-ocr page 1-

-ocr page 2-

-ocr page 3-

-ocr page 4-

-ocr page 5-


FLORA BATAÏl

A F B E E L 1) I N G en B E S C II R IJ V I N G

DER

SEBEaLAIfBSCïïE amp;EWASSEIf

AANGEVANGEN DOOR WIJLEN

JAN KOPS,

Hoogleeraar te Utrecht,

VOORTGEZET DOOR

F. W, VAM IE DEM.

Haarlem

Lid van de Hollandsche Maatschappij van Wetenschappen, de Nederlandsche Botanische Vereeniging, Corresp. lid van de Société des Sciences Naturelles te Cherbourg, van de Botanical Society te Edinburg enz.

NEGENTIENDE DEEL


TE LEIDEN, BIJ DE BREUK amp;nbsp;SMITS. — 4893.

-ocr page 6-

-ocr page 7-

LIJST VAN DE PLANTEN,

die afgebeeld en beschreven zijn in deel XIX der FLORA BATAVA, naar tijd van uitgave gerangschikt.

TWEE HONDERD ACHT EN TACHTIGSTE AFLEVERING.

No.

  • 1441. Senebiera didyma L.

  • 1442. Galiuui tricorne With.

  • 1443. Euphorbia Esula L. i? lanceolata Godr.

  • 1444. Poa bulbosa L.

  • 1445. Agaricus boinbycinus Schaeff.

Tweébultige Senebiera.

Driehoornig Walstroo.

Lanceibladige Wolfsmelk.

Bolvormend Beemdgras.

Wollige Plaatzwam.

TWEE HONDERD NEGEN EN TACHTIGSTE AFLEVERING.

  • 1446. Epipactis atrorubens Schuit.

  • 1447. Panicum capillare Gron.

  • 1448. Triticum acutum D. C.

  • 1449. Agaricus (Cortinarius) pholideus Fries.

  • 1450. Agaricus nudus Buil.

Bruinrood wild Nieskruid.

Haarfijn Panikgras.

Spits Tanvgras.

Schubbige Plaatzwam.

Naakte Plaatzwam.

TWEE HONDERD NEGENTIGSTE AFLEVERING.

  • 1451. Amelanchier vulgaris Moench.

  • 1452. Bromus secalinus L.

  • 1453. Mnium affine Bland.

  • 1454. Agaricus maculatus Alb. et Schw.

  • 1455. Agaricus conopileus Fries.

Oostenrijksche Mispel.

Rogge Dravile met ongenaaide bloemen.

Aanverwant Sterremos.

Gevlekte Plaatzwam.

Kegelvormige Plaatzwam.

TWEE HONDERD EEN EN NEGENTIGSTE AFLEVERING.

  • 1456. Neslia pauiculata Desv.

  • 1457. Centaurea Jacea L.

  • 1458. Carex ligerica Gay.

  • 1459. Russula rubra (D. C.) Fries.

  • 1460. Agaricus (Cortinarius) cinnamomeus L.

Pluimvormende Neslia.

Drooge Centaurie. Knoopkruid. Wammes-

Rietgras van de Loire. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(knoopen.

Roode Russula.

Kaneelkleurige Plaatzwam.

TWEE HONDERD TWEE EN NEGENTIGSTE AFLEVERING.

  • 1461. Erucastrum Pollichii Sch. et Sp.

  • 1462. Drosera longifolia L.

  • 1463. Polygala depressa Wenderoth.

  • 1464. Hydnum subsquamosum Batsch. ƒAgaricus lucifugus Pries.

  • 1465. auricula judae Berk.

Polliclds Schijnraket.

Langbladige Zonnedaauw.

Neergedrukte Kruisbloem.

Groote schubbige Stekelzwam.

Lichtschuwe Plaatzwam.

Judas-ooren.

-ocr page 8-

IV

REGISTER.

TWEE HONDERD DRIE EN

NEGENTIGSTE AELE VE NING.


No.

{Onagra spectabilis Spach. Oenothera spectabilis Hort. 1467. Carex paradoxa Willd. 1468. Brachypodium pinnatum L. 1469. Agaricus splendens Pera. 1470. Hydnum fragile Eries.

jGrootbloemiffe Onagra. Onregelmatig Rietgras. Gevinde Kortsteel.

Schitterende Plaalzwam. Br ooze Stekelztvam.

TWEE HONDERD VIER EN NEGENTIGSTE AELEVERING.

1471. Eriophorum anguatifolium Roth.

1472. Bromus inermis Leyss.

1473. Polypodium Robertianum Hoffm.

1474. Rnasula furcata Pers.

1475. Hydnum scabrosum Fries.

met lcortgesteelde ckartjes.

Ongenaaide Dravik.

Roberts Varen.

Russula met gevorkte plaatjes.

Ruwe Stekelzwam.


TWEE HONDERD VIJF EN NEGENTIGSTE AFLEVERING.


1476. Thalictruni Morisonii Gmel.

JJuncus supinus Moench. |v. fluitana Lmk.

1478. Lepturus filiformis Roth.

1479. Ruasula integra Friea.

1480. Hydnum melaleucum Friea.


Morison's Waterruit.

^Vlottende Bloembies. Dunstaart.

Gave Russula.

Zwart-witte Stekelzwam.


TWEE HONDERD ZES EN NEGENTIGSTE AFLEVERING.


1481. I

1482. J


Senecio erraticua Bertol.

1483. Ceratophyllum aubmersum L.

1484. Dipaacus piloaus L.

1485. Peziza aurantia Fl. Dan. var.


Zwervend Rruiskruid.

Ongewapend Hoornblad.

Harige Kaardebol.

Oranjekleurige Schotelzwam.


TWEE HONDERD ZEVEN EN NEGENTIGSTE AFLEVERING.


1486. Salvia verticillata L.

1487. Avena orientalis Schreb.

1488. Polystichum oreopteris D. C.

1489. Agaricus spadiceo-griseus Schaeff.

1490. Lactarius deliciosus Fries.


Kransbloemige Salie.

Troshaver. Poeshaver.

Bergvaren.

Bruin-grijze Plaatzwam.

Smakelijke Melkzwam.


TWEE HONDERD ACHT EN NEGENTIGSTE AFLEVERING.


1491. Bupleurum rotundifolium L.

1492. Aira discolor Thuill.

1493. Aspidium aculeatum Sw.

1494. Agaricus ganibosus Fries.

1495. Boletus impolitus Fries.


Rondbladige Doorwas. Moeras Windhalm. Stekelig Schildvaren. Hoef-Paddestoel.

Plompe Pijpzwam.


-ocr page 9-

REGISTER.

TWEE HONDERD NEGEN EN NEGENTIGSTE AFLEVERING.

No.

1496. Epilobium angustifolium L. var.

Smalbladige Bastaardwederik.

1497. Veronica scutellata L.

Schildzadige Eerenprijs.

1498. Calamagrostis stricta Nutt.

Smalbloemig Rietgras.

1499. Paxillus atrotomentosus Batsch.

Zwart jluweelige Paxillus.

ƒAgaricus muscigenus Schum. |Stereum purpureum Pers.

Moslievende Plaatzwam.

Paarse Hardzwam.

DRIE HONDERDSTE AFLEVERING.

DRIE HONDERD EN

1506. 1

1507 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excelsior L.

1508. Triticum pycnanthum Godr. et Gren.

1509. Agaricus aurivellus Batsch.

1510. Cortinarius (Agaricus) armillatus Fries.

DRIE HONDERD EN TWEEDE AFLEVERING.

1511. Ruhus discolor W. et Nees

Tweekleurige Braambes. Zevenster.

Haagwinde, verscheidenheid, Ganzen-Paddestoel.

Bladachtige Trilzwam.

DRIE HONDERD EN DERDE AFLEVERING.

1518. Alnus incana D, C.

1519. Cortinarius (Agaricus) semi-sanguineus

1520. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mucosus Fries.

-ocr page 10-

ALPHABETISCHE NAAMLIJST VAN DE PLANTEN,

die in dit deel afgebeeld en beschreven zijn.

No.

Agaricus anserinus Fl. Bat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ganzcn-Plaatzwam

„ nbsp;nbsp;nbsp;(Cortinarius) armillatus Fries. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Armband-Plaatzivam

„ nbsp;nbsp;nbsp;aurivellus Batseh. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Goudvlammige Plaatzwam

„ nbsp;nbsp;nbsp;bombycinus Schaeff. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TFoZZt^e P^aafawaw

, nbsp;nbsp;nbsp;catinua Fries. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Schaalvormige Plaatzwam

„ (Cortinarius) cinnamomeus L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Plaatzwam ...... 1460.

„ nbsp;nbsp;nbsp;conopileus Fries. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kegelvormige Plaatzivam

gambosus Fries. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoef-Plaatzwam

„ nbsp;nbsp;nbsp;Incifugns Fries. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lichtschuwe Plaatzwam

„ nbsp;nbsp;nbsp;maculatus Alb. et 8chw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gevleltte Plaatzwam

„ nbsp;nbsp;nbsp;(Cortinarius) mucosus Fries. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Slijmige Plaatzwam

„ nbsp;nbsp;nbsp;muscigenus Sebum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Moslievende Plaatzwam

, nbsp;nbsp;nudus Buil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Naalcte Plaatzwam .......... 1450.

„ nbsp;nbsp;nbsp;(Cortinarius) pholideus Fries. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Schubbige Plaatzwam

n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;semi-sanguineus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pruinroode Plaatzwam ........ 1519.

Aira discolor Tbuill. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Windhalm

Allium Scorodoprasum L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

Alnus ineana D. O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Grijswitte Els ............. 1518.

Amelanchier vulgaris Moench. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OostennjfocÄe Mispel ......... 1451.

Artemisia vulgaris L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gemeene Alsem

Aspidium aculeatum Sw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stekelig Schildvaren

Avena hybrida Peterm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pastaard-Iiaver

Boletus impolitus Fries. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pijpzwam

Braebypodium pinnatum L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kortsteel

Bromus secalinus L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pogge Dravik met ongenaaide bloemen. 1452.

inermis Leyss. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ongenaaide Dravik .......... 1412.

Bupleurum rotundifolium L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pondbladige Doorwas

-ocr page 11-

register.


VII


No.


Calamagrostis stricta Nutt,

Carex ligerioa Gay,

» paradoxa Willd, Centaurea Jacea L,

Ceratophyllum submersum L, Convolvulus sepium L, var,

Dipsacus pilosus L.

Drosera longifolia L.

Epilobium angustifolium L. var, minor.

Epipactis atrorubens Schult.

Eriophorum angustifolium Roth. Erucastrum Pollichii Sch. et Sp. Erysimum canescens Roth.

Euphorbia Esula L. ß lanceolata Godr.

Fraxinus excelsior L.

Galium tricorne With.

Halimus pedunculatus Wallr.

Hirneola auricula judae Berk.

Hydnum fragile Fries.

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;melaleucum Fries.

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;scabrosum Fries.

„ nbsp;nbsp;nbsp;subsquamosum Batsch.

Jnncus supinus Moench.

«

Lactarius deliciosus Pries.

Lepturus filiformis Roth.

Mnium affine Bland.

Neslia paniculata Desv.

Oenothera spectabilis Hort.

Onagra spectabilis Spach.


Smalbloemig Rietgras


Rietgras van de Loire


Onregelmatig Rietgras........

Drooge Centaurie. Knoopkruid. Wam-


mesknoopen


Ongewapend Hoornblad. . , Haagwinde, verscheidenheid.


Harige Kaardebol . . . , Langbladige Zonnedaauw


1498.

1458.

1467.

1457.

1483.

1513.


Smalbladige Bastaardwederik. Ver' scheidenheid.............

Bruinrood wild Nieskruid...... Wollegras met kortgesteelde aartjes . Pollich's Schijnraket......... Grauwbehaarde Steenraket...... Lancetbladige Wolfsmelk.......


Gewone Esch..........


Hriehoornig Walstroo


1484.

1462.


1496.

1446.

1471.

1461.

1516.

1443.


1506, 1507.


Gesteelde Zeeporselein.........

Judas-ooren..............

Brooze Stekelzwam..........

Zwart-witte Stekelzwam .......

Rmve Stekelzwam...........

Groote schubbige Stekelzwam . ... .


Vlottende Bloembies


Smafceiiÿfce Helkzwam

Dunstaart.......


Pluimvormende Neslia


1442.


1517.

1465.

1470.

1480.

1475.

1464.


1477.


1490.


1478.


1453.


1456.


1466.


-ocr page 12-

vin

REGISTER.

No.

Panicum capillare Gron, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Haarfijn Panikgras

Paxillu.8 atrotomentosua Batsch. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zwart fiuweelige Paxillus

Peziza aurantia El. Dan. Var. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oranjekleurige Schotelzwam

Poa bulbosa L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bolvormend Beemdgras

Polygala depressa Wenderoth. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Neergedrukte Kruisbloem

Polypodiuin Robertianum Hoffm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Roberts Varen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1473.

Polyporus zonatus Fries. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gekringde Polyporus

Polystichum oreopteris D. O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bergvaren ....

Rubus discolor W. et Nees. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tweekleurige Braambes

Russula furcata Pers. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ewsswïa met gevorkte plaatjes .... 1474.

„ integra Fries. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gare Russula

„ rubra (D. C.) Fries. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Boode Russula

Salvia verticillata L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kransbloemige Salie

Senebiera didyma L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Senebiera

Senecio erraticus Bertol. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zwervend Kruiskruid..... 1481, 1482.

Stereum purpureum Pers. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paarsere Hardzwam

Thalietrum Morisonii Gmel. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HorisoKs Waterruit

Tremella foliacea Pers. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bladachtige Trilzwam

Trientalis europaea L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zevenster

Triticum acutum D. C. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spiïs Tarwgras ............ 1448.

n pyenanthum Godr. et Gren. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Digibloemig Tarwegras

Veronica scutellata L. var. pubescens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Schildzadige Eerenprijs

-ocr page 13-

-ocr page 14-

-ocr page 15-

SEKEBIERA DIDÏÏÏA 1.

Tweebultigc Seuebicra, Hoogduilsch ; Zweiknotige Senebiere. Engelsch ; Lesser Wart-Cress.

Bloeit : July—Aug. Q,

Stelsel van Linnaeus : Cl. XV. 0. I. Tetradynamia Siliculosa.

Natuulijk Stelsel: Vasculares Dicotyledoneae. 0. Cruciferae.

Geslachtskenmerken. Silicula a latere compressa, apice integra subreniformis, vel basi apiceque emar-ginata subdidyma, non dehiscens, bilocularis , loculi monospermi.

Kauwtje zijdelings zaamgedrukt, aan den top gaaf, min of meer niervormig of aan den voet en den top uitgerand, tweebultig, niet openberstende, tweehokkig met eenzadige hokjes. 1)

SoORTELiJKE KENMERKEN: Folüs profonde pinnatifidis, laciniis integris vel antice incisis, pedicellis flore longioribus, siliculis didymis compressis basi apiceque emarginatis reticulato-rugosis, stylo nullo.

Bladen diep vinspletig met gave of aan den top ingesneden slippen ; bloemsteeltjes langer dan de bloem ; hauwtjes tweebultig, zaamgedrukt, aan den voet en den top uitgerand, netvormig gerimpeld; stempel zonder stijl.

Verschilt van S. Coronopus door de diep vinspletige bladslippen, door de langere vruchttrossen, de kleinere bloemen en vruchten en vooral door den afvallenden kelk en de boven en onder uitgerande, netvormig rimpelige hauwtjes. ■— Sgn. S. pinnatifida D. C., Lepidium didymum, Coronopus didyma Sm.

Verklaring der afbeelding: a Bloempje; b vrucht; c zaad.

Groeiplaats. — Waarschijnlijk afkomstig van de oostelijke kusten van gematigd Amerika. — Genaturaliseerd in westelijk Europa, als: N. W, Duitschland, Groot-Brittannië en Ierland, westelijk en Z.W. Frankrijk, geheel Spanje, noordelijk Italië, en ook op de Canarische en Azorische eilanden. — In oostelijk Europa en verder in het Oosten ontbreekt zij. — Volgens Watson behoort zij tot den Eiigelsch-Atlantischen type van verspreiding. — In Europa groeit zij op ruigten, aan wegranden en op woeste plaatsen. Senebiera Coronopus komt meer oostelijk voor, doch ontbreekt in Azië.

Nederland. Op vochtige plaatsen en bebouwde gronden. — Volgens Oudem.ans [Flora v. Ned. I bl. 339), is zij waarschijnlijk met ballast uit Amerika naar Europa gekomen, sedert 1798 in de nabijheid van sommige zeehavens in Engeland, Frankrijk, Spanje en Italië aangetroffen en ook bij ons op enkele plaatsen gevonden. In 1826 bij Ubbergen en sedert ook bij Leiden, Amsterdam, op Schouwen en bij Apeldoorn gezien , in 1870 en 1871 in den Hortus te Amsterdam als onkruid. In hoever zij op al deze plaatsen standvastig is gebleven , is mij niet bekend.

Het exemplaar op onze afbeelding voorgesteld, ontving ik in Junij 1878 van den Heer H. J. Kok Anker-SMiT te Apeldoorn.

1

Deze geslachtsbeschrijving geldt ook voor de op pl. 127 Deel III der Flora Batava afgebeelde plant. — In plaats van Cochlearia Coronopus leze men daar Senebiera Coronopus Poir.

-ocr page 16-

SEKEBIERA DIDYMA L. Senebière didymc.

Nom allemand: Zweiknötige Senebiere. anglais; Lesser Wart-Cress.

Fleurit : Juillet—Août. Q.

Système de Linné: Cl. XV. O. I. Tetradynamia Siliculosa.

Système Naturel : Vasculaires Dicotylédonées. 0. Crucifères.

Caractères génériques: Silique comprimée des deux côtés, entière au sommet, réniforme ou émarginée à la base et au sommet, sub-didyme, indéhiscente, à deux loges monospermes. *)

Caractères spécifiques: Feuilles profondément pinnalifides, à lobes entiers ou incisés ; pédicelles plus longs que les feuilles; silicules didymes comprimées, érnarginées à la base et au sommet, ridées en réseau, style nul.

Diffère de S. Coronopus (Fl, Bat. N». 1271, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feuilles à lobes profondément pinnatifides, les

grappes fructifères plus longues, par les fleurs et fruits plus petits et surtout par le calice caduc et les silicules érnarginées ridées en réseau. — Syn. S. pinnatifida D, C, Lepidium didymum, Coronopus didyma Sm.

Explication de la planche, a. fleur ; b. fruit ; c. graine.

Habitat. Probablement originaire des côtes orientales de l’Amérique tempérée. Naturalisée dans l’Europe occidentale, le Nord-ouest del’Allemagne, la Gde Bretagne et l’Irlande, l’Ouest et le Sud-ouest de la France, toute l’Espagne, l’Italie sept., les Iles Canaries et Azores. Manque dans l’Europe orientale en dans l’Orient.

Selon Watson elle appartient au type de distribution Anglais-Atlantique. En Europe sur les décombres, aux bords des chemins et dan.s les lieux incultes.

Senebiera Coronopus a une distribution plus orientale, mais manque en Asie.

Pays-Bas. Lieux humides, terrains cultivés. Selon Ouiiemans, Flora v, Nederland, I p. 339, cette espèce est arrivée de l’Amérique en Europe avec le lest des vaisseaux, et s’est naturalisée depuis 1798 dans la proximité de quelques ports de mer en Angleterre, France, Espagne et Italie. En 1826 elle a été trouvée près d’Ubbergen (prov. de Gueldre) et depuis aussi près de Leide, Amsterdam et en Zélande. Jene sais pas si elle est restée constante dans toutes ces localités. M. Oudiîmans l’a trouvée en 1870 et 1871 hors de culture dans le Jardin Botanique d’Amsterdam,

L’exemplaire représenté sur notre planche m’a été offert en 1878 par M. H. J. Ko K Ankersmit d’Apeldoorn.

*) Cette description générique se rapporte aussi à la plante figurée dans notre flore, Vol. Ill N’. 127, sous le nom de Cochlearia Coronopus. Depuis longtemps le genre Senebiera a été séparé du g. Cochlearia.

-ocr page 17-

-ocr page 18-

-ocr page 19-

GALITTM TKICORIfE With.

Driehoornig Walstroo.

Uoogduitsch : Dreihöriiiger Kleber.

Eagelsch : Corn Bedstraw.

Bloeit: Julij—Aug. 0.

Stelsel van Linnaeus: Cl. IV. O. I. Tetrandria Monogynia.

Natuurlijk Stelsel: Vasculares Dicotyledoneae. O. Rubiaceae.

Geslachtskenmerken : Zie Deel IX, N*. 671.

SooRTELiJKE KENMERKEN: Caulibus crassiusculis flaccidis procuinbentibus ascendentibus retrorsiim aculeaiis, foliis 6—8 lineari-lanceolatis mucronatis margine et ad nervum uncinftto-aculeatis, cymis axillaribus sub-trifloris folio brevioribus, floribus hermaphroditis corollae albidae lobis ovatis acutis, peilunculis fructiferis recurvis fructu crassiusculo crebre tuberculato.

Stengels vrij dik, slap, nederliggend-opstÿgend , met naar onder gerigte stekeltjes ; blailen 6—Siieelig, lijn-lancetvormig, met een lang puntje, aan den rand en op de nerf met haakvormige stekeltjes; bloeitop okselstandig, gewoonlijk driebloemig, korter dan het blad; bloemen tweeslachtig; bloemkroon witachtig met eironde spitse lobben; vruchtsteeltjes teruggebogen; vrucht vrij dïk met talrijke kleine knobbeltjes. — Syn. Valantia triflora Lam.

Verklaring der afbeelding: a. Vruchtdragende tak; b. bloempje; c. stengel (vergr.); d. blaadje (vergr.); e. vrucht.

Groeiplaats. Bouwlanden , vooral op kleigrond. Van midden-Azië over Egypte, midden- en zuid-Europa , van Engeland en Duitschland tot Oostenrijk.

Nederland. Op bouwland, nu en dan. Volgens den Prod. Flor, Bat. bij Leiden, op Schouwen en Z. Beveland en andere plaatsen in Zeeland, en bij Dordrecht. Het exemplaar op onze afbeelding voorgesteld, is in Julij 1889 gevonden bij Barendrecht op het eiland Beijeriand, door den Heer G. van Vloten, Lit. Doctorandus aan de Leidsche Universiteit.

-ocr page 20-

amp;AIIUM TRICORNE With.

Gain et à trois cornes.

Non allemand; Dreihörniger Kleber.

Nom anglais; Corn Bed Straw.

Fleurit: Juillet—Août. ©.

Système de Linné. Cl. IV. O. I. Tetrandria Monogynia.

Système naturel. Vasculaires Dicotylédonées. O. Rubiacées.

Caractères génériques: Voyez le N°. 671, Vol. IX.

Caractères spécifiques : Tiges un peu grosses, lâches couchées ascendentes à angles chargés d’aiguillons crochus de haut en bas; feuilles verticillées par 6—8, linéaires lancéolées mucronées, hérissées sur les bords et la nervure de petits aiguillons crochus. Cymes sub-triflores, axillaires, plus courts que la feuille; corolle blanche à lobes ovales aigus; pédoncules fructifères recourbés , fruits gros chargés de petits tubercules ver-ruqueux. Syn. Valantia triflora Lam.

Explication de la planche, a. branche fructifère; h. fleur; c. tige (grossie); d. feuille (grossie); e. fruit.

Habitat. Moissons; terrains argileux. Dispersée de l’Asie centrale sur l’Egypte, l’Europe centrale et mérid.; depuis l’Angleterre et l’Allemagne jusqu’en Autriche.

Pays-Bas. Moissons, çà 'et là. Trouvé près de Leide, Dordrecht et de Zélande. L’exemplaire représenté, trouvé en Juillet 1889 près de Dordrecht, m’a été offert par M. G. van Vloten, Dr. en Literature à l’Université de Leide.

-ocr page 21-

-ocr page 22-

-ocr page 23-

EUPHORBIA ESULA L. ß lanceolata Godr. Lancctbladige Wolfsmelk. Hoogduitsch : Eselswolfsmilch mit lancettf. Blätter.

Engelsch: Lanceolate leafy branched Spurge.

Bloeit ■. Juni]—Julij JJ-

Stelsel van Linnaeus ; Cl. XXL 0. 1. Monoecia Monandria.

Natuurlijk Stelsel: Vasculares Dicotyledoneae. 0. Euphorbiaceae.

Geslachtskenmerken : Zie Deel IX, N°. 702.

SooRTELiJKE KENMERKEN: Zie Deel IX, ‘''°. 703. — Onze verscheidenheid is gekenmerkt door de meer verwijderd staande, grootere, lancetvormige en spits toeloopende bladen. Zij is dezelfde die in de Flora belg. sept. p. 374 en in den Prodr. Flor. Bat. 1. p. 240 voorkomt als E. Cyparissias fi Esuloides. Volgens van Hall zou zij een tusschenvorm zijn van E. Cyparissias en E. Esula. Door de kort gepunte omwindselblaadjes nadert zij echter meer tot laatstgenoemde. Door hare slanke losse houding en meer uiteenstaande, grootere en teerdere bladen wijkt zij van beiden af. De vormen beschreven als E. Esula » Cyparissoides Boissier in D. C. Prodr., E. lucida auct. Gall, en E. salicetorum Jord. (Goor. Fl. de France III, 88) zijn zeker naauw aan den onzen verwant. De vorm door Reichenbach afgebeeld onder E. Esula, Ic. eur. 4791, komt geheel met onze plant overeen.

Verklaring der afbeelding: a. Bloemsteel] b. c. bloemen.

Groeiplaats. Volgens van Hall op verschillende plaatsen langs den IJssel bij Rheede. Volgens den Prodr. Flor. Bat. ook bij ’s Hertogenbosch en Bloemendaal,

Het op onze afbeelding voorgestelde exemplaar is afkomstig van een plekje in de Schapenduinen bij Bloemendaal, waar, zoolang mij heugt, een groepje dezer plant voorkomt. De aanwezigheid daar, evenals die van E. Esula bij Uitgee.st en E. Cyparissias bij Vogelenzang, is mij een bewijs voor de meer en meer waarschijnlijke veronderstelling van een voormaligen, sedert vele eeuwen verzanden Rijn-arm, die door Noord-holland geloopen heeft.

-ocr page 24-

EUPHOKBIà ESITLÀ L. ß lanceolata Grodr. Euphorbia Esule à feuilles lancéolées.

Nom allemand : Eselswolfsmilch mit lancettf. Blätter. Nom anglais : Lanceolate leafy branched Spurge. Fleurit; Juin—Juillet 2].

Système de Linné: Cl. XXI O. 1. Monoecia Monandria.

Système Natubel. Vasculaires Dicotylédonées. O. Euphorbiacées.

Caractères génériques Voyez le No. 702, Vol IX.

Caractères spécifiques ; Voyez le No. 703. Vol IX. Notre variété est caractérisée par les feuilles plus grandes, plus distantes, lancéolées aciiminées. Elle a été mentionnée dans le Flora Belg. Sept, p 374 etle Prodr. Flor Bat. I. p 240 sous le nom de E. Cyparissias o' Esuloides —■ selon van Hall une forme intermédiaire entre E. Cyparissias et E. Esula. — Mais par les feuilles mucronées de l’involucre elle s’approche plus du dernier. Elle diffère de toutes les deux par son port plus élancé et plus lâche et par les feuilles. E. Esula i Cyparissoides Boissier {Prodr. D. C.), E. lucida auct. Gall, et E. salicetorum Jord. {Godr. Fl. de France III, 88) semblent très affines. La figure de Reichenbach, Icon eur. 4791 sous E. Esula, répond exactement à notre plante.

Explicatio.n de la planche: a. Pédoncule; b. c. fleurs.

Habitat. Bords de la rivierè l’IJssel, Bois-le Duc, Bloemendaal prés de Harlem.

L’exemplaire représenté a été cueilli sur les dunes boisées près de Bloemendaal. Depuis de longues années j’y ai retrouvé un petit groupe, toujours dans un seul et même endroit. — Sa présence dans cette région me semble plaider en faveur de la supposition d’une ancienne branche du Rhin , ayant jadis traversé la province de la Nord-Hollande, mais ensablée depuis plusieurs siècles.

-ocr page 25-

-ocr page 26-






POA BULBOSA


-ocr page 27-

POA BITLBOSA I.

Bolvormend Beemdgras.

Hoogduitüch : Knolliges Rispengras. Engelsch : Dulbous Meadow Grass.

Bloeit: Mei—Julij R.

Stelsel van Linnaeus. CI. III 0. II. Triandria Digynia.

Natuurlijk Stelsel. Vasculares Monocotyledoneae. 0. Gramineae.

Geslachtskenmerken: Zie Deel VIII, N°. 571.

Soortelijke kenmerken: Caespitosa, radice fibrosa, cultnis eröctis basi saepe ^bulbiformi incrassatis, foliis anguste linearibus planis acutis, vaginis laevibus, ligula oblonga acuta, paniculae densae ramis brevibus erectis, solitariis vel geminis, spiculis in ramorum apice confertis ovatis 4—7 floris, glumis subaequalibus oblengis acutis, flosculis imbricatis lana copiosa longe protrahenda coliaerentibus.

Overblÿvend, zodevormend; wortel vezelig; halmen opgerigt, aan den voet dikwijls bolvormig verdikt; bladen smal, lijnvormig, vlak, spits ; bladscheeden glad ; bindseltje langwerpig spits ; bloempluim gedrongen, met korte opgerigte, alleen of bij twee staande takjes; bloemaartjes aan den top der takken saamgedrongen, eirond, 4—1 bloemig; kelkkafjes rnin of meer gelijk; langwerpig, spits toeloopend, bloempjes dakpanswijs, door overvloedige, lang uitrekbare wol zamenhangend.

Verklaring der afbeelding : a. b. bloempakje; c, bloempje; d. knollig verdikte stengelvoet.

Groeiplaats. Drooge plaatsen, bergweiden , wegranden, muren; vooral op leemgronden. Van Midden-Azië over Syrië, Caucasië en geheel Europa. — Noord-Afrika; Canarische eilanden.

Nederland. Deze plant is hier te lande alleen gevonden op de helling der duinen achter Noordwijk-binnen; het eerst door Dozv, later door Molkenboer en nu onlangs in Junij 1889 door Prof. W. F. R. Suringar. Of zij ook bij Katwijk a/z voorkomt, zooals vroeger door Dozy was gemeld, is nog niet uitgemaakt.

Het exemplaar onzer afbeelding, gevonden te Noordwijk in 1889, ontving ik door de welwillende medewerking van Prof. Surinoar.

-ocr page 28-

POA BITIBOSA L.

Paturin bulbeux.

Nom allemand; Knolliges Rispengras.

Nom anglais: Bulbous Meadow Grass. Fleurit : Mai—Juillet .

Système de Linné : Cl. III. O. II. Triandria Digynia.

Système Natuuel: Vasculaires Monocotylédonées. O. Graminées.

Caractères génériques: Voyez le N’. 571 , Vol. VIII.

Caractères spécifiques: Racine fibreuse gazonnante; tige dressée souvent épaissie en bulbe à la base; feuilles planes linéaires étroites aigues , à gaines lisses ; ligule oblongue aigue ; panicule dense à rameaux courts dressés , solitaires ou géminés , épillets agglomérés au sommet des rameaux, ovales, à 4—7 fleurs ; glumes à peu près égaux, oblongs aigus; fleurs imbriquées, réunies à la base par de longs poils laineux.

Explication de la planche : a. b. épillet ; c. fleur ; d. base de la tige.

Habitat. Lieux secs, collines herbues, bords des chemins, murs, surtout dans les terrains argileux. Asie centrale, Syrie, Caucasie, toute l’Europe, Afrique sept.. Iles Canaries.

Pays-Bas. Cette espèce est très rare dans notre contrée, et n’a été trouvée que sur les dunes sablonneuses près de Noordwijk (Hollande mérid.). L’exemplaire représenté, trouvé dans cette localité en 1889, m’a été offert par M. le Prof. W. F. R. Suringar.

-ocr page 29-

-ocr page 30-

-ocr page 31-

Aamp;ARICTTS BOÏÏBÎCISUS Schaeff.

Wollige P laat zwam.

Hoogdwtsch: quot;Wolliger Blätterscliwamm.

Engélsch ; Wooly Agaric.

Zomer en Herfst.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares. Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Agar ici neae.

Geslachtskenmerken : Zie Deel X, N’. 725. Ondergeslacht Volvaria.

SooRTELiJKE KENMERKEN: Candidus, pileo carnoso molli e campanulate expanse subumbonato sericeo-fibrilloso , unicolore, stipite solide attenuate glabre , volva amplissiina, lamellis liberis carneis.

Witaclitig; hoed vleezig zacht, eerst klokvormig, daarna uitgespreid, in ’t midden iets bultig, met z'ijdeachtige vezelstof bekleed , eenkleurig ; steel vol, naar boven smaller , kaal ; omhulsel zeer wijd ; plaatjes vleeschkleurig, vrij.

Deze zwam is eerst besloten in een wijd omhulsel, dat openberst en waarvan het onderste gedeelte gewoonlijk aan den steel blijft zitten. — Syn. A, incarnatus Batsch.

Groeiplaats. In bosschen, aan halfvergane boomstammen. Europa, Siberië, Noord- en Zuid-Amerika, Zuid-Afrika. In Duitschland hier en daar, in Engeland zeldzaam. Niet voor België vermeld.

Nederland. Deze soort is door mij gevonden in de jaren 1888 en 1889, op den stam van den bekenden dikken Popel in de Koekamp bij Haarlem, den diksten en hoogsten boom in den Haarlemmerhout. De stam is aan de eene zijde, ter plaatse waar voor jaren een zware tak is afgescheurd, eenigszins vergaan, en op dit gedeelte kwamen de zwammen herhaaldel'ijk te voorschijn. De afbeelding is genomen naar exemplaren, die zich in Julij 1889 ontwikkelden.

Tot dusver was deze soort in Nederland nog niet gevonden.

-ocr page 32-

Aamp;ÄKICUS BOMBYCIKrS Schaeff.

Agaric laineux.

Nom, allemand ! Wolliger Blätterschwamm.

Nlt;nn anglais; Wooly Agaric.

Eté et Automne.

Système de Linné. Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamie. Champignons.

Système Naturel. Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères génériques : Voyez le N”. 725, Vol. X. Sous-genre Volvaria.

Caractères spécifiques: Champignon blanchâtre à chapeau charnu mou, d’abord campanulé, ensuite étalé, plus ou moins bossu au milieu, couvert d’un duvet soyeux dense, unicolore, stipe solide, aminci vers le sommet, glabre; involucre très-ample; lamelles libres d’un rose tendre.

Ce champignon se développe dans un vaste involucre (volva), qui se fend plus tard et dont les fragments restent attachés à la base du stipe. Syn. A, incamalus Batsch,

Habitat. Bois, sur des troncs d’arbres dépérissants. Europe, Sibérie, Amérique sept, et mér., Afrique mérid. En Allemagne çà et là, rare en Angleterre, pas mentionné pour la Belgique.

Pays-Bas. J’ai trouvé cette espèce dans les années 1888 et 1889 sur le tronc d’un peuplier gigantesque, bien connu des visiteurs du bois de Harlem. La perte d'une de ses branches a fait dépérir une partie du tronc, et c’est dans cette partie que mes champignons reparaissent de temps en temps.

Les exemplaires représentés ont été cueillis en Juillet 1889.

Jusqu’ici l’espèce n’a pas été mentionnée pour les Pays-Bas.

-ocr page 33-

-ocr page 34-

-ocr page 35-

EPIPACTIS ATEOKIJBEKS Schuit.Vquot;^

Bruinrood wild Nieskruid.

Hoogduitsch : Schwarzrother Stendel. Rothe Bergstendel.

Ungelsch ; Dark red Epipactis.

Bloeit: Junij—Aug. 4.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XX. O. I. Gynandria Monandria.

Natuuklijk Stelsel : Vasculares Monocotyledoneae. O. Orchideae.

Geslachtskenmerken: Zie Deel III, N’. 210.

SooRTELiJKE KENMERKEN: Rhizomate crassiusculo fibras carnosas gemmasque sessiles edente, caulesuperne furfuraceo, foliis amplexicaulibus, internodio longioribus, inferioribus ovatis, vaginis laxis , superioribus lan-ceolatis et linearibus acuminatis, spica terininali floribus nutantibus pedicellatis, bracteis anguste lanceolatis, inferioribus flores aequantibus , perigonii phyllis oblongis acutis, epichylio labelli acurainato apice recurvo gibbis baseos plicato-crispis.

Wortelstok dik, met vleezige vezels en ongesteelde knoppen; stengel van boven zemelig; bladen stengel-omvattend, langer dan de geledingen, de onderste eirond met losse scheeden ; de bovenste lancetvormig en lijnvormig, spits toeloopend ; bloemaar eindelingsch met neergebogen gesteelde bloemen ; schutbladen smal lancetvormig , de onderste evenlang als de bloemen ; bloemdekslippen langwerpig, spits toeloopend ; voorste geleding van het lipje spits toeloopend, aan den top omgebogen, met geplooid kroezige knobbels aan den voet.

Deze soort verschilt van E. latifolia AU. {Flor. Bat., Deel XV, 1124) door de bruinroode of violetroode bloemen, de kortere bloemdekslippen, de kortere bladen en schutbladen , de lossere trechtervormige blad-scheeden, en door het lipje dat breeder is dan lang en welks voet kroezige knobbeltjes draagt. E, rubiginosa Gaud, E. Helleborine var. rubiginosa Rchb. E. latifolia var atrorubens Hoffm. E. media Fries,

Verklaring der afbeelding: a. a. bloem; b. b. id. doorsnede; c. stuifmeelklompjes; d, vruchtje.

Groeiplaats. Caucasie, Noord-Perzië, West-Siberië, geheel Europa, veel op kalkgronden en op de duinen langs de kusten. Zuidelijk in de hoogere bergstreken.

Nederland. Gevonden door wÿlen F. Holkema op Schiermonnikoog, door Prof. Oudemans bij den Brie in de Zeeduinen, en door den Heer Clumper op den St. Pietersberg bij Maastricht. Het door den Heer Clumper gevonden exemplaar is voor de afbeelding welwillend beschikbaar gesteld door Dr. T. C. Winkler te Haarlem.

-ocr page 36-

EPIPAOTIS ATRORUBENS Schult.

Epipactis pourpre.

Nom allemand; Schwarzrother Stendel. Rother Bergstendel.

Nom anglais: Dark red Epipactis.

Fleurit : Juin—Juillet. ZJ.«

Système de Linné. CI. XX. 0. I. Gynandria Monandria.

Système naturel. Vasculaires Monocotylédonées. O. Orchidées.

Caractères génériques.- Voyez le N’. 210, Vol. III.

Caractères spécifiques .- Rhizome épais, émettant des fibres charnus et des bourgeons sessiles ; tige couverte dans sa partie supérieure d’une pubescence pulvérulente; feuilles amplexicaules, les inférieures ovales à gaines lâches, les supérieures lancéolées acuminées ; grappe terminale à fleurs pédicellées un peu penchées; bractées étroitement lancéolées, les inférieures égalant les fleurs ; lobes du périanthe oblongs aigus, label marqué à la base de gibbosités crépues, de la longueur des lobes supérieurs du périanthe.

Diffère de l’E. latifolia {Fl. Bat. XV. 1124) par les fleurs d’un rouge brunâtre ou rouge violet, à lobes plus courts, par les feuilles plus courtes, par les gâines des feuilles, qui sont plus lâches et en entonnoir, par les bractées plus courtes que les fleurs et par le label plus large que long et pourvu à la base de gibbosités crépues. E, rubiginosa Gaud. E, H elle borine v, rubiginosa RchTj. E. latifolia atrorubens Hoffm.

Explication de la planche, a. fleur ; 5. 5, id. coupe ; c, pollinie ; d, fruit.

Habitat. Caucasie, Perse septent., Sibérie occid., toute l’Europe ; terrains calcaires et sables maritimes. Région sub-alpine dans les pays méridionaux.

Pays-Bas. Trouvé dans l’île de Schiermonnikoog, près de Brielle et près de Maëstricht. L’exemplaire représenté, trouvé par M. Clumpeb sur la montagne S. Pierre près Maëstricht, nous a été présenté par M. le Dr. T. C. Winkler à Harlem.

-ocr page 37-

-ocr page 38-

-ocr page 39-

PANICUm CAPILLARB amp;ion.

Haarfijn Panikgras.

Hoogduitse^: Haarfeine Hirse.

Engelsch: Hair panicled Panic-grass.

Bloeit: Junij—Aug. ©.

Stelsel van Linnakus : Cl. III. O. H. Triandria Digynia.

Natuurlijk stelsel : Vasculares Monocotyledoneae. O. Gramineaeï

Geslachtskenmerken: Zie deel XVIII N». 1396.

Soortelijke kenmerken : Panicula capillari ramosissima laxa, floribus minulis omnibus pedicellatis solitariis oblongo-ovato-acuminatis muticis, foliis vaginisque hirsutissimis,

Bloempluim haarfijn verdeeld, zeer vertakt, los; bloempjes klein, allen gesteeld, alleenstaand, langwerpig-eirond, spits toeloopend ; bladen en bladscheeden zeer behaard.

Verklaring der afbeelding. «. Bloempakjes; 5. bloem; d. onderst kelkkafje; c bovenst idem.

Groeiplaats. Zandige velden. Oorspronkelijk in Noord-Amerika en in andere werelddeelen hier en daar gekweekt en verwilderd. Op verschillende plaatsen in Duitschland, Oostenrijk, België, Frankrijk, Italië, Spanje en Engeland. Ook bij Buitenzorg op Java en op de Hawaï-eilanden.

Nederland. Het exemplaar onzer afbeelding is aangeboden door den Heer Prof. W. F. R. Suringar, die de plant in de omstreken van Leiden in 1889 verwilderd heeft gevonden.

-ocr page 40-

PANICUM CAPIILARTI Qron. Panicaut capillaire. Nom allemand ; Haarfeine Hirse.

Nom anglais; Hair panicled Panic-grass.

Fleurit: Juin—Août. ©.

Système de Linné. Cl. IH. O. II. Triandria Digynia,

Système naturel. Vasculaires Monocotylédonées. 0. Graminées.

Caractères génériques ; Voyez le Nquot;. 1396, Vol. XVIII.

Caractères spécifiques: Panicule capillaire, très rameuse, lâche, fleurs petites, toutes pédicellées, solitaires oblongues-ovales acuminées mutiques ; feuilles et gaines très poilues.

Explication de la planche, a. Epillets ; b. fleurs ; c. glume inférieur, d, glume supérieur?

Habitat. Champs sablonneux. Indigène en Amérique; cultivée ailleurs comme plante ornementale et échappée çà et là des jardins. Allemagne, Autriche, Belgique, France, Italie, Espagne, Angleterre. Aussi à Java et dans les Iles Hawaï.

Pays-Bas. L’exemplaire représenté a été trouvé près de Leide par M. le Prof. W, F. R. Suringar, qui me l’a offert en 1889.

-ocr page 41-

-ocr page 42-

-ocr page 43-

T RI TI CUM ACUTUM R C.

Spits Tarwgras.

HoogduitsAi .• Spitziger Weizen. Engelsch : Acute Wheat Grass.

Bloeit; Junij—Aug. 4.

Stelsel van Linnaeus : Cl. III. 0. II. Triandria Digynia.

Natuurlijk Stelsel: Vasculares Monocotyledoneae. 0. Gramineae.

Geslachtskenmerken : Zie Deel IV, N’. 266.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Rhizomate repente stolonifera, culmis fasciculatis, foliis 'planis supra in nervis crassis punctis acutis scabris , laete virentibus, demum involutis, spicae erectae laxae rhachi tenace, spiculis 5—8 floris approximatis distichis ovato-lanceolatis compressis, glumis 7-nerviis lineari-lanceolatis obtusiusculis vel mucronatis spicula triente brevioribus, palea inferiora mutica vel breviter aristata.

Wortelstok kruipend, uitloopers vormend; halmen in bundels groeijend, bladen vlak, van boven op de dikke nerven door scherpe puntjes ruw, blijgroen, later opgerold ; aar regtop , los, met taaije spil ; aartjes digt bijeen, 5—8 bloemig, tweerijig, eirond-lancetvormig, zaamgedrukt; kelkkafjes 7 nervig, lijn-lancetvormig, iets stomp of kort gepunt, 'ii korter dan het aartje ; onderst kroonkafje ongenaaid of met een kort naaldje.

Deze soort wordt door sommigen beschouwd als een tusschenvorm van T. junceum en T. repens. Van T. junceum verschilt zij door de taaije, niet brosse bloemspil en de digter bijeengeplaatste bloempakjes, van T. repens door de breedere, lancetvormige, meer toegespitste kafjes. Âgropyrum acutum B. et S.

Groeiplaats. Zandgronden in de nabijheid der zee. In of nabij de kuststreken van geheel Europa. Ook in Algérie, Siberië, Noord-Amerika.

Nederland. Op de zeeduinen. Volgens den Prodr. Flor. Bat. bij Katwijk, op Walcheren, bij ’s Gravenhage, Noordwijk a/zee en Muiderberg.

De afgebeelde exemplaren zijn door mij gevonden op de duinen bij Overveen in Julij 1886.

-ocr page 44-

TRITICITM ACUTUM D. C.

Agropyrc aigu.

Nom allemand; Spitziger Weizen.

Nom anglais; Acute Wheat Grass.

Fleurit; Juin—Août. 4.

Système de Linné. Cl. III. 0. II. Triandria Digynia.

Système naturel. Vasculaires Monocotylédonées. 0. Graminées.

Caractères génériques. Voyez le N’. 266, Vol. IV.

Caractères spécifiques : Rhizome rampant stolonifère, tiges fasciculées ; feuilles planes d'un vert gai, scabres en dessus par des nervures chargés d’aspérités, à la fin enroulées; épi droit, lâche, à axe non cassant; épillets 5—8 flores rapprochés, distiques, ovales-lancéolés comprimés ; glumes à 7 nerfs, linéaires-lancéolés, plus ou moins obtus ou mucronulés, 1/3 plus courts que l’épillet; glumelle Inférieure mutique on brièvement aristée.

Considérée par quelques auteurs comme intermédiaire de T. junceum et T. repens ; se distinguant du premier par l’axe tenace et les épillets rapprochés et du second par les glumes plus largement lancéolés et acuminés. Agropyrum acutum R, et S.

Habitat, Sables maritimes ; toute l’Europe. Aussi en Algérie, en Sibérie et en Amérique.

Pays-Bas. Dunes maritimes. Les exemplaires représentés ont été recueillis dans les dunes près de Harlem en Juillet 1886.

-ocr page 45-

-ocr page 46-

-ocr page 47-

Aamp;ARIGUs (OORTIKARIUS) PHOLIDEITS Mes. Schubbige Plaatzwam. ffoogduitsch : Schuppiger Blätterschwamm, Engelsch: Scaly Agaric. Herfst.

Stelsel van Linnaeus. Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk stelsel. Cellulares Nfycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Agaricineae.

Geslachtskenmerken : Zie Deel XVII, N’. 1315. Ondergeslacht Cortinarius Dermocybe.

SoORTELiJKE KENMERKEN. Pileo camoso expanso obtuse umbonato cervino, pilis fasciculatis innatis nigri-cantibus dense sqamuloso, stipite attenuato, squamis fusco-fuligineis transversim squarroso annulatoque, apice laevi, violaceo, lamellis subemarginatis confertis, e violaceo argillaceo-cinnamomeis.

Hoed vleezig, uitgespreid, met een stompen bult, reebruin, digt bezet met kleine uit zwartachtige, inge* groeide haartjes gevormde schubjes; steel naar boven versmald, met dwarse donker roetkleurige uitgespreide schubben, rappig en geringd ; aan den top glad, violet ; plaatjes eenigszins uitgerand, digt opeen, violet, daarna grauw-bruin. — Ä. lepidomyces Alb. et Sckw.

Groeiplaats. Lage heuveltjes, op den grond.

Nederland. In Nederland voor het eerst gevonden door Mej. C. C. Oudemans, dochter van Prof. C. A. J. A. Oudemans, op een dras weiland tusschen het gras, onder Berken, bij Apeldoorn, 2 Sept. 1889 en ter afbeelding aangeboden.

-ocr page 48-

Aamp;AKICUS (COETIKARIUS) PHOLIDETJS Fries.

Agaric écailleux.

fNom allemand: Schüppiger Blätterschwamm.' Nom anglais ; Scaly Agaric. Automne.

Système de Linné. Cl. XXIV Sect. V. Cryptogamie Champignons.

Système naturel. Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères génériques : Voyez le N’ 1315, Vol. XV.

Caractères spécifiques. Chapeau charnu étalé, à bosse obtuse, couleur biche, densément couvert de fascicules de poils innés noirâtres ; stipe atténué marqué d’écailles transversales et d’anneaux d’un brun de suie, lisse au sommet, violet, lamelles un peu émarginées, serrées, d’une couleur violette passant au brunS grisâtre. Ä. lepidomyces Alb. et Schw.

Habitat. Terrains ondulés.

Pays-Bas. Cette espèce nouvelle pour notre Flore a été trouvée par Mlle C. C. Oudemans, fille de M. le Prof. C. A. J. A. Oudemans, à Apeldoorn, dans un pâturage humide, le 2 Sept 1889.

-ocr page 49-

-ocr page 50-

JT-'





AGARICUS NUDUS BULL. 1450.

-ocr page 51-

Aamp;ARICUS SUD K S Bull.

Naakte Plaatzwam.

Hoogduùsch .• Nackter Blätterschwamm. Engtlsch : Naked Agaric.

Herfst.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk stelsel : Cellulares. Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib, Agaricineae.

Geslachtskenmerken : Zie Deel X, No. 725. Ondergeslacht Tricholoma.

Soortelijke kenmerken : Pileo carnoso tenui, e convexe explanato depressoque obtuse glabre udo décolorante , margine inflexo tenui nude, stipite farcto aequali elastico subfarinoso, lamellis e rotuiidato decur-rentibus confertis angustis e violaceo rufescentibus.

Hoed vleezig, dun, eerst bol, daarna uitgespreid neergedrukt, stomp, glad, vochtig, verkleurend; rand omgebogen, dun, naakt ; steel gevuld, gelijk, veerkrachtig, iets gepoederd ; plaatjes eerst rond, daarna aflod-pend, digt opeen , smal, violet-roodachtig.

Groeiplaats. In naaldbosschen.

Nederland. Naaldbosschen en tuinen. Velsen, Bloemendaal, Overveen, Heemstede.

-ocr page 52-

Aamp;AEICUS STDIJS Bull Agaric nu. Automne.

Système de Linné. Cl. XXIV Sect. V. Cryptogamie Champignons.

Système naturel. Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères génériques : Voyez le N’. 725, Vol. X. Sous-genre Tricholoma.

Caractères spécifiques. Chapeau charnu mince convexe puis applané et déprimé, obtus, glabre, humide, décolorant, à bord réfléchi mince nu, stipe rempli égal élastique, plus ou moins farineux, lamelles arrondies décurrentes serrées étroites, d’un violet rougâtre.

Habitat. Bois de pin.

Pays-Bas. Trouvé cà et là dans les bois et les jardins.

-ocr page 53-

-ocr page 54-

-ocr page 55-

ÀMELàKCHIER VULamp;ARIS Moench.

Oostenrijksche Mispel.

Hoogduitsch: Gemeine Felsenmispel.

Engelsch : Alpine Medlar.

Bloeit ; April—Mei 1).

Stelsel van Linnaeus : Cl. XII. O. IV. Icosandria Pentagynia.

Natuurlijk Stelsel: Vascular es Dicotyledoneae. O. Pomaceae,

Geslachtskenmerken : Zie Deel XIV, N®. 1096.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Folüs ovatis junioribus subtus argenteo-tomentosis adultis glabratis circumcirca vel apice tantum argute dentatis, racemis terminalibus corymbosis, pedunculis longis calyceque tomentosis dein glabratis, calycis laciniis anguste lanceolatis acuminatis tube aequilongis , petalis e basi cuneato oblongo-lanceolatis calyce 3—4 plo longioribus, fructu subgloboso caesio-nigro sepalis patentibus coronato.

Bladen eirond ; de jongste van onder wit viltig, de volwassene kaal, rondom of aan den top alleen sclierp-getand ; bloemtrossen eindelingsch, tuil-achtig ; bladstelen lang, evenals de kelk viltig, daarna kaal ; kelkslip-pen smal lancetvormig, spits toeloopend, even lang als de buis ; bloembladen met wigvormigen voet, lang-werpig-lancetvormig, 3—4 maal langer dan de kelk ; vrucht min of meer bolvormig, blaauw-zwart, gekroond door de uitstaande kelkbladen.

Het kenmerkend verschil tusschen deze soort en de A. canadensis Torrey et Gray, is vermeld in Deel XIV, onder N°. 1096. Bij onze exemplaren zijn de bladen alleen in jongen staat viltig. Mespilus Amelmchier B. Aronia rotundifolia Pers, Byrus Amelanchier March. Bieb.

Verklaring der afbeelding : a. bloem , doorsnede ; b. vruchtbeginsel id.

Groeiplaats. Bergstreken , kalkrotsen. Kaukasië , Taurië, Klein-Azië, Midden- en Zuid-Europa , Noord-Afrika. Talrijk in Oostenrijk, Spanje, Portugal, Frankrijk, op de Alpen en Pyreneën, in Thüringen en Rijnpruisen. Verder hier en daar in plantsoen aangekweekt en verwilderd. Voor Engeland niet vermeld.

Nederland, Bij Nijmegen in den Uilenput en bij übbergen. In Overijssel langs den straatweg van Heino naar Wijhe. De laatste groeiplaats is gevonden tijdens de excursie van de leden der Nederl. Botanische Ver-eeniging, in Julij 1888. Van daar zijn de afgebeelde exemplaren afkomstig. De bloeiende takjes ontving ik door tuEschenkomst van den Heer D. La ko te Zwolle.

-ocr page 56-

AMEL Alf CHIER VHLamp;ARIS Moench. Amclanchier commun. Nom allemand: Gemeine Felsenmispel. Nom anglais: Alpine Medlar. Fleurit; Avril—Mai. t;.

Système de Linné : Cl. XII O. IV. Icosandria Pentagynia.

Système naturel : Vasculaires Dicotylédonées. Ord. Rosacées.

Caractères génériques. Voyez le N*. 1096. Vol. XIV.

Caractères spécifiques. Feuilles ovales blanchâtres tomenteuses en dessous dans leur jeunesse, devenant ensuite glabres, dentées en scie dans leur circonférence ou au sommet ; fleurs en grappes corymbeuses terminales ; pédoncules longs tomenteux ainsi que le calice, puis glabres ; calice à lobes étroitement lancéolés acuminés, aussi longs que le tube ; pétales à base en coin, oblongs-lancéolés, 3—4 fois plus longs que le calice ; fruit d’un noir bleuâtre, plus ou moins globuleux, couronné par les sépales étalés.

Voyez pour la différence de notre espèce avec le A. canadensis Torrey et Gray, la description de celui-ci, FI. Bat. Vol. XIV N“. 1096. Les feuilles de notre plante ne sont tomenteuses que dans leur jeunesse. Mespilus Amelanchitr L. Aronia rotundi folia Pers. P y rus Amelanchier Marsh. Bieb.

Explication de la planche : a. Fleur (coupe) ; b. ovaire (coupe).

Habitat. Gâteaux secs et pierreux. Roches calcaires. Caucasie, Tauride, Asie-mineure, Europe centrale et mérid., Afrique-sept. Abondant en Autriche, en Espagne, Portugal, France, sur les Alpes et les Pyrénées, en Thuringue et la province Rhénane. Souvent cultivé et échappé de jardins. Pas mentionné pour l’Angleterre.

Pays-Bas. Câ et là dans l’Est ; provinces de Gueldre et d’Overijssel. Les spécimens de la planche ont été recueillis en Overÿssel.

-ocr page 57-

-ocr page 58-

-ocr page 59-

BROÏÏUS SECAIINUS 1.

ß. submuticus Hagenbach.

Rogge Draoik met ongenaaide bloemen.

Bloeit; Junij—Julij ©,

Stelsel van Linnaeus: Cl. III. O. II. Triandria Digynia. Natuurlijk Stelsel. Vasculares Monocotyledoneae. O. Gramineae.

Geslachtskenmerken. Zie Deel X, N°. 791.

SOORTELIJKE KENMERKEN. Zie id. id.

Deze verscheidenheid is gekenmerkt door de zeer

Verklaring der

Groeiplaats. In en Noord-Amerika.

Nederland. De

afbeelding, a. bloempje; 5. c. graanlanden. De soort groeit in

op de afbeelding voorgestelde

Epen, in Limburg, in Julij 1883. korte en soms geheel ontbrekende naaldjes der bloemen, kelkkafjes; d. e. kroonkafjes ; f. zaad.

Westelijk Azië en Midden Europa; ook in Noord-Afrika exemplaren zijn door mij gevonden tusschen Gulpen en


-ocr page 60-

BKOMTJS SEOÂLINITS L. ß submuticïis Hagenbach. Brome seigle mutique. Fleurit : Juin—Juillet ©.

Système de Linné. CL III. O. IL Triandria Digynia.

Système naturel. Vasculaires Monocotylédonées. O. Graminées.

Caractères génériques ; Voyez le N°. 790 Vol. X, Caractères spécifiques; Id. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id.

Cette variété est marquée par les arêtes très courtes et souvent manquantes de ses fleurs.

Explication de la planche, a. fleur; 6. c. glumes ; d, e. glumelles; f graine.

Habitat. Champs de blé. L’espèce croît dans l’Asie occ. ,l’Europe sept, et centr.; aussi dans l’Afrique sept, et l’Amérique sept.

Pays-Bas. Les exemplaires représentés ont été trouvés dans la prov. de Limbourg en Juillet 1883.

-ocr page 61-

-ocr page 62-

-ocr page 63-

MNIUI AFFINE Bland.

Aanverwant St err emos.

Hoogduitsch : Verwandtes Astmoos. Engelsch .• Allied Star Moss.

Vruchtjes rijpen : in Mei.

Stelsel van Linnaeus: Cl. XXIV. Sect. IV. Cryptogamia. Musci.

Natuurlijk stelsel : Cellulares Foliosae. O. Musci.

Geslachtskenmerken : Zie Deel XVIII, N°. 1394.

SoORTELiJKE KENMERKEN: Planta procera longe lateque caespitosa. Folia patula, sicca recurva, caulina infima obovato-circularia , media obovato-oblonga, longe et anguste decurrentia, summa in rosulam conferta, spathulata, perichaetialia externa anguste spathulata, interna lanceolata, omnia plus minus subito acuminata vel apiculata, costa excedente late undulata, limbo angusto circumducta, margine acute dentata. Flores dioici masculi, discoidei màgni. Fructus ex eodem perichaetio plerumque complures, vaginula cylindrica archegoniis abortivis et paraphysibus numerosissimis circumsita ; capsula pendula oblonga, usque ad perfectum raaturi-tatem glauco-viridis pruinosa dehinc e luteo ferruginea, operculo convexo apiculato croceo. Peristomium externum pallide lutescens, internum aurantium.

Hooge plant, lang en breed zodevormend. Bladen uitgespreid, in droogen staat omgekromd ; onderste sten-gelbladen omgekeerd-eirond-cirkelvormig ; middelste omgekeerd-eirond-langwerpig, lang en smal afloopend ; bovenste in een rozet saamgedrongen, spatelvormig; buitenste kransbladen smal spatelvormig, binnenste lancetvormig ; allen min of meer plotseling toegespitst of gepunt, met uitpuilende rib, breed gegolfd, door een smallen zoom omgeven en met spitsgetanden rand. Bloemen tweehuizig, de mannelijke schijfvormig , groot. Vruchtstelen gewoonlijk meerdere uit eiken krans; scheede rolrond, door onvolkomene archegoniën en talrijke paraphysen omringd; urntjes hangend, langwerpig, tot den volkomen staat van rijpheid zeegroen berijpt, daarna geel-roestkleurig; deksel bol, gepunt, saffraangeel. Buitenmond bleek geel, binnenmond oranje.

Deze soort verschilt van M. cuspidatum Hedw. door hare hoogere stengels, meerdere vruchtsteelen uit een krans en langere vruchtjes. Bryum pendulum Dill. M. affine Schwaegr. M. cuspidatum ß Hedw, Bryum Polla affinis Hedw, De verscheidenheid ß elatum vormt digtere zoden, hoogere stengels en opgerigte uitloopers.

Verklaring der afbeelding: a. De plantjes; b, var. ß, met hoogere stengels en opgerigte uitloopers; c, c, c, c, bladen ; d, bladvoet ; e. bladspits ; f, inw. kransblad ; g. mann. plant ; h. mann. bloemkrans ; i. archegoniën met paraphysen ; k, onvolkomen id. ; I, vrouwel. plant, (vergr.) ; m, m, n, urntje ; o, dekseltje ; p, mondbeslag.

Groeiplaats. Algemeen op vochtige weiden.

In Nederland nagenoeg overal verspreid.

De afgebeelde exemplaren ontvingen wij van wijlen Dr. van der Sande Lacoste.

-ocr page 64-

iiiUÄ ArriKE.

Mnium allié.

Fruita mûrissent en Mai.

Système de Linné : Cl. XXIV. Sect. IV. Cryptogamie Mousses.

Système naturel. Cellulaires Foliacées. O. Mousses.

Caractères génériques : Voyez le N“. 1S94 Vol. XVIII.

Caractères spécifiques: Plante élevée, longuement et largement gazonnante. Feuilles étalées recourbées à l'état sec, les caulinaires inférieures obovales-circulaires, les moyennes obovales-oblongues, longuement et étroitement decurrentes, les supérieures en rosette spatulées, les périchétiales externes étroitement spatulées, les internes lancéolées, toutes plus ou moins subitement acuminées ou apiculées, à côte marquée, largement ondulées, entourées d’un limbe étroit, bordées de dents aigues. Fleurs dioïques, les mâles larges en disque. Fruits ordinairement plusieurs d’un même périchète ; vaginule cylindrique, entouré d’archégones avortis et de paraphyses très nombreux; capsule pendante oblongue, dabord d’un vert glauque pruiné, puis d’un jaune rouille ; opercule convexe apiculé orange. Péristome extérieur d’un jaune pâle, l’intérieur orange.

Se distingue de M. cuspidatum Hedw. par les tiges plus hautes, plusieurs fruits du même périchète et les fruits plus larges. Bryum pendulum Bill. Mnium affine Schwaegr. M. cuspidatum ß. Hedw. Bryum Polla affinis Hedw. La variété ß elatum présente des gazons plus touffus, des tiges plus élevées et des rejetons dressés.

Explication de la planche, a. plantes; b. var. ß. à tige élevée et rejetons dressés; c. c. c. c, feuilles; d. base de la feuille ; e. sommet id.; f. feuille périchétiale interne ; g. plante mâle ; h. périgone, i. archégone et paraphyses ; k. id. incomplet ; l. plante femelle (gross.) ; m, n. fruit ; o. couvercle ; p. péristome.

Habitat. Prairies humides. Très-commun. Dispersée sur toute la contrée. Les exemplaires représentés nous ont été offerts par feu M. van der Sande Lacoste.

-ocr page 65-

-ocr page 66-

-ocr page 67-

Àamp;AKICUS MACULÀTUS Alb. et Schw.

Gevlekte Plaatzwam.

Aug.—Oct.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV, Sect.. V. Cryptogamia Fungi, Natuurlijk stelsel : Cellulares Mycetes. O. Hymenomycetes. Agaricineae.

Geslachtskenmerken : Zie Deel X, N®. 725. Ondergeslacht Collybia.

SooRTELijKE KENMERKEN: Pileo camoso compacto convexo-plano obtuso laevi glabro, stipite valide ventricose stricto, deorsum attenuate praemorso-radicato, lamellis liberis confertissimis linearibus albis.

Hoed vleezig, saamgedrongen, bol-vlak, stomp, glad, kaal; steel dik, buikig; gestreept, naar onder dunner, afgeknot-wortelend ; lamellen vrij, zeer digt bijeen, lijnvormig, wit.

De kleur is wit met roode vlekken ; de hoed later roodachtig. A, ruiiginosus Schum. A. carnosus Sow,

Groeiplaats In dennebosschen. In Nederland gevonden bij Driebergen, Doorn en Rijzenburg, Hartsen. Apeldoorn, Oudemans , en door mij bij Bussum.

De exemplaren op de afbeelding voorgesteld, zijn in Sept. 1889 gevonden bij Apeldoorn, in een denne-bosch, groeiende in eene zode van 50—60 stuks tusschen de naalden, door Mej. C. C. Oudemans, en door Prof. C. A. J. A. Oudemans voor de Flora aangeboden.

-ocr page 68-

Àamp;ÀRICITS MàOITLàTIJS Alk et Schw.

' Agaric tacheté.

Août.—Oct.

Système de Linné : Cl, XXIV. O. V. Cryptogamie Champignons.

Système naturel. Cellulaires Mycetes. O. Hyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères génériques. Voyez le N». 725, Vol. X. sous-genre Collybia.

Caractères spécifiques. Chapeau charnu, compacte, convexe-plan, obtus, lisse, glabre; stipe ample ventru strié, atténué vers la base, lamelles libres très serrées , linéaires blanches.

La couleur est blanc â tâches rouges, le chapeau prend à la fin une teinte rougeâtre. A, rubiginosus Schum, A, carnosus Sow,

Habitat. Bois de pins.

Pays-Bas. Prov. d’ütrecht et de Gueldre.

Les exemplaires représentés ont été recueillis en Sept 1889 près d’Apeldoorn, dans un bois de pins, formant un gazon de 50—60 ensemble entre les aiguilles, par Mlle C. C. Oudemans, fille de M. le Prof. C. A. J. A. Oudemans, qui les a présentés pour la Flore

-ocr page 69-

-ocr page 70-


AGARICUS CONOPILEUS FRIES. 145 5


-ocr page 71-

AGAKIGirS COKOPILEUS Eries.

Kegelvormige Plaatzwam.

Oct.—Nov.

Stelsel van Linnaeus ; Cl. XXIV Sect. V. Cryptogaraia Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Agaricineae.

Geslachtskenmerken. Zie Deel X, N». 725. Ondergeslacht Psathyra.

SooRTELiJKE KENMERKEN. Pileo submembranacco campanulato laevi glabro, pallescente, stipite procero, sursum attenuate glabro argenteo nitido, lamellis leviter adnexis confertis, fusco-purpurascentibus.

Hoed min of meer vleezig, blokvormig, glad, kaal, steel hoog, glinsterend zilverwit ; lamellen ligt aangehecht , opeengedrongen, donkerpurper.

Groeiplaats. In moestuinen, bij mesthoopen en in de duinen. Amsterdam, Zuid-Beveland, en door mij in November 1884, veel, op grazigen duingrond onder Overveen. Deze exemplaren hebben voor onze afbeelding gediend.

-ocr page 72-

Àamp;ÀRIOrS COKOPILEIJS Mes.

Agaric conique.

Oct.—Nov.

Système de Linné: Cl. XXIV, Sect. V. Cryptogamie Champignons.

Système naturel : Cellulaires Mycétes. Ord. Hyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères génériques. Voyez le N’. 725, Vol. X. Sous-genre Psalhyra.

Caractères spécifiques. Chapeau plus ou moins membraneux campanulé lisse, glabre, d’un jaune pâlissant, stipe élevé, atténué au sommet d’un blanc argenté luisant; lamelles lâchement annexées-serrées, d’un pourpre brunâtre.

Habitat. Jardins potagers, près des tas de fumier et dans les dunes. Trouvé près d’Amsterdam, en Zélande et par moi-même dans les dunes près de Harlem. Ces exemplaires sont représentés sur notre planche.

-ocr page 73-

-ocr page 74-

-ocr page 75-

SESLIA PAKICUIATA Desv.

Pluimvormende Neslia.

Hoogdwtsch : Kugeldotter.

Engelsch : Panicled Neslia.

Bloeit: Junÿ—Julij 0.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XV. O. I. Tetradynamia Siliculosa.

Natuurlijk Stelsel : Vasculares Dicotyledoneae. O. Cruciferae.

Geslachtskenmerken : Calyx basi aequalis. Petala integra. Stamina edentula. Silicula subgloboso-com-pressa coriacea indehiscens biovulata monosperma. Stigma retusum. Semen pendulum. Cotyledones incumbentes. Herba annua pilis ramosis hirsute, folds caulinis sagittatis, floribus flavis.

Kelk aan den voet gelÿk ; kroonbladen gaaf. Helmdraden ongetand. Hauwtje lederachtig, min of meer bolvormig-saamgedrukt, niet openberstend, met twee eenzadige hokjes. Stempels afgeknot. Zaad hangend. Zaadlobben opliggend. Eenjarige kruiden met vertakte haartjes bekleed ; stengelbladen pijlvormig, bloemen geel.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Folüs oblongis laiiceolatisque integris vel dentatis, racemis fructiferis elon-gatis, pedicellis patulis gracilibus silicula triplo longioribus, siliculis transverse latioribus reticulatis, stylo mucronato.

Bladen langwerpig en lancetvormig, gaaf of getand ; vruchtdragende trosjes lang ; bloemstelen uitstaande, dun, driemaal langer dan de hauwtjes ; hauwtjes overdwars breeder, netswijs geaderd ; stÿl kort gepunt.

Verklaring der afbeelding: a. vertakte haartjes van den stengel; b. hauwtje; c. id. doorsnede.

Groeiplaats. Waarschijnlijk inheemsch in Siberië, Rusland en Oostelijk Duitschland en van daar over Europa en een deel van Azië verspreid.

In het Oosten komt zij, volgens Boissier, alleen in bouwlanden voor. Westwaarts in Europa evenzoo, zwervend en onstandvastig. In Engeland is zij ingevoerd met het meel voor de distilleerderijen en komt hier en daar toevallig voor.

Nederland. In bouwlanden, zeldzaam. Tot dusver alleen vermeld voor Harderwijk en Nijmegen. Het op de afbeelding voorgestelde exemplaar is in Julij 1890 gevonden bij Ede door den Heer Dr. G. van Vloten.

-ocr page 76-

SESLIA PASICriATA Desv.

. Neslie.

Nom allemand : Kugeldotter, Nom anglais; Panicled Neslia.

Fleurit: Juin—Juillet. ©.

Système de Linné. Cl. XV. O. 1. Tetradynamia Siliculosa.

Système naturel. Vasculaires Dicotylédonées. O. Crucifères.

Caractères qénériques: Calice égal à la base, pétales entiers, étamines édentées; silicule subglobuleuse, comprimée, coriace, indéhiscente, à deux loges monospermes. Stigmate rétus, graine pendante. Cotylédons incombants. Herbes annuelles, hérissées de poils rameux ; feuilles de la tige sagittées ; fleurs jaunes.

Caractères spécifiques: Feuilles oblongues et lancéolées, entières ou dentées, grappes fructifères allongées, pédicelles étalés, grêles, trois fois plus longs que la silicule ; silicules plus larges que longues, réticulées ; style mucroné.

Explication de la planche: a. poils rameux de la tige; b, silicules; c. id. coupe.

Habitat. Vraisemblablement originaire de la Sibérie, de la Russie et de l’Allemagne orientale et dispersée de là sur l’Europe et une partie de l’Asie. Selon Boissier elle ne se trouve dans l’Orient que dans les cultures, de même que dans l’orient de l’Europe, où elle est vagabonde et inconstante. En Angleterre, où elle a été introduite avec la fécule pour les distilleries, elle n’a été observée que casuellement.

Pays-Bas. Champs de blé rare. Trouvée seulement dans quelques endroits de la province de Gueldre.

L’exemplaire représenté, trouvé en Gueldre en Juillet 1890, nous a été offert par M. G, van Vloten, Dr. ès-Lettes.

-ocr page 77-

-ocr page 78-

-ocr page 79-

OENTÂIJKEÀ JàCEÀ L.

Drooge Centaurie. Knoop kruid. W ammesknoopen.

Hoogduitsch ; Gemeine Flockenblume, Engelsch : Brown Knapweed.

Bloeit; Juni—Aug. il

Stelsel van Linnaeus: Cl. XIX. O. III. Syngenesis Polygamia Frustranea.

Natuurlijk Stelsel : Vasculares Dicotyledoneae. 0. Compositae.

Geslachtskenmerken : Zie deel I, N“. 59.

Soortelijke kenmerken: Caulibus erectis ramosis, foliis oblongo-lanceolatis integris vel sinuatis aut pin-nalifidis, superioribus sessilibus oblongo-lanceolatis, capitulis mediocribus ovato-globosis, involucri phyllis appendice scariosa eis latiori centre fuscescenti orbiculata et ovata lobulato-denticulata vel lacera terminatis, intimorum appendicibus concavis, flosculis roseis externis saepius radiantibus, acheniis puberulis calvis.

Stengels opgericht, vertakt; bladen langwerpig lancetvormig, gaaf of hoekig of vinspletig; de bovenste ongesteeld, langwerpig-lancetvormig ; bloemhoofdjes middelmatig groot, eirond-bolvormig ; schubben van het omwindsel aan den top met een schilferachtig aanhangsel, breeder dan de schub, in ’t midden bruin, schÿfrond en eirond, lobbig-getand of ingescheurd; de aanhangsels der binnenste schubben bol; bloempjes rooskleurig, de buitenste dikwijls straalswijs ; vruchtjes zachtbehaard zonder kuif.

De afbeelding op pl. 59, Deel I van de Flora Batava draagt ten onregte den naam van Centaurea Jacea L., maar is klaarblijkelijk C. nigra L. Dit is reeds voldoende aangetoond door mijn voorganger, wijlen Dr. J. E. van der Trappen , Aanm. Alg. Reg. bl. XCI. C. nigra is gekenmerkt door de zwarte pluimvormig gewimperde aanhangsels der schubben van het omwindsel en de gekuifde vruchtjes.

Verklaring der afbeelding, a. Bloemhoofdje van boven; b. schubje,- c. schijfbloemen ; d, randbloem; e. vruchtje.

Groeiplaats. Drooge heuvels, randen van wegen. Caucasië, Siberië tot den Oeral, geheel Europa, Noord Afrika.

Nederland. Aan wegen en dijken. In den Prodomue Fl. Bat. voor verschillende plaatsen in het geheele land opgegeven. Nader onderzoek is echter wenschelijk.

Het op onze afbeelding voorgestelde exemplaar vond ik in Julij 1890 op de helling langs het kanaal der Duinwaterleiding bÿ Zandvoort.

Gebruik. Volgens v. d. Trappen geven de wortels en bladen een hooggele kleur, geschikt voor de ververij van zijde en katoen.

-ocr page 80-

CENTAUKEA JAOEA L.

Maillons. Tête d'Alouette.

Nom allemand; Gemeine Flockenblume.

Nom anglais: Brown Knapweed.

Flturit: Juin—Aug. 2J.'

Système de Linné : Cl. XIX. O. III. Syngenesia Polygatnia Frustranea.

Système Naturel : Vasculaires Dicotylédonées. O. Composées.

Caractères génériques. Voyez le N”. 59, Vol. 1.

Caractères spécifiques. Tige dressée rameuse, feuilles oblongues, lancéolées, entières ou sinuées ou pinnatifides, les supérieures sessiles oblongues lancéolées; capitules médiocres ovales-globuleux; écailles de l’involucre terminées par un appendice scarieux plus large qu’elles, brunâtre au centre, orbiculé et ovale, lobulé-denticulé ou lacéré; appendices des écailles intérieures concaves; fleurs roses, les extérieures ordinairement rayonnantes ; fruits pubescents, dépourvus d'aigrette.

La figure de la planche N. 59 Vol. I porte à tort le nom de C. Jacea, mais représente le C. nigra L. Mon prédécesseur, feu M. van der Trappen l’a déjà suffisamment démontré dans l’Appendice au Régistre général, p. XCI. Le C. nigra se distingue par les appendices plumeux et ciliés et les fruits couronnés par une aigrette de poils.

Explication de la planche, a. capitule vu en dessus; b. écaille; c. fleurons du centre; d. fleurons de la circonférence; e, fruit.

Habitat. Coteaux secs, bords des chemins. Caucasie, Sibérie jusqu’à l’Oural, toute l’Europe, Afrique septentrionale.

Pays-Bas. Bords des chemins et des digues. L’exemplaire représenté a été trouvé aux bords d’un canal dans les dunes de Zandvoort (prov. do Hollande sept.).

Usage. Les feuilles et les racines contiennent une matière colorante jaune propre à teindre les tissus de coton et de soie.

-ocr page 81-

-ocr page 82-

I

i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAREX LÎamp;ERICA GAU . 1458 .


-ocr page 83-

CàKEX LIamp;ERIOA Qay.

Rietgras van de Loire.

Hoogduitsch ; Französische Segge. Engelsch : French Reed Grass, Bloeit : Mei—Junij ï).

Stelsel van Linnaeus: CL XX. O. IIL Monoecia Triandria.

Natuurlijk Stelsel: Vasculares Monocotyledoneae. O. Cyperaceae.

Geslachtskenmerken: Zie Deel XIII, N°. 961.

SooRTELiJKE KENMERKEN: Radice longe repente, caulibus gracilibus acutangulis superne scabris, foliis linearibus angustibus, longe acuminatis, planis scabris , spica oblonga spiculis 3—10 ovato-oblongis acutis erectis, inferioribus masculis superioribus lemineis, fructibus strictis ovato-ellipticis acuminatis plano-convexis nervosis, margine membranaceo serrulato cinctis, in rostrum bifidum elongatum terminatis, glumis ovato-lanceolatis acuminatis Iructum superantibus.

Wortel kruipend, lang ; stengels tenger, met scherpe kanten, aan den top ruw ; bladen lijnvormig smal, lang en spits toeloopend, vlak, ruw; aar langwerpig; aartjes 3—10, eirond-langwerpig, spits, opgerigt;de onderste mannelijk , de bovenste vrouwelijk ; vruchtjes regtop, eirond-elliplisch, spits toeloopend, aan de eene zÿde bol, aan de andere zijde vlak, generfd, met een vliezigen zaagtandigen rand omringd, in een twee-spletigen langen snavel uitloopend ; kafjes eirond-lancetvormig, spits toeloopend, langer dan de vruchtjes.

Komt het meest overeen met C. arenaria L. {Fï. Bat. Deel IX, N°. 688), doch verschilt van deze door de meerdere slankheid van alle deelen, de smallere bladen, de dunnere, minder talrijke, donkerbruine aartjes , die aan den voet en niet aan den top mannelijk zijn , en ook door den vliezigen rand om de vruchtjes, die reeds aan den voet begint. Vroeger werd zij dikwijls verward met C. Schreberi Schk. (C. praecox Schreb.), C. ligerina Bor., C. pseudo-arenaria Bahb., C. bricoides Lefrou.^ C, arenaria Dub.

Verklaring der afbeelding : a. Aartje ; b, vruchtje.

Groeiplaats. Zandige streken. Midden-Frankrijk ; oevers van de Loire. Ook vermeld voor Noord-Duitschland en Scandinavië. Godron. Wegens de onzekere opgaven en de verwarring met C. Schreberi Schk. is het gebied moeielijk te bepalen. Voor Spanje, Italië en het Oosten vind ik haar niet vermeld.

Nederland. Voor verschillende plaatsen door den Prod. Flor Bat. opgegeven ; doch volgens Dr. J. D. Kobus {Nederl. Carices. N. kruidk. Arch., 2e serie IV, p. 474) werkelijk alleen gevonden bij de Hillegommerbeek door wijlen Prof, de Boer in 1866. Onze afbeelding is naar de door de Boer gevonden exemplaren genomen.

-ocr page 84-

CAREX LIamp;ERICA Gay.

Carex de la Loire.

Norn allemand; Französische Segge.

N.om anglais: French Reed Grass. Fleurit: Mai—Juin.

Système pe Linné. Cl. XX. 0. III. Monoecia Triandria.

Système naturel, Vasculaires Monocotylédonées. O. Cypéracées.

Caractères génériques: Voyez le N“ 961, Vol. XIII.

Caractères spécifiques: Racine horizontale, longuement rampante; tige grêle, à angles aigus, rudes au sommet; feuilles linéaires étroites, longuement acuminées, planes, scabres ; épi oblong composé de 3—lOépil-lets ovales-oblongs un peu aigus, dressés, les inférieurs mâles, les supérieurs femelles ; capsules stipitées, dressées, ovales elliptiques, acuminées, planes d’un côté, convexes de l’autre, nerveuses, entourées par une bordure membraneuse serrulée et terminée par un bec allongé et bifide, dépassant les écailles, qui sont ovales , lancéolées, acuminées.

Ressemble au C. arenaria L. {Fl. Bat. N’. 688 Vol. IX), mais en diffère par le port plus grêle et plus élancé, les feuilles plus étroites, les épis plus grêles, moins nombreux, brun foncé, à fleurs mâles à la base et par la bordure membraneuse des capsules, qui commence déjà au milieu. Quelquefois confondu avec le C. Schreberi Schk. (C. praecox Schreb.). C, Ligerina Boreau, C. arenaria Dub., C. pseudo-arenaria Bchb,, C. praecox Schulz, ß ligerica.

Explication de la planche, a. épillet ; b. capsule.

Habitat. Lieux sablonneux. Centre de la France, bords de la Loire; Allemagne sept., Scandinavie. Godron. Les données trop incertaines ne permettent pas de tracer son aréal.

Pays-Bas. Le Prodr. Fl. Bat. cite plusieurs endroits où cette espèce aurait été trouvée. Selon M. J. D. Kobus {Ned. Kruidk. Archief 2e sér. IV , p, 474) dans sa Monographie des Carex néerlandais, elle n’a été trouvée que dans un seul endroit près de Hillegommerbeek (Hollande méridionale).

-ocr page 85-

-ocr page 86-

RUSSULA RUBRA [DCj FRIES. 1459.


-ocr page 87-

BUSSULA BUBBA (D. 0.) Tries.

lioode Russula.

Hoogduitsch ; Rother Täubling. Engeltich : Red Russula. Augustus—N ovember.

Stelsel van Linnaeus: CI. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares Mycetes. 0. Hymenomycetes. Trib. Agaricini.

Geslachtskenmerken: Zie Deel XVII, N . 1350.

SooRTEi.iJKE kenmerken: Pileo carnoso, rigido e convexo explanato depressove, sicco polito-laevigato, margine patente obtuso exstrio , stipite solido duro valido albo rubroque variante, lamellis obtuse adnatis sub-confertis albidis immixtis furcatis dimidiatisque.

Hoed vleezig, stijf, eerst bol, dan vlakker of neergedrukt, in droegen staat glad, met uitstaanden, stompen, niet gestreepten rand; steel vol, hard, stevig, wit en rood, plaatjes stomp aangehecht, min of meer digt opeen, witachtig, met gevorkte en halve gemengd.

De hoed is gewoonlijk donker menierood, niet glanzig, doch ook dikwijls verbleekend, licht-geelachtig, groevig, met donkere schijf. Het vleesch onder het huidje roodachtig, de plaatjes later geelachtig.

Groeiplaats. In bosschen, vooral loofbosschen, ook op opene plaatsen en duinen.

Nederland. Als groeiplaats vind ik alleen Haarlem vermeld. De exemplaren onzer afbeelding verzamelde ik in Aug. 1866 op de duinen van Terschelling, waar zij vrij algemeen was.

Eigenschappen. Deze zwam wordt tot de scherpe en vergiftige gerekend.

-ocr page 88-

RTTSSÜLA RUBRA (D. C.) Tries.

Russula i^ouge.

Nom allemand ; Rother Täubling, Nom anglais : Red Russula. Eté et Automne.

SiSTÊME DE Linné. Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamie. Champignons.

Systeme naturel. Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes.

Caractères génériques: Voyez le N”. 1350, Vol. XVII.

Caractères spécifiques : Chapeau charnu, rigide, d’abord convexe, puis étalé ou déprimé , poli et lisse à l’état sec, à bord étalé et obtus non strié; stipe solide, dur, ferme, blanc et rouge varié; lamelles obtu-sement adnées, plus ou moins serrées, blanchâtres, entremêlées de lamelles bifurquées et de lamelles incomplètes.

Le chapeau est ordinairement d’un rouge minium, non luisant, mais souvent pâlissant, d’un blanc jaunâtre et rivuleux , à disque obscur. La chair est rougeâtre sous la pellicule ; les lamelles sont à la fin d’un jaune pâle.

Habitat. Bois — surtout les bois à feuilles caduques. Lieux sablonneux ouverts, dunes.

Pays-Bas. Près de Harlem sur les dunes boisées; dans Vile de Terschelling, assez abondant sur les dunes sablonneuses exposées au soleil. J’ai recueilli les exemplaires de notre planche à Terschelling en Août 1886.

Propriétés. Ce champignon est âcre et vénimeux.

-ocr page 89-

-ocr page 90-

-ocr page 91-

AG A RIOUS (CORTINARIUS) CINNAMOMEUS L.

Kaneelkleurige Plaatzwam.

Hoogduitsch : Zimmtbrauner Blätterschwamm.

Engelsch: Cinnamom coloured Agaric.

September—November,

Stelsel van Linnaeus. Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel. Cellulares Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Agaricini.

Geslachtskenmerken. Zie Deel XVII, N°. 1315. Ondergeslacht Cortinarius Dermocybe.

Soortelijke kenmerken. Pileo carnoso tenui obtuso, umbonato, sub-cinnamomeo, fibrillis innatis lutes-centibus sericeo squamulosove demum glabrato, stipite e farcto cavo tenui aequali cum carne veloque lutescen-tibus, lamellis adnatis latis confertis nitidis.

Hoed vleezig dun, stomp, in ’t midden bultig, kaneelkleurig, met geelachtige ingewassen vezeltjes, zijdeachtig of schubbig, later kaal; steel eerst gevuld, dan hol, dun, gelijk, evenals het vleesch en de sluijer geelachtig ; plaatjes aangehecht, breed , opeengedrongen, glanzend. Âgaricus belulinus Swp.

Groeiplaats. In loofbosschen, eenzaam of in troepjes.

Nederland. Bij Leiden, in ’t Westland, Rijzenburg, Baarn. De op onze afbeelding voorgestelde exemplaren vond ik in de bosschen van het Naalden veld onder Bloemendaal, in Oct. 1884.

-ocr page 92-

AGAEICUS (COETINAßlUS) CINNAMOMEES L

Agaric cannelle.

Nom allemand: Zimmtbrauner Blätterschwamm.

TVon» anglais: Cinnamom coloured Agaric.

Système de Linné. Cl. XXXIX. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Système Naturel. Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères génériques : Voyez le No. 1315, Vol. XIII. Sous-genre Cortinarius Dermocybe.

Caractères spécifiques: Chapeau charnu, mince, obtus, gibbeux au milieu, plus ou moins couleur cannelle, à fibrilles innées jaunâtres, qui présentent une superficie soyeuse ou écailleuse, à la fin glabre; stipe d’abord rempli, puis cave, mince, égal, d’une couleur jaune ainsi que la chair et le voile. A, betulinus Scop, Habitat. Fréquent dans les bois.

Pays-Bas, Trouvé en différents endroits. L’exemplaire représenté provient des environs de Harlem,

-ocr page 93-

-ocr page 94-

-ocr page 95-

ERUCASTRUm POILICHII Sch. et Sp.

Pollich’s Schijnraket.

Hoogduitsch ; Pollich’s Rempe.

Engelsch ; Pollich’s Erucastrum.

Bloeit: April—Sept. zf.

Stelsel van Linnaeus: Cl. XV. O. II. Tetradynamia Siliquosa.

Natuurlijk Stelsel: Vasculares Dicotyledoneae. O. Cruciferae.

Geslachtskenmerken: Calyx aperta ba.«! gibbosa, siliqua linearis in rostro brevi terminata ; valvulae con-vexae, nervo unico. Semina in qiioque loculo iiniserialia ovata vel oblonga, compressa. Cotyledones incumbentes.

Kelk open , aan den voet bultig ; hauw lijnvormig, in een korten snavel uitloopend , hauwkleppen bol met eene enkele nerf. Zaden in elk hokje eenrijig, eirond of langwerpig. Zaadlobben opliggend.

SooRTELiJKE KENMERKEN: Caule erecto angulato sub pubescente, foliis pinnatisectis segmentis angustis oblongo-linearibus crenulatis, foliorum caulinorum infimis a basi remotis non ainplexicaulibus, floribus mino-ribus ochroleucis, inferioribus bracteatis, bracteis pinnatipartitis laciniis anguste linearibus, sepalis erectis, siliquis patentibus.

Stengel opgericht, hoekig, min of meer zacht behaard; bladen vindeelig, met smalle, langwerpige, lijnvormige, gekartelde lobben; onderste lobben van de stengelbladen aan den voet afstaand, niet stengelomvat-tend; bloemen klein, vuil geel; de onderste met schutbladen; schutbladen smal, lijnvormig; kelkbladen opge-rigt j hauwen uitstaande.

De plant wordt 3—4 voet hoog. Sisymbrium Erucastrum Poll. Erucastrum inodorum Rchb. Erysimum Eruca^ strum Scop. Diplotaxis bracteata Gr. Godr., Sisymbrium obtusangulum Roth. Eruca Erucastrum Jf^ett. Brassica Erucastrum ß ochroleuca Gaudin.

Verklaring der afbeelding: a. Bloem; b. b. hauw; c. zaad (vergr.)

Groeiplaats. Waarschijnlijk inheemsch in Zuid-Duitschland en de Rijnstreken. In Oostenrijk veel op de alluviale gronden van het Donaugebied. In Frankrijk algemeen op zandige velden en ruigten. In noordoostelijk Duitschland en Engeland alleen toevallig aan wegranden en op grazige plaatsen. Ontbreekt in Spanje, Italië, Scandinavië, Rusland en het Oosten.

Nederland. Langs rivieren, op open en bebouwden zandgrond. Bij ’s-Hertogenbosch , Werkendam, Delft, langs ’t Kanaal tusschen Leiden en Katwijk, bij Vianen , Culenborg, Wijk bij Duurstede, Nijmegen, Erle-com , Lobith, Doesburg en Olst. Het exemplaar der afbeelding, gevonden bij Apeldoorn, is ons door den Heer H, J. Kok Ankersmit in Julij 1890 aangeboden.

-ocr page 96-

ERUOASTRUM POLLICHII Sch. et Sp. Erucastre de PoUich, Nom attenuind : Pollich’s Rempe.

Nom anglais : Pollich’s Erucastrum, Fleurit: Août—Sept. y.

Système de Linné. Cl. XV. O. II. Tetradynainia Siliquosa.

Système N.^turel. Vasculaires Dicotylédonées. O. Crucifères.

Caractères génériques: Calice ouvert gibbeux à la base; silique linéaire terminée par un bec court, à valves convexes, marqués d’une seule côte saillante. Graines ovoïdes ou oblongues, disposées sur un seul rang dans chaque loge.

Caractères spécifiques : Tige dressée anguleuse un peu velue ; feuilles pinnatiséquées à lobes étroits oblongs-linéaires crénulés ; ceux des feuilles supérieures distants de la base, non amplexicaules; fleurs petites, jaune pâle, les inférieures munies de bractées ; bractées à lobes étroits linéaires ; sépales dressés, siliques étalées.

Plante de 3—4 pieds. SisymMum Erucastrum Poil, Erucastrum inodorum Rchb. Erysimum Erucastrum Scop, Diplotaxis bracteata Gr. Godr. Sisymbrium obtusangulum Both. Eruca Erucastrum Wett, Brassica Erucastrum P ochroleuca Gaudin,

Explication de la planche, a, fleur ; b, b, silique ; c. graine (grossie).

Habitat. Je la crois indigène dans l’Allemagne méridionale et Rhénane. Abondante en Autriche dans les alluvions du Danube. Commune en France dans les champs sablonneux et sur les décombres. Dans le Nord-est de l'Allemagne et en Angleterre elle ne se trouve que casuellement aux bords des chemins et dans les lieux herbus. Manque en Espagne, en Italie, en Scandinavie, en Russie et en Orient.

Pays-Bas. Bords des rivières, terre sablonneuse. Trouvée dans plusieurs endroits des provinces méridionales. L’exemplaire représenté, trouvé près d’Apeldoorn (Gueldre), nous a été présenté par M. H. J. Kok Anker-SMiT en Juillet 1890.

-ocr page 97-

-ocr page 98-


-ocr page 99-

DROSERA LORGIEOIIA L Langbtadige Zoniiedaautü, Hoogduitsch ; Langblätlriger Sonnenthau.

• ■ Engelsch .■ Long leaved Sun Dew.

Ploeit : July—Aug 4.

Geslachtskenmerken. Zie Deel VII, N1. 5121).

SooBTELiJKE KENMERKEN: Folüs erectis, limbo lineari-oblongo in petiolum sensim attenuato, scapo erecto foliis duplo longiore, stigmatibus clavatis.

Bladen opgerigt, met lijn-langwerpige schijf, allengs in een bladsteel versmald; bloemsteel opgerigt, tweemaal langer dan de bladen ; stempels knots vormig. D. anglica Huds.

Deze soort onderscheidt zich voornamelijk door hare regtopgroeiende bloemstengels. De bloemstengels van D. intermedia Hayne zijn aan den voet knievormig gebogen en weinig langer dan de bladen.

Verklaring der afbeelding: a. kelk en bloemkroon ; b. bloem doorsnede ; c. vruchtbeginsel met de stempels.

Groeiplaats. In natte heide- en veenstreken. Rusland, Lap-, Fin- en Koerland; geheel Siberië, Kam-schatka, Noord-Amerika (Canada, Columbia), Ijsland, Groot-Brittannië, vooral Schotland ; Scandinavië, vooral Noorwegen, zeer algemeen; Noord-Duitschland en Zwitserland; zuidelijk zeldzamer; ontbreekt in Spanje, Turkije en de Levant. De Drosera’s zijn noordelijke planten. Zij worden tot in de poolstreken gevonden, maar zijn in het zuiden schaars vertegenwoordigd.

Nederland, Op moerassigen heide- en veengrond, niet algemeen. Bij Oosterbroek onder Felde (Drenthe) ; oevers van het Zwarte Meer bij N. Dordrecht (Drenthe); Nijkerkerveen. Oudemans. Door den Heer H. J. Kok Ankersmit talrijk in het Wisselsche Veen bij Epe, waar het exemplaar voor onze afbeelding door mij is gevonden tijdens het bezoek aldaar door de leden der Ned. Bot. Vereeniging, in Julij 1890.

1

Deel Vil, N°. 513, verkeerdelijk D. longifolia genoemd, is D. intermedia Hayne.

-ocr page 100-

DROSERA LOKamp;IEOIIA I.

Rossolis à feuilles longues.

Nom allemand: Langblättriger Sonnenthau.

Nom anglais: Long leaved Sun Dew.

Fleurit; Juillet—Août. 2|.

f Caractères génériques. Voyez le No. 512, Vol. VII •)

Caractères spécifiques. Feuilles dressées, à limbe linéaire-oblong sensiblement atténué en pétiole; hampe dressée, deux fois plus longue que les feuilles ; stigmates en massue. 9. angVca Huds.

Se distingue par sa hampe dressée et non courbée-ascendante à la base. Celle du D. intermedia Hayne est courbée à la base et ne dépasse que peu les feuilles en longueur.

Explication de la planche, a. calice et corolle; b. fleur (coupe); c. ovaire avec les stigmates.

Habitat. Lieux tourbeux, marais spongieux. Russie, Laponie, Finlande et Courlande; toute la Sibérie, Kamschatka, Amérique sept. (Canada, Columbia), Islande,- Grande Bretagne, surtout en Ecosse, Scandinavie, très commune en Norvège, Allemagne septentr., Suisse. Plus rare vers le Sud; manque en Espagne, en Turquie et au Levant. Les Droseras appartiennent à la Flore boréale. Leur aréal s’étend jusque dans les régions polaires, mais diminue vers le Sud.

Pays-Bas. Bruyères humides et tourbeuses; mais non partout. Prov. de Drenthe et de Gueldre. Trouvé par M. H. J. Kok Ankersmit dans une tourbière près d’Epe (Gueldre), où elle est assez abondante .J’ai cueilli l’exemplaire représenté, dans cette tourbière lors de l’excursion des membres de la Société Neérl. de Botanique en Juillet 1890.

*) La plante figurée sous le No. 613, Vol. VH, sous le nom D. longifolia, est D. intermedia Hayne.

-ocr page 101-

-ocr page 102-

POLYCALA DEPRESSA WEND. 1463.


-ocr page 103-

POLTGALA DEPßBSSA WendffltotL

Picerr/edi'U Idc Kruishtocm.

Hoogduitsch .■ Niedei geili ückte Kreuzblume.

Engelsch : Depiesped Milkwort.

Bloeit; Mei—Jiinij 4.

Stelskl yan Linnaeus : Cl. XVII, 0. III. Diadelphia Octandria.

N.ATUURLTJK Stclsel : Vasculares Dicotyledoneae. 0. Polygaleae.

Geslachtskenmerken: Zie Deel III, N\ 198.

SooRTELiJKE KENMERKEN: Glabra, caulibus floriferis surculisque filiformibus prostratis, foliis caulinis inferioribus surculorutnque oppositis obovatis, superioribus alternis longioribus lanceolatis, racemis pauci- et laxilloris, evolutione ramuli e folii summi axilla deinum sublatei alibu-s, bracteis minutis pedicello breviori-bus, alis oblongis ellipticisque coeruleis, sub quinquerierviis, venis apicem versus arcuato-anastomosantibus, corolla albida alis breviore, cap.sula cordala ciineata augustissime alata, ali breviore.

Onbehaard; bloeiende stengels en uitloopers draadvormig, kruipend; onderste bladen van stengels en uitloopers tegenoverstaand , omgekeerd eirond ; de bovenste afwisselend , langer , lancetvormig ; bloem weinigen losbloemig, door de ontwikkeling van een zijtak uit den hoek van het bovenste blad ten laatste min of meer zijdelingsch; schutbladen klein, korter dan de bloemsteel; vleugels der bloemkroon langwerpig en elliptisch, blaauw, meest met 5 nerven; aderen naar den top boogvormig in elkander vloegend; bloemkroon witachtig, korter dan de vleugels; zaad- doos hart-wigvormig, smal gevleugeld, korter dan de vleugel.

Onderscheidt zich vooral door de schijnbaar zydelingsche bloeiwijze en de onderste stengelbladen. P. serpyl-lifolia ITeiA. P. vulgaris r. depressa Fries.

Verklaring der afbeelding: a. bloemkroon; b. zaaddoos met schutbladen en vleugels; c. zaaddoos alleen ; d. zaad.

Groeiplaats. Heidestreken. Van Noorwegen en Denemarken over Westelijk-Duitschland , Tirol, Frankrijk, Spanje en Engeland. In Italië zeldzaam. Ontbreekt in Oostelijk-Duitschland, Oostenrijk, Rusland en het Oosten.

Nederland. Op vochtigen heide- en veengrond. Nijkerker veenen en in ’t groot Pannegat bij de Bild; heide bij Berg- en Dal, heide bij Wezep (Overijssel) ; (Friesland en Groningen). Prod. PI. Bat.

Het exemplaar van onze afbeelding is gevonden in Julij 1890 op de heide bij de Koekelt (Eede) door Dr. G. VAN Vloten.

-ocr page 104-

POLTamp;ALA DEPRESS A Wenderoth.

Polygala couché.

^om allemand .• Niedergedrückte Kreuzblume.

Nom anglais: Depressed Milkwort.

Fleurit ; Mai—Juin. 2*.

Sy.STÈme de Linné. Cl. XVII. O. III. Diadelphie Octandrie.

Système Naturel. Vasculaires Dicotylédonées. O. Polygalées.

Caractères génériques; Voyez le No. 198, Vol. III.

Caractères spécifiques: Plante glabre; tiges fleuries et pousses ûliforiues couchées; feuilles inférieures de la tige et des pousses opposées obovales; les supérieures alternes, plus longues, lancéolées; fleurs en grappes pauvres et lâches, à la fin plus ou moins latérales par le développement d’un rameau axillaire; bractées petites, plus courtes que le pédicelle ; ailes oblongues elliptiques, bleues, à cinq nervures ; corolle blanche, plus courte que les ailes; capsule cordée cunéiforme, étroitement ailée, plus courte que l’aile.

Se distingue par l’inflorescence apparemment latérale et par les feuilles inférieures opposées. P, serpyllifolia W«A. P. vulgaris ï depressa Fries.

Explication de la planche, a. corolle; b. capsule avec les bractées et les ailes ; c. capsule seule ; d, graine.

Habitat. Landes et bruyères. Norvège et Danemark; Allemagne occid., Tirol, France, Espagne, Angleterre. Rare en Italie. Manque dans l’Allemagne et l’Autriche orientale, la Russie et l’Orient.

Pays-Bas. Bruyères tourbeuses et humides. Trouvée dans plusieurs endroits des provinces orientales. L’exemplaire représenté, trouvé près d’Eede, (Gueldre) a été offert par M. G. van Vloten, Dr. ès-Lettres, en Juillet 1890.

-ocr page 105-

-ocr page 106-

-ocr page 107-

HTDKUM STTBSQUàMOSUM Batsch.

Groote schubbige Stekelzwam.

Hoogduitsch : Grosser schuppiger Stachelschwamm.

Engelach ; Large scaly Hydnum.

Stblsel van Linnaeus : CI. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel ; Cellulares. Mycetes. 0. Hymenomycetes, Trib. Hydnei.

Geslachtskenmerken : Zie Deel XVII, N’. 1430.

SooRTELiJKE KENMERKEN: Pileo camoso convexo plano sub umbilicato fusco-ferrugineo, squamis super-ficialibus secedentibus fuscis tigrino, stipite valido inaequali, glabro aculeis ex albido fuscescentibus apice albidis.

Hoed vleezig bol-vlak , min of meer genaveld, donker roestbruin , met oppervlakkige loslatende bruine schubben getijgerd ; steel stevig, ongelijk, kaal ; stekels eerst witachtig, daarna bruin, van boven wit. Hydnum badium Pers.

Groeiplaats. In dennebosschen.

Nederland. Gevonden bij Renkum en door mijzelven in de Onzalige Bosschen bij de Steeg, in Sept. 1888. Van daar is het exemplaar onzer afbeelding afkomstig.

-ocr page 108-

HTDKIIMl SUBSQITAMOSIJM Batsch.

Grand Hyäne écailleux.

Nom allemand: Grosser schuppiger Stachelschwamm.

Nom anglais: Large scaly Hydnum.

Système de Linné. Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamie Champignons.

Système Naturel. Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Trib, Hydnées.

Caractères génériques: Voyez le N». 1430, Vol. XVIII.

Caractères spécifiques. Chapeau charnu, d’abord convexe, puis aplati, plus ou moins ombiliqué, d’un brun ferrugineux, couvert d’écailles superficielles séparables brunes; stipe ferme, inégal, glabre; aiguillons d’abord blanchâtres , puis brunâtres à sommets blancs. Hydnwn badium Pers.

Habitat. Bois de pins.

Pays-Bas. Trouvé en plusieurs endroits de la province de Gueldre. J’ai cueilli l’exemplaire représenté en Sept. 1888 dans un bois de pins en Gueldre.

-ocr page 109-

-ocr page 110-


AURICULARIA SAMBUCINA MART. 1465.


-ocr page 111-

Àamp;ÀRICUS IiTTGIFUaUS Fries.

Lichtschuwe Plaatzwam.

Hoogduitsck : Lichtscheuer Blätterschwamm.

Engelsch; Light shunning Agaric.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares. Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Agaricini.

Geslachtskenmerken: Zie Deel X, N’. 725. Ondergeslacht Inocybe.

SooRTELijKE KENMERKEN. Pileo subcamoso, convexo-plano sub-umbonato, adpresse fibrilloso squamulo-sove ; stipite solido firmo aequali pallido glabro, apice subpruinoso, lamellis subliberis confertis planis ex albido-luteo olivaceis.

Hoed iets vleezig, bol-vlak, bultig in ’t midden, met aangedrukte vezeltjes of schubjes ; steel vol, stevig, gelijk, bleek, kaal , bovenaan berijpt; plaatjes min of meer vrij, digt bijeen, vlak, eerst wit, daarna geel-olijfkleurig.

De hoed is bruin-olijfkleurig, verbleekend ; het vleesch wit.

Groeiplaats. In bosschen.

Nederland. Voor het eerst in Nederland gevonden aoor Mej. C. E. Destrée , langs een pad in het Haagsche Bosch. De voorgestelde exemplaren zyn door haar ter afbeelding aangeboden in Sept. 1888.

HIRNEOLA AITRICIJLA JUDAE Berk. {Auricuïaria sambucina Mart), JudaS’Ooren.

Hoogduitsch ; Judasohr. Hollunderschwamm. Engelsch : Jew’s ear Hirneola.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV. O. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel: Cellulares. Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Tremellini.

Geslachtskenmerken: Fungi cartilagineo-gelatinosi udi molles. Excipulum cupuliforme, siccum coriaceo-corneum sub diaphanum, hiimectatum revivescens sed vix tumescens. Hymenium superum discoideum saepe sub-plicato-corriigatuni. Basidia bacillaria vel fusoidea, sporae oblongae curvatae.

Kraakbeenig-gelei-achlik-e zwammen; in vochtigen staat zacht. Vruchtlichaam koepelvormig, in droogen staat leerachlig-hoornig, min of meer doorschijnend, door vochtigheid herlevend, maar niet opzwellend. Kiemvlies bovenstandig, schijfvormig, dikwijls min of meer plooijig-gerimpeld. Basidiën bacillus- of spoelvor-mig. Sporen langwerpig, gekromd.

Dit geslacht, door Fries afgescheiden van Auricularia, is voornamelijk gekenmerkt door den koepel- of oorachtigen vorm en het bovenstandige kiemvlies. Auricularia heelt een uitgespreiden Stereum-achtigen vorm en onderstimdig kiemvlies. Hirneola herleeft door opweeking, doch zwelt niet op ; Auricularia wordt door vocht gelei-achtig opzwellend en schrompelt droog wordend, in elkaar. Zie de afb. bij Berkeley , Outl. of Brit, Fung pl. 18.

Soortelijke kenmerken: Concava, flexuosa tenuis, demum nigra, utrinque venoso plicata subtui tomentosa. Sporis reniformibus.

Hol, bochtig, dun, later zwart, buiten en binnen aderig-geplooid, van onder viltig. Sporen niervormig. TremeUa Auricula judae L. Auricularia sambucina Mart. Exidia Auricula judae Fr,

Groeiplaats. Op takken van vlierboomen ; zelden op andere boomen. In N. Amerika ook op doode verrottende takken.

Nederland. Volgens den Prodr. Flor. Bat. gevonden bij Leiden en op Z. Beveland. De exemplaren onzer afbeelding, gevonden in het Haagsche Bosch , zijn ons aangeboden door Mej. C. E. Destrée , in Sept. 1888.

Gebruik. De Judas-ooren werden oudtÿds wegens hunne eigenschap om gretig water op te zuigen en dit een geruimen tyd vast te houden, uitwendig gebruikt om verkoeling te weeg te brengen. Oudemans. Pharmacognosie.

-ocr page 112-

Àamp;ÀKIOUS LUCIFUG-US Tries.

Agaric lucifuge.

Nom allemand: Lichtscheuer Blätterschwamm. Nom anglais; Light shunning Agaric.

Système de Linné. Cl. XXIV Sect. V. Cryptogamie Champignons.

Système Naturel. Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Tiib. Âgaricinées.

Caractère.s génériques: Voyez le No. 725, Vol. X. Sous-genre Inocybe.

Caractères spécifiques: Chapeau plus ou moins charnu, convexeplan , plu.s ou moins ho.ssu au milieu, couvert de fibrilles ou d’écailles apprimées; stipe solid- ferme, égal, pâle, glabre, pruineux au sommet; lamelles plus ou moins libres, serrées, planes, d’abord blanchâtres, puis d’un jaune d’olive.

Le chapeau est d’un brun olivâtre pâlissant; la chair est blanche.

Habitat. Bois.

Pays-Bas. Cette espèce nouvelle pour notre pays a été trouvée dans le Bois de la Haye en Septembre 1888, par Mlle C. E. Destrée, qui nous a offert les exemplaires représentés.

HIRNEOLÀ AURICULA JUBAE Berk. Oreille de Judas. {^Auricularia sambucina Mart}. Nom allemand; Judasohr. Hollunderschwamm.

Nom anglais; Jew's ear Hirneola.

Système de Linné. Cl. XXIV. O. V. Cryptogamie Champignons.

Système Naturel. Cellulaires Mycétes. G. Hyménomycétes. Trib. Tremellinées.

Caractères génériques Cartilagineux-gélatineux devenant mou par l’action de l’eau. Excipulecupuliforme, coriace cornu à l’état sec, plus ou moins diaphane, se dilatant par l’humectation, mais sans gonflement. Hyménium supère discoïde, souvent plié-ridé. Basides en forme de bacille ou de fuseau. — Spores oblongues-courbées.

Ce genre, séparé par Fries du g. Auricularia, est caractérisé par la forme en coupole ou en oreille et par l'hyménium supère Le g. .âuricularia présente une forme diffuse, s’approchant du Stereum, et son hyménium est infère. Le g. Hirneola se dilate par humectation, mais sans gonflement. Le g. Auricularia au contraire se gonfle par humectation et se rétrécit en séchant.

Voyez les fig. de la pl. 18 de Berkeley Outl, of Brit. Fungi.

Caractères spécifiques: Concave, flexueux, mince, devenant noirâtre, veineux-plié en dedans et en dehors , feutré en dessous. Tremella Auricula judae L. Auricularia sambucina Mart. Fxidia Auricula judae Fr.

Habitat. Rameaux de sureaux , rarement sur d’autres arbres. Trouvé en Amérique sept, sur des branches mortes et pourrissantes.

Pays-Bas. Différentes places des prov. de Hollande et Zélande. Les exemplaires de notre planche, trouvés dans le bois de la Haye, nous ont été offerts par Mlle C. E. Destrée en Sept. 1888.

Usage. Les oreilles de Judas ont été employées jadis en médecine. Leur qualité d absorber l’eau et de la retenir longieinps les rend propres à rafraîchir e.xiérieurement.

-ocr page 113-

-ocr page 114-

-ocr page 115-

ONAGRA SPEOTABILIS Spach. OENOTHERA SPEOTABILIS Hort.

Grootbloemige Onagra.

Hoogduitsch ; Grossblumige Nachtkerze. Engelsch : Large flowered Oenothera. Bloeit: Julij—Aug. J.

Stelsel van Linnaeus: Cl. VIII, 0. 1. Octandria Monogynia.

Natuurlijk Stelsel: Vasculares Dicotyledoneae. 0. Onagrarieae.

Geslachtskenmerken. Zie Deel X, N’. 777.

SoORTELiJKE KENMERKEN. Caule sulcato hirsuto , pilis basi bulbosis adsperso , foliis obsolete denticulatis subacutis, inferioribus lanceolatis remote subsinuato-dentatis, floralibus oblongo-lanceolatis, segraentis calycinis tubo petalisque paulo brevioribus, stylo stamina superante. Ovariis capsulisque hirsutis muricatis.

Stengel gevoord, stijfharig, met haardragende kliertjes bezet; bladen flauw getand, min of meer spits toeloopend, de onderste lancetvormig, verwijderd min of meer bogtig getand, de bovenste langwerpig-lancet-vormig ; kelkverdeelingen weinig korter dan de kelkbuis en kroonbladen ; stijl langer dan de meeldraden. Vruchtbeginsel en zaaddoozen stijfharig.

Reeds in 1873 heb ik deze plant, die zich door hare groote bloemen reeds op het eerste gezicht van de Oe. biennis L. {Fl, Bat, Deel X N°. 777) onderscheidt, in boschrijk duin bij Overveen gevonden. Ik heb haar toen als de Oe, Lamarckiana Ser. gedetermineerd, doch bij nader onderzoek kwam ik tot de overtuiging dat zij de Oe. Lamarckiana niet kon zijn. Deze heeft gladde, rolronde, niet gevoorde en bijna onbehaarde stengels, gave bladen, kale vruchtbeginsels, maar onderscheidt zich vooral door de kelkbuizen , die gekjk bij Oe. biennis en Oe. muricata, veel langer zijn dan de kelkverdeelingen. Bij onze plant zijn de kelkbuizen zelfs korter dan de kelkslippen en dit kenmerk is alleen eigen aan Oe. spectabilis. Zie Spach, ilonogr. Onagrearum. Fouv, Annales du Musée IV. 352.

Bij Oe. corymbosa Curt. Bot, Mag, t. 1974, door Spach als synoniem genoemd, zijn de kelkbuizen langer dan de kelkslippen.

De afbeelding die onder den naam Oe. Lamarckiana voorkomt in de Illustration Horticole, 1862, p. 318, komt zeer met onze plant overeen, doch beantwoordt niet aan de daarbijgevoegde beschrijving, die blijkbaar is overgenomen van Lamarck. Deze heeft een plant beschreven, die onder den naam Oe. grandiflora in de tuinen van het Musée d’ hist, nat. te Parijs gekweekt was, en later door De Candolle onder den naam Oe. Lamarckiana Ser. in den Prodomus III, 47 is opgenomen. Volgens Lemaire gt;Jll. Hortic. a. b.) is deze (de echte Oe. Lamarckiana) nog in 1829 door Desfontaines in genoemde tuinen gezien, doch later niet meer vermeld. — In 1851 zijn echter uit zaden van Texas, ingevoerd door het huis Carter en Co. te Londen, de planten verkregen, waarvan een in de Illustr, Hortic, is afgebeeld en die destijds door Lindley (naar mijne meening verkeerdelijk) als Oe. Lamarckiana zijn gedetermineerd. Oe. suaveolens Desf. beschreven in Boreau, (Flore du Centre de la France}, en afgebeeld in het Bot. Register, dl. XIX. pl. 1604, komt zeer digt bij onze soort. De synoniemen Oe. grandiflora Ait., Oe. biennis v. grandiflora (zie Bot. Heg.} zijn onjuist.

Skreno Watson. Revision of the extra Tropical N. Americ. species of the geiws Oenothera, — {Amer. Acad, of Arts en Sciences, Proceedings VIII), 1873 p. 579) noemt een aantal vormen, zelfs de Oe. muricata, variëteiten van Oe biennis. Watson heeft echter geen kennis genomen van de door mij reeds genoemde Monographie van Spach , die door zorgvuldige bewerking boven de andere auteurs uitmunt.

In de meeste flora’s zijn de verschillende beschrijvingen der Oenothera's tot deze afdeeling behoorende,

-ocr page 116-

zeer onbestemd. Die onbestemdheid is ontstaan door te ligtvaardige opgaven van synoniemen en'aanhaling van verkeerde afbeeldingen. Naar mÿne ondervinding zijn de drie vormen, die ik op onze duinen heb aangetroffen, drie duidelijk ook door den habitus van elkander afwijkende typen : de Oe. biennis, de Oe. muricata, die ik reeds sedert lange jaren heb aangetroffen, en onze plant, die niet vóór 1873 door mÿ is gevonden. Alle drie staan op zichzelven en overgangsvormen heb ik niet gezien. Zie hier de voornaamste onderscheidende kenmerken :

Oe. biennie. Stengel rolrond, kaal, min of meer vertakt ; bladen getand ; bloemen meest in losse uitgespreide trossen ; kelkbuis langer dan de kelkslippen ; kroonbladen ongeveer 3 cent. lang.

Oe. muricata. Stengel gevoerd, niet of weinig vertakt, klierachtig behaard met roode kliertjes ; bladen getand ; bloemtros opeengedrongen , dicht bebladerd ; kelkbuis langer dan de slippen ; kroonbladen zeer kort, niet langer dan l'/s centim.

Oe. spectabilie. Stengel gevoerd, weinig vertakt, klierachtig behaard met roode kliertjes ; bladen getand ; bloemtros opeengedrongen ; weinig bebladerd ; kelkbuis korter dan de slippen ; kroonbladen groot, 5 centim. en langer ; vruchtbeginsels stijfharig.

Vergelijkt men met deze de beschrijving van Oe. Lamarckiana, dan blijkt het, dat, al beschouwt men onze plant als eene verscheidenheid, daaraan toch niet de naam van Lamarckiana mag worden gegeven. Veeleer zou men haar kunnen brengen tot de Oe. biennis var. hirsutissima Gray , door Watson vermeld.

De sterke beharing, de getande bladen en de korte kelkbuizen zijn kenmerken genoeg om onze plant van Oe. Lamarckiana te onderscheiden.

De afbeelding in de Illustration Horticole vertoont ook eene bijzondere overeenkomst met onze plant door de gave en niet aan den top ingesneden kroonbladen.

Verklaring der afbeelding : a. zaaddoos ; b. zaad.

Groeiplaats. Volgens het hierboven meegedeelde, moet onze plant omstreeks 1858 door zaden uit Texas in Engeland zijn ingevoerd en van daar in de tuinen van het vaste land, van waar zÿ zich in ’t wild heeft verspreid.

Nederland. Het op de afbeelding voorgestelde exemplaar is door mij gevonden in Aug. 1873 in een duinboschje achter Overveen. Volgens Prof. Hugo de Vries is de Oe. Lamarckiana door hem verwilderd aangetroffen op verschillende plaatsen langs de zanderij van Jachtlust, nabij de brug van het Ankeveensche pad in het Gooiland, waar zij omstreeks 1879 is gezaaid, Prof. De Vries deelde mij mede dat zij door hem ook was gevonden in het duin tusschen Groot-Bentveld en Zandvoort, achter het boogkanaal van de waterleiding. In Junij 1890 heb ik daar werkelijk een groep grootbloemige Oenothera’s gevonden, die ik als de door ons beschrevenen herkende en dus gebracht heb tot Oe. spectabilis. Ik vermoed dus dat al de grootbloemige Oenothera’s die in ons land zijn aangetroffen, tot onze soort behooren.

Van den opziener in het bovengenoemde duin heb ik vernomen dat de Oenothera’s dikwÿls worden gezaaid omdat de zaden een voortreffelijk patrijzenvoer zijn, dat ook wel zaad van elders wordt ontvangen om kale plekken te bezaaien, en dat de grootbloemige zich in de laatste jaren meer vertoont. Uit zichzelf komen de Oenothera’s gewoonlijk het talrijkst op in braak liggend aardappelland.

-ocr page 117-

ONAGKA SPECTABILIS Spach. OENOTHERA SPEOTABIIIS Hort.

Onagre à grandes fleurs. O. brillant.

Nom allemand: Grossblumige Nachkerze.

Nom anglais : Large flowered Oenothera.

Fleurit : Juillet—Août. J.

Système de Linné. Cl. VIII. O. I. Octandria Mynogynia.

Système naturel. Vasculaires Dicotylédonées O. Onagrariées.

Caractères génériques : Voyez le N”. 777 Vol. X.

Caractères spécifiques: Tige sillonnée, hérissée de glandes rouges poilues, feuilles faiblement denti-culées, plus ou moins aigues, les inférieures lancéolées, sinuées , dentées , à dents distantes, les supérieures oblongues-lancéolées ; lobes du calice pas plus courts que le tube et la corolle ; style dépassant les étamines. Ovaire et fruit hérissés.

Cette plante se distingue à première vue de l’Oe. biennis L. {Fl. Bat, N’. 777 Vol. X) par ses grandes fleurs. Je l’ai trouvée déjà en 1873 dans les dunes boisées près de Harlem. J’ai reconnu bientôt qu’elle ne pouvait être identifiée avec l’Oe. Lamarckiana Ser. comme j’avais supposé d’abord. Celle-ci a les tiges lisses, glabres, non sillonnées, les feuilles entières, les ovaires glabres, et une distinction essentielle dans le tube du calice, qui est plus long que ses lobes. Dans notre plante le tube du calice est même plus court que les lobes, caractère qui n’a été signalé que dans l’Oe. spectabilis. Voyez Spach Monographia Onagr. Nom. Annales du Musée, IV. 352. XXX. L’Oe. corymbosa Curt. Bot. Mag. t. 1974, citée par Spach comme synonyme, a le calice à tube plus long que les lobes.

La planche publiée sous le nom d’Oe. Lamarckiana dans l’Illustration horticole 1862, p. 318, s’accorde très bien avec notre plante, mais non pas avec le texte, qui n'est qu’une copie de la description de Lamarck. La plante des jardins du Musée que Lamarck a décrite sous le nom d’Oe. grandiflora, a été publiée plus tard par De Candolle sous le nom d’Oe. Lamarckiana Ser., Prodr. IV. 47. Selon Lemaire (Illustration H ortie. 1862) cette espèce (la vraie Oe. Lamarckiana) a été vue encore de Desfontaines dans les jardins du Musée en 1829, mais n’a pas été mentionnée plus tard. Ce n’est qu’en 1858 qu’on a obtenu de graines importées du Texas par la maison Carter amp;nbsp;Co. de Londres, les plantes, dont une a servi à la figure de l'Illustration Horticule, et que Lindley a déterminées (à tort) comme Oe. Lamarckiana. L’Oe. suaveolens Desf. (Boreau, Centre d. l. Fr.) figurée dans le Botanical Register XIX, pl. 1604, s’approche beaucoup de notre plante. Les synonymes Oe. grandiflora Ait., Oe biennis » grandiflora (Bot.-Reg.) sont inexactes.

Selon S. Watson (Revision of the extra tropical N. American species of the genus Oenothera (Amer. Academy of Arts and Sciences. Proceedings VIII, 1873 , p, 579) plusieurs Oe. à grandes fleurs de cette division, ainsi que l’Oe. muricata ne sont que des variétés d’Oe. biennis. Mais Watson n’a pas pris note de l’excellente Monographie de Spach , qui dépasse tous les auteurs en exactitude.

Les notices vagues et insuffisantes de la plupart des flores et l’acceptation trop peu scrupuleuse des synonymes ont beaucoup 'embrouillé la distinction exacte des diverses {formes de cette division du genre Oe. ; mais selon mes observations cette distinction se voit clairement dans les trois formes que j’ai trouvées dans nos dunes, — et qui même dans leur port représentent trois types bien démarqués : l’Oe. biennis et l’Oe. muricata, que j’ai observées depuis de longues années à l’état sauvage, et notre plante, que je n’ai pas trouvée avant 1873. Ces trois types sont indépendants et ne présentent pas de formes transitoires. Voici les caractères principaux :

-ocr page 118-

Oe. biennis. Tigö glabre cylindrique, plus ou moins ramifiée ; feuilles dentées ; fleurs ordinairement en grappes lâches, étalées ; tube du calice plus long que les lobes ; pétales d’environ 3 cent.

Oe. muricata. Tige sillonnée, peu ou point ramifiée, couverte de glandes rouges hérissées ; feuilles dentées, fleurs en grappe dense très feuillée; tube du calice plus long que les lobes: pétales très courts, ne dépassant pas cent.

Oe. spectabilia. Tige sillonnée, peu ramifiée, couverte de glandes rouges hérissées ', fleurs en grappe dense peu feuillée ; tube du calice plus court que les lobes ; pétales très grands, dépassant souvent 5 cent. Capsules hérissées.

En comparant la dernière avec la description d’Oe. Lamarckiana, on voit que, même en considérant notre plante comme une variété, on ne peut la désigner sous ce nom. Dans ce cas on pourrait la rapporter avec plus de droit à l’Oe. biennis var. hirsutissima Gray. Voyez Watson 1. c.

La ressemblance de notre plante à celle figurée dans l’Illustration horticole se prononce encore dans les pétales entiers et non émarginés.

Explication de la planche, a. capsule ; b. graine.

Habitat. Comme il est dit plus haut, il est problable que notre plante a été importée en Angleterre de graines du Texas, et s’est dispersée par la culture dans les jardins du continent, d’où elle s’est enfuie de temps en temps dans les champs et les décombres.

PaïS-Bas. J’ai trouvé l’exemplaire représenté dans les dunes boisées près de Harlem. M. le Prof. Hugo DE Vries a signalé l’Oe. Lamarckiana en différents endroits dans le sud de la province de Nord-hollande et aussi dans les dunes près de Zandvoort. Les individus que j’ai trouvés dans cette dernière localité en 1890 ne diffèrent pas de notre plante. Il me semble que toutes les Oe. à grandes fleurs trouvées dans notre contrée doivent être reportées à l’Oe. spectabilis.

Le garde champêtre dans les dunes près de Zandvoort m’a dit qu’on sème souvent les Oenothères par-ceque les perdrix sont très friandes de leurs graines. On reçoit quelquefois des graines d’ailleurs.

Les Oe. à grandes fleurs sont devenues plus fréquentes dans les dernières années. En général les Oenothères se lèvent spontanément en grand nombre dans les champs de pommes de terre en friche.

-ocr page 119-

-ocr page 120-

-ocr page 121-

CAREX PARADOXA Willi

Onregelmatig Rietgras.

Hoogduitsch : Abweichende Segge.

Engelsch : Paradox Reed Grass.

Bloeit: Mei—Juni.

Stelsel van Linnaeus. Cl. XX. O. III Monoecia Triandria.

Natuurlijk Stelsel. Vasculares Monocotyledoneae. G. Cyperaceae.

Geslachtskenmerken. Zie Deel XIII N’. 961.

SooRTELiJKE KENMERKEN. Caespitosa radice fibrosa, foliis planis anguste linearibus attenuato-acuminatis, culmos elatos strictos triquetros basi fibris vestitas aeqantibus, spiculis pluribus apice masculis paniculum elongatum lanceolatum strictum formantibus , bracteis brevibus , glumis fuscis acuminatis fructu subaequilongis , stigmatibus binis, utriculis parvis gibbo-convexis basi truncate utrinque nervato in rostrum conicum breve bidentatum margine scabrum abruptiuscule acuminatis.

Zodevormend ; wortel vezelig; bladen vlak, smal, lijnvormig, allengs spits toeloopend, even lang als de hooge, regt opgroeijende, driekantige, aan den voet met rafelende bladscbeeden omgeven stengels; vele bloem-aartjes, die een aan den top mannelijke, lange, lancetvormige , regte pluim vormen, schutbladen kort ; kafblaadjes bruin , spits toeloopend, ongeveer even lang als de vruchtjes ; twee stempels ; vruchtblaasjes klein, bultig gewelfd, ter weerszijde generfd, eenigszins plotseling toegespitst in een kegelvormigen, kort twee-tandigen, aan den rand ruwen snavel.

Deze soort onderscheidt zich van de naauw verwante C, paniculata L. {Fl. Bat, Deel XIII N. 966) door kleine afmeting en door de rafelende bladscbeeden aan den voet der stengels; ook zijn harevruchtblaasjesdof en niet glanzig, meer bolvormig en van meerdere en duidelijker nerven voorzien. Syn. C. canescens Host. C. fulva Thuill,

Verklaring der afbeelding, a bloempluim ; b vruchtblaasje.

Groeiplaats. Deze soort groeit noordelijker dan C. paniculata, daar hare noordgrens gaat door het midden van Zweden, Noorwegen en Finland tot aan den Oeral. Verder door Noord- en Midden-Europa, behalve Engeland. De zuidelijke groeiplaatsen zijn Midden-Frankr'yk, Noord-Italië en de Donau-streken. Buiten Europa in den Caucasus en het Altai-gebied. Zie J. D. Konus, Ned. Carices in Ned. Nruidk. Archief, 2e serie IV. 495. Volgens Watson ook in Lapland en in Noord-Amerika. Volgens Kobus behoort zij overal tot de minder algemeene planten.

Nederland. In 1831 door van Hall en later door Stratingh gevonden bij Eelderwolde, doch verkeerdelijk gedetermineerd als C. tereniuscula Good. Later bij Deventer (Kok Ankersmit) bij Zutfen (Wttewaal).

Onze afbeelding is genomen van het exemplaar door Wttewaal gevonden bij Zutphen en aan Büse gegeven , welk exemplaar thans berust in het herbarium der Ned. Botanische Vereeniging te Leiden.

-ocr page 122-

CAREX PARADOXA WiUd.

Carex paradoxal.

Norn allemand: Abweichende Segge, Nom anglais: Paradox Reed grass.

Fleurit: Mai—Juin 2}.-

Système de Linné. Cl. XX. O. III. Monoecie Triandrie.

Système naturel. Vasculaires Monocotylédonées. O. Cypéracées.

Caractères génériques. Voyez le N®. 961, Vol. XIII.

Caractères spécifiques. Gazonnante; racine fibreuse, feuilles planes, étroites linéaires, atténuées-acumi-nées; tiges élancées dressées, triquètres, pourvues de gaines fibreuses à la base, égalant les feuilles en longueur ; épillets mâles au sommet formant un panicule allongé lancéolé dressé ; bractées courtes ; glumes d'un brun foncé, acuminés, égalant environ les fruits ; deux stigmates ; capsules petites gibbeuses convexes, tronquées à la base, nerveuses des deux côtés, acuminées dans un bec conique brièvement bidenté à bords scabres.

Se distingue de C. paniculata L. lequel lui ressemble beaucoup {Fl. Bat. N°. 960 Vol. XIII), par les dimensions grandes, par les gaines fibreuses à la base des tiges et par les capsules mates et non luisantes, plus convexes et à nervures plus distinctes. C. canescens Hort. C. fulva Thuill.

Explication de la planche, a. panicule ; b. capsule.

Habitat. Son aréal s’étend plus au Nord que celui de C. paniculata L; sa limite septentrionale traverse le centre de la Suède, de la Norvège et de la Finlande jusqu’à l’Oural. Europe sept, et centr., excepté l’Angleterre. Au sud elle se trouve jusque dans le Midi de la France, le Nord de l’Italie et la région du Danube. En Asie dans le Caucase et l’Altaï. Voyez J. D. Kobus, Ned. Kruidkundig Archief, 2e série IV, 395. Selon Watson aussi en Laponie et dans l’Amérique sept. Selon le Dr. Kobus elle n’est nulle part commune.

Pays-Bas. En 1831 van Hall et Stratinqh l’ont trouvée dans la prov. de Groningue, mais rapportée à tort au C. teretiuscula Good. Plus tard M. M. Kok Ankkrsmit et Wttewaal l’ont trouvée près de Deventer et Zutphen.

L’exemplaire trouvé à Zutphen par M. Wttewaal a servi à notre figure.

-ocr page 123-

-ocr page 124-

-ocr page 125-

BRACHYPODIUM PINNÀTUM L.

Gevinde Kortsteel.

Hoogduitsch : Gefiederte Zwenke. Engelsch : Pinnate Brachypodium.

Bloeit ■ Junij—Julij

Stelsel van Linnaeus. Cl. III. O. II. Triandria Digynia.

Natuurlijk Stelsel. Vasculares Monocotyledoneae. O. Gramineae.

Geslachtskenmerken. Zie Deel XV N°. H69.

Soortelijke kenmerken. Radice elongato-repente, culmis erectis rigidis non ramosis, foliis lanceolato-linearibus, planis rigidulis acutis, ligula brevi rotundata, spiculis alternis oblongo- vel lineari-lanceolatis extrorsum saepe arcuatis multifloris in spicam angustam erectam vel subnutantem laxiuscule et distincte dispositis, glumis late lanceolatis sub-inaequalibus acutis mucronatis plurinerviis, glumella plurinervia in aristam rectam rigidatn ea breviora abeunte.

Wortel lang, kruipend; meerdere regt opgroeijende, stijve, niet vertakte halmen; bladen lancet-lijnvor-mig vlak, stijf, spits; bindseltje kort, rond; aartjes afwisselend, langwerpig of lijnvormig-lancetvormig, naar buiten dikwijls boogvormig, veelbloemig in een smalle, opgerigte of iets knikkende aar losjes en tweerijig geplaatst ; kelkkafjes breed lancetvormig, eenigszins ongelijk , spits, kortgepunt, veelnervig ; kroonkafje veel-nervig, in een stijve, regte naald, korter dan het kafje, uitloopende.

Onderscheidt zich van B. sylvaticum R. et S. (Flor. Bat. XV, 1169) door den kruipenden wortel, de stijve, meer opgerigte halmen, de lichtgroene kleur, de bloemrijker aartjes en de kortgenaalde bloemen. B. rupestre R. S. B. cetpitosum Hort.

Verklaring der afbeelding, a, b kelkkafjes; c, d kroonkafjes; e onvruchtbaar bloempje; ƒ vruchtbeginsel met de honigschubjes; g honigschubje; h vruchtje.

Groeiplaats. Steenachtige dorre plaatsen in heuvelachtige landen en bergstreken. Perzië, Caucasië, Syrië, Siberië, geheel Europa, van Scandinavië en Rusland tot Italië, Spanje en Zuid-Frankrijk. Transkaukasië. Noord-Afrika.

Nederland. Bij Baambrugge en op verschillende plaatsen in Limburg, Het afgebeelde exemplaar, gevonden door Dr. J. D. Kobus , bij Gulpen, op heuvelachtigen grond, in Julij 1885, berust in het Herbarium der Ned. Botanische Vereeniging.

-ocr page 126-

BRACHT PODIUM PINNATUM L.

Brachypode pinné.

Nom allemand: Gefiederte Zwenke.

Nom anglais : Pinnate Brachypodium.

Fleurit: Juin—Juillet 2J..

Système de Linné. Cl. III. O, II. Triandria Digynia.

Système naturel. Vasculaires Monocotylédonées, O. Graminées.

Caractères génériques. Voyez le N’. 1169 Vol. XV.

Caractères spécifiques. Racine rampante allongée, tiges droites rigides non rameuses; feuilles lancéolées linéaires planes un peu roides , aigues ; ligule courte , arrondie ; épillets alternes oblongs- ou linéaires-lancéolés , souvent arqués en dehors, multiflores, lâchement disposés dans un épi étroit distique, dressé ou un peu penché ; glumes longuement lancéolées, plus ou moins inégales, aigues, mucronées à plusieurs nervures ; glu-melle à plusieurs nervures, terminée en arête droite, roide, plus courte que la glumelle.

Se distingue du B. sylvaticum R. et S. {Fl. Bat. Vol. XV, N’. 1169) par la racine rampante, les tiges plus droites, la couleur vert clair et les arêtes plus courtes. B. rupestre. B. cespitosum Hort.

Explication de la planche, a b glumes; c d glumelles ; e fleur stérile; f ovaire avec les lodicules; g lodicule ; h, fruit.

Habitat, Lieux pierreux et stériles ; coteaux et montagnes. Perse, Caucasie, Sibérie, toute l’Europe, de la Scandinavie et de la Russie jusqu’en Italie, en Espagne et dans le Midi de la France. Afrique septentrionale.

Pays-Bas, Rare dans le Nord, assez commune dans la province de Limbourg. L’exemplaire représenté sur notre planche, trouvé par le Dr. Kobus à Gulpen (Limbourg), est conservé dans l’Herbier de la Société Néerl. de Botanique à Leide,

-ocr page 127-

-ocr page 128-

AGARICUS SPLENDENS PERS. (469


-ocr page 129-

Aamp;AÄICTTS SPLBSDEKS Peis.

Schitterende Plaatzwam.

Hoogduitach : Ansehnlicher Blätterschwamm.

Engelsch : Sparkling Agaric.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV, Sect V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel: Cellulares Mycetes. Hymenoraycetes. O. Agaricini.

Geslachtskenmerken : Zie Deel X. N’. 725. Ondergeslacht Clitocybe.

SoORTELiJKE KENMERKEN : Pileo subcamoso plano infundibuliforme glabro nitido gilvo-lutescente ; stipite solido glabro concolore, lainellis longe decurrentibus confertis simplicibus albis.

Hoed iets vleezig, vlak-trechtervormig, kaal, glanzig, isabel-geelachtig ; steel vast, kaal, gelijkkleurig ; plaatjes lang afloopend, opeengedrongen, onverdeeld, wit. A. gilvus Auct. non Fries.

Volgens Fries is deze soort gewoonlijk niet zodevormend, terwijl de A. inversus Scop, en flaccidus Sow., waarmede zij veel overeenkomst heeft, gewoonlijk zodevormend zijn. — De door mij gevonden exemplaren vormden een groep ; één dubbel exemplaar was er bij aanwezig ; doch eigenlijk zodevormend waren zij niet.

Groeiplaats. In loof- en naaldbosschen.

Nederland. De op onze afbeelding voorgestelde exemplaren heb ik gevonden op de plaatsen Lindenheuvel en Duinendaal te Bloemendaal, in Nov. 1889. Zoover ik weet, was deze soort voor Nederland nog niet vermeld.

-ocr page 130-

ASAKICUS SPLEKBEKS Peis.

Agaric brillant.

Nom allemand: Ansehnlicher Blätterschwamm.

Mwî anglais : Sparkling Agaric.

Système de Linné. Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamie Champignons.

Système naturel. Cellulaires Mycétes. Ord. Hyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères génériques. Voyez le N«. 725 Vol. X. Sous-genre Clitocybe.

Caractères spécifiques. Chapeau plus ou moins charnu, en entonnoir aplati, glabre, luisant, d’un jaune grisâtre, stipe solide, glabre, concolore ; lamelles longuement décurrentes, rapprochées, simples, blanches.

Selon Fries cette espèce n’est pas gazonnante, tandisque les A. inversus Scop, et A. flaccidus Sow., qui s’en approchent beaucoup, forment ordinairement des gazons. J’ai trouvé mes exemplaires en groupe, mais pas gazonnants, avec un individu jumelle. — A. gilvus Auct. non Fries.

Habitat. Bois.

Pays-Bas. J’ai trouvé les exemplaires représentés sur les dunes boisées de Lindenheuvel et Duinendaal près de Bloemendaal (Harlem) en Nov. 1889. L’espèce n’a pas encore été mentionnée comme indigène.

-ocr page 131-

-ocr page 132-

-ocr page 133-

ÏÏYDKUM FRAGILE Fries.

Br 00 ze Stekel zwam.

Hoogduitach ; Gebrechlicher Stachelschwamm. Engelsch : Fragile Hydnum.

Aug.—October.

Stelsel van Linnaeus. Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel. Cellulares Mycetes. Cl. Hymenomycetes. O. Hydnei.

Geslachtskenmerken. Zie Deel XVI, N». 1170.

SooRTELiJKE KENMERKEN. Pileo camoso fragili inaequali primo pubescente dein glabrato ruguloso cinereo 1. testaceo, margine undulato lobatoque, stipite valido inaequali glabro cinerascente, aculeis albido-griseis.

Hoed vleezig, bros , ongelyk, eerst zacht behaard, later kaal en rimpelig, aschgrauw of scherfbruin, met golvenden en gelobden rand ; steel stevig, ongelijk, kaal, grijsachtig ; stekels wit-grijs.

Groeiplaats. In loof- en dennebosschen.

Nederland. Voor ’t eerst hier te lande gevonden door Prof, C. A. J. A. Oudemans, in een beukenbosch bij Apeldoorn in 1888.

De voorgestelde exemplaren, bij Apeldoorn verzameld door zijne dochter Mej. C. C. Oudemans , den 31 Aug. 4890, zÿn door Prof. Oudemans aangeboden.

-ocr page 134-

HYDNÜM FRAGILE Fries.

Hom allemand; Gebrechlicher Stachelschwamm.

Nom anglais; Fragile Hydnum. Août—Octobre.

Système de Linné. Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamie. Champignons.

Système naturel. Cellulaires Mycétes. Cl. Hyménomycétes. O. Hydnées.

Caractères génériques. Voyez le N’. 1170, Vol. XVI.

Caractères spécifiques. Chapeau charnu, fragile, inégal, d’abord pubescent, ensuite glabre, ridé, grisâtre ou de couleur terre-cuite, à bord ondulé-lobé ; stipe robuste , inégal, glabre, cendré ; aiguillons d’un blanc grisâtre.

Habitat. Bois.

Pays-Bas. Cette espèce nouvelle pour notre Flore a été trouvée premièrement par M. le Prof. C. A. J. A. OuDEMANS dans un bois de hêtres près d’Apeldoorn (prov. de Gueldre).

Les exemplaires représentés sur notre planche, recueillis à la même place par sa fille Mlle C. C. Oudemans, nous ont été offerts par lui en Août 1890.

-ocr page 135-

-ocr page 136-


ERIOPHORUM ANGUSTIFOLIUM RTH B VAILLANTIl POIT ET TURP . 1471


-ocr page 137-

EßlOPHOKlTM ANamp;TJSTIFOLITTM Roth. ß Vaillantii Poit. et Turp. Wollegras inet kortgesteelde aartjes.

Bloeit: Junij—Aug. IJ.

Stelsel van Linnaeus : Cl. III. O. I. Triandria Monogynia.

Natuurlijk Stelsel : Vasculares Monocotyledoneae. 0. Cyperaceae.

Geslachtskenmerken : Zie Deel I, N*. 32.

SoORTELIJKE KENMERKEN : Zie id. id.

Deze verscheidenheid is gekenmerkt door de ongesteelde of zeer kort gestoelde aartjes, die schijnbaar een enkele aar vormen. E, angustifolium fi congestum Mert. et Koch. E. 'Vaillantii Poit. et Turp, fl Par., tab, 52. £. intermedium Bart. D, C. Flore Frant^aise, VI. p. 298.

Verklaring der afbeelding: a, bloem-aartjes; b. steeltje; c, afzonderlijk aartje;lt;Z.bloemschubje(vergr.) ; e. zaad; id. vergroot.

Groeiplaats : De soort groeit in veenmoerassen en heeft een zeer uitgestrekt gebied. Geheel Europa tot in het hooge Noorden; Siberië, Ijsland, Groenland en noordelijk Amerika. Zij kan dus gerekend worden tot de circumpolaire flora. — Onze verscheidenheid is hier en daar met de soort gevonden.

Nederland. Het op de afbeelding voorge.steld exemplaar, gevonden bij Nunspeet in Juli 1889, is ons aangeboden door den Heer C. A. G. Beins aldaar.

-ocr page 138-

ERIOPHOEUM ÀKamp;TJSTIEOLIITM Roth. ß Vaillantii Poit. et Turp, Linaigrette de Vaillant.

Fleurit: Juillet—Août 4,

Système de Linné. Cl. III. O. I. Triandria Monogynia.

Système Naturel. Vasculaires Monocotylédonées. O. Cypéracées.

Caractères génériques : Voyez le No. 32, Vol. I.

Caractères spécifiques: Voyez id. id.

Cette variété est caractérisée par les épillets à pédicelles très-courts, qui semblent former un seul épi. E, angustifoiium P congestum Ji/ert, et Koch. E, Vaillantii Poit, et Turp, Fl, Par,, tab, 52. E, intermedium Barl,, 1), C, Flore Française VI p. 298.

Explication de la planche : a. Epillets j b, pédicelles ; c, épillet séparé ; d, écaille de la fleur (gross.) ; e, graine; f, id. grossie.

Haditat. L’espèce abonde dans les marais tourbeux de toute l’Europe, de la Sibérie, de l’Islande et de l’Amérique arctique et septentrionale. Elle appartient â la flore circumpolaire. Notre variété a été trouvée çù et là parmi l’espèce.

Pays-Bas. L’exemplaire représenté trouvé à Nunspeet (prov. de Gueldre), nous a été offert par M. C. A. G. Beins.

-ocr page 139-

-ocr page 140-

-ocr page 141-

BROMUS IKIRMIS lEYSS.

Ongenaaide Dranik.

Hoogduitseh ; Grannenlose Trespe.

Engelsch ; Awnless Brome grass.

Bloeit: Junij—Julij

Stelsel van Linnaeus: Cl. III. 0. II. Triandria Digynia,

Natuurlijk Stelsel : Vasculares Monocotyledoneae. 0. Gramineae.

Geslachtskenmerken: Zie Deel I, N’, 41.

SooRTELiJKE KENMERKEN: Perennis, rhizoraate repente, culmis erectis elatis, folds glabris late linearibus, margine scabris, ligula brevi, panicula oblonga erecta ramis brevibus erecto-patulis semi-verticillatis, spiculis magnis 7—11. floris lanceolatis imbricatis, glumella inferiora 5—7 nervia apice scariosa subbidentata mutica vel mucronulata, glumella superiora pubescente apice ciliata.

Overblijvend; wortel kruipend; stengels opgerigt, hoog; bladen kaal, breed lijnvormig, aan den rand ruw; bindseltje kort ; bloempluira langwerpig , opgerigt, met korte opgerigt-uitgespreide , half kransvormige takken ; bloemaartjes groot, lancetvormig, 7—11 bloemig, dakpanswijs geplaatst; onderst kroonkafje 5—7 nervig, aan den top schilferachtig, met twee zeer korte tandjes, ongenaaid of met een klein naaldje ; bovenst kroonkafje zacht behaard, aan den top gewimperd. Featuca inermisD.C. Schenodorus inermis P. B. Festuca speciosa Schreib. F. Leysserii Mönch,

Verklaring der Afbeelding: a. de plant verkleind; b. bloemaartje ; c. onderst kroonkafje; d. bovenst id. ; e, bloem.

Deze soort onderscheidt zich door den kruipenden, uitloopers makenden wortel, de kale bladscheeden en bladen, de opgerigte bloemtakjes en het zeer kort genaaide of ongenaaide onderst kroonkafje.

Groeiplaats: In weiden en langs de wegen. Siberië, Kaukasië, midden-Europa tot noordelijk Italië; niet in Scandinavië en Groot-Brittannië. In Noord-Duitschland zeer zeldzaam. In Frankrijk zeldzaam ; alleen in het oostelijk gedeelte.

Nederland. Langs en in weilanden. — Volgens Oudemans volgt deze plant vooral den loop onzer rivieren en slaat daar in weilanden en langs de wegen op. — Zij is gevonden aan den Waaldijk bij Neerÿnen, op de waarden langs de Lek bij Hagestein, aan de Laak bÿ Rheede, bij Vianen, Utrecht, Ameliswaard, Bommel, Ooische waard, Oosterhoutsche Bosch, bij Nijmegen.

Het afgebeelde exemplaar, gevonden in Juli 1877 op de wallen van Deventer, door den Heer Dr. J. D. Kouus, berust in het Herbarium der Nederl. Botanische Vereeniging.

-ocr page 142-

BROMTTS IKERMIS LEYSS.

Brome mutique.

Nom allemand: Grannenlose Trespe.

Nom anglais: Awnless Brome Grass.

Fleurit: Juin—Juillet 2J.

Système de Linné. Cl. III. O. II. Triandria Digynia.

Système Naturel. Vasculaires Monocotylédonées. O. Graminées.

Caractères génériques : Voyez le N’. 41, Vol. I.

Caractères spécifiques : Vivace. Racine rampante, tiges dressées , étalées ; feuilles glabres , largement linéaires, rudes sur les bords ; ligule courte ; panicule oblongue dressée, à rameaux courts, dressés-étalés, demi verticillés ; épillets grands, à 7—11 fleurs, lancéolés imbriqués ; glumelle inférieure à 5—7 nervures, terminée au sommet par 2 dents très courtes, du milieu desquelles sort une arête courte ou une petite pointe quelquefois nulle ; glumelle supérieure pubescente ciliée au sommet.

Se distingue par la racine rampante et stolonifère, les gaines et feuilles glabres, les rameaux de la panicule dressés et la glumelle inférieure à arête très courte ou nulle. Festuca inermis D. C. Schenodorus inermis P. B, Festuca speciosa Schreib. F, Leysserii Mcnch.

Explication de la planche, a. la plante ; b. épillets (gross.) ; c, glumelle inférieure j d. glumelle supérieure; e. fleur.

Habitat. Bords des prés, pâturages. Sibérie, Caucasie, Europe centrale, jusque dans le nord de l’Italie. Manque en Scandinavie et dans la Grande Bretagne. Très rare dans l'Allemagne septentrionale. En France seulement dans la partie orientale.

Pays-Bas. Selon le Prof. Oudemans cette espèce suit le cours des grandes rivières. Elle a été trouvée aux bords du Rhin, de la Meuse etc. dans les provinces de Gueldre, de Brabant sept, et d’Utrecht.

L’exemplaire représenté, trouvé par M. le Dr. Kobus , a été trouvé par lui sur les anciens remparts de la ville de Deventer.

-ocr page 143-

-ocr page 144-

-ocr page 145-

POLTPODIUM ROBERTIANUM ïïofflm.

Roberts Varen.

Hoogduitsch : Storchschnabelfarn.

Engelsch: Rigid branched Polypody.

Vruchtjes : in Julij—Aug. 4.

Stelsel van Linnaeus ; Cl. XXIV. Sect. I. Cryptogamia. Filices.

Natuurlijk Stelsel: Cellulares Foliosae. O. Filices.

Geslachtskenmerken : Zie Deel XII, N°. 953.

SoORTELiJKE KENMERKEN: Rhizomate elongato repente, frondibus rectis petiolo longo suffultis glandulosó-pubescentibus, ambitu deltoideo-triangularibus ternato-bipinnatisectis, pinnis infimis pinnatipartitis, pinnulis oblongis obtusis integris vel inferioribus crenatis, soris ad venarum extremitatem prope marginem pin-nularum seriatis denique confluentibus.

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wortelstok lang, kruipend ; bladen opgerigt, met langen bladsteel, klierachtig behaard, in omtrek drie-

T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoekig, aan den voet driemaal, aan den top tweemaal gevind, onderste vinbladen vinspletig ; verdeelingen

langwerpig, stomp, gaaf of de onderste gekarteld ; vruchthoopjes op het uiteinde der aderen, bij den rand der bladverdeelingen op rijtjes, later ineenvloeijend.

Verschilt van P. Dryopteris L, Fl., Bat. Deel XII N®. 954, door de digte klierachtige beharing der bladstelen en de beide onderste bladveeren, die korter zijn dan het overige gedeelte van het blad. De bladen rieken eenigszins naar het Robbertskruid ; van daar de naam. Polypodium Dryopteris L. caleareum. Polypodium caleareum Sm. Phegopteris Robertiana A, Br,

Verklaring der afbeelding; a. Vinblad, è. stof hoopjes.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Groeiplaats. Op drooge rotsige en steenachtige beschaduwde plaatsen. Siberië tot den Altaï; Afghanistan,

West-Azië, Turkije, Europa van Noorwegen, Zweden en Rusland tot Midden-Italië en zeldzaam in Spanje. In Noorwegen tot Drontheim, niet hooger dan 1000'; in Noord-Amerika met P. Dryopteris.

Nederland. — Tot dusver alleen in Limburg gevonden. Bij Meerssen, Valkenburg, Geulhem enz.

Het afgebeelde exemplaar, gevonden bij Valkenburg, is ons aangeboden door Dr. G. van Vloten.

4

-ocr page 146-

POLTPOBIIJM RQBBRTIàOM Hoffm.

Polypode de Robert.

Nom allemand: Storchschnabelfarn, Nom anglais : Rigid branched Polypody. Fruits mûrissent en Juillet—Août U.

Système de Linné. Cl. XXIV. Sect. I. Cryptogamie, Fougères.

Système Naturel. Cellulaires Foliacées. O, Fougères.

Caractères génériques. Voyez le N“. 953, Vol. XII.

Caractères spécifiques: Souche rampante allongée; feuilles dressées longuement pétiolées, glanduleuses pubescentes, â contour triangulaire, trois fois ailées à la base et deux fois au sommet ; pinnules inférieures pinnatipartites, à lobes oblongs obtus, entiers ou les inférieurs un peu crénélés ; groupes de capsules aux extrémités des veines, en lignes marginales, confluentes à la maturité.

Se distingue du P. Dryopteris L. {Fl. Bat. Vol. XII N°. 958) par les pétioles couverts d’une pubescence glanduleuse, et par les deux pinnules inférieures plus courtes que le reste de la feuille. Son nom est en rapport avec une faible odeur ressemblant à celle du Geranium Robertianum. Polypodium Dryopteris L. ? calcareum, — P. calcareum Sow, Phegopteris Robertiana A, £.

Explication de la planche, a. pinnule; b, capsule.

Habitat. Lieux secs pierreux, ombragés. Murs et roches calcaires. Sibérie jusqu’à l’Altaï, Afghanistan, Asie occidentale, Turquie, Europe, de la Scandinavie et de la Russie jusqu’à l’Italie centrale. Rare en Espagne. En Norvège jusqu’à Drontheim, ne dépassant pas 1000'. — En Amérique avec P. Dryopteris.

Pays-Bas. Prov. de Limbourg, dans la partie méridionale; mais pas ailleurs.

L’exemplaire représenté, trouvé en Limbourg, nous a été offert par Mi le Dr. G. van Vloten.

-ocr page 147-

-ocr page 148-

RUSSULA FURCATA PERS. 1474.


-ocr page 149-

KÜSSULA rURCATA Pers.

Russula met gevorkte plaatjes.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV. Sect V. Cryptogamia. Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Agaricini.

Geslachtskenmerken : Zie Deel XVII, N’. 1350.

SooRTELiJKE KENMERKEN: Pileo carnoso, rigide, e gibbo-plano depresso infundibuliformique, laevi, micore sericello adsperso glabratoque, margine laevi acuto ; stipite valido, firmo, laevi, deorsum attenuate lamel-lisque adnato-decurrentibus crassiusculis , subdistantibus , furcatis, candidis.

Hoed vleezig, stijf, eerst bultig, vlak, daarna neergedrukt en trechtervormig, glad, met een zijdeachtigen glans besprenkeld ; rand glad, scherp -, steel dik , vast, glad , naar onderen smaller ; lamellen aangehecht-af-loopend, dikachtig, min of meer van elkaar verwijderd, vorkig verdeeld, wit.

De kleur van den hoed is gewoonlijk donker of licht groenachtig, of bruinachtig, ook witachtig. Agaricus virescens Harzer,

Groeiplaats. In schaduwrijke bosschen.

Nederland. De exemplaren op de afbeelding voorgesteld, zijn door mij verzameld in den Haarlemmerhout, den I2dca October 1888.

Volgens Fries is deze soort vergiftig.

-ocr page 150-

RUSSULA rURCATA Pers.

Russula à lamelles fourchues.

Système de Linné : Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamie. Champignons.

Système Naturel : Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères génériques : Voyez le N”. 1350, Vol XVII.

Caractères spécifiques: Chapeau charnu, rigide, d’abord gibbeux puis déprimé et en entonnoir, lisse, revêtu d’un éclat soyeux et glabre, à bord lisse, aigu ; stipe ferme lisse, atténué vers la base, à lamelles adnées-décurrentes , plus ou moins épaisses, distantes, fourchues, blanchâtres.

La couleur du chapeau est verdâtre ou brunâtre, plus ou moins clair. — Agaricus virescens Harzer.

Habitat : Bois ombragés.

Pays-Bas. Les exemplaires représentés sur notre planche ont été recueillis par moi dans le Bois de Harlem, en Octobre 1888.

Selon Fries cette espèce est vénéneuse.

-ocr page 151-

-ocr page 152-

-ocr page 153-

ÏÏYDNUM SCABROSTJM Fries.

Ruwe Stekelzwam.

Hoogduitsch ; Rauher Stachelachwamm, EngelachScabrous Hydnura.

Stklskl van Linnaeus : Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia. Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares. Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Hydnei.

Geslachtskenmerken. Zie Deel XVI, N°. 1170.

Soortelijke kenmerken: Pileo compacte carnoso, primo turbinato dein plano, umbrino-ferrugineo, primo tomentoso, dein floccis in squamulas minutas cunfertas fasciculatis scabroso ; stipite curto, aculeis decurren-tibus punctato, cinerascente ; aculeis griseo-fuscis apice albidis.

Hoed gedrongen, vleezig, eerst tolvormig, daarna vlak, donker roestkleurig, eerst viltig, daarna ruw door in kleine schubjes saamgewassen bundelvormige vlokjes ; steel kort, gestippeld door de aftoopende stekeltjes , grijsachtig, stekels grijs-bruin, aan den top witachtig.

Groeiplaats : In bosschen.

Nederland. De afgebeelde exemplaren, gevonden door Prof. C. A. J. A. Oudemans den Sisten Aug. 1890, op de heide bij Apeldoorn, onder beuken, zijn ons door hem aangeboden.

-ocr page 154-

HYDNUM SCàBROSUM Fries. Hydne rude.

Nom allemand : Rauher Stachelschwamm.

Nom anglais : Scabrous Hydnum.

Système de Linné. Cl. XXIV, Sect V. Cryptogamie. Champignons.

Système Naturel. Cellulaires Mycétes. Hyménomycétes. Trib. Hydnées.

Caractères génériques: Voyez le N’. 1170, Vol XVI.

Catactères spécifiques : Chapeau compacte charnu, d’abord turbiné, puis plan, d’un brun foncé ferrugineux , d’abord velu, puis scabreux par des flocons fasculés en petites écailles ; stipe court pointillé par les aiguillons décurrents, grisâtre; aiguillons d’un gris brunâtre, blanchâtres au sommet.

Habitat : Bois.

Pays-Bas. Les exemplaires représentés, trouvés par M. le Prof. Ou dem ans , nous ont été offerts par lui en Août 1890.

-ocr page 155-

-ocr page 156-

-ocr page 157-

THALICTfilJM mORISONII fîmeh

Monson’s Waterruit.

Hoogduitsch ; Morison’s Wiesenraute.

Engelsch : Morisons Meadow Rue. Bloeit : in den Zomer y .

Stelsel van Linnaeus. Cl. XIII. 0. V. Polyandria Polygynia.

Natuurlijk Stelsel. Vasculares. Dicotyledoneae. 0. Ranunculaceae.

Geslachtskenmerken : Zie Deel V, N. 323.

Soortelijke Kenmerken.- Radice fibrosa, raule sulcato erecto, foliis bipinnatis, obscure virentibus super ne lucidis, subtus pallidis , petiolis stipulatis, segmentis oblongo-cuneatis trifidis rugulosis , panicula ra-rnosa patente, floribus fasciculatis laxis, carpellis minoribus utrinque acutiusculis. —

Wortel vezelig ; stengel gevoord, opgericht ; bladen dubbel gevind, donker groen, van boven glanzig, onder bleek; bladsteelen met steunblaadjes ; blaadjes langwerpig-wigvormig, driespletig, met rimpeltjes; bloempluim vertakt, uitgespreid ; bloem in losse bundels ; vruchtjes klein, van boven en onder spits, —

Verschilt van Th. flavum L, (Fl. Bat. V. N. 323) door den niet kruipenden wortel, den slanken stengel, de kleur en den vorm der bladen , de losse, meer uitgespreide bloempjes en de langwerpig spitse vruchtjes. — Sommige auteurs brengen haar tot Th. flavum , anderen beschouwen haar als eene verscheidenheid van deze.

Gmelin beschreef de plant het eerst als Th. Morisonii en grondde de soort op de bovengemelde kenmerken. Flora Badens. IV, 428: Volgens De Candolle, Prodr. I, heeft Th. flavum een vezeligen wortel. — Koch evenwel geeft haar een kruipenden. Vandaar veel verwarring, ook omdat de oudere auteurs, Bauhin, Morison, Linnaeus, Gmelin, Jacquin, in hunne opgaven en afbeeldingen zeer onvolledig zÿn. Neemt men met Koch en vele nieuweren een kruipenden wortel aan voor Th. flavum, dan kan onze plant als een variëteit met vezeligen wortel beschouwd worden. Als zoodanig is zij beschreven door Mutel, FÏ. de France I, p. 7. Zie ook Wirtgen {Flora der Pheinprovinz) C. F. W. Meijer {Chlor. Hanov.) uit het gevoelen dat de wortel het eerste jaar vezelig is en het tweede jaar eerst uitloopers maakt. — Syn. Thalictrum flavum

Morisonii Mut. Th. flavum pauperculum Godr. —

Groeiplaats. Vochtige boschgronden. Het gebied van Th. flavum L. is zeer uitgebreid. Geheel Siberië en Rusland tot den Caucasus, en geheel Europa, van Lapland en Finland tot Italië, Spanje en Griekenland.

Het gebied van Th. Morisonii is moeijelijk te bepalen, doch zal wel niet verschillen. —

Nederland. Alleen vermeld als gevonden in het Haagsche Bosch en bij Mellingen, Prod, Fl. Bat,

Het op onze afbeelding voorgestelde exemplaar is mij in Juli 1890 aangeboden door Mej, C, E. Destbeé te ’s Gravenhage. Het is gevonden in het Haagsche Bosch, — Jammer dat de vruchtjes toen nog niet rijp waren en later niet meer gevonden zijn. Onder a. is een vergroote bloemknop afgebeeld.

-ocr page 158-

THAIICTRUM MOßlSONII Gmel.

Pigamon de Morison.

Nom allemand : Morisons Wiesenraute.

Nom anglais : Morison’s Meadow Rue.

Fleurit : en été. 4'

Système de Linné; Cl. XIII. O. V. Polyandria Polygynia.

Système Naturel : Vasculaires Dicotylédonées. O. Ranunculacées.

Caractères génériques : Voyez le N». 323, Vol. V.

Caractères spécifiques: Racine fibreuse ; tige sillonnée dressée; feuilles bipennées d’un vert obscur, luisantes en dessus , pâles en dessous ; pétioles munis de stipules ; segments oblongs-cunéiformes tri fi des ridées ; panicule rameuse étalée, fleurs en fascicules lâches ; carpelles petites , un peu acuminées au sommet et à la base.

Diffère du Th. ffavum (Flor, Bat., V, Nquot;. 323) par la racine fibreuse non rampante, par la tige plus grêle, par la couleur et la forme des feuilles, par les fascicules plus lâches et plus étalées et par la forme des fruits. Quelques auteurs le rapportent au Th. flavum L., d’autres n’y voient qu’une variété de celui-ci.

Gmelin , qui le premier a décrit cette plante sous le nom de T. Morisonii, fonda son espèce sur les caractères mentionnés. (Flor. Badens, IV, 428). Selon De Candolle, (Prodr, I) le Th. flavum a une racine fibreuse. Koch au contraire attribue à cette espèce une racine rampante. Cette diversion a causé un grand embarras dans la détermination, embarras augmenté encore par les descriptions et les figures des anciens auteurs : Bauhin, Morison, Linné, Gmelin, Jacquin, qui sont loins d’être complètes.

Du point de vue de Koch notre plante peut être considérée comme une variété de Th. flavum à racine fibreuse, telle qu’elle est décrite par Mutel, Fl. de France I, p. 7. Voyez aussi Wirtgen, Flora der Rheinprovinz. C. F. W. Meyer (Chlor, Hanov.) suppose que la racine est fibreuse la première année et émet des rejetons dans la seconde. Syn. Th. rufinerve Lej. Th. flavum ß Morisonii Mut., T. flavum y pauperculum Godr.

Habitat. Terrains boisés humides. L'aréal du Th. flavum est très étendu. Toute la Sibérie et la Russie jusque dans la Caucasie, et toute l’Europe depuis la Laponie et la Finlande jusqu’à la Grèce.

Pays-Bas. Bois de la Haye. Mellingen (prov, d’Overijssel).

L’exemplaire représenté m’a été présenté en Juillet 1890 par Mlle. C. E. Destrée à la Haye.

A ce temps les fruits n’avaient pas encore mûris, et plus tard Mlle. Destrée n’a pu retrouver des exemplaires fructifères. La fig. a représente une fleur encore fermée.

-ocr page 159-

-ocr page 160-

-ocr page 161-

JUNOIJS smsrs Moench. T, PLTTITASS Inû.

Vlottende Bloembies.

Hoogduitsch : Flossende Sumpl'binde.

Engelsch : Floating Rush.

Bloeit: Julij-Aug. 4.

Stelsel van Linnaeus: Cl. VI, O. I. Hexandria Monogynia.

Natuurlijk Stelsel. Vasculares Monocotyledoneae. Juncaceae. Geslachtskenmerken: Zie Deel XIII, No. 1009.

SoORTELiJKE KENMERKEN: Pluricaulis, rhizoinate saepe tuberoso-incrassato, caulibus gracilibus erectis adscendentibus vel radicantibus, loliis lineari-setaceis canaliculatis externe obsolete articulatis ; floribus non-nullis saepe proliferis vel glomerulis omnia in foliis mutatis, phyllis perigonii subaequilongis ovali-lanceolatis exterioribus acutis, interioribus obtusis, capsula sub-uniloculari obovata trigoni obtusa vel truncata breviter mucronata. —

Veelstengelig ; wortel dikwijls knollig verdikt ; stengels dun, opgericht, opstijgend of wortelend ; bladen lijnvormig , borstelig — aan eene zijde gevoerd , van buiten flauw geleed ; bloem dikwijls gedeeltelijk of bloem-hoofdjes in blaadjes veranderd ; bloemdekblaadjes ongeveer even lang, eirond-lancetvormig, de buitenste spits, de binnenste stomp: zaaddoos gewoonlijk omgekeerd, eirond, driekantig, stomp of afgeknot, met een kort puntje. —

De hier afgebeelde verscheidenheid is gekenmerkt door uitgespreide, wortelende of in het water vlottende stengels, smallere bladen en door de bloemen, die niet zelden, somtijds allen, in jonge plantjes overgaan.— Juncus supinus Mnch. Y vivipara Pelh.

Verklaring der afbeelding: a bloemtak, b, c, bloem, d, vruchtjes met bloemdek; e, vruchtjes alleen.

Groeiplaats. In moerassen, beekjes en slooten. Deze verscheidenheid groeit evenals de soort, in geheel Europa, behalve in Finland en in Griekenland en Turkije. — In Azië niet gevonden. Ten westen strekt het gebied zich uit tot op de Azoren, de Faröer, Ijsland en waarschijnlÿk tot in Noord-Amerika. —

Nederland. Op moerassige plaatsen in heidegronden. — Uddelermeer, Wolf hezen, de Bildt, Prodr., Fl. Bat.

De exemplaren voorgesteld op onze afbeelding zijn door mij gevonden in een veenpias op Henschoten bij Woudenberg, in Aug. 1890. —

-ocr page 162-

JUNOUS SU P IN US Moench. .V. PLUITANS Imk.

Jone flottant.

Nom allemand: Flossende Sumpfbinse. Nom anglais: Floating Rush.

Fleurit: Juillet—Août 4.

Système de Linné. Cl. VI, O. 1. Hexandria Monogynia.

Système Naturel. Vasculaires Monocotylédonées. O. Juncacées.

Caractères génériques : Voyez le N’. 1009, Vol. XIII.

Caractères spécifiques : Plusieurs tiges. Racine souvent renflée en bulbe, tiges grêles dressées, ascen-dentes ou radicantes, feuilles linéaires sétacées, canaliculées, un peu noueuses en dehors ; fleurs agglomérées en petits capitules munis de petites bractées à la base, souvent prolifères ou entremêlés de petites feuilles , qui leur donnent l’aspect vivipare ; lobes du périanthe plus ou moins égaux, ovales-lancéolés, les extérieurs aigus, les intérieus obtus ; capsule uniloculaire oblongue, obtuse ; brièvement mucronée.

Notre variété se distingue par les tiges étalées radicantes ou flottantes dans l’eau, les feuilles plus étroites et par les fleurs souvent vivipares. Juncus supinus M'ônch, y vivipara Pelh.

Explication de la planche: a. rameau florifère; b. c. fleur; d, fruit avec le périanthe, e, fruit séparé.

Habitat. Marais, ruisseaux et fossés. Notre variété ainsi que le type, est répandue sur toute l’Europe excepté la Finlande, la Grèce et la Turquie. Elle n’a pas été trouvée en Asie. Vers l’occident l’aréal s’étend jusqu’aux Azores, les Färöer , l’Islande et vraisemblablement dans l’Amérique septentrionale.

Pays-Bas. Marais et ruisseaux dans les bruyères. Prov. de Gueldre et d’Utrecht. J’ai trouvé les exem plaires représentés, dans un étang tourbeux près de Woudenberg (prov. d’Utrecht).

-ocr page 163-

-ocr page 164-


-ocr page 165-

LEPTUKITS EILirORMIS Roth.

Dunstaart.

Hoogduitsch ; Fadenförmiger Diinnschwanz.

Englisch ■ Hard Grass.

Bloeit: Julij—Aug. O.

Stelsel van Linnaeus: GL III. 0. II. Triandria Digynia.

Natuurlijk Stelsel: Vasculares Monocotyledoneae. 0. Gramineae.

Geslachtskenmerken. Zie Deel VII, N°. 541.

SooRTELiJKE Kenmerken. Annuus. Culmis fasciculatis ascendentibus vel diffusis gracillimis saepe elongatis inferne ramosis, foliis linearibus planis demum convolutis, spica elongata gracili recta vel arcuata, spi-culis internodio subaequilongis in racheos excavationibus occultatis unifloris, glumis coriaceis aequalibus line-ari-lanceolatis acuminatis 8—5 nerviis flosculuin subaequantibus, gluinella lanceolata acuminata.

Eenjarig. Stengel bundelsgewijs, opstijgend of uitgespreid, zeer tenger, dikwijls lang uit-groeiend , aan den voet vertakt, bladen lijnvormig vlak, later omgerold, bloemaar lang, tenger, regt of gebogen ; bloemaartjes ongeveer zoo lang als de geledingen, in holten van de spil verborgen, eenbloemig ; kelkkafjes lederachtig, gelijk, lijn-lancetvormig, spits toeloopend, 8—5 nervig, ongeveer even lang als het bloempje; kroonkafje lancetvormig, spits toeloopend.

Verschilt van L. incurvatus Trin. {Flor. Bat, Deel VII N’. 541) door de opgerigte, niet neergebogen bloem-aren, door de kortere bladscheeden en door het kortere kelkkafje, dat weinig langer is dan de bloem.

Crépin, (Fotes sur les pl. rares et crit. de la Belg. IV, 55) acht het nog onuitgemaakt of de L. incurvatus van het gebied der Middellandsche Zee werkelijk soortelijk van onze L. filiformis verschilt. Boissier (Flora orientalis) neemt beide soorten aan.

Verklaring der afbeeldinq: a. gedeelte van een bloemaar; bh, kelkkafjes, cc. kroonkafjes; d, stamper met de kroonkafjes.

Groeiplaats. Natte zand- en kleigrond, dikwijls bij de zeekust. Griekenland, Egypte, Armenië, Z. Zweden, Denemarken, Groot-Brittannië, Nederland, Noord-Duitschland , West- en Zuid-Frankrijk , Spanje, Italië, Noord-Afrika. Veel bij de kust van de Oost- en Noordzee. Ontbreekt in Midden-Duitschland, Oostenrijk , Rusland en Siberie.

Nederland. Volgens Prof. Oudemans [Flora v. Ned.) is onze soort de eenige van haar geslacht die hier te lande voorkomt en is het zelfs nog onzeker of er tusschen L. filiformis en L. incurvatus een soortelijk verschil bestaat.

In dit geval moet ook de plant, beschreven in onze Flora, Deel VII N’. 541, als Ophiurus incurvatus, tot onze soort gebracht worden.

In het Herbarium van de Ned. Botanische Vereeniging bevindt zich een ex. door van Hall verzameld, dat naar ik vermoed, gediend heeft voor genoemde afbeelding. Dit ex. verschilt in lengte der kelkkafjes niet van het onze, maar alleen door de gekromde stengels.

De groeiplaats van beide vormen komt overeen : Verschillende plaatsen in Zeeland, als Zierikzee , Middelburg; verder bij Katwijk aan Zee, op Texel, Schiermonnikoog, bij Dijkshoek in Friesland, bij Horn-huizen in Groningen.

Het afgebeelde exemplaar is gevonden bij Bergen op Zoom en bevindt zich in het Herbarium der Ned. Bot. Vereeniging.

-ocr page 166-

LEPTURIJS riLirORMIS Roth.

Lcpture fiUforme.

Nom allemand : Fadenföx iniger Diiiinsiihwanz.

Nom anglais : Hard Grass, Fleurit : Juillet—Août O.

SystÈiME de Linné. Cl. III. O. IL Triandria Digynia.

Système Naturel. Vasculaires Monocotylédonées. O. Graminées.

Caractères génériques: Voyez le N’ 541., Vol. VIL

Caractères spécifiques: Annuel. Tiges fascicutées ascendentes ou diffuses, très grêles, souvent allongées, ramifiées à la base; feuilles linéaires planes, à la fin enroulées; épi allongé grêle, dressé ou courbé en arc ; épillets égalant à peu près les entrenoeuds, cachés dans les excavations de l’axe, uniflores ; glumes coriaces, égales, linéaires-lancéolées acuminées, à 8—5 nerfs, égales aux fleurs ; glumelles lancéolée.s acuminées.

Se distingue du L. ineurvatus Trin. {Flor. Bat. Vol. VII N’. 541) par les épis dressés non recourbés, par les gaines plus courtes et par la glume plus courte , ne dépassant pas la fleur.

Crépin {Notes sur les plantes rares et critiques de la Belgique, IV, 55) doute d’une différence spécifique entre notre plante et le L. ineurvatus de la Flore Méditerranéenne. Boissier {Flora orientalis) accepte cette différence.

Explication de la planche, a. fragment de l’épi; b b. glumes; cc. glumelles; d. pistil avec les glumelles.

Habitat. Terres sablonneuses et argileuses près de la mer. Grèce, Egypte, Arménie, Suède mérid., Danemark, Grande Bretagne, Pays-Bas, Allemagne septent., l’Orient et le Midi de la France, Espagne, Italie , Afrique sept. Abondant sur les plages de la Baltique et de la Mer du Nord. Manque dans l’Allemagne centrale, l’Autriche, la Russie et la Sibérie.

Pays-Bas. M. le Prof. Oudemans {Flora van Nederland) considère notre espèce comme la seule indigène du genre, et incline à rejeter la différence spécifique entre elle et le L. ineurvatus de la région Méditerranéenne.

De ce point de vue la plante décrite sous le nom d’Ophiurus ineurvatus. Flor, Bat, VII, 541, devrait être rapportée à notre espèce. Un exemplaire conservé dans l’herbier de la Soc. Néerl. de Bot., et qui a servi vraisemblablement à la figure de cette plante, ne diffère de la notre que par les tiges courbées.

Les deux formes ont le même habitat. Prov. de Zélande, de Brabant sept,, de Hollande, de Frise, de Groningue, îles de la Mer du Nord.

L’exemplaire représenté, trouvé à Bergen-op-Zoom, est conservé dans l’herbier de la Soc. Néerl. de Botanique à Leide.

-ocr page 167-

-ocr page 168-

-ocr page 169-

Russin.A IKTEamp;RÀ Tries.

Gave Russula.

Hoogduitsch : Ganzer Täubling. Engelsch ; Entire Russula,

Stelsel van Linnaeus: Cl. XXIV Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel. Cellulares, Mycetes. Hymenomycetes. Agaricini.

Geslachtskenmerken: Zie Deel XVII, No. 1350.

SooRTELiJKE Kenmerken : Pileo carnoso expanso depressove, viscoso pelliculoso, décolorante, naargine tenui, demum sulcato tuberculosoque , came alba ; stipite spongioso-farcto , laevi, ventrieoso albo ; lamellis sub-liberis , latissimis , aequalibus , (adultis) distantibus , ex albo flavo-pulveraceis.

Hoed vleezig, uitgespreid of met een kleverig huidje bedekt, verkleurend, rand dun , later gevoerd en knobbelig ; vleesch wit : steel sponzig, gevuld , glad , buikig , wit, plaatjes min of meer vrij , breed, gelijk, (volwassen) wijd uiteen, eerst wit, daarna lichtgeel poederig.

De hoed is eerst bol, daarna uitgespreid, de kleur bij ons exemplaar is donker violetachtig. Volgens Fries komt deze soort in alle kleuren voor. Agaricus rubens Schaeff. A. alutaceus Harzer. A. Russ, cinereo-pur-purea Krombh.

Groeiplaats : In bosschen. —

Nederland. Leiden, Westland, Baarn. De exemplaren der afbeelding zijn door mij verzameld op Belvédère bij O verveen, in Oct. 1889.

-ocr page 170-

RUSSULA INTEamp;RA Eries.

Russula intègre.

Système de Linné. Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia^ Fungi.

Système Naturel. Cellulaires Mycétes. Hyménomycétes. Agaricinées.

Caractères génériques. Voyez le N». 1350, Vol. XVII.

Caractères spécifiques: Chapeau charnu, étalé ou déprimé, à pellicule visqueux décolorant; à bord mince, plus tard à sillons tuberculeux; chair blanche; stipe spongieux rempli, lisse, ventru, blanc; lamelle.s plus ou moins libres, très larges, égales, (les adultes) distantes, d’abord blanches ; puis jaunes poudreuses.

Le chapeau est d’abord convexe, puis étalé. Selon Fries cette espèce est omnicolore. Agaricus ruber Schiep, A. alutaceus Harzer. A. Russ, cinereo-purpurea Krombh.

Habitat. Bois.

Pays-Bas. Prov. de Hollande. J’ai trouvé les exemplaires représentés dans le parc de Belvédère près d’Overveen (Harlem) en Oct. 1889.

-ocr page 171-

-ocr page 172-






HYDNUM MELALEUCUM FRIES . 1480

-ocr page 173-

HYDSUÏÏ MELALEUCUM Fries.

Zwart-witte Stekelzwam.

Hoogduitsch : Schwarz-weisser Stachelschwamm, Engelsch : Black amp;nbsp;white Hydnum.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV 0. V. Cryptogamia Fungi. Natuurlijk Stelsel: Cellulares Mycetes, Hymenomycetes. Hydnei. Geslachtskenmerken. Zie Deel XVI, N’. 1170.

SooRTELiJKE Kenmerken. Pileo coriaceo tenui rigido, irregulari, striato, stipeteque gracili, glabro nigris , disco colliculoso margine aculeisque albis.

Hoed leerachtig, dun , stijf, ongel ij k, gestreept, dun, kaal, zwart met gerimpelde schijf, rand en stekeltjes wit ; steel dun, zwart. H. puUum Schaeff.

Groeiplaats. In naaldbosschen.

Nederland. Baarn, Harderwijk, Lochern. De afgebeelde exemplaren zijn door mij verzameld op Wildhoef onder Bloemendaal, in Oct. 1882.

-ocr page 174-

HYDKUII MELALEUCUM Pries.

Hydne noir et blanc.

Système de Linné. Cl. XIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Système naturel. Cellulaires Mycétes. Hyménomycétes. Hydnées.

Caractères génériques : Voyez le N®. 1170, Vol XVI.

Caractères spécifiques: Chapeau coriace, mince rigide, irrégulier, strié, grêle, glabre, noir à disque ridé; bord du chapeau et aiguillons blancs; tige mince, noire H. Pullum Schaeff.

Habitat. Bois de pin.

Pays-Bas. Prov. de Hollande et de Gueldre. J'ai trouvé les exemplaires dans le parc de Wildhoef près de Bloemendaal (Harlem) en Oct. 1882.

-ocr page 175-

-ocr page 176-

-ocr page 177-

SBNECIO ERRATICUS Bertoh

Zwervend Kruis kruid.

Hoogduitich : Gespreizlästiger Baldgreis. Engelach : Vagabond Groundsel.

Bloeit ; Julij-Aug. J

Stelsel van Linnaeus: Cl XIX 0. IL Syngenesia Polygamia Superflua.

Natuurlijk Stelsel: Vasculares Dicotyledoneae. 0. Compositae, Geslachtskenmerken. Zie Deel XII, No. 950.

Soobtelijke kenmerken. Biennis, glabriusculus , radice ovata brevissima dense fibrosa, caule erecto di-varicatissime corymbose ,. foliis inferirioribus petiolatis lyratis, segmento terminale ovato e subcordato, cau-linis auricula partita semi-ainplexicaulibus pinnatipartitis, segmentis dentatis , lateralibus angulo recto paten-tibus, terrainali cuneato-rhombeo, pedunculis patentibus calyculo subdipbyllo adpresso brevissimo, involucri phyllis oblongo-rhombeis, acheniis glabris.

Tweejarig, min of meer kaal ; wortel eirond , kort, zeer vezelig ; stengel opgeriebt, uitgespreid-tuilvormend ; onderste bladen gesteeld , liervormig, met eirond-hartvormige eindlob ; stengelbladen met oortjes , den stengel half omvattende, vinspletig, met getande, regthoekig uitstaande verdeelingen , de bovenste wig-ruitvormig ; bloemstelen uitgespreid; bijkelk gewoonlijk tweebladig, aangedrukt, zeer kort; blaadjes van het omwindsel langwerpig ruitvormig ; nerven van de vruchtjes kaal. S. aquaticua Sm. S. barbareaefolius Krocker.

Onderscheidt zich van S. aquaticus L. (Flor. Bat. XII, 956) door zijn kleinere bloemen, door zijn slanke en meer uitgespreide bladstelen en takken , door zijn dunnere donkergroene bladen , waarvan de onderste liervormig zijn, aan den voet hartvormig en aan den top afgerond met een zeer groote eindlob, en door de stengelbladen, die zijdelings met een rechten hoek afstaaiide lobben hebben , met ruitvormige eindlob.

Verklabino deb AFBEELniNaKN : PI. 1481: a. wortel; b, stengelblad ; c. schijfbloernpje; d. straalbloempje. De fig. ter linkerzijde vertoont verkleind den habitus. PI. 1482 : e onderst blad ; f bloemtuil ; g omwindsel met bijkelk ; h vruchtje (schijf) ; i vruchtje (straal).

Groeiplaats: In vochtige weilanden. Klein-Azië, Griekenland, Italië, Donau-gebied, Silezië, Z. en W. Frankrijk, Spanje, Noord-Afrika. Azorische eilanden. In Rusland alleen in de Kaukasische provinciën. In Pommeren zeer algemeen (Marsson) ; verder in Zuid-Zweden ; maar scliaarsch in westelijk Duitschland. Ontbreekt in Engeland en België.

Nederland. Hier en daar, zeldzaam in boschrijke streken. Haagsche bosch , Haarlemmerhout, Aardenhout, Ubbergen en Wamel. Hei'barium Ned. Bot, Vereeniging, — Door den Heer Kok Ankersmit ook aangetrolfen bij Apeldoorn, onder houtstapels bij het Kanaal.

De op de afbeeldingen voorgestelde exemplaren ontving ik van den Heer Kok Ankersmit in 1889 en 1890.

-ocr page 178-

SENEGIO ERßATICUS Bertol.

Scneçon vagabond.

Nom allemand; Gespreizt ästiger Baldgreis.

Nom anglais ; Vagabond Groundsel.

Fleurit; Juillet—Août, ÿ

Système de Linné. Cl. XIX, O. II. Syngenesia Polygamia Superflua.

Système Naturel. Vasculaires Dicotylédonées. O. Composées.

Caractères génériques. Voyez le N«. 950, Vol. XII.

Caractères spécifiques. Plante bisannuelle plus ou moins glabre; racine ovale, très courte, très fibreuse ; tige dressée à rameaux divergents en corymbe ; feuilles inférieures pétiolées lyrées, à lobe terminal ovale cordiforme, les caulinaires embrassant la tige par une oreillette découpée, divisée en lobes inégaux, dentés, les latéraux étalés à angle droit, le terminal cunéiforme-rhomboïdal ; pédoncules étalés, calicule à deux feuilles, très court, apprimé; folioles de l’involucre oblongues rhomboidales; fruits glabres. Syn. 5. aquations Sm. S. barhareaefolius Krocker.

Se distingue du S. aquaticus L. {Fl. Bat. Vol XII N’. 956j par les fleur.s plus petites, par les pétioles et les rameaux plus grêles et plus étalés, par les feuilles plus mince.s et d’un vert plus foncé, dont les inférieures sont lyrées à lobe terminal très grand, à base en coeur, à sommet arrondi, et par les feuilles caulinaires , dont les segments latéraux sont étalés à angle droit, obovés, oblongs et dentés, le segment terminal rhomboidal.

Explication des planches. N». 1481. a racine; b feuille caulinaire; c fleuron du disque; d fleuron du rayon. La figure à gauche représente l’habitus. N’. 1482. e feuille inférieure, f inflorescence; g involucre avec le calicule ; h fruit du disque, » fruit du rayon.

Habitat. Prés humides. Asie-mineure, Grèce, Italie; Région du Danube, Sibérie, France (Midi et Ouest), Espagne, Afrique sept.. Iles Açores. En Russie seulement dans les provinces Caucasiennes. Très commun dans la Poméranie. Aussi dans la Suède mérid., mais rare dans l’Allemagne occidentale. Manque en Angleterre et en Belgique.

Pays-Bas. Lieux boisés humides, décombres ; rare et vagabond. Trouvé dans les bois de la Haye, de Harlem , près de Nymègue et d’Apaldoorn (Gueldre).

Les exemplaires représentés ont été trouvés près d’Apeldoorn, sur des décombres près du Canal, par M. H. J. Kok Ankersmit , qui les a offerts pour notre Flore.

-ocr page 179-

J




-ocr page 180-

-ocr page 181-

-ocr page 182-

CERATOPHYLLUM


SUßMERSUM


. 1483


-ocr page 183-

CBRÀTOPÏÏTLIUI SUBÏBRSÏÏM L.

Ongewapend Hoornblad.

Huogduitsch : Glatter Igellock. Engelsch ; Unarmed Hornwort.

Bloeit ; Mei-Juli 2|-

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXI 0. V. Monoecia. Polyandria.

Natuurlijk Stelsel : Yasculares Dicotyledoneae. 0. Ceratopliylleae.

Geslachtskenmerken: Herbae perennes subrnersae ramosissimae rigidae , caule ramisque teretibus nodoso-articulatis. Folia verticillata sessilia exstipulata, di-trichoiome multisecta, segmentis filiformibus acutis sub serratis. Flores mono'ici, in axillis foliorum sessiles involucre 10 — 12 partito cincti sed perigonio car en tes. Stamina 10—25, ovarium unicum, stylo subulato apice incurvo, achaenium monospermum , semina ex-al-buininosa cotyledonibus 4 verticillatis.

Overblijvende, onder water levende planten, vertakt, stijf, met ronde stengel en takken, knoopig geleed. Bladen kranswijs , ongesteeld, zonder steun blaadjes, twee- of drievorkig , veelslippig , draadvormig, spits , min of meer zaagvormig getand. Bloemen eenhuizig, ongesteeld, in de oksels der bladen , omkranst door een 10—12 slippig omwindsel, doch zonder bloemdek. Helmknoppen 10—25, één vruchtbeginsel; stijltje priem-vormig, aan den top omgebogen. Vrucht eenzadig; zaden zonder kiemwit, rnet vier kransvormende zaadlobben.

SooRTELiJKE KENMERKEN. Laete virens, foliis 3—4 plo dichotomis, segmentis setaceis vix denticulatis, fructu non alati breviter mucronato..

Blijgroen ; bladen 3 — 4 maal gevorkt, borstelachfig, niet getand; vruchtje aan den voet zonder doorns, aan den top met een kort puntje.

Verklaring der Afbeelding, a Blad; b bloem $ en Ç bloem; d helmknoppen; e vruchtje (alles vergroot).

Groeiplaats. De Ceratophylleae vormen een dier merkwaardige familiën, waarvan slechts één enkel geslacht, Cerathophyllum, met hoogstens een drietal soorten wordt aangenomen. C. demersum heeft een zeer uitgestrekt gebied, dat een groot deel van Azië, Europa en Amerika omvat. Onze soort is alleen beperkt tot Europa.

Nederland. Volgens den Prodr, Flor. Bat. bij Katwijk en Rijnsburg, Kampen, Franeker, Z. Beveland , Dordrecht. Bij Harderwijk , Bondam. — Ik ben echter zeker dat de plant veel algemeener is, doch dat de waarneming door het jaailijksch schoonhouden van slooten en vaarten verhinderd wordt. — Ik zelf vond de soort talrijk in de omstreken van Haarlem, doch bijna nooit met vruchtjes. In Aug. 1891 werd zÿ door de leden der Ned. Botan, Vereeniging aangetroffen in het Zwanenwater bij Ca.llandsoog. Van daar is het op de plaat voorgestelde vruchtje afkomstig.

Volgens Koch is onze soort zeldzaam in Duitschland, waar de C. demersum talrijk is.

-ocr page 184-

CERATOPHTLIIJM SUBKERSUM L.

Cornifle submergé.

Nom allemand; Glatter Igellock.

Nom anglais : Unarmed Hornwort.

Fleurit: Mai—Juillet.

Système de Linné: Cl. XXI. O. V. Monoecia Polyandria.

Système Naturel. Vasculaires Dicotylédonées. O. Cératophyllées.

Caractères génériques: Plantes herbacées vivaces, submergées, très rameuses, rigides; tiges et rameaux cylindriques noueuses articulées. Feuilles verticillées sessiles, sans stipules, divisées en lobes di- ou tri-chotomes, à segments filiformes aigus plus ou moins dentés. Fleurs monoïques, sessiles dans les aisselles des feuilles, entourées d’un involucre à 10—12 lobes, mais sans périgone. Etamines 10—25; ovaire unique ; style subuleux courbé au sommet. Fruit moncsperme; graines albimuneuses, à quatre cotylédons verticillés.

Caractères spécifiques: Plante d’un vert gai. Feuilles 3 à 4 fois dichotomes, sétacées, presque lisses; fruit petit ovoïde, sans épines à la base, terminé par une petite pointe.

Explication de la planche, a feuille; b fleur § et Ç ; c fleur d. anthères; « fruit (tout grossi).

Habitat. Les Cératophyllées occupent une place remarquable et isolée, ne présentant qu’une seule famille et un seul genre à deux ou trois espèces.

C. demersum occupe un aréal très étendu; dans l’Asie, l’Europe et l’Amérique, Notre plante est exclusivement européenne.

Pays-Bas. Dispersé en différentes provinces. Je suppose que notre espèce existe assez généralement dans toute la contrée, mais que la difficulté des observations a empêché de la constater. Le nettoyage qui se tient annuellement dans les canaux et fossés est un grand obstacle à une fructification suffisante.

Je l’ai trouvée abondamment dans les environs de Harlem, d’où provient la plante représentée. Le fruit à été trouvé dans un marais des dunes de Callandsoog (Hollande sept.) lors de l’excursion annuelle des membres déjà Société Neérl. de Botanique en Août 4891,

Selon Koch notre espèce est plus rare en Allemagne où le C. demersum est plus fréquent.

-ocr page 185-

-ocr page 186-

-ocr page 187-

DIPSàCUS pilosus l.

Harige Kaardebol.

Hoogduitach : Haarige Kardendistel. Hirtenruthe. Engelsch : Small Teasel. Shepherd« Rod. Shepherds Staff.

Bloeit; Julij-Aug. §

Stelsel van Linnaeus : CI. IV, 0. I. Tetrandria Monogynia.

Natuurlijk Stelsel : Vasculares Dicotyledoneae. 0. Dipsaceae.

Geslachtskenmerken; Zie Deel. Ill, N. 187.

SooRTELijKE KENMERKEN : Biennis , aculeato-setulosus , caule erecto , ramoso , foliis dentatis , inferioribus longe petiolatis oblongis acuminatis basi subcordatis , superioribus breviter petiolatis basi cuneata saepe 2 la-ciniis oblongis auctis, involucri phyllis deflexis capitulo globoso brevioribus, paleis obovatis aristo-cuspidatis setoso-ciliatis rectis.

Tweejarig, borstelachtig-gestekeld ; stengel opgerigt takkig ; bladen getand; de onderste lang gesteeld , langwerpig, spits toeloopend , aan den voet hartvormig, de bovenste kort gesteeld, met wigvormigen voet, dikwijls met twee langwerpige oortjes ; omwindselblaadjes neergebogen, korter dan het bolvormig bloem-hoofdje ; stoppelblaadjes omgekeerd-eirond met naaldachtige spits , borstelig-gewimperd, regt.

Verklaring der Afbeelding: a stoppelblaadjes, b bloempje.

Groeiplaats.- In vochtige boschjes, aan heggen enz. Europa, van Denemarken en Z. Zweden tot Noord-Italië, en van noordelijk Spanje tot midden-Rusland. Dus een oorspronkelijk Europeesche plant.

Nederland. Volgens den Prodr. Fï. Bat. bij Nijmegen en Eist. Volgens vroegere opgaven ook bij Naarden, Arnhem, Utrecht en Zeist, doch al deze opgaven twijfelachtig. In Limburg op verschillende plaatsen; Epen, Valkenburg.

Het afgebeelde exemplaar, gevonden bij Valkenburg in Limburg, is mij in 1891 aangeboden door Dr. G. VAN Vloten.

-ocr page 188-

DIPS ACHS PILOSUS L.

*

Cardère velue.

Nom allemand: Haarige Kardendistel. Hirtenruthe.

Nom anglais : Small Teasel. Shepherds Rod. Shepherds Stall.

Fleurit: Juillet—Août.

Système de Linné. Cl. IV. O. I. Tetrandria Monogynia.

Système Naturel. Vasculaires Dicotylédonées. O. Dipsacées.

Caractères génériques. Voyez le N’. 187, Vol. III.

Caractères spécifiques. Bisannuel, hérissé de petits aiguillons ; tige droite, rameuse ; feuilles dentées ; les inférieures à pétiole allongé, oblongues acuminées, en coeur à la base: les supérieures à pétioles courts, à base en coin, souvent muni de deux oreillettes oblongues ; involucre à folioles réfléchies ; paillettes droites ob-ovées, prolongées en aiguillon, ciliées ; capitules petits , presque globuleux.

Explication de la planche, a. paillette; b. fleur.

Habitat. Europe, du Danemark et de la Suède mérid. jusque dans l’Italie sept., et de l’Espagne septent. jusque dans la Russie centrale. Ainsi une espèce d’origine européenne.

Pays-Bas. Prov. du Limbourg. L’exemplaire représenté trouvé dans le Lirabourg, nous a été ofl'ert en 1891 par le Dr. G. van Vloten.

-ocr page 189-

-ocr page 190-



PEZIZA AURANTIA FLOR . DAN

1485 .

-ocr page 191-

PEZIZA AURANTIA Pl. Dan. Var.

Oranjekleurige Schotel zwam.

Hoogduitsch : Orangegelber Becherpilz.

Engedsch ; Orange coloured Peziza.

Sept.—Oct.

Stblsel van Linnaeus; Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel: Cellulares Mycetes. O. V. Ascomycètes.

Geslachtskenmerken : Zie Deel XIV, No. 1090.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Subsessilis, primo hemisphaerica dein cxpansa flexuosa irregularis aurantia , extus subpruinosa albida, ascis cylindraceis, sporidiis ellipsoideis initio levibus dein asperulis biguttulatis liyalinis, paraphysibus claviculatis aurantiis.

Min of meer ongesteeld, eerst half kogelrond dan uitgespreid, heen en weer gebogen, onregelmatig, oranje, inwendig iets berijpt, witachtig; sporeblazen min of meer cylindervormig; sporen elliptisch, in den beginne glad, daarna ruwachtig, met twee dropjes, doorschijnend; paraphysen knotsvormig , oranje.

Deze vorm verschilt van dien, welke is afgebeeld onder No. 11356, deel XV der Flora Batava, door zijn mindere grootte, zijn eerst half bol vormige, daarna plat uitgespreide schoteltjes en zijn voorkomen op den grond, op mos, meestal in zoodjes groeiende. Hij is zeer waarschijnlijk dezelfde, beschreven door de dames Bommer en Rousseau in haar Florule Mycologique des environs de Bruxelles, Gand 1884, p. 122, als P. sub-aurantia nov. spec.

Verklaring der afbeelding : a. sporeblazen ; b. sporen.

Groeiplaats. Dezen vorm vond ik altijd op den grond, op mos, in grazige lanen.

Nederland. In de omstreken van Haarlem, op den grond, in grazige duinlaantjes bij Santpoort, Heemstede enz. Van daar zijn de exemplaren, op onze afbeelding voorkomende, aflromstig.

-ocr page 192-

PE Z IZA AURANTIA Elor. Dan. Var.

Pézize orange.

Nom allemand: Orangegelber Becherpilz.

Nom anglais : Orange coloured Peziza.

Automne.

Système de Linné : Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Système Naturel: Cellulaires Mycétes. O. Ascomycètes.

Caractères génériques: Voyez le Nquot;. 1090, Vol. XIV.

Caractères spécifiques : Subsessile , d’abord hémisphérique, puis étalé, irrégulier et tlexueux, orange, un peu pruineux blanchâtre en dehors ; asques cylindriques ; spores ellipsoïdes, d’abord lisses, puis un peu rudes, biguttulées ; paraphyses claviculées oranges.

Cette forme diffère de celle représentée sous le No. 11356, Vol. XV de notre Flora Batava.,

par sa dimension plus petite, par ses cupules d’abord hémisphériques, puis étalées, et par son

habitat sur le sol, croissant parmi la mousse. Elle est problablement la même qui a été décrite

par Mmes. Bommer et Rousseau, Florale mycologique des environs de Bruxelles., Gand 1884, p. 122, sous le nom de P. sub-aurantia nov. spec.

Habitat. Sur la terre, sur les gazons moussus légèrement ombragés.

Pays-Bas. Prairies, vergers, gazons ; fréquent sur les dunes boisées de Harlem, d’où proviennent les exemplaires représentés.

-ocr page 193-

AGARICUS SPADIOEO-GRISEUS Schaeff.

Bruin-grijze Plaatzwam.

Hoogduitsch : Braungrauer Blätterschwamm.

Engelsch ; Brown-grey Agaric.

Herfst.

Stelsel van Linnaeus. Cl. XXIV, Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel. Cellulares Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Agaricini.

Geslachtskenmerken. Zie Deel X, N». 725. Ondergeslacht Psathyra.

SooRTELiJKE KENMERKEN. Pileo submembranaceo, e conico-campanulato expanse subumbonato glabro ad medium striato hygrophano, stipite firmo , sursum attenuato nitido albo, apice striato, lamellis adnexis sub-confertis angustis fuscis.

Hoed min of meer vliezig, eerst kegelvormig dan klokvormig uitgespreid, in ’t midden iets bultig, glad, tot op het midden gestreept; steel vast, van boven dunner, glanzig wit, aan den top gestreept; plaatjes aangehecht, eenigszins gedrongen, smal. Syn. Ä. stipatus Fl. Dan.

De hoed en de plaatjes zijn paarsachtig bruin.

Groeiplaats. Aan en bij boomstammen , zelden op den grond. Min of meer zodevormend, ook alleenstaand.

Nederland. De afgebeelde exemplaren z'jn door mij gevonden in het Koningsbosch achter Elswout bij Overveen, in Nov, 1884. Prof. C. A. J. A. Oudemans vond de soort in Sept. 1884 bij Putten op de Veluwe. Ned. Kruidk. Archief, 2e serie, IV, 216.

-ocr page 194-

ACrARICUS SPADICEO-GRISEUS Schaeff.

Agaric brun-gris.

Nom allemand: Braungrauer Blätterscliwamm.

Nom anglais : Erown-grey Agaric.

Automne,

Système de Linné. CP XXIV, Sect. V. Cryptogamia Fungi, Système Naturel. Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Agaricinées, Caractères génériques. Voyez le N’. 725, Vol. X. Sous-genre Psathyra.

Caractères spécifiques. Chapeau plus ou moins membraneux, d’abord conique puis campanule, étalé, plus ou moins bossu, glabre, strié jusqu’au milieu, hygrophane ; stipe ferme atténué vers le sommet, d’un blanc luisant, strié au sommet ; lamelles adnexes, un peu serrées, minces. Syn. P. stipalus Fl, Dan, Habitat. Ce champignon habite les troncs d’arbres ou leur voisinage immédiat, rarement le sol. Souvent il est trouvé en petits groupes.

Pays-Bas. J’ai trouvé cette espèce sur les dunes boisées près du parc d Elswout (Harlem) en Nov. 1884. M. le Prof. C. A. J. A. Oudemans l’a trouvée en Sept, de la même année à Putten (prov. de Gueldre).

-ocr page 195-

-ocr page 196-

-ocr page 197-

SALVIA VERTICILLATA L.

Kransbloemige Salie.

Hoogduitsch : Quirlblüthige Salbei. Engelsch : Whorl-flowered Sage. Bloeit: Julij—Aug. 21-.

Stelsel van Linnaeus : Cl. II. 0. I. Diandria Monogynia.

Natuurlijk Stelsel : Vasculares Dicotyledoneae. 0. Labiatae.

Geslachtskenmerken : Zie deel IV, No. 251.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Viridis, bréviter papillari-pubescens, caulibus elatis foliosis superne simplicibns vel paniculatis, foliis late sinuato-crenatis, inferioribus petiolatis ovatis basi late cordatis saepius lyratis, segmentis lateralibus auriculiformibus parvis oblongis, foliis superioribus basi sessili, cordato-amplexicauli ovatis acuminatis, floralibus parvis ellipticis, verticillis 10—20 floris distantibus racemosis, pedicellis calyce aequilongis, calycis nigricantis subbilabiati hirti labio supe-riore breviter tridentato, inferiore in dentes binos acutos profundius flsso, corollae calyce duplo longioris tube exserto.

De plant groen met korte klierachtige haar^es ; stengels hoog, bebladerd, aan den top onverdeeld of pluimvormig ; bladen breed bogtig-gekarteld , de onderste gestoeld, eirond, aan den voet breed hartvormig, dikwijls liervormig, met geoorde kleine langwerpige zijslippen; bovenste bladen ongesteeld, hartvormig-stengom vattend, eirond, spits toeloopend; bladen bij de bloemtrosjes kleiner, elliptisch; bloemkransen 10—20 bloemig, wijd uit elkaar, getrost; bloemsteeltjes even lang als de kelk ; kelk zwartachtig, min of meer tweelippig, behaard ; bovenlip kort-drietandig ; onderlip diep gespleten in twee spitse tanden. Bloemkroon dubbel zoo lang als de kelk, met uitstekende buis.

Verklaring der afbeelding, a. bloem, A id. van voren, c. kelk, d. bloemkroon met meeldraden en stamper, e. jong vruchtje (alles vergroot).

Groeiplaats. Caucasie en Trans-Caucasië , Armenië, Noord-Perzië , Klein-Azië ; Midden- en Zuid-Rusland, Donaugebied, Dalmatië, Italië, Duitschland, Frankrijk, langs wegranden, misschien halfwild; ook in Noord-Duitschland, België en Bijnpruisen, Denemarken en Z. Zweden aankomeling, van ’t oosten naar ’t westen zich verspreidend.

Nederland. In de weide over den Uienpas bij Doesborgh, Prod. Fl, Bat. Bij Ruurlo door den Heer J. Ensink AJz. , lid der Nederl. Botanische Vereeniging. Het op de afbeelding voorgestelde exemplaar, afkomstig van Ruurlo, is door den Heer Ensink in 1891 welwillend beschikbaar gesteld.

-ocr page 198-

SAITIA TERTICIILATA L. Sauge vertieiUée.

Nom allemand : Quirlblättrige Salbei. Nom anglais : Whorl-flowered Sage. Fleurit: Juillet—Août. y.

Système de Linné. Cl. II. O. I. Diandria Monogynia.

Système naturel. Vasculaires Dicotylédonées. O. Labiées.

Caractères génériques. Voyez le N“. 251, Vol. IV.

Caractères spécifiques. Plante verte pubescente glanduleuse ; tiges élancées fouillées, à sommet simple ou paniculé ; feuilles largement sinuées-crénélées, les inférieures pétiolées ovales, largement cordiformes à la base, souvent lyrées à segments latéraux en forme d’oreillettes petites oblongues : feuilles supérieures sessiles cordées, ovales, acuminées, embrassant la tige ; feuilles florales petites elliptiques ; verticilles à 10—20 fleurs en grappes ; pédicelles aussi longs que le calyce ; calices noirâtres plus ou moins bilabiés, hérissés, à lèvre supérieure brièvement dentée, à lèvre inférieure fendue profondément en deux dents aigues ; corolle deux fois plus longue que le calice, à tube saillant.

Explication de la planche, a. fleur ; b. id. en face ; c. calice ; d. corolle avec les étamines et les pistils ; e. fruit jeune (tout grossi).

Habitat. Caucasie et Trans-Caucasie, Arménie, Perse sept., Asie mineure ; Russie centrale et mérid., Région du Danube, Dalmatie, Italie, Allemagne, France, seulement aux bords des routes, peut-être demi sauvage, comme en Allemagne sept., en Belgique, en Hollande, dans la Prusse Rhénane, le Danemark et la Suède méridionale. Dans ces derniers pays elle se disperse toujours plus vers l’occident.

Pays-Bas. Dans une prairie près du château d’Ulenpas et près de Ruurlo (Prov. de Gueldre). L’exemplaire représenté nous a été offert par M. J. Ensink AJz., membre de la Société Néerlandaise de Botanique, en 1891.

-ocr page 199-

-ocr page 200-

-ocr page 201-

AVEKA ORIENTALIS Schrei).

Troshaver. Poeshmer,

Hoogduitsch : Türkischer Hafer.

Engelsch : Tartarian Oat-Grass.

Bloeit: July—Aug. O

Stelsel van Linnaeus : Cl. III. O. II. Triandria Digynia.

Natuurlijk Stelsel : Vasculares Monocotyledoneae. 0. Gramineae.

Geslachtskenmerken : Zie deel VIII No. 361.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Panicula contracto-subsecunda, spiculis bi-trifloris, glumis acuminatis flosculos superantibus , rachide glabra vel ad flosculi inferioris basi pilosula, flosculo superiore mutico, inferiore aristato, glumella apice denticulata ad medium aristata, arista recta vel flexuosa. ■

Bloempluim gedrongen, min of meer naar ééne zijde gekeerd; bloempakjes twee-driebloemig; kelkkafjes spits toeloopend, langer dan de bloempjes ; bloemspil kaal of aan den voet van het onderste bloempje iets behaard; bovenst bloempje ongenaaid, onderst bloempje genaaid ; kroonkaQe aan den top getand, in het midden genaaid ; naald regt of gebogen.

Wortel vezelig; stengels 8—9 Dec. hoog, regt, stevig, bebladerd; bladen vlak, breed lijnvormig, spits, ruw, met een kort bindseltje. Verschilt van de gewone haver (A. sativa Li) door de naar ééne zijde gewende bloempluim, van A. strigosa Schreb. {Flor. Bat. Doel XVI, No. 1258) door de gepunte en ongenaaide onderste kroonkafjes.

In de beschrijvingen van deze soort en A. strigosa heerscht eenige onzekerheid. Ook hier schijnen overgangen te zijn. Volgens sommige auteurs is de naald bij onze soort niet schroefvormig gewonden. Het is mij echter gebleken dat deze eigenschap bij A. orientalis, al is het in mindere mate dan. bij A. strigosa, somtijds aan den basis voorkomt. Bij onze soort komt ook gewoonlijk behalve de vruchtbare bloempjes, nog een onvruchtbaar bloempje voor, evenals bij A. strigosa. En ook de twee naaldvormige punten van het onderst kroonkafje zijn eveneens bij A. orientalis als bij A. strigosa zichtbaar.

Na vergelijking van verschillende exemplaren uit het Herbarium der Ned. Bot. Vereeniging en het Rijks Herbarium, voor mij welwillend door Dr. Boerlage beschikbaar gesteld, schijnt mij nog het beste kenmerk, dat bij A. orientalis de bloempluim meer vertakt en uitgespreid is en uit elk bloem-pakje slechts ééne lange naald uitsteekt, terwijl bij A. strigosa elk bloempakje gewoonlijk twee lange naalden uitsteken, waardoor deze dan ook meer het eigenaardig borstelige heeft.

Verklaring der afbeelding, a., f. bloempakje ; b. kelkkafje ; c. kroonkafje ; d. naald (vergroot), e. meeldraden en stamper.

Groeiplaats. Van Centraal Azië en de Indische gebergten (Himalaya en Nilgherries) over West-Azië en Europa ; veelal met de gewone Haver gekweekt, somtijds ook verwilderd.

Nederland. Ooysche Waard bij Nijmegen, Abeleven. Nieuw- en St. Joosland in Zeeland, door A. Walraven gevonden in Juli 1867. De afbeelding is genomen naar het exemplaar van den Heer Walraven, berustende in het Herb, der Ned. Bot. Vereeniging.

Gebruik. Deze soort wordt hier en daar gekweekt. Volgens van Hall bestaat daarvan eene zwarte verscheidenheid, die iets vroeger tot rijpheid komt.

-ocr page 202-

AVENA ORIENTAIIS Sehieh.

Avoine d'Orient.

Nom allemand ; Türkischer Hafer. anglais : Tartarian Oat grass.

Fleurit : Juillet—Août. O

Système de Linné. Cl. III. O. 2. Triandria Digynia.

Système Naturel. Vasculaires Monocotylédonées. O. Graminées.

Caractères génériques. Voyez le No. 361, Vol. VIII.

Caractères spécifiques. Panicule en forme de grappe unilatérale ; épillets bi-triflores, spathelles acuminées, dépassant les fleurs ; axe glabre ou dans la fleur inférieure un peu poilu à la base ; fleur supérieure mutique, l’inférieure aristée ; glumelle inférieure denticulée au sommet, aristée au milieu ; arête droite ou flexueuse.

Racine fibreuse ; tige droite, robuste, feuillée ; feuilles planes largement linéaires aigues, rudes, à ligule courte. Diffère de l’Avoine ordinaire (A. sativa L.) par son panicule unilatérale, et de l’A. strigosa Schreb. (Fl. Bat. Vol. XVI N’. 1258) par la glumelle inférieure pointue et sans arête.

Les descriptions de plusieurs auteurs présentent quelques incertitudes à l’égard de notre espèce et d’A. strigosa Schreb. Vraisemblablement il y a des formes transitoires. Selon quelques auteurs l’arête de notre espèce n’est pas tortillée ; cependant j’ai constaté ce caractère, quoique moins prononcé, dans l’A orientalis, où l’arête est souvent tortillée à la base. Notre espèce présente aussi souvent avec des fleurs fertiles une troisième fleur stérile, comme l’A. strigosa. Et aussi les deux pointes longues et aigues de la glumelle inférieure se trouvent de même dans les deux espèces.

En comparant les exemplaires de l’Herbier de Leide, que M. le conservateur Dr. Boerlage a bien voulu mettre à ma disposition, j’ai trouvé l’A. orientalis le mieux caractérisé par la panicule plus ramifiée et étalée, et par les épillets ordinairement uni-aristés, tandis que l’A. strigosa présente deux arêtes dans chaque épillet.

Explication de la planche, a., f. épillet ; b. glume ; c. glumelle ; d. arête (grossie) ; e. étamine et pistil.

Habitat. Cette espèce s’est disperséé de l’Asie centrale et des montagnes de l’Inde (Himalaja et Nilgherris) sur l’Asie occidentale et l’Europe, souvent cultivée avec l’Avoine ordinaire, et aussi hors des cultures.

Pays-Bas. Trouvée hors des cultures en Gueldre et en Zélande. Le spécimen de la planche, trouvé en Zélande par M. Walraven, est conservé dans l’Herbier de Leide.

Usage. Cette espèce est cultivée çà et là. On en trouve une variété noire à fructification hâtive.

-ocr page 203-

-ocr page 204-

-ocr page 205-

POLTSTICHUM OREOPTERIS D. C.

Bergvaren,

Hoogduitsch : Bergfarn.

EngelscH ; Heath Kidney Fern. Met vruchtjes'. Julij—Aug. y.

Stelsel van Linnaeus Cl. XXIV Sect. I. Cryptogamia. Filices.

Natuurlijk Stelsel. Cellulares Foliosae. O. Filices.

Geslachtskenmerken : Sori subrotundi, seriati vel sparsi. Indusium membranaceum subrotundum , puncto central! et plica depressa affixum reniforme.

Vruchthoopjes min of meer rond, op reeksen of verspreid. Dekvliesje vliezig, in het midden met een ingedrukte plooi aangehecht, niervormig.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Frondibus subtus resinoso-glandulosis ambitu lanceolato-oblongis a medio deorsum decrescentibus pinnatis, pinnis lineari-lanceolatis pinnatipartitis, infimis minimis ambitu triangularibus , pinnulis oblongis acutiusculis integerrimis repandisve, soris biserialibus sub-approximatis.

Bladen van onder met harsachtige kliertjes bezet, in om trek lancetvormig-langwerpig, van het midden naar den voet in breedte afnemend gevind ; vinblaadjes lijn-lancetvormig vinspletig, de onderste kleiner, driehoekig , met langwerpige, eenigszins spitse , zeer gave of gegolfde slippen ; vruchthoopjes tweerijig, min of moer digt bijeen. Polystichum montanum Both. Polypodium Oreopteris Ehrh. P. montanum Voöler. P. limbospermum Allioni. P. pteroides Vell. Aspidium Oreopteris Swartz. Lastrea Oreopteris Presl.

Verklaring der afbeelding, a. Vinblad met de vruchthoopjes, vergroot.

Groeiplaats. In bosschen. Noord- en Midden-Europa, van Noorwegen, Lapland en Zweden tot Spanje en noordelijk Italie ; Donaugebied, Midden-Busland, eiland Madera.

Nederland. Zeldzaam. Bij Baarn gevonden door J. H. Dedel , in het park van het Loo door Prof. C. A. J. A. OuDEMANS, bij Odoorn in Drenthe door Prof W. F. R. Suringar en op het Ossenveld bij Apeldoorn door H. J. Kok Ankersmit, die ons het op de afbeelding voorgestelde exemplaar heeft aangeboden.

-ocr page 206-

POLTSTICHUM OREOPTERIS D. C.

Polystich oréoptère.

Nom allemand : Bergfarn.

Nom anglais : Heath Kidney Fern.

Fruits mûrissent en Juillet—Août if,.

Système de Linné: Cl. XXIV. Sect. I. Cryptogamia Filices.

Système Naturel : Cellulaires Foliacées. O. Fougères.

Caractères génériques : Capsules disposés en rangs réguliers ou épars, recouverts d’un tégument membraneux arrondi réniforme, fixe par le centre et par un pli enfoncé, s’ouvrant latéralement, mais non par toute la circonférence.

Caractères spécifiques. Feuilles parsemées en dessous de petits points résineux glanduleux à contour lancéolé-oblong, atténuées du milieu vers la base, pinnées à lobes linéaires-lancéolés pin-natipartites, les inférieures très petites à contour triangulaire, à lobes oblongs plus ou moins aigus, entiers ou ondulés ; groupes de capsules sur deux rangs, plus ou moins rapprochés. Polgstichum montanum Roth. Polypodium Oreopteris Ehrh. P. montanum Vogler. P. limbospermum Allioni, P. pteroïdes Vill. Aspidium Oreopteris Swartz. Lastrea Oreopteris Presl.

Explication de la planche, a. lobe de feuille avec les capsules (grossi).

Habitat. Bois. Europe sept, et centrale. Norvège, Laponie, Suède jusqu’en Espagne et en Italie sept., région du Danube, Russie centrale, île de Madère.

Pays-Bas. Rare. Trouvé à Baarn par feu M. Dedel , au parc du Loo (Gueldre) par M. le Prof. C. A. J. A. OuDEMANS, à Odoorn (Drenthe) par M. le Prof. W. F. R. Suringar et près d’Apel-doorn (Gueldre) par M. H. J. Kok Ankersmit , qui nous a offert l’exemplaire représenté sur la planche.

-ocr page 207-

-ocr page 208-

AGARICUS S PAD ICEO - GRI SEUS SCHAEFF. 1489.


-ocr page 209-

-ocr page 210-

LACTARIUS DELICIOSUS FRIES 1490


-ocr page 211-

LàCTàKIIJS DELICIOSUS Fries. Smakelijke Mclkzwam.

Hoogduitsch : Schmackhafter Blätterschwamm.

Engelsek : Delicious Lactarius. Bloeit : Julij—October.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares Mycetes. O. Hymenomycetes. Trih. Agaricini.

Geslachtskenmerken : Zie Deel XI, No. 825.

Soortelijke kenmerken ; Pileo carnoso, couvexo umbilicato viscido zonato glabro testaceo-aurantio expallente, margine glabro, stipite e farcto cavo, submaculato, lamellis subdecurrentibus crocatis sed expallentibus, vulneratisque virescentibus, lacto aromatico crocato.

Hoed vleezig, bol, gena veld, kleverig, met concentrische kringen getint, kaal, scherfbruin-oranje, verbleekend, met kalen rand; steel eerst gevuld, dan hol, min of meer gevlekt; plaatjes min of meer afloopend, hoog oranje, maar verbleekend en op gewonde plekken groenachtig wordend ; melk hoog-oranje geurig.

De hoed komt ook zonder de donkerder kringen voor.

Groeiplaats. In eenigszins vochtige dennenbosschen vrij algemeen in Noord-Europa.

Nederland. Bloemendaal, Santpoort, Overveen, Heemstede, — Rijzenburg, Driebergen, Baarn. De afgebeelde exemplaren zijn door mij verzameld op Hartenlust te Bloemendaal, in den nazomer van 1891. Ik ontving toen ook fraaije exemplaren van Dr. T. C. Winkler te Haarlem.

Gebruik. Deze zwam behoort tot onze beste eetbare soorten. Zij is gemakkelijk te herkennen aan haar hoog oranje melksap en aan de kopergroene kleur die de hoed op gewonde en zelfs ligt aangeraakte plekken verkrijgt.

-ocr page 212-

LàCTàKIUS DELICipsrs Eries.

Lactaire délicieux.

Nom allemand: Schmackhafter Blätterschwamm.

Nom anglais: Delicious Lactarius.

Automne. Juillet—Octobre.

Système de Linné : Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Système Naturel: Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Trib.

Agaricinées.

Caractères génériques: Voyez le N“. 825, Vol. XI.

Caractères spécifiques : Chapeau charnu , convexe ombiliqué , viscide , zôné, glabre, d’un orange brique pâlissant, à bord glabre ; stipe d’abord rempli, puis cave, plus ou moins tacheté ; lamelles plus ou moins décurrentes, d’un orange brillant, mais pâlissantes et devenant verdâtres aux endroits touchés ou blessés ; lait aromatique , rouge M-ange.

Le chapeau est souvent sans zones.

Habitat. Bois de pins un peu humides, assez abondant dans le Nord de l’Europe.

Pays-Bas. Dunes boisées de la Hollande, collines sablonneuses dans la province d’Utrecht. Les exemplaires représentés ont été rassemblés par moi dans les bois de pin du parc Hartenlust à Bloemendaal près de Harlem, en 1891.

Usage. Ce champignon est une de nos meilleures espèces comestibles, aisément reconnue à son suc d’un orange brillant, et aux taches vertes causées par les blessures et même par de légers attouchements du chapeau.

-ocr page 213-

-ocr page 214-

-ocr page 215-

BUPLEUßUM ßOTUNBIEOLIUM L.

Rondbladige Doorwas.

Hoogduitsch : Rundblättricher Durchwachs. Engelsch : Round-leaved Hare’s Ear.

Bloeit : Junij—Julij. O

Stelsel van Linnaeus : CI. V. 0. II. Pentandria Digynia.

Natuurlijk Stelsel : Vasculares Dicotyledoneae. 0. Umbelliferao.

Geslachtskenmerken : Calycis dentes obsoleti. Petala subrotunda integra arete involuta ; lacinuhi lata retusa. Fructus a latere coinpressus vel subdidymus, stylopodio depresso coronatus. Mericarpia l’ugis 5, aequalibus, alatis, acutis , filiformibus aut obsoletis. Oarpophorum liberum. Albumen antice planiusculum. Flores lutei.

Kelktanden ontbrekende. Kroonbladen min of meer rond, gaaf, sterk naar binnen ingerold, met breede ingedrukte slipjes. Vrucht zijdelings saamgedrukt of min of meer tweebultig, gekroond door den afgeplattcn stijlvoet. Halfvruchtjes 5 ribbig ; ribben gelijk, gevleugeld, scherp, draadvormig of ontbrekend. Zuiltje vrij ; kiemwit van voren eenigszins vlak. Bloemen geel.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Glauco-virens, caule erecto superne ranioso, foliis inferioribus oblon-gis basi attenuatis, superioribus ovato-oblongis porfoliatis, umbellis 5 radiatis, involucro nullo ; involucelli phyllis 5—7 nerviis floribus duplo longioribus, ovatis acuminatis, denium convergentibus , fructu oblongo laevi, jugis filiformibus.

De plant blauwachtig groen. Stengel opgericht, van boven vertakt ; onderste bladen langwerpig, aan den voet versmald, de bovenste eiroud-langwerpig, doorgewassen ; schermen 5 stralig ; geen omwindsel ; bladen der omwindseltjes 5—7 nervig, twee maal langer dan de bloemen, eirond, spits toeloopend, later tot elkaar neigend ; vrucht langwerpig, glad, met draadvormige ribben. Biipleuruni Wittmanni Stev.

Verklaring der afbeelding: a om windsel tje; b bloempje, c d vrucht (vergr.)

Groeiplaats. Caucasie, ïaurië en Trans-Caucasie, Armenië, noordelijk Perzië. Van daar verspreid naar Europa, waar zij alleen in bouwlanden op kalkgronden voorkomt. Rusland, Z. Scandinavië (zeldzaam), Duitschland , Engeland, Frankrijk, Zwitserland tot midden-Spanje, Noord-Italië en Dalmatië.

Nederland. Korenlanden, zeldzaam. Tot dusver alleen gevonden op den Uienpas en bij Hunderen, en op het Pothoofd bij Deventer. Het exemplaar onzer afbeelding is ons in Aug. 1889 van laatstgenoemde plaats gezonden door den Heer Dr. J. D. Kobus, lid der Ned. Botanische Vereoniging.

-ocr page 216-

BUPLETJRUM ROTUNDirOLim L.

Buplèvre à feuilles arrondies.

Nom allemand : ßundblättriger Durchwachs.

Nom anglais : Round leaved Hare’s Ear.

Fleurit : Juin-Juillet. O.

Système de Linné. Cl. V. O. II. Pentandria Digynia.

Système naturel. Vasculaires Dieotylédonées. O. Ombellifères.

Caractères génériques. Bord du calice entier ; pétales arrondis entiers, fortement recourbés, à lanières larges rétuses ; fruit comprimé sur les côtés, ou plus ou moins didyme, couronné par le stylopode aplati ; carpelles à 5 côtes égales, ailées, aigues, filiformes ou presque nulles ; carpophore libre. Albumen aplati par devant. Fleurs jaunes.

Caractères spécifiques. Plante d’un vert glauque. Tige droite rameuse au sommet; feuilles inférieures oblongues atténuées à la base, les supérieures ovales oblongues perfoliées ; ombelles à 3 rayons ; involucre nul ; involucelle à folioles à 5—7 nervures, deux fois plus longues que les fleurs, ovales acuminées, redressées ou fermées après l’anthèse ; fruit oblong lisse , à côtes filiformes. Bupleurum Wittmanni Stev.

Explication de la planche, a involucelle; h fleur; c d fruit (grossi).

Habitat. Problablement spontanée dans la Caucasie, l’Arménie et dans la Perse septentrionale. Dispersée en Europe, où elle ne croît que dans les champs et les moissons des terrains calcaires. Russie, Scandinavie mérid. (rare), Allemagne , Angleterre , France, Suisse, centre de l’Espagne , Italie septentr. et Dalmatie.

Pays-Bas. Champs de blé, rare. L’exemplaire représenté, trouvé à Deventer, nous a été offert par M. le Dr. J. D. Kobus.

-ocr page 217-

-ocr page 218-

-ocr page 219-

ÀIRÂ DISCOLOR Thuill.

Moeras Windhalm.

Hnagduitsch : Sumpf Schmielen.

Engelsch : Marsh Hairgrass.

Bloeit : Aug.—Sept.

Stelsel van Linnaeus : Cl. III. O. H. Triandria Digynia.

Natuurlijk Stelsel: Vasculares Mouocotyledoneae. O. Gramineae.

Geslachtskenmerken: Zie deel III, Nquot;. 211.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Polüs augustissimis planis vel complicatis, ligula eloiigata attenuato-acuta, panicula patente ramis inferioribus geminis, articule superiore et processu rachiolae paleam inferioram dimidiam aequante, palea inferiora apice retusa 4 dentata, dentibus exterioribus majori-bus, arista geniculato-torta paleam duplo superante, achaenio ovato.

Bladen zeer smal, vlak of saamgovouwen ; bindseltje lang, smal, spits uitloopend ; bloempluim uitgespreid; onderste takken gepaard; bovenst leedje en voortzetting van de spil zoo lang als de helft van het onderste kroonkafje ; onderst kroonkafjo aan den top ingedrukt, viertandig; buitenste tandjes het grootst ; naald kniovormig-gebogen, gewrongen, twee maal langer dan de kroonkafjes ; vrucht eirond.

Verwant aan A. flexuosa L. {Fl. Bat. III, 211); onderscheidt zich door kussen vormige zodon, door het lange en spitse bindseltje en de kleinere aartjes. — Volgens Boreau {Fl. du Centre de la Fr.) verschilt zij van A. uliginosa Weyh., door de ongesteelde tweede bloem van het bloempakjo. — De meeste auteurs vereenigen haar echter met A. uliginosa. — Wirtgen {Flora d. Bhein-Pr.) houdt haar voor een bastaard van A. caespitosa L. en A. flexuosa L. Zij bloeit van alle inlandsche grassoorten het laatst.

Verklaring der afbeelding : a bloemtak vergroot ; b bloempje id.; c bloempje met do voortzetting der spil; d onderste kroonkafje: e stamper; f bladspits.

Groeiplaats. Op moerassige plaatsen. Midden en Zuidelijk Frankrijk; Spanje, Engeland, Rijnprovincie. Weinig in Noord-Duitschland en Zuid-Skandinavië ; ontbreekt in het Oosten, in oostolijk Europa en in Italië. — In Rusland slechts vermeld.

Nederland. Op moerassigen veengrond. Noord-Brabant, heide bij Houmen, Nijkerk, Almelo. OuDEMANS. Het afgeboelde exemplaar, gevonden bij Ruurlo, in 1886 , is ons aangeboden door den Heer J. Ensink AJz. aldaar, lid der Nedorl. Botanische Vereeniging.

-ocr page 220-

AIRA DISCOLOR ThuiU.

Canche discolore.

Nom allemand : Sumpf Schmielen.

Nom anglais : Marsh Hair Grass.

Fleurit: Août—Sept. 4*

Système de Linné. Cl. III. O. II. Triandria Digynia.

Système naturel. Vasculaires Monocotylédonées. O. Graminées.

Caractères génériques: Voyez le No. 211, Vol. III.

Caractères spécifiques : Feuilles très étroites, planes ou pliées, enroulées ; ligule atténuée aigue ; panicule étalée à rameaux inférieurs géminés ; l’articulation supérieure et le prolongeiment de l’axe égalant la moitié do la spathellule inférieure, qui est rétuso au sommet et à 4 dents, dont les extérieures sont plus grandes ; arête géniculée, tortillée, deux fois plus longue que la spathellule ; akène ovale.

Cette espèce s’approche do l’A. fiexuosa L. {Fl. Bat. III, No. 211), mais s’en distingue par ses gazons pulvinés, par la ligule longue et acuminée et par les épillets plus petits. Selon Boreau {Fl. du Centre de la Fr.) elle diffère de l’A. uliginosa Weyhe par la fleur seconde de l’épillet, qui est sessile. Cependant la plupart des auteurs la réunit à l’A. uliginosa. Selon Wirtgen elle serait un hybride entre l’A. caespitosa et l’A. uliginosa. Elle est de toutes les Graminées indigènes la dernière qui fleurit dans le cours de l’année.

Explication de la planche, a. rameau florifère ; b, fleur ; c. fleur avec le prolongement de l’axe ; d. spathellule inférieure ; e. pistil ; f. sommet de la feuille.

Habitat. Lieux marécageux. France mérid. et centrale, Espagne, Angleterre, Prusse Rhénane ; rare dans l’Allemagne sept, et dans la Scandinavie mérid.; manque dans l’Orient, dans l’Europe orientale et en Italie. Mentionnée pour la Russie.

Pays-Bas. Lieux tourbeux marécageux, assez rare. L’exemplaire représenté, trouvé à Ruurlo (Gueldre), nous a été offert par M. J. Ensink AJz., membre de la Société Néerlandaise do Botanique.

-ocr page 221-

-ocr page 222-

-ocr page 223-

ÀSPIDITIM ÀCIJLEÀTUM Sw.

Stekelig Schildvaren.

HoogduitscH : Stacheliches Schildfarn.

Engelsch : Prickley Shield Fern.

Vruchtjes : Julij—Aug.

Stelsel van Linnaeus: Cl. XXIV, Sect. I. Cryptogamia. Filices.

Natuurlijk Stelsel. Cellulares Foliosae. O. Filices.

Geslachtskenmerken : Sori subrotundi, seriati vel sparsi. Indusium membranaceum, orbiculare, peltatum, stipitatum, puncto central! affixum circumcirca liberum.

Vruchtknop]es min of meer rond, op rijen of verspreid. Dekvlies vliesachtig, schijfrond, schildvormig , gesteeld, met het middenpunt aangehecht, aan den omtrek vrij.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Rhizomate crasso, dense paleaceo, frondibus petiolo breve crebre paleaceo-rufo suffultis, ambitu oblongo-lanceolatis utrinque attenuatis acutis, subtus paleaceis bipinnatisectis, pinnis lanceolatis acuminatis, pinnulis trapozoidio-rhombeis basi cuneatis, inaequaliter spinuloso-denticulatis, apice aristatis, inferioribus subpedicellatis caeteris confluentibus, soris secus nervum medium bilineatis.

Wortelstok dik, digt met schubjes bedekt; bladen op een korten, digt met rosse schubjes bezetten bladsteel, in omtrek langwerpig lancetvormig, naar boven en onder versmald, spits, van onder schubbig, idubbel vinspletig; vinblaadjes van den 2den rang ruitvormig, aan den voet wigvormig, met ongelijke doornige tandjes, aan den top genaaid ; de onderste min of meer gesteeld, do overige ineenvloeijend ; vruchthoopjes bij de middennerf op twee rijen. — Polystichum aculeatum Roth., P. lobatum Presl., P. affine Prest., Polypodium aculeatum L, Aspidium lobatum Schkiihr., A. discretum Don., A. affine Wall.

Groeiplaats. In bosschen en op schaduwachtige heuvels, in de meeste gematigde en sub-tropische landen van de wereld. Geheel Europa ; zuidelijk op de hoogere bergen ; Azië tot Centraal- en West-Azië ; Noord- en Zuid-Amerika, Australië.

Nederland. Behalve op den Wageningschen berg is deze soort in Nederland alleen in Limburg gevonden, en wel op den Pietersberg, bij Epen en tusschen Bissen en Mechelen.

Het afgebeelde exemplaar vond ikzelf in Limburg, op den Ilussenberg bij Beek, op do excursie van de leden der Ned. Botanische Vcrceniging in Juli 1883. Het is een onvruchtbaar exemplaar, overeenkomende met die welke worden vermeld als jonge exemplaren van de verscheidenheid A. lobatum, door Dr. Chr. Luerssen in Rabeniiorst, Kryptogamen-Flora, Farnpfi. bl. 337. — Het vruchtdragend vinblaadje onder a is van een ander exemplaar.

-ocr page 224-

ASPIDIUM ACULEATIJM Sv.

Aspidioti à aiguillons.

l^om allemand ; Staclielichea Schildfarn. Nom anglais : Prickly Shield Fern. Fruits ; en Juillet—Août.

Système de Linné. Cl. XXIV. Sect. 1. Cryptogamie. Fougères.

Système naturel. Cellulaires Foliacées. O. Fougères.

Caractères génériques : Capsules groupées on glomérules arrondis, épars ou disposés en séries régulières, recouverts d’un tégument membraneux, orbiculairo pelté ; pédicello fixé par le centre et s’ouvrant par la circonférence.

Caractères spécifiques ; Rhizome gros ; feuilles à pétioles garnis d’écailles membraneuses, à contour oblong-lancéolé, atténuées des deux côtés , aigues, écailleuses en dessous , bipinnatifides ; pinnules lancéolées acuminées ; pinnules de 2*1 ordre à base en coin trapéziformes, inégalement bordées de dents épineuses, avec une pointe sétacée au sommet ; les inférieures plus ou moins pédicellées, les autres confluentes ; capsules sur deux rangs près de la nervure médiane. Polystichum aculeatum Both. P. lobatum Presl. P. affine Presl. Polypodium aculeatum L. Aspîdium lobatum Sclikuhr. A. discretum Don. A. affine Wall.

Habitat. Bois, côteaux couverts, dans une grande partie des pays tempérés et sub-tropiques de la terre. Toute l’Europe, vers le Sud sur les hautes montagnes. Asie centrale et occidentale ; Amérique, Australie.

Pays-Bas. Province de Lirabourg en plusieurs endroits; une seule fois dans la prov. de Gueldre. J’ai trouvé l’exemplaire représenté en Limbourg en 1883. C’est une plante stérile, probablement un jeune exemplaire d’A. lobatum. (Voyez Luerssen en Rabenhorst Kryptog. Fl., Farnpfi p. 337). lia pinnule fructifère provient d’un autre exemplaire.

-ocr page 225-

-ocr page 226-

AGARICUS GAMBOSUS


FRIES. 1494


-ocr page 227-

Àamp;ÀRICUS GAMBOSÜS Eries.

Hoef-Paddestoel,

Hoogduitscli : Huf-Blätterschwamm.

Engelscli : Horse-shoe Agaric.

Zomer en herfst.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares, Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Agaricini.

Geslachtskenmerken: Zie Deel X, No. 725. Ondergeslacht Tricholoma.

SoORTELiJKE KENMERKEN : Pileo camoso convcxo-plano obtuso udo glabro alboflavescente, marginc involute, stipiteque solido valido, lamellis emarginatis dente adnexis ventricosis confertis albidis.

Hoed vleezig, bol-vlak, stomp, vochtig, kaal, geelachtig wit ; met binnenwaarts omgerolden rand, evenals de steel vast, zwaar; plaatjes uitgerand, met een tandje aangehecht, buikig, digt opeen, witachtig. — A. gambosus Fr. a vernalis, A. pomonae Lenz.

Omtrent deze soort van de groep Prunuloideae van het ondergesl. Tricholoma heerscht bij de auteurs eenige verwarring. Fries noemt den hoed gevlekt en vermeit den sterk naar binnen omgerolden rand niet; hij verwijst naar de afbeeldingen bij Lenz.: Nützl. u Schädl Schwämme, p. 41 , Krombiioltz pl. 63 fig. 18—22 en Berkeley, Oiitl. p. 4 f. 5, die alle ongevlekt zijn en den omgerolden rand hebben ; verder citeert Fries pl. 284 van Sowerby Engl. Fnngi in plaats van pl. 281, die zeer terecht door Berkeley wordt aangehaald.

De afbeelding bij Cooke, III. Br. Fung. pl. 63, heeft eenigszins afloopende lamellen ; dit is de A. gambosus b. aestivalis, A. cerialis Lasch.

Groeiplaats. In weilanden en op grazige plaatsen.

Nederland. Op grazige plaatsen op den St. Pietersberg bij Maastricht gevonden in 1882 door den Hoer Clumper. Zie Ned. Kruidk. Archief, 2e serie IV, bl. 208. — Door mij gevonden op beschaduwden grond in het Schapenduin bij Bloemendaal, in 1886. — Van daar zijn de afgebeelde exemplaren afkomstig.

Gebruik. Deze zwam wordt, volgens Clumper, bij Maastricht veel opgezocht en gegeten.

-ocr page 228-

AßARICüS amp;AfflB0S1JS Pries.

Agaric en fer de cheval.

Nom allemand: Huf Blätterschwamm.

Nom anglais: Horse shoe Agaric. Été et automne.

Système de Linné : Cl. XXI V. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Système naturel; Cellulaires Mycétes. O. Tlyménomycétes. Trib.

Agaricinées.

Caractères génériques: Voyez le No. 725 , Vol. X. Sous-genre Tricholoma.

Caractères spécifiques ; Chapeau charnu, convexe-plan, obtus, humide , glabre , blanc-jaunâtre, à bord enroulé en dedans ; stipe solide, ferme ; lamelles émarginées annexées avec une dent, ventrues , serrées, blanchâtres. A. pomonae Lenz. Ä. gambosus Fr. a. vernalis.

Les auteurs ne sont pas bien d’accord à l’égard do cette espèce du groupe des Prunuloïdées. Fries dit que le chapeau est tacheté et ensuite rivuleux, et il no mentionne pas le bord fortement enroulé en dedans. Il cite les planches de Lenz, Nützl. u. Schüdl. Schwamme, p. 41, de Krombholtz , pl. 63 fig. 18—22 et de Berkeley {Outl. T. 4 f. 5), qui représentent des chapeaux non tachetés et à bord enroulé. Fries cite encore la planche 284 de Sowerby, au lieu do la pl. 281 du même auteur, citée par Berkeley et avec raison.

La figure de Cooke (Jllustr, of Brit. Fang. pl. 63) présente des lamelles déeufrentes ; c’est l’A. gambosus b. aestivalis, A. corialis Lasch.

Habitat. Prairies, pelouses.

Pays-Bas. Pelouses sur la montagne St. Pierro à Maëstricht, trouvé par M. Clumper en 1882. J’ai trouvé les exemplaires représentés sur les dunes boisées, dites Schapenduinon, à Bloomendaal près de Harlem en 1886.

Usage. Cette espèce est comestible.

-ocr page 229-

-ocr page 230-

BOLETUS IMPOLITUS FRIES . 1495


-ocr page 231-

BOLETUS IIPOLITUS Eries.

Plompe Pijpzwam.

Hoogduitsch : Plumper ßöhrenpilz.

Engelsch : Impolite Boletus.

Zomer—Herfst.

Stelsel van Linnaeus : CL XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Polyporei.

Geslachtskenmerken: Zie deel XII, N». 936.

Soortelijke kenmerken : Pileo pulvinato dilatato, flocculoso, demum granuloso-rivuloso impolite fulvo brunneo, stipite valide, subbulboso laevi pubescente flavo, tubulis liberis, poris minutis luteis.

Hoed kussenachtig-uitgebreid , vlokkig, later korrelig-gegroefd, plomp, rosbruin ; steel zwaar, min of meer bolvormend, glad, zacht behaard, bleekgeel ; buisjes vrij staand met kleine gele openingen. — B. reticulatus Schaeff. B. dulcis Letell., B. edulis Rostk.

Het vleesch is dik, op de doorsnede licht-geelachtig.

Groeiplaats. In eikenbosschen.

Nederland. Gevonden in Sept. 1863 door wijlen Dr. F. A. Hartsen, bij Bunnik; door mij op Groenendaal bjj Hilversum, in Junij 1887. Het afgebeelde exemplaar is van daar afkomstig.

-ocr page 232-

BOLETUS IMPOLITUS Fries.

Bolet impoli.

Nom allemand: Plumper Röhrenpilz.

Nom anglais: Impolite Boletus.

Eté—Automne.

Système de Linné. Cl. XXIV Sect. V. Cryptogamie. Champignons.

Système naturel. Cellulaires Mycétes. O. Ilyménomycétes. Trib. Polyporées.

Caractères génériques. Voyez le No. 936, Vol. XII.

Caractères spécifiques. Chapeau pulviné, dilaté, flocculeux, plus tard granuleux-rivuleux , impoli, d’un brun fauve ; stipe ferme, plus ou moins bulbeux , lisse, pubescent, jaune pâle ; tubes libres, pores petites jaunes. B. reticulatus Schaeff.., B. dulcis Letell.., B. edulis Rostk.

La chair est grosse, jaune pâle sur la tranche.

Habitat. Bois de chênes.

Pays-Bas. Trouvé par feu le Dr. P. A. Hartsen (prov. d’Utrecht) et par moi à Hilversum (Hollande sept.) en Juin 1887.

4

-ocr page 233-

-ocr page 234-

-ocr page 235-

EPILOBIUM ANGTTSTirOLIUM L.

Far. minor.

Smalbladige Bastaardwederih.

Hoogduitsch : Schmalblättriger Weiderich, Engelsch : Small flowered Rose bay Willow Harb.

Bloeit ; July—Aug. 4

Stelsel van Linnaeus. CL VIII. Ü. 1. Octandria ifonogynia.

Natuurlijk Stelsel. Vasculares Dicotyledoneae. 0. Onagrarieae.

Geslachts- en Soortelijke kenmerken. Zie Deel I, N®. 7.

Deze verscheidenheid is gekenmerkt door opstijgenden, heesterachtigen, bijna heutigen, vertakten stengel, de kleine korter genagelde bloembladen, wit met een roode streep in het midden, de sterkere beharing van den stijlvoet en den lateren bloei, on onderscheidt zich daardoor van den type. Deze heeft een regt opgaanden, veel dunneren onvertakten stengel en donker rooskleurige, enkele malen ook witte bloemen.

Onze plant is dus wel eigenaardig en komt in houding, kleine bloemen en lateren bloei eenigs-zins overeen met E. rosmarinifolia Haencke, afgebeeld in Waldsteiii et Kitaibel, Flora, Hung, rar., t. 76, die echter smaller bladeren heeft.

Zij is gevonden in een geslagen akkermaalsboschje te Hoenderloo, tijdens de excursie van de leden der Nederl. Botanische Vereeuiging, in Augustus 1890, alleenstaande in de nabÿheid vau talrijke exemplaren van den gewonen vorm. In andere Flora’s is zij, zoover ik weet, tot dusver niet vermeld.

Verklaring der afbeelding, a. bloem ; b. meeldraad ; c stijl ; d. id. bÿ den type.

-ocr page 236-

EPILOBIUM ANamp;rSTIFOlIUM I.

Var. minor.

Laurier St. Antoine. Osier fleuri à petites fleurs.

Fleurit: Juillet—Août 4.

Système de Linné. Cl. VIII, O. I. Octandria Monogynia.

Système naturel. Vasculaires Dicotylédonées. O. Onagrariées.

Caractères génériques et spécifiques. Voyez le N®. 7, Vol. I.

Cette variété se distingue du type par la tige ascendente, frutescente ramifiée, presque ligneuse, les pétales petites à onglet plus court, blanches à strie rouge au milieu, par le style plus hérissé et la floraison plus tardive. Dans le type la tige est droite, dressée , non ramifiée, beaucoup plus grêle. Ses fleurs sont d’un rose foncé ou quelquefois blanches.

Notre variété a quelque ressemblance avec l’E. rosmarinifolium Haencke {Waldstein et Kit. Flora Hung. rar. t. 76) dont les feuilles sont plus étroites. Elle a été trouvée une seule fois dans un taillis récemment coupé près du village de Hoenderloo (prov. de Gueldre) lors de l’excursion des membres de la Soc. Néerl. de Bot. en Août 1890. Il n’y avait qu’un seul exemplaire, tout près de beaucoup d’individus du type. Autant que je le sache elle n’a pas été trouvée ailleurs.

Explication de la planche, a. fleur ; b. étamine ; c. style ; d. style dans le type.

-ocr page 237-

-ocr page 238-

VERONICA SCUTELLATA L . VAR . PUßESCENS . (4 97.


-ocr page 239-

VEBOSICA SCUTEILATA L.

Var pubescens. Koch.

SchUdzadige Eerenprijs.

Zacht behaarde verscheidenheid.

Bloeit: Junij—Sept. ïj.

Stelsel van Linnaevs : Cl. II. O. I. Decandria Monogynia.

Natuurlijk Stelsel: Vasculares Dicotyledoneae. O. Scropliularineae.

Geslachts- en Sooetelijke kenmerken. Zie Flor. Bat.., Deel. IV, No. 286.

Deze Variëteit onderscheidt zich van de soort door de zacht behaarde stengels en bladen. Veronica scutellata L. ß villosa Schum. V. parmularia Poit. et Turp.

Verklaring der afbeelding: a bloem; b vruchtje.

Groeiplaats. Op vochtige, moerassige plaatsen, evenals de type.

Het gebied van V. scutellata strekt zich uit over het noordelijkst gedeelte van Azië, Amerika en verder over geheel Europa. — Zij wordt in Boissier’s Flora orientalia niet genoemd.

Nederland. De type is in ons land vrij algemeen. Onze verscheidenheid is gevonden in de Veenen bij Abcoude, bij Wijchen (Gelderland), bij Tubbergen (Overijssel).

Het op onze afbeelding voorgesteld exemplaar, gevonden in een moeras bij Doetinchem, in Juni 1892, is ons aangeboden door den Heer Dr. G. van Vloten te Leiden.

-ocr page 240-

VERONICA SCUTELIATA L.

Var. pubescens.

Veronique à écusson. Variété puhescente.

Fleurit: Juin—Septembre 2f.

Système de Linné. Cl. IL O. I. Diandria Monogynia.

Système naturel. Vasculaires Dicotylédonées. O. Scrophularinées.

Caractères génériques et spécifiques. Voyez le N». 286, Vol. IV.

Cette variété se distingue du type par les tiges et les feuilles pubescentes. V. scutellata ß villosa Schum. V. parmularia Poit et Turp.

Explication de la planche, a. fleur; Z», fruit.

Habitat. Lieux humides et marécageux comme le type.

L’aréal du V. scutellata s’étend sur la partie boréale et arctique de l’Europe, de l’Asie et de l’Amérique et occupe aussi toute l’Europe. Elle n’est pas mentionnée dans le Flora orientalis de Boissier.

Pays-Bas. Le type est assez commun. Notre variété a été trouvée dans les provinces de Gueldre, d’Overijssel et de Hollande.

L’exemplaire représenté, trouvé dans un marais près de Doetinchem (Gueldre), nous a été envoyé par M. G. van Vloten, Dr. en Lit. à Leyde.

-ocr page 241-

-ocr page 242-

-ocr page 243-

CàLAMAamp;ROSTIS STRICTA Nutt.

Smalbloemig Rietgras.

Hoogduitsch : Steiiähriges Rohr.

Engelsch : Narrow Small-reed.

Bloeit: Junÿ—July.

Stelsel van Linnaeus : Cl. III. 0. II. Triandria Digynia.

Natuurlijk Stelsel : Vasculares Monocotyledoneae. 0. Gramineae.

Geslachtskenmerken : Zie Deel XIII, No. 1032.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Panicula augusta patente stricto-erecta, glumis acutis, pilis flore brevio-ribus, arista infra medium recta.

Bloempluim smal, uitstaande, opgerigt ; kelkkafjes spits ; haren korter dan de bloem ; naald beneden het midden van het onderst kroonkafje, regt.

Wortel kruipend; halmen stijf, rond, gestreept, l'/j—2 voet hoog, glad; bladen lintvormig, spits , vlak ; bladscheeden gestreept, glad ; tongetje naar buiten staand, stomp. Bloemaar smal, stijf, 3—6 duim lang; bloempakje eenbloemig, met het beginsel eener tweede bloem, glanzig, bruin purperbont; kelkkafjes bijna gelijkvormig ; lancetvormig, spits, eennervig, ruw aan de kiel; bovenst kroonkafje drienervig, ruw op de nerven en den rand, aan de spits gespleten ; onderst kroonkafje eens zoo klein, bijna doorschijnend, glad, aan de spits uitgerand of getand. Naald ongeveer zoo lang als de kafjes ; haartjes korter dan deze.

C. stricta Nutt. Gen. 1, 47, Spreng. Syst. 1, 253, C. neglecta Flor. Welt. 1, 84. Arundo neglecta Ehrh. Beitr. 6, 137, Arundo stricta Timm. in Siemssen, Meckl. Mag. 2, 236, Brueckner, Neobr. 14, Sehrad., Germ. I, 215, Engl Bot. 2160. Mert, et Koch, Germ. I, 512, Sturm, Deutschl. Fl. VIII, Flor. Dan. t. 1803. Deyeuxia neglecta Kunth, Germ. I, 76. C. lapponica Hook.

Verklaring der afbeelding: a. de plant; b. bloemen, vergroot, c. bloempje; d. id. geopend; e. id. met den aanleg der 2de bloem (links) ; f. vruchtbeginsel ; g. honigschubjes (lodiculae) ; h. kelkkafjes ; i. k. onderst kroonkafje met de naald.

Groeiplaats. Veenmoerassen, moerassige weiden.

Arctisch en noordelijk gebied in Europa, Azië en Amerika ; in Europa niet zuidelijker dan Engeland, Ierland, Nederland, midden-Duitschland en midden-Rusland. Ontbreekt in België, Frankrijk en zuidelijker. De zuidelÿkste grens in Duitschland in West-Silezië.

Nederland. Volgens Oudemans {Flora v. Ned.} alleen gevonden door den Heer van Heyningen bij Meppel en den Heer Piaget bij Loenen. Het afgebeelde exemplaar, berustende in het Herbarium der Ned. Bot. Vereeniging, is afkomstig van eerstgenoemde groeiplaats.

-ocr page 244-

CALAmAGROSTIS STRICTA Nutt.

CalanMgrostis dressée.

Fleurit : Juin—Juillet.

Système de Linné. Cl. III. O. II. Triandria Digynia.

Système naturel. Vasculaires Monocotylédonées. O. Graminées.

Caractères génériques. Voyez le Nquot;. 1032, Vol. XIII.

Caractères spécifiques. Panicule étroite-étalée, dressée-roide, glumes aigues; poils plus courts que la fleur ; arete droite au-dessus du milieu de la glumelle inférieure.

Racine rampante ; tiges roides, cylindriques, striées, hautes de 2 piods, lisses ; feuilles ruba-naires, aigues, planes ; gaines des feuilles striées lisses ; ligule étalée, obtuse. Panicule étroite roide, longue de 3—6 pouces; épillet uniflore avec le rudiment d’une seconde fleur, luisant, d’un pourpre brunâtre ; glumes presque égales, lancéolées, aigues, uninerviées, rudes sur la carène; glumelle supérieure trinerviée, rude sur les nervures et le bord , fendue au sommet ; glumelle inférieure moitié plus petite, presque hyaline, lisse, émarginée ou denticulée au sommet. Arête égalant environ les glumes, qui dépassent les poils en longueur. C. stricta Nuit. Gen. 1, 47. Spreng. Sijst. I 253. Ç. neglecta Flor. Wett I, 84. Arundo neglecta Ehrh. Beitr. 6, 187. Arundo stricta Timm. in Siemssen, Meckl. Mag. 2, 236; Brückner Fleolr., 14, Schrod. Germ. I, 215; Engl. Bot. t. 2160; Mert, et Koch, Germ. I, 512, Sturm, Deutschlands Flora VIII, Flor. Dan. t. 1803. Deyeuxia neglecta Kunth, Germ. I, 76. C. lapponica Hook.

Explication de la planche, a. la plante ; b. panicule (grossie) ; c. fleur ; d. id. ouverte ; e. id. avec le rudiment de la 2‘ie fleur (à gauche) ; f. ovaire ; g. lodicules ; h. glumes ; i. k. glumelle inférieure avec l’arête.

Habitat. Marais tourbeux, prairies marécageuses. Région arctique et septentrionale en Europe , Asie et Amérique ; en Europe ne dépassant pas au sud l’Angleterre, l’Irlande, les Pays-Bas et la Silésie. Manque en Belgique, en France et dans les pays méridionaux.

Pays-Bas. Rare et trouvée seulement en deux localités.

-ocr page 245-

-ocr page 246-



PAXILLUS ATROTOMENTOSUS BATSCH . 1499


-ocr page 247-

PAXILLÜS ATKOTOMENTOSrS Batsch.

Zwart fluweelige Paæillus.

Hoogduitsch : Schwarzfilziger Paxillus.

Engelsch : Dark downy Paxillus.

Juli)—Sept.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV O. V. Cryptogamia Fungi.

Xatuuelijk Stelsel : Cellulares Mycetes. O. Hymenomyeetes. Trib. Àgaricineae.

Geslachtskenmerken. Ilymenopboruin cum stipite contiguuin decurrens. Lamellae membranaceae scissiles, subramosae et passim postice anastomosantes, ab hymenophoro discretae et facile secedentes, sporis sordide albis vel ferrugineis. Fungi carnosi, putrescentes , pileo e margine involuto.

Kiemvliesdrager tegen den steel aanliggend, afloopend. Plaatjes vliesachtig, splijtbaar, min of meer vertakt en hier en daar later in elkaar vloeijend, van den kiemvliesdrager onderscheiden en gemakkelijk loslatend. Sporen vuilwit of roestkleurig. Vleezige verrottende zwammen, wier hoed aan den rand is omgerold. Zie ook Deel X, No. 754, waar de andere soort, P. involutus onder den naam Àgaricus involutus is afgebeeld.

SoOBTELiJKE KENMERKEN : Pileo carnoso compacte excentrici gibbo, dein plano-infundibuliformi rivu-loso-granuloso ferrugineo, margine tenui involuto, carne alba ; stipite solido valide adscendente radicate, tomento dense umbrino-nigrescente velutino ; lamellis adnatis confertis basi ramosis, lutescentibus.

Hoed vleezig, gedrongen, uitmiddelpuntig gesteeld , bultig , later vlak-trechtervormig , droog , kor-relig-groevig, roestkleurig, met dunnen omgerolden rand en wit vleesch ; steel vol, zwaar, oprijzend, wortelend ; met een dicht bruinzwart vilt fluweelachtig bekleed ; plaatjes aangehecht, digt opeen, van onder vertakt, geelachtig. Agaricus atrotomentosus Batsch. A. Jacobinus Scop.

Groeiplaats. In naaldbosschen, op den grond en op boomstammen, doch gewoonlijk alleenstaand.

Nederland. Overveen, Bloemendaal, de Steeg, Breda.

De afgebeelde exemplaren zijn door mij gevonden onder Bloemendaal.

-ocr page 248-

PAXIllUS ATROTOmESTOSUS Batsch.

Paxille noir-velouté.

J ui liet—Septembre.

Système de Linné. Cl. XXIV. O. V. Cryptogamie. Champignons.

Système naturel. Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères dénériques. Hymenophore contigu au stipe, decurrent. Lamelles membraneuses, facilement à.fendre, plus ou moins ramifiées et plus tard s’anastomosant çà et là, distinctes et facilement séparables de l’hyménophore. Spores d’un blanc pâle ou ferrugineuses. Champignons charnus, pourrissants ; chapeau à bord enroulé.

Caractères spécifiques. Chapeau charnu, compacte, excentrique, bossu, puis applani en entonnoir , sec, couvert d’une couche granuleuse, à couleur de rouille, à bord mince enroulé, à chair blanche ; stipe solide, robuste, ascendant, radicant, couvert d’un tissu dense , velouté, brun noirâtre ; lamelles atteignant le stipe, rapprochées, à base ramifiée, jaunâtres. Agaricus atrotomentosus Batsch , A. Aacobimis Scop.

Habitat. Bois de pins, sur la terre et les troncs d’arbres, ordinairement isolé.

Pays-Bas. Trouvé en quelques endroits. Les exemplaires représentés proviennent des environs de Harlem.

-ocr page 249-

-ocr page 250-

-ocr page 251-

Aamp;AKICUS MUSCIGENIJS Schum.

MosUevende Plaatïwam..

Hoogduitsch : Mooa-liebender Blätterschwamm.

Ëngelsch ; Moss-Agaric.

Herfst.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares Mycetes. O. Hymenonycetes. Trib. Agaricineae. Geslachtskenmerken. Zie.Deel X No. 725, Ondergeslacht Collybia.

SooRTELiJKE KENMERKEN. Candidus, pileo submembranaceo convexo-plano obtuso-laevi, stipite farcto setaceo flaccido flexuoso aequali glabro, lamellis adnatis sub-confertis linearibus.

Wit ; hoed eenigzins vliezig , bol-vlak, stomp, glad ; steel gevuld ; borstelvormig, slap, bogtig, gelijk, kaal; plaatjes aangehecht, min of meer digt opeengedrongen, lijnvormig. — Fries Syst. Myc. I. p. 145, Fl. Dan. t. 2023 f. 1; Secretan, No. 957 , Weinm. Ross. p. 108. Mich t. 73 f. 4.

Groeiplaats. Tusschen mos op boomstronken.

Nederland. Bij Amsterdam, Haarlem, Driebergen en op Zuid-Beveland.

De afgebeelde exemplaren zijn verzameld op Elswout bij O verveen.

STERETJM PURPUREUM Pers.

Paarse Hardzwam.

Hoogduitsch : Purpurner Hartschwamm.

Éngelsch : Purple Stereum.

Overblijvend.

Stelsel van Linnaeus: Cl. XXIV. O. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Thelephorei.

Geslachtskenmerken. Hymenium definite inferum, coriaceum, strato intermedio fibrilloso dis-tinctum, laeve immutatum persistons. Sporophora tetraspora ; sporae minutae subrotundo-ovatae. Fungi coriacei 1. lignosi subperennantes subzonati integri forma definiti.

Kiemvlies bepaald onderstandig, lederachtig, met een vezelachtige tusschenlaag, glad, onveranderd standhoudend. Sporedragers viersporig ; sporen klein, min of meer rond-ovaal. Lederachtige, houtige overblijvende, min of meer met banden geteekende gave zwammen van bepaalden vorm.

Soortelijke kenmerken. Coriaceo-molle, pileo effuso-reflexo sub-imbricato zonato villoso-tomen-toso pallido albidove, hymenio nudo laevi glabro purpurascente.

Lederachtig, zacht; hoed uitgebreid, naar beneden omgebogen, min of meer dakpanachtig, met breede banden geteekend, harig-viltig, bleek of witachtig ; kiemvlies naakt, glad, kaal, purperachtig. Pers. Obs. Myc. 2. p. 92, Thelephora Syst Myc. 1. p. 440, Weinm. Ross. p. 385. Aurïcularia reflexa Buil, t. 483. Aur. persistens Sow. t. 388. f. 1.

Verklaring der afbeelding : «/“ Doorsnede (vergr.).

Groeiplaats. Op de stammen van loofboomen, overal onder verschillende vormen.

Nederland. Algemeen. Bij Amsterdam, O verveen, Leiden, Westland, Utrecht, Nijmegen en Zuid-Beveland.

De op de afbeelding voorgestelde exemplaren zijn verzameld op berkenstammen, op Elswout bÿ O verveen, in Nov. 1884.

-ocr page 252-

ÀfrÀRICUS MUSCIamp;ENÜS Schum.

Agaric de la mousse.

Nom allemand : Moos-liebender Blatterschwamm.

Nom anglais: Moas-Agaric.

Automne.

Système de Linné. Cl. _XXIV Sect. V. Cryptogamie Champignons.

Système naturel. Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères génériques. Voyez le N». 725, Vol X. Sous-genre Collybia.

Caractères spécifiques. Blanchâtre ; chapeau plus ou moins membraneux, convexe-plan , obtus, lisse ; stipe rempli, sétacé, flasque , flexueux, égal, glabre ; lamelles atteignant le stipe, plus ou moins rapprochées, linéaires. Fries. Syst. Myc. I. p. 145. Fl. Dan. t. 2023 f. 1. Secretan N°. 957. Weinm. Ross. p. 108. Mich. ■ t. 73. f. 4.

Habitat. Sur la mousse couvrant les troncs d’arbres.

Pays-Bas. Trouvé en différentes localités. Les exemplaires représentés ont été trouvés dans le parc d’Elswout, près de Harlem.

STEREUM PURPUREUM Pers.

Stéréum pourpre.

Pérennant.

Système de Linné. Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamie. Champignons.

Système naturel. Cellulaires; Mycétes. O. Hyménomycétes. Trîb. Théléphorées.

Caractères génériques. Hyménium infère, coriace, présentant une couche intermédiaire fibrilleuse distincte, lisse, persistante, immuable ; sporophores tétraspores ; spores petites, plus ou moins ovales-arrondies. Champignons coriaces ou ligneux, plus ou moins zônés, entiers, à forme définiée.

Caractères spécifiques. Coriace-mou. Chapeau étalé-réfléchi, plus ou moins imbriqué, zoné, velu-tomenteux, pâle ou blanchâtre ; hyménophore nu, lisse, glabre, pourpré ou lilas. Pers. Obs. Myc. 21. p. 72. Thelophora, Syst. Myc. I p. 440. Weinm, lioss. p. 385. Auricularia reftexa Bull. t. 483. A. persistens Sow. t. 388 f. 1.

Explication de la planche a. a. Coupe (grossi).

Habitat. Troncs d’arbres fruitiers, très commun sous des formes variées.

Pays-Bas. Très commun et trouvé en différentes provinces.

Les individus représentés ont été trouvés dans le parc d’Elswout près de Harlem.

-ocr page 253-

-ocr page 254-

-ocr page 255-

AKTEÏÏISIA VULGAKIS L.

Bijvoet. Gemeene Alsem.

Verscheidenheid met geel-witte stengels.

Hoogduitsch : Gemeiner Beyfuss (Weiss).

Engelsch : Mugwort (White).

Bloeit : Aug.—Sept. 4.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XIX. O. II. Syngenesia Polygamia Superflua. Natuurlijk Stelsel : Vasculares. Dicotyledoneae. O. Compositae.

Geslachts- en Soortelijke kenmerken. Zie Deel V. No. 334. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Reeds in ouden tijd, toen deze plant nog als geneeskrachtig werd verzameld, onderscheidde men daarvan de variëteiten met roode en witte stengels, die ook afzonderlijk in de apotheken werden verkocht als Artemisia rubra en A. al ba. Volgens Hayne, Artzney-gewächse II, 12, heeft Taber-NAEMONTANUS het eerst die benamingen ingevoerd. Dodonaeus 'Crugdeboek^ ed. 1551, vermeld ook rood en wit Byvoet. Wat de geneeskrachtige eigenschappen betreft, werden beiden gelijk gesteld.

Verklaring DER afbeelding: a Verscheidenheid met geel-witte stengels ; b bloemhoofdje ] c schijf-bloempje ; d randbloempje ; e type met roode stengels.

Groeiplaats. De soort groeit op woeste dorre plaatsen, aan randen van wegen, en heeft een zeer uitgestrekt gebied. Geheel Europa, van Lapland tot Napels; noordelijk Azië, Klein-Azië, Perzië ; overgebracht in Indië, Java, Noord-Amerika, waar zij zich verspreid heeft van de Poolstreken tot Californië. Ook in Zuid-Afrika. Alph. de Candolle.

Nederland. Het afgebeelde exemplaar van de verscheidenheid, gevonden bij Apeldoorn, is in Aug. 1892 aangeboden door den Heer H. J. Kok Ankersmit, lid der Nederl. Botan. Vereeniging.

-ocr page 256-

ARTEMISIA VULGARIS L.

Armoise commune.

Variété à tiges Hanches Fleurit : Août—Sept, t.

Système de Linné. Cl. XIX. O. II. Syngenesia Polygamia Superflua.

Système naturel. Vasculaires Dicotylédonées. O. Composées.

Caractères génériques et spécifiqus. Voyez le N®. 334, Vol. V.

Les anciens herboristes, qui recueillaient l’Armoise pour l’emploi en médecine, distinguaient deux variétés, l’Armoise rouge et l’Armoise blanche, qui se vendaient séparément dans les pharmacies. Cette distinction à été introduite par Tabernaemontanus. Hayne, Artzneygew. II, 12. H ne paraît pas qu’on attachait plus de valeur à l’une qu’à l’autre.

Explication de la planche, a Variété à tiges blanches ; b capitule ; c fleurs du disque ; d fleuron de la circonférence ; e type à tiges rouges.

Habitat. L’aréal du type est très étendu. Tout l’Europe, de la Laponie jusqu’à Naples ; Asie septent., Asie-mineure, Perse, transporté dans l’Inde, à Java, et en Amérique septentr., où elle s’est répandue de la région arctique jusqu’en Californie. Aussi en Afrique méridionale. Alph. de Candolle.

Pays-Bas. Les exemplaires représentés, cueillis près d’Apeldoorn (prov. de Gueldre), m’ont été présentés par M. H. J. Kok Ankersmit , membre de la Soc. Néerl. de Botanique.

-ocr page 257-

-ocr page 258-

-ocr page 259-

ALLIUM SCOßODOPRASUM L.

Slangenlook.

Hoogduitsch : Schlangen-lauch. Engelsck : Sand Leek ; Spanish Garlic.

Bloeit: Junÿ—Julij U.

Stelsel van Linnaeus : Cl. VI. 0. I. Hexandria Monogynia.

Natuurlijk Stelsel : Vasculares Monocotyledoneae. 0. Liliaceae.

Geslachtskenmerken: Zie Deel II, No. 113.

Soortelijke kenmerken : Bulbo ovato bulbillifero, caule ad medium foliato, foliis linearibus planis margine scabris, spathae valvis ovatis abrupte acuminatis umbella brevioribus, umbella bul-billifera, staminibus pcrigonio brevioribus alternis tricuspidatis, cuspide intermedia antherifera fila-mento ipso duplo breviore.

Bol eirond, kleine bolletjes voortbrengend ; stengel tot het midden bebladerd ; bladen lijnvormdg vlak met ruwen rand ; kleppen der bloemscheede eirond, plotseling versmald tot eene spits en korter dan het bloemscherm ; bloemscherm kleine bolletjes voortbrengend; meeldraden korter dan het bloem-dek, om de andere driepuntig ; de middelste punt van een helmknop voorzien, die de helft korter is dan de meeldraad.

Deze soort onderscheidt zich van de Allium vineale L. {Fl. Bat. Deel. II, No. 113) voornamelijk door de vlakke, lijnvormige en niet rolronde bladen. — Volgens Alph. de Candolle heeft men verondersteld dat zij eene verwilderde variëteit is van het gewone Look, Allium sativum L. — Dit verschilt door de aan den rand niet ruwe bladen, de langere en niet beurtelings driepuntige meeldraden en de langer gespitste bloemscheede.

Verklaring der afbeelding : a fragment van het blad (vergr.) ; b bloem ; c d bloemscherm ; « meeldraden.

Groeiplaats. Volgens Sibthorp spontaan op Cyprus en andere Grieksche eilanden. Verder in Caucasie, Spanje en Portugal, Midden-Europa, van Engeland en Z. Scandinavië tot Midden-Italië, het Donau-gebied en Midden-Rusland. — In Frankrijk schaarsch.

Nederland. In vochtige weilanden, langs wegen enz. — Uiterwaarden bij Kampen, Zalk, eiland Schouwen.

Het afgebeelde exemplaar is afkomstig uit het bosch van Duinvliet bij Elswout onder Overveen. — In Mei 1892 werd daar door Dr. G. van Vloten en mij een aantal exemplaren gevonden, voor het eerst in deze streek. — Waarschijnlijk zijn deze vroeger, door het maaijen van het gras vóór de ontwikkeling der bloem, steeds aan de aandacht ontsnapt.

-ocr page 260-

ALLIUM SCORODOPRASUM L.

Rocambole.

Fleurit: Juin—Juillet. 2J.

Système de Linné. Cl. VI. 0. I. Hexandria Monogynia.

Système naturel. Vasculaires Monocotylédonées. O. Liliacées.

Caractères génériques. Voyez le N°. 113, Vol. II.

Caractères spécifiques. Bulbe ovale produisant des petits bulbilles ; tige feuillée jusqu’à moitié ; feuilles linéaires planes, à bords scabres ; valves de la spathe ovales, abruptement acuminées, plus courtes que le sertule ; sertule chargé de bulbilles ; étamines plus courtes que le périgone, alternativement trifides ; pointe anthérifère des étamines trifides moitié plus courte que son filet.

Se distingue d’A. vineale L. {Fl. Bat. Vol. II, No. 113) principalement par les feuilles linéaires et non enroulées fistuleuses. Selon Alph. de Candolle il a été considéré comme une variété de de l’Ail commun (A. sativum L.), qui se distingue par ses feuilles lisses aux bords, par les étamines plus longues et non trifides, et par la spathe longuement aeuminée.

Habitat. Selon Sibthorp spontané dans les Iles de la Grèce. Caucasie, Espagne, Portugal, Madère, Europe, de l’Angleterre et de la Scandinavie mérid. jusque dans l’Italie centrale, la région du Danube et la Russie centrale.

Pays-Bas. Prés humides ; bords des chemins. Çà et là assez rare. L’exemplaire représenté a été trouvé dans un bois près de Harlem on 1892.

-ocr page 261-

-ocr page 262-

-ocr page 263-

AVEKA HYBRIDA Peterm.

Bastaard-Haver.

Hoogduitsch : Bastard-Hafer.

Engelsch : Hybrid Oat.

Bloeit: July—Aug. ©.

Stelsel van Linnaeus : Cl. III. O. II. Triandria Digynia.

Natuurlijk Stelsel : Vasculares Monocotyledoneae. O. Gramineae.

Geslachtskenmerken: Zie Deel VIII, No. 561.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Panicula patente, spiculia 2—3 floris flore utroque aristato, glumis floris arista excepta superantibus, palea inferiore glabra vel basi pilis paucis vestita, apice mem-branaceo-bifida, rachi spiculae fragili pilosa.

Bloempluim uitgespreid; bloempakjes 2—3 bloemig; beide bloempjes genaaid; kelkkafjes langer dan de bloemen (naald niet meegerekend) ; onderst kroonkafje kaal of aan den voet met weinige haartjes bekleed, aan den top vliezig-tweespletig ; spil van het bloempakje bros, behaard.

Onderscheidt zich van A. fatua L. (Fl. Bat. deel VIII, No. 561) door de aanmerkelijk grootere driebloemige aartjes en de kale kroonkafjes. Door vele auteurs aangemerkt als een verscheidenheid van A. fatua L. Zie Ned. Kruidk. Arch. Ie Ser. II, 118. — Peterm. in Beichenb. Fl. Sax. p. 17. Koch Sgn. ed. 2 p. 917. — A. intermedia Lindgr. Bot. Not. 1841, p. 151. — A. fatua L. ß. gla-brescens. Fl. Danica, t. 2642.

Verklarinö der afbeelding: a bloempakje 3 bloemig; b open bloempje met de naald; c stamper; d kelkkafjes; e bovenst kroonkafje; f doorsnede id. (vergroot).

Groeiplaats. In korenvelden, zeldzaam.

Het gebied van A. fatua is zeer uitgestrekt. Geheel Europa, behalve het hooge Noorden ; Rusland , Siberië, Centraal-Azië , Caucasie , Algcrië.

Nederland. In den Prodr. Fl. Bat. vermeld als gevonden door van den Bosch op vlasland bij Goes. — Later, in 1877 , door Prof. C. A. J. A. Oudemans , gevonden in een aardappelland op zandige klei bij Voorst. — Onze afbeelding is genomen naar het exemplaar van Prof. Oudemans, bewaard in het Herbarium der Ned. Botanische Vereeniging.

-ocr page 264-

AVESA HYBRIDA Peterm.

Avoine hybride.

Fleurit : Juillet—Août ©.

Système de Linné Cl. III, O. II Triandria Digynia.

Système natukel. Vasculaires Monocotylédonées. O. Graminées.

Caractères génériques. Voyez le No. 561, Vol VIII.

Caractères spécifiques. Panicule étalée ; épillets à 2—3 fleurs ; fleurs à arête ; glumes dépassant les fleurs (excepté les arêtes) ; spathellule inférieure glabre ou un peu poilue à la base, à sommet membraneux, bifide ; axe de l’épillet fragile et poilu.

Se distingue de l’A. fatua {Flor. Bat. No. 561, Vol. VIII) par les épillets bien plus grands à 3 fleurs et par les glumes glabres. Plusieurs auteurs la tiennent pour une variété de l’A. fatua. Peterm. en Reichend. Fl. Sax. p. 17. Koch Syn. ed. 2, 70—917. Ä. intermedia Lindgr. Bot. Not. 1841, p. 151. A. fatua L. ß glabrescens. Fl. Dan. t. 2642.

Explication de la planche, a épillet à 3 fleurs ; b fleur ouverte avec l’arête ; c pistil ; d glumes ; e spathellule supérieure, f id. coupe transversale (grossi).

Habitat. Moissons : assez rare.

L’Aréal de l’A. fatua est très étendu. Toute l’Europe excepté l’extrême Nord. Russie, Sibérie, Asie centrale, Caucasie, Algérie.

Pays-Bas. Très rare. Prov. de Zélande et de Gueldre.

L’exemplaire représenté trouvé à Voorst, dans un champ cultivé, par M. le Prof. Oudemans , est conservé dans l’Herbier de la Société Néerl. de Botanique.

-ocr page 265-

-ocr page 266-

-ocr page 267-

ÀGARICTIS CATINIJS Fries.

Schaalvormige Plaatzwam.

Hoogduitsch : Tellerförmiger Blätterschwamm.

Engelsch : Bowl shaped Clitocybe.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV. 0. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Agaricineae.

Geslachtskenmerken : Zie deel X, No. 725. Ondergeslacht Clitocybe.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Alba decolorans ; pileo carnoso tenui e piano infundibuliformi flaccido sicco glabro, stipite farcto elastico tereti sursum sub-attenuato , lamellis decurrentibus subconfertis albis.

Wit, verkleurend ; hoed vleezig, dun , eerst vlak dan trechtervormig, slap, droog kaal ; steel gevuld, veerkrachtig, rond, naar boven min of meer versmald; plaatjes afloopend, min of meer digt bijeen, wit.

Deze soort is verwant aan A. flaccidus Sow. {Fl. Bat. XIV. 1044) en A. infundibuliformis Schaeff. De hoed is glad , aanvankelijk wit ; de rand, eerst omgebogen, wordt later regt en opstaande, min of meer bogtig uitgesneden ; de kleur wordt alsdan wit-geelachtig, iets glanzig, en als was. Dikwijls is de hoed gelobd. De steel is saamgedrukt, met voren geteekend, wit aan den top, rossig aan den voet, week, zelfs hol. Secretan, Myc. Suisse, p, 395, No. 997. A. gibbus albus var. A. Buil. 286. Fries, Ic. 51. I. d. Hymen, p. 630. A. flaccidus v. alba Fr. Syst. M. Weinm.Ross p. 79. A. suavis Pers. M. S.

Groeiplaats. Europa, tusschen beuken- en andere bladen, op den grond.

Nederland. In dennebosschen. Overveen, Honsholredijk, Baarn.

De afgebeelde exemplaren zijn door mij gevonden op Lindenheuvel onder Bloemendaal, den 15de“ October 1880.

-ocr page 268-

Aamp;ARIOUS CATIKIJS Fries.

Clitocybe en éeuetle.

Automne.

Système de Linné. Cl. XXIV. O. V. Cryptogamia Fungi.

Système naturel. Cellulaires Mycétes. O. lïyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères génériques. Voyez le No. 725, vol. X ; sous-genre Clitocybe.

Caractères spécifiques. Blanc, se décolorant ; chapeau charnu mince, d’abord plan, puis en forme d’entonnoir, flasque, sec, glabre ; stipe rempli, élastique, cylindrique, un peu aminci au sommet , lamelles décurrentes , plus au moins rapprochées, blanches.

Cette espèce est afiine à l’A. (Clitocybe) flaccidus {Fl. Bat. vol. XIV No. 1044) et l’A. (Clitocybe) infundibuliformis SchaelF. Secretan , dans sa Myc. Suisse, p. 395, No. 997, en donne la description suivante : Le chapeau est dans l’enfance blanchâtre ; les bords premièrement repliés, deviennent droits et enfin relevés, plus ou moins sinueux ; il devient blanc jaunâtre un peu luisant comme cire humide. En séchant il paraît d’un blanc plus mat. Il est souvent lobé. Le pied est renflé en trompette, un peu courbé, comprimé, sillonné, blanc au sommet, roussâtre en bas, mollasse, même creux.

Voyez aussi Bull. t. 286. Fries le. t. 51. Id. Hymenom. p. 630. Ä. flaccidus v. alla Fries. S.M. Weinmann Boss. p. 79. A. suavis Fers M. S.

Habitat. Europe, parmi les feuilles de hêtre etc.

Pays-Bas. Çà et là, prov. de Hollande. J’ai recueilli les exemplaires représentés dans le parc do Lindenheuvel près de Harlem, on Octobre 1880.

-ocr page 269-

-ocr page 270-

POLYPORUS ZÛNATUS FRIES . 1505 .


-ocr page 271-

POLYPOßlJS ZOKATÜS Pries.

Gekringde Polyporus.

Hoogduitsch : Gezonter Löcherpilz.

Engelsch ; Zoned Polyporus.

Stelsel van Linnaeus : CI. XXIV. 0. V. Cryptogamia. Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares Mycetes. 0. Hymenomycetes. Trib. Polyporei.

Geslachtskenmerken: Zie Deel X, No. 730.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Pileo suberoso-coriaceo convexe margine albicante, poris minutis rotundis angulatisve obtusis albidis.

Hoed kurkachtig-lederachtig, bol, later knobbelig, bochelachtig, min of meer met banden getee-kend of geringd, kort viltig, ondoorschijnend, met een witachtigen rand ; poriën klein, rond of hoekig , stomp, witachtig.

De kleur van den hoed is meest grauw met witten rand of groenachtig grauw met bruingelen rand, of geelachtig met grauwe banden. Onderscheidt zich van P. versicolor vooral door het ontbreken van den zijdeachtigen glans. Syst. Myc. I, p. 368. El. p. 94. Weinm. Boss. p. 322. Kickx X p. 231. Bostk. t. 44. Boletus multicolor Schaeff, 269. B. ochraceus Pers. Syn. p. 539. Secr. n. 80, 81. Batt. 35 B. Fl. Dan. 2028 f. 2.

Verklaring der afbeelding : a Poriën, b sporen.

Groeiplaats. Op levende en doode boomstammen, op palen enz.

Nederland. Vermeld als gevonden bij Leiden, Naaldwijk en Haarlem; doch voorzeker veel algemeener door het geheele land.

De hier afgebeelde exemplaren zijn door mij verzameld op Lindenbeuvel te Bloemendaal, in November 1886.

-ocr page 272-

POlYPOßUS ZOHATUS Pries.

Polypore zone.

Automne.

Système de Linné. Cl. XXIV. O. V. Cryptogamia Fungi.

Système naturel. Cellelaires Mycétes. O. Hyménomycétes Trib. Polyporéea.

Caractères génériques. Voyez le No. 730, Vol. X.

Caractères spécifiques. Chapeau subéreux-coriace, convexe, à la fin tuberculeux et bosselé, plus ou moins zôné , velu, opaque, à bords blanchâtres ; pores petites, rondes, anguleuses, obtuses, blanchâtres.

La couleur du chapeau est ordinairement grisâtre bordé de blanc, ou gris verdâtre à bord jaune brunâtre, ou jaunâtre à zones grises. Elle se distingue du P. versicolor en premier lieu par l’absence du reflet satiné. Syst. Myc. I, p. 368, El. p. 94. Weinm. Boss. p. 322 ; Kickx p. 231 ; Bostk, t. 44. Boletus multicolor Schaeff t. 269. B. ocliraceus Fers. Syn. p. 539. Secr. No. 80, 81. Batt. t 35 B. Fl. Dan. t. 2028 f. 2.

Explication de la planche, a Pores ; h spores.

Habitat. Troncs d’arbres vivants et morts, pieux etc.

Pays-Bas. Recueilli çà et là, mais sans doute assez commun partout.

Les exemplaires représentés ont été recueillis à Lindenheuvel près de Harlem en Novembre 1886.

-ocr page 273-

-ocr page 274-

-ocr page 275-

-ocr page 276-

-ocr page 277-

FRÀXIKUS EXCELSIOR L.

Gewone Esch.

Hoogduitsch : Gemeine Esche. Edel-Esche. EngelscH : Common Ash Tree.

Bloeit: April—Mei. h

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIII. 0. II. Polygamia Dioecia.

Natuurlijk Stelsel: Vasculares Dicotyledoneae. 0. Oleaceae.

Geslachtskenmerken : Flores polygami vel dioïci. Calyx 4fidus vel nullus. Petala 4 binatim basi cohaerentia vel nulla. Ovarium biloculare loculis uniovulatis, stylus brevis, samara ovato-oblonga compressa, monosperm a. Arbores vel arbusculae.

Bloemen veeltelig of tweehuizig. Kelk vierspletig of ontbrekend. Kroonbladen 4, tweetallig, aan den voet samenhangend of ontbrekend. Vruchtbeginsel tweehokkig met eenzadige hokjes; stijltje kort; vleugelvrucht eirond-langwerpig, saamgedrukt, eenzadig. Boomen of heesters.

Soortelijke kenmerken. Arborea, gemmis nigris, cortice laevi cinereo-viridi, foliis oppositis 4—6 jugis, foliolis subsessilibus lanceolato-oblongis sorratis acuminatis glabris, floribus nudis polygamis in racemos breves ad ramorum apicem approximatis erectos dein pendules dispositis, samaris ellipticis apice obtusis vel rarius retusis.

Boom met gladde, grijsgroene schors en zwarte knoppen; bladen tegenoverstaand, 4—6 juk-kig ; blaadjes min of meer ongesteeld, lancetvormig-langwerpig, zaagvormig getand, spits toeloo-pend, kaal ; bloemen zonder kelk en bloemkroon, veeltelig, in korte trossen aan de toppen der takjes digt opeen, eerst opgerigt, dan hangend; vleugel vruchten elliptisch, aan de spits stomp of zeldzamer afgeknot.

Verklaring der afbeeldingen: PI. 1506, a, ó, c bloeijende takken, d meeldraden, e id. en stamper, f stamper; pl. 1507 , g vruchttak, h vruchtje, i id. dwarsdoorsnede, k habitus.

Groeiplaats. In bosschen op vochtigen bodem. Hot gebied van den Esch strekt zich uit over Europa, van Schotland 58quot; N. B., Noorwegen 63quot;, Rusland 60—61quot;, tot Midden-Spanje, Midden-Italië, Dalmatië, Griekenland en tot den Caucasus. In de Alpenstreek tot 3500 voet. Ontbreekt in noordelijk Azië.

Nederland. Algemeen op vochtige en zware gronden. Ofschoon de Esch thans alleen aangeplant gevonden wordt, is hij ongetwijfeld voorheen in de Nederlandsche bosschen wild geweest.

De esschen worden veelal tot hakhout gebruikt en leveren uitmuntende slieten, staken, palen, springstokken, polsen enz. Het hout is taai en vast, dikwijls fraai gevlamd. De zwaardere boomen geven uitmuntend timmerhout ; ook voor wagenmakers is het zeer bruikbaar. Uit den bast kan men een blauwachtige of zwarte kleur verkrijgen. Als opgaande boomen zijn zij zeer geschikt om door hunne wortels wallen, dijken en rijwegen zamen te houden.

-ocr page 278-

FRAXISUS EXCEISIOK L.

Frêne élevé.

Fleurit : Avril—Mai. t)

Système de Linné: Cl. XXIII. O. IL Polygamia Dioecia.

Système naturel : Vasculaires Dicotylédonées. O. Oléacées.

Caractères génériques : Pleurs polygames ou dioïques. Calice à 4 divisions ou nul. Pétales 4, binés, cohérents à la base ou nuis. Ovaire biloculaire à loges uniovulées. Style court. Fruit ovale-oblong, comprimé et prolongé en aile, monosperme. Arbres ou arbustes.

Caractères spécifiques : Arbre élevé à écorce lisse, grisâtre, à bourgeons noirs ; feuilles opposées à 4—6 paires de folioles , avec impaire ; folioles presque sessiles, lancéolées, oblongues, serrulées, acuminées, glabres ; fleurs polygames rapprochées en grappes courtes au sommet des rameaux, dressées , puis pendantes, sans calices et corolles ; capsules elliptiques, obtuses au sommet ou plus rarement rétuses.

Explication des planches: PI. 1506: a, 6, c rameaux fleuris; a d’un individu jeune, b d’un arbre plus âgé; d anthères; e id. avec le pistil; f pistil; pl. 1507: g rameau fructifère; h fruit; i id. coupe transversale ; k port de l’arbre.

Habitat. Bois frais. L’aire du Frêne s’étend en Europe de l’Ecosse à 58®, de la Norvège à 63®, dans la Russie à 60®—61®, jusqu’au centre de l’Espagne et de l’Italie, la Dalmatie, la Grèce jusqu’au Caucase. Dans la région Alpine à une élévation de 3500 pieds. Manque dans l’Asie septentrionale.

Pays-Bas. Assez commun dans les terrains frais et lourds ; cultivé, mais sans doute spontané dans les anciens temps.

Usage. Les nombreuses applications du bois de frêne sont assez connues.

-ocr page 279-

-ocr page 280-

-ocr page 281-

TRITIOUM PYCNÀKTÏÏTTM amp;odr. et ton.

■Digtbloemig Tarwegras:

Hoogduitsch : Gedrängtblutniger Weizen.

Engelsch : Dense flowered Wheat Grass.

Bloeit : Juni—Juli. 4

Stelsel van Linnabüs : Cl. III. O. II. Triandria Digynia.

Natüuelijk Stelsel : Vasculares Monocotyledoneae. O. Gramineae.

Geslachtskenmerken: Zie Deel IV, N». 266.

SoORTELiJKE KENMERKEN : Rhizomate repente, culmis strictis rigidis fasciculatis, foliis strictis glauco-viridis apice involutis fere subulatis, nervis prominentibus approximatis punctis acutis scabris, spica densa erecta rigida subtetragona, rachi scabra tenace, spiculis approximatis erectis ovatis oblongis com-pressis , internodiis duplo longioribus, 5—7 floris , glumis spicula dimidio brevioribus, aequalibus obtusis vel obtuse-mucronatis carinatis albis, 5—7 nerviis, nervis contiguis apicem attingentibus, palea inferiora obtusa vel truncata apice breviter mucronulata, palea superiora ciliata.

Wortelstok kruipend; halmen opgericht, stijf, in bundels groepend ; bladen blauwachtig groen, opgericht, aan den top ingerold, met een bijna elsvormige punt, van boven op de sterk uitkomende, digt bijeenstaande nerven door scherpe puntjes ruw; aar vol, stijf, opgerigt, min of meer vierkant, met ruwe taaije spil ; aartjes digt bijeen, opgerigt, eirond-langwerpig saamgedrukt, twee maal langer dan de geledingen, 5—7 bloemig; kelkkafjes de helft korter dan het aartje, gelijk, stomp of stomp met een kort puntje, kielvormig, 5—7 nervig; nerven tot den top doorloopend ; onderst kroon-kafje stomp of afgeknot, aan den top met een kort puntje ; bovenst kroonkafje. gewimperd.

Deze soort onderscheidt zich door zijn stompe, kort gepunte, tot den top generfde kelkkafjes en door zijn bijna vierkante, digtbloemige aren. Hij komt het digtst bij T. glaucum R. etS., die echter geen bundelswijs groepende halmen en veel schraler aren heeft, en bij T. acutum D. C. {Fl. Bat. 1448), die door zijn spitse kafblaadjes en langere geledingen is gekenmerkt. Godr. Not. Fl. Montp. p. 17. T. glaucum Brébiss. Fl. Norm. ed. 2. p. 320. (wow Desf. nee D. G.) Soleir. ex. sicc. nquot;. 131. Ägropgrum p genant hum Bor.

Verklaring der afbeelding : a aartje, b onderst kelkkafje, c bovenst kelkk., d. kelkk. zijde-lingsch, e onderst kroonk., f bovenst kroonk., g doorsnede van het aartje.

Groeiplaats. Frankrijk, zandige zeekusten bij de Middell. Zee en den Atlant. Oceaan; Corsica.

Nederland. De afgebeelde ex. zijn door Mej. Bertha Ogterop en mij gevonden langs den dijk tusschen Middelburg enNieuwland, op 8 Aug. 1892. Deze exemplaren komen overeen met de in het Leidsch Herbarium bewaarde exemplaren van Balansa.

Elders in ons land is zij tot dusver nog niet gevonden.

-ocr page 282-

TRI TIC UM PYCKÀKTïïrM Godr. et Gren.

Agropyre à fleurs densest

Fleurit: Juin—Juillet. 4

Système de Linné : Cl. III. O. II. Triandria Digynia.

Système naturel : Vasculaires Monocotylédonées. O. Graminées.

Caractères génériques: Voyez le No. 266, Vol. IV.

Caractères spécifiques : Souche rampante ; tiges roides dressées, fasciculées ; feuilles d’un vert glauque, dressées, à nervures saillantes, rapprochées, chargées d’un rang d’aspérités, à pointe enroulée presque subulée ; épi roide dense, subtétragone, à axe rude non cassant ; épillets rapprochés, dressés, ovales oblongs, comprimés, deux fois plus longs que les entrenoeuds, à 5—7 fleurs ; glumes la moitié plus courts que l’épillet, égales, obtuses ou mucronulées, carinées, blanches, à 5—7 nervures contiguës, qui atteignent leur sommet ; spathellule inférieure obtuse ou tronquée, avec un mucron court au sommet; spathellule supérieure ciliée.

Cette espèce se distingue par ses glumes obtuses mucronulées avec leurs nervures atteignant le sommet, et par ses épis denses presque tétragones. Elle s’approche du T. glaucum R. et S., qui a dos tiges non fasciculées et des épis beaucoup plus grêles, et du T. acutum D. C. {Fl. Bat. No. 1448 vol. XIX), qui diffère par les glumes plus aigues et les entrenoeuds plus longs. Godr. Not. Fl. Monsp. p. 17. T. glaucum Bréb. Fl. Norm. ed. 2 p. 320, {non Desf. nec D. C.) Soleir. ex. sicc. No. 131.

Explication de la planche : a épillet ; b glume inférieur ; e id. supér. ; d glume de côté ; e spathellule infér., f id. supér. ; g coupe transversale de l’épillet.

Habitat. Sables maritimes de la Méditerranée et de l’Océan; France, Corse.

Pays-Bas. Les exemplaires représentés ont été trouvés par MA® Bertha Ogterop et moi, près de la digue entre Middelbourg en Nieuwland (prov. de Zélande), en Août 1892. J’ai constaté l’identité do ces exemplaires avec les spécimen de Balansa , trouvés dans le Midi et conservés à l’Herbier de Leide.

Jusqu’ici l’espèce n’a pas été trouvée ailleurs.

-ocr page 283-

-ocr page 284-

-ocr page 285-

àGàRICTIS äURIVELLTTS Batsch.

Goudvlamndge Plaat zwam,

Hoogduitsch : Goldflammiger Blätterschwamm.

EngelscH : Gold flamed Agaric.

October—N ovember.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares ilycetes. O. Hymenomycetes.

Trib. Agaricineae.

Geslachtskenmerken: Zie deel X, N®. 725. Ondergeslacht Pholiota.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Pileo carnoso, e campanulate convexe, squamis adpressis obscurioribus variegate, subviscido ; stipite farcto, subaequali, curvato, squamulis adpressis floccosis fusco-ferrugineis adsperso, annule subdistante ; lamellis sinuato-adfixis, ex albe stramineoque ferrugineo-umbrinis.

Hoed vleezig, eerst klokvormig dan bol, met aangedrukte donkerder schubben gevarieerd, min of meer kleverig ; steel gevuld, min of meer gelijk, gebogen, met aangedrukte vlokkige roestbruine schubjes geteekend ; ring min of meer afstaande ; plaatjes bogtig aangehecht, eerst witachtig bleekgeel , dan roestkleurig.

Batsch. 115. Fr. Obs. 2 p. 17. Weinm. p. 197. Älb. et Schwein.^ N°. 148. Sawid, et Sm. t. 9. Kickx p. 164.

Groeiplaats. Aan stammen van loof boomen. Haarlemmerhout, Westland, Zuid-Beveland. Door Prof. OuDEMANS bij Apeldoorn.

De afgebeelde exemplaren vond ik in October 1892 op een boomstam op Mariëndaal bij Arnhem.

-ocr page 286-

Àamp;ARICTIS ÂIJKIVELLTJS Batsch.

Agaric flamboyant.

Système de Linné. Cl. XXIV. Sect. V, Cryptogamie. Champignons.

Système naturel. Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères génériques. Voyez le No. 725, Vol. X. Sous-genre Pholiota.

Caractères spécifiques. Chapeau charnu, campanulé, puis convexe, varié d’écailles apprimées d’un brun foncé, plus ou moins viscide ; stipe rempli, plus ou moins égal, courbé, aspergé de petites écailles apprimées floconneuses d’un brun roussâtre ; anneau plus ou moins distant ; lamelles sinuées-attachées, d’abord blanches, puis d’un brun ferrugineux. Batsch 115, Fr. Obs. 2, p. 17. Weinm. ’ p. 197. Alb. et Schw. No. 418, Saund. et Sm. t. 9, Kickx p. 164.

Habitat. Sur les troncs d’arbres.

Pays-Bas. Trouvé dans les prov. de Hollande, Zélande et Gueldre.

J’ai recueilli les exemplaires représentés sur un tronc d’arbre près d’Arnhem (Gueldre) en Oct. 1892.

-ocr page 287-

-ocr page 288-

CORTIN ARIUS ARM ILLATUS FRIES. 1510.


-ocr page 289-

CORTIKARIUS (Aamp;AßlCUS) ARfflllLATlTS Fries.

Armband-Plaat zwam.

Hoogduitsch: Geschmückter Blätterschwamm.

Engelsch : Bracelet-Cortinarius.

Aug.—Oct.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Agaricineae.

Geslachtskenmerken : Zie deel XVII, N». 1315.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Pileo 6 campanulato expanse, mox innato-fibrilloso squamosoque, lacero, testaceo rubro , margine tenui ; stipito solide, elongate , basi clavate, fibrillose , pallido rufescente, vele rubro-zonato cingulate ; lamellis adfixis, perlatis, distantibus, e pallide obscure cinnamomeis.

Hoed eerst klokvormig, dan uitgespreid, spoedig met korte aangedrukte vezeltjes en schubjes bekleed , ten laatste gescheurd, steenrood. Steel vol, lang, aan den voet knotsvormig gezwollen, vezelig, bleekrood, rondom met roode banden omgord ; plaatjes aangeheeht, zeer breed, wijd uit elkaar, eerst bleek, daarna donker kaneelkleurig.

Deze zwam is vooral gekenmerkt door de onregelmatig bogtige roode banden of ringen die den steel omgorden. Dit kenmerk bestaat ook bij de C. haematochelis (Agaricus aimatochelis van Bul-liard) , en Fries beschouwde in zijn Syst. Myc. beiden als synoniem. Later evenwel (Epier, p. 295 en 302) heeft hij ze als afzonderlijke soorten aangenomen; doch in zijn Hym. europ. p. 378, erkent hij toch dat hij over het verschil getwijfeld heeft en dit heeft aangenomen op gezag van Berkeley. Het onderscheid wordt voornamelijk gegrond op de plaatjes (verwijderd bij C. armillatus, digt opeen bij C. haematochelis), op den steel (aan den voet knotsvormig gezwollen bij C. arm., alleen verdikt bij C. haematoch.), op het aanwezig zijn van meerdere roode ringen rondom den steel bij C. armill. en slechts één bij C. haematoch., en op den hoed, die bij C. haematoch. bogchelig is.

Op deze gronden heeft ook Prof. C. A. J. A. Oudemans in zijn jongste werk : Révision des Champignons trouvés dans les Pays-Bas, deel 1. p. 265 en 276, een soortelijk onderscheid aangenomen; en hij heeft het voorregt gehad, exemplaren van beiden te kunnen vergelijken.

De afbeelding bij Bulliard t. 527 f. 1 geeft weinig zekerheid ; evenmin die in Cooke’s Illustrations t. 802 en 803, die beiden verwijderde plaatjes vertonnen. In Cooke’s Handbook wordt C. haematochelis niet vermeld. Costatin en Dufour in hun handboek brengen beiden terug tot C. haematochelis. Saccardo, Syll.N. 952, houdt zich aan Fries.

Zie verder Fries, Syst. Myc. 1. 214; Berkl. et Br. N°. 1354. Berkl. Outl. p. 192. Fries, Obs. 2. p. 61, Weinm. p. 148.

Groeiplaats. In bosschen.

Nederland. Gevonden door Prof. Oudemans in 1889, bij Apeldoorn, onder berken, en in 1891 op beschaduwden heigrond in het Soerensche Bosch.

De afgebeelde exemplaren zijn door mij gevonden in Oct. 1892, op den Hemelschen Berg bij Oosterbeek.

-ocr page 290-

CORTIKARirS (Aamp;ARICUS) ARMILIATIJS Fries.

Cor tinaire- Bracelet.

Août—Octobre.

Système de Linné : Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamie. Champignons.

Système naturel : Cellulaires Mycétes. O. Ilyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères génériques; Voyez le No. 1315, vol. XVII.

Caractères spécifiques ; Chapeau campanulé-étalé, bientôt présentant des fibrilles ou des squa-mules apprimées, à la fin fendillé, rouge brique. Stipe plein allongé, renflé en massue à la base, fibrilleux, strié, roux-pâle, ceint de bandes ou zones d’un rouge cinabre ; lamelles affixes, très-larges , espacées, d’abord cannelle clair, à la fin obscures.

Ce champignon est caractérisé par les zônes concentriques irrégulièrement sinueuses de couleur rouge-cinabre, qui entourent le stipe. Ce caractère appartient aussi au C. haematochelis {Agaricus aimatoclielis de Bulliard) , considéré comme synonyme par Fries dans son Syst. Myc. I. p. 214. Plus tard Fries a accepté une différence spécifique (E2}icr. p. 295 et 302), mais dans la 2lt;le édition {Hyni. eur. p. 378) il reconnaît d’avoir douté et accepté la différence sur l’autorité do Berkeley. Cette différence est basée sur les lamelles (distantes dans C. armillatus, serrées dans C. haematoch.), sur le stipe (renflé en massue dans C. armill., seulement épaissi à la base dans C. haem.), sur la présence des ceintures rouges (plusieurs chez C. armill., un seul dans C. haemat.), sur le chapeau bosselé chez le dernier.

Les mêmes différences ont été acceptées par M. lo Prof. C. A. J. A. Oudemans dans sa Révision des Champignons des Pays-Bas^ récemment publiée, vol. I. p. 265 et 276.

M. Oudemans a eu l’avantage do trouver dos exemplaires des deux formes et de pouvoir constater leur différence.

Les figures de Bulliard (t. 527 f. 1) et de Cooke {III. Brit. Fungi t. 802 et 803) donnent peu de certitude. Dans son Handbook Cooke n’a pas mentionné le C. haematochelis. Costatin et Dufour dans leur Nouvelle Flore des Champ, les considèrent comme synonymes et reportent tous les deux a C. haematochelis ; Saccardo , Syll. V, p. 952, se conforme à Fries. Voyez encore Berkl. et Br, No. 1354, Berk. Oxitl. p. 192, Fries. Obs. 2 p. 61, Weinm. p. 148.

Habitat. Bois.

Pays-Bas. Trouvé près d’Apeldoorn (prov. de Gueldre) par M. Oudemans, et par moi à Oosterbeek dans la même province. Les exemplaires représentés ont été recueillis à Oosterbeek en Oct. 1892.

-ocr page 291-

-ocr page 292-

-ocr page 293-

KUBUS DISCOLOR W. et Rees.

Tweekleurige Braambes.

Hoogduitsch : Verschiedenfarbige Brombeere. Engelsch : Two-coloured Bramble.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XI. O. III. Icosandria Polygynia.

Natuurlijk Stelsel : Vasculares Dicotyledoneae O. Rosaceae.

Geslachtskenmerken : Zie deel IV, N». 288.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Caulibus arcuato-decumbentibus angulato-canaliculatis, aculeis numerosis validis aduncis, foliis praeter infima saepius quinata, ternatis coriaceis supra glabris vel pauce puberulis, pallide virentibus, subtus canis, foliolis ovatis vel acutis, terminal! saepius abrupte acuminata, racemi terminal! compacto elongato , ramulis adpresse tomentosis divaricatis, sepalis tomen-tosis ovatis breviter acuminatis, tandem reflexis, petalis late obovatis corrugatis roseis, fructibus atris.

Stengels gebogen-nederliggond met kantig-uitgegroefde takken ; stekels talrijk, forsch , kromhakig ; bladen drietallig, behalve het onderste, dat meestal vijftallig is, lederachtig, van boven kaal of schraal zacht behaard, bleek groen, van onder grijs wit; blaadjes eirond of schijfrond, spits toe-loopend, dikwijls stomp, het eindelingsche dikwijls plotseling spits toeloopend ; bladsteel van boven vlak-hol ; bloemtros eindelingsch, gedrongen, lang; takjes aangedrukt behaard, uiteenwijkend; kelkbladen viltig, ■ eirond , kort toegespitst, eindelijk naar beneden gebogen ; kroonbladen breed omge-keerd-eirond, gerimpeld , rooskleurig ; vruchten zwart.

Verklaring der afbeelding: a bloem; b blad; c. !d. onderst; d stuk van een bladloot met onderst blad ; e vruchttros.

Groeiplaats. In heggen en aan de randen van wegen. Midden- en Zuid-Europa, West-Azië, Noord-Afrika, Canarische eilanden.

Nederland. In Zeeland in verschillende streken, vooral op Walcheren, waar zij zeer talrijk is. Schouwen, Goes , Breskens. Prodr. Fl. Bat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;♦

Het exemplaar op onze afbeelding voorgesteld, gevonden op Walcheren, is ons aangeboden door Mej. Bertha Ogterop te Middelburg, in 1892.

-ocr page 294-

KUBUS DISCOIOK W. et Kees.

Ronce discolore

Fleurit : Juillet—Août. 1)

Système de Linné : Cl. XII. O. III. Icosandria Polygynia.

Système naturel: Vasculaires Dycotylédonées. O. Rosacées.

Caractères génériques: Voyez le N®. 288. Vol. IV.

Caractères spécifiques : Tiges arquées décombantes, anguleuses, canaliculées, à aiguillons nombreux , forts , crochus , rougeâtres à la base ; feuilles, excepté l’inférieure très souvent quinée, ternées, coriaces glabres, ou un peu pubescentes en dessus, d’un vert pâle , blanchâtres en dessous ; folioles ovales aigues , la terminale très souvent abruptement acuminée ; panicule terminale compacte, allongée, à rameaux couverts de poils apprimés, divergents, portant de petites’ grappes ; sépales tomenteux, ovales, brièvement acuminés, réfléchis après l’anthèse ; pétales larges obovales, ridées, roses ; fruits noirs à carpelles nombreuses. R. fruticosus Smith -Brit. R. sanctus Schrei. R. amoenus Portensch. R. Dàlmatieus Gass. R. sanguinalis Friv.

Explication de la planche: a fleur; i feuille, c id. inférieure; d fragment d’un bourgeon stérile avec la feuille inférieure ; e panicule fructifère.

Habitat. Haies, bords des routes. Europe centrale et méridionale ; Asie occidentale, Afrique sept.. Iles Canaries.

Pays-Bas. Province de Zélande en plusieurs districts, surtout dans l’île de Walcheren, où elle est très abondante.

L’exemplaire représenté, trouvé dans Walcheren, nous a été offert par M^«. Bertha Ogterop à Middelbourg, en 1892.

-ocr page 295-

-ocr page 296-

TRIENTALIS EUROPAEA L. 1512 .

-ocr page 297-

TKIEKTALIS ElIßOPAEA I.

Zevenster.

Hoogduitsch : Europäischer Siebenstern.

Engelsch : Oval-leaved Wintergreen, Bloeit : Mei—Junij. 4

Stelsel van Linnaeus: Cl. VIL O. I. Heptandria Monogynia.

Natuurlijk Stelsel : Vasculares Dicotyledoneae. O. Primulaceae.

Geslachtskenmerken : Calyx profunde 5—9 partitus. Corolla rotata 4—9 partita. Staminae 5—9 ; antherae defloratae revolutae. Capsula 5—9 valvis, valvis denique revolutis.

Kelk diep 5—9 deelig. Bloemkroon radvormig 4—9 deelig; meeldraden 5—9; helmknoppen na den bloei teruggerold. Zaaddoos 5—9 kleppig ; kleppen later naar buiten omgekruld.

SooRTELijKB KENMERKEN : Folüs verticillato-congestis ovali-lanceolatis integerrimis, pedunculis longis unifloris.

Bladen kransachtig opeengehoopt, eirond-lancetvormig, gaaf ; bloemstelen lang, eenbloemig.

De wortelstok is dun en kruipend ; de stengel is van onder kaal. De bloemen zijn wit of roodachtig. De zaden zijn zwart, gestippeld en door een wit nethuidje omgeven, waardoor ze zilvergrijs schijnen.

Verklaring der afbeelding: a Bloem met den kelk, b meeldraad, c stamper.

Groeiplaats. In wouden, vooral in naaldbosschen. Geheel Arctisch Europa en Azië, Kamschatka, de Aleuten , in Noord-Amerika en IJsland , Skandinavië, Rusland , Duitschland , België, Engeland en Schotland. Ontbreekt in Spanje, Italië en geheel Zuid-Europa. Zij behoort dus tot de noordelijke circumpolaire planten.

Nederland. Zeldzaam. In het Staphorstsche bosch bij Meppel ; in een bosch bij ter Apel in West-woldingerland ; Beekhuizen bij Velp. {Prodr. Flor. Bat.)

Het afgebeelde exemplaar is gevonden bij Beekhuizen, door Mej. Bertha Ogterop te Middelburg.

-ocr page 298-

TRIENTAIIS ETTROPAEA I,

Fleurit : Mai—Juin.

Système de Linné : Cl. VII. 0. I. Heptandria Monogynia.

Système naturel : Vasculaires Dicotylédonées. O. Primulacées.

Caractères génériques : Calice à 5-^ divisions profondes. Corolle rotacée à 4—9 divisions ; étamines 5—9 ; anthères défleuries enroulées. Capsule à 5—9 valves, qui s’enroulent plus tard ; graines entourées d’un cuticule aréolé lâche.

Caractères spécifiques : Feuilles rapprochées en verticille, ovales-lancéolées, très entières ; pédoncules longs, uniflores.

Rhizome mince, rampant ; tige glahre à la hase ; fleurs blanches ou rougeâtres. Graines noires ponctuées, entourées d’un cuticule, qui leur donne une couleur gris argenté.

Explication de la planche : a fleur avec le calice ; b étamine ; e. pistil.

Habitat. Forêts et bois, surtout dans les bois de Conifères. Région Arctique de l’Europe et de l’Asie, Kamschatka, îles Aleutes, Amérique sept., et dans l’Islande, la Scandinavie et la Russie. Trouvée aussi dans l’Allemagne septentr., la Belgique, l’Angleterre et l’Ecosse. Manque en France, en Espagne, en Italie et dans tout le Midi de l’Europe. Elle appartient donc aux plantes endémiques de la région arctique et septentrionale.

Pays-Bas. Très rare et trouvé seulement en quelques endroits des provinces orientales.

L’exemplaire représenté, trouvé près de Beekhuizen (prov. de Gueldre), nous a été offert par M'’«, Bertha Ogterop.

-ocr page 299-

-ocr page 300-

-ocr page 301-

CONVOlVnUS SEPIUM 1.

V^r. sylvestris.

Haagwinde , verscheidenheid.

Hoogduitsch : Zaunwinde , Varietät.

Eng els ch : Great Bind W eed, variety.

Bloeit : Junij—Sept, n

Stelsel van Linnaeus : Cl. V. 0. I. Pentandria Monogynia.

Natuurlijk Stelsel: Vasculares Dicotyledoneae. 0. Convolvulaceae.

Geslachts- en Sooetelijke kenmerken : Zie Flora Batava, deel III, N». 202.

Omtrent deze verscheidenheid wordt door Prof. W. F. R. Surinamp;ar , in het Federlandsch Kruidkundig Archief, 2« serie, deel 6, hl. 82, het_ volgende medegedeeld:

Deze vorm onderscheidt zich door de bijzonder grooto bloemkroon en de wijdere stompe schutbladen. Hij komt vrij veel voor in do kustlanden der Middellandsche Zee, van den Levant tot en met Italië. In Frankrijk 'is hij echter nog niet gezien. Koch merkt in zijn Taschenbuch op dat de verschillen met C. sepium L. niet constant zijn, en ook Boissier vindt ze als soortsverschillen nauwelijks voldoende. Niettegenstaande dat is het treffend dezen zuidelijken vorm , zonder tusschenstations in onze zeoduinen weder te vinden. De bloem is lichtrood, hetgeen bij C. sepium meer voorkomt, maar voor C. sylvestris niet wordt opgogeven. C. sylvestris W., C. sylvatica W. K.

Verklaring der afbeelding : a Meeldraden en stamper ; b id. uitgespreid.

Groeiplaats. Het exemplaar onzer afbeelding, gevonden bij Noordwijk, is ons aangeboden door den Heer Dr. G. van Vloten in 1892.

-ocr page 302-

CONVOLVULUS SEPIUM L.

Var. sylvestris.

Liseron des haies. Variété.

Fleurit : Juin—Sept. 4-.

Système de Linné : Cl. V. O. 1. Pentandria Monogynia.

Système naturel: Vasculaires Dicotylédonéos. O. Convolvulacées.

Caractères génériques et spécifiques. Voyez le No. 202, Vol. III.

M. le Prof. W. F. R. Suringar , dans le Kruidkundig Archief^ série 2, Vol. VI, p. 82, a fixé l’attention sur cette variété, qui se distingue du type par les fleurs plus grandes et les bractées obtuses et plus élargies. Elle est assez fréquente dans la région Méditerranéenne, mais n’a pas encore été trouvée en France. Selon Koch et Boissier les différences avec le type ne sont pas constantes. Toutefois sa présence dans les dunes maritimes de la Hollande, sans stations intermédiaires, est assez remarquable. Les fleurs sont d’un rose clair, ce qui n’est pas rare dans le type, mais n’a pas encore été constaté pour le C. sylvestris. — G. sylvestris W., G. sylvatica W. G.

Explication de la planche, a étamine et pistil ; b id. étalés.

Habitat. L’exemplaire représenté, trouvé à Noordwijk, nous a été offert en 1892 par M. le Dr. G. VAN Vloten.

-ocr page 303-

-ocr page 304-

-ocr page 305-

Aamp;ARIOUS ASSEaiRUS H. Bat.

Ganzen-Paddestoel.

Hoogduitsch : Gansen-Blätterschwamm.

Engelsch : Goose Agaric.

Oct.—Nov.

Stelsel van Linnaeus: Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Agaricineae.

Geslachtskenmerken: Zie deel X, N®. 725. Ondergeslacht Tricholoma.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Pileo 6 compacto molli, convexo-plano obtuso glabro udo, margine primo involute, stipite solide subbulboso, lamellis emarginatis confertis.

Hoed eerst gedrongen, week, daarna bol-vlak, stomp, kaal, vochtig, met aanvankelijk inge-rolden rand; steel vast, min of meer bol vormig; plaatjes uitgerand, digt bijeenstaand. {Agaricus personatus var, anserina, Berkeley^ Oatl. t. 5 f. l.P)

Deze soort kenmerkt zich door den geheel kalen hoed en steel. De hoed en de plaatjes zijn wit, de steel is fraai violet. — Sedert zeven jaren heb ik haar altijd op dezelfde plaats gevonden en vroeger gedetermineerd als A. personatus var. anserina. Zie Berkeley t. a. p. Bij herhaald onderzoek is mij gebleken dat zij niet tot A. personatus kan behooren, daar deze volgens Fries een in de jeugd ingerolden viltigen rand en een viltigen steel moet hebben. Eer zou ik haar brengen tot A. nudus {Fl. Bat. XIX. 1450), die echter in houding afwijkt en onder dennen groeit. De sporen hebben een roze-achtige tint, die ook bij de sporen van A. nudus voorkomt. Na lang twijfelen heb ik beter geoordeeld, haar als een afzonderlijke soort te beschouwen.

Groeiplaats. Sedert 1886 vond ik haar elk najaar op dezelfde plaats, ónder iepen, op het gazon voor het Paviljoen te Haarlem.

-ocr page 306-

Aamp;ÀRIOTIS ÀNSEKINIJS H. Bat.

Agaric Ansérin.

Oct.—Nov.

Système de Linné ; Cl. XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Système naturel : Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères génériques : Voyez le N». 725 , Vol. X. Sous-genre Tricholoma.

Caractères spécifiques : Chapeau compacte, mou, puis convexe-applani, obtus, glabre, humide , à bord enroulé dans la jeunesse ; stipe solide , plus ou moins bulbeux ; lamelles émarginées rapprochées.

Cette espèce est caractérisée par le chapeau et le stipe entièrement glabres. Le chapeau et les lamelles sont d’un blanc mat, le stipe est toujours d’un beau violet. D’abord je 1’ ai déterminée comme A. personatus var anserina Berkeley, Outl. t. 5 f. 1. Plus tard j’ai été convaincu qu’elle ne peut être reportée à l’A. personatus, qui selon Fries , présente dans sa jeunesse un bord enroulé velu et un stipe velu. Je serais plutôt incliné à la reporter à l’A. nudus (Fl. Bat. XIX. 1450), quoique celui-ci diffère dans son port et dans l’habitat. Les spores ont une nuance rose-clair, que j’ai trouvée aussi dans celles do l’A. nudus. Après tout j’ai jugé préférable de lui assigner le titre d’espèce.

Habitat. Depuis l’année 1886, je la retrouve chaque automne à la même localité, dans un gazon ombragé d’ormes, près de l’Avenue du Bois de Harlem.

-ocr page 307-

-ocr page 308-


TREMELLA FOLIACEA


PERS. 1515 .


-ocr page 309-

TREMELIA EOLIACEA Pers.

Bladachtige Trilxwam.

Hoogduitsch : Blattartiger Gallertpilz. Engelscli : Foliaceous Tremella. Herfst en Winter.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXV. Sect. V. Cryptogamia. Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares Mycetes. O. Hymenomycetos. Trib. Tremellinei.

Geslachtskenmerken : Fungi golatinosi distcnti tremuli imniarginati, sporophoris globosis quadri-partitis.

Gelei-acbtig uitgespreide, trillende zwammen zonder randen ; basidiën bolrond, vierdeclig. Volgens 1’rof. OuDEMANS, jRev. des Champ, des Pays-Bas, is onze soort gebracht onder liet geslacht Ulocolla.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Caespitosa laevis undulata cinnamomeo-carnea, basi plicata.

De zwam vormt een gladde, golvende, kaneel-vleeschkleurige, aan den voet geplooide zode. Pers. Obs. 2 p. 89. Myc. Eur. t. p. 101. Syst. Myc. II. p. 212. Berkl. Outl. p. 287. Kickx, p. 117. Buil. t. 406 f. A. T. succina Pers. 1. c. p. 101. T. ferruginea Engl. Bot. t. 1452. Ulocolla foliacea Bref.

Verklaring der afbeelding : a basidiën.

Groeiplaats. Op oude tronken van dennen en sparren, zeldzamer van berken enz. Op palen en planken.

Nederland. Vermeld voor het Westland en Utrecht. Het op de afbeelding voorgestelde exemplaar vond ik in het najaar 1892 op een paal van een schering bij Duinvliet onder Overveen.

-ocr page 310-

TREÏÏELIA EOIIACEA Peis,

Trémelie foliacée.

Automne et hiver.

Système de Linné : CL XXIV. Sect. V. Cryptogamia Fungi.

Système naturel : Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Trib. Trémellinées.

Caractères génériques. Champignons gélatineux , irrégulièrement plissés, immarginés ; basides globuleux , se prolongeant on quatre divisions. Récemment notre espèce a été séparée du genre Tremella et réunie au g. Ulocolla. Voyez Oudemans , Révision des Champignons des Pays-Bas.

Caractères spécifiques. Etendu en gazon lisse ondulé plissé à la base, d’une couleur cannelle incarnat. Pers. Obs. 2 p. 98. Myc. Eur. 1 p. 101 ; Syst. Myc. II p. 212, Berkeley Outl. p. 287 , Kicks' p. 117, Bull. t. 406 f. A. T. succina Pers. 1. c. p. 101. T. ferrnginea Engl. Bot. t. 1452, Ulocolla foliacea Bref.

Explication de la planche, a basides.

Habitat. Vieux troncs de pins et de sapins ; plus rarement sur les bouleaux etc. Aussi sur le vieux bois.

Pays-Bas. Westland, Utrecht. Prodr. Flor. Bat.

J’ai trouvé l’exemplaire représenté sur un vieux poteau près de Harlem, en Novembre 1892.

-ocr page 311-

-ocr page 312-

-ocr page 313-

EKYSIMTIM CÀNESCEKS Roth.

Grijsgroene Steenraket.

Hoogduitsch : Graugrüner Hederich.

Engelsch : Alpine Hedge Mustard.

Bloeit: Mei—Julij 4.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XV. O. H. Tetradynamia Siliquosa.

Natuurlijk Stelsel: Vasculares Dicotyledoneae. O. Cruciferae.

Geslachtskenmerken : Zie Heel III, No. 212.

SooRTELiJKE KENMERKEN: Canescens, caulibus superne ramosis, foliis linear!-lanceolatis integris, axillis fasciculiferis floribus mediocribus, pedicellis calycem subaequantibus, siliquis longis ascen-dentibus subcurvatis ad angulos glabriusculis, stylo attenuate siliquae latitudine breviori, stigmate incrassate retuse.

Grijsharig; stengels bovenaan vertakt; bladen lijn-lancetvormig, gaaf, met kleine bladsteelbundeltjes in de oksels ; bloemen middelmatig groot ; bloemstelen ongeveer even lang als de kelk ; hauwen lang, opstijgend, iets gekromd en kaal op de hoeken ; stijl naar boven smaller, korter dan de breedte der hauw ; stempel dik , ingedrukt.

De wortel brengt behalve de bloeijende stengels onvruchtbare bladbundeltjes voort; de stengel is 1—3 voet hoog, meestal vertakt. De bloemsteel is zoo lang als de kelk en veel korter dan de hauw. De hauw is vierkantig, dun, slank, zacht behaard, dikker dan de schuin opstijgende bloemsteel ; de zaden zijn ongevleugeld. E. diffusum Ehrh. Cheiranthus erysimoides Jneq. non L. Ch. alpinus Jacq.

Verklaring der afbeelding, a. Bloem (vergr.) ; b. kroonbladen; c. hauw; d. fragment van het blad (vergr.)

Groeiplaats. In dorre streken. Italië, Spanje, Zuid- en Oost-Duitschland, Hongarije, Zuid- en Aziatisch Rusland. Armenië. Veelvuldig in de woestijn bij den Araxes. Ontbreekt in het westen van Europa, in Engeland, Frankrijk, België en westelijk Duitschland.

Nederland. Deze in Duitschland zeldzame en in Nederland tot dusver nog niet gevonden plant is ontdekt op het Pothoofd bij Deventer door den Heer H. J. Kok Ankersmit, lid der Nederl. Botan. Vereeniging, in Juni 1893. Het afgebeelde exemplaar door hem aangeboden, is van daar afkomstig-

-ocr page 314-

erysimum CARESCESS Roth.

Velar grisâtre.

Fleurit: Mai—Juillet y.

Système de Linné. Cl. XV. O. IT. Tetradynamia Siliquosa.

Système naturel. Vasculaires Monocotylédonées. Ord. Crucifères.

Caractères génériques: Voyez le No. 212, Vol. ITT.

Caractères spécifiques : Plante grisâtre. Tiges ramifiées au sommet ; feuilles linéaires lancéolées entières, à petits fascicules dans les aisselles ; fleurs moyennes ; pédicelles égalant plus ou moins le calice ; siliques longues ascendantes plus ou moins courbées, glabres aux angles ; style atténué ,• plus court que la largeur de la silique ; stigmate épais, rétus.

La racine produit avec les tiges florifères des fascicules de feuilles stériles ; la tige s’élève de 1—3 pieds. La silique est quadrangulaire, mince, grêle, pubescente, plus épaisse que le pédoncule obliquement ascendant; les graines sont sans aies. E. diffusum Elirh. Cheiranthus erysimoides Jacy. non L. Ch. alpinus Jacq.

Explication de la planche, a. Fleur grossie ; b. pétales ; c. silique ; d. partie de la feuille (grossie).

Habitat. Lieux arides, incultes. Italie, Espagne, Allemagne mérid. et orientale, Hongrie, Russie mérid. et Asiatique, Arménie ; très abondant dans le désert de l’Araxe. Manque dans l’ouest de l’Europe, en Angleterre, France, Belgique et dans l’Allemagne occidentale.

Pays-Bas. Cette espèce, rare en Allemagne et nouvelle pour les Pays-Bas, a ete découverte par M. H. J. Kok Ankersmit, membre de la Société Néerl. de Bot., près de Deventer en 1893. Nous devons à sa bienveillance l’exemplaire représenté.

-ocr page 315-

-ocr page 316-

-ocr page 317-

HALIMUS PEDlIîfCULATUS Wallr.

Gesteeide Zeeporcelein.

Hoogduitscli ; Stielfrüchtige Keilmelde.

Engelsch : Tall Shrubby Orache.

Bloeit : Aug.—Sept. 0.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIII. 0. I. Polygamia Monoecia.

Natuurlijk Stelsel : Vasculares Dicotyledoneae. 0. Chenopodeae.

Geslachtskenmerken: Zie Deel XVIT, No. 1341.

SooRTELijKE KENMERKEN. Auuuus , lepidoto-cauesceus. Caule pumilo erecto flexuoso ramoso, foliia alternis integerrimis cariiosulis subpetiolatis oblongis vel lanceolato-spathulatis obtusis, glomerulia paucifloria in racemoa brevea diapoaitia, perigoniia fructiferia longe pedunculatia, obverse triangula-ribua obtuse et divaricatim bilobis denticulo interjecto.

Eenjarig, fraai grijsgroen ; stengel laag, opgerigt, heen en weer gebogen , vertakt ; bladen afwisselend, gaaf, eenigszins vleezig, min of meer gesteeld, langwerpig of lancet-spatelvormig, stomp; bloemhoopjes schraalbloemig, in korte trosjes geplaatst; vruchtkelken lang-gesteold, omgekeerd driehoekig, met twee stompe wijduitstaande lobben en een tandje in het midden. Diotris atriplicoides

B. Obione pedunculata Mocg. Atriplex pediinculata L.

Verklaring der afbeelding. 1. Vruchttakje ; 2. vruchtkelk.

Groeiplaats. Ziltige grond en zeestreken. Zuid-Siberië, Zuid- en Midden Rusland, Noord-Duitsch-land , Denemarken Z. Zweden , Engeland, Frankrijk, Nederland.

Nederland. Zuid-Beveland, Walcheren, Terschelling.

Het afgebeelde exemplaar, gevonden aan de kust van Zeeuwsch Vlaanderen door den Heer A. Walraven , lid der Nederl. Botanische Vereeniging, berust in het Herbarium dier Vereeniging te Leiden.

-ocr page 318-

HALIMIJS PEDIJNOUIATUS Walls.

Pourpier de Mer,

Fleurit: Août—Sept. O.

Système de Linné. Cl. XXTII. O. I. Polygamia Monoecia.

Système naturel. Vasculaires Dicotylédouées. O. Cliénopodées.

Caractères génériques : Voyez le No. 1341, Vol. XVII.

Caractères spécifiques : Annuel, d’un gris argenté ; tige naine dressée, Hexueuse rameuse, feuilles alternes, entières, un peu charnues, plus ou moins pétiolées, oblongues ou lancéolées-spathulées obtuses ; glomérules à peu do Heurs, disposées en grappes courtes ; calices fructifères longuement pédicellés, triangulaires, obtus, à deux lobes divergents, avec une dent au milieu.

Se distingue de H. portulacoïdes par ses calices fructifères longuement pédicellés et bilobés. Diotris atriplicoides M. B. Obione pedunculata Mocq. Atriplex pedunculata L.

Explication de la planche. 1 Rameau florifère, 2 calice fructifère.

Habitat. Russie mérid. et centrale, Allemagne sept., Danemark, Suède mérid., Angleterre, France, Pays-Bas. Terrains salés et régions maritimes.

Pays-Bas. Province de Zélande, île de Terschelling.

L’exemplaire déssiné, provenant de Zélande, nous a été offert par M. A. Walraven, membre de la Société néerl. de Botanique.

-ocr page 319-

-ocr page 320-

-ocr page 321-

AINUS INOANA W.

Grijswitte Els.

Hoogduitsch: Weisse Erle. Engelsch : Hoary leaved Alder.

Bloeit : Maart—April 1).

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXI, 0. IV. Monoecia Tetrandria.

Natuurlijk Stelsel : Vasculares Dicotyledoneae. 0. Betulineae.

Geslachtskenmerken : Zie Deel IV, No. 305.

SooRTELiJKE KENMERKEN : Polüs petiolatis ovatis acutis vel sub-acuminatis argute duplicato-serratis, superne glabris glutinosis, inferno glaucis pubescentibus vel tomentosis, amentis femineis in quavis gemma racemosis ovatis in pedunculo commun! crasso sub-sessilibus, nuculis lenticularibus ala coriacea angustissima cinctis.

Bladen gestoeld, eirond, spits of iets spits toeloopend, scherp dubbel gezaagd, van boven kaal, kleverig, van onder zeegroen, zacht behaard of viltig. Vrouwelijke katjes in elke knop trosvormend, eirond, nagenoeg zittend op een dikken algemeenen bloemsteel ; nootjes lensvormig met een zeer smallen lederachtigen vleugel omringd.

Een heester of kleine boom, die zich van de gewone els hoofdzakelijk onderscheidt door de spitse, van onder zacht behaarde bladen en kortgesteelde vruchtkegels.

Verklaring der afbeelding, a. mannel. katje; c. mannel. bloempje; b. vrouwel. bloempje; d. bloemschubje; e. vruchtbeginsel; f nootje; g. id. vergroot.

Groeiplaats: In natte streken. Siberië; in den Caucasus tot 6000' hoogte. Noord- en Midden-Europa, van Scandinavië, Rusland, van Frankrijk tot Noord-Italië en het Donaugebied. Noord-Amerika. Hetzelfde gebied als Alnus glutinosa L.

Nederland. Volgens den Prodromus Flor. Bat. bij Haarlem, Baarn, Wamel, Leeuwen en de Salkerwaard. Ik zelf vond deze soort bij Haarlem niet, doch de Heer H. W. Groll , lid der Ned. Bot. Vereeniging, heeft mij opmerkzaam gemaakt op een exemplaar achter Velserend, dat echter, in een tuin staande, moeilijk als wild is aan te nemen.

Het afgebeelde exemplaar, gevonden bij Ruurlo, is ons aangeboden door den Heer J. Ensink A.Jz., lid der Ned. Bot. Vereeniging, in het jaar 1892.

-ocr page 322-

ÀLNIJS INCÀNÀ W.

Aune blanchâtre.

Fleurit ; Mars—Avril t).

Système de Linné. Cl. XXI 0. IV. Monoecia Tetrandria.

Système naturel. Vasculaires Dicotylédonées. 0. Bétulinées.

Caractères génériques : Voyez le No. 305, Vol. IV.

Caractères spécifiques : Arbrisseau ou petit arbre. Feuilles pétiolées ovales aiguës ou acuminées, doublement dentées en scie, glabres et glutineuses en dessus , glauques et pubescentes ou tomen-teuses en dessous ; chatons femelles en grappe dans chaque bourgeon, ovales, sessiles sur un pédoncule commun ; fruits lenticulaires, bordés d’une aile coriace étroite.

Se distingue de l’A. glutinosa L. (Vol IV No. 305) par ses feuilles aiguës ou acuminées, pubescentes ou tomenteuses et d’une couleur vert de mer ou grisâtre en dessous, et par les chatons fructifères presque sessiles.

Explication de la planche, a. Chatons mâles ; b. fleur femelle, c. fleur mâle ; d. écaille de la fleur; e. ovaire; f. fruit; g. id. grossi.

Habitat. Lieux humides. Sibérie, Caucasie jusqu’à 6000' de hauteur; Europe sept, et centrale; depuis la Scandinavie et la Russie jusqu’au Nord de l’Italie et la région du Danube. Amérique sept.

Pays-Bas. Très-rare. L’exemplaire représenté, trouvé à Ruurlo (Gueldre), nous a été offert par M. J. Ensink A.Jz. , membre de la Société Néerlandaise de Botanique, en 1892.

-ocr page 323-

-ocr page 324-

-ocr page 325-

-ocr page 326-

-ocr page 327-

oORTIirARIUs (Aamp;ARIOUS) SEMI-SANGUIIfEUS Sect Half btoedroode Cortinarius, Hoogduitsch : Cortinarius mit blutrothen Lamellen.

Engelsch: Semi-sanguine Cortinarius.

Herfst.

Stelsel van Linnaeus : Cl. XXIV. O. IV. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel : Cellulares Mycetes. O. Hymenomycetes. Trib. Agaricineae.

Geslachtskenmerken: Zie Deel XVII, No. 1315.

SooRTELLiKE KENMERKEN : Pileo camoso, obtuso umbonato sericeo demum glabrato. Stipite farcto crasso rubro-fuscescente, lamellis adnatis latis subdistantibus nitide sanguineis.

Hoed vleezig, stomp, met een bult in het midden, zijdeachtig, daarna glad; steel gevuld, dik, lichtbruin, naar onder toe rood; plaatjes aangehecht, breed, min of meer uiteen, schitterend bloedrood.

Hoewel deze zwam ongetwijfeld dezelfde is als bedoeld door Fries, Hym. eur. p. 370, als C. cin-namomeus 13 semi-sanguineus, kan ik haar niet aannemen als een verscheidenheid van C. cinnamo-meus Fries {Flor. Bat. deel XIX No. 1460). Zij verschilt van deze toch door den korten, dikken, bruin-roodachtigen steel en door de schitterend bloedroode plaatjes. Ik vereenig mij dus met Secre-TAN {Mgc. Suisse, No. 254), die haar als soort aanneemt en daarvan twee verscheidenheden opgeeft.

Groeiplaats. Op gras en mos in open gazons tusschen het geboomte.

Nederland. Driebergen, Rijzenburg, Baarn, Enghuizen, Arnhem, Apeldoorn.

De afgebeelde exemplaren zijn door mij verzameld op Heijenoord onder Arnhem en te Ooster-beek, in October 1892.

-ocr page 328-

GORTIKàKIUS (àamp;àRICUS) SEMI-SAKamp;UINEITS Secr. Cortinaire à lamelles couleur de sang. Automne.

Système de Linné. Cl. XXIV. O. IV. Cryptogamia Fungi.

Système naturel. Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères génériques: Voyez le No. 1315, Vol. XVII.

Caractères spécifiques : Chapeau charnu, obtus-bosselé, soyeux, devenant glabre. Stipe plein, épais, rouge brunâtre ; lamelles adnées larges, plus ou moins distantes, d’un rouge sanguin brillant.

Sans doute le C. cinnamomeus ß. semi-sanguineus de Fries, Hym. eur. p. 370. Mais le caractère me semble trop différent pour l’unir au C. cinnamomeus {Fl. Bat. Vol. XIX, No. 1460), et je me conforme à Secretan (Myc. Suisse No. 254), qui l’admet comme espèce avec deux variétés. Le stipe court, brun-rougeâtre et les lamelles d’un rouge sanguin à reflets brillants le distinguent suffisamment.

Habitat. Lieux herbeux dans les clairières des bois.

Pays-Bas. Provinces de Hollande, d’Utrecht et de Gueldre. J’ai receuilli nos exemplaires dans un bois près d’Arnhem (Gueldre) en Octobre 1892.

-ocr page 329-

CORTINARIUS (Aamp;ÀRICUS) MUCOSUS Fries.

Vochtig kleverige Cortinarius.

Hoogduitsch : Schleimiger Blätterschwamm.

Engelsch : Viscous Cortinarius.

Herfst.

Stelsel van Linnaeus. Cl. XXIV. O. IV. Cryptogamia Fungi.

Natuurlijk Stelsel. Cellulares Mycetes. O. Hymenomycetes. ïrib. Àgaricineae.

Geslachtskenmerken: Zie Deel XVII, No. 1315.

SoORTELiJKE KENMERKEN. Pilco camoso c convexo explanato laevi glutinöse nitido, stipite firmo laevi sericeo, lamellis adnatis ex albido ferrugineis.

Hoed vleezig, eerst bol, dan vlak-uitgespreid, glad, kleverig, glanzig; steel vast, glad; plaatjes aangehecht, eerst wit, dan roestkleurig. Fries. Hymen, eur. p. 355.

Deze vorm komt digt bij C. collinitus Fries , Hym. eur. p. 354, en verschilt daarvan door zijn gladden, zijdeachtigen, niet dwars geschubden steel.

Groeiplaats. In bosschen.

Nederland. Tot dusver nog niet vermeld. De exemplaren, op onze afbeelding voorgesteld, vond ik bij Bussum onder dennen in Sept. 1892.

-ocr page 330-

COßTISARIUS (Aamp;ARICUS) M U C O S U S Plies.

Cortinaire muqueux.

Automne.

Système de Linné. Cl. XXIV. O. IV. Cryptogamia Fungi.

Système naturel. Cellulaires Mycétes. O. Hyménomycétes. Trib. Agaricinées.

Caractères génériques: Voyez le No. 1315, Vol. XVII.

Caractères spécifiques : Chapeau charnu, d’abord convexe, puis plan, lisse , glutineux, luisant ; stipe ferme lisse soyeux ; lamelles adnées, d’abord blanches puis ferrugineuses. Pries, Hym. eur. p. 355.

Voisin du C. collinitus Pries 1. c. 354, dont il diffère par son stipe lisse, soyeux et dépourvu de squamules transversales.

Habitat. Bois.

Pays-Bas. Pas encore mentionné. J’ai trouvé nos exemplaires dans un petit bois de pins près de la bruyère à Bussum (Hollande sept.) en Septembre 1892.

-ocr page 331-

-ocr page 332-

-ocr page 333-

-ocr page 334-