ramfenrentiarum ^uiim connexia-^ num yerirate tnjlru^its ad yin gußim prigfcri^tum, fer

^^dlagtlit^ Euchnrißicx tst Hiohiamp;nmi-* fOî'Kw (ontentione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dedu^x,

ße Chrißianorum in Euchnrißiemy^ fiffio cörroborata.fol. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uf',

S^omodo cxna ‘Domini re^è diuini trga bemines ämoritßignnt dicaturffol. m, 'l^tnoßro erga ‘Deumamore inEuchari-fliatxcitando.fol. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»îô”.

l^efraterna charitate inter hominei mti-* futtin Euth^rißüßelfanda.fol. »28«

Deyeritatecenntxionum in re tHcharißi’ ca.fol. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14O'

De ?ferü connexiomhiu ^erArumfen{tl^^ tiarum in negono cœnte domintcie.fol.i’i^' 4 De connexionum yerirare in cotrarijSlt;iP'

ceneibut.fol. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;?“'

Defgnîiamp;fignificationibu^ tattiin£acbarißia.fol. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

'^(ineta.te locutionum ïn rt EuchÄnßu amp;nbsp;Concordia EiiangtlifiArttm.fol. 2jj.

’ quot;Dtiacctdentead tiementum t “»t ^xtfiatjacramentum.fol. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;227.

* ^^Catachreßnnomin^facrameHei.fol.2^0, ^^juo rtrum or dint facramtntacolloeen-

7! ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

’ ^ulgan definitionefacramenti.fol.24.2, fpar titionefacramentifol. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a4lt;ï.

I Tl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

‘ ' ßrum fejum Chrißum. - • cram ncfcius, quuin -11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hocfcriptum adornarenii

■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fçriatorum, hodielin^ua,

ftylo,alicubictiämäuat(li ferro, fuper genuiana Eiichariftici my Reri j expliçatione digladiâduni,!«^ cÔacerbitàbis^cefTiflccvt muItiFon-gisôçdubijscôfliôtibus certando de-feflTjàJijaufcuItandiJegediTpeélandi tædioaffeôli, picriq; impendcntiuffl pcriculorum metu territi,comniuni-Dusvotis. amp;(. fuffragijsinvnamppetui ‘dcinccpsdehac rotacontroucrliafi-Icntij Jegem tacite confpirçnt ; baud 'fccùsac quÔdamciuitasAthenarum cxgraiii diuturnoq; bcllo, quodpro Salaminijs adüerfus Megarenfesgef-Rxatjfatigata mÀleqj aJiquotiesaccc*

plebifcito tandem capitale eflc ‘induit, ü de vindicanda Salaminio-’^“nilnfula amplius ad populû refer-f^tur.Poftca quoq; eadem ciuitas tri-S'ntaTyrannorû imperio perTrafy-‘’ulumliberata,præteritarumdifcor-.

memoria omnemoblinionc f^mpiterna delendam cenfuit : talem “^’Ks/a/jtanquamvnicumfedandç in ^cclefia diflenfionis, rcftituendæque pacis fundamentum, viris in Repub. prudentibusamp;modcratls valdè arri-^creanimaduerto.

Et fane poflet fieri,fi,quæ vtrinq; de tccontroucrfa hueufq; côtentiofius fortaffequàmvtilius in vulgus édita ûintjCÔmuni confenfu oblitcrarëtuir, parribus iuftitium pariter indicere tur:fierific,inquam,poflct,vtEcclcfi^ halcedonia ab hac tempeftate aliquo Vfque concederentur. Verùm enim-üerojlivel maxime trâquillitas ad té-pus ifta duraret: nihilominus adhuc periculum foret, ne male fedatadif-fenfioin maiorem aliquado turbiné crumpcns,nauemEcclefiæ vehemen-

t i US quâm nunc quaflarçtificut Amy-cleos fiio perijfle filcntio accepinius: quiamp;ipfifalfo hpftiü aducnicnriuni .nuncio iterum atq;itei'umdclufi,fi-.mulac intcrdiólo cauiiTent, nc quiJ apud ipfos denuo hoftiumaduétu® quomodocuq; fignjficaret ; libeiarüt ,co pafto ci uitatem aliquamdiu inani metUjVt nullus abhoftiliincurfionc rumor ipi’am perterrefaccret: quod antea fçpius fedfruftra fieri cÖfucuc-rat.Intercavero duin fccuritatecu® difcrimine coniundam prçoptantA nullä prorfus monitionc admitted, quàminaniterad hoftiü cxpcctatio-nein expergefafti identideniaccingc re fe malunt : in co nudos atqueincr-nies feie vitro infidijs ôcprædæininii-corum obieccrunt.

Ego vero certus n ullam fapietiani, nulJâprudcntiâ valcrecontraDond-nunijDepqjcxecrandos acdeteftabi-Ics haberi, quotquot caperc cöfiliu® at non exipfoaudcnt.'cxperientiarc-rum magiftra di dici, quam i nfeJici ter hadcnusEucbariftica: litis cöpofitio tenta«

tentara toties maiori fcrè cum ludi» tóo femp quafi interruptajfinêopta-tö confeq non potuerit; proinde ncii tiqiümihi perfuadeo nee polliceor, vclharic nofträjVel aliam vllam huma nam opë ifti ynlneri fanado fnfficcrc. Cùmcnimin quaeûq; difciplina im-®edicabilis peftis exiftit cötcntio dc ^ogniatibus, anibitiofa præfertim., Wndo homines nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ^ioyviS^

opinionem parùm finccram fc-®eiitubibernnt,eamq; pugnacifllmè ^efendunt ; id qnodPrinceps medico tnGalenus, vt li quis alius cpiphonc-niateclegantiflimo expreflit ad hunc tnodum : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Puo'aTTOTjfTrTcvl) K(t-

7aa ai jto'Q? 4gt;iAoT(A*-gt;a Kaj ^'CiWHTrJop ip rols^ fJ-i'Xiça. KOÙ 4^J«? avra-; Tumveróinprofcf.

^onc religionis amp;nbsp;in Eccicfia maxi-'ne nocens amp;periculofus hic morbus ^ftjPaulo prohibete captare amp;nbsp;feàari ^ngomachias, Xtvotfwï/aç «a? âvïiBta'flÇ y’ejtuJ'wvv/xou yvâlt;fta'° fupcruacancas *tem confliôtationcs ac difputationû Pngnasnun^finicndas: vthôinepte A 5 gnnsrç-

gangrænècÔparcturab Apodoîo, fa mo hominû circa ftultas amp;nbsp;inerudi-tasqftionesinfanicntiô;præterquani cnini quod taies nihil ædiflcant, ad maiorem impietatem indies profi-ciunt, necipfi lolùni à veritate aberrant, fed amp;nbsp;qùorundâ fide fubucrtût.

Reigitur nôdum iufta rationed}-fceptata amp;nbsp;excufla, vtut filentiü decrc to publico iniponatur ac impetrctur; tsntü abeft, vt contëtionis incendia intra hos filentij fines contincatuKVt fupprelfuin magis, quàin reftindu in maiorëflammâ fit erup turn amp;multo longiùs ac latiùs graflaturû,atq; adeo partes adhuc incolumcscorrcptiirS' '■Nifienini veritas reétè propofitacon uiceritjôc ab altercationibus cohibuc rit præpoftero zelo iurgantes;(q crrç-ris eft confidcntia amp;nbsp;temcritas,)puta-buntaudaculi obftrependo pftarefc cultü Deo,amp; pericula qlibct fubcûdo laudë conftantiæ ac fortitudinis au-■cupabuntur,amp;velutequiferocientes atq; indomiti,rcpagnlisrcfraôlis citato gradu in plcnû ciixfiun fêlé effiin-dent. -• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;Ecqui4

Ecquid crgOjdicet aliquis, haben» ’Contentions laxandæ funt,vt cuiuîs ’lttoad libuerit, Ecclefiam pcrturbarc liceatïScio equidë,quidnani loas Gi-^oonispater fuisciuibusrepetëtibus ^liuni cius ad pœnâ propterdirutam ’’intBaaI,rcfponderif.Num vos

caufam Baal? Si Deus eft,vlcifcatiir ^^lede co, qui diruit arani ipfius. Scio Domini volcntis rclinqui, amp;nbsp;^ofcere zizania in agro Ecclcfîæ vfqi ’’inaeflem.Scio deniqucGamalielis Jonfiliuni moderatum dicentis: Si ex quot;oininibus eft opus hoc, diflbluetur: ^'ftexDeo eft, nô poteftis diffoluere. ^’ncinferuntnônulli, quia Deus fibi ^’laflerêdamfuamvcritatem amp;crro.

exftirpandos füfficiat, noftrûeflc *Jôocommittereveritatis negotium: ”^1111 diffiderc aut repugnare etiâ rc-P^hatnur. Nos veto Deo nondiffîde-^Osautrepugnabimus:fiquâ quifqj ^^oetur,rebus fraiftis aut inclinatis ’^pom tulerit.Expreflis cnim Dei man opera amp;nbsp;diligentia reqritur ma-fi'ftxituû-politicorum amp;nbsp;miniftrorû ïccIça

JEcclcfîæ,vtc medio populi malû cï* terminctur. Magiftratui nonfi'uftw • ’3» portantigladiûpræcipitur,vtintcrfi-ciat quemeunq; hominem nitentçnt abducerc alios à via,qu.am præfcripfit Dominus.Ieremiæ iniü^itur, vtcucl-latôc extirper, vtperdatamp;difl!pet)''’f ædifîcetacplanter.Paulusquoq;Vult Epifeopum non modo/i/aKiiHÔ/i ctiâ £Àt7«7(xo/j elîc, qui valeat obtura-re os côtradicentibus vcritati.Vtcûqi vero ciuibus magiftratus, vnà cumfi-delibus verbi miniftris bonaoperain nauarit; nihilominus adhuc plus Tatis zizaniorumin agro dominico rc-manebit ôc excrefcct; vbi fi quis vident omne fuacuram,oleum amp;operâ perirc; turn demum foie tur fe hac co-gitationc,quôd plenam ofFendiculo-runi diflîpationcra Deus in tempus deftinatumfibirefcruet.Cæterùmta-metfi litis Eucharittica: feges nodum fôrtafîe maturuifle videatur; quiafic inultiplicia peccata noftra merentur, vtDeus tam efficacem permittat Sa-tanæilJufionÊ, doncc dcccptio iniu-ftitir

reueletur, amp;nbsp;è medio tollatur '^otcmpore; idcirco tarnen pijsho-'^mibus ceflandum non nbsp;nbsp;nbsp;quid ad

jeteftionë diabolicarum firaudum amp;nbsp;^cclefiæ pace conferre queant. Q^ód ^Deoftat fententia oninino (quod ‘'os ignoramus ) Satanæ furoribus no ^^preflisfrænalaxarezfcrcndûcritiu-^üinDei indicium,amp; filentio expe-^ïndum tempus mifcricordiæ.Q^o-niain Verb certö fcimus,Deum nön '^olentibusfuper cötritionelofephi,

! inrupturacoramDcoftantibus quot;nbsp;' P^oipfa terra quo rainusvaftctur,val-‘l^iaccenferc:occurrcndum eft malis

! 'tiamdiuinitus immilfis amp;laboranti ^cclefiæ cöfulendum, fed iufta ratio-''2-Qimdfiparum^fcccrimus, neta-debilitemur animis : quia opera noftrapièfufceptaamp;locata non mi-*’iislaudabitur,quàni diligens àtq; fi-

Compertiquot;i eft autê ægrotorum ’’’ipatientia, intemperantia, inobc-^’sntiafiepenumero fieri ,vt remédia

etiam falutaria, aptcqj appofîta, non. modo nihil conférant ægrotantibus I adfalutë, fed in ven en û propeniodu cöuertätur. Quod ipfum mihiquoqi iampridcm in re præfenti tarn odioU præfertim, prouidenti quàm eiletiu-tum filentij præmium,mcruentiq;nc quod à me ad reftinguendumcöteil-tionisæftumpropinatur, quorödam morofitate prauitateq? in deteriusra-piatur,fæpius venir in mentem,quod amp;IereiTiias Propheta fecii voluebat, ferem.zo. dicens:QuandoquidemvcrbumDo-mini probro amp;nbsp;omnibus dicbus vitn* periomihi vertitur/ftâtuimêtioneni eins vitra non facere. Atvtilli,ficamp; mihi fermo Domini penetfStior quö uisancipiti gladiopertingebatvfquc ad animæ diuifionc, amp;nbsp;exiftebat tan| cohibiti ignis incendiü, vt continerc melaborarem,necpoflem. Quoti« enim clangor ille coeleftis buccins, quocxcubitores fupcrmurosHieró-folymæ conftituti cxcitantur; nevllö pado filcantjfed die noftcquc in mé-moriam illircuocent, qua: ad paceirt, _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faluttni,

lautem , honorcmquc cius pértf* ®cnt: quo ties, inquam, hæc vox aurions meis intonabat, fummo Audio ^licritatcquc in hanc fentcntiam i-

Spiritusenim,vt illeait, agit in I'oininibus, amp;nbsp;afflatus optiminiaxi-3^ *quot;1 docet cos.

Ridebor tarnen forfan,quódilli ffiecomparem, qui plcnus diuina fa- . pientiaamp;eloqucntia verc de fe iada-poterat ; Spiritus ventris angit me, ^Venter meusrumperctur, vtnoui 'tres cum vino fpiraculum non apc--^®^« 3^ fitur. Ridear verb, imoctiani infa-

( vt Solon ) habear : niea profedo oihii intereft , dummodo Dei glori-iifl, amp;nbsp;decus Ecclefiæ quæfijfle depre-hendar.

Alij, quibus cordi eft in literaria pdæftra feu theatro Ecclefiæ certa-®cnpro Victoria veritatis fufcipcrc, ûccogitent, fibi hac mea qualicun-queopera velmoram inijci, vel lau-

poflCjhoc ftadium currereauf Curium femel initum animo minus ala-eri tencre, nifi forcaflè currendi ini-perito. Siquidem femper conccl-fum fuit, vt quam quifquc nofset ar-rem, inca fc exerceret. Oprandum cerrè foret ,ß amp;nbsp;kîc fieri pofiet, quod fcnfitille,quifelices futuras artes dixit, fifoli artifices de ijs iudicareiif. Nunc veto eorum , qui currunt fta-. dium,vt ait Apoftolus, Paritcr qui-demonlnes currant,vnus autcmac-cipiat brabeunl ; Curramus fané Si nos : at fic vt apprehendamus. Legitime enimcertare, hoc dcmùni opus,hic laboreft, de quo præcipù Apoftolus . Q^anquam egohacin -caufa non tarn curlu cum alijs contendere , quàm currentibus calcar fubdere amp;nbsp;hoc veluti ccleufmatcinci •ordinis homines , ad concordiani) .finceræque fidei ftudium cohortan -inftitui: vt inter tot contentionuni fludus, peritos imitati nautas,lüb-inde ad Cynofuram æternæ veri-■ tatis per dcjififtimas nebulas ca-4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liginofa!

'sinofæ nodlis interdum cfFulgcn« rcfpedent, amp;nbsp;fcopulos quibus ’î’^onulli hac tempeftatc illi fi nau» ''’gium feciflent, præuefti, faiui in.

Qÿretur forfan aliquis huiufce* ’’'odi fcriptionû de Euchariftia ma* ^’’îpromittetium, nullû liodie neqj Mm-n,neque finem inueniti: ciun exiguus inde prouentus fé* ^aatur. Efto, Me tarnen nefeio, que» P^fto animauit Auguftinusgt; vt per* hoc propofito,lib.udcTri* *quot;fate,capê3.ficfcribens,Vtile eftplu* J^^Hbros àpluribus fieri diuerfö fti* ®gt;nódiuerià fide etiam de quæftiô* 'quot;^useifdem jVtàd plurimosresipfa P^füeniat ad alios fie, ad alios auteni ficÄc.

Cùm igitur in hoc autofehediaû ^tc id vel inprimis dederim operä î^ttod amp;nbsp;Auguftinus primo teneri, ôs ‘''Omnibus icripturis fumma vigilâ* ‘'^euftodiri vult)vt lècundum fîdeni quot;Pacrainenti expofitio: Nihil Ipero P^Ùeuliforc ex præfentitraCiatione# , -B quàm

quàmcongruere per omnia veritatf, vel atteftatione rcrum manifeûarû, Vcl aiijs fanftarum fcripturarû loci, minimèdubijsaflercre conatusfuni* Siucergo ( quod mihi maxime in vo-tisfuit)voluntatcm Spiritusfandiin ))j Euchariftia per omnia alTequut’ fuC', jj ro : fine aliam de verbis Domini fen-tcntiam, quæ tarnen reélæ fidei non

refragetur, exculpfero, teftimoniuin Habens à quocunque alio loco dini- L iioru eloquiorum ex occafione pro- il fundæ obicuritatis, nihil aliud profe-retur in medium à me, nifi quod pJu-rimiseiufdediuini verbi teltimonij, approbetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,

Sin omnino vanus amp;nbsp;inquictu, (quod Deus prohibeat) obftrcpcfc veritati vifus fuero : nihilominus do- i)|| tiabitDeus, vt fuis profit, nonfolùm quod docet Veritas,verùm eüâ quod obftrepitVanitas : vt cùm relpondf. biturinquietifiimæ vanitati, aufcul-tetur finceriflîmæ veritati. Vtutfit, ego memetipfum cu Auguftino hif L annuincxo,quibtt«fcribitApoftolus; L

quid aliter fapitis, id quoquô rcucla bi t : Nec pigcbit me,ficubi ®fito,quærerc: necpudebit,ficubi ''^Ojdifcere.

''callage LITÎS EVCHAJ ' ^iSTlCAE EX HIOBI AMIf quot;nbsp;corum contentianeavayvyi-

n^VM Deus Opt. Max. olimad-slmirabili plane confilio iuftóqj '**’1100 fuo Hiobum varijs «rutnni» ’’'tccri atque concuti pro Satanas ; '‘‘gantis libidine permifit : graue ^Primis ac infolcns prudentiæ car-^'^apparere , quod benigniffimus ^'’’’ninusjamp;remunerator piorumo-, pateretur egregium ilium ptoremfuum libcris orbari) faeuk r*ks exui J toto corporc à planta His ad verticem vfquc exulccrarii püibus omnibus fortitcr perferen-^'^ttmHiobus aliquandiu magna.» J^nnifc præftitiflet ; hoc longe ad-^^indignius ac cr udclius vider i,cp \ / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B z idem

Idem gubernator vniuerforum c® ‘ ccderct præterea malogeniOjVt minis iam turn pluiquam fatis animum ægrum, modo vxoris(qj^ fola ex omnibus bonis mifdload lamitatü adefledebebatjacerbilfi’”, b|| exprobrationc irfitaref. Modöaff* fq corum(qui ad condolcndum Sicco^' dj folanduni aduenerant) virulenta a* xnoduminfedatione pungeret,W*’‘;t( tumque non in cxtremam dcfpci^' dj tioncmconijcerct. Miferabiletamc'’ ti; omnium maxime cxifterc, tantu^ virum,qui totmalisruperiorjlaudeiquot; Ijj ineruerat,amp; firmam de beneuolent'* d( crga lè Dei fiduciä fpemin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d(

aduerfitatibus retinendo,caufanic^ d( traamicosmeIiorem,Deo ipfoiud*' jj, cc.defenderat zeuminquamdegfad'* tandemvfqueeo deijci,vtin manift’ i,j ftas amp;nbsp;horrêdasblafphemiasprorum* p€ns, caufam bonam maJè agenda corrumperet, dum , quod erat iigt;’ iJi ft-um,ratione non omnino iuftapd-

Vcrùm cnimucro in ïîngulis oittà iftoram placu,it haud d ubiè di. prouidcntiæ, docanienta Sc ex. 'J’ipla,cam eins ætatis hominibas, '''oimaximè pofteris ad fempirerna jj'^ßioriamante ocalos poncre, qaU ’quot;sadmoniti de rebas aliter ac valgi '^3rc,maioriqaefobrictatcamp;rcae-''ntia rcligionis negotia rraétare dif. ^*^snt:fiqaandoetiani veritatis fta. . J°lorumanimi côtrarias in fenten.

igt; jj cognofcêdo pradentiam, mo. ! 5ftiam in dccernendo, in reprehen-5''domanfactadinem,mfaftinëdo j '’’*qucæqaanimitatenîamp; toleran. J adhibere confacfccrcnt. Nam ,, ƒferum eft hamanarum in hacvitæ Mitadine qaafi Earipas, vt iaxta retro præteritis diâam fa. '**nuc eft,in gygt;^os quodammodo ^Poribus fubfcqaëtibus recurrerc B J vidcatur.

Si quis enim quæ hodiegerunturob. ( feruct,is facile cernit, quàmfint,licd t non per omnia, faite ni aliquatenus t in moribus antiquorum penè advnB j exprefla : vnde ad pofteritateni,vfu$ f minime cÔtemnendus redire queat, j modo mentis aciem diligenter ad. gt;nbsp;i uertendo intendar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p

Sic olim lercmias Propheta lu* j l dçosfui temporis vocabat adeonfi- l derandum Reipublicæ amp;nbsp;religion*’ s ftatum, qui fucrat feculo Elifumffl* j Pontificis amp;nbsp;ludicis in Ifracl, quand» ( tabcrnaculum teftimonij cum arci j foederis habebatur in Silo: Indéq; v»- ’ Icbat turn prçfentia çftimari. Etreftî ' viri de Icnioribus terræ ad Ezechiî । ætatë prouocabantjfub quo Michça’ i Moraftithes Sioni tScHierofolymçû*- ’ ’ turam vaftationc longé ante impunc । prædixerat, quàm leremia: in firniß’ ‘ plane caufa capitis diferimen inten-taretur. Chriftusquoqjrcuocatno- ■ bis in memoriam mores hominun* diluui»

H lt;iiluuioextin6torum. IdemSodomii fimilium exitum res noftras ^ottituras præmonct. Paulus nobis, R®*»«»

I ’ïuiChriftianifumuSjpopulumvete^ «♦Cor,»», i Hraëliticum in exemplum pro^ } Pofîtuni efle tçftatur, amp;c exprcfsè a€.

f j îmicorumeiusfquos liber Tobiæ re-Tflamp;»l# j ' ?«appellat ) infultatio memoriæ di.

1 Met, è reliquis Hiobi tentationibus, J ' Mufcunque veldoâ:rinæ,vcl folatij f ^dus, fiucad inftituédum dirigen-'liiniue vitç curfum,feu ad moderan-

l ^otemfuû. Ego quidccertè,quories ^ius amp;nbsp;Antagoniftarum ccrtamina ßiulto accrrima y cum indcfinenti

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B 4- ui:iand4

uitandi, condemnandi côfuctudine confcro: ld, quod à me l$pius,nec abfq; gemitu, faflitatum cfle, Dcum tcftari poflum : femper mihi videcr in illiSjControucrfia: de Cœna Domini inter Euangelicos (quos vocat ho-dic)non motæprimùm (quum antei in'Ecclefia itcrum atqueitcrumeade cfFerbuiflc legatur) fed relufcitata:amp; ingenti hucufqj ipiritus arque viriu mole vtrinque agita tæ,nee ita ] cuiter rationis hunaanæ confilijs finienda: facietn-intqeri: Multa enim pciiims infroipicientioccurruntillic,quam-uisin difiTunili argumente, quænos in Euchariftico negotio ad humiliM-temDerque timorem, ad fanx fidci prudentiam amp;nbsp;ingenuam fimplicita-tem,admutuam ctia internos ipfos caritatem amp;nbsp;concordiam crudiant ÔC componantjfi alieno potiùs quàm proprio experimento amp;nbsp;pcriculofa-percinanimuminducamus. Nosfa-nc quotquot aliorum erroribus atlt;]i vi ti js dep reh en d en dis Lin cco perfpi-catiores,proprijs næuis agnofcendis talpï

fâlpacæciorcsfumus’.in illis faltctw^ ^iiæ de rebus ante aftis à inaioribus Veluiiperinanus tradira acccpimus, ^anquatn in fpeculo contenapîari de. {’cbaraus: quisamp;nos genius interdû ^'^fifùiiibus negotijs agere foleat,qui ^iiàsjnanticæ,quodin tergo eft,in. ^picerc minime valemus,arqueadco ^‘«c ipfum nobis indicari ab aJijsæ-grèfuftinemus. Hancingenijhuma.

tuorofîtatem compertam habens ^piritus (ànftus, quo facilitis ac citiùs infinuet, quod nos fcire vuk,aut etia 'ftexore proprio homines coarguat, tumresiplas, turn pcrfonas transfor. plat, vt interim d um aliud agi putät, ludicio per affeâius non corrupto,ve. dtatem libentiùs ampleâiantur, ôc lt;iuod eft iuftum, pronuntient. Sic Nathan admoniturus Dauidcm fui icclerisin Vriamamp;vxorem cius pcr-pctrati, parabola propofita adduxit legcm eo,vt fe ipfe damnaret. SicA-thab rcx impius ob dimiflumBenha. dad reprçhendendus, iudiciû cotra fc tulit, in caula,q ci à Prophcta propo.

«cbatur tanquam aliéna. Sic Chriftu» per parabolas cxprcflït ludæis vcri cÖfclïïonem, quam aliàshauditafacile eis perfuafiflet. Cùm igitur a-cmpla tani fiófa quàm vera, fantam ia Omni re vim admouendumhabeanf, Vtinnitifæpè nee opinantes facilcm aflenfum veritati alieno orationi» habitu indutæ præbcamus: quoda-lioqui nimis odiofnm eraf futurum his præfertim moribusamp;tcmporib’, finominatim cos, quinoftramemo-ria vel vixiflcntvel adhuc viuercnt,in exempla tum laudis ac imitationi?, turn fragilitatis atque cautionis pro-traherem : hoe ego Mctamorphofi tam perfonarum, quàm rcrum è di-putationc Hiobi amicorum in medium produfta, in quæftioneEucha-riftiac faccre inftitui.

Nufquam enim (quod equidem norim)iimilc exemplar Theologies difceptationis in litcris facris extat, quod ita numéros omnes Eucharifti» €« concertationi habeatrefponden-»cs^vthæc longa amp;nbsp;morofa Hiobi amp;nbsp;amicorum

imicorum confliótatio. Sufcepi crgd Deo aufpicc atque duce indeceuex archetypo fpeciem amp;nbsp;forma Eucha-tifticæ cötcntionis adumbrare: quçqj ilHc digna laude vifa funt, nobis ad imitandum proponcre : amp;nbsp;c regionc contraria, non nifi,vt cmendentur, autdeuitentur, oculis omniumfub. ijcere.

Principio maxime cft memorabi-j ^CjCJuodliberHiobi depingit Deum, '^tagnothetenac præfidemcundorû iftorumeertaminû, tam quæ verbis, ^iiàm quæ faftis ipfis Hiobus fuftk ®uit. Illius nimirum nutu gubcrnan« für, quæcunq; Satan peflima volun. fate amp;nbsp;confilio per fua inftrumcnt^ aduer-fusHiobum molitur. Conni-f*ct quidem Dominus Sc filet donce ^atan c minimis quibufdamfcintil-^isexortum contentionisignem fui« flabellis in tantam incendij deflagra-fioneminflammat, vt nulla ampliu« ®pc Humana reftingui Poflet. Ad ex. ffçnium tarnen Deusipfe litem diri-®fitamp;abrumpit.

Interim Satanæ ad noccndümpij» hominibus alacritas, promtitudo, potcntiajVerfutia varie in Hiobi ad-uerfitatibus, nunc aperte, nunc oc-culte in actum pcrduûa Icfc exerif. Cùmenimpotcftatem fibiàDcoda-tam in dementis oftcndit, modo jgneas, modo aëreas imprefïïones c-Jiciendo: Turn in hominibus quoqj quantamvimhabeàtjdcclàratmequc folùm opcratur in filijs diffidentis» ^uiArabicos amp;nbsp;Chaldæos prædoneî cxcire potuit : fed vxorcm ctiani in jnaritumarmauit. Qu in ctiam vfus opera amicorum Sc transfiguratus in angckim lucis, quod cminus amp;aper* toMartcnon obtinuitthocpcrcuni* culosamp; infidiofê tentauit^ vt fidcm afflidi amp;nbsp;quafi à Deo pcnitus dereli-dli labefaôtarct : in quo fc mirificum artificcm exhibuit. Viros cnim infi-gnes qualicunquc diuinæ fapientix, vcritatis,iuftitiæ,potentiæ fpccie,Audio atq; zelofeduëtos, interfe com-jnittitjVt varias in reprehenfioncsin-cunantj)eum oircndant,fcqucludi-

HjsSatanæ magis atque magispro-ftituant. In Hiobo præter cgrcgiàm fidcm, pietatem,amp; patientiam admi-tabilem,communcm etiam fandorii fortcm attendimus : Hune Deus in fornacem tri b ula non um inftar auri perignemad purum putum cxcodi probauit, quo exaftiùs fummâ fuaM infirmitatem, prius fîbi non penitus cognitam,perfentifccret,amp; hoc pa-ûo in humilitate amp;nbsp;modeftia addi-feenda proficeret. Antequam cnim I^eus è turbine Hiobum compefee-KtjConfidentiùs illequàmvirumDct dccebat,amp;de iudicijs diuinis amp;de fua iûnocentia difleruit.

Amici nônihil humani amp;nbsp;ipfi paffi, prima quidem fronte magnam pic-latem,grauitatem, amp;nbsp;fapientiam pras fcferunt:fpcftantesauteminfolitam Hiobi afflidionem,amp;verba quœdain Oüfero in vehementiflimi doloris a-gone exprefla finiftrè intelligentes,lt;Sc interprétantes, Hiobumdeantcada Vita ab infclici euentu indicant : de üuiuaitemergaiJJujn voiûtatc per, peraiQ

^crsini pronuntiant,amp;plane cônffi humanitatis caritanfquc officium amicurn veterem pctulantiffimè in-fedantur amp;nbsp;crebns anathematifmir (fplcndida hodic rcJigionis fpccic) pariter omnes mifericordia quam odio digniorem decernunt.

Elihu veró Buzites, quifquis tandem amp;nbsp;qualifcunque fuit, in co certè fpccimcn boni viri præbet,quod poft diuturnamaltercationemiurgantcs, amp;àfcinuiccm alienates,in gratiam rcduccrc creatur. Docens ïiniul cx-emplo fuo, qua in tegritatc in dijudi-candisreligionis controuerfijsverfa-ri oportcat. Nempe vtfolum Dcum rcucritiamp;intuiti,mortaliumneniini aflentemur, nulla pulillanimitate vel; proptcrætatcm, vel ob ingenij imbe-, cillitatcm,vel ob aducrlantiumniuk titudincm,amp; autoritärem, confen-^ tientiûmucpaucitatem,frangatetur,: nihil ex odio aut inuidia caluninic-mur,nimiumvel exaggerado, velcx-tenuando : fed omnia pro æquo ac bono in meliorcm partem, quantum id qui*

Qüidem per Dei gloriam , amp;nbsp;veri “oneftiq; confeientiam fieri poteft, *ßtcrpretcmur,

■ffturaè litis dccifione poftea à Deo *Pfofaä:a,colligcrelicet, cum qui fc ’fbitrum æquilfimum intcrpofucrat, P^rumapud homines, nimio fortaC . ^finuehëdifcruorein fe concitatos, profecifle. Adeo enim non obtinuit, ^Uodpropofucrat, vt nifiDcuseon-^entioni fincm impofuifiet, diflen-lîonésqucpacaflet; omnis aJb hornige ad concordiam ftabiliendam fu-fceptaopcra,inanis extitiflet.

Mirctur autem quifpiam non in» ■utia,quifaôlumfit,vtDeus turn temporis cos, qui gloria amp;nbsp;iuftitia ipfiui Contra Hiobum ftrcnuè tucri vide-l)antur,improbarit maxime. Quifqs mimlcgcrit velaudicrit,quàmmul-taHiobiamici pr3eclarè,nunc de fa-pientia,vcritatc, potetia, iuftitia Dei pndicent, nunc de humani generis corcu.

corruptîonCjVanitatéque cordate af* ferant : cum ncCcflc eft, pondère aC fplendorcorationisadeo cômoueri, vr iuretjiftos ram grauitcr difputäte5gt; Veriratéque lèntcntiaruiti tam benà itiunitos amp;nbsp;inftrudos, reifte fentirc per omnia , caulämque melioreni agcrc. Vbi veroDcum de Hiobi amicorum fermonibus longé aliter, qnàm pro maioris partis opinione amp;nbsp;cxpedationc pronunciare cognoue^ rit : cogetur fatcri, non lätis eße, vera proponere,nifictiävcra connexionc fimiliter afiumantur vera amp;nbsp;coneJa-dantur. Natura certè vniulcuiufque rei,de qua difleritur, fic fert amp;nbsp;pofta-lat, vt ex veris non nifi vera, amp;nbsp;exfalfis nonnififalläinferantur : at fæpé ac. ciditjineptaconnexione, vt ex veris falfa etiam colligi amp;nbsp;fcqui videaiitur: quod ipfum Satan pro more habet,vt fpecie veri quàm maximè talkar,vt ve« ra falfis mifeendo, fi falfa n on perfua-ferir,veritatem interim odiofani aut faltem fufpciftam reddat. Ncque pro-ptcrca .Hiobi amici excufandifunt, quod

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3Î

l^'iodomninó putarSt fevetadiçercj villas falfitatisfibi fuêrc confciji [otucrunt cnim ôcipfi dccipi(quod pominibus procliue eft) bonis fuis '■'tentionibus, ficut in eo ccrtè de.« '■^ptifunt,quôd ex iuftitia Dei amp;nbsp;prai ’*'fatchumana,Hiobum pro naeritis ’fflidam,argiiuntamp; damnant,Dehft '■ite fortalîe faciliùs nûç eft iudiça-. '^ipofteaquam fententiam à Dcola-t*2inaccepimus, cui videlicet nemo l’naniçntc aufit rcffagari. At in ho^ ''‘ftna tragœdia de Cçena Dqmini aliquis, rem fccùs habere ; Qua-t fupereft , vt fingula capita f'^^iufquccontentionisinter fe con^

PninuinjCtfi nemo noftrûm Dç0 ^^rit àconfilijs, qui modulo ratio-, mctiri profunditatcm fapien^ J^amp;iuftitiædiuinîç, nedum peruç-i ‘Sarc, veldçbeatjVel pofllt : vir ta m3 ’’'‘‘Squidam amp;nbsp;magni npminis,quæ-t l''''SvQdcfiat,quQd plcriqucnoftri^ f'^'^poribus in Euphariftiæ ncgotio ’''queant le iuuicem doceie, audij-egt;

amp; tandem confentirc: fnîrximcdnbi* tauit fibi ipfe per fubiedioncm rc- Hj fpondere, arcano iftudfieriDcicon-filio, volentis ad eum modû exercere noftrâ moderationem,caritatë,amp;c. l|j Idem etiam affirmauit, aftu Satans Hj fcrupulofas ciufmodi quæftiorxcsdc ij, partibus Euangclij inijci,vt animis tti cor.tentioiieacccnfis ôc pcrturbatis, totûinterim eripiat,amp;; frigerc faciat. b Quod ad homines faftioibsattinct, (jj dicere ander, multos amtari zclono 1 puro,amp; cura exiftimatiôis vel fuævcl aliorumnimia. Hoftcsautemverita- (j| tisoccafionemhincvenantur,amp;arri-piunt partim in auita fuperftitionc perfeuerandi, partim ftudiumvcts pictatiSjingenuarûmque artiumin- ç, ccflendi. Vt reûè diuinarit, quidc haccontrouerfia publico fcriptote. tç ftatumreliquit : Mundum lucrepœ. nasfuæiugratitudinîs ac impietatis. Pro CO enim, quod veritatemnôani- ç pleduntur, aut potiùs ipfi tenebraî oculis fuisofFundunt,amp;vcritatcniin jj iniuftitiadetinent; mittit illis Dcus . - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cffica.

! I Sanè inimicitiæ illæ inter fernen , ’’inlieris fernen fcrpentis manifc-i l^^ptodunt fein hacquoq; conten-! ’‘’’ne. CaufaodijCaini aduerfusfra- Geneß^t i ’^^ßiAbclum nulla fuit alia, quàm W AbcU facfiflcium fidc placeret {fo, quum Cain fuum munus abfqs '■'leoblatu reijciindignaretur. Quid

I '^'Ilmaëlc amp;nbsp;Ifaco fcriptura loqui- 4* ’'irl Quemadmodum is, qui fecun* carncm na tus crat, perfequcba.

’■'f cum , qui natus erat fccundum ; tetuni,itaamp; nunc. Experiebatur ' ^poftolus fîmiles inimicitias à faL

‘•^fratribus, qui ceremonias legales, '■“'cunicifîonem, Sc id genus alia ex* ''fna magni faciebant, contra gra* ‘'ïm, fpiritum Sc Chriftum qui fi-”*5 erat Lcgis. Quid ergo mirum, inter Chriftianos hodie repcrian.

jntcrcàmirabilitèr omnia tempers*» amp;ad fuuni quæque finem pcrducit. Dum cnim oriuntur difli; dia fcftæque in EcGicfia,facif,Vtq“' lt;nbsp;probati funt præ carnalibus/eprobis atque hypocritis internofcantuijÄ virtutcdiuinaadfalutem cuftodian* tnr.Vtiit ergo eiufcen|odi veJitatio-ne5 aç pugnç vcrborum,peruerlisho-minibus cedant in exitium, quibu* fplet altercando amitti veritas ; p‘1^ tarnen atq; fidelibus,cadem ipfa c jitasjn horreo feu area Ecclcfia: diu, multumque ventilata, ceu triticuffl à palea, ab omni fophiftica perpur* «

blcgari hcrclè non poteft, ex quo bellum facramentariupr hac noftw çtaterecruduit^excitatafuifîevtrinqi jnultoru ingenia atq; ftudia ad dili-getiorem veri inquifitionem:finil^i' (j aliud emolumêtiinde extitit,laltcm hocmagnufuit,quod alterutrapars fepreflit, continuit, cautiore'mqu« reddidit alteram,ne difputandicalo« i rclongius extra limites ferrctur.Itaqj '.

^’l'minpcriculumfuifl'ct,ncfplçndida. ^licrum cxtcrnarû amplifîcationc, ad ' Pûftinâ artolatriam fcncftra dcnuo 'j’Pcrirctur : oportunè oppofuerunt J ''ini,qui à literamortuaadfpirituni ' J'üificantem, ab cgcnis dementis amp;nbsp;^gnis ad res cœleftes Si. fîgnifîcatas ‘'®tninum animos reuocaucrunt. Et

' ^Sisne in Enthufîafmum quedam Pfolapfi, in altera parte minifterium ' /sternum verbi amp;nbsp;facramentorum fpfrncremus,aut abijeeremus; æquè quot;teeflario reftiterunt altcri,quitani 'quot;ignificè fummis laudibus, verbum ^licramcntaextulerunt. Reélèiam *llcfcccrii,qui quod ab vtraque patte habiliter amp;nbsp;verè diä:um eftjCÖiun*.

hoc eft, literæ amp;nbsp;elemëtis fuum ‘'onorem amp;nbsp;officium à Deo præfcri-Ptüm amp;nbsp;iniunftum vindicarit, amp;nbsp;fpi-ante omnia inverbo amp;facra-^ïntis infpexerit. Contraveró, quac ^frobiq; vel in exceflu vel in defeÆù Pofita fint, ad auream mediocritate peduxerit, Idolólatriam amp;nbsp;fuperftf-*ioiicmabvna,fanatifmum ab altera

parte profligarit. Ncquehæceritdf ccnda Chrifti cum Belial conciliatiOi fi vtrinque vitiofa extrema moucan' tur, amp;nbsp;quod veritatis eft,referuetur.

Ecclelia confilio,adeo non dubito/ ' plane confidam, quicquid nouaru® ƒ abfurditatum cx vno illo inconuf- ( nicntivel haólenus ortum,vel dein- *' ceps oriturum eft,licet à Diaboload l'i niaiorem Ecclefiarû diftradionem^

pciorcm dc reparata rcligione fufpi-cioncm fpargatur ; tarnen Ixtiore*” ^iliquando fincm cfie fortitiiru.HunC porro cucntum pij omnes fuisprcci-bus, modcratffqj confilijs iuuaredç-bcnt,quoad potcrunt, fi forte Dominus noftri mifertus, incrcpet Satana, fcducentem totum terrarum orbe®» amp;nbsp;vincant tâdcm prop ter fanguincm agni, amp;nbsp;propter fermoncni teftinio-

Quis quæfo hodie tam cæcus cft mente, qui non fentiat artes Diabo-licas in diftrahendis incôtrariasfen-tenrias

tentias anîmis,corum, qui piæeipuis alioqui religionis capitibus vnam tandéniq; fidcm profitentur ? Q^àm iucundumilli eft fpcûaculum, quod iftaratione corroboraturïNlulto maxima pars hominum in fupcrftitionc *nuetcrata,amp; impeditur quo minùs ’ccedat fanis fcrmonibus Domini *gt;oftrilefu Chrifti,amp;ciquæfecundix jpictatemeftdodrinæ? NonenimiL listantùm, fed «Scmultiscx Euange-i^dsperpetuo in ore eft, quamlibct 'dguam in dogmate inter aliquos 'i'ffercntiam, certiflimum iudicium ttroris exiftcre. Q^àm vellet Satan ex fiocvnicodc Euchariftia diffidio ita *Wer fe partes committi, vt inter fe

^ætcrùm refiftit Satânç Archangclus Michaël in confpcfltu Dei, ne quod ^''tendit, pcrficiat.

Nos autem. age, Dei amp;nbsp;Diaboli rc-P^gnantia cofilia omittentes, homi-*quot;iQididafadaqj confideremus. In-^Hiobûamp; aniieos vtrinq; côfcflum

40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

(hit, Qtum inflixiflc Hiobo fanfani ! piifcriam,qucmadmodum inter dû- j, fidcntes de Èuchariûia, extra contro- i eft, Chriftum in vltima Cœna

inftituifle Sacramentum. lam veto lt;tcut amici Hiobi certo perfuafi,Deu neminiiniuriam faccre, cundósquc homines- pcccato Sc iræ Dei obno-,.xioscflë,'indeçoncJudunt, Hiobuni merito affligi Sc tino maior eiuslit ' -affliaio,cp pluscxtcrispeccad'e-.Sic prorfushodie, quiobiterverbainfti- ■ „ tutionisCœnæDominicâe legunt,^ hifpiciun t, quonism verbapcr/picua elTc,Sc per fe obuia vident, amp;Doflii- , nurn rem fenam agerct tefiamentnm j condcre,neminenifajJereypro certo . babent: bine inférant,verba Cbrilil in Cœna,baud aliter,qùàm iuxra H- j teram intelligi aut cxpJicari deberr- j Xtque hocipium fantomagis,quod altera ex parte audiant ßgnräs Sc trO- j posScfpiritaalemintclligenriainin- , f froduci,qux omnia piitantc corruquot;^ j ptarations humanaprofiici.Hincfi', i ■ Ytüonfccùsllliïnhos dcbaçehentnt /

îcdétonent, quàm amici Hiebi in I miferum inuehebantur,innocëtiain iuamquerulandoallegantcm. Proij. ciunt ergo,vramici Hiobi,ampullas ^tverba fcfquipedalia, hoc eft, in ma. ioribus lyllogifmorum 1’uorum pro-pofitionibus exornandis, copiofi amp;nbsp;Vehementes lunr,partim authoritatî Verbi teftamentique diuini exaggc, ’r-intes, partim argumenta aducrlâ. riorum inuidioßs nominibus huma, •læ cutiofîtatis, tcmeritatilq; in odiä îdducentes,

Quibusredè cum Hiobo rcfpon-^cas,quando tandem finis imponc-; furvêtofis verbis J Iftaenim amp;fimilia prorfusventofam feien tiara rcfipiût, uuæ ccu fumus euanefeunt, fi cum Hiobo dicas: Quisnô tenet, quæ vos hftatisr

Enimuero noui, quod res ita ha. i’tat. Ergo eùm defenfores literæin Coena Domini tàm anxiè laborcnt ptoverborûChriftiveritate, potetia, fuaieftate, amp;c. nihil aliud opponas, ^uàmquodHiobüs vltima orationc

Clt;£. *5. Bildado Suhitæregercbat, inquicns, Cui fers opem? Num ei, qui vires non habet ? Q^id cnim opus eft,vel diuini Verbi amplificatione, vel rationishu-manæ deiedionc, apud eos, quiv-trumque fua fponte non admoniti ctiam concedunt ? In quibus duobus Jocis communibus cùm melior pars argumentorum, quæ ab illis ad cauf« commendationem proferuntur,có-fumatur : cogitandum eft, quàmfint inopes iuftæ defenfionis fuæ caufc qui aliter,quàm otiofis rationibm fuam opinionem tucri ncqueunt. - Sed perpendamus obfecro paulo altius, quid fit illud, quod Hiobus Zopharis conuitia magnifiée reddi. dit/An oportet vos iniquitatë loqui propter Deum?An eins gratia doluni loqui conuenit? An illi gratificari vultis,amp; proipfo litigabitis?Namfi rel ma^jcimè vera dicantur : tarnen ne-qucloco, nequetempore, neque ad rem propofitam appofitc acconuno-data,non folùm amittunt vim amp;nbsp;gra-tiam fiiam;veriim ctiam tantomagis

’ nocent, quanto plus pondcris alias . i liabentredeadhibita? Quid fieniin I Vcrafaliisconfirmandis appliccntur? An non hoc Diabolicum eft ? Quö I ®agis mirandus eft quidam minime Vulgarisaflertor liters in Cccna Do-! niini,qui aufus eft ad amicos fibico-fentientes fcribcrc, Etiamfi erret in ûiade Euchariftiaopinione: fpcrarc hmenfe.Chriftumûcilè errori huic ‘laturnm vcniam,vt qui ex bona de Verbo Dei intentione proficifeatur. Peius amp;nbsp;impudentius adhuc illi lo. ^üuntur, qui dicunt, fc cum Chrifto ftrarc malic,quàm cum parte aduerfà deEuchariftia reftè fentirc.Quis veto Suffit illos fic blafphemarc? Num illu-âêtDeOjVt illuditur homini ? Audia t *gitur Hiobû,nugis ipforu ficrefpon-dentë. Certiflimè Deus nos arguet, fî Occulté in gratiam cuiufquâ difeede-tisàreôto. Certè nô eft,quodputent Veritatë diuini verbi tamimbecillem îut confilij inopcm efle,vt mendacijs ad fui defenfionem indigeat. Deum aiunt vexaeem efle, amp;nbsp;neminê fallcrc

gt;crbo fuo ; quafi veró verax cfTc dciï* nat aut decipiat,de myfterijs myfticè loquens. Si per fuum fpiritu corporiï amp;nbsp;languinis Chrifti facit participe«» ledèvtcntcs pane amp;nbsp;vino in Eucha-liflia, tunc ne decipit ? Aut, quiafpi« ritualitcr, no carnalitcr vel corpora« liter, (nifi quatenus vifibilia elcmêta împrimendæ altiùs fpirituali mandu« cationi adhibet) hoc facere dicitur, idcirco promiflis 1'uis non facit fatisl Quprfutnergo ab illis Omnipotetia Dci tàm magnificcextollituryfinon oredunt Deü æque fuisfignisamp;fym« bolis virtutem adderc pofle, quolt;5 famen hdmincs mortalcs in fuis cö-tradibus, amp;nbsp;focietatibus fanciendis pra:ftare videmus,ncmpevt res nullis cxtcriorib’* fenfifausexpoiîtas amp;pcr-ceptibiles, nihilominus verè figni« rxfcrnis iungant, licet minime corporaliter aut ferifualitcr hocüariDu-randuSytametfi nö änderet tranflub-ftantiationis modu negate,propter EcclcGæ Romanæ detcrminariôncnt !tautoritatcni;dicere tarnen non vc-

*ftur,nöil cflcfncganduMij quinaliuf lüodus Deo poflibilis fit, videlicet, ^uodDcus poflitfaccrCjVtrcmanciu tcfiibftantia panis, corpus ChrifticC ierin hoe facramento.Addit ibidem, ütis durum efle, Sc derogate immen-fitatidiuinæ potentiæ: dicerc, quó4 Deus non poifit facerc corpus fiium effein facramento peralium modu, quàni per conuerfionem fubftantiaf panis in ipfum. Quantö nos rediùf Contra confubftantiatores idem ob-ijcerepofliimus, citraconfubftantia, lioncm a:que ac citra tranflubftan. tiationem pofle Chriftum commu. oicantibus dare corpus amp;nbsp;fanguinem fuum, prælcrtim cùm Paulus intey operationes fpiritus Dei nominatim ^haneponar, quod per vnum fpirù ^Uinnosomnes in vnum corpus ba, ptifamur, Sc pereundem potamur? Huie dido certe Auguftinus aftipu* Drt. 5. Htur,ficfcribens de pane amp;nbsp;vino Eu, TrB«c«f, chariftico : Quæ ex frudibus terræ ac, r«?« 4* cepta amp;nbsp;prcce myftica cófecrata ritlt; fuoiiinus ad làÀutem fpiritdalem ia

jncmôriam pro nobis do'minicatpâf. ïionis. Quod, inquit, quupermanus hominum ad ilia vifibilem fpeciein pcrducitur,nÔ fandificatur,vt fit tam magnum làcramcnturn, nifi operate inuifibilitcr fpirituDei, quum hatco-mnia, quas per corporales motus in illooperefiunt.Dcusopcretur. à

Illi ergo potius nugari exiftimancii funf,qui hanc dcccptioncm vocanf, li Chriftus dicatur fpiritualiter pan^ corpus fuLim nominarc, aut fpirinia-litcr corpus amp;nbsp;fanguinemfuumacci' picntibuspanemamp;vinu iuxra ipfius mandatum cömunicare. Quidenim intcreft advcram corporis amp;nbsp;fangui' nis Chrifti communionem, fi Ipiri-tualitcrnon corporaliter illafieridi-catur? An Veritas tantùm in rebus corporal!bus corporali ter pcrccptis» non ctiam in fpiritualibus vcrlatur? Quid quod lincera fides löge firraiùs acccrtiùsèverbo Dei apprehëditca, quæfidcideftinata funt,amp; in folam hominis intclligëtiamcadunt,quàni fenfus cxteriorcs pcrcipiuntca,qu« fenfib«^

It h ó

it ti C: 's tl

V 1) ■ t

i i h

fcftfibus funt obnoxïa ? FacefTant igï_' tur farcafmi in cocleftes Prophctas, otiofófque fpcculatorcs fcraphicos 'niifli. Qu/dcnim iuuat aducrfairios 'nretamléria óctatoperc ncccfiaria, riderc aut caluinniari? At fic folet ac. fidere,vt inamicisHiobi vidcrc cft, ! 'luidcftitutifolidis rationibus,qui-I lgt;usHiobuni connincant, nonrel’pó-lt;l'nt ad rem,fed ad criminationes de-lïbuntur* Q^amobremetiam Elihu 'widens tres amicos Hiobi nihil argu-»lentorum proferre in medium ; fuc-'enfuit illis,amp; apparatum verborum I jn condemnando Hiobo, tanquam , inanem exprobrauit. Interim tarnen noncft diflimulâdum,Hiobumcau-hmcötraamicosiuftam habere qui- , dem,fed male pcragcrc,dum nimiuin videtur fuam innocentiam tueri, amp;

i îduerfus Dcum affligentem murmu-Urc : qua importunitatc occafioncm tiinimcleuem præbuit amicisaccu-litionumamp;cödcmnationum. Quin 'tiam diuinam rcprchenfioncm co ipfo mexuit, vndc ôç duftus poftci pœniten.

uitipfe. Hoe tarnen de fummanego« tij non debet intelligi, fed deijs, quäs velmagnitudomaloruindc impatié-tia,veJ irritatio aniicorum ei exton'in Nee défunt hodiè in controuerlia Euchariftica aJterius partis vüi, qui agnofcant in lequoqjnönihil culpa hærerc,amp;fatcantur, ie feruore con-tendendi aliquando etiani extramc-

'tl

’li ’tl

il)

tas abreptosfuide. Quis enini morw- ff, limn animo ad rem omnemitapara- il|f tusynqnam fuit,aut etiamnum ctó il’t poteft, qui non in opiimo boncftilü-jnóque inftituto aJiquando halJuci- Jjj natusfueritjimpegerit, amp;nbsp;incurreritl jf Qui ergo tranflubftantiationisamp;ini' hj pij cultus odio,panem amp;vinü quoad jç rubftantiam,nihiJniiî panemamp;viniî, n, aut merum eile panem (5c vin uni lcd' jHi pierunt,eo ipfoirritarunt in fc alios, vt cœJum terræ potiùs mifeendum, pt quàm ilJud côcedendum iudicariiif tj Nec vcroiftoru,qnificlQquebantur, n verba excuiàbiJia forent, iipanem(Sc viuiuîi meiBonæ paâionis Ôi mortis Ij dominica;'

^omlnicæ peragcndæ côfccratumac ’ifftinatum,fimplicitcr codcm loco, •luo profanum panem Sc vinurn ha. ^frivoluiflcntjvcl adhuc vcllët. Quis 'nim tantum contcmtum ferret, aut ’^'fenderet? Sed hoc potiùsvnicum '^isfuit propofîtum,myftçria Chrifti ’’tiultiplicibus erroribus amp;nbsp;fupcrfti. ’'onibus, quibus longo tempore fœ-

penè obfoleuerant, vindicate,-iPj*ftina:qucdignitati reftituere. Vbi primo omnium fuit monëdum, ''^ftanlTubftantiationis commetum ''^loderetur. OmninÓ igiturvifibi-'“’is dementis, id eft, fignis, fua fuit ’æcrendâ fubftantia,vt conftarcr om-J‘Çgt;üs,naturas panis amp;nbsp;vini intégras ^*gt;icolumes,tam poft confecratio-’'^'’ijquàm ante,manere:ih quo fane ^^mOjnifi forte trâflubftantiatipnis i iihpIicituSjiurc dixerit, pcçca-ab illisefle : liquidem amp;nbsp;aduerfa. '‘Ihtentur panis amp;nbsp;vini fubftantias 'quot;’Here. Reliqij um ergo eft, fi q u id ''fatumeft, ineo maxime dcJiiftum 'atti,quodnó.niö panem amp;nbsp;mçrum D panem.

vinum'in Eüchariftia relinqui con-cluderent. Hîc demiim fufpicantc’ alijjtolli ifto pado vim c mncmfaciâ' iïiëtorum,”vt nihil proifus vifibilibü-' elementisè verbi diuini inftitutiofl^ accedefeputarctur, atque fie inftitu-tio ipfa qnoquc eneruaretur,opplt;’‘

rc,quod penitus facramenta euacu^*' rerit. Hoc crimen crirn ij, quos in^' mulabant, depellcre à fc conarcntiib orta cft intentionis ac dcpullion*^ conflidiOjVtexifterct Ratus conW'^' j|^ ’uerfiæ,vtrum panis amp;nbsp;vinum Eutha-rifticumpoft côfccrationem uliqdii ’a'iripliufe fint, quàm quod craiitpri“^’ ‘ liée ne ? Cuius problematis partei” ■negatiuani dcfendebantilli, quivo-lunt etianinum, pané amp;nbsp;vinûquoâf n ■fubftâtîain amp;naturarn,nihilefleaff-plius póft confccrationem, hocej*’ ' riullamaliam i’ubftantiam ex conl^’

cratione acquirere , fed hoctantuBj adipifei ex'inftitntione Chrifti^vt^k vul^ari vfiïad diüiniôtcm amp;nbsp;fandiO', - . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rci»

P ''fgerant nomina corporis amp;fangui-quot;'S Chrifti ad commoncfaciendos, i‘ pinicipelquc reddcndos nos eorqni ' quot;niniuni, quæ Dominus fuó corpore ^fanguinc COmparauit.Aftirmatiua

I' partem fibi dcligebanr,quipanemôc T ^'num.fubftantialiter ctiam aliquid |’quot;'pliuseflcvolebant,nempc corpus Afanguinem Domini. Hi nituntur

''i*quot;tbiscxpreflis inCoenæ inftitutiôe, ^t^ipanis corpus,vinû fanguis Ghrifti quot;quot;ncupatur. Volunt itaque verba ilia r quot;üttalitcramjplanè vt fonant gt;nbsp;aecipi

gt;' ; fiitipliciter ac propriè. Alij vero certo * ^quot;odam modo amp;nbsp;relpeftu(vt non fe-

I ^'«idüm fubftantiam, fed fecund.uni '‘r'^htionem, panis Chrifti'corpusha-j '’fâtur) verba Chrifti interpretantur.

1 '^çritur ergo ad fummum, An Chri-' ' ^svolucrit atquc fenferit, panemóc i^’’iuminCœna myftiea,fubftantiali-

' ’ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Da ncngi

Chrifti : turn ccrtc culpam fuâ fcant,oportet,quotquotpcrfidein । fpititum, Chrifti corpus in pane,^ Chrifti fänguinem in vino intuen^ amp;accipiunt:fubftâtialitcr cnim « amp;nbsp;fidc feu fpiritualitcr cflc,in hoc lO' coopponuntur. SinDomini Cod*J' lium amp;nbsp;voluntas Euchariftiam in^‘ .

tuentis,non fuit vt fubftantiarum’'' lam fubftandalem alterationem,*]^ ' ‘ priùs non fuiïïet, introducerct,^^ pötius vt agno pafchali veteris pO' ' püli amp;nbsp;tcftamcntifacramcntOjiâiâO* p pcripfum verum agnum immaculé'D' turn tollcntcm pcccata mundi ingt;' ■ ■ pléndo,amp; ficabrogando, in ipfap^*” fionc amp;nbsp;morte Chrifti, nouum lïicntüm i'ubftituer et, quo mcmot'’ fr iàcrificij femel peradi deinceps vfi)) ’gt;1 ,admundifincm inEcclcfia celcbrarf' fr tur, amp;:ftuduseiuspciperetur. Sifu*f» fr inquâ,ea Chrifti mens in Cœnaniy’ fticainiftituenda, ficut multis fin”*® argumentis oftcndipotcft: expends- fr -tarquæfo pauJôaltius,quàttinôini‘ fr probt

lt; ^öbcfolum imnianitcr,fcd ctian^ I« impie hacienus ifta fententia I Diabolica dodrina, ßc ratjonis J ®'*nianx figmêfumfucritabaduerfa j J^ttcdccantata,

''üifpicionc diffidentix, quafi non , ^'dant Dcumpoflccfïiccrc,quieqd Ç ’^Ht.vbi miros trinmphos agüt,haud (j Jitcrac amici Hiobi. ScdfcircdcbCt, '“'linxomnipotcntiæ virtutçm ncq? ?'ifc,ncqucapudnosvllis emçntitis piidibus cgerc, fed contcntani çffe (/l'I’pcrficiendis, quææternæ ipfius fa-tetjæ vifum fuit in adû producçrc, ,, nbsp;nbsp;ilia nos latercnt,ftato etiâ rcm-

f^tcpçrvcrbûfuum rcuelauit. Quû aduerfarij nullum alium apit J, c feriptura proferre queant de . ' “'gidari ilia Dei potçntia, qua: feie

m çonucrfionç panis amp;nbsp;yin j in jj torpus ÔC fanguincm Chrifti, vel 4i.

Chrifti verba, de pane amp;nbsp;vîno dicêni:]Îq tis:Hoc çft'torpüs mcum: Hie eft fan' guismcüs : quorû geminuni fenfum nos tericre amp;nbsp;iam reddidilTe minimè dubitam’. Hine licet colligcre-,quàni j b întempeftiuè actemerè illi ad luffi- iii gnïisnti confirmationcm Dei omni- b JxÂëtiam aduocÔtr'AgnofeantergO)' (j quod quidam ci cis reiäcfcripfit,nó- Hj duin habcri Hiam veram diuinarani rcrum- feientiam,qua multa ycra de Deo' difputantur,fiquis feientia tali contfa proximi caritatem abuuturJt^ hOndUm eriim feit, quomodofdre ।(, épörteatjittxtaillud ; Scientiainflat) earfras aedificat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' if

Porro Elihu Buzita: fimilesin îa- 5, chariftica'contentione illi vide-ntut» nóftröfemporeomncm lapidetn lü ittoücrüntadcondordiam inter par- t, tes ftabiliendam: fed nihil aut paruin pTomouerunt j cô, quod homines (j ^rAa iToi gt;y ifgt;i2^ov0Koi (nati quodammo-€ oad'lites ferenda« atque fouendas) d henfiincm volucniftf ferre aut inter* pretem^a-ut fcquèftrcmjaut^arbitrûi i, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1: e' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inhiej,

pl’tthac caufa, necoelitus quidem de-/ Witn. Deus çnim veritatem fuam I 'Yoneis teftibus hac noftra state non : Jfftituitjfi præfraéli homines cederc, I ^coque bene per aliquos mouenti . !®'^fequivoluiflent. Viderintcrgo,nc

‘^pientia Dei à filijs fuis iuftiheata i 'ïptobret eis aliquando: Tibia ceci^ . *'^nius vobis,amp; non faltaftisdugubria t /^dnimus,neç planxiftis. Adhuccetr : **p«rpufillum temporis fupereft,amp; (, venturus eft ad iudicandum, Vc~ 5, j nec tardabit. Interea cauendum ; ! ^fït nobis quamdiu dicitur: Hodic, j i {'^quis feduclione peccatiinduretur

*ƒcorde fuo, amp;nbsp;peruiêatia præcludat i ''waditumin sterna requiem. Hor-Ï Mum eft , incidere in manus Dei I ''‘^ëtis. Nobis igitur, qui dlmnsfen-

*^Htiæfuftinendx impares futuri fu-i M, tolcrabiiiùs optabiJiusque fuc-( 7'Ui Deus de medio, noftri cxcitet; lt;nbsp;’^üem c fratribus noftris,^quinos/ ) ’*'1111 in via cum aduerfarijs fumus, » j Mnciliet, nifi temerc cotendendo ij ‘quot;‘ftumnum experirj, amp;nbsp;fupremi fu-( ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C 4 dicis

4icisiram prouocarc pcrgamus, ab-forbeamurilliusmaicftatc. Qupmo-doautcmafFeâ.uscflcdcbcat,quiar-bitrium Eucharifticæ litis yult lufd-pcrCjCX ore Elihu difcamus.

Principio döcet nosElihiiexcni-plo fuo inter iudicandü amp;nbsp;difccpfaiv dum reuercfi Dcum: deinde nö loqui ad gratiàm, héq; perfona: cuiufquani hominis aliquid tribuere, ncqucho-norificis appcllationibus cuiquam blandiri. Multó verb minus odio vel inuidia alicuius pcruertcre iudiciu, fupra módum aliquid in altetiitraW partem nunc exaggerando, nunc cï-tenuandorficiff diflimulari autnega-ri hequitjin caufa Euchariftiac à mul-tis ciTcfaiäum. Habucrunt cnimfuni-miviri fuós aflentatores, Sc admira-tores, qui nunquam pótuerunt ferre aequo animo, fi quis abipforumfen-tentia vel latum vïigucm difcedens, । paulo libcriuscohtradicèrct. Siclo-hahnis Baptiftæ dïfcipuli dolucrunt, Chrifto plures quàm fuo magiftro . adhærcrc : amp;: in Corinthiorû Ecclefia, ) alius

alius voluit cfle Ccphæ, alius Pauli; alius Apollo : quos in vnitatçm rc. duxit Apoftolus,quuni dicerct, Om» niaveftra funt, (iuc Paulus,fiueApol* lojfiue Cephas, vos autem Chrifti, ChriftusvcroDci. Gaudeamus ergo potiÙS cum Baptifta, noftram, id eft, hominum quorumcunque gloriam minui, dummodo crefcat Chriftus,amp; gloria Dei. Nee quiipiam putet,fe fi. dem magiftro fuo data aut debitam iallere,li deferto illo ad fentenfiam Veriorem tranfierit. Laudabilç-çnim tft,quod vulgo de Ariftotclc iadatur, Qui dicere folitus fit, amicus Plato, amicus Socrates,fed magis arnica vc, titas. Si hocille Ethnicus in propria laude captanda fecit,fibiquc honori duxit, veritatem priuatis amicitijs intefcrre : quanto magis homines Chriftianos docet, reliais omnibus, Chriftum,qui Via,Veritas,amp; Vita eft, iequi?

Quoniam vero neutra pars videri Vultinvllius alterius quàm Cocleftis ÎCVnici magiftri noftri verba iurafle, D 5 multo

wuîtp çtiam iniiius crraflç; omilTiS perfonis homiaû ,.rem ipfam de qua controuçrtitur,prlt;»pius examinabi* raus: in quo maxime fcripturâfacra duccm fequemur.Vt cnim vnaquæq; arsluanîeâmquç certam habet præ’ feriptam examinis rationëûta quoqj Dci verbum multo certius examSde rebus adreligioncm pcrtinêtjbusiï^-llituit,quod qualcnam quonio-do inde reiäum de Euchariftia iudh cium formari poflit, deinceps Dco djiH in ueftiga b im us.

rum ,qux.fpcrantur. .Vt eniiu qus oculis apparent, euidêtioremhabenb dcmÔftrationem, quàm qiucrcliquis fenfî'bus .percipiuntuf vndç vulgo pluris eft oculatus teftis vnus, quàn? imeitideeem : ira ex omni genere co-^itàrum rerum fub hominis intclli,-gentiam cadëtiüm cafcfè.çertiffiiui.

hdicgtur, q éx veris Ócneccffarijs cöt cluia, quainlibefcontradidionêcon üincunt amp;nbsp;rcdarguunt. Huiufmodi Vim igifur,quia fides non quidcm ift perfuaforyjs Humana: fapiêtiæ verbis, »teerte in demöftratione fpiritus ac póféntix Dei,tam eóftanter amp;nbsp;folidö explicatjVt iiullaaducrfaria fcientia Vcleloqucntia ei cótradicere aut rei fifterequcat; duplici de caufapoteft frdesElenchi nomine infignita videl ti. Priiïïum propter arAxçoff oj/a/j,quo4 ïfcdentë reddit ex verbo Dei certiorc ïd plenum ,quó minus de patefadi Voiuntatc diuina dubitet. Adhaee lt;luódimpcdimêtavndccunq',iniecla. fortiterreijcit amp;nbsp;amolitur,vt ctiamfi tatio, natura, totâq;rcrû vniuerfîtas, longe aliud fuadeant: fides tarne pro Cetto Habcat coclitm atq; terra, citiùs Prçteritura cfle,quàm vt vel minimus apex fcripturx prætêrmittatur.

’■ Ad eum modum Abraham diuino otaculo defemine promiflb edoélus, initio’ftatim cértam perfuafionem cêcçpit, omnino Dei promiffionem

xatamforCjCÓ quod quipromifcraf, fcipfum negarc, fàllcre falliuc nequi-ret, fed in promiilis præftandis,vcraï amp;potenscflét,quaecunquç altera ex parte corpus fuum tam emortuum, Saræq; fterilitatem confiderandovi’ cillarc potuifTet:adeó non titubauif» vt fidei robore quafiiis difficultates fuperarit. Fides itaq; noneft opiniOi vel confufa amp;nbsp;tcnicraria quaedam fC-ligionis notitia, quodlibet pro quolibet cverbo Dei ad credendum pcr-•fuadendiimuc arripiens: fedcftinfc ftabilis amp;nbsp;firma return iuxta Dçivct’ bum creditu dignarum apprchêfio, quæàprincipijs nonquidem naturas vel rationis, verum Jonge certioribus miniisqucfallentibus otla,iuftispro. greifibus adftatumfinçmfçrtur,no-ttiflimaprimisconfert,amp; per omnia in ijs, qua; femel cx ore Dei rede per, ccpit,conftarfibi amp;nbsp;confentit.Itaquc Paulus fidem dcfcribens clcdoruni Dei, vocat agnitionc veritatis, qujcqi fit illa veritas,mox fubijcit:quæ eft fc-cundum pietatem in fpc vita: çterna;, quam

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

I *ntcfcculagt;patcfccitautem per pra:-^icationem i’ujstemporibus,amp;c.-Ex ®oc igitur axiomatc feu ætemate

Î ^hcologico , quod lege creationis, lt;nticipationcq; naturae audientiam fermoni diuino debitam poftulat, fi-‘lesquamlibctadhuc tenera,amp; ante tatione inchoata Verum efle ftatuit, lt;luicquid Deus dixit, etiamfi nulla rationefulciatur:ncc metuit, ne veri-Us verbi Dei nulle proprio roborc jfunlaate innixa, ab eis quos fulcire debet, fui-

i cienda elfe videatur: fed quia femel certo perfuafa cft, nufquam ita fuffi-cienter ôcabundèjVt in literis facris, quæ adveram fapientiam, pietatem, j iuftitiamamp;perfeftam fœlicitatëpcr-I ùncnt,inueniri:ibidem nimirum nec

* Porto fides in inquirëdo fcdulam diligentiam cum prudentia adhiberc debet,iuxta mandatum Domini,ne pro auro amp;nbsp;argento orichalcum,ftan-num, feoriam inde eruat.Id quod Iohannes Chryfoftomus aptiÛima fi.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;militUr

-Äiilitudine öftendityitiquiens : QüÎ tnctalla fodere aggreditur, arth igna--rus,aun vcnas non inuenit, léd con-funditnr,amp;laborerti fubitin calTuin: •jta qui diuinarum fcripturarum br* dinem non intclligunt, qui cartiiri proprietäres, qui leges non difqui-'runr, fed omhia ädverborum fonuiù •Äccipiunt, aurum terræ confundçn-•'tes, nunquam reconditumin his the-• faurumaflequuntur.

Sane quandö Vetamur cuiuis fpi* rituicrederc, amp;: contràiubeniur,fpi' ritus an ex Deo lint, difeernere, pro-bare omnia, dcquodbonunl •nere,àPfcudoprophctis omnis generis cauerc : nihil iftorum citra Sen* -chum amp;nbsp;veri falfi^’^c dcleftum fieri 'pofleliqueti Et rede Auguftinus air, quu dicitur,quod crcdatur,nifi tpioil diciturjihtclligatur,crcdinon.potcft' Intelligèiïda hint èrgo dicta vt ere' dantur,qua: dicipotuerunt! Creden’ -daautem quæ dici potuefunr, vtui. -telligan tur,quæ dici non polïunh Eft ♦nini quaedain iiittlligcnria. ierum iricfla'

Jgt;'cfrabiliura,in qua poft h a ht vitarrt ^^nipcrmancbitur. Dc hac Auguftiquot; *quot;*8 didum Prophcticum accipit,nifi. ^'^edideritiSjUon intclligctis« Scdamp; ^cCatechifandiS fUdibusddem fcri-

, monct• càtcchifandum , vt fi 'lüid in fcripturis audiat j quod car* ' ^ïliterfonetjCtiamfi non. intelligir, ^redat tainçn fpiritualc aliquid fîgni* ^cari : quo nomine laudat Augufti’ quot;Hs duodecim Apoftolös, manentc« ^Pud Chriftum,quum multi rcliquo-funi difcipulorum offenfi concionc ’lcmanduGationccarnisipfius,Chtr fto rclido non amplius cum coam-l^ülarcnt. Quamuisenim duodecim. ^quèacrcliqUifortaHe tum tempo-'^isnödum exaftc intctligcbant,quid ^'biChriftus vellet, quemadmodum ^ ad multa alia obftupefeentes fu. fpendebantur, donee plcnius per fpi-ntum lanftum dc omnibus crudi-ttntur : tarnen crediderunt, Chrifti fcrinoncm noncfledcnihilo,nGque togitarunt^tam abfuvda de Chrifti tarne amp;nbsp;fanguinc, vt castcri dicentes, quomodo

quomodo poteft hic nobis carnei« gt;1 fuam dare edendam ? Quod fi in Ma-.thematieis difciplinis poftulaiur fides ad côcedenda aliqua,quæ difceiv tes nonduni capiunt, progrcflii tame temporis melius intelJigere incipiûr, corundémque certitudinem cogno-feere ; quanto magis verbo Dei hunc honorem tribuere debent veritatis ftifdiofijVtcredant vera certaq; efi’e, quæcunque inillo perfcribunturaut -traduntur.Hoc tarnen non obftat,gn finguJæ Chriftianæ religionis partts fuum habeant Elenchum, quo (ana -doclrina amp;nbsp;fidçs ab omni fpceicïalla fecernitur.

Qualifnam verbElcnchus inqna*^ ftione Euchariftiae infit j aut inûifui psflitjfi non monftraui,faltcnialiis’ d«3ioc ipfoamplins cogitädi arffafli ' (j| pogherjSVolui^bApoftoloPau'lqhit-® iufitei maxime admonitus. Quum'^ cnimiUe prohibée ,mc animi imioP uaaitui\dubitationelt;3( t i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L

^ttumquc ccrtè in hac contróuerS^i ffficerCjVtamp;meam mcntcm confif-'*'arem,amp; c dubitationceuoiucreïn^ *gt;iodis omnibus fum conatus, nefcio ’nalijs etiam confecutus vidcbör.

Quocirca fi fottc homini nafutü ‘Qfcriptio Elcnchi magnificcntior, ’lüàm pro rcgt; detcriorem qiiàm pro '«peftationc cucntum fortiri puta-^iturtcminifcaturvclim in hàc tah. *»rcrum humanarum ftagilitate, ni. ^quod Omni cx parte fit bcatnm re-Pcriri, fed fatis cflc aliquö prodirc té*

nÖ daturvltra.V truq; cfcciderit, ■üihi ad veniam ( diccrc non âufim ?titiam)apud bonos amp;nbsp;pros promet ''ndamfafficictj quod in te mâgna ^ardua pro virili labotarc ftudui* In ' *1^0 fi vltima prîmis non tefpondc-' ''’'tinihilominùs honeftumeftjpti* ’ ’''ifcqucntem ‘in fecundisrcrtijs^ne l^nfiftcrc.Maluiflctn tarnen aliquem '»ccllcntis ingenij amp;nbsp;iudicij virum. hualcs hçc complûtes fert çtas)hanc ''petam Ecclefi« noftrorum tempo-'‘‘‘îipïatûarccüi ixi poftorum^quod ' . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£ hand

hand dubiè maiori cû laude aefruda præftarequifpiâpotuiffct. Qiwndo. gdem vero vnicuiq; fui confilij ratio côftat optime, vtmcû non cft,quen-quam co nomine ineufarenta neede-bco vlliea in remodum prçfcribere. , Rationemporro acviâinhac tra. ûationc cam teuere amp;nbsp;fequi inaxiniè placuit,quam araAuT/K»/j vocât,qcuin dcmôftrationibus eftapta,tum adré præfcntc omnium accôniodatiiTinia cft vifa, quia duétu Spiritus fanditó feriptura facra quàmpximè attingif' , Apoftolus Chrifto dilcôtus difere-tionem Spirituum quam efflagitat, ad hunemodü per Antithefin facerc docctiOmnisSpiritus, qui cofitetut lefum Chriftum in carne venifle, Déoeft-.amp;omnisSpiritus, qui negat lefum Ghriftum in carne vcniire,eï Deo non cft,amp;c. Mofes ex Dccalogo format hominum indicia de quali« bet do£trina,Prophetica, fonïnijs^iii' gnis amp;nbsp;prodigijs : Chriftus ipfe'taia dogmata quàm mores certis n pr^fetiptis

II amp;

ti $

U; î

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67

I ^uodhilic caufæ non modicfi fefuifj, , Çhriftus obuiam iturus fcandalo ex' ) ûianducatione fu« carnis perpcrain , accepta orro,mcniinit afeenfus filif , hominis incœlum,vt corporale co-, gitationeni ab auditoribus auelleret, , ^üeniadnioduni Àthanafius amp;nbsp;Au-ÿ guftinus apcrtifl'imè teftantur. Simi-I htertiominns mcntioncfccundiad-I. Uenms fui ad indicium inieäia, coar-! ^iiiteos qui poft ipfius ex hoc mun-t do difeeflum, vcl Mcfliæ perfonam amp;nbsp;’^fficiuni mentxendo, vcl carnalcr» , ftiam veri Chrifti præfcnriam iaä:i-, ^ando fcduóturi erant multos fplen-! didisverbis; Ecce hîc Çhriftus, ecee ; dlicdicentes. Contra quos argumen-: ^ümallatum à reditu Chrifti ad iudi-H Fiiiinpetitum,claudicarct,elumbéqj ; foret,G ante illud tempus Çhriftus fc-■ fündumcarncm nobis adeflet. .

‘ ..His amp;nbsp;fimilibus excmplis adduâius lt;go, régulas fanæ doéhrinæ amp;nbsp;ftdci latiquam prima principia amp;nbsp;fuuda. futuræ xaToto-xiUK? præmitto.

1 ^ibus pofteà fequentiafupcrftruo, ‘ur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E 2 amp;iu-

amp;îiixra'kges conclufrcmumappH*-'®» I lt;rtficonucnianr,cófcAtanca vcflWtf habtaawte, fin diCcrcpcjojii . I tawotrcpudicntur. - nbsp;nbsp;rntLus’-

=^ii;‘yfcU oi oqz“? ,ïinnnr43nogt;’quot;^^^ I t?£^ïOG’VLX«^A^AB«E’lt;3J 'ï • U XR iNET FIDEî

snmilcfca zlt;'rtonx:nRlqx3j Y^ERTAM cflequandanafan^'^ lt;nbsp;V^âeiïcgulâih J ad qaam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;|

fättäiWStorum ócfanaariim fi:ri|»ü^ lt;nbsp;rarum rapiens,vera,fobria,m£Kit»^^» ;| lt;öada qifadret expofitio, Augüfti-finsmùltis locis iudicat: Goaîta®^' ! ,j ueffarium Legis amp;nbsp;P«ophct?arÛ!lilJ‘*' ; cap. 9. rcciratis ex Pauio laJiegoridf j aliquoft vctens'fcripMifa; inwrfiîW®' ÀiOftihasi'^quibufe^pwt: eoinpcaad®^^ «ön'^apponir earmdaqtloironeWlt;1®* j dö^fliHh5alfcïwrat;tilm''fqqe^as^af• ( ««lîpmafldacandatojbibèii^ûfi^ '5 ibn'? . • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fangui»

^•’’gaincm dare, recta fuWjcjtMöc J^iücrfalcm nntam : atque iaisuiÄrifi* fçripturisfccundum 4acjt ^^eircgulanifiguratè dictum „vel fa#-

fî quid çxpouiturj, dç quibuC ^^^trcbu$ Sc verbis, quæfacris p^gi-’'iscontinentur, expofitio illaduca-ngq afpçrnanter, lcd ra{)icptlt;;r

»Bÿamps. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ , nbsp;nbsp;nbsp;;

Quomodo enim alias probant feri. pturæ explanatîonciu,,ab adultcrin^i '^5nofecnîus,nifî ad aliquem yclttci I ^^«•p.ôclaptdcin Lydium finguU y«piinantcs * cuius quidqi ntoncts îteuploraucrimus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r.

JiiPrinciptoconftat hoc quidcmin. tttjQptiiùos quofq, diuinæ vetitatis iiiquifitorcs, folos libros Canonicos fcripturæfacrXjpræ exteris omnibus Wi|onorc ccnlçri, amp;nbsp;fingulari. qua-ilani prærogatiua iftam appellations jtaprcrijVt inftar çanonis habcantur, 'ïtùasJappliçatiojtç quæuis hominû ïqgitata^iAafa^ique dijudixentur^

Vndc non défunt, qui exiftimcrttlê. gem iplam Hebræis tanquani ^amufTim,dircólorïam virgulam, feil ‘perpendiculamnominari.

Cùmauremhuic quamlibet diui' no canoni per varies abutëriummo' lus amp;nbsp;affeftioncs limile fcrè quippiä accidercquotidieexperiamur,qua]e quid de plumbea Lesbiorum rcgufi ad quamlibet figuram flexibili apiid Ariftotelcm legitur, vt fimulac quis tria vel quatuor vel ad fummüquin* ^qucycrba èfcnptura produâa, opi' nionifuc ftabiliendx,quQmodocun-que accöniodarit: arbitretur ftatiip confentanca fe fanæ fidei fentire ac dicere.Tutiflimumeftjfi c latiflimo fané^arum fcripturarum campOj rp* guia ilia fanæ ndeiintra certos.quof' dam canççllos amp;nbsp;limites conclura-TUr,amp; paueißimis euidcntiffimisquCi quoad fieri poteft,verbis comprebê. datur. Oportet autem,vt ilia fit vnb uerfalisamp; communisnmni|iim teni-' porunx, nec rebus foîùmppræteritis aut prælentib us, fed amp;nbsp;futuris conuf-niar,

J 'li t;

I » tl

t I

Î t H t i

I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

' l'ut, amp;;(qaodAriftotcles in legibus icdè pbfîtis commcndat ) dcfîniat 'xaâè , quat fuo ambitu continet, -Quàm mininiu veto dubÿ conic^turç ^ümanærclinquat.

Sic videmus-2-dofcn, Prophetas, ' Chriftuni amp;nbsp;Apoftolos ejc. omni far-fîgine tot diuerfiflimarum Icgum, ^iiobus tnandatis charitatis fumma-^imcôplcxoscffc, quicqùidvnquani ^dvfpiamDeus à mortalibus præci-Pùèrequifiuit. Quoties igituthunia-•'î tiiriofitas, hypocrifîs, fuperftitio, ^dölolatria nunc fuos quofdam fiôti-^•osfcultus amp;nbsp;traditioncs lcâ:ari,vige-ff)ôbtrudere i nûc ceremonias etiani traditas( fidc,pietate,mifcrL ’^oïdia^tcgleûis ) vfurparé cœpit : ibi ^cus côtra per finceros veritatis pra:. Wncs femper baud obfcurc fignifi-^iuitjtimoremftiijCharitatemproxi^ ^iudlcïum ÖcmifcricordiaiTi pluris fûefibî quibhfcuftque oblationibus ^iacrificijs.

Paulus profcé^ó pracfcribcns Tii •ûQthcofôïmaüiyeræ pietatis, tribus £ verbis

’eetbisrcmomncm abfoJuitjdicçnî: finis przcepri cft charitas ex puro çoxdc amp;nbsp;confeien çia bona amp;nbsp;fide pçn fi£|;^qacm imitatus Augnûinus,hxc quibus amp;nbsp;feientia omnû militai, fidçs, fpes,châ-ritatlt;?inygt;çotinus homo fidc,fpc,cha* ri w/ç fu bnixus, eiq uc i nconcufjc fc-ti^cnsjdumniodô ad ifta tria omneffl intcJledum diuinamm feripturaruffl rcfcrat,iubctur ab Augaftino feenrus ad fàcçorum librorum tradationciB accederç.

rebus iam diaisidemautorwo-dum inueniendæ loquutionis in fieri« Jiteris propridnc an 'fîgurita^^gt; dcmonïirar iftis verbis j Iftc omnifllt;’ modiM eft, vt quicquid in fermo®^ 4iiiino,nçquea4môtü honeftatem» nçqipçaddîdei veritatem proprièî'^ fcrrlPoteft, figuratû efle çognofi^-

^jpneftas a4 diÜgcnd « Ddun» 44civcritas ad cogité; ^gçdupaPçqînAc firo^imun» pf:tü‘ cftin co«-

Porto in cxquircnda fanxfidcirc* jula duplex feie offert confîdofatio, prior rerum ipfarumjpoftcrîôr fîgno-tuin,quænota; funr ccrum.

gençre verba principatumobtînent, ^uibus literx Ôc fcrîpturâ proximo : graduiunguntur, amp;: facrafifïérita.qux I funtquafivilîbiliaverba.

in rebus duplex fpedatur veritas, prima fententiarum, al tera cônexio. numâlla per fe ipfam valet, inq; fibria Bceicfiafticisinucnitur : Hscc vimfuX fxßonfccutionc acquirit. Verk enim Qfctls^ue-fcntcntijs, quutn incert» ^aeannexione iunguntur,€tiâfpfa5 ■ccptac fiant ncccfîc eft : amp;nbsp;vice verft, cinn Êtlfum eft quod confequitur, Sîccffc cft,^ vt ftlfum fit, quodr praè.-cedit* t: - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' -

Dçî vcfbuamp;b Aiiptuta ft«a’4fc ftctitmehtih Siint «ttju fignÆôôiâîa'fartVifitnhX^ïuiii» 5«ateilft.lfcamp;3fip01ià4fi Hoêtepcrtt ‘.’W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E 5 amp;dû

ƒamp; diumitus inftituta, vt hotninib’ftr uiant, ad cognitions amp;nbsp;dileâionem tum rei, qua fruentes bcati exiftimus, turn rei,quænobifcum ea re fruipo-teft.Hocvtnofcercmus atquepofl'e-A*gKPi««inus(aitAuguftinus)faéla eft totapro t. lt;/f falutenoftrapcr diuinam prouiden-doünm tiam difpenfatio temporalis, quade-Chyßuf bemus vti,non quafi manforia qua-dam dileótione atq; deleä?ationc, fed tranfitoriapotiùs tanquamviæ,tan-- quam vehicuiorum,vel aliorum quo-rumlibet inftrumentorum, vt ca qui' •bus ferimur prop ter il! ud,ad quod fc-i rimur,diligamus. Rcrum autcuitKS '^radus conftituit idem Auguftinu«: • primo loco ponit res propter fc ex-ipetendas, quibus folum fruenduiu -cft,amp;qua:pcrpctuoamorc fibiinhi-- rentes bcatos efficiunt.In hoc generc fola Gcnfetur Canda amp;nbsp;indiuiduaTr/.

liire,atque his irihærere poflîmus. Fn:. tervtrumquc genus rcrum nos verfa-tour, qui illis partim fruimur, partfrii Vtitnur. Quod ßergoeis,quibusvtö-düin eft,fruivolucrimus,impeditur curfusnoftcr,amp;aliquando etiam de-^ fleftitur,vt ab his rebus,quibusfrucn- ; dumeftjObtinendiSjVel retardcmur,

etiam reuocemur, inferiorü amo: ' topræpediti. Porro res proximepott hndam Trinitatcm bcatîtudinë noi ” ftram adiuuätes, funt fides,fpcs,cha’^ fitas,quibus excitandis, cöfirmandis, îügcndis amp;cóferuandis in nobis di-üinitus inftituta amp;nbsp;comparata funt, heiverbum, fcriptura amp;nbsp;facramenta. ^^îhil ergo in his aliud appetamus, 'luàmvoluntatemDcidc rebus ante-^iftisinuenirc.

V oluntas vcró Dei,de fide,fpc,cha-Ötatéqueà nobis flagitatis, perpetuo fadem amp;nbsp;(ui fimilis manct,etiamfifi-Snavarientur autmutentur. Itaque licet diucrfa figna fint verbum Dei, /onansfcripturaamp; facrahacnta, quia Verbum per aures, Sacxamenta ptit oculos

lt;cul®samp;; reliques fen fus Dei vola* i tatcfflt hominibju^ infinuant, । ▼OÇCS tranfcütes, ik «lutas oculis. aw li fentium oftenduuuvt de hißcvolaü» j) tas de fententia die«n tis, ïi|ic icribrt* « ÛSpçrfpiçiaturi tamen lt;e» ipfaJlpt®* i ' ptecca diuçrfaç non funt; .Nee taM® ’ ï iacr^yncntanouaniautalianiil^Ctl^' ( 4eftriptura,fcdprorfttfcandëfidoP’ i fpprn,çhaxitatcp,i4uggeruntÂUi[F^quot; ï ftplanv Cctçrùmnftçüludjnutttï^ ï roIuntatem,qqçgt;dv«rhafcrîptiM«’®‘ I crx alias propric, alias fignratèpofi^ lt;! nofcuntur. Nam Irpropriè fofltD^ 1 Ticrtgt;a,communem illajm amp;nbsp;Catèw^’ ( eamfidem,fpcn^charitatem)tuii€«f* i feint ?d alia referenda, quail 1 diâra ûnt ; ciini veto fçnfus verboi«**^ l dÎLunoru ad proprietatem açccptôS j ahfeirdus^ eft, née potçft propoft*^ ad^morum honcftatcniirvcl vcf.i^atcmrefcrri/qiiæréduHicftvtiqil ) illo YeWlö tropondt^^®’! j fitKqu^jnondôi»JUginfU«,:amp;ît^ i äiu4iIijp5(|tfci«gt;flÄ4cJf»tioncJifM0« i 4umgt;a»o4l^iUi44Qfec(^dr£9V^ lt;nbsp;. t- J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chaii«

•ïHtatîs intel:^r^catio perducatur-. £ichis,quæ ha£tCniisdiÄa('urft,^öl-poteft ,ln tegulàïan« ftdci«ón* ^t'ienda, ptirtlam râtioncifi tCrmti *®^aUcndàni, fecûdâm vcrbvrdra '•’rtlicfaorvtin quïeörtlftinö ®biaiôfpondcrcdcbeftt,à qbtbtó fî ^ififeßdantdüt diiètcptnt, ccftftfitnô ^VAii^/VMuntatcin tïci în véibîidc ^ïs’ttondu'övteneri; vt tameh ît rei ^lifclficatst dï ïiÉÉBtt'öni quoq‘, dióirïö et nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;in tcgrUaJ, à ntè

^fiiaïalîScrùàtüf c verbis Dei lèn» ^^'öüi 6t fidei, ïpci amp;nbsp;tari tari èon» f^ancus nön eontrarius. Dcindé ^tidaturcaula cóucrficloquutionfs. ^»ruïtique demon Itrcmus cxcmplis. ^ngüftïnus 4ontra Manichxos,Onv ®«s,i«qnir, qui fpiritualiter intelli* ^lin^ptutïts, non membra eötpo-i ocûlos,aures,tnanus Deï^b tcU Ijamp;ÜMtj fed fpifituales p ô fön f iàk aexà-Jidfididicttunn Et rurius-.Qnod ma-ftibüs éojporaUbus Deas de îiîîÉ’è ^»tiiboÄwnemjftitttiam pûütiÙs^ dîi^ir, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fet.

78 , fct,magis cumqui fcnpfit, trans]ato । yerbo vfum crcderc debercni’, quàni Deum talibus mcmbrorü lineamen. t,isdeterniinatum,qualiavidemusin j çprponbusnoftris:Scd propotcftatc । $cvirtute Dei polituni huius mcmbri j nomen,quis vfquc adco delipit,vtnó intelligat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, (

Idem fupcrformulis fcriptursE,co-l.umba cft Spiritus fandi, pctra crat Chriftus, fic Icribit : Illud in his maxi- j mè caucndum cft , ne cuiquam i natura vel Pattis, vel FiJij, vel Spiritui fandicommutabiliï dcconucrtibilis j 'cflecrcdatur. Nee moueat, quödaJi-quando res, quæ fignificat, nomcit j ciusrei,quamlignificat,accipit. Spi* ritus fandus didus eft corporali fpc- j cic tanquamcolumba defcendilfe amp;nbsp;rnanfilTcfupereum. Sicenimdpetri j Chriftus,quia fignificat Chriftum. ' j Inquibus exemplis vidcmus,Au-guftinum primam rationë habuillÇ return, Iccundam vetboru ; quoiiiani enimvetitati fidcirepugnaret,'ü Dc’ propriè fimplicitei djccretur Fa; i beré

î ^ereminus; pedes, oculos , brachiiji, I I alia ciufmodi mem bra. Ideo fid ci; ; ''fritas poftulat lt;5c cogit nos in tali..^ 1 bus loquutionibus àproprictatever, 1 borum difeed ere. Deinde vt nihilo-1 l'ùnus fermonis genus fibi confier», 1 ^on pudet Augufiinum rationemà

Haud aliter nos amp;nbsp;fidci veritatc amp;nbsp;ftiorumhoncfiatcadduifii, imo coa^ I ôifumus, literalem fenfum verborg ChriftiinCœna Domini omittere ôc spiritualem ampleûi. Primum cnim ^ifiat fidei veritas,nullam rem inani-' gt;’aam,cflc verum, naturale, amp;viuutn ’Corpus Chrifii : panis veto ôc vinum ‘«iuntinanimæ. Ergo nee panis cft ''iuum Chrifiicorpus, nee vinumcft Sanguisvcrusamp;viuusfubftanrialitcr, Sfüqujc corruption! ctiamnuin funt ®tinoxia,ca nequeût efle realiter corpus ôefanguis Chrifii, quia Chrifius Semclmortüus, nomoritur amplius, ^tpinis amp;nbsp;vinû Euchariftia: abeunt ^vcutriculttnb^ dà\;oâ:a cgçruntur per

yer oculos meatus natur«,quod W* ftatur Origines in is-cap.Matthæi.Sci (j. hocnefas eflet de corporc amp;nbsp;fangui-ÛC Chrifti cogitate, nedum dicerc.

’ Quarcncccflario fequitur,pancmamp; ^vinuni non efle fubftantialiter fiuC “ ïcalitcrcorpusamp; fanguinem Chrifti«

J T AQi^od autcni honeftati moruni re* jjj '3 ü' pugnctliteralisfenfus de orali man-ducationc corporis Chrifti, Auguft« iib. 3. de dodrina Chriftiana, cap. 16. ftcoftendit: Si præccptiualocutioeft j|| autflagitium autfacinusvetans, auC t^tilitatem,autbeneficetiam iubcn$' (,| non eft figurata : ft autem flagitiuffl ti) autfacinus videtur iubcrcj aut vtili- Vç tatem aut bcncficcntiam vctare,fi* gurata eft, Nifi nianducaucriris, m-quit,carnem filij hominis de fangui-ncm bibcritis,non habebitisvitamin Ij, vobis, facinus vel flagitium videtur iubcrc. Figura eft ergo , praccipiciH paflipni Domini efle communican,1 dum,amp;fuauiter atqucvtilircrtcconi dêdum in memoria,quod pro nobij nbsp;,

caio ciu$ crucifixa de vuinctara lit. iç i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hifee

^i) vcrbórum ctiam Domini verîtati • ^ftabilitati médcmur tationc'hon *’ntüni iri vita commurii amp;nbsp;rebus vul ^tibiisvfitata,vcriim etiam Ihmule's facr«é fcriptut^locis öbferuata,vbi ‘liaginatisrebiis verarumrerutrtno. demirtbi^ •^ina fæpe adfctibuntur : quombdo bhut ^virga Mofis in fimilitudiftcm Cct^ pturaJiK t’^ntis imaginata, «Sc pliantaftica illä *. capjh ’’'îgordm fcrpcntum in Aegypto, Óc ‘'leæneus ferpcns nomiriatür. Dub 'iüöque Cherubim pro lîmilitudine '’butnbratc propitiatorium nûtian* ’’It:Cum hæcomnia hon ipfaretutn' ’’tritatc, fed profimilitudine ifta ftöi jj’inarccipiant ; ipfas tarnen fetipturÇ «ne Vila incertitudiriis régula j qüaß ’ts veras hîc nominatim pohût. Qüi-’’ns verbis AUguftinus calumniatrt ducrtatiörumrctunditjvocifcrafitia

damo£ib®j:attone à nobis Vfurx P«ad:ötam feripturam incertamted-'^'fcdcformatî. p

j’Quoniam verô non cft ßttis,litcraä «fti vut b oru Chiifti fenfiim, vt à fidCji

‘U' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î Ipc,

fpéjCliarîtat^quc alienum fépudiarti tïifi contr^riû de Ipirituali ecrundeni Verborum interpretationc doceatur: opcrçprctipm cft,vt dcinccps probe-mus noftram fententiam de Eucha-riftia, Sc veritati fententiarum, id cftgt; fidei C»thoiica:,fpei noftrae de ç terna beatitudine,charitati tum Dei erga nos,tum noftræcrga ilium, amp;nbsp;inter nosmutuæ,amp; veritati connexionu, amp;verbo Dei per omnia, amp;nbsp;naturx» Hj analogiæquc omnium lacramento« lHi; xumcfîc eonfentancam. In quoDeus !i| largiatur nobis fuum fpiritum, qu* noftras cogitationes de diuinisrcbuJ Vj âdgioriam fui nominis dirigat, amp;nbsp;ca- ilj lamummoderetur, nequidaffedi* bus indulgentes fcribamus,quoda-ternæ veritatiin vllodetrahatjAniS’

lt;11

't iii

gt;11

gt;gt;{

DE VERITATE SENTEN- fo, ‘ TIARVM in R£ - Ik chtrißict, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it

TAOminus nofter lefus Chriftu« X-/intcrpçUao5 prç difeipulis, amp;nbsp;ih toto

’'it hkcieïîaÛcs Salomonis vna fcn- Eetkft^' ’wtü, Ó; rcàc quidem gt;nbsp;©iiillcS omr opinioncs felicitatem homi-

’quot;s extra be um quîerèntes, aut po-MtcSjVahitatïsQarrinct, amp;vtfalfas ^pctniciofas reprobet: mcritö etiï Ptæfcrtur Dei verbu reliquis doâiri-’'^’amp;fcrïptisomnibus, vel hoc folo 'ömine, quod nufquam alibi, quàm ‘^rcriptura iâcra, fapientiæ diuina^ æternae veritatis inueniatur*

’ûde amp;nbsp;Apoftolus in Ecclcfia nihil . W, niü voeem æterni Dci fonare 'î'ût, quando âc præcipit : Si quis lo. Wiu,vt cloqa Dci loquatur. Qup-^.ergo de vcritatc amp;nbsp;ûpientia in-^Uibili quxftio i'ncidit,curramus ad Wem ilium viuum feripturarum, ^indc hauriamus,quantum opus fît ^ûifficiat fiti noftræ Icuandae acre-^guendæ.

Gloriabahtur quidem Iud«i lege verbo Dcijfcriptis inquam Mofls Se. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if

Prophetarum, in quibus videbantuf ® fibi vitam æternam habere, profite. R f, banturque fc Dei voluntatem fcirc: d quia verb faftis negabant, abomina- g] biles Deo faftifunt. VcrbûverôDd l( æftimandum eft magis virtute, quàm it fono : quippe multis dicctibus Chri. l( fto, DO MINE,Doniine,rcfponfu* it rus eft Chriftusin illodie, non noui {, VOS, cum tarnen teftetur Apoftolusgt; neminem pofte dicere Dominû elft 11 lefum, nifi perSpirirumfanftum.Sed ti hæc confeftlo , û verbo tenus fieri in-telligendacft, tunc non nudus verbi fonus,fed amp;nbsp;fenfus amp;nbsp;virtus coniun-ftimcum verbo accipitur :ftultaverö f( eftiaftantialiteræmortuîEjamp;àSpiri- l| tü,amp;genuinofcnfufeparatæ. iJ

Quemadmodu ludæi fcripturaffl fibi viuificamefiçpurabant,ledabf(li t viuificanteSpiritu,amp; iufta eiusintel- t ‘ Iigêtia,quum inhunc fincmamp;vfoni fcripturadiuinitusdcftinataeflèt,vt t ' vitaæternainilla quærerctur/e Quo- i niamautemnonvbiqucinfupcrficic fcrîpturæ, mens fcripturae inutnituft gt;

®pus eft fcrutiniojVt ne,quod in pro-^ndolatct, nobis rcmancat abfcon-^kum. Si quis crgo verbum Dei ne. 61cftuinaudicns,aut feripturam obi-quafi in tranfeurfu , amp;nbsp;lùpcrfîcie ^cipiens, mox fanftam illam verita-fe tcncrc,amp; percçpiflc arbitretur, ’sfallitfcipfum,luccmviræ, quæillic ^ontinctur fibi obfcurans Sc prçfo-^s. Ncc putandus cft talis dçbilum honorem deferre Dei verbqui hæ-ffnsin cortice literæ,feu nudaVoce, ’dmçdullamamp;nucleuna cius,intel-

non pénétrât. Et rurfus nô mox ïverbo Dei amp;nbsp;feriptura rccedcrc ccn. fcnduscft, qui otniflo literæ corticc, Wautum diuinæ mentis ibi rccon-^ùum inquirit aut oftendit.

Hæc neceflario præmittcnda fiic. Hint hoc loco, propter inanem oftcn| tationem,amp;accufationem eprû, qup ^uin fefe titulo verbi di^ini vendi-fantjfuasopinioncs nomine verita-ds tegentes amp;nbsp;ornantes, fimul in fu-fpicionem contçmp.ti, corrnptiquc Veibi diuini adducuqt aiios, qui cor-

:av nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f 5 ruptclasî

yuptelas comm non admîttunt. rîtas igitur fcntcntiaium iuxta verbum cxpîdcndarumçerniturpO' tifliraum in CathoUca fîdc,fon4a fp® amp;nbsp;fîneera charîtatç Ad qua? tria,ûn^' llram de Euchariftia doftrinam p*'’ refçrrçmonftraucrimus, licet âdûd' farijpçrgànteam çalumniarî amp;nbsp;danJ-' ri are, perftabit iUa tapicninüîolaj”' lisaducrfus offîncQiçalumniatot^ «norfum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

tatum hiftoricam feu narratio nnfidem rcquirimus, qua verediö* faélaq; à Chrifto effe eredam us gt;nbsp;cunqj à narratoribus EuangçliJ ço®' memoraritur in vltima ilia Coçnil Domino cflcdiaa,gcfl:a,nobisquc^ obtcmpcTâdumj)pofita. (Qui?eni® vcl de minimo iftoru apicç ^biî^p fed Ae ciuïmAdi quidS fidem iwF*

citam f autquomodocunq; earn vó^ carelibct)in Euchariftix ncgotióüa* tuim us, quæ vetbis Chrifti vd pror-lus non intclleâ;is,vd perpcram in-icllcftis habeatur. Rcpcriüturcnim, qui laudi fibi duci vclint, qualécunqj crcduUratcm vcrfiis Chrifti adhibi. tam,diccntcs fimplicitet fc crcdetc öomino.ciq; pcrmittcrc vcrborum , Jnyftcriorumquc fuorum vcritatcm: Contra quos tenendum cft, cos qui RÔ dijudicant, vel difecrnunt corpus Domini àvulgari ôt^fanocibo, neqj fano iudicio cxpendunt facri Hlius cibivfum, non immcritöreprchcndi abApoftolo.

Necvcroilïiufmodi fidcm proba-ttius,quje verbis Cœnæ Dominicæ vl-lam rei nouitatem aliam prætcr Sa« ctamcntî inftitutioncm,vclin ipfam icrum naturam.rcl in religi.ohcmvc-ïamputetefleinueftamiquafi Chri-ftüspcculiarc quippiam in vfu Coe-næ, quod alias non fucrit creditum,

^cntiEuchariûiaadantiquamiUapi iam antca rcccptam fidçni in no* i j bis cxcirandam,cûnfirmandam,con-1 fcruaudamamp;augcndaniafFcrat:qu2 j qujdem antiquafidcs, ïi çæteris pijs hominibus ab initio mundi ad Chri-fti vfqj aducntum in carncm fnfficcre adialutem potuit : non video, cuf nos ca minus contenu adhuc allant pratter Ulam ipfam dcfidçrcmus. , Ç 4t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imprimis habet

proprium, vt fitvna amp;Çatholica,at- j. reftantp Apoftolo ; Vna fjdes,vnum baptifma,vnumcorpus,amp;YnusSpiri* j tus,qucmadmodumamp;voc3ticftisin vn^imfpcm vocationiï yeftra:. Item, ] cpmhabcamuseundemfpiritiini,iu' j xtaillud,quodfcriptumeft;Crcdidi, amp;idcQloquutusfum. Et nos credi-mus, qua prop ter nbsp;nbsp;nos loquimur.

Hinc colligitAuguftinus,etiain anti- j quosim^los, quicunq; ante aductum Chriûiin,carncm,çficpotuerunt,nô nifi per eandem fidem efle liberates, per qugmliberamur Üc nos, fidem fei- । ticç|; inçaxnaüoniâ Chriii^} i

. .,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;futura

/uturapraenuntiabatur,ficut ànobit ûclaannuntiatur. Et quia tempore Veteris TcftauiÇtivclabatur,tempore noui Teftamenti jrcuclabatur : idco eins Sacramenta variata funt, vf alia effent in veteri Teftamento, alia in nouo,quumfides varia non fit, fed Vnafit,

Idem longe adhuc clarius, Antc^^ idaentum,inquit, Domini noftri Ie-fuChrifti, quo humilis venir in car-r * ßc, prxeeflerunt iufti, fie in cum ere. dentes venturum,quomodo nos ere-dimusin çum,qui venir : Tempora Variata funt, no fides, quia amp;nbsp;ip fa verba pro tempore variantur, cum varie declinâtur : alium fonum habet,ven-iutnscft,alium fonum habet venir: öiutatuscftfonusjvcnturuscft amp;nbsp;ve-1 tót:cadem ramen fides vtrofq; con. iungit,amp; eos,qui venturü effe, amp;nbsp;eos, quicumvenifle crediderunttDiuerfis quidem temporibuSjfcd vtrofq, per Vnuna fidei oftium, hoc eft, per Chri. ftum videmus ingreflos. Nos credi-tóUs, Dominum noftrum natum ex

virgincvcniïTc in carne, refurrexiflc, in coeluni afccndiflc^^®' tum Roc,fient verba auditis temporis, implctum efle ia in crc“‘ sons: in eins funt fidci focicratc u*’’ kifeum amp;nbsp;illi partes, qui credider'”’’ de virginc nafeiturum, pafiùrumgt;f^ furrefturum, incœlum afçcnfuru®’ lllis enim often dit Apoftoi us, Habentes cundê Spiritum fidei, feriptum cft,Credidi propter locurus fum, Prophera dixit,Crclt;i*“‘ propter quodloCurus fum:

Jus dicitjÊr nos credimuspptcrqi’f“ amp;nosloquimur. Vtfciasaurê,q^® vna fit fides,audi dicentem: haben^^ eundem Spiritum fidei amp;nbsp;noscrf^’' mus. Sic amp;nbsp;alio loco : Nolô vosjinjf; fratres îgnorarcj quod patres no»® omrics fub nubc fiicrunt, amp;nbsp;marc rranficrunt, dc omnes in Mo* _ baprizatifuntin nubc amp;nbsp;in marb^* omnes eandem efeam fpiritiiai*^*” manducaueruntjdc omnes cundes* potum fpiritualem biberunt.

jti

c Itl

ill

iJ Ji

i‘ (, li li Î! ï II II lt;

duftor per inarc’rubram fignifîcàr Chriftttin, populus trâfiens fignificat fidcies.Mors Aegyptiorum fignificat abolidoncm peccatoriim : in fignïa diucrfîs cadem fi.des : fi ïn fignis di. Ucrfis,quoraodo in verbis diucrfis?qa verba fonos mutant per tempora, amp;nbsp;Vtiqj nihil aliud funt verba quàni fi. gna. Significando enim verba funt: Tolle fignificationc verbo,ftrcpitus inanis cft, Significata funt ergo om-Ria. Nunquid non eadem credebanr, per quos hacc figna miniftrabanturï Per quos eadem, quæ eredimus * Pro-phetata prçnuntiabatur? Vtiq; cred© ^ant^fedilliventura efle: nos autem Venifle. Ideo autem fie ait,eundë po-tuni fpiritualc biberuntific fpiritual6 Çiindem,nam corporalemnoneun-dçin. Quid enim iUi bibebant ? Bibc. igt;ant de fpirituali fequentc petra: pe-tra autem erat Chriftus. Videte ergo, fide manentc, figna variata : ibipetra Chriftus, nobis Chrift’ quod in ältari ponitunôc illi pro magno facram5ttgt; «iwTdc Chriftrbibciuntaqu3gt;fiuen.

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;quot;nbsp;tem

temde pctra. Nos quid bibamru,«®* runt fideles. Sifpeciern vifibilcmi“' tendas,aliud eft, fi intclligibilcmfi-gnificationcm,eundcm potumlpi^* tualembiberunt. Quptquotergoil« lo tempore crcdidcrunt vcl Abrahx» vcl Ifaac, vcl lacob, vcl Mofi, vclalij« Patriarchis alijsquc Prophetis Chri« ftum prxnunciantibus, oucs étant' Agens idem Auguftinus aductfus^*' lumniofamimperitiam FauftiMan^: chæi,dcmonftrat quanto erroreddj' rent,quiputant, fignis facramcn{i5Qgt; mutatis.etiam res ipfasçflçdiucrfas» quas ritus Propheticus prsnuntiamt promiflas, amp;nbsp;quas ritus Euangclicns annuntiauit implctas: aut quicen* fent,cum res cædcm fint, non eas alij^ facrametis annuntiari debuifte com* pletas,quàm his, quibusadhuccont’ plcndæprænuntiabantur: fi cniiu^^ nivcrborum,quibus loquimur, pt® tempore commutantur, cademq;rts aliter cnûtiatur facienda, aliter fada, ficutiftaipfa duo verba, quædixi,fa-çiendaamp;faôta, ncc paribus morariun inter*

93 iiJtenialliSjnccijfdcm vel totidem 12« fcrisfyUabffuefonucrunt. Quid mi-ïüm, fi alijs myftcriorum fignaculis, pïflio amp;nbsp;refurreftio Chrifti futura, Promifla eft, alijs iam fafta annuncia-^Ur: quando quid cm ipfa Verba j futurum amp;nbsp;fadum, paflurus amp;nbsp;paflus, tefurredurus Sc rcfurrcxit,nectendi ?qualitcr,nec fimilitcr fonarc potuc-Quidenimfunt aliud quæquc . ^orporaliafacramenta, nifiquædam •îuafi Verba vifibilia, facrofanûa qui-^cntjVcruntamen mutabilia amp;tcm-Pôralia ? Deus enim seternus eft : ncc timen aqua amp;nbsp;omnis ilia aólio cor. ! poralis,quîEagiturcùm baptifmusöc fit öc tranfit,æterna eft. Vbi ctiä rurfuy fil« lyllabæ cclcriter fonätes amp;tranf-tuntes, cùm dicitur Deus, nifi dican-ttir,non cölecratut ;Hxc omnia fiunt ^tranfeunt, vittus tamë,qua: per ifta fiperatur, iugitcr manet, amp;nbsp;donum ^pifitualc, quod per ifta infinuatur, '^Chium eft. Ex tof amp;nbsp;tarn claris tc-i fi^monijs firtriitcr colllgrtür, Vnam îtrpetuoftdein,ôç xesfidei obiedas;

hoc eft, pet verbum amp;nbsp;facrânientâ fi-iihr, de gniHcatiis, cafdum omnibus tcnijgt;o» ' Woébi/M ribus elle oporterc.Scripturametiaöi Qhrißuf facramjfiue prætcritorû narrationc, iu,c4.to. ïîuèfüturorum prænuntiationc, fett tj deriiquepraefentium dcmôftrationc, çj fiugußirt» nonnilivna Catholicam fidcipaflc-

rere;adcoqîlpfamfocictatêâdclium f,, con§rcgatörum,do£trina vcl pcrû* ç, cramentaimbutam, velpcrfcrmon^; fonâtem atq; ledioncm catechifat^, ij apj)bando inuieem atqj cômunkâD' i dOjVcrç fidei^confenfumin omnibus, ) quaédicuntur verbisvelfignanturfit cramentis, tanquam vnam fpecicitt. veri coloris, fanitatis fidei ccrtiflîmû fignaculum obducctc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'û

Quemadmodû ergo Vila eft fanft^ Ecclcfiacatholicafandorucönumiö p ab initio mundi ad fincm vfq; fupci t, ftruóla vnico fundamento(ptcr quod j) nemo aliud potcft poncre) ncmpc fummo angulari lapidi Icfu Chrifto, ij qui ex vtrifquc fecit vnum amp;nbsp;intcrfti* tium maccriae dirüit : vndc amp;nbsp;IciuJ u Chriftus dicituxfuüTehen,eirchodie, i (

i^ 5n fecula futurus: item agnus ab ^^tjïincmundiimmolatus.Itaquoq} ! oportet,vt fit vna Sandorum oinniü 'l ’icChrifio,amp; de reliquis æternx veri’ j’îtis capitibus fides amp;nbsp;fententia ; fi j^tiiinChriftus æque emr ibus ad la« p'iiçmcftncccfi'ajiusilancquænecefi.

nos hodic cópellit’ad Chriftum ïonfiigcrcjcadem adegit vctcres,vt ^'luciamfuam in ilium cundem pro-^'ifliimcollocarcnt.Vtrumq} nos in

Euchariftiae er cd un us amp;nbsp;profitc-*öur,primumperfamcm ac fitira iu-Siti» à conuiuis menfæ Dominicas omnia requifitum, nofitam in* i^igcntiam amp;dcfcdionêcx originali : Pcccatoattradä agnofeimus: quam Mtäinopiamamp;miferiäquomagis Pttfpucreraus,lcxDcilataeft,quaE amp;nbsp;^gnitionë pcccati amp;nbsp;iræ diuLnç propter pcccata magnitudinem infinua-tçuquibusbcnè cognitis, tanto libe-tittsDei mit’cricordiam amp;nbsp;gratiam in ^^riftoprçftitâamp;oblatam amplcxa-jtetnur, Idco palàm amp;nbsp;ingenue agno-^us nos ncqi dû h«xç vita tëpora-riam

tium degimus, noâris viribus iuftMij fanftcqiaevittére,neque pófthancvi-1 tarn naftris mcritis ad «tertlambca' titudirtempcruenirepoflci Hiue'a’i' i)i moniti amp;excitari adChriftumaceiit b

rimus,vtabeaccii pcrcnni fonce/ü-picntiam, iuftitiäm, lanüitatcm, iummapi felicitate häuriamus : alter eft gradus cognitiohisfideiEü-angelio propofitus* Quötics igituf fideles menfarti dorriinicä accedunf» fidem hanc fuani amp;nbsp;dé feipfis Sc dc Chrifto non tantùni intus in aniiuOi tanquaminfedefidei propria conti^ nent ,-fed candem ctiam foris ( quan» tum quidem ab hominibüs corain hominibus fieri poteft ) orc teftantwt ac proférant, iuxta ill ad ApoftoHi to, Corde creditur ad iuftitiäm, orc fit confeflioadfalutcm. Oris autecon-feftio cùm ex fide Cardis' täquam fru-ftus exradioc progerminer, non po. teftnecdebet ftatucrc alia,quàmfi-des ipfa. Confeflionem oris dico non can) Iblummodo, quæ verbis expref, fis Chriftura Dominum amp;nbsp;Scruatorc fuurd

' lgt;omo , Chrifti obcdicns mandato^ . ’nyfteriafumit corporis amp;fanguinis ^^omini. Nam amp;nbsp;hie quamlibct ta. 'cns manifefte fafto ipfo prodit,fe ^ppcrcre Chriftum iuftitiä noftram 'ongèardentiùs,quàm vel homo fa. ®gt;clicus pancm amp;nbsp;cibum, vcl fitibun. 'lusviniimamp;potumappctat. Certe ^üguftinusinquit: Si eft negatio per f3da,fit Scconfcflloper fada. Paulus 'I'ioque dcreprobisdicit,qu0d^ftis negent, cur minus ea, qu» l^amp;delibus fecundum Clrrifti mahdg* . geruht hr ad eiufdem confelfto-’'’•upcrtineant ï Talis.nimirumcft-f'l^tio panis amp;nbsp;vini Euchariftict,qu«;

niemöriam Dominicæ pro hoï ’'^paßionis. Quæ. propterea fidçlt ^’’îde amp;nbsp;óre .fieri Auguftino di,citurgt; ^’^Uosfidclis hominis ca inrefuum officium amp;nbsp;opcram,quam ihtc-^homini debet ac poteft, præftat: 1^’1'iod hypocritap lupcrftitiofi amp;: ’’'pijjcotdaftdc vacua aftcrentes, nó

fà ci lint.' Eduntcnimîlli quideiri pä- j ncmEucharifticum, fed nonexfid^^ j atqueidcirco,vtnonfidclicorde,iw j nccorefideioblèquenticdunt. ] Triaigitur(ne quis nouam nobis j in Euchariftia fidcm obtrudat) confi- , deranda funt. i. Promiflioantccc-dcns.,veteribus tam vcrbo quàmi^« gt;nbsp;cranicntisfadaamp;confirmata. 2.Pio- . miffionis impletio. 3. Impletioniî ' j cclcbratio. Hocenim oidinc,queni Dcusipfein fingulorum iftoriinii*’' ftitutioneôc adione tennit, propo- J Lik. 10. nunturilla triaab Auguftino. HuiuSj facrificij caroamp; languis antcaduen-] tditfr/iis tumChrifti pcrviftimasfimilitudinu . ttH/inm. jpmittcbatur. Inpaflione Chriftipe^ j jpfani vcritatcm rcddcbatur:poft ad-uentum Chrifti pcrfacramcntû mC; moriæcclcbratur. Impletio proniil-fionis, quæ veritas iacramcntoriini Auguftino eft, pofita in medio,vete* ■ resamp;nosvni’ fideivinculocôiungif' '

In Enchiridio ad Petrum DiaconU cap.19. ftclcgitur : Firmifljmc tcnc^j ; nullatcnusdubitcs, ipfumvnigcnit“

5 ï’rophetis amp;nbsp;Sacerdotibus temporc ' Veteris Teftamcnti animalia facrifi-' cabantur; amp;cui nunc tempore noui ' Teftamcnticum Patre amp;Spiritufan-' ftojcum quibusilli vna eft diuinitas, lt;nbsp;tacrificium panis amp;nbsp;vini,in fide amp;nbsp;cha ’ ; fttatc, fantta Dei catholica Ecclcfia ' pcrvniucrfum orbens terræ oiferre ' non ceflat. In illis enim carnalibus

Viftimisfiguratio fuit earnis Chrifti, ' ’ 'inarn pro pcccatis noftris ipfe fine pcccatofueratoblaturus, amp;nbsp;langui-nisquerncrat effufurus in remiffionS

nictnoratio eft earnis Chrifti,quam quot;nbsp;pro nobis obtulit, 5c fanguinis quern ' )P nobis cft'udit. In illis ergo facrificijs ; quid nobis effet donandû,figuratè fi.

gnificabatur; inhocaûtfacrificioqd ( nobis iam donatü fit, cuideter often-ütur-.in illis facrificijs^nuntiabatut

filius Dciproimpijs occidcndus : «I hoc autcin pro impijs annuntiatur occifus. '

Eorrftfideç noftra de Chriftoin Euchariftiïç myfterio non id modo pro certo habet j quod filius Dei af-fumtam carncm pro nobis 1’emel in mortem tradiderif,dc fanguinemfun profudcrit: led credimus etianlillûni ita ctudfixum amp;nbsp;immolatiim »quo^i vnica oblationcfadum eft ƒ nec opuJ eft itcrari ,.îtëtidem cibum efle Äpo-turn fpiritualcmfidçliû,quo amp;ahinu amp;nbsp;corpora corn min hoc mundo'ft-ftaurentur ad fandlam Sc cœleftem yitam,($c ad xternam vitaminfuturo fcculoTuftentcntur.Vt cnim vitænâv turali.s amp;nbsp;animalis, quam cum impijs habcmus comm unem, Chriftum au’ torem amp;nbsp;coferuatorem prædicamus» licet ille procreationc parenrum amp;nbsp;alimonia çfca; ôc potus ad nos gigné-dos amp;nbsp;nutriendo« vtatüt'î itâ Chrflfû amp;nbsp;rcgcncrarç nos t5c‘ alcre'fuolpftitu, , r^îttj'^quo'dd* corjjoris qnàm^'ariiïn^ amp;n.fltifîéatioQcrh in y/û'faefatii^Âfo^

niinprofitcmurjVttoti ex fide fpiri-tUaliter viugmu^,nö tantùm^nimas ïioftrasDeo cófecrantesamp;deixpuen-tesinhocfeçulo,-fcd ctiam cxhiben-^cscorpora noftra hofiiam viuércm, acceptam Deo ra.tionaleni tultum noftrum, donee corruptibilc Winduat incorruptioncm^, Atquc ilcircocx efu carnis amp;nbsp;potuüngui, Dis Chrifti rum animabus noftris viu «tcrna,tum corporibus refurre^io txinortuis à Chriftopromittitur.Ea-demquc de caufa panis vifibilis ''inum in Cocna Domini infigniun-turnominibus corporis fiefanguinis Chrifti,vt fciamuscorporanoftra aä-'iuèac animas noftras per pancmik iiim cœieftem Sc viuumviuificari,amp; ’•JjEternam beatitudincm aliamp;cpn-icfuari.

. Hçc porro beneficia quia fidelibus iWiquis nobifeum funt communia (ftqdidem illi qùoquè corporibus amp;nbsp;îniipis falui per cundem Chriftum I amp;ftifdnt) Hine efl:^ quod aHtiquis cal icoafides conuehit amp;nbsp;attribuitur nci G 3 ceflario.

CcfTariô. Nam quod Paulus de Ifrafe* litisiuxtacarnem fcribit: Quiedunt viûimas, côfortcs altaris fieri, h ocdc participationebcneficiorumChrifti» quiamp; per viâinias amp;nbsp;per altarcfide-libus olim adumbrabatur, eftvcrilli' mum.Si ergo iili participes fadifun’’» amp;nbsp;fieri potuerunt corporis amp;languf nisChrifti,quiinfuis facris ad Chfl* ft um ven turum refpicieban t antequ^ Chriftus corpus amp;nbsp;languincm cxMj-riavirgincre ipfa affumfiflet, amp;nbsp;n obis tradidiflet ac profudiiret : q u iS obfecro, dieet ilJis ad veram particL patione corporis amp;nbsp;fanguinis Chrift* neceflariam fuillc eorundem realem amp;fubftantialem præfentiam? Autfi iilis non fuit neceflaria huiufmodi præ(ènria,amp; nobis nunc eft : quomo-do crit eadeni fides illorum amp;nbsp;noftra? Poftulat cnim quidam à nobis ho-die,vt eredam us, corpus amp;nbsp;fangui-ncm Chrifti corporaliter quident.fed inuifibiliter adcllc: quæ tarnenfacri-fieijs veteruni ad eum adfuific mo-dumirtemo tarn infulfusacinipudcs

qnihadcnus affirmarc fit aufus, film fubftantia corporis amp;:fanguinis thrift! nondum cflct in rcrum natn. ti,quod autcni inuifibilitcr pracfcns lt;hcitur, id omnino oporteat per fc hibliftcrc: quemadmoduminuifibi-lisDcus rebus omnibus eft præfens: ïthoc pado corpus amp;nbsp;fanguisChri-fti,quæ 1'ua natura vifibilia funt, anti-^uisfidelibusiubftantialitcr Sc inui. pbilitcradciTenonpoterant. Nobis ^gitur fi neceflarium eft crcdcrc ad ^31utem,corpus amp;fanguinë Domini forporaliter efle pratfentia in Cœna, ‘aiïinon ampliusvna cademqueerit fides antiquorum amp;nbsp;noftra. Quod fhmfitfalfum, verum idefle non po. 'fritjcx quo illud coftfequitur.

Cçterùm ratione fidci,qua: dicitur fiypoftafis rerun} inuifibilium amp;fpe-fîndarü, veteribus futura, nobis præ-’fritaæquc fubftantialiter præi’entia dicipotcruntjficutifpe iam falui óc ^fdcmti fum*,licet nondûapparuerit ff ipfa id,quod futuri fumus. Et rede thryfoftomus inn. cap.Epiftolx ad

fïabraîos, Quoniam ea, quœ funt jq, fpc,ii|quit,fînçrubftantia eflcputan-tur^fidcseis trihuitfubftantiam, ma-gis autan fpfacft fubftantia coruni: vtputa,rcfurrcdio fà£ta cftgt; amp;nbsp;necdû , cft in fubftantia »fed l'pes facit.caffi । fubfiftcré in anima noftra.

Hinc facile cft acftimare,quàni’vcrè àquodamnoftri temporis, cOrpow-Jis prîtfentia corporis amp;nbsp;fangitiois Chriftiin Coenadefcndatur,fcriWn-te, nouum dogma in in hac Cœna tràdi,amp;nouum articuiumfidei nun-qu^ ante reuelatum Ecclelîæ pro-poni. TacâoquodidemdicitjUcuni ibi rcs nouas amp;nbsp;iriufitatas conderc,amp; generi humàno patcfecere. Certc fi hæcveracflcnt.tunc veteresmanife-ftè, qui ante Chrifti incarnationem vixifTent, hac noua fide atque adeo iftarc noua excluderentur : aut certc ülinoua hac re feu fide nequaquani indiguiflent ad acternam fclicitatcm in Chrifto obtinendam , quæ nunc tamen ad fàJ,utcjn côfequendam cre-dituncceflaria forçat, itaq^non eifet

I ! Vna cademque via,vnum odium, vns^ , ; fidcs; falfum cft aiitcmhoepöftctius, ■ i faJfumigitarcftamp;fllud priils^i : ’ 1'.’Nosqiiidettrcredinius atqucfatc-

I öiiir^ Chriftum in facraeÇœriœinfti-I tutionc condidlfîe Teftamentdm öc.

Sacramentum nouüm à Sacramentis Teftamenti veteris honnihil'diucr-ûim. Propterea vcró dicere aut opi-narijVariatis mutatisq; fignii variam ïffc fideni ÔC rcs diucrfas, Auguftinus j Vocat crröris dcliramëtum. Si tarnen 1 'dcitcodicaturibi rcs nouacfîecon-dita, quia conditum eft nouum Sa. tranientum (quo fcnfu dicitur,accc-^cntcvcrboDeiad clcmcntum,fieri , ^icramentum ) tune potcft concedi cliqua rei nouitas: non videlicet fub-ftantiarumnouaaliqua conucrfionc

1 ’utconiundioneintroduftazfed no-I'lapotius relatione amp;nbsp;fighificationc 'eu vocationc ex gratia àcecdcntc^ örnata. lU.'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*■ ’

At vero mirum non effi, audaciam 1 'Ham in eudendis nouis fidci arHCu' Hshtitts grafîàriÿpoftcaqaâtw à

Pontifîcijs cft introdufta,qni nô funt , vcriti fymbolo Apoftoloruni tranf- j fubftantiationisfuæinuenruni infe-rcrc, amp;nbsp;Dcum fuum Maoziin, queni ; j patres non nouerunt,colendLim pro- j poncrc. EuangelicifanèDodorisnô j cft, antiqua fide fpreta vel pofthabi' ’ ta,rebus nonis amp;nbsp;primitiuæ Ecclefis , inauditis credendis aninaos honii- j iiunioccupare,ncdunifcducerc. ।

Sed nos fidcni noftram de Euchâ- j riftia commendaturi,amp;abomniad- , ] uerfariorum calumnia vindicatutb J reûcfecerimus, fi récurrentes ad pd- 11 ma principia amp;tcrminosfacros ma. i j iorum,quibus mouendis, diiatandis, ■ j conguftandis, nenuni noneftinfcr- ç di(ftuni,analyfi faéta dcmonftraueri-inus,nuJlum prorlùs Chriftianæ fidd j articLilum in fymbolo Apoftolico j reperirijCui non dodrina amp;nbsp;fentenfia j noftra deEuchariftia cöfcntiat. Pria' i cipio fient in Baptifmo manifeftuai j habetur S. Trinitatis teftimonium, ( ciimin nomine Parris,Filij,amp;Spiri' tus ïàndi tingimur amp;nbsp;abluimur: iw । cuiii

I tum Auguftino dicimus , Sanftaià Bei Ecclefiam Catholicam per vni-, uerfum orb cm in fide amp;nbsp;charitatc, I^atri, Filio, amp;nbsp;Spiritui fanfto inccC fînter facrificiuin panis amp;nbsp;vini of-ftrre.

Juinafibi oftendià nobis exfcriptura poftulet : Certum eft,Chriftum acce-pto pane amp;nbsp;vini poculo gratias pro ®orc I’uo egifle : at cui quæfo, nifi Patri cœleftiï Et qua de re ï Primum de vfuvifibilispanisamp;vini tanquani teruni àDeo creatarum : quas, vt Irac-■icus contra Valcntinianos firmitcf toncludit, non delegiflet Chriftus ad ^eritatem corporis amp;nbsp;languinis fui ïeprçfentandam,fi Patris àfabricato-ïc alterius extitiflet. Si enini Pater Domini noftri IcfuChrifti alius eflet icreatoremundi,iuftitia hoc poftu-iaffet , vt fabricator! mundi potius ^uàm Patri fuo gratias egiflet.

De Spiritus fanéii operationc, amp;nbsp;cfficacitatc in Cœna Domini, quis ignorât

ignorât nos cgrcgic fccundum fcfl* pturam fcntirc amp;nbsp;diccrc, qui ciun-^' poftolo fatemur nos per vnum Spir*.' turn potari amp;nbsp;fatiari, ficut in vnpi” corpus baptifamur per eundcni.j;,j

Cbrifto mediatori Dci atquC/Bö-minum, quàm prxclarum pçdyhca-turànobis inVfuCoena:,tcftin}pfli“ ex CO liqucr,qubd agnofciinySif^*' mum ipfum pro fua diuina potentia ôc maieftate facramentuJ^ Euchariftiæ inftituifle : quod nudus amp;nbsp;purus homo faccrepÇqWV uiflet. Neque enim cft puri homjivs præicribcrc inftrumcnta SpiritqiW* ûo, quibns illc efficax eïTe debest-Nam quod Çhriftui ita illuârepy;amp; Jnâghificam fignificationcm pani|amp; vinovoiüitimponcrCjVt ca fidclhcr appràhchfâ, communicantium anj-mospafccrctadvitam arternani^ho-mihisncidopus ahpotinsDcidébet ecnfcfli? Quâquam eft àdhucalia cui' dentior dittinitàtis Ghrifti approbi-tio in Géena, : cura.carnem habcat p çùn» Spiritu coniundam, vt a appre-

l; h

t n 5

ç V Su 1

P il

i''

(

■' HaslEiciat, fed'öc corpora ex co^rru-' ptionc ad incorruptioncm amp;nbsp;imnior ’ ^alitatcmtrasferatin nouiflimo die:

*tiquem fcnfum Cyrillus verba Chri-' ftiexplicat,Spirituseft qui viuificat, ; ^aro'nonptodeftqüicquam. Aperte ‘ »înique hîcad fanftifîcandum viui-' fitandumque nihil prodelTe carnem ' oftVhdit, in quantum fcilicet natura:

liurnanxcaro cft; quia veró mirabi* lts hós edèétus attribuendos gloria: l^ckatis putamus : hinc ipfumetiam tofpusDomini coniunótum, virtutc ''tfbrlanótificatur, amp;nbsp;ad benediftio-^crn myfticam adeó adiuum fit,vt Pöffit fandificationem fuam nobis ' •oiQiitterc.'' '

! ïüchariftia, Iræneus, Tertullianus ôc I'“lityfôftomüs^ contra Valcntinum, Lib.^^cof ^arefonem amp;nbsp;ManichœosUariffimc tra

dunt. ^Tertullianus conùiricit àoneith, ^ireiôïïitâSi 'Chriftuin hafbuifle yc-^'üli'iiô ^hantaöieum corpus /cx to,

no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

«juod facramêtum inftitucrit fui cot' I poris.Figura autem non cßct,inquiti j nifiveritatis effet corpus. Quafidit^' ret,Eiusrei,quænufquani amp;nbsp;nullafif» I nulla effe poffe vcram liguram. Chr}' Kow. 8}, foftomus eodein pene modo: Quäl’' at Hatih, Jo dicunt ( nimirum hærctici)

patccimmolatum fuiffe ChriftumA alia multa myfteria hæc afferente^) era ipforum confuimus: Si cnii” mortuusicfusnon eft, cuius fymbO' lum ac fignum hoc facrificium eft’ | Nam quoniam Marcion, Valentiniä' nus,Manichçus eorumquefequaccî negaturi eranthanc difpenfationcm inmemoriampalfionis per hoc ftm-per ita rcducit myftcrium,vt nemo noninfanusl’educipoftit. Ita perfa-cratifCmam iftam menfam faluat amp;nbsp;docet. Vbi fimul videmus S)C paflio-nisamp; mortis Chrifti fidem in Coena fulcirijCuius verba cxprcfsc teftautur corpus Chrifti pro nobis effe tradi-tum amp;nbsp;fanguinem effufum.

Refurreàîoncm Chriftî ex mor.' fuis myfteriorum n öftrer um figna. culis annuntiari, Auguftinus afflr* mat. -Et Dominus ipfe turn panem Vitæfcnotando, tum fymbolopanis idem indicâdo comprobatur. Quan. docniin isnoftris corporibus vitani reftituat,quin corpus fuumin morte teliqui{Tct,amp; non rcfufcitalTet^Opor-tetigisur cumviuerc,qui aJijsautor Vitæ efle debuit. Item,vt vera fit pro-miftio, qua cfurientibus, fitientibus-que iuflitiam, faturitas promittitur iChrifto,ncccfleeft,vt qui traditus fuit propter peccata noftra,refurrc-' icritadnoftriiuftificationcm. Nam fi Chriftus non refurrexiflet, adhuc «fl'emusin peccatis,vt ait Apoftolus.

Afeenfus Chriftî in coclos amp;nbsp;fcf-fionis cius ad dexteram Patris circa £uchariftiä tam certó admonemur, Vt Ecclefia vêtus nullo alio confilio Volucrit cxcitari communicantes, hifee verbis,furfum corda, quàm vt incclcbrationc Cœnç furfum crigc-tent corda ad Dominü,vbi Chriftus addexte-

ad dcxtcram Dei fcdct, xuxta verbi Pauli :Noftracöucrfatio in cœlis eft-Si furrexiftis cum Chrifto, fuperni quzritc. Er Chryfoftomus vertja Do-'^ mini^Vbi cadaUer,ibi aquilæ, hucap-plicat,vtcadauer accipiatur corpuj Domini propter mortem: Nißeniffl ille cecidiflet, nos nori fefurrexiife-mujrr aquilas autémnos appellat, vt oûéndateurri, qui ad corpus acccd^-revelitjoporterc adaltà contender^ Ôçiriipi'umcœlumfubuôJarc.

autë Cœria myfticafpem faciatvfur-pari tibus earn, redit us Domini ad indicium, Paulus explanat iftisvdfWs: Quotiefeunque comederitis paatni hunc,amp; poculum hoc biberitis, mpr-temDomini annuntiatc, donedi^c-rierit. Nuncenimlcclt;nimus per fpe-quot; çulum in ænigmate, Sc ex parte gnofeimus : aft vbr VGncrit,quod pef-feiftum eft, tunc quod çx parte eftji '* abolebitur.

Porro quoniam omnesex eodetó'^ pane pajticipamit^yrvam Sanóborum eejiimunion.erii, vnuijri öuäe j vnaiA* fand-

faïuilianiDjci conûrciijurpiuxta illud ApoftpHy YjUjis, ijS; Y;iuni, corp us Âiiilii f^mus. jSicut.jeflLim ç;^ jtnultjs gupis,vnu'amp;f)t,pînis,-^4:K multis à’ci-nisyjnujTiin ypuirijpotum cbjifluit: ItaipjjiùtÀuguftinusfquod ante nos ^uOj^uc homines Déi intellcxcrunt, CypHanus fciîiçet ac Chryfoftomus)

corpus amp;nbsp;fanguincm fuum TraÛ.té^ , rébus cômendafle, quæ ad vnû iulohartt.

’HquId rediguntur exmultis, vt fo“ 'Mittätern ipûm fanftorum in prædc., *^iiUns,vocatis,iuftiiîcatis amp;nbsp;glorifia ^itis fidelihjis fignificaret participa-*ionefiiij,pervnitatem corporis eum ïanguinis fieri meliorern* ^tipuLus rpmiffionis p cccatorum ‘tiaâione Coenæ nominatim expri-‘gt;'itun,ybi fanguis Chrifti dicitur in 'ctiùyionem-pecçatorum effufus,vt ‘gitWfpejcçatâ nobis remittantur,Óc ''osccEtiores de peccatis iam perfo? ^WisSc remiflls reddamur, comniu-®ic^fur nobifcqpv corpus illud Chriù pjjoaipbis tri^i pqm ,amp; fanguis iUç Jioapbis cfiiifus. Concilium Nice-'*bï num

num pancmamp;vinumCœnacdorairJ , çç corporis amp;ianguinis Chrifti titulff ■, infignita,vocat refurredioniscarni» noftræ fymbola: Et Ircnæus dicit cor- ; pora noftra Euchariftiam fumcntii non efle amplius ccrruptlbilia: Qui? ; pc acccpto incorruptibili cibo atquc potUjhoc cft, corpore amp;nbsp;fanguinc Chrifti participaro p’vfum cxfcmo-rum fynibolornm corpora noftra cor ruptibila de reparatione perChri-ftuni facienda in nouiflimodie red-duntur certiora,iuxta illud promil-fumDomini; Qiii edit meamcarné) amp;bibit meum fanguincm,habetvi-tam ætcrnam,amp;ego liifcitabo cumin _ nouiftimo die. Corpora igiturnoftrn in Çoena dornini edentia panem,hoc ipfo feftantur nosintus inanimoc-dere carnem Chrifti amp;nbsp;de Deo fàginî-rijVt Tertullianus loquitur: Sicutc-nim in baptifmo caro noftra ablm-tur, vt anima cmaculetur, ôe de carnis , noftræ relürrcdione,fpcm concipiat: SicprorfusinCœna quoquccarono ftra edit amp;nbsp;bibit myftcria, vt animnî

** fogitét corpus quoqucnoftrutti cor-0, ^uptibile bcneficio corporis Chrifti i*j pronobis traditi rcuiuifcerc dcbere. t' I Poftremo quum vita setcrna fit po.

quot;fitain focietate,communitatequc cu p I)co pat're filio amp;nbsp;Spiritu fanclo, nos '^crôquifumustcncbræ nullam cum t^oquilux eft, communioneni ha-

'' ^Jcrepoirimus: nifipcrChriftutti fia^ fiHislucis participes: vfuCœtlçdomi nicæ hoc maxime quærimus , atque

I' teftàmur nos inChrifto amp;nbsp;perChri-ftiim réconciliâtes Deo amp;nbsp;faiftos efic

'» cohæredes vita: æternæ. Proptcreae-i' dattiitiodicum panis amp;viniin Cccna ** *ftiyfticaaccipimus, ne cogitemusme danidominicä iacietativentris amp;vitç '^tîporariæ paratam amp;inftru(ftâ ferui-'■ 't^jfedexaltata mete per fide con fid c-■' 'iemus nos ad magnam ilia coenam a. ■' gni, hoceft, ad æternam beatitudihe gt;' ’iVfahuiuscœnç inuitari ac in dies ma ' ngismagisqi confirniari. Hacceft fides

•- ÄOftra de Éuchariftia in qua ftamus amp;nbsp;’’ftabini’ perdeigtatiam,doneevel er-‘ïöris conuittcamur vel melius erudi-f îinun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H a Siquis

Si quisiam plura amp;nbsp;à fupra di5b aliéna nobis-obtrudcrc conabiturde Euchariftia crcdcnda((icutPontifîcij per tranlPubftantiatioucm pro arti-culofideiin fuis decrctalibus vcncü' • târ, dç alij corporis de fanguinis Chd-fti præicntiam, no Ipiritualcm iJIam,

quæ fidc pcrcipiàtunSed quæ ori cor-porco quorumlibct ad menfar^DÇ' | mini acccdcntium conueniat ,xeni

nouamamp;iiouum fidci articulû pr!^-dicant)is primos fymboli Apoftolici »çoeinnatorcs cum fmceriore adhuc E^xlciia damnabit, vcl inuidiæ,vcl iuyjcritiæ, quo ad rem tantamw^^’-^axticulos;fideircfcrreneglexerinf,ant potius portentoiàs iftas monflrofi-turn verborum tum reruiiDg-norarint. Præftat ergo, iftanefçirc hodie, quær ignora fucrunt crudité antiquitati,quàm cum inuenroribus nouorum dogmatü ingenio defub-lilitatccertare.

AVguftinus refpondens Faufto de ablata amp;nbsp;abrogata circumci-fioneamp;baptifmo in cius locum fuf-fefto ficfcribit; Ideo iam nô circum-^^dlrùr Chriftianus, quia id, quod ca-deiti dircumcifionc prophctabafur, ^riiChriftus adiraplcuitiExpoliatio ^nl(h carnalisgcnerationis,quæ in il-figurabarutjiam Çhriftirefur pfftione adimplcta cft, amp;nbsp;quod in * ^ofîéa refurreftionefuturum eft,fa. i'^raîuënto baptifmi commendatur; *^aitt‘ttequc penitus aufcrri debuit ''ou^ Vitæ facramentum, quiarcftat :Mhùc in nobis futura rcfurrcftio ^lofttiorft, amp;; in melius tarnen,id eft, Jiiccedëtebaptifmo debuit’cömuta-^kquia iam fadlum eft, quod nûquam ^ftumcrat, vt futurs vits ætcrnæ in fffurreftione Chrifti nobis præbcrc-*Ur exemplum.

fet facraniSra vetcrisTcftatnenticfi* promifliones rcruni complcndarunji facraiiicnfa vcró noui teftanicnficfl^ indicia completarû, ftatim fubif^f' Q^oà cnîniadhucpromittiturEct-' Cæ id e/l corpori Chrift-i,amp; in mariî^' ûatidiHé prædicatur, «Je in ipfo cûHtJ côtpbrisfaluatorcnn ipfo mediard^ Dci amp;honainuna hoinine Chfirfo K-fuiamvtiquc complctum cit: rnjm prqiTiittitur,nifi vita actcrnàj^ xcfuïcôtione à mortuis?

f, I ii a

t I t t

) 1

! Î

Sunt orgo facramenta noui tefta-r menti partim completarum rcrüm indicia, partim ctiam rcrum adhüt çompicndarum promifliones: Cun' enim indicant id, quod nunquaiujli as faftu craf, in cxeinplo Chrifticapi-tisEcclcfîæjiam efle complctum,poft quam refurrexit à mortuis, tum pro-mictunt quid reflet adhuç complet- ' dum in nobis, qui membra fümus j i corporisChrifli,nempc.fub tempus , iudieijextremi. Hacigitur parte bap- lt;nbsp;ftifmus amp;nbsp;Euchariftia, fulciunr non

Qu.anQamp;tcmpori prêteti interim fcruiût,amp; conducuntnoftrafacramc ’î-Quid cnim Chriftus quotidic in fu ’sfidçlibuspcr fuum fpiritum cffici-ït ac opcrctur,Euchariftiæ vfns totics ïçpctitùs indicat,ncmpc vt in dies ma Sismagifquc Chriftus in nobis ôc nos ’û Chrifto viuamus: Idquod inhac tara plcnc nunquâ confequimur ^uin ca communio,quam baptifmar pcrccpirauSjidcntidcmin vfuEu-chariftiæ confirmctur,amp; augcatur,do ïiec nihil noftri in fit nobis,fcdChrift* ût in nobis omnia. Hoc autemtûpri-^iiùpcrfieictur, poftquâcorrnptibile ' ^occorpus, quod nunc circûferimus, ÎQducrit incorruptibilitatê, amp;nbsp;plane fpiritui fubijcictur: Achuc cnim perc ginaraur à Chrifto in hoc mûdo amp;nbsp;ci-üitatë niancntë id eft ætemara, atquc ‘^œlcftë patriâ inquirimus amp;nbsp;ex parte cognofcim’ivbi vero ad bcatitudinë, lt;lüâ modo expcftarn’,pcrucnerimus, fûcquod iam credim’amp; fperam’,facie ad facië, fîcuti eft,vidcbira’gt;vt fide

amp;fpeamplius non fit opus. Quod cnim quis ccrnit; inquit Apoftolus» curidcmfperet.^ Idem ctiaæEuçhi« tiftiaf celebrarioni finem propteteî infécdndo aduentu Domini confti-ruit,quodÿfquead itlud tempusma-nuduótiörte ifta facramentorum in-digemüs. Ceflantibus autem ócdccc-dentibu^fide amp;fpejcharltas,qu£e maxima inter iftaeft, auclior amp;nbsp;ccrtioi permancbit.

Habet igitur Euchariftia rcfpeiîû ad tria tempora : Principio côneer« nit præterita in paffionc mortcq; do-minicaperaóta, quorum monumen-tumdebuitefteCœnamyftica, i'uxta rerbaChrifti: Hoc facitein mci me-moriam Icurccordationcm. Deinde cum frmftus rei iam olim præterira noncxiguus impræfentiarû ad communicantes redeat, no tantùmcon. foJationis atq; gaudij ex morte ChrL ftiadnos dimanantis, fed etiamin-ftaurationis amp;nbsp;fandificationis pet Chriftilpiritumin nobis incipiends amp;nbsp;augendæ ; Contuctur fidcs noftra

* * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in£u-

h il P Ç b

11 lt;1

fl S il

'n Euchariftia participations amp;nbsp;com-niunioncm, quam habemus ctiam in pisfcnti cum corpore amp;nbsp;fanguinc Chïifti, Atquehoccibiôc potusvifi-l'üis furntio inßnuat, fine quibus na-fnrälis homo corpoream hanc vitam n^àttfigerc ncquit : idcoque illa per os 'nftomachum ingerif, vt ibi conco-

amp; digcfta facilius cum carne amp;nbsp;Anguine hominis accipientis coale-fcant.Ita amp;nbsp;nos fpirituali tantummo-io ciim Chrifto coalcfcerc oportet, '’t cx fide in ipfum Yiuamug,omniuqîgt; l'cneficiorum cius certiores atq; par-' 'icipesreddamur. Poftrcmó quanta nos'maneant bona poft han'c vitam fxtefurreftione àmortuisin ætetna ^eatitudine, Cœna Domini vel hoc ^olofignificat,quód nobis ad viuum ^adoculumquodammodo cœnam ■Ham agni magnam reprefentat, ad ^nä qui intromittentur, bead erunt: ‘■'quorumnumeroôtillicfle amp;nbsp;con-ffri cüpiunt, qui ad menfam Domini ^ccedunt.

QVOMODO COENA D0gt; 5 MINI RECTE DIVINI l «•gafcowines lt;woni pig««î lt;nbsp;dicatur^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ li. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

S VN T qui hoc fîngularc anions îf I gunientum elfe putct,quod Chri' j ftus fuam carncni cdcndani Si t ncm fuum bibciiduninon fidcitan- ; tum, fed ctiam oricorporeo offèrat: 'j amp;nbsp;hue torquentAuguftini verba iûî» : i /îcutmediatorcmDciamp;hominûho- ( minë Chriftû lefum ferunt carné j nobis nianducandam,bibcnduinqii® , lânguincni danrem fideli cordeatq; . orcfulcipimusamp;c. Nos verôlibentcf î j daniuSjDcumvoluiflcinEuchariûi* | extarc fummi amoris erganos fuii^ j Chrifto exhibiti teftimoniû, ncrapÇ j dus, quodnonpcpercitfiliofuoVni genito, fed tradidit ilium in mortem pro nobis omnibus,quuni adhuc ini- , j mici elTcmus. MaioremquippedilC' , ftioncmhacnçmo habet(teftâtcDci j j filio) quàmfiquisanimàmfuampO» nat pro gt;micis fuis. Nunc autempro impjj^

impîjsà înimicis fuisChriftus mor. tuns eft, in quo prihcipaè Deus fuam «rga nos charitatem commcndauir, cum vix proiuftô quifquam moriaa tur. Huius ergo tanti amoris crga nos ôei pignusrcd'cdicitur filiusDeivni gei^ûtus pro nobis in mortem tradu t(i^‘.:Cuiusrnrfum vifibilcs notæ atq; îtrbæ Sacramcnta dici pofiunt,qui-bteDeo plaçait jVifibilitcr quodam-tnôdo nos iniiifibilis fuse gratia in Chtifto iuftitiæ admonerc: quodip-ftrtrpfanc lingnlaris ctiâ bcncuolen-îiæ Dei indicium eft:, dimittentis fc adnoftrara infirmitatcm, cùm mens ßbftra ad nudam amp;matcriç expertem ttrumcœleftium contemplationcm pcrtingerencquiucrit,nifî Deus ad. ttîinicuiorum externorum manudu-ftionevfusfuiftet.VoIuit igiturDeus •Ibn tantum animis fed ctiam corpo* ftbus noilris ea in reelTe confultum, ^Uoïrmus certiorcsjcorpora quoque ’'oftraex morte ad vitam aliquando ■ Mitura efle pcrcuni quiçft lignum vit«.

vitae, per quem habemus remiflio* nem pcccatorumihterucntu corporis pro nobis traditiamp; fanguinis pro nobisciFufi : quorum participationc nobifeum communicari,in fradion« panisEucharifticijamp;Iibationcpoculi dominici profitemur.

Cæteriim quod fingunt nonnuU^ præfcriamdida, corpus Sc fanguin^ Chriftiin pignus diuini amoris crgï BOS ori communicantium ingcri,ed^ Sc bibi, fi denaturali corpore amp;nbsp;fao-guincChriftiilIa accipiuntur, qui Tthoc genus amoris nufqiiam in h-tcrisfacrisfitexpreflum, cùm exprcl-fclegatur,Deû Cic dilexißc mûduffl, vt rradcrcf filium fuum in mortem» qua nulla alia maioreße potefl: dilc-diojtefteipfomet Chriß:o?Q^odigi-tur Ghriftus femel traditus eß, vcl potius ipfe tradiditcorpusfuumpro no bis,amp; languincm fuum fudit in rc-miflioncm peccatorum, hoc totuin noftrum eße, teftamur vfu Euchari-ftiæ.nOS videlicetvefei amp;frui corpore Çhrifti Sc fanguinc, nec nos tarnen grariain

jtatiâm eins iftam morßbus confii-jincrcjautorc corporco apprehcndc-tCjfcd tan tùm externa oris apprehen-fionciiitcriorem manducationcni amp;nbsp;perfruitionem rcprefentarc. Adha:c togitetur, quanto anaore fraudafl'ct t)eus fanftos patres ante Chrifti ad^ ücntuni/fi nobis hodic corporaliter ftium corpus cdcnduni,fanguincmq; bibendum Chriftus darc credendus ßt,quodillis non contigit. Tefta-ßnir ergo dum vtimur pane amp;nbsp;vino dominico Dcum ex mero amore do-fiafl'c nobis filiuin fuum, qui fieret vi-öima pro peccatis noftris. Ideoque gratias quantas pofiumus maximas

per Chriftum agimus : deinde hocquoquenomine Dcibonitatcin ^rga nos exhibita prædicamus,quod ißibccillitatcm fidci noftræ iubleua-rehocpaólo volucrit,hôlblùm præ-dicationc Euangelij, fed ctiam facra-Oicntoruminftitutionc. Arque inter l'æcomniaagnofcimus diuini Spiri. 'üsnmnificentiam in verbo ôcfacra-•ïicntis, quôd dignatur per ifta in no-bis efic

bis cflc cfficax. Etßquid àmpliiisdi-uiniaraorisconcurrit in iftis, quod Scripturx habcat tcftimonium,!^ to-tum facile ad mittimus : Corpowlß*’' vcro manducationcm aliam , qui® panis vifibilis in Cocna Domini, nullam pro ligno aut pignore amoris«-ga nos Dci habcmus. At fpiritualc® totiusChrifti pcrfruitioncmquisno nili ingratus Deo, prodiuino rcpu* -tct bencficio ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßm exattndo. '

incommunibus concxnatiou*-Obus ôcconuiuijsiubcmurlxtâfiJ'’ Domino amp;nbsp;omnia in glorianiDd^*' ccrcjfiuc edamus ßuc bibamus,gravas agentes Deo patri per Chrilfu® Qi^antó magis confcnrancuin cftu' ludànobis fieri in cœnaDominiP*'

.hoc confecrata, vt Deo laudes .ti« dicantur pro fummis benefici)^*'’ • Chrifto prxftitis toti moxtaliumS^' oU: ? J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*crC’

fieri J Hine cnim ilia adlo foicnnîs Êuchariftiæ nomen fortita eft apud Græcos,quod præcipuum opus no» ftrum hoc loco fit grata commémora fioamp;celebratiovnici facrificij femel

cruce oblati. Hinefacliim cft,Vt fa-crificium laudis hoc ipfum amionis genus nôminetur: Talibusenimho-ftijs teftatur Deus in fcriptura, fe ma-finieoblc(ftari,fi et corde contritoôc ^piritu confrado labia noftra refonêc iuftitiam amp;nbsp;mifericordiä Dei in Chri-fto declaratam. Nufquä veró legitur t^eus corporali manducatione carnis filij fui,amp; fanguinis bibitioncvel ho-

igt; 0

I ,0 3-0

norari vel deledari. Rerum enim Dei tiö eft cibus Sc potus, fed iuftitia pax, Scgaudium in Spiritu famfto. Et quo-niam Deus eft fpiritus, coli à nobis Vult fpiritu ôeveritate. Cum autem fpiritus nofter ad mediatorem Dei SthominumlefumChriftum ferridc beat, in quo folo placemusDco,in hac inftituta eft Cœna Domini, rt Chrifto iunóH amp;nbsp;confociati tanto

.-ijeamus. Seruiuntenira SacramcnW 'comunioni noftræ eu ni Chrifto ob-fignandæamp;confirmancla:. Deuoiic-nmsnanique nos toros,amp;confecra/ mus tam corpora quàm animas no« ftrasDomino,qui anima pofuitpn’lt; ouibus fuis.Hoccertèdignumlt;5c ii^-ftumeft, vt quia vnus pro omnibus jnortuus eft, charitas cöftringat nos» vt,qui viuimus, ne pofthac nobis vn uamusjfed ei, qui pro nobis mortuus cft,amp;refurrexit. Qi^qdfiChriftusfnî morte nos redemit, fibique manci' pauit, non ampliusnoftri/iinjuSjfcd ,quod viuimus, Chrifto acceptum te* •ferredcbemus,amp; quodreliquum vitæ,ad Dei voluntatcm inftitucre, ,hoc eft, affèdus carnis crucifigcre, ^cruere veterem hominem, »Sc inducre jnouum, iuxtaimaginem Dei condi-jtumperiuftitiamamp;lanóli tarent.

'll

Vt ft.

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominus “

pSOininus nofter lefus Ghriftus eâ ' JL/noäe, qua tradebatur, amp;nbsp;Cœ* { natn myftiçam inftitücbat, cùmfru-r ftutn paffionis amp;nbsp;mortis iüa; quàra ' Eiligentiflime difcipulis inculcafier, *' amp;pcdcs coruni lauiiTet, cxempium ■ fauni illisad imirandum propofuir, ' »t quGipfe Dominus amp;nbsp;magiftcrno-' fter noftra caufa eo humilitatis fcfc ■ dcmiferit amp;nbsp;abiecerit,vl'que ad crucis ' igrtpminiam lubeundänos,qui ferul furtiliSjUe pigeat veftigijs iUius inli-ftcre.Adliæc præceptum mutuæ inter nosdilcólionis renouatum,quó al-tiiisinfigcrctmctibus hisverbis illud commendauit: præccptum nouunï do vobiSjVt diligatis vos mutuó, ficuc dilexi vos,vt amp;nbsp;vos diligatis vos mit-tuó. Vbi mirctur quifpiam, quarc mandatum charitatis fraternæ vocct nouum, cùm Deus pcrMofcnamp;Pro-phetasnon minus flagitarit charita-temproximi. Hoc.iutcm plancno. UumChriftus véteri charitatis mandate adiecit,quod non dicit: Diligite proximosücüt voünctipfos, fed du

lîgite vos inuicem ficut dilcxi vos.Ibi focietate naturæ impclli nos vult De* usadanisndumproximumcChriftu’ s verofiji erganosamoris magnitudi-nenos allicit, vteospro quibusipl^ niortuus cft, diligamus. Ex quo patet nunquam po'fTe redè nos recordari jnortcniDomini,quin fimul inuite-mur ad fraternam dileftioncm: Hint funt illæ exhortationcs Apoftolicæ) ; iitisalius in alium mifcricôrdcs,gra-tiam exhibentes mutuam, quemad-modum amp;Dcus per Chriftum exhi-buit nobis. Sitis imitatorcsDeitan-quani filijdilcdiSc ambulate in dik-ftione, quemadmodum Se Chriftus i dilexit nos amp;nbsp;tradidit femetipfu® pro nobis oblationcm amp;nbsp;uiâima® j Dco in odorcm bonæ fragrantiï' j Tanti vero cft charitas mutua Dco , noftrOjVtfinc hac omnem cultiuni'-bi exhibitum rcijciat iuxta illud,Mi-fericordiamvolo,non (àcrificiuni.

Porro præterquam quod antécédente Dei mifcricordia, qua prçuehi-mur, in cœna Domini incitamnr'ad ' mutuâ dilcôlioncm : lymbola quoq»

ipfajfua natura quodammodo in/ïn» ant nobis quandam focietatcm , de .vtitadicam, coagulationcm. Quain obremvnus panis, vnunicorpus, dÿ ciinur, quotquot vno pane amp;nbsp;eodem vinipoculo participamus. FuitâutS focietas menfæ femper etiam apud Ethnicos, fanéba amp;inuiolabilis habita. Totidem ergo rationibus conui... uæmenfç Dominica: fciantlè vfucoe uæmyfticæad concordiam diuinitus Vocari, amp;nbsp;quafi,præftito ibi iurciuraa do obligari. Nam fi gentiles in pcrcu-ticndisfædcribus, quibus porcosma,-datos adhibebat,putauerunt fua ob-ftringi fidë : quanto magisChriftiani credcre debent, fefe interueniente tl prcciofavictima, mutuu deuinciri ad i ftaternâ charitatem cxcrccndam, cu* i ins taminfignem typû antefehabet.

Ccrtèquâdorecordamur deccmillia talêtorü nobis àDcorcmifla,quomo do poterim’vfq; adco efle duri amp;nbsp;ini-qui in conferuos,vix centu denarios dcbentes,vt hoc exiguudebitumad minimûvfqj teruntium,folui nobis poftulemus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;la DE

QVùm gcmina chariras Dci amp;nbsp;pro _ximi,hon modo in vira præicnti valeatjfcd ctiam in perpetuum duret inque futuro fæculo permanfura fit auâiorôc certior, remotis nimiruni ' oifmibus impedimentis, quicquàm , . diucaro concupifeit aducrlùs Spin-tü, nos abillaabftrahunt aedetinét; ; non cft mirum ab Auguftino tantùm ’ dupliçi charitati elle tributum,vtCX i hacgéminumiàcræ feripturæ fenfum 1 Libr. 1, Je æftimandum iudicarit.Sic enim fieri- i Joâ,Chr. ^ttj Quifiquis ficripturas diuinas vd ) cap^yô, quamlibetearum partem intellexiflc 1 ■fibr videtur,ita vt eo inielledu non 1 ædificci iftam geminam charitatem lt;nbsp;Pciamp; proximi, nondum intellexit. ] Qirifquis veto talcm inde fentëtiam 1 duxcrit,vt huiè a;dificandæ charitati 1 iitviilis/ncc ramen Jiocdixcrit,quod 1 iJIc,quemlegitcoloco lènfifle,pro- , 1 babiîur, nónpcniiciolc faJJitur, nec i . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omninà

©mnino rr.cntitur. Sed quifquîs îû ïcripturis aliud fentir,quàmillc, qui fcripfit, illis non metuctibus fallirur: Scd tamcn vt diccre coepcram, fica fcntcntia fallitur, qua xdificat chari-tatcm,qux finis præccpri eft, ita falii-tur,ac fi quis crrore defercn s via ir, co tarnen per agrumpergat, quo ctiani Viaillaperducit; corrigendus eft ta-nien,amp;quàmfitvtilius viamnondc-fererc,dcmonftranduni eft, ne con-fuetudinc dcuiandi etiam in trans, Uerfum aut peruerfum cogatur. Af-ferendo enimtemere, quod ilicnon fenfit, quem Icgit plcrunquc,incufrit in alia, quæ illi fententiæ contcxcrc nequeat : quæ fi vera amp;nbsp;certa efle con-fentit, illud non poflit verüeflequod. lcnferat,fitqucinco ,ncfcioquomo-do,vt amando lententiam fuam, feri-pturæincipiat oftenfiorcfrc,quàmfi-bi:quod malum fi ferpere fiuerit,euer teturexeo. Per fidemenim ambula-inus,non perfpeciem. Titubabit au-teinfides, fidiuinarumfcripturarujn y^ciUac autUoritas. Porto fide ti tu.

bantc, charitas ctiam ipfalanguefcit-Nam fi à fide quisq; cccidcrit, à chari' tateetiamneceflecft cadat. Nóenim potcft diligerc, quod efle non credit-Porró fi credit amp;nbsp;diligir, bene agefl doamp; prçceptis bonorum morû obtc-pcrando, cfficit vt ctiam fpcret,fead id quod diHgitcfrevëturum.Huicaû tem pcriculo,quod in rcgulam chari-tatisab Auguftino pofitam inciderc poteft,veritas conncxionü,de qua de inceps dicem’ occurrit.Hæc enim cffi citjVt ca quç verà funt in fenfétia,aptè cohærcant, nee quiequam inde colli' gatur quod vel abl’urd um fit,vel quod l’uperioribus retie attexere nequea?-De hac igitur cojinexionum veritatc paulo poft plura,vbi priusad ivsacfif quorundam aduerfus hanc charitatis rcgulam inftitutam,refponderimus.

Aiuntnonnulliregulam hanccha ritatisin Abrahami fattofide^jclaui dicarc, quando ille iufl'as vnicumil-Jü filium fuum ex pcrmiflionc acccp-Tum immolate non petijt diuiniamp; finguUus praeceptihuius interpréta-tionem

tioncm ex ifta régula charitatis : Sed potius contra sopàjùcpuo'/KKp cruto vi« dclicet natural! affcctu erga filium, nondubitauit mandato diuinoiux-ta literam intelleóto obtempcrarc Schinctcftinionium laudisàDcorc-portauit, tantum abeft vt hallucina-tiisfitvel errarit. Hine illilicconclu-düt fimiliter amp;nbsp;nos debere verba Chri ft! incœna accipere, dé^ti corporis tnaiiducationc, neque ilia ad vllam aliam charitatis rcgulam limitare. Vi dcainus ergo quam probe ifta inter fc conueniantatquedicantur.. DeAb-tahamo conftat,quod Dcum magis ainarit,quàm filium,ficut nos omnes decet, Deum alio vocantem fequi amp;nbsp;ndifie ( fi fit opus ) parentes, vxorcm, liberos,fratres, atqueadeo animam noftra, fivelimus efle difeipuli Chri-fti,ôcfiljj DEL Q^omodo igitur Abraham dici poteft legem charita-fisneglexifle,qui fafto fuo oftendit quanto plus Deum quam filium di-ligeret 5 Eft quidemfcelus filium oc-cidcre,fcd fceleftius eft Dcuna no^

^uditc. Cédant ergo leges inferior«* fuperioribus. Quaguani (teftc Aug”' ftino)nunquamcrcdidit Abraham, Deusvidimis dcleótarctur humanist Piiiiiio tarnen intonantc præcept«; ara tus obediendum, non difputand“ «fie jquumfiliu confeftim fuiflet in’' tnolaturus, refurrsdurum, credidi^** laudanduseft. Non enim hæfitauif» quod fibi r'cddi poITct immolamJ, qui dari potcratilo fperatus. Quem-admodum igitur credidit fufeeptn-rusfilium, itaquoque credidit ocd-furuseunde,fore hihiloininusquo‘1 Deus prædixeratjin liàaco vocabirn^ tibi fernen.

Quid verb fimüeifti fado Abrahs! habet corporalismanducatio corp® ris Chrifli ? Vtrobiq; certè extat mandatum , amp;nbsp;illud quod Abraham^ præceptumfuitdc occidendo vnico fiiioflicctin prouidentia amp;nbsp;confilio Dei in aliu finem dirigerctur, interim tarnen hoe ad Ji tcram voluit Deus co yfquc intelligi amp;nbsp;accipi, donee pi^ Àbraha: obedientia docexetnos;!^«®

nopræponcrc, quod dat Dcus)ali.tet non potuit tantum tëp'oris ab Abra, hamo intcllim. Nihilominus in co p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

quod Abrahamus mifliis cft occidcrc Vnicum filium,magnum latcbatmy^ ftcrium; ncccratilla ftata Dei voluntas,vt Abraham commacularet ma-nus fanguine filij fui:proptcrca Deus Abrahamum têtare noluiflë dicitur, ncquis hinc fimplicitcrinfcrrctaliqd dc certa voluntate Dei.

Cætcrùm in cœna Domini Chri^ ftusnon rentatnos,nifiquatenusfor tafie ad edomandâ labore fuperbiam A intclleólum à faftidio reuocandu, cui facile inueftigata plcrunque vi-Icfcuntjfcrmoncm fuum ita modifi. cauitjVtfi quidhïc pauló obfcurius, quód rcconditiorem aliquë habcat fenfum, dift um fit locis apertioribus alibi planiflimè didum rcpcriatur, perfe quidem euidcnsamp; darum cft, quód iubemur à Chrifto in Cœna nayfticaedcrcpanem amp;nbsp;bibere vinS. Hxc nullam prorfus habent diftîcul-tatem ; quoniodo autem panis illc

d n

I t

i’

; ]

vHîbiliSjfit corpusChrîfti,âr vinuflU languis ? Q^oniodo item corpus Chrifti edatur,amp; languis bibatut, qui haec volant æque acilla priera obuù elfe ad intclligendum : næ illidifcri-men in ter darum amp;nbsp;obfcurum invef bis Chifti nullum tenent: panent cette vifibilem aliter efle panê,ac aliter €orp*' Chrifti, nemo eft tam ineptus, quiinficietur. Aliter etiam edi pauÊ quàm Chrifti corpus, quis inficiabi-tur?Nos igitur inter hâte quid interfit quærimus,adverfarij necipfi quærere née ab alijs quærî volunt amp;nbsp;quçrenti-bus Abrahami exemplum obijciunt, quafi hæc inter fe parfa lint, quuffl multis modis lint imparia amp;nbsp;diflimi-lia. Qmsenim dicatita nobispræci-pt,vt ore edamus carnem Chrifti,qué-admodum Abrahamo mandatumfu it immolare lîlium ? Nos quinega-mus hancDeivoluntatem cire,vtcâ-ro filij Dci à nobis ore edatur,contra-rium hoc vtrique charitati efle often-dimus tam Dei quàm Proximi. Hor-ribilius cnim eft çarnçmhumanam

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;der«

defc quam peri mere, carhem Domi-ninoftri. Doccant ergo nos, qui di-üerfum fentiunt, qua parte honos autcultusprccftetur Deoin horribili ilia manducatione ? fi dicut obedien-tia fua erga Chrifti verbum hoc fieri : Kefpondemus , Deo magis obedirt charitate^ quam ullo cxteriorc cultu, quern nos tarnen , id circo minime intermittendum putamus ; fed nos tuna demum verbo Dei debitum honorem ôcobedientiâ præftarc credi-naus, quuna ullud iuxta fidei verita-tena, fpei certitudinem , amp;nbsp;naprum honeftatem, qux in charitatcDci amp;nbsp;proximi elucet, intelligimus, amp;nbsp;in» , terprctamur,non quumfuperfti-tiofc aliquid è fuperficie li-

Ulr^t.Je A Vguftinus præclarè fcribit Jo3,Chri 27^ quæ homines non inftitucndöi fed diuinitus inftituta inucftigao^i^ prodidcrunt,amp; ad vfum vitæ neccü^'

riumproficiunt, non efle homin^i*’* J inftituta cxiftimanda,nequcfugic‘’' ( .da Chriftiano, imoctiam,quantunt j Tatiscft,intucnda,memoriaqucret*- ■ nenda, fi faltem occupent tantum,, ।

Q^oingencredicit difputationß difciplinä ad omnia genera quæftio-num,quacinliteris fanftis funt pon. derandaamp; diflblueda, plurimum valere. Quæ quamuis in fcholis ilJis,que prætcrEccIefiam funt, difcatur: Ipla - tarnen veritas conncxionum nonin-ftituta,fedanimaduerfa eft abhomi. nibus amp;nbsp;notata,vt cam poflint vcJ fccie

fccrcvcl cdoccrc. Nam cft in rcrnm Litr««» tatione perpétua amp;nbsp;diuinitus infti-tuta. ld quodfimilibus aliquot per indudionê déclarât. Sicutenimqui narrat ordinem tcmporum,non eum ipfe componit, amp;locorum fitus, aut naturas animalium vellapidum, qui oftcndit,non res oftendit ab homû nibus inftitutas: amp;ille, qui demon, ftrat fydera, eorumq; motus, non à fevelabhomine aliquo rem inftitu. lam demonftrat : fic etiam qui di-dt,cum falfumeft, quod confequU turncceffeeftjVtfalfumfitquod prç. tcditjVcriflimc dicit,nequc ipfe facit» Vi itafit,fcd tarnen itaeßedemöftrat. Idem de feientia dcfiniendi,diuiden» di,arque partiendi fubijcit,quæ ta-nictfi rebus falfis plerunquc adhibea. lütjipfa tarnen falfa non eft,nequc abhominibus inftituta,vt ita fc ha-Igt;eat,(cdquodita fehabeat in rerum tatione comperta. Idem de præceptis tloqucutiae clarc affirmât,quod ni. hilominus ea vera fint, quamuis cis pofiiat etiam fiiUa, perfuaderi : fed

quîaamp;vcracflepofluntjnon tas ipfa culpabilis,fed eamalèvteP' tium p^ruerfitas^ Nam nequc hoci^ hominibus inftitutum cH, inquit, vcritatis cxprcfllo cöcilict auditort autvtfacilè|quod in tendit, infinueO brcuis amp;nbsp;apcrta narratio amp;nbsp;variétés eins fine faftidio teneat intetos amp;nbsp;teræ huius modi obferuationes, quî fine in falfîs fine in veris caufis funt, tarnen, in quantum vcl feiriv^ credi aliquid faciunt, aut ad expetefl-dum fumcnddmucanimos moueß^’

Leges itaqj conclnfionumamp;rcgß' lædici deomniamp;dicide nuIJo,amp;fi-miles,quas Ariftoteles tradidit in dif' qnifitioncvcri,non funtobid repß' diandæ, quia rationis duftum qnuntur. Potuit cnim ratio humane vtindagatrixvctitatem illam inpeg-petuo naturae ordine 1 ongo yfu amp;nbsp;e^* perientiaanimaduertcrc,iÿ;nioi}lÎT2 re, fed non vt magiftra, vcl 4'0111^^ inftitnere. Etfi nullus unquai)v 4?'

1-D

5 h

t (

ftotelcs, vel aliüs quispiam dialcâ:icâ rum ÔC Rhctoricarü præccptionuin autorcxtitiflet: nihilominus vel ante omnes homines veritas connexionû in perpétua rationcrerûcôftanter amp;nbsp;in commutabiliter fc habuiflet. Q^a-rcnôcft quod Ariftotelcmvel ratio-ncmhumanam culpët nonnulli,quo tiesvcraconnexioncveram fententi am inferimtis, vel è falfo confequenti antecedens talfum refcllimus. Ex'po-ftulent, fl liber, cü fupremo opificc amp;nbsp;gnbernatore rerum omnium qui nc-ccifitatem confequentiæ in conne-xionum veritate tanquam fingulare donum fuifpiritusamp;fapientiæamp;lu-cis diuinæ radium menti noftræim. preffitjquo faciliüs ab crrorc expediri ôtcuftodiripoflimus. Gratias igitur illi potius pro tanto beneficio aga-ni us amp;nbsp;quo melius atq; certius fenten tiarumvcritatemaflcquamur,eovta. mur, non tanquam acquiefccntçs, quafi, ipfam bcatæ vitæ veritatem di-diciflè amp;nbsp;teuere vidcamur, vbi ifta dilt; dicerimus : fed quatenus fententia.

Hane veritafem connexionumcn vanitati tranffubftantiationis, !gt;c có‘ fubftantiationis opponinius, merâ cogimur audire conuitia per petu-* lantiani ingenij verbis fefquipedali-bus ciaculata. Interim aduerfarij pul-chrè blâdiuntnr fibi, quod nihil mO' rati vllas abfurditates iimpliciter cre-dant dicenti Domino-.Hoc cft corpus mcum. Quafi veró Chriftus ifta di-cendo ab vllo mortaJiumpoftularifi yt abfurdirat jbus ipfum colanins,aut deleólari credamus abfurditatibus.

Quid quod infultant etiam aper-tiiîlmæ eóftan tiflimæq; veritati, cüni non verentur anticipate, fi vel maxime ncqueant obieda argumenta o-mniadiflbluereaut confutarc,lc ni-hilominus fua in fententia perièue-rare veile. Quid hocenim cil aliud, quàm ex mera pcrtinaciaveritati,có-uidum etiam cedere nolle. An veto ( jpfaveritas inops adcó viriume(lgt;vt per fe non valcat quælibct contraria

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reléJ-

ïcfcllere ? Quisvnquain vel Prophe. 'arum, vel Apoftolorum, vel Ecclcfi-jifticorutn fcriptorumfic conatuseft |rontradicentibus os obftrucrc ? Ifta tatione cuiuis quantumlibet redar-gutOjliceat tetgiuerfari. Certiflimuni ergo inuidae veritatis indicium eft quod aduerfarij ipfimet fatentur, fc adquisobieólarcfpóderc non pofle.

Nota efthiftoha de fene quodam 'toiifeflbrc,qui tempore concilij Ni-teni philofophü obtreólantc fimplici 'atiChriftianac docirinæ, folaverita-'c fretus manus date eoegit. Adeö Uulla fophiftica tam lubrica amp;nbsp;ver* luta eft, quam euidens amp;nbsp;plana fen* 'tntix veritas non retundab

Dummodo igitur à conncxionuni ''critate abfit error, quo,qui iftam di* 'licerunt, fic fe iaiftant quafi aliquid ■''agni, quo fe bonis 5c innocentibus 'uteponant, fintaflequuti: Cauea-’arq5 libido rixandi,5c puerilisquaz* •lam oftentatio decipiendi aduerfa-'*Um:nihil nos moueant aut deterre-'ûtinnumerabilcs5chorrendæ calû,

tgt;î«,quîbus rationcm humafiäffl faniant,quando argumcn torum niquot; titudinc amp;nbsp;pondère premuntur,vtn^ cefle lit illis ifto pacto fubtcrfiigcrc’^. clabi,nilîmalint àiPoAt^S^aut fibi*' plî contradiccrc.

VEritas connex iortum partimV^' raSjpartimfalfashabetfentcnn' as.phmum genus eft ciufmodi, vtvc* ris certilquc fententijs cùm incertï tera doftncxionC iunguntur, cHan’ fpfçccrtæ fiât, ncccflefit. Exenwli?’’^ tia,Dominus nofter lelùs Chriftusrt' darguturus Sâducæos refurrectionc /hortuorum negantes,fic argumcn-tâbatur: Deus nominat fcDcuniA-brahami, Ifaaci Se Iacobi,Dcus non cft mortuorum fed viuentiumDeus. Ergo Abraham,Ifaac amp;nbsp;Iacob viuunt; FIoc loco amp;nbsp;ipfa connexio vera cfti' ôcipfain cortclufionc fententia

Altcrum genus Ver« Connexion# * ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vcrli-

; yctfatur în falfis fcntcntijs qu« con^ ;1 fcquuntur crrorcm illius cuiri quo a., i ’ gitur: quç tarnen ad hoe inferuntur à i j ,bono amp;nbsp;doóto hominc, vt his crubcl (cens illc, cuius errorcni confcquun-tur, quem corrigcre yolumus, cundê ’ ïelinquat errorem, amp;nbsp;pænitcat hune ' çonceffiffe præcedcntia quorum con fequentia videt efle rcfpucnda: Quo-niam fi in eodem crrorc mancrc vo-

, Jucrit, ncccflc fit, vt ctiam ilia quæ . damnat, tcncrc cogatur. Nonenîni . Vera inferebat Apoftolus, cum dice. J tçt : ncqj Chriftus refurrexit, amp;illa a-i lia: Inaniseft prçdicationoftra,Inâis f çft amp;nbsp;fides veftra ,amp; deinceps alia qu« - omninó falfafunt: Quia amp;Chnftùs S relürrexit, née crat inanis pracdicatïô ; corum qui hocannuntiabant, hcc fi. , des corum,qui hoc credebât : Sed ifta 1 j ûlfaveriffimc cöncäebätur illifentê . i tiæ,quadiccbatur,nôcflcrcfurrcctio’ ; né mortuorü.IftisautefaillsrepudiaJ ;, tis,quoniâ vera crât,fi mortui non rc? ■ ’ furgûtjCÔfequSs erit refurreôlio mor* 1 tuorum. Quû igitur Paulus dcftrucré

vellet errofcm eorum, qui dicebafl^ nö ellerefurredionem mortuoruni: Et hanc fententiam præccdentcm ft' queretur ncccflario, quod nccChn-ftus refurrexifle credendus vel dicen-dus effet. Qiiod confequcnsfalfuß' eft (Chriftusenimrefurrexit) Indeed ficitur falfum etiam effe quod prxcC' dit, fcilicct non effe refurreftioncn’ mortuorum,re(ftc concludit, refat' redionem effe mortuorum. HocaU' tern to turn breuirerira dicitur,fi non eft refurrcâio inortuorum,ncq; Chd ftus refurrexit : Chriftus autem refut' rexit: eft iaitur refurreeJrio niornio-rum. Hoc ergo vt confequctiablato, auferatur etiam neceflario quod ptÇ' ccditjhoc eft, vt ciim falfum eft quod eöfequitur, neceffario falfû fir, quod prçccdit, Hocaiitem,inquit, Augufti nus,non inftituerunt homines ncq; ipfifaciunt, vt ita fit, fed tarnen itaef fc demonftrarunt.

Porro ficur in falfis fententijs verst connexiones effe poffunt, vt modo oftcnfumeft:fic in veris fcntcntijsfal^ ix con-

fæconclufioncs fieri poflunt. Amici Hiobi ratiocinabantur, Neminc à iu-ftiflimoDeo affligi innoccte:Hiobii autçm vidcbant vehementer à Deo affliàum ;Colligunt ergo inde; Hio- . bum praccætcris mortalibusnocentc efle, amp;affliótioncm tan tam mercri. E-iufdem faring fuit hoc argumentum. Male parta, male dijabuntur . Opes Hiobi male dilTipatx funt. Ergo male fucruntacquifitæ. Hic vtraq; præmii-farum per fe veriifi ma eft,quia verb in epta eft connexio,falfa etiam infertur conclufio, Hiobus enim fuas diuitias nulla fraudeautiniuria proximicor-■rafcrat, amp;nbsp;tarnen illis fuit fpoliatus.

I Talia multa amici Hiobi vera proférant, quæ tarnen in hominem mife-rumamp; à Deo affliólum non compe-tunt. Huiusmodifunthodiepleraq; quæinEuchariftica contentionc ad-üerfus fpiritualem verborumChrifti fenfum à literæ propugnatoribus in medium affcruntur,quem admodum in fequen.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'DominiQf.

tentijs aut affirmatiuè 'conclu-'dit, aut negatiuè. Affirmatiuaruni Concluiionunr maior cft dignitas» propterea prioreloco de ijs diceinuS' Habitçautemfuntfernpcrfirmifllmç cæ argum en r^a tio nes, q uæ à gen ere, à jroprio, à definitione, àpartibus,» caufisamp; efFcclis ducuntur. Quodc-'nim vniuerfogcncti conuenir, ideni finguHs fpcciebus conuenire nccefft 'cft. Vniuerfo gçncrifacramcntorunt tonnenit, vt fint rcrum facrarum ü' gna.Ergoamp;Euchariftiæ conueniato-portetj'vt fitfacrxrcj fignum. Adhçc cum Euchariftia duabus rebus eori-ftet,tcrrenis amp;nbsp;cœlcftibus fignis,amp; rebus fignificatis. Ètfigna dicanturreS qîiæ præteripcciem,quam i'ngcruflt fenfibus, faciunt ex fe aliquid aliud in cogitationcmvenirc:Conicqucn$ ciirçs,tcircnas id cft vifîbiHa cleméu panis

,pnnisamp;viniin'Euch,ariftia,propriè di ci (igna:rcsvcro cœlcftçs id çftcorp^ amp;nbsp;Unguinçm Dominijiaud quaquj. rcftç dici ngna,quoniâ nullam fpcciê fcnfibus ingcrüt: Porro ha:c cft fignoi njm proprietas, vt ex fc aliquid aliu^ faciantincpgitationem vcnire;panis Si vinwm in Cœna ligna funt^propriu ergo iftorum fignorû cft, quod faccrç débet aliquid aliud in cogitationen^ Venire. Qiiidnam vero ill udïîr, verba Chrifti oftëdütjdiçentis de pane,Hot cft corpus meum; de vino,Hic cft fan-guis, meus. Q^afi diccrcr,panis vt cef-tiinmû fignû met corporis,dcbct effi'-cerevt corpus meu provobistraditfi Veniat vobis in mente; quæ interprcL tatioquàm pô fit coaûa inde liquet, quod Pomin’ ftatim fubijcit:Hoc fa'-cite in mci memoriâ. Côtra vcrô,alià nû cft à proprietäre omniû facramc. torû amp;nbsp;fignoru, vt res fignifîcatas vej. fibi cohçrctes habeâtvcl cas infcipfis CQtineanr aliter quàm fignificatioiic, Vcl exteriori homini cas ofFcrât,vcl in psiiQHiinis corporcü ingerât.Falfum quot;nbsp;K 4 «À

eft ergo, quod in Euchariftia finguirf jionnulli corpus amp;nbsp;fanguincm ChH; fti,realiter in os fumentium ingcri.S* corpus amp;nbsp;fanguis Chrifti res fignific^ tæ funt in CcenaDotnini,quod negä' xi non poteft,debent intuitu amp;nbsp;vfuc’f rçrnoruni amp;nbsp;vifibilium fignorum i® cogitatiQpcui,mcmoriani amp;nbsp;incnt^ venire, non in os corporis aut ventri' CVlum: alioqui alterutrum Icqui nC' cefle foret, vt autEucharjftia facratn^ turn amp;nbsp;irgnunr non cfTer, autfigpO' rum ea non efler propricras,vt pritcr ipcciem quam ingcrunt fenfibus, aÜ' quid aliud ex fc faccrent in cogitatio nemvcnire.Cætcrum quibusilludal-tcrû ,hoceft,res fignificatain metein no venit inter vfurpädunj facramctu, quomodo hi dici pofliint corp’ amp;nbsp;fan guine Chrifti fumçrc, cum inftrumc-to ad illorum perceptioncm requi-ftto deftituantur? Talibus igiturpa-nis amp;nbsp;vinum ligna amp;nbsp;facramenta non funt, licet inftitutionc Çhrifti lint, quandoquidem. illishocnonftgnifi-

ont, quod debent. Auguftinusingo. nere de facramentis fcribit : Si lacra-niêta fimilitudinem quadam carutn rcrum,quarumfacramentafunt,noft habcrent : omnino facramenta non effent, Panis igitur terrenus, cum ex-preflam gerat imaginem paniscoclc-ftis, quia confortât cor, amp;nbsp;vinû terre, num potum cccleftem rcfcrat, quia, cor hominis cxhilarat: pcrfpicuum eft panem amp;vinum rede dici amp;cflc figna in Cœna Dominica,quod S. patres difertis verbis 'fatentur, ncc oput eftillisreccnfendis hoc loco diutiùs immorari.Hoctatum perpendatom nesxqui indices, cùm fitccrfum,pa. nemamp;vinumcflc figna, corpusvero , icfanguinemChriftircs inCocnamy i fticafignificatas: nequedehocquis-quam dubitet, corporis Chifti nomS paniattribui, amp;nbsp;fanguinisChifti no^ men tribui vino: hinciudicctur,in-quam,quo iurc nonnulli verbis nc-gent, quodipfarciveritate confiterî coguntur. Ferre enim ncqucfit,quolt;l nos dicimus,inCocna myftica figna

,lt;arfircr«m, quasfignificantnominif -busnuncuparijidq; cxilla finiilitudi-ne quam ligna óc res lîgnificatæ inter le habet: quod pcrindccftacfidic^f mus tropicc figuratc, metaphorieq allcgorice,aut quocunque alioniO; do. Potefteniravna resdiuerfismo-disatque refpedibus fignifîcarç. Hof magisinirandi funtinfuUl homines, qui ex hac troporum diuerfitate rt-‘pugnantiam aliquam cJiccrc ex do-jftrina noftra contendunt. Quinpo-tius quam male libi ipfi conftent cogi tare debebät, dum non linunt vocenJ pronominis demonftratiui infolen-nibus verbis Çhrifti de pane amp;nbsp;vinp -lólummodo intelligi, fed his corpus ie fanguinem Chrifti inuoluunt, nut lam aliamob caufam,nifi quodpu-der eosconeedere, rem in facra ferf ptura vfitatiiTimam amp;. tçftimonio S p»rrumcomprobaram, ligna vidclv «etrerqm lignificatarum nomina foî tiri. Sed quàm abfurdum lit, iUu4 i^oxvidçbiuius,

At veto nonnulli aducrfariorum füæ opinioni magis indulgëtes quàià «^cdcntcs ventati,paulatim incipiunt ücramcnti dcfinitioncm amp;nbsp;partition. Rem iamolini publico confenfu re^ ccptamconucllcrc, idcoqucpcculia-tem libi dcfinitioncm amp;nbsp;partittoncni fabricât. In quocerte trâfiubftâtiatfo Rispatroni longe fc modeftiorcsex--hibuerunthadenus, quàmqui repu-diata pcruulgatilTima definitione amp;nbsp;Partitionc, noua commenta fuano-fcis obtrudcrent, quum tarnen illos Sque rcccpta definitio, figni amp;nbsp;fa era-Rtenti premat. Cætcrum veritas ipfa tcrum altiùs naturæ imprefla non ita ylacilc dilutis aducrfariorum definL tionibus amp;nbsp;partitionibus potcrit c, lui, quin ipfis fruftra repugnantibus ialua ic. incolumis perduratura fit. frodunt autem illi magis fuam ini-quitatem , quod immetito culpant definitione fuis opinionibus repugn Râtem,hoe maxime obijciëtes, quod Verbidiuini,cuiusacceflione ex clc-gt; - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jaenta

mcnto fît facramentum, nulla in de* ( finitioncfacramcnti fit fafta mentit’ j Quafiveroqui audit facramctuiu^*' ; Ie iuuifibilis gratia: yifi.bile fignum/^ , voçabulogratiævtreifacræ,noncoH j tinuo fua fponteintelligatdiuinam j gratiam, quam nemo prætcr foluß' ; ; Deumnobisobfignarepotefi. Sedo-mifla definitione rccepta, age tene^' mus amp;nbsp;fequamur cam, quam popi^ , Auguftana confeflio articuJo dcd- , mo tertio, vbi facramenta dçfiniûtuf teftimonia dcfigilla diuinæ erga noJ gratia: amp;nbsp;bcneuolentiæ, appenfa vef-boadcuidentiorem diuinarumprO' miflionum corroborationcm. definitione ftantç,idcm quod ex pria re efficitur, ncmpc,vt panis Sc viniun, tanquam vifibiliafigna, fenfibusno^ ftris teilentur de Chriili corporc amp;nbsp;fanguinc amp;inuifibili gratia amp;rcmif-fionepeccatorumpcr ca nobis com-, parata. Si ergo funtteftimonia, non poterunt propriè Sc fubilantiaJiteril Jud ipfum efle cui teilando reperta amp;nbsp;à Chxiûo inllituta hint. Ncc obilat

quod in cpiftola Iohannis, fangui» inter telles terrenes numeratur, quia, aquæ vox ibidem pofita probatvtrû-que codem modo vel de externis fi, gnisjvcl de rebus internis amp;nbsp;fignifiça^ tisaccipiendum efie. Si ergo vifibilis aqua baptifmi teftatur de Chrifto: cur minus vin um Eucharifticu, quod exprefle languis Chrifti appcllatur, de codem Chrifto teftatur I Rcdcam’ autem cOjVndc noftra digreflaeft ora tiojhoc eft,ad veritatem conncxio-Hum in veris fententijs: Sacramenta omnia efle de ordine rclatiuorum, in confeflb eft:Oportct ergo Eucharifti-am in codem ordinecollocari. Habet autem omnia rclatiua fuumfun. damentum in co à quo oritur rclatio: babent item fuum terminum in quo-dam alio,ad quod fitrclatio: Ita in Euchariftia panis amp;nbsp;vinum funt fundamentum, corpus amp;nbsp;fanguis Chrifti funt terminus. Panis enim rcfpicit ac ïefert ex inftituto Chrifti, corpus pro *'obis traditum: Vinum rcfpicit amp;nbsp;re-

fufamfRdatio inter ilia ipfà eft fuß» damenti ad terminum’applicatie» quæ tunc fit,cum panis ócvinumiu Cocnafumta, fuggerunt fidci, (pirgt;; tui Si. menti noftræ corporis ôc fangu* nis Chrifti communicationcm amp;pff fi-uitionem. Hoc cnim ipfum panis^ vini fumtio præ fc fert. Exhoepatet» fi corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti i® Cœna fumtio fubftantialis fit, æqu® ac panis amp;nbsp;vini; tunc ncccftario pcrh re vel ccflarc rclationem,quæ inter it larctincridebuit ; Itaqucfacramcnt* Veritas per fubftantialcm corporis^ fanguinis Chrifti præfcntiam omni* no tollitur amp;nbsp;cuertitur. Hoc veroû non eft cömmittcndum,ccffcnt cofl' uiiftæ lUæ rcalitatcs,fubftantialitatcSt præfentialitates, quàm his femel in* trodudis , infinita alia turn rcrui® tumverborumportentaindepro-ducantur; quorum nunc ali- ’ qua commemorabimus.

Q Vod verum Chrifti corpus, non ^nifivnum fit numero, femel na J fum femel mortuum,nec amplius gc-heretur aut corrumpatur : hæc inquM ömnia amp;nbsp;fententia amp;nbsp;cónfecutionc funtveriflimi; At fi finguli panes Eu^ Çhâriftici propriè amp;nbsp;fubftantialitcf effent aut dicetentur corpus Chrifti: Sane quot effent panes, totidemcxi^ fterent corpora. Etquia ijdempanes ante confccrationcm non dicuntuc tiec funt Chrifti corpus,fed à confe-cratione primum fiunt(modo aduef-farijsfides adhibeatur) ficut hïc no. üus quidam ortus fingitur, itadiffi-culter ab intcritu vindicetur Chrifti corpus, fi omnino fubftantialiter per Os hominis fumentispanem Eucha.» fifticum ins^rcdiatur.lta nullus erit fi* his gcncrationum amp;c corruptionü itl Chrifti corpore atque fanguinc vbi ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Icmcl

femel locus real i rati b us amp;nbsp;fubftatü-litatibus datus fucrit. Quotiefeun^j cnimpcrvniucrfum orbem Chrifti^' num vfque ad mundi ânem, C(£J^ Domini cclcbrata fucrit: Ibi ncccfî^

erit, totidem exiftereChrifti corpo* ra, pro locorum atque panum diuef- t fitatc, idque eodem temporis moW^ î to: Itafimulvnum idemque corpus « Chrifti erit in cœlefti gloria, amp;nbsp;in ne confecrato,amp; in ore fumcntiui« ’ t pancm Eucharifticum ôc vbi noD? gt;i Quod ü citra multiplicationcm fieri dicunt, quo iure fc ab immen/i|’‘ tare corporis Chrifti tucbûtur ? Ergo» vt corpus Chrifti cæteris fuis acciden* H tibus amp;nbsp;proprietatibus fpoliarc co» guntur,quô fuam opinionem femel ''i arreptam ftabiliant : fie quoque illud gi ipfum omni quantitate cxcludant o- jgt;i porter,vt eodem tempore fimuldi-uerfis in locis fine magnitudine multitudinceflepofllt. NamfiChri* fti corpus fubftantialiter tam certo ö ad eft in Coena, amp;nbsp;ore corporco tain iN certo fumitur, quàm panis vifibilis;

*derit pro quot;fus, abfquc illis falterii ac-cidentibus, quæin ïcnfusextcriorès hominis incurrunt. AJioqui nonnc Viderccur amp;palparetur,ficuta refnr-teclionc tüuni corpus amp;nbsp;vidcnduhvóc contredanduiu exhibuir,cum dicé-rctjvidetc, manus meas, Slt;. pcdcsmc. os palpate,amp; vidctc, quia fpiritus ofla ^carncm non habct,(icut nic vidctis j habereJ Valet quidcin diuina poten-' da {vt cum Auguilino loquamur ) de ifta vifibili amp;nbsp;tractabili natura corpo-tutn,quibufdam manentibus, autcr-r®quasvolucritqualitates:acpcrhoc Valet etiam membra mortalia, formae hncamentis manentib us, corruptio-®cveró mortalitatis emortua, ftabili dgorc firraarc,vt abfit labes, adfit elïï gies,adfit motto,ablitfugatio Fi-■litavcró corporis ik fanguinisCkri. fti fubftantiam per omnipotentiara ï*ci fimuldiuerßsin locis poncre feu potiùs fingere ci tra pluralitatem, qs oftödctfana: fidei elfecofantaneumÎ ham fiplurcs hominesdiucrfis in io* ds codom tcatpoïc f'unaaat panciri

EucKarifticum, amp;nbsp;finguli dicantuf corpus Chrifti ore fumcre : an noö quot erunt ora, totideni crunt cor^ pora? Qnu linguli per fe accipien^ intcgrani corporis amp;nbsp;faiiguinis Chd' fti fubftatiam. Ccrtè necogitari qui-dem poteft,quomodo corporis finit* fubftantia, quod vnum fit nunierlt;’» diuerfis in locis aut hominibus efl** queat corporaliter, quin diifundatut aut multiplicctnr. Et hæc quidem^^ fimiliaincidunt in res ipfasabfurda» fi ftandum fit opinione aduerfario-runi. Infpiciamusnuncetiam verbo-rum abfutditates, quæ ex vno incon-ucnienti dogmate fequu.ntur.

Ariftotcles agens de vniuocacon-ttcxorum prædicatione, hunc ponK ■canonem vniuerfalem amp;nbsp;nunquan* fallentcni. Quæcunquc deprædicato dicunrur,eademamp; de refubieótadic* potcrunt. Item quando alteruin ai-tcri in ratione tribuitur , turn qu2-cunq; de prædicato dicuntur, eaden* dciubieóto dicuntur, nempe in vni« uocis,amp;natural! prædicationc,qi*®

I t

I f

Î ii

t c I* 11 «

c, P g i( P

fît *'a*ylt;S lt;?gt;un'/p .De vero Chrifti corp oré icclèdïcitur,quod üt pro nobistra-'btum. Ergofi panis vniuocè

feu propriè amp;nbsp;fimpliciter cft Chrifti córpus neceiïarió fcquetnrj pancm pro nobis cfictraditurn. Aut fihocnon conccdatur,vt ianènöcft concede nd um, prædicatio in verbis Chrifti, Hoc eft corpus menm, no crit propria amp;nbsp;naturalis,fed figurata.Ergo linullum aliud eft verum Chrifti corpus, quàmquod pro nobis eft tradii turn : amp;nbsp;panis Eucharifticus veruni Chrifti corpus eft ; ncceflario dicetur, panis pro nobis efle traditus, aut fi hoc non fit vcrum,ncc illud fit. Item tavcrè dicitur orationis proprictas, cüvocabula ijs rebus tribuûtur,quib’-lignificandis primû Cunt impofita. At Chrifti corpus veru. amp;nbsp;naturale,prima fua impofitioc, no eft deftinatü pani, dicnærei. Quare ciim panis Chrifti Corpus dicitur,fi t hoc haudquaquam propriè. Supereft igitur, vt dicaturfi* gurate ; qa nihil eft in orationc inter ifta tertiu, nifi forte fit squocu amp;nbsp;fo-phifticû. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;La DE

T^E Afeopägitarum apud Athcni' A -,'crtfcs iudicio litehs prodituiU c(t,lt;5uöd «eininilicueritillic cauün’ di6fcuro,exordijs, perorationibui,cx-cutfibils, Coiiimorationibus, alijfqö« örationis pigmentis vti: quibus ni-mirum amp;nbsp;rophiftseamp;öratorcs,nünc bonitaté cauläe agendæ parum fidcn-téSjgratiam iudicum vcnari, nünciu-diciuin reétam déclinantes, adiicHî-riosin odium ädducere,amp; proiiripfi’ commodam vidcbatur^ atlèdusho-mlnum inquameunque vcllîtif pan tem concitarc, trahere amp;nbsp;ràpcrc tjuo« dammodofolcbantiquçvcrôadftim mâm rci plcnamque caulàc cogrtino. nemrcquirebantar ôc liifRccrcpotC' ' rartt, vt propofitio,ciufdem cöfirma-fioamp; contrariorum argumentoruffl confutatio: de his inquâm, Capiribus permittebatür vtin Areopago vcrbi facluti citra ambages dicerent, quô -, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faciliùs,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;165

j ftcilius, citins atquc certiùs iudicio inter partes deciderctur. Qmim au^ tem hodie in controucrfiaEucharifti ca, multis folenne fit, non pro ca qua præ fc ferunt fimplicitate agcrc,fcd in i laufiimuxómunium locorü campu ^^urrere amp;nbsp;expatiari, vt indicia ho. ipinum alió à rc præfcnti abri plant ( d^n^pnim ita magnificè profcrunt, quæjn genere vcrafunt:quisnöcrc-omnino oppofitc ad rem dici? ^jquis cogitet viros tanta erudjrio-nczcloque præditos,inretamardua cj^jr^ oleas ferri pofle.) Commone-^acicndus mihi ingenups ledor hoc Iqipvifus eft, vthaudlcuiter fpeciq-fislcmmatis aflcnlüm prgbeat, antca-9uam quac ad probandum aflumta (nnt, inefle in re propofita deprehe-n-derit. Multa enim dicuntur, quæ prima fronte videntur veritati eflc vel confentanca, vel diflcntanca,profit illahomines facundi vel exornando Velcxtenuâdoaliter,quàm reuera fe habent,vcnditarcnorunt; quætamc fi proprius infpiciantur amp;nbsp;cxcutian,-. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*L j tur,

Hnc pertinent magnifie« illæ lail* des verbi diuini, amp;nbsp;obedientiæ fidei g^bus conantnr nônulli rencrentiaitt aut tcrriculaniéta hominum aninii* înijeere. Qnis verb nefeit aut negal hodic,niJtil certiùs,nihil firniius,amp;in quo quis minus falli poflit, inueniri» ’ quàmDci vcrbû?Sanc:ii lit reftè intd-leftum amp;applicatü. Satan enim ipl^ transfiguratusin angelülucis, funatî pfona minifiri veritatis, fub prétexta verbiDei, mulrîs fepenumeroimpo-fuit:quin cTiâDominû ipfum pciato fcrip.turætcftimonio,(èd truncato deprauato aggrelîus eft. Verum ChH' fins licet verbû Dei fignificarct:minime tame pafliis eft verû ac fplcndidö teftimoniü fibi àSatana perhiberi, nc videlicet dum fe amicum verbi aftutè fimulat, occulte quail per cuniculos penetrâdos plusnoceat. Quidaliud olimPfeudopphete titulotcnus ver-bum D’ci iaditantes, lüisq fomnijsiîf mSdacijsptcxêtes. Quid tot examina hæreticorô feriptur« tcftimonijs.ad

gt;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftabi*

ftabilicnda fua dogmata turpiflimè abutentiu oftcndüt,nificpnö cuiuis ipiritui verbo Deigloriati fit creden-dü ? Nó tamë idcirco auéloritas verbi Dei imminuitur, etiâfi nö ftatim cui^ uis çius interptationi fides adhibea-tur. PrædixitfanèChriftus ficfuturu inhacvltima ætatemundi,vtabödet . iniquitas,refrigcfcat charitas,dcficiat fides multorü in terra,amp; bodierna di_ es hocipfiim cöprobat.Si qs aüt iftud Chrifti vaticiniumin cos hodic tor_ queatjQ tranflubfiantiationë papifti-cârcpudiant,amp;hosinfidclitatis accu fet, fulmine verbi diuini terreat:di. césne iftius qrimoniam iuftâ effe: Sed aiunt, hoe ad Dei gloria amp;. verbi diui-ni dignitaté pcrtincre, fi fides illi fim-pliciter mbuatnr, vt maximegerma-nü eius fenfum homines nö afiëquan tur. Quantôreâ:iùsamp;grauius Augu. ftinus fcribcnsadHicronymü de au-ftoritatc caftç veritatis in li bris fanót. deteftatur huiusinfaniä,cui officiofa mëdacia delaudibnsDciefievidëttir, damans nö minore aut fortaflc ctia

p^aîprc federe in Deo laudarifalfit^; tatcni, quàm vitupcrari verirateW; Àdmiflb cnim femel, inquir, in ran-tnin auftoritatis ftiftigium otficiofo aliquo mÊdaclo, ««lia illorum libre-rnriT pafriPaht rfcmanebit, quæ non ( vtewnque vidcbiritr vcl ad mores c'iiiidiiSjVel ad fidemincrcdibilis)«3-dempernitiofiffimarcgula ad mcn-tientis andons confiliu officiumq; Tc'eratur.

Quid verb plaufibiliiw, ad cuitan-da totabfurda,amp; tegen da mSdacia in ïnchariftica eaufa adducirur, quàin Dei verbum? Vnde conijeitur eoJ magis afficcrc ignominia Deiverbu, quàm honorarc, quorum anima plena phantafmatibus ciufmodi quip, piam fibi fingit, ôc præfumit de Dei vcTbo,quod non nifi innumeris ab-furdiratibus admiflis flare queat? Seo tus certe agnouit phantafmü pro mà ioreinconueriicnte habere fubftan-tiam panis negando, quam haberet de omnibuSarticuIis, qnos habemus de incaraatioiic. Addit ctiam mi-rum

inm c’Tc, qnamobrcm in hoe crricu. lo^ipjinoncftpïincipslis afticiilusfi-«lei,lt;àcbcaptftU$intcJlçflLUSaflcri,pro. ptcrvqacin'üd« piVeat contemptui omniumfeqnçii.ûqmrationu. Nón-Rede confuWtantiatione idcni vere diüatuüScdob.ijciqnt ex Chrylbfto. mo; Inomnibns.Dco parendum,nec contradieendum eflc , licet cogita-tianibus noftris aduerfari vidcatur, quodDeus pronunciat ; fed fit amp;co-gitationibusamp;vifudignioripfius fcr-mo;ficamp; in myflcrijs agamus, neefo-lùm pre oeulis pofita irefpicianiuSjfed ipfiusverba cötincamus. Ipfius cniin fermo infallibilis, fenfusautë nofter fcdncifacüis ; Illc nunquam dccipit: hicaiitcm vtplurimum crrat.picinó poteft,quantum hoe loco aduerfarij triumphcat:atrcsadhuc bene habet. Verbisenim modóreciratis Chryfo-ftomus mox fubijcir. Quonia igitur Verbum dicit: Hoe cft corpus meum, amp;nbsp;pareamus amp;nbsp;credanius,amp; intcllc-óiialibus ipfiim oeulis intucamur. KifiU euim fènfibile nobis Chriftu^

tradidit,fed res quidcm fcnfibiles,o-mncsautem intelligilcs.Itideni amp;io Baptifniateperrcm,ncmpc fcnlibi)^ aquam, donum confcrtur: intcJligi-bilcvcró,quodpcrficïtur cft rcgcnc-ratioamp; rcnouatio,tkc. Quid magi^ pro nobis facit, qui dióloChrifti au-dientes ncq^ cogitatiouibus, neqiiî oculisnoftris æftimamus præ oculi^ pofita , fed intellcclualibus oculis, quod dicitur, intuemur? Siquidéres quidcm cxternæ fenlibilcs in Cœni Domini traduntur, panis fcilicct amp;nbsp;vinum: omnes autë intc]ligibilcs,vt per panem vifibilem,panis cocJeftiS) pervinum vifibilc, potus cœleftisin-tclligatur. Si ratio humana amp;nbsp;intellC' dus amp;nbsp;oculi mentis in diuinis myftc. rijs plané cxcludi debent :quomodo obteperabimus Domino,quod Chri-foftomusrcdiùs ànobispcragjpofli nÔ exiftimat,q uâ fi rcs in cœna fenlîbi les oculis intcllcdualib’ intucamur?

Q^orfumigitur dicat aliquis,op‘ ponit Chryfoftomus noftris cogita* üonibus ôc ocuiis Chrifii fennonem, fini-

fi nihilominus intellcctui noftro cft indulgendum?Certc,vt nullus nofter exterior fenfus eapcipcre poteft,qux potifùmùinin cœnaDomini qrcnda. î'untûta quoq; nulla hominis cogita-tio cadë afleqtur, nilî prius vcrbo Dci de myfterio informata. Quis cniin fua fponte cogiter,Chrifti corpus fibi dariincibü,nifieius antca fucrit ad-monitusamp; ccrtiorfaftus ? Magis ad-mirandifunt nonnulli putantes Ipi-ritualem cœnæ myfticæ intclligentia ration! humanæ obuiam efle,aut etiî ex ea profiuere.* Quod autem Chrifti verba faciunt,vt ad intuitumvifibili-um eleincntorum,vtcntibusEucha-riftia,corpusamp;fanguis Chrifti in co. gitationem veniant, hoc nÔ amplius cogitation! fubiedæ in obcdicntiarfi fide! aduerfatur; ncq; fie vtëtes myftc rijs,die! debët proprijs indulgere aut obléqcogitationibus: fed pptiùs vo. eâti Chrifto parère: Cuiufmodi cogi-tatioreqfita à Domino in vfucœnat, ^ptereanöeft inodiû autfufpitionë adducenda, quoniâ tranffubftantia. ÙQuë amp;nbsp;id gcu’alia honûnûcômcu

abominatur; quia certófcit, ChriAÖ ifta non approbgrç. Si verö vlij,ad^ô fenfuuni amp;nbsp;rationis judicjo kouP-tiandum putantjquiarndicnnt. Corpus Chrifti fubfigiyra panis dçlitc/ce-ïc; curnon potins c.ontciidunt,cor-pus Chrifti non larerc, fed extarc^ apparerc? Ncque vcrentur hoc jqiqï fcnfuum judicium repudiarc ? Qfli-ninocnim negant, in jis rcbu^ quic* quam fcnûbus tribuçndum circ.'^-Çpf non ergofortitcr clamant, corpu$ Chrifti vidcri, tangi, guftarj, etjaniü •ftnfus id negent ? Scd non fcntiunfgt; •poftquam femel omni potcftate commun! fenfu amp;nbsp;rationc pcrpeepa xcrum de Euchariftia iudicgndi abdi-ta runt fefe, in cas anguftjas iele con-ijcijVnde ncc facile queât ié expedite, ncc diuerfa fentientibus occqrrcfC' Nam fîrefcllëdi fint, qui panis amp;: vini fubftantiasafairc, Sc eprporis ac fpti-guiniChrifticrederc affirmât, necli-cebit ad ienfum communem, ad na-turam,rationë,analogiam facra mep, torû confugere aut prouocarc.(Scnv

per cnim in promtu erit communis tergiucrfatio de omittendo fenfuum tatiôhisque iudicio) ac quæ tandem non patebit quibuslibet erroribus fc* neftra,li illud valere debeat ï lucundu Uli interim Satanæ exhibent fpecla-culum,dumqui dclitera Cœnæ Do. minicæ gloriantur,mutuum fefe iu-gulant,amp;: conficiunt. Eorundem cct. tcargumentorum,quibus illc fe in-Uicem ftringunt, copijs aduerfus v-trofquc depugnandi manct nobis integra occalio., qui loco liberiorcs amp;nbsp;folutiorcs fumus, quod quibus ai_ teri tranflubftantiationcm ,altcri cö-fubftantiationem oppugnant,ijlde m ad vtramlibct reijeiendam vti pofll. naus. An non tranflubftantiatorcs «quèae confubftantiatores audori-tatem verborum Chrifti obtendunt? Quoniamvere certum atq; adconc-teffarium eft,fenfdm literalem ifto» tum verborum UOh nifi iftiufmodi «fle poU’e, confequitur indölt; vtrumq» præfcntiæ corporis Chrifti modum, paiitcr verum efte nôh pofl'e.V terque igitut

igitur vel (altem alterutcr crit men^ daxjVt oftendatalterufra par.s,ciirnia gis -ro jk7o7 valeatad cófubftantiatio-nenï, quàm tranfliibftatiationem âi' fcrendam. Aiuiit Spiritum fanduni Vtroque nomine nuc panem amp;vinö, nunc corpus amp;nbsp;fanguinem Domini appcllare.

Rccicquidcmi Verum cnimucrù fl agiiofcunt pane amp;nbsp;vin um propris fua nomina renere, quia fubftantn asamp; naturas priftinasà confecratio^ ne æquè acanre rctinentiquî fit,vt no animaduertant panem nôadmittcre propriâaliamamp;alterius rei denomi-nationë r Sæpè quidëvocabula plura fynonyma vnam eandemq; rem pro^ prie fignifîcare poflunt,vtgladius,en-. fis,mucro:fæpèetiam vna voxplures admittitfignificariones: diuerfàvero diuerfarûrerum nomina nö polïunt fimul Jjpriè vnirei tribui rvfrûcunq; cnimeorû propriû fuerit, oportebit vtalterûfirimproprium. Si ergopa-nïs propriè dicirur panis,impropriè dicctur corpus Clirifti.Panis aût pro-

In teftamentis aiunt figura tas lo-cutiones propterea non habere locû, neteftatorftudiole hæredes feriptos dccipere,autlitibus poft fuam mor-temanlani prçbere voluific videatur. Quafi vcróisftatim fallcrc dicendus fit,qui figuratè loquitur ? Quod fiin cæteris fermonibusChrifti loeft non habet, nifidominü mêdacij accularc Velimusquotiesmctaphoris, allego-rijs, parabolisinfuis fermonibus cft Vfus: qui fit,vt fub tempus myfticæ cœnç figuratè loqucns,magis quàm aliâs fallere voluiflc arguëdus fit ? Sed obijciunt in teftamentis condendis homines feriö folcre agere, pcrindc aefi inanis lufusverborum fit Domini, non iamdico in concioncadCa-pernaitas lohan. 6.habita,fed per to^ tum ilium fermonem Chrifti antcôc poft cœnæ inftitutionem, imó ctiani inipfainftitutione,amp; in ipfo agonc niortis,vbi fi aliàs vnquam,tunc certc Qiaximc ferio loqui amp;nbsp;egifle videri debet:

rfcbct: în his, inquam,omnibus quo* ties Chriftus figuratè Joquutus cib aüt ierio nô cgiflc, a ut fallcre vol uific putandu^cft, ß vajcat argunicntuni aduerfariorum.

Lufiftinccrgô,an deciprrcvohiifti Domine Iciù Chrifte, quum dixiiH ad difcipulos ; Defidcrio defideraui hoc paicha commcderevobilcum.Et rurlum,inter cosnàndum:Hoc pocu. Jum nouum Teftamentum in mco l’ânguinc? EtpaulópöftJ Ego deecr-no vobis, fient decreuit mihi pater meus regnunijVtcdatisamp;bibatis ad menfain meaiTijin regno mco amp;nbsp;fc-dcatis in lolijs Item in ardentiflî-ma orationc,quà petijt talicemàfe transferri, Chriftüs aut lufit aut fcfcL lit? Prætctcahoc locó,quódlcvitcin vcram,amp; patrem agricolam,amp;fiios Vocauit paJmircs;faltcm perpendan-turvltima Chriftiverbain criicc peu-dentis, amp;nbsp;iamiam morituri, quibus matrem difcipulo dileûocôtnenda-uit, dicens illi:Ecce,fiiius tuns. Huic:' Ecee,mater tua, amp;nbsp;patrifuo commé-ûauit

dauit fpiritunijinquicns: In manus tuas depono fpiricum meum. Hîciï contcndantaduerfarij Chriftiiermo-nçm per fc fatis eflc perfpieuum, quis ncgct ? Si vcro idcirco fecundum lite-ram Chrifti verba accipi velint, quia vclclaravcl feriafint,cogentur DEO nianus affingere amp;nbsp;ncfcio quæ alia : fillfiguris amp;: fchcmatibus in fcrmonc I Chrifti fcrio locum dent,agnolcant quàmindignequæ figuratè dicta lut, falfitatis inlîmuient.

iQuod autemfalfum fit, figuras fer-monis in teftamcntis non adhiberi, præterquam quod autoritäre Mar-cclli lurcconfulti diucrfum inDige-ftis fcribentis oftenditur, conuinci. tur etiam quofidiana expericntia ôc confuctudine. Nam qui tcftamcnto fato fcribitaliquem hæredcm exaf-le, dcunce, apt fçmuncia ; an non fi-guratcloqurtur ? Si quisvnicum tan-tûaflcmvcl aiïisprcciü Jctotatcfta. toris hæreditate fcripto ex alfe hçredi concedivclit iuxta darum teftatoris Verbû, none is rifum in foro côcitet ?

Quid quod res teftamentis in prlt;* fentilegatæ, ciusferè generis funt,vt nonnifi poftteftatoris mortem in ftum pcrducantur? Namtcftamcfl' turn, vel tefte fcriptura,in mortuisra-turn eft. Mors igitur teftatoris intcrgt; cedar neccflc eft : quandoquidcni nondum valet teftamentum, quant' diu tcftatorviuit. Atque hocipfunt in Cocna myftica tarn manifcftun» cftjVtàncminenifi admodum impudente,qucat negari. Dicitur enim pa-nis’illud ipfum Chrifti corpus quod pro nobis traditum eft: Etvinumillc ipfc fanguis pro nobis effufus : Ad nondum erat corpus Chrifti tradifu» nee fanguis eius effufus quum tefta. mentum illud nouum conderct,id cft,ccenam inftitueret. Q^omodo ergo potuit adu amp;nbsp;realiter corpus traditum difeipulis dare: o porter ergo fi verba Chrifti iuxta literam funt accipienda, vtdifeipuli fumferintin ilia coena corpus Domini nondum traditum, id quod verbis Domini a.

perte répugnât, iut certè difcîpult fumfcrunt corpusChrifti, proietra* ditum potentia non aélu, hoc cft, tradendum nontraditum. Itaqjno-ftræ cœnae myfticaè à morte Donïinî cclcbratæj tantum diftabuntàcocnx Vltima , quando Chriftus tcftamcn_ turn hoc inftituit, quantum diftant ea , quat aétu fiunt ab ijs quæ fiant potentia , aut quantum intereft inter corpus Chrifti adhuc mortale Se nunc immortale atquc gloriofum. Nondum cnim crat glorifiçatum in vltima cœna. Si ergo nos aliud Chrifti corpus fecundum qualitatcs in coenis noftris edimus, amp;nbsp;aliud ede-runt difeipuli: quid non abfurdita-turnhinciequeturr Eantnuncamp;ia-ftitentteftamcntiacteftatorisfidcm qui de litera cœnæ Dominicas vfque adeôgloriantur. Nullicnim alij ma. gis fidem teftantis nobis fufpe^iam rcdduut, quàm illi ipfi, fi cos audi-amus. Qmbd fi ad omnipotentiam

•liuinam hoc locoprouocarc vclint’ quæ ipfos adiuuct,vt fcfe extricenf» maiori adhuc profti tuen t fc ludibriO' Nam fi potentiaDEI voluiflet præfts-rc, vt corpus Chrifti nondum tradi' tumæque habcrctur, acfiiam tradi-tumfuiflet : quid opus fuiflet Chrifti^ mori ? Aut cur non jcque cadem D potentia nobisfimili rationc,qua digt; fcipulis corpus Chrifti dcdit,nuncdP net? Vtcunque fit, nunquam cuiw-bunt,quamdiuliteraftandum put?-bunt,quin aétum cum potentia con* fundant,aut nos aliter quàm diIcipU' los Chrifti corpus fumerc fateantut» aut à realitate difeedant.

Porro quemadmodum inter falfi* connexioncs verarumfententiaruni» in Euchariftiæ caufla, multis pefftrin-git oculos,quód aducrl'arij, cum rationes fiias ad impoffibile ducentes» omnipotentiæ diuinte feuto tegerc, tumabfurditates innumeras fibiob-iedas,eodem clypeoexcutcrc,con-fueuetunt : Ita quoque nupcr cepc-runt, ex afeenfu Chtifti in cœlos feftionc

fcfTione eius ad dcxteram patris, tan-quam ex equo Troian o, fuas argumC torum copias, in cxpugnationcm ve-ritatis cducerc. Quæ quidcm omnia, tanto fpcndidius ab illis dicuntur, quantö maiori rcligionc fciuntarti. culos illos chriftianæ fidci ab omni- ! bus pijs accipi. Nos vcró, ad argumentum illorum ab omnipotentia Dei fumtum,cumTcrtulliano,rcdè refpondemus:plane DEO nihil efle difficile, fed fi ita abrupte in noftris præfumtionibus hac fententia vta-mur,poflcnosde DEOquiduiscon. fingere. Ad eundern modum de a* l’cenfuChrifti incoclos amp;feffionc ad d exteram DEI, licet nobis ad conelu-fiones aduerfariorum rcgerere,ftantc ipforum interpretatione, non tan. turn naturae ordinem, in vniuerlitatc rcrum , fed amp;nbsp;diuinæ difpenfationis ordinem,in adminiftranda falute no-ftra labefaftari amp;nbsp;eucrti. Chriftusc. nim fienon amplius credendus erit, quadragefimo à refurreftionc die, fu« am humanitatem amp;nbsp;nos vna fcc'um

îuxta fpem in cœlcfti gloria collocaf' fe: Sedmox ab incarnatione in ipi® tcmporehumiHtatis,antequani obC' diens faótus eflet Patri.vfq ue ad ignO' miniofilTimam mortem crucis,tS£alt;i cœlos afcendifle, amp;addextcramD£l confedifle credatur oportet : quafii tarnen amp;Chriftus ipfe amp;nbsp;apoftolicö illo teftentiir , oportuifle Chriftum pati prirnùtn amp;nbsp;ficgloriam fuani ceC' Jeftem adirc. Alia enim diuinitatis gloria pertotmiraculaab ipfo,du»^ adhucinternaortales homodegeref, fada, difcipulisipfiusconfpeftafuit: ficut amp;nbsp;futuræ gloriæ aliquis guftus in montepræbcbatur quibufdameï illis. Nos veto n üc,dc ifta gloria Chri-fti loquimur, pro qua interpcllabat Pattern,quam fchabuiflcapudPatrê dicit, priusquamcondereturhiemö-dus. Hancenim,fi ftatimab incarnatione, Chrifti humanitas tenerecoc-piflet, quid opusfuiflctillampetcrei Patref Alterutrum igitur Icqucretur ncceflarió, vel vt tota humilitatis Chrifti CEconomia^ mcrus lufus amp;nbsp;io-cus

eus feu phantafma potiusfucrit,vcl VtChrifti humanitas fimul amp;codein tempore, gloria ifta carucrit amp;nbsp;candS habuerit,temporeinquamhumilita-tis.Egrcgiavero maieftas amp;nbsp;gloria exalta ti corporis Chrifti,amp; ad dexteram Patris eiieéli ilia qua fingitur,non tan turn in pane amp;nbsp;vino, ad vfum Eucha-riftiæ confecrato, realiter adeffe : vc-rum ctiamomnino in omnibus gra. minibus amp;nbsp;foliisarborum,atq; adeo lapidibus. Equidem credidi hadenus vnigenitum DEI filiuminduiflcno-ftramcarnem,vt per fidemamp;lpiritû firurn in nobis habitans, renouaret nosiuxta imaginem eius,quicondi-ditpnmum hominemad fimilitudi-nem fuam- Adhæc ex ore ipfius Domini didici, nobis carnem illius man, ducandam dari in myfterio, vt ipfe in nobis magis magifq; viuat, amp;nbsp;nos vi-cilTim ineo. Vbi vero legitur quzfo carnemChriftiin rebus inanimis in-effe vellc? Commendauit fingularem fuum erga nos amorem Chriftus in hoc, quod non angelorum naturam, M 4 fed

fed Abrabæ fernen affumcre, amp;nbsp;nobij per omnia fimilis (excepto pcccato) fieri volucrit. Adquam auremobfc cro amoris diuini prxrogatiuam cxcelietiam hocreferri debeat,quo^l fimulacChriftus ad dexteram DE^ * confcderir.fiuc illud mox ab incarna' tione , fine poft refurreftionem ci mortuis fieri ccpcrir,tunc Chrifti hu-manitas perinde ac’diuinitas in o-rnnibus rebuscrearismoucriamp; inef fevoluerit^Diciturfancverbo poten-tix fuæ modcrari omnia : fed quid hoc ad rem propofitam facit ? Siqui-dcmamp; carncabfens feruare fuospo-teft, qui perfedum habçbuntgaudi-' um , quum fc yirtute omnipotenti^ protegi non diibircnt. Cum igitur Dcitati feruatioattribuatur, nonde-bemus carnis præfentiam propter hoc defidcrarc, ficut cxprcflis verbis monet Cyrilliis. Quodyero afeenfus Chriftiin coelosamp; iefliocius addex-terani Patris male definiatur ab ad-uerfarijSjinde liquet,quod Apoftolus Paulus æque noftræ exaltationis fun-damcn.

damentuminafccnfucorporiji Chri.. fti locat, ac noftræ rcfurrectionis in Chrifti refufcitationc. lam certum eft, noftram refurreâionemà refur» reftione Chrifti adcó pcnderc,vtal-tcrutra fublata, tollatur criam altera necefiario : amp;nbsp;rurfum altera ftabilita, ftatuatur amp;nbsp;altera. Oportet ergo vt in a(ccnfîoncadcœlos,resparitcrfeha-beat, nempe,iïDeus nos fimulcum Chrifto viuificauit, amp;nbsp;fufcitauit, amp;nbsp;fi-mul cuni eodem iedere fecit in coelc-ftibus,fient in refurredione fimiles il-li futuri fnmus, ita amp;in afcenfionc. , VndeadTheffalonicëfes fcribitPau- *’ lus, poft vltimä refurreélionem pios tam fiifcitatos quam adhueviuosv. nà raptûûriinnubibus in occurfum Domini in aëra, amp;nbsp;fie femper cum Do niinofuturos. Quodam hoc loco aC cenfionisnoftræ fpcdaculum cxcogi tabunt adueriàrij, vt ex afccnfu Chrifti fpeôtaculumfaciamus? An noni-gitur merito exploduntur cum fuo dogmate, fiçut ApoftolusHymenæ-ttm amp;nbsp;Philetum deteftatus cft, dicen-

tes rcfurrçftioncm iam cfle fadaiT*-Quo nimirum fis^mcnto illi eluft' runt Garnis verani refurrcftioneifli amp;nbsp;quorundam fidem fubuerterunf) haud aliter fane, quàm hi noftri faô die eludunt corporalem Chrifti a' fcenfioneni in ccelos,æque comnii' nifeentes fpiritualeni exaltationc»* pridemin incarnatione Chriftifaâî» amp;nbsp;viftbilem Chrifti afeenfuni in fp^' â:aGulum(nefcio qualc)conuerten' tes. Quid vero tandem confcqucn-tur, fi obtineant, nifivtfalfum ferip* fifte Apoftolum putemus de corpo-rum noftrorum fubieuationeincce-los?Athipotiusarguanturmendaci)» quàm vt in vllo Ipiritum fanûui« mcntitumeflccogitemus.

Interfalfas connexioncs ponendx funtdiflimiliu excmplorû coacerua-tioncs,quib’ fpiritualis verborü Chri fti inteJligentia in fufpicionc, odiû amp;nbsp;inuidiâ adduci folet. Cômemoratut imprimis mandati diuini in paradifo dati rran(grcnio,quæ nimirum ex co. dem fonte infîdelitatis promanarit, quand«

nuando ratio Humana ßmplici vcrbo rü fenfu no acquicuit, fed fortafle fc-cum reputauit Dcû alicuius fignifica tioniscaufa dixifle, fimaducaucritis, Degewf/» morte moricmini-.In quafentêtia Au guftinüctiamfaillecönftat. Vtutve- nbsp;nbsp;‘U

ïóilludlït,expriiTiitcertcfcriptura fa cra,manifeftä ferpëtis fedudionë, vet

I bo Dei per omnia contraria. Nititur cnim ferpens pcrfuadcrc mulicri, rem prorfus nefandam cogirari,quod feilicct malcuolentia DEI à re bona amp;nbsp;vtili fuerint prohibiti. Inerat deinde menti mulicris amor illc propria poteftatis amp;nbsp;quçdam defe fuper-. ba præfumtio, qua per illam tentati-onem fuerat conuincenda amp;nbsp;humili-anda. AccelTit deniqueconfiderario arboris amp;frudusvetiti,efui comodi defiderabilis. Qmd verb horumin fpi ritualem Euchariftia interpretatio-ncm incidit ? Vbi legitur inferiptura, hac à ferpcntevlli hominum fuggc-fta ? Scio equidem quid de genio fine bonofiuc malo perinfomnium cui-dam fuggerentc aliqua ad hanc reui perti-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ISR'

pcrtincntia,amaJcuo1isiadeturvu^' go. AnvcroilJi ncfciunr rcguJam(J*' ninitus pcrfcriptam de Ibmnijs in* lernofccndis ? Cur igitur non difeef-nunt potiùs an hoc quod quis pcb fomnumviditjVcritati verbi DEI coH ncniatautrépugner? Quisaduerfa* riorum vnquam adhuepotuit, autc-tiamnum potcritoftcderc fpiritual« Ycrborum Chrifti fenfum vei à fide, vel à fpe, vcl deniqueà charitarc rum DEI,turn proximi efle aIienum?Quid igitur infimulare hunc diabolicx fug-geftionis pergunt?

■ Præccptum DEI in paradifo prh mis parentibus datum, plane fuit nc. gatiuum. Sc expreflam habuit com-minationem, pœnæ tranfgrefiioncin fecuturx, adiedtam. Serpentis vero perfuafio vna cum promilTionc fuit affirmatiua,itavt repugnantia minime obfeura inter mandatum D E I,amp; fermonem Diaboli facile poflet dc-prehendi. Et hoc auxit peccatuni iranlgreHionis, quod ferpenti diucr-Û fuadenti credere malucrunt pro-toplafts

tophlaftæ quàni Deo. Quarc Eau4 quaquam ignoratione gcnuini intel-Icdus verbor um Dei lapfi fun t,fed po lias falfi honoris à Diabolo promißi concupiicentia fuggcftione ferpen-tis,amp; intuitu frudus vctiti inflämata, flintdccepti. Conferamus iamipki* rualem Euchariftiæ explicationcm. cum verbis Chrifti. Vocat Dominus panem corpus fuum : quis noftrum negat ? An non ad rauim vl'que clama mus, fidei noftræ, refpicienti ad res fi-gnificatas in cœna Domini, panem efle ipfiflimum Chrifti corpus pro no bis traditum, cuius videlicet in redo vfu Euchariftiæ, reddamur participes amp;nbsp;propter huius participationis veri-tatem amp;nbsp;certitudinem,pancmgcrcre nomen corporis Chrifti? An veto du negamus panem propriè,fimplicitcr, clïcntialiter, realiter dici vel elle Chri fti corpus; idcirco omnem modum exiftendi excludimus ? Si hominum figmenta à verbis Chrifti remoueri volumus, an ob id verba ipfa corrupif ledicendifumus?Taceo quodnulla eins-

«îusmodi abfurditas primos parefi' tes à fimplici interdiiäi diuini fenft abduccrcpotuit,qualcsinnumcra: in Jitcralcni controuerforum verboru

Zib Je nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcribit,quic

JoÈir* afperuin amp;nbsp;quafi fæuum fadult;ii duque in Tandis feripturis legitiireX perfona Dei vcl fandornm eins, id ad cupiditatis regnû deftruendnni vale

dura DEI ad refrænandam cupidita-tem primorum parentum valebat, ne videlicet vllius creaturæ amorc velin ftindu à creatotc fuo aucllercnrur. Quod cum propric fonarer, figuræ in verbisDcinonfuitlocus. Quidqux-foiamcorporalis manducatio carnis Chrifti ad cupiditatis regnum deftru-endum valet? An non multo magis fpirituali intelligcntiæ laus ifta tri-buitur, vbi amp;nbsp;fames fitifque iuftiti« afferëdaad cœnam Domini, regnunt cupiditatis fubuertit ôe faturitas ex pane potuque cœlcfti, hoc cft, c cor.

porcChtîfti pro nobis tradito,5c fa«-guincin rcmiflioncmpcccatorum cf fufio,in nosderiuataamp; promanans, côfortat noSjVt per Chriftum carnem noftram cum vitijs amp;nbsp;concupilcen-tijs crucifigerc, amp;nbsp;domarc polit mus?

In Zacharia parente Ioannis Bapti ftæjobftrepentc Gabrieli annuncian* ti futurum partit, nianifcfta reprehen diturincredulitas. Quidnâvcrohuic fimile adhuc in fpirituali verborum Chrifti interpretatiôc ab aduerfarijs oftendi potuit? An quia papifticani tranfubftantiationcni credere nolu-mus, ideo cum Zacharia conferimur? Quid vero amplius prærogatiuæ con-lubftantiatio habet, vt hâc præ ilia ad mittamusïQuis noftrû haften’ dubi-tauit,Chriftû in coena myftica facerc nos fui corporis amp;nbsp;fanguinis côpotcs amp;nbsp;participesïQuod fi Ipiritu amp;nbsp;fide fie ri dicimus,proptcrcâne increduli ha-bemur? De exemplo Abrahami fupra diximus : Cuius nimirum fides cum in circumcifionc fufeipienda , turn in filio immolando fpeftata fuit.

Qins vcronoftrum cohorrefcit,media tore mDci amp;nbsp;hominum,honiinc Chriftumicfum carnem fuam nobis tnanducandam , bibendumque fan-guinem dantem, fidci corde atqjoK fulcipcrc ? Quamuis horribiliiis vi-deatur hunianam carnem manduca' re, quàm perimerc, amp;nbsp;humanum fan-guinem potare,quàm fundere. Qai fit hocamabo? An quia crudas carnes maxime hominis comedere, amp;nbsp;fanguinem propofitum biberehorrc rcmus : Ideo credamus, fpeciem qui-dem panis amp;nbsp;vini,quibus aflueunnus, man.erc,in carnem veto Sc fanguinein transcicmentari ? Auguftinus certc transeJementationcm illam prorfus ignorauit : longe verb aliam ratio-nem aflignauit, cur nObis fermo Do. mini durus amp;horribilis non fit exifti-mandus : nempe, quod in Chrifti icr-jnone facramenta,idcfi, lacra figna fine Vila obfeuritate cognofeimus; fi-cut in duobus filijs Abrahæ,duabufq; mulieribus eiuscommixtione fœta-. tis, duo tcflamcnta cum Apoftolo intel.

inteîligimus : ficut duos in carne vrii Chriftum amp;nbsp;Ecclefiam attendimus, Quprfuni cnim Auguftinus duo aile, goricarum intcrprctationum exempla manducationi carnis Chrifti accô modâflct, nifî fenfum huius fpiritua-1cm æque ac priorum iftarum formu-larumapprobàfïctïHucaccedit quod Auglxftinus fupcrioribusftatim fub-iungitjn omnibus fanftisferipturis, fecundumfanæ fidei rcgulam figura, tè didum vcl faólum fiquid exponi-tur , de quibuflibet rebus amp;nbsp;verbis, quæ facris paginis continëtur expofi-tioilla ducatur, non afpernanter, fed fapienteraudiamus. Hæc igiturfaei-unt quo minus exhorrefeamus, audi-cutespanemnuncupari corpus Chri ftiquum tantæ rei facramentum acci pimus. Curenim osnoftrumabhor-rerct à fumtione panis amp;nbsp;vini propter tam honorificam nuncupationem, præfcrtimvbi de rationc myftcrij fidei noftræ confiât ? Sana ergo intelli-gcntialcrmonisChrifiieximit nobis omnem horrorcm,non fupcrftitio il* N la, quæ

la,quæ oculös amp;aures claudi vult.Fa* ciunt cnim exteriores fenfus fiium quoque officium in vfurpatione fa-cramentorum. Nam interim dum o-culisvidentpanem, mens noftrain* tueturpanem coelcftemamp;vinunb^ dumaurcs audiunt panem vifibilcm dici corpus Chrifti,agno(cit mens no lira,nos corporis dominiei in fradio-ne panis fieri participes. Cur igitur claudercmus oculosamp; aures, quuni horum fenfuum minifterio vfquc a-deo iuucmur in vera participation^ corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti ? Ex iana didis colligerc licet, quam immerito Ipiritualis verborum Domini fenfus in cœna,comparetur cum exempli^ increduliratis infcriptura, autetiani cumrationis humanæ deliramcntis. Ho'w Qlæriaodo alias iuftam reprehcnlio-mloanne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effugeret Chrylbftomus,ficfcri-

* bens: Vides,vt fæpiusdixi,quama-perte intelligatur ? Sed quid dixi?Ni-miam verborum humilitatem maxime intelligentibus perfuaderc, non quæ in promtu,lt;5c prima fronte fentê-tia

tia otcurrit câm accipicndam gt;nbsp;fed al-' tiorem fenfum inueftigandum neqj huniiimmorandum.Hisigitur ratio, nibus dilcóliiTimi, nolim’verba Chri ftitemeretranfigcrCjfcd in omnibus fcripturis fedulam requirëndi diligê-tiam,quarc diö:a finf,adhibeamus. Ncqicxiftimcmus,fatis nobis adcxcti fationem cfle,ignprantiam óc fimpli-citatem. Non tnim bonos tantü nos cfle iulTit Chriftufjfcd Sc prüderes See. Et alibi: Sacræfcripturæ verba nö vult Deus, vtfimpliciter, fedmulta prudentia intclligantur. Propterca quot;nbsp;Dominus ludæos admonuinScruta.

mini fcripturas.Quod non vtiq; dixif fet, fi perfacilè, amp;nbsp;prima tantü leftio-ne poflent intelligi. Quodenimin medio amp;nbsp;in promtu pofitumeft, nemo fanèperfcrutatur: fedquodob. fcurum Sc latcns, id multa indiget inquifitione, vt inucniatur.Hæc autï nobis didla funt, ne limpliciter amp;nbsp;te. mere,fed fumma cum attetione fcri-pturam accipiamus. Namfiquis ipfa duntaxat verba nuda ,lt;Sc vt dicuntur,

accipcret: multa abfurdadc Dconc-cefle effet fufpicari: vcrum fi rccondi-. tam verbis fententiam deprehende-tit, omnia purgabuntur. amp;c Exijsgt; quæ haólcnus dida funt, vidcre cft fententiam noftram de Euchariftiii veritati rerurn per omnia efle conlefl' tancam.Supereft vt oftcndamusjcafl' dé naturæ quoque fignorum diuini-tus inftirutorum maxime conuenirC'

QVam diu in hac vita peregrina-mur, quamuis conuerfationen' noftram habeamus in coelis,adhuc ta men per fpecu] urn in ænigmate vide-re, amp;nbsp;perfidem non perfpeciemam-bulare dicimur. Ne veró deficiamus in via, fignificationibus pafcimur,vt ad res ipfas durantes peruenirepofli-mus. Proinde, inquit Auguftiuus,Ä nos

»OS Dominus in iftis fcripturarum fignificationibus laborantes pafcit. Nam fi ifta intelligcndorum facramé torum læ titia fubtrahatur à nobis, dp ficimus in labore,amp; non crit, qui per-ucnictadmcrccdcm. Quodfiharum rcrum origincm altius rcpctamus,vi-debimus iam indc à conditis primis hominibus,Dcumprofua fapicntia, iftam rationcm ac viam pcrfignavi. delicct externa, vtrunque hominem, tarn exteriorem quàm interiorem in-formandijdefuavoluntate inftituif. fc. Quamuis enim Adam ante la-pfumlcge naturæ, quam Deus ipfius peótori infculpferat,amp;Spiritus fanfti donis varijs inftruftiflimus effet: cx, tcrius tarnen etiam per verbumexter numamp; duas arbores pofitas in Para. difo,non in alimentum,fcd facramen, tum, hominem ab omni labe adhuc „ integrum,erudircvoluit. Quûcnim Deus in hominefic animam corpor| fociafletjVt mutuam quafi operam fi. ’ bi inuicem præftarët, licet fides, fpcs,_^ eharitas propriam federn in animo

hominis habere deberent: plaçait Dl' hilominusDeo, vtamp; corporis dote^ (ideft) quinquefenfus exterioresin colt;înitioneDei animo feruirët. Hin^ Auquftinus traftatu i8. in lohannein: Vide quemadmodum omnes corporis fenfus cordi intronuntient îd» quod ftnfcrîntforis. Vide quàm moi tos miniftros habeat vnus interior imperator. Quod etiam certiffimuio futuræ immortalitatis fuit argumentum, quum ÓC corporibusguftusali-quisrerum diuinarum fuo modo prÇ berctur.QuôdiîDcushominibusad-huc integris amp;nbsp;incorruptis, putauir vrile amp;nbsp;neceflarium fore,minifteriû externum verbi amp;nbsp;facramentoruffl' quanto magis poft lapfum amp;nbsp;indu-ftamiamprifti'nam imaginem DEI, iuxtaquam creati fuerant primihomines,lndigcrecœperunt,multiplicî voluntatis diuinæ fignificationeiDe-us igitur eondefeendens amp;nbsp;accom-modansfead noftram infirmitatem, iuxta humanam confuetudinem,ac prout iple nouit nobis expedire,ita nobis-

nobifcum agit:quo nomine illi baud exiguam gratiam atque laudem de-bcmus, tantum abeft, vtplus illofa-pcre, amp;nbsp;rationem tarn familiärem fa-ftidirevclimus.

Porto quum in fîgnis etiam diui« nitus inftitutiSjprçcipuc attendcndu fit, non quod fua natnra funt,fed po-tius, quod fignificant: debemus vtiq; amp;nbsp;nos in illis nihil aliud quàm volun-tatcmDeiappctcrc. Nam fi Deo nulla fuit alia caufa, figni nobis dandi, nifi ad depromendum è fcrinio fui pcûoris, amp;nbsp;traijeiendum in animum noftruni id, quod ipfe nos feire digna tus eft : an non ipfi nobis figna Dei inutilia, amp;nbsp;noxia reddimus, fi pro rebus ipfis,eiscolendis animos noftros obligauerimus, nec ad ea, quæ his fi-gnificantur,rctulerimus ? Certum eft autc,vnam rem diuerfismodis figni-cari poflc-.Vnde Auguftinns,ficut vna i« Iwwnc. res,inquit,multislocutionib’amp;mul Li^u.cort tis hnguisfignificaripoteft: fievnum tru adhere Verum amp;nbsp;fingulare facrificium mui- ftrium tw eft antca fignincatum figuris. gû.ca, is,

In cpti funt ergo, q ui aliam in fcriptu? ris öi. verbo Dci, aliam in facramentis voluntatcm Dci contineri, aut figni* ficari putant. Etrelt;äeidem Augufti» nus:Antcquanividcas, ait, quod vide rc non potes,crçdc,quod no^duniv* des. Ambulapcrfîdcm,ytpcrueniaî ad fpecicm. Species non lætificabif iii patria, quem fides non confolatur via. Sic enim dicit Apoftolus. Quam-diu fumus in corpore, peregrin amui à Domino, ftatimque fubnedit, qua-re à D o m i n o p cregri n a m u r,q ua m uis iam crediderimus : perfidem, inquit, ambuJamus, non per fpcciem. Tota igituroperavcftr.i, fratrcs,in haevita eft fanare oculum cordis, vndevide-tur DEVS. Ad hoc facrofiinda my-fteria celebrantur,ad hoc fermo Dci prædicat ur,ad hoc exhortationesEc-clefix morales ( id eft ) pertinentes ad corrigendos mores, ademendandas carnalcs concupifccntias, ad renunti andum non voce tantum,fcd mutata vitahuicfæculo. Ad hoc quiequida-guntdiuinæfandaequælitcrç, vt pur-getat

gctiirillud intcriùsab care, quxnos impcditabafpcdu DEI. amp;c. Prætc-rca lcicndum eft, omnia fignadiuini-tusinftit uta hoc habere inter fc com mune, quod in definitionc figni ab Auguftino ponitur,vtprætcr fpeci6,_ quam ingerunt fenfibus,aliudaliqd cxfefaciant in cogitationem venire. Qmbus igitur hoc non faciunt,il]is fignanon funt,quæ aliasdiuinainfti tutionc ligna eflepoterant. itaque quod Auguftinus de verbo Dei fo. nantefcribitjVtique nihil aliud funt w verba quam figna. Significando cnim verba funt: toile fignificationem ver-bo, ftrepitus inanis cft.Idem de relL quis facrisfignis fentire dcbcmus,vt ilia propter fignificationem diuink tusadiunâ;am,amp; impofitam magni-facere difcamus,amp; virtutem perifta operantcm,iugitcrquc manentem vc neremur : ncc itaftolidi fimus,autfu-perftitiofi, vt incantatorcs amp;nbsp;hypocri tæ, qui nudis charaderibus amp;voci-bus præter vim fignificandi, nefeio quod araplius tribuerc fol ent; fads

fit nobis,fi in fignis dininis,cuiufeun-que tandem generis fint, Dei volun-tatem inueniamus. Reftiffime enim tikx. de Augnftinusmonet, non in verbis tan conjenju tum,fed etiam in cæteris omnibus fignis animorum,non nifiipfum ani-28. mum efleinquirendum. Signa diui-na diftribuuntur iuxta quinque fen-fus. Ad aures pertinent verba,quæ ob tinuerunt principatum fignificandi, quæcuq; animo cöcipiantur,fi ea pro derequifq; veilt. Et verbis quidcreli-qua figna omnia enutiari poflut, ipfa verb verba reliqsfignis nullomodo.

Sed quia verberato acre,ftatim tra-feunt, ncc diutiùs manent, quàmfo-nant verba : ideó reperta amp;nbsp;inftitut» funt per literas verborum figna ; ita voces oculb oftenduntur, non per fc ipfas, fed per figna quædam fua. Huie cfi,quodDeus,cum olim multifari-ammultifquemodis loquutusfitho minibus, quo faciliùs ad pofteros rc-uclatio diuinæ voluntatis propaga-rcturjitcris mâdari volucrit,quæpo-Äeris ad veri cognitionem fufficerc puta-

putauit. Qucmadmodu igitur in fœ, dcribusfancicndis confnetudo inter homines obtinuit, vt verbis primuni vitro citroq; datis, focietatc inter fc contrahant,feq;mutuó obligent. De inde prçcipua cötradtus feu initç foci etatis capita in literasréférât. Poftre-mó etia figillis,alijfq; vifibilib* fign is, 1 een arrhis quibufda, aut dexteris inui , cë datisjfidem fua cófirmcntnta Deus certiores faólur’^homïnes fuæ volûta-tis,res occultas amp;nbsp;nimis fecretas, exhi bet nobis cognofcendas, ficut poteft caperefenfus human’ ; ncctantuver» bis,fed etiä rerü imaginib’ nos inftru-it,cüq;resdiuinæincÔparabilidiuer-fitatc ab hunianis (eivictæ fint: nÓ fru-ftra tarnen d'iuinæ feripturæ à terreno amp;nbsp;humano fenfu ad diuinu amp;nbsp;cœleftë

titur cofuctudo.Vnde hoc quefo^niß qa hæc Gognita,quç in quotidiana cÔ fuctudine verfâtur, amp;nbsp;experimétis vß tatioribus innotefeunt, nonnullam ad ilia lublimia præbcnt viam ï

Vifibilis ablutioBaptifmi,quxfît in corpore,tam vifui noftro quàm ta-ûuipurgationem delidorum ibima xime intclligendam adumbrat. Et quomodo dulcis amp;nbsp;grata ilia recorda tio palfionis mortifque dominiez aptiùs amp;nbsp;pulcriùs exteriori noftro homini fignificari potuiflet, quàm per cœnamDomini. Cùm enimeibo amp;nbsp;potu id appetant homines ,vt neq; efuriant nequefitiant; hocveracitet non præftat, nifi ifte cibusôc potus, quieosjàquibus fumitur,immortagt; les amp;nbsp;incorrupribiles facit. Panis igi-turterrenus in cœna Domini, panent cocleftcm facit incogitationem veni re,qui requirit înterioris hominis c-furiem,vnde alio loco dicit:Beati qui cfuriunt amp;nbsp;fitiunt iuftitiam,quonia ipfi faturabuntur. luftitiam veto no-bis cftèChriftum, Paulus dicit. Vbi faines amp;nbsp;fitis eft , ibi cftamp; fatietas, Auguftino teftante. Qm crédit in eu manducat : inuifîbilitcr faginaturgt; quia amp;nbsp;inuifîbilitcr renafeitur, infans i intus eftpiouus intus eft, vbi nouella-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur, ibi

tur, ibi fatiatur. Si Auguftinus vcrè fcribit, fpiritualitcr ruminarc, nihä cfl'e aliud, quàm recordandi dulccdi-ne,quod vtile audieris,abintcftino memoriïCjtanquamad oscogitatio-nis reuocarc: quanto cuidcntius atq; fuauius ob maiorcm ümilitudincm^ illudipfum in cocnaDomini peragc-rc lieer, vbi non tantum expreliis verbis , verum ctiam fignifleantiflimis fymbolis de æterna fatietate per cor-‘ pus «SefanguinemChrifti nobis com.

,DE DVPLICI RATIONE SL GNIFICANDI PER VER^ bum Dei,amp;fcripturam facrtim in I,ucharifiia*

De fcripturarum obfcuritatc ages Chrylbftomus,fie fcribit, non fl ' cut voluit homo, ita locutus eft Ipiri-tus,fedficut voluitfpirituSjitaloquu tuseft homo. Quod idem deliteris ipfis fa cris omnino eft fcntiendum, hcmpenon pro voluntate hominum fcriben-

fcribcntium,fed dudii atoj impulfu Spiritus fandi ftyluni corum, à quib^ memoriæ res facræ proditæ fant, teni pcratûatqjdireclu fuiiîc. Fîocamp;Au-guftinus teftatur, inquics. Magnifies ócfalubriterSpiritulanetu ira inodifi caffe feripturas fandas vtlocis aper-tioribusfami occurreret, obfcuriori* bus autS faftidia detergeret: nihilqas de illis obfcLiritatibuserui, quod nô planiffimè alibi didû reperiatur. Pa-îcit igitur nos manifeftis,cxercet ob-fcuris.Et qquâ nonnulli multiplicib’ obfcuritatibusamp;ambiguitatib’fcrip turarû decipiütur,q temerè legur,ali-ud pro alio fentiëtes: quibuldäautc locis qd vcl falfö fufpicëtur non inuc niüt:vfq; adeo obfcurè quædâ diâa denfamcaliginê obducut: Auguftin* tarnen nÖ dubitat, qui hoc totu diui-nitus fit prouifuni ad cdoinädälabo-rcfupcrbiäamp;intelledü à faftidiorc-uocandüjcui facile jnueftigata plerû-que vilefcunt, amp;nbsp;nemo anibigit cu ali quadifficultate quaefita multograti-iisinueniri. Ne igitur ucritatisnoti.

da vilis aut contemtibilis cxfiftcrctj obfcurata cft illa in fcriptutis ad il-lorum quidcna gloriam,qui dcfidc-raucrint, amp;nbsp;inuencrint earn: in ho-rum autena condenanationem, qui nee dcfideraucrint, nee quæfierint, nee inuenerint eana,nullana haben-tes eódënationis fuæ exeufationë ex ignorâtia veritatis, co quod inuenie-di facultas illi non defuiflet, (i fuifict quçrcndi voluntas. Subeft etiani ali.a ratio iftius variationis fermonis diui ni in literis fa cris, quanauis reseadena fit, eadciaaque cognito, quæ verbis planis fuggeritur ; per lînailitudines tarnen libcntiùs cadena cognofeitur. Præterquana eniua quod fenaao figu-ratus naagis dclcûat amp;nbsp;naouet, lucem etiaiaa quaiadana rebus fccrctis, amp;nbsp;ali-âs ineffabilibus adert. Et hoc cft quod Auguftinusfcribit: fi naouciat ad fidena , quæ figuratè tantum di-fta , non faÂa funt ; quanto magis moucre debent, quæ figuratè non tantum diiftafed fada funt. Namfi-eut humana confuetudo verbis, ita diuina

iliuina potcntia ctiam fadis loqni-tur: 5c ficut fermoni humano verba noua vel minus vfitata, moderate ac dccenter afperfa fplcndorcm addût: itainfaólis mirabilibus consrucritd aliquid fignificanribus, quodamino-do luculëtiorcft diuina cloqucntia-

Cætcrum de gcncrc locutionis in fcriptura, quo paûo indicium fiert debeat,maloAuguftini, quàm mei^ verbis oftenderc. Si in verbis, inquio Deivclcuiufquamperfona: in officium propheticum aflumtæ dicitur aliquid, quod ad literam, nifi abfurdc nonpoflet intelligi: proculdubio fi-guratè didum ob aliquam fimiJiriidi ncm accepi debet; didi fi tame efle, du bitarc fas no eft. Hoc enim à fide nar-ratoris amp;nbsp;pollicitatione expofitoris cxigitur. Alibi Icribit: In fermonibus DEI non effead proprietatem opc-rum omnia rcuocanda : fed plane de ' fidenarrationis hocexigendum efle, vtquæ dicitfaóta efle, verè fada fint: amp;quæ dicitdidaefle, vcrèdiâafint, quod cxigitur ctiam à narratoribus

Euangclij. Cùm enimChriftumnaf-rcnt quædam dixifTc in parabolis : ta* men hæc eum dixifle,non parabolica, fed hiftorica narratio eft;ita nosEuâ-geliftarum amp;nbsp;Pauli narrationem de inftitutione cœnæmyfticæ hadenus propriè accipimus, quatenus corporaliter intcllefta fidem diuini eloquij alTcrit. CredimusenimomninoDo-minum vifîbilia elementa panis amp;nbsp;vi-ni accepiircjgratijfquc aftis fregifle amp;nbsp;difeipulis diftribuifle, alterum ad cdendum,alterum ad bibendum,partim in fui corporis pro nobis traditi, partim in fanguinis pro nobis cfFuß memoriam. amp;c. Hæc omnia propriè inifta aftione cœnæ myfticæ accipi-mus,amp; rctinemus.Videmus enim ifta omnia corporaliter nominata (faluà veritatis fide) in propriæ locutionis generc locum habere pofleadeöquc ‘deberc.Namfi in cömemorationem

amp; annuntiationem mortis domirii-cæ panis edendus,amp; poculum illud Vini bibendum eft. quomodo quæfo poflet hoc à nobis præftari altera ex O parte.

parte, nifi iuxta literæ proprictateitJ cfus panisamp;vini potüs accipereturî Dehorumiffitur fiue verborum,fiuc etiam adionuni proprietatc in Eu-chariftia non litigamus. At verô cuni panis terrenus à Chrifto monftratus, amp;nbsp;porreét” difeipulis nominatur corpus Chrifti, amp;nbsp;vinnni fanguis: Item cum Chrifti corpus fiue caro dicitur manducari, amp;nbsp;fanguis bibi : hæcqui-demamp; ipfacredimusverè à Domino fie dicta amp;nbsp;fieri iufla efte, fed alio fen-fu amp;nbsp;ratione fine refpeôlu diuerfo à fuperioribus.Panem enim terrenum fatemurdici corpus Chrifti non pro-prietatisfubftantia, fed cuiufdam fi militudinis caufa. Nam amp;nbsp;petra eft Chriftus dcoftium eftChriftus,amp;lapis angularis eft Chriftus, amp;nbsp;paftor eft Chriftus,(Scagnus eft Chriftus,amp;lco eft Chriftus. Quàmmulta amp;nbsp;alia per fimilitudinem Chriftus eft, quæ per proprietatem amp;nbsp;fubftantiam non cftl Panis igitur realiter amp;nbsp;fubftantialitcr proptera non eft Chrifti corpus, quia non poteft falua fidc veritatis iftud

corporaliter nominatuni cötporalï.' ter accipi. Quoniam Vt alia quant plurima ómittam , fcqueretur inde ncccflario , quod Auguftinus de in^^* fhntibusferibit, inter celcbratiorxcni fa crânien torum audientibus auéto-ritate grauiflima fibi dici, cuius corpus amp;nbsp;fanguis fit, vt nihil aJiudcre-derent homines, nifiotnninoin illa fpecie dominum ocnlis apparuife mortalium,amp;dc latere tali pereufTo liquorem ilium omnino fluxifle. M5-ducationem fimilitercarnis feu cor* poris’^Chrifti propriè acceptam i)ï* dem de caufis repudiamus, quia amp;filt; deiamp; charitatiilla répugnât. t

Dicimus autem,hanc Chrifti men* tcmfuillc, quum ex pane amp;nbsp;vino fa* cramenta fui corporis amp;nbsp;fanguinis faceret, vt panis vifibilis, accedctc di* uina verbi vocatione ex inftitutione Chrifti, reuocet nobis in mernori. am amp;nbsp;cogitationem Chrifti corpus pro nobis traditum,tanquam cœlc-ftem panem , cuius fafti participes 'ad aternam vitam tam corporibus

quàm animis faftcntemur Si confcn ucmur. Quanquamvcrôpanistcrrc-nus fimilitudinc.fiia nobis aliquo mo do rcfcrt panem, cœlcftcm : multo tarnen id magis atquc certius facit,accc LiK to, dcntcverbidiuinivocatibne. Vt Au-‘“C’ ‘3* guftin us contra Fauftum feribit: No-fter panis Se calix non quilibet quafi . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propter Chriftum in fpicis Se farmen-

tis ligatuin,fîcut illi dcfipiunt; icd cet tà CQnfccrationc niyfticus fit nobis, nonnafeitur. Proindequod nonita fit, quartmis fit panas amp;'calix, alimcn-tutn cft refcôfionis j non facramentû i;cligioni$:nifi quod bencdicimus gra tiâfque agimus domino in omnî ci-urs niuncrc,non iblum fpirituali verum xtiam corporali,amp;c. EtfiergO panis iam confccratus in myftcrium, nonita prorfus difccfiità priftinana turafua,vt defierit aptus efle nutrîcn-dishumanis corporibus ; longe tamé fuperant oinnes communes cibos. Eftenimiam euedus ad parem dignitatis gradum cum Dei Verbo, amp;fi-(äus inftrumentuni Spiritus Sandi,vt ■ nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teftetut

tcftctur amp;loquatur fuo quodam mo do, de bencficiorum per Chrifti corpus amp;nbsp;fanguinçm comparatorum cô-municatione amp;nbsp;perfruitione ? Pro-pheta regiChaldæorumniinaturJa- HtfW. i. pidem de pariere clamaturum (Sc fub-cudesamp; fecuriclasde tabulato tefta-turas contra tyrannum:Et nobis non teftaretur panis de corpore Chrifti, quo in nobis parta çft falus amp;nbsp;redem* tio ? Huius vero perfruitio quo alio dulciore nomine amp;nbsp;amabiliore fpc-cie,quàm manducationis repraefen-tcturïSiquidem inhac vita naortali, cœna amp;nbsp;conuiuio vix quicquamre. periatur fuauius dciucundius, Ergo vt fruótuslaborumamp;paflionum lefu Chrifti ad nos pertinere amp;nbsp;redire, in-dies magis magifquc perfuadeaturi inftituta eft cœna myftica ab ipfo do-» mino,quç nobis huius rei teftisforctlt;

QVod Deus exclamat apud Pro-phetam; perditio tua,ó Ifraël,elt; tc eftjfed in me falus tua. Vtrumq; ho xu vt cognofccremus, vifum cft Deo, naturam hominum corruptam amp;nbsp;in* fedam iam inde à lapfu primorum pâ rentumlegi naturævtcunqueadhuc inhominibuslucenti,amp; Hberifuiar-bitrij viribus permitterc, donee quo-tidiana experientia edodi difccrent mortalcSjOmne figmëtum cogitation num cordis humani duntaxatin malum propcndcre. Qupqucmagisho-xninum pcrf))iccrctur malitia amp;nbsp;ag-nofccrctur, quàm promiflb faluatorc foret opus: promulgauit Deus legeni fuam caclitus,amp; eandem tabulislapl-deis inferiptam per Mofen Ifraëlitico populo cüftodiendam tradidit, vt ibi ceu in fpeculo fuam deformitatenx miferi homines contempJati, fibii-pfi prorfus diffifi,ad mcram Dei grati-am in Chrifto promiflam confuge-rent.LexigiturDei perle quidemftn üa,iufta,bona,fpiritualis,quoniara à nobis qui canuks amp;nbsp;venditi fub pcccatum

peccatumfumus, neq; bonumquod præcipiebat cxtorqucrc potcrat ( fi quidcmnon habitat in carne noftra bonum ) neq; malum quod vctabat reprimcrc valcbat'.tantó atrocius pee catumnoftrumeiFecit,quantóabun. dantior eius per legis cognitionem extitit demonftratio. Sentientes er-go aliam legem in membris noftris rcbellantemlcgiDci, captiuofq; red-dentem nos legi peccati, quæ eft in membris noftris : ingemifcerc cogi-mur fub onere peccatorum noftro-rum cum Apoftolo fufpirantc: Mifer ego homo, quisme iiberabit ex hoc corporc peccatisobnoxio? Atqjhoc palt;fto humiliati reddimur idoneiad quærcndam gratia Dei in Chrifto. Sequiturergo legis doftrinam cognitio gratiæ,quamprædicat Euägcliumdc Chrifto, per quamDcus, quod lex in-firmatapcrcarnisnoftræimbccillita. lë obtinere in nobis amp;nbsp;prçftare p nos nôpoterat,prçftitit, amp;nbsp;per cundc ho-ftiä fa dû pro pcccatis fuftulit à nobis peccatu,vtlcgis iuftificatio in nobis implcrctur. O 4 Quern-

' Qiicmadinogum autcm cx vctcri tcftamcnto difcimus vnicum ilium verum Deum rcrum omnium tam in-uifibilium, quàm viûbilium crcato-rem acconferuatorcmcondidifle pH mum hominem ad imagincm amp;nbsp;fi-militudincm fuam: amp;hanc moxin-uidia fraudéque Diaboli per tranf-grelTioncm diuini mandat! infinua-tamamp; perfuafam in hominc oblitc-ratam ofFufcatam fuiffc : Deum veto pro fua immenfa bonitate amp;: dementia, mifcrtum hominis fub pec-catumamp;Diaboli poteftatemvendit! ftatim à lapfu confilium arcanæ voluntatis fuæ de rcparando horniim per fernen mnlieris promilTumreue-laffe : quampromifllonem fuccedcn-tibus temporibus Deus patriarchis amp;Prophctis renouauit, donee pleni-tudo præfiniti temporis adeflet: Ita innouo teftamento oftenditur,nos qui eramus natura filij iræ, mortui de liét is amp;nbsp;pcccatiSjfub poteftate princi-pis huius mundi, conuiuificari vna cum Chrifto amp;nbsp;renouari fpiritu met}'

r L r iuxtaimaginem eius quicondiditil-lü in iuftitia amp;nbsp;fanftitate. Spiritus ergo Dei fanótus, qui à lapfu dcreliquc-rat hominem: perChriftum reftitu-tus cft humano generi, qui per verba amp;nbsp;iacramenta nos fide charitateque acccnderct, amp;nbsp;obfignaret in redem-tionem acquifitæ pofleifionis per Chriftum.

DEusnofter fie ad falutem anima- Auguff» rumdiuinos libres Spiritu fan-fto moderatus eft, vt non folumma- jj. nifeftis pafcere,fed ctiam obfcuris exerceren os vellet. Quodergoquibus dam fcripturarumlocis apertius ex-ponitur, id diligens amp;nbsp;pius leólor eti-am in alijs locis, in quibus minus apc ritur, intelligat. Nee debet nobis mi-rum videri, quód ferip tura faera lólct fc ad aurium noftrarum infirmit^të

dctnittcrc, amp;nbsp;iuxta humanam confuc tudinem loqui. Hicenim perpctuuJ fcripturac mos eft,tcfte Chryfoftomo» propter nos amp;nofttamvtilitatemhii How. IJ. inanisvtiverbis. Et Auguftinuspro-M Genefi. pterea,inquitinfanótafcripturavcr-Contn h bisnoftrisloquente,vfqueadiftacti-amperuentuneft,quæ cùm indigné cap-1}, efleputauerintdiuinamaieftate, co-gantur difeere homines, ctiam iH^ quae conuenienterdeinefFabili diui-na cxcellentia fe diccrc exiftimant,in dignaefle maieftateDci, nihiiquedc Deo digne dici pofle, quia omnes o-pcs linguarum omniû inefFabilifub’ limitatcpraecedit: cuius fapientiacu defeefura eflet vfquc ad corpus huma nû, priùs vfque ad humana verba de' feendit- Quoniamergo humanaverba exquotidiana loqucdicôfuetudi-ne notiora nobis amp;familiariora funt, Vtitur illis feriptura de rcb’cœlcftib’, quod nÔnullâ ad ilia fublimia praebet riam .vtaiibididûeft. Omnibus cÔ-pcrtûefl; neminem hominuminhac rltam temporaria venire,niû nafea-tur.

tur. Quîîi vcró prima natîuitas noftrà ©riginalipcccato infcfta, corruption rieft obnoxîa; vt nemo fuis viribus aut meritisjæternam vîtam adipifci poffit : oftendit fcriptura rcgcnera-tioneopuscflc. Sicut ergo duplexcft vitaprælcns amp;nbsp;futura:itaquoq; duæ funt natiuitatcs,prior carnis,poftc-rior Spiritus: Garnis natîuîtas præftat vitamtemporalem: regencratio,cuius îlla figura cft, præftat vitam actcr-nam. Adhçc cum nos omnes in pccca tis côceptî amp;nbsp;nati fim’, idcoq; natura immûdi,quamobrë nobis immundis cû Deo müdiffimo focietas intercede re neqt ; vt nobis aliquâdo lîceatDeii

4. videre, oportet ab inquinamctis no-ftris müdari,q) fit per Chriftü,amp; Spiri-tum fandü. Ita nos varijs infirmitati-bus tâ animæ quàm corporis fubiefti fumusjàquibusnoftra fpötcnunqua côualcfceremus, nifi per Chriftû vnî-cum fcruatorc,amp; mcdicû cura ti fana-rcmur.Nos fub oncrc multipliciû pcc catorû laborâtes amp;nbsp;prcfli fatifcim’ ni-fi nos relcuct, qui dixit: Venitc ad me -omnes

©mncjquilaboratis amp;nbsp;oncrati cftbi ego requiem præftabovobis. Noso^ mnes efurimusamp;fitimusiuftitiä: Vf ratiemur,veniamus oportet ad fon-temaquarumviuentium,de quodi-citur,fiquis fitit,vcniat admcamp; bi-baf. Nosomnes tauquamoueserra-.uimus,nccpoteramus noftrafpontc redire in viam reólam ad ouile ducen tem, Oportuit igiturbonum ilium paftorem animarum noftrarum ou2 perditam quærere, amp;nbsp;innen tam, hu-mcrifq; impofitam in ftabulumpon tare. Noseramus natura labrufeæde oleaftrijVt participes pinguediniso-leæ amp;vitisvera: fîeremus: oportebat J nos tanquanipaJmitesamp; termitesvi-tiamp;radicioleæ inferiinvineaDorni-ni.Noslumus fponlà ilia fufca«Senigra, noftra quidem natura non afafqj macula, vt tarnen abftcrgeretur à nobis omnis macula , mundauit nos Chriftus fuo fanguine, vt exhiberet nosfibi gloriofamEcclefiam. Hæcamp; alia id genus complura figurata repe-nunturinferiptura, quæ licet euidc-tifli-

tifllmam habcant cognitioncm : nifi tarnen mentis oculus purus afferatur ad inucftigandum amp;nbsp;dil'cendum,manet nobis vilio iftorum omnium, per inde atqueverba libriclaufi vclobfi-gnati, amp;nbsp;plané loquetur nobis Dominus Imgnaperegrina amp;blæfa,vtnon intelligamus.Qmd quæfo euidentiùs dicipotuit,quam quod Chriftus ad Nicodemumde regenerationeadvi-tam ætcrnam neceffaria dixit? Quid manifeftius, quàm quöd Chriftus Sa-maritanç no aquam vifibilem, fed in-uifibilem promittebat? Quidmagis obuium amp;nbsp;in promtu eile potuit, quàm Dominum differentem de mä-ducandafua carne, bibendoque fan-guine, non carnalitcr,fed fpirituali-ter loqui ? Adhnc tarnen «ScNicode-mus ille magifter iir Iftael, amp;nbsp;illa mu-liercarnemiapiebat:ncc inimici fo-lum non inteUigendo fermonc Chri-fti funt fcandalifati : fed amp;nbsp;difcipuli durum habuerunt fermoncm iftum.

Cur igitur Chriftus aliter non eftlo-cutus,quod tarnen facile po tuit? Au-gufti-

guftinns dicit,fie oportebât vtdicC' returquod non ab omnibus intelli-geretur. Secretum Dei intentos dC' betfocere,non aduerfos. Iftiautcn) citó dcfecerüt talia loquentcDomi' no. Non crediderunt aliquid magnum dicëtemóc; verbis illis aliquani gratiam cooperientem ; Sed pront Voluerunt, ita inteliexerunt, amp;nbsp;more hominum, quad podet Iefus,aut hoC difponerer, carnem, qua indutum rat verbum, veluti conciiam deftri-buere credentibus in fe. Apoftolus aurem dicit, amp;nbsp;verbum dicit : Sapcrc fecundum carnem, mors cft.Et tainc veraChrifti carnem i’piritualiterper-cipere vita æterna eft. Ergo nee carné debemus lap ere fecundum carnem.

DE VARIETATE LOCV-* TIONVM IN RE EVCHA# rißici amp;nbsp;Concordia Euang» lißarum,

CONcordiam Euangeliftanim Sc Pauli.in recenfendis verbis infti-tutionis coen« myfticje, .obijeiun^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non«

nonnullijâtquc Eine colligivolunf, Chriftiverba depancj dicentis: Hoc eft corpus mcum,non ciTe figuratè, fed omnlno proprie accipienda. Nos Verb libctcr agnofeimus amp;nbsp;damns,at-q; etiamretincmus amp;vrgemus ilium confenfum.Chriftus enim demóftra-turus amp;nbsp;explicaturus conuiuis menfç fux, quid fibi panis vifibilis amp;nbsp;vinum propofitum ad bibendum propi-natumvellet,aliterquidem hocclo. qui potuifTct : fed noluit neque debu it,ncquis cogitet, nihil aliud ibi agi, quàm panem edi ôevinum bibi. Pri-mum igiturvifibilia elementa panis amp;vini,nouis nominibus fui corporis Ôefanguinis ornât,quod ceu cwa amp;nbsp;monumenta fui corporis amp;nbsp;fanguinis nobis efle deberent : Item-quearrhç amp;nbsp;pignora vifibilia inuifi-bilis communionis, quam cum Chri-ftoamp; inter nos haberemus. Deinde adiones externas amp;nbsp;vifibilcs fimili-tcrcxplicat,amp; admentem refert,di-ccns:Hoc fa cite in mei memoriam. Sicut ergo panis refert nobis Chrifti * corpus.

224 corpusScvinumeiusfanguincm: iti cfus panis amp;vini pofus referuntnobis interiorcm mentis noftræ in rc-cordando dulccdinem amp;nbsp;fuauitaté, quaguftamus, quamfuauis lit dominus, qui obtulif fe pro nobis vidti-mam Deo in odorem bonæfragran-tiæ.

Cæterum fivfquc adeó confcnfus Vcrborum in narratione inftitutionis Euchariftiæ, vrgetur ; quomodo re-prehénfionem ciFugiët Lucas amp;nbsp;Paulus, qui dcvini poculo fcribunt dixif-fe!Dominum:Hocpociilüm nouum teftamentum cft in meo fanguinc: Gum Matthæus amp;nbsp;Marcus narrent Do minum ficcflelocutum: Hic eft fan-guis meus, qui eft noui teftamenti^ Quæris vtra pars verba Chrifti tenue-ritJ Certc vtroque modo Chriftum locutum efle de calice, non eft verifi-, mile: raulto verb adhuc minus eft co-gitandum, Lucam amp;nbsp;Paulum nefei-uifle renorem verborum Domini, quomodo videlicetfonucrint : Quid 'igitur fupcreft, nifi vt d ieamus amp;nbsp;crc-damus

damusçosqui non candcni locutîô nem retulerunt, eandem retulifle fen tcntiam; amp;nbsp;quod Lucas amp;nbsp;Paulus ad eandcm de poculo fententiam taini-liarius explicandam verba variarint? Hæcautemdiucrfitaslocutionuinad hoc e tiam vtilis eft,hodiè maxime,ne vno modo diûum,minus intelliM-turamp;aliter quàm fcres habet,inter-pretetur. Singulari ergo Dei confilio fadum cfle pu témus, vt Paulus ex in-ftïcluSpiritus fandi de vtraque parte LuchariftiæChrifti verba variarit,fic diCens'.Poculum benedidionis, nonne communicatio fanguinis Chrifti cft? Panis, quem frangimus,nonne communicatio corporis Chrifti eft? Certè quinonvidet, diutrfas eflelo-cutiones, panis eft cqfpus Chrifti amp;nbsp;panis communicatio corporis Chrifti. Item , poculum feu calix ifte eft nouutn teftamentum in Chrifti/anguine vcl communicatio fanguinis Chrifti amp;nbsp;hic eft fanguis meus noui teftamenti. Hæc, fi propriè amp;nbsp;fimpli-titer accipiantur, qui non videt di-

ucrfa cfTe, nihil vidct. Oportet ergo, fi fingulis iftorum fua veritas confta-re debet ,vt in fenfu conueniant,qu£C verbis difcrepant : Atveró,quöddi-citut teftamentum fanguinis Chri-fti, aut eins communicatio, quomo-docunque tandem infleftatur, nun-quam poterit admitterc alterdm ilium fenfum, quem ifti attribuuntvi-nipoculo feu vino, nempe, quodfit realiter amp;nbsp;fubftantialiter fanguis Chri fti. Alicuius enim rei teftamentum feu communicatio non eft res ipfa, fed potius defignatio quædam vfus fruólus amp;nbsp;pofleflionis atque iuris illius : quam deftgnationem ac inueftituram nos facile

CElebrc cft Auguftini d iôlum; Ac-ccdat verbum ad clcmentum,i5c fier facramcntû, non quia dicitur,fed. quia crcditur. Nam ,amp; in ipfo vcrbo aliud eftfonus tranficns,aliud virtus manês.Nequis enim vifibilia clcmc ta vel fua natura J vel hominû inftituto vimfacramentorum obtinerc putct; omninorequiriturad illaDci vcrbû, quod doceat noSjCuiûfnâ auûoritatc amp;nbsp;in qucm finem externa ilia in Ecclc fia vfurpëtur,citra^Dei verbum,noa magis externi facramcntorum ritus, quàm fcenica fpedacula,amp; ludicra hi ftrionumgefticulationesvalerët.Pro nuntiat.ur autem Dei verbum circa v-furpationem facramcntorum, noix propter vifibilia elemcnta, vt hæcvi pronuntiati vcrbi nouam fubftâtiam ac^rant,Lcd ppter homines vfurpatcs

228 facfametarecitari folet ac debet Dei verbum, vt hi intelligant, diuinamin illiserga nos voluntatem, quam qui ▼era fide percipiunt,his vtverbum à miniftropronuntiatum, non eft fcr-mo hominis, fed ficut vere eft, fermo Dei: itaexterna amp;vifibiliafigna cre-dentibus,amp; ampleftentibus Dei vo-luntatcminillis, non funtegcnaclc-menta rnundi, fed inftrumenta amp;nbsp;organa falutifera Spiritus fanfti.

Cætcrùm vt Dei vocatio circa fa-crament a perpcram obrenditur ab ijs qui res nouas (quo ad fubftantiam) in facramentorum inftitutione iaóti-tànt; cum noui tas ilia tantummodo COnliftat in relatione amp;nbsp;comparatio-nc fcrlim iam ante conditaruni, amp;nbsp;•peffe fubfiftentium; ita quoq; pari A^anitate circa facramenta poftulatur eiusmodifides, quæ impliciteftatu-•àtjVifibilia elcmenta realiter id efi'e, •qiiod diuinaordinariöe -OTHftôü-arfoîT'» efte dicüntur,vel vtcunque tandem illüd ipfum fint vel elle dicantur.Quç efiimerit certitudo ciusfidei,finon debeb

debet, aut etiam non poteft ex verbe Dei internofcerc, quomodopanis amp;nbsp;vinum fintcorpusamp; languis Chrifti, vtruin per conuerfioncm amp;nbsp;tranfl'ub-ftantiationcm,vt papiftævolunt,an percoëxiftentiam,localenweprçfcn-tiam,inclufioncmamp;affixionetn, an per facramentalcmvnioncmvelquo modolibetïSi inqua,inter hçc ex diui ni verbi vocationc ad elcmcnta accc-dente difeerni ncc debet nec poteft, ' fed fimpliciter credi : Item, ft nullo' modo amp;nbsp;fapientia, vocatio Dei per verbum efficiens,vt ex elemento fiât facramentum quæri vel percipi pó-' teft : quînam fides aliqùid certi' âfle-‘ quetur quo nitatur ? Q^^pmodo ru-diores inftitui aut doccri vnquam po terunt , quid de myfterioEuchariftiç fentiendum ftatucndumûc fit, fi vim amp;nbsp;naturam facramentorum pcrfpi-cerc non liccatïExtremæ ergo denlcn tiæ eft difputationem ca de rc quo-' quo modo inftitucre aut ctiam vllius rationis amp;nbsp;fapicntià adminicula ad ciusrci cxplicationcm accerfcrc, qua

• gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P 3 quis

«|Uis inucftigando confcqui fe poflc diffidatïNos veró aliorum diótefia nihil morati, quanquam ea leuitate nó fu mus, vt de diuinis myfterijs dilTere-rc duólu rationis nobis permittamus: fi quid tarnen in veritatis diuinæ di-fquitionc ordine turn naturæ, tum ra tionis, ôcartium adiuuari poffumus, tam dclicari amp;nbsp;iniqui in dona Dei noncrimus, vtilla faftidiamus,

N On eft dubium,facramcnti voci bulum hodie à multis alia figni-ficatione accipi,atq; à veteribus in ra-tione diuinorummyfteriorum vfur-patafuifle Icgitur. Q^apropterinfa-cramcntaria difputa tione ne puerili-teraut potius inaniter digladiemur, ante omnia J'/axpo'« rZp-noT^ua’K/j.uf eft adhibenda.

Principiófacraméti vox aliud Theo logis quàm profanis fcriptoribus ft-gnificat. Licet enim vtrifqj à facro di-catur;

catur:tamë Varronifacramctucftpc-cuniaadPötificc depofitainpœnam iniuftç litigationis:Fefto Pompeio amp;nbsp;Vegetio facramentü eft quod iurifiu-rädi religione interpofita gerebatur: vnde facramcntum militare erat,quo milites nomina imperatoribus dates iurare folebant fe iufla ftrenuc faftu-ros, ncq; deferturos militiam pro Rc-pub.infcijs vcl inuitis imperatoribus.

Theolomsvero facrameti nomen (ficut amp;nbsp;fidei ) refpeftu prioris fignifi-cationis eft amp;v7îsjolt;pop. Nam amp;nbsp;fides Ciceroni dicitur ex eo,qa fiat quod di ftum eft, amp;nbsp;fic ad promittentem refer tur, definiturq; diftorum amp;nbsp;conuen-torum veritas amp;conftantia;infacris autê literis fides hominibusergaDe-um attributa,non eft feruantium pro mifla,fed potius promiftis diuinis cre dentiu. Ita mutuus quida eft recurfus in fignificationc facramenti, vt fit rci facræ fignum , non ca modo parte qua nos velutiiurciurando Domino cxercituum in perpetuam feruitu. tem obligamur : Vcrumetiamhoc,

^ua non Deus in fuam familiam cop^ ptatosvifibiliter quodammodo ccr-tiores facit fuæ gratiæ amp;nbsp;hæreditatis regni promilfi poft hanç vitani ade-undæ. Nam fi facramentafuntfigna fœderis amp;nbsp;focietatis inter De um amp;nbsp;homines, id quod multis modis oftc-di poteft: foederis autem conditiones eiusmodi funt, quæ ambas partes có-pleftantur : non eft indignum diuina maieftate iudicandum, fi vfquc co ft-' fe demittere credatur.vt in facramcn-* tis perinde ac ipfo verbo fefc prius, fuumque amorem erga nos contefta-ri amp;nbsp;offcrrcvoluerit, fimulquc vicif-fimànobis noftrum officium ftipu-lando requirere. Qui enim feracti-pfuni i naniuit, forma ferui fumpta fa ftus obediensvfquc ad mortem cru-ci5:quomodo dedignaretur humano more nobifeum pafeifei, feque mutuum nobis obftringere ? Illi quidem hocnon erat ncceftc,quemadmodu nec iureiurando ad confirmandain promiffioncm AbraheX faftam fuit o-pus : nobis tarnen confilij fui firmita-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ter»

.fcmoftcnfurus, fient inrerpofuif iuf-iurandum,itaSefoedus nobifcumvi-libilitcr pangit, qnó validiorcmcon-folationem habeamus. Confiât igi-tur ex magiftro lentcntiarum, ex Au-gufiinoamp; finccrioris adhuc Ecclefiac do£toribns,facramentum propriè di-ftntn elle id, qnodaudoritate infti-tuentis Dei, præter fpeciem quam in-gerit fenfibus, facit ex fe aliquid alind inuifibilis amp;nbsp;fpiritualisgratiæ in cogi tationem venire.Cuiufmodi ctfi funt externæ aftiones in Dei cultn, vtin baptifinoablntiOjincœnamanduca-tio paniS amp;nbsp;vini bibitio : nefcio tarnen quo pafto vfitatumfuitinEcclc fia,vifibilia elementaaquam fcilicet, panem atquevinum, à vulgari amp;nbsp;profane in fanftioreni vfum verbo Dei oftenfum defiinata facramentorum nomine appellari. Quicquidcrgocx mandate inftitutoque Dei forinfe-cusadhibeturaut geritur in Ecclcfia ad innifibilem aliquant gratiam amp;nbsp;remfacramdefignandam, idrationc facramenti habere rccle amp;nbsp;propric P 3 dicitur.

234-dicitur. VndecoUigitur in EucharP ftia,panem qucm frangimus, amp;nbsp;pocu lum quo benedicimus, propriè facra-juenta efle amp;nbsp;vocari.At corpus ipfum amp;nbsp;fanguis ipfe Chrifti, aut vtriufq; vc-ra comiuunicafio (cum nihil iftoruifl patcatfenfibus) non pofluntiplafa-cramcntorum loco appellationéuc dcputari, nififorte corpus Chrifti naturale rclpeftu corporis myftici,^ ■ cftEcclefia,profacramcnto cumferro Lombarde accipcrc libeat: aut fa-cramcntivocabulum latiflima figni-ficationc per Mcfalepfinpro re arcana quisvelitponere. Sic enimapud Græcos myfterij vox,quam latinus in terpres facramëtüvertcrc folituseft, in fcrip tura vfurpatur,licut Paulus vo cationem gentiumvocatmyftcrium à feculisincognitum: quo etiam fen-fu Chrifti amp;nbsp;Ecclcfiæ confociatio in matrimonio adumbrata, myfteriuni amp;facramentum appellatur. Nosve-ro hoe loco retinentes vfitatam facra menti fignificationem amp;nbsp;diftinólio-aem inter facramentum amp;nbsp;rem feu

Virtutem faCramenti, cxcludimus rc-liquas omncs facramenti fignificatio nes,propterfophilmata,quibusnon-1 nalli in hac caufa tum lc,tuni alios fallcre confueuerunt.Poftquam ergo dcvocabulo fatis( vtopinor, fi non plusfatis) diótumcft, proximumeft vt ad rei ipfius naturam exquirendam accedamus.

CVR figna fint rcs, quarum omnis vfus in fignificando eft pofitus, licet catenas,quatenus per fe fubfi-' ftunt inter Tav(ftsMK07areferantur; ta. men quia hoc loco in illis fpeftatur, non quod funt, fed potius quod figni ficant:Certum eft ilia pertinere ad or-dinena eorum quæ latine relatiua, græceTàTrpôîTi vocantur. Referuntur enim amp;nbsp;refpiciunt ad aliquid aliud quàm quod funt, nempe ad res figni-licatas. Res igitur fenlibiles in facra-mcntis.

236 jncntiSjVtaquain Baptifmo, panisÄ vinum in cœna,funt 7rpoî7/amp;fignai quorumvnumqiiodque fuum habd , quod ex altera parte illi rc-fpondeat,quæ non in fenlùs .exterio-res, fed de intuitu fignorum, in in tel-ligentiam hominis incurrunt. Trl^ vero in omnibus relatiuis fpeftari fo-lentjfundamendum, terminus amp;K-latio, quæ eft fun da menti ad teripi* num applicati-o . Fund amentum ii’ feholis diciturillud à quo oriturrcla-tio,vt in Eucjiariftia,fi à fenfibilibus amp;viûbilibus fignis incipias, panis vinum fundamenti vicem tenent: tel minus adquem fi t relatio, vt panis re-fpicit corpus Chrifti, vinum refpicit Chrifti fanguinem : relatio feu alFc-ftio quam panis amp;nbsp;vinum ad corpus amp;nbsp;fanguinem Chrifti haben t, eft figni ficatio diuinitus illis impofita, quant alias facramentalem vnionem appellant, vt panis verbo Dci in hune vfum afeitus amp;nbsp;aflumtus. Se afpeólu amp;nbsp;nun-cupationc,amp; vfurpationc,panem coo Icftcmfaciat nobis in çogitationem vçnire»

vénîre, iuxta mâdatum Domini; Hoc faciteinmcimemoriam. Cùmigitur piusamp;fidclis homo audit panemvi-libilem, tam honorifico titulo corpo ris Chrifti fibi dari manducandum: continuo cogitate dcbetjChrifti corpus pro nobistraditum,præberi fibi vcfccndum ëc perfrucndum ,lhd fidei manibus, ori, dentibus, palato, gut-turi, in teftinis, non autem corporels otganis;haud tarnen minuscertoil-lud,quàm panis vifibilis fenfibilitcr præbetur ori,amp;ftomacho.

Exiam diclis perfpicuumcft,non. pofle nifi ineptiflimè cômunicatio-nc corporis amp;nbsp;langui nis Chrifti pro fundamento relationis in Euchari-ftiaiuxta panemôc vinum poni, quia nimirum relationis illius cft termi-nus. Et rurfus æquè infulfè relatio iu-dicaturid, quod relationis cft caufa, nempc diuina ordinatio feu vocatio adijciens.pani amp;nbsp;vino hanc gratiam, vt référant nobis corpus amp;fanguinc Chrifti; Quod vtique ex fe amp;nbsp;fua fpon te vel natura non facerent, nifi in hüc fin cm

fincm à Domino deftinarcntur. Oritur ergo amp;nbsp;promanat relatio inref fundamcntuin amp;nbsp;terminum Eucha-riftiæ ex diuina inftitutioncivt hæcüt caufa res inftituta fit yivvHjJ/i' Sin vocatio accipiatur pro muncre amp;nbsp;officio vifibilibus fignis adiundo: tune coincidit cum relatione voca-tio : hoe tantum intereft, quod vocatio refpcólu vocantis amp;nbsp;rei voca-tæ, relatio inter res ipfas mutuó con-fideratas fpedatur, amp;nbsp;ad vocantcni paffiuè fe habet in rebus ipfis rcci-procc.

Quód autem nonnulli conten-dunt, iacramentalem vnionem ana-pliusamp;diuinius quiddamefle,quàni fignificationem,egregiè hallucinan-tur; Quamuis quàm efficaciffimam effe hanc fignificationem facramen-talcm , ipfius videlicet non tantum cognofcendte, fed etiam pcrcipicndç (ôccommunicâdærei fignificat» eau» fa inftitutam fateamur. Nam certe corporalia facramenta nihil funtali-wd,quàm quafiquædam verba vifibi-

lia, quibus Deus oculis amp;nbsp;rcliquis fenfibus noftris loquitur amp;nbsp;concio-natur quodammodo. Nullavoxau-tem fignificatiua, quæ faltem alicu-iuscertæreifit nota, intelligi poteft abfqucre ilia, quamfignificat : ôclicet earnfubftantialiter öcrealiter fibi præfentem adiunftam vel connex-am non habeat; fignificatione tarnen tamardècohæret rei,vt fimulacvox infonuerit auribus hominis atttenti, amp;nbsp;intelligentis , moxilli rcsquoquc fignifieata fit præfto faltem intelle-^ftui, cui fit fignificatio,non fenfui.

Nam fènfus quidem fonum percipit, intelleôlus veto apprehendit rem fi-nificatanij, cuius nota cft res fignifi-cans.

idioma attribuit nullis natioriibusi» cognitum,quod euidcntior iliiccx-tat diuinitatis tcftificatio , quàm vt prætcrirc gcntis uilius vel obtußlfi-mæcôliderationem debcat.Deinde, poftquam coramemorauif ab ordi-nata dierumnoöliumqucieriemaie-ftateni Dei prædicari, niox ad verbi mentionem defcendir, tignificans 11-lani elle vniuerlalcm omnium infti-tutionem, haneveró peculiarem fi-liorum Dei fcholam , in qua tarnen non vno modo docentur homines. Non enira didis lblum,fed amp;nbsp;foétislo quitur nobis Deus in facris litciis. Hinc AuguftinuSjfacta Chrifti inquit, gencrafunt locutiönum. Namcùm cx innumcrabili multitudine figno-rum, quibus fuas cogitationcs homines excrunt, verba prórfus obtinue-tint principatum fignificandi inter homines, quödreliqua omnia verbis enuntiari polïunt,verba verb reliquis fignisnullo modo, nifi qubd verbis ‘adiuncta amp;expofitafigha*reliqualu-cem amp;nbsp;pondus afFerunt; hineperex-ccllcnti-

Ccllcntiam, nutus oculornin, nuum aliommque membrorum mor tus, viübilia verba dicun tur,quód per iftacunioculis noftris homines quafi fabulantur. Verba enina auribus cö-parata, per fe ipfa oculis antcæteris fcnfibns fiibijci nequeüt, nifi per alia quædamfignafingulis in fuo gencre fenßbus conuenientia. Cùm igitur vndiquevelitDeusnos fuie voluntatis certiorcs reddere, non tantùixi verbum fuum auribus noftris inftil-latjfcd etiä per litcrasamp; figuras,quafi hicroglyphicas, amp;perrcrum facrarfi figna nobifeum loquitur pacifei-tur pro more hominibus noto atqj vfitato. Idcirco reétè idem Augufti-nus Icripfit in nullum nomë religio-nis feu verum feu falfum coagulari homines pofle^nifi aliquofignaculo-rum vcl facramentorum vifibilium conforrio colligcntur; quorum,in* quit,facramentorum vis inenarrabii liter valet plur'imum ,amp; ideo contemta,facriicgos

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facit,amp;c.

QVANdoquidcmhoc tcmporc _nonnulli non verenturfacranic tidefinitioneminEcclefîa rcccptam rcprchenderc,quæ tainehaftcnusaf-'fcnfum ctiam corumjcötra quos maxime fecit (quævis eftvcritaris) meruit: operæprctiumeftjVtdeillaquo-que ho c loco nonnihil dicamus. Dc-finitur autem facramen turn vulgô,in uifibilis gratiæ vifibile fignum : cui qui detrahere conantur, deeffe dicûf, q«od in facramentis debeat elle præ-cipuum, nempe Dci verbum, quo ac-cedente ad elementum fit facramen-tum. Quafi veto primus auôloriftius definitionis non viderit, quid ad plc-nam perfedamque definiendirâtio-nemrequiraturmcmpevtconftet généré proximo ôcproprijs difièrentijs. ÎQônne veto facramcîitum rei fact« eft fignum ? Quænam autem fit ilia rcsfacra, nonneinuifibilis gratia,fa-tijde-

tis déclaraQuænâ autcm alia quàin Dei gratia hîc cft intelIigenda?Ecquis porrô nobisDei gratiam certiùs obfi-gnct,quàmipfem'ctDeus? Si ergofa-cramentu cft inuifibilis gratiç vifîbilc fignû, gratia: vox abundè infînuat, rcprehenlorcs temerè qucrûtur defi-nitiohi deéfle.Hçc enim differëtia di-

J ftinguitetiâfacramenta à cœterisfi-gnisj^ diuinit’ inftitnta no funt-.cùm que Dei vcrbû fimilitcr diuinç volûta tis fignû fit ; hoc inter vcrbû amp;nbsp;liera-htêtum intereft ^Tacramentû eft vi-fibilCjVérbû àüditui eft éxpofitû; Hoc vno exceptô, quicquid potentiæ amp;nbsp;ef 1 ficaciç diuinæverbo amp;fctiprür^ facrç tribui föictjidem dé facramétis intel-ligi debet : vnde amp;nbsp;facramëta vifibilia verba nûcupata funt. Habent enitn fa ctarnenta cxpreflamfignificationem adinnétamprecipuorumeapitumiè-gis amp;nbsp;Euangelij.Sic baptifmus immu-ditiem nobiscx prima natiuitatein-i natam,vel hoc folo prçfcfert,quôd ■ ablutionem peccatorumamp; régénéra tionis gratiam apcrtiffimè oftendit.

CoenaDominirequircndoiiitcnoriJ hominisfämem amp;fitim, quæcxino-pia propriç iuftitiæ cxcitatur, kgis officium in nobis perficit ; amp;facicra-temex obcdicntia amp;nbsp;iuftitiaChrift), quæEuâgelio^mittitur,offert. Cùm igiturvtrumq; opus fit Spiritus fan-ftijfentire peccata propria,amp; agno-fcere eorunde remiffioncm per Chn-ftumacquifitam, redèvtrnmquefub inuifibili gratia comprchêditur : qux ciim aptiffima euidentiffimaq; ratio-nc in vtroq; facramentorum gcncrc fignificetur ; nodumis fanè in fcirpo quærit, qui facramentum inuifibilis gratiæ, vifibile fignum dici non finit-

Sed non eft obfcurum, cur vfqnc adeö rcceptæ definitioni fint infcnii: quianimirumhæc faJfis ipforumdo-gmatibus dc Euchariftia maximead-uerfatur. Primùm enim fi facramentum eft fignum, Sc fignum eft rcs,-quse incurrensin aliquem fenfuum,facit ex fealiquid aliud in cogitationsv6 ' nire z'omnino panis amp;nbsp;vinfi Euchari-ftiàefignaerunt ÔC facramenta. Idcoq;

videlicet Chrilli corpus,vinuni Chri-ftifanguineni. Quod fiincogitatio-nemiftaveniuntjfalfum eft,quod vo-luntaducrfarij, res fignificatas in os corpörefi ingredi ; falfum item,quod quibufuisetia, quibus in cogitatio-nemCbrifti corpus amp;nbsp;fanguis non ve-niunt,rumentibus paneni amp;nbsp;vinutn, dicunt verum Chrifti corpus amp;nbsp;fan-guinem çquè ac fidelibus accipi in fa-cramentorum vfu. Falfum denique amp;nbsp;hoc eft, quod Chrifti corpus amp;nbsp;faru« guinem pari ter cum pane amp;nbsp;vino tub nomine facramenti volunt intelligi. Nam ft corpus amp;nbsp;fanguis Chrifti facra menta amp;nbsp;figna haberentur in coena, oporteret ilia ingeri fenfibus exterio-ribus, quod quia non fit,perperamiL lafacramenta dicuntur. Interim ta, menverumeft, corpus amp;nbsp;fanguinem Domini in recto Êuchariftiæ vfu in cogitationemvtentibus venire, idq; ' pic amp;nbsp;religiole ; quo etiam fenfu,- c Vt mox diccmu-s, res coeleftes, id eft,

Ipfum corpus amp;nbsp;ipfc fanguis Chrifti {Jicuntur altera pars Euchariftiae,ncin pe,nonqudd lacramcntafint,ncci-pfiusfigni pars vlla : fed quiafignapa-pisamp; vini co nos deducunt, cuiusfh gnafunt.

EX defiuitionc facramenti modo pofita, duæ facramenti partes, co quem diximus fenfu, manifeftè colli-guntur,quarum vnaeft res fenfibilB fignum, altera intelligibilis Sc ks ^gnificata. Inveteri teftamento cir-cumcifio carnis, eratfignumintcrio riï circumcifionis, quæ fpiritu fit non manibus. Sacrificia immaculatoruffl animaliuni Deus libi olimiuflit offer riadprophetandum talibus fignifica tionibus, quod ita fperarctur imino-landus effepro nobis, qui folus im-maculatus futurus erat à pcccatis;pa' fchalis agnus fignificabat agnumDei toUentem pcccata mundi : vifibili» ablutio.

^blutio per aquain Baptifmi fignifi. cat purgationeni à deliótis perChri-ftum in nobis perficicndam; Vifibilis paaducatio panis,fignificat nos Chri-fto ipfi vnitos inuifibilitcr intus fa-ginariamp; fatiari obcdicntia amp;iuftitia ipfîus,quæeiufdcm corpore pro no. bis tradito amp;nbsp;fanguine pro nobis in rcmifTioncm peccatorum effuio, nobis parta communicatur.

Qncmadmodu autem duç iftæ par tes in reliquis omnibus facramentis connexæ funt; itaquoqjinEuchari-ftia eafdë coninnctas efle ncccffc eft^ conncxio ilia naturaiis non eft, quoad fubftantiarum diuerfarum coadu-nationcm:fed eft plane intellcâualis, qualis lignorum amp;nbsp;reruin fighifica-. tarum folet efle vnio: quæ inter dan. tcmamp;accipientem turn demu eft fir-mifllma, quùm vterque bona fide a-git. Nam fi is qui dat fignum,mentia-tur( quod ab bominibus mcdacio ob noxijs crebro fit) ctiamfi tunc alter qui fignum accipit,putct rem fignifi-çatam fimul prç fto efle, vereque exhi.

- Tbcri ; dccipitur tarnen amp;nbsp;fruftratur à - fignificante. Etrurfus, fi ipfe lignifi-r cator maxime fit verax amp;nbsp;conftansin - feruandispromifllsjnifi alter, cui fit -promilTio amp;nbsp;oblatio, fidem habcat j)mittenti,amp; accipiat quodolFcrtur: . lïianet quidcm fignificatio intcgraà ■parte(ignificantis, licet ab eocui.fft • fignificatio, negligatur aut non per-cipiatur. Quum igitur Dens' amp;nbsp;Chri-ftusfacramcntorum auftor nuquani . fallat,quin qnod fignificat, præftet ; à -parteDei nihilcft pcricnli; nos veto tnifiintclligamns infignisDeivolun-tatem fignificatam , quomodo eani pcrcipercpofiùnaus ? Omnino igitur intclligcntiaamp; fide in adultis ad res -fignificataspcipiendas eft opus.Nani fignificatio quidem ab accipientenó pendet, fed potins ab co, qui fignum datrquiaveröin huncfinem daturlignum , vt traijciatur in alterius ani-,mumid,quod in animo gerit is, qui dat fignum, fi alter auertat animum amp;nbsp;cogitationem ab co, quod ab intuitu amp;nbsp;yfii figni venire debebat in

-mentem ; non poteft illud) quod gnificatur,in animuin traijci.Intcrim nihilominusà parte fignificantisper fe valida amp;nbsp;integra eft fignificatio: vt-- P-t abutenti fit inefficax amp;nbsp;inutilis.

EVehariftiæ nomen græcumindi-. tum eft facramento cœnç Domi-nicæ, à præcipuo eins fine propter quem cœna inftituta eft , fîquidem. fpeûemus quid Deo ofFeramus, hoc eft, à gratiarum aftione amp;nbsp;grata com. memorationc feu annuntiatione amp;nbsp;celebratione paflionis mortifque do minicæ, quæ’folenne eft teftimoni-um,amp; monumentum in Ecclefîa rc-demtionis noftræ perChriftum par-tæ. Inde ctiam Paulus alter um Eucha riftiæ iymbolü vocat pocuIfi? uAo7iaî id^ft benediiftionis hebraica phrafi, quod participantes menfa dominica Qs gratias.

gratias agunt amp;nbsp;laudant Dcumpro jmmcnfabonitatéinChrifto exhibi-ta.Teftatur ipfa quoq5Euchanftia: in-ftitutio,Uominum-amp;anteamp;intraamp; poft cœnam myfticam Deo gratias c-giftéjquod alias dicitur benedixifle,a-lias confccraflc,non quidemmagico more, vt fuperftitiofi homines cxifti-mant'ded imitatu digna commeftda-tione,qua nos innitare voluit ad fimi Icm grati animi fignificationcm, quo tiesmcnfam ipfius acccfluri eflemus. Hæc cnim vera eft fandtificatio amp;nbsp;con fccratio panis amp;vini in Cocna.Nanifi vfus corporalis cibi amp;nbsp;potus fit fan-ftus amp;nbsp;Deo plac€ns,quando ex fide amp;nbsp;præfcnpro verbi Dei cum gratiarum adione amp;nbsp;petitioncdiuini auxilijin-ftituitur iuxta dodrinam APoftoli: quantó magis cocna twyfticaper gratiarum adionem noftram ex fidefa-'dam fandificatur,vbi non folum pro muncre corporali, idcft,rcfedionis alimento verumetiam pro muncre fpirituali, id eft, f^rameto reiigionis atqj adcó procundisbcncficijscum

Çhrifto oblatis,gratiasaginiusgt; Hiftç Çhryfoft. hom.26.in Matthæum.Op-tima beneficioruui cnftqs eft ipfa inc moria amp;nbsp;perpétua gratiarum confef-fio. Proptercareuerendaacfalutaria ilia myfteria, quæ omni certc Eeelefiç congregationecclebramuSjEuchari-ftia nuncupantur. Sunt enim benefi-ciorum recordatio plurimorum,ca-putque ipfum diuinæ erga nos chari-tatis oftendunt, nosqjfaciunt débitas Deogratiasfemper exolucrc. Idfi Hom. 24. in i. Epiftolam ad Corin-thips. Quum benediftioncm dico, Euchariftiam dico amp;dicendoEucha^ riftiam , omneni benignitatis Dci thefaurum aperio, amp;nbsp;magna ilia mu-nera commemoro, quæ confcquuti fumus amp;c. quôd humanum genus er-rore liberauit, ôc fpem nullam haben-tesfratresôc confortes fuos afcripfît, his amp;nbsp;cæteris huiusmodi gratiarum a-ftionibusacccdimus.Ad hanegratia-ru aâionem allufit Apoftolus iftis ver bis ; Q^otiefcûq;comedcritis panent hüc,amp;poculûhoc biberitis,mortcDo mini

252 mini annuntiatc, donee vcncrit. Vult cnim vsq; ad fincm mundifolenncm hanc paffionis niQrtifque dominicæ cclebrationcni amp;nbsp;memoriam in Ecr clefia extare.

Altera vox græcaSynaxeos fient amp;nbsp;xoivcov abamp;latinum eomniunionisvo cabnlum, focietatë eongregatorum fideliuni, non tantùm participatio-ne, amp;nbsp;aeeeptione fiiij Dei per vnita--tem corporis amp;nbsp;ianguiniseius, cunt ilJo coalcfcere in vnum corpus, fed ctiain vnitate inter fe communicarc, tan q nam vni us corp oris mem bra, fi-gnificatamp; oftendit. VndeChrifofto-mus;Qiiidnamfignificatpanisi? Corpus Chrifti. Quid autem fiunt quiaCr cipiunt? Corpus Chrifti? Non muJ-ta, fed vnum corpus. Quemadmo-dum enim panis ex multisgranis vni-turfita nos inuicem in Chrifto con-iungimur. Inde quoque pacis facra-mentum hoc fiacramentum reâiftî-xuè dicitur à Chryfoftomo, Principio cnim nospacem ergaDeumper Dominum noftf um lefum Chriftum ha^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;here

b€rcgloriamur:deindcamp; paci in Ec-clcfiacolendæ cum rcliquis corporis Chrifti membris nos oftcrimus amp;nbsp;de-ttoucmus.

Sacrificij voxdc Euchariftiæfacro-niento impropria cd, fi ad Chrifti cof pus ócfanguinemreferatur: quiahæc femel oblata in cruce, non immolan-turgt;facrificantur aut ofterunturDeo ampliùsjfcd iam illi à nobis tanquam redemtionis noftra;prccium ac pro-pitiatorium, contra intentationem omnem criminum noftrorum,obij-ciuntur, iuxta illud : Si Deus pro nobis quis contra nos? Si ergo (acrifici-umlaudis intelligamus,aut propter memoriam facrificij, quo in cruce Chrifti fanguis pro nobis effufus cft, hoe facramentum cœnæ, facrificium appellate libeat, tolerari vfus iftius vocis hac in re poteft ; quemadmodii amp;nbsp;vulgaris appcllaiio facramenti al-taris,aliter apud Chriftianos locum, habere ncquit,nifi quatenus in cœna Domini commemoratur, quomodo vnicus Sc fummns nofter Sacerdo.s lt;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus

Chriftus Icfus in ara crucis tradidit fcmctipfum pro nobis oblationem amp;uidiniamDeo: póftquam imnio-lariohem vt nullam aliam agnofci. mus : ira nee alium lacerdotem nee aram aliam ferre, aut requirere debe* mus.

Reftiusautem menfa Domini pró altariànobis vfurpatur,quód inhac nobis proponuntuf vefcenda, quæ in ara crucis nobis præparata fucrunt. Vt enim caro agni pafchalis cruda nondebuitcomedkfedigni afia; ira Chrifti caro in cruce tofta, datuf nobis comedenda , quæ alias non fapcretjiiili igne amorisacCenfaprO nobis fpontaneam mortem fubijf-

CœnaDomini indenomen forti-taeft , quód Chriftus fub vefperani, hoe eft , invltima ætate mundi fe i-pfum immolatum tradidit conuiuis menfæ fuæ manducandum : eö quód nunc maius atque certius eftgaudi-um noftrum,poftcaquani Chriftum Tcnißc,amp; quæ pro nobis erant facienda,

dâ, compieuiffe cognouimus. In quö perfpicua ccrnitur nolh'oruin lacra-mehtorumdifferentia à veteris tcfta-menti myfterijs, quæ tum obfcuri täte fuaventuram fatisfaéUoncmvela, bant, turnmultitiidinc amp;grauiopc-rationejatqudiugo adhuc durae een uicis amp;nbsp;carhi dedito populo congrue bant:tcnïporevcrö uoui teftamenti, pofteaquam refurrcclione Domini jioftri manifeftilïimum indicium no ftræ libertatis illuxit iuftitià fideirc-üclata,amp; iugo feruitutîs filijs Dciin libertatemvocatisablato,pauca quæ dam ligna pro multis,eadcmque fa-ûnfacilima, amp;nbsp;intelleftu auguftiiïi-majamp; obferuatiôe caftiffima ipfcDo-mihus amp;nbsp;apoftolica tradidir difei-

. plina^ Nec enîm in Baptifmo licut in citcumcifione cruentatur caro no-ftra : fed poftquam Chriftus cruen-tatus amp;nbsp;occifus cft pro nobis omnibus, ceflant nunc cruentaillamyfte-ria,amp; in horum locum fucceflerunt talia , quæ nunc perfruitioni noftræ meliiis feruiunt fignificanda, donee omnis

otnnis abolebitur fignîficatîo in ex-tremodic. Habentergo noftra quo-que facramenta adhuc aliquid vela-tum,quod in membris corporisChri-fti reuclari tandem oportebit, vbi fie-’ mas filio Dei in gloria quodammo-doconformesi Tunc perpctuofcria-bimur amp;nbsp;epulabimur in Domino^ quod modo per ipeculum ànobisfit in ænigmatc.

CVm difficilimum fit reftc definite, egovix aufim promittcre e-amEuchariftiæ definitionem, in qua nihil prorfus, hoc tempore præfer-tim, à nafutis hominibus defiderc-tur :Tentandumeft tarnen vel crafla Minerua,vtde tanto myfterio noftras Gogitationesfanæ fidei congruasex-ponamus. Eftitaq; Euchariftia mne-mofynon feu monumentum faluti-feræ mortisChrifti, quo SpiritusDei fanólus obfignat noftram cum ipfo - . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifto

Chrifto coniunftioncm, acproindê conferuat amp;nbsp;augct in nobis fidem, charitatcm amp;fpcni,vtin hoe fcculö Chriftus in dies hiagis magifquc in nobis viuat, amp;nbsp;nos ad seternam vitam inftaurct.

Qiwd ad genus in definitione poii-tuni attinctjÿnuni quidem tempus illud maximerefpicio, nempe præte-ritum, quia præteritarum return eft memoria, amp;nbsp;paffio amp;nbsp;mors Chrifti pri dem prætcrijt, cuius rccordatio muj-tis nominibus nobis dulcis, vtilis amp;nbsp;neceflaria eft. Ciim tarnen falutiferà ifta commemoratio dicitur,comple-ftituretiam tempus prxfens,amp; futurum. De præteritô non eft dubium^ qngenusin definitionereftc fit pofi* turn: Prætcrquam enim,quod Do-minus exprefle in cœnç celebratione requirit fuæ paflionis mortifquc me-moriarri ; ex co etiam id colligi po-teft,quodcœnâDominiin locum a-gni pafchalis fucceflit. Quemadmo-dum igiturDcusolimredemtioncm AEgyptiacam mcmorix confccrahit

adpofteritatis Gommonefadionem: ita Chriftus humani generis überä-tionem morte ipfius peradam, pm-pagarivoliiitadpofteros nô tantùni literis proditam,iéd etiamvifibilibus facramentis commendatam.

Cùmdicitur monumentum falu-tiferæ mortis-Chrifti, materia fimul amp;nbsp;forma amp;nbsp;finalis caufa oftenditun Signa enim externa cœnç Dominicç, materiæ locum occupant :quæ cùiu faciuntin cogitationem venire corpus amp;fanguinem Domini ex inftitu-toChrifti:forma hæc dat elfe rei,vt propterhanc materia ipfa formæ nomen induat. Quia vero falutaris eft nobis corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifli communication finalis caufa expri-mitur. Denique mentione Spiritus fandi excitantis in nobis iftam ine-moriam caufa efficiens comprehen-ditur. Reliqua adiunda vfum cœ-næamp;inpræfenti, amp;nbsp;in futu-ravitaoftendunt.

EX Irenæo amp;nbsp;Auguftino vulgo notCi eft, Eucharift iam duabus rc bus,tcrrcna,id eft,pane amp;nbsp;vino,amp; cœ-Icfti, id eft, corpore amp;nbsp;fangüine Chri-fticonftarc. Panis amp;nbsp;Vinum funda-menti loco habentur, corpus amp;nbsp;fan-guis Chrifti funt terminus. luxta bac duo reliqua omnia in Euchariftia cô-ûderanda amp;nbsp;diducenda funt : atque hæc partitio non tantùm conucnit cum partitione reliquorum facrame-torumomnium,fed etiam planete-ftimonium accipit à verbis inftitu-tionis.Cùm enim Dominus porrexit difcipulis pane edendû,poculumquc bibendû,quisdubitet hæcterrena amp;nbsp;•fenfibus expofita efle ? Cùm veto no-minatcorpusScfanguinem fuum,ôc panem edi,vinumque bibi vult in fui ■memoriam; quis non intelligat hæc cœleftia amp;nbsp;mentis apprehenfioni fett fidei conuenientia efte ? Si quis iam concédât,corpus quoque ipfum . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K 2 Chrifti

Chrifti edi amp;nbsp;fanguinem bibi, omni-no id eft concedcndum, Spiritualitef intellcdu: fic tarnen vt hoc non pe-culiarem quandam Enchariftiæ partem conftituat nec rem cœlcftemcû terrena confundat : fed efus corporis Chrifti lt;5c potusfanguinis eins ad mc-moriam ibi peragendam referatur, quæ non eft leuis aut perfumftoria, fpontc fefe ofterens, Sc mox euane-fccnSjfed exquifira, folida,frucluofagt; beneperfpedaamp;cognita, Recordan di enim dulcedine ad os cogitationis noftræ renocatur, quod Chrifti corpus pro nobis traditum , amp;nbsp;languis cfFufus in remiihoncm pcccatorum» nobis in cibu amp;nbsp;potum ætcrnæ vitae detur : quod quidem ferio cogitari abfque infigni frudu nunquam po-teft.Qv^a propter mirandifunt aduer-farij, quirem tantam vfqueadeoexténuent.

Quod.autemduplicemfaciuntve-xi corporis Chrifti manducationem, corporalem vnam,quç cumefuvifi-bilispanisfitconiuncla: altcramfpi' J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rituau-

ritualem,quam amp;nbsp;nos ponimus. In priori non parumhallucinantur. Pfi-mum enim non attendunt, aut poti-usattendcrcnolunt, vifibile clcmen-tum panis appcllari nomine corporis Chrifti, vt cum in altari iacerc, in tcr-jamcaderc corpusChrifti,Scianguis cuomi dicitur. Deinde ieparant corpus amp;nbsp;fanguinem Chrifti i fua virtutc contra naturam,amp;Dei vcrbum,ac interim cum pane amp;nbsp;vino realiter con-iunguntjCÙmnônifî facramcntalitcr vniantur. Tertio fingunt corporis Chrifti manducationem corporalcm noftræ imbecillitati fublcuandæ fer-uire : quod vtique dc vfu fymbolo-rum reftc dicitur,de rebus fignificatis non item, Nam corporalis illa man-ducatio corporisChrifti, nonmagis obuia eft vel fenfui vel intelleétui, quàmfpiritualis : nifî forte quia cor-pus amp;nbsp;languisChrifti nominatimex-primuntur, idcirco quis putet no-ftram iuuari imbccillitatem, Quafi verb pius homo tam honorificam nii cupationcm audiens fymbolis exter-

‘ïiis attributam,nÔcitiùs togitctahi-mo per fidcm fc corpus amp;nbsp;fanguinem • Chrifti fumere,quàm os hominisilla • fentiatvelpcipiat. Q^modocnïm jos ftatuere poteftjfcilla pcrcipere, ni-fi fide r Si igitur fide opus eft æquè ad corporalem, acad fpirïtualem man-•ducationcm : equidcm non video, quomodo corporalis manducatio •facilior amp;nbsp;magis obuia homini efl'e •queat,. quàm fpiritualis , præfertim -cùmfides ipfa,vtpotc res fpiritualis, ‘fit in animo non in ore.

Coguntur ergojad uerfarij, vt tuc-anturfuas de Euchariftia opiniones, amp;resnouas in naturam inuehere,amp; nouas quoquercrum definitionesamp; partitiones comminifci. Non enini amplius finent figna dici res in fcn-fenfus incurrenres, amp;nbsp;ex fe facientcs aliquid aliud in cogitationem venire ; led ca quoq; erunt illis figna, quæ tantummodö in mentcm veniunf. Non cnim puto illos tam impudentes fore^vtfaciant, corpus Sc fangui-ncni

ncm Domini fenfibus inqcri in vfu cœnæ myfticæ : quod femel quidem faâum efle in prima cœnæ inftitu-tionCjCÙm præfentem Dominum in. tuerenrur difeipuli, nunc verb non amplius fieri,palam eft.

IN teftificatione, qua Spiritus fan- , dusmundum conuincere amp;nbsp;coar-guere debuit ,ordine prima eft com-monefaótio de peccato amp;nbsp;indigentia gloriæ, amp;propriæiuftitiæ,fub quam conclufit Deus omnes, vt omnium ,, mifereretur, amp;nbsp;neceflitas dati media-toris à nobis iutelligcretur. V nde amp;nbsp;lex Dei pædadogus nofter efle dici-tur ad Chriftum : vt quod ilia infir-mata in nobis percarncm cfticere amp;nbsp;Row.S. præftarc non poterat,idconfcqucrc-

pïur per Chriftum. Hoe ipfum puL pherrimaallufione in facramentis çjunibratur. Vtenim regencrationis lauaerunijVitiofitatem primæ natiui* tatis, noftra abluenda immunditic præ fefert: fiequoque coena Domini, fame firique inftitiæ à nobis requiren da nihil aliud innuit, quàm noftram çgcftatenijCùm enim cibo amp;nbsp;potuid appetant homines , vt neque efuri-ant, neque fitiant : omnino qui a4 mcnfapi dominicam accedunt, a-gnofeere amp;nbsp;faten debent,fe vfqi adcQ iuftitia vacuos Ôc exhauftos efle, vt præ fame fitique defîcere cogantur, nifi aliunde fatientur. Eft ergo hxc perfpicua cœnç facræ cum legç Dci conuenientia,quod ante omnia pro-priæ iniuftitiæ nos admonet, amp;nbsp;ca quoque parte iram Dei oftenditad-ucrfuspeccata amp;prçfentifîimamper-niciem,nifi ad eum,qui panis eft vitæ, accurramus, amp;çonfiigiamus,vteius oibedientia amp;nbsp;iuftitia refocillemur: quæ nimiruni conuerfionis noftræ ad Deum initia, fi in lege amp;nbsp;verbo Dci

nonhegligcnda putamus, quomodo in facvamentis vilia,nihili, amp;nbsp;nullius pretij vel momçnti ducamus? Non cil opus hoc loco recenfendis totco-modis, quot rcfta noftrimct ipfo-rum cognitioadiunéta habet diuti-ùsimmorari; quæ fi iure magnifaci-enda funt ; aganius amp;nbsp;nos hoç nomi- \ ne gratias Dco, quod tot modis in co gnitionentveritatis adducercnosvo luit, nihilquc intentatum relinquc-rc,quodad noftram doclrinam per-tineret,

CHriftus efurientibus, fitientibus-que iuftitiam promittens fatu-ritatem amp;nbsp;beatitudincm,vtrumque fignificat,amp; quod nemo famcm fi-tirn illam in nobis reftinguat, nifî ipfc,cuiuscaro verè cft cibus,amp;fan-guis verèpotus,amp; quod ibi tandem vbi pax crit,amp; vnitasplena,amp; nulla

cgcftaSjfatietas promifîa pcrfîciefur. f.Cor. f, Qnamdiu cnim peregrinamur àDo-mino vtcunque meditationc verbi amp;nbsp;vfu facramentorum noßpfos identi-dem reficimus, Sc confolamur, quod fané gaudium, faginam aliquam ex Chrifti corpore pro nobis tradito, amp;nbsp;fanguinc pro nobis in remiflloncnl pcccatorum efFufo,pro ratione huius viræ repræfentat: fed ibidcinùmiin-plebitur, vbinos cibus amp;nbsp;potus ifte immortal es amp;nbsp;incorr upti biles facict. Interim igitur adventuram vitam amp;nbsp;beatitudinem inftauramur ; atq; id-circo vfnm cœnæ dominicæ iterate iubemur, donee dies redemtionis no ftræad plenum, fiibadqë tum Domi-. ni fecundumilluxerit. Si enim fcmcl fumto illo ciboamp; potu,perfeclè fa-turaremurin vfuEuchariftiæ.-tuncnô ampliusadmenfam Domini accede-re nobis foret opus.Quare vel hoefo-lo oftendimus æternam faturitatem nondum adefle ,fcdadhuc expedari; quandoquidem quod inChrillo ca-pite noßro iam completum elle te-ftamur,

■ftâmur, idem in nobis per cundem coniplendum,completuiTi iri fpera-mus.Iuftitiam ergo Chrifti noftram efle crcdimus,amp;obedientiam illius Deo patriiamolim præftitam,nunc autem per verbum fidei amp;nbsp;facramen-ta nobifeum communicatam.

comprobatjquod remiffionempec-catorum amp;nbsp;expiationem amp;nbsp;fatisfa-ftionem per Chrifti fanguincm, paf-fioncm amp;nbsp;mortem prædicat; verùm ctiam eatenus eft Euangelica, quate-nusdocetChriftum innobishabita-re,atquemanerevellc,vtinillo re£tc viuere in hoc iæculo incipiamus,amp; ; per eundem ad æternam vitam per-ducamur. Namvt corporis labores à nobis fuftincri ac perfici nequeunt, nifi vires eins cibo potuque reparen-tur ; ( ficut de Elia fcriptum legitur, ( eum virtute illius cibi, quern Angelus Domini fubminiftrarat , multum itinerisconfccifte vfque ad montem Dei)

'Dci)Ifanos ambulates in percgrîna-tionc hujus vitæ, amp;nbsp;alios quofcuqja-borcsàDço nobis impofitos, noftris virib’exeqneq.mus, nifiChriftusro-bur nobis fuppcditct fuo fpiritu.Hoc lie. J. in Cyrillus tcftatur, fîcfcribës ; Ytpa-nis hic tcrrcftris facit, imbecillitafcm carnis noftræfuftincns atque confer-uans’.itaamp;ipfcpcrSpiritumfandum fpiritum noftrumviuißcat, ôc corpus noftrum à corruptionc libérât. Au-guftinus quoquc dicit, nofiplos ne viduros quidcm,nifi per fpiritualcni connexioncm membra Chrifti efle-mus.Sicut palmes non poteft ferre frudumafcmetipfo,nifi man fer it in vita:fic nee nos,nifi in Chrifto man-ferimus. Qmafincmc,inquit Dominus,nihil poteftis facere.Huius igitur rci non modo admonct,fed ccrtiorcs quoquc fa citEuchariftia. Qmbdfilex potuiirctviuificarenos,ex lege exti-tifletiuftitia. Vcruin quod lex in nobis cfficcre non potcrat. Deus per Ü-lium prxftitit, vtnon ampliusfecun-dum carncm, fed fecundum fpiritum viuamus.

vîuamus. Addit etiam calcar in hoCj vtde manu inimicorum noftrorum liberatijhoc eft, à Diabolo , peccato amp;nbsp;morte, feruiamus Deoin landita-te amp;nbsp;in iuftitia omnibus diebus vitae noftræ. Quemadmodum domeftici alicuiüsbonipatrisfamiliâs tanto li-bcntiùs fuum officium faciunt gra-tos le cxbibendo, quanto liberaiiùs à Domino domus traftatos fe animad-uertunt ; ira pij deguftata bonitatc Domini, fenfu benignitatis diuinx ita incitantur,vt alios quoque ad gu-ftandam eandem gratiam iuuitcnt, iuxta illud;Guftate amp;nbsp;videte, quod bonus fit Dominus; felix ille vir, qui fperatineum. Reueremini Dominû. fanfti eius,quoniam nihil deeft his, qui eum timenn

Cùmigitur tam piè tam^; hono-rificède cœna Domini fentiamus, Sc loquamurzludicet Ecclefia inter îl-losamp;nos,vtrifinceriùsde tanto my-fterio agamus. lllinc,qui ad infaman-dosamp;côdemnandos innocentes ni-hii faciunt rcli qui, propt créa quod nouis

nouis amp;nbsp;veteri Ecclefiæ i^notis do-smatibus non fubfcribimus: An nos, qui fententiaruin’ amp;nbsp;conncxionû vc-ritatein hac caufa probe muniti in-mus?

Deusilluminctoculosmcntisno-ftræ,vtdifculîa omnis fuperftitionis crroris caligine, fulgorem diuinæ veritatis in verbo amp;nbsp;lacramen-tis radiantis intueamur, AMEN.

Folfoi7, hnea 4. lege præteruccflf. fol. FjH lin,6.1,amp; amicorum. fol.jx, Iin. 6.1. ad viuura. fo!.27,lin.i2.1.agonothetcn. fol. 2?.îin.6.I. for# nace.fol.jo.Iin.jj, l.conatiir, ibid.lm.ix.l.fran/ gamur.foï.îç.Iinea 14.1 indicium.£01.45.11,20. l.vos. fol.f4,lin, j.I, gcnuinum. ibid lin.24.I. fCrendas, fol fr.li,2Ç.l,nefi.fo!.ôo.lin.ç,I,ian)« fol.ôj-.lin. 4 l.vtcunque.fol.ôS.lin.,6.1,indicat, ibid.lin,2(.l,iTtox,pro,non. fol.^t.ii.jj-.l.vrgere, fol.^S 1111.10 l.fantQus.fol. 80.lin.1. l.occiiltos, fol.8i.lin.14.1 obumbrarc. fol Sç. lin.4.1 negle? {ffim.ibid.lin.ô.l.infpiciens f0l.90.Iin.9,l.illos. fol.9).Iin.5-,l.fic. fol.9i.legel1b.19. fol loo.li.P. 1 idcncidem. fol.ióó, lineaiy.l coanguftandis. fol.iii.lin.r.lvocando. foh/'î.lm.io.l.ad hoc

corpus.fo],ji3 li.if.Keius.fol.nô.lin.içJ.quod, fol/pj.lin 1.1. præcipue.fol.uy.lin.ii.lcge præ? ftitXjpro niftitiæ, ibidem linea 14. lege démit* tentis, folio U7, linea 7. lege acïionis. ibidem linea j6. lege Regnum, folio pS.linea lÿ.legc exucrc.foliojji.lineaj.lcgementicnribus, fo^ lioi37,linea x.legetumj pro tantum, ibidem linea ÿ.lege voluiffe, fol.jf8.linjS.l, confidlæ, fol.|6xi lin.îj.l.oratione fol.i6ç.lin.) .lege ap/ pofite.fol.i7f.lin.jo.l.illi.fol,)78 lin.jf.lege Àt fol.«8ç.lin.2o.l.quodnam.fol.)87Jin,i9.1egelt;amp;: defiderabilis.fol,xox.lin.xo.I.Hinc.fol.2);lt;lin. jo.lege nobis,projinnobis.fol.xxf .lin. xo.lege eft communkatio. fol.xjulin vtüm.l hac,fol» XJ linea jj.lege Cum«

I^ieî^aiàtt Itfrtàimfiîz fetttWtij feiwittniJ te, 6gt;ttfe CMl frttwî'ttortl