f*gt;ADVER-

SVS PESTIFEROS FOEDISSImO'SQVB Ca tharoBt/qui Ma nichjoß! refîm innouaruncgt; damnacos errores ac hxreres,£CKBERTi presbyte ri.primo ecclelïx collegiatx Bunncnfïs.Colonicn» iïs dioecefeos canonici, demum uero profeHi mo. nachi Schonaugien.monaßerij uciliiTimi sermo* Mxsexpenecralibus euangelicisü'aliaßr diuina^: fcripcurarum armario deprompci. Ex quibua proculdubioftucfium plurimum metcc diligens leAorär candidus.

Breue ex Augußino de Manichxis excer-pcum, per cundem Eckbertum.

IN LAVDEM BVKHENSIS OPPIDI Hexaftichon uetus.

firn»« feluiiifelix,celdris kcuf,in(lyU ulluft Fieri Jtmtnym tart ficrttu ito, t-niiius rtquiaamp;'tfylum menu fuißi, Semftramp;txtemi tertferm Iumi, Teßli Mnrffriiembmt mtJJuitim^erMlmf quot;VifM Thtbttis ultri trikitu fms.

ECkBERTI vita ex tritemii

libro de fcripto Eccl.

Ckbercos fccGdus abbasmonaftcrij S. Ffói# rini, ordinis diui patris BeiicdiÆ Trciicréftj

-^diœcefîs.riationc Teutonkus.uirin diuinia fcripturis (liidiolusCr cruditus, vr non minus con» uerfationequam fcicntia uenerabilis, frater beatg Helizalet uirg'inisabbatiflae Schonaugicnfis fuit. Hicantea Biinnenfis ecclcfiæ canonicusfuit: qui j fancfla forore ad Schonaugiam uocatus, primo monachus.ac deinde abbas fadlus eft. Scripfit no contemneodæ ledfionis opufcula, quibus nomen fill! rn ad poftericatis noticiam tranfmifit:e'quibus fubiedla reppefi.

Aduerfum hxrefes ILi Prophetatü dudutépora* In prin euâg.Ioan. Ji. I Myfteria diuini fermôislt; Supermagniftcat li.i SpiritutdniftipteMaria. Supmiffdscftang. li. i Sermoeuâgelicus omni. I?e obitu fororis lug li. i Virginibus deo facratis. MediiationM * nbsp;nbsp;li.i Verbû'mihi éftâdtércx,

Sermonespannü li.* ErütfïgnaCrc.aduêt’do, Laiidesfaluacoris li.i Epfaiÿaddiiierfos li. i

Aliaquo^ nonnullaedidit,qusadnotitiammea non ucnerunt.fuitenim declamacoi cgregius.do' (ftus amp;nbsp;eioquens, adeo ut quendâ hxrecicum que nemo concîüdcre poterat.unica difputatione fupe rarer .Claruit in cœnobio præfato Florini quod Schonaugia dicitur in dicecefi Treuerenfi'.fub Frc.' derico Imperatorc I. Anno M. CLX.Cr propter reli gionem Cr dodrinam in prccio iiabcbatur.

ILLVSTRIS

ILLVSTRIS

SIMO RECTORI PONTIFICALIS CA thedrx in Colonia domino reginoioo, fra* ter ECKEERTVsSchonatigiffi.cocnobi) monachus, hoc muniifculum ex mcditacionibus fuis.

Nucftradiacefi frequenter con» tingit deprehendi quofdam harre ticos,quidiebus ißis pluritnum notabiles funt in erroribus fuis. Hi funt quos uulgo Cacharos uoeât: gens perniciofa nimis cacholicx

fidci.quauelut tinea dcmoIiunturCrcorrüpunc, ambulantes in aftutia muIta.Muniti funt uerbis fa era fcriptura.qua aliq mo fedis coi)t concordarc uidentiirrCr ex eis fciunt defendere errores fuos, ô* oblatrarecatholica ueritati;reda autem intellp gentiaqqa in facris uerbis later,fir no fine magna diferetione agnofeitur, nimis expertes funt. Ego itaq^operapretium duxi errores eorutndefcribc' re.crannotare autoritatesferipturamexquibusfe dcfendunt.acdemonftrarc quomodo fanéintellû gi debcant:fimul(^eas partes fielet noßra.quibus fc opponunt.proponerc:amp; quibps fcriptura auto ritatibus,quibus uexationibus defend! pollint. cum fuperno adiu torio demonftrarerut qui ißa le gère û* inmemoria habere curauerint, aliquanto promptiores fîntad difeeptandû cum illis.fîquan' do,u t alTolet.in populo fucrint deprehenfi. Valde Cflimlinguofifunt, ac femper in promptu illts e(l A. i quod

P R. AE P A T I O.

quod adunfutn nos dicere poflinc. Et efl: non par« ua uerecundia noftric.qui literasfciont.ut (încmtl ti eling ues in côfpeAu illoru m.Cum eflem Ca nonicusinecclefia Bunnenfi ,fæpe ego O' unanû mis mens Bertolphus, cü calibus alcercati fumus: O'düigenter attend! errores eorum ac defenfiones. Mulra quocpde iilis innocuerücpereos qui exierâc de conuenticuliseoBt amp;nbsp;reßpuerant à laqueis dia' boli.Propccrea «“abundantiusca qup de illis funt, O qua: contra illos dici poffunt, in hune librum c3 abbatismeidominiHiLOELiHi exhortatione con* gefli, ueRrse!]} celfîtudini antiqux familiaritatis eaufa tranfmiß, quatinus fî forte coram uobis ta^ les examinaricotigerit.munita fit ex lus fermons bus prudentia ueftra, ad obftruenda ora lo* quéntiùminiqua.^adconfirmandum ua-cillantes animos frdudlibiliùm hominü, guidoloßs fermonibus illorum dece^

pti.ambulare eos fecuiidum ucrita tem exirïimant. Rogo autem, • ut fi rarionabilem forte'iudi* cauericis huius libri com-pofitionem , amp;nbsp;in ali' quo ucilem Chrifti' anæreligionifo re peripexe-ritis, in

corn

mune eum uenire faciatis, ut fi't in feandalum generationi illj pcHimæ cundisdiebus.

SERMO DE haeresibvs, adversvs Qvos difcepcatioaiïumirur.

E—— —iNampretiofam margaritamafpon' ^lfofuoChriftolefu in dotemacccpic 4 uirgo ecclcfia.fidcmcacholican-i ;cr p/etjopj 'd haecquoddolendumeft.infidiatorcs ___=3) multos patitur his diebus,quirooli^ ° untur conterere eam.Pericula nouifTimorum tem porum.ut aeftimo, uenirc caperunt, de quibus in cuangeliofaluatorprophetauit.quandode (ignis qux diem iudicij efient prxceHura, loquens ad du fcipulos, ficut fcribtt Matthxus, haec inter estera dicebat ; Tunc fi quis uobis dixerit, ecce hic Chri* fius aut illic, nolice credere: furgent enim pfeudo« Matx* chrifti amp;nbsp;pfeudoprophetx.cr dabüt fignamagna amp;nbsp;prodigia, ita ut in errore m ducantur, fi fieri pogt; teft, etiam clecfli. Ecce prsdixi uobisSi ergo dixe» rint uobis, ecce hiceft in deferco.nolite exirerecce in penetralibus eft, nolite credere. Et quidêfitam infanp mentis adhucqutfpiam uenerit,qui fe dicat efle Chriftom.nondum audiuimuS: fed de pfeudo prophetis qui dicun t efte in penetralibus Chriftû, iam multa percipimus.Ecce enim quida latibulofi homines peruerfi'ö* peruerfores, qui per multa tê poralatuerunt.O’occulte fidem Chriftiana in mul tisftulcpfimplicitatishominibuscorruperunt,ita per omnes terrasmultiplicati funt.ut grande peri' culii patiatur ecclefia dei à ueneno peffimo.quod undic^aduerfus eâ efFundiit; nä fermo eorum ferpiC ut cancer,û* quafi lepra uolatilis löge late (p difcur

A t nt»

ADVERSVS CATHAROS

tït.prctiofa membra Chrifti contaminans. Hos no ftra Germania, Cacharos; Flandria, PiphiesGab lia.Tcfterant.ab ufu texendi appellat. Sicut de cis pdixitdns,dicuncin penetralibusefleChriftu; ga f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uera fidé Chrifti,®' uei ü cultü Chrifl: i.non alibi cf

fedicunc.nüï in conuenticulis fuis.qux habent in cellartjs amp;nbsp;in texrrinis.ö'in huiufmöi fubcerraneis j domibus.Apoftoloiÿ uitâagere fe dicat.fed cötra-rij funt fïdei fandg.ér fang dodrinx, qug à fandis apoftolis, Érab ipfodno faluatore nobis cradica ë. , Ipfietemfuntdcqbus apoilolus Paulus in epiilo 1.Tinfigt;4 laad TimotheumitalocutoseitjSpiisaütmanifc de dicic.qa in nouilTimisdiebus difcedent quida à iïdc.actendcnces fpiritibus erroris amp;nbsp;dodrinis dx monioçt.i n hypocrifi loqucntiü mcndaciü, óquot;

4 hibenciünuberc,abdinereacibisquos deuscrea' uit ad percipiendücngratiarum adione.

Deconiugio.Hxrefis prima.

Etqdeniuerehi funtadquosgtinctbicfcr-mo,qm nuptias reprobât ä: condênant.ita çp no aîiud q gternâ damnations promittüc eis.gin côiugaliuita pmanentufqjin fine. Appro bare qdem fe dieüt qdâ ex eis^ilioi^ coniugiü.q uir gines côueniût.fed nee illos faluari poHc dieüt, ni fïante fine uitx fux abinuicéfeparent : ac p hoe ta Ie qtpconiugiü prohiber. Carné oêmuitant.gpfe Seda,dee nbsp;nbsp;nbsp;fedâillotjtingreflifunt.nôeacaufaquamona

fu carnin chi,autaltjfpüaritcruiuctesabeaabftincnt,fedid« uitâdo. nbsp;nbsp;circo uitandüeflccfum carnis dieüt, quia de cocu

bitu nata fit ois caro.-ô'ex hoc immundâefle arbi-Tertia, de tranï Ethancquidérônemmanifeftiusdicnr.fed creationc jn occultis fuis, qd peins eft, dicût, uidclicet oém

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carnem

’ nbsp;nbsp;- SER.MO li

carnem faduram diabolieffe. idco(pnee fnfum'. carniutnlt; mis neceHitatibus earn ullaccnus gudanc. De ba' ptifmo uarie loquuntur. Baptifmum nihil prodef- Qparta, ie dicunt paruulisquibapcizäcun quiaperfeipfos bapti' baptifmum peterenonpolTunt: quia nullam fï' pap dempoiruncprohceri-Eli:aucemaliudquodinde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

communiusiedoccultiusloquuntur,uidelicet^ Quïta.dc nullus baptifmus in aqua profit adfalucê.Indeü* baptifmo cosquiadfectâilloi^trâfcût.fuoqdâoccultomo' aqux. dorebaptizât,quem baptifmum in fpiritu fando

amp; ignefieri dicüt. Deanimabus mortuorum talé jexta de (èntcnciani habet,quod inipfahoraexitusfui.uel aïab.mof' tranfeunt ad æternam beatitudinem, uei ad setet' ruoqt, nam damnationem. Non enim recipiüt quod ere- ' dit uniuerfalis ecclefia.uidelicct effe quafdam pur gatorias pœnas,in quibus animz quorüdam ele- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

dorum ad tempus exa minctur pro peccatis fuis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

de quibus in hac uita per códignam fatilï'actionê ad plenü purgatat non funt. Propterea ergoarbi-trantfuperfluûô*uanum elTeorarepro mortuis, eleemofynas dare.miflas celebrate, amp;nbsp;irrident pul factöescapana^ quas facimus, quz tn piarönein ccclefti8fiunt,uruidelicetuiuiadorandüpro mor tuis cómoneant.Ö' ad memoria 43pria: mortis rx citent.Miflasquzin eccleftjscelebrant oïnofper-nijt Ér nihilo ducüt.Nä fi forte cü populo in q ha bitat.adaudiendümiflas, fiueetiaad percipienda , lt;uchariftiâaccedüt,oïno hocfimulatoricfaciunt, ne infidélités eorum poflit notari.Ordinem quip» pe facerdoti) in Romana ecclefia, ét in cundis ec-clcfiiscatholiczfideiomninopcrifrc dicunt, nee

A 4 ufquS

AD VE R. s VS CATHARO S.

ufquam nifi in fecflaeorum uerosfacerdotesinuc' OtHaua niri-Corpus domini amp;nbsp;fanguinem nullo modo no decorpo- i^raconfccratione fieri, autä nobis per commuai re fan cacionem percipi poiTe credunc : fe autem folos in sutnedni oienfisfuiscorpus dominifacerediciit.Sed inuer bis illisdolum habenc mon enim uerum illud cor' pus Chrifti fignificant, quod de uirgine nacu m fu Carhari ’i^ccredimus.Crquod paßumefl: in cruce: fed fui-carnê fuS 'P^uscarnem corpus domini uocär amp;nbsp;in co quod coro’ dni fua corpora nutriuntcibismenfaefua:,corpus do' üocabät faccredicunt: Nec intadum praeteribo qd audiui àquodam uiro fideli,qui agnicaeorum pfi , diaü'recretisquibufdamturpitudinibus.dcfocic Nona de tateeorum exiuit.Namindominoraluatoreitacr

rare cos afFirmabat.ut dicerent eum non uerc na» tum ex uirgine, nec uerehumanam carnem eum uatons. jjabuifle .fed fimulatam carnis fpeciem.-nec cx mortuis eum refiirrexifle, fed mortem 0quot; refurre-«flionem fimulalTe Propter quod ö'Chriftianis pa fchacelebrancibus.uel negligentcr hoc celebrant, fi inter ipfoS funt: uel occafi'ones quæruntdifcc' dendi de medio eoi^quibus cohabitant, ne cum eis folennizarecogant.Cekbrant aüt pro eo aliud quoddam feftü.in quo occifiis eft h^refiarcha eoiit Manichseus, cuius proculdubio hprefim fcdlätur. quod beatus Auguliinus in libro contra Manichx InFra.Be osBeina appellari dixit.Meus aütrecitatorabeis ma uidet gbusipfefueratcömoracus.Malilofadixicuocari, ciTe p m. Crautu mnali téporc celebrari.Praeter haec Crnoua Decima, quandä,0*ha(4cnusinauditäinfaniädeeiscom' de huma' pcrtamhabemus,quâmanifefie eöfeßi funtqdä nis aïab’. cogecûexaminatêtur à clero inciuitatcColonia.

SER.MO I.

ubi d* à populo feruentis zeii combuRi funuDiee* banc enim alas humanas non aliud eile. ntfîtUos apoftacas fpiritus.qui in pnncipio tnudi de regno coclo$eielt;4ifunc: O'eosin hunianis corporious polTe p bona opa promereri falutêi fed hoc no niß inter eos.qui adeoi^ pertinent feôtâ. Taliaiam lö« go tcpore iatêter fufurraueriic.luftrantes ubi^ do^* mos iedutftibiliü hoim, amp;nbsp;multas in his tcporibus infelices animas, ut audiuimus, captiuas docunt recinaculis fufurn peflimi. Circüeunt (ut ita dica) mate aridam.uc (aciant Cachat$2 unü: oêm re ligioiämconuerfacioncimpiadeiracfttone coma* culant.-nec quenq faluari polîe.nifi ad eot^t cranße rit fedla m.alTirmant.Ita cp cn omni d’ligenna cui« gilare necelfe elt ocs qm zelü dei habcnt. O'excrci tacos habent fenfus in fcripcuris fanctis.ad capiê* dum uulpeculashas pelTimas,qux demoliuncur uineädomtiiirabaoth. Muleiquidem funterrores illorü.ita ut nemo oêsenumerando prolequi uale atifedeos qui maxime periculoß miniugt;lilunc,dt figt;nxi,d^ in una ferie difpol'ui: quonia annuête deo fpecialiteradueriuseosloquimihipropofuûeli.

De origine leólx Cacharoru m.

SCiendû ueroeit.onon celandiimabauribus uulgi.quonia indubitanter fetfta eoiü,de qui* bus agimus, origine accepic à Manichpo bx* reharchaxuius dodrina maledida erac O’coca ue nenofa.O' radicata eft in populo ifto pcruerfo.Mul ta tn permixta habent doArinx magiftrifui, qug inter hprefes illius nôinueniunt.Diuififuntetûcô trafemecipfos, quia nönullaquxab aliqbus eorû dicunt,abaltj8negant.Manichpu8aütük(utnunc

A f pau*

ADVERSVS CATHAR.OS

pauca de illo loquar )a Perfïa oriundus crat, amp;nbsp;prt mo qui lem Maiies dicebac, poflea ueroà difcipu lis Rus Maniclizus appeliatus eil.ne infanus inde' retur.cjr didlus Manes à mama, qd efl inCanix noj tnen.Sicaücinfanuserat, iicdirerec feipRimfpiri» tûfancfiû, amp;nbsp;fe mifTum fuiffc aChnfto in mundir^ (ïcuc promiferat cü aRêfurus eflêt in calü : idcoqj tr Chrifti fe apoftolum dicebac, quafi miffum ab ipfo. VndeiScdifcipuli eiusexhoc gloriabant.qd in magiftro ipfo« cöpleta effet promiffio ChrilH de fpiritu paracleto. Ex numero difcipulorum fuo rum duodecim elegit, quosquafi apoRolos fuos babebat.ut in hoe haberetforrnamChrifti.qui ex difcipulis fuis duodecim (ïbi elegit apoRoIos.-qué numerum imitatores eius£r hodierna die obfer-liant: qui ex eleólis fuis habet duodecim quosap pellant magiRro$,fSr tertiumdecimum principent ipforum: epifcoposautem feptuagintaduos,quï ordinanfamagiftris;©' prcfbyterostÿ'diaconos, quiabepifeopis ordinantur.-czhieledli inter cos uocantur: qui uero non ad tantam perfedionem ueneruntuteledli poffincdici, auditoresuocanr. Mittunturaüt ex omnibus qui idonei nidenciirad corumcrrorem.ucl ubi eft.fuRentandü.uelaugC' dum.uel ubi non eft.fcminandumManichaeido-dlrinacrfequaciüeius.Chriftianaefidei in ipfarà-dice fua fe opponit,ficuc nüc demonllrabo.Credi-r musenimÉrcofitcmur unüfokimeffe deum,qui ManichX' fecitcoelüO' terra,amp;oîaquæineisfunt:Crhæcra us duo eë dix fideinoftredlliuero duos creatoreseffedocct, re«princi unum bonum,amp;'alterum malum.uidelicec deum pia dixic. Crqucndam immanein principem cenebrarum: quem

SERMO h

quem nefcio'quomodo rcAi'us uocare poflimu» ni(i diabolum- Diias nacuras fu iffe dicun t ab xcer no contrarias fibiinuicetn, unam bonam, amp;• altC' rammalam.'amp;exetsdicunc creacaeHe uniuerfa-Animas hominum.O* uicalcm fpiritum quorurali becanimancium.ö'uirtutemqux uinificacarbo« res ü* herbas, amp;nbsp;quælibct Temina, à deo origincm habere dicunt.ir condita ex iila bona natura: imo

quandam partem dei,unumquod(^taliu m efTe uolunt.Carnem ueroomnium qux uiuuntTuper terram.tamhominü q alioi^atantiumabilloim mani principe tenebra^, id eft diabolo, originem dicût habere, Crcôdita ex mala natura; ôquot; ob hoc utfuprà diiftumeft.efum carnium uitant. Horren dus eft fcrmo.tÿ' omnino aliénas ab humano Ten-fu.quem de talibus rebus filij diaboli conftnxerütj ad perditionem o mnium coQt qui illis credunc, amp;nbsp;acaftaucritate quæeftinfcripturisTanAis,mcnté âuertunt.Hoc quoi^manifcftum inter erroresMa nichaei ey difcipuloru eius legitur; quod dicebane hlium dei nunquam uerchumanum corpusfuTcc pific in uirgine, Ted fimilitudinem tantum huma^ ni corporis habuifle : ö* nunquam uere pafluoi aut mortuum fuifle,autreTurtexifl'e; fed tantum tn his omnibus fefelliHe humanos fenfus,ita ut ho minibus uera uiderentur cunefta quae dicuntur de humanitatceius:«srquod nulla tarnen ucritasfu* iffetin his omibus.Idipfumautemante Manichae um in Perfia docuerant duo magi,Zaroe O'Arpha xat Et.ficu t dixim’.hxc oia nobis ueraciter copta funt de oib’iftis qs nüc Catharos uoeât.O' ipfi ori ginë habucrüt d quibufdâ difeipulis Manichæi,qui ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olim

ADVERSVS CATHAROS olim Cathariftx dicebât.Nâ Manichg’ ille de q to tus hic error (pceffic.multos qdê difcipolos habe-? bacamp;'fub una fedlaerät.dum adhucuiueret.-nior tuo auté eo.diirenferunt ab inuicê. amp;nbsp;diuifi fiint in tre? parcesïü'uocati funtquidâeotÿMattharij.qui dâ uero Cathariftae.quidaaucêfingulariter Manigt; chgidiceban{,quia| (ingularius cæceris magiftrii fuü Cecuti funt,omnes cn cómune habebât hoc no men,UC dicerent Manichpitquiaotm error à Mani-chgo origine habuit. Ipfi uero qui Cathariftæ dice bantûr.omnibuscxceristurpiores habebant,pro-pcer quafdä fecretas fpurcicias.quas fpecialiter ipi cxercebant.QuoQ: dodrinatruicam ludubicanter fedantur ifti.de quibus nunc fermo eft nobisVn-de aütCathariftp.i.purgacores,primo uocacifunr, alio locodicereftacui.neprincipiiilibri huius ali-quis abominet,(iiftacim oês' prauicates coi^ enar-rarê.Nâ qux de Manichpis à beaco Auguftino con fcriptafunt.fummacimO' breuiter collegiex crib’ libris eius.uidelicet ex eoi^ui inferibitur côtra Ma nichgos.Crexeoq intitulât de morib.Manichgoi)t, s^exjlib.de hgrefibustéreandê colletSionê in fineli bri huius annedlere difpono ! ut qui Icgcrint, pot fine quafi à fundamento totä hanc hxreftm pleni’ agnorcereiO'intcIligât.qmhxc hprefts oim hxre fum fentina eft.Prodüc aiit femeciprosq) line de er rore Manichpi.ineoquoddicerefolent, quod bea tus Auguftinusprodidericrecretaeoiti :amp;'conftac Q) ipfeante perceptions bapcifmi difciplinz Ma-nichpoßj aliquandiu interfuic.amp;poftea snores co rü eb* fecreta manifefte in libris quosnominaui.dc fcripfiterconfutauic«

Sermo

SERMO II.

De co quod dodrina Chriftiana occultâ-da non ricScrmo I (.

Ad uos ergo nunc mihi ferma eO; ôCatha« ri plebs angulofa.qui nô alibi nifïin iieOri* penecralibusChriOüeHe quxrendûxdi' matis.Dicicc mihi.qn inijt hocconfiliû dns,ut uck letefle abfcondicus inangulisueftrisi Dicitisqiû ueritas Cliriftianæ fîdei uobis folis fît nota,amp; apâ uosfolosabfcondica. Sed fcimus qmdns faluatoc ipfe eânon abfcôdic, ucpacetin uerbis ipfius.qug imminente fua paffione coram pontifice ludpoijr locutusell.dicens.'Egopalâlocutus fummundo, Iohan.13 ego fp docui in fynagogis.ubi ocs ludxiconueni« unt,«?* in occulto locutus fum nihil. Non enim ica aliquid locutus eft.uc hoc uellet occultû permane re.Nâ ecfî aliquando difcipulis feorfum à turbis ali qualoqucbacur.quxnôillotêpore conueniebat Mat.io neri manifcÂa, dicebac tamë illis:Quod dico in te. nebris.dicice in lumine, qd in aure auditis, præ. dicatefupertetfla.Quib’Érpoft refurredionêCuâ Mar.ult. prxcepit dicensiEunces in mundü uniuerfum, prx dicate euangeliü omni creaturx- De quibusCZ euâ geliftafubdit,dicens;Illi aüt profedi prpdicauerüt Ibidê ubicpdomino cooperate,O' fermonc eoi^ côfîrmâ teléquentibusiTgnis.Prxdicaueruntnon inangu lis,non in cellarrjs.aut textrinis, lèd ficut fcriptura dicinPrxdicauerût ubicp,nô folüindomib.fed in (oro,O' plateis ciuicatü.non folü corâ plebe, fed O* corä regibu s amp;nbsp;principibus oîm tcrracjt .ficut fcrb pfaljg, ptü eft de eis.'/n ocm terra exiuit fonus corn. Nolu itdodrinâfuâà Paulocclaridominus,cûdicebat Ad ^ Vas eledionis mihi eft ifte, ut portee nomen meü

corä

ADVER.SVS CATHAROS

coram rcgibus ó'principibus Érfîlijslfraél. Fpfe quoquc Paulusènullo genere hominumzelan* dam elle uencacemcuangelqaedimabat.qiiando Rom« dixinGræcisacbarbaris.làpientibusO’inlîpienti bus debitor fum.ira quod in me promptum eft,^ uobisqui Romz eftiscuangelizare.fîtutdixi.Prp dicauerunc fanfti apoftoli in manifefto dodlri* tiam ralucis.amp;’ figna fecerunt mortuos fufcitando, csecos illu minando, är omnem languorcm pellen do in nomine christi, O' fuftinueruntcrucifi* gi,giadio(];nccarj,acdiuetfÏ8 paflionib-deduciad mortem, pro teftimonio ueritatis. Vos autem ff eftis.ficut dicitis,apoftoli c h r i s t i, quare canto tempore lacuiftisf Si uos eftis ecclefta dei.ut dici-tis.quare ufque ad hzc tempora Temper in abTc5 dito ambulaftis? Dominus dicicin cuangeliode Mat.; ccclefiafua: Non poteft ciuitas abfeondi fupra montem pofita, neque accendunt lucernam, ponunt earn Tub modio, Ted Tupra candelabrum,' ut luceatomnibusquiin domo Tunc.Mons ipTe CHRIST vs eft.cinitasTupramontempofîca.ec' elefiaeft, cuiusfundamencumeftChriftus.Deea dicic dominus.quod non poceftabTcondi.Vos au« tem Temper abTconditi fuiftis.Érdodlrinam ue^ ßram occulcaftis , ita lucernam ueftram ftib modto cimoris poficam habecis, nec unquam earn alicui manifeftacis, de quo cimecis, quod uos (aciac manifeftos.Nam abipTisquoqae,qui ueni« lt;nbsp;uncaduoi,fidemucftram,exqua Taluandos uos effefperacis.erocculca opera ueftra longo cem« pore, ut dicunt, guindccim annis occulcatis.do«

nec

- quot;nbsp;SERMO ï/

Htcdiuuosprobaucritis, ita uc fperare, poiücis, deeis quod non prodanc uos. Non hoe fan^ lt;fliapoftolifcccront, irfuccefforeseorum, qui nobis funenoei -Non abfconderunclucernamruh modio.quia nee caufa timoris.nec caufa commo' di temporalis lucem euangeliczueritacis, quam à CHRISTO acceperant, celauerunt, fed fupec candelabrum, id elt.fuperccclefiam, ira manife« ftcearn conftitiierunt, utluceret omnibus.qut in domo .id eft.m müdo erant Omnibus etenim tarn bonis.quàmmalis.eleiîlisû'reprobis innotefeere Doluit dominus, quaüs eßet fides, O'religio Chri' ftianorum.ut nemo per ignorantiam polTet fe ex-cufare. Forfican ad uerbum illud confugicis, quoddominus ad difcipulos fuos locucus eft di' cens;Nolicefantflumdarecanibus,nequc mitta/ Maty ris margaritasanteporcos.Rufticiuiles noliteaf-fumere uerba hxc in dtfenfioncmueftram.quia non rede difeernitisea Omnibus hominibus ma» nifefte dicenda funt uerba falutis, fine quorum a» gnicioneraluarinemopocefi.necaliquisitacanis aut poreus iudicandusefi.ut occultaridebeant abeo. Namut ait Apoftolus ; Deus omnes ho» mines uult faluos fieri, O' ad agnitionem uentatis |,Tim.* nenirc.Qiiodfiquis audita O'agnita ueritatc per» tinaciterO' incorrigibiliterci contradicit. O'niti» turcommaculareueritatem foeda detradioncO* irrihone.debetiuRarationed ralifufpêdi prxdica tio ueritatis.qd efifubtrahi fandü.O* magaritas d porcis O'eanibus« TalcsciTc perfenferant fandi

apoftoU

ADVER.SVS CATHAR.OS

î(poftolilud3Eos,inquibosfacis labnraiieranf uet^ Alt;fl ih boprxdicationis.cûnouiHimeeis dicebanc:Qfl repuliftis à uobis uerbum dei,^ indignosuosiu* dicaßisxcernguicx.ccceconuercimur adgences« Conuerfi func adgentcs.^ eis manifefte prædica uerunt dotflrinâ falutisquos fcicbant cHe idulola* tras,{7 pollucos omi genere îmmundiriarü.û' uos icacanesO'porcosuosiudicacis.ucnunqmanife fte inter uos prpdtcetis dodhinâ ueftram. line qua nemiiiêfaluari pofTe arbicramini, cû dominus di* Mat s, cat;Qui meconfeflus fuerit corâ hoïbus,confîte^i bor cz ego eü corâ pâtre meo, q in cœlis eft. Si foc Ce accident,ut aliquis ueftrü pro erröte fuo depre hêfus fuerit.O* dedudtus ante indices eccleiïx,auc omnino negacis fîdé ueftrâ, aut tune primü alitas errorcs uros côfitemini.cû de uitaampli’nô fpc-ratis:fed ilia confeffio nô eft ad gloria uobis.^r cft quaß cofelfio furis.qcû de iiica fuadefperac.latro ciniafua impudenrer confîtef Tub laqueo,cr funt interemptiones.quasaliquando à populo zelâte pro lege dei fui aliqu i ueftrü patiunf.nô qualî paP-fiones apoftoloi^.red qualî iudicia furum d* latro nû.VosquippeeRis,dequibusdominus in euâg« tohaQ.io dicit:Oêsquotqcueneruntfure9funt ô* latrones.

Nô enim nifi furtiue, O'quafi per latrociniû acqui ritis in parte ueRram animas miferorü.qs trahitis poR uo3.O*omne négocia ueRrâ eR.perambulâ» in cenebris.quoniam licutaicfaluator; Omnisquf lohan.}. maleagit.oditlucem.O'non uenitadlucê.ut non arguant opera ei’ O quales apoRoli. o quales euâ geliRae.quoniam bene implecis illud, ^d mâdauit dominui prxdicacoribusuerbifui perprophetâ, dkc8

s E R M O n.

dicens: Super monté excelfum afcende tu qui euS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

gelizas Sion, exalta uocem tuâ, qui euangelizas Hieruralé,exalta,noli timerc. Nô hoc certe impie-tis, fed illud mandatum PrifciUiani obfcruatisrlU' ra,periura,fecretumprodere noli.Dicitis mô.non* dum uenit tempus noRrum ut manifcRari debca mus,rediamnuncincipimus palam loqui müdo, Cr crit adhuc tempus quando deusecclefiam fuâ, id é.nos exalter, amp;nbsp;impleacurin nobis illud quod dominusdicitdecccleiïa ftia: Nonpoteftabfcon-di ciuitasfupramontemporita.Seddicitemihi.Si Temper fupramontem.id eft GhriRum pofita fuit ciuitasiRa, hoceftfocietasueftra, quomô potuic fieri.ut tâto tempore elTet abfcôd ita?Iam em à té-pore dominicx afccnfionis tranficrurit mille er cê tum anni.O’ampIius'.er minÿfoblimata eft religio ue(ha,autli fublimata eft, dicitc fîfcitis.in qbus lemporibusjer fub quibus regibus terrae fatftâ eft: hoc;utubi^in mundo audireturpraedicari ftdes Catharo^t-Quando fadumcft hoc,ut oés principes ezdominiterraip.quinSeflentirel pagani uel ludxi.cftcnt Cathatiergubernarentfubditos fuos fecundülegcm Catharorumf Certe lt;î hicnobisde monftrare poftêtis.cederemus uobis, cp aliquâdo ciuitas ueftra poiïta fuiflet in manifefto, fed hoC gratia det nunqfatftü eft.

De incrcmento Ü* manifeftacione ca-

' tholicxfîdei. Sermo JH.

AVdiie nüc defide,gt;gratia.quâ profiremur, er qua in manifefto prxdicamus, quomS puenericinnos.erquomodoecdefia dei, ctiius oogt;p(rip0usgrac^‘mlt;mbra fumiM,cxalra

B ta eft

ADVER.SVS CATHARO S.

ta «ft. O' pofîca eft in manifefto. F idem beati Petri apoftoli quaipfe habuitO'pdicauit.rurcepicpoft afcenßonem domini ciuicas magna Anciochia, O’ ipfe erat in ea docens annis Tepee non occulte,non in Tubterraneis domibus, fed epifeopus erat totiua ciuitacis,O* ipßus caufa regalis aula.quae erat in ch uitate per deuotione populi Comutata eft in eccle Aam.in qua cömunicerpopulum docuit.O’miftas celebrauiCtO’ordinabat ea quxad Chriftiana reli-gionem pertincbant Jbi primu eis.qui Hdê Chrifti fufeeperiie, impofîtâ eft nome hoc.u t uocarentue Chriftiani .Cumaütibi firmaiTet fideChriftiana, O' legê diuinâ, bcatus Petrus ordinauit in fuo loco cpifeopum ciuitati. beaeü Euodium, cuius O'fuc* ceftbr fuit Ignatius clariftimus martyr,difcipulua fandi Iohannis euangeliftx.O’ipfe inde proftdus eft Româ.itcmîÿin ea fide Chriftianam docuit, ac maxima partem ciuitatis ad Chriftü conuertit, O* perXX V.annosccciefia Chrifti ibi gubernauit. Ibi manifefte confeftus cftcoraNcrone Imperatore fidem Chrifti.O’uxorem eius Libyam.O' uxorem Agrippx prxiedi Agrippinl.ad ndê conuertit. O’ ob eiufdem fidei prxdicationc,Nero cum crucifi* gi prxeepit, amp;nbsp;Paulo fimul cu ipfo ibidem prxdi' cantem,gladio necari iuflit,Ex illo igit tépore feni per fides Chriftiana creuit in urbe Roma , nee ungdefecit in Romana ccclefia fidesqua habuegt; rat O' quaprxdicauerat Petrus.ficutO’ei promife« rat dominus, quado imminête paiTione fua dixit ad CÛ : Ego rogaui prote.ut non deficiat fidet cua hoccft,i^es ecclefix qua tibi commtiï.Beacûs au tem Pettus cum fcirec adpropinquare fibipaftto^

nen

s E R, M o lit.

hem fuam/andlum Clementem, quem ad Mein ConuerteratCr baptizauerar, ordinauu in epifca-pum, eiusipgubernationi fedefuäcrccclefiä.quä iprcrexcrat,coininifit:Et ita fuccclTor bead Petri faduseft in Cede ilia, ir ad ukimü ipfe quo(]ß pro teftimoniofidci Chnftianxmartynü palTiis cH. Nam ÇP Linus er Cletus fucccflbrcs Petri fuiiTe le* .. guntHr,itainteIligcndumcft,qgt;adhuc ipfouiucn* te.coadiutoresciüsextitenintingubernandopo-pulü dei Romæ, ad hoc ab ipfo crant in epifco* pos ordinati, ut feribit quidam apoftolicorj! patrii epifcopis Cermaniæ amp;nbsp;Galliae. Qtialem autem fj' demaoeato Petro Clemens fufceperat.talcmer ruccefforeseiushabuerunt.erprcdicauerüt in Ro Clemîs mana urbe,eream prædicarifeceruntinaüjs terris per eos quos ad pr«dicandû mireriit.amp;’paulatim quidê creuit ecclefîa in ca fide, (r tnagisac magis dt die in diem promouebatur.guis multi reges ö“ principes grauibuseâperfccutionibusopprimere nitcrtnturuflt;:jadtcmpusbeatiSylucftripape,fub quopax magna, erlibertas dataeftccclcfiæ.cr exalta ri cœpit.er ad fummos honores promoueri fidesCrreligio Chriftiana.Ipfeetcm ficutantiqua nobisfcripta 6ômemorât,prxdicatîonc uerbi dd, amp;nbsp;magnorum oftenfione miraculorum Conftan* _ tinuImperatoremfiliumHelengreginaefquxcru Côiraii cem dominicam inu enit)c5uertit ad fidem, ita ut Imperator de regali folio Rio defcêdcs in eocollo-caret beatQ Sylueftrü, cr ad pedes cius fe humilia* ret.Ipfcquoçin ei^fuocôrederccû fcdt.er ad mo* dû ferui ei miniftrauit pedefter incedês ante eû, (reno eum deducens.O' côPgnans ei dominiü ur-

B a bii

ADYERSyS CATHAR.OS bis.Info P ö* regale palaciû illic'ei codruxit^ÿ* péit, regium honorêcir pocedaeê quâ habebat Romz» in parcibus occidentiï.ipfi ac niccedbrib.us eiua côcelSc,(!r cocius fepatus honoré clero^qui çü ipfo crac tradidit.eripfe cü fcnacoriboîb’ de nrhf diens,Byzandu tranrmigrauic.û' urbé noîs fui C3 dancinopolimzdidcaujc.ToIüaûc nomen ÎQipera' toris (îbi ac fucccdbrib’ fuisretinuic. în hunc.mo« dû creuic, tr confortataed.û’udÿad futiimos ho nores permoca ed in Romana urbe.^fub Roma napocedaccecclcha deiû*fîde9 qu.â B-Petrus do' cuic.O' quâ fuccedbres cius ab eo cenuerunc.O* uf* ^adidacpaperduxerüc-Similimö amp;nbsp;p alios apo (tolosinalijsrcgnisp cotümundüfîdesÇhridi di lacata ^fublimataed. Ad basant cisal pinas par tes hoC ordre peruenic-B.Petrus dû ecclenâ deiRo tnzgubernaret.mifît tres ex difeipulis fuis uideU cetEuchariû.Valeriü.û’ Maternü priedicarc Theu tonicz genti euangeliü Chridi. ueniétes in ci uitatê Treuerim.przdicauerunt in e»,amp; cÿ dei adlt; iutorîo conuerterûteâad fidéChridb^’bapciza-ucruncoêmpopulüin fluïeciuitatis, qddicitOIe« uia. Primus eont epifeopus urbîs crac Eucharius, quo defunedo Valerius ci in epifeopatü fuccedit, quo eciâdefuncdo Maternus, qui de morte per ba culû Petri fufcicatus fuerac,cpüs fad’ ed, no fol5 in Treuiri,red amp;nbsp;in Colonia,qux antiquitus Agrip pinauocabat,fîmuI^inciuitaceTungeren(î,quz Hunov perfecutione deleta ed. Iplâ ed crço ddes B.Pecri, quâ hi fanedîs pdicauerunt eedefns, quas îpfï gubernauerunc, ipforum'qp fuccedbres tcnue^ runt 0’prxdicauerunt uf^in hodietnû diê.Tandc quo9

SERMO in.

quo^fîdêpdicauicinciuitate Moguntia CreCcés difcipulus Pauli apoftoIi.Beatus quo Eonifacius uirexiihis fanlt;fèitatis,quiprimusin eaarchiepù fcopus fuit, ûquot; martyrium pro Chrifto fiifcepit,©* fucceiîbres ei’ ufç in hodiernô dié hâc fïdé tenue riitü* docuerûc î ecclefia Mog ütinéfi.ez ipfa in oib* ccclerqs et fubdicis uftp nûc ceneftb* prpdicar.EccIe iîp Mécefîs primus cpûs fuit S.Patics,difcipulus iohânis euâgçliftf ipfe î ea fîdê nolf râ docuiter firmautt.ÂT permanet in ea ufqjin pfentê diê. SClc mensfucceflbrapfi Pétri b. Dionyfiû uiijt clarifli mp fdîtatis.q prçdicatiôe apFi Pauli Athenis con uerfusfuerat,in Galliâ mifit predicate )?-büdei.ö* c5 eo tres illuftres uiros.MarcelIû.ô’Saturninü.û' Lucianü.qui CÛad porta Arelati perueniffent, be-atus Dionyfîus S. Marccllù in Hifpaniâ direxit, fan (^â Satuminuin Aquitaniam.S.ueroLucianôad Beluacenfemciuitatc.quoEt fïnguli regiones «r ci uitates fibi deftinatas repleuerunt doArinis fîdei, quse uG^in prafens tépus ibidem teneï lt;r prpdica tur.Ipfe ucro S. Diony fius cü duob’ foetjs, Rußico CrEleutherio Parifiosadtjt.ibifpfidêquâperbea» turn Pauiîi didiceratprædicauit.ér per totam Frâ-ciam difperfK.C pro eadéfide martytiü pertulit.fi «nui^foct] eius. Ruftic’Eleutherius eu eo. Mar yrfum uero ipfius fingulari tr inaudito miraculo deus bonorauit,in eo quod poft decollationem fa amipfeproprijs manibuscaput fuûàloco marry r^perfpariummiliarijufçadlocüin quo huma-tu eft corpus etus, deportauit. Teftimonium hoc grande eratperfetftiHimxfanflitatiseiuserrcdf ndci.acûnÂstreligionis, quam ibidocueratatqj

B J fun-

ADVERSVS CATHAR.OS

Hilarius ^“'’‘^^“^’■atJpramfidcquâb.Dionyfîusin Gallia rcliqnit.ranccus Hilarius Pidlauiennsepircopuse-gregius doular.iâr nobililTinia lucerna eccleii^ dei, teniiic V docuic ucrbis O'fcripus amp;nbsp;exêplis.lpfam fidem ccnuir 19 docuic, 19oïbus modis promouie

Martin’ B.MartinusTuronêfùepüs.cui* fanrflitaspcroés fines uiundi ufi^ in prxfentê dié clariflimc fplédcct 19 in furnma ueneracione habet. Cuius fidci do Arinxtefiimoniü perhibuir diuinauircus.incriS morcuorii fiircicacione, aliorüq; ualde mirabiliutn

R-’miff. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exhibitione. Bandequoiç fi'dêB. Remigius

Remenfisciuitacisarchiepircopus tenuitû*docu' Clodo infignib.miraculisc5firmauit.Hic Clodouc' ueus. inciycüregemFrâciæ.O'cüeocopiofammul

ticudinem geneis Francoijt conuertit ad fidê Chrir AiiO* baptizauicinkemenfi ciuicace.miiïoeichri fmare de coelo.Ex illoergo tcporc reges Francorp, 19 principes Gallixcœpecûcefie Cbrilh'ani, cot pit cömuniter per coca Francia publice coli religio Chrifiiana.O’ peroesciuitates in ueneracione ha^ beri fides Chnfi;iana,eadc(jt uCep in pcxfcnce die in coca Gallicana ecclefia prxdicac.De gne Clodouei Carol’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Carolus Magnus.qui inter Francoijire'

Ma m’. gcsfiimmusatq}gloriofilTimujerat.Hicineadem

' fidebaptizatuseft.quäaB.RemigiorexClodo* ueus acceperac,lt;lr quä exteri reges tcnuerune,q à Leo pa. Clodoueoproceircrût.HicàbeacoLconepapaRo

ma uocatus eft.Cr confecratus in impcratorê.O' fa «flus eft aduocatus Romanx eeelefix, amp;nbsp;fidcliiTp mus defenfor totius Chriftiani populi.û'uehemé ter pereüaurflareligio Chriftiana.erdilatataeft acq’cötortara// per ipfius diligentia fides Ro. ec-clcfi«

ÎERMO ra.

ckßx per multas terras,qux ignora bant dnm.dî* fperfaeft.Ipfam fidéquâ^pfeHus êCarolus impe« racor Romanus,tenucrunc amp;nbsp;conFeiTi funt oés im peratores,fiue reges Romani,©'oés reges Franco* rü.q flierüt poft en,© prîcipes eoiji ufœ in prüfens tépusFredenci iroperatoris Ro.© Lodouici regis Tranco^.Ipramergoftdé.quâ prictio E Petrus Ro mx plantante, © quâ tcnuerüc fucceftbres eius in Ro.utbe,©quâdocucrüt inoîbus terris fancti efi^ alrjfp fancti patres q obedientes erât Ro. ecclefiæ, © q uâ ab tllis accepetunc imperatores,© reges© prîcipes terra)ÿ,cû populis frbi fubiectis.tenemiis attpconfitemur.nosuidelicet clerici, ©monachi, ©laici.qui inecclcfiaChrifti baptizatifumus,© in ecclefijs deo facratisconuenimus ad orandum © laiidandü deü, © ad côicandu m corpori © fan* guini dfii noftri lefu Chrifti en fide non ficta,©fpc fólutis aiaivnoftrai^Jneoaüt certifumus nos ha bere candê fidë.quâ habuerûtf.patresantc nos, 4' niam eade euâgelia Chrifti.cadê Feriptura apFica, quâ © till habucrunt, © publice in ccdefia docue tunt.habemus © nos © credimus eis.Ipfoip quo^ fancca feripea habemus,in qbusdcclarauerûtqua lis eftet fides eoiÿ,© qualê in tellectû haberent in li bris ueteris legis © prophetaijt,© in euangclrjs © in apoftolicis feriptis,© in eadé intelligentia fequj mur eos.ManiFeftûeft itaç ex hisqux dicta funt, qm fîdei noFÎ rg Fundamentü eft doettina Pétri,qui fuit Chrifti.qui Fuit dei, imo © deus. Veftriaüt ergt; rorisfundamentûdoctrina Manichæi.quinôfuit dei,fed diaboli,non Chrifti,fed Antichrifti: © hoc feirepoteft quifç fenfatus,obediendüeffe noftræ

B 4 catho

ADVERSVS CATHAROS catholic* fidei.potius gufat abfcöditac infîdèlita ti,^ CÛ Cuo fundatnceo à cüctis g amât uetuaté,nn lcdicac,tr Tub aecerna claiifura damnetur.

Dc eo quod fcriptum eftiFides fine ope« ribus mortua eft. nbsp;nbsp;Sermo IIU.

FOrcaftisófandiCachari.qui pcccarenó po tcftis, impropcratis nobis peccata noftra, dicitisficut IcgimustFidca fine opibus mor« tuaeft. Vosant opaadfidêpercinécianóhabetis. Et idcirco fidcs ueftra morcua cft, ir qm fides ne« ftra morena eft,nulla eft.Ec idcrico facrameca ufa nullü cfFctftü habent, amp;nbsp;non poceftis bapcizare.ö' corpus dni cörecrarc.ncc aliqd huiufmodi in eccle fia facere.quod nobis aut alijs profic.Hxc eft obie* «fttoueftraaduerfum nos.Ite primü amp;nbsp;incerrogan „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tes diftite.qua de caufa deus interfecit Ozarn, qui

*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extenditmanüruam,ucruftctaretarcädei,quan«

donutabatitautcafiira putaretur.in têporcillo, quo eâreduce uolebat Oauid de Bethfames in Hie* rufalcEt CÜ hxc didiccritis, ftruice reprehenfiones Hcftras aduerfum ecclcfiä dci. Non oportebac nos refpondere uobisaduerfusea, qux nobis obrjeitis de fide noftra, qni extra fidem catholicâ eftis, fi« cut dno uolente coprobabimus. Non oportet nos refpondere nobis de opibus noftria malis qux ob qcitisnobis,quoniam peioraû'fceleratiora funt opa ueftra,fed alius erit locus dicédi de eis.Refpó debimus tarnen uobis hoc loco, ne propter igno* râtiam dimitterc uidcamur.-fatemur quide,q* pec« catores rumus.quoiMa ut ait (acobus apoftolusdn multis delinqmus oês. Verûtamé ê diiFerêcia inter delinquêtes. Multi qdê in minoribuspeccatis ueni aliter

s E R M O Ml

aliter qtidicdelinquunt.O’quocidiana fatisEadiio ne dnm plaçant, amp;* agunt opa laudabilta.qnz prt* nétad fidem,quâprofîtemur.Dctalibus, ut fpero non poteftis aliquid rationabili caufa dicere, qgt; deseoiÿ mortua fit,«Srqgt; facramêta talium presby-tero^ inania fînt.û'talcs pergratiâ dei.nec Tunt in eccleiîa.nec unquâ à principio in ea elfe deficrunt. Sunt uero quod ingemifcimus nônul]i,qui in ma» ioribuspeccacis,qupcapitaliauocâturdelinquüt, Cr fuperhia non condigna pcenitenciafacisfacint deo. De talibusfatemiir,qgt; fidesquâ habent,niorlt; tua ed, quia fine operibus iufiificacionis cfi; apud ipros Mortua inqeft,nô ita qgt; id quod credunt an-nihilacü fit propter ipCos, aut nullius utilitatis fit fed ipfîs fides eoi|t mortua eftjer cis no prodeft ad falucê, nifi refîpifcant ab opibus malis qux in ipfia mortificât fidem .Quod aût dicitis de presbyteris noftris.qui tam malp conuerfâtionis funt.uc fîdes coiÿ mortua dici poHît.çp facramenta coBt nulliug utilitatis funt, huic omnino côtradicimus, q* pla« nc'faIfunicft:Fidcscoi5i.dicitis,mortua cft.iir idco ncc ipfis prodeffc poteft, nec alrjs, falfum eft hoc, quia alijs prodeft; Fides quâ ipfimanifefte ^fîtét, P ipfoiÿ minifteriSalijsprodclTe pôt.ô'efFeêlü bo nü in altjs habere pöt.quäuis nö in ipfis.’ p fi militu dîné hpcuobisdcmôftroiContingitaliquoties.iÿ medicus fapiensininfirmitatêgrauifiimâcadit,«r habet fapiêtiâ.qua feit curare feipfum.habet medi cinâ q ualct cöera morbû fuûjcd ita eft delicatus.

nS poteft guftarédeantjdotisfuis.O' prpbetea ali) eandem infirmitatê habend, if ille curat. Ipfe autinfiiainfirmicate petmanetuft^ad morte. yegt;

B ï rede

ADVER5VÄ CATHAROS

re de tali medico di cere poHumus .qgt; ipfi mortua eft fapiêcia rua,al[i aüt uiuic. Tea dico uobis de pre« sbveeris cccleftz,qui male uiuunt.credu nt quidê, fedeis crederenon^deftad faluté,(ipermârerinc in iniqtatibusCuis. Nam amp;nbsp;dæmones credunt, lt;amp;nbsp;contremifcunt,utdicitfcriptura:Credebantnimi« rû dæmones,qui ut ait euangelifta, dicebant dno lefu'.Qutd tibiérnobis fili deiCueniftiante tempus Mat. 8 torquere nos Credunt inquâô'fidê habet presby-ten enormes, fed ficut dixi de Capientia xgri medi ci, fibiipfts mortua eftcoi$ ftdes.alijs aiit uiuic, dû in nomine Chrifti baptizant.d'alia (acrameta exe quuntur, fecundu qgt; à fandcis pacribus ftatucû eft. Tatis erat ille, de Lucas euagelifta refert dicens: Refpondens aiit lohanes dixit. Magifter uidimus quêdâin noie tuo cqcicte dgmonia czprohibuim’ eü, qa no feqc nos. Etait ad illü Iefus:Nolite prohi* here eii;Hemo eft g faciat uirtutc, in noie meo, lt;amp;nbsp;polTit cito male log de me:Qui em no ê aduerfum uos,pro uobis ê.Certe gfqu is erat ille.mortuä gdê fîbrjpfi û'dê habebat,cü non fequerec lefum.fed ali« is uiuebat ftdeseius,àquibu5cqciebacdxmonia in note Icfu. Quod qdem neqiiaÿ facere potuifler, fî nulla omninoiidê.in noie eiushabuiftec.Fta pro« culdubioctiâ presbyteri mali dzmoniain nomine Chrifti etjciüt.qn in nomine ipfius.ideft, Tecun-dû hoc qd ipfe inftituit baptizât,ôquot; prodeft baptb Eîtis fides.quâ uerbis qiiidem.fed nô opibus.pro' ficencur.Sed al io loco latiusde hacredifterendum eft.û’ nunc ad loquendü de ueftraabfcondica fide, amp;nbsp;de angulofa dotftrina ueftra fermonêcôuertOK

Circa Phmam hstrelttn de coniu^iq,

pernio

« E R M o V.

Scrmo qu intus.

Obis loquor dotfloribus irpraefctfli's.no in randitatequidê.fed in errore.érpcrucrfita' te. AnimaducrtiteCruidcte cp nonbcïes, fed dçmones uos appellat Apoftol’ in eo eeßimo' nio qd in principio fennonis induxiJn nouilTimia ingt téporibus difcedêt gdâ à fide, attendcces fpiri-tibuscrrorisjü'dodlrinisdxmonioijt.loquentiüin *’ hypocrifi mendaciü, prohibentiö niibere.iS; exte-ra. Vos eftis dxmonia hgc, de ejbus loquit, üquot; qui uobis attêdüt.a fide reda difcedût:Nâdodrina uç ftra ^hibct nuberc,in eo q? dicitis.nentiinem polie faluari.gcû côiuge fua nmaneat ufqjin finc.O dæ mones unde uobis ifta oodrinafEx euâgelps Chri fti nöeft.exfcripcisapoftoloijjnö efi.fed planeex fpiritibuserroriseft.Intuemini euangcliüWatthæi apoftoli, qd per uniuerfum orbe in ecclefîis legir, et fi noncreditis GrxcisO* Latinis codicibus. itc ad inimicos uefttos ludxos, amp;nbsp;infpicite Hebraicä fcripturâjin quaeuangeliiî Matthæifcriptû habér, Érinuenietisin eofcriptû hoc mô.'AcceâTerûcadlc fum pharifxi tentantes eû.ô'dicétcs.Si licet homi ni dimittere uxorc.quacu ntp ex caufa'Qui riidens aiteiszNonkgiftis.qaquifecitabinitio.mafculu amp;nbsp;fœminâ fecit cos ? Propter hoc rclinquec homo pacrem 0quot; matrem,esr adhxrebit uxori luXiCr erüt duo in carne una-Itac^ iam nô funt duo,fed una ca fo. Dicunt ci : Quid ergo Moyfes mandauit dari li-bellum repudij.O'dimitterei Ait illlis:Qth Moyfes ad duritiam cordis uefiri permifit uobis dimittere uxores ueftras. Ab initio autem non fuit fie. Cette fi quid redx intelligêtip habcus,hic animaduerte repo

ADVERSVÄ CATHAR.OS

re poteRts in hac refponRone.quod non appro bat dominus, uc omnes uiri ab uxoribusfutsdifccdât, licut uos docctis tiTc faciendum . Si non potTec faluariquifquam cumconiugefua mancns, fufFe* cilTetei brcuisrefponfîo.ita utinterrogancibusil' lis:Si licet homini dimictere uxorem fuam quacun queexcaufa ; dixiffet, Licet, Cr bonum eft.ür alt» ”5t.si jjy faluari non polTunt. At non hoc dixft,rcd com* probauit potius diuina autoritate ftäbilius elTe debere uinculum focietatis, quod eft per lege dei interuirum Si. coniugem fuam,quam illud quod à natura eR, inter uirum lt;amp;nbsp;parentes fuos.Vos au, temabinuicem feparandos eile uirum amp;nbsp;mulic* remdicitis,ö*aliter eosnon polfefaluari. Etipfe contra ait : Quod deus coniunxit.homo non fe-paret. Virum mulicrem coniunxit deus, qui fc* cundum inftituriones diuinarum legum coram ccclefia ineunt foedus coniugalc.O' tales per homi bem feparandi non funt. Fit quidem nopnunquS ut tales migrent pariter ad monaibcam uitam, Crfeparatasdbinuicem manfioneseligant, quate« nusdeoliberiusferuirepoiTint, fed calemfepara' tionem deus operator,non homo,ù*quidem talcs non omninoabinuicem difcedunt, nec^rumpitur inter cos uinculücóiugale.quia indiuifa in eis ma* net Unitas mentiü.Nâ quäto libcrius diuinp diledi oni uacät.täto purius at«^ firmrasfclnuicc diligc* polTunt« Nos uero huiufmodi fcparationé,nullis ut uos facitis coniugrbus ruademuscarationc ,ct non pofiTintüluannmul permanentes in feculo, brin uitacöiügali. Vnamautem feparationis cau* Cam, qua poteR uir.fi uult abuxore difccdcre, ir rumpere

SBRMO V.

rumpere uinculâ côiugalc,quo alligatus eR,ei de terminauit dns.qn poR rcfpafioncm fuprà memo „ ratâ.itafubiunxitdicens.Dîcoaûtuobis.qaquicû ” ^dimiferit uxorê luä.nifiobfornicaciofle.iraliam duxeric.moechat. Vb) ergo adiunxic, nifi ob Forni* cacioné.dedit intelligi, qrn fola Fornicationis Cau' fa diuortium fieri potcR. Qupd fi no rcAc nos in» tellexiRc uerba domint prpdida Tunt arbitrami ni, audite apoR.Paulû, qyô concordat nobiCcü, in întelligêtia corundê uerboi)t,ubiad Corinthios lo quitordiccnsrHisiâqui matrimonioiundii fuotp cipio,nÔego.fcddn9,uxorêà uironon difeedere, ••Cor.r* fidircefierit,(nanere innuptâ,autuiro reconcili

att.Et uir uxorê non dimitcac. Et fubiügens auto* ri^cej?pna,ait:Nâ caeterisegodico.nô dns.Si qS fraser oxprêhabet infidele.CrhjccConfentit babi» tareçûeo.non dimittatillä.Etfiqua muliér habet ui$ infidelê/T hlc confentit habitarc cü illa,nó di mittat uii{t; SanÂifîcatus cR «m uir infidelis p mu lierê fidelcEt fantRificata eR mulier infidclis p ui-rü fidclê,al(oqui filq ueRri immüdielTent, nüc aüc rantStiCupt.Quod fi infidelis difcedit.diCcedac.In te porc uir efîctfïddiSkû'niulicr ipfidclis:©' çcontrà u t uir eilet infjdclis.amp;rtiulicf fîdelis.Ec fuadeb^t ApoRo Iws ut ralça abirtuicê nô difccdcrcnt t qd utiqtnô fççilïct, fi Cciwt utroftp Rnjol in tali cortiugio peri-turos.P^Itüergo à dotRrina fuadpcRrina ueRra lt;r)ljcfltit,qup eoa^ utri(^legib.diuint$ fubdiçi funt d^cedcteabjnuic^çQgic.qilcos amp;tu;u:i non polTe pçxdiCMia,^ jpiançâtfùnuL Audite amp;nbsp;Petrû apo-f^lû{ùpiljaaâlt;0niugato8^i]ueat«fn inepiRoU fua

ADVER.SVS CATHA ROS

fua.Mulieres ingt.fubditx uiris fuis (ïnt.ut (ïg nS crcdüt ucrbo per mulicrü cöuerfationéfinc )^bo lucrifianc.cöfidcrances i n timoré dei caftâ cóucrft IPCM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueÆrâ.ttc fubiügic: Viri fimiliter cohabitâtes

fcdmfcîam.quafiinfirmioriuafculomuliebriim-’ pertiêteshonoré,tangcohaErcdib.gr3C.Dicitiïfor te.Poffuiit quid?aüq mó faluari, uirïr mulier fi* mul maiiêtes.fednö aliternilï abftincârab opere coniugali.Hypocritx.quidcft^duos dicitis/Si fci ebat dns faluator.jic iïfciebanc faiicliapoftoli, nc quay polTe faluari uirü mulierem.qu i exequeré cur opus quod ad coniugiüpertinet : none plena pfidix d* fallacix erat uerba eorü, quibus tä diligé tcrfuafcrüccóiugati«, utnöfepararcnï ab inuicéf Ablïc aiichoc-Notacerteeracillis Humana fragile las.O'fcicbatnonoés uiros^mulierestä fcrreos clTe.utnon poflcntcohabitarc.fi'mul ó'contineiv tiâ obferuar c. Vndc nö ih os,fed uos in hac nbsp;nbsp;P^r

te fallacix peiTimx arguendos eflc noueritia.Illud i.Corr* mihi foftc obijcis ô Cathare, Aplus ait ; Bonû 2

homini mulierê non tâgerc, Concedo q» bonü eÆ homini muIierénS tangere : Nó tfi idcirco necellè c(l me cöcedere, qni malü cR et illicitü hoï mulic* rétâgere.Nam ßmiliterppter cauêdas tétationes, bonü é hoï mulierê nö uidereinüquid ergo necelTa riS contendêdumeft.quonia malü cR hoï mulierê uidere f Si cöcedis(ÿ malü eft, tagere mulierê, p co bonü ê mulierênó tâgcre.côcede etiä qa ma lü eR, mulierê uidere,p eo boni! eR muIierênS uidere.Et (ï cöcedis,quonia maló eR mulierê uide ce,erue oculostuo9,ut nunqua uideas mulicrem. Hypocrica,licicü cR hoï tâgerc mulicrem ru3.quia

Itcitum

SerMo

tîcitü eft.utunurgffphabcatfuäfciJm ƒ ba elufdî apoftoIi.Et ga licit û c(l,ma1û nô eft.Bonü aüt ma gis hoîcft.cr magis expédiés ad faluté, mulierem oino nô habcre.nec tâgere. Ad ilkid ité f orrafle c5 fugies.^d ibidc apliîs ait:Tépus breue ê.reliquiï ?, utqhfit iixoresjtangnô habétes fint.Ecce.ingsdi cit.uc amp;nbsp;(î maneât (îmul.abftineât tn ab ope côiu gali.Ec ego dico,ç^ fihoc facere pnt.bonû ê illis,nô tn hoc gfquâ renfatus eis pcepit.fed fuadet, Poteft tn fieri ut uir en uxore habicet, 'ö’ opus cöniugalc opet.ita ut fît gfî nô habésuxorê.Hocfic fî fobric if têperantet cû ilia eft.Cr per oia dei reuerentiâ in ipfa euftodit .Q3 qliter fieri debeat, fenfati hoies fciuntîSi aüt opus coniugale ad damnationé effet oîbusconiugatis.ncquagAplfisdixîfiêtïVxoriuir _ debitüreddat-Similiteraiitö uxoruiro Mulierau *’ tê fui corpis ptâtem nô habet,fed uir. Similiter aüt O' uir fui corporis ptâtem nô habet,fed mulier.No lite fraudare inuicé,nifî forte ex côfenfu ad tepus, ut uacetisoroni.-etiteBtteuertimini inidiprum,ut nô tétet uos fatanas propter incontinentia uram. Hoc ant dico fedm indulgentiä.n5 fedm imperii!. S ci o at qin Oin hoc )?-bo hgres ^d dicit.Hoc aüt di cofedm indulgêtiâ. Dicisemfîindulgêtia.i uenia pertinet ad hoc 4d fîbi inuicédebitüteddät, ergo opus côiugalc malü eft.Si ein nö effet malü, nô ci uenia necelfariaeêt.Si hocdicis.iä in hocipfo aliqd Jucratus furn.^d ope coniugali ueniä ab Aplö dati côfitcrisiNâfi ucniâeidat Aplüs.ucnialec.O’fiueni ale eft,nôprocodânancur, oêsqincôiugioptnA. nêt.fîcut uosprædicarisDiftinftiustâmêcôfîdé-randu ê,quod dicit Apoftolusi Hoc ancdicofcdm

indulgen

A DYERS VS CATHARO S.

indulgenciam.non fecundü imperiü.Et retendu eft qni in chbiis (îgnificationib. hoc nomen indulge* tia poni fokt.Nâfîgnificat abfoludonê.qua pecca tori débita pcena rclaxaCiO* fedm hoc ueni j nomé ci adapcacur.Significatû'conccflioné.qua mino* ra conceduncur bona his,^ exequi maiora nô pof ûinc.d* fccüdü hoc ad ea no pertinec uenix nomé. Significac pcrmiHtone.qua minora mala fieri fi nuncur.ut maiora fieri uitenf, tr fecundü hoc qqf uenia dtei poteft.De maioribus bonis efl: conciné. cia.quam quia oês feruare non poiTunti côceditur quod minus bonucft,uideHcct coniugiü,Concedi cur inquâ.non prxçipitur,qaia iî prxctperef, crâf* greiTor haberet qciinç in côiugio nô effet. De ma ioribus malis.eft homicidiü,qd ut eiiitaretur, per* tnifTum efl olim ludxis minus malü.uidelicet red ditio talionis.Crrepudiatio mulicQt.ut ab homici dij Ce flagitio têperarcut .Nunc O* opus coniugale nobis difiinguendü ed, ut euidêtius fiat ad qualé concubitü.qualis indulgentia pertineat. Coniuga lis concubitus,qui fit fimpliciter intencionegene* randx ac deo educandx prolis,per fe peccatû non eft.qa ut peccatû non fit.defendunt nuptialia bo* na,qux funt fpes prohXärfides.ü* facramentû. Et cR de minoribus bonis,lt;^ux indulgentiam habet, qup côceHio dicitur.Quodaût poiîit heri fine pec*

I.Cor,7 cato.intelligi pôtexeo qd ApoRolus^ait.'Etiînu* pferit uirgo^io peccat: Per fe dixi,peccatû non cR, qa accidere poteR nônunq,uc propter bonâ illam intentionêaliquidpeccatifuboriaturexcedêtera* tionabilê modû carnali deledatione.qux tune q* dengt;pcccacüeR,fcdleue,O‘cxcuCtf pn prxdida bon»

'S E R M o V.

bona coniugq. Quod fi ob huiiifmodipeccatûfu» giendum euitarideberec ofFicium coniugtj, fkuc HOS fufurrare foletisitiincob eandê caufam O’ofFu ciü comedendi ac bibendi omnino uicari debercG in quo fimile pcccatü aJiquando eciâ fapiendbus furreperefolet.UJe nero coniugaliscöcubitus, qui fit non cü intentione generandæ prolis.ftd tm eau (aexplendselibidinis, perfeqiiidêpecratüeft, fed uenialc.quia per rxtera bona coniugq excufatur, ir habet indulgentiam.qug pcrmilïio dicitur,quo nia permittit hocnialu,uteuitet maiusmalum, id ell.fornicatio.De tali igitur conctibitu intelliga tur dieSum illud apoftoli: Hoe aüt dteo feeundum i.Cor.7 indulgentiam.nöleeundii imperiü.Seiounüexfu* furris iieftris.noui uerbü oeeultx fapiennæ ueftrp. quod eft fundamentü harrefis ueftrœ.quâ de eöiu-gio habccis. Innotuit aüc mihi perquofdâuiros, qui exierût de foeietate ueftrajïr refipuerût à uer-bismendaeij per uerbü dei perminifteriü ferui eius.'Dieitis em quèd frudlus ille, de quo prœeepit deus primo homini in paradifo, ne guRaret ex eo,nihilaliudfuitnifi millier,quam ereaiierat:Dc ipfa dieitis.Adsc præeepitdns.ut nôeômifeerctei, Cr eôir.ixtus eft ei eontra prseeep tû dni, quod erac giifi ai e de uetito ligno Ex hoc ergo probatis ome genushumanü, quodde eis propagatü eft, natü elTe ex fornieatione.O' neminem fal uari pofte,nifî purgatusfuerit per oratioiicsCrfandificationcs eorum,qui inter uos perfedli uocantur . Haecautê cailla eft.proquafoletisciilpare côiiigiü,©' dicitis quöd omnesqui in côiugio funt,©'cÔ!ngaIe opus exercent^ornicantur, tr rei funt ciufdê inobedicn

C ciae

ADVERSVS CATHAR.OS

tiæ.per quam cccidit Adam.- Ec idcirco omnes da« ninätur.ni(i difccdanc abinuicem.ö* uobis iungati tiir, er purgencur per uos. Hine er hoc nomen fibi aHumpCerunc primi magidri ueftri.ucfc uocarét Cacharillas.id eft purgacores, Cacharos, id cd. mundostec ecce iullo iudicio dei hoc ipfum nomé quod uobisalTumpfîftis ad gloriam uetiram, uer« fumed in ignominiam uobis inpopulari fermo» ne; ec nunc domini mei purgacores ec mundi. can* quam fepukhra dealbaca pergo refpondere ad oc culcam fapienciam uedram ■ Dicite mihi, ubi nam legidis.quod dominus uecucrieprimumhomine comedere de 1 igno feieneiz boni ac maliPu co in libro Genefcos. Rudici redicc ad eundem librum, aperite oculos uedros.h legere fcicis.infpicice reca Cena piculacionê opisfexci diei,amp;legicc quod dicic; For mauic igitur dominus hominê de limo cerrz.erin' fpirauicinEaciemcius rpiraculüuicz,erfaidus cd homo in anima uiucncê. Pod hzc fubiungiede eo qdfatdûfueracanrcformacionéhois.er dicic;Plä tauerac aüedhs deusparadifum uolupcacis à prin* cipio.in quo pofuit hoiem quem Formauerac.Pod hzcrnbiungic dcrcripcionêparadifî, er quäle eum fecidec deus odendic dicens : Produxicep dns deus dehumoomnelignûpulchrüuiru,ezad uefeendû fuaucJignumcciâuiczin medio paradid,lignûi]p fciêcizboniacmali.Podhzcdercripcis eciâ ^cuor humintbus paradifi nouidime addic: Tulic ergo dominus deus hominem, er poFuic eum in para* difo uolupcacis,uc operaree ijr cudodirec illü, pee* picipei dicens; Ex omni ligno paradificomede.de ligno aucc feientix boni 9* mali ne comedas.Non'

ne

s E K M o R.

ne ecce ex his uerbis intelligieis, qm amp;nbsp;anteqnam creatu s elTcc Adam,plantacus fuerat parad iTus no lupcatis CÛ omni ornatu fuo, amp;nbsp;duo ligna in ipfo, uideliceclignumuitae.CrlignüfcientiçboniÉr ma IL'Si ergo lignü feientiae boni O' mali creatum fue-rac, anteg Adam deus formaffet O' in paradifo col localTcc, manifeftum eft, quoniam Crantequani Euam crcaflct deus, creatum fuit lignum feientiae boni mali, quod deus prohibuit Adse: O' fiillud hiic ante creacioncm Eus,conrcquenseft,quod il lud non fuitEua.Illud ctiam attenditc.quo ordinc loquatur fcriptura de ligni prohibitionc.O' de mu lieris formatione: Praecepic,inquit ei.id eft Adx du cens: Ex omni ligno paradilî comede, de lignoau- Cen.a tern feientiæ boni amp;nbsp;mali ne comedas: In qiiaciâcç autê die comederis ex eo, morte morieris. Et fiib-iungit.-Dixicquot^dcus; Nôeftbonum hominem cftcfolum;faciamu9ciadiutorium ftmilefibi.o* pofthxc addit qualiter formauic ilia de cofta eius. Ex hoc quoç ordine locu tionis datur nobis intelli gi,prohibitum fuilTe Adx lignum feienrix bonitr mali.antegEuâdeus FormaiTer. Etquomodo tarn prxeepsin mandato fuo erat deus. ut non expe* (ftare potueric.quoaduftp mulierem Formata addu xiftet ad Adam, dr tunc ci interdixiftet concubi-tû eiusIOicite mihi,O' fi illud lignQ,quod Adam c5 tta prpccptû dni guftauit,nihilaliud fuit g mulier. quod lignum fuit quod mulier comedit amp;nbsp;dedit ut rol Dicitisfortc.mulier comedit delignouctito.in eo quod uii^t concupluic.-dr uuitis licut uiro mu Hereprohibuerat,itadrmulieri deus prohibuerac pi^.-Scdadhucinceriogouos.Quid fuit ^d mulier

C a prius

ADVERSVS CATHAROS

prius ex parte comedir.ô' poßea uiro déditcomc denduin,ficurdicitfcriptura?Nô habetisnifallor, quid relpondeacis, nifi abfurdâaliquâ ftultitiârc» fpondereuelitis.Et nûcquandoquidcexfcriptura Cenefeos firmaftis aciem ueftrâcontra nos.refpô dere eciâdeea nobisdcbetis.DicitctnihiiQiialc adiucoriü uoluirdeus exhiberi Ad« per mulierem quandodixic;Noncß bonûhominêeflefolû.-faci» amtisei adiutoriü (îmile fibi Ad quam rem indp gebatadiucorioeiusi Niiquid indigfbat, utcâpuC eins lauaret amp;nbsp;pedleret^Nunquid indigebat u t fer» uili more alimenta eipræpararet, «iradminiftra» ret ? Nunquid necefle habebat.ut ucftiméta Ci pro curaret,nendo,texcndo,formando,confucndo, la uando.refarcicndof Nihil cette hoi^i aut taliüdicere poteßis.fialiquid fans mentis habetis.quia niillS raleadminiciikim homini in paradifo neccffariû erat.ubi niillQ patiebatur defeiftumiforfitan ut ad» iiiuareteûJaudare creatorêfuû.fecitei miilierêin adiuTorium. Poterat certe Adam fine Eiia fatis aka uoce cantare laudes domino, ita ut nunq fieret laf fus autraucus.AutfinoIebat deus, utfolusille ho» mo deum laudarct, fed alius aliqu is cum co, non oportebat ut porpterlaudcs eidecantandas fecif-fet muliercm.quia poteratalios uiros fufficienter creafïe,qui cum ipfo deum laudarct. Dicitis forte: Sciebat deus quod Adam in peccatü erat cafurus, amp;nbsp;corporales defetflus pafl'urus,©' ideo mulierem fecitci inadiutorium, utpoftlapfumfuumtalia ei exhiberetadminicula.q lalia nunc ditfia font. Sed dicoqudd ineifdemrebus potuilTet ei homo fui ft XUS, fi opushaberet,adiuconum [frte. Curigi'

tur

s E R. M O\ Vlt;

turfecitei miiliereminadiutorium.iSfnon alium tiirum.qin miniftraret ei ^Oporcec nunc (î uukis ui derifapieiitesÄT incellelt;flores fcripciiræ faiKftXi iit aliquod cale ofFicium nominecis, in quo indiguif' fee Adamadiutoriomulieris.O’in quoeumadiiiua te non pofTec alius uir.Cercc non inuenitisquidra tionabilicerhic dicerepoiîitis, nifiidipfum quod dicHurusfum.mecumfenciacis. Voiebacdeuscregt; are humanum genus ad laudem amp;nbsp;gloriam nomi nis fui, fed nô ita ut angelicam fecerat creaturain: Omneseniin angelicos fpiritus creauerat fimul, ita ut nullus angelus ex alio nafcerctur. Humana uerogenus itacrearc difponebat,uc fibi inuicem fuccederent homines,«ïtiiafcerentur alqab alqs, quatinus caufa confanguinitatis firmiorincer eos effet connexiocharitatis. Omnesauceinunumca put, W imam originem habere uoluit primum ho minem, utuidelicec abipfoomne genus humaniî propagarecur.eiletqjei in hocquaedam fimilitu-do CÛ deo,qui eft caput principium omnis créa turx.HÓ autem talemfecerat Adani,ut ab ipfo fo' lo polTet generatio huroanaprouenire, nonenim Ct dederat deus aptitudinê talem,ut poftet parère, aut ladareFecit itacpei mulierem.ut ex ea habe-* ret adiutoriü augedi tT multiplicädi genus hu ma^ nü.ut iiidelicet ipfegeneraret ex eafiliosut pater, ipfa ei pareret O'ladaret filios,utmater.Adhuc mihi dielte popule ftulte amp;nbsp;infipiens, fi ficut dodi eftis,uiroprohibuit deus mulierem,(Sc mulieri uii^.quomodofteri potinc illudql dixit ad eos: Crefeite lïrmulciplicamini, O' replete terramf Qu id qj-debuenmtaucpocuerücfacere.utcrefcetêcO' mul

C t tiplica

ADVER.SVS CATHAR.OS

tiplicarcnî,fjdebebantomninoabinuicem abftJ-nere?Si uoIuitdeus.utAdâfîliosex Eua generaree, Ér fie pereos mukiplicaretur genus eoijr. Ér reple» rentterram.ÉT iuxta hoc ci prohibuit tangere mu Iierem.côtrarius crat fibt ipfi in fua uolüta te, in prxcepcisfuis,amp;' arguipocuitii]fipientiz,quoddl ccfc nefageft.Si ego agricolae meo omnino inter-' dicerem oflFiciu m feminâdi.Ér tarnen ei dicerc.uî' de ut bene frudlificet ager meus, Ér per te multas fruges habeam:nonnemihijpficontrariusefiem, er infipientiæ argui poflem/ Veiep polTem.Item de Noé.quitpe diluuijperarcamfaluacuscft.fimilia diccrcpolTum.Si itautuosdicitis.deus abomina' tur coniugium,Ér opus coniugale,quare eu m uel let faluare Noc o* fîlios cius ne périrent in diluuio. fimulcüipfisfaluauitÉr uxorcscoqtt'Nâ eu prx-gçjjç cepinetNocutfaceretarcâ.dixitadeum.'Ingredie

' tisarcamtuÉrfîlotuieruxortua.eruxoresfiilioijt cuoi^ Et rurfurneü codidifTec area dixic ei.-rngrede retuÉrdomusti«,teemutdiiuftû corâme in ge neratione ifta.Ecce teftimoniii perhibet deus uiro habenti uxorc.û’filios très, quoniâiuftus fit cora co.Etquaaudaciacondemnatis omnesuiros ha* bcresuxorcsfEt qrc ut dixi feruauit pariter cû uiris * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eciâ uxores coip? $i moleftû cratdco orne côiugiu,

fncli’foIosuirosfaluaffet.Éroês mulieresKn aqua fubmerfifiret,aut fotas mulieresferuaflèt.Ér oês ui ros pdidiHèt Etfî erat côtra uolütatcdci,ut uiri mi feerent uxorib’fuis,qrc hoc celauit à Noc que dp ligebat,Ér à fîlijs ei’,cü cos eduxififet de area? Qua re ficosdiligebar.nô dixit, pcccauit in me Adâ, in CO côcubuiccûjmuliete quâincerdixerâci.PcC'

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cautc

SERMO yi

canitin me Rliuscius Sech.qa habuituxor?lt;!r ge' nuit filios «ÿ filias.Peccauctüt in me oês, g poft il' losduxeruncuxorcs,(5if filiosgenuerüt, Cr ideop' Gent. didieos.Vosaöcnolitefaceremalnhoc, netjjmi- * fceamini uxorib^ueftri$,ut fimilicernödeleä uost Nihil aiit tale dixit ad eos, fed ainCrefcite O' mul» tiplicamnio replete terrä.Quodqualiter fieri pof-fet ncfcio.nifi cù uxorib’ fuis mifccrcnt. Aut fi uoa fcitis.quö aliter poffent crefcercCr multiplicari, O' replete terra,dicite nobis.Itcm amp;nbsp;hoc miror.q* modo deus.fi ita abominattir coniugiü, ut dicitis, potucritfc tâfamiliareexhibere fdîspatriarchis, uidelicet Abrahâ amp;nbsp;ifaac amp;nbsp;lacob,ut ipfe loquerc tur CÜ eig.O mittetet ad cos fandos angelos.O tä. tacis promitrerct in f utuijt de^pagatione gnis eo rû,qualiterillud uellet multiplicare odilatarc, tr bcnedidionib’ rcplere?Scimu8exfcriptura,qgt;pri mus illoi^ erat trigamus.feciidus monogam^ ,ter' tius tetragamus.O tn deus non hoc abominatus eftineis.iêdferiiosfuosdilcdoseosfrcquëtilTime appcllauitjO- proptcrmetita eoipmultas acma-gnasbencdidionescontulitgcnerationi eorunit v imitatoribus fidcifandx, quähabcrcnt ad dogt; minum.

^VeniamOad illudquod muflitai quidam tic ftr ü.uidelicet fcquaces Hartuuini.cp illud côiugiiï folum iuftü eft.in quo uirgincscotiiungunt.O' qd unâ tantü prolé gignerc de bent, poftea fta tim abinuiccmdifcederc,neciinquam deinceps ad c5 iugalcm thorü conuenire. Peroïaftultosamp;indif-cretosuosefreuideo,tüquia erroruefternon fibi-i^ficöcotdat,taquia idquod dicitis nee röne nee

C 4 aliqua

ADVERSVS CATHAR.OS aliquaautoricaccfanAæfcripturæpoteftisconfir mare.Non fîbqpfî côcordaterror uerc.quia lî pri mohominimulieré.ucdicicis, incerdixic.amp;adhuc eadê incerdicflio maner.tune necconiugium uir* ginû.neceoqrqui pod uiolacâ uirginicatê coniun lt;fli runc.Iicitü auc iudü ed. tcêexeo uos dulcos iu' dico.quia manifedis feriprurx fantdx cedimonijs l,Cor.7- contraicis, nam Paulus aplns ait.Qux fub uto cil mulier.uiuente uiro alliga ta cil legi; Si aût mortu us fuerit uir eius.foluta ed à lege uiri.Igitur uiuem te uiro uocabit adultéra fi Eueritcü alio uiro.Si aüt mortuus fuericuireius,libéraedà legeuiri.utiâ nô fît adultéra fi fuerit cum alio uirot Cui uult, in* quic,nubac,tantiim in domino: beacior aüterit, fi fîcpermanferit fecundumeonfiliû meu .Item ait: . Volo adolcfcenrulasuidüasfîtios procreate, ma* j.Tim’J« trciFamiliàsede.Qnod de mulieribus ait, idê amp;nbsp;de iiiris intelligêdu m ed.Si ergo licitü ed, u t Apodo-lusait.ut miilieresuiduacpuiris.itei^aliisnubant, Czuiriuiduaci uxori bus alias ducant : codât plane quoniam nô folû coniugia uirginû licita amp;nbsp;iuda funt.fcdeoiÿquoqjquiante coniiigium fuum uir-ginesnonfuerüt.Scio aût quoniam O'in haepar te nobis contrairis.O' obijcitis nobis quædam uct .ebryfo- ba lohânis Chryfodomi.quæ in expofîcione Mat dom’. thxifcribitdiccns:Secundâquidcmuxorcm accp pere.fecundii confiliiiapodoliê'fcdm uericatisrô nê, uere fornicatio ed. Si (cdm pmictencé deü pu» bliceïzlicentercômitticur.honédafornicatioed.' amp;nbsp;ego uobis dico.fï dredendü ed doedrinae lohan nis Chryfodomi.certhcrcdcdû ed O' doedrine fan lt;di Augudini.df Hieronymi.O’ alio^fantdoiÿ pa ctum

SERMO Vlt;

trum,quorum uita fanda crac, amp;nbsp;quoijt dodrina lt;iim fandis euangelrjs cr (criptis apoftolotj con-cordabac.ü* in Ro mana ccclefia.a d qua rel igionis Chriftianæ refpedum habemus, autoritärem fir-miffimâ habet. Audite gd ïrifti de fecûdis nuptrjs Augugt; dicant.Auguftinusinlibrodeuiduitatefcribithoc (linus, modo: Secundas nuptias omnino licitas concedit Apoftolus. Detertijsaüt.O'dcquartisCr de ultra pluribusnupttjs, folent homines mouerc qugftio nem. Sedgsaudeat difFinire.quod nec Apoilolü audio difFinüTec’Ait enim: Si dormierit uir eius, cui uult nubat.tantü in domino. Non dicit primus.nô fecüdus.ucl tercius.uel quotuflibet, nec nobis difgt; finiendti eft. Vnde.Ht breuiter refpondeâ:nec uUas nuptias debeodänare,nec eis uerecundiâ numero fitatisauferrc.ldem amp;nbsp;Hieronymus teftatur dices: Hiero-Egonuncliberauoceexclamo.necdamnari in ec nymuf. clefia digamiam.imó nee trigamiam, amp;nbsp;ita licerc quinto (S:fexto,quemadmodu fecüdo marito nu-bere.SufFiciant nunc teftimonia iftoi^t duoiÿ.g af firmant fecundas nuptias licitas effe, quod cerce nequagfacerêt.fifcirentin eis efleturpitudinem fornicationis.Et qa lili in uerbis qux induda funt concordant cum uerbisapoftolicae dodrinae.ma gis quam illa Chryfoftomi Graeci dodoris, ifta quide recipiuntur.illa ucro nö approbantur, neqj tccipiunturinautoritate.IpfianimaduertiteiNun' quid uobis rönabile uidetur.quod dicit fecundum coaiugiumelTcfornicarionem.ö' ipfumcflefecu-dum confilium ApoftoIL' Gerte oêm fornicationé diiïuadetAplûi.dîabfterret hoicsabca,cüdicit: Hebt.». Fornicatores adulteros iqdicabitdns. Quomo-

C s do

ADVER.SVS CATHAROS

do ergo côuenir, ut dicatur aliqiia fornicatio efle fecundü confiliüciiis^Laudamus certeChryfofto mü illü eraureu os eins,fed non in his uerbis eü lau damus :zftimo camé quod nö in uerbis illis hzre» lïm rapiebaclohanes,qua uos tenetis, ut uidcliccc fccunua coniugia oïno illicita elTe iudicaret, quc« admodii fornicationem.Scd ob hoc forcafle dice* bat hoc qd nobis obijcitis.qm in fecundis nuptijs difccditur à facratnêto unitatis.quz debet effe ingt; ter deu iraiam hominis, cuius fignificatio in mo' nogamia eft. Cz forte ob hoc qiioqjquod fecunda cöiugiamagisextra pudicitiâ runt.qunm prima* nimis uehemêter hanc perfuaderc cupiebat cis* quibus prædicabat. Ad hoc ite^ redco, quod dici* tis una tantü prolem debere generate côiugcs qui uirginesconucnctüt. Vnde hoc habetis.'Quz ao« brsfcripturahocdcterminauit^ Nonne ex uerbis Apoftoli.qux nunc induxipatet.quoniâ nô folos monogamos, fed etiâ bigamos licetplures filios procreate? er debent utdicitisftatim abinuicê fc' parari.poftq unâ habuerit prolê.interrogo quare? Si ütdidâs hocconiugiûiuftü eftfolû, quare fol* uendn cftr’Aut fi folui necefle eft.ut falutem con-fequi poffint holes illi.quomô luftü eft côiugium eoi^^Siergo ome coniugiü ut dicitis, folui deber, qui funt qui debent obferuare illud mandatn Apo (•COIT.T’« xlligatusesiixori.noliquzrcrefolutionc? O infenfati Cathari, qsuosfafcinauitnöcredereue* ritati tot teftimoiüoftïdiuini cloquij, ut deftruere uclitis omnia légitima coniugia, quæ à principio inundi.ufqj in hodietnü diem in honore fuerunt p uniuerfum mundfi.in oihi gne hoim, amp;nbsp;fidclin amp;nbsp;(nfideliu S Pu(o examote caftitatts hsec omnia

SERMO V.

dicîtis.Puto $’ex amore c^ftitatts hanc cofuetud nêinteruoshabetis.utin conuenticulis ucllris,figt; cue ab uno hzrefiarcha ueliro audiui.pariter dor^ miant duouiri in Icdo uno;icêcp duæ mulieres in Icdo uno.quacenusfe uiciHim cuftodiaCtO* unuf-quifc^teftimonia fuzcallitacisab alio habeac. Ma gns religioni deputabat confuecudiné liane,g nar rabat hoe mihi/edindubitâcerà confilio nialigni cd religio hxc.CZnöadeo frenacüeft osraeüpu* dore.uc loqui non poHim ca qux de ueftra mifcra caftitate dicunï ab eia qui experti func cä. Vos con iugalê copula reprobatis, qua inftituicdeus, amp;nbsp;4 cum lege nacurg cocordat. Attendite uobis ne for te ob hanc tcmcrirate iufto dei iudicio traditi fiti» in ignominia,q à lege naturp difcordat.Haften’dc cöiugio nos difpucalTe rufFiciac,nüc aüc deea fdî' rate lira colloqmur.quaabefucarniii abftinecis.

Contrafecundâhxrefimdeerucarniü, 5cr. VI.

Vobis lo4r,quo»ficut dixi,nô hoîes.fed dx' monesAplösuocat.cüdicitiAttêdétcsdo' iTini.4 Arinis dçmonio^t, loqueiitiû in hypocrifi mendaciu.prohibcntiiinuberciirfubaudit. docen tiûabftineteàcibis,qsdcuscreauit ad pcipiendü cügraiÿaifliane fidelib.É»' hisquinouerötuerita-tc,qa oïs creatura dei bona,©quot; nihil reqcicdö,q4c5 graijtadióe pcrcipit.SanÂiffcafenimg jJ'bu det erorationê.Dicite mihi dcquogneciboijtlocut’ê Aplüs hoe locofSi ignoracis.dica uobis. Carnesfi-gnifïcauit,ïr de uoamp;s locut’ cft.g in hypocrifi lo* quimini mendaciü.uidelicec nó eile licicû hoib^ ut nubât.cr ut carnes manducêtihoc in hypocrifi lo-quimini,qain hoe cafiitrfanóli cota noibus uuk

ADVERSVS CATHAROS

tïa apparere,fed eft mendax h sec ura dodlrina. NÎ noberc licec.ficut Apoftolus in hoe ipfo demon-(trat,quod eos abominacur,«^ dæmones uocaci q hxc prohibée.amp;c carnes edere lieer eis, qui uocuni non habent abilinedi ab eis-Racio ueftra cll.qua» re edendx non fint carnes, quia de coicii nafcicur ots caro.O* ideo immunda eA,(7 coinquinac man ducantem.M rorli duminuscreator oîmrerû, qn hoïbus concelTit u t ederent carnes.ignorabac hâc uefträfandläronem.iiidelicetimmüdos fieri oésq ederet carnes,pro eo q J ois taro ex concubitu na-fceret-Heuqgt; no habebac Cachant unû qui ei hanc fapientiä in auré fiilurralTet, in ilia hora qn dédit Cene.j, pc^cemedendi carnes Noëc^ filtjs eius dices: Cre» feite tr multiplicamini .o* terror uefter ac tremor fit fu per cütfla aialia terrx.ó* fup oês uolucres coe li.cü uniuerfis q mouentur in terra.Oês pifccs ma-ris manui uefirx traditi funt, amp;nbsp;ofne qd inouetO* uiuic.eric uobis incibu: qfi holera uirêtia cradidi uobis oia.excepto çp carné cö Tangu ie nö comede tis Nönc ecce patet ex his^bis, 41 deus fecit ho-tninilicitü madueare carnesfEt quajfronce.qua au daciauosdicitis efie illicitü? Certe fi fciebat oém carnéica pollutâ.ut non pofletgsq exeaguftarc quin polkieret.nö (acis fidelis erat de’. qn cócelTit homini calécibü.qué fine pollutione fua nö potu« it madueare.Si uero hgedeus nefciebat, amp;• iiosfci' tis.puco uos fapiériores eiTe deo, amp;nbsp;magnos ama-tores mndicip.Sed qfalfum hoe fic.uos ipfi fcitis.fi aliqdfcitis.NiiqdO'fapiétioresO' fanéliores eftis fandlis patriarchis.quilicitûxfiimabât efiimcar niU.O' ipfi ex eis ucfcebanamp;Sdüs patriarcha Abra ham

SERMO VI.

ham.quidignus habitus eft,utfamiliariter loque* ïcf cödeo.legitfufcepilïehofpitioangelos dei. in .g forma triü uiroi^, quib’ 0quot; prandiû fecit, tr uitulu tenerrimü0optimû,quem coxerat.cis appofuic ad mâducandû.Qâ u ttq) nö feciflêc uir' fdlös Cr pientiffimus,fifcirecintalicibo imtnunditiaeffe.

Sed amp;nbsp;filiuseius Ifaac pulmcntü de uenatione.à fi* lio fuo Efau petqt.O' eduliû de hcedis oblatü ab Iacob mâducauit.Sacerdotes qrpppFi Ifraël,©quot;ocs q Ceocjt degne facerdotû erât.carnes legaliû hoftiaiç in loco fdö mâducateàdno iufiifunt. Qj fi itaimmû-da effet oîscaro.utuos arbitramini.nûqtotfaCriz ficia de carnib® aialiû deus fibi fuper altare fuü of-ferri precepiffet. Nunq in fanifla lege fua de come ftione eaFjt facerdotibus fuis aliquid mâdaffet, ne* cpper eas fanditatê eotfe pollui permififfetAd hgC forfitan refpondetis.qm multa in tpe uecetij legis licita erât.qlicitanôfuntintge hoccuâgelicae le gis.Crjnaioré munditiê exigit deus à populo noui reftamcti.g à populo g erat fub priore tellamêto. Et idcirco ifiis uitandae funt carnes, guis illi ab eiS rô abftincrêt Ego)?^o ad hocdico.qm fi.utdicitis aliqua naciiiaiis immüditia eft in carnib* aîaliû, coinqtiine t mâducâtem.Cadêamp;tûc Crat.quia eiuf dem creationisCrcôditionis crât tuccuiusfuntCZ nüc.Itê fi Iicitus nô eff ufus carniû.onditenobisali qua mâdataeuâgelicpautapoffolicpfcripturp.auc aIi4Rtorthodoxoiÿ patrütraditiôcs.in gb’gnali* ter pceptû fît ut abftineaf ab eis.cr credim’ uobis. Dnsfaluatorqnadpdicâdû difcip.fuosmißt,inter cpteradicebathpcad eosilnquâcunçdomüincra- MatCia ueritis,primû dicice,pax hu te domuiiCrfi ibi fuerie

âliua

CATHAROJ

iïtïospacis.requiefcet fug ilI2 pax ura.In eadêaóC domo mancte edences ezbibentes ,quz apud illos func: Dignuseftctn oparius merccde fua- Videtis qgt; nó cxclußc à cibis coi^ ufum carniü, ita ut dicc' rec.-Quód ß uobis appofucrint carnes nolicc man« diicare.Quod iici(pdixinctgt;ß cfum carniüfantflica tieoi^ periculofumfore exiftimaHêc. Dicitcmihi: Si immüda eftois caro, amp;nbsp;coinqnac manducantc, *Mat IS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fakiacor dixit: Non t^d intrat in os

' coinqumat hoiem.fed qd procedit de orc coinqui« nat hoîcm*De corde inquic cxeûc cogitacioncs ma lp,homicidia,aduIteria.fornicati0es,Furta,faIfate ftimonia.blafphcmix.Hxc funt qux coingnâ t ho miné;Ego ô Cachari no carnes uoscoinqnät.ßmä ducaueritis cas.fed médacia ueßta, qbus crcaturä dci bonä.dicitis eße immundâ.Nô tarne hoc dico, qß mihi ßt curz.ut unquâaliquid boni mäducctis aut bibatis,qui populo dei rägucrfedodrinpmor ' tifei^poculüubi^^pinatis - Audite nücqdApISs noßerfcribcsad Corin.dicat.OmncqdinmacclIo llt;Cor, IO upnitgt;mäducate,nihil interrogates propter côfcié« tiâ. Oni cm eft terra érplenitudo eius: An nefatis a in maccllo carnes upnûdari folct^ Si ergo oihe qa in maccllo upnit,id eft,upnûdat, manducari licet, tücTcdm Apfi uerbüiercarncs mäducaripoßuntä Chriftianis.Quod aüt adiunxit : Nihil interrogates jipter cöfcietiä.ideo dixit,qa in têpore illo,ctiä car nesimmolatxidolis,uedebantinmaccllo,amp;nolc bat Aplüs utChriftiani casemécesinterrogarent, utijt immolatg EuiHent idolis, an nö.ne forte aliua Chriftian’adhucinfirmusinfidc, fcicseosfcieter nianducarcidolothyta,putareceo8 mäducare ea fub

■ s E R. M O VI.

r()bucneratiôeidoIi,cuifuilTentiinolata.Ec(îcipfe inciperec idola uenerari .Simile eft O' tllud, qd

fubiSgiciSi qsuocaciios infideliüadcænâ.O'^uul« tîsire.omne qduobisapponit mâducate, nihil in» terrogances propter côftientiâ. Si quis aût dixeric. hoc immolaciciu eft, nolire manducarc propter il luquiindicauiCjO* propter confcicntiâ. Conftien* tiâ aût dico nô tuâ, fed alterius, fubaudis infîrmi, ficut prxdidüeft.Si ergo carnes illf. quæ fueranc dxmonibusimmolatae, non poterant côtamina* re manducancé illas, eum uidelicet cui non fuiftec indicatû de eis.çp client immolatitix.muito min’ illf.qux n»q talibus facrilegqs adhibitx lunt.Illud forte obqcitis mihi.^J Apoftolusad Rom.fcribês ait:Bonn eft hotnini non madticarc carn^.Oquot; no bi bereuiniî.Etcgoqdêidipfuoicôcedo,qmhocho R.0.I4 mini bonû c.Quare bonüfqa q abftinet ab efu car niû.O potu uini,logins eft ab co pdô.qd côtrahit per côcupifcêtiâgulæ, q qui utit iftis Suauia enini funthfcad guftandü.Cr facile prouoeât côcupifcS tiâgulp.utfupra q oporteat deletflcc.inhisqui gu ftat ea.qd quidé pdlni eft. 1 te idcirco bonîieft.utp abftinêtiâ iftoiît corpus affligif .O' p afflitftionê cor ports maior à dno merces acquirac.Et hx qdê func caufx qbiis monachi.O'h'deles niri poenitêtesabil lis fe abftinët. Attamen quis côcedaf. qni fteut ait ApIûsrBonü eft homint nô mâducate carné,amp;non bibere uinïi.nô ex hoc concedi oportebit.ut uobis' uidet.qm malû eft comedete carnes, cr bibere uû nû.qapoffibile eft ita têpate hoiem iRis uti, ut nô peccet Nam O'falnator bibit de genimine uitis c3 difcipulis fuis,O* tarnen nunqpcccauit .Quôd aût

non

ADVERSVS CATHAROS

nS neccHaria ficcötentio iRa; Bonü e(l hominï nS manducare carnem.O' non bibere uinü. ergo ma* 15 eft homini manducare carné. O' bibere iiinum, in fimili fermone demonftrabo. Scimus qm bon3 eft filentiü, o multü à fpiritualibus uiriscommen daî,qt«oniâ qui filet,longius eft à peccato linguae, g qu i loquirur. Nam qui non peccac in iierbo, hic perfecfRiseftuir.Siergo bonüeftfilere, maliieft loqui.Nunquid hocnecefTariofequiturf Nequag: Quoniâ fimnl hgc uera funt.uidclicet bonü eft fik rc.O'bonü eft loqui.ltaqinon manducare carnem. O'non bibere uinü,cfidicatur bonü quafi ca uturn, non qusfi uirtus.Nö oportet ut ob hoc dicatur ma I ü eflTe.com'edere carnes, O' bibere uinurn. quia in hoccôtinuo intelligeretur,quod eftet uitiûO'pec catü.Vcruntamen nô multü eft neceffariüaflbme renos hâc difputationem hoc loco,quia fi retSc animaduertimiis tenorc feripturæ, unde fumpta * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt hpc uerba,patet,qoia non fimpliciter didum

eft.'Bonü eft homini non manducare carné, O' non bibere uinü, Nam cüdixiflet in præcedentibuslo* Ro 14 deefcisîOmnia quidémundafunt.fed malu eft homini qui per offendiculû mâducat.protinus addidit;Bonü efthomini nô mâducarc carnc.Onô bibere uinü.continuoipfubiunxit: Neqj in quo fra» ter tuns offendit, aut feandalizatur, aut infirmât; O'eft fenfiisrquâdoquidémalü efthomini aliqui^ manducare per ofFendicul ü, ita ut aliü fuo cibo feS dalizec:Bonü eft homini non mauducare carné.O* non bibere uinü Ncqjfubaudis aliquid taie,in quo frater tuns oiFendit,aut fcandalizat.Eft ergo gene talisquscdäcöprehenfioquorülibetciboij; in h« uerbi«

s E R H o vr.

oerbi«,ut intelligi poOic Cr de faba.amp;’legutnine id* ipfum. Nam ft quis iftaCortiedcndofratrëfuüfcan dalizarec^bottfreflèc iHi non eomedere ifta-Suaui* bfes aut cibos nominatitn expreffit.à quibus di£F» eilius abftinet,ut ftiadtfct dimitti etiâ côcupifctbi* lés cibos.caiTfàfra ternie charitatra.ldaüt in tépore illo necenatift «Iftfmabatftiaderi, quia crât qui* dam ira perfcAse fidci,uc nullti cibu ieftimarët im tnundu.ftcutSrApoftolusdicebat.'Ojaquidcmun dàfunt.Ô’erantquidêadhoéicâinfirmiinfide.nt «eftimarcnt à quibiifdâeffe abftinîdü.ueluti fudfi nouiterconuerfi,quiabôminabanfeos,qui porei-ha.iiel idolothyta cor5 eis mSducabant, amp;nbsp;ex hoc rcandalizabanï. Prôpter huiufmodi ergo dicefaat: Si propter cibû tun frater tuus cotimft af.iam non Ib idem recûdii charrtaeêambulas.Et de rcipfo dicebat.Qi !• Cor.9 ft eica feandalizat ftatrë mcû.nS manducabo car* nesinæternn,nefratrem meü foindalizemJta^tî quid obie Aionis in liis uerbis Apoff oli, qux indu Aa ft]nt,hâbebatis,exinanitil tft’.Adhucdicuem} hi:Carnes non manducati!i,quia ex coicu ueniunc. Et quare piCces manducatitt« qui fimiliter ex coitu ueniüti Nihil hic rationis habetisrPuto pcccatu eft coicusgrciTibiliü.ó^ uolatiliücr non natatiliû,(9’iti peccatis cScipit amp;nbsp;nafeit omne animahcrideo fine P Ad n5 poiuint mâducati carnes eojÿ: falfum e A hoc tociî â Cathari falfum eft.quia nnllû pn^ man datü fufceperüt aut fufeipe pocuerât de uitädo coi tu.Et ideo nihil magis ratiohabite ê ^d dicicis, nd Comedimus uaccâ.ga de coitu nata eft.gfîdicerc* tis.nô comedim’ uaccâ.qa cornuta cArNäciTede coitu natam^nihilmagispAin eA,qcffecornucâ.

D CoocrM

adyersvs catharos CONTRA TERTIAM HAERE* Hm, dc crcatione carnium,

£-7 Cimus aüc qa princeps errorig ucdri Manes talc habebac uicandai;e carniü rationé, 4 J di' jib_7 cebat oninê carné crcacâ cfTe â diabolo.crhu tnani nbsp;nbsp;corpis conditionêei accribucbac. Anima

ucroà JeocreacäafFirmabacBt fîcqt côpcû habeo. UO9 4lt;Vgt;nocculcis ueftris candé racioné uitâdaitt carniü fufurraris.Sed hoc nbsp;nbsp;mendaciü mcdacifli

tnü e(t,nifî,4d abn'c.mêtiatfcriptura uericatis.qug Cene. 1 dicic;Dixic quocp deus:Producac terra anima uiuc/ té in gnc fuo, iumenta rcptüia bcßias terrz iu xta fpecics fuas.ïz iumcnca, tr omne reptile terrx in gneruo.Ecuiditdcug’^etrctbonü.Quodßnon . riiÂ'icitrcripturauctcristcftamêti adcôprobandü uôbis.q» omnê carné fcccrit deus, audite feriptura loan.i euangeJicâ.q dicit.In principioerat ucrbü.ir ÿ’bû erac apud deu.tir deus erat ucrbû.hoc erat in princi cio apud dedOia per ipfum fada func^ ßnc ipfo fadü cd nihil .Si ergo omnia per uerbü deifada Funt.ergo omnis caro per ipfum fada ed O ma niaticc Manes cum infanisfequacibustuis.ille uos ^diuuet, ßcut ipfum dccet, quem dco adiu torem in creatione rci;: cödituidis.Cens maledida.quid indiguic deus adiutorio diaboli.ut non poffee pergt; Heere cödicioncmuniuerßcatis.niü eum diabolus adiiiuilTet^An nefeitisquoniâ tâtæmalitiped.utH podit uno momenco, omne quod adlaudemdei cd in mûdo dedruerct, «rad nihilum redigeret po tiusqcrearet? Taceonunede corporibusirracio-nabiliü.de corpore hominis loquor.qui fpecialiter ^d couditus ad feruiendü deo uiuéci^tr adrelîden dum

s E R M O VI^

dum per omnia diabolicæ uoluntaü. Certe (îcre* aiïet corpus cius diabolus, nûquàm ram honcRe» tam ordinäre aut commode membra eiusdifpo' fuifTer.lîcut furV'Qponiam lî reiRe animaduertun tur.fecundum mirabiicm fapientiam amp;nbsp;benignita temcundia ordinarafunr.ficut omnibus patet.Cç tcra aniinalia lîc condita funr, ut prono ad cerrarn corpore.û* uuku dcmilîb inccdanc.folus ucro holt; mo ira difpofîtus cft in coporc, ur incedar redlusi V aprum habear uultum ad fuipiciédos calos. ad quos d' eOtani métis intentioncm dirigcredebec. £c nunquid puratis, fi diCpolita (uiiTenc membra luimana (ecundum arbirrium diaboli.qui inccrmi nabileodiumaduerftimomnesnosgerit.d’cum dis bonis.nfis inuidet.talc nobis honoré firs cçrc risanimantibuspraediriHct.' Nequa^: imonos ta« ks maluiHêt coadidilTe.ut toto corpe ferperemus per terra, aut credis furfum pedibus.d* côucrfo in terra capitc manuum ofFicio ficut fieri pofTet incc deremus-Quomodo enim amet honorem amp;nbsp;com« snodum humant corporis fgpius oRendit in iUis, quos proaliquibusdelidis, deus abillo flagellari permittit.ficut amp;nbsp;in muliere iUa.quam alligauit fa tanasxvni.annis.ita ut non poffetrurfumafpicc« re,amp; in co quem frequenter in ignem ir in aquam roifit, ut cum perderer, amp;nbsp;in ahjs q pluribus Patet ergo ex his quz dida funequoniam R idcirco car« nibus abRinetis.quia naCcutnr ex coitii.fatui eRis, Si uero idcirco, quod opiRcium Rnt diaboli, Rcut mentitus eR princeps ucRer Manes. conRat quo« niam infant eRis,cum illo; Et nunc ad alia tranfe^' muti

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o « CoQtn

ADVEttSVS QATHAROS

CONTRA QVARTAM HAERfi

*’ Rm.de baptifmo paruulo^ Sermo Vil.

De baptifmo paruulofss, dicitisqaotiiâîna* nis eft, amp;nbsp;nbsp;nbsp;neqjillis jjdeft ad fafqtê, neiÿ

aliquibusqui nonfunctius difetétionisuC fcolTfnt credcrc, aut per feipfos gratra baptifmi po ftoiare. Confirmäns aSc.ut xftitno errorê fff ü au-cSoricaceeiiâgdidfermonis.quêloCuhJsdSdnS, qn ad baptizadii mific difcipulos fuos diccjrBiintca Mar- UI. doceteomncsgentes.bapcizanteseos tn ndrepa* ttis «rfilrj 'iT fpnflantff t : q crcdideric ©• bâjifizatus fueritfaltiuscric, q ueronöcrediderit.pdd^nabic. Hinctiifallor htriufmodi argumêtationê firmtds, U t dicatis:Ncmo credef c pór niff difcrction? habe, at boni cr mali. Paruüli aüt cü baptjzahf.difctctio nCbonicrmali n5 hfit, ergo nö credüt.cödtnärer go cü ante annosdtfcrettöis tnoriüc. Si hoe dfcitiä icirc debetis, qa ndtedifi in ucrbn oeritatis intelle dü habetis-C^odém dfisait:QirraÔerecftiJtfit c3 icrdera dfnabit.nö ita acciplêdn'eft, qfï dieffü fit de otbult; quinon crcdüt.fed tni debit quicredere poflunt, tfcijöhrt. Parudos enim qui bapiizanF.^rfiecdum cTcdete poiTtint.fmbeeillitas fenfus fni exeóCic, of nö côprehcndâc in fentêtia illa.qua cödenanF non tfedentes.Sic aüt ploribtis in locis fartda fenptora loquit.qoafioniucrfitatëquandïeôpfehéaat.obi tamS oniuerfitas intelligenda n5 eft,ftdde untoer/ ff täte abqu id excipiendn eft.u t patet ifi pr foregte eiufdc fermonis.qucdeeuangeKoifrduxi.obi ait; Ibidem Qtitaredideriterbaptizatusfucrit.flihiuserfr.Ecce enim hoc uidef didü de omnibns qurcredtît tyba ptizant^q^ faluâdi fint/ed non eft ita.na multi cte. dunt

5 E R M Q VIT.

dunt Ü baptizäcur.necraraen faluabûcur, qm ad tcpus credut lt;}• in têpore t?tationis d fide recedilt^ uel pet mats liita fidé fiiâiiiutilê reddüt. Ptopterea ergo,o c dixi,3e üniiierfiiateütcdétiü, qug ibi uidef cöprehcnfa.aliquid exdpiendüeft.ita ut dicaf hoe did ÎÎ efle non deoïbuscredentibus,fed de illis qui habenc fidé, qux per dihtdioné öperatur, trin ea. perfeuerant, ita ut non refrigePcat charitas eoij! in tentatïóae,^r non recédantçorda coiÿ à deo. Si ergo prior particula ilia fcrmonis, quæ cômunif di-da uidetur.ftarc non ppte(l,nifialiquid de uniuer fitacc cxcipiatur.nô debet uideri incongruii.fi etiä potlériorê parte eius ita exponimus, uceânôunb uerralitcrintelligcdâeiïedicamus.Tale eft erillud qiidclàluator ineuâgelio de facraméto corporis ©• fanguinis fuipronùtiauit dicens : Qui mâducat loan.^ meâ carné,©' bibit fanguiné meû, habet uitâaeter nâ.Hoc em uidetur didû de oibus,qui mâducât amp;nbsp;bibunt corpus O' fanguinédni, Sed non eft intelli-gendGnifideilIisqui digne manducant O'bibunt corpus O' fanguinem doniini: multi enim mandü cant O'bibunt corpus O fang uinemdominiindt gne.o non ex hoc habént uitâ sternamjèd ut di-citApoftolus.iudiciûfihii manducant O* bibüt.nô i.Cor.n dfjudicantes corpus dni.Itaqj, utdixi.illafentétia, qua didû eft .• Qui non crediderir, coBdcnabif.n 5 Mar. uU ad oës non çredentes pertinet.fed ad eos qui cq lia béant poflibilitatê credcctt.non credût: Excipîurit em pàruulj g baptizant.O' necdo credere poffunt. Forteadhuçuobisuidetur,quiainiuriâ fâciamus literse euangelicx,quæ uidetur pertinere cancüad COS qui po^ilitatê habent credcndisSedquæfo

D « refport

AftVIRSVÄ CATHAROS rcfpondrte mihi de fimili litcra, quf in fdä fcriptu ra inucnit.UcobusapIäs in epitiola Canonica fcri' Iac4 bn dicci: Qui nö peccat in lingua hic petfelt;flus eft uir.Nûquid hocpcineead ocscôniunicer, qui non peccant in lingua^Cerieiïocsquipeccatü lingux nô cômi(tunc,pcr(edx fune fancflitatiB. oês infan tcs.Cr oêa moti, fandi perfedi iodicâdi func.^d klfum elTê nulli dubiû cff .(taç ^d didû eft,qui nô peccat in lingua. hic uir pcrfeduscftj ica intelligi necelTe eft, ut dicaï elTe perfcdus qui c5 poffit Éf fciat peccarc in lingua, abßinecp dei timoré ut nô ijcccet in ea.Talc Ä O' illud q J Aplûs ait.Qui non aborat,nômanducet.N3uniaerra1icerpronûtiari nidefde oîbusnonlaborantibus.fed nôed ita.-Ni 15 deiHafententiâ nullusqui non laborat excipient dus e 3, tune neqjpucri,ncq! fenes. net^infîrmi mâlt; ducarcdebent.qui nonlaborant. Adeos ergo pep tinet uerbû hoc,qui cü polTinc laborare,non labo-rant.fedotiouacât.SimilecfhO'illud.Quiueroma Toan.j iccgerüt in refurrcdionéiudictj. Hocqr^gnalicer diciuidetur de omnibus qui maleagût.rcd excipt-untur ab hac fen tetia qui mala agiit O poftea poe-nitent.O'in bono pfeuerSt.Multa in feripturis fdii fimiliterdida inueniûtur, fed nô cftnecelTcpIura adprxfênsnegociüexcpla induci.Ernüc (îaltâha-betisdefenlîoné erroris ueftri, proferte eâ, quoniS bfode qua nüclocuci fumus nô proderit uobis-Po pitlc dulte O infipiens, nunqd nS cognofeitisgra tiæ têpusfAn nercitiEqnircripCUrpfandpuocât té pus gfforrie hoctepus.iJdaChriftinatiuitate ufç ad hnf feenti decuiritUdcirco aûtgrp tépus uocaf. quia in co diiatata cft nnfEricordiadotuini fup g« ■ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ oitf

s B R M o V«.

nushumanü.ïrapertus cft fînusdei ad fufcipiêda? animas hoïm.msgis in oîbiis fcculis.qux fuérCi anteChriftiaduentû.Atfiitaeft.utprxdicatimpI ctas ueftra, uidelicec g» ocs qui ante annos difcretl onis moriâtur,côdcmnantur,amp; nullô eis remedi ■ umcôdicucüefl àdeo,quo polTinc adiuuariab ce défia dei.u t oporteat eos ex necelïtate ef fluere in pditionêxtcrnâ.durusceiteO'inimifericorscde’ «nagis g f uiflet in têponbus.q aduétü Chrifti prae» ceficriicArf»inu8 curas de hominü falute.A' têporê cm Abrahx ufcpad Chriftû, côfti tu tu erat à dco in populo ludaico.g erat ex Abrahâ.ut ois ifâs mafcii lus die odlaua à natiuitate fua circüclderet in carne fua adgenerationc gtinêtc, ut ficliberarctur à pec« catooriginali,cn4‘’*^*quot;'*®‘’ homo,ïrpro4dâna€ omnis aia,qup nô fuerit aliquo remedio ab eo pur gata Qj aüt pro aîaijt faluatione datû fuerit illud mâdacü.apte cognofci pôtex )^bisdni,4 ad Abra« hâ locutus eft,qn ci circncifiôisjprfceptû d ibat; di Cês:Infansolt;Sodilt;Çîcirc5cidetiniuobis,Oiïicma fculinüingnatiôibusucftris.tâjÿ'naculusgetnpti cius circücidc f. Mafculus cuius pputq caro circüci« fa nô fuerit, delebitur anima illius de populo fuo! Ecce inhaccomminatione cuideter cognofeipo« left.gi propter côferuationéaîatjt eoi)«,ipfos iuflic circûcidi. Et hocanimaduercite,ç^ non dixit ^xpe^ ftandû efïe ufipdiï pcrucnilTet homo ad annos dii-fcietiôis.îr tüc elTe circücidendü,c5 p feipm poftu lare polTet circûcifioné: fed die odauo iufTit circûgt; cidi infante, qa feiebat fragilitatêcorpis humaiii, erg» leui infortunio côtingere p5t,u t exnguat ho, anteÿ ad annos maturitatis pueniat. ergo iti

D 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feftittarî

ADVER.SVS CATHAROS.

FeftinariuoluiccircuncifTonemJdcircofecit.ucfal’ ux fieront anjtpXi 'fy non inciderenc in damnacio-nem ^cernam per maculam originalis peccari, à primis parentibus cotraximus ocs.Potuit etiam nimi^cadem circuncifio fieri ante diem odlauü, fgt; periculuni morti ; parïiu is immincre utdebaf.Si* cut tr nos pro eaderii caufa ancç templis nönun^ paruulosbaptisamusjCÜ tarnen (Ïc conftitutüab apoftolicis pa tribu8,utuel in pafcha.uel in pente-coften baptizemus.Sicut aüc garu uH rhafculini Te xus ab original culpa,per circucifîonê expiabanf, ita O’ foeminint fcxus infantes per legales oblatio-nes ab ea purgabanf, ut o* ipfa^ anihiac non peri' rent àpopqlofuo-Ante têpus aût circuncifîonisab Adamufcpad Abraham,qui primusfufcepicdrei! ciiîonis mandatum, fieri folebant oblaciones deo, ab hisquidéicultû habebanc, per quas deleri po-cuic originale peccarum, at q; alia peccata fragili' Catis human; in eledis dei tarn pufillis q magnis. uefaiuz herent animxco(;t,quoniänunqmtreri' cor Jia dei humanû genus omnino dcrdiquic.Ecce talis eratdcode infantib’cura in prioribus fecubs utconferuarentanimz eoBtàperditione, amp;nbsp;num quid zftimarit impiagensçp c^litu$ fit eiufde mi* fericordiz fuz deus in tempore ilbo.^d gratiz té' pusirannusbcnignitatisuocat? Anpuratisquo' niam minus àmet filios.O' Elias ÇhriA:ianotii,q im Fantes ludzoï^.quibus conßituit dteüncifionê.ut non périrent animp coqt à populorpólIufTit aucem ccflàre drcuncifionêpoft afcenffonemÇhrifti per do(ftrinamapon:olois,q.uoiitunu$dîCebat:Sidrgt; cunadaminiChriftusninil uobisptodeft.Circun' * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cifionis

SlRMO VjT.

«iiïonïs autem loco effe uolurt baptifmom aqupv uceopiirificaref jpccc^tisomnis homotS puW-lus ^magnus.quicunafuifTtcmrrfusjn eoinnäi' mine pacris amp;* filq O* fpÖ(Tanlt;fti. Etqutdc f? eft, ué uos dicicis, uidelicctçp taqtun) adu|cis (!r nonctiS paruulis profit baptifmus adfalatcni,n5 habèt*3gt; uin uirtucem baptismps nunc, quanta habujt cu^ Cûçiflo in tpe fuo obfcniata.Snpcr hoe ergo mihi tefpondttc:(y cöftkuit dfis ut baptiftnus fieret i» «Cclefïa,»’ceffaret citcBcifio.tuncücl uolait cr n3 potüitdarebaptifmoeä uirtutem, qua habotrat çircîicifio.uidelicct ut per ipfum conreruarenf 'aïf infantiuitt: Vel potuit hoe tr noluit, uel nee uoluit hoc nee potuit Si uoluitgt;tr non potuit, noncrat ti tx potêti;,quant( fuerat olim, quando conftttuit fieri circücifionem.Ö’ per lt;5 animasparuuloqtcd feruault à damnatiSe.Quomodo ergo ueqi trit (^d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

dicitfcriptura;Omniaquaccun(^uoluitdominus, ' * feciç in coelo Crin terraiSi ant potuit amp;* noluitnon eft in hoc tpe gratis tâ large benignus.beqjtam fi delis ergapopulü Chrifiianum.utfueraterga po* pulum ludaicü.Bt in eo ^d abfiuht circûdfionê, in qua poterât conferuaifanimæ infanti ù, fy nihil in loco cius fieri ordinauit petiquodpofiènt adhiua» ri.Siaiitnecuûluitnec potuit deus facereper b»« ptifmn eam mifericordiâparuuli8,quâfcccratpet drcücifionem.confcquens cft.ut nemtam poten| neç tam benignus fit in tpe hoc, ut merat in dieb. antiquis.QuodquidemtamalienS eft â ucritate-, 3 Cathar U s d falute. Et fi uerus eft fcrmouefter.mé lius çertc atfeheius (uilTet mundo,utTudaica .)ex qu_x adiuuare potuit tâ pufiülos magnos. h*

D { fta'

ADVER.SVS CATHAROS ftatufuopermanfilTet.çy ut ad cam omno-gfccs. confluxüTcnt.ÿudexChriftiana ouindum intrar fet.quf uc fiifurratis prodrHe non poceft.nilî his q ad annos difcretiôisgueniût.vix ccrtc mcdiaparg hoim uiuendo perucnitad dicsfuos.in quibus fci re polTinc quid credere debean t,auc quid non .Si it go pes tales ncccflc eft perirc.mcrito debet in tok rabilis efte criftitia toci ecclefix, pro ca mutatiôe, quam in ea fecit deus.in hoc interdixic circunci ftonem.amp; pro ea bapcifmu cofticuic .O' tot milia animait in perditioncire permittit, qhus putatur prodefte baptirmus.O* no cis prodeft:,ut doce t hx refis ucftra.Quid ergo aliud faciet Rachel, nift ut ftne intermiftione ploret ftlios ftios, O' no uclic co folari.-quia non funt' Quomodo ergo tcpus iftud tetfte dici poteft têpusgratiæ.O' non magis tcpu j irae/rmo ô ftlij irz ô Càthari feme ncquani. fi lij fee. leraci,nunceft tempusgratiz.amp; non irz nunc tc* pus acceptabile.nunc dies falutis:quia ftcutprzdi xi,dilatacaeft mifcricordtadei fuperhunc mun* dum magis q in prioribus feculis. Nam ante falua toris aduentn regnauit mors O’ perditio in huma no genere. O' premebat iradei cotum müdum.tr Îauciflimzanimxinillo tempore faluz ftebant morte xterha. Omnesrnim gctes creatorcm fu. umi^norabant.âfidololatrizdefcruiebant.prz. ter fudatcamgcntc.in qua notuscrac deus,O'qn| legibus O' obfequqs ucri dei erat mâcipata. In hoç aüt tempore oftêditdeusmifericordiam fuamin uniuerfo mundo .O’ noms fteri uolu it in cuntftis ft« nibusterrz,O'conftituic baptifmi gratü, non uni gent^ut circüciftonem Iudxis,redomni generitio minuih

SBR.MO VITlt;

minumu'ca utgcütj baptizatus fuerit in nomitj^ ciug,fiueludxus,(ïue Grscus,Euc Laciii^fiueba*^ barus.pufillus aut magnusjnasiKue focrmnagt;fer' uus iïuc liber,reminionê otm pcceacorü in eo coti fequatur tam plenarie, uc(ï mox per baptifmüde hacmigrecuica,apertafîceiianua regni cceleftii-Tantain nero uirtucé faluationis non habcbat cir-cöcjfio in ueteri popu!o;N«mini quippc pufïllo amp;nbsp;tnagnoquantücuncp innocens autfandus eflêt» introïtus regni dei aperiebaturper circücifïoneni, aut per aliquasobferuationes legis antiqug.Sed^l cunqj tlcdi crant ad regnS dei i n populo illo.deit nebanturaiiimxcoBr in locis fibi dcilinaticà dep, «xpedantes donee peruirtutfChrifli patefieret cisaceeßus ad perfed» beatitudinisgloriamPro pter h«c ergo quae nunc dixi.merito hoe tempua Chriftianitatis. tempus gratif.^* tempus accepta bile dicitur,cr dies falutis dies ifti uocätur.qui ma-gis dies perditiöis dici poffent.fi ita elTet/icut uos impie (ufurratis.Nonautem id me dicerexftime' cis.quód omnesqui inecclclïarecüdumquodcó ßieutaeft à domino baptizStur, ita remiHionem peccatorumfufcipiantjUtqualitcrcunippofteatii* xerint.tamen ad regnum dei periieniant. Sed hoe dico.er fideg nöftra inconeufle hoe tenet.Qiiicun-ly paruuli,fiue à bono homine, fiue d malo, Û* fi fit hcrencug,in nomine patris Cr filii ïr fpirituffandi baptizantur, Cr morte prxueniuntur anccquam gnacurcfcant.raluantur per bàptifmum Cr per iïde (àndxtrinitatis.quâ habet ecelefïa catholica.çj inuoeat nome dhifalute coq:, lt;1 baptisât in ea^ £cut olim faluatât p circQiuHonc f fidê patrü;

ADVÈR.Sv/ ÓATHAROS

dyi uco ad annos maturitatig perueriiunt.iïgfa* tiz in bapcifmo accept;;:, uita éorum CQiifdrs fuc» rit.hos baptifmus.Qr fides cachplica^irppeijti? lt;îiitudoperducuncadfaIutêQuiuçroprapîsopç' ribus uiratnruamcominaculât.dicébntrà manda tadei pompis diaboli deferuiunt.hi pr^îcJlogra tiam fpqfiandli inbaptifmo accepÿ, in feipßs ex* tilt;^uuntgt;0’flihü his prodeft baptiFmus ad falyte^ ficut à* circücifjo mültis ludeôrüm benjér'fe gra* dientibusnihilprofiiitadrakiçeni ç^equendàni. quot;Hxc eft noAra catholica fidcs.dc hîS lt;}Mi ba^nzan puriCjuae palam in eccl;fia dei fempèr prxdiçaca e temporibus appftolornm ô* fanÄofjt.paKijn), g cis in Romana çcclcfi^alijsi^ eeelefqs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bpc

S ira noftrafuccefferunt.cr qui leguôcur prâ-

yn manifcftoô'baptizanein Chq^ô^içnes Ôfiuuençs.mnlietpsÊr.peruulos .j/'

Ad illud ucro redeoquod dixi, faluarj pâfuulos pexbaptifma,'Ô'p;$r,fî.dfmfan(Sxtrit^ifât^.quam habetçççjefia,qü««ÿofat nomendni'pro faluti corum qui baptisantjn eq. Hoc iiobis inçrcdibijç 5IÎC dteitis quod aiicuî homini prodeiïe pô|pt aité ïiiïg fidesapud den.Etquare hoc uobis éiti'ncredi bileiÿircitis euangeba.rçuoluttcea, i? înù'ènietis, quoniamdomjnusfaluatorcüinter honnntrscpn uerfarctur. amp;nbsp;miracula diuina operarctbr^muînà qui maie habcb3t,m(fericordiam fuanï exJubui^ pon propter ipfoi}« iperita.red propter fidêalior», fl ipnim deprecabanïpro ei« • Legimus fiquidem de multere Chananxa.q, rogabat dominü pró fîf Iisifua,qult; male d dæmonio uexabac, û'ipfè audi ((«miferandla rïàmoribus matris, tandem mifer^

SERMO vn*

eftftipcreâÔ'dixit Omulierraagnaeft fîdcstusl, fiattiDifîcutuij,O'fanac3eftfilia eiusCx illaht^a» ÉiCf fn eo qaod aitiMagna eft fïdes tua,af!erce dc clarauiçqüoniam per fidem,quant in ipfum ma* terha!iebat,nteruit ut fanaretur filia eius.quae neC fi'derti,necfap5 mentemhabebac. Et dc ceçurîonc legii«ù3;qgt;}5rofanitate paralytici feruirül,döiïii' tluirt'dcpvecätuscft.Cui cû dixiflet dfts.egó ucniä if cüfóbb cHm.atçillc rcfpondiHet; Due noil Tum dignus utrucresfubtcdü inc5,fed tantamp;dicuer» * bumiirXatiabit puer nicu8,admiratns eft dfis fug fide eihs^dîccns: Amen dico Udbis, non inUerti tan-tam fid? iiïtliactmox'tp ilfi dixiti Vade.iSr ficliti crC didiïh’iftat tibi-Et fanatu s eft puer in illa hora. Nonets’in bis uerbis patet, quoniam fldes üftï pô» ftülâdaci^pro quo poftulabat, profuit ut fanàréîf Refpöndebicisforte.quodhiade quibüS nuncdi-

eftjUideticct puella obfeffa, amp;nbsp;puero paralyti-CO fîd^pqftulantrâprocis profuit quidë âdcor* touÿ.fednon adanîmarüfatUtâtrm.ô’ dicitis.quod ad’ftK/tëantaiâeconfeqoendam,ununquenlt;^tan« tirrttj^i^ria fides adiuuare polïît.tîr non fides ali-oluiM^ântumcuntpdament pro eo.Etnnrtc aHgt; tidexeralplSuobis adducâ.quod in had parte don« tra uos eft;.Scriptu eft in euangdio Lucx,^ Êadlû LuC.y. eft in unadietü, v lefusfedebat docés.ô* erât Pha tifaei fedenres,©’ legis dodores.q uencranf ex omi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

caftella.Galtlpx ö ludgae^W Hiêruralem, uirtua dfti erat ad fitnandû eos. Et ecce uiri portâtes in le-(ftohontirrem qui erac paralyticus « O* qu æreban» eum inferre ez ponere ante eu,©* non inuenientea lt;]pa pane inferrent eum prst curba,arcenderût Tu

P«

ADVERSVS CATHAROS

w CcAum,«' per régulas fubmifcrunt ilium cum leAo in medium ante lefum. Quorum fide ut uidic dixir.HomOjfemittuuturribi peccararua.Ecce in co quod dicir euâgelifta : Qiiotum fidem ur uidir, mantfefte dar inccUigi, qm (idea tllorü. qua habe* bât de potétia cius.bcneplacita erat dno, O’ quód fpccialirer propter ipfam illi data eft, primum qui dem remifiio peccarorum.quz ad falutem animp illiuspertinebat:amp; poftmodufanitas corporalis, quandoeidê paralytico diccbat : Tibi dico Purge, toUc leâü cuü.O* uadc in domû tuä.Si ein banc mi fcricordiam dns eidê paralytico fecüTer ob meritG fidei ipHuSfO* non propter illoi^ fldem. nequaquS dixiflet euangelifl:a:quoi^ fide ut uidir : Ped magts cuius fidem utuidir.Hxcnos.animaduercentescS fidimus,qgt; noflram quoep fide rePpiciatdns lePus, quando infirmu noflrii ipflofFerimus curandum* Portamus liquidé amp;nbsp;nos paraly ticü in Ictflo.O* po nimus ante IcPu ra, quando paruulum baiulamus a dbaptiPma.petentes Ut baptizet eûû’Paluer.Ani on quippe rationalis adhuc original! peccato con ftritfraiO* nthiladhucnaturaliumuiriumcxercere ualens in corpore pncrili.cui melius comparât hominiincus perpeccatum conflri(flo,O’forisp paralyfiminmembrisdiflblucoiacencilpinledrof Et proiUo qdé nihil aliud poflulabanr amici eius, niff ut in corpore Panaretu'pPe ueroex gratuitabo nitateprius t^d maius eracprxflicit.fanâdoàpeamp; caris cS in anima,O* poftmodu etiam 4d peteba* tur adiecit corporalem ci Panitatem reRituedo; V approbata efl Iides illoiÿ,q hoc 4d minus erat cts polTc credebant. Eft aucem indubicancer maior tide iiloiff

SERMO^Vn,

de 9I09 noRra fides.cü qua para^ncü noftrfi tninoprxfencamus.acmagis fpualis pctitionlk, petitionc illoi)2.Crcdiniu9 quippc.Q* quciwadmO' du poteft per baptifmum purificarc maiorum ani mas ab onwi peccato.tam aduali q originalir ita potcR amp;nbsp;paruuloi^ aïas liberarc ab originali pee* caco (ïne mericisiprorum.ficucamp;'fînenieritistuis/ Pracfatiis ille paraly ticu?,lt;rin aïaO* in corpore ül natuseft.Credimui mquahóccr fidelitcr abipfo poftula mus.fi quâdb e i paraulos bapt izandos of fe'rimus.-ipfc enim inuifîbiliter illis prüfens cß ilhc, ezipfe inuifïbilicerbapcizat omnes quicum inuo caciönerandptrinicatisaquisimmcrgunf. Ncltte mirari fuper hocquoddixi, qmipfc inuifîbiliter bapeizat cos qui baptizant. Scriptum quippe eß, quod lohânes Baptißa talc de iplb teßimoniü pro «ûtiauitdicés: Qui mifit mein aqua baptizare.illc lohlp.i« mihi dixit: Super que uideris fpum deicêdentem, Cr manentem fup eum, hit eß q baptizat : O’ uidi Cr teßimoriiü perhibui.qahic eß filiusdei. ide 4qgt; dicebat ad turbas de Chriflo. Qui poß me uentu* ruscß.fortior me eß,cuius non fumdignus cakeamenta portare.Ipfeuos baptizabitin fpäranißo amp;nbsp;igne.Ex his uerbis fecori fiimus ipfiim dominü ïcfùm Chrifium effe communem baptißa oim q in catholica ecclefîa baptizanî in nomine fanftx trinitatiSjita nidelicet quód ipfe inuifîbilitcrfpûm eorum fandtficatin fpûfanÀo.crab omnipecca to cmundac;ind c eß quod dicimus.qafine bonus, fiue màluâfît ille.per CUIUS manus Corpus homi* Misqtiibaptizatur, aquis uifibiliter immergitur, oon ex hoc plus ud minus optrat uirtut. bapnfmi

■■'i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcmtßione

ii'-

A D VE R s V S C A T H A R O J.

tem^onem peccatorû.û' inuifibilem fimdifîai' tùinçqi in anim9.eius^qui regepcracur. ^ropterea t’auli^poftolus (trions Çorinthqs.qui de bapd (•Cor, I. ili8rui^eialt;fiabaric,redacguiceosdicens:Signiß' çatumeû mihi ab hîa q font Cloës, quoniamcon« (eau^Qcsinter uosfußt^ Ùocaqcdico.quod unuP ucûxutndiâtiËgôquidcHi Pauli.cgq uero Cé phat.ego aüt Apollô^cgO uero Chrifti.Aeßimabat eniai quifiÿeo (è cfrcranlt;flioré.quôerat faru^ior il le j quo fuerat bapcIz^çuâ.Hoc uero ncquaq ita é« quoniam nihil fanditatieei q baptizatur przdac ille qui uifibiliterbaptizat.amp;d pcm fpiritlialê gri: tiamiquz in baptifmo conftrcur.ipfe futnmua fa* ^doadnsIeTusChriihisprzfUcillic per uirtucé (jpihfandi, er adillaoi quide omnc genus homi« hum.qüiädiprumeonucrci uolüc.admitticquan' •1- ... tuiblibeciintonerat(peccatis:ifolos aûcparuuloa ficut d{cicis,qui ihinimüpeccati habet jnde repel' {it.Nequinima gens cut hoc diciciss'Nonne ipfe co Matt.ii« niunitcromnesuocaùit,cùmdixit: Veniceadnie ocsquilaboracis er pnetäneftis,d’ego rcficiatn uostCerce Cum hzc diçcbat pffiTimus ille procura totialucis humanz,uidebat omné hoîem laboraz re fubpoenalicate quSipduxerat mundo culpa ori ginalis;uidebacfîmul,quoniâ prgeeriprumnemo uiuebat hotm in tempore illo.uel uidlurus erat fu per terram,cuius non eilet onerataaia peccacora grauamie,ita u t necinfans unius dici expers clTet Cala.j peccati-Quodincellgcs Paulus apoftolus diecbac:

Côclufitdeus omnia Tub peccato,ut omnlGmife* rcrccur .Omnia inquit,id eft omnis generis hoier, emntt setatis hotniaes conc]ufir,id cft,concludidi pcrmiHc

s E R. M o VIT.

pcrmifît Tub pcccato.ut omni mifererctur.tribucn do omnibusremiHionê peccatoi^. 5i ergo cöcedl tis Ér paruulos omnes conclufos eflefub peccato, neceffe eft ut concedatis etiâ ad eoa percinere mifc ricordiâdei.ÉripCos quoqpadlatûgrcmiûbcnigni' tatis eius cü caetcris inuitari, uocacione ipßus qua dicit; Venice ad meomuesquilaboratisÉroneraci eftis. Ér ego reficiam uo3;Reficiâinquit, RefeAio ißa quain promifit prxRacur in hac uica fpiricui noftro, in eo Q) per fpiritü fandü à peccaco^ gra» uaminc exoneratur, atq; in eo quod cü fuperaddi-ta gracia adiuuatur adrcüftendü fomiti peccatf, tr ad infiftendü bonae operation!. Praeftatör poft banc ui ta.quando datur ut requiefcat homo deun lt;Sis laboribus fuisOmnem hac refedionc promi-fit omnibus uenientibus ad Ce. Et qua racionc pu-tatis qgt; earn reeufet paruulis uenientibutad fe i Pu tatis dicat düsrOmncs ueniant ad me quancüli-bet (int peccatores/oliparuuli qui nondû fatisha bent peccati,maneant forisf Non ueniücdicicis,fed adportantur ab altjs, ét idcirco non dat eis gratiâ, qua alijs peccatoribus. £t nonne paralyticus ille, de quofupra diefiü eft, ab alijsadportacuseftinon preipfumuenit,ne(pidcircominusgrpabiproac. cepit. Similiter nö p Teipfos ueniüt, neepp fcipfos bndidionê ablefu petietütparuuliilIi,dcqb’Mac. refert dicens : Tüc oblati funt ei paruuli,ue manus Matj^ cis imponeret amp;nbsp;oraret. Difcipuli aüt increpabanc cos.Ierus ƒ o ait eis; Sinite paruulos ueniread me, taliu m eft enim regn ü coel oi^ .Et cü imp ofuifTet il-lis mauus abijc inde.Ecce calls in illo tempore bent gnicatis erat dns, ut rudes pucros non per feipfo*

E quideni

ADVERSVS CaTHAROS

quidê uenientes.autgratia: aliquidpoftularefcié tes.fcd alrjs ipfos ci ofFerétibos.ac pro cis poftuJâd busdignaretfufciperCjdignarcttir bencdilt;flâ ma» nil fuä eis cö oratione imponcrc.Ec quo accidie lt;i, ut in iftis teporibus non eandc habeat benignita-tem erga paruiilos.quos fokt ei ofFerre ccc'efia, to gas utmanücisimponar,ide(b,uirtiiccfand:i fpiïs fui,per qua eis peiä remittanf,«ïrfpintalibus donis impkr nturfQuödulcem illä uocem.qua dixit.Si* nite paruulos uenire ad me.taiium efb enim regnu ' coeloi^, mutauit inamaram uocc, utdicat, aufet' teparuulos à me.talium enim non eft regnum ca lorumfNam fecundum tenorem difcipling ueftrp, hoe ü'fi non manifefta uocc.ipfo tarnen opere di^ ' Clt.fî omncs,qui ante annos difcretionis moriunf, perire permittit in originali peccato cum quo nagt; tifunt.fcimusquidem in eo uerbo, quod dixit:Ta lium eft regnum coelorum, etiam comprebedi eoS quimaturpætatisrunt,û*ftmilesfuntpuerisinno centia ü* fimplicitate. Veruntamen hiqui in inno* centiaamp;(împlicicateatqtinfuperætacepuerirunt( trabecclefta dominoofFeruntur,ut paruuliilli, quibus olim manum impofuit,non poiTunt iufta ratione ab eadem fententia excludi,nifi forte cum ad maturitaté peruenerint»accepta in baptifmo graeiam.per mala cöuerfationê amittant. N üquid adhuc fine intelleftu eftis,lt;5r non percipitis ex bis uerbis.qux didla funt.falfum bacrcticü efiè, qd de baptifmo paruulorum afFirmatis?Dicitc mihü Qup uobis eft caufa huiüfmodi fermonis.cum nee firmarationé,neealiquod euidensteftimonitïex fcripturisfitndis habeacis ad confirmandü büc et

rorei»

s E R. M o VWj

rorcm?Si eruberdtis diccrc.cgo pro uobi's diatn Superbis cordis ueftri.ÉZ inuidia diaboli in ore ue* ftro poftieriït ƒ bü hoe. Na u t quafi fingulares prac exteris habeamini, ac muka feire uideamini, qux nö flint in cöniuni hominii cognitione, idcircotai lia fufurratis inauribusfimpliciüacfedudbibiliuni hoïm,quibus aqux furtiup dulciores funt. (dcirco dixi Q) 1'uf trbia cordis tieftri.qux uanx glorip mx ter eft, hu. c errorê ficiit Cr alios multos feminare uosfecit.Inuidia quoqidiaboli hocucrbnuobta infpirauit.Quiaefnuiditinntimeramilia animaßt perbaptifmüfaluariininfantilibusannis .O' nihil uoluntatis fux heri in eis, quos itainnocentesdC puros ab omni macula poft regenerationê fuam feftinat deus ad regnum fuu m transferre, quia in-quä hoc uidit,inuidet innoCctix eoi?r,inutdet q, ita feftinaretur beatitudo eoi?!, inuidet, quod etiäcx ore huiufmodi infantiü OlaiftentiS perfeAurus ef fet laudem fuam,propter inimicosiiios apoftatas fpiritus.qui per propriammalitiâàcuriaeius ceci* derant.O* imminuerant numeqilaudantium eum. Quxfiuit igiturarten-, qua impediret oês infantiü animas, ne gratix qup in baptifmo tribuitur à deo perticipesfierent.O'inuenitfibi aptiflima inftru-mentaad officium hoe, uidelicet linguas Catha^ rorum, qux funt pharetrx peflimarum fagittarS eius, quibus fagittant in obfcuro reAos corde, fn quibus pofuit Ohoc uerbü iniquum,quod dicunt, nihil prodefteparuulis ad falutem lauacrumba* ptifmi, amp;nbsp;debere eos referuari ufq; dum perueniat adannos difcretionis, amp;nbsp;tune primum eos effe ba pcizädos, cü poffint proprio ore âdê fuä prohecrû

B a Hxc

ADVERSVS CATHAROS

Hxcita excogitauic diabolus, quatinushuncmo* rem induceret mundo, ut nö ad baptifmü alFerréc hominesparuulosfuos, ß'ccp in pareefuam aura* herer omes animasqug in infantibus annis ab haC uita migranr,ac(^a regno dei eas clógarec.Sedgra tia dei nondum ira crédita eft huic uerbo, ut recept ns fit mos ifte in populo dei :adhucofteruntuf parunii dno ad baptirmû.amp;'imponit eis manfi fuâ errecipit eos.O'Cathari ô Piphiles nefeio qua laude uobis redfins dicä. q q* dilFufa eft diabolica ma linainlabtjsueftris,proptereamaledixicuos deu« inxternum.

CONTRA QJZINTAM HAERE ftmdebaptifmoaqux. Sermo VIH.

NOn autê me latet, quod de eis quoq; qui in prouetftiori ztate baptizatur.non minoré hzreftm tenetis, qeft ea quæde baptifmo paruuloqt nunc pertratftata eft. Nam baptizandû qdêeüc hoiem dicitis,cü adannosdifcretiôispuc I nbsp;nbsp;nericAiô ante tn aqua,fed tn igne.ér nihil prodeftc

cuiqbaptifmuaqux.Huiusaûterrorisdefenfîonc fumitisex uerbis Iohannis, quz de dno faluatore Mat.} pronunciauitdicens; Ille uos baptizabit in fpiricu fanefto O' igne.Hinccft q* eos quos aftumitis in fo-ciecatê Cacharix ucftrx, ftcut audiui à quoda qui expertus fuerat fecreta ueftra, tali modo rcbapti-zatis. Conueniëtibus uobis in unû in obfeuro ali-quo penecrali, primii hoc diligentifttme procurât, ne forte per aliquä feneftra, au c per oftium quis^ eo)5r qui foris funt,uifu uel auditu percipiat, quod Ioan.) incus gent,quoniäfcriptü eft: Qui male agit.odic luce: locator Ituninaiiacopiofe in parietibuscun-dw

s E R M o Vitt.

disiftacurperordinc in circuitucüreucrentia magna,qm fan dl a res agi cur, qux tarne magis cdpla ceat diabolo qdeo.Scatiitcur in medio intelix ille g baptiz^ädus fiue Catharizandus e(l,lt;r alTiftit ei ar chicatharus, tenens in manu libcllS deputatü ad ofFiciü hoc. Qiic imponens uertici eius dicit bene-didliones.quf potius malcdidliones II ocadf füllt, oratnibus cxteris qui circunftant.Ëi* faciôt tinium gehennx.non regni dei, fictp perficitur ille bapti-fmus.Dicitur aüt hie baptifmus fieri in igne.^pter igné luminü,qux in circuitu ardét.Nô fie impq.no fie debetis feg uerba fandi euangeltj.in gbus die«: nie uos baptizabit in fp5 O' igne. Melius ipfa uer-ba atcêdiee:6aptizabit ingt.in igne,nô luxta igne. ut uos Eacitis.Aufcultatc ad me.O'docebo uos,quo tedius eadê uerba impleatis.Loquar ftultis iuxta ftultitiäfuäjOt no fibi uideat fapiëtes. Struite igné copiofum in medio fynagogp urx.O'tolIite illû ue ftru nouitiû,quem uuItisCatharizareiO* tn medio ignis en locate.O'tu atchicathate pone fup uetticê ciusmanâtuâ,ut foies, O* fie bndicitoillû.O'tue fi no adiulTeris tu ungulas tuas,’O' ille fi illpfus euafe nt,(atebor certe ga bene baptizatus cR Cathatus (uus ; fi uero non euadit, nonne mox ita calens ad coelum uaditl None fie nuper baptizauit Colonia archicathai^t ueftm ArnoIdô.O'côpIices ei’.O'fimj liter BunnaThcodericQ (Scfocioseius.O'cötinuo uc dieitts auolauertit in coelu I Imo ut uerius dica{, defeenderut in profundû inferni.ab igne tëporali, ad ardorc ignis pterni,O'merito gdc. Vt efii exina« nirent baptifmn aqux.côftitutü ab ipfo dnofalua lore, baptizâdû eile in igne docuerût: Ideo^iufiif

B f fimo

ADVERSVS CATHARGS

fïmo dei iiidicio facflti ed, ut iïc in igne baptizaré Cur,uc ab co irreuocabiliter dcuorarcnf.O' ftukiiïi mi hotm.unde uobis idapfumpcio.qua criginiini aduerfus ome qd euangelicü eft amp;nbsp;cathoücti? V ere fïngularis ille ferus paRü fibigracißimiim in uobis habet,qtanta (ïngularitatéin cuikRis nartibus ca tholicxfïdei habere quxritis, ut fingularéquanda in uobis fantRitateuenerentmiferi illi.quosfedud tis.Differo ufc^ in aliü locü exponere, qual iter intel ligendü fit illud, qddcfaluatore dicflû ed, qiïi ba* Mat. 3 ptizabit in fp5 ét ignc.De aquae baptiimo, cui con tradicitis.nunc loquor ad uos; Dicite mihiqua au dacia cötradicitis ei.cü ipfe dns eü inditueritjCfcr uädü efle docuerit? Ipfe etem fîcut fandi quatuor euangelidx fînguli in fcripturis fuis tedant, ucnit ad lordanc.ubi erat lohanes baptizans.ibicp ab eo baptizatus ed, no qa ipfe bapcifmi fandificatioe indigcret.qabomnipeccatoctatimmunis.fed uc nobis ad abluenda pda aquas fandificaret, amp;nbsp;in feipfo nobisexêplûpræberet fufcipiêdi baptifniii aqux.qué cödicucre uolebat ecclenac fuae i n reniif. fionê pdoiÿ.Ibi cirrpus fdûs in fpecie colübp fe ma iiifedauic fug eü, fîcut de ipfo tedimoniü phibuit toan.i lohânesdices: Quia uidifpiritum defcêdenté quafî colûbâ de cœlo amp;nbsp;nianencé fup eü, Quod nræ qcp eruditiôis Czcofolatiôis caufa fadü cd,ut uidclicet tatocertiuscredere podèmusadocs eos puenire gratiâ fpüs fandi,g Chridi baptifmü fufcipiût.ut il liuscapitisqd Chridused, mébracfFiciant.Bapti' finü nod^ Chridi baptifmü uocamus.qa ipfc pria cipalitcr in eo.ut fupra dix i nus baptizat.dans rc* iniirionc pdörjt per fpnifandü. Et qa ut didü eft, excoiplo Qfo epm nobis initiauic, qiû ïn uerbis

s É R M o vm.

fandæ doÄrinx fuæ obferiiari eu côftituît, dcter-gt; minas in qua materia.çirfecundüquâforniam fie* ri deberctJn qua materia baptizâdu effet dctermi nauit, qn in aqua hoîemregeneraridebere.mon* ftraiiicdicés:N)fiquisrcnat’fueritexaqua ô'fpiri Ioan.gt; tu,non pôtuidere regnûdci:pioptcrduasfubftan tiasqux funt in omni hoîc.uidelicct corpus O'ani mâ Dixit duo pertinere ad bapt iCmû noftrü.uidcii* cet aquâ ir fpiritü fanôlamp;O'nos indubitâter crcdi* mus ex ƒ bis ipfius,qgt; ea hora qua uifibile corpus nofirû lauat in aqua uifibili.tunc 3c inuifibilis fub* ft antia noftra,quae eft aia, lauat inuifibili lauacro, uidelicet in fpiritu ranlt;flo,O' emundat ab omi deli-«fto.Iii quali etiâ forma uerboiÿbaptizari nos ueV let,dcterminauit,cüdixitaddîfcipulosfuos; Eûtes . docete oês genres, baptizantes cos in noie partis ' * ©•fi'Iij O' rpiritusfanrfti.Hxc ergo uetba funt domi*. nica .exquibus ecclefia dei teftimoniu habetcius baptifmi quj peruenit ufqj in nos: habet O' teftimo niü ab eo figno quod accidie in paffione faluatoris quado ex latere ipfius iä mortui fimulptofluxerüt fanguis O' aqua.ltaem fcribit Iohannes dominicæ paffonis teftis fideliffim’ de crucifixoribus eins di cens: Venerut ergo milites.O'primiquidêfregerüt crura,O' altevius qui cû co crucifixiis eft. Ad lefum ^0^”* •gt; aut CÜ ueniffent.u t uiderunt eum ram mortuii,nä fregeru nt eius crura, fed unus milieu lancca latus ciusaperuit. O'continuo exiuit fanguis O'aqua. Quod fi no ad magnS pertineret admirationem, fi non magnat rei cifec facramentu, non ita diligc-ter hoc affirmaffet euangelifta,«quot;« fubiunxit dices: Etquiuiditteftiinonium perhibuiCyOuerumeft: Ibidcta

4 £ teftimo

ADVBR.SVJS CATHAR.OS

teflimoniü cius.ô’ feit ille, quia dicit uera,ut uos credatis.Prudenterita^ hicanimaduertendüeft, uidelicct ec qd ante cxitü mortis, in cruce dns pu^ fangutné fine aqua de uulneribus fuisemific : ly poft cmiHione fpüs mixeü aqua cruorem de latere fuo jiduxit.Ingbusrebusaptâ c^racionabiléno bls lignifîcationé dédit, uidelicec qi fanguine fuo redimeret.non folü iUos.qui ante morte iplius per multa fecuta gratia redêptionis eius fîdeitter expe lt;'taiieranc,2r fine aqua bapcifmi,qui nondü fuerat côftitutus. ab hac uita deceilerant fed eos quot^, quos per aquâ baptirmiuolebatregenerari,(îruf(^ in fînem fecult mortem eius crant deuote adora« turi.IIIa ergofanguinisÊT aquz mixtura de latere Chrifti produdia nobis erat.ö' pretium redempti« onis amp;nbsp;facra fignifîcatio noftrz regeneratiôis.qua per aquâ amp;nbsp;fidem dominici fanguinis renafeimur. Ketp enim aqua fine fide palfionis, neç fides fine aqua ad regencrationem fufFiciens eft. Du pliciter icalt;^ illud beacum Chrifti lacus ecclefiam dei xdifi cauit.O’ pretium redemptions effundendo lt;amp;nbsp;for-mam regenerationis nobis oftendêdo.Propter qJ Rom.s AplüsadRomanos fcribens dixit : Qiioniâ uetus Adam erat forma futuri Adxi, Chrifti.Nâ ficut ex illius dormien tis latere fabricata eft Eua, ica ex la« tere iftius in morte fopiti, xdificata eft fponfa eius eeelefia.Quod finon inhacre.dicnobisôCatha re.in qua re ilk antiquus Adam extiterit forma fu turk Velim fupcr hoc audire occultamfapienciam tuam.putoquod ad folitum finem deueniec ce-fponfio tua, ut dicas, nefcio : Si nefeis, fede, file, age opus confuetudinis tuæ ,fac difcurrere panu-ham

SER MO Vlir.

liam cum trama per medium fiaminis. Érfineil« lostratftare demyRerrjsdei, gbusdiuinaordina-tiodoélrinâ fcripturaijî fanÂaijtconjmifît.Sicut prædidiiî eft.ad bapcifmum aquæ dominus leCua Chrift’’ amp;nbsp;uruus mortuus nos inuicauit. Quod ergo aliud baptifma requiris ô infidelis Cathare? Ephe. 4. Si uno deo potes elle contentus.unô quo«^ ci hi ba ptirmafuiFiciat.cnfcriptii fittVnus dominus, una fi'des.unü baptifma.Tale tibi baptifma fufFtciat, q le fancfh apoftoli adminifttauerunt.his qui bapti-zaci funt ab eis.Si ignoras quali baptifmatebapti zauerintjegefcripcuram Lucae euangeliftxquae intitulatur Adus apoftolo^t.cui non minuscregt; Ad.i». dit quam euangelioqdfcriptüeftabeo. Lege in-qua in eo loco.ubi de côuerfîone Cornelt) O' ami-coijt eius fcribic hoc mo: Adhuc loquente Petro cc ciditfpûïïandus fuperomneSquiaudiebant uer bum.O'obftupuerunt qui crane ex circiicifione fi deles.qui uenerant cu Petro,qa O' in nationes gra tia fpüflândi effufa eft. Audiebant em illos loquê-teslinguis.O'magnificantcsdeii.Tuncrefpondit ibidem Petrus : Nii qs prohibere poteft q minus aqua ba-ptizentur hi g fpmfandü acceperût, ficut O' nos?

O' lulTit cos in noie lefu Chrifti baptizari. Audi in-fenface.quoniaprincepsapoftolorum non ignem fed aquam ad baptizandii homines illos Fecit exhi beri.Itemrefert cadem fcriptura de Philippo, qui erat unusexdifcipulisChrifti,qni cu euangeliza ret lefum Eunucho Candacis reginac Aethiopum, fcdescumilloincurru, ficutordinauerat angelus Ad.s. domini, ucncrunc ad quandam aquam, O' ait Eu-nu chus : Ecce aqua,gs prohibée me baptizari? Di-

£ $ xic au

ADVERSVS CATHAROS

xitautem Philippus.Sicredisextoto corde, licet« Et refpondensdixit: Credo dei fillti efle lefuin : Si iiiffic ftaie curru m, û* defcenderunt uterqj in aqua Philippus Eunuchus, baptizauiteum.Cuin aiic afcédilTent de aqua,fpûs domini rapuic Philip pum.^ampliusnon uiditeum Eunuchus.DehoC quocpquid cibi uidctur? Puto amp;nbsp;Philippus errauit, quando in aqua hoir.inc bapcizauit. Cerce fitua habuiflet làpientiâ, cum ab eo petebat Eunuchus uc in aqua eum baptizarec.refpödifle debuerat ei, nonnon.imodiffertndum cftnobis ufipdumad diuerforium ueniamus.iö* introibimusinobfcurâ camerä.accendemuslnminariamulta.ö'ibi te ba ptizabo in med io ignis, O fili error is, utinam non peins errares Philippus. Vtinam non te peior an gelusduceret,gerat illeange!us. qui Philippû ad noc opus direxit.Quid ergo, i nquis eft.quod loha nesbapcifca dicebat.baptizandos nos eflc in fpiri tu 0* igne. Ego de hoc in fequenti capitulo loqui difpono.ita uc fît tibi infcandala.iamp;'appareac ma« gis eflc contra te.quàm pro te.Qtiahtercunijautê hoc intelligcndum flt, ccrtum eft Sr manifeftum exhisquæiamdidtarutit.quoniamunü Sruniciî bapcifmaconftitutüeftà deo, ademundationêSJ* fatidlificationc totiusecclefîæ, uidelicetbaptifma aquxcüinuocationefantftp crinitatis.Quod breui fermone Aplüscomprehendit.ubiad Ephefiosfcri Ephe.; bésaic;Viridiligite uxoresueftras,ficutSrdeusdi

Icxit ecclefiam.Sr iradidit fcmetipfum pro ea uc 1!« lam fandlificaret.mu ndas lauacro aquae in ucrbo uicx.Da gloria m deo tande ô Cathare.Sr in hac 4' parce uitftü cc eflc conflceie, Ec nunc cranfeamus liinc

SER MO IX.

hinc ad aliud cercamen.

. Contra fextani hxrefîm de animabus mortu oriim. Scrmo IX.

De cura.qtix pro morcuis agitur in ecclefia, iicitis qm uana eyfuperflua eft, aflerentcs aîç defuniflo)?« finguîg in ipfa horaemi gracionisfuæ de hac iiita pro meritis fuis.uel in terna bcacitudine collocent, uelætcinis fupplicq» tradant.atçhacrône probacis.nec malis (jjdefie, nec bonis neceflanû £flè,ut pro eis ora tioncs fiât, aut mifiae celebrent.autcîcemoiy ng dent: Nô eiïi in fide ura hocadmittere uultis/jd prxter illügter nu igiic.g pparat us c diabolo,Cr lus g c5 ip(o î ppc tuüdamnâdifunt.aliqusepurgatorix pornaEfint» inquibusanimxfidelium.quæinhac uitaà pec* cans fuis per condignâ fatifFatflionê ad plcnû pur. gataenôfunt.adtempuscxamincnf.attpexcifdê per ilia remedia,quz nuncdcfcripfinius.libcrctiir tzad requiem traniFerantiir. Et mine quotjj diiTe-ramus.fecundumferipturasueritatis.quia magna earumnotttiamuos habere gloriamini. Primum autem dicite mihi; An creditis quia dominus lefus Chriftusin paffionccrucii cmifitfpûm .«rfedm Corpus gdëfepultuseft.fcdm aîam uero defeédit ad inferna.^rfpoliauit principes tcnebraigt; abaîalt; bus eleftoiçr.qui uel anteIcgem.ucl fub lege Moy fi,quae faluare neminê poterar.ab hac riita migra. uerât.O* promilTum à prioribusfeculis redempti. onis fux gratiam.quae per Chriftü fatfta eß,fideli. ter expcÀaucrantfSi uero hoc credtndü eft,çÿ aix ill3:,àpoeais illisin quibus detentæ erant.p Chrm liberatx funuceuum eft qiü ruendaeq ^dicatorcs eftitf

ADVER.SVJ? CATHAROS efti«,qui dicicis nullas eße poenas animai^ prxter aeterna fupplicia damnandoi?«,cr neminem poffe liberari à poenis,g non Racim poft morte in aecerquot; na fuerit beatitudmc alTumptus. At fi non crediti$ Chriftum ad inferos defcendilîç poft paftionê fu' am.netpiliudAthanariifymbolürecipitisjn hoe continet,paricertpilliid catholtcüfymbolum, publice inreruitiodei decatatrcrjcitis,(n quo (imi' liter hoc cöfitecu r ecclefia, fcriptura (ÿ teftimonia fuperhocinducédauobis Rint tarnde ueteriqde nouo tcifamento. Dauidin pfalmo uocemdepro mit angçloBt praeeuntium ad inferos Çliriftum if imperantiüprincjpibustartari hoc modo: Attolli ' * te portas principes ucftras.tlreleuamini portât X-ternales.ïr introibitrcx gloripEt rurfom idem D* uid uiiftorixChrifti congraculans,quaercptasab Pfal'ff/« inferno fçcü aias eduxit ad cœlos,alibi dicit ad eô: Afcêdifti in alcü,cepifti captiuicatem. I te per Ofec prophetâ ipfa ftlq dei pfona ait ; O mors era mors tua,morfustu’eroinfcrne,Morfusifteinferni tfic impletus c.qn faluator ad (nferos dcfccdcs eletftos ftios fuainnincibili poteftateO* iuftjtia inde abfci dic.reprobosaüt illicreliquit.ficutqrem aliquam mordet, parte eins in ore comprehêdit,partem fo Colof.» ’■isrelinquit.EtApoftoluS Paulus fcribésad Colof. aitiExpolians principals (fr poteftates traduxit confidentcr triöphans in femctipfo SuiFiciant nûc ifta ad aftcrtionc ûdei noftrz in hac parte-Ad earn nifallor.rerponfionem nuncconfugiccis,uc dica* tis.'Concedimus quidem çf ante redemptorisad-uentum aîx ad uitam prxordinatx in locis poena (ibut à uenturis gaudqs diftcrcbantur, fed poßq p

Chriftum

SERMO

Chriftum uirs pacefacflus cd aditus.hoc commit niter omnibus faluandia Collatü ed.u t peracdo ui* txhuiuscurfu nullacenus ultra ab incroitu regni differrcntur poftmortë.Sicuc manifeftü elt ex eo, quod latroniin crucepcenitêcidfaluacore olimdi Aum cft:Amen dico tibf,hodie mecü erts ifi para- tucg.af difo Hoc em communiter de omni pcccatofc fen-licndü efle cêfetis.Quod fi in Chrifto ipfo uitat fup terminopoenicueric ex corde, qdllibec Hagiciofus per totam uitam Tua extiterit.ita perfctde ei cufla peccataremitcuncur,ucContinuo ab hac uitafine omni examinacione crafinigret ad coetediaregna. Adconfirmandû uero hunc errorem quarundam fcripturaru tcdimonia inducicis,qux aduerfari no bis uidecur,exqu(bus ed illudEzechielis : luditia EzW. iudi nonlibcrabitcum, in quacütpdie peCcauerit: CMmpiecas imptj no nocebitei, quacunœdiccô-uerfus fucrit ab impietate fua.Et t urfom qd fequiï ibidem,fîmile ed huic:Si dixero impio, morte mo rieris.ïr conuerfus egerit poenitentia à plt;d5 fuo.fe ceric tpiudicium O' iuditiam.pignus debitori redi tuerie,rapinat^ rcddiderit.O' in mandatis uitæ am bulaueric,nectccerit qcquam iniudu, uita uiuec, de non moriecur : oia peccata eius quae peccauic, non imputabunt ei.Hic ergo captos nos retiaculis fcripturx iudicatis,O*diciti8 nobis infulcantesiEcce fcriptura nobtfcû ed, qux a(Firmac,quoniath pec* catoriconuerfoab impietate fua.non nocebic im* pietas fua.Icerumipidipfum inculcac diccns:Quo-niam oia peccata quae fecit,nö imputabunt ei, Fai * fum itatped qd pod poenicentiam 3C contritione cordis.'inquapcccatort tcmifamp;funtptda fua,de

cattera

ADVÉRSYS CATHAROS

cætcro aligbus partis tra dat cruciandusO' purgS dus poft mortê. Nâ fi hoe futurü eft ei poft conuCf fionéfuâ.profetftonocebitadhiicci impietas fua ÉTin putabuntei ptftüfua.Tahseft ô Piphlesobtc (ftio uedra contra nos.Audicc nunc qd refpondea* mus ad hoc.anteq de alps obictfti öibu» ueftris all* gd dicamus. Verba faneftf rcripturx cü magna dif crecionr aïaduercenda functalioqui in muleis locis perturbarenimiHpofiïintktftorem.funtï^eiuafa mortis,quoniafacpe in uno eodemiÿ ditfto diuerlj fignificaciones intelligi poftunt, quarü una ad ue*

V ritatcm,a’iapertineacadfal(ïtatc.lracpo-illauer-ba proplietae de quibus nunc tratftamus, ne in er* rorem nos mitcant.quemadmodri 0*003 cumtali decerminacione accipimus.uc dicamus.quoniazn impio quacuncßdie conuerfusfueric de epeero nS iiocebit impietas fua,tali uidelicet nocumcnto,ut pro eo aeternaliter condemnetur.netp imputabü-tur ptftâ ad perdition? ipfîus. Quâuis enim ptSor poft cöiierftonem fuäaliqd moleftiæ patiat in aia a' purgEtorio igné pro peccatis fuis.de quibus non fufficientercorretftionemin hac uita fuftinuit.illa tn moleftia,quia temporalis ertrâfitoria eft,qua(î nullum nocumentiim repucandaeftcôparationc illius aeternç pœnp,quâ in inferno pati debuiftêr.fi côucrfus ab impiïtate fua ante morte nô fuifteclt; Oftendam aiït uobisfîmilcm fcripturâ,qü3e fimili indiget determinatione. Beatus Petrus in epiftola fua,quibiifdânouiteradfi'dê Chrifticöuerfïsdicc bat.Et quis eft qui uobis noceat fi boni aemulato-res fueritisf Haec auté interrogatio idem fîgnifîca-bat,acfi ica affiirmando dixiffet ; Nemo eft qui uobis nocere

SERMO

bisnocercpoflit.fiboni.i.bonitatîsgmuîatoresfu etids. Dns aüt leCus Chrillus in euangelio difcipu^ lisfuis.fimulcpcæterisboniæmulatoribushæcatt nuntiacdicens.'Tradcnt uosintribiilationc,ô'oc- Wat.o, cidctuoSjéreritisodio oibu s propter nome meü. » gt;nbsp;-Item : In mûdo preffurâ habebitis.in me aût pace. Ecce (îmiliter hic ut fuprà.poteftis rôcinari aduer-fiisnosJtautdicatis^Siboni smulatores tradunc in tribulations .occidunr.odio habentur ab omni bus.Crmulta huiufmodi propteriuftitiä patiunt, certn eft multos illis nocere, pro eo qgt; boni xmu-lacores funt.No ergo ueR; dicit Petrus, g nullû illia nociturii effc promifit.fi boni xmulatores exiftät. Puto aut non tarn infani cajitis fitis.ut in mani fefto dicere audeatis,aut Petru aut Chriftum fui iTe mentitü.autcötraria fîbiinuicemeosdixine.Scito-tequoniäucrba Pctri.quaeinduximuS.ita intelligi mus.ut non promiferit feruis dei,g bona armulan-tur.quoniam nihil omnino molelliæ pari deberet inuiaiuftitia.NamtSripfecotinuopoftilla uerba fubiecit;Sedü'fiquidpatiminipropter iuftitiam, beati.Hicaut in uerbis illis fignificare ^uoluit,quo • niam nemo eis ita nocitur’ cffit.ut abgterna beä-titudineeosabftraherepoflet Certus quippeerac qfn necp mors necp uita.necp gladius,neque fames RoniiS« neque ulla aduerfitas,nulla deniq; creatura ueros amulatores boni feparare poffet à charitate Chri« fti. Necp enim tquot; poralcs incSmoditatesoocu men» tum e(re,fed potius iuuamentü ad adipifcendü be« atitudiné elctftis dei elTc arbitratus eft.Sicut eiü an ro nö nocet is g illud in igne examinât, fed potius

iuuat

ADVERSVS CATHAROS

(uuat.ut magis refplendeac: ita fïdelium perreCiTgt; torcsdumeostribulâc, noncisnocent uc pu tant, fed potius cis coopérant ut in beaticudinczterna refplendeant.Iuxta hxc ergo quæ nunc didla funr, , confiderate ly illud, quoniam impio ab impicta-tc cöuerfo non nocebit impietas fua, (Sf non faciec iios deuiare fermo il Je à uia ueritatis. Àliud quocp Bed’s. II ex Ecclefiafte cótra nos inducitis.qd talceft: Si cc cidcric lignum ad auftrum, au t ad aQlonem,in 4' cüq; loco ccciderit.ibi eric. Qpod fîmiliter in pa rtê erroris ueftri inclinatis, dicences ita intelligi debe re; Aia de corpore migrans,(ï declinauerit ad quie* tem.ibi perpctuoerit.fi adpœnam.ibiquoçper-petuo erit.Dico aüt.quia iï nihil aliud qua hoe dicitis.fïgnificare uoluitEcccfiaftes inuerbis illis, fuperflue incerpohtum cft.in quocunqj loco ceci* deric.Nam ad fignifïcandam fententiam ueftram ruiFeciHct ei dixiiïe; Si ceciderit lignum ad auftrü. fiuead aquilonem,ibi eric. Nuncautem attenditc fermonemmeum.O'apparcbit quauim habeat, quod additum eftiln quocuntploco ceciderit. C3' fideratc pracccdentemlitcram.ü'inacnietis quod addandâeleemorynam horcacaudicoremfuUidi' Ibidem, cens : Mitte pané tuö fuper tranfeuntesaquas, qa

poftmultatpainueniesilin.Crite^f.Da partesfë-Ibidem, ptê.necnon tx otSo, ga ignoras quid futu^ fit ma li fuperterram.Et in Tequencibusad perfeuerancia ,bonioperishortatdicensiMancfcminaièmen tu* um.ÄT uefpere nö ceflèt manus tua. Quib’ cögruc illud interponit dicens.-Si ceciderit lignü ad aufti}ti fiuead aquilonem,in quocunq; loco ceciderit, ibi eric.-acfi dicat.'Oiligencer infifiedum uiuisaugere

mer

s E R M o IX.

mérita tua ,eleemofynisû'bonis operibui.Quia poft morte, fiue dcucnerit homo in cum ftatü qui pertinet ad eos,qui faluandi funt, quod eft cadcre ad Auft^:fîue deucnerit ad eum ftacû.qui pertinet ad damnandos, quod eft cadere ad Aquilonemrln quocunt^loco ceciderit,id eft,in quocuntp gradti tnericoijt tune fuerit quando cadet, fiue fine bona fiue mala, ibieric,id eft,inde ne^afeendet prome» rendo meliora, netp defeendet promerendo pcio* ra.Extunc enim netp bono.ne^ reprobo locu s da* bitur promerendi bona uel mala: fed de extern té* pus erit fufeipiendi retributiones bonas,uel malas. Dupliciteraût caditlignu ad Auftrum: fiue quan* do ftatim poft motte uir iuftus in beatitudine col* locatur,qood tantum eft perfediffimo^.qui cum deo mundu iudicabunnfiuc quando in earn uiam inciditper quâtranfirc habentquidâfaluandorü, quibus per purgatorias panas cundüeft ad refri» gerium,uidclicet hi qui iudicandi erunt ad uitam: Similiter ad Aquilonê du pliciter cadüt mali .cum uel ftatim poft morte ad fumma fuppliciarapiun tur.ut hi dequalibus dicitur,qgt; iaiudicatifiint, ui» delicet infidèles, crfumme malcuel illis panistra duntur inquibus uftÿ adnouiftimü iudiciü refer* uandi funt,ut illi rcprobi,qui iudicâdi funt ad mot tê.Eftautfrequens hic modus loquendiin feriptu* ra facra.ut Aufter uocetur caleftis beatitudo pro» pter diuinâ claritaté qux eft in ipfa.Aquilo aüt ma fio reproborum tenebrofa operta mortis caligi ne. Aliud quo^ capitulü fimile ei, quod nüc tratfta ta eft, quafi ex pfona dni didü nobis obijcitis, t^d huiufinodi eft : Vbi te inuencro, ibi te ludicabo.

F Quod

ADVÉfeSVS CaThAROS

Qiiod irita didû arbitramini, ac fï diceret; la fine tuo cum à te repecam anima tuam.in qiiali uita tC inuenero ,in tali teftatim iudicabo, ueladperpe* tuä requiem,uel ad sterna dânarioné. Nos ueto ali ter ifta dircernimusbreuitercôprehenfum eftin bis uerbts difFulTus per Ezechiele loquic dicens: Ezecij. Cü auer terit fe iuftus a' iuftitia Tuaiü* fecerit iniqui taté in iniuftitia fua quâ operatus ell.morietur: amp;nbsp;cum auertcrit fe impius ab impietate fua quâ ope ratus eft.û* fecerit iudiciü amp;nbsp;iuRitiam, ipfe anima fuam uiuificabît.uita uiuet, d'non morietur, fub-auditur morte pterna.Totius huius capituli breuit fententia eft illud : Vbi te inuenero.ibi te iudicabo: ■fiue qualem te inuenero, quod idê eft, talem te iu-dicabo.hoceftdiccreiîi inuenero teauerfum ab intuft itiaCrconucrfum ad iuftitiam, non eftdefpc randü tibi propter recroaifta mala,quia ibi, id eft, in eo ftatu conuerfîonis tus te iudicabo, id eft,di-fcernâ abeis qui dânandi funt. Si uero inuenero te anerfu m à iuftitia, nô eft confîdendu tibi in retroa lt;fta iuftitia,qa ibi, ideft, in eo ftatu te iudicabo, id eft, difccrnâ ab eis qui faluandi funt. Difcernit autê deus bonos a' mails,cum uel ftatim poft morte ad beatitudinèeos inducit, uelinea purgarioneeoS 1ocat,in qua ad futurâ gloriam eosaptiftcat.Eft au tem ex abundant! quod uobis refpôdemus.adea teftimonia, qus ex ueteri fcriptura induciris, ad côfîrmandumerroréueftrû.qucm de animabu« mortuorum habetis. Nam fi fatemini.qj neceffa» rio fateri debetis, uidelicet q, anims antiquoi?, q ante tempus gratis extiteruntufqiad tempus re* dcœptioniSjàbMittoiiu regni cctlcftisdilats funt, contrary

s E R M o

cotranjeßis uobifmetipfis.g antiguo^patrüfcr^ pra hocatccftari pRimacis.qd quolibet anima, cu à corpore migrât, flatim uel ad xtcrnâ beacicudi-rem trâfeat.uel adxternamdânactonem.Namea teftimonia.quz ab illisaflumitis.nôfolâpcrtinêt ad hoîes tempoij! ißo^, fed ad homines an tiqux legis,fubqua adhucclaufus eratintroitus regni calorum.Non aüt me latet ex nouo quo^ tefta menco erroré ueftrii confirmatis.obqcientes nobis euangelicum illü fermonê,quem locutus eft faluagt; tor dicens;Amen dico uobis, quia qui uerbû meu (oan.) audit.ïrcredit ei qui mißt me.habet uitâ ptt rnam, in iudif in nô ueniet, fed trâfibit à morte in uitâ.

In his uerbis dicitis promittere faluatorê omni cre denti in deû, mox poft morte corporis tranßbie quif^ ad uitâ zternâ,ita ut non ad aliud ludiciü ue niât poftmortem,qquod in ipfa morte experitur, at^ indubitantethoednm fignißcalTe uulcishoc fcrmone.q^ nullx fint poenx in quibus animp ftde. lium poft mortêiudicin dei fuftineât.Animalibua ' immundis quz non ruminant quidêamp; ungulâ n5 findüt,côparariiurc dcbeti8,quiin ore qdé uerfatia dodrinâdei, nullâ retftae intelligêtix in ea difere tionê habetis.Ideoîj! uerba uitx non funt uobis ad uitam.fed ad morte. Cxci fuerüt dotftorcs ueftri, cxcoi^ duces fatfti funt,Cr in foueam mendactj ÉTperditionisfecücadere uosfecerût.Auditeergo rebelles û'increduli,quô retftius animaduertere poftitis uerba dni, qux peruertere nitimini: ga nifi aliter exponanf ,g uos ea intelligatis.côtraria funt alijs faerg feripturp ƒ bis.q in fuo locoinducemus: Ame dico uobisigtjga g jrbü meü audit,Creredic

F t ciqui

ADVER.SVS CATHAROS

ei qui mi fît me.uidelicec deo pacri. Siquidem audi re uerbum dei Crnon crederc.inutile cftiHic ing ha bee uitä xcernä. Habent fandli qui cum deo régnât uKd aeternâ, ica eius beacitudine iam perfruunE Habent Û* fîdelcs in hoc mu ndo pofiti uicam xter« nâ,non u t rem.qua iam fecundü defîderiû f'uü per* Eruancur.fed uc rem.quæ illis Cerciilime præparata tr coferuata eft à deo.O* danda in têpore fuo, Cr in indicium non ueniet .fed cranfïecà morte ad uitä* ludiciu Nome iudicq tales fignificationes in feripeurafan-(fta habere dinofcicur : fîgnifïcatemilagellationé, qua holes flagellant â dno: fignificat ultima diferi ininationem bonoi^ “if maloi^.quæ flee in nouifti modieifigniflcateciâdânationem.qusrpecialiter adreprobospertinet.Qi aiitaffliifiionefigniflcer, exeointelligipoteft,quod Apliisait.-Dum iudica* i.Cor .11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aût.â domino corripimur.id cft.dum flagella

murd dnocorripimur.ut non cti hoc mundo dâne mur.Qug autë ßnt ifta flagella déterminât ubi ait: Ibidem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multiinfirmi crimbecilles.sydor*

miunt multi. Qiiod fl ftcundii hanc flgniflcacione dicitis accipiendu iudieij nomê,cü dicit, quod qui credit non ueniet in iudiciii.n 5 po teft ftarc fermo; quia credences flagellant ftepe à domino, fleut non credetes : Flagellat cm deus omnê fllin quem recipit.At fl dicicis,ita debere accipi.iÿ credetes no flue uencuri poft morcê ad aliam caftigationé.prp ter earn,qua in ifta uica paciuncur, iniuriafacicis li teræ.quæ hoc non dicic.fed flmplicicer dicic,«^ qui credic.in iudiciS non ueniec. Vlcimâ uero diferimi* nacionê bonoi;: Û* maloi^ flgniflcac noméiudicq, loan,; ubilaluacordefeipfodiciciËcpoceftacêdediteiiu' didum

Simo IX.

diciü facer^,quia fïlius hominis eft. Secundû banc quolt;p fignificationenô poceft accipi hoc loco, ga tâ boni g mali, ad iudicium uenienc fccundü illud: Omnes nos oportet manifeftariante tribunal dei, ».Cor.f ut teftrat unufquifcp propria corporis prout geiïit in corpore fîue bonû fiue malü. Signiheat autem dânationé iudictj nomen, ut ftatim in fequentibus en dicit.Qui uero mala egerunt in refurretftioné iu loan, ÿ dicq.Etin Apoftolo ubiaitiQuimanducatcorpus i.Cor.ii domini indigne, iudiciü fibi manducat bibit,nô dtjudicans corpus domini. Hoc aût modo indubû tâter accipi debet iudiciü in prxfenti fermone ubi à domino dicitunQui audit uerbü meü er credit ei loan .; qui mifi t me,habct uitam pternam Cr in iudicium no ueniet,ideft,indamnationê.Scquitur.Sed tran fiet à morte in uitam,ab ea uidelicet morte,qupei danationiscaufaextiterat.Cr perquä ad perditions tranfiifletjfi in ipfa permanfiffct.Quae nam fuit mors illaf fine dubio mors animx,quâ in ea eftecc rat infidelitas,in quali morte extiterant tlli de quitus Petrus in cpiftola ait i Propter mortuis eua- ,.petri^ gelizatü eft. Similiter Cr illi quitus Paulus fcripfit dicensiConfepulti eftis cü Chrifto inbaptifmo in Coloff* quo refurrexiftis per fide operationisdci, qui fufei tauitillüàmortuiSjCruosctieflctis mortui in deli (ftisconuiutficauit cü illo.donans uobis omnia de Ii(fta.Palam ergo eft,qm per fide tranfif ad uita.uc no ad iudiciü,id cft,danationem ueniatur. Id autê duobus modis fitiuno em modo quifqiad uitâ ani mz per fidem à morte tranfit,quando qui infidelis fueraqper fidem iuftificatin animaiad hunc enim jiertinecferinoquodicituriluftuseûtexfideuiuit. Abac.»

F ) Hane

‘ adversvs catharos

HancuerouKaintépore huius mortalitatiiekAi del adtpifcunf. Alio aüt mö per fïdê ad uitaeleAn tranfeundüeftjquâdo propter meritü fidei.amp;'ea^ uircutâ, quæ ex fîde origine habet,uita aeterna cis pariter in corpore O* in anima tribuenda eft,quod critin die nouiHirnzrefurredlionis, cnmabomni poteßate mortis liberabunt, ad beatam immor talicatc tranfferent.Hos aût duos modoa tranfeun di à moKc ad uitam in eledis fuis futures dns de-monftratiit. continuo poft uerba de quibusnunc tradatti eft.Primüem modü tranfeundi ad uitam. loan-J ^nütiauit cû dixit; Amêdicouobis.qaueniet hora Hf nôc eft.quando motcui audient uoeê fil q dei,lt;d* qui audierint,uiuét. Secundû uero modo tranfeun di ad uitâ, pronûtiauit, cü poftea fubdidit dicenst Mol ite mirari hoc, qu ia ocs g in mo nu métis fu n t, audient uocêeius.ô* procèdent quibonafecerûc in refurredionêuitxrqui ueromalaegerunt, inre furredioné iudictj. lam fî quid incorruptæ intell i^ gétiz cft uobis, fan's direde me ad ueritatem uos duxiffe percipitis.Qj. fî fine intcllcdu eftis.fruftra afinis canit 1/ra. Vnamadhuc obiedionc ueftrâ in mediü adducam,qua nobis obuiarc foletis. Seit r.Cor.j ptüeftrQtnunufquiftppropriâ mcrccdê accipicc Cal. lt;r fecundûfuumlaborc.Item: Vnufquifcponusfuum Ezec.7 portabit.Item : Vnûquent^lêcundüuiasfuasiudi-cabo.dicit dns: hoc eft, unicuitp retribuam fecüdu opera fua bonauel mala-Ex hisergo fumitis occa-fîoné, ut dicatis non pofte fieri, q* per bona opera uiuoiÿadiuuentur animz dcfundoi?s, ut a' pœnis fuis liberentur, Hf ad requiem transferanî. Dicitis eni fî deus illis miferet propter bona opera.qux

« E R M o IX.

alq pro altjsfecerunt.wnceis non retribuiïfccurt' düopa fua.fedfecundö ogaalioijj.er non ipfîonua fuûportâCjid cft.pcenâquâipfi merucrût peccatis fuis,fï pro laboribus alioqr ab oneribus fuis libéra* tur. Ad hzc ira refpondemiis: Si fideles pro defun* lt;flisfuiiorant,ieiiinant,eleemorynaslargiunt,mif fas cckbrant.auc celebrari faciiit,bona opera ope« rantur.cr ipfimetintêporefuomercedê pro ifti» recipiécfccundü fuülaborë.Illi uero progbusifta faciunt, fl in criminalibus pdîs in uita fua fucrüt, tzdc ipfis nec ppnituer üt.nec côfeffionê fuâ facere curauerunt,nihil illis bona opera hic prodeHc po* terunc ad faluté: Si uero in peccaca aliqua Jap fi fut« runt in uita fua.û* de his ante fîné panitueriic.amp;in fide catholicade hoc feculomigrauerunt.er mor« te prp uenti, non poterunt omnem fatisfadionem impiété,quam pro peccatis fuis debebât,dicimua quia onus fuum portabunt,id eft,poenâ pro pecca tisfuisfuftinebuntgdiopermiferitdeus:Propani tentia aüt fua, quâ in fine habuerür.Ér pro fide ca« tholica in qua ufip ad morte permanferunt, ac pro cxtcris bonis, quae in hac uita fccerunt,hanc mer* cede recipiêt.ut eis detur uita p terna.in nouiflimo die, lt;r in anima ü* in corpore. Plurimi uero iftoqt etiam hoc in mercedc recipient,ut ante nouißlmu diem liberctur à panis fuis per bona opera uiuen-tium fidelin.quæfupra memorata funt ; alij quidë citius.alrj aüt tardius.fecundü q» mérita eoBt maio ra uelminorafueruntin hoc mundo.De hisitacÿ uere dicere pofTumus u trütp.ö' onus fu ü porta* bunt, quia fuftinent poena pro peccatis fuis fcdm (épus qdconftituit illwdeus.-^quod ipfis retribui

F 4 tut

ADVERSVS CATHÀROS.

tur fccundôbona opera ipfotÿ.quibus meruerunC UC poflic eis fubueniri ab ecclefia dei.Poiïibile quû dë eïTec dco fine alicuius interuentu quoi^Iibec ho winum animas liberate â poenis fuis. Vuk aüc hoC ordineeaslibcrari.ucà uiuisei feruiaf proeis.qua« tenus in hoc ipfo magis cômoneantur uiui deü re uereri,€r ofFenfam eiuscauere, paricerl^augean£ dr mérita eoi)2 per opera piecatis quxfaciuncpro diledlione proximo:^. In nullo ergo nobis contra« riæ Tunt Ccripturx qux fupramemoratx funt, fed potius nobiicü funt.Si uerba diuina uobis ô infuKî fapientes cum diligenti confideratione decoxif ' fenc hi, qua ea tam cruda in oreueftroporucrunt, tnagis falubricer uos pauincnt.amp;non tâta uentofî tare fuperbix corda uefb-a inaniter diftendißenc. Equidc obiediôibus ueftrisquibus maxime fide« bâtis,Pâtis ut xkimo.refponfum efl;,amp; complofæ funt quafi ueficx turgentes.t^nihil inuencü eft ue ritatis in eis.Nunc aüt inquiramus fcripturas, qnæ nobifcu funt pro parte ueriratis; Ad cuius defenfio ne accin(Sirumus,erutà Paulo incipiamus.incuea i.Cor.i} murprimîi uerba quæ ad Corinth.fcripfitdicensî

Si qs aût pdifîcatfup fundamentü hoc.aui^.argen tü,lapides pretiofosjignü, fcenü,ftipulâ, uniufcu« nift^opus manifeftîi eriudies enim domini decla* rabit ,lt;amp; uniufcuiufqjopus quale fit, ignis ,pbabit. Si cuius opus arferit decrimentu patiecur; ipfe aûc faluus erit, fie tarnen quafiper igné. Non propter nofiros quidem,quibusrando9 nota funt feripta patrü.fed ueftti erroris occafione.neceffe eft nunc mefermonis huius Penfum aperire ,fundamétum Ppiritualis aedifici) qd intus in anima cöftruimus,fi des

SBR.MO IX.

des Chrîdiefi.quam qui uere habct.Chrîftum in mente gerit,qui eft initium O’ cofummatio oisbo ni in eledis fuisûdeoiç O' ipfe fundamêtum uoca* tur.Fundamentum noßrü dicit fïdes, qaà fîdebo' punda« nam uitam inchoamus. Na fi nô fit in nobis reóla „^entu lt;nbsp;fîdes.nihil in nobis potefi: deo placitüelTe, quicqd Faciamus bonum fiue malü. Ex quo autéin nobis ciTecotperic fides, placere incipimus deo.iamc^re Cure poflu mus operari bona opera, ga de cætero mercedêfuâaccipient.Lapidcspretiofos fupfun- ^pide* damentû aedificamus,qn hoc fidei re^^padtjcim’ ptiofi, ut bonis moribug fimus ornati.uidelicet humilita tc,patientia,temperantia,iufticia,mirericordia.O' cæterishuiufmodimoribus.quos uirtutes animt uocamusiquotiefcunt^etiam opera facimus.qug ex huiufmodi uirtutibus procedût,lapide9 pretio-fosfundamento fiiperaedificamus, lapidibus ante pretiofistalia digne comparant ;gaficut lapides pteciofi,aurû,O' alias res qug in fe pulchrx funt,or nare folent, ita uirtutes O' bona opera décoré ma- Aurum gnum pr^ftantaiprationaltquz fecundü deüfor mata eft, eft pretiofior omni auro. Decor autê ifte nô poteft in anima diftolui.etiam fi tn ignem purgatorium pro aliquibus leuioribus culpis fue-titmiffa: fi'cutO'lapides pretiofiliquefieri nôpof funtfi in ignem mittant.Argenta quoçfundamê' nbsp;nbsp;nbsp;~ -

tofuperxdificat,quibushocftudi5eft,utdiuinas * fcripturas intelligant,ô' fermonibus fapientiz alios inftruant.Argento ant qd habetdulcemO'acu-tamfonoritatêcompararifolet fcriptura racra.ut ibi:Eloquia dnieloquiacafta.argentu igneexami pfal,i7 natü-Quidenintdulciusfonat gfacra fcriptura, in

F $ qua

ADVERSVS CATHAROS

qua uitg æternggaudia promitcunt.Quid acutiut diuino fermone.qui eft penetrabilior omni giadio ancipitutrpcingentc ufcß ad diuifioneatgCZ fpusf Item (amp;■ auçîin pdificio fuocollocar.gtampteólg cöcêpdacioni cor fuü cradit.ut poHit iugicer de deo meditan.O' traherc de oculcis fapiencia.qua gnfta turfuauicas eiu», ipfum^ fine incermifliöe orarc, ipminceftabilicharicatisardore circuire.Taliscon templacio relt;fteauroconiparac,qacun(ftis uircu tibus excellentior eft.ficuc ceteris metallis pretio* fÏuseftaurum.eftiueffctftrixopcrum fummæpfe efttonis.qux amp;nbsp;ipfa quafiaurum funcin ædificio animæcöparacacaeterisoperibus bonis;Facit cm abftinere propter dcumetiam ab hisquoi^ufusII cicuseft;Facitcontemncrc mundâ«^ oémgloriâ cius.caftitatemimmaculatâ cuftodire,aîam pro deo O'frarribusponerc.accætetahuiurmodi. Li» gna uero.fœnûiÿ' ftipulam fuperfundamenrtifuü coaceruant.qcâ recftam fidê habeant.nimis occu pane corda fua curis Cr cogitationibus, qux perti* nentin hücmundürquiijjmaiorcg oportet amo« rem habent ad ea, qup prohibita ipfis non funt.ue lue uxores,filios amp;nbsp;ftl ias.leculares amicos, donios Ôquot; pofTefliones.Cr dignitates amp;nbsp;huiufmodi. Hi in« quam in anima fua xdifteare dicunefuper Funda« tnentum ligna, fœiiiim amp;nbsp;ftipulâ.qa talibus rebus mente occupant.quxcrcmabilesfunr.ficut ligna, feenS O’ ftipula Nâ hæc quæ diifta func.obfcuram «irgrauêfaciuntaîam, ne poffit libéré cogitateea qux dei funt.ipfumFp amarclîcut oportet: fedoîs jfta obfcuritas O’ grauitas in purgatorio igné exu tendaeft,ita ut ipfymfundamencum niliil deftrit

SERMO tX.

Aionis patiatur, fi tamê inter h»c omnia pr« e3' Ais rebus habcaï deus Jca ut fï neceiTe (Tr, potiua iftarelinquanturg deus abncgecur.Coaceruant ctiam in aia fua res cremabiles. q Te non cuftodiüe â leuioribus culpis.ueluc eft ociofus fermo,rifu s îoci,ira,uanalzcitia,exceiTusin cibocrpotu, qui noneftfrequens nimis.d’huiufmodi quocidiana peccata.qux capitalianondicuncur. Hiinquamii gna,fœnum,ftipulam,aggrcgantfuperfundamë tumfnum.ô'hxc quocÿcxcoquêda funt per igné. De leuioribus dixi peccatis:nam criminalia pecca ta fî admifta fuerinc, nô poteft dici,qgt; fuper fiibda mencü aliquo modo coUocentur.Siqdem ipfa dc-ftruunt fundamentum amp;nbsp;fidem, quia enecant eâ. tr pro his dicitur mortua fides. At fi pro his pant tuerit homo,amp; non fatifFeceric deo pro his in hac uita,repucabuntur quafi ilia quz comparata funt ligno.fœnoamp;ftipulg.ô'annihilabunturperignc in die domini.ficuter leuiora qux prædiÂa funt. Dies hominis dicitur tempus iftud, inquo unicuu homini pmittitdeus facere fecunda arbitriQ fu'

Um quod uuit.'trquo poteft promereri bona fiue malafcdmopa rua.Die3 aut dni.têpus illud t^din ftatunicuic^quandofeparatur à corpore aïaeius, Û* decftero nô pôt incedere fcdm arbitriü fuû.fed fcdmiudiciü deiducituel adrequic uelad poenâ, adaccipiendam merccdc quâ promeruic,fîuntf^ manifefta.qug prius in co crant occulta,fiue bona fiuemala.Vndcû'diciturtVniufcuiufiÿ opus ma' i.Cor.», nifeftüeric:Dicsenimdominideclarabit,amp;uniuf cuiufq^ opus quale fit ignis probabit. Ignis au tem ignis-dicitur poenalitas ilia, quam ad hoc deus ordina-

uit

ADVER5VS CATHAR.OS

uk ut in ca affligancur, ö* purgêtiir cledorum aïaé j maculis quas in hac uita concraxerunc.Quç nut lum quidetn detnmentü infcrre poterie gdificatio» ni eo^.q fundamenco fuperzdificaucrunc aurü if argentum,ö* lapides precioros.ctiamfï permedi« urn illiuseis trâfîrecôcingat.Propterhosergoaitt Si cuius opus manferit qd fuperzdificauit.merce dem accipiec,ea uidelicet, qua fua fuperædificati' one promeruic.Proptereosaücq fuperædificaue. runt ligna,foenû,ftipuIam,dtcit;Si cuius opusarfe rit,dctrimentum patietur, ita uidelicet, quod nul* 1Ü pro Tua ædifîcatione przmiû habcbit.imo ama râ afflidion cm-ipfe aût faluus erit,fïc tarnen quad pcrigncm,id eß,nonalitcrnifiper examinationê ignis. Diuerlîs ât noîbus ligni.ö'fceni.O'ftipulg deiî gnauit ea.quz in quoll bet exurenda funt propter diuerfîtatéipfo^, fecundüquä qdam diutius alijs ignemrun:inebüt,uelutlignüdiutius feeno ardet, (oenä diutius ftipula. Eft aüt ignis ifte idé qd pfaU snifta ira appellat cû dicit: Dne ne i (urorecuoargu as me,nequc in ira tua corripias me,uel emenoea me,ut habet alia trän llatioJn furore arguentur.i!^ non cmendabunf,qbus dicenlte maledidiin igné ztcrnfiJniraaütcorripient amp;nbsp;cmendabuntur, q per ignem falui erunt, Vtrunr^auté formidans de* precatur dices; Dne ne in furore tuo arguas mc,aC li diceretiNö fum inter eos,quibus didurus es: Ite tnaledidi in ignem zternum.-nCq; in ira tua cmen des me,fed in hac uita me ure tgt;fcca,amp;' talem me redde Cui emendatorius ignis neceftarius non (it. Ifte ignis eft ô Cathari,qucm Iohannes Baptifta ft gnifiMuit, quand« de dno làluatorc przdicabae diccns

SE R. MO tX.

dieens.'tlleuosbapcizabicinfpufando ^igne. NS in hac uica baptizat in fpufando.quando in bapti fmoforisqdem per inuifîbilesrainiftros’baptizat nos in aqua,intus aüc aîas noftras propria opera^ donc baptizat in fpûfandlo, donans nobis rcmilfi onem omniS peccacoßtJn igné aüt nos baptizat, quando poil banc uitâin purgatoriijspœnisaîas noftraspurifîcat à maCulis pccôrum.quas in habl taculocorruptibilis corporiscontraxerunt:quia nihil in illafua puriiîima ciuitate recipere uult, 4^ nô fit ab omni fordc defgcatd. PofiTumusô' ex ucr bis dni teftimonium fumere ad confirmationê fen tëcis.de qua nûc fermo nobis efi;. Legimus in euâ gelio,qin ad pharifxos blarphemantes opera eins inter cgtera dicebat fiCiQyi dixerit uerbum contra Matta fpümfaniftü.non rcmittet ei,nccpin hoc CeCuIo.nc' çin futuro. Qu ale fit illud peccatum, quo dicitur peccare quis tn rpümfanôlü, non me determinate hoc loco neceffe eft, quia ad præfens negotiu non pertinec hoc.Id uero pratfentis ncgottjeft.utconfl deremus hoC qd aliquod peccatum cHe infinuat, qd non remittee netp in hoC feculo, neep in futuro.

Si ueruseRrermo.nulli aliquod peccatum in futu rofeculo contingit remitti.'Nam fîcut dicitis.qug-libetata.mox cum de prxfenti feCulo migrauerit, aut in æterna beatitudine conftituitur, quo nemo nbsp;nbsp;'

cumpeccati macula accedet.âr ubi'nemo pecca* ti maculam contrahit-aut «ternis potnis députât, ubi nulla remilTio, nulia mifericordix exhibitio ë. ErgofuperHue àfaluatore talis diftindiio EaAa eft ut diceret peccatum illud,quod elt in fpihfandtü, bon remitti ncçg in hoC feculo,nc^in futuro. Nam fi nullum

ADVER.SVS CATHAROS

lï nullü in future feculo peccatü remicceretur, nS tamfpâücerdeillopdlôdixjnèc.quodne^ in hoe feculo,neep in future remittetur.fed fufiFeciflet fim pliciterdixifrc, qm nonremitteiurei, Sicutaûtne fas ell diccrc,aliquam falfîtatem in uerbis faluato« ris inueniri, ica «pculdubio nefas ell dicere, aliquä in eiselTeruperfluitatein.autinutilitatein.Scriptû Pfal.i. quippe eft de eo in pfalmo:Et folium cius non dc' fluet.Cr omniaquxcun^faciec profperabuntur. Defluerec aucem folium eius,fi in uerbis eius aliqd fuperflueret;amp;* non profperarencurquxcu^fecir, fl aliqd fine utilitate dixiflet. Ergo neceffario con-cedendum eft.quoniâ in fu euro ftculo aliqua pec« catorum remiluo fit.quam ya non polTum^ dice« re exhiberi cis, y xternalicer danaci funt.ne^ eis g faluati fu nt,necelTc eft ut dicamus aliybus remit« ti peccata in alio feculo,g newline in xcerna dâna« tione.netpin ^terna bcatitudine collocati.NuUiau tern medij funt inter xternam beaticudinem,O* in terxternam damnationem,niflillidequibu8 dici snus,quod in purgatorijs poenislint. VidetenunC quali modo eis peccata remicci dicamus.RemittiC deus peccatori homini peccata duobus modis. in hac uita uidelicec,duritiam cordis eius per interio« rem gratiam ad conuerflonememollicndo,^ca uerfum ad le à débite gehênalis poenx, quxeipro peccatis debebatur, abfolucum faciendo. Quibus autem in hac uita his modis peccata remittit,fl ica tranfeunede hac uica,quèd de peccatis ibis no ad plenum fatisfaciunt dee,permittit eos ad tempus puniriin ybufdam pocnis,quasconftituit ad hoc, uc eledi fui in hispurifleentur, Qijando aucem eis ilia»

SÉ R MO

tltas panas remiccic,^ eos ad refrigerium educif, tune eis peccata remtetere dicinquia ü'pœnx petf catorum peccata uocantur,fccundum illud apo' ftoli; CliriAus peccata noftra pertulit in corpore |,Petlt;ai fuo fuper lignum.Nô antem aliter peccata noftra ipfeportauit.nifiquod panas,quz nobis debebâ* tur pro rcatibus noftris.ipfe fuftinu it. Vnu m ad -hue fatiseuidensteftimonium ad confirmations partisnoftrx inducere polTumus.ex hiftoria Ma chabporum,cuius calis eft autoritas in ecclefia.u c publice in diuinoferuitio letflicetur. Scriptüeft irt jMa.u 5 librofecundoeiufdem hiftoriae.quod luda Macha bjtodimicanteaduerfusGorgiampraepofîtü Idu mxx,contigit paucos ludxoi,« ruere.Fugato autê Corgia.per dei auxiliû ludas colledo exercitu uc nitin ciuitatem Odolla.^zcumfeptimusdies fug* ueniret.fecundumconfuetudinemineodemlocd fabbathum egcrunt.Crfequentidicuenit (udaseJi fuis,ut corpora proftratorum tolleretac fepeliret. Inuenerut autem lub tuhicis interfedor um de do« narijs idolorum.qux apud lamniam fuerüt, à qui« bus lex prohibebat ludxos. Omnibus ergo man i« feftumfadumeft.obhanccaufam eojcorruifles atque ita ad preces conuerfi.rogauerun t deum.u t îddelidumobliuionitraderetur. Poft hxcprofe« quiturfcripturattadicensîEt fada collatione [ii- Ibidem dasduodecimmilia dragmasargenti mifît Micro« folymam.ofFerriea pro peccatis mortuorum iu« fte^rreligiofedcrefurredionecogitans, amp;nbsp;cætc ra.Et ad ultimum ita conclufit dicens.-Sanda ergo

falubris c ft cogitatio pro def undiB exorare, u t â peccatis foluancur,

Quid

A OVER, s VS CATHARO S.

Quid nuncadhxc dicitisó Piphles^Euangelica fcripcurautauditis,^ nobis eft. O' quis cotra noslt;^ Apoftolicafcripcuratn defenfïôenoftræ parcis egt; erquiscftquicondemnec nos?Exemplû Macha* bxi dominicibellatorisin acienoftraeft, O'quis dimicabicaduerfus nos^Adhuc paucade prsfenti ticgocio habeoconferre uobifcuin.Si prxoccupa* tusfueric homograuioribus peccacis,O'conuer* fus £uerit ab iniquicate fua. O' poenicueric ex corde de perpetratis mails,nunquid indiger.ucprxter il* lam inceriorem pœnicéciam cordis,aliquam exte/ riorem ratilTaiftionem de peccatis fuis deo exhibe ac.uideliceceleemofynasdando.ieiunando.O'ali' ismodis corpus fuumpropccrdeum affligendof Si ira eft.u t per quofda comperi.quibus noti erant fermones ueftri,dicicis quia poftq ex corde pceni* tuerichomodepeccatisfuis, 0'ceftauerit abini* quitace,non opus eftei ilIaexceriorefaciiFadione, de qua dixi;eo qgt; iâ omne peccacû ei fit remiftum in poenicentia cordis. Sed hoc non ita efte euidenci bus fcripcur^ fandlp ceftimonijs dedarat; Dicic ein Iohel.2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prophctam lohel. Conuertimini ad me in

toto corde ueftro.in’ieiunio O' fletu O' plansSu, amp;nbsp;fcindite corda ueftcajO* non ueftimenca ueftra- EC ce euidenterprater inceriorem couerfionemcor* dis,exteriorem quoipfaciiFacftionem expofcic.Ilt;gt; banes quoqjsap.uc ineuangelio Iegimus,aducrii horcatus eft dicensiPoenicentiam agite, EC poft pauca fubiungit.-Facite ergo fruiftusdignos pceni tenci3e.Fru(ftusaiic poenicentia funt opera bona,3 bus deus placacur pro peccatis,O' uariae caftigati* ones carni3,Qua quale alFedum habeanc ad pla* candum

s E R M o tx.

candü deü patetex hiftoria. qu^ narrat poenttêtiS Niniuitaiïi.etex fcripturaqdicit.quö Achabrcx Ifraèlcumargiierecur perHeliamdeoccifioneNa ..Rcg j| both.fciditueftefuam.Cropcruit ciliciocarnem fuâ.ieiunauitijjïrdoriniuit in facco.Cr ambulauit demiflb capite. Fadusq; eft fermo dni ad Helia daces; None uidifti humiliacû Achab corâ me i Quia igit humil latus eft mei caufa, non induca malu in diebus eins, fed in diebus filijeiusinfera malü domui eius.Ex his ergo palaeft.deum non fold interna cordis côpüdlionc.fed etiâ extet iotê fatisfadio ne peccatis congruence cxigere, ea tp exhibita pla cari.negleda aüt ad pindidla cômoueri.Si ergo co ceditis hoc ita efte, quid dicetis de illo qui in omni genere criminû confenuit, Cr primüinipfo articule mortis côpungitur,O'côuertiî ad iuftitia'Nun-quid debitor alicuius fatisfatftionis eft deo pro pec catis fuis? iitpote debitor quidê eft : fed ga propter breuitaté temporis no potefteam implere.dimit-titur ei fatisfadio hmul co peccatis,Cr ftatim poft mortérapitur ad pternam beatitudinc.Dicitis itaf Bona eft fententia ifta, O' ad mul toijt proficit cor-rcdionê.Qualêcorredionc? qgt; fi hoc uerbii publice coram uanis o prauis hominibus prædice£.dif-feretunufquifqjconuerfioné fuamquâtodiuitius poteriedicensapudfe ; faciam omnem uoluntatë cordismei,O’ in fineuitg me» conuertarO' pœni-tebo, amp;nbsp;ftatim fine omni labore ad regnii cceloru tranfibo.Videtis'nequomodofentétiaueftra.ficré dita Orecepta fuerit.occafio erit omis uanitatis O’ omnis prauitatisf Stultiftimi hominü, qu» ratio, auc qux utilitaseftin hoc fcimone quern dicitis*

C omn uio

ADVERSVS CATHAROS

Ortinino nulla.nifi' utfingularitcruideripoHiris fit' piencespræalrjshoîb’.fialiqiiid (ïngulare dicatis quod nonfitinopinionecfterorom.ln noftroau tem fermonequêdeaïabus mortuoi^diximus,in dubitacerfruóius muituseft, qmmukaoperami fericordixqtidiefÏütinpauperes.quxnuIJatenus fiercc.fi nóhoccrederêc hoies.utpertaliapoffcnt adiiiuare aïas charoi}? fuoiÿ.Manifeftû eft itatp, p oia neceflarium efle purgatonïï ilkim ignem, dc quodiximus.inquoaixeofjiqui inhac uitairon plenariam faciffatSionem deo pro peccatis fuis cxhibuerunt.tam diii examinent, donee idoneç fi antincromirtiadillârnpernâ ciuitacemdei.qu^ ni hilrecipitquod perfe«fîum tr plene examinatum nonfit.Qnidenimabliirdius.quâutcredatur ani* mamàfcntinaturpitudinum reccter extradam, lt;rearum memoria adhuc quodammodo focteo' tem.in illndtamlympidüTimiim lumen tam te» petite irrumpere.O' puriflimoijt fpirituum cœtib’ admifccri.itautfîtunoeodcmijdie, manequidé in peccatorum tiirpiflimo cano.Cr nefperc, in an gelorum purifiimo cœlo.'Nonnedebueracuel fe* ptem dierum rubore fuff'undi pro mnkis crimino jiscxceilibus, cum pro folo uerbo iurgtj Maria fo for Moyfi lepra peßima correpta fit à domino, ac feptemdieb’feqpeftrataàcailris filioçt IfracPEx auto purifiimo oïa uafa fanduarij, quibus admiquot; niftrandumeratcorruptibileracrificium in defer tp,fieriiufia eft.Quanto magis uafaquibus incor-tuptibilis gloriapurifiimx diuinitatis feipfam dp gnabitur infundere.omnimoda examinatione an teguam ad firndatandornin inEerancur, probata

5ÊRMO Xi

eiTe conuenitr'De latrone mihi forfitan obi)dn'g,gi eaóem die qua confeffus eft, in paradifo fuerit cm domino Iefult; Ad quod ita refpôdemusrquia hoc ci fpecialiter conceffum eftprx alrjspanitcntibus, propceradmirabilem fidei cius uirtutem, qua ho* minem quem uidit non habentcfpeciem neç dc-corê.ÉT quafinouifiimû uiroi^ignominiofp mor titraditû.credercpocuitdeïicftedicenSîDnc me- luc.ij. mento met dû ueneris in regnum tuum.Qpç fides ut arbitror,coram diuino examine maioris meri-ti habita eft,^multoiv annorû grauis pœnitentia. rateiamgloriamdeo.Czaccedite ad ueritatem, qua expugnati eftis:aut fi nô acccditis.fugite par tes aduerlæ ciim dotftcre ucftro.qui ab initio me* dax tft.ezmendacii pater.

Contra fcptimamhsrefim de Afacerdotio.Scrmo X.

Ccedamus iSquot; ad illud difcuticndû.q» dici* ti9 ordiné facerdotij defecifle apud nos, 6* nusg inucniri ucroa facerdotes, nifi inter uos. Lo-quor nûc pro nobis,q in his qux ad Chriftianâ rc ligionem pertinct.ad Romanam ecclefiam refpc-âum habemus.Sacerdotalem ordinem nosacce pim’ à Romana ecclefia. Romana aût ecclefia ab apoftolo Petro, Petru s à Chrifto.Chrift’’à deo pâtre,g unxit cüolco Iattitia,hocefl:fpûfanlt;ftoprae patticipibus fuis. Cr iurauit dicens ad eum : Tu es -p . facerdos in atternû fecundû ordinem Melchifedec.

V crus facerdos crat dûs lefus Chrift’, qui facrofan (ftii corpus Cr fanguiné fuü palam obiulit deo pa-rri fup arâ crucis,ut ftatucret pacem, û* reconcilia G a tionetQ

ADVERSVS CATHAROS

tionê inter ipfum.Érgenushumanüquod perdit5 fiierar.Si à donatione facræ rei facerdos dicic.nulli unq meh’cöpetebat hoenomê, geigracrüfacra tilTiihfi, hoe eft, feiplum dedit, u t l'aluaremur per ipfutn.rpfeetiaininiiifibiliter deditcorpusÉrfan-guinêfuü,quandocoramdifcipulis panemO'uinu in caena benedixit benedidï-ione ccelefti.crfccit fua admirabili potefrace, ut fub fpecie eiuidein panis ©• uini fumcrenc dc manibus ipfius corpus (2“ fan/ guinê eius. Ipfe quoqjficut pollicituseft, cfi ecclc-fiafua eftofeu adconfummationefeculi.tzquoti/ die inoitibiliter ofFcrr per manus ecclefip deo patri profakitemridicorpusamp;fanguinêfuü fub fpecie panis eruini. Propterca didluseft facerdos fccun-diim ordinc Melchifedech.qui crat rex Salem Crfa cerdosdeifuinmi.e^roblationcfecit deoex pane tir uino. Dn5 lefusChrillusdifcipuIosfuosfecituc ros facerdotes, in eo unxit eos fpiritu fandlo, amp;nbsp;dedit eispoteftatê prædicandi uerbü diuinü,€r ba Mar.ul. pt’zandi.cüdiXitïEuntesdoceteomnesgcces.ba-ptizâteseos in noie patris «ÿquot; fiJtjO'fpiritus fancïïh docenteseos feruare omnia quaecunqjmädaui uo bis.. Dedit eis poteftatê ligandi att^ foluendi, cü di Ioan.10 xit: Accipite (piritü fanäü.quoi?! remiferitispecca

ta remittunt eis: «Sc quoRircrinuentis,retenta ernt. Dedit eis poteftatê Conficicdi corpus Sr fanguinc ftiöftib fpecie panisöruini.quando dixit ad eos: Luc. ït Hoe eft corpus men qnod pro uobis tradet:hoc fa cité in meâ cömemorationê.Omnê deniqjpotefta tê.qtise a d facerdotq ofFiciü O' ad epifcopalê digni» tatem fpecftat.ab ipfo acceperunt.Eandcaüt pote ßaeem iïnguli fucccftbnbus rcliqucrüc in illis ter-. u, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ris,®*

s E R M o X

ris.Ö'in illtsccclefiïs,quaseis dns conuertendas ô* gubernandasdelegauit. Ec uc nunc de aicjs caceä, beaciis Petrus pruicepsapoRoloi^ in Romanaur' petrua be presbyteros iT epifcopos ordinauit.ïz omnem poteftate qug ad officia eow pertincbat cis dedic, ficut ipfe à dno lefu C hrifto acceperat.Ec piito non poteßiscontradicere,quin hoc facerepoflet.Bea» tü uero Clemente difcipulü ruü. cum fciret fibi im minere terminü uitxfuæjn locofuoecclefiæ prje-effe conßituit.ercam poteftaté.quâ ipfehabuitin ptincipatu apoßolatus eis cradidtt. IpCa afic confc' cratione.qua per beatvt Petru Clemens ordinarus Cicmcs eß in presbyteijc amp;nbsp;epifcopü.ordinati func Cz à Cie mente alijepifcopiïz presbyteriRomae.CMpia or dinatuseß fucceffor Clementis.eaär illc aliosor-dinauit epifcopos presbyteros, C? itaa fucceflb' ribus ad fuccelTores per ordinc defcédit facerdoca» le officiü.ïT epifcopaiis dignitas, ufqjad eum, qui bodierna die fummus pontifex ecclefipeft. Si nüc dicitisquodfacetdotalis ordo defeccnc in Romana eccleßa. oportet ut nobis hoc demößretis, fub quo papaaccidetitiße defetßusü'quam obcau fam accidcrit.Quod fi dicere nefcitis.magnac ßub ticiæ fir cenieritacis aigui poteßis.procoqi rem ta magnä diffamare aufi eßis, quam nö ueraciter cö periltis.fed tmin opinionehabetis.Dicitis forte: Nefcimus fub quo papa accident iße defetßus.fed hoc fcimus, quöd ex multis tcporibus oincs qui di ccbancur Romani pontifices er cardinales, femp auari fuerüt amp;nbsp;fuperbi, er multis ex caufis indigni facerdocio Chrifli, Cr ex hoc certi fu mus, qni ueqe (acecdotium apud ipfos non eß. Eßo indignifi nt:

C 3 Nunquid

ADVERSVS CATHAR.OS

Nunquid impo(Tib;Ic eft ut aliquis fît indignus fa-cerdotio,©'tameoucrc facerdotrj ordinem habe-at^Nequaquam hoe impolTibile eftScimus qppe quoniam facerdotium.qu oderat in ueterilege. in ftitutü erat à deo- Et quoniam Aaron ö* Eleazarus amp;nbsp;Phinees primi facerdotea dei uiri fanlt;fli,multos habuerûtfucceiTores in facerdotio, qui non crane bcneplaciti deo.ö'indigni facerdotali dignitate, isr tarnen eos deus tolerauit in ofFicifs fui«, rata permiiît eife benediiftionem facerdotalem in eis. Sacerdotes ludæorum in aduentu faluatoris by^ pocritac crant O’ auari.ac fuperbi.û' uenditorcs O* emptores fpiritualium return, (îcutex uerbis dni apparet.quibusfaepeeos reprehendebat.ô' tamé Mat. îj. ipfc de eis diccbat ad plebê:Su per cathedra Moy-(î federüt feribae di: pharifæiiquæ dicüt facite.qux aüc Eaciunt,nolite facere.Ecce cum ipfe noiïet up tiaeot^abincrinfecus,non tarnen abducebat po* pulû ab eis,fed honoré debitû facerdotibus, ty fpi' ritualib^ magiftris uoluic ab illis exhiberi.ltem cü uenilTent ad eum deeem leprofi uolentes munda-riabeotdiccbateisdce ofteditcuos facerdotibus: O’unicumelfet mundatusn lepra,ait; Vade often de te facerdoti,^^ offer munus qd præcepit Moy* fes inreftimoniû illis: Bccc quô bonorabat eos, qs feiebat effe iniquos.Qi.iid qupfo bonorabat in eis^ Non perfonas eoi}:,fed officia eoç:,qd fandii erat lt;y inftitutû à deo.Quod certe fi defcciffet in eis ,P' pterea qa eo crant indigni,non eos facerdotes ap^ pcllaffet.nc^ praecepiffet eis offerri munus. qd fa* ccrdotibusdeieratdiuino iurc offerendum. Scriptum eftdcCaiphafummopontifiçc ludæorum.

s E R. M O X.

qui crat unus ex prxcipuis crucifixoribus ChriftF, qdcumcoüegiirencpontificesO'phariraei concili um aducrlïiS lefiim quomodo cü gderenr.dicebat: Expedit uobîs ut unus moriacurpro populo.ne to loba. il. ta gens pcreat.Quibus uerbiseuangelifta ita fub-iungensait.Hocaûtnon dfemctipfo dicebac.fed cum effet pontifex anni illius.prophctabat.quod lefus moritui us effet pro genre, non pro gente tantum,fed ut filiosdei.quterantdifperfi,congre-garet in unum Ex quo fermone euangeliftp perd pitur.qd Cai phas lice t fandus non effet, propter fanditatem tarnen pontificalisoffictj fui.aüquâ fingiilarcgratiam habebat à deo, per quam pro* phetabat redemptioncm, quae per Chf m erat fu-tura.Etat tame iudignus dignitatc officfj illius.no folum ob illânequitiâqua feluatori refiftcbat.fed propter auaritiam if fu perbiam ac caetera uitia.q bus irretiti erät cundi facerdotes temporis illius, ficut ex uerbisfaluatoris,«?' ex uerbis Iohannis Ba ptiftae manifefturn eft, qui frequenter eos argue* bat-Ita efh erat auari if cupidi honoris, ficut in hi* ftoriislegitur,utfingulisanni8 mutarct fummos pontifices.érfeftinaret unufquifcpante aliumin-gredi ad dignitatc pötificatusper pecunias quas dabant gentilibus.qui cis prgpofiti erantillis tern porib’: cfifcam lege unufqftppötifcxuftjad fine uitae fuae ftare debuiffet in ofFicio fuo.Quae muta* tiopontificüintelligipoteft etiä excoquodeuä« gehftadicitde Caipha,qd effet pontifex anni illi* us.Eratautem pontifex anni prioris Annas focer eiusficutex hiftortjs habetur.Hæcidcirco dida fiint^quia dicicis non poffe effe facerdotale officiu

G 4 ratura

ADVERSVS CATHAR.OS.

ratum apud illos.qui facerdocio indtgni funt.Quis fcelcratior.quisindigniot fuit difpenfàcione myquot; fteriofjt dei quam ludas Scariothis, qui fur erac dominicægazx.ô* morte faluacoris diu in mente gerebac,ö'uoluntateeum occidebac^ Dominus tame cum. ficuc O' cæceros apoftolos mictebat ad difpëfandâgratiâfuârpincalë.prædicâdobaptizâ do O’ exequëdo cûe'la qiiæ ad a pollolacû pertinCquot; bantiOTaca eiïe permifïc ea quæ ab illo gerebanc. fkuc amp;e3 qu p cæteri apoffoli faciebant in minide rijs fuis. Legimus de pluribus qui baptiza3i fuin à lohanne Bap.uiro fanifto amp;nbsp;perfeJlo.q» rebaptiza tifunc perapollolos: eoi^ ueroqui baptizati funt àIuda,nullumlegtmusfuiirerebaptizatû. Fuiiîet aât neccflâriü eos rel^ptizari.fi uim fuâ nô potuif fee habere facramencu illudfiib manibuseius, ob eâ caufam qa ipfe fuiifecindignus adininiffraciSe baptifmi. Ad noft râcruditionem hoc fîeri permiüc dns.ut ille q indignus eratcôputari inter minidros dei.gratiamfuam hoîbus.ficut O'cæteri apoftoli difpenfarec.ut curnuidemus indigiios facerdotes fpiritualia traiftarc O' diftribucre,ne propter co-tum malitiâ diffideremiis gratiæ dei.netpæftima/ remus quodnullam uirtutë haberenr resfpirita' les.quæ ad falutem gratiæ dei conftitutæ fuiir, pro CO quod maIifunt,quioiFiciû habencfupcrea.No lire itaçtemere hoc affirmarc.quod in Romana ecclefîa defcceritordo faccrdotalis, pro eoqgt; q re* gnâc in eajudignifunceo. Ccrce hoc quod dicitis, uerü efle fateremur.fi defeciflèin ea fidem catlio-licaiviprobare ponecis-NahexinanicaelTec fîdes. inania proculdubio elTenc O' fîdei facramenta. Qd

iîina

SERMO X.

fi inanta efTentracramenca, inane O' nullius utility tiseffet officiftfacerdotum difpenfantium ea. De all}; quidem uicijs, pro quibusRomanam ecdefv am culpatis.noneaforcalTisfufFicicter polTumua excufare; fed adhuc tn ea defecerit fides cacboli ca,nulla cerce poceftis rone probare.Na eadê fides quæ ab initto per B. Petr u in ea plätaca efi, tr qus praedicaca elf à fuccelToribus eius.qui pro catholics fideiconfelfione martyrium pertulerût.ut Cie mens,ut Sixtus.ut Marcellus,O' multi alq.quos 15 gii effet enumerarc, O' qui fancfli täte conuerfatio-nis.O'coeleftibusdotflrinisccclefiamuehcmenter illutbauerunt.ut Sylueftcr, ut Gregorius, ut Leo, O' quamplures altj : eadem inquam fides ufque in hodiernum diem in ea prçdicatur O' tenetur.adiu uanteapiidpatrcilladninoftri lefuChrifti inter-pellatione.de qua ipfc dixit ad Petrum: Ego roga Luc.» ui pro tc.ut non dcficiat fides tuaiQuod uci qj non dicebatfpiritualiter pro ilia fide.qus in mente Pc-trierat,feddefideecclefiæ,quamuoluit guberna-ri à Petro. Vndc O'!! quando contigit aliquem apo ftolicorum patrum à fide catholica err are, no diu «5 ftare pcrmifit dominus, ne forte peripfum ec-clefu corrumperetur.Nam in tcpore Arrianse hx-raefis qu idam papa didus Lco.ficut legitur in uita beat! Hilartj: Arrianis confenfit in bæreft, O' fubita-nea morte percuffus eft Sed O' de alio quodâ legi tur.quod à uera fideexorbitauerit.O'ob hanccau fam depofitusfit Quod ft adhuc in eo uerbo hxrc tis.ut dicatis Romanam ecciefiam ita corruptam cffe.utnunccredaturincaO doceat aliud quàm quodctediditO'ineadocuit B. Petrus, O'illieins

C S fuc

ADVERSVS CATHAROS

fuccefTores.dequibus diibiü noneft, quin fanÄt (ïntjoftendereclebetis nobis racionabili fcrnione gd fic illud in quo difcordet ab illoiÿ fide.O prædi cacione; amp;nbsp;gd fît illud.quod illi crediderunt, tï qd nunein fide non] fufcipiacur à fucccflbribus'illo' rum, Certi aüc fumus.qu oniam ad hoc demon (Ira dum, 8C ratio uobis decft Érfermo.Sicut dixi.dns nofter lefus.ob diledlionem principis apoftolorü inter multas procelias perfecucionü,'ô'oblatratio nés hxreticoiît.incorruptâadhucconferuauit fide catholicâ in Cede illaapoftolica/imulijjfacerdota' lis ordinis in ea côferuauit dignitatê,magis,ppter fidei ftabilitaté.q propter mérita facerdocü regëd um eä.Propter fidei dico ftabilitatë, quia indu bita ter ipfa in negligentiaïzdefedum iâdcueniflet.fi cuacuatumeiTet ofFiciumprxdicandi.bapcizan di.confirmandi.ligandiatqjfoluendi.offerendifa-crificiü fafutare.^rorationem faciendi pro populo dei,ecclefiasquoq)confecrandi,ïzordinesfacien' di^c estera huiufinodi exequendi.qusadeptfco* pos acfacerdotes pertinent. A Romanis aût patri' bus.ficutnotitiafacrae fidei, ita crordo facerdoti) ad nos ufqiperuenit per fandfos uiros,qui inde ad has occidêtales partes Chriftianx rcligionis eau fa miffi func.Nâ apl’s Petrus qn tres difcipulos Cuos Euchariû.û' Valenü.O'Maternüad pratdicandüin Calliaatqj Germania gt;gt;bü dei trâfmifir.patrü gdc Euchari illoiÿ.uidelicet B.Euchariü in prcsbyteijrordinauie Uj. Crad epifcopalêeüdignicatêfublimauit.Valerium Valeri’, aûtadgradüdiaconat’jjmouit.Maternûfubdia-Mater' conucôfecrauit.BcatusaütEuchariuscû efletepi pu^, r'^‘’fus*‘gt;'^*^(ucrenfiiirbe,S,Valeriüad facerdotij gra-

SERMO X.

gradum promotiit.eimcum eHet moriturus.ccclc fia uicefua gubernanoacôniifit.Similiter ir ille.ct» cHec abhacuita migracurus. beaeü Macernû in Ca-cerdoeê ordinauit.czepifcopalê ei adminidracio' nê cömifit. Ab bis ergo tribus pötificibus patra ia cri ordines fimul cü fide catbolica plaça ti radica ti font in Treucrefi amp;nbsp;Colonienfi prouinctjs, quas utraftprexifle dinofcif fftüs Maternus.fimiil^ Ta grenfena.cum adhucepifcopalis effet Cedes in ea. Qua eni poteftate,(!z qua gratia dei ipfi ordinaue-rutepifcoposO'presbyteroSjaliostpordinesdede rüt.eadc poteftace,eadê gratia c^iCÜiffi g eoijt Cue-ccfforesfuerunt incpifcopalidignicatc.ö' in eadc fideexciterüt.quä illi docuerät.O'obcdiëtes fueriîc apoftolicæ (edis magiftcrio, ipfiqcp ordinauerüc epos erpresbytcros.aliosipdei altaris miniftros of •pin bodiernu dié.Öe Moguntincfi prouincia fimi-lia dico.Qua potefkatc ordinatus tuitin presbygt; terû 0* epm fantSus Bonifacius; g cu effet Roma- Bonifa-næCedisecclefiæCardinalis.mtffusedà Zacbaria cius. fummo pontifice Moguntia,0' primus in ea arebi epifcopus faffus edrqua inqua ptäte ipfe cöfecra tusfu t,eaö* iptcepos,©quot;presbytetos aliosep mi-nidros dei ord'.nautt.cadc O' fucceffores cius,coru ^foffraganei uftpi prgfens tepus fingubfuis ciui tacibusordinationesfecerut minidrofp dei.Ex bis ergo qux nunc dieda font, feitote qm in his tribus arcbicpifcopatib’.qui principaks fun t apud Teu-thonicagcntc.O' inepifcopatibus.quieis fubditi font, officium facerdocalc.radicê, À firmamentü habet à capite (andlx catbobcæ ccclefix, id ed, d Cede bcati Petn apodoli.qu p in Rotqana ut be ed.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSeder

ADVER.SVS CATHAROS

Sedfö'cundiae metropolitanæ ciuitatcs Romani imperq in eoqgt; pallia pontificalia â Romanis pa* tribus reqiiirunt,ris(]j obediunt.izdccreta Roma-noiÿ pontifi'cürecipiuntO'obferuant.ïrfecundu infticuta illoßt diuinûferuitiii agiint.planédemô-ftranc otFiciû epifcopale ac facerdocale, cætetos^ ordines diuini minillerii à Romana ccclefia fe habere . Idem Cz de ciuitatiboscaeteroRi occidentaliiî regnofjîdicerc polTumus.Regno Francoijî beatiis Diony Dionyfius Ariopagica à fanc'lo Cleméte fiicccfib' fiu8 re Pecri apoftoli in epifcopü ordinatus, laceidoia-leofFiciûintulit.quipnmusgencêGalloiîî in Parilî enfi urbe amp;nbsp;in finibus élus prædicatione uerbi deî ad fi’dê conuercit,ecclefi'as conftruxic.fz confecra-uitpresbyteros actpaliosakaris dei miiiiRrosex probacis perfonis. fi'cutlegitur.ordinamt. Ati^ad eadéfaciédatresilliirtrcs uirosàlead Hifpaniâ ad Aqcaniâ.ïr ad Beluaccfein regionc trâfmifit, iiideli cecS.MarcellQ.Sacurninü czLucianü.quos ei S Cle. papa focios icineris dederat.Sic crin regno Anglo Augu- rûB.Auguftinusepifcop’àiienerabili papa S. Cre ftinus gatio mifTns.ficut ChriRiaiip religiôis cultn.itaCZ facerdocale ofFiciS dilatauic. Sicu t ergo eadc fides qug à Romana fede per fandlos uiros, g inde mifii funt.diiïeminaca eR, adbuc hodie pmanec in cun-lt;flisciuicacibusoccidencaliûregnoK2,quxprxdi' lt;Ra functica amp;nbsp;officiii facerdocale, qd per illos plan tatüeR.ibidépermanctufipindiemhanc.Forcead hæcrefpondetis.fatemurqiiidemqjilli primi prç* dicacores fi'dei ChriRianx.dequibusdiifiüeR.uc refacerdocesdeifuerunt.Craliosad facerdociû ordinäre po(ucrunt,fcd multo» fuccelïores in epifco palibus

SER MO X.

palibus cathedr's habucrunt, quojÿ uîta ta praua O* tatnabomiiiabilisextitit.ut nee ipfipoffentfa-cerdotale otFiciü habere, nee alios ad hoc poflent ordinäre, ac per eos iacerdotium omnino interqCa Pro quibus rel pondeo idipfum,quod fupra de Ko tnanisponnficibus diAü cft.non effc hoc impolTl bile V t magiftrt ecclefiatjr habeât aliqua dona fpi-ticiialiapertinccia ad utihtatê eot^r.quos regere ha brnt.qu icamen rpfi eifdê donis coram deo indigni (ïiK.î!? non ipfifmet proficiant ad falucê.Sic amp;nbsp;pro-pheticiis fpincus Balaa O' Caiphx, de quo O' fupra ïocucifumus.O'apoftoh'ca poceftas ludx nö tpfia prouenit ad ucilitacc ,fed alqs. Quaprepeer non ex noc,qd dicicis pötifices ( iicceffores fanólorum uû roi}!,de quibus fupra dieft ü eft.male äC irrationabi liter uixilTe,non inqex hoc necelTario probate po teftis,«^ipfj habere non pocnerunt poteftacc exe-quendi ofFicifi facerdocö, crordmandi facerdotes, qugpoteftasfine dubio fanfta eftiW fpintuale do nndeieft. Multi in pritnitiuaecclefia hoc donü fpi ïitusfandtihabebant.utloquerétnruarqslinguis, quas nüq ab aliqoo didicerät.Otamc charitaté del non habebant,quia non ad meritfi.fcd ad honoré dei,dabat hoc donü.Multi hoc donô fpiritus fanóli habebant.utin noîeChrifti prophetarét.ïrdæmo nia abobfeffis corporib’ eijcerét,lt;Sr figna alia face rent.ö* tarnen non uereChriltû fequebantur.fkut perpenditurexuerbisipfiusfaluatoris qux dice* bat:Amen dico uobis, multi ueniét in die illo dice. tes.Dne nonne in noie tuoprophetauimus.W dæ monia eiecimus.truirtutes multas fecimu^5Ctfic Confiteboi illis,quia nû^ noui uos : Difcedite à me

, a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operatij

ADVERSVSCATHAROS.

operarij inïquicatis. Si taha dicere animaducrtcf* feitctis, profcóïo non tam temere indicaretis offi' ciüfacerdocisaiitcpircopinöpolTeapndiiloseflc« quoijt uita cora deo laudabilis nS eftlteij» fottead talé obietftionc cöfugietia ut dicatis: Si nó per ma Ja coniierfationé cpiicopoßt, tame per inftdelitatc ipforum accidcre potuit, ut facerdotalisdignitas eiiacuarct. Fuerüt em quaeda tepora in quibus list' refes ita in ecclefia multiplicatpfuntCrexcreuerüf, ut Ctiâ cpricopi multaijt duitatfi in crrorëducercf, maxime in diebus Atrianxpetfidiscjfoi multi epi fcopoiÿcôrcnbflclegûf. rnilliscrgotcponbuspct bærc ticos e pifeopos multi ad ordinem facerdotij, multi etia aa epifcopalcdignitatcm ordinati fünf. Harreticoi}! aiit ordinaticnes nulla uim habere po' tueriit, ita ut aliqiiis abeisordinatus, ueic ofFiciS cpifeopi aut presbyteri cxequi poffer, aut ad hoc alifi pi omcuere. Hi aüt qui ab hæreticis ordinatr font,pittantes fc effe epifeopos/ô non effent,alios ordinaueruntepifcoposÉT preshyteros.tStnecilli ab eis ordinati, ueteofficiü, quod fepiitabantfc* fcepiffc.habuerunt.é/illiquoqtalioSctrdinauerûr, Èzita tiftpad haec tepora deuoJuti funtordinesec* clcfïaffici,qoi ab illis hgreticis epifcopis primil coï ruptifunt.Éritaannihilati funt.unibieffeputanf, ibi ucre non fint.Si talëobiedioncconcinnatisad-uetfum nos.fcitoteqtnabfegrefponfione non fu* mus. Ra quidê fsepc accidiffe legimus, ut etiaepi' fcopidiucrfaijtciuitattiin crrorêducercturó'cöfeii tirent hpreticis.qui fidêcatholica fubuerterc cona ti funt.Et quidê (ï ita aliqui hsrehbusconfenferüt, ut tatnêipfinó manifeffa contradidione ecclefia

impugna

S-È R M O X.

tmpugnarér. neqj ex cömunicatiöe orthodoxoijê patri! ab ecclefia praecidercc, amp;nbsp;ita adhu c Cpecietc nus intra ecclefia manferunt; de calibusnon nega-mus.quih habuerint iiere facros ordines, ü* fi non adfuamutilitatê : Crpotuenntiicreeosalqsdarc, quia non impoffibileeft.utccclcfiæ facramenta aliquandoetiâper hsereticos difpenfentur.RcutO* teftantur uerba Auguftini.qui ait:Nô ideo nô Rinc facramctaChriftierecclefix.qiiiaeis illicite utan* tur.non modohatretici.fedO'omnesimpqàlli cot rigendifunt ô* punicdi;illa uero agnoFccnda Crue* netâda. At fi qui ita hærefibus corrupt! fu nt.ut ma nifefte eas auderent defendere amp;nbsp;impugnarc ca-tholicam fidem,hos Romani magiftratuseror* thodoxi patres.qui fub illis fidem catholicam tue-bantur.abepifcopalibusfedibusquâtum fieri po-tuit cijcere.tr ab ecclefia dci præcidcre per cxconl tnunicationcm fiuduerüt. Si quos autem ordines Éacerc prpfumpferunt,intérim dum ab ecclefia del erant ptxcifi.illi ordines fimul cum hatrefibus fub excommunicatione fucrunt.ita ut nullam faluta-rem uim haberent, Qdiu ha:refes permanferunt irt illis.quiordinatoribusfuisinhæreficonfcnferunti Vnde dicit Cyprianus martyr inepifbola fua, çp omnia quxcuncçfaciunt hatretici.carnaliaÉr ina nia iSi facti’egafunt, cr eoiÿ altaria Ealfa, amp;nbsp;illicita facerdotia O' facrificia facrilega ,qu i more fi miaijt, quae cum homines non fint, fotmam imitantut Humana,uultu ecclefig catholicc O' audotitate fl« bi uêdicant.cîi ipfiecclefia nonfint.Pofl;q“*:*’O‘:3 dei auxilio haetefcs deficçre coeperunt.ita uthi* quiexconmauntcatiEueruntproptct cas,uel mo-terehtut

AD VERS VS CAT HA R O S.

rcrfntur uel paulatim redïrent ad catholicamec* cJefiam.ci^reconciliarentur.Tiinc fi qui ab haerc-ticis epifcopis extra ccclefiam ordinati fuerant.rc cipîèbantur qdem in cömunionê ecc!enœ,fcd non ocs uno codemtj; mo. Quidam cmfic i ccepti ftiuf. ut per manus impofuioné tantum laicâ babereiic cômunionem.Czomnino fine clciicatüs ordine in ccclefiaeflent.ficutintelliginiusexueibis Innocé-tij papp.Legiturem quod dicit.Arriano^çj cleiifoJ nonfurcipiendoscüfacerdotq.uclaJicuiusminiße ri) dignitate.quibus foium baptifma ratfi efle per* înittit.ç^ in noie parris Cr fiJq crfpiilT.pcrcipit. Tra die etiam laicam tm Comunionem talibuscfle tri-buendâ per manus impofitionê.nec ex his aliquS in ckricatus honore uel exiguûfubrogandum.Et hoc quidê pri mû gnaliter de hæreticis (uerat cotti rutum/ed pofleauarijsoccafionibus interuenien tibus temperatus cftifterigorcöfilioorthodoxo» rû patrû, quibus decernetibus nönulli ordinatoijt ab hpreticis ira receptifunedifpenfationis caufa.ut remanerctin ordinibusfuis, qsabharcticisfufee» perant extra ccclefiä Hoc ex decretolnnocctqpa* tct.in quoifta dicit-Summafaccrdotum delibera tiohacefuit^ut qs Bonofusordinauerat, necüeo' dem rcmanerentXTfieret non mediocre fcandalü, ordinati rcciperctiir.Sed neceflitasiuquit,tempo* ris id fieri magnopcre poflulabat. Talibus ergofi gd gratia: fpûalis defuit, quod in fua.ordinationc reciperc debuerunt,hoceis collatuefie confiât,in eo'q« à catholicis patribus licentiä minifirâdi in ec clefia accepernt.Item ordinatoi)? ab hxreticisqui* dam icarecepci(unt,utaccipiences manus impoff tionetn

XERMO X.

tionem ordinarenf, amp;nbsp;fie remancrent în clcro-for» fican quia non fcäm Forma eccicfix Fueranc ordigt; naci.quod de Nouacianis ein Ratutü legte in Cano nibusNiceniconcilij.Qiiidam arbitracifunt oéa qui ab hxreticis extra ecclefiam FuifTent ordinaci, fccundo ordinandos efie, cö ad cacholicä ccclefiä redifi*ent:Fed hoc non eße Faciendum, Gregorius papa demonfirat in epiftola.in qua lohanni RauS naci epifcopo ita Fcribic dices: Quod dicitis.utqui ordinati Funr.icei^ordinencur.ualderidiculorutn eft.Vtenimbaptizatusfemel.iterûbaptizarinon debetiicaqui confecratus cd Femel in eodern ordi • ne,non ualet ite^ confecrari.Item tr quidam ueni cncesab hxreticis,ita recepti funt mixto rigore q-damcûmiFericordia.utquoFcuniÿ ordinestöc ha berent,in illis minifirarent, amp;nbsp;nunqad alios ali^a promouerentur. Dc qua re Vrbanu j papalegitur mandafle Geberhardo Conftätienfi epifcopo fic: Vt ab excömunicacis quondam tarnen catholicia cpifcopis ordinatos, ficorum religiofior uita do ärinx prxrogatiua uifa Fuerit promereri,panit€ tia indida,quä congruä duxeris.in i pfis quos acce perüt ordinibus permanere permittas.Ad fuperio res uero afcenderc nö concedimus. nifi neceFTitaa 'tr utilitas maxima flagitauerit,«*/ ipfoqt conuerfa' tio fanda promeruerit.Hoc tarne ipfum rarius, cücautcla prxeipua eftconccdcndü.IdcO'alqq^ dam mâdaiïe legunt abFcp omni exccptionc.Hxc me ica cômemoraFTe fciatis.quatinus ex his perp{ dacis quail diligentia patrû.q ecclefix dei gubernx culum pofiederunt.prouifum amp;nbsp;caueü cft,ne hoe quod dicitis euenitcc,videlicet ut per hjKticosec* H clefiaFUr

ADVERSVS CATHARP^.

clefîaft'ci ordincs cuacuarctur- Nam per eos, g ad cômunionê ecclcfix recepti finit,non perierûc.fed necpercos.quiextra cômunionem permaiiferût euaciiaci func.Quia exquoeis catholica ccckfia præualuit, non manifefte in ccclefîa minillrauc-rût,ne«;p ordines palâ fccerüt;erfi)n occiilco eos fe • ceru ne. vr aliquis catholicoi^ feiens eos hxreticos cire.ordinatiôem ab eis accepic.nô eftreçeptus iti «cclefîa.Sic nanq, legitur in aÆonc feptimae fyno di.qnx aqud Niceam célébra ta eil ; Si quisfponte ad hxreticumuadic.û'accipitordinationem.non recipiaeur.ËtdehxrcticisquidampIiusdicam^Sci mus certe quoniam dominus faluator cüde çdifî cacione ecclelîx faneflxad principe apoRoIoiS’ lo querecur.ica inter cetera aiebat.-Et portx inferi nô prxualebunt aduerfus earn .Portas aût inferi dice-bathxreticos.qiiiingrefiiim inferi patcfaciunt, bis qui fequuntur eos.Hi aût fecundum promilTio nem dni nondü ita prxualueruntecclefix, quon.â prîcipi apoftolofji cômifît, ut fidêcatholicâ nunq tneadeftruerepoffent.Quod fi ita prxualuiflent aduerfus eam.ut oês ordines ecclefîaftici in ea per .ipfos exinaniti iam eHênt.at tp ita infirma ta iani ef fentcundlafacramentaeccleiîx: nimis certe prx' ualuilTcnt aduerfus eâ,©quot; non bene impleta cflêt promifTio faluatoris,qux euacuari non poteft. De Simoniacis epifeopis forfitan eandê obievtionc nobis facitis.qux fuprà de hxreticisinduda eR. Nos uero de eis ita refpondemus : Quädiu ita non manifeRa eR Simoniaaücui’ epifcopi, utproea coram magiRratibus fuis accufetur.conuincat.O* canonica Rntcntia fcriatur,tâdiu ofFicium cius,

uim

s E R H o *X.

Ilim fuSmcredimns habere in ecclefiafticis fàcn' tnentis.qnx abipfo adminilhätur.ficutexuerbia fceati Gregorij colligimus.qux de facramento do-minici corporisloqucns aicEt quid melius corpore amp;nbsp;fangiiineChrirti? Siue ergo per bonos fiuep malos miniftros inrra eccleüam dilpenferur/acrâ tarnen eft,er l'pirituHandrus uiuifîcac: necbonoE^ dirpenfato^ mentis aiTip'iatur, nec malorû atte-nuatur.Snntautemadhucintraecclefiam 5imo-niaci,qui nondum iunt ah ea damnati. Cum ergo utrunqj ad officium eorv pertinear, corpus do* mini confecrare,v7 miniftros dei ordinareiii in ma ion facramento irricû non eft officiü eoiÿ,propter peccata eoiji.probabile eft.qd etiä in minori irrita non fit.Namlicet reproba fit uita eorum, amp;nbsp;ora* tiones coiç deo fine mgratp.credim’ tn,q, per mérita Cr orationes ecciclix.cuiadhuc utcuntpadhx-rent,adiuuâtur,ut rata fint officia eorjt in facramc-tis,qux ad ufum ecclefip pertinent.Nemo cnim in coniecratione euchariftix dicit offero, fed offeri« mus;qd quidc pro tota ccclefia dicitur.Nemo etiS epifcoporum in officio fuo cxplendo dicit. oro u t hoc uel hoc fiat,fed oremus unufquifquedicit, in quo fc toti ecekfiae connumerat. cuius mentis Cr prtcibus adiuuatur ad impetrandum ea, de quib^ poftulat adeo, quxforte per fe indignus effet im petrare.Fortaffe iterum obijcitis mihi dicenres; Et quid eft.quod dominus facerdotib” fine epifcopia fibi difplicentibus cöminatur dicena : Maledicam bencdidionibus ueftrisiHoc ita intelligice,ac fidi cerct: Benedidioncs ueftras faciam uobifmee* ipfis proucnire in malcdtdionem*. Poteft enim

H « eße

ADVERSVS CATHAROS

cHe, (p bcnedidio alicuius ei qui benedicicur in bo iiü ccdat ! ipfi uero qui benedicit.eadc bencdilt;flio in mail! proueniat.qucadmodü illis,qui cü non fc* querêturChriftü.in noïe tamëipfiusbencdicebat bbrciTos à dzmonibus.är illi quidc liberabancunil liueroquibenedicfbonibus fuis alios liberabanc. oy ex hoe gloria amp;nbsp;lucrü apud homines quzrcbâc, reprobaci funt à deo.iïcuc pater ex euangelicis uer bis.quz fuperius indudla (une. Ad hoe de Simo niacis ordinacoribus lam fupra dixi.ut æfti modici tis ; Quö pofTunc dare fpiricüfandü qui nö habet fpiricü fandût' Videce quid dicatis, ér quid incerro gens- Dico uobis quod propter Chriftîi, qui O’ uc-rus homo elt.O'uerus deus, nôpôt ullus hominü darefpiritû fandûalij.ficutO' teftaturB.Augufti» nus ira de ChriHo loques ; Accepit fpirirû fandü» lit homo,O*e(Fuditutdeus.Nosai!eacciperequidé hoedonô pofTumus pro modulo noßro: e(Fundelt; re uero fuper alios non utitppolTumus ; fed ut hoe fîat,deû fuper eos,à quo id eificitur inuocamus.Itc diciti Nô aliqs difcipuloi^ Chrifti dédit fpiritn fan-ctii.Orabant quippc ut ueniret in eos.quibus ma* nü imponebant.non ipfr cum dabant.quê morem in fuis przpofitis ,etiâ mine feruatecclefia. Déni O*Simon magus ofFerens apoßolispecunia,non ait; Date O’ mihi hanc poteßate, ut dem fpiritqni Adu 9 f’ndüifed.cuicumpinquitimpofueromanus.acci * nbsp;nbsp;' piatrpiritüfandü,quianecfcripturafupcriusdù

xerat. Videos aüt Simon, quia apoßoli datent fpiri ritü fandü.fed dixerar : VideosaiitSimon ga p im poßtionemanusapoßolorumdareturfpiricusfan dus.St quis uero catholieoqt patiü, hoc in feripto

SERMO X.

pofuiffe iniieniatur.uidelicetapoftolosdedinefpi titüfandu.lïue eos qui ordinanc miniftros det fpigt; ritüfantflü dare,fcicndü eil,non alium cos fenfum in tali didlo habuiHe.qqui in )^bis Augu(tini,quæ nuc induvca funt, exprefïus eft. Fruftra ergo inctr-rogacis quö polTint dare fpmCandS. qui eü nö ha bet. Quod ergo eis poflibile eft faciunt tam mali, bont epifcopi torant iiidelicet, amp;nbsp;fecundü offtci umfuübencditftiöesftatutas dicunt fupereosqi ordinâc.â: deus non pro ipCoqt mentis,fed pro di• kdione ecclefîaerux.cüiusadhucqualiacütpmê' brafunt.præftat hocdonü rpülTandi unicuitpco« rum qu i ordinant.ut babcac cam gratia, qux per tinet ad ordiné fuü.qua tn gratiapoteft unufquifc^ uti fîue in bonü.fïue in malu. Et non mi^ fi ad in» uocatiöem dei,quä facit matus, ali^uâ CpüiTantfti gratiam przftat ei qui ordinatur, ca ad inuocati« onem fancftx trinitatis,quâ interdü facit qlibet fla gitiofus Chriftianus, fwe etiam infidelis, fuper eü q baptizatin note patris «r filii erfpuiT. detur ba» P'.izato ca gratia fpüflandli, per quem oïa pecca* ta remittuntur.O' per qiiam Chrifti mêbrum efFt» citut .111 ud quot^ nunc mihi obijcitc, quod Petrus aplâsad Simone magâ, cüofFerret ei pecunia ,p ca poteftace,utcuicunq) imponeret manus,acci» pcrctrpnifand:ü.dicebat:Pecunia tua tecum fit in Atftu.t pcrditione,qa cxiftimafti donum dei pecunia pof îideri Ex hoc crgo inducite aduerfum me hûc fer tnonem.O' dicite: quia exiftimauit obtinere donü dei per pecunia malediëfus eft, lt;ST repulfus ab eo, lt;y noneftilludconfecutus. ItaergoW imitai ores Simoniaci, q pro officio cpilcopali,quod é fpüale

H ) donü

ADVER.5VS CATHAROS

donû dei.ofFerunc amp;nbsp;dant pecuniam, maledicunf ä deo,(gt; nonconfcquuntur quod quærunt : O’ ß non confcquuncur.non iiere epifcopi runc.O’ non poiTuntimpIercgt;quod ad ofFiciumepifcopalepci net.ER'ne calisobicdlio iieftra^Non me adhuc (ii' nererpößoncinueniccis. VcrcquodSimon repub fused ab illo fpüali dono. pro quo male négocia* tus cd,nee confecucus cd illud. O’ hoe erat iudiei* um irafeentis dei.Idi uero eonfcquuntur donum fpüale.pro quo amp;nbsp;ipfi male negociantur, uidelicet oiFicium epilcopale.O' hoced beneficium ex par te irafeentis dei.O* ex parte miferentis dei: Beuefici um irafeentisdeicd.quiahocillis prxdac iracus* ut tanto damnabiiiores fiant, quia male pro cone gotiati func.ae fi dicac uerbis Saulis.qui cum dacu _ ruscflietfiliam fuam Dauid.cuius mortem difpo* '■ ' ntbat.aic: Dabo ei filiammeam uxorem.utfic ciinfeandalum.Beneficium irafeentis deifufeepe rantillide quibus Apodolus ait:Qui cum cogno uüTencdcum.nonficutJeumglorificaucrunt.fed euacuauerüc oc. amp;nbsp;illi de quib^ pfalmida ait; Vc* Pfal.71 runtamen propter dolos pofuidieis.deiecidieos dumalleuarcntur. Ex parte inquamed beneficiü miferentis dei,quia ad ufumecclefixfuae eis prx-dateam fpüalemgratiam.qua ucuntur in oHFicqa fuis.ne occafionc illorum pereant facramcca eeclc fias.quibusearcreipfa nonpoced.Veruntamen in ccr pcccatum idorum, O'peccatum Simonis ui* dcturdiderentia elTc. Non lilc uidebac Apodolos pcrillam potedatcm.quä à dco habebant, O' qua ipie defiderabac haberc.confecucos fuifd aliquas ({iuit!a5,autaliqdfecularc dominium, 0'ideo non

s E R M o X.

eis obtiilitpecuniam.quatinus ad taliacoiifequ?* da ciimadiuuarenc.fej principaüterad ipRimfpi rituale donum dei.quod eoa uidebac habere, into dit uenire.ut uidelicercu icunqj imponerct manïr, recipcrecfpnirandûcûaliquouifibiliiniraculo.tta loqueret narijs linguis,uel aliquid tale in eo co tingeret.in quo maaifcfte notari poflêt fpüfTtflüs, tr in eo aflFedabat fimilis fieri fandisapoftolis.q« businuidebat.quod in tamexcellentidonoeiprp ferrentur Qug inuidentia eius fignificata eft, nimi rüineoucrbo.qldixitPetrusadeüdnfelleamati tudinisuideoceefie. AdipiCci aûthocuolebat.nô ' ’ ut in bonii eo uteref,fed in malû.uidelicet ad gio-riam.fibi Cora hominibuscomparandam.ficut lu daci Chriftum emerunt.non ut co fruetêtur in bo» num,fed ut fuam prauam uoluntatem in co perfl cercnt.Et cum no cHet cor eius redü cü deo, nihil de reconcilianda fibi gratia eius tradlabat. quati* nus adipifci donum eins poflet.fed quafi eo inui-to hoc obtinerc poiTet.irreucrenter amp;nbsp;manifefte fi biuenundari poftulabat imprctiabilem gratiam ab hominibus.quam folus dare poterat deus. Tatis ergo era t temeritas eius.qnafi ft feruus alicuius potencis defpecftus amp;nbsp;odibilis domino fuo, nbsp;nul

lam habcs Cura adipifcendi gratiam eius, manifefte offerat pecunia cSfiliarijs dni fui.quatinus faci anteum habere filiaeius, utfornicarie ca abutaf. MÛC uero fi quis ita falutis fux obhuiofusefTicicur, ut non fecundû deü honorêcathedraappctatipri mum confiderat diuitiasCr honores, huiufmöi téporaliacômoda,quxcancupircibiliafunt,adi(i-^a cHc plationi illi çr ca principalitcr concupifcit,

»4 CZ

ADVER.SVS C ATHAR.OÏ

Erfecum de adiptfcendis illis tratflatJuxta hxcau tem confïderat fpöalia, fine quibus illa pofiTidere non poced.uidelicet ofFiciü facerdotale,quod exb gic ut diuinx contemplationi infiftac orando pro alifs.e’ia.'ditando^ deifunCiUtficdodlus,cralü os docear,ut fit caftus/obriusamp;' modefl:*,amp;gra* uisinmonbus,^oinninoirreprehenfibilis:amp;*hpc cogicanspercimefcic.amp;'indignüfereputat digni* taceadquäafpirarPofitus itacpinter concupifce^ tiamtztimorc.uinciturtüà côcupifcenciarincipit negociari precibus O' muneribus.O' promilTre, tü perfe.tum per amicos,modo occuke,mô manife fte negotium tracffans.Et qdem oîa facit principa liter profecularibusqux concupifcit.-fecundario atit pro fpûalibus, non qa amet ea. aut eis dignu reelircarbitretur,redqafcit fine his fecularia illa fe non poile obtinere:pcrficitnegotium, dat qd exP gitur.fufcipit de manu fecularis principis quod fe* cularecfiîufcipitfub manu ecclefiaftici patris, à quo ordinär, fpälcm potcdatê pertinentem ad di* gnitatem.ad quä ordinatur Hane nero illi confert deu8,nonquiaameteü,autquiadignu3 fitca, fed ut fupra dixi ex parte,proptcr mifericordiam fiiä, ut elciflis dei,qui in populo pertincte adregnnin eiu9,nondcfint propter peccatum illiusfacranic^ taecclefiafticapertinentiaadfalutem aiai^i eorü. Ex parte etiaminira fua hancilli prxßat.uttan' to maioremoccafiöem habcat damnandieüin fii curo.fi nö poeniteat.qui per pecunia fe ingefißt ad fruendüfeäm uoluntatemeleemofynis fidelium, qux illi ad honorem Chrißi.O'ad ufijs pauperum ciusccdcfqscontuIerunt.Ex parte etiä tales hoc modo

SBR.MO X.

modo finit deus habere ccdefîafticas dignitates, propter peccata qiiorundâ g funt in populo, lt;r no funt digni habere bonos prxiatos.ut teftatur fcrP ptura quf dicit; Propcet peccata populi permittit Iob.}4 ^usregnare hypocricâ.5xpeaütgfîcin ecclefîa negotiantur.qm in mente non habent principale intencionê ad emenda fpâalia, fed ad temporalia. qux magis amant,^ de eis totus fermo eft,apud uendcntesZementes,dicütfe nonemere fpualia fed temporalia.Scd hoc dicendo femetipfos fallut.

Hoc eis quad pro emptione repu tatur.q» ad ea aclt; cedüt medtance pecunia.quâ propter concupifeë' tiamtêporaliumdant pro eis quxftatutafunt.ut fimulcü illisfpüalibuspoflideanf. De huiufmodi negociatoribus Pafchafîus papadicit hoc modo: Si aliq obiecerinc fenô côfecrationes emere.fcd res ipfasquxexcôfecratione proueniunt.penitus de fipere probâtur.Nâgfgs horumaltei)i uendit, fine q ake^ non habet, neutrü uendere omittit. Simili tudinêaüchuiusncgotiiconfideroin eoqd dtcâ: Si tutor pupilli fraudulenter uendat molentê,qup fît hxreditas illius uiro côfcio fraudis fux, iniquus çft emptor,ficut d* uenditor-Et quis nullam in co uentione fua fecerit mentioné de aqua aluei perti nencis ad molentem,cadë nihilominus emptione poiTtderi illam dicitur: th folus deus.utpote gu* bernator naturx,hanc adminiftrat molenti, turn utfatifFaciatnecenitati utentium ea.tum etiaut iniquumpoiTeHbreeiustanto amplius culpabile habeat,quanto largius fruit beneiici|s eius ad que acceffit inique. Dicunturaüthi.dequibusfupra di drum eft Simoniaci, qa in co per pecuniam nc

H $ go-

ADVER.SVS CATHAR.OJ

gotianttirdc præiationibus ccdefîafticis.quæfl' mul i U (idea habenc TpSalia dei dona cû tcmporali bus bonis.imicacores func Simonis, qui exiftima* bat donü dei pecunia poflideri.îy ob hoc maledi* (flioniseius participes erût.quaillemaled'dlusefl Ad;o-8' Pctro.quidicebat:Pecunia tua tccü fit in perditi» ^ionc.qa exiftimafiri donû dei pecunia poHideri Si eut aüc ex his.quæ dilt;fta funr aîaduerti pôt,negor Cr magis temeraria fuit negotiatioillius giftoijt. INequior.quia apoftolisquib’parifîcariuoluit, in* uidcbacgratiani dei.OinfelIeamaritudinisfux, ficut »ypoftea fadlisdemonftrabat : fed ifti nulla huiufinodi paritatê cum faniflis habere afFcdant, ncqjinuidcntfahtflitatieorum.fcdpotiuscos ue-(lerantur : Tçmcraria magis, quia impudenter amp;nbsp;manifefte pro gratia deipecuniam obtulir.quafi eflèt res uenalisad forum.Ifti ueto nô diredtc mu nus intendunt ad donum fpiriruale, fed ad corn* inodumfeculare.quamuis ramen in hocculpabi - lesfinc.cpfciuntadneutrnmacccdêdum efïê per pecuniam.ipfi ueroad ucrunqjacceduntpeream. Qiiod ergo Simon principaliterexiftimabat pof fidete.iftifecundarioexiftimantinfuanegotiatio ne.Exiflimabatinquam.tdetb.inmcte tradiabat; Na uerbü cxiftipiationis non hoc loco pro incerta Rom 8 op*quot;'oquot;'3ccipicdumeft, ficutnecin illoloco,ubi Apoftolusdicit.Exiftimocnimquodnonfintçô-dignaepalïioneshuiiis temporis ad futnram glo* riatn,qnaereuelabiturin nobis. DeSimoniacis nô manifeftis^r non conuidlis.hatcdiximus, ad ofte dêdum quod ordinesecclefialtiços poffint dare, tg çp ratx habentut ordinationes eorum: qui ir fi coq

SER.MO X.

conuiAi fuerînt aliquädo de Simonia, tnanenc tn in ordinibus Tu is,hi quiab eis fuerunc ordinaci, an-tequä manifeßum fierce cis illos Simoniacos elTc: qf ucicçnon pcrmicteret,fi nullos ordines darepo tuifiencDicit eni de talibus papa Vrbanus fic- Qui’ ordinancur à Simoniacis.quos cü ordinäeur nefci' une Simoniacos cfie.qui amp;nbsp;tune pro catholicis ha bëeur.eorum ordinacio mifericordiecr fu ftinetur; MiCericordiccr inquie, quia fecundum rigorem in ftieix deponi polTcnt, nö quia ordines nö habeat^ (ed a d maiorem confufionem corum à q'ous ordi -natifunt.sr ad terrorem aliorum,qSimoniacc ne* goeiari non timenc. qbus eadem mifericordia an-« numeratur.Cr illi qui cum fçiant ex aliquorum relatione ordinacores fuos Simoniacos elTe.proba. re tarnen hoc non poffunt.ncc debene, O' ab ordi« naeioneeorumfuberahete k non audent.Acfi qui ordinaci funt à Simoniacis conuiÄis 3c damnacis, horum ordinaxiones calTacç funt à patribus.O* ccC fare iufCi funtà minifterrjs fuis. nbsp;nbsp;nbsp;O Cathati.hoi;

uos feire uolo.quod ca qox uatie dixi. de hts qux inecclefiagcrtafunt.O'qux à patribus ftatuta O' diâa funtinea,non propter uostantumdixi.fed magis propter noftros indovlos populos, apari* ter noftcos O ueftros aliquando percipiunt fermo nes.utfciantrationabilcsnobis fcrmoncs non de* effcjad reddendam rönem de his qug credimus O' agimus in ecclefia dei.Dc uobis aüt feio loquimur.ätuncuncp fitrônabilc.uos ueftros gar tiecis errores .ficuc uuigo dicitut: Ouem ouem da mat lupu3,qnicquid,dixeris e t.

Conttaoitauähxrefimde corpore O' tangui pedi^inû nbsp;nbsp;Ser mo X(.

ADVERSVS CATHAROS

ADhuc os mcü pater ad uos ó Antichrifti,^ eftfermo miht non paruus aduerfos incrc dulicarem ueftrâ.Infamaci eftis ‘iy de hoe. quod de corpore Ér fanguine dfii noftri leru Chri' fti non eam fidcmhabeatis.quâ ecclefia catholica confitecur.Fpfa ant huiufmodi eftiCredit iy confi* teturpplüsdei in cnntftis partibus müdi,ad quas dilatata eft religio Chriftiana.q» dû facet dote sec* clelïx fïue (Ïntbonx conuerfationis hue malx.ad altare dei diuinü agunr officium, ét fuper oblatio nem panis Ér iiini facra pronuntiat uerba, qug no* bisrummusfacerdos.ideff.ChriflusÉrrantfli pa* tres noftriillic dicendareliquerunt indubitancer, ibi fiat mutatio talis,uc fit ibi fub fpecie panis ÉT ui ni uera cato Chrifti.q(iz inuiolata fuir in cruce.ÉT uiuusfanguis quihuxicde uulneribus cius,lt;amp;q«^ eandem carnê fumit ipfefacerdos. Ér oês qui acce* dunt adcörnunicandu cü ipfo.Noftra fides hgcc. ÉT ficut aiunt.uos oïno renuitis credere.^d ab ali4 facerdote fine bono fine malo poifit ulla confecra tione fieri corp’ dni.cr qd abaliq hoie fumipoflit ad mâducandû.Hgo aûtnô diffido.Ériâin hoejerro reuosefte.-quandoquidccuniftos facerdotes clefîæ.gfacramenta dnica tratftät, in conteniptu babetis.ÉT nihilipendiris omne officium eoip.Me miniuidilTeme aliqn in prxfentia Colonienfis ar* chiepifcopi Arnoldi,quedam non parui noïs uißt, g de fchola Catharoi^r reuerfus fuerat ad fuos, à 4 duminquireremusdi!igcnter,qux effent hxrefes illoru m,ita refpöd it: Breui fttmone ea de gbus in* terrogatis, concludä; Omnia quæ creditis, omnia qus agitis in eccleha,illi falla cr inania ludicar.Hpc ergocu

SERMO XT.

ergo CU dixiffet.fufFecit refponfio Archiepifcopo, amp;nbsp;nilamplius abeo requircdum eile iudicauit. ninecredibile eft mihi o* illam incredulitatem.dc qua dixi,non deeftè malicip ueftræ; £iue aüc quod credimus credacis, fïue non. in hac quotj paree fideinnoftraracionabilefundamentü habere co-gnofcacisiuerba eaangelicae amp;nbsp;apoftolicae fcripcu ne.quxmanifeftuteftimonium ei perhibent, in» ducenda nobisfunt.Sancfti euangeliftx ubiloquu turdecfxnadni.quamhabuiccum difcipulis fuia ante paftionem fua,dicücquód uefpere fado, dif-cumbebac dns cum difcipulis fuis.CZ manducanci bus illis.accepitlefuspanébenedixitac fregic, . dediti^ difcipulis fuis amp;nbsp;air; Accipice er comeditc, nbsp;nbsp;' *

hoceft corpus meil.qd pro uobis cradet.-Hoc faci te in mea cömemoracionê.Et accipiens calice gra tias egit, Cr dedit illisdicens : Accipice amp;nbsp;bibice ex hoe omnes.hic eft enim fanguis meus noui cefta« menti.quipro uobis 3c pro muleis efFundet in re. miffionempcccaeoite-Redeaiaduerciee oia ƒ ba hxcïBenedixie pane Si. dedie eis. O' dixie : Koc eft corpus mcû.Ec UC cercius cis O'nobis fierce, quod uel quale corpus illisuerbis fignificaret, decermi' nauic cûaddidie dicensiQuod pro uobis tradecur. ibidamp; £imilicer O’ de fanguinc decerminauic cu dixit: Hie eft fanguis mepsqui pro uobis O' multiseiFundc tur.Cx his ergo ucrbis credimus indubicanter, qd idem corpus.in quo tunc prçfcns coram illis appa ruitjCum hicloquebaeur.O' quod poftea in cruce pependit.0' morte ibi fuftinuic.cis dedic comedé« dii.-O'eundcfanguinem.qui de uulneribus eius p fluxic dedit cis bibendü. Kumano fenfui impofïibi

Ie ^dê

ADVERSVSCATHAROS

Ifc qiiidem eft,ut intelligatqualiter id fieri pofTeti habet tn retflam ét firma rarionem, quare hoe in* do bitantcr crederc debeat. Quat eft illa ratio, qua credi debeat illud qd foris uidebat efic panis.fuir* fc ipfum corpus dni, qd erat in criice pafliii$!? Hxc eft ratio, uidelicet«ÿdns lefusChriftus filiu» dei hoc dixit,q mentiri nöpotuit. Vere mentiri nö po» tuit.quia deus fuit,quiaueritasfuit.'ficut ipft de fc teftatus eft dicens.Ego fum uia,ueritas,0' uita. loha-1 Ego indubitantcr credo, cp de corpore fuo potuit pf I ra. quiequid iioloittquia de ipfo fcriptü eft.-Oia quæciâqjuoluitdominusfccitincaloamp;in terra. iiüa totius naturx fuit.Cr ideo credo hoe facere potuitfuacoelcftibeneditftione.utpanis illc qué benedixit.tranfiret in fubftantiâ corporis fui, amp;nbsp;ut in U ifibili amp;nbsp;incxcogitabili modo ueniret in os PC' tri,ô'tranfiret in intima fpirituscius.ccterorüipdi fcipuloJjt.quibusilIudporrexit.-quia fpüaliscibus il le crat.Érproprie ad anima pertinebat. Credo q3 potiiit facere de corpore fuoficuttr potuit'alia multa facere de eo quæuidentur impoffibilia ei qui non credit.Crqui non hoc confiderat : quoniâ dominus erat qui in corpore illo habitabat- 5um-pfit corp’ illud de uirginis utero,tr produxit lUud in hune mundum.claufo utero matris. Ipfecorp’ illudtulitfuperaquas maris,itautnon mergerc' tur ubi mergebatur Petrus; fed non fu bmergeba-tur.quia ab ipfoadiuuabatur. Ipfe coelcftem clari* ratera oftendit in corpore fuo, dura adhuc futurü Mat.17. eîeratutpatcref ÉT hiorcretur.-tüc uidelicet quâ-do fc corâ difcipulisfuis tranffigurauit in môte,Ér qn refplêduitfackscius ut foLlpfc corp’ illud pro« pria

SBRMO XI«

pria tiîrtute ruCcicauit à morte, Cz claiifo fepulcliro cduxitilludforas,©' ubi erantdifcipolicongrega» ti in domo claufisianuis crieodëcorpqrc tntroi-« uit,amp;ftetitin medio eorum fpiequotp idem corpus de terra potenter fubleuau it. èz in fummo coe li fuper omnes choros angelorum ccliccauit. Hxc omnia in euangelijs fcriptafunt,amp;credimus ea, giiisincredibilia uideancur fecundum commune terumnaturamjô'quamuisconfiderareCzinueni renefeiamus,quali modo hpc fieri potuiflent.Cre dimus autem q» uere potu ic dominus faccre, Cr fe cicomnia hxciquia deus ét at, cui nihil impolTibi le efi;©' eadê ratione credere hoc debemus, q, Cz il ludpotuitfaceredecorporcl'uo quod fupràdtxi-mus;uidelicetqgt; dédit iliudmanducandû difcipti lisfuiSjqfidicebac Accipite CZ manducateex hoc _ ocs.hoceftcorp’meüqdprouobistradet.Vbidi ’ Citeu5gelifta,q,fregitdns panêqucdifcipulispor rigcbat:O'qgt;dixitei3Ut maducarétln illa fraefiio-neCzilla comeftione nô hoc intelligendü eft qd in telligit, cüdicicdealiocômuni paneqd frangat« Cz $ manducet.Nâ inifla fra c'tiôe Czcomeltiôe pa nisparsunaoinoabaliafrparaturatautnon ma-neat aliqua integritas in pane qui frangic Cz man-ducatur. At pofiq pane illü dûs benedixit.non eraè ibi ucra TubRâtia panis.Ced Tpecies pants, cz fub illa fpecie ueiÿ corpus Chri, amp;nbsp;nô erat ilia fradlio in fubfiâtia corporis dûi, fed in illa uifibili fpecie pa-pi8,quxadhucimmutarapermanebat,ficl];man-ducabatur corpus Chrilti.ut tarnen integrum per maneret Cztnconfumptû.Ilh ergo mâducatio qua çorp^Chfimandacabât.nô erathmilis côeRioni

ADVER.SVS CATHAROS qua alios communes cibos manducabant. Quod ein ore fumebac,fide amp;nbsp;diletflione incus in aia mä-ducabâc.d* ibi uircute illius panis Candlifîcati func« Similicudinem quandam huius rei attcendite: Cû docec fpiritualis magifter in ecclefia populû, una dicitaliqnfencenciam.quâ fufcipic unufgf^ cor« porali aure, tr trafic ad corda fîngulo^ cota, O* ira quodâmododiuiditur inter eos.Cr camen integra manec apud eô qui doceclca eciâ difcipuli dni fan* (flum cibum corporali qdcm ore fufcipiebant, lt;9* ica cranfijc tutus ad (îngulonc corda.amp; hoc modo diuidcbacur inter eos.uc tarnen integer manerct, apud eum qui dabat. Animadueriiee nncifrillud: quoddnscûdedilTec difcipulis fuis corpus fuu.ac dixiffet: Accipite,hoc eft corpus meum.quod pro uobis cradecurlubiunxic dicens.-Hoc facite in me« am commemoracioné.Sieiliseruditi dcfcripcu« risfandliSjUt uobis uidef.^r uos iadlitarc foletis.di cite quidnam uerbis ilïis dns fignifîcare uoluerir, Û'qd difcipuIosfuosiuHericfacerein fuâ memori amdicêdo.Hocfacice inmeam cômemoracioné, Negare,uc puco.non poceftis.qn illud ciuod ci ma nu porrigebat.érquodformam panis nabebat.fi gnifîcaretdiccndo:hocfacite.Siaüc illudnihil ali» uderacnifipanis,nunqddicicis qd eosiulTeric fa« cere panem in memonam fuic'^ed hoc dicere ftul-tum eft.Erat aüc aliud q panis quod fub fpecie pa nis ibi crac,id e(l,cor pus eius, ficut pacet ex eo qd dicebat:Hoc eft corpus meum-'û* illud iuftit eos (a cere in cômemoracionem paftionisârmorcis fup. Itafçineoquoddixit.'Hoc facite in meâ cômemo' rationem:dcdic tam cis q omnibus ad qu os peru€ turum

SBRMO XL

turum erat facerdotale officium, ab ipfîs potcfta« tem faciend i cum oratione amp;nbsp;benedirtionc corp’ amp;nbsp;fanguinem fuum-Quod dicüturfacerdotes cor pus dnifacereßue conßcere.quodidcmfonac in laico rermonc,non ita intelligimus,quod ipfi cor* pus domini quaß de nouo creenc, amp;nbsp;ei eHenciam dent.-fed eorum facere nihil aliud ibi eft, nifi quod fuperillud uifibile facrificiumquod in altarieft.fa ciunt officium fuum.Ér dicunt orationesö' bene* didiones,«!? ßatu ta figna faciüt.Cr tune uirtute di* uina praeftatur.ut fit ibi uerü corpus domini,lt;r ue rusfanguiseiusiubiphusnihilaliud cratniß pa* nistiruinum.lllud ergo opusfacerdotum quod tune agunt.tali modo loquendi defignari folet,ut ipfi dicantur facere corpus domini :creft fortaffc fumptus hic modus loquendi ex eo, quod domi* tius tuncdicebauHocfacitein meam commemo* rationem. Aut fi cui uidetur id quod didii eft; Hoc facite in meam commemorationem, ita intelligS dum,ac ßdiccretunmanducatecorpus meum in meam commemorationem, ut per hoc fecundo repetatur quod fuprà dixerat; accipite ü* mandu* cateinö aduerfabor, licet nö ita apte cöueniat hic fenfusliteraeconßantijUtidquod fupràdidü eß. Nihilominus tarnen in coipfo quod eos iußit mä* dueate corpus fuum.ù* fanguinê biberc,€r etiam poß paffionem fuam in cömemorationem mor* cis fux poteßatem eis dedit conßeiendi corpus fu um er fanguinem.per benedidionem, quam ipfe CCS fuo exemplo docuit,erqua ipfi poßea uß func in confecratione eucharißix.er altjseam relique* tüt,in quos fiicerdotale officium ab ipfispcrucnit, l Nifi

ADVERSVS CATHAR.OS

Nifi enim liane poteftaté eis dedifler.unde poflent habere corpus doniini ad nianducandü.er fangui neni eiusad bibendü.eriä poftrefurredlionêipfi* usf' Dicecis forte infaniam hanc.potuicgdemali-quo mô fieri.ut diis ante palTioncm fiü darct dl* fcipulis corpus fuü ad manducaduni, amp;nbsp;fanguiné fuii ad bibêdum in fui cömemorationem.id eil.ut poftea fui memores eflenc : fed nullo niö fieri po tuit poft paflionêÉrrefurretftionê fuä.utpaliquä benedidionê habere poffent corpus eiusad man* ducandii.fiue fanguinem eius ad bibcdum. Ad qd primü dico.'Q) fi illa cöniciriorationc ita exponitis non retfteintelligitisfcripturâ .Quomodo enim intelligenda fit, ex uerbis Apoftoli patet, ubi illiid B.CoMi »rrbücomemorationisCorinthiisexponcns.ait!

QiiotiefcüçemmâducabitispanêhunCjû' calicê bibetis,mortem dnianunciabitisdonec ueniat. Ex gbu s uerbis intclligitur, qgt; mädu catio illa cor-pons dni,qu3c ë fubfpecie panis.ö' bibitio calicis, ld ë.fanguïsdni; annütiatio.ideft teftificatio mor tisdominieft, quaincruce fuftinuit .Ineoaûtçp addidit,donee ueniat: fubintelligendü eft,domin’ ad iudiciumtir in hoe fignificauit.qd hsec annum ciatio mortis Chrifti per cömunicationem corpo fanguiniseiusnondécrit in Eccicfiaufcpad diem iudicij. Patet itaqjex uerbis Apoftoli, ctia poft paflionem dominicâ fideles Chrifti mandu care potucrunt corpus domini. ÉT fanguinem ei” bibere.Manifeftûeftetiâ ex ^bis Pauli, tîdfandii Apoftolhü* corum fequaccs, benedidlioiics fecc* runtfuperfacrificium dominiadimplendumfer-(nonemdominiquem eismädauerat decorpore er

s B R H o xr.

fanguîne Cuoconficiendo, fumédo în mcmori' ameius.Dicitenimiii epiftolaad Corinthios iïcî Calix benedidtionis cui benedicim us,nonne coin» municatiofanguinis Chnfti eftfCrpanisqué fratt gin,us nonne participatio corporis Chriltiefl?Ilt;J eft.nonne corpus Chrifti eft, quo panicipamur? ïn eo autcm qiioddixic, benedicunus, non folun» fignificauit fe C alios apoftolos babere potefta? tem faciendi bcnedidionesfuper facrificium alta ris.fedÈr Corinthiorum presbytcros quibus fcri» bebat.Ér quibus multa mandabatdefacrarrento corporisófanguÏnis domini, quomodo digne il» lud tradtaredeberent.Hoc ucrofuperflue eisman daflècifinullo modo fieri pofler,utmanducarenir corpus domini,aut biberetur fanguis cius in Eccle fia.Fuit mihiconcertatio de his rébus quadam ui» ce in domo mea Bunnae.cum quodam uiro qui fu fpedf us erac nobis quod clTet de fedta Catharorü: ix contigit ut incideremus ad loquendum de fa» cerdotibus malis.Crdicebat ita de eis : Quomodo poteft fieri.ut qui tam irrationabiliter uiuunt, dif-iribtiant in ecclefia corpus domin nbsp;nbsp;dixi ei: Non»

ne legimus quod Pilatus qui faluatorem crucifi» xit.Czinfideliserat.inpoteftate habuit dare cor» puseius cuiuellet.iür dédit hoc lofephuiroiuftod In eadempatientia dominus eft etiam nunc.CZ tolerat malos facerdotes, Cr finiteos poteftateni habere in ecclcfia,lt;r difiribuere corpus tz fangut» nem fuum tarn bonis g malis:lt;£r continuo ille fub» iccit diccs:Poft illud tpspaffionis fup ipfe no uenit in manus eci^.Ex his uerbis (atis intellexi inctedu

1 « UtSi«

ADVERSVSf CATHAROS litatemeius.quamfurpicacusfueram de eo,uideli cec quod nö credebat ab aliquo hominc polïc tra lt;flari,aucrumi in ecclefia Corpus c^rrangulemdäi« Dixilp ei CU m indignatione.O Cathare nûc te ma« nifefte côuincamtO'reuolui epiftolas Pauli, quasi præfentes habebam,©* dcmonfttaui ci locum illS I.CoMi ubi adConrinthiosfcribens dicit : Quicunçpman' ducauerit panem uel biberit calicem domini indk gne.reuserit corporis Ézfanguinisdominirprobet autem feipfu m homo.érfic de pane iJIo edat.^r de calice bibat, Quicunçenim manducat û” bibit indigne,indicium fibi manducat O* bibit,non dqudi Cäs corpus domini.Hgc iierba cû illi expofuiflem, comprehcdi eum fermone hociSi ita eft inquam« U t dicis,nidelicet quod ex eo tempore quo domP nustranlîitcx hoc mundo,non uenit corpus eius in manus cuiufquam,confequens eft.quod ex illo tpe neçp digne ne^indigne potuit aliqs mâduca-re corpus eius, aut fanguinem eius potare; amp;nbsp;fi no poteft ab aliquo fumi indigne, nemo poteft in eo fumere fibi indicium. Fruftra ergo fermoncm ill5 dixit Apoftolus.quod qui indigne fumit corpus O' fanguinem domini, indicium fibi manducat amp;nbsp;bi bit.Haec cum dixiflem.conticuit: amp;nbsp;neqp increduli-tatem quam in eo redarguebam,negauic: nelt;^ ue ritati qua conuiólus erat, confenfi't.Et nunc de ea« dem fcriptura alloquor amp;nbsp;uos aduerfariosmeos. St non eft ita ut credimus. quod facerdotes eccle-fixconfecrcntcorpus ©•fanguinem domini: amp;nbsp;ƒ non poteft fieri ut ab aliquo hominc fumatur.nü-quid potefiisdicere nobis.quis fit ille panis aut ca lix dominijin quo fibi Indicium manducat©* bibit qui

s E R M O XI.

qu 1 indigne illud mâdu cat Ér bibit.O' ex quo mul' tosetiam contingit corporaliter infirmari.û'mo' ti duin indigne communicâtf Quod efl; iiludcor-pus domini quod dqu dicâdum efle Apoßolus de.-tnondrat.O' quid eft dqudicare corpus domini? Oïa cette haeefuperflue O'uanc dicuntur.fiipfum uerum corpus Chrifti communicabile hominib’ non eft.Çgo uobis fenCum feripturæ .de qua nunc fermoeft, explanabo, licet iudignos uos elle co' gnofcâ.fed magis hoc facio propter noftros fim-plicespopulos .PanéOcalicem domini appellat Apoftolus corpus (Sd fa nguinem domini,quia fub fpccie panis O* uini iftafuntinaltari : Oquamuis ibi non fît ueta fubftantia panis Ouini.poftquain confecratio fada eft, tarnen eft ibi fapor amp;nbsp;color, O' forma panis 0'uini.Et quidem fî non eftet in illo facrifîcioaliafubftantianifîipfe panisO' uinum, noninillo cibo'aliquis manducaret indicium, id eft damnationem fuam, magisquam in aliquo alio cibo: neque propter illam manducationem contingetet aliquosinfîrmati autmori.cumnon lit periculofus] cibus, fimplex panisO* uinum:for' fitan quia panis eft benedidus.O* uinum eft bene didum: ideo qui indigne manducat pané ilium, O' uinum illud bibit,iudicium fibi manducat O' bi bit,O’ forte infirmatur aut morit.quia benedidia né fdâm no bene honorauit. Si hoc dicitis,interlt; togo quare dixit : Reuserit corporis O'fanguinia domini qui indigne manducat panem ilium O' ca licembibitî'Sinoneftibi nifi fimplex panis bene* didus.O fimplex uinum benedidii, redius dixif* fettceusentbenedidi panis.obenedidi uini indi*

I ) gne ac

ADVERSVS CATHAR.OS

gne acccptileddixitiRcus eric corporis ô* fangoi nisdomini ,fubintelligimus,indigneacccpci, O'4* dammodo perditi, quantum in ipfo eft. Animad' ucrtite nuncO'hoc.quoddiciceum non drjudica rc corpus domini,qui de pancitlo dominico indigne edit a ut de calice bibit-Si quis prauc crfordidc uiuit, O* fine timoré peccatoijr fuoijtaudaiflcrac-' cedit adcômunicandum corporiO'fanguinidni, quaCï fit alins cibus.hic indigne côicat.O'hic nô di iu dicatjid eft.non difcernit corpus domini ab aitjs cibis per timorem ô'reuercntiam dei-ftcm amp;nbsp;fi fie homo cafte O' fobric uiucns,O'tarnen non credat ncre efte corpus domini illud quod a facerdotibuî ecclefiæ in altari confccratur per orationem O' be nedieftionem. Hic fi' propter aliquam fimularionc acceditadfanAam communionem.edit indigne corpus domini,Onon difcernit illud abalrjs cibis per fi'dem catholicam,0'manducacac bibic fibi iu dicium.id eft.damnationem.Hoc tu infelix Catha re facis.qui in occulto negas uerum corpus Chri-ftiefTemaltariîO'omniaquoe àfacerdotibus no-ftris in ecclefia aguntur, in textrina tua irridcs, nihilomin’ adueniente pafchalidie.cû ppVo ad ec clefîâ properas.barbam reuercntercomplanas.O* multo humilius cptcris genua tua ad alcare incur uas.atephiantius buccamaperis adaccipiendam faniftam communionem, uidelicettuam xterna damnacionem.quatinus uidearis hominibusbenc catholicusac religiofus, O' ut hi quos per pecuni-Smconducitisad tuendumuos.dicere polTintin dcFcnfione ueftra.Qyid requirimus abhomini-bus iftisifioni Criufti funt,O' omnia agunt qux p-tinêt

s E R M o XL

rinentadChi iftianos: utinam nos tales fîmus. Ab uno uiro quidî^^nguliaueftiiscxierac, iinû talem fapientiam ueRramaiidiui. Corpus ueftriiin do-mini eft,©quot; corpus domiui facicis quando pancin ueftrum bcncdicicis, atquc ex eo corpus ucftrum reficicis.Hunc fermoncmdolofc fignificatis.quan doinquiritur à uobis.utrumuere fidem habcacis de corpore doinini.crrefpondetii inquirentibus, bonam nos de corpore domini fidem habere. Si er go hxc ita fe habent.O* fi hoc eft uerbum occultæ fapientiæuefiræ.fcitotequia nonefthxc fapien-tia à domino deo.fedadinueniceamprinceps ue-fterdiabolus.uc per talem fermonem daret infide litati uefirse altquem colorem, in quo fimiliselTet fidei catholicx.quo minus abhorreret eam popu-lusftultus.quem trahitis poft uos. Nolite mifera gensfaüerc uofmetipfosinanibusuerbis. Verum quidem efle fatemur, quod omne corpus, omnis caro domini eft.cuius eft terra amp;nbsp;plenitudo eius, ©■iuftorû hominum non-fokimanimæ.fedO'cot' pora.membra Chrifti dicuUtur, utapud Paulum, qui dic!t:Annefcitis quia corpora ucftra membra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

Chrifti funtC Nufquâ tarnen hic modus loquendi in fcripturis inuenit, ut corpusalicuius bois, quâ» tnlibct fancfti.uocetur cor pus dni.uel alicuius carp uocet caro Chrifti. praeter ülud unicum corpus quodunitum eft diuinitatiin domino faluatorc. Hocfingulariter uocatur corpusdomini,tfrcaro Chrifti in fcripturis,©' ubicunqueloquitur fcriptu raaliquidhuiufmodi, quodcorpusdomini man-ducandum fit à fidelibus, ita hoc dicitjit non poC ficfcrmo ille incclligide aliqHoalio,nifideillofin-

l 4 gu-

ADVERSVS CATHAROS

loha ff guïsio corpore perfon« Chrifti. Videtc quoddo» ' minus in euangelio fic att:Nifi mâducaueritiscargt; nem filrj hominis, amp;nbsp;biberitiseiusfanguincm, no habecis uicam in uobis.Nüquid pucacis quod hoc dealiquohoîsfiliopofiïtueraciterintelligi.prgter iliumunicumfiliumhominis,Chriftum uirginis filium^Nunquid pucacis quod madandus fic alP quis homo,«^ coquendus auc afTandusit^r (ic mä-ExoÏ2. duc«*ndus.ucuicagccrnahabeacur?Nonhoccerce ' prxcepic deus in lege fua, qui dixie .‘Non occidcsj eciam fi fîne pcccaco occidi pofTic homo man* gt;nbsp;ducari.non habec camen cancam uim humana ca« rojuefuoguftu poflitalicuiprxftarc uicam aecer* nam.Ex hoc ergo rcicoce,quod dominus iîngulart ter de fuo corpore,quod diuinicaci erac unicum,Io quebaturcumdicebac:Nifîmanducauericis carné fïl q hominis,cÿ* bibericis eius fanguinem.tirc.Filiu hominisrerolebacappellarefaluacor.necurquani in eiiangelijs hac appellacione iîgniiîcacus eft aliquot; usaliquispraecer ipfum. Hinc feimus quoniam erhoc locoubidixic de carne filrj hominis.fcfîn gulariceriîgnifïcauic. Vcaucemcerciusfieret,dc quofilio hominis hicloquerecur,tir qualem uica

Iohagt;fflt; promiccerechisquimanducarenc catnemipfîus, amp;nbsp;fanguinem biberenc,poftea ô'alioIocoaic.Qui manducacmeamcarnem, ô*bibicmcum fangui* nem,habec uicam xcernamgt; Vera quidem caro eil caro Chrifti, fed in muleis ab omni alia carne fin» gularis e0:,amp; cali modo manducacur, quo nullus alius cibus manducacur, ficue CzCupra oftenfum cft.Vnica eftdiuinicaci,Crexeahanchabcc uircu-cem,uc qui earn digne manducat,uicam æcernam tn ea

SERMO xr.

in ea maducet.quia fandifïcatiir per iiirtutcm deï ficifpiritus.quicarni adiun(5luseft:Qui ueroindu gnemanducatjiuicipracaronö prodeftaliquid, ficut ö* ipfe dominus teftatus eft dicens: Spiritus c quiuiuifîcaCjCaronon prodeft quicquam.Non folum aucem non prodeft caro illa indigne mâdu cantijed «irnocet, quia iudicium fibi manducat in ea: Oifperditenim illum deus inhabitans carnem fanAä.ö'ulcifcituriniuriähabitaculifui.SjcutaU' tem (îngularis eft illa caro ab omni alia carne, ita erde ea ordnauit deus.utßngulariter maducetur, (fraliterqaliquisaliuscibus.Nam Tubfpecie panis in al tari nobis uirtute diuina praerentatur.O' uidc-tur értangitur:In fapore panis guftatur tr mandu caï.ficut ö’fanguis dominicus infpê uini nobisp fentatur.Érin fapore uini guftatur amp;nbsp;hauritur: f ra lt;ftio ibi uidetur.fed ea in facramêto eft tantü.ideft informa uißbilis panis. Cömunio partium in mä^ ducando fentitur.fed ité in Colo facraméto eft: ipfa autem fubftantia dominici corporis, qux in facra mento latet.integra manet amp;nbsp;incorrupta.Mandii caturhiccibus.fed non confumitur ut alius cibus, adanimam tranßt.animam confortât O' illumb nac.eam^conducit ad uitam zrernam. Singulati tasiftainillafanda came eft,quam de uirginis u-terofîliusdeiafîumpfit.fibiipeam fegregauit ex oini carne qux fub ccxlo eft,u t hxc mirabilia ope* retur in ipfa ad falutem ele^orum fuorü. Propte-rea non uobis durQ uidcaf crederefpäliter de hac carne dicftum efle illud.quod fupra ex cuangelio inducSum eftiNifi manducaueritis carnem filij ho

I $ minis

ADVER.SVS CATHAROS niinis, ô* biberids eius fanguinem, non habcbins uicamin uobis:£r illud : Caro meauereefi; cibuSa erfaiiguis meusiieieelt pocusraliac^Cimihahis. (^jiJamdifcipiilorum Chrilli qui raliaipCum di* clt;ncë audieranc,murmura banc dicentes : Quomoi îoJi^n.ff dopoceibhic nobis carné fuâ dare ad manducan« dum:? Durus eft bic fermo, quis pocefteü audire? Ecconuetfi retro diCcellsrunc ab eo.Oquot; ultra non ambulanerunccum ipfo-Acftimabancenirnqi di cereceisfemanducandumah eisinea fpccie qua a.pparebac inter cos,ita iitperfruftaconcidcretiir, amp;nbsp;dentibus eorum dilaniaretur.-Cr ut fanguis eius in fpecie fanguinis hauriretur ab eis. ipfe ucro nó hunc modum manducandieis fignifi'cabat.fed ib lummanducationismodü.quouere quidem ca-10 Chrifti manducatur.ita tarnen ut manducauti uideatur non fe manducare carnem »fed panem: crutbibentifariguinemeiusuideatur nonfe iän» gtiincm pocare.l'ed uinum.Hocuere idcirco ita fie ri ordinapit deus.ut tanto maius fic meritum eins qui cum tali fide lirruncjj fumit.utcredatpotentb am dei tantam cfle.uc hoc facere poflitrü* botiita' tem eius tantam eife, uc hoc dignetur facere pro hominis diledlionc.Itcm amp;nbsp;propter hoc uoJuit do minus carncm fua m manducari, amp;nbsp;fanguinem fu umpotariinahafpccicquàmefi.ne nimium ex-paucfcerctquisq manducarecarncillä amp;nbsp;fangui nein ilium potarc,fi uidercc utruncpin propria fpe cie:ir ut tanto minoremoccafionem habcrentlu' dxi fiue pagani irrridendi Chriflianos,ac diccndi q, manducarentdominumfuum.tj'bibercnt fan-guinem hominis occifi, Vir quidam noftri tempo

î E R H o XT.

risqui infamat’ erat,quod de Catharia ueftra gu fta(îec,ciim interrogareturin excremisfuis,an uel lecdarifîbicorpusdomini.dixilTe mcmoracur;Si elTetilludcorpusdomini tancxquancitacis.uc eft petraErenberci.îamdiidumeffetcofumptum,ex Ea efte. quo primumccepitprimummanducari.Verbum ref^ionc irrifioniscrathoc.ïrex infidelitate ,pceffit,inqua, côfluê' utdicût.ô'uoseftisabforpti: undecr uosde codé tiae.ho' ÿ’bocôuenio. Nunquidcreditis uerumciTequod die Her-dominus fefusChrillusdeqtiinçppauibusquinq} nielfteî miliahominumfatiauit.ô'quodracuratisfupeifu dida. eruntduodccimcophinifragmentorumc'Negare hocnon poteflis.nifieuangelrjs contradicere ueli tjs.inquibusmanif. (le lioclegiturrHt nunqd non creditis quin amp;nbsp;per eandem uirtutem qua hoc mi raculumfecit.potuiffetïr aüosplures illis quinqj milibusfatiareexeifdem panibusc’ Dubiumhon eftquin potuiflèt. Plus enim panis crat in duoJe-cimcophinisfragmentorum.qux fuperaucrant manducantibus.quàmfuiffetprimo inillis quim (jpanibus antequameosdiftribuerccûcpiffer in turbas.Nam forte in uno duodecim cophinorum autduobtis potuiffent fuiffe contêti panes illi qui ab uno puero illic baiulabantur. Idcircoauté plus fuperelïèuoluitdominus.qdiilributumfuiffet.ut intelligereturnondum ita coartatam fuiffe poten tiamcius, quinadhuccx eifdem panibus multo plura rnilia fatiaffe potuiffet.Idipfum autem mira culûquod fecit de quinqj panibiis.potcrat fine du bio feciffe de uno, «y nô folü de uno integro pane, fçdô” debuccclla panis hocfacercpotuit. Omni

dubitatione

adversvs catharos

diibitatione remota credere polTumus.quodca' dem uircuce qua potuit de nihilo facere omia,pof fccamp; micampanisica multiplicare. ut inde fatiao ret infinita milia hominum Qua ergo rarione diamp; fidere poHumus, quod eadem uirtute poHit hoC miraculum facere de corpore fuo,u t quotidie in fa cramento manducetura multisin eccle(gt;arua,0* ramen nunquam manducando confumaturf Cer« te iïcut olim Chriftus in coenafua inconfumpto amp;nbsp;integro corpore coram difcipulisfedebac ea hora, luce it nbsp;nbsp;nbsp;manducabant corpus cius.ipfo dicente:Acci-

picee^ mandncate.hoceftcorpusmeumquod^ uobis tradetur. Sic ü* nunc eifdem horis eifdemÿ momentis.qiiibus per diuerfos fines muqdi in ec' clefijsmanducatur corpus eius .redecinconfum' pco corpore ad dexteram partis in coelo. Non ex hocnoftro humano fenfu hanc fidem habemus, redexrcripcurisueritacis.qugfuntàrpiriturando, amp;nbsp;in quibus totius catholicae fïdei fqndamentum uniuerfaChrifti eccïefïa habet.Tu uero o Cathare lianefidemin abfconditis tuis irrides quafifiulii' tiam magnam.Infelix, quomodo audes fiultitix deputare hoc.quod facit fapientia dei? An impof fibile eft.an non licet Chrifio, quiefi; dei uirtus amp;nbsp;dei fapientia^de corpore fuo facere quod uult ? An oculus tuus nequam efl:,quia ipfe bonus eR( Vete bonusefi.quia eledlorum fuorum caufa multa fe* cit.O'adhuc facit,quaeei ab inimicis fuis,uidelicec ludsisCrpaganiSiö* fimilibustui,reputantur ad ftultitiamtSradinfirmitatem.Scd ficut dicioipo-|.Cor.(. ftolus:Quodftultumeftdei,fapientiuseft homl pibus.Etquodinfirmumeftdei/ortius eft hoib”« Non

SERMO xr.

Non poffum ings.credere hoc,quod dicit de cof^ poreChrifti.ga nullatenus intelligo qualiter effe poflit.Infipiens homô.nungdpucasdeû nihil pof-fe facere quod tu non poflis intelligere?©* qd «11 in omnibus qug credere nos oportec.qii od homo fu pertertam uiuensfuolcnfu ualeatoïno penetrate autintclligcre quomodo fit aut quomodo fuerit? lam tandem ponepertinaciam inimice ucn'tatis ÉTetede Cecurus ea ^uac dixi.ga nihil giculi ex had fidcpatierisdmoirmultumfrudlum exea inuc-nie3.Si uero non credideris,in infidelitate tua setet naliter peribis.Secure dico.ga quod nihil ex ea fï' dequamprsdico, peticuli patieriSjgafandi uiri, gfueruntantenos, quorum fanólitas prgdicatur Crglorificaturinuniuerfomundoin hacitdefalua ti funt.Sandi apoftoli amp;nbsp;apoftolici patres miflas

• ( celebralTelegunf.ineafïdequacredideruntfe cor pusÔ'fanguinemdominiconfîcereO'acciperc.ô' alijsdare-Legicurquod accidit aliquando, ut hxc infidelitas de corpore Chrifti,qua uos irretiti eftis* ctiaminpopuloRomanoincreuififet.O'magnam Cregö pattem ciuitacis occupaflet tempore Gregorij pa- ri uslt; pg.g cü oraret pro infidelitate populi.ó' inter mif fatum folennia fecundum confuetudinem obtu-lifiTet fup altare dei pane amp;nbsp;uinu, amp;nbsp;folitas benedi* dlioncs fecifletjhoc precibus à deo obtinuit.u t ap* parcret ibicaro dnica ficutierat.amp;'oftenderetut hisgaderantinfpeciecarnis.quæprius illic fue* rat in fpecie panis:fic^liberatus eft populus ab in fidelitate hac.Legimus de fandlo Martino Turo' nenfiepifcopo.qui nó minor fandis apoftolis ha* bebatur,quod dum facraméta corporis amp;nbsp;fanguh

nia

ADVERSVS CATHAROS nisdominiinecckfia offerret,globus igneus aplt; paruit fiipercaput eius. Signum hoe indobitater adco erat, ©• demonftrauit deus in hoe meritum fanfliuiri, tr officqeiusfandlitacrm honorauit. QuodnequaquamfeciiTet.fifalfaamp; inaniseffet fi des eius,cum qua afiabac akari diuino,O'qua ere debat adeffe in manibus fuis corpus Cr fanguiné domininoftri lefu Chrifti. Talesitaqj uirosconfî-deiner fequi potes in ca fide.qua ipfi nos pracceffe runt.crquam à talibus fcriptani habemus in libris quos reliquerunt poft fc. Wanes tuus rranet in in* fernojfti uero manent in cælo.Tu fuge Manern amp;nbsp;infernum, hos nobifcum fequere, ut cum eis pari-ter maneamusinaeternum Quod praeftare digne turlES V S CHRIST VS.quicumdeopatreó' fpiritu fanefto uiuitCr regnat deus per omnia ft* CU Ia feculoiji.Amcn,

CONTRA NONAM HAERE^ ftm de hilanitate Saluatoris.

Sermo XK.

AEdificium fine fundamento.ut opinor,cS' ftruxi.Nam qui bene uos nofcimc.faluato toris humanitatc negate uos dicüt. Quod fiita eft, uanéoperamconfumpfi dirputansuobp fctim de corpore cr fanguiné domini. Non eft au* tem incredibilc mihi, infani magiftri infanos effe difcipulos-Namprinceps erroris iieftri Manes.fal uarorem noftrum itain humanitatc apparuififc doccbat.utuidereturquidem homo eftc,crnone{ fel

s E R. M o xrt.

iet tiere Iiomo: sS^quod necucre natus fuiiTetdé uirginCi neque uere palTus, neqiie iiere mortinis, nee ucrea morte fufcicatus, fieu tlt;z duo magiZa-roccÿ Arphaxatance ipfumin Pcrfia docuilTeIegt; guntur.Quodfi in hocerrorcillumfequiminiina gisquam Cantfta cuangelia.dcquibusuos iatfra-tfs.Q) uos foil ea fciacis lt;amp;nbsp;obferuetis, procuJdubio autexei eftis auc infani: Cacci eftis, fi in eis huina-nitatem Chrifti non înteiligitis.quæ ibi manifeftc prxdicaturdnfani autem, fiuere intelligitis, (.7 ta» menobftinata mente Euangcliftis contradicerc audetis. Si eflètis Iiidxi, forfitan longam difpuca-tionem exlegeó* proplietis debac reuobifcum aggrederer.Nunc autem cum uosprofitearainief I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc Chriftianos, ir euangelia legatis amp;nbsp;fciatis, ficue

dicitis, non me finit indignatio de hocaduerfiim I iios longo fermonelaborareiLegitisenimibi ma nifefte, quód eafdem hu manæ naturae infïrmita--tes in carne fua fuflinuit, quasnacuraliter pari O' alrj homines folentir.furiuit eïrfïtiuit.lalTa tus elb ex itincre.dormiuic. ficuit triftatuseft.(ïcutEiian-geliftx teftantur,quos,ut puto, non audetis dicc-’ refuiffe metitos, Qd fi uere nö fuit in eo fubftâtia 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carnis, fed umbratilis quxdam fimilitudocorpo

ris humain, nullo modo ifta uera potuerüt efie de

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;co.Dicitisforte,quódquiafTimilauitfeefurire,fit»

re, O'extera omnia qux diximus. Ideo cuangc-liftx ita de eo locuci funt.ut illosgeflus fimulacio» I quot;nis eius talibus exprimèrent uerbis. Filii Belial,qua j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uosaudacia imponicis fimphciagno fimilationis

/■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duplicitacero, ueritati.qux deus eff, falfitatem?

/ Ipfc uei^ corpus O* anima fe habuiflc teRatus eR: j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Crqua

ADVERSVS CATHAROS

Cquatemeritate uosdicitisneutrum inipfofuif-fe.trmagiscredendumin hocarbitraminifallaci Manichaeo.quam ueraci deo? Verum corpus habe re fe tcftabatur.quado ad difcipulosfuosdiccba» Videtemanusmeas.Cr pedesmeos.qa egofum: Luc. 14 palpate Cz uidete.quia fpüs carnem Cr ofla nó ha-bet.ficut me utdetis habere. Et cü hocdixiffet.ofté dit eis manus amp;nbsp;pedes; ûquot; poft hæc cü obtulifl'ent ei ad manducandum partem pifcisafti Crfauum mellis.Hnanducauitcoram illis. Animam quo^ ft Mat.2(gt;- habere oftenditin co,quod imminente fibi paftio loha. 10 nefuadiccbatiTriftiseftanimamea uf^admor tem.Similiter if in eo quod dicebat: Potefiatc ha^ beo ponendi animam meam.Cr iterum fumendi eam.Quid ergo dubitas infoelix Cathare uerâ hU' manitatem eum habuiftet.quem ex uerbis ipfïus intelligere potes uerum corpus humanum Cr animam habuiftcfSi dubitas eumde uirginis utero corpus aflumpfifle.curre mifer ad euagelium Lu Lucsi, cae.in quolegunturuerbaangeliad Maria loqué» tis hoc modo;Eccc concipies in utcro.Cz panes fill um.In utero,inquit,concipies,uc intell gas de ipia carne uirginahs uteri,Crnon aliunde eum carnem aftumpfine.Item idipfum intelligere potes ex uet War.i. bis angeh.quat.ut Matthaeus fcribit.adlorephlo-cutus eft hoc modoiloftph fill Dauid, noli timere accipere Mariam coniugem tuam; quod ein in ea natum eft, de fpnfantftoeft. In ea inquit natum é, ne pu tares umbratile aliquid, if non ueram carnS cum eduxifte de utero ma tris, uel aliüde qua'm ab ip{à.corpuseumaiTump(iftê,utinfelixValentinia nus dicebat,Chriftum de cotlo corpus attuhfte in uteqe

s E R. M o XL

nterû matris, ac per earn quaff perffdulam cum tranffHctn huncmundum: uel ficut Apelles hxregt; ticus djceba(,non dectxlo.red ex aère eum corpus alTumpffire,quod produxit de uirgine. Ice ad hoc iprumpercinecquod ApoftolusdicitrMifftdeusff Cala.4. liumfuumfatflumex mulierc,falt;ff:um Tub lege?

Fadum.inquicexmulierc.ut intclligasfubftanU' am corporis eius de fubftancia uirginez carnis fa-bricatumfuilTe.Cum uera carne nacü fuiffc Chri-ftum ex prxdidis redimoncjs.ffquid fanz mends babes,intelligerc potes.tir in ueracarne eû fuiffe paHiim amp;nbsp;mortuum,ex muleis fcripturz teftimo nrjs euidetiHimum eft, amp;nbsp;nunc unum pro muleis indudumfufficiaeex Iohannis euangelio.quiin ffnepaffionisdominiep ica aic.-Vnusmilieulancea IohS.19 laeus eius perforauie.ô' cSeinuocxiuie fanguistir aqua:«- qui uidit eeftimonium pcrhibuic.û' uetu eft eeftimonium eius,O’ fcic ille qadicic uera.ueesr uos credaris.Fada func em hpc ue fcripeura impie recur. Osnoncomminuerisexeo.Et icerum alia fcripcura dicic: Videbunc in quern cranlFixerune.Ac ^ach.» rende quid aic.quia exiuic fanguis amp;nbsp;aquasCrquod hoc fe uidifte ceftacur,0' feire fc rei uericacem dice rc,diligécer afFirmac,uc nullo modo dubiceeur ue-ricatem carnez fubftancip in Chrifto fuifte.Kam 17 phancafticum corpus habuiftec.iea uc non fuilTee in eo uera caro, fed inanis amp;nbsp;umbracilis quzdam carnis ffmilicudo,ut mencicus eft uefter Manichz us.non magis de corpore eius lancea perEoraco,^ deuento percuflb poeuiftenc profluere fanguisCZ aqua.Qiiod uero in eadem carnc.in qua nacuseft, rpaftusettam tcfuncxit, ex uerbis quz fupri iiu

K dud

---1

äDVÄHSVS catharoî.

Äaxi patet,quæ poft refurrcflionê fuâ dixit.ofteö' dens difcipulisfuis manusfuas amp;nbsp;pedes ; 3ô ex eis quse dixit Thomae dubitanti, ft fufFicere poftunt hxc qux dixi ad comptobâdum uobit ueritatem humanx naturx.qux in Chrifto lefu, fufficiant! fin autem.maneatinEelixCacharus cum fuoMane in m édacijs fuis:®' qui in fordibus eft, fordefcat adhuc,O'pereffluat in perdicionemloquencium anendaciumlt;

Contra hxrcfîmdecimam de humania animabus. Sermo XIII.

De hxrefi quam fupra inter Cf teras decimo loco ordinaui,nefcio an (Tt generalis homi nibus fedx huiuSrqiiia in plerifi^rebus dif fident à feipHs.ita nt quod à quibufdam eo Tum afTeritur^ab aJijs n^ef. De ea hxrefi loqu or, qua dicuntnihilaliud efte animas humanas, nifi illosapoftatas fpûs.quiinprincipiomüdi cecidc* eunt àregnodeûô' hos pone in corporibus huma nispromerctiralutem;nonautë nifi inter cos qui funt de feefta eorum.Hoc autem non legitur inter errores Manichxi,red alia non minor infania de animabus ibi inuenitur, idcircodubium mihi eft, ricdixi.utrum hi homines huncerrorem genctali-ter teneant,an non.Quod fine ita fic.fiue non,quis ad magnam clemetiam percineat hie (ermo,®* iu-fte non ab aiqs argumentis compefei deberec, nifi uirga®quot; baculo,rationabilia tarnen refponfadare nosdecetetiam infanis.Eft autem hie error ita ab ominabilis,®' humanae rationi contrariu8,ut non

ÏBRMO XW.

ft mïh Î grSdig mctus de fimpltciori populo qudd facile in eutnpofletinduci; propcereanon niuhS laboris in hac parte aflumere propono, fed breuê contraditffionem aduerfus infenfacos adduco. Ex antique hoc in communi fide eil, Cr facra feriptit atteftantur.quod ad hoc creauitdeus humanum genus,ut cxcoreftauraretcotlefti curix numerü angelorum,qui ex ea ceciderunt in exordio mun« di.Poftq autcm per inuidiamdiaboli etia huma« num genus lapfum eft in peccatum, Cr de paradn fo expulfum efl:,in primis parentibus filiusdei in his nouifßmis remporibus fadus eft homo, uc humanum genus à pdis Tu is,Cr à poteHatc diabo liliberaret.quatinusadhucin eo peificeretquod propofueraCiUidelicec utexeo cocleßcm curiam reftauraret.Cr impleret numerum angelorum fuo tum,quifueratimminutusperruinamillorum, q prottdi fuerätde coeJo propter foperbiam fuam. Creditis hoc uosqui ex paradifo eßis^Si non credi tis.ecce inducam uobis uerba apoftoli Pauli.ex g bus intelligere poteßis ita elfe ut dixi.Hic in epißo la quä fcripfit ad Eph*fios de deo patre dicic quogt; dam loco fîc: Cratificauit nos in diletflo filio fuo, in quo habemvs redemptionem per fanguinem eius.CrrtmilTionem peccatorum,fecundumdiuP tias gratix fux, qux fuperabundauit in nobis, in omni fapientiaCr prudentia,ut notum nobis face retfacramentum uoluntatisfux fecundum bonü placitüeius.quodpropofuit in eoin difpenfatiöe plenitudinis tempoiji inßaurare cfnia in Chrifto, quf in coelis.Cr qux in terris funt in ipfo. Hoc ergo animaduettitein hoc fetmone, quod dicic propo*

« • fuUl«

ADVîRSVS CATHAROS

fuiffc deum patrem inftaurare in Chrifto omnift qux in coelis amp;* qux in terris func in ipfo.Oninia 4 in terrisfunt in ipfo.i.in prçdedinacione ÉrekeSio ne ipflus.id eft omnes elecflos homines,propofuic deus inftaurare in Chrifto.id eft per Chriftum. lté omnia quæ in coelis funt.id eft totum numerü an* gelorum,qui fuerat imminutuspcrruinamlapCo rumrpiritun,proporuitinftaurareperChnftü,ita ut redimeretur hiimanum genusper ipfum.O’ lo' to angelorum collocaretur eletftorum hominunt numerus, atc^coeleftis Curia ica ad integritacem plenitudinis fuæ rediret.in qua primo condita fu crat- Nâ (i itle nûerus miniftroi^ dei.qiJê in princi pio ad lau dem nominis fui creauit, per Chriftum redintegratus non fuerit, non omnia in coelis per Chriftum inftauratun Si uero per ipfum impkeut fuerit illenumerus, ita uttot homines faluent,qC angeliceciderunt.uel plures.ficutafteruncquidâ, er h nihil aliud funt animp humanx, quam illi fpi ritusquiceciderunt.neceftarioconcedendumeft, quod er omnes angeli qui ceciderunt, lt;tr omnes hominesfaluandi Tint. Quilt;runcergoangelide q bus dominus in nöuiftimo didlurus eft t' er qui Mat.»; crunthominesquibusditfturuseft: Itemaledidi in ignem x tern urn, qui prxparatus eft diabolo er angelis eiiisc' Nunquid non cognofeitis hicquo epuoseftèmendacesflntelligite nunc infipienteS infipienciam ueftram, lt;amp;nbsp;ftulti aliquando fapite, er agnofeitequod non deftendit filius del de coe-lo,ut redimeret à morte xcerna dxrnones.fed ho* mines g no funt dxmones, fed gbus eft colluda* tio côttafpûalia nequieix in coekftibus,id eft,ad*

uetfuS

s ! R M o XL

verfus maligoos fpûs.q non rcgunr.ue dîcitî»,cor’ pora noftra.fed potius deftruerc noslt;Sr in corpo' Mat.» (ctrin anima incenabiliter ftudent- Non uenit fal uaremalignosCpüs/ed torquere eos.fîcucipfîcô-(cffi funt quando ex obfeflis hominum corporib’ clamabant ad cum dicences: Quid nobis tr tibi fili deifuenifti ante tempus torquere nos: Haiftenus (ne de his difputaflê fufFiciat-'är fi quid minus fuf* ticiencer dixi, addat ad h^c prudens defenfor ueri tatisquaecun^ eicompctencia uideneur,admu« nimentum catholics hdei.ut arceacur à uinea do tniniuulpeculs peHims, qus demoliuntur earn. Si quid cciam fimpliciter ûquot; quodammodo grolTe uidcbor dixiflc,non ex ho c me defpicict ledlor.qa ca cófideracione feci, ut ubi«^ cflct fcrmo interpre tabilis (implici populo, cuius sdificationi prsci« pue intend: iAafcribendo ad laudem amp;nbsp;honorem lefuChrifti deiamp;dni noftri,cuicft gloria amp;nbsp;pote« fias in cceloü* in terra permanens infecula fecu« loturo.Amen.

Quicun^ad munimentum catholicsfîdei hue librumtranrcripreric,amp;-fcriptum diligenter corr^* »eric.fctibat nomen eius deus in libro uits. Rogo fcriptorem ut hsc quo^ uerba afcribat tex«

, luifuo.Wexcerptum quod fiquitur, non negli« gat in fine' , libri fuiapponere^ .

K. » CxcerptS

Sgt;EXCERPTVM DE

MANICHAEIS EXAVGVSTINO.

MAnes.qui û*Manichæu;à diTcipulis fuit uocatuseft.utuitarecur nomen infanix. nationePerfa.ueniens in partes Grxciz* Tpintum paraclecum fe effe afFirmau ic,quem do-minuslefus apodolis fe müTurü promiferac.Hic cxdircipulisfuisduodecimelegic.eos^apoftolo« nominauic.adimttationcm dominilefu. Quem numernm Manichxi adhuc hodie cudodiunc. Na exeledüsfuis habent duodecim, quos appellant tnagidros.amp;’tertiumdecimum principem ipfo' rum.Epifcoposautem fepciMgincaduos.quiordi' nancur à magin:ris;amp;' presbyteros qui ordinantur ab epifcopisthabent diaconos fuoStCzhi omnc» decfiiuocäturintercos. Caeteriueroqui nödum ad liosgradus afeenderät, auditores tantum. Mit* tunturaucem ex omnibus quiuidenturidonei ad corum errorem,uel ubi cft,ruftentandum ü*augS dum.’uel ubi non eft,feminandum. Eft autem do* gmaquoda' fuo hpreftarchaacceperunt.huiufmo ditCreatorem omnium rerum deum eftcnegant, fed duorerum principiacfteaffirmant,unum bo« nirm.cr alterum malumtO* hzc fibicopterna eile tr contraria.-er bonum quidem principium eftc a£ fitmant.-malum uero quendam immanem princt pcm tenebrarum^quo ome Corpus originem du* cere ccnfent.Animas autem hominum e^uitalem fpiritum quoruidibct animantium.cruirtutem quzuiuificat arbores, (!r herbas fcmina j dco originem habere dicunymo er partem dei unum quod^

KXCERPTVM SX AVO.

Huodque talium cHe uoIunt:Nam diuinam fubßä tiam omnibus gcncribus corporum admixtam cHie credunc.Hanc autem commixnoncm hac ragt; tionefadamcflTcaHcrunn Fuerunc.uc ait Mani' chzuB,abexordio duzfubdantixafe diuirx:duo fcilicet régna diucrfa amp;nbsp;contraria atque concerna, uidclicet rcgnum lucisóregnum tcncbrarutu;iïr regnum quidêlucis deus pater obtinebat. Hoe q-gt; que fubftantiam bonam Manichzus appellauit, »ue naturam bonam incommutabilem.ü* otni no inuiolabilem;amp;’ hoe non aliud quam deum cf' fc confelTuseR.Erat autem,ut ait, iuxta unum la« tusilliusilluftrisaefandz terrx,tenebrarum ter« taimmenfa magnitudine,hancipfubftantiam ma lamappellauit,fluefumum malum,flue malam naturam. Diftinxit autem cam in quinque elc« nicnta,(umum.tcnebras,ignem,aquam,uentumt tï h(cquinque malasnaturatappellauit. Infln-gulis autem monftra peftiFera ac peiÏima nata Fu ilTedicebat: inFumobipedia:unaeamp;’ex habita« toribus Fumi homines originem habere dixit .-in tenebris JerpenciaJn ignc, quadrupediann aquis. natatilia: inuenro,iiolatilia. Vnumquodqucau* tem genus in fuoelemento manere dixit, omnia’ çhxc gencem ecnebrarum appellauit.

In hacergo terra morabatur, inquit,immania quidam princeps, habens circa fe innumerabilea principes,erat^ipfe omnium horum dux O’ ori« go:Ponit autemfedemciusin cleméto fumi.Qrâ ergo terraifta cum fuis habitatoribus ualde erac pellifera, ac regno dei contrr.ria, ne forte ipfa regno dei aliquod inferret nocumctum.placu it deo

K 4 ea

ADVERSVScatharos cxpugnare cam.eius«^ malitiam aliquo tempera mento refrenare.Mific icac^ de regno fuo alia quin (^elemenca.quzdefuaipiius fubilancia Fabrica' uerat.û’hxcquinipillismalis immifcuic, iïngula (ïngulia.fumo aèrea, tenebris lucem.igni malo, îgnem bonum,aquz malx,aquain bonam,uento malo.ucntumbonum. Fadaergo hac commix* Clone bonz naturz cum mala,orca funcexillis quin^gcneribus animancium.quzfupra diibn* äa funtjornnia hzc genera animancium quz up demus in terrisjta ut ex fingulis (îngula ptoueni* rentiac^ex ilio tempore omnia animalia partem bonz naturz.ôquot; partem malz habere dicunt, co quod poft commixeionem boni frmali nata funt. Hac ergo ratione Adam amp;nbsp;Euam ex principib’fu mi natos afteruntiquorum pacer nomine Sadas« ut dicut, om nium fociorum fuorum foetus deuo' rauit.Et quia magna pars diuinz fubftâtiæ admix ca erat foetibus lilts, ideo maximam partem bo' nz naturz dicunt eum habuiftc, exiguam ma Iz. Qui cum fanefte uiueret propter exuberan* cem copiam boni,commotam ramen fuifte in co aduerfam partem mali.ut ad concubicumde* clinaret,attiraeum laprumefteelr peccane,rcd uixilTe poftea fantftiore.DicuntaücquardäcaIC' (les uitcutes ad hoc à deo ordinatas.ut per totum müdum eunces, bonam iUam naturam paulatim purgarenta malacui immixta eft,^purgac3 dua bus nauibut imponant, amp;nbsp;ad régna fua tranfmiC' tat* Naues autemillasdicucfabricaras efteexpu ra deirubftantia.er hz funt.ut dicunt, fol luna: lt;r lunam quidem dicunt fadam'ex aqua bona.fo lem

s E R M o XT.

lemuero exigncbono.Ideoiporationcs faciunt ad folein per dicm.quacunqjcircuicad lunam UC' log nodlê.fi apparec.-fl nö apparec, ad aquilonê, qua Tol cü occiderit ad orienté rcuertif • Ad imitaci oneniicacpcoeleAiumfpirituunietiam cledi ea« tum dicüc fe putg;are bonam illam naturam à ma la,dumcomeduncuel bibunt.Quod enim bonae nacuræimmixcumeAcibis O'potibusin uentrc corum,uc aiunc.Iiberatur.O* ipfi illud cum orario* nibus cranCmictuntad cotleftia:Quodautem ma* lx naturx ibi eA,ad fcceffura uadic.Hoc autcm fa ciunt in omnibus frugibus.O' frudlibus amp;nbsp;femint bus, Dicunt cm partem illiusbonx naturx etiam terrx admixta eiTezunde cum exhalec ac furfum ad Cedes proprias redire conatur.in herbas O* arbo tes per radices earum incurrit.fîccp in his earn dc-tineri contingit.O' impediri ne afcendat. Hxc ergo eAcauCaquareagriculcuramnon exercent,quoni am quafihomicidiumrcpucant herbas aut arbo* res eradicate auttruncare.fedô'folia aut frudtus decerpere nefas habêt:Hia ein inelTe fandas quaf damanimas.intelledlum habcnces perhibent, eas que uchementer dolere cum iAa lxduntur,amp; ex* pelli cum amputantur.Animas auditotum fuoru in eledos tranfire aut in arbores opinantur: ideo-^oêsarboresitaueneratur, ut amp;fpinasde agris cuellerenonaudeant.Permittuntautem auditori bus Cuis hxc facere.ut per eos uidlum habere poC-lîntlœnerari uero multolicentius putantquàm agros colere, Adeo autem.ut didlum e Aidiligenti usuolüt purgare illam bonam naturam in omni bus Ceminibus per comeftionem.ut O* Cperma hu*

K j ma

BXCERPTVM EX AVC.

«lanumfarinxpanisfui admixtum gullare noM abhoreant: fed hoc uehementer occulcancidecc' (fia efi »men h^c illorum turpitude apud Cartha ginem,cogence Vrfotribuno per duas puellas in diuerlîslocis.icautneucra alteram hoc prodidiP fc fcirec.Quarum altera nomine Margareta, cum ciTec annorum nondum duodecim, propter hoc quafîcœleliemyfieriumcoH-uptam feeiïe con* EefTa eft.altcra uero note Eufebia Manich3M,quaii fancflimonialis,primo negans.tandéuix comput* fa eft idipfum de fe fateri, amp;nbsp;totum turpiftirnum iUud fcelus exponere.Non autem omnes hoc face redicuntur,fed quidam eorum,qui dicunf Catha riftx.i.purgatores.Eft em feefta ilia diuiia in tret partet.in Cathariftas.û* Mattharios.er cosquifpc cialitcr Manichpi dicuntuncum tarnen omes difd plinä Manichxi obreruent-Carnes omnes immo* dasiudicant,neceisuefcunf:dicûtem,quiacüoC* ctditur4dlibetaîal,ftatim pars ilia diuinx fubftan tiæ.quxineraccorpori.euolat,^ quod remanct totü immundâeft,quia ex edeubitu uenit, opi* iîcium eft gentis tencbra^iö* coinquinat mandu* cantc.Auditoribus fuis »men cas comedere pet' mittunt/ed oîno prohibent,ne aîalia occidâc:aiûc cm,quia principes gentis tenebraiÿ fua fi'nguli in terris aîalia polTident.de fuo gcncrc aeftirpe ueni entia.qui peremptores eo^ reos tenêt,nec de hoc mundo exire permittunt,quin antea pœnis, qbus poftu nt eoa atterantinec o ua faltem rumunc,quaz fî (fripfacufrangunf,expirent.‘fed necalimoniala (Sis utnntur,guis de corpore tiiui aîalis mulgeac« yinü nph blbStfdicctitc« (cl elfe principü cenebt a* (um

DE MANICHAEfî,

rumrbibunt tn carœnü.quod non eft aliud nt(î uî« num codû. Vuas comedunt, muftü abomina» tur, dicentes diuinâ fubftantiamfugariin attrict' one iiuai^.quâ muleis modis à rebus fugere dicüu Fugitem.utaiunt.dufrugcs ïrpoma carpuntur: (ugitcü afHiguncur tcrendo,molendo,coquendo. inanducando:fugitinoïbusmocibusaialium,uci cü geftiunt.uel laborantifiigit etiâ in ipfa digeftio ne:multai^ circa haec turpifîime confingunt.Elec-roofynam ex omibiis quxipfi comedunt.dare ali-cui non Manichfo, médicanti phibennita utnec aquâinfummaneceffitatç pofito uelint porrige. te.ne mêbrS dei, qd hisrebus admixtâeft, in ill3 tranreac,eius(p peccatisfordidatû impediaf àredi. tuùdeo fæpe coartantur ultra modü coinederc.ô* paruulos fuot nimia ingluuie inter ficerc,ne uel ali is dentur,uel apud ipfos pereant cibaria eoiv.quo rû utrücp nefas habet. Vxores eledlis fuis prohibé' tur.auditoribu.. concedunb monenf th auditorea dtligenofftme.utfi ucuntur coniugibus.conceptu tn gnationemi^arte qua poffintdeuitét, ne diui» nafubftantta.qux in eos per alimêta ingredir.uin-culis carnets ligetin proie: per efeas etem ér pot* parentumin omnem Èœtû animS credunt defeen aerc'.itat^ nuptias fine dubio condemnant.qhqui' dem generate prohibent, propter quod coniugia copulandafunt.Dnmkfum in terras uenilTe.ad a* nimas.non ad corporaliberandarcum'cpnec de uir gine natum credunt.nec fuifle in carne uera.fed (t tnulatam fpeciem carnisludifictdis humanis fen fibusprxbuiiTezubi no (olum mortem, uerüctiam lefuttedtioncm mentirei. Vndepafcha noftrum ucl

APVERSVS CATHAROS velnegligenter.uclomninonon célèbrent. Cele« brant aucem proeo quoddam fefl:um,qnod uo* canc Bema, id eft^diem quo Manichpus eorum oC cifus eft.Deum qui legem dedic per Moyfen cr pec ptophetas locucus eil. non uerum deum fuiflë dicunc,fed unum ex principibus tenebrarum. Pro« tnilTionem domini noftri lefu Chrifti de paracleco Ipiritufanc^oinfuohaereliarcha Manichseo dicut clTecompletam.icauidelicecuc ipfeelTct fpiritus paracle(us:Vndc fe in fuis licerislefu Chrifti apo* ftolum dicit-Baptifmum in aqua nemini prodclTe adfaluremdicunc.Peccatorumoriginem non li* bero arbicrio uoluncatis attribuunr,fed fubftantig gentis aduerfæ,quam honrnibus mixtam elfe di cunt.Duas animas in uno homine elTe dicunt.bo* nam tr malä.eas^ inter fe habere cö flidum.qua« docaroconcupifcic aduerfus rpiritum.^fpiritua aduerfuscarnem. AlTerunteciamfinicoifto fecii Io animas quidem natura bonas, fedquæ non po; tuerunt à naturx maix concagione mundari,qua IÎ in unum globum accelTuras, amp;nbsp;cum mala natu* ra in sternum damnandas.Finiuntur yet baAuguftini colledladelibria ciuf.qux in principio libri, huius ine huic operi appofitutum Ipopondi,

Ce Manichxo ex Raphaële Volatenane?

MAnes hxrefiarcha Tub Aureliano principe Romam c' Perfide uenit. Magiftruixi ha* buit Buddam nomine,qui amp;nbsp;Terebinth’ dicebatur,Brachman genere ac fedla.Hic edoAu» literas Grxcas.feiflâ Empedoclis amauic,duo prin cipia ponens inuiccm contraria.Deindc in Perfide reuertês,dicflitabac feex uirgine natum.amp; in md tibus educacü.Edidiclibros quatuor, quorum pri* mum infcripfit.De myfterijs:fecundü de euange* lijsrtertiüde thefaurisrquartâdefumiï. Cuius tan demdefundli libriad manus mulieris, apudquâ illediuertebat.peruenere.Hxcpuei^feptê annoqc ab Te emptum,cui Cubrino nomen erat, literiscru drjt.hfreacm^oîm fecit bonorum.Hicpoftea Ma nés appellat us fil it.acpregrinationis BuddximP tator f adf ut.quaquauerfus illius libres pro fuis ia-dfabat.lgitur en propriâ fedam conftituere eu pe ret.dimiffis hjreditate «ÿ'oibusqux pofifidebar.no ua quaedam conciliabula fubter ranea ir coitus ne ftmdos côftituit.De quo Theodorus fie ait: wane» furore percitus.dixit unâinChriftonaturâdiuina tfn.humanitatê uero eius phantafticam : non ein fuilTe uerifimile deû pari uoIuiflê.Paulus uero prg fui Antiochexeius tcpore.contrariû dogma fecu* tus,adfirmauit fimplicêquidé hominé, ue^ pro* phetammaximü.,Huncdcnilt;^ Manctê ad ultima rex Perfarnuiuum cutedirepta necauit,qgt; filiun» eius que reiedis alijs medicis curare pollicebaf« interfecerit.Ex £uida. Eufebius qtp lib. e hiftorix fîcaitiMancshprefiarcha.generePerfa.uiraCzmo ribusbarbarus.câ aceringenio,ut ex nominisargt; gutnenco,in(ànire uideref. Deni^ Chrifti fe nunfl

formant gerere conabacur oftMfre, nunc fpfutn fecffe paracletumdilt;Sitabat,ciuscpmorc duodc-cim difcipulos quos elegerac quaquauerfus ftulcif fl ma dogmata n untiat u m mittebar. at^ hoc pa' Âo Perfica ucnena in noftro orbe propinabat. Etc hocigiturManichaeojjjhprefis orta,in prafentem dient ex eo tempore quo Fœlix urbi Roms prse** (at,Dioclctianus^ imperabar«

fINIl

Apud fandam Coloniam, Annoj Chriftinàtlui* täte miUefîmoquingéntefîmotricefimo, nono ca* lendat lanuarijjmpenfîs Iohannis Soteris,

Cum gratia amp;nbsp;priüilegio ad fcxenniiî.

Itratum,folio i .facie i.ucrfu i-lege mite,n5 mêtC«