-ocr page 1-

-ocr page 2-

Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:

http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

-ocr page 3-

-ocr page 4-

-ocr page 5-

-ocr page 6-

-ocr page 7-

-ocr page 8-

-ocr page 9-

COLL O,Q V 11

MONTISBELGARDENSIS TVBINGÆ EDITA, Theodori Bezæ Refponfio.

G E N E V Æ, Excudebat Joannes le Tretix 'ià.'D.'LXXXNU.

-ocr page 10-


-ocr page 11-

f

IN RESPONSIONEM

aâ Alta Colloquij Montishelgardenßs

I^ubingA edit A, ‘Theodori ‘BeZjAprinfatio.

is ac Domini, Domini Frideri-dcnfis audoritate, fed D. lacobi Andreae

confilio y hortatu amp;nbsp;{ùafu ; quum non aliunde quam ab illo profeólafint,qu3eillisinferta voluit.Cumillo igitur mihi negotium eft,non cum Illuftrifs.Principe:dc cuius humanitärefingulari amp;propenfoin procuradaEccle-ftarum paccftudiOjdiibitaremeipfa experientianon ft-nit. Cæterùm, quas ille huius editionisIlluftrifs.Princi-pi perfuadendsEcaufas habuerit, ipfcviderit:quasau-tem ipfe habere mihi videor iuftilfimas eade re expo-ftulandi rationes,diftimularcme,ncquc veritas, neque cxiftimatio mea patitur. Primum igitur omnium quod adhuiusColloquij occafiones attinet,fciat D-Andreas ipftimDominumBaronem Ckruantium Regis Nauar-reni apud Germanos principes legatum teftari,vanifli-mu elle quod de ipfo,quafi huius Colloquij apudipfum promotore,D.Andreas commémorât. Ncc enim ea de re vllum habuifle madatum,ncc quid iam antea Mom-pelgardi agi cœptum efl'ct, ex quoquam cognouifle. Immô quum forte de pace Ecclcfiarum procur.anda, ab omnibus bonis cantopcre experita, fermo eilet inter ipfos Tubingae iniedus, amp;: Andreas de hae ipfa Collo-cutione nonnihil diceretiteftatur idem Dominus Baro

Gleruantius fc longe aliud vrfiirc,ncmpc vtpotiùs v-a.ij.

-ocr page 12-

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PrÆT ATI o.

trinque deleólorum aliquot doélorum amp;nbsp;piorum ha-minum Synodus, adhibitaPrincipu audoriracc, cogc-rctur. Erenim,inquiebar,ifteinrerduaspriuarasperio-nas Collocutio , vel nihil vel certè parum pondcrisad componendas cantas controucrfias habcbir. Adhaic vero Andreas, fuo more iocatus, toridem iftisverbisy (adhibito inrer jpfos interprète, ipfius Domini Clcr-uantij fratre) Dicor ego, inquit, Gcrmaniæ Papa, Beza vero Galliac:flinter hosduosPapas conucnerir,Epif-copi reliqui facile alTcnticntur. Resautem omnis ita/c habet. Qnadriennium amplius præreriit cx quo agi de hac rc crépit,ipfo Andrea, vt tum quidem ad me ab honeftilfimis viris Mompclgardo fcribcbatur,infti-gante, me vero, non quidem à lludio pacis, quam ego vel meaipfius vita redempeam vciim, abhorrente : led hoe ipfum quod nunc cuenic,iam tum profpiciente. Ecceveró hycmefupcriore,rnihi corporexgrotanti, amp;nbsp;animo nihil minus cogitanti, à nobilibus quibuf-dam Gallis propter rcligionem exulibus, qui tume-rant Mompclgardi, nuntiatur gratum me fadurum Illuftriflïmo Principi,amp;: ipfis quoque cxulibus,fi in hoe Colloquium polfcm confencirc. Recufaui,additis cau-fis quibus illorum plcrique facile funtalFenfi. Mox ramen cadem iccrarur pctitio. Ego,nequid forte hic pee-carem,pcrcontor ca de re vicinas,huic coniundiflÏmas Ecclefias, Tigurinam amp;nbsp;Berncnfem. Peto .àfymmiftis meisconfilium.Rclpondcntomncs,nihil quidem boni ab hocColloquio,quod adipfum D.Andream attinet, cxpeétandumvidcri, fcdquumhoc tantoperedefide-rare Illuflrilfimus Princeps diccretur,obtcmperandum ipfius voluntati quód fortallis ca res aditum ad modc-rationem aliquam iftarum rixarum obtinendam effet patcfaófura.Sicigitur jcófenticntibusnoftris Magiftra-ubus Ampliflimis Berncnfi Sc Gcneuenli, ad quos

etiam

-ocr page 13-

Pr Æ F A TI o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

etia, vt ad me quoquc, iam ant ca de ea re Illuftriïïïmus Princepsfcripferat,Morapclg.irdiim,Abrahamus Muf-culus Bcrncnfis,amp;: ego cum ncbis additis cominbus, afperrimo cempore,xo.Marii) peruenimusânuitiflïmus quidem ego, vel cam ob caufam, quod fub idem tempus D.Andreas,edito virulentilfimo amp;nbsp;plane languina-rio fcripto, fatis oftediffet quo animo in noftras omnes Ecclclias effet afFcâus : vt videri mcrito pollet no aliud » hoc Colloquio caprate, quam vt, hac occafione redin-tegraro ccrtamine,Germanos Principes ab auxilio piis, in Gallia extrema quçqucpaticntibus,quos ifti teterri-rnos hxreticos ex pulpitis appcllare cofucucrunt, fum-mirtendo dcterrerct. Cætcrùm, bcnignilîimè ab Illu-flrilhmo Principe excepti, agcrc de proceflu Colloqui) expimus. Cuius rci narrationcm quis contexueritita vt in his Adis pag.io.amp;s i^.rcfertuisnclcio. Nec cnim vllus vtrinquedclcdusfuitautadhibitus notitrius. Scdhoc feio, mihi nunquam excidilfe, vt diccrem collocutio-nem hancfuilfe ad Äallorum exulum pcririoncminlbi-tutam.Crcdidcram enim hoc totum non aliunde quàm ab ipfius Principis fando dcfidcrio profedum , cuius c-tiam cxiftimationi multum videntur dctrahcre, qui ad alios illud tarn Chnftianum fadum rransferunt.Gallos autem mcosfatis feiebamiftis collocurionibus minime indigcrcmcc aliam ob caufam inftitilfc vt iHue proficif-cerer, quàm partim vt lllufliifs.Princtpi grarû faccremy partim ne vcluti bonirari caufx diffidens difputario-ncm vidcrer fubterfugifle. Sed maioris eft momenti quod in illanarratione prxrerirur. Petiuimus cnim initio, vt vtrinque omnia fcripris,propria collocutorum, manu fubfignatis,agcrentur. Quod quü D.Andrcx non placuiflet,qui verbis agi malcbat,po(l:ulaui vt vrrinque dida,aprobatis amp;nbsp;vtriufque partis confenfu delcdis notariisexciperentur : quae deinde cuique {farti rcco-a.iip

-ocr page 14-

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRÆFATrO.

gnofcerc,amp;: addita fubfcriptione confîrmare liceret. Hxccnim eiat profeôlô iufta amp;; fyncera colloquendi ratio,vcßc falfationi occurrerctur, quani exduplicis prococolli Mulbrunnenfis difceptacionis editioneco-gnoucram. Quum autem ne hocquidem admitterec Andreas, difcrtis quoque verbis tellatus, fefe ne latum quidem pilum ab ea quam adhuc profeirus effet dodri-( na difcciîuruin : turn ego ad Mufculnm alios meos collegas conucrfusjC^orfum igitur,inquam,hucadue-nimus? Et certc iam turn iuftilïimâ habuimus reeufandi omnis colloquij caufam.Scd rurfum veriti ne difeeden-dioccaliones captaffe,amp; Illullrifs.Principem illufiffe videremur,admiîinnis conditioncm qualis in iftis Adis continctur.Et de bis quidem hadenus.

Venio ad huiuseditionis caufas, iupræfationelllu-ftriffimi Principis(fiueàD. Andrea,liueabalio quopia ditâata^comprehenfas: quæ omnino dua: funt : Scholae videlicet Tubingenüs alumnorum vtiliras,amp; rcfcllen-darum calumniarum nccelîitas: vtraque iuftiffima,li tam vera effet quàm fuit Illuftrifs. Principiperfuafum. Cuius Celfitudinem humillimè precor, vtme bona eu fua pace audiat refpondentem.Quod igitur ad priorem illam caufam attinet, quum lâtis fuperque fit omnibus Ecclefiis notô,quæ lit amp;nbsp;D.Andrcæ amp;L mea de iflis con-trouerfîisfententia, amp;inhac difceptationenihilpror-fns contineatur, quodnonlitpleniiîimè toteditis aliis feriptis millies vtrinque diótum : quid tandem aliud ex horum Aétorum editione confequi potuit,quàm quod fiôlum videmus^ nempe vt noua redintegrandi certa-minis iftius occalio ambitiofis contentiolis feriptita-toribus præberetur. Sed age licuerit Thefes vtrinq; ex-hibitas, amp;nbsp;inter hominum manus volitantesad cauen-dam fallitatem promulgate. Quo iure tarnen potuit D. Andreas lilas exanimifuifenfu, additis ad marginem fcholiis

-ocr page 15-

Præfatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

fcholiisinterpretari,ipfa difputationefatisBe-zam, fola percinacia amp;nbsp;meris gloflis, fvc ipfe loquitur,) impia fua dogmata tutantem refutauit, quo confilio a-liasiftas marginales,quasvocat, refutationes adiecit, nilî vc impoüta mihi rcfpodendi ncccflîtate, ccrtamen recrudcfceret? Quodquumabllluftrifs.Principismcce alieniflîmum elle non immcritô mihiperfuaferim,abfic vchoc confiliumab ipfo profcftum fuille exiftimem.# Sed quum impetrarenon potuerim vtadhib,itis vtrinqî deledis bonæfidei notariis, ageretur: patietur, vt Ipc-ro,me,Illuftrifs.Princeps, ab iis qui banc edicionem ipfi fuggeflerunt,pctere,quo iure,qua auéloricate, qua con-fcientia, me l'uperftKeamp; inconliilto, quæà nel’cio qui-bus rapcim, vt res ipfa oflendic, excepta funt, quafi au-thenticaamp;: lîJedignain publicum proferrq^Nam neintipCisUc.icrit, reosquidem capitaliscriminis cpnuiéfos, fie agi con-;

fueuic.Et tarnen Illuftrifs.Principem publicè teftari vo-luerunt,'nihil omnino in horum Aôlorum colleélione vel infertum, velademptum eficjin quo cardo contro-ucrfiarumverteretur.Nequequum hæcego dico,cuinf-quam ex iftis exceptoribus confeientiam pungo, fed hocdico, nimiùmiuftas caufas haberç mecur neque Ofiandri, neque Mompelgardenfis fuperintendentis manui fidem habeam:quos tamenarbitror inter omnes adftantes maxime quac dicebantur intelligere amp;nbsp;annotate potuifl'c.Dcnique,nemo nefeit quantum fit fsepe in vnius etiam voculæ prætermillione vel immutatione pofirum.D.Andreae verb quînam fua difpicere, expen-dere, expolire, fficut ab illo fadû fuifle res ipfa euincit,) mea verb pro arbicrio mutilata, interpolata, diminuta proferre inmanus hominum licuerit? Et vt licuifle de-mus, quorfum ilia mea ne fie quidem intaóla relinque-re,fed obferuationes amp;nbsp;refutationes adiieere fas fuitSEc certc quum inter nos,vt apparet ex huius ipfius editio-

-ocr page 16-

8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PrÆÏ ATIO.

nis cuinuncrefpondeo,pagina564,expreffè conuene-rit, ne exccrpta ifta vllam vim amp;nbsp;autlienticam audori-tacem Protocolli habeanc,optimo iure poll'um ifta omnia niillo dignari refponfo. Sed quum D. Andream illius alTeclas videam illud per nos in difceflu noftro poflulatum perindc accipere, ac li noftrx defenüoni diffili, editioncm illius metuiffemus/quod tamêquâm ®falfô amp;nbsp;abfurdè dicacLir, vclex eo conftar, quôdpetii-musquidédëd obtincre non potuimus,vt ànotariisfîn-gula exciperécur, quæ collocucorû fubfcriptione poft-caconfirmarêtur,)age,ne huncquidê laborem, aliqua-tenus,quanquain inuitillimuseo pertraótiis,rcfugiam.

Accedoadcalumniasqux dicuntur huius cditionis ncceffitatem Illuftrifs.Principi præbuifte, quarum alias inipliusPrincipis Celßtudincm,ali3ein ipfamcaulani ftnt concortæ.Deprioribusdîquç funt vllo modo à me, aut alio quoquam, me confcio, profetlæ , caufam non dicoquin calumniator habcar, Ôc cius criminis pœnas luam. Epiftolam quidcm illamjDeum Opt.Max.teftor, neque hîc,neque vfquam alibi, vel diredè, vel oblique, me confcio fcripram vel editam fuifl’e:nec à me priùs vifam quàm duo, ncc plura, eius cxemplaria,librarius quidam nofter exFrancfurtenfibusnundinis attulilTec. T eftor etiam me,ficuti dccuit,amp;,vt difcedens promifc-ram,lllufti-ifs.Principis ftngularem in nobis in arce fua excipicndisamp; traiftandis humanitärem,Siindefeftam invcraquc audienda parte aftîduitatem cum maxima æquitate coniundam , vbique turn verbis, turn literis pixdicafte. Epiftolaigicurilianihiladmeprorfusatti-net. Quod enim in Illuftrifs.Principis prasfatione adii-citur, prohibere me debuilTe ne publice inter noftros fpargcretur,quafi ad hanc epiftola conniuendo,meunj. cumciusepiftolæauétore, quifquiseft, (nam ne nunc ^quidem quis iile fit ccrto noui) confenfum prodiderim: quit

-ocr page 17-

PrÆÏ ATlOi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

quifquisiftud Illuftrifs. Principi fuggeflït, magna im-prudétia inipfum Principem amp;: in me peccauit. Qui-nam enim ego Geneiix poßtus, quæ in intima Germania,me prorfus infcio amp;nbsp;nihil minus cogitante gerun-tur prohiberc, amp;nbsp;iam in celeberrimis illis nundinis paf-fim difperfam Epiftolam,ex cuiufquam manibus extor-qucre potuiflem? An autem vénales hic tresiftæ pagel-Ix propofitx fuerint, itame bene Deus amet,vtego prorfus ignoro, nec illas vnquam in cuiufquam ma ni-, bus confpexi. Q^d fiquis exiftimat oportuifl'e me fairem feriptum- aliquod opponcrc, quo Epiftolamillam iugularem,vclim ilium feire, noneflcmihi tantum ab re mea otij,vt iftis feriptitationibus legendis,nedum re-fellendis,quicquam temporis impêdam.Quqd fi etiam aliter elfer, quis fum ego, vt exiftimare potuerim Illu-ftrifs.Principis Celfitudinem vlla mea defenfione apud quenquam indigere, quem fuafatisdignitasamp; amplitudo tueturî Denique quod attinet ad ilia quç variis amp;nbsp;rumoribus amp;nbsp;feriptis dicuntur à noftra parte fparla cura altorius partis,arque adeô veritatis ipfius ofFenfione:mi-nim è vereor,vt polfim ego huius enminationis reus in-ueniri.Obfifti veto potuilfe quin de hoc publice habi-ro Colloquio varij variafcriptitarent,prout in hanc vcl illam partem forent alfedi, nefeio an quifquaro cogita-uerit. Mihi quidem certènunquam viium eft fieri iftud poire,quod nulli Imperatores,ncc Reges,vllis quatum-uisfeueris edidis potueruntobtinere. Et inter huiusà me diu reeufatæ collocutionis caufas,hxc fuit non po-ftrcma,quôd ifta mox inde.necelfariô confecutura pro-fpicerem.Iftis veroincommodis occurrihac vna,quam dixi commoda ratione potuit,nempe,fi à deledis nota-riis cunda cxciperentur,qux poftea, fi neceflîtas poftu-laret, bona fide publicaretur.Id veroquum impetra-re^potuiflTemuSjputauimus huicmalo facis cautum,fi intu m

b.j.

-ocr page 18-

IO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R Æ r A T I o.

quod ctiûm confenfurh eft, vrraque pafs in co confen^ tiret,vr nullam vim amp;: auftoritatéprotocólli haberent qtiæcunque à priuati? client exccrpta. Hæc aurem, fpesamp; caücio , quum me, nulla mea culpa fefellcrir, D.Andreseplacuerit iftacditioncfcriptitationes huiuf-modi,quàliinfufo oleo accendere, quidhïcfecerim? Quum ad meverô plurimavariis ex locis huiufmodi fignificarentur j amicos in primis -rogaui vcifta omnia paterenturpcr fe fpatio temporis euanerccrejamp;: mode-ftè quomodo difceftum eflet lignificaui: reftatus non pofte me éxiftimare tam abfiiida amp;nbsp;calumniofa non-nulla ex ipfiusD.Andreae voluntate fpargi. Quidam-plius?Quum certiora quaedam amp;nbsp;iniquiora de his rebus procul fcripta acccpift'cm, D. ipfum Andream putaui per literas commohefaciendum, vt fuos Tnbingenfes pro audoritate ftia,compefceret.Deniquc quum ambi-gere merito non poflcm quin literas quas ad illum hac de re dederam accepilTetjad quas nihil refpóderct: hoe egi qüod neceftitasipfa coëgft,id eft mêdacia quaedam manifeftiftima fcriptisadamicoslirerisfum inficiatus: amp;nbsp;calumniasintolerabilesrefcllereftudui: neidquidê, itamebene Deus amct,£adurus, fiquid com modi ref-ponft à D. Andrea accepift'em.Neque vero me illorum pudet,quae,fi fit opus,edere quoquefum paratus. Et ne quid hïc comminifci videar, ecce ftudiofi cuiufdatn Tubingenfis,hac de re fcriptae literx x4,Maij,vt omnes intelligatiuftafne pothisego oficnfioniscaufashabue-rim quam quifquam alius, quastarnen omnesEcclefta-rum paci pofthabui.

Jnfiitttta fuit diffèrtatio nbsp;nbsp;nbsp;colloquium de cjuinque cafitibas

sontrouerßs : de idoltside Prxdeßtfratiofie',de Perfina chn-

-ocr page 19-

P R Æ F A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U

ßi-,de Baptrßne J/ffantium : de Sacramento. De primo fa^ a U eonuenit. De fecttndo Beza per [efquthoram perorauit^ amp;nbsp;ßta ilia placitade ccnfilio Dei in hominibi^a c^uibufdam vi-aternæ abfque vel fdei vel incredulitatd reße^u adtudi-candisprotulit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patienter auditaßtnt : prolixe à D.

lacoborßutata. De cater is parum fuit aifum ßed qua tn libris K^intagontfarum fueruntfcripta conßrmareßaduit Beza.Plura non habeo. jßud addoj Bezaw lachrymabundum ex colloquio dißceßiße. ^ytare hoc eße^um eß 'vt Princeps Mompelgardenßs» qui ad partes Caliiinianas iam loclrnaucrat.jfö^wy^ audita Be\a blaßpbemia:, illttd dogma exhorrèfcere, nbsp;nbsp;deteßari

at que execrari inciperet. Jnterßuerunt Colloquio ßex Paßores Gallici : qui quum auditent quadam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a D. lacoho

proferri.^ qua Danaus hiße aliquot annis fcràpferat, qua Beza conßrmaretßibi illa ignota eße dtxerunt amp;ßudtose^dtßimular runt, p'nde Jatisconßat Antagonißas noflros ea dogmataprO'^ ßteri, qua lucem veritatis non ferrepoßunt ßed quorum ipfof-met pudet-,amp; qua t an quam venena mort fera ext er is prop in anti À quorum contaÜu nifi abßineant, ßbi male cauent. Sed quo delabor amp;c. Hoc tantum fcribo-,à noßris DoSiortbua vulgo hoc iaPtari Lutherum fanPla memoria dixiße, Diabelum à Sacramento Cœna ,ttin quam materia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;initium cepißewt

per huius latus reliqua doPlrina capita i in quihus plurimum momentißtumeß,confoderet. Sed verfanturißainforoTheolo-gicOiin tonßePlu totius Eccleßa^cunts nefcto quomodo iudtcium non reformtdent,qui tarn impie de beata Chrißi carnefalutts no-fira organOi amp;nbsp;facris myßertts loquunturiamp;c..

Hæc il le quifquis eft, ex quibus nemo non intelligit quam vanisrumoribusnonnulli curioforu amp;nbsp;maleuo-lorüaurescompleuerint,'neq;falfam vel coramentitiä fuifle occafione quam is qudquiseft àrripuit à quo fuie alteraiUa cpift.Francfurcenlibus nundinis cdita.De b.ij.

-ocr page 20-

X2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Præfatio.'

/«•,inqui'r,^o7f f/j»«?»z7.Scilicec. Edifâeftab his ipfîs no-ftra fuper hac re refponfio, ad quam prouoco. Protulit Beza fuit ilia flacita de conßlio Dei tn hominibitiyquibufdam vita aterna, quibufdam morti aterna^abß^ue vel fidei velpietatis reßePlu adtudicandis. Osimpurum. Quis vnquam ex me audiuic vel ifta vel iftis aliquid fimile? Hoc quidem ego non ex vno fed ex innumerabilib’ pene Scripturç locis, amp;Auguftini prxfertim aduerfusPelagianosnotiflimis difputationibus aflerui, fidei pracuifionem ordine cau-farum non prxire aeterno Dei de eligendis amp;feruandis fuis decreto,fed illifubfterniud eft neminem vitaexter-nx deftinari quod Deus ilium crediturum prxuiderir, fed contra idcirco eligi amp;nbsp;crederc quicunque eliguntur amp;nbsp;credunt,quoniam hoc ilhs Deus ex çterno amp;nbsp;gratui-to fuopropofito, fuo temporevocatisjargiatur. In op-pofitoautemmembro dixi, incredulitatem amp;nbsp;eiusfru-dus, ex propofito quidem Dei non nafci (quoniam faills quidem ex Deo eft, perditio autem reproborum eft ab ipfis improbis,) fed illam decreto Dei aeterno de re-linquedis in fua natiua malcdidione reprobis non prac-ire,verum fubordinari; quoniam Deus neminem damnat,cuius caufam in eo quidänatur noninueniac. Illud qui non confitetur manifeftè Pelagianuscft, amp;nbsp;à cota fcriptura amp;nbsp;Orthodoxa Ecclefia refcllitur : illo vero confeflbjiftud quoq; ex conrrariorum dodrina neceifa-rio confequitur. Hoccine vero eft docere, vel faluti in Chriftoab xterno deftinatos nullo,fidei fuo tempore, illis donandae,refpe(ftu feruari : vel è contrario, nullos extra Chriftum,ab xterno, xternx morti ab eo deputa-tos,{quineminiiniuriamfacerctctiamfi omnes amp;nbsp;fin-gulos perderet,)nullo peccati natiuiamp; eius in adultis fruduum refpedu damnari ? Sed quid iftis hominibus facias, quineque falutisamp;damnacioniscaufarumop-pofitarumferiemamp;: nexum,nequediftindionem inter

Dei

-ocr page 21-

Pkætatio.

Dei decrctum, omnes fecundas caiifas ordinc antegre-diens,amp; eiusdecreti executionem,non modo nonno-riintjfednenofleqiiidem voluntîQui denique in hac quidem de Cœna Domini controuexfîa Lutherum ha-bent pro fiimmo amp;nbsp;irrefragabiliTheologo : in dodrina vero de Prædeftinatione(quæ fane eftdodrinx iuftifi-cationisex fide, atqgt; adeô totius Chriftianifmi funda-mcntû)per noftrû larus, apertè,vtimpiu amp;nbsp;blafpliemû, à fe côfodi no fenciunt? Bezalachrymahundw ex coUoquio dtfießtt.^!i^'e^n debcllati Bezç argumentû.Difceffi certè nonfcmcl toc miferorum populorum commiferacione dudus, ipfiufque adeô Illuftrifs.Principis amp;nbsp;aliorum nimiùm multorum vicem ex animo deplorans. Quqd aurem iftc dicit.Illuftrifs.Principem,cui faufta amp;nbsp;fclicia omnia ex animo precor, ad partes Caluinianas, (vt iftc fadiofus loquitur,) antca inclinauifle, anipfius Celfitu-dini gratum fit futurum,nefcio. Sed hinc coniicio non prorfus vanumfuilTequodTubingxnonobfcurèante hune congreflum îadabarunAndrex videlicet omnino procurandam amp;nbsp;maturandam cflehanc profedionem amp;nbsp;coliocutionemj vt Principem inter Gallos exulcs verfantem, amp;qui diflîmulato fuo nomine,Geneuara vfque,anno altero progreflus,publicx concioni inter-fuiflet,àCaluinifmo auerteret. Quodautem idem de fex paftoribusGalIicisnarrat,qui Danxi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qux-

dam,vt fibi ignora diffimulauerint, in eâdem mêtiendi officinafuit excogitarû. Danxum enim nos omnes,vt de Ecclefia Dci optime meritum,pro verè dodo amp;r pio fratre amp;: collega agnouimus:amp;: in iis qux D. Andreas iniplo vt blalphcmadamnabat,diccre aufim Danxum iniuftè prorfus reprehenfum, meo patrocinio non ma-gis quàm ipfam veritarem,indiguifle. Illam denique D. Lutheri prophctiam,vtinam nimisveram efle non probate nt, ij quos à Confubftatiationis dogmate ad carnis b.iij.

-ocr page 22-

14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prævatio.

CKviXli vbiquifatcm,quouis eciam Eutycbianifnio pov-tcntoßorcm delapfos videmus, amp;nbsp;in illo infernali lutQ tam pcrtinacitcr hxrere, vt ne à doótioribus ic faniori-bus quidcm ciiifdcm Confubftantiationis propngna-toribus, inde fcfc extrahi,ncque argumcncis,neque conuiciis patiantur.

Ecce amp;: aliam cpiftolam Argentinafcriptam i5.Maij, impndencil'imorum mendacioruniplenam.

’ rtnerunt ad nos animtgratia D. Theodo. Schfiepßus D. lob.Brentius. Hi expopterunt nobis quid t-jt^ompelgardiæ inter D.Iacob.gt;^ndrelt;e amp;nbsp;Bezam aciumßt .^planefereqß:iem 'verbis quthus amp;ßiperintedens zTHontbelgardicuspriits tfiudColloqut'i D-Pappo expopiit-.videlicet Comite Tvirtebergenfem,cuius fum~ ftibus ißud Colloquium inifitutüßuitynunc maßis conßrmatu in •vera fentetia fan^ doHrinx^que antea Caluiniifa: fuerat conati a veritatis via auertereyamp; Lcgatü cria Bcrncfcmpublice afßr-maffè fe nunquam credidißße quod ipforu Theologi tarn van am defendant doHrina, qua faltem gloßis nitatur diHorum ex patri bus defumpterum-i quum no sir i ipßus ßcriptura fundamento infi-ßant. CumqueBeza interceßijfetpro Caluiniflis apud Comttem Tvirtembergenfem-, vt ipfis exercitium Religionis Montbelgar-dia concederetur,Comitem id plane detreiiaße (ß re(pondiffe,ßbi non integrum fore vt diuerft religionis doHrinafub ipßus tutela ßiargantur. Denique hoc etiam contigife, qubdinfeüo Pafchatis vitra s^Q.viri, qut ante Cingliants adhaferant cum catertsßnce-ra Religionis afferteribus vna ßacram celebrarintßnaxin. Fer-tur quidem dtßutationem feu Colloquium tdud Baßlea nuni ty~ pis excudi opera Ddohan.Iacobi Grynai, Sjf odßpro more fuo a-liquid minus dextre recenfuerint ,proculdidgt;io noflratesexcita-bunturvt veram etiam deferiptionem Uhus publice edant. Data Argentina v^.Maq 86.

. Qiixnamautcm eft ifta quiduis comniinifcendi licencia? An Illuftrifs.Principem conati fmcexules Galli à via veritatis auertcre, teftetur faneipfiusCelfitudo.

Domi-

-ocr page 23-

Prtepatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15

Domino vero SamucJi Mcyero Berncnfi Scnatori,ö4 ornatiffimo viro,cxcidifl'e quod ifti narrant, non magis verum eft quàm bonos viros elfe qui hoc confingcrc funtaulî. Sed hoccommcntotantô intolcrabiliorcft hæc quæ fequitur calumnia, quantô plures atringit: Cl allô s videlicet ad j^Q.antea Cinglianis vt ifti vocant, id eft Gallicae confciïioni adlf^re»tes, fofitlludfolutu coUo^uiumy cum cMrußncerte Religionts ajjèrtoribui facramSynaxincele-brajfe,^c^v(mentï3 nimirum Andrex in veritatis viam re-uocatos.Nam è contrario audite,quid vobis verc meri-to refpondeam,Tu Schnepfi, amp;nbsp;tu Brcnti,grauiter in il-losamp;genere amp;nbsp;pietatc nobiliftîmos,peccaftis,quibus omnibus cûhoncftiftimis matronis, imô cû tota ciuita-tc Monpelgardcnfi facile fuerit falfitaris manifcftiflî-inç,amp; Thcülogisprçfcrcimindigniflîmæ voscoarguc-rc.Scdamp; virilletanto inter dodos omneshuius.xtatis Thcologoslaudatior, quancü in ilium cftiscontumç-liohores,ncmpc D.Ioanncs lacobusGrynxus, vanftfi-mi comment! vosnullo negotio conuiccrit, quod hic. ilh à vobis impingitur. Quod autem ille quidem faccrc nunquamcogitauitjilh ipfi veftri Dodores reipfaaufi funt dehgnare, id eft fub Illuftriftimi Principis nomine dclitcfccndo, huius coUocutionis ada quxanotariis excipinoluiftiSjafuis cxccrpta,.quafiauthentica contra fuamipforum fubferiptionem cdere. Iraqicaufamdi-cere iuftamnon pollunt, quominus D.Grynxi falfainr limulatio vos amp;nbsp;illos merito coarguat.

Illisduabusaddo amp;nbsp;tertiam ab Ofiandro Vvitebcr-gain vfquc his totidem verbis ac pene dixerim incndaciis fcriptam.

Dn, D.Polycarpo Lcifero,Paftori Ecclefix Vviitebergenfis.

Tt-Ddacohiu A^idre^e (ß ego nupervecatifumui Motttpelgar-iumgt;tbi D^DdMobm amp;nbsp;Bcza compAruerunt-.amp; prafente lllti-

-ocr page 24-

P R Æ F A T I o.

firiß.Pnactpe -, comité Fridericot amp;nbsp;Gallis exulibus cirât er 30. dijputatum eß abcjitot dies :fed pax nu liafalia.Peza enim in hû error'.buô per Huit : ^uod corpta chrtßi ante nouißimum diem tantum fitinCælo amp;nbsp;nufijuam-, ßuacunefue etiam ratione} tn terris, ideó^ corpus Qhrisih nee à dignis, nee ab indignis ore ac~ dpi pojfe,neque 'vllum modum manducationts mfiaut Sptritua-lem.,aut Capernditieum concedit. Communieationem idiomaium in perfona Chrilli nullam niß 'verbalem concedit -. amp;nbsp;omnia qua de communieatione proprietatiim diuina natura infacraßriptu-ra dicunturdantum de bonis creatis intelligit.Bapttfmum à Paulo vocari lauacrum regenerationis improprie contendit., necjue ab eo errore reeeßtt. Baptifmum enim obßgnationem tantitm eße regenerationis aßerebat, amp;(juidem innumerabiles pueros in Bap-ttßno non regenerari. Et inter eatera dieebat Beza, elepfos e~ tiam in ßeleribus contra confeientiam admißisneque Spirttum SanPlummequefidern amittere.Et quamuts à D.D.lacobo,Daui-dis lapfus allegaretur-,qui infummaJecuritate [ante correptionem Nathanis Propheta'j'vixerat.tamen aferere Beza non dubitauit^ Dauidem in eo lapfu.,nec Spirttum S. neeßdem amifiß'e. ^um illt aßerretur dißinPlio interpeccata mortalta amp;nbsp;•venialta. Sardonic rifu earn excepit. In dßutatione de Prade^hnatione vitra fefquihoram locutus Beza, vnius tantum fcriptura tePlimonÿ mentionemfecitfdquc ineidenter. Bixitautem^Deum in ater no fuo confilio anteconditum mundum aliam rationem ad declaran-dam fuam miferictrdiam (qua prafupponeret mtferiam) amp;o-ßendendam iuilitiam non inueniße, ntfi effet qut labi poßet, amp;nbsp;hac ratione not amfaceretfuam miferieordiam erga elePtos, amp;nbsp;iu-(litiam erga reprobos. Neque hat propoßtionesfuas, quas tnßri-pto illi obiecimus retraäfauit aut expltcare conatus eßy quibus af-feruit reprobos ad aternam damnattonem dePlinatoSyCondttos amp;nbsp;ordinatos eße. T^que ille ceßitfacra scripturatePbmoniis, qua Hli oppoßta fitere, fid in impta ßtafententia periiitit. Fuerunt cum eo Abrahamus Mufiufus paslor Ecclefia Berne ßs, amp;nbsp;quidam DoFlor'iM.edicw Laufannenßsy amp;nbsp;alttts profeßor Graca lin

gua

-ocr page 25-

P R Æ F A T I o.


17 Z

gu£^hiaufiultaruKt.Partes enim dicendi, D. D-luiceho amp;nbsp;Bezlt;e commendatafueruat.ltaque dtfießum eflab hoc collo(]u\OriKfe-cJa pace.Tawetß enimfraternitatem noflramfirtptis-,amp;'viua voce peterent: nos tarnen aßentiri nee voluimttSi nee potttimuf ntfi erroresßuos abijeerent.

Et ejuanuis jUußrß. Princeps ■gt; Comes Fridericusßewper a Caluintanorum dogmatibus abhorruff. tarnen coramfuis expreße eonfeßus eß^fi nun quam credidtße tant am tmpietate [ub doç^^ma-te^ Caluiniano latere:amp;fe pejomnem vitamßuam ßudtose ope-ram daturam^ne in hos labyrint hos incidat.

Speramus etiam aliquem eins colloquyßuclum ad Gallos att-ditorts redundaturum : attentißime enim außultatunt, (ß haud dubte ^nimaduerterunt Beza tergiuerfationem-, qui poßquam de Cæna Dominiydr deperfona Chriflt djputatum erat,eiq^ locus de pradeßinattoneproponereturfuppltci libello [cumfuis adiunclis) petytvtßbidomum redire liceret. pratendens ferias Pafchatisy quas tarnen alias par umfoUtcite obfiruant.Hacpaurts R. T. refer-are voluiyamp;ßeroyhanc cemmemerationem R. tua D- non fore in- ' gratam.Bene^drféliciter yFale.

Hic vero cogor tecum Ofiander cxpoftulare, amp;nbsp;le-doribus oftendere,quum tu,inter cçteros,amp; tibi proxi-musSuperintendes Mompelgard.Germanus, attentif-fimè fermones meos excepehtis, quanta habcam,dc ve Hra inillis exferibedis fide, ambigendi occafionc.Eft e,-nim bxc tua Epiftola, velut omniu eoru epitome, qua: inter vos collecta, partim in hxc ada,partim in veftras ad marginc deferiptas obferuationes poftea cotuliftis. Nä verum quidem eft, dixifle ßezam amp;nbsp;diccrc, Chrifti carnem nufqua realiter alibi nunc eile quam fupra ccc-losin qiiosafccndit,amp; vnde vltimo demumdiereditu-rafit(quod quifquis negat,Chriftum,veîdirC(âè vcl ne-ceflaria confecutione negat.)fed quod addis dixifle Beza m , nuÇquam quacunque etiam rat eene illam nunc eße inter-»•«■jcalumniosc fcrxbis. Nee enim ignorare potes adiice-

c.j.

-ocr page 26-

13 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pr Æ F ATI o.

re noftros confuehiire,illam,etfi fiia efTentia (quod aftu-tèpræceriiftO nonadfitin terris, prxfentiffimarn tarnen etfe fidelibusfui Spiritus energia. Etquauisilla qiiidem in cœlis permanear, nos autem in terris fimus, tanto ab ipfa Chriili carnis,verè nunc quoque finirç,circumfcri-ptæ amp;nbsp;organicæ fubftantia interuallo Icparati, quanto . terra ab illis beatorum fedibus fupra cœlos omnesfitis diftant,nihilominus tarnen tarn vere virtute illa arcana amp;: inenarrabili Sp.Sätäi Chriftum ipfum (illius fuæ pro nobispaflç carnis vero interuentu) noftrum fieri,amp; nos viciifim illi perfidei inftrumentü,fpirituali modo con-fociari, vt ipfe in nobis fpiritualcm vitam viuat, amp;nbsp;nos in ipfo. Nos enim ifta fpirituali vnitione aliterprorfus, id eft abfque vlla partium oiwatp« , cum ipfo cohaerere, quam hxcmembra vifibilia inter fc compada cum ca-pite fingulorum hominum annedantur, viide naturalem fenfumac motum pcrcipiunc : fed tarnen non minus nos v.et:èÔ£ magis etiam efticaciter fpirituali nexu Chrifto adiugi, vt omnes fpirituales inde fenfus amp;nbsp;motus iam nunc Irauriamus, tandem beatam immorta-litatemcorporibus etiam ipfisvltimo die reeipiamus. Haec, inquam, exprimereteoportuit,vt tuae amp;: tuorum calumniac occurratur, qui teftamentum Chrifti à nobis euacuari,amp;: nuda facra figna relinqui, nos denique ipfis Turcis détériorés, Omnipotetiam Deiinficiari,falfi/fi-mè declamitatis. Quafi vero huius fpiritualis quidem, at non imaginarise, fed veriftimae amp;nbsp;efticaciftimac cum Chrifto vnitionis myftehum, quod proptereaPauI.E-plief 5.magnum appcllat,non fit multo admirabilius,amp; Omnipotentiac Dei couenientius: quam veftrum illud, finitum fimul amp;nbsp;infinitum,vifibile amp;nbsp;inuifibile,Vbiqui-fticum amp;nbsp;Locale,corpus denique abfque corporis defi-nitione, Omnimaieftaticura; quo amp;nbsp;hypoftatica vnio amp;nbsp;corporisChrifti veritas, tollitur, amp;nbsp;eiusfupra cœlos

Afcen-

-ocr page 27-

P R Æ r A T I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J9

Alccnfio in Difparinonem,fiue externum fpcclaculum vlqueadnubes» (vcaufus eft Brentius totidem verbis fcribcrcjpag.egregiæ illius fiiae Recognir.167 J comniu-tatur,amp; Reuerüo c cœlis expungitur, quum Reuertiino fit ex inuifibili vifibilem,lcd ex verc abfente prçfentem fieri,quo deniquecœlum terra: mifcetur,amp;indigni, etii inutiJiter J tarnen verè ôc propriè Chriftum participate ßnguntur .- quæ omnia ex illo veftro dogmate tam.ne-cellariô quàm diesluccm,confequunturi; f i, j Deinde, qualis haïe tua çalûnia eft? 3ezA-gt; inquis,»«/-lam îdiontatum cemwunicAÜonem i» perfinA Qhriitt niß verbalew concetitt, quod ipfum quum tu ferib^resgt; yel quid fcriberes ignorafti,vcl infigni vfus esSophiftica. Corn-municationis cnim Idiomatû appellatione, fi modum ilium prædicationisintelligis, quoin vocibusConcre-tis, Clirifto, àdiuerfa natura denominato, tribuitur ai-teriusnaturæ proprie,tas,vt quum dicitur, Deus glorix crucifixus,amp;:, Filius hominis,in terris loquefis cnm Ni-codemo,in cxlisfuilTe, falfiflîmu eft quodais, haepræ-dicationem à me verbalem in perfona conftitui, quod mere Neftorianum fuerit.Sed fi pracdicatum in eiufmo-di locutionibus concretis propria fua fignificatione ac-cipiatur, (Deus enimglorix, nihil aliud propriè quàm Deum fignificatjSc Filius hominis,nihil aliud quàm ho minem,) turn dixi amp;nbsp;dico, hanc phrafin, fine hune prx-dicandimodum,efle verbalem non realem, id eft quod verba propriè fonant non efle ad rem ipiam transferen-dum,quoniam merusinde Eutychianifmusconfcque-retur; ncc tame falfam efl'e hanc prxdicatione, quonia, propter Perfonx vnitatem, in huiufmodi locutionibus, quas vetcres variisnominibus appellarut, perfona tota ab altera tantum natura in concreto denominatur.Prç-dicationcs veto quibus vnius naturx idiomata in ab-ftraólo altcri tribuuntur,vt fi Dcitate paftam,carnc au-c.ij.

-ocr page 28-

io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prætàtio.

tem Chrifti vbique ßue Omnipræfcntem cfle dicas, (qdod vos quidém magna cum Chnftiani nominis in-Éimiarffîci-cre non pudcf^non verbales, non reales,fed fallal,impias,blafphemas cfle.aÆrmaui affirmo.De-indeqiiodfubiicis, quo pudore rurfum mihi adlcribis? Omnia, in qui s, qua de communicattone preprietatum diaina natura in facra Scriptura dieuntur, tantum de bonü créâtù inteh ligït. Nam,obfecro, quodnam iftud eftænigmaê Qimd tarnen,quârùm aflequi potero,diuinabo. Si xûivaviaç ap-pellationc vnionemipfam hypoftaticam intelligis^ vt veteres faepe loquuntur : bæcimpierasNcftortana,non mihi,fedBrcntio,fedIacobo Andrcæ,tribuendaeft.Sic cnim tocidem verbis.Brentius pag.fuae Recognit. 40, Difcrimen Christi dr Petri in eoflatuendum eß^cjuod Ftltw Dei^ ttfißta ejßntia implet Petrum,ficut hominem ChriPium ■, non ta~ men communicat Petro omnes fuat proprietates -, fed tantum non-nullas^t pag.i3t ; Difcrime interChriPtu,amp;alios homines, non constatpropriè in habitatiene Filÿ Dei in Filio hominis {fie ec-ce tibi rurfum duos ex Neftorio Filios) fedcomn^unicatio-ne proprietatum, ejuibus Filius hominis ah inhabitante Filio Dei ornatur. Et D.Andreas Apolog. ad Thef. Ingolftadian. p.2s{.Res omnes à DeofuhfUentialiterftPientantur. Sint ergo fecundu D.Andream beftix etiamomnes,atqueadco, quod diótu horrendum eft, ipfi Dxmoncsdobfiftentia-liter Deus. Ez^'^^.'i.s^.ffomoChriPtitsdiciturDeus, non cj^uia Deusfit in ipfo,q({i in omnibus creaturis efi,etiam fecundumfub-fiPientias : fedejuia in ajfumptionecarnis dedit huichomim om~ nempotestatem in cœlo amp;nbsp;in terrafiLt rurfu m, Diuinitas hominis Chri/ti, non efi ilia QaidthQ, dr aterna cumpatre dr Spiritu effentia communis,fedcommunicata àfecunda hypostafi. Et ne-quishæcpcrinde accipcret ac û orrhodoxo fenfu, non patrisnóSp.Sanóti,fedfolius verbi hypoftafindiceret incarnacam (hypoftalis autem ab bypoftafi re,ab eften-tia veto in diuinis,rationç non rejdilFert)ipox adiicitjvf

'vne

-ocr page 29-

P R Æ F A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ZI

gt;vno verba dicam.quum hominem effe Deum dicimm^nihilaliud intelligimui quam quod homo ad dextram Deifideat. Nam car^ »em ajfumere in Deum y nihil aliud efl quam qubdei communi-cauit omnia dona. Auditis hæc portenta,Germani Principes,ciuitares,Ecclefix,amp;: vos diutius faicinari patiinini? Sinvero, Oiiandcr, per propriecatum diuinae naturae communicaüonem, non ipfam naturarum hypoftati-cam vnitionem, fed dona in ipfam Chrifti carncm,per-fonaliter, fiuc i'ubfirtentialiter alfumptam, vtin iubie-dum eft'uia inrelligis, quæ lohan.per Spiritum fine mê-fura inteUigit,Ioh.3.j4.tum fanè verum dicis.Stint enim illa omnia merx qualitates creatae : amp;nbsp;,quum hocmihi vterroneum impingis ,teipfum cxdis, vt modo ex D. Andrea intcllexifti, Diuinitatêid eft Deitatem non alia Chrifto,quàm cuiuis hominitribuente. Quid quod idem pag.iS.apertiùs etiam hæc fcribat,y^/’^tf/»z» per formam Dei,fecundum quam Chrißus diciiur aqualù DeOy inte Ile xiße dona in ipßim carnem aßitmtam realiter effufagt;Ç^^3 impietatcs fimul amp;nbsp;Neftorianas in naturarum fepara-tioneSe Eutychianasin proprietatum confuiione,fru-ftra nunc conamini Chemnitiano id eft Monotheliti-copigmentofucare. Pergamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a Paulo

improprie vocart lauacrum regenerationis contendit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab eo

errore receßttiamp; Baptifinum tantum eße voluit Regenerationif obfignattonem.^viximri calumniaris,præteFmifl'a Baptif-mi extenoris,qvii cft aquæ,amp;:intcrioris,qui eft Chrifti Spiritum S. larg^enrisjdiftinäione: cuius, nosauthores non furnus,fed Chriftus ipfc. Sc Chriftum fcquutus Petrus. Baptifmum ergo exteriorem per fc amp;nbsp;figillatim conftdcratum,rede amp;nbsp;orthodoxe negaui propric dici lauacrum per quod regcneremur: id quod afficmarc no potes qu'.n ad aquæ elcmêtum vel ad Miniftrum bap-tifanicm , cx partefaltemj illud transferas,quod vnius cft diutnx virtutis incommunicabiliter,amp; quarto (vt in.

c.ii).

-ocr page 30-

21 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R Æ F A T I O.’

l'cholisloquunturj modo propriutn.Denique fentire a-liter non potes quin indoûrina operis operacicum i-dololatris Papiftis confentias- Sin verôBaptifmum v-trumque coniungas, turn fane anathema fit qui Baptif-mum propriè amp;nbsp;effieienter, propter amp;perDcum cius auftorc, regenerationis lauacrum effe negaucritjquum in ilia adione, ablutio illa externa lîtinterioris pignus certitlimum.Scd errat fcilicerquifquis vobisnon aflen-titur. Nam illud,cuiufmodi cft,quoderroneum effe dicitis, exißimare in/iumerabiles fueros in Baptißnf)non rege~ nerari. Die cnimjobfecrojfi veraeftilliusenuhtiationis quam egotueor'SOTipctoïç, quicunque baptifantur e-tiam regenerantur,cur nô ctiam omnes Turcarum, lu-dæorumjPapiftarum, hæreticorum quorumuisliberos pro viribus adBaptifmumabripitis,vtferuentur?Curin tota vetere puriore Ecclefia Catechifmus in adultis Ba-ptifmo femperpræibat? Cur pueros quoque multi pro-pterea, licet magno errore, ad pleniorem vfqueæcatem baptifandos non offerebant? Nempequôd veftratunc dodrinain Ecclefiis Chriftianis non fonaret. Etcura-gnofeitis quidemin CœnaDomini indignos,non modo inutiliter, verùm etiam adfuû exitium fymbola arque adeo corpus Domini fumere : omnes autem ad Ba-ptifmum accedëtes, vultis Baptifmi intcriorisfruâum, id eftRegenerationem adipifeiî Quodnam igiturerit inter ignorantes vcl hypocritas, amp;nbsp;verè Chriftum con-fitentes, èc in Chrifto baptifari petentes diferimenî Et quum fidem vfqueadeo in üngulis baptifatisrequiritis, vt puerosetia velitis effe fide in ipfô vtero matrispræ-ditos,aut certè vobis contradicitis,aut fidem ctiam hypo cri tis amp;nbsp;hxreticis tribuatis oportet, vt fine exceptio-ne verum fit, omnes in Baptifmo Regenerationem co-fequi.Sedagcquoniamfortaflis excipies defolis amp;nbsp;qui-dem fidelium liberis, tuam illam dodjinam intelhgi,a-

-ocr page 31-

Pr ÆF A TI o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15

gehocquaqueäiligenciusexpendamus. Cedôigitur, qiiiregenerationemad adum Bapciimi, amp;quidemvt ad caufamefficientem, vt indiuiduam illius comitem, refers,die,quæfo,quidregenerationem appelles. Nam ego quidem præcipuam Rcgencrationis pareem fta^ tuo in mentis illuftracione, quaficvtex ignorantibus feientes, ex non credentibus, vel etiam pernnaciter in-credulis, credences virtute Sanóti Spiritus euadamus: Quodfl verum eft, vtveriftîmum elfe fatentur omnes nonPelagiani : amp;nbsp;verum eft itidem quoddocetis, par-ticulariloan.Baptiftæ exeplo manifeftiftîmè, pcrigno-rationem elenchi abutentes, fide nimirum rcipfii prx-ditos iam turn efte infantes, quum ad Baptifmum adfe-runtur ; confequetur omnes Chriftianos in infantia ba-ptifatosjprxcipua fui parte prills etiaregeneratos,quam baptifarentur. Erit igitur illisBaptifmus, (quod tarnen tu mihi vt erroneum tribuis) noneaufaefficiens,non inftrumcntum,fed enpgjÉjz/ç duntaxat infantium regene-rationisjvfque adeo fe veftras fententiç mutuo collidut. Prxtcrea conceffb rurfus vobis illo quod ftatuitis, omnes fidcliumpatru infantes re ipfafide in ipfo matrum vtero donari: multo fanefelicior fuerit eorum quam a-dultorum conditio,inter quos pauciflimi funt ex pluri-misquosvere po/Tis feientes amp;nbsp;credences exiftimare. Eos autem fi dixeris à fide quam habebant excidifle,vbi ilia confeientix tranquillitas, in fidci tanquam doni e-leótorum proprij, ac proindc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, immotam

»firmitate, immutabili videlicet Dei xterno propofito, nobis in ipfius Euangelico verbo patefado nitentem, firmiter aduerfus omnes tentationcsrecumbes.? Dein-de,des mihi,quçfo,baptifatum puerum quempiam,qui adxtatemincelligentiæamp; rationis capacem adoleue-' rir,nec tarnen de Euangelij vera dodrina quicquam au-dierit : quales funt hodie innumcrabiles, Sc ex illo per-

-ocr page 32-

Z4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P K Æ y A T I O,

contaror illhis fidei Chriftiana; inyfteria) qua iam tum iiiû præditum tiuHe vulcis quum baptifaretinsquid tandem ex CO audiCt/quod vnquam-credideriri Qualisigi-tur,quæfo,fàdes ilia extiterit? quando ab ifta infantih ride exciderit? quando ex rideli piicro iuridelis adultus faiStus fueric, quem ne vos quidem ad Domini menfarn admilcritisî Prxtcreari Apoftolicum diôlum illud, verum elb Fidesc/lexaft(itta, amp;C. quidem expr^eduantisorey vnde tandem ilia rides veftva infantilis? Et an audien-dum fuent verbum prædicatum , vt rides tum démuni in nobis exiftat, an veto potiùs vt in nobis ex vtero in-clioata,ric demum cum ætateadolelcat? Item,ri rides ilia , quam vniuerfalcm elfe vultis in ringulis fidelium li-beris, ex arcano alHatu merè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nafeitur,afflatus

illecertè arcanus ordinaria amp;nbsp;vniuerfalis caufa hodie fuerit ridei in Eccicria: verbi autem prxdicatio fucric ■ illius tantum appendix. Vides igitur quàm falfa , quàm abfurda, quàm inepta plurima exillo veftro dogmate confequancurî itaque nunquam rimplicitcr dixi ego Baptirinum elfe Regenerationisin pueris obrignatio-nem,fedadoptionis, ex fœderisformula,Dette tibi amp;nbsp;feminitao. Neque dixi,pueros vel omnes vel aliquos rcipfainillo Baptifmi momento regenerari, fed rege-nerationis beneficium fuo demum tempore diuinitus ordinato,illum Baptilmiadumin infantibus, ex verbi auditu fubfequi : quemadmodum contra in adiiltis fides amp;nbsp;fidei efteélus Baptirinum ipforum antegrcdiun-tur,vt in Abrahamo Circuncirio.fidci iuftitiam non an-teccfflt,fcd obrignauit, amp;nbsp;Baptifmus in Eunucho amp;nbsp;Cornelio aciprius domeriicis. Et iftud eft inEccleria perpetuô verum, vbi rite Baptifmus adminiftratur, ad quem nemo nirifidem Chriftianam profelTus redè ad-mittitur.Ac quando,dices,illa Regeneratio Baptifæum pucrorumconfequitut’Ccrtèquo tempore Deo vifum

-ocr page 33-

Pr Æ F AT I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X5

efl, q LI o fd a ft; etiam vndecima denium hora vocanti,amp; Baprifmo iam oliin ab iplisrecepto rum demum bene-dicenti. At num in omnibus baptifatis iftud cuenit? Nc-quaquam. Solis cnim cledis donumfidcf,amp; quæillud ncceilario confequuntur, Dominus quo demum tempore iplivifum eft largitur.Probabilitcr autem quofuis, turn pueros turn adultos, ccnfcrc nos Chriftiana chàri-tas iubet inter elc£los,amp;Dco commcndare.Quod ft tibi ne iftud quidem fatisfacit ,agcdum ,da mihi vel vni-cum hominem etiam adultum qui Chriftum orc, ac c-tiam ft volesjhoneftis moribusprofiteatur : quem tame auftsjDeo vel hominibus,fine cxceptionefpódcre,fyn-ccrc credere,amp;faluumfuturu: quin magnum falftpro-mifti periculum fùbeas? Ncque iftud verb Papifticara dubitationem ponir, amp;nbsp;fidei veræ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tollit. A-

liud cnim eft profitcrife nolTe aliorum cordis latebras, quamin teftimonio Spiritus Sandi,quem in fefe^quif-que fidelis audit clamatem,Abba pater, amp;nbsp;in quo Chri-fti mentem tenet, conftanter acquiefeere. Nec derogat etiam iftud magis Sacrametorum naturç, vel ipfius Dei veritati, quam Euangelio decedere quidpiam exifti-mandum eft, quum incredulorum culpa fit inutile, vel etiam odor mortis ad mortem.

Quid amplius? Sezadifiinóïioneinter Venialia amp;nbsp;CMor-talta feccata, Sardonio riß excepit. fmmo, bone vie , ft te-ipfum etiam nonridentem infpcculo contemplareris, natiue cxpreflam habercs Sardonij rifus iftius,quam immeritomihi imaginem exprobras. Ego quidem ad illud, fatcor, fubrift, fed ita vt nulli prxbitam certe vo-luerim animi in Chriftianam Charitatem peccantis fu-fpicioncm.Quidni verofaedasiftas fcholafticæ cloacx fordes, ft no indignarer vt irapias, faltem moderato rifu teftarer ferre me facile non pofl’e in quibufdaEcclefta-fticisfcholis, obtetunefcio cuius modcrationisin qifa^

-ocr page 34-

z6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Præ^atio.

nullus modus eft retineri? Cæterùm paria non efl’e peccata ac proinde impares illorum pœnas cfleopor-tere, extracontrouerfiam eft apudorthodoxos. Mac-thæi 10.15. Capitalia tarnen efle vniuerfaliter peccata. docct ipie diui’næ maieftatis fenfus, amp;nbsp;expreflîs verbis fcribit Apoftolus Rom.ô.z^.nec fane aliter fenfit Paulus ipfe quû fefe, quanuisper ignorantiam peccafléc, ramé blafphemum ac proindepeccacorem primum, id eft ex præcipuis eorum éfte teftaretur, i-Tnn. 1.15. nbsp;nbsp;16. Vnde

ïgiturifta venialium amp;mortalium peccatorum diftin^ Âionê,ft naturam ipfam illorum cófideres,exorta pura-bimus, nift ex hominum libi adulantium cercbro ? Sin verô gratuitam in Clirifto prorailfionem remiftionis peccacorum confideremus,omnia certèrefipifcentibus (eft autem amp;nbsp;ipfa refipifcentia Dei donum, non ex no-bis) funt venialia, vnico excepto, ex quo etiam nullus vnquam refipuit. Ergo fie quoqueinutile, imô etiam valde pcriculofum eft, amp;nbsp;meritô abolendum illud di-ferimen, ex Scholafticorum j vel potiùs fopbiftarum lacunis hauftum: vtpote quod nonpolfit,nifi admo-dum aVJ^ç,ad iudicandam peccatorum imparita-tem accommodari.Hoc refelle fi potes. Sin ininùs, ca-lumniari define. Sed quoniamhîc tibi fubrifummeû exagitare libuir,quaerb àte exteris verborum meo-rum exceptoribus, curduas alias non irrifionisprofe-élô,fed tarnen paulo plenioris rifus occafîones prxter-miferitis,quum adrem non parum faciant.Quxrebam, inftabam, vrgebamvt D. Andréas non dcclamitaret fedfyllogifticc mecum ageret.Aîille,per vitam meam, inquit, nunquamfic vidi in feholis noftris difputari, Ego turn fubrififte me fateor:fed neque blando rifu ne-, que precibus obtinere fyliogifticam difputationem potui.V erum an falfum dicam,âutlitores omnes tibi re-ftes f ero. Vrgenti verô Andreae intolerabilê illam Bap-

tifmi

-ocr page 35-

P R Æ F A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2-7

tifmi obftctricum çorrupcclam quuiu oppojicrem verani illam Bernardi decifionem ,Baptifnn contem-ptu,nonautcm priuatione quéquam fieri damnationis rcum:amp; contempfiireBaptil'mum videri nonpofle, qui Baptifmo légitime, amp;nbsp;co^ quod inftituit façro minifle-rio Dominus, ilium o.btincrenon potuiffecznecillire-iponfioni acquiefceret:tum D. Andréas obiieiens mo-ribundi alicuius anrea infidclis exemplum, qui fpiritti Dei taéhis baptifmum inftanter peteret, necillum à quopiam paftore nancifei poflet: Ego viciflim quæfiui, quid fi miferrimus aliquis ac pénè defperatus peccator, Cœnam Domini inftantiflimèflagicaret, nec vllus ad-clTecpaftor.acne virquidem,fed muliercula quæpiam, an cœnam illi à muliere adminiftrandâ cenferec. Turn ille,caufatus(vteciam in hrsaebs pagina 501.) magnum, o/Te in his difcrimen , quoniam infans incafu necefli-tatis nunquam antea fuerit baptifatus, illeverôCbri-ftianusadultusfxpeanteaCœnâ Domini in cœtu Ec-clefiæ celebrauerir. Ego verô contra,Immô, inquam,, hominem hune repente ex papifmo liberatum, vcl re-cens ex Iudxo,vel Turca,faà:û Chriftianum, qui Cœna Domini nunquam celebraffet,amp;: in agonc penè alioqui defperantem, num velles in hac neceiïitate quempiam priuacum, vel eciammuliercülam, Cœnam Dominiulli præbereîNequaquam,inquit,D.Andreas (quodinifto-rum Adorum editione, vt alia plurimapræteritum cft)fed ilium hortarer vt bono animo eflet,etiam fi Cœnam Domini participate no poflet.Sed quid fi,inquam, illcnonacquiefceretî Turn D..Andreas totidem iftis verbis, Dicerem,inqiiit, illi, Vade, morere igitur cum omnibus diabolis : ad qiiæ me fubridentem refpon-dilTe fateor, Efles profeâô , (mi Domine dodor) il-lius miferi mifeirabilis confolator. Neque verô ifta tam feria fîmul amp;nbsp;tamridicula commemorarem, nifi ifti fua d.ij.

-ocr page 36-

48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pr Æ T AT I o.

excerpta tatopcre, tum in ipfa quoque cditi lib ri infcri-ptione,tum in illaniuftrifs.Principi didara praefatione, vt candidè bonafide confignata,commendaflent.

Quid amplius? dijjeyuit de Pr^defiinatione pene ad: fefcjuihoram. Dixi fane din, partim vt copiofe fimul perfpicueaduerfus innnmerabiles calumniashunc locum per fe obfcuru illuftrarem, partim vt fecuturx di-Iputationi ofFendiculorum plenæ,quodanimaduerrere mihi difficile non erat, quoad eius fieri poflet occurre-rem. Quid fi veto vno verbo dixiflem quod res eft, nempehacin re nobis plane amp;nbsp;per omnia cum D. Lu-thero ex Dei verbo conuenire, num fic vobis osobcu-raffcm’Nefcio : VOS autem videritis. Saltern veto mihi tandem licuerit aliquo modo tot verbofiffimas D. Andre« declamationes liac vna compenfare, quibus cob lata mea refponfa, ficutà vobisédita ftint, ne vicefima; quidem parte illins didtorum œquaiierint. Scd ad rem, prxfatus Deum nullius efle mali authorem, dixi quod amp;nbsp;res ipfa conuincit,amp; Paulus manifeftiftime in ilia ex-prefta huius totius loci explicatione cap. ad Rom. exponit : amp;nbsp;inter Veteres Auguft.totiesinculcat,Deum ncc quod iudicaret ,neccuius mifercretur habiturum fuiire,nifipcceatum ingreflum eftet inmundum, quod, vtique non fciuiflet,inquit Auguft; nifi bonum eftet, quodadipfum attinet, etiam mala efTe : qua: non finit' Vtique inuitus,fed volens : vr non fiat abfqueipfius vo-luntate,id quoque quod fit præter eius voluntatenu Sednoßray ïnc^ïs^nonrefutanitBeza, amp;nbsp;'unimtantum Scri^ t ptuï^tefiinî0n^inenti6nemfecit.\nàcY. efto huiusrei «quus; le(ftor,ex noftris thefibus amp;nbsp;refponfis, nifi amp;nbsp;illx amp;nbsp;ift« fint ex ipfis Scripturæ verbis pene confuta:. Sedins offen-* ßis^irts^msjUußriß.PrsneepSyCoram expreße eonfeßtti eß,ße »an-qnam exiPiiinaffe, tantam impietatentfub dogmate Caluiasiana^ latere. ImôipfeD.4ndreasJiterisTubingadatis6.Maij,-aufiis,

-ocr page 37-

Præfatig.

aufus eft fcriberc, lllu^riß.Prigt;scifgt;ej^,ferficreUriutnßtum in Collocutor um amp;Gallorum plurimorum pr^efentia-, Bez^Ó“ colleges tpßus dicenÂum curaßi, Celßtud.fuam, tantum ex hoc Colloquio didieißi', 'ot etiamß tot a ne it aßa Zwinglianu^fuißet vel CaluiniPia hoc ipßo tarnen momentoper Dei gratiam fuerit iHuddogma inaternum deferturuslE^ovcïo quid inter alios de noflra Collocutionecenfuerit aut iudicarit Illuftrifs. Princeps nefcio : amp;nbsp;facilèmihi perfuadeo illum, in hoc prxfcrtim prxdeftinationis argumento, quod humanX rationis captumfuperat, noitaexercitatum,amp; Tubin-gæ veluti in horum Theologorum linu educatum,facile fuis illis adhaelifle. Sed hoc fcio nunquam neque ab ' ipfius ore,neque per Secretarium ipfius audiuifle me,ex quo illum in vnas potiùsquàm in altéras partes incli-nare mihi conftaret, fediequum-illum vtrifque Temper in publico conuentupræfuüTe. Sed demus ita elfe, fal-limini vosomnesvehemcnter,fime exiftimatis,quam-uis huius fcculi poteftates omnes,ea, qua par eft,amp; qua Dei verbum præfcribit, reuerentia profequar : pofle tarnen vlla ipforum auéboritate vel po.tentia, quumde tuenda veritate quæritur, vel tantillum terreri. Qiiod autem me abrumpere Colloquium iftud voluiffe di £ti-tatis quaü tergiuerfantem ,. amp;nbsp;ferias Pafehatispræten-dentem, quas^ inquis,i^iiali’oquinparumßdliciteobfiruantt rifupotiùs dignatus fuero quam refutatione. Extant autrmhoftræillius petitionis caufæ veræ, cuius libel-lum à vobis ipfis editum fuill'e gaudeo.Et quod de feriis Pafehatis,obiter parùm folicitèànobis obferuatisnu-garis, tu fcilicet multô religiofior, pleniùs nobis expli-cabis quum voles.

Hæcautem omnia quum itafe habeant, vtraparsv-tri iniuriamfecerit,vtra Spiritu pacis amp;nbsp;Concordiaea-gatur, vtrapars IlluftrilT. Principem tanquam antea ad Caluiniftas quos vocat inclinantê, vitro citrôque feri-

-ocr page 38-

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRÆrÂTI'Oi

ptislicerisaçcufilueritjiudicet exiftisnon ipfemodoll-îuftnfT. Pvinceps Mompclgardends, verùrn cciamillu-ftriHîmi onjnes Germanise ôi omnium populôrû Principes,quorum facilitate quoufque tandem abufuri lint, qui ex iftis controucrlns,amp; nomen fibi quxrunr,amp;: -rem faciunt, nouit Dominus eip^vizai' preccs,amp;:gemitus, ruo rempote , ..

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exauditurns. ' • , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'


-ocr page 39-

51

theses THEOLOGORVM

Vyirtembergensivm de Cœna Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..^5

• L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

Extra controuerßam efl^cmnesfidelesJfiiritua-liter manducare cttrnemfilij hominis, bthere eitts fiangninem'.ßecundttm illudChnfiidilium: iTifi mandu' caueritis camem filij hominis,hiberitisfangmnem eins, non habebttis z/ttam in vobis, loan, 6. Hac ßiritualis manducatio fit per fidem,etiam extra vfnm Cœna Domi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

nicat amp;nbsp;fernper falHtaris'‘efi. Sic enim Chrifius ait : Qm Mandt(catmeamcarnem,f^btbitmeurn fanoHinem,ha- .

/ , ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Difcrimtn inter man-

betvitam aternam, loan A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manducatto tn Cœna jucationé carnis Chri-

Domini interdum fit perniciofa, (p- ad iudtcium cedat.t^i loan.tf.amp;facramcn-Itatjae conflat,hanc ab ilia diuerfam ejje:tametfi adfalu- talem.

tarem Sacramentt Cœna Domimca percepttoncm, finri-tualis manduçatiofitnecefidrta.

RE S P 0 NS I 0 NB S t^D TNESES_

Theologorum Tvirtembergenfium,

Antithefis i. Th.Beza,

^efutationes D^And.

TPfius Chrifti’ Nullam aliam ftatuimus perceptio-iHocapcnè pugnatcu ■^ncm,fiiie in fimplici vetbo.vc loan.ó.fiue in Sacra- verbis Tertamëti Chri-mcnris , vt in inftitutione Cœnæ Domini, nifi’fpi- i e oris perce-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c • ■ r rv- ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pnone loquitur.quu in-

ntiialcm, id cit, cam, qnæSpiritus fandivirtiite, amp;nbsp;qait.Accipite.MANDV-fideiiunrnméto peragirur. Earn tamcn,qiiæ eft fim- catb,Hoc eft corpus plicis verbi, à facramcntali difFerre agnofcimiis, ex- mcum. Prætcrea inan-tcrna ncidetn forma : ’fed non re ipfa, quæ fignifi-

CatUCamp; præbctnr-.ncqueeius pcrccpnone Nam in .pSductænis verbo iimplici Deus per iureitdiltum nobifcum a- perfidcmfadiinftitu-ta eft.

i Spiritibiiis (licitur.odia modus ciaifpiHtualis : quî etiam fide ad iudiciu fieripoteft, quiJo inanducices indignè,corpus_^^)ónjriM non diiudicant,i.CorJi. 3 Non folum eX;

-ocr page 40-

JX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

terna forma : fed etiiin gifJn Sacratnentis vero adhibet ctiam alia , in rcli-reipl'i di ©rut.quia in- „yoj incurreHtia. Vnde fir,vt nifi acccdenriy manducationis in Sa- maignitasobnitcrit Sacramcntorum cmcaciæivc-cramciito. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hemetior amp;nbsp;expreffiorïît Sacramétalis, qiiàm mere

amp; nudè Ipiritualis per fimplex vcrbu,cómunicatio.

marginales refntationes.

D.Andrcas nihil de Sacramcntorum natura,^ncquc de Sacra-mcntali Signorum,id cft panis amp;nbsp;vini, amp;nbsp;rei, id eft ipfîus Chrifti coniunólione prxfatus, incipit difputationem àdiferimine per-ceptionis carnis Chrifti, quæ fit in fimplici verbo per fidem, öe cius quæ fit in facraDominiCœnaïquas difFerre in co dicir,quód ilia (it Spirit U aîis ôi. femper falutaris, ctiam extra Cœnæ vfum, i-ilavero interdum perniciofa.Vides,le(ftor,vt de peruerfa metho-do nihil dicam,mutilam cfie antithefin : quam,n poflîim fatis re-éiè D.Andrcæ mente coniieere, fie fupplco, Ilia eft Spiritualis amp;nbsp;folius cfhcaciæjfiue bcneficiorum lefu Chrifti, per fidem ; ifta eft ■fubftantialis fine ipfiufmet carnis amp;nbsp;fanguinisChrifti, amp;oris inftrumétoperagitur:illa femper eft falutaris,iftainterdum pet' niciofa. Nos autem oralem earnis Chrifti perceptionem nullam agnofcimuSjfedfolam Spiritualem ftaruimüs,amp; quæ vnico fidei inftrumento.tum in vcrbo,tumin Sacramétis cfticiatur.Nullam ctiam ponimus Spiritualem , quæ ipfam Chrifti carnem exclu-dat,id eft, nullum fieri dicimus bcneficiorum Chrifti participem, qui non ipfum quoque Chriftum,àquo émanant, poftidcar, fic-ut cibo naturali nemo nutritur, nifi cibum ipfum fumât. Tertio fpiritualcm hanc perceptionem fiue in firaplici verbo fiue in Sa-cramentis,femper falutarcm.nulli exitiofam elleaffirmamus : E-xitium cnim non ab ipfa carne Chrifti indigne percepta,fed indigne amp;nbsp;per incredulitatem repudiata,cmanarc,acproinde Sacra-mentalem Chrifti perceptionem,quæ in fimplici verbo fit, à Sa-cramcntali, non re,quæ eft vtrobique ipfc Chriftus cum fuis be-neficiis : non perceptione ipfa quæ vtrobique fpiritualis eftmon perceptionis inftrumento, quod vtrobique cft fides : fed externa tantum forma difterre : quoniam videlicet in Sacramentis, ligna corporalia verbo promiflionisadiiciantur.. Hâccertîflimam veritatem, D.Andreas his argumentis in marginalibus fuis refu-tationibus fie oppugnat.

Primùm qubd loquens Chriftus de fuo corpore amp;nbsp;oris perce-ptione,dixerit,Manducate,hoc cft corpus meum. Relpondeo,v-fiira

-ocr page 41-

Colt. Mompelg. resp. 35

fum quoqueChriftum,Ioan.d.Garnis amp;nbsp;Sanguinis , amp;nbsp;Mandu-candi amp;Bibendi vocibLis;qiiaSjCcdó,cur metaphorice quidtm il-lo loco, in Cerna Domini verb naturali fignificacionc explican-das contendit? An-non, vt rcólè docet Auguft.quod flagitium alioqui amp;nbsp;horrcndum fcelus,realem videlicet amp;nbsp;oralem numa-uæ Garnis efum amp;nbsp;humani fanguinis potum Cbriftus vidcrctur prÿcipcrc? Ccrtcita eftmcquc hic nodus cxpcdirivllo Omnipo-tentiæ Dci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vel Vifibilitatis amp;: Inuifibilitatis diferimi'

nc.vcl Incomprehenßbilis modi commento,potefl:. Quocunque enim modo humanam ipfam carnem amp;humanumipfum fangui-ncm ore reipfi bihas vcl comedas, Cœna eft Capernaitica. Sed aliain rationcm fortaftis afterctD. Andreas,nempe quoniam cap. Ioh.6. nulla fit mentio adiunôlæ rei aJicuius corporcæ : ideóquc Manducandi amp;nbsp;Bibcndi voces oportcat metaphoriçè accipere: cuius etiait) metaphoræ vfurpandæ occafioncm præbuit Chri-fto miraculum illud 5. panum , Si quod eius aduerfarij de manna obieccrant. Sit ita: Manducandi-enim amp;Bibcndi voces concedo Situeorgt;propter caufamproximefuperiùs allatam exAiiguftino, nunquam aliter quàm metaphoriçè de carne amp;nbsp;fanguinc Chri-fti dici : fed carnislpfius amp;nbsp;fanguinis Chrifti vocabula, figuratè illiciionproprièaccipi, quisD.Aiidreæ concelTcrit? amp;nbsp;cftcèlus, fine beneficia ex morte Chrifti promanantia extra ipfummet Chriftii fignificarc?Panis,inquit, Chriftus, que ego dabo,cft ca-ro mca,quâ ego dabo pro mundi vira.Num,quæfb, metaphorica nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

quædamcaro data pro mundi vita? Num fanguis metaphoricus pro peccatis noftris eftufus’ Reftat ergo vt cap.Ioh.ô.neque car-nis,neque fanguinis voces aliter quàm in Ccenæ Domini inftitu-tione accipiantur, nempe fua ilia fignificationc propri.i ô: nati-iia :^ccetiam aliter quàm tranftatitièvtrobique Manducandi amp;nbsp;Bibcndi verba adanimi amp;nbsp;fidei fpiritualem fumptionem «5c per^ •ceptionéjvfitatiffima in omnibus corporis fenfibus phrafijtfanf-ferantur. Sed hoc intereft inter mere Spiritualem in nudo verbo ■carnis Si fanguinis Chrifti abfque paneamp;viuo manducationem, cuius fit mentio cap.Ioh.6.lt;5c cam itidem Spiritualem quæfitad-hibitis pane amp;nbsp;vino in Cœnæ Domini inftiturione: quodhæc fit Sacrameuralis, ideft fignis externis verbo adhibiris peragatur: ac proindc, ficuti duæ res in Coena Domini percipiendæ, panis videlicet amp;vinum ori,caro autem amp;nbsp;fanguis Chrifti Spiritui no-ftro amp;nbsp;fidei proponuntur.ita duplex fit cfus ôc potus~ VnuSjpu-cà fignoruiHjCorporeus : alter verb,nempe rcrum, fpiritualis, amp;

c.j.

-ocr page 42-

34: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

Mentis non DcnrisjVt idem feitè loquitur Anguft.de ipfà Gœna-diftèrens. Et v: magis etiam perfpicuè intcll gat D.Andréas ve-tercs patres non alium conftiruiftè manducandæ in cœna Garnis. Chrifti modiim, quàin ilium ipfum fpirjtualcm.qui coninie-moratur cap. lohan. 6:audiat Cyrillum ôi Cliryloftomum hac wfa de rc di(rerentes,amp; quçrentes cui;in Cœnæ infticutione non. hnt otFcnfi difeipuli ilia Garnis fui præceptoris præccptaman-ducationc,amp; eiufdem (anguinis mandato potir./^eô, inquit Cyrillus, Kec obfiupuentntnec ohmurmtirarunt j^poSlolt ad tagt;.tum pro-digiitm,quQniam antea corript viderantti^M ad ettupromtßtonem ob-JlaJHerant, ^rempriasfibi confirmatam merninerant,t^ais. tum exhi-iebatar,^t ChryCo{ï..Ôatgt;modtgt;,in quit,farbafi no»fueru»/ ^pofioli, ^ttasn hac audijjenû ^^tsoniam rnulta tant magna de hoc dijferae-raty cap. videlicet loh.^.in quo Spiritualem eile huius efus amp;c po-tus modum oftédcrat.At enim, inquiet fortaffis D.Andreas.Ca-ro quoque amp;nbsp;fanguis Chrifti funt res’corporeæ, non minus. quàmpanisamp; vinum* Cur non igicur oralis quoque fueritillo-rum inanducatio.’ Qu^oniam fie comcfaenihil prodeifent ad vi— tam æternam.'Ventrem enim pafcerenr,non .mentem: quoniain, vt modo dixi, Capernaitica non Chriftiana cllèt hæc cœna. Sed amp;: fanguinemfiium vel akerius , lege adhuc vigente gt;ore potan-d im fuis Apoftolis Chriftus.ntinquam pro.pinafler,ncc bibiifent ilium Apoftoli : vt qui multis poil annis Gentibus præccperint, vtin ludæorum gratiamàfanguine abftincrent. Deinde corporis Chrifti verè organic! amp;nbsp;vnici, mine in eœlis non in terris re-ftdentis, veritas,iftud nullo modo ferre poteft, quamcunque di-ftinôtionem adhibeas. Denique iftaperceptio carnis amp;nbsp;fangui-nis Chrifti turn in verbo,tum in Sacrainenti5,ad coniunôlioncm myfticam fidelium cum Chrifto refertur: quæ nullo corporum noftrorum vel inter nos gt;nbsp;vel cum Chrifti carne contaólu reali Gonftat ; fed mere Spirftualis eft,abinenarrabili Sp.Sanôli virtu-te veriftîmè üc efficaciftimc,quantuiTiuis longiftimislocoruin in-teruallis diftîta, conncélentis, dependens: amp;nbsp;fidei inftrumentO' ijuafi vinculo,prout promiftionis formula fert, aftritfta. Qium-obrem ctiam ab Irenæo corpus amp;nbsp;fanguis Chrifti dicuntur res cœleftis , non cette ratione fubftantiæ, fed vfus Sacramenralis:. panis autem amp;nbsp;vinum res terrenæ, .«quamuis à communibus rc-bus.quodàd vfum,diftin6læ.

Secundo fententiam noftram oppugnans D.Andteas, obiieic-corporis ChriÄ manducationeiu quæ fix ore inftitiitam efte ad

CWlÊï-

-ocr page 43-

Coll. Mompelc. resp.' 55 confirmationcm inanducationis per fidcni fads:in quo refpon-fo puerilis eftparalogifniusjqui in fcholis dicitur.Petitio princi-pij: præfupponic cnini icÎTplum de quo quæritur , ncmpc Chrini corpus orcpercipi; quod faifum e/Iepaulo ante euieiinus. Non igitur Garnis amp;nbsp;fanguinis Chrifti manducatio oralis,quæ nulla ell-,fed panis amp;nbsp;vini corporeus Sc oralis cfus amp;nbsp;potus, eft inyftc-■rijillius magni.vt loquicur Apoftolus,id eft fpirirualis amp;nbsp;inefta-bilis noftræ per fidern cum Chrifto capite confociationis

tclFcra.

SpiritHAlis t inqiiit Doiftor Andreas , dicifur c^mis fan^ui- ft-niiChrißi eftu potitt, ts^uia modiu etas efl fliritttalis, ejui fieri eundaw. potefl eti.tm fineJI de ad iadtetufn tn his vide licet ejut corpus Chrtfii non diiudicant. Atqui ft Spiritualis,non igitur Oralis.Quqd cnim i rcipfapræfcns Sc intra manus tradituiujorcipfo corporis come-ditur bibitur, naturali modo amp;nbsp;facilitate peragitur.Neq; huia refponftoni obftat ilia commentitia inuiGbiliras corporis. Nam etiamft hoc daretur, pcrtincrct ad præfentiæ,nô autem ad man-ducationis modii; quæ ft oralis cft,amp; turn pani amp;nbsp;vino, turn Garni amp;fanguiniChrifti communis, certe Spiritualis non eft, fed mere corporalis amp;nbsp;naturalis. Quod ft Spiritualem. D. Andreas hue modum appellat, quoniam à Sp.S.virture pendeat ; quînam à fide difiungetur? Agitur cnim hie non de Prophetiæ, non de miraculorum dono,amp; aliis ciitfmodi quæ Spiritus Samftus ctiam « infidelibus nonnullis largitur, fed de hominis cum Chrifto, per Garnis ipfius participationcm,confociatione, quam proinde ne-ceire eft folis fidelibus elFc propriam,quum nulla fit luci xotvun'et cum tenebris. Neque verb dicit Apoftolusab indigne Sc fine fi^ de acecdentibus Chrifti corpus amp;nbsp;fangutnem, fed panem ilium Sc viniim illud edi amp;nbsp;bibi,amp;quidemad cxitium, quod non diin— dicent corpus Domini, id eft quod nullam habeant rationem*' pretiofi illius thefauri, quem in illis epulis Chriftus ad vitam x~ ternamCadhibito duplici panis illius,Sc vini illius pignore) vten-dum fruendum præbct, amp;nbsp;ip G fua incredulitatc impudenter ref-puunt.

Singularis eflSncitûtD.-AttArczs, Sacramentalis tile modus man- aJ tcr-ditcationis'.ergo non folum externa forma fed ettam reipfa differt àme- tiam. ri Spiritua!t,lt;fui ft per fidem. Nego huius cnthymcmatis antece-dens,quo quidem fenfu D.Andrcasloquitur.Nam fi fingularis; Ergo proprius. Quomodo verb proprius, fi oralis, quum hanc manducationem ipfemet velit elfe communem rum pani amp;nbsp;vi-e.ij.

-ocr page 44-

no, mm carni amp;nbsp;fanguini Chrifti : atqiieadeo qiiiim ea fit nam-ralis,amp; omnibus quæ ore ediintur amp;c b^untur communis? Ne-go prætcrca confccutioncm manifcfte falfam. Nam, ecquid nos quidcm SpirituaJirer tantum amp;nbsp;per fidem, percipi docemus: D, Andreas veto oraliter percipi vult? Ccrtè vnam amp;nbsp;candcm rem, nempe Chrilli carnem amp;nbsp;fanguinem, quæ funt vnica amp;nbsp;no multiplex ilia Chrifti natura Humana pro nobis afiiimpta. Nullum igirurhicin rcipfa,fcdin pcrceptionis modo amp;nbsp;inftrumento; difcrimen.

THefis I I. Vvirt;

Manducatiö carnis Ghrifti Gapcfoaitïca damnata.

T^e^ue vnejuam cum Capernaitis fenßmm, napue fen^^ tiemtis : putabant, camern Chrifii dentibm lanian-dam.c^ manducandam eornodo^ijno carnes bouina, ant ali£ comednntur. Qtdare nihil opus eß de Capernaittca laniena aut manducatione dtßutare,.

Afititheßs H. Th.Bez.iti

ïlt; Nos facraraeutalein Etfi'efientialis corporis Chrifti efus ,amp; eiufdcm manducationcm elfe fangiiii;iis potus, ftatuatur ^co difFerre à vulgari e-dicimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dendi amp;nbsp;bibendi modo, qubdille quidem inuifibi-

do difFerunt: fed quod liter,iitc vero vilibiliter hat: tarnen nos quidem mogt; per omnia fpiritualis fit videmus, quînam vnus amp;nbsp;idem non fit edendi mo-ratio corporis Doming ^,45 , quantum ad remipfam : non au tem , quod ad in hoc myrterio:quæ cû circumftantiam vifibilitatis vel inuifibilitatis

a..ine„i; nataaturipfa™ co,po™ amp;nbsp;faogoinis Do-pugnat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mini fubftantiam,ore corporis comedi amp;nbsp;bibi.

3. Non quacritur, quid

VOS videre.velßoo videre poffids: fed numhxccii verbo amp;nbsp;voJuntatc Chrifti pugnent*

.Ad marginales refutaüonesi

In iccunda fua Thefi Vvirtembergici teftantur à fe femper damnatam amp;nbsp;damnadam eile Capernaiticam manducationem, quam amp;nbsp;nos dcteftamur.Rcfpondi amp;nbsp;refpondeo,verbo quidem illos id dämnare,rcipfa vero probare: quoniam oralis elfe man-ducatio ipfiuf-met ElPentia: carnis amp;nbsp;fanguinis non poteft,quin Capcrnaitica fit. Necenim illa definiripoteft ipforum verbis, Dentium videlicet laniena,quod vaniftîmura eft fubterfugium..

Nam

-ocr page 45-

Coll. Mompelg. resp. 37

Nam fine folidum corpus, totum, femel, fine dentibus ad mor-fum amp;nbsp;fruftulatim,amp; fine vifibiliter, fiueinuifibilircr ipfacarnis Chrifti elfentia, Si ipfc eircntialisChiifti fangnis (tunequidetn adhuc intra venas Ghrifti conchifi.is,qunm Cœnam inftitneret) orecomcdiamp; bibi dicatnr : negari nifi peruicaciflimcnon po~ teftjhueipfiim elfe Capernaiticû efum Si pocum,qnocibns qni-nis comeditnr. Si alius qninis potns bibitur. N«â illnd diferimen cómentitium qnocaro ClirilH vcraamp; atän primQ adelTe aliter falfo dicitur, qnàm veritas ipfius ferar, etiâ û conecderetur ; tarnen oralis aeproinde naturalis efns ipfius manerct.Snnt antem hæc horrenda.Fatcor.Ergo fnnt pari horrore dcteftanda,cx qui-bus pofitis necellarib ftatnuntnr.

Prim S,Sacrarnentalenh\n c^vw^ejfe manducationem : non ergo Ca^ pri* ^,er«4»rielt;î?w.'Rcfpondeo, veram elie conclufionem fi Sacramcn- mam. talem dtfiiiiret ipiritualem, Si qnæ folo fidei inftrnmento pera^ gendafanciatur, adhibita facrornm fymbolorum naturali amp;nbsp;o-rali mandncatione.Capernait'icam antem negate,quaefit oralis,, fine facra fymbola adbibeantur,fiuc minus, efteiFerShum negate cuius caufa ncccHaria ftatuatur, Si definitum inficiaripofita dc-finitionc.

Sccundô,^4rzo, inqnit. Corporis Domini per omnia Spiritualis eflkà fein hoc myfieno,Ergo pugnat cftm Capernaitarum-craßis erronlfUS.R.e- cundatn. fpondeo, fi Spiritualis ratio fit corporis Domini in hocmyfte-rio. Ergo no confideratur corpus vt rangibilc.Qu.um hac ratio-necorpns à Spiritu différât. Qi^d fi no vt tagibile amp;nbsp;Quantum, Ergo non fua elfentia præfens,quæ fi tagibilis no eft, no eft cor*-porea,ideft fimul corpus,fimul amp;nbsp;non corpus.Quod nifi concédât D. Andreas ad funm illnd xpna-tpuytrov Omnipotentiæ diuinæ amp;nbsp;ineftabilis modi vaniflimum commentum refugiens, pcto, fi verum corpus potefteJrentialitcradcire,SpiTituummodo,'id eft, no circûfcriptinè,ncc tangibiliter,nec localiter : fine, fi cirenm-fcriptio amp;nbsp;matcriata moles locum occupans-, non eft infepara-

, bills Si prorfiis elfentialis proprictas corporis materiati amp;:orga-f niciiquînam Sophiftanon fuerit ChriftLis,veritatem Si prxCcn-tiam cxcitari fni corporis ab his nx/xupiciii; probans,Palpatc amp;vi-dete, quiaSpirirns carnem amp;nbsp;olla no habent.Nam heca^o'ipainç. Hoc non .eft palpabilc,ergo no eft coipus:amp; hæcit£tTaipstOTç,Hoc eft palpabile, ergo eft corpus,, neccll’ario inter fe rcciprocantur;

Si côdcin fundamento nitun-tur. Quæro amp;nbsp;illud,quæ fit ifta fpi~ ritualis ratio? Certè vel definitiuafinc circumfcriptionc, vel re^

-ocr page 46-

5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta

pletiua,fine vlla dcfinicionc.At illa propria eft Angelica; narurîc, amp;nbsp;hominura animæ, vt neccfte fit aîa ns corpus Chrifti in Ange-licain naturam inutari in Coena Dominijqiii Spiritus rationc amp;nbsp;modo illud adefiè in Cœna fornnfant. Num autem ctiam fpiri-tualisres orc comeditiir amp;nbsp;bibitui? Sed quid fi ne hæc quidem præfentia illos fubleuatî Nam ne beati quidem illi Spiritus fi-mul dcfinitiuè.pki ribus nedum innumeris locis præfcntes adeife poflint, vt aduerfus Macedonianos Ecclefia orthodoxa iainpti-dem ex Dei verbo definiuit;Spiritus S.Dcitatcm, amp;nbsp;diterimen à creatis (piritibus inde quoque probans , quod Spiritus S.fit cf-lentialitcr, amp;agat vbique. Hæc caufii fuit cur D.Luthcrus,con-técionis feruorc extra omnes veræ Theologiæ limites progrcl-fi.i5,non contentusiila definitiua corporis Chrifti præfentia, au-fus fit ctiam rcpletiuam illam prçfcntiam vbiquitariam coinmi-nifcfdupliciter tarnen ipfemet fuum dogma cófodicns. Sic cnim amp;nbsp;hypollaticam definitionem, quafalso innititur, abrogat(Eu-tychianifmutTijideft transfufionem proprietatum inuehens) Sc illud ipfum toll it, quod alibi rcclè vult elfe Cœaæ Domini proprium. Erenini fi rationc hypoftaticæ vnionis humanitas quoq; Chriftfvbique eft repletiuè, non ideirco fuerit corpusChtifti In, SubjVcl Cum illo facro pane,ncquc fanguis,In,Sub, vel Cum il-lofacro vino , quia facram fiiam Cœnam fie inftitucrit Domi-nustfed qua iain nô modo cum illo pane amp;nbsp;vino,fed etiam cum omnibus rebus ab ipfo vnionis hypoftaticæ momento adfucrit amp;nbsp;adeft, amp;nbsp;aderit quandiu res illæ ftabunt. Quoefum fuerit ifta hypoftatica vnitione opus adrepletiuara illam alfumpti corporis præfentiam, fi verum eft quod in fuis Thefibus D.Andreas, fcribit, penitus quidem àveritate aberrans, ret omnet à Deo fubfifientialiter fltfientAri; pag.Apolog. ad Thef. Ingolftad.19. ßc pag.38. Chrifium hominem hochabere commiine cum omnibtufaribiit c/uod cum co Demperfinabterfutt vnitmlEn iftius elFentialis præ-fentiæ,amp;: oralis manducarionis frudtus: qua, fcilicetj teftamen-tum filij Dei confirmatur. Et nequis hie excipiat,humanas has -efle gloffas, quæ de definitiua amp;nbsp;rcpletiua præfentia dixi, feiat hos efle D.Lutheri foetus, vnde poftea mcrito pedem referre co-i natus eft : fed fero : Brenrio poftea cum fuis co vfque eâdem via progrelTo, vt etiam fit aufus difertis verbis, Afeenfione'm Chrifti in externum fpeiftaculum vfque ad nubes transformarc, amp;nbsp;Vbiquitarios ccelos amp;nbsp;inferos ftatuere. Et iftaportenta diutiùs audios Germania?

Et

-ocr page 47-

Coll. Mo MP EL G. resp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39

Et hoc iUud eft.qnod amp;nbsp;quæfiuimus Sc inuenimus,DeiiiT) vi- Ad ttr-délicet , qui verax eft amp;nbsp;immiwabilis.quum fit tcftatus fe uelle Vt perpétua fit veritas,acpcrindelocalitas Si circuinfcriptio hn- • manitatisà Chritto perfonaliter alfumpræ , manifeftèquoque declararcfe nolle vt vfpiam fitnifi circunfcriptiuè amp;nbsp;localiter, quoniam contradiôtoria vellcjid eft mentiri,ncc poffit nec velir.

Thefis IlI.Vvirtem.

l^eijue tranjfubflantiationem Pontificisrura renp»-Tranfliibftandatio P*' fingttnty panent mfacra Cœna Yiomini conuertt damnata.

tnfitbflanùam corporie Chnfli, vinnm tranfmutari in fanguinem Chrifli'.fed fatemurt ^uodtnfacra Cœna verum panent edamw et verum vinumbibamm, nuUain^ tercedente tranJfub^antiaMne.

^ntith. III. Th. Bez.ai

Affen timur.

Eft enim Tranffubftantiatio quoque merè Capernaitica ;amp; iifdcm illis fundanientis deftruitur, quibus amp;nbsp;Confubftâtiatio: quamuis illa(licet non minus falfa)propiùs tarnen à verbis infti-tutionis Cœnæ Domini ^^TopoTcVintcllcétis difeedat.^Dicunt enim Tranfiiibftantiatorcs, verbis illis diuinis operatoriis, id quod antea erat panis, mutata fubiftantia , répété fieri ipfummet corpus Chrifti,vt ira fit verum hoc enuntiatum, Hoc eft corpus mcum,amp;c. Illa verb Cófiibftanciatorum explicatio, hoc eft corpus meum, id eft. In, Corn, vel Sub hoc pane eft corpus meum effentialiter, non déclarât quid euaferit panis , nec quid fit cor-pus.fed tantum vbi fir: amp;nbsp;præterea.tranfpofitis terminis,prædi-catum fit fubieótum,amp; contràjSubieôtura fit prædicatum. Quar* Gommenta,funt ipfa etiam T ranirubftantiatione,quod ad phra-fmattinet,abfiirdiora; amp;,quanuis.alia via,cundcm tarnen pror- -ftisertorem Capernaiticum inuchunc.

Thefis Illi. Vvirt.

e(}ue Phyficam ilr localem cor por ie nbsp;nbsp;nbsp;ran^uinit

Qhriftiin facra, C«aa prafentitamaut inclajignem tttimns.

-ocr page 48-

40

Ad acta i jintithefîj lilt. Th-BfZtt lt;

NôMtuirnur, quid Ipfiiis corporis .amp; fanguinis Chrifti^quantumuh vos videre ,aüç non vi-glorific^f’ lubftantiatn, ’ nonvidemiis polte reipla derc poffitis; fed quid cum pane amp;nbsp;vino , præfcntcm ftatui, aliter qnàrn Chriihis dùat,amp; iubeat: ’phyßca amp;nbsp;locali circumfcriptionc. Quia giorifica-' tiojvtreôtè ait Auguftinus,ex perpetuo totiiis Ecclé Hoceltcorpus meutn. - ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” .^i n- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i- i J-,

i. Nihil ergo contra “Ç confenfu, corpori Chrnti nnmortalitatcin dcdit, noftram doftrinam pu- nacuram non abftiilit.

pugnanqui minime af-

îerimus corpus Ghrifti phyfica locatione in Cœna_Domini adeffe .

marginales refutationes.

Nihil hic adfert D.Andreas, qnod reftitationem mcrcatnr.Di-xi me non polie viderc qnod doect. Hanc modeftiam meam ipfc irridens renocat me ad fuum , Accipite, quafi non fit ci ad hoc millies refponfum.At ego hûc ilium reuoco,quînarn vesè corpo-ream fubftantiam non abolear,qui ftatuit illam fine circuraferi-prione,amp; non vt palpabilc amp;nbsp;Q^antam, vlpiam præfentem clTè polie :.amp;■ mirari me fateor,cæcitatem mihi hîcab eo exprobrari, quam ipfe in fefe ôc fuis deinceps in hoc ipfo fuo myfterio agno-feat pag.176. amp;nbsp;id qiiidem merirô. Quis cnim corpus illocalitcr præfens vnquainoculisvcl intclledii videre potuit, quodnec îùeric vnqii3rn,ncc fit,nec futurum fit?

Thefis V. Vvirt.

Status coatroucrlîæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In controuerßam autem veniv. An infacra Cœna verum corpus, nbsp;nbsp;verui fanguis Domini noftri lefu Chrifti

vere fubftantialiter ßntprafentia : atlt;jue cum pane, (ß vino dtfiribuamur, cîr ore fumantur, ab omnibus illis, ^ui Sacramento vtuntur,fiue digni fiuetndigni, boni aut mali, fideles aut infidèles ; ita tarnen, vtfideles in Cœna Domini confilationem (fi- vitampercipiant : Infidèles autem earn ad indicium fumant. In hac /juaftione, nos affirmatiuam fententiam ampleSlimur defiendtmus.

Antithefis I^.Th.Beza.

Nos verb negatiuam tuemur:nec tarnen nega-miis verum illud corpus,amp; verum ilium fanguinein Domini noftrilefu Chrifti, verè quibufuis a.cce~ denti^

-ocr page 49-

Coll. Mompelg. resp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

Ucnribns in Cœnæaôlionc légitima ’præbcri: fed i- Præftigiæ vcrborum, mente , non cornorc: nccorc,fed fide percipicnda. æquiuocatioin voca-Vndcfir,vt indigneacccdentes, amp;: fidci inftruraéto pHèpr^nuirm re^7n carctcs(quanqnä fintegrnm Sacramcntu illis quoqj apertis verbis præfup-præbeatur) nibilominiis tame fola fignapercipiant, ponit.

amp; ita qiiide , ■*vt rci fiant corporis amp;nbsp;iangtiinis Do- Contra Chriftus: qui mini : non qiiæ fumpicrint, led quæ contcmpfciint.

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fta,dixit: Accipite.Ma-

diicatc, Hoc eft corpus mcum. 3. Integrum Sacraraentum non prasbetur ei, qui partem eius,eainquc minimam,videlicet, externa tantum figna rccipit. 4. Manducando, non ncgligendo,aut contemnendo accipiunt indicium : i.Cor.il.

Ad marginales refatationes.

Nulla efi æquiuocatio in præbcndi verbo, qnum exprimamus Ad pri-non on fed menti banc prxbitioncm fieri. Sacramentalis enim prxbitiadicitnr in quaaliiid videtnr, f nempe fignum J aliiid in-telligirur,ac proinde menti præbetur amp;nbsp;mente pcrcipitur, nempe res fignificata. Quod autem menti præbetur ab ca appre-hendendum, minime femper necefse eft præfensibi adefse, v-bi firuin eft eins corpus, cuius menti præbetur. Immà interdum ne in rcrum quidem natura exifterc femper illud oportet ad per-ceptionis veritatem amp;nbsp;efficaciam. Nccenim phantafticum amp;nbsp;imaginarium fuit quodde Abrahamo dicitur, ilkim videlicet,no corporis certc.fed mentis amp;nbsp;fidei oculis,diem Domini vidifre,amp; propterea gauifum. Et patres teftatur difertc Paulus candem arque nos efeam edilfcjiSc eundem potum bibiire-, nempe Chriftû; quod oculis fidei fubfiftunt,ea ctiatn quæ fpcrantur,ex Dei ver-bo,ac proinde quæ reipfa nondum vidcntur,Heb.n.i.

Secundb, quoddixi non corporifedmenti, nonorifedfidei. Ad fs-veram illam carnem , amp;nbsp;verum ilium fanguincm præberi,oppu- cundam. gnat ex co D.Andreas, quod Chriftus, nulla fidei mentione fada dixit,AecipitCjComedite.Noua ccrtèamp; antea inaudita Thcolo-gia.Qiiis enim ignorât Eiiangelium vnum amp;nbsp;idem elfe, fine fim-plici verbo prædiectur, fine adiunólis factis fymbolis amp;nbsp;ritibus îinnuntietur : nec aliud cflè Chriftianæ fidei obicóbum etiamfi f^naper non adiiciatur exprefsè verbum,Crédité. Denique,fiof-ficio defunftuseft,amp; ritèCœnâ cclebrauit,quifecit quodChri-ftus fieri iuifit, ncc fidem in Cœnæ inflitutione ab acecdenribus poftulauit Chri'ftus , quo elcncho digne accedentes ab indignis difeernemus? luffit Deus fuorum præputium circuncidi, neque expteffit Circuncifionis cordis promiflionem, an igitur noua-cula, tarn cor quam præputium, videlicet abfque fide, circunci-

-ocr page 50-

42- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ab ACT A

debat.Iohannes Baptifta baptifauit in rciniflionein peccarorunij nccfemper addic. Crédité : Ergóne aqua Baptifmi tam pcccata quàm corpus fine fide abluebat? Quanto rcdiùs Auguft. Credcj inquit, amp;nbsp;manducafti, de hac ipfa Cœna Domini diilerens. Ergo qui non creditinon manducat corpus nec bibit fanguinem, fed eorum duiltaxat fymbola, amp;nbsp;quidem ad iudicium: non diiu-dicans corpus Domini.

Tertiôîdixi præberi, quibufuis accedentibus integrum Sacra-mentum. Refpondet D.Andreas, integrum Saemmentum ei non preberi^quipartem eitM^eintjuc minimam,td efi externa tatitm fymbola 4c«pz4f.Immó,qiiid magis eft ndicuium,quàm aut verbi auf Sacramentorum integritatem, non ex præbitione, fed ex rcce-ptione metiri? Quid cnim obftat quominus quifpiam cui integrum aliquid , etiam vhiusamp;: eiufdem manus inftrumento fu-mendutn traditur, partem tantum accipiat, reliquum reiiciat? Multo magis quum duplici inftrumento opus eft,ad diias res di-uerfas recipiendas, quorum altero deftituatur is cui duæ res illae præbebantur.Sicin prædicationc Euangelij acciditjvt integrum Euangelium, verbum videlicet externum, amp;nbsp;Chriftus, qui eft e-ius verbi fubftantia,quibufuis auditoribus anniitietur, quorum alij totum illud refpuunt * alij vocem aiidiunt amp;nbsp;intelligunt, fed Chriftum,præcipuam Euagclij parte,fuaincredulitate refpuunt: quibus propterca verbum illud vitç eft odor mortis ad mortem: non quod fucrit ree'eptum, fed quod incredulitate vel ftatim fit prorfus repudiatum, vel poft leuem qualemciiqucrcccptionem amp;deguftationem, quafi vomitu rcieótum : vt falfa fit prorfus amp;nbsp;abfurda quarta marginalis refutatio , nifi quum metonymia fa-cramenrali,apud patres Chrifti veftigia fcquutos,corporis id eft rei fignificaræ appellatio , pani id’eft figno tribuitur : quo fenfu feite Auguft.Corpus Domini à corpore Domino diftiiixit.

Thefis VI. Vvirt.

De partfeulis iNj s v b, nbsp;nbsp;nbsp;pey vocabtila In, Cum, Sub pant: nihil aliudintelli-

cVm pane,amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gimus nifihoc ; tpuodij , ^ui in Coena Itorninica panem

ilium comedunt,et'Vinum bibunt, fimul etiamfumant re-pa vocabuis, n an- uera corptu et Canguinem Chnfii. Sicetiam itocabula tialiter , corporaliter, ... r i, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,r.,

realiter,oraliter efteii- jgt;*l’jtanttaltter,coŸporaltter,realtter,ej]enttaltterioraltter, tîâliter,amp;£. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nihtl aliud nobie, nifi vefam corporis fanguinis Chrifti

infacra Coena, prafentiam et manducationern fig»ifi~ iadti

Anti-

-ocr page 51-

Coll. Mompelc. resp. 43

Antithefis l^I. Th. Bez.it.

Veteres quidciiijfciiniiSjillis etiam formulis vfos: at non vc liibftantia rerum fignificatarum,’/«, vel CwOT ipfis (ignis ’codem loco adeiîe ftatueretur: fed vt reipfa fidci accedentium præberi tarn vcrc corpus ipliini amp;: fanguincm Domini intclligerctur, quàin vcrc verba inllitutionis pollicenturj amp;nbsp;externa (ymbola fcnfibiisaccedetium teftificantur. Quia tarnen has formulas videmus ’alio iam pertrahi, nempcad Realem illam quot;’confubflantiationem : id-circo illaSjVt pcriculQfas5amp; minus commodas.refu-gimus. Hæc autem vocabula; SubftantiaUter, Corpo-raliter, EJfenttaliter, 4i ad res ipl'as, qua: præbcntur, referantur: refto fenfu vfurpari agnolcimus ; non autem fiad facramcntalem coniunftionem, fine ad præfcntiæ modum accommodetur. ‘^Realitcr,enam pro reuera amp;nbsp;non (imulatè,reólè dici fatemur : ^nec tarnen temerè illis vocibus vtendum exiftimamus. ^Oraliter autem,vt amp;nbsp;fenfu falfum,amp; forma barbarum ; ficut amp;nbsp;illud Papifticum ’(fcnfualitcr) penitus repudiamus.

I. Inique ergo nobis il-lasobiiciunt aduer/arij, tanquam à nobis exco-gitatas: qua orthodoxa vetuftas iHis fit.

1. I’olTunt duo eodern loco adelTe, quorum al-teriim tarnen non phy-ficè.aut localiter adlit: ficut Deus ipfe,amp; fanfti eodern loco adfunt: illc illoealiter ,lii localiter. Vobis autem codem Io coadeffe, amp;nbsp;localiter a-de(re,a:quipollctia fuut: quod falluin eft.

3. Non alio.quàm ad ve-ram amp;nbsp;realem præfcn-tiam trahunturà nobis, quam illi fub his parti-culistradiderunt.

4; Non eft conlubftan-tiatio,fed facramentalis Se fupernaturalis pras-fentia.

f. Nos non ad modum præfentiae: fed adres ipfasreferimus,quod verè adfint. lt;f Idem aflerimus. Cur? Nifi quoniam veftro errori repugnant. 8. Oraliter.vt veftra opi-nione barbarum : fenfu tarnen verum,pium, amp;nbsp;verbo Chrifti confentaneum, Mandu-cate : quod ore fieri iuflit. Papiftæ , quantumuis crafli, illud fenfualiter non a(fc-rueiunt.

Ad marginales refntationes,

Immó.nullus vos facit iftarum phrafeon audores, fed à vobis Ad pri-illasalio detorqueri dicimus. Necenim veteresPatrcs.his phra- num. fibus ipfa inftitutionis verba explicant, fed iis vtuntur vtlàcra-mentalium promiffîoniim vim minime vanam efle oftendant, rarilfimè etiam addito verbo EJJe.

Quid minus apte dici hacobicélionc poruit? Ncc cnim qiiæri- Ad f«-tur an vllæduæ rcs vel plures eodem loco fefe poflînt continge- cundain. re. Qu^is cnim ita infanit vt hoc neget, fed illud quæritur,an verum amp;nbsp;organicum corpus, quale lemper fuit, eft amp;nbsp;crit Chrifti corpus,vfpiarn,amp;:,fiuefolum,fine cum pane, fua eflentia,((îue vt in feholis loquuntur, Adlu primo) præfcns adefle poflît non lo-calic€r,fiue non circûfcriptiuè,fiue aliter quàm ipfius to tÎ «r Jijq

f.ij.

-ocr page 52-

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

ncccHàiio amp;nbsp;fine viiaexceptionereqiiirir. Nobis igitiir fane,qtiâ de vero corpore Chrifti hîc agatur, Eodem loco adeffe Sc Adeffe locdliter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: quod quoticsfalfuin eiïèdicicD.Andrcasj

cotics falfumaffirmar. Deinde quorfum iftud fanôlorum amp;nbsp;Dci coëxiftentinm exemplum, nifi vc manifeftiffimc appareac, Hu-manicatem Clirilli ex hoc.ipfius dogmate, in Deitatem manife-ftctransformari?

Immo.alio prorfusillas pbrafes pcrtrahis,ncmpead elTentialis llmiil de illûcalis pra:fcntiæ amp;nbsp;oralis mâducacionis ftabilicndum faliiflimum amp;nbsp;ineptiflimum commentum: quas Patres viurpa-runt duntaxat vr coiunâionis facramcntalis fpiritualisin Sa-cramentis pcrceprionis veritatem ollcndcrcnt.

Imrno, quarationis fpecie negare poteft res illas Confubilan-tiari, quxfuisEiPentiis reipfa, limul non tantum coniungifed ctiam vniri penèhypoftaticèdicâtur, adeo quidem vt qutim cx-tcrælatebræ défunt,tandem interinufitatas cnütiationes liypo-ftaticas,référant ut etiam illç facramentalcs,//ôc efi corpm tneuHi, amp;nbsp;Hoc efifanouis mew'i

VultisergoSubftantias non fubftantiatorum modotveras res corporeas amp;nbsp;locatas,non corporis modo amp;nbsp;localicer,fua tarnen fubflantia verè in fe corporea in terris adeflë : amp;nbsp;quidein rot in locis,amp; cum tot panibus,quibus Cœna Domini cclebratur.Date igitur nobis veram fubftantiam non fubftantiam,amp;,vcrum cor-pus non corpus, iiue ex naturç legihus,fiuc ex Dci verbo.

Immè ne in aduerbio qtiidcmRealiter confenttmus. Vos enim ad terram amp;nbsp;ad Panem ac hominum cœnam celcbrantium ora, realem illam,id eil verâ carnis Chriftipræfentiam refertis.- quara nos.quodad :pfam quidem rem actiner,nuncin coelis,amp; nô alibi fitam dicimus : quoad nos veto, menti amp;nbsp;fidei veriftlmè amp;nbsp;cf-ficaciffimè prçfentem clK^non tantum in facramentis,fed ctiam in limplici verbo ex diuinis Scripturis profitera ur.

Veftrura illud oralitcr,fi ad fignoruin manducationera gt;nbsp;fienti oportuit,reftringeretis, vt oralis fignorura raanducatio à rcrura fignificatarura fpirituali pcrceptioiie diftingucrctur, barbariem nihil moraremur.

Iramb verba hæc funt, Nicolai Papæ, cap. Ego Ber. amp;c. De confec. diftinôt. X. ConEsntio Romutht Ecclefiie Apo/loUc£fedif amp;nbsp;ore AC cordepropteor, panem et vinum in altariponuntur, pojl conficrationem nonfolnm SAcramentum, fed etiam verum corpus amp;nbsp;fan^uinem Domini nofiri left Chifii ejfe \etS ElJ S VA LIT DR,

tjon

-ocr page 53-

Coll. Mompelg. rest. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4y

non folnm SacramentJim,fedinveritate mantbMßtcerdotumtra^dari, tungi Q^am horrendam amp;nbsp;ii-npiamjConftfllonei-n qinim in Cófeffione maiorc tarn difcrtcapprobarit D.Lutherus (en quid faciat contcntionis fpiritus) vt Canoniftas amp;nbsp;glolfam non minus quàm Schvvcrmcros quos appellar^grauitcr co nomine re-pichendentjquod Nicolaum Papam reprthendâr, amp;nbsp;optct om-ncs Papas tarn Chriftianè egiile quàm cgit ifteNicolaus cum Be-rengario in ifta confeflione : D.Andrcam certè nccelFe eft à Dn. Luthcro diffcntirc, vel aperte ad Papiftarum caftra tranfircjficnt certe Confubftantiatio à Tranirubftantiatione tenniftimo filo diftac,i5lt; in eofdem falfitatis fcopulosimpingic.

Thefis VIL Vvirt.

Hmm neßri£ ^dei fundamenta hac funt : Primum i^tiidem verba Chrifti, Dei et hominies, (jut in faera Cana Domtmea in^itnuone Cpanem dtfeipulis fuit porri-gens ) dixit : Edite, hoc eft corpue me urn, quod pro vobü datier. Et calicem vini exhibent, dixit : Hic eft fan guis meiu,quipro vobis effunditur. Et Pauliu de hoçßacra-mento loquens.ait: Calix benedibliontt,cui benedtcimics, nonne communicatio fanguinis Chrtftt ejte Etpanis quemfrangtmM, nonne participatie corporis Chrifti efi? In hoc prirnofandamento verborumf efiamenti Chriftf etiamfequentia comprehendnntur.

Match ]i(gt;.

Mar.14.

I.UC.ll.

rCor.io.

Jintith. Equot;! E Th.Bez,£. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r gt;nbsp;ee

Abfit’ànobis, vt vcrbisinftitutionis CœnæDo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loffavtr-

nimi non acquicfcamus: tantum ilia ad Analogiam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quèd

A: normam totius fidci Chriftianæ, inApoftolico inillis nonacquiefcatis. Symbolo fidcliter. comprehenfæ, neceflario , vt amp;nbsp;cæteros, line v.llaexceptione, locos Scriptnræ, cxi-genda elle airtrimns. ^Qi£od fi fiat : exiftimamus il- 1. Nullam, confcbftan-1am (ignorum amp;nbsp;corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti con- «ationem nos pofcre. fiibftantiationem.ab illa^jer^,quam pofuimus,di- JX'', ùnqæam n^hifX uertam, non modb non probari, fed etiam manife- ficientem,repudiamus. ftè J amp;nbsp;necelfarib euerti. Calix certe benedieftionis 3- Tropum in verbis communicatio fanguinis Chrifti, amp;nbsp;panis quern Paubgt; .tanquam Sacra-ftangimus , communicatio corpous. Chrifti, fine T ropo dici non poteft.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiij.

-ocr page 54-

46 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

jiâ marginales refutations,

I, Ridiciila eft ifta connexio , nifi priùs oftenderic D. Andreas, vel nullam elfe figiiram, nullum Tropum in facris literis qui in-teipretatione indigeac,vel inftitutionis verba nullû Tropum ad-mittercjvcl falfam cfle quam adfcrimus interprccationera.

a. Iinmb confubftantiario , quînam aliter definiri poteft in hoc argumento quàmRealis duarum ellcntiarum in terris,id eft corporis In,Sub,vel Cum pane,amp;fanguinisin. Cum, velSub vino coniunótio, quantumuis alterius præfentiam , nec Phyfica, nec Localis ftatuatur? Deinde vt ctiam Realem illam præfentiam D.Andrcæ largiar, annon tarnen aderiit panis amp;nbsp;vinum vt præ-fentis corporis amp;nbsp;fanguinis , rerum videlicet fignatarum figna? Quænam autem poteft elfe figni ad fignatum analogia nifi ^4-riKtiSc rclatiua?

Damnatis quidem, fed qua ratione? Num enim quæuis TrO' picalocutiofalfa amp;nbsp;damnanda?

Thefts VIII. Vvirt.

Secundum eß“. cjuod Chrifius lt;jui Dsusefi, mentirt nefat,, Tu. I. amp;nbsp;lt;^uod in ore eius non inuentm efl dolus, 1. Pet. I.

Antithefls VIII, 'Th.SeZ't,

I, Vos iti fentire non Gredimus amp;nbsp;prædicamus verum elfe, quod hic eft miraiidum ; quum dicitis : fcd’adid malè,dc quo a^itur, applicari affir-Tieurini paftores no- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o rr

, r. J 'z' T, mamus.

bifcum de Cœna Do

mini recufent difputare, quamdiu Omnipotentiam pro fundatn^to fidei noftræ in hoc Myfterio.vni cum verbis Cœnæ Domini ponimus.

Ad marginales refutationes.

I. Meta amp;nbsp;putidiffima calumnia.Quînâ enimvnquam charifllmis noftris Tigurinis fratribus,qinbufcum habemus cómuncm Hel-uetica confeflîoné,in mente venerit Omnipotentiam.id eft Dei-taté^C'À9?«ouijtfij-/«,velinfimplici verbo, vel in Sacramcntis,vel in vllo Chrifti opere,vt hîc dicitur,inficiari. Immo hæc ipftffima eft D.Andreæ doélrina, qua ipfe vidcrit quomodo ab impicratc amp;nbsp;blafphemia poflit vendicare, totidem his verbis ab ipfo fcri-^t^^Ditiinitus homtnis noneflilla •inäS'ttii, (flAternacumPatretß’

Sanilo

-ocr page 55-

Coll. Mompeig. resp. 47 Sanilo Spiritte ejjentia cammunis, fed communicataà ficundahypo-(tafi. Quod ne quis vt aduerfus SabcJlianos diéhtim interprété^ tur,hanc diuinitatem communicatam difertè vocat donajn fan-étis quidem dimenfa,in Chrifto verb iinmenfa:qua de re mox di-cemus. Nos autem negaiiimns amp;nbsp;negatnus Omilipotentiam Dei reólèad realem illam amp;nbsp;ellèntialem humanitatis Chrifti in terris præfentiam, amp;nbsp;oralem manducationem ftabilieiidam ad-hiberi.

Thefis IX. Vvirtem.

Tertium efi : lt;]uod Chri^tu e§l Detu ipquot; homo,i» vfia infeparabtliperfina. ^ttare ei nthtl efi impoßthile. enim impoßibilia funt apud homines:poßtbtliafinnt apud Deump'nejMt Chrfiut, Luc.i^. Et Angelm Gabrielin-^uit :t^onerit impoßibile apud Deum omne verbum, Luc.i. Etde Homine Chrifte induit loannesiSctebat le/lu j cjuod omnia dédit ei pater tn mamu j loan.iy Et Smptura tefiatur : Chnfium filium hominis coUocatum ’ ejfe ad dexteram Dei ; lt;jult;s, e/iinfinita Dei potentia; datam eße illt omnern potefiatem in cælo et in terra, Matth.z^.Ita^ue Chrifius omnia,^uapromtfit, praftare pote/i. ^uumtgiturverbisTefiamenti fui promtfirit, e/uod Velit nobis corpusfitum manducandum,et fangui-nemfiuum bibendum dare: et omnia ejua promifit,prafia-re Po flit : certtßimum efi, ejuodinfacra Ccena cum pane corpus Chnfiiedamus,etcumvinofanguinem eiusbtba~ mus.

Antitheßs I'iL. T'h.Eez.i.

Chrifto’Deo amp;nbsp;Homini,nihil cfle impoflibile, amp;nbsp;i- Deumabfolutè,amp; fiia ipfi profitemur : fed ita, vt huius dióti incerpretatio, plicitcr omnipotentem amp;nbsp;quod inde colligitur, ad fidei normain examine- concedunt. tur.AfEtmamus ergo pnmiim , iftam Omnipotcn- „oftrorum feri-namvnicameire,nonautcrnduplicem,quarumvna ptis non poteft, quod fit incteata, Deitati propria,amp; in nullam rem créa- creatâ Omnipotentiam tam transferenda : altera creata,quæ fit qualitas in vnquamd^uerint. Ert: Chrifti humanitatem infufa. Nec minus falfum amp;nbsp;^quot;'Tduue in' abturdum eile dicimus,pliircs numero Omnipoten- finitarfedin Chriftodii-tias,quàm pkircs numero Omnipotétes,id eft,Deos pkx eius ratio.

-ocr page 56-

4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

5- Il.imanitas GRrifti coiifticLicrc. ’Ell igitnr non Chrifti HurBanitasin I?opr^’ta\7fua:eau,læ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î fed Chrilhis homo in Zogt;«cft

non eft Omnipoteas: Omnipotens : liciic Humanitas ilia non eft Deltas, fed parricipatione per- fed homo ille eft Dens AÓyof. ’ Deinde Dcumipfnni lünaii DiuinæNaturæ. ita diciintis elle Omnipotécem, quod ad poteftatem 4’ Homo in xs^» eft per lecon/idctatain attinet, vc camen ea non poftît or'«mrdTiua'fuo“l'fco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;0« fa^re dccrcuit ; anc iis, quæ decrc-

plura. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contraria hint. Ratio eins rti eft,non quod non

$■ Negatur, Deut abib- ht Omnipotens: lcd quia polie niutare voluntarcm, lutè Omnipotens. acproinde mntari, non clict potentiæ, fed infirmi-6. Negaiit falua pro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentiri poller, ®In his autein nu-

Fb DeTm m?Omnipo- ^^1^^115 , corporis Chrifti immntabilem circun-tentia efficere pofte, vt lcriptioncm amp;nbsp;localitatcm; quia Deus conftitnit,vt limai amp;nbsp;femel lit in plu quod femel alfumplît, nunquam aboleat iquodfie-nbus lôcis.QuoJ clt a- ret,h vel ante, velpoft glorifîcationem, fimul pluri-bus.nedum omnibus locis, corporis Chrifti fubftan

7.“ Efùhuraana de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;negamus confequi, Vt vbique

imperio Chrifti fuper fit ipft.us Eiretitia, qui imperium in omnes tes crea-omnes cœleftes amp;nbsp;ter- tas accepit. ^Aliud eftcnim de quopiam explicate retires creaturas, fine qujft po(Iit,quàm quid fit in fefe : quum in creaturis dus*^ * prx encia ftne vlla prorlus exccptione aliud fit polfe, quàm cf-8. In Deo pofte effe, amp;nbsp;fc. His autcm pofitis , nihilominus verum illud cor-effe.idemliint.-cuiinvir- pus, (quod nuiic in cœlis eft, amp;c non alibi) in Cœna tutiscaro Chrifti parti- Domini rite adminiftrata, nobis, qui nunc in terris ceps faAaeft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumus, amp;nbsp;non alibi, veriffimè amp;nbsp;efticaciffimè per fi-

fnfinæarhumanlm” à- A«n fumendum,ad animæ amp;nbsp;corporis falutem, ^in-turam eius participcm cftabili 111a Spiritus lanóti virtutc præbcri affirma-faótamelfe negât. Ideo inus. Et hac tationc Chrifti Dei amp;nbsp;Hominis'°incx~ Spiritui fanfto foli at- plicabilcm illam vim multo cxprefliùs à nobis poni tiibuunt.quod Chriftus exiftimamus, quàmab iis, qui cxiftimant.non polFe io?Hmquot;u7virmis par- «OS ipfi Chrifto confociari, quot;nifi amp;nbsp;ipfe in terris Ticipaoonc carné Chri- fila elFentia adfit, pani amp;nbsp;vino infeparabiliter adhæ-fti prorlüsfpoIiâtîQuo- rens.

modo ergo hæc vis ei

tribuitur? ii Hoc de phylîca amp;nbsp;local! prxfcntiaafferitBeza, qnam nemo docet: ideo fiium prophum figmentum oppugnat.

. 1

aid marginale J refutationei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Adi.î.is. Quis tandem erit noftra calumniandi finis? An non veto ceu-tiesmilliesadifta relponfum cftî Sinon vult ad fidei normam D.An-

-ocr page 57-

Coll. Mompelg. resp- 49

D.Andreas cxigi Dei O-mnipotetiam,oftendar igicur Deum po{-fe non elFe, falli,muta ri jmentiri,arque adeo mori pofl'e. Quod ii hæcfalfa amp;impiafunt ,quo pudorenegati poceft regulamali-quam ex Dei verbo tradedam, qua falfitates iftæ amp;nbsp;blafphcmiæ à veritate diflihguantur? Refpódeat faltcm pro nobis Auguilinus. hk.Je ci-■Prapterea Detu (juAiam nonpotefi-,ejMa. Omhipotens eft. amp;cT ertull, aduerfus Praxeam Sabellianu,exeo quod Deo nihil fit difficile,vt necfterilem parcre nec virginem,colligentem difficile etiam ipfi non fufireipfiim Se amp;c Filium facere,Plane,inquit,Deo nthtl dtffi-ctle,fed. fi tam abrupte tnpmfutnpHontbus noftrtf, hac fententia vta-mur, c^uiduis de Deo confingerepoterbntts, tjuap fecerit ,^uia facere potuerit.l^onautem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omniapoteftfacere,ideo.lt;jaoc]uecredendum

eft tUumfeciJfe quod non feeerit, fed an fecerit requirendum: Hac rattone ent altqutd (f difficile Deo ; idfcilicet quodcunque non fecent, non quia non potuent, fed quia noluent, Dei anim Pojfe, foelie eft : Nenpojfe,llfolle.QMdautem'Volutt,(f‘ potuit^ofendit. Et nequis }iie,adillud Accipixe, Comedire,vt de corpore in terris xeipfa amp;nbsp;eflentialitcr, non tarnen fecundum corporis modum praHente ' expofitum recurrat : audiamus hac de re Cyrillum, Chriftus ,, inquit , quum Spiritum^ immitteret-alpoftolifj non potuitcutneis carne eonuerfari, qui ad pattern afeendtffet. Camel inquiet.D. Andreas, id eft Efsentiali quidem amp;nbsp;reali irttcrrisprrefeiitia. fcdnbn phyfico nec local! modo. Sed qujsiftam glofsam fcratj Iftam cnim Illo-calitatem , non vt falfara redargucret Afeenfus, præfcrtim ex D.

Brentij fententia,fedpotiùsconfirmarct. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a.

Et Vigilius tötidê verbis Eutychecc iugulâs, Qtfia caro Chtiftiin coele eft, non eftvtiq', in terra-, que cruditilfimu fenptorem amp;nbsp;Mar—' tyre queries in fiiis præleôtionibus D. Andreas Dormilium au fus eft vocare,totiés alfiffiiittï’veterno le cófopitum clicdcclarauir.

Nonmèrnini quidé legere in D.Andreæ, amp;nbsp;ipfius feólatorum 2. fcriprisjhanc Omnipotehtiam , quam Humanitati tribitunt elle creatam ; fed ipfi perinde faciunr, ac fi hominem à fe didum efie n^garent, quem tarnen fateantur elFc animal rationis particeps. Ecceenim totidem hæc D.Brentij verba , Hon poteftkacratione inter Chtiftum Petmm difetimen confitui ^vt dtcamiu Chnftum Hominem ejfe Deum,non dicamuePetrurn ejfa De«wj;Et an hoc non eft aliquid ctiam Arrianifmo deterius?Agnofcebat enirn Arriiis Chriftum Deum eiFe o/xamp;)i'ôjU4)ç,non Pétrurn:amp; quid aliud Nefto-rius en inferis emerfus euomeret?£tenox. Exiflo Euan^elqdibio, Verbtm carofa^um eft, quad de Chrifto dtcitur non de Pe»o , difcn-

lt;’.i.

* oJ-

-ocr page 58-

$0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad a ç t a

men Chrifl-i (ÿ Petri eo fiatuendttm eft, ejnacl Pihm Dei\fna. ejfentia in,plet hominem Petrnm,vt nbsp;nbsp;hominem Chri/lnm^non tA/r,encommH-

nicAt Petro omnet.fnASproprtetAtes,fedtAniHm nonriHUat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t tn

Chnfto DiutnitA! totAinhAbitAtfecundum EJJentiami Poten.ttAmamp; tn^faln- PrxfeniiAnijßc totA inhAbitAtm Petro. Svd Sc ipfc D. Andreas, inter ‘^heter ^tihabitAtionem Dei m fAnElie et in Chrtfio, (inquit) P'N VM eft dtfr crimen^cjuod Sanüii dtfiribuAtßiA donA dimeßi. Chnfto vero immen-Ccdo igitur,proprietates iftæ communes Chrifto amp;nbsp;fanôbis, aut funt Ellcntia jpfaDci,aut qualitaics creatæ. Si Eflentia Dei, conicquetur Chriftum qiiidem edè penitiis Dciim,Sanftos au-rem aliquatenus Deos : fin creataefune q^ualitates, Porentiaqui-dem Chrifli erit Omnipotentia creata limul amp;nbsp;immenfa: quod hicfalso ncgaiiic amp;nbsp;à fc amp;nbsp;à fuis dici D.Andreas.Sanctorum aii-temfueritpotcntiaqiioquccrcata, fed dimenfa amp;nbsp;imperfeda: Omnes enim amp;nbsp;immenfæ proprietäres, àNonnullis amp;nbsp;Dimen-fis , non toto gcnerc , fed fecundum plus amp;nbsp;minus différant ne-ceffe eft. Idem de inhahitationc ftatiiendum eft : qiiæ quiim fit crep^tiT/xw'in Sandis, ac proinde creatoriim donorum caufa effi-ciens, cadem quoqiie in Chrifto ftatuetur. At longé aliter Paulus , qui de Ghrifti perfona loquens, non d-nirnrói led Q-tàtnroi vocabulo vfus eft,amp;addidit oaijMiiTixéiçfXA eft »17»®ƒ«{ amp;nbsp;«st-S-’ van-^a.lt;nv. Sed quid D.Andre« præterca faeias, aufo etiam affirmare hominem Chriftum non iftud modo cum omnibus Sandis ha-berecommune, quod ciim eo Deus pcrfonaltter fucrit vnitus, fed etiam (qua voce nihil horribilius vnquam cuomueruntMa-nichæi) rcs omnes SubGftentialiter à Deo luftentari?

3» Mefae præftigiapi Nam,/«Se/e nihil aliud fignificare poteft, quàm fubiediuc,vt in feholis loquunturiid eft ita,vt hæc Omni-potentia,Humanitati vt in fiibiedo «mmi infit, Atqui paulo ante euicimus earn àD.Brcntio amp;nbsp;D. Andrea necellario ftatui crea-tani qualftatem : quæ fi non ineft Humanitati, ergo Deitati, id eft, ipfi ineft, (quo nihil abfurdius dici poteft) aut Chrifto prorfus non ineft.Q^d fi eft Effcntialis amp;nbsp;increata,ipfâquc adeo diuina Elfcnria: fieu t s xiyoç nô accidit afTumptæ Humanitati, fed ei vnitur hypoftaticè,ccrtè non alia ratione Omnipo-tens fuerit hic homo, quàm quatenus eft Deus, ac proinde non xaJ'auTo', fedgt;taT’aXXe. Et quum in hypoftatica vnionc, faluæ maneant Proprietäres vtriufquc naturæ,fua fubieda nunquam egredientes : abftradæ autem voces déclarent naturas quales funtin fcfe, fiuedÂ^-’fstwT«?, amp;ex naturæfuæ proprietate : ne-cellàrii)

-ocr page 59-

Coll. Mompeig. resp. 5^ ceffario cfficitur Hiimanitatcm aniimptam , ncquc it«3-’e«üT«'(', ncqiie xatT alxxe Omnipotentem dici potfe ; aeproinde rotam i-ftam pcrfonalcm diuinæ naturæ participationem quam an-tca Vbiqiiitarij realem cfFiifioncm vocabant, abfiudiffimum efie comihentum j ex Monothelitarum laeunis ad fucandam Vbiquitatis laruam hauftum. Qiiam abfiirditatem animaduer-tentes quoque Scholaftici, rcótèamp; erudite negarunt diuinam Omnipotenciam vlli creaturæ communieari polie, ócinanimo Chrifti nequccreaturarum nequepropriæ voluntatis, neepro-prij corporis refpeólu, fuilFe Omnipotentiam'; fediduntaxat Omnipotcnriac inftrurnétum', licet pcrfonalitcr vnirum.Vis au-tem inftruméto vtentis, Si vis ipfuis inflrumenti, duæ funt numero vireSjUon vna inftrumento communicata. ' •

Immo nulla hit ambiguitas. Nam qua ratione Homo ille eil Deus,eadem rationc eftperlpicuè amp;nbsp;inanifeflc Omnipotens:per Vnitatem perfonæ videlicet :vr Humanitas ficut per hanc fui Vnitionem cum non euafir Deirasjta etiam non minus ab-furdcdic'itur vllo modo Omnipotens, quam fi Corpus dicere-turintclligcrc amp;nbsp;ratiocinari, propter animam ipfi hypoftaticc vnitam.

Ludit D.Andreas in Chrifti nomine, quo-Perfona line Totus y. Ghriftus defignatur , quum hîc de Humanitate ipfius, licet non feparatim , diflinótè tarnen confiderara, agatur : quam opinari, velfuifTe in cœlis, quum clTet in terris, vel quum nunc in cœlis fit, præfentcm elfe corporea iJla fua ElTcntia in terris , mera eft Eutychiana blafphemia : qua de re Cyrillus, Poffe implereomnia, fèquot; tranfire per omnia, fe‘}M in omnibus, non efi a/teri. natura lt;juam Diuinaconcedendum. Et Vigilius, Vnus Aridem Chrifius vtriuf^ue fß'natura, nbsp;nbsp;efuidemf^hieiue fecundumriaturam dtuinittttisfua,(^

loco contentus ficundum naturam humanitatis fua. Hac efl fides ef eonfeßio Catholtca eiuam jipon:oh tradtderunt, martyres roboraue-t^«t.Et Tertul.r'bi^ue inuocatum adeffe, non hominis natura eff,fed ^i,vt adeffe omni loco poßit. Ide Vigilius, Q^ando carofuttin ter~

Ta,nonfuit incœlo-,^nunclt;]uaincœlo efl,nonefivtie^ue in terra,e)uum f ooelo Ventura ff eretttr. Et Auguft. Donec finiatur feculum ,furfum erit Dominus cuiùs corpus in lt;^uo refurrexit vno loco effe oportet. Et Ta\^6nt.Chrifius'ffcundum human am fubfiant i am abfuit calo,sjuum effet in terra, dereliijuitterram epuum afeenderet ccelumy vc alia tc-ftimonia millies repohta, hunquam refutata prætercam.

DeDeitate, nulla inter nos controtïerlia eft. Quæ verb pro- 8. g-’i-

-ocr page 60-

5X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

pria liint Dcifatis de^Hunianitateaió dici,vt ncc yiciffim deDci-tatc qua? funt Hunianitatis propria, nunquam eft ab Orthodo-xis diibitatum.

Qu^iiin Spiritus Sanólu» fit EiTcnti^ilis virtus.iParrisamp; Filij, nöii adimitiir Chrifto quod tribuitur Spiritui Sanólo : Et Chri-Ihiinhocfuo Spiritu Humanitärem fuam fandificalfe,amp; banc Humanitärem à Pâtre vnólam efle ( quatenus hic Spiritus ab v-traque Perfona procedit,qua etiam racione dicitur Deus illi Spi* ritum fuiim dcdifsc, amp;nbsp;quidem non ad menfuram) teftataeft fenfibilicer biftoria ipfius Bgptifmi, fiept exprefiis verbis pratdi-xerat antca Ifaias. Videat ergo hoc loco D. Andreas ne in myftc-rio quoqucTrinitatis parum fit cruditus.Carni ycio Chrifti ni-bucre,quod cR diiiinæ n^turæ proprium , nufqnam cx Sacris li-reris didicit D.Andreas, fed vt naturas fine feparatione adiierfus Ncftorium,ita etiam illarum amp;proprietates. amp;. opcratiopes om-nes efsc adiierfus Eutychera diftinguendas.

Immb non fpoliat hominem Dei virtute qui nufquam iHiim à Deozogt;« fcparat.; fed naturas cum Eutyebete confundit qui Deitatis Àoj-« aóliones prqprias humanitati, quantumuis vnitæ glorificat£E,tFibuir.

n. Refpondeat Auguft. de ipfo Chrifti corpore glorifiçato difse-rens. Spatta lacomm toile corporibufy amp;nbsp;nufc}Haernnt,^fi nufi]unmy ergo nec erunt. Et alibi,Si cof^tts,ergo tn loco. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Tbefis X. Vvirt.

De modo Modne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quomodo in facraCcena ettmpane

mænducïdo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indtgni fumant corp tu et fangutneiç

niç corporis Etf’fp’ni «»5. Aterif «wî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Je Modo

ehrifti.non tantnmhoc dteere poffurnus : eum effe fupernaturalem, difputanduni. et tationi humante incomprehenfibtlern : ideicjue de eo non difputandum. Dem enim plures rationes- etmodos C profua immenfafapientia, et Omnipotentta) inuenire potefi^ tjutbus efficiat,vt corpus et fanguis Chriflt altcubi fintf et vefeentibus exhibeantur, ejudm duntaxat Phyß-cum et naturalem modum,e]uemfgt;la httmana ratio intel-ligit. Itayue in hoc dtuino Ätyflerio rattonem noïtram eaptiuam ducimus, et fimplici fide verbis Chrtfli f Hee ejb corpus meum:Htc efifangttis meus) fana et tranquil-Iskconfcientiftinniùmur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

adnti'

-ocr page 61-

Coll. MoMPELG, kesp,

j -Anütbefis X» Th.

Modutn, quo res fignificata cx diuina or- »• Modus rcbtiuus !iic dinationc cum fignis coniungirur, ipfa ü- j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Humana,

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. f. ‘ âd tegcndum crrorcm

gnorumappcllano explicat, amp;oftend,it cfse e^co^wta. Nnllaenim Relaciuui-R cx Dei pado: ’^quod amp;nbsp;in ipfis có- Hicrclatio: fedfpintua-traftibus biimanis amp;ordinariislocuin habet, liumpercorpóraliayc-jModumaut^m pcrccptionis rei fignificatæ, J^amp;realis cxHibitio in-fiue qur fieri poifit, vt corpus illud in ccelo ^^ngcl’difcrimen in-inanensgt;nobis in terra politis., unltrumenta- ter ciùdes contraólus,amp;. lis caufæ, nempefidci interuentu communi- Sacramcnta Euagclica. cetur.adco efiicacitcr j vt vitam æternâinde 5- Maiorempottntiam haufturi fimus, amp;nbsp;fpiritualia tot beneficia lam nunc percipiamus : vere inyfterium ma-

,gnum else,cumApoftolo profitpmur, ac pro- derc: hic ycró per iuam inde credendum,amp;adorandum,non pericru- Diuinam viïtutem par-xandum.At enim Ci verum efïjreipfacarnis «Sc ocipatam m ternsad-fanguinis Chriftieisentiam, .cum pane amp;: vi- «“owp“ no in terris adefse, amp;nbsp;ab omnibus'acçcdenti-bus, quamuis inuifibiljter , ramen câdem amp;■ vnicaoralifumptione pcreip.i: '^non videmus ƒ• manifellum eft^. quînamniodus ifte dici pofiît ’“^erntabitis,'^“^^ ^uiimmcrèfit naturalis turn fignis, tuin âgnificatîs communis.

admarginates refutatiomj,

lmb ipfe D.Andreas Aclorum abipfo editorurn pag.94. fafsus j, eft Sacr:^rricntum duabus rebusconftare, terrena videlicet, vtfi-gno amp;nbsp;ccclefti,vt fignato.Sed amp;nbsp;idem D.AndreaseorundemAóto-rum pag.28. contendit oralem manducationem-corporis Chrifti, inftitutam efsead.confirm^’Xionemtnanducationis Spiritualis per fidetn. Qtü.nam idveranifi rclationis Analogia? Nam amp;nbsp;ipfi ritus Sacramctales figna funt,vt Augnd.epiA.z^. SiSacramesa ^uan~ dam ßrnilttndinem earam rerum tjaarum Sacramenta funt, non habe~ rent^i otnninoSacramenta nonejßent. Concedere igitur Signum amp;nbsp;Si-ë’^^tuni , amp;nbsp;negateamp; relationem Signi ScSignati, tarn eft manircfta.infànra,qpàm infi,çiari quodaffjrmesiçiufdemquççft eç-roris veram C3^ibi,qonem rei, fig'nificatæ fiue hîc in terris pr'æfen-tis,fii,reabfentis,f(/i(rç,^ftue relationi opponcré: qûafi vnaper altê-lam £ollatur,quum c contrario vna alreri fubordinctur..

-ocr page 62-

54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D A C T A

I. Longé maximum certè d-.fcrimcn eft inter ciuilcs conttadus amp;nbsp;vSacramcnta Euangclica , led in fébiis ipfis, non aurem in co pofi-tum, quod vtrobique figna amp;nbsp;res fignatat adhibétur. Et rede A'u-guft.Epift.5 inquit, ejnum adresdittinoipertinenttSacmmefira appel-l.intnr.SyC plurimùm intereft inter cum qui rerrcnajamp; cum qm coe-ietlia loquitufj fed neuter ab altero ipla loqïicndi adionc differr, quum vterque lingua loquarurjamp; fæpeetiam iifdcmvocabulis; hie quidem ad res cœleftcs,ille verb ad res rerrenas hgnificandas vta-tnr.Nec ignorât D.Andreas hæc aurca Bernardi verba, Mnlta fiiit propterÇe tdtwn:alta veraprnptera’ia defynanda , amp;ipfet dicunturß.-gnafpquot;funt. V tenim de vfaahb u ruinnrn-ts'cxe'npimn, datur annulus abfolute propter annuluw amp;nbsp;nuHa e^ {Ignipcatio: d nur ad inueRien-dum de hitredttate alujua (ignum efi, ita zn iam dtcerepoßit tjui ac-cipttiaytmtlas no “valet ^utdlt;juam,fedh^redttas efi, ^uam tjuamp;rebam. In hitnettatjue modum paßioni appropians Dominus, deoratiafuatn-' Hefltre curauft'fuos, vt inutfibilisgratia ,ßgn'o alii^itoprafiaretur, Hæc ille,aliapfÆtcrea fignorum eiufdem generis exempla, putà, libri, bacu'li,annuli,proférés. Ex quibus apparet inter humanirus Sc di-uiiiitiis inllituta ligna non elle ponendum diferimen in to quod Egna lint,led in eo-qubd diùcvlilninæ lint res lîgnificatç,fiuépræ-fentes line abfentes ftatuantur.

Immo hie caluniatur D. Andreas. Ntt cnim praebitionem amp;nbsp;coniundioncm Sakramentalem à hdceuiufquam fufpedimus, vt qui fatcamur integra Sacramenta femper,quibufuis aceedentibns» prout ordinatio diuinatcftatnr præbcri. Sed pcrccptioncm demum rei fignificatæ, amp;nbsp;eum fignis ill is covporalibus Spiritnalitcr præbitæ , fidci, vt vnico ad recipiendum amp;nbsp;nobis applieandum Chriftum idonco amp;nbsp;efficaci ex fidci formula inftrumento, rribui-mus. Prætcfca iftam fidci in amplcdendo Chrifto cfficacitatcm, non à fcfe,fcdaChrifti nobis illam donantis,amp; illam ficcfficacem reddentis Spirituamp; virtute proficifei ex Dei verbo doccmus :vc penes Deum patremj Filium amp;nbsp;Spiritum Sanótum in folidum'no-ftræ falutis laus omnis amp;nbsp;gloria tribuatur.Pcncs pattern videlicet, vt qui nobis Filium dederir, penes Filium qui noftra eft lufiitià amp;nbsp;Redemptio, penes Spititii Samftum ab illo vtroque procedentem amp;nbsp;in omnem veritatem nos intröducétcm. Chrifti veró,ncquè vt Dei Omnipptcntiæ,ncque'VirHomlnisfomnia fibi fubieifta co ci-cepto qui omnia èi fubiccit) habentis, potentiæ quicquam derogat , qui conrradidória ipfuifl firrtuPpolîc facerc, id eft, merxtiri poHcjnegar. ' ' ' woni..-^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si

-ocr page 63-

Coil. Mompelg. rejp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sy

Si no phyfico modo,ergo non orali: auf nos doceat D.Andreas 4. oris adionem in mandiicando amp;nbsp;bibendo phyficam non elle.

SEQJTENTIA DOGMATA CVM SCRIPTVRA SACRA PVGNARE, iudicanc Doftores V virtembergici.

Dogma I. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

verim TeHamenti lefii Chrtfli non fimpltciter, quot;vel ri ^miv,vtfon«int,tntelltgendaßnt. Eaenim obfcuraeffe:ideóque •verum eorum fenfum ex aliie Scripturii locfs petendum.

AD DOGMATA, QJ^Æ DOMINI - Co L L'O C ORES CVM - S.SCRI-ptura pugnare iudicantjD.Bezx '' ' ipfiuscollegarum refponfum.

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad I. Dogma.

TOs contrà cxiftimamus, verba infti- i. ObfeuraIocs indîgét cutionis Domini, vt ôf omnium, fine illuftratio^- Sed vita .cxceptione,Scnpturælocorum interpre-tationem ad normam ndci in lymbolo Apo-ttolicocomprehenfæ,vt fuprà didum eft, re- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

viocari, ßi ex collatione Scripturarum expli- quot;

*cari deberc, ^neque Ti'pHTov accipi, falua fi- Simpliciter falfum deianalogia,poire : vcl propterea obfeuram eft.ficut collatiojfe-cenferidebcre Ccenæ Domin,icx inftitutio^ H^^nsdocet.^: nem,lt;^itbdti-Qp^5jjjeaincircdiöatur. ' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“

i

' .Ad ^ltrginiiles refutatione/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'f

Satis,fane funt apetta fi Sacramcnialem infiitutionèm phrad Sacramentis vfitata nobifeum, id ell vçfba fecupdum fubieilam ,m?teriam intelligas. Sin,minus., ficut,Arrian,os fuumiUud, Pater maior meelt,amp; Authropomosphitas, Manus tuæfecerunt me,vt

-ocr page 64-

^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A P ' A C T A .

apertiffiina pro fe verba.cicantcs, amp;.eæte«3rum,fcr£,0i'niîium hx-reticoruin impias interprctationcs .^patres, ca ratioBçrefu.carunr, quod in analogiam capitum fidei Chiiftianæ pcccarentnta ôc nos, quot ccllimoniis probatur veritas corporis Chrifti perpétua, ac pjoindc circumfcjriptio amp;nbsp;localitay,itidémq«çAfcenfio in cœloS, amp;Reuerïio è.cœlis, tot inuiftisargumentis liberalem inteepreta-tionem inftitntionis Cœnæ Domini coarguim'us ih ^ubieôtiamp; prædicati atrributionc.

Dogma 11, •

jQwd infacTA Cornu ta,ntugt;np^nif vinum ore accipi(tntur:CorpM vero Chriftt jptritudltter duntaxat,Tide nimtrum-t fumatur. Fide entra in calum afeendendum, vt ibt corporis amp;nbsp;fanguinû Chrifti participes fiarnns; quia Chrifti corpus poft afeenfumin cœlostante neutßimum diera nufquam nifi in coslo fit.

1. Nihil Omnino pro-barutn efle, ex verbis Chrifti detnonftratum

Ad îl, dogm/t.

’ Satis videmuf,rtosppobairc,quodbîc im-probatur.

eft.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad marginalem refutationem.

Puerilis pecitio principij. Concroyertitur enim de verborum Chriftiinterpretatione, quam nos vt falfiflîmam ex analogia fi-dei,amp;aliorum Scripturæ locoruin collatione oppugnamus.D. An-dreas vero quafi veram airumit.Num verb Chriftus Cœnam infti-tueris fibi ipfi,Angelis fuis, Apoftolis Petro amp;nbsp;Paulo, roti deni-que veteri futuræ Orthodoxx Ecclcfiæ contradicere voluit? lubet cnim ipfe in ilia facta Aûione celebrari fuæ mortis roemoriam donee veniat. Num verb Venire idem déclarât arque ex Inuiftbili fieri confpicuum, ex illocali, localena,aut vcnturus eft qui iàma-dcft?Angeli vczo Apoftolos furfiim Dominum afcendentem ocu-lis fecutos non monent vt dcinceps non in cœlis ( qub dcfixos tc-nebant oculos) fed in terris illud corpus quærant definitiuè vel repletiuè, vt fcribitp.Lutherus, vel omnimaieftatico aliquo mo--dopræfens quærant : fed, Surfum vercabiiftè doccnt,indc nonnifi conftitutô‘fempoïe’ficütl àfeenderat reuerfurum.,Petrus verb, O' portet, inquît, vt illiim ncipiaptt Caelivffüeddtempora inflaurationù omniuin i Qn_em lodûiïi (jyàttl ab/urdo gloftcmate deprauent, qui ftro, Ccelo recipiiiMérptexjtntWïi'CoelHm, (id eft gloriara cœleftem) red-

-ocr page 65-

Coll. MOMPELG. RE SP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

patct J qubd‘fi ita cfTet, nullo modo conucnirct addita reftriftio,vfq«c ad tempora inftaurationis omnium, qumn tunc fnaximè fit confpictia fiitura cœlcftis Chrifti gloria. Paulus autetn,Pfrej^rf, inquir, abfnmtuà Domino^ amp;c,Cupn) erngfare ejfe cnmChrt^o.^t Auguft. Videte afcendentetn, cndtte in a.bfentemtjjie-' riite in venient ern t fed tarnen per rnifertcordia?)^ occultam et tarn fentite pnferiiem^empe.^z inquit ahbi,yêirgt;;y«w'Diuirtitatem. Idcm,^lt;rj^««-debit aliejuis, ^HomodoteHebö 'tthfentem t i/Momôdo in cœlummanum ndttamvt ibi [edentemtenean.^-Fidem mitte 'ef tenuiHi. Parentes tui tenuerut carne,tu tene corde: pretfens ab fens eß ChriPlw,niß etiim prüfens effet,à nobis tenerinon poffet. Et abijt,^ htc efitcorpus fuutn tu-Ut Cœlo, Ädaie^iatemfuam id efi Dtuinitatem non ab si ult t mundo.

, ^adraginta dies cum Apoftolis conuerfatus affumptut efl in federn paterna dcxtra, vbi' tam permanet , donee aduerfarij ipßusfubijcianturpedtbusipßus. Etluftinns, ^uod autem Chrftumà mortuis excitatum Deus pater omnium effet in caelum adduSluruSf^p- ibi eum detenturus donee damones ipßus hoftes percufferit, audite verba ißa Daut dis Pfdl.iio.Dixit Domtnus Domino meo.

Dogma III.

Deum enim M vniuerfa quidem fua Omnipotentia efßcere poffe, vtcerptis Chrifli ,vno'eodemq^ tempore inpluribus quam vno tantum ' loco,ßtprix.ßens.

Ad 1 ID Dogma.

’Qiiïnam non definatDeiis efle Omnipo- 1. Aperu negatio om-lens, etiamfi efticcre non poffit j vt Chrifti «ipotentiæ Dei : corpus vno codémque tempore pluribus lo- ffiSfe ” lvquot;m' vÉr'-tis elicntialitcrprælcns fit, aut vt alibi nunc BVM,hoceft, vllares. üc^quàm in cœlis, diximus ad9.Anthefin. Luc.i.

Ad marginalem refutationem.

ßA imparam non minus quam impudentem iftam calumniam. Vide refponfioncm ad primam, quintam,amp; fextam refutationem Antithefis nonse.

Dogma mi.

Itaque nobis in Sacramento Eucharillia corpus Chrifti non magis in terris prafens effe^quam oltmAbrahafuent.

h-j-

-ocr page 66-

58

Ad acta

jid 1111. Dogmfi.

I. Alia præfentiaChri- Chriftum Deum amp;nbsp;Hominem,vt quiMe-ftihoministemp»rcA- diator alioqiu efleno pocucnc,fatemurqui-ƒ• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dem ’aâ:u non fuilfe hominem ante realem

memo poft incarnatio- mcarnattonem : led tarnen ndei Abrahami» nem faftam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(quæ dicitur ^■ixti^a.irn rerum quæ non funt)

a. Paulus non dicit, non iHuforia opinionc, ^fed vere amp;nbsp;efficaci-lt;juod fides fit vmiTtm yt cjEteiis fanftis patribus, præfentem Heb. n.fed return fpe- docemus. Vidit entra Abraham diem randarum,amp; non appa- ilium Domini : nec ‘♦alius fuit numero Chri-rentium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftusvcnturus,quodad fidem patrum attinet,

Beneficiorum Cnri- nobis Cnriftus,qui venit. Vnde mcritb dpernÆXK Auguftinus afferuitnreterum Sacramenta, he «undum humanitatem paria tillite nollris, fignisautem diuerfa. pracfentem non habuerunt, quern ventBrumcredidcrunt. 4. Fuit fane idem Chriftus : fed non vtrifquc pari ratione præfcns.

Trad kiî. in Ioan.

5. Re^cdu finis amp;nbsp;virtutis rfed non pracfentia Chrifti fecundutn Eumanita-tempari.

Admarginates refutationes.

J, Immo in re quidem ipfa, id eft Chrifti humanifate , temporis circunftantia magnum conftituit diferimenvtpotc quæPatrum temporibus nondum aélu exifteret ? Sedquatenus Patribus amp;nbsp;in verbo amp;nbsp;in Sacramentis veteris foederis ventura, iam turn per fidem fruenda præbcbatur, Sc nobis nunc vt iam exhibita in Noui fœderis verbo amp;nbsp;Sacramentis præbctur,idem vtrobique eft Chri-ftusieadera fignorum, qiianuis diuerforum amp;nbsp;imparium, amp;nbsp;rci fi-gnificatæ,f'id eft Chrifti etiam vt hominisjeoniundio Sacramen-talis:eadcm quoque perceptio, nempe Spiritualis amp;nbsp;per fidemzea-dem quoque vtrorumque,nempe amp;nbsp;patrum amp;nbsp;noltrafides,in e-iufdem Chrifti humanitatem,quamuis in fefc Patrum temporibus nondum exiftentem, tarnen illorum vt amp;nbsp;noftræ fidei præfentiflî-mam, refpiciens,vt reólè prorfus Auguftin. Veter um amp;nbsp;noftra Sacramenta fignis elTe diueria, re verb paria,dixerit. Et vt norit D* Andreas vanam eftc diftinókionc quam addit, quafi beneficiorum Si virtutis Chrifti duntaxat participesfuerint vetcres, extra ipfius Chrifti camera, vtpote aéhunondura exiftentem , confiderct ve-lim,quum beneficia ilia Chrifti, fruiftus videlicet mortis,amp; omnis. obedientiæ ipfius,pcndcant ab iis quæ noftri caufa præftitit ; an-uonxqucabfuvdura fit Patres facerc participes beneficiorum Si virtu-

-ocr page 67-

Coll. Momielg. rest.

yirtutis {acrificij Chrifti, quod tarnen nondum erat rc ipfa oblaquot; him , atqueabfurdumilli videturquod affirmo , Patres videlicet ipfius quoque humanitatis Chrifti,quanuis nondum adu exiften-tis,fa(ftos fuilTc participes. Quod fi abfurditas ilia nullius eft p®n-deris,quonia facrificium illud, etfi nondum extans, reipfa in fefe. Deus tarnen pater, cui futura quae decreuit iam præfentia funt, amp;nbsp;Patrum fides illi»d quafi iam præfens intuebantur, curnam de ipfa Filij Dei incarnatione idem non ftatuemus? Verum eftenimom-nino quodait Vigilius,Necthefanrum huKc/ineagro, necagrumhune fine thefauropojfe ab ali^HO pofiideri. Itaque ncc vidit Abraham O-culis fidei diem Domini abfque ipfo Domino, ncc dicit Paulus, eâdem illam efcam, amp;nbsp;eundem ilium potum fuide beneficia Chrifti,fed ipfum Chriftum,amp; quidem totu. Ncc enim illos Filius Dei aliter quàm incarnatus feruaffèt. Spiritualem enim efcam manduca-hanti (inquit Auguft.trad. in Ioan.26. J vti^ue eandem : nam corpo-ralem alteram : tjuia tUimanna^not altud: (3“ omnet eundempotumjpi-ntualem hiberunt: Aliud illi,aliud noiifed jpecie vifibth tjuidemttamcn. hoe idem fgnificante virtuteIpiritali. ^wmodo enim eundem potum? Bibebant^\n(\ait,defpiritaltfequente PetratPetra autem erat Chrißm. Inde panûdttdepotm.Petra Chriftm inßgnoyverus Chriftut in verbo t^r in carne. D.autem Andream minime miror in vetcrumSacrame-tis beneficia Chrifti ab ipfo Chrifto feparare , quafi hæc abfque il-lo percipi polfint, quum in Euangelij verbo fimplici eundem er-torem admittat ,carnis amp;nbsp;fanguinis voces in Spiritali manduca-lione cap.lohan.tS. figuratè accipicns,pro folis beneficiis à Chrifto per ipfius carnem nobis præftitis : contra ipfius quidem Chrifti verba,qui panem fine cibum ilium cxplicans, de quo antea dilfe-

* tuerat, amp;nbsp;quænam elFet ilia caro quam fpiritualitcr comedi iufle-tat, exponens, Pania, inquit, quem ego dabo caro meaeft, ipfiflimam certe eftentialem illam defignans quam in Cruce pro nobis obtu-lit,quod difertis etiam verbis affirmat,tum de vCrbo ftmplici,tum de Baptifmo,Origcn.in Num.homil.ig, amp;nbsp;Hieronym.fuper Eccle-fiaften.Et Aug.non femel verbum fimplex Sacramentis exæquat. Quidamplius? Si nobis nó credit D. Andreas, credat SueuicoSyn-tagmatijid eft ipfi D.Brentio nondum Vbiquitario, cuius hæc verba funt.^ewjo««/ tjuidem erat agni pafchalia tempore Chriftus ab auri-bus amp;nbsp;ab oculis carnalibus, prafenttßimus tarnen eratfdei, ‘^ua motù aliaßii^ ex hoc mundo in Spiritualem tranfitolaty aepro naturavifut Dei, qna Chriftifunt videbat.i Sic enim Deut omnia eriam futura fibi prlt;^entiavtdet:itafidetrem longißimipro mundi captu pofitam ftbt

-ocr page 68-

éo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A c t,a

pr^fetitißimAmfiicitQr“ videt. Nee ramen ignoro enndem D.Brcn-tinm poftelt;iincex J?atrès amp;nos .hoe diïcrimcn conftitiierc.gt; quöd illis qAiidein Spiricum verbi, qui Patribus præfentcin Chrilhim cxhibucrit in promiffionibus,nobis autem præterea literam tri” buit, qua corpus Chrifti amp;nbsp;fanguis nobis præfentia exhibentur. Qjafi veto literam etiam fuam Patres nô habuerint; quod tarnen dUcrimen fi ad id refert quod ait Auguft. clariora videltcet amp;nbsp;att-gu/hora eßße noflra Sacramenttt:S!ciniïa. præfentiam fideir-fi; con-trnèr, n-e in hocquidern àbonis tumdifl.enti. ’ . . *

fgt; Non fctipfit quidem Apoftolus,Fidem eflevvarceejr rcrum qux noh finit,fed rerum quæ fperantur. Sed ira fignificari rcs.nondura exiftentes, fed à Patribus fperatas, quia créditas, manifeftè liquet, tum exantithefi hypoftafe»;, qua tes iam fubfiftétes dcclarantur, turn exilliusfideipatrum exemplis. .

Dogma V.

. In nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Coena, dunt ax at wnutenii operatiinertii nbsp;nbsp;mentum abferttit

corporis amp;fanguinis Chrifii dijpenfari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -

Adv. Dooma. V

I. Chriftus nonwtN- Tantumabeftvt Chriftivirtutem, amp;tbe-Ti lolùni: fedori «or- iießciain Coena Domini ab ipfiufmct GbrUli Eoguinem funienda in Çommunicatrone feparemus, vt cotr^in ver-Sacraménto offert bo quoquefimpliciamp;.in Baptifmo, hæc.vtrtt-præbetj'fiue quisverè que infcparabiliter coniûngi, amp;nbsp;Menti'per credat.Ÿcl noncredat. fidem fumenda præberi,allèramus.

■ ; ■ Admarginalemrefutationem. lt;nbsp;lt;'V

Vidbrefponfionem ad refutationem terciam Antithefis proxi-tpè præcédentis noftræ quartæ^, nbsp;nbsp;nbsp;: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j’i. n«*..

- ' ' ■

Dognia VI. ■ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;’’l'-efr-jh

1 ^uod inter ùidtgne manducantes, amp;nbsp;iudieium e C«na Domini per~ eeptione ßbifumentes^numerentur etiam ij,cjui alitjua fidei imbeciditH-s te^aut aliis inßrmitatibus laborant : quum tameu véram fdem habeant.

■ nbsp;nbsp;nbsp;A’quot;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.llli-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A Ad. VI. Dogmài nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, tui

' r Nunquam nobis in menteni venir, Tt per«

’ ' * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidem in qudquâ flatueremus : quafn

h«c perfçdio ftarc cutn carnis rcliquiis ne-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;queat.

-ocr page 69-

Coll. Mçmpjl-g., resp.

quc^t : t.itiUimabeftçMt.ver4m^T|cHi,jperfe-

lt;ia pon dit|inguamiUß, aut-à Cœn'-i atçcanjus ^ur igitur duo genera

tJus lacirco inltKutam elle dicuTiuslt;vt in.hw judicium fumerc affe-confirmemur,amp; aiigeamur.’ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;‘ ' ritis;

.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Illi’S : S'' . c.

■I Aliud eftimbccillitar,e;jfi4e^iab9[^ajjCT.à'qua flSPio mortafiiifa exigt;nitur(,vtpote qiios om-n^’j-quçiidip prèçftrippprtgatnç.^îjÇfift'^ jationçm itidpçafiitur);quàm.Vîclign(è,adiïi£famjDoxuini^ce4epç^ Indigné verô^aeuedentiiim rurfus non ynû^radu u^giicbfacimps; Nam alij fuiit prptfus iippij amp;. Epiçuici, alij fide taïuùm hiftpiica præditijgrauilÊipis pecçatis laborantcs, amp;nbsp;pœnitcntiam nihil curantes, quos certum eft cxitium fibi acçprfere Sacramentorum profa^)acipnp,quæ jntjipfius Çl|itilli_^ndign.ffimuin contemptum rpdund-ar. Ahj,Ycr,4.fide:q9ngt;û»^4cftitpçij fe^ds

^njni non.CQgLpanc , frairibüs,jqpps,ofiçh^,rppc nprv çeçoncilian-turjviuunt denique diirolutiùs quàm opprt^atiquos dicere noli-mus exicium fibi acccpfere, nec aliud quàm facra Symbolavt priores illos, funicre, fed tatnencorrcptioncmmcrcri, quales crant. Corinthijjquos.admopcps Paulus, piobabilitcr certè neque Epi-cureosjucque piiophanos, neque ^^çfqli^j^iftpricapræditos, bft^i inquit J vpupjMfyM/èiffwn ■ pp^ft^i ea multi ^ntervor^

.'.btüi'ji!-iitiin. i'I • (.' ‘ bi'u^ i riho.'Hfi'r. or ' ni q fr ri-. ?i | -■ i T'-’-îr * ; ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ irrnp lîf .r. ,

'^'i .■ Dogma.yil.;; - ,

:Quod't]lùidam{v«nfine hornbtli hlaßihemi^} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: ex mandu-

catione facr.Mtientàheorptu CJiKtflipi ventriculum traijci, ^bi i”' ctHcoijHi n^n tlt;iiis(ofjlii .• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta^de-m t^dfovel fxçerni,velnon

: fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fi, Chrtfiianû homimr- tradaw-

.dh iiiJ/i ji' ■-Q-oi)ro.,b;,;;r; zilniofi 1 njfilintodh n:i- s luA albjîi , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'.. Ad P]Lf. Dogma. ' ' , , -'ii , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•-

, ..PaçÜQ-eredimus, neque TxanlTubftantiaTii u - „p ,, nbsp;nbsp;nbsp;;

îlonùjiTcquc Confubftantiationis dçfenfôri- p,; ^nj.nn ^Hsih.mçn.tcm venilîerSîhîEÇppr,tentaaffirri, , )patentÄ^lGd^jiß^Ve ,pog.,;^p,j PQjpç.

blafpnicmai,nceeiraftibr,np{X,£iP«f^quan,tu.K;,o-r etiamperfeceffum ^x-.) yalfan illana iiîau4uc,atioirônj,4f;)jfi,cpïxfti|cuc- cerui. •. . • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* h.îij, *

-ocr page 70-

ÄÄ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A o A C T A

re malintjChrifti Garnisamp;fanguinis fubdan-. ƒ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiam, vbi dentes amp;nbsp;palatum traiecerint, eua-

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nefcerc. Quod tarnen bona omnium pace di-

tftum volumus.

marginalem refittationem.

Quod ait D. Andreas hsec à me Bczäcolligi quad Sacramenta-lem manducationcm fequantur,mitor quo pudorc fctipfcrit.Nuni cnim ego Sacramcntalem manducationcm inficiorrNon igitur ex vera Sacramentali eoniunedione amp;: manducatione, fed ifta ex ilia EHentiali Confubftantiatione Sgt;c orali manducatione,dixi 8i dico, non minùsnccenario,quàm ex PapifticaTranlîùbftantionc fcqui, nifi,qucmadmodum Tranflubftantiatorcs ad corporis amp;nbsp;fangui-nisDomini cum fpeciebus definentibus difparitionc, refugiunt: fic tpfi fuam illam Eflentiarum pene hypoftaticam vnitionem, amp;nbsp;oralem manducationem.ipfo in os ingrelfu termincnt:vt foluspa-nis den ribus atteratdr,amp; in ventriculum traiiciatur,corpus autein Sc fanguis Domiói repente fefe ex manducantium ore amp;nbsp;dentibus fubducant.Sunt autem ilia quidem fane horrenda didu,ficut refte iudicat D. Andreas, ifta verô valdc abfurda. Sed quid agas’dete-ftentur igitur ilia,VC Sc nos,cx quibus necelfarib confequuntur; aut nos doceant, quînam,po/îro antccedentcjiion ponatur quod neceftarib cohærct.Confugiet forta/fe D. Andreas ad id quod fcri-pfit innoftramantitbefin fecundam, refutationefccunda,nempe quod corporis Chrifti quantumuis circntialiter in terris cum pane reipfa præfentis Sc ore manducati ratio fit in hoc myfterio ipi-ritualis,quam Capernaiticæ opponit. At enim hoc dato, qunm in corpus,ratione corporis fpoliatumnon cadat alimoniæ corporalis ratio quid fiet, præcipua Sacramentali anal ogia inter corpo* raleiT) huius vitæ, amp;nbsp;Spiritualem alteriùs vitæ alimoniam ponta; Qupd fi vt antea D.Andrcas contendit, refiitationc i. ad noftram I. Antithcfin,idco inftituta eft oralis manducatio corporis Chrifti, Yt Spirirualis per fidem manducatio per earn confirmetur, nullus cft autem manducationis fruôtus abfquercimanducatæ alimonia, v.iderit quînam non cogatur, vt manducationcm ipfius corporis Chrifti quæ fit orc, fic ctiam ciufdem cócoótionem amp;nbsp;alimoniam, quæfiar in véntriculo,conftitucrc, qua Spiritualis,quæ per fidem fiacalimonia,fanciatur.Quodfiita eft,amp;horrcdum eftiftam con-coôtionem corporis Chrifti, amp;nbsp;alimoniam aliquam inde naicétem corporalem ftatuere, cur non omnia hæcportenta femel omnes

vno

-ocr page 71-

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poll. Momîelc. resp. ^3

vno confenfu deteftanteSjGJoriam damus Deo,amp;pacem Ecclefiis rcddimiisî

SCRIP T VM D.BEZÆ, IN QV O

IPSIVS ET COLltCARVM EIVS Confeflîo de Cœna Doraini, continetur.

S FM MA T^OSTRAE DE C OE 2^A Domini do^in^-

I EVERENDI viri,qinbuf- ProKftatio DB«æ.Sr cum nunc eft nobis agendum, L““’’

. , .X o ’ quioxnlutttto. inpnmis hoc tenamur: nos

qui ex voluntatc llluftriiEmi jfUliOT^TlotifiS

Principis Friderici, Comiris Vvirtembergenfis amp;nbsp;Mompelgarcenfis, ex Ecclcfiac Bernenfis amp;nbsp;Gcncuenhs confenfu, j Quaniuisamp; nos Ecad banc collationera venimus : hæc omnia, defiisnoftris nihilprç-vtpriuatas perfonasagcre.nullo prorfus vl- iudica«us;doftrinaeta-lius Ecclefiæ vel paftoris cuillfquam ’præiu- mennoftrxnoi mini-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me incertos, aut dubi-

Thefit I. Th. Be Siet. DE SIG^IS.

os efle teftamur, vt qux apcrto Sc expreflb Dei verbonititur.

Quid Sactamenta Bezæ fignificent.

Slgnajllue fymbola,fiuc ’facramenta,ciim i^efutatianttJ^-virt.

Æg„n,o/efign,ficario„=hxcvoxacapi.t4’~;;“; tur, appellamus in hoc argumento res in Icn- htibulum erroris.cjuod fus cxrernos incurrentes : exDominiinftiru- in Ecclefiis noftiis iem-tionc amp;; mandato à communi amp;nbsp;naturali vfu P« duas res complefti-rebus fpiritualibus Si facris nobis lignifican- wr,terrenani ,amp; ccele-dis.deftinatas. Cuiufmodi funt panisamp; vinÛ re'^^rcomu'Xsquot; jn'-^œna Domini, vnàcum ritibusaChrino ineorumreâ:aadminiftrarionepræfcripns, î- Chri/lus non ad fi, Hane autem ’fignificarioncm facramenta- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;= f'*! ’J

km dicimusminimènudam effe rerum figni- fpirîJanum? ertcrjl ticacaruin externam rcptæfçmafjQjjçjj^ qua organa ordinauic.

-ocr page 72-

ƒ4 . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad'■ Afe'TAiJ :gt;□

’irl'jL ; ZfOSi^icns tantüiiä-aämoncatUriaH id concipicn duirijquod fenfibus obiicitur ; qiialis eft ima-ginum amp;nbsp;piéturarum vfiis vulgaris ; fed quod ad Deum attinet,fcmper cum caconiunftam

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cfFc ipfamjrei-um fignificacarum vetam ani-

2 X •' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oblat^am^ptæbitionçni.,

11 n i a f G (7 i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IwiiaTheferes.

I. Nullus Ilie confcnfus In iifdcVé'trÖnfébtire nos per omnia aibi-eft, fedaperta diffenlio. tramur : co vno excepto , quod loli Menti Nam ad cxhihftioneni, pi-æbcrircs fignificatas docemus, quasvos c-rerum fpintuahum ex- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o,ri quoquc fumedas exhiberi. Qua

terna clfementa in fa- de re dicedum erit in altera quæftionc in qua Éramétis deftinatafunt, vid.elicct agimus de ftgijorura amp;nbsp;repuin fi^ni-

‘''gt;sL

Aâ,j4nnotationes marginales D.^ndrex refutatorias. | , I. Miror,vnde colligat D.Andreas, non fatis nobis conftare de do-ôlrinæquam profitemur vcritarc, quod nullopcculiarimandato aliarum noftræ confeffionis Ecclciiarum inftruóti, teftati fimus quod agebamuSj nullo cuiufqua præiudicio à nobis agi. De caufæ certe quamitjucmur bonitate , per Dei gratiamgt; minuncambigi-mus. 5ednoftræ modeftiæ nóeiar, nccctiam noftri.priuatiin Ec-clefia'mKneris,prærergrcdi vocacionis noftræ fines. An ante ipfis amp;■ aliquot aliis J abfque Ecclefiarum bene ordinatarum liberisamp; Icgitimis fuftragiis,extra fuas Ecclcfias euocatis,arbirrio fuo,con-feifionis amp;nbsp;Concordiæ,quam vocantjformulas præfcribcrc,amp; di-«ftatoriâ poteftaté vfurpare immôfâsfuerittctia an Principibus re-«ftè perfuaferint, vt hâcamftoritacéin Ecclefia Chriftiana ipCis tri-bueret,vidcrit D.Andreas,amp; Deus Opt.Max.fuo tepore iudicabit.

1. Homonymiæ fallaciam quînam poflit nobis D.Andreas tri-bucre, quuin ab illius diftintftione rraótarionem iftam aufpicati fimus? Sacramenti verb appcllationem interdum, imo etiam fæpif-fimc,ad figna fpccialitcr referri finegat D.Andreas,tollat banc v-fitatam amp;nbsp;fine controuerfia rcccptam definitioncm, quaSlt;ter4-mefita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verba eff'e vißbiiia, Auguft. auótorc : 3c illudciuf-

àcm,Signae^uumadres diuinasadhibentutSacramenta Z'öfijr^r.Et il-lad^Sacramentanomenacetperea rerumfignificatarurnnomine. Et il-1 udCypriani, KifibiUbusSacramentistnejßevita aterna effeElum. Et ilJam quoqqe régula, Idlthil habererationemSacramentiextravptm.

-ocr page 73-

Coll. Mompelg. resp.

Quæ fnbordinara funt non piignanr. In hac igitnr collcdionc, 4‘ paralogifnins cftdiuifionis. Ecquuni ipfc idem pag.i-a.rcftccur ncminem vnqnam ncgaiFc Sacramcnta elFc figna,non tarnen tantum ügnificantia, ftipliun retexat, amp;nbsp;hanccolledionem eriain vt cakininiofam dclcat oportet: quuin hoc ipFoloco doceamusSa-cramctalem fignificationcm femper habere rerum hgniheatarum præbitioncm coniunâram: quanuis nonnifi Spiritualiter menti præbeatur , quodexternis fignis corporali amp;nbsp;fenlibili modo fi* gnificatur.

Thefts 11. Th. Bczs.

DE REBTS SACRAMElSiTA-liter fgmficatif.

PKw iJlo, corpus illud Chrifti pro nobis traditum:vino iilo , fanguiné ilium pro nobis efFufum: panisillius fradlione, amp;{an-suiiiis illius fuFione,diros illos pro nobis turn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

in corporcjtnm in anima,à Chrifto toleratos

Cruciatus : extcriorc eorundem fymbolornm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

traditione, intcrioremacfpiritnalcm menti-bus noftris à Chrifto finftam præbirionem:

denique corumdem fymbolornm Fiimptione i- Exdiuina onlinatio-externa, fpiritualcm ciufdem Chrifti per fi- non ügnificanoms, dem rcceptionem Facrametahter,vcrc tarnen

(ficuri diximus)ex iplius Chrifti ordinationc adliibentur. Fignificaiijdocemus.

FundamentumfecundiiThefeais.

Cum Dominus, non tantum quibus fignis vtendum fit in his Myftcrijs , oftenderit: fed ctiam faciendum præceperir, quodfecit: doccmus, non tantum panem amp;nbsp;vinum, fed „. , ojm •'^dmiinftrandormn ritus dill-f) obfcrtiandos eiic : lt;juod lua iigninca- chriQusfcruandosprç* none,amp; ea quidé minime vana non carcant, cepit,

Ad marginales refitationes.

Videfnprarefponf,adrcfut.j.amp;4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.

Nihil hoc aduei lm-n nos,fed aduerfus eos potiiis, qui fradlionc z. panis, fiibftitutis rotundis fingularibus panibus, amp;nbsp;acccptioncm in mantis nondiira reftituerunt. ■

-ocr page 74-

é6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

Theßs III. Th. Bezi.

DE S I GNORVM E.T RERVM ßgnißcatarum conwnEHone, feu cop tt-t. Externademenra n6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lationefucrumentuli.

flint Sacramenta : fed Z^Vm’Sacramenta angiiftiore (vt didtum pars tantumSacramen- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fignificationc fint figna : facramcn-

torum.Ideo inndiae lub nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- a- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ° • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

talcm coniunctioncm poniiuus iH inutua fi-bull (Sactamenti) dili. gnoruni,amp; return fignificatariim relatione amp;nbsp;genter obferuandæ, amp;nbsp;habitudinciqiia fit,vt res illæ in fcnfiis incur-cauenda: funt. rentcs,cx Chrifti ordinatione, à cominuni ÔC natural! fiio vfii, ad res facras nobis amp;nbsp;figni-ficandas,amp; reipfa diuinitus præftandas,adhi-beantur.

Fundarnentum huitu Thefeue.

Primum fundamentum huius Thefews efi, a,, Veritas corporis ’ Veritas corporis Chrifti, verè circumferipti Chrifti circumferipti S: amp;nbsp;localis, tum antc,tum poft glorificationc, localis, cum pratftntia æ veritas ftare non poteft, fi aliaratione ciiii Jem corporis Chn- 7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'n- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;-n

fti realiin Sacramento dicatur adefle pant Chnfti corpus, quam ilia non pugnat, quoniam relatiua habitudine. Itaque quor teftimoniis Phyfica ,amp; localis non ilia veritas corporis Chrifti confirmatnr, eft.ffcd facramcntalis. (funt autem pene innumerabilia)totidcm te-ftimoniisrcalis confubftantiatio conuellitur.

difeeftiTrorpor^s^Chr'i* Secundum : Quot tocis confirmatur vera fti à terris, cum facra- amp;^Phyficacorporis Chrifti dilccilio à terris mentali præfentia non jn cœlos,amp; ciufdem de cœlis reuerfio, extre-mo demum illo die futura; tot locis refutatur illud ipsû dogma,his ex diametro repugnans.

4. Peregrinatio cor- Tertium: Exprelfédicit Paulus2. Cor. 5. poralis leu terrenaà Nos iiunc ^pcregrè abeife à Domino,amp; vt fit Chrifto,nonpugnat cu cum Chrifto , cupit dilfolui ,iubcnfque nos facramentahpracfentia, fuperna quçrcre,non temerè addir,vbi Chri-?orporequot; chrquot;iftfquot;^uæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dexteram Dei fedensl quod fimer-

non eft terrena.fed cœ- uacaneum cftct, fi ad hucin terris nobilcum leftis amp;nbsp;fupernaturalis. vcrfaretur.

itidem

-ocr page 75-

Coll.MoMPELG. risp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éy

Itidcm (vt alia,innumera tertimoniapræ- loan-M.' tereanius ) teftatur Chriftus cxpreflïs verbis, fe irc ad paranduin locum, vbifuos eft rcce-ptiirus.

Ex quo cfficiuntur diior ^Vnum , abiiirc î- Putat Beta cum fun, ipfum in certurn locum , cum hunc mundum quot;°” defereret Altcrum , quifunt in mundo non SïS»quot;?e6e2'pîf“ elle cum Chrifto,id eft, non elle eo in loco, fc.niii fiatidlocaliter,amp; vbinuceftcaro Chrifti: fedcxenntcs emun- PhyiicaprxfcBtia.-quod do, in eumlocum rccipi, vbi iam Chriftus fu»‘l^n»entû eft totius eft,idcft, inParadifum: ficiitipfe exnlicat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de Coena

latroneiu ulum compcllanSjLiic.zj.

Quarcum.' Affirmamus pcrperinim hunc lt;f. Non effe Iiunc vc^e-fuiflc veteris Ecclefiæ'^côfcnfuin de vera ef- risamp; purioris Ecc1ciî.e fentiæ Garnis Chrifti, ex quo in coelos afeen- confenfum, in foJida dir, à nobisabfentia; amp;nbsp;perpétua eiufdem ef- tcfutatione Confenfus IcnCiç Garnis Chrnti.nunc in cœlis,no in ter-rispofitac, circûfcriptioneorganicaamp;locali- 7. Coniunftio corpo-tatciquæ cum alia facramcntali coniumftione rit chrifti cum iignisin quàm cum ilia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;rclatiua cohatrere terrisnon eft lt;r;ntTMii Sc

non magispolfunt, quàm fimul ftare contra- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’äpT-

dióloria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luturalis.

' Jldmarginalesrefutationes.

Nullæ hic à nobis infidiæ,quum diftindionem homonymiæ ex-primamus. Sacramtnti verb appcllationcm interdum foilslîgnis rribuipaulo ante oftendimus; ncque negari nili peruicacimmc potcft.Imb ne hoc quidem negate opinor audcat D. Andreas, Sa-cramentainterdum vocari facras ipfas adioncs, quod indicant ipfaBaptifmi amp;nbsp;Cœnæ Domini nomina, quæ certènon funt in Subftantiæ,fed in Adionis prædicamento : in dupiici verb materia, ncmpe,fignorum amp;nbsp;rerum fignificatarum,vt componentibus quas vocant partibus verfantur.

Quid audio? Eftcntiæ vllius rci amp;nbsp;ipfius adualis præfentiæ mo- î. di, conriadidotiè inter fe opponi fine fallitate polFunt’ Sit ergo in coiirradidoriis vtrumque verum : quod quidem qui fentiunt, magis ct-iam in vcritatcm peccant ,quàm quos ait Propheta, de malo bonum,amp; de bono malum diccre, amp;nbsp;tenebras pro luce, amp;

i.ij.

-ocr page 76-

68 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

lutem pro tencbi is:anurü prodLiIcijÖc dulcc pro amaro ftaruwnr.

. Certe nili præUntiæ adlualis modus, amp;nbsp;rei ipluis edentia, perpe-tiio cohærcnt.necellarium non fuie Chrifti argumentum àpalpa-bilirate Sc vifibilitatCjacproindc localitatc fiii corporis fumprinn., ad veram fidem veræ veri corporis rcfurrcclionis faciendam. Et vanum eft quiequid patres aduerfus Marcionitas pro allcrenda carnis Chrifti verirate dilputarunt. Quod fi tarnen D.Andreas Sa-cramctalcm præfcntiam vcrc nobifeum ipiritualcm definiretieam videlicet quæ de vero illo Circiinfcripto amp;nbsp;Locali Chrifti corpore dicitur ; fed foli menti per oculuni hdei, tum in verbo tum in Sacramentis »illud imaginarione quidcin , icdveriffima, folidiffi-nia-jcfficaciflima conremplanti, ofi'crtur: nihil fané rcôl:iùsamp; ma-gis appofttepro nobis amp;nbsp;contra feferibere D. Andreas potuit.

Sicut veræ Humanitatis à verbo hypoftatfeè aiftirapræ, Sc in terris verfantis vnitio , proprierates illius Eftcntiales , (id eft qui-bus corporea eft) illi non ademit, (nam alioqui non aflumpta fed abforpta fuiftet) lie etiam nee Afceniio, nçxj Gloria , haue corpo-rabtateiTij id eft circunferiptionem amp;nbsp;localitatem illiabftulir. Ira-que fient verè amp;nbsp;Phyfice corpus illud Inrftnn eft fublatum, ita vere amp;nbsp;Phyfice Eifentia fua abeft Sc aberit, donee vltimo die reuer-taturiicut afeendit. Rcólè igitur Sc necelîàrio conclufit aduerfus Eutychen Vigilius,ßcutlt;jutt7nin terris effet, non erat hac earo tn cœlis, tta etiam tjunm nunc afeenderit in cœlos , çi^ibifît, non eil in terru : amp;nbsp;Augudinas,nune in terris noneffe, quoniam in cœlos afeen-dit, d“ inde ventnrum tllam expeilamas.

Quo quo fe vertat D.Andreas vcraamp;realis eft abfentia corpo-rum noftrorum à corpore Chrifti,quam ftatuit Paulus,ideo ctiam eupiens ex hoc corporc einigrarcjvteftct reipfa Sefuo Spirirucum Chrifto. Deinde puerilis eft petitio principijin hac colledionc: AlTurnit cnim tanquam verum amp;nbsp;àlc probarum,quod in çtcrnùm non probabit, vtpote articulis fidei ex diametro rcpugnans,illo-calem, videlicet, amp;nbsp;Eircntialem atque aiftualem corporis Chrifti, hue in terris, fine in coelispræfcntiam. Hoc ramen idem veriftime dicit, cocleftcm nimirum amp;nbsp;fupernaturalem cife corporis Chrifti cum fuis membris coniuntftionem , ac proindc non in aliqua corporis ipfius ad noftra reali appropinquatione pofitam , fed fpiri-tualem,id eft mentis,amp; fidci. Hoc autem poiito tolliriir quoque realis ilia feu vifibilis feu inuifibilis confubftantiatio, amp;nbsp;totum illud oralis mandneationis figmentum.

5‘ nbsp;nbsp;nbsp;Ludit Sophifticc D,Andreas in Chrifti appellatioiie, pro Chri

fti

-ocr page 77-

Coll. Mompelg; kesp.’ 69 fti Humanitäre.Chriftum cijim alioquijiett verum Dciiin iS: Ho- $• minem,ncqiie ab humanitäre fua vnquam feparatum, ramen non fccLindum carnis eUcntiam, fed fua diuinitatc, non tantum Elièn-tialitcr, fedetiam peculiati energia amp;nbsp;gratia in fandtis fuis habi-tare(cuiiis gratiæ telfcra amp;nbsp;pignus efbCcena Domini ) quis Chri-ftianus negarit. Sed amp;nbsp;cœlitus ChriRu humanitatis illius fuç im-perio amp;nbsp;poteftatc EcclcfiamRcgerc, amp;nbsp;membra fuaadhuc in terris poûtâ fui Spiritus virtutc foucre amp;nbsp;mirabilitcr conferuare, qinf-nam ChriRianus inficiatur?Sed amp;nbsp;lUud putidacalumniaeft.quod ait D. Andreasj videlicet exinimure, Chn^lumnobifeum, amp;■ nos cum Chriflo non ntfilocaliter e/fe pojfe.1^am c contrario, qua de re præcipuè inter me amp;nbsp;ilium,hoc loco controuertitur,nih quod di-co, clamo, vociferor nos vcrc, quandiu hîc viuimusjfpiritualitcr, mente inquara amp;nbsp;fide, cum illofic copularijVt ipfe in nobis viuar,. Sc nos in illo? D. Andreas autem ex.aduerfo, vrget, inftatj clami-tat, ERcntialcm præterea In,Sub,vel Cum pane præfentiam realem,amp; oralem mâducationem, amp;nbsp;tarnen illocalcmrequiri.At ego illam exadiierfo.non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedantiphyficam.ac perinde me

re falfam amp;nbsp;imaginariam affirmo. Nam hoc illud demum cft quod affirmât,amp; femper affirmabit BeZa cnm tota orthodoxa Ecclefia, vbicunque adelt reipfaEircntiale Chrifti corpus, necelFarib, Sc in loco,amp; localiteradeRc.

Nihil probat qui fimplicitcr negar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g.

Qi^afi verb Sacramentalis quatenusab ordinatione dîui-na dependet, amp;nbsp;ad ilud magnum myfterinm noftræ cum ChriRo Spiritualisper fidem confociationis nos dcducir,vcrè non fit diui-na amp;nbsp;cœleftis : quafi denique figna quæ ( quoniam ad res diuinas transferuntur Sacramenta auélore Auguftino ) vocantur , ab aliis qiiibufnisfignisivel naturalibus,vcl quæcnnqueadhiimana nego-tiaadhibcnrur,nequaquatTi difccrnainus. «kéoir denique rclatiuam qui negat, neger quoque Sacramenta elfe figna. Itaque ad ipfiim-D.Andream prouocQpag.iyi.reChiùspaulô fentienté amp;nbsp;loquutiu

T'hefis 111 J.Th.Bez.si. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

_ _ „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I. vocabuli(S«cramen-

SIg^OR^M et rervm ti) æquiuocatio, errorir ßg^ificatarum,in Coena Domini rite nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;htibulum eft: quod pu-

^dmm^flrata^perceptione. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefiæ doftori-

'S.«.,„e.Ka^„Zvoc.b.lo b.io,c X™ \^norationeaccepto) duabus rébus con- ficut vocabulum quo-i.iij.

-ocr page 78-

Ad acta

Ire- ftent:vna videlicet terrena,altera coelcfti:dö-n«um amp;nbsp;/lios icnpto- cetnus,rem tcrrenam,id eft,pancm vinum, z. Chriftus in verbis

Tcftamcnti, corpus fuü petcipi: amp;nbsp;fimilicer ritus Sacranientalcs,cor-orc raaducariiuflit:nul- poreis itidem inftriimentis peragi : Remau-cœleftem, id eft, quidquid per ilia facra-rch.y(oilomus tefta. nientaliter fignificatur,ficuti foli Menti(ub-tur, Chriftum per cor- ncitiir, lic Iola Mente per hdem apprehendj. poralia, fpiritualia dif- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fundamentnm hntHS The/iui.

penCare, quuro pancm r r i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r'L n.- a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

exhibens dicit; Accipi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Corpus Cnrifti, quod in Cccna fu-

te, manducate, Hoc eft mendum præbetur,eft verum corpus organi-corpus nnu. ita ctiam, cum: tarnen analogia pofeit, vt qualis eft ali~ per corporale organu,, monia, amp;nbsp;eius finis: tabs fit illius alimoniæ ’loL'ipercipiendx modus. Atqui rci facramentali-me quadrat: quodlicut ûgnihcatæ,id tlt,carnis amp;nbsp;langiiinisipfius « V M pane daturcorpus Chrifti, alimonia amp;i. finis funt Ipiritualcs, id Chrifti-: itaorb perci- eft,ad fpiritualem coniundionem cum Chri-_ fto.amp; vitam serernam ex illo hauriendam (be-

4. Corporalem eile n r ■ • nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a- ' ‘

modum perceptionis, Spiritualem ergo earunde rci um pcr-cx verbis Cbriftidemó- cipiendarum moduin eftc nccelle eft: amp;. ani-

ftratur,accipitc,mandu- mæ inftrumento proprio, id eft, fide, rain in cate: quod ore fit: non vtrbo fimplici, quàm in Sacramentis pcragi.

icit,Crédite. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde terrena fienorum terrenorum fum-

manducatio corporis ptio.pignus eft alterius, nempe (piritualis il-Chrifti in Corna Domi- Hus: ac proindc voces comcdcndi amp;nbsp;bibcndi, ni eft:fed vcra,amp; realis, ficuti propriè de fignorum fumptionc, ’Sic quç iumyftcrio fitiidcojj. j-^bus figiiificatis dicuntur Sacra-ocum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qiia,quod fignis com-

Vtrac|ue fumpcioore pccic,rci ligniuCâtæ atfribuitiir. fieri potcft^quauiuit di-ucifaeaiuiitratio.Sicut nbsp;nbsp;Vtraque ergo fumptio orc pcragi ncc po-

MariaDcutn amp;nbsp;homilie teft necdcbet. Quia aut vtraque res eftet hac vnopartu peperit: qua- rationc pignus tcrpiæ alicuius rei, toto gcnc-uisalia rationc Deum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;earuin altera eftet fiiiipfius (i-

alia hominem. Ideo ao- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;. r r t r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a r

I'uida, quæ inde colli- §num amp;nbsp;pignus : line limul fignum, amp;nbsp;resfi-guntur, nequaquam Cc- gnificata: fine pignus,amp; res ipfa,cuius pignus quuntur. Chiuns corpo- eilet : quod vtrumque eft abfurdiflimum. ns Chrifti Myftica lit Quamobrem ctiam in hoc ipfo argumento, manducîuonJquot; ^iœti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^œlcftis appcllatur,amp; à ter-

panisin jacraincnto, rena diftingllltur.

Sccun-

-ocr page 79-

Coll. Momïelg. resp.

Sccundoj'fi fubftâtiaipfius corporis Chri- Si phyfiia corpor s ftiore percipcrcturimaneret quoque ipfafal- Chnftun CœnaDomi-tem in pus amp;nbsp;ndelibus; quipromde fierent fubftantialia membra Chrifti : vnde confe-querctiir aliud abfurdiffimum , Ecclcfiam videlicet non clTc myfticum corpus CZtnJZi.fed corpus quoddam ex fubftantia ipfius corporis Chrifti ,amp; piorum omnium corporibus reipfaót efsentialitcrconflatum.

qucrcnrur ilh abfurJa. Sed quia cft ca left is, Si fuprrnaturalis,adeóque modus plané fpiritualis:, ideo confequcntia hæc nulla cft. Et ficut Ecclc-fia cum Chrifto myfti-cum corpus cft :ita ctü hæc pcrceptio in my-fterio fit.

8. Membra Clirifti, ra-tionc fubftantiarn fua-rum, quoad fc, manent feparatæ perfonæ:qux tarnen nihilbominus cum ebrifto myfticc, hoc eft,realiter, nô

Tertio, ^Quiim caro ilia Chrifti vinculum lit, quopijomnes in vnicum corpus myfticn coalcfcuntmecefsarioefficererur.non else fe-paratas fubftantias,fiuepcrfonas piorum: fed ftcut cum capite Chrifto, ita inter fe fuis rc-ipfaefsentiis,amp; perfoniscohærere. Conrrà verb qiium fpiritualisfit, amp;nbsp;tarnen veriffima nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;relatiuc, fed

amp; arûiftima ilia fidelium membrorum inter verè in hoc myfterio, fe connexio,adeó quidem, vt vniim corjamp; v- modo fupernaturalieó-naanima efse dicantur;confcquitur,rpirirua- wnguntur. liter quoque 111a amp;nbsp;per fidem cum fuo capite

’coniungi. Qincum propterca licut vnu cor- „htiua: fed reahs, non pus,’°nempe Myfticum ;iraetiam vnusfpiri- figmficatiua, fedexlu-tuscfscdicuntur, amp;pcr fpiritum Chriftusin bitiua.

. , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ r r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iCor.tf.

CIS ha 1 are. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo. Hane eoniunftionô

iha'rKiu» locorura non

Quarto:Mere ’ fpiritualem efse ,amp;ndei tollinquumcoramOeo, inftrumento peragi, Chrifti Dei amp;nbsp;Hominis amp;nbsp;apud Deum , neque coniunólionem cum Ecclefia fponfafua: li- neque tempus fit. quet ex eiusconiugii quafi liberis,qni fruótus luftitiæappellantur. Quahs enim cftprolis gj corporalia amp;nbsp;exter-Góditio:talem ctiam oportet efse,rum conce- n.uqua res fpiritualescu. ptionem.tum gcnerationéjtum etiam ipfum rebus extemii coniun-coniugij modum.

rnarginalti refittationes.

De huius refutationis vanitate diximus iam antea,i n refponfio- !• ne ad fecundam rcfiitationem Thcfnoftræ primæ,amp; primam quartæ.

D c hac quoque diximus in rciponfionc' quintæ Antithe(è«s 2.

-ocr page 80-

•JT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

ad rcfutadonem fecundain.

S- DcbiütD. Andreas cicare locum Cliryfoft. vt an appofitcvcl perperam ilium citer appareret. Verilîimum autem cft non tan-tùm in SacramcnïiSjVcrùm etiam in verbo fimplici Spiiitualia no-bis per fenfibiliajid cft fenfibilium rerum amp;nbsp;organorum interuen-tu præbcri.Scd non minus abfurdum elle afïirmo dicerc, Chriftû cdcncialiccr in Cœna Domini ore manducari amp;nbsp;bibi: quàm fi di-catiirin fimplici Euagelij prædicatione auribus ipfisrecipi: Quod enim hic verbum per auditum , id in facramentis vifibilia fym-bola.pcr oculos mcci amp;nbsp;fidei tcftâcur:menti quidé vt ilia quæ lîbi prçbcntur intclligaf,fidci verb vt à mente intclleéla KaSt^“^«.Iftas vero locutioneSjCcrpz« Dornmiin os tntrareycomedi^bibi, fæpe apud Patres occiirrcntes,non aliter elfe quàm parrimquidem tropicè amp;nbsp;figutatc intclligcndas (nomine rerum fignificatarum ad ipfa Cigna tranflatOjVt exprefte docent patresgt;amp; qiiidcm in primis The-odorctus amp;nbsp;Auguftinus) partim verb non alib referendas quàm ad declarandam Sacramentalis præbitionis efficacitatem :ex aliis fimilibus plurimis locutionibus conftat ; quas puduerit cette D. Andream to puTor interpretari, fie enim dicitur Corpus Do-horum myftcriorum celcbrationc,lt;re4gt;'x, in terram cndere, 'videri,tagt;igi,confumi.Chrifltfangmne lingua rube fieri.S cd ôe hoc ipfo fenfuD. Lutherus feripfit reifte bcvcrc, propter Sacramentalem ooniuruftioncnijdc corpore dici.quç propriè carni conucniuntnn CO tarnen deceptus qubd hæc tcrulit ad Sacranicntalis coniun-«ftionisjpræbitionis amp;nbsp;perceptionis realem amp;a(ftualem, tam corporis amp;nbsp;fanguinis Domini, quàm panis amp;nbsp;vini fubftâtiarum coë-xirtentiamin terris; quam nullo modo admittit corporis Chti-fti veritas, amp;nbsp;quæ ad fpiritualcm horum myftcriorum fincm, id cft myftici corporis conftitutioncm amp;alimoniam nihil nos iu-uarct, etiamfi vera efte concederetur.

Denique quod addir D. Andréas de Analogia» quam in co ima-ginatur elle pofiram , amp;pulchrè fibiperftarc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficutcumpane

daturcorpus Christ, ita oreperciptattir ; etiamfi tam vcrû eflet quàm falfuin eft, tarnen nihil ad mcam Thcfin facerct. Nec enim in ilia de Dationis amp;nbsp;Receptionis, fed de Rcceptionis amp;nbsp;Finis analogia dilFcro, ad quem ilia perccptionc peruenitur : qui finis quum fit mereSpiritualisalimoniænon corporalis, merito collegi Spiritualem quoque elfe oporrcrc, nô corporalcm, illius cibi fiimptio-nem,ac proindc nô orc fed mente amp;nbsp;fide peragi : adhibitis tarnen illius fpiritualisfumptionispignoribus conuenientiffimis, hempe orâli

-ocr page 81-

Coll. Mompelg, kesp. ‘ 75 oral] lyinbolorum cfii amp;nbsp;potu:in qua dcmum externa forma, non ante in in re quæ præbctur amp;nbsp;percipitur, fitiim eft facramentorum iimplicis prædicati verbi difcrimcn.

Vide qua? diximus in refponfionead j.Aptithcfcws refutatio . ncm fecundam.

(^afi verb,mentiatur qui tropicèloquitui', Srquodfoli menti -Si fidei præfcns eft ,vcrè amp;nbsp;rcipfanon fie illi prçfcns,amp; quod Spi-ritualircrpcr fidem percipitur,vcrc amp;nbsp;re ipfa non percipiatur. Fi-guratoveiofcrmoue dici mentem comcderc Scbiberc, resipfir probatjfiuc reip('aamp; aiftu præfcns corpus Domini, fiueabfens rta-tuatur. Etneexcipiat D.Andrcasàfcnon agideMcntali fed O' rali efu amp;nbsp;potuin CœnaDomini; Refpondeo, negari meritbnon pofte,quin ea ipfa ratio, propter quam figuratc dicit Auguft.intel-ligcndum elfe præccptum Domini, cap.Ioh.Ó.dc manducanda lua carne, amp;nbsp;bibendo fuo fanguine, in Cœuæ quoque Domini ccle-brationc valeat,quum de vna amp;nbsp;cadem carne,eodémquc fanguine vtrobique agatur, amp;nbsp;tarn horrendum ac flagitiofum fit vifibiliter quàm inuifibilitcr, humanas carnes circntialitcr præfentes orc co-medcrc,amp; cirentialiter præfentem fanguincm orepotare.

Meræ flint Iræpræftigiæ. Eft enim toto gcncrc amp;nbsp;omnibus 6-modis diuerfa hypoftatica vnio à Sacramcntali coniundionc: amp;nbsp;diuerfiftîmæ funt naturæ,Deitas amp;nbsp;humanitas.vndc diuerfitas ilia Chrifti partus nafcitur.At Caro amp;nbsp;fanguis Chrifti, quatenus func res corporeæ, materiatæ, amp;nbsp;natura fua circumfcriptæ ac locales, cum pane amp;nbsp;vino rerum incorporalium definitione prorfus eonucniunt:ac proinde coniun(ftæ,vna cadémqi ratione prçfentes fint oportct,fi efTentialis amp;nbsp;adualis prefentia amp;nbsp;his amp;nbsp;illis tribua-tur:vnde amp;illud neccirario cófequetur,non diuerfo quide,nedum cótradiélorio modo pofte ilia ori præberi amp;nbsp;ore fumi : pancm videlicet amp;nbsp;viniim natural!,vifibili,amp; fenfibili modo,corpus auteur amp;Sanguincm Domini inuifibilitcr, illocaliter,hypcrphyficc.

Eadcm rurfus abfurda amp;nbsp;manifefte falfa hue recurrunr. Quum 7. enim Phyficum tunc eflet Chrifti corpus quum Cœnam inftitue-ret,necdum glorificatum,immb exinanitioni fiiæ proximum; tantum abeft vt antiphyfica vlla ratione vcl adfucrit illi facro pani, vel ab Apoftolis fumi potuerir,vt ne hyperphyficam quidem eifentia-lem amp;nbsp;Aiftualem vllam cum pane præfcntiam aut perceptionem, fed illam folam Spiritualem quam ponimiis ,admitterct. Eftc-nim hæcvcriftima quidem Sccfficaciftima, fednequerumcorpo-ri Chrifti verèp'hyfico amp;circumfcripto, amp;nbsp;adhucmortali, coram

-ocr page 82-

y4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

difcipulis ad rncnfam vcrè amp;nbsp;localiter adidcnti quicquam deroga-bic : neqnc nnnc eidein gloiiofo, amp;nbsp;licet fiipra res omncs creatas ciieólo, ramen fecüdiim EiTcntialcs omncs veri corporis proprietäres, vete phyfico,vcl tantilliim dctrahit.Num verb,mine ell alia Sacramencalis vel coniunólio,vclpcrceptioj quàm quiim primum facra illa Cocna à Chrifto inlHtucretni ? Deinde,quum ncccllario qiialis clt myftica membrorum Chrifti cum ipfo capite, per carnis iplius participatæ intcruentum coadunatio , talem elFc (.S; ftatui o-porteat illiiis carnis pcrceptionis rationem fit autem illa coadunatio mereSpiritualis, amp;nbsp;ab apprehcnfionc,quæ per folam fidem fitjCirra vllam aótualem corporis Chrifti ad noftra corpora, aiit noftrorum corporum ad illius corpus appropinquationem, fiue TOnx^po'i'jdependcat: quis non vider,nullam bic quoquevelin ver-bo, vel in Sacramentis aftiialcm ipfins carnis Chrifti cum pane coexifi:étiam,vel corporalcm amp;nbsp;oralem cfiim vel potum requiri?

Qui^ noftrûm fie vnquam infaniuit, vt vel præbitioncin vel perceptionem corporis Chrifti fiue relatiuam faceret? Itaque vel infeienter vel calumniosè D. Andreas mutât quæftionis ftatum: amp;quæ defignorum amp;rcrum Sacramentaliter fignifica-tarum mutua coniunótione dixi, (quæ ipfa non ori fed menti óc fidei accedentium in promiflionis verbo intelligcnda amp;nbsp;creden-da proponuntur) hoe ipfe ad præbitionis amp;nbsp;perceptionis modum tranftulit.

Ad priorem huius refutationis partem , modo refpondi.Poftc-riore verb,quid abfurdius dici poteft? Quid enimimpedit qtiomi-nus verèexhibcatur, imb interdum etiam vifibiliter palpabili-ter, quod mera relatione cum altero eonftatPSic dato annulo,tra-ditfefe coniunx vxori : dataclaue, traditur poftidendadomus: amp;, vt ad noftra propius accedam, fic Euangelij voce, cum qua Chri-ftus nullo certe nifi relationis modo cohçrct,ita Chriftus fruendus amp;nbsp;vita in ipfo æterna verè prçbcntur,amp; ita fit Euangcliü omnibus credentibus certum amp;nbsp;cfficax falutis inftrumentum. Sic in Baptif-mo mutua eft,caque minime vana Aquae vt figni,amp; fanguinis Chri tti vt rei fignatæ,itidémque cxternæablutionis,amp; ablutionis pec-catorum,relatio Sacramentalis:amp; tam verè,hcct Spiritualitcr,res iliac fignificatæ præbentur , äc per fidem pcrcipiuntur, quàm verè corporaliter amp;nbsp;fenfibiliter aquæ afperfio cum Patris,Filij,amp; Spiritus famfti inuocatione,adhibetur.

IO. Tantum abfumus abeovthancD. Andreæobferuationé infi-cieraur,vt contrà,hocipfo fundamentq nitamur, quufn fpirituale

-ocr page 83-

Coll. Mo mpelg. re sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75

is: tarnen ccrtilTîmam amp;nbsp;veriflîmam cflè dicimus in Sacramentis fîgnoriiin in terris fitoruin, amp;: rerum fîgnificatarum in cœlis pofitariiin coniiinclioncin : iccarnndcm quannis tanto à nobis interuallo Eifentia iua diftantiuirijquanto bcatorum illæ iedes fii-pra onincs cælos à terris abfuntjper fidem ex Sp. S. virtute appre-htnfioncm.Scd amp;nbsp;eâdein racione Patres affirmamus,per eandem fidemjquæcftrcrntn fperatariim v-rtbç-ümc ,amp; cxeinfdemS. Spiritus virtute, cumipfurn cibum comcdiiïè, amp;nbsp;euin ipfuîn po-tum bibilFe , quamuis rc ipfa tune nondum exiftentes, quos aliis adhibitis fignis nunc,quamuis cfFentia fua longiflimè à nobis diffi-ros comedimiis amp;bibimus,ideft Spiritualitcr perceptos nobis ef-fîcaciiïimè applicamus.Hinccft denique quodillos alfèrimus,iam turn facrificij Chrifti,quamuis nondum oblati,amp; noftræ inde pro-ficifeentis redemptionis fuiiïe participes , quoniam nimirum rcs illas fuo tempore pcragendas,iam turn fideioculispræfentes ,in verbo amp;nbsp;Sacramentis fuis intuebantur;ficut nos idem illud facri-ficium,licet iam praeteritum cxaâ:um,ip(ùmque Chriftû,quam-uis non ampliùs in cruce pendentem, tarnen quafi adhuc langui-nem fuum c cruce ftillantem, in noui foederis verbo amp;nbsp;cius Sacramentis,eiufdem fidei ocniis fpedamus. Se per eandem,veluti manu quadam apprehendimus.

n.

Num verb D.Andreas.corpus ipfum Chrifti eflciitialc inter organa rccenfctrNequaquam opinor, quum fit rcs ipfa quæ adhibitis illis otganis nobis donatur. Qi^od fi ira eft, quorfum nobis O-ralisilla quam imaginatur ipfius Chrifti corporis manducatio? lmb potiùs, fi in facra Domini Cam non alia recenfet organa Subliftentiæ quàm pancm ilium amp;nbsp;vinum illud , cur non etiam folamillarum rerum externam præbitioncm amp;nbsp;rcceptionem inter organicos Sacramcntales ritus numerat} Qiponiam , inquiet, D.Andréas, Chriftus alium prærerea organicum Sacramentalcm ritum conftituit, nempeipfius quoque corporis externam Moralem mandiicationem. Hoc verb quid aliud eft quàm principium petere,id eft, ilkid ipfum de quo controuertitur, tanquam proba-tum afTiimerc? Quod igitur hie fcribit D.Andrcas, tantùm abeft vt inficiemutjVt côtrà rede intcllediim,tcftcmur, ilium nihil po-tuiftc ad fuam effcntialcm præfentiam Si oralem manducationcm. refcllcndam accommodatius adferre.

-ocr page 84-

Ad acta

rheßs r. Th.Bez^.

DE C0ENj4E DOMINI effelils.

quot;I. Etfi Coena Domini propter pane amp;vinum non eft inftituta: tarnen vifum eft Chrifto, cum pane amp;nbsp;vino corpus amp;nbsp;ianguinem fuum (acra-mentaliter coniungere, amp;;in Cœna Domini vel-cctibus diftribuere : fic-ut exprelTa eins verba fonant, Accipite, Man-ducate. Hoc eft corpus meum,amp;c.

OEnam Domini, 'non propter pancm amp;: vinum, fed ad hominiim falutem confiât efFe inftitutam. Proprium igitur illius cfFeólu cfljdignèjidefl, cum pœnitentia ßc fide ad il-lamaccedcntium falus, per confirmationcm fpiritualis ipforuin cum Chrifto confociatio-nis: qua nimirùm fit, vt quemadmodum in corpore naturali animato membra cum capi-te naturaliter cohærcntia, fenfum amp;nbsp;morum inde percipiunt : ita ipfi Chrifto fpiritualiter copulati,dona omnia fpiritualia,rcgcnerato-rum propria,ac tandem etiara vitam ipfara ærcrnam,à Chrifto capite in cohærétia membra emanantem, magisóc raagisadipifcâtur. Cuius etiam propterea figillatim quidem membra, coniunólim verb myfticum corpus appellantur : auólo propterea etiam in illis charitatis dono per S.fandum tquoniam fc-

t. Cliriftusin Cocnafua tam efficaciter iudiciû

parata alia ab aliis membra, neque corpus v-num cfficcre,nequc vnius eiufdemque capitis operatur in indignis. Corpus vnum elFe polKint.Altcrum autem ef-^uàm'vitam amp;nbsp;confo- feólum cft,indignè,id eft,vcl cum ignorantia lationcmin digniseon- huius Myftcrii,vcl cum mera incredulitate amp;nbsp;. cdorvKxadvnam.fed impœnitentia accedentium , condemnatio: ctiam odor mortis ad »ion ab ipfa ccena, fed ab rndigno ipfius vfti

au/xSiSnKc'; emanans.

mortem eft.i.Cor. i.

marginales refutationes.

Hoevero non eftnoftra rcfellercj fedrurfiis principium peterc: quafi videlicet probarit D. Andreas hæc Chrilti verba, Accipite, Comcditc,Bibitc,(quæin fimplicis verbi prædicatione metaphorice intclligenda non inficiatur)in facra Domini Cœna xar« to pV Tov,non aliter de carneamp;fanguine Domini quàm de pane illo amp;nbsp;vino illo dici. Hoc aiitem commentiim nos folidis amp;nbsp;inuiftis ra-tionibus àveritate perpétua phyfici corporis Chrifti, ab eiufdcra vera Afcenfione amp;nbsp;Reucrfioncjdcniquea certiflimo diiplici axio-Anate petitis,aliquoties iam refutauimus gt;nbsp;Vno, qubd verè phyfico cor-

-ocr page 85-

Coll. Mo MPELG. RE SP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

CorporijCiiiufmodi crtillud Chrifti corpus,quantinniiis glorihca-tum,antiphyfica,ideft quibuspkyfici corporis, cntitas ipfa tolli-riir,tribui vcrc nonpoffint:altero, quód citra vilam prorfus cxcc-ptioncm,ex diiobus contradidloriis alcerum ncceirarió Gr falfnm: acproinde vtriimquchmul veile Deus ncqueat:non quod non Gr OmnipotenSjimnió quód non polïit Gmul quod vult,nollc;quod non vulc,velle:quoniain eft vercimmutabilitcr Omnipotens.

Cærerùm quodhïc farceur D. Andreas, Cœnam Domini, non proprer panem amp;vinum,fed propter homines eile infticucam,vi-derit quomodo cum ilia luareali, elTentiali amp;nbsp;acl:uali,atqu,e adco flipG crediturjpenèhypollatica ipGus corporis amp;nbsp;fanguinis Domini In, Sub vel Cum illo Pane amp;nbsp;Vino vnionc conucniat.Nam, quód ad digne quidcacccdentes artinct, ore corpus Chrifti man-' ducarc amp;nbsp;fanguinem bibere; amp;: Gc myfticum eins membrum Geri, quod fcilicct ipfius virtute amp;: gratia regatur , (niG fortaiPc vult D. Andreas, ftdclcs, ficut ore ex ipGus fentenria manducant Chrifti corpus, Gc ctiam corpore realiter amp;nbsp;adualiter cum ipGus carne Ôc fanguine cohærere)longè minoris dignationis fuerit, quam vfque adeo arélc amp;nbsp;intime amp;nbsp;infeparabiliter cum ipfo corpore amp;nbsp;fan-guinccocxiftcreivr, quemadmodum propter nypoftatica vnionc. Homo ille aftumptus eft Deus,amp;Deus 0 Zqo« eft Homo,amp;vbicun-queeik, torus cft,id eftDcusamp; Homo:Gc ctiam propter Sacrame-talem vnionem, panis ifte Gt corpus Domini, amp;nbsp;vinum illud Gr fanguis Dominiieodem videlicet prædicationis (quam inuGtatam vocant) generCjiSc vbicunque dicitur, Hiceßpanist Gcquoque di-efieJfenttaUtexcorpM équot;fangtits Chrifit.Quoà autem atti-nct adindignè accedentes,oralis ilia manducatio, non modó non dignationis minorisfuerit,fedctiam extrema: infœlicitatis.

Spiritualem fuam Chriftipcrccptioncm quæ ftt in Gmplici ver- 2. bo per Gdcm apprehcnfo,D. Andreas, (qua de re in Antithefi no-ftraprima.pluribus diftcruimusJaSacramcntali difccrnit,non tantum externa forma amp;nbsp;adminiftratioue , fed ctiam rcipfa: quaG verb in Gmplici quidem verbo, vt öc in Baptifmo,fola Chrifti be-ncGciaficut per Gdcm pcrcipiantur, Gc per incredulitatem vt amp;nbsp;ipfum verbum prædicatum, amp;nbsp;externa Baptifmiablutio,refp«an-turnn Sacramentah vero demumpcrccptionc ipfa quoque carnis amp;nbsp;fanguinis Chrifti efl'entia, turn à dignis, turn ab indignis o-re, a Gdelibus quidem ad falutem , ab indignis verb ad exitiuin percipiatur ; perperam igitur ab illo torquetrir Pauli locus ex 2. Corinth. 2. 16. G Apoilolum dicamus de Gmplici duntaxai;

-ocr page 86-

y ‘3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

psrverbum pr^dicatione loqiii. Sin verb generaliter acdpiturhic Apoftoli locus tain de fiinplici Euangclii prædicatione , quàm de Sacramcntoruin adminilhationc, D.Andreas fiio ipiiusrcti con-ftringitur. Qu^um eniin nullum Aportolus inter illas duas pcrcs-ptioncs,ncquc quod ad remj neque quod ad dupliccm ilium fi* nem vitæ vel mortis attincr, ditcrimcn conftituat, fed iifdem verbis vrrobique vtatur, quis non vider Apoftoli verbis elïentiam Chrifti,non minus iixfimplici verbi prædicatione amp;nbsp;in Baptifmo, quàm in Cœna Domini præberi ? quod D.Andreas inficiatur, li-lamàChrifti bcneficiorum folapcrccptioncdiftinguens.

Theft/ n. Theod. Bez.a.

DE S A LTT ARI COENtAE

effeElorttm canfts.

i.QuamuisperS.fanaii nbsp;nbsp;nbsp;Ari fas in hoc Myftcrio concurrentes fie

Chnllusagit:nontamé V^Jiftinguimus, vt‘Spiritus qiiidcm lanôti in Cœiii Domini d.dtu ■ r ■ A - n- i i- ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r । i

eft: Accipite.MinJuca- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;ineftabili potentiæ iniolidum ac

te,Hoc eft Spiritus fan- Ceptam feramusillam noftricum Chrifio con^ ftus. Neqiiaquam ergo fociatioiiem: quam Paulus propterea Myfte-caroChrifti hac eflSea- rimp magnum vocat, Ephel.5. Omniaautem

!° *^5*' illacœlelha dona.de quibiis diximus,^c tan-ritU! lantto tribuenda, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

cuius participationeca- dem eriam æternam illam, turn corporis turn roviuilicat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animæ vitam,ab vno Chriß'o Deo ßc Homine

pro nobis crucifixo, amp;nbsp;tandem fupra res o-inncs in illa carnc euedfo , in nos cmanare

i.Sacramentalis perce-ptio corporis amp;nbsp;iangui-laisCliriÄi, non fit fide tantùm,fed Ore quoque corporisiquiadicit, Ac-cipitc,Manducate : non dielt,accipite,amp; crédité.

Sublata liac intrinfeca yi facramentali:fubftan-

crcdamus,cx Dei patris Oinnipotcncis ordi-nationc.

Inrtriimentalcs verocaufas, ipfius Dei rc-fpcólu, conlUtuimus, partim Paftorem , Dei nomine amp;nbsp;man dato agentem quod agit.-par-tim verba inftitutionis;partim fymbola,i^ fa-cramentalcs ritus. Noftri vero refpeólu ’ fide, nobis ex Dei dono infitam.Iftis autem inftru-mentis fic vti Dcum doecmusj vt tarnen ^illis

tia facramenti diffolui- nullam vim intriufccam efttcietem infinucr, tur. Non eniin teftifici- fed duntaxatjqubd ipfe vnus intus agat,nobis tur nntum . ed opera- ea tcftificetur, nempe fpiritualem illam Chriftus in vfu hums ^ntifti noblfcum conlociationcm, amp;nbsp;quæ-Sacramentr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cunqiie inde nancifcimurl

Has

-ocr page 87-

Coll. Mompelg. resp. 79

■’Has duas poftcriores TheieSjUulJaproba- 4- Maxime opus erat^ tionc apiid vos indigercarbitramur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuavi

® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpiritiiali Ipoliant.

Mompelgarti,’’.Mart. Anno 1586.

7 heodorpu Beza, Geneuenßs Eccleßie, Minifler. ■Ahrahamm MufculM-,B emen fis Ecclefiet, MttJtßer. AntontM FaiMsjEcclefia. Geneuenfis Adintfler.

Petrus Huebnerm-iGrecit LinguAitn Gymnafio 'ÿternenfi Profeßor. Claudius Alberias nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Phslofiphia Profeßor in Academia Lau-

fannenfi.

Ad marginales refistationes.

Hoccine verb eft ferib dUputare, an potius ludere in re ram fc-ria? Chriftus,inquit D. Andreas, non dixit. Hoc eft Sp.S.cur cnini amp;nbsp;quorfum hoc dicerct?SpiritumS.autcm,tertiam,inquam,illam Trinitatis perfonam, eirePatrisamp; Filij eirentialçm amp;nbsp;immanentem virtutem , ab vtroque proecdentem, cuius ctfi non feparata, diftintfta tarnen aótio fit amp;nbsp;operatio, nos regenerate, illuftrareftn omnemveritatem introducerc,mouere, confolari, fpirituales de-nique omnes motus in Sandis ciêrc, amp;nbsp;varia ilia dona illis diftri-bucre, fi negaret D.Andreas, indignum certe arbiträrer quîcum ampliùsdifpntaretur. Nequeverb perfonæ vel partis vel Filij de-trahitut, quod Sp.Sando quoque tribuitur , quum amp;nbsp;ab illo amp;nbsp;à Patte,mitti dicatur, amp;nbsp;non dubitarit Chriftus dicere. De mco ac-cipiet amp;nbsp;docebit vos: non vt inter perfonas imparitas conftitua-tur,fed vt,ficuti perfonæ,fic etiam in adminiftratione noftræ falu-tis earum operationespropriediftinguantiir , quod apud Schola-fticos,quauis fpinosè,verè ramen «Si rede docetur. lam verb quod adcatnis Chrifti virtutem amp;nbsp;potentiam attinct, abfit à nobis vt illiquicquam dctrahamus.Prudenter tarnen quæ diuinæ funt ope-rationisDcitati'Sû Ao?« , qnæ verb hnmanæ, viciftim Humanitati illius fie diftindè tribuenda fiint, vt neque cum Neftorio diuida-tur Perfona: neque cum Eutychcte,aut naturæipfæ, aut ElPentia-les earum proprietäres confundanrur; velcum Monothelitis vni-ca voluntas amp;nbsp;operatio ftatuatur.Quid autem hic occulter D. Andreas,ex thefibus de Chrifti perfona meliùs apparebit.

Sexics iam repetita petitio principij,amp; millics recoda Crambe. 2.

Quorfum hæc? De inftrumcntalibus enim caufis agit noftra 3. thefis, quas ipfiusDei refpedu quatuor pofuimus, nempe, pafto-rem loquentera, amp;nbsp;agentem extrinfecus quæ Deus mandauit : in-

-ocr page 88-

8o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

ftitutionis verba plane amp;nbsp;intclligibilitcr cxpUcata; Sacra panis amp;nbsp;vini fymbola,facranicntalcs denique ritus.Noftri autcin rcfpeólu, vnicam inflrunientalcm caufam pofuiinus, nempc fidein. Qu^od fi quain vim intiinfccam cfficiente vllis inftruraentis tribuit D.Andreas, tot idolafabricat. Vnius cnini Dei amp;nbsp;Deitatis opus eft, in ipliscordibus hominum falutem operari. Itaquc lohancs, Baptif-muin quidem aquae, id eft externum ,fibi vt miniftro , intcriorcin auteni, Chrifto vt Domino , non quidem feparatc fed diftindè Matth.3.11. vt amp;nbsp;Petrus i.Pet.j.zi.attribuir. Et de toto Euangclij miniftcrio fineexceptione Paulus idem pronuntiat.i.CoiintIj.3.7. Verbis autem ipfis aliamvim vllam quàm loquentis,vel eins in cuius nominepaftor loquitur mentis amp;nbsp;voluntatis declarandæ tti-buere, magorum eft amp;nbsp;fortilegorum : Sacris dénique fymbolis, patà, Aque Baptifmi, amp;nbsp;Pani ac Vino in facta Cœnacx Dei ordir natione adhibitis, vclfacris inillorum adminifttatione ritibus, vim vllam intrinfecam, quæ intra nos agat aflignare, mera itidcin eft idolomaniar quum ne Angelis quidem ipfis, nedum rebus ina-nimatis, vel vtSophiftæ loquûtur, operioperato,fit tale quippiam tribuendum,Supereftfidcs,inrtrumetum certè efKcacidimum* fed dunraxat apprehendendo 8c recipiendo quod à Deo credenti do-natur, amp;nbsp;diuina vnica virtute credentis animo infinuatur, nec ad aliud quicquam idoncum amp;nbsp;efbeax. Nihil ergo ad rem facit, quod obiicic hic nobis D.Andreas, de Chrifto vim fuamin vfu Sacra-menti,non tantum illis externis organis teftificante, fed ctiam in credentium animis exerente. Qiiod ecquis tandem noftrum eft

infitiatus? Quod fi quam aliam vim Sacramentalcm intrio-iècam amp;nbsp;Spiritualem imaginatur, agedum clariùs fefe explicer,vt illi vel aftèntiamur, vel vt plerifque aliis, fiveritas hoc fcrat,rcpugncmus.

D.I A,

»

-ocr page 89-

Coll. Mo mpelg. re sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8t

D.IACOBI ANDREÆ NARRATIO

Actis insert a.

PoßijuamK^rticultti primw de CœnA Domini abfolutf/i fuit: Theologirvitembergicipeculiare fcriptum adornarunt-,{ß-cut inter collocutores conuenerAt)quo ofle»debant,in quibuiparti-bm confenfus,amp;in quibta dijfenfio adhuc eßfet. Et wam ejuoqac monßrarunt-, quarationeabfque offenfione conß:ientiarumßalua.

idaßa -veritate ypia Concordia, in hoc articula conßitui poßit. ^^od cum alteri parti exhibitum eßef.ipfifuam quoque fententia pecultarifiripto complexißunt.Cum autem inter partes conuenire nonpotuißfef.vtriqueßuaconfignatie reßituta amp;nbsp;de hoc articula nihil ampltus ad concordiam faciendam tentatumcß. Pleraque enimcum in fcriptd vtrtnque ante collationem communicatis, tumincollatione inßitutayitaexplicata funt,vt omnes facile •vi-dere queantdn quibu^s confenfus aut dtfenßo eßet. Et qute 'via ad piam concordiam conßituendam ßt: fatis perfpicue monßratu eß.

D. B E Z AE RE S P 0 N S r zM.

POftrcmainhäcparticuIam,quai-nD. Andreas aóFis iftiiispriirç difputationis adiedam Voluit, idcirco hue appolui quod haud fatis aoucrim anjd hoc refponfum , n^f^[o proxiniis nundinis V»' cdendum.mihnantum fuperfit temporis, quanto ad totam illanl quot;cîiîputationcm qualis ab co“cblleda ert co^nofeédam amp;nbsp;refutan-dam opus fuerit. Eft ante iftud magni mometi vt omnes intelligär, quàm cupidum pacis aniraum habeât, qui difcordias iftas fouenr. Quum jgitur in omni reda difeeptatione primo loco ci'iranduiTi fitjVt de quare quæratur, fiuc dc ftatu quæftionis conftet,deinde vt inter difputandum nunquam à quæftioncabcrretur {quorum neutrum vnquam à D. Andrea impetrari polFct, modo ab vna ad altcrani^ranfeuntCjargumentacu^mulantCjjaihil prorfus fyllogi-fticqconcludente) opcræpretium nos faduros putauimus, fi ob-rineremus finita capteû fingulorura difpiitationc, vt breui feripto quibus de rebus inter nos coni)eniret,amp; de quibus adhuc contro-

-ocr page 90-

8’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;1

ùcrterctur,vtriuqiic collato fcripco qiiopiaiu comprchendcrc-îr mus. Sic cnim futurum fpcrabamus vt tum iis occurrërctiir, qui 5 velue veriti ne non fatis fit in Ecclefiis difienfionum, difiiderc nos ' fibi 5c aliis perfuadent in quibiis camé fiimmus cft confcnfiis; tum hune faltcm fruélum ex. hac collocutione referremus; vt vbi con-fiitilFct dcnonnullis demum inter nos ambigi,quæ faluo manente dodtrinæ de CœnaDomini fiindaméto,poflint à nonnullis igno-rarijpaulatim mitigatis animis,alii fcfe aliis propiùs adiungerent. Sed hoc quoqiic fruftrafuit,quum nos quidem fedulo tum ex feri-ptis Antithclibus, tum ex habita difputationcjcapita nofiræ dif-îenfionis collefta ipfis obtuliiremus : illi veto tum noflra repu-diaflenr, tum fua qiixdam etiam nobis oblata ftatim repetiiircnt. Plaçait igitur hic ilia fiibiiccrc ut qua fide fint à nobis a da omnia,, Sc vtri ad liane collocutionem reéfum amp;nbsp;fimplicem aniinum attu-, lerintjledores omnes intclliganr.

Inter Reuerendos Dominos collocttteres Vyirtèmbergenfes amp;nbsp;col-lûcinores Berna. amp;nbsp;Geneua miffbs ad poßulationem lllußrijj'-Principis ac Domini^ D. Fridertci Comifis FFtrtembergenßs amp;nbsp;Mompelgartenßs eirc.'utrin^ proteß-atos fe quot;vtprmatos age-re.i(jux agerent.,nnllo cum cuiußuampr^iudicio, dttabus de rebus aClum ePi in negotio deßcra Cœna Domini,nempe de pra-ßentia Sacra/nentali Signorum amp;nbsp;rerumßgnißcatarum,amp;eo-rundem perceptione.

Quod ad priorem parcem attinet verinque confenfumeft.

■t I Sacramentum Cœna Domini conßareduabus rebus, nempt. Signis amp;nbsp;Rebusfignißcatis.

z Signa eße,ex Domini inßitutionepanem amp;nbsp;vinum-.Res au-temßgnificatas illud ipßum corpus traditum pro nobis, amp;nbsp;tllum . ipßumfanguinempro nobiseffufum.

j ^odad Deum nobißumpacificentem attinet, amp;fimpervc-

racent,

-ocr page 91-

Coll. Momfelc. res?/ S3

tfdcem, KHnquum nuda effeßgna fed -vînt a tie hac Sdcramefjteili-terfic coniunctii-iUerefemper quihufuls accedentibu^fiue dignisß~ ue ifsdignis freehcri.

6 Hocfenfu id eß hui us SacramentdUs coniun^ionis ref eHu ^eteres patres dixißß,corpus Tsommi eße In^Sub amp;nbsp;Curst pane.

In his autem non confenfum eft.

*

I i^od Heuerendi Domini collocutores Virtembergenfes cen-fent in Sacramentali coniunHsone tarnßgna quam resßgnißca-tMfuis fubßantiis amp;nbsp;reipfa in terris^cjuamuis non phyßce nec lo-caliter, tarnen z'ereßmul infeparabiUter copulari ; acproinde or'i quoYumuis ,ßue dignorum,fiue indtgnorum accedentium ex^ h lb eri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ' ' '

.^ . CoHocutores aute alterim partis in coniunH^ione Sacramentali, quam duntaxat relatiuam faciunt,docent res quidemßgnißcatas, id eßcorpus amp;nbsp;fanguinem Domini, non alibi nunc qttdm in cœlis eßei^ permanere,tjuorumßgnafunt in terr is,acproinde Ulas qui-dem menti,ifia vero ori quorumuis accedentium praberi.

^^Iterius autem partis coll^u^ores docent, Ulis phrafihus nulld aliam coniunHionem,quam illam relatiuam exprimi.

In altcro autem capice dc perceptione Sacramentali Signorum amp;rerum ßgnificatarum confenfum eft.

I S igna,ficut quibußiis, ßue dignis fiue indtgnis accèdent thus pnebentur, ita à quibufuis fmenttbus ore recipi,a dignis quidem ad vitam,ah indtgnis veti) ad condemnationem-

-ocr page 92-

84-=- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' acta

de»tiutn proprianhijuiiresßgnißcatas accipiant, ejjèfabtificanh

PmeptionisiUtUirerttmßgnificatarMm modum ejße imper-ßrutabilem^d/, 'vt lo^nitur Paulus.:,'vere myßerium magnum amp;nbsp;adorandum non perßcrutandum.

In hoc autem non eft confenfum.

^ßod R.D.Collûc»tores VP'irtembergenfisßcut vtraqueßmul infiparabiliter-, vt di^lumeßori ejuorttmuis accedenttum præ-beri cenßenP. Stc etiam credunta ejuibußuis eodem oris inßrumen-t0,nec tamenßuod ad resßgmßcatas attinet, phyßco amp;nbsp;localißed imperßrutabiU vtodo pereiphadignis^uidem advitam} ab indi-gnis ad condemnationent.

i^lterius autem partis collocutor es docent ^ßeutfoli mej^ti res ßgnata prabentur.ita aßolisfidelibus^Çirte^uißoli 'vnicum illud mentis inflrumentum offerunt} ejuo Chrißus cum fuis beneßeiis apprehenditur'iffiritualiterpercipi : acproinde indi^nosfieri reos corporis amp;fanguinis Domini-,nen quod illa indigne fumpfirint^ fed quod ea perfuam incredulitotem amp;nbsp;impoenitentiam repudia-rint.

-ocr page 93-

Coll. Mompelg. resp.

theses t h e o l o g Q R V m Vv I R X E MBERGICORV m, DE Persona Christi.

R A controuerßam efi, i^uod Films Dei item us af-fump/erit in tempore htsmanam naturam antma eir cor^^ pore confiantem.,exfubllantia,carne fangutne vir-r-ginis Aiaria-. qua rationeper omnia (pecato excepta)no-bis fratribtss fuis ßmtlis cßfallus. Affumpßt autem hu~ manamnaturarninvnitaternperfoni., itavtin Chnfio non fint duaper-fona,fed vnica tantum, vnus tantum Chrißtu : ncque hacperfona in omnem Aiernitatemfoluipoteß.

Etß autem dua natura in Chrißo arlltßtmeßnt copulatai tarnen non eflfalla ea^um confußo , qualis efl , ctim ex duebus integris fit qutddam terttum:vt,cum ex aqua rß melle fitmitlfum. Neque vna natura in alte' teram eß mut ata. Et quemadmodum dtuinitas non conuerfa eßin huma -nitatemiita neque humanitas mutata efl in dtuinitatem^vel ante^velpofl afcenßonem Chrifit in ccelum. Adintegramenirnperfionammedtatoris Chnfli^r equiruntur dua natura.

Confl at etiam, quad qualibet natura in Chriflo fuoi habe at fif retineat proprietatestverbigratia, dtutna natura proprietatesfunt, efle omntpo-tententem, aternam, infinit am, eße. Uurnana natura proprietates funt ejfe.corpoream creaturam, finit am, circumfiriptam, quapoßit patt,mori, eßc.Fl'ec in omnem atemitatemproprietates vnius natura, fiunt proprie~ tates alterius naturatinde enim fequeretur naturarum confußoßm 'oe-tiam earum abolitto.

ƒ/ƒ/.

PT^terproprietatetnaturarttm in Chrtflo,fitnt etiam in Chrilîo homi-ne dona creata:ijuibM iUe omnei homines Angelos fkperat. Sed ha c non tn confiderattonemveninnt,qHando deproprietatibw natur arum in Chrifio dt^ntattir.

-ocr page 94-

85

RESPONSIO AD THESES 'DE PERSONA ChrIS'TIjA.DOMINIS Collocucoribus, Mart.xj. exhibitas.

Antithefis l. amp;nbsp;11. Th.Vgt;ez.£.

'5 T»- V«1.

Vrramqueprobamus. '

j, Non vu lumus

'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yAntitheßs III.

Affentimnv, amp;nbsp;valdcprobamiisillam for-phrafi, tametfi refte in- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;djcitur ’proprietates nun quain

telleéta non improba- j-r^ r i • n *

tur.vos auccm ca ad yer Vi^ia fubieófca.

balcm comninnicatio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

nemabutimini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pi.ntitheßs Illi.

z. Quid gratia Vnion« Afrentimur,amp;hîc probamus diftiniflionefu

intcr^gratiâvjiionis,qua.hom'O ille cftDciis, eodifputatibéft.'' „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ . • r

amp;granana qiiain habitualem .yocapt J cxilia profliicntcnj, pcrquani Humanicas ilia toe . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantifquc donis amp;nbsp;qualitatibus ornata ell, vt

fit fupia iplos etiam Angelos, accepte in res omnes crcatas inipcrio, incnarrabilitcr e-• iicd'a’.• '

AD AdARGINALES All II O T ATI O El ES D.iac.Andrea,Reßjotgt;ßo.

I, Vidcric D.Andreas, fi fcrib liic.loquitur, qui tueri polîîrtam milita ilia Brentiana, amp;. fua etiam ilia, inter inhabitattonftn Detin fdnUïi xlf“ in Chriflo, hoc EEI E Ad ejße dijermen, cfftodSanllic diliri-btiatfua donA dimen/d,Chrtslo autem t/nmenßi : çlr ChrUlftm hominetn hoc hahere commune cum omnihtu fanSlis ^/^uod ^t^neoDefuperfo-naliterfuit vnitw. Cui manifcfto Neftorianifmo in dnufio'ne Per-fonç,amp; pcrfpicno Eiitychianifmoin proprictatûconfufione,fi ex aninio renuntjauir, hoc faólumjpfi amp;.cius fociis ex animo gratu-larpiir,Çætcrurh,illaphrafi,Projprzef4rA,»««7«^we^ff^?/«lt;^Arff(34, fi ho^Vtr diberet ad verbalem'noftranj'cómmunication.é alTeren-darh,vcH'’drcci'èf, nos ani-emlilaabuti falso amp;nbsp;calumhioÆ^èâiçit. Communic^tioné enim proprietatum in enuntîatis concretis,in quibus Pcrlbna tota ab altera tatùm natura denoniinatur, amp;nbsp;fiib-iedo

-ocr page 95-

Coll. Mompexg. resp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8y

ieólo concreto proprietas alteri naruræ conucnicns attribuitur, vt quum Dew^loriit dicitur cructfixus, amp;i ftftm hominis lohnens in terris cnrnNtcodemo yfuiffe in cœlis, nos verbalem vocamus: non quod intra verba conßftat, fine quod verbo ténus vera fit, (n»m contra, fiferuata penitus vocum proprictate, Dciim dc Chrillo tan tùni vt Deojóe Filitim Hominis tantum, vt de Hominc intclli-gaSjfalfiflima amp;nbsp;impiafuerit:) fed quod fit genus prædicationis fi-uc formula loquendi, qua fit vt, proprer vnitarem Perfonæ infe-parabilem,totaPerfona,cócrctis etiam folius alrerius naturæ no-minibus Dei velHominis, intelligatur.Sicenim etiam interdum, propter hypoftaticam etiam vnionein, (in qua tarnen duæ perfects naturæ non concurrunt) Caro amp;nbsp;Anima, pro toto hominc; intelligitur.Huncautemtropnm , quem recentiorc$ Communicationem I^uucituv, veteres antem Græci varfis nomw nibus appellaruntjin folis concretis vocibus vftirpandum,tiiemur hoc ipio veriffimo axiomatc , ^uod-próprietates fitst fnbieSla noni-r gredi^intur ; concrets verb voces illæ,non fubiecta naturarum, lid Pcrfonam ipfam in ilfiufmodi prædicatis déclarent. Præterca genus illud dicendi verbale appcllamus, vt diftinguatur ab ea Com-municationegt;qua,non quidem proprictates ipfæ Diuinitatis, (vt-potc quæ fint hoe communicationis modo attoivwvn'SiJ fed qtiali-tates creatæ.ex illis Deitatis proprictatibus émanantes, in alFum-ptam illam humanitärem cftuiæfunt : cuivt fubieólo vcrèiScre-ipfa inhærent : cuiufmodi donis fupra res omnes creatas cueótam clfe Chrirti humanitatcm,idcft ad dextra Pattis federe,Ar'ömné in cœlo amp;in terra potentia (infra cura taméqui omnia ipfi (ubiecit) habere profitemur ; qua ratione quoq; vetercs etiam Patres Chri-ftum feiplo minorem, feipfo maiorem dixerüt. Hæc ilia eft igi-tur verbalis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïA5(juaTa.gt;v,- quam, licet äbimpcritiscx.agitatä,

alFetimus. Illam aute quam ab Eurychctc mutuati funt Vbiquita-rij .quacohtendunt reipfa propter hypoftaticam vnionem , non honiini «aT’axXe, (quod conccdinlus propter vnitat-em perfonæ indiirolubilcm) fed amp;nbsp;Humanitati amp;nbsp;Homini illi reipfa compcte-rc ; fine quod initio ridicule feribebat, in Chriftum , vt in Petrum amp;nbsp;in Sanftos,quamuis impariter,id eft, in Sâélos quidé dimenfè, in Ghriftûautem immense dotesfuerint effufæ:fiuc quod(vtinunc foipov iftud lt;papfza)tûv,non mim'is tarnen inepte accommodatnm,à Kemnitio mutuati, loquutvtpt,Johiyoi quiGquidagit,3gat cum •Humanitäre afTumptajülam,' i!nq«a:m, imagiilariam communicationem, verbalem cértè non appellaraüs: multb minus realem: fed

-ocr page 96-

88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

vt felfam,îirpiam iSc blafphcmam deteftaiTiur. Et quo.niam ex. iAa commécitia comiuunicatione Oinniniaicftacica, Vbiquitarios video duplicem ilium iuum grauiflimum errorem , Confubftantia-tionis videlicet (qilantumuis nunc illam verbo negentj oralis mandiicationis deriuare : Chriftianum leôlorem admouitiim vc-liin eius manifefti dillidij inter veros Vbiquitarios,amp; alios,D.Lu-theri nihilominus fentciitiam fuo modo intcllcélam afferentes, quod D. Andréas ftudioscin hac toracollocutionc,(quiim tarnen maximi fit momentiJ diiïimulaiiit. Nam ifti quidem,realem illarn Eflentiæ corporis Chriftijn, Sub vclCum pane prælcntiam, amp;nbsp;o-ralem tum dignis turn indignis communcm manducationem, à verbis inftitutionis merito petendam cenfent ; in quorum inter-pretationeab illis diflidemus. Vbiquitarij verb, ab hypoftatica v-nione (quam etiam per Scflîonem ad dextram Patris» vt per ipfius conlcqLiens,definiunt)dogma illtid vtrumque deduccntes,fatis o-ftcnduntfefenonaliamin p3ne,quàm in cæteris rebus omnibus, realem amp;nbsp;Eiïentialcm corporis Chrifti præfentiam ftatucre ; ac proindc inftitutionis verbis non aliud quàm oralem illam perce-ptionem tribucrc : adeo quidem vt D.Andréas aperte , non femel dixerit amp;nbsp;fcripfcrit,fefc, niiî Omnipræfentia illaiîue Omnimaie-ftaSjVthy poftaticæ vnionis ert’eôfum, fibi concedatur, ne verbum quidem de inftitutionis verbis cum Zvvinglianis amp;nbsp;Caluinlftis, quQS vocatjVnquam commutaturum. Quqd vtinam amp;nbsp;hi amp;nbsp;illi, potiùsquàm diutiùs inter fe amp;nbsp;nobifeum contendantjanimaduer-reretandem poflint,neutrum horum dogmatum ftare, nifi falfiftî-mis pofitis principiis,poire,tiuibus necefl'ariô,amp; hypoftaticçvnio-nisdeHnitio , tamperfpicucamp;tamdilucidè contra Neftorianos, Eutychianos,Monophyfitas,Monothclitas defenfa fubucrtitur:amp; corporis Chrifti tum veritas,tum afccnfio in Cœlos,pcrmaniîo in cœlis,amp;; c cœlis reucrfto,(quæ omniapropriiftimis verbis amp;nbsp;nullo modo figuratiSjSacrofanfto Dei verbo func teftatiftima) manifcftè abrogantur. Tribue hoc bonorum amp;nbsp;pacis amantium omnium precibus, Fili Dei lefu Chrifte Seruator amp;nbsp;Redemptor nofter : amp;nbsp;exoptatiffimam illam renafeenti ex tamdenfis tenebrisEcclefiæ tiiæ OjU.oippcirJi'àu,aducrfus communem ilium hoftem Antichriftum Romanum, amp;nbsp;cæteras hærefes omnes , pro mifericordia fingulari tua concede.

2. Si vcfcamp; ex animo D.Andreas,fuperioresilIasThefes fcripfit,dc vnitione ipfa inter nos conucnir,vtamp;de illhis effedlis duobus, nempe de Humanitatis fubûftctia in Verbo non in fcfc,amp; de crea-tis

-ocr page 97-

Cqll. Mompelg. resp. 89 tis innumcribilibus iltis donis in carnem glorificatain cfFufis. Ef-fedum autem tHud Omnimaieftaticum, non hypcrpbyficum led antiphyGenm, Hiimanitati fine fubiediuè actributum, fane ilkid eft in quo Dilacobo Andrcæ nccum Lutbcranis quidem faniori-bus conuenit.

Thefis V. Vvirtcmb.

Inperfona Chrifl-ieïl communicatio ejnadamproprietatumiiJMtQti perfon£trtbuitMr,ijuodalterii'U nature e/i próprMm; f^^de vna natura prontiftiatur. b''nde dobinna de cemmuntcatione Idiomatum in Ec-deß a ortaefl.

Antitheßs V. Th, Beza. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

De perfona Chrifti intcrduin prædicantur voces, vtrique natiiræ fine toti Chrifto con-uenicntcs : vt, cùin Chriftus, amp;nbsp;Icfus,amp; Mediator, cæterilquc ciiifmodi nominibuS ap-pcllat-nr. Intcrduin verb ’ propter vniratein ’• vmtatemïo a perfonæ,ab altéra tantum natura denonnna- commumcatione pro-rur,idque dupüciter : intcrduin eniin habet prioruintelligitisamp;dc-prædicata. illiipG naturæconucnicntia.àqua fcriSitis ; quod falfum quot;denoininatunvtcùm dicitur Deusbenedi- elFe demonftrabitur.

ftiis, ærernuSjOmnipotens,amp;c. quemadmo-

Non denominatin:

-----,------—, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 * f (F r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedalteri natu-duvn etiam fi dicaSjhonuncin illuin ruiHc paf- jçrealitercommunica-fum,mortuinn,pro nobis crucifixùtTi,amp;c. Et tur.

iftiiiiinodicnnntiationes funt maxime^ pro- 3 Enuciationesillæ n6 pria:. Intcrduin verb habet prædicata toti ptopnæ fed mufi-quidein Chrifto.qiüa vnica eftperfona indif- MyftenumTnion^na’ folubilis.verèamp;propriè conncniétia; at non turarum eft inufitat«.

tarnen ci naturæ in fefe, ne in vnione qnidé 4. In ssse jæquiuocft ' eonfideratæ,coînpetentia,àqua^ dcnoinina- alias propnctatein turtvtcùm dicitur,Deus rcdeinifte Ecclcftain denotans, alias looUnguine. amp;: Dominus gloriæ criicifixus, lemfaftam lignificam. itcinquc hlius hominis in terris loqiiens cum 5. Non eft denomma-Nicodemo.fuifte in cœloiquod loquendi g-e- tiot.inràm Grammati-jniS à veteribus vocatur avTitPo«?, à rcccntio ribus,communicatio proprictatum. Hæc au- , , teiii prædicano vfnrpari non poteft, nifi in hs iàre°evrpi'aducrfa-concrctis nominibusiqnoniam torapcrlbna riorum,quem vocabula Chrifti nunquainin abftrado ,ab vlladuarfi abftraftaapciiunt.

M.fcd realis coniuiun;-

catio.

-ocr page 98-

Ad acta

y, Neftorij Iiærelîî ne- fuarum natiirarum denominatur.Et ex hnius quaquam ex ignoratio- inter concreti amp;nbsp;abftraôti voces diferiminis ne narum vocum orca. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n.L_ r n gt;.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Quù Neftorius vn.m »gnlt;H-anone orra eft hærcfis.tum NcHon,. fingukrem perfonara quiDcum(nempeTov A!gt;gt;!)r)ncgabar,amp; hliiim confeffu'! ert, fed com- clFe Mariæ,amp; crucifixum fuiire:riini Eutychc-iBunicationem idioma- ris, qui Deitatem Chrifti pafTam aiFerebat. tum negauit.-mdehære- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jHa^’rcgula vniuerfalis : Neque na-

liscius ortaelt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

, nbsp;, tiiram de natura, neque proprietäres vnius

g ideo hæreticus poffe altcri artribui.

ludicatus : quia Cyrillus “ r

idem dixitiied quia vnamtatùm naniram in Clirifto poft alTumptionem in cœ-luiM afferuit. 9. Régula falliflîma, quod proprietates vniusnature,nonpoffint altcti cnbui.’Nain hæc hærclis Neftoriana Fuie-

marginales refutationes,

Combinationis vox rota Neftoriana eft, binas pcrfbnasconfti-tuenSjVt apparet ex anathcmarifmo Ephefinç Synodi oftauo.Rea-lis autein ilîa communicatio mere Eurychiana ift, ôc hypoftaticæ vnionis definitione cuertitur.Quod cnim pliiribus nacuris re ipfa commune fit.quocunque modo id fieri fomnietur, praprium efte definie vniusùnhypofiaticaautem vnione,vt diftinlt;ftæ,fic indiui-fa: i5c inconfufæ manenr proprietäres.

J. nbsp;nbsp;Diuinet qui poterit quid hic fibi velir D.Argt;dreas, id eft quid fir,

Chriftum, non denominari r3ntùm,fed etiam alten naturx realiter communicari.

5. Quafi verb de rc inufitata nihil propriè dici poflit.id eft voci-bus propria fua fignificatione vfurpatis cxplicari. Doceat ergo nos D-Andreas in hoc enuntiato., 0 efl Homo,amp; Homo ifte eft 0 Zo';-!)c,vel fubiedkum.vel prçdicatum,vcl copulam,aJia quàin natiua fignificatione accipi.Polira verb fingularijtum fubieifti, tu prædi-cati.tû copulæjtiim ipfius attributionis proprierate , confequiti.tr, prædicarioné quidé, amp;nbsp;ipfam enunriarionis fcnrcnriaeftèinulîta-tam; fed tarnen propria. Sed quid hoc ad rem.? Nee cnim dchuiuf-modi enuntiatis hic egimus , feddeiftis ,0 Xoyoi ejltÆternm, Omnipotent,amp;i. Home ille eflpaßus,crucifixus zlfmortM pronobit'. in qnibus, quid tandem quifquam vel figuratè vel inuhtatè diiftura inueniat?

Immo nulla hïchomonymia.Nam In Sef; conftat nihil aliud hic fignificare pofte quàm fuiipfius refpeiäii, cui opponitur «str ttAXo non kctr Àwov ; neque accipi poreft pro Per 'îe.quæ formula, interdumidem déclarât at que Scizjyï/zj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interdumpro

Ex

-ocr page 99-

Coll. Mompelg. resp. 9t Ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fua natiua Sc intrinfeca, non autcm aliunde aducn-

titia virtuterqua phraG noftnim non cit,fed vbiquitarioruin lepif* finie abuti.Deuidc quoi lum iftud de natura rcfpondet D.Andreas. In iftis cnira enunciaris per at'T/J'sinv, ncquc Dei, ncquchoininis vocabulû de natura , fed de perfona dicitur, oXuç amp;: quatcnus vna cftjConfidcrata.Quod fi ignorât,vel fcirc fc diffiinulat D. Andrce-S, an propterea fumus hæretic;?

Rurfum hoc quam non aptèîNecenim hic agitur de denomina- 5. tionc prædicati.fcdSubicéfiiquod quum pro tota Perfona fuppo-nat (vt in fcholis loquuntur) abfitvthac dtnominationeni aliam quàm realem amp;nbsp;rcipfa conucnientiflimam die dicam.quum àrea-I1amp; vcriffimanatur.truin perfonali vnitione nafcatur.

Immo omnis amp;nbsp;D. Andreæ amp;nbsp;ipfius focioru inde error proma-nat, quod inter Abftradtas amp;nbsp;Concrctas voces non diftinguant, cuiufmodi funt in hoc argumento Deltas amp;nbsp;Deus, Humanitas Sc Homo,in vnico Chrifti (uppofito:amp; idcirco quçcunque huic Ho-mini tribuuntur, tribui etiam volunt Humanitati, Eutychiano prorfus crvoic,contra hypoftaticæ vnionis definitionem. Sciendu eft igitur , Abftrafta Humanitatis voce naturam humanam figni-ficari, qualis eft in fcfe,{uis eftcntialibusproprietaribusà Cætcris naruii'sdiftin(fta,amp; fibi vt fubieftc in litis qualitatibusprædita.Eft enim quiddam vodto'v, mente amp;nbsp;cogitationc abftraólum, interdum quidem ab omnibus eiuldem fpccieiindiuiduis, quod Logici vo-cant Speciem, abfqqc vlla indiuiduationis fine vllius indiuidui ra-lione, ideóque vnum amp;nbsp;idem j vt Humanitas vniuerialitcr eófide-ratarinterdumverb non ab omnibuscomplexum indiuiduis.fcd ab aliquo duntaxar abftrafta, nullam quidé indiuiduationis fiue feb-fiftentiæ, fed tarnen aliqiiam eins indiuidui cui incxiftit rcipfa , 5c à quo per cogitationem abftrahitur,rarionem Habens , vt Humanitas Chrifti, Humanitas Petri,fine , vt loquuntur in fcholis , hæc vel ilia Humanitas : quofenfu tot funt Humanitates quot f, nt homines.Conerctis autem vocibus.fempcr fignificatur, hue vt cx-prcftîùs etiam loquuntur Scholaftici, connotatnr , vitra naturam quippiam earn ipfam naturam Habens, fiue gent ralirer conf dcre-tufjvt quum Hominem dicimus,id eft humanitäre præd tum animal,(quo frnfu Homo itidem eft fpeciei no indiuidui nomcn:)fiue Vt in indiuiduo qnopiam fubfiftcns fpeéfctur, vt, Hic, vtl lie Ho-mo,Chriftus Homo, Petrus Homo, amp;’c. Et hæc quidi m in rebus creatis valent, cuiefmodi eft HumanitasChrifti, crearis inquam fubftâtialibus non denominatiuis. Nam de Accidt nralibus,vt AL

in.ij.

-ocr page 100-

•ÿî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

bum:vclfiibftantiaiibas denominatiuis ,vt Animatum, biciwn agimus. In diuinis verb perfonis, ctli proprer fiimmanj Eiititatcm Iimplicitatcm,vnum amp;nbsp;idem cftElFcnria amp;; Elfc,idcllDeiras amp;nbsp;Deus (quarum vocum nciitrapofita cft tantùni in mente,fienti de Humanitatc amp;nbsp;Homine diximus,fed reuera amp;. propriè E s T) hoc tarnen non obftat quominus hæc duo cogitationc diftinguantur, ctiam quum Dei appellatio Eircntiaiitcr accipitur : nenipc Deltas quidem vt id quod habeturjDeus verb vt id quod Deitatcm habet: quarnuishicrcipfavnumamp; idem fit, quod habetur ,amp; quiillud habet,fola relatione cura compofitionem,habcnte quâdamprin-cipij indiuiduationis in perfonis dininis rationem,vt reólc bc acute fcribit Thomas. Huius autem diftinótionis certiOïmuiH cft argumentum, qubd blafphcmum fuerit dicere, Deitatem genuilfe Deitatcm ,quia fic multiplicarctur Deltas : Deum autem ex Deo genitiim Chriftiani omnes profitentur, ea videlicet generatione quæ lie Perfonas diftinguit vcto' i/xcvinov non diuidatur. Deinde amp;nbsp;hoe notandum, Deitatem femper vt vnicam amp;nbsp;quidein Edêntiall-tcr fumi aduerfus Tritheitas.quanuis additis notionibuspropriis. dihinbtè in hngulis perfonis,fpcóletur, aduerfus Sabellium : Dei verb appcllationem tribus modis accipi : nempe Ellentialitcr , vt quum nos dicimiis in vnum Dciim crederc: Perfonaliter, amp;nbsp;pro Patrc,amp; pro Filio,amp;pro Spiritu Sanólo,cuiuslocutionis exempla paiTim ocGurrunt: tertio deniquemodo pro ChriftiDei amp;nbsp;Hominis Perfona, fiue pro toto Ghrifto, ab altera tanfùm natura diiiina denominato per avr/iToinr hue i/iofMtTuv comrr!unicationem,voca-mus,vt quum Deo gloriæ tribuitur fanguis quo nos rcdemit. HæC eft igitnr Ablira£tarum amp;nbsp;Concrctarum vocum diftinckio : quam, ctfi in difputarionepag.iaq.vifus cftadunibrare D.Andreas, tame reuera feire fe diirimulat, tribus paginis proximc fequenribus, quum ƒ/ O MI N E AÏ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cert^i denorninatione ponatur, (id

«ftnifi ad certum indiuiduum reftringatur) aitKon effe Concretam [ed ^bflraüamvoce, vtô’ Ehmandata nomen:(]uontam^\ntY\\t,fant tn eodewpradteabUhnempeß^eciei : turn demam autem ejfe Concretum nomen^ijuum de ab^uo dictmta , htc Momo.ciua, de re rurfus apertius infra ad ihefin meam dilfercmtis. Enimuerb fi verum illud eft, id quoque nccclfarib efficcretur, tarn Concrcram eile hanc appella-tioncm,Hçc Huinanitas,quàm cft,Hic Homo.Dicat igitur D. An-drcas,tam veram elfe hanc enûtiationcm, hæcHumanitas eft Dei-tas,quam hæc vera eft, hie Homo eft Deus : aeproinde quum ilia quidem falliftima fit,hæc ante verifljma,rogo ilium per lefu Chri-

-ocr page 101-

Coll.MoMPELG. KESP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95

üi nomefijVt Abitraóhiciira Concrctis à fc confiindi, Sii qiiantii® inde nafcatur error tandem intelligensjcipfum rctexat, amp;nbsp;pacem Eccleliis reddat. Narr, vt vno verbo totam liane controucrüam abfoluain , qiium ipfemet fatcariir abvnioncnatnrarnm pendêre illam quam imaginatiir Otnnipotcntiam, Omniprælcntiain , amp;nbsp;cætcraomnia, quic reipfa vult huicHiimanitati tribui: qvâratio-nefalfa ell hæc enuntiatio, Humanitas Chi ifti euafit Dcitas per Hypoftatica vnionccâdé,tam falfa, tam impia,amp; tarn blafphcma, cli neccffviriojornnis ilia 1 J}u/j.ârùgt;v Dcitatis illi Humanitati airum-ptæ attributacommnnicatio. Nccquicquam minus vcrèamp; apte dici poteft illo Kemnitij pcrfugio,quôd videlicet irta illi Humanitati non fiibicâiuè attribuantur .Videbat enim Kemnitius alioqui fore vt cogeretur diias Subftantialcs Omnipotentias ftatuere, vcl vnam Subftantialcm, alteram Accidentalem, velSubfiantiam di-cere Subftantiæineirc. Sed illo perfugio quid effieit? Nihil certè nifi vt falfo fundamento falfiim çdificium fuperftruat,quum ex ve-raabftraftarum vociim definitione liqueat, nihil vere dici de Humanitäre poiFcjnili quod vel ipfaell Ellentialiter (vt fi Humanita-tem Chrirti dicas elle Subftantiam,corporcam,animatam,ration« præditam,) vcl quod accidcntaliter amp;nbsp;Subiediuè ipfi infit (cuiuf-niodi funt.rum quænoftri caufa tempore fuç infirmitatis pertulit, turn inclFabilia ilia dona, quibus Humanitas Chrifti nunc ell,prx-fertim poft: depofitam omnem illam cainis alFiimpiç infirmitarcm fupra res omnes creatas exornata.) Cur autem in Concrctis voci-bus hæcfalfitas no inucniatur, non hæc fimpliciter caufa eft quod hie Homo fit vox Concreta, hæc Humanitas autem fit Abftraóka: (Narn Hz/ic Homtniin fefi fine fubie£fiiiè,non magis tribui diiiinæ naturæ proprietäres poirunt, quam Huie HumanitAtt) fedpro-ptereaquod neque HicHomo in Chrifto eft J3-oç-“inç,ncque Htzc Huwamtae eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lecundum fe, fine fuiipfius rcfpcclu , fed

in perfona Filij Dei, HtcHomo hac Humanitatis natura prædittis fubhftat ,faluis,amp; airumcntis perfonæ Filij, amp;nbsp;afiïunptæ illius Hu-naanitatisproprictatibtis. Hine enim fit vtquamuis hæcHumanitas non euafetit Deltas , propter fakias in vnitionc proprietäres, tarnen propter vnitatem Perfonæ Hie Homo , non quidem qua. 7/o»zo,fiue fuæ naturæ refpeclu, fed propter fuam in Filio Dei fub-liftentiain,fit verus illc Dei Filius, Hine enim illud quoque fir, vt amp;nbsp;Dei,negt;iipe îsû'Hominis illius vocibus in Concreto to-., ta Chrifti Perlona (æpc denominetur, quod eft a»T/lt;roötMt, illius fandaiBenCum. Qualis enim eft Vnitio,vt caufa, talis funt phrafes, m.iij.

-ocr page 102-

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

~ ex 111a vnitjonc promananres. Quæ omnia fiifiùs idcîrco hoc îoeo explicare volui» quotl in îîKs redtè cognitis tota huiiis controiier-fiæ explicacio » id eft totius Neftorianifini amp;nbsp;Eutychianifini fiib-ucrlîo vertatur.

Ergo fi D.Andrcæ crediturinon ipfc,fed ego Neftorianus fuero, qiiod eriam ipfius inter difputandum conuitiuin patienter ttrli. Res autem ita fc habet. Nellorius , homo vaferfimuIiSe natiirali focundia prædittisj ncqiic ciim Samofateno Subfiftcntiâ Fihj Dcigt; neque ciitn Sabcllio Si Photino diftinótioncm perfonarum luftii-lir.neque veritatem inregræ humanç natiiræ negauit,iromô ne na-turas quidem diias in Chriftoconcurrentes inficiatnscft,de tfin qucque/syca-ÄTjiiZw' vocabat, led male declaratam vt teftatur Da-mafeenus lib. j. cap. idcôque amp;nbsp;antequam damnaretnr. Si poft damnationem in Ephelina Oi'thodoxa Synodo,in ona aduerfa-riiim acerrimum habuic CyriHum Alexandrinum, vifus cft non-nullis cum Orthodoxafidcconlentirc: fed partim ex pluvimis fuis fcnptis,partim ex fua ipfius confeflione.quum Mariam Deiparam amp;nbsp;Deum aludæis crucifixum fuilfe negan.t,compertus eft^vt diias naturasjfic etiam d. asperfonasconftirucre; quarom vna, nempe 0 xcT/ocjaltcri quidem infeparabilitcr adfir, fed,vt alter cum altero, fecundum dignitatem fine audloritarem «Sc poteftarem, ita vt alite quidem voces foli Homini propriè conuenientes, aliæ vci o veluti foli verbo, quod eft ex Deo Pâtre,congruentes»tribuantur:amp;: Homo airumptus vnà cum Deo verbo coadoretur amp;nbsp;conglonficetur amp;nbsp;collaudetur, atque adeodicatur quidem Deus,fed vt coniun-élus alter cum altero. Hanc,inquam,fuiflc Neftorij hærelin jiquet turn ex Synodorû Ephefinæ ï.Si Chalccdonenfis a(ftis,tum ex Cy-riüo, turn ex Socratis hiftoria, tum exTheodorcto de diuinis no-minibus, turn ex VigiHo, Nicephoro , Cafliano, Theodoro Rhc-tenfi , ex omnibus denique Græcis amp;nbsp;Latinis probatis feriptori-bus Quid autem D.Andrcas?Z\7ey?o«««,inquir,'t/;?4wj/;«^«/itrfw»per-fenam confiff'iu eß-, Vtri veto teftimonio fidem habebimus ? Qiiod eniin ex epiftola î. Neftorij ad Cyrillum citât, oftendit quidem Neftorium duas naruras credidifse, Vnionem autem hypoftati-cam nunquam, ne verbo quidem confefsum , fedconiiinélionem tanri'im.Nûcautem erroré (quod htc negat D.Andréas) inde quo-que fuifse profeétuin quod concretas vocesyDeiyerbi Si Homtnit, ab abftraéiis Digt;ànitttu Httma'irt vocabulis nô difeerneret. Age , ne longiùs abeamus, ex ipfis eiufdem D. Andreæ fibi ipfi contradicentis expreffis verbis probemiis,quipag.huius Collo-

-ocr page 103-

Coll. Mompelg. kesp2 5$ ^uij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.ß^hViCttbulo^DeHS Dtmnitate rZ ^'oyvtn-

ttllexit,qttiiaper/ona oj-bfepurari nvpotefi' ^uaproptcretß aoerrè ingenM confeß^u efi^cjuod Ießu ChnSlm fit ver,ti Deus: non tarnen Dea pafitim,aHtcructfix»m ejfiejdicere voluit. Hac enim Hurnomtatispro-pittadtxit efie :tdeolt;jfue ad/olamhumanttatem enn referenda. Ex his aucein vetbis priinum vclim Chnftianum ledotem obferuarc, quàm fcienter his de rebus D. Andreas loquatiir, amp;nbsp;annon verè poiTit hue rcE tri qiiod nai rat Socrates de ip(o Ntftorio, amp;eius presbytcro Anallafio lib,Ecclcl.hiltoricæ y-cap.j^. amp;nbsp;repetitur à Nicephoto lib.14 cap.52. amp;nbsp;jj. ilium videlicet vtterum fcriptane-glcxille, nccetiainquid iplc diceret amp;nbsp;fentiret fatis eognouilTe. Qtiid enim iftud eft,quod ait D.Andreas, Dtuit.itatem, y^iyvPerfonanonptituifefeparari^Kx cur non potius,.^lt;« efitpfemet yhyoi ? Deinde, cur rionporiùs 4 Chri!:li quàm4

Quis enim vnquam iufpicatus eit Neftorium exiftiroafl'e Xq«.. perlonam clEealiquid compofitum? q od fortafl'e ne Arrius qui-dem dixilTctjquamuis ercatum ilium elFe docerct. Immb hoc quae^ ritur,an tov xogt;cv Neftorius putaucrit elle verè faftum carncm, an potiùs-totidem conftituerit perfonas quot Cunt in Chrifto nature. Ncc fatis ad ilium excufandum valet quod ait D.Andi eas , ilium videlicet no fepara({eTagt;' f^iyov à Chriftrearne. Nam hoc ipfum eft quodOrrhodoxos nonnullosfefellit, donee illis apcriret oculos Cyrillus, oftendens diflolui quoqucamp; diuidi Chrifti perfonam ab eo,quiTûv Xe'^ov infeparabiliter cum aftumpta came coniunftum fitcrctur,nifi pro ContunBum, diceret, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8c quidem ad vni-

cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per carnis fubfiftentia in ilia Verbi fccunda Tri-

nitatis perfonaconftituendum, vt lam Chriftus non fit Aso'ipopeç, ('vt dicebat Neftorius,) fed verè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vr citra Jia/pmi', fice-

tiam citra irt)»vw. Valde igitur hallucinatur D.Andreas fic colli-^cns, Neftoriusnon Icparauit naturas ,ergo vnitatem Perfonæ agnouit. In fumma verb ex illis D. Andreæ verbis liquet Neftorifi îgt;ei nomine intellexilTe Diuinitatc, id cft,Concretum 8c Abftra-lt;ftum roaximo errore confudiftc acproinde tam,falfas ac blafphc-nias iftas enuntiationes credidifte. Deurn., id eft rov gt;lt;èyo«ypffe ilium }Aominem ilium Hominem eße De um., (xa-r’ilworetOTV. videlicet,) quam '^^^^,D uinttatem., \lgt;y\i efieillam Humanitatem^ 8c Huma-nitatemillamefie Dettatem'^vxiy^yquam abftraftaamp; concretapro iifdem, tcfteD.quoquç Andiea, ducerct, quum tarnen tam veræ fint 11 læ amp;nbsp;Orthodoxæ propter vnitatem perfonæ,quàm iftæ fallç ■funt amp;nbsp;blalpheme propter natutarum confufionem.Itaque ex eo

-ocr page 104-

.yC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A ’

liera errorc nempe ex ignoratione difcriminis Cócretarnm Si Ab-ftradarum vociuii, quafi ex ex codera pottu foluenres Nellorius amp;nbsp;EutycheSjin duos aduerfos fcopiilos irapcgeriir. Neftoriiis qui-dem in totidem perfonarum,qnot Innt natiiræ,qüamiiis infepara-bilitcrconinndtæ, abcrrationein : Eiityches veioconcra, in natu-raruro, vr amp;nbsp;perfonæ vnitaecm. Qiialem verb Neftoriusconiini-ótionem naturai-um amp;nbsp;eircnrialium akerutrius propriccatu ima-ginacns ck: talcm eriam commnnicationcm iJiufAa-tav accidenra-lium vtrinque animo concepit. itaque tain blafpheinum e^Tc cxi-ftimauit dicete, Deumejfe bime^lrem ant trimeRrem, conceptum in Aiarta Ktrgine,natum,paJfum,mortnnm,fepM.ltmn,a mwints exeitatatn, qiiàm 1Î qiiis hsec cadéDcitati tribncrct.Ncqucdiibiura elle poreft qilin paris iSe ciafdem circ blafpîiemiæexiftimarec,docerc, Hominem tllum ejjeic,ternnm creatnm,Ömntpotentem., Omntpral'entemiepya.m. fl hæc eadem dcHumanitatc dicerentnr, vt qui neqiicDcum à Di-uinicate, neqiic Hominem ab Humanirate difeerneret, qiiiim ramen ilia tarn verc Si de Deo amp;nbsp;Homineillo dici fatendum fir (niß Chiifti perfonam diifoluere velimus)qiiàm borrédiim fiicric,con-fiifis, vt naturisjfic eriam carura proprieratibus,Hiimanirati propria ilia Deitatis accommodate, id eft Humanitatem in Deitatem transformarc. Nam qiialis eft ipfarum natiirarum,talis eft omni-« no, amp;nbsp;qiiidem vtrinque, proprietatum vnitio gt;nbsp;nempe pcrfonalis. His aiitem ficpropofiris,amp;tum ex Dei verbo,non aliter illis phra-fibus vtente, turn ex vctcriim patriim araftoritateprobatis, fnper-eft vt videamus, quo iiire D.qiiidcm Andreas nos vt Neftorianos reprthendat, nos autem ilium cótra, tum vt Neftorianum in pcr-fbna; diirolutiane, rum vt Eutychianum in proprietatum eftentia-kiimDiuinirarisconf tßone argnaraus. jQwfeparat, inquit, dttiinx proprie tatet a Chnfit Hwnamtate, Deitate ejito^ne ab eaàefepet rat, Ht tlloi Bez.a feparat,lt;^Hti neget carne Chrifii effe hypo^atica vmo-nis vtrtute faSiam Omniprafentem,Omnipotentem,Omnifctam,^Mamnif non fubteShue ßue in fefe.fcd in yerbotnecjue exfefeßd eßfaapte natura^ 'velvimite,fedP''erbtcutperfinaliteriß’ infeparabiUtervnita efi. Ergo Neflorianm eß Beza, imo etiam Hen:oriano deterior. '[Jefloriw entra Commnnicationem duntaxat proprietittum Hamamtatit impugnauit: Beza vero commnnicationem e^uocjne prorietatnm Oininttatis negat. Qtiid audio? Ergo D.Andreas epoque fcmiNcftorianuseft,vt qui cum Neftori o communicationem proprietatum Humanttatis lieget : Neftorio quidem in co imperitior, Nec enim ignorauit Ne-ftorius, qiiamuis Deitas ab Hutnanitate nihil accepèrit, immb il

ium

-ocr page 105-

Coll. Mompelg. resp. 57 lum ill forma feruili alïiimentlo fefc quodammodo exinaniuerir, vt loquitur Apoftolus; tamcn reciprocal^ elT'e amp;nbsp;prorfiis vnam amp;nbsp;eandem Deitatis cum Humanitäre , amp;nbsp;Humanitatis cum Deitare coniun£tioncm , ncceifaria amp;nbsp;ineuitabili conclußonc efficitur,vnam qiioque amp;nbsp;eandem efle elTentialium vtrinque pro-prierarum naturarum coniunókioncm,quamuisipfcin alrcra tantum parte in qua blalpheraarat, reprchendcretur. Qmsenimi-gnorat de fimilibus fimiliter. iudicanduin: illas autem coniunótio-nes Deitatis cum humanitatc,amp; Humanitatis cum Deirate, pror-fus circreciprocas.imu vtranque cadem definitione prorfus vni-cam amp;nbsp;eandem eife quis non videt’Sed ad rem. Diftinguo propo-fitionem illius collcâionis. Namfiverbo Separandt inrclligitD. Andreas diflolutionem vnirionis,qua fit,vt naturæ, quamuis di-eantur , vt reipondebat Neftorius, inieparabiliter coniûôfæ,con-ftituant ramen fuum vnaquæqiie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, turn illam propofi-

tioncm elFe vcri(r!mam,rotnmqucadeo.fyllogifmum concedoifcd Bezæ nego competere, ideóquehocfenfu falßlIimameHealTi.im-tioncm.Sin vcrbS^piîj'iîr, accipit pro difitnguit, turn proprietati-bus edentialibus, turn etiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(quomodo

nonnûquam'Vetcies,quamuis dura phrafi, aduerius Sabellium v-fi flint cPztqfsa-i'«; voce)tum fanèafliimptionc agnofeit Bcza : con-cliifioncm autem negat : eikque hie iyllogifmus ex quatuor terminis compofitus.Non eft igitur Beza Neftorianiis, led orthodo-XLis.tum duarum naturarum,turn efsentialium pioprietatum,qui-bus vna ab alrcradiftingtiitur , vnam amp;nbsp;eandem vnirioncm,hy-poftaticam videlicet, abfque vlla feparatione vcl confufionepro-fitens. Sed de Brentianorum,quorum primuseft D.Andreas,Nc-ftorianifm'o fimul amp;nbsp;Eutychianifmo videamus. Sic Brentius pag. Recogn.qTitr z'd’r^zr(inquit)f'cr^ilt; carofa^u efl-, iSIihilaliud flgf'ifi-catur ifuam. t^nodFiUui Dei Ftltii Homtnis (nota Chriftianc ledtorj duos filios)/zf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cumeo omne!-nfapientia,potentid,/cientiam,

communicet.] At fubliftentiam præteric. Qu^orfum verb ifta vox Implctionis ad illas proprictatcsrcftióta? )Itcm pag.eadem.ZyZo uangeltil-A dtEloyVerbwn corofaSlum eflde^uod de Cijrtfto dicititr,nen de Petró)difcrimen Chrifli Petri eo(latuendnm e(l,cfuod Fdtu^ Dei, etfl flua elflentia implet Petru,flcut nbsp;nbsp;Hemine Chviflum,{nó igitur vnitio-

iic perfonalij Gue )£5t-5’u'5rôç-a(rzin led Iola ci'epT-'iTfz» ^Tapaç-a«quot;«, qui meriis amp;nbsp;manifeftilîinms ell Ncftorianifmus)»ozrtame comtnumcat Petro omnes fuatproprietatet/cd tantum nonnullas. Erit igitur Chri-ftus quidé diuiniffimus, at non Deus,Pctrus ante diuinus tantum n.j.

-ocr page 106-

^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

aliquateniis.imó omncs fuas proprietäres ne in Chriftum quidem S ÂD-yoç efFiiderit. Cogitur cniin Brcnciiis cxcipcrc, æternitatem amp;nbsp;avTs «o-iavjquæ tanien propriiifimè Dcitari conneniunt : Sc D.Aii-dreasjffuo magiftro hac in re fapientior, qui carnem Chrifti con-tendit verè amp;nbsp;rcipfa fimul Sc eodein momento fuifse in vtcro Virginis in Bethlelieni, in præfepi, in fcpulchro amp;nbsp;in cælis, arque a-dcópag.iqj. eiuldem libri, puerilem cogitationein de rebus cæle-ftibus appellee, quod dicit Thcodoretus amp;nbsp;alij, id eft,quod perpe-tuo confenfu défendit orthodoxa Ecclefia, corpus Humanu Chri-fti habere in altero fcculo eandem circunfciiptionem, quam ha-buitinhoc fcculo. vti iam miriim non fir carnem Chrifti ctiam efse In Sub Sc Cum pane)funima fimplicitatcm,fiuc in circunferi-ptionem Sc finitiemem omnem illi adimir, refpcâu præfcnriæ in cælis. Itê, pag.ój, (audi,Chiiftianc lcótor,ipfius Neftorij voces,a-nathematifmo tertio Cyrilli exprefsc iugulatas)Humamtattm (in-quit)C/7«y?i Dininitati, non'às-tef.fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, non ejjentiafidpotentia,

no natura fed gloria,noßibfidtia,fed Maieïlate exetejitanf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igituc

vo-in ab^dfentialib’ feiunóla luis proprictatibus,Deitati propria re-iinquitw, neeerit illchomo verèlehoua,amp; Deusillebcnediófusi amp;nbsp;illac alie proprietates erunt duplices,nifi fortaHc D.Brcntius cx-æquationem fine multiplicatione imaginatur? Q^ód fi duplices. fuut, duæ fimul euadcnt coniuncfæ naturæ Omnipotetes, Omni-feientes, Omnipræfentcs,nempe Deitas quidem Éirentialitcr, (vt opinor D.Brentium credidillè.) Ar num etinun Humanitas Chrifti Elfentialiter? Sic igitur in Chtifti Humanitäre multipliccs fuerint Elfentiæ; amp;nbsp;non deftiterit Dominus nouas efièntias immô nouos Dcos creare die fcptimo.Sin verb accidentalitcr : ergo Chrifti Di-uinitas fuerit tantum accidentalis. Et quid non? Sed « audiamus iam ipfumD.Andrcam , inulto ctiam apertiùs amp;nbsp;perfonam diui-dentem, Sc proprietates eirentialcs confundentem, fcipfum deni-que expreflis yeibis oppugnanté.Is igitur in Dilputatione de Ma-ieftate hominis Chrilfi, thefi 20. Non efl imaginanda, inquir, aut confingenda alta Dei tnChriïlo (ambigua Sc pcriculofa inferiptis Ncftorij phrafis) prafentia^ijuam in rcliquis omnibui creaturù, tj/ux. vt in creaturis cup'yei'ii dfeemitur^quod alia in altie agat amp;nbsp;operetur, ita tn Chrislumtotaeffunditur.Çims igitur ita ftolidus eft,vt non videat non aliam Verbi cum ilia afsûpta hiimanitate conisnótionem , à D.Andrea Gonflixui,quàm illam vniuerlalcm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folaimpa-

riratc differentem,amp; verèNeftorianam,illo videlicet vulgato ver-ficulo cxprelTam, Enter, prafenter Dem efl, ô“ vbrjtie potenter?

QujS

-ocr page 107-

Coli. Mompeig, resp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^

Qua de rOjVt melius ctiam confier, cccceiufdem D. Andrcæ verba in Apolog. ad Thef.Ingolftadianas pag. 19. Res omnes à Deo Sub-fislentialiterfun^entantur. Quid obftat ergo , quominùs res omnes täm fint totidem Dij, quam Homo ille, fi idcirco Deus eft quod m verbo fubfiftat,non in fefe, vt omnis Ècclcfia Chriftiana confi-tctur?Et pag.38. Et Chnflui Horne hoc habet commune cum omntbut fanSlis i^u'öd cum eo Deus Petfonaliterfuit vnitut. Qu^od autem iflud monftrum eft, Ntftoiium fimul exrucre amp;nbsp;deftrucrc? Nccenim aliccr Neftoiius.quamuis impari eflicacia amp;nbsp;infcparabilitcrjDcum Verbum cum illo Hominc reipfa coniunxic : Affiftentia videlicet, quamuis eminentiffima cum äuftoritatc amp;nbsp;poteftate: Vnitum autem efTe Perfonalircr,ne cum carne quidé Chrifti, fuit vnquam confefrus.Quorfum verb hypoftaticam vnionem vni Ghrifto vin-dicamus? amp;nbsp;quorfum inulitatas illas prædicationcs iaólaucrit D. Andreas,!! perfonalem Vnionem habet Chriftus cum fandis,irnb (proh fcclus^cum rebus omnibus, communem? Idem cnim eft Subfiftentialiter amp;nbsp;Perronaliter vniri. Et quomodo fucrit ineffa-bilis illc præfentiæ, oralis manducationis modus,fi ab ea Vnio-ne dependet quæ Chrifto fit cum fandis , atque adco cum rebus omnibus communis? Etquafnam tandem perfonas in rebus omnibus imaginabimur? Idem Thef.16. Magillri fui verba repetens, Humanttatem^inquit, Chrißi, Diuinitati aus non •Ààa. fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, non

efentia fedlgt;otentia,non natura fedgloria,nonfubFlanttafed MaiePta-te exat^uamus. Kt Orthodoxa Ecclefia exrrcmæ impictatis elfe ar-bitratur, rem vllam crcatam vel quam longifiimo amp;nbsp;incnarrabili interuallo Diuinitati exxquare : ideoque Chriftum feipfomino-rcm fecundum carnem,feipfo maiorem fecundum verbi Dcitatcra contra Eutychen profitetur : neque naturasj ncque Eficntiales ca-riim proprietäres confiindcns : amp;nbsp;tarnen, propter Vnitioncm hypoftaticam, amp;. Vnitatem perfonæ, hunc Hominem efle verum ilium amp;nbsp;vnicum Dei Parris Filium , aduerfus Neftorium profitens. Quid igitur inter Neftorium amp;nbsp;Eutychen D.Brcntij fedatorcs intcreft? Certè ne hilum quidem, pcræquè cnim Brentiani exprcl-fis amp;nbsp;difertis verbis, quor naturas tot Perfonas reipfa conftituunf, afferentes. Inter hahttationem'Dei in fanElis in Chriflo (fic Bren-ri) verba D.Andrea repctcntejpag.illiusApolog.^y.)HocrzVrA/ eife dtfenmen quod Sanais di/hnbuat fua donadimenft, Chrifto autern irnmenft.SeA amp;nbsp;iidem cum Eutychcte,Effentiales proprietäres Di-uinitacis confundunt ,vel potius proprietäres EfFe amp;nbsp;Haberi vêtant , quum proprium efte defmat quod communicatur : fic fcri-n.ij.

-ocr page 108-

loo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta

'bente D.Andrca Thcf.ftiæ illius difpiitar.22. ^uodDiuttiaper Ef-fentiam eft^d humunts. per beeidens commnntcatitr. Oin nibiis aut cm illis hie communis error ert, qiihd Abltraólas voces cum Cócrctis intojerabili errore confundunt. Sed Neftorius in eo fane fuit pn-dentior, quod nifi Vnitionc hypoftatica in mafiaç-cniKtiv coniiin-ólioncm mutata J defticui omni fundamento fuam blafphcmiam vidif.ideóqucjVt hanc Habilirer,illam ncgauit.Sed amp;nbsp;Eucyches ici-dem, quum nonnifi conflatis in vnam duabus natiuis, aut vnaab altera abforpra, flare fuam illam confufionem animaduerttret, v-trumqueerrorem affirmauit. AtBrentiani certe he vniunt quod Neflorius diflbluit, vt in hoc colloquio damnat D Andreas nu-daincombinationcm, quam tarnen in fuis ilhs Theiibus ponit ficdiflinguûtquodEiityches conhindit.cxcogirara diflindliuncu-la, «0», vr neque quid illi fenferiut intcllexifle videan-tur.ncciph etiam fatis quid dicat amp;nbsp;fcribant noife. Ignorarionem veroNefloriani dogmatisà me non immcritb D.Andrcæ amp;nbsp;eius feiflatoribus tribui, age.exipfnifinet verbis inter fe penitus repu-gnantibus probcmus.(AZe/?mAf,inqiiit,pag.huius Colloquij.ajq..) pitrum, (id eft 4vgt;'oi'5nudum) Hominem ex Muria,natitm.,paj]um ^J]e, Xp'cru.ctfixtunßatHit,ejMod ex diametro cum articulis fideipugnat. Ham de Eito Dei expreße, omnes articuU fidei Apofioltca, in Perfona Chnfli loquuntur. Et hæc qiiidem vcrc D.Andreas , cui hancpalinodiam gratulor,fi fynceraeftiquum hæc,iis quç fuprà citauimus ex ipfius difputationcamp; Apologia devno Petri amp;nbsp;Chrifti diferimine, amp;nbsp;perfonali Dei cum omnibus famftis vnione , vt veritas mcndacio, aduerfentur. Sed hæc an verèNeftorio tribuerit ; age.cx ipfomet difcamus,qui pag.238. Non tarn imperitw, inqui t,Neftoritu,e]uin tntelltgeret Detim verbum non fine Diuinitate ex Kirgine natum. Et efitoriiu nonnegauit Chrtfium,ijHi ex MananatM,pafiin,çp‘ crucifixus eft,verum Deum adeoijtte vttigenitum Dei Filium ejje. Hoc-cine verb eft,nudum hominem ex Maria natum elfe î. Res autem ita fe habct.Non dixit Neftorius Chriflum fuifte nudum hominem co quidemfenfu quo Samofarenus auus ipfius, à quaetiamca-lumnia ilium libérât Socrates : neque negauit Deum verbum fuif-fe cum ilia carne coniumftum :.fed vnitum fuifte illi carni femper negauitjid eft, Hominem ilium , in Filij Dei perfona fubftitiiFe : i-deóque no fimplicitcr tcAAo aXAo in illo vno amp;nbsp;codcm Jip'r^MV'?’ (quodOrthodoxiim eft) fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aAAor ilia fua coniunftionc

conftituit.ltaqLie,ficut ipfarum naturarum, fic etiam 'iJiasu-dreiv x-nitionemamp; iu Conctetisdc in Abftradisvocibus negauit, illud

^uidem

-ocr page 109-

Coll. Mompelg. resp. ioi quidem impie,iftudautem vere.

DeNeftoriano amp;nbsp;Eiitychiano errore pleni/llmè in fuperiore 8. refinatione diximiis.Quodautem Cyrillus DcitateClirifti palKan) dixerit.ru ego ciede quum locii prorulcrit D.Andreas. Illud cniin, Verbum^ P/iffum effe I rnp^ßtb titter., quod citât p.ag.hiiius Colloquij ijS.in concreto dicitnr non in abftradlo. ^Durius eft autem quod citat câdem pag.ex Vigilio, piuùittatemclaMis confixamfuiffe : fed quodaddit Vigilius.c/^«!^ penetrarinonpotmjfe ,amp;c abftraiftæ vocis illius loco,mox fubftituit.DfK»gt;F'^rZgt;«w,facis oftendit nihil minus cum voluifle quàm Dei amp;nbsp;D .umitaris voces in hac traólationecó-fundcre.Nec tarnen nego veteres,præfertim ante motasNeftoria-nas amp;nbsp;Eutychianascontrouerfias, hoc diferimen non femper accurate obferuafte,quid tarnen fentirent diligenter oftendiiTc.

Immó,quum etfi pj?rfonalitcr vnitæ, tarnen diftinôlæ fuis pro- 9. prietatibus naturæ mancant : abllraélis autem vocibus» non de-daretur perfona:fed(vt redè docct D.Kemnitius priore lcripto de duabus in Chrifto naturis.pag.185 } naturae ipfæ amp;nbsp;earum idioma-ta vt per fe.Guc extra vnionem, hue in ipfa vnione confiderantur: communicationcm vllam quæ fit quoddam vnitionis effcâ:um,amp; aliud quàm vel ipfa vnitio, vel habitualisquam vocant gratia, po-ncrcjinerus eftamp; intolcrabilisEutychianifraus.

Thefis VI. Vvirtemb.

docetur : Ftltum Dei commumeare fu/u proprietates nattira ajjumpta : •verbigratia,omnipotenttam,or)intprAfentiam'. id non pc i'ltelltgendum eft^ejuap Filins Det tn ajjumptttrn naturam hnmanarn, ttiifuoi proprtetntes effuderit (penti alt^^utd ex vno v^Çe in altud effitn-dttnrd vt hnmana natnra, perfe, nbsp;nbsp;exfe(ettam tn abftraüo,feu. extra

'vnio'.emperfô.'ialem conßderata) habeat peçultarem omntpotentiarn, tjHApttatn tpfitK non r/iodo proprio , 'verunt etiam ippm proprie tas. Stc entmtn Chrifto conftvnerentur dat. Diuinitates ; nbsp;nbsp;per confe^uens in

lieo non efet trinitasfed tjuaternitas ltagine /icfentiendt^rn eft-, fivnio ptrfinaltsfolHt Chrijtt tarnen httrnana natura confiare pofet ■. tum hurnananatura, neijueomnipotentia , neque omntprafenttareC.e tribut pojfet.

Thefis V I I,

if et^ueftatuendumeft, humanamin Chrifo natttvam fallameffe ef~ fentiarntnpnitam amp;nbsp;tnctrcunf riptam: autin omnia cœlt amp;nbsp;terra loca txtenfarn : dftt eamtaltmodo itbt^ue ejje,quo Dmtnitasybtijue eft : aut n.iij.

-ocr page 110-

104

Ad acta

enm (Km tlimna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ejje. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim horumiCX ver a

rea.lt propnetatum C9mmunieatione,confet}ttitur.

Anüthefîs VK11. Th.Bezdt.

t. Hæchïrefiç ,Nefto- Nos veto vt proximè precedent! refponfo rijn» eft loge deterior. dixiinus,docemns ex hvpoftaticæ V nionis de-Neftoriuç enim côinu- r ■ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta ■■

n.canonem dunuxat ßnitione , neqne Deitatcm , nequc Deitatis proprietâtum Humani. proprietatcs de Humanitäre vlloinodo.nc tatis impugnault. Hi in vnione quidcm,vcrc dici pofle. verô etiara commiini-

cationem proprietaruni Diuinitatisnegant.

Ai MAtginalem Annotaüontm.

Duplex hic occurrit fomnium. Vnum, quhd imaginaturD. Andréas q^uod falfilTimum eft, Ncftorium videlicet Perfonalem Verbi amp;nbsp;aisumtæ carnis Vnioncm agnouiire; Hocautem fi vc-rum eft, certèin Vnionispcrfonalis confcflîone, interNcftoria-nos Sc Orthodoxos fummus erit confenfns. Deleatur ergo v-traquc ilia celebratiftrma, amp;nbsp;non tâtùm pcrpctuo omnium Chri-ftianarum vctcrum Ecclefiarum confcnfu, verùm ctiam Augufta-næContcfiionis exprcfso reftimoniocomprobata Synodusvni-uerfalis Ephefina fccunda,amp; Chalcedoncnfis:delcantur rot crudi-tiffima, Græcorum amp;nbsp;Latinorum parrum , aduerfus hærcfinNe-ftorij fcripta:reuoccntur ab infcris tot piorum hominum labori-bus damnatæ, amp;nbsp;vix tandem abolirsE controuerfiæ, quæ vniuer-fum Chriftianum orbem pene pcfsundederunt.Immö man eat po-tiùs falua veritas,amp; rcfipiicant turbatores Ecclefiarum,qui Nefto-rio ab infcris reuocato , amp;: nullo nifi in donorum in carnem effu-forum inæqualitate poiito inhabirationis arque adeo perfonalis vnitionis Deiin Chrifto amp;nbsp;in Petro, fandifque omnibus, diferi-mincjquo Spiritu ducantur fatis fuperque oftendunr. Altcrum au-tem fomnium in co polïtum eft.qubd exiftimat D. Andréas, com-municationem duntaxat proprictatnm Humaniratis àNeftorio fiiifse impugnatammos vcrô,quod proprietatum etiam Diuinira-tis communicationem negemus, Neftorianis efse hac in re détériores. At riirfus,fi hoc verum eft,quâtulo fpatioD.Andreas àNeftorio diftabit? Primùm enim quod ad vnitionem attiner, aperte fe Neftorio afsentiri profitecur. In denegatione verb propricta-tunî

-ocr page 111-

Co L L. Mo MP E L G. KESP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10}

tum Humanitatis Deitati vcrbi eommunicatarü j vixlatum digi-tiim à Neftorio diffidct,profirens, amp;: qmdem rede, nullam dtuinm natura perfeüionem 'vel imperfeUioncm poj^e accidere,pti^. huiiis Colloquiiji5rgt;.lt;jc^roz«^/tf nonpojje Dtumitate tllam infereciperepaß-ßonesßAc^, nee conceptionêjnccnatiLiitaccm,ncc mortcnij ncc fcpulcuramjUcc refurredionem ) fedpajfatn diet refpeclucarnis fua, t^uam nimtrum pajfa fitpatt,lt;^uum tmpedtre illtMpaßiones poffet. Nam hoe quoque fenfu nüqiiam negafset Neftorius, Diuinitatem non in felc paisam, vtpocequam earni non vnirct, fed caniùm vc in-fcparabilem eoraitem adinngcret : fed quodammodo eompafsam efse, lient partieula illaCoWjabutieonfnencrar. Ergo hïe qiio-qnc D.Andreas etfi Neftorianus non cft,tarnen re non abeft ab il-lo eertè eentum parafangis-Supereft eommunieatio proprietatum Diuinitatis in earnem efthfarum, quam fi vcrè feribit D. Andreas àNeftorio non imaginari,. eertène tantillum quidem diferiininis inter ipfum ßi Neilorinm inuenietur: imraó kimma in co quoque confenfio, quod paiitcr vterque conercti é5e abftradi diferimen tollit.Res autem ita fe habet. Quum,(telle D. Andrea pag. 239.) v-nio naturarum in perfona FilijDei, fit vna amp;nbsp;cadem eaufa Cotn-miinieationis proprictatumtvnioncm autenj cuiecrimus denegaf-fcNeftorium ; cffieitnr non minus Dcitatis quam Fïumanitaris proprietatum •ommunieationem, epiequid dieac D.Andreas, ab ipfo fiiifse fublïtaiu. Etenim eui dubium efse poteft, quin Nello-rium non minus offenfura fucrit hæe enuntiatio, Horntnem ilium eße ab aterno, tnereatum, infinitum, Omniprafientem , Omnipotentem: (Sunt ehim hæ diuinitatis proprietäres inleparabilcs, amp;nbsp;quanim vna abfque altera eómunieari nulla ratiene poUitJquàm ifta,A/lt;i-riam eße ■S-fOTOKCv , Deumfutße in vtero 'virginis conceptum, ex eadem ^‘‘■itum,paßum, cruttfixum,Y.t quum,teile D. Andrea pag.zjójDci no-rnine,Diuinitatem rS aeproinde vieiffim illius Hominis nomine iHam Humanitatem intellexcrit Nellorius, nee aliter Dini-nitatein Humanitati, quam Humanitatem diuinitati anncdcrer2 non minus eertè exhorruifset ad iilas quas modo cftxi entintiatio-nes abftradas,Diuinitatis deHumanitatis vocibus eoneeptas.Nos vcro,quosD.Andreas ipfe Ncllorianiffimus, Nclhorianos appellat, cum Orthodoxa Ecclefia, Nellorij,perfonam Chrifti diuiden-ris, blafpbennai-n abominamur : communicationem id eil confn-fion.e IS'iufatTony Eutychianam in abllradis vocibüs, qualis eil illa. quam tiietur D. Andreas, deteftamur, ex vera perfonalis vnionis. _ definitione- Comraunicationenaantemveramiffiw/zseTwiiin con~

-ocr page 112-

io4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad a ct*a

crcris vocibus,ta Dei,id eft , quam Hominis,adiieifus Ne-ftoriiim, rum e« ipfa vnione hypoftatica , tum ex perfonæ vnitare pi opugnamus. ludicet nunc Ecxlefia, anquiequam nunchabea-mus cum Neftorio commune,ne dum vt illo détériorés fimus.

Thefis VIII. Vvirtemberg.

Realem proprietatum communicatianem eam dtetmai, ko»phyficam inteKigimasi tj/ua natura vna in alteram tra»firet:fid vocabalum (Rea-lrs)op^i6«rgt;»z*( cowwawrcufwwr Verbali , ejiia nataris tantum Nomina proprietatumfacit communia.

Thefis IX. Vvirtemberg.

^giAriturifttur ; an inter dtuinam humanam naturam in Chrifio propter unionemperfiona^em , Realis, hoc eflyvera amp;nbsp;retpfia extfitens tn perfiona Chrtfiifiat ejuadam communtcatio,vt vna natura altenproprie-tatesfitas communicet : amp;nbsp;praterea quaritur^ quoufique illa reahs com-municatio extendatur'i

Antitheßs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rX..Th.Bez.it,

'0’laeewfint ,vel æquiuocatio eft in voce co-catio,fed natiua fionifi- namneationis, quæ modo pro vnione hypo-


I. Kulla hie æquiuo-


catio vocis communi-


cationis:quæ’pTOpter y-


fl:atica,modópro illius effeótis accipicur. Ita-quecommunicationem realem, id,eft,vnio-


nionem,amp; naturis amp;nbsp;ea- , rum proprietatibustri- nem naturarum adinittimus, in qua manent fingulæ naturæper fe, etiam in vnione, fuis proprictatibus diftimftæ,’citra vllam aliam communicationem. Communicationem au-


buitur.

Hæc hærefis eft Sa-niofatcniana, vnionem naturarum fine com-municatione alTerere.

3. Blafphcma haec af-fertio r Humamtatem Chrifti, ne quidem verbaliter Omnipotetem, contra illud Chrifti:da-


tem, cuius hîcfit mentio, qua dicitur Huma-nitas fuo quodam modo vbique amp;nbsp;omnipo-tens,^ ne verbalem quidem eile dicimus; feJ ram falfam effe exiftimamus,quam fallura eft,vnione hypoftatica humanitatem euafillc


ta eft mihi omnis po- Deitatem.^ Qfiamuis,vt fuprà diximus , ho-tcftaT.Matth.as. mini vnito cum Xogt;-w , id eft, tori perfonæ in

4.Non lequitunquiaa- concreto,ab alt.er.i natura,nempe humanita-lio modo Deltas omni- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r -n » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

potens dicitur. videli- te denominatæ, fine ChriftooX«r,no;(*^tpK, cet per fe: amp;nbsp;alio modo fiii^ i*quot;* naturis diftimfte confide rato, rede amp;nbsp;huraanitas in Chrifto, verè,quæcunquefunt Dcipropriaiattnbuan-vidclicet participatione


tur.


omnipotenpäe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1-

$. Præftigtæ verborum.quibusoculi itnperitorumperftringuntur.Omnia eniin verbalia flint,non realia,amp; hoc eft verba dare.


-ocr page 113-

Coll. Mompelc, resp. wy jid. re fut at tones marginales.

Ko/vaviüç vocem ad omnc communicationis ac ctiam focicraris i, genus accommodari, cuius pluriniæ fint diuçrfiffimæ fpecies, ne-gari nifi extrema impudcntia no pottft,ac proinde variant amp;nbsp;mill-tiplicem incidcre poflc in hac voce â/.iayvfj.iaii ctiamfi fcmper nati-uafua fignificatione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accipiatur pro Commtine face-

re. Non fuit igitur D. Andrcç neganda æquiuocatio in hac voce, fed potius oftendendum quod fit inter Vnitionem ipfam natura-runi(quæ Sc ipfa eft Communicationis,óó qiiidem arétiffimæ fpecies) amp;nbsp;iftam xod'aiisevproprictatuabEutychianis cxcogitatarn,amp; ab Vbiquitariisinterpolatam, diferimé, cui nullum adhuc nomen fpeciale nancifei potucrint. Cacterum quod in antithefi noflra diximus, iterum hîc repctimus : nempe zoivwv/a? nomen qnum hochypoflaticæ vnitionis naturarum myfterium defignat,nihil a-liud quàm illam ipfam ivo om declarare; lient ctiam Athanaf, in c-pifl.ad Epictcr.KoiVftiu'oer xfcojv eôdé prorfus lignificatu, amp;■ Hilarius Communionem , amp;nbsp;AugulESocietatem vfurpat. Ncque hoc D.Andream inficiaturum arbitror. Ad verb quod at-tinetjtion paruum cxiftit inter ilia difetimen. Nam quod ad diui-nitatem attinet,omnia ipfius (eTiajuaSi» quæ vocamus.funt ipfamet eius cffentiajfiueabfolutc confidcrerur, hue in perfona Filij.cuius proprium notificatiuum eft Filiatio ,In Humanitateverb hint aliæquidem proprietäres Elfentiales,licet ipfius Elfe amp;nbsp;Elfen-tia re différant,id eft quibus Humana ipfa natura à cæteris vniuec-faliter difccrnitur,amp; quib’ fublatis Humanitas elfe definerettfunt amp;nbsp;quçdâAccidentales.huic Humanitati propriæ,quibus à cætero-runi hotpinum Humanitäre difccrnitur,veluti quod illius fuppofi-to datum fit in Filij Dei perfona fubfiftere, è SpirituSanólo conci-pi fine pcccato,amp; quicquid eft eiufmodi. Sed nulla iftarum dillin-tîtionum habita ratione, dico omnium illorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullam

aliam efle pofse xoivuvinv, quàm e^m ipfam vnitionem qua naturæ ipfævniuntur,quoniam fcpararià fuis naturis reipfa nunquara pofsuntjVtpote quasfiab ipfis naturis auferas ,tolli ipfas quoque necefse fit (quod in Diuinitate in primis locum habet,in qua Efse ab Efsentia nihildiffert ) imbetiam amp;nbsp;ilia quæ illiHumanira-ti per Accides fuifse data diximus fi tollas, ilia Humanitas efse de-fincr.Qumam igitur Vniri dixerimus naturas ipfas,quin ipfa quo-quG illarum îAftî/za'S, fimul amp;nbsp;códem momento amp;vna ac cadeui prorfus vnitione copulentur. Vaniflimum eft igitur aliam eriam numero vnitionem in naturarum proprictatibus, quàm in ipfis o.j.

-ocr page 114-

loó' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ab acta

naruris imaginari,Qnod ß hypoilatica cft, vti ccrrè eft, ifta tC na-tiirarü tum proprietatü xoivegvix. fiiicica£n;:ccrtèficur hçchypofta-tica vnio duaru natnrarfi non efticit vr vna fir altera: ne hocquidé viciffim efficiCj vt Efsentiales vnins naturæ proprietates fiant alte-tinsjncc vtquçvnius funt naturæ,vercpoffint dç altera prædicari. Sic enim proprium defilieret efsc propriu, fi fieret cü altera natura commune, amp;nbsp;tollerctur hypoftaticæ vnitionrs definitio,in qua ficdicuntur aduerfus Neftorium duæ naturæ vnicum conftituere, (Humana videlicet natura à Perfona

afsumpta) : vt tarnen aduerfus Eutychetem , licet Per-fonaliter vnitæ amp;nbsp;infeparabiles,fuis proprietatibus diftimftæ ipfæ naturæ permaneant. Iraque vel ifta omnis Ko/ran'a proprieta-tum, quamDodtor Andreas ab vnitione ipfarum naturarum di-nerfam facit, amp;nbsp;qua vult Deitatis Omnipræfentiam,Omnipotcn-tiaiibcæteraquc omnia ipfi Humanitati Chrifti attribui,ruat oportet,vel (quod abfit) hypoftaticæ vnitionis definitio tollaturnecef-fe eft : Figmentum autem illud præcipuè amp;nbsp;irrefiagabiliter in. proprietatum Diuinitatis communicatione patefit, quas illi folas, nunc vrgerc confueuerunt.Quid amplius? quum iftam coinmuni-cationem proprietatum qua Vnitionem liypoftaticam à pofterio' re dcfiniuntjCandem efje diferris verbis feribant D.Brenrius amp;nbsp;D.. Andreas, atque inhabitations Dci in fandtis omnibus; amp;nbsp;hanc in-habitationem Deiin fandtis cóftet,toram efse mpj-ttr/««!', 8c qua-litatum in Sandtis creatarü fubiedtiue ipfis inexiftentium eftedtri-çé, anno hac ratione tollitur ipfarum naturarum Efsentialis ac proinde omnis iftius imaginariæ diuinitatis proprietatü com-tnutationis fundamentum ab ipfifmet euertitur? Annon ficKem-nitianum quoque iftud perfugium cuanefGit,quo proprietates Diuinitatis reipfa,ncc tarnen fubiedtiue Humanitati illi attribuutur? Denique, quum euiceriraus vnicam 8c candem efse naturarum amp;nbsp;proprietatum vnitionem, nec aliter (quamuis eftedtu diuerfo) aC-lumens perfona cuafsumpta natura, quam afsumpta natura cum afsumente perfona vniatur: annon necefsario, nifi quis fola per-tinaciavelit veritati reludtari,confequitur, fi verè ttibuuntur Humanitati proprietates Diuinitatis,verè qiioque Humaniratis proprietates Diuinitatiaccommodandas; amp;,,fiblafphemü vnum eft, blafphemum etiam efse alterum,-vti certèeft vtrumque? Quam-«brem etiam redle animaduertit Neftorius ftare blalphemiam fua, nifi fublata hypoftatica vnione,non pofse : amp;nbsp;Eutyebes contra, »dmitti impietatcin fuam,nifi abforpta Humana natura,vel confia-tis.

-ocr page 115-

Cott. Mompelg. resp. 107 cis amp;eonfufis in vnam natnvisnequire-Quid igiciir’nempe ex vna amp;nbsp;t'âdem vnicionc nafcitur,non naturaiumjed perfonç vniras idcirco,qnum abitvaûæ. voces, folas naturas qiiales fnnr in permanent ctiam vnitæ, déclarent, nullus hîc eft abftraótis voci-bus locus.Perfonaverb cóeretis femper vocibus fignifïcatur,qna-rumaliqnæ huic perfonæ fecundum vtramque naturam conuc-niunt, (vt quum Filius Dei dicitur,nempc amp;nbsp;quia fecüdum Deita-té talis eft, amp;nbsp;quiactia hicHomo in-perfonaFili) fubfiftit, amp;nbsp;cuni Chriftus quoniam boe nomine amp;nbsp;vngen« Diuinitas amp;nbsp;vnóha Hu-inanitasintelligitur):aliaeverb quamuis maximèpropria fuaügni-ficatione, ab abllraóba duntaxat altera natura denominentur, tarnen propter vnitatem pcrfonæ,totam perfonam interdum déclarât,vt quum Chriftus,Dominus gloriæ, Filius Hominis,amp; Homo vocatur. Nam Garnis appellatio interdum pro Humanitäre in ab-ftraólo accipicur, vt quum dicitur Chriftus pafliis in carne : intec-dnm concrete,vt quum dicitur faótus caro, id eft faólus ho-mo.Sed in fumma,propter eandem dlam vnitionem amp;c perfonç v-nitatem.pariter eadémque rationc,quæcunque Verbo attribuun-tur,Homini quoque attribuuntur,amp; contra : fine ilia prorfus cx-ceptione. Itaque tamveraeft hæcenuntiatio , o eft Homo, Marix Virginis Filius, creatus, finitus, vifibilis, quicquid denique Homo eft,exceptopeccato,(qua in repolira eftillaFilij Dei exina nitio) quàm ifl:a,Homo illc eft Filius Dei, Deus Patri o^xovinoç, æ-cernus,incrcatus,infinitus,Omnipotens, Omnipræfens,quicquid denique eftFilij Dei perfona, vndeillafumma hominis exaltatio. Er quihoc vtrunque non agnofcit, perfonam dilfoluit. Sicenim neque confunduntur naturae,quum illa quidem de Filij Dei perfona non dicantur fecundum Deitatem ; fed quia cum ilio Homine, quiinipfo non in fefe fubfiftit,vnicum eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hæcvcrb

lurfus de Homine illo non prædicantur fecüdum Humanitatem, fed quatenus Homo eft in vnitatem perfone aFilio airumptus.Ea-demautem ratioeft earuin etiam enuntiationum,in quibusnon ipfæ quidem proprietäres Eirentiales,fed quædam cum illis cohæ-rentia, amp;nbsp;naturarum fingularum propriM,prædicantur, vt fi dica-mus Hominem ilium loquentem in terris cum Nicodemo , fuiftc turn quoque in ccelis : amp;nbsp;nobis nunc quoque adefsc amp;nbsp;adfururum vfquc ad confummationem feculi, nempenon fecundum Humanitärem,(ne confundatur naturæ,)quæ certè nó eft Deiras.fcd qua ratione vnicum eft cum illo Filio Dei üip/ç-se/zlj«or, ne perfona dif-foluatur.Et fic viciftim. Dominus gloriæ dicitur verè amp;nbsp;orthodo-

-ocr page 116-

io8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

xc,conceptus ex Spiritu Sanóto, natus ex Maria Virgine, eiuriuif-fe,fitiuilse, dormiuiise, pa(susjrnortuus,fepultus, reiurrcxifsc,amp;c. non Item fecunduni Dcitatem confufis naturis, fed quia ficuc propria iplius eft hæccaro in ipfo fubfiftens, fic omnia carnis'nra^»-fua eile duck. Ec hæc eft vera ilia 'iJiupttTccv, eircntialium , eorum qiixleAawaS. confequuntur communicatio, non in naturis ipfis fed in perfona, vtpote exhypoftatica vnitione amp;nbsp;perionæ v-nitate nafccns, amp;nbsp;ncque naturas ant earum proprietäres confun-dens.ncque pcrlonam diiroluens:quod etiain in operationibus locum habet, quæ he tribuuntur fuppofito , vt abfque lepararione diftinguantiir.dc diuinæ quidem Deitati, humanæ verb illi huma-nitati tribuaiitur.

2« Negauit Samofatenus fubfiftentiam çterni Filij Dei:quam blaf— phemjam renouauit noftramemoria impurusille canis Scruetus, Geneuæ non fimplicitcr vt hæreticus , fed propter horrendas in Filium Dei amp;nbsp;totam facram Triadem blafphemias, à quibus nullo modo abdaci potuit,meritô crematus:amp; nos,Geneuenfes in hanc hærefin icilicet, poftea inciderimus? Altera Samofateni hærefis fuir,in Chrifto nihil præter mcrani Humanitärem ponere : an nos verohuius fceleris reidici polFumus, qui aduerfus Arrianos,amp; ad-uerfusTritheitascoæternam amp;nbsp;coëflentialern Filij Dei VTrôç-agiy totislacertis (Deo fit laus amp;nbsp;gloria) fumus tutati? Quictiamad-uerfum renatos Neftorium amp;nbsp;Eutychen veram hypoftaticam v-nioncm,amp; veram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;communicationem defendimus? An

non veto potiùs habedi funt huius impietatis rei, qui hypofiaticam vnionem in effnflonem donoriim,Chrin:o cum Petro SanElie omgt;itbne, excepta illovû merSwtitCornmunetransformant? Qui Chrifum Deunt non ejje dicnnt, Dew fit in ipfo ,fedpropter osnnia dona ipfi rom^ rnunicata? {iSc. hoc eft quod Paulus a-w/zaTWi»; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellat) qui

Deum docent in omnibus crcatnris efie, non modo natura-,fed etiafecun-dumSubfifienttat, id efi ’iatmç-dcnic, (quo nihil abfurdius dixerunt Manichæi)Qui denique Chrifiu Hominem fcribunt,Z)9c habere commune cum omntbui SanElis , quod cum eo Deusperfona[iterfuit(at cur no potiùs,y/r?)vnitus. Sed D.Andreæ vidcrejur Chriftiis verbo tenus elFeDeus, nifipræterquàm quod fubfiftentiam habet in Filio Dei, amp;nbsp;inenarrabilibiis hyperphyficis qualitatibus fupra ipfos e-tiam Angelos eft inæternum ornatus, fpoliis etiam Dekatis in-duatur.

3' Videant potiùs D.Brentius amp;nbsp;D.Andreas ne fint ipfi inexcufa-bilis blafpherniæ rei,quum(vt ex fuperiore refutatione liquer) po-teftatein

-ocr page 117-

Coll. Mompelg. resp. 109 rcflatem Homini Chrifto datai-n,amp; earn qiiç Petro amp;nbsp;fanclis con-Ccfla eft, non tore gcnerc,fed tantum diuerfas menluraconfti“ tuant: nifi forte virtuté vel poteftaté non nuœcrât inter donaali-qnatenus fandtis concefta. Sed amp;nbsp;praterea, magna hic infcitia de-prehcnditur.Nani amp;nbsp;S'ûva.fj.ic, aliud eft quàm e’^iüria, amp;nbsp;omnis pote-ftas in cœlo amp;nbsp;in terra, id eft ins amp;nbsp;imperium adminiftrandi res omnes cteatas fiiperas amp;nbsp;inféras (fic cnim ilium Matth.locum ex-plicat Petr. Act.i.jó.) non eft ilia ellentialis infinitaOmnipote-tia Deitati propria. Præterca falso iftud donum ah hyportatica v-nione inchoatur, vtpote quod cû infirmitatc carnis, fquam Chri-ftns vere noftri catifa fatftus omnium hominuin, abfque peccaco tarnen, rniferrimus,nonnifi expleto minifterio dcpofuit)ftare nul-lo modo poftit. Denique quumD.Andreas hac Omnipoteftate potiffimùm adftabiliendam illam fuam Omnipræfcntiam abuta-tur, (qua tarnen pofita, veritatem carnis Chrilli abolcri ncceire eft, quum corpus, ac proinde Quantum amp;nbsp;in loco elle , amp;nbsp;vbique fimuhid eft Non quantum elfc, contraduftoria fint, nec fimul ve-ra elfte polftmt) perindefacit.ac fi Chrifto dicerct poteftatem t|uo-que elfte concellam contradidloria volendi, id eft in alterutrain partem,ab(it verbo blafphemia, mentiendi. Poftremô,oblitûfnc eft D. Andreas à P O ssEadEssE non valere argumentum.’ Interim verb hune hominem Omnipotentem elfte minimè negamus: quiaPerfonam diuideremus : quamuis Humanitatem elfte Omnipotentem Eutychianis minimè concedamus.

Si Omnipotentia Dei infinita eft, (vti certè eft neceflatio) tam impiumeftOmnipotcntiaspluresconftitucrc, quàm pluresinfi-nitates 8e Dcitates facere : quod etiam per fe eft àirîiç-a^v. Quam-ohrem in Athanaliano fyrnbolo,trcs quidem perfonas, Vnum au-tem Omnipotentem, nee perfonis aggregatum , nee in perfonas diuifum profitcraur.Vnica ergo eft Omnipotentia eaque Ellentialis : nec aliunde, fed ex fefe : nulla igitur participara, id eft (vt hie neeclftarib hanc vocem intelligit D. Andreas) reipfa alteri naturæ, puta afsumptæ Humanitati,communicata. Qiaod fi etiam participatio pro vnione hypoftatica accipiatur , ne hoc quidem D.An-dream iuuerit, quoniamin eamanfit naturarum diftimftio, vtra-que natura, id quod fibi proprium eft, rctinente : vnde rede con-cludunt Scholaftici, fieri non pofsc, vt vlli creaturæ comraunice-tur: adeo quidem, vt Chriftas, neque corporé,neqi anima potue-rit, ant polftic confuetum naturæ ordinem immutare, nifi prout fait Verbi Dei fibi perfonalitcr vniti inftrumenturo. Hoc five!

o.iij.

-ocr page 118-

no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A Q A C T A

ignorât vet non agnofcic D. Andreas, an proptcrca fucrimushæ-retici?

Ad hinc calumniam pleniflîmè rcfpondimns ad primamre-futationem Antithcf j. Libenter anteniex D. Andreaqnæfieriin, an verba det amp;nbsp;præftigiis vraxur, qui corpus incelligere amp;nbsp;ratioci-nari, etiam corpori fuo vnitiim,negar,quamuis perfonaliter ei lit vnitaaiiimaintelligens amp;nbsp;ratiocinans?

Thcfis X. Vvirtemberg.

, Nas- credimus, i^uod ex vnione perfon.ilif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;talis pnprietiitnm

realts communicattOt cjua Ftlins Detcornmunicet ajfttmptx humana na-tnrafitarn amnipotenttaia, ommfaentiAm -, omnipramp;fentiAm vim fen virtueem viuificandt, ô'c.per epuum communicAtionem , diutriA nature in Chrifo non fit infirmtar, human a Autem nAtutTA exAltAtur,non abale-tur. ErndttA AntiepuitAS vfa efiein hoc myfierto expUcAndo fimthtudine AnirnA amp;nbsp;corpartstltem.ferri cundentis. Corpus entmre veruviuit ,fed virtute Anim a viutt. Et ferrum c Andens re verAiVrtt,fed virtute ignis v~ vit. Neepue tumen corpus in unimArn mutatur, neijueproptertUum com-municAtionem aboleturtneque ferrum in ignem conuertiturtne^ue ferrum ef e definit.

Antithefis X fh.Bez.u,

I. Ludus verborum eft, De humanitatisOmnipotetia, Omnipræ-fentia, Ornnifcicnti3,aliquotics refpódimus» , tanXn oftenditæcüruquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humanitati,etiam vnitæ.fed homini

naturç proprium iit,fed illi 'rtaT* äZAo attribui; amp;nbsp;rurlus id infra figil— caulamindicatquoque, latim dicemus.Et quodattinet adillas fimili-curquod vnius nature tudines ferri igniti ,amp; corporis Cum anima propr.um eft alten tn-

coniunóbi: ex illis definiri nequithypoftatica

buatur, videlicet pro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

peer vnionem cum al- vnio , led tantum delineari, ne dum vt inde teranatura, quaeiper- poffit communicatio, quam ftatuitis,exoriri. fonaliter, id eft, verè amp;nbsp;Nam plurima funt in his diffimilia, ac proin-realitercommunicatur. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..... ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.


de non alio trahenda, quàm quo fenfu, à pa

nes patres myftcrium tribus Orthodoxis,hxfimilitudines funt ac-vnionis amp;nbsp;realem com- commodatæ:ncmpe, quod ad fimilitudinem municaiione proprio- ferriignici acrinet, vt docerent contra Euty-rum , quod line confu- ^hianos amp;nbsp;Monothelitas, proprietäres Si o-fione naturarum nen .• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

poffit,declararuot. perationcs naturarum, quamms vnitaru in-

ter

-ocr page 119-

Coll. Momhlc. resp. ui

îer Te non communicari, ncc fubicéta fua c- 3- imè contraria vc-grcdi, tancù.n abeft, vt veftræ fentcntiæ fa-

J - nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ cationem realem inde

neat. Similitndo ante vnionis animæ amp;c cor- demonftrarunt. Contra poris ad conftituendum hominem, notum Eutychianos ita «jui-eft, quot;^qiiàmmukipliciter ab vnioneduarüin dem, quod inde nulla Chrifto nacurarum, différât; nee alib ab Or- conRifio naturarum,vel thodoxis patribuseftaccômodata,quàmad ^bolnioaltenus fequa-vnicatem perfonæ,in duabus petfedtis natu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimilitudo

ris, oftendendam: ncc longiùs efttrahenda. quatuor pedibus currit: Scat deniquehæc régula, In hac hypoftatica feJ in eo quadrat, ad vnione, tum diftindkas mauere ipfas natu- Ruod à patribus accom-ras/ tum agcre vtramque diflinftè.quod fibi ” p^lfa“ft b« regu-propriumelt: acproinde rav äo't^ov elfe diftin- la.Nam aftionesin per-dleid, quod eft Aot-oç , amp;nbsp;®agere diftinókè id, fonaCbrifti, nequaqui quodeftTSxdgt;cii. Sicucmanct ctiam caro di- ÿftinûè, boceft.feor-ftin«âèid,quodeftcaro, amp;nbsp;exeqmtur diftin-dteid,quodeft carnis. Ac proinde, vtpaucis „„tur.

omnia:(icut, licet non feparatæ, duæ tarnen s. nihil fine car-func numero diftindkæ »irtcM ; ita duæ quoque ne agit, ficut anima di-ftmt voluntarcs amp;C cvi^fian, amp;nbsp;^duo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftniaèmhil fine came,

ta,vnicum autemSOTTÉXtir^st, ficuti vnicaelt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fint amp;

perfona. Nee aliter intclligendum eft illud maneant diftinftæ, fed Athanafij : placuilTc potentîam fuam tota perfona Chriftus diuinam per illam carnem,in ipfa,amp; cum ip- ^eftorianifmus eraf-a,cxerere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liflimut. Suntduarvo-

luntates diftinifta; in Chrifto, amp;nbsp;dux diftinftç eünliH àifyMt : aftioncs autem iunt communes advnum finem direftx. 8. Athanafij fententia hæc non pa-«rocinatur errori de diftinftis naturarum aftionibus, fed cam réfutât amp;nbsp;euertit.

Refjjonpo ad marginales refutationes.

Ego verb iftis D. Andreæ conuitiis, ad ipfius Dei tribunal, qui i. turn illius,tum meam confeientiâ nouit: immb ad hanc ipfius ob-feruationem prouoco. Quod enim ydtflinlhuas particulas ofien-deife,cuitM natura proprium fit ejuod alteri natttra, vefe (If reipfa, eom^ municetur,ç[ms D.Andrcam aliter quàm per ludum fcripfilfe purer? Nam cercè, duabus pofitis diuerfisnaturis,qualcs funt Deltas amp;nbsp;Humanitas, proprium efte definat necefte eft, quod reipfa coni-mune fiat cum altera.Idem autem efte dicere Proprium de Com-munc,quid aUud eft,quàm homines ludificari? Deinde, ridiculum eft quod addit: difiin£lionis firmulis, cüïnimoiï eft iftaxttT*

-ocr page 120-

nx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

ofiendt)quare,^Hod vnim ti Attire propnii efi^aiteri tribuatur.l^cc cniin qiiare id fiertrU'ihcretjfed quo fcnfii id dice intelligendum, fico-flendcretiir:ita vidclicer.vt quod alreii tribuerctur non ex fefe fed aliunde id habere fignificarccur: Sic exempli gratia, quuin non in natutis, vt vult D.Andreas,fed in perfona dicitur Deus o ctTc Homo,A: pallus;amp; viciffim Homo illeelle Deus, amp;: æternus, adii* citur vtrobique xar’ ctAXo, vt illud quidem de Deo non ramen vc Deus eil, iftud verb de Homine, non tarnen quatenus eft Homo intelligatur. Cur autem iftæ enuntiationes fint veræ, non ex hac formula «arttAXo velxara /rapnet,Vcl xHTaTO -wrsG/ta.Vcl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o d'toif

vel Ä«A’ 0a-9-pilt;gt;7r/gt;;,\t. loquitnr amp;nbsp;rcélè cxplicat Damalcenus lib.j. cap.4. fed partim ex vnitionc naturarum hypoftatica,partim ex proprictatum aKTuTo'ir« pctendiim eft, quarum certc neutra per iormuias illas diftincliuas indicator. Quibus è contrario naturarii diftimftio dcclaratur.Denique quid efthominibus illuderc, fi hoc non eft,ncmpe Aducl■blum,/’^;lÿo»^Ze^^'^•,cxplicare,^'er^ Reahtef^ Nam fi veraliæceft amp;nbsp;propriaillius aduerbij declaratio. Q£id fict iis quæ de fingulis naturis,naruralitcr amp;nbsp;Kaô’aoTaç maxime quoq» realiter ôt veiè, nee tarne pcrfonaliter, id eft refpedu perfonæ di-cuntiir’nifi forte fateri velit D. Andreas Naturae amp;nbsp;Perfona à fe ex Eutychetis dogmare confundi?Sin minus» quii multb latins pateat quicquid de Chrifto vere amp;nbsp;realiter,quàm quod Pcrfonaliter dicitur, quis non vider D. Andreä qui nos vt ludiones accu far, potius lufiire,quum hæc fcribercr.videri poirc,haudfecus quàm Sophifta aliquem in fchola, quireôtèà fedefinitum Homine expreflb Animalis,id eft generis nomine , amp;nbsp;præterita Rationalis difterentia dicercr? Neque verb minuta ifta pcrfcqucrer, nifi reólè intellcda maximiadhanc componendam controuerfiam eft'enr momenti, quæ fie expono Damafceni verbis lib. 5. Orthod.fidcijCap.y. TO^ 'T'P'Adnaturamfepr£.pntat,'rOTj/'S autem ùrràç-acnv fiue Perfonaw: t^uemadmodu/n ALIf^D natur, ru efi-, ALIC'S vera u'-Toç-st'ffîaç.Quod probat hoccxcmplo'.Chri^wTotiis, eH:DewperfeElue,ftdnon To^ tum Chri/li: Deuitt^r Chrifl'w Totin,e^ HamoperfePlus,at non Totunt Chrifli,e/Hd omo.t^on folurn enirn DeM,fed dr Homo,nonfdum Homo,

De^^.Totumigitur Chriftum fciamus.idem declarare arque. Chriftum .tojuÔâamp;iç, id eft coniuntftim vnum ,fiue fecundum •êartj'ç-ae«!',non quidem fublata,fed tarnen non habita diftimftionis naturarum rarionc,confidcratijj de Chrifto dicuntur, tSe quidem vcriftjmè,necvno modo,ficut ex Damafeeno explicabimus.Ethçc quidem firefutare Aiidueric D.Andreas,minime vercor,ne,turn ex

Dei

-ocr page 121-

Coll.Momîeig. kesp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;113

Dei verbo, tum ex perp et 110 Ecclcfiæ Orthodoxæ confenfu illud probare non poffirntquç fi D. Andreas cuin feriptis fiiiscornparetgt; viderit ipfe quînam ho s pluiimos amp;nbsp;inaximos errores fit àfc •amoturus: vtinain potiùs cmendaturus: quorum primus hic eft. Qubd Neftorium in prioribus illis fuis fcriptis fecutus fcripferii (vt illi fæpe iam oftendi.) Chnflum hominern hoc habere cum SanEltJ omnibus commune,ijuod cum eo Deus Perfonahterfueritvnitus. Alter, quod feipfum hic oppugnans fcribatjpag.xjj. eSiorium^vnitatem ferfonanunijuamnegaffe : quodtarnen exerrore fuperiore liquet. Tertius qubdanteaD.Brentiû magiftrû fuum fecutus,tgt;«»c«w hoc dtfcrime interinhabitationem D«,(quç ccrtè eft vnio perfonalis.nifi forte à Paulo velit difientire)«« Chrifio in Petro ^atuerttyf^uod S£-ilts diflribuatßta dona dtmenfa, ChrifleveroimrnenfaSïyio{e!^s[\.\n.t Erentij verba)^«»^ etß fui ejfentia impleat Petrumßcut nbsp;nbsp;hominem

Chriflu^non tarnt commumcet Petro omnesfuasproprietates/edtantùm nonnuUas.Q^ttas, qu6d fibi ipfi nunc repugnans pag.huius libri jlo.yê numjuam eonceßurum dtcat,dona Chrifii ^fanElorum hominuwt tantiimdtfferreßecundumplus mintts.'Ta.m vcre iftiid quidcm fi dc vnionis dono intelligatur,quarn falfo illud antea fcripferat. Quis autem fatis fanæ mentis, vel ludibrio non Habens auditorcm, lieget amp;nbsp;diméfa dona.fiue, (vt magis perfpicue loquitur D.Brcntius) Crietates Omnes amp;nbsp;Nonnullas,ad idem genus referriîEt certè :errorcm agnouifle quidem,fed difiimulanter emendate vo-luificvideturD. Andreas pag. jU. qum addit fpccificam differen-tiam.ncmpeIncreata amp;i. quod Thefi 4.pleniùs cxplicat.De-leat igitiir amp;nbsp;femel expungat illam fuam blafphemiam, Diuinira-temHominis Chrifti non efle illam iotdS'n : amp;nbsp;illud Tnum, vnum inquam,inter Perrum amp;nbsp;Chriftum difcriiTien,toties in illis tp«ros AhÎâoiç infetiptum. Qiiintus error minùs etiam cxcufari in D. Andrea poteft.vt qui volés illud,de quo diximiis corrigere,quo Chri-ftum nobis pro Dco.diuinifiimû proponebat: eoufquein Contri-riampartemaberrat ,amp;aThefifuaquarradiirentit , vt feribat»« homine Chriflo (quæ ipfius verba funt pag.iii.) omnia commun teat a dona effe increata,immefapnpnita .• amp;nbsp;Scientiam hominis Chrtßinegat cTeatum eße donum. Nam fi verum iftud eft, certè vel Totahu-inana natura non fuit alîumpta, (qui fuit Apollinaris error) aut, fi mente quoqueo affumpfit, ratione tamé amp;nbsp;feientiæ narura-lis qualitate caventem, aftiimferit Mentem, non mentetn. Sextus error fiiperiorcs partim arguit, partim etiam äuget. Qiium cnim rcuocare non poftet D.Andreas vniuerfalia ifta Omnes proprtetate's

P^ b

-ocr page 122-

ii4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta

omnia äonaii^HoramnnUum tarnenßtcreatum,Slt; ex co quçrcrctur, num ctiam æternicaeCm .^: infinitatcm,incoiporeum iSiimmatc-riatuin elle amp;nbsp;fimilia.ccnfcvct in naturam illam ailumptam effufa, fol. 171.ad diftinótioné attribntorum diuinæ eilciitiæ refugit.f«/»^ a^lnsejutdam f^m^a\t}fubflantiales fttnt energitici,vt Sapientta^Poten-tia,lufiitia, Mifencordia ^c. ^lijverb circa Deitatts ejfentiamvef-fenturynecßntenergeticatqualiafantejfe ab aterno, per EJJentta in-finKum ,tncorporeum,immateriatum,^ ßmilta , ejnA Hnmarntaticom-mnnicata dtcuntur, initia ipfa Deltas commumcata efl^à ^uafeparari nonpoffitnt^ab his autemhumamtas non denominatur^cfuoniarn nonfunt aPiasperficientes natur am hnmanam, ßeutin primo or dine comemorata earn perfictttntyór ab iis denomtnatur. ^^mobrem etfihnmana natu-ra,habet cgmmnnicatam aternam amp;nbsp;infinit am ejfientiamy ßcut omnipo-tentia.non tame infinit a ifiquot; aterna dtcitur,fi£nt Omnipotent ■verb dicitnr, Hæc ille:in quibus quid primum, quid vltimii reprehendam? Pri-mum epim^quod ad iftam actiibutorum Dei diftinótionem atti-net,quanto planiùs dixiirct, ex iis per quæ fefc nobis Deus qualis fit declaraiiic, amp;nbsp;quæ attributa vocantur^ quoniam ea Dcuslibi noftracaufaattribuir, quædam ita elfe Dei propria ad vt nullum res creatas habere refpeólum poflint, qnonia his maxime diftin-guicur Deus à rebus creatis omnibus : cuiufmodieft,vera fimpli-citas ætcrnicasjirnmeniîtas ôi alia id genlis.Quædam verb aliquem habere ad nos rcfpeétiirniqualiseft mifericordia, Omnipotentia, rclationcm Habens ad res faólas 8c quæ fieri polEinr,vc AmorjO-dium Ira amp;nbsp;eiufmodi cætcra.Iam verb, quum ilia vrraque vult D. Andreas communicari,7’«o«n«w» inquit, (fi'ipfa Dettat humana illi natura coimnimicatur\ fi de vnitione ipfarum naturarum intelligir, bene loquitur de priore attributorum fpccie ,amp; fuam illam pro-prictatiim Communicationcm deftruitjquam ab ipfarum naturarum vnitione diuerfam facit. In altera verb attributorum fpecic, 11 Communicationcm rurfum pro illorum quoque elFentialium attributorum vnitioneaccipit, præterit quod maxime expreflum clfe oportuit,nempe fie ilia quoque dici hypoftatice vnita,vt præ-tcrca,humaniras Chrifti ilia quoque in fe rcccpcrit non qualia funt 8i quo fenfu Deitati eft'entialiter attribuuntur ( quatenus videlicet hint ipfa Deltas amp;nbsp;vnum fine multiplicationejfed quatenus qualitatcs qLiædâ,ab illisDeitatis artributis eftetftæ, amp;nbsp;in ilia Humanitatem accedentes,Humanitati rcipfa effitfæ,ex cuius por ftea plenitudine inomnes credentes per regenerarionis beneficium defluant, qtioetiam ferturnoftrailiaSpiritualiscum Chri-: fto coadunatio,cuius eft teflera amp;nbsp;pignus facra Domini ccena.Sed,

-ocr page 123-

Coll. Mompïlg. rest. 11$ tjuæfo, quid iftud vci eft, Humanitati illi comtnunicAn ternitatem Infinitatem vtpotentiam:nec tame Humanttaietnfiiittam

Atemam dtct:ßcuü dicitur Omnipotent, t^uoniamÇinc^ü'it^humanain natur am perßeerent ? î'Jam cur non potius, tpuoniam naturamhufna-nam abolerent'Ç)^A quum ita fitj quorfum, amp;nbsp;in quem vfuni,illas quoque proprietäres dixerimus illi fuiire communicatas , quunr potiùs dicendæ fiierint communicandæ non fuilïê, ne ilia aboie-rent’Sed amp;nbsp;illud rooo,cur in illornm attributorir rcccnfionc Om-nipræfentiam prætcrierit; amp;nbsp;in vtra fpecie attributorum illam collocandam cenfeat’Siin priore, quafi hr Omnipotentiæ nomine ab ipfo comprehenfa,quæro cur fibi conrradiccs, amp;nbsp;hoc ipfum commirtens quod alibi falso nobis obiiciebat , huic Omnipotentiæ certos fines præfcribat?Nam alioqui fi eft rcipfa Omnipræ-fens, quiareipfaOmnipotens, cur non ctiam hancOmnipoten-tiam co vfque cxtcndit, vt Infinitas quoque illi Humanitati tri-buatur?Sin veto in poftcriorc fpccic Omniprælcntiam recenfear,' ipfum D.Andrcam habcmus ore fuo confitentem'.qubd hæc Hii-manitas non poflit veriiis dici Omnipraeftns, quà-ntæterna vel in^ finita. Et certè if a fe rcs habet. Etfi cnim O^nnipræfenria rcfpeJ ftum habet ad rcs omnes conditas, ramen ita eft Dci'naturæ propria, nempe cum infinitare quæ nullo modo mulriplicjiri póteft, penit us amp;nbsp;necedarib cohærens , vt ne Angelicæ quidem 'hafu'ræ tribui poftit, vr pluribus fimul locis definitiuè elfe poftint. Deni-que fl non debet denominari Humana natura ab iis Dei attribu-tis quæ ipfam non perficcrent, fed dcftruerent,doccar nos D. Andréas ifta carnis Chrifti Omnipræfentiali Ma'icftatc ,quarafom-niatjuon abolcri corporis verè organic! circunfcfipti, palpabilis vifibilis, ’ac proinde finit! naturam : nedum vt earn perficiar.

ßattributailia lt;^UA in Deo vetfantur, nequeßant bii^yirTir.d.y'vt eÆ-ttt‘nita!,lnfiniiiU,(^alta eiußnodttcemmamcantartpatdem Humanitati, fed de Humanitaténon dicuntnr,ejuoniam humanam naturam nonper-ficersnf. quid de ipfi Dcitate dicemusî Nihil cnim cogitare de Deo poftiimusj qiiodin ipfo magis verfetur, quàm ipfamet Deltas. Et certe, itaefl'e fatendum eft. Quis enim dixerit Humaniratem elfe Dcuingt; At cnim, fi tam verum eft quod feribit D.Andréas, nempe quoniam Humanitati nó attribuitur Æterniras amp;nbsp;Infinitas , ideir-co Hominem ilium dici non polie æternum amp;nbsp;infinitum,efficittup amp;nbsp;illud, exD.Andrcæ fententia , hune Hominem non polfc dici Dcum,q'ium de Hiiraanirate minime dici poftit Deitas. Neqiie his obftat quod illefortaftis obiccerit, Dcitatem videlicet non effe at-p.ij.

-ocr page 124-

ri6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta

cnbiitum,fediraipfammetDei cfTentiam fine Entitatem figniâ-cari. Nullus cnim hic locus cftEuicdiftindiani, quum hïcagatur de Vnitione qua ipfc Deus, nempe o amp;nbsp;feipfum,amp; quçcuquÆ ipfis attribuuntur, Humanicati alFumptæ verè vniuit, ira vt pro-pterea nccefle fit de illo Hominedici quicquid Deus ell, vt qui fc-fe,amp; quicquid ipfe eft,hac vnitione vniuerit: ctiamfi ex D. Andreae fententiàcoinmunicationetn aliquam proprietatum ab ipfa natu-rarum vnitione, vt efFeólum àcaufa diftingueremus. Neger igitur D. Andreas,biic Hominem rede dici Deum , aut fcipfiim retexens, fateatur, male àfe Nefiorium fcquuraabftrada cum Concretis, id eft Deitatem cum Deo, amp;nbsp;Humanitatem cum Homine confundi. Rurfum,vt cum luis ipfius vinculisasdius ctiara conftringamus,fi qucmadmodiim ipfe (cti'öïttijuidam Ætwßthilantial'es in Deo,^uiA pint à’tpy’UTixi)}, HumanamnaturamaJpiTHptampDjptntpetpcereipc illi Humanitati communicantur vt inde denominetur Omnipotent (iff Omniprafent, quïnam iftaomnis talium Aduum cómunicatio,non fnerit mere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non aurem dmuS'xi, vt olim etiam cxpreffis

verbis fcripfitD.Andreas J Et certe nifi ira clfet, amp;nbsp;nifiAdiisilli fubicdiiie aliquid creatiun in ilia Humanitate efficerent, quïnam illam perficerent’Pofitis igitur ipfiufinet D.Andreae priucipiis,ni-fi malit duplices conftituere Omnipotentias, amp;nbsp;Omnipræfentias,

Omniraaieftates,vnam videlicet in Deo fubftantialem amp;

Tmiv : alteram in ipfa Humanitäre afsuinptacrearamgt;amp; ab ilia mb-llantiali energia diuina efFcdam,ruet omnis ilia omnium Dei proprietatum fubftatialium, in afsumpram Hiimanitatem rcalis com' municatio : concidet illud Perfonaliter', prot/erè c^rM/z/’er.-abole-biturtotaillacarnisamp; fanguinis ChriftiIn,Sub,vcl Cum pane,no certe uTrtpiptunx«? fed a’fT/ipvinzwç confiderata realis. amp;nbsp;efsentialis pratfenria in terristoralis denique manducatio ilia prorfus deftrue-tur.Quid amplius? fi, quemadmodum idem D.An.dreas-loco antca citato fi:ribit,prepwMtf.f HIa Dininitatis à qnibns HumMitM non de-nominattir, vt tÆternitoi amp;nbsp;Inpnitoi, dicuntur tarnen illi Humanittui tommunicatity^Honinm àDeitate feparari rtonpojfunt, dicat, obfecro, nobis D.Andteas, an magis poffintà Deirate feparari alteræ illæ proprietäres cotpynTiifdj Cic Humanitati communicatæ, vt ab illis c-tiam denominetur? Certc nihilo magis, vt ipfe nuncagnofeit Andreas à D.Kcmnitio admonitus, amp;nbsp;propterea ab Effiiponü^ nomine nuncabftinens. ô'hiyot, quacommunicationisfpecielàduseft caro, ideft Horno? Certè non falfailia Neftoriana lOfoeuvM» con-iundione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^»mViVcl «^/'«t'jvel TJtw^jBvAtevjVel opto-

Tiplar}

-ocr page 125-

Coll. Mompelc. kesp.^

’Pj^»aVj(qijam D.Brentius amp;nbsp;D.Andreas exæquationem vocant)vei »uJ'ixtiAii qncmadmodumDeoexofus Neftorins, tefte Dainafc.lilx Orchod.fidei j.cap.j.docebat : fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: per cpuam videli,-

cecóha'ysi tum naturis, turn ipfarum puoprictatibus, turn aótioni!' buSjCitra feparat-ione pcrfouæ, amp;,citra vllam confufionemj diftia-óbs pcrmanentibus, fubfiftenciam præbens , ei quam afsumebat carnijfic euafit â-setr^wTroç f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fine uspiç-etpS^ov auuS-tTort.

nonvtproprièexpartibùs componentibus fed vt ex duabusnar turis in ipfam præexiftentcm amp;nbsp;xternam illam Filij Dei-Cas^ç-afor coëuncibus. Hocautem pofito, amp;nbsp;hocpræterea certiflirao princi^ pio.quod etiam reôlè amp;nbsp;exprefsè D.Kemnitius afscruirjncmpc,ab-ftraôtis nominibus Humanitatis amp;nbsp;Deitatis,,.in ipfa quoqucvni-tione,. figniÂcarinaturas quales funt amp;nbsp;in æternùni permanent in fefc amp;nbsp;nctamp;’ atiToiç, fuis proprietatibus præditæ ; bine feptimus ille D.Andrcæ perpetuus amp;nbsp;intolerabilis error appatet, nempe qubd, abftraólis illis Diuinitatis amp;nbsp;Humanitatis,aliud quàm quod in fefc habent, id eftHumanitati quidem diuinas proprietäres realiter,, quamuis non fubieôtiuè, Diiünit'ati.verô.per tedundantiam quan-dam amp;nbsp;modum quem,explicate nnllomodopateft,humanas attribuât. Nam hoc profeûbnûquam fieri Orthodoxe, nç adieda qui-dem diftinâiua.parMCula xaT’eiAAo,contra hypoftatieç vnionis de-finitionem, amp;.ipfam abftradtarû vocum, quara diximus, naturam,. poteft.nifi quum «jwp«»,ficuti à pateibusinterdum faûum eft,præ-fertim anteNeftorij amp;nbsp;Èutycheris certamina „abftraéhaprû con-ctetis pofita vfurpaca font, candide exeufanda amp;nbsp;interpretanda. Et hæc etiam cft.ratio cur è contrario , concretis quidem appellatio-, nibus j.quibus petfona ipfa.Chr.ifti, non fecundum naturas ex qui-bus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coraponitur J fed ,,ftue quatenus vnum'

quiddam cft, confiderara.exprimitur, (eft enim oAotdî,. id eft vt ira loquar,TotitM ', vt rcôtèfcribit Philofophus Mctaphyf.4, quædam »»sTitÇt id.eft vnitatis fpecies) vtrinfque naruræ prflpria xayaJTà ttibuantut,v.t qu-um dicitur Chriftus, Dens Sc Homo, infinitus amp;. finitus, paftibiîis amp;nbsp;impaffibilis : reftè ver.ô .nunquam dixerimus,, Chriftus cft Diiiinitas^.xdgt;a amp;. Humanitasa(rumptaUînitaamp; in-finita, vcl impaffibilis amp;nbsp;paflibilis natura:.quiavidelicetChriftus, non cft naturæ,fcd vwtç-Àmuc nomen,.abftraâ!is autem v.oeibus fi-gnificentur Naturæ non ipfa éardç-a««. Imino.etiam quia propter illam perfonæ oXc'tiiS^ ßctroToS. dctt (rJvoXo»i , perfonaoitjusittre':^;/»«? interdum à concreto vnius naturæ nomine tota dcnominatur,pu-tà. Veibi aut Hominis ,.idcirco verè quoque V erbo quidem Huma—

P-iij-

-ocr page 126-

îlS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

na,l-îominivcrô DiLiinaattiibuunrur,non tarnen xaS’ aùn, vivo- quot;nbsp;Icbat Eutychcs, vt perfonam, fie natnram, vnam conftitucns, nec criam xaT’à'xAor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cft fecLindnm Alinm amp;nbsp;Alinm, vt volc-

batNcftoriiis , natiiras Cola gt;sr^peiç-âcrei ûae coninngens, non autem in vnum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vniens : fed KaT’axx-o^^aAXo, fccundùm

Aliiid amp;nbsp;Aliiid jid cft , incerprete Apoftolo ad Rom.i.Vcibo qui-deni Humana s-apnx : Homini verb Diuina, 'trvwp.’t atrri- ' buenS, per ivrii'amv videlicet fine /xeTa/oir/i', fiuc leojvai/av iSSa---jw«T4)v,non illam commécitiam quam vrgent aduerfarij, Cedex ver-bo Dèi petitam amp;nbsp;à patribus fummo conCenfu non aliter cxplica-tam.Itaquequum ficut communicâtnf ideft vniunrurnaturæ, naö' ■Îssris-Atny.ric etiam amp;nbsp;proprietäres amp;nbsp;cnergiæab ipfis narnris infe-jparàbilcs vniantiir : idcirco finiilitcr prorfus concreris iTmçrareuf vocibus,fine vlla cxccprione, vt iam antca aliquoties diximus, amp;nbsp;fæperepetcre cogimur, qiiàm vcrc dicitur Chriftus Deus amp;nbsp;Homo, ram verè quoque concrcræ voces amp;nbsp;propricratum Sc Aôlio-nuin illi artribunntur «aS’aJTs'.In arT^Tatre/verb fiuc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xar

axxû.At non in abftfaiftis. Nam o XoVoç quidein fuum amp;nbsp;proprium quidem facir fibi hune Hominem , Si quæcunquc funt huiusHo- ■ minis,fiuc propria,fiue|ô('ê/igt;w/xaStgt;'fubfiftctiam illi fecum commu-nem donans:fed manfit quoderat; amp;nbsp;viciffim homo ficaiFumptus, fuas proprietäres retinuir. Et quamuis, vt reftè monct Damafee-mis,» 'nrietpf^upnait:, id eft rcciproca attributio naturarum , qua fit vt amp;nbsp;Homo ille dcDeo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus s ào'j/oî de Homine illoPerfo-

nalitcr,id cft de Toto Chrifto,nóautcm de Toto Chrifti ita^’avT» dicatur, (quomodo etiam reciprocantur ipfarum naturarum amp;nbsp;proprictates amp;nbsp;aftiones) à Xogt;w vrpotc donante, non autem ab Homine illo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;recipiente oriatur : tarnen quum non alio

gcncre vnitionis Deus Homini quàm-Holno Deo vniattir,ridicule D.Andréas exiftimat in arTjifm/ Diuina aliter Homini à Deo, quàm Humana Deo ab Homine communicari: amp;nbsp;infeienter quoque inter Proprictates illas diftinguit,quas Aôtus cvtp'yiiTin^i vocar, amp;nbsp;cas quæ in Deo ipfo vcrfantur.Nam ccontrario,fine vlla diftin-(ftiûnc tam amp;nbsp;fiinilircr prorfus vera funt hæc enuntiata, S eft Oftus’exfemincDauidis,conceptus ex SpirituS.paiTus, mortuus, amp;c.quamilla,Filius Hominis cft ærçrnus, infipitus, Omnipotens, Omnipræfens : quoniafn vna amp;nbsp;cadem cft Dci ^Tu Xsba cum hoc Homine amp;nbsp;omnibus quæHominis funt,quàm Hominis illiuscum Deo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oWnibus quæ funt.vnitio, nempeperfona-

lis; amp;nbsp;contrànon tantum ridicule amp;nbsp;infeienter, verùm etiam impie,

-ocr page 127-

Co LL. Mo MP EL G. R E SP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II9

pic,qnicquid kiüccrroriluo obttiidac, idem D.Andreas,Ditiin^ Humanitaci, amp;: Humana Dimnirati acriibiu7’*Sed imparitas huius non in vnitionc (peftandaeft, ncquein itla halfillima communiç^tionc nacuralium propvietatü, fed in co quôd Huma-nicas intftabilibusqualitatibuscrcatisfuerir donata: Deitatccon-tra(vtpote quæ ht auTctpünç) nihil née acquirente, nec dcpcrdcntc. Quis igifur'D.Aiidrcæ aflentiatué ,‘feribenti pag.i^p. Chri/tïi, Totu-n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Æquipollere amp;nbsp;naturas modo tn vnione, modo extra

Vnioncm Confidcranti. Qj^àenim, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,eflalmdTotum Chriflit

quàmFüuu Det clr aßHmptM Homo j^Totas Clmflw, ejuàmFilias Deicamajjamptan'atwAhumana'i Refpondeo’peflimc vcr.u.mqi hoc dicendi genus fic definiri. Quum enjm, vt,ajic,ca ex Damafeeno oq ftcndimuSjT0 Tf Af, neutro genere, fit abftraéta VQX,n.aturas quantiimlibct vnitaS;amp;in ipfa vnitionc confidcratas , taipcn di-ftinólaSjfiuc qualcs hint in Icfc Se nunquam alitcr,defignas: amp;nbsp;ab-j ftrafta de conçteysnon,dicantur,ne ipfo quidem D. Andrea dice-re audéte Hnmanîtatém ehe Deum, velDcitatem ehe Hominem; TOTFM Chrjfti, non definienduraeft concretis vocibus,Filij Dei amp;nbsp;alfumpti hominis, fed DcitatisTvZoj-« amp;nbsp;Humanæ alfum-ptæ naturç.Et vici(rim,quum abhgt;’alt;^ade Concretis dici non pof-hntjuc in ipfa quidem vnition.e: jTotpm Chtiftum , id eft ouuoaox confideratum , non reâc defin,icro eftc Dtiiaticm «, amp;nbsp;Hut-tnanam naturam affumptani, ted n de amp;nbsp;orthodoxe dixero , elle Deum To'v Xo'^cr amp;nbsp;Hominem ilium in Zc^wfubhftentem. Qu_amo-bremetiam quamuis o ôso; Hyce dicatur actpoTzciH^«; amp;nbsp;Homo ille , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt loqihtur Damafeenus, id eft vt ita lo-

quar, Dcificatus amp;nbsp;Verbificatus, xaamp;’ vstüç-aaiv, videlicet amp;nbsp;line confiifionc; tarnen inde quidem nafeitur -amp;eai'^«:rp{ amp;nbsp;av^fWTTc-^‘oç, atnonôeav.9^za7rc'T/iç, neque a\.9^Â:®oA€ÔTt)ç. Age verb cx-pendamus ctiam alia ex eodem errbre profcóta, amp;: in hac difpnta-tione à D, Andrea pro veris defenfa. Pag. 245. formulam hanc/AT SESE duobu?*modis ex^\\et^t.,'jriOt^uîiahfolHte eîrßne aßefiufre^e-* Elu acctpiturmltero,^^ acetpiturpgt; q PER. SEttd eßexproprietateßua natura , quæ duo genera , manifeftè diueùfa perperam confundit: tertio, cjuumreuera in alto reperitur eut ineffe dieitur, etiarnß ahunde aduenerit. In iftis confuse nec fatis ctiam verè diâis.carpendis nolo tempus,terete,ne vidcar reprthenÇonis occahopes captare,cui potiusdefe tucndofit çogitandum. Sed hoc diqo , quum in hoc arguméto to naó’auTo' 6e t5 xar’ «xxoopponaniur, illud //V S£S£ ad eirentialesnaturarum proprictates fignificandas pertinere,quç

-ocr page 128-

IIO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ao ACTA

in Deitate quidem funt ipfa eius eirencia,in ilia veto Hnmanitatc allumpta adfiint'formali[ci:cuuin'nodi (unt omnia elFentialia illiiis naturæ idiomata puriffima amp;nbsp;fanótiffimarquibus adiqngcnda iunt pecuiiaria Dei dona,qiiibus Humana ilia natura in illo HomiiTC a-iTumptajfupraipfos etiam Angelos, amp;fupraomne nomen crea-Tum eueótaeft, primùin quidé, qiiatenus faóla eft propria t« ÿc in illofaóba vnum Kctô-’ u:Tos-‘t«i' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' deinde quatenus

inenarrabilibus creatis amp;nbsp;in anima amp;nbsp;in corpore donis, firpra ip* fos omnes Angelos eft exornata : amp;nbsp;in omnes res crearas imperium adepra. Communicationem autem aliam eVfStTHTov ,'nullam ex verbo Dei vel Orthodoxis patribus agnofcimus,nec vnqua vel - illain naturam humanam extra Filij Dei •wsras’at^i'jVel ilium Hominem,extra Aogt;a vnionem confideramus. etiam quum per fe,id eft diftinólè.non fepatatim, Sc illam Sc ilhim in fefe cogitationi noftrae proponimus.

Iftud aütem quod idem D.Andreas ait pag-i^ijCulüfinödi tandem eft? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wiö rntturarum, Âliud Cornmnntcatto propfieta-

tum,ßcut AtiuA efl àtUYA flumAnei , Æiud Proprietäres Humans.

Acutum fane argumentum ? quafi non poftïnt duœ res , vçl plures toto etiam ^encre quàm longiffimè diucrfæ, vna amp;nbsp;eadem donatione donari/Deinde, quid fiet Dininitat is proprietatibus, de quibus tamenHumaitirati collacis,præcipuè,quot;im6 vnicè,hîc la-borat D.Andreas, quum vt idem ipfe pag. 260. teftätur, quot;biMnitas nihil aliud flt epuàm tpflt eins proprietäres, tfl ipfa eiusEffentia ! Sed quod idem,eôdem Ibco colligit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à nobis Dtuinitatem Chrifli,

fi nihil prater ere ata dona Humanitati Chnfli communicata dicarnus partim in nos .partim in fe dicit. In fe quidem,vcriftîmû ft cum i-ftis comparentur quæ antea citauimus abipfo feriptapag. ira. in nos verb falfo. Nam dicimus quidem huic Humanitari non eile tributum.vt eilet Deltas, quod eft Eutyehianum, fed huic tarnen Homini per Subfiftentiam in Xoj.« reccptam,dicimus non tantùin ineffabilia creäta dona,ied hoc in primis datum , vtilleHomo fit verus Deus'.acproinile (quätenus vnum iÎ^/ç-k/zsvov ÖKoyo^.iSe Homo ille)Homini etiam illi vercattribui Diuina vt confubfiftenti amp;nbsp;coexiftenti inftrumento, amp;nbsp;, licet diftindla, manente näturarmn fingularum amp;proprietateamp; cncrgia, ad vnum commune«■»oTt-concurrenti : ficut vicifliin eadem profus ratiünc faccre amp;nbsp;pati dicirur 0X07-0?, taquæ facit amp;nbsp;paritur Homo iHe in ipfo fub-iiftens- Sed hac de re,id eft de aótionibus AeaFiTetta»?, Orthodoxis Si Eutychianis fine Monotheliticis fuo loco dilFercmus. Sed ante-quàm

-ocr page 129-

Co LL. Mo MPELG. RESP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lÜ

quàm progrcdiamur,ncilU quidempræterirepotuiiTius.vt impe-ritiflimi quiq; intelligât quibiifcum (it nobis negotium. Audiuifti.

Chriftianc leótor , amp;nbsp;quidcm non (ine molelUlfimarepetitio-ne (ad quam D.Andreas identidem eodem recurrens adigcre me fubindc non définit) quàm accuratè abrtrafta difcernamus à con-cretis;amp;in quàm pudcndos errorcs impingant qui difcrimen iftud non obfernatjVt reólè monuit Damafccnus.Audiuifti etiam quàm inlcienterD.AndreasConcretivocc perfonam exiftimct à nobis fignificari : Nunc audi portcntofam calumniam.r'or,f inquit,pag. 291. J per HOMINEM dtuinitatefiilam tntelltgitis , id^us per tro-pnm ^ui MetonymiA dicitnr. Obfecro verb, qui Concrctis vocibus perfonam intelligere nos verè dixit, qiûnam vcrè dixerit, hominis appcllationehuinanitatc à nobis excludi, amp;nbsp;diiiinitatc folam intelligi? Nifi forte parte alteram tollit qui totum ponit? Quqd fi altera parte tollcremus, cur nó potiùs Diuinitaté quàm Humani-tatern,quæpropius ad hominé accedit. Immó quînà hominé non abolcat potiusjquiid ipsü tollat,quo homo eft,quifquis homo eft? Et quæ tandem rropi fpecies inueniri poftit.qua homo pro diuini-tate accipiatur’Sc fiquis hic eflc tropus poteft.vnde tandé iftud D. Andreæin mentévenirepotuit,vt metonymiam nos vllâ hicfom-nia(refomniarct?Scd vndetandéhçc inter fc tot confligétia mon-ftra? Vos, inquir, aperte dicitis in rejjion.veHra ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T he fin, Ho

mo eftOmmpotens,td eft, Deitoihumananatnra vnita,efi Omnipotens, fine Omni comrnunicatione re ait humanttati fa^la. Prouoco admcæ Antithefeas contextum, vbi nullam talem fubdolam intcrpreta-tioneminucnies, Chriftiane lcdfor. Scdhæc duo inuenies,Nos candem proprictatum quàm ipfarum naturarum Klt;nlt;/cima.r realem, id eft vtiitionemuio autem aliani vllam,admittere: Homini autem iic vnito cum gt;nbsp;id eft toti pcrfonæ in concreto ab altera natura, nempeHumanitate dcnominatæ, fuie Chrifto oäuc non /zfptijfiuc in naturis diftinétè conliderato, amp;. rctftc 8c verè quæcun-quc funt Dei propria attribui. Obfecro verb,Hominem tollit, vt eins loco diuiniratem folam fubftituat, qui vnitum ilium profitc-tur,amp; illi quæcunque Dei (tint propria, citrà confufionem tarnen naturarum attribuit? EtDiuinitatem quinam S0Lj4M ftatuit, qui vnitam ponit ? Sed D.Andrcæ videtur Concretum tollere qui ab illo diftinguit abftraèfum, amp;nbsp;naturarum alteram abrogate, qui turn illas, turn earum amp;nbsp;proprictatum amp;nbsp;aófcionum diftin-ûionetn retinet. H‘«w,inquit,pag-joS/rywie dictit,Totus Chrifius efl Omnipot^s, tntelligat hoc tantimde dinina nafiffti exclufa hn-

V-j.

-ocr page 130-

HZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta

manisâeceptio,nATnfoU dmina nutura notteß tttus Chri-/îus.Qais vcro fie loquicur,Totus Chriftiis eft omnipoecs ? Cur .e-nini particula hæcTotus adiiceretur, quum qui Chrilhii-n nomi-nat, totam vanj'rafzjv illam nominct ? itaque qiuim Totum Chri-n.iim,àToro ChrilHdiftinguinius, particulam hancTotus , non adinngimusC'hrifto grammaticè, quafi Totus opponatur dimi-diojfcd ira fignificamus Chvifti appellationcm intcrdiim confide-rati vt yJi’oz.ovjid cft vt totum amp;nbsp;vnum quiddam , niilla habita na-tiiiarû, ex quibus illud vnum uct S-’ \^ç-aaiv conftituitur, rationc, ft hic crt nobis totus Chriihis : interdit veto fccundü natiirarii di-ftiniTioné.fecundû quant cft ■ajjtos-si'Wov.Hoc auté diferime Patres coatfti funt obrernarc amp;ftatucre, primùm aduerfusNefto-riutn , fquicquid diCtitec D. Andreas ab ipfo Neftorio deccptus}à quo a-JvoÄo« ijCic illc ncgabatur, vt qui fient duas naturas, (ic duos filios aeproindeduas perfonas, fine (vtloquuntur parrcsJa^'Zer xj conftitucrettvnum videlicet Filium Dei,Deuni:alterum Fi-lium Mariç,hominé:ac proindc,vt abftratftas merito naturas duas, fie falsb concrctos duos ac totidcni perfonas poneret, fola ■arapet-ç-alt;7t/,^ii(rE/,optoTtfz/çtconiunlt;ftas,quæ cftetiani D.Rrentij Si D.An-dreæ naturarû communicatio amp;nbsp;cxæquatio.Deinde aduerfus Eu-fychc,amp; cius fobolcm,Monothelitas amp;nbsp;Monophyfitas, àquibus, contrario profits crrore,vt vna pcrfona,fic natura vna conftirue-batur.Qu'd ampIiiis’Ncftorianum cft, inquit D.Andréas,paftio-nem prorfusàDiuinitateremoueri. Immomercimpium amp;nbsp;blaf-pbeniumcft pcrpeftîoncm vllam Ditiinitati tribuere : ncc inter hæreticos numeratus fuifter Neftorius,nifi vt àDiuinitate,quamà Deo non difcerncbat.fic à Dco verbo paffionem remouiflet. Vc-rùm quid hoc ad nos,quiim ipfemet D.Andreas, vt pauló anrèdi-xi,nos aceufet, qubd per Hominem folam Diuiniratem inrclliga-mus?Scd nouum non eft illû audireà fcipfo dift'cnticntem.r’oj',in-c[\i\t,^2^.T.6j.interpretaminiyDeM eH: pajJtiSiid eliHumanit^SifeHca-rovfiittt DMtnttatteflpajfa. QuidfiD. Andreas, in hocipfo nobis aftenritur? Sic enirn totidein verbis, pag. 251. Dicimusnos lt;pwejW propre vnius natura de altera dtet cFpradicart, (Ergo Humanitatis propria de Diuinitate,amp; Diuiniraris de Humanirae)xctT’aAXo, id efinon abfilute nbsp;nbsp;tn abfiraElo,fed in concreto, hoeeß^imsnioneperfo-

na!i,refj)eSlu alteriusnatura. Illud qiiidem xaTaAXo verc:iftud verô, vnionrperfonalt,pvQr(\is incptè Sc infcienter.Nunquam cnim ne cogitatione quîdem fcparandæ,fcdin ipfa quoque vnione diftin-ttè femper côfidcrandæ funt naturæ,abftra(ftis vocibus fignnifica-

tæ,

-ocr page 131-

Coll. Mompelg. resp. 1-5 tae,vtpotequæ inhacvnitionc talcs fetnper pcrmaneant. qualcs funt infcfe.Et ïxïox.Q^dtciturDeusgt; hocKctr aWc^tdes/, reJpeElu Hwnanitatis intelligendurnejfe dicitis , sjuatn parte tnternos coferifus efl.Y.ï'ffy hnius ipfius fcclerisrcus eft D. Andreas,cuius nos infimulat.Ncquaquam vcró,re(pondec ipfc,eadem pap;.illud tnii-n RelpeEiu Humanitatis interpretamur , quta -ntjl. Deus faLlus pttt/Jet Homo,hitcpropoßtio in £ternum nonfittjfet ver a y Deus eßpaffus j Deusperfe (id eft extra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in fua dtutnttate e^impatibilts.

Scilicet gloira.Nam iftud.Plt;rrSe,(fme pro,cxtra vnione, flue pro, ex naturæ fuæ proprietäre accipiatur,) itnperitè dicitur, quum.vt modo dixi,nûquam extra Vnionéconfiderandæ fint na-tnræ,amp; Deitatis proprictatibus nihil pollit acccdere.Rcftat igitur, nihil de Deitate t« Xo't-« polfc prædicari,nifi quod in fefe habet, flue potiùs,quod in feed. At in fefe paffibilis non eft. Nullo igitur modo necabfqj impietate palfio illi attribtiipotcft.Ergo, inquiet D.AndreaSjDeum elfe paffiim negas cum Neftovio?Abfit.Diuide-rc'm enim pcifonam. Sed viciflim nolo Dcitaté vllo modo paffam cum Eutychete.fiue cum D.Brentio aut D. Andrea profitcri. Etfi cnim Deltas amp;nbsp;Deus,re non differunt: ramen, quoniam huraanae mentis imbccillitas facit vt Deitatcm quidem abfolutè,Dcum au-tem vt Deitate prseditum mente compleiftamur ;(fuoid quidem modo, id eft non quah Deltas fit quiddarn vowtoh in hypoftafibus, ficut fpecies in indiuiduis crcatis fubfiftens, quum contrà fingulæ hypoftafes in tota amp;nbsp;indiuidua Dcitate fubfiftat,fuis relationibus, vt vere amp;nbsp;argute dicit.Thoinas, habentibus quandam in illis fuæ perfonalitatis veluti principij,rationem)hinc fit vt,quum hac vni-tione Deltas non fit faifta Hiimanitas, (cd Deus id eft^ Ai)gt;o; , fine Filij perfonafaótus fit Homo : idcirco longe magis propriè Deus quàm Deltas, fine natura diuina , humanam natutam aifumpfific dicatur,quæin Fillo Dei illam affumente fubfiftentiam,id eft, hoc vt aiftu eilet,adepta,homo euafit.Ex iftis, quemuisvcl reediocri-terin rebus diuinis eruditum facile iudicaturu cxiftimo , cum quo Thcologo trafigatur hoc ncgotium,id eft, vternoftrùfit Ortho-doxusjvnitateiu Perfonæ amp;i naturarum diftinftionem retinensiv-ter amp;nbsp;cum Neftorio Pcrfonam.diuldcns, amp;nbsp;cum Eutychete naturarum proprietäres epnfundens ; quod magis etiam exiftis qua? fequuntur ehicebit.lta cnim inquit D. Andreas,pag. 151. Soli Hu-manitatt trtbuere faßtonemejuagenus humanumredemptum efl, vt lsi^ lius Desftitt Diuinitate prorfus ab ea excludatur:flue vtpaßio nihil ad sfi mamfefia corrt^xio nbsp;nbsp;deprauatio articuli de

q.ii.

-ocr page 132-

12-4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

Paßtoae OjnÄ.AucUsjChriftianc lcc}:or , quoufqne efFeruefcat D. Andrtæ zelus? vcrcor ne contra confcicntiam quoqiic ; cerrè non fcciindiim fcicntiä.In qua enim fcholadidicic,particula koit’ «äa«, (quaipfeinct contcdit,non tantiun diltinótionein naturaruin,ft’d etiain ipfiusdiitinthonis caufain,ideft:aról:iffiniam vnicionem dc-clatari)vcl Deicatem ab htimanitate gt;nbsp;vel Humanitatcm à Dcitate rcmoucri?Sed quid huic difpucatori facias, qui modo tcftatus à fe Aon confundi abllraóta cum concretis: modo concvctü cum pcr-fona confuiidens, modolN-SEsE, pro PER S Es E, idcft vel propriecace naturæ,vel extra Vnionem accipicnsnnodo nos accu-îaus,quafi hominem pro diuinitate accipicntcs, humanitärem ex-. cludamus:rnodó tollià nobis diuinitatem polîtahumanitatcaffin mans,quiduis dicir, quiduis negat.-Diuinitatem palFam elfe qui di-cit,anathema, (ît.Deum tLv Xejwjqui paHum elle negat,anathema fit.Nam exillo.pcrfonæ difl'oluito Nellorianatex ifto, Eutychiana conftifio neceflàrio côicquitur.Pcrtinet igitur ifta paffio ad Deum TOP XÓ7-0U :(caro cnim hæc quæ palfa eft.iphusCaro eft)amp;, fi myfti-corum fuorum membrorum , minime tarnen fecum hypoftaticè coniunâ:orum,affichones /tias dicir, SauJi inclamans,cur me per-fequeris?annon muJro magîs ad ilium pertinent, qui carné ipfius transfixcrunt,amp; animâipfius , malcdiôlis ipfa corporis crucihxio-nc crudclioribus, impeticrunt} Sçd valde falliturD.Andréas cum Eutychete,(î Chrifti Deitaté aut in hac vita , aut in altera ilia gio-. »iof3,illi noftræ carni pcrSubfiftétiam ipli donatam vnitam,fom-niat vlla perpeffionefuid'eafFeCtam, vcl nunc in gloriofa ilia vita, Humanitatem ipfius fie, vel ab inimicis fuis in fefe, vel in myllicis merubris fuis lædiopinatur, vt vllam bcatiffimæilliiis Maieftatis alteràtionem vel le.uiffimam pariatur.In iftos auté inexplicabiles errores præcipircm ruiflè,nec fefe expedite pofi'cD.Andream ma-giftrum fuum lecutum)amp; eorum deinceps omnes difcipulos,adcô vt fcribere fit aufus blafphemias illas inexcufabiles , Drw/w'w/e«» hominit Chrtßt non effe illam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Res omnes a Deo fubßfien-

ttaltter ßtßentari ; Chrißtsm hominem hoc habere commune cam omnibus fanüts , quod cum eo Deus fit perfionaliter Vnitus : h;cc inquam, nemo miribitiir,.qui hæc,ipfius verba legerit ex pag. 257. qux certè non memini, audire me ab ipfo mecum non difputante, fed dcckimante. Etfi enim tarn multacongcrcbat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtvix

anffiio pofiem ilia fingula CQnfequi,ne dum vt adillapoiTcm figilquot; latitn rcfpoodere:tamen vix fieri potuille arbitror,vt tarn abfui da fincrefponfionepræterirem:funt: autern ifta. Si à paßtone Chrtfti

Diui-

-ocr page 133-

Coll. Mompelg. resp. i^5

Diuinit/UdusrenioHetur,ne^ueahamcommnnieatione admittisj ^uam eAm^^uod h»gt;n(tnd natur am fuflentauerityne patiendo fuccnmberef.hanc Chrifius cum omntbusfanElts communem habebtt:ß‘jutdem Deus cmnes fan^os in paßtone tpforutn fuflentauittne fuccunbetent. Hie audimus quid furtetationis nomine, (vnde hypoftatica vnitio nomen acce-pic) rum exiftimet ipfe D.Andreas,turn nos cxittimafle coniminif-catur.Nobis igitur,(i verum eflc poteft ipfius fomnium, Suftentari humanam natiiia à Dei verbo , nihil aliud dcelarar,quàm cius po-tenria amp;nbsp;viribus fulciri :ipfe verb cum (uis non hoctanrùm loco, fed railliçs inculcar aniimptionem carnis hypollaticam neceflarib definiendam eflc, (Thef. fiiæ difpurationis de Maicftatc hominis Chiifti,fexra)cxæquatione humanitaris cum diuinitate,e^«iria,po-tenria,gloria,Maicftatc. Erin Apolog. ad Thef. Ingolftad. modb donovum in aflumptam cavnem rcali ctfufione,quæ Sanétis diftri-buat dimenfa,Chrifto ii'nmenfa,modb Omnipoteftatc Chrifto amp;nbsp;in cælo amp;nbsp;in terra conccira.ab iplo incarnatiönis Verbi momcn-to.Verum cnimucrb,qubd ad id,quod nobis impingit attinct,quç hæccalumniandi audacia eft, Suftenrationis hypoftaticæ nomine, nihil à nobis prætcrfulturam quæ Chrifti carnem in illa,quamjpro nobis fubiit xctTafix.,fuftinuerit?aut vrloqniturpag.ióó.creata tantum donaHumanirati Chrifti à nobis attribui?Vndeinquam, iurè potuit fufpican D.Andrcas;nos vdvfqirC adeb imperitos, vcl ram' prophanos,vclram ipfius flmiles efltrNon cnim aliud,amp; D. Brcn-tium amp;ipfum,initio faltem Vbiquitatis iftius in Ecclefiæ thcatrum ptoduftæ fenfiflc,quis aufit negartPvt qui,pi æter ea quæ modb ci-tauimus, (cripferintjDei non aliter impleri Chriflü quam Petrum,amp; Chriftum non dici Deum, qubdDeiis fit in ipfo, qui in omnibus ercaturis eft,non modo natura fed etiam fecundum Sub-fiftentias’Et vt ipforuin quoque dogmaexpembm; quid ïneprius effe poteft ea hypoftaticç vnitionis dtfinitionc ab tft'eélu,quern D. Andreas imaginarur, fumptaiinqua prætermittatur proxima amp;nbsp;propria illius effeftus caufaî'Nam vnde tandem proximc dependec ilia omnium Dcitatis proprietatum in humanitatem eftufio, fine, vt nunc paulb prudentiùff loqu!tur,cnm humanirate commnnica-tio(quavnaD.Andreas vnionë hypoftaticam definienda contedir, amp;nbsp;quam ab ifta fna commdnicarione vt effebtum à caufa fecernit) nifi ab vnitione ipflùs Deitarisà quo proprietäres illæ feparari nó po(finr,vt ipfemet pag.a-yi.agnofcit’ At tantum abeft vt in illa hy-poftaticae vnitionisdefinitione,vel tenuiflima fiat ipiarnm rfatyra-rum vnitionis mentio,vt conirà c'xprefsè inculcct DrBréntiüs, ëc q-i'i-

-ocr page 134-

ïcpetat D.Andrcas,non aliam cflcinhabitationcmDci in Chrifto quàm in Sandisgt; cxccpca proprietatuni Omnium amp;nbsp;Nonnullaru iinparitate: amp;nbsp;Diuinitem Hominis Cbiilb non elfe illam «(nwiT’i» led lilatn ciiin carne illa à fcciinda hypollafi cominunicacam, qua: Dininitas finon cltü’ajwJ'HÇjCertcvel qualicaseftcreatajvêlinanif-fimum figmentiun.ncque hïc placer rcpeccreqiiodantea pliiribtis refurani de quibiifdain vnitis diuinis pioprietatibus-,veluc xterni-tate amp;nbsp;infinitate.à quibusHominem ilium licet hypoftaticè vni-tum non debere denominari D.Andreas, magis etia ridicule iina-ginatur,quàm fi negater toV Zoj/or non polie creatum amp;nbsp;finirum de-nominari.Qi^a de re ramen,age, femel audiamus Orthodoxamfi-dem ore Damafceni totidem iftis verbis loqucntem , ac primùm quidem de Abl}radis.j^«w de Deitate lo^uimur^ea

tt propria fantdpfi rnintmè aßighamus:non entrn paßtbilem aut ere at am nbsp;nbsp;,

Deitatemdicimus.^ecrurßtmcarnt,ßue Humanttatt tnbuimus Deiquot; tatis proprie tatet. ec enim carnem,fiue Humanttatem,increatajn dietquot; | «j«/.Vnde igitur, nifi ex Eutychetis lacunis illa Humanitatis Oin-nipræfcntia, Omnipotentia,Omnimaieftas?Nam in genere loqui' i tur Damafeenus, ÔC communicationem proprietatum inter natu-ras ne verbalem quidem , nedum realem vllam vcl in Diuinitate, vel in Humanitatc admittit:vt eiufdem fit prorfus impietatis dicc-re Humanitärem, fiuc carnem illam, Omnipræfentcm, Omnipotentem,Omnifciam,vt amp;c infinitam,Æternam, Increatam dicere, arque Deitatc natam ex Maria Virgine.pallam, mortua, fcpultam, cogitare. Neque tum vnquam audita fuerât in Abftradis vocibus illa Kpninptlyi'^ Kemnitiana.SubiediucjVcl nó Subiediuc,In Se,vcl, in Abo,Per fe,id eil,extra vnione, vcl in Vnione, propria virtute vcl aliéna,quibus vcluti fucis pcrfonati.Ncftorius quide ad Vnio-nis diirolutionem , Eutyches verb ad proprietatum inter natu-ras realem communicationem,id eft confunonem reuehendam ab’ ■ Vbiqnitariæ tragœdiæ adoribus produdi, noftro rurfum fcculo , comparuerunt.De Concrctis autcm,tum Chrifti tum Dci amp;nbsp;Ho- | minis vocibus,fic idem eodem in loco Damafeenus. ^tverbtpiturn ; de hypofiaß verba facimus ,fiue ah vtratpue parte fimul,ßue ab altert ' duntaxat eam appellemusyVtrtußjue naturaproprietatet tpßimponimtUi Etenim Chrtflut (rpuavnX vtrumque r^Detaeè’ Homo efi)dtcituramp; creatus amp;nbsp;increatus, paßtbilis ac impaßibilü,(^ t^uando ab vnaparte filimDei (ff Deus dicitur, coniun^a naturay hoceßcarnisproprieta-tesreçipit.f^am amp;nbsp;Deus paßibtlis nominatur,(^ Dominus gloria cruci' fixui, non f«4 Deas efi,fed ^«4 idem etiam tiomo efi^ non igitur fe-

cunduffl ;

-ocr page 135-

Coll. Mompelg. resp. 117 cundam diuinitatemmec diuinitatcm cxcliidir, qui. Deus eft paf-fiis, intcrpretatur fecundum Humanitatem vnitam : codcmque luodo , qunm nullum in proprictatum artributione difcrimcn lie, quale Vbtquitarij imaginantiir ,(quamuis in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ó

dominetur) ^itumHomo 0“ Filtus hominis appellatur, dtutn^ iEJfenti£ proprietiUtes ornamenta fufcipit. Puer enm antt^puior omni £uo dicitur Plomo pnncipij expers (cur igitur æternum, infinitum , increacum ilium denominari non patitur D. Andreas’) nori id ejutdem rpua ratione puer(^ homo efl, fed pua Deus, ituo omni pnor,ad extremum puer ftSlm efi. jitejue hie esl modus dyriS'ïn-èsiii (d efl dattonif fnutuit ßue rectproca , altsrutra njideheet uaturm Alien vicißtmproprietates fuoi concedente, propterperfone identitatem (non igitur in Abftraóhs, id eft naturarum ipfarum rcfpcótu) mutuAm inter ße reciprocationem f Dei videlicet amp;nbsp;Hominis, non autem Deitatis amp;nbsp;Humanitatis ) ratione de Chrtflo di-cere nobislicetf Hic Dew nofler tn terra vtjus ef-, cum homintbus conuerfatus efi , Htc Homo, increatus ef amp;nbsp;tmpaßtbilis o~ mnis eircunfcriptionis expers. Non eft ergo Chriftiana, led Euty-chiana hæc enuntiatio, Vbicunque eft Diuinitas ,ibi eft Hiima-nitas,Nec ift quoque, Caro Chrifti languis Chrifti funt ES-^EtßE-lALl'TFR amp;C. reipfa vcl in terris amp;: cœlis fimul, v elvbi-que, vel In , SvB aut CvM henbane amp;nbsp;vino ; Sed hæc vera eft amp;nbsp;Chriftiana,Homo Chriftiis elt vbique quatenus vnus amp;nbsp;ide Deus amp;nbsp;Homo eftiCarnis autem amp;nbsp;fanguinis Chrifti vera in Cana Domini præfcntia amp;nbsp;præbitio,ncab hypoftatica quidem vnitione, neduma commentitia amp;nbsp;mere Eutychiana Omnipræfcntia de-pcndetjfedàSacramentali coniumftione ex Domini pa(ftione,quç ficut ad Spiritualem animæ amp;nbsp;corporis vitam in Chrifto obrincn-dam.vt vltimum finem, ferturiitaad mentem acccdentium dirigi-tur, amp;nbsp;qiiidem adhibitis externis 1'ignis, quibus corroborata fides Chriftiim At omnia cius beneficia, magis ac magis fibi appli-cetjVt quemadmodum corporco cibo vita hæc corporca fouetur, gt;nbsp;ita Spiritualiter ccelefti cibo recreatus internus homo, in Chrift o adolefcatjdonecipfoplcnè in regno coelcfti torus perh uatur. Et de his quidem plus fatis, nifi aliquid amplius à me cxrorqirc-rethæcàD. Andrea in doótiftimum amp;nbsp;beatæ memorise virum D. Petrum Märtyrerncontotta pag,295.indearreptaoccafione quod illc D. Brentio refpondens, Omnipræfcntiam realem amp;nbsp;Eftén-tialetn carnis Chrifti inde quoque adftruenti, quod omnem ha-beatinccelo amp;nbsp;in terra, rebus omnibus creatis adminiftrandis

-ocr page 136-

Ii8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

poteftatcm,dixit illud cxifto non confequi: Faris enim fnfficerc'a^ cxerccnduin iHudin haccarneamp; perhanccarncm imperium, roquot; bur illud diuinum quo xsiroç-âtire/ 'S« Acgt;n fuam illam humanitatein fufteiKar amp;: fulcit. Quod veriflimc diólu D.Brentius ad hypoftati-cam ipfain vnitionem trahens (quafi vir illc magnus fubliftenriam illam carnis airumptæ in ætcrna fît ij D.ci hypoftafi,illa fuftcntatio-ne amp;nbsp;fulcura dcfinirct) quisnon vider,quanta yirum tantum iniu-ria atfeccrit ? Qiiod autem idem D. Andreas cadcm pag.295.

tione tuetur reotè, imo ncccffario fuilfe à fuo magiitro hypollati-cam vnionem cómunicatione proprietatü dcfinitam,quod à prio-re adhibitis fpccificis difterentiis definiri non poflic (falfam autem eile illam quam ponit l/)a/xaTav communicationem, iamdudum euicimus,) faliiilimè quoque amp;nbsp;incptiflîmè ab ipfo fcriptum fuif-fe,fic demonftro. Vnitionem conftatin aótionis prædicamento numerandam, ac proinde ex eo quod in altero efficit,fpeótandam amp;nbsp;definiendam clleipflus naturam.Confiât Sc illud vnitionem ef-fe coniunclionis fpeciem, cuius fpecificam difFcrentiam quid ob-ftat quominus,vt amp;nbsp;aliarum cóiunótionis fpecierum inueniamus? Quod enim hoc myftcrium fupcrat ipforiim etiam Angelorû cap-tum , id certe non euenit ex ipia fimpliciter hypoftaticæ vnionis natura,quæ Vnitio ncque fumma, neque fimpliciifima eft, vtpote quamfupcrettrium diuinarum perfonarum in vna cadcmquecf-fentia vnitas omnis compofitionis expers : fed ex dignirateamp; in-comprehenfibili Maieftate Perfonæ Filij Dei, feie quodammodo in hoc myfterio exinanientis proficifcitur. Agcdum igitur, quum iftius hypoftaticæ vnionis duæ tantum fint fpccics, vna in homine quouis: altera in Chrifto Deo amp;nbsp;Homine, cómunem huic vtrique dcfinitionc inueftigetnus, quahæc coniiinótio àcæteris omnibus difcernatur,ac deinceps quid fingulis illis duabus fit proprium vi-dcamus. Sicigitur vtramque commode amp;nbsp;vere definiri pofte exi-fiimo,vt dicatur ea clTc coniunótio per quam duæ naturç diftindæ in fefe vna cum propricratibus,quibus à cçteris naturis difeernun-tur,pcrmanetes, ad vnius cuiufpiam aótu fubfiftétis perionæ con-ftitutionc concurrunt. Sic enim nulla eft alia cóiunólio àqua hæc hypoftaticanon difeernatur, fiueea quæconiunguntur, fine con-iuntStionis modum, fiucterminumamp; quod ex coniunólione ilia refultat confidercmus : quæ funt à doóliffimis fcriptoribus figilla-tim iampridem aduerfusNeftorianos , Eutychianos, Monotheli-taSjMonophyfitas, ôc alios id genus hæreticos damnatiflimos ex-plicata. Difcrimen autem inter hypoftaticam in Chrifto amp;nbsp;homi-nibus

-ocr page 137-

Coll. Mompelg. resp. 119 nibiisquibufuis vnitionem , tribus in rebus pofitumeft. Primum videlicet in narurarum quæ vniuntur differentia ; Deinde in illa-ruin vnitionis modo peculiari Acdeniquein ipfo vnitionis ter-mino. Nam ad Hominis conftitiitionem concurrunt quidem duæ natursE diuerfæ, fulfque permanentibus proprietatibus diftindæ, fed quacum nulla ante vnitionem efîèt perfeótum aliquid aótu fubfiftens.Nam neque anima,neque corpus pct fe eft Homo. Deinde coëunt iftæ naturæ compofirione naturalijVt partes ad totum aliquod conftituendum.TertiôjVnum amp;nbsp;Totum iftud eft tertium quiddamadtufubfiftenSj amp;nbsp;tune primum bac vnitione creatum, quod Hominem vocamus : vt quum de hominis natura agitur, merite» tres naturæ recenfeantur, vna Spiritualis, altera cor-porea, neutra tarnen perfeótum ûlt;piç-a.fjSfjav : tertia denique ex illis compofita vt aliud quid,in perfcÂa hypoftafi,fubfiftens. At in Chriftojduæ quidem naturæ vniuntur, diuina videlicet ad perfo-nam Filij determinata, ac proinde perfeéta amp;nbsp;aftu fubfiftens ; amp;nbsp;humana, toca quidem ex anima amp;nbsp;corpore compofita,non ramen per fc ncc in fe fubfiftétibus. Et q»ôd ad modum attinet, quo duæ iftæ naturæ vnicæ funt, nullâ habent partium rationem.Non enim poteft fimpliciflimaDiuinitas fubire cum alio compofirioncm fi-ue conftitiitionem :fed diuina ilia natura, non in hypoftafi Verbi eo ipfo vnitur, quod hypoftafis ilia, naturam hanc aflumendo creat,fuam ipfius Subfiftentiam ci communicans.quæ vnitio pro-pterea dicitur »«A’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» cuius nullum exemplum in rebus

creatis extare poteft, quum vnaquæque natura creata in fuis indi-uiduis aólu fubfiftat. itaque ex hac vnitione perfonæ Verbi afPii-mentis, amp;nbsp;naturæaftüniptæ, non nafeitur hypoftafis noua, ficut Homo quifpiam, ex corpore vt materia, amp;nbsp;ex anima vt forma v-nitis, amp;nbsp;vlt; ex partibus cornponcntibus,cxiftcre incipit ; fed, fine compofitionc amp;nbsp;concretionc vlla , hypoftafi verbi femper in fefe fimpliciftima permanente, euadit Chriftus iilc ^■ea'v.S^gt;w7r«ç, vnum quidem fubfiftens,nempc Filius illc Dei æternus,fed tarnen dupli-ci rationc fubfiftendi, id eft in quantum ilia perfona poft illam af-fumptionem,iarn in duobus fubfiftit. Itaque hoc demum refpcótu ChriftusPerfona compofita dicitur ; non ratione partium videlicet, fed numeri, quoniam illarum naturarum non eft compofitio in tertio,fed ftrnpliciftima vnio per Subfiftentiam inferioris naturæ in ptincipaliore fubfiftcnte ; vt hæ naturæ non poffinr partes, nifi per analogiam quandani,dici : quia nimirum,vt partes diner-fæ vniuntur in toto , fic hæ duæ naturæ in vno fuppofito quod eft r.j.

-ocr page 138-

150 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta

Filius Dei concurrant.Hincfic etiam vt natnraDiuina,fiiieDeiras, dici non dcbcat natiiram hiimanam aflumpfiirc,propter mulripli-ccm videlicet ainbiguitatcm quæ Sabcllianis , iridcmquc iis fauere vidcretur qui naturam Humana fomniarunt, non in indiuidiio, fed vniuerfaliter airumptam, quuin ne indiuiduum quidcm fit nifi in Fili) hypoftafi. Immo, neDeicas quidcm verbi, dici abfqucam-biguicate poreft,naturam humanam alTurnpfifrCjquam coaólus eft Cyrillus explicate. Etfi cnim Deltas verbi,amp; Verbum,vt Deitas amp;nbsp;Deus,reipfa vnum amp;nbsp;idem fint ; non vno tarnen amp;nbsp;eodem modo à nobis fcmper ifta confidcrantur. Naturam cnim verbi quum dici-mus,non hypoftafin ipfam amp;fubfiftentiam diuinanijfed ipfam Ef-fcntiam in verbi perfona confideratam fignificamus. ScdoZogt;o; potiùs ac tnagis proprie dicendus cft humanam naturam aftum-pfilFejac proinde homo faótuSjnatuSjpalFus, mortuus ; non autcm Deitas homo faóhajincarnata vcl humanata.Nec hôyoç ipfe proprie dici poteft Hominem alFumpfifle, fed humanam naturam : lllud e-niin quod alTumiturjno elf aftumptionis terminus,fed allumptio-ni præintelligitur. Homo ver» humanam naturam in fuppofito proprie dcclarat, quod quidcm luppofitum humanæ natm-æ in Chrifto non aliud cft quàm ipfa verbi hypoftafis : ßc videlicet hac - anima amp;nbsp;hoc corpore in Chrifto inter fe vnitis, (quoniain alioqui vera non eilet Humanitas)vr ex hac vnione non conftituatur noua hypoftafis feu perfona, fed ipfum coninmftum hypoftafi verbi præcxiftenti adueniat, faluis fcmper, (vt in commun! hypoftaticæ vnionis definitionc diximus,)amp; diftindismanentibusjtum natu-ris,tum ipfarfi proprictatibus öc operationibus. Et de his quidem haólenus : ex quibus intelligere quemuis pofte arbitror, falfum eftevnionem hypoftaticam àprioreno pofse definiri, amp;nbsp;non modo faifam fed etiam ridiculamefse, non minus quàm impiam eins definitionem, ab omnium proprierarum innaturi« ipfis confida fiue effufione, fine quacunque communicatione, quse fit ab ipfa Earurarum vnitione diuerfa.

2. amp;nbsp;Adhibentur fimilitudines non probadis, fed illuftrandis rebus. Et præterea,quum nullum fimile fit idem,conftat in redo illarum vfu fpedandum femper efle fcopum ad quem diriguntur, nec vn-quam ab illo defledcndum,vel longiùsexcurrédum. Probet igitui priùs D. Andreas realem illam fuam inter naturas communicatio-nem proprietatum ab vnitioneipfarum natiirarum diuerfam, id eft renebras elfe lucem.Probet prseterea patres Orthodoxy aducr-XusNeftorianos amp;nbsp;Eutychianos fidei propugnatores hoc ipfum

-ocr page 139-

Coll. Mompelg. resp. 131 quod oppugnabant affirmare ifta fimilitudine voluiffe, amp;nbsp;vicerir. Cæterùm hæc fimilitudoprorfus eft (repo'^n't, præbens videlicet coniunchionis exemplum, vel duarum fubftatiarum,per crafin due difFufioné vnius fubftantiæ in altera: vel, vt alij volunt, accidentis CÛ fubieóto : ficut calor,non autem ipfa ignis fiibftantia in aquam etiam immeat. Vtrumuis autem ftatuamus, ingens hîcdifcrimcn apparct. Quod fi ab hypoftatica Chrifti vnitione tam diuerfa eft iftaconiunótio, quinam inter fe comparabuntur iftius amp;nbsp;illius cf-feélaî Vfi funt tarnen ilia fimilitndine patres non incommode, fed duntaxat fccundum analogiam quandam.Primùm quidem aduer-fuseos omnes quiinPerfona Chrifti duas naturas nonagnofcc-bant : quorum alij diuinam,alij humanam naturam tollebant.De-inde aduerfus eos.quorum princeps fuit Ncftorius,qui vt Diuini-tatem ab Humanitäre, ficDeum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab Homine feparantes, ne-

ceiraribaAXoc^^stAAovjid eft quot naturas, tot perfonas in Chrifto duplici errorc nefaric conftituebant.Diuinitatem enim ab Humanitäre vt feparare nunquam,ficdiftinguerc, inanente femper Per-fonæ vnitione , oportet : amp;nbsp;Dcum cum Homine illo coniunétini femper confiderare, etiam quum ab altera tantùm natura perfona denominatur. Er tarnen iidem fiue feipfos fallcntes, fine errorem fiium regere conantes, vnum quidem Chriftum fatebantur, fedvt . doólè amp;nbsp;perfpicuè explicat Damafc. lib. j.cap.j, non «aô-’ vanç-xaiif fed/t^irJvJewjid eft non vnitione hypoftatica,fed fecundii cópofi-tioné.quam etiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft Perfonalcm callidè vocabanr*

nomine videlicet itsfiaftaTfi : no ipfam Aogt;« -Cssros-cew, vtrique in Chrifto naturæ fubftratam, fed ipfum Chriftu : Hominem quidem natura amp;nbsp;pt'rfona lua, Dcum verb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft 'va.paç-a.mi

habituali,fine dignitatc,fiue cadem voluntatis confpirarione, fiue honoris æqualitatc , fiue approbationc 8c bene placito Dei partis. Qua rationeverb naturas ifti difiungcbant,cadcm quoque illarum proprietäres amp;nbsp;opcrationes feparabant. Alij, contrario errore, quorum princepsLit Eutychcs,vt vnlm Chrifti Perfonam , fic v-nicam naturam ftatuebant ex duabus naturis, non vzinç-atnv vt Orthodox!,non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt Neftoriani, fed Xytruy-xpttajr, fiue

id eft mafia quadam amp;nbsp;comrnixtione confla-tam:vnde confequebatur nec Deum nec hominem efie Chriftum, fed quiddam tertium exDeitateamp; Humanitäre ficconfufis, con-flatum : quod fine infigni blafphemia ne cogitari quidem poteft. Qu^alem autem naturarnm, talem quoque proprietatum A.' ope-rationtim confufionem necefiarib inuehebant. Orthodox! verb r.ij.

-ocr page 140-

1J2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

hypoHaticam veram vnioncm aduerfus vtrofque fcmpcr tiirati funt jin qua «Sc-vnica hypoftalîs fciiPerfonaT«gt;i3gt;-«,vtrâmque na-turara ßc vnitâ gt;nbsp; ira loquar,fuppoficans ftacuitur : amp;nbsp;tum pro-prietatumjtum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab ipfis naturisinlcparabiliiim diftinôlio,

vt amp;nbsp;ipfarum natnrarumabfque vlla conuerfionCjVcl confufionc, vel mutationCjVcl diuifionc.vel diftantia confeniarur. Hæcigitur üla funt ad quæ dirigenda cfl ilia ferrij fine carbonis ardenris rîmi-litudojficàvcteribiis accommodata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit Da-

inafccnuS31ib.5.Gap.i5.z»»gt;»»7ö^/4z/«o na.ttir^ferHamur^ignii'uidelicet (irfem : fie amp;nbsp;dna AEitonts earum effeEîa.Retinet enifn ferrHm (ergo rcipla non communicar)«»«7fr»z/;'Z'«;w, ignis vero vrendt : inctßo auidem eßaRionis ferri effeElHw.-vflto 'vero tgnis.Etfernaturhorum differentia ac difcrimen^tnrn in ferri tncenfa incifionetUim in tncifa vfiione^ tjiiarnuis poß vnutoneynetjne vHio fine inctfione, ne^ue tnctfio fine coin-buSlionefiat. Nec tjnia duplex efi naturalis ailio, duospropterea can-dentesgladtosdicimm.î^ec rurfim ejuia untu dtintaxatincenfins efigladius , ob earn c auf am effentidlem eorutn differentiam confundimus. Eodern modo etiant in ChriHo Diuinitatis ^utdem ipfitu dtitina attjue Omnipotent ailio efl, Humanitatis autem tpfins, Humana ae no-flra fimilis. Et Cyrillus, Sic,inquit, mtelltge de Chrifio Aduna-tm hwnanitati Deus feruautt i^uidern ipfd in eo id ^uod erat, ipfl permanfit id i]uod erat, (vbi igitur rcalis ilia naturaliuin pro-prictatum Sc aótionum cotnmunicatio, fiue Diuinkatis in Hu-manitatein, fine Huinanitatis in Dcitatem? Eft cnim vna amp;nbsp;cadem reciprocans naturarum vnitio,quamuis aflumens naruram pcifo-nadominetur) Semeltarnen adunatuSyCfuafivntu iam cum ipfa puta-tur,ea ijua funt ip fins ftia fattens, conferens et ettam tpfe natura fua eperationemtncmpCyVi loquitiir Bafilius in huius ciufdem fimilitu-dinis explicatione, non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fine dvri^ëdcru Eutychiana n atn-

rarum,fed fs.i^S'cait vtrinque mutua/iWTi proprictatum, tum Irtf-yetùv amp;nbsp;(kepT-HjuaTa^jtalijqualis eft ipfà naturarum Vnitio. Qn^is cf go fieri potuifle non miretup, vt pro hocipfo dogmate, tum Nc-ftorianæ feparationis naturarum, tum Eutychianæ confufionis proprictatum amp;nbsp;èvipyetùv confirmando, ilia ipfa fiaiilitudo pro-fcrrctiir,qnæ ad illudipfumeucrtendum eft à patribus,amp; allata amp;nbsp;explicata? Sed quid hodic non licet in Ecclefiam inuehcre, in tan-taplcrorumque amp;nbsp;magiftrorum amp;nbsp;difcipulorum? Sed hie quoque me reprimam.

Similitudo,ab hypoftaticaanimæ amp;nbsp;corporis,ad conftituendum hominem vnitione, defumpta, ctfi quatenus bypoftatica eft, pro” puis

-ocr page 141-

Coll. Mompelg. resp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m

piusadillam in Chrifto accedic, vtpoce qnæ fit eiyfàcm generis : taincn qnnm , vt ante dixiiniis, amp;nbsp;quod ad ipfas naturas quæ vninntur,^îlt; quod ad ipfum vnitionis inoduni peculiarem,amp; tquod advnitionis tcrminum , amp;nbsp;alias plurimas circunftantias attinct, longé latéquchæ duæ vnitiones inter fc différant,non eft quoque longius qnàm adilla,de quibus modódixi,appIicanda.Qua de ic fiquis plcniùs velic erudiri,lcgat velim quæ tuin à veteribus aducr-fus hoc iplum Eutychianum dogma.tuin à pluriinis rccentioribus, ne exceptis quidcm qui Pontifici Romano funt addióti bac in ' re nobifcum Orthodoxi,aducrlus eofdem.crrores , multo ctiam certiore cum infcitia impudcntia hoc noftro fcculo repullulan-tes jperfcriptafunt ; amp;nbsp;quide,vt breuiflime,fic ctiam appofitilTiraè àdodtlffimo vir o Lamberto Danæo aduevlus Remnitium dilputa-ta.Ccrtè qui realem illam proprictatum naturalium inter iplas naturas communicationcm probare contendunt, amp;nbsp;quidcm in prir mis illamOmnipræfcntiam, cuius probâdæcaufa amp;nbsp;NeftoriusSc. Eutyches funt ab infcris reuocati ; primùm omnium probcnro-portet,fient ex animat amp;nbsp;corporis vnitione nafeitur Hominis per-î'ona antea non exiftens, ae proinde cnius pars vna ,'vt imperfeda, opein altctius neccirano, amp;nbsp;fine exceptionc ad- perficiendam ope-rationem fuam rcquirat : fie de Verbiperfonaydtiabusin Chrifto naturis fubfiftentiam præbente : quarum vna nempe diqina peni-tus eft auTa'paiiç-.altcra fua propria perfonalitate carens,amp; fuis aliô-quiproprictatibus omnibus diftinéfis sôftans, elfe conftituendû. Deinde»ficut corpus amp;nbsp;anima resfunt, etfi non eadem ratione, tamé fuapte natura finite,itavt vna latiùs quàm altéra non patea,t: fiequoqueDiuinitaté in alfumpta humanitate concluéTi. Et vt ifta falfilfinra probari polfe concedam , num propterca tarnen colligi-poterit ex hacfimilitudinc,corpus aut viuere, aut fentire caipfavi aiit virtute qua viram in fefe habet animâ,.amp; res fcnfibus obietftas apprehendit amp;nbsp;difeernitî v.cl quoniâ intcllcótus ex obicéfis phan-taiiæ imaginibus ratiocinatur, idcirco dici polfe corpus intelligcs,. arque adeoillius ipfius tfl'entialis intclligendifacultaris particeps,, quæ ipfa mens hominis cft? Quæ quura abfurdilîîma, falfilfima, amp;nbsp;ipfis pucris ridicula fint,quid,obfccro,de communicatione Ellèn-tialiü Deitatis proprictatum ab vbiquitariis inue.ifta fentiendum. tftPdc qua loquensD.Andréas pag.i6o.ZVo/,inquit,»?z«lt;ïf«r4/?«wj«ï-vel Diui 'itatem^velOmnipotentiam docernw M docuirnts vm^uam, cjut. Hwnanit nature hahitualiterinßt feufitbieldi-n^-de qna eMprafatio libri Concordt« tefiatnr.lmrcïi) verb verè exitia-ï.iij.

-ocr page 142-

154

lis /zHX«{'elt;lt;r5ç,de quo nimium cheu vcrus quidcm vatcshis verbis cccinir,

jiut art J^ulcammiaut forceps ignara fefellitj Elpu'vity voluit cudere,cudtt 'Éamp;tv.

^gnofctmw entm, inquit ibidem D. Andreas,»« Chrifi perfina^ quot;vnam tantum Dtutnitatem Omnipotentiam illam aternam, ijuam Clmflut cum Patre amp;nbsp;Spiritu Sanffto Eßentialiter, cum aßumpta autem humananaturaperfonaUter, vere amp;nbsp;realiter communemhabet. Quid audio ? Nam li hæc vcra funt, quid iftis fiet iam pridcm à D. Andrea fcriptis?Di«««iflt;w Hominis Chrißt,non efiilla •àeiùS'tu;, aterna cunt Patre fir Spiritu Fßentia communis : fed corntnunicata (Humani-tari videlicet alîùmpræ) 4 fecunda hypoflaft, Siabhac impietateD. Andreas ferio re(ipui*t,vcruin dico, eft de quo illi gratuler: queni tarnen oprairem ad tantis de rebus difputationem aliunde quàm ex Magiftro fuo D. Brentio paratiorem accefliire. Sin minus, quis merito mirabitur alfcntiri me illi non poire,qui à feipfo tantopere dilIentiar?Sez/,inquit,hac Diuinitas,etfi numeroßt vnattamen ratio eiusdtuerfa efl,efuando PerSe,amp; InSefuaptenatura,firlt;juandotnv-nione naturalt confideraturttdeólt;^ue participant (p- participata ah ^u-guß,dicitur,Y,^o vcrómequeapud veteres, neque apud vllius æta-tis Theologos Ortliodoxos,'^f0Tii7ee Ch rift i, vnqua legi in Chrifti perfona vel extra vnionem confiderari, vel in ipfa vnione,aliter quàm qualis eft in Sefe lpe6tari:quum,vr aliter fiat,no patiatur hy-poftaticæ vnionis definitio.Scd facile ipficonceflero,ôeoT«St (qua proprie Deltas appellanda eft) modo vniuerfaliter, qnatdhus tribus illisperfonis communis eft,(qua ratione vnica amp;nbsp;cadem eft,) confiderarinnodo rclatc,amp;, (quanuis fine multiplica'tione,(tamen determinate ad fingularcs perfonas fpeótari. Concedo amp;nbsp;illud, ■3-ssti)7» amp;nbsp;3-«oTn7«t,re differre.Nam ilia quidem eft vnica amp;nbsp;Eilen-tialis,proptcr qu»m Homo ifte dicitur amp;nbsp;eft verus Deus,vrqiu no in Sefe,fed in Deo ad perfona filij determinato fubfiftat. amp;eiÓTr1oc auté.id eft Diufnitatis nomine intelliguntur ,':^;«f/ir/zttS,Subieótiuè in carnem illam fummc bcncdi(ftam,vt in caput noftrum,abunda-tiftimè cfFufa,vt in ipfius membra exundent.Seft vfus inualuit iam-pridemapud Latinos fcriptorcs, vt quum de Chrifto loquuntur, Diuinitacis nomine non aliud quàm Dcitarem ipfam xbya in-telligant.Scd D.Andream cogor hic,fi non malæ confcientiæ,ma-gnœcerte ofcitantiæ argucre, vt ilium fane video veteresex qui-bushæ controuerfiæ cognofeendæ funt, velnunquam, velnegli-genter admodum IcgilTc, vtqui citarc audeat Auguftinum, qiiafi

Elften-

-ocr page 143-

Co LL. Mo MPELG. RE SP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^5

Eflcntialem Deitatem modo parcicipantcm modo participatam taciat : quam falfitatcm agnofcet qui Auguft. infpicerc voler in in Pfalm. 119. lirera Heth.amp;: 121.amp; pfalmum. 146- vt ipfe numcrar, nifi forte D.Andreas.Ofiandri quoqucdnfelicis memoriæ virijde-lirium fecutus, communicari credentibus efTentialein quoque Chriftiiuftitiam contendac.

Qmd hoc hominc facias , Chriftianclcéfor, cui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idem 5'

dcclarac atqne Dinißm feparatirn? Quafi verb vel Ellcntiæ diiii-næ vnitatem fcindat,qiii tres perfonas illis fuis rclationibus re ipfa inter fe diftinguit,amp; in communi quoque ElTentiali trium illarum petfonarû,ad extra, vt in fcholisloquutur, operationc,difl:indio-nem illam perpetuam fcruat,aut quafi,vt Hominis cuiufuis perfo-naftatuatur,rollenda fit duarum,ex quibusvt partibus,conffitui-tur,naturaruni, amp;nbsp;turn proprietatum, turn aótionum diftinólio. Quafi deHiquc,(vt fimilitudine quoque igniti ferri vrgeamus,)fer-rum, ôi ignem in ferro lieget componi, qui vt ignem elTe ferrum, vel ferrum ciPe igneminficiatur,fic diftinófè fetro quidem incitio-nem,igni verb vftionem attribuât.

Q^is fatis (anæ mentis inficiari pottft, fi in vnitione hypoftati-cadiftinblæ manent ipfæ naturæ, manere quoque fimiliter diftin-ftas naturarum proprietäres,amp; illarum itidem cnergias? Q^od v-trûmque antecedens quum concédât D. Andréas, hæc ipfius col-Icâiojqubdfcilicethocpofito, no videatur tota perfona agerc, (quafi nô vt partes ipfæ ad totûconttituendû,fic âi earû proprieta-tcsjeâdemratione,amp;carundcm diftinbfæ adioncs ad commune perfonaleïlt;OT7tXêlt;rjuet non con.currant)refutatione non indiget,fed hclleboro.

Rurfum D.AndreæNeftorianusc(f,qui naturas diftinguir, quû y. tarnen ipfe non aliam vnitatem perfonæquàm Neftorianâ agno-fcac,vtpote cui vt Orthodoxç patrocincrur. Sublata verb narura-rum dilfindione,quænam alia quàm Eutychiana ponipoteftwep-yeiûv cominunicatiO'Er ramen idem D. Andreas,fibiviam adveri-tatem patefacitjfi modo pofTit in animum inducerc, vt in viam re-deatjvnde tam procul aberrauit. Nam li communes elfe arbitratur fingularum naturarum aôfcioncs,non quad vna fi adio,(quura to-tidem fmt oporteat cnergiæ,quot funt naturæ,Ôr tam in ipfa quoque vnione diftindæ, quàm funt naturæ diftindæ) fed qubd ad v-iium fincra id cftvnum perfonaleapotclcfma tendant,quafi exbir uio concurrentes-.tota hæc controuerfia inter noseft compofita.

Sed quorfiim hoc ad Omnipræfentiam realem bc ElTentialem o»r- cv

-ocr page 144-

I}^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

nis Chrifl:i,amp;; oralem ciufdeni manducationem?

Rurlum abutitiir D.Andreas «omine Dt^inÜionis pro Separ^-ftone, neque longiùs accerfenda eft haius craflîftînii errons refti-tario.Humanitas enim dici non poteft mere 'a-a-S-»?««!' inftrumen- s rum. Haber enim amp;nbsp;iuam voluntarcm, amp;nbsp;fuam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;fuum

ce«f3/tijwa:Er nc corpus quidem humanum fic eftanimæ inftrumen-tum,vt no dicacur eciam fuo modo animæ irvvep^w.Quid amplius? Ipfa etiam inanimara inftrumenra,amp; quæ nullo modo agunr, nift exrrinieca prorfus mocione vel admotionc , vc in ilia igniti ferri limilitudinCjfuam quandam diftiniftam habenr a(ftioncm:quanrô magis quum Diuinitas agit per Humanitärem , quanrumuis fibi pcrfonaliter vnitam (externum enim, licet proprinquum, hoc in-ftrumentum vocarc, Neftoriani fuerit non Chriftiani hominis)vt duæ funt numéro naturæ amp;nbsp;duæ voluntates, amp;nbsp;quidem non tantum numero diftimfta;, fed etiam reipfa diuerfiffimæ , fic duæ fint numero diftineftæ amp;nbsp;reipfa dinerfæ aétiones neccife eft. Hæ ramen quum in vnicam Filij Dei perfonam, aeproindein vnicum, Diuina quidem Diuinè,Humana veto humane,diftinóte volen-tem amp;nbsp;operantem , concurrunt ; inde nafeitur Aiftio AectcJ'ez-Hn': non ilia Eutychiana, fed Orthodoxa, quam pulchrè déclarât Damafeenus lib.j.Orthod.Fidei.cap.ip. quam deferibentes patres dixerunt,propriecates quidem amp;nbsp;énergias efle naturarum non au-tem iwDç-dmai; adiicrfus Eutychien : neutram ramen naturam, propter perfonæ,aducrfusNcftorium,vnitatcrn,agerc abfque alte-rius focietatc, id eft vt feparatam ab altera. Hine autem confequi nego , vniuerfaliter verum elfe quicquid agit o , id agerc per Humanitatem vt iruvifyov, quamuis ab ilia nimquam feparctur. Et vt hac de re femel agarn,paucis repetam arguméta quibus ifta iatn olim funt amp;nbsp;ab aliis dotftiflîmis hominibus, amp;nbsp;à me quoque iam* pridem rcfutata.Primùm igitur,fi(vt nunc loquitur D. Andrcas,ab ilia Eutychiana effuiione ad Monotheliticam communicationem proprietatum delapfus) verè definitur hypoftaiica Vnio ab ifto ef-fclt;ftu,nernpcàreali proprietatum amp;nbsp;aeftionum omnium Diuinita-tis cum humana natura communicatione, id eft eó quod Diuinitas'agat omnia in illa,amp; cum iIlaHurnanitatc,amp;per illam Huma-nitatem ; illudabfurdiftimnm amp;nbsp;falfiffimum necclfarib confeque-tur,Diuinitatem in Chrifto fuiile Humanitatis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per hy-

poftaticam banc Vnioncm , ac proinde animam in Chrifto, non fuiire corporis illius organic! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vel, quo nihil etiam ab-

fdTd us dici poteft,diiplicem fuilfe vnius Humanitatis

-ocr page 145-

Coll. Mo MPELG. RE SP. ijy quod non minus abfurdum cft,quàm fi vnum amp;nbsp;eundem hoini’-neu) duplicis efientialis formæ virtute agerc, id eftjduos homines cirediqcrcs. Quodfi, vt huncfcopulumeffugiatD.Andreas,illas vebt elFe fubordinatas,tum fane duobus quoque con-ftitutisdilFoluetur vnio, nec erit humanitas aliter a-gentisDiuinitatis inftrumentnm, quam Angeli, amp;nbsp;SanótiHomines,quorum vt inftrumcntorum miniftcrio vtitur Dominus, amp;nbsp;qui propterea intrinfecæ fuæ formæ vi moueri amp;nbsp;agcre non défiquot; nunt.Deindeamp; illud quæro,num per hâc hypoftaticam vnionem, Filius in terris verfans,(cuius amp;nbsp;voluntas amp;nbsp;aótio amp;c opcratio ca-dem amp;nbsp;vnica fempcr fuit, eft, amp;nbsp;cric cum Pâtre amp;nbsp;Spiritu Sando, ficut vnica eftharumtrium perfonarum ellcntia Sc natura) res omnes amp;nbsp;fingulas per hanc fuam Humanitärem cognoucrit, efte-cerit,adminiftrarit in hac rerum omnium vniuerfitate. Hoc fi forte aftirmarit D.Andreas, quis ilium non vidcat quaternitatem in-troducere, aut, (quod etiam abfurdius fuerit) Deitatem quandara precariam amp;nbsp;mutuatitiam, amp;nbsp;tarnen E(rentialem,(agitur cnim hîc de proprietatibus Diuinitatis efientialibus,) id cß. móftrum,rnon-ftris omnibus monftrofius inuehere? Nam alioquià Chriftonûc, ex quo omnem eÇ«o-»ctv adeptus eft in cœlo amp;nbsp;in terra, res omnes, ipfius etiam humanitatis imperio regi,ac proinde inenarrabili po-tentia amp;nbsp;feientia præditam efie ipfius animam non inficiamur.Scd hoc nihil ad rem.Sunt cnim illaquoque potentia amp;nbsp;feientia amp;, do-minatio,donacreata,amp; àDeitate verbi,in illam fuam carnem collars amp;nbsp;effufæ qualitatcs : hîc autem de proprietatibus illis agitur, quæ funt ipfa Deieftentia. Prætcrea quæro, num tunc omnia per illam fuam Humaniiatem rebus omnibus amp;nbsp;omnibus locis cllcn-tia fuapTæfentem Deltasadminiftrarit. Omnino , refpondebit D. Andveas,vt qui in hac difputationeaufus fit Chriftum dicere, per Humanitatem quoqrie fuam, idque non ex rcuelationc, fed diuina ipfa potentia fua eflentiali, fuifse reipfa Kttpt)îogt;vwç-^ , amp;Natha-naclcm,quanuis abfentem, ramen per fuam Humanitatem fub fi-cu confpexifse. Num verb tunc crat fua quoque cfsentia Chtifti Humanitas fub ficu? Quæ fi vera funt,rotabiftoria facta,loco mo-tiuara Chrifto tribuens, amp;nbsp;veram Jvariislocis,rum præfcntiam, rum abfentiam fecundum carncm , quid aliud fuerit quam meræ præftig'æ Marcionitici dclirijfundamcntumîQuæro amp;nbsp;illud,an fuam iftam realem,omnium Diuinitatis proptietatum commnni-cationemD.Andreas,ad totam Humanitatem porrigi vclit.ScDi-uinitatem,quicquid agir, per totam Hunranitatem ageve. Hoc

-ocr page 146-

J

I5S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A CT A

eniiiKp vxritati ccdcns ncgat,amp; valer illad ipfiiis argumentum fc-parari Hum^initatem àDçicatc , nifi vbicuiiquecft Deiras, ftarua-tur ttiam efscntialiter adclse Humanitas, Colcquetur,fep3rariper ipliirujaliquid Humanitatisà Deitacc, illud videdicet Humanitatis quod fit illius communicarionis expers: ac proinde, ridicule ab ipfo vnitioncm hypoftaticam ipfavum naturarum ,per hancrealem proprietatumomnium cómunicationcm ,dcfiniri: quoniam fiCjVnitionaturarum/id eft dcfinitumflatiùsquàm proprietatum communicatio (id eft quàm definitio) patebit. Sin verb iftum fco-pukim veritus, illud aufit aflirmare, quid proficiet? Ruet cnim e.x Scylla.in Cbarybdin, quia lie necefsario confequetur Chrifti quo-que corpus, (non tâtùm animam.),diuinæ efsentialis Omnipoten-tiæ,Omnifcienriç particeps efse,cui tarnen nemo eft tain ineptus, quiintelligentiam amp;rationcm tribuat. Imo erit etiam Chriftus fuis quoque pedibus amp;nbsp;bracchiis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Recurret enim de

corpore cadem quæftio, Si roti quoque corpori communicantur omnes Diuinitatis proprictates, (quod alioqui totum corpus non videretur afsumptü,fiucvnitum,) an de fingulisquoquepartibus. corporis idem fitconftituend4im,quum prælcrtim Vbiquitarij foieant illam inter Totum Chriftum, ôe Totum Chrifti diftimftio-ncm pro cogitatione puerili habere. Infuper, ft quicquid agit Di-uinitas,agit per Humanitatem vt per inftrumentum, omnes certè Diuinitatis actiones erunt compofttæ, exprincipaliter mouente, Si inftrumento vnitis, ac ft dicam animum videre per oculumjau-dirc per aures.At iftaa(ftio,compofita efse non poteft aliter ^uàm vnita. Sunt autemin Chrifto vnitæ diiæ naturæ,diftinâ:is manen* tibus vt naturis ipfis, fieetiam carum elsentialibus, turn propric-tatibirs, turn aóhionibus. Aólio igitur vnicacompofitain Chrifto ftatui non poteft.Sed vt ex iftis duabus vnitis naturis,vna confur-git hypoftafis vrrique naturæ fubfiftcntiam præbes, (quo rcfpciftu Damafcenus Chriftum svv-3-i'^v lt;tsjnaÜ7rDv appellat: ) fic ex di'ftimftis manentibus naturarumadionibus, turn duabusnumero, tum amp;nbsp;agendi ratione amp;nbsp;effectu peculiari diLy;rfiftimis, vnicum hypofta-fc«s gt;^TéAê(rua,non vnica aiftio nafcitur.Quid amplius? etfi nun-qnam 0X07^0? feparatur ab Humanitäre afsumpta , quo lenfude-ipum verè dicitur, amp;nbsp;ramen ambigue, nüquam agere abfque Hu; inanitate,pro quo Græci commodiùs amp;nbsp;citra ambiguirarem diciit

dv^fUTriviif : ramen falfu na eft illud vniuerfahter dictum,ere ehrtet Diuinitatern omnia PER Humanitattm. Sunt enitn excipienda, tum de quibiis paqlo ante dixiraus, aóliones vi-

-ocr page 147-

Coll.MoMPELG. RESP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;159

delicet Trinitatis extrinfccæinfcparabiles , turn etiam non pauc^i quæ incarnatus pcrcgic munert Mediatoris dcfungens, in quibuS tarnen Humanitärem, vt opycufov agens non adhibnit. Nec cnim Verbum caro faótum eft per carnis agen’tis op^avotsfed vnica Altft-fimi virtute, quç eft amp;nbsp;ipfa turn Patris turn Filij virtus coèisétialis; nec Virginis Subftantia ad hoc myfterium adhibita eft vt opj-avor, fed vt materia. Animam verb Chrifti num formauit oXc^oi;, fine ipftufract aniraæ hue corporis opera? Ncque ft ex intemcrata vir-gine natuseft,alia quàm cæteri homines ratione, iftud per Hum»-nitatem effecit. Nec per Humanitatem 4O.dies amp;nbsp;totidem nodes ieiunauitjfed per Humanitatem eluriit. Neque per Humanitatem vidit Nathanaelem iubficu: foli enim amp;nbsp;vnicæ Deitati nihil eli abfens. Neque per Humanitatem cogitatiopcs hominum nudas, id eft nullo modo exteriore fefc prodentes nouit, quod eft vnius Deitatis tarn proprium quàm eft ipfamet Deltas, vt Infinitis locis fcriptura teftatur : fed amp;nbsp;ipfe turn fuæ Humanitati turn auditori-bus per Humanitatem fuam Ipquendo, amp;nbsp;Prophetis per viftones quod ipfi libuitjquatenus amp;nbsp;quado voluit patefecit. Nec perHu-manitatem refumpfit depofttam vitam, fed diuina fua virtute,ah-latam Humanitati fuæ reftituit. Nec per Humanitatis fuæ opgt;a(-cv hodie, fed per Homines legitime vocatos, Eccleftæ fuæ volunta-tem Patris, prædicatione verbi amp;nbsp;adminiftrationeSacramétorum docct,illo fuæ ipftus carnis minifterio lemcl dum in terris Verfaré--tur defundus. Neque quum hæc dirtinguo,propterea carnem, vol Garnis adiones feparo , fed fuum cuique vt hypoftaticæ vnirioms natura ddefinitioiubctjattribuoitum aduerfumNeftorium duas, ■vtnaturas, ftcEffcntialcs proprietäres, amp;nbsp;yoluntates amp;nbsp;opcr.-i-tioncs , vnicum denique'^^TsXsff’piaj vniamp; (ingulari perfonætri-burns, vt qui fit vnus in duabus naturis fubfiftens , vnus vtrif-que ellentialibus fuarum naturarum proprietatibus pra’ditus, vnus duabus amp;nbsp;numero amp;nbsp;naruvadiuerfiirimis , diuerfa diucrsè volenSjdiuinavidelicet diuincjhumana veröhumanèj Vnus etiam non minus diuerfis adionibus, ncc minus diuerfaefficiens ; fed vt citrafeparationcm aduerfusNeftorium, fic fcruata femper diftin-dione aduerfus Eutychianam illam Brentianorum communica-tioncm : ad commune nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, rum in fingularibu.s dodrinæ

gc miraculorû opcribus ,tum in primis, in illo noftræ redemprio-nis opcre omnem illam,tum naturarii, turn cirenrialium propric-tatum,tum voluntatum, rum adionum diuerfitatem addneens, vt neque fine diuinitatc Humanitas , neque fine Humaniratv diuini -

-ocr page 148-

140 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta

tas,(it noftræ falutis mediatrix, Deniquc vtadillam phrafin, Ç»’» Hurnanttiite, tandem veniairijquàm canre fit ilia quoque vfurpan-da,difcedum eft ex Cyrillianathematifmo odano , amp;nbsp;eiufdem de-fenfionc. Cæterùm qiiæ deerTtAs^«^ diximus ad illamanimæamp; corporis fimilitudincm fpedant, quamà Patribiis acceptam mi-ruineftcitareiftospoire ,vt rcalis illius inter natiiras ipfas Com-miinicationis fig mentum ftabiliant ; ctii tarnen cutricndo, fuit à Patribus.vt amp;nbsp;illafcrricandentis.adliibita. Sic enim duo probare volucrunt hypoftaticæ vnitionis propria. Vnum,fic in illaconue-nire vt vnum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft Aiftu fubfiftens, inde vc ex compo-

nentibus partibus conftituatur. Qua in re,quod fit inter duas illas naturas in Chrifti perfona vnitas, amp;nbsp;hominem quemuis ex anima amp;nbsp;corpore tanquam partibus compofitum difcrimeujantea expo-fuimus. Altc'rum, in ifta vnitione naturam vnam in alteram, ne-que fubftantia fua,quodaduerfarij quoque noftri concedunt : ne-que eircncialibus fuis proprietatibus in altéra tranfire : quodpo-fterius,aperte priùs perfpicuo efftifionis nomine vtentes,nunc verb appcllatione ambigua Communicationis realis regentes, alfir-manc.Sed quo tandem pudore? Qiiiitn enim (quod iam millies inculcate film coaótus) infcparabilcs fint à fuis naturis Elfentiales iplarum proprietäres,quinam naturæ abfque illis, vel aliter quàm iftæ communicari potnerint? Er quum vna amp;nbsp;eadem fit reciproca vnius naturæ CÛ altera,Deitatis videlicet amp;nbsp;Hum.anitatis in Chri-fto,amp; animæ amp;nbsp;corporis in quouis homine vnitio ; quinam ■œ-f elt;-quoque Elfenrialium proprietarum vtrinque non fuerit eadem ftacuenda? Itidémque quum ficut Eflentialcs iftæ proprie-tates à naturis fuis feparari, ficetiam à (efe, nullo modo ftiun-gi queant, quinam ab hac communicatione reciproca aliquas exceperis? At noftri aduerfarij proprietatum Diuinitatatis (nec ramen fine quarundam exceptione,) realem cum Humanitäre communicationem aperte vrgent. Humanitatis autem proprietatum cum Diuinitate communicationem,(atis quidem anteaauda-lt;fter,nunc verb, aKemnitiocallidiores faóti, ambiguis amp;nbsp;incertis explicationibus inuoluunt. Sed quorfum iftas tergiuerfariones? Quid enim efthacregulaex modb pofitis fundametis certius, De quacunqne re prædicari non poteftEirentia, deilla quoque nequit prçdicari Efsétialis eius proprietas.Itaq; quonia de corpore dici no poteft,quQd fit anima,nec de anima:qiibd fit corpusihinc fit vt nec quç funt animç propria,de corporc,nec quç corporis propria,dc a-nima verè prædicttur.Ec fimiliter,Quia diuina natura de Humana did

-ocr page 149-

Co LL. Mo MPELG. RE SP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I41

dici non poteft » de Humana quoq’, natura prædicari Diuinæ pro-prietatcsmec viciHim Humanç de Diuina polRmt.Nihil-neigitur, inquiutjin hac vnitiene hypoltacica vna natura àlreri confert? O-mnino plurima ôc maxima: amp;nbsp;ad hûc fcopulû rurlus manifeftc ad-uctfarii noftri naufragiû fidei Orthodoxæ taciût, dum Elicntiales propriecates cum ip lis earum eiïeótis confundunt. Nam» vt modo diximuSjtam flint in hac etiam vnitione incommunicabilcs Effen-tiales proprietates J quam ipfæ earum naturæ, quod præfertim in Deitate locum habet.cuius omncs ElTcntiales proprietates (unt in ipfa vnum,amp; ipfa ci us ElEcntia.Ridiculum eft igitur illud vtrumq; noftrorum aduerfariorum dogma,quo,poftquam vnitioncm hy-poftaticam omnium diuinitatis proprietatum cum Humanitatc allhmpta Communicatione dcfinierunt, quafdam tarnen poftea cxcipere coguntur : æternitatem videlicet, fummam fimplicita-tem,infinitatem, fi quæ funt alia eiulmodi, quibus agnofcunt nonornatum fed dcftruftumiri Elumanitatem. Quafivero quic-quam fit, quo apcrtiùs dcfttui polTit Humanitas, quam ilia car-nis quam conttituant Omnipræfentia.Deinde quod (quae v aniffi-macft Chimçra)aliquid aliter Eftentiale ineire,amp; proptereaattri-bui hnmanitati volant ,quod tarnen ipfi non infit vt in fubicfto. Resautem ita fe habet.Anima,licet totacorpori vnita Eflentiali-ter,fuam tarnen illam vim qua in fefe viuit, vt neque ilia fua pro-pna,Subftantiam videlicet incorpoream, inuifibilem, immortalc, nccaaiones illas animæ proprias, putà, intelligerc, ratiocinari amp;nbsp;fimilia.corpori quantumlibet vnito minime communicat-.vtpote quod non fit earum return capax-.fed in illo fuo corporc vita , fen-fum,motum,cffelt;fta videlicet crcata,infinuat, quamdiu in illo pcr-ftat.Et quod dicitur, Nihil elle in intelleftu,quod prius nonfucrit inPhantafia.dextrèintelligendü eft; de lis videlicet quç fub fenfus cadunt.Nura enim intelleétusaoïvat tvvoia;,fiuc quæ ad ■^tapietv, fine quæ ad praxin refcrunturmum fpccies,quasabftrahit,num vim illam qua res phantafiæ à fenfibus externis infculptas,amp; à phanta-fia ad fe delatasjintelligit amp;nbsp;diiudicat.aphantafia mutuatur?Quod fl etiam aphantafia vim illam reciperct intelleâus ,quum tarnen phantafia non fit corporis, fedanimi facultas, amp;nbsp;imagines rerum, non vlla corporis,pafliuipotius,quam agentis,organ! uirnite, fed fuaiplius viadmittat,amp; in fefe informer, minimecertè propterea fimpliciter,aut ài/îsuf dici poteft anima quicquid per phantafiam etiam in hypoftatica duarum Chrifti na-turatuin vnitione,Diuinitas,quæ in ilia dominatur, non tantum f.iij.

-ocr page 150-

142 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad ACTA'

propter fuam dignitatem, fient in altera fpecie vnitionis, anima corpori præftat, fed in priinisquialiiam ipfius hypoftafin allum-præ non pctfonæ,led natnræ tribuit, non inagis Sefe vel fuas proprietäres ,(quæ funt iplainct eins ellcntia,) Humanitati vni-tæ communicar, quàm Humanitas Diuinipiti, vt antea often-dimus. Sed inenarrabilibus quidein, amp;nbsp;ipfnm Angeloriim ca-ptnin fuperantibus donis àfiuinptam illam fuam Humanitatem, poft peraólum imprimis illud redemptionis noftræ myfterium, fed tarnen ftibieóliuc crearis ac finitis omnibus, in æternùm il-luftrauir. Immoin ipfo etiara hui.us mortalis vitæ curriculo, turn animam turn corpus fuum.v't nobiliftima inftrumenta in operibus longe maximis,(cuiufmodi funt miraeula,amp; illa quoque turn ani-mæ turn corporis OTaJtt'uctTajquibus pro peccatis noftris fatisfecir, prout ipfi vilum tftJadhibuit.Denique etiam hodicjnon nifi car-nis ipfius nobifeum Spiritnaliter per fidem, turn in fimplici verbo, rum in Sacramentorum adminiftrationc communicatæ interuen-tu,nos efticaciter vocar, iuftificatjfanôlifîcat, amp;nbsp;fuo tandem tempore in æternum glorificabit. Quoniam aucé. Anima,amp; Corpus, vnum certum compofitum conftiruunt,(quod eft altcrum hypo-ftaticæ vnionis præftantiffimum effeâiim) idcirco quæ de vtraque fubftantia illa dicuntur,etiam de toto compofito id eft de hominc eXui confiderato propriè dicuntur : nempe, incorporeura cor-porcum : vifibile amp;nbsp;inuifiblc:fimplex amp;nbsp;compofitnm:immortale amp;nbsp;mortale cfle:amp; cætera eiufmodimon tarnen codem modo, quia contradiiftionem implicarent; fed deSubftantiisipfis ïimplicitcr, de homine verb narà T/:quia homo ncc fitnpliciter eft anima, nec fimpliciter corpus, fed corpus anima: vndc fit vt detotoqui-dem homine verè,at non fecundum fui totum ifta prædicentur. Sic etiam in Chrifto , quamnis in' eo duæ n aturæ non vt partes propriè componentes fedxaâ-’.'LssTDç-ao'«' diuinam præexiftenteni' (t« AoV« videlicet) vniantur,eadcm quoque ratio tenen .-la eft,propter communcm hypoftaticæ vnitionis definitionem. Chriftum igitur totum rectèÂ: propriè Deum amp;nbsp;Hominem, creatum amp;nbsp;creatorem, infinitum amp;nbsp;finitum , vifibilem amp;nbsp;inuifibilem , olim xjuoque mortalem amp;nbsp;immortalem , amp;nbsp;nunc diuerfarationc im-mortalcm, Omnipræfentcm amp;nbsp;certo corporis fpatio ci rcumfcri-prum , aeproinde pr3efcntemamp; abfentem verè amp;nbsp;pr oprièdici-mus:fcd duplici modo : quoniam alioqui contradiétio nem impli-carennDetoro igirtir Chrifto,id eftc'a»? confiderato, at non fim-pli ci t er, nec fecûdmn ipfius tocû:de naturis auté ip fis i lia fimplici

ter

-ocr page 151-

Coll. Mompelg. resp. 145 ter dicutur; ea tarnen feruata,de qua dixiraus,inter animæ amp;nbsp;corporis propriçtates dillinótionc, quia Chiiftus nectantwn Deus eft.neccantùm Homc/ed Deus amp;nbsp;Homo.Prætercafquod tertiura cfthypoftaticæ vnionis cfteótum)quxdam fiugularia de toto,vt v-no luppofito dicuntur,quæ tarnen ipfiusTotinon conueniuntjVt quoit) Homo dicitur intelligcns,mortalis,vi(ibilis, quorum illud eft animæ proprium, ifta verb corporis.Sic igitur etiam Chriftum, quæ eft totius perfonæ apptllatio,paffumjinortuum,fcpultum, in e fanótishabitare,nobilcum effe amp;nbsp;futurum ad confutriationcm vf-que feculi dicimus-.quorum illafccundum carnem,ifta (ecundum fpiritum amp;nbsp;diuinitatcm , intclligenda omnes Orthodoxi confi-tentur.roftremó(quodin vnico Chrifto locum habet,in quo vno videlicet duæperfeôtçnaturæ vnitæ funt per avTiiToaiv, quod eft quartum hypoftaticæ vnitionis in Chrifto.cfftêlum )non tantùra totaperfoua defignatur.concrcta alterutrius naturæ, putà Dei vel Hominis appellationc,verùm etiam diueriæ naturæ ptædicata illis adiunguntur-.quod etiam citravllam vllius proprictatis cxceptio-nem verum eft,contra quàm aduerfarij noftri opinantuv.vt quum de Chrifto loquentes dicimus Deum effe pafliim,mortuum,cruci-fixum,fepultum,qui tertia die rcfurrcxcrit,afccnderit in cœlum amp;nbsp;inde fit veuturus vifibilis,amp; quicquid eft ciufmodi,Dcitatiquidé nullo modo conueniens,dc Dco tamenvcriffimum,fcd Knà T/,id eft in carne, vt loquitur Pctrus.Sic amp;nbsp;pari quoque rationc,id eft, quia vnaamp; eademcft Deitatis corn Humanitäre amp;nbsp;Humanitatis corn Deitate vnitio, Hominem ilium ,(non autem Humanitatem cumEutyche)vcrè amp;nbsp;propric vtDcom,ficæternû , efeatorem, infinitum , Omnipotentem , Omnipræfentem, denique quicquid Deus eft, Effe verè dicimus ; nempe quia hic Homo inPilioDei fubfiftit. Quum igitur ifta concederc nollet Neftorius, manifeftè prodebat blafphemos duos errores, quamuis «tajooa-MTriaZw' vnioné callidè agnofcerct.Vnum,qubd Abftrafta non difeerneret àCon-cretis ; ideôque tamDeum elEe paftùm quàm Diuinitatem paftam negarct.Alterum qui etiam expriore crroreconfequebatut,qubd in Chrifto, nontantùm A’'xxo fed etiam A'^XXov manifeftè, ponens ,vt qui Deo quæ Hominis illius étant tribui nollet,perfonam Chrifti rcipfa diurderct.

Thef. XI. Vvirtemb.

proprittatuwcommH?iicatio-

-ocr page 152-

144 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D ACTA

«lt;rw)credimtis gt;nbsp;Chriflum etiam fecundum humanitatem futtm ejfe om-nipotentem,feu( ijuod idem eß ) hnmanam in Chrifio natur urn eße omni-potentem.Scrtptura enimfacra ^Chrtßo etiam quatenuf homini, omnem poteflateni(ejua nihil altud efi,ejuam omnipotentia } tribuit.Omnia^in-lt;pmt Pfaites Jfnhieciritfubpedibits eins, Pfalrn.^ Et Paulus hunc Daui-dts locum expltcans,inde prob at: i^uod Chrißo omni hfnt fubiebl a prater eum-,ejut[ubiecit ei omnia,\.Corinth. 15. loannes Euangelifla inlt;^uit: Sciebat 1 efusyi^uod o m n ikdedtfet eipaterin manusjoan.i^. Et Chri-flus ipfe ( etiam antepaßionem fuam dicit : omnia rnihi tradita funt à patre meo,Matth.iï. EtpoflrefurreElionem int^uit:Data efi rnihi omnis poteflasin cœlo eß in terray Matth.iSgt;. H ucreferenda ßunt etiammira-culaChnßt, vt tndubitata eius omnipotentia teflimonia: Quod taPiu mundauie leprofos, vtßsm cacts refiituit, quod vocefua Laz.arum in vi-tarn reuocautttquippe qua rniracula Chriflus non aliéna znrtute, ( vt Propheta iß j4poholsjfedpropria poteßate edidit.

Antithef. XI.Th.Beza.

Hæc omnis potcftas, vt ex omnibus tefli-moniis,quæ hîc citatis, conftat, diuerfa pror-I. Uxc non modà fine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cifentialis, amp;nbsp;ab-

omni Scripturae iicrx lolute confidcracur. Nihil enim alind eft, tcftiiBonio, fed contra ‘qiiàm fummafecundùm Deum porcftas,in cam dicuntur.ldeofaJfa. rebus omnibus ctcatis adminiftradis, ad quas 1. PotentiaChrifioho- etiam ipfa refertur: ac proinde inter dona mini collata, nunquam in carnem Chrifti collata, id eft,ad gratiam intercreatadona nume- habitualem referenda eft, quam tarnen Thef. randa, confenfus iàcræ 1, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ro'

Scripturæamp; Patruma- 4-abhacveftra communicatione excluliftis. pertuseft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et quod ad rniracula à Chrifto édita pertinet,

fcquimur Orthodoxæ veteris Ecclcfiæ vni-3. OrthodoxiPatres his uerfalé confenfum,ex analogia fidei deprom-didis ofiendcrc volue- ptum,quo cófoffi flint Neftoriani,Eutychia-runt, cuius naturæ pro- pi Monotehlitæ : ex quibus patribus fatis priæ mt a iones.ve nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defcripfiffe. Ex Tertullianoadiierfus

fine communicatione amp;nbsp;Eraxeam,videmus duplicem ftatum non const diftinde cas exécutas fufum , fed coniuniftum in vna perfona, Deu efle, nuoquam fomma- amp;nbsp;homine lefum; amp;nbsp;adebfaluaeft vtriufque runt.Sic accipien^ effc fnbftâtiæ proprietas-.vt amp;nbsp;fpiritus.id eft,’ Di-dida nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uinitas res fuas egerit in illo, id eft, virrntes,

vcHborum 'interprètes, opera,figna: amp;nbsp;caro paffiones fuas funifta fir, docent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efuriés fub Diabolo,amp; fitiens fub Samaritidc.

Ex

-ocr page 153-

Coll. Mo MPELG. RE SP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14J

Ex Cyrilljib. de Trinit.5. Qnæ diuino mo- 4-Nyfl’enuç non tam fu’gt; do fafta finit à Chrifto,non funt humanæ it?/- SuaroTcrtuJIianiamp;. Cy-^«atrnbucnda.fed naturæ iriefFabili.amp; omnc

mcntcm tranlccndcnti. Ex Nylleno Montra propfiftjtcjnô de com-EunomiumiNeque humana natura Lazarum municatione loquatur: viiiificar, nec dcflet iaccntem impaffibilis po- q«« non pugnant.Quolt;î tétia: fedlachrymaquidem hominis‘*cftpro- Damafcenus quoqucà-pri3,vitæautemea,qnævcræviræhmt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proprium efl

Ex Damafccno lib. de Orthodoxe nde, Bumanae naturæcxct^

cap. 15. Neqne humana natura Lazarum à mortuis cxcitauit, nec rurfus diuina potcntia lachrymatur. Nâ lachrymæ quidé funt quid-dam humanitatis proprium : vita verb eins, qui eft. ipfa in Sefe fubfiftens vita.

re Lazarum : diuina tarnen potcntia , line hu-mana natura Laz.irum non excitauit. Sicut noij purus homo, fed Deus fleuit,quamuis Dei proprium non eft fiere

Refponßo ad annotat. admarginem.

Nemo Chriftianus ignorât hunc Hominem, quatenus Deus eft pergratiam vnionis.habendnm cfte Omnipotentem vtæternum, quuin vera fit Verbi Deitas in quo fubfiftit.Nemo ctiam negat hac Verbi Omnipotentiam quadantenus fub velo carnis ad tempus dclituiffe , amp;nbsp;quodammodo quod ad manifeftationem attiner,vi-deti polfe ipfi 7«ratione quoque fuæ Deitatis tunc fuiflc refti-tutain, qiium in hac quoque carne Chriftus, pcratftis ipfius infir-mitatisdiebus,fiipraomncnomen eucheretiir. Sed hîcnonagi de æterna ilia filij Dei Omnipotentia,verùm de imperio in res omnes creatasin ipfam carnem vidricem amp;nbsp;triumphatricem attriburo, apparctex Græcæ vocis fignificationc: ice ex Coeli amp;nbsp;Tcr-rænominibus:item exaliorum locorum collationcjcx quibus locus ille Matthæi eft cxplicandus, vt Pfal.2.8. Daniel.7.14. Iohaii.5.*.’ 12.amp; 24.vbi nomen itpmtaç quo fignrficatur adminiftratio fiuegu-bernatio hanc explicat.Itein i.Corinth.15.27. vbi expreffis verbis,(non vr Chriftusdiuidatur, fed vt humana à Diuinisinv-naamp; eadem Mediatoris perfona diftinguantur) Apoftolus hoeæ-ternum quidem,id eft finecarens, fed tarnen creatum,amp; humani-tati fubieébîuè attributum imperium,ab eins Omnipotentia di-ftinguit., Qm, fubiecit hnic, quatenus hominis Filius eft , omnia, vt iudici ad viuos amp;nbsp;mortuos in hac ipfa carne iudi'candos adfiitu-ro.Dcniqnc quoniam D, Andreas ad confenfum quoque patrum audet prouocare,hos ipfos illi indices fcro.

T.,.

-ocr page 154-

I4lt;? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! A D A C T A

3-4‘ Fruftra ftndct D. Andreas clariffimæ luci vmbras inferre vt æ-quos omncsleólorcs iudicatnros minimèdiibito.Sedagc, fedcat hîcipfcmctin fua caufa index ,modo, (quod fæpe facit») àfe ipfo non dirtèntiat. Etcnim , fi naturarnm propriæ manent propric-tates cflentiales, manenr etiain propriæ aóliones,qLiod fane rede dicit. Vndc tandem igitur ilia carundem inter fe commiinitas? Nihil enim eft idem manens primo adfu femel Proprium amp;nbsp;Commune. Non igitur excitanit Lazarum Humana natura, necfleiiit Diuinitas.Si'it enim hæc omnia mere Eutychiana.Excitauit tarnen Lazarum amp;nbsp;fleuit qui vnus eftDeusamp;Homo : fed agens dinina quatenus Deus,Humana quatenus homo.

Thcf.XlI.Vvirr.

Chriflum^etiam fecundnm humaneim natiiram(iam in ftatugleriti (if mAieliatis)omnia ^UAfuerMnt,tjudifHnt, (if ^MiifnturafMnt,perfe£itßi-mcyfcire amp;nbsp;nouiffit credimm. Joannesenim Baptifla tefiatur-. Chnfio ßtritam non ad men/urum, vt aUis hominibus, fid ita. datum,vtnos de ipfiusplenitudttK acetpiamus, loan..^. EtChriftusinfiatuexinanitio-nis vtdehat Pharifiorum coGtiktioms. Et Paulus de Chnflo lo‘ ^uens dtcit:In ^uoJuntotA^itTHisk^Kifitpientia amp;fcientia abfi tondtttiColof. 2. necejfe efiChrißttm omni ^fiire:cum fit futums lu^ dex viuorum (if mortuorum, loan.^. ^^od entm diem iudtcij antepaf-fionemfuam ignorabat , nonfimpltctter ad humanttatem etus Jid ad formamfirui,quam depofuit, referendum ejb.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jintithef. XII. Th, Be2.£.

t. Hæc contra Scriptn- Qiîæc«nque fuit tempore humilifatis, Si ræapertateftimonia di- nunc eft in gloria, ’fcicntia Chrifti quatenuJ cuntunlii ipfoabfcondi- homo cft, donum fuit amp;nbsp;eftcrcatum , amp;nbsp;fub-ti funt omnes thefauri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti animæ infirum, ac proinde

adillam,quam ponitis, communicationem, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nihil pertinet. ^Formam autem ferui , id eft,

îumaX rfelt;lquot;°feruï humanitatera,abfit, Vt Chriftum depofuifte, lis conditio hominis aut vnquam dcpofiturum elle doccamus, vt-Chrifti. Qui eft Domiî pote quam ab hurailitate ad illameminen* nus,Ioan.i3.VosappelIa- rem, fupraipforum ctiam angelorumgio-riam, tranftulit, fupta omnes cœlos Collo-;

ûe facitis,fum enim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

catatn.

Refion-

-ocr page 155-

Coll. Mompelg. resp. 147 Reßionßo ad margin ales refittationes,

H^itat faneinChrifto plcnitudo oninis Deitatis, amp;nbsp;qijidcm i. elt:«lt;nwiràç,qiium fit vcrus Deus : fed eins gt;îa-iaç rtfpe-ótu.qua Patti eft ó/z9«in5«,amp;: quiun fit ipfa Pattis fapicntia.quis du-bitat omnem thefauriim iapientiæ amp;nbsp;intclligentia: vetè in ipfo efle reconditum? Deinde, qiium hæc fapicntia tain atdè iibi car-nein illain adiunxeric, vt illi fuaminec ipfius fubfiftentiain tribuc' tit, fit fané Homo file, quatenus Deus eft, ætetna Omnifapicntiâ Omnifapiens: at non quatenus Homo humanitate ptæditus. A-nimam autem Chrifti, fi non agnofeit D.Andreas, feientiæ amp;nbsp;in-telligentiæ omnisbiimanx lucecteata fuilR’ abundantiffinie illu-ftratam gt;nbsp;vt qui pag. jii. difettc neget, Scientiam hominis Chrifti creatum donum efteivtl manifeftus fuerit Arrianus amp;nbsp;Apollinari-'fta,Diuinitatem exiftimans huiccainifuilfe métis loco, v.el minus pofteriori Adamo quam priori tribueritgt;ad imagincm Dei condi-to,cuius præcipua dos fuit, vera ilia fapicntia, Deniqnc Ci verum eft, quod in ipfa difputatione fiepe inculcauit D. Andreas »neinpc Spiritus appcllatio,nc,(àquo Chriftus vmftus dicitur , nullum creatum donum, fed,ipfam Deitatcm verbi intelligi, quorfum Pfal 45. 8. Præ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim hic habet nifiinipfa carne, non

aucem in eius ynólionc çonfortes, fed v.t vnigenitus eft, ita folus

Ergo de creatis , amp;nbsp;in Chrifti. carnem , quatenus primogenitus eft inter multos fratres, lubieéliiiè infinis donis inaximè hæc comparatio eft inrclligcnda, non cxclufa tarnen Dcitate, quu in priore ciufde verficuli parte Elohtm expreflevoce-tut ; amp;nbsp;fic quoque Spiritus appellatio.pro donis etiam crcatis,Ioh. J-J4.accipitur : quorum plcnitudo,non certc diucrfæ fpeciei ex ca-pite,quod fine menfura ilium Spiritum accepit, in fubieda membra, pro ça qua Spiritui Sanclo libuit menfura, cxundat.i.Corinth. Ephef.4,16. Sed huic fententiæ opponitin difputatione D.^ Andreas,nunc quern pene vnicum ex ipfo fyllogifmum fortuitb in rota hac difputatione audiui. Qmequid menfuracaret, immcnfiun amp;nbsp;infinitum eft. Spiritus quem Chriftus accepit fecundum hominem fine menfura datns:eft,Ergo infinita eft amp;nbsp;no menfurata eius feientia. Hic ego veto prouocoadomnes Logicos, an refpondeat CO.nclufio aifumptioni.ScdhoC facile homini minime logico con-donomeque rcpu.gno quin appeftationeSpiritusia primis intelli-gatur Deiamp;; rerum diuinatum abundantiflima feientia,quanta ne Angeps quide obtigit ,auc obtinget vnqua. Ad prqpofitionc ante in prirnié refpódeo, id quod ad menfura accipitur, nontantiun t.ij.

-ocr page 156-

148 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D ~ A C T A ' '

opponiiiiânito fed ctiam eiquodimperfedliim eft , ôi ad plenam ôi rinicam.qLiain:habet méfurain, non prorfus accedit:quo pofte-riorelcnfu alKimptionefn nego. Ec vc circa fyllogifinos,qnoruna hoftis eftD..Andreas,refpondcam, nego lohannemdiccre datum humanæ Chrifti naturæ (hoc cnim icaincelligic ipfe D.Andreas)-Spiritnm qui lit line menfiira, id eft elfcntialein ilium Deum infi-nicumjfcd hunc line mefura datum Spirituu),qui he ipli datus.Spiritus ergo qui dat.certia eft ilia Trinitatis perfona, ex cuius etiam-vircute Chtiftus in vtero Virginis conceptus dicitur: amp;nbsp;is ipfe qui fupra Chrifti Caput in fpecie Columbæ apparuit quiiin à lohanne baptizaretur, coeftentialis videlicet ilia amp;nbsp;cpyTTo's-aS? turn Parris turn Filh virtus. Spiritus autem qui datur, hon.ipfam Sanóti Spiritus ElicntiaiTijfed operationes amp;: donaipfius déclarât,amp; Chrifto quidem vt Hominij hue fecundum carncin , datus dicitur à Pâtre videlicet, amp;nbsp;à feipfo fine menfura, id eft,ita vt dona qtiæ data funt

à Spiritu famfto etfeóta in hac hurnanitate,fint tota,plena,amp; integra in Chrifti humanitatem collata, turn quod nullum fit doni genus, quo Spiritus famftus faniftos exornat j Cuitis fuefit expers ChriftiHumanitas : turn quodiis ipfis dbni^'hlhilrlcfueriti'qtiah-tumuis charifm ata alia omnia,fiue fimuljfiùé figillatirri confidefa^ ta.finitaneceiraribfuerint, vrpote in naturamfinitam fiibieiftiuc collata. Nam è córrario fanóliflimis ctiatö hbminibnsitot demain' dona Spiritus San(ftus,ex ipfo Chrifto,loGUpletiftimó videlicet pe-i nu,deprorapra,ficut teftatur Chriftus Iohan.i6.i5.1argitür,quor amp;nbsp;qua menfura ipfi libuir, vt pleniffimè déclarât Apoftölus i.Cor.12, 11.amp; Ephef.4.,11. Necalius nobis huius loei melior qiieerendus eft interpresquam Efaias cap.ii.z.Sed amp;nbsp;Chryfoftom. inhmic lociith reótè admonet, Spiritus appellationem intelligédam efl'e de ipfiiii cnergia. Quæ verb in ilium lOcurn copiosè Cyrillus adùerfu'i Ar-rianos fcribit,contra hanc interpretationem nihil faciunt. Dielin'^ tur enimin eos qui Ao'fseA^r, fient inSamftos, ita etiam ih Chfiftâ collata hæcdonafentiebant : quum c contrario ipfe fibi ChriftaJ fuaDeitate, (cuius vt amp;nbsp;Partis virtus elFentialis amp;nbsp;ci-uxoç-aTti; eft ipfeSpiritusSanéfcus) in illam aflumptam humanitatem prout SC quando ipfi libuit effuderit : quamuis lohanncs.vt amp;nbsp;ipfe plerun-que Chriftus ad partis perfonam audientium animos reuocet,tan-quam ad ipfum Deitatis principium ac fontem; non tamén vt fefe, vel à Patte, vel à Spiritu fanifto feparet, vel quæ Patri aut Spiritui fanifto tribuitjfibi deroget, quum fit vnus amp;nbsp;idem cum illis Deus. Quprfuiuautem ifta,ad Eucychianam illam eflentialium propric-tatuin

-ocr page 157-

Coll. Mompelg. resp. h? ratum inter ipfas naturas cominunicafionem attinent? Vcrùin quid huic homini facias, qui aperte amp;nbsp;difcrcis verbis pag.299. Po-tenttam ^Mijtte htmariis, ChrtPlinatui^a dAtàmicreatum donum ejfe., vel creatam ^nalitatem inficiatufi qua in re,(vt videainus ctiam quani belle inter horurri ctögmaturn auétores öóueniat ) audiatChriftia-nusleólór , quid de potentia Dei in Petro amp;nbsp;Chrifto opérante D. Brentius cenfuerit pa'g. Recognir. ipfius 40’. amp;nbsp;41. Chrtilm edidit multii miraculii,edidit amp;nbsp;Petrm : vidit ChnSîta futura : vidtt Petrus.Chrijlm mortuus fepuPus refurrexd a mortuis,^ afcendatn cte-lum •• Petrus ejwxjue refurget amortuis^^ tifiendetin eoslum^^ ejuidem cum corpore fuo in puluerem redaPfuss, vt iHud i» Pelro pene /ntrabiUus^ ‘^uamhocinChnflevideatur. Dicis, Chrtlfus refitrrexil amortuisfu^t if^us virtutCf Petrus autem altena‘.Imo,ficut Chrtfliisexcitatus ofl', dt-uina virtute,ita etiareßtrgetPetrus diusnu virtutet nee minus ipfilt;^uam Chrtflo i'nttmèpriifinte'.quodvbi[it Diuinitas^ibs ßi totuïQuare ne hue ijuidem ratione dietpoieft t^uod Chrijlus^non uutem Petrus fit Deus. Et tandem concludat,«/lt;/Znwff« Chrifii Petriineofiatuendumefi’e^^'^-ue vt magis etiam éxprefsè fcribit D.Andreas ,‘'hoc vnieum efie dtfi-trimen, interChrtfiupt cè' Petritm, ininhabituti'dne ■ f ilij Dei)ijuod Fttius'Difietfifka éjjentiaimfilit Petnimficut nbsp;nbsp;Hominem Chrtfium,

non tdmeri communteàt Petro O 'M PP DS fuas profirfetatet,fed tuntitm fl O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veiib'quis râdémium iis conciliabit quæ '

nunefcribit D.Andreas, neinpe,nulla'in Icientiam,nullam poccn-tiam Huraànæ Chrifti naturæ datam, polfe ex facrislitcrisproba^ ti.creatas efife qualirates Gue creata dohàPSed obiiciet aliquis,con-trarium iftis fcribit Andreas huius difputàtionispag.i97.his videlicet v erbis, Dificrimen iniionif dtuinitatis cum Petro cuni hornine afiumpto confiuçitùr ex eo,^uod Homo ChrtPlus propria, Petrus autem aliéna virtute,^ mortuos/ufeitauit dquot; miracula edidit. Quis hic veto non credat D.Andrcani, etfi rtiagiftfö fuo graciGcatus cö'nctlir le-óböri perfùa‘derc,non aliartivnquam fuifle quàm Orthodoxam veterem illiusamp; fuam fentcatiam, tarnen fatilt;aperte dogma illud, plané impium,retraóta(Te?Et ita fané facere ac palàm iftud proGte-ri debuir.Sed iam pridem ex nimiùm multoriim reformats Theo-logiæ tabulis expunótum eft illud j vere gloriain Dei quærentibus noninfuctum,Pefe4«».Qind Gbi vult igitur infiimma D.Andreas, quum propria quidem virtute Chfiftum,Petrum autem aliéna, fa-tetur‘(qLiod Brentius negaratj hairacula edidifife?Ncquaquam eerie, (quod tarnen facere oportuit) ad ipfam naturarum vniciOncm iftud refert, quia nimirum Pettus-non elVvnum û^iç-df^^or cum t.iij.

-ocr page 158-

ip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A ' lt;

Filio Dei,5f ideo çft homo punis,non Deus:Homo vcro Chriftus, (ctfi venis homo eft,)noneft tainemindiuiduum h.umartæ fpecici: quia Cic Chriftus in duas perfonasdiuideretur: (cd in Filij Dcifub-. fiftencia fuppofitaniriquodNcftorius aut nunquam inte}lcxit,ai)t inrclligerc nunquam voliiir, iufto Dei indicio excæcat.uis, SedD. Aftdrcæ, propria vir.tutedicitur Çhrifti qnidem humanjtas agcre, quoniam hanc virturem ftbi ipfi habec realiter, quamuis non liib-ieótiuc ill verbo commnnicatam,Petrus verb aliéna,quoniam cam prccibus àChrifto mutuari cogitur. Hine ilia vnicionishypoftati-cæ nacurarum. Neftoriana, per Eurychianam naturarum realem communicationem dcfinitio:amp; hiiius dtfinitionis per naturarum, falfam,amp;. impiam illara exæquationem declaratio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,v

Ncfcioanyllus (it locus in epiftolis Pauli, quern magisvrferjnt. Patres omnes, turn Græci turn Latini, adiicrfus omneshærefcs,. quibns Perfona Chfiftifuit oppugnata;ncç,(vno excepto Erafmo Sc iis qui nuncaberrantem ipiuni fecüti, alio hunc locum detor-quent,)cxiftin)o vllum fcriprorem recentiorem extarc,qui non (it ▼eterum Patrum interpretationem fine controuerfia amplexus. Er tarnen,(I D.Brentio Ói^ius fedatoribus.crcdimns, ncquaquam ibi de duabus for mis, id eft naturis, diuina videlicet in perlbna filij,natiiram^bumanarnxetô-’-tai^ç-aeii' afcifccnrejagiturftcdde vnica Humanitatc,cuius duac formte ad tempus cxtitcrinr : vna videlicet dominatrix,per quam à momento fuæ in Deum aflumptionis, (vt ifli loqui folentjomncs eftentiales Diuinitatis proprietäres focrint ipfi reipfa communicatæ,tanquam hypoftaticæ illius vnionis efFc-lt;ftum : altera rcruilis,omnes illas caruis infirmitates compledtens vfquead Crucis mortem , cuius refpeótu dicetur hæc Humanitas fe(e exinaniuiftejquatcnus iScquandiu Omuimaieftate illam foam» diebus illis carnis fuæ,non exeruir.Et fateor quidem ego cum Or-thodoxis omnibus illis interpretibus, quod amp;nbsp;ipfe Apoftoli fco-pus indicat,nequc Formte Dei nomine nudam Filij Deitateip,fiue potiùsPcrfonam,ncque Formte hominis appcllationc,nudâ quam afTumpfit Humanitärem intelligi, fed illam. quidem, vt iucnarra-tgt;iligloria ornaram, iftam verb vt cum viliftima abiccbionc coiun-bfam.Hinc autem fit,vt duplex fir argumenti à Paulo, tum ad do-mandamomnem arrogantiam, tum ad commendandam nobis Chriftianam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prqpofitifundamentum ; amp;nbsp;.quidem

ira conncxum.vt ftare poftcrius nifi fubftrato pod1;Criorè,.tgt;ó pof-fit : nempe quod Chriftus, ad cuius exemplum conformari nos o-portctjfuftinuerit quii Deus ^e(ret,fieri Homo. Et quisDcusJ Verus

-ocr page 159-

Coll, Momfeig. rest. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151

Ä: fil mln o illi Patri fnoæqualis.Ec quis Homo? Éoufquc .abie-ftuSjVt ctiam inlt;crnce faótus fit pro nobis xaTdVa.Quam obcdicn-tiain fecuta cft fummâ vxaltatiô : rçftituta quidcin Dcitati Fi-lij gloria, (quam ctfi ft'ntiVjnam reipfa ainiferac .tarnen ad tempus videripoterat quodammodo intcrmifilTt;)Humanitatc veto imperium fupra rcs omnes adepea, Itaqucin forma Dci elle , nihil aliud eft.quàm talc clfcjqualis Deus eft, id eft idipfum quod Deus cft.Et quum is, de quo hîc agitur , acqualis, non rapina fieri ftu-duifle, (quod ambit Satan , amp;nbsp;quod fibilupra ipfum Deuin arro-

l gat Antichtiftus,)fed extitilfe dicatur.ac proindc ipfius naturæ iu-' re, ficiugulaturSabellius, quuminter duasminitr.ùmpevtonas I ftatuenda fit aequalitas. Sic damnatur Samofatenus , quoniam æ-qualis Deo non eft,qui non eft nifi cogitationc, fine deftinatione. Sicquoque coarguitur Arrius, quia Deo æqualis non eft, qui principium temporis habet, amp;cft Deus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sic refutatur

quoqueNeftorius.quum non dicatur ifte alterum quempiam, fed alteram f^opipiiv acccpiftc.Et Eutyches , quum neque priorc forma ‘ fefe fpoliafle, dicatur, neque illam cum altera commutalPe. De nique fic Marcion amp;nbsp;Aokotim omnes refelluntur, nomine tS« abut entes,quoniam fi vera eftæquahtas, vera func etiam amp;nbsp;vere, fubfiftentia quæ Inter fe comparantur , amp;nbsp;commentitiafuerit o-bedientia, cuius imaginarium duntaxat fuerit fubieétum.Hæc ilia tftigitur vera amp;prctiofahuiuslocicxplicatio , ab omnibus Graces 8i Latinis Patribus fummo perpetuoejue confenfu ex puro putoDei verbo tradita.Deniquefi vult, vt incæteris, fic etiam in huiusloci explicationeD.Andreas D.Luthero aircntiri.eccc ipfius verba,iam ante vndccim annos à me aduertum Nicolaum ilium Selneccerum prolata. Ipfe profeRo^ erraui, inquit,ßtpe naturA trtbuens,ifHodc6mpetitperfonA,^ coritra:vt inillo loco PauUPhiltp.z. poßtt aPctitvfu venire vbidicit, tametß in Forma Dei ejlets^c. quot;nbsp;enimtn Forma Deifutjfepradicatur, certe Diuinttatemindicdi,.vt guodfe exinaniuiffe duttur. Porrb extnanitio nbsp;nbsp;feruiforma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;altud

^aam humanitatemteßantirr ? Ergo amp;a Lutheroipfo iamdfficiant bportet Brentiani, quorum tamen.age.fentcntiam expendamus. Illis fot-maDei,non Deitatemipfam Filij,aquo caro nolfra af-fiimpta eft «aS-’ -coms-aoiv, fed realem illam omnium ElTcntialium Diuiuitatis proprietatum.quam immagiriantur communicarionê

, declaratiquæ fit vnitlonisnainratum èffeöutb,ïn ipfatarnen Hu-1 manitare minime mhaetens. Hoc atitem commentó,vt fxpeiam I inculcauimus, amp;nbsp;vnitio naiurarum bypoftatica, quæ nccelfari^

-ocr page 160-

1^2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

vnica amp;nbsp;eadem cfl:,in duo diucrfa difccrpi tur:amp;ipfnisdefinitio e-uertirur; amp;nbsp;Abftrada ciim Concrctis confunduntur. Vide vero Chriftiane Icdov, quàm muleisrationibus ex ipfo Pauli coutexcu ifta incerpretario fallîdjtna rcfcllatur. Primùm cnim.de quônam hic agitur.-Ccrrè de Icfii Chrifti perfona. Ad hanc igitur referenda eft rota hæc Apoftoli fcnrétia,non ad altéra duntaxat eius natura, ne Diuinitatéqiiidc, ncdû Huinanitaté, quæ certè nô cfi. Chriftus TotuSjfedaliquid rantùm Chrifti. Et ne forte nobis hic obiieiant, Chrifto interdum tribui quæ alteri duntaxat ipluis naturæcon-neniant : refpondco faltem patere de toto Chrifto amp;nbsp;qnidern di-ftimftè hîc agi,ex co qnod vt mortem crucis, quæ propria eft Hu-manitatis, lie etiam iftius cum Deo, Pâtre videlicet, æqualitatein commemorct Apoftolus, quam,ficuti mox dicemus, Humanitati Chrifti tribuerc quantumuis fupra res creatas omnes tandem e-uedtæ, fine blafphemia nemo poftir. Deinde quum nolintaducr-farij, a Kemnitio tandem verfutiores effeôti, fuam illam formam Dci in HumanitatCjVt fubicôfo.inhærcre, vbi randé ab ipfis collo-cabitur? Certè vel nufquâ (amp; ita hæcforma in nihilum cuanefcet) vcl in ipla Filij Deitatc, in qua quum verè nihil infit formaliter, cogenturifti nobifeum fateri, quod tarnen negant ; nempe ,per formam Dci.ipfam tS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfonam intclligi, à cuius cum natu

ra noftra vnitionc,quum ipsimet fuam illam communicationern deriuenr, qui fit,vr ad illam vfquc,in huius loci explicatione non afturgant? Et quum in hac vnitionc neipfi quidem diccreaufint, opinor,Humanitatem euafille Deitatem,fiue Eftentialitcr, (quod fucrit Qu^aternftatem introduccrc) fiue Perfonaliter, ( quod ma-nifeftè fiierit Eutychianum,quum nihil dici poffit abfurdius quàin partem compofiti cuadere ipfum compofitum ) quis non videt quibus fefe laqueis hac fua intcrprctationc inuoluant ? Prætcrea, quid fiel Apoftoli verbo , Nam illudccrtc Humanitati tribui eins refpectu non poteft,quæ] vel per fe aiftunon fubfiftat, vel ipfi re ipfa non infit. At Humanitas Chrifti nec per fc quidem fubnftit, nedumvtilli, quod ctiam per [e maximè ridiculum e(i, duæhypoftafcs tribuantur. Qubd fi qualitas eft hæc Dei forma, nempe inerit humanirati;amp; fi homo ifte propter hanc qualitatcm Deus elfe ftatuitur, Deus crit accidentalis. Sed quæ hæc eft inter Theologes præfertim rixandi libido? Quis itaridiculç loqua-tur vt, abftra^as voces, (cuiufmodi^çft Humanitas) v'Tap;^;av dicat in forma,quum iplæ potius fo.rmæconceptu mentis à fuis indiui-duis abftraôtæ fie declarentiir? Sin veto non Humanitärem fed

Ho-

-ocr page 161-

Coll. Momtelg. KESP. 1$}

Hominem iüi velint ab Apoftolojilla quam confingiïnt forma ’

Dei fnifle ptæditum,amp; pciftea feruilem formam acccpiirc,agclt;lum,

iftud prions fine antegreffi temporis intcruallum nobis definianr.

Qnomodo verb definient,qnumferüilis ilia forma ab ipfacorpo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ris ex fubllantia virginis coagulationc, amp;nbsp;huius hominis in hanc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

vitam hnmillimo ingreflu.intraabieftiflimi ftabuli præfcpc repo-

fiti,amp; iam turn peccata noHra lucre incipientis,cœperit? Quînam igitnrhæc humanitas àforma Dei ad formam ferui fit ddapfa^que

fimul amp;nbsp;effe amp;nbsp;ferua efic incepcrit ? Et fi fcnia nata eft, qnînam Deo cicra rapinam æqualis? Item,fi hie homo cenfendus eft Deusjpropter illam ßei tormam.(vti fane cft,quamuis non eO quo iftivolunt fenfu) an non Deus efle dcfierit,quum feruilem formam acciperet? nifi forte cum Marcione imagmariam hanc fuifte, ac proindenos imaginatiacrucis morte feruatos fuiftc cenfebimus. Reipfaenimvtramque fimul formam habere non potuit,quum, (vt fenfns ipfe teftatur, amp;nbsp;ait reótè Damafeenus lib.j.cap.j, hacipfa de re differens,)»«ƒ/lt;* natura conttariat dtfferenttoi reaptat. Neque Kemnicianum iftud latibulum ; Z\7o«/«^«eSi«e,quidquam aducrla-rios hie iuuerit.Nam fi hie homo fine haçç humanitas(quandoqui-demD.Andreasvtrunqueiftud vultefie cöeretum) « priùsquam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

ferui formam acciperet, in forma Dei exiftebat, nec tarnen ipfi vt fubiefto inerat,quînam tandem exiftebat?amp; quid aliud efle potuit quàm inaudicum monftnim, omnisformatexpers? Verùmquid opus eft vlla ta perplexa difquifitione? Is de quo hie agitur, atqua-lis Deo citrarapinam extiterit oportet. De hominisvero fiucde humanitatis æqualitatc quæri non poteft, quin quæ inter fc æ-qualia elle dieuntur/cciindùm fe diftindc confidcrentur, non au-tem vt vnum totum. itaque fi homo ifte veic, id eft citra menda-cium æqualisDeo dici poteft,nihil ci defit oporttt,quod ad æqua-litatem iftam fpe(ftct,necadfit aliquidvndc inæqualitas confequa-

; tur. At id fieri nullo modo nifi in tribus illis diuinis perfonis pof-j fe,res ipfa demonftrat , quoniam videlicet non tantum longé aha ; rationefunt vnum eircntia,quàm indiuidua humanæ fpccici hint I vnum fpecie ; fed etiam quia omnis compofitionis expertes, iolo t vTreep^ewç Tpoirw differunt. Dcmus igitur veram ctlc quam ifti com-raenti funt realem effentiahum Deicatis, vcl in afiumptam natu-raiTijpvoprictatura eftufioncm,vt initio feribebant Brvntiani, vel cum ailumptahumanitate (vtloquiexKcmnitiana fubtilitatc nûc malunt) communicationem ab vnitionc naturarum diucrlam. Dcmus præterea hanc communicationem rebte definiri vnica ,5s-

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Monotheliticaaólione , quod videlicet nihil nifi

v-b

-ocr page 162-

154 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad ACT A

per airumpraiTihumanitatem agar. Demus ctiam quod D.Andreas fateri nunc erubefcic pag-ayMiuIlas prorfus efl'entiales proprietäres ab bac cominunicatione excipi. Num proptereaæqualisfuerit Dcitati hæc humanitasjfiue \iyui hie Homo? Vnde igiriir iftudà àD.Brentio fcriptum,àD.Andreaintolcrabilicum Chrilfiani no-niinisinfamiainculcatum , amp;àmeiam aliquoties citatum ? Ex£-Humanitatem ChrifliDittinitati noitrictfed i^^nria. :nonejfen‘ tta yfedpoteKtia: non natura fed gloria •. nonfuhfantia fed Maießate. Iftud verb inæqualis æqualitatis glolTema, vnde tandem deprom-fcrunt qui nobis folent glolîàsobiicerc? Non certe ex Apoftoli verbis , quicxpreiïiffimis verbis,Formam Dei definit paritatem cum Deo:fi non ex rapina,certe ex natura. Nullus cnim hîc locus mcdiæalicui gratis: quiaprecaria nulla eile poteii Deltas, vtpotc qus ficnecellario multiplicaretur : ex quo errore nata eft weXu-3-eia.. Et fi qua tails efte poftet, æqualis tarnen natural! non elFet. Obfecro igitur,Chriftiane Icófor, quiconque hæc legis,non mira-ris eo potuilFcres tarn paucis annis recidere, vr iis in locis, in qui* bus vifum fuit Domino veritatis fuæ lucem , quæ cæteris gentibus prælucerec,noft:ramemoriaaccendere, tarn abfurda,inepta,craira, ridicula dogjçata potuerint audiri patienter, nedum tarn pertina-citcr dcfendi,dum vnico fulciendo Cófubftantiationis error! cer-tatim adiumenta quærunturî Viuiscertè apudDominum. Viuis» vt! mihi perfuadeo,amp; maxime probabile eft, D.Luthcre , fortis a-lioqui amp;nbsp;Felix veritatis Euangelicæ noftris temporibus inftauta-tor,amp; alter plané Gedeon : fed vtjnafn illi in eo diffimilis, quod E-phod reliquifti,in Germania,quod fiuftum eftamp;fit nimium multis in laqueum.

ThefiXIII. Vvirt..

.^od auttm Chriflus omnibui creaturis, in primii verb Ecclefa amp;nbsp;eletliîfuis, vhi^ue etiam huntannttate fua prafens ßt, tdfacrin liter» tuidentertefiantur. rbiCim^uit Chrtfius} funtduo aut tres innomin» meo congregaü, tbi fum in medio eorum » Äiatth.13. Et altbttEcce ^utt)ego vobifcumfum omntbus dtebus, vffue ad confummationemfrquot; culiyMatth.z'è. In ^uibus dtbitSimhilopus eßdtuellere humanamnat»-ram d dtuina, quta perjonam Chrtßi ne mors tpuidem ipft diuidere po-tuit.Paulusdeafeenfu hominis ChriHtin coelumfcribit .• ^fcendttfuper omnes caelos^'fs impisrit ou'fii/i.,Ephef. Etineadem epißolade Chrtfio homine teflatur^ejubd omnia in omntbus impleat^ Ephefi.Imple~ re autem otnniaftcundum S criptura phrafn, omnibus rebus ctxlefli me-

-ocr page 163-

X Coll. Momîelg. rest. ijS doprifentem eff^epgnificAt.Bgo cœlum (ÿterr^tm irffpleotdicit DominuSy lerem.i^.

XHII.

A/oii»/ autem huius prafentiit in facrit literis non exprimiturr I targue oChriflus,non localiterquiderncp'phyficey/id fttpernaturaliter om-ntbus maturis vm prüfensfit,credimus.lt;i^ o mo d oautem id fia^igno-n^re nos in vtra pia humilitate libenterfatemur.

jdntithef.X111. amp;nbsp;XIII I.Th.Besju. i- AbColuu omnipræ-fentiaprxfupponitinfi-

De omnipræfentia aliter etiam ftatiiimus, nium cffcntiam. Sc J quàm de fuperioribus duobus,id eft,potefta- participats fufficit, vt te amp;nbsp;fcientia, quibus agnofcimusabùdantii- nituraeiusparticcps fa-fimè amp;nbsp;inefFabiliter donatam amp;nbsp;ornatam elFe x.iiiv vA. li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra natura , CUIUS partici-

a ÄoV» aflumptain carnem. Iftam verb omni- patione kabet, quèd in-præfentiam,quæinfinitam 'eirentiam nccef- finita natura percffcn-farib præfupponit, vniDeitati prorfus. Sc »am eft-quarto,vt loquuntur,modo propriani, ^nul- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/*lt;:“ƒ•

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 • , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.-.1 -n-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ nulio modo fieri polie:

lo modo in humanitate V hrilti, quantumuis nbsp;nbsp;oportet probarc, Na

hypoftaticè vnita amp;nbsp;nunc glorificata, circun- contrarium apertè facra fcriptionera ramen fuam retinente, agwofcc- Scriptura teftatur, Eph. repolftinius.Denique UTTspipuffDtaquæcogno-*' ■ nbsp;nbsp;nbsp;.

fcimus,amp; quibus fummè^xornata eft Chrifti ’kSèndïommpVsfcnZ humanitas,ab^avT/ipu:n)ti)lt;;, quibus humanitas tianon funt «»uam»!«», aboletetur, penitus difcernimus: amp;nbsp;quæ hîc fed i;®«f«.»a,it*,fupra na-profertisteftimonia,partimadvnicarn'^Dci- bumanam.nou rarem tS (licet ab humanitate non fepa-ratam.diftinftam tarnen,) refcruntur.parnm

ad ipfius, tanquam capitis, in mcmbris fuis funt,qui ftipfum inter-vim fefccxetentcm.fpcdant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pretatur,amp; vim illam

C AS. NI tribuit, qusi.

pfi a xoy» comiTiunicata cft,qus à Chrifto tanquam capitc deriuatur.

RejponÇio ad marginales annotationes.

DupUcem elFe modum realiter obtinendarum efTcntialium Di- i.i.amp;q., uinicatis,vcl vllius ctiam naturæcteatæ proprictatum, non magis ptobauerir vnquamD. Andreas, quàm fingulas natuias, ne diuina quidcm(excepta,de qua ramen ficpro noftro captu loquimur,)fuis

* proprietatibus peculiaribus non diftingui, vd naturam illam non i mutari.cuielTentiales altcrius proprietäres vcre amp;nbsp;rcipfa attrib'.s-antur. Qiiolt;i aliter fentire eft prorfus amp;nbsp;fecundum Dcum amp;nbsp;fc-

v.i).

-ocr page 164-

ijóquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad AC t'a ’ *

cundum homines infanire, quid de co exiftimandum eft,qui Diui-nitatis proprietaruin contendat rcalircr (ici-i participera niturain liumanam,quas tatncii in CcCc non habeatjidquc, quod eciam pro-digiofius .eft, eius hypoftaticæ vnitionis vi, cuius tainen defïnitio raiera realem Comraunicationera exprefsè tollat? Hoe igitur non tftadobiedionem rtfpondcrc,fed præftigiari. Cumam enimpcr-fuadebit D Andreas, vel realem ommpræfentiam, non præfuppo-nere infinitam amp;c incireuferiptam eirentiain,vel,proprium quarto modo , diuerfiUrmis duabus naturis realiter elle poJle commune?

Ad loca verb Scripturç à D. Andrea citata quod attinet, fateor fane Chriftûcirc in medio fuorû cœtu,amp; Ecclefiç fuç adelTe amp;nbsp;ad-futurû ad fincm vfque fcculi. Sed fi quæcunquç de Chrifto dicun-tur,fingulis eius naturis tribuenda D.Andréas exiftimat, amp;, nifi id fiat, Chrifti perfonam fcparari fomniat,'fit igitur adhuc Chriftus in fcpulchro, nec afeenderir, ncc abierit ad Patrera, fed difcipulo-rum ocuios fit ludificatusinec verè dixerir, 214e nonfemper habebi-tis, amp;, Aufereturab iüif Sponftts-. denique ludæam totam iens, rc-diens, non obicrit, nec fit ctiam ècœlo verè rediturus, vt qui corpore fuo terras etiam impleat : neque fit dûtaxat In, Sub,vel Cuin pane, fed ctiam apud raancs. Denique hæcportenta Omnimaic-ftatica quisChriftianusamplius ferat? Apage igitur hasineprias: amp;nbsp;faltem,quid ipfi,ante tot annos ex ipfis patribus ad hæc ipfa loca perperam ab illo ad Humanitatis Adu primo præfentiam de^ torta,fit allatiim, perpendat potiùs quàm iftam tories recoólani crambe lcdloribus reponat.Ex duobus ante locis à D. Andrea pro- ' laris, vt intclligat ex illaad Ephef.4. vbi dicitur Chriftus afeédifte in cœlos.vt omnia implerct,quàrn inepte argomcntctur.rccordari debuit Sophiftarum elfe non logicornm plus alTumerc in conclu-fione quàm in præmiffis. Quænam enim obfecro eft ifta collcólio? Chriftus afeendit vt implcrct omnia , ergo implet omnia corpore fuo^ Itaque ne refutationc quidem indiget iftud, quod ifti tarnen tanquam inuiótum argumentmn occinere confucuerunt. Quafi verb qiiæ de donis in homines collatis, amp;nbsp;Euangelico minifterio per orbem terrarum obeundo ftatim fubiicit Apoftolus, manife-ftilfime non indicenr,quónam ifta omnium irapletio rcferatur.Al-ter autem locus ex eiufdem epift.cap.i. Vbi dicitur Chriftus,vt caput,implert omnia in omnibus, quum perfpicue ad Chrifti Spiri-cum roti fuo corpori myftico,nempe Ecclefiçjfpiritualem omnem fenfum amp;nbsp;motum fuppeditantem, refcratur, quo pudore, quæfo D.Aiidrcas, ad realem Garnis Omnipotentiam transfert? Et quod vt

-ocr page 165-

Coll. Mo MP ELG. RE SP. i$7 vt diuinæ fuævniuseirentiæ proprium fibivendicat Deus Icrem.

- IJ. E^o,inquicns,cœ/«w» terram zwp/eo,quînam ander D.Andreas ad impium iftud fuum ümniprefencialis Humaiiitatis monltruiTi, accomiBodarcî

AvTxpoffixa vocamusquæ funt (pvmitoîç anKpaTiKa. y Alit|uateiius 3. certc potentem elPe amp;nbsp;fummè potentem ellè-.item aliqiiatcnus feientem ôc omnifeientem, à.t’rKpa.mà non funt fi ad idem feien-tiæ amp;nbsp;potentiæ genus referantur.fedfccundû plus amp;nbsp;minus dirfc-runt. Tu vero quum Humanitatem Chrifti contendas elFe Realiter Omnipotentem amp;nbsp;Omnifeientem,neque id potentiæfaculta-te creata , ac proindeprecaria amp;nbsp;finita, nec feicnriæ dono indem creato, nec aliunde fubieóla, neque ex humano difcurfu , fed illa ipfa Omnipotentia, amp;nbsp;Omnifcientiaeirentiali quæ cft Deusipfc: tam proindc hæc elfettTrotpuTinci acproinde avTupumx-tidico.quàm Æternum,fiueàfe efl'e,repugnat Crcato;infinitum, finitoiSimpli-ciffimum compofitoiquàm denique Subftantiam elle amp;nbsp;Accidens eflc.Ad Omnipræfentiam autem elFentis quodattinet.tuncillam probabit,D.Andreas aurupvaixiii non eiîe corporeæ naturæ.quum CircHnfcriptum,Palpabile,Vifibile, Organicis partibus compofi-tumelTe, oftenderic ex diametro non repugnare, Incircunfcri-ptæ Inpalpabili, Inuifibili, Simplici naturæ, cuiufmodi etiam cft Angelorum amp;nbsp;aliorum animarum naturandeft , quum ipfum le-fum Chriftuin arguerit falfi : vt qui veritatem corporis fui à mor-tuisexcitati fatîsfirmis argumentis non probarit, fi palpabile amp;nbsp;vifibile elTenon funt quarto modo amp;nbsp;infeparabiliter corporeæ naturæ propria. Quanto minus verb illud quod vfquc adeo diui-næ naturæ proprium eft, vt ne beatis quidem iis fpiritibus tribui poflit, nempe vt, quia fimpliciffima eft amp;nbsp;verè ac propriè modis omnibus infinita , ipjîus natura, idcirco Elfentialiter vbique fit Omnipræfens , idcirco Humanæ naturæ quantûmuis glorificatæ, ôc fupra res creatas euedæ Omnipræfentia tribui fine blafphe-mia amp;nbsp;ipfius--met interitu poteft?

Thef. XV. Vvirtemb.

etiam carnem Chrifii-vere viuificamejfe,cumfiaantitjuitate Ci^ua etiam mortuontm refumüionem, ex carnù Chr/ßi vtuifica ßtm-ptiott e ,conßrmautt) credimw. Chrifim entm dicit : Ego fur» panit yita^ Patïti veßri mandacauerent Manna in deferto,^^ mortm funt. Efic efi pants decœlo de/cendens^vt fi lt;jais ex tpfo mandacau.erit', non moriatur. Ego fitmp^inis 'vitids^^ui de c«lo defiendt : fi ‘jdis manducanerit ex hoc

Y.iij.

-ocr page 166-

A D A C T A pane,vinettn itteritum.Etpanù,lt;jiiem ego dabo, earn mtd e^ pro mundi vtra ^c.

Antithef. Xf^. Th.Bezit.

. Qnod ad viuificationem attinct, carnem Chnrti viiiificatricem efle nonnegamus:‘at

I. Ornem Clirifti vi- fcnfii.de quo hic agitur. Ell enim vi-uificim effe, VI d « i- uificatrix : non tarnen ea vi, quæ eft propria TATIS PROPRIA,to- Dcitatis, amp;nbsp;prorfus «roivwpmtoç: fedprimùni, tus chorus I'atrum Or- quonia in hac Carne Chriftus morte pro no-thodoxorum cÔnrmAt. i • i_ f *«. • i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•! sgt; ।

Ideoapertè fakû, quod nbsp;nbsp;nbsp;aboleuit, impletis ns omnib quæ ad vita

in h.ic rcfpoolione aife- nobis acquirendârequirebâtur.Dcin-ritur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de, quia no nifi nuius carnis fpiritualiter no

bis per fidem comunicatæ interuentu gt;nbsp;vitam illam æternam ex. Chrifto Deo amp;nbsp;hominc nancifcimurtóc co accommodandafunt Scri-pturarum teftimoniaà vobis prolata.

Refponß-o ad marginales Annotationcs.

I, nbsp;nbsp;nbsp;Si quid eft Deitatis proprium,illud eft quo facit vt fint quæcun-

queflint,vtpotefolus Ichoua.Illius ergo etiam vnius eft vitam mortuis reddere, ac multb magis æternam vitam tribuerc.Eft au-tem kixtääXmXos prorfus vt naturarum , fic amp;nbsp;proprictatum amp;nbsp;vo-luritarum ÔcivipyaSii ac cvip-ynpidTav K.oivci)fta.,ilt;i eftjêvftnjjç.Sicut ergo diftinôtæ manent in vnione hypoftatica vnitiones, ita etiam ilia qnæ diximus omnia.Quod fi negat D. Andreas,vel alius quifquam, caufa non eft cur ampliùs contra ipfos difputetur.Quàm igitnr verum eft totius fuppofiti,nernpe Chrifti ipfius eftè quàm verum cft,quamuis diftimftæ fint amp;nbsp;mancant, tum naturæ, tum voluntatcs, tum aólioncs in Chrifto, tarnen vnam non agerc abfquclt;^«Te« KQivutvlun, id eft ab altera fepararam, idque tum propter perfouæoxniçconfidcratæ vnitatcm.tiim quod T«Xogt;.«,quate-nus ipfi vifum eft fubferuiit in aólionibus humanis,humana natu-r3,tam falium eftamp; blaphemum,vel Dcitari Humana,vclHumani-rati Dinina, abftraólis videlicet vocibus, vel in naruris, vel in vo-Iuntatibus,vel in operationibus tribuere.Et quoniam D.Andrcam hîc non puduit Patrum confenfum ia6lare,cogor hicilli reponcre toticsiam antea contra ipfum prolara.Sic igitur Damafeenus hac de re lib. 5. Orth. fid. cap.i5./lt;?7« Chriflo miraculoram vis, erat ipßus JDeitatis aSliOimanuum autem in miraeulis edendis adhtbitio, amp;nbsp;'velle fir dtcere,volo:purgator:erat humanitatis ipßta aSlio-.ipßMS atttem aäto-

-ocr page 167-

Coll. Mo MPELG. RE SP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;159

vis fffeC^um.Humana t^Mdcmnaturtt/uitpanMinfraiiio:^' tjuod bpra-ftu audtuit^volo: dtutnaziero.panum rnHltiplicatto , leprofipurpatio. Item. /n Chrtflo Dettatia lt;^Mdem ipfîusaUto efldiuina fi“ omnipotens: Huwanitatis -vero ea c/mt naturanofira conuenit{y'i)'\ igitiir D.Andrste Omnipotentia amp;nbsp;Omnipotens Aólfco vnicajamp; Dcitatiquidéprin-cipaliter agenti: Humanitati verb vt caufæ inftrumcntali,realiter commnnisr)(ÿ' effeHurn e/utdim hurnafia natura efl i^uodpueUa inantu prehenfa fuerit (fl attacia : diuina vero ejuodpuellafit in vitam reuoca-ta, ejuamnis vnus ab alto feiungine^uatAtem, Hec humana natura. Lat^arum a mortuis exettautt, nec rurfus diuinapotentta lachrymatur, natn lachryma tjutdem ^uiddamfimt Humanttatü proprium, vita vera tiiu efl^ijut efi tpfa tn Sefefiubfiflens TJtta. Et Ny (Eenus. Nelt;]ue humana natura Laz.arumviuipcatfi3.\.\i.m iftud D.Andreas) necdeflettacen-temtmpatibilts potettai/edlachryma ejuidem eflhomtnis (id eft Chrifti qiiatenus Homo) propria vita verb (id eft Deitatis) ea i^ua verb mta fiintinon nutrit mult a homtnum milita humana mendtcitas, nonaccurrit adficum Omnipotent potelloi. Et Amphilocliius Iconienfis Balilio (ru3^;^^oi’oç. Deut furn fl' Homo, harettce, Deus vt fiondent mtracula: Homo, vtoflendunt affebliones.'i.t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EH homtnis (id eft

Chrifti quatenus homo eft)/«r-^fre .i»jo?’f«A,DA'yew(id eft Chrifti quateniis Deus)lt;î mortuis excitarelEt Cyrillus,Qi^ dtuino modo fa~ Hafuntà Chriflo,non fiunthurnana KTiees attrtbuenda,fied natura inef-fabili, fl omnern mentem tranfeendenti. Non eftigitur Neftorianus quiinipfaquoque vnione, vt naturas fic etiam voluntates amp;nbsp;e-nergias amp;nbsp;fmgularia anfi'yet^v inpyspa-r» diftinguit; Sed niereEu-tychianus eft,qui vel diuina Humanitati,fuie in Sete,hue in verbo, vtiftinunc loqui confueuerunt, vel humana attribuunt Dcitati. Nec propter hanc diftindlionem negantiir adioneseire ipfiiis fup-pofui. quum vtraque natura etiam diftimftè volcns amp;nbsp;agens,in v-na de eadem perfona fubfiftat.Nos autem,inquit Damafc.quamuis ex ilia fublimiconceptionc ne|antillum quids alterius formæfuit feparatam, ledvniusperfonæ, omni tempore aóliones vrriutque formæfucrunr,tarnen ei quæinfeparabiliter fichant, nullomodo confiindimus,lcd quid cuius frier it formæ ex i p fa opcrum qualita-teintclligimus.Hicigitur D. Andreas viderit cur réfutâtione 7. ad Antithcf. neftram lo. craffiflimum Neftorianifmum vocet quod diximustovAot-ov agere dsftin(fte,id quod eft ts Hyv.nam fiunt,\ri-qnit,dua voluntatesdtflinHain Cbriflo, fl dua difltnbia^etaii fl ener-gia.Hoc certe verum eft aeproinde non magis erit Omnipotens Humanitasin Deitate, quàmHumanitas fuerit ipfa Deltas,nec

-ocr page 168-

1(30 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A i

opcrabitiir Humanitas in Dcitate,qiiiirn potiùs diçcndum fit agcrc Diuinicatcni inhnmanitate,vr principaliter agente per inliru-mcnrum.Qnænam igiturerit hæc Oinnipotcntia rcaliretjfquarn-uis non fiibicótiiiè,) ipfi Huinaniraci communicara, qua diuerfam ab vnicione elle vult, vtpote iltius vc caufæ efi'eétum? Et qiiis crit iftius Omnjpotentiæ cfFcctiis,fi otioia eft in ipfaHumanitatt?Im-iTioamp;in iplaDininitateperHumanitatcm?Iam autem audiamus Nc (tor ia n i (m nm, A^iones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,inquit,fnnt cormnunes ad vnum fi-

7iem direEla. Aóliones , opinor , vocat ipfariim eoepj-ftw àntpy^fjMnt, qnum pauló aiiïc ipfas vt voluntates fic etiam energias agnoucrit elle diitinótas.Quid autem incptiusfucrit,quàm diftinótis manen-tibus agendi facultatibus.commiiniafaccre ipfarum f\sp^„'pxaTee? -Quodenim in quaque duarum naturarum diftim^um manet,pro-priil quoque illius permanet:ac proindc, commune,ne cogitatio-nc quidem.nifi falia.ne dum rcipfaeirepoteft.Communia verófa-cere evep?»'jua7a,quoniam ad vnum finem tendant, non modófal-fum,fcd ctiam ridiculum fueritmon minùs quàm fi communes elle/ diceres duorum diuerfiflimorum fluuiorum fontes amp;nbsp;alucos , qui tandem tertium quendam fluuium conftituant. Qii^ot funt igitur difiinôlæ c»epgt;«lt;q,tot font diftindtacyspT-t/pittTa, ac proinde tot di-ftinóli proprij iftorum cfsp^Hp/aTsu' fines. Ab his autem finibus di-ftinélis ÔC diuerfis,ficut amp;nbsp;ipfa» diuerfæ funt naturæ, voluntates amp;nbsp;agendi facultates, difcernere debuit D. Andreas J commune ad quod concurrunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sic docuit voluntatem Patris fui

Chriftus,corporis quidem voluntate amp;nbsp;aófione difi:indla,loqucn-doianimæverbfuæ vi Sc opcrationc,cogitado amp;nbsp;linguæ plctärum moucndo.Dcitate denique fua, mentem iuam diuiniflimè infor-mando , amp;auditorum fuorum elcctorum animos ad intclligen-dum amp;nbsp;credendum difponendo j fiue, vt loquitur Lucas,cor illo-rü aperiédo: qua: omnes aCfiones fine perfonæ feparatione difiin-dliflimæ fuerür adiierfus Monophyfitas amp;nbsp;Monothçlitas,ad commune pcrfonale,ac proinde AsarJ'ezMi'.non Etitichianum,fed hy-poftaticæ vnioni conueniens^TsAeirpict,nempcfaluificæ doôkrinf pronnilgationé amp;nbsp;eleftorum faluté concurrentes.Sicin editis mi-raculisjDcitati quidé diuinas operationes: Humanitati veto huma nas dilEinôtè tribuere cogit ipfarii naturarü vnitio,diftinôtioné il-larii fcruans’.communc verb tum diuinarû tum humanarû illaruni a(Æionum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deiratis ipfius Chrifti, amp;cælcftisipfiusdo-

ftrinæ probatio. Siedenique quæcunqucimplendi Mediatorisof-âeij caufa fccit amp;nbsp;dixit Chriftus .prudenter fecundü cuiufq; nature

-ocr page 169-

Coll. Mompeig. kesp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6i

ræ diftinûè tribiicda funt adnerfus Eutychen,ad commune vnius perfonæ Chrifti Dei amp;nbsp;Hominis ^TSÀso-fxa, noftram videlicet rc-dcmptionem adnerfusNeftoiium referenda: quodetfifupràiain aliquoties propofui, rurfum tarnen placuit hoc loco repetere, vt pollquam omnes.fi fieri poffer, amp;c qnantus hic fit error , amp;nbsp;vnde proflnxcrit,amp; quæ fit Orthodoxa de iftis rébus fentétiajCOî’noue-rintjOmnis ifta,de rebus rôties iam olim adnerfus damnatiffimas, hærcfes tatn diligenter amp;nbsp;tara perfpicuè dcclaratisjcontrouerfia, inter nos aboleatur.

Thef XVI. Vvirtemb.

Ha»c Âi‘iien:atem omnipotent , omntfeient, omnipnefentiit., équot; •v.irtutem viutficandi habnit Chrifins, ^uatenus homo(propterperfona-letn vnionem} ettam mrn in vtero matris effet ; fed turn earn non exerutt autvfurpanit. Poflea veronatns tnhunc • undum lt;jtioties opi^fnit, earn tn miracults amp;nbsp;difiributione corporis fanguinisfui demonfrawt amp;nbsp;vfurpattit : tjuanturn ^uidetn ratio vocationis cfr ojfcij eius pofula-hat.Eratenimtunc Chrifusinformaferuit amp;f exinaniueratvtpati amp;nbsp;mon pojfet,Phtl.i.

j4ntithcfXf^ I.fh.Beza.

’ Dona in carnem Chrifti fubieftinè effufa i-Dona in carnem Chri-(cuiufraodi fimt, qaæ hicrK.nfais ) „cc fta- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

tim.jnecpetfeókèjVtnunCjCHKld i 1 ani- nam.Omnipræfentiam niæ St carni Gollata fuifte,liquet ex co» ^qiiod omnifcientiam,vim vi-creuille.vt corpus ftaturâj fie anima fapientiâ Mificandi,fwprà demon-amp; gratia verè dicitur,Luc.zlt; diem ilium vl- eft. Quia non timum ignora(re,Matth.24.Et omnibus car- funtacc.dentianequem

DEo,nequeinalVompta nisnoltræ mfirmitatibus , excepto peccato,

vere obnoxiusfuilfe humiliationis fuæ tern- Deo cffentialia,!!! ai'su-poreab Apoftolo dicitur. Quo leniu iwafluTo; pro Komine pci fonali-Alt;ft.i6.dicitur, non tarnen »tJ' J'oKHOTVjVt Mar-

cion blafphemauit. Hæc autem caro^nullo tnSVawm hümiliu-niodo liiuiil oc codern tciTiporc 'WfitÖMTWjamp; ta— ^is 5^ cxînanitioiiis refs*-lis efte potuit, qualcm illam in ipfo veræ fuæ rendafvnt.

abicâionis tempore fuifle ftatuitur. Vnde 5- Contrarium Paulus, confequitur, per afcenfionem ad cœlos amp;nbsp;ftuidicit:Chnftum fuif-

r À' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.c, fe in forma Del,amp;(imul

perfeffionemaddexteramPatns.Chrifticar- „eftaffe formam ferui, nem non duntaxat declarationem amp;; vfum Phil i.

-ocr page 170-

I6ï

Ao ACTA

4. Cófunmacio hæc fuit hiiius gloriæ amp;nbsp;poteftatis, fed ipfiiis gloria: Miieftatis communica- poteftatis ‘^confuinmationem fuifte adep-tæ reueiatio, quæ pnus forma icrui tefta fuit.

I.

Reßionfio ad marginale! refutationej, Primùmjrcftè nunc negat D. Andreas illas de quitus agimus proprietates diuinitatis efse qualitates, fiueinDeo, quum fintip-fius ellentia , fine in ipfius humanitate,quoniaiTiipfi fubieéliuè non infintiAt'fi non fi)bieôhiuè,quoniodo igitur infunt? Perlona-liter inqiiit. Ergorefta iftius diéli explicatio adfcrctur, nempe quatenus hic homo non in fefejfed in filij Dci perfona fubfiftit,vt de hoc homine dicantur quæcunque Dei funt, quatenus Deus eft, amp;nbsp;de quæcunque funthuius Hominis, quatenus 0 Homo eft, ftdper dfri'/offtv in folis concretis vocibus, amp;nbsp;vt de toto Chrifto aduerfusNeftotium,non vt deToto Chrifti, fecundum Eutychen amp;nbsp;eins renatos fcélarios. Deinde vt hoc etiam non fe-ueriffimèvrgeam, vndeamp; ex quo tandem feriptore deprompta eft hæcphrafisjHumanitati inefle vel Deitatem vel cflentiales e-/ ius proprietatesPNam dicit quidem Apoftolusplenitudinem DePquot;' tatis habitare amp;nbsp;quidem ea/xar/nûç in Chrifto : quod tum de ipfa Vnitione naturarum, tum de donis amp;nbsp;qualitatibus in camera collatis dicitur, iftam verb vanam amp;nbsp;prorfus fiditiam elîentia-lium proprietatum in aftumtam Humanitatem communicatio» nem,quæ fit quiddam,inter vnitionis gratiam amp;nbsp;ilia creata cha- ' rifmata,medium,vnquam Apoftolo in mentem veniftèjnunquara’ magis ifti probabunt, quàm tenebras eirelucein. Anteaverbfic loquutos efte D.Brentium amp;nbsp;D.Andream de ifto fomnio, vt realem,amp; mere coifT.iTijcn'r illam conftituerent, non tantum ex illis li-’: quet totiesàme eiratis de communi Dei habitatione in Chrifto’ amp;nbsp;Tandis omnibus, amp;nbsp;exiftis blafphemis incxcuiâbilibus D.An-’ dreæ verbis, Chriftum hoc habere commune cum omnibus fan-'’ dis,qubd cum eo Deus fuit perfonaliter vnitus : Sed magis etiara' pcrfpicue ex ifta ipfius Thef. ji. Non eft imaginanda aut fiu-genda alia Dci in Chrifto quàm in creaturis reliquis omnibus quoad ««■»at'diuinitatispræfentia, quævt in creaturis dif-cernitur qubd alia in aliis agat amp;nbsp;operetur, ita in Chriftum tota diffunditur. Arque hæc eft communicatio plenitudinis omnis Deitatis , de qua loquitur Apoftolus Cololft i.Secum igitur con-fentiat pfimum D.Andréas, ac demum poftea nobifeum difputet.

Î.amp;J.

Ita fane eft, vt hîc loquitur D. Andreas ad ftatum exinanitionis

-ocr page 171-

Coll. Mompelg. resp. 1^5 Filij Dei ifta pertinere. Verum amp;nbsp;illult;^ Jimul ilium geftafle for-mam Dei, quae formam ferui non adem trie, amp;nbsp;formam fcrui, quæ formam Dei non imminucrit , fed quod de duabus na-turis V7réç-lt;ttnv , citra vllam m ipfis naturis vnitis immu-tationem dicitur , ad vnius humanicatis contradidorios ftarus detorquentemD. Andrcam,amp; vno eodcmquc tempore vni natu-ræ contradiftoria, id eftfummam gloriamamp; infiniam abitclio-nem , exæquationcm cum Dcitate amp;nbsp;cxinanicionem vfque ad mortem crucis,vni amp;nbsp;eidem fubiedo,vno öc eodem tempore realiter tribuentem,amp; illud delirium vaniflimo illo commento, No« Subieiltue, tiicntem, quis fatis fanæ mentis ferat ? Nec ego verb ignoro S'ûia.pluu non femper cxercrc fuam energiam fine qubd non poffit, fine quod nolit : fed an proptcrea cidem naturæamp; codem tempore contradiftorias in fefe facultatcs, cuiufmodi funt et’fs-ofS-î amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immortalcm amp;nbsp;mortalem, porentiffimam Sc

infirmilTimam reipfaeire,fineinfania dixerit. Diximusautem de ifta duplici non Humanitatis fed Chtifti perfonæ forma ple-nilîimè, paulóantè in z. Antithef. noftræ 12. obferuarione: qui-bus tarnen hoc vnum adiiciam. Formam ferui, fiue exinanitio-nem Format Dei, appellant ifti,non ipfius Humanitatis afliim-ptionem hypoftaticam, in quo valde hallucinantur, fed duntaxat numilem ilium aflumtæ carnis in hac vita ftatum ; quod fi verum cftetjcerte glorificatio carnis, formam illam ferui totam abfum-pfiirct,quodabfit.Qiiamuis enim Humanitas ilia, olim pro nobis ad tempus abiediffima, nunc omnem incœlis amp;nbsp;terris potefta-tem in res onines creatas adepta fttje'^c inenarrabilitcr eiieda, ni-hiloininus tarnen ne nunc quidem Deltas, neque increata, nec in-finitaeualit. Semper cnimexcipitur in hac gloria, is quifubiecit ci Humanitati omnia, nempe Pater : ac proinde ipfe quoque Filins, quatenuseft vnacademque trium perfonarum Deltas, potentia amp;nbsp;gloria. Qua de re fcribens Auguft. De verbis Domini ferm.58.

inquit, Chrifim FiUus Det, itijualis Patri in forma Dei, metipfum exinaniuit, non formam Deiamittens, (id formam (erui acci-piens, maiorefi Qquot; fe ipfo, lt;]uia mator efl forma Dei ejua amtffa non efl, tjuam forma ferat ejua accepta efl. Nunc igitur Humanitas,et fi pcra-do abiedionis illlus fuæ pro nobis minifterio dominatur ipfis etiam Angelis,tamen quum hçc gloria naturam illi non adcracrit, ac proindefinita, organica j palpabilis, vifibilis hæc caro elfe non deficrit,neque ipfius anima quantumuis omnibus donis gloriofil-funis, fupra ipfos etiam Angelos corufeans, fuam illam humanæ xij.

-ocr page 172-

Iiî4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

naruræ proprietatem mm dcpofiierit : Homo detiiquc ille, hoino eire,amp; qiiidquid eft,qiio homo à cæteris creatis rébus difccrnitur, cfse non dcftiteric,infra Deitatem,ctiarn eins Perfonæ in quafub' fillirjfempcr fubfidet,amp; hocrcfpeélii formafentîcft, Quodnere« merè dicere videar,eccc Augiift.verba rraôtar.in epift.Iohan.4.vbi de ChrilH ad indicium aducntu/''»^/e^««r,inquit,ï»jpÿ ÿfed format» ferai foriMm Dei non videbunt. ^ttare? quta irnpijfunt, etipfe Dominus dtxit, Beati rnundo corde,^uon'tam tpfi Dominum videbunt.

4. Minime negohumanam natucameoipfo momento quo inv-nitatemperfonæalîumptacft, ius etiam obtinuiflegloriofiffimæ illius fupra ipfos Angelos dominationis , quîcum incnarrabilis gloria cohæret : amp;nbsp;fateor eriam tÔv Aofov fuam illam humanitaceni prout neccifarium id elfe, amp;nbsp;ipfius amp;nbsp;noftri caulâ iudicauit, aliqiio illius cminentiæ veluti guftu donatam confirmafse, amp;nbsp;folatum cf-fe: fed hocdico priùs ilium oportuifsepati,quàm in illam gloriain reipfa introircr. Qua igitur in re difscnfio cft? In hoc certè longe maxima, nempe quôd D.Andreas , amp;nbsp;eins feótarij abcrrantcm D-Brencium fecuti, Huinanitatcm Chrifti imaginantur ab ipfo af-fumptionis momento, iam turn fuifse rc ipfa cam gloriofam quàm mine cft :quamobrcm etiam articulum Scflionis ad dextram Parris cum CO confundunt, quo dicitur è Spiricu fanfto conceptus. Et ne quid ad extremum delirium deelser, quamuis ne nunc qui-dem cæleftis ilia gloria, vt ipfemet Chriftus poft refurreétionem, palpabilis amp;nbsp;vifibilis , non per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecundum huma-

næ veræ naturæ legem , teftatus eft , patiatur, vt alibi nunc ilium carne fua exiftcrc quàm in cœlis credamus, vnde venturum ilium fperamus, tarnen illam iam audent fpoliis diuinitatis , id cft efsen-tiali Deitatis iphus,Omnifcientia,Omnipotentia,Omnipræfentiî denique ornarc :quôd alioqui ruiruram fuam Confubftantiatio-nein realem videant, nifi tam portetofo figmento illam ftabiliant. Mirum eft autem ac penè incrcdibilc, D.Andrcam, qui pag.x71.ab ilia fua cfsentialium proprietatum communicatione reali cxci-piendas illas cenfet quibus humana natura non perficeretur, fed deftruerctur, cuiufmodi lunt ab æterno per efsentiam infinitum, incorporeum,immateriatû cfse amp;nbsp;fimilia : nec tarnen agnofccrc poftit,realem Efscntiæ Omnipræfentiam penitus ab ipfa Efsentiæ fumma fimplicitate, amp;infinitateadeô dependêre, vt illis pofiris necefsariô fcquatur, fublatis , tollatur : ac propterea ne Angelic® quidem naturætribuatur. In fumma quemadmodum nubium vel tenuiohs etiam vaporis incerpofitione, Solis lux impeditur, quibus

-ocr page 173-

Coll.MoMPELG. resp. i^5 bus fublatiSjSol Juccm non acquirit, fed qtiam priùs re ipfa habe-bac, plene patcfacit, fie etiam Chriftuin depofita carnis fuæ infic-initafe, nouam illam gloriam , non fuifsc adeptumjfed qua à con-ceptionis in vtero Virginis moinento, rcipfa adepeus erat plene raanifeftafse. Nos autem hoc dogma, vt Euangclicæ tori hiiloriæ repugnans deteftamur,tiim quoniam hac ratione, ilia lt;wa5gt;!/xct^ qiiibus falus noftra nititiir extraneum aliquid fuifsent, nec vere in ilia humanitate,amp; per illam humanitatem præftita,ficuti nnbes Sc vapotes ipfum corpus Solis non alBciunt, turn quod fi nihilomi-nus Humanitas dicatur vereamp;reipfa fuifsc illisinfirmitatibus o-mnibus.cxccpto peccato, obnoxia, Chriftiana fides fic nccefsario falfacomperiatur, quod vna eademqne natura fimul amp;nbsp;rcipfa cfse vere dici nullo modo poffit, 5c fumma ilia gloria,amp; ilia abieófifli-ma infirmitatc præiita.

Thcf XVII. Vvirtemb.

Status autem exinanitionii forma firuit qua ad breue tempus in Chri^o durahant,nihil derogant eius Maieitati, in quam plene ingref-fus efliquitm afeenderet ad cœlns, nbsp;nbsp;confideretad dexteram Dei Patris

Omnipotentis'. qua dextera Dei eftAiaiePlas ChrtPh fecundumvtram-que naturam prafent er regn antis in coelo nbsp;nbsp;in terra. Itaque iam Chri-

Jlus,In,Cumy^per ajfumptarn humanam naturam, omnia in coelo amp;nbsp;in terragubemat.Hocefl enimfidere ad dexteram Dei. Itaque j^poPtolis - in orhem terrarum emtßis.eooperatus efiChriflus,amp;fermonem Euangelif cenfirmauttfequenttb’os ftgnis,qua ex virtute, amp;potentia, cp- in nomtne left ChriiJi fiebant,Mar,16.

1. Vidcantur verba Pau-

alntith. Xn I. rh.Bez.a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li,amp; res manifefta erit.

AlTentimur huic thefi,duobus cxceptis.Pri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nnnfn^

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ ir z, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* . prooatis : quod non iur-

mum,quod tormam fcrui, He ftatum cxinani-

noms, quem‘vocatis, pro vno eodémque ac- 5. Etlî humanitasnatu-cipitis, amp;nbsp;a Chrifto vtrumque dcpofitum ar- raxoi,« fempcrinferior: birramini.Nos ante per quot;formam ferui ipfam quot;°quot; ampliùs eft hunwnitatem , fecundum quam femper fuit, ^.Ma’Oftatïs’cournmni-c^tjöC ent, leiplo^Xo^u inferior, amp;nbsp;nobis o/xo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;drcunfcci-

«tniKjincelligimus, quamuis infirmitates om- ptionc non pugnat, nec nes perado ccdemptionis noftræ miniftcrio abolet.auc naturam depofuerit.Inter illas autem infirmitatcs,mi-

„iS,ê ,„.„«4. eft *circ„„fc,ip,io, vtpote quæ ipfain humanitatem formaliter confti- altat.

x.iij.

-ocr page 174-

t66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta

tuât. Alioqui quum vltimo illo die ventunis $. Præfentifïimus, quia eftvifibilis, aeptoinde corporea fubftantia non per Vicarios, fed fe cifcunfcripta, dicendiis tunc effet non glo-riofiflîmus» fed rurfus hac infirmitate rekim-upr 1 ume . pea, huinilis appariturus. Deinde Chriftuin

*n . nbsp;. ft •„ regnarenuncquidem,amp; turn in ccelojtiimin

pl,Yiicaamp; localis, qua: terraomnem poteftatem , Iccundum vtram-jllam fpiritualem pra:- qUe naturam,habere profitemur: at no’prx-fcntiamiionadimit.qua fcntcr,quodad carnein attinet: dicenteApo-f ffimus præfcn- ftolo,quôd mine in terris ^percgrèàChrifto abfimus.amp;dcfiderante migrate ex corpore.

7. Vifibiliter,qiii nobis nunc inuifibiliter hie in terris coelefti modo prüfens eft.

vt cum co coniungerctur: qui etiam propter-ea non iam veniffe,aut adcllc fua carncjvel eX inuifibili vifibilis denub futurus , fed’vcntu-rus confpicuus dicitur.

Reßfonfio ad margin.refiitationes, p,Vide fupra obferuationem a.in Antith.n. amp;nbsp;obferuat. i.in An-’ tithefnö.

SihæcOmnimaieftasveftracircumfcriptionem Chrifti corporis non tollitjq^uînaftabitilIudBrentianûpag. Recog.fuæ, (quam reûiffimcfeciflet fi totam recognouifict,)p3g.4j.^«ôr/ dicitThea-dorettu atij, corpm humanum Chri^ihabere tn altero feculo eandern circunfcriptionetn lt;]Ham habuit in hoc feculo , nuUo reElè intedeElo feri-ftura locodicit: eßpuerilis cogitatio de rebm cœle^libus. Et iftud, pag.242. SiChriHi humanitae in dextra Adaieß-atie circunfcriberetttr loco, non ejfet prafiantior Angelis fa tl us, quippe ejuod eircunfcribt certo loco,nQn ftfumma Maiefatis ,fed aut corporalis tnfirrnitatis quid aliud diceretEutychesrenatus? amp;nbsp;quæ hæc elt infeitia effentiales naturarû proprietäres,id eft illud quibus fublatis naturæ edé de-finunt id quod funt, inter infirmitates quibus natura læditur numerate? aut Ifontaneaadgratificandum aliorum infirmitati difpenfa-tionis.V,t quæ rurfus hæcinfcicia cft, o}Mvop.iav cu’yna.Td.Ca.mv con-funderc? Sed amp;nbsp;iftud D.Andreæ ex ipfius Apolog. ad Thef.Ingol-ftad.pag 56 quînâ cum iftis poteft conaenw'i Augufinus hecdtilo^ non effe confequens vt cjuod e(l in Deo ita fit vbitjue vt Deus , non negat Humanitatem Chriflieffe vbi^^, fed vbi(]ue effe negat eo modo quo Di-uimtatem. Hocfi verum eft,ergo non erirvbique Huroanitas per cffcnrialcm Deitatis Omnipotenriam amp;nbsp;Omnipræfcntiam. Per fc cnim vel aliéna vircute vbique efse Deitatis Omnipotentia amp;

Omni-

-ocr page 175-

Coll. Mompelg. resp. 167 OiTinipræfcntia.moclum ipfumpræfcntiæ non variât. Ec hocrur-(ùm eiuldem D.Andreæ loco ex eiufdcm libri pag.65.quid fiei?vbi. ^uum corpus , inquit, Chrtfii gloriofum non ampltits ßt phyßcMmßed Sptrituale j dices moueri de loco in locum? Mirabilis certè Theologiajquæ ipuffjKor corpusChrifto adimit,amp; Spirituali gloria , naruram humani corporis aboleri contcndit. Quod fi vK rum eft in Chrifto,certè amp;in membris verum erit.Scd dicat nunc, quælo.D.Andreas, fi Naturale defiit efse Chrifti corpus per glori-ncationem , quoniodo circumfcriptum manferit. Nihil enim eft corpori magis proprium,quatenus quantum fimul eft amp;nbsp;materia-tum,quàm circunfcriptio : vnde fit vt fir quoque palpabilc amp;nbsp;vi-fibile.Et concedensD. Andreas circunfcriptionem,quinam loco-motiuam toilet? Si deniquc vere circumfcriptum amp;nbsp;organicum eft Chi ifti corpus, quînam falfanon erit Omnipræfentia diuina illi ipfi corpori,realiter fimul amp;nbsp;code tempore, imb extra omncm temporis rationem,attributa?

Mirabilis certè colleótio, Chrifius non dominatur mundopervica- 5. rioSffedfeipfo^ergo carnefuaprafensißimtu eßrebus omnibiu. Chriftus erat ante Abrahamum, Ergo, carne exiftebat? Nequaquam, in-quictjD. Andreas, quia nondum erat hæc caro. Nura verb ex quo Filius Dci.Deus amp;nbsp;Homo.extitit,vbiqi hæc caro cxtitit?Ccrtè,inquiet D.Brentius. Fuit eniin fimul in Bethlehem in præfepi, amp;nbsp;rc ipfa fimul in cœlis.Ergo nonabiit, non rcdiit,nec abfiiit hoc corpus à dotfto Centurionis, quum ille diceret necefse noncfse vt domum ipfius fubiret, amp;nbsp;praefens adfuit, etiam fecundum carnem morienti Lazaro. Non eft hîc.dixerunt Angeli de corpore quod rcfurrexerac.Et dixit ipfeChriftus,A/f nonfemperhabebtsis.Szï\\czt, inquiet D. Andreas, fecundum circüferiptionem corporis in fefe: at non fecüdum Omnimaieftatem Humanitaris in Deitate.Quare rationem huius glofsæ, audies ftatim ex Kemnitiano acumine, il-lud cjuidem SubieEliue, t/fud vero nen Subtelhue. Et tarnen vtrum^ue vere amp;nbsp;realiter de tpfa carnis eßentia dicitur. Quod fi cxcipias huic tarn falfo 8c tarn àc-vç-dra dogmati,(præ(crcim ex ea iptà duarû na-turariim hypoftaticavnitioneimpudentillîmc elicito, quæ tarnen certiflimumeft ad has ipfaspræftigias euertendasfundamentum,) afsentiri non pofsc : ftarim audios ,hanc omnium argumentorum folutioncm generalem ; Ergo hæreticus es , teterrimus Caluinia-nus.negas Omnipotentiam Dci, cuertis Dci teftamétuiï),verbuni Dci tiio fenfui fubiicis.Neftorianus es, de Chrifto non aliter iudi-cas quàm ipfe MaEumctes.Sed abfit vt hçc btuta fulmina reformi-

-ocr page 176-

i68 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta

óemus. Tuvero, Germania, quando tandem iftasprxftigiasa-gnofccs?

6. Dixi ex Apoftoli totidé verbis nos corpore percgrc nunc abeiïè àDomino , quatenus quidem certècorpore prædituseft.Quis e-nim Chriftum amp;nbsp;quatenus Deus eft,amp; fanóli fuiSpiritus cffeótis, vrftaricum Sandis amp;nbsp;in Sandisdubitet?Inde verb colliginecef-fariam corporis ipfius à nobis tanto locorum interuallo abfentia, quanto verra,à qua corpus illud verè difcedit, abcft àcœlisfupra quos afcendit,amp; quo etiani ad ilium fufpiramus.Refponder D.Andreas, Peregrinationem id efl abrenttarn tllam effe phyftcam amp;nbsp;localem, i^uneflmtualempramp;fentiamnon adimat. Ego illud priusvr veriflimü: agnolco, iftud autem pofterius non fine dillindione. Spiritualis enim illademum præfentia corporis Chrifti phyficam amp;nbsp;localem non tollit,quam ex verbo Dciponimus, qua fit videlicet vt quod fpaciis longiflime diftac, oculis fidei, (quibus iam olim Abraham dicm Domini,quanuis non dum in carne reipfaexhibiti, tarnen vt iam illa fua carne præfentifiimi, intuitus eft, ideóque fidci læ t it ia gauifus) veriftimè amp;i. efficacifilmè intuemur,apprchédimus,amp; ap-prehcnfum nobis fpiritualiter applicamus.At ilia chimærica,amp; fu-, tiiisOmnipræfentia,vcriufque naturæ veriratem, falfo Omnipo-tentiæprætcxtuabolenSjVnionishypoftaticæ dcfinitionem eiier-tens , deniqueab analogia fidei Sacramentorum fine ex diametro diftîdens,quînamftarecum phyfica amp;nbsp;Ipcali vera præfentia pofiit?

y. Argumenratus fumâ verbis Abeundi amp;nbsp;Redeundi, vt veram corporis Chrifti à terris abfentiam ftatuercm, qiium hæ voces ne-ccHàriô,quum de vcro corpore dicuntur, mutacionemlociinclu-dantificpropriè, amp;nbsp;non figuratc vbique loquente Dei verbo, amp;nbsp;ita cogcntcarticulorum fideiChriftianæ analogia, vndc illud Au-gilft. Secundum corpus hîc vflejue adeo non efl ,vte cœlis venturus retur. Et Athanafius de corpore Chrifti etiam glorificato loquens, Eiuse/?,inquit,iri? (fl-venire, lt;^uilocorumt«rminiscircumfcnbitur, amp;nbsp;eum locum in i^uo erat defèrit,vt ad ilium vbi~nonerat,vemat. Quid ad hæc X)tflbiltter, iwjuit, aduenietijui nunc efiinuifibilitel' prüfens At ego qi!æro,quo tropo, quo idiomate, qua tandem ration is vel leuiffima fpccie, Abire è terris dr Afcendere in cœlos, fi-gnificet locum non mutare, fed ex vifibili inuifibilé adhibiro,(vt D.Brentiiirn feribere non puduit) vfque ad nubcs Afeenfionis fpe-daculo,fieri:amp; Ridirb exea/ùad orbem terrarum iudicandum, idetn declarer atque contrà ex inuifibili vifibilemamp; confpicuum fieri.

-ocr page 177-

Coll. Mompelg. kesp. 1^9* fieri.Et.qui eft huiiis erroris craftiftimi cumulus, docere nihilomi’ nus hoc ipfum corpus realiter fuam circunfcriptionem retincre-At quoufquc tandem Germania.ptæftigias iftas feres?

Thcf. XV III. Wirt.

etiampropter indiffolubilem vntonem perfonalcm reBe é“ ve-redicitur, homolefus Chrilius e/i Deus verm : Deus Aternns,homo faHuse/l.I^thil aliud enimdicit lounnes^ cum inejmt:rs.K3'i gt;a caro Ï AtTVM r.is,loan.\.Verbumenim tllud(tefie eodem j4poßolo in eodem capite ) erutri'i'ir. Caro autem fecundum phrafin Sertprura ßoniflcat HOMINEM ■]tatoue hacpropoßtio: î^erbum caro faElum eß^nihil ahnd ß-^uißcat, quàm Deus homofahlus efl. Earn ob caufam Paulus de Chri-flû ßcfcrtbtt:E.xi^uibus(!udats)eEtChrhdusfecundum carnern:^^ efi ßtper omnta s,lgt;enediidustnfecula,Rom lt;).

XIX.

H anc ob caufam reRe vere dicitur-, Deus paßus e Pl pro nobis T)eusmortuus ePipro peccatis humant generis : etß hbenter fatemurt ‘^uoddiuinttastn fe neepaßa ßt, nec mortua ; fed sjuod Chrtfluspafus fit in Carne , vt Petrus loejuiturt ï.Petr. nbsp;nbsp;Interim tarnen, etß diuin itas

monnonpotePi, contumelia non modoadßliumhomhiis,fed etiam ad Eilium Deipertinebant,ejuta nonfunt dua in Chrißoperßna , fed.vni-ca tantum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim Det fanguts pro nobis effufus eßet: nos nec ab a~

terna morte redempti,nec apeccatis noßns emundatt eßemus.Ideo Paulus Ecclefiam E' hefinamverbi Mmtflris commendans ,ait : Spiritus fiinHuspof.itVOS Epfeopos, regere Ecclefiam Dei , ^uam aclt;}uifiuit sangvinb svo,^6?omw»20. Etloannes tnejuitiSanguis left Chrtfit ^tt.iiems,emundatnos ab omnipeccato,i.loan.i.

AntithefXrilJ. amp;nbsp;XlX.'Th.Beza.

Affentimur , fed hoc prætereaàvobis re-quirimus , vt cjuemadmodum refte amp;; pie, propter hypoftaticam vnionem , St refpcdtu totiusperlons, Deo incarnato tribuitisper idiomatum communicationem, qus aft'um-ptshumanitatis flint propria; 'itaetiamho- i. Diuerfa eft comtnu-mini,qus Deitatis tS XÓt-« afliimcntis pro- nicationis ratio,propter p,a fun.,« nbuans. Et „c tem „o„,m i, vc bis petere videamut , petcre nos dicimus, tatem.

quod iam olim D.Lutherus totidem iftis verbis faciendum cfl’e fcripfu, in nomflima ver-

y-i-

-ocr page 178-

A D ACTA

Nos 5: verba amp;nbsp;fen-tentiam Lutheri ample-

ftimur. Non autem in-telligimiis duntaxat de verbalised reali natura-rum vnione. Vos autem

baDauidis: ^ficiir dtiæ naturæ in vnampcr-fonam vniuntur ; fie vniuntur eciam nomina vtriiifque naturæ, in nomen vnius perfonæ.

id quod nominatur communicatio idioma-tiim velpioprictatum.Vt homo dicirur amp;nbsp;eft dcverbali duntaxat ac- natus ex Maria virginc,amp; crucifixus à ludçis: cipitis, quodfalfuni eft. nomen debet etiam tribui filio Dei,

J. Hoc falfiffimum eft, Quoniam duse aliæ na turx ita vniuntur, vt altera det .altera accipiat. Sed hîc diuina nihil ne-que perfeftiouis neque imperfeélionis, ab hu-mana accipere poteft, propter ftimmam per-feftionem amp;nbsp;immuta-

Sc dici : Deus eft natus ex Maria virgine , amp;nbsp;crucifixus à ludæis : quia Deus amp;nbsp;Homo eft vna pcrfona,amp;: non duo filij, alter Dei, alter Mariæ:fed vnus idemque eft Filius Dei amp;nbsp;hominis. Quamuis autem aftiimens natura excellât omnibus modis, amp;nbsp;præfertim in eo, quod per fc fubfiftens ftibfiftentiam humanæ naturæ præbcat: ’tarnen non diftîmili, fed v-na amp;nbsp;cadern Vnionis ratione. Verbum carni,

bilem. Idcq ratio vnio- amp;nbsp;caro Verbo, vnitiir. Et ingens ilkid diferi-nis diuerliflîma eft. rnen,quo fit, vt Deitas airumcns, nihil à natura, quam alîumit, accipiat, fed contra hu-manitasindclocupletetur, nonadvnionem

4. Ex v^ionîs gratta ha ’P^^m hypoftaticam , fed ad illud eius cfFe-bet Humana natura,quæ «ftiim pertinet, quod '^gratiam habitualem Deitatis propriafunt. vocari diximus.

Reßgt;onjio ad marginale! Annotattonef,

3. Qüum naturæ amp;nbsp;qiiæ denaturis dicuntur inter fe prorfusco-hæreant,(quod quidem in Humanitäre locum habet,non tantum in proprictatibus Eflentialibus ,fed ctiam Accidentalibus,) inde confequi dicimus,vt qua ratione naturæ iftæ vnû v^ts-dijSpov eua-dunt,quod eft Deus amp;: Homo,non autem vna natura quæ fit Deitas amp;nbsp;Hurnanitas,vndc fit vt in Chrifto quidé fit Aliud amp;nbsp;Aliud, Alius autem amp;nbsp;Alius non ité; fimiliter quoque Deo,nempe tc^Ko-7-«,quæGunq; funt illius hominis;amp; viciftim,quæ funt hominis,de Deo,nempeT(iry\àyagt; reciproccprædicétur,quodDamafcen. vocat -3ffê6lt;;^«p«im'.Huius auté reciproeç prædicationis,vtramque partem quidem inipfis Dci amp;nbsp;Hominis appellationibus aduerfarij noftri concedunt Thef.fua i8dd eft,veras efle has vtrafquc enuntiationcs de Chrifto.Homo eft Deus, amp;nbsp;, Deus eft Homo : In iis verb quæ de , naturis dicuntur, alteram tantum partem, qua de Deo dicuntur, quæ funt humana, vt quum dicitur.Deus gloriæ effe natus, paftiis, fepul-

-ocr page 179-

Coll.MoMPELG. resp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171

fepultus-.Hominivcro concedinolunt quæ Deitatis tS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiirtC

propriajquoniam inquiunt,«^r«ræ ifix dtuerfx. funh amp;nbsp;natura dtutna nihtlacctperepoteflàhhumana.Nciùm, quid tandem potuit minus appofitèrefponderiîPrimùm enim, ficut vnitio naturarum,icae-tiam ifta eorum quæ de naturis dicuntur rcciprocatio, nihil in na-turis iyhs immutat, quæ faluæ {cmpcramp; diftindiæ manent in v-nionc hypoftatica. Quemadmodum igitur, quum Dcum gloriæ pafl'iiro,morcuum,fepultum dico, nihil Deitati detraho , quoniam hacc de Deo fic dicuntutjnon quatenus homo eft, propter vnitaté pcrfonæ:Sicctiam quum dico, de Chl'ifto, Homo ifte cft æternus, principio carens, immenfus, mfinitus, amp;nbsp;in gcncre qniequid de Deo dicitur,huic homini attvibuo, nihil huicarrogo quodDeofit amp;nbsp;mancat proprium,ideóque axonuni'Sv : quonia de Homine qui-dem dicuntur,at non quatenus Homo,fed quatenus Dcils eü,pro-ptcr vnitatem perfonæ,nûn naturæ, Vaniffimum eft igitur quod iftimetuunt,amp; huius ipforumerrorishæccaufa cft, quód Abftra-lt;fta cum C.oncretis confundant, quafi verè dici non poflint, nift quæ ipfis-met conueniant: tyuod falliftimum eft propter perfonæ ■ynitatem.Deinde concederc tam vete dici de Chrifto Hominem cffcDeum, quamDeum. efse Hominem, amp;nbsp;poftea negate dc Homine verè dici quæcunquæfunt Dei, amp;nbsp;tarnen agnofcere de Deo verè dici quæcunque fuut Hominis, annon cft fibiiph cótradice-i re,amp; poftto antecedcnte,necefsavium confequens inficiari? Quod I cette facere veri difputatores nunquam contueuerunt.Denique,k J valcretiliaiftorûratio,népe fi exDiuinænaturæ præftâtia,quæ ni-‘ hil pofsit abHumanitatc rccipcre , æftimanda efset ifta-pcrfonalis t P'^oprietatû teeiprocatio, quilt;nô videt contrariûRiifse ftatuendû r quàm ifti faciantî Conccdfit cnim dc Deo dici verè quæ hint Dei, I quûè cótrario,fi valeret ipforû ratio, fentiendû fuerit diuina qui-I dem polîc dehominc dici,at dcDeo humana,ncquaquam.Poftvc-1 mo, iftanaturarum diuerhtas, (epuam abht vt inficiemut) efticcre 1 nullo modo potcft,vt duæ fuit amp;nbsp;quidem impatés vnitioncs, hue I vt aliaquàm vnica hypoftaticavnuionc Deus cum Plominc, quàm l Homp cumDeo vniatur, quamuis perlona A0gt;'» alfumens hu-l manam naturam in illo vnitionis opere dominetur. Scdhæcim-l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paritas,efte£ta tantum Seconfeepentia huius vnitionis variât,inter

î quæ realem proprietatum inter naturas ipfas communicationcm ï abiplavnitioncdiiierlam,nontantumfalso, fedetia.m impiccen-l ferijfingulis penè huius npftræ refponhonis pag^niamp;b-ftendliAus. : l ' Verba D. Lutheri plana funt quamuis exemplum tantum pra-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y-ij-

-ocr page 180-

171 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta

proponat in quo Humana de Deoxotr ÄmiTeOTrprsdicantur. Ver* balein autcm vnionem , vnde tandem amp;nbsp;à quibus mntuatiis fit D. Andreas, nefcio: fed hoc fcio mihi tale quidquani nunquam in mentem venilfe. Quibus autem rationibus amp;nbsp;quo fcnfii 'ti/riS'om», fine, (non çertè quæ amp;nbsp;ipià interdd xs/i/wn'a vocatur,)fcd il-Tam phrafin amp;nbsp;loquendi forinam , quæà recentioribus vocataeft coinmunicatio iJlo/jt^iTav, verbalem appellcinus, amp;nbsp;verbalem t-irc negcmus.iam eft à nobis aliquoties plcniflîmè declaratum: verbalem videlicet,quatcnus eft figurata loquendiphrafis, amp;nbsp;fimul tarnen realem ac veriftimam, quum de Pcrlona tota quatenus vna eftdicitur , aducrfusNeftorium. Si de naturisautem, vtànoftris aducrfariis accipitur,nec verbalem nec realem, fed blafphemam amp;nbsp;deteft3ndam,quia merus eft Eutychianifinus.

Nihil porcft apertiùs Eutychianum dici quàm quod hîc dicitur, humanarnnaturamex vnianisgratttt haberet^ua Dettntisfitntproprin, Stat cnim illud quod inficiari extremx ftultitiæ fuerit, amp;nbsp;quod à Cyrillo amp;nbsp;Damafceno,millies inculcatur , vnamquamquenatu-ram fins proprietatibus à cætcris dilFerre, amp;nbsp;proprium vnius naturae elfe defincre quicquid cum altera hue Subicótiuè, vt nunclo-quuntur,fiucnon Subieótiuè, fircómune. Itaqiie quum inter dif* putandum quærcret ex me D.Andreas, vt ex verbo Dei probarcin Humanitärem non pofte proprietäres EfTenriales Deitatis recipe-re,quin euadat Deltas, non alia refponfione ilium çxcipcre vifuin eft, quam perinde ilium faccre, ac fi me iuberer ex verbo Dei pro-bare,nos elle Mompelgardi amp;nbsp;ibi difputare. Quid enim potius ad petitionem ciufmodi refpondcrcm ? Nec tarnen immemor eraffl Chriftum ex operibus Deitatis propriis Deitatem fuam palfim probare;amp; corporisquoquc fui à mortuis cxcitati veritatem ex veræ humanitatis proprietatibus probaft'e.Q^çargumentandi n-tio minime foret ncccftària amp;nbsp;’iènJ'etuTmu ex principiis xaö’ eiuri dcduóta,fi qua prorfus ratione, quod vni naturae proprium eft, alter! commune elfe polTet. Nequeeriam mihi exciderat Arrium à Parribus,iis quoque teftimoniis praccipuè proftratum, quae quuin fint vnius Deitatis propria amp;nbsp;Filio Dei, rum ante, turn poft incat-nationem attributa,neceftarió probarent hunc Filium efte,vcrèamp; natura Patri i)/xoH'(nsv,Quód fi rune verb excepiftet Arrius, veftruni iftud non Subt^Sliutynon ^tria.fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ejfentta,fedpotentia, non

natura fed gratia,n\im ad iftas nó râtùm inaniftàmas præftigias, fed verè/uf Tinijiac blafphemias obmutuiirent? Imb audiat D.Andrcas, quid ad ifta Cyrillus nunc quoque rcfpondcat. St extrinfecnSi in-

-ocr page 181-

Coll. Mompelg. resp. 175 quit, Chri^Jo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignitatem ,nempe lt;^uod fit creator, rex Omnipotent

amp; adorabilit, aduentfe credunt, tarnen adorandum efeputant non creatorem fed creatnram adorant^recentem ipuendam Dettrn extmperi-tiafingentes.’i^Oirci vt homo verè is dcmum eft cm proprietatcs rri-buiintur, quitus Humana natura à cæccris difccrnitur, iic verus is demum Deus eftjCuieft'entialesDcitatis proprietatcs conucniunr. Has proprietatcsfacito inter naturas cfle communes , amp;nbsp;propriæ elFe defterint, fic naturas non vniucris, fed confudcris. Itaque quiaChriftus vnica eft perfona , amp;nbsp;propter vnicam •vareç-amv, in -qua turn Dcicas^ÖÄo'gt;«, tum Humana natura fubfiftir,Deus eft amp;nbsp;Homo , propterea illiperfonæ quæ non abftraiftis fed concretis vocibus declaratur, verè, propric amp;nbsp;cft’entialiter, turn diuina, turn Humana ctiam per «»Tj'ifoair attribuunt ; fed prout eft Homo amp;nbsp;Deus. Non eft autem Homo amp;nbsp;Deus vcl permixtis inter fe natu-taruin fubftantiis,velearum proprictatibus, feu voluntatibus, feu cncrgiiSjfedca vnitionis fpecie qux eft «a■3’’ -éorsç-oeinvjid eft naturis SeiisquæHarum naturarum propria funt, invnam quidem Filij Dei petfonam præexiftentem vnitis , fed tarnen vt citra feparatio-nem hypoftafe«s,fic citra vllam confuftonem diftindtis femper inter fe petmanentibus.Nunquam igitur neque de , quatenus Deus eft, prædicantur Humana ; ncque de hoc homine , quatenus homo eft,diuina,vt coties inculcat Damafeenus. Multo minus au-tera abftradis vocibus , vel de Deitate Humanitas amp;nbsp;quæ Huma-nitatisfunt, vcl de Humanitate Deltas ,amp; quæ Deitatis funt fine hlafpHemia pofliint vnquam prçdicari.Nequc hæc blafphcmia ex-cufatur ilia Kemnitiana vaniiiima diftin(ftione,AZó SubteSiue,^mCi videlicet vcl humanitas poftit efsc Deltas non in lcfc,fed in Deica-tcculvnltaeft : vel homo ifte rcipfa per hypoftaticara vnioncm euaferitDeus , non in fefe, fed in Xo^acui hypoftatice eft vnitus. Nam hæc omnia mere funt Eutychiana, amp;nbsp;in Ecclcfiis CHriftianis inaudita, in quibus nunquam dicitur,vcl o , cfse fadhus homo in homine, nedum ipfius Deltas fiue perfona nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, vlla

communicatione real! proprietatum humanitatis , ipfi non fubie-dHuècommunicata ; nccetiam homo illc dicitur ,5«i3-«cSc Xoyo-5-eiç,rcaliter,{quafi Dcificatum Se Verbificatü dicas,) inX«7«,vlla pioprietate Diuinitatis cfscntiali,inde ipfura quamuis non Subie-cHue afficiete, nedum vt abftiadlæ Humanitatis voci iftud tribua-tur.Sed dicitur 0 Xogt;sç afsumpto femine Abrahæ fadlus Homo, amp;c viciffim homo ifte ««3-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afsumptus Deus fadlus, manen-

tc vtraque natura, id quodnacuraliter ôc cfscntialiter erat. Mutac y-«i-

-ocr page 182-

174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D ACTA'

igitur D.Andreas quæ de Abftraûis falso dicit, acccpilse videlicet hiiinanam haturam ex gratia vnionis, qux propria erant Deitatis: amp;nbsp;Concrccis vocibus dicat, hunc Hominem per vnionis gratiam hoc confecntuni, vt vnum fit cum Aoj-« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proinde,

quum ncque in fefe, nequein alia, licet fibi vnita natura,non fub-iediuc , (manet eniin in ipfa quoque Chrifii perfona diftinclum, XÄÄ01^ necin iefe fubieótiuc,nccin non fubiccliuè.efse Deum,fiue bunc diuinis vllisproprietatibus realiter prçditum,fed Deum tarnen else amp;nbsp;dici Chrifti'i, quamuis ab altera natura s-wum-denominatum : licut homo intclligens dicitur,amp; mortalis amp;nbsp;immortalis, propter vnicatem indiuidiii, quæ tarnen nifi intcl-ligantui'jVt de vnow^p/ç-aufi'« diôta,falfilîîiîiè dici nemo dubitatif.

Tbcfi XX. Vvirtemb.

Et hic mediator^ redemptornofler Jefus Chrifins , tatus reli^iofaA-. doratione e/l adorandusficundum vtrami^Me natur am: ^uia non habe-mui duos Chri^loS:^Morum alter fit adorandus^alternon adorandus.Be toto enim ChriBo fcriptum efl : Adorent E v M omnes Angeli eius. Heb, 1. Etcaciilliadorationem amp;nbsp;tnuocationem dtrtaebant, nontantitmaà Filiurn Deifled etiam adfilium Dauidis,hoc efl,ad humanam natural» in Chrifio,dicentes : Domine mifierere noflri n 11 d a v i d ,• ne^ue tame» a Chrflo earn ob canfiam reprehenduntitr,fidpotius curantur, Matt. 20. Mar.ïo.Luc.x^. Et Stephanus Martyr., lt;^Ki certe Jolidam cognitionein Chrifiimediatoris habebat, in agoneanimamfuam Chrflo commedans, dtcebat ; i E s Nfluficipe fiiritum meum. Deo homini l E s v Chriflo^ a-ntmamfiua7n cornmendans.

I. Vçrbis videri non vultif, fed re ipfa facitis, duni Chrifto fecundum

Antith. XX. Th.Bez.«,

Nos in adoratione vnica,vnici illius noftri.

humanitärem adimitis, fecûdum vtramque naturam mediatoris, per-quç adadorationem re- fonam ’minimè diuidimus : lcd naturas ficuti q^trnXvHehcër^^ par cll dillmguimus. Eft cnim ver in niporentiæ communi- abloltitum adorationis noltrç obicctum, cationem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtpote quæ Deo foli debcatur. Carné autem

Z, Quia foli Deo debe- illam afsumptam fie ab adoratione ilia non nir.ideo carni fine blaf- excludirnus,ne cum Neftorio perfonam diui-fe,aS quot;°quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(non fcfe) fed ref-

î. Hîcnianifeftèexclu- pediuè (id eft.quatenus ell caro filij Dei,vni-«îitis.quia IN siss in- camjCumjamp;inilloXoj'W perfonâconftituens} fiinul

-ocr page 183-

Coll. Mo mt t lg. re sp. 175 fimuHadoremus. Simpliciter enim hùmani- telligitisipGmfubftin-tasillain’fefc amp;non in alio refpcftu confi- «*«» humanx, de,a,a, .„quit C,nlk.s. fcipf.n, ad„„„,.b.,s connnmcvat^amp; adoratetiam v^nriltnSjVt no* Sicui pileus, feu co-mojpoüquamfaóhus efthomo. Adoratur an- ronaRrjis ,quum Rex tern feraper cum Vatre amp;nbsp;Spiritu, quia Deus aiioraiur, quam nemo verus fecundum naturam eft.Et idem de refta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Db.m lob.x.

fide ad Theodofium ; Num vt hominem (in a^orTmurquod hi-fcfevidelicet,abfolute,etiam invnione confi- tna?.

deratum) Immanuelem adorabimus? Abfit. 5. In fefc. Cyrillus inDeliramentum enim hoc efsct, amp;nbsp;deceptio, telligit hoc loco amp;hac amp;nbsp;error. In hoc enim nihil ab iis diiFerremus, q^nnt^hnm^niXis^ fi qui creaturam vitra taiSlorcm deconditorem confidetetur : amp;nbsp;colunt.Dcnique vt paucis omnia,Anathema- fimul ftatum exmani-tifmum ^oftauûConcilij Chalcedonenfis fe- tionis compleftitur. cuti , vna adorationecolimus Immanuelem: vetbis probat .Hum led icciindum quod efsentialiter Dei filius ra- Anatbematifmuni, fed âus efthypoftatica vnionc caro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re ipfaimprobant.

Rejpon/io ad marginale! refutationes.

Quæftio de adoratione Chritti etiam Hominis eâdcm ratione decidicur quafuperiores.Sicut enim in vocibus Concretis propter vnitatem perfonç,qua fit vt homo fit Dcus,amp; Deus fit homo,non auteinhumanitas fit Deltas, ncc Deltas fit humanitas, amp;nbsp;humana Deo non Deitati;amp; huic Homini diulna,non humanitati,fed Deo quidem humana quatenus homo eft, homini verb Dinina quate-nusDeus efttribuantur , idem quoquc neceffario de Hominis il-lius adoratione ftatuendum eft. Quid autem D. Andrcæ facias qui adimipntat homini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quicquid Humanitati etiam vni-

tæ non tribuitur. Num verb fient homo ifte faftus efthypoftatica vnitioneDenSjficfafta eft hæc humanitasDeus? Et tarnen, perfo-1 nam,fcilicet,diuidit, qui reali elTcntialiumproprictatum inter na-i tnras ipfas,fiue fnbieö:iua,vtifti initio fentiebant,amp; loqnebantur, , fine non Subicóiiua, quam ne Eutyches quidem diuinare potuit, communicatione non definit.

Rurfum fuseThcologiæmore,D. Andreas, Abftraófa efi Cócre-tis confundit,amp; fophifticai5/xwvvf*ioi,fiuc volens,fiue imprudens v-titur.NamjfifolumDeum vocat tov xógt;ov,ab Hominc illo quicum i vnus eft xsf3’’-Ó5r^5'aoïv,fiue re ipfa, flue cogitatione feparatum,fal-1 fiftimum eft quod nobis imping«, diuideret enim perfonam cum

-ocr page 184-

Adacta

Neftorio, quivelhunc hominem dicetet non adorari quum ado-ratur o Ac^o;,v(;rc amp;nbsp;vnico uipiç-a/z^'« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Imó vt in Chal-

cedonenfi quoque confilio difertè caiietur, coadorari Deum cum homine, vt alceram cum altera pcrionam negamus. Sed hoe non impedit,quominus, ficut in ipfavnicione naturarnm, amp;tornm quæ cam nataris infeparabiliter cohærcnc realis diftindiojtum fine feparationegt; tam fine confafione accaratc fcraatfir:fic ctiam bic homojiió qaod in Icfe, vel qaód non fabieóliaa qaapiam rea-licommanicationceuaferitDeus : fcdqaiacam Filij Dei perfona fabiifiitjid eft.vnam qaiddam tft Aüa,in illa adoranone necclla-rió,non quidem ctTz-Xw;, vt antcaexDamafceno diximus, fcdxctTa T(,comprehendatur.

Tertió iam D. Andreas in eundem fcopulum impingit. Qms e-nim noflrum vnquam Chriftum negaait cfle, amp;nbsp;vt hominem , SC, •vt Deam inuocandum.Nos cnim ab illo nunc quoque c coelis,vbi nunc fecundum carnem eftjnon autem in tci ris,vt ab eo qui pote-ftatem omnem etiam quatenus Hominis Filius eft habcat in cœlo -Sc in terra, amp;nbsp;in res onmes crcatas, Sc qui peculiariter fit Ecclefia:. fuæ caput,refpici,régi,infpirari, cuftodiri, in eius deniq; vnius nomine amp;nbsp;patrocinio preces noftras omnes concipi oportere, quis Chriftianus inficiatur? Sed hæc certè pro nobis prtfe'ftare, quæ pro falute noftra præfticit, non potuiiret, nifi idé Sc vnus Deus amp;nbsp;Homo faiiret,amp; nos vbiqiie nunc exaudire, amp;nbsp;iuuare ram procul ab-, fentes non poiret,nifi Deas amp;Homo eilet, idcóque quamuis vni-, cæ Chrifti iniiocationis duplex eft tarnen ratio.Nam Sc vt pro no-, bistanquam primogenitus frater intercédât, Sc vt nos tanquam. Deus exaadiat petimus ;nec proptcrea perfonam diuidimus. Sed hïc non immeritb qaæritur an in ipfam humaniratem , vt fuurn obieftum hæcadoratio amp;nbsp;inuocatio dirigatur.Aliud enim cft Ho-_ minem illtim confidcrarc,non ih fua Hu manitate, fed quatenus v-num cft cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(qua rationeilli tribuimuszetT’aXXo

quæcunque funt Xogt;«jqnam fi ilium in fua ipfius humanitate fpcdemas.Etin hacqiîæftionC,, quiddam diuerfum conftitaéduna videturabiis quæ de nataris ipfis Sc carum proprictatibus,volun-tatibus amp;• aéfionibus diximus.Hæcenim funt in ipiis nataris, im-mb quod ad Diuinitarem attinet, funt ipfamet eins eftentia : ado-ratio veto eft extra ipfas naturas, qubd ab adorantibus proficifei-tur. RtTpondeo verb, quod amp;nbsp;ratio ipfa pofitis Thcologicis prin-cipiis diôlat, Sc omnium veterum patrum Græcorü amp;nbsp;Latinoruna aiMSforitatc ac teftimoniis centres à noftrarum partium feriptori-, bus,

-ocr page 185-

Coll. Mompelg. RESP. 177 bus,amp; à me fpeciatim ciratis cófirmatur, ncmpc adipfàm quoque carnem (id elt humanitatcm) Chrifti,adorationem 8c inuocatio-ncm noftram dirigtjnon tarnen finipliciter, fed Kcnàti, id eft non quatenuseft fimplicirer amp;nbsp;in Icfc creatuta j (eflet cnim hoc mcra idololatria;)fcd quatenus efl Filij Dei Humanitas,in qua, ficuti fe-fe mûdo exhiberc voluit, 8c implere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftræ comparan-

dx faluti neceftaria, fic nunc qiioquc vult,vt feruator, Rex 8( gu-bernator nofter agnofci,coli amp;nbsp;inuocari : ciufquc nobis per fidem fpiiitualiter apprehenfx interacntu,nos quotidiecx fide in fidem, actandem ad beatain illam immortalitatcm pcrduccrc. Quînam cnim fimpliciter ad earn naturain adoratio.poftra dirigeretur,qux nein fefe quide, fed in fidei perfona fubfiftit? Sed beet in filio fub-fiftat, non ramen euafit Filij Deitas, fed Filij hunianitas. hoc ipfum eft quod Patres (inter quos Cyrillum D. Andreas hic oblique perftringit) fimilitudine regix purpurx 8c exterorum regiorum ornamentorum propofita adumbrarunt ; vtpote qux amp;nbsp;ipfa non fimpliciter, fed quatenus purpiiratus amp;nbsp;coronatuseft Rcx,amp; illis ornamentis eft ornatus,qui vnus proprie amp;nbsp;propter fe,quam-ms non abfque illis ornametis,adoratur.Sed ilia inquit D. Andreas nullus alloquitur.Nullus proferfto: Sunt enim furda muta : Ho-mo autem Chriftus, in fua humanitate, nec mutus nec furdi s eft, ^êd (licet ciTentiafua non Omniprxfens, quia necHunianitasilia ßeitas eft, nec Homo ille, quatenus homo eft, aut in ilia Deitate Deus eft) cœlum 8c terrain gubernat, lt;Se nec furdum nec mutum efte, falcem Sa'dlem ex. coelis compellans fatis demonftrauir, mife-riis adhucfuisjVt ait Apoftolus,fed fuo nunc modo,a-OjUTra'^iirmo debent autem longiùs extra fcopum protendi limilitudines : Nec indecenfendi (tint orthodoxi patres exiftiinatle cum Neftoiio,nó aliter Humanitatem quàni indumentum,cum eius.cuiusinduitur, corpore coniungi.

Prouoco ad ipfum Anathematifmi orftaui conrextum , amp;nbsp;cius cxplicationem à Cyrilloadiunlt;ftam,amp;: alios eiufde fcriptoris locos centics à me multisiain annis citatos, 8c nominarim ad Damafc. lib.4 de Orth.fide cap.j.ex quibus non rccufo,quin tota hxc con-trouerfia adhibito Dei verbo diiudicetur.

Thcf. XXL Vvirtemb.

J-Jmfeinst nbsp;nbsp;piit doSi -fna de infiparabtlt urioneperfonali duevfum

natur Chrtlîo : de ccmn,nnt.cattone Idtomatuwre.ili: de exalta~ ttone humana, natura ad dcxteram^hoc efi^ Maiefiatem amp;nbsp;vtrtute Dei: z.j.

-ocr page 186-

I?«

Ad acta

adeo non tollitprafentiarn corpora fungumii Chri/lt èÇacra, CœnayVt eandernpottfif cofirmet. Qgua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natura, in Chrifio cum Filio Doi

IN DI ! so LV B HIT ER vuita^ pfopnctatum dtuinaritm particepsfatta, ntque ad dexteram Det collocata,non mo !o in [dera 'Domini Ca;na,[d etiam toti Eccleßdtfemperprajens efi. Infacra autem Cœna caro fan-gute Chnfli dijpenpuntur^orc.

aintith. XXI. Th.}Igt;ez.£.

proprietatü vnio: quum hæc tinquam ciuli amp;nbsp;effeftus différant.

Sanam amp;nbsp;piam doólrinam de infeparabili I. Communicatio idio- vnione hypoltatica,amp; ipfi profitemur.’Coin-m.itkin ipii’nihil aliud’nmnicationem idiomatiini realcin agnofei-c ,qiiam naturarum amp;nbsp;mus.vnitatis pcrfonæ rcfpcólii. Hominem e-tiam ilium,aduerfus Ncftorium,agnofcimiisgt; tum illa hypoftatica vnione ad Dcitatcm i-pfam,nedum ad maieftatem amp;: virtutem eius eueólum fuilFc, vt qui per illam xcuaferit Xogt;oç : turn etiam inclrabilibus donis, fupr» ipfos angelos ornatuin. Ipfam autem humanitärem , contra Eutychetem, negamus illa hypoftatica vnione Deitatem eiiahft’e.vel ’propiieratum diuinarum fitótam fuifte, vlla inde exoriente communicatione,participem. '^Collocationcmvetó ad dexteram Dei,ad in-carnationem minime putamus referendam: fed partim tempus exinanitionis fi-nirc : partim confummationem gloriæ Si gratiae habitualis carnis Chrifti in Cœna Domini, hion ad hypoftaticam vnionem, fed ad inftitutionis facraraentalis verba referimusi

1. Homo euafitS-iof \o-gt;ot, quod haftenus in nobis reprehenderunt: fed quid intelligant, fc-quetur.

Negant eniin hypofta- qualem illam efte fuperiote noftro fcripto di-ticam vnionem efficere ximus.fpiritualem videlicet : qua etiam rario-ulS‘-?on aute'nX- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecundum carnem, nunc toti Eccle-

clcfiæ fua virtute , amp;nbsp;næ, partim lila virtute, partim quia vnica eft quia vnica eft perfona perfona lefu Chrifti,adefte, amp;nbsp;adconfumma-Chrifti,adeffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tionemvfque feculi adfuturü , ex facris literis

ƒ. Proprietate naturae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quum '^alioqui realis corporis fu*

dic.mus elTeiquod præ- fubftantia.ficut quum m terns elfer.a ceel s a fentix Sacramentali ai- berat :ita nuncin cœlo politus,a terris abut, hil derogat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veriflimè tarnen amp;efficaciflîmè carnem fuain

iatn

-ocr page 187-

Coll. Mompelg. resp.


179

iam nunc ^admirabili amp;nbsp;impcrfcrutabili my- 7- Qupm bæc infinua-fterio fuis ad viram ætcrnam , turn irf vcrbo, “° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præfentia

tum in Sacramencis fpiritualitcr perfidem

. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod non dans Deo glo

infinuans. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingenud

iiobifcuiÄ fate mini?

Mompclgarti i4. Martij, 15 8 6.

TheodorM Bez.a,Gencuenflt EcchßA Minimier, yibrahamn^ AlufculM,Bergt;jenßs Eccleßit Adtniilcr.

AntoniM Eaim,Genettenßs EicleßdiAiinifier. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Clandim AlbeytM D.Pr»feJßgt;r PMofophiit in ^cademut Liiufannenß,

Petrn« H nbnerw.Gr£cx. linffutt in Gymnaßo Bern end pub.

Profejfor,

Reßonßo ad marginales annotationes,

QUpd centies iam incedcaui, iterum inciilco,omnium Ortho- i-, doxorum patrum confenfu,amp;: ratione ipfa,amp; veritatis ipfius tefti-monio frctus.quum paturæ amp;nbsp;elTcntiales earum tum proprietates tum voliintatcsjtum aótiones,infeparabiliter côhærcant,non ali-fcrillas po{rc,quàm vna eademque vnitione hypoftatica com-rniinicaridd tft vnirizac proindc tarn illos falli,qui communes fieri fomniant, vtaliquo huius vnitionis efFedu , vel Diuinitatis proprietates cum humanitatc, (lt;?[uod ifti timide nunc innuunt po-tiùs quàmexplicant,)vel humanitatis cum Diuinitate,(in quo fuæ Confubftantiationis fundamentum collocant:)quàm qui Humanitatem affumptam dicerent faótam eireDeitarem,etfi non in icfc, tarnen in Deitate à qu a alfumpta eil, amp;nbsp;viciflim Deitarem faótam clTe Humanitatem,(1 non in fefe, at ccrtè in ea qua alFum p fit Humanitäre. Vtra vero pars àvero aberret iudicent quiconque non funt ab iftis fafeinati.

VbiverbSc quando negauimus Hominem per hypoftflticam vnionemeuafiire ó-eov XoSov. Sed quoniamD. Andreas vnionem hypoftaticam humanx naturæ cum xógt;w, non co définir,qtibd illa non in HumanaIpecie,cuius fit indiLnduum,fedm Fili, Dei perfo-na fubfiftat.ita vt fit pars iliius rifS-’ vTsig-a.lt;ny compofiti:(qua dcrc p lenifiimè lupra diircruimus vbi definitionem hypoftaticam à priore definiri poireacdcbcrcoftendimus') quoniam,inquam,D. Andreas fali'am amp;nbsp;ridiculam illam realem Eficntialium proprieta-

z.ij.

-ocr page 188-

i8o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad acta

tum inter ipfasnaturas communicationem conftituit:idcirco ill* vidccur negate hue homine eHeDcunijideftNeftorianus clFcj qn* Dvitatis proprietates cum Hinnanitatc realiter communicatas Elide inficiatiit: quanquam,fi ipfi crediturjiion negauit NeEorius liLinc I loniftiem ede Deum , fed tantiim Deo vel Diuinitati nega-uit competerc hitmana : qua in re ipfum D. Andrcam falli fuprà plenidîmè oftendimus, vt qui tovAoj-si' cum Humanitäre ad'um--pta,non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcdxÄTa duntaxat-e’^xaTa’^tstv amp;.S-'

//oTi/ai'sei', id eft Brentianam recens natam exæquationem , amp;nbsp;i/^o-ß'i'Kiciv, id ell Kcmhitianam , due Monotheliticâ AectyJ'p/i-Bi' opera-tioncm, verbo vnirct, re didungeret: ideoque non AeoToxoi', fed ;^;Êlt;ç■oTa)täv Mariam vocaret.Scd de his antea plus fatis.

-, Scffióhemad dextram patris, (quam etiam per forma Dei per-uerddime explicat ad ipfum incarnationis momentum refcrens D.Andreas,)tum Chriftiani fymboli articulos confundir.tum ina-nifeftoDei verbo contradicit , quum oportuerit Chriftum pri* miim pati,amp; ita inttoii e in Patris gloriam: turn Marcionis deliriis certidimum fundamentum fubfternit, quum reipfa glonoddimi Si infirmidimavnaamp;eadem natura dinuleire non potuerit,amp;tarnen velut ex tripode, nos vt peruerfos interprétés condemnar.

D. Andres contradiótoria videntur, docere Chriftum etiam fecundum carnem,(ideft etiam carncrn)partimfuavirtutc, (nein-peSpirituali) partim quia vnica eftlefu Chrifti Perfona Eccleda; fits adelFe, amp;nbsp;ramen negare hypoftatica vnione effici præfcntiam Sacramentalem, vt pote quam ad inftitutionem ipdus Cœnæ Domini referamus. Ego verb refpondco, nullam hie ede contradi-dionem, nid quatenus hoc vtrumque dupliciipdus faldffimo do-gmati répugnât,quorum vuum eft, quod Spiritualem , quam po-nimus præfcntiam, ipfein eirentialiter corpoream,idea fpirirualis cuiufdam vtopicæ fpeculationis tedam commutât: alteruin quod Sacramentalem præfcntiam Chrifti in Coena Domini cum ill* vniiierfali qua Filins Dei,licet torus,id eft vnus amp;nbsp;minime diuidis, non ramen fecundum fui totum, vbique Eccledæ fuæ adeft,idqiie multiplici errore,propter præfentiæ Sacramentalis peculiarem turn modum turn nncm peculiarem.Adefteniin illi pani Spiritua-liter quidem, vt vbique ; fed non debet ramen in Coena Domini, ita præfens, vt vbique eft oculis fidei,fpedari, fed quatenus ex pc-culiaris fui foederis formula feie illic nobis, vt adhucin cruce pendentem,3c fanguincm pro nobis ex vulneribusadhucfuis ftillan-tera,fidci oculis fpedari, SiC ciufdem fidei manu prehenfum quad intra

-ocr page 189-

Coll. Mompelg. rest. i8r intra vifccranoftraadætcrnæ viræalnncntum infinnari. Diffcrt igiciir his rcfptéiibus plurimum Sacraincntalis præfentia ab ilia gencrahorc.idcóque rcctc rariont eilcntiali fuæ formæ.àfamori-bus etiam Anguftanæ confcffionis Doóèoribus adutrfiis ipliim D. Andreain, amp;cius fcdarios oiigiiicm amp;nbsp;principium nonabhy-poftatica vnioiie, fed ab inftitutionc ipfius Cœnæ inciitó habere defenditur.

Aileruimus in noftra Antithefi, realem Humanitacis Chrifti (t.j, fnbftantiam, ficut quiiin in terris eilet à calls abcrac, ita nunc in cælo pofitam à terris abeire:nec ramen veriffimam iS: efficaciflima iplius, turn in verbi turn in Sacramentorum adminiftrationc, ac præfertim in CœnaDominijVcrifllmam ac efficacilîimam præfcn-tiam nô'gari, qua fefe menti fidcli magis ac magis apprehendendu, amp;c, ad totius hominis faliitem, fruendum præbtt. Sunt autem ilia non noftra verba,fed totius Oichodoxæ vetuftatis, reliante Au-^vtï^.Chrilï'umtfecnndum carnerntf^nontam in cœlam afcendit, hic non tbi^non autem hic,/edère ad dexterarn Patrii.^t QycxWo,ISIallîi dmbtgerctChriflwnprafintia carnis abejfe , corpore abfentem federe amp;nbsp;interpedare apudpatrem ; cf' lt;paugt;nSpirituinmitteret ^poPîolis non potuiffecumeiscarneconuerfari. ôeVigilio. Qjeandofutt in terranon faiffe in cœlo.,^ nanc^cpai tn calo efb,n»n effe vttcpue tn terra.Et Fulgcn-^■lO.Chriflum ejfe hominem localem,amp;fecandmn humanam fabfianttam abfufe cælo ejnam ejfet in terra, amp;nbsp;deferuiffe terrain ^uum in coelttm lt;*fcendefet.ïx.lt;tm,Chri/lum fecundum totum Hominem lt;puem accepit^ terr am localiter defermfe, amp;nbsp;t» cœlam afcendijfe, nbsp;nbsp;ad dextram Hei

federe.Ç)yi\d, ad hæc D.Andreas?/’«^Ae/4te,inquir, naturs. ellin cœ~ ht non tn terris, epuodprafentta Sacramentali nihtl derogat : Vcrè quidem certè Sacramentali præfenriæ nihil derogat, non prælen-tia in terris , fed abfentia in cælis. EUentiam autem veri corporis eandem realiter pluribusmedum omnibus hmul locis præfentem reipfa adefle polie, quotics repeter D.Andreas , amp;nbsp;facræ hiftoriæ vcritati,amp; ab omnibus omniûànato Chrifto ætatum Orthodoxis fcriptotibuSjVt inanilîimi commenti reus redarguctur. Et ramen mox quafi triumphum canens, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit, infinuatio ad

vitam aternam ßne reali prafentia non fiat, lt;]ua caafa eß ipuod non datis Deo gloriam? Nctii realem illam præfentiam id eft crafliim mcndacium certain elle veriratera vel probarit, vel pro-bare vnquam poffit. Abfit igirur vtab iftis idcirco diircntiamu« qubd Deo gloriam dare nolimus , fed quód, vt ait Cyrillus,Z\7xh»Z . firmntn^icfitilttle tnthtl perpetuumfolide Deo attribuetur , fi créature z.iij.

-ocr page 190-

iSî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

(cuiufinodi eft Clirifti Humanitas qnanrumuis vnita amp;nbsp;fupra ipfos At}^e\os^lnTiola)eJfentialtter^ in/kanatHM (line fti-bieôtiuè, fine non fnbicftinc, nihilincercft) rectpercpoterit quain Deo ejjentialtter funt. Vbi igifur ilia realis elfentialinm proprieta-tuni Deitatisenm Hiimaniratecommunicatio , quatanqnam hy-poftaticæ vnirionis effeéto , ipfa hypoftatica vnio tam præfraiftè cneicitu x'iEt quis non perhorrefiet tantam veritatis âogmatum pertur-hiitionem anâienx?O nnia enim furfum attune deor/um euertunttir, Dei-tatis natura ad creaturam dedncittir creaturarum Effentiaperin^ f. 1^1 am adEuprema natura locum feandere creditur. Hos ergo ßuciiUt hanc tempellatem tmptetatis relin^uentes j tutum pietattsportnm C' natare fludeamus. Hæc illc:cnins fanis amp;nbsp;reftis confiliis, cnr non potins obfcquamnr , qnàin cum vbiquitariis,ad Neftorij amp;: EiUy-chetis fcopulos fidei nanfragiuin faciainus?

SE (XV EN TI A DOGMATA CVM Scripturafacra pngnare indicant Theologi V virtembergenfes.

I.

QVodin Perjona Chrtlli nnUa ßtalia proprietatum conimunica-tio,relpeElu naturarum-^ciuam ea -, lt;^ua facial communia nomina'.

lt;pua rations Humanitastn^riKisso nthilacciperet à Diuinitate : ne^ ea,lt;jHiiacciderunt humanitati,ejuictjuampertinerent ad Ftltum Dsi £~ termim. Et ^uod affirmatur,phraß''i tantum effe, nbsp;nbsp;modum^uendam lo~

lt;juendi,cutn dicitur: Deus efl homo,^ homo efl Deus. Deum enim nihil cumhumanitate(ß humanitatem nihil cum Deitate ef,ue)te reipfa commune habere. Etin propoßtione, Homo eß Deus^ 'ttocabulumÇHominis)nonßgnificare verum hominem^fed Eilium Dei, i^uifußentat humanam natur am. I tatjue hanc propoßtionem ( Dous efi paffus)ßc interpretantur, Deus ,ideß, humanitas Deitati vnita , efi pafßa:lt;ß homo eßomnipotentpd eß Deltas humanitati vnita, eß omni-potens.Hoc eEl dogma Heßorij,aui dixittHoli glonanludae, non Deu fed hominem crucißxtßi. H oc enim dogma facit duos Chrißos, epuorum alter dtuinam haberet Maießatem, alter cum ea nihil haberet commune. Alter paffus eßet pro genere humano : alteri vefo cum paßtone nihil omniiiofutßet commune.

: —

AD-

-ocr page 191-

Coll. Mompelg. resp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;183

AD dogmata,D,COLLOCTTORLS cum Scri/itura Sancinpn^nare, amp;c.

Rejponßg I. Th. BezA.

iTAÆmnamus amp;: nos eos, (fi qui funt eiuC- i Verbis dînais quiJc modi)qui exiftimanc per hypoftaticam fedreipfaidëalTerkis:

vnioncnaturas nominibus tenus vniri, quafi Ruodpaulo poft planum

pct illimXo'Tzo; non fit,fcd tantum dicatur ho-

mo ,amp; viciflira homo iUcnon lit reipfa,led dici^offec’Humauuatc nomine tantumdicaturDcusiSed ex haevni- negaut re ipfain xó^t. tione humanitati communicari aliter quàm omnipotentem effe. vniri proprictatesT^ xói.« quab lit re ipfa Vmo Unecommuni-lb Xo;.«* Omnipotcns amp;nbsp;Omnipræfcns,amp;C. Vnioamp;communica-neg,amus.Ç^ia Î hæccommunicatio amp;nbsp;vnio, tio Plurimùm différât-vnum Sc ide eft;Sc vt refpondimusad Thefin 4- Non fequiturrquiiad 18.8c 19. pari prorfus rationc oportcretTo» vnionem illam iufficic

Mdpc.e.bilkl.»nu„it«e.Ad

bosigiturilla nihil pertinent,quæ me primo 5.Nui!aprorluscftcom-loco teprehenduntur. Communicationem mumcano, fi neutra na-autem Idiomatum reale facimus, vt amp;nbsp;ipfam tura alien communicet, vnionem/non tarnen naturarum, fed vm; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P-^pnùeft.

tatis perfonæ refpeétu; Sc hac enunciationc, ^^ror.

qua Deus dicitur paifus, he interpretamuv, s.Aperta negatio com-^Deus.id cft,caroDeitati vnita eft palîa. Hoc mumcationis idiomatù cnim fentire didicimus ex Petro Apoftolo, Neftoruna-5».’CHR,STV M (.ded.ffl^rtronam) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;'X“.

dicit pallumellein carne,id elt,in humanita- none eucrtunt.Nî aliud te,non in Deitate fua.Et viciffim interpréta- eft diccre : Chtiftus paf-nibt? Homo eft omnipotens, id eft , Debas fus eft in came ;amp; aliud, humanitati vnita,eft omnipotens.quot;^ Nec pro- taro Chrifti paffa eft.

. ptereadiuidimusperfonamcumNeftorio.fvd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•„“•quot;um'-

gt; naturas. Sc carum proprietäres , vt polcit hy- luqiæb etiâillibomini poftaticæ vnionis definitio , aduethis Euty- dctogatar.quçfoli Dei-chetem ’° diftinguimus.Denique refpondeat t’ó adfcribitur, omni-vobis D. hbtherus, cuius hæcfunt verba in

1 fermone Natalitio fuperi.cap. Epift.adHe- 9.idem f-Uftoriusdixit, ' fed ciu« nulla tatione kabita,Patres Coacilij euin liæccftos dimnarunt. lo.Hoc non eft diftiPg'tercjfedfepatarc,

-ocr page 192-

184 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* A P A C T A

11. Hi:c Luthcrus de bi'æos.quot;HumanirasChrifti æqiièacaliiiî fan-Chrifto fciipfit,quite- naturalis homo ,non (enaper omn-» nui inftituexininmo. ^^gitauic, dixic. voluit . animaducr it, ficut ni? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtdilcrimen ç ’ '* nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re

luturarum in Clirifto 9'-Udam omnipotente hominem, ex iplo ta-odcnderct.Nequaquam ciunt, impiidenter confundentes daas natu-autem negat, Chriftiim earum operationcs.

Omnipotentem hominem effe in Deo-

Rejponßo ,td omnes in fuperiorem antithefin marginales refutationes.

Obfccro , Chriftiane leAor, qihfqihs es rerum noflrarnm non penitusimpcritiiSjCCi^nam vnquam atrociorem iniLiriam,manife-ftiorc impudentia, cuiqtiam faólam andifti, quàm ifta fit? Ego ne veto, vel noflrilm qnilquam, fenlcrim nominibns tenus natiiras diiasChrifti perfonam conflituctc? fiue, hypoftatica vnionefola fieri communia nomina? Hnmanitatem in Chrifto nihil accipcrcà Dininitate? quæ Humanitati acciderunt, nihil ad ilium æternum DciFiliiirn pertinere? qui nunc quoque cleólisfuis infliótas pro ipfius nomine iniurias pro fuis ducerc,fit è cœlis, Saülum ilium al-loquensjvociferatiis? Quinam enim id non faceret fuorum membrorum caput? Et quînam ilia magis etiamad ipfum non pertine-renc quæ non in alrerius cniufpiam , fed in fua ipfius anima, tum corpore perpefTus eft, Imo qnifnam eft, manifeftior reus, violate Chrifti amp;nbsp;doôlrinæ He perfonæ, iis qui f nt aufi totide impiifliinis vocibus fcriberc,Clniftum Hominem hoc habere cum San^s 0-jmnib^is commune, ^n'od Deus cum eo Perfont^ter^u^'i^itHs:\n qinbus panels vocibus quor inlunt blafphcmiæ?7dam (i Deum ef-fentialitcr accipir,aperteS3bcllianus cftifin veto pcrfonalitcr pro Ä07-W , euadit etiam Arriano detcrior, qui ctfi riofj-a-ïinev negabat, Chrifto ramen Effcntialem o'uwoiLwvDeitatcm quandam nonadimebat. Imo quum ficcfticiaturncceirariö vel non aliter Deum effe Chriftum.quàm Santftos homines; vcl Sanótos homines,vna câdem rationc,idcrt vnirione pci fonali,Deos elfe, atque Chriftus Deus eft, hoc quid aliud eft , quàm cum Samofateno Chriftum, quantumui.s fummis donis excellentcm, tarnen alv^wncii conftitLiere? Quint tiam quum hypoftaticam vnitionem velit, D. Andreas, fola reali, quam comminifeitur, Eftentialium Dcitatis proprietatum extraipfius Humaniratis fubiedliini exiftete comii-nicationecóftare, annonmanifefte Hominem ChriftûnecclTaria

confe-

-ocr page 193-

Co tL. Mompelg. resp. 185 cutione aflerit Deum efle extra {c,ac proinde fola energia,non au-teni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, vt amp;nbsp;cum amp;nbsp;in Sanóhs omnibus Deus ededicitui?

Sed quid Deo amp;nbsp;Chrifto fint ad hæc reiponfuri vidcrint; amp;nbsp;vt vi-deant feriójad Dei gloriam, fuam falutcm.ccclefiarumq» omnium pacem,ex animo precamur ; tantum abeftvc tnakdidis cum illis contendere vclimus.Ad nos nunc venin. Et primùm quæio,quî-nam(fi tes ipfæper hypoftaticam vnionem non fiunr communes) quînam inquam fieri poflint communia vocabula? Ar nos,ipfo ac-eufatore telle,communia Eacimus nomina) ergo amp;nbsp;communes res illis nominibus fignificatas,qiium vnum ex akero ncccllariô con-fequatur. Se ipfam igitur elidit hæc cakimina. Sed quid fi iioftcr hic ne id quidam intclhgit de quo loquitur’ Etenim fi roges quid-nam per hæc nomina intelligat, cogt tur aiit à fe fuo more dilïcn-tirc, aut ex iis quæ hîc fcribit rcfpondere à fc intelligi naturaruin nomina, id eft Diuinitacis amp;nbsp;Humanitatis : quak nos dicamus ca fieri communia,id eft communitcr dici de Chrifti perlona. Quo, quid indignnis homme vel mediocriter in illis rebus erudito co-girari poflipVt igitur ad rem redcam,dico iis nominibus quæ per hypoftaticam vnitioncm rraturarum fieri communia reólè Sc or-thodoxè dicimus, non potuill'e cuiquam nili homini inepnllimo venire in meinem, ipfa naturarum nomina , nempc Humanitatis amp;Diiiinitatis Filijficintclligk Necenim Humanitas,ncc Diuini-tas.fiuc in vnione,fiuc extra vnioné, aliud (îgnifieare pocell,quàm quod eft in fete fuis proprictatibus eirenrialibus à cæteris rebus diftincla,quoniam alioqui Deltas Deltas, Human.tas Humanitas non eftèt.Ncquehypoftaticèvnitæ fuut hæ naruræ, vt qudd crant elTc defincrent.fed contra vt cædein prorfus permanentes ihde ex-hiberctur nobis ille nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominus Icfis vnicus nofter Ser-

uator ttekaiféT4)ç,aTpêT7(wç x^a!rvgt;.-^;tjTwç. Si valcrct iftorû commen-tuin , quomodo Chriftum deferiberemus à litis parnbus , nempe Chrillum elfe Deitatcm 'S« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Humaniraté illam aliumptani.

Quàm llultcid vtib amp;nbsp;quàm inepte? Nec cnim concrecas voces pofte Abftraélis definiri ipfa caruin .rfatura patiarur: fed aut to-turn Abllraólum partibus abftraólis, aut torum Concretum parti-bus Concretis necelfario deferibendum cft. Icaque non Chrillus, fed Chriftirasgt; vt italoquar poft Damafeenum , illo modo fuerit definienda.Nechumanitatcm.fed hominem re£lc definicris anima Humana amp;nbsp;corpore humano.Sciat igitiir D-Andreas in primis per communia nomina, non Humanit-atem.amp;'Dciratcm fcdDcuni Tcv videlicet amp;nbsp;Hominem illum inteiligi. Quam diftinClio-A.j.

z

-ocr page 194-

ï8(J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad A c T A

nci-n,non arguram non fubtilem.fedin cotnmuni homin «tn fcn-fu natainji non intelligir, nee intelligerc vult,quid ad nos? Qui fordefcitjfordefcat adbuc. Difcat etiani iftud hac locutione. Corn-

DeiÇ^ Hominif nonuna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inane aliquid.fed quod

i^fain incarnati Filij Dci fuppofitationem necellarió confequicur, (vt in fcholis loquuntur) fignificari: ficutcx gencratione fcquitur generatum.Qiwniam eniiu hæc natura humana ad hngulare non-dum conftitutum , fed conftituendum indiuiduum determinata hoe naóta eft, vt non in fua fpecic, fed in illam afFtirncnte Filij Dei perfona lubfilleret, id cil Aólu Homo cxifteret, idcirco Filius ills Dei non quidem elfcnria fua diuina,nec fimpliciter amp;nbsp;per fc eft fe-cunda Trinitatis perfona, fed quatenus hue vfque fedemifit,vtilli in fefe fubfiftentiam daret, verèfaólus dieitur Homo : amp;nbsp;hæc humana natura per hancalfumptionem faâ:aamp; Homo amp;nbsp;Deus ,vt-pote in Filij Dei perfona fub/îftens.Hoccine verb eftimaginariuna quippiam nomine Xtlyn vel hominis illius intelligere ? Hocci-ne eft.bumanam natnram dicerc nihil accipere à Filij Dei perfona, in qua tarnen vna fubfiftat’Hoccine eft dieere ifta enuntiata,Dr/^ ey? Homo, Homo efl Dew, efte quafdam loquendi formulas qui* bus res ipfa non fublit? Hoccinc eft dieere, in hac propofitione Homo efl Dew , vocabulo Hominis non fignificari verum homi' nem, fed Filium Dei qui fuftentat humanam naturam? _In quibus verbis rogo vos omnes,Chriftiani leftores, etiam atque etiam ,^t quot;quï ht iftius hominis, omnibus Gcrmanicis Ecclefiis aufi fidei rc-gulam præfcribere,craffi(îima in iftismyfteriis infeitia, perpenda-tis, vt tandem aliquando feholatota Tubingenfis recepris oculis animaduertat, quantum quamque pernitiofiim errorcm,fi non malitiosèjigûorâter falte foueat. Quis enim ignorât haepropriam 'hypoftatieæ vnitionis formam eirentialcm eife, quod in ca Filius ille Deiæternus,iftud humanæ illi ailumptæ naturæ fingulareamp; ineffabile beneficium præftiterit.vt,licet ex Adami, Abrahami.Da-uidis,Mariæ materia, quod ad corpus attiner, excerpta fieret Adu Homo,non in ipfa (pecie Hominis (fie enim diiiiderettir Perfona, aut ex duabus perfonis conflaretur) fed in ipfo Filio Dei fieret v-nicum cum illoJ^/ç-se'jtJJôo» : hic iftam humanæ naturæ fuftentatio-nem non intclligens, vt qui alicubi fcripfcrit, res omnesà Deofub' flantialiterfuibentari,c^aa pofito neceflarib confequeretur res omnes efte fubfiftentialiterDeos, inde colligit hune Hominem fica-boleri,amp; in Filium Dei tranfmutari, quum tarnen è cótrario pro-pterea dernum Filij Dei appeiiatione, aon tantum« ^erus Deus,

-ocr page 195-

Coll. Mompelg. RESP. 187

DeilSjVerùm etiam Homo ifte intelligarur, vt iam Filius Hominis amp;nbsp;Filius Dei fit vnicus ilk Dei Films. Et de Dei quidem amp;nbsp;Hominis nominibus haûenus didbumcfto.Nuncadilla nomina fmeat-tributa venio, quæ de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;de Homine illo proprie prædicâtnr,

quæ amp;nbsp;ipfa quum mutuam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft icciprocam prædica-

tionem necellarib prorfus, vti fæpe iain diximus recipiâtjCommu-nia quoque fic fieri dicutur,vt ipfx natuiæ inter fevniimtur. Nam de quo Deus verè dicitur, de eo quoque vcrc dicitur HomOjde illo itidem vercquæcunque Hominis (unt prædicantui-jca quidem.ra-tione quaDeus illccft Homo, amp;nbsp;Homo illc eft Deus. Subtilisau-tem nofter difputator veritus, vt alibi diximus, Hominem Chri-ftutn dicere ærcrnum,principio carétem,incorporeum,infinitum, Si nihilominùs Omnipotétem Sc Omnipræfentcm appellans, ne-gat à nobis communia hæc nomina fieri, quum banc cnuntiacio-nem,Deus eft pafsus,ad Humanitatem: amp;nbsp;iftam Homo eft Omni-potens,ad Diuinitatem reftringimus ; Hoc,inquit,eft Neftorianu, quodnegaretNeftoriusDeum efse pafsum: Sc nequidad calum-niam veladprodendam infeitiam deefset, fingit noftram hancef-feinterpretationem,Deus, id eft Humanitas Deitati vnita.cft paf-faj Sc Deus, id eft Deltas humanitati vnita eft Omnipotens. ■Atqui non ita eft. Nam humanitati quidem paflibiliras : Homini Verb,id eft eahumanitateprædito tribuitur paflîo. Et quanuis, vt antefuo loco monuimus , Deltas amp;nbsp;Deus ncquaquam différant, vt Humanitas amp;nbsp;homo,tarnen aliquis eft etiam huic confideratio-ni locus,qua fit vt Deitati quidem omnipotentia tribuatur,Perfo-næ verb Dcitatis Omnipotentes vocentur .ideóque nonomni-potentia omnipotentiam, fed omnipotens omnipotentem,vt nec Deltas Deitatem, fed Deus Deum fine efsentiæ multiplicatio-nc genuifse, amp;nbsp;Deus à Deo procedere dicatur. Sic falfillima eft in-terpreratio quæ nobis calumniofc affingitur. Nec enim hanc enuntiationem interprétantes Deus eft palfiis, dicimus Humanitatem illi vnitam elfe paffamifed Deum, iiempe tcv 'KÓycv paff ufii _ elfe in carne, id eft, non quatenus Deus eft, fed quatenus vnà eft cum illo HominePerfona, quum per hypoftaticam vnionem.non faiftus fit palTibilis , quatenus eft Aogt;o? fed quatenus hunc Hominem fibiKaO-’[!,roç-acnv vniuit. Aeproindenon eftpaff’uso xiyot; in iHo Homine,vt in lanctis hominibus,fcd vt in feipfo,quü itafit in Chrifti perfona Aliud amp;nbsp;aliud,nempe Deltas amp;nbsp;Humanitas,vt tarnen non fit Alius amp;nbsp;Alius, vt Neftoriuin, contrà quàm D.Andreas exiftimat, docuiffc oftendimus. Nec alia eft explicatio

A.ij.

-ocr page 196-

i8S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad AOTA

altcrius propofitionis, Horaoeft Omnipotens. Immo etiam in his omnibus fine vllaexccptione.Homoctt æternus , iinmenfus, incorporeiis, qiiibiislocutionibusnon (ïrapliciter diuerTæ natii-ræjfcd Perfonæ, qiiamuis fcciindum alteram naturam ifta prædi-cata accribuuntur. Quamobrcm etiam fæpiùs inculcauimiis in iftarum enuntiarionum fubicólis per acTj/aoïi' fiue Konuvictv ’i-S'lu/j.ctrav, ncqueDei appellatione fimpliciter to'v Aoj.ci', ncque Hominis vocabulo fimpliciter kune Hominem fed totam Chrifti perfonam intelligi.

Dog. 11. Thcolog. Vvirtemb.

omnif poteflof in cœlo in terra, cjua Chri^o tn tempore âàtA efi, dataßtperfonafaluatoriffecundum vtra mi^ve nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etijuod

Chrifio fecundum u i vi n a m fuam natwam in refurreEiione amp;nbsp;afeenßo-ne ad eœlos, iteram b » stitvt aßtertt omnùpoteßas in cœlo tn terra: perinde quaß dnm inßatu hwntltationis erat, eampote^latem etiamfe-cundnm diuinttatem depoßtißet (ß eXHtßet, Hoc dogma Arrianifmttra faptt : talern in Christo dtuinitatemßatuit,:)Udi patiaturincremen-tnm decrementnm : ^mm vera, dtuinitati nihtl addi, nec dettahi poßit.

Relponßo. H. Th.Bezlt;t.

Nefcimiis, an quifquam itainfaniuerit,vt

I. Extant fcripta,quibus exiftimarit aliquid’in fefe deccfiîlïe» cùm caincm allumeret rurfiim acceffilfc: ms Chrifti dimniutem x ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jx n j ■

necarunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cum Illa caro,peracto noltræ redemptionis

Minifteriojin illam fiiam gloriamjfupra om* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne nomen ciieheretur.Sed hoc quidem doce-

z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus Paulum fecuti, tsV XÓ7.0V non in fefe gt;nbsp;felt;l

quatenus quafi latere,diflimulata fua ad tem-if nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P'-’^ gloria,fuftinuit, (quodammodo) fefe exi-

naniuilfc : ficuti rurfus,cùrn ilia caro plene glorifica rctur,nó in fcfc.fcd in ilia (quodain-modo) gloriara illam fuam priorem rcccpic, quam etiam à patrepoftulauirjoan.17.5.

Reßonßo ad margin.refutationem.

Neminem noftrum de exinanitione tsÜKÓyi ita fcripfiirc mihi perfuafcrit D.Andreas, vc Diuinitatis Chrifti negandæ vel leuilfi'' mam occafionem arriperc, inde qiiifquam potuerir. Sin veio fie açci-

-ocr page 197-

Coll. Mompelc. rlsp. 189 acciditjOon fumus certe ipfa Dei Sapientia caiitiorcs ex cuius verbis , quum diceret, Pater maior me eft, notum eft quas trageedias Amani excitarint : quo etiam erroris Spiritu duclos hodic vide-musTranirubftantiatores amp;nbsp;ConfubftanriatoreSjex planis amp;nbsp;per-fpicuis inftitutionis Cœnæ verbis j ft ad analogiam fidei rcuocen-tur, hiimana diuinaque omnia permifeere. Vidcrir autem D.An-dreas.an no potiùs ex D.Brentij 6c iplius fcripcis arrcpcafit àmul-ris occafio negandæ Chrifti verç Dciraris,vt qui hoc vnum diicri-men, Deitacis Chrifti Sc Perri elTc feripferint, quod Deus nonnul-las tantùm proprietäres in Petrum : in Chriftum verb omnes ef-fnderit, ôc Chrifto cum omnibus hoc ciFe commune , quod Deus Pcrfonaliter cum ipfo fefe vniucrit,quocunquc tandem fuco nunc iftasblafphemias illinant.

Dog. III. Theol. Vvirt.

tota f)erfonaChnFli,fecmdum rel]}e^u,mMeat svB d I'/mi-rA.Ti.EthocAvriiiniCmum redolet.ChnIio entm talkdiuinitAS tribuitur, qua ßt svs d i v in itäte ; ewufeunque tandem rej^süutd fiat.

Rejfianfio. UI. Th.Bez.a.

Mediatoris officium docemus , Sc roti Chrifto amp;nbsp;tori Chrifti compctere : fed vt na-turis.ita etiam carum operationibus ’diftin- i-Per diftinftas intelli-lt;ftis. Hiinianitasigiturfemper infra ToV nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agentes,fine

lubfedic, Sc adhuc lubndet, quanrumuis gio falfum eft. tificata. o'Xcj-oçveio (ctfi quatenus redem-Nihil rcfpóder adThc-ptor, mediuseft inter Ecclefiam amp;nbsp;Patrem, fin.

cui nos luo fanguine acquifiuit, Sc cuius Ec-

clcfiæ caput eft) non eft propterea Deus Ó/Z4)- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -

vû/auç, vel patris perfona inferior. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Refi)onßo ad marginalem refntationem.

Melius fcilicet nouit D..A.ndrcas quæ fit mens noftra,quàm nos ipfi. Num amp;nbsp;ipfefortafis Omnifeius amp;nbsp;Kap«fiogt;v«dç-iiç Î Sed certène ‘ feiens quidem videri poteft, qui inter diftimftionem Sc fcparatio-nem quod fit diferimen ignorât. Qiiafi verb hominem difsoluat, qui corpus Sc corporis adfiones proprias, ab anima amp;nbsp;propriis e-ius actionibus diftinguit; amp;nbsp;vnicam Deitatis efsetiam in partes fe-cet ,qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfonas fuis propriis notionibus diftinguit,

-ocr page 198-

f90 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

amp; quiinTrînîtatisoperationibus ad extra, vt in fcbolisloquütur, cominunibus, fiia tarnen cuiqueperfonæ attribuit.

Dog. I I I 1. Wirt.

Chrißum fecundum humitnitatem,omnipotentiit,alMrûmlt;^ue proprie-tatum dtuin^ nAtur£,prorfitsnon eße capacem eùmejue(fecundum hu-manam naturarnjeum omntpotentia Det nullam habere communt catio-nem : fed habere me dt am inter dtuinam atque Ange lorum (ß hominuin

foteßautn.

Reß. Il II. rh.Bezi.

Humanitatem Chrifti, vt fubieétum fem-per Deitate inferius, affirmamiis fine blaf-

phemia exæquari non pofsc, fine velct fine I. t’Jjuff»'« nSabfoluttm * tisTaoXw, à quo afsumpta eft, quod amp;nbsp;Deipotétiam (quæ ipfa jpf^ indicat. Et Paulus I. Cor. 15. difertè Deitatis nft» eft) fed e- çxprimit, de huius regni poteftate differens, gnifacat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum aitullum excipi.qui hlio omnia fubiecit.

Eftautem ipfe , etfiperfonâdiftinôlus à pâtre, amp;nbsp;officio médius inter patrem amp;nbsp;Ec-clefiam, raméfecundum efsentiam vnus curn patre:amp; quatenus filius.patri fuo æqualis.

Reßionßo ad marginalem refutationem.

Si parricipata, crgocreata qualitas.- Qua ratione patres Chri-ftum reftè fcipfo maiorem Sc Minorem dixerunt.

Dog. V. Vvirt.

Q^od aßeritur,Chrißofecundumßiritum fuumhumanum, certes limite s poftos eße iquantum-videlicetip/ümfcireoporteat, amp;nbsp;quodnort plus feiat quam ipß conueniat., amp;nbsp;ad executionem fui officij, iudicis ni-mirum, neeeßario requiratur. Et Chrißum ne hodiequidem habereper-fellamcognitionem Dei^ilr omnium ipßus operum. Et Chrifioimpoßibi-le eße, humanefuo ßiritu neuiße, quicquid ab at erne fuerit t quid tarn nunc vbique fiaty^ quid in omnem aternitatem ft futurum,

Reß. Equot;. Th. B.

1. Lutherus nihil minus Refpondit antea vobis iLuîherus , loco voluit doccre : ideo Io- fuprà citato,Chriftum homine (id eft, fecun-cusin piciatur , dum hominem) tantum potuifse amp;fciuiire, quantum voluit Aû7«çipfiim amp;( poise amp;nbsp;fcire. Et cerrè agnofecre nos oportet, Chriftum homine omnia fciuifsc, amp;nbsp;fcire fine vllamu-

tatione

-ocr page 199-

Coll. Mompelg. resp* 191

tatione, fecnnduin Diui'nitatem fuam: tempore autcm humilitatis fuæ , fecundiim hii-tnanitate fuam multaignorafse,propter nos: t. Non tarnen apertè quorum tarnen in gloria fua nihil eft ipfi aflerere volunt, vel au. ignotum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dent, tjuod omnia feiat.

gt; Rejptnßo ad marginales Annotati ones.

De Spiritus Diuini, ac in primis feientiæ amp;nbsp;fapientiæ donis in illam puriffimam amp;nbsp;inenarrabiliter benediótam animam Chrifti, opulentiftime eiFufis.tum in huius caducæ vitæ ciirriculo, tum in ilia inefFabili gloria, Omnimaieftatici Doólores quandiu amp;nbsp;quantum volent.difputent.Nosnenunc quidem vnam amp;nbsp;eandein elle TÎÂoT/tfvel naturam vel proprietatem vllam eflèntialem amp;nbsp;illius hominis quantumuis glorificati qualitatcs, quæ funt illarum eftè-6ta,amp; quæ, erft malumus adorare quam fcrutari, tarnen quum creata iint,amp; finiræ Humanitati infinc,finita elfe necclfe eft, ideó-que blafphemam amp;nbsp;intolerabilem eife dicimus , exæquationein quam ex Eutychetis lacunis haufit D.Brentius , fcripfit, 8c nunc Écclefiis propinat D.Andreas. Hominem autem ilium Omnipræ-fentem,Omnifcicntein, quicquid denique Deus eft fine exceptio-ne eilè, quînam negaremus qui Deum verum ilium efseprofire-mur,arnonin fefe, necetiani vlla reali proprietäre extra fc, fed quia Hominis appellatione Perfonaquoque tota vt vnum vpiç-a- , confiderata intelligitur.Et D.quidem Lutherus (quodfatebi-tur qwifquis citatum à me illius locum infpexcrir)apertè nobifeum facitjcontrarium dogma.non tantû vt falïum fed etiam vt ridicu-lum reprehendens. Sed ne hîc quidem latis cautè,vt nunc funt tempora,loquutus eft.Eft enim longe aliud Chrifti Hiimanitatem facere,vcl Effèntiaii Omnipotentia Dei Omnipotentem,vel Om-nifcientia.Omnifcientem , vcl Omnipræfentia Omnipræfcntem, quæ planèfunt deteftanda,quàm huncHominem,quatenus videlicet itatota Perfona fignificatur ouuo'xamp;ç, non autem diftinétè fecundum fuitotumconfiderata, quod negate nemo poteft quin Perfonam dilîoluat.Vt autem quæ rucrit Lutheri fententia, intel-ligatur,hæc etiam ipfius verba velim à D. Andrea fine præiudicio confiderari, vr quo duce, in alia diuerticula, (non tarnen In iftud Oninimaicftaticum)aberrauit,in viam veritatis,fi fieri poteftin hocargumen to reuocetur, Non eßtinc^Mit, figmentum i^uod ait Lucas CorroborabaturSpiritH., fiedvtverba fionant ita fimpliafiim'e 7H0-^ne res euentt,vt çjuantum aceeßit ettatisitantitm amp;nbsp;magnttudtnisi^nd-

-ocr page 200-

19^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A D A C T A

t um vero magnitu^inisytantum nbsp;nbsp;rationts ,vtlt;jne ratione auEUor, it A

S^iritu eußfitrobHjiiort^faptenM plenior coram Dea in fetpfo co-ràmkomtntbur. neque hac verba opushabentahaglojfa ,/'edhitchuinf !oct natura!ts tritelligentta ■gt; amp;nbsp;fine pertculo nbsp;nbsp;Chn^iiana esi.Et rnoX'-

^uumfittta comparatum vt omnes hommes augeanttir corpore-, 'atiigt;‘ ne,Sptrttu amp;faptentia, nei^uefu ^utaltterfe habe at, voluit Lue as hit de Chri/bo tlludprlt;sdicare,efHod Paulus fcrip/it Philip.z. Chriftumfe i' natitutfîe (^c.nertpe Chrifium ad eundern modum f fe habu^ffe , nbsp;nbsp;cufH

tempore (ttam aharurn rerum incrementa acceptjfe, fed acceptjfepri’ fantiusalijs, eo lt;pubdmgentofuerit nobtUor, (è'diumis dottbus opulert-tius allés ornatus. Hoc pacio mhi! erit difficile m verbis Luci£,mcd'o af ceantur argumentorum iPlorum fhtiles nuga.

Dog. VI. Theol. Vvirrcmb.

^Q^uodChriffo impoßibUe fit, propter humananaturitpropritetatein, vt fimuleode/ntjue tempore in plvribvs, nedumin omnibus locisf^ cum corpore effe ooßtt Et Chrifto, pofttpuam nos paßtone dr morte fa a rt’ demerit, fecuneium humanttafetn Juamnhtl amphus nobt/cum ejjetir

ReffonfioV’I.Th.Beza,

«. Multiprafrentiam Se «Priorem hiiius Articuli partem aiïèriniuS) omnipræiemum reii- poftcriorem abominamur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

cmntapertis verbis. *

Reffonfo ad marginalem ann otatlonem.

Veftram quideni cfTentialemjfiiic Omnipræfcntiam, fiucmub tipræfcntiain corporis Chrifti in terris,vt prodigiofum móftriiiH) quo fidci Chriftianæ fundamentum conucllitur , amp;nbsp;Marcionis fpc(!brum in throno Dei ftabilitnr,amp; verbis 5: corde rcpudianiiis-Vcrain autem illiiis amp;nbsp;efficaciflimam carnis ctiam ipfius Chrifti» quafefe Spiritualiter amp;nbsp;cfficaciffimc crcdcntiiim animisfinevlb loci muratione per fidem fpiritualiter fpcótandnmjapprehendcn' dum,fruendum,rumin Verbi, tuin in Sacramentornm , acpræci' pnècœnæ Dominicæ admiftratione præbet, non modo nonne* gainus,fed fortiter contra oinnes aduerfarios, vt folam veram, tuemnr.

Dog. V I I.Theol.Vvirt.

^uod docetur,carni ChriPti vim dr virtutem véuificandi aîiam wPi Iftibuendamtnißtjuatenus Chrißuspaßionefua in carne nos redemer^.

-ocr page 201-

Goll. Mompelg. RESP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;195

Rejp. Vll.rh.Seza.

'Falso quidem in nos iftud didum fuerît, Diflimulâùo errons, vt apparet ex noftro refponfo ad 15. Thefin fiipcriorem.

Reflfonßo ad marginalem refatationem.

Immo fie repetic D.Andréas rancidam caliimniam : Additur c-nim in Thef.]5.(quod veteratoriè D.Andreas præterit,)nempe vi-uificam etiam efse amp;nbsp;dici, quia nonnifi huius carnis Spiritualiter nobis per fidem coinmunicatæ interuentu, vitam iUam «cetnarn ex Chtillo Deo amp;nbsp;Homine nancifeimur.

VIII. Theolog. Vvirt.

ûf t]ui ad ipfam ChriRli carnem, /nam adorationem aut inuoquot; cationem dirigit ( eriam in iUa vnione ptifona man entern ) ex ipfiui Dei orefitmalediUtityChrifiMm enime/fe cormv.'ir noflrum, (tjuafi ve-ro nonptDominwgloria) ideôijue eum e/Je Idololatramt etinDeum blaf^hemnmt ^ui Chn^ii earnem etiamglorißcatam, et in vnianeperfo-na manentemiadoretfetc.

lacobus Andres D.

Lucas Ofiander.

Re^onßo . VIIL Th, Beza.

I, De Danæo dicuntur, cuius formalii verba hrc reciMta,amp; alias îaipc re-petita funt.

’Refpondiinus quoque ad illud immerito nobis obiedum j (fiinnos hsc dicuntur) ad Thefin 20.

Moinpelgarti 24. Martij) 1586.

Theodorne Beza,Geneuenßs Eccleßa Minisler.

Abrahamui MMfiulat^Bernenßs Eccleßa MtniHer.

.Antoniw Eaiw^Geneuenfis Eccleßa Minifier.

Claudiw Alberiw D.Prifejfior Phtlofephta in Academia Laufannenß.

Petrw HubnerWiGraca lingua in Gymnafio Bernenßpub. Profe/for,

Ref/onßo ad marginalem refutationem.

Danxumvirum dodifTimum amp;nbsp;fortem veritatis aduerfus D. Andream in hoc etiam argumento propugnatoreni idcirco nolui inhac difputatione tanquamrcumproduci, non modo quodab B.j.

-ocr page 202-

194 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A o ACTA

abfcntcnullumhabereni mandatum, fed etiam qubdilium ino-ptimacaufa patrocinio meo minime indigerefeirtm. Qtiid eniin hac de re fentiat nouimus in kae Gt neucnli Ecdelia, in qua fide-lirer fanam doólrinam amp;nbsp;loqucns amp;nbsp;icnbens aliquot annis pio-pofuit, donee Lugduncnfi Batauoriim icholæ ilium fummispre-cibtis euocaiiticoncedere cogcrenmr. Nihil die veto tarn mne nee tarn commode dióbum, quod non di torqueri alio poiïlt, ipfi quoque quotidicexperimur.Cerre quod hie in ipfum dic.ttir, in-feitiam quoque D.Andreæ prodit.Qrpodenim Chriftus Doininus gloriæ dicitur ab Apollolo, non carnis quantu nuis gloriofæ, fed ætcrnæ Deitatis ipfius refpcclu diciturmec quicquam obftat quo-minus , qui etiam quatenus homo eft rebus omnibus creatis do-minatur, maneat tarnen femper in hac carne infra cum qui fubie-cir ci omniaiquo fenfu vt fæpeiam diximus feipfo quoque minor àPatribus voeatur, cuivtinquit Auguft. naturam non abftulit gloria.Eft tarnen,fateor,durum conferui nomen : fed tarnen fetui formam antca oftendimus ex Auguft. Chrifti carni etiam quuin mundum gloriofiftimusiudicabit atrribui. Neevnquam negauil Danæus carnem quoque Chrifti adorandam elfe : ar non fini' pliciter quatenus caro eft,effet enim hoc,vt inquit Cyrillus nó fc' mel.mcra idololatria,fed quatenus propria eft Chrifti caro : quod quum expreflïftîmè tot locis patres docuerinr, amp;nbsp;Sckolaftici quo-quclatria vni Dciratiflicet ab Humanitäre minimè fepararæ.vin-dicent : de Danæus ipfe plcniffimcD. Andicæ rcfpondcrit,caufi nulla eft cur aäiim agamus. Supereft igifur quod ad kune locum attiner, vteafubüciamus quæcxtota difputationecolleiäa amp;ad D.Collocutores miffa, vt quibus de rebus inter nos conucnirct, itidémquenon conueniret ,omnesintell'gerent, remittenda tarnen nobis poftride cenfucrunt: Reófc-nevcróan fecus ilia kif' rinr à nobis ex mutua thefeom Ô( antithefeamp;n amp;nbsp;vtrinque difputa-tis exccrpta,pcne5 Jedores iudicium efto.

- -IN

-ocr page 203-

Coll. Mompelg. rest. 195

IN SECVNDA DISPVTATIONE

inter eofdem aólum eft de perfona Chrifti,fiue de hypoftaticavnioneamp; eins effeéhis ,in qua vtrinque confenfum eft:

fuhßflentiam habeat,cum tlla Diuina ßt creatrix, elr Mi affumtA naturAf fuhßßentiam prAbeat,ciuamuis vnieit ilia vnitione nbsp;nbsp;S Xe'j/sç illi hominit

homo tile nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßtunitus.

B.ij.

-ocr page 204-

A D A C T A IN HOC AVTEM- CON-SENSVM NON EST. z

-Q^od R. collocutores Vvirtembei^genfes hanc comtnunicationt tenfent effefiatuendam vtvnionis hypoßattce effecîumy (ß locum habere tarn in abfiracla humanitatis, ijuam tn concrete hominis appellatiorte: ACproinde tarn vere ac realtter humAnitatem ilium per hypofiattcarn -ntonem diet OmniprsifentemyOmnifeientem^Omnipotentem, t^’mificatri-cem (ß adorandam,lt;juarn ilia omnta de homme tllo afftsmto dtcuntur.

Alteritts autern partis collocutores docent, ßcut, eciam in hypoßattca Vnione,non re£le dtettur humanitas eße Deitas,vere autern dicitur home die eße Deus : ita reHe did non poße,€tiam in ipfa l^nioneyhumanitatem illam OrnniprafentemyOmnifeiam,Omnipotentem,y tuificatneern, ado’ radarn cßc. epuamuis vere dicatur homo tile propter ynitatemperfona ef-fe Omnipotent,OmnißiusyOrnntprafens,yluißcus amp;nbsp;adorandus.

11, ^uod R, D. collocutores yvirtembergenfes nolunt reciprocAfi iHam tdiomatumcommunicationem, ideo^jue aßerant non poße, necde^ here did Deitatemfuißepaßaruy eructßxam, ^c.ficutver'e dictturhic mandas eße Omnipotens,Omnifcia,Omnipr£fens : e^uontam videlicet i» hypo^iatica vnione Deitas nihtl ab humanitateßed humanitas à DeitA-te omnia ßbi communicata receperit.

Altertus autempartis collocutores aßemntyßcut in Concretis enuneds' tisperhypoilaticarnvnionetamreciproce diettur Detss o xàyot eßepaf-fiis cßc.cjuam homo ille eß Omnipotent (ßc, tta etiam quia non obilantt Deitatis aßumentüprAßantta,vna Readern ßt ac plane redproca vnio, vna eß eadem ra'ione neutrum hoc enunciatum ßtverum ; humanitAS eß Omntprßent,Omnipotent (ßc.eß Dettas eßereata paßa eße.

Eade eß expltcatio de carnis viutficandi vt ß adoratione, qua R. D-eoüoeutoret yvtrtembergenfet tpfiquoque humamtati in abftrado/if' tribuunt.

a4lteriut autem partis collocutoret hominiduntaxat in concreto iß A aßtgnant.fidpratereainabltrallo CHempeT tarnen vnitam) humant-tatem agno/cunt, merito did duabus rationibut viuificam. Pnmum qaiA in ea humanitate o AÓyo( omnia qua ad noüram reconciliationem pertd nebant,adimpleuity ß per earn nunc quoque not regit ß feruat. Deinde quod non niß tlltut à nobis per ßdem apprehenfa mterudu Chrtßus vir-tutem illam ßua Deitatipropnam ß/alutficam,beneficta denique orrtnia fuaßiisrnembriscommunicat. Sicetiam ab adoratione Deitatis xój-» minimefeparant alterins partis collocutores humanitatis a-dorationcra ; non tarnen in fe^,nec abfolutc confideratæ, fed ref-pefti-

-ocr page 205-

Coll.MoMPELG. resp. 197 peéliuè, id eft, quia eft Deo KÓyu vnita, (iue e^uita Christ Deitan ^UA proprium ah/olutum eftverA adoratiotjû cbteRum^ non efi flmpH-eiter tgt;eitai,('ed Dettoi incarnata^^fr ilia hutnanitoi, non fimplictter hn-manitas,(èd I9Ô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humamtat.

his lt;puidem ha£lenns diElum eïîo. ^twminùs autem tria re-It^ua de Baptifmojrnaginibtu (Sr Pradeüinattone capita, (ir ipfius habita internos collocutionis argumenta ,ficut ah eo prout tpß Ubuit, inter-polata funt,nuncijuidemperfetjuar,partimprohihecr temporis anguftia^ ^uodad tnflantesnundinas fupereß: partim vêtant occupationesme-liores Eccleßis,vtjjgt;ero, vtiliortsfutura: noflra ^uidem certe atati amp;nbsp;condittoniaccommodatiores yintjuibns ifuodmihivita ßtperejfe T)omi-nus volet,proutmihitj'ùietem concedet, confumere con^litui. Bez.am igitur laceßite,pungitetlancinate,lacerate^Hicun^ue,efuotcuncjue,^uo~ modocuntjuevolettSi epuiex Eeclefiarum amp;nbsp;Scholarumvaflatione rem facitis,^^ ex veFiri dtßimilium infePlatione nomen epuaritis. Non ita tn-ßinit ille.vt errons Spiritum compefcere, (ß vanitatem, ^ua nihil eße lo-ipuacius verèfcnpßt Auguß. co'êrcere fe poße ßeret. Itaejue ßentelhac poHrema cura defunElus,folo vots tpfeßlentio vlcifcetur. Deus autem il-ie Opt.Aïax.velpits Pnncipihus, nbsp;nbsp;RerumpuhlicarumÇapientihusgu-

bernatoribus, conßlia, cohihendis amhitioßs cbquot; petulantibus ingeniis aptiora,fuggerens,velalio ejuouis modo,Eccleßa/tta vulneribus tandem ahquando medebitur. tnterea vero dum ad isla i^uafuperfunt abfoluen-da me compara , vt omnibus alie^uo iudicio praditis, cäquot; minime conten-tioßs conßet,quantum non nos,ßed illt pottus in doElrtna de Pradeiltna-tione à veritate aherrent,qui nos hodie,occafione ex hocplaußbtli apud imperitum vulgus argumenta arrepta tribunitiis ßtis clamortbus, (ß a-cerbißtmtsßcriptis,quaß J'uirlt;pû/xttç amp;nbsp;Keeraptt'^yt infiPlantur, tpßpotitis noflra'aXxfoipcfia.cfundamentum mantfePl'eßubuertentes , ^abfurdtßi-mts,atque adeo impiis errarihus aditum apenentesivifusßum mthi opera pretium faBurus, ft y quod anteaquaque feci. D.Luthert, cuius na-uospenefolosiPitad.ntrantur, veram^ orthodoxam hac de re totam fententiamt non ardentiiis quam folidiits, fid proprie fcripto aduer-fus Erafmim cfl Sophiilas omnes , grauißtme (ß copioßßimi explt-catam , (ß tum ex Dei verbo , turn inutüis ratiombus conflrma-tam , huic priori mea reflonflonis parti fubijceyem : ex cuius ntmirum leiliione paratiores faltem (ß aquiores leèlores ad nollram audien-dam defenflanem accedaait. Quptd fitperefl , tePlis eß mihi Dominus in animam meam, etflnullius d fundamento Orthodoxa Chrifliana fldei aberrantis dogmatis fum confciustparatißimum tamenfemper, pçj^

B.iij.

-ocr page 206-

198 De prædestinatione.'

graüttm,^ fuiße tne dr ejfe,fmptorum omnium meorum ràhonii» in Omni légitima Eccleftanico conuentu reddere : amp;, ßcuhi ex Deiver-bo fuevim edoHus aberraße, non modo in errore noperßeuerareßed etiam monttortbufgratie habere dr ver am verifatem autdißtme vtnßjue ma-nibui ample£li. Q^amvere legitime difceptationis condittonem fi reçu-Jarint aduerfartj^fatts fuperlt;jue,ntfallortlt;juoSpirttu dMcantur,ofiendi(nt,

EX LIBELLO D. L V T H E R I D£

SERVO ARBITRI^O ADVERSVS

Diatriben Erafmi. Tom.i.

Vvitebergcn/i.

t)c voluntate Dei tum occultattum manifefiata. Pag.t^'è’i.b.

■ VR alii kge rangiintur,alijnon tanguntiirvtilH fufcipiant, amp;nbsp;hiconteinnant gratiain oblatam alia qiiæftio cft.Necloco illo Ezech 18. traólacur, qui prædicafa,amp; oBlata mifericordia Dei loquitunnoO de occulta ilia amp;nbsp;metuenda voluntate Dei,ordinan' ris fuoconfilio quos amp;nbsp;quales prædicatæ, amp;nbsp;oblatæ mifcricordia: capaccs,amp; pcrtinaces elfe veilt. Qua.’Voluntas non requirenda, fed cum reuerentia adoranda cft,vt fecrctum longe reuercndiflinaii Maieftatis Diuinæ,fibi foli rcferuatum,ac nobis prohibitum,amp;c.

Et mox ibidem.

Aliter de Dco,vel voluntate Dei nobis prædicata,rcuelata,0-blata,culta,amp; aliter de Deo non prædicato, non rcuelato, non O' blato,non culto difpurandum eft. Quatenus igitur Deus fefeab* fcondit,amp; ignorari à nobis vult, nihil ad nos. Hie verb valet illud, quefupranosnthiladnos.Kç\\ne\\icnà\is eft igitur Deus in MaieRate amp;nbsp;natura fua.Sic enim nihil aliud cum illo nabemus agere, nec amp;nbsp;voluit à nobis agi cum eo : ied quatenus indutus , amp;nbsp;prodirus ell verbo fuo, quo nobis fefe obtulit,cum eo agimus , qubd eft decor amp;nbsp;gloria eius,amp;c.

Et mox Pag. 486.4.

Mulra facit Deus,quæ verbo fuo non oftedit nobis: multa quo-que vulc,qu«'E verbo fuo non oftendit fc vellc. Sic non vult morte peccatoris, verbo fcilicet: vult autem illam voluntate ilia tmpcr-fcrutabili. Verbo cnim nos ditigi,non voluntate ilia imperfcruta-biJi

-ocr page 207-

De Præoestinatione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;199

bill oportet. Atque adcó quisfcfe diiigerc qiieat ad Voluntatein prortus infcrutabilem,amp;: incognofcibilem?Satis cftiiofle tantùin quod fit quidainin Dvo Voluntasimpcrfcrutabilis. Quid vcio, cur, amp;nbsp;quatcnus illa velic, hoc piorfus noii licet quæicrc, optarc, curare,aut tangereded tantum cimere amp;: adorarc.Igitur reófc dici-tiir,Si Deus non vult mortem peccatoris.noflræ \oluntati impii-tandum elf quodperimus.Recfcjinquam, fide Deo prædicato di-xeris.Nam ille vult omms homines faluos fieri dum verbo fiilutis ad omnes venir, vitiumquc elf voluntatis quæ non admictit cum: ficut dicit Macth.23..^one/ vnlui egYegarepullos tuos,z^ nolutßUNc-riim quare Maieftas lila Vitium hoc voluntatis nollræ nontollit, aut mutât in omnibus,quum non fit in poteftate hominis: aut cur illud ti imputet.quum non poflit homo eo cacere.quærere non li-cef.ae 11 multum quæras, nunquam tarnen inuenias, ficut Paulus Rom.9 dicit T « ^uts es nbsp;nbsp;reßiondeas Deo?

EtrurJuspag.i^^j.a.b.Âd dlnd Matth,23.^noties volui.

Nos dicimus,vt lani ante diximusjde fecreta illa voltintate Ma-ieftatis non eflc difputadum temeritatem humanam (quæ perpétua peruetfitate, rcliéfis ncccfTariis illam fcmper impetit öe tentât,) cHcauocandarn amp;nbsp;retrahendam , ncoccupct fcfe fcrutandis illis fecretis Maieftatis,quæ impolhbile eftattingerc, vt quæ habiter lucem inacceflibilcm,tefte Paulo. Occuper verb fcfe cum Deo incarnato,feu cum lefu crucifixo, in quo hint omnes thelauri la-picntiæ ße feientiæ fed abfeonditi : pet hunc enim abunde habet quid feire, amp;nbsp;non feire debcat. Deus igitur incarnatus hie loqui-tw.volui amp;nbsp;tunolnifit. Deusinquam, incarnatus, in hoc mundo mifTus cft,vt vclit,loquatiir,faciat,pattatur, ofterat omnibus omnia quæ funt ad falutem ne,cellaria ; licet plurimos offendat qui fe-creta illa voluntatc Maieftatis,vtl relidi, vcl indurati, non fufei-piunt volentem,loquentem,facientem amp;nbsp;ofFerentem: ficut loan, dicit,£KX tn tenebns lucet, tenebn earn non apprehendunt. Et ite-rum, Inpropriu venit amp;nbsp;fm eum non receperunt. Hums itidem Dei incarnati eft flere, deplorare amp;nbsp;gemete lupcr perditionem impio-rumiquum voluntas Maieftatis ex propofito aliquosrclinquat,amp; reprobet,vr pere.mt.Ncc nobis quætendura cur ita faciac, led rc-uerendus Deus qiiitaliaSe poffit amp;nbsp;vclit.

Et pauló poft,p,z}.87.b.

Dieet hic ratio nafuta, pulchtè inuentum effugium ; vt quotics viargumentorum. vrgcamur , ad voluntatem illam metucndain tccurrainusjöc dtfputatorem vbi moleftus fuerit, ad fiUntium adi-

-ocr page 208-

200 De prædestinati o ne.

gamus. Rcfpondemus non cffc noftrum inuentum » fed ditiinuin icripruris firmatiim præceptum SicPaul.Rom 9. ^QMdigttur tjuA-ntuT' jQuts i/oluntatt ettts repflet? O homo tu t^uis es (jut contendas cum Deo'^n non habetpotefiatern ^gulns,^c.ï:.t Efa.58. A/i« de die in dtem lt;juâ.rnnt ftas measfure volunt, ^uafi gens ijua inflttiam fecertt.R»~ gant me indicia iunitia,amp; appropinquare Deo volant.

Puco his verbis fatis inonftrari, non licere hominibus fcnitari vohinratcm Maieftatis. deinde caufaellbiiiufmodi vt in ilia maxi-Miè pétant pcrucrfi homines, voluntatcm illam mctuendam. Ideo maxime locus eft cos adfilentium amp;nbsp;rcucrentiam hortandi.ln aliis caufis non ita facimus, vbi talia traftantur quorum ratio rcddi po-rcddi nobis mandata cR : quod fi quis pcrgat fcrutari tatio-nem voluntatis illius,nec noftræ monitioni ccdit, hûc finimus ire, amp;nbsp;Gigantum more cum Dco pugnare : fpeâaturi qiios triumphos fit repottaturus , ccrti quod cauamp; noftræ nihil fit detraâ:urus,amp; fuæ nihil colla turns.

'Etpag.j\%'i.a.

Videntur verba ilia coniundiua Cß'volHerio,fivis-ßlt;juis valtßdt-lexeritis,ßman/erittSi etc.) propter Prædeftinationcm Dei fie poni, vt incognitam n obis : amp;nbsp;illam inuoluere,acfi hoc velint dicerc. Si /vte,ß©e/«ex«.Hoceft fi tabs fuerisapud Deum vt voluntstehactc dignetur.fcruandi præccpta,feruaberis. Quo tropo datur inteilig* amp;nbsp;nos nihil poirc,amp; fiquid facimus,Deum in nobis operari.

Etpag.^'ilt;).b.

Qu^id fi hîcratio nafiim rüget, amp;nbsp;dicat. Cur Deus ifta,nimiruni hortari, confolariamp; excitaricrigfque ad pergendum fidèles, pro-miffione mercedis : amp;nbsp;terreri ac deiici minis impios vt definant à malis,ne inflcntur,aut infolefcât in peccatis,amp;c. Cur ifta,inquaro, Deus velit per verba fieri,quum talibus verbis nihil cfficiat : ncque voluntas in vtrain partem fefe vertere poffit, fed totum pendeati virtute amp;nbsp;opéré Spiritus fanfti, qui etiam fine verbo ilta omni» nofict faceri?Diccmus,SicpIacitum eftipfiDeo, vtnon finever-bo,fed per verbum tribuat fpiritum , vt nos habeat fuos coopera-rores, dum forîs fonamus quodintus ipfe folus fpirat, vbi vbi vo-luerit,quæ ramen abfque verbo facerepofser,fcd nô vult. lam qui fumus nos vt voluntatis diuinæ caufam quæramus? Satiseft noise quod Deus ita velit,amp; hanc voluntatcm rcucrcri,diligerc, amp;nbsp;ado-rare decet cocrcira rationis temeritate.Nam amp;nbsp;Chriftus Matrh.ii. nullam aliam rarionem adfert curfapientibus abfcondatur Eiian-gelinm,paruulis reuelerur,quàm quod fie placuit Patri.

-ocr page 209-

DE PRÆDESTIN ATIONE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iOÏ

De di^o Aîofis. E^e indnraho cerPharMniii ex 9.

pa^. 491.4,

Nobis non eft fatis fi dixetis,poteft hîc tropus cfse : fed quæri-tur an debeat amp;nbsp;oporceat tropum bîc efse. Q^od fi non inonftra-ris nccefsario inefse tropüj nihil prorfusefFeceris , ftat ibi verbum Dci,£^ox«^/«r4^o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; fi dixetis fie accipiendum efse ,vel

fie accipi pofse,Ego permittam indurari. Audio quidem fie accipi pofse : audio hune tropum poptilari fermone vulgatum , vt ego perdidi, quia non ftatim correxi erranrem ; kd non eft illi proba-tioni locus. Non quæritur an tropus ille fit in vfu : non item quac-ritur an aliquis poffit cum hoc loco Pauli vfurpare; fed hoc quaeri-tur,An tutum ac certum fit, rcftèhoc loco vfurpari, amp;nbsp;an Paulus velit eo vti; Non dealicno leftoris vfu, fed de ipfius authoris Pauli vfu quæritur. Qiiid faciès confeientiæ fie qtiærcntiîEcce Deus ati' tor dicit, Indurabo cor Pharaonis. aperta amp;nbsp;nota eft fignificatio verbi indurare:homo verb lcdor dicit mihi,Indurate hoc loco eft ; indurandi occafioncm dare, dum non ftatim corrigitur pcccator: l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua autoritäre,quo confilio, qua neceftitate vocis ilia naturalis fi-

i gnificatio mihi fictorquetur’Quid fi errer Icdor.ôc interpres,vn-*

de probatur illam torturam verbi hoc loco fieri debere’Periçulo-fum imb impium eft verbum Dei fine neceftitate, fine authoritatc torquere. An huicanimulæ laboranti ficconfules ? Otigcncsfic fenfit, aut fie; define ralia ferutari, quum (int curiofa. At ilia ref-pondebit hoc ,Mofein, Paulum admoncri oporttierat ante-; quant fcriberent,atque adeô ipfum Deumivt quid nos curiofis amp;nbsp;fuperuacaneis fctiptis diuexantî

Ff tnsx.

Sic opinant! etiam confentiente omnium feculorum induftria, nihil credimus, fedpergimusfic vrgemris tropum hîc nullum elle l polie : fimpliciter verb vt fonant verba fermonem Dei efte acci-’ piendum.Nequeenim noftri arbitrij eft , verbaDei fingere amp;nbsp;te* ’ fingere pro libidine noftra,amp;c.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;491.6.

Et vt vno verbo dicam,illuc redit licentia ifta inrerpretandij vt noua de inaudita grammatica omnia confundantur ; vt quum Deus dicit indurabo corPharaonis , mutatis perfonis fie aecipias, Pharao indùrat fefc mea lenitate ; Deus indurat cor noftrum , id cft.nosipfiiud rauimusnosDeopœnasdifferente. XtemyEuDo-mineerrarenosfecifltSA eft,nos errate fccimus nos-ipfos,te non ca-ftigantc.Ica Deiim milcreti iam non fignificat donate gratiattijauc

-ocr page 210-

201 De Prædestinatione.

cxhibere inifcricordiam,remittcre peccarirmjiuftificare, aut malis libcrarc:fcd contra fignificar infcrre malui'n»amp; caftigarcjamp;c.

Etpag.^^^

Euincic igitiir tcxtus Mofis tropos circfiétos amp;nbsp;nihilihoc loco, longéque aliud amp;nbsp;mains quiddam vltrà bencficentiam , afflictio-neuijôc calligationem fignificari illis vcrbis,£^o tnâurabo cnim ira amp;nbsp;caftigatio inftantior qnàm dum totplagis pcrciitirî vt non femel velut refipifeens illis Pharao.moueatur,fcd non pcf mouctur nec perfeuerat. Quæ eciam Icnicas largior? quàm dum tam facile tollic plagas, toties reducit bonajotics aufert mala? v-traque tarnen nihil faciuntjadhuc àicïtytndurabo. Adhuc liât indu* ratio amp;nbsp;aliam efle necelFc cft quàm tu fomnias.

Etf/aulo pofi-,

Sedfingamus valere fropiim hoc loco, vifuri quoraodo claba' tur,ne affirmare cogatur folius Dei voluntate, noftra veto necelf*' rate omnia fieri: amp;:quomodo cxcufet Deum ncipfefit auótonJ^ caufa nollræindurationis. Si cnim verum cft quod tune indurate Deus dicitur,qnum lenitatc fua tolérât, nec ftatim punit : vtrum' que adhucpcrftat.Nihilominus cnim homoferuit peccato necef* fario,necliberum arbitrium fit melius lenitatc tolerantisDei, fed neceflarib peins , nifi addatur ci Spiritus miferantcDco. Etæque Deus crudclis cfTe videtnr toleràdo per lenitatem homines, atque à nobis prædicari putatur, qnod indnrat volendo, voluntate ilh impcrfcrntabili. Videbirurenim hac lenitatc crudcliflimns, quuni poftic malis noftris picderi Ci vellet, poftetque non tolerate fi vel' lct:imó nifi vellet, tollcrai'c non poftet. Staute ergo ilia voluntate fine qua nihil fit, amp;nbsp;dato quod liberum arbitriiim nihil poflit boni veile, fruftra dicitur, quiequid dicitur pro excufando Deo, accufando libero arbitrio. Semper enim dicit liberum arbitrium, Egff »ff» poffùm-, (p’ Deus »o» vuUyefuidfaciant^z^c,

De cnufa. EleUiffnis amp;nbsp;Reprffbatio»is,pag,^^^.bgt;

Si eft igitur vnins definitionis,ciufdemque impotentiæliberum arbitrium in omnibus hominibus, nulla poteft ratio reddi cur v-num pcrucniat ad gratiam,amp; alterum non perucniat, fi nihil pra:-dicctur quàm lenitastolerantis,amp; caftigatio miferentis Dei.TunC nec Deus quemquam eligct, ncc eleétioni vllus locus relinquitur: fed fola libertas arbitrij,lenitatem,amp;iram acceptans vel refutans. Spoliatns verb Deus virtutc amp;nbsp;fapientiacligendi, quid erit nifi I' doliim fortunæ,cuius nomine omnia temerefiunt? Et tandem eo venietuc vt homines falui fiant amp;nbsp;daranentur ignorante Deo, vt

-ocr page 211-

De Prædestimatiohe. 2.05 qiiinec difcrcucrit ccrta eleftione faluandos Sc damnandos ; fed oblata omnibus tum generali Icnitate tolerante amp;nbsp;indurantc,tnni Mifericordiacorripiente, amp;nbsp;punicnte ; hominibiis reliqucrit vtri velint failli fieri,aut damnari.Ipfe interim forte ad conuiuiiim Æ-thiopum profeduSjVt ait Homerus.Talem Deum nobis amp;nbsp;Arifto-teles pingit, qui dormiat fcilicct amp;nbsp;finat iua bonitate amp;nbsp;corru-ptione vti amp;nbsp;abuti quoflibet. Ncc ratio aliter poteft de ipfo iudi-care-.ficuc enim ipfafpcrnit amp;nbsp;contemnit res diuinas,fiè iudicat ÔC deDco quafi fpernat,i'lt; omiflaeligendi, dilccrnendi,infpirandi fapientia, voluntate præfcntia, bominibiis mandarit ncgotio-fumiftiiddc moleftum opus jlcnitatcm amp;nbsp;iram fuam acccptandi amp;nbsp;refurandi. Hue venitur dum ratione huinanaDcum metiri ,amp; exeufare volumusidum fecrcta Maieftatis non reueremur : fed pe-netramusfcrutantes.vt opprefli glotia,pro vna exeufatione nulle blafphemias euomamuSjamp;c.

Etpa^. 494.4.

Ita fit vt dum foli voluntati Du non permittimus indur3ndi,amp; mifevendi,amp; omnia faciendi voluntatem amp;nbsp;potentiam: ipfi libero arbitrio omnia pofTe tribnamus fine gratia •. quod tarnen negaui-mus.

Cauptfalfi, interpratationis horumverbornrn.E^o

Caufas videamus fingendi tropi hoc loco. Abfiirdum videtur (ait Diatribe^vtDeus non folùm iuftus.fed amp;c bonus induraffe di-catur cor hominis,vt per illiusmalitiam , fuam illuftrarct poten-tiam : Sc Origenes fatetur oceafionem indurationis datam àDco, culpam tarnen in Pharaonem rciicit.

ReEfiondeturmox,

Abfurditas crgolt;/nac(l: principalium caufarnm,ncverhaMo-fis Sc Pauli fimpliciteraccipiantur.Sed caabfurditas in quem pec-cat fidciarticuliim’Ef?»ox, Eodem argumento negabis omnes fi-dei articulos,quód longe abfiirdiffimum fit Deum elle hominem, Virginis filium,crucifixurn , ftdentem ad dexteram patris. Abfur-dum taliacredere. Fingamusergo Sc hic ttopos, cum Arrianis, amp;nbsp;Manichéisme Chriftusfit fimpliciterDeus, aut verus homo, fie pulchi è fcripturas traclabimus.

Sed ncc profunt tropi ad vitandaabfurda. Abfurdum enimma-net ratione indice,vt Deus iuftus,Sc bonus exigat à lib arb.impof-fibilia,Sc ei imputer quod non poflit veile bonum : Sc mbdo de-mentius aut mitius agir,dum non confert fpirirum, quàm h indu-

-ocr page 212-

X04 De prædestinatxone.

rcc.aut indurari permitrat. Hæc diôlabit ratio non-c/rc boni amp;nbsp;iu' fti Dei,quia palpate amp;nbsp;vidcte vult quomodo iit bonus, nô cru-delis.I^ veto comprehcnderct fi diceretur de Deo, Neminem in* durât,neminem damnat, fed omnibus miferctur,omncs faluosfo* cit :nimirum vt dcftruôlo inferno, pofitóque metu mortis, nulla pœna formidaretur futura. Ideo ficæHuat,amp; coiitcndit, vt Deuni exeufet amp;nbsp;defendat iuftum ÿc bonum. Sed amp;nbsp;fides amp;nbsp;fpiritus alitet indicant, qui Deum bonum credunt ctiamfi oinnes homines pet' deret.

Quid refert indiiretur,an indurari mereatur libefiim arbitritiw» quumindurationeceifariô infit, donee inert impotentia ilia, qu* non potert veile bon um fine gratia.

Etmox.Q^omodo Dem opereturmala in nobis.

Quæritiir quomodoDeus mala dicarur in nobis operari, vt, in-durare,traders deftdeyiisjfedHcere,amp;cc. Oportuit ianè verbis Dei có' tentos elle, fimpliciter credere quoddicunt, quum fint opet^ Dei prorfus inenarrabilia ; Tarnen in obfequium rationis, idefi ftultitiæ humanæ,libct ineptirc,amp; ftultcfccre,amp; balbutiendo ten-tare,fi qua poflimus earn mouere.

Primo ctiam ratio concedit, Deum omnia in omnibus opcrati aefine ipfo nihil fieri,ncccfficax elIe.Ert enim omnipotens,amp;p«' tinet id ad omnipotentiam cius,vt ait Paulus ad Ephef. lam Satan amp;nbsp;homo lapfi amp;nbsp;deferti à Deo, non polfunt veile bonum, hoceft) ca qu£E Deo placent,amp; quæDeus vult,fed in fua defideria conuff' fi,quærunt perpecub quæ fua funt.Hæc eorum voluntas amp;nbsp;natnt* ficàDeo auerfa non ert nihil : fed manet voluntas amp;nbsp;natura in troque. Er ca non minus fubicóla fuut fvtpote creatura , amp;nbsp;opus Dei) omnipotentia:, Scattioni diuinx , quàm rcliquæ crcaturx^ opera Dei. Hie vides quum Deus in malis, amp;nbsp;per malos operatuG malaquidem fieri, Deum ramen non malèfacere, quia ipfe bonus malcfacere non poreft) malis inftrumentis vtendo quæ raptum amp;nbsp;motum potentiæ fuæ non polFunt euadcre. Vitium ergo ert in iu' ftrurncntis,quae otiofa erte non finit, fiuntque mala mouente DfU non aliter,quàrn fi faber fccuri ferrata,amp; dérata male fecaret, quia impiusnon poteft no errarc,amp; peccarc, dumraptu diuinæ poten- ! tiæ motus,ociari non finitur, fed velir, cupiar, faciat raliter qnalis wfc eft. Hæc rata amp;nbsp;certa funt fi credimus, omnipotentem elle Deum : amp;nbsp;Impium elfe creaturam Dei : auerfam vero relitftâmquf

-ocr page 213-

De Prædestinatione. 2.05 fibijfinc fpiricu Dei non polie vellc , aut facerebonnm. Omnipo-tentia cnim Dti facit, vt inipins non polTic motum amp;nbsp;adioncm Dei euadcrcjfed ncceirarió illi fubiciäus parcat.Corruptio eins Jen auerfio eins à Deo, facit vt bene moueri aut rapi non poffit. Deus fuam omnipotentiam non poteft omitteic,propter lUius aueriio-nem: Impiiis verb non potell luanianerfionem mutare. Ita ht vt neceiratio pcccet,amp; crret,donec fpiritu Dei corrigatur,amp;c.

Et rnox, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V näe intlMratio.

Indurationis negotium fic habet: Impius, fictit amp;nbsp;Satan eins princepSjtotus verfus ad fc,öc ad fua, non requirit Deum : nec curat quæ Deifunt; fed fuas opes amp;nbsp;glorias,fua opera,fnum regnum omnino quærit,illifque vult in pace frui. Qipod fi quis illi refiftat, aut aliquid horum velit imminuere, eadê auerGone qua illa quæ-rit,etiam mouetur,indignatur,amp;’furit in aduerfarium. Et tarn nó poteft non furere,quàm non poteft nó quærcrc,amp; cupere: amp;nbsp;tam non poteft non cupere,quàm non poteft non elfe creatura Dei,li-eet vitiata.Hic eft ille luror mundi aduerfus Euangelium.

I Hæc ipfa irritatio impiorum,quum Deus illis contrarium dicit, I amp;nbsp;facit, eftipfOrum induratio, amp;nbsp;ingrauatio. Peiores enim Gunt 1 dum ipforum aucrfionirefiftitur,aut dctrahitur.Hîc Pharaoni im-ipio erepturus Deus tyrannidcm.ittitauit eum,5c magis indurauit,

Etrnox.

Nonigitur quifpiam cogitet Dcum,quum dicitur indutarc,aut malum in nobis operari (eft cnim indurate malum facere) id eft Gc facere, quafi de nouo in nobis malum crcet,amp;c.fcd Gc cogitet qui hæc vtcunquevolet mtelligere,in nobis,id eft, per nos,Deum o-pcrari mala,non culpa Dei,fed vitio noftro : qui, quum Gmus natura mali, Deus verb bonus, nos adfione fua pro natura omnipo-tentiæ fuæ rapiens aliter facere non poflit, quàm quod ipfe bonus malo inftrumento malurn faciat, licet hoc malo pro fuafapientia vtatur bene ad gloriam fuam, amp;nbsp;falutcm noftram. Sic Satanæ vo-♦ ■ luntatem malam inucnicns,nonautemcreans,(feddefercnteDeo, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;peccante Satana malam fadtam) arripit operando , amp;nbsp;mouet

M qnotfum vult : licet ilia voluntas mala elTe non deGnat, hoc ipfo

I Dei motu. Hoc modo dixit Dauid. a.Sam.ió. Dominum iuffifle vt

-ocr page 214-

xo6 De PRÆDESTIN ATI o ne.

Semei ipfi malediectet. At externum non erat vllum tale præcep-ptum, quo Deus tarn virulentum amp;nbsp;malum opus, quale eft male-diccre,præcipiar. Refpicit ergo Dauid ad illud, quod Deus omni-pocens dixit,amp; fada lunt.hoc eft,quod verboæterno omnia facit.

mox.

Sic indurat Pharaonem quumimpiat amp;nbsp;malæ eins voluntatioffert verbum,amp; opus,quod ilia odit,vitio fcilicet ingcnicojamp;natu-rali corruptione. Arque qnum Deus Spiritu fuo earn inrtis non mutet, pcrgac vcfb ofFerendo : amp;nbsp;obrrudendo ;vt contra Pharao vires,amp; potentiam fuam confiderans, amp;nbsp;eisconfidens, fit vt hinc inflatus amp;nbsp;fuperbus induretur, amp;nbsp;co magis ac magisirritctur,qiio magis Mofesinftat amp;: minatur. Hæcautem voluntas eins mala, ft fola non mouerctur aut induraretur, fedomnipotens ador quiim illarn agat ineuitabili motu, vt rcliquas creaturas, nccefle eft cam aliquid vcllc. Quum vero Deus fimul foris ofFerar.quod natiirali-tcr illam ii ritat amp;nbsp;offendit, fit vt Pharao nonpoflit euitareindu-raticnem fui, ficut virare non poreft,amp; omnipotentiæ diuinsaquot; dionem amp;r auerfionem,feu maliriam fuæ voluntatis. Quare indurat io Pharaonis per Deum fic impletur,amp;c.

Et mox.

Explofis ergo tropis, amp;nbsp;gloflis hominis, verba Dei fimplicitcf accipimus , nc fit necefle Deum excufare, vel iniquitatis arguctf-Quum enim dicit,£^o ttiduraho cor Pharaonic,ümpïiciter loquitiit, ac fi diceret, Ego fàciam vt cor Pharaonis induretur, feu vt me o-perante, amp;nbsp;faciente induretur. Intus enim generali motuiplaW mouebo voluntatem malam , vt fuo impetu amp;nbsp;curfu volcndipetgat.foris verb oftcram verbum,amp; opus in quod impinger impetus rile malus,quum aliiidnó poflit nifimalc veile :mc, virruteomni* potcntiæ,malum ipfum moucnte,amp;c.

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et

Hinc illud eft quod ferè poft fingulas pJagas repetit Mofes. Elt; indttf^tum efl- cor PharaonisiVfnon dimitferet populum ficut locuttu fnt‘ rat Dom/tjw.'quari dicar,vr verax apparcret Dominus,qui ilium in-durandum prædixerar. Si hie crat vlla vcrtibiliras aut liber cas in .Phaiaonc,quæ in vtrunque potuiflct,non poruiflec Dominus tain certoprædicere eiusindurationem. Nunc quum promittatis,qui necfalli, nec mentiri poteft, ncceflario futurum erar, vt indiirare-tiir.Qimd no fierce nifi eius induratio prorfus elEer extra viresho-minis,amp; in foliiis Dtipoteftate: modoquo diximus fuprà, videlicet quod Deus certiis crat,fefc operationem omnipotentiæ generalem

-ocr page 215-

De Præde s tin atione. ^07 ralcmnô omiffiiruiTi inPharaonc,qiium ncc polfet earn omittcrc.

CwDeus nonceffet amotu ommpotentiiZtMtcurvoluntates impi as non mutet, cùrue Adam ruere fine rit,

amp; nos impures creartttpag.^lt;)6.a.

Quærat quifpiam , cur Deus non ccfléc ab ipfo motu omnipo-tcntiæ quo voluntas impioruni mouetur ,vt pcrgat malaelTc, amp;nbsp;pcior fieri.'’ Refpondctur, hoc cft optare, vt Deus propter impios definat elTcDcuSjdum eins virtutem amp;aôlioneni optas ceflare,fci' licet vt definat efse bonus,ne vlli fiant peiores.

At (inquient rurfus)cur non fimul mutât voluntatesmalas quas mouet?Æe//'9»/?o.-Hocpcrtinet ad fccreta Maieftatis , vbiincom-prehenfibilia funt indicia eins,ncc noftrum hoc cft quçrere ; fed a-dorare myftcria hæc. Quqd fi caro amp;nbsp;fanguis hic oft'enfa mnrinn-ret, murmurer fane, (ed nihil cfticict, Deus ideo non mutabituf. Etfi feandalizati impij difeedaut, Elcóti ramen manebunt. Idem dicetur illis qui quærunt. Cur permiferit Adam rucrc? amp;nbsp;cur nos omnes eodem peccato infeôtos condit? quum potuifset ilium fer-uare amp;nbsp;nos aliunde vel primùm purgato lemine, crearc? nimirum quia Deus eft,cuius voluntatis nulla eft caufa, ncc eft ratio,quæ illi feu menfura, amp;nbsp;régula præfcribatur, quum nihil fit illi æqualc vel luperius ; fed ipfa cft régula omnium.Si cnim efset illi aliqua régula aut menfura, aut caufa aut ratio, iam necDei voluntas efse pof-fct.Non enim quia fic debet aut debuic veile,ideb rebtuin eft qubd vult; fed contrà,quiaipfe fic vult,ideb debet rcótum efsc quod fit. Creaturæ voluntati caufa amp;nbsp;ratio præfcribitur , fed non ercatoris voluntati,nifi alium illi præfeceris crcatorcm.

AltaobieEiio,eMf:juefilutio.pag.j^lt;fi.b.

Scilicet hoc oftendit fenlum ilium comraunem, feu rationcm naturalem, quod Deus mera voluntatc fua homines deferat, indn-ret, damnet, quafi dcleélctur pcccatis amp;nbsp;cruciatibus miterorurh tantis amp;nbsp;æternis, qui prædicatur tantæ mifcricoïdiæ amp;nbsp;bonitatis, amp;c. Hociniquum, hoc crudcle,hocintolerabile vifum eft dcDeo fentire,Scc.

At ipfamct ratio naturalis, quæ neceffitatc ilia ofFcnditur, cogi-tur earn concedere proprio fuoindicio,etiam fine vllafcriptura conniâia.Omnes eninj homines habent ctiam hanefententiam in cordibus fuis fcriptam,eâmque amp;nbsp;agnofennt amp;nbsp;probant, licet in-uiti. Primo Deum efse omnipotentem gt;nbsp;non folùm potentia, fed etiam adione ; alioqui ridiculus foret Deus. Deinde ipfum omnia nofscjSc præfcire,neque crrare,ncque falli pofse. His conceflis co-

-ocr page 216-

loS* De præde stin atione.

guntur incuirabili confequentia admitcere, nos non fieri noftra voliintate,redneceffirate:item nos non facereqnod libet,pro iure ar bit ri j libcri, fed proue Deus præfciuit amp;nbsp;agit confilio, amp;nbsp;vir-tutcinfallibili5amp; imrnutabili,amp;c.

De dt^o Mofis Gen-i'ÿ.Âiaiorferuiet minori.

Hune locum fie cludic Diatribe,quod propviè nôn pertineat ad faluté hominis. Poteilcnim Deus veile,vc homo feruus fit amp;nbsp;pauper,nee tarnen reiiciatur ab æterna falure.

Rcfponfio.Efio fané,nihil pertineat locus illc ad falutem hominis, fed de retnporali feruituteinttlligatur (quod non eft verum) tarnen à Paulo reólè , amp;nbsp;efficaciter adducitut, vt probet non per meritalacob, ant Efau : fed per vocantem diólum elle ad Saram M.morferttiet minori, Paulus enim difputat an illi virtute.aut meri-tisliberiarbitrij peruenerint ad id quod de iis dicir,probat que in-uictis verbis Senptur« quod non : fed fola vocantis gratia, quod nondum nati, nihil boniaut mali operarifuerint,«See.

Eemoxpag.'ÿQX.b.

Quid liberum arbitriuni iunit lacob? quid obfuit Efau? quuin iam præfcientiæ, deftinationc Dei vterque nondum natus, nr hilque operatus, definitus eft qualia effet recepturus; fcilicet vt ille feruirct, hie dominaretur. Premia decernuntur antequam 0-pcrarij nafcantur,lt;S£ operentur.

Etmox,

Non hoc iam quçritur, An feruitus ilia pertineat ad falutem,fed quomerito illi imponatur,qui non merucrat?

Deinde quod non de feruitute fola agatMofes,amp; quodrcólè Paulus de filurc æterna hunc locum intelligat,conuincitur ex ipfo textu,fic enim habet oraculum in Mofe, Duopopuli ex vterotuodi-uidenturpoptilufquepopMlumfnperabit,Si, Maiorfer-.uetminori. Hic manifeflc duo popnli dilcernuntur , Alter in gratiam Dcirecipiquot; tut,licet minor,vt vincar maiorem, non viribus, fedfauente Deo: alioqui quomodo vincat minor maiorem , nifi fit Deus cum eoî Qiium igitur minor fururus fit populus Dei,non folùm ibi domi' nario externa traélatur, aut feruitus, fed omnia quæ pertinent ad popnl imDei.benediélio, verbum,Spiritus, promiflîoChrifii,amp; regnum æfernum:id quod etiam poftea latins fcripturacófirmat, vbi Iacob benedici, amp;nbsp;promifiiones amp;nbsp;regnum accipcrc fcribit, quæ omnia Paulus breuiter indicat, dum dicir, Maiorem feruitu-rum efie minorijnos ad Mofen remitttns,latius hæc traólantem.

Dt

-ocr page 217-

De pkædestinatione. xoj

De loco Jldalachiit Iacob dilexi,Efau autcm odio habui. pag.^oo.b, Tripliciinduftriatorquet hune locum Diatribe. Prima cftjSili-teram vrgeas , inquit, Deus non amat vt nos amamus » nec odit quenquam.quum in Deum non cadant affeôtus.

Et pagina ^ot.a.

Refponfio : Quid audio î An quæricur quomodo Deus amet amp;nbsp;odiat,ac non potius cur amet amp;nbsp;odiat? Pulchrè feimus, qnod Deus non amat auc odit quemadmodum nos,fiquidcm nosmutabiliter, amp;nbsp;amamus amp;nbsp;odimus; nie æterna amp;nbsp;immutabili natura amat amp;nbsp;odit. Sic non caduntin ilium accidentia, amp;nbsp;afteftus. Arque hoc ipfiim eft qnod liberum atbitrium cogit nihil efle, Quqdæternus amp;nbsp;immutabilis ht amor,ætcrnum odiura erga homines antequam tnundus fieret, non folùm ante meritum amp;nbsp;opus liberi arbitrij, omniâquc necefiaribin nobis fieri, fecundum quod ille vel amat, vel non amat ab æterno, vt non folùm amor Dci fed etiam modus amandi.neccfiitatem nobis inférât,amp;c.

Sed efio vt amor Dei fit effeélus amoris, amp;nbsp;odium fit cfFeftus odij ; nunquid illi effeélus citra amp;nbsp;præter Dei voluntatem fiuntîSi nô fiunt nifi volcnte Deo,iam qnod vult Deus ideb vocarit Iacob antequam nafccretur, quia dilexerit eum , non autcm diledus fit priusà Iacob,aut meritocius vllo permotus,amp;c.

Altera induftria eft, quod non videtur loqiù de odio quo dam-namur in æternum,fed de temporaria afflidione.

Refponfio, Quid hoc ad rem? quum Paulus probet illam affli-dioné fine mcrito,folôque Dci odiOjillatam Efau? Qu^æ fuit enim caufaamandi Iacob, amp;nbsp;odiohabendi Efauapud Deum , quum illi nondum eflent ? lam illudfalfum cftMalachiam folùm loqui de temporaria afflidione, aut de deftruenda Edomæa; fed Ifraëlitis exprobrat ingratitudinem,quod quum Deusillos dilexerit,illi tarnen neque viciflim diligant, vt pattern ; neque timeant vtDomi-num.Diîcxiffe ante probat tum ex Scriptura,tum ex operc.Qinim enim Iacob amp;nbsp;Efau efient fratres, Gen. i5,tamen Iacob dilexit, amp;nbsp;elegit, antequam nafeeretur, Efau verb fie odit, vt regionem cius redegerit in folitudinem. Item lacobum quidem rcduxit è captiui-tatc,amp; reftituit. at Edumæos non fiuit reftitui, fed minabatur eis dcft:rudioncm,amp;c.

Etmoxpag.^oi-b. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, /n-n.-

Quomodo ftabit nunequod Prophetade temporaria afflidio» ne loquatutî quum euidentibus verbis teftetur, fcfc loqui de duo-

i

-ocr page 218-

2ao De prædestinatione.

bus populis à duobus Patriarchis natis : Ilium fufceptum in popu' lum,amp; fcruacum: hune vero rdiótum' ôi randem dcftruélum.Suf-cipere in populum , non pertinct tantum ad tcmporalia bona vcl malazfcd ad omnia. Neque cnim Deus uofter tâtùm temporalium Deus cft,lcd omniumjamp;: c.

Tertia induftriaeft, Q^od djeaturDeus odifTe nondum natos, quia præfcit illos gefturos odio digna.Iudços itaque meritb incre-dulitatis excifos,genres veto merito hdei infcrtas.dec.

Refponfio : Non difputamus de excifione aur infertionc: fed an qui poffint vel credere vel difcredcre vi liberi arbitrij : nec qui fint Cïedentes , qui non : nec quid fequatur credentes amp;nbsp;diicredentcs: fed quo merito, quo opéré perueniant ad fidem, qua inieruntut, aut adinfidelitatem quaexcinduntur, Paulus hîc docet quod nul' lo noftro opete, fed folo amore, amp;nbsp;odio Dei hoc contingat. Vbi verb contigerit exhortâtuc vtperfeuerent, ne excindantur. At cx-hortatio non probat quid nos poffimus,fed quid debeamus.

De loco Fault z.Tim.i.ln dorno magna ejfe vafa aurea , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;lutea z^c.pag.^Qz.

Turn fequitur hmilitudo,fcilicet elle vafadiuerfà, alia in contir meliam. His abfoJuitur doóliina qubd vafa non feipfa parent, fed herus. Hoc vult amp;nbsp;Rom.p. qubd ngulus potcllatem habet amp;c. Si c^uod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi juiefe emundauent ab tH-is, non de fordibus intel'

hgi,fed de vafis contumeliæ, vt fit fenfus , fiquis ftparatus maniequot; rit,ac non inter impios magiftros mifccatur,erit vas honoris amp;c.

Pag.iQz.a.

Non enim fequitur quenquam idco fefe vi liberi arbitrij polie mundarc.Summa,fi ilta elufio valet, tota dilputatio Pauli nihil va* let.Fruftra enim inducerct murmurantes aduerfus figulum Deuni, fi cuipa vafis, amp;nbsp;non figuli elfe videretur. Quis enim murmuret,fi audiat damnari dignum damnatione? Hinc verb murmuratioßis humanæ.videlicet,qubd non vafi,fcd figulofit imputandum, q«* creet,amp; temperet lutum,fi vas coniieitur in ignem æternum quod nihil eommeruir,nifi qubd fui iuris non eft. Id verb eft quod Pau* lus diccre facit impios, Quidadhucquæritur? voluntati eins quis refiftit? Hocert illud quod humana ratio neque capere, neque ferre poteft.Vult enim Deum agere iure humano,vtraciat quod ipüs rectum videtur, aut rationemreddat cur fit Deus : amp;nbsp;ita redigen-diis erit Deus in ordincm, amp;nbsp;præfcribendæ illi leges vt non damnet quenquam, ni fi qui noftro iudicio id meruerit, amp;nbsp;figulus fa-cùt vas in contumeliatn çx, metitis pcæcedencibus,amp;c.

Vcrùm

-ocr page 219-

De Prædestinatione. in

Verùtn fi ficoperatur Deus vt mérita fpcftet, cur illi murmurant amp;nbsp;cxpoftulantPQ, lü opus Paulo,illos compefcere?Deinde v-bi mancc poteftas figuü faciédijquod vult,fi meritis amp;nbsp;legibus füb-icôtus, non finitiir facere quod vult, fed txigitur faccrc quod de-bct'Puguat enim refpeétus mericorum, cum potcPatcaclibcrtate facicudi quod vult, vt ille probat Paterfamilias,qui operariis mut-miiranribus, amp;nbsp;ius poftulantibus, oppofuit libettatem voluntatis in bonis fuis Matth.io. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;•

Sedfiogamus Deum talem efTc oporterc,qui mérita rcfpiciat in damnandis.Nonne panter contcndcmus amp;nbsp;ccmccdcmus, vf lt;$ein-faluandis mérita fpcétetîSi rationcm fcqui volumUs çquèiniqiium eÛ indignos coronari, atquc indignos puniri. Deum igitur quot;»niquu; declarabimuSjVt qui raalis amp;nbsp;impiis dcleâ:erur, amp;nbsp;impictatcmœo-tum præmiis inuitet corbriet. At væ nobis tunc mifcris apud ilium Deum. Qu^is enim faluus erit? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Vide neqiiitiam cordis bumani,Deum,quum indignos fine me-ritis faluatjimb quum multis de meritis faluat impios,non acctifat iniquitatis , non expoftulat cur boc velit,quum fit iniquiflimum etiam fefe iudicetfed quia fibicorartiodum Sc plaufibile eft,æquura amp;nbsp;bonum iudicat. At quum imrheritos damnat, quia bOc incom-modnm fibieft, hociniquum,bocintolerabileett, hîc cxpoftuia^ tur,bic raurmuratur,htc blafphematur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. i

Ratio ergo in hac caufa non iudicat fecundura æquitatem^ fed fecundum affcélum.Si cnim acquitatem fpeâaret,æquc cxpoftula-ret cum Deo dum indignos coronat, atque dum immentos dam-^i nat.Æquè etiam Dfum laudaret, amp;nbsp;præuicaret dum damnatim-meriros,atquefacit dum indignos faluat.Vtvobique enim par ini-quitas,fi feufum noftrum fpedesmifi non fucrit æquè iniquum » fi Cain ob bomicidium laudes,tcgcmque facias ; atque fi Habel in-riocentem in earcerem coniicias,atque occidas.

Qiium igitur ratiolaudct Deum indignos faluantem.arguat verb immentos damnaute, conuincitur nonlaudare Dcum,vt Deiigt; fed vt fuo commodo fcruientcmihoc eft feipfam , qiiSe fua funt, in Deoquærit amp;laudat,non Dcum, amp;nbsp;quæDci fi nt. At fi placet Deus indignos coronans , non debet dilciplicere immeritos dam-nans.Si illtc iiiftus eft.cur non bic iuftus erit’lllic gratiam amp;nbsp;m.ife-ticordiam fpargir in indignos, hîc iram , Sc fcucrifatem fparg't in immeritosiytrobiquenimius ,Sc iniqiu sapud homines fediuftus ficverax apud feipfum. Nam q'’omodo hoc iufl m fir vt indignos coronetâncompiehcnfibile eft tnodb ; videbimus autem quumil-.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D.ij.

-ocr page 220-

XU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De PRÆDESTINATIONE.

lue vcnerimusjvbi iam non credetur, fed reuelata facie vîdebinir. Itaque qiiomodo hociuftum fie vtimmericos damner, incoinpre-henfibileeft modo, creditur ramen donee reuelabirur fiiiushominis.

Etpag. 524. h.

Conclußo taüus dtß)ntattonts,de damnations Im-ptorum-, Dst tnlittta.

Siautem idmouer,quod difficile fit elementiam , amp;æqniratera Dei tnerijVt qui damner immeritos, hoc eft impios cinfinodi, qui in impietate nari,non polfunt vllaratione iibi confulere,quinini' pij fint,mancant, acdamnentiir: cogantiirque ncceffirate natiirst peccare, amp;nbsp;perire(ficuc Paulus Dicit, Eramus omnesfilij ira, cjutmaà-modum amp;■ cateri} quum taies creentur ab ipfomet Deo , exfemi' ne vitiato, per vnius Adæ peccatum.Æej^.Hic honoradus, Si teae^ rendus cft Deus clementiHimus in lis quos iuftificat amp;nbsp;faluatin-digniffimos.donandiimquc eft nonnihil Diuinæ eins fapientiæ» vt iuftus elle credatur,vbi iniquus nobis eile videtur. Si enim talis effet eiusluftitia.quæhumano captunon polfet iudicari efle iufta» plane non efl'et diuina, amp;nihilo differret ab humana iuftitia.At quum fit Deus verus amp;nbsp;vnus, deinde torus incomprehcnfibilis,amp; inacceffibilis humana ratione,par eft,imô necefiarium eft,vt amp;nbsp;iu-ftitia fua fit incomprehenfibilis.ficut Paulus etiam exclamat,dices, O altitudo diuitiarum fapisntia amp;nbsp;fcisntia nei,lt;juàm incomprehenß^^ liafunt Indicia sim inuefitgabtles via ei«^!Rom. 11. Incompre-hcnfibilia veto non cflènt, fi per omnia capere valeremus, quare fint lufta.Quid eft homo comparatus Deo?amp;c.

Sifatemur,narnra etiam Magiftra,humanam potétiam, fapieu-tiam,fcientiam,amp; omnia noftranihil elfe,fiaddiuinitatem confe-rantur, quæ eft noftra peruerfitas, vt folam inftitiam , amp;nbsp;iudicium Dei vexemusPamp;iudicio noftro rantùm arrogemus,vtdiuinumiu-diciuni çomprehendere,indicate,amp; æftimare velimus? Q^rc non fimilitef amp;nbsp;hîc dicimns, Iudicium noftrum nihil eft fi diuinoiudi-cio comparetur?Confule rationem ipfam,fi non conuifta cogetut fefe ftiiltam,amp; temerariam confiteri,quod Iudicium Dei non finit clTe incomprehenfibile, quum caetera diuina omnia fateatur in* comprehenfibilia. Scilicet, in omnibus aliis Deo concedimus ma-ieftatem diuinam,in folo iudicio parati fumus id negate, nec tan* tifper polTumus credeteeum eflciuftum, quum nobis promiferit, fore,vbi gloriam fuam reuelarit, vt qmnes tum yidearaus, Sc pal-

-ocr page 221-

De prædestinatione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aij

pemus.eum fuine,amp; elle luftum.

Dabo exemplum ad confirmandam hanefidem, amp;nbsp;côfolandum ilium oculum nequam, qui Deum fufpcdum habet de iniquitate. Ecce fie Deus admiiuftratmundum iftum corporalem » in rebus extcrnis.vt firationis humanæ indicium fpcótes,amp; fequaris,coga' ris dicere aut nullum effe Deum,aut iniqunm elfe (vt ille ait,Solli-eitor nullos fæpeputareDeos) quod profperrimè habtant mali» contràinfœliciflimè boni, tellantibus prouerbiisamp; expeiientia. lob.r9.Pfalm.7j. Nonne omnium iudicio iniquiffimum cft malos fortunari,amp; bonos affligi? At ita fert curfus mundi. Etfi veio hîc non folùra fummaingénia eô lapfa fint, vt Deû elfe negent amp;nbsp;for-tunam omnia temerè verfare fingantjed Sic Prophetæ ler.lob.Da-uidjamp;t alij pi),qui Deum efle crediderunt, magis de iniquitate Dei tentati fuerint : tarnen hæc tcntatio,amp; iniqnitas Dei collitur facil-limè per lueem Euangelij, amp;nbsp;cognitioncm gratiæ, qua docemur. Impies quidem corporaliter florcre, fed anima pctdi ; efleque vilain poft hanc vitam, in qua quicquid hic non eft punitum, amp;nbsp;re-muncratum,illic punietur,amp; remunerabitur,amp;c.

Sic igitur lux Euangelij, quæ foloVerboÔe fide valet »tantum efficit,vt ifta quæftio omnibus fcculis traâ:ata,amp; nunquam foluta, tam facile dirimatur.Quid putas fiiturum vbi ceftante InmineVer-bi,amp; fidei, Maieftas diuina per fele reuelabitur? Annô putas quod turn lumen gloriæ hanc quæftionem facillimè foluere poftlt, quæ in lumine verbi,aut gratiæ eft infolubilis: quum lumen gratiæ tam facile foluerit quæftionem in lumine naturæ infolubilemîTriami-hiluminaponejLumen naturæjlumégratiæ, amp;nbsp;lumen gloriæ,amp;c.

In lumine naturæ eft infolubile, hoc effe iuftum,qubd bonus af-fligacur, amp;nbsp;malus benè habeat. Ac hoc di 11bluit lumen gratiæ. In lumine gratiçeft infolubile,quomodo Deus damnet cum,qui non poteft vlhs fuis viribus aliud,facere quàra pcccare,amp; reus effe. Hîc tam lumen naturæ, quàm lumen gratiæ diéfant, culpam effe non miferihominis,fediniquiDéi: qui hominem impium gratis , fine mentis coconat,amp; ahum non coronar, fed damnat, forte minus, vel fahem non magis, impium. At lumen gloriæ aliud diclat,amp; Deum,cuius indicium modb eft incompnhcnfibilisinftitiæ , tunc oftendit effe iuftiffimæ,amp; manifcftiffimæ iuftitiæ tantum : vt intc-lim credamus,moniti ôc confirmati exemple lurainis gratrç, quod fimile miraculum in natuxali lumine implet.

D.üj,

-ocr page 222-

114 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRÆDESTIN ATIONE.

F.t mox. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

Hic arbirror pio, Sc qui verirati fine pcrtinacj'a ccdere volet, a-biindè fatis eficfaótuin. Si crcdirnus vcrum cfic, qiiod Deus præ-fcir,amp; piæordinat omnia, tum nequcfalli, ncque impediri poteft ipfius præ(cicntia,amp;; prædefiinationc. Dciiidc nihil fitri,nifi ipfo volcntc(id quod ratio ipfa cogitur conccdcrc)fimul vel ipfa ratio-nc trfte,Nullum pocelt elR* liberum arbitrium in homine vel Angelo,aut vlla crearura.

HitchaEl''n'/i,ex Lutheri libellotDefirito Arbttria, aduarfw Eraf-mum^sxcerptafunt. .1

!’F '1 N,I S..

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ■ - .;r;

■'•i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ! r - V .

Errata ficcorrigito.

f .5?.Z.i;.^«onj4»i f.iS.l.g fræp’ntia l'}^ tnßciäfi’ lo.jedhumanitatemfuijjiduntaxat

^•6) i-6.negaritgt; f 7i.li.lt;;-inrer»nicigt;rforatium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f Sj t-il-

reiiffM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßueren (tilrieHiui attrtbutum. p 9l l.lS.comfgt;lexim.

‘luxmvaca.mui. l.i^.theßm.9 p-9i-l.^.vnioneni: exdemtam. p 9^-S iS H^nc- p-fS. l-lAntrextum. p-97ll9.xolx,t. ^\.dele {) p.9iLlidetevt, pH)7.l.lS.iiiilt froneque- p-Jll l.jo ab iflis p.ui.l.^t.quo ntod» multade. p.nj'.i.ti immenfa l!r dimenßt. p ttx^.tg.prnprtt vt nul/unt ad l.iamp;.Humanitatereipfa [itnt. p.n^.lao i» f aßeriore- l.ld.inpriore. p.Mo I.Z7 eß ö' xcyie p.119amp; d zo.ßdloitniana illa natura eut» lypoftaß, pdf^ l.z.S.K^urßum amp;• 116 efl'i p 140.Zio titre duos raturatzi p.ti^6 I7 ßmul, p.i\l.ly. eilte form le, p-K^ lZi.qua tamend-lt nan inent, p-i(O, Iri^-eflDeitatis, pA64- t ^e.pnjfe, p.t7O 1.40 humanarecipiunt, pijibafei qitatentii Deut efl l.xz nonßt, l zVi.funt hominit. p V7i-l l'i attribuuntuit p-l77 l It-}îili]perfina,l.tfi.i'.eleefî,l 14.«gt; fenec,l zS.ris ad'iur,vt p.lio.i xj. Seßione, Izzcar* ne} pMlt;; l.zx dißinHum,l tiO.partibut'gt; p.ige.t n. amp;zitperl.t4 faPîa HomoDeus, l.ia.nei,in quo Hicautem, p l9X l lZ quidtmlt;eredin!ut, p.i94.l.4.dtgt;nec eitm pl?S l.7 falnx, p.tfS.l.z'^.tßeverum, p.J97-i.4O.mihifum, p.xÿg.t.19 participes.

.Numeros paginarum in iis quæ cxD.Lutheroexcerptæ funt non eft cur ledor morctur, defcriptorisculpadeprauatos,optima tarnen fide excerptos.

-ocr page 223-

-ocr page 224-

0lt;gt;l