum, amp;nbsp;doclrinac iamp;vïtæ fandimonia pcrfonarani,com anendatum^partim etiam titulo ver-foi diuini fncatumgt;mordicus arripi* tar,pugnaciflimeqii€ defenditur: du-pJcxinde nafcitnr incommodum,vt amp;nbsp;ülinc falfi fufpicionc plurimi ab-fterriti detineantur,ne offufam prçfti giaram caliginem,qua mentis a eies perfinngî,obtundi,amp; quodàmmodo fitfeinari folet^penetren t amp;nbsp;difeutiât: amp;; haie opinione veri,fumoq; fapien-t ïae 2ikdi,in fœdiiTimos errores abdu cantur.

-ocr page 13-

9

cantur, Qnarc in vttätftquc parrcm pcrmagrii intereft,fi lania primum hu manæ exiftimatiónis dctrâéha, amp;nbsp;pau ljfperfepofita,(cntcntiarum ipfarnni naomcntaadperpetHUm'diuinæ vcri tadsconfenfum cxpcndanrur- Deinde qua; fpeciem vcri prç fe ferunt,qutt ^dpropofitü non omnino quadrent, lt;letegantur.

Duo autem ad fummö genera lunt fophifmatum,quibus in hodierna dc canaDomini tragœdialuduntur in-cautihomines:vnumà perfonis, alte tum à rebus proficifcitür.

S-efpeduperfonarutn bifariam iin Poniturniultisnó opinantibus. Nuc enimtoti pendent ex aliorü iudicao, amp;tuam interim adhiberc definut : id folumhabentratü, quod ab ijs, quos ^pfiprobantjjudicatufn vident,amp; tan tuni apudillos opinio femel præiudi ^tapotcft, vt etiam fine ratione vale atautoritas:nunc vfqucadeó fufpe-üamhabentaduerfampartem,vt vix audircjucdum dignofcere dignêtur, RUæab illa in medium afferutur. Du.

' cuntur

-ocr page 14-

cuntur tarnen çertis caufis, ptoptct lt;iuascùmillosadmirantùr amp;nbsp;ample-xan tur, turn bos auerfantur amp;nbsp;afper-nantur.quæ quantum in le viriunihi hcanr,perpendamus- • i

Ho'^JHES ‘Hi-^naamp;prtepofiera ^itorunda admiradonecir-cumueniantur Mit impediantur, nt i»~ ^fuirarttdifciUtt^yeritatem.

* ' * ?'

PRincipibmoueturamp;acquiefcut plurimire'uerentia infigniumdo norû, qiiibus ornauit Deus fummos virosgt;quorum opera ante alios om-nesinreligione^inftauranda eft vfusgt; Ab his dillentirejVel fufpicari dciphs faltem pauloaliteracfandis pcrom-piaconueniaf,hoc,inquam,nefasar(-bitran tur,fic fere argumëtantes : Qui de pJerifque fidei Chriûianaî capiu* bus recte fenfcrunt amp;docueruQt,eos non elrverifimileinhacvnaEuçhiû- ' ûiæ cailla haJIucinatosfuiflCé QuO’ ( modo cnirn, aiunt, Deus tam præcla-xa Eccicii« fus Jwâiûu Âi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

-ocr page 15-

7

gam labi fineret,tanta praefcrtimin rc^Quando ergo no vnus tantum Ion gè prçftantiflimus vir,fed multi pij ac cruditi,adcoq5celeberrimæ per vni-uerfamGermaniam Ecclcfiæ, damna tunt iampridcmTropiftarûamp;: Signi-ficatiftarum de cœna Domini fenten tiam,amp; approbarunt côtrariam: hinç neceflariô fcqui putant,vt opinio dâ-Datafalfa,approbatavcrafit. ,

Atqui û)? iû7i707pÂu,hoccft, probabiliterverû habetiur,quod pic-lifque pijs pariter atquc doftis viris probatur ac placet; amp;nbsp;contrà, fallu ni iudicatur, quod talibus improbatur amp;difplicct. Non tarnen femper vtru-queillorû eft neceflariuxpmifi amp;Deo probctur,quodapprobant hlt;?mine$gt; cidemque improbetur,qqod hi damnant. Experientia enim quotidiana difciinu5,ncmincmquantumuis magnum,communifanûorum forte exi ini,qui errarc nequeat: quum in mul. tis quotidic ofFcndamus omnes.

Eftitaque paralogifmus hic à vitio fo côûfcqucnti. Non cnim mox omnia

-ocr page 16-

s

nia bene, qui pleraquc benc'fcripfi^ âut fenfitzfiquidem Spiritus fecund^ menfutam fandis con fer rurho minibus, vt non fenipcr æquè cordate amp;nbsp;CO n fta n ter fen tian t,au t agaht. Quàm veto infirma ratiocinatio ifta fit,hine licctcôijcere;quodadeum modum quilibet erroresinuedi amp;nbsp;recepti ifl Ecclcfia,cx:cufari poflent, qa magno« viros vcl autores, vcl patronoshabe-rent.Quantb rcdiùs Apoftolus.Si vd angelus è coelo,ait,cuangelizct vobi« praiterid, quod vobis cuangelizaui-fnus Si. quod accepiftis, anathema c-fto.Q^od fi ne angelis quidc ob fubü miorem dignîtatem,in qua conftitu-ti âDeo funtjCredendum eft, nifi ver-bo Dcieônfcntanea afférant: quanto ininùshominib’,imbecil]itati amp;ni^-da ci O adhuc obnoxijs, quàntælibct cria autoritatiSjfidcicft adhibendu, tïîG ûcrarum feripturaru certilfinii« cuidentiffimisq; teûimonijs, fenten-tiam,q uain perfuad ere Vol unt,conlîf tnent?Sic Auguftinus,ncqucfuis,ne- j que Hicronymi ncq} altexius cuiat

quaiu

-ocr page 17-

tiuam fcriptis,parê cum litêtis facri» tribui vult autoritatem. Sic enim fcri bit'Inquibufcunqucopufculis pofte norum,quæ nullomodo illifacratif-fimæ canonicarum fcripturarum ex-cellentiæcoaequantur,ctiamfieadcm inuenitutvcritas,longe tamcn.cft im parautontas. Et Hieronymus cxplk cansillui Eó.Pfalmi,Dominus narra-bit in le ri P tura pop ulotum,amp; princii punihorum,qui fuerunt in ea : V ide-te,inquit, quid dicat, prtncipum, qui fuerunt incagt;hoc eft,Apoftolorû amp;nbsp;Euangeliftarum: nô horum,qui funt: vt exceptis Apoftolis,quodcunq; a-Uudpoftea dicetur,abicindatur, non. habeat poftea autoritatem.Quamuis «go fandus fit aliquis poft Apofto* los,quaniuisdiferius fit,nô habet au* toritatem. Quo niam Dominus narra

bit in feriptura populôrura amp;nbsp;principum,quifuerunt ' .d ■/ i inca- Ethæcqui* i V, dcmille.

-ocr page 18-

la

. /XD TG NE * fer fe yertim,finijira de perfontf Clone ebortaconcefitdnet

-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: H i 1 o igrnttetur, i* .. r;

■ jquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-gt; K'

ÏNfiniulantur alij,qui vel Ïatunl vn-gucm à tantorum virorum fènten' tia difceduntÿinuidb't dcambitionis; quódadingenij oftentationc, nc an-tefignanis illis inferiores habeantur, benefopitani iam olim Bcrégafijhæ-refin ( vt ipfis quidem videturjvelut ab inferis excïtatamreuocarint. Tra-ducunturcrg'o,vtfcioliamp;æmuli,£n- j . thufiaftæ amp;fanaricj,alijsq; odiofifli- i niistvocib us noranrur:qüæ,fi vel maxime in perfonas interdum compe-tant,quid ramen jhoccaufæ perfebo-nænoeeredcbcr,quôd,qui camagen d am fufccperüh t,aliter aqd cccat,afF£ ûifiierint?. Quin potiùs iinitemur Paulum,qui feiens nonnull os,perin-uidiam amp;.£ontcnrioncm . prædicare Chriftum, nihilominus adhuc gau-dcr,dummodoChriftus annucietur, quacunque tartäcm occaüonc, line per '

-ocr page 19-

11

per prxtcxtum,flue peryeritatem.

Sæpe etiam eft olitor, vt ait ille, vat de opportuna locutus. Cur igitur, cpiaiteótè dicta fuut, ob id foliimreij-ciantiit,quod ab hominc abiefto pro ferantutï Aniufta ratio cxiftimaturgt; quamobrem Euangcliea veritas maté audiatequoniam quidem eiuspro-felTores prauisagitati cupiditatibus, ûiæprofeflioui male refpondeut? Au guftino certe manifeftum eftjUO ideo derogarifanæ doétrinæ,quæ folaca-, tholica eft,quia multi eius nomine , cenl'crivoluntjôc per ilia fanari nolut-.

. Qaaproptcr accidentis fallacia in taliarguniSto eft; Quod homines am 1 bitioli fpe vanæ gloriæ amp;nbsp;æmulatio-‘ neàaûi,acinfücliccmvitæexitû. for-

tirijdocucçunt deEucharifti3,vanum çftamp;falfum•.viris præfer tiniptura eru-ditione,tû'vita probat!^ ilîud ipfum acerriiuè hucufque impugnantibus. îig’aratam.amp;fpiritualem..vcrborQ.,in cœna phrifti intclligentiam,contra. ftinplicëôi:literaleni,dôcu.crunt eiuf-ûiodi hommes,qui cætcris pi jsatqu^

-ocr page 20-

12 probatis doéloribus feniper fuerc fö* Ïpecli amp;nbsp;exofi : Iftor um ergo doârW** eft falfa.

Perfonarumitaque feu digniwt'' bus,feuinfirmitatibusöminis,nud3^ resamp; fentèuriasvtriufq; partisinfp*', ciamus:è£quæcunq;ad fuuimamto-tius controüerfiæ àliquîd moment* affcruntjCa æftimemus, ftqjVeritati per omniaconfèntiant/retincamüs» qualefcunque tandem illi fiht, quifc fcnferintiamp;rUrfum, fi à veritatevide* bunturaliéna, quæ multi magniviti profitetur,fumma cum grauitate fan Ö:aq;mödeftiavalcrciubeamusca:vt manifeftè àppareat,quàm no per noS fter,quo minus in Ecclefia pax amp;coa cordia inter nos confter.

Porto,quantum ad ipfatum rcruffl momenta attinet,impingunt pluri-mi,partim ante ingreftum difpuratio nis,in ipfo limine acaditu: partimin controüerfiæ huiufee ftatu : partim denique in aggregandis ijs, qua; ad probandum refellendumue produ-cuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

VTRVM

-ocr page 21-

%irSTE7^TÛ £ucharißia in ytratn^ fartent eUffèrentlum) neeneyßt3amp; qua moderatione il- lt;nbsp;lud^ßeri defeat,.

Q Viliteramiii verbis cœnæ aducr ^usSpiritum tuëturjantequam inarenâ defcendant, tcrgiuerfantur, amp;rerum côtrouerfarum exadiorcni difquifitioncm dctrcftant; obtendë-teshinc diuinorû myfteriorum fubli niitatçin,illinc rationis humanæin-daginem odiofç pçrftringentes.

Moxà.rebus ipfis ad pçrfonas dcla-pfi,poftquam fefc fobrietatis, lîmpli-citatis,obcdientiac,fidei nominibus infinuarunt.fuâq; caufam tanto plan fibiliorem cffcccrunt:grauant amp;accu fant fuos aducrfariosjprofanæ ac im-piæ curiofîtatis amp;audaciæ,quafî tc-nierèamp;ncquitcr in adyta diuinæ ma-ieftatisintrpmitterc fefc, amp;nbsp;ad calcu-. lum carnalis prüden tiæ verb uni facra mcntaq; Dci fubdnccre tente t.Sc qui dem,aiunt, tantum honoris déferre Chrifto,atquc ipfîus verbo, vt abfque

B 3 omni

-ocr page 22-

_ I-4......

cmni hæfîtationc, fim^Iicitèr crcdSt dicenti Domino de pane; Hoecftcof pus meu : de vinOjHic eft fangaisme-y . us.VndeexaducrfocoIligi volunt,fi, liüDeiafficiignominia,amp;arguimcn dacij ab iMi's,qui verba eins modo citi ta in quæftioncm voeët, aut qu-equo modo dehoruni explicationc ägalit amp;nbsp;difputen t;qUum in myftcrijs gt;nbsp;reftt ChryFoftonlo, (ermo ipfiüs infälHbi-hsfir-,licet cogitationibusHeftfis ad-ucrfarividcatur.

Et fànèhtrc hæc reuerentîa debe-tùr-Chrifti verbo rite intdliïcfito^ vt mnino fides illi adhibeatur', etiamß' rationiabfurdum iudicetur. Vcrùni | àlià eft ratio verbi Dei per-péràni expo ( fiti,-quàm iifgenuino ferifu retenti» Quod fi fieadcipianturChrifti verba, vt ab ipfo Domino funt intelleda: tunc fecure ilJis Greditur^amp; merito: fin fccùs ac Ghriftus fenfit, verba Do-miniintciligantur.-quantulibettunc Chrifturn,atqfieipfius verbumiada-m’ls,tarnen non ampliùs ingeniiè,fi-dtlitcf dcfimpliciter in negotioved-tatis.

-ocr page 23-

tatis vei‘fâmur:fed eius loco ac nomine, figmentacordis noftri colimus amp;nbsp;veneramur : quibus fi centies verbi di ujnimaicftas,patêtia, conftätia præ-tcxarurf-tanien non magis iftiuÛTio-di laudes Chrifti verbis à germino fen 'fu detortis, conuenient, quàm virgin, nitatis'amp;pudicitiæ propria encomia fœminïE pfoftitutæcompctunt, qua-liber decentihoneihe-marrbnae habita ornatx-'.Quando’ergb ita ratioci-nantursQnicquid Chriftus dixit, hoc pro verbhabendum , ncc ampliits in qaxftioncmvocandum eft. Chriftus dixit de pane; Hoc eft corpus- meum: devinOjHicc ft fanguismeus.Ergo di-ftahçc pro veris fimpliciterhabenda, ponenda funr. quern admodumFiguratoresamp;'Significati-ftæfaciunt,raultùm de illis difputan-* tes,nequefimpliciticr-credentes.Q^o circa ifthqut fidem Ghrifti verbis de-togant,nequcaudiendi,ncq5fercndi, fed cxplodcndi,(5c è medio tollendi (unt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

RcfpondemuSjmultiplicé homo-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. B 4 nymiam

-ocr page 24-

I6

nymîam admitti fie argumentando. •Piiiiiùm enim verba Chrifti in maio-ri propofitionccum iufta fua intclli-gentiaconiungiinturxuiusfolius ra-lionefidem .apudomnes bonosmeren tur.Inafluniptionefeparantur,vt Jitcra qilidem retineatur,at non Chri lU fenfus: qualera nimirum Metufia-ftæcum Synufiaftis Chrifti verbisat-fingunt.Quoniamigituræqiiè nomi natur Chrifti verbum, fine dcxtrc,fi- gt;nbsp;uc finiftrè intelJigatur : lt;Sc tantummo ( do in vero fenfu acccptum,cftcrcdett | dum ac honorandum : iniuria adigi- f murad credendum id,quod Chriftus omnium minime fenfit,aut credivo- ' luit.

Arianus, vt Auguftini cxemplo v-tamur,prædicat Chriftum,qualemfi- j bi fingitjUon quaiem veritasdicitmo ( menhabes,rcm non habesralicuius 1 rei nomen eft Chriftus:tene ipfara ré, fivisprodcflctibinotmë. Quanquam ergo Ariani alJigabant olim pro fc Chrifti vcrba;Pa ter raaior me eft, quf conftat fide cflc digniflima : tarnen, prout

-ocr page 25-

17

prout illi ca citabäf, ôc intcrprctaban tur,ita nequcvera,ncque credenda c-rant,ideoq;fruftraobijciebantur.

Deindefciendum cft,caprio(c tcgi nomine diuini vcrbi, honiinuni com menta amp;nbsp;deliriaân quæ ß maximèiiv quiratur,tantùmabcft vthocin fcnc farium exiftimetur,vt ônïnino in hac caufafit ncceflarium : nifi.vnà cuni a-lijs fponte ôcdata opera delirare ve-limusK

Tertio, ingens quoqne dîfcrirnen eftinter dubitationem,qnæ ex dilîi-dentia oritur : ac inter piam modera-tamqjdifquiûtionem. Hacenini ra-tioncDQtninusipfeludçisiuflitjfcrii tari feripturas de fc;quod vtique non iuffi,flet,fî vbiqueilla feripturç fenten tia,quæ in promptu eft, amp;nbsp;prima fron teQccurrit^tencnda,necaltiorfenfus inueftîgandus foret. Quid, qnöd in aftis Apofrolorû, Bcrrhœenfibus in-terTheffalonîccnfesnobiliflîmis,qui rcceperant Euangelium ex ore Pauli, daturlaudi,quôdfcrutarétur feriptu tas quotidiCjVt cognofcercnt,an ita

B 5 ft

-ocr page 26-

I8

fehabcrenti,quæ ex Apoftolo audîe. rant?EtUmfi cr»ô res in Euchariftia fic habcretjVtvolunt Metufiato aut 5ynufiaftæ,adhuctan-ië inquifitiova-caret culpa:quanto magisquumfe-eus habcatrvt paulo póftvidebitur.

SIT

inter yeram amp;falßferjuajam fimfilicitatem, - ' - olgt;eilfentiam 0‘fiaem in EntbAri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

ßico ne^otio.

V i-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-0:

Q, Vemadmodumdriiqiiilfiniè fit, fi verbi diuini tifulo pingatur amp;nbsp;vcnditeturjquod Ghriftusniinquam Sft ruumanimuminduxit ;'itdftukefi , 'deix^bedietia amp;nbsp;fimpHcitas Içuiac va ' »laccredulitati hominü p-rjötenditur: qua de fermone Chrifti quiduis fibi aûtpræfumnnti^fi,autperfuaderiab alijspatiuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n?

-ntSimplicitatcmrcquirit à fuisChfi I Aus,qua: ferpentinam habedtadiun-étafuprudéTiaiM’-quç fraudem çaue- ' at,ne quouis d'octrinæ ventocitcuni- 1 fûrfftur;quæ/ntjU4:n »diicernar Spiritus,

-ocr page 27-

tuSjVfrnm exDco fint' quæ probet cr-mnii,(Sc qnod bonura cft,tenca t. Vur-deredèChry(bftomus:Ne exift.imegt;. mus,air,‘fatisadexcufationént nobis forcigriorâtiam.amp; finxpliciratcm: no enim bonos tantum,led; amp;-prudcatcB nosclïc iuflit Dominus. Namfi. quis ipfa dhnta^xt verba rvuda,'amp; vt dicun tiiMceiperct, cum muita dc Deo ab-furda neccfle effet fufpicark verùm fi reconditam verbis fcntcntiam depxe hendcrit, tune omnia.purgabuntur.

Hi verb nos’fic voluut cffcfitnplr-ceSjVt veiuti pueri fenfibus,verfutiana aftutoruiMj^üa adoriütut ót -fedueüt ineâôtos.,fact]è admittamus; qùæ fim plicitas à ftupiditate Stfocoidia nihil autparu differt, quod amp;nbsp;Areguftinus hifce verbis teftatur : Suntqui dicun-tur fimplices, amp;nbsp;pigri fuiit; Vocantur fimpliceSjfunt autem fcgncs.Et quaa quam tales .videntur demittere feft^ quafi totifCK vnius coelcftii magiûd ore pcndcantjUihilq} haminum iudi cio tribuant-.magis tamc placitis fuis addiftifuntyquando quod ièmel am , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pucrunt.

-ocr page 28-

20

p:ucrunt, adeómordicus tcncnt,vt nullis arictibus finant inde fedimo-ucri.

Simplicitas fanè femper digna fuit fauore,amp; iuxta Euripidion illud;Veri tatisiii-nplex oratio. Talisverófimpli citas cöiuncta cft cum candorcamp;fyn .ccritare:quaï.nihiIominus,vclCypriï no teftepretineri poteft,fi vel maxime figuratèChrifti verba accipiantur in cœna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i u i..

. Verae fidcieademefl: ratio atq; natura,vt hominem in fua mente certii xcddar,anjmiim eins conuifleat, fub-iuget,capquot;tiuuni ducat ad obediendu Chriftoivnde Sc wXKçotpofZatamp; déchus nuncupatnràPaulo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

. Atquç huraanisiraaginationibus -nititur,non.eft fïdcs:vtut prima fronte ac facilèaflcntirijamp;poûcà e tin con ftanrer in concepta femel, icntcntia pcrfeucrarevideatur.Noncnimmox quia creditux aut propugnatur aligd ab hominibus, idcirco ctram eft veru amp;fcripturaeconfentancum:fed quod ejt ore Dei firmiter reâeqjiperccptu

-ocr page 29-

2t

eft,ci tanquam fundament© inenm» bens fides,tut© crcdit.Malè pcrceptQ Dei verb.©, fair© etiam amp;nialc credi-tur,quicquid tandem infertur inde amp;nbsp;ftatuitur.

VtiùmautemChriftiverba incœ-nafecûdum literam amp;. pr©priè (qu©d fimpliciterV©cant:) anpotiùs fecun-dum quid,amp; fuo qUodam m©do,hóc eft, impr©prie, figurate, fpiritualitec accipiëdafint,ex fequetibus patebit.

Haftenus fufficiat hoc cuicifle, fi Chriftuspropric non fitl©cutus,frtt-ftra nunc obijci eius verba ab ijs, qui literalem fenfum verbis ipfius accom modant.Indigne etiam atqueimme-rito fidemflagitari ad ea credenda à nobis, qux Chriftus credi nunquani Voluit. '

nanüpicccnt^uottjuot^uerunts^ttc^ modoChrtßieorftuedaturin

cana, Domini.

X 7Eniamus modo ad calumnias,’ Y'-'tlhibus ädducuntur in odium, qui

-ocr page 30-

qtti'è córtrce lircræ nucleum-, hoe cÜ) Spiritum cruï voJuntlt;. Aequahtur iUi CapcrnaitisitifidclibuSjdubitâtibuS «^uomodoDominus fuam ipfis carn^ poflctdarecomedendain. Quodiÿ* lt;ur iliisvi tio à Domino datumefto-linijitlcm hodie figuratoribiis crinii-•ni vertendum iurè cenfent : quæreii' tibus fcilicet,qiiomodo amp;nbsp;panisfit Ghri fti corp’,amp;quomodo hoe ipfun» à^nobisedatur.

; Rcfpondcturadmaiorcm:libétef -nos cöccdercj vt idem in nobis,quoi fnitculpatum inCapernàitiSjCulpe- ' ■tur.Chriftus aiitemibi ftoiidumCa- i •pernaitarum ftuporem teprehendit, ' iqui verba de manducanda carne bi- i .fcendoq; fanguine Chrifti,fpirituali-ter dióla amp;nbsp;intclligenda,carnaljtet fa-piendo acciperentdd quod nó ex Ori '.gfcne,Athinafio,Chryfortömóamp;Au-guftino modOjVerùmex ipfius etiani Chrifti ore mahifeftè colïigitur. Vt ipfa iam resloquatur, Vtri Capernai-^th.e^-in parte CQnferendi fint : Illine,

forma ioterrQgationis Gapernah in p

-ocr page 31-

2? *

tas gt;Veritafc rei referunt fententiatn Chrifti.'an^qni rcfugiêtcs à forma quç. rëdijCapeinaitis ipfa re ümilesfunt.

iLi-

luii (^omodb ) e)i jententia Cyrilli hahedt

• ioctiin in diß^ntationt de ex- * L

' tiaT)omimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

. f,,

SEd dcmus,Capetüaitarutn intctl irogationemexinfidclitate öttatk clfc-.numidcircö fcmperamp;vbiq; pro-fanüacimp’mm cft quxrérc, quorno-doquodChriftus dixit,verum Öc in* telligcndumfit^Cur igitnr multi fan^ ûorumhac ipfa interrogationc tam in lacramc n t ar ia difp ut at ione/iuàùX in teliquis fidei Chriftianæ articulis cxcutiendiSjVti non fuut veritiï

Cyprianus Apoftolicum hoe fyn-cera:»^vcritatis cifc ferihit, exp-ónere gentibus »quomodo vinum amp;nbsp;panis carohtamp;. languis.

Auguftihusitidem qua:rit,quomÓ dopanis ht corpus Chrifti, quumDó ■ minus die afcenhonis corp-us fua Ict ■ '■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uadt

-ocr page 32-

uarit in cœlum. Adeoq; Auguftînus nonduxit rcprehenfibilc,modunift cundum qucm panis fit Chrifti cor-puSjinucftigare : vtipfe permifcritfi-bi cerris quoque regulis præfcriptis dcfînire,quëadmod uni amp;hec Chrifti locutiojamp;aliæfimiles infcripturain telJigendæcxpIicandæqjfint.QuitiC' tiamvetatjiie ciufmodi expofitioa-fpernanter, fed potiùs fapienter audiatur.

Intercft crgo multum,intcrludii-cum illud(Quomodo)è faftidio,a« inter fandorumhominumfQuonW' do)pio difeendi ftudio profcôtuni-

STIT^irv AGÂ'A’ de CKM T)oiinïnï qttxfiio-

nem mouent.

/^VumPauIusapoftolus inter wî nifefta opera carnisreccnfcatli* tes amp;nbsp;côcertationes,amp; Corinthijsfcr* bat:QuU in vobis fit æmulatio,amp;coii tcntio,amp; faûiones, nonne carnaics cftisjôc fecund um hominem ambulu

-ocr page 33-

i5

tîsUdemq; abvnoquoque feruoDo*.

î nbsp;nbsp;mini fcrió rcquirat,vt quæftioneSjVct

borumqtiepügnas fugiatamp;otnitrat: hinc Vufpicetut aliquis noniniYncri-tCjprotius^bomni difquifitionc Ve* s nbsp;nbsp;nbsp;litatis/iftaliqüà dcre quacufique or-

' tacôtrouerliaabftinendutn efle.Q^, û dctur,nunqüam crit obuiàïiA eün-'dùmcrroribus. Atvcto vtrütiquetc-, quiritut àfidclibus minirttis Scpafto*

' nbsp;nbsp;tibns^jVt Scconttadicentcs conuiftce*

ic,cisq*,osobturatepoÏÏint;amp;’nihilo-

’ m^nusintcrinijCÜ manfuctuditicctvi ditccûSjquiobfift'üntjftudça’ftt. Etlî ' ttgoi pugnis difputationurn nafci» tntinuidiajContcntiOjïnâledicentia, fufpicioncstnalæjamp;ambmo fetc pu-gnaspatif.negantaïftcn no'n pDtefr, in facTisliteris teperir i 'difputatioïïes tuïnCbriftijtUïnalioruïn dtrebüs ï'a criSjinotas quidem ab ambitiofisvctl taxis hoftibus gt;nbsp;quibüs nihÛo ininüS occutrcrunt Chïiftü’s amp;. fanûu quorü veftigijs amp;nbsp;bo-ûacofcientia infifte-

tcpoffùmus.

-ocr page 34-

26

cv 5^7 O SrMNE, rariümueßt inueßigare,qtiomodo^a-ndsßt Chrißi corpus.

INftant illi,neminem dcbere foil'd-turn efle,quomodo Deus,qui fuprâ omnem modû,amp; extra naturæ ratio-nisq; leges firpoûtus,verum elTcvc-Ht^quod dixit.

At non vident,aliam efle folicitu-dincm,qua homines voluntatcDd facrislitcris proditam p er fcr atari cu-piuntialiam item,qua de euentuam-higunt. Prior cura per fe laudabihs eft,amp; neceflario Chriftianis omnibus incumbit. Cæterùm cognitafeæd fatisq; perfpeda voluntate diuina,ru adhuc dubitare,amp; nodumin fcirpf quærere hoc videlicet manifefti^' mum incredulitatis eft indicium-A fiunc modum Auguftinus dumcouj batur penetrate alta feçreta verborg Chrifti,per anthypophoramfibi occurrebatjinquiens: Temcrem’^ fe facimus, quia difeutère Sc volumus veiba Dei. Et quare

-ocr page 35-

vt fciantur gt;nbsp;quatc fonuerut, vtaudiantur^ quarc audita fuut, ^iii vt intelliganturï Nunquid ergo sudirc nos voluit verbum fuum,amp; Anteiligere noluitïQuandoquidem,fi. Anaudiendo amp;crcdend'O vitaæterna. ^ft'.tnultó magis inintelligedo. Qjw-ÀAiant ergo loqui nobis dignatuseft, ‘^cbemuseredere,quiavoluitvt intcl bgatur.

Nam veto Cbrifti verba in lt;œna ntyftica ita clara,5lt;. cuiuis ad intclligê ÛÛ fint pet fcobuia,vt nulla prorfos interpretatione indigeaf.lten.A,lit'ne . vel tranffub ftan tiati o ,vcl co n fub ft au tiatio tam certa amp;nbsp;plana cxDei ver-bOjVt invtramqs inquirere nefarium fit cxiftimaudum,fequétia docebftt.

HO-

‘ miniiexcludantttrfveladmittantur ad • dijudicandamSacramento-

rumyeritatem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i *.iigt;

COntendunt aduerfarij ctiam at-’ iquc ctiam vehementer,dé ochlis

-ocr page 36-

2S

amp; auribus claudendis, dcq; explodefl darationchumanacum adminicuHs omnibus, quibus diuina rimari my* ftcria,amp;fuopte marte que ingenijno ftri captum longè fuperant,confequi Conatur.Nam amp;nbsp;fandi patres fubinde mpnent,circa Sacramëta maxime,ne fenfuum aut rationis iudicium,quod faepe fallax cft,fequamur. Siquideni animalis homo nonpercipitea,qn« funt Spiritus Dei, quia ftultitia iUi funt; amp;nbsp;carnisprudétia iniinicitia eft aduerfusDcum,quoniamIcgiDcinó fubditurivndc amp;nbsp;Apoftolus onincm cogîtationcm,quæ cxtollitur aduer; fuscognitionem Dei, captiuam duel iubct.Hinc eliciunt tale arguinctuni: Quxcunque fenfus amp;ratio humana dijudicarenequeuntjin ijs iudiciuW rationisac fenfuum fequi nemodc-bcf.De rebus fpiritualibus, cuiufmo-di funt Sacramen ta,fenfus amp;nbsp;ratioiu-dicare nequeunt:Ergo in SacranictJ judicium rationis ac fenfuum nenio fequi debet.

, Refpondeturad aflumptionê:Sa;

craoïcn-

-ocr page 37-

2Îgt;

cramcnta conftarc partim rebus fcnfî bilibus amp;nbsp;viftbilibus,partim infenfibi libusamp; inuifibilibus. De rebus intelli gibilibusamp;coeleftibus in Sacramen-tis exteriores hominis fenfus non iu-dicat: quamobrem fifpcóteturquod inSacramêtis eft præeipuû ,non funt illafenfibusxftimanda. Eatenus igi. turvalct argumentum de non admit tendo fcnfüumiudicio indiuinis re-bus.Nam circa baptifmum régénéra., tio amp;:rcnouatio,qux in aque lauacro conftcitur,eft intelligibile quiddam, vtait Chryfoftom’,nequc iubijcitur fcnfibus-.intcrim tamë poffunt aede-bent exteriores fenfus fcruirc animo, adcontemplationem return coclefti-um.Suntcnim velutÎ HçiTHpia amp;. nun-ti),déportâtes ad mentern fimulacra fenfibilium return ; vnde poftea certû intus de infenfibilibus formatur iudi cium.Mirabili quippe confiliöDci fic cumhomine comparatueft,vt quia nómodó eius anima, fed corp? quo-que immortalitatis aliquando futu-lumcftparticepsivtraquc pars homi C î nis

-ocr page 38-

JO

nis obcat fun munia in Dei cultur^®^ quum duplexßty exterior fcilicet,ac interior ; amp;nbsp;hie fide atque fpiritujH^ ceremonijs Sc ritibus conftettlicetin terior religio primas teneat,adnuW' tnr ilia ramen nonnihil eultu exte-riore.

Hancconfenfionem corporisamp;J-nimæ in Sacramenrorum vfurpatio-ne Veteres etiam notarüt. Dionyfi“$ in cœlefti Hierarchia,.proptcreacliot Euchariftiam perfymbola nobis eH« ^raditam àDomino,quoni5 aliàsfic-ri non potueritjVt mens noftra ad nU' dammateriæq; expertem reninicof' leftium eotemplationem pertingat, nifiadminieulorum externoruffi nuduClionevtatur.EtChryfoftonius: Sr,ait,incorporeusefles,nudatibibÇ^ , incorporca dona rradidiflet: nunega corporianima implicata eft,quæ te percipiuntur,ea tibi m rebus fenfi-bilibus tradidif.

Prout ergo in homine corpus eft amp;nbsp;anima,amp; fimiliter in Sacramentis res fen fi biles Sc intelligibiles : ha fau cuiq»

-ocr page 39-

n

caique manct faluuni amp;.incormptû' de rebus fibi competentibus iudiciû. Dcinternisamp;inuifibilibus fola fides iudicat inhoniinis animô ; de exter-nis amp;vifibilibus fignisvalet fcnfuûm iudicium,vtut in dtninis rebus hoc hebefeat.

Quare,fl de fcnfibilibùs circa Sacra xuëta erroraliquis obortus,rcdargui poiïit per ipfos fenfus ; ftultû hic fuc-riqnaagiftros amp;nbsp;indices fenfus admit-tere nolle,quum Auguftinum nô pu. ducrit,in Sacramento Euchariftiæ, amp;nbsp;advifum,amp;ad guftatum prouocarc, quo ad externa. Nam in Sermone ad infantes ; Quod,inquit,vidiftis,panis cft,amp; calix,quod vobis ctiam oculi re nunciâf.quodautemfides veftra po-ftulat inftruëda,panis cft corpus Chri Ûi,amp; calix eft fanguis. Item de doétri-na Chriftiana: Sacramento corporis amp;nbsp;fanguinis,ait, præguftato,Domin’ fîgnificauit quodvoluit.

Itaque contra cos,quinegantpa-nis amp;nbsp;vinïfnbftantias poft confecra-tlonem remancre in cœna, nihit pro-

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C 4 hibet.

-ocr page 40-

hibçt,quin liecat telles aduocarc fen fus; vtquia ibioculis vidctur,amp;ore guftatur panis amp;nbsp;vinü^ncce/Tarià aiagt; neat vtriufquc fubftan tia.Nec mora« ri nos debet apertiflimum illorum mendacium , quo tori mundo ilin-duntjdicentes: Accidentia tantum-modo panis amp;nbsp;vini abfquc fubftan« tijs rclinquiK

SitniXifer Sc illi conuincunturp« ipXoÄfcnfus,quicorpus amp;. iangun’^*” ) Chriftifubftantialitcr de corporaiif^'^ j adciTcjCdi de percipi etiamorc co®* ' munreantiumaflerunt-NamfiomP** I no corporaliter adeft corpus amp;. iam [ guis.Chrifti, quid ob ft a t quod nil’“ i iftorumibi fentitur, videtur, guft3tur,nuJiuniq} plane corpoi^‘^ gt;nbsp;languinis Chriftifignu apparct’*!“'^ Chriftusç.tiamàrefurreâ:ionc co’’?*’ I ri fuo iam cJatificato, hoc tanqu^® t propriunidcperpetuumattribuab? ’ {it palpabile^vrà fpiritu difFcratJali^; 1 qui fcqueretur,corpus Chriftinat®^ fuamin eflentiaiibus mutaflCjVtc“^ deflerit öd' era t, amp;nbsp;vndc ab iplb Cbi‘'

-ocr page 41-

Î5

fto probatur verum effe corpus.Que-cunquc verè funt corporca,amp; orc cor poreo corporaliter cduntur arque bi buntur,eafub l'en fus cadant oportet: fin minus incurrant infenfus,fal(îlfi-mumtunceftjfi qux funt ciufmodi, diçâturcdiaut bibiorc corporaliter, l^eciüuatcosjhoc quxrcntcs latibu-lumamp;diuerticulum quo fe abdant, dnm pctfuadcrc nitû.tur,fenfibus na tfle in tantis tamquc diuinis rebus fi-dcndum: quod quidem ex fentcntia, fanQiorum Partum reftê dicitur, fed

I longcalitctatq-,hivolunt.

I nbsp;nbsp;nbsp;Nam fl fidei verx ac fcnfuum iudi-

cia inter fc pugnenf.qucmadmodum

I Dçusfxpcnumcro perturbât amp;nbsp;infa-‘ tuât fapientiam mundi huius ; tune 1 animoreftafideimbuto facile ccdët 1 rcdaâi in otdincm renitentes fenfus: 1 id qnod in exemple Abrahami ap-

I

, Atvbidccftiuftacaufa,Qcogatnos ' ànatura^amp;fcnfuû rationisqjiudicio i difccdcrctctiamfi tûcmenshumana l falfo perfuafa, opinioncm pugnantë I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C 5 cum

-ocr page 42-

cuin fcnfu communiconccperi^^P*'^ ptcrca tarnen nöeft exiftimandafen* tire b.ene,quód rem abfurda,amp; àcom muni fenfualienam ftatuit.Ncq; hu-iufmodi abfurditatcm fides ita leui- | ter dcuorar,ytaduerfarij.putant:nui j cxpreflum Dei verbum atq-, id ipÛJiu rite intelledum^fideipræluccat.

Quàm v^ro nihil adimat veritati .Sacramentorunijfi extcrni lenfusfuo ( fungantur munerc in cxcitanda.fuh . .çienxlaque fide,intcrimduni àrebus | a’fpcôlabilibus imagines rerum cœlc-fiium ac inuifibijium formantur in a-nimo,quiuis làna mente prxditus/a-tis inteJligit.

Quid igitur opus efïtantis claa’O- । ribus aduerfus ipfos fenfus,quum nemo fit,qui dicatjde rebus per figna Sa cramentalia fignificatis,pro fenfuuni iwdicio pronunciandum cfle,nifi forte earundem natura hocpoftulenfei f . altiusamp;fublimius quiddamfa-tcamur illic côfiderari amp;nbsp;ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agi,quàm qgt; fenfi-

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;baispatcat?

-ocr page 43-

35

M HEUJUÆ T^ATIoni locw tn dtuina myflerijs excutten-in dandw jit, net ne,

RAtiohumana,vt eft cæca amp;origi nalivitio deprauata,fçpefallitur Sc errat,præfertim circa diuina: in qui bus fi à fanæ fidci régula defleâ:at,tûc baud dubiè peccat,coq- eft relinquen* da.Quandoautcm tramitem diuinæ vcritatis tenet ac fequitur, ficut tunc non crrat-.ita nccrcijciendum, nec fu fpeftfimox aliquid propterea folùra eft habendum,quod ration! arrideat. Naminrenatis,quifpirituDciducun tur,ratio non eft otiofa; fed gubcrna-taperSpiritumamp;fidem,multa rcftc intelligit amp;nbsp;dijudicat,quæ minime^ ptereius aflenfum rcpudianda funt^ ' Et hoc pa£to conccditur ill i locus ali-quisetiamin Sacramentisfin quibus analogiam fignorum amp;nbsp;rerum fignift catarum obfcruat amp;nbsp;ap probat,amp;craf-fas cogitationes remouet : quæ ob id, quia propter fubtilitatë ingcnijâ do*, ûorumhominura plauûbiliora appa rcntj,

-ocr page 44-

îlt;s rcnt,nonfuntcötemncnda.Scd tum dcmum iftcapplaufus amp;nbsp;lubtiliras ra tionis mcritó fallax haberctùr,fi ver-boDcirepugnaret,aurabco ad faas coniedlnrasamp;dcJiria difccdcrct. Kt fpiritualcmvcrboruiai Chrifti in cœ-na fcnfuni vel reótae ration!, vel Dei vcrboaduerfari,nunquani cuinci po teft. Ininicritó igitur fentcntia per fe bona,propter rarionis applaufum exploditur.

/üuina myfleria liceat profang fbila-Jiifhitz adminicula ac^ cerjère.

EXagitanturctiam hoclocobonç ,artes,quód harum duftucùmin exquircnda Sacra me torum vcritatc, turn in refutandis erroribus,vtimur. Indignutnopinanrur,Thcotogica a. xioma ta ccnfura: grammaticorü,dia-lcfticortim,rhctoruni dcniquc,amp;ma thematicorum ac phyficorum fubij-ci.Fincscnim fcientiarum non funt confun-

-ocr page 45-

37 confundendi : ncquc futot vitra cre-pidam.

Rcfpondemus,ipfas tes,quas The-ologiafibivendicatjamp;quibusfignifi-candis cùm verbû Dei,tum Sacramcn tareperta funt, quia philofophia naignoraf.idco nequc polTcjUeq; de-bcre è philofophia dijudicati.Veru-cnimueró, quum Theologia fermo-ïicadcxplicationcmrcrum fibi fubic üarum vtatur : bencficio logicarum artiumdignofcit amp;nbsp;traditverborum tmnfimplicium,tum coniunä;orum proprictatcm, veritatcm, falfitatcm amp;ornatum.Theologia ergo aliunde dc gcnerc fermonis, quant dc rebus ipfisiüdicat.

Ncque ntox confunduntur artes, ctiaiïifi in olRcijscommunicadis, fu-perioribus inferiores feruiant. Qui« ncfcit, medicorum, iurecôfultor um, poctarum,philofophorum,oratorfl, hiftoricorum,mathematicorum pro feffiones à grämatica feparatas elfe? Nihilominus Quintilianus grammatics aliquid in illis dijudiiCandis tci» ,1: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buit,

-ocr page 46-

38 buit^nempe fcrmonis proprictatem: cur minùs grammatica inTheologia, relido Theologis fuo interim officio,par tes iüas exequatur?

NJ H JL J)ECET)E\E THLO^ logitSi'Vel J)eiyerbo,yel Sacramenrort/m gnitatiifi ad dijudtcandumfermonii ge7ius logict^ arnhus

'^tamur.

QVàra vero non dedeceat,fed po-tiùs neceffarium fît, in caufaSa-cramentaria,fîconfulanturlogicç3r-tcs,vno atquealtero exemplo dift^' relicebit.

Principio grammaticarum rcrum ignoratio peperitnobiscfrorcmino rum, qui per pronomen deæonftr^' tiuum,tamGræcum,T§'ir,quàm Latinum, HoCj in folennibus Chriftiv^’^* bis,aliud quippjam prçterpanemde-monftrari putarunt : eo quod vtrobi-ique pronomen ponatuf in neutregf ■ncre,quumvox demonftratagen^^'* fit maiculini.Infaniat oportet hoc «

-ocr page 47-

!

39

to,qui ncget generis commutations faftamcfie,fi panisSc intclligi debeat. Aut igiturfolœcifmum,aut enallagen,feu. hctcrofin generis agno ftamus neccffe eft. Qu is ante non ma. lit inChrifti fermone virtutë,quàni vitiümadmittere?

Itain verbis (Traditur ScTunditur) temporis enallage eft; quia tunc, quii Chriftus ifta loqueretur, nodum corpus eius tradcbatur,.nec fundebatur fangnis ,fcd poftridic primùm fiebat vnumque.V nde Schodic, qui præfeu tiam rerum,ftmplicitcr intelleftis ver bis,vr2:cnt,conuincuntur.

Quantum veto hoc piaculum eft,

1 nbsp;nbsp;quû in ifta prop oft tionc; Hoc eft cor-

I pusmeum,iuxta dialefticorû diftin-1 Cdonem,prædicatio -^«cpuo-ipdicitur i inelTetquandoquidem difparata duo 1 (cuiuftnodi funt panis amp;nbsp;corpus Chri fti) naturalitcr de fe inuicem affirma-' rinequcuUt.

Item,fl de SacramentoEuebariftiç prorelatiuorum natura,non è prædà-camento fubftantiæ, difleratur ; qud-

* niara

-ocr page 48-

40

niam omnia Sacramcnta ad ordincD' *?iv -7i5ó;2,non ilt;jgt;iSMKiÓTCiip pcrdnct. quantumlibet à rebus per fe fubfiftep tibus orta,rurfum ad res per fecxiftf' tes rcferantür.Dcusbonegt;vt hïcc®' lum terrae mifcent diris fuis cxccratio nibns,quibuscosdcuouêt)qui exO rcgorijsAiiftotcliS)de verbisChdft* aut diuinis myftcrijs iudiciuni faccre i tentant. Si quisautem exfophiftid^ EIcnchis,technasamp;ftrophas,qüibus , Humana caecitas amp;nbsp;peruerfitas cirti Dei verbum ócSacramenta Judit atqj luditur,foluat:cumqucrunturèChn ftofopliiftam,amp;è Verbo Dei cauilU faccrc.Quafi verö diaboli fraudes ftW öae tcftæq; pülchto titülo,vel in Ch» i ftum,velin ipfiusverbum redundet: aut qui eas detegit aut redarguit,iJ mox Chriftum ipfum doJi arguât.

Porröfi velin oftendendo JEticha* rifticæ controuerliæftatUjqueniOTf»» T? H9ij) «A/avo/af ,id eftjfcripti icfentêtiiS ponimus:velin declarandatotailli myftica turn verborum * tuitt tens’ll adminiftratione Sacramëtisptôpria, orato-

-ocr page 49-

4t

oranyna; arïis^vocabulövtamur'. amp;nbsp;Al camustjcaiw inftar chriam mixtarutù. . c(fe, qaacutnï in œmraHni^nta pluri-musiit vfiïs-.fidcniqgt;pco’gcnero cloi cütit)niscnuclcando,lTanifehaliqnoA verboTïim ChriüiTn^nfticihüs: obid. ï'e reilæfæ maieftatisiïriïHüJïPctindb ®c fiCbtiftoign'ominioftiniifitj-fi figa ïitc.auvfcxvuigi ccynftfcètudine 1lt;ïgt;cu4 ttts perhibcatur : vel’ nobisifiiguraslni Chrïfti fcrmGgt;nctgt;bfeaaic..fit intern diftarth f. -r «'.in-im

1 d?’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*•• . ••'j.JOi. . . .1' ; gt;

ET

CAjpedtlancneSi^ttidaihSacntMtn^i og - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. törumconfidetiittoncmi'»

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' t.iHii ■ ‘oinducanf^^) lt;nbsp;gt;»i gt;nbsp;tù

] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;■ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;= ÓT*iz '■•’I ' : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ui

AKgumcntbrum,qux cx phyfiba ;amp; mathcmiticis'difciplinis dft ^cramëtatjaiü difpatatianem innc~ ‘ ^unturAongéaUacftratio. Llbctitct enim aç vitro fatcmurjXÖcetta.’tiónó» de localttatc,vbiquitatCid.imfeia frone ^immcrtfitatc cocp6nsChïifti,ç mo i'u pbîliofOphlà pctius, pàscgrihaé

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D elle,

-ocr page 50-

4t

eflc,amp; ad Sâcranjentorum; vcritatcw amp;fummamnihirautparunifacere.

. fquot; Qupniä.vcro nonnulli feptaThco logiæ tranfilicntes,încœna Domini hanc accidentia panis amp;nbsp;vini linefub iedis fubftantialibus fufpendut ; nüc dlio diiicrfiflimacorpora ; vnumfine accidentibus fuis natiuis, akcru cum proprijs accidchtibuSjincodem fub-iefto poi$unf:extorquciit illi fuaim-portunicate nobis hanc abfurditatu penè infînitarurn,quæ inde nafeutur, coiifutationem,vt è profanisliteris ftultitiam'^oruni rctundamus. Si go q ucri tan tut, n os ex trx Theologie limites cuagafi, cogitcnti,fc maxime in culpa efle, q iftos fines intra quo$ fe contincre debebant,priores egmi-fi'fiint.

lt;quot;Cærerùrâ','quamuisrcs diuin^ genij humani cap turn longe tranfee-danf.licet tarnen vndecunque ex''”* uerfitate atque natura rerumq’ro''^quot; ritate aduerfus errorcs fubfidia adu® carc,nifi ex profeflb cum fide ItaChnftus SePauiusde ïefarredm*

\l

-ocr page 51-

4^

ftc carnis ph'yficc multa difputat. Aü-güftinusdc VcritatehumanaÈ naturæ in Chrifto clarificato. Fulgcntius amp;nbsp;Vigilius de diuetfitate natutarü Chri

\ ftiAthanâCrns deniq} contta fubftan. tialcmcötpOïisChrifti manducatio-hemgt;Tgt;«tàttTCp ex natura manifeftè Colligit,negaSCorpusChriftijfircipfa

1 acptoprièedendutn fit,ton otbi pof-

; fc fufficere,fic inquiens-.Quantumef-

1 fet coïpus ad boe, vt totus mudus cx coedetetVïi

■ letncreitaq^philofopbiamortali, bùs àDéo donatà cxplod;itur,fi vfus eins iftTbeologia abquis effe poffit.

n-jdu’.t.:.. nu

1 Di.

'gt; fli^ftufiiiruEittha'rißKitconteit-‘ tioww^Mrtw'iKtriètni'étnr«

■ ' . ■

Xpcdvtls ijs,qu3e in veftibuiô bu-1 ^ius difputationis plnrimos alienate autrémorari fpicnr^ n c ration es ambàtum partiuttf penitiùs Cogno-ftafttt sggtediernut ttunc cas tricas, quibüS'elteà ipùimbuiufcc difputa-

, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Da ùonis

-ocr page 52-

44

tidnkcap.utimplicati plenqucjiflO' re Andabatacutn in t cncbris pugnâi^ amp;nbsp;dum hic nîùlgct hkcum, illè fupp^ nit cribrü.Multi identidem,vt aduo-catus ille apud Martiale, crcpantMa-tios,Camillos, Fabiosq;, quum lisfi' de tribus Capellis.

}.:f Peccant autem iftiomncs cicnchi ignorationc,quaquam diucrfa ratio-neiprout aljij propius reliquis Icopu vidcntur attingcre.sNbhnulHs cni® hac in caufa idem propemoduih'^^' uenit,quod impcritis mçdicis accid« refoletincurandis«grotis:qüi,antç-quam oïigincm óccaufas morboruni perfpexcrint,remediumadhibent:ac interim, dura corpori lapgucntl o-pcm afFerre VoluntjCampartcm^qua maxime laboratur, intadam tdl®' quunt.

,■ Tametfi vero quidam ad fofttt® ipfum,cx quo Sacramcntorum naW-ra amp;nbsp;dignitas haurienda cft, rccurrüt: hoe tarnen turbato infcftóuc,ncccire cftjVt riuuli indc,promanantcs,featu. xigincm fuaxarefipUnt. Quo une. i J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wt*

-ocr page 53-

tOtaEüchariftia nunquàmreftè poffit diffcrijnifiverbis Chrifti,quibus fa ctofanfta cœnaDomini fundata eft, bene intcUeOris.His eninn à gbnuino fenftt detottiSjfequitur ncceffarioiS pfiusquoque myftetij praepofteraefx-pficatiox' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ■lt; -f

M SKfSrJNÏ-IA

Sacram^ntorum prxàpuè controuer-^ t,Atur,amp; quid per^hjl'an“ ' '■^^i^yfiaminteilig^turi '

MEtrtfiafiæ cum Synftfiaftis ple-nis buccis clamVtant, fubftan^ tiam Sacrainentoru à fe retiueri, qusé \ àïlguràt'oribus amp;nbsp;Significatiftis tol* , latüt.Gfiuilfima profefto prima fron té aceufatió. Nam S.acramentorû an-nihilatio,cuacuatia,exinanitio,nihil j àfacrilegiodiffert.

,, Atvetofubftantiÿ'ÿôçabulurnâTîi ter ab’ iïlis hoc loco aCÖïpttur, quàih vel Dei* vcrbum,”vel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hdtura

patiatur.Non enim qüöd humaha öl pinio,f6lt;i quodDcus Sacrahtcntïs tri 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ö 5 buit.

-ocr page 54-

tribuit gt;nbsp;id ad Sacramentorum dignb ; tatcin pertincti Deindçjçonftat hoc fcrè inter omnes, Sacranienta uilibilis gratiç vifibilia figna.Quii^m panetnamp;vinü non abijciuntjamp;lalua corporis amp;nbsp;fanguinis Chriftl natura manétc, nihilominus illa incœnaeo modo rctinent,quo Chriftus fignb'’* fibilibusadiundacflçvoluit;quoniQ I do hi fubftantiara Sacrainenti toilC’ redicipoflunt?

Metufiafta; fnl^ftantiasiignoruab’ ijciunt,contra inftitiitumDominh'^ jn locum abicii^arum verbotcniislub ftantiarii corporis amp;nbsp;fanguipis ChP' fti fubftantias tranfponunt, citra Del iuftum;amp; nihilominus adhuc defub-ftantiaSacramenrigloriantnP

Synu fiaftæ fignorum quidenr fub« üantias rçlinquunt ; fed his rcruni h* gnificatarum fubftantias. fubftanpa-liter amp;nbsp;corporaliter cöiunttas elft ''° luntra tq; ftc ipfa fignificata cuertunt* NamH corporaliter funt præfentia, non funt ampiiùs fignificata ; amp;duw ilÜs Yolunt Chrifti corpus efic

-ocr page 55-

47e fenSjVbinulluniveti corporis Chrifti fignùm exhibctuijtantym no corpus illud fubftantialihusifùisfpoliant. ft

V tiique ergo,dumiubftan tiam Sa crament ire.tinere videri volunt, cam auferunt^tam qui fnbftàntias panis amp;nbsp;vini lemoucnt j quàm qui corpori^ Sc fanguinis Chrifti Cubftantias fubi ftituunt. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ..■? .‘13ai jru ro- :gt;/i,

Veriflima cnim Sacramcntoru fuh ûâtiain fignis amp;nbsp;rebus fignificatiscft pofita,non tanquam per fc fubfiftcn»^ dbus,(ita enim ad alium natur» oldi ncm pertinent) fed tanquam mutuQ ituerfecomparatis'.'? tuur iv 2a '-r'.».

Signorumautemexinftituto Do** mini proprium officium eft,fignifica re,repræfcntare, in mentem rtuocaa re,memoria refticare paflionis 'mor-tisq; Domini cac. Rer urn fignificatarü alia vis eft amp;nbsp;proprietas in eoena Do-mini;nerape,vt corpusChrifti nobis traditiim, amp;nbsp;fanguis effufus in re-miffionem pcccatorunijfatiet, atque reficiatefurientes fitientesq; iuftitia. ld *uodfignaper fe manqua poflent, D 4- nift

-ocr page 56-

4^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

«îfi àvifibîlibiis'ôl©mlt;ntïsgt;a4iiw’î | inuifibilêcorpoïiisamp;fanguini's Chru fti gratianfïcradticerenr.' quot;

Llt; Q^anttöram-Chrifti cor-puspcrpæ ftcnn,föngaiscius pervinuniiticoefl^ ÄgnificandidtirrttüflcakeriUßtant'^ jgt;artisEuöhariftias, hoc eft, vifibiJiuw lig-nk^um mUhïa amp;nbsp;vices öftcndürur. At non fatis cft, figna Sacraniëtoruni ! Âo fungi mancrc,quodà^fiHo-Dci iRianamp;ûm^iaipotitumcA^lt;^portci j «tii'rcsfignificatas ibi pr-æftare, jpfànim cftiQuotfum enlm hæ nobu peciilaftgniftcarcnturJPerafta perp^ Bcm amp;nbsp;vinuni iîgnificationefqu^quot;* vocâtionenixacceperunt à Eteo^qui^ non videtfupereileadhucprxcipuoJ i ïcrum fignificatarû effedus totins Euchariftiœ finis oonfiftit feus fignificaris : amp;nbsp;figna fuuin officium fignifican d o ac repiÇ^c®”** do:quanto eextiusatque efficaciuJ rcsfignificatç cxcquëtutpoiUa quo debeut? -u' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

J Itaque ßue fpcélctur natura rum,Ci uçjxrû fignifica wxum fubâafl^-

-ocr page 57-

4^

tîà cotînâcrctur, tion'quatcnus funt ïcspcrfcexiftcnteSjfcd quatenus ibi nobis in eibum amp;nbsp;potum pro-ponqn-Xur;tantùm abcft, vt per fpiritualcm vcrborumChriftiintclligentiam fuU ftantiaSàcramentorumclcuetur aut obfcutetüf-.vt per candcm maxime it

I iuftreturiSäftabiliatttr. gt;

Decipiuntur autem',qui de fubftâ.

' tia Euéhaïiftiæ fecùs fentlunt Sc lo-

j quuntü!E^ïneo,quôdpanis ôcvinnm,

' ïreni corpus amp;nbsp;fanguis Chrifti, quuiïi vtraque pet fc fubfiftant, priera pofte

1 ïiorumhominibus appelle ntur. Qua fi verbi'proptct hâc nuncupationem neceffefiVndturasmutari,attt fubftâ-tialiteï ébniungi. Ratio potiùs iftius coninwitationis vocabulorum crat inücftiganda,quàm bac nondumpet fpeftajtaminfülfè de fubftdntia rerû

1 ineptiendüm.QuippemoXjilla reper-\ ta,intelîig6rètur ,ïof g^quot;^altud in Êu-çhatiftiâ agij qûàm quod vul

gus Metufiaftarum ôcSy-

' : nufiaftarum cre-

■ dat. ‘

■' D s QVX-fcî-

-ocr page 58-

50-A S COTO errentpotißtmum de reali preftnn^ porti amp;nbsp;/an^uinii Ûjrtjit tnEneh^ü-

-it ■ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;fiia litigart eenj'ent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

. ïO^’Ur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘V

QVandoq.uidcni pene omnesft' tentur Dominum

adcfle:alij vcró id per Chrifti diuinitï tem amp;'Spiritum;alij etiamfccundum ; humanitatcm corporaliter adefle co ten dunt : fuut, qui litem circa Eucha-riftiam de modo præfentiæ mouen opincntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p- roqs./

Chrifti vcrp de pane diccntis : Hoe eft corpus mcuin,mens nonhiir,vr quoties coena ipfius cclebraretur,cor pus fuum realiter præfens ftatuftct । ac fifteret.Quia verba quæ mox liibij-ciuntur,diucrfumdocent,quunidi-qfitChriftus:Hocfaciteinmei memo riam,ieucómemorationeni. Memoria cnimamp; pr$fentia,quo ad corpus amp;nbsp;fanguinemDomini in cœna,oppo nuntur,tcfteBernhardo:quihoc dif-crimen in ter Angelos rcali praefentia Chriftiftuentes,ac inter nos, qui memoria

-ocr page 59-

51

moria tantujp,fide amp;nbsp;Spintu,quafi per fpeculuniin ænigmatcChriftum intuemur, ftatuit, vt dicat; Non part omnino iucunditate fumitur coctc]^ Sacramêti, amp;nbsp;adeps frumcnti,fidcs de opeSjinçmotia Sc prçfentia,æternitas ^tempus,vultus amp;lpçç,uliim. Angc-lusexadipc frumenti faginaturA nu fatiatur grano : me oportet intc-

tini quodam Sacramenti cortice effe contentum,carnis furfure,literac pa« lca,vçlaminc fidei, Sec-

At nequis cogitarct,hac dcfcripti-, One fpoliari Sacramenta débita lau« ûe,ptxmiferat BernharduSi, Acquè ap poni nobis veritatcm,hoc eft,Chri-ftuinipfum,inSacramento deverbo, atque Angelis in codo,fcd diuerfa ra-, tionedllis nudum,nobisvelatumfub Sacramenti cortice,litçræ palea,dcc,

VbiagnofeitBernbardus aliquanx Sacramentiiveritatem,qu9c non minus conftet, quàm ft ipfates præfcns realiter ftftatur dc conftituatur. Noa enimillatätummodo vera funt,quas icaliteifunt ptaefentiarneq; realiter abfen-

-ocr page 60-

52^

Àbfentîa fcmper à verifate fcmot« i funt: eft ficabfen-tium a'tcjuc fpcra«’ darum rcriim (iquarum liypoftafis eft Iides)ccrtà quædam vctitas/ SicIps iâlui fumas,quamuis nondum appa rucritid,qüodfuturifamüS:oblîgna ti-tam'enSjpirku promiflionis fando, éxpcdamto redcmptionèm perpa-tientiam.Spe« autem û videatur, non cft fpes: amp;nbsp;nihUominus certa'cft,licet non videatur , propteu diuinain promiflionem,quanititnr. Curigi-tar, quæfo, memoria Chrifti in cœna magitS'frigida velJeuis éxiftifflctutjft ditatur rerum-cfle abfentium, no’’ pratfentium?

Nccvtröiqucnqua moucrc dcbcnt , qùerelœ eorüm, qui pijs conRiennj^ p’ræcipuam'confolationefti, quan* Sacra mentis pcrciperedebcbant, cri* pi difti tane.lNoh enim minus per ipj-ritualem praffcntiàni amp;nbsp;nianducati* oncm corporis Chrifti adipiiein”“'» if quàm è corporali præfentiâ ad-~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerfari j ad fe peruen ire

'■ arbitranrur^ \

AN

-ocr page 61-

TiJÏ

candi corfttcs (^r':ßi,folum amp;nbsp;pmcci^nt incontroüerßaEuchariJlilt;^

i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caagaturt

.1

SI rem ipfam fpeö:émus,plane de mäducationc corporis Chrifti eft inter partes contentio. Alij enina dü-plicem.tantùm,alij tripliccm naaüdu candirationem ponunt. lllivnä cor* plt;)rakm,fignorum;altcram fpiritn^'-leaijterum fignifiçatarû. Quibus duQ busmodis,hi tertium affinguntcor-po ral cm jamp;ipfnm return; fignificata-runv.amp;.poftrcmum hunccum priore commnnem faeiüt pi js ac impijs: fpigt; titualein pijs tantùm,€Um4; falutarë» ®^bfq^jquo nimirü rcliqui duo rriodi plus officiant,quàm proftntà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Si verb analogiam partidttt totius Euchariftiæ infpiciamus,casque eum integro homine cofetamuS’. inuènic». musvnam tätummodo corporalcm ac propriam manducationem, p ariiis (ciiiçct,acpotationçravini.ÎNamcor poûsChtiftiHianddçaÜQ fangiaî-•iji quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis

-ocr page 62-

♦lîs ciufdem bibitio» non riiïî fpiritnä lis eft. gt;nbsp;•

Quærùntaducrfarij, (^uoniodorf’ tum fubftan tiali um (eu i ufmodi fünf/ corpus fanguis ChriftÏ)fpiritüalis qucat efle manducatio amp;bibitiö,vt fubftantia cötporis amp;nbsp;fangu’lnisnon abeat in fpiïïfuin,aut etiancfcat

RcfpondeinuSjilIapcr fe quidcni in fua mahere fubftantiagt; quâliâfunf: quatenusveróincibum amp;potöpro-ponuntur,iftisq5 nominibüsnüncii-pStutj hoe dicimus fieri fpiritüaliter, pcrgratiam amp;Spiritum.Ergonóipfa tanrùm manducatio corporis eft fpi' ritualiSjfed amp;nbsp;efcâ amp;nbsp;potus ; licet corpus ôcfànguis Chrifti pct fe fiibftan- | tialiaamp;corporalia finb Difceptàtut ergo fane de rebus ipfis in cœna;af ö-mnis difeeptatio ex varia verbörüffl Chrifti intelligentia eftorta* AnfCJ quids quàm GhriftusVeniftet incaf-ne,res permanducationeni’Corperis Chrifti inteJligcnda, veteribusqllO^» pijs amp;nbsp;fidelibus in vfu ftrifte legiUin lt;J^a veto turn temporis nonduttiftc

-ocr page 63-

'55

\ iuitappcl1ata,nullaetiamde huiùfcc modimanducatione extitit difpUtagt;-tio. Quodidem deregencratione ift baptifmo iudicari poteft. Quæ ré§, I güauis ab initio mundi locum in faft ûisbabuerit-.NiCôdemo tarnen cius inétiotaiïi noua amp;inatidita fuit, quû primiitn audiret Chriftû ea de te diffc renteriï,vt ptotfus óbftüpefcerctj^ac ttefcio quem tedituittin matris vterfi. fomniaret.Sic nemini Vnqua de marti. dücâda Chrifti carne, blbendoq; eins fanguinc Veniflet in mchté, nifî Chru ftusinfuo verbo vtrumquefieri præ-CcpiffetiPöfteaquam'crgo exprcflurii Chrifti’maiîdatum habctur,coeptumL

1 eftindeprimùmde taanducatione il

I hcogitatiÆt quum ipfâ resgt;quâ Chri ftus petinanducationeiiï fuæ carni^ amp;nbsp;potationcm fui fan’guinis intclligi Voluit,per fe plan a minîiftcq^ abfurda fif.omnis monftrofitas, fi qua hîc ap-îiâtet,non ex ipfa'te,fed c falfo amp;nbsp;càr-nali verborum Chrifti intelleftu pro-^cifcitvyf : id quod inCapernaitls vi-'ietc eft. Quatc hodiexna\cócertatio

»

-ocr page 64-

0

quo ad res ipfâs,nulla forefyß/^ Domini iuxtaeius fcnfum accip^“^^ tur.Vcrbacnim reru fimulacra li*”' amp;fçpciHasgt;maximèin difcendo,?*'?' | currunt:quum aliàs res fua natur^^ bis priores fint.yerbis igiturU’^^ ^ ceptisgt;nccdcrcbusquidemreâfP‘’' tçft iudicari.Hoc,inquam,pepß’^^'-bis totlogonia*ebias,dühuinanä citas amp;nbsp;fupçrftitio profitera cottaip* ritumfefecxtulit. ,£ ,

Quarc pçrcçpta primùm verborg deinde amp;nbsp;rerum refta intelligC*’^*^’ multâeotiofæ quæftiones ihafpo*’^® Goncidcnt:qualis amp;illa eftdein^'^^' Iiummand,uçatione»VtruilJifui'’'^”' tespancm amp;yinumEucha£iftK“jP^' | riter fumant corpus amp;nbsp;fanguinë Chr) ûi? Quomodo cnim hoc illis potcftjquod.qualénam fit, igno^^^“^ abijs,quiidviolunt? •

yeri(4temamp; ytrhorttmChrißiinccenanc*

-ocr page 65-

*

iT^Rofiliunt ali) a^ccrtamcn. illotis

J 1 .manibus atquc pedibus. Ouvm tnimoc primotibus quidè labris can , I fæ fiàtûdegùftarin.t, ïgt;ihUominus de ji viâoria tnagnificè triomphât gt;priuf* qùamtoanus conférant. Vtoponutt autem fibi talia ad difputandnm ,de quibusnemo fanapacntcaufit dubi-larc. Vndc facile cis eft repottatc vi-

■j ûonam,'vbi nullusrefiftit blottis. Pu-gnatenos devc?uate arque potentia VcrbotunvChrifti in coetiq ângûtt fed

' nbsp;nbsp;tcslongèfccus babet.ï^ eque tnim de

veritatc,nequedcpotëtia/itnbnc de fenfu aevoluntate Cbrifii dubitatnr à nobis ampliùs;fed cçtiça pctuerfani

\, verborumChrifti intçtp^tati.oncw,

1 OTOuiseft nobis pumaduerfarVjscon-tcnuo.Uanc nos^Lmpug^namuSjilii ;p-

, pugnant-.non ÇbF^ fum,multô minùsy cr^^àtçm, amp;nbsp;porç^ ùaraClulfti.Oftçnd?.bt autét» aducr

- îaril,çatnfùïifc Chnfti mpptetn, vc na. tnraspanis Se vinsvcl per tranffubftâ-ùaùoncminluurq, corpus Sç faqgui. nemmuiaxet ; vcï.p,ejrÇjoufubûanÇia-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i. ’ ùonerû.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• * «J «*4

-ocr page 66-

tibhém cufti fhbftaritia fui corporis amp;nbsp;fanguinis dotpöralitcr coniungc-ret.Vtracünqne pars hoc cerris c vcr-bfeDcipctitis*indicijs monftraritrtö | bi^;éàm fcquemür. Conuifti vcrö fc* tïïclffiadhucréftifcrimus;tûc,vclno-ft'ro'ipforum calculo, iure dcl'crtorfJ ihimici veritatis diccmur atq;dani ftäbimur.Q^amdiu autemquodält;l‘ ücrfari) contendunt,notl fùerit cui-^um,indi£tacaufaprofcindiniüf.

'Vidcarnü’s nüc,qua ratione tuwn für fe,quódftcn t à vcritatcrquatjj pro fcSr noscattfdtferere. Pro fcquido® hahcafFcrdfJidco ipfos fentirebcnC) quia a ffi r maïÀ àChrifto affirmct:nos Vcro malèj^ui à Chrifto affirmata,in‘ | ficï'cmur.Vbi atrocia in nos conukia euomunt, qupd Chrifto contradica* tnuSjtnendaci/illum arguamus,ver*' । tatircpugncmus,amp;quid non? ’

''Rcfpondcmusjin verapugnaintef । ^ffïrttiàtionem ac ncgationcm opo^‘ 1 tcré’^ramqf^ôf’tàtfTt) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

cftjCodem rcfpefta arque niodaacci' । pi:yt qua xaticnc quid fuit aftîrniatû, i .411.“,. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cadcß

-ocr page 67-

èadcmncgctur.Atnos'diucrrorefpe-ftuncgamus-,quodàChnfto affirnia-tutnfuit.Qiiippencgamus,pané per ttanflubftanriationcm^ CQnûibftart tiationcm effe corpus Chrifti: quoru. modorum neutrum dïcëti Domino dcpane;Hoc eft corpus meü, in mcn-temvcniffc arhitramur.Rcfiftimus cr

I goMctufiaftarumamp;Synuüaftatücó-mentis,non Chrifti verb ö.Nam haud, dubié modus aïiquis efti fecunduni

' qnëvcrbaChriftivcra fuut.,Qui iain pancmcomodoqué Chdftus refpc-xitgt;cius corpus e(fenegat,isvcritatl icpugnat t ft quidcm leiens ac volens Mtorcmluum dcfendat. Suutcnim

I Chriftivcrha omniuo xxra-.fed co fcn -

' fu,quo abiptóDomiuo.funt prolata.;

Non ergo quouis modo.vera funç.Ex quofcquitùr,eosnon ftatitu çontra-diccrcChrifto,qui pattern nÔ.concc-dnnt quouis modo Chrifticotpus ef-fcmeqs moxChdfto confenttre, qui ab ipfoafftrmata affirmât. Quinimo, qnumvarijabfiomioibus excogiteu 'btniödijlïuibuspro fuo quifque ce.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B a rebro

-ocr page 68-

60

rcbrOjVórba Chrifti vera cflc vclir, tarnen illi pariter omnes Chrifti verbis conucniant:neccflecft,vtfolusil-le modus, qui verbis Chrifti fcnfuin ab ipló tributum rcddir^recipicndui lït,amp;vtreliquimodi omnesfintfalü» qui fenfum verbis Domini à nicntc ipfîusalienû,affingunt. VtiamChri-fti verbis addere nö purandifunr,qu* debitacoru inrerpretatione infiftüc ita neeverbis Chrifti derrahere fünf dicendijquifalfàmcorum intcrpfCM tionem remouenr.

Qu«riturcrgo,vrra parriumChri-ftifenfum tcnear,fuaq} interpretstio nefcopü veritatisattingat. De Chii-ftononcftdubium,quinrc(ftcfcnif', rit: nee opus ha bet, vt ab hominibuJ verbaipfiusverificëtur.Nosvcró,rilt;ï ^ontc errate ac decipi vcJimus,diJi* genti inueftigatione habemus op us,q ua fen fum verbo-rum Chrifti afle-

quamur.

COEiJAM

-ocr page 69-

61

COL'HâU DO^irLI COV.~ fi art cùm figuratè

^Krlt;#è failts,

AVguftînus dccatcchizahdis ru. dibusmonens catcchizandum, ’ vt fl quid in fcripturis audiat, quod wrnalitcr fonct,ctiam(î non intelli. gitjCredat tamë. fpiritualealiquid fi-, gnifiçarî,quod ad fanétos mores futu j wmq;vitam pertincat ; ibi mox talii J fübijcif.Hoc autem brciiîter difcct, vt quicquid audicrit exlibris canoni. cis,quodaddilc£kioncm acternitatis, , 8ivcritatis,5cfanaitatis,amp;ad dücûio iictn proximïrcfcrre non poiïit, figu-

, Wtcàidûvclgcftumeffccredat.Ç^i-

. busv.cibis Auguftinus innuit, in litc-ris facrisnon figuras modovcrborü, fed rerum c tiam gcftarum amp;. faft orû i imagines quafdam repetirï,quæplus babeant intcccfTujquàm.fronte pro-mittant^Vndc idpna aütor-2$.traâ;a. tuinloâncm fctibtf.Fa£t-âChrifti genera funtlocutionû. Et èpiftola ÙQ.

I vtxiufqt reitaufanv no tat,fie feribeu s;

5' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B 5 îigu-

-ocr page 70-

lt;$2

Figuratapîusmouent amp;accchdôrâ^ amorcm,quàni fi nuda, amp;nbsp;fine vlHs Si cramcntoruna fimilitudinibus ponC' rétur ; cuius rei caufam difficile eft d» ccre,fed tarnen ira fe habet,vt aliqui« per allegoricam fignificationem inÜ inatum,plus moueat,plus deledef» plushonorctur,quàni fi verbis prijs dicereturapcrtiffiniè., , '

Ex quibus liquet,Sacramêtâ vd primis eius cfie generiSj quod amp;nbsp;rece-ptaillorû definitio, amp;fanâorû q^o-que Patruîn Confirmât fentetia- QH® lum vnustAd hçe,ait,omniaSacr30ij ta inftituta funt,non propter fe^ft propter alia defîgnanda.Huc EuchiJ ftiæparticipationcm,huc.pedun’^ ' ! lutionem, hue denique baptil®’^'quot; i.pfumreferri dicit. In baptifinoeftâ' dem vifibilis ablutiotverùm purgif*^ deliftorum ibi maxime intelHS*^“ ’ In cœnaDomini vifîbiliscft catio, primùm,quæ propriè io Jtalib-usinucniturjamp;’ab illis deifi^^^.|, fpiritualia eft trâsIata.Acidco,in‘l‘^_ Bonauentura, fi vol um us acciplt;^;f® ai“’

-ocr page 71-

65

û;ainilhmiTianducatior\em fpiritua. lcm:ncccffchahcmus4pïOpria açcc-ptioncvocabulinqs tsa^sferre..

, tufebias Emiflcnusjujcadera fcn? tCDtiam fie feribit; Qum^reuerendû abate cibisfpiritaalibu^CwAàndus a-fccndi^acrumDcituiçprpu^ amp;nbsp;fon-guinem. fide refpice,ihpnora,mixarc, incntccontingc, cpr4iamp; fulhi, pc,ô{ maximo hauftiiintcriorishomi nisaffumc.Hxcqj fpiiitualia iiuUam Chtifti'ipfius corporalcm prxfcntia rcquirunt,perpétue» addc^tramDci patrisinceEloeonfidcntis. ,

, ,Vi^ ergo panis ôe vir^um in cœna.fi-griafunt aliud exiftentia, aliud fignifi câùa-.it^ qqoqae panis mauducatio, ' nbsp;nbsp;amp;nbsp;viuipotâtio,aliud quidë in fefunt,

aliuditem fignificant.Cohærët cnim amp;nbsp;mutuo fcfe confequuntur,vt verba rebus,amp;res verbis,verba denique verbis,Stres rebus rcfpondeant.Si famés ac fitisadcœnam Domini requifita, non eft corporea,fed fpiritualis eft, nempevtacceffuriad menfamDomi nicam,efurUt Scfitiant iuftitiamjioc

E 4 eft,

-ocr page 72-

lt;54-cft,ardcant ^eïiderio îuftitiæ ChriH acccnfo agnîtjone propriç iniuftitiçi quis non vîdetjcibum potocnqnA“*’ famcsacfîtis ciufinodî reftingùatur, oportcrcciü4cflègcnens,vt cfuricn-tes fitîentcsq; iuftitiam, fatictac reh-cîatïNâmomnlhoqualis eft obhtioi talisetiâçft perccptio,cùin extcina-mm amp;nbsp;fcnfibiliuin, tum intemarufB amp;nbsp;in tçlligibiltùrtî rernm.ih cœba Do mini.. Externa ffgrta vifibiiiteramp; corporaliter offer utur fçnfibus, amp;nbsp;ab i)f-derti pari modo appreh en duh tur; rcî vetofîgnificafÂ,yt non off«ôttir,ita ncc pcrcipiûtur fenfibus,fed ofFerun-turintcriorihomini,amp;: abcodcmac-ci P iu n t U r m o d o. fibi com pct€ t i.Cot-P oralirer a utem n o n c o m petit, fi vox iftapropriè fuma tur: fed fpintualit« ôcfupernàturalitcr.Vnde amp;nbsp;ad capi5« dum cœJeftem ilium cibû potumq;» ïübemur à Cypriana amp;nbsp;Auguftino» non parare dentes aut ventrem, mentçm ;cuius manus amp;os.fideseft Chriftum apprehendens. Hincamp;Ca« non Niceni concilij vetat,ne humili*

ter

-ocr page 73-

«5

ter intent! fimus,quin potiùs furfum leuemus corda ad Dominum.

T)0-

minica nihilpirfi^uratè JiÜa ge~ “■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftàui adimu

FAllunturegregîè,quivfqucputSt träshtionealicuiusvocabuli,aut

Riyftica rei geftæ interpretatione im-tnînui veritatem. An Orriftus vera vi tis nô mctaphoricc ira fe ipfc ap pcllaffedicaturïAut,quia fie ipfe no-minauit fcfc,idco mctaphocicè ibi lo cutusnegetur ï Sic aiifamcs fitis^; fi* gurata ob id nulla, vel minus vehe-mensin bominis animo fit habenda, quia non eft corporca, fed à corpore adanitnnm translataïO miram homi

I num ftupiditatem ac peruerfitatem, I quifamis amp;nbsp;fitis acerbitate in fuo cor I porefentiëtes,inde coUigere neque-I unt, quato intoletabilius malum fir, ’ efur ire amp;nbsp;fitire iuftitia, hoc eft, onus pcccati terroresq; confeientiæ ob in* dignationëDcîfentîre. An verb hacc*

res

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E 5

-ocr page 74-

66

ïcs ludicraeft, quia famis fitisuc ap* pcllationcfigurata nuncupatud

Adhacc,fi famelico aut fitibundo homininucpanecibario,auncaqui turbidanihil eft iucundiusi quomo-do homini fpiritualitcr cfuricntifiti* cntlue gratü non eflet guftarc, quàtn fuauis fit Dominus ? Liccbit igifuf Iic nobis à minori ad mai us reftiffinieät gumentari:Si corporalis cibusatquc potus tantum poftunt,vthomiacin inedia fitiq; propemodum encdum» IcuentacrècreentrquÆ tame adChn ft urn compaiPata, vcrus cibus potu^lt;]’ non funt, quu ad æternam yitam nos non fuftcntcnt;quanró plusfpiritua-Ijs cibus amp;nbsp;potus recreabit fitientcs, qui hoe nomine vel folus cibus diet meretur,quod nos ad vitambcatlamp; spteroampafcat^

, HauddubiècoenaîDominicçveri- ! tasin eo fita cft,vtcommuDicatesnó i pane tantum vifibili illo,ftd tnulto । nvgis pane cœlefti, qui eft Chriftus feu Chrifti corp us, palcitur : vtruque nos in cosnx viü,amp; vltimum hoc nu-xtuiè,

-ocr page 75-

67

7inir,ficri'dicimus,vtpotc, Guius^ï-tiaexterior panis efus potiffimüinfti tutus cft à DominorQucma'dmodü hm Chriftus aliter cft panis, quàm il-Icterrcnusdtactiam aliter quàtn pa-nis terren us,pafcit nos. Paftus iftc an idcirco nullius momenti cft,nifi corporaliter aut corporali manducatio. netranfigiamp;pcrficidicaturï

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--.i'-

z)7j.T/wfr/o Loci^rioz om Mtjitcr«/tf er» octarreafïMOT ,/tt

, i’^^^^fropriasamp;ß^ratM.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:: - P

DVplcxomnïnoTatiocft locutra

num cùm in ferm o ne vulgatiJu tcrisq;,prófanis, tum in verbo Dei amp;nbsp;facra Scriptura cöprxhenfarum :■ vna* 'ne pxrsjquç verba propric ita vt fonSt^ accipit,nihiiaddit, nihil demit,nihil deniq;immutat,ac nrhilominus fén-fum loquëtis rcdditraitcra cft «Aâ'îci» »oi'«9,quæ difcedit à verhorn propric.’ tatc,caq;yultfecundunï quid, nôlnn. pliciter in tclligi.Qiùbus jgiiut Verbis • Scripturx fact« ca dicuntur, qux vitae' huma-

1

;

-ocr page 76-

68

humane vfiis notiflimus habet/« #ƒ üifficultcr,imó promptinimè prinH' tus(vtAuguftinusloquitur) j accrpiuntur: nem4^5 crit (vt opinof) tam infoelicitcr pertinax,qui vide-'S çafccunduirî rcgulam fidei cxpo^t^’ propric poflc accipi,tnalit in priftin* rctnancrcfenrcntïa,quafortovifntUt j fucrant,nQnifi figuratèaccipi po^^‘ '■ Quïc autem in Scripturis corpo«!*' terTnaminara^faiiia tîdcvcrîtàtisn^' । lo modo corporaliter poflînt accipb ca potiùsfiguratcdida intclHga®“^’ ! quàmScripturanafanftamimpiè pemus. Itaque rcdè ait Augnfti^“’’ ; Nön omnia in fcrmonibusDciaÜ^- j pcietatcm cflcrcuocanda.. Et GrcgO' j xiusin fcrmonc quodam:^Plcfunq“tgt; dicitjdum proprietas vcrboru attcn-ditur,fcnfus vcritatis amittitur..

-nSunttamcii.öQnnullain Scriptut^ 1 loca,quibus.ca{gcftanarrâtur,qu2 amp;nbsp;1 inexprcflioncproprictatisrcdcli«’ ;ataccipcrc; ac deinde cxilJis^qui^ f' itiàirifuturocumjesipfæ geft« ccntj.cxfçulpercjâgurata nimirû ligm

-ocr page 77-

69

EcationCjTî U.C ipfarum fpïritualiö na* twaruravelaffeftionum ,fiuc rcrum ctiamfututarum.

in cœna veto Dominica vtrumqi locutionisgcnuslocü habet, vt qux-damprcipriè,qu2fcdam figuratediâa intclUgantur; non oninino amp;in to-tUjfcdaliqua tantùm ex parte. Q^ód enitn panis datur edendus, amp;nbsp;vinum bibendum, ca propriè difta amp;nbsp;fic acci piendaefle nemo dubitat.Corpus au tem amp;nbsp;languis Chrifti licet ctia den-tut amp;nbsp;accipiantur in cœna,non tamë hoefiteodemmodo,quocfus panis , nbsp;nbsp;ac vini potus peragitut. Hic enim cot

poralised modus, return vtique cor-potalium-jlle modus fpiritualis atq;

\ cœlcftiscft,quocœleftia incœnaDo mini,Koe eft,corpus amp;nbsp;tanguisDoml

i niincœna petcipiuntur. Siiamifta pcruertatur aut confundantur^vt tcr-tenis tribuatur,quod cœleftiû eft pro

1 prium: aut cœleftibus rebus obtru-datur,quod tetrenis ta n turtiod o cô-pctit:quis hîc nonvidet etrorem auc etiäftaudem cóoiiuU faliaeiacnfm-eft:

-ocr page 78-

eft iuxta Àriftotelem^ortv» -A ’

-as-Hi H-Ti^ó^ 'k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;üX* aTrXSi;»

jnöï/j ÄHi^JÖHjid cft, quando id, quod parte,aut quodammodo, amp;nbsp;fccundu quiddicitur,ytfimpliciteracpropti® di^um accipitur.Er Auguftinus mo-üet,vtrinque imminerc periculuni, fiuefiguratam locutionemad litcra» fiue propriam quafi figuratam acci-pia$. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■

Quare diligcnti opuseft animad* ucriione,fit'nc in verbis cœnæ prasdi-catio naturalis,propria,fimplcx:an impropriaamp;figurala.Item,dicatdrnc panisperfcamp;fimplicitcrChrifti cot* puszan fecundum quid, amp;nbsp;fccunduo quondam modum.

jTïsr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/srJ

:■ T; (Hoe nbsp;nbsp;corpM meum) fradicadt-

, ; nem tßt lt;fvlt;fiii,non

Ô Vfficienti partium enumeratione dialcôliçis tradita,vulgoqi vfut-

ßA,U Qfteudi potcft^ptïsdicationcnï ha quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«iw

-ocr page 79-

cii^pföjgt;öfi'tionis,qua'pai{lsXhrifti corpus tffc dkitürinön cflc naturale, fed (pviïip. Ea' cnim eft naturalis prædicatio,quavelquæ numero funt cadcm,dc fe ihuicem dicfttur.vel fpc- •' ' éics de indiuiduo'.vel genus,difFeren-tia,propriunïde fpecie; vel deniq; ac-cidës de fubiefto. Atquicorpus Chri-ftidcpanefiódicitur tanquamde re , cadcm numero: nee tan quam de fpe-cic'.ncc ran qua dc fnbiedoiErgo corpus Chriäi de pane non prædicatur naturalipfxdicationc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

I ’ Item,dilparata duorgt;äturaliter de feinutcem‘n'0nprxdicantur.Panisamp; corpus Chr^fti difparata'funt : neque folùiu numero aô fpecie,verumetü' teuere longiffimc diftant.Ideodefe lnuiceinnataralitetdïci;ncqueunt:gt;q ’ Hocautemvcritaü'pfopofitioni» nihil derogat-,quöd'p'rjBdicationcsnx ^àlt;fv(rip camp;f inere dicitut-.freut Sciftai propofitioncs,quibus^Ghriftusvocai' turlâ{Hs,leQ,oftiûipanis,vitis,via, amp;c.‘ Uihilominusverx manentinfuö fenJ {ujCUäU Wuïalis prædiçatiocis ne-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■‘•A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;getut.

-ocr page 80-

-^,47.

*»• ica«.

7* getur.Diftatcnim communis fenfuJ» in iftis omnibus,quâmiibet à Dei fi‘ lio pronunciatis,fibiq;attributis,älii i elielubieftijamp;alia pradicati naturâ' ' Dicamus ergo Cum Augiiftino:Periï' I militudincs Chriftus mulra eftgt;qu« ; per proprictatcm non cft : per fimili« tudincm,Chriüus eft petra,oftiüni,li pis angularis,paftor,agn US,leo:quài« ' mulra perfimilitudinesamp;aliaiSiau- । rem propriera tes difcutias rerû, q uas viderecô(uefti,nccpctraeft,qüiâdu- ' rus,amp; fine fenfu noncftîncc oftiiin’» quiafabercumnonfeciraieclapisan ' gularis,quia non cft ab ftruâorcconi i pofitus:nccpaftoreft,quia cuftoso- , uiumquadrupcdumnoncft:nccleo j eft,quia fera non eftmcc agnus eft, pccus non eft. Omnia ergoifta pcrfi-militudinem : Quid ergo propriè? b principioeratVerbum. i j

Porto quod Dialcdicis derc aliqua dicitur, fi verum fif,quod I dicitur, oportet omninOfVt id fig“* rate dicatur.

PANEM

-ocr page 81-

COENÆ 'DOVI^ nicx diet corpttf Chnßi ßgurate, amp;quodammpdo.

Ay guftinuslocutionibus figura-tis in feriptnra facra’dignofccn-

^^^huiufeemodiregulam. prsefcribii:

^’^Hqualocntio flagitiîiaùt facinus Lib.î.dedo

' Videturiubere,figuvatababeatur. sdhancregulam exempligïatia accö/’^' lïvodat dittnm Cbrifti, d'c manducâà

\done Garnis,amp;bibirionelanguinis i-p{îvis-.qn.o,inquit,videtnrfacinusvel ftagitiumiuberc. Atque Eine conclu ditiîigura eft ergo præcipiens, paftio-ûiDomini efle cómunicandum fua-üitcr,atq;vtilitcr recondendû in memoria,quod pro nobis caro eins cru. cifixa ôcvnlncrata fit.

Bertramus exprefte fctibit,Panem \ illnni vinnq-, Agûratè Cbrifti corpus \ ßcfariguinemexiftere.

AugnftinuSjSacràméntûnaçorpo- Epift. risChrifti ait feenndu qucndàm mo-inineffe corpus Chrifti. Al,ib'i,Cocle-îtis parus,inqnit, qui Chrifticarb eft,

î fuo

-ocr page 82-

74

fuo modo no mi natur corpus Chti- ; fti;quum reuera fit Sacramenrumcot j 'poris Chriftl.Vbi glofla :CocleftcSa-cramcntum ,'quod verè repræfcntat Chrifti carné, dicitur Chrifti corpus, fedimpropriè; vndedicitur,fuonio-do,nôrciverirate,fedfignificantcniy fteriOjVt fit fcnfus: Vocatur corpus Chrifti,id eft, fignificat. Bertramus, Corpus Chrifti,ait,quodinEccleüi perniyftcriumgcritur,fecundûqueu dam niodum corpusChrifti eflcco-gnofcitur.Et'modus iftc in figuraeft amp;nbsp;imagine.

O

feu tropMhuic di^o Chrifii : Hec nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

corpM meum,maxime nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

conueniat.

P Erturbathoc multos vchcmétff» (pFiguratoresamp;TropiftæÇhriô*, verba figura tèac tropicè intclligûtcs amp;nbsp;interprétantes, non vnum idcmqj figuræ feu tropj genus teneant Sc q uan t ut. Aliƒ euinï nie câphqram,

-ocr page 83-

ƒ ’Rjctonymiani, alij fynecdochcn

( dcniq;allœofinponunt.

. Quimctapliorani præferuntjfiîTii-( litudincducuntur^quain figna Ôcres J fignificat« inter fe habent.Quaamp; Au , I guftinusdicitfi^rijVt rcsqxiæ fignifi-ƒ nbsp;nbsp;cat.eiusrci quam fignificat, nomine

JI nuneupctur.Sienim,inquit,Sacramc . 1 tafimilitudinem quandam carum rc j’ rum,quarumSacramcntafunt,nôba J berent, omnino Sacramenta non ef-, j fent.î,x hacautem fimilitudinc pie.

Tuhque ctjam ipfarum rerum nomina accipiunt.

Qui nictonymiam malunt,cogna-]1 tioncmamp;aràam cÔnexioncm in^lt;r

1 iignaamp;rcs fignifîcatas rcfpiciunuCy I prianû inhoc imitati,qui diuerfà nomina vcl fpecies ad vnam reducî eflen tiamait(Sacramcnti fcilicet^quod c6

! ûatfignis Si rcbuslignificatis) amp;nbsp;figni i j ficantiaamp;fignificataeiidcmvocabu-; nseenferkitavt fymbolaipiànomini . busrerum fignificatarum nuncupen. , tnr,amp; vice verfa,nomina elcmentorii i ad ipfafignificata transfcrantur.Qiii-

B 2 bus

-ocr page 84-

76 bus ctiam rationibiis,caufas effcfti-bus COnuen irc d icit,vt dum in £uchi riftia pane amp;nbsp;vino vefciniur corporaliter, cerriorcs reddamiir, nos ex carne Chrifti^ nobis data, amp;nbsp;ex ciusfan- ■ guine pro nobis elFufo.fpiritualcnid ( bum potnmq; capcre.Hoc cnini eft-ûum eft huius myfterij,quodfatis CÛ fua caufa conuenit.

Qui fyncCdocbcn adliibct,partem exterioremSa.cramenti,appcllarionc j partis intcrioris venire dicunt: quiiH’ Euchariiftia,'tfcftc îrcnæo,duabusrebus conftetjterrena amp;: cœlefti: amp;dcal tcta nö fit opus doccri homines,quo . niàm ilia patet fenfibus: altera vero pars Sacramcnti,quæ cœleftis acinu* | fibiliseft,vtillamaxime àcoir.niuni-cantibus fidei contemplationeconfi derctur, intelHgatur, apprehendatut (quoniam in cavis omnis huius mV-' ftefij cônfiftit)nÔ abfq;caufa ciusn® mcil parti cxteriófi attribuitur.

Qui àllœofin magis probant,ij al-fernationem amp;nbsp;commutatióncnino minum in diuinis myftétijsföêl^

ftant:

I

-ocr page 85-

'n

^lant-.cuius.amp;Theodorctus hancted dit caufam, quod Dqminus voliterit ifto P aft o Ul o n erc. p,çixi P iû tes'tny ft e-ria,nen.uvivaruiujqimida-ui permuta tioiicni cq^uarëf. aùt in externa quæ videnrur,intenti citent : quin potiùs gratiainnaLuræadiedam, amp;nbsp;per exter na figuifiçatani, interioribus oculis mentis intuçrcntur.. Quando igitur Chriftuscorpori fuo nomen fymbo-li,hoccft,panis,imponit,vtfe panent effedicatm.çmo cft tam ftupidus, qui vcltranffiibftantiationemjVelcôfub-ftantiatiouem ibi imaginetur.Quan-do verb corporis fui appcllationcm fymbolq tribuif.quafronte hîcnatu rarum vel tranfmutationcm,vel con-iunàioncmftatuerepofiunius? Præ-j iertim quüomnino cadem ratione,

1 Kafâv2;sjqjàî)inquam,iuxtaThcodOT retô-,panisfit Chrifti corpus,quaChrî ftus eft panis'. Nam quod Cliriftus_dç ftia carpe,^l’anguinc vcpbis figuratis

1 docuitloanpisfextOjboc idem rebus figuratisincoenaoftendcrevoluit.il. lieâbfquepanis dcmonftrationcydll' 3 , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. cit.

-ocr page 86-

cit fe pan cm cfle : hïc paiifs de-jnonftrationcm adhibet: quo ahiùî cam de fc cogitationcm, quam vtro» bique concitarc, confirmarc, aiigere voluit, anrmis difcipuioBum infigit ■ amp;nbsp;imprimât. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

Quid,quodTheodorerus cxprrfff affirmai, Chriftumadeundem plane môdum quopanem «Scvinumincoc--43a,corporis amp;nbsp;fanguinis fui appella-, tione honorauit,le vircm,amp;carncm fuamfrumen ti gran ü nominaffeHani nemo dubitat Chriftum vitem,?«-num,pancm figuratè, (Scquidcni mf-taphoricCjVocari. Ex quoecrrumcfti nomina corporis amp;nbsp;fanguinis Domini figuratè'paniamp; vino imponi.Siu^ ) igiturhoefiarptoptcrfîniilîtudincm in ter fignum amp;nbsp;rem fignificatam^ßu^ ' propreranafogiàm amp;nbsp;affinitatem''^ «Ttjö? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IW Äv?tsje£}gt;ovT©^,id cft,relaf*'

ui amp;nbsp;correlatiuhfcu deniq;, obSacN-mentalem vnionem cœleftiunractcf tenarum rcrum (modo hæe reftè m-telligatur)fempcreôdemrcdir res,vj nulla iuftat^enfionisanlàdetutcî'''’^ nwtofibus.

-ocr page 87-

79

AI)

ma, cmtra tropoi 'verhorum ((J] tfup.TT'Xoió» tonnexorum, à ^rtiprïetate eorundem txtracomjilexïonem fofitorum, dejum^cum.

QVi tropos à,vcrbiscœnæ ornnu norem,ouët,fxrmitcr fibiaducr,. ütiosconcludcrc vidcntuc hocargu mentoiln quacanquc propofitionc trop’ ineft^opcrtet v.t infit vel in fub-icöOjVelin pra:dicatG„vcIin copula. eiufdem-.AtinfoIënibus verbis Chri-fti nequc yóccs fubicftx,panis,amp;vini, ncqne copula vcrbi fubftantiui(cfl.) ncqucprædicata córporis'óc Cingui-nisChviftitropicc accipiuntur ; Ergo nullus prorfus tropus in verbis illis , cóiunétis ineft, quia non eft in fingu-lîsdifiunÛis.Nosverdex definitione tropi refpondemus, fi tropus eft, vbi voxarequam proprie notât, transfer turad rem aliam à pr-iore diuerfam: conftat-autciu omnibus palam ,voca bula corporis amp;nbsp;fanguinis Dominiac commodari in oratione diuerfis re-

E 4 bus,

-ocr page 88-

80

bus,dementis,inquam,vifibi]ibusp^ nis amp;nbsp;vint; Sequitur ergo heceffaw? tropuminefle in ca orâtiône, In voces diuérfas res fignificâtcs,tribuu-tur alienis rebu à, quas prima fûa in’-pofitione non fignifiéant. Q^isiam di car,Corpus Chrifli propriè pancni» fanguinemChrifti propriê virtû deno tare? Si hoc nobis donate coguntur, quod in deiiriitiöne tropi eft,quomo do negabunt ibfiini definiti nomen?

Q^oautëcfariùs atque diftindiùs de proprietäre locution u m in hac co trouerfia aga'tuf,bifariam illarumlo-cutionum fingula verba confiderari jTciamusiabfolurèvclcomparatè. Si ( panisamp;vinUjitcm corpus amp;fangms Chriftiablblu‘tè,vt fubftanriæamp;rcs creatæ accipîantur ; tutic propriefin-gula id quod ftint,dicuntur, natiiiäq; appellationem rctinent, óepropriaffl quidemillam: tum quoque poftqua ad Sacramentorum dignitatem eue- ! ftafuntjrefpedu nimirumfuænatu« ræ. At fi compara tè vtSacraraëta,fpc-â:entur,runc non naturae fuæ,fcdgra.

tix

-ocr page 89-

8t.

Hærcfpcàu ex inftitutione Dominî accedentis ad naturarti, Vôcabùlo'at-tisacrelationispr'ôpno,figna return ficramm nuncupantiir’.Sin vcro'rés ipfefaetæ amp;fignificàtæ ,■‘nomina fui li^nis impertiantjnon fit hoc cam 0$ caufani'q^Lipdaliquanatiirarumfafta litvelconiUnûiOjVel.mutatio ; fed fignifidâtionis gratià naturæ fit adie-

’ da.Exquopatet, quum excompa’ra-done diuerfarum returnomnes tro-pi orianturA in cœnaDomini tes na tura inter fc diucrfæ, mu'tuo compa-rentuf.omnino tropumeogruereifti faipturælocojidcoq; aduerfariosim Ipcntdtropum in vniu,etfum cxclucïç teiquorum tarnen nonnuUi manife-ftèfatentùr^ propter Sacramèritâ^ern vnionê,corporis Chrifti^ vt'rei tæjnonaeh ipfipahis fÿm^olô attn^ bui.Quicquidvcrô dçmum fît Sacral fflentaris.vüiOjCÔple'àityrllla totius Sacrainehêi partes àn^qs^integras.K

: immütatâs.Si iam fîgh a f erünxfîgna;

‘ tatum nomma indé fortifannit, ^qi^ quod fignificantjfccuni affet un t: coït

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F’’squot; ftàbit

-ocr page 90-

82

ftabitvtîquedcnominatîorfta,fatîo-ne inter totû amp;nbsp;partes mutua,qux cft fynecdochica:.quemadmodumcatife luna amp;nbsp;effeclorum/îgni amp;nbsp;Hgnati/un damcn ti amp;nbsp;termi ni côiïderatione eft metonymîca:rc(pcâ:u rcrüm aliqua ex parte inter fe fimiliü,eft metapho. rica, vel allegoriça Cleijaenti Alexan^ drino.

ST

ttr diânc eße corptu Cbrifii

QVandoquidem aduerfarioru a-^nimi,troporum amp;nbsp;figurarum no minibus fenicl exacerbati, odio im* placabilifcrûturacæftuant aduerfus nudam etiam illorum mentio.nê,cxi-Ûimantcs cœnam Domini iftisfigu-XÎsprofanarijCÔ quod cprofanis lite» ris,ad hic tam fublimem'caufam ad* jcrfcuntur:alijfatisfaóluriinïs,quöfa cîlius acquiefccrcnt, dixerunt,perin-dc hoc elle, fi panis Dominicus cor* pusChrîfti figuratc voceturacfi fpi-ritualiterid efle quod dicitur, affir-metur.

-ocr page 91-

ïî

mrtnr. Dcbcbaat chîm incnto ad Spiritus mcntioncm manfuefcere, in quibus velmica tantum Spiritus in-

- •'

Videamus crgo,an Spiritualis ex-pficàtio verbis Chrifti rn coena conuc Biat,ncene.

Nondftdubium,quin locus loan. Bisfcxtocapitcfpiritualrtcr fitrntcl'- ’ ligendus, vbi Chriûus ipfc cüm ex-preffeSpiritus meminit, tum litcra-I Icmfcnfumàmanducationc fuæcar-nis,amp; bibitionc fur fangurnis, fcmrf vfq; înætérnumrcijcit. Et patres, qui îocumiftumtntcrprctantur,idrp(üni diligcntei monent. Ex quibus Orfgc» Bcsficfcribitîn ifta verba Chrifti:Nifi wanducaucritis carnem mcam. See. Agnofcîtcquîa figuræfunt,quæin di üinis voluminrbus feriptæ funt : df ideotanquamfpiritualcs, nô tanquS ' carnalcs examînate Se inrçiligire,qTiç dicûtur.Si cnîm quafi catnâîcs ifta fu ftipitis.lacdût vos,amp; nô alüt.Eft cnirii amp;inEuâgelijsacin nouoTcftamêto Htcra,qoccidatcû,^ nô Ipiritualitcr quæ

-ocr page 92-

84 quæ dicunt.qr,aducrtit.Si enimfecuti dumlitcrâ fequarîs hoc jpfiun quod diólumeft;Nifi manducauerltis car-nein filij hominis, amp;c. occidet bæc litera.

Augnftinus etiam diiftumiUud poftoli : Litera occidit, Spiritus auté viuificat,hiic pertinere .teftatur,inq-ens:Nuliam mortem animas çôgruen ôri.Ch-ifl:. appellari,quàm quum id etiam, quod in ea b.cftijs an tcceijit, hoc eft, intclIigentiajCarni fubijciturjfequcn dojiteram.Etmqx ; Ea dcnijum mhe-rqbilis animæ ferui tus eft,,^gna,prore busaccipere,amp;fuprq crca^urani cor-poream oculum, meaitiÇfad haurien-dumæternum lurpcjeuarj? no.pofte.

Chryfoftoniasreîçrés Çhrifti men tem inillisvcrto : Caro non prodeft quicquam, Spiritus, eft,qui viuificat, ft,c fcri bi t : Secu^id u m, fp iri ti^ verba mea audienda funt. Qm fcçundum cgr^nem audit,nihil lucratur,nilul vti. litatis accipit. Carnale eft dubitarc, quomodo poftit nobis carnenxfuam manducandam dare.Hccftnqua, om.

-ocr page 93-

^5

nia carnalia,quæ myfticè amp;nbsp;fpirituali terinrelligéndafunt.Nam fi carnali-tereaquisaccipcret, nihil fane lucra-n’ctur.Quld igiturJ Câro n cir prod eft quicquam? Non deipla Carne dicir, ‘'ibfitded de his, qui càrnalitcr accipi-nntquædicuntur.Quid autem cftcar naliterintelligcre? Simpliciter,vt res tliciintür,àccipcrè,ncque aliud quip-piamcxcogitare.Non cnimita iudi-eandafunt,quæ videntur: fed myfte-tiaomiliain'térioribüs oculis cöfidc-täda funt,hoc eft,fpiritualiter.In quitus verbis Chryfoftomi diligenter an notandumcftjcandemfpiritualis in-tclligëtiæ ration cm in dunftis myftc. tijsvalere,aeprotinus retinendâ efic. hm fl cœna Domini eft myfteriü, cur tncalocumnon habeat fpiritualis amp;nbsp;myftica interpretatio?

LOCKS JOAW nii ßxto ad Eucharijli-am faciat,

ADucrfarij,fenticntCs fe tÔcîoüe Chfiftîhabita infcholâ Capet? naitica

-ocr page 94-

86

1 mitica nimium pre mi, falfè vident €os,qui hunc fermonem vclutAiacis cly p c u m a rri pi u n t amp;nbsp;o b ij cl û r, q u uni cœna Domini tum temporis iiondû. àDominofuetitinftitura.

Quidigitur Auguttino faciét,qui in Pfalmum 98. poft ilia verba : Spin* tus eft qui viuificat, introduçit Chri-ftumipfum verba fua in cœna expo-nentem hoc modo ; Spiritualiter in* telligitc,quod locutus fuiti.Noçhoc corpus quod videtis, comefturi e-ftis,ncque bibituriilium fanguinem, que eftufuri funqqui me crucifigent: Sacramentum eft quod dico vobiSj Spiritualiter intelledum viuificabic vos?

Mirum eft autcm,quomodo,quod Ioannis fexto capitc ftagitioruni amp;nbsp;horribile vcldidu ôccogitatu tâtùm fuitjideoq; non folù m à Capernaitis, fédàChrifto etiam optimo vetboru fuorumintcrptete,tanquain abomi* nabile reieétum cft:hoc ipfum poftea in coena fieri fit iuffum ac inftitutuni àDom|no?Auguftino certe etiam in cana

-ocr page 95-

87

cœna Domini horribilius clTc vidc-tur,humanam carncm manducarc, lt;iuàm pcrimerc;amp; humanum fangui-i'empotare,quàmfundcre. Vnde amp;nbsp;ad figuratam verborum Chrifticxpo-iitionem.fecün dum fanai fidei régula faftanijConfiigit.

Atnoftrifusq; deque habcnttanti , fcclcnsjhoccft,anthropophagias in-tùdiam,dummodo fuam de corpora, li,reali,fubftantiali corporis Chfifti manducatione fcntentiâ obtincantl

Cçtctùm difcrimeniquod illi jj in-j teruallo temporis, inter inftitutionS cœnæ myfticæ, ôc verba Chrifti loan. C.conftituunt,nullum eife.vel hincli. quct,qubd Pauluamp; affirmare minime ' dübitauit, patres olim efle baptiza- • ' tos,Ôc tandem fpiritualem cfcà ediC-; fe,longe antea quàm vel baptifmus,‘ vcl cœna Domini, quo ad cxtcrnani ccrcinoniam,cxtitit- Quod fi ifti,quj, tamlongo tempore ritumcœnx an-tcccflcruntjpotuerunt âd veritatem cœnæDominicævclfola fidepertin» gciciquîto prop iùs Çhriftiis in ich?;’

UCa,

-ocr page 96-

laCapernaiticapótuitad cœnàmàfc breüi poft inftïtücn dam, refpicerc, amp;nbsp;cercmoniam Sacramcntaïcni có di-rii^crc?

SidicatjCorporalem raanducatio-' në,accïdcnteprimùm mandateChri fti(quo nos iubet in cœna accipcrc, mahducarë Sc, bibere)inneiftain effe, quæ priùs nort éxfiterit,antcqüa Dominus præceçerit amp;nbsp;voluerit: nmcic öiiïïmc opponitnr eis regencratio, cuiiis fit mentiÓ Ioannis 3.capite,vbi præceptum de baptifmo non facit,vt illa incipiateflecarnalis, qualcm Ni-cod^emus fomniabat:fed accedente cxternobaptifmiritUjfpiritualisrcgC ncratiomiriimè defijt,nequc corpo. falis accclfit.jta qnoqnc in cœnaDo-fninijCêrcnio.niæ amp;: externotû ligno-fumadditamehtum ncque toilif,nc-4u.e im mu tat, fed a di u ua t I'piri tuaK manducatiqnem. Quantum veto exterior pahis nianducatio ad illain in-teriorem conduGat,coniniodior crit âUbïdicêdilÓcus.Nec enim Dei man data dé externarum rerum Vfu,pro-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptcrca

-ocr page 97-

89 ptcren.rcddûturimra,vcl fupcruacâ-nea,quamuis per ilia negenius fpiri-tualia, quæ antca fucrunt, cflc miU tata.

Quarcnon fînimus nobis iraleui-terAiacis clypeum ilium è manibus cxcutîauteripi,quârumlibet hocad-uerfarijtotis fuis viribus conëturi. Pu gnat enim pro nobis Chriftus,qui vei botuinfuorumde mâducarione fuaî Wrnisfcnfum fpiritualS probat, car-*^alem improbat. Pugnat amp;PauluS)^ ■ nnicxprcfle fpiritualcmefcam Sc pö«. tumnominat; quum literalis fenfus ’lcefucarnisChrifti,nufquam inScri ptura habeat tam apcrtum teftimo-nium.

t

A S ir ST nlt;j-ejc(eamp;potin apud Taulum con-uenientia inter l'''zternin amp;nbsp;no-ßm Sacramental

Similiter audicntes fpiritualcm é-fcam amp;nbsp;potum dici à Paulo,quetn

Vetereseundem nobifcu habuerint;

conan-

-ocr page 98-

90

conantur argumentum Apoftoli va-ria iftiusloci intcrpretationecnerua rc,amp;verameius fententiam eludere. ScdnonefFugiunt. Sienim Apoftoli confilium fpeóletur, amp;nbsp;cum fcqucnti bus antccedentia confcrantur : facile j apparet,ifthic veterum no inter fe(vt J aduerfarij volur)fed cum Cotinthijs amp;nbsp;Chriftianis,quorum Sacramenta il la(Baptifmus amp;Cœna Domini} dammodopropria potcratvidcri,fic ; ricollarionem.Etfanèilli(quoadex-terna}aliam liabuerunt cotporaleni cfcanijalium item corporalcm potu, quàm nos.Atfi vtrobique intelligibi lem fignificationcm cófideres,Patres , eûdem cibum amp;nbsp;potum fpiritualcui , habueruntnobifeum. Etnequisrem । i p I à m à c o m m un i fign i fi ca ti o n e fepa ret, præcauit Paulus, Chrifti nomine exprefTo , quum fubijeit; Pctn erat Chrifius.

Auguftinus quoque multis in lo-cisaHerir, inter Veteres quicunqueia Manna Chriftum intellexerint,eun-dem quem nos cibu Ipiritualcm man duca.

I

-ocr page 99-

dücaüiflc. Etant enim ibi,inquit,qui, quodmanducabant,iatclligcbat,qui Busplus in corde Ghriftus,quàni M5r nain ore fapiebat ; quivifibilein cibû. fpiritualiterintcllcxeruntjCpirituali-tercfurieruntj fpiritualirer guftaue^ lüótjVt fpiritualiter fatiare/itur. Intel Bgcntibus ergo amp;nbsp;crédcntibns eun^ dcmdicitcibum amp;nbsp;potum fpiritualc nobifcumfuiffe.Non enim alter Chri ftus tune, alter nunc^ fed crcdentibus *lt;icm tunc,qui nunc. TuncChriftus ycnturus, modöChriftus vcnit ; ven-twusamp;vcnit,diucrfa verba funt,fed ilt;ietnChriftus.

Alibi idem fi bi obi jcit ; Quid ergo» ’ iltaliquis, hoe erat Mänaillud,quod

^50 accipioïErgo nihil modo venit,iî ^ntèiatnfuitïErgo euacuatueftfean-’jalutncrucis? Quomodo ergo cun* de£n,nifiquiaaddidit,fpirituaiem?

Qwdvcro pcrfpiritualem cibu amp;nbsp;potu Auguftinus intcllexcrit,alicubi lt;iifertisvcrbisdocuit;Spiritualcm,in Sn«nsgt;qui fide capiebatur,non qui orehauriebatur. Mannavcroamp;aqua

G z epe-

-ocr page 100-

c jpctra profïucnsjorc corpórco capiê bantur.Vndeféquitur,aliud quippiä I quàm Manna,amp; aquamè'pctra,per ! fpiritualem efcam potû apudPau-lum dcfîgnari. Quid vcrô hoc aliüd fit,præter Ghriftum, citiüscaroverè cft cibus,amp; fanguis verè eft potus fpi-ritualis?--’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ *-

Mirantur mnltijquonibdô corpus amp;. fanguis Ghrifti à Patribus-haberi , potuerintj'quüm fili'usDéf-eo tciupó rcnonduriic^rnem aflunipfîflen Cof i poraliterprô'feélô iftud fidrinon po-tuitjVnde himirumIpintüâlïâ’Hic’ci-bus amp;nbsp;potus dicitur.Rationevcrôfpi rituali fient Abraham potuit videre , dicmDomihfiitaquoquc caroamp;Pan j guis Ghrifti potueruntVeteribuSd‘ He»*.«}, bus amp;nbsp;pôtuseflCjiuxta illud Apoftolii Chriftus h^ri,amp; hodic, amp;nbsp;in fccula.

Qui ob id etiam agnus odcifus J dicirur ab origine mundi.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-fl QVA'M

-ocr page 101-

ß/zM /r mir STA mmïnAtio eorum,qui àtrd. 4(:leQ,um

{hußaßas yocantjS^iliiui j)^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

tnas fartes in ccena ƒ i

, trihuentes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

I- ■ . v'T -, ' H.Ç) A Æ Emorix proditu eft^i^Epipha-r 1.V X nio,Theodorctogt;in Tripartita Hiftoria,amp; alibi, olim extitifle homi-, nummôftraquædam,àquibus fimu-hto Spiritus afflatu Sacramenta vel penitus reiccla,vcl ncgleda fint, tan-qaamadfpiritualiiun r,erû cognitio-nem in urilia, fupcruacanea, aut no-xia.Hilicctvarijcflent.ac propriû fin guli nomen habcrent, commun! tarnen appellatione vulgo En thufiaftaî nominabantur. Quæ vox à multis ho dieperconuicium torquctur ineos, •lüinudam tantummodo mentione Spiritus interdutn inncgotio Sacra-ttientariofaciunt. At hi noftri cogita redebebätjCtiamfi quodinSacrame,-. tis eft præcipuum, ad Spiritunt refera tur.nôproptercaftatim externorum abijci adminiftrationem. Alioqui Pc

G 3 trus

-ocr page 102-

94-

tru$ apoftoîus Enthufiafta cSfèndus forcr,in co,quod fcribit, baptifmum faluosnosreddere,nó quocarnis for des abijciu’tur : fedquo fif,vrbona ca fciédabcacrcCpondcat apud Deiim. Qiud vero Paulus, niiniftruni fe.Spiri tus non litcrç vocans,quan do air;Pcr vnum Spintum nosomncs invnum. corpus baptizari,amp; per cundem Spiri. tum potari;Enthufiaftancmoxidcir-coaudiet? Sunt ergomeræ calumnis । acimpotentis animi certifiimaindi- i cia,quando in coena Dominifpirifua j lisfenfusamp; manducatio cumfurori- ' busEnthnfiaftarumSc. fanaticorüho minuincomparatur. Neccnimfâtis eft verbis criminari aliquem,crimcn gt;nbsp;jpfum potiùsjcuiusnos reos agcrccó tend un t,deb eba n r often dcre. Habet quidem fanatici crcbró in ore voca-, bulum Spiritus, vt amp;nbsp;multi Chriftia-. norum fidcm. An vero idcirco,quia ifti deSpiritu ac fide fruftra glorian-tur,fequitur,vtquicunq,- vel Spiritus vel fid'éi verboten’ memincrint,finii-liter illis fuämalitiä fpledidisnomi-nibustegant? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AI^

-ocr page 103-

95'

y elfigura, ^el ßpnißcation^f '^elSf tritas tn cœnu tnfttrueaaftt men^ (iojteleo ß^iritualts interpretatie tn tœna locum non

habeat.

LIbcnterfatcmur,ncquctropi,ne. qucfiguræ,neque figni,ncque ft-gnificationis, neque Spiritus,vllani citca inftitutionem cœnç Dominicæ ficrimentioncmihinc tarnen non fc- • quitur^cnergiam amp;nbsp;vini iftorum voca buiorum alienam vel contr-ariam cfîe iftiScripturæloco.

Simili cauillo Ariani,Ncftoriani amp;nbsp;Êutyehiani orthodoxis illudebant, caufantes,quôdhinoua amp;nbsp;nufquam inSacrisliterisrcperta nomina intro ducerêt oiu^oictiop videlicctae Hoivuvia/i iiiiasi.âra/-. Cuicanillo occurrit Hila-tiuslib.iji.deTrinitarc hoc modo: In-telligentia diôlorum ex caufis eft aflii ßiendadicendi:quianö fermoni res, fedrci eft fermo fuhkâus. Item Gregorius libro 26.moralium: Non de-

G 4 bet

-ocr page 104-

9Ä bet intentio verbis deferuire, féd vc^ ba intentjoni.

RefpondctautemnoftrisadLierfa-rijs Augnftin.us,quipofteaquamfiffl* les pofuit locutiones,Septem fpicx feptcni anni funt ; Petra erat Chrt-flus:vbiScriptura non ait; Scptcmfpl fep teni annos fignificant:nGC dicK Apoftolus : Petra fignificabat Chti-ftu.n : fed, Petra crat Chriftus:nihilo-minus innuit,genuinuin efl’e hticftti pturæ fcnfum,qnöd fpicæ ôc petu uft per fubftantiam hoc erant,quod dite bantur,fed per ßgnificatione : ideoq; fpiritualiter,noncarnaliteriftiufnto-di locutiones inrelligendas docct.

Licet ergo Dominus non dixerit dC'pane:Hoc figni.ficat corpus nieu-veljHoceftfignum aut figura corporis mei:idipfum tarnen fenfifleDo-ininum,non folùm orthodoxorû Pa trum interprctationcs, fed rationes etiam à Patribus allatæ euinctinf- Ctt îusargumëti poteftatem contra nos haudinuiti conçedemusaduerfàrijs, vtq^uanquamÇhxiftus depanenodi xcàt:

1

-ocr page 105-

^7

xerifjHocerit, aut fier,aut faûum eft corpus meunijuequc fie, in, cum, fuh hoc pane eft corpus meum; fi tarnen iua glolTcmata ex Patribus, fubieftis rationibus amp;nbsp;regulis confirment,no fimus in Patres vfqucadco iniqui fu-turi,quin probabili faite ratione eos, vtficfentirent,du£tos elle putemus.

bac m cMija tribuendumßr.

QVando aduerfarij ingëtibus cla-moribus profanationë verbi 5gt;acramentorü fieri querütur, fi verba Chrifti figuratè amp;nbsp;fpiritualirercxpo-nâtur;tuëturfe noftriexëplis ortho-^oxorumPatrû.Nam fi huiufcemodi «xplicationibus figuratis iniuria fie-, Chrifti verbis amp;nbsp;Sacramentis, qupi. fiespanis fignum,aut figura corporis Chrifti effe,vel corpus Chrifti fignifi-carcdicitur: iniurius in Chriftum fo-ictTcrtullianus, qui aliquoties pané hguram corporis Chrifti vocatj iniu-. hus Baûlius cum Theodoreto , qu|

Ci 5

-ocr page 106-

98 ov-c'i'-ru^P : îniurius Ambrofius, qui ty» pU:m:Chryfoftomus, qui fymbolum: Auguftinus,qui fignum:Gclafius,qui fïmilitudinem amp;nbsp;imaginé nomiuât. Ad cûdemmodum profanafle Sacra-menta putarcturTcrtullianus amp;Hie ton ymus,qui corpus Dominipancre prxfentariaiunt:Cyprianus,quioftê-di: Ambrofius amp;c Auguftinus,quifi-gnificari:Fulgctiusamp;Bertramus,quï figurari dicuut.

Ad iftabifariam fcrè confueueröt refpondcre. Primtim, Patres interdû. diuerfa de Sacramëtis fcribere. Quod vt eis dctur,aiitcr tarnen de fententia Patrum eft iudicandum, quum ex ƒ-fcflb deSacramentis loquuntur: aliter item,quum velut per tranfeurfuna | ac obiter in Sacranientorum mentio nem incidöt.Quoties ergo Patresfu? fentetix certas perpetuasqj rationes afFcrût,ibiomninoaudiendi,necitâ leuiterreijciendifunt,qucmadmodû in haccaufafaciunt. Vtenimexniul-tisvnum produeä : Rabanus Maurus dki-t^PanS corporalem ideo congrue ter

t

-ocr page 107-

99

ter corpus Chrifti nuncupari, quia cÔ firmat cor; in quo allufit ad verba Hic r,onymi,qui panem ait, qurconfortat corhominis,àDomino aflumptuna, ad veritatem fui corporis repræfcnta-dam.Deindecluderefolcnt diûa Pa-Vunrfinc caufa. Si verba,iuquiunt,. Chrifti habeanaus, nihil, ad nos difta l'atrum. Item : Credimus Ecclefiam. cathoHcam Chriftianam amp;nbsp;Ap oftoli-

, cam,nonTcrtuUianam,Cyprianicam aut Auguftinianâ. Quafi Cyprian’ amp;

1 Aüguftin’adEcclefiä Chrifti. no per-\ hnçant.Qrûm teueren ter Schonori-

fteè illi ipfi Patres de Sacramentis fcn.

1 fctirit amp;.locuti fmt,libri illorum tcftl tut.Quarç fi exiftimaflent huiufmodi fnamexpofitionemvcritatiac verbis. Chrifti detrahere, vcl contrariam amp;nbsp;ignominiofam efle, vitro abftinuiC-fentab ea,tanquâ ab exçcranda blaf-phcmia.Quæ conicéhuradcPatribus ftuamuiscertiffimafit: quia tame ad-hücaliapoffuntobijci,refpondeuaus fcmel pro Patribus; Nifi verè amp;nbsp;manir fentetiaPatrum cum perpetuo facra£;

-ocr page 108-

lOO

fâcrat Scrip tu ræ fenfu pugnct,.immc-ritoillam traduci.Tantùm vcrôabeft vr Patres inhifce fuis cxplicationib’ à côfenfu fcripturæ difceflcrint,vt ad cundé plane fùas iftas interpretation nesinftitucrint amp;nbsp;direxerint. Augu-ftinus enim multis in locis difertèdi-c i t,ge n us h O c in ter P rc ta ti O n is,omni bus petiè fcripturaruni Sacramentis commune cffé:atquc adeo hisquoq; Chrifti verbis : Hoc eft corpus meum, conuenire:quæin figno aitelfcpofi-ta Alrmiliter illis,Petra eratChriftuS ejgt;poncnda. Addit ctiam caufam,cut Dominusnoni dubitarit dicere:Hoc eft corpus meum,quum ßgnumdifei palis daret corporis fui.Quia in fig'i-ratis locutionibus tanta eft dicendi libcrtaSjVt fignorum amp;rerumfignifi-catarum nomina commutate auit-mus ; nee quifquam adeofîtineptus, qui nositaloquentesarguatef

fe mentitos, licet res per fealiter habeat, aç dicatur,.

AN

-ocr page 109-

lot

A n F I D E‘S tE‘ F

• O'- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î . iiqo ..

IN tcftamcntis aiunt óm'nia quàra proprijfliaiè dici/ôc ffaudcm cané-d,quoad eins fieri po tcft, à tcftatorc. Nam fitfeiens voicns reftatot ambi^ guèloquatifjVergercîd ad ipfms înt ûmiam.

laïTi-coena Domini teftamentum Chrifti eft; vndcconclildunfjChriftâ in eaprc)prij{fimè,nonÿigul-arèlôcu-tum e ffe, vt fra U d e m c a U c re t. O mi t to hîcafià'coiriplùra, cju‘quafi abiùrdl txiftô'àrÿùrticntô i h tur.

■'Rë'fpOndcô autern' ha oibicôta tri fît riairiJ- ri mùnà ,i n fi hn cal um -xiiarfij-qUaDci OptïfiŸi iïiaiimi confi-liiifti'p er1 e b on u m, in tic tri tur, amp;nbsp;p cio ' reminpafterrirapi^itrl DetrscniiiiiVt ccrtiores'teddat nos iiiië 'bbiicuolcni tiæjfaftiiliaritier nôbiféttm Ibquitur, amp;balbütir quodamriiodô,ne quo pa fto de volùritatc ipfius diibitemüs. I Acçôwtnodaf auteKi fehnonem'fuû ilércbuscceleftibus,ad' ingenij nolTri captum.

-ocr page 110-

IÛ2

captum. Quanta iam cft -perucrfita^, arguerc Deum falfitatis,nifific fenfc-ritjVtnos opïnamur ? An''nonhomO cxorc diuino pendere dcbebat pori-ùs,quàm illi prçfcribere?

Deinde exempla oftcnduntjfalfifli mumcHCjquod prætenditur,figuras teftamentisnon adhibed.

Ad hæc, fl maxime homines pro fua ftupiditatc cæcitatcquc innatagt; oculis apertis non vidcant jiipb faU lantur ; hoc tarnen non Ghrifti fraude,fed vitiofit mortalium. Id quod non Paulus modo de Euangcliqtefta tur, fi quibus iJlud adhuc ât abfeon-dirum,pofteäquam prædicatum fuit, velatumeffe ijs,in quibus Déushu-ius feculi excæcarit fenfus incredu-iorum, ne illuceicerct illis Euangdij lu men ; fed Chriftus quoq;palàm dc femin e verbi fui fatétur,fc per parabo lasloquj non inrelligcnribus.

Secundum hosergo ChriftusnoU debuiflet de carnis fuæ efu, amp;nbsp;fanguij nisfui potu fic loqui, qucmadniodu locutus.cll: ; quiapræuiderat,multos

CU8

-ocr page 111-

105

etTe futnros^qui ofFcnderetur, qui vcé baciusperperaiu intclligcrcnt ac in-, terprctarentur,

Proprietatem vocabulorum (vt amp;nbsp;boe obiter inferamus) nos noncon-fuetudinc tnctimur,vt illasloquen-diforirulasin fcriptura, quæSpiritui bnftofunt inSacramentorum expo fitione maxÏlnc vfitatæ, fignificantes Stpropria:,proprias etiam fecundnin . grammaticos dicanaus. Quamuis I nim confuctudo fæpc abeat in natu-l ram,vtverba Gmplicia longo vfu ac^. I rpiitant amp;nbsp;induant fignificationcm à 1 prima impofitione diuerfam. Hanc l ^itïtennoncxiftimamuspropriam amp;nbsp;\ '^aùuatn elïc vocandam gt;nbsp;fed ea de-l «mmverba fnnt propria dicëda» quæ 1 ’^^busfuisaccornniodantur. Quod ft 1 ®bjs,quàm fuis rebus applicentur,' I ïrinc impropriè fumuntur verba : Vt 1 Chri fticorpusdepanc dicitur, \ alia res eft panis,alia item cor-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pusCbriftithæcigiturilli -i

1 propriè minime nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çompetit,

A«'

-ocr page 112-

104

■ ! oejeuretur

fer ßguras amp;nbsp;tropos.

CLara, inquiut, Chrifti verba funt, nee indigët huiufniodi rarionis hunianæ figmentis óc adminiculiS) hoe eft,fignrisamp; tropis.

c- Rcfpondcö; Verba qffidé fatisefle clara,fenfum itë, fedreótè intclligcn-tibus Sc ill vrminatis. De verbis verólis non foret jfi de rebus ipfis internos conuenirct.Quia eniin cocleftiaincf-fabilia funt,amp; proprijs verbis enuntiâ finequeunt: Chriftusnoftræ imbecil litati eonfulturuSjànotioribusadnii nils nota voluit nos quafi manu duce rc.Quisnam obfeero noftrûm ita ru-dis amp;nbsp;ftupidus eft,qui vfuniae vimei* bi ae potus nefeiat, amp;nbsp;qua necelfitatè àd vtrûqùC' eapiendum impcllamud lam Chriftus vt nobis vit® eoeleftisamp; fpiritualis fàtionem oftenderet om-nem,à rebus ïènfibilibus, tafiqua no-tioribus,ad éêfeleftia nosfubuehit.

Porrô,nifî calumnias aduerfarioru decli-

-ocr page 113-

105

dcclinarcmus,cumdiaîèâficis poflc-niusdkere,vocabulorum propriorü inopiafierijVt panis Chrifti corpus di catunnonquodChriftus adcófucrit inopsvocabulorum,vt quomodo de beret loqui, ne feier it ; fed qunm pro Vülgicaptu amp;lccufidurn receptä feri-pturæ cöfuetudin em vcller exprime-^fjquidnam incœna nobifeuni agc-^ctpotiirimun),nominauit pane corpus fuum: quum vtrunque vno eo-demqjvocabulo exprimendixin fuif-fctjßproprie perfedcq;loqui volui4’-

Euchariftia enim duabus rebus fonftat,nonvna tantùm.Vtiam non *atiseft,dicipanë:ita nec corpus Chri ßidici,eft fatis; verurri fi ciufeemodi yox,qaæ lignification is luæ ambitii *ftaanibocoinplexafuiiTct,extitificr, futic non opus fuiflet figuratalocu-tione;quia poruilferres jntcgra'cirra ßguramexplicati.Quinetiann.fi maxi we tale no men,quod totam Eucbsii ftiænaturam referrer,fuiiTet repertfi, ätttiChrifto fingt potuiiret: nihilo-Winus tarnen fie iieuiflet Dominolo

H qui.

-ocr page 114-

106

qui,vt eft locutus,rcccpto fcriptura: more,qua: d ici t; Anima qu£e pcccaue ritjipfa morietur; quum anima occi-dinequeatjfed hominis corpus.

. AtporuifletjinquiuntjChriftusfa. eile tordilfidia Sc ofFcndicula cauere, quæinde orta funt: fiverba eius figu* rate fintaccipienda,monuiffetdeeo fairem fuos vnico vcrbo.Quid ni? cur autemnon fecerit,quis iurccumillo expoftulet ? Atqui Chrifti docctisin-gensbonitas Sc fidcshoc no rulifiet, vein errorem tot hominesabdûcçrê-tur.Quidcrgo Chrifto dicer,qui man ducationc fuæ carnistam diligenter inculcata auditoribus,offenditadeo cuminfidclium Capcrnaitarum^nm amp;nbsp;multorum difcipulorum animos, vt hi eo relido, no ampliùs cum ipfo ambularent? Alibi,quum Pharifæiûr mone Chrifti ofFendercntur,folatur Dominus difcipulos hoe modo; 0-mittitc illos,duces funt caeci cæcotü. Similiter Ioan.6. confirmât Apoftolo rum animos aduerfus fcandalum, re. petitofingulari gratis diuin» donoï

-ocr page 115-

107

tlüô^ nemo poflit ad Cliriftum venire,niGfucïit ci datum àPatre.

Eft autemmanifeftum,quod ofFen ftonisex tnanducatione eatnisChri-ftiortJECulpaiUon iuChrifto,fed ftu-l poreeorü,qui craflas imaginationcs 1 ex verbis Domini concepctan t,hæfe-1 rit'Dominusenim fcandalo ptæuifo 1 diligenteroccurrit,ctiam in pofteru. \ ndcaduerfus omneseiufmodi craC-1 tîscogitationes euidentiflimum ar-1 gamchtum Chriftus è fua ad coelos 1 îftcnftone obijeit. Si ergo haue ipfe I 'am temporis putauitadtollcndum. r^ffcndiculum fufficere : quauto ma-giseadem nunc nobis dubitationem otnncm debet cximerc, pofteaquam ( fecundum carnem nobifeum in hoc ■ tnundo non ampliùs verfatur? Quo ^tainusexcufabiliseft noftrorum ho-1 annum fine ftupiditas ,fiue pertina-ieiaiquividcntcs,audientes,lcicutes, polcntcs,quamuisàDomino præmo aid,nihilominus in cundem lapid5 iaipingunt.

Quod autem iam inde ab Apofto»

H a lorum

-ocr page 116-

IOS

Jorum tcmporibus in primitiu^î^' clefia per mulra fecula,ne verbû qui* dcmdctranffubftantiatione aut con fubftâtiationefuitaudîrumihincccr tifliniaconieéîura colligitur^pitituâ lemverborum Chriftiatq,- myfterio* rum fenfumita fuifle Chriftianis ho-minibustuncviuentibustrituacob* uium,vtnemodecodubitarir.

COE^jf T) OU in I I ^erj^irnualem intelligentiam profanetur,

PRofanationcm verbi amp;Sacranif-, torum pi j homines audientcs,ini rumnoneft,fivaldcturbentur,acdc' tcftcnturcos,qui vel fu fpedi tan tùm hoc nomine habentur. Quid cnin’ j poteft indignius fieri^quani fi res er» mifceantur^ aut æquentur pro* fànis?

Caetcrùm, qui lueem vocat tene* ; bras,amp; tenebras Iuccm,ispari temet’ tare quod eft fàcrum,aufitprofanuin, diccrc. SignaSacramentalia hocha* bent

-ocr page 117-

100

hcntpropriucx inftitutionis fuæna» îura,vtrebus arcanis lueem afFcranr, easq;adunlbrent. Aducrfarij hoenö fuftinentjVtinChriftifermone fignis amp;figurislocus detur: quunr figuræ lu minafintorationis.Q^inimó fingût ûbi nefcio quos cothuMos, amp;: quas nebulas obduci per figuratas intcr-prctationeSjClaræ alioqui per fc,vt a-iunt,vcritati. Similiter de profanatio nenugantur. Certumeft,vcrumDei lt;ultuininquacunquc religionis no. ftræ parte,abfolui Spiritu. Et quod

j Chriftusdeveris adoratoribus dicit, Matrem tales veile,qui Spiritu aeveri-' tateinuoccntzidemdeconuiuis coe-i næDominicæ verum cft,Chriftû re-

quirerecos,qui Spiritu manducent.

1 Nonqubdcxtcrnainuocatio amp;man ducatio nullius plane momenti fit, J quumvtraquefuam quoquelaudem 1 'acviinhabeat;fedvtDeo placcat,ho ,1 minibusque profitadoràtio amp;man-i' ducatio,oportet omnino vt li Spiritu fiat vtraque ôc .1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perficiatur/ •*

-ocr page 118-

ÏIO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

COE^À

, ni/}iiecurytuacuetur^exinaniaiitrf(i' i fi^na amp;nbsp;ßgnißcatimiejn-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

OVando panismyfticusfîgnifîcâ' corpus , aut figura corporis Chrifti elle dicitur, videntur n on nui-/ Iis hç inrerpretationes vcrborumD^ mini nimis ici unæ aclriuoliE. Arbitré tur enim,fignificationem Saerameô-1 torum tantinon efTemomcntijVtfflf rcatur tam ipeciofuui nomen atqu« præconium.

Atqui duplîcî decaufadebefur^' gnisSacramëtalibus, fuaeaqj uwgnî! virtitsamp; efficacia.Primùni^q.uia 1 il n t ; D ein d e, q u i a d i uin a figngt;3 (unt-Rationc priori, figna ede ncqnîrent^ nifi quid fecum afferrent amp;nbsp;ßgniRc^' rent. Ratiancpofteriorjgt;magniali-quid fit necc/Ièeft,quodDeusperi^,^ i fignidcarivclit:. SiquidcrnDcusnib^ J fruftra agit vclindituitfprxfcttiotsd fui cuîtum. Quifquis ergo Chrifttn’' Sacranicntiautorcmattendif,eiusq; mandatum amp;promifiùm de £ucha« âù,

-ocr page 119-

J lt;; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

'! 'fiiaconfilt;Jeratactcnct:quomodo is fignificationcm parum viuidam,foli-damamp;cfficaccm,aut vacua amp;nbsp;inania ibtfignafingercpoteft?XaceoChrifti

• SpiritittUjpcrquemmaximèfitjVt in cœnaDomini corporc amp;nbsp;fanguine i-pfius vefcamur.

Anveró,quia aducrfarij vulgaria amp;nbsp;i iiüHiusprctijæftimant ifta,proptcrea «tiânihilijvana, vacua amp;inania funt? At illis nihil fatis eft auguftum, fan-ftuni,vcrum,plenum,nififinncorpo-raturhamp;Deificatum.Eavero demiim ' Sacramentorum cuacuatro amp;nbsp;exin a« * liitio verèdiccretur,qùa quod Domi * nus ijs adiûftüm voluit, adimeretur: '• iton quod homines ex fua phantafia r i cisattri^uunt.

' I Quàm fœda igitur in vtramq; par-', tcmhallucinatioeft corum,qui cum $ coeuam Domirri profanari, fuaq; veri f j iate,dignifate,amp;fru(ftu fpoliarivoci-1 fcrantur,quandoin cumordinem.re-gt; digitutjin quoDcusipfCjChriftusDci ; I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spiritus Sacrameta eollocat.:

* I ^uin.vtipfiaflerant earn à cotemptu, gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H 4

-ocr page 120-

II2

abrcptiimmodicozelo,tantum non pro Deo habcnt arque adprant? .Vin-dicant itaquc pro fuo fenfueiufmod] rcuevcnriam inftitutis diuinis,quï à fupcrftitione parumabßt,amp;.adidolo latriaUI vergat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'f;c '■

jin FJG nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O\E.S F‘

ciant è Sacramentn caßamjiucem^

quot;^ACUAm J/eramipaleds ji~ ■ , ne triiico.

INiniici fîgnorutn amp;nbsp;fignifiçationu, exaggeraturi criminis àTeiidi atro ci tare, fcribuntnosfud'urari nucleu, pecuniain,grana,relidocorticc,mar-fupio-paîea.Per nuclcum^pccuniâ (i. granum,reaJem corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti præfcntiani intelligi volunt: per corticenijmariqpiunr àpaleam, Sacra me ralia figna:quibusquum ne-gafur fubftantialis mutatiOyVelcon-iundio,furrum öc facrilegium hoc h pfum interpretantur. u j

C^antus ergo facrilegusamp; furuni antclîgnanus/ecundum iftos,Paulus apofto-

-ocr page 121-

^poftoluscftiudicandus? Quiquum teftetur, nos cc mere nunc perfpccu-ænigmate,amp;cxparfe cogno-^cercxolligitindc Bernbardus, Ange losexadipefrumenti faginari,amp;nn-lt;Jofatiangrano: nos interim ópqrte-ïc quodam Sacramë ti corticc efle cc«-Ventos,carnis furfure,litera; palea, ve-^iniinefidei. Et quanralibct,inquir, ^bundantia pinguefcunt ilia, non pa li otnninoiucunditatc fumitur cotr texSacramentiamp;adeps frumenti,fi-dcsamp;opes, memoria ;amp;pr^fenria,£E-tctnitasóc tempuSjVukus amp;fpcculu.

Sciendum eft autcm,cqrticem amp;nbsp;nucleum in Sacramc.ntis,diucrfa ra-tioncconfiderari. Quidam per corti-winjitcram, per nuclcuiii accipiunt Spi£itum:qtque fic adçq nonfaçimus ex Euehariftia caflam; nweem, iquot;-quot externa ibi fpiritualirer inter-prctamur,vt in cos potiùsquadrct c^ üicium hoc,qui hærctes i n liter« cortice,ad nucleû,id eft,fpiritualcm fen-fum minime penetrant.

Âlij comparationeamp;refpcftucoc-H 5 Icftium

-ocr page 122-

leftium rerum, præfcntia întucntes, hxc corticem, îlla nucleum appellat: non quod præfcntia inania amp;nbsp;vacua 'prorfus fînr Omni fruftu: habët enim îiiam quoq; pînguedinem,dulccdinc •amp; veritatcm; iuxta Bernhardu. Quia Veto ex par te in hoc fecul o,non perfc £tc,vt in altero ven turo,rerum diuina rum àfpcdiü fruimurchinc cft, 2 præ-fentia côrtîéi-jæferna nùcleo coœpa-rantur à Berhhàrdo.

- AduerfariJ vero noflrf, frnîurac ƒ-ptiumfibi côrticë ôcnucleum quen. dann in Euchariftia’finxerùnt:cortî-ceni vocân t abfque nuclèôVqualem-cunq; Sacramentorum cóiemplatio-nem,ctiam fpiri tu alem, nifî fubftan. 'tialcm amp;realê corporis amp;nbsp;fangui'nis Chriftipra:fentiâ agnofcat. quot;Quanto ïcdiùs Bernhard us d e Sacramcticor-tice,amp; litcræ palea icribit,irtquiés ; Et hæc talia fiïint,^ guftata àfferut morts,fî nô de primiti js Spirit us quantu-lumcunq; accèpcrint condimétum; mors mihi prottnus in olla, nifi de Prophet« farina duleoretur.

-ocr page 123-

«5

^ißimile hah tant cum Sacramento humana amp;profanaßgna.

QVi figuratam verbovum Chrifti interpretationem in odium ar-'lue inuidiam adducunr,folentfalfis fimilibus amp;nbsp;comparationibus lude. te. AequantSacramentorum fignifu tîtionçm piduris, fta tuis, amp;nbsp;fcenicis gcfticulationibus.quibus amp;nbsp;perfona. ïum,amp;rcrum olim geftarum tic re-ptæfcntatio.

Verùmcogitaredcbebât iUi,quan ïùtnât interuallû inter cœlum amp;nbsp;ter-ïam.veritatcm Sc mcndacium,luceni ^tcnebras : tantundem inter Chrifti iuftituta ac iftiufmodi nugas honJ. uum interefle. Chriftus certè ncque luditnos,neq; réméré quicquam per Sacramenta nobiùù agit ; fed vt vul t, ita etiam p oteft fuam gratiam, quam verbo 8c Sacramentis fignificar, præ-ftareûd quod homines fçpc per imbe cillitatem nequeü t,per malitiam no-luntfacerejCtiamûnittlta promittât

-ocr page 124-

ïl6 ^fîgnifîcennqua vel fola/ratiónc,ligna diuinaincoparabiliterab humS’ nis diftann

Sed demus illis aliquamfignifica-tionis fîmintudioem : nihilominus adhuc teftimonium Dei maius vel maxime hominum tcftamentaamp; . obfigna tiones valere finamus;.

Quid verb ad diuinascercinonias ludicri biftrionumgeftus,vt dicanwr nos Chrifti fabula m agere in cœna, in ftarHeótoris in thea tro amp;tra gœdia-’

O

TJHJS. TJSTO^iri yinumipeniileidttmjjroflant autponuntnr in menfàjb(ihl amp;nbsp;yino in cæna a^ui-famri ^utant,^uoad ß^ni~ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßcationem. i

AIuntjfipanisamp;vinumcœnaDo niinicæ nullamaliam àChrifto vocationcmaccipiant, practerqua vt Jignificent Ghrifti corpus amp;nbsp;fangui-nem,pofle profanum panem amp;vinü in torculari aut caupona, candem fi-gnificaftdi vim præftare. Vnde igitur habe-

-ocr page 125-

117

habebiitttiftam fignificandi cfficacï-ïni? Natura ccrtè panis Dominicus nequcplus,ncq; minus habet, quàni piftoriusamp;cibarius. Hoc autem plus babetjà diuina videlicet vocationr,' quödcreliquarumrcrum creatarum numero, per Chriftum ab vfu vulgari adfanótiorem fegregatus, amp;nbsp;pro figil* IoeftvcrboDeiappenfus:vt diuinaS promiffiones non tantum obfigner, ftdresGoelcftes etiam ad viuum quo-dammodo depiebas ante oculos po-natjDeiq; bonitatem deguftandam ptæbeat.Hac,inquam,nota,piftorius-panisnondumeft infignitus,quain-' diuvcnalisproftat,autin menfapo-nitur,amp; priufquam in hunc diuinum ^fum affumitur. i ,.

Quinetiam quis-licet quàm vehc mentiflimè imagrnari velir,panem pi ftoriuni rantundem,quantum panê I^ominicumvalere fibi : Illius tarnen iniaginatio,vtpoteverboDeïdeftitn ta,cffctvaniflima.Oporrct enim acce datverbum adelementum,vt fiat Sa-Cfamétum.Quavocatione verbiDeÏ fica-

-ocr page 126-

ïiS

fî careant figna,quisinde fruÆusfpé-rarî poteftjfi panisamp;vinum citfa Dd iufliim atq; promi(Fum,quantalibct exiftirnarioncappellationéucabho-loiinibus donentur amp;nbsp;ornenturî

ST 27{lTf^ALTS COE^ . tiis 'Dominate /enß{gt;i reddat honii~ nss tipidiares amp;d yfum

' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;canx.

CAuillantur ctîam ex falfîscaufis eft'cftisjfîgurata verborû Chri-ftijnteliigentia refrigefccrcpietaténi inanirnishominunigt;amp; priftinumillû ardorcm extingui:quô tardiùs,quàin aliàs j ad menfàm Domini accedanf» facra amp;nbsp;profana codem loco habeât.’ amp;id genus alia infinita mala,qux hac dodeina oriri amp;nbsp;confequi que* runfur.

Eadem cfat qucrcla olim îudæoru aduçrfusProphetasgt;Chriftum amp;Apo ftoJosiqui vanam illorum în ceremo* njjsatqueoperibus legis Molaicæ po Gumâdudam reprehendebant- Vi« debam

-ocr page 127-

119

^^Däturenim ludæispct huiufccmo? ^dodrinamprophetica amp;nbsp;Chriftia-®’®,non tanriini leges diuinæ, fed amp;nbsp;oni mores labefaótari ; vnde ctiam, ^iiumferrenturmagno zeloatq; fex-jjore etga lcgem Mofaicam,damna« ^äntinterdum folcnniter ac fplendi-^ïfatisProphetaSjChriftum amp;Apo-‘ïolosjceuproditores legis. Quippc ^’‘tabant cxprefla madata amp;nbsp;promif. ‘^l^eijobfcruatoribus amp;nbsp;cultoribws f^ligionis data,quibus ludæi moue-wur,vt extrema po tins quçq; expe ’^‘rentur,quàm Vt à fententia femel '^oncepta difcederent.

At quid profuit illis zclus fuus abC ' ^uefcientia J Paulus ait: Ignorantes ^diüftitiam,amp; propriam' quærentcs conftituere, iuftitiæ Dei non fucrunc fubditi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ■

Noftristemporibus fimilisincidic 'lucrimonia hoftium veritatisgt; aducr liisdodrinam fidei: quailliftudium^ i viuendi atque bonorum ope-prioremq; deuotionë, quæ fuit i wfuperftitiofis amp;idololattis,reftin-gui

-ocr page 128-

120

gui caufanturcoq: dogma de fob fi. de iuftifîcante,vt perniciofiflîmûexc crantur. Quid autem hoc vcritâfis jicgotionoceat,quôd pleriqjin dies । pcioreseuadunr,qui verbum Dcinó débita reuerentia fufcipiunr,colunt amp;profitentur?

Sic fpirirualis manducatio per fc neminem abftcrret, nemirrcmdeteri-oremrcddit'.fedlongé magisinuitat , omnes ad frcquêriorem cœnæ vfum, i quàm manducatio iJla corporalis Sc horribilis,quam aducrfarijfomniât.

Quod autem maiori religione cœ । naDqminiperperàm inteJleâa ccJe- ' brari videtur, quàm û ab omni præpo i ftero fenfu vindicetur; hocDiaboJus fingulari 'aftu procurât, vt ûlij huius feculiihfua generationç prudentio- ! res,amp; in faifo rcligionis cultuvehc- ' m en ti or es exifta n t,q uàm fi Ji j J ucis in j vero.Vulgqetiâ perfuafum cfi,igno. ratorum âbrconditorumqj myfterio rum maibt'ehl effe admirationem :vt , apud AtficÔS'in Eleufinifs facris,a. pud Ronïàftbs in facris Bon» deæ o-1

-ocr page 129-

Km fîebât:à quorü propiorc cognitio ncprofaniini vulgus arcebatur tan-quam indignum,cui fecrera ifta reu e-larentur;fed reuera, ne turpitudo dç Vanitas Cacrôrûiftorüinnotefcerer.

Sicmulfihodie exiftimanr,longé Biâiori in honorefututû fuifl'e Euan-gclium,amp; feripturana facramjïînon tuiuis aditüsad illins Icûionem da-tusfuiflet. Pofleaquâenim omnibus tœpit elîe fa miliaris feriptur« vïüs, Suicquîd errorum amp;nbsp;contemptus in-dcl’ecutum eft,îd à caîlidis hominib* in Euangelij propagaùonê reijcirur. Quam obrem e ti am E u a n geli j p roft i -Utioncnvâc profanationem audent ^icerc,quôd laicis eoncefrum eft,lingua vcrnacula verbum Deiaudire de legere.^ '

Quid ergo aliud refpondebimüs il lij,nifi quod Domi nus agri, quarrenti b’feruis,Vilde effent zizania in agro, ^uitniDominusieciflct bonu lernen in agruni,refpondit; Hocinimicusil-lefecin Item,quod vnumidemq; le» Bien,non parem per to cum agru fere

i ûa.

-ocr page 130-

’122

■ fnifturn,agri vit io fit,no feminis aut agric oJæ cnlpa?

Etquomodo quæfofpirit.uaHs in-telUgcntia Euchariftiæ,câenani Domini contcmptibilemcfficiar,quum non nifi carnales homines earn fp«* nantjin quibus caro Spiritum extin-guitplicctoreeumiaftitcnc? r,

irE\S ITAS I ter quot;yieteres amp;nbsp;nouas Sacramenunts, ' reddat JußseElum

«■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerborum Cbrißi,,

fenjum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

VIxeftquicquaminhactotaCon trouerfia , quod magis officiât vcritati,quàm leuiflimaquæque diû fcnfio eorum^qui patrocinio (piritua lis fenlùs paritÇrfufceptOj dilcrcpant j intej: le multiplici cxplicandi ratio- i ne.Hocenim certilfimû falfjtatisdo-cumentum eirep.utatur,teûe Euripide in Phœniflis: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï

47ra5(5 ô («.vôéH'9^ âAH0£'og £lt;pigt; .

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;2^

-ocr page 131-

j ^'’^‘^PS/V iu'i!^,(pa§/j.dKi)'/gt;,JltiTfo'0lt;})u/}. ■ ■ n ^^^fitatifßmplex orntto,.:--

j fndigens twn TMfrü. ambagibitt ., j »

I *''^^^ffrttum,qwpp€ipßtperj'econgruit. ./ ^fjtrmo iniqujM^quumperf 'eßt morhidw, ' I ^^ieanfentatji^ußtai^pfjcitftbi,

• De v-at'ictate'ttop'0tui'u,;iSc.fynony^i ’’'•avocabulorûfupcàdiximus: quo-« , ^odo fcilipet vnuiîi iiicmqjjdicant,

Jliii figura tèjtropicè,met;! phorice, al ^goricè, metonymkè jjfynecd ochin (fvcrifi, fecunduni .quid,fecuö-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qqaidam «lodum, fpirîtualiter

^ctbaÇhriftiexponcndacenfcntâtc^-Qui pauem corpus Ghriftifignifiicar^

I ofteadere,dcmonftrarej^ïgurare,re* I Præfcntare:vel figurant, hguuin,{ym-ï’olutn, typurn, antitypuin, iinaginêi

i firailitudincmjcxcmplarcorporis cGi ^ctradunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Supereft,vt vid-c_amus,lt;iuid inter tos ctiam interfit, qui non nonaini-busjfcd rebps ipfis diftidcrc exifti-» inantur- ’(jf«' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...i ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■ ‘t

I fnmi.exriguratoribus,qui logiù^ / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ I 2 reli-

-ocr page 132-

124

rcliquis à (copo abcrrarc dicunrur,fi* j gnificatione, contemplatióne fidci, ' amp;nbsp;fidcli commcmorationc cofftenti, fruótuspaflIonismortisqueDömiBi C£E ad communicantes redire confcfi fl funt.

Quos alij fubfecuti/quumodiof« nomina fignijamp;fignificationisamp;mc. ; moriæ traduci animaduerrerSt,ener- , giamamp;cfficaciamaddiderunf: nevi* j delicetinanisibi figuraamp;nudafigni-ficatiOjfedviuaamp;efficax intelligatuf com mem OKI. rio. t ' i

Acccdunt tertij,qui noh-tantöm ( cfficaci (ignificarionCjVcl cogiratacf* i ficacia,verümériam reipfa corpus amp;nbsp;fanguirtemChrifti exhiberi amp;nbsp;percipi aiunt:quando»quidemefFeä:uscorpo ris ócfanguinisDomini abfiquecaufa j fuaconfifterenequeanr.Hi ergo pro- ' piùs quàmilJividentur nonnullis ad Vcritatemaccedere.

Atveró,quü fsepevnius ciufdcmtji tei multxiint caufædefines:ficurin« ter'eaufas aliæfunt remofiores,alis propinquiorcs:itaquoq«efinium a-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lius

-ocr page 133-

125

liuscftvkimus^aliusjAtermedius.Fic n itaqj p o te ft,v t a m b o rt lt;â c fe n r ia n t, ^^quifummuni alicuiusrei fincm o-ftenditjamp;qui intermedia ad vïtimum illumfinem ducentia moaftrat» Qux enim ILibord i na ra fun t, nö rep ugnâ t, Vtloquunturin fcholis..

Siimmus finis ccenatDominicæ eft Chrifti communie Scparticipatiotad ^ancnifi fide pcrucnice non 'poflu-ßius. Vt igitur ChriftofruamurjCrc-damusoporter.Qui iäm cumCypria Doamp;Auguftinomanducatione corporis Chriftifideitribiuunt, quid quç fo.abfurdiilli ftatuunttSed.fidcm an-t«:editfignifîcatio,.quæ fit per verb«. ^cSacramêta.Eftcnimhæcquafi por-r^d:iö amp;nbsp;exhibixio eius ci bi, quern fi-^estanquam manus amp;nbsp;osanimæ ap-ptæhendit, amp;nbsp;defert ad men tern : vhi poftca fuaui memoria ruminatur amp;nbsp;rcconditur, donee animusßhitarem inde guftunipcrcipiat. Quare nee illi quidem à veritate difceduÄt»qui cum AuguftinofpirituaremcoeporisChri fti mäducationem re tordatîoni paC

I 3 fio.

-ocr page 134-

116 ïionisamp;rjTTOPrisÔoniinicæ aflîgnanf! Fide cniiö îfta commemoratio con-ftatÆfvîveraChriftianorSfidescuni hiftorica fide non eft comparanda: ira nec memoria in eœna Chnfti,coii ferenda eft cuni mcmoria Heftoris theatrica. '

'' Nihilo feGins de ijs eft iudfcandi^ jqui ad Spiritum,ïntelle(ftum ac mcn-tern iüagt;referunr:Qtiia Spftitus per fi-lt;iem efficir Bn anrmo hominis iilud gaudium amp;nbsp;folatium,quodex corpo le Ghrifti pro ftobis traditOjÄ fangür mefufo ad nos perueniî.

Porrö,quöd ad fignificationis, effi «aciæ amp;nbsp;fubft'antiæjfeu rei ipfius eon» ciliatiOn em at finetjVnicO verbo pof“ funtdifcrcpantesinter fc fcnteriæ in Concordia m redigi. Nam vt præpofte ïè fit,qnando fîgna nult;la,inania amp;va cuaponirntur, amp;nbsp;à fna efficaciratefe-pnranrurhra nulla po reft inSacramé-tis fingi fignificationisaut cogitatio-jais cfficaciras, citra ipfam nimirum refpeûu cogitatio fit effi-cax- Notum eû iilud Dialeâticorum , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;axio-

-ocr page 135-

la?

axioma ^Propter quod vnumqttödcfi i «ft talc, rd maxime eft tale’. Fides irl ! Chriftum propterea vmîfica eft amp;nbsp;iiî-s ftificat,quia Chriftum, qui vita amp;nbsp;iut ftitia noftra eft, afrtplexatur. Hane vc-rèhaud medioeriter adiuuat amp;nbsp;pro-uchitSacramentorum iignificatio amp;nbsp;religio. Hadenus ergo Sacramento-tumfignificationi v-i-s amp;nbsp;effieaeitas tri biiituqquatenus ilia de corpore Ghri ftipro nobis tradito,amp; fanguine pro-folo admoniti, recreamur j refocilla-wur,confolamur,cxhîl'aràmur; feu,^ tantunde-m eft’ipafcimur,' alimur, pcK tamur.Alioqui neque figura,ncque Hgniïicatiô neque cogitatio per fc vimpafeendi-haberet,nili Ghriftum ftcii afferret, Ghriftoq; incumberet. Quando annulus datur ad inueftien-dumde aliquadignitatc aut hæredi-fatc,inquit Bcrnh'ardus,potcft is, qui accepit, diccre : A'nnullis non Valet ^üicquam.fed hæreditas eft, qua quæ lebam.In hunc modum,ait, appropi-atis paffioni Dominus , de gratia fult; rurauit inucftirc nos , vt jnuifibiljs ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 4 ’ gra-

-ocr page 136-

I2Î

grntîa fignaaliquo vifibili prxftare« tiir.Panisergo in cocna Domini non ƒ prcr fc^quatenus e.ft panîs^fed qua* tenus eft ffgn um,.expctitur. EtrurfiiJ» non ip fum fFgn u m, i b i pafei t n os ; corpus. Chrifti, cuius fignum eft pa* riis..Conducitaufem fignum ad hanC alinioniam nobis communicandani» itempe perfignifîcationem- Vt fignum non eft ablqr fignifieationc: i‘a fignificario noncaret obit’fto,fi' r, equonulla.amp; inefficaxeft omnisfi-gnincatio..Chriftus igiturcftquiaiit nos perverbum amp;Sactamcnta::iîon îp fum verbum per fe abfqueGhnfto, fed verbum propter Chriftum. Vndc amp;nbsp;ver b urn Def pa b ul umanimarii no« firarum, nuncupatur.

1 TIOKE CO

Cbüßidii, amp;Jàn^uinem tam inyfûr^i-tiQne:Sacrainentorum,^uûm pr.au~ dttumrperkii amp;nbsp;Scriptura-rumle^'tonem.

Sr Dci fignifîcatiaiftSacramenfis ;tacftleuis,vtmultiamp; apparct,qu« ritur

-ocr page 137-

titurex i)s,qnalcm çftimen t eam.quç pcrDciverbum fir,fignificationcmî Nam GgnificatiOjtum verbo^tum Sa-«amcntis cft coramunis:vndc amp;nbsp;Au-guftinus. Sacramcnta vocat vifibilia Vccbi.Quippc,vtlcxDci arguit pecca ta,amp;iramoperatur -.Euangeïîum au-tcrnderemifllonc peccatorum con-doinatur,amp; de gratia pcrChriftû. con teira:ficbaptifmns innatam immun. lt;iiticmperChriftumablui,cœna Do-Jninifamcm acfitim iuftitiæ in nobis pcrCbriftum rcftingui,amp;nos fatiarî oftendit.Siiam diutnæ crganos bcnc üolçntixfignificatio per Dei verbum nobis fada,adeo nô ccnfctur inanis, quin propter earn EuangçJium potë. tiaDcidicaturad falutcmomni cre» «icnti;(aliterenim Euangelium non ç4falutiferû,nifi quafcnusnobis re* cotieilia tionem per Chriftum fadam nunciar amp;nbsp;fignificaf)ciir quxfo cadé promiflio feu recóciliatioSacramcn-tisobfignata fignificataqj magisprO nihilo habeatur, amp;nbsp;cius fignificatio Ucuaamp;profana iudicetiirï

1 $ Quid

-ocr page 138-

Î3Ô

Qardnam Origeni'amp; Hieronym» refpondcbiint,quorum alternosbi-b ere i n q ui t fa n gu i n e m Chri fti, n ö fo, lùm tituSacramentorum,fed etiani quumfermoneseiusrccipimusialter dicit hoc folùm habere nos in præftft ti feculo bonUjfi vcfcamur carneChri ■ftijCruoreq; eius potemur,non folùm in myfterio,£ed etiaminfcripturaru iediioncï- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ; nbsp;nbsp;?

Nec impedftiqj Ghriftuancc vcrbu fuum,nec fcriptutam facram, corpus amp;nbsp;fanguinem’fuum appelJauit,ficut de pane amp;nbsp;vino legitur.Refpondet C‘ nim Augurtinus, eth liceat Dominä Jefum Chriftû prædicare pamp; lingua, perepiftolam,amp; pcrSacramentiicor-poris amp;nbsp;fanguinis eius’. tarnen neclin guam^necmembranas, nec attamen* tum,nec fignificates fonds lingua edi tos,nec figna literarum cofcripta pel* liculis,.corpus Ghrifti amp;fanguinê di* cimus:fed illud tantum ,.quodexfr«* ' ftibus tertç,acceptum,amp;preccmyfti* cacohfecratum ritèfumimus adfalu tem fpiritualcm,in mcmoriä pro no-

-ocr page 139-

HsDoffïînîcæ paflionisî Analogs c-nimfignôrum amp;nbsp;rerum fignificatarâ jnterpanem amp;corpas Chrifti, irë in'-fervinum amp;nbsp;fanguinem,facile fcrt, vt ^igna rcrtfm fignificatarum nomin'a fortiantur:quod rn vcrbo amp;nbsp;fcriptura fccranôaccidit : rdeoq; ilia corpus amp;nbsp;fînguisChrifti non dicunturjicct æ. ^uèexverbo amp;fcpiptura,âtquein vfn, ïichariftiæcorpus amp;fanguinë Chri-ftipercipiamus.Quod fi per verbü v?-nentisDeijtanquâ ex feniincimmor-^îlijæquèacperbaptifmû rcnafci di-titnur:quid prohiber,quo minùs eo-icinvcrbo perindc palcanaur, atq; in ^œnaJ Scd paftus illc, qui per verbum ^lenpturamfit,fîgnificatione confi dtur:potcft ergo amp;nbsp;in cœna idem pa-ftttsfimilifîgnificatione confier. i

^ALIS est BEGEHE-fAtioin baftijmoitAÎûeJÇ man- ■ Jucatio corporis Chrißi in cœna. '

^Vanquam omnium Sacramëto-vlrumtamnouiquàm vererisTc-ftamen«

-ocr page 140-

«2

ftaméfîjVna propè cadcmqjcft- ratio: In omnibus enim ceremoniæ cxtcr-næreferunt interiorcm quandamac jnuifibilcmgratiairijpnùsquidë pro-milîanî vcteribus,poftea vcrôin Chri fto exhibitam:vnde noftra Sactamen ta tanto præftant Sacramcntis vetc-rLim,quantô.res quç iam exiftit,ante-ccHit rem cam ,.quæ fub promilfionc Ypcraturcxhibcnda^SicPaulusdecir-c U m ci fi o n e 1 oq ne n s, q uæ S pirit u, no lircraconfiat»^cuius laus à Dec cft,nô ab hominibnSjCandem nobis^quiûi. mus Chriftiani, ncque manu circuin* cifi,paritcrapp]icat. Idem PaichaJis agnivcritatcm nobiscommuncmef-l'e cum ludæiis aflcrit ; amp;nbsp;vice vcr/aju« dæosadmittif ctiâ adbaptifnwamp;coe næ Dominicæ participationem intc-riorcm,antca quàm ex tern arum ccrc ■nioniarumvfumacceperunt, Quod exemplum amp;nbsp;nos imirari, amp;nbsp;mutua co mparattonc 1 ucem d ubijs. rebus af-fcrrc poffitmus..

Quia tarnen, multi cxiflimant cas probatiqncS',quæ à Sacramentis lu-daici

-ocr page 141-

»» ‘

lt;laici populi fumptæad noftrorÖS^^ ^ramentorum illuftratioficm transfü funturjongiiis peri: age omiflis vctc-fisTcftamcnti myfterijSjConfcramns *nter fe noftra Sacramcnta:qua* qui'-i^ (Ictn in hoe conftat efle paria,ChtÜ ftoarftiffimc taper baptifmü,quàin ■ncoenaDoipinicöiungimurzvt mê-bfa corporis Chrifti fieri vtrobique,-^coaleiccre cum illo quodammodo *n vnum corp us pariter dicamur.

Quoniam igitur per'nöfmctrpfos adærernâbcatamq; vifam pernenite non poffumus, amp;nbsp;ad regn urn coelorö. pcrlolamChrifti communionem pi tet nobis aditus; quæ cómunio,quü inuifibilis amp;nbsp;inefrabiliamp;aliàs fif,dcptni gitur ilïa amp;nbsp;adumbratur nobis quo-dammodoantcoculöSjVt ex notiori-busad notitiam arcanarum amp;: fublu lïiium illarum rcrum perducamür; Hinc rtgencrationi noftrae in bapti-Imojhincalimoniæ fpirituali in cœ-na Domini datus eft lócus. Vt e-nim adcorporcam amp;temporaria vi-tamhaacptincipionos sisnimur,amp; moK

-ocr page 142-

naoxgçniti ci-bo potuq; inca.fuften* tamur:fic adætcrnamyitam perChri fti fpiritum oportet nos regenefari,(Sc in vita Ipirituali per eundemfuftenu ri. Cœpta ergo comniunio amp;nbsp;coniun ftio noftra cumChrifto inbaptifino, çonfirmaturamp;conferuatur incœiia. . Porrö ü ad régénérationeni noftd in Chrifto perficiendam, carnaJi eius eoniunci:ioneamp; præfèntia non eft ogt; pus:quanfo minus corporalis præfen tia amp;nianducatioad fuftentationem noftri perChrifti corpus amp;nbsp;fanguinc peragëdam eritncceffaria J Siquidcm ini tijs cœleftis vi tæ progreiTio ad fine vfquerefponder. Quid,quod adyitä plus conferr, quigignit, quàm qui a-lit?Si iamin co quod maiuseft,carnis Chrifti realis coniundio non rcqui-fitur, vt per baptilmum corpori Chri üiinferamur : multo minùs tale quip

piam in'alimonia è Chrifti cor-

. porc amp;fanguinc pcr-cipienda,requi-j , I

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

\

-ocr page 143-

HJ5

aliter ae pane Eucbarifiico ,quAm de 1 » nbsp;nbsp;nbsp;. Ecciefia dici,quodad locu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■. t

■ ■'. tioni^ genuf a(ttnet.

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

AVguftinus quærcns,quomodo papis ßtChrifti'Corpüs,amp;vinä

amp;nguis:Ifta,i n q u i r,fra tres,i d eo di tutSacramenta,quiain illisaliudvi-4 'lctur,ali.udjnf'e]ligitur: quod vide-tur,fpcciem habet corpotaleiT»:quod' intelligi t ur tr uót u m h a bctfp i r i tualei Corpus ergo Chrifti li visinteiligcre,' îudiApoftolutndiccnîcm fidclibusa; Voseftiseorpus Chrifti amp;nbsp;mentbra.Si ïtgo vos e ft is cor p us C b r îft i amp;nbsp;m c m-à lgt;f3,myftcrium veftruixt in rwenfa po4 Ctuin eft,amp;e'.Quare ergo fn-panc? Ni/. ^‘1 h î c d e n O ft r O a Ifcr a m U s ; i P fu tn A-poftolum itemaudiamus. Quum cri' go de ifto Sa era m é to 1 o q acre t ur, ai t: Vnus panis.vnum corpus multi fu-®'us,amp;c,

Hîcduplici rationc declararc volait Auguftinus, quomodo panis cf-. ^®iChïifti corpus, uempchaud alitet , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quàm

-ocr page 144-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’3«

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«juam nosjqùîfidelcs fumus,vnusps»

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis amp;nbsp;vn um cor pus Chrifti funius-Pa-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis igiturvt cft myftcrium corporis

n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti,quod nosfumus: ifâquoquc

myftcrium cft corporis Chrifti na-k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turaJis.

Sedamp;PetrusLongobarduslib.4' fcntcnriarumidiftipft.s.deSacramcn I« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to amp;re ait,quôd vifibilis fpccics pa-

nis amp;nbsp;vini, Sacramcnrumgeininatrci * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habcafunquia nimirumvtramq^rcnt

fignificctjamp;vrriufquerci limilitudi-ncm gerar cxpreftam. Nam ficutpa* nisptæ cætcriscibiscorpus reficitamp; fiiftêtar, amp;vinuni hominem læfificat fiçincbriatzficcaro Chrifti inrerioreM hominê pluscætcris gratijs fpiririia« literrcficitamp;faginat.Haber ctiam fi* milirudincm cum rc myftica, qusreft vnirasfidelium : quia ficurex mulriî granisconftciturvnuspanisjamp;explii rib us a ci n is vin U m i n vn u m con fl ui r:

ficcx miilris fîdclium pcrfonisvniraî F.ccJefiaftica conftar. Qnæratio èlo-CO fîmilrum duââ, redditur ibidem à Magiftro Scntenuaxumjob quam cicfia

-ocr page 145-

137-

défia corpus Chrifti vocctur ; quia vt corpus Chrifti proprium dcVirginc fumptum,ex multis membris purifli-niisamp; immaculatis conftar: ira focic-tasfidclium,quæ eft Ecclefia, ex mul-tisfidclibus perfonis à criminali macula liberis,caritate copulantc con-neftitur.

Quinimolonge adhucreiftiùs homines animati arque fideles corpus Chrifti (ùnt atq; dicun tur quo ad fub ftantiani, quàm panis, qui rcs cft ina-nimata.Plura eniminter Chriftum amp;nbsp;fideles, quàm interChrifti corpus amp;nbsp;pancmfuntfimilia.

Sipoftulent verbum Dei,fidclesæ-quèae paniscorpus Chrifti voeâtur. Nccobftar,quod alterü in coenaDomini à Chrifto,alterum extra cœnam îPauIo dicitur, qui cum Chrifto non Pugnat. Sed pergunt obijccre,Ecclc-fiam non elle pro nobis traditä:quod 'pfiim ne de pane quidem rede dici potcft.Vtrunque ergo attributûcor-PorisChriftiparirationeaccipit tarn panis,quàm Eeclefia.

AM-

K

-ocr page 146-

. 138 r

AA J E l^CHA\l3 TiA partes in exjjlicandi ratione conue-nire oportere.

OVantumlibet aduerfarij in alijs _^^rcrgiucrfentur,hic tamennöef« fugiuntzquodeft necefle,vtranq; Ea« chariftiæ partem codem duûu atque tenóre cxplicari .Quod igitur devino feuTini poculo rede dicunt, idem de paiteïimilitcrreólèjiuxta analogiam, dicipbteft.DieiturautemvinuniEu-charifticum nouum Teftamétiim in Chrifti fanguine? Erit ergo amp;nbsp;panis Teftamentum nouum corporis, vel in corpore Clirifti.

-Sidicant,Chriftum fimplicircrap-pellaflevinumfanguincm luuni,non i'àtïguinisTcftamentum,facile cis il-lud conceditur,nepugna fitinterE-u a n gelid a s amp;nbsp;Pa ul u m. Ver ùm enim-uero. n ifi Lu câ amp;nbsp;Paulu m arguere voient corrupti Teftamcnti, dent nobis oportct,interprctationc Lucac amp;nbsp;Pau 11 æquipollercMatthïEiacMarci enn-ciatis. Necelabuntur perfuaafyftati

. ■ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc

( t t

f

t

»,

»1

I

n Ç »I

-ocr page 147-

IJ9 ^antillrcphontajn, pariambiguita.» te v.trunquc dictum ponenfcs:Hic eft ûngais : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cal i x cft n ou u m Te fta

roentuni ininco fanguinc. Ciriùs c-tiiniaflcqiiaturaliquiSjfi vinum dicas Teftamentum in fanguinc, quàm fi ïiflguincm voces : quanquam vtrun-tiuefiguratû cft. Altcrum cnim tam-etiifen'fus nbn iudicar, poteft tarnen 9'todamfnodo dijudicare illudratio 11 lima n 3. Al t'crum n c q u c 1 *e n fu s, n e q j iiitclieclus CÔhiprçhCtidit, fcdvtcrqj eo n t ra ri U m P P U qs ft a t U i t, n e m P c,vî -niimhaudquaquam éftcChrifti fan-guincin co hiodo, quo aducrfarij vo-liint.Eludantautcm,quàm diu libue-tit)fenfus amp;nbsp;rationis iudiciummibilp niinus,nde claritate locutionunffè-eundum hominem loquamur, clari-quot; us adhuc eri r, q ûa n d o vi n i p oc ul U nï,* Teftamcntüm nbùùm in Chrifti fan^ guincappellatur,quàmfifanrj '

guis ipfe Chrifti no- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ I i. 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

I ,, . mine tu r.

. K 2'-'J' 'SAN. ■ ou?;;/!;. m ^î.i.aù'.. ü

-ocr page 148-

140

ET

ta\qux in ßgnißcationem Sacra^en^^quot; rum euomuntufiA hlaj^he-

mijs in Chrißum ßa-rum difftrrt.

QVi fîgna amp;nbsp;fignificationcni ccc-næDominicæ fuggillatjintcri® äumFiguratorcs öcSignificatiftasfuJ fannant,figna ócfigurasDciincum’’ nem vfurpâtes, propter quem à Chrgt;' fto inftitiita funhifti fimul Domin“ ipfum lt;Sc magiftrum harum diuinar“ ccremoniarü irridere videntur.Du*“ cnimnon finuntfigna iftaamp; fifflula-era diuinaruni reru reûè did, amp;nbsp;De® iniuriamfaciunt, cuius inftituta ck-uantamp; exténuât, amp;fc ipfosfallunti“ hoc,quôd vel in vcrbo,vcl in Sacram^ tis aliud à veritate menteq; diuina o-ûendiamp;ofFerri fingunt:autDeiimnlt;’ praeftare quod fignificat, arbitrantur, faltem ob id, quia fignificarcdicituf' Hi,inquä,omncs vel Deum ipfum ha-bentludibrio,vel nosàDeo ludifici-fi ccnfcnt.Eft autem fignificatio in Sa

cii-

-ocr page 149-

14-1

cramcnrisDci,ccrtiflîma carum retü quæibi fignifican tur,çxhibitio ; ficut diuina iuftiriæ Chrifti imputatio no-bis fafta,nonminùsvera amp;efïîcaxeft, 9wàni(1 pernofinetipfos iufti eflem’’. ItaqucvtDcumfalfitatisarguût, quî tiusimputationem rcijcmnt : ficjqui bgnificationem.

'^\P7T^IETâTE'U

^irum quot;Domtni lt;amp;nbsp;liters ßmjfhcttatem inter (x^licandum nonretineri adefenfo-rthtti 'rs)fnrv incana

Domini.

pxVanquamMetufiaftç cumSynu pari ter glorian t ur Sc iaóti-tant,àfeChrifti verba proprièamp; fim-pliciter accipi : neutri tarnen præftat Quod de fe venditat.Ea enim vera vex borunt eft limplicitas amp;(. proprietas, cuiadiuftam intclligentiam acintcr-ptetationcm neque addendum, neqj ädimendum eft quicquam, nihil etia tftimtnutandum. Quotquotautem, ^um,in,fub pane corpus Chrifti elTe

K ? ftatu-

-ocr page 150-

142

ftatuuntjChrîfti verbis addunt:crgo àfimplicitatcrecedunt.Nam fi quod Chriftus dixit, fimplicitcr retincndn» neque admittcnduni cfî,qaod nô dixit,vtvolunr aducrfarîj : Panis non fi-inul panis amp;nbsp;Ch ri ft i corpus, fed fiffi-Jdiciter ac folùm critChrifii corpus-NÓenim dixit ChriPus ; Corpusmeä cft,velcurri,vclin,vel iub pa'nc,vcl pluis firnul panis amp;nbsp;corpus meumefi; ncqucaddîdif,vt îftidc fuo adijemf realiter, fubftantiafirerjCorporaJ'iten fed nuda rfta fua de pane protulitvcr ba:Hoc cft corpus meunr.^

At necMctufiaftæ fuamfcutentia c verbis Chrifti fimplicitcr accepris h a b e n t de fil m P t a m,n c m p c, qu öd vd cxpanc fiat Chriftf corpus, vcl patiif in corpusChrifti niutcrurae trâfean vcrtim,ipforuin iuuentum amp;cômeii-t'um hoc eft.Ncc cnim Chriftus dixit çanem iam faélum cftc,vel fieri,velfu turu ; fed fimplicitcr cilé corpus fiiu-Vbi nuîh prorfuspotuit intcrcccfcrc mutatioj.danimodo fîmph'circr verba Chriftf accipiâtur. Falfocrgo per-fuadere

-ocr page 151-

ur

fuadere nituntur tori mundo,qïiÖH proprietatc verborum Chrifti fimpli. citerinfiftant,quLim multiplicitcr amp;nbsp;quàm longiflimè inde rctedant.

S r r S I A S TA S, ^uim 'MetHftaßas interfretAttone juam yer~ tii Chrijb accommodattimjabf^^ßgu- * rif trojfis non poße deféndtre. '■

TRannubftantiatores c(5minifci5-tur,poft verba confccrationis,vt appellat,prolata turn incipcre ibi pri-miim eflc corpus amp;nbsp;fanguinem Do-inini.Qnod fi verum eft,tune verbum fubftâtiuiim in tempore præfénti ab Euangeliftis amp;nbsp;Apoftolo cöllocarii, per futurum xar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erit expO-

nendum. luxta hos crgo,fi Chriftus proprie amp;nbsp;fimplicirer volu iflet loqüi, debuiffet diccre,uö, Hoc eft, fed, Hoc crit;autftt corprrsmeüm. Autigitur panis tune fuir, quando Chriftus dixit eflc corpus fuum, atque ßc nugan iutPapiftæ:aut ß paulö póft futurum

K 4 fuit.

-ocr page 152-

Ï44 fuitjinfimulabunt illi Chriftum men-dacij,vt qui dixcrit effe pane corpus fuum,quod nondü crat; aut vt à men dacio turn fc,tum Dominum libérer, fateantur oportet, impropriè figura-teq; Dominum eflc locutum-

Si veró panis fecundum Synufiafta rum opinionem inde corpus Chrifti dicitur,quöd fccum affertaut cóiun-ótum habet corpus Chriftijfynccdo-chica eritlocutio amp;nbsp;interpretatio-P^ nisenim exvna parte manebit, altera parte corpus Chrifti adiundu habebit: vt integra amp;fimplex futura fuiflet locutio, (i Chrift’ dixilTet, Hoc eft panis amp;nbsp;corpus meum.

Sin dicatur, corpus Chrifti cflcvel in,vcl fub pane, con tinens venict nomine contenti,metonymicws.

Aduerbia vero illa,realiter,fubft2*’ tialiter,corporaliter, omnino contra fimplicitatemverborum Chrifti affin guntur : vtpote, quorum nullumaut mquipollens etiam/legitur vfqun vd à Chrifto,vel ab Apoftolis, verbb ccc-næmyfticæfuiireadiedum.Qnureno

-ocr page 153-

145

ücccbat tam fupcrftitiofos literæaf-fatorcs,amp; troporumatque modorû hoftcsvfqucadeô fuimetipforum ob liuifci,vt legem àfe pofitam,quoticf-cunqueliberetjviolarentjamp;nouosac inauditos modos adfcifcerent. An liocnoncftmodumaliispræfcribere, ^uo panem Chrifti corpus elle cre-‘iintjlî tam craflls aduerbijs modus defîniatur?

^WLlCISSrMÂ

jur» in cœna ‘Domini tx^lica-tio ex ^ugujiino.

SI omnino fimplici ac obuio ver-borumChrifti fenfu,qucm litera ûiggcritjftandum fit, oftendit Augu-ftinusfore,vt nihil aliud credant ho- Lib-?»«!« ’^ines,nifi omnino in ilia Ipccic •^hDominicum corpus oculisappa-ruiffemortalium, proq; nobis in cru-traditum fuifle, amp;nbsp;de latere tali pcf •^uflOjliquoreilium vini omnino flu-^ifle.Quë fenfum infantes etiam a4-^ucfiniplices dicitAuguftinus è Chri

K 5 fti

-ocr page 154-

I4lt;5

fti verbis,ffrauifl'iraa autoritatc ßbi ûisjcolledurosefle; nifi vel proprio experiniento(pnfa quinque fenftiö) vclinftruólione aHorum(catechKan tium fcilicet) intelligantvcrbaChri-fti alirer ac fonat,accipiêda efl'e.Quo; tus verb quifque hodie iftorum qui literamvrgcntjconceflcrit vclappro' baritiftiufmodi fimplicitatem invet bisfolcnnibuscœnæDominicærqt’’ tarnen neceflariöcuenirc, nó folÜf' fantes, fed etiam adulri colligant/x ifta finipliciverborumintcrprctatio-nc. Qiwd ipfum amp;nbsp;hoe aduerbinffli Omnino,repetitu arguit,idcmlïgot' ficans,quod fim plici ter.Item,autoii' tas grauiflima dicen tisDomini,cuiuS hoe corpus amp;fanguisfit, de quoagi-turin cœna.Quæargumcnrafiirrcfra gabilia eflent,vt aduerfarijs videntufj non cfFugerent,quin fuperiùsallega-tumfenfunicogerëturadmittcrc.Et! coetiamquod deexperimento pro-prió amp;nbsp;alieno fubijcit Auguftinus, quo difcarur,aliter quam fonant,verba Chriftiaccipicnda efle.-liqnidbap pater,

-ocr page 155-

U7

P3ret,non ita prorfus à fenfuum amp;nbsp;ra tion is iudicio in difquifitionc veri in tclleftus verborum cœnæ difceden-lt;Jumeirc:quod tamê aducrfa pars tan ta difccptandi inolc contcndir.

rA LE AT LL teraltffinfuiprobatio Ayerborum Chrijli claritatedejùmpta.

ETfiverba Chrifti incœnaà defen foribusliteræ nöcxponuntur ca 'gt;naplicitate,quam proprictas verboten prima fronte fuggcrït,vt modo cxAuguftino deniöftrauimus: nituft turtamê illam plaufibilibus quibuf-darnae fpeciofis argumentrs fulcire: equibushoc facile firmifTimum eft, ^•aod aiun tjVerba Chrifti hoe fon are, t^aq;fic clara effCjVt nuftatgeant inter Ptetationc. At Ariftoteïes iftum pa-talogifniü principij peritionc vöCar, 7® iuj ƒ » dcvTTO'^fvcüSo/jjJ'ï t ayVB if'öKvujJxi ,id cftjü quis concturali-5êd,quod perfe notum non eft, per impfum dcmonftrarc. lanx veró pofi-

-ocr page 156-

14*

pofîtû eft hoc in quæftione, an Chri-fti verba in cœna ficuti fonant,acci. picnda fint.Neque probatio a b a d ner farijs allata,clarior eft ipfa quæftio-nc,quum fcmper quod probation^ loco adducitur,notiùs eftc debcat,9 id de quo quæritur.Hîcaurem nô nio dó æquè obfcurumgt;fed plane quod probarc debcbat, idem eft cum eo, quod adconfirmandumerat propo-litum.

Porro de claritatc quod dicitur, valdcinfirmumöc dubiuineft. Habet cnim figuratæ locutiones fuum quo-quelumen,quod à no cæcutientibus facile confpicitur.Literæ claritastûc, Auguftino tcfte,rctincnda eft, quan-do locutio feripturæ facræ hoc pro-prié fonat,quod falua fide carirateq; tcncri poteft. Atqui à fide alicnifl'imû abfurdiftim um qgt; efle t, fi pani amp;nbsp;vin o myftico proprietäres corporis amp;fan-guinrsChrifti tribucrenturûd quod omnino fieri oporterer,fipanis Chri-fti corpus, amp;nbsp;vin û fanguis effet. Quh autcmdicat paneni pro nobis tradi-tiini,

-ocr page 157-

149

tum,vinum pro nobis in rcmiflîonê pcccatorumcifufum ?Omitto hîc a. liamulra,quæ confcquercn tur a b fur-daamp;cum fide pugnätiaji verba Chri ftipropricamp; fimpiicircr accipererur.

Siquis dicat pofi'e fieri,vt amp;panis fuamrctincat natura,amp;corpus Chri-ftifuas quoque proprictates fcruet, îcnihilominusconiungâtur fubftan tialitcr; quemadmoduni in homine corpus amp;nbsp;anima conglutinantur,ma-ncntibusnonconfufis vrriufque pro prietatibus : Refpondcmus,naturali-terquidem corpori hominis iungi a-nimam; nee tarnen inter fc ita mifcc-lijVtaltcrutrum altcrius nomen cum proprietatibus induat, nifi figuratc.' AtveroChrifti corpus cum pancna-turaliter non coniungitur: amp;nbsp;fi maxime ficiungcrctur,non poflet tamêaî tcrius nomê vnà cum proprietatibus altcri attribui, nifi figurate. Id quod in duplici natura Chrifti euidenter cernitur : vbi licet Verbum fit faûum caro,fi tarnen Dei filiusdicatur cru-cifixus, illud rede quidem dicctu*^ fed

-ocr page 158-

ISO

fed propriè humanirati competet.

Ariani fimiliter clarifatem illius di ûi:Pater maior me eft,obijciebant,amp; communicafionemidiomatuinfan-quampercgrinamrcijciebant.Verior tarnen adhuc fuit orthodoxoriim pa trum pcrcgrinitas amp;nbsp;obfcuritas(vtvi-debatur)quamArianorum Claritas amp;nbsp;fimplicitas.

Poftrcmofingulis fentctijsdecoe-na Domini cotrouerfis gt;probarioifta communis eft. PrimiimenimMetu-fiaftæ verba Chrifti pro fe allegât. De-indcSynufiaftæ fimiliterfuæ opinio-niillaaccommodant.TertiOjSignifi-catiftaein fuasquoq; partes eadcmra pcrc poflent. Çmisiam docebit nos, quinam exillis ea rede citent?

cH7lt;^isTi ,4cßäeiCor/gt;orAli(er amp;fufernaturaliter

-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tdi nequit fimul,jgt;ropriè

acceptum.

SI manducatio corporis Chrifti^-pxiè finipliciter accipia tur fccu. dum

-ocr page 159-

îSi

dum literam, coq; corporaliter amp;nbsp;ore fieridicatur,tunc nihil ab anthropo-phagiadificrt.Difcrimen enim quod. äduerfari i i n t er m a n d u ca ti o n c m car-tiisChrifti amp;carnium emacello po-uunt:quód hæ fruftulatim concifæ, îtChrifticorpus integrum fumatur, fiùuolum eftdimiliter amp;nbsp;hoc,quod altera vifibilis amp;nbsp;fenfibilis,altcravero 'Uiiifibilis amp;nihilominus propria fit '’’anducario.Scd tune corpus Chrifti •’ïturale non editur proprie, quando *^on ore,palato,lingua, dentibus, mo '^faliorum ciborum commolitur.Ta l’senim propria eft manducatio,quæ ^aturali via amp;inftrunientis natura in fioedatis confie!tur à nobis.

Quod fi corporaliter, ac propriè i-quomodo fupernaturaliter fieridicunt? Quæeniin corporaliter ^ufiguntur,eavtique natural!teraC Vifibiliterrranfig! oportet,ü vox(cot» poraliter) ƒ prié id fonet,-quod fignifi.

ita intelligatur, vt Paulus cam,’ '^urpauit,quando diuinitatëin.Chrî habiraredixintunc.llb

• r. ■■■

terse

-ocr page 160-

I5i

tcræ proprictate difccditur. SiquidS diuino Spiritui, qualis eft De’in Chri fto, omnis quidem Deitatis plénitude amp;nbsp;exccllen tia conuenit, refteq; tri buitanquia nimirum vcrè arque per-fedè in il 1 o ineft:ficuti,quæ corporca funt,folida funr,coq; firma: ramen vt fpiritus natura fua cft incorporeus; ita nihil habet in fc corporeum,nifi certè adfcititium,vt diuinitasin Chri ftohumananatura aflumpfit. Quod fi ergo ad cum modu Chrifti corpus dicatur edi corporaliter, quo diuinitasin Chrifto inhabitare diciturfaci-lèpoterit hoc concedi:quum perSpi ritumamp; fidemcaro amp;nbsp;fanguis Chrifti non minus firmiter,folidèacvcre pcrcipiâtur,quàm fi carnaliter amp;nbsp;corporaliter hocipfum fieri dicatur.

Mirum eft autcm,quomodo Chrifti corpus in cadem fignificationcac-ccptum,tam orc,quàm fide mandu-cari dicant:quum Cyprianus amp;Augii ftinus exprefle negen t,acui aut para-ri dentés amp;nbsp;ventre ad manducandû, amp;fidc fynccra mâducationcm ilium

-ocr page 161-

ril ci a (Tcra n t. Quanxioverô Augil* ftiniisait,nos mininrft dubitare, Ghri fturti-catiicni filant nobis ma hdiican-lt;13ni,bib.enduniq; fanguincnt dantëj fidd'i'cordc atqiie orclirfcipctb: dco* rediipliciter potellrefpbnderiî prin-dpiô, q (1Öd ad Bnch af i(bX Sacraroch turn Pôïci P i c n d um ex nsa n d a r O Chti fti,oris nvi.niftcrium'om.nino requirii tur. Iaht jq ni a Sa Cr a me tum i corpjoris fiio modo corpus Chriftijeü^amp;SxcKa^ Wêtumfanguinis parimOdo faûgnis Ch ri ft i c ft i h i 11 c e t i a ni di e i. P O t e à i Q s hominis fuo modo^apcrexor.Rnsdc: (înguineni Chrift'i. Deinde, quid au’-^ocüli,amp; os honiiniamp;fcrninnÆÜjdj^-hanitiio in hoc,qiiôd de externapræ--dicatiotie gratiæ Sacramenrôrunitjj adminiftrationcjpeïferunt ad mente res ibî fign ift ca tas ; p o te d amp;nbsp;ha c r-iti o-necaro amp;nbsp;fanguis Gbrifti dici fideli Wrdéatqj oreYidcipr^ propter fidcni 9ÜÄ ih cordc,noivio'orc cft.Ergo cor pOris amp;nbsp;fahgâinis Chiiftiperceptio, ^næfideiproprâè-conacniti non per ft,fedpcraceidamp;s- on-nibuitur.;Quia

L tarnen

-ocr page 162-

15 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

tarnen osin vCu Sacramëtorum fcruit amp;nbsp;obtempérât, ficut amp;nbsp;a Lires in audiendaprædicatione verbi beneii“ cio fidei hoc confcquuntur,yt rebus ctiam fignificatis participaredicâtur.

Porto, vt fides amp;nbsp;os hominis pro fubieftorum fuorum, hoccft,animï amp;nbsp;corporis diuerfitatc,inftruméta di-uerfa funtrita eorüdera appræhenfio amp;obiefta finiiliter diuerfa funt.Vtiï* turanimaipfa eft fpiritualiSjita des,amp;manducatioanimæ alia quàm fpiritnalis efle nequit. Quomodo h anima vel fides ipfa rebus corporeis vefeipoteft? Oportet enim,vtcibus amp;potus àfideii anima perçipiendus naturæ anima; amp;nbsp;fidei rel’pondeat. Hinc liquide conftat,nec panera r.am,nec corpus amp;l'anguinem Chri-fti corporaliter ac propric ab homi-nisanima ediaut bibi:fed os honii-îiîs propriè panem amp;vinum furaerc, vtpoteeibum potumq; corporis na* .turæconucnientem. Ât Chrifti cot' pus amp;nbsp;fanguinem os hominis corpo-ïcum neque natuxalitcr,neqj fup«' .-.ji:: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*natu-

-ocr page 163-

155

naturalitcr pcrcipit. Naturaliter ob idnöpcrcipit,quia corpus amp;fanguis Chrifti i n hoc nÖ fun t n a tural i ter c Ô-parata,vt corporaliter à nobis orc ma ducentur amp;nbsp;bibantur. Nee fupernatu nlitcridcirco,quia modusiftc,coelc-ftiaamp;fupcrnaturaliacapiedi,oricor-porconöcongruit, fed ri deli tantum sninio. 1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''J

Quocunque ergo fevcrtaiit,nun-^uaniobtincbunt,corpus Chrifti amp;nbsp;propric modoloquan-^'^fjptrcipianobis corporaliter,fine “'■c.fiuc orc.Sup ernat ura 1 iter autc m tantum; ore, facramentalitcr amp;: ^äctainctorenus pcrcipi fatemur. Nd Pïnisócvinum propric ori deftinata ‘'^otjCorpusdcfanguis Chrifti fidci,amp; ^todefea eft cami, hoc animoeft fi-. '^iCyprianoteftCjCui fuffragaturil-^^Auguftini:Eides tua de Chrifto, jftus eft in corde t uo.j i ;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 ’ •

quis verb fufpicetur, nihil ifto r’«odecorporeChrifti^ nobis tra-*^lt;’gt;'5tdcfanguine cff'ufo,vel ad ani-vclad noftxa cor p ora par ricipa-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;La tio-

-ocr page 164-

tionis redire,.Tut à uobisjclinqui^ß-* temur diftindè,ad.totumhomincnb amp;nbsp;vtranque'h omiiiis partem,taincor pus gt;nbsp;quam animain,vim vkaî,qiiah-pfu protoplaftorum exdideratnus,a Chrifto'demanareiCuiusrei Sacrante tum in paradifo fuit Jignum ilJud^ arborvitae,quænon liabuifin fev’im illamviuincam,vtliomines in vita co feruaret,acJmmort31csfàccretlüo e-fu:fed figUrauitCIiriftumtvcrunt amp;nbsp;V-nicumvitæaliméntumjpctquein te rcftitutio nobis obtingïtjVtigitut feriptura duplicem mortem per pec-catura primorum parentum inuedi i n m un d urn à Sa ta n a do ce r, corporis amp;animæ:quarum ilia prima dicifur, amp;nbsp;eft corporis acanimædiflblutiô amp;nbsp;feparatio temporaria: Iræcmorsani-mae,aIicnatiocftàDeo,amp; feCündaàp pcllatur;vci,fi quis malir prima mot-, tern vocarepeccatum, quo animant' ‘ ferit àDeo viuificate rcliifta: poft qui

mox corporis motsfubfequitur.'Co» - tra vtranq-, mortem Chriftus vitxre-paratorattulitreraediûcoportctita-

-ocr page 165-

157

lt;^ue,vtambæpartes hominisChrifto participent,ad vitamrecuperandam» Cuius anima quidem ccrtior rcddi-tut p er fidcm ,fi n c c X a n d i t u verb i p ræ dicatijfiuc'cx vfu Sacramentorum,in lt;iuibus in tuetur amp;C apprathendit id, Deus ibi promittit amp;■ figniftcat, Spiri-fiiDci hoc ipfum fuggérénte ac intus ^bfignante.Corpusvetó hominis, qà pct fe fidci non eft capaxme tarnen id. citco exclufum vitç participâtione ■nChrifto obtinendævidcarurjvfur-P«ea,qux Deus in hune finem illi co ccffitôt propofuit vfurpSda : verbum dico externum amp;nbsp;Sacramehra, quæ ûint ilhquafi vifibilia vevbar'tle qüib’ fenfushomirris cxtctioicsiirltro nun.

tncntï,quac Deus itli ab his nun-^gt;îtivoluit.QuandoquidS ergo cor-' Piis amp;nbsp;anima mutuam, quodammo-' *^°operam fibi inuicem præftant ad. J cornmunemvitæinChrifto pcrcipie h ‘^æinftaurationcmtvtraqucpars fuo (I Wodo certificatur de communitatc 5' '’’tæexChrifto hauriendæ: anima per y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpus per auditivverbi, amp;nbsp;Sa-

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L ; era-

-ocr page 166-

cramchtórum vfurpatïonèm. V t iaifl fidclisanima credcndoedit carneffl, amp;nbsp;bibit fangiiinem Chrifti, dum eer-to ßbi perfuadetjDeum hac vnicaliti tione Sc expiatione filij fni pdacatuffl) pcecata veile remittcrc,amp; vitam eter-nam donarc:vefcitur y tique óefruitut anima Chrifti obediêtia amp;nbsp;fatisfaftio loan^o., ne adiuftitixfaturitatem,vt vita ha-bcatamp;abundet. Corpus verb feu exterior homo non miniiSy quàmintc-jior,verbo externe amp;nbsp;ceremonijsviü fbilibus diuinitùs inftitutis obfigna-tur,de co,quód remiflto peccatoruni échæredi tas vitxætcçnx ßbiquöquc ‘ßtcompaxata,amp; rcfcrnetur in plens redemptionis tempus tcuius niniir® .viübiles arrhas,in fevelut èDeima--n-tt,acceperit.

ÿ manJficationemcorJJorifChrißißi^tr-naturalem^quam /^iritua-‘ nbsp;nbsp;Ism dicer e.

QVanquam Auguftinus dc Sacra mentis amp;nbsp;fignis Euchariftixfatc

tur,

-ocr page 167-

tur,eavt tcligiofa,honorem habere poficjfcd ft up or cm vrmirahabcrc no pofenon défunt tamen,qui rem ftui pendam amp;nbsp;admirandam ih Euchari-

ponant, corporisChrifti mandu-eationcm;quam ob idfupcrnaturali-’er amp;nbsp;inefFabili modo confieri dixäi* fant,qii,iaamp;naturæ,amp;rationis huma ®2vircsamp;captumlongè tranfeendit ^(uperattHoc autem in figura ta feu fpiritualimanducationc fieri nÔ primant,opinantes vidcliect ,hanc ôc na-tutæcôfcn6ancamgt;amp;rationi facilcm

obuiam cfle ad percipiendum.

Nos veto libérer damus illis,haud-^uaquam vulgaria,qain longe maxi* '’’aamp;diuinifllmaDcum agerciSccom •nunicare nobifeum in Euchariftia. Onodeninvad rem ipfam attincr,cu-potiflitnùm caufa Sacramentum. ïnchauiffiæ inftitutum eft,multaibi »ndelibus confiderantur ôc cômemo ■■intiitjquæ nulla natura, nulla ratio, ^nlliisfenfus'jfuoptc marte acfpontc äflequi'poflifjnili Dci'Spiritus fidem animis liominum accendat.Quixi-quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1-4 criam

-ocr page 168-

I6O

ctiaim Vt cx communi pane amp;nbsp;vinoSa cramenta corpojis Sc (anguinisChri-ftifiantjid ncque natura,neq; ratio, fed Deiistfolus poteft efficere: vnde nonimmcritöSaeramentorum ipfti-tütio creatjoni rerum çomparatur; qnoniâ amp;nbsp;hîcvocaf Deus ea,cfuænon fïintjVt (int,figilia fcilicet,quæ imagi-nc«i filij Dei;^tant ipfius mandato atq^-proipiflotimpreflaniabfqr quo, fi.ïpfus ctiainmiindus confentirevcl JctdR,rcnialjqnam’,vt pro Sacranicn-erctiùj ,J3 ih.ilagcre t. Quantùni vero.'ad, captû:ing.çnij noftri attinct, ratioSacramcnt'orumnequenatursr, jieqaeintcUetlui,neque fenfui xiQ.ctfn ota,quum fi t fpiri tiialis, Ip* lâtùaiiter dijiadicctur. Ad cxfrcniuot fatemur Sc hoe ciim Chryfoftonio,!*’ Sacramêds nön poflcab hominibus fatiï-’pro dignitatc,vel confilij di“*’’* ratianeïn.Vclfrudus magnitiidibcW çxplicari.Namvtut figurati$,tuin rC' biïs^umverbistanquani notioribus (tiïfiftus adnnlbrarif, quidnâibi xiùi^agcndumâfjongè tarnen vtni'

4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~

-ocr page 169-

161

^uehypotypofin infra tanti myfterij iublimirarcm fubfi.dere, quæ cxaûiiTi öiedeinumin ventura vita pcrfpicie-twPutafnus tarnen omnino,quantû 2dfideiçaritatisq; excrcitiutn in hoc ftculofufhcercDco lit vifuntjhoçab-•indè tum in Dei verbo,tum in Sacra-^’entis,adviuum quant fieri potuit, dilucidiflimç nobis cxprcfluin fuifle: Vndenimirû amp;nbsp;bcatià Chrifto dicinii fWjqui efuriunt amp;nbsp;fitiunt iuftitiam, ^on hîc; quoniä faturabutur,fedibi.

Quid igiturcaufç fuifle diccmusil I'Sjqui nomen Spiritus nö fatis augu-ftuni amp;nbsp;magnificuih iudicarunt,quin philofophiCum amp;nbsp;mctaphyficum vo lt;2bulumThcologico præferrent? E-go certè nullam inuenio aliamcau-htn,præterdtiflentiendi libidine, qua dliagitati,nc fpirituali manducatio-•’ividcantur fubfcriberc,quiduis po. ^iùsyqttamlibet cxoticum., raalucriit acGerfcrc,quàmdomcfl:îça amp;nbsp;feript«. rçfamiliaria vocabula nobifeum vfur pare.Tamctfi nos verborum appcl.lagt; tioBcs nihilaut parummoiqmurifitc *'Wj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L 5 bus

-ocr page 170-

Ilt;S2

busfâltem ïpflsaMqaö mödoconitC' -niant. Quçmadæodum facile ferre poflumu'SjVt Chrifti corpus admirabi îiteï amp;nbsp;fupcrnaturalïter'cd'ere dica-'mur,ad vulgarem amp;nbsp;profana mandu-•cationem exclu den dam; fi ramen ad-mirabilis amp;'fupcrnatufalis ilia man-d uca tio corporalis efie,vclore fieri di ca r ur : aut fp i ri tuai is m a n d uca tio i n-ferior cotporàli, imó-ctiam’ fuperiia-,turalihabeatur,hocvierci,vt’efttndi-gnum,ita quoque minime eft conce* 'dendum.Nam fi fupernaturaliter ilia fit,quomodo aliter,qirâmperSpirit^a Se potenriam Dci fieri poteft r Nos fl-nimSpiritum àDei potëtia minime fcparamus. Siergo perSpiritû fuper’ naturalis ilia mandwcati©' perficimr, quid obfta t,quo minus »que fpiritua Ks,ac fupernaturalis appcllctur? Vh-deapparct,eos non temerc iudicare, qui côtentionem hanemeram logo* machiam eflcjputarut atq^ dixerunt. Adfummum cnim vbi peruêtum cft, «gnofçunt partes ambæfupcrnatura. icth^coxporisChrifti mahducationê: s‘!H ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuius

-ocr page 171-

I6î

cuius modum licet fc ncfcirc palàitt îiiquifatcâtur,audcnt tamcnadhut cum corporaliter dcânirc,amp; corpora icm vocarc:vt reftè fcripfcrit Augufti uuscontra Adimantû-.Tantacft per-uicicsanimorum^qui,quum vinccre i'omincs voiunt, ab crrorc conuin- • cuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1

' » ex ASCEV.^ fmu Chrifti ad calos, amp;feßtone eitu nd dexte-rem Tatrdf confSa^d corpomlem céir

ntf amp;fnnguinii Chrißi in »e amp;yino frafentum ßakiliendeun.

NOnabsre dixitEthnîcus illephi lofophus,ex vno inconucnicn-ùdato plurafequi.Quodipfum cùrH in alijsomnibus de rcligionc fparfi« crroribuSjtum vcl in hacEuchariftica concertationc maxifnè videte eft fie iehabcrc.Vtçnim litcralisfenfus fc-luclarreptustctineatur/coguntur amp;: attrahuntur ad ciusdefenfioncm fa-cræfcripturaeloca quacdam,n©ua pla ne

-ocr page 172-

164' pèacnupercxcogitataprimùm inter f»-rcf3tione,contracommuncniamp;an .t^iiam.EccJefiæ fidem deprauata.Cu jüfmodi Hint articuli illi fidei de alcé iuÇhriftiadçœlpSjamp;fcflioneeiiis lt;lexterâ Patris.Itcm de corporeÇhri-• JficIarificatOjiScdeproprietatibusdi-uinæ naturæin humanam Chriftina-turam cfFufîs,fcu collatis. Qiiorû ple-/^qucnon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hiod^ôd'cdnii

gna'ctiam ejppsaKteXpi^out ah'âduerfa-rijsçxplicantuf/funtfalfa* .'»

Difccfliim Chrifti ex- hoc-mundo, CUIUS creberriöia fit mêtioin fcriptu-ra,uon finunr d^càus humanitate fie intcIHgi,vtorthodoxi patres confuc-ticpôt interpretari, fimpliciter inqua 5tpirçgt;pric ,yt fecunduin carnem feu cprpusabeffejg riobis prorfus creda-,Ctir;fed referunt illiafeenfum Chrifti adfiiblimiorcm quandam coiiditio--net» amp;nbsp;dignitatem, ad quam Chrifti humânitasexhumilitatedifpcnfatio nisfîteueda.Quæ »quitlem fententia non^eft indigna Chrift-j inaieftate,fi tûpdd reClc intcdligat ur. Nam amp;nbsp;no-

-ocr page 173-

i6V

corruptibilia corpora 'rcfurTei. ^tiönefplendidioreih'Conditionemgt; 'l'Jaiti qux in hac vita fuir, nancifcétt-^'^'■^’quantó credibiliuscft iamChri-ftiluimanitatcmcoeleftis glöriac'^tt ^■cipcni fa d 3,1 o rt gè p raï ft a re t ötifo^ 'ibus (üisHdco^; Auguftinüs prsKßäft J^’^**“* ’'obis Chriftum tam in ftatuhumfti-*“ btis,quàmin gloria conftitütütn,'fîc ’nquiens : Non quia homo fa dus eft, iäniComparandüs eft nobis; nos-hiJ-itiincs cum pcccato,ille fine pcccatö. Etmox rÈrgo fecundum ipfattifor-»»amfervii multum intcreft inter »lö namChrifti,amp;gloriam omnium' c«-leronïfn.' a‘. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iifiL'i

Qiiod verb ad iftam Chrifti glofiS.

pettineat aut rcqrätUr Corporis Chri-ftiinuifibilitasamp;vbiqVàs,multô hhi-gishumanum figmenrnm eft^qûàm Opinio corum,qiiicorpus Cbriftlcia nficàtûjfubftantialesnâ-turœfuéipto pnetatésretinereccnfênt. QÜâà’e^dâ «nim àuobis de loCO‘;vlji nünè’GhÄ-ftus fecundum carnetn dcgif’,3îqüîgt;-modo,ali ter definiri no poteft,lt;J«Âm ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuxta

-ocr page 174-

166

iuxta fcripturam: longe tamcnvcrifi* jiiilius cftjChriftum fecundutn carné iam in coelcfti gloria extra hunc vifibi km amp;nbsp;corruptibilem mundum veda ri,quam nequc oculus vidit,neq; au-xisaudiuitjinqiiam eriam credcntes - •' xecipiêrur. Nequepropfcréa vllavis» ^“*aur coadio alFerturaiit iinponitur corporiChrifti, quali vnoccrro loco affixus,vtnoduain pertica fedeat:c-.tiamfi dicatur,oportiüire Chriftu c(t Jo ca pi vfque ad tempus rcttitutioni^ .omniü.Sienini iscftordódiuini con .ïilij^ vt Chrifti caro à laboribus, quos in hacvita nollra caufa fuftiniiit,in fumma amp;nbsp;arcana luce felicitatis re-■crectur ac maneat extra hunc miin-dumznondebemusliberamciusvo-

. Juntatcm exiftimare inopiam.

— lt;Defclfione Chrifti ad dextera Dei ^qupd cauillantur,quia dextera Dei v-, bique fit,idcirco etiam humanitatc 'Chriftiad dexteram Dei collocatam .jVbiquecfte;ReIpondemus cum Au-. guftino,fi non eft confequës,vt quod i iaDco cft,hlt;?ccft;in vnitatwn perfo-

-ocr page 175-

167

ff« en m i p fo a/Tum p t u ps-, i,t3 ü t vbiqi ''tpeus:muJt9 minus fequitur,ideo lt;:wncmChrifti in cœl,qmleaatam,amp; 2ddcxteramPatriscollocatam,vbiq; lt;flc,qiioniam ibi fedean Siquidem ffosinillo fedemus ad dextgram Pa-^ds:quiafedcmus amp;nbsp;viuinaus in ChrL ^opercqrporis vnitatem»teflc Am-l’tofio,cui edam adftipulatur Augu. ^gt;nUS a d h une m od um : Qu^od cx n o-l^isfufcepit ,in coelum Icuauit-, amp;(. a4 ’^cxtcrâPatdscollocauitji^fidei'nOr ûtJccertuin pi^nus dédit,quod mena fin t i P fu m ,fe c u t ura.D e t a n t o igij.

^’^rcapite fideJiter fperent.ad ipfunji pofle P er UC nir e,q uemiaip eredun t ’^dexteram Patris federe. lt;ibryfqft«gt; fimili ter ait, Çh ri ft um nia tu ra m •'oftram in cçelum intrpdwxifte, de ad ^fxterâ Dci collocafle.Quod etfi iam **’primirijs amp;nbsp;capite noftro,, id eft, ^hrifto completum eft:.fperamus *®^ffidcm in njçmbds quoqj|c.cqni-P'ctum iri aliquan d o, fu^agante Au Suftino de agoiic Çhrift^anof ; ybi dç-^^craDei definitur bcatitudp perpétua.

-ocr page 176-

tua,quæ faÊâis dàtür : afqucficKcc'ô fiani,quîc cörpus Cbîîfti eftjin ipfa dextcrâjhoC eft^bcatîtüdine ftfftirain cffe nianifeftè affirmat?quæ tarac ob idnôftatiiiî Vbiquc erit.Smverb per dexteraiîï Dci intelligâs ömtiem ilia poteftatfem’in cœio-amp; terra Chrifto traditam^ omnino coUbcdimus: féd cuni Cyrillo dicirfiUs', qii0d amp;carni •abfensa'd corifùhîmatiôn^m vfq; fc culî, rîihilôttnnus hobifcum eflè^Éd-clefiani göbernare amp;nbsp;cuftodlrejamp;fios ïegere Spirtru fuo poflît : vt noWs no ütopusÿprôpterhoccârnispræfcntiâ “dcfidefarc. Nihil mali,air,Vobisaccl-■(dcrc poteftj'fî carne âbfuero;quû Dei-tatis meç potefl:as,quæ vos hiicufqu« feruauifjift poftcruin etiam feriïarib ra fit. Idem alibi : Nullus ambigit,in-quit,quumadcœlosafcenderit,quâ-uis virtûte femper afFucrit, præfentia tamen eätnis Ipfum abfUiire. Vbi ctiS refponfùbàtft ijs, qui Ghrlfti pronrif--fionesobijdiüt, quibusf ’^'o'lîîC€ttir,ÏC -nobiieu âc in medïo n ofth'fbre/quo-tièfcunque'duo aut tics congtfegn» ■ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuerint

-ocr page 177-

169 fiienntinipfiusnominc^Namfecuri-dum maieftatcm,prouidcntiam,in-fffabilein diuihitatis'gc^tiam implc-tur,quodabco didumeftrEccc ego vobifcöfum,amp;c. Sic Aiigüftinus, Cyrillus amp;nbsp;alij, verba Chrifti expönunt. Huftraigitur quêfuulnr,Ecclèfia ma gno bono atque thefauro priuari,per ’bfentiam corporalen) carni's amp;fan-guinisChtifti.^ r., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

, Cæterùm,nô feparandas effe Chri-lt; ftinatiirasclamitantivnde exiftimat fcqui néceflariö ,‘vbicüquc Chrifti fit diuinij:as,vt ibidem hmnanitatç. eius quoquceflcopbrteafc Sed falluntun lt;luia natu'ræ Chrifti noh’ ideo feiun-guntur,licet poftàfiuthptamhuma, öltatcra, quamdiu. Chriftus vcrfarc-turinhoc mundo,fccundumca’rnem noftfucrit vbique,multisue irilöcis fimulcum diuinitate. Dixit iquidem. $lcrcÇhriftusgt;nèminem a fee nd ere in tœlujm,hifi qui dclcçndcrit de coelo filium hominis,qui fitin cœlo.Qupd. vtiquede diuihitatè Chriftipropfiè, de hununitate intclligitui: Id

M quod

-ocr page 178-

170

quod ex promiffionc lafroniin criicc fhfita euidctcf pötcft colligi,cuiusani mac fideli dixit :Hódie mccum Cris in paradifo:amp;; tamen ncc anima, nccca-roChrifti futuraeratcodie cülatröquot; neinparadifo. Sienimvcrè mortuuJ eft amp;nbsp;fepultus Dominus, fine dubio caroipfiusexpirauit. Ad tepus cnim cxiguumanimadcfcruit carncm,fcd redeunte anima refurrefturam. A. vet boautenifeparitamefte vcl carncm, vel animam Chrifti, nemo rccVe dixe-rit.Piane cnimfola taro fepulta iacc-bat in monumcnto,poft triduumre-fufcitada.Si enim crat ibi anima,Chri ftus non crat verè mortuus.Si autem vera mors erat, amp;nbsp;eius vera fit rcfurregt; ftio, fine anima fucrat in fcpulehro. Et tarnen rectè dicitur Chriftus efle fc pultus : fiquidem Chriftus cratcfiani fine anima caro, quia non eft fepulta nifi caro. Ita Chriftus potuit efle fc* cundumcarnem in terra loquêscuw Nicodemo,amp;non in coelo, nifi fccuii dumdiuinitatcm,qua implcuit cot* 1Ü amp;nbsp;terra. Vtigitur in motte Ghrilh i. , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ quot;i.a ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di*

-ocr page 179-

^âîttînitas eins ab humahitate no fuît ftparatajquantûlibct mors corpus e-•■iisamp;animä fepararit-.Ita diftinguurL ^ürquidon’diuerfe naturae fecundÔ ''ûiufcaiafîqueproprictates,ne coni. ^ndantut,at nö diuelluntur. Si quis ‘liuinitatcminChrifto paflam nc^gei^ Wismoxnaturasdirimit?

nattirAliür corfomlifer Qjri^o , • lungt^ ex Hilar

îifententM» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jj

OVando Pattes affirmât,nosChvi jftoeöiunginöfpir'itualiter taö-^funteda fidècaiitatelt;^,’feu tolö Ht4-vnitate-atq; cöfcnfu : vètuwi'ettem '^otpotälktr amp;'coniunZlionegt;ftitara “ffcundflfii catnë : hi ne quidam eat-corporis Chrifti pttifen'tlani ^5oenaeliciunt,quafinatugt;r«cöiurft ^^d,quaiihClwiftus pôr Sdtramenta communica t,aliter ad nó^ ^înfire neq«tat,nifi cius corpus in Panc,(Sc fanguisin vino corporalitct ^^naturalircrânfiU'i . np^

M a Nos

-ocr page 180-

J7i

'uNosverö'fpicituali ilia cöiunftio ' ne inter Chriftum amp;'nos,quæ per voluntatis habitudincm amp;nbsp;cariratc con ftat,paulifpcrfcpofita,dicimus,nos nonahinioruintantùm,rcd amp;corpo rum necciritudine ac nexu quodam .ChTiftonàruralîtcrcôglutinari:prin* cipio per ihcarnâtionein verbi, qi|i Çhriftus ixatiiram noftram alTumpfit' Quia verb hon eft fatis Chfift'lun nobis hacràtîônViunftû efte,v{ qui car-ncm ex earné'nöftra,amp;os èïoflibus noftrishabeatj'alioqui omnes hoini-,ncs ex æquo participareutChrifto: di cimus prærereâj nos vicifliib oportc-rccumillius perdluinitatisjuhabita tioncm fapdificato cotpotcatq; fan guinc co tnmetcium habere, vtqucm admodunicX vite fuccus in palmitcs jtraftfit îirRa/ndc in nos vitas,(anftiMJ amp;vison,inisidetiuetur: alU'seniai ca^ to Ä (aAgnj^inofter non ßpflet regn* Dei fieri p^tuççps, , ( Quoniam cïgo,to{u?.homo pcf Chriftum fiiitânftaürâdusi vt corpuf «que ac anima imraortaJitate ftucie

tur:

t Î/L

-ocr page 181-

tur.ncccflccft.nos to tos tam corpo* tc.quàmanimo Chiifto coniungi, vCj nos in jllo,amp; ille in nobis, viuamus, . quanti quanti fumus.Nos autcm in. ÇbriftQ corporaliter nö fuinus,qua-nistanquä membra corpori eius infci timurtvnde nö eft neceffCjVt Chriftus', ^Qtporalitcr vel in nobis, vel in panel fiMcdvt panis hic terreftris imbecilü i. tïtcmcarnis noftr» fiiftinetarqi cortt ^'tuauira ChrirtusperSpiritum fan-i fpiritum nqftrum viuificat, ;

ï^CQïpustnoftrum acorruptionc liböi ^ït\nec viucremus, nift per fpirit ualë gt;nbsp;'•oniKxionem membra huius corpo-^(^offemus.V t autem ill.a virtus mcri-1 ’'ïctnortisChrifti^quam tulit in car-‘''liqnos ab eius carne deriuctur, nL ^^Ividctnus rcali corporis amp;nbsp;fangui-*''Chriftipræfcntiaopusefle. ■: m:

O THIS ’M A ¥a J’M: i^otum^uni^ttonei^uoihi cumfignM res ttiAfn ßgnlßfatas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j .

X autoritatc inftituentis Dci,nô exdignitate indignitatéue perfo ■'C;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M 3 narum

-ocr page 182-

174'

na rum tuTn'ad’mini(h-arftium,tum ac cipicntium Sacramenta vcrftatem Sa cramentoriini' pendereac asftimandâ elfe doeët. Quocirca amp;nbsp;illud Paulioh ijciuntzQuidenim ftquidaniftjeruiit incrcduli?'Num iJJorum increduUtas ftdeni Deifacict irritât Abfit. Exqao fie infiïruntzDeus^ q ui conftans amp;: v^ ramp;x-eft in pronaifiis,offert in Sactamé-^ tis fuamgra-tia' parirer omnibu«, tam infidelib-’i quàrn pi js. Ergo quotquot Stfaramenta- accipiunt, corpus Êhri* fti; vnà Gum pane-, amp;nbsp;fàngwem vn^ çûm vitiooblata pcrcipiont.

- Refpondemuamp;,Deum«qui'de^aon^ n■ibuseKæquo in Sacramentis amp;nbsp;vergt; bo füam offeire gratiam ; non tarnen omnes illam oWatâ pariter retipiiit: quæ culpa-non cft otfcrentisDeijfed hominum non accipientium* Confiât ergo Dç^ycritas Sc fid.es ûvmihii omin us,e ti^fï hbijiines irrita fibiïuo vitiofaciant Sàcramenta. Qwsemm ficratioci.netufîQ^i gratia DeîSacra-nîcnti5obJatafruftijautur,ijfaliuntut a Dcok hu pi^ graxfa DeiSacrameutis.

û;-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qblatl

-ocr page 183-

17Sî

ablata frufl-rantur. Impij'crgoà Dco ^alluntur^Poteftimpijsgratia Dei of-fc»i,vt earn non accipiant : cniusfra^ j^fîtionis culpa in inipijK,non in Dcb quot;Wet,qui fidcm fuam co liberauity g» ®btixlit. Scd ita penes homincspn-’luiuntjuon penes Dcûeritvis amp;nbsp;effi-cacia Sacramcntorum. Nequaquani. Tîmetficnim crcdêtibus Euangeïio ''•taæterna promittitut, amp;nbsp;nô creden

condcmnatio denuntiatur,ob '^ïamen vis verbi Deimon in homi-*‘‘»01 ponitur arbitrio lt;nbsp;quia fie eft cô~ paxatum,vt Euangclium credent! o-‘'ocfitvitæ ad vitam, incredulis odor ‘“ortisad.iPortem..!

quot;Ori èt, . zoo

“cctdentes ad menfdm Domini ,ret fiant ^o^fiarù amp;■fianguinK Chrifii,fi^uatur, j

jidna v • onpi? ?c: f

EX sràniilla commrnatione Apo-ftoiicoHigunt adnerfatijirmpios 'iinicrc corpus amp;nbsp;fanguincmChrifti: H'iUvtrïuftiuc rcos fcfaciat indigne

M 4 man-

-ocr page 184-

Î7lt;S pianducantcs,ncc dijudicantcs corpus amp;nbsp;fanguincmDomini', vt talisfit ilJorum argumçntatiorQuicunq} rei faht corppris «Sç fanguinis Chrifti,o-piprtct vt corpus amp;nbsp;fangûincm eius •îumpfcrin t : quomodo aJiàs rci ficrét -cius,quod non fumpfiffçnt ? Indigné .maducâtes-Corporis Chrifti rci funt; Oportetergo^vtindigne inanducan-I tes çorpus-ôc fanguinem Chiifti funi-'pferintit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

- ùn Réfpondctur ad niaiorcm,multoJ éflcrcos corporis lt;5c fanguinis Chri-fti, qui tarnen ilia non pçrccpcrint. Qualcsfucrc,quidiris reiç dçuoucre coram Pila to,clam ä tes ; Sanguis ciuJ veniat fupcjj nos amp;nbsp;liberos noftros-- Auguftinusquoque dicit/nô minÙJ * rcum fore,qui verbum Dei ncgligen-reraudicrit^quàm qui corpusDomb ni fua ncgligcntiain terra cadereper-mifcrit.Atquc ibidem fcribir,vcrbu «Deinon minus efiçquàm Çhjrilticçi .pus. Hincautciu Pauluscajnen7ilt;tc talihus.verbis tam atrojç reddidit,vt •jftam iniuriant fymboiisffaââj in cor--fi I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;put

-ocr page 185-

Î77

pusamp;fanguineniDominircdundaro dixerit: quod dum S^icramëta violan ïur,iplc cuius funt Sacramcnta,viola-f“r,quamuis immunisub omni violq fia mançat. Id quod Auguftinus ‘iocct:Sanólum eft,quod violarcatq;mone Do, torrumpcrc nefas cftxuius vtiq; fcelc nbsp;nbsp;nbsp;*quot; “®

f'sconatus amp;: voluntas tcnctur rca/'* Qiiamuis illudfandum naturainuio iabilcatqucincorruptiWemancat.

ET S

ÿitnem Chrißiperceptum aliquihui »P-. i ceretradunt,exfalßs caußt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.Tj

amp;tfftU:Kratioà~

nantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

îi ip- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;louJj;'-

aVi realem corpQtisGhrifti man ducationcra impijs attribuant/

•ill Sacramentorum vçram aliquant Ç0mmunicationcn4,quænoh faluta-i dsôc viuifica,fed no/jii^çtiùsamp;dara ffofafitjftatuunt. Contra quos tcncn fluineft,vcritatcmSa!cramcntorû foi ffaci percep tam,ncqucpofle, neq; dol ^crcàfuo frudu (qui perpetuus ciü»

M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft.

-ocr page 186-

17«

eft comes ) audit Nam ft fruftiis it Icnonfcquatur»Spiritus (qui veritas Sacramentorum eft) reuera non eft perceptus. •Ncclcuis.Peo fitiniuria, • -„• jqtlandoquodhomi'numculpaacci-.u £.*di t,in organa Dei transfertur.Conftt • •quot; «tuuntur fane rci corporis amp;nbsp;fangui-

nis Chrifti, non qui reuera ha^ fu« munt, fed qui de pane jamp; vino minus rßuerentcrnainducantöc bibunt,nô dijudicâtes corpus amp;nbsp;fanguincm Do-mint Ver^tcnim i^ômiriia iÛanÔ in panem^'vinunïÿfed in ipfuanSa-cramentoeum'autorem, cuius figilb proculcantzficut qui bonum Dci verbum guftantes faflridtunt,amp; Spiritum gratiæ contumelia afficiunt, filium Dci infamatc i«onculcaTé,-dc denuo çrucifigerc dicuntur.' Qui contempt us pracdicativerbi non inminiftri» fed iri.Chriftuott amp;Deum,ipfum reci-lt;Uc,bùcailia(|:Qui vösaudit, me au-êtti. *^HîononipfumEuangdium pet iûa Euangdij rcicâio peragit homines rcosï,fàcitquc damnationi ©bnoxios,^tantû à fe bonûrcpellût-ftî , i/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vt

(/

-ocr page 187-

VtcrgS ferm o Chrifti, qui alioquï potcntia Dei ad falutem credcntibus fl^epoteratjfpretusjuonicccptusjiu-')*«bitnosincxtremoiudicio:ita amp;nbsp;^ïcrameritajquamlibctforisfumpta, quot;'fus tarnen non rcccpta damnan^ ßonfuaquidem na tara, fed abaten-

culpa. In Chrifto ad hue certiiis quot;iHcet pcrfpicere^quiad fcruandum/ quot;onadperdendum venin Quod ve-'^ineumranquaminlapidcm offert

multi impinguntiatque fic pe-* ff;Un^hoc reuera Chrifto non poteft-''ttiovcrtijfed incrcdalis,iudcm non f^dpicntibus,qua! non ad exeat can-' ‘*''A,fed ad illuminandunj in hunq' Rundum venit.

Quödautë Auguftînusàit, fan£t» f'iîmobeflé polfe mails,amp; medicum ^lt;lænon-.venenum,fed falutem de-' ibidem ipfe mox fefc cxplicat,-^.Uod indigné accipiendo, quia paca.

tus noniaccepit, ad pertiiciem quod in fe bonu amp;nbsp;fan-.

i’d urn crabaccepltû

QVO-

-ocr page 188-

ISO

tff«BMcorporiamp; fangutniChrtßif^l'-' fis ftmilikus amp;nbsp;campamtss triiuantttr. 'i

c‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• I

Soils radij pæcos amp;nbsp;lip piet« xqnc acreliq.uos»quilucecius fruuntur Ac gaudenr,yid€ntur attingcçe; ac in-tçrint tarnen ccrtum çft, illos Iblis lu-ccni nequc C3pcrc,nçquc ferre,Quôd au tem Sol ccram liqucfacit, amp;lutum indufatj.vtçobique certUnicft,caloré Solis vi futamp;ad ccram «Scad lutum pc nctrarc:quornmquum diucrfafit ni turajiinçfit, vt cadem excalfacicndi vise Sole progccdiens amp;lutum cxic-cct,amp; ccram emolliat,Qius auténon videt, fie corpore Chrifti çadcm pa-fcendi vis ad infidèles pcrucniat,fe. qui etiâ iftos effed us nccciFariô,quos corporisChrifti manducatio natura fua opcraturïPcrpetuô cnimeft vcrû invtranq;partem,quôd qui mandu-cat Chrifticat;nç,amp;bibit eius fangui-nem,habeat vitam xtcrnâ;amp;vice ver-fa,quinonnianducateius carné,ncc ' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bibit

c

-ocr page 189-

I8l

bibit eiusfanguincm, temporalem vi tîm fine illo habere poffitjæternam Vero habereomnino nopoffit: qund Bonita eftin hacefca,quâfuftcntanlt;.

•iæhuius corporis Tkæicaufa fumif-®us,vt Auguftinus mohet. Dchoc »«.Traft, îutem inter ad uerfarioSamp; nos adhuc'“*®“' côtronertitür, vtruiar infiddes fie cor pus Chrifti rccipiant, amp;adhiittant, vt lutü Scecra radiôafolarcs admittunt:

probâto jfieri fortafle poflet,vt torporisChrifti cihukimpijs foret no ^iutautlethalis. I' b'ïn't, r- ’

Idem refpondcrifpoteft ad fimili* ^udincmàcorporeo.cibopotu.4; du-ûîtn,vbivnusidefflqjpotus tempera ’ïnaturx optime conüenit,ftöma-^hum ittalis humoribus refertum ac '^itiatuim lædit. Hîc certiflimum eÜ, âbvtrifqne illis paiiter cibum amp;po-^'’min ftomachütn traijci. Quamo-’loaütem infidclosdörpus amp;fanguî-

Chrifti traijciantihmèremjlt;lüû 'ßftrumento amp;nbsp;receptacülö quo ifta Pftcipiunturaut traijciütur, hoc eft, fide deftituantur, amp;nbsp;yinculû Spiritus^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quô

-ocr page 190-

quo fol o iungimur Chrifto,àbrtiW-' pant?Dc vna cadcmq; dodoris voce rcspauló aliter habet. Omnes cnini P ari ter q ni d enwIJ utn a üd i un tjfed II Ó pariterilluminanimisrcconduntjVt •it frudû ferre queat £ Itidem,quotquot ‘ admeniàmDominiacccdunt,œqu3-iitcrforfatipahcamp;vinOiVt auditores tiufdem dodôris voce patticipant: Spiritumautë ac vim tamfermonis, quàni Sacraracntoruni infidèles ex* cludunt,qu.andares fignificataifide* li mente non fufcipiunt. ii'. liîQuemadmodû autemager tôtus, amp;'qua parte fcrax^amp;qua petricofuSj .amp;qua fcntibusobfituSjamp;iuKtaviani trituseftjCxæquovnius genemfem^ cxcipit:iraauditores verbi amp;conui‘ ,uaemeniæ Dominica (quo ad exter-na)idem verbum eademqj Sacramen taaiacipiuntjfiuc fintpij,fiue impij* Cœterùm in parabola femêtis, i/squi jfcrmonem Der ad tempus fufeiperc jdicuntur, fides aJiqua à Chrifto wû buitur:quaalijs, de quoru cordc fer^ j mo Dci tollitur^ negatur« Vrexgo ci : y. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' pars

-ocr page 191-

paw agri,ïuxtaviam pöfitajicct fem? 'nillam æqncac in reliquum agrunA ProijciatufjVcrc tamcnhocnon exci pitri ta incrcduli iortnoncm Dei, qua- '' Hbctoblatum amp;nbsp;audiiumyfufcipere tîmcriilium no attendcntcs, propric ^icinópolTuhtrrcliqui crcdendofal-*tni,nontantùni audiendofermoné i^fcipcre dicuntÙr.NeC obftar, quod

ilia in cis pöftca fufFocatur amp;ex-^’nguitur:quamdiu enim crcdnt,vcr-I'unifufceptumrctinentrQuod fier* Soperfufceptionem fermonis audii ^'*5illcextcrnusgt; quoauKCscaquædi ^anturhauriunt, intelligatut ; poteft '■’'pijs concedi aliquâfufteptio.Siri ^’ianimutnreferaturfufceptioîcertû 'ii.veritateni verbi dcSacramentora

fide non fufeipi. quot;

i. J • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

ßnt i^jie reicx-i.

Mrundetntufi^i 'Wrium

amp; Sacnimentai ftc ApttMHurgt; inter t ß (WÜtiiiant)acßiiritttMirtr

CertiHi-

-ocr page 192-

1*4

CErtifnmârcgula,qUagcnuinavef bi diuiniamp;Sacramêtoruni expo fîtio ab illcgitinia fecerhitur, ilia eft Rom.li. fidei pro'portiq, iuxta quain Paulus oænemdiuinàîVoluritatipxcuelatio-cem taiti in;fçi'iptura facrà,quàn)iu Sacramciîtis æftimat.Nèc di)bitat idé autoritati illorum, oui I^rophetæ lu Eccleiia hàbentur,ôpponerc hanc fi-deiconfenfiônemjVtquçcun.quedo-ûnnàilliàdànàufîimnonpefpondere dcpræhcnra.fuérit,falfitatis jcoargua-tur.Quaetiâ decaufaDeus optinius maxim lis fingulari conlilio verbum fuum Sacramen tis adiunélum efte vo luitjVtîh diuinæ efga nos beneuolen tia: conteftatione illainnicein fede-clararcnt j amp;nbsp;hmtuam quafi operani præftarent:dubitanfesq;aut,errantes circa altem trum homines mox ad al« tcrüni cönfugerenr, indesq^tebus ob-fcncis aut iatxicatis lutem aÄcrrcnt. » Auguftinus cefte hàc inüfteps vh in Ubris dc dodxinaÇhrifti4.ria,verbû ». Dei amp;Sacramcntainterfe'.çQniparatj amp;ad eundem.fcopum vtraque dirigit .2;; r) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■ acre.

-ocr page 193-

185

Screfert.Rdiqui etiam orthodox! Pi ex verbo amp;nbsp;Sacramcnris v-’'siticandcniq; fidem didiciflcnt àfqj floccrcnt:aducrfus hæreticoS non c Script Lira tantum petiuerü t arma,qui ^uslefuamqjdodrinam defendcrct: ‘fdàmyfterijsquoque rationes amp;nbsp;argumenta contra illos müruati funt. Et fane fiverum Fateri volumuSjple-■^ufq; errores circa Del verbum amp;nbsp;Sa-franiéta,verolim,vel hodie obortos, pcpcritnbbiSjparitque adhucqiioti-^iceo'ruh’dèm diftraólio amp;nbsp;diffipàtioi Qüódalia verbi,alia Sacramentorùm ponituramp;cenfeturrcligio'.amp;quód ci ttavtrotumque diligchtcm confide-titioneni amp;collanonëm, prout nö-Eisfemelaliq'uid tum in racntc^tuin tubuccam incidit,quo iurc,quaq;in-turiaillud iplum riiox aflerefe ac pro-Pugnarefolemus. Neq; ïpcrâduscrit ''uquam finis cöterttionum huiufce-*uodi devèi'bo amp;Sdcramctis ortarfi^, t''fi exenl'pio Chrifti/Prophetarum, Apoftölorum amp;nbsp;fàfiaorû priniîtiuæ Ecclefiæ^ confenfionê diuiiiarum rc-

N rum

-ocr page 194-

I8Ä

rum,amp; in verb o, amp;nbsp;in Sacramcntisper fpiciamus amp;nbsp;retineamus, debitaq; itt vrrifq; rçuercntia verfcniur.Nam ratio tum verbi tumSacramërorum V-naplanèeadcmq; cft,fiuc origincni, dignitatcm,efficaciam amp;nbsp;finem,fiu« abufum ctiam fpcólemusainborum* Pari igiturrcligionc advcrbu fcriptu ramqj faci;am, Sc ad traclationcm Si-cramenrorum eft accedendum- Etvt verbo nihil addendum, dctrahcddni ueeft,neq; indevel ad dexteram,vel adlæuamcftdcfledcndumutaquoqi Sacramenta neutram in partem pcr-uertenda (unt. Si cnim qui hominis teftamentum infringit,aut corriipiG non impune aufert ; quanto minùs abibitimpunè,quiDei teftamentum amp;nbsp;figilla labcfaótatJ

Eft autem valde iucudum,verbi amp;nbsp;Sacramentorumconfeufum amp;æqua litatemnöin veris tantum devtrifq; feiltentijs,vcrùm infalfisctiam opi-nionibus atqj erroribus in tueri.Sice-him ferè inter ilia comparatn efle vi-demuSjVt circa vtraq; amp;nbsp;iäna fibi mu-

tue»

-ocr page 195-

fides, amp;nbsp;error errori re/pondeat? ynde fæpe poteft fieri,vt quod quis ^liasfeorfim infpeduni vix agnofcc-

excolJationemutua faciliùsiq Redè iraq; feGerit,qui cum ^ontèntauca, turn difleatanea inter ^^compofiicrif,vt femper veri falfiq« quad in confpcótu atque ia ffoniptuhabcat.

LITAS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ET

Sacramenioruminyeri^cäußj efßcieHiibuf. ‘

PKiqci pió c-ôûa t hoc iaiter omn cs, antorëamp; cóferuatorë verbi amp;nbsp;Sa^ ^wmentoru cfleDeûpatrë,Çhriftum .^cifilium, 8c Spiritu S.qui etia folus ^uisinftitutis virtutem (qppeditat.

Adhibet is quide miniftros coopc *ariosfibi in agricolatioue ædificatio ’’5^) EccIcfiæ.V t verb miniftr or u qua ^ifcûq; opa exiftatfruétuola, oportet t i P fc d e t i n c r c m e n t U m. Al io q U i fr U .ftulabor onmi^ impqdjtur ^8c infuuji .^t- Quarc de fe fuiq; finiilibus rede foibit Chryfoftom’ : Nos nüuiftrofii

tenc-

-ocr page 196-

tcncmus locu,qui verofandificatcl amp;nbsp;imiTiutatjipfe eft Deus fciücet.

Hoe procurante, loannes baptifta prædicarioneamp; baptiüno pœnitëtiï cöuertit corda hominumad Deum: id quodperfe nüquam potui:Tct,nifi Deus intus döcuiflet, traxi!rct,cóucr tifletq; ad fe homines. De fuo enim minifterio reélè profitetur,quod fit voxclailiätis in delerto, Parate viam Doinlnó:^;quód baptizetaqua.Qui busveró àloanne inftrudtis amp;nbsp;bapti-zatls affuit Spiritus fandi gratia,hiia ftifïeaüerurit Deum, amp;ffuduspoeni* Tentiadi'gftoscdidcrunttqüunirhart fæi amp;nbsp;legis periti Iperncret partim có ïilium erga fcDci,partini in cius luctf ad tempus cxultarent.

AT^AT 10

rv,m circa aduiuantis caufastum W-hi,turn Sacramentorum.

SVperftitiofi homines pclarisfcrï* pturæde miniftrorumopera mo-■■ ti clogijs,hos fupra nubes euedova* turn

-ocr page 197-

I89

fûm non Deo æquant|amp; adorant:vt LycaonesPa ulo ac Barnabç facrificia offerte volcbant.

Fanatici côtrario furore folius Spi ritusduftum cxpedantcs amp;fequenT tes,externum minifterium Ecclcfiæ ptoptcrimbecillitatem,rcijciunt. Vc teChriftiani,non ignorantes minifte tiumBaptiftæ,Pauli amp;nbsp;reliquorur^o-tt'uiuin,abfq;Spiriruviuificâte, mor-tuamliteramamp; egena mundi elemê-tîelTecagnofcuntac æftimant mini-iitos vr difpenfatores myfterioruni

tan qua m organaDei felc£ta,^ fûcios nomine Chriftilegatione fuit Sentes: per quos ceuper tcftaceava-ffula pretiofns diuinæ gloriæ ac recô-ttiiationis thefaurus ofFertur mûdo, ''tvirtutis.cminentia penes Deum ef* i^jUon ex homînibus. proficifei no-ffatur,

I Quando. vero Paulus fe Spiritus, fonlitçrxminiprum, vocar, gratiam ^eiprædiçat,qui fuo minifterioaliàs^ tttortuOjViuifîcandi vimadiügcre di-. Stta t’ 1J Cj\'| illi cr c d e r c t U r. Quo t q u o t , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ns cuira

-ocr page 198-

1^0

énim ex anditoribus Faali advitatll aEternâprçdcftinatrfuerCjhifolicredi dcre. (^orü veto fcnfus DeushuiuS fecunexcæcauit,i)rcpulcrüt,aut inutile fîbifeccrut Pauli minifteriû.HoC paûo Simon Magus, quamurs amp;ipfc àPhilippo baptizatusvnà cumalijs;

tarnen Spiritum fandû acecpitr

COI^T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C\ArSjî^

' . quot;nbsp;\ufn!,fïne putbus non Verbum amp;nbsp;Sa-cramenra quot;Dei confiante ï?: ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•'

X yT fine opeDeimmificr qiramli V * bct fîdélis cfficere non potcft,vt homines credantac ferucnrurraccc-dentc veto Dci fpiritu ad operammi-niftfi,non cft ilia rnanis, fed longévrî Iifîima:fic etianh oportet,ne oleum amp;nbsp;opera pereatin rjs,qui velverbumau-diunt, vel Sacramenta percipiunt,vt Deusdet incrementum,amp; Spiritum fanétum largia tür,qui corda ilJuftrer, doceat, mouéât, qui regeneret,pur-get,pafcât,pôtet.

Non tarnen ob id otiofâ res eft,aur

rc»

-ocr page 199-

I9Î*

tesvcrboDci pcrcipîcndo prabcre: corpusaquælauacroablucndum of-fcne:pancm manducarc,amp;vinum in cœnabibere.Quinimoiftaquuni cx-preflumDci madatum amp;nbsp;promifl'urn liabcant, non poffant à nobis citra fummö Dei córemptumamp;iniunam negligi,aut intcrmrtti.Nam qui in mi ’'imis amp;nbsp;externis cft infidclisac ino-t’cdiens : is protinus indignus eft, cui fesmaximæ jCoeleftes inquam illae at-i

diuinæjpcrDci fpiritum confe-lantur.

Dei gratia inyjù ycrit amp;nbsp;Sacramen-tBïum operiyßirftantium yel adimi-tur^velyendtc atari,

VT cÎTcaDei verbum, ita amp;nbsp;circa Saeramcntorumvfurpationem “'fariam peccaturabhominibus.

. Alijexterna verbi auditione,ablu-bonc per aquam fafta,manducatio-^fpanis,bibitionevini,contcnti ac-^üiefcüt:fuo muncreprobe fc defun arbitrates, fi verbo ótmyftcrijs di N 4 ninw

-ocr page 200-

trînîshocfaltcm,quicqin'd eftoffici), jnpcrcipiendis cxternis præftitcrint. tic interiqdæos hypocritæ Jcgis co-gninone,circumcifionc,fabbati,alia-ruiiiq; cerçmoniarum obferuationç gioriâbâ tur: q uos Pro p h cr æ,ChriftüJ amp;nbsp;Apoftoii grauilTimè taxarüt.Vtcr-gonon ftatiin qui fcrmonem amp;legê l?çi a ud iun r,Iegun r,n orun t tantum-mqdojiufti haben tur ; ita quoq; non W ox rcna tus a ut fal uus cft, q ni in ma nifcÜo cirçmncifus aut baptizatas, cil: nequecontinuô,fimulacquiipia forismenfani Domini acccficrit,corporis amp;nbsp;fanguinis Domini fit parti-ceps.

Alij contrà,cxternam veibi amp;Sî-cramentorumperccptionë abijcien-reSjinteriorem perceptioncniretinç-re amp;magnifacerevidcntur.qua: tam- I ctlî prxttSterûtcxtcriore^amp;cx reri or fine ilia nihil profitjiiî rcriorautéabf-que cxteriore aJiquando confificre p'ofiirzidçipco tarnen cxtcriorvcrbiamp; Sâcramentorum vfurpatio noefi pu-tanda (fi modo rcdc fiat) fuq carcrc

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘quot;'frudu-

-ocr page 201-

I9î

^ußu. Quotics autcm cunq: aliqui^ ^Watam i Hi us occafionçm fpreuerit; 'shaud dubiè Deum ipfum fpernit: l'îudaliteracillc,qui cibuni potûni-^ucobiatumdcdignatur manibus amp;nbsp;orçfumcrc.

Quos autem Deus, nô intcrceden. ''^ipforû culpa amp;ncgligcntia,vfu ver I’* cxterni Sc Sa crament bru m d efti rui p3titur,ininon ftatim ætcrna falute omnes cxcludendi funt. Quod proba ’urpartim ex paruuliSjqui morte præ 'ifniuntur,antequam vcifacro laua-ttovngi poflintjVcl nondum per X tads imbecillitatem prædi.cationi ver-l’iamp;Euchariftiæ percipiedç funt ido-■lîiamp;capaces; partim ctiam exadul-dsprobatur,quibus plane eft negatu lacriscœtibus amp;conçionibus inter-, Çirc,vnaq;'.cumalijs cœnam Domini, fumcre. Dehis enim Auguftinus ait: Hulliambigendû eft, tune vnuqucq-4UC corporis amp;nbsp;fanguinis Dominici participcm fieri,quand© in baptifmo toembtum Chrifti efficitur : necalic-pitiabillius panis calicisq; cörortio,-* i;. N s ctiamG

i 1

-ocr page 202-

194

etiamfi antequam panem ïllum co-incdat,amp; calicem bibat,dc hoe fecu-loin vnitatc corporis Chrifticonffi-TutuSjabfcedit.SaGramcntiquippcil-Iiusparticipationcnöpriuatur,quan doipfehoc,quodillud Sacrametum fignificatjinuenit.,

' C A 10 amp;Sacriimentorumin materiaicir-^ ca quam ytraqae tlla yerj'antur.

SVbicéîç reSjin quibusDei verbirni amp;Sacramenïaoccupanturamp;con-fu m u n fur fign iiïca n d i s, vf ro bi qj Hj n f cædem.V'nüenim idcmqj fœdus eft quodDeirs init cum hominfbusper verbumócSacramcnra.Vudeinvefe- ; ri Teftamenfo lex verba fœderîs con- ‘ tin ere, ci rc nueißo fee das ip fani in ter ' Deam âc homines cûe dicitar. In no- . tio,EuangeliumfermoreconcHiatio i i1is,atq}adeô fotum miniileriani,re- : cónciliationis miniileriam vocatur. ! i Qafn baptifmas ic caena Domini i । com- /

-ocr page 203-

M ......

fofflmunioncm, quam cum Deo ha-t^Cttius in Chrifto,nobis obfignant.

muterïoi'verlio amp;nbsp;Sacramento ^rojgt;oßt(e.

VT duo funt capita præcipua foederis diuini nobifcûiniti,ncm-

PcDeusamp;homo-.Iraamp;plcnam illius ’iefcriptionem ac cöfignarionem o-porter vtrûq;,hoc eft, tam Dei, quàni hominis notitiam compræhendcrc. ^criPtura de Dco,cùm qualis in fe fit# ’gt;110 qualis erga homines fit, prædi-' Wt.Vbirurfusduo potiffimû traftat, gratiam videlicet acvoIuntatcmDci:' quantum nimirum bcneficiornDeus 'nnos conférât,amp;quidnamofficij à quot;obisviciftim poftulct.Quibusexal-quot; teraparte rcfpondcnt ea,qua: Deus ’bhominibus maxime rcquirit. Alte runafides amp;nbsp;fpes,alterum caritascr-gaDeum Seproximum fpedat. Hue j lt;:onducit verbum »hucpertinent Sa-ftamenta.

Prin-

-ocr page 204-

I9Ó

Principió lex ipfa non^tantùnnd diiiinæiuftitiævolûtatem,fed etiam aldcclarandam amp;amplifîcandâgra. tixacinifcricordiædiuinæ bcneuolê tiâfacir pljirinniin. Compellir cnini nosadChtiftum peragnitîoncni pec cati,amp; aduerfus hoc iræ Dci,qiiani jxionftrat,arque fie primus velutigra-dus eft ad poenhentiani.

Hancmoxfequiturpçccarorumrc miflîo,quæEuangelij quod,ammodo eft pro pria.

.Caritas veróDei erga nos ex Euan-gelio cognita,çonftringit amp;deuincit nos fibi vinculo fui fpiritus, vt quod i aptealexànobis fua coadionemini« . me potuit irapetrare.id exinde vitro libcnterq; facerc ftudeamus per Dei ' ^rariâ,nullisnoftrh viribus. Hæc tria ïuggeruntnobis etiâ ipIaSacraméta. . .Baptifmus peccatofumimmundi tiem per fordes abluédas : Chrifii piarionem amp;nbsp;purgationem ablutio-ne oftendiq per fubmcrfionera, mot- , TificAtionquyearnis amp;nbsp;yetqrjs Adanii: per fubleuationcm, relurreôlionê ad nouam

-ocr page 205-

197

Houamvîram amp;nbsp;no ui hominis indui tioncm rcquirînquç omnia vnico rc-gcnerarionis vocabulo compræhcn-duntur.

Cœna Domini per famé ac fitim, 'luamcômunicaturiad menfam Do-tnini afterre dcbenr,fcnfnm propria: 'niuftitiæinnuif.per panemamp; vinö, Chriftumeum fuaobedieniiaamp;iufti ^kqua nos fatiat,offert ; fim.ul etiani •ï'one'tjVtvita noftra femel abdicate, lt;ldnccpsviuamusinChrifto,amp;:Chri ftüsih nobisvinat.Et quemadmodû , '^nopancparticipâtes,membravnius ^-Qi^porisin Chrifto fiuht ; vt ficctiain toter fcfideliumanimicoëant,amp;.con S'utinentur.

!

„ nbsp;nbsp;(treamateriam lubùHamyerho

. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ‘ I ■

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ' amp;SAcramentn,

* ' 1

peccant,qui vcl ex lege tan * ïûmpeccata amp;nbsp;.malediûionê an-^^ûclantjôc pœnitentiamvrgent, cl-, '^?Ê^$catorumreiuifliönémivcl qui 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prxtc*

-ocr page 206-

198 præterito legis oflficiOjgratiam folû-modo EuangeUcam prxdicanr,vt An tin O mi.

Ita qui circa baptifmûj,pra:fertitn infantium,peccarumoriginisamp;innî tamimniunditiem negant,quodPe-lagianifacicbantûtem quiàgrariabî ptifmi cxcludunt infantes,vt Cata-baptiftæ.

IncœnaDomini peccant,qui vd negleda fame litiq; iuftitiæ.velfatu-ratione ex corpore amp;fanguine Chu-fti omifTajCxfignis Sacramentalibus nndas Chriftianæ focietatis tcfleris faciunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

COWPJI^ATIO

ex qua yerium amp;nbsp;Sacramtn^ ta confiant. \ nbsp;nbsp;nbsp;;

SI materia verbi 8c Sacrametorum confidcreturfecödiim partesqu« totumconftituûntuncnonfignafo-Ja,fed 8c tes fîgnifîcatæ dicenturniat^ ria:quæ hoc modo duplex crit, extef' naamp;interna.Inverbo fonusillc,qu«

TCïb«®

-ocr page 207-

199

''fïbum vocale nominat,autfi fitfcri pfilc,litcramvocant,pro materia ha-^ftur:in5acraincntis vifibiJia ßgna, ''tinbaptifmoaquajn cœna Domi-vifibilia clcmcnta panis amp;nbsp;vini,ma ^ftiælocum occupant.Interna matc-ïUvtrobiquccft eadem,fpiritus fcili.

ac vita tum verbi vocalis amp;. literæ, ^Uttielementorü resfignificatæ.Nam ''fpcr verbum externum fiuc vocale, leufcriptile doccmur:itaamp;perSacra '''enta l'uoquodâmodo inftruimur. 1-oquitur enim amp;in hisDeus nobifeu Pîcifcciido, vnde amp;nbsp;Auguftino Sacra 'quot;enta vifibilia quçdam.vcrba dicun, ; 'quot;nRurfumjæquèperverbû acinba-P'ifmorenafcimur, lt;5c ibidë xquè at-i ineincœna pafeimur amp;nbsp;potamur, ! ^egeneratioetiambaptifmo notata ^collata,idem reuera fecumafFcrt,^ . ^rnisChrifti efus amp;nbsp;fanguinis potus.

Quod autem vna eademque rcs tant varie nobis oiFertur, noneftdenihilOjVt r niox audie-

1';, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus. “

COM.

-ocr page 208-

EI^OT^hÀ • nbsp;nbsp;nbsp;circa materiam,ex ^uayerhumamp;

Sacrament a conßßunt.

TV Æ Vltiplicitcr circa hunclocöóc ? inverboamp; in Sacra men ris erra tur,tnm cóiungcndo,tum difiungen do,turn deniqjimmutando.Qaidam verbo amp;Sacranicntis res fignificataj fic alliganr,vt qui externa percepcrit, ftatimetianihabcrcinterna puretur. Hi dccipiuriturin eo,quod noatten-dunt, qua ratione Deus externa ilia • cuminterriis rebus coniundlacfleve-Jit.Non cnim tiiaturali quadam eónè-xionc abfoluta neceflitate cobs-rent:fcd fiÖei inftitutio,confiliumamp; voluntasin iJlis cöfidcretur,facilèin-telligetur fieri non pofre,quinDciiS perpetuo fibi in illis cöfter, exhibeat, offerat ac præftet quæ promittit amp;li-gnifica t, V erbutn igitur amp;nbsp;Sacraméta quuinfintfimuiacradiuinarumreru, refcruntnobisDci nientem: quam 3 inillisintueripoteftjisnonnuda vo-cem autliteram,aut nudam baptifmi

aquam,

-ocr page 209-

201

2quam,autfokim panemamp;vinumià ^ttna,fcd ipfîffmiamreruüi lignifica-tarum vcrita tem p etei pit.

Quibusaureni cxtçtdailla id non. fignihcant,quodDeqs perifta fignifi ïarivuit,quomodo hi rcsfignificatas ampleâunturrSignificationis igitur ''inculo cönexa (un t,qua fubla ta ,t ol-litu’r'etiam/connexio, Nee male Au-guftinus ntiferos vociina aucupes nu-fupat,quiapicibus qiiodammodo li teraruni putantligandam cflc verita-tcm;quumvtiquenon in verbis taur tumbled etiam in cæteris.omnibusfi^ gnisanimorum non bt n.ifi ipl’e ani-ßiusinquirendus. Pofita Verb fignifi. catione,(non hominum arbit'rio aut iMaginanone,fed diuina voiuntatc ïcinftitutione ) eoniunguntur non fliinus fifmiterres figujntatæ fuis fi* gnis 3£ô-e,quàm fi eoniungeren tur.Vbi amp;nbsp;hoc eft nota ndum, etiam fi sbufù Óevitio mortaiium accidat,vt sdusinillisàpotentiafeparctur: na-îura tarnen inftituta Deiyalerc^ feâq; ' potentiam rctiuete : qüaï quo minus

O in

-ocr page 210-

202

in omnibus pariter fefe excraf, honii» nes fiia culpa obftant. Vndc amp;nbsp;Augu-ftinus fuper ilium locum Ioannis 6. Verba quç ego loquor,fpiritusamp;vita funtjita fcribit: Intcllcxifti fpirituali-ter,tunc fpiritus amp;nbsp;vita funt: intcllcxi fti carnaliter, amp;nbsp;lie Ipirit® S(. vita funt, tibivero non funt.

Difiunftione amp;nbsp;feparatione fignO' rum amp;rerum fignificatarum bifariaro erratur. Alij externa rcmouent,exténuant,autvilipendût,vt qui altcHOi cœuæ Dominica: partem (puta cali-cem) laicis negant: de qui panem amp;nbsp;num,quo ad fubftantiam,euanefccre ècœna,rcliélisaccidentibus,fingunt' Hieadcm opera ebaptifmoaquaip,® feriptura literam,econcionibusvet-borum fonosauferrent.

Alijvidentcs Deiamp;Spiritus fan^ gratiam non exminiftcrio verbi cramentorum pendere, co quöd fett* ptura fanftificationem multorü prédicat,qui neq; circuncifionc,neq;b3-ptifmo initiatijueq; externalegis aut verbi diuinidoftrinaimbutifuilfc^'^* l

-ocr page 211-

20?

^nntut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mant pari modo Klos

'luoq;,quibnsçxternorum_fignoruni topiafieri poteft,abfq; externorum ^ug'ratiam diuinam confequi poflc. ^dfallQntur,non obferuata diflimi-litudinc,qua Deus pro fuo arbitratu, Vfitata ratione omiiïa, nihilominus ^^aamgratiamquibusvult,abfq5exter oisadminiculis confert : quum cætc-dsquibus externa offert, eandem gra. dam vfu externorum communicet.

Alij cernentes quàmplarimos,qui lîusexternorumvfus eft frequentiftir Baus,nihilo plus gratiæ rerumq.; figni ficatarmnacciperc -.feripTuram facra '’fquequaqjliteram mort,uam,Saera-Bicnta egena mundi elemcnta iudi-cant. At hi non obferuant,I}bminuni vitio,non Dci, ncq; verbi, ncq;, Sacra-ßientorum culpa fieri,quod contem

I ptorcs,hypocritæ,fupeTftitiofi,amp; pr» poftcri fignorum admiratores in cx-I t«nis hærentcs,indeqj xternam fibi I £dutcmpromittenres,nihilvfu verbj I äctnyfteriorumiuuantur.HiSjinquä, dttetna illa partim profana , partim O 'ä mor-

-ocr page 212-

2Ö4.

Jnórtua amp;nbsp;egena cl cm cn ta‘ funt, qus fanamente præditisreâeq; vfurpan-tibus,organa Dei falutifcra eflc pote-ranf,fi ab 5-pfis ïn eum fincm, in qucm à Deo data deftinataque fuht, dirige-rentur.

Mixtationc peccant,qui acccdcn-teverbo Dei âd elcmenta,fignoruni fubftantias miitari fom'niant; quialc guntinPatfibus huiufmodi quanda mutationem,qua externa fignainSa-trânïëtis al rtid quippiam fiant,qitàni quod erantprius fua natura. Qiia:fén tenria verà eft,fi rcótè in'tclligatür.Nâ aquabaptifmi non fud'natura,fedcx inftituto D'eî lîgnificat fiobisregèné-rationisgfatiam. Fititaque mutàtio ibi non fubftantia: quia mähet aqa^ æquèjVt fiiit antea.Hocautem ex Del verbo amp;nbsp;Spiritus faniólr viäccedif,vt nobis putgationem amp;nbsp;pcccatorûre* mnlionem,adoptionis amp;nbsp;rcnóuatio-nisgratîam obfignet:quæ quidem no eft phyficavel mu ratio, vel acceflîo, fedindeleâu(quo adDeUmamp;Spiri' turn eins fegregationis amp;'fiinélifica-tioniS

-ocr page 213-

205

tion is au tor e m ) p o fit a ; amp;nbsp;q up a d n o s, inrefpeftu cotemplatione fidei ve-f'ffima.Nifi cnim Deusifia in huncv-ftirafegregaflet,nihil à vulgari aqua, pancamp;yino dilfcrrcntinifi etiam ho-’]^inesad iftàni Dei fegregationë re-^piccrenr,nullunr inter ea, amp;nbsp;profana ‘''faiiueai habercnt.Nos igitur aliam pani ôc vin o Eu chari ftico m u ta ti o ne Çon damus,quàm qua ex rebus profa ÇisfiuntSacrànienta corporis amp;nbsp;fan-güinis Daniinici.Qucmadnrodù fa-fræliterævitamæternamin fcconti-■^ttedicuntur,quâtamê aliter quài^ ^'gnificatio n e,c o ni u n efa ni n ô h a bc r,

I ’'equeinillammutantur:quia tainê l*tecæiSlt;.vocü foni iuuat nos,vt indç totamçn.rc conpjir hmur^hincillis ea vis fignificandi ço ’iiunipandiq; fignifîcata, tribuiturfita ^îptiftuiaquaSpiritum regenerants, panis amp;vinum corpu^Sc fanguinem poniinifccuni habët ; licet^nçc aqua

Ipiritum niutctur,vel cuni iUp con ’ünfta fit:ncquc panis in corpus,vel cuni corp G re,n eq ue vi n u m i 11 fangui

O 3 nein.

-ocr page 214-

206

nem,vcl cum fànguinc Chriftî côffîiî teturautconiungatur.

FOT^yÂ-lis cauße y er bi amp;nbsp;Sacta:^ mentorum.

FOrma fignificandiac înflrumcn-ta fcnfuû, quitusobijciunturveî ' bum Der externum amp;nbsp;fignaSacraniê-torum,differunthecrntcrfcaliquan- ( turn. Verbû enim vocaîe feritaureSx fcriptifeafficitoculos, quosvnàcuffl reliqui'sfenfib’aptiffima rationemo nenr Sacramcta,vt ab cxternfs rebus in fenfus încurrctibus,norrtia periAa xf »TKp/«,ran q ua m p er fen effras depor-teturadanrmu, vtq; ibi redum derc-bus diutnis formerur rudicium. Tant, Vt aures vocem verbi prædica ri hauri-untjôc operationeSpirifus fànâi pel auditum fides in anrmis homrnû eX‘ oitatur.-ficfn baptifmo corpusquidê éicmeto aquæ tingrtur: animus vero per Spiritum fandum fànguineChri-lii ablui'tnr,amp; à fordibus peccatoruni purga.

-ocr page 215-

207

pOfgatur.Fidcs cnim, qua purificatur corda, Chriftum æqnè in baptifmo, acinvcrboapprxhendit,atque1fic’re-gcncratioatque innouatio hominis pcrficitur.In cœnaosguftatpanë amp;nbsp;vinum ; animus guftat,quam fuauis fitDominus.

Hoe igitur inter ilia intcrcft,quod 1 intcrtabulasamp;ligilla tabulis appen-13,quibus Gotradus aliquis humano niorcconfirmatur. Verbü Dei amp;nbsp;fcri-pturafacra inftar tabularum, quibus fcedus interDeumamp; homines defcri ptumcontinetqr,habetur.Sacvamcii ta funt addita verbo ccu figilla im-prefla,quibus eadem veritas diuinarü promiflionum eorroboratur. Hoe ta nicnSacramenta plus habent, quàm figilia,quod euidenti hypotypofi pin gunt,amp; quodammodo ante oculos poniiteandemveritatem,quam ob-fignant.

Cstcrtim fl iudkium ill ud mentis, quod imagines amp;nbsp;typiSacramentorû luxtainftttutumDciinanimis homi uumformare debet,perpendarur, ni-

-ocr page 216-

208

hilâvcrbo noui aut diucrfi affcrunt. Vnus cnim idcmq; Chriftus,vt Icgis amp;nbsp;Eùangelij eft finis,ita amp;nbsp;Sacraniëtô, runi.Comniunitas cnim amp;nbsp;focictasil lano(lra,quâperChriftum habcmus cumDèô^quemadnioduinin verbo varié defcribir ur,n üc ninpJiciter,nuC figura tè:fic ^uoq,- in Sacramenris iu-cuda varietafequadamnobispropo-niturjVt nihilomin’intérim vna fcni permaneatiîdes.Quûitaq; audinius . Chriftum efijèoftiLim,viam,vitem,p2 ncm,pctr5,amp;c.vcrba quidem' ipfa lèdiuerfasgignuntfonnas;atfidcsin Ch ri ft o,vn a ni ea nd cm q; red ein pfio-nem,recôcihatiotiem amp;nbsp;faluté agno-ï ci t, licct iJJa n une regenerationis h-

I iiacro,nûcpanisacvinivfu repræfen-tetur.Ifa qui verçae fîrmirer credit» propter Chriftû tibi remitti pcccaw, amp;nbsp;'aditum àd regn um cœlormn patere : is amp;nbsp;ren a tus eft, Sc man ducat car-nem , amp;; bibit fanguinem Domini-NecaJiude verboDei, quàm èSacra-mcn tis pcrcipimus,niti fecundö plu^ amp;minus:ft;dvtrobiqj vt exhibetura ...... ( gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo

-ocr page 217-

209

t*co Chrîfti communiojfîc quoquc à fidelibusaccipitur.

cowji^rio

in fer mail caupt yerhi amp;nbsp;Sa-cramentorum.

VAria mcntionc beatifudinis in feriptura diucrüs rebus attribu-tæjdccipiuntur multi,vtcogitcnr,riô ''nam eandcmq;yiam ad falutcm il-l'cmonftrari.HincaliainveteriTefta niento per lege,alia in nouo perChri ftigratiam;Sc hîc rurfus,alia per fola fidem abfque caritatis operibus, alia per fidem cum caritatc coniunftain ■putatur efle ratio ac via ad falurem. JnSacramentis quoquc yidçnturnô-nullis aliter falui homines fieri per ba pfirmum:alitcritçrn per carné amp;nbsp;fan-guinemDomini. Qnem nô turbaret 'am multiplex vitæ æternæ j)miflio, nunc baptifmOjnücEuçhariftiæ, nue fidei,n une caritati, n une ali js vir t u ti-busappofitaï'

Verùm,qui Chriftum m omnibus O 5 qusc-

-ocr page 218-

210

lt;îuænt,amp;tânquam vnicum fcopuirt præfixû tenetjis nihil offcndctur ; fed deicclabitur porius tanta varictate. In fingulis enim agnofcet ccrtumSpi ritus iânôli cöfilium, quod ad confefl /îoncm,nonad confufionem vergif' Itaq5quiiuftarationcJegëdocef,qua Dcuscam docerivulr,nôherc]eabJii i cet, fed potiùs adducct homines ad Chriflrum.Similiterquifidemamp;gra-tiamEuangeJi;comnîcndat, nonap« | ritfeneftramiicentia: carnisaut ign^ j uiæjdum falutis noftræ honoremioÜ ! Chriftovendicat. Sic qui baptizaf,df ' g baptizatur,quid agunt aJiud, quàm quodconfcifionem edunt eiusfidei, { quam exEuangeiiodeChriftodidicc ,■ runt?Nequealia eftcœnæ Dominica: ratio.

Hîc tanic ex altera parte fefc nobis opponent,qhocpaélo,fifola inChri ftum fides,quar ex Euangelio cogno-fcipoterat,ad falurem fufficiat,Jeg2 fuperuacaneam eife d icen t;vcISacr3-mentis nihil opus elfe exiftimabnnf, lî nihil aJiud,quàm quodinverbo co tine-

-ocr page 219-

2TI

''ncturjSacramcntisafFertur.Quîbus f^t^pondcmas,in hocDei fapientiam ^bohitatem, mcritô fufpiciendam '^':ere,qui vnam candcmque rem tan ^'^pcre neceflTariam tam diligenter in j ^'^Icarchominibusvolucrit.

Annon videmus,quomodo nu tri ' ^^scuminfantibus,magiftrîcum pue ^^531phabctarijsagant,quâta fide ac ^^dulitatc,modô hac, modo illac pro j Sfcffus eorû tentent : Quid igitur mi-■ f'^ôicftvfqucadeOjfiDeusnoftræirt-Jfniitati fcaccommodâSjpariter no-“ilcumbalbutiendodnq; rebus ferij's 'iidendo, falutem noftramquærat amp;. ptonioueatï

10 FIl^ÂLIS tâquot; effeilorum 'ygt;erbt amp;nbsp;Sa-emmentorum..

CluccôfiJium Dei verbum amp;nbsp;Sacra-kjiuentainftituentiSjfîue propofitû ^furpantiumfpedes, coincidit caufa Wis verbi amp;nbsp;Sacramentorn. Quum homines ncqueâtDeum înfua

natu.

-ocr page 220-

^212

natura cognofccre proprijs viribus ra tionis amp;nbsp;arbitrij;placuit Deo per cx-tcrnam verbi prædicationem infpe-dcm ftultam, amp;Sacramentorum ys.

quodämodo puerilemamp;,]u-lt;iicram,tanquam peripeculum in 2-nigmatccöfpiciendum Ie nobis prx-bcre:donec perucniamus eójVbi non ampHiis obfcurè autex parte,fed fa-cicadfaciem cuidcntiflTimè perfedif Jïmcq;Deum,vtcft, cótemplabimur. Interca veró. temporis nosvfu verbi amp;Sacramentorum contcnti,excifa-jnus,fulcimus,augemus amp;confcrua-musin nobis fide, fpem, caritateniq; Tantifper,dum quod perfeftücft,ve' nerit.Qui hac vim, Sc hos cflcdiis Dei verboamp; Sacramentis aflignant,ijdc tantismyftcrijs non parum honorin-indicant,inultö minus ea débita laude acfriióiu fpoJiät : fed honorem q.uemDeuSjfuisjnftitutishaberivult, dcicrunt.Qbicquidcitra feipraq, hue ratio huqiana, feu potiùs fuperftitio ÓC ambitio exçogitarit affinxcrit, quamlibct ijl magnificum apparcat, magis

-ocr page 221-

I

i tarnen Dcoabominabile amp;nbsp;î-1 ?oominiofumcft;qûianôeftè fcniu.

^eiprofeâU in.

Albino

1 nbsp;nbsp;' iirca^nesamp;effetîmyerbi amp;

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ / Sacramentörum. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

d.

ÇVperftitio amp;nbsp;impïcras hominuiti Uin con trarias partes verbu m amp;nbsp;Sa-tramSta à fuo fine'fuftisq; effeCtibns lt;lctorqucnt.îllaenînïniiTiiuniamp;'p)ùè ^uàrti ^ar eft , hæc minus inftkütis Bei tribuit.

Siint'criamqui pütent,nunqùaiii fttisjnedum nimiû pöfl’cvcrbo ôcSà-I ctanitritistribui. Sed experientia di-üertum often di t.Qu.i enim in vfurpa-tioheverbi ötSactamehtorum öjiVri opcratOjVt vocanr,pcr fe adfcribunfc falutcni : aut qui fottùnatos adibnÜ liia ru mpr ogr c fi'u s, VC ti t a t i s c o n tc ft a tionernymendaciorüm deteftatiohe adhibitoiureiuradöjin vfu Sacramê-torum ponunf.hi amp;nbsp;fimiles præftigia tores tantum no idoin' ex'vcrbo amp;nbsp;Sâ-

crainen-

-ocr page 222-

ii4.

cramentis faciunt, ma^icis incantâ« mentis etiam illa fæpe applicantcs.

Econfrà,qui verbum amp;Sacramen-taceu tyrocinia,rudimentaamp;Iacacl pucros Sc infirmos reJcgat,vel pro vm bris rcrum prætcritarum aut futura-rum,vel vttcflcras tantum militarcs amp;Chriftianæ focietatis fymbolaha« bent:Itcm,qui prorfus illa abijciütamp; contemnuntjVtÈnthufiaftæ amp;fanati ci:hiomnes dignitati vcrbiamp; myftc-riorum detrahunt.

Qui verb fcripturæ facrç àEüangc Iio cos efFeólus vendicant, quos Paulus reccnfer,ncmpe,quöd Euangeliu fit potcntia Dei ad falutem omni ere denti;amp; quöd fcriptura diuinitiis in-fpiratavtilisfit ad docendum^redar-guendum,adinftituendqm hominé, vt integer exiftat adoninc opus bo-num apparatus: Item,quod quæcun-quefcriptafunt,ad noftramdodrinä feripta fint,vt per patientiam amp;con-folationem feripturarü fpem habea-musrhæc inquam,amp;id genus alia in litcris läcris reperta, cettiflimi cfFe-

-ocr page 223-

215

ßüs Verbi diuini üint,ncquc ab illis ^Us Sacramentorum diferepat. Do-n t e n i m fu o q u o q u e m o d o, c o n fo -

‘ïntur,coarquüt,corriqût Sc inftruüt *^05 ad fidem amp;nbsp;falute. Quid ver ö am-P'*ùs in illis quæramus?,

Sorutn circa 2)ei yerl'um amp;nbsp;Sa~

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr4gt;»ewf4.

PErfonarum, loci, temporis, habitus amp;nbsp;modi in adminiftrationc ! Verbi ScSacramentorum eatenus re-' ^peftuseft habcndus,vt omnia dccen teradDeialoriamamp;Ecclcfix ædifica j ''onem fiant. Quanquam enim iftæ ' tircuraftantiæ ad fummam rei nihil ’'ütparumfaciunt,eft tarnen in illis

! tiüoq; lt;uTa|i'aferuanda:quam quilæ-' ditautcuertitjisSpirituifanftohaud 1 dubierefiftit. Deusenim noneftcon I ^üfionisamp;feditioniSjfed ordinisamp;pa , tis amans in omnibus Ecclefijs fan-ftorum.

Ilium

-ocr page 224-

2I6

Ilium içituroremus fedulo,vtfud , nos Spiritu in verbo amp;nbsp;Sacramentis fie ilJuftrctjgubcrnctjConcilictjVrfe' pofitiscontentîonibus vnum idem-que perpetuo in verirateveibi amp;Sa* cranlentorum fentiamuSjâtqiieino-

mnibus gloriam Dei populiq;

falutem potiùs quàm pri-uatamlaudemquæ-

îramus.

.

%/ £ N.

ÀPHO-

-ocr page 225-

^J’HÖKIS'M'I'RECTE

S S E 01^EÙ

Ventatis in controuerfia_ Euchariftica.

'CAT^/Ty^S 1 COTS[-trouerßa dt^ntijophiflicie.

terminis granimaticorum expli-/^iidaçft partium inter fe confli-*ogt;qiiæriturvtrinquc,propriénegt;àn S'^fatç Qhriftuspanem corporis fui -’’.quot;’^inejamp;vinum fanguinis appella- o--'*onedonarit? i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j i.

..^^cunaPialcÔlicisloquamur,quæ-quot;oeûjVtrum fimplidtcr, an fçcundu; ^(^■dautquodammodo, painisGhri-“’^orpus^vinumfanguis dicatur?

®-h.etpribus amp;oratpribusftatusjcft Mptiamp;fentcntije?! ,

^urecöfultis pro aequo ac bono cö-'^^'usfurnmum agifur. Hine Cicero-Pfo A.Çecinna ; Xftumlocum fugis óc ftformidas, miaex hoc (vt ita dicâ) ^2mpoæquitatis,ad iftasverborü an-îuftiasjamp;adîooaiiçs Ut-çfarum angu

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘los

-ocr page 226-

218

losreuocas.Id quod nobis fimiliter à j.

Metufiaftisamp;Synufiaftisaccidir.

Thcologis de litera amp;nbsp;fpiritu con* trouerritur.

f

DE LITEJ^Æ

prietate.

PRoprietasliterç in cœna Domini non niß vniusmodi exiftere po-

teft;quaefi ponenda fit, talis crit,Au- i Li.;.deTriguftinodemonftrante,‘vt nihil aliud I nit.cap.io.crcdatur,nifi omninoin illafpecicpä «

nis Chrifti corpus pro nobis traditu oculis apparuifle morta]ium:amp;dch-tere tali percuflo liquorctn ilium vin* omninofluxiflc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii)

I' l I.

fi Cuiufmodi proprietatcmlitersj t Auguftino oftcnfam, quu ncutri eo' rum,qui hucufq; tam pcrtinacitcr h* tcram vrgent,agnofcant aut admit' tant.-depraehenduntut palàm vtriqn^ ( infalfalitcrxgloriatione.

I-

J lt;^in ipfimct mutuùmiug“'

-ocr page 227-

219

btamp;confodiuntjVtfifubftantiæpa nisamp;vini in cœna cedant fubftantijs totpoïis amp;fanguinis dominici,quod 'ntranirubftantiatione fieri necefl'c fft'.non fit panis,quo ad fubftantiam, finaulpanis amp;nbsp;Chrifti corpus ;amp; vice fi manent fubftantiæ panis amp;

''ini incolurnes, nulla fiat tranflTub-^intiatio.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V.

\ÂSSEJ^TIO

in cœna‘Domini.

SPititualia,tcfte Apoftolo, fpihtuâ »,Com. Hterdijudicantur.

I .

1 J^icunturautem fpirîtualîa nô mô (^otes ipfæ fpirituales,verum earum ! nôtæ atque figna,vctbum fcilû

^'tacSacramenta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u •ii

VII.' - ’ nbsp;nbsp;nbsp;. -ii

’ Spiritualiterdijudicare tum demft

I'^jdniur Apoftolo,quâdo rcs fuis no-

1 r^Senotas rebus conuenienter acc6 '^odamus amp;nbsp;cxplicamus.

VII 1. , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

i^cigitur in dijudicandis fpiritua-

t , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P i libus

-ocr page 228-

220

libus idem nobis eucniat,quod pi^'’ ri Horatiano, qui human o capiti cer-uiccm equinam appofuit, amp;nbsp;quod^l^ Chimæra Homerus fcribit:

njocöt Ätu}}, oTT/Oyi/ Jï J'joéxcö/j, /xtflyn Jï

Inprimisanalogiatamreröjquüiquot; fignorum eft obferuanda.

I X.

In rebus fubieólis coena Dominic* participarttibus vt duplex fpeólat^' homo, interior, fccundumaniniai'’; exterior jfecundum carnènl : ira vßi-cuiqucfua,hoceft,cógruentia,aptai' da funt. .

n :n y 7f'-*

' I - r ' 'Lfq, ■ '

Fa mes ac fitis propriè accepta ext' riori homini tantùm competuntJi'' teriorinon item,nifi figura tè à corpf re adanimum transféra fjup; yt qunt” xfurientibus fitientibusq, iuûitiâ 13^ rturitasàÇhirifto promit tit ut.

X 1.

Fa mes igi tur ac fitiï aliqua inuist-'tiauiin animo requirithi: bmnttioi

Î i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HOB

-ocr page 229-

221

O r-

'ï'^nquidem corporea,fcd quam fen-i^speccati in nobis efficit.

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-..y X I I.

Itacibus amp;potus,panis amp;vinum, iquot; ^^creScbiberc, propriè cxterioriho-’’’’niamp;corporiconueninnt: ad inte-|1 hominem translata amp;nbsp;accom

I '''odata , propriam fignificationem 1 ''onampliiisretinëtjfcdomnino per ^■i'ilitudinemaliquam,autaliamra,. . ^‘onem,rebus àfealienisattribuun-

, -

XII I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

Quare,fi quis ex illisverbis Chrifti: ^aro mea verè cft cibus , amp;nbsp;fanguis ■'ieusverè eft potus, contendat carné - ^^lóftiomninocarnaliter edendam, ^fanguinë bibendum eflc;quia Ghri I' l^ustam clarè, tamq; aftcueranter amp;nbsp;0 ffrióhocdixcritiquid quæfo tandem. (1 ïliudiftc ex Chrifti verbis,quàm ari-r ’liropophagia quauis Chimaera horri ^dioremconfcecrit?

X I I I I.

j, Neceft quód quis hoe loco de otgt; quot;'potëtiaDei nobis ogganniat,Deû ,l) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P Î pro

-ocr page 230-

122

pro infinitafuafapienda amp;potentiâ i pluresmodosmanducandi arque bi-1 1 bendi habere in promptUjVt nihil lif 1 opusadfiguratumloquëdi aut êdefl i dimodumconfugere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 1

Cuius enim fuperbiæcft,Deflteii- : tare, amp;nbsp;miracula mulriplicare:plaiu via omifla, in prsamp;cipkia ruçrc,naJh vrgentcncceflitategt;

X V I.

Obuia nobis monftraturàDeo M-tio in hac caufa expcditndi nos ex o-mnibus difficultatibus, per figuratas locution€s:Et n os ta ni orofi-, immofl ■geriamp;peruicacesfumusj vt mahnius nos indies magis magisq; implicar« , ac inrricare, quàm ci tra ofiènûoneff redo tramitc incedcre?

G IJ

ßnßiiliutn amp;nbsp;Sfiritualium-

GOmpertum eftjfapientiam diui* nam omnia con den tem,fie tem-peratTenaturam in vniuerfitate rert vt

-ocr page 231-

'’tnon tantum terrenæamp; corporales ûiigenerisrebus : fed ctiam fpiritua-Itscorporalibus,cœlel^cs terreftrib’; Wtelleftu perccptibiles rebus fub ten' film corporis venientibus aliqua ra-fioneaut pluribus interdum conue-‘'iant,casq;adumbrent.

X VII I. !

Sic vita temporaria cum fuis acci-dcntibus vitam æternam,amp;mors tem porariaæternammortë^non tantùm præfiguratione quadam, fed certilTi-Wactiam Defprænunciatione amp;nbsp;prç^ otdinatione nobis indicat amp;nbsp;figni-ficau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

XIX.

Qi^emadmodum iam in banc vita •lonipfi nos procreamus,neq; à pare-dbus(nifi per bcnedidionê Dei) pro-creamur : Ita multo minus ad æterna l'itaaivel per nofmetipfos, vel per a-fiosjfed pcEGhrifti.Spiritum regcne-lamuf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

X X.

Simulacvero natifumusinhâc te-porariam vitamgt;necefle cft,nosvcl]a

P 4 cIc

-ocr page 232-

224-

ûc nutricis,vel folido cibo fuftentari amp;conferuariificrégénérati perChri-ftuiUjpcreundeni oportet nos fuften ftari ad æternam vitam.

XXL

Hocipfum quöaltiusmétibusno-ftris imprimcrctur:Chriftus confultu rus infirmitati captus noftri,primùni figuris verborum,deinde Sc ügiiàsic-£um,vnum idemq; fignificauit.?

'ir -ï- X X I 1.

ïiQuandoigiturChriftus loan.óde fc vel fua carne dicit,quód fit panisamp; vcrc cibusdtc de fanguine fuo,quöd vcrè fit potusanetaphora cft in iftiuf-modiorationis genere: quandovero ipfas res,quarum notæ, hoc eft, voces ad metaphorani aptæfunt,panem.âi coamp;vinum,fub fenfus producit,ad fruûum paffionis mortisq; Domini-cæ ante oculos quodammooo pone-dum, fit myftcriuni amp;nbsp;Sacramentuni indigens Ipirituali explicationc. ■

X X I I 1.

Ex hoc fonte naturæ manant ratæ tum iocutioues, tuma(ftionesamp;

X ‘i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccrc-

-ocr page 233-

22S ceremoniæ,habentes rationcmfirn-plicem intcrprerandi figuras fiue return, finelocutionû:vt res ipfæ vitro ^ubminiftrent intelligëtiam fpirit ua-^cni,nec opus fitcontortis inteipre-fätionibus..

X X I I I I.

Quodautem multi fcipfos in bac '3ufaftupidosamp; cæcos faciunt,idà ^P'titualti foporiseft,que Dominus ^tophetis amp;nbsp;principibus fui populi ’^tl'cuitjVt perçât fapicntiafapicntü, ^intelligentia prudentium fefe ab-^’^ondat..

X X V.

Quumenimres ipfa clamer,in cœ Domini panemamp;vinü figuras amp;nbsp;efle corporis amp;nbsp;fanguinisDomi quot;'^tltiod ipfumetiam nonnunquam '’^erfari j fateri cogun tur ; feruore ta contentionis abrepti, côtra ma-f'feftam veritatem,atque adeo’ côrra jj.'^ctipfosnegantamp;.damnant in no /^^afeephräfes,quibuspanis amp;nbsp;vi-figurçamp;figna corporis amp;nbsp;fangui

*^Chiiftidicuntur. .»U un''

P 5 Si mi-

-ocr page 234-

226

XXVI

Similiter de figuratis locutionîb’ nugantur,quibusctfilocum incœna Domini dare noluntxogunturtamê vel inniti ad figuras confugere,vt vcl t fuas opiniones tueantur, velineuita- j biles alias abfurditates déclinent.

XXVII

Namad euitandam Cyclopicâ an-Thropophagiam,fatentur intcrciuffl» fieri in cœna fupernaturalem ócfpin-tualcm efum corporis, amp;nbsp;potuni fan-g.uinis Chrifti; qui non cft alius àü’ gurato.

X X V I I L j

Sed aiuntjfe non nuda figna ina-ncsq; figuras ponere, quod nosfacia-mus. Videamus ergo,,vtri reueranult; ; dorumfignoruracoarguantur«. . XXIX.

Si,quibus acceditDeiverbûad menta vr exiftantSacramenta, iniinc ritô, traducûfur,quôd nuda fignapo-nan t: profedô aceufam ur iniu ftè hoc homine,qui vql ob id fol um, pané amp;nbsp;vin um Dominicum à vulgari atquc profa-

-ocr page 235-

227

profäftö Cibo potuquc difccrnimiis, lt;luödadillamandafum atqj promi£ film Domini habemusadiunda, qui, ^usvuJgaria deftituuntur.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXX.

Hancvero diuinæ gratiæ accefllo-flem feuadieftioncm (vtTheodorci. lusvocaf)nullius prcti} æftimant,lt;p ädeiimmodum vnusquilibct finge, lefibi poflit exelementis Sacrameta.

X X X L

Refpondemus-.Quum penes folû ï'eum fit, inftitutis fuis fuppeditare '^inutemitotusctiammûdus nequit ! cfîicerefuaimaginationevelpotëtia, vtaliquid;pro Sacramentohabeatur.

XXXII.

At poftulant omnino ( ne fint va-fuafigna) vtres cœleftes amp;nbsp;fignifica» fæ corporaliter fint præfentes ad-iünâæ corporalibus.

X X X I I L

Quod tarnen ipfum (contra natu-lam corporcarum £crum)dicunt fieri *ionlocaliter,inuifibiliter,incompraî fiçnfibilitcr;eoq; rcsfignifîcatas per-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petua

-ocr page 236-

228

pctua propriaq; natura fua etiamin gloria ipoliant amp;nbsp;euacuantjuxra il-lud'.Toile fpatia Jocorü corporibus, amp;nufquamerunt,ideoq; nonerunr.

X X X I I I I.

Quàm igitur latum campumMar-tionicis fpcdrisdeChrifti humanita te apcriunt,qui hanc (vbicunque lo-corum per totum terrarum orbë eoe-na Domini vnoeodcmque temporis momento peragitur) corporaliter amp;nbsp;vcrCjinfenfibiliter tame adefle, adeó-qiieorecommunicantium ediatquc bibi contenduntï

X X X y.

Sin id minus (cntiunt,definat à/a-Ä£^£z/j,hoceft,fcientcsnugari amp;tur-bareEcclcfiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-)

XXXV 1.7 .

-. Etfi Sacramëtorum visamp; efficacia non ponder ab hominibus^fiueredè, fiuc pcrperàm vrentibuf: certum cft tarnen,fi abfq: pœnitentia amp;fideSa-cramenta vfurpcntur,aburuni ilJuni potiùsdamnabil'cm habendü,quàm inrcólo vfudeputandum elTctqualis £ij ■. : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ninïi-

-ocr page 237-

22»

nimirnm eft hypócritarutn amp;nbsp;incrc-lt;lulorumoiïiniUm.

XXXVII.

I Propterca vcró nihil dccedit infti-' tutioni diuinæ Sacramenti^fihonli. ! ncsfua culpa fibi hanc inutilem eftï-I ciät.Vnde Auguftinus de verbis Chri fti:Vciba quæ ego loquor, fpirirus Sc \'itafunt,iicfcribit;Spiritualiterintel ^igenda funf.lntellexifti fpiritualiter, Spiritus amp;nbsp;vita funt : inrellcxifti carna liter, amp;nbsp;fie fpiritus^ vita funt,tibi veto not! tun r.

X X X V I I 1.

Siepanis amp;vinumcœnæ Domini-' tæcx inftituto Chrifti corpus amp;fan-guisChrifti funt fpiritualiter intclli-gcntibusxquinetiam carnalitcr intcl-ligentibus,nihilominusadhuc exin-ftitutione Domini vim amp;nbsp;poten tiam iuatn,hoceft,Sacramentorü rctinët: ïftuvcróincredulisSacramcnta non iiint,quæ fuiflent potenria amp;nbsp;diuina inftitutionercdevtentibus.

XXXIX.

Quum Cyprianus amp;nbsp;Auguftinus ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liege nr,

0

1

-ocr page 238-

230

negent,nos ad fumendum corpus amp;nbsp;languinem Domini parare amp;nbsp;acuerc dentes amp;nbsp;ventrem,fed fide fincera pattern fa n ét um fra n gere : i n ep tiifimè fa ciunt,quiori corporeo fumptionem corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti tribuut, nifi forte per corpus amp;nbsp;fanguinê Chri fli,externa figna amp;nbsp;cicmenta panisamp;viniacci-

pianu

-ocr page 239-

ÉXCVDEBAT lOHAN. ncs Maier, Anno Domini

M. D. LX XK

-ocr page 240-

K H 0 I inifiioQ