-ocr page 1-

Pia, breuis Sc peiTpi-cua expofitio controuerfiæ de duabus Naturis in Chrifto, dclt;^' vera pracfentia corporis 6C fan?

guinis eius in Eu? chariftia.

IN’ Qjrj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D, THEÜ-

OORI BBZÆ. VB.ZBCII DB- GARNIS CHRP fiiomniprxjintia tontmT). loanntm Premiuminßriptum,rt» futatur : ea, qua “Buiringerut cwdra eiußiem V» quot;Brtnt'tj T^tcogniiionem annoßperiorein lu(em adidir, rtftïlumuu

A V T O R B

lacobo Andreæ Præpo-fito be Cancdlario Academi« Tubingenfis.

-ocr page 2-

-ocr page 3-

MO PRINCIPI AC DOMINO,

DOMINO CH RI STOP HO RO , DVCI WIR/

tfnbtrgtnfiacTeicenß^ Comiti 'MontisptUf Vominoßto clemen--■tißimo

liACO^yS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tgt;^

gratiam amp;nbsp;pactm in Chrißi^ lefit.

Vottes de controuerfia longe gra Controtterßa de uifsima cog!to,Princeps Illuftrif# ixnaDomïnï fime, in negotio Sacramenti cczf^ernïtïofA^ ^nae Dominica: exorta, toties mi/

hi miferabilem faciem Ecclefiæ

Chrifti oboculospono,quam vi^i

deo hoc certamine adeo diftra#

dam, vt eius colligendac exigua fpcs apparcat. Et dmifsimam rationem Deo reddituros non dubito, qui huius mali, tanticç in Ecclefia ofFendiciili caufa extiterunt, quo aduerfartj ad opprimendam verita:? ■tem Euangelicæ Dodrinæ pafsimabutuntur.

Vtcuncß autem culpam hanc in nos deriuare co^ Lutlcrani Mn nentur^quos in hac ipfa controuerfia habemus aduer^ ßint anthores farios, Ecciefiam tarnen intelligereexiftimo, quam controuerfix de nonfuerint noftri huius tragediæ authores. Simpli- ‘Damïni, cem cnim orthodox«, catholic« Eccleli« dodrigt; nam de coena Domini iam inde ab initio rcuelati E^

A a uangclij

-ocr page 4-

uangelij rccitauimus, cam«^'per gratiam Dei hado nusfidcliter in Ecclefijs noftris cuftodiuinnis. Hane» qiios vocant, Zuingliani, quibus potuerunt rationigt; bus oppugnare conati funt^quibus refiftendum fuit.

In hoc certamine, cum duce Chrifto,reuerendtis virD. loannes Brentius multis annis fuum ofFiciuna diligenterfeciflet,acftrenuum femilitempraeftitif^ fet: paGim contra ipfum aduerfartj infurrexerunt.

’Srentuti fidele af/ertor do-itrina cceleßis de (cena Do-tri ini,

Catiße^cur author‘D.'Bei^e veßondsat*-

Quoniam autemj quod ad rem ipfam attinetjà fe, quafieripotuit diligentia ÄS pietate explicatam» aduerfarios nihil afferre vidit, quodiam ante vela LutherOj velab alijs fuis fymmiftis non femel eflêt confutatum, fuofe officio fatisfecifle ratus, mihiö^ author 8^ hortator fuit,vt eandem contra aduerfarios breuiGimo ffripto repetcrem, camq; cum fubindc magis magG(ÿ ab aduerfarîjs inuoluatur,pcrfpicuc explicarem, ac fimul etiam. criminationibus eoruffl reijpondercm.

Id ciim fuperiore femeftriaduerfusD. Theodo^ rum Bezam facere cœpiflèm, quando eiuslibri tria folia, in quibuscardinemcontrouerfiæhuiusexpli^ carenititur, inmanus meas peruenerant,idemmihi nunc maxime faciendum exiftimauit: vt Ecclefiaruin noftrarum doôrinæ finceritas apud exteros vindigt; cerur,quam in fuo fcripto D. Beza multarum hære-feoyj ream agit. Ego autem non tarn dodrinam affe-rendam , quàm etiam aduerfus ipfiuscriminationcs reucrendum virum in Chrifto patrem noftruni ebffruandum, D. loannem Brentium de Ecekfia Ghriftioptime meritum, eiusqf minifterium, do(ftrigt; nanx amp;nbsp;pium laborem tuendum exiftimauf, quem tan^;

-ocr page 5-

in. tan^ blafphenii dogniatis authorcm pafst'm traducit. PoftrcmbnieæquocpThefeSj quasTubingac, de hoe ipfo negotio publice difcutiendas propofui, quam ni# hil habeant impietatis , explicandac SC defendendac crant,quas non minus,quam ipfius D. Brcntïj fcripta Beza arroditjóf execrandas efïèpafsim clamitat.

Expediam autcmmc, quapoffiim breuitatc SC modeftia; feduló operam daturus, vt inprimis negogt; tiumipfum,quafieripoteft perfpicuitate cxponam: de quo EcclefiaChrifti iudicabit.

Inin'um SC ftatus huius certaminis fuitdcvera Statui contra-^ præfentia corporis SC fanguinis Chrifti in Sacramen# utrßee prinâ-to cœnæ Dominicar,quam nos ( vt vocant) Lutheran pain. ni afleruimusfemper,Zuingliani negarunt.

Confirmatie fententiæ noftræ petita eft ex ver^ Confirmatiopra bis cœnæ Dominicæ : Accipitemanducate: Hoc eft fentia corpora corpus meum, quod pro vobis traditur : Hie eft fan^ tirfanguinis guis meus J qui pro vobis effunditur in remifsionem Chrifli in ccena peccatorum. Quæ cum fint verba Teftamenti, SC vb Domini. timae voluntatis Chrifti, fatis plana 6C perfpictia^de t6, eoriim fententia ficut SC vzrit^te minime dubitan^ ’Mar. dumdocuerunt noftri, quin Chriftus verb iuxta fen- Luca ti. tentiam SC promifsionem horum verborum fuumcor^ j.Corin^ u. pus ôd fanguinem cum pane SC vino cœnæ Domini# ex diftribuat omnibus, qui Sacramento vtuntur,

Zuingliani contra,hanc non pofte efle germa# ^ingli^no-nam verborum Chrifti fententiam, contendebant j rum opinio quae cum articulo fidei noftrae expreftb pugnet : in pracipua tins quo profitemur »Chriftmn verofuo corpore in cczi ratio, lum afeendifle, SC ibi ad dexteram Dei Patris collo-catum efleftdeoep verba cœnæ explicanda efle iuxta

A 3 phrafim

-ocr page 6-

TIIT.

phrafim 8^ fcntcntfam Sacramentorum veteris Tc^ ftamenti, quæ rem non cxhibebant,fed figm'ficabant tant'umdtactiampanem dC vinum cœnæ fignificar-c tantum corpus QC fanguinem Chrifti abfcnti«,£C in cœlum recepti.

Traâpua aux- Omifsis ergo verbis cœnæ Dominica (de quorum ßio de corpore i^ntenda difputabatur) controuerßa omnis adhanC Cbrtfiiin nepo' «juaeftionem deuoluitur : An corpus Chrifti pofsitfi^ tioctena» * mutin duobus aut pluribuslocis eflè^ Zuingliani fim pliciter QC pcrtinaciter femper negarunt: quandoqui* dem cum veritate corporis pugnaret,quod natura fua femper finitum fit SC circumfcriptum, vbicuncp effet» Ter eorpui Cliri Lutherus contra, non modo fieri polie afFirmabat, ßi quid intelli-Chriftfihoc eft, Chriftus fecundum huma^ XatMr, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nitatem (nam per corpus Chrifti integtam humanam

naturam,quæ animaôC corpore conftat^intelligimus) fimulamp; eodem tempore in pluribus locis effet: fede# tiamfacilimumDeoeflèjdemonftrauit.

Veruntamen ne quis ftatim in limine erraret, aut r« Chrtßt conß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præfentiam corporis ÄC fanguinis Chrifti ad regt;

lt;gt;»«0, gulas rationis hamanætanquam abfurdam exigeret, corporis Chrifti tripliccm rationem ftatim ab initio huius controuerfiæ diligenter diftinxit,qua omnes aduerfariorum rationes ëC argumenta euertit.

T, Prima eftphyfica, naturalis,corpora!is ëC circum-Corporif Chrifli icripta,qua corpus Chrifti natura finitum fimul eo^* phyßcaratio. dem tempore vnum tantum locum occupauit. Qua rationc docuit »Corpus Chrifti femper fuiffè loco ci^ cumfcriptum, vfep ad refurretftionem, in qua omnes infirmitates depofuit, corpusipfius gloriofumcft fadum.

SccuoA

-ocr page 7-

Sccunda ratio cft.qua corpus Chrifti pro natura nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- j

proprietatc corporum glorioforum, ÔC fpiritualiuni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.a.-

confideratur:qug etfi eo modo non circumicribantur, quo phyfica corpora, proprietatc tarnen fubftantiæ‘'p': finiuntur,vtnecçfint vbic^,fcdalicubi, vbicuncg fint. Hanc docuit cflc rationem corporis Cbrifti nunc in coelo,quam etiam perpetu'o retinebit. Et iuxta hanc rationem, corpora noftra ipfius corpori gloriofoin refurrctSione conformia fore,exfententia Apoftoli, aïFirmauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;•

Tertia ratio corporis fiuebumanitatis Chrifti eft, - r, quaChriftus propter humanitatcm aflumptSad dcx^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

teramvirtütis ödMaieftatisDei collocatuscfledici-S^^ tur» Quae fefsio ficut ipfa quoc|^Dextera virtutisÓC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® •

MaieftatisDci, no eft localis aliqua ex loco inlocum * ' mutatio, aut collocatio, fed infinita virtutls Dei par^

ticipatio, in quam natura humana pcrfonali vnione Sej?ioaddtX’‘ cft affumpta. Iuxta hanc tertiam rationemaffirmauit Lutherus, Chriftum non modb feCundum diuinitais tem, ver'um etiam fecundum humanitatem in pluris;

bus ÔC omnibus locis prçfentem eflè.fiquidem non ad partem dextrxDeijquæ indiuifibilis eft ÔC xpgisoç, fedadtotam dexteram collocatus fit. Ideocg autvnb tatemperfonæ folui, aut totum Chriftum vbitç prxÿ fentcm elfe demonftrauit.

Hîc cœptum cft de vnionc pcrfonali , quid fitjôi quantum humanæ natur;« per eam accedat, difputari. Zuingliani hoc myftcrium ita ex-plicarunt, vt diccrent , per ot?Aàffgt;ïip ,hoG eft ,ver* i botcnus proprictates naturarum de fe inuicera prsedica#

-ocr page 8-

VI.

«tMo'ocK; yer- prâcdicari: qiratn figurani Beza intcrprctatus, affir-mat eflè prædicationenî quæ verbotenus fiat, hoc eft 5

fio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verbalem ÔC grammaticam,qua videlicet proprietagt;

tes diuinæ Natirræ de Humana in perfona Chrifti ver^ botenus tantum, ÔC nulla ratione realiter prædicen^ tur. Vtcum diciturrChriftus eft omnifcius, Chriftus

D. Latherm tl/Aolavip tx-

Humarmm natur am quomo-do Luthtrw tmnipotenttm dixerift

ÿ^aîemprie-fentiam corpo^-rù Chrißi T), Luthtrus affè-rutrit.

eft’omnipotens,Chriftuscft vbiq;præfensrhocdici de perfona propter diuinitatem, quæ ita fola fit omgt; nipotens, omnifciafiC vbii^præfens, vtnullômodo aut ratione de humanitate Chrifti verc affirmaripoG fit, fiquidem nulla ratione omnipotens, omnifcia,aut vbi(^ præftns eflè aut fieri poisit.

D. Luthcrus contrarium aflèruit, amp;nbsp;hanc iWdu avn damnauit,at(^ explofif,vt, quæ Naturas in Chrw fto feparet, èC perfonam diuidat. Et hanc prædicatio* nem non dixit elîè verbalcm,fèd realem; fiquidem re ipfa aliquid accedat humanitati Chrifti per vnioncm perfonalem, qua non verbotenus, fed reuera eueóa fit in fummam fublimitatem fupra omnes creaturas; ÔC ipfa quo^ fuo modo, hoc eft, perfonaliter effeefta fit omnipotens, videlicet hoc modo, qubd Aôyoi; ßue Verbum, aut fihus Dei omnipotens omnia per illam efficiat 8C adminiftret, quæ îunt in cœlo ÔC in terra; 6C hac ratione nullo loco à filio Dei feparata fit.

Atlt;ç hoc modo D. Lutherus præfentiam cor# poris Chrifti in cœna non docuit, quæ fieret aut pro phyficiaut glorioficorporis ratione, quibus corpus Chrifti abfolut'e QC per îe definitur ; fed propter aliud, videlicet propter vnionem perfonalem ei hanc maie# ftatem tribuit: vt Chriftus iuxtahumanitatem verè quoep in pluribus adeot^ omnibus locis adfit:eo vide# licet

-ocr page 9-

VIL

licet modo.quo in vnitatem perfonæ eins humanitas àfilioDci non in hune vel ilium locum, fed in infinie tam fuam virtutem ÄS Maieftatem eft afliimpta. Etß cnim in commemorationc fecundi modi, præfentiæ corporis Chrifti mentionem facit,eo ipfo tamen nihil aliud demoftrarc voluit,quam corpus Chrifti fine om ni circumferiptione locali » cum pane cœnæ pracfens eflè : cuius modum per Maieftate confirmauit, Deo relinquens alios quàmplurimos modos,quibus adefle pofsit etiam Chriftus iuxta humanitatem , fecund dum quam ad dextram Dei collocatus eft. Sic per fecundum modum,qui gloriofis corporibus tribuitur, veritas naturae humanaj,per tercium autem^Maieftas humanitatis, (quae nullo loco eft circumferipta ) aft feritur.

Poftquam verb diu pugnatum eft,tandem quae fit Deeißo control vera vnionis perfonalis definitio,filt; quodnam pro? ttet/t« in yero prium eius diferimen , quaefitum eft, in quo Bezafe? dtjerimine yni tetur totius controuerfiae diferimen confiftere : idqi Qni,perfinal^ meo iudicio retftifsim'eftatuit. Si enim ex fcripturae fîÇ. fontibus cognouerimus, quæ fit perfonalis vnio dua?

rum naturarum in Chrifto , etiam de ipfius Chrifti fecundum humanitatem in multis pluribus locis præfcntia,adeolt;ç carnis 2lt; fanguinis eius Sacramen-tali manducatione,de qua tot annis litigatum et acer? time pugnatum eft,facile conftabit.

Sit igitur hoc vnicum totius controuerfiae caput propofitum J quod Domino volente ea perfpicuitate explicate conabor,vtfpcrem,ctiam mediocriter in? ftitutos cam amp;nbsp;facile intellelt;fturos,2lt; de tota contro?

I uerfia qu'am tedlifsim'c iudicaturos efle,

B Per?

-ocr page 10-

VÎII.

Perfonafiî Chrifti duabus naturis con(lâre,(3iuif

fia 8^ huniana exfra omneni controuerfiam pofitum cflcfcd quæ fiîamp;S qualis earum vnto, difputatur.Cum enini diuina natura filijDei fit in humanttatcaflîinV pta^quae eft in omnibus rebus, quæ fit huius præfen^ tAïiquot obi - difFercntiajquæritur. Quod cnim a!q dicunt: fill«’ niotKs^de yni- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diainicâte itaefiê in liumanitatc Chriftb

ontberfonaîi, 9’^æd humanitas à diuinitate fuflcntetur ÔCgeftetub tdcmfcriptura de alijs quoqp hominibus amp;creatuns ^^0.i7i aflrirmat; In ipfofumus(inquit Apoftolus,)inipfovi* TJai zi. uimusjn ipfomouemur.Eadê fcriptura teftatunVcf Ih bo vircutis fuæ Deum patrë omnia fuftentare. Alij

ro dicunt:Deum in Chrifto homine habitarcjfingulai' ri modo, tannin fuo templo. Scd idem de Sandis hfor. Ö». eledis Apoliolus quoc^ docet: Annefcitis inquift

quoniam membra veftra templum funt Spiritus fan^ di,qui in vobis eft,quem habetis à Deo, ÔC non eftis veftri.

Vtrumqt ergo vercdeHumanitafcinChriftodii’ citur,qubd à diuinitate geftetur,ôlt;^ qubdDeus in ipft habitetjtan^ in fuo templo ; fed verum difcrimen his diffèrentijs nondum exprimitur, ideotç infuffîcicns hæc eft deftriptio.

/IJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aïrj ad difcrimen hoe denotandüm dixeruntcDe^

Caluimtf in E- UM in Chrifto eflê fubftantialiter Ô6 eflentialiter,qiii^ f ad bus vocabulis interpretatifunt illud ApoftoJi ; Inip^ fo inhabitat omnis picnitudoüeitatis corporaliter. Scd hæcnon minus funt generalia, quam ilia priera» Nam vbicunq;Deus eft, verb, fubftantialiterôi^ el^ Z)f»f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf- ftntialiter eft. Eft enim immutabilis totus in omnibus

rential tir, nbsp;nbsp;nbsp;tebusjUon diuifusn'deooî non tantum donisfuis eftin

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fandisj

-ocr page 11-

IX.

fandis, fed efTentialiter, QC fubftantiaïitcr præfens, fua dona illis confère : Sgt;C eflèntialem pracfentiam Dei in rebus omnibus etiam ipfi Philofophi affirm mant, adeo nullum inter Chriftianos de hac re cer-' tarnen eft.

Vlterius progrefsi, difcrimen verum ineo con^ lllK ftitucrunt omnes: vnionem perfonalem affirmant tes talem coniundionem duarum Natural û in Chri? ‘ fto, qua conftituatur vnum vtjiis «'pt» p ,id eft , fubfi-ftens. Sed id crat etiam ignotum per lt;cqve ignotum explicate. Hoc enim quacritur maxime, quæ fitragt; tio, quoddiuina amp;nbsp;Humana natura vnum fuhfiftens, hoc eft i vnam perfonam conftituant: an aliquid hu^ mana natura ex hac vnioneacceperit: an verb fit res de folo nomine QC titulo tantum?

Et hadenus quidem in hoc confenferunt om^ nes ; vnionem hanc, fola diuinitatis pr aefentia in humanitäre Chrifti non pofle definiri. Quoniam Deus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

quoad fe, fuamcç elfentiam, amp;nbsp;relpedu fui ipfius, cumfit immutabilis, codem modo omnibus rebus ad?

fit. Conftituenda igitur erit talis vnio duarum na? Deta quoad turarum inChrifto , quae toto gencrc ab omnibusyè cr ƒ«£ alijs, maxime verb ilia difeernatur qua in omnibus relttf fandis fuis habitat, 06 vnum cum illiscfficitur, de eodem modo qua ipfe Chriftus inquit : Ego claritatem quatn tu de; adt , difti mihi, dedi cis, vt fint vnum, ficut Ô6 nos vnum loan, t/, fumus,Ego in eis, Ô6 tu inme,vt fint confummati in vnum. Et Paulus: Qui adhacret Domino, vnusSpiri# tus eft.

Ea verb non in nuda pracfentia , fed comma» , nicatione diuinitatis confiftit : qua nimirum duæ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B q natu-

-ocr page 12-

X.

K naturæ concurrentes in vnam perfonam, vnum fub#' Vera drƒ/««lt;gt; fiftens conftituunt, ita, vt humanitas nonfit quid-•^nionüptrfo- dam fcparatû autper fe fubfifl:ens,fua, fcilicet,natura, nalis deßnitio., fed fubfiftat in perfona filij Dei,qut earn fibt in vnita# tern fuæ perfonac vniuit, eameç fua maieftatc ornauit: vt, quemadmodum Cyrillus loquitur,totam Verbi Operationen! fuiceperit, vt effet vnus Chriftus, conftans duabusnaturis, diuinaSC Humana,verusDeus, fiC verus homo, fine omni naturarum QC proprieta-tum carundem confufione..

Huius vnionisciim nullum per omnia conuelt;î niens exemplum in natura rerum exifteret, (eft enini myfterium fummum)Do(ffores Ecclefiat fimilitudine Simditudo ani- hominis, (qui anima ÔC corpore conftat ) explicate tnaamp;ccrpoïti conati funt.Cyrillus inquit; Placuitin illo inhabitare ^’Patribm in^ omnemdiuinttatis plenitudincmcorporaliter,ideft, ttoddia,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tanep in proprio corpore:noftrum enim corpus pro-'

priumfibifecit-

Aptifsima fane fimilitudo'jViuae hoc myftcriuin’ ita nobis adumbrate poteft, vt qui mediocriter attend dat, fe facile hac tota controuerfia explicate queat.

*^ihanaßtn,. Athanalius in fuo Symbolo inquit : Quemadmodum anima rationalis ÔÔ caro funt vnus Homo, ita Deus 0^ Homo funt vnus Chriftus, non conuerfione diuinita# tisin humanicatem, fed affumptione humanitatisin Deum. Idem loquuntur amp;nbsp;fentiunt luftinus Martyr, Cy ri 1 lus e t D. Auguftinus. Quod ideo monere vol uP mus, ne Chriftianus Leeftor exiftimet, hanc fimilitu^ dinem à nobis introdueftam, aut recens excogitatam, qua Doclores Ecclcfiae in Myfterio hoc illuftrando,-funt vfi-

Videau

-ocr page 13-

Vidcamns ergo, qua ratione Cyrillus fcripferît, QuomoJo filtM quod filiusDei habiret inhumanitateChrifti, tanquä T)ei humanita--in proprio corpore ; quomodo noftrum corpusfibi teaffumpta fibi proprium fecerit.

propria fe(trù.

Anima: 6lt; corporis eiufmodi eft vnio,qua nelt;$ L corpus in animam,nec5 anima in corpus commuta;? SimiluuJine n-tur, fed manent naturae inconfufac. Deinde quod ad rivm« et torpor 14 proprietäres animae attinet, eiusqf potentias, eçdem in homine expli quoq; cum proprictatibus corporis non mifeentur caturynio perfi aut confunduntur,8C econtra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nahs dttaruna-

Ita 0^ in Chrifto duarum naturarum, diuinae SC hu? turaru in Chrißo manae,talis eft vnio, qua neq; diuinitas in humanita# tem,necß humanitas indiuinitatem permutatur: fimi# n ^„^turarum liter quoeg proprietates naturarum non mifeentur, nbsp;nbsp;nbsp;proprut a-

fed quaelibet fuas proprietates retinet inconfufas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

Deinde in animæ SC corporis vnionc , anima jp' fuas proprietates fine omni confufione, corpori com? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r .

municat, dum fuas potentias per corpus tanquam organum exercet : qua ratione anima forma corpo? corporitom-ris efie dicitur, quæ corpusfuarum potentiarumcom municatione inrormat. bunt autem potentiac am? mae quatuofivegetandi, fentiendi, mouendi, intel? ligendi.ôChæ potentiac ita funt propriae animae, vt fint ipfius eflentia. Anima enim nihil aliudeft,quam hae fuae potentiac :2lt; potentiac animae funt ipfa anima,in quanonpoteft dici,h;ceftpötentiafentiens,il? lie intelligens : anima enim in partes non eft diuidua, fed tota eft,quicquid eft.Sic tota uidet, tota audit,to? taloquitur,tota inteV.igir, £lt; nihil fecundurahancvel iilam partem fuae effentiac facit.

Sic quoc^ diuinitas fuas proprietates habet, quae

B 3 funt

-ocr page 14-

XIÏ.

Trolgt;rtttates di fuftt ipfius êflcnti'a. Eft cnim fpfa omftipotcfttiajßpf-ttinitatM ßint entia,iuftitia,bonitasjóó quæcuncj de eius eflêntia di^ cipoflunt.

Quemadmodum auté anima omncs fuas porentias corpori hoc modo communicat,qubd per corpus 11 las potentias omnes exercer, QC fine eo fecundum naturae eurfum no exercer, quamdiu eft in corporeftta quoeÿ Filins Dei diuinæ naturae proprietäres communicaC naturae humanac aflûmptx, vt per earn omnia fiiæ om^ nipotentiac opera faciat: quoniam perfonaliter fîbi cam vniuit,amp; itaaflbciauitjVt vnam perfonam ambï . naturæ conftiruant.

r^ione at nbsp;nbsp;Coînunicationis autem non ca eft ratio,qua anima

nimajuaspoten nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vniuerfum corpus effundat, vt per fe habeat

«4X eor/)on fo»i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pç,

w»wzf4Kerlt;r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animç eiftntialibus,à quibus hoc folum differ#

rent, quod potentiæ animae eflênt naturales, 6lt;fub# ftantiales, potentiæ autem corporis, quas accepiflèt ab anima,eflcnt accidentales bC donaræ : atcjj hoc mo# do duplices Sgt;C. feparatæ conftituerêtur potentiæ ani# mæ in quoliberhomine, ( hoc enim nonnifi mente captus affirmaret. ) Sed ira fuas proprietates commit# nicat animacorpori propriodC nonalieno, vt easin feipfa retinens per organa difpofita exerceat, non feorfim à corpore per (e Sgt;C fuapte natura, fine corpore affumpto.

^tomodo diutf Sic quoqt Ecclcfia de perfonali vnione diuinæ na# nitat i/u/nanira turx in Chrifto cum humana docet, quod diuina na# ri Mwmwwîcrf«» tura omncs fuas proprietates communicaucrit natu-rify«4j^ro^nr-ræhumanæ in vnitatem perfonæ aflùmptæ, non eo tatet, modo, quafidiuinitaseæjderitaliquidextrafe âcdt denta#

-ocr page 15-

XîîL

dentarîum,qubd cïïèt fimik fuæ naturæ,ncc tarnen fit ipfa natura , id quod fieri non potcft : fed hoc modo, quod diuina per humanitatS aflumptam omnia fuao# pcraj fuamc^ virtutem exerceat, quemadmodumani# raa fuas potentias per corpus proprium,

Quemadmodum ergo oculus non videt propria autaliquavirtutc ab anima fua naturali feparata,fed ex virtute animx natur al is, hoc eft, ipfa anima videt per oculum:ita humanitasChrifti nihil operumomgt; nipotentiæ diuinæ ex feipfa aut per feipfam facere poteftjfinenaturadiuina, cumquainfilqperfonaeft , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

vnita/ed diuinitas per humanitatem Chrifti omnia facit omnipotenter.

Fit igitur hæc commanicatio,pcr accidens,non nas? ‘Dlßrimen inter turaliter, fedperfonaliterj quod difcrimcn difert'e ex^ accident natu-plicandum eftjcu hac in parte multi errentj qui minus rale amp;^erfinaf reflè dchac vnione fentiunt, QC loquutur. Idexemplo commodifsime declarari potcft,quod aduerfarius no# fter Beza profert.ln melle ineft dulcedo.quado igitur mel cum aqua mifcetur, aquaetiâ acquirit dulcedine quanda, quae dulcedo eft accidês in fubftantia aquae» propter quam commixtionem aqua ÔC mel fuam ap# pellationem amittunt, ÔC dicuntur vÿgofAiÀi', mulfum, vnum videlicet ex duabus naturis confufts compo# fitum.

Ita abritantur quidam gt;filium Dei proprictatesdi# uinae naturae effundere inhumanam naturam affump# tam, vtfiat aliquid ex duabus naturis confufum compofitum,quod ncqpDeus fit nccçhomo,fedali* quid tertium,diuinus videlicet homo, qui neq^ pur us-homo,nccß purus Deus fit,

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed't

-ocr page 16-

XIIIL

Scd qui talia de xuvu?aiJ'id)/iarà'pdiuinaenaturae fentiunt, toto coelo, vt dicitur, errant^ôô Eutychetis dodrinam ab inferisrefufeitant.

^omoJo n^tuf NonenimnaturalisXedperfonaltsefthæccommu# ra diuinafuas nicatio, qua diuina natura mini fimilc fuæ naturx propriet at ts hu eîfundit tn humanam naturam quod à diuina natura «W4H« ctmtnuf feparatumjhumanæ naturae inhaercat, ôii accidat : fed nitautrit. nbsp;nbsp;nbsp;ipfa fefe in humanam naturam ita efFundit, quemad^

modû anima in corpus, vt per vnionc hanc fibi huma^^ nam naturam coniungat,qucmadmodum anima cor^ pus;pcr quam humanitatem, omnem fuam Maiefta^ tem in rebus creatis exerceat,

Quemadmodum autem corpus fine anima morgt; tuum eft,nihil fentit, non mouetur,non végétât, nihil agit, fed inftar trunci eft : ita humana natura, per le, extra hanc vnionem,nihil eorum facir, ncq; poteft falt; cere,quæ filius Del per earn facit : quæ non funt natu ralia, fed perfonalia,hoc eft diuinç Maieftatis opéra. Expliutio ttßi Hanc vnionemD. Cyrillushis verbis complexus mmij Cjrilli, eft : Filius Dei inquit noftrû corpus fibi proprium fegt; cit,hoc eft,quemadmodum anima per proprium cor-pus,SC no alterius hominis, omnes fuas potentias ex# crcet:fic filius Deihanc humanitatem (corpus êC znif mâ)quam in vtero D. V irginis alTumpfitjita fecit fibi propriam,vt per earn omnia faciat, 5C opera perfonae fint vtriqt naturae coînunia. Tota enim perfona facit omnia,non altera natura tantum,fed ambç fimulrvna videlicet diuina,quae facit; 0^ humana,per quam faciU omnia,ficut anima per corpus.

inloatt. Id quod ipfemet Cyrillus alio in loco interpréta# tur ; Caro, inquit, non ad corruptibilem fuam natu-rani/

-ocr page 17-

XV.

rani,fun(flu Dei verbum detraxit, fed ipfa ad mcïio* ris virtutem cleuara eft. Qiiamuis ergo natura carnis vt caro eft, viuificare ncqueat, facit tarnen hoe, quia totani Verbi operationem fufcepit.Corpus enimeft non cuiiifuis hominis, cuius caro prodefle quid$ po* teft, (non enim Pauli aut Petri, aut caetcrorum, ) fed ipfius vitæ 8C faluatoris noftri Icfu Chrifti corpus, in quoDeitatis plenitudo corporaliter habitat, facers hoc poteft. Et iterum; Spiritum h?c ipfam carncm nuncupauir,non quia naturam carnis amiferit, ÔC in ipiritum fit mutata, fed quia fumme cum co coniun* lt;fta, totam vim viuificandi häufte. Et iterum: Spirit tus per feipfum viuificat, ad cuius virtutem caro per coniuneftionem confeendit. Et iterum; Ver* bum humanitatem iuneftam , totam in feipfum ita reduxit, vt indigentia vitae pofsitviuificare,0Cc. ha* denus illc.

Quid his verbis fibi velit Cyrillus, animae ÔC cor^ poris fimilitudo aptifsime cxplicat. Quemadmodum Snim corpus nihil eorum praeftare poteft fine anima, quæ poteft præftare animae coniundum, per fe enim non videt,nô audit, non olfacit, non guftat,non fen* tit tadu : quando autem animæ coniunguntur, ocu^ lus fuo modo vidct,auris audit 0lt;^c,quia per vnionem illameflentialem,quamBeza etiam appellat perfo# nalem,eleuatum eft corpus in virtutem melioris na* turæ,animae nimirum.per quam,aut cuius communi* catione ipfum corpus viuit,filt;^ vim haufit ex eadem, vt oculus ex virtute anima: videat,auris audiat, ôd fi* jniliafaciatcorpus.

C

Neep

-ocr page 18-

XVI.

»Anima, ^mnes Neep eft, vt nobis dicant aduerfarq, animam qua faaspro^rieta- dam tantum proprietates corpori communicate. tesccmmiinicat (30J-p^s enim dim fit inftrumentum animæ, idco nulla potentia animæ fine infttumento vim fuam exerit. Ita nifi oculiis fit naturaliter diipofitus, anima non videttnifi aures fint naturaliter diipofitoc, anima non audits fiC fic de reliquis omnibus j maxime vero de potentia intclligendi, fi cerebrum non fitnatu? raliter difpofitum , anima vim intelligendi non zi xcrit.

Qncmadmodum igitur oculnper vnionem animae cum corpore, qui per fe videre non poÜùnt, eleuati funt (vtverbis Cyrilli vtar) ad vim melioris naturae, hoc eft,animæ, vt videant J3oceft;,animaper oculos videt; ita cerebrum corporis, quod per fe tantum in^ telligit, quantum oculus fine anima videt, per vnio^ nem cum anima eleuatum eft in earn virtucem , vt fadum fit organuni intelligentiæ, ficut ÔC cor intelli^ gens dicitur,(Dedi tibi cor tamfapiens et intelligcns, vttuifimilis ante tc non fuerit, inquit Dominus ad Salomonemjquia videlicet fine hoc inftrumento ani ma, quam diu eft in corpore in hac vita, non inteUi^ git,quo laefo, impeditur intelligentiahominis,quani* uis per fe cerebrum non fit intelligens.

Haecnon modb ab eruditis, fed ctiam à rudifsimis quibusc^'poiftintintelfigi, quibus cerebrum non eft ïæfum aût concufftm; quæ fi ad periônalem vnionem referas duatum naturarum inChrifto,reddent rium admodùm iHuftie.

Quæ eqim eft comparatio corporis ad animam, eaeft

-ocr page 19-

XVIL

ea eft qiio4;coniparattoj'o-!Ó longe inferior humane tatis, vtpote creaturae ad diutnitatemjanquam crealt; torem. EtG cnûn h jmana natura per fc aliquid inteb ligatgt;ca tanicn inteiligcnn'ajfi confcratiir cum intel 1 gentta Det, minus eft quam cerebri ad animam, quod per fe prorfus nihil intelligit. Quæ enim eft proper^ tiofinitiad infinitum;' crcaturæfinitæ, vtcunqj in# telligentis,ad creatorem infinite intelligentiat^nulla cft,inquam,proportio.

Quando igitur filius Dei naturam humanam per aflumptionem perfonalem fibi fecic propriam fecun^ dum ipfius Cyrilli explicationem, extulit earn in finitam illam vim inienigcndi amp;!. viuificandi ; vt non fola natura diuina dcinceps, fed ôC Humana, hoc eft, tota perfona nunc eo ordinc viuificet,quo didum eft, totum hominem,non modo anima,fed etiam corpore omnia faccre. Quia Aoyoq per humanitatem SC cum humanitatc aftumpta omnia facit ficut anima per corpus,

Quemadmodum ergo ( videre) non eft opus fol ins animae, fedanimæcumoculo , QC oculi cum anima commune: ita omnia opera Chrifti, quæ fecic in ter# ris,non fun t iolius diuinae naturæ, fed etiam human« opera. Quod enim cæcis vifum reftituit,mutis facul# tatem loqucndi, leprofos mundauit, mortuos fufeita# uît,alïaqj qu'amplurima miracuia fecic, haecomnia à fola quidem diuinitatc funt profeCta, fed per huma# nitatemChrifti,(quamin vnitatem perfonæaflùm# ' pfit) cfFecta.

Hane dotftrinam de communicationc propricta#

C ij tum

-ocr page 20-

xvin.

tum di'uinæ naturae in pcrfona Chn'ftt expli'cat Apolt; ftolus in Epiftola ad Philippenfes,vbi fic fcriptum lcgt; gimijs .• Is alFedïus fit in vobis, qui fuit in Chrifto lefu, r r • j 9’^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fortna Dci, non rapinam arbitratus

(^rprmatwdo- cft, vteffet acqualisDeo. Forma DeijDcum ipfum Maie- fignificatjicd non abfolute, verum ea ratione, qua hugt; . manitatem Chrifti qiiafi informât. Ideo Apoftolus }rijii^perjcrt- nbsp;nbsp;nbsp;dicit: Qiii ciim eflèt forma Dei,fed ait: Qui cum cO

ftura tejltmof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;forma Dci. Aliud enim eft ipfa forma Dei,aliud:

clîè in forma Dei, quorum tarnen vtruntp eftChri^ ftus. Nam fecundum diuinitatem Chriftus eft forma Dei ipfifsima, quac necp augetur nccß minuitur, fed fecundum humanitatem eft in hac forma Dei : Qc hac ratione poteft fefe interdum magis, interdum minus, interdum prorftis non exererc, pro eo vt Domino vif fum eft. Sicut anima interdum poteft altcro tantum oculo viderc, aut nihil prorfus videre: altera tantum aure audirc, interdum nihil prorfus: interdum

. loqui, interdum facere, 6C interdum fimul nihil hof rum agere,vt fieri folet in ibmno.-Ira diuinitaspoteft fefe per humanitatem exerere quando vult,inter# dum plus,interdu minus, interdum nihil prorfusrcùm tarnen ab ea minus recedat, quam anima à corpore, quae per mortem à corpore feparatur : cum diuinitas abhumanitate alfumptanun^ feparetur.

Forma ergo Dei,quæ eft ipic Âôyoç,ùcit per homi# nem Chriftum omnia,eft omnia,non autem feorfim aut fine humanitate facit omnia, fed per humanitate.

«. Cor. 5. nbsp;nbsp;gfc al io in loco feribit idem Apoftolus : Deus erat in

Gir ifto,mund5 reconcilians fibi. Opus redemptionis noftraf,

-ocr page 21-

XIX.

noftræ.cft Dei opus, non tantum hominis opus, quia homo folus non potuiflet nos redimcre ab inefFabili ira Dei. Ver'umnoneft etiamfoliusDei fimplicitcr opus, fed opus Dei hominis.Deusj'nquit Apoftolus, cratin Cliriftoj’d eft in humanitäre Chrifti.EtficDe# ws in ifto homine,fiue per iftum homine nos redemit, paflus in carne, id eft, in natura, qua poteratpati:fed non fola, vcrhm perfonalitcr cum Deo vnita carne,

Reductaergo eft humanitas Chrifti

ftatem, qua nunc habet omnia opera cum Deo com' nitatii Chrißi, munia. Quia fine humanitate aflumpta nihil facit. Interim manet ingens difcrimen non mod'o na# turarum, verumctiam proprietatum : cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;om^

nia faciat per hominem, homo autem virtute tov Aó» yov.non feparata aliqua virtute,aut feorfim fibi parta, fed ea virtute,quae eft ipfius Verbi fiuefilij Dei pro#, pria amp;nbsp;naturalis,

Hine etiam intclligitur, qu'am perperam dieftum fit:Chriftus facithoc vel illudfecundumdiuinamna-turam, finehumana natura. Perinde enim eft, ac ß quis diceretrhomo videt anima fine oculis :audit, fed fine auribusn'ntelh'git, fed fine cerebro,quo nihil po# left dici magis abfurdum. Sic affi'rmare,Chriftum aà# cftè fecundum diuinitatem,ô6 pafeere nos fuo fpiritu, fine fua humanitate perfonaliter prçfente, non minus abfurdum eft affirmare.Quoniam Deus bC homo con# ftituunt vnum perfonale, ratione cuius perfonalita# tis Filius Dei fe ita vniuit humanitati, vt fineipfa præfente nihil facere velit.

Diligenter autemmemineris Chriftianeletftor,î)ifcrtmeK'ft»o-quod dico;FiIium Dei fine humanitate nihil agcrc, »##,4W//«lt; cum

C 3 da

-ocr page 22-

Difcrimen y/ni- agerc^ad obfernandum difcn'mcn vnfonis aiiiffle cum WK anima cum corpore.Nam anima, quamdiu eft in corporcjfine orgt; corportjtir dim- ganis corporis nihil potcft facere, line oculis non po^ nitattf tti huma teft viderc,fine auribus nihil poceft audire, fine cere# nitatt in C^rif bro non poteft intel ligere, Diuinitas a ut cm omnia ƒ 0. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poffèt fine hiimanitate, fed non vult feparatas habere

ab ipfa adiones, quin omnia cum ipfa Só per ipfam faciat. Ideotp' anima: QC corporis efteflèntialis vnio expartibus conftituta: fed diuinæ ôf humanæ naturæ

Traftntia finale excellen tior,qKam natu raîis.

In Chrifto eft vnio perlbnalis , in qua diuinitas fine humanitate poteft omnia præftarc,nec humanitatc indigeGquamvoluntateafïumpfit.

Necp verb opus eft natural! ôô phyfica ilia præfen^ tia,quæ fuis dimenfionibus definitur : fed perfonalis fufficitjperfonalis inquam prçfentia, quæ multis moA discxcellit naturalem amp;carnalem, quamfoîamhui^

mana mens cogitarc,2C illam alteram nulla ratione comprehcnderé poteft.Hæc cnim perfonalis pr a:fengt; tia non eft localis, quia natura Humana noneftloca^ liter alfumptain vnitatempcrfonæ,fed, vt Cyrillus loquitur,ad meliorisvirtutem eleuata,vnde viuificam di vim haufit.

Hæc maieftas,ad quam eleuata eft,6^ ratione cuius ipfa quoq; fada cftearo Chrifti viuifica,plurimisfcrft ptura: teftimonîjs confirmata eft.

GZ.î. In ipfoj'nquit Apoftolirs,inhabitat omnis plenitudo Deitatis corporaliter. Vna eft in Chrifto Deltas, nafU

ralis ilia amp;nbsp;acterna, hæc habitatin Chrifto adjuotrijtac, corporaliter,quafi informauerit HumanitatemChrifti» îS, quam fibi propria fecit, vt pofthac coinunes fint futur g adiones Dei QC hominis. Sic data eft Chrifto kcunf

duoi

-ocr page 23-

. XXI.

dumhutnanitatem omnis poteftas in cœlo in terra,' quia perfonaliter fine ifto homtne fuam potefta# tem non vult exerccrc. Sic in Chrifto funt omnes the Cbf. fauri fapientiae QC feientiç reconditijquia hie homo eft Tov Ao'-you proprius ,qui per vnionemhane venit in par ticipatione omnis fapietiac,8lt; feietiæ. Quod enim di^ citjfe diem nouifsimuignorare, in ftatu exinanitionis fuæ loquutus eft, quia ad tempus cuacuauithâc maie? ftatem,ficut Apoftolusloquitur,quamuis à nun# qua fuerit defertus. Sic cum dicit ; Ego fum vobifeum vfcß ad confummationê feculi, Chriftus teftatur,fecun dum humanitatem fe peruenifïè in participatione ma# ieftatisSC virtutis, qua Deus omnbius rebusadeft. 4®»

Hæceft maieftasfefsionisChrifti fecundS humani 'Maiefias feßio^-täte ad dextcrâDei,de qua Äpoftolusferibit ; Sedere «w Cbrißi ad eûfecitaddexterâincœlcftib. fupra ocmprincipatü Jé\;ter4»M y nbsp;nbsp;acpoteftatê, èC virtutê,ÔC dominiS, QC omne nomen, E^h.K

quod nominatur, no fofum in feculo hoc, ver umetiam in futuro-.ôô omnia fubiecitfub pedib.eius; cû dédit caput fuper omnia ipfi Ecclefiæ,quæ eft corpus illius, complemêtum eius,qui omnia in omnibus adimplet.

Hçc maieftas, de qua hîc loquif Apoftolus,non eft verbalis prçdieatio, quç verbotenus humanitati Chri fti tribuatur,fed eft vera coïnunicatio diuinç maiefta# tis,qua Chriftus etiâ fecundû humanitatë fupra omnia eft eleuatus, quiacS Aô^ca régnât in parimaieftate,glo iia,St potêtia, quam Aô-yoç per eû amp;nbsp;cum ipfo exercet.

Hanc maieftatë exprimit quoeçPfalmifta,cû inquitt mp t Dixit Dominus Domino meo,fede'a dextrismeiSido# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

nec ponâ inimicos tuos,fcabeUû pedû tuorû. Adextris « i \ i federe no eft in hoc vel illo cœli loco effe,fed omnib, * in lociscumDeoin pari gloria £4 maieftateregnare.

Et

-ocr page 24-

XXIL

Htir.u Et Apoftolus al 10 in Ïoco : Confedit in dextcra icftattsin ex;celfls, tanto praeftantior Angclis fadus» '■ quanto exccllentius præ illis nomen eft fortitus.

Tfalm. jjo. Ad quem angelorum dixit vnquam : Scde à Dcx^ tris meis,donec pofuero inimicos fcabellum peduffl '' tuorumc*.

HtirA, nbsp;nbsp;nbsp;Omnia fubiecifti fub pedibus cius. In hoe eniM

qubd ei fubiecit omnia,nihil omifit,illinonfubie^ (ftum. At nondum videmus illi omnia eflefubiecfta. Haec didla concionantur de Chrifto, cui fecunduni humanitatêetiam omnia funt fubieefta, quac tanquam homo cum Deo gubernat nbsp;adminiftrar, vtcunep no^

ftris oculis non videamus.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atep hacc Lutheri fuit perpétua,6C eft quoq? noftra^

rum ecclefiarum de vnione perfonali duarumnatu* rarum in Chrifto dodrina óif fententia, planiftimc cxplicata,quæ nihil habet obfcuritatis aut perplext-tatis, multó minus impietatis, cuius iniuftc aBeza Si multis alqs infimulatur.

Videt cnimChriftianusLedor,naturas in Chriflo non feparari, neq? Diuinæ naturae proprietates cuni Humana natura confundi : fed peribnale vnum confti^ tui,in quo naturadiuina videlicetper humanam(qu« femper ratione fubftantiæ fuæ infra Deum pofita eft) omnia facit,hoc eft, perfona fecundum vtramcÿ natu* ram tota,facit omnia.

JoSlfîna Ex his intelligipoteft, quanta fit Bezac temeritas, ^rentijnon in- qubd audeat D. Brentium coram vniuerfa Ecclefia ttileiÎAm dum- Chrifti duarumfimul ôi diuerfifsimarfi hærefeipieuni »«»ft. agere,Eutychetis videlicetSi Neftorij ,quorum alter naturas in Chrifto feparauit,alter verb fublata huma* nitate

-ocr page 25-

XXIIL

nitatc vnâ m Chrifto naturam anêruit. ïdlt;$ cb ma^is tnirandu eft^quod id faccrc aufus fiGprinsc^jquæ eflet Brentij fentctia, intelligeret. Qnoties enim petit fibi fententiam Brcnttj cxplicarij’ quoties ipfe vnius loei duos diuerfifsimos verborum Brcntq afFert fenfus, quod nunc^ feciffet, nifi defententta authoris vera dC germana dubitaflètc’ Verba Bezæ hæc funt: Quid er«; lt;nbsp;« gO; dicam paucis ingenue. Vel quid dicas nonpereü « « pimus ( quod quidem vtinam fit verum ) vel naturae lt;nbsp;« rum eflentias feparafti cum Ncfi:orio,nc alteram cum « t Eutychete abolcre videreris:8lt; rurfus : Ne Chriftum c c duntaxathominem videreris ftatuere, proprietatum ee cftufionem in carnem, ab Eutychete es mutuatus : 2lt; e e ita nobis pro Chrifto eftèntialiter Deo 06 homine, « e Chriftus Deus per accidens, fiue diuinus,2i6 naturae literhomo,euafit.Halt;ftenusBeza.pag. i/i. 173. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« «

Quod fi igitur adhuc dubitauit, cur aufus eft tam confidenter non modb pronunciare, fed ctiam ilium tan^ hominem extreme blafphemum » in confpcdu totius orbis Chriftiani apud llluftrifsimum noftrum ■ PrincipemDucê Vuirtembergenfcm.amp;Sc.accufare:’ ' Hinc fatftum eft, v tin prima par tel ibri fut ftatum difputationis inuerteret, Ô6 nouum introduceret, de â'I^utationt^ quo nnlla inter nos,ô6 ipfum eft diflènfio. Quid enim nouum conßn» aliud inprimaeius par te de vnione, videlicet, perfo- xit» nali duarum naturarum in Chrifto difputat, quam humanam naturam Chr ifti in feipfa, fiue feorfîm con# fideratam, noneflè omnipotentem, omnipræfentem, Ô6 omnifcientemC Et odium nobis vt conflaret apud omnes maius, librum fuum hanc ipfam quoep ob cau^ fam de carnis Chrifti omniprtefentia inferibere vo^

D luit.

-ocr page 26-

XX lin.

fuitjcû fciret, nos femper de maieftatc hominis Cliri lli non abfolutç carnis loquij vt qui nô feorfimj iëd in pcrfona filtj Dei,hâc maieitatê carniChrifti tribuam’*

ßa-laltiittir frima partit-iri

Quæfo igitur te niî Beza, quum tibi femel hoc ne-gatum fuerrt, Ô6 perfpicucrefponfum, nos humanam natura Cbrifti per fê,in fefc, SiC feorfimconfideratamj neqj omnipotentemjnecg omnipræfentem afftrmaregt; an tibijtuocp Bullmgeroad maximam libri partem non rcfponfum cflê fateberis/

Verùm quid tu viciflim non modo Ecclefiæ Chrb Ri in terris j fed 5C filio Dei in nouifsimo die refpon^ debis, qui optimum fenem Ôf, reuerendum virumhac impia opinionc pen'e in vniuerfo Chriftiano orbe tra^ duxeris; eui nifr publico fcripto, famam^ SC honorem rcftituas, durifsimumfanc tibi iudicium fubeundum

crit. Qu'am igitur præftitilîeGvel prius eins menteffl intelligere,aut ab iila acerbitate tibi temperare, prac^ fertim cum pIacidum,ÔC modeftum reiponium eflès in infcriptione libri tui pollicitus;

Ti-igtnua confej- Quare vt non modo tibi, verumetiam vniuerfac ßo deDei denoftradoSkina conftetjdifertèjper* inmanitatit fpicuè, Si conftanter affirmamusjîumanitatem Chri# (^r.ßi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ri in feipfajfeoifihLet per fe confideratammecç omni#

potentem,necçomnipræfentcm faClameflè. Sicut cnim oeulus hominis feorfim nô videt, auris fèorfum

non audit, SC quæcuncp ia de corpore dici poilùnt: ita etiam humanitatem Chrifti feorfim nihil eorum

habere affirmamus, quac tribuuntur ei propter pcrfo# nalem vnionem:fed omnia ex diuinitate per earn ope^ rante, cum qua artfîifsimo vnionis per/bnalis vinculo coniuncfiaeft, quemadmodum corpus naturaliter SC eflèn-

I

-ocr page 27-

XXV.

«ATeflthlitcr cum anima coniunclum, ex anima om-ncm fuâ virtutem habet, fine qua cadauer eft^Sd dici# tur,hominis corpus.

Hæc dum de Chrifti humanitate afFirmamus (imuï «tEutychetis,et,Ncftorîj haercfin manifefte danamus.

Eutychetis quidem,quia in Chrifto retincmus non ’Brtvifw« cutn modo naturas , fed etiam proprietäres earum incon«:Euty-fufas. Sicut cnim anima fois potcntqs fefe in vniuerü chiana amp;nbsp;fum corpus effundit, non modo pracfentia,fed zti^raßoriana httreß communicationc : in qua communicatione nulla fit alien^mù potentiarS anim3c,ct corporis confufioj fed eflèntialis vnio,quam tu appellas perfonalc : Ita docemus, qubd diuinitas omncm fuam plenitudincm effuderit in na* turam humanam aflumptam, fine omni proprietatum diuinac naturx cum Humana confufione,qua videlicet diuina natura cum Humana perfonaliter vnita,omnia per Humanitatem faciat, ficut anima per corpus.

Neftortj verb haercfin hac ratione pcrfpicuc rcfeb limus^quia non fingimus diuinam naturam humanac naturaecomodopraefentem,vt per afsiftcntiamhu-manæ naturæ per fe fubfiftenti feorfim æqualcm ma# ieftatem conférât, qua ipfahumanitas per fe,2lt; fcor# fim confiderata effet çqualis Deoffed docemus^quem# admodum humanitas per fe non fubfiftit,nccpro# prium habet perfonaleefie, fiquidem non cft perfe perfona,fed in per fona verbi fubfiftit: ita etiam affir# mamus, quaecuncç illi tribuuntur maieftatis appella# tiones,prop ter vnionem ei compctereperfonalê, qua diuina natura per humanam,atlt;$ hoc modo cum Hu* mana natura omnia extra fe efficiat.

Quid verb poffet dilucidius aut magis pcrfpicuc

-ocr page 28-

‘XXVI.

* ' dïci, ad depllendas hærefes, quæ ininftc ncbis iM*' putanturdgnorantia 11 fit, mercbitur lila venia, niolt;« db non tanta acerbitatc pergerent damnare , quod nondum intelligunt.Sinftudiofadlum eftjnuenicnt ilH fuum iudicem : $gt;(. fi maxime præfcns ætas non re^ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cipiat, poften'tas tamen^vt Qîeramusjongè aliter iuf

dicabit.

Sed dieet forte Beza, G hacc veftra eft fententiai. idem plane quod nos docetis gt;nbsp;qui de perfona quoep idem vobifeum affirmamus:homincm videlicet Chrif ftum cGe omnipotentem, omnipræfentcm omni# fcientemgt;adde etiam creatorem cceli fit terræ;

nolifium H/c Chriftianus leeftor duorum admonendus efir loijuitur iwrfr-primiim, aduerfarios noftros in hac caufa interdum^ dumped nonInquired non idem fentire. Eadem enim tii.nobifium,. ratione de homine Chrifto dici putant, Chriftum ho# minem eflê omnipotentem , omnifeientem , nbsp;omni^

prxCentem , qua: dicitur efle creator mundi,,00 ab aeterno, vel ante AbrahamûfuifîèjCÙmrGnt longe di# uerfislîma.Dicif enim homo Chriftus onmnipotens, omniTciusôcl omnipræfens, quod Diuinitas ita fefe Vttterfa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iHo vniuerit, vt cum eo perlbnaliter communi#

«f homo'Chri- cauerit fuam potentiam', fapientiam, dC fcientiam,eo ßw dicitur onti- fcilicet modo, quo per ipfum fuæ omnipotêtiae opera tiipotens dr ere- perGcitrita vt homo cum Verbo, hoc eft filio Dei co--atortnundi,. operetur. Sed non ita aeternitatem vel creationem mundi ci communicauit},vt per humanitatem condi# dïflêtmundùm, aut cum Abrahamo fuiflèt loquutus, nanxhumanitas Chifti nondum erat. Dicitur autem etiamh/Ghomo creator, quiahumana natura perfo# naliter vnita eft cum iliaperfona, qu^ condidit mun# dum*

-ocr page 29-

XX VIL dunii^^ qnæ ab ætcrno fuir: Ac fi nunc nouns mundus clîèt condendus, filins Deiabfc^ humanitate aflum-pta non conderetjfed ciim homine,amp;^ per iftum homü ncnijcum quofua opera nunc habet communia.

Aliter ergo nunc per humanitatem aflupaptam, mundum gubernat, qu'am homo conditor mundi eflc dicitur. Sic etiam aliter nunc dicitur Chriftus rationc humanitatis omnifcius,omnipræfens,2lt;^ omnipotens, quam creator mundi. Quando enim mundus crea^ batur, humanitas Chrifti non erat, quapropter tum nullibi erat,quia non erat:SC nihil fciebat, nihil facies bat,quæin rerum natura non extiterat.Poftqu'am autem anima,2lt; corpus Chrifti creata, 8gt;C cum diuini^’ täte filqVnita funt, teftatur fcriptura gt;nbsp;humanitatem Chrifti in hanc virtutem efle eleuatam,vt Chriftus kf cundum illam quoqj vniuerfum mundum gubernet, omnia feiat, omnia præftare valeat, omnibus rebus præfentifsimus fit..

Diligenter autem maieftatem humanitatis Chrifti in virtutem perfonæ aflùmptæ,amp; ad dexteram Dei collocatae,ab accidentaria perfedtione diftinguimus, tor/orû aiîigen quam rationc gloriofi corporis natura humana per fc w difcerntnda, amp;nbsp;in feipfa feoriîmhabetjde qua Beza his verbis fcri^ *5^ bitîAlter eft modus, quo affumptus ille homo verb ôd fji ipfius rcipedtu gloria, Sgt;C honore,velipfis Angelis incomprehenfibili eft coronatus , vneftus videlicet fupra confortes fuos omnes, Qi. fuprareliquas creatui ras longiisime latifsimecp euedtus, vtmerito etiam hoc refpedlu fit Ecclefiaz caput, inefFabilis iplendoris, QC dignitatis plenum. Hadfenus Beza.

Nam ratione accidentaria: perfedlionis fibi foli eft, D 3 quidquid.

-ocr page 30-

T^aießas homi-na Chrißi ad dticttram fatrit.

XXV ill, quiclquid habcre di'citur pro rationc gïör/c,cjiï« cor^ poribusper fe tribuitur.Et hac qin'dê eminet Chriftus fupra onines fan(flos,8lt; Angelos.Sedwafeßas de qua nunc loquimur.per quam vnioperfonaHs defi'nirnr:,amp;i explicaturjongèmaior eft,8C fine menfura, fecOduni bil vtderepoteftnta diuinitas fineaflumptahumanita# te,nihil faccre velit, quia banc naturam fcc it fibi pro# priam Ao-yo;,vt earn non modb omet accidentaria gio# ria,qualis etiam,fcd longe inferior noftris accidetcor poribus rcfufcitatisjfedfuae maieftatis immenfac faciat conforte,qua: perfonaliter ctiam ipfius hominis eft* Quemadmodum ergo fpledor,amp;^ externus ornatus corporis nihil facit adeflentiamtotius humanitatis, fiquidem homo cft,0lt;S dicitur homo, fiue ornatum fif» fiue ornamento careat corpus: ita 6C gloria humanita# lis Chrifti,qua ineffabiliter nSc iplendet corpus Chri# fti in cœlo, nihil facit ad vnionem per{bnalem,dc qua nue loquimur,quam habuit ante refurreeflionê, prius# quam corpus eius fpirituale cffi'ceretur.

quamhumana natutainmfinitatemaieftatis diuinac ïoan,^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft : vc quemadmodum anima fine oculo ni^


Maieftas enim Chrifti hominis perfonalis, non eft abfolutc, QC fimpliciter accidêtariajinhçrens corpori» authumanitati eius,ficut iplendor in corpore,aut dut cedo in aqua, fed eft participatio infinitac virtutis filij Dei, quç eft ipfe filius Dei natura, qui perhumanita# tem omnia infinitac fuæ potenctæ opera exercer.

ExhiSjVt opinor,fatis Iiquet,nos humanitatiChfi# fti omnipotentiam adfcribendo,vcl omnilcientiam,ÂÎ omnipra:fentiam,non accidentariaquaedam, fiC abfo-luta aeddetia dicerc,aiit docerc, fed participationein ipfius

-ocr page 31-

XXIX.

fpfitîs Koyo'] pcflbnale^qui vt in fe eft omnifciusjonini^ potenSjamp;C vbicÿ præfens, ita fibi vniuit humanitatem affumptäiVtper ipfum honiine, QC cum ipCo omnia cf-ficiat J quern etiam peribnaliter vbicp prajfentehabet,

Hæc fi plus ledor rede intelligat/acilè etiam^ qua ,c. j in parte multipliciter erretBeza, nobis($Tinecaufaft£y’^^2) •ßt, prsetercommemoratos errores,alios qi^amplurimos« adfcribat,cognofcet:ex quorunumero praecipuus eft, et ChrifliAd dé)(. quod affirmât maieftate excellentifsimâ fefsionis cargt; nis Chrtfti ad Dei patris dextera,cerrS locu efièjnem? pe cœlosillos fuminos,ô^ nobis inefEibilesjin quoseft recepta.

Quis quaefo finiilia vnqua dix,it aut ftripfit m? Be-Zaï’NonignorOjBuHingerum aliquot congeftifle fcrif pturg teftimonia, vt probaret dexteram Dei fignifica# re certum aliquem locum in cœlo; fed quam nihil ho-rum confîrment,aîiàs fatis didum eft.

Hoc vnum autem adtjcere libuit, fi nobis indubi^ tato fcripturae teftimonio demonftraueris, dexteram-Dei fignificare locum in coelo ,amp; federe ad dexteram Dei,idem fignificare,q^iod receptum efleinfummos coelos,quales tu Beza nobis defcribis,nos manibus^et pedibus in fentcntiamveftram,c'um de perfona Chri# fti^tum de coenxDominCituros.

Vna cnim eft,eacp' perpétua ftripturae fen£entia,0^ T)eictwa quot;bt\ a explicatio dexterg Dei,qug nihil locale, nihil (vix(\im,federt addibttt^f nihil deorfum fignificat,fed infinitam Dei potêtiam,et ram T)ti^wd maieftatem ;0C federe ad dexteram Dei, non fignifi-^ir. eat furfum, aut deorfum hue vel alio, aut in fummos cœlos receptum efle, fed fgnificat aiïùmptumcfiè in fummam,0i^ infinitampoteftatem, quam Ao^oïper hogt; minem aflumptum exercet.

At^

-ocr page 32-

XXX.

At($ hoc nihil aliud eft, quad Dei fifio (qui ell Dexterapatris)perfonaliter vniri. Alteram enim ex Humamtas concédas mihi neceflè eft : aut dexteram Dei ali^ Chrißifer'vnio- fublimius fignificarejquàm Deum ipfum, auf nemptrjônalem Chriftum ratione humanitatis non in maiorem euci^ infitmmam ma- eftè maieftatem poft refurredionemgt;quam ante ißattm ene^a, habuit,cuius hacc ratio eft.

Quoniam humanitasChrifti ante vifibilemafcen^ fum in cœlum,pcrfonaliter cum filio Dei vnita fuit, vt (ficum Beza loqui vellemus ) conftituerit cum eflentiam vnam, SC non tantum vnam perfonam* Qiiapropter necefle eft affirmare : Si Dextera Dci locum aliquem fingnificat,locum ilium cœh\cum quo Chriftus ratione humanitatis non eft fadus vna eftèn^ tia,eflè fublimiorem Deo,aut humanitatem fublimius omnibus cœlis collccatam, quando fada eft vna per^^ fona cum ftlioDei,priufquàm in coelum reciperctur.

’idonachorum Nugati funthadenus homines ociofi, neCcio dc nu^a Je collo^ quo fitubeatorum angelorum, SC hominum in coelo: catione heato- eoscß beatifsimos dixerunt, qui proximo ordine ad rttm in(celo, nbsp;nbsp;nbsp;thronum Dei fintcollocati, quem ctiam in coe'lofinlt;«

xerunt corporeum, in quo fedeat Deus pater Angcgt; IiSjamp; beatis hominibus circumdatus, inter quospro^ ximi fint beatifsimi. Sed quid nugæ funt, fi haï non funtî* quæ non modo ipirituakm illam, QC internan» beatitudinem nobis in mundanum aliquod regnuffl transformant, fed etiam Deum ipfum inftar ôflfOTro^ in aliquo codi loco collocantjtanquam howi^ nem fedentem, cui à dextris afledeat homo Chriftus, proximos Angelos,Prophetas,fîC Apoftolos, 0^ reli# quos fuo deinceps ordine Habens.

üxe

I

-ocr page 33-

XX'XI.

' Hæc fomnta confirmât Beza,dum dextcram Dei, 6^ fefsionis Chrifti maieftatem ad dexteram Dei affirmât illos fublimifsimos cœlos efl«« Et hoc modo nonfol'um Chrifti humanitati detrahic, fed etiam ip# fius Deitati, quafialiquidmaiuSjöC fublimiusfit ille locus confilt;ftus, quam ipfe Deus, quod nunquam de^ monftrabitur.

Quapropter, vt fententiam noftram rclt;fte inteUi^s gas Beza,fcias, nos fermiter credere gt;nbsp;ficut Deo nihil fublimius eft, ita etiam nullam maieftatem fublimio^s rem efle, per quam creatura a Deo in vnitatem fuæ perfonæ affiimitur,qua aflùmptione fupra omnes coe-los collocata eft, fi credimus Deum fupra omnes coegt; los efle.

Recipi autem in vnitatem pcrfonac, eft hoc modo, ß( ajjumt cumDeo vniri, vt quodDeusfeipfofaeit,iamper aft fumptam naturam, öd nonfeorfim.fed cum ipfa faciat. perfona» Et hoc modo Chriftus fecundum humanitatem ad dexteram Dei eft collocatus , quoniam ipfius natu;? rahumana, filio Dei,qui infinitaDei dextera eft,per# fonaliter vntta eft.

Quod autem feriptura fefsionis ad dexteram Dei Curfeß'ionem poft afeenfionem demum exprelTam mentionem fe# addexteram cit, in caufa fuit cxinanitio, in qua Aó'yof non eo mo# Dei feriptura do per humanitatem aflvimptam, fuam maieftatemrefurrt-exerebat : quoniam euacuauerat earn, quoad homi# ^ionem demum nem, per humilitatem,öd obedientiam vfq; ad mor# Chrißo trtbuat, tem: vt effet quidem in forma Dei, fed earn hac maie# ftate,qua potuiffet,non exereret.

Poftqu'am verb formam ferui depofuit, teftatur feriptura,eum collocatum effe ad dexteram Dei.- non

E quod

-ocr page 34-

XXXIt

quod per afeenfionem fuam in cœïos fit propiof lt;fïus Deo,aut ardius eG Deo coniundlus, ( vnio eninî ilia no fufeipit Qiagis ÔC minus,)fed quod nunc maie* ftas ilia plenifsimc per alTumptâ naturam fefe exerat, quod anterefurreótionê fuâ ex parte tantiimfaciebat.

Et hæc quoqj caufa eft, quod fcriptura fefsioneni ad dexteram Dei cum afeenfu Chrifti in cœlutn coniungat:quia,maieftatem, in quam collocatus fuit, tum demum plenifsimc cœperit in ccelo amp;nbsp;in terra cxerere, amp;non propter nouæmaieftatis acquifitio* nem. Dixi enim nunc aliquoties, fublimiorem maie-ftatemnonefle, qu'am cum Deoperfonaliter vniri,. quod anteafeenfum Chrifti in coelumeft fadum.

Quapiopter toto cœlo errat cuus ille Bullingerus,^ Error ’BuUin- cuius tu hyperafpiften agis contra Brentium,qui con* ^tri de dexte- iuntftione fefsionis ad dexteram cum cœlo, colligit,, m Tiei, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed falfo, dexteram Dei,loci nomen quoc^ efte: quod?

nemo ne(^ veterum nec^ neotericorum dixit vn*-quam, aut fcripfit.

Exiftimo,m» Beza, tc nunc intelligerc, cum maie* ftatem fefsionis Chrifti hominis ad dexteram Dei ignores, quodetiam,quid fitperfonalis vnio, ignores. Et prouoco htc quoq; ad omnes,quotquot orbis Chri* ftianus habet pias Ecclefias, quæ tuo error! nunquann patrocinabuntur-

Deinde falfo colligis ex fententia noftra: fi pct ynionem^e^^ p^^^^’tudinis deitatis communicationem vnioperfo-nalem à quauü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;definiatur, earn non toto genere, led fecundum

aliatoto^ene- magis SiS minus ab vnione diuinitatis cumalijsfan* rf dt^'trre* hominibus, differre.

Caufa huius erroris eft,quod exiftimas: nos Huma* nita#

-ocr page 35-

XXXÎII.

tirtati Chrifti feorfim tribucre æqualitatem cum Deö accidentarianbin qua omnipræiêntta, oniniporentia, amp;nbsp;omnlfcfenlia actributa fint, QC accidentia quae^ dam,quæfcparatim infint humanitati Chrifti, fictic Tandis particularia dona.Atiç ita accidit tibi, quod Philofophusfcripfît , vtvnoinconuenienti dato, in# numerafequantur.Nihil horumdiximus, nihil horuni credimus aut docemus, ficut in explicatione fimilitu* dinis animæ QC corporis, quam tu fubinde vrges, dc^ monftratum eft.

Ideocç comparationem donorum, ( quae per fe 5gt;C feorfitninfuntnaturæhumanac,)cumfandisadmitti- a fan^ mus,quahumanitas Chrifti beatifsima eft,numero Qi.

gradibus omnes fandos excedens. Sed vnionem per# mt-fonalem toto genere diffèrre dicimus ab omni vnio# nut différât. ne, qua Deus rcliquis creaturis coniungitur, óóper fui participationem créât in illis noua dona, ipfis col# lata,quæ non funt ipfc Deus, fed funt dona Dei. In vnione autem per(bnali,omnipotentia,0C omnifeien# 7 er ynionei» tia Chrifti, eft ipfius Ao'^ou qmnipotentia: fed non fo# personalem litaria, vt ipfa fola omnia feiat, omnia faciat, 86 relin? Chnfiw à fan’‘ quathumanitatem ignorantem amp;nbsp;impotentem: quin EUsnon dffrt potius fefe perfonaliter communicat humanitati, vt comparatè. per earn omnia faciat,ficut anima non feorfimfine oculo videt, fed per cculum : ÔC hoc modo oculo vi# fionem confert,qua ipfe per fe,amp;'fua natura caret, vt iamoculus quoeg videat.non feparata aliqua virtute, fed naturali virtute animae, quae per oculum, ôd cum oculo videt.

Quapropter differt hçc vnto filij Dei cum humani# tateaflumptainChrifto , ab omni alia inhabitatione

E 2 Dei

-ocr page 36-

XXXIIIL

Vnio deitatps Dei in fandis toto genere. Deus enim nullam créa# cumhumanita- turam eomodo afliimpfit, vtperillam eomodoagat, te Chrijiï toto ficut pro naturam afEimptam, quam fibi propriam fe# ^e««re differ tab cit, i d quod exemplo demonftrari poteft.

inhabitatione nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus homo rcfuicitauit mortuos. Petrus quotp

infan^ii. mortuos refufcitaflè diciturt Deus fuit in ChriftOj

Deus etiam fuit in Petro. Qyod ergo eft difcrimen in Tgt;ifirimen my fimili, vt apparetjOpere;’ Hoe difcrimen eft^quód vi^ ractiloru Chri- delicet Petrus nó refufeitauerit fua virtute, fed Chri# amp;nbsp;Äi)oßolo‘ ftusreuius nomen Petrus inuocauit,quiiuxtapromiG r«?«. fionem fuam Petro affuit, ÓC miraculisïpfius dodri-^at. 28. nam, ficut SC reliquorum Apoftolorum,confirmauit. ')vlar,i6. Et in Chrifto quoep non fecit folitaria, aut ibiadiuini %latAQ. tasjfedcumhumanitateaflümpta, Ideo Petrusnon fimpliciterdicit;Surge,fedaddit:Dicotibi in nomi/ NE(nonAo7ov)iedjEsv NAZARENi,furgc,etambu# ’Mar.ió. la.In nomine meo,inquit Chriftus,daemonia erjeient, hoe eft, Chriftus eiecit dæmonia fua virtute,non A# poftolirSC ipfi tarnen dicuntur eieciflê, quia Chriftus-illispracfensfuit.

Quapropter Petrus quidem dicit, vtfurgatclau# dus:fed Chriftus facit, vtfurgat, SCambuIct. Petrus orat ut Tabitha refurgat : fed Chriftus facit vt refur# gat.Ideoq; inter Petrum SC Chriftum,quod ad virtu# tem attinet refufeitandi mortuos,non eft difcrimen fecundum magis,SC minus, fed toto genere differunt: fiquidem Chriftus facit, quod Petrus fimpliciternon poteft facere. Qyodfi differentia conftituereturfc# lóan,t^.- cundummagisamp;^ minus, Petrus Chrifto fuperioref# Cuc.t^, fet, quoniam fcriptum eft; Et maiora hisfaciet, quo# niamvado ad Patrem. Chriftus inquit ; Adolefceos*-tibü

-ocr page 37-

tibi'dicOjfurgc: Slt; fua propria virtiite adolefccntcm à mortuis refiifcitat. Sicut enini humanitas in Chrifto cftfilij Deipropria^ta virtus filjjDei eft humanita# tisChriftipropria.

Ex hispatetctiam,quam atrox fit calumnia,quam , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tories cum tragica exclamatione repetis, ÓC lecftori . inculcas,qubd dicis,nos affirmare:Chriftumper accio ’ quodC rt-dens tantiim efle Deum.Hæc calumnia,exhypothefi,-^“^^’^ ƒ in capitetuo confi(ftaprocedit,quofomnias,nos doce# dtcamus, re,in humanitate Chrifti feparatam quandam cum digt; uinitate natural i aequalitatem : quam toties nunc fei’ futauimuSjSC fimilitudine animæ,fiC corporis tibi no ‘ ingratajadoculum demonftrauimus, vtnon opus fit cadem toties repetere.

Firmiter autemcredimus^S^docemusJnChfifto Vna aternA vnam çternam natura1emjvcram,amp;^ eflèntialem di^ Chrißi tiiuini-u{nitatem,qua Chriftus æterno patri çqualisgt;S^ of^oov» ras, e'ioç ab æterno pâtre genitus eft. Et hanc dicimus bu? manitati Chrifti communicatamperfonaliter, ficut a-nimam corporinaturaliter, vt cum diuinitate cornue nés adiones habeat, natura humanitatis femper infra Deiiatis naturam fubfidente.Neqj vllam accidcntari# am diuinitatem fingimus, autaccidentarium Deum , fomniamusofedDeum in carne manifeftatum, Deum incarnatunijDeum æternum in humanitate aflîimpta, omnia in cœlo,8lt; in terra adminiftrantem,aflèrimus, quod myfteriumomnemhumani ingenij captumex« cedit.

Qiiando autem loquimur de duabus diuerfis ration Z)«« rattonet nibus,qua diuinitas per fcjSC abfolute confideratur,ôlt; diuinitatü in qrra fefehumanitati communicat perfonalitcr, ôi in^f Chrißo,nw duat

E J ter

-ocr page 38-

XXXVL /tuinltatts ƒ«« ter eas diftinguimus, non propterea diras diirihitateS ant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facimus.

Nec^ enim phiiofophiis duas animas in vno hotmV Curdine deßnt-ne propterea fingitj ettamfi diras eins definitioncs con nwjfx ftituat. Altera enim naturâanimæ per fe,quód fit,ex^ ^rijlotilt plicat: altera verb docet, quomodo anima omnibus li^ntur^ fuis potenttjs corpori fefe naturaliter communicet: vt non tam,quod eft Jibi fit,qu'am etiam corpori fuo pro# priorin quod fefe effundit 3 vt corpus cum ipfo animo pares adliones habeat, quod alias nulla prorfus ratio# nehabetjó^ àtrunco nihil differt.

t)uplê\ ratio gt;nbsp;Sic alia quoq^ ratio eft diuinitatis per fe S)C abfolutc «»«# amp;nbsp;tiufdem confideratXj QC alia,quatenus fefe perfonaliter huma# 7)iuinitatK in nitati alTumptat communicat;vna tarnen ÔC eadem cft Chriflo, diuinitas filij Dci,non duæ.-fed pofteriore ratione do# cetur tantum, quomodo diuinitas cum humanitäre v# nita fit, perfonaliter, qua dicitur omnia per hiimani# tatem ólt;fcum humunitate aflirmpta facere, quæ etiam fine iliafacere poflèt.

'^futatïoca-j3 Ingens autem fcelus, Sif non nifi morte,fcilicet,pi# lumnite de andum, quod nonfemel in fuo libro exccratur óó ab# quali preeßn-^, ominatur Bcza,qui in diiputationis meæ thefi ro «4 in omni- ,, fcripferim : Nullam imaginandâ aut fingendam eftê a-{reaturif.,^ liam Dei in Chrifto,qu'am in reliquis creaturis omni# „ bus (quo ad ovtfiotp,) Diuinitatis pracfentia : quæ vt in creaturis , difcernatur, qubd alia in a lijs agat s, ÓCoperetur ,itainChriftumtotaefFundatur : utiam „ extra ipfum nihil,fed in homine ÔC per hominem Chri », ftum omnia in omnibus operetur.

Quorfum, inquit Be2a,thcfes illç nobis quidé pla# lt;iè €xecrandg,non aliam Dei in Chrifto,quam in ere# aturii

-ocr page 39-

xxxvir.

aturîs rcKquis, quoad ovffrxp,attinet,dî«initatispraîÀ fentiam conftituercnt^eamqj vt in creaturislnj^a'aidi# fcernerent.

Sed ad defenfionÔ huius conclufionis audiamus lu^ ftinum Märtyrern, cuiusverbis me pariter 5)C nouita* tis 6lt; erroris criminelibcrabo.Quaeriturjinquitluftitf nus,quomodo Verbum illud vbiq; fit iuxta effentiam, Si quomodo in templo proprioî’ Si enim fic amp;nbsp;ibi,vt in vniuerfo, teplum nihil habebit prae cçtcris: Si quid faciemus illi feripturæ: In quo habitat omnis plcnitu? do diuinitatis corporaliter. Quod fi quis cocedet efle plus, ergo non adeft rebus omnibus iuxta efièntiam, quod eft Dei proprium. Manifefto inditio fe prodit incredulitas, quando de Deo quaerit hac vice, Quo? modo; alioqui quomodo, quomodo terra, quomodo' mare,aërê,ftirpes,animalia cû(fta,tecç ipfum ifta curi? -iofe de Deo fcrutante codiditç’ Vtiq^ refpondcbis,ab? foluta potentia produxiffe omnia.Num igitur Dei po ■ tentia per accidens creaturis adfuitç’an iuxta effentiâî’ t Si per accidens,certe vt exiftentib. antequam crcare? tur: quonia accidens fuapte natura no per fe eft,fed in fubiedloaliquo:idfirifummeretur,reliquQeft,vtiux --ta elTentiâ adfit omnibus. Ergo quia iuxta elfentiam vis ilia creaturis aderat, nihil ne plus habebat ipfc Dominus,qui teplum eftvNec hec ratio,nec ilia inue? nit exitum, vtramc^ fides explicat. nbsp;nbsp;nbsp;Et paulo poft

idemluftinus-.Quaeritur, quomodo Verbum illu d 2C in proprio templo fit iuxta elfentiam, Si in rebus om-1 nibusfimiliter,0lt; quid habebit hoc tempi urn prç cat? I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teris rebusc’ audiamus fcriptura dicentê. Qui eft in fi? «

\ nbsp;nbsp;nbsp;nu patris iuxta elTentiâ, vniuerfis ex çquo adeft .Nec «

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicimus eu fic in patre eflèjVt in reb. C2etcris,nö quod

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciut

-ocr page 40-

xxxvin.

J, eins eflèntta contradior fiat in alijs, fed quia menfura « hafum ad captum diuinitatis non fufFi'cit.Sic à proprio „temploinfeparabilcmfatentesjn quoplenicudo Deü ii tatis inhabicct,nihilominus rebus omnibus cum adef^ », fe iuxta eflèntiam dicimus, etfi non fimiliter. Nee ,, cnimcapitDeitatis iplendorcm corpus ibrdidum; id licet exemplo difcere.nec enim celabo huius quæftio; nis pondus filios Ecclefiæ, pic cum eis diflèrens.Comi« munis hic fol nobîs quotidie fe præbct omnibus, nee magis minusuè irradiai alïum quàm alium: fed in ova^ nés ex aequo exercet vim fuam:attamen fi quis acutio«! rc vifu polleat, plus eiusfplcndoris recipit,non quôd folmagis ineum agat, quâm in cæteros, fed propter vim oculorum eximiam.at quifquis infirmos habet o* culos,neobtueri quidem tantam lucem poterit,prop# „tcreorumhebetudinem.Idem cogita de foie iufticiac, K? „ cum fit Deus, ex æquo ilium adeflè omnibus iuxta fuam eflèntiam rnos'autem quotquot fumus,vthebetes j, oculis,fqualentes præ peccatorum fordibus,ad per# „ cipiendum lumen non eflè idoneos, templum verb ib ISquot; », lud proprium oculo purifsimo iplcndoremr otivs ,, V V MIN1 s capere, vt pote formatum fanefii Spiritus opera, amp;nbsp;à peccato prorfus alienifsimum. Namficut Sol quamuis fua vi attingat pariter omnia,tamennon ab omnibus fimiliter capitur: Sic vb rb vm illud iux-3» ta eflèntiam præfens omnibus, nó fimiliter adeft cçte# 9» risjvt templo proprio.hadenus luftinus. Duo in his teftimonijs obfcruet Chriftianus kdor. Primum, qubd D.Martyr luftinus aflèrat SC probet,Deum iux ,,, nbsp;nbsp;nbsp;ta eflèntiam fuam omnibus ex aequo adeflè. Alterum:

quod affirmât,fimilitudine Solis déclarât, præfem tiam

-ocr page 41-

XXXIX.

tiam Verbi in humanitate Chrifti no diffcrrc ab alqs» quoad cflentiam fuam, fed quoad ipfam humanira^ tern, quia iplendorem tocius lumints capiat humani# tas Chrifti, quern nulla creatura capere poteft, etfi ex æquo omnibus fccundum eflentiam fuam adfit. Num verb luftinus philofophus Ô6 Martyr tibi execra* biliseftBezac’ Nefcio profecftb, quid hac in parte in Beza iudicium'ne an candorem requiram. Equi^ dem tarn imperitusfiCindo(ftus non eft, vt non inteb ligatjDeum in feipfo,ratione fuae eflcntiæ,immutable: lemeflc, EgoDominus.inquitapudMalachiam, Ô6 non mutor. Et Mofe : Non eft Deus vt mentiatur. 2^3* Concédât ergo etiam inuitus necefle eft,Deum,quoad fe refpecftu fui ipfius, fuæc^' eflèntiæ, eodem modo vbiqj pracfentera efle. Sicut enim non eft alius Deus in vna creatura, quàm in alia, ita etiam non eft alia cUcnttaDei in vna,quam in alia; multb minus verum eft fi dicat; Deum in vna creatura eflentialiter, in alia verb non eflentialiter efle. Et vêtus il lud, vt opinor, non ignorât Beza:Enter,pracfenter,Deus h?c et vbiqp potenter.

Quæ eft ergo differentia praefentiæ Dei in rebus creatis f Non quærenda aut aftruenda eft ratione eft fentiæ Dei per fe, quia hac ipfa per fcæqualiter vbiep eft,ficut nunc verbis rationibus luftini demonftra^ turn eft: nee quoad feipfam attinet mutatur, fed eft, àC manet vbicç, quod eft, cum fit immutabilis eflentia. ' Refpedu ergo communicationis, definjenda crit di^ T)juerfitastree) uerfitas ilia praefentiæ,qua præfçntia Dei in Chriftoßtmie'Dei, in inhabitatio ab omni alia in reliquis creaturis toto communicatio-gcncre difFert, v idelicet, quod diuinitas humanitate corMit

F fihi

-ocr page 42-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XL.

Cow»î««?f4no fibi'propria fecit pcrfonaliter, ücutanima fuum pro/ 7)ei inChrißo, prium corpus natural iter fibi vniuit : vt non modo fît roro gemre ai jn humanitace afliimpta neq; ctiam tantum ineffabi/ li fplendore camornct, feditafefein illamefRindaC omni fua maieftace,pofentia,fapientia,ficut anima fc' fe omnibus fuis potentijs naturalicer effundit in cor/ pus proprium , vthumanitas infummam hancfite/ uecfia fublimitatem » qua cum Deo homoChriftuS cmnia incœlo terra gubernet gt;nbsp;communes fint vtriq? nature aÆones perfonaliter ,ficut corpori cuni anima naturaliter communes eile dicuntur.

wperßnaJü Qubd amcm hinccoIligiGficut alij quotp multifa/ ptr lommtinjca- ciunt, fi communicatfone efficatiæ difcernatur Dei in tionem guare Chrifto præfcntia, Neftorianum Chriftum confiituG dtßniAtur, in co plurimü fallitur Beza. Sicut enim,quid fit vnio animae cum corpore, aliter inteüigcrc non poiE-mus» qu'am per communicationem illam potentiarum ani/ mae, quas per vniuerfum corpus exercet, cum tarnen haec communicatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit aliquid ipfa vnione po/

fterius,quæ vnionem fequitur.Ita etiam,quid fit vnio f j- illapcrfonalisdiuinac fîChumanænaturae, qua vnum

gt; fcire non poiEmus finehac communicatione proprfctatum diuinæ naturæ, quat ejtiquamfro- pcr(bnalitcr per aflumptam bumanitatem omnia ope/ prtetatum torn- jatm-.psrihjjoni/nus tarne vnio eft aliquid aliud, quàm municatio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,-pfj communicatiotet tarne idem dicitur cfle,qui3

tamtn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;communicatio ; amp;nbsp;vnio per coni-

üeßaitiir. munieationem quid fit, cxplicatur, atcp hoc modo e/

tiam per earn definitur. Myfterium adorandu QC con^ folationeplenifsimum : naturam noftram inadmini-ftrationcmcoeli SCtcrræ affumptam eflc,rationed modo inenarrabüL

Ideolt;F

-ocr page 43-

XLÎ.

Idcoi^ mcn'tb repræhendcnda cft perpétua l'Ha ter^i ^jw,iw giuerfatio Bezæ et Riorum, qui de vnionc hac inter- fernher tergiusr rogat femper reipondent, cam nihil aliud cflè^quàm fentur in expUf quod diuina natura humanâfibi fecerit propria, quod catioe dif^ dum nos Scripture verbis et fentëcqs cxplicamus,ipfiƒ?«»«lt;? ynio^ rcclamatjCt interim quid fit(humanâ naturam fadlam nü ^trfanali^^ cflè diuinitatis propriâ) quodfcripturahis verbis no dicit,no explicat : vt femper habeantfui erroris alit^d rcccptaculum , in quo minime deprehendiqueant, et Chriftus ita in coelo fua humanitate abiblutè collocet, vtpcrfonaliter illi nihil nobifeum fit negotij, fedibla diuinitas fine humanitate omnia nobifeum peragat.

Nos verb cum feriptura loquimur, quac nobis inc^ Qwdfitßeri narrabilc hoemyfterium credendum Öc non intelli«^;.^^^/«^ cor^ gendum, per coramunicationem maieftatis explicate qua nô fola diuinitas,fed Aoyo? incarnatusjd cft,Dcus èc hemo vbiqj locorû praefens omnia plcniisimcad# miniftrat. Diuinitatis funt omnia operated incarnai tæjid cRjtotius perfonae,quæ tota adeft^et tota fecunif dum vtramqi naturam perfonalitcr omnia pcrficit.

Valdcautëdifsimilisratioeft, quam nobis in dæ^ quot;Di^iinikdedt moniaco proponit Beza; vbidæmoniumcôhominez,7o«z4fo. peribnaliter nô vnitur, etiamfi fit in hominc: id quod nos libenter fatcmur.Sed vicifsim audi Bezaai dçmo^ Q^tdfit incar--niQita fcfe vnirct cûhomine,vtper horninêanima dC nattadiabo-corpore obfcquentê omnia opera fua efficiatjita vt ho lut» mo anima ôd corpore nihil præftarepofîctfine dçmo# nio,et dæmoniû nihil cogitaret, diceret autfaceret, quod non fecum cogitaret, diceret et faceret homo, in quo eft, num errarec, qui diceret talem hominem elle (ncarnatû diabolum verum hoc nunquam permittit

F X Deus,

-ocr page 44-

XLII.

Deus , tdeoc^' perpétua eft hominis afFh'dito , quod vnam perfonam cum homine nunquampofsit conflit tuere dæmonium.

Valdc etiara abfurda eft oratio.SC iententia Bczae, bi. quæ diuinitatiplurimum detrahic,dura affirmât Qi contendit, diuinam fid humanam natur am inChrifto conftitucre vnam efîèntianbquemadmodum anima ct corpus vna funt eflentia Qi fubftantia. Sunt enim in T)iia natttrx tn Chrifto dux eflèntiæ diuerfifsimx, hoc eft,duæ natu^ Chrtßo confit- vna perfonajno vna eflentia. Qiioniam Chrifti tiiunt 'ymum perfona non conftituitur ex duabus partibus (qua ra^« ferfonaîe.non tfone diuinitati multS derogaretur, fiquidë partes Ce tjjèntia ynum. inuieem perficiunG qubdin Chriftoratione diuinita^ tis dici non poteft, quæ ab humanitate nullam perfe^ dlionê accipitjficut anima à corpore fuo proprio, ) fed duobus totiSj quorû vtrumq; per fe eftperfedlu. Nam verus eftjSC ƒ fedlus Deus ratione diqinitatisgt;et verus eftjac perfectus homo ratione humanitatis. Sed quod ex partibus cóftituitur,.id fit ex duabus rebus, de qui-busfinguliscompofitum non poteft prædicari, ficut perfona hominis conftituitur ex anima Qi corpore, tanquam partibus fuis : fed homo non prxdicatur de anima,neep etiam de corpore, quoniam anima eft im# perfedlus homo, hoc eft, pars hominis nbsp;nbsp;corpus eft

imperfedlus homo, quia corpus eft pars hominis : ôi homo dicitur,non quælibet pars feorfim, fed quod ex his partibus, anima bi corpore, compofitum eft.

Ideoqj homo eft eflentia tota bi perfedla, qux con/ ftat duabus partibus, quaru neutra fine altera ita pergt; feefta eft, vt appellationemhominis ei tribucre pofsis.

Longe aliter fefe res habet in Chrifto. Etenim na^

turac

-ocr page 45-

XL I IL

turç in Chiifto funt pcrfcdte, ideoq; concretu.hoc eft, perfona de vtracp pr;edicatur,vt rede dicas: Chriftus eftDeusgt;quia diuinitas eins eft perfedus Deus, : Chriftus eft homo,quia hunianitas Chrifti eft verus Slt; perfedus homo,conftans anima 6lt; corporc.Et non e ft in eo tertia quçdam eftèntia, quae neep Deus, nclt;^ homo fit:fed Chriftus nihil aliud eft ,quâ Deus.öó ho# mojvna inquam perfona,amp; non vna eflentia. Diuini# tas enim in Chrifto nonpcrficit humanitärem natura# liter, fed perfonaliter : alilt;îs diuinitas etiam ab huma# nitate pcrficeretur,quafi Chriftus perfedus Deus efle non poftet,nifi coiungeretur humanitati : ficut anima nonpoteft fuas potentias omnes excrcerenifi in cor# pore, quod de Deo affirmare,plane impium eft.

Quapropter cum alias BezaadS. Patrum phrafes T).'Be:gt;^AYeccdit nos rcuocet, miror ,qua ratione hîc ab omnibus patri# àphrafi loi^uen^ bus recedat , qui hâc vnionem perfonalem,non elfen# dt SfPatr'thM tialem elfe dixerunt ; vnam perfonam,quac duabus confueta. conftaret elfentijs ÔC non vnam efl'entiam in Chrifto conftituerunt.

Sedhucrapuit ipfum ftudium reprehendendi the# fes mcas,quarö fepte prçcipuè carpit,ôd exagitat,fex# ta videlicet,feptim5,odauâ,nonâgt; décima, vicefimâ, ÔC vicefimâ quartam, in quibus modiÇvnionis fiue v# nius ) diuerfi, amp;nbsp;quid 'a cæteris omnibus vnio perfo# nalis duarum naturarum in Chrifto différât,explican# tur.Demonftrat auteminhoc examine Beza,fe in phi lofophiç ftudio non admodum féliciter verfatum elfe, dum in limine aberrans, valde abfurda profitetur.

Primum, vnionis diuifionem mancam elfe dicit,in ^dpologta tiefe-meis thefibus pofttam, quac plurimos modes omiferif, um mex dtfputx F 5 quibus

-ocr page 46-

XLiirr.

tïon^ 'Matt- quibus aîi’qui'd vnum cum alio dicaturovîdelicet,qtio^ ftMtChrißi, modo Âriani pattern filiumvnum dixerint,5C nos cum capite nolho Chrifto,quomodo etiam vnum mul dicamurritem quæ eft confcnfus 06 voluntatis, item virtutisô6 cfRcatiæ, qua diuinæ naturae partiel^ pes fiamus.

SedquiscxiftimetBczam hæcfcrib commémora/ rCjVt qui no intelligatjquibus ipcciebus fingulæ nunc commemoratic comprçhcndanturr Ariani fimilitudi-ne inherente,filium patri dixerunt eflè æqualem.Nos verb cum Chrifto,capite noftro,per accidens vnû cou , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftituimus:voluntatis, ÔC conienfus,nô nifi per accides

fit inter duos vnio,quod eft in cuiusq; anime fubftan/ tiae inhxrens: Ô6 per accidens nos quoqj diuinae natu/ rac confortes efficimur.

Deindè in explicanda vnitatc eflcntiæ diuinae ab initio quaedam minus religiose à Beza explicantur, amp;nbsp;nobis non candide tribuunturjquafihypoftafesef/ fentia ita vnumdicamus, quemadmodum multa indi* uidua vnum ipecie dicantur (quæ eft Dialctftica præ-dicatio) eftèntqs plurim'um differetcs.Qiiæ enim ipc* cic vnumfunt,feparatas habet eflèntiasralia namepeft Petri, alia eft Pauli eflentia Ô6 fubftantia,quamuis Pc trus non minus fit homo, quàm Paulus, fed feparatiis homo à Paulo. Verum ita de perfbnis in trinitate fenfire aut loqui, impietas eft, in qua peribnæ funt vna eftentia, non tres feparatæ eflêntiæ. Quod cum à me dicatur exprefsc»iudicet Ielt;ftor,quo candore ilia in me repræhendat Beza.

Tertio fuggillaGqubd pofuerim exemplum aninig 86 corporis,ad declarandam vnionem naturalem, qua aliquid

-ocr page 47-

aliquidvftum ex materia ÔC forma conßitujtur.‘qilo? niam anima alia ratione dicatur forma corporis» quàm alias forma naturalisdc aliamateriapracdica# tur : qubd anima rc ipfa Si per fe fubfiftat,formac ait* tem naturales per fe nullam fubfiftentiam habeant: SC ineflè,non autem cflè dicantur. Sed apparet hîc quoque, qu'am fine caufa mihi contradicat. Equi-dem non tgnorabam, aliam rationem eflè animae, qu'am aliarum formarum naturalium , qubd 'a cor# porc feparata proprium elïè habcat. Nihilominus tarnen anima homo non eft, neque dicitur, quamdiu extra corpus eft, SC naturale vnumcompoßtumcon# ft 1*tuxt cum corpore.

Eefivero nihil magis fimilc in rcrum natura repc^ ritur,magna tarnen adhuc eftôC manct difsimilitult;/’^v°”**‘^'^”’*’* do. Et fupr'a oftenfum eft,quant'um diuinitati Chri# nbsp;nbsp;nbsp;qMhM

lli derogaretur, fi eflentialis elTeteiuscum humani?^®”’.^*^*” täte alfampta vnio, qualis eft animæ cum corpore.

Anima enim quamdiu eft in corpore, non poteft fine corpore cxercere fuas potentiastöC hanc ob caufam ex parte imperfecta eft fine corpore, quoniam fie a Deo creata eft ,vt fit in corpore SC non extra corpus per# feCle beata. Sed diuinitas poteft fuas exercerc o-perationes etiam fine humanitate vnita, fi vellet.

Quarto loco, quærit ex me. Num proprictates lt;probriittaii illas diuinitatts,omnifcientiam,omniiufticiam,omnilt;; 2)ej an fit «JJin» præfentiam,quas dicamus in humanara naturam cffii# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atcitlens

-fas,inter accidentia numeremus,an ver'o eflentiam dv ^umanittatt uinam vocemus? Dubitat enim Beza de noftra fen# ç/frfii, tentia»

-ocr page 48-

XLVI.

centütfnterîm tarnen non veretur nos, tanquam blav phemos, execrandos profligandos,{n(è(fîari,pcringt; de,ac fi de noftrafententia fibi certb conftarct.

Hïc nos difertc rcfpondemus : quód omnipotently am,omnifcientiam, ÔC fimilia , cflentiam vocemus dC non inter accidentia numeremus.

Inftat igitur Beza vlterius:Si inquit,eflentiam vof ces,crgo non vnita carni, fed efFiifa in carnem fuerit Dei eflentia,amp; ita hacc caro fuerit Deus ( Nos autem refpondemus,minimc fequi, quod propterea Diuiniy tashumanitatinonfit vnita. Diximus enimfupra, quod vnio ilia non fit nuda præfentia diuinitatis dC ociofa,{ed ciulmodi, que fefe in humanitatê efïùndat; ficut anima in corpus fuu propriû,quod ab anima viui ficatur, ÔC cum anima coinunes adiones ôf operatic«’ ncs habet,propterea corpus anima informatum, non ^thanaßtis lii, anima,fed animatum:ita dC caro Chrifti non ipfa Dei# de irtcarnattof' tas, fed vt Athanafius loquitur, deificata dicitur. Po# He, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teft ergo hacc cffufo ficri,fine comixtionc naturarum,

amp; qua feorfim humanitas necp omnipotens ncc^ om# nifcia ftatuatur.

Otro Chrifli non fa^ae/lDtuit fid deificata.

Nc autem quifquam exiftimet, nos vfu vocabuli lt;Dcificationis)Schuenckfeldtj crrori patrocinari veb le,a quo totopecflore abhoriemus , vifum eft Eufebfj Epifcopi Palaeftinenfis cognomentoPamphili verba adfcribere:Per quem,inquit, (Chriftum) iurat Deus 8C pater eius, tanquam diledum eum, qui ex fcmine Dauid eft, in infinitum feculum glorificaturus, quod ctiam fadum eft, quando Verbum incarnatum cum, qui exfemineDauid eft,aflumpfit atcß deificat. Hacc »lie. Naturam enim humanam in Chrifto non aboie#

mus.

-ocr page 49-

XLVH.

mus, fed quid a diuinitate pet vnioneni accepenc, militudine animati corporis explicamus.

Deinde addit Beza : Si ita eft » quomodo fcripfifti, ffter^iajn-inhabitationem Dei in Petro 6^ homine Chrifto ea habitationit vna re difFerre^quodPetro tantum nonnullas^Chrifto ‘Dei^Chriflui amp;nbsp;omnes propietates communicetcReipondeo. Sicut ttrwdifcer-ipfa vnio aliter nó pot eft cxplicari,quam per propriefff^^^^^ • tatum plenariam communicationem,quæ tarnen ipia vnione eft pofterior t ita etiam difcrimen inter hanc perfonalem vnionem 06 aliam quamuis Dei in crealt;! turis pracfentiam, non nifi hac ratione explicate poßs fumus,ficutfupràfatis oftenfum eft.

’ Ver'um inde non fequitur, eflentiam diuinitatis 7)iuinitas non diuidi , quum nonnullas proprietates tribuo Petro, diuiditurprop-Sgt;C non omnes. Diuina enim eflentia , vtcuneg varijs ter diuerfam

diuerfis modis in creaturis operetur, nbsp;nbsp;non om?[ui communica-

nia in omnibus , autper omnes, non tarnen proptes» t wwfw. rea dittiditur : tota enimfacit quidquid facit, non aïi^ qua fui parte. Sed dum non omnia facit per vllam crcaturam, ideo nulla creatura eft Chriftus, prætcr^ lefus Nazarenus filius Mariæ , in quo complacuit Deo inhabitare omnem plenitudinem deitatis cor# Col, poraliter,hoc eft,tanquam in proprio corpore.

Ideoc^ etfi tota diuinitas eft in Petro, S6 multa per ipfum facial,humanitas tarnen Petri non eft Verbi propria,ficut lefu Nazareni filq Mariae: in hoc homi# ne,per hune hominem vifum fuitdiuinænaturæom#««^yo/z«'«fC nia fuac potentiæ opera exercere, cum quo perfonali- Chrijîw. ter vnita eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Hac ratione etiam Petrus non fit pro fua menfura

G Deus

-ocr page 50-

XL vin.

Tetrw «OK e/?Deusgt; vt false ratiocinatur Beza.Inhumanitatecninî fro fiia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omin'a^ quae diuina ei dona tribuuntur,funt at-

raDew, tributajamp;^ accidentia, QC non edentia diuinitatis ficut in Chrifto, ctfi Deuseorum author fit,8C Jargitor præiens. Idecq,' Petrus neq; ex parte, neep extogt; TPetrM Jiutü, to Deus cfficitur,fed dtuus QC diuinus homo,eft enim fednonDew, perfona,aDeofeparata. Chrifti autem hominis ma# ieftas eommunicata eft ipfa eflentialis Dei maie-ftas,non fimpliciter abfolute in fe confiderata, fed quafefeinhumanitatemChrifti, Itcut anima in progt; prium corpus efFundit, eiqj' communicat, quod cor# pus antea non habebat,in cuius perfona fubfiftit,

Multbminusfequitur,quc)d poftremb exIiacKy-pothefi colligit;Si eftèntiam diuinitatis ( inquit ) vo# cemus, quae efFundatur in humanitatem Chrifti, non modofilium, fedetiam patremfiC Spiritumfancftuin Chriftum appellandum fore. Hoc tarnen ficut Sgt;C ill» »äl Z. priora non affirmât, fed quærit tantum: Só quomode ex dogmate effufionis proprietatum Dei in carnenr non confequantur, cupit fibi demonftrari.

demonftremus tibi, ficut SC priores fal# fas conclufiones.

^lt;er(fs ffatri- Nouifti in vna diuinitatis effentia tres diftindas f'-^ßianorum rt'y nbsp;nbsp;nbsp;perlbnas, quarum prima eft ingenita, altera ge#

î^tatur nita, tertia procedens. Etfi verb vna eft trium ha# rum fimplicifsima eflentia, quavnusDeus, 0(^funt dicuntur , pater , filius amp;nbsp;Spiritus fanblus alia tarnen eftPatrisfapientia ingenita, aliafiJi]genita, alia Spiritus S. procedens, id quod teD. Auguftinus doccre

-ocr page 51-

XLIX;

doccfc potuRjamp;f tu minime negate potes. EfTudit er^ ^Ang. Ixh. « j. gó pcrfona filtj, quae alia eft quam Partis ( etQ non Trin, aliud fit ) fuam gcnitampotenriam SiC fapicntiam in hunchominem, cuius naturamin vnitatemperfonx aflùmpfitj quæ fola incarnata cft,non pater autSpi# ritus S. Ideocpfolus filius, (quifolusincarnatuscft, SoîttifiliM

per vnionem fefe in humanitärem afliimptam ef^ Chr'tfiu^ fudit,) Chriftus dicitur, non parer,aut Spiritus fan^lt;/îw*r. tftus. Quod alias copiosè explicatum eft contra Pon# tificios,ad quorum iudicia Beza prouocat.

Satis ergo nunc ditftum fit gt;nbsp;quod per proprictatcs diuinitatis communicatas, 2lt; in aflumptam humant« tatcmeffufas,nonattributaaut accidentia intelliga# mus, quæfeorfimhaheat humanitas : fedcflentiales — Dei, non ramen abfolute confideratas verum ea ra« tione, qua per vnionë, perfonalcm communicantur; 00 quod vnio naturarum non fit otiofa , aut tails, in qua naturæ pro fe fingulæ agant,ficut opinatur Beza cum fuis,ira nimirum, vt diuinitas fua agat feorfiniiSxS humanitas fua quoeç : fed quod ambæfimul perfona« liter aganr. Diuinitas videlicet, tanquam principale nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ytno

agens per humanitärem , Só humanitas cum diuinita'- arum natura-tz,totiïs videlicet Chriftus Deus ÔC homo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum in Chrtßo^

Quapropter difputatio ilia, quam de attributis, formis, 06 accidentibus inftituitBeza, explicarione hacquoq;expeditaeft. Vbimcminiftevelit,quibus ,,5^ imputer blafphemiam illam,qua Chriftum, hominem « « duntaxat quidam conftituunt, qui non eiientia, fed « « per accidens,nonnatura,fed integra virtutis acciden« tariacommunicatione eritDcus.

Hane blafphemiam centies in fuo libro repetit,

Ga 6lt; in«

-ocr page 52-

T)efelHtur ca- inculcat Beza , nobifc^quot; imputât: ac nifi id demons lumnta ^uod ftret nos profitcri fe ex terra viuentium profligari Chriflw fit per petititacitè exilium minatus, quod in animo fuo no^ aicïdens iatn pridem decreuit. Sed quid nunc Beza î* cum videas nos nihil horum credidiflè vnquam aut pro^ feflôs elfe: Num dices te noftram fententiam non efle aflêcutum i qua fronte igitur earn damnare aufus es i cur nonplacidéjCt qua par eft, quaneg promififti,mo^ deftia quæfiuifti, quæ noftraeflèt fententia, priufquâ nos tanquâ blaiphemos 5gt;C perturbatores tranquilli^ tatisEcclefiç in vniuerfo orbeChriftiano traduceresî' Equidem qui hçctua legit: nos Ecclefiæ Deis Chrigt; ftum obtrudere , qui non fit natura amp;nbsp;eflêntia, fed per accidens tantum Deus, quomodo non poflèt non iufto zelo aduerfus nos infurgere, noftram^' dodri#' nam execrari ac defteftari:

Sed Deo laus, de noftra innocentia Ecclefiæ Dci iam pridem conftat.NecdubitamuSjinregno Galliæ, ôépaisim,vbihictuuslibellusvolitat, finonbeneuo^ los, faltem iuftoshabituros indices , qui nos inaudi-tos, amp;nbsp;exalteriuspartis clamorenon fint iudicaturi. Quodfi aliter fecerint, faciant id fuopericulo : modo nos noftro officio funeftifimus, dC confeientiambo-nam retineamus, quæ veritatiteftimonium perhibet.

Nunc paucis quoc^ perftringam, quid in deftripti^ Examennonte'otiz vnionis perfonalis dcfideres,quam in nona corn conclujionis ,,clufione meæ diiputationis his verbis pofui: Quae diljtutatïonii ,, duæ naturæ fiuefubftantiæ vnum perfonale conflit J gt;nbsp;tuunt,non tanquam compofitum expartibus tertium i i quoddam conftituentibus, fed quaß per acci# # j^dens, vt fcholafticiloquuntur, vnum propter naturas,,

-ocr page 53-

LI.

Sf fubftantias conflituentesrnon cxiftente tertia qua^ dam per fe fubftantia, quae neque Deus neque homo fit.

Hæcfunt verba mca, quibus vm’onem perfona? lem ab alijs fpeciebus vnionis difcernere volui. In his Beza reprehendit 3 quod affirmem , duas naturas in Chrifto quafi per accidens vnum conftituere,fiue vni ri. Idcp calumniatur ftatim,amp; aflerit,me conftitue^ re vnum,non fubftantia,fed per accidens.

Huie calumniac infiftens,protinus ad lecftorem pro ’’P* more declamitat :Cedo’ verb, inquit, quid illud eftîquot; “ nempeChriftus. Quisergo vobisChriftusï vnum“ aliquid præter illas naturas , non tarnen fubftantia ** (ne videamini cum Eutychete facere )'ied per acci# ** densjid eftjfi veftram fcntentiampercipio(denuo du^ ** bitatdenoftraiententia) proprietatibusalterius(vi^ delicet diuinac naturae) in alteram ( vidclicethumagt; “ nam) efïùfis..

Videt autem manibus palpat pius ledor mani^ feftam hanc calumniam. Ego enim addidi (voculam Q_VAS)) gCnon dixi fimplicirer,per accidens,fed quagt; fi per accidens ; qua vocula inter eflèntialem ÔC acci# dentalem,hanc perfonalem vnionem tanquamme# diamcollocaui..

Quod vero addit, hanc deferiptionem non modo' nouam,fed etiam in Ecclefia Dei inauditam eflê, quâ ipfe vt prorfus falfam repudiet,id multo magis miran# dum eft. Etenim hanc' ego non confinxi, aut pri^ mus inueni, fed exj Gabriele Bihelfcholafticorum no infimo deicripfi,quam ipfepaulb copiofius ôf erudite fanèexplicat.

G 3 Necÿ

-ocr page 54-

Neeg eft, vt mihi Scholafticonim ineptias obijciat, cçtera enim quales fint nouimus: fed in myfterio Tri^ nitatisjödvnionisperfonalts explicando,non modo piè j fed etiam erudite multa elaborafle, pro veritate aftèrenda, nemo nifi indoeftus negauerit. Curigitur mihi tanquam nouum 6C ante inauditum obijeere au^ deti quod in fcholis tritum fuite'

Sent, Tiiß.K I. T)ub.^

Rationem autem huius reddit ipfe Gabriel : licet cnim C inquit ) natura humana non fit accidens Vci'iJ bf tarnen accidentaliter, id eft, contingenter, vnitur Verbo.

iene.

Ideo non potuit aut voluit diccre,has duas naturas inChrifto vniri per accidens, fed inquit,quafi per ac^ cidens. Quafi inquit,per accidens,Ô6 non,fimplici-ter per accides,quod contingenter fiat ifta vnio,Ä^ ah tera natura ad alteram dependeat. Hoc (quafi) dum expungitBeza, 5Cper vniuerfum libellum declamigt; tat de accidentario quodam Chrifto,quàm candide id fàciat:pencsLe(ftorem indicium efto.

l^num perßna ie, meaiu inte, fubßantiale cJ Miidentale,

Et mala eft confequentia: In vnione duarum natu^ rarum in Chriftononconftituitur præter naturas v-num fubftantia,ergó per accidens vnum conftitui# tur, Nam eft aliquod tertium, videlicet, vnu perfo# nale,in quo duæ fubftantiae non fiunt vna fubftantia, fed vna perfona,in qua,vna natura dependeat ab alte ra,vt humana 'a diuina,'aqua etia fuftétatur,et fine qua humanitas non habet proprium hypoftaticum eile. Et neutra eft alten'us pars,ficut in compofitis, quae ex partibus conftituuntur. Neq; enim humanitas eft pars diuinitatis, nec diuinitas eft pars humanitatis: fed diuinitas filij eft totum, QC perfona per fe fubfiftes:

-ocr page 55-

Lin.

6^‘ humana quot^ ftatura cft tottim quiddam, pcrfe# ëtû,anima ÔC corpore c0ftans,etianifi non habeat proprium eflè hypofta(icum,perlc)nara àperfona Aôyovi hoc eftjà Verbo in vnitatem fuæ perfonae aflumitura vt fît vna perfona Verbi ÔC naturæ alïùmptæ.Qiiem-adniodum autem eftfingularishacc vnio , ira etiam eftpraedicatio fingularis,

Atque hoc fane modo nobiicum non pugnat quod Beza fcribiGfe credere, hûc hominem eflè verè eiTcnf “ tialiter ipfifsimum ilium filiumDei, vnigenitûelîèn# tiarum inconfufa videlicet vnione, non autemper ** accidens,aut proprietatum efFufione. Ne(Ç enim** hoc eft Deum eflê, fed diuinum efle ; ÔC hoc conceflb, Chriftus ex vna tantum eflèntia humana conftaret, ** proprietatibus autem geminis: quod dogma non tan# ** turn abfurdum, fed etiam blalphemum QC impium effe afFirmamus. Hadenus Beza.« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**

Qiu)modo Cirî-

Nos idem plane affîrmamuSjmodb uocabulû(eflèn#ßtn tjJènüalU tialiter) non ad naturamhumanitatis référât. Homo^jy^^ ferfonali cnimratione fuæpropriænaturçnonefteflèntialiter terßtTitM» Deus, fedperfonaliter : ratione vero naturç diuinaî, eflèntialiter Deus eft. Homo autem non accidental! effuflone proprietatumdiuinac naturæ, qualem fingit Beza, fie nobis falsó adftribit, fed perfonali vnionc cft Deusperienaliter,qua diuinitasfilq fefe ita elFun# dit in humanitatem, fine omninaturarum ÔC propric# tacGconfufione,quemadmodûpaulô ante de corpore animato diximus,vt eas humanitati pcrfbnaliter,non feorfim aut feparatè cômunicct,hoc eft,fibi naturâ hu# manâ ita propriâ faciat,vt per earn, ÔC cum ipfa omnia

agatt

f

-ocr page 56-

LI III.

agat : qua ratione ipfa quocp efFcda eft non modb vi^ va, fedetiamviuifica,qubdnunius hominis naturae contigit.

Qiiapropter ftias,Chriftiane Ie(ftor,quoties in Be# zx fcriptodida deaccidentario Deo occurrunt, in quibus Beza de Chrifto concionatur, qui per acci# dens tantum fit Deus:qui fit diuinus homo : cuius na# tura ieorfim fit fa da omnipotens amp;nbsp;omnipræfens ; in quam ita effufa fit diuinitas Dei,vtfintaccidentia ab# foluta,6C adiuinitatefeparata in humanitateChrifti 6Cc. ÔC fi quae funt fimilia, ilia omnia ad nos nihil quidquam pertinercjfed cflèBezæfi'gmêta, ÔC caluni# nias, qua: nulla caufa nobis imputantur .Nihil enim horum docemus , fed damnamus, improbamus,dete# ftamur 0^ cxecramur hacc portenta opinionum, quae nobis accidentarium quendam Chriftum propinant: qui non fit verc Sgt;C naturaliter Deus, patri op.owio'‘t eiufdem QC vnius fubftantiæ atque eflentiæ : cuius diuinitas humanitati non æ-xpasxya aliquaaflîftat, fi# cut Neftorianis'placuit J aut cam in feipfa gloriofam tantum faciat,fed cum ea perfonaliter vniatur, vt earn fibi faciat propriam,quemadmodum , anima fibi fuum corpus propriumfacit :inquam omnesfuas proprie# rates fine confufione naturarum aut proprietatuni effundat, ficut anima fine omni confufione fuas po# tentias in proprium corpus elRindit, cumquaomnes adiones corpus communes habet,

Fatetur quidem Beza nobifeum,ficut alij quoque fuse opinionis fedatores : quod diuinitas humanam naturam aflumptam fibi fecerit propriam.Seddum eius explicationem déclinât, hoc ipfo iterum quod paulb

-ocr page 57-

■’ » LV.

ante affi'rmaucrat, contrei lit. Tribuit cnim diuinitati adminiftrationem cœli Suf terrae, quam ipfa fola exer^ r • ceatjfuxta quam etiam fol am Chriftus praefefts omnia adminiftret r fimiliter QC humanitati fuas adioncs fc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perjonai^

orfim, qua fciîicet fuis Angelis Sd bcatis homfnibus^ duos Chrtj confpiciendum fe præbeat : vt hoc modo fingulæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßi-

turæ fuafaciant, quod eft reuera cum Neftorio perfo# ^trfas operatic nam difcerpcre,naturas diuellere QC feparare,quarum wa tribuit, vnio per effufionem illam explicatur, de qua fatis di^ ximus. Non cnim habet nunc diuinitas adiones ab humanitate fcparatas,fed omnia in omnibus operatur tota perlbna, fecund« diuinam naturam eftentialiter, amp;nbsp;peribnaliter fimuLquia eflentia QC perfona in diui;# nitate Chrifti vnum func,fecundum humanitatem per fonaliter tantum,id eft,non per fe,aut naturaliter,fed co modo, quo eft a filio Dei in vnitatem perfonae aO fumpta,quo modo etiam cum filio Dei vbit^ locorum non localitcr, fed perfonaliter adeft.

Haec fuffïciant breuiter diefta de perfbnali vnione, in qua explicatione non modo D. Brentium,fed me^ arum quolt;^ thefeum veritatem demonftrare ac tueri volui,quasBezafinecaufa reprçhendere,ô(f conuel-lere fruftra conatus eft. In quibus vnionem perfonae lem difertc QC perfpicuc cxplicare ftudui,ne aut per# fonac diuiderentur, aut naturarum proprietates mi# feerentur, nec verbalis etiam proprietatum in perlb-na Chrifti praedicatio conftitueretur, fed eiufinodi, quae humanitati fummam maieftatem tribuat, qua toto genere,ÔC non gradibus, ab omnibus fandis dift cerneretur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piûLedorë ex fimilitudine animae,

H quae

-ocr page 58-

Lvr.

qnæ inter omncs alias aptifsima eftj’ntcncxiflè cow fido, quod Scripture facræ illuftribus teftimonijs ita firmauimus, vt fperem de ven'tate dodhinae noftræ, quam hadîenus cum Luthero profefsilumusjnemigt; nem verè pium dubitare

«

Teßimoma S. Quoniam verb aduerfarij noftri paisim in fuis Parrum Je fna-'fcriptis declamitant, dodlrinam hanc noftram con^ teßate hominis fenfu S.Patrum defticui, qui Apoftolos fecuti in Ec^ Chrißit clefia Dei docucrunt, vifum eft hzc aliquot piaî ve-tuftatis teftimonia adijcere, vt omnes ptj ôd veritatis amantes intelligant, non aliam fuifle Sandlorum Patrum fidem dodtn'nam de duarum naturarum in Chrifto perfonalivnione, quam hanc noftram, qux tnEcclefijs noftrisfonat.

lußinuf. 'i^lartyr in expoßtioneßdei de Tri~^ nitate».

Communis ftic Sol nobis quotidie fe praebet om# nibus, ncc magis minusue irradiât alium quant ali;’ um Jcd in omnes exercer vimfuam. Attamen/i quis acutiore vifu polleat, plus eius iplendoris recipit: non qubd Sol magts in eum agat, quàm in caeteros, fed propter vim oculorum eximiam, at quifquis in^ firmes habet oculos, ne obtueri quidem tantam lu^

* ’ cem poterit,propter eorum habitudinem. Idem co^ gita de Sole iufticiæ » cum-fit Deus, exaequo ilJum

’ ’adeflè omnibus ivxTA svAM bssentiam; Nos autem quotquot fumus , vt hebetes Sd ocaîis lentes gt;nbsp;præ peccatorum ibrdibus gt;nbsp;adpercipienduin ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lumen •

-ocr page 59-

tvn.

löwcft non c{ïè idoncos, tempi um veto il lud proprio um oculo purifsimo tctivs lvminis splkn-* DOREM CAPERE, vtpotc fotmatum Sancfîi fpiri^ tus opera,ÔC à peccato prorfus alienifsimum.Nam fîlt;» eut SoLquamuts fua vi attingat pariter omnia,tamen non ab omnibus fimiliter capitur: Sic Verbum ibquot; lud iuxta eflentiam præCens omnibus, non fimiliter adcftcæterisjVt proprio tcmplo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“

Gregori«* Epifiopuf TSLißinuf contra Eit-nomium^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

• Qui dixit î quia dexteraDei exaltatus eft, certifsi? me reuclauit difpenfationem înefFabilem Sacramen? ti, quiadexteraDeicreatrix omnium exiftentium: ?iU3e eft Dominus, per quam omnia fada funt, ôd me qua fadorum conftat nihil, ipfa vnitum homi^ ncmeuexitpervnitatem,ad propriamcelfitudinem.

f t ‘

iAthanaßuf Ef'iJcopM Âlexandrinw,inlibrode Incarnatione.

Quæcuncç feriptura dicit, quia filiusaccepit, ÔC « -glorificatus eft filius, propter humanitatem eius dicit, « non propter diuinitatem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Ibidem,

Vndc ait, 8C Deus cumfuperexaltauit, dona^ ' uit ei nomen, quod eft fuper omne nomen, Svc. De ■ templo hæc dicit, quod eft corpus eius : non enim celfus exaltatur,fedcaro exaltatur excelfi,et carni celfi donauit nomen, quod eft fuper omne nomen. Ha non

-ocr page 60-

Lvin.

oc non Verbum Dei per gratiam accepit, vt vocare^' ,, tur Deus, Sed caro eius cum eo deificata eft.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Yaului Epifiopw Emifinu^ in Homûia dt

incarnatione,

3 gt;nbsp;Attende quid dicatur. Diuiniora quidem aflump^ ? gt;nbsp;tac naturae dedit, eorum verb quae humanitatisfunt, gt;nbsp;J nihil aflumpfit. Ambulauitfupra mare,fed cum pro# prio corporc:increpauit ventos ôf marc, fed per pro# prium corpus. Occurrit illileprofus, diccns:Domi# ne,fi vis, potes me mundare, Dicit ci, volo,mundus cfto.Et tetigit eum,corpus, videIicct,Dominicum,8^ cefsit morbus ablataq/ eft lepra. Pauit quintj millia hominum quinqj panibus, fed per proprium corpus. Acceptis namcg panibus,gratias egit PatrtôC frados dedit difcipulis, difcipuli verb multitudini,0f fupcr#

3 gt;nbsp;fuerunt duodecim fragmentorum cophini. Solius Dei eft remittere peccata. Dicit autem,vt (cûtis po-teftatem habere filium hominis remittendi peccata. Iterum dicit: Nemoafeendit inccelum, nifiquide-’ feendit de coelo filius hominis,qui eft in coelo. Vide«

’ ’ cum qux fublimiora funthumanitati dcdifle.

Cjrilbuinloannem lib, 2. cap, 144,

Sicut cnim Pater (inquit) habet vitam in femetip# fojfic dedit QC filio vitam habere in femetipib,Nolitc, inquit, mirari,fi,quum me hominem eflë videatis, fu-feitaturum tarnen mortuos mcpollicear, ôfiniudi# cium dedudurum minitcr. Dedit cnim mibi viuih# candi

-ocr page 61-

LIX.

candi virtutcm Paterdedit iudicandi poteftatc m:fed vtlubricamludatorum tnentemhis retinerc ftuduit, fic aliorum quotp curam non paruam habuit. Qua* propter caufam, quare haec fibi à Patre data dixerit, illico fubiecitjdicens: Quiafiliushominiseft. Vt in* f, tclligamus omnia fibi data fuiflc,vt homini,qui quum „ crcatura Gt, nihil habet à feipfo. Vnigcnitus verb filiusmon vitac particcps, fed vita natur aliter, vt Pa# ter eà.

IdemTyttncarHatione'vntgeniti, ta^, 7,

Sicut corpus alterius eft naturae praeter animam,v* nus tarnen ex vtro(Ç homo efficitur vocatunita etiS ex perfedaDei Verbi fubfiftetia 0^ humanitate per# feda,vnus eft Chriftus. IdêineodeDcus fimulamp;ho* mo,8lt; fua qui de di eit Deus V erbum, vt ante dixi, quç funt carnis propria: quia ipfius eft corpus ZC non alte# rius: communes autê facit tanquam cum fua carne di* lt;« uinae fuae maieftatis operationes, vt poiTet ctiam vi# « uificare mortuos,0lt; fanarc infirmos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«lt;

liidtm i cap. 8.

Gaetcrum tâquàm in imagine, licet in carbone con* fpiccre,adunatum quidemhumanitati Deum Verbs, non tarnen proicciiTe quod fucrat : transformafle au* * temmagis aflumptam naturam infuamgloriamôi o* * perationem. Quemadmodum enim ignis ligno aft»# xus,0C in id penetrans ,compr£hcndit quidem ipfum, ÔC quamuislignum efle non definat, vim tarnen fuara

H J fpcciemcÿ'

-ocr page 62-

rpeiicmtf tranfmittat omncm fecf confert in ÏÏgnwtn, èc cumipfb,iamquafi vnuminaliquodæftimatur. dem intelb'ge ÔC de Chrtfto. Adunatus enim inæftii« mabiliter humamtatîDeuSjferuauit qindem ipfam in eo,quodfuerat,ô(S ipfepermanfit, quod erat, femel ta# men adunatus,quaß vnus iam cum ipfa putatur,ea que funt illius fua faciens. Conferens autem ei etiam ipfe fuac naturae operationcm.

IhidetniCap,^,

In Cantico Canticorum ipfe nobis introdutßus eft, dicens Dominus nofter lefus Chriftus.Ego flos campi SiC lilium conuallium. Quemadmodum ergo odor res quidem eft incorporea »habet autem,quaft proprium corpus id in quo ineft, tarnen vnum ex vtroi^intelli# gitur.Liliumcorrumpitur, tarnen ratio ipfiusvnius rei difeefsit, in fubiedocnim odor eft:ita etiam de Chrifto intelligimus diuinitatis naturam, quæ fuam excellentifsimam raaieftate vt odorê fuauifsimû mun do difpergat,tanquaminfubielt;fto eflê corpore huma# nitatis amp;nbsp;id quod incorporale eft per natura,per adu# nationem difpenfatoriam pene dicam fadam fuifle corporale,in eo cnim diuina figna operatus eft.

inlibro de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad Dominum nofir um lefium Chri^

fiumfide ad Inginas.

Admirabere in iftisChriftum operantem vt Dcum, fimul be corpore:vt Deum quidem dum vult:vt homi nem autem, dum exjtendi t manumgt; Vnus igitur ex vtrislt;^

-ocr page 63-

Lxr.

vtrrslt;$ fîh’us. Nam quamuis Verbum caro facflum fit, operatur tarnen vt Deus cum fua carne, quæ per il lud habet vi'rtutem. Et iterum: proi'nde habet tanquàm “ 'exfeipfofecundum naturam exiftensin feipfo vitam, fecundum qubd intelligttur vt Deus. Et quis fit ac^ foZ.370^ cipiendi modus, docebit, dicens ipfe, quia fifius ho/ minis eft. Non enim proprium cft hominis à fe pofte habere vitam. Quia autem proprium faiftu eft viuen^ „ tis Verbi,vnitum ilh',corpus,hacratione SC valde me « ritó, tanquàm habens ipfius viuificam operationem, « accepiftê dicitur vitam. Proprium autem iterum hoe « facit fibi ille, cuius nbsp;nbsp;proprium facftum eft corpus af# •

fumptum.

Idemïnloannemïih, ^,cap.

Quamuis ergo natura carnis,vt caro eft,viuificare nequcat,fecic tarnen hoe,qiiia totam Verbi operatio# nem fufcepic.

Hftronyntus Ad’Marcellam.

Extrema fchedula continebat, vtrum poft refur- Q^^ßio ^ar--redionem quadraginta diebus Dominus cum difci# depra^ pulis conuerfatusfit:Slt;nun$alibi fuerit,an latêterad A««'« humani-cœlû afcenderit atefe defcenderit,ó(-’ nihilominus Apo ftolisfuampræfentiamnô ncgauerit.SiDominSDei i^Jpondttirlie-filiu confideresjde quo fermo eft, dC illum eftè qui lo# ronjmtn yir quitur : Nonne cœlum QC terram ego repleo diciC fffff diuinita-Dominus ; ÔC de quo alius Propheta teftatur, cœlum

mihi

-ocr page 64-

LXIL

fonaîittr lumAf mihithronns eft, terra autem fcabcllnm pedum mco# nitati tß fowK-rum:Etrurfum alibi:QuitenetcœlumpaImoamp; ter^ tficafa, Quofi ram pugillo : de quo Dauid canit : Quo ibo à Spfritu «MOT iitß hanc tuo ôf à facie tua quo fugiam. Si alccndero in cœlum maitßate non tu ibi es; ft defeendero in infernum ades,6Cc. profeeftb baltt natura non ambiges, etiam ante refurreefttonem fic in Do^ humana,fed ^minico corpore habitafîè Deum Verbum, vt in patre ynione turn dif eflet cœli circulum clauderet, atep in omnibus in# ttina, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiifus cflct,0^ circumfufus,id eft : vt cunda penetraret

interior, contincret exterior. Stultum eft igitur ib lius potentiam vnius corpufeuli paruitatefiniri, que non capit cœlumtôô tarnen quod vbicç erat, etiam in filio hominis totus erat. Diuina quippe natura, Dei fermo in partes fecarinonpoteft , neclocisdi# uidi,fed cum vbiep fit,totus vbilt;]^ eft. Erat igitur vno -codemcçquot; tempore ÔC cum Apoftolis quadraginta die# bus,amp; cum angelis, ôt^ in Patre, QC in extremis maris finibus erat:in omnibus locis verfabatur;cum Thoma in India; cum Petro Romxzcum Paulo in Illyrico : cu Tito in Creta: cum Andrea in Achaia, cum fingulis Apoftolis Apoftolicis viris, in fingulis cundisep' regionibus. Hæc Hieronymus non de diuinitate fed humanitatc interrogatus relpodet, quam demon# ftrat non fua virtute propria, fed diuinitatis commu# nicata affuilTe, qua eflèdus eft etiam fecundumhuma# nitatem Dominus rebus omnibus prsefens,quibus ad# miniftrandis etiam tanquamhomopraifedus eft.

G

j^ugtßinus tn Sfrmone 8. de yeriit Domini in monte.

Sufeepit animam« fufeepit corpus^ fuftepit plenum hominem»

-ocr page 65-

Lxin.

homjnemj coaptât fibi,vnam facit Dominus cum ier^ uo perfonam. Quanta iftagratia^ Chriftus in cœlo, « * Chriftus in terra, fimul Chriftus in cœlo ÔC in terra. « « Nec duo Chrifti, fed idem Chriftus in cœlo SC in tcr^ lt;nbsp;• ra,Chriftusapudpatrem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«lt;

I

Idem tra^atu in Foannem.

Nam 8C anima Apoftoli Vcrbo illuftrata eft: ani# ina Petri Vcrboilluftrata eft: anima Pauli Ö^alio- « rum Apoftolorum ac/andorum Verbo illuftrataclt;e func animæ : fed de nulla didum eft : Verbum caro «e fadum eft. Et de nulla didum eft:Ego SC Pater vnum fumus. Anima amp;nbsp;caro Chrifti cum Vcrbo Dei vna «lt; perfona eft. Ac per hoc vbi fumma poteftas eft,fecun? «c dum voluntatis nutum tradatur infirmitas. lt;*

Idem in Tfalmum ^7,

Quod eft brachium fandum Domini Dominus nofter lefus Chriftus,audi Efaiam:Quis crediditau?«« ditui noftro, SC brachium Domini cui reuelatum eftf « Brachium ergo fandum, SC dextera ipfius, idem ipfe lt;« eft. Ergo Dominus nofter lefus Chriftus brachium Dei, SC dextera Dei,propterea fanauit ei.

Idem in Sy mb, adCatechumenos Ub,2, ca^. 7.

Sefsionem iftam nonaccipiatis humanis membris pofitam, ÔCc. fed ipfa dextera intelligite poteftatem, ** quam

-ocr page 66-

LXIIIL

», quam acctpit homo tile fufceptus a Deo, v t veniat dicaturus^qui prtus venerat iudicandus.

'Stifihtu de Spiritu fan^îo cap. 6. Super Hind: Sede à dextrif, amp;nbsp;fedet in dextera maie-ßacis.

Caîter'um, vt de imperitta eorum taceam, qui lo^ cum itt corporcis deccrniint,quid mitigabitpugnani* - fltf contrartetatem ipfbrum, per quam adeo impudent ter fcripturis aduerfantur, ncmpehuic: Sedeadex^’ tris meiSjôC huicrSedct in dextera maieftatis Deûô^c» » gt;nbsp;Nam vox dextrum, non inferiorem locum^figniflcat, ’ •gt; veluti ipfi dicunt, fed habitum æqualem,non corpo# ralircr accepta voce dextri. Sic enim amp;nbsp;finiftrum ali* - quid in Deo fuerit:fcd ex honorificis pracfidentiæ no# gt;nbsp;gt;nbsp;minibus maieftatem fill) nobis producente,

Jdem de natiuitate Chrißi.

Ti'iCTrfoTroiJ ef u itoTiii;,TTu'^ceo'i^i^aoufiifccCixa' gt;nbsp;otAÀx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôvyà^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttùj ttço; T «'S'Hr

çop, [Mitio^ KUL/d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xina thç omâatc; Svidt

{j.tlt;S)!;,o7rt^dvTi lÂotTjSvreUT^ /ucîfx.S'oo'ei, ngù 'TAo/JTrAnpoi imvT^ fjLirtxÿp KäLTci TÿVfS'H Ksdô ô»)ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tyvtvn. ovts

oovffti'Jç »1) TV cf'jvi'xoVT^iiÿ li yiceTPi: 'iS^loif nóA» TTOii; ovçoLUoi»

Jn eandemplane ftntentiam dst Origenei

Si ergo mafia aliquaferriferaper in igné ficpofita, • omnibus fuis poris,omnibuf(ÿ venis ignem rccipi#

ens:

-ocr page 67-

LXV.

Efts : 8^ totaigüjscflKlt;fla,finec^ igp« nbsp;nbsp;câ cefîèt aH-

quando, necß ipfaabignefeparctirr, nunquamdice# ölus hanc, quæ natura quidem fern' mafla eft, in ignc poifitam, 26 indefincntcr ardenteni, pofle frigus ali^ quando recipere. Quinimb quod vcrius eft, magis eam^ßcut ifi fornacibus facpe Reri ocuUs deprchcndi? ßius, totam igncm efFecflam dicimus: quoniam nec a^r lt;nbsp;h'ud in ca nifi ignis cernitur, Sed etfi qui contingere atcß tradarc teniperauerit, nó ferri, fed ignis vim fen tiet. Hoc ergo modo ctiam ilia anima,quae quafi fer^ rum in igne,fic iemper in Verbo, femper in Sapien# lt;nbsp;« tia, femper in Deo pofita eft, quod agit, quod fentit, lt;nbsp;« quod intelligit, Deus eft: amp;nbsp;ideo nec conuertibilis Sgt;C mutabilis dici poteft : quæ in conuertibiliratem ex « Verbi Dei vnitate indefinenter ignita pofTedic• nbsp;nbsp;nbsp;tc

iAmlroßfti'inEpißQlaiS.

'V

3.( Viuificatos in Chrifto federe fccit in cœleftibus in ipfo Dominolefu : non quo quifquam hominum prælt; rogatiuam fedendi meruerk in ilia fede Dei, de qua Pater foil filio dixit.'Sedc a dcxtris meisrfcd quia in ilia carne Chrifti per confortium eiusdcm nacuræ, ca# ro omnis humani generis honorata eft. Namficut ille in noftra carne fubditus legitur per vnitatem carnis,00 obedientiam corporis, in quo fuitobediens yf(^ ad mortem :Sic ÔC nos inillius carne confede# mus in cœleftibus. Nos ergo fedemus,fcd in Chrifto quot;nbsp;fedemus, quifolus fedet addexteram Dei fi!iusho#‘‘ minis, ficut ipfedixit: Amodb videbitis filium ho# ** minis.

Idem

-ocr page 68-

LX VI.

IdeminEpißolamaiiHelraotcap,^.

7^0ta lene.

Per dextcram non Dcum corporaliter deformauifgt; fed magnitudinem demonftrauit honoris, dum dixit: * * In excelfis.Oftendit eum omnibus aItiorem,SC fupergt; ’’eminentemcHe,quietiamvfq^adipfumperuenit Co^ liumpatcrnxchritätis, Sicut enimPater inexcclfis ■” eft , fic amp;nbsp;filius. Confeflus enim nihil demonftrat aliud,nifi honoris æqualitatem. Si enim minoration nem vellet oftendere, nunquam dieeret;A dexteris. Etmox in illud:Cui dixit aliquando AngeIorum:Figt; lius meus es tu, Sgt;C rurfus* Ego ero illi in Patrem,öfc. Hoc abfc^ vlla dubitatione de incarnatione filtj dicif tur.Ideb verbum futuri temporis pofuit,ErOi£lt;c.

Addamus etiam teftimonium Fabri Stapulen-fis,quem Beza tanquam domefticum,vtpote Gallum». fürtafsis non facileretjciet,.

Siapulinßstn i. for. 12..

Vos eftis membra Chrifti ex parte, id eft, pars membrorum Chrifti :• non autem omnia membra. Non enim Corinthtj fideles erant totum corpus Chrin fti,im'o necç Europa, net^ Afia nelt;ç Aphricacapax eft plenitudinis corporis Chrifti, corporis, inquam, Chrifti, cui corpora noftra fpirituali modo vniuntur, 6^,vt fic dicam,concorporantur,quod cœlum implcü, »iOi. terram. Eft enim vbicunq; Verbu eft ,nam VerbS a, caro faeftum eft. Quare Verbum nus^ eft fine came, a, neq; caro ilia fine Verbo. Videtene corporalis imagi natio VOS h/c ludat, locamultiplicans, ipaciadiftenn a 3 dens.Nec^ h«c locorum multiplicatio,nc^ ijjaciorum ,, difteniio intelligitur, fed plenitude fine loco, fupra locum

-ocr page 69-

LXVII.

locum omnê, tnfra locum omncm, extra SC intra om, nem /ine ipatio/upra ÔC infra omne fpatium, extra intra omne ijjatiunKEt corpus Chrifti fuperfpirituali (« illo modo,qui fine modo eftjnulli comparabile, nulli « proportionabile eft. Sed corporali modo, quo in ter# ris vifus eft,0^ coparabile 0lt;f proportionabile eft. Hoc ex affiimpta infirmitatCjamp;f modum,0^ coparationem, proportionemqj admittens, illudautemex aflumetc« virtutc,modum,comparatione omnem,omnemt^' pro# lt;c portion? difFugiens. Id ratio imagination! iunda no attlngit,neq? raticnaliter infeipfamancns,vcrum ab# furda vtrinep loquitur ÔC effingit, fed extra fc euades, fuperrationaliter fuperiorimente infufa virtute, vbi necßloca,ne(Ç fpatia, neep numerus, neep multitudo, ne^ tempus cogitantur, vera fentit,ó^vera loquitur, loquitur quidê,vt ineloquibiliaj'ncoparabiliajóif im# proportionabilia dici queunt, Só quomodo ineloqui# biliter. Verum alias, ft Deus afpirauerit,de hac ma# teria amplius haeftenus ftapulenfis.

Polfem etiam alia quàmplurima inhâcfententiam 8C veterû ncotericorû cômemorare teftimonia:Scd hæcpaucarecitare volui,vt docerê, quàm verè ab ad# «erfarrjsnoftris aflèratur, dogma noftrû demaieftatc Chrifti fecundûhumanitatê, cflê non modo abfurdum amp;nbsp;blaiphemû, fed etiam ïn Ecclefia inauditum,ô^ eru# ditç vetuftati prorfus incognitum.' Soient quidem ipfi innumera ex S.Patrum ftriptis cogerere teftimo# nia, quibus veritatem humanac naturæ demonftrent, etiâ in gloria.Sed quid opus erate'quum veritas huma# næ naturaî nobis nunquam negata fuerit, fed ea po# fîta ÔC crédita, cum ipfa quoqj hanc maieftatern confi-

I 3 fterc

-ocr page 70-

LXVIIV

ftcrc poflc non tam fcripturæ facras, quam S.Patrufil teftimontjs demonftrautmus : quam Chn'fto non ni-, buimus abfolutam, fed quatenus nmi di'uina natura . perfonaliter eft vna, quæ non eft verbalis communie ratiOj fed vera huius maieftatis participatio.

Ex his autêfpcro Chriftianum ledlorem intelligerc, qu'amalienifuerintfcriptores Ecclcfiaftici ab

-, o'«gt;quæ humanitatiChrifti verbotenus tantiïmaieÛagt; te thbuitj,qua cum Deo præfèns omnia adminiftrar« dicitur. Quid cnim aliud vult luftinus Martyr,duni affirmât, Chriftum tofius luminis Verbi fplendorem capere. Quid aliud Gregorius , qui teftatur ChriftI bumanitatê ad propria celfitudinem Verbi cuediamC Quid aliud Athanafius per deificationc c” Quid Pau# lus Emifenus, aliud per diuiniora aflïimptæ naturae datat'Quid aliud Cyrillusî’dum affirmât Chrifto hoini ni viuificâdi virtutem datamc'transformatam in Ver# bi gloriam 6C operationemc'Quid quælb aliud Hiero# nymusc'Marcellâ fuam erudire volens, Chriftu in fin# gulis cundrisCß'regionibus eu fuis Apoftolis non mo# dbfecundum diuinitatê(de qua Marcella no interro# gauerat) fed etiâfecundûhumanitatê fuiffè.Quid ali-iid Auguftinus tquot; diflèrens Chriftum fimul in cœlo ÔC in terra ftiiflc, qui fit ipfa dextera Dei fecundum diui# nitatem,6Cfedeatad dexteram Dei fecundum huma# nitatem ( Quid aliud Bafilius per habitum æqualem^ per fimilitudincm ferri condcntis,ficut ÔCOrigenes intcllexitî’ Quid aliud Ambrofius per fefsionem ad dexteram Dei, quam foli Chrifto vendicat; Quid aliud quæfo tuusille Stapulenfis non minusapert'c ' quam pie maieftatem hanc hominis Chrifti afterens, qua

-ocr page 71-

LXfX

qua cCF niitfo foco circumfcripta fupcfnaturali Caf perCpiritaaîiCsimo modo omnibus rebus prçfèntë fta# tuitç' Necç aliter fenfifse reliquos patres certum eft: quorum teftimonia fuperuacaneum puto prolixius commemoraregt; qui in adorando ÔC venerando, quàm ' fcrutando hoc myfterio plus occupati fuerunt.

Nunc ad alteram partem acccdamus,quæ eft de aft T)i]^utatw Ht cenfu Chrifti in cœlum, in qua multa diiputantur, cælo locali alie~ quæ nihil ad tnftitutumfaciunt, videlicet de condi# nueflà iïfputa tionecœli, de natura fie proprietatibus gloriolbrum nW matt-corporum J deconditione damnatorum, de [vAzxvtQ.ßatt hominis^ Quæ fimul omnia ad praîfentem materiam non perti# nêtade qua nûc diiputamus,videlicet de maieftate ho minis Chrifti; QC coditione^ qua in Deû homo aftum^ ptus, fadus eft vna perfona cum Deo, QC virtu«# tem humanitati contulit, vt fecundum illam fimul in pluribus^adeofj; omnibus locis præfens cflê pofsit.

Poüto enim 8C conftituto, earn cflè condition? cœs li, QC gloriolbrum corporum gt;nbsp;adeoep etiam corporis Chriftijde qua ZuingliusjBullingerus 8C Beza dilpu; tant, nihil tarnen præfentiac Chrifti fecundum huma^ nitatem aecedit vel decedit ; quam (vt faepe didum eft) non exproprietate corporum glorioforum,fed vt nione perfonali confirmamus, quæ fada eft in Chrft ftojpriufquam ad cœlos afeenderet.

Étfi enim corpori Chrifti etiam accidentalis con# ^aitßas ynio-tigit gloria^poftquàm 'a mortuis refurrexitjCuius cor# nis exctllitglu-pus fadum eft ipiritualc ôi gloriofum, nulla tarnen riam tor^ortt eft comparatio huius gloriæ ad maieftatem illam,quac Chrißi aisidtn-ipfi in vtero matris eft collata, vbi fadus eft vna per# talem^ fonacumDeo,quacomnes cœlos, ô( omnembeatitu# dinem excellic,

Huius

-ocr page 72-

LXX.

/o««». J. Huiusniaieflatis acquifitioncm, in hac difputatio^ ne,noftrarû Eccicfiarum docïlores, cxemplo Chrifti» ctiam afccnfum incoelum appellarunt, qui omnibus coelis eft excelfior 8C fublimior. ld quod facile demon ftrari poteft. Nam extra controuerfiam pofitum cftgt; Deo nihil eflè fublimius aut magis cxcelflim. Ita igi^ tur aflùmiàDeo, vt vna perfonacum Deo fiat, eft collocari in maximamfublimitatem,06 euehi ad fum* mam maieftatem, qua cum Deo omnia in coelo ÔC in terra gubernet. ld nemo fanus inter nos negabit, qui fidei articulos mediocriter tenet»

T)e naturali fîr nbsp;nbsp;Cum autem etiam de cœlo difputari cœptum eflêt,

froprio modo quaefitum eft de naturali fixS proprio modo corporiSjfî^ torporis Chrißi, uc humanitatis Chrifti in cœlo : fiquidem Brentius ci etiampoièreCurref^ionem triplicem tribuat. Maie# ftatis,gloriæ,oeconomig Sed plana eft etiam hæc ex# plicatio.

Oixofofxiot nbsp;nbsp;Namftatimpoft refurreiftionemChriftumhabuif#

Chrtfli pßre- fe corpus gloriofumfilt;fpirituale,n5negatBeza.Vc# furrt^iontm. j-hm jn ea gloria non apparuit fuis difeipulis, fed alia forma fe confpiciendum præbuit: nunc in habitu hor# tulani,nunc peregrinantismunc cicatrices oftendens, quamrationem fiuco-vyKotra^oto'/p fiue óixovofxfotjj appel# les,nihil moror,fi modo côftet,aliam eflè gloriam cor# porum glorioforum, quàm turn Chriftus quoque ha# buit, priufquàm afeenderet, quam tarnen ad tempus tegere voluit, donee fuam refurreclionem difeipulis fuis plenifsimè teftatam faceret.

Oeconomiano eß nbsp;nbsp;Conftat igitur de Oeconomia ilia,quod no fit pro#

proprium modui prius QC naturalis modus corporis, fiue humanitatis torpor it Chrißi, Chrifti poft rcfurrcdionem,qugbrcuifsimo temporc durauit.

Reftant

-ocr page 73-

LX XL

Reftant nunc duo modi,quorum alter glorise,alter Duplêic modut ßiaieftatis eft, d c quibus feripturæ funt expiefla tefti^ corporù Chrtßi monta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ropruu.

Modus gloriæ pertinet ad corpus Chriftt,eicp' pro# 2. priuseft, quatenushumanitas Chrifti,per fe, ÖC infe# 'MoHtnglorite, «pfa, fuaqj natura amp;nbsp;fubftantia confideratur, de quo Apoftolusfcribic:Noftra conuerfatio,inqutt,incoelis Thdi^. j. eft : vnde ÖC feruatorem expetftamus » qui transfigu-rabit corpus noftrö humtle, vt conforme reddat cor# pori fuo gloriofo, fecundum efficatiam, qua poteft e# •tiam fibt fubqccre omnia. Etfi enim maior fplendor futurus eft corporis Chrifti, proxim'e tarnen ad cum acccdet gloria elccftorum, qua ipforum quoqj corpo# ra ad conformitatem corporis Chrifti ornabuntur.

Maieftatis verb modus proprius eft corporis fiue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

humanitatis Chrifti, quac anima 8C corpora conftat, propter vnionemhypoftaticam, fineperfonalem.

cutenim nulli angelorum, ita ctiam nulli hominum, praeter filio hominis lefu Mariae filio didum eft: Se# Tfal.no. de a dextris mcis. Quoniam diuinitas huius foliusMdtr.zs. hominis lefu Nazareni, fibi propriam fecic humani# Htb. t. tatem ÔC naturam, vt cam in vnitatem perfonae afiu# meret, cum qua coniungeretur infeparabilitcr, vt fine omni naturarum, Ô6 earundem proprietatum confufione maieftas omnis diuina fefc in hunc ho# minem effunderet, ficut potentiae animae cuiuslibet hominis in proprium corpus: vt pofthac nihil feor# fimagat filiusDci,fedomnes adioncs fuas, cumaf# fumpta natura haberct communes.

Hane maieftatem habuit Chriftus in vtero matris.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibi

-ocr page 74-

LXXIÎ

Ibi enim fadla cH: du arum naturarum perfonalis v# nio:vnde etiani Maria Caqôxoç appellatur, quia infan-tem pcperit^qui non foliim vcrus homo, fed ctiam Th'il.i, rus Deus fuir. Noluit autem hanc maieftatem Chri# ftus femper vfurpare aut exerere : fed ad tempus fer# ui formam induit, cum nihilorainus eflêt in forma Dei,S^ feipfum exinaniuit : donee accederet tempus, quo per miracula ftupenda demonftrarct, fe verc eflç ^firatuîa Chri~ in forma Det. Miracula enim non aliena,fed propria ßi,nonfilius virtutefecit, quaernonfueruntfoliusdiuinitatis,fed Àayov» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiamhumanitatisfuæjhoc eft,totius perfonæ opera.

Diuinitas namqf perhumanitatcmôd cumhumanita# te fecit omnia ifta opera,ficut anima per corpus, hoc eft, homo totus corpore £lt; anima omnia îua opera fecit.

Cum autem moriendum eflèt, diuinitas humani# tatem quidem nunquam déférait : fed virtutem fuain ’”0” femper per earn exercuit : amp;nbsp;(îcut Irenaeus loqui# tur, quieuit Verbum in ipfo, vtpoflètmorircuius tarnen virtute peccatum expiauit, iramDei fripera# uit,mortem, ÔC infernum deftruxït. Etenim purus putus homo tantam molem fuftinerc ôi iuperarc non potuiflet. Ita autem dC tam occulte virtutem fuppe# ditauit Verbum homini Chrifto, vcangelorum illi ©pus frierit confolationc: quant cum non ientiret, clà# tth.î7. ntauitiDeus meus,Deus meus, quarc dcreliquifti me. Xttf.23. Hiefenfus fuit ,non benignæ alicuius virtutis,fed horribilïs irae Dci, quae ipfi ob ociilos pofitafuit, do# nec tandem eludatus, etiam cum clamore maximo ^iriium emitcerec.

Verr

-ocr page 75-

LXXIIL

Vcfê ergo cum efïct mortuus, corpus ip^us vcrè fiiortuum, in fepulchro cnftoditum fuie, non tàmà militibus^ne transportaretur,quamab ipfo Acyoi^quod nunquam deferuit, ficutanimam quoqj inParadtfo. Perfonab's enim vnio diuinx S6humanæ naturae nc quidem per mortem feparata fuit, etiamfi per humanitärem fuam maieftatem ad tempus non excif rueritjfedquieuerit jficuclrcnæus appofitifsimè lo- , quttur.

Poftquam autê diuinae irac, pro totius mundi pcc^ rtfurrt^i^ catisfatis fàtflum eftjÀQ^oç refufcitatç naturç humante, non fecundb autiterum vnituseftperfonaliter: fed^^ ^ftio cum praefens femper cflèt animæ in Paradifo, ôïT pori infcpulchro, quod à corruptione conferuaucrat, bi cum creattiré fuammaieftatem denuo cœpitper humanitärem hanc humana, femel aflùmptamexerere. Ideoq^ incœlum rcccptus, dicitur nunc federe ad dextram virtutis QC maiefta^ tisDei, quoniam maieftas eins, forma feruili non amplius teôa eft, nec diuinitas amplius quiefeit in ib lo, fed per ilium omnia diuinitatis fuæ opera in cœlo

SiC in terra efficit : Id quod eft federe ad dextram Det, Ssdere ad dsx^ hoc eft , cum Deo in pari gloria £lt; maieftate reg^ nare.

Ex his tntcIIigitur,dupI{ccmmodûlK)în{ni Chrifto proprium eflê 8C naturalem.-alterS per fe, qui eft gio# rig,quem nun^ dcponet:alterû per vnionê perfonale, qui eft maieftatis,qua ad dextrâ Dei fedens cum diut-nitate cœli ÔC terrç adminiftrationêhabctjcîpc plana Verttas tiatura funttquæ fi quis negat,cleméta Chriftianifini ignorai humame et ma^ te dicendus eflèttqua ratione prêter maieftatem com^ ieflat fimulcon-

K a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vxüïïi''ßßtrt ^^lt;)jß.ntt

-ocr page 76-

LXXIIIE

municatamjCtfam veritas naturae humanæ, cum eius^ dem proprictatibus,quae ipfiper fe ihfunt,defenditur 'SiC rerinetur,

Vnde ctiam patct,exnatura proprietate amp;C condi* tione corporum gloriofcrum, noftros non argument tari ad aflerendam veram corporis QC fanguinis Chri^ fti in cœna præièntiam. Cùm aliunde hanc maicfta# tem Chriftus habeat, qui per aflùmpticncm humani# tatisin Deum tn fummamfublimitatem eft euedtus, vt quatenu^ homo etiam rebus omnibus præfens ^aratione no- g| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interdiim 'a prcpriefatc corporis gîo/

ßri a natura j-joß argumentati funtjioc ipfo nihit aliud demons ^ïorioforum ftrare volucrunt, quàm modinn praefentiæ corporis lorporumßnt Chrifti in cœna non eflè phyficum, localem aut cir# 4r^a»jf»rlt;irz. cumfcriptum. EtG enim proprietate fubftantiæ fini# untur, eo tarnen modo non circumicribuntur » quo phyfica fie naturalia corpora circumlcribiiolcnc

In hanc iententiam non modo Lutherus» verutn etiam qui ipfum iècuti funt^faepe corporum glorioib-rummentionem fecerunt:occafione accepta, fie per aduerfarios quail in manus tradita, qui ita de aicenfu Chrifti in cœlum, de ipib cœlo,fie corporum glorio# forum phyfica locatione difputarunt, ac fi nutla peni# tus ratio fupereflêt, qua Chriftusetiam in coelo iuxta conditionem corporis gloriofi manens, nihilominus in muftis fiepluribus locis per modum fefsionis ad dextcramDei adcflèpofsit.

Cljrißicorfiui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quare nô eft, vt quif^ metuat, ne aflcrtionc noftra

quatentuglof dcpræicntia corporis fie fanguinis Chrifti in cœna, rioßtm fiÇjfû?- Chrifti corpus,quatenus gloriofum eft, c cœlo detra# hamus»

-ocr page 77-

hamiis,aut pant tncludamiis : quo nomine pafsI'm fah so ab aduerfartjs noftrts traducimur.Etentm dtferte ÔC perfpicue doccmus, ad prçfcntia ctus in cœna adftru^ endam,non opus eflecorporal{dcfccnfu,ficutadman!? ducattonem eiufdem non opus eft nobis afccnfu in iif lum locum, qucm ipfi corpori Chrifti in coelo tribut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

unt: fed opus eft Mateftate fefsionis ad dextram Dei, opus eft vnione cum Deo in vnam pcrfonam,quç bis hanc prgfentiam confirmant : quo præfente etiam fruitur fides,que ipfum non quaerit abfentem ,fed prg^ fentemu'm'o prçfenti{simum,non phyfica,naturali aut carnali praefentia,ficutnec glorioib modo, qui glorio# fis corporibus conuenit: fed eo modo, quo vnum cum Deo conftituens, ôd ad dextram Dei in pari maieftatc omnia præfens gubernat. Tali inquam opus eft prae# fentia,quæ no eft fidei de abfente cogitatio aut ratio-cinatio, fed qua ipfe credenri tarn præfens eft, quam ipfafides;modusnonfolumlpiritualis, fed etiam ipi# ritualifsimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moatufpintM

Sicuti enim nihil fpiritualius eft dextra Dei,quæ eft Deus ipfe,ita etiam nihil fpiritualius, necp modus fpi# ritualiorcogitari poteft,quamis, qui eft iuxta natura

conditionë dexteræ Dei. Et quis nobis explicabit, quomodoChriftusratioehumanttatis ad dextra Dei, fupra omnes creaturas fedeat C Nam comentum illud de localifefsiôeincœlo,quoBulItngcrus SóBezafeft fionê Chrifti hominis ad dcxtrâ Dei definiût ôf expli# cant, no exiftimo qucm^ pioru probare,qui fymbolu Apoftolicum verafide tenent : ad quod confirmandû necp fcripturæ facræ, nctç fuæ eruditæ fîC do(ftæ ve-tuftatis (quâ alias ièmper in ore habêt)vllum teftimo

K 2 niutn

-ocr page 78-

LXXVI.

nîUfii producere poflîint, quod intrépide affïrmarc audeo.

ß«9«olt;/o LoquunÉuf qui dem S. Patres de corpore Chrifti in tref (lixerunt ccelo exiftcnce,ÔC non in terra, Ocut ipfa quoc^ ferip^ corbM Cbrifii in tara. Id quod nosnûquam negauimus,fi corpus Chrt^ teeloeffè, fti,hoc cft, humanitatemeiuspro rationegloriac in lê ipfo per fe confîderes, quod in feipfo ÔC fua natura fuit eft manebit Icmper finitumjîcut Brentius ipfc fateturxuius verba in libellotuo recitas. Idcoq?fiuc fit,fiuenonfitccrtuslocus,proco vt difputantaduer^ .ç J farq,modum tribuinnis corpori Chriftiproprietate! fubftantiæ finitum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W '

^tn^iiani ftf-fionem ad dtxf' tram T)ei nun-^uam demon-jlrabunt locum fi^tfiçarein cœ

Sed qu'odvel S.fcriptura vel fanóli patres vnquâ affirmauerintjdexterain Dei eflè locum funimumin ccelo,amp; federe ad dexterâ Dei^nihil aliud effe , quàffl infummocœliloco phyfica locatione eflè, autmaie^ ftatem feisionis nihil aliud fignificare, quam fummos illos , amp;nbsp;ineffàbiles coelos,inquos fit recepta caro Chriftijhoc nequeexferipturafaerä, neqj ex orthos doxorum patrum icriptis aduerfarij noftri vnquam demonftrare potuerunr.

Nam CÛ illis non femel eflèt à Luthero piæ fan gt;nbsp;(îîæmemoriæ,fedaliquoties obiedum, quàm anxiè ca de re quæfierint,facilè eft cogitare. Ac fi quid pro# ferre potuiflènt, vtiqj non tacuiflènt; cum vidèrent quàm præfens amp;nbsp;certa fuiflèt vidloria.

Egregia verb ratio Buliingeri:Dextera Dei,inquit, quatenus coniungitur cum cœlo,acefl:fedes corporis Chrifti,etiamlociæternae fel ici ta tis nomen , ôinon tantum immenfae diuinæ potentiæ,denotatio efl. Sed hoc Bullingeri commentumeft, omni feripturarum expreflb tel^imonio carens.

’SuUîngeriyana ratiocinatiOf in traffatu yeriorum 2)o-mini. /n Domo, f^fol,

Nam

-ocr page 79-

Lxxvn.

Nam hac rationc dextcra Detin tcrrenS quotç Io^ cum transformari poflèt, ex ifto Pfalmiftæ : Dextera dominifacit virtutcm.Fecit autem virtutem hancin terrisjde qua hîc Pfalmuspotifsimum loquitur: Num verb proptcrca dcxtera Dei ftatuetur certus locus auxilij diuini in terris, quia cum rebus terrenis con« iungiturc’VidentjVt opinor,intcUigentes, quam ege« num fit, ÔC nullius plane momenti argumentum Bui« lingeri, cui co in loco fubiungit ÔC annedlit fcripturac teftimonia, perindc ac fi iam probatum ac conceffum elTetjquod ipfe nunquam probabit.

Solent alias plauftra teftimoniorum ex fcriptura

fancflis patribus corrogarc ^P^°ducere, de veritate^^^r^.^^ humanaenaturae, de eiusfinitate, deeiuscircumferi-ptione,qua proprietate fubftantiae finitur: quae nemo vnquam ex noftris negauit, fi de abfoluto per fc confiderato corpore intelligatur. De dextra Dei autem,ÔC fefsione Chrifti ad dexteram Dei fecundum humanitatem lt;tn cuius vera explicatione ÔC intell i« gentia totius controuerfiat cardo confiftit ) quam al« turn femper eft filentium ? quam nulla vel fcriptu-rae facræ'vel eruditae vetuftatis teftimonia appa?

rent ; quibus probent , dexteram Dei clTe certum locum in cœlis, in quo Chriftus fedeat, ftet vel am« bulet. Audader ÔC confidenter ilia afferuntur, fed nullo teftimonio confirmantur. Audio quod ^55^' Beza fcribat : Idcirco, inquit ,huius fefsionisChri«^^®/^® fti ad dexteramDei patrisfiue longe fiuc fupraquasChrißi uis etiam coeleftescreaturas, excellentifsimammaie«‘Dtxttr^yt^

gt; ftatem, certum locu eCfe definimus,nempe coelos illos®**« fum?

-ocr page 80-

Lxxvin

ö* fummos, 8C nobis incffabilcs, in quos eft rccepta, Ôiî „ quibus oportet illam captdum vcniat iudicatum ¥1«« „ iiosamp;mortuos; Etiterûcx fententia Bullingcri: Sic „ federe Chrifti carneni ad dexteram Dei:id eft,(it fadä „ gloriac Ô^maieftatisDeifociam, vtfiniul certaôô cir# cumfcripta fit eius fedes, cœlorum videlicet, in quos », afcendit. Audio, inquam,qu3e fcribunt 8C affirmant: fed quid probent nondum vidi,0^ quod nunquain

omnium piarum Ecclefiarum iudicia prouoco. Siragt; pliciter enim affirmo,ficut dexteraDei,nccp locus eft, netp in loco, ita ctiam federe ad dexteram Dei non fi* gnificarcinaliquo,fiuefummofiueinfimo loco effe, f fedvbicgcumDeo pari potcntiaôd^ maieftatercgna^ ^.’^’re. EtmirorBezam inhac partcàfuo pracceptore TJe ttra Utt Caluinodiflcntire:qui cxprefsc teftatur, Dexteram fignificare locum aliquem, fed poteftatem, tn io(o et^. quam pater Chrifto contulerit : vt eius nomine coeli éi. tenx imperium adminiftret. Et perpcram (inquit) faciunt,qui ex fefsione ad dexteram Dei conâtur progt; barCjChriftum non nifi in coelo cfIc,SCc.

Ideoq? diligenter femel iterum atep iterum moneo, ctffitr'm» vtomnes Ecclefiarum miniftri inhanc rationemfint vnice intcnti,qua necç errare ipfi, neep alios in erro«’ rem inducere poflunt. Eft enim acterna QC immota ve^ ritas, aducrius quam portae inferorum nonpotcrunt prçualere, videlicet,fefsione Chrifti ad dexteram Dei tarn non efle loco circumferiptam ,quam ipfamdex^ teram Dei,quæ vbiep præfens, potenter SC præfentcr omnia gubernans. Âb hoc fundamento te non patia;» ris,pie ledor, dimoueri: SC fic retinebis Chriftum tc-tum

-ocr page 81-

LXXIX.

tum Dcum SC hominem, non modó in cœna, fed cti« am in omnibus periculis praefentem. Cuius loco tibi Chrißtii dimidium, adeocp nullum obtrudunt: eiufq? præfen^^/zlt;«Mor«w. tia ÖC gratta te fpoliant, qui fefsionem eins ad dexter ram certo loco collocantes , hac fumma maieftate cum,quodinipfis eft, exuunt, in qua vnica falutis noftrae ratio, adcoq'omnis in rebus aduerfis confo-latio confiftit. Siquidcm ad Deum nobis non patet • aditus fine throno gratiæ,qui eft Chriftus, non dimi^s • dius, fedtotus: qui noftros gemitus amp;nbsp;precesnon^’”* modo vt Deus, fed etiam vt homo vere intelligit ÖC audit, amp;nbsp;pro nobis apud Patrem perpetu'o intercedit.

Hine fit, vt ignorantia huius maieftatis non modo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omna

Chriftum, led etiam omnes fanöos ad dexteram Dei fan^fos addex^ collocetBcza, quod non minus quam illa ipfa fefsiogt; ttramDei cal-nis ad dexteram Dei circumferiptio omni feriptura? locat.

rum teftimonio caret. Sedaudiamus verba Bezac«

Neep enimhoc di(ftum (inquit) Sedere ad dexteram, quot;nbsp;Sedere ad vnquam diximus accipi pro omnia implere : fed pro ‘‘ dexteram participemfierigloriæôômaieftatis Dei, feruatata^“ Det quid men naturae humanac proprictatenta videlicet, vt ea^ quot;nbsp;demDeidextera, ipfiusquidem Deirefpetftu, cuius “ nificet. dexteradicitur, nihil circumferiptum declarer, quum Deus fit plane fimplicifsimus, S)C omnia fic contineat, ‘ * vt à nemine contineatur : corum autem rcfpe(ftu,qui ‘ ‘ adhanc ipfius dexteram federe dicantur, vtputocar# ‘ ' nisChriftiin primis , deinde beatorum corporum, ‘ ‘ poftquam glorificata fucrint, certam, öC glorificatis ‘ ‘

I nbsp;nbsp;nbsp;corporibusconuenientem federn circumferiptam de#

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;claret.

1 En clrriftiane Lektor, quid Beza ex (efsionc ad ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dex#

-ocr page 82-

LXXX.

dèxtcram Dei faciat, inqua ex ipfins lententia nott modó Chriftus , verlimetiambeati omnes poftreRirgt; » j redionem collocabuntur. Scd vt tanien aliquid dif# jjcrinïints inter Chriftum Qi. beatos homines faciat, 3 j paulo poft addit : Itacj fic cum i 1 lo cflè^ S)C federe dici^ s J mur, vt tarnen caput inenarrabiliter emineat.

Sed,quæfo,quo fcripturae teftimoniohunc tnfig* ncm errorem fuis perfuadere nititurv Duobus:vno ex Eph. cpiftola adEphéfios cap. 2. defcripto,vbi fcriptum le^ »7. gitur : quod Deus nos fimul cum eo federe fccerit ingt; ter cœleftes. Aftero verb ex loanne, vbiChriftus orat : Velimpater,vtvbiego fuero, illifintmecum. Audio quidem nos fefliiros cum CJirifto in cœlefti^ bus: fed non video Apoftolumaddere, addextcram Dei,in cœleftibus inquit Apoftolus: fed non ad dex# teram Dei. Audio,quod fimus futur/ cum Chrifto,fed nihil audio, quodftmus collocandi ad dexteram De/. Quid eft obfecro facram fcripturam peruertere, fi hoc non eft Etenim nihil in fcriptura certius eft, quamfolum Chriftum in fua propria,propria inquatn humanitate, non noftra, collocatum efle ad dexteram Chriflm Dei.Hæc maieftas folius eft Chrifti,nullius nec^ Am ad dexteram ggj,- hominis alterius : folius,inquam,Chrifti,in 7)ei coliocatM propria humanitate a/Eimpta, null/ creaturæ fecum dum magis aut minus communicabilis, qua Chriftus non comparate fed toto genere ab omnibus fancftis (Siffert«. Hine Chriftus contra PharifæoSjVtdoccret, quam nihil hic iuris haberet Dauidfccundum carne ad fuam folius maieftatem aflerendam ; Cur ergo Da# ?ƒ(/, Jio, iij(j in fpiritu vocat Chriftum dominum,dicens; D/xiC Dominus domino mco, fedeà dextris meisj'

-ocr page 83-

IXXXl

Supra aîiquoti'es, dC ferè per vftiiierfum Iibellum odiofefemper inculcauit ex fententia noftra: Chri^ ftunirationediuinitatïs ab omnibus fandis difFerre, tantumfecundum magis ÔCminus: quod tarnenmi^ nimè probauit.Nunc verb confidera, Chriftianc le^ dor, quid ipfcaffirmetde fefsione Chrifti addcxtci» Stßioneaddex^ ram Dei î'videlicet, hac maieftate Chriftum emineiv fgfam T)en tiorem eflè omnibus fandisrin eadem tarnen fede om- Chryiuf (cx nes nos quoc^ coUocandos.Quodquid aliud eft,quàmßententia ß(^ diccre: omnesfandos fuomodo fore Chriftum, ficut ^(e)àfan^^ ipfe fupra dixerat:Patrcm aliquo modo fore Deum, fißamdum ma-plenitudinis omnis diuinitatis communicatione minus nio perfonalis in Chrifto deferibatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dißert,

Sed quid Opus eft prolixa huius errorisrefutatio# nee'Sicut enim feriptura de folo Chrifto teftatur,qubd fit Deus, ita ctiam de folo Chrifto teftatur, qubd feji deataddexteramDei. Nulli fandorum angelorum aut beatorum hominum hie honos cum Chrifto (zf cundum magis aut minus communicabilis eft : nec creatura ardius poteft cum Deo vniri, quam fi ad dexteram Dei collocetur ; necp fublimius collocari, quam fi cum Deovniatur, vtcum Deo vna perfo? na fiat. Et h?c quoq^ ad omnium piorum iudicia pro? uoco.

Et hæc quidem hadenus de afeenfu Chrifti in cœlum vero ÔC hyftorico: nonallegoricoaut fimu? lato , quo Chriftus corpus fuum gloriofum à ter? ra eleuatum in cœlum collocauit , cuiufeunep fit conditionis.Qua ratione veritatem corporis Chrifti retinemus:fimul etiam de eiufde collocatione ad dex? tcramDei, qua pratter illam gloria fuat humanitatis,

C % cantä

c

-ocr page 84-

Lxxxn.

tanta maicftas cxprimitür, vt cum Deo otnnia in cœ-lo Sc in terra praciens gubernet. Quæ omnia ex ingt; dubitatis icripturæ teftimonîjs , iam aliquoties ita confirmata funt, vt omnibus pijs QC veritatem a# mantibus^abund'e fatisfacfium eflè confidamus. Vbi , . . ctiam demonftrauimus luccmeridiana clarius, quod ^tngliani ZuingM^ni, dum Cliriftum hac maieftatefpoliant, Chrißum il dcx (•qya diuinitatis plenitudo fefe in ilium effudit, ÔC hoc rerrfZ)« aueU jpfg gj dexteram patris collocauit, vt rebus omni^ bus pracfens fit,eaf(Ç cum Aoyc;) admlniftrct) Chriftuoi adexteraDei auellunt, pro quailli fedcm corporal km in cœlo fubftiftuant, in qua velftet, velfedeat, velambulet: quod nos manifeft'e ÔC aperte dicimus, nihil aliud eflè, quam Chriftum lefum negate eflè Chriftum : idq; nos ad oculum demonftrafle fpera# mus.

T^ecœîo qutdßtf De cœlo ip{b,quid fit,fuperuacaneu arbitrordifpUi« luriofaqtiæjîio, tare, 6C curiofe definite : quoniam magis quid non fit dicerepoflùmus, quàm quid fit. Et ab iffa curiofa inquifitione ipfa feriptura nos reuocat, quæ teftatur Deumparaflè credentibus SC diligentibus eum, quai oculus non vidit,auris non audiuit, ÔC in cor hominis Corinthgt;i, non afeenderunt. Chriftus inquit: Coelum SC terra i.?etri nbsp;nbsp;nbsp;tranfibunt. Petrus feribit, in aduentu diei Dei fore,

vt cœliinccnfi foluantur, ÔCclemeata æftuantia li# quefeant. Cœlumnouum SC terram nouam iuxta promiffum illius nos expeCfare , in quibus iuftitia inhabitet. Hatc qualia fint, SC quid fint, definite, iudico plus habere curiofitatis quàm pietatls. Äd fo# brietatem ergo fapiamus:ÖC fatis fit nobis feire, qu'od poft

-ocr page 85-

Lxxxnt

poft hanc vitam parata fit nobis infinita Sgt;C æterna be^ atitudo in Deo èc cum Deo, qui fecundum Apoftoli ditftum eriiomnia in omnibus.Quapropter vbicunc^ fiierimusjbeatitiidonoftra QC félicitas erit ipfè Deus, omnia,inquam,in omnibus, tanta videlicet, quantam Humana cogitatio comprehendere nonpoteft: vbi no eritindigentiailla, qua ejçtra nos aliquid queramus, ad beaticudinem illam in nobis perficiendam.'fed fem^ per Omni tempore eodem modo beati erimus,perfe« (ft'e,finevlloaugmento aut decremento, erit enim ftabilis QC firma beatitudo noftra in Deo ipfb.

Ideocp fatis mirari nequeo eorum pueriles cogitai tiones, qui nullam aîiamrationembeatitudinis fom# niare poirunt,quàm quæ huius mundi delicîjs relpon* deat,qua de loco in locum ambulantes, oculisnoftris nefcio quam oblecftationem capimus. Solemus quidê hoc modo cum pueris balbutire, ficut ipfa fcriptura quotß fefe ad captum noftrum demitiit. Sed cùm eadê fcriptura quoqj dicat,nos nihil fimile vidiflê , nihil fi# ’ mile audiuifie, nihil fimile cogitaflê, cur non impera# mus phantafmatis noftrisç'cur non tacemusî’ cum fcri-ptura hoc filentium nobis imponat, 6C omnes iftas co# gitationes adimatç' Quanto fatius erat in earn ciiram incumbere,vtiàncfta conuerfationecœleftemvitam exprimamus,ÔC ad illam beatitudinem alpiremus, ' -quàm vt de eins conditione curiofe ÔC maxima cum ofenfione fîmplicium diiputantes, nos ingrcflu'eius excludamusc'

Idem plane de inferno quoiçfentio, quem a cœlo, 2), maximo hiatu interueniente fcriptura facradiffîtum^ a docet:Vermis illorum non morietur,ô(^ ignis illorum

L } non

-ocr page 86-

LXXXIÏIL

non cxtînguctur : Exten'ores crunt tcnebræj firidor dcntiumiamp;ciulatus.Hxcqualia fint futura,qin's no^ bis explicable i Horribilem ôé inexplicabilem iram Dei,ac fupplicium pcccatijiis rebus denunciatur, quod declinare amp;fugerefatius eft,quam quidfit,nul/ la necefsitatCjfed mcra, cac^' vana curiofitatej'ndaga-re.

Ctrtns in/erjii ctiam certum locum illis definire in centre tcr^ raCjHUt aliquo alio infimæ huius ftrudîuræ loco, qui-bus feripturæ teftimonijs quis poterit i Si cœlum no-uum QC terramnouaprioribustranfeuntibus creabit Dominus,quiseiusfitum nobis demonftrabitc' Num ctiam infernus in medio tenx paratus permanebit^ an ipfe quoque deftruetur,vt nouus extruatur, qui in acternum durare qucatC

Hæc omnia ego ociofa, Sgt;C curiofa exiftimo; de -quibus omnibus tacerepræftat, qu'am diiputarc, 6^ C K jr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi^ß’onet:maxime ve«

teram Ith 8 t’^P^^’itum vulgus, cuius animus ad Epicureif-terdtn i. • mum Atheifmum propendet, ad quern confirmant dum facile eiusmodi difputationes arripit. ideoque Ti.LutJjeruiin- inhac ipfa difputationcD. Lutherus aliquotiespraît Hituidequibu^sfi^turS^ inuitû dehisfcribere:2C deofFendiculo ratiot dam myflerijî nemDeo reddituros aduerfarios,quihancneccfsitat dijlutauit, ' tem fibi impofuerunt, quae nobis quoque incumt

Cum enim huiufmodi puerilia phantafmata pro principtjs collocentur, quorum præfidio veramint tclligcntiam articulorum fidei noftrae cuertere conat ti funt aduerfarn, ipfa necefsitas nos vrget, vt tam ftultis

I

-ocr page 87-

LXXXV.

ftuîti's humaftæ rationis cogitationibus occurrratnus?

ScribitBeza femel atcp iteriWn; Fih'um Dei ex cce^ Imfia quot;Be^aßn ïo locaK, quod federn Def ftatuft, miflîim eflè fn has tentiade incar terraSjôiL fn eofdem cœlos eflè refumptum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natiot fiUjDei,

Qiifs autem hanc carnalem cogftatfonemgt;non dfco “ de cœlo^ed de fpfo Deo,non damnaret; Sf filfus Def 3«2. ex hoc cœloeft emiflùs, anteaergopræfcnsfnterrfsF/ZnM T)ei non non fuite' nec Pater quoqje’ Quod ff prfus adfuit, è Ctelolocalimif quomodoè cœlofllolocalf mfttf potufte* Aut igitur/»«'. aliud fignificatur mifsione filq è cœlo fn terram, qu'am ex, loco fn locQ mifsio:aut Deus terra exclufus fnftar homfnfs fn regia cœleftf fingitur eflè, fn terris virtutc pratfens, quæ tarnen non fit ipfe Deus. Id quod alio in loco haudobfcurè innuit: Obfecro verójnquit, cur potius cuiufuis hominis, qu'am cufufuis rei condi# noncrtdit tionem dicis hoc modo fore myfterfum inefFabile/SC vnde didicifti Deum elfe fn quibufuis Sefo qufd fis didurus de Dei natura, quæ fit vbiq^ QC omnia replet at,quis enim hæc ignorât:’ fed Deum eflê in Diabolo, Deum eflè in impijs,nufquam lego.

Quid putas, ledfor Chriftianc,in recefsu hufus ritus latitare^Fatetur quidem Beza Dei naturam om# nia implere , fed interim fe non legere affirmât,qu'od Deus fit in impfjs. Quid ergo Apoftolus in A(fiis^ Non longe abeftab vno quoque noflrilm : Per ipfum enim viuimus*, 6C mouemur, ÔÔ fumus, Si^ cut Ô6 quidam veftratium poetarum dixerunt. Logt; quitur autem Apoftolus non folum de prjs, ver'um^’ etiamde impijs, adeoep vniuerfohumano generc:0C « dieftum, quod citât Apoftolus , impq ÔCfdolatriaî fuit,quo hanc Dei in omnibus præfentiam confirmât

Paulus,.

-ocr page 88-

LX XXVI.

Paulus.Quid ergoDauid in Pfalmo/ Qubibo afpiri-tu tuo,0C quo à facie tua fugiani; Si afccdcro in cœlû, ibi es:di fi ftratum fecero in inferno, ccce tu ades. Si afliimam alas auroræ,Slt; habitem in nouifsimo maris, etiam illuc manus tuame deducet. Pfalm ijp. Si augt; tern in imptjs non eft Deus,eric igitur locus vbi Deus ■ nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non fitc’fiquidemimpij locum occupant C'A verb locus

.. K. non eft, vbi non fit Deus, in impijsquocçvt fit Deus necefle eft, vtcuncp Bezat abfurdum videtur.

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hate caufa fuit quod haeftenus de ccelo amp;nbsp;inferno

difputatum eft: quae etfi vocabulis furfum 0^ deorfum aliquoties exprimantur,nihil tarnen horum fignificagt; re,quod ratio Humana fingit( quod tarnen confidenter affirmant aduerfarij) fpero eos, qui fano funt iudicio, intelligere. Qiiaerit alibi Beza exBrcntio:Quis, inf quit,tibi fignificauit, quae fit tunc facies rerum futuraï^ Idem ego multbmagis nunc lubens ex Beza quaeres rem, Brentius cnim,quae fit ratio et conditio corpo# rum in altero feculo, fe plane ignoraredicit, quia ni^ hil horfi viderit, nihil audiucrit, nihil cogitare pofsit: ideoep hoc ibium impugnat, non fore talem, qualeni VOS pro ratione huius feculifingitis : ôi magis, quid non fit,qu'am quid fit docet.

quot;Beatitudo xttrf fcriptura nihil certius eft,quam beatitudinem »a^uid.^ efle perfedionem illam fummam, qua homo anima amp;nbsp;corpore per Deumita perficitur,vt extra fe,quod ad beatitudinem aeternam attinet,nihil fit quçfiturus, quocunep tandem fiue loci fiue alio nomine,illorum »•C’^.«5.aeternahabitatioappelletur : nifi forte D.Paulum ne# gare uelimus, qui hac ratione vita coeleftem definiuif, videlicet, quod Deus fit omnia in omnibus fiiturus.

Quod

-ocr page 89-

LXXXVIL

Quod cum verifsimum fit, ct hac ratione fufficientcr dcfinitafic cœleftis et æterna beatitudo,quid opus eft de tjs difputare,quae perfetft'e definite non poffumus;

Ita etiam ex fententia Sgt;C verbis D. Auguftinire-de differit D. Brentius: Diabolos fuum infernum fecum circumferre, quod Bezaeludere non poter it refponfione fua, qua affirmât, figuratum efie fermo# nem /perinde ac fi quis dicatJurem fuum patibulum circumferre. Etenim longe diuerfifsima ratio eft in# ferni, quem circumfert Sathan, ÔC patibuli,quod ex# trafuremeft. Sicut enim vita acterna eft inhominc, itaSf mors fiue ignis aeternus, eft etiam aliquid intra diabolos ÔC homines, quo pariter anima ôd corpore affliguntur, vt maxime in tenebrofum locum contj# ciantur. Et ficut maius gaudium eflè nequit, qu'am fi 'Summu gau-Deus in homine omnes fuos thefauros aperiat:

ignis horribilior cogitari non poteft, qu'am fi Deus, horribi-quanta fit ira fua, contra peccatû in homine rcuelet, quocuncç loco homo contineatur.Hçfunt denfifsimç èc extrcmæ tenebræjvidelicct,luce diuina in æternû, cumperpetuo 2lt; ineftabili fenfu iræ diuinæfpoliari.

Hæc qui docet, non cœlum terræ mifcet, nec ter# minos transfert,aut limites tranfponit,quos Deus in# ter cœlum ÔC infernum femel pofuit , qui non mu# tabitur, fi maxime totius cœli terræ machina dif# (bluatur.

Sed amiffa hac tralt;ftatione,quac, vt diximus,ad in# ftitutum nihil facit,quæ hadenus de maieftate homi# nis Chriftiad dexter am Deicollocati didafunt,ad cœnam Domini breuiter accommodemus,cuius eau# fa potifsim'um in difputationem venerunt.

M Hoc

-ocr page 90-

LXXXVIII.

iAccommoda-‘ Hoc enim præcipuè denionftrandum erat (poft$ tio dilputatio- de feittentia verborum Chrifti in cœna diibitari cœp^ «w de niaiefia- tum eft: ) An corpusÔ6 fanguis Clirifti vlla ratione ill te admateri- pluribuSjin pluribus inquam locis adeflepofsinr, in am de cœna nbsp;nbsp;quibus coenaDomini celebratur. Et quod non foliim

T^omini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iieri pofsit, fed vnione perfonalt humanitatrs cum digt;

uinitatein Chrifto pofita, St fefsione eius fecundunï humahitatem addexteram Dei crédita j fieri necefle

fit,pcrfpicue oftendimus.

Ncc^ enim vnio perfonalis^ eiufinodi eft vnio dua^

’Vnionem perßnalem dtf uïmîas omnia communKatiit humamtati ajlt;-

rumnaturarum, quænaturæ humanæ,aut nihil pror^ fus præter nomen àC appellationem,ficutxMoi(Boafua fingunt, aut quædam tantum communicer, fedtalisi eft vnio J qua ficut diuinitas fefe totam cum humani«’ rate, in vnampcrfonam vnitj'taetiam omnëmaiefta-tem fuam in earn effunditjcx qua humanitas acquirit, quod per fe non habebat, Sd. inter alia etiam maiefta^ temhanc^qua cum Verbo Chriftus etiam fecundunï humanitatem vbicplocorum Ecclefiæfuæ adfit.SCin

cœnafuocorporejSlt;^ fanguine, tanquam ccelefti cibo St potu^eam refi'ciat,atqj impios iudicet. Et fit qui? demhocdiuinae natutæ virtute,SComnipotentia^fed non fecundunï hanc folam diuinam naturam præfens eftj verùmetiam fua humanitate, quam in hanc maie? ftatem extulit, Vt cum verbopræfensperfonaliter, omniaetiam gubcrnet Chriftus, fecundunï humani? tateni inquam, quod niyfterium abfconditum eft, rationi liumanæ incompræhenfibile.

Quæ cum ita fe habeant, videamus nunc,quam ra? tionem concordiæ nobis proponat Beza, qui tarnen fatetur » ftance hoc difsidio p de duabus Cbrifti natu?

risj.

-ocr page 91-

LXXXîX.

tiSjftarc ( qu« tam diuerfafentiiint Ecclefîæ, ) fimul non pofsint.

Quid amplius incœna poteft poni, inqutt, quam Comparatio nos quocç ponamus; Aiunt non tantum fymbolum, ^^fenttnt'ue ‘Be-fed etiam rem ipfamj id eft, corpus illud ipfum, quod “ noßra^ traditum eft pro nobis, ÔC fanguinem Domini pro ^‘rum Ecdeßa-nobis effufum, nobis verè communicari^aftêntimur. ‘‘ rumde cœna Quid enimeflctalioquicœnaDomini nifi ludicrum*‘Z)offîi«4 fpedaculum^ ÔCc.Vtinâ vero in hacfimplicitate per^ manfum enèt,quam tua hic verba pollicentur:fcd non ignoras Beza, quam acritcr Zuinglius contcnderit» panem amp;nbsp;vinum tantum, in cœna, quæ corporis 6lt;2 fanguinisChrifti abfentis fint figna nobis communia cari. Id quoniam nimis durum videtur, amp;nbsp;verbis Chriftircpugnare, idemaltjs tarnen verbis alïertores dogmatis Zuingli} noftro tempore dicunt,qua ratiox: ne irapcritis imponitur. Vtcunq? enim nobifcum lo^ quantur,diucrfa tarnen fentiunt,ficut ex difputationc de duabus naturis in Chr ifto conftat.

Sed videamus verba Bezæ. Ergo inquit,necde ce fyrabolis, nec de reipfa controuertitur (vtinam fane, ce fed de qua re quæfo,certamen eftv ) Tantum hoc in# ce I tereft,ait,qubd nonuUi volunt, carnem ÔC fanguinem ce 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti realiter quidem,fedillocaliter ÔC inuifibiliter, ce

' ibi elfe, vbi fymbola funt, vt manibus etiam ore ce prxfentia fumantur. Nos autê illa,quod ad fenfus ex# ce ternosattinet, facramcntaliter duntaxat adeftedici# ce ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus jd eft, eo fignificationis genere, quod fît mini- ce

i me vanum,fed quo res ipfa, quæ fignificantur, ver'e, ce l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÔC efficaciter ex Deiinftituto nobis promittitur, fîcut ce

1 fymbola externis fenfîbus annunciant : animi autem ce -1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M. i refpetftu

-ocr page 92-

xc.

refpec^u illa dicimus cflê fpinttialiter fidei noftr» pracfentifsimajadeó quidem,vt nulla locorum diftan# tia impcdiat, quo minus rc ipfa fpiritualitcr vnum CÛ Chrifto fiamus, vt ab eo in nos vita illa ipiritualis xterna^quam verifsimè ói. efFicacifsimèpromanet. His verbis Beza SC fuamjCt noftrarum eccitfiarum dotflrina et fidem de coena Domini per collationem recitare voluit.Nos vtranc^ breuiter examinabimus.

Explicatio ijuiuocattonis 'Vocahuli, red-luer..

Nos veram praefentia corporis ÔC fanguinis ChrijJ fti in Eucliariftia credimus ÔC aflèrimus. Eiuspracfen^ tiæ modum ex fententia noftra cxplicat Beza per verba: realiter quidem,fedillocaliter SC inuilibiliter.

Etfi verb vocabulum (realiter ) latifsimepatet, tarnen in qua fignificatione id pleruncß accipiant, Sco-laftici et eruditi omnes non ignotü eft. Realiter enini’ ill is eft,quod naturaliter,eo.fcilicet modo,quo resfe^ ipfis funtjSC per fe exiftunt. Pertinet ergo hoc voca# bulumpropriead duas illas rationes priores, quibus corpus Ghriftiper fe confiderat,quatenus autphyficu fuit, aut nunc eft gloriofum: quorûmodorum neutro' corpus Chrifti in pluribuslocisefle iam fepe diximus. Eiufmodi enim reali diffiifione veritas corporis Chri* fti aboleretur, quæ difRifio realis,vt maxime locû ha# beret,nuf^ tarnen corpus Chrifti totum eflê poftet.

TüAn, ZQ,.

Quare fi per vocabulum (realiter) Beza intelligat aut phyficum aut gloriofum niodum,quo adfit corpus Chrifti, ita tarnen, vt neq; videatur netp etiam loco circumftribatur, manibus tarnen palpetur,et ore tan# gatur, ficut Chrifti corpus difcipuli poft rcfurredio# nem manibus fuis contrecftaruntjhanc DocftorisLu# theri, SC noftrarum Ecclefiarum dodrinam non eftê,, nunc aliquoties diximus.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quam#'

-ocr page 93-

XCI.

Qnamufs .n. Luthcrus in cxplicationc triplicis co* fider ationis corporis Chrifti^eum modum praefcntix corpori Chrifti in ccena tribuat,qui corporibus glogt; riofis adfcribitur, id tarnen nó facit fimpliciter,fed vt contra aduerfarium demonftret, plures eflc modos pracfentiæ alicubiefTe , quàm phyficutn ilium ôi carnalem, de quo vno fcmper loquitur aduerfarius. Et paulb poft manifeftè affïrmat,hunc fecundum mo^ dum gloriofi corporis, quo nullo circumfcribitur lo^ co.Chriftum nobifcum habere'comuncm', ex cuius fo# lius virtutéjfi præfentia corporis Chrifti penderet, in prima cocna difcipulis- non potuiflèt diftribui, c'um nondum gloriofum fed adhuc phyficum eflet, qitod oculisfuis afpiciebant.quot;

Reftat tertius modus , quem maieftatis fcriptura appellat, quo fublimior, Slt; praefentior nullus poteft Chnfiitt ttrtw dici.iuxta quem humanitas Chrifti cum filio Dei vna gt;wo//o perfona effecfta eft. Ad hunc modum fi vocabulum matefi (realiter)referas, SiC per eum præfentia Chrifti fecu# hter adtß, dumhumanitatem explices^fatemur hanc fententiam cftè noftrarum Ecclefiarum, videlicet, in coena Domi-nijChriftü non modb fecundum diuinitatem,ver'um# etiam fecundum humanitatem realiter adefle ; fedlo? co vocabuli(realiter ) pleruncp aduerbqs fubftantiali# ter jfiue fubfiftêtialiter vtimur,ad exprimendö nó tam veritatem corporis Chrifti,quam etiam modum eius præfentiæ. Nam his vocabulis fubftantialiter ói fub^ fiftentialiter, promifcué vfi funt authores, quod idem eft,ac fi dicamus perfonaliter: Duac enim naturæ in wodofubßan-Chrifto,nó conftituüt vnamfubftantiam,fedex dua# tialiteralt;^e. Eus fubftantqsjvnam fubnftentiam,hoc eft-perfonam;

M 5 Et

-ocr page 94-

xcn.

„ Et quidquid liumanæ naturae fupra coniuetum ordf^ ,, nemnaturæ tribuitur udomnc fit propter vnionem illâfubfiftentialê perfonalem. IdeocÇ etiâ vocabu/ ’ lum fubftantialiter, aliter non intelJigitur netç ex^ plicatur, quam per vocabula tlUfubfiftentialiter 0^ per fonal iter.

^oJuefulßße- Hic autem modus fubftantialis, fine fubfiftentialis tialü noefl'vtr- non eft xMo'taÿKîjintra verba tantum confiftens, ver-l/4Îifftdrtalis. balis fcilicet fed eft etiam verè realis , quia res Ion# g'e maxima eft^fiC qua poft diuinitatem maior non pc^ teft diet quod creatora cum creatore vnara perfonam conftituat : Res inquam eft, SC non verbalis tantum prædicatio ilia, qua Humana natura cum Deovnita eft in vnam perfonam propter quam vnionem Chri-ftus fecundum humanitatem quoque rebus omnibus praefentifsimus eft, quo in rebus creatis praefentior modus dici non poteft.

SummJtf fgt;rx- Nosprotarditatehumaniingenijphyficum ilium, mudtu in craflum 6C corporalem modum.reliquisomnibus prçgt; rdMcreatis ferimus^cum tarnen fit infimus, SC nulla rationc diui^ eßperfonalis. comparandus.maxime vero huic,quo Deus SCho^ 2\[ota. wio in Chrifto vnam perfonam conftituunt : hie mo^ dus perfonalis, vt eft fummus, ita corpus corpori na? turaliter,non tarn prope iungi poteft,Chriftus fecund dum humanitatem fuam nobis longe propior eft.

Crafßa carnalis Habet ergo Beza confefsioneni noftram ingenuaffl, eirnaturalts perfpicuamÔCplanamdeveraSC fubftatiali pracfen# frafentia cor- tia corporis ÔC fanguinis Chrifti in coena, contra fig^ foris Chrifli in mentum craflæ illiusSC carnalis præièntiç inuifibilis etena à nobis tarnen ÔC illocalis, quam nobis pafsim in fuis fcriptis im^robatur, imputant,quîc tarn firma eft, vt vlla rationc labefa^î

(ftari

-ocr page 95-

XCIIL

(fîari pofsit, nifi ipfos fidei noftrcc artrculos conuclle^i re veilt Beza,

Qiiado aute manib* trat^ari et ore percipi dici'mus, Q^ometïo cor-hacc omnia facramentaliter intelligimus, propter pa? ƒ«? 0}rißi ma» nem vinum^ quae palpantur SC fentiuntur manibus mbtutra^ari S)C orc. Cæter'um corpus Chrifti nec manu nec orc amp;nbsp;ore perci^i fentitur, SC tarnen facramentaliter propter vnionem zÂwfKr. illam facramentalem SC manu dilpenfari SC ore perci? pi dicitur, quoniam res Sacramenti cum pane SC vino ver'e difpcnfatur,nullalocaliinclufione interuenien-tc.

Res ergo ilia facramenti non modbfignificatur/ed quot;Duplex effica-etiam vereac realiter adeft, SC fug gratiæ elFicatiam' fubflantia-' in credcntibus exercctjficut in improbis indicium- nbsp;nbsp;literprafemit

. Dicimus autem SC nos quoque, hæc ipfa fpirituali? torpors Chrifii. ter adefîè, fed longe diuerfiisima fentêtia,quàm à vo- Q^omodo corf biscxplicatur. Cum enim modus phyficus/aut carnalis,quém vos corporale diciris 3 fed caturfpintuA-fiatfecudum naturam SC rationem Dexteræ Dei^quæ adeffe». fpiritualifsima eft, cur non mcrito SC nos diceremus, hanc præfentiam fpiritualem eflèc'modó fit ipfius cor?

poris fanguinis Chrifti vera ac fubftâcialisj hoc eft, perfonalispræfentia, quae propter fymbola SCpro? pter nosjdicitur facramentalis, quia ita cumhisfymgt; bolis adeft, vt vere nos pafcat SC reficiat tanquam ci? bus ÔC potus,

Vos autem cum affi'rmatis,rcm facramenti.hoc eft, Qt^otnoJo corpus Sc fanguinem Chrifti fpiritnalitcr adefle,fictor intelligitis : corpus fanguinem Chrifti in coelo itaP’tt Chrißi fpi-contineri', vt nulla ratione quoque in facramcnto ad ritualiter adej- . Cnt^, fed tantiim ipiritus Chrifti praefentfam

feritis dlt;gt;teantf

-ocr page 96-

XCIIII.

fcritis. Nobts autem per fidem afccndendum in cum locum docetis, in quo Chrifti corpus continetur, hac rationc nos eius participes fieri.Ideocp'his,qui ve# ra fide carentj nullam ftatuitis pracfentiam corporis Chrifti^quia non poflünt afcendere in ilium locum, in quo eft corpus Chrifti gt;nbsp;id eft, de abfente non poflunt fpiritualiter fiC ex fide cogitare. Quod, quæiô mi Beza,quid aliud eft dicere,quam in cœna adeflè tantum panem ÄS vinum, quæ fymbola abfens corpus 5^ fanguinem Chrifti fignificent, quod Zuinglius aper/ tè dixit:VOS autc ctfi afFirmare no vereamini ^Chrifti corpus tantum diftare à pane cœnæ, quantulumniS coelum ab infima terra,tamcn verbis ita inuoluitis,vt , aliud dicere,ôlt;r nobifcum veram præfentiam corporis

Chrifti after ere videamini.

Fidei rts aifen- Falfumenim efthoc axioma, quod pro confeftbfu^ tes no facit Beza,fidem res abfentes pracfentcs facere. VerbS fentes,fedrtbm cnimDei facitres prçfentes,et pro conditione Verbi, fruitur, diuerfa ftatuitur rerum promiftarum præfenti, ita vt vnaquæcp res adfit eo modo prefcntiac,quo Verbu offert.Indeadebfit, vt ea faepe adfint, quae abimptjs nec adefte creduntur, nec cum gratitudine aliqua re^ cipiuntur. Incredulitas enim noftra, fidem Dei non facit irritam, Rom.j.Sic incredulis ludæis nonfoluni Mefsias promiftiis, fed etiam exhibitus eft : miraciila edita,Euangelium prædicatum, quibus tarnen fidem non habuerunt. Fides autem efficit,vt nobis ita fint praffentes,quo pofsimus illisadfalutem noftramfrui. Chriftus verb fecundum humanitatem fuam vbique præfens eft, non quia credunt homines eum eftc præ^» îcnrem, fed quia ad dexteram Dei collocatus eft. In

Cœna

-ocr page 97-

foena verb non modo adcftjcd etiam abus poms eft, quem ipfc Chriftus cum fignis facramentalibus manducare ÔC biberciubet. Hancfacramentalêpræ^ fentiam verbum effictt jnftituentis, no fides fument tis. Plun'm« autem facit fides,vt res præftns tibi falu^ taris fit; efficit enimnon vt adfitfed vtprofit, quafi careas, iniudicium conuertitur res exhibita, quod Chriftus pracfens, tàm exercer in imprjs hypocritis, quàm in pqs vitam confolationem.

Vides igitur Beza, inter nos necp depræfcntia Chrifti in cana, nec^ de piorum aut impiorum man# ducationc conuenire :$(. hoc vnum abs te redlccon# ftitui, ftante hoc difsidio de duabus naturis inChri# fto, quæ tam diuerfa fentiant Ecclefiæ de præfentia Chrifti in cœna,fimul ftare non pofie.

Quarc fi tibi et tuis cordieftveraac pia, minimcq/ î^eram cantor-fucata cocordia, quæ de duabus naturis in Chriftoea# m certAf rumq? vnioncperlbnali diximusjdiligentcr expendas mine ptcramen-ac Dcûinuoccs, vt remota amp;nbsp;abiecfta impiaxVorà'o-f;, tario nonniß quantum myfterium fit, fi'de percipiamus,in qua prç# exyera intelli-dicationcs proprietatum alterius naturæ inpcrfona^f«nlt;e'î’»jo««r fadtæ, non intra verba confiftunt, nec funt verbales ƒ fr/o«4tó^c-fed reales, hoc eft,pcribnalcs, qua reuera in perfona randum. alterinaturçaliquid communicatur,quod, quia vc# rumeft, Si quiddam reale, fumma videlicet maicftas, quæ creaturæ contingerc poteft,per «Mexplica# ri ncquit,qua humanitati Chrifti,nuda appcllatio hu# iusfummg maieftafistantùm tribuitur.Hoc modo pia fan(fta,amp;: Deo grata,minimccp' fucata,fed conftans,ÔÔ firma concordia fanciri pofsit.Quod fiixit Deus pater Domini noftri lefu Chrifti,per Spiritum S. Amen.

N Exiftimo

-ocr page 98-

XCVI.

Extftitno,qua fiert potuit breuitatc Stf pcrfpi'cuita^ Ceadcaomniarefponfumeflè j quae intuolibrocon^ tra Brentium, et nicgdtfputattonis thefès^dc maiefta^ te hominis Chrifti per vnionem perfonalem QC fefsi^ onemad dexteram Dei acquifitam,prolixèdirpiitagt; vt ipfe fateris, eadem centies fer'e Sgt;C millies rc^ ' pecijftt Etfi enim controuerfia creuit, in paucifsima tarnen capita reducipoteft. Spero aiitemnuncpium óóChriftianS Icdorem intelligere controuerfiæ to*’ tins decifionem amp;nbsp;dtjudicationem □ ücut tn initio præfatus es, ÔC ego in aflèrtione mea demonftraui, in folius vnionis perfonalis vera definitione.âT eins per^ ipicLia cxplicatione confifterco quant nos non modo breuem tradere , fed etiam ira explicare conatt mus, vcarbitrer, omnibus pijsamp;S veritatis ftudiofis fatis fatftum eile. Quod vc ceu in tabula confpici pof’ fitjÔÔ oranes inrelligant,nos candide SC aperte fenteiii’ tiam noftram vclle proponere, totius negottj capita Confeßto noßra fundamenta fubijeiemus, Docemus enim in Chrilt;?

^lana iamp;perßi- fto vnionem duarum naturarum,in qua filius Defna# cua, de '^nione turam hum;inam afiumptam fibipropriamfecerit, vt ^erfonali. cum ca vnam peribnam conftituat.

Hane definitionem feu defcriptionenritaexplica-mus: Naturam humanam in Chrifto fic fac^am perfo# naliter diuinitatis propriam,quemadmodumcorpus naturaliter fuæ animae in quolibet homine proprium efficitur.

, S''’“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non idea^nm,j: fuæpropriura

• ri -n dicitur, quia ammæprælenselrjedhancmaxtmcoD fa^a lit diuini ’ quod anima omnes luas potentias in corpus tattspropria Proprium.efFundat, SC corpori communicet, quod

-ocr page 99-

xcvn.

ariteaTionhabcbat, videlicet omncs faas vires, quas anima non line corpore, quam diu eft in corpore, fed omnes per corpus ÔC cum corpore exercer: Sic quoqj ratioilla,quahumanitasin Chrifto diciturfaoiaelle diuinitatis propria,nô confiftit in nuda præfentia,di# uinitatis cum humanitäre, authumaniratis cum diuilt; nitate, qua fefe mutuo art ingant, aut altera ab altera contincatur,ficut corpus planet« infuo orbe,9d quæ^ libet feorfim, neutra cum altera aut per alteram, fed fingulae pro fe agant; Verum tali præfcntia, qua diuü nitas fefe omni fua maieftate in aflumptum hominem effundatjVt nihil fine ipfo diuinitas feorfim faciat, fed per ipfum et cum ipfo omnia.Qua ratione fumma ma* ieftas humanitati Chrifti accefsit, propter quam nub la eft inter fandos 2lt; Chriftumproportio, aquibus gradibus Slt; numero ratione glori« differt, quæ per fe corpori Chrifti gloriofo ineft : ilia autemabomni alia coniuntftione deiratis cum creaturis toto gcnerc differt.

Atcphoc modo manent in Chrifto non modb na* Hatnrx tA-tura diuina Sc humana, verumetiam earum proprie- proprit-rates inconfufæ Diuinitas enim non ita fefe in humait totes inChriß9 nitatem effundit, vt earn feorfim vel omnipotentem velomnifcienvemfaciat, qua.ratione Chriftus diuigt; BUS tantum homo, non Deus verus con.ftitueretur;fi* cut nee anima in corpore feorfim nouam animam créât ipfum corpus viuificando, quoniam ipfa anima eft vita corporis fedita fefe elfijndit diuinitas inhu^

1 manitatem , vt per earn omnia fuac omnipotentiæ \ opéra excrceat, fient anima pet corpus , hoc faltcm

N 1 diferi#

-ocr page 100-

XCVIII.

difcnmine pofitogt;qu'od anima aliter non pofsit,quàm diu eft in corpore, Diuinitasautem,fi vellet, poflêt aliteragere, fuaq; voluntatc,nulla autem necefsitatc fecum ifta humanitatepcrfonaliter vniuit.

i.Cortn.ti.

Hac vera QC perfpicua explicatione, afteritur vera Chrifti fecundum humanitatem præfentia , de qua nemo prius dubitabitfi modo fidelicer articulos fidei deChrifto recineat. Qua etiam confirmatur vzi ra præfentia corporis amp;nbsp;fanguinis eins in facramento Euchariftiæ, in quo non tarn adefle,, quam etiam ci^ bus amp;nbsp;potus eflë vult,qui in facramento cœnæ nobis quocß verè exhibetur diftribuitur:altjs ad falutemgt; altjs ad indicium,VC Äpoftolus docet^

Sed cum Beza tocam hanc difputationem fuarumfÇ' Ecclefiaru( vtipfeiaeftat ) dodrinam paucis thefibus comprghenderit vifum quoep eft, in fine huius feri^ pti eafdern repetere , amp;nbsp;fingulis noftram (ententiam fubrjeere, vtpiusledor intelligere 2C manifeftède# prehendere pofsit, qua in parte co nfenfns fit vel dift ftnfio..

Conclufiones Bei;æ.

u ■ lt;

NJß Chrißtt^ ’^trenireßintialietr'vnigtnittuille'Dtt Tatrü^uattnw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nec ßrttatOTf

noliü adorant,,

1gt;Itß Ümfliu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efTmtiidlter- hamo tx T)Midisßt-

mïne, JßirittnßanÜi yirsutt. faites, imaginAriaJùnt, ^uacutf qut

-ocr page 101-

XCIX.

que noßri cav.ßte^ : acproinde fumtn adhue in morte,

TdißiHequiDeMeßßthomo,eirqui homo ef^ßt ynigeni-tui T)eui , ide^,ß totidemßntperfonx, quotßtnt natura ,'ntqi in Deo illojneqj in illa tarne feruatifumtu.

In his tribus thcfibiis, nifi forte fub ipfis aliquid nionßri alat Beza,nihil defideramus, quibus de veria täte naturarum SiC vnitateperfonac inChriftodilTerü tur.

4*

’.rhumßueynigenhw illefiliue Deißcundum 'dslu.^ßt in 'Ttna ïlla carne, yt deßlo Chrißo dicatur ; V^rbum tarofa-^ttm ei^ : vei non ei^ Chrtß»f eß^ntialiterDeue, 'Del omnet ret creatxfunt eßentialicer dtßquod 'Dtrunq^ execramur.

Necß etiam in hac thefi quidquam denderamus,fi red'eintelligatur. Videlicet eo modofecundum «o’/oq» filiu Dei efle in aflumpta carne vt defolo Chrifto di* catur : Verbum caro facßum eft gt;nbsp;quod de altjs rebus crcatis dici non poteft:in quibus tarnen filius Dei eti* amfecundum»r'apeft. Sed aliter intelligerc Bezam fcquens thefis indicat.

î^nica Chrißi cara non à Tatre, nec à Spiritu fanBoßedaßdo' b^crho aßiimpta,eiq^ea)lxoißiu.iSlt;i ßueßecundti 'èaloDiinaternu'D^ ntta tß 'ddeoqß Chrißo 'Dno eßquidem aliud clt;r aliud, nempe di--u:na humana ■iaiv. : non autem aliue amp;nbsp;aliitf , quum 'Dnui fit Öquot; idem quot;Dejn amp;nbsp;homo,arcano ipfis etiam Angelis inenarrahili,

N 3 In.

-ocr page 102-

c.

înhac thcfi recflè affîrmatur : Carnem Chn'ftinec à patre,ncc afpritu fan(flo,fcd à folo Verbo afllinipta cflê. Quoniam non natura naturam, fed pcrfona vb deltcet fecunda tn natura diuina,aflunipfit humanam naturani invnitatem fuæ perfonaï, non perfonçpa^ tris aut fpin'tusfandi. ’ Scd falfum eft, quod fub^ iungit Bezatffffi/ijifltTixa? àC feeundum .ovVotp vniri idem cflê. In Chrifto enim vnio eft duarum naturarum fii« uc eflêntiarum non wiûiî'ixM'jquæ fiat fecundym fubfta^ tiam,fed vn-osuÏTiM, quæ fit in peribnam vnam,non in vnam cflêntiam. Ideocp etiam diuina ÓC humana na^ tura non funt eflêntia vnum, fed pcrfonaliter vnum. Gaufam iûprà copiofius expofui.

Sedcuin apud omnes gentes,ne dicam Chriftianos, extra omnem controuerfiani pofitum fit,Deü, quoad iso'/otp inrcbuscreatis omnibus eflê^eflêntialispraefen^ tia filij Dei carnem Chrifti, 'a nullius fanrïli hominis carne difcernitjfed corporalis inhabitatiOj quam Qj'jquot; rillus alfjs verbis explicat,óif doceta'deó omnem ple^ nitudinem Deitatis corporaliter habitare in Chrifto, quia aflumptam naturam ftbi propriam fecerit, vt in cahabitet tanquam in proprio corpore,quæ etfi,quo^ ad w'apjn omnibus faneftis fit, in illis tarnen non habitat , tanquam in proprio corpore, quo vno, verbis Cyrilli, proprium diferimen perfonalis vnionispo? fuit Beza.

•ßtvA ne^ar: nbsp;nbsp;Minime autem fequitur, quod Beza falfo colligit;

Veut» effintia- clTentia diuinitatis fit in fandis propterea vel Chri^ non eflêntialiter Deum , automnes creaturas

Deos

-ocr page 103-

CI.

Deos fore. Id quod cxrcfutationefextætliefisfaciliVr#^«* trt^w US inteUigiturNon eni'm protinus Deus eft aut di^« citur, in quo Deus vere SC eflendaliter eft, ficut mox patebit,nec Chriftus definet efle eflentiah'ter Deus,fi maxime di ui ni tas cius iuxta eflèntiam in omnibus fit creaturis.

Hanc^niontm tfayLoCiiKlWi/iue ■sù'tâS'Hp ^jiue

Ke per finalem confie^uitur fiimma amp;nbsp;inexplicaiilis energia: Jecundum quam tarnen caro (firifli à reliquis ireaturidinonfim-plicirer amp;nbsp;pr opr iè, fid tant um comparatè Äiffert : ac proinde pefi-firne fienciunt, qui Chrijii à TetrQ atq^ adeo quibufiiis alijs reltn dfirimen,nonab'6iMr''vnione,fidadiuinitattt energiajumunt, Jeaindum quam nec Chrifiu^^net quidqua aliud yel in ccelo yei in terra proprie De tu did potefiaut debets

In hac concTufionc tria corrigenda funt. Primueft: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cbrfi^

quod vnionem'sJ'/aJ'Mp 8Cv7rogt;otfixàtîconfunditôC fi^t queper ffûJfxixfiHào coprehendi exiftimat, cuius diferiü men nunc aliquoties oftendimus. In vnione enim eft fentiali partes fefe mutub perficiunt.Id nullo modo in vnione duarü naturarum in Chrifto affirmare poflii^ mus. Nam humana quidem natura accipitaliquid'a diuina,fed diuina nihil accipit ab humana,quam neep perficit,ncque débilitât. Ideöque perfonaliseftvnio Sc non elîêntialis, quaperfona Verbi in vnitatem fuç perfonæ naturam humanam accepit. ' Nullo modo

autem

-ocr page 104-

en.

autem vnam eflêntiam efficiant, fed vnam perfonam tantum, quæ duabus diuerfifsimis coyftat fubftantijs Si cflcntijs. Alterum eft: qubd affirmât fcciindü ener# giam, quac pcrfonalem vnionem fcquiur, carnem Chrifti a creaturis reltquis non fîmpliciter 8C propn'c, fedeomparatè tantum diffierre.Cum entmdiuinttas fv bj Dci non habcat ab humanitate feparatas adliones, fed per eam omnia faciat, contrariû eft verû: videlicet energiam carnis Chrifti fîmpliciter Sgt;é propriè differre ab cnergia in fan(ftis,quorum funtfeparatæ acftionesgt; quemadmodùm amp;nbsp;feparatae perfonæ. Ideoqf,vt fuprà quoeg didum eft,toto généré differunt ab adionibus Chrifti,

Poftremum eft : qubd in fola energia extra vnio# nem arbitratur nos conftituere difcrimen Chrifti à Petro aut quouis alio ûndo. Aliquoties autem nunc didum eft, energiam Chrifti ipfa vnionc natura po^ fteriorem eflè:nifi enim vnio pr2ecefsiflet,energia hec hominis Chrifti non fecuta fuiflet : quae vnio non nifi per energiam quid fit, definiriSC explicaripoteft. Quapropter rede quidem Beza dicit : propter folam energiam neque Chriftum, netç quidquam aliud vel in cœloj vel in terra propriè Deum dici pofte aut de« here: fed quod cotra nos nihil facit,qui pofita vnionc per encrgiam,ab omni aliahabitationem Dei in Chrft fto difcernimus,qua Deus omnia per hanc aftiimptani naturam amp;nbsp;cu ca facere dicitur.Id enim eft,quod Cyrillus dicit : Verbi proprium fieri corpus.

7 Hacc ïj’miÎM; vnioVerbi 6C carnis ab ipfo incarnai tionis momento fada eft,nunquam defitura. Energia verb Verbi certis gradibus fefc alTumptac naturæ in# finuauit.

-ocr page 105-

cm.

finuauitjtantifperjdum in eins temperaria infirmita^ te totum falutis noftrae myfterium impleretur.

Denuo hjc refutandum eft, quod vnionem Verbi £gt;C carnis perpetub arbitratur eflè oio'jaS'HJ, quod nemo orrhodoxorum nec^ veterum nec^ recentium fenGt: qui pariter omnes vnionem hanc perfonalem, non ef«^ fentialcm eflè dixerunt.

Hoc autem verifsimum eft, fada naturarum vnio^ ncabipfoincarnationis momcnto,energiam Verbi non ftatim fefc per aflumptam humanitatem exeruift fe:fed paulatim, QC certis quaft gradibus aflumptae humanitati inflnuafle. Perfonali autem vnione nihi? lominus Chnftus fccundum humanitatemhanc ener;» giamhabuit: quam fl voluiflet, etiam ftatim exerere potuiflèt. Voluntaria enim erathçc exinanitio: quod cum eflèt in forma Dei iuxta humanitatem, hanc for^ mam tarnen non vfurpauerit,fed ad tempus celaue# rit,donec falutis noftrae myfterium impleretur.

Temporaria htec carn^ tnfiTmitas, noßraper omnia,exte-pto peccatOißmiltfi yoluntaria qnidemfutt: non tamer.ß^a,ßed 'tertßima, amp;nbsp;ex confueto natur te humante or dine : yt nulla hte fit, ^uod ad ipfam carnem attinet, extraordinaria tsconomia imaginanda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u

' !i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ t . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Quodbc jde oeconomia dicitur,patet ex iproxif Oeconomia Chri mcpraecedente thefl,quomodo intelligcnduflt. C'um/?i tempore exi-enim voluntaria fuerit carnis Chrifti inflrmitas, etCinanitiontis, nonfldafueritjfedvera, ab infirmitate tarnen alio» rumhominum longe difcerncnda cft.Siquidem aliter

O • potuifl

-ocr page 106-

cniL potuiflêt fi voluiflèu Altj autem homines aliter non po(Iunt,quàm necefsitatem curfus naturae ipfis impoi? nit. Ad hoc diferimen denotandum œconomiae voca# bulo veteres recentiores vfl funt, quod mcra vo# luntate, nulla autem natural» necefsitate hanc infir* mitatem fubierit Chriftus.

J^tr 'itas harum naturarum, ipßin inßrmitatis tempore, Wquot;poi^ earn depoßtam femptr retinenda ef^, ne Chrtjlw quot;^el Dein, yel homo quot;yihquAm deßerie

lO»

autem hat naturarum “yierîtas in eopoßta, 'nt illarum ^^^3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fffèntiales froprietates yllo modo immuttn-

tur,ac multo minu^ abolentur.

His duabus thefibus fimpliciter aflentimur.

tu

Dtutnïtas igirur irli, tpuum carnemßhi '^iret,qualis erat, tails etiampermanßttejuamuii carnnreJßeBu ,cuifefi fecun-^ dum Svatet.^ '^niuitßeße dicatur exinaniuillji. Hoc enim e^v quod ‘Paulus formx exinanitionem, tr 'Veteres orthodoxi teco» nomiam 'Vocarunt.

Hçcdiefisfeipfam réfutât. Cum enim aflerattdiuink tatem permanfifle, qualis ante incarnationem fuitj nulla rationeiefe exinaniuit, feu( vtPauli vocabulo vtamur,)euacuauit. Sed hoctotum pcrfonæChrift* tribuitur propter humanitatem, ratione cuius Chri«’ ftus non ftiitipia forma Def,ied in forma Dei, hoc eft, perfonaliterhuiusformæparticepstquamfi voluiflet, potuiflêt etiam ftatim exererc, 0^. vniuerib mundo dcclarare:fed ratione humanitatis fuæ ita fuit euacua^ tus, vt nihil in ea appareret, fupra confuetum naturae ordinenu

-ocr page 107-

cv.

ordinem: ci«n hæc forma Dei per formam ferm' tcgc^

retur. Sic humanitatis in Chrifto funt tres gradus. luma-Primus eft acquifitionis, qua in ipfa vnione ra*ione mtatit in Clri-humanitatis informamDei receptus eft. Alter exina-y?o tres, tiitionis, qua non femper hanc maicftatem vfurpauit êCexcruit. Tcrtiuseftreccptionis,qua omniforma * fcruili depofitaÓ^ abieólain forma Dei totius cœli 8C terrac adminiftrationem habet.amp;S cum Deo patre om;

niactiam iuxtahumanitatê gubernatóC adminiftrat.

Et docet ipfe contcxtus in Paulina Epift. exinanitü onem óf cxaltationem Chrifto refpetftu vnius,6ó non duarum naturarum tribui, ficut Cyrillus in odauo thefauri fui libro prolixe difputat, earn naturam exi^ nanitam,qu3c exaltata eft : Qcut enim diuinitas exab tari non poteft,ita etiam néc cxinaniri poteft, quae in feipfa manet immutabilis.

Hom^ ifle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lacßsiaffümptione tlJt'Deus ilici ca-

pu:at noninfefe,/idquatentis tn Ti)WMfflV4gt;iSx(/Wop ti/m Kerio eoalefiens htsc caro,fa£ta »fÇ Dei caro,

Htc arrigc aures.cbriftianc ledïor. Debuerat btc Chrißofi-Bczadocerctanhumanitas etiam permanferit, quod^“”®“*” huma-fuerat* an aliquid acceperit a diuinitate per vnionem nomen ' pcrfonalem. Sed ciusloco nihil aliudfubijcit,quàmf‘*”^'‘’”^’'’*’*’f*

Chriftum hominem cœpifle elfe , ÔC dici Deum;

nomen , videlicet, fortitum cius naturx , quæ non modo dicitur, fed etiam eft Deus : nomen tantum» non communicationem diuinitatis,dequafupr'a di? ximus. ld quod inframagispcrfpicuccxplicabit per ttWkoicùtrip Zuinglq , qute intra verba conùftens mere

O i verba-

-ocr page 108-

CVI.

verbalis eft, nihil rei humanitati Chrifti tribucns.

Nos autem perfpicuis fcripturse teftimonijs doce^ Qm rarwftt Chriftum fecundum humanitärem non ita cœ# Chrijltu^quate- piflèDeum dici QC eflè , quód nomen tantum partiel# nttf homo^eM pet,aut cum diuiuitate coniundus fit eo modo, quo Jicaiur. Beza'opinatur, quo nihil humanitati Chrifti accede# ret: fe dhâc ob caufam, quia diuinitasper affiimptam humanitärem omnia faciat fuac omnipotentiæ opera: Sc hoc modo caro Chrifti pcruenerit in totam opera# tionem Verbirquæ participatio non eft res intra ver# ba tantum confiftens,, fed realis Ôd fumma maieftas, quae nullinecp Angelica:neqphumanæ naturae extra Chriftum contigit., Sicut enim oculus ex corporc cuulfus,8lt; ab anima feparatus,oculus non eft,ied cum anima in corporc coiuntftus vim vifionis accipit, qua fua natura caret, quæ participatio non eft res intra verba confiftens, fed vera res, qua omnibus fere reli# quis fenfionum inftrumentis præfertur oculus: Ita etiam vnioperibnalis A37» cum humanitateafliim# pta,non eft verbale quiddam,ied maieftas tanta, quae , fubftanciam humanitatis non euertens,eam tarnen fu# pra omnes creaturas euetftam iuxta Deum collocat, camcg totam omnium operationum Dei facit parti# cipem,quas per humanam naturam operatur, in vnitatem aflîimptam.Dequo in »7. theft plura.

13.

H^c tademcaroßio minißeriain ttrris defunHatamp; poßeaßf pra omnei ccelos illot yißbtln tue^a, tbidtm etiam jdngtlii W--tnarrabiii gloria periruitur : quod'vtrunq^ dßin^ie duobùs illti articulas: ^ßitnditintalot, fedtt ad dexttramVtipatrtt), ßgnißtatur,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• *

Inhac

-ocr page 109-

evil.

In hac tbefi duph'cem ftatum humanitatfs Chrifti Gloria CJjrifii confundit, gloriç videlicet 2lt; maieftatis : inter quos fcriptura diligenter difeernit, qui duobus ^xücvMsftrt in fymbolo Apoftolico exprefsi funt. Nam quod Chriftus poft refurreeftionem adeptus eft gloriofum 8lt;fpiritale corpus , eocpin cœlos afeendit, hoc cum pijs ÔC Chriftianis hominibus^ratione tarnen ÔÔ gradin ' bus diffcrens, habet commune, quorum corpora ipfigt; Th'tl.i. us corpori gloriofo conformia erunt. Sed quod fedet y/laießate Chn-ad dexteram Dei Patris omnipotentis, id eius gloria: ƒ tn non compa--SiC. maieftatis eft; ratione cuius non comparate, fed rati fidfimplùi-fimplicitcr SCpropri'e ab omnibus creaturis differt. ttr àfanBndif-Hçc peculiar! articulo fidei exprefla eft:Sedet ad dexlt; ftrt, tcramDei Patris omnipotentis.

Male ergo facit Beza ficut alij omnes opinionis fuç f edlatores, quod inter hçc duo no difcernunt:qua co^ fufione feipfos 0lt; alios inuoluunt, 2lt; in errorem per# nitiofum'a veritate*abducunt.

'4’

Qm«ßt iflitn maießatis conditio nec mente pertißi, nec 'terbü explicari À ejuoquam hominumpottß . Teßatur tarnenßcril)tu~ itedendum omnino nobn ef^^ yhantgloriamcarni Chrißi^ nei^ corpoera tfßntia., nbsp;nbsp;nbsp;efßentiales humante naturaprofritta~

tk ademifß :ßed in enarrahiliterperfeeißi,

Praeter confufionemgloriae amp;nbsp;maieftatis in hac the# ft quoque nihil 'ame improbatur. Necç enim de ver# bisUtigamus, fed maieftate hominis Chriftipugna# musgt;qu3c fumma eft,non verbalis,fed rcalis.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15*

-ocr page 110-

CVIIL

ty»

Nom, PnA e/Ç yniitf Chrtflt 'Dei hominï^glcrié, ctthtifedts ift 2\lofa. (eelistf^,eirnt)nalibi:poteßai autemamp; imperium per cttlum terram,ßcut amp;nbsp;ipßt4iuimtdspatet.

_ Inhac conclufione Beza carnales fuas cogitationes prodit^non modo de Chrifti hominis,veriimetiam ipigt; fins Dei iedc,quæ nihil aliudeft,qnàm dextera Dei,in quaChriftus fecundum humanitatem collocatus eft: 15» quam federn exprefle in ccelis amp;nbsp;non alibi collocat Beza.Sed vnde hoc nobis probabitc’ Nurn ex hoc

_ faiae : Cœlura fedesmea lt;nbsp;fed idem Propheta terrain Jzja.66^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huius facit, in qua collocandifunt pedes

Dei,qui cœlû SC terram impIet.Quin potius his ver^ bisinfinita Dei cflèntia explicatur,quænonmagis eft in cœlo quàm in terra, vt potius ibi federe dice-retur,quàm in terra, ideoeç etiam fedes eius non ma# Ç^amturnaïem gis in cœlis eft,quàm in terra. Sedfingit Beza Régi# re^iamDei'.fin- am quandam Dei in coelis,extra quam etiam Deus gdt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imperet, quae tarnen fola Dei fedes fit, localis videli#

cet,in quaChriftus fecundum humanitatem colloca# tus,præ reliquis hominibus beatus fplendeat. Quae nihil aliud funt,quàm fine Verbo Dei rationis huma# ng de rebus diuinis phantaftnata.

Triplex ratio Qnare vt rem ipfam manifeftè cxplicem, triplex ^lori^e in CM- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifto gloriç confideratio. Prima eft diuinita#

ƒ5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tis per (ê, quæ eius quolt;^ eft cflèntia. Altéra eft hu#

manac naturae in fe confideratæ, quatenus fpiritualis SC gloriofa per refurreeftionê et aftenfionem in cœlos cfledaeft. Tertia eft humanitatis Clirifti non infe confi-

-ocr page 111-

CIX»

CönRdcf at«, fed qiiatcnus eft à fifio Dei in vnitatcm perlong afliimpta, per quani aflumptionem Chriftus fecundum humanitatem effedus eft cœii ÔC. terr« at^. que inferni Dominus. H«c nifi quis difcernac dili* genter,Facile in hoc myfterio impingct,cuius exprcC? iafuntfcriptur« tcftimonia, alias prolixe commemo»

16.

Trudtnter dißingutnda fimt in falutis noflr« myßtrw fîicando, qua de Chrifio totoßue de ipfaperfona dicunturi ab ijs qua alieri tantiim natura competutzquoniamßcutfuisproprit~ tatibusßcetiam operationibw natura ipfadifinguuntur •

4 Reâe monct Beza, prudenter pr«dicationcs dilt; ftinguedas,qu« non codem modo ratione perfon« Chrifti tribuuntur. Caufa verb eft difcriminis,qubd humanitas non aflumpfit diuinitatem,fed filius Dei in diuinitatemfuxperfonac aflumpfit humanitatem. Et quoniam diuinitas nihil ab humanrtate accipit,fed ipfahumanitati non mode multa,fed omnia dat,hinc natum eft diferimen pracdicationu, ficut ÔC operation num de perfona Chrifti, quas breuiter in refutatione »7. conclufionis rccitabimus.

«7*

Si qteando proprierates ifa 'nidentur pertnutari turn 'Deus gloria didtur trucifxust amp;nbsp;fltus hominif tiim fuijfe in calo , quum effet turn Js[i(odemo in terris, tro-pustß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intra yerba conffflenstn quotamen nulla

efi faßtas:quamuis reipfd nec bomini (ommunicttur,quodtfi

-ocr page 112-

ex

in Deo tncommanieA^ile : nec ytcißim T)eo ^uoJjncommunic4-inhom'mt,

iS,

//«e autem fiue '^erbalii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoivisvioi inJt

ßrta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idtoyeretF^,^uodpropter ’^n'uatemptrfonaChri‘

ßui tottu int er dum ex alteratanttim natura denominetur.

Hac duac Conclufiones funt plane impiæ^quaîhu# manitatem Chrifti omni fua maieftatc (jsoliant, in quam per vnionem peribnalem,ö^ fcfsionê ad dexter ram Dei eft eueda. impietatem autem deprehendet kdor/i in memoriam reuocet, quæ pauló ante dida funt de praedicätionum diuerfitate,ö^ naturarum diCu fimilitudine. Naturaenim diuinaimmutabilis eft, SC-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;codem modo fefe femper habet : Humana autem natu#

ra mutabilis eft, SC fefe non femper eodem modo habet . Deinde natura diuina ab Humana nihil accipit, viuerßtasprtß^ feddathumanae naturae. Humana verb natura diui# icatjonum in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fgj ^b il la omnia accipit.

^trßna Cbrtßi,

Hine patet,non codem modo dici ; Deum gloriac crucifixum,öf:hominem Chriftum in cœlo eflè,quum loquerct cn Nicodemo in tcrris.Diuinitas enim, quac impafsibiliseft QC manet,non eftpaflarfed humanicas Chrifti ver'e eft in cœlum eueda,ÔL natura talis cft,vt pofsit euehi in cœlum,cum natura diuina non fit talis quac pofsit pati.Hgcetiamab imperitisintelligipof# funt öd indodis . Quapropter fallitur Beza öd fellit, qui eodem modo vtruntç de Chrifto prædicari mat. Deinde manifeftum eft, Chrifti humanitateni fua maieftatc per confidlum hunc tropum d^oicajtoj fpoliari

-ocr page 113-

CXÎ.

fjîoHari. Si enitn cadem cft pracdicatio proprlcratuin diuinac naturae de Humana, quac cft proprictatumhu# manæ de diuinanatura, Diuma autemnatura nihil accepit ab Humana, fcquitur, humanam quoep natu^ ram nihil acccpiflc à diuina. Nihil igitur gerit nunc Chriftus,quoad humanitärem,quam inanes titulos 66 maieftatis appellationem,cuius non reipfa,fed verbot tenus tantum fit fadus particeps : nee peruenerit in participationé omnium operationum diuinç naturae: fed itafit cû Verbo vnita humanitas, vt diuinitas fc# orfim fuas operationes exerceat,ct humanitasfeorfim fuam quot^ adminiftrationemet adiones habeat cum Angelis 06 beatis hominibus in cœlo ,qui cum Chri^ fto refurrexerunt. Quod reuera eft perfonae vnitatem tollere, ÔC naturas in Chrifto cum Neftoriofeparare.

Quod igitur ad communicationem Idiomatum at^ tinctjficfereshabet. Siquandoproprietäres,quæ di^communuA, uinae naturae per fe funt nbsp;nbsp;propriae, toti perfonae tri? IdïomA-

buuntur,nullo modo per confidum tropum ( quem «AÀoi'cau'ipZuinglius appellat) explicandum eft. Cum' enim a’Moïtó«. nihil aliud fit,qu'am verbalis prgdicatio jde rebus,quæ ita coniundç funt, vt nihil fibi inuicem corQcommunicent,quacipfacfuanatura funt, pror? fus ab hoc myftcrio alienifsima eft. Diximus enim nunc aliquoties,£lt; fcripturac teftimonqs firmifsimis demonftrauimus , qubd diuinicas humanitati non quaedam tantiim aut multa,fed omnia communicaue? ritpervnionempcrfonalcm,quae ctiam reuerafam dchumanitatc quam de diuinitate Chrifti dicuntur: noverbotenus tantiim fed reuera, Gó vt alias didum cftjfignificatione vocabuli ££1^* vii;;, vtquod

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filiu«

-ocr page 114-

cxri.

filius Dei habet per naturamj'd fit t us hoîntntsC vt ciim Auguftino loquar)pcr gratiam habeat.

Filitn Jjomnii Sic filius hominis in cccîo eflêdicitur, ÔC reuera reaenfuit in ctiam fuit, non modo fecundum diuinitatem verum# tœl^} quutn lo- et iam fecundum humanicatem, quando cum Nicode# ^uebatur cum mo loquebatur.Omnibus enim cœlis excelfior fac^us ^ùedemo. eft Chriftus fecundum humanitatem , quando in vnitatemperfonac à Deifi'Iio humana natura aflîim# pta eft : nifi afFirmarc velimus, Deum cœlis inferio# ïcm^ô^ cœlos Deo fuperiorcs elle.

QuomoJo Dew Alia autem ration« dietturDeus gîoriac crucifî-gloria crttcifi- xus. Nam etfi non fola caro Chrifti palTa cft,fed Chri# xui dïcatur.. ftus in carne,hoc eft.perlbna, diuinitas tarnen non eo modo recipere potuit pafsionem , ficut humanitas maieftatê. Quoniam diuina natura in fe immutabilis cft, nec quidquam,recipere poteft, ficut humanitas, quæ eft capax cius maieftatis:quæ ipfa humanitas per fe non eftjfed cam acccpic habet..

Haric diuerfitatem prædicationum, fi ledlor dili# genter perpendat, facile errorem aduerfariorum de# prehendet, apud quos axioma hoc eft certifsimum: codem modo dici : Humanitas Chrifti eft omnipo# tenSjSC omniprçfens, quodicitur:DiuinitascftpalIà amp;nbsp;mortua: cum fint diuerfifsimæ prçdicationcs,pro# prer naturarum diuerfitatem, quarum vna mutabilis €ft,aîtera immutabilis.

’Kullu4 trga ißim trofgt;i yifits erÇ in dtfereto,pura JiuiniraH ytlcarncfedinconireto tantùm^ÿuta Deo'velhomine,

Nos contràjfimpliciter nullum vium hUius tropi cf# fe affirmamus, fiue in concreto, fine in diiereto confî# deres^

-ocr page 115-

CXIIL*

dcrcs. Nam ctfi alio modoprædic?ttir propnahumalt; Sim/flicittrnul^. næ naturæ de diuinitatc in Chrifto, quàm propria db Itu tropi uinænaturae dehumanaztamennulla carum verbalisd^oidoiûxii» eftinperfonaChrifti. Nonenimcarö Chriftifôla àC^ocmyßtrio, «diuinitatefcparatapaflàeft: nee Iromo tantum nos redemit à peccatoamp; maledidione legis, fed Deus paflüs eft in carne, amp;nbsp;Deus homo nos red cm it, non • homo fimpliciter aut humanitas. Neep obftat quod diuinitas fit impafsibilis, nam hoc ipfumeft myfte# rium: Deum non verbbtenus, fed verè redemiflê Ec^ df^o'acfiç aJi-ckfiam fuo proprio fanguine. Operatic redemptio# nis non fuit folius humanitatis,fcdôlt; diuinitatiszquac’’^^’’'^^^quot;’?^’®* peraMoifflo-jiJ adhumanitatem folamrcfertur,2lt; nifi verbbtenus diuinitati tribuitur » quod non fine impietatc contra manifeftas feripturas afferitur.

Quare i^ol avip prorfus et penitus ab explicatiôe hu ius myfterq remoueamus, quçalienifsima eft.Etcnim xoivavix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunquam fit in abftrado, propterea

qubd naturae in acternum non feparenturzfed commua nicatio hacc fit in concrete, quae humanitatem reuera fie nonverbbtenus in ûimmam maieftatem euehit, vt cum Deo in pari gloria, fie maieftate regnet. Diuinigt; tas autem, quae impafsibilis eft fie manet femper, in pafsione fie morte cum humanitate coniungitur, vt operatic redemptionis non fit folius hominis feu hu# manitatis,fed etiam deitatis, hoc eft totius perfonæ Del fie hominis:quam vnionenifie coniuncftionê xMci'# «ûfiq non cxplicatjfed honorem diuinitati adimit, dum verbbtenus tantum etiâin concreto de Deifilioprç# dicatur,fie perfonam Chrifti di(cerpit,naturascp' fepa# rat.Sicut à D.Luthero piç memoriç contra Zuingliü

P a gra#

-ocr page 116-

CXIIIL

PtlituTfei yer~ grauiter cxplicatum amp;nbsp;dcmonftratum cft.Narniuxta htenus iuxta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filius Dei vcrbotcnus tantum erit redcm#

^Be^am nofler ptor amp;5faluatornofter , cum «pfi vcrbotcnus tantum rtdetn^tor, adfcribanCur redempttonis noftrai opera : quo maior impietas in Chriftum confingf non poteft

cap,2\.. rrundi maiin cptu, ^uàm ertatio tnundi.

QuotÏ enim Irenaeus inquit: Chriftum palKim eflê quieftente VerbosUon hoe voluit dicere,nullas prorgt; fus fuiflè Verbi partes inhocopcrc,quod ipfa creation ne mundi maius eft, fi Auguftino credimus : fed ita quieuifle dicitutj vt in carne paftioncm 0lt; mortem non impedierit, vt vere pateretur bC moreretur. In#

terim tarnen per hanc pafsionem amp;nbsp;mortem ipfe Ao'^o? operatus eft noftramfalutcm ,quae hominifitic humanitatiChriftifuifietimpoIsibilis.Necp enimhu# manum genus redimcre potuiflet,nifi ex virtute diui-nitatisj,quam ex vnioe habuir,nec iram Dctpeccatff, niorccm,amp;^ inferni dolores, fuperaflèttquac virtusfo# kmobfeurauit,terramconcufsit,fepulchra aperuit, petrasfeidit : ÔC aliamiracula operataeft, Chrifto in

carne vere patiente ôC moriente, nihil horum in fe* ipfchfentienccjficut fupra fatis declaratum eft.

T 1 'T' p QuaprDpter,ChriftianeIelt;ftor,te diligenter admo# Ik r' Fl riftum volo, vt confideres quantum impietatis fub iJhenetijt. ol, tropo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lateat, qui fpedem aliquam veri

4P5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habere videtur. Vcr'um fi rede expendas, non modb

»560. Chrifti humanitatem omni fua maieftateipoliat,fed

diuinitatem quoc^ ab opere redemptionis noftrae ex# cluditjibliqj humanitati tribuit-Manifeftc enim affir# mat Beza cu fuo Zuinglio,verbale hanc eflê tantum

coramu#

-ocr page 117-

cxv.

communicationem, qua nihil horribïlius diet poteft^ de qua re indicium penes Chriftianum lcdîorera efto.

Mrf/è i^ieur 'bleßorius naturasfeparans ne^abat T)tum effi cructfixum.

Idem nos quoque afFirmamus: fed interim nunquâ concedimusjhæc per xMo aiafip tantum deDeopracdigt; cari. Sic enim non ver'c,fed verbotenus tantum, Slt; praedicatione verbali Maria effet fleorôjto;, quod ne ip-fe quidem Neftoriüs impugnauiffêt vnquam, qui hoc maxime agebat,vt eiufmodi prçdicationes demoftr:» ret,effe verbales tantum prædicationes:cum nûquam negaflèt in vtero D. Virginis naturas pcrfonaliter v# nitas,Verba Neftortj hæc funt : Verùm,quoniam in eo qui aflùmptus eft,Dcus eft, propter eum,qui fufee-pitjtanquam fufeeptori coniunclus.vnà cum illoDc^ us V O C A T V R. Quin redius ipfo Beza Nefto# appettdi-riusloqui videtur: Eum,inquit Neftorius,qui tribus Qirillû, ^iebus in morte permâfit,H V N C cum diuinitate, tanquam diuinacauthoritatis cooperarium adoro. Ha

denus Neftoriüs*

Sedexpede qu3ero,mîlc(ftor,bçccumBez3C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tri.

iudica,vter plus Chrifto tribuat fecûdumhumani^ huit humanita-tatem. Bezadicit, verbotenus 8lt; vcrbali tantum « Chrißi ^uàm c6municatione,quæ diuinitatis propria funt,de Chri^ Ne^oriuf. fto homine prædicari. Neftoriüs autem manifefte af- gt;nbsp;firmat,hominem Chriftum effe diuinæ authoritatis

cooperatorem.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P 3 Male

-ocr page 118-

CXVÎ.

Male ergo Ncflorius.ftd ninltbpcias 55 pefsi'me D.Bcza,qui non nifi vcrbali communicationc De«» umpafTum ÔC cruciHxum afFirmac.

21.

Et male rurfm Eutycies^natttras confundtns tHiiititratsm natam amp;frucifixam fut ab at.

\nde hec habcat Reza, fateor me fgnorare. Euty* cheti enini hærefis tribiiitur, quod alîêruerit pern'na^ citer t humanitatem Chrtfti poft refurredionem ' afeenfionem in cœlumj'n diuinam naturam commu# tatam efte.

Qaomodo Dew autem Eutyches fiue alius quifquam fen-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit : diuinitatem natam j paflamjcrucifixam,anathema

• eflè pronunciamus. Diuinitascnimficutæternacft, rerum omnium creatrix, ita ctiam immutabilis cft,ct pcrmanct femper: ideo($'rationefui6Cperfc,nequc nafci,nequepati,neque mori potuitjimpafsibilis ma«« n^ns femper. Sed qua ratione in ipfam quoc^ redun# dauerit paisio,propter qua caufam nohomo tanriim, fed etiam Deus paflîis non modo dicitur, ficut Nefto^ rio amp;nbsp;Bezac placuit, fed etiam pafsus eft, id nobis ex«« plicabit,qui nos docere poteft,quam ardo vinculo Rf lius Dei cum aflumpta natura peribnaliter vnitus eft. Qpae explicatie facilis eflet, fivnioperfonalisdua^ rum naturarS in Chrifto eflentialis eftet,id quod Be^ za affirmât QC propugnat.Pafsiones enimomnes cor^ pus cum anima habet communes, propter vnionem cflentialem animae cum corpore: quod eodem modo de perfona Chrifti affirmare non polTumuSjquum na# tura diuina perftciat humanam humana autem diui^ nam

\

-ocr page 119-

cxvir.

flam non pofsit debilitare ,nccp tarnen fola caro paßs eftjfcd Deus in catne. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '

Sic et'tam yer urn nbsp;nbsp;nbsp;, Cbrifium iominem eßt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: Cir'^i

*fero carnem eßt 'viij^i'non ittm,

Fatcmur nos quoqi carnem Chrifti per fe Ôf in fe* ipfa confideratam non €{îc,necç fuiflè, neep fore vn# quam vbiep, quae eft manet natura 8lt; proprietatc fubftantiae fuac finita^ Sed quando dicimus : homi* nem Chriftum eflè vbiep, no eo modo interpretamur ficut Beza per otVko'ao-itJ fu3, quafi fola dtuinitas Chri? fti itafit vbicpjVt nulla ratione aut modo banc maie# ftatemhumanitati aflumptç communicauerit,fed ver-ball communicationc 0^ verbotenus tantum comma* nicaueritzfed ita dicatur efle vbiep j quia reipfa ôd verb Chriftus fccundum humanitatem fit collocatus ad dexteram virtutts ôd maieftatis Deij qua ipfe quoque homo CÛ Deo omnibus rebus praefens omnia videat, omnia cum Verbo omnipotenter operetur.Qviæ ma-ieftasferipturaeteftimontjs apertifsimis eft confirma# ta.

Atque hoc modo carni Chr ifti per fe, aut abfolu# Quomniîo fit car tiue, fi qua pbyfica fuit »aut nunc gloriofa,hanc maie# „i Chrifii reali-ftatem realiter communicatam clTe dicimuszfed pro# ttr maitßas pter aliud, videlicet propter vnionem perfonalem, communicaiat qua non verbotenus J fed reuera fupra omnes cœlos eft exaltaia.Hacc fi vera no funt,falfa eft 8lt; vana fides noftra, qua homini Chrifto non per attingentiam ali* quaraaieftatisappcllatio tribuitur, quâtamêreuera

noix

-ocr page 120-

ex VIH.

non habcat, fed tab's maieftas, quam vt homo ctiam reuera habeat,ficut corpus communicationem omni; um potentiarum anima:, effèntialiter vnitæjiabeat, cuius cum anima funt communes operationes, non verbales fed reales : SiC. ficut oculus reuera videt, non fola anima ,tta humanitas verc cooperatur diuinicati, te non fola humanitas.

^e^aßmilianof intelligit igiturledor vtcuntç, quomodointerdum loquatur D.Beza,ô^difsimilia tame aßstmilia , nobfs fentiat; tC homini Chrifto nihil rei, fed vanos Jentit, titulos 8ó appellationem maieftatis tribuar,rcipfa rocumlpolict.

huittt ynionti Chrißi ejjtntiiilittr quot;bii (sr hominif diui-nitatem omnia contintrtyamp;ànullo contineri.-Carnem'vero, quantumuiifrfra ipfoî Angelos incomprthenftbiluerglorifita-t am,tarnen yeram finit am ^atfuii dimenßonilus torpor ta na tune giorißtat X conuenientibus circumßriptam, tœlis yßue ad tempora reßitutionü omnium tapi , ex ftripturis tredendutn

Humana nat'u-raßmperßnita.

Nunc aliquoties repetitum eft à nobis^carne Chri^ fti ea ratione^quatenus gloriofaeft effeefta^ in coelum rcccptam, tC incomprehenfibiliter glorificatam eflè, te perpetub manere,rationefuç fubftantiç, finitam te veram carnem, Idque ab omnibus orthodoxis fi'r^ miter credendum eflè femper affi'rmauimus.Similiter

quoque extra omnem controuerfiam eft,diuinitatenj Chtifti omnia contincre, te à nullo contineri.

Sed non minus firmtter credendum eft, cSin Chrilt;» fto

-ocr page 121-

CXVllt

fto omnis plenitude Deitatis habitct corporalitcrjta cd.t, contineri humanitatem aflumptam in diuinitate, vt humanitasinmelioris virtutë elcuata, in totius Ver#

bi Operationen! peruenerit,qua ratione luftinus Mar# QuomoJo luma tyt interpretatus eft, ÔC fcripfit : templumillud pro# nitasCbrifli à prium oculo purifsimo fplendorem totius luminis ca# con-pere,quod iuxta effentiam ex aequo omnibus adfit. Quatenus ergo Chriftus fecundum humanitatem ad dexteram Dei collocatus eft, itahumanitas eius con# tinetur 'adiuinitate,vt extra ilia tarnen diuinitas nihil agat, fed cS ipfa,amp; per ipfam omnia in coelo 2x^ terra adminiftret. Nccç enim vno in loco tantum habet fc-cum vnitam humanitatem, fed ex tequo in omnibus locis,8C nonmagis incoelo,quam in terra. Quoniam humanitas non ad partem dexterx Dei, quç

eft,fed adtotam dexteram DeiinChriftocoUocata

eft,ficut totus Äiyif etiam incarnatus eft. '

Quo minus autem hacc credantur aut intclltgan# turaBeza,incaufa eft,quoniam de diuinitate nonpo# left cogitarefine quantitate; ideoqj' illudfemper orehabent, diuinitatem effe latioris ambitusquam«un,, humanitatem , quaftmilitudine annuli nbsp;nbsp;erbiû cce#

leftium explicant jficut humanitatem per gemmam in nbsp;nbsp;nbsp;® nonj}ot(ß

annulo ÔC corpus planetx in fuo orbc,qu2c nihil aliud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'tr?,

funt,quam de diuinitate phantafmata, in qua non eft ambitus aliquis longus,latus aut profundus. T ollc ergt;

I go quantua diuihitate,omncmcç de eo phantaiiam,et ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no difficile fuerit per fide hoc myftetiûcomprehêde-

retvt iPAeüigasjdiuinitatë non mole,fed virtute,vt in-qyit Auguftinus, magna nihil finehumanitate affunv pta ÖCper ca operari, ÔC nufqua effc,vbi perfonalitcr

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q_ non

-ocr page 122-

CXIX.

non habeat afEimptam naturam præfcntenL quæ non in locum aliquera, fed in Deum perfonaliter eft af« fumptajin Deum inquamj qui necç locus necß in loco eft J quaratione omnibus locis 66 temporibus exem-ptus, vbi^ 66 Temper omnibus rebus etiam fecund dumhumanitatem Chriftuspracfens eft.

^ec pro^terta feparantur Chrißi. nd[ur(e,eiuum nilfilominuf '^num\i(l)i5xy,vio^conßituant J ttiamßcaro quot;^tpote ßnitd non tarn hitspateat, quam diuina, ytpote inßnitA. Si^uidem nt in mere quidt ndiuraîihuf lompofitist ntcejße tAitx ^ui* iud componuntur^’yino eodemj^loco'ßmul contineantur.

Haec thefts quo(Ç,ficut Ô6 proximo praccedcns, do^ cet nos,quàm crafsis phantafmatis oratio Beze occu^ patalÎGquæ Temper de diuinitateimaginatur aliquid quantum, rationc.euius humanitas aflùmpta non poteft cum diuinitate aequaliter coextendi» Haec tt. phantaTmata Ti remoueas ab infinita Dei virtute ( eft enim eTsêtia Dei nihil aliud,qu'am infinita Dei virtus à qua, per quam Ô6 in qua Tunt omnia ) etiam hæc HumandnA»- abTurdaconcidunt,quæfibihumanaratiofingit. Ca# turaratione eß roenim manensftnitaratione effèntiac, nihilominus-fentitsfinitAy extollitur per vnionê cS infinita natura perTonalem rations 'ymionù in infinitam virtutem, qua infinitus non TeorTim iîfinitAs^, fi^nc infinitam Tuam virtutem exercetin rebus cre« atis , Ted per 66 cum humanitate aflùmpta, quæ diub nitati cooperatur in totiuscœli ôé terræ adminiftrâgt; tione,nô qubd natura diutna non poftit fine aflùmpta natura humana gubernare omnia, Ted quianô velit,

Ad hanc communem operationem nihil pert/net localis praeTentia, quae omnium infima eft, TedperTolt; nalis

-ocr page 123-

.mlisiUa pvæïèntia^qua nuila n«^fuWgt;mtór,nci^,ma^ tv r uornccp praefcntior eft. SictitcnimDcuspræfentjfsv mè rebus alt;ieft, ita ô;:: niodum præfentifsimuni tribuit naturae aflîimptac , vt i'pfa quoqjperfona'itervnum-^^”'^^^^-'*’^’^* cumDeo exiftcns rebus omnibus pracfennlsimèad-fit, ita vt nulla creatura alteri tam prcfens adlït ,quin multb præfentior fit Chriftus fecundum humanitärem rebus creatis omnibus,maximè verb Ecclefiae fug ïuembris in diuerfis locis difperfis verc praefens.

Etfi aute-y/era illa, corpore a amp;nbsp;finit a car o mtfiquam nunc e^, Confefiio nifi incœîis nos tarnen ßgt;iritualuerper fidem Tiere corporis amp;nbsp;deprafientia fianguinù Domini fieri participes proptemur Tt Tnumcum ipfio Chrifii incanet, fa^ yitam aternam indé hauriamies, ejuod ipfie nobù tir Terba promittit^^ fiacramentis teßatur,^ omnipotenteJ^iritufiuo in tredentibui efiicit^

Hac conclufioncBcza confefsionem fuamde pre^ fentia corporis 0^ fanguinis Chrifti in Euchariftia, repetit,de qua cum fupra fatis didum fit^non opus eft h?c prolixius repeter e,

Summa confefsionisBezae efttCliriftum fecundum humanitatem ita coelo contineri , vt nulla ratione J apud nos in terris fit, Sed fpiritumfandum in diftri? butione pants dC vini cœnç Dominicç adeflè,qui con firmet fidem inChriftunij cuius corpusôC fanguispro nobis in mortem tradita funt.

Contra, nos credimusfirmiter nbsp;nbsp;doccraus,vera ibConfe^io nofir a»

lam corporeâjôd finitam carnem ea ratione,qua per fe rum ecclefiaru confideratur et gloriofa effetfta eft,no vbicç fed in cœ# deprafientia lo eflb, nihilominus tamêpro ratione dexterg Dei ad Chrifii in ceena, CE.1 quam

-ocr page 124-

CXXI.

quod in CTiriRo collocatacft, nobis præfcntcm cfTc, nobifcuni etiam fecund uni hiimanicatem Chri#

ftum præfentem agerc^et non tantum ipiritu aut diui# nitate fola. Nec nobis afcendendum fide in hunc vcl

aliumlocum call, in quofolo fit Chriftus fccundum

humanitärem, quod etiam nufquam fcriptura iubct. Sed vera fide refpiciendumadpraefentem promifsio* ncm, quæ nobis praefentem Chriftum etiam fecun#

dumhumanitatcm pollicetur,ficut oculis panem,fi^ r v L 'n' calicempracfentesafpicimus. Et quemadmodumno^ in Euchur^ia his non opus eft ad ilium afcenfu , itaChrifto non opus eft defcenfu ad nos, ciirn dextera Dei neqp fur# ^Ictnjuaut ae- fum fitneq?deorfum,fedpræfens;ita quoq? Chriftus fctnju. fecundum humanitatem, quia fedet ad dexteram Dei,

neqj furfum necp deorfum qugrendus eft, fed praefens co modo,quo Verbum demonftrat: nonprorationc huiusfcculi, fed pro ratione dexterg Dei, adquam iuxta humanitatem collocatus eft.

Adeftautemin Euchariftiafacramentaliter, hoc eft, tanquam cibuspotus,inquo nonmodb ani# _., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mam ct fpiritum noftrum pafeit, fed corpus quoeç no#

3. ta^. 34. ficutIrenaeus loquitur, immortalereddit,ne mortem videat.

, nbsp;nbsp;nbsp;. Spiritualem igitur hancappellamus manducatio#

Quomodo fpirt- præfentiâ, non co modo, quo Bcsa,quafi fide (ualii dicatur j^ohis aftendendnm fit in aliquem remotifsimum cœ# frajeniia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;locum, vt ibi Chriftum quæramus: fed hanc ob cau#

mandiicatiQ ccr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aiolt;jtis præfcntiæ corporis Chrifti fit cœle-

pornChriJii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipiritualis, videlicet quæ fist iUxta rationeni

dextere Defquo modo nihil dici por^ft fpirituah'us.

■ Sicut ergo Apvftt-Ii corpus Chu'fti^q--.cdoculis alpi#

-ocr page 125-

• cxxin.

alpidcbantj phyficum non degluticbant, ieaó^nos gloriofum, quatenus glon'ofum, non dcuoramus, aut carnem cius dcntibiis atterimus.fed in Verbum SC fa/ craméta refpiciêtes, quç ob oculos pofitafunt,quibus Chriftus fuo corpore SC fanguinc pro ratione dexterç Dei prçfens cft,ipfum reuera pra:(entcn3,tan$cibum Sc potum vitae aeternae percipimus, qui nos in vitam æternampafcit.

Ethanc fpiritualifsimam præfentiam SC manduca/ tioncm corporis ChriftiD. Lutherus piae memoriae/’*’’ forpwaîtm appellauit corporalcm,feu facramentalem, quæ ©re ƒ fiat: quoniam per fymbola facramentalia,quae orc ac/ ttlitxtrit. cipiuntur,fimuletiamres facramenti corpus ÔCfan/ guis Chrifti verè diipenfentur.

Neq; Wc eo modo difcernitur inter impios SC pios, ficut in manducatione corporis Chrifti fpirituali,quae fola fit fidcjde qua Ioannis fexto capite. Poflünt enim • in lacramento etiam impi] hypocritae corpus guinem Chrifti ad indicium acciperc,qui tampraefens foum iudicium in illis exercet, quàm gratia fua fi/ deles rcficit. Quapropter etiam iudicium manducare nbsp;nbsp;’• nbsp;nbsp;nbsp;*’•

ipfos,PauIus affirmât.

Ex hac antithefi ipero Chriftianum lecftorcm intcb ligere poflè, qualis inter Besam SC noftrarum eccle/ fiarum miniftros fit, vel confenfus vel diflènfio : qua non modo innocentia noftrorum iynceritasq^' doClri/ næ vindicatur, quam piè profitentur, verùmetiam impietas Zuingliani dogmatis, vt ego quidem arbi/ tror, itadetecftacft, vtexiftimem neminem cftc, fi modo in iudicando mediocrcm diligentiam adhiberc velit^quin intelligerc qucat.

Cum

-ocr page 126-

' cxxin.

»j/Wwr quot;nbsp;Cum au re ni aliquotiesReza ,no modo ad te Pn'n-nobps (xilium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Illuftrifsimé Chriftophore, venimetiam ad rcli-

quos Get’maniæ Principes orationem fuam conuer^ tcrit, veftriq; vos ofFicîj nô modo in cognofcenda hac controucrfia,fcd etiam Qi. maxime in profliganda no^ ftra doclrina,quam profitemur,admonuerit:intermit^ tere non potui, quin de acerbitate huius fpiritus vos quoque commonefacercm, caias pafsim multa triftia extantj de ob oculos pofita funt exempla. Manifefto enimfefe indicioprodit, quid nobis quoque expedâ«! dum fit,fi contra nos obtinuerit(,c'um dodrinam no^ ftrâ ex duabus furtjsEuthychiana ÔC Neftoriana con# fiatam, vtraep deteriorem cxecrandam de profligan-dam finefine in hoc fuo libro declamitet Beza)ecque noftra futura fit Fortuna, facile diuinare licet. Nequc «nim me lier a nobis polliceamur, quàm pius A thanas fiusabArrianiseft perpeflus*

Gjr'iflophorM Sed oro Princeps Illiiftrifsimc T.C. vna cum rcii# Tgt;ux l^uirten^ Principibirs nos vicifsim quoqi audire velitis. lergtnfis nïhil Etenim non ncgamus,impiæ de Chrifto de Sacrametv dubitat dt do- tiseiusdodrinçnullulocûinEcclefiaeflê conceden# Srina noflraru dû.Sedfperamus.imo certb perfuafi fumus,TuâCelf. (tcltßarum, ex eo têpore,quo vera Chrifti cognitio in animo tuo exorta eft de veritate de finceritate noftrac doëirinaî nunquâ dubitaffè,quePropheticis de Apoftolicis te^ ftimonqs confirmata,fan(floru Patrû confenfu approgt; bata,ad nos trâfmiilà eil: Qua veram corporis fan^ guinis Chrifti praefentiam aflèruimus, de maieftatem humanitatis eius declaramus, propter quam ad dexf teram virtutis de maieftatis Dei collocatus, omnibus rebus creatis præfentifsimè adeft. Zuinglianos verb contra manifeftum de expreftiim Chrifti verbum vegt;

ïum

-ocr page 127-

cxxnn.

rum corporis fanguinis Chrifti praeipntiam negan-tes,humanitatem eius à dextcra Dei auellere.

Semel enim itéra atque iteriim repeto: Si aducrfarij Fundatnenta noftri expreflo fcripturæ teftimonio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fita no

dexteram Dei eße certain aliquenilocu in ece\o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pxobare

non nifi in cœlo. Et : Sedere ad dexterâ Dei in certo loco coeli efle, nos coiâ vniucrfa Ecclefia Chrifti veile TTic^ivaS'ap. Cur enim veritatimonftratæ non ce^ fum amat,quine videatur crralTe , alios quocpfecum in errorê inducit.Sin verb id non poflùnt demonftra^ re, quod fcio in acternum præftare non poflunt,Tua Celf.iudicet ,qua temeritate id non modb affirment, fed hoc errore pofito, præfentiam corporis Slt; fangui;? nis Chrifti in Sacramento cœnae Dominica negent. Nihil certius eft,nihil certiusinqua exfcripturisetfigt;^^*^^^'^^^^'gt; dei noftrac indiibitato articulo,quam dexterâ Dei fig? Ft: ftdert ad nificare infinitâ Dei potetiâiÔC federe ad dexterâDei, dtxtera ’DeiJe^» fignificare cum Deo in pari potentia ZC maicftate QQ^^dgrt quidjit, lum terram praefens gubernare. Haecnemofo# briusncgaucr,t,nifi fidci noftrç arciculos euertcrc

lit. Hoc rundamento pofito D.Lutherus piç memoriç Luth^ præfentiâ corporis éc fanguinis Chrifti in cœna pro? • nbsp;nbsp;,

bauit. Huius veftigijs infiftimus,ficut ipfe fancftorum Patrum 3^ Apoftolorum, apud quos ficut præfentiâ, ita öómaieftas Chrifti certifsima ÔC indubitatafuit.

Non modb ergbT. CelC verumetiam omnium pio?

rum Principum,adcoq; vniucrfæ Ecclefiæ iudicio to? Conugrßadt ma tam hanc caufam , vtraq; parte fufficienter audita, Chrilli committimus, quæ necg ita inuoluta, necp tam diffi?

cilis eft, vt noftri aduerfarij cIamitant,ÔCimperiti„-„g^gddiffià^

-ocr page 128-

cxxv.

qm'dam arbttrantur, fedfacilima, fi modb quid dex* teraDei federe ad dexteram Dcbex Catechefi

47‘ Torttnta in To Ionia amp;nbsp;Lithua nia ^in^/ia-norum non Lu-fifranorum [untfoboîts,]

aïiquisdidicerit, vndè Chriftusfecundumhumanita# tem habet non hoc foHim ,fed omnia edam reliqua, quaîfupr'a commune naturae curfum præftare potu^ it. Quae maieftas illi per vnioncm communicata eft, quam etiam femper habuit : nee poft refurredlione ab tius collocaripotuit,cum nihil pofsitDeofublimius efle. Vnam enim perfona fieri cum Deo, quod in vte-ro matris fatftum crcdimus,eft: in fummam fublimita-tem euehi, quam poft afeenfionem plenifsime vüjrfi pauit,quæ in ftatu inanitionis teda fuit.

y/^04r44,

lianorum amp;nbsp;Turdei ^ko „ ranideCkri- „ ßotonfeßio,

Clamitat Beza In Polonia Slt; Lithuania, velut ab inferisreuocatos, ÔC palam loquentes et feribetes au# diri Tritheitas,qui tres 'Sffltnc pro tribus in vna «o'/« hy poftafibus fubftituentes, Chriftum aperte fecunda# rium Deum faciunt,quorû nonnulli Macedoniani fa# lt;fti,ex Tritheitis Dithcitac. Sed non ignorat,ex qua Schola prodierint h^c portêta,nô Lutherana fed Cin gliana, qui cG vera prçie ntia corporis Chrifti in coe# nanegentjô^ cum Beza inhaccontrouerfiafaciant, propter ignorantiâ maieftatis, qua ad dexteram Dei fedet,non mirum eft,fi in tarn tetros alios quoc^ erro# res QC haerefes prolabentur.

Et quid quæfo ipfi quoep amplius tribuitis Chrifto, quam Turcicus illc Alcoranus: idque, miBeza, di# ligenter expendere velis. Verba Alcorani funt: Om# nium Prophetarum alio fuper alio per me fublimato, Ct corum quibufdam cum Deo locutis,Chrifto Mariç filio anima noftrâ propriè conferêtes,vim atqj virtu# temprgexteris praebuimus. Hadenus Alcoranus.

Hxc

-ocr page 129-

Hæc vcÀa cFî vcftrà opiriioht-dfe'Chi'fflo conféras, dq)rehcndes,eaïîdcm plane de Chrifto di. illius QC vzt ftrâ clïè confcfsionem, quæ hutnanttatis Chn'fti facit propriam diuinitatem , ficut vos diciris, diuinitan's proprium corpus CbnftiMari|-filij,iqüi vi glt;-virtutê onirics Prophecâs éxCépi^t. ludicét «quus Icâ}or,ô(5 lîihil me fingere cognofcet.

Ethaec eft incredulitatts dignapœna,cjuandohu^^quot;^”^^“^^^. mana ratioplüsfibi ipfi quàm expreflô Dei buens, myfteria'regni Ddfuæ intclligênriac modiii nbsp;nbsp;tntimptio-

locomprehendereëona'tnrJ’*’ '' n ■'a)' ).■ ■ . ) w.

Qyapl'lt;^tdƒn^lî ftVîîiaîôïei ihCidcrë vcïimus er^ftAJmonifio, torès/ pedcm à cutiofa iri'quifitionemaieftatii De» rpuocemus , QC fimplicitafe fi'dci rationemnoftram captiuam ducamus adobcdiendumChrifio,ficut in ‘Aflèrticinê*meamoiidi?Quidcnimpcriculihabet, fi nbsp;nbsp;nbsp;Ç^r. (o.

firmitef crcdamusTCÔî^iis ^ifânguîneChrifti in cœnaƒ-Dominica cum pane ôè Vinô'diftribuic’ fiquïdem ita noßranul-locutus eft Cftriftus, qui procul dubib neminem fube^^ pter hanc fidei fimplicitate in indicium vocabit. Auc riculum. quid refpondebit homo in die.nouifsimo,qui propter rationis iudicium inÛitutioni Çbrifii amp;nbsp;verjeati pra:^ fentiac corporis i^pggjiniseiusrin^cpena detraxitî’

Quapropter denvpiflfcBçzapçrChriftum oroatqj ConcordiaptA obteftor,vt te Si admoneri Si in viamreduci patiaris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;fun

Pacem Si concordiam flagitas, ccce tibi parata eft, 2Cfa^e oblata. In Domino expedita, modo humanasô^prophanas de Deo,.decius throno, de dextera Dei, de fcßionc Chrifti ad dexteram Dei abifeias. Nihil apud nos eft dubij, nihil perplex!, nihil cum fide Si rc\igioî}c

, Chriftianapugnans.Omnia artkulisfidei et feripturç facrac

-ocr page 130-

CXXVtt

ûcræ confentanec ànobis diçuntur.Ncc video, quçi^ modo dilucidius QC magis populan'ter pofsint tradi. Nihil coelamus,fedaperte, quae,fit noftra fententia pçr omnia fcripturæ facræ confentiens, dicimus, quam oninibqsi;pijs Sgt;C yçriuteïa amantibus probat tam ir i çonfidimu^,quorumJudicia non defugimus.,,,

Haîcbreuiter ad libellum Bezat ^ quo veritatem docîrinæ noftræ cxplicare,ÔC hac ipfa minifteriura et pcrfonas noftras à damftatis hærefîbus vindicare vo^ ’ lui,qua^Beza dominoBren;io 2C collegis eius impu!gt; tauic.Deum acternum patrêDqniini-noÂri Ie^Çhrilt; ftioifp, vt vel tandem pernitiofis hifce ccrtaminibus fincmfacere, ÔC Ecclefiam fuamab offèndïcufis libe# rare velit.Id quod etiam futurûfpero, fiquidem non exifiimo aliquid poflè afFerri, qubd non fæpe multf tumq/.inexpliçaxipne lujius çqntrouerfiæ fit trada^ turn pertracfiatumy neççflè erit vel tandcia difceptationishuiusfînemncrû

fol.^o.rtn.i. ^lterutii.^ii’ÿ.frmtrer, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jd.j.îo»

lt;38. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85.30.idolâtra.

^9-i9-ß^nifi{atur. '^z.ti:crtatura. pz. y.nulla.^^.t^.hragt;

j^nnlt;i.9'i 7.(jtiam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

* r-P.- -y .-S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-1 ’’ nbsp;nbsp;nbsp;' ,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' it',- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- li • \)

-ocr page 131-

-ocr page 132-