Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:

http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • de rug van het boek

• • de kopsnede

• • de frontsnede

• • de staartsnede

• • het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • the spine

• • the head edge

• • the fore edge

• • the bottom edge

• • the back board

CHRISTO-

PHORI LO N GOLII uiri dotflifTimi ad Lutcrianos iam damnatos oratio, omni^ bus numeris abfo

C O L Q N I AE,

AN. M. D. XXIX

CHMSTOPHORI LONGOgt; LU AD LVTERIANOS QVO - DAM lAM DAMNATOS ORATIO.

SI ea eflct apudme caufæueftra:ratio, ut ncqj uobifcum iara agi fas elfe duccrë 8C uos perpetuoquodamuoliintatis ueftrae iudiciOjita dc reip. Chriftianæ ftatu per--fuafosputarem, ut nulla cuiufquam orationc ab ifta fententia dcduci pofTctis non equidem com mitterem id ut ncgocij nunc deniqj fufccpifTe ui dcri pofiem, in quo nee à uobis, qliibus maxime confultum ucllem, ullam eifern oifinino gratiamt initurus,óë cos,qrumpotiflimum fequerer aufto ritatem,etiam grauiilïme offenfurus. Vos em cö-' filiorum ueftrorum confeientia freti, aut laboré liunc meum quafi inanem amp;nbsp;fuperuacaneü alper naremini, aut me non tam rebus ueftris confulc rc,quàm temporibus fcruire,ac ctiS potentiorib* me ucnditaie ftatim iudiearctis. Illi contra,ftu» dium erga uos meum condemnarct temeritatfs, qui uobifcum difceptatione amp;nbsp;cöfilio adlmc age rem,quos nulla ad fanitatem redcundi fatfia po^

teRate

ORATIO.

teftatc, amp;nbsp;Pont,Maximus de ampliflimi collcglf fcntentia impietatis ia danafl'ct, Cæfar ipfe ex Scnatus aiithoritatc ctiam lioftcs iudicaflêt.

rum cum ego uos,nccp ca efiTe arrogantia putem: ut cuiufquam confiliü temerc dcfpiciatis, qdä Itumanx mentis errorc magis cfTc ^lapfos arbi^ tret,g ut,quod ip(î ducatis impiü ,id ad extremS pertinaciter tuen uclitis, neqjdc cofane'dubite, fic ueftrum dc rep. indicium adhuc efic damnatü, ut matura errati confeifionc, rcliftum dcprcca-tioni locum reperturi firis, nihil me ab hominis Chriftiani liberalitatc alienum faólurum puto,(t me uobis hoc ueftro tempore confiliarium obtu IcrOjSC qux mihi dc rationibus ueftris etiam atqt «tiä cogitanti in mentem ucncrüt,ca uobis acca* ratüTime oia fidcliffimcljj hic cxpofucro.Etcnim uobis omni afTcucrarione cöfirmarc pofliim, me neep cuiufquam benefieqs auftum,nequc alicuius ïniurqs c5pulfum,nc(p fpe alia nifi uos rcip.recö ciliandi adduólum ,ncqjomnino officium aliud, atep boni uiri fccutü,huc dcfccndiflc. Chriftianç enim mc ciuitatis cfTc ciue memini, que cx Chri» fti Opt.Max. inftituto nö m5 ncccflarios fuos 8C •iueiSjfed aliènes ctiam, amp;nbsp;hoftes omni beniuo-

A lentia

4 nbsp;nbsp;nbsp;LONGOL II

Icntia complcdi oportcat,non ita qiiide ut coiti, uitiisindulgcamus(idenim ab amici hominis of ficio eft longe remotiiTimum^fed iit cos ab omni errore diligenter, amiccep abduftos ad bene bea teep uiuendi rationcm traducamus. Qua? qui-dem una fi uobis fatis iiifta officii mei tanfa efte uidebit,ut certe apud homines è religionc Chri^ ftianos iufta exiftimari debet, amp;nbsp;pia, æquum eft ctiam illud nos à uobis impetrare, ut ficubi à ferf tentia ueftra abhorrerc uidebimur, ne uos mihi jpptcrea in odio efte fulpicemini g uobifeum ini micitias nullas unquam geftcrim, amp;: cafum iftum lieftrum femper fimmiferatusmagisquàm uel oderim, uel grauioribus malis premcndfi cenfue rim.Sed ncc fane rationibus ueftris aliter com^» mode profpicerc queam , nifi caufe cur à uobis hoc in gcnerc difcrcpcm,paulo interdum libcri* à nobis cxpliccntur.In q,fi cum aliq doloris fenfu uulnera ueftra traftari nonnüquäcontingct, fuc currat uobis ftatim, cû elle me qui ncc ilia fece^ rim, amp;nbsp;fafta uchementcrdoleam, ôC ut aliquado curentur,mcdicamcnta unus hoc tempore adhi-* beam.Quod ipfum fi feceritis, nec me ulla animl eötentione, fed fóla opinionis difientionc à uo--bis

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

bis dilTidcre cxiftimabitis, fimul iitriinqne (opigt; nor) fier,turn ut ca, qux â mc uobis ad faluinn fi diffime atq; amantiiïime proponentur,in ca ipfi, in qii3 fpero amp;nbsp;opto parte accipiatis turn ucro, ut ncq; uos ullo tempore huius ueftri fikntij,ne^ que me impertiti uobis hodic confilij magnope-^ IC pctnitcat. Attp ut inde potiflimum orationis noftræ ducatur initium, undc tota nobis caufac huius fufcipiendæ ratio eft exorta. Quo loco fint res ueftræ, uidetis. Et quanquam ex impcrita multitudinc nonnulli,rcrum fcilicct nouarum cu pidimagis quauobisamici homines, deeouos laudare uidcantur , quodpræclarum quoddam aduerfus paucorum potentiä facinus fitis aggi cf fi, tarnen urgemini undique, amp;nbsp;quodinuitus di^ co, fed neqj diflimulari iam, ne^ negari poteft, amp;nbsp;uos à mc, fi non libcnti at æquo certc animo didlum audiatis oportct,omnes aditum ueftrum boni defugiimt,omncs fermonern auerfantur. lu dices poftulatibiis uobis ius denegant, principes •nullum honorem communicät, facerdotes uos à templis amp;nbsp;facris arcenr. Ad quae quidem fi obfirx matoanimoiam obduruiftis,quod ipfummihi ■facile perfuadercnonpoflumjquis cm ullo Chri^ A ifj ftianac

L o N G o L I I • ftianæ probitatis pudorCjtam graue ciuium fuogt; rum dc fc iudiciü tam diflblute negligat amp;nbsp;afper nctur^ Scd tarnen fi ea uobis omnia contenenda nunc putatis, nee nos fortunæ iieftrsc etiamdum poenitet, ói quemnam turn ratio ueftra exitü ha^ bitura eft,cura uos SC Pont. Maximus,tanquam perpetuos religionis hofteis,diris omnibus défi-» xerit; amp;nbsp;Cæfar etiam bello acerrime perfeg cccgt; périt lu ßohemiam, credo exulatum confugi--« ctis,eorum præfidio extremis temporibus ufuri, quorum uos in caufam dcmifüîe opinamini. Quid autem,fi duriorem illi, ut cft profe(fto,coB ditioncm ueftrâ quàm fuam arbitrati, noua fe ÔC aliéna inuidia pminolent^ Nam cü ipfî alijsatqt alijs inter fe partibus fint infcdli, nec Icuius fecî quàm nobifeum difTideantjtû ucro fc nct^ incredf bili omniü mortalium odio ardere, netp benorü clemctia ucl mifcricordia poti* adhuc uiuere ne Iciunt.Quod ut uoluntario cxilio uos à Icgü feue ritatc apud eos uïdicare pofTitjfuftinebitis ne tff. Ht prêter miferæ atqj follicitç fugæ calamitatem, ron iam diuinæ ciuitatis eines, 8C Chriftianf, fed aut Huffiani, aut Valdcfes, aut q uos i numero q dam iam ponunt.cxulcs Luteiiani,amp; fitis SC nu^ . mercniimî

ORATIO- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

Jmeremîni'îEgo quidemquofnampotîffjmum ap pcllarcin, amp;nbsp;in ipfo orationis meæ aditu ftatin» quxfiui,amp; hic nondü fane reperio. Giiicsï qui â Chriftianç ciuitatisconfcnfu dcfciuiftis.Hoftcsï qui Clirifti pcrfuafionc adhuc profitcamini.CIiri ftianoi^ qChriftianxpictatis concordix aducrgt;gt; famini, Lutcrianosï q nondu ita puto infaniftiî, ut tam graui ignominia à nobis afficiendi fias.

cnim ccrtc uos in ueteré reip. gratia rcfti^ tucdos fufccpüTem, fi de uobis, qucadmodü de cç teris,qui in cadcm funt caufi, pcnè omnib’ oïn® defperaifcm. Sed quocunqj uos dici nomine con ucniatjK adhuc appellarc fas fit, cqdcm nec qux uobis apud Hermunduros Quados^ fubfidij fpcs oftendatui'jfatis uideo, qui uosibi quoquc firmif fimis rcip. prxfidqs interclufum iri perfpiciatis, fempertp inuifos Sarmatis,Sauromatis, Panno.^ pibus,Gallis, Italis,Germanis,SC cun(flis qs, qux Herciniiî faltu accolut nationibus cxofosfore nî jgnoretis.Ncc cm folu infeftos habctis domi bolt;-nos omnes,fcd cxtcras etiam gëtes oés inimicas. Quo no cm tcrraru,quæ non maria grauis iftius ucftrierrorisfamaiam pcruafit^ Aducrfant fci»-Hcct caufxucftre Hifpanix,aduerfanî Britânix,

A iii^ odwüt

t LONGOLII

odcrunt camDacç,odcrunt IIIirij,dânantdenif^ illi ipfi, quos pauds annis ad rcligionis imperiiï adiunftos cfle audiftis, Afii, Actliiopes, amp;. indi. . Atc^ hxc ipfa cura talia fint, ut nihil mca fcntca* tia accrbius aliud fi'ngi pofi’it. Mortcra mihi cq-* dem ipfc optandam putarcm ,fi tam graui, non dico ucl gentium uel ciuium meorum omniü, fed covum quibuscumdomiuiuohominum iudiciü damnarer.Tam afïliftac,inquam, tes ueftrsc cum lïnt,nc illud quidem uobisfolatio ut fit, etiam uc rcor,quod tuendx reipub. caufa in orbis terræ ïniqua ciuium ueftrorum odiaincurratis,nifi for tafle fie ueftram ipfi caufam probatis,fic uos am» tis,fic uobisplacctis,ut cactcros mortalesqui tagt; men auguftæ illius neqj pfiiafionis,nccp fpci,nccp charitatis rcligiöc uobis cöcedant, oesprç uobis infcitiç,uecordiæ(p condcmnetis.Quod qfuperx-bum fit,öf à Chriftiana modcftiaalienum, ipfi fefto intclligitis. At«^ hoc fieri quidem pofle n3 regem,ut uos recfla fapcrc amp;nbsp;ucra fentirc ipfi exi ftimetis. Sed undc illud tandem uobis confiât, nos in co folos bene fentire, in quo totam remp. dcfipcrc iudicetis,fi tot maiorum noftrorum æta tes, tantus hodie gentium confenfus, fi ad unum deni^

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'9

denicÿ omnesquicunqjiillaucldovlrinæuel iu^ dicii uel fandlitatis lande floiuciüt, magni amp;nbsp;cla ri homines, in re rôties dccertata, Si in eandem femper rationem dijudicata errare potuerunt, nos non decipi,uos non falli,qui rädern poteftis^ An uobis modo Deum efle pi opitium, cæteris, à quibus colatur,omnibus iiatum atlt;p infeftum pu tatis^ Non ram credo male ncqj de generc liu^ mano,nequc de natura ilia ut præftantiilima, fie ctiam optima Si certa mortalibus amiciflima, iu dicabitis. Sed ut ilium à nobis fcelera noftra alic niorem r cddidcrint,caufam nihilominus tn qua.* re uos unice compleftatur,amp; quafi in delitrjs folios habcat,nullâ fane'reperio,quos ne qdgraui.-us dicam,ncc nobis elTc mcliores, Si de eo eriam ipfo perfime fentire omnib* fitperfuafum.Nâ qd uos, Chriftanæ legis atcpliiftoriæ uerbis cum in iftum fenfum pcrduci,tum in hüc reip.ftatum ni-ti conrenditis, atqj ita deum immortalem, quafi confilii iieftri authorem, laudarefoliti cftis, nos ucro ea ipfa uerba non modo aperte nobifcfi fa^ cere, ueriimetiam caufam ueftram fiinditus euer tere contendinius, neqjfane'intérimfatismirai i poffumiis. Vos cum ea non uidere, qiiæ rcliqui A V mortaics

L o N G o L I I gt;• mortales aperte uideant, turn ucio uel tanta cflc cöfidentia, ut qui a qd fcquamur nö perfpicitiï, ic circo confilium noftrum reprehendatis, ueftrum ualcrc uelitis, uel tam aiigufti animi, ut ea de gt;■ mum,uel potius ca folum uera cflTc credatis, quas ipfi cogitationc comprchcnderc, amp;nbsp;animo ccrgt; nerc poffitis,rcliqua tanquam uana amp;nbsp;falfa rep« dictis. Quodquidcmcumfacitis,mihinimirum fimiliterfaccre uidcmini,ac fi lufciofi aliquot ho mines fefoloslucisufuracommodiflimepfrui, exteros qui acutifl'ima oculorum clTcnt acie, in altifliimis tenebris uerfari affïrmarent. Nam cjuij wos dicctur enim libère, quod res ipfa loqui --titr) quisuosautinaniprudentiæopinionc, aut alicuius certc præftigqs occætatos cfTe neget, q cum numero fitis adeo pauci, nee ita multum in libcrali ingcnuarum artinm ftudio uerfati necp ulla diuini iuris cognitionefatis inftrudi, neque ullo traélandarum litcrarum facrarü ufu exerci^ tati, audeatis tarnen notum,tcftatum, perpétua-um Populi Chriftiani confenfum, hoc eft, ut cgo interpreter, Chrifti ipfiusicgcmatqucuocem præ opinionis ucftræ crrorc arroganter conte mncrCjÄ: qfi dc explorata fentçtiæ ueftrx ratiöc

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiïJblent^-

ORATIO, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

ïiifolentcr glonari,quam tot feculoni ptpudicijs omniü gentium teftimonijs,on)nium corum, qui Bnquä in ciuitatc noftra uel fantfliflimi, uFfapic^ tilTimi, uFcruditiiTimi.funt liabiti,authoritatcdä nata efle nö ignoratisïScd Iiçc poftca dcpióftra,-buni à nobis fubtilius amp;nbsp;copiofius. Hic cm mihi planü qqmodo fcciil'c fatis cft,ne apud uos quidé ulla ratione,ccrta ca eflc poflcjquæ ncc diuino id lo figno probent,amp; apud omnes mortales ƒ faU fis conftantiiTime liabcantur. Rclinquitur igit, dubia faltcm adhuc ut fint. Quod fiita eft,uidcte (quæfo) qua fronte, qua ucritatis confeientia, Chriftiani animi modcrationc,pro re ancipiti amp;nbsp;obfcura,bcllum certum amp;nbsp;apertum aduerfus reP pub.concordiam fuftipiatis,qui fi ulla Germany atcç ucræ illius modeftiæ cura tangercmini, noa tamueftris, etiam fi iam olim firpeep damnatæ non cfiquot;ent,opinionibiis duccrcmini, quàm Popu li Chriftiani iudicio atiÿ confenfui feruiendum uobis efte exiftimaretis. Ncque uero illud uos, opinor, ab omni culpa uacuos præftiterit, quod no nullos ucrum fubide afferre audio.Ea uos me te,atqj animo in caufam iftä elle ingrcfibSjnö ut--«uiufquä opcs,ailt authoritatem dcleretis,fed ut Chriftianam

iî L o N G o L I r Chriftianam remp. quæ grauiter affe(fla,atqj de bilitata eflet, in priftinâ dignitatem aliquSdorc ftitutam uidefetis.Id cnim ut à me contra multo rum uoluntatem uobis nihil grauate detur, non continuo tarnen laudi uertendum, atçp adeo ne tolcrandum quidem femper fuerit, quicquid uel ab optimo aliquorum animo profeftum cfle con ftabit. Parum prudentes, amp;nbsp;in repub.rudes ho^ mines fi jP ingenii fui natura,temere quidem ali^ quid amp;nbsp;ftuItCjfed bona tarnen fide dixerint,fcce^ rint'ue,qd ad ciuitatisucl dignitatem uf utilitatc arbitrent pertinere, nemo eos confcftimfcelcris arguat, nemo impietatis aceufet, uenia etiam Si mifcricordia profequent ocs. At rurfus qdë illi in fipicntiæ fuæ priuatim, publicecpdiligctcr admo niti, fi in eo, quod temere mifccre cœperunt, tué do infoléter pfeuerent, feditioforu hominü turn infamiä iure fuberint,tu ctiä pcenam reële fufti.-nucrit, Quod enim initio imprudentia amp;nbsp;error dicipotuit,facitfcilicetpertinacia,utfce]cris,c5 tumacia:,faëlionis nomen accipiat, Si ca,qiiæ eft de maieftate,pa:na iudicctur: fic cum ipfi omnia Chriftianærcip. conftituendæcaufaà uobis tum fieri tum dici prædicatis, pofl'it iieilra quidc lâù^ dari

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U

dari oratio, confiliü aüt non uelumcter ab opti^ mo quocp non rcpreliendi : qui cum alia noua SC pniciofa inducitis multa, tu ucro fublato fummj Fontificatus principatu, rempub. uel ftultidimo cuiçp perturbädam, uel ctiam audacilTimo cuiuis diripiendam euertcndamcp obqcitis. Scd hxc im pvudcntiæ ueftræ culpa fortaflcfuftinuerit.lllud autem cuiufmodi tandem elle diccmus, aut q no^ mine appcllabimus'? quod nihil reucriti neep ma iorum noftrorum inftituta,nc(p Chriftianæ ciuix tatis dirciplinam,ncqj facrorum icligioncm,nccp fummi impcrij maieftatem, neep ciuium ueftroru indicium,neep adco eorum,qui uos ab ifto errorc abducerc conarentur,monita atep præccpta,à no bis ad impiam Huilianorum Valdenfiiimip fedla nulla ncqj publica neeppriuata (opinor) cuiusq compulfi iniuri3,fubito dcfcciftis'; Hoc aduerfus remp.animo cum diu fucritis, mirandum quide non eft fi ab ijs hoftes aliquando iudicati cftis,qs ipfi prius hoftium numero habuiftetis, q illi ôC li bi amp;nbsp;Po.Chriftiano quicquam à nobis, ciufmodi metuendum elle fulpicari potuiflent. Sed quado de ftatus,fentcntiæ, ac periculi ueftri ratione fa^ tis difputalTc multa uidcri iä polTumus, hue gdnä uobis

U L o N G o L I I

H obi s confilii capicndiim fit, dum ueniæ tempuf adhuc integrum cft,diligenter confideremus. Ef quia falutis ucftræ rationcm apud homines Chri ftianos exploratâcfle, atqj plane explicatâ iudi-CO, fi de fententia ifta ftatim dcccdentes, eo tan^« dércucrtaminijiindc uos nunquâ difeeflifle opor Tuit, quo id uos quidem in manu ucftra ctiâ nüc cft, maturius atqj libentius faftum uelitis, pri-* mum dicam qua facilitatis ucftre culpa in fraudem iftä incideritis. Deinde de co,quem potiflî tnum auftorem fccuti cftis,à nobis agetur. Tum quçcücpis contrareipub. caufam attulir, ea dilua omnia, falfa'qj 8i inaniflima prudentiæ cfl'e ofte-dam. Poftremô quonam uobis modo cum rcp.in gratiam redeundü efle cefeam, fiimma, tum fide, turn diligentia aperiam atqj expediam. Culpam cnim ucftram banc cfic duco, qd pluris iinius ali cuius fcrmoncs,q totiiis reipub. authoritatc at^ iudiciü feccritis.Nam amp;nbsp;fi reperiri aliquem inter dum polie non dubiü cft,qui ca fît ingenij acic p-ditus,id ut pcrfpiciat, quod bona mortaliü pars non fatis uidcat, tarnen no continuo ca, quafî de ccclo in animum cuiufquam delapfa, à nobis o-mniarecipiendafunt,

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If

fe quîbiifdam hominibus, fed parum uel pruderv-tibus,ucl ctiam bonis quotidie excogitantiir,prç fertim fï ad labefadlandam reip. Chriftiana: con cordianijin qua tiobis cffc debet omnia, fpeftare atep pertinere illa uidcantur .Nam quænam tän dem firmandi reip, ftatus, non iam dico fiducia, fed omnino fpes nobis oftenditur,fipro ingenio ucl libidine potiusfiC amentia feditiofiifimi iufqiie leges, atqiie maiorum noftrorum inftitir-ta,in difeeptationem uocare cOgamur'' Ncque cnim tarn bene cum gencrehumano agit, utauî quæ optima funt,cadem quoep placeant omnib’, aut lex ulla ita dcfcribipoffit, ut omniu rationi^ bus paritcr deferuiat, quod ipfum tarnen nullo eorum, qui leges nobis tulerc, uitio commifliim uideri debeat, fed ita potius natura qdammodo coraparatum eflcjUt infinita rcrum temporumîp uarietatc, in tä inæquabili liominîi ipforü tu foi* tuna, tû fenfu,omnibus peræque confuîi amp;nbsp;fimP liter jpfpici nÔ poifit, itaep femper boni ciuls elle duxi non quid cupiat ipfe, aut quid item alter,q ftantc rep. commode ftarc non queat, fed quod pluribus probeî, 8C legü feriptoribus optîmu uî fum fit, id ipfum xquü ftatuerc SC redü iudicarc.

Add*

L o N G o L n, I« Addo ctiä qd illud grauifTimis, attp fapïctïffimis uiris placuiflc audio,fatius cflc intcrdum aliquid. à maioribus nou omnino optime conftitiitum to lerarc, g id multariim ætatum ufu receptü ôi có^' probatum, dü quafi iniquu tollere uolumus, uni uerfc ciuiratis ocium atq; paccm perturbarc, aut ctiam in aliquod feditionis difcrimen eä adduce^ re. Ad häc enim peftcm,id ctiam accedit mali,qd dum leges aliquas, tanquam malasfacile abroga mus,improborü ciuium animos figendisrefigen dis'cß tabulis aiÏuefacim’, quo ipfo nihil plane' fît ciuitatü falutinccp calamitofîus neep exitiofîus. Atqj hanc ipfam ego fententiam cum optimi cu--iusep iudiciu fccutus magis g quid forte rebus me is conduccret,mccumreputans,fempcrprobaui: turn uero,fî nihil de co iurc,quodfempiternæfa^ lutis caufa in pcrpetuii confti tutu ciTet, mutaref, laudandum cum primis cenfui. Qiiod in h ac cer--tc caufa ufu nobis nunc ucniffe,nec uos ipfi plane' ignoratis. Neep enim,opinor,nobis aliud perfua fum,aliuda duodccimillis uiris qui omncmper^ I fuafionis noftræ rationcm formula quadam com plcdlcdi ius à Chrifto Opt. Max.accepiflent,con fcriptum efl’c aut traditu cxiftimatis. Quod cum ira

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tl

ïta fit,nee is cuius fetflam fecuti eftls,rcip. Chri^-ftianae fummam atqj fundamenta publicis mongt; busconuelli, fed nouam quadam minimcip nccef faham adminiftrandæ ciuitatis rationem multis jam feculis jndu(ftam,amp; quafi per man’ nobis tra ditam atq; rccæptam efle initio quercretur, fides ci illico habenda non fuit,nee fi quid forte' proba bili,populari'ue ratioe ab eo difputabat, id qua^ fi cxoraculoeditumtcmercamplcéiiattp con^ ftantifiimo gentium omnium iudicio à uobis an.* teponi ftatim debuit,qui feiretis, à multis,nô do cendx quidem ueritatis ftudio addudis illis, fed uel odio uel inuidia incenfis,uel etiam,qiia maxi me præclara tentant ingénia,contra dicendi, ia-« ftandæ'cv doftrinæ cupiditate concitatis homini bus,multa in dies fingulos uaria ftudiorü mogt; numenta pafTim conferibi, atqj ctiam in apertum proferri. Equidem Neftorium,Ârrium,Iouini-anum, Donatum,Vigilantiu, ac rcliquos ueterii feditionum authores, rerum noftrarum tam imgt;-peritos non fuifle arbitror,id ut ex animo ad ex^ tremum probarint,in quo à cætcris tam iwipudë ter diflentirenr, fed eos ufoftentandi ingenq,ucl nominisfuiilluftrandi propagandiij caufa, uel

B fpem

rt L O N G O L I I fpcm aliam liuiiifmodi aliqua ambitiofe fecutos, ad cas cxcitandas in Rcmpub.nirbas defcendifle mihi nonniinquam penë pcrfuadeo. Atcp ij ipfï ta me cum multo grauioribHS,tum quam nunc Mar tinus Luterus fententijs piignarcnt, magnatp nó folum uulgo ingenij eruditioniscp lande, fed eti^ am apud qiiofdam Rcipub.piincipes, faniflitatis opinionc diu concionati fuiflent, funt ad extrem mum fnmmo bonoiv omnium confcnfu,tanqnanr Chriftianæ paci atqj ocio inimici, ex Republica cxpiilfi,amp; in cxilium tandem aftijdamnata quo-* que eorii memoria,SCpublice exuftis monument tis,quibus turbulentæ fuæ mentis confilia cömcit dartcnt.Quæutinam uobisin mentem turn uenif fent,cum primum Martinus Luter* popularibus iftis fuis concionibus,amp; infidiofiffimis fcriptis,ia olim Reipub.impofita quidem ilia, fed uel obdir fta cicatrice iampridem pcrcurata uulncra refri-* care eft aggreniis,maiorcm credo, Rcipu.quam concionnm eiusrationfmhabuifrctis,uobisqui* dem certc amp;nbsp;rationibus ueftris commodius pro-* uifum eftë hodie intelligeretis. Sed de nimia ifta ' iieftra credulitatc, amp;nbsp;ad cuiuis tcmerc aftenticn^ diun facilitate liaftenus. Non em uercor nc non quam--

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i».

quamuïs brciii admonitione, fan's tarnen edofti iam fitis,iiel ad perfpicicndiï qiic uospotifTimum res in Ininc errorcm incaiitos pertraxerit, uel ad caucndum nciios pofthacaufcrantaliorumcon uobis,tum ctiamreipub.pcrniciofa.Pro ximiim cft,iit dc Marti.Liiteri, quo quidcm uno duce in iftam opinioncm abcrraftis,ingcnio attp ftudqs paulo accuratius agamus,q ipfa in co funt nimirum lniiufmodi,ut me quoqj cylpæ iicftrx fo cium aliquando fuiife confitcar, liadlcnus tarnen ut dc eo bene fcnferim,non etiam ut ipfius dc Rc pub. indicium bonorum fcntentiam fanólius efic unquam duxerim. Nam cum mihi intcrdum uide batur moiieri acute,rum omium ordinum mores caftigare fcucrc,tum uero optimatu cauflam ad-» uerfus uulgi imperitiä tucri rcligiofc. Sed gd dc mt ipfc loquor^ qui ut minime oim fumfufpicio-' fus,itaabiispræcipuc,qsmihi aliqdnaturar,religt; gionis'ue lumc cömendet,facillime falli poflum i Compertu cm h3beo,etiam bonoi^ plcrof^,q in dignofeedis ucl ex ipfa, q magna ex pte faJlaciiïï ma c,oronc lioim ïgcnijs,magni amp;nbsp;acerrimi ha--bcientiudicii,illi initio ualde ftuduifie, atqj adco iurgia, amp;nbsp;prsclia accufatorum cius fuftinuiifc.

B » Quem

L o N G o L I I

Quem enîmfibi non conciliaret, non dico libcll* is,qucm de Chnftiana libcrtate nuper cdidif,fcd uel una ilia hominc plané cliriftiano digna, at^ iuftiiïima indignatio quais fibi ampliusfcren--dum clTc negarct, ut quorundam tlicologoiv uel ambitionc,ucl infdtia, Ariftotcles religionis no ftræ caput amp;nbsp;uertex liabcrct, Cliriftus ipfc in ca «ixerurum autetiam pedum muncrcfungerct'' Et profcélo multa fer i p t is ille fu is,prçfcrtim quç prima in manus hominum ucncrunt,comple6î:c--batur, quibus amp;nbsp;actatis noftræ uitia grauiter infc (flando, magnam probitatisfuæ opinioncm exci tarer,amp;: res magnas magnçcpdeljberationis cogt; piofe rraéb3ndo,intcriorumquoq;amp; rcconditagt;’ nimliterarum cognitionempromitterct. Etqq iam turn obfcure quedam iacicbar,quibus,ut nüc cquidem opiner,uel fanioi^ animos kuiter pre^ tcntaret,ucl turbulcntis ingeniös fpem nouarum rcrum aliquä iniicerct,tarnen fi qua ratione feri*' bendi initiü fibi fcccraf,cadcm cætcrapcrfequu^ tusfuiflef,cum uobis, fibiép omninoconfuIuiiTct melius,tum ctiam ipfc inter Cliriftianos feripro^ res locum hodie tcncrct, neqj plané o', feutv, neq^ fané contcmnendum. Sed mc nihil xquc fcfcUir^ atlt;ÿ

ORATIO. ' n atq; religiofa illa, amp;nbsp;modcfta dcprccandx impi^ ctatis,peitinaciælÿ cautio, qua pafTim illc uius,q cuncß de reip. Chrilliana; Ratu noua adduceret, tum deni(p,fi ca collegio ampliflimo, Pontifidtp in primis Maximo probaicniur, fibi probaiu iri *cftificabatur. Equidem cü iniquu ciTcducercm, cum à mc ex natura mca non fingi, peiusip de eo § de mc exiftimare, prarfcrtim cü illa cadem pius confirmarct, non modo bona ilium nobifcu fide agerc,amp; in officio fore credidi,fed cömodius ctiam omnia fadurum qudm IcripfiiTetjCxiftima ui; ctenim quern non ad excitandos ciuileis mo^ tus,iam olim damnatas qrundam faótioforü fcn^ tentias federate infidiofcqj rcpctcrc, fed dodlo^ rum hominum ritu cas dilputando feienter atqj petite attingcrc arbiträrer. Nam cui per Dcum immortalcm, quicquam tale fubucrcri in mente ueniifet, prjfertim uel in tarn altapace, tantacp omnium ordinu concordia, uel ab iftiufmodi ho mine, q inter nos natus,inter nos cducatus,inter nos inftitiitus amp;nbsp;dodus eflet'f qui fc Aurclq Aiigt; guftini uiritQ dodrina , tu fanditate clariffimi, amp;nbsp;in repub.maximis caufis,difficillimislt;:p tempo ribus cOgniti atqjprobati armulumprofitcrctur^ li iii complurcstp

at L O N G O L I I compluresfu iam armos inter cius familiæ fodagt; les iuratuSjfi non aliqua cum laude,fine ulla ccrgt;' té infigni ignominia uixiiTetsNe multa,oniia pri us arbitratus fum fore,g ut in co tantum uel ex--tarct fcclcris,ucl rcperirctur perfidiæ, quern ego amp;nbsp;fi nungà me uifum,amab2 tamen,id^ tu rcip. qiiam mihi ex aniini mci fententia capeflcrc iii^ dcbatur,caufia, turn ctiam communiii ftudioiurn artiumtjj, quibus ilium mihi coniüóf iifimum efiê fpcrabä, gratia. Sed non diu licuit bene de co fpc rare,qui quid animo adiicrfus rcmp.agitarct, no bis occultum efle diu noluit. Altcris enim fcriptis nemo fufpicari non cccpit,quid à primo fpeftat* fet,quidquærerct.Tertfjsporrôeditis,ncmotam cæcus fuit,quin omnem illam pictatis cxiftima^ tioncm ad confirmandam Hufl'ianæ fedse impie.-tatem collcftam eife perfpiccret. Verütamen eft quod ei magnam niliilominus gratiam habcam*, qui ilium nobis errorem ftatim cripucrit,amp;; abie fta boni tum uiri,tu ciuis perfona,fui confilioi^iÿ fuoiv penitus cognofeendi ptatem nobis fcccrit. Vidit cm tandc,uidit qd oino futui^ crat, neep do los poffe latere diutius fuos,q fc iä primis illis q.-que difputationibus in fufpitionc feditionis apud acHtip«*

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

acutîorcs qfdam homies uenifle intelligerct,ne^ que qd clam machinaret, id co,quern à principio fpcrarat,cxitu conclufum iri,paucos cm omnino ea ratione ad cauffam fuam adiuxiiTet.R.cdiitigi tur ad male difl'imulatos mores, cccpitq; aperte Rcmp.oppugnare, quäantcacuniculis cuertcrc fruftra tcntaflet.Sed qd egcrit ho religiofifflmus ÔC idem eo pudorc praeditus, ut iam un® optima.-turn nation! conuiciü,fuo quodammo iurc faciat, opcrçprcciufuerit cognofcere,täetfi uos no igno ratis,qui ea quemadmodu agcrentur,multi ipe^ ótarc potuiltis. Vcw quia fic fere hominum uita cft,ut quæ nonfaefta nolimus ipfieademdum au dacTrer fiant,amp; fecunda aliqua fortunç aura fcran tur,nefcio q modo,rite quo^ amp;nbsp;ordine,8(:iure fi^ cri cxiftimcmus,qdtum forte,cum Lutcro cona.-tus ex animi fententia procedcrc uidebant,min’ abfurdu in eo uobis eft uifum, idem hoc ufo tern pore r alio leuitcr uos admonetc intolerabilc Sé jmpiü fortaife uidebit.Iäprimü faóla manu,latus fuu armatis hoibus ftipauit is uir,q Chriatjo hogt; mini ucl ad arccndäbarbaroai uimfcrai afpicerc, religiofiim efl'c affirmarct.Sed ex q tandem hoîm genei e iftam illc fibi,quafi prætoriam coiiortcm ß 4 deferipfit^

,♦ L o N G o L I I

dcfcripïTt^ Ncmpe ex eo,cui bello ciuili opus cfic duccret.Sic enim ad nos allatum etiam cô-quot; fpirationis iftius fautores confitentur,ita tarnen ut inimicorum potentia metucp coaclutn,3d ex» tréma eum confilia defcendifTc caufentur.Sed q» cuncp rationc ad nouifTimumauxilium defeende rit,amp; fc militari manu fepferit homo Chriftian’, quiqj fibi nihil unq magiftratuum imperio anti» quius fore,folcnni facramento pollicituseflet, nccç fc pro tuendis Chrifti præccptis ullum mor tis genus reeufaturum femper prædicaflet, certû cft omnes eins prouinciæ damnatos,omncs igno minia notatos, omnes ærc alicno oppreflbs, ocs exilio infamiaep dignes mFta fpc 8C promilTis ab CO tencri. Præfcélos autem tam numerofç cohor tis eu habere duos, atep hos ipfos concordiæ chri ftianç multo inimicifTimos, Altcrum fummo qui» dem loco natum ilium,amp;ualcntcm fane hominc, fed tarnen audacia magis amp;nbsp;fæuo inter cas gen» tes latrocinio, g generis nobihtatc infignem. Al terum cqueftris ordinis,at nô item cenfus, quem pridem deuorarit,nudum plane', netp tarnen aut infantcm,aut infacetum equitem. Illius eum bo» na militix opera uti audio,ob fgp e fpeftatam ho mini!

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lî

minis tum fpoliandis iugulandisîj, g iliac iter fa ccrent,negociatoribus,tu in dcpopulandis finiti morum agris,uiitutcm att^ diligcntiam, Huius gloriofa domi cxquircrc confilia, quippe que co ftct animo eifc tarn feditiofo, quam iam fit muk tis acceptis uulncribus ad bclla gcrenda corpore infirmo amp;prorfus inepto. Noftis puto hominc, altcro crurc claudum,humcro ftrumofum, oculo captum,acmorbo turn comitiali,tu eo,quilibidi ncm eins obfcccnis puftulis idicet, fœde miferetp confeélum.Scurram ilium dico cquitcm,qui cum miros uF fcriptis fuis rifus uulgo facere conctur, non minus tarnen crudeliter bonis omnibus intc rim minitans,bellum reip.indicit atqj denunciat. His itacp ille prcclaris ducibus,quafi duabus ince dq fui facibus fretus, neep tarnen interim ignar’, quam apud ociofam pcrditamlp plebe grata effet futura fortunarübonorumi^ omniü adæquatio, ac iucunda in primis principu uirorum exagita^ tio,munirc fe hac qi^ ratione CŒpit,hoc eft codé tpe picbis uice miferabilif depIorare,Sf pr ici-' pcs ipfos Ï crime inuidiatp abfentes uocarc, amp;nbsp;in bonos ocs q iure qua ïiuria noïatim dcclamare.

CU apiF populäres fuos fibi no oîno îcômode

V cadcre

IS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LONGOLII

caderc iiidcrct, fimul amp;C graui ilia denunciatîone inccnfus,qua fibi ho modcftus align tandem edi^ (flum fremcret,nifi ab ca mente defiftcrct,atqî im probis concionibus finem faccret, fore, ut ncquc ampliflimo collcgio côfiliû,ne(p Font. Maxiino authoritatëjiicqj bonis omnibus ad coliercendos feditiofoiy conatus facultatc uirtutccp deciTc in-tclligcrct.Eainquamquafiatrocicôtumelia in-citatus, animum ftatim ad arma Së uim adiccit, nihil iam nifi atrox amp;nbsp;crudele cogitans,nihil nifi monftra loqucns,Pontifici,CollegiO(p iratus, 8C ijs omnibus qui rcmp.faluam ucllct, infeftus atq; intolcrabilis.Hinc crebræ illæ turbulentæcij con-cioncs, hinc tot propofiti palTim famofi cius atcp facrilcgilibelli, hinc totiEuropæ, diuifa totim-pia impii hominis fcripta atcp monumcnta, qbus •cos,qui à folitudinc nomen induiflent, uoluntari os Chriftianæ reip.feruos,omni facramenti reli-gione exolutos,ad libertatem uocarct,cxulib’re ditum pararet,tabulas nouas inducerct,ac rcda-élo in ordinë Pont.Max.itcmcp cçtcris amplilTi-mis facerdotib’ omnib’,publici cöfilij authorita-të, facroj^ curationë, rcligionn interpretationë, uniucrfum denitpccrimoniaw ius,nonmöadplc bcm

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î?

tem tianffcrrct, fed prophanis ctiam lioïbus cöi caret dicä, an contaminandü uiolandiiippropogt; nereffOmitto ea,q contra fanóla maiow nrorum jnftituta,dc diuinx hoftiæ ratione,dc religiofa il la Si luftrica fcelcrfi confcflionc, de pontificia cri minum abolitiöc, dc manium cxpiatione, dc fa--cris maritandisordinibus , infirmandis iudiciis, abrogandis legibus portcnta inucxcrit,qua: amp;nbsp;fii leuiorcsquxdam adeuerfæreip.mala accelfiöes uideri poifunt^unt eins tarnen generis, ut nö mi rus qudm illa peftifera fint,8(f ad animorum no--ftroiTi infaniam pcrniciciu federate cxcogitata, Quorfum igitur hxc comcmoratio^ quorfumùit quod aliqua fortafTc animi perturbatione impo diti adbuc facerc non potuiftis, aliquando pfpici atis,aut quanto ueftropcriculo iftcinfaniat, aut quantü eius ingcuio tribuendü fit,qui non modo de prifea illa Heroieorü temporum maieftate in ftaiu anda nihil fincerü cogitet, fed ad miferas ik *us reliqas, qux una confentiétis ciuitatis cöcor--dianiterent, ddendasnouaqdä atep importuna laudacia graffet.Ät eni ita affeda funt pleraîç oïa Si debilitata rcip.mëbra,ut ciuis plané nö fit,g i-fta 1’ƒbct,ucl etia tacit’ ferrepoilit, qfi uero,qtn exteris

3« nbsp;nbsp;nbsp;LONGOLII

cæterîs fcrè ornam entis fuis rcip, orbata fit, ocio quoqj,amp; pace, amp;nbsp;in qua hodie una acquicfcimus ciuiü confcnfione à nobifmctipfis cä fpoliari con ucniat. At iam pridcm ueram illam amp;nbsp;germanä cum pacis atcp ocii,tü ctiam gubernandac rcip.ra tioncmita amifimus, tantaqjeft perturbatio re^ rum omniü,amp; confufio,ut bonocuiq diffimulan-' dum iam non fit. Qiiis uero hoe negaf^quis non uidet^quis prifcam illam uel nafcentis uel adolc--fcentis rcligionis Chriftianæ ætatem non deft dératé quis non deniqj bonorum in extrema hæc tempora ætatem fuam incidifle,uehemcntius do lct,amp; interdu ctiam îgemifeiti Ego quidem ipc, qfacerdotum, uelpotius reip.caufam hicuidcor agcrc,quam fi ago, ueftra certcpotiffimucauHa nunc ago, ego ilk inquä qmc faccrdotfi nation! fateor effeamici(fimii,cum rcip, cafum at^ orbi tatem uobifeum lugeojit uero multa in plurimis corum q publico confilio præfunt, dcfidero,id(p præ me femper tuli, mibi non fatis probatos cfl'c nc antiftitum quidem ipforum morcs,qs pugnägt;» tibusillisintcr feuitijs, luxuria amp;auaritia,igna via amp;ambiti5e,haud kuiter infc(ftos eife negate nemo poteft. 5cd cu rcmp.non iccirco odifl'e, qd dtformior

ORATIO. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29

deform ior Ht,fed potius cius uiccm dolere debe^ am®, amp;nbsp;miferari, quod hue calamitans rcciderit, turn etiam alia eft omnino improbandæ eaufæ, aliauitæhominum improbâdæ ratio,aliud rcip. Cliriftianæ ftatü damnare,aliud malos magiftra tus aeeufare; quanquam fi uerun fateri uolumus, liuiufce mali caufa non tarn in principibus amp;nbsp;ma giftratibus, quam in nobifmetipfis tota rcfider,q cum feiamus quid faélu fit optimum,coep nos Ic--ges 8^ patrü décréta uoccnt,ncfcio q tarnen mOquot; do malum® in eos g remp.gcrant, culpam omne femper tranfferre g ucl noftram ipfi quandotp a.-gnofcere,uel etiam legibus ipfis parère. Illud ggt; dem fane' inficiabitur nemo, aliquanto efte adhuc tolcrabiliorcs corum mores, quoru nunc in potc ftate funt omnia, g noftra ipforü hodie uita me^ rcatur. Nec enim dubium eft,nosmultisnoftris pcccatis in lianc rcip.nodfem iam pridem incidif fc. Sed gd uitiis noftris molliore oratione blan^ diorf ipfinos,ipfi fcilicet,uel ambitionc, uel cö^ modo,ue I alia quis cupiditate noftra dufti, prin cipes fua fponte hand ita malos,ucl etiä omnino bonos ad hoc genus uitc folicitamus,du cos mo^ do inter fc c6mittimus,modo in priuatos concis-tamus

»9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L O N G O L I I

tamus, modo obiedlo falfæ gloriæ fplcndore dc'* prauamus. Quid multa'; ftet in ftatione,quä gscß fortitiis fit, ôi in uigilia fua pars ciuium optima, ftatim fungcnt officio ufinuiti fuo, amp;nbsp;magiftrat* omncs,8i rcip.principcs omncs. Neqj ucro licc d me perinde dicuntur,quafiprincipii flagitia pri-* uatorum fcelere cxcufata cffe uelim, fcio cm qua turn i] cætcris omni uirtutis gcnerc pracftarc de^ bcant,q omnibus imperant, fed ut ifta labes ho^ minum, omnia omnifi dcliffta in folos principe» tam acerbe conferentium,in fcfe aliquädo ipfi dc fcendant,atcj5 profligatg reip.caufas tum fibi,tuni fui fimilibus magna ex parte acceptas referedas effe cognofeant. Sedentes ne igitur,amp; per ocium tarn perditorü temporum curfus fpcdlabimus^ Minime nos quidem, fed huic tanto malo pro fc quiflt;^ ftudiofe opitulabimur.Quonam iftuc mo^ dolt;Non feditiofis quidem concionibus tumultus cxcitando,non cxitiofis feriptis bonos territan^ do, nö improbis feceffionibus fpem fcelcratis Oquot; ftendendo, non framcis amp;nbsp;gladijs fidem dc foro, ins de tribunalibus,authoritatc de rcp.aufercdo, non co deniqj auxilij gcnerc, qd ipfo morbo mul to fit grauius atq; pcrniciofjus, huic pefti fuccur^ xemus.

(t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ORATIO,

rcmuSjfed qs plané rcmcdiis,quibus Eencdi^luJ, Fiancifcus,Dominicus,Bcrnardus,ac cctcri am-' plilTimijpfuafïonisip noftrj amantiflïmi iiiri, fuis quifqj tcmporibus labenti atq; inclinatæ rcip. pcm ferendamfapienicr iudicaiunt. Quibus n3 iftis'ï Predbus, lachrymis,iduniis, fumma totius uitæ innocentia à Chrifto Opt.Max. fiipplicirer contcndendum cft, ut cuius rdp. falute ipfc fc deuouendü putaritjhâcægrota, acprope depofï tä,aliqn refpiciat,eiuscp principib’ eS dct mcntc, atc^ facultatc,ut quæ fuftincät munera,ca ipi rite atq; ordine tucantur amp;nbsp;obcant. Nee interea tarnen nobis ceflandum arbitrer,fed quibus hominem Chriftianum armis fine fuo fcelere ali] uim afferre licet,ijs nimirum rem gcri placet, hoe eft, turn priuatim turn publice euntftos ad leges fer-tiandas admoncri,ad uirtutc cohortàri, ftudiofc doceri, feuerius etiam interdiim obiurgari, fed ita ut uitia, non homines odiiTc uidcantur, at-quenosin primistalcs præftcmus ipfi,qualcis cfTc cæteros amp;nbsp;cupimus amp;nbsp;æquum cenfemus.

Mutationem nero rcipub. cuius 5f fundamenta Chriftus ipfc ieccrit, xdificationi fempTauens prxfcnsi]; numë cius adfuerit, me qdem authorc molictur

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L o N G o L I I

molicî ncmOjCtiam ut uulgo in ca grauiter pec-» cetur.Nullis cnim hoc,opinor Icgibus, nulla ingt; ftitutione,iit ne qui pccccnt,hoc quidem tempos re præftare pofl'is. Nam erunt uitia,ut quidc cft in prouerbio, donee homines,ut uero nobis fan-* (fie pcrfuafum eft,quoad iam fencfcente,fit ad exi turntendentc mundo, genushumanumorane di uinitus refipifcat,amp;; ad Chriftü Opt.Maxi.unum amandu m,colendum,uencrandum toto pedorc incumbat. Interea fi q funt animo tam tcnero,ut quæ fiant ncqj ferre,neep uidcre,ne(j etiam audi-* re poffint,licet abftrudant fe, ucl in remotas ali-* quas, ab omni arbitrolibcras,uelfcquant has ipfas, quas in medijs fpedamus oppidis cfi rcligi ofis claufas feptis, turn ab omni prophanorfi ho^-minii ufu uacuasfolitudincs,in quibusuiros bO' nos innumerabiles, SC olim tranquillam ætatem cgifle, amp;nbsp;etiam nunc optimæ fuæ mentis confcigt;-entia fretos atq; beatos, confidcrc no ignoram’. Sit hæc igiturnobis quidem coftituendae, corrigt; gcndælp reip.Chriftianç adiimbrata attp iforma ta ratio, quæ ipfa nec à diuinis pæccptis eft alie^ na, SC fanCiilfimorum uirorum cxemplismulta-* rum^ ætatum ufu comprobata. Sed ut ad eü,dc

qua

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

quo nobis inftituta eft oratio rcdcamus, obfccro uiri optimi,quale uobis fpcdlaculum illud uifum eft';cfi Mart.Lutcrum interpcrditosillos, amp;fcc jcftos homines medium, regio ipiritu inccdente, atqp ex defperata ilia plebis fccc in concioncm ce forio fupercilio confeendentem intueremini ? eft ucro eundem in rcip. principes nominatim aper te'qj incurrentem, cfi in uirorum fandlilTimorum mcmoriampetulantiiTimepcrorantem, cum tot fummorS Pontificum décréta, tot Po.Chriftiani feita furiofe impie comburentem breuiter cS ilium inflammato ore,ardcntibus oculis, Pont. Maximo facris interdicentem, Italiæ uaftitate, urbi Rome excidium crudeliter amp;nbsp;immaniter mi nitätem audirctis, ucnit 'ne unquam uobis in mé tern de lefu Chrifti conferuatoris noftri, amp;nbsp;gene ris humani parentis pudore atç patientia quicq cogitate? Qui cum ea elTet uirtute ornatus, ut di uinitatis exempla ederet omnibus admiräda, ea doftrina inftruólus,Ht doccrcr,quæ eflent ad ani morü falutem,immortalitatem(]j optima, ea po teftate præditus,ut poftet non dubie omnia,nul.gt; jum tarnen aduerfus eius ætatis principes infole tius uerbii protulit, ac nc tum qdcm,cü ad feruilc

C fuppliciu

«4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L O N G O L I I

fupplkium ab importunifiîmis hominibus îndigt; gnifiîmc rapcretur,quicquam queftiis cft. Quid nihil ciTe queftum eum dico^ qucm î crucë ipfam îam aélum, amp;nbsp;omni adco cruciatus gcncre lace«-ratuni,eis ipfis,q illam fibi fixifTent, benc prccatiî cfle conftct^ Atqui nouus ifte noftcr legum fciigt;' ptor, fe ad illius unius innoccntiam fanditatë iiitæ fuæ ftatum omnem direxiiTe apud uos into rim magnifiée gloriabatur.Eo quidem ccrtc no-* mine cçteros ciueis,etiam eos q iam olim de rep.-Cliriftiana optime fiint meriti,faftidit amp;nbsp;afperna tur. Afpernaî autemlt;; imô uero contumeliofiP fime ubiqj illos exagitat, amp;infeftaî. Anacletum quidem, g amp;nbsp;Romæ pontificatum fummü geflegt;* rit, amp;nbsp;pro Chrifti perfuafîone impq ferri crudeli tatem non dubitanter fubierit q porcum,qua bel luam identidem appellat. Ifidorü uirum religio fiflimum, amp;nbsp;qdante Luteru nemo negauit facra--rum literarû peritiiTimum, nunq fere' nifi canenr cognominat .Eum uerog Leontis nomen ex Ro manis potificibus princeps fecutus fit, nec literie minus amp;nbsp;eximiæ cuiufdam doftrine gloria g fin gulari qdam morîi grauitate atep pietatc floruegt; nt,quafi ambitiofum amp;nbsp;uanum ubi^ compellar.

Eonauert

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4?

Bonancnturam ex Francifd AfTifTatis famîlia, at quem uiiuni'ïplanè diiiinum, tanq n ihili ôi inc» ptum hominem paiVim deridet.In Thomam ue» ro Aquinatem uirum amplifiimü,qiio quidem ç» tas ilia neqj doftius aliud tulir,ncquc religiofius qiiicquam uidit,modoquafiin præftigiatorem amp;fophiftamingreditur,modo tanquaminimpe ritæ multitudinis mancipium atep imlgi adulato rem inuadit.Sed quid fingulos colIigo^ quafiaut melius ifta ipfe norim quàm nos,qui omnibus pc rè cius condonibus interfuiftis'faut tantam illius jn uiros optimos atqj clarifl7mos,quorum{iî uir» tûtes iam confecratæ fint,amp;; in diuoriim numero collocatæ fcritatem,fine fummo animi md dole» re commemorare pofGm Sed ramen , qualia tiobis, per deum immortalem, uifa funt conuicia ilia quæ ex impuro illo amp;nbsp;facrilego ore in homl» nes dercp.ita meritos cuomercntur'îMihi qdent «adem modo legend,cam orationis fpedem prx biierunt, ut non eius qui fc hodic unum omnium Chrifti ftudiofiiTimri efle pdicct, uerba mihi uide ter agnofccre, fed barbaram potius amp;nbsp;immanem in nomc Chriftiann grafTantis ul’Celficuiufdä,uP Porphyriijiiel Mahumetis ipff uocem exaudire,

C ij Ne

3( nbsp;nbsp;nbsp;LONGOLII

Nc liic cos à mc probari cxiftimctis qui unîî ucl lo.Scotü, urThomam Aquinatem fcmpcr in ma nibiis habeant,ament,dilaudcntjPauIü nero Taf fenfcm atqj qtuor illos Cluiftianarn rcrü autho--rcs icligiofiirimos,aut penitus ignorent,aut qua (Î non fatis exquifitos in difputando atq; accura» tos Theologos ncgligcntius Icgant, autctiam afpcrncnt. Nam fi qua unquam in re mihi Lutcr* minime uifus cft defiperc, in eo eft certe, qd hoe ipfum liominü genus acrius à fe Si fopius obiur--gatum eflê uoliicrit, Verü non iccirco ncqj Scotiï ncqjThomamnecpilli’ ordiniscæteros,quafitc^ terrimi alicui’ keleris rcos, perpétua oratiöe in feólari dcbuit,qs Si fumma uitç integritatc,amp; ad mirabiliqdamdiuinarumhumanarücp rcrii co^ gnitioeoptimiciiiuscpiudicio cömedatos ce no ignorarct. Neep uero fum rcrü humanaw tam ru dis,quin fciam cos,qs quafi diuinis quibufdam Si artibus inftruftos, amp;nbsp;moribus ornatos admira^-mur,homines tarnen fuifle, hoe eft tales,q potu^ crint tü aliquid ncfcire, nam q etiam facile fum^ mam doclrinç laudcm flint confecuti,multafciue runt,non omnia,turn à fumma ilia redfe uiuendi rationc nonnunq aberrate. Vni enim adhne lefuf

Chrifto

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

Chrifto uïrtus perfefta perpétuai^ contigit, fed illud item certó fcio,cü probi efle exiftimatoris, amp;nbsp;in cenfendis magnoi^! uirorü ingeniös baud qq iniqui uitia penfare uirtutibus,tü ubi maior uitac atep ingenrj pars fteterit,eó nos animi noftri iudi ciu atep fententiam omnem ipgenue ac liberali^ ter conferre oporterc. A qiia qdem rcdle cxiftigt;' mandi æquitatc q longe Mart. Luter® abfuerit,il lud uobis fatis indicarit, qd in omnes feré facros feriptores fed in hos potiflimum quafi minorum gentiü perfuafionis noftræ interprètes furent in ueólus,alios indoólos Si ineptos, alios nugas barbaros, alios fccnicos amp;nbsp;pocticos,alios impo^ flores amp;nbsp;iinpios,alios belluas,canes,porcos,afi» nos uocitarit, attp his etiam multo foediorib’ fex centis uocabulis fibi in perpetuit notâdos defini gendoficp duxerit.Efto nullam illi politioris hugt; Hianitatis partem attigerint, nullam reru extern narü memoriam tcnuerît,nullos temporü ordi^ nes,nullos ætatum gradus cognouerint. Denitp literas quidam plané nefcierint,iufta ne tame ea tandem fit caufa,ut homines fanóiiflimi, amp;nbsp;quod conftatjé difciplina Chriftiana doéliflimi,^ fiqd deliquerunt non in rcligione,non in rep.pccca.-

G iq runr.

« LONGOLII

runt,fed in Icuiorum tantummodo ftudiorum c» gnitione rudes extiterunt, ab ifto nefcio q contir mcliofiflimis nominibus petulantiflimc diucxcnf tur'^ Et mirât adhuc quisg ueftrum,Luterü apd* bonos omncismalc audirc, g tam malcdicus fit, uel ab ijs, ferreum ipfius os graui interdij conui-» cio uerberari, q fibi perpetuam iuftamtjj pro tai» torumuirorü ornamentispropugnationë fufee^-pcrc,aduerfus efi hominem g omnishumanitatig oblitus, nctpfacræ mortuorü memoriæ ung peg cit, nc(ç quicg habcat deliberatius g in eorü ftu» dia,literaï, uitäcontumeliofe increpädo, omniiî nomini uFppctuas tenebras offundcre, uel adpo ftcros infame id Si notatü tranfmittcrc. Sed alio prorfus,alio,at(p tii fperes,h5 amentiflimc exit« res tota concluded Nä Si illi qua adhuc apud ocs mortales dignitatis uirtutisé^ fue gloria obtinugt; erunt,cam apud omne qcp pofteritatem auguftif firnoß! monumcntoiy fuoiv religione facile tuebS tur,Si tu, qdunum potiflimti praepoftere ambis, qqj ut potiare oia diuina Si humana iura pcruer tis, aiTcquerc gdem illud, Si fortaiTc nines, fed in pœnâ,mihi crede Si ï ignominiä nobilitat* uiucs, no fanëalitfcclei etuofcmpitcrnxhominu mc^ moriÄ

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}»

moiîx cSrticndatus ac ludæ pcrfi'dia, Arrii infa^ nia,Diofcori arrogantia, cæterorücp feditioforil impictas hodic cömcmorat, Si ab optimo qqj dc tcftata uulgo ctiam cxccraï. Vos autem nc hæc à me acriorc ullo in hominem odio afperius dici exiftimetis, q amp;nbsp;fi digniflïmus is cft oïno, q non modo aperte, uci^! ctiam gratis libentertp cü rep. fufeeptum bellum, impie gerat, tame itaChriftu propitiii ipfe habcam, uosep faluos uideam ocs, ut cumquocpfaluuamp;incolumenobifcumcfre iä pridem ftudui, ctiam niic exopto. Atqui reip. deefle non poifum, cui tarn fum amicus q g maxi me, nc(p uos ab ifta mete dcducerc nifi fontes fcc leratifl’imi eins confil^ aperiam,amp; qlis is fit,q du ce àreéla rcligionis uia,in Huffianorti fedla aber raftis. Vobis hic planiî faciam,id(5 paulo q uclim nonnunq feucrius, nc nos uidclicet caufac noftræ pai^ confidere exiftimetis, fi eu hofte multo Icui* quàm illc cü ciuib’ fuis egerit, femp agere uidca mur. Sic cm uos ab eo pfuafos cfic audio, ut qsep fentiat optime, itaimprobos infcélari acerbifliquot; me. Qiia quidem ratione amp;nbsp;fi in neminem iu.' ftius q in illü ipfum qui hanc lege tulerit, eamep contumcliofiinmis fuis ctiam fcriptisfanciuerir, C iü] inuchi

4» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L O N G O L I I

îucln nos amp;nbsp;declamare oporteat, tame crît apj* me antiquius qd ucl caufæ noftræ dignitas poftu let, uel ctiam hoc in gcncre natura mea fcrat,q quid petulantia eius attp odiofa perucrfitas me.-rcatur, nifi fi quando fortafle importuna eius an daciauiftus atqj cxpugnatus,abhac animiæqui^ täte dciiciar.Quod ficubi cafu aliquando contige rit^par erit,opinor,ut iufto meo dolori ignofea^ tur, nec ego me indigna diccre exiftimer, eu illo digna qdam dicere, interdu uidebor q me eo ne^ cefl'itatis pertraxerit, utmodeftiam meamfïnc fumma preuaricationis fufpitione tucri non po^ tuerim. Quare uos ne in ea qdem opinione diu^-kius errare patiar,ut eum fi non fatis nei^ pruden tcm,necp in feribendo moderatum,bonü faite ui-* rum Sd frugi elfe arbitremini, quem quafi conti» nentem Sd integrü hominem nonnulli uulgo c5» mendare non definunt. Ego enim fi quem ea in» tegritate prxditum efTccerto fciam,ut nullis aua ritig fordibus capiatur,ea grauitate amp;nbsp;pudore fc ptUjUt omnes corporis uoluptates feuere exclu» dat,laudcm qdem ijs nominibus hominc,fcd non propterea tarnen cum eile uii um frugi continuo iudicem. Maius eft omnino amp;nbsp;fpicndidius probi tatis

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

tatls nomen, g ut duabus hifcc uirtutibus ampli-' tudincm faam tueri pofl'it. ut hic omittam quâiç incertum fit id, de q cum uno ifti dilaudat, nccp cnim ea res cuig cxplorata effe queat, queep abftinëtia ifta in illo uirtutü choro îoeü obtine-' at,obtinct cm,crcdo, infimum, bonü cum tu mi'-hi iuftum'cp hominem appellas, g cætcros præ fe impotëterafpcrnct'; g mcliorcs calumnieturlt; g defunifloßi innocentiam infeëletur^ g odio cftu^ ans,iracundia ardens in contumeliam prçccps fc ratur quem perfidialnfidiofum, Icuitas feditibgt; fum reddidcrit^qucm cæca uel dominandi,uel no minis fui in honorem adducendi cupiditas ad lex gum reitp publicæ interitü ftimulet atep appellat-; Omnibus ncccife eft,omnibus,non uno aut alte^ ro uitio careat is, g fc frugi amp;nbsp;bonum uirfi hac in rep.ôë dki amp;nbsp;eife cupiat.Ncminem fuperbe con.-temnat, neminem falfo criminet, non in alterius exitiu iracundius incurrat, non inimicitias libcn ter gerat,datarn fidera fanëlc præftet, facrä mor tuorü memoriam religiofc colat, humanitatc amp;nbsp;beneuolentia quo ad eius fieri poteft,complc0la tur omnes, proftremo nihil ciuiü fuorü pace atep cöcordia fibi ducat antiquius.Hæc qui faciat,etia

G V fî

4» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' L O N G O L I I

fi aut ad rem paulo uideat auidior,aut à uolupta libus interdü non alicnior,poflquot;it fortafTe uir bo^ nus dici, atep id ipfurn tarnen uulgi adhuc 8i pulari tantîj opinionc, non item ex perfuafionis Cliriftianç formula atqj fentcntia,ad ciiius gden» præfcriptam uiuendi religioncm fi qs Mart.Lugt; teri adfam uitam Si. faôlanüc dirigat, gduiscer^ tepotius gè religionc Chriftianuseile reperief. Quid cnim tam alicnü ab hominis Chrirtiani in-« ftituto,at(ß præ gloria potcntiâue fiia Chriftianç rcip. ftatum non modo fcditiofîs concionibus amp;C famofis libellis,fed barbaricis ctiam minis amp;nbsp;ar^ morü terrore oppugnarc^ Nelt;p em ignora funt, quæ illc de cogendo impiorum cxercitu molitus fit,quæ de qs omnibus,g à fe in rep.diflentirct,c5 filia i nierit,quac dC fi in cum ipfum,eiustp feftato tes ftatiin non uertiilcnt, funt ea nihilominiis ta men eiufmodi, ut eum eife mente minime omniii Chriftiana, fidem uobis aperte faccre iam tü po^ tuerint. Age uero fenferit ipfe de rep.unus ex ogt; mnibus optime, g gdem omniü iudicio fentiebat peffime,nri plus tarnen hominc modeftri,amp; ciui*' lis offici] non ignarü g nobis ,pbare poterat, con tendere oportuitïNe^ cni fi refp.priuatos aligr, quos

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

qiios ipfi pcrfiiadcndo regere non queat, poteft fuo iure cogère, iccirco paucis liceat, ciï perfiiadc ri populum pollc ditTidant, iiim reip.atcp bellum ciiiibus fuis inferred Eadern eft enim, fi forte adgt; monendi eftis, patriae in ciucis, quæ patris in li^ beros potcftas,neq5 fane' magis priuato cuiquam reip.arma Intentare fas cft,q filio ius parcti ma-nus ulla ratione afferendi. Vnä porro efte Chri-ftianis omibus commune patriam 5d ciuitate. Si remp. quæ nos facris illis liquoribus delibutos atqj perfufos exceperit, que falutareis ini ri a tis Ic gcs,ad quarü prçfcriptfi uiucrcmiis,dcfcripferir, neminc ucftrfi dubitare arbitror, baud profefto magis q de eo bonorum quenquam ambigere, fi quern tinquam Mart.certe Luterum hodie in fe-ditiofis SC perditis ciuibus,fi modo iftiufmodi ho mines cities appellandi funt, omninonumeran-dum atq; habendum eile,qui compofita iam olini legibus amp;nbsp;conftituta patrum decretis rep.omnia p uim Sc oppreftionc turbare, mifeere, cuerterc tentarit. Atqneepeômagis uirbon’ exiftiman-dus eft,qd niillii eins certü pterea fceleris crimen in priuatü aliquchic à me ^pferat.Nä ncqj ad ac-cufandum hominem hue defeendi, nifi quatenus uos

L-..

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L O N G O L I I

nos à liera rcligione ad impiæ iftiiis fcntctig opi nionem abftraxit, neq; qualis in qtidiano ôC do'-meftico eflet ufu, mihi magnoperc quærendü pu iaui,q qualis in commiini uitg confuetudine amp;nbsp;in rep.edct uidcrem,ncq5 uero fi quid crudc]iter,Iigt; bidinofe, frauduicntcr'uc priuatim eum commis fiß'c alicundc rcfcifl'em, id quocp mihi cômcmorâ dum hic duccicm,g cü uos non aliter ab iftafen^ tentia deduci pofle uidcam, nifi fccicftuin homi.gt; nis animfi hic patcfaciam,tarnen inuitus illius in uos remtjj publicam amp;nbsp;fraudes amp;nbsp;crudelitatc at^ tingâ,mihi plane interim confeius amp;nbsp;q ob cas rcs intimis fenfibus angar,amp; quàm no libenter in ho minem,qfc Chriftianiim efl'c aitirmct,quantum--uis iufta de caufa,dicam. Quare tâtum habetotc, alqsimflammari cupiditatib“ uulgi animos, alijs ambitioforu mentes hominumfacibus incendi. Ab lus, q inanis modo laiidis opinion! SC regno fuo feruiunt,plebeia ifta popularia uitia omia aftute compefei, ut ctiâ cü maxime fallant, boni uiri habeantur. Ab illis quos nulla neq; principa tus, neep^pagandinominisfui cura tangat,præ fentem modo amp;nbsp;reformidari pcenam, amp;nbsp;confcdla ri uoluptatem. AcprofciHo humilioris atep angu ftioris

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4î

ftiorîs eft animi,ullo uel fordidac pcciiniejil’cffœ minatæ uoltiptatis ftudio tcncri,eius autc q uul^ gi fermonibiis fît deditus, uilioia ifta contcncrc, aut certc difl”imularc,dü fumma multitiidinis ad^ miratione ampliflimu nomen confccutus, id ctia aliqüando afl'cquatur,ut omni imperio amp;nbsp;liono.-re dignus tandem indicet. Qyodporrofe Mart. Luterus hæc omnia qiiæfaciat,rcip. caufa faccrc diiflitat.Primu,qs ei hoc ipfum crcdatîqiic priua to confilio tam milita aduerfus bonoriî omnium confenfum turbulente mifeere uidcamus^ Dein^ de ut etiam ex facris liter is aliquid afferat, ul’po tius ad caufæ fuæ commodiî ex ijs aliquid detorgt; que at, q conat’ fuos quafi diuinos nobis prober. Ecquem unq feditiofum tam ftultc arrogantem fuifte putatis, quin 8i è rcligione ca efle affirma.-rit,quib’' fibi adres nouas uiam muniret, amp;nbsp;adi onibus fuis diuinorü in primis libror^ authorita.-tem prætendcrit^ Nam qua tandem ad perturbâ dam Remp. fiducia acccffiflent,nifi ea à fc afferri confirmaifent quæ eu eftënt omnibus utilifl'ima, tiT uero diuinis præceptis tradita? atlt;p uel Petri, uel Pauli,uel alicui’ de duodecim illis Chrifti Ic.-gatis authoritate iam olim cöprobataï At ca eft Mart

4lt; L O N G O L I I

Mart. Lutcrus tum intcgritatc tum contîntntîa, ut ijs nominibus apud populäres fuos bcnc in pri mis audiat. Quid^qfi ucro fadliofow qucnq tant profligatis moribus uiiqfuifle cxiftimetis,utnul la oîno aliquarü uirtutfi ucl cxprcfla uel adum.* bratafigna habuerit^ Nâ qd Manichco'Jqd Apol linari^qd Macedonio'^qd Porpliyriolt; qd Noua-tiano obieftû putemus';Auaritiam'nc,an impu-dicitiam'^Ncutrü ccrte,cfi eos ne leuiflîmaqdent huiufmodi uitioru fufpicio attingeret Si fanéia réélis^ ftudijs dedita uita uulgo etiam cSmenda ret. NuIIu igitur criminandæ uitæ fuæ locü reli-querunt'JNullum oïno qd quidem memorip pro-ditum fit,fed eaufæ damnandx fuæ occafiones de derüt plurimas, atc^ ca una rc damnati funt, etiâ ab ijs,apud qs in moribus diu fuilfent. Quid itaC qdimpiam ipforû mente, amp;nbsp;fuperbam contra to tiusreip.confcnfum,peruicaciä omni priuato cri mine grauiorë ducerent. Quo paéïo'fqa peruul-gata Si quotidiana ifta dclidla, amp;nbsp;fi diligcter uin dicanda effent, tn ucl impetu plurimu cômittcrc tur, uel ad paucos oîno uenirent, ucl fuos etiam tinfequerentur autliorcs. Quid tü^leuiusidcfïc ratifuntinaicficiu, qpauci umcrc, gqmnltidc

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;induftria

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47

înduftrîa grauiffïmc Igdcrentur. Eos autc qui dc dcOjdc rcligi5c,de rep.male palam fentirenr, nä tam priuatis aliquibus aduerfari, quàm cfi Tupe.* ris ipfïs bellum impie gcrerc tü etiam impeiite multitudinis animos ad candemfeiflandam im.-pictatcjcuertendam'qj rcligioné nefarie folicita^ rc.Quo id tandem illos modoï tumprobabili (ci licet difputationü fuai^ rati5e,tü uero magis ali^ qua ƒ bitatis uirtutist^ opiniöe.Nusq.n.pronior cft religionis lapfus, q ubi magna religio is do lt;ïbinccp fama,impix rei fanóütatis pödus,amp; erii ditionis authoritatem afferre uidcatur. Eadern cft igit nimirum Mart. Lutcri caiifa, qq ill is iuic quidc optimo damnatiSjinfigncm oino fado ingt; iuriam, qui eos huic pefti a tep labi niïc cöfcram. Quid em ia illis uel præter fanâ mente quisq de.* fyderauit? uel præter ptinaciä grauius aliud accu fault cfi nihil ifte interim cü eoiv ornamcti.s atqj laudib* cömune habeaffperrinaeiä tantü fedigt;-tiofac eoru metis fenfum imitetur^ ita tn ut illoril finguli, alqs atep alqs têporibus,unu qddam, idip tum,cü nondü reip.ratio plane' cöftituta eflet, ob ftinatius tutati fint,ifte quiequid unquä à quouis in religionc excogitatum fit,ac reip.ipfi’iudido palàm

48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L O N G O L I I

palam damnatum,hoc tempore contiimacitcr amp;nbsp;pctiilanter defendat. Breuitcr,cri illorum caufe prætcr caufam defucrit pene nihil, liuic autë ho^ die pratter illamlatronfi nianfi nihil omnino ad^ fitjCatenus illis comparatus cxiftimctur, ut fi nó aliam ob caufam, iccirco quidcm ccrte uir bonus neep elle neep dici pofie intelligat quod fuperba turn mente tu orationc Po.Chriftiani iudieiü no modo ludibrio habucrit,fed fe ctiä illud ui Sf ar^ mis,quando aliter non pollet correiflurü pronii^ ciarit. Ncminem.n.ueftrum latere puto,quidnä Pont. Maximo refponderit,humaniirimepcr lc^ gatos fuos monenti, ur fiquid ucl in q dc religi-' one addubitaret,uel qd reip.ftatui conduccrcar.* bitraret ur, haberct, id ne in ulrimis apud imperi tarn plebcm terris feditiofe iaólaret, fed Rome ï ipfa hominuluccjin amplilhmi collegii ud poti^ lis in ipfius rcip.facrario rcligiole exponeret, fiquot; dem publica fi poftularct, fc hanc ei bona fide da turum,pccuniam in uiaticü H petcrct,hanc quoep cife liberalitcr curaturum . Hicegouos indices ipfos plane conftituo, credo fuerir hominis Chri ftiani,mitto non parêre,uerum ad ca fic refpon^ dcrc, ut diccrct fc nö iölü fummo Pontifici diifio audientern

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4»

audicntem non futurum:qd ccrtc ipfum,cuïufmo di ertc dicem* i fed cu fibi uidcretur cömodu fe ad euertcndam ei* tyrannidc, cfi maximis gregaliS operarumcp fuaw copijs Romam ueturü. Quid i qd Cæfari fenatuiiç ad ociü amp;nbsp;ad pace cü comiter adhortätibus,cötumaciter ob os,et impie gladia toriotp aïo refpondir,ac plane' præ fe tulit,gcfti--re fe,qd difcordiarü 8C armoiv author generihu^-mano effet,idep fc Chrifti exeplo facere homo rc ligiofiihm’ibidé pdicauit. Periode nero cü ChrJ ftus bellü à {e n5 ociü terris allatü diceret,terrain noïe barbarosólt; omneisàucrapietatc aliènes hoies no ngnificaret,qs aduerfus pcrfuafiös Chri ftianar religionë nefariü amp;nbsp;inexpiabile belIu fta-tim gefturos effe præuiderat.Sug cene difcipling alünos,atcp cos ipfos Chriftianæ rcligiöis Anti--ftites mox futuros,etia tu cü in calü fefc ipe iâ rc ciperct fumma illa oratiöe nullius rei diligentius admonendos putauit, g ut pace mutuâip inter fc charitatë colerent, atqt eaiv rerü cura nihil anti^ quius ung haberent. Hic uero qui fe hodie unum Chrifti Opt.Max.æmulü, Sódiuinü facrorülibro rum interprète, quafiep Efdrä atlt;p adeo Paulum alteru effe gloriet, non Turcarum, nö Arabum, O non

LONGO LIT

non Perfariim, non cætcioiv itc barbarorum^ qs ctiaarmis nf is uexari fas elTe neget,fed Cliriftia nowplane omniü,fcdPöt.inprimis Maxi.fcdfe natus atcp Cxfaris ctiâ ipfius religiofiifimi pringt;-cipishoftem fe aperte ^fitctur. Quod cü ita fit. Si fc talc Lutcrus etiä aduerfus eos gcfrerit,qbus femel Po.Chriftian’, ac potius deus opt Max.nc gdrcfp.dctrimcti acciperet, negociu dcdit,ncmi iii iä piito, miru uideri debet eum ab altero, q p5 tificio jure inimpios uteret, quafimale de religi one fentiente, uel potius contra eä multa machi nanté ex facra hominu comunitate exterminarä efre,ab altero g rep.armis tueret, etiä maieftatis datnnatn,amp; in lioftiu jpfcriptorCtp numero hab* tü. Quid cm iHi facias, aut quç nobis cu co homie focietas iS elTc poffit, q ncc legib’ obtcpcret, nec magiftratib’ pareat,ncc mclioribus more gerat'* ncc qcq magis q ciuiü fuoi^ociri pace metuat'* q deniqj ad cxcitados Po.Chriftiano funeftos tugt; mult’ omne ingenq fui ui atep impctS contorque af* Profedfo uti pcritiorcs medici, ca mebra fta^ tim uel adurcrc uel amputate folent, qux ipfa cii putribus corrupta fint hulceribus,etiam integris corporis partibus uitiu labcm aifcrunt,fic

Mfmodi

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

uFniôdi Hofnînum pertes,quauis ratione à ccmu^ ni tanquä humanitate corporis rcfecandas eflc ü pientiffimus quisi^ fempcr iudicauit. Vcru m n5 id à nobis hic agitur,Mart.Lutcrü dici quem con Ucniat quoue affici tandem fupplicio fit atqufi, id ein nee dubifi ert, legibus, opinor,fatis defini-turn, fed num in co tanta eluccfcant uirtutum or namcnta,ut ipfius unius fententiam, totius rcip. authoritati à uobis antclatam eile oportucrit Atqui duas tantum,atque illas ipfas ciufmodi ut qs caruifTc omnino fit turpius, quam eas habere præclarum, in co nam nulli uirtutes admirätur, nimirum ignari, quam ifta: illi cum multis hodic fint c5muncs,quos tarnen præ Lutero fuo conte-mnant omes, nec in co ipfo fatis explorafar, in q tarnen ex tanto uirtutü numero folîe,tam ambi-tiofe laudent : qs cni fe uVpudicitias uel integrita tis eins periculu diligenter fccirtc,affirmarc aude at^ Neqj enim facile id ert, neep femel amp;nbsp;itcrum, ncque modicis in rebus irtiufmodi hominum ani mos tentaflc fatis ert.Multos annosin magna oc culte peccandi tfi facultatc,tü licentia,innoccter uixcrit,opus cft is,quë mihi fingulari ucl pecuni arü uel uoluptatü contemptu cómendatum eflc D ij cupias.

y» L O N G O L I I fUpias.Ncc enim cuiq qui aliquo fit traftandarii reru ufu,obfcurü eflc poteft, quäta fit humanæ ui tæ uanitas,quanta ctiam in plcrifquc nature im.* bccillitas,ut nc poflint quide multi, aut ctia fi uc lintpcccare tn audcant,quàm deniqp flexibilis fit hominii,ad fuftinédam oëm tu uirtutü fimulatio** nc, turn uitiorii diifimulatiöem,frons, oculi,uul.^ tus,oratio,fi quis experiendo nö fatis cognouif, ftudio quidc, ac uctei^ certe uolutadis monumen tis didicifl'e potuit amp;nbsp;percepifle.Tamctfi baud dS ipfe fanè uideo , ut opes ifte in minimis ponat, q nulla de rc,tantas ubiqj tragœdias, q dc Pontifia cü auaritia concitet, qs qdem diuitias fi tantopc contenendas eflc iudicat,cur apud Populäres fu-« os hoe unü tand? pene femp habet in ore, amp;nbsp;ma? gna uoce qritur^iam fercexhaufta ciTc illowfor^ dibusS? flagitiofiifimis nundinis prouincia uni-* uerfam. Nolo equidem cuiusqinfcruire auaritie, nee cm debeo, nee fi' ucllé poflem, fed tn neqj qeq ab ïuitis cxigifcio,ncqj fatis mirari poflum,haud paulo plura hae de re q de eacteris faecrdotü fla-^ gitijs ab co uerba fieri. Vobis id qd fignificet,qd.^ uc dc eo alq fufpiccnt,nefcio.Ego qdem,cius q pc cuniä deipieiédâ oem iudicct, efie puto,nec illam cuiq

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î,

cuig omino inuidere,nec coiv g ea careant,uicem magnogc dolcre. Optare aiTt,ut locupletcs fortu nis luis re(fle utant, paupes ipfi uti nc q carum dcfidcrio ung tcncant. Atlt;ç ut femel,quod fentio liac de re dicam,mihi quidc perfuafum cft,nihilo ferè turpius cü faccre, qui cü paupertateprofeC-fus fit,tn altcrius auaritiä ferre non qat, eo g tur pi pecuniae ftudio amp;nbsp;infinita lucri cupiditatc pa.-lam ducatur. Sed fit fane mirus diuitiai^ content ptor Luterus, quas tn ita ille afpcrnatur,ut men dicitatis,non dico onus,fed ne nomen quidc ipm tolcrare pofTit. Scitis cm q de tollcdis uel ctiam è rep. Chriftiana penitus exterminandis facris iU lis quatuor mcndicoi^ fodalitatibus,cü fçpc con.* cionatus fit,tü ucro nup ad Fabianu Fclicem con feripferit. Vt etiâ in eoi^ pcras,atiç manticas pe tulanter ille quide,fcd plane etiä frigide amp;nbsp;infuP fclufcrit,non puto etiâ nunc uos ignorare, Atg bonoßi omniü iudicio fi q in hoîm gne prifeæ reli gionis amp;nbsp;fanélitatis dccus ad hue fpclt;fratur,in co rum profefto quow illc fportulas ipfapauptatc odit peius crünispotilTimü amp;nbsp;inftitutis hodic ap parct,at(padcoeluccfcit.Ve«v hac dc repofteri^ US,aliud enim in alio de iflius moribus mihi dicc.-D iii dum

54 L O N G O L I I

dum femper occuriit, fit igit eo fane ingcnio Lu terus, ut omncs omnibus opes libcnter cöccdat, ipfc mcndicitatc æquo amp;; hilari animo unus tole rct. At cundc cfle hominc frugi, amp;nbsp;qd ifti iadlät^ rarum qddam uctcris parfimoniæ cxcmplû,mihi perfuadcrc q poiTum^ quem ex uoluptario loui^ niani inftituto, nulla magis de re laborante uidc am,q ut à maiorib® noftris indifta ftatis anni die bus atqj tcporibiis ieiunia,quafi non ferenda fum ptuariac alicuius legis décréta antiquentur^îinter diólus paritcr quadrupedü, auiü in mcfis ufus, omnibus omino rcftituatur^ Qiiod fi quis hoe i 11» £um popularibus fuis cömune efle uitium conté--dat,qs natura uentri obedicntiores finxeritdllud quidcm plane ipfius fuerit prium hoe tempore; quod facerdos cum fit, amp;nbsp;in Auguftinianâ ea le--ge fodalitaté cooptât®,ut rcliquü ætatis ab omn j muliebri congreifu alicnus degeret, ccrlibe tarne agerc uitam'unusomniü apertifiime hodic reçu fer. Gerte cm in facro fanélâ Niceni cöcilij autho ritatem, quä ipfe fanftiifimä elfe perfaepe teftat* fit, ucl ob hoc iinü totus aliqn fertur, quod illius decreto qs,qui ad rem diuinä facienda confccrati cffcnt.ducendæ uxoris ius onmino dcncgarctur.

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Sèdhacc quoq; poftca, iibi ciifputationis cius rati ones putabimus, traiftabunt à nobis accui atiiK, quæ mihi tarnen hic quafi in tranfeurfu kuiter at tmgenda exiftimaui, ut eu domeftica cius uita ni hilo uobis q mihi eflet exploratior (nemo cm ne ftrum ipfo familiariter cft ufus)cxpiæclaiis eins fententijs atty præceptis qlis fit, aut cette eile ftu dcat,homo antea obl'curus,ôi hacfolarcpcntina infania nobilis magis q adhuc plane notus,côic^ 6:ui-âfaccrcpoiremus.Namqd quidâ etiam mine nulla cü obfcœna corporis uoluptatecapi infolc ti’ hic admirant, doleo cqdé iftos de cupiditatis fuæ turpitudine tam aperte fateri. Nemo cm in alio quicquâ admodum,admiratur,qd aut habcat ipfe, aut ctiâ fc confeq polie fi paulü coniti uelit, non diffidat, Sed admirent fane, fi eu turpi inte.-perantia flagrante illü,amp; in Vencrempronû elle feiartt, tarnen aliq fingularis continentiæ exëpla ab co édita ,pferrc polTint. Sin autc uel nihil eiuf modi habet, definât nobis medacqs fuis uellc im ponerc, uïetiâ illc infirma fortafi’c c ualetudïe becillusuel honoris potcntiæ'ue cupditatc fuæ inflammatus,ncfciunt profcfto ncfciunt,ncqj qd aiiimi uirtus,à corpis uitio différât, ncty quâtam

D iij cuam

9t longolii

«tiam ex inani uirtiitis laude,uoluptate homines ambitiofi pcipiät. Etcm qucadmodü libidini aua ritiæcp dcditum animü, nullä ojno dignitatis ra^ tionë habere confiât, fie uix ung fieri potefi, uel nug potius fit, ut cuius mens tota in gloriæ cupi ditate occupata fit, ci* ad obfcoenas corporis uo luptatcs,aut ad infame pecuniæ findifi fenfus fagt;-eile detrahat.Netp ucro hcc à me co côfilio ita di Iputan t,ut aut queng laudü fua^j fiu(flu conieôlu ris fpoliari cupiam, aut duas ifias pufillas Marr. Lutero uirtutes inuidca. Nonfum tam inig,non tam iciunijtam angufii animi,g bonâ certc ci me tem, atep omneis omniü generü uirtutes optarc nô defino, fed co fcilicct hæc à nobis coarguunf, ne infidiofas aliquas amp;nbsp;magno multis malo,cxi^ tio^ tandé omnibus futuras,cius hominis laudes temcrc admittatis,in q maximu cætcrai^ uirtutîî fplendorë defyderetis. Sic cm ipfas inter fc colli— gatas îplicitascp,amp; qfi indiflblubili qdâ nexu re» uïéfas clTc uirtutes audio, ut unä carü g habcat, ocs habeat,una g carcat, oîbus oino cai eat. Verc an fccus, no mihi magnopere hic difgrcndü arbi tror, cü de co dubitarcpolfit nemo, quin ab illo abfit omnis uitæ dignitas,omnc uirtutis decus,g netp

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4ï

neep focictatë Iiominü fancflç tucatui-,ne(p uerita tem rerum gfpicere, ac rationc expedire queat, nclt;p coiv quf fiant, quæép dicant ordinc amp;nbsp;tnodu tentât,neep glorig impcrq'uc cupiditati cafte mo detari poftit. Quod cü dico,an nô unà q in Mart. Lutero requiranî uirtutiT inftrumenta, ca à me p ftringi cognofeitis omnialt;; Quis cm in co ucl me diocrem prudentiâ non defideret, g dum fihi no^ men amp;nbsp;imperiü molit,ftultitia fua tantum fibita turn uobis,maIonT contraxcritïgs nô temperan.-tiam qcp ôC modeftiâ, g in omnibus ctiâ mortuis acerbiftime exagitandis fit omniu mortaliü longée intemperâtiflimus^ At iuftitiâ,quæ ornes unà uirtutes ipfa contineat, nemo in eo defiderarit. Credo equidé,ga ut ca iâ nulla fit, dies ac noefles ille moliat. Quid cm eft aliud res iudicatas infirmare,indicia tollerc,lcgcs antiquare,dänatos rc ftitucrc,facra ,pphanis communicate,cos quibus rcfp.regendä earn comifit, in ordinc cogere, oia deniep armis pturbarc, nifi cuiep ius fun non modo nô tribucre,fed contra ius ac fas omne, id uio Icntcr auferrc,8i unicuiq; crudcliter cripere“; Ta lis ergo reliqua Mart, Luteri uita cn fir, no ab rc mihi fufpicari uideor, ca quæ à conduftis iftis Së

D V emptis

LONGOLII

cmptis CÎUS laudatoribus prçdicahtur, did niillo Tnö poiTcjqug uero did pofîînt amp;nbsp;dcbcät,ea oïno non did amp;nbsp;fumma diligentia occultari. Nihil tu ‘ igitur corum, quæ de fingulari ipfius continetia atque opum defpicientia narrantur, acccpcris^ Nihil plane' duntaxat ut has una honeftatis caux fa uirtutes ab eo compleóïi exiftimc. Nam quin ambitiofc dclitiarum omnium amp;nbsp;pecuniarti cu-piditatem tegat, nihilque uerbo publice probet, 'quod non cum laude amp;nbsp;dignitatefit cöiundlum, de eo non mo non dubito, fed ci ctiam ad ca qua: molitur cum primis neceflariü efle iudico. Quis cnim Chriftianü ferat hominem, prarfertim no^ uandarii rcrum authorcm,qui uoluptatc fua uti--litatelpomnia metiatur ? Seditiofus ante omnia oportetbellfi diuitqs palam indicat, palam ab o^ mni luxuriâ abhorreat, palam omne uoluptatu genus defugiat, inceflu tardior, amidluobfolcn^ tior,corpe incultior, fupercilio triftior,uocis fo^ no,autfummiirolenior,aut cötentoatrocior,aut inclinato grauior, autinflexo mifcrabilior, mire cm hæc ad pullatiTptincnt circula, breuiter hanc una ad uulgus nullo negotio capicndii tenendutp ui'd feditiofus habeat ut fe cum omnia reip.caufa facerc

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îgt;

acerc ditfci te t, tum plebis cupiditatibiis plun'mil indulgcat,tum ucro fc fanélifliimorum uiroi^ in-quot; ftitutis deditum efle ftudiofe diligentertj; aflïmu Jet amp;nbsp;fingat. Sic cm turn ipfc fidë imperitæ multi tudini facillime fccerit, tü nifi prudëtioresmelio resipprimis cius conatibus mature obftitcrït,ad extremü armis quoqj ad labefaël andä remp.ap-*

^fcëlos inittjs Arri anoSjhis Manicliæos,his Donatianos in rëp.im^ petü olim feciiTe acccpimus,Së Luterum ad prso* fentë cuertendü ciuitatis ftatum graflari uidem’. Sed cü de eo neminem ueftrum dubitarc ia poflc confida,quin q Mart. Lutero fit moribus fimilli--mus, idem neqj uir bonus fit,neep à Chriftianæ di fcipling pudorc n alieniiïïm’, illud nihilomin* tn iicrcor, nc uos nullo grauiorc fcclere obftriëtos cifc arbitrcmini,qd cius cötra rcmp.hoïs fccuti fi tis partes,q cum animi altitudine maxïa fit prç» ditus, til ucro doëlrïa quada fi'ngulari 8i eximii cruditiöc orna.tus eflê uidcat.Ego ucro quxna in ifto exiftat animi magnitudo, non fané difpicio, nififortaifcfortëuirü uobis appellate libeat cü, q nafta 3^ ïpoteti opiniöis fux pfuafióc fublatus, fc plus unum quàm uniucrfamrëp.pofie cupiar, qui

eo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ORATIO.

qui ius omnc amp;nbsp;fas cxtinguat, omnes aipernéf, nulli parcat,nc magiilratibus quidc ipßs ullü ho norcm habeat, dcniip q nullum laborem rccufet, nullum pcriculü dcfugiat, q ucl pcrturbata,uVe^ tiam oppicfTa rep. nomen fuü immortalitati co.-mender. Quod fi ira cft,amp; hominem q fie omnes omniaqj dcfpitiat,quafi magnü fortem uirum uobis plcno ore laudarc pmitritis, nihil plané af fcretis, quäobrem non etiä infignes latrones, SC lyrannos 8i prçdones omneis, Si qcunqjuiquam wnqfucruntfaiftiolos ciueis admiremini, qs ela^ to cupidoej} ad maximas fibi cöparädas opes ani^ mo,nihil non aufos fuifle, manifeftius eft q ut id nobis hie à me demonftrari ncceft'e fit. Nos cctra cxcelfi atq^ träquilli ingenij uiru, cum demii eife cenfemus, q cfi Si libidine pudorc uiccrit,amp; furo rem rationc dcpulcrit, tu neqj imperia appetat, ne^ gloria concupifeat, qfortuna contcntusfiia qetc uiuat,amp; quemcüç cafum deus tulerit,forti.* ter hune atc^ placate fuffcrat.Eos autcq uel me-' tu franganfjUcl à cupiditate uincantur,ucl impc rium pati non poftjnt, uel etiä alia quauis argri* tudine perturbent, longe ab ilia uiri fortis con* ftantia dignitate^ abefle iudicanius. Qnorü qdc efte

L o N G o L I I « efTe in caufa amp;nbsp;numero Mart. Luterii, quis hie iä negct^ primü qui tam timidus fît,ut en fc ôC Chri ftianæ pietatis defcnfioncm unü fufccpiiTc gloria ctur, 8C de fummo inter gregales fuos mortis co temptu iaâ:itct,nunq tarne ni fi aut accepta publi ca fide,aut militari ilia manu ftipat’, fit aufus ex ea in qua fefe abdidit munitiiïîma latronum arcc in publicû prodire, ,pfefturus fcilicct infrequen.-tior,etiâ in aliéna præfidia folus amp;nbsp;qcunqj uocagt; retur,nifi 8i. caufæ fuæ diffideret, amp;nbsp;fcclerü fuoru confeientia territus de fe uchementer timeret,8C miferâ illam anxiamq; amp;nbsp;prçcaria uitam pluris q Ornes Ghrifti rationes duccret, ,p quibus rationi bus,quas tn illc quantu in ipfo eft conturbar, qd^ uis homini Chriftiano fuppliciu libcnter elfe fub cundü cum ipfc qcp profiteat, quidnam aliud fugt;« fpicari poirumus,nifi' nobis elfe negociu eu eo ho mine q ad maledicendu 8i. conuiciiî ex tuto cui^ uis faciendum fit longe audaciiïîmus,ad pericu.^ lum aliqd ucl ,p Ghrifti religione, cui’ fe cauläm agerc mentif,adcundri multo timidiifîmus'î Dc.gt; indc cü diuinis mandatis perfæpc moneamur, eu ut corü qrum fumus in poteftate amp;nbsp;tenemur îm^ perio,ration? in primis habeamus,tum facrorum Antifti

et ' L O N G O L I I

AntiftJtibus difto audiétesuti fimus, quàm bene iftum legibus parère credamus, qui ne impcrio quidem ulli præclaris illis fuis decrctis locum rcx-linquat, nimirum impunitatem fibi, cæteris'que coniuratisinfinitamliccntiampollicitus , fi qui iimultiiantes ciucis,propoteftatc cohcrccant, rulli omnino exiftant,hoc cft fiæquabili iure ux^ tamur,uel internos potius fine ullo ordinum difcriminc, fine duce, fine magiftratu, fine lege ferarum more tumultucmur. O hominem eau gt;nbsp;tum, Siinconftitucnda rep. prudentia fingula ri præditum. lam quàm inuiélum aduerfus ocs cupiditatesfedatum'quc gerat animum, cum ex concionibusamp;feriptis,infandis'queipfius con^ uitqSjtum etiam hic pcripicere poteftis, quod ho mo, uelmonftrum potius ex diuerfiffîmiî, ac in^ ter fc maxime contrai ns uitqs conflatum, dubigt; um 'que maleficii magnitudine timidius,an intern perantia audacius, inaui doôlrinx perfuafionc arrogantius, an fordium fuarum confeientia abgt; ieftius, natura leuius, an opinione peruicacius, ftultiusdeniqueapudprudentes,an aftutius a-^ pud ftultos, tam incredibili nominis fui nobili tandi cupiditatc ardcat, ut quo aliquid apud im peritâ

ORATIO. ®)

peritam multitudincm cfTe uideatur, n5 dubitet conftans amp;nbsp;perpetuum generis humani iudieiü» præ opinionis fuæ errore faftidiofe contemnere, jn fanclam eruditorum omnium uirorum confpf rationem petulanter inuadere:denifp mortuos cc uiuos prar fe omnes infeitiæ, uecordiaec^ acerbif' ; fïmis uerbis condemnare.Nam ut dominandi ligt; bidinc tam multa rurbet,mihi equidem peiTuadc re interdü uix poirum,pratfertim cü ucl tot firma ïeip.præfidia,uFextremâ poftremi homis in fun mis uitc ac fortune fordibus condition? atqj cau^ fam confidcro. Rurfus cum uel minaces eins con cioncs lego,uelinitadcinfercndo »Italiæbella eonfilia audio,uel numcrofam illam quafi^ prçgt;gt; toriam impiorü cohortem, atqj homis ißius amS tiam furorem'qj mihi ,ppono. Qui neep ï difcepta tionem dcfcendcrc,nc^ caufam diccrCjUci^ publi co ullo aut legitimo iure’fecu agi uelit,8? omnetn cæcæ mentis impetü ad euertcndi'i hunc reip.fta.* turn contulerit, facile nonnunq in câ opinionem adducor, ut id quoqtilli deliberatum à principio dccretum'qj fuüTc exiftimc. Labefaélata cm rep. ‘ quemnä aliü potius rei^ potiturü fpcrare debuit, nifi cum qui priorem ciuitatis fiatum cuertifTet..

«4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L O N G O L I I

fecp pcrditç plebi aduerfus optimates duccm au-* dacirtïmü femper prarbuiflet i Et quisg hunc aut optandü nçbis principe tn iudicatlt;aut bonum SC foitcm uirü mihi adhuc appellatur^qui iufti attp cxcelfï animi ne umbra qdern unq uidcrit^ g nos prim« qiiafi unlpccula fallacüTima fraiidibiis èC infîdtjs fuis circiimucnire tcntarit^ deinde ctiara truculcnta criftati draconis fpecie territos fran* gere conat’ fitlt;q paci atqj odo inimicus adagé* dam,rapicndä remp. cüfcelcratiiTimis latronib* focietatc coicriK q genres feras armatas ad dele dam pukhcrrimâjôC eä certe unde omnis ad nos humanitas, omnis religio fcóla fir, orbis terra: parte adducere cogitarit q hominis Chriftiani fortitudinc non parendi facilitate,non clemetia, nö beniuolctia, fed contumacia,odio, uindi(ffa, maleuolentia definiat'' At q hunc in reip.pofleifi one tolcrabilc futur« fuifTe putemus, q priuatus amp;nbsp;inops tantâ dilTÏmulare nö potuerit infolentiï amp;nbsp;immanitatem O nunq fatis intellesffa uulgo, Chriftianæ pietatis qctem fortitudinis uim atep fimplicitatc. Ego ilium nee in fumma imperq li* centia cömodum fore fperc,qui in hac tam renui fortuna,intolcrabili iä fit fupeibialt; ucl nüc iuftü

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c

magnanimü cfTe putem,quï magiftratuü impe ria fupbe dctrcftct^qui tus omne, é rep. Chriftia na tollere coneï ^cui fint ignaui 8(. pufillanimcs, quicun«^ iniuriam patictia infringant^ longe au té ignauifiîmi,g ita ipfi fe uincant, ut plane Chri ftiana illa animi indu(5li5e,bene uclint male uo-Icntibiis, bene precent male precatibus, bene me reätur de male merétibus. Ohominc,fiquidcita fentit, amcnté 8C miferü, fceleratü autéSéirnpiS, fi cü nobifcü fentiat, ea tn crudeli ambitione inci tatus concionetur, fcribat, edat,paret,meditet,q uel cogitafie non m3 non Chriftiani fit hoïs, fed efferati alicuius 8i immanis barbari omné Iiuma 5 nitatc ^cuIcantis.Furcfcilicct Sé adiilterü, qrum iniuria ad uniuï autad alteriusfama rcm'ucpuc niat,quafifccleratos execrabimur , aut etiäultio dignos fupplicio iudicabimus,eü uero qui cumfe Chriftianfihominemnumerari uelit,tn fimul tot populoiv,tot gentiu,tot nationü, non mö corpo ribus, qd ipfum p fe intolerabile, uerumetiä ani^-mis pefte Sé interitu machinet, g fimefta ifta fua face tm iâ in Germania incendiii excitarit, g tâta audaciffimo cuitp ^pofita feditionismateria,ean dem intefiinopniciofoij bcUo in fc ipfam iam ar £ marit

t« LO;NGOLII

marlf,quo autorc totiam uiri boni, tot homines Chriftianijtot adco facerdotes ante ipfas Chrifti Opt. Max, aras indignifTimc truddati funt, hunc nos hominc caftü, hunc nos fandlü appcllabim’i huiiis fi dco placet, pisftä imagine, quafi illc cœlo confecratus iä fit,radiato quoq; capite confpicuS circumgcftabimus^Quæ(malü)amcntiahæccft'; Qiiam cgo hanc dei iram eife dicam'îuos hcc fei-tis,uos hæc uidetis,uos hæc cü fierét, ipfi fæpe in-terfiuftis, nee mö nulla adhuc ab co kxpiabili re ligione obftriftos uos putatis,fed hominc tä no fariü tarn dir«, quafi ad modeftiflimæ amp;nbsp;clemcn tÜTimac illius Chriftianæ naturæ laude afpirarir, diuino cultu etiä nunc ucncramini'^ Quiddfta'ne fanguinolcnta rabie Petru amp;nbsp;Paulü cerlo dicato» fuiiicjiftius ne modi feritatc loannc amp;nbsp;lacobum code uocatoscflc'; Tä ne cruenta uiifloriæpalmai innumcrabileis illas tot fantliffimoiVjtot fortiflî morum diuinx ciuitatis militii legioncs aditü figt; bi ad fuperos comparafle credemusi Age facitc multoi^ in rep.pi leipü intolerabilcs elfe mores, facitemultoivctiäciuiü haudquaq düTimulanda eile flagitia,nü coiv tn odio,illa, quä nobis Chii--ftus fccuitjmunijtjpatefecif, uia defereda fie fuitf

tmd

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«T

mo adeOjUt uera fint q dicitis,nij illoiv tn imitant di fuerc mores,cjrum à nobis tolcrari ampli* pof fe uitia ncgabitis^ Nä qd illis crudelitatc crimini intcrdn datis ego ucro liac nullos plane corü in quenq ucftrü adhuc ufos uidco, fed fi tn in aliquc more maiOR feueri’ aiaducifum eft, ijs fiipplicqs q à legibus ^ficilcant in eü,fcio, amp;nbsp;ob priuatü ali qd publicü'uc crime à ^phanis homibus elfe iudi catü. At uero Luteriani uri,qnä iure,q lcge,q tan dc Cbrianæ pietatis excplo,tot facerdotes, ca fo la de caufa, qd Lutcrianâ feiflä nö fatis ,pbare ui derent, inter ipfas Chrifti aras fuis ipfi manibuj crudelifsie iugulaiTit dicä,an madlauerunffQuo iure inq tot Chrifti facerdotes, qs ille amp;nbsp;fancro.-fanftos elfe uoluit, 6lt;dclitiasfuas appcllauit, ifti indiifla caufa fuis ipfi' manibus iugularunt SC immanifllme malt;5lauerunt^ O calum, O terra, fed non faciä, ut aut accrbilfimü coiv intcritü hic deplore, qs iä imortalcis SC beatiftimos efte iudi co, aut ferinä eoiv immanitatë hic detefter, qs dc poteftate Sc mente fua Lutcri cöcionib’ exifte,SC in remp. immiftbs cifc,mihi facile pfuadeo.Tan-tum uos admonitos uelim, ne eü quafidiuinu SC forte uirü uobis cömedatü pofthac admiremini, E ij qui

rt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L O N G O L I I

qui fanguinarios iftiiifmodi,atcp ex ultïa repetigt; tos barbaria facrificädi ritus inftituat, amp;nbsp;iä muP tis feculis falutari pfuafionis nr« exortu fundit’ fublatos, in Gcrttianiäipfam,GaIliä(p amp;nbsp;uniuer^ fum terrj orbc quafï poftliminij iure qdatn, rcuo care conet Quan§,fi ucra funt quæ audio,no fa^-cerdotes tu amp;nbsp;innocentes, fed ex ,ppliano potifli mu uulgo fontes gdä homines immolabant, ut à Mart.Lutcrouetercillä ueræpictatisexpertium immanitatëgcntiü,nonaequatâ modo, uerü ctiä longe fuperatä cflc uideamus.Quod fi bare illc in fcdatoiv fuoj^ furore atq? crudelitatc träffundat, ' uidete(qua;fo)ucl quç nam fît cius hoïs doft rinse uis, q qs à fe ab omni fupftitione ad uerç pictatis cultü traduftos effe glorietur, eofdc tn ca re im^ pios efle SC parricidas negare non pofl’it,ucl in q nä hominü gnc illic regnet,qd qdem tâ efferatum fit amp;nbsp;barbarü,ut impiä Sf immanc fuä crudclitagt; tem, q ne Humana qdcxqtatc quisq tueri poffit, fanftirtïmæ religionis loco ponat atep cöftituat. Quod fî (ut aiüt) ex difcipuloi^ moribus atqj cru ditiöc, de doftoris ipfîus uita 8C literis iudicium facere, aut certe coniefturä ducerc polfum’, licet fanè ex prçclaris iftorum aftionibus, SC faftis,de

Mart, *

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«»

Mar.Lutcri natura atqj ïgcnio iudicem’, ul’oïno qualis fit cöicdlura afTcquamur. Atg taks nung netj Chrifti ipfius,neq} legatorü eins, neqj facile Bciiedilt;fli,nc(},’ Auguftini, ncqj Hicrony mi, neep Francil'ci,nclt;p Dominici, neep Bernardi familiar res fuiflê Icgimus.Scd non cogat fane fuoiv culp» pftarc Luterus tametfi iftos nunq tin facinus ad mirtiiros fuifie conftet,nifi tumulniofis illis cóci-* onib’ Î reip.defenfores ab eo cöcitati extitilTcnt. Sit etiä p mc gdé omi alia uirtute ornat^fit cöti -ncs,fit abftinës, nö repugno, mö ne qu3 in co nö nulli ad cocliT landibus effcrüt, Chriftiani animi fortitudincilli inefle nobis pfiiaderi finatis. Qua qdem certu cft,non in regcrendis conuitiis,nö in referenda iniuria,non in elato cötumacis animi fpiritu, nö in mortis omibus uitandæ modis con filio cöfiftercjfcd in defpicientia fui,fcd in ca po-tifiimü cafti animi ,pbitatc, quæ uolütaria metis demiflione, atep ingcniio ^dam ac überall pudo-re totä fe diuinx poteftati comendatâ tradat, Si ,p Chrifti pfuafione dcuotä hoftiü minis atep ter roribus intrepidä obqciat.Hac itur ad jterna glo riä uia.Hac ƒ ceres iere Chriftiani.Hac heroes no ftti omes cœlû guencre, qrum etiä iam iiita defuji E iq ëloqs

70 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L O N G O L I I

ólorü gratia, amp;nbsp;mortuos reuixific Si cxcos ocu-* lorum ufum rccepific, Si uari^s ex morbis labora tes, furijsep ctiä exagitatos mortakis multos po teftati ualetudiniip fux reftitutos ciTc exploratii habemus. A Mart.ante Lutcro nu talc ijuietj ad-hue fadlii uidiftis ipfi, aut ab alio ctiä accepiftisi Num exanimes ab eo ad uitam rcuocatost Num multoß! linguas in fermoncfolutas^Num furdo^ auics ad audiendi uim patcfadlasd Num claudis Itbcrä gradied) data faciiltatc^Numijs,qoirjbuï mebris capti elknt,totius corporis firmitatc'jNü fanaticis fuä mentcm^ Num deniq? aliqd coclcftis uirtutis indicifi uobis edidit d Atqui aliqd faltcm iinü diuini ab eo numinis fignu allatii efle opor-’ tuit qui fc contra public! concilq autoritäre* dco autorc res nouas moliri, atq; tanta inter Chrifti anos ipfos difcordiarûfcmina iacerc diceret, prp fertim cum nee ullam nobis Icgationis fuefidem facerct,amp; ea quæ in rep.fequimur,lt;à maiorib’ no ftris diuinitusinftituta efl'e nobis rcligiofifTimc perfuafum non nefeiret. Verii fruftra huiufmodt quicq ab eo exquiras, q fit à uoluntaria ilia hii-* militatc dcuotiöecp alicni(rimus,amp; omniu q unq fuerunt feditiofoi^i hominii non mo timidiflimus, fed

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tt

fed ctîS longe anogantiiTimus. At quid illud eft lande,qd luciferû de carlo dciccit'ffuperbia.Quid Mariä in carlü extulitlt;animi demiffio.Qyid Ada nium amp;nbsp;Euam ex ilia facrow liortorum amœni^ täte exturbauif; quoddiftoaudientes nonfuif-Icnt. Quid Hcliâ 8C Moyfen côjUndeilli deturba ti eirent,poftca cuexit quot;î qddiuinis mâdatis femp paruiflent. Quid Chriftü ipfum fumnii regis ho^ nore,fummi iudicis poteftate,fummi dei noie ad ornauit'; nepe ilia animi dcmifrio,quæ qdc omiii lürtutîi fit mater amp;nbsp;altrix, ut omniü côtra fcelci^ parcs amp;nbsp;nutrix fuperbia.Videtc igit,quxn3m uo bis Mart. Luterus cafti amp;nbsp;Iiiinülis animi excpla adhuc dederit, qui cü fc hodie utiü Clirifti uirtu^ tes rcifle imitari gloriet,co tîi fit ore atq; animo, ut eu omnibus ijs,q usq erga principes contuma cia, erga pares faftidio, erga liumiliorcs contcx' ptu ifigncs unq funt habiti, de arrogâtiç pricipa tu fumma eStentione ccrtarc uideat. Sed cü fatis multa de hoïs morib’, nüc de ingenio amp;nbsp;doftria ci’ patica funt diccda,in qb’ qdë ita ille fe îaftat, ut uulgo pene pfuafcrit, unü fe omifi uï religiôis atq; Chriftianç doéïrïç fcictiâ tcncrc,q de reb’ tâ obfcuris amp;nbsp;abftrufis tâ fubtilitcopiofeep différât,

E iiii Perindc

It nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L o N G o L I I

Perinde quaficætcros q adpcrturbanda rcp.ac^quot; ceflerunt,ne(pà natura,ne(ßabliterarü noftraru cognitiöc iillo inftruftos mo fuiflc cxiftimcm’, aut homini Chriftiano facile no fit, de rcligionc loqui, tjd ab omibus fediiiofis fadlitatü uidemus, longe ucro dirfici Ilimu è rcligione uiucre 6C pic fan^teqj fci ibcrc,qrum alterum à Lutero no fieri ignorare iä non poteftis,altcrü ab co minime ad hue faófu efie, ut cognolcatis,mox opcram dabi--m’.Sane cih tepus qdda fuit, cu ego g nüc ab eins confiliis tantopere abhorrcre uideor, nö fecus ac uos de ipfius religioc atep cöftantia iudicarc,gp^ pc cuius leuitatc prius cöieftura, g ipfius ccrtifii mismonimetisteftatäcognoui, impietatc ucro nonjante opiniöc,g clariffimis libroßi eins uefti» gqs expreifam pfpexi.Ita^ de co(quc ex primis ipfius fcriptis,quäg iam tu co^t genus non nemo qfi fordidü,uulgare,liorridu improbabat, cgotn nctp indolt;flü cife hominc, ncç incptu,nc(p contc nendü exiftimaui,ex alteris,iam male fanü amp;nbsp;au dacc tabula putaui, cx poftremis etiä impurü öC fccleratü cognoui) ita nunc quidc fentio, ut uchc menti qdem ingenio illü ßf acri amp;nbsp;magno efie iu diccm,fed cuius cömcndationë omne,importuna animi

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75

anîmî praiiitatc cuertcrit,do(flrïa ucro euiulmo di quç nctp fané libcralis f)t,nc(p ex ipfis diuinoßt libroiv haufta fontibus,nc(p adeo ipfius ctiâ par^ ta ingcnio, fed ca plane qua ptim ex Huflianoiy, ptim ex Valdcnfiü, ac cæterow item fadliofoi^ iâ , olim dänatis,at(5 eô abditis amp;nbsp;reconditis comen tarqs corrogafTe uidcaf. Neqj cm certc tertio qcp ferè ucrfu fecum ipfc pugnaret, amp;nbsp;extra monftra atq^ portera, hôte Chrftiano dignu aliqd fæpius afferet, fi rationc,cri facris Chriftiane Hcbraicç'tp lüftoriç monumëtis fibi religiofe habendâ piitaf-fet. A quibus qbus qdem illc, quafi omniu fermo ne decâtatiSjôë uiilgarib* reb’ abhorres,optîa fui oci) opéra in ledlitandis qbufdâ ingeniofis oïno inis,fed plane pditis, ac nullius iudicij confilij 'uc authorib’, ijscp haud ita uulgo notis, peruerfe ab uti maluitjfpe no dubia duólus uidelicet, fe in ccc Io imperitæ multitudinis opiniôe ftatim futurü, fi cubarbara ilia declamâdi Iicétia,ipfos rcligiôis Chriftianç principes malcdiëlispctulâtiiTimc no minatim^ figcrct,tü uero quæ apud præclaros il los érudit ionisfue magiftros in tenebris didicip fct,ea in luce ambitiofe Si magno ucrboiv ftrepP tu otnia quafi myfteria quædâ ^pferret atcß enun-E V tiarct.

Ï4 L O N G O L I I tiarct. Quæ quidem fpcs, ut cum omnino falfum non habucrit. Dedit ein ei locum non ipfïus qui^ dc fingularis alla uirt’aut eruditie, qu3 fanè nul 13 adhuc ec uideo, fed flagitiofa multorü ubiip fa cerdotum uita atep infeitia, qua quidem ucl accu fare ueJ uinccre nullius plane fit negoerj. Sed ut ca ipes cum non oïno fcfellcrit, illudquidc certe no uidit fic iifu eiTe cóparatü, ut q indoiflis erudt ti,malis boni,ftultisfapientes uidcri uolunt, ijdc ïndodli cruditiSjftulti iâpictibus, mali bonis eile uideant. Vei n de Luteri litcris,atqj ipfius ï facris ctiä rebus intclligctia, amp;nbsp;fi ex ijs qua; ad perfcri--ptas amp;nbsp;ab ipfomet éditas, agnitas'q; difputaticcs à nobis dcinccps affcrentur, uobis pleniifime li^ quere potcrit, nihil me tarnen able facT;urum ho die piito,fi qualis eius doéfrîa cxiftimari debcat, tu ex abfurdis illius præceptis, tii ex fententia^s jpfius inter fc difeordia uobis hie fummatim indi caro.Nihil ein aftutc agcrc, nihil accufatoric digt; cere conftitui,tin pauca quædâ,ut adhuc feci catp plané atep latine uobis agnofeendaproponam, quæ cum cuncQis facile funt obuia, tfi ucro cam Mart.Lutcri indole fignificant,ut quätfi eins au--thoritati tribuedü iä fit,p fe ipfa ciiiuis planfi fta-tim

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;î

tim faccrc pofTmt. Atc^ ut ca hic mitta Omia, qux aliqua ucl reß! obfcuritatc excufari,ucl ifta diftin ftionu calliditatc clabi porte uidcant,q in co gra «iter amp;præclare illü fibi conftarc arbitremini^ q cum fe in primis illis difputationib’ hominc elTc, uerc modefteqj cfl’ct fartiis,hoc cft cû q ignoratigt; one reiv 8C labi SC dccipi pfæpc po(rct,tn anogâ-tifTimc poftca uaniiTimei^ idctidc feripferit, ncqt falli fc, neep oïno cn arc iam porte, impiâ credo, Actiani fccutus fentetiâ, qui hominë Cftriftianrt ulla inre porte falli negaflet. Idc initio feriptoriî fuoß! fxpc tcftatuSjfi quid noui de rep, cöfilij ca^ peret, afferrct'uc, de co fc ï ipfius reip.potcftatc futuiv, tatumep fïbi quantü ilia fuafirtet,crtc pfua furü, tri difta tâdë multa rcip.iSë côfilioiv eius au thoritati falutc,fc nihil ipfius iudiciü atep fentetiâ morari audacilfimc ,pnuntiauit,qppe q à fc diui-nit® ilia oïa excogitata efie, cxploratü fibi elle di ccrct.Hac cm ctiâ flagrat ambitiöe hö uentofifii-' mus,ut q ab ipfo quafi diJlata quatdä feditioforu rcddunt,d magiftris ne unq,aut doólorc ullo di^ dicirte uidcat.IIla ucro q inter fc bene coha:rcntlt;; Neminc naturæ ipulfu pcccare iitpotc q fit optima,fed ocis nos fpontc nra,fl:udio^ dclinqucrc.

Ruifus

« L o N G o L I I

Rurfus J Floriani infania, omnë humanæ metis culpam,unius cfle naturae uitio attribucndä,quac ppctuo furore cxagitata,nos fecu précipites age ret attp raptaret.Iam illud, nemine efic unü neiÿ tam moribus fanclu, neep deo tam acceptii, q nö mortem incrcdibiliter horreat, an non cum illo ipfo acritcr pugnat, multos hodic pofle reperiri, quos diuïa cliaritas ita inflammct,ut ca quafi ar--matijuullo plané mortis terrorc teneantŒiufdc eft incôftantiæuclleànobispeccatorü noftrorü cöfcicntiä, facerdotibus omne aperiri, amp;nbsp;iterum nolle oiîiia, ne exitialia quidé fcclera jpferri atep indicari. Quid,qd Petru cæteris duodccim uiris honoris gradu m5 fuperiorem facit,mö parê,m5 inferiorequot;; Quid,qd cundé ad illuftria illa Chrifti rogata, tu de fua tu de omniu collegarü fentetia refpondentë inducitquot;; Quid,qd cidem in nobili illa ^uinciarum fortitione hie ludjam tm,illic fo^ lam Italiä obtigifl'e affirmat'JQuidjqd fummi P3 tificatus principatü alibi delcndü eftc argumeta-tur,alibi religiofum amp;nbsp;nefas id efte contedit^ Nä de reftituendæ nobis innoectiæ ratione,q turpi^ ter fccfi ipfc totis uoluminibus digladiet, q alias nullum pontificia liberalitatc animicrime extin

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71

gui polTc iudicct, alias nos cade indulgentia no.« xç eximi,amp; federe liberari poffe omni defendar, fuo cemodius à nobis oftendeî loco, Atque ne in Ijs tiTi,quæ ad fuperos maxie ptincant,leiiitate iP lum fuam ^pala efferre contentu fuilfe cxiftimo tiSjpgit porrOjCOw quoqj qux apud inferos gerS tur cöfcius,necp fane internuntius indifertus.Sed qd ait tandem lt;nbsp;ijfdcm oino turn nondS expiatoj bonoiv manes, turn impiorü laruas illic exerceri pocnis,ncc tn ijfdcm oïno,qd liar,quibus no raodo nulla fpes oftendat, fed ea ctiä omnis praccifa fit, defperatione quoqj ipfa cxcrucient,illi explora^ tarn falutis ratione habeät fuc,atqj eo leuiore poc na defungant.Non hoc prorfus adhuc inconftan tillimc, fi code in loco addubitans illc ncc difere^ tis opcribus res tä diuerfas doccns attuliftet. Illa uero q ipfum ubiep fui fimillimfi eiTe declaranti Manes cum no dubia falutis fpe tencant,tn ætcrgt; nis addici pofte fupplicqs. Eofdé dum expurgant femp fperare, imo uero dcfperarc. lam iperarc quidc inos,fed ipei fuæ efte ignaros, defpcratiöis aüt certos. Nam qd terreri eos uult amp;nbsp;toqueri cu çtcrnoiv fupplicioft metu, tu ucro diuini uult’ c3 tuitu, que quafi mirifica quadä iracundia inflamx matum

87 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L O N G O L I I

matum Si horribilem amp;nbsp;intolcrabilc ïpciflarc co gantur,ncc fuftincrc qucant. Rede hoc fortaiïc^ fed quod ipfe tn ad cxtremü funditus ciicrtat,quj alio loco manes,ncqj fcmpitei næ pcenæ foi midi ne ita affici Si aftligi oftendcrc conetur , fed cos partim ex ca qua fubitus diuinæ maieftatis congt; fpedus nobis cxcitarct admiratione confternari atqj côfundi,ptim qd incredibili ipfîus amore ingt; lt;cnfi,incredibilitcr femp timeant, ne deum ïmor talcm non fatis ipfi ucncient,6i colant,quc omni honore, laude, gloria digniffimü efîe iudicct atqj pfpiciant. Quid ego ut cæteris in rebus totus tur piflîme erret nec fibi ipfc ung conueniat hic con-mcmorc^; Iftiiis ^fedo modi fefc collidëtib® fen-tenths tu concioncs plurimæ, turn poftrema eius opera ita æftuant oïa,ut fi ucl queadmodü infti-« tuera,midis uerbis turbidos eoR; quafi fludus feq uelim,multis mihi fit Si horis op”, Si Luteri-ano plane' ftomacho, q tot fundiflimç Icuitatis infaniæcp euripos fine grauiorc ulla naufea poP fim trâfmittcrc. Qua qdc lcuitatc,câ illc caufam ticftrâ ccrtc c5(fituit,ut ctiâ fine ullo alio uitio, fi ne aducrfariolüguctib’bonisoîb’'ipra pfe ftatï ruitura fit,Quid cm adxa fubiicrtcdâ oppugnatP one

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7»

one ul Ia opus cft,quæ amp;nbsp;ipfa fuis fefc tells labefa ftet apertil1'imc,amp; authorc fuum habcat Iioftem unum omniü infeftilTimum^Neqj enim iam difpu tationis modo gratia, qd à doftiflimis uiris faóli tatum cognoiiimus, in utranqj ifte partem dc rc dubia dubitanter ucrecundctp düTerit fed utro^ biqj fidentcr,nec infoicntcr minus amp;nbsp;barbare den fcmper obre ft ans adiurat aut nihil oïno cum feu tire,qui contra fentiat, aut etiam fe nihil rccufagt; re, quin teftificandæ comprobandælp élus quan -cunîç ullo tcporc tueatur fententiæ caulà,in ardc tem rogum nudus ftatim infiliat,morte illic ÔC in cendq pcenas Iibenter ppclTurus ni ucra fint quç^ cunqj nobis contra fancla maiorü noftroiy infti-tuta pcrfuaderc conetur,qdcum facit,an non illŒ aut plané furerc aut conceptis uerbis pcicrarc fu ^picari licet'i Verum ut ridiculâ Si impudente Si irnmemorc hominis flultitiä facile ppeti atep p-ferre poiTïmus, Si illi qd iam pride fibi fumpfîr,g mittamus, ut effluente mente hue illuc curfitâî gc quid alicubi uciv eife pofucrit,idem alibi fuo iurc falfum efle ponct Si côtcftctur.Nil cm feré ne c5 tra rcp.quidé adlnic attulit, qd nô fuo ipfius marc in dubiü uocarit,8i idc ipe alio loco îfïrmarir.

Sunc

s. L o N G o L I I

Sunt em hat feditioforu fraudes, hacc artifïcia in Mart.Luteio nihilo infaniæamp;îperitig minus amp;nbsp;flagitiofe obliuionis g uel malitiç uel fallaciç mihi nunc uideorgfpicere. Sed utifta,qucadmo-dum diccre cccpcrä, à nobis düTimulcn t, oia ctia ne portera ilia æqui boni faciemusï Penes lefum Chriftû,quë nos non mo ciuitatis noftræ author-rem,amp; reip.præfidé agnofcimus,ueru etiâ deum Opt.Max.efle praedicam’, nung ncqj diuini nelt;5 humani imperii ius,aut poteftate ullâ fuiilc. ritus eft fcilicct uir rcligiofifrim’,nc fi Carpocra-tianorum amp;nbsp;Abionitarü impietatc ipfc non com probaftet ,fummi pontificatus authoritas fundi^ lus dcleri non pofTet. Sed in hoe magnum quidgt; dam fpelt;flauit,maximi cm facerdotij principatiï, (id Huftiani nung potuiflent, à fc facile cuerfum iri hac recepta fententia fpcrauit. In co autc,qdà Chrifto duriores nobis impofitas efle leges g ut ijs quisg parère qaf,Mahumetc uidclicct auhorc conqueftus eft, gdna ilium tandem intuitü putc» mus*; Scelerü fuoiÿ impunitatem*; anChriftianac difeiplinç euerfioné'; an ucrolïmul utrunèpÆgO cm certc gdnä potifUmu hic quærat, diccre nö ha beo,baud fane magis,g cur arbitiio noftro nihlf, netp

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;««

neç liberum neep integrum à dco rclieflü effe de-fendat.Nifi hoc fortafle agit,ut quæcunep uc I con tra ipfam rep. impie moliatur,ea oia diuing aferi bés jiuidcntiç à fc reijeiat quafi fatali cuida ne ceflirati afTignet.Nam qd ocis ingenuas artes, Si cuiufeunep generis uirtutes exccrat, quas tarnen neep apud nos quatuor illi conftituendæ doftrïx Chriftianac uiri Hieronym’, Auguftinus, Ambro fius,Gregorius,neep apud græcos,BafiIius, Cliry foftomus,Origencs, Athanafius, in poftrcmis ha bucre,fcd qd hæc animi ornameta atep lumîa me ra ipfa fcclcra 8C cçcas quafdâ humani ingenij pe fteis appellat,nihil oïno ab re fua facit alienü,h3 fibi nimin; confcius,q fit ipfe nulla prorfus ucl iP luftri optimaw artiu cognitionc inftrudus,ul’fin gulari pra’ftantilfimaiv laudu dignitate ornatus. Quod aut cum Arrianis negat, iufta mortuis uP ja perfolui à nobis oportcrc,amp; quçcunqj dc paré tandi fanclitate Po.Chrihianus iä inde ab initio religionis rccepit,ipfc plane repudiar,qs hoc illi non facile concedat amp;nbsp;cognofeathomini qnunq litarit ipfe,at^ iccirco tralaticia illa amp;nbsp;puagatifli ma temcrc arrepta fine fine impudentius ntfeias an imperitius iadiitcf; Cü prcces nras, amp;nbsp;omne

F facrificiorü

» L o N Ö o L I î

facrifîciorum genus, dco cHc inuifum ingratu, tü nero in nobis nihil inefle netp confilii,neqj me tis,nccp rationis,necp opis, aut figd tale oïno fit, id nobis in exitiû, apertâ pnicicm noftrâ tribu tum cfïc Si à deo datum.Quo quidem etiâ perti-^ net illud quod de dei opt. Max.in genus humaniî tum inuidia tum odio fïrmifiîme côprobabat. Et cnim cum infanis eius fcntétijs,ucl furori potius, opponeretur Anaclcti,Leôtis,Thomæ,Bonauen turæ,ac item cætcrow quorum confecratæ iam ef fcntpridemamp; Iitcræ,amp; uirtutes,amplifrimorum uirorum autoritas,nec ille hæfitationis fux exi» tum alium,credo,rcperirct,non dubitanter aufus, cil affirmarc homo omniü mortaliîi, hic iam n5 inuenio dignü eius importuna audàcia Si impegt; ritia nome, non exhorruit, inq homo facrilegirs Si parricida nefarius affirmare,qd dicâ horreo cm ipfe totus, eu qd ex ci’ fententia dicfî’ur* fuin cogito,nihil dubitauit igit affirmarc diuina {^egt;. lunq; fieri uoluntate, ut rcluftantes Si inuiti ip(iî pcccemus,id(p adeo eoiv potifTimü acciderc mini ftcrio,qs jppter fummâ uitç integritate atep inno centiâ dcusopt.Max.chariffimps haberet.Roga nis q id tandc fieri mô ^muncici i dicct id qçp qn

hueuf^

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8»

liucufcp jPgrefli fumus : Ait uir diuinorum confia lioiv paiticeps,ac idem corum interprcs unus cnarrator religiofiflimus,folcre à deo immorta^quot; lijCÜ hoes fua fpontc nö faiis infaniic uideat, cos praccipuc de fua mcce deturbari,aut illoiv certe a nimis tcnebras ftatim offundi, qru mores atqj ftii dia mortalib* ad bene beate^ uiuendü excplo cC' fc uoluiifet. Ex eo fieri ut qciintp taliii uirorü fc-* quant autoritatc, hoe cft utoptimus quifep, imgt; prudentes in fraude,in fcelus 81 impietatc turpi£ à deo opt.Max. amp;nbsp;illo gnis humani conferuatogt; TC indufti,impulfi,conie(fli, tü de deo fentiant SC mereât pefsïe, cü fc illi® numini at(ç uolütati mo

* Tc putät gcrerc fanftiflïme at^ rcligiofifsïc. N5 ccfutabo hic egde barbarü homis impuri impies tatë,quæ cü ipfa p fc fua incöftatia fatis fit labefa élata, tü uero tä cft abfurda, SC ab omni cômuni fenfu aliéna,ut neminc hic quantüuis rudé SC dugt; rum effe puté, quin fi mô Chriftianus fit ca corn-» memorata totus ftatï exhorrucrit, uicccpfuâ uc.gt; hement dclaerit,qd ad hxc animü an nô aduertc rit, SC aliq humanæ métis pturbatiôc opprclfus, portentoßt hrnoi atq; moftrofai^i opinionü faufo rccöftätiif. at(^ fantiif reip.iudicio antepofucrit.

F ii Ac

U LONGOLII

Ac ^fcfto cum hæc Mart. Luterus de fumma il-* la diuinc naturç bonitate tä impie ^nuntiet,ut iï non minus uerbo qua antea re ocm funditus reli gionc tollat,cum hoïcs dco acccptifirimos,urdcu potius ipfum opt.Max.maloJvgcnioi^furiari!^]; ipfarii partibus fungi confirmer, non fane uidco, neqj quëadmodü ipfc fc oïs erroris experte eflc^ de q tn unoomniu apud uos gloriat, cópcrtü ha^ here po(Tit,q uiros plane' diuinos à deo ipfo den» fa quada Si tetra ipietatis caligine occsccari iudi cet, neqjq mo contra rcligionc fentire no diced’ fit, Si faccrc qui défi immortalc ex dan ata Mani» chæi fententia malow authorc conftituat atq; de-fendat, Ncq; uero intcrea homo cæteris in rebus memoria plane' nulla Si ftult’ nec tä cçcus eft,nee pditi illius con filii fui tä immcmor,quin qd pluri mis mortaliu Si gratü Si iucundu fore fpcrct, id his möftris callidc, net^ tn non portentofe femp admifeeat. Cuius quidc gnis funt illa,ut interdi» lt;ftum certis anni dieb’, ouoiv, quadrupedii,auiu, laftis carterorumlp eodc pertinctiü in menfi's u» fum omni fublata rcligionc repetamus, nc folcn nia ieiunia obferiicmus, ne nos ipfi facerdotibus Chriftiano ritu dcferamus,qua tn ex re cum fc in magna

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if

magna apudomncsfaccrdotum ordines offcnfa futurü uidcref,alia ftatim rationc ab ijs qui incô-tinctiorcs ciTent,gratia inire inftituit.Multis cm ante omnia uerbis exccratus coivfcntentiâ,qfa^ cerdotib’ cœlibatü indixüTcntjnô curionibus mo amp;nbsp;facrificulis oibus,fed ipfis etiâ facroiv Antiftiti bus nefeio an multaBi etiâ nuptiai?!, ducendæ cer te uxoris ius atrp potcftatcfecit.Verii nihil facile aplt;F impios popularius ca difputatioe apparuit, qua illc improbis oîbus bare conatus cft, nemi nem unü à lefu Chrifto Chriftianç ciuitati eile p feftü, fed pari oés in adminiftrandarep.iurc atep poteftate Chrianos cfTe uoluidc. Quod qd aliud tandc c,niri feditiofiffimo etiâ ftultifsîo cuiqj fum ma pturbâdæ, atqj adeo ïpunc euertedæ reip.fa*quot; cultatc darc^Scd hmoi fermo reqeiat in eu locü à nobis totus,ubi cü Luteri fententia qfi pede colla turi fumus. Nunc crn,qualis ei’clTct do(flrïa,uogt; bis breuiter fignificandü à me fuit. Atq; ita certc, ut mea qdc fert opinio, tota fe rcs habet,àprimis illis difputationibus,in gbus nefeio g rcâ:c(nam illas etiâ uehementer à qbufdâ improbari iam au dio) ingeniofe certe amp;nbsp;argute nônulla mihi qdë traftarc cft iiifus,nunquâ aliud in alio fceleratus

F ii] mifccre

8« L O N G O L I I

tnifccrc deftitit. Nam primu uel fiimma illa Pot, Maximi dcnunciatiöc incitatus, ufoperaiv fuari» audacia manu irritatus atq; clatus, ruerc ftatr £apit,amp; ita infanire,ut optimü quc^totis uolu-* minibus confcinderetjfummfi ipfum Pont.græco ucibo Clirifti hoftë appcllaret, Cöftantienfem il lum conuentü^impioiv conciliabulü diccrct.San-«flä hcroum noftroßs memoria cotumcliofiiTime cxagitarct,non priuatis parccret,non magiftra^ tibus, non principibus, nullius deniqj ordinis,nc pfius qdem reip.ullam olno rationc duccret, id-* ipfum interim ubiqj confirmas,ocis nos defiperc, ocs dclirarCjOës dementes cfTe. Vnü fc in reëla re ligionis uiä ingrcfliim, ôC reëta folü fapcre, er rare iam nullo modo pofic.Deinde quecunqj à fe ditiofifTimo quoqj iä olim turbulente cxcogitata client,ea oïa undiep colligere,collcël:a ïpudenter cxplicarc, explicata quafi diuinitus ƒ ba ta perdi te defcndcre atqj tueri inftituit.Exiftimans,opi'' nor, fi fingulos infignc aliqd óC audax facinus no bilitarc potuiflet, fe quidëfore omniü poft homi num memoria faëlioforü longe notiftimum, qui ocs un’ omniü feditionu caufas tä logo internal lo repetitas audacill'imc retuhirct.Qu£ gdëomia co

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«7

eo paru diligenter adhiic à uobis coniîdcrataeflc arbitrer, qd ille animos ueftros re^i præfentium odio iâ P fc nô nihil comotos, feruidis fuis etiam côcionibus ita incederit ôi inflâmarit, ut non gd ipfe de dco,de rcligione,dc rcp.de maioiv noftro rum inftitutis f.ntirct,fed g uelicmcter,q nonun quâ etiâ ucrc,iuftetp in mores,in uitia, in tepora poraret,fcmp aïaduerteretis. Hoc cm habet alpe rum illud in criminâdo uolucrc atqj incitatü Si. uibrans orationis gen’,ut fi in caufam pr jfertim principü qrum nefeio q modo femp graiiamur t-pcrio,aut etiam minime populäre amp;nbsp;inuidiofam apud holes minime malos cxerccat, audientium animos facillimc rapiat, plurimücjj illi Si qui cat,admirationis concilier, Si quem cotra dicat, odij maleuolciiæqj ftatï concitet.Qiiodipfum uo bis hac in rc ufu uenifle ^pfcdlo iâ uidetis. Eft cni ut ,pbe fcitiSjCÜ ipfe Mart.Lutcrus hô mirccrimi nofus,qui'qj in di£cdo,ucrba cclerit multa uolués atcß ,pfundcs ftomacho fçpe iraciindiatp qfi iufta quadam indignationc efferuefeat, tum uero ea bominum ubitç ferè improbitas atqj faccrdotiim etiam multorû indignitas, ut qui fe in eorii acrit infedtandis uitijs cxcrceat, is non mô flagitia fua F iiq alienis

»8 L O N G O L I I alicnis criminibus facile tegat at(ç occultct,fed q dam etiä fandlitatis ac rcligionis opinione uclic incntcr ^batus, co potiOimü nomie uuJgo come datur.Itatÿ du Mart. Lutci^ nec fine inge pio,nec fine caufa,ncc fine cupiditate,tu ucro fingulari q da audacia amp;nbsp;uultu in primis atep amiiffu ad po--pularc concionc côpofitü cu ciuitatis noftrx mogt; ribus folutc acerbe rixante, dum quorunda in repub. principü turpitudinc amp;nbsp;infamiä publico odio fubiiciente, dum atrocifiimis uerbis amp;nbsp;con^ teta uocCjde ariolis, de maleficis nefcio qb* muli crculis oficta facientc attoniti miramini,dü uFin CÜ mirificas qfdä pugnas, 8C tragicas fuas come-morätc ftrages ftupcfadli intuemini,uPad certos cius comentarios in eandë ferè ration? feruentif fimc conferiptos quafi ad faxa quædâ adliærefci--tiSjdenitp dum graui amp;nbsp;cxco cOBi q reip.prçfunt, odio duâ:i,in Luteri impietatc editos à dodliiTi^ mis optimisq; uiris libros negligitis, aut fiquädo in manus inciderut ueftras lente ac faftidofe nec ullo cos ordine Icgitis. Sic cius que unü adhuc di ligentcr ôC attentis ais exaudiftis tu oratiois petu nouitatc, turn feriptoßt afiiduitatc qtidia na captijUindi, abdudi fuiftis, ut de ipfo cxifti^ maretis

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8»

marctîs fanftifï)ine,qiii de deo ac rcp.Chnftiana fentirct pcfrime,6£ cos auerfareminiquafïfcelc^ ftos, qs nc illc qiüdc adhiic negarit eflc Chriftia^ nos. Atqiii Chrirtianü cfle hominc, hoe eft tü dc dco tü dc icligionc noftra bene exiftimare fatius cftjCtiäfi non ab oïbus humanis uitqs plané fis ber, q fl cü libidinis atqj omis auaritiç fis cxpeis, tn dc dco fentias impie,de pfuafione Chriana lo-quarc impure,de rcp. ipfa confîlia ineas fceleragt; tiifime. VeiTi anteq adconuelIendâocmMarr. Luteri difputationis rationem aggrcdiamur,uos ctiâatcp etiâ admonitos uelimne hoc difficilius excoicndos uos nobis fanandosîp præbeatis,qd à uobis q qdem hic cftis oino pauci, alios itë ceplu reis in fententia fuâ perduxifle illc uidca t. Neqj cm dccet,nccp certe conuenit uos qs ego minime omniü agreftes elfe fcio, minimelj} ptinaccs fore iudicaui, leuiiïïmæ atcppditiilîmæ ,puinciacilliiis plebis multitudine tcmcrc c5moueri,quç cum ogt; mniu rcru amp;nbsp;facrarü in primisfit imperitiflima, tü ucro nihil habcat in optatis prius q ut prçfens reip. ftatus quauis femp ratione cômutcu Hi cm funt iâ olim deferipti amp;! à fapientiflîmoquoqj no tati multitudinis morcs.Laudarcprçtcrita,odif

F V fe

?» L o N G o L I I

fe præfcntia, cupcrc futura, idcjj cos ipfum optagt; rc, ctiam ut nulla melioris fpcs flatus oilcdatur. Quid ilia igitur non fafturâ ucl aufura ccrtc ten fendum cft,fi quis infinitx licctiæ ac fumm^- impu nitatis fpem hanc'qj ipfam quali dco ainliorc uul go affcrat^Nä qd aliquot ctiä non oino pefTimos neqjpoflrcmæ fottis lioics cü Lutero factic,nul-loiqj ncgocio ab co pfuafos in iflä fententiäproti nus ifle admiramini.Ego ucro aliquädo fum mi--rams tm in Chriftianoiv hominünönullis inefle leuitatis,ut CÜ tanta de re ctiäatqj etiä délibérait dumeflet, flati tn SC tcmcrc pluris fibifuriofiilli us ncbulonïs fomnia amp;nbsp;optata q perpetuü rcipu. côfenfum atqj iudiciü faciundü exiflimarcnr. Ve rumpofleaqcircunfpcLlis rebus oîbus atqj ctia repetita ex litcrai^monumentis ucterum fediti--onumemoria, co'cpîprimismilii,ppofito, qdSC Chriflus ipfe,ôC Icgati eius de côcordia fanftæ ci uitàtis fæpius difrolucda,farcicdalt;p prçdixiflènt, ipfc me collcgi equidem nelt;^ rem fecus adhuc ce cidifle cognoui g par fuerat,necp alium atq; ciui-les fuperioiv temporum motus exitû babuifient, partes iflas fine habituras cfTc iudicaui. Etem cü hacrefes illx alijs at(ÿ alijs teporibus nô pfctflurâ-modo

ORATIO, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

mö aliquS ut hæc,aut etiä ^uinciam,fcd uniucv,-^iiin pene terrain orbe fummo plaufu piiagatæ ef fent, pfcólutn cft tncum amplifTimi collegrj con-» ftantia,atqj ipfoiv Pontificu uirtutCjtü bonoiv c5 fenfu atqj fuinma caufac ipfius æqtate ut oës tan^ dem multitudinisqq;iudiciodanatxamp;ad nihil redaólc jprfus cxtingucrent. Quis Neftoreo qda tpe uulgo gratiofior^ qs Anio aliqn etiä poten-tiorv qs Diofcoto popularior'fqs Mótano feóla-torü copijs munitiorlt;qs Appollinari iuniorc ucT indifteredo acutior ucl in facroß! hbroRt leëhiöc diligetior “i uTprincipi'i in icp.uiroi^ amicitqs iP luftrioi^qdjan cæteiai^i faftionü ducib’ autorita te initio öë multitudinis cöfpirationc defuifl'c ar-bitramini'ïFIorucrüt ocs opibus,florueriit artib’, uiguerüt ïgcnio,cloquctia,ïduftria. Ab oïbus de ni(5ß uel naturæjUel foitunæ,ucl ftudiorii ornamc tis inftruóliorcs illi cum fuiflent amp;nbsp;paratiores q Mart.ipfc Luter’ quantüuis ambitiofus,hodic uï optare audcat,iacucr5t tn ad extremü ocs,obfo^ Ictiscp SC extiniflis tandc eoiy ptibus recuperauit ius fuü refp.atqj ita rccupcrauit ut fummi Pöt,amp;l amplifsï college décréta quäq rainïc oîm popu^ bvia^fcdfcucra SC ïprobis tiiftia,ualerent tamê, camq;

L o N G o L I I camij inter mortaleis omnes qua etiam nunc ha bent authoritatc aflequerent amp;nbsp;obtincrct. Et qa nönullos ueftrü repentina unius aut altcrius mu nicipij impcritx multitudinis defeftio,quafi diui nitus fafta rcligiofius cömouere uidct tiïi abeft ut id bonis diuinç uoluntatis fignificationemdet aliq,ut etia maicfuadx noxg fraudibus faólü eile iudketur. An non uidetis ita multitudinis ingc-nio cöparatü ciTcjUt uulgus deterrima quxqj cc-lerrime amplccflat ad ca q fint optima contan-tius femp amp;nbsp;diffidetius accedatlt; Ecqd prifco illo deorü cultu turpi’ fuit,flagitiofi’,fcclcrati’ ^attn mortaics ocs extra ludxos Si paucos de exteris gentibus fapientiores qida, nulla neep fanc caufa adduóli, neqj ui maiore coadli cü ftatï cupidifsïc cöplexi qfi kgitimfi ac ctiä de coclo in terras de-miflum diu baucrunt. Ecqd cötra Cluifti Opur. Max.ucl doftrïa diuinius,ucl uita fandius,uFpo tetia illuftrius unqcxtitit“; Ab eo tn ipfo ex omi populo hebrxo cui qdc ille omniu oatfi oraculis jimifTus eifct,amp; cxpcólat’, uix duodeciqs ad dP iiinâ caufam adiungcret, repertos efic uiros nCJi ignora tis, atqj hos ipfos täinfirmc aïaios ut uni us ccHi pfidia jpdcrctur,à reliqs nictu defertus Si.

dcilitutus

ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»J

deftitutus infcclcratasaccriideleshoftiü manits mifcrabilitcr dcuenirct. Confcrte(qfo)a!iqn lo^ uis hoïs cötaminatiCTcöfcrte fi lubet etiä Mahii.' metis ïpuriflTimi fiipftitiöcs cü facrofanóla 8i diui na Chrifti opt. Max.rcligionc atqj pictatc, defï» netis cm,fdo,iftä defertorü itel tranifugaiv poti’ multitudinc tätope admirari, quæ tn ipa fi nobis q non humana amp;nbsp;externa fcditiofoiv uocabula ï.* duim’,kd unü Chrifti nomc fcqmur Chriftianiljj amp;nbsp;diet 8(. eile uoIum’.Si nobis inq tnultitudo ifta cöpare t, nc exiguar qdc priuati alicui’ familie ra tionc ad cclcbcrrimæ ciuitatis frequentiâ habere reperiet. Attp ut inftitutæ oratiöis exitü aliqn ex pediâ qties uobis in metem uenict, Lurent paucis annis populariîl fuont multos in fententiâ iftâ ad duxiife, facitc ut code refpiciatis tpc primü qdnâ hôminü genus cü eo in rcp.coniurarir, occurrent uobis fcilicet pter cos qs hic bene pauco.s hon efti orcsuidcojcauponcs tm,ftabularri,mu]i6es,lanii farôlorcs,cupediarii, gane5es,hcllu5cs,deco dlo rcs,furcs,ficarii, pcrcuflbres,latrones, ac reliqua iftiufmodi hominü turba atcpcolluuio, amp;nbsp;qß qd-* dâ feditionü feminarium, qs quidem ille inftitu^ tis fuis no ad bonam frugem traduxerit, hoc cm

54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L O N G O L I

amp;C bonis omnibus optandum fuit Si ab co certc, qui fc hodic Chriftianæ uirtutis æmulum unum cfle gloriarctur præftandum,fcd ad omncm ma-gis pctulantiam,audadam, immanitatcm fuis co cionibus Si fcriptis infiammarir. Deinde uobis proponitequibus uoluptatum illcccbris,quibus licentiæ S(. impunitatis pollicitationibus miferâ ac perditam illam picbis fccem allcxerit,amp; ho-die uindlam tcncat homo apud fobrios quidem Si intelligentes return exiftimatores indoifla ar rogantia ftultifTimus, fed ad capiendos imperi-tæ miiltitudinis concitandosljj uulgi animos ap-prime eruditus amp;nbsp;longe poft homines natos uc-terator improbiftimus atque audaciftimus. Tum iicro cogitatotc,turpiirimas quasep feditioforum caufas fubitis incrementis qdc prouctflas illas^ cefiiflcjfed nullis oino radicib® nixas, ad trifteis femper exitus atque fœdiffimos cafus propc-rafte. Rci uero publicæ Si proceflus initio tardes fuifte , Si ftatü grauifTimis fjpe tempeftatib’ iaélatum multa diferiminna fubrinc, fed cuentus tarnen eiufmodi ut uitflrix ad extremum pietas, ui(floriam de impietate iuftiflimam femper rc tulerit

L o N G o L I I *- 91 tulerit, amp;nbsp;gloriofiflimumfupcrisiphominibuscß plaudcntibus triumphum egerit.

FINIS.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ERRATA.

Eolio. ÎÎ. linea. i8. fubierint legc^fubcrint, Folio, n. linca. z2. audada.

Folio. «7. Iinea. 14. facrofanólos.

Folio. «9. linca ultima in cœliim.