Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:

http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • de rug van het boek

• • de kopsnede

• • de frontsnede

• • de staartsnede

• • het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • the spine

• • the head edge

• • the fore edge

• • the bottom edge

• • the back board

«

Il von ie o

S La VO ß nbsp;nbsp;nbsp;’

Chronica Slauorum,

S E V

ANNALES

HELMOLDI, P re S B y TERI BVZOVIENSIS IN AGRO LVBECEN-si: HISQVE SVBIECTVM DERELICTO-rum Supplemeotum arn o ld i Abbatis Lubecenfis.

omnid e diligenti codicum mdnuÇcriptorum colldtioneßdeliter reflituta^ acceßione locu^letißima,hoc eïißx Itbrorum^adauùfafunt:

opera amp;nbsp;fhudio

REINE RI REINE CCII

S T E I N H E M I I, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ' 1' ■ •

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ■ • .71

Infineadiecimus Appendicem tergeminam,decommunibus gentium Germanica« rum amp;nbsp;Henetarum appellationibus : de illufttifs. Billingoriim familia: de Genea-logiaftirpisEftenfisjqiiarunihæcpaternamjiUaperauiam Wulfhildin maternam Jl E N RI c o Leoni originem dedjt.

CVM SVBIECTO INDIC.E.'

FRANCOFVRTI

ApudAndreamWechelum,

M. D. L X X X I.

î—j Kb es in hoc Opere^ Le^ or gueulent am Slauorum,fea Hene^ '*■ tor urn maris ‘Baltici accolarum^hi^ioriam, habet OLfirum è proßipia Francicaj Saxonica, Sueuica, multorume^ aliorum QermaniA Frincipum} nec non exteraram aliquot gentium, irt primis ^jerb HëNB^CI LE ON IS, à quo illußriß. Du-^ cum Brunßiicenfium Luneburg.domus elb, resgeßaa: undein antiquit atü traSlatu informari non minort cum fruHu quam 'voluptate poßü.

Helmoldi amp;nbsp;Arnoldi

/

RELIGIOSIsV ILLVSTRIS.

SIMVMQJ'E PRINC. ET DOMINVM DN.

Henricvm Ivlivm, antistitem Halberstad.

Ducem Brunfuic.amp; Luneburg.Dominumfuum clementiß.patronumque be-nigniflimum,

Proœmium

REINERI REINECCII STEINHEMit

A X I M Æ multiplicis prushet 'utilitatis jrti* élum^njelpotius cumprimis necefjarium eflj ino-mni dochinarum genere tn[^icere ac deguflarefon tes.Solentenim hi amp;nbsp;limifidiores amp;nbsp;dulciores effe^ cum nu ul I nbsp;nbsp;corrugi, eo igfo dum ducuntuvt cœno

fecibus ferme turbenturj nec raro plane quaß degenerent.

Hoc ita ft^in dijciplinte c^terarum tam dignitatisexceüentia, qudm emolumenti'viac'va-^

rietate facileprincipis, Hifloria inquam traclatione, etiamatque etiam opéra danda efi, 'vtfonteshoc eß, annales nbsp;nbsp;id genus alia monumenta, 'vnde iufla

expofitiones inßitui nbsp;nbsp;nbsp;contexi fient ^fimul indagenturfimul conferuentur.

Necjue hic fcrupulum iniicere cuiquam debet, guod ejuidnofira autaliarum gentium hominibuspofl Komani Imperij occafum confripti funt, 'vel barbare loquantur, njel ca deficiantur orationis maieflate, cjuam Qratores ajfeólant, Jilibi enim delici^e ifllt;e cju^erend.^ funf.hic r er urn cognitio, nbsp;nbsp;nbsp;'veritatisfludiu^

fufßceredebent. Keferoq^eodem religionisinculcationem,in quam-vbihian--nalium fcriptores delabuntur, eforum temporumfperfitiofsoptnionibusat^ que dogmatisfepenumero crafè ^grauiter impingut. bJam 'vnde hoe nofro^ ea quidem partefelicifimo feculo,illam pius animus hauriat,praterfripta Bi^ hlica fmmorum 'virorum extant monumenta plurima

C V M igitur (^mihi ißo in genere conarialiquid liber et,accidit forte ut in annales Melmoldi inciderem. Pr af er ebant hi exprefionis auólorem Sigifmun-dum Schorkfliu Naumburg, edmq-, ornabatprafixa Philippi Melanchthonis prafatio.Notatum etiam tempus ßuerat,ciim primùm uidere lucem cœpifent, nempeannus lefu Chrifli M. D. L KI. Qtsanquam editionempof feptende-dm anno rum interuallum repetitam,indices Francofurtenfs ofendunt'. quam tarneneditionem nondumuideremihicontigit, E/Î autemquod uehementer Schorkflij opera debeatur,eaf uiro illi laus non poterit non apud doâîos b»-“

nos perynanere integra. Nos omnia ad peculiar e quoddam inflitutum noflrum reuocdda duximus, cumflcilicet Schorkßliana editio reliquiffet,in (juofleri ope-Yeepreciumpoffet. Q^ptm ad rem cum mannflriptis codicibus opus eßet, dum in iis con^uirendis nihilnon molior,el^ inprimis amicorum opem imploro, tandem ceuvirguladiuina duo off'erutur,alter Andrere Puchenijd Martino Chemni-cioy alter à Cbrifliano Diflelmeierio. Nec 'vel de Puchenio velde Qhemnicio, Quorum iliumEccleßa Lubecefls^hunc BrunfluicenflsDoAoremfleu'nt'uetuflo Ifldori vocabulo appellamus,Superintendentem habet,addendum hic praterea alii^uid putaui'.EAqsfleAata Diflelmeierij dignitas,efl in litter is eruditio,ßunt c^eteraingenilfortunaqs ornamenta^necjue objeura in rem litterariam nbsp;nbsp;homi

nes do Aos merit a,in medtOj^vt alio nullo pr^econio noflro indigeant. Nnum iflud dicoj tarn mepriuatim, qudmpublice oA de hocpricclarißimo beneflcio debere. Jam guod ad codices attinet, equidem illos amp;nbsp;interfl amp;nbsp;cum exprejflo Schorls-Hano diligenter contuli. Ac conueniebatidemSchorkelianus prorfus cuPuche-niano'.mflt quodhic cum capitum numeris nbsp;nbsp;inflriptionibus,tumpriorum duo-

r-um librorum diflin Aione,car ebat,deniqueetiam locupletior erat. Placuitau-tern librorum diflinAionem nona cum capitum numeris retinere: quippe qu^e v~ tr aque mirifice memoriiC [eruiantjÇj reflondeant edit ionib us,qute de ali'is argu^ mAis d nobisfùjceptlt;^flunt. Inflripttones tarnen capitum remoui,quod recentio-res eflentjid eA,no Helmoldum 'velArnoldum habere auAores,fld aliunde ir-repflflc,'videretur.Ac fleubi inflngulis ojocibus diuerflitas occurreret,nec ei em~ phafls flbeflet,non etiamflententi^e obfleuritas -velambiguitas oflunderetur,de-nique nihil notabile pr^efl ferret, aut quippiam deejjet, curiojus ea in re efle no-liti,fldflmpliciter Schorkelianam editionemflecutusfum. Aceeßionem Puche^ niani codicis profeAo inflgnem,nempeflx librorum,reperimus.Mtque 'vtinam non vel aduerja qu^edamfatorum 'v'is,'vel tempor urn iniuria deformiterflnem mutilaßet,aut etiam auAori 'vitlt;c huius 'vfurajrui diutius licuiflet. Nam è quo horumpotißimum 'vitium iflud obuenerit,incertum efl.Sedpergo nunc ad Di-flelmeierianum codicem: cuius id veluti meritumproprium eA, quodadditam in hiflorioe Helmoldiprimum librumprafationem habet, qua tarn Schorkßlia-nusquam Puchenianuscaret. De reliquis difcrepantiamirificaeA,flc'vt Di-flelmeierianum codicem exemplum plane diuerjumflatuam. Sunt enim narra-tiones amp;nbsp;rebus eSr 'verb ’ts imperfeAiores,imo alicubi integra capita deflderan-tur.Mc licet plerunque flntentia reflondeat, in orationis tarnen contextu, quo Diflelmeierianus codex epitomenrepraflntat ,^t altera exempla propius ad hifloricam copiam accedunt,difcrimen eA. Nt inde conieAura nbsp;nbsp;opinione augurer,hifloriam Helmoldi diuerfls exeplisexiifle, nbsp;nbsp;principio quiâem rudius,

cuius exemplum flt Diflelmeierianus codex,deinde ubiflb incudem auAor re-uocaßetyeN accuratiorem limam adhibuiflet,politius amp;nbsp;locupletius,cuius exe-plum credi reAeSchorflelianus nbsp;nbsp;Puchenianus codexpofle 'iiidetur. Nam id

inflitutum hominibus do Ais ‘vfltatißijnum efl:nec abs re Publ.Mimus difeipu-lum prioris pofleriorem diem appellauit. Q^a autem tanta diuerfltas diflin Aa propemodum ac noiiam editionempoflulabat, nos in Diflelmeieriano codice lacunas, aut ‘vbi expofltio defleeret, omiflmus, conflititque iflaparte opera noflra

P R o OE M I V M.

'vniuerß. tantum in 'verhùßngulis^ aut vbi maiorßenßs concinnttas appareret, Deßnit Diflelmeierianuscodexeo loco^ iuqy'verhujquibus cateri: idcjuodar-’ gumento efl^nihil prat er ea de Helmoldi hiïloria extare. Cer te Arnoldusßate-turjßriptiones ßuas Helmoldum^ it a vt uoluilßt^ ahfoluere nequiui^je.

C ÆTERVM.'vtamp; de auAoribus quada hic perflringamus,ac primum de PJelmoldo eiusq; hifloriaagamus, quo iüe loco,quo in vita genereßuerit,inpri-mum librumprafationefua oAedit. Et célébrât ibidempraceptoremßium,hi~ fioriaq-jßcribendaauAorem,Geroldum,primum Lubecenßm Antißitem. Na qui antehuncin munereeoßuere,de veteriore Jede Aldeburgenßes dicebantur. ^ddiditpraterea,d quibus omnia habeat, quóveJJ)eAet. Sed de argumenta poAea plura.Nunc id teneatur,Bu':!yen,vbi Helmoldus Eccleßaßen 'zsfilt;rßtj-^ Tiliov, feu vt Lat. lingua metaphor a appellamus, Paßorem egit,non eum,quem nomine eodem ager ßviegalburgius habet,ßed territory Lubecenßs vicum elße. Nam idßitiieprafationeliquet, conhirmabatqjnosampliusSchorkßlianaedi-tio, conßrmabAt quadam Martini Chemnicq epißola. Inferiptionemhifloria Helmoldi tarn in Pucheniano quam in Dißclmeieriano codice eandem reperi^ mus-.nominabat enim vterq; Chronica Slauorum. Qggare nbsp;nbsp;nos earn retinui-

mus.Tametß nonßt nihil,quod deßderari in eapoßit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de re fuo loco expli“

cabimusplenius. EAq;falßßimum, qubd l^andalos Helmoldus eofdem cü He-netis credidit.J^erum amp;nbsp;hoc excutietur à nobis alibi exquißtius.Modo vnum id inferOyCum de nominis ißius vfurpatione error peruulgatusßt,verißmilefie-' ri,huncvelàfiedibusiijdem,velànominumaffinitate quadam extitiße. Nam quas terras Heneti tenuere,eas antea l^andalos poßediße,perhibent. Et vicina interßßno nominaßnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kandali,'Wenden: nec dubiu habeo, è pofiremo

Germanicojuum Gracos,vtrecentiores annaliumauAores quartum Winiti, flexiße. Etenim ipfa Heneta lingua eo caret. Hidebatur alterum ifiudmen-tione hic noßra ex Helmoldi hißoria repetendum, amp;nbsp;cuiufdam quaß cautionis loco commonendum ac dißutiendum, quod Henricum Leonern,cum isproßri-ptione Imp. CaßFriderici Barbaroffa dignitate ç^fortunis fuis excidißet,re-cuperaße tandem vniuerfaßeu,vt ipß loquitur, ceßiße omnia iuxta placitum eius, nbsp;nbsp;ereptumfuiße d circumuentione Principum abfq^ omnifui diminutio-

ne,afirmat. Id enim perpetuo omnium qui eandem hißoriam monumentis com-mendarunt,répugnât conßnfii. Neque obfeurum eil, quibus Principispoten-tißimiexuuia ceßerint.Qt^re hocvel auAoris axpd\/j{^,vellibrimendum du camus.EA enimparte ilia expofitionisßriesperturbatior. Interea tarnen Helmoldus proßriptionisHenrici Leonis caujam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt Arnoldus asrCß-

quemadmodum Diale Aid vocarut,enodare reAè videtur. Nam quod alif de Principis lüiusperfidia, alijde elati animifaAu, morumperuer-ßtate, inculcant amp;nbsp;criminantur, locum habere non debet. Longeq^ tutius mea fententia ßquemur omnium oculati teAis Arnoldi auAoritatem,qudm eos,qui poA aut hiße noßristemporibusßripßre. Hos enim neßio quo partiumßudio , multafape temerefinxiße,aut pleraqueignoraße,res docet. Primus igiturgra-dus,per quem ad Henricum Leonern defiummogloria nbsp;dignitatisfaßigio de-

pellendumfortunaaßendit, occulta fuit caterorum Principum examphßimA

P R o OE M I V M.

eius potentta,amuîdtîo at que inuidia.Ferè enim iß a 'vt in vulgi animit^quihup que prater ea f^eéîare perMomifeneßrMet, it a amp;nbsp;inpimmis ordinibus do-minaturpe^lüy'vtinßgniore quadam^o^v excelîere quempiam nolint^dque ß forte eueniatjillico reperiantur^qui omnes machinds adhiheantj'vt labefaélatu rttq^ impulfrm in ordinem redisant. dVe tarnen aßus is erumperet^partim Henrici Leonisformido,partim Caßris auLloritas^diuerßsqi ex meritis erga eunde beneuolentiafecit.Satis enim conßat,fidelem amp;fortem in expeditionibus Ita-licisCaßrioperam Henricum Leonern nauaße.l^erum dum hac ita Cafiar re-petit, Dt non contentus copiarum amp;pecuniarum ßbfidiisy qua Henricus Leo perquammunificofiudio dfe defierret,prajentiam illius expofceret^^ quia'vet inflanttßime urgendo hoc impetrare nequiuerat^ ex ea repulß 'vehementiorem quandam ofienfionem, cui moxfiigidamj quemadmodum habet adagium^inui-dorum Principum criminationesJufunderentjConcepiJfiet^ebullUtdeHofonte veluti Lerna malorum,qua Henricum Leonern inßmmas anguflias adduxit, ^rauiterq^ affULlum propemodum euertit.Q^anquamfiàih Tm^di/^quod iudi-dar ta Âthenienfiium lex requirebat,attendere ad ea 'voluerimus, qua Henricu Leonernpro ß attulijfie diximus, quaque praterea Ärnoldus habet ^illa eiufmo-difintj in quibus acquießere no iniqui cenßris animus poßit. Heq-, inficias iue-rim^aliquemhisanathematisPontificij(ipfiBannum'vocabant') quoCaßrtu obßriduseßetjacceßißeterrore. Sane qua per ea t empor a,ac quam dtu viguit fuperfiitiojcredita huius'visfuerity ojt quotiefeunque id Pontifices 'vibraßent, omniadomuerint^jpflrauerintßubuerterintyadeoqyßmmos monarchas nbsp;nbsp;re

ges de potentia culmine deturbarint f quandoquidem abfienti, aut quibus dira ipa obnunciata eßent^nonfolùm ipfiEcclefia communione arcerdurßd etiam populusßbiedus^omnesqueordineSißcramentireligionefioluerentur) diuerßs annaliumexemplis docemur. Qumße idem tandem in Henricum Leonern iüe

hoßis ipfius ialricus Halberfiad.expedßetj (ic leoninumarmisque inuidum peSlus illius exhorruit.'vt fupplex adpedes Antißitisß abieceritptd-que expiationem conciliationem popoßerit. Forfitan tarnen in eo cuipiam peccaße Henricus Leo ojideripofiit^quod Cafiaripropecuniaria muHaarnica caufa compofitione^ollicenti,parere noluerit, nec in comitiis eiusgratia indiSîis ßfliterit.Sed eÜ, quod amp;nbsp;htciure ilium exeußet. Metuitenim exaduerfario-rum ingeniis, qui joli tum Caßarem poßtdebant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoddam vt

Qicero nominauitimetuit exifiimationi dignitatißat cui vt omniapofipo-fuertt, de iterato eius exilioplanumfit. Neque ego contumaciam^fiedcircum-ßedianimi prudentiamdixerim,quod inßenfißimoruminimicorum caßesvi-tandos Henricus Leo exiPimauit,praßrtim cum effet^quodcontra iflum iudi-cq ordinem dmaiorumnatalißlo exciperet.Qtta cum ita ße habeant, non caret iuflißima reprehenfione Helmoldus, qui omnia alto quodamfilentiopra-t crier it, pro clarißima ^eritatis luce neßeio quemßumu ojßundere maluerit. Sunt tarne caterispartibus expofitiones ei/ts infignes.Hec quifquam ante ilium de Henetis, qui in Germania or a propriè nomine eo appellatißuere, explicauit 'uel exquifitius 'vel luculentius.Taceo,qubd ex eodem pateat vera iüuflrißima-rum Imperij familiarum duarum^LLegalburgica Pomeranicajorigines.Hi

amba

P R o OE M I V M.

dmba HenetiH flirpisfint. Et ejuidem illiasfortitna 'veloh idfie^atior,m4-iorefie admiratione digna, tjuod cum domt ab '^.mulafamtlia Cruconisfaóïio-ne,forinfecfts cotinentibusfermeSaxonumbeüis oppugnaretur ac 'vexaretur, felicit er tarnenfe confer uarit.Qj^dfi neque iflud de Henetorum hifioria reti^ cendum y relinquuntur è religione ipforum atque moribus documenta y quorum omnibus atatibus 'vfusfit. Etenim quod tanta animorum obfiinatione Ethnicu ^barbaricum Deorum cult urn retinuerunt ac pro^ugnarunt, confirmât id, quod eÛ apud Flaccum:

Quo femel eft imbuta recens feruabit odorem, TeftadiUj

feu difficulter ex animis hominum perfiafiones effluereyquas cum nutricis laóïe fuxerint. Q^m etiam dulcis libertasfit^quam non bene pro toto 'vendatur auro fecundum Ennianum elogium,tot gentis clades addocent.lam vt nec Germa nicaprlt;xtermittamuSy pracipuè abHelmoldo de Henrico IIII. Friderico Barbaroffa Impp.operapreciumfaUum ell. Nam reliquorum resgefias attigit potius quam explicauit. Atq^ baud fcio, an Henrici 11 IL exaugur atio, captif uitas, exhumatio alibi vel'verius 'vel difirtius magisq;pathetice defcribatur. Fametfin Pontifices, tantorum malorum auFlores,flylo Helmoldus timidiore ’otatur: Gum interim non dißimulet,grauibus idfacinus Ecclefiam Fomanam cladibusluilfe.._Adhac plurima,eaq-, fcitu dignißima, habet de antiquitatibus Saxonicts.EtenimutCi:eteramittam, Billinganamfamiliam accurateper-traFlat,amp;cum HolfatiaacSchaumburg. Gomitum, tumWelforum in Saxonia primordia liquidißime pandit. Sane quod in Billinganafamilia è r ecent ioribus plerique,nefcio qua curiofitatCydeBennone amp;nbsp;Bernharde dubium moue-rutyid totum Helmoldi toUit auSloritlt;:^. Ex hoc enim vt nominibus ita per-fon'ts diuerfosfacimus.Nec minus admirere tot nobilißimarum floretißima-rumadmare Balticum vrbiumfundationes,incrementa, excidia, infiauratio-nes, admirere quapafim degentibus externts admifiuit. Sed eafingulatim hic vel repet ere vel dijcutere,extra propofitumfore videbatur. Maxime tarnen in Danica hifioria Helmoldus elaborauit. Et qua ingenua quadammfipcndirf gentis regibus accufat, documente cateris Principibus efie polfunt, quales eos in offiio tuende,quales in republ.gerenda efie oporteat. Qtfid? quodfimul Eccle-fia illius tempejiatis ordinisq; Ecclefiafiici fiat urn, hoc ell, vt is potentiayclien-telts,opibus, dignitate in immenfim creuerit,fummafide Helmoldus proponit. I^tne enim cat er a perfiquar,ifiud quidem admodum notabile ell,quod Ludo-uici Pij temporib. ajcitos Epijcopos inter Principes,ait: Qj^dd^UiùfjLa. cum religions amp;nbsp;ßnSlitatis opinio roboraret, euenitid,dequohisverb'sHartuicus Brem.gloriatur hifioriaHelmoldilib.i. cap./o.F'bi Dux,inquit, velMar-€hio,vbi in regno Principatus quantulibet magnus,qu 'i Pontificibus manus non ofierat,recufatus, opportune importune fe non ingeraF. Certatim irruunt,vt ho mines fant Ecclefia,amp;participesfiant benefciorum eius. Hac ille.._Ac licet de Potificum Fom.hifioria explicetHelmoldus,vtpaulo fuprd diximus,timidtus, baud tarnen negat,fape eos bellorum aliorum fiditioforum motuum tubas extitiffe.Nec poffunt non,quotquotfanum adhibere iudicium volent,execrari

(•J

P R o OE M I V M.

Grigori] J^ll.perßdiam, Hadrianillll.iurpem ßolidam ambitionèm, ^lexandrilll. c^i2\sv\idajineßariamqj ^eruicaciam. Enimuero cîim Gregorio lanifla Germania gent es duaßortißimajFranci amp;nbsp;Saxonesginter ß commißa fuiffentjta contentione iEa Imperij vires concideref-vt in^aurarinuncjuam po tuerint.Et quod is primum in Imperatorem anathematis ßulmen iaculatiss fue Y at,deinde fuccejjores tanquam Gorgon qnadam ar maait', quippe qui per idud nihil non obtinuerint^ conculcataq-, Imperatorum potentiaßam extulerint.

Ay.NOLDVMAbbatemLubecefemßuilße,Pucheniani codicisdocetinfer ip tio. Pertinent^; eode^qua de Lubeeenßbus loques habet lib. ƒ. cap. z^. Nee dubium eA, expreßiße hoc ei toties iteratavitamonaßica encomia, ^ntea ludimagißrum Arnoldum egiffe, non obßure Conradi Cancellarijjprimo EliP desheimenßspoßea Wirceburg.Epifcopi,teßatur inßrta hiftoriaeius epißola, - Nquot;icaiep^ eum illa ipß epißola Prapoßtum EPildesheim. Etßnonßt nihtl, quod fcrupulumparte iîîa legentis animo inqcere meritbpoßit. Aepatet tarn ex ea-dem epißola, quam de Philippi .^ntiflitis Faceburgi] hißoria, quam exponit lib./.cap.II. cuiq-, labores fuos infcripßt, quo tempore vixerit. Quibashoc in-fuper accedit,quod expoßtiones eius deßnunt in Othonisl III. Caf. Imperio» Qjfanquam,vtßprdmonui^eaibi mutilaßunt.Qj/^autem in Elelmoldi De-reli^is pertexendis ._Arnoldusproßtetur partes,easßumma culaudeßßinuit. Nam nonfolum illapertra^at,vbi Pielmoldusfubßititfed etiam quadam aldus repetit. In his cum alia memorabilia funt, turn facile Princeps exiAit narratio de Eiieroßlymitano Plenrici Leonis itinere.Incidit enim,ß Crancio cre-dimus,idem iter in annum ChriEli LA. LXJC. Necvllaparte rcliquas de ELenrico Leone expoßtiones inferiores ducas, mirarnq^ de Friderici Earbaroß fa,Plenrici IAI.amp; Philippi F.F. Othonts II1I.amp; Canut i Dani rebusge Pi is diligentiam ôquot;ßdem reperias. Nam cater a perßringenda hic nobis non puta-uimus.In quibus quidemqua de rebus Grads, qua item de Italia amp;nbsp;Sicilia an-tiquitatib. ._Arnoldus infarcit,fdes eius non raro labafcit.Qgiare ea èß'is qua-que auPioribus peti,ßtiusßuerit.Nunc idpoßremo adijcio,variare nonnihil de capitum libriJecundi ferie Puchenianum codicemdSchorEeliano. Sedmalui-mus cEr hic nos cum Schorkelianofacere. DiPlum ePi etiam à nobisfupra de e-gregia Pucheniani aceeßione: Cui it a inhar ereßuduimus,vt cum audore Arnoldo primum ipßus librumßecundum hißoria PPelmoldi duceremus,fed de ca-pitibus Schorkelianam digeßionem retineremus. In eof, inßituto per/euerates, capita non folumparagraphis,fedetiam numer 'is dißinximus. Nam his Puche-nianus codex carebat,vt cotrd alicubi capitum inferiptiones praferebat. tarnen nos ideo mißas fecimus,quod imperfePla minus f concinna efent, pjjup plere vicem iüarum notafeu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;marginales poffe vider entur.

VENITauteinmente^enrice IvliPrine.Domineclementiß. hißoria hacillußriß.Excelßtatem T, ceufelicisomin'tsergoaffari,qubdeoloco natusßs,€am iam atate habeas, id deniq, munusgéras, vt communispatria maiorum origines non poßint non Excelfitate T.vehementer cum oblePlare,tu fuauißimis quibufdam adminiculisfubleuare. EPI enim îçuedri ffvixe^i^vri nlt;:^igt;i,vt praclare in verfu quodam Naßianßnus. Fieri it a quadam à natura profePla

P R O OE M I V M.

lege cernimus, 'vtrnagis nos domeßica quam externa aßßciant. 'N am 'vt cete-rosauosatauosqj tuosßecundum Poetam^quos Helmoldi Arnoldi annales tanquam in viuoßeculo ßellandos proponunt, reticeam^ quam accuratoßu-dioj qua religione,grauitatej ßde de ßummi poFl homines natos her ois, H £ n-RICI Leoni s,rebusgeß'ts ambo explicanEqudm exquißte, que alqßoeda ßmulmalitia,ßmulignorätia omißruntypertraFlanEEnimuero mirari alia in alß ßlemus ,nec eadem omnium ingenq ßortuneq^auFloramenta exißunt,non idemomnesßatum regit. Attamen hoc de FLenrico Leone aßßrmare re^Iepoße 'videor, cum eo incolumi amp;ßorente nonßolum Saxoniam, ceterasq;fubieFias prouinciaSjfed amp;nbsp;totum Imperiumßatu amp;nbsp;decusfuumßaluum retinuiße,cum impulß 'uero ingens rurßus incommodumßenßße,ßc vt inßar conuulßedißeij labeßaFlari ac nutare cœperit. Qgiare vtpatrie amatorib. omnibus, ita Ex~ celptati T.quegenus originemab Henrico Leone ducat,gratam memoria, gratas res geßaseiuseffe,neceßeell. Nequehic grauts cuiuldamnoxeatque piaculi pleriqj notam eßugere,qui dum maledicere optime merito Principi non dubitaruntßßmmo quodam Germaniamßoliare ornamento voluijße videtur. NamquodadK.jiraxpu’yßsvde Friderici Barbaroße Cef.oßenja attinet, vtde alio^atq-j ipß ßngunt,principio lila extitit,ita vir tut es öquot; mérita Henrici Leonis non extinxit,aut extinguerepotuit,ßd quiequid virium habuit, id tantum inßortunas eius exeruit. Atque an nonperuerßcuiujdam animi inßitutum du-cemus,ßiccuipiam patrocinari,vtalq procaciter ledantur'i Sane quodßapiens ille argutusß, LyricusJcripßt:

Fortes creantur fortibus amp;nbsp;bonis:

Eft in iuuencis, eft in equis patruni VirtuSjiiecimbellein feroces

idem etiam de Henrtci Leonis poßeris accidiße cernimus. l^tneenimßngulo-* rum res gefias retexam^ Otho (juidem F. earn 'virtutisßamam collegit, vt Imperium illi. delatumßuerit.In c^uoadminißrado cum omneshoni Princtpispartes obiret,^ (jua Pontißcum ßaude alienata eßentjarmis repeteret,ßuit ißud JcilicetjCjuo Camarinam mouißeyfeu maießatem Pontißciam Iteßßcj'vißes eil. .^lifjuoi netatibus poli eadem di^nitas Fnderico rediit.Et ad Neapolitanum return euocatumaccepimui Qthonem.Inprimis autem FAartiudecus Brun-JuicenßLuneburg, domui (nam iHapolimodo Flenrici Leonispoßeritati inhaßt denominatie) ceu hereditaria permanßt. Qgtoad hac noßra memoria tarnpurioris in Chrißiana religione doFlrine.c^uam literarum omnium bo-narum artiumpatrocinium adiunxit. Certe Erneßi Luneburgijpietes^ in EccleFam acrempub.meritay nonpojjunt non,'vtcumFdoratioloquamur^ex-tentouiuere euo. Ad idem exemplum dumequè preclaraacßelici emulations [e componit Excelßtatis T. parens.princeps intjuam optimus, omniß^ laude cu-mulatißimuSy I v L i v s, tum Eccleße tum litter arum hol^itium perßugiii ßnes fuos eße 'voluit^ ér condita amplißimis ßmtibus academia, omnis generis doArinarumßdem atqj oßficinam ejßecit. Ergo 'vt de tantis maioribus ac ima-ginibus quod iure Excelj. T.glorieturt habetj ita per eadem ingredi virtutum

P R o OE M I V M.

'veßi^iajd cfî ßi cjuàm limilima effè,permet. Efi €nim,(juod de heroica Excel- ' fitatis T.indoleßgt;erare omnes prolixe oporteat: amp;nbsp;qmedam iam cùm deßchoU^ fiico in academia, luliage^ioj turn de Eccleßaßico in territorio Halherflad.in-ito magißratu edidißeßecimina njidetur.Cui addoßatim èlt;doi.Çjqtiod atüt^ 'no^Hjcnvaccuratam.Keólèenim idem Lyricus'.

Doólrinafcd vim promouet inficam, Reóliq; cultus peólora roborant.

Nee parum^opinorjExcelpT.diligenti hißoriarum leélioni debere'volef.quip-pe in qua mirißce profeciffè perhibeatur: Cum non tantum 'vt'vitacomitem, Jed^lan 'e'vtducemjadeoq^'verißimam'dii oiugt;ïnult;;Tn:\ibK^i xßj pL/jjamp;JUycÀç/ut è Thucydide Lucianus nominauit, matrem adhibendamßatu~ erit. Nam qute cat er (e di/ciplinapraceptorum 'veluti ßmulacrisatque ^mbris docentj ea hißoria uiuis quibufdam exemplu ob oculosponit.._/4tq^ attexerem hoc loco, qua peculiariter adhuc adHelmoldi nbsp;nbsp;._^rnoldi annalespertinerc

’videbantur,niß ex iis, quafupra attulimus, ambos Excelßtati T. commenda-tißimoSt'velpotius eos eße,quifeipßs c0mendarent,perßuaßim haberem.QMd ipitur de me reßat,petoßubie^ltß. obßeruantia oßßcio huic noßro,peto, in qua 'verßor,antiquitatis x^'^’^za.ÄoyiKZ explicationi eum clementtß.patrocinijfa uorem,quo lit ter ar um cult or es compleéîi Excelß. T. conßueuit. Nam 'vt parte ifl a nondum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coierit,ßedfceda quadam ruptura hiulcet,qua in

de in vniuerßam rem Utter ar iam incommoda irrepßrint, palam at que in con-ßeßo e^. Ego 'vtßecundum cceleßis numinis reße^um,quicquid opt.artiumßu diis,quicquid ingeniis praßdq nbsp;nbsp;ßei reliquum e^,in eiußmodi conßßerepatro

ciniis perßicio,itadehumilitate mea in eo merit o celebrando, nbsp;nbsp;gratia pro

modulonoßrorependenda,quot;voluntatiscum débitaßbieLlioneconatum defero omni loco omni tempore promtißimumacparatißimum. lllußriß. ExcelßT* bencvaleat.Francoßurto Septemviraliad b^iadrum^i i l.Cal.

Vllbr. cio.io.xxc.

ÎN RES

IN RES GESTAS HENETORVM,ET ORIGTNEM familiz Illuftrifs.Ducum Brunfuic. amp;nbsp;Luneburg, editam àclarif-fimoviro ReineroReineccio*

MichaclBoietnusPirncnfis, M. JI II. Non. VIlbr.Torgz xxc.

IN ANNALES HELMOLDI ET ARNOLDI, editos à Reinero Reineccio.amp;c.

Thomas Mitis à Lymufâ VlI.Cal. VlIIbr.Pragx CIO. ID. xxc.

e^àme inproamioj vnde hißoriam hancemendarîm locu-pletarim. N une ifludpretere a, candide le^or^de 'vulgar ibus notü duabus t *gt; quce^aßiwinJertceJunt,habetOfObeliß:um'variantemle^ione)ny amp;P. cjuidem lit ter am è Pucheniano, D. è Dißelmeieriano codice-, aßerißeum ■verb nunc 'vitium amp;nbsp;mendum,nunc ex alterutro codice fupplementum cjuoddam, autpro barbara'veljuße^a'voceLatiniorem 'vel'verioremßgnißcare. Tuo-peranoßraßuerefeliciterj amp;nbsp;eandem deinceps in id genus auéloribus produ-cendiSj nbsp;nbsp;antiquit at e illußranda^ tibi par atißimamfor Cjßatue.

SBYTERI BVZOVI-

E N S I S,

CHRONIC. SLAVORVM liber I.

REKEKENDIS DQMINIS AC PATKIBKS, SAN-cJx Liibecenfis Eccleß^ Canonicùj Helmoldus^Eccleßtie, cjute e^i in indignasßruuSi debitobedientia 'voluntariam exhibitionem.

Etraólauiinlongameclitatione,quid[ opens accepta-rem,quo matri inea?, fanélæ Lubecenfi Ecclefiæ, ali-t quern famulatusmei honorem impenderem, fed nihil ' jS J • r r • apciusoccurricanimo,quamvtad laudemiplius Icri- gumentum.

I bam conuerfionem Slauicçgentis,quorumicilicet re-gum hue prædicatorum induflria,Chriftiana religio his in partibus primùm plantataA poftmodb rellauratafuerit. Hor-taturmeadid ftudiumlcriptorum,qui ante nos funt,imitabilis deuo-tio,quorum plerique propter magnum fcribendi ftudium^dum o-mnibus negotiorumtumultibusrenunciarunt,vtinfecreto contem-plationis otio inuenirepoflent viam{apientia:,præferentcs earn auro obryzo.amp;cunólisopibuspreciofisiqui etiam extendentes aciem in-genij ad inuifibilia L)ei,ôc ipfis arcanis approximate cupientes, ple-runquefupravires laborarenihfunt.Aliiautemjquorumconatus non fuit tanrijconfiftentes infuædifpofitionis meta,auxerunt amp;nbsp;iph defim plicitatefua arcana fcripturarum,multaq; ab ipfàconftitutionemun-di de regibus amp;nbsp;Prophetis amp;nbsp;variis bellorum euentibus commentantes, fuper virtutibus laudem, vitiis verb deteftationem fuis præco-mis addiderunt. in hums enim feculi tenebrofi caligine fi délit lucer- ' na fcripturarum, cæca lunt omnia. Arguenda igitur ell moderno-rum infolentia, qui de abyiTo iudiciorum Dei multa,licut olim, ita amp;nbsp;nunc,emanatevidentes,obtLirauerunt venaseloquentiæ luæ, auer-11 inlubricashuius vitæ vanitates. Ego autemin eorumlaudem, qui

A

P R Æ F A T I o.

Slauorum prouinciam diuerfis æcatibus manu, lingua, plerique etiam in fanguinis efFufione illuftrarunt^operis hiiius paginam dicandam arbitror : quorum gloria non erit obftruenda filentio ; quia poft exci-dium Aldenburgenfis Ecclefiæ Lubecenfium inclytam ciuitatem, Domino fauente,ad huncdecoris apicem prouexerunt, vt inter o-mnes Slauorum optimatiftimas ciuitates hæc iam caput extulcrit, tam reram opulcntia quâm religione diuina. Porro aliis omiftis, quæ noftraætategeftafunt, quæautlongæuis viris referentibus perccpi^ autoccultacognitionedidici,ftatuiDomino propiciocumfide per-fcribere, tanto fane effufius, quanto vberius fuppeditat fcribenda ge-ftarumnoftrotemporererummagnitudo, Nec ad hoc opus temeri-tasimpulfat,fed præceptorismeivenerabilis, GeroldiEpifcopi, adduxit perfuafio, qui primus Lubecenfem Ecclefiam fecitinfignem cathedra fimul amp;

clero.

CAPVT

CAPVT I.

Perœprecium exiftimo in confcriptionis huius initio aliqua de Sia- MareBältt^ uorum prouinciis,natura,monbus,hiftoricoprxlibare compendio,

'quatisfcilicetantecouerfionisgratia.errorunexibusimplicitifuerint,fttbulofa:elt vcpcrquancicatemmorbi facilius agnofcatur efficacia diuinireme-dij.SlauorumergopopulimultifuntjhabitatesinlictoreBalticimaris.

Sinus huius maris ab occidental! oceano Orientemverlusporrigitur,appenacus‘tmerfi, ideoBalticus,quödinmodumbahheiIongotraä:uperScythicas regiones tenda-tur vfquein Greciam. Idémque mare barbarum,feu pelagusScythicum vocatur, sueones.a-àgentibus,quasalluit,barbans.Hocmaremultæcircumfedentnationes.Danifi-quidem,acSueones,quosNorthmannosvocamus,feptencnonalelittus,amp;omnes slauihorü^ ineoobtinenciniulas.Atlictus Auftralc,SIauorumincoluntnationes, quorum ab Otienteprimifuni:Ru2i,deindcPoloni,habentes a feptencrione Pruzos,ab Au- pàoni. Rro Boicmos,amp;: cos qui dicunturMorahi f five Carinthi, atque Sorabi. Quod fi adiecerisVngariam in partem Slauoniæ, VC quidam volunt,quia nec habitu ncc JinguadifcrepatjeousqjlaticudoSIauicaelinguæfuccrefcit, vt pene careatxftima- sarM. tione. Omnes hæ t regiones,præter Pruzos, Chriltianitatis titulo decorantur.

Diu enim eftexquoRuziacredidit.Ruflîaaucem vocaturàDanis,Ofirogard,eo c.nóhabet, quod in Oriente poficus,omnibus abundetbonis.Haccetiam Chunigard dicicur, 10 eoquódibifcdcsHunorum^)Vfuerit.Huiusmetropolis,ciuitas eftChue. Quibus ca; RuffirH autemdoéloribusad fidemvencrinc,minime compertiimhabeo,nifi quod in o-mnibusobferuanrijsfuis,Gra;cos magisquam Latinosimicari videntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dt-

NamRutenum mare,breui* in Græciam tranfmittit. Pruzinecdiim lumen fideicognoiierunt,*hominesmuleis naturalibus bonispra:diti,humanifiîmierga ^ p.p’næô, nccclfit3cempatientcs,quietiamobuiamtendunthis,quiinmaripericlitantur,vel Mf'reftiiis. qui.ipiratisinfclbntur,ödfubueniunteis. Aurura amp;nbsp;argentum pro minimodu-cunt.Pellibusabundantperegrinis, quarum odor lethiferum noftro orbifupcr-bixvenenumpropinauit.Etiliiquidem vt ftercorahæc habent,ad noftram ere-do dam nationen),qui ad Mariurinamvcftem anhelamus,quafiadfummain bea- Prujforii t» 30 titudincm.Itaqueprolaneisindumentis,quosnosappellamusFaIdones,illiofte-runt tam preciofos inartures. Multa poterant dici deboe populo laudabilia in mo *0^ taæeii ribuSjfihaberentfolamfidemChrifti,cuius prædicatores immaniter pcrfequun- f“»»-tur.ApudiliosmartyriocoronacuseftilluftrisBoemiçEpifcopuSjAdelbertus.V’f-^^^J/^quot;'», que hodieprofedo inter illos,cum cetera omnia communia fint cumnoftris,fo- Eftfiofus lusprohibeturacceftuslucorum amp;nbsp;fontium, quos autumant pollui Chriftiano-rum acceflu. Carnes iumentorum pro cibo fumut, quorum lade velcruore vtun- ya.Ka.^lt;ilt;^i. tur in potUjicavtinebriaridicantur. Homines hi cerulei,facie rubeaamp;criniti.Prç-terea inaccelfi paludibus,nullum inter fedominum pati volût. Vngaricagens va- rùmeffie tj» lidilîima quondam,amp; in armisftrenua,ipfietiam Romano Imperio formidolofa.

40 NampoftHunorumatqueDanorumftrages,tertiaVngarorumdefçui,tirruptio,*’pXuica omnia finitima régna vaftans atquecolIidens.ColIedo cnim immenfo exercitu*, manu. Omni Bauaria amp;; Sueuia potiti lunt:Pra:tcrea loca Rheno contigua depopulati funt: Saxoniam quoque vfque adoccanum Britannicum igni atquecruore com-pleucrunt.Quantisautemlmperatorumlaboribusamp;Chriftianiexcrcitusdifpcn-dio fubneruati b lerintjamp;diuinis legibus fubadi,multorum habet notitia,amp;’ publice loquuncur hiftorix. Carinthi confines funt Bauaris, homines diuino cul tuide- Carinfhie-diti,ncceftvlIagenshoneftior,amp;incukuDei,amp;: facerdotum venerationc deuo-tior.Boemia habet regem,amp; viros bcllicolos,plena eft Ecclefijs,amp; religione diui- Boiemi. na. In duosdifterminaturepifcopatus,Pragenfcm,amp;Olomucenfem. Polonia, poUni.

JO magnaS!auorumprouincia,cuiusterminuminRuzia: regnum dicunt connedi. EtdividiturinodoEpifcopatus. Quondam habuitregem,nuncautemducibus gubernatur. Seruit amp;ipfa,ficutBoemia,{ubtributoImperatoriæmaieftati. aucem Polonis atque Boemis eadem armorum faciès,amp;: bcllandi confuetudo. r,o. ij

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

Saxonibus infeftum. Sxpius ergo multisq; modis,magnorum Imperatorum atqj üccrdotumfolcrtiatcntatumcft,fi genres iftx rebelles amp;:incredulx poflenf ali-q uacenus ad agnitionem diuini nominis amp;c creduliracis graciam adduci.

CAP VT III.

jNteromnes ergo ftrenuosChriftianx fidei propagatores, qui pro fidei fux me- Careli Ma-laudabilem adepti luntprincipatum, gloriofiflimus femper ciucetCarolus,

vir omnium feriptorum prxeonijs 3ttollcndus,amp;: in fronte ftatuendus eorum, qui proDominoinpartibusaquilonisIaborauerunt.IpfcenimSaxonumgentcmfc-

10 rociflimam,atqjrcbellem,ferroperdomuitjamp;Chriftianis legibus (ubegit.Saxo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(s-

nesaût,velThuringi,itemqjcxterxquçiuxcaRhenumfuntnaciones,exantiquo Francistributarixleguntur.Quibus dcindearegnocorumdcficientibus,Pipinus, genitorCaroli,bellum intulit,quod tarnen filiusmaiorcfœlicitateperegit.Longo ergo tempore bellum aduerfus Saxones profligatum eft,quod magna vtrinqj ani- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tri

mofitatCjmaiori tarnen Saxonum quam Francorum damno per continuos trigin-tatresannosgerebatur, Potcrat quidem citiusfiniri,fi Saxonumpertmaciahoc patcretur,quilibcrtatcm armis tueri malentes,Francorum terminos vfq; ad Rhc-numvaftabant.Nullisitaque fere annis à bello vacantibus, tandem Saxones ita profligatilcguntur,vt ex bis,qui vrrasqj ripas Albixincoluntjdecem milliahomi- ceiani^sa-

10 num cum mulieribus amp;nbsp;paruulisinFranciam tranflatifint.Et hicannus eft diutur- *■’«quot; cai niSaxonum belli tricefimus tertius,quem Francorum hiftorici ponunt memora-bilcm,fcilicctCarolilmperatoristricefimumfcptimum,quo Wdikindus rebel-Iionisinccntor,depofita tyrannidc,imperiofubicdus,baptizatusq5ell-ipfecüalijs Saxonümagnatibuszamp;tuncdemüSaxoniainprouinciam redaéfaeft.Hacitaqiin saxon. bellis vidoriapotitus fortiflîmus Carolus,no in fe,fcd in Domino Deo exercituö confifuseft,fortiagcftafua,gratixipßiisadiumentisattribuens. Qui etiä magna v-fusinduftria,Saxonûpopulos,licetmaIèmeritos,ftatuitfupernçmcrcedisintuitu omnidebito cenlu abfoluere,atq5priftinxlibcrtaticondonare,nc forte feruitijs aut tributis prxgrauati,ad rebellionis neceffitatem, amp;nbsp;paganifmi errorcs impelle-

p rentur.Porrôeaconditioàrcgepropofita,amp;abipGs fufeepta cfl,vtabieäo Dx- conJirionet monumcultUjChriftianxfideiSacramcntafufciperent,eflentq5 tributarij amp;nbsp;iugalesDominiDeijOmniumiumentorumfuorüamp;fruduum culturx (eu nutri-turxfuxdécimasfaccrdotibuslegaIitcrofFcrétcs,amp;FrancistadiuratijVnuscum cis populus efficeretur.Diuifaeft ergo Saxonia in odo Epifcopatus,amp;: digniifimis ti. paftoribus fubicda,qui ad imbuendas rüdes in fide animas verbo amp;nbsp;exempio fuf-ficerent.Qmbus etiam huius vitx ftipendia memoratus Cxlar multo bonore,ple-nadeniquemunificentiaprouidit.Perfedum eft ergo in Saxonia nouellç planta-tionis opus,amp; pleno vigoreconftabilitum.Scdamp;Frefonum agreftes illo tempo-

re reccpcruntChriftianx fidei gratiam. Ex tune ergo prxparatum eft iter prxdi- ft'anifmàm

• 40 catoribusverbi*transAlbi3m,exieruntqueaogclivclocesannunciate Euangeli- amfie.xi.

um pacis in vniuerfam latitudinem Aquilonis. Quo tempore,cü Slauorum quoqj genresFrancoruinimperiofubijcercntur,fertur Carolus Hammenburg, ciuita-temNordalbingorum,conftruélaibidcmEcclefia,Heridagocuidamfandoviro, quem loci Epifcopumdefignauit,regendamcommififlc,proponenseandc Ham- £/•'ƒ«/«ƒ. mcnburgenfemEcclefiam,cundis Slauorum Danorumque gentibus metropo-lim ftatuere. In qua re ad perfedum duccnda,amp; mors Heridagi Presbyteri, amp;nbsp;oc- »tcum. cupatio bellorum Carolumimperatorem,nc defyderatacomplcret.prxpediuit.

IdemtenimvidoriofiflimusPrinceps, quiomniaEuropx régna fubcgcrat,no- ttrxaijado-uiflimum cum Danis bellum fufeepifle narratur.Nam Dani,amp;:*qui trans Daniaro

JO funtpopuli,abhiftoricisFrancorumNortmannivocantur;QuorumRexGode-fridus,iamantcaFrefis,itémqueNordaIbingis,Oborritis,amp;aliisSlauorum popu- codefnjut lis tribute fubadi$,ipfiCarolo.bellumminatus eft. Hxc diflcnfio maxime volun-tatcmlmpcratoris de Hammenburg retardauit. Tandem extindo cœîitus Go- Henntagw, dcfrido,Hcnningci fucce(r)t,patrueliscius,quimoxpacemcurolmperatorc fa-eiens,Egdoram fluuium accepit regm cerminü. Ncc multo póft Carolus prxfcnti difnät.

• - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A iij

ó' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ CHRON. SL AVO RVM

^orsc^,. dcceffit y vir tam in diuinis quàm in humanis rebus probatiffimus, primüf* terato elo- quc quidc Francorum regnoad imperium meruit prouehi. Nam Cxfarea de quaepoftConftantinum inGræcia,vrbe fcilicet Gonftantinopoli,mul-nopohsim- cis xtatibus laudabiliter viguit,deficientibus inibi regalis profapiae viris,adeó fer,, Rom. concidiflc dinofcitur,vt refpub. cui in primitiuo vigore, infimul tres confules vel Muiiebris diótatoreSjVel Catfares vix fufficicbant,muliebri tandem conditione gubernare-tmpertt m- tQf. Coufurgcntibus ergo vndiquc aduerfus imperium rebellibus,càm omniâ «OTOTc a. pgpj^£m.opgj|.egjjaaßijnpej-jQ(jefeciflent,ipfaquoq}mater orbis Roma,finiti-mis bellis attereretur,nec eiletdefcnfor,placuitApoftolica:fedi,folenne fanûoru gt;nbsp;adunari concilium, amp;nbsp;de generali neceffitate commune participate confilium. lo ergo votis,omniumlaudatione,infignisFrancorumrex Carolus,coro-dstnRrScos na Rom-impctij fublimatuseft,co quôdipfc,fideimerito,amp;poteftatis gloria,nec trâsiatum. noH bcllorum vidorijs neminem in orbe videretur habere confortera. Atquc in huncmodum Cxfareura nomen, deCratciatranflatumcftinFranciam.

CAP VT IIII.

pOftqiramcrgo Carolus Francorum rex,amp; Romanorum Imperator Auguftiis, Ludoutctts A cum magno bonorûfruduadccelosemigr3uit,Ludouicusfiliuseius,iucceflît Rtas ctf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regnum.Qui paternis per omnia votis concordans, eadé liberalitate,qua pa-

tercius,ergacultumdomusDei,amp;omnemclerum,viuseft,ampliffimasregnidi- 2;o uitias ad decorem amp;gloriam Ecclefiæintorquens,intantum,vt Epifcopos,qui Princfss propter animarum regimen Principes funt cœli,ipfe eofdem nihilominus Princi-pes efficeret regni.Hic vbi iuper Hammcnburg paths fui corn périt votum, com-.^n/canas municato ftatimfapientum confilio,fanótiflïmumvirum Anicarium,quem etiam adDauosamp;Sucdos prædicatorédirexerat, Hammenburgenfi Eccle-jrcnfi. fiæ ordinari fecit Archiepifcopum ftatuens eandem ciuitatem metropolin vui-uerfis borcalib. populis,vt legatio verbi Dei exinde vberius pullidaret in omncs barbarasnationes.Q^odamp;fadumeft.Nam Hammenburgenfis Ecclefiç ponti-ficuminftantia,diflcminatum eft verbum Dei in omnesSlauorum,Danorum,fine Nortmannorum populos,amp; dilFolutum eft gelidum illudfrigus Aquilonisà jq calorc verbi Dei.

Multis itaqjdiebusfiueannis,maximisq5doôlorumlaboribus, in gentibus his defudatum cli.Tantaenimfuit opacitaserrorum,amp;difficultas fyluefcentis idolo-latriæ,vtnecfubito,nec facile potuiileteuinci.Sed ôc bellorum varia: tempefta-teSjpoftobitum piiflîmi Ludouici latius cmergentes,vocationera gentium non ^‘ttàmctutie modicèretardarunt. Illofiquidemex hac luce fubtrado,ortafunt inteftinabella, füorum quatuor fcilicetfilijseius propter Principatum contendentibus. Multa itaquein-Lttd.pu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fracres orra eft difcordia,bellùmque maximum, in quo, vt hiftorici teftantur,

Sergius Pa- omucs Francotum genres confumptæ funt.Tandê mediante Papa Sergio,difeor-^^uefler'^quot;' diafedata eft,regnûmquediuifum eft in quatuor partes, ira, vt Lotharius maior jmfe natu,cum Italia Romam, Lotharingiam,cum Burgundia poflideret : Ludouicus Xyùbuaa ^f^enum cum Germania, Carolus Galliam,Pipinus Aquitaniam.

CAP VT V.

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

ceflîfle füprà diulam eft,glofîofogenitori fuo nomine amp;nbsp;pfetate per omnia fîmi-liSjdefeôlumHammcnburgenûs Eccicfiaftalitcrrefarcire ftuduit,vt Bremenfis fedes,qnxtunc defundro paftorc vacabac,Hammcnburgcnfi Ècclefîae adijeere-tur,eflcntquedccactcronondua:Parochiaî,fed vna. Qu|a enim vtraque ciuitaspmfertUK propter piratarumincurfus plena fuit periculis,vtile fuit vnam alterius ope Icua-ri,arque foucri mutuo. Accepto ergo fuper hac re Apoftolicz fedis mandato, ad eifedum perduda funt omnia quæ fucranc animo pij Principis digefta. Vnitâqu© eftEcclefia Bremenfis Hammenburgenûjamp;recepitfandus Anfcariusvtramque regendam,fadùmqueeft vnumouilejamp;vnuspaftor. Poft non multiim tempo-ris,furore Danorum aliquantulum fopito,cœpcrunt rcatdificaridirutaHammen-burgenfis vrbis,amp;NordaIbingorum populi ad proprias fedes reuerfi funt. Pon-tifexquoque AnfcariusCacfarislegationefundus, regem Danorum frequenterfit Eftfeofi adijt,vbi proeommodisvtriufqueregni,amp;pacisftabüimentoftrenuèagens, mul-tam apud regem, licet gentilem,familiaritatis gratiam, pro fidei fuæ reuerentia, confecutuseftjcui ctiam*facultatemattribuit,EcclefiamftatuendiinSlefwich, *p

Ripe.præbitapriuslicentia, ne quis volcntcs baptizari, amp;nbsp;Chriftianis legibus siéfr,c»tn. vti,impcdirct.Necmora,facerdotes ad haec explenda diredi funt. Procedenti-busitaqucfenfimdiuin£egratia:incremcntisingenteDanorum,co:picmemora-tus Pontifex magriodefyderioafliirgereadSuconumconuctfionem.Hociterar-duumperfeipfumaggrefliiSjpetijtliterasamp;nuncium regis Danorum,profedûs-que cum mukisnauali innere peruenitadByrcamprincipalemSuediçciuitatem, vbimultofauoreamp;lætitiaexceptuseft fidelium,quosipfe quondam antepooti-ficatus honorem,illo prxdicatordircdus,Chriftoacquifierat: obtinukque apud Regem,vt volentibus Chriftianitatis aflumerc titulum,libera pateretfacultas, Dato ergo in SuediaEpifcopOjamp;facerdotibus,qui vice fua diuinas res,amp; populi falutemcurarentjamp;fingulosadfideipcrfcuerantiam adhortatus,reuerfus eft ad propriam federn. Ab eo ergo tempore iadum fernen verbi Dei,in populis Dano- ^chnfttant-, rumatqueSuconum,vberiusfrudificarecœpit.Qu^muisenimin eifdem genti- /«/ m da» bus multi poftmodumtyrannifurrexerint, qui crudelitatem fuam non folum in

3° Chrifticolas fux gentis,ied etiam in exteras nationes extenderint,datur tarnen intelligi,Chriftianitatis titulum,poft primumfundationisfuç tempus,in Dania fine Sucdia,eoufqueconualuifte,vtctfipcrfccutionum procellis impcllentibus ali— quando citubauetit,nunquam tarnen penitus exciderit.

CAPVT yi

JNtcromnesautem borcaliumnationumpopulos, foIaSlauörutft prouîftcla rc- staturumt •^manGtca:cerisdurior,atq«ieadcredcndumtardior. Sunt autem multi,vt fupra didumeft,S!auorumpopuli,quorumhiquidicuntur Winuli fiueWinithi,ma-

40 gna ex parte refpiciunr Hammenburgenfem Parochiam. Nam pratter hono-rem metropolitans fedis,qua omnes nationes fiue régna compleditur aquilo- Hamturfë“ nis, habet vtique Hammenbnrgenfis Ecclefia prsferiptos termines Iuæparo--^'’J^®^^5quot;** chiæ, vltimam fcilicet partem Saxoniæ,quç eft trans Albiam,amp; dicitur Nordalbin- UtrditlhtH-gia,continens tres populos,tTethmarfos,Holfatos,Stormarios. Inde extendun-turtermini ad Wnithos,eosfcilicetquidicunturWagiri,Obotriti,Kycini, Cir- Çp.Th«-* cipani,amp;: vfqueadflumenPanimamp;vrbemDimin. IbicftlimesHammenbur- «narcos, genfis Parochiat. Non caret ergo admiratione, quod dignilfimi prziules, S£.

Euangelici przdicatorcs, Anfearius, Reirobertus, amp;nbsp;fextus in ordine , Vn- vnniEfifi. ni, quorum in conuerfione gentium ingens claruit ftudium, Slauorum curam /^*^*^* Jo tantopcrcdiflimulauerint, vt nec per fe, nec per miniftros, aliquem in eis fru-

dum feciflelegantur. Effccithoc,vt zftimo,populihuiusincredibilis dutitia, nonautemprzdicatorumtorpor,quibusanimuscircavocationem gentium ad- itttrt.. cofuitaffcduSjVt nec opibus,nec vitz peperccrint.Tradit enim veterum anti-qua relatio,quödtemporibusLudouicifecundi,egrcflïfuerintdeCorueiaMo- cwiàth nachi fanditate infignes, qui Slauorum falutcm fitientes,impcnderunt feipfos

A iiij

8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

ad fubeunda pericu!a'amp; mortes pro legatione verbi Dei. Peragratisq^ mulris Sla* uorum prouinciis,perucnerunt adeos,qui dicuntur Rani,fiue Rugiani, amp;nbsp;habitat in corde maris.Ibifomcsefterroruæjamp;fedcsidololatriîE. Prædicantes itaqjver-chriniani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum omni fiducia,omnemillâinfulamkicratifunt,vbi etiam oratorium

fundaueruntin honorem Domini acfaluatoris noftrilefu Chrifti,amp; in comme-morationem fandi Viti,qui eft PatronusCorueia:.Poftquamautem,permittentc ^fDß^ßa. DeOjmutatisrcbuSjRaniàfidedefeccruntjftatimpuIfisSacerdotibusatqueChri-s.vuMssU- fticolis,rcHgionem vcrtcriint infuperftitionem. Nam fandum Vitum,quem nos tforumiHf,. martyrem ac ieruum Chrifti confitcmur, ipfi proDeo venerantur, crcaiurâ ante-

ponentescreatori. Neceftaliquabarbariesfubcœlo,qua:Chnfticolasacfacer- jo dotesmagisexhorreat. Solo nomine S. Vitigloriantur,cuietiamtemplumacfi-mulacrum ampliflîmoGulcudedicauerunt,illiprimatumdcitatisfpecialiterattri-buentes.DeomnibusquoqueprouinciisSIauorumillic refponfa petuntur,amp;: fa-cri ficiorum exhibentur annuae foIutiones-Scd ncc mercatori bus,qui forte ad illas fedcsappulerint,patetvllafacultasvendendi vcl emendi, nifipriusdemercibus fuis deo ipforum preciofa quxque libauerint, amp;nbsp;tune demum mercimonia foro publicantur. Flamincm fuum non minus quàm regem venerantur. Ab eo ergo tempore,quo primo fidci renunciauerunt, haeefuperftitioapud Ranos perfeuerat vfqueinhodiernum diem.

CAPVT VII.

Ç Ane populis Slauorum amp;nbsp;cætcris gentibus fideimbuendis,graue ab initio pra:-buit impedimentum ea bellorum tempeftas,quç Nortmannis tumultuantibus tus genttigt;. tiffimisDanorum,Sueonum,Norueorum,quituncfortèfub vnoprincipatucon-toUcat.. nbsp;nbsp;Ricuti,primoomniumSlauos,qui præ manibus erant,miferunt fub tributum,de-

indeextera finitima régna,terra marique vcxabant.Qu[busfancnon parum addi-derarvirium,eaRomaniimpcrijdiminutio,qua,vtfupràdidumeft,poft tempo-feniotis Ludouici,prius quidcminteftinisbellisexhauftum,pofteainquatuor Ctrm An/A diuifumportiones,totidégubernabaturregulis.Conftatcrgo,iftotcmporeNort- jo 'YntenaPa- mannosperLigerimTuroncsfuccendiircjperSequanamParifios ob(edifte,Ca-nfierum. Folum rcgcm timorccompulfum,terramcisdcdiftc ad habitandum.quæàNort-æ^^nis poflefla.Nortmannix nomcaccepit.Dcindc Lothatingia vaftata,amp;: lub-LuduHKHt ada eft Freiia. Nofter autem Ludouicus,Rex fGiIicetGermaniæ,Nortm3nnos otr»»..»/?. foederibus fine prælij s hoc modo retinuit,vt cùm Franciam totam vaftauerint, re~ gnoeius vcl minime nocucrinr. Poft cuius mortem, eftèra barbaries Iaxis regna-siauis. bathabenis.NamBoemi,Sorabi,tSufi,amp;:cxteriSlaui,quosipfetributis fubiece-r3t,tunc feruitutis iugum excuflcrunt.Tune etiamSaxonia vaftata eft à Nor tman saxa»i»,e- nisfiuc Dauis. Bruno Dux occifus cum duodecimComitibus:Theodoricusamp;r

MarquardusEpifcopiobtruncati.TuncFrefiadepopulataeft tTraiedumciuicas 40 cxci(a.TuncpiratxColoniaraamp;Treuirosincenderunt,Aquifgranipalatiumfta-bulumcquisfuisfecerunt,Magunciaproptermetum barbarorum inftaurari cœ* /’jogLt 'a tn pit.Carolus adolefcens,filius Ludouici,ipfo tempore Roma redicnscum grandi fi-tarata. exercitu,NortmannosiuxtaMofam fluuium apprchcndit-Quos obfidionc coat-^«7cfßtr^' dan$,quintodecimo demum die ad deditioncmcompulit. Captos ergotyrannos Intéf/efhuà Danorum,non ca qua decuit hoftes Dei feucritatcvltuseft,fedad*diuturnam ciemen Jejg^jonem STgraucm Ecclefix ruinam parcens impijs,acccpto ab eis iureiuran-*D,Sui. do,amp;tfœderisconditionc,ampliftîmè donatosabfcabirepcrmifit.Atilliregis ad-olefcentis inertiam irridentes,vbinoxialibertatcpotitifunt,rurfuminvnûcon' globatijtantas ftr3gesdederunt,vt crudelitasmodum cxcefl'crit. Quid multa? vr-''jo Exauaora- bcs cum ciuibuSjCpifcopi cum toto grege fimulobruti funt,Ecclcfia:iIluftrcs cum fideliumcatcruafimuIincenfæfunt.QuamobremCarolusaccufatus in cuna,amp;t CMoltCraß obftulticiam regno depofitus/ArnoIphu germani fui filium accepitfucceftorern. fi jMcceffar. Q^j congtcgato cxcrcitu,fines adijt Danorum,eôfque multisgrauibùfque prælijs * adinternccionemvfqideleuit.BelIumcœlitus adminiftratum,fiquidcm centum millibus

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ

mülibus paganorum proftvatis in bello, vix vnus de Chriftianis cccidilTe rcpertus eft.EcitaextindacdperfecutioNortmannoru,Dominovindicantefanguinefcr-iiorü ruorum,quiiamperannosfeptu3gintaeffufiiseft.Ha:cautemada funttem- '^Hambûrgê-pore Adelgarij archiepi(copi,qui fuit fucceflbr beati Reimberti, tertius à beato Anfcario.DefuncLo Adelgario,fucccffiteiHogcrusinCathcdrä:poft hue Rein-wardus.Inregumquoqsfucccffioncpoft Arnulphum regnauit Ludouicus puer. roli M.fra-IniftoLudouico,Magni Caroli finiturprofapia.Hic poftmodum regno depofi-tusjConradum Francorum ducemhabuitfucccflbrem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dfar.

CAP VT VIII. 10

ITaqucrégnante Conrado,ortaeftVngarorum grauis irtuptio,qui non folum

■*nollram Saxoniam,aliasqjcis Rhenum prouincias,verumetiam trans Rhenum in Germa-Lotharingiam !gt;: Franciam demoliti funt. Tunc incenfis Ecclefijs,cruces à barba-ris truncatæ amp;nbsp;ludibriohabit«, facerdotes antealtariatrucidati,clerusvulgo mi-xtus,autinterfedus,autincaptiuitatem dudus,cuiusfignafuroris,ad nodra du-raueruntxtatem, Dani quoqjSlauosauxiliohabentcs,primoNordalbingos,de- si”ubZ^ indeTrani'albinosSaxonesvaflantes,magnoSaxoniam terrorequafl'abant.Apud Danoseo cepore Worm regnauit,crudeliflimusinqua vcrmis,amp;Chriftianisnon mediocriter infeftus.llle Chriftianitacë,quç in Dania fuit,prorfus dcmoliri moli-

10 tuSjfaccrdotes à finibus fuisdepulit,plurimos etiam per tormenta necauit. At verb -»p Henricus *,{ucceflor Conradi,iam tunc à pucro timens Dominum, amp;nbsp;in eins mi-fcricordiaomnem ponens fiduciam, Yngaros maximis prælijsvicitamp; triumpha-uit,Boemosamp;Sorabos,ab aliis regibus cdomitos,amp;:cæterosSlauorû populos,vno siamtetD^ grandi prælio ita percuflit, vtcæteri,qui perpauci remanferant,amp;Regi tributu,amp; DeoChriftianitate vitropromitteret.DeindeDaniacuexcrcituingreffus,Worm C7^gt;^»ïo de-regê primoimpetuadeóperterruit,vtimperatafefaceremadaret,amp;pacêfupplex depofceret.Sic Henricus rex vidor,apud Slefwich,quaE f tûc Heidebo dicitut-,re-gniterminospooés,ibiamp;Marchionemftatuit,amp;Saxonûcoloniamhabitarepræ- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

cepit.Vidensergofandiiïîmus Archiepifeopus VnnijquiReinwardo fucceftitin ^ésaxên^î*

Jo cathedram,mifericordia Dei noftrijamp;virtute RegisHenrici,Danorû,SIauorùm- fP.nuoc. qaepcrtinaciamefteedomitam,oftiuraqjfideiingentibusapertü efle,omné fuæ diceccfis latitudincm elegit per feipfum circuire. Multis ergo religiofis comitatus, uorum^Da-peruenitad Danos.vbi tue crudcliftimus Worm regnauit. Etillüquidem pro in-genitaflederenequiuitfeuitia, filium aut Haroldumcöuertit,amp;fidelem Chrifto perfecit,ita vt Chriftianitatem,quam patereiusfemperodiohabuit,ipfc feruari fi‘troidus^r. publicepermfferit,quamuisipfemetBaptifmiSacramentunondüperceperit.Or- ch^fiZn*, dinatis itaqs 'o regno Danoru per fingulas Ecclefias facerdotibus, fan dus Dei mul »emintf,jue tirnd'i’.ernt redentiurncommédaftcfcrturHaroldo,cuius etiam fultus adiutorio '8u;Ipgato,omnesinfulasDanorumpenetrauit,euangelizans verbum Dei,amp; fide-

40 les q. icsinuenit iïliccaptiuos,inChrifto confortans.

Dcind Î veftigia fecutus magni prxdicatoris Anfcarii, remigas mare Balticum, rpifcBfie. nonfinelaborepcruenitadByrcam,principalemSuediæciuitâtem,quôiampoft obkuinfandi An(carii,nemodod:orumannisfeptuagintavenircaufus eft,priEter fitrafxant folun,vtlegimu$,Rciinbertum.EftautemByrcaoppidum Gothorumcelebcrri mum.in medio Suedîæpofitum,quod tradus quidam Baltici marisalluit,reddens syrca. portum9ptabilem,quoomnesDanorum,Norueorum,itemqj Slauorû ac Sem-boruin naues,aliiq} Scythiæ populi pro diuerfis commcrciorum ncceffitatibus,fo-Icnniterconuenirefolent.ln eo ergo portu,confeflbrDomini egreirus,infolita populos appellate cœpit legatione.Qmppe Sueoncs amp;nbsp;Gotthi propter varia tem-

jo porumpcricula,amp;regum cruentamferitatem,Chriftiana:religionispenitusobli- Chrtßtani-tifuerant.SedfauentegratiaDei,à fando pâtre Vnni,denuô ad fidemreuocati-/^quot;''^'^'^^-fun’ Perfedoergolegationis fux miniftcrio,cùmiam rediredifponeret Euange-liftaDei,a’gritudinecorreptus,apudByrcamfeflîcorporisfarcinâdepofuit. Obijt Mots vhni. auten' perado bonicertaminiscurfu,anno Dominicac incarnationis nongentefi-xuojtricefimofexto. Cui fucceffit in Cathedra venerabilis Adheldagus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uffor.

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

difceffit.Vbi rex habito concilio Epifcoporum,Ioannem Papam, cui Odauîanus cognomecum erat,multis accufatum criminibus dcponi fecir,quamuis abfentera: exa^aara-nam fuga iudiciumfubterfugerat,amp; in locum eiusProtum Leonern ordinari fe-citjàquoipfe moxcoronatus,Imperator Auguftus à Pop. Romano confalutatus cft,anno regnieius xxviii. poftcoronatum Romæ Carolum,centumquinqua-ginta tresanni fluxerunt.Eotemporelmperatorcumfilio quinquennium in Italia commoratus,filios Berengarii debellauit,Româmqjpriftinæreddiditliberta-ti.Rcuerfus ergo in patriam,omne ftudium intorfit ad gentium vocationem,prac- benote d»~ cipuc verb Slauorum,quod etiam pro fententia eins itaeuenit, Deo coopérante,

10 amp;piiflimi régis dextram in omnibus corroborante.

CAP VT XI.

Ç Vbatftis autem,Chriftianæq5 fidei copulatis Slauorum gentibus, magnus Otto Magdeburg “^inclytam vrbem Magdeburg,fuperripasAlbiæ fluminiscondidit,quamSJauis^quot; siauori metropolin ftatuens,Adelbertum fummç fanditatis virum,ibidem confecrari fe- quot;Zdeib^tns citArchiepifcopum.Is primus in Magdeburg ordinatus,duodecimannis ftrenue ^rch,ef,fc. pontificatumadminiftrauit,multófque Slauorum populos illic prædicando con-üertit. Cuiusordinatiofaólaeftannolmperatoris XXX V.amp;funtannipoftordi-nationemfancliAnicariicxxx vii.Magdcburgenfiautemepifcopatuifubieda eft tota Slauia,vfquc ad Panim fiuuium : epifcopatus fufffaganei quinqj, quorum dtburg.fuf-Merfeburgamp; Ciccn,fuper Salamfluuium *,Mifnaverb fuper Albiam,Branden-burg amp;nbsp;Hauclberg interius yadunt. Sextus epifcopatus Slauiaî eft Aldenburg. Hunc epifcopatum,ficutamp; cæteros,Imperator Otto, Magdenburgenfi primum fubijeere decreuerat,quem tarnen poftraodum Adheldagus Hammenburgenfis ^,,idagut Epifcopus requifiuit,eo qubd terminus fua: Ecclefiç antiquisimperatorum priui- uambitrg. Icgiis eifetcircumferiptus.

CAPVT XII.

■p Stautem Aldenburg ca,qua2Slauica lingua Starigard,hoc cft,antiqua ciuitas

JO LLcJicitur,fitain terra WagirorUjinocciduis partib. Baltici maris,amp; eft terminus siawsstar* Slauie.Hæc aut ciuitas fiue prouinciafortiflimisquodäinco!ebaturviris,eoqubd in fronte totiusSlauia: pofita,contiguoshaberet Danorü fiue Saxonum populos, amp;nbsp;omnes bellorö motusipfi autprimi inferrent,autaliis inferentibus cxciperent. Tales autem in eis quandoque reguli fuifle probantur,qui omni Obotritorum, fine Kycinorum,amp; eorum qui longé remotiores funt,dominio fuerint potiti.Con-clufa ergo atque fubncruata,vt iupra didum eft,omni Slauorum prouincia, vrbs nihilominus Aldenburg ad fidem conuerfa eft, amp;nbsp;fada eft numero fidelium co-piofiflima.Huic vrbi præcellentiflîmus Cçfar pontificë dederat venerabilé virum Marconem,fubdenseiomné Obotritorum prouinciam,vfq;ad Penem fluuium, Marc« fri.

40 amp;nbsp;vrbem Dimine:prætereaciuitatëopimatiflïmâSlefwich,quçalio nomine Hei-dibo dicitur,eiulde cura: delegauit.Eo enim tempore Siefwich cü prouineiä ad- y?«. iacente,quçfcilicetàlacuSlya,adEgdotäfluuiumprotenditur,Romanoimperio fubiacebatjhabens terra Ipaciolam amp;nbsp;frugibus fertilem,fed maxime defcrtam,eo qubdinter Oceanumamp;Balticum marefita crebris infidiaru iaduris attercretur. Poftquam aütmifericordiaDci,amp; virtute magni Ottonismaturapax omnia pof-fcdit,cœperû t habitari deferta V/agricae amp;nbsp;Slefwicenfis prouinciae, nec vllus iam angulusrelidusfuerat,qui non elTetconfpicuus vrbibusamp;vicis,plerifq; etia roo-nafteriis.Adhucreftatantiquçillius habitationis pleraqjindicia,pra:cipueinfylu3 quæabvrbe LucilinburgpcrlógiflSmostradus,Slefwich vfqs protrahitur,cuius Ltidlin-

Jo vaftafolitudoamp;: vix penetrabilis inter maxima fyluaru robora, fulcos prétendit, quib.iugeraquondâfuerât dilpertita ;vrbiuquoqjfeuciuitatumforma,ftrudura vallorû prartcditu’n plcrifq; etiâ riuis qui propter molendina ftipadis aquis aggercs ' congeftifunt,oftenduntomnéillumïaltû àSaxonibusquondâinhabitatum. Primus ergo,vtdixijhuicnouellxplatationiepifc. Marco prxfuit,qui populos Wa-gtrorû liucObotritorufacrobaptifmatisfontelauic.Q^o defundoSlcfwich fin- frmtrdt^.

C H R o N. S L A V O R V M

guIarîPontificehonoratacft.Aldenburgenfemfedemfufcepit regendam vene-idnardm, rabilîsvirtEdwardus,quimultos Slauorum conuertitad Dominum. Ordinatus

eflàfanâo Adeldago.Hammenburgenfi Archiepifcopo. Creuitautempopulus •j-D.Eck- fidelium,necfLiitaliquidquodnouellæecclefi5eaduerlarcturomni tempore Ot-vvardui. tonum.Horum tresfuifle comperi, omnes pari deuotione erga Slauorum voca-

tionem afFedos.Ec repleca eft omnis Wagirorum,Obotritorum,fiuc Kycinoru.in prouincia,Ecclefiis,Sacerdotibus ,Monachis,amp; Deodicatisvirginibus. Porto Aldenburgcnfisecclcfiadedicata fuit in commemoratione landiloannisBapci-ftac, cxiftens honore matricis Ecclefia: infignis. Mikelinburgenhs veto ccclciîa fuitconftruôta in honore Principis Apoftolorum Petri, contuiensmonaltcrium lo Virginum.FueruntprætereaAldenburgenfesPontifices admodum honorabilcs ^^jquot;'fyquot;_'”ergaregulosSIauorum,eoquôdmunificentiamagni Principis Ottonis cumulati nores. eflcntternporaliumrerumaHluentia,vndepoflentcopiosèIargiri,amp;:fauorem fibi RtduHt pop*^^*confcircere.Dabaturautem Pontificiannuum de omni Wagirorum fiue

Obotritorum terra tributum.quodfcilicet pro décima imputabatur, de quolibet aratromenfuragranijamp;quadragintarefticulilinijamp;duodecimnûmipuriargenti. Adhæcvnusnummus,precium colligentis.Slauicum verô aratrum,par boum, autvnusconficitequus.Devrbibus vcrô,autprçdiis,aut curtium numéro, quçad pofleflîonemPontificispertinebant,nonefthuius operis explanarc,eo quôd vetera in obliuionem venerint,amp;ecce nouafunt omnia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20

CAP VT XIIL

otha- \ Nnoergoregnifui jS.Imperii i i.magnus Princeps Otto,domiroromnium fe--^ptentrionisnationum,fcelicitermigrauitadDominum,amp;fcpultuscft inciui-othe II. tätefiia Magdeburg. CuifiliusOttomedianusfiiccedens,per x. annos Hrenuè gubernauit imperium.Is datim totharioamp; Carolo Francorum regibus fubadis, cùm inCalabriam bcllû transferrer,àSarracenis,amp;Græcis,viâor,amp;:viâus,apud othe lit. Romani deceilit. îlli tcrciusOtto,cùmadhucefletpuer,inregnumfubftitutus,an nos decemóc oólojforriamp;iullolceptrum ornauitimperio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5®

Eodcmt tempore Hermanus DuxSaxonumobiens,hæredemfufccpit filium Bcnnonem,quietiai-n vir bonus amp;nbsp;fortis memoratur, excepto quod degenerans à patrepopulum rapinagrauauit. Apud Aldenburg defunólo Edwardo, fucccflîc ■\S7ago.HicmfummaprofperitateinterSlauosdegens,fororéferturhabuifleipc-ciofam,quàmappetiitreguIusOborritorum,nomineBillug.CumquealIegationi-buscrebrisPontificemfuperhocnegotioconueniirer,quidam familiarium Epi-fcopi,petitionemincautaverboruminiuriarepleuetunt,dicentes,iniuftum efife

obe- pulcherrimam virginem inculto amp;agrefti virocopulate.Quam illccontumeliara diflimulationereprelïît,amp;amorisftimuloconcitatus,preces iterate non deftitit. TimensautemEpifeopus,neEcclefiænouellaîjgrauiusaliquid exinde emerge- 4° ret,pofiulaticnieiusfauore concurrir,dataeiforore fuainconiugio. Procreauit

Bd- autemex eafiliam,nomine Hodicam,quamPontifexauuncu!useius,monafIerio virginumcontraditam,amp;:facrisliteris edodam, Abbatiflam præfecit virginibus, MtedLtus ^uædcgcbantMikilinburg.cùmtarnennecdumpcruenifi'etadannos.Q^od vti-Tebgtomsü' que frater eiusMiflîzla2egrètulit,odio,licet occulto,concitatus Chriftianæreli-quot;cZmänici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxcmplopetegtinus mosülisiupattibus inolefcerec.

hfßts, Patremautemfrequentercoarguit,quafiquimcntealienatus,fuperuacuasd]ligc-ret adinuentiones,nectimeretpatriisderogare legibus,priusquidemducensvxo-remTeutonicam,deinde filiam fuam monaftica: claufurx contradens. Cumque his verbis pattern farpiusexacucretjillecœpitfenfimfledi animo, iâmque cogita-re de accepts coniugis repudio, Sbde mutationererum. Sed conatus eius timor repre(ÎJf,eoquodgrauiumeaufarumintroïtusfemper fint difficiles, virtus quoqj Saxonumadmodumefletformidabilis.Necefreenim fuir,rcpudiata fororc Pon-tificis,amp; diuinis rebus pefrundatis,fiatim ad bella veniri.

CAPVT

LIBER 1.

CAPVT XIIII.

QVadam ergo die cotigit Pontificcm venire in ciuitate Obotritorum Mikilin- Mei^ien^ burgjVifitacionisgratia,quoetiamBillugcöprimoribusoccurrcrat,exceptu

rus eü fimulatadeuouone.Epifcopu itaqi publicis caufis intcntü,faspcdi(äus Obo- dto/a macht tritorü rcgulus palam alloquiiur,Magnas pietati tux,pater vencrabilis, debeo gra-tulationes,licet me ad has exoluédas ncquaquafufficcre,ipfe recognofeä. Priuata enim beneficia,quæ mihi impédifti,quia multiplicia func, amp;nbsp;jolixo fermone eget, ad præfens difFero.Generale aut totiusProuinciæ bonû cómemorare compellor. Solicitudo enim tuafuperEcclefiarû inftaurationc,amp;animarû falute,omnib.ma-nifefta eftiScd necIatct,quantas principû ofFenfas tuaprouidentià fregifti,vt cum pace amp;nbsp;tranquillitate in gratia principum confiftere poiîîmus.Honori ergo tuo, fi poftulati fucrimus,amp; nos,amp;: noftra incundater impendemus.Petitioné aût paruu la apud te deponere no dubitome côfundas facié meam.Eftapud Obotritos Pontificale tributQ,quod pro décima imputatur,dcquolibetfcilicetaratro,quod duo-bus bobus,aut vno coftat equo,mcnfura grani,amp;XL.rcftes lini,amp; xii.nûmiproba-tçmonetç:prxtereavnusnûmus,quidebeturcolligcnti. Hoc me rogopermittas colligercjdeputandû ftipendiis neptis tuæ,filiaî fcilicet meç. Quod ne forte ad tui iniuriâ,amp;: annonç diminutioné rogare videar,adijcio pofleffioni tuç in fingulis vr-bib.quç funt in terra Obotritorum,villas quas ipfe clegcris,exceptis his,quç ad ius

10 Pontificale,imperatoriaiâdudûconceirioneperuenerut.Pontifexergo,nonad-uertescallidiffimihominisdolû,verborûcoloribusadumbratu,reputansetia,nihil fibi officerc c5câbium,finc mora petitionieius annuit:ipfe quidc villas ampliflîmç poflellionis accepit.tributû verb quod fuprà memoraui, affini fuo ad manus filiae ipfiuscolligendûrefignauit:aliquandiuetiâapud Obotritos c5moratus,prædia co lonis exercéda diftribuit,ordinatisq5 omnib.in terra Wagirorû reuerfus eft. Ibi e-nim ftatio opportuniorfuir,amp; extra pericula pofita,eo quôd Slauorû animi natu-raliterfintinfidi,amp; ad malum pronijCÓqjcauendi.Habukqueprteteralias,curtes duas nobilcs,apud quas fæpius Pontifex diuerfatus eft,vnam in villa publiea, quæ dicitur Buzu,alteram fuper fluuiû Trabennam,in loco qui dicitur f Nezenna,vbi

5° etiâ fuit oratorium,amp; caminata murato opéré fada,cuius fundamenta ego adole-lcentulusvidi,eoquôdnofuerintlongèàradicemontis,quem antiquif Edberg, ]srez.tnn^. moderni proptcrcan:ellumimpofitumSigebergappellant.Poft multos ergo dies cü Pontifex Wago, alias occupatus, terra Obotritoru rarius inviferet,fupradidus si^eberg. Biilug,vnàcüfiliofuoMiir)zla,opportunitatênadus,dolû,quéergaDominumamp; Paftorêfuûcocepcrar,paulatimdetexit,cœpitq5pofleflîonesEpifcopales,quasfibi faßbßia. vt fidcli amp;affini luo tuédasEpifc.cómendauerat,occultisvaftarelatrociniis,amp; fub nbsp;nbsp;£ccießtt

intromittere feruos fuos,qui colonis equos amp;nbsp;cæteras fubftatias furtim auferrent.

Conatusilliusadidvfq5jpceffit,vtEpifcopuficutdccimaruiure,ficpofleffionib.ex »«• ueret,pcrturbatoq}capiic,cultusDcifaciliuspateretexterminio.Tande ergo Pon 40 tifexveniensinprouinciaObotritoru,ibiqihabitacucolonisinquifitionc,depre-henditadliquidujquorûmachinamctistantapoiTeffionifuçimmitterêturlatroci-nia.Permotus itaq5,quod non miru,ftuporefimul amp;nbsp;timoré,eo quod atrociffimos infidiatoresinuenifl'eteos,quosputabatamiciffimos,iaqjpræfentisnouellæplan-tationis defedione timés,multû cœpit fluduare animo.Recurrens aût ad id,quód pro tepore tutiusvidebatur confilium,tentarecœpit,fi forte verbis fuafibilib. me-deri pofletmorbo paulacim fubrepêti,mulufq;affiné blandiciismulcerecœpit, vt àcœptisdefifteret,névepoireflîones Ecclefiafticas prædonib.depafcédasexpone-rct,prouentura fibijfi no refipuerit, non folu offenfam diuinitatis,fed amp;nbsp;maieftatis imperatoriç.Illeobiedionib.dolospreftruens,refpondet,nunquâfecrgadominii ^stul^Tdïr-jo amp;patrëfuum,tantaadmif!freimpoftura,ergaqueanimfihabueritoptime femperßmulatm.

affedü : fi quid aût fadû fuiirct,latronum hocinfidiis contigÜFe, qui de Ranis fine Wilzis commeantes,fortè nec fuis parcerent : fe quidé ad hos cohibendos, cofilio amp;nbsp;auxiîio liben ter afFuturum.Facile ergo perfuafum eft fimplici viro,c5ceptaopi-nionedcfiftere.PoftquâaûtacceprafatisfadionePontifexabfccffitjilliftatimru- Maitdabar ptapollicitationc ad cœpta deuoluti funt flagitia,furnfcp villarum incendia copu- bartca.

B

laucrunt.Prxterca colonis omnibus,qui ad ius Epifcopi pcrtinebant, nifi quantO-cyus prxdiadefererent,mortem interminatifunt. Sicqjpofletfionesillasinbreui Diutrtium dcfolatio cófecuta cft. Acceflit bis raalis,quodidéBiliug matrimonii fui luracor-CHnt 'ixore rupic,rcpudiatafcilicctfororePontificis.Fuithæccaufainimicitiarüprxcipuaoc amp;ermjit/ca. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jgs Ecclcfiafticx paulatim titubare,ncGfuit vnde llatus nouell»

eccleiixadplenum pofletc0nualefcere,eoquód magnus Otto iampridem prx-fentivitadeccffiflet,médius quoqj,necnonamp;:tertius Otto bellis Italicis elfent oc-CLipati : amp;ob hanccaufam Slaui temporis opportunitate freti, non folùm diuinjs legibuSjfedamp;imperatoriisiufliSjCœpilfentpaulatim obniti. Solus Saxonix Dux Benno ,aliquam dominationis vmbram, licet tenuem, prxtendere videbatur, 10 cuius refpeduSlauorum impetus ret3rdatifunt,ncautfideiChriftianx renuncia-rent,autarmacorriperent.

w./- nbsp;nbsp;nbsp;X^agone ergo faólo de medio,Ezico fuccclfit in Cathedram.Ifte fufeepit ordi-

nationemafanóliirimo Adeldago,HammëburgenfiArchiepifcopo. Q^atuorer-go Pontificcsanteexcidium AldenburgenfisEcclefiçexcitillccomperimuSjVidc-senesantf licctjMarconcm.Edwardum,Wagonem,amp;Eziconcm.quorum tcmporcSlaul in ß/fuia. fide perfticerunt,Eccleßxin Slauiavbiqjereól.'cfuhr,monafteriavirorum amp;mu-Ecnim Deofcruientium conftruólafuntplurima. TeftiseftMagifter Adam,qui fioncu. gefta Hammenburgenfis Ecclefix Pon tificum,difertifljmo t ftylo confcripfir,qui tjucraio- ç^',„^j,ornniemoret,Slauiam in duodeviginti pagosdifpertitam,affirmatprater jo rresjomnes ad fidem Chrifti conuerfos.

CAPVT^XV.

p Odequoq5 temporeBolizlaus, Polonoru Cbriftianilfimusrcx,confcederatus Ottone tertio,omnêSlauiam.quxeft vitra Odoram,tributis fubiecit.fcd amp;nbsp;dMcrtf E- Rulfiâjamp;PrulToSjàquib.pairuseft AdclbertusEpifc.cuius reliquias tue Bolizlaus fifc.in pojo tranftviiitinPoloniam.PrincipesSlauorû,qui Winulifiue Winithi dicuntur,fue-/a/lt;. runt eotepore,Mifizla,Naccon,amp;:Sederich,lLibquib.paxcotinuaruit,amp; Slaui lub MtcisLtus, tributoferuierunt.Necprçcereundum videtur,quödidëMifizlaus,Obotritorum

Princeps,Chriftum palam cófitcns,fedclaperfequenSjfororé fuam,Deo dicatam *lt;■«lt;« V/- virginéHodic.am,tnonafl:erio virginum.quoderat Mikilinburg,lubtraxit,eamq; p cuidâBolillao,inceftiflimofociauitconiugio:Cçterasvirginesquçibidérepertx .Mtctdittn:, funt.autmilitib.fuisnuptum tradidit,aut ad terra WilzorumfiucRanorum tranf-quot;thn^'cuf' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monafteriumillud dcfolatioconfecutaeft. Siquidê indiebus illis,per-

Hodica. mictenteDeo,propterpeccatahominü,perturbataeftapudDanosamp; Slauos trä-uo/iAflerii quillitas,ólt;pulchtisdiuinxTcIigionisincremcntis,inimicushomolupcrfcminarc dtfïutnm' zizaniaconatuseft.ApudDanos enimSueinotto,fiIius Chrïftianiflimi régis Ha-rüldi,diabolicofpirituinflamatus,multasaducrfuspatrêmolituseftinfidias,cupi-cumquafilonga:uum,amp;:minus validum,regnopriuarc,amp;opusdiuinç pUnta-narofdtre- tiotiisdc finibus Danotum pcnitusexterminate.Hatoldusautem,vtfuptadióluui liscU^tum. eP^primum quidcgcntilis.deindemagnipatrisVnnidodrinaad fidé Chrifti con-ucrfuSjtanca Ie erga Dominum deuotione excrcuit,vt nonfurrexcrit fimilis ei inter omnes regesDanorum,quitantaAquiIonislatitudinem,adfidédiuinaccognt-tionistraxerit,amp;omnc terram Eet lefiisamp; Sacerdotibusfecerit elle infignem.Hu-ius viriinduftria,indiuinisquidêrebusfuitcximia,nihilominus tarnen etiam in mundana fapiencia,in his videlicet qux ad regni gubernationem pertinere viden-tur.adcoclaruit.vtlegesamp;iuraftatuerit,quaz proauthoritateviri, non folùm Da-ni,fed amp;: Saxonesadhuchodie fcruarecontendunr. Concitantibuscrgohis,qui Deoferuireamp;pace regi detr3lt;äabant,Danivnanimiconfpir3tione Chriftianira-abdicant,amp;ftatuentesimpiumSueininregnum, patri eins Haroldo bellum dum rySue indicunt. Qui licet ab initio regni fuifemperfpcrofuam in Deo poluerir,vel tune yo »«»lt;»». maximè Domino eoramendauiteuentumrei,non tarn dolens luapericula,quam fP-autcm. filiideliôlum,amp;Ecclcûçanguftias.CernenstenimtumuIcumnonpofl’cfedari/ine prarlio,armafump(ïtini)itus,adliortantibus his qui Domino amp;rcg» fuofidem in-uiolatamcxhiberenitebantur.Vcntumefl’crgo ad bellum, in quo confliâu vióU

cft pars Haroldi, cecider unique vulnerati multi. Ipfe vcro Haroldus grauitcr fdU-ciatus

LIBER I.

eîâtusfugicexacie^afcenfaqjnaui elapfus eft ad ciuitatem opinatifftmamSlauo-rum,nomine Wïnnctam. Vbi prxter fpem,quia barbari eraat, humane reccptus, poft aliquot dies ex eodcm vulnere deficicns,in Chrifti confcffione migrauit, ad-fcribendus non foliim inter Deo dignos reges,fed etiam inter gloriofos martyres. Mors Regnauitautemannisquinquaginta. QnodcfunôiojSuein regno potitus,in(ua'^:^'^^J^j,^_ crudelitate fæuire cœpit,grauiflîmam in Chriftianos perfecutione exercens.Con- ftata q- t-j-furrexeruntqueomnesiniquiinfinibus Aquilonisjgaudentes vel tune patere lo* cum maliciæfuæ,bellis feilieet amp;nbsp;perturbationibus, cœperùntque finitima régna vexare tcrramariq5.Primumergoconflatonaualiexcrcitu,rcmigantcs mareBri-tannicurabreuicompendio,appuieront littoribus Albiæ fluminis,vbi improuili irruêtes (uper quietos amp;nbsp;improuidos, vaftarût omnia maritima Hathelen, omneqj terram Saxonum,quæ erat fuper ripas Albiç fluminis,quoufqueperuenirent S ta- s/We». dium,quodeftopportunaftatio nauium per Albiam defeendentium. Quo trifti ■ r - , rumorevelocitercomperto,ComesSigefridus,amp;Thidericus,cæteriqi nobiles, Theodori.' ad quos prouineix tutela pcrtinebat,ruerunt obuiam barbaris, cura tarnen eflent perpaucijconftriâi temporisarticulo,exceperûntque hoftes in memorato porto Stadii.Faifta eft ergo pogna vehemétiflîma,in qoa fuperatibus Danis, virtus Saxo-nom penicos eft attrita.Comites ambojcaeteriqj nobiles ôç militarcs viri,qui incer-fedionifoperfuerât, vindiamp; catenatiadnaoesperdudifunt. Comes Sigefridus, auxiliocuiufdampifcatoris,nodoprofugit,amp;:eoafitcaptionem. Quamobrêbar-bariforore correpti,omnes quos habebantin vinculis nobiliores, truncauerût ma Da„trum nibus amp;; pedibus,amp; nare prxcifa ad terram femianimés proieccrût. Deinde quody**'quot;'»« refîduum fuit prouinciç illius,impuüe prçdati font. Altera pars piratarum,qu£e per Wîrrahamfubucdajomncmillios fluminis ripam vfqjtLeftmonam vaftauerat, cum maximacaptiuorum multitudine perucnerunt ad paludem Glindefmor.Vbi cum quendamSaxonemmilitemcaptiuumfacerentducem itineris,ilie perduxit cos adlocadifficiliora paludis,in qua illi diufatigatf facÄe à Saxonibus qui infecu-tifuntjdifiedi funt,amp; perieront ex eis xx. millia. Nomen militis, qui deduxit eos (‘‘^des. adinuium,fuitHerTardus,quiperenniSaxonumIaudeceIebratur.

30

CAPVT XVI.

Ircaidem tempus impletus eft annus incarnationis verbi millcfimus primus, in quo fortiflimus Imperator Octo Tertius,cum iam tertio vidor Romam in-trafletjimmatura morte præuentus occubuit. Cui fucceffit in regno f pins Henri- tD.fanautJ cus,iuftitiaamp;fanditateinfignis,illeinquam,quiBauenbergenfemfundauitepi-fcopatum,amp;: erga cultum Ecclefiarum ampliflima: fuit munificen ties. At verb an- tor Efifeo-noregni eins deeimo,raorcuus eft Dux SaxoniacBennOjVir omni probitateconfpi cuuSjamp;ftrenuusEcclefiarumdefenfator.CuiusprincipatushçresfaduseftBern- Bé«o»^sD.

. hardus filius eius,licet à paternafcelicitatediuertit. Ex illo enim tepore, quo Dux ^-^ors amp;nbsp;40 conftitutus eft,in liac regionc nunquaceflauit difcordia,amp; perturbatio,quoniam

Dux Henrico Imperatori rebellareaufus.totam fecu adrebellandum Cæiari mo- F» uitSaxoniam.Deinde furgens in Chriftum,omnesEccIefias Saxoniae terruit atqj turbauit,illas præcipuè,quç in memoratarebellione,ipfius malicia: noluerunt ap-plicari. Acceffithismalis,quôdidemDux,tampaternxquàmauitasdeuotionis, quam ergaSlauos habebant,penitus immemor,gentem Winulorum per auaritia crudeliter opprimens,ad neceflitatem paganifmi coegit. Sane eo tempore Slaoo-rumdominiopotitiiuntThcodoricusMarchio,amp;DuxBernardus,ino quidem Eittfdemret orientalem,iftooccidentalem pollidcnteprouinciam,quoruignauia,Slauos coe-git fieri defertores. Rudes enim adhuc in fidegentiliu populos,quos optimi quon

Jo dam Principes cum magna lenicatefouerant, tempérantes rigorem his quorum chso, propenfiusinfiftebantfaluti,ifti tanracrudelitate infedatifunt, vtexcuflo tadem ieruitutisiugo,libcrtatemfuamarmisdcfendcrecogerentur.Principes Winulo-rum crantMiftiwoi,amp; Mizzudrag,quorumduduieditioinflammataeft.Sermo A ergo eft,amp;:veterumnarratione vulgacom,quödidem Miftiwoi,p.etiitiîbi neptem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io

DucisBernardi*,amp;illepromifit.TuncidemprincepsWinulorura,volensipon- vxoicm.

B ij

fionedignusfieri,petrexiteuDuccinltaliâcum equitibus mille,quiômncsfcfê rhftdarict ibîdé funtintetfcdi.Cûmqj rcdicnsdccxpediiione,pollicitam fibimulicrem ex-petcrec,TheodoricusMarchioinccrccpitconfjliû,confanguineamducisnodan-fim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dam proclamanscani.Quoilleaudito,cû magna indignatione rcceflît. Cùm ergo

Dux,mutato confilio,nuncios poft eumdircxiflctjVtconcupiiispotiretur nuptiis, illereferturtaledediflcrefponfumiOportetquidemgenerofam magniPrincipis neptem prxftantiflimo viro copulari,non veto cani dari. Magna nobis gratia pro feruitio refcrtur,vt iam canes,non homines iudicemur. Si ergo canis valês fuerit, magnosmorfusdabit.Ethocdicens,reucrfuseft in Slauiam,amp; primo omnium traniiuirinciuitatem Rethre,quæeft in terraLutitiorum,conuocatisq; omnibus to Siauis,quiadorientemhabitant,intimauiteisillatamftbicócumeliam,amp; quia Sa-xonum voceSlauicanes vocentur. At illi: merito hxc,inquiuiK, pateris, quifper-nens contribules tuos,excoluiftiSaxones,gentempcrfidam amp;auaram.Iuraergo nobisquod déféraseos,amp;ftabimustccum. lurauhqseis.

Poftquam aute Dux Bernardus emergentibus caufis, arma aduerfus Csefarem fârèmamp;da corripuic,SIaui opportunitatc accepta,côgregatoexcrcitu,totâprimôNordalbin-uars,n hdc giam ferro amp;nbsp;igné depopulati funt ; deinde reliquam peragrantes t Slauaniam, o-‘ntfZ’abu- JT^ines Ecclefias incendcrunt,amp; ad folum vfqs dirucrunt: facerdotes autcm,amp; reli-a.tnere- quos Ecclefiaruiw miniftros,variis fuppliciis enecantes, nulluin Chriftianitatis veftigium transAlbiam rcliquerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lO

QdtHtn Chri Apud Hamenburg eo tempore,âcdeinceps,muîticx dcroamp;ciuib.in captiui-phantntmt- jgtc abdudi i unr,plurcs etiam interfcôti, propter odium Ch riftianitatis. Narratfe-stragttt» niores Slauorura,quiomnes Barbarorum geftasres in memoria tenët, Aldenburg xwz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deChriftianisinuentam fuilîe.Sexaginra ergo presby-

* teri,ca;terismorepecudumobtriincatis,ibiadludibriumfcruatifunt,Q^iûma« iorloci præpoGttisOddarnomenhabuit. Illeergo,cûcateiis,talimartyriocôium matuseftjVtcute capitis in raodücrucisincifa ferro,cerebrum fingulisaperiretur. Demdeligatis poft tergamanibus.côfeflb res Deiperüngulas ciuiratesSlauotum tradifunt,vfqjdumdeficerenr. Taliterillifpedaculumfaótiamp;: Angelisamp;homini-bus,in ftadio medii curfus exhalarunt vidorem fpiritum. Mulca in hunemodum Jo per diuerfas Slauorum ac Nordalbingorum prouincias tune fada memorantur, qnæfcriptorumpenurianunchabenturprofabulis. TantideniqsinSlauiahaben-tur martyres,vtvixpolîintlibrocomprehcndi.

siaaiefnam Oiïines cfgo SlauijQui inter Albiam amp;nbsp;Odorâ habitant,pcrannosfeptuagint3,’ diuchrißia amp;amplius,Chriftianitatécolucrunt,omnifcilicettemporeOctonû,caliq;niodofc

ntjmtcuUo* \ r * \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s »

reî. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ablcidcruca corpore Chn(b,amp; Ecclcuç,cui ante coiundi rueranc. O vcrc occulta

zxdamMta fupcr homincs Dciiudicia,qui miferctur cui viilt,amp;£ quem vukjindurat.Cuiuso-chrtßt.t»a. j^jjjpotentiâniirantes,videmuseosadPaganifmûreJapfoseflb,qui primi credi-derunc,illosautcouerfûsadChriftu,qui videbanturnouiflimi. 111e ergo iudexiu-ftuSjfortisSd, patiens,qui olim deictiscoraIlraelfeptemgencibusCanaan,folos re-feruauie allophylos in quibus experire tur Ifracl,ille,inquam,modicâ geniiliû por-jîfr»WzD. tionc nuncindurare voluir,per quos noftra côfundcrcturperfidia.Hçcfaôlafunc vltimotemporefeniorisLibentii Archicpifcopi,fubduce Bernardo,filio Benno-MQs,ntgt;tr,A. nis.qui populumSlauorumgrauiterafflixit.Thcodoricus MarchioSlauorum,cui cum commemoratocademfuitauaricia,fimiliscrudelitas,depulfusab honorc,fi£ , on)nihæreditate,prçbendariusapudMagdeburg,raalamorte,vtdignusfuir,vita fîniUic.MiftiwoipnncepsSlauorum,circavJama temporapœniicnnaductus, ad pnorefttuD Dominum reuerfus.cùm nollet Chriftianitatemdefcrcre,depulfus eftàpairia, £-ir^' nbsp;nbsp;fugiénscÿ ad Bardos,ibidem confcnuii fidelis.

CAP VT XVII.

Sfr/M anti. quot;riEfundo etgoEzicone in Aldenburg/uccefllt Volckwardus.poftquéRcgin» flitum Al. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bertus.Quoruprior,Volckwardus.pcrlecutionis teporeSlauia pullus,abiitin

^îi^bur'^ Norwegia, i^; multos Domino lucratus.cû gaudio rediit Brcmâ.In Hâburgcnfi quoq^ metropoli,Adeldago,qui primus in Aldéburgordinauit epifcopos,fucccf-

LIBER 1.

fitLibentiuSjVir fanditate infignis.Huius tcmporibus Slaui defecerunt à fide.Poft huncfuit Vnnuanus.clariflîmo genere oriundus,practerea diues amp;nbsp;largus, omnibus hominibus accepcus,dero autem apprime beneuolus. Eo ergo tempore,quo SernhardM dux Bernardus,fuique complices,Cæfari Henrico rebellauit,omnibûfque Sa-xonixEcclefiis eftetgrauis,amp; infeftus,illis maxime, qui erga maieftatem Impera ktUss. toriamfidelitatisfuæiuratemerarenoluifl'ent,ciusimpetum viri dicitur Archie-pifeopus Vnnuanusfuam3gnanimicaterefrcgifle,vtpropter fapientiam amp;nbsp;hbe-ralitatcmEpifcopicogereturipfeDux,ecclefiç,cuiantcaadueriâtuseft,deinceps benignuscft'e inomnibus.IgiturhabitoPontificisconfilio,rebellis Princeps tan-

JO demflexus.apudtSchalchisburg Cçfari Henrico(upplexdéditmanus.Moxquo- ckesburg. quefauenteVnnuano,Slauostributofubijciens,pacemreddiditNordalbingis,amp; t matri Hammenburg. Ad cuius reftaurationem vcncrabilis metropolitanus alTe- nosfacat. riturpoftclademSlauicam,ciuitatemamp;Ecclefiarafeciflenouam,fimulexfingu-liscongregationibusfuis,quævirorumeflent,treseligensFratres,itavtii.fierent, Hamiurgi quiinHammenburgCanonicadcgerent conuerfatione, velqui populum con- mflaKrati. uerterentaberroreidololatriæ. Ordinauitque in Slauiam,mortuo Reginberto,

Bennonem virum prudentem,qui de fratribus Haramcnburgenfis Eccïefiæ eJc- fies rc^s»-duSjinpopulo Slauorum mukum prædicando frudumatculit.

10

t DEnnomagnædeuotionisvir,cupiensdiruta Aldenburgenfisfedisreaîdifica--^re,perquirerecœpitdcpoflcfiionibusamp;reditibus,quosadiusepifcopalema- »efertani-gni Ottonis deputaueratinftitucio.Sed quia poft excidium Aldéburgenfis eccle-^“”J'^^quot;'^ fiæ,primitiuainftituta,amp;magnorumprincipumdonationes vénérant in abolitio-nero,amp;Slauorum pofleflioniceflerant,memoratus Pontifex in prxfentia Ducis Bernardiqueftuseft,quôdWagiriamp;: ObotritijCæteriqj Slauorum populi,debi* DssxSaMn. ta fibi negarent ftipendia. Vnde principes 'V/inuIorum ad colloquium euo-caiifunt,amp;interrogationehabita,quarePontifici legitimam fubtraherent anno-

jo nam,illi prætendere cœperuntvarias exadionumgrauedines, expedite fibi egre-diterram potiuSjquàm implicarimaioribus vedigalium penfionibus. Confyde-rans ergo Dux,non pofte inftaurari Ecclefiaflicaiura{ecundumeamformam,qua fuerant tempore magni Ottonis, petitione adhibita,vix obtinuit,vt de qualibet do mo.paupere veldiuite,peromnemObotritorum terram,duo nummi Pontifica-Jibus foluerenturimpenfis.Prçtereacurtesillçnotiftimæ,Buzuamp;Necenna,amp;cç-teræ poftelîîones in terra Wagirotum,Epifcopo reftitutæ funt rurfus incolenda:. IllaverôprædiaquçfueruntinremotioriSlauia,quçolimad Aldenburgenfeepi- df feopium pertinuifleantiquitas commémorât, vt eft Derithfewe, Motizc,Cu2in, traS:aAnti* cum attinentiis fuis,cpifcopus Benno nullatenus perDucem obtinerc potuit,licet

40 adha:crequircndafa2piuscnifusfuerit. Poftquam autem placuitpiiflîmo Cxfari Henrico,curiam celebrate in caftro Werbene,quod eft iuxta Albiam, ad experi-endos animos Slauorum,venerunt omnes Principes quot;VTinulorum in præfentiam ■' * Caîfarisfteqjimperio ad bonû pacisamp;:fubiedionisobtëperaturos proteftati funt.

Ibi ergo cùm Aldenburgenfis Pontifex in facie Cæfaris veterem pro Ecclefiæ fuæ X»/.^*^*** bonisinnouaret querimoniam,interrogati Principes Slauorum de pofteffioni-busadiusEpifcopipertinentibus,recognouerunc memoratas vrbes cû fuburbiis corû,ecclefiçamp;Pôtificidebere pertinere.PrçtcreaomnesObotriti,Kycini, Pola- ^»eunde ƒ-bi,'V/agiri,amp;cæten Slauorum populi,qui terminis AldenburgenfisEcclefiæ con-cludebantur,polliciti funt dareomnem cenfum quem pro décima magnus Otto Bernhards JO ecclcfiafticisftipendnsdeputauerat.Quorumtamcnpollicitatio,plenafimulatio-

ncamp;fallaciafuit.Statimenim vtCæfar ioluta curia ad alia fe conuertit, nihil de fo. vtDei promiffiscurauerunt.DuxquoqueSaxonumBernardus,in armis quidem ftre-nuus,fedtotusauariciainfedus,Slauos quosèvicinopofitos bellis fiue padioni- resenamfa busfubcgcrat,tantis vedigalium penfionibusaggrauauit,tvtnec memoresDei, nccfacerdoiibusadquidquamell'entbcneuoli. Quamobrem Chrifti confeftor ftj.quot; “

B iij

C H R o N. S L A V O R V M

^MaEpßL BennojVidensIegationisfuæminifterium,àPrincipibusfecuIinonfolùmnonad‘ patKsinßau iuuari,imôfundituspræpediri.caiTo laborefatigatus,cûnoninueniretvbirequie-*^de'hquot;m^m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eius,pefuenitadfandiflîmûvitumBeren\vardû,Hildenfcmenfempfç-

/e///. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fulé,oftendcs ei anguftias fuas,amp; quarrens in tribulatione confolationë. 111e vt erac

Eern^yard? vitmitifljmus,collegithofpitê,amp; prçbuitlaflo humanitatis oftîcia,amp;dc facultatib. dethetmd/: ccclefiçfuçfuppcditauitcivitçftipédi3,quatenusadIcgationisfuçopusexiés,atqi

reuertens,inueniretftationëtutâinquapaufare poifet. Eo temporememoratus Potifex Berenwardus,in poffeiTione quç fibi hæreditario iure prouenerat,magnâ fundauitEcclcfîam,ampliflîmis,vtvideripoteft,impenfis, in honore S. Michaelis archangclijin qua etiam copiofam monachorum turmam ad feruiendum Deo ag 10 g'^*=g3uit.Confummata ergo ad votum bafilica, addenunciatû dedicationi feftû, Bcnnonis» conuenitimmenfamultitudo,vbicùm finiftrum ecclefia: latus nofter Epifcopus •j-P.Reine- BennodedicaretjàpopulocomprelTusamp;attrituSjpoftpaucos dies,morbo ingra-Metneruset uefcéte,vitadcfutiduseft,amp;in aquilonari eiufdemecclefiçabfidahoneftamob-^behn^an- tinuitfcpulturam.HuicfucceflîttMeinherus,quifufcepit bencdidiouê à Libcn-

tio fecundo.Poft hune fuit AbelinuSjordinatus ab Alebrando Archiepifeopo. nL,t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP VT XIX.

T N diebus illis paxfirma fuit in Slauia,eo quod Corad us,qui Henrico Pio fuccel-facrum ad- ■^^fitinimperiû.Winithosfrequentib.bellis attriuerit.VerütamenChriftianare-

sla. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cultus domus Dei,paruûrecepit incrementurn,praspediente auaritia Du- 20

ßtrnhardt cis,amp; Saxonö,quiomuiacotradentcSjUececclcfiiSjUcc laccrdotib. quidquSpafti

Dacn aua- funteflcrcfidui.PrincipesSlauorû,Anadrag,Gneus,amp;: tcrtius Vdo,maléClitiftia-rtttatteru fjus: Vndcamp; ptoptcrcrudclitatéfiiamàquodâSaxottum ttausfuga improuifeco-foft'us eft. Filius eius Godefcalcus nomine,apud Lunenburg,(cholarib. erudieba* turdifciplinis.Qm mortepatriscôperta,fidéreiccitcûlitteris,amneqj^trâsmiflb,vc nitad gétê''^initorû.Côgregataq;muItitudineIatronü,pcrcuflitin vltionêpatris Nordalbingorum,amp;tantasftragesfecit Chriftianæplebis,vtcrude patcrnane- Ücas omnc modum cxcefterit.Nibilq; remäfitinHolfatotûamp; Sturmariorum pro-ce apofiaia. uincia,fiuecoru quiThetmarfidicuntur,quod manuscius effugerit,prçternotif-^d-Mn^^ra fimaillapræfidiatEthehoamp;Bokeldeburg:illöfequidaarmaticontulerant,cum Jo

•fD.Ezcho. mulieribusamp;paruulisjamp;fubftantiisquçdireptioni fuperfuerant.Quadaergo die cùm comemoratus Princeps latrocinali more per camposamp; miricas ferretur, vi-

dés regioné virisamp;EccIefiisquandoqjrefertâ,vaftæ folirudini fubiacerc,exhor-ruit propriæ crudelitacis opus,amp; tadus dolore cordis incrinfecus,dcliberauit à ne-fariis cœptis tandé cohibere manus. Auulfus ergo parûper à fociis,amp;: quafi ad infî-dias exiés,inopinatè ofFendit quendâSaxoné Chriftianum.Quicùm armatû emi-nus venientéfugerct,ille clamorefublatohortarur,vtfubfiftat,iurateciafenihilei nociturû.Cûmqj vir timidus,rccepca fiducia,fubfticiiret, cœpit percundari ab eo, quisefler,autquidnofletrumoris. Atille,egofum,inquir,homo pauper, Holfacia genitus.Siniftrosaût rumoresquotidieexperimur,quiaprincepsifteSlauorûGod 40 iclialcus,mult3 mala infert populo amp;nbsp;terras noftræjitimq; crudclitatis fuæ fatura-rccupicfanguinenoftro.TépuscnimueroefleCjVC vindex Dominus vlcifceretur iniurias nortras.CuiGodefclialcus:mukû,inquit,coarguis virü ilium, principem Slauorû. Reuera enim multas illcpreflurasfufcitauit populo amp;terræ veftræ,vltor paternæ cædis exiftens magnificus.Ego aûc fum vir ifte,de quo nunc fermo eft, amp;nbsp;venivcloquartecû. Doleo enimmctantûnefascomifilTeaduerfus Dominum amp;nbsp;Chrifticolas,amp; vehcmêter cupio redire in gratia eorû,quibus me tanta iniuftê in-tulifte recognofco. Accipe ergo verba mea,amp; reuertens ad populum tuum,annun cia eis,vtad locum deftinatum tranfmittantviros fideles,qui mecum clam agant i- defcedere,amp; pacistcondicione.Quo fado omnem hancturbamlatronum, cum p quibus magisnecelîitatequàmvoluntatedetineor, tradam in manuseorum. Et; h^c dicenSjdcfignauiceilocumamp;tempus.Qm cùmveniflctadpræfidiunijinquo Saxonufuperftites cum magno timoreconfiltebantpunciauicfenioribusvei bum iftudabfconditû,fuggerens omnibus modiSjVttranfmitterenc viros adpræfixum colloquij locum.Aullinonintenderunt,reput3ntesdolum infidiis opportunqm.

L î B E R 1.

Poft aliquot îtaqj dies,idem Princeps à Duce captus, amp;quaft princeps latro-tium in vincula coniedus eft.Reputans autem Dux virum fortem,amp; ad arma ftrc Duce admi nuum,vtilemfibiforc,inijtcumeofœdus,amp; honori/îcèdonatum,abire permifit. Atilledimiflus,abütadregem DanorumKanutum,amp;manfit apudiliummultis t„ur. diebus five annis,variis bellorum exerciciis in Nortmannia fiue Anglia virtuels fi- MibtM ca~ bigloriamconfcifcens. Vndeamp;filiaregishonoratuseft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' quot;Dan^rum

QKVN'X

P Oft mortem ergo Kanuci regisjteuerfuseft Godefcalcusin terra patrum fuo- RecuferM * rum.Etinucnienshçredicatem fuam àquibufdatyrannisinuafam,dimicareftaA-»

10 tuit,amp;:comitanteviä:oria,pofteftionescüprincipatucxintegrorecepit. Staumqs ”stKdetin-adconquirendum fibiapudDominumgloriâamp;honoréanimû inrendenSjSlauo-rum populos,quos Chriftianitatis olim fufeepta: obliuio iam tenebat,ad recipien-^J^*^”*“ dam credulitatis gratiam,amp; ad gerendum Ecclefiæ curafufeitare ftuduit.Et pro-fperatumeftopusDeiinmanibus eius,adeôvtinfinitagentiliummultitudocon-flueret ad Baptiimi gratiam. Et rcædificataefunt per vniuerfam Wagirorum pro* uinciam,ncc non amp;nbsp;Polabingorum ,amp; Obotritorum,ecclefiaî quondam dirutæ. lamqj miflum eft in omnes prouincias pro facerdotibus ac miniftris verbi,qui rudes gentilium mentesdodrinafideiimbucrent.Gratulabaturitaqj fideles de no-ueIla:plantationisincremento.Faâûmq5eftvtprouinciæplena: effent Ecclefiis, Ecclefiæ verb facerdotibus. Sed amp;nbsp;Kycini amp;nbsp;Circipani,amp;: quçcunquegentes circa Panim habitat,receperunt gratiam fidei.Eftaut Panis fluuius,in cuius oftio fita eft panis ciuitasDimine.Illucquondaportédebaturlimes AldcburgenfisParocliiæ.Igitur omnesS lauorum populi,qui ad Aldenburgenfem pertinebant cura,toto tempore quoGodefcalcusfuperuixit.Chriftianam fidem denote tenuerunt. Sanèmagnæ dcuotionis vir dicitur tanto religionis diuinæ exarfiffe ftudio, vt fermoneexhor- pnnafti. tationisad popuIufrequenterinEcclefiaipfefecerit,ea fcilicetqua: ab Epifeopis velPresbyceris my fticcdicebatur,cupiensSlauicis verbis reddereplaniora. Pro-culdubio in omni Slauia nemo vnquam furrexitpotentior,amp; tarn feruidusChri-ftianæ religionis.Etenim fi vita ei longior concederetur,omnes paganos ad Chri-

Î- ftianitatem cogeredifpofuit,cùm ferêtertiam partemeorum cSuerterit,quiprius fubauoeinsMiftiwoirelapfi funt ad paganifmum. Tuncetiamperfingulasciui-tatesCœnobiafiebantfanàorumvirorumcanonicè viuentium:itemMonacho- ßaict. rum atque Sandimonialium,ficur teftantur ij, qui in Lubeke, Aldenburg, Races-burgjt LeontiOjamp;inaliisciuitatib.fingulasviderunt.InMagnopoliverOjquazeft inclytaObotritorumciuitaSjtresfuiffccongregationesDeofcruientiûreferûtur. MekeiHurj^ CAPVT XXL

Î Ndiebusillisfaiftus eft motus magnusinorientaliprouinciaSlauorumjCiuiliin- Momsi», ter febellodimicatium.Quatuorautem funt populicorum,quiLutitii fiue Wil- ß» zidicuntur,quorum Kycinosatque CircipanosfeitraPanim,Riadurosfiue To- W//«,/

40 lenzoscis Panimbabitareconftat.Interhosdefortitudineamp;potentiavalida orta eftcontentio : Siquidera Riaduri fiueTolenzi,propterantiquiffimam vrbe amp;cc- fP.circa. leberrimumilIudfanum,inquofimulacruRadigaftoftenditur,regnare volebat, adlcribentes fibifingularcmnobilitatishonorem,eo quod ab omnibuspopulis Radegafli, Slauorumfrcquentarentur,propterrefponfaamp;annuasfacrificioruimpenfiones. ' PorroCircipaniatep Kycini feruire detreélabant,imölibcrtatem fuam armis de-fetxlere ftatuerunt. Crefeente igitur paulatim feditione, tandem peruenitur ad prælium.vbiintervalidilfimaspugnas RiaduriatqueTolenzifufi funt. Ideo fe-cundo amp;nbsp;tertio reftauratum eft præliumâtcm iidem ab eifdem contriti funt.Mui-ta millia hominum hinc amp;nbsp;inde proftrata. Circipani amp;L Kycini, quibus bellum ne-

Jo ceffitasindixerat,vi(ftores. RiaduriatqueTolenzi,qui pro gloria certabant,de- Tolenz^t ex-iedionisluæpudore vehementer afflidi ,accerfieruntinauxiliumfortiflimû re-

/-gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-n il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 z' I

gemDanorum, SrDucem Saxonum bernhardum, nccnon amp;nbsp;Godelcalcum,7,^, principem Obotritorum , fingulos cum exercitibus fuis, alueruntque tantam Bernharde multitudinem de propriis ftipendiis fex hebdomadibus. Inualuitque praelium cadefiai-aduerfus Circipanos atque Kycinos,nec habuerunt viresrefiftendi,obfeffi tanta

B iiij

multitult;3ine,ca:faqueefl:exeismaximamukitudo,amp;quamplurimi in captiuita-^4* /rtf«» temdudi.Ad vltimum 15. millibusMarcarum,pacemmercatifunt. Principespe-redemta. cuniam intcf fe partiti func.De Chriftianitate nulla fuit mentio,nec honorem de-

‘^^funtDeOjQuicontulitcisinbcllo vidotiam. Vnde cognofci poteft Saxonum taxata. nbsp;nbsp;infatiabilis auaritia,qui cum inter gentcs C£cteras,Barbaris contiguas,prjepolleant

armis,amp; v(umilitiæ,femperpronioresfunttributisaugmentandis,quàm anima-bus Domino conquircndis.Decor enim Chriftianitatis,facerdotu inftantia, iam-duduminSlauiaconualuifTetjfiSaxonumauaritianonprxpediiret.Pr^diccturer-

Cedefcatd go amp;nbsp;omoi laude extollatur digniffimus ille Godcfcalcus, qui barbaris gcntibus e-

Jitus,munusfidei,credulitatisgrati3mfuçgenticumplenodiledionisferuorere- io parauit.Arguantur Saxonum proceres,qui Chriftianis proauis geniti,amp; gremio fandæ matris Ecclefiz foti,fteriles Temper amp;nbsp;inanes in opere Dei funt inuenti.

CAPVT XXII.

Confluebanter^o in curiam eius multifacerdotes,amp;religiofi,pleriquc ctiamEpi-Icopi,quifedibusfuis extnrbati,mcnfa: ciuserantparticipes. Qtmrum farcinaipfc alleuaricupiens,transmifîtcosin latitudinem gentium,quofdam locans certisfc- p dibus,quofdâincertis. E quibusEzonemfubrogauitAbelinoin Aldenburg, Ari-‘’n^effor. ftoucm qucndam .à Hicroiolymis vcnicntc iu Raccsbutgcfle conftituit, loanncm Ra- inMikilinburgdeftinauit.lfteloannesperegrinationis amore Scotiam egreftiis,

‘ilxnnïs venir inSaoniam.Etclementer,vtomnes,fufceptusabArchiepifcopo,non mul-MegMftrg. topôftinSIauiammifruseftadGodefcalcum,apudquem commoratus,illis die-

busmukarailliapaganorumbaptizafledefcribitur. Pax firma fuit in omni regno, n’Jh'ifortifiîrnus Cxfar Henricus,Vngaros,Boemos,Slauos,amp; omnia finitima régna potenti manucoercucrat.Quotranflato ad fuperos,fucceflit in feeptrum ti-hertc.iKi. jujç çjyjHenricus,puerodoannorum.Statimqueebullieruntperturbationesva-fuer^i^in- . nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' J • nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/T n I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

dftn imfe- tix111 regno,eo quodprincipes, qui contentiones aitcdabant,contemnercnt in-r,9tH,bx. fantiamregis.Etfurrexitvnufquifque aduerfus proximumfuum,amp; mukiplicata lùnt mala mukain terra,deprardationes,incendia,amp;mortes hominum. Poft non ^^^^^^’''*'gt;9iJo^'JCtenaporismortuus eft Bernardus Dux Saxonum, qui res Slauo-rumamp;Saxonum,quadraginta annis ftrenuèadminiftrauit. Cuius hæreditatem

ordiiifni^ Orduifusamp;Hermannusfiliieiusinterfcpartitifunt.Etquidem Ordulfus Duca-fortitudineamp; militia: vfu longe à fœlicitate paterna diuerterit.Denique poft mortem patrisvix quinque tranûcruntanni,ftatim parantes primo omnium Godefcalcum interfecerunt. Etquidem viromniæuo memorabilispropterfidemDco amp;nbsp;Principibus cxhibitamàbarba-

ris occifus eft,quosip{énitebaturad fidemconuertere.Necdum enim completx yo

' funtiniquitates Amorraîorum, nec venittempus miferendieorum. Ideoneceflc fuir,vt vcnirent fcandala,vtprobati fièrent manifefti. Pafl'useftautemalterille

Machabæus invrbeLcontio,quæalio nomine Lenzin dicitur,7. idus Iunii,cum PrcsbyteroEpponejquifuperaltareimmolatuseftjamp;aliismukistam Laicisquàm clericis,quidiucrfapro Chrifto pcrtulcrunt fupplicia. Anfuerus Monaclius,amp;

cum

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___ It

com CÔ aliî apod Racesburg lapida ti fun c.Idi bus lulii, paflioeorum occurrit. Fec-tur idem Anfucrus cum ad paffioncmveniflet,flagitaflepaganos, vtprius locii, quos ti mebat deficcrCjlapidarentur.Qinbus coronatis,ipfc gaudens cum Seep ha-no,genua pofuit.

CAPVT XXIII.

ÎOanncsEpifcopusfeneXjCumcxtcrisChriftianisin Magnopoîi,idefi Mecke-■*Icnburg,captus,feruabaruradrriumphum.IlleergoproconfeflioneChriftifu-ftibus cæfus.Deindc per fingulas ciuitates Slauorum dudus ad ludibrium, cum à O’'-Chrifti nomine fledi no poiTet,truncatismanibusacpedibus corpus eius in pla-tea proiedum eft.Caput verb defedum, quod barbari conto prxfigentes in titu-lum vidoriæ Deo fuoRadigaftoimmolauerunt.Hxc in metropoli Slauorum Re-thre geftafunt,! hï. idus Noucrabris.

CAPVT XXillt

T7ll*3rcgis D3norum,apudMikclcnburg,ciuitatem Obotrîcorum.nuda diitiifla eftcûcæterismulieribus.Hanccrtim,Vtfupràdiximus,GodefcalcusPrinccps

habuit vXorcm,àquaamp;:fiIium fufccpitHcnricum.Ex alia Verb Buthuebatus fuit, dejeaUi exi magno vtertjjSIauis excidio genitus.EtSlauiquidem vidoriapotiti,totamHam menburgeniem prouinciam ferro Sc igne demoliti funt, Sturmarii amp;nbsp;Holfati fere B^thuc ct omnesautoccifi.autincaptiuitatcmdudi. CaftrumHammenburefunditusex-cifum,amp;: in derifionem faluatoris noftri, ctiam cruces àpaganis truncatæ funt. ^rsie/uui Ipfo eodemque tempore Slef\vich,quae alio nomine Heidsbo dicitur , ciuiras Tranfalbianorunijquscfitaeftin confinio regniDanici,opuIcntifl]'ma atque po-piiloftffima, ex improuifo barbarorum incurfu funditus excila eft. Impleta eft nobisprophetia, quæait,Domine, venerunt gentes in htcreditatem tuam,pollueront tabernaculum fandum tuum amp;nbsp;reliqua,quæ prophetice deplorantut inHicrofolymitanxvrbis excidio. Huius audor cladis Bluftbfutiledicitur,qui siuffictd^ 30 fororem habuit Godefcalci, domumque reuerfus amp;nbsp;ipfe obtruncatiis eft.

queomnesSlauifadaconfpirationcgenerali,adpaganifmumdenubrelapfifunt, eis occifis, qui perftiterunt in fide. Dux Ordulfus in yanum fæpc contra Slauos dimicans per 12. annos,quibuspatri fuperuixit, nullanrvnquam poterat obti-^^'rf^lquot; nere vidoriam: totiénfqucvidusàpaganisjàfuisetiamderiiuseft. Accidit au- ^gt;o-tern perturbatio hxcin Slauorumprouincia,anno poft incarnationemDomini millefimo fexagefiraofexto.anno regni Henrici (^arti v iix. Ec vacauit iedcs mr iàfeiix. Aldenburgenfis annis odogin taquatuor.

CAPVT XXV.

40 pOftquam ergo mortuus eft Godcfcalcus, vit bonus amp;nbsp;cultor Dei, adfilium suthues.c» eius Buthue peruenit principatus eius hxreditaria fucceffio. Timentes autem

ij qui pattern eiusinterfecerant, ne forte filiusvkorfpatriæcxdis fieret, conci- •fP-paterriç. tauerunt tuinultum in populo, dicentes : Non hie doniinabitur noftri, fed Gru-cojfilius Grini. Quid enim proderit nobis,occifo Godeicalcoliberfatcm ar-mis acceptafle, fi iftchxres principatus extiterit.^lam enim plus ifte nos affliget, quàm pater. Appofitufquepopulo Saxonum,nouis prouinciam inuoluet dolo-nbus. Starimqueconipirata manu, ftatuerunt Cruconem in principatum, ex- suthmt fjr cJufis filiisGodefcalci,quibus iuredebebaturdominium. Quorum iunibr Hem ricusprofugitadDanos,eoqubdregiaDanorumftirpeefletoriundus. Atfenior quot;sL-dj’saxa-Jo Buthuedeclinauitad Bardos,quærensauxiliumàSaxonum principibus, quibus .

pater eius deuotusfemper Si fidelis extitcrat.

Quietiarependentes bencficiisgratiam,fufceperuntpro co prxlium, multó^ surhuet d que expedirionum fatigio reftituerunt eum in locum fuum. Attamen ftatus Sntxontbtr»-Buthue femper erat infirmus, nec ad plenum roborari potuit, co qubd Chriftia-no parente natus, Sc amicus Prineipum, apud gcntcra fuam, vc proditor li-

CHRON. SL A VORVM

bertatis’haberctur. Pofteamvidonamcnim, quaprimum Godefcalcoînterfe* Gf chrtßta- cî;o Nordalbingorum prouinciapereufTacft,Siaui(eruiturisiugumarmatamanu fubmouerunt,tantaqueanimi obftinatia libertatemdefertdercnififunc, vtpri-us malucrint mori,quàm Ghriftianitatis titulum rcfumcrc, aut tributa foluer« j^xonumPrincipibus. Hanc fane contumeliam fibimet parturiuit infœlix Sa-»xftlattea» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . r 'n- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« i •

' quot;nbsp;, nbsp;nbsp;xonum.auantia,qui cum aohuc vinum luariim client compotes, amp;nbsp;crcbnsat-

tollerentùr viéloriis, non recognoucrunt, quia Domini eft bellum, amp;nbsp;ab ipfo

îP.quia. eftviâ:oria,tquandopotiusSlauorumg€ntesquasbelIisautpaâionibusfubege-rantjtantisvedigalium penfionibusgrauauerunt,vtdiuinis legibus amp;Principum feruituti refragari amarancccflitatecogerentur. LuithancnoxamOrdulphus, i»

Dux,quidereli(ftus à Deo,quamdiu patri fuperuîxit, nullam contra Godtfiaici Slauosviôloriamconfcquipotuit.Vndeetiâcontigit,vtfilnGodefcalci,quifpem fuam in Duce pofueranc,fupcr baculum arundineum atque confradum innifi Magnttt.or DefundoOrduIphoiucceflïtinPrincipatumfilius eiusMagnus,natusde filiarégis Danorum. Statîmqueinipfo principatus fui exordio adiubneruandos

Snthnef. Slauorum rebelles, animumöc vires intendit,exacuentc eum ad id Buthue filin CrMf». Godcfcalei. At illi vnanimiter refragari cœperunt, fecuti Cruconem, filium

Grini, qui crat inimicitias exercens aduetfusChriftianum nomen amp;c honorem Principum. Erprimum quidemButhueprouinciapcpulerunt,diripientesprx-fidia , in quibus confugium habebar. Videns autem fe principatuextorrem , inagnus nbsp;confugitadDuceraMagnum, qui tune forte Lunenburgdegebat,amp; allocutus

'exthùefiit- efteura:NouitexcellcnciAtuavirorummaxirac,qualiterpater meus Godefcal-4ittAtns. nbsp;nbsp;eus procurationem Slauicçprouinciç ad honorem Dei,amp;progenitoris tui,fide!i-

terfempcrintorfer!r,nihîlpræterm!ttenseorum,quç ad cultumDeiamp;fidcm principum iurcpertinucrint.Egoquoq5patcrnam.xmulansmodcftiam, Omni fide deuotionemandatisprincipum obfecundaui,irifinins meobijciens periculis,vt mihi vc!vacuum honoris nomen, vobis verb frudus permaneret. Qualis autem mereesamp;: me Ql p3tremmeumcxceperit,neminemlatet,cùmillumquidem • vita,mepatriaexcmerint holles noftri,hoftes,inquä,non tantum noftri,fedetiam

tui.Siergo honoré tuumfalutem tuorumcurare volueris,viribusamp;armis vteU jo duroeft.Deniqjfortunanoftrainextrcmo fita eft.amp;maturadum cft,ne vitra pro-zitißem in gredicotes inimici,etiam Nordalbingorum prouinciaabutantur.His auditis Dux

fxKUm blt;f refpondit:Non poflumbacviceipfeegredi,eoquod detinearmagnisimpedimen '' ’ tis,fed dabo tibi Bardos, Sturmarios,Holzatos,atqueThethmarthios, quorum auxilio fretusjhoftiu impetus ad tempus exciperc valeas. Ego quoqj ft neccife fue-ritjquantocyusfubfequar.Porro diesnuptiarûadprçfensDuccmvetabat.Aflum-ptis ergo ButhuefortiiiimisBardorutranfiit Albiam,amp;prçcucurrit in terra Wagi roru.Nuncii quoq; ducisperçurrentes omnë Nordalbingorû prouincia, vrgebat populûegrediadfercndûauxiIiumBuihue,quiexpugnabaturabhoftibus. Atille rbs ca .P’^ææ*‘^^^^’’^^^^^^'^“''^^°^”^P^*^’‘'^’*^*sarmatorum,veniensq5adcaftrumPiu-^9 firi'piuZ, nenfe,vrbem,przterfpcm,apertam,amp;vacuamvirisreperit. Quo cùm intraflët, ' mulierTeutonica,quæinibirepertafuit,locutacftadeum:Accipequodrepereric Dabuhtfu^ nT,anus tua,amp;: feftina velocitcregredi,quiaperdolum adü eft,vtvrbs hçcaperta ôC vacuacuftodib.dimittcretur.AuditoenimintroitutuOjCraftinocûmaximoexer-

S:ithi!csre- citu Slauiredibunt,amp;vibcliaucobfidiouccocIudcnt.Qui verbatefeientisdiifi-æiJ^l^ns pernoâcineodecaftroremanfit.Eft aût vrbshæc,vthodie videri poteft, lacuprofundilîîmo vndiq5inclufa,amp; comeantibusaditûpons longiflîmus conti-nuat.Craftinaergo lucefcente,Slauorum infinitaagmina,vrbem,vc vefpere prx-di(3:umfuerat,obfidionevalIauerunt.Prouifumautemfuerat,ne nauicula aliqua ’tiomniinfulainucniretur,perquamobiëfljseuadendilocuspaterer. Buthue er-jo f.tme go cum fociis obüdionem cum magna famis difficultate fuftinuit. Audito au-temiîniftrohocnunciojHolzatorum.SturmariorumnecnonThetmarchioruro fortiffimiacceJerauerunt,vrvrbcmobfidioneliberarent. Cûmqj perucniftëntad

riuuIumjquidicitürStralc,quiq} f déterminâtSaxoncsàSlauis, præmiferuntvi-ttim gnatüm Slauicçlingtræjqui explorarer,quid SJaui agerent,aut qualiter expu-gnationi

LIBER 1.

gnationivrbis inftarcnt. Miflus itaquevir illc afociis.petucnit ad cxcrcitum Sia-uorum,qui coopcruerat faciem campi,pra?parans diucrfas machinas cxpugna- ättar. tioni opportunas.Quos etiain his verbis alloqui tut; Quid facitis ô viri,oppugnan-tcsvrbeniamp;virosami£osPnncipumamp;: Saxonum?Non vtiquc conatus illc ceder Vobis in profperum. Mandat autem vobis Dux,cxtenqiie Principum,ob-fidionequantocyus difccdere. Q^od fi non feccritis,in breui fentietis vltionem. Qui cum anxic inquircrenc vbi nam eiTet Dux : refpondir,eum in proximis adeflc cum armacorum infinica multitudinc. Princeps ergo Slauorum CrucOjaflum- crt/fe. pcofcorfimnuncio,percundatus cft abcocertiusrci veritatcm. Ad qucmille:

JO quidjinquit,dabis mihi precii,fiprodiderotibicaqua:tuquæris,amp;fecero te com-potem voluntatis tuæ, fuper vrbe häc,amp; his qui funt in ca ’ At illc padus eft ei xx. namortah^ xnarcas. Scatim vbi firmata funt promifla, dixit traditor ille Cruconi,amp;: fociis eius : Duxifte, quem tuformidas,necdum tranfiuit ripas Albiæ,detcntus gra-uibusimpedimentis:Soli Sturmarii,HoIzatii,amp;: Thetmarehi,egreffi funt cum breui numero *. Hos ergo facile vno verbo feducam ,amp; faciam redire ad ioca *P.vitot5, fua. Hisdidis,tranßitpontemamp;locutuscftadButhucamp;: ad focios eius: Confide faluti tux amp;:tuorum,quitecumfunt,quiaSaxones,in quibus tuhabebasfi-duciam,non venienthacvice fuccurrere tibi. Tunedleconfternatus animo, fppndit : Heu mc miferucn, quarc deferor ab andeis i Siccine Saxones optimi, 10 fupplicemfuiamp;auxiliiindigum in tribulationc deferent ? Male delufus fum, qui Saxonibusbonafemper fiducia innitcns,nunc in extremaneceflitate pefUinda-tusfum. Adquemille : Venitjinquit, difl'enfioinpopulum,amp;:tumultuantcsin-terfe.rcuerfi funt vnufquifque in domumfuam. Alio ergo confilio tibi vten-dumeft. Confufisqj taliter rebus, nuncius ad fuos reuerius eft : Scifcitantibus-que Saxonum expeditis, quidnam cauftccflct, refpondit dicens : Veni ad ca-fttum, ad quod m i fi ft is me, amp;nbsp;nullum,Dei gratia, ibi periculum eft, nec vllus ob-fidionistiinor. Quin potius vidi Buthue,6c eos qui cum ipfofunt,la:tos, amp;: nil habentes turbulentie. Arque in hunc modum rctardauit exercitum, ne obief-fisfiercntprefidio.FaduseftvirillcButhueamp;fociis eius materia perditionis.Sta-jo tim enim vbi obfefli traditoris dolo decepti,àfpc euafionis deciderunt, cœperunt perquirere abhoftibus,fi quid pro vita: remedio acceptare vellent. Qiiibus illi refponderunt:Nosaurumamp;:argentum à vobis non recipimus,vitam tantum amp;nbsp;mcmbroruraintegritatempoftulantibusprçbcbimus,fiexeuntesadnos,armade-deritis.Hoc auditOjButhue dixit ad focios:Durus nobis, oviri, fermo propo- DAorutun . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O' -1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘IJ* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c ’*

nitur,vcexeuncesarmarengnernus. bciocjuidemqinadeduioncm ramesperur-get. Sed li propofita nobisconditione, inermes exievimus, nihilominus pericu- ttone. lumfubeundumenr. FidesenimSlauorum quàmôtmobilis,quàmincerta,fa:- siattunfiji.

‘ piuscompertumhabeo. Vidcturergomihioinniumfaluticautius effe,dilatio-neadhuc,licetdilHcili,vitamredimere,0texpci2'areft forte Deus alicubi auxi-

40 liatores nobis admittat. Contra focii renift funt, dicentes : Conditionem qui-dcm,quenobisabhoftibusofFertur, 3rabigujm,plenamque formidinis efte fa-temur. Nec tarnen eaabutendum eft, co quod prafens periculum cuitandi alia vianon fit. Quid enim dilatio iuuat, vbi nemo eft, qui obfidionem foluai? Atro-ciorem autem mortem fam csquàm gladius aftert,incliûlique eft compendio vi-tam finite,quàm dtu torqueri.

CAPVT XXVI.

^IdensigiturButhuefociosanimisobfirmatosadegrediendum,iuftit fibicul- Bufh„es lt;it ’ tioracxhibcriveftimeta,quibusindutus cum lociisegreditur. Tranfiernntqjƒ

fo pontem,biniamp;bini,dantesacma.atquc inhuncmodmn perdu:ti (unt ad faciem Cruconis. Vbiergoomnes præfentatilunt, mulicr quxdam præpotens de caftco mandauitCruconi.cæcerîiqucSlauis,dicens;Perditeviros,qui le tradiderunt vobis,amp;noliteferuarecos,quiaintu!erunt maximas violentia»vxoribusveftris,quæ dcrclidse fuerant cum ipfts in vrbe, amp;nbsp;auferte opprobrium %. His auditis, Cruco * p. amp;fociieiusftatiininftlieruntineos,omncmqj mulutudinem hanc interfecerunr

M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

^Km^^artiis gladü.EtïntcrfcduseftBiithueamp;omncroburBardorü coram caftro Plu* /»««. ne, in die illa paritcr.Inualuitque Cruco,amp; profperatum eft opus in manibus eius,

dominium in vniuerfa terra Slauorum, amp;nbsp;attritsc iunt vires Saxo-nutn,amp; feruierunt Cruconi fub tributo, omnis terra videlicet Nordalbingorum, vtrdaibm- quxdiftérminaturin ttcs populos :Holzatos,Sturmarios,Thetmarchos.Omncs nidunffimuraleruitutisiugumportaueruntomni tempore Cruconis. Et repleta eft terralatrunculis,facientibus mortes Sicaptioncs in populo Dei,amp; deuoraue-■j-D.pleno, runtgcntesSaxonumftotoore.Indiebus illis furrexerunt de populo Holzato-Heifattrum rum,ampliusquàm(cxcentçfamilix, ttanfuiifloque amne abierunt via longifli-

ma.quairentcs fibi fedes opportunas,vbi feruorem pcrfecutionisdeclinareut. i« Vcnerûntqj in montes Harticos,amp; manferunt ibi,ipfi, amp;: filii amp;nbsp;nepotes corunijvf-qucinhodiernurndicm.

CAP VT XXVIL

KTIlautcm mirum,fi in nationcprauaatqucperuerfa,in terrahorrorisamp;vaftx ’ folitudinisjfiniftri cafus emerferînt. fiquidem per omne regnum il lis in dieb. TuriKieHti bcllomm tcmpcftatcsconfurgebant.Rcgni coim gubcmacub,quîctegis Hcnti-cipuericianonmodicèdiftblutafuerantjipfo adolente non minus inuenereperi-Odtum m culum.Statim enim vt fa^us eft vir,amp; fublato pxdagogo fuimet compos effedus s^xones. cftjOmncm gentem Saxonum atrociter perfequi cœpit. Deniqs Ottoni ducatum xo sàxntt* Bauariac,quia Saxo crat,abftulit,amp;Welponi dédit. Poft hæcad depreflîonemto-tins Saxonix, in Hartico cliuo caftrum firmiflîmum, quod dicitur Harthesberg, ^arxdirMa. colIocauit.QuamobremiratiSaxonum Principes,amp;invnumcôglobati, caftrum co^fi,r^t,a quod ipfîspropteriugumpqfitumfueratadfolumdiruerunt. Etobfirmatifunta-

Saxonum aduerfus Regem, fuerùnrqjeis Principes,Wizelo Magdeburgen-fts,Bucco HalucrftadcfisEpircopus,OttoDux,MagnusDux,VdoMatchio,amp;alii ntMdX' ™^^“^o^’'îes.Adquorüaudaciamtobt«ndendamrexceleritercumexercituve-^RHdoi^us nit,adiundo fibi Sueuorum duce Ruddlpho,multifquc regni Principibus. Sed amp;nbsp;Duxsueuit. Saxonesoilmorati.virilîtcroccutrcrunt in prxliumjConucncrûntquc excrcitus mflrathfl iuxtaflumenVnftroth.Cûmquenonlongèabeftetpugnajfadum eft ex confilio jo vtriufque partis,vtlaudaretur pax vfquc poft biduum, iperantes bellum pace fo-Rxfitrat»- piri.Saxones ergo pace delcdatijftatim exucruntfcarmis,amp; diffufi funt per lad-TttmCtfari- tudincm carapi,figentescaftra,amp;cutamcotpotiscxequcntes. Circa horam diei nonam videntes fpeculatoresregis,Saxoncsrcmiiros,amp; difperfos iuperfacicm dta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;campi,nihilq uc fiifpicantes mali,fcftinantes renunciauerunt régi,quia Saxones fe

prxpararencad prçlium.Itaqueconcitatusexercitus regis, tranîm iftb vado,irrue* cLtdet Sa- runtfuperquietosamp;inermesjproftrauerûntquemulta milJia Saxonum indieil-’‘R»lt;uifus b.CùmigiturSaxonesprotuendalibertatcbcllum adhuc intentarent,dux Suc-sueuHs^fa- uotum vitbonus,amp;amatorpacis,primum tcgio houoti, dcindc Saxonumfaluci confulens,apud Saxones obtinuit,vt fe in poteftatem regis contraderent Phnei- 40 Prinoprs pes corum,WizeloMagdcburgcnfis,BuccoHaluerftadenfis,OttoDux, Magnus Dux,VdoMarchio,interpofitisfcilicet conditionibus,ne aut captiuitate graua-(eiinvincu rentur,autvllamfuftincrctlxfionismolcftiam. Statim ergo vbi Saxones confiÜis 4« ctniici- illeâi,potcftatiregia:fetradidcrunt,illciuflitcosardioncuftodixmancipari,no reueritus promiflîonum fide'm.Etcontriftatus eft Rudolphus Dux, eo quod pro-mifTaimplcre nonpotuiflet.

CAPVT XXVIII.

Cuflodiae- pOftpaucosautemdicSjPrincipesSaxonumprxtervoIuntatemRegis,captiui-lafficafarê 1 jatc abfoluti,in propria reuerfifunt.necvnquamdecçtcropromiflîonibusrc- p gisfidem prxbuerunt. Mifla ergo relatione Saxonumprincipes ad Apoftolicam fcdcmconqucftifunt reuerendiftimoPapa: Gregorio feptimo, qualiter rex di-uinx legis contcmptor,Ecclefiis Dei,in ftatuendisEpifeopis, omnem Canonicae elcdionislibcrtatcmadimcret,poncnsperviolentiamEpdcopos quos voluiiTet. Infupcr quod more Nicolaitarum de vxorc fua publicumfccifl'etproftibulum, fubijcieus

LIBERI.

fubiicicns earn per vim âliorufn libi(Jini,aliâque perplurîma, quçînconuenientia vifa fun t,amp; audicu difficilia.Quamobrem Dominus ApoftolicuSjZelo iuftitiç per-motus, miiîîs legatis,vocauit regem ad Apoftolicæ fedis audientiam. Qui fecun- criminit Ra damamp;rertiamvocationemdilîimulans ,ad vltimum familiarium conliliisaftri-élus J timentium ne regno iuftè deponerecur,iuit Romam,vbi fuper his,vnde iuftè pulfabatur,fefepaftoris permifit arbicrio.Accepitergo inmandacisgt; vtanno inte-groRomanondifccderctjCquumnon afcenderct,fed in vefte humili circumi-ret limina Ecclefîarum, orationibus ieiuniis reddens dignum pœnitentia: fru-dum. Quodrexhumilitcr adimplere fategit. Videntes ergo Cardinales, amp;nbsp;ij Cardinalat, qui de curia funt, quia prae timoré fedis Apoftolicæ contremifcunt poteftates, amp;nbsp;curuanturij, qui portant orbem,fuggcruntApoftoIico,vt transférât regnumad cafar dut» alium virum, diccntes, indignum cfle, vt talis regnet, qui de publicis conuiflrus ellfacinoribus. Percundantiergo Apoftolico,quifnam in Alemania dignusef- fludetabea-fcttantoculmine, defignatuseftDuxSueuorumRudolphus,quodfcilicct fuerit vit bonus,amaror pacis, amp;nbsp;circa cultum facerdotii S)L ecclefiarum optime affedus. Rudoifhut Cui Dominus Papa auream tranfmifit coronam * hoc verfu intitulatam : Petra fi^ßrdeß-dcditRomamPetrojtibi Papa coronam. Przcepitquc Moguntino amp;nbsp;f Colo-^Hu^èvec-nienfi c.xterîfque Epifcopis amp;nbsp;Principibus, vtadiuuarent partes Rudolphi, amp;nbsp;fta- fumP.c. né tuerenteumin regem. Quotquotergoreceperunt verbum Domini Papa:,ele-gerunt Rudolphum in regem, additique funt parti eius Saxonesamp; Sueui. Ca:- ms ino. teri Principum,ciuitatéique quæ funt circa Rhenum,non receperunt eum, o-mnciqueFrancorum populi.eoquodiuraflent Henrico,amp; iuramenta temerare Radianati» noluilfent. Porto Henricus conhftebat apud Romammandatisobfccundans, îgnarûfquemalorum quxaduerfusipfumagebantur.

CAP VT XXIX.

ÇVrrexit ergo quidam Strateburgenfis Epifcopus,amicilfimusRegîHcnrieo, ^fifiafi^* 30 Sc vclociter vadens Romam,diu quæfitum regem inuenitinter mcmorias mar-

tyrum diuerfantcm. De cuius aduentu rex lætior effedus, cœpitpepcundari ƒlt;/«. de ftatu regni, aut fiomniain paceconfifterent : cui illeintimauit,nouum prin-cipemeledum,fadùque opus efle, vt quantocyusTeutonicam terram reuife-ret,ad confortandos amicorum animos,amp; conatus hoftiümt comprimendos. tD.repri-Cûmquerexprætenderet,nequaquamfibifinclicentiafedis Apoftolicaî abeun-dum :ille refpondit, Noueris certè, omne hoc confpirationis malum, defon-

■* teRomanæperfidixmanafle. Imofi captionem euadcrevoles,devrbetibiclan-culo exeundum eft. Egreftus ergo nodu rex exiitltaliam,firmatifqueprotem-porc rebus in Longobardia, vcnit in Teutonicam terram. Lætatique funt de renerfnsfa-40 infperato aduentu Principis omncs ciuitates Rheni, amp;nbsp;vniuerfi qui fauchant

parti eius. Congregauitquc exercitum grandcm,vt cxpugnaretRudolphum, fuitque cum eo famofiftimus ille Dux Godefridus,qui poftea liberauit Hieru-falem, multique potentum. Saxonum vero.atquc Sueuorum excrcitus erant cum Rudolpho. Pugnauerunt ergo reges mutuo, amp;nbsp;vida eft pars Rudolphi, canfliaut ceciderùntque Saxoncs amp;nbsp;Sueui. Porto Rudolphus vulneratus in manu dex* tuiRitfiri. ira,fugit Marcipolim,mordquc iam proximus, dixit ad familiäres fuos. Vide-tis manum dcxteram meam de vulnere fauciam. Hac ego iutaui Domino Pathetiaa Henrico,vt non nocerem ei, ncc infidiarer gloriæ eius. Sed iuflîo Apoftolica, ^4^X4^ Pontificùmque petitio, me ad id deduxit,vtiuramenti tranfgreflbr,honorem

ƒ0 rnihiindebitumvfurparem.Qmsigiturfinis nos cxceperit,videtis,quiain manu vnde iuramenta violaui, mortale hoc vulnus accepi.Viderint ergo ij, qui nos ad hocinftigauerunt,qualitcrnosduxerint,ncfortèdcdudifimus in praecipitium zternæ damnationis. Et hoc dicens cum graui moleftia diem clauût extre-mum.

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

CAPVT XXX»

^VncrcxHenricusprofpcriselatus fucceffibus, grande Èpifcopôrum collegît yii etnedii A coucilium,ibiqueGregoriumPapam, velue regni traditorem,amp;;EccJcfiafti-^na'rutPanti cæpacis pcrturbatorcm, damnati fecit. Inde grandi colleda expeditione tranf-

ijtin Italiam.occupans^ matrem iinpcrij Romam,mukisqueciuium ibidem in« *Kde!quot;u,‘fen terfedis,fugauitindeGregorium,poticùsque ad votum vrbe Si. fenatu,Wber« cbmes Aa. tum, Raucnnæfedis Epifeopum, ordinari fecit in Papam,à quo etiam benedidi-

in perceptaàpopuIoRomanofalutatuseftImpcratoramp;:Auguftus.Faâûmquc aK-ttratie. cft vcrbum hoc inlaqucum magttum in Ifracl, ßquidcmexilladieortafchiima- I® tainEccIciïaDei,qualianon fueruntàdiebusantiquis.Et ÿquidemqui videban« tur perfediorcs Si columnæin domo Dei,adbçferunt Gregorio,exteri,quos auC

1$. timor autfauorCaîfareus agebat,fecutifuntWibertum qui amp;nbsp;Clemens. Dura-mtqueichifmahoc XXV. annis. Defundoenim Gregoriofuccefljt Deßderius, poftquem Vrbanus, deindePafchalis,quiomncs Imperatorcm cum Papa fuo, excommunicationis fententia damnauerunc,continentes fc apud reges Franciç, Tiernti?nies SiciJiæ, Si HifpaniXjquicatliolicam partem tuerivideb.intur. Saxonesquoque, rtiumcX'r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de cscde vires recuperauerunt, ftatuerunt fibi regem Hermannum

deßrnatus, quondam,cognomcntofClufloch, amp;inftauraueruntprxliumaduerfusHenri-loch^'*^ Cæfarcm : cumqueSaxonum nouus Princeps,fecundo potitus vidoria, ca- i® £/nfd? mi- ftrumquoddam vidoringrederetur,contigit miro Deiiudicio,vt portacardini-ferab,i,s,n- busauulfa rcgcm cumaliit quàm plurimis attriuerit, conatusqueSaxonumet« jam tunc fruftracusconcidit,nee adieccruntvltranouumcreareregem,necar-ma ferre aduerfus HenricumCa:faréra,videntcs ei regnura coofcruari diuina vo-luntateapprobantCjfiucpermittentc.

CAPVT XXXI.

'n Es dignarelatu poûcritatisque memoria contigitin diebusHenrici fenîorîs i^etras^Me- nouiffîmis.Nâm Pcttusquidam gcnereHifpanus,profeIßoncMouachus,in- J®

ttnchnt Ht- greflus fincs Romani Imperij,voccm prædicationis cmiCt in vniuerfof regno, tP.'mundo. adhortans populos ire Hierofolymam , pro liberationc ciuitatis fandæ , qua! Caitß/s e- tenebatur à barbaris. Protulit autem epiftolam , quam de cxlo affirmauit al-

Iatam,inquacontinebaturfcriptum: Quia impletafunt tempjora nationum,amp; feranj-t ter libctanda cflct ciuitas quae calcabatur à gentibus. Tune ergo vniuerfarum rc-rafanaa. gignum Potcftatcs,Epifeopi,Duces,pratfedi,militâtes viri,nec non plcbeij, Esifeditie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Monachi, egrefli funt ad iter illud Hierofolymitanum fub duce for-

Werafiiy- tiifimoGodefrido.fretiquc vittutisdiuina’auxilio,Niceam,Antiocliiam, multas-

9^®ciuitatesàBarbarispoileßaSjreceperunt.Indcprogreflj,ciuitatcmfandamde frtdoBdtâ- manu'barbarorum liberauerunt. Etccepitdcincepspullularcincodemiocoin-40

crementumdiuinæ laudationis,amp;:adoraturDominusàpopulis terrarum* in loco vbi fteterunt pedes eius.

; , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAPVT XXXII.

P / i »•.

pOil dierum temporaillorum mortuus cft Wbertus, qui amp;nbsp;CIemcns,amp; (opîta fun t fchifmaca,amp; redij t vniuerfa Ecclefia ad Pafchalem, Si fadum cft vnum o«

tP.cuftodib. vfqüc fententiahæcinualiiit.vrcollcda generali curia, principes,Henrico dia-^aaratM.’*' dema tollcndum. Si ad filium eius æquiuocum transferendum décernèrent, jo Êratautem idem iam dudumex petitionepatrisdcßgnatusinPrincipem. Midi fP.Hingel. ergo à principibus vcncrunt ad regem, qui tune forte confiftebat in cotte regia ^^dgell€sheim,Moguntinus,Colonicnßs,Wbrmaticnfis,amp;:pcriulerunc adeum tnßgmatm mandatumcx otc Ptincipum,diccntcs:Fac nobis reddi coronam,annulum S£ purpuram, czteraque adinueftituramla3pctialempettincntia,filiotcius defc« renda.

LIBERI., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17

renda. Ilio percundante deiedionis fuzculpam,relponderunt,dicentes ,Q^d tjuxris ea,qux optime nofti lt;MeminiftiqualiLcr vniuerfa Ecclefia tui caufa ma-ximo fchifmatiserroremulcisiam annislaborauerit, qualicerEplfcopatus,Abba-lias,p^æte^ea omnia Ecclefiæ regimina feciftivcnalia, nec fuit in conftituen-disEpifcopis vllalegitimseeledionisfacultas, fed fola pecunix ratio* Pro bis amp;nbsp;aliis caufis fanxit autoritas Apoftolica, fauitque principum vnanimitas,tenon folumregno,verumetiamecclefiafticacommunione priuandum. Quo contra Pquot;rsatio rexait : Dicitis quia fpiricuales dignitates precio vendiderimus, veftra quidem poteftaseftjtalenobiscrimenimpingere. Die ergo ô Moguntine, die adiura-

Jo tuspernomen æterni Dei,quid exegimus, aut rccepimus,quando te Moguntix prçfecimus.^Tuquoque Colonienfisper fidem te conteftamur, quid nobis de-difti pro fedc,cuinoftra munificentia prxfides ? Illis fatentibus,nihil pecunix huiusrei gratia aut oblatum aut acceptum ,Rex ait, Gloria Deo, quia vcl inhac parte fideles inuenti fumus. Gerte dignitates ex dux prxftantiflimx funt, amp;nbsp;magnum quxftumCamerxnoftrxrefcrrepoterant. Porrö DominusWormatien-ïjs,qualisànobisfufceptus,ad quid promotust,fcilicet pietatc, vel quxftu erga ipfum vfi fuerimus, nec vos nec ipfum later. Condignam ergo beneficiis noftris rependitisgratiam.'’ Nolite,quxfo, effici participeseorum,qui leuaucrunt ma-nusaduerfus Dominum amp;nbsp;regem fuum , amp;nbsp;temerauerunt fidem iuramento-

io rum facramenta. Ecceiam defccimus,parümque nobisvix reftat,lenio amp;nbsp;labo-reconfedis: fuftinete modicum,amp;nolitegloriam noftram confuGone terminate. Si autem nobis cedendumomninoefle dicitis, amp;nbsp;manet fixa fententia, prx-figanturinduciXjftatuaturdiesplacitijfiCuriaadiudicauerit,filio noftro coro-nammanibus propriis refignabimus. Generalem itaque curix audientiamex-petimus. IIlisecontrarionitentibus*,fenegociumproquo miffi fuerant, forti- MignaB-1er expleturos.rex parumper auulfus ab eis, fidelium fuorum participauit con-filio. Videnfque quia legativeniflcntftipati militia, amp;nbsp;non effet locus refiftendi, *P.amp;diccn-fecit fibi regiam exhiberi pr«paraturam,qua indutus, amp;nbsp;in federn receptus, lega-tosalloquiturdicens : Hxc quidem Imperialis honoris infigniamihiprxftititx- fathetic^

30 terni régis pietas,amp; principum regnicledioconcors. Potens autem eft Deus,qui mead hocculmenfua dignationc prouexit,mihi conferuare quod concefferit, manufque veftras à cœpto opere cohibere. Diuino enimprxfidio nos enixius inniti oportet, omni feilicet militia amp;nbsp;armis deftitutos. Hadenus quidem exter-nis bellis impliciti , femper in cuftodix noftrx diligentia conftitimus , omnes impugnationum iaduras, propitia diuinitate, partimconfilio,partim virtute prxlii euincentes. Hoc autem inteftinum malum ficut nec fufpedum habui-muSjitanecprxcauimus. Quisenimin orbe Chriftiano tantum nefas confur-gere crederet, vt iurata principi Sacramenta fideli atis irritentur, fufeitetur filiusaduerfuspattern, poftremonulla beneficiis gratia,honeftati reuerentia ex-

40 hibeatur?Gerte maieftas Iraperatoriaeam ctiam erga hoftes honeftatis difcipli-nam feruarc confueuit, vt proferibendis fiue damnandis, vocationum fiue indu-ciarum remedia non negauerit, ante prxmunicns quam feriens , prius inui-tansf pergratiam,quam damnansper fententiam. At nobis contra fas,voca-liones amp;nbsp;audientia negantur. Ideóque prxfocamur, ne audiamur. Quis tan-tam mentisalienationem afidiflimisamicis,maxime verb à Pontificibus crederet.?Dominum ergo fadoremOrbis vobisproponimus,vt ipfius terror vos co-herceat,quospietas nonreuocat. Q^d fi nec Deum nec honeftatem veftram rcueremini, ecceprxfcntcsfumus,violentiam explodere non poflumus,necef-fariumeftvim fuftinere,cuirefragarilocus non eft. Gœperunt ergo Pontifices

Io hxfitarequidagerenc : Magnarum enim return ingrefl'us femper funtdifficiles.

Tandem Moguntinus allocutus eft focios.dicens: Quoufque trepidamus, ô focii? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c«-

Nonne officii noftri eft Regem confecrare,confecratuminueftire.?Quodergo Principum decreto impendere licet,eorundé authoritate tollere non licetfQ^m meritü inueftiuimus,immeritumquare nondiueftiamus.^Statimq; accepto co-naminc,regemaggreffifunt,ciquccoronam décapiteabruperunt. Deindefub-

C ij

LIBER I.

dicans judiciainiufta) opprimensiuftuniamp;dimittetisnoxium. Cuicumaftan-tesirafcerentur^virifcilicetfeniati, Cæfar compcfcuit eos diccns,Nolite,quiE(o, irafci in eum. Ecce filius meus, qui egreflus eft de vtero meo gt;nbsp;quærit animam raeam,quanto magis alienus ï Sinite eum vt maledicat,quia voluntas Deleft. E-rat autcm illic Epiicopus Spirenfis, Cæfari quondam dilediffimus : nam amp;nbsp;tem-plum ingens Dei gcnitrici apud Spiram conftruxerat. Praeterea ciuitatem amp;nbsp;t Epifcopumdecenter promouerat. Dixit ergo Caefar adamicum fuum Epifco- t.P Epifco-pum de Spira iEcccdeftitutus regno,decidi à fpe,nihilque mihi vtilius eftjquam quot;nbsp;renunciare militiac. Da ergo mihi præbendam apud Spiram,vt firn famulus Do-mina: meæ Deigenitricis,cuideuotusferaperextiti.Nouienimliteras,amp; poftiim , adhucfubferuirechoro.Ad quemille:permatrem,inquit,Domini,non faciamti-bi quod petis.T une Cçfar fufpirans amp;nbsp;illacrymans ad circumftantes ait,Miferemi ni mei,miferemini mei vos faltem amici meijquia manusDomini tetigit me.Mor-tuus eftautem eotempore Leodii,ftetitque corpus eius inhumatum in capella mors.amp;tie. quadamdefertaquinqueannis. Tanta enim feueritate Dominus Papaamp; ex-teri aduerfarii eius in ipfum vlti funt,vt mortuum vel humari non finerent. O xxciama-^ magna Dei iudicia, quæ compléta funt in tam præpotenti viro. Sperandum *‘°-autem quod caminus ille tribulationis decoxerit in eo fcoriam, tulerit rubigi-nem : quoties enim in prasfenti iudicamur,a Domino corripimur, vtnoncum

° hoe mundo damnemur. Fuit autem Ecclefiis admodum bonus, his videlicet quas fibi fideles perfenfit. PortoRomanum antiftitem Gregorium amp;nbsp;catteros in- neßcentta. fidiatores honoris fui,ficutinfeftoshabuitjitaetiam infeftareftuduit.Impuliteum ad hoc, vt multi dicunt,grauisneceffitas.Qmsenim vel minimam honoris fui ia- * nbsp;nbsp;'

duramæquanimiter ferat? Legimus autem,quiamultipeccauerunt,quibus tarnen fubuentumeft pœnitentia: remedio. Certè Dauid peccans amp;nbsp;poenitens, Rex amp;nbsp;Propheta permanfit. Rex autem Henricus ad veftigia Apoftolorum ia-cens, orans, ac pœnitens, gratis peflundatus eft,nec inuenit tempore gratiïe,quod ille obtinuit duro legis tempore. Sed difputauerint de his qui feierint, vel aufi fuerint. Vnum hoc feire licet,quia Romana fedesadhuchodieluit fadum il- ^*^'«**

5 lud. A tempore enim illo, quotquot regnant de ftirpe ill a, omnibus modis ni-tunturhumiliateEcclefias,ne refumanr vires confurgendi aduerfusReges,nec inferre qusc intulerunt patribus eorum.Regnauit aute Henricus iunior pro patte Henricus fuo ,fui tqj Concordia inter regnum amp;: facerdotium, fed non multo tempore.Nam necipfeprofperatuseft in omni vita fua,irretitusfimiliter vt pater eius afede A-poftolica. Dequibus fuo loco dicendum eft. His ergo de perturbatiombus Imperii , amp;nbsp;variis Saxonum bellis necelTariö prælibatis, eo quöd Slauis caufam defe-dionis vel maximam præbuerint,iamnunc rèdeunduraeftadhiftoriamSlauo-rum, vnde longius digreflus fum.

T^Adum eft autem , poftquam Cruco Slauorum princeps, amp;Chriftiani no- Cruceai minis perfecutor,confedus eft fenio , Henricus filius Godefcalci egreflus

eft Dacia, amp;nbsp;reuerfus eft in terram patrum fuorum. Cui cum Cruco introitum incurfionst. pra:cluderetomnem,ille colledo de Danis fimul atque Slauis*nauium nume- »oXgno. ro,percuflic Aldenburg, amp;nbsp;omnem maritimam Slauorumprouinciamjduxit-que de eis infinitam prædam. Et cum hoc fecundö öd tertio fecilTetjfadus eft

timormagnus omnibus Slauorum populis,infulas öd littus maris habitantibus, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

50 adeo vt ipfe Cruco prxter fpem Henricum ad pacis conditionem admitteret,

amp; concelTo introitu,villas ei opportunas ad habitandum concederet. Necta-men hocégit fyncera intentione:virum enim iuuenem,fortem, öd bellicofum,

quemvinequibat,fraudeopprimeregeftiebat. Vndeetiam per interftitia tem-porum accuratisconuiuiis animum eius explorabat,pertentans opportunum in-C iij

JO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. slavorvm

lïdiis îôcütfii Atillî âd cauendum ned confiHum ncc doliâeerant NàitiDo-Slauina, vxor Cruconis,fæpius ilium f prxmuniuitjdenuncians infidias. htfl,. Deniquc marito iam vetulo infcnfa,Henrico,fipoffibileforet,nubercaffeâ:a-

Vnde etiam inftindu eiufdem fœmina:,Henricus inuitauit Cruconemad o««»« conuiuium,quem muka pocione temulentum, cùm ælluarium, in quo bibe-bantjincuruus exirct,Danus quidam de feruis fecuri percuffic,amp; vnoidu ca* ^xoreamp;j;. put amputauit. Et accepit Henricus Slauinam in vxorem , amp;obtinuit princi* cruco- patumtamp;terram. Occupaukquemunitiones,quasantehabuit Cruco,amp;red-terra. koftibus fuis vltioncm. Acceffit etiam adDucem Magnum , eo quod co-Jtn-attnlt;ier guatus cius eflet,amp; magnificatus eft apud eum , fecitque ei iuramentum fide-Vùtitsâico ^*tatis ac fubiedionis. Sed amp;nbsp;Nordalbingorum populos, quos Cruco vehe-^jfocAtßü menter attriuerat, ifte conuocauit in vnum , amp;nbsp;iniit cum eis paiftum firmiifi-inum, nulla bellorum tempeftate conuellendum. Et lattati funt Holzatenfes, necnon Sturmarii,cæterique Saxones,Slauis contigui, eo quodcorruifletho-ftis eorum maximus ,qui tradidiftet eos in mortem amp;nbsp;in captionem, amp;: in ex-terminium , amp;nbsp;furrexiflet pro co princeps nouus, qui diligeret falutcm Ifrael. Seruieruntque*ei ex animo properantes cum eo ad varia bellorum pericula, Pofutarein patatt cum CO auc viuere aut mori fortiter. Audientes ergo vniuerfi Slauorum iunrtcum populijij videlicet, qui habitabant ad orientem amp;nbsp;Auftrum , quod furrexiftet inter eos Princeps qui dicat fubiacendum Chriftianis legibus, amp;nbsp;tributa Prin-Cipibus foluenda,vehementer indignati funt,conucneruntqueomncs vnavo-luntate amp;C eadem fententia, vt pugnarent aduerfus Henricum,amp;: ftatuerunt in locum cius,qui crat Chrifticolis oppofitus omni temporc. Nunciatumqueeft Henrico,quia egrefliis eft Slauorum cxercitus ad dcftrucridum eum, amp;ftatim tlirexit nuncios ad accerfendum Ducem Magnum, amp;nbsp;fortiflimos Bardorum, ttngiHerict Holzatorum, Sturmatiorum atque Thetmarchorum, qui omnes occurrerunt tP^Suudo- ptotnpto animo amp;voluntario corde.Et progreflîfunt in terramPolaborum in vve. campum,qui dicitur t Zenilowe,vbi exercitus hoftilis eratdiffufus fuper la-ZentUlt;i^e. tituJinem ternT. Videns ergo Magnus, quia exercitus Slauorum grandis efi' fet,amp;L armis inftru0tus,timuit congredi. Protratftumque eft bellum à mane vf- 3® que ad vefperam, co quod internuncii tentarent pugnam conditionibus diri-mere', Dux quoque expedarct auxilium militum , quos fuperuenturos fpera-bat. Fadum eft autem circa occafum folis, amp;: ecce fpcculator ducis nunciac militiam armis inftrutftam eminus accedentem , quibus vifis Dux la:tatus eft. viaorut. Saxonibus augefeunt animi, fublatóque clamore aggreffi funt prælium. Etper-rupta eft acies Slauorum,difieâique per fugas, occifi funt in ore gladii. Et fada eft vidoria ilia Saxonum Celebris, amp;nbsp;recordatione digna , eo quod adfuic dominus credentibus in fc , amp;nbsp;concluferit multitudinem in manu paucorum. caieflt au~ Rcfctunt ij, quofum patres interfuerunt, quia folis Iplcndor iam occumben-Ktimm. nbsp;nbsp;tis, obiedosSlauorum oculos incongrelTu adeôobtuderit, vt prxlumine nihil 40

videre potuiirent,fortiffimoDeohoftibusfuis,in minimo,maximum præben-te offendiculum. Seruicrùntque à die ilia omnes iliac orientalium Slauorum rtenrici». nationcs Henrico fub tributo, fadufque eft apud Slauorum gentes notiffimus, fudftfuia- in his quae ad honeftatem amp;nbsp;pacis bonum pertinent nobiliter clarens. Præce-pkque Slauorum populo, vt coleret vir agrum fuum, amp;: cxerccret laborem v-re^f. adgt;nt- tilcm amp;nbsp;commodum, extirpauitque latrunculos virosdefertores de terra.Ec ntflratto. g^ictunt Notdalbingotum populi de munitionibus, ioquibus inclufi teneban-tur, propter timorés bellorum, amp;nbsp;reuerfi funt vnufquifquc in villam amp;nbsp;poflef-fionem iuam , amp;nbsp;reacdificatx domus amp;nbsp;Ecclefiæ, bellorum tempeftatibus du-dumdiruta:. Porroinvniuerfa Slauianccdumcrat Ecclefia vel faccrdos,nifi in P retusLn- vtbc tantum, qua: nunc vctusLubikadicitur,co quod Henricus cum familia fua fæpiusillicmoraretur.

CAPVT

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;31

CA PVT XXXVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„.„„.a.

ril SaKun.

Iç/Ortuüs eft pofthæc Dux Saxoniæ Magnus,amp; dédit CscfarDucatum Lude^

•^ro Comitijco quod Magnus non haberet f filium fed Alias. Quarum vnaEi- rts, etu/ilem like nomine nupfit Ottoni Comiti *, genukque ei Adalbertum Marchionem,co-gnomento Vrfum. Altera verb filiarumWulffildis nomine, data eft DuciBaua- Ei',ce^°^' ria:Catulo,qua:peperit eiHenricumLeonem. Luderautem obtinuitducatum *P- lt;JeBai-Saxonia:,amp;gubernauitcummodeftiatamSlauosquàm Saxones. Accidit autem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

lo in diebus illis,vtlatrunculi Slauorum venirent in Sturmariam,amp;tollerentprae- slanorum in damdeiumentisjamp;captiones hominum propeciuitatem Hammenburg.Ad vo-cemautemclamoris furrexit comes prouinciac illius,Godefridus,cumaliquan“- codefridnt tis ciuium de Hammenburg, amp;nbsp;perfecutus eft latrones.Senticns autem quia multi eflent,fubftititaliquantifper, donee venireteimaius auxilium. Prxtericns ergo rufticusquidam,cuiusvxoramp;filii captiuiducebantur,incrcpauitComitemdi-cens,Qmd trépidasovirorumviliffime?babes cor muliebre, non virile. Certc ft videres vxorem tuam amp;nbsp;filios abduci ficut meos, non fubfifteres. Propera, fefti- fidenaa. na,libera captiuitatem, ft de cztero in terra honorari volueris. His verbis irrita-tus Comes,abiitvelociterfequenshoftes. Atilli pofuerant poft feinfidias,amp;cum Godefndi przteriret Comes cum paucis,furrexerunt infidiæ de locis fuis, percufterunt-que Comitem , amp;nbsp;cum eo viros quaG viginti, amp;nbsp;abierunt via fua,cum praeda quam rapuerant. Prouinciales pariter infcquentes,inueneruntComiteminter-fedum,caput verb eius non rcpererunt,co qubd defedum Slaui illud fecum duxiflent. Quod poftmodum multo precio redemptum,inpatriisreconditum eft fepulchris.

CAPVT XXXVII.

^Omitiam vacantem dedit Luderus Dux nobili viro Adolfo de Sco’^en- ^duifui 30 ^burg. Fukque pax inter Adolphum Comitem , amp;nbsp;principem Slauorum

Henricum. Quodam ergo tempore cum Henricus reGderct in vrbe Lube- fndißtetef-ke, ecce improuifus fuperuenit exercitus Rugianorum Gue Ranorum , fubue- fquot;' öique peralueum Trabenæ, vrbem nauibus circundederunt. Sunt autem obatrîtuu Rani, qui ab aliis t Rimi appellantur, populicrudeles, habitantes in corde ma- Lubem. ris, idololatriz fupra modum dediti, primatum przferentes in omni Slauo-rum natione , habentes regem , amp;nbsp;fanum celeberrimum. Vnde etiam pro- m amp;nbsp;Rimi^ ptcr fpecialem fani illius cultum, primum venerationis locum obtinent, amp;nbsp;cùm multis iugum imponant, ipG nullius iugum patiuntur, eo qubd inacceffibi- -j-p.Runi. les Gnt propter difficultatem locorum. Gentes quas armis fubegerint, fano

40 luo ccnfuales faciunt. Maiorflaminisquamrégis veneratio apud ipfos eft: qua D,^„itas fors oftendit, exercitum dirigunt. Vidores aurum amp;nbsp;argentum in zrarium Dei fui conferunt, cztera inter fe partiuntur. Hi ergo dominationis libidine yeà^atiù prouocati,venerunt Lubekc, velutipoflcfliiri omnem quot;ViTagirenGum amp;nbsp;Nord- Sttrrr* albingorum prouinciam. Videns autem Henricus improuifum obfidionis ma- ^c»p?di/as lum, dixit ad principem militizfuz : Confulendum eft faluti noftrz, amp;nbsp;virorum domtnandK qui nobifeum funt, amp;nbsp;neceflarium mihi videtur vt exeam ad contrahenda au-xilia,G forte poflim vrbem obfidione liberate. Efto ergo virfortis,amp;:conforta dmuaf”* bellatores qui in hac vrbe funt,amp;feruate mihi vrbem vfqj in diem quartum.Tunc enim vita comité , apparebo fuper montem ilium. Et elapfus nodu cum duo-bus Vins, venu in terram Hollacorum, nuncians eis imminens penculum. Ac illi in vnum conglobati, occurrerunt cum eo ad przlium, veneruntque pro- ^»xHià, pe munitionem,quz expugnabatur ab hoftibus. Etcollocauit Henricusfocios in latibulis, przcepitque cis in Glentio efle, ne forte hoftes audirenc vocem jnultitudinis, aut hinnitum equi. Auulfusque à fociis, vno tantum contentus^^^^’^**

C iiij '

31 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CH RO N. SL AV O R V M

feruo,venic ad locum ,quem præfixerat,vnde vidcri pofletab vrbe. Cuiusfa-‘ ciem præfedus vrbis callidè obfetuans ,oftendireum amicis , quorum animi

confternati eranc. Nam fama pertulerat ad eos, quod Henricus node qua egrel-stratage- fus cftjcaptuscflec ab hoftibus. Contemplatus ergo Henricus fuorum periculum,

amp; obfidionis feruorcm, reuerfus eft ad focios, diffimulatôque icinere, circum-duxitcxercitum per viam maris, vfque ad oftium Trabenæ , defcenditque per viam,quaSlauorum équités defcenderedebebant.Vbi ergo Rani videruntmul-titudinem per iter maris defcendentem,putabant équités fuos efle, exierùntque ridoria. de nauibus in occurfum eis cum gaudio amp;nbsp;plaufu. At illi fublato clamore in o-

rationeamp; hymnis, infiluerunt in hoftes fubito , amp;nbsp;perterritos inopinato cafu, ro ad naues vfque propulerunt. Et fada eft ruina magna in exercituRanorum in die ilia, ceciderùntque interfedi coram caftro Lubeke ,nec fuit minor numerus eorum, qui aquis præfocati funt, quàm occiiorum gladio. Fecerûntque tu-mulum magnum,in quo proiecerunt corpora morcuorum,amp;inmonumcntum

Ramberg, vidoriæ, vocatus cft tumulus ille, Raniberg, vfque in hodiernum diem. Ma-

gnificatùfque eft Dominus Deus in manu Chriftianorum in die ilia , ftatue-cai.Augufii rûntquevtdies Calendarum Augufti celebretur omnibusannis,infignumamp;re-eo^ifecrate. cQfdationem,quôd pereuflerit Dominus Ranos in confpedu plebis fua:. Seruie-HenrtciObo runtque Ranorum populi Henrico fub tribute, quemadmodum Wagiri, Polabi,

* funtinter AIbiam,amp;mareBaIticum,amp;longiflimo traduportendunturvfquead terram Polonorum. Super omneshosiroperauitHenricus, vocatufque eft rex in omni Slauorumamp;Nordalbingorumprouincia.

CAP VT XXXVIII.

Vm ergo vice quadam Brizanorum amp;nbsp;Stoderanorum populi, bi videlicet qui Haueiberg ôc Brandenburg habitant,rebellare pararenr, vifum fuit Henrico,armisaduerfus éosveendum,ne forte duarum gentium infolentia ton Ori-

mat/esnho gßti rebcllionis materiam parturiret. Perrexit ergo cum amiciflîmis fuis Nordal- 5® bingoTum armatis, peragrânfquc Slauorum prouinciam, cum ingentipcriculo obfsdetHa. vcoitHauelberg,eâmqueobfîdione vallauit. Praecepitque omni Obotritorum ueibergam. populo,vtdefcendetentad expugnationcmvtbiSjamp;creuitobfidioindiesamp;mcn-

fes.Interca perlatum eft ad Miftue, filium Henrici, quod gens quædam foret è vi-cino,fertilis omnibus bonis,habitatoréfquc eius quieti,amp;: nullius turbulentiæ fu-fpedi. Porto SlauiillididifuntLini,fiue Linoges. Aftiimpfitquefecumducen* tosSaxonum,amp;trecentosSIauorum,omneseledos,amp;abiitinconfultopatre,itcr

hoflsU^exa- jbidui,pcranguftiasnemotum,amp;diflScuItates aquarum,amp; paludis maximæ,ir-rui tque fuper fecuros amp;nbsp;improuidos,amp; duxit ex eis infinitam prædam, amp;nbsp;captiui-tatemhominum,abierûntqueonufti. Cûmquematurantesreditum,difEciliora4o paludis tranfirent,ecce circumiacentium locorum incolae pariter conglobati, ad Heceßstas puguam protuuntjVolentcs captiuitatemlibcrâre.Videntesetgo ij quierantcum tn ^srtutent Miftue,îe immenfa multitudine hoftium circumfufos,viâmque ferro aperien-conuerfa. dam,adhortati funt fe mutuo.totisque viribus enifi, omnem obfiftentium multi-tudinemperemerunt in ore gladii, prætereaPrincipem eorum captiuumfecum abduxeruntjvenerûntque ad Henricum amp;nbsp;exercitum,qui erat in obfidione,cum

Henrscusex^ falutc vidotiamamp;diuitias maximas reportantcs. Poftpaucos autcm dics Btizani, ^h”ß[^‘fMsß cjEtetiquerebelIes,pacempoftulauerunt,datisobfidibus, quos Henricus voluif-cAtur. fet. AtqueinhuncmodùmfcdatisrebeIlibus,HenricusadIùareuerfuseftjNord-

albingorum quoque populi ad fedes fuas reuerfi funt.

CAPVT XXXIX.

jd^Ccidit poft hæc, vt vnus f filius Henrici,Woldemarus nomine,occideretur à

!

liber I.

Ranïs. Qüamobrem pater dolore paricer amp;: ira permotu§,omnèm anirtiurn inten-dit ad rcpendendam talionem.Mifttque nuncios invniuerlasSlauorumprouin-cias,adcontrahenda3uxilia,conuenerùntqueomnes pari voluntate, eadémque^tditio. fententia,vt parccent inflionibus régis, expugnaréotque Kanos, amp;fucruntin-niimerabilcs, vtarenamaris. Nechisconcentus, mificadaccericndos Saxoncs,

cosfcilicetquide Holfatiaamp;SturmariafuntjCommonens eos priuatæ ainiciti.r* Etfecutifunteum pleno corde,numero quafi mille lexcenti. Tranfiróqueflumi-neTrabena,abieruncperlongiflîmosfines Polaborum ,amp; eorum qui dicuntur

Obocriti.quoufqueperuenirentadPanimfluuium. Quo tranfmifl'o,duxerunt iter ad vrbem, qua: dicitur Woligaft, apud vrbaniorcs vocatur Julia Augufla, gant/snbus proptervcbisconditoremluliumCxfarem.IIlicinuencruntHenricumexpedan* tem eos. Et pernodauerunt ibi, figentcs cadra non longea mari. Mane autem ad fado,conuocans Henricuspopulum in concioncm, allocutus efteos, dicens: saxonesmi. JMagna vobis , ôviri, dcbctur gratia, qui ad oftenfioncm beneuolentiæ veftra: amp;;fideiinuida:,longius venifl:is,laturi nobisopem contra bodes fasuiilîmos. Sæ-pius quidem accepi gudumaudaciæ vedrx, amp;nbsp;fidelitatis experientiam, quæ in diueriîspericulismibi frequens lucrum, vobis gloriam parturide dinofcitur: amp;: nibilitaelucet, ficuthuius deuotionis exhibicio,fcmper memoriter rcrinenda, iemper onuii dudio promerenda. Notum ergo vobis tupio , quod Kani, ad quosmodôtendimus,diredisadmenodenunciis,duccntis Marcis pacern ob-tinerequærunt. Super hacrenihil mihi fine vedro confilio definiendum ed: fi decreueritis acceptandum, acceptabojû recuCandum,recufabo. Ad quod re-iponderunt Saxones, dicentes : Nos quidem,ô Princeps, licet numero pauci fi mus, honoris tarnen arque virtutis cupidi, gloriam , pro quædu niaximo du-ximus. Ranos ergo, qui filium tuum occiderunt,pro ducentis Marcis in gra-tum recipiendos nodro confilio dicis ? Reuera nomini tuo magno condigna fiitishâio. Abfit à nobis talis iniuria,vt vnquam fado huic afientiamur, Ntc cniin ideo vxorcs,fihos,denique patrias fedes reiiquimus,vt hodibus cauilla-tionem, amp;nbsp;filiis nodri« opprobrium fempiternum hæreditemus. Quin potius vt cœpidi ,tranfi raare,vtere ponte quem drauit tibi bonus artifex, ad-moue inimicis tuis manus. Videbis gloriofam mortem nobis ede maximoln-cro. His adhortationibus animatus Princeps,mouit cadra de loco illo, amp;per-rexit ad mare. Tradus autem illc maris contradior, amp;nbsp;qui vifu traijci poted, eotemporedratus erat glacie firmiflîma »propter rigorem hyemis. Stadmquc vbiiranfmidîs fyluisamp;arundinetis, venerunt fuper mare ,ecce iliic agminaSla- UaKomm uorum de vniuerfis prouinciis , didiifa erant fuper faciem maris, didinda per vexiüa amp;nbsp;cuneos , expedantia iudioncm regis. Etâtque exercitus ille gran-dis valde. Omnibus ergo cautè amp;nbsp;ordinate per fingulas acies confidentibus foli duces egreifi funt ad falutandum regem,amp;cxercitum peregrinum, amp;pro-nis vdîtibus adorauerunt. Quos refalutans Henricus,amp;: adhorrans ,cœpitper-‘ cundari de itinere , amp;nbsp;qui nam in procedii deberent ede primi. Singulis am rem ducibus certatim fe offerentibus, refponderunt Saxoncs , dicentes, No-dri iuris ede dinofcitur, vt ad bella procedentium nos primi,redeuntium no-uiiîimi inueniamur. Legem ergo à patnbus traditam , amp;nbsp;hadenus podefi'am, fl,tut» fd. hoc etiam loco minime neelicendam arbitramur. Et annuit cis Rex. Licet e-

TT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 I • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Âf*

nim Siauorum multus effet numerus, Henricus tarnen le non credebateis,co fofiunf. quôd ipfe noifet omnes. Leuatis ergo fignis,Saxones praeieruntin fronte,car-teraSîauorumagminafuis ordinibus fubfccuta funt. Et tota die ambulantes in glacie nine multa, circa nonam tandem apparuerunt in terra Rugianorum. Scaumque vdlîe littori contieuæ, indammata: funt. Dixit autem Henricus ad

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» r 1 nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- T» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;iaxo-^e,uia,

focios : Qms ibit ex nobis fpeculari, vbi fit exercitus Ranorum. Videtur e- ad^inud nirn mihi quafi videam eminus multiiudinem appropinquantem nobis^ Mif- tth^rfanà-. fus ergo cum aliquantis Slauis, Saxonum fpeculator , in momento reuer- tusau^m* lus ed, nuncians hodes adede. t Dixitque ad focios , Mementote ô viri dixit.

I

vnde veniftis amp;nbsp;vbi confiftitis, ecce menfa pofita eft ad quam aequo animo nobis acccdendum eft, nec eft locus fubrerfugij , quin oporteat nos participari deli-ciis eius. Ecce mari vndique conclufi fumus,hoftes ante nos, hoftes poft nos, periitque à nobis fuga: praeûdium. Confortamini ergo in Domino Deo excel-io, amp;nbsp;eftote viri bellatores,quiavnum c duobus reftat, aut vincereaut morifor-titer.

Inftruxit ergo Henricus aciem, ipfe conftitutus in fronte cum robuftiflimis Saxonum. Videntes ergo Rugiani impetum viri, timuerunt timoré magno, mi-feruntque flaminemfuum, quicumipfode pace componeret. Primo ergo qua-Rttgtantfre tjringentas,dcindc oólineentas Marcas obtulit. Cumque exercitusremurmu- lo cegyfrecto Ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• n j j • nbsp;nbsp;•

facemre- rarctindignans,vrgcrcntqueacicmadcongrcilum,cotruitillc ad pedes pnnci-dtmnnt. pjsdicens: Ne irafcatur Dominus nofter fuper feruos fuos. Ecce terra in con-fpeiftu tuo eft, vtere ea vt libet, omnes in manu tua fumus, quicquid impofueris feremus. Quatuor ergo millibus amp;nbsp;quadringentis Marcis pacemindempiiiunr, *D.Henri- acceptilqueobfidibus*in terram fuamreuerfuseft,dimifttqueexercicumvnum* quenque in fua. Mifit autem nuncios in terram Rugianorum ad fufeipiendam carentmo- pecuniam quam promiferant. Porro apud Ranos non habetur moncta, nec eft in comparandis rebusconfuetudo numorum, fed quicquid in foro mcrcari volueris,pannolineocomparabis. Aurum amp;nbsp;argentum quod forte perrapinas amp;nbsp;captiones hominum vel vndecunque adepti funt,aut vxorumfuarum culti- xo bus impendunt,aut in ærarium Dei fui conferunt. PofuitergoeisHenricus in appenfione,ftateramgrauiflimi ponderis. Cumque exhaufiflent ærariumpubli-

* cum,amp; quicquid in priuatis luis auri velargent!habuerant,vix medietatem perfoluerunt, puto ftatera delufi. Quamobrem iratus Henricus quod promif*

iterataHen k cx iïicegro non perfoliiiflcnt,parauit fccundam profedioncmin tcrrani Ru-rtctfedtrrt- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Accitóqucducc Ludcro proxiraahyeme, quae mare peruium reddi

dit , intrauit terram Rugianorum cum magno Slauorum amp;Saxonumexercitu. Vixque tribus nodibusillicrcman(erant,amp; cœpithyemsrcfolui, amp;glaciesliquc« fcere. Contigkque vt imperfedis rebus rcuertentes marina pericula vix euafe-rint,amp;: nonadieceruntSaxonesvltraintraretcrram Ranorum,eo quodHcnricus p modico fuperuiuens tempore,morte fuacontrouerfiæ finem dederit.

CAP VT LX.

Luderus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vitautcm citca Iios dics bcllum potcns Hcntico Cæfari contra Ducem Lu-

^tnncns v derumamp;Saxones. Henricusenimiuniorvbidepulfovclpotiusextinifto pa-ctfar. tre obtinuit Monarchiam Imperii, vidit quia vniuerfaterraquiefeitin confpe-*D.ab. dueius,fecitque* vniuerfis Principibus iurari expeditionem Italicam , volcns iuxta morem aftequiplenitudinem Imperialis honoris de manu fummi Pontifi-Rxfedttio cis.Tranfcenfisque Alpibus,tperrexerunt Romam cum ingenti armatorum mul-titudine. Dominusfenim PapaPafchalis audito introitueius, nonmodicc Ix-fp.veró. tatus eft, mihtquc ad circumiacentes regiones accerfere numcrofum Clerum, Pafchahs quatcuus rcgcmhonorabilitcr venientem,ipfe honoratiorexciperet. Sufeeptus eft ergo cum magno clerivrbifquetripudio. Vbi autem ventum eft ad ccnfecra-tionera,exegit ab eo Dominus Papa iuramen ta, quatenus in Catholicæ fidei ob-feruantiainteger,in Apoftolicæ ledis reuerentiapromptus,inEcclefiarumdefcn-hone folicitus exifterct. Sed rex fuperbus,iurarc noluit,dicens Impcratorem ctfartura- nemiui iuraredebete, cuiiuramentorumfacramenta ab omnibus fint exhibcn-PafaMa- da. Fadacftcrgo coutentio iutcrDomiuum Papam amp;Rcgcm,amp; interceptum tnmrefn. gfl; opyj confccrationis. Statim armatus regis exercitus efferatus eft in iram, p seditto. iniccerûntque manus in Clerum, amp;nbsp;fpoliauerunt eos veftibus fandis, quafi lupi grailantesinter ouilia. His auditis Romani proruunt ad obfiftendum , eo quod viderent iniuriari Clerum,ortumque eft bellum in domo Beati Petri ta-ciernmamp; Ic, qualc non eft auditum ab annis antiquis. Præualuit autem exercitus Re-fo^aiitm. gis,attriuerûntquc Romanos interfedionc magna nimis, necfuitdifcretioCle-

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri óe

t I B Ê R î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if

tl amp;: vutgî, onnnJâ ^euorante gladio. Ibi pngnauit robuftifümus quifqnc, quó* lifque obrigefceret gladius in manibus cius. Et replcta ell domus landiHca« tionis morticinis amp;nbsp;cadaueribus, profluxctüntque de acetuis mortiiorum ri» ui fanguinis, adco vt Tyberina fluenta mutarentur in colorcm languinis. Sed quid multis immoror î Dominus Papa amp;nbsp;cartcti qui occifioni fuperfuerantj pafaeafeK in captiuitatcm dudi funt. Videresergo Cardinales funibusincollamiflïs nu-dostrahi, vindispofttcrgamanibus,amp;deciuibus immenfas cathenatorum ca-teruas duCi. Poftquamcrgoprofcdi de Romavenerunt ad primas manGonislo^ Menefiirjgt;4 cum, acceflerunt quidamEpifcopi amp;ReIigiofiadDominum Papamdicentes ad dficari

*0 eum: Magnus dolor eft cordi noftro fanttillime Pontifex de tanto facinore, q uod commiffura eftcontra te amp;:clerum tuum,amp;: ciues vrbis tuaf.Sed mala bçc.exigen-libuspeccatisnoftris improuifa magis quàm deliberaca fuerunn Aflcntire ergo nobis,amp; complacareDominonoftro,vtamp;ipfecomplacecur tibi,amp;perficeineo opus benedidionis tux.Qu^ibus ille refpondit: Q^id dicitis,ó dilccli fratres ? Vi-rum hunc iniquum,virum languinum amp;nbsp;dolofum, a nobis confccrandum dicitis? Perniciem. Bencexpiauitmanusfuasadpctcipiendamconfecrationem, qui aras Dei perfu-ditcruorc facerdotum, amp;nbsp;domum findiGcationis repleuit cadauenbusinier-fetftorum. AbfitàmeverbumhoCjVtegoconfcnciam coniecracioni eius,qui ici-pfum cxecrabilem reddidit. Cumque illi dice rent,cautum cfl'e faluti fux Sc eorum

*0 qui erant in captiuitate, vtregem placaret, refpondit cum magna libertatedi* ccns,Nontimeo Dominum veftrum regem. Occidatcorpus.fi vult,ampliusnon habetquod faciar. Mukum quidem profperatus eft in cæde ciuium amp;nbsp;Clcri fui, feddico vobis in veritate,quiadecxtcro nonaflequctur vidoriam, nccvidebit paccm in diebus fuis,fed nee fîlium gencrabif,qui fedeat in throno eius. Cùmqne hxc renunciaca fjiftentinconfpeifturégis, exariit in iracundia magna,iuft'itquc omnescaptiuos decollari in facie Domini Papx,vt vcl perhoedeterrereteum. Ille vero inrtanter hortabatur cosmori fortiter proiuftitia,promittenseisater-nævitximmarceflîbilemcoronam. Atilli vnanimiter prouoluti pedibuseius, orabantdilationemvitx. Tune beatiflîmus Pontifex fufFufusIacbrymis,contc-

3- ftatus eft eordium infpctftorem, fe malle mori quàm cederc, G non præpediret (dm. omnibus Chrifti iure irapendenda compaflio. Feeit ergo quod neceGîtasim-perâratjamp;promiGt fe regemconfecrarurum,vtcaptiuitasrel3Xaretur. ReuerG-quein vrbem Dominus Papa amp;nbsp;Cardinales feccrunt régi fecundumvoluntatem inauimat cius,extorto quidemobfequio, dcderûniqueciptiuilegiumfuperomnibusqux dcGderaucrat anima eius.

CAP VT XLL

pOftquamergoarreptabenediiftione ImpcratorTentonicasrcuifîtterras,col-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ronia Synodus centum viginti pairum,vbi Dominus Papa uer/mHen-

acriusineufatuseft, pro eo quod regem facrilcgi.im,captofummo PontiGce,tra-âisCardinalibuSjfüfo fanguinc CleriSc ciuium,ad impenale culmen proiiexerit* infuper conftitutioncsEpifcoporum,quos patres fui EccleGaftico luri vfquead morcesamp;exiliadefcnfauerintjhuicomnium indigniflimoetiampriuilegioHabi-lierit. Ille prxtcnderc ccEpitneceffnatisarticuIum,maxin.aquepericuIaminori difpendiointcrcepta,ftragesplebium,incendiavrbisnon aliter pofte rcftringi,fe quidempeccaftcjfedimpulfum:emcndaturumfehancnoxam,(ecundum quod imperarctfamftumconcilium. Acceptaergo fatisfadione, aceufannum rtfei-* guit feruor , deGnitoque conGlio, extortum illud ptiuilegium non priuile-

Jo gium, immo prauilegium vociranJum , idcôquc anathemate refeindendum fanxerunt, ipfum prxterea ïmpcratorcm-à liminibus fandx EccleGae feque-ftrandum cenfuerunt. Currit hxc fama per orbem vniucrfum, omnésquequos nouarum rcrum cupido trahebat accepta quacunque occaGone , rebellionis aggrcftifuntmolimina. Inter quos pratcipuuserat famofusillc Adalbcrtus, Mo-guntinus Epifeopus , fociatis Gbi quàm plurimis , maxime veto Saxopum

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

tare regem,Conradum videlicet,confobrinum Henrici Cçfaris.Præualuitautem ctnra/tm pars quæ fuit cum Ludero, abicnfqs Romam promotus eil ad apicem Imperij per manusInnocenti) Papæ.Quo etiamfufFraganre,Conradusco vfqj propulfuseft, vt fc traderet in poteftatem Luderi, qui amp;nbsp;Lotharius. Fadufqj eft ex bofte amicif- fehx Lath^ fimus. Cœpitqj in diebus Lothanj Cxfaris oriri noua lux, non tarn in Saxonia: fini-bus,quàminvniuerforcgno,tranquillitastcmporum,abundantiarcrum,paxin-ter regnum amp;nbsp;facerdo tium.Sed Slauorum populi agebant eaquæ pacis funr,co quod HenricusSlauorum Reguluscomitem Adoîphum,amp; contiguos Nordal-bingorum populos omni beneuolcntia amplcxatus fucrit. In diebus illis non erat EcclefiavelSacerdosin vniuerfagenre Luticiotum,Obotritorum vel Wagiro- Rfgiiteiiu rum,nifi tantum in vrbe Lubeke,eo quod illicfucrit Henrici familiare contuber-nium.Surrexit eo tern pore Sacerdos quidam Vicclinus nominc,amp; venir ad regem yicdinM. Slauorum Lubeke, rogauitqs dari fibi facultatem prardicandi verbum Dei, infra terminos ditioniseius. Quis autem fueritviriftequanta:q5opinionis,multorum quiadhuc fuperfunt,habet noticia.Scdne pofteroslateat,huicnarrationi infe-rendum atbitror,eo quod datus fir i n falutcm gentis huius,dircâas facere femitas Dei noftri in nationc prana amp;nbsp;peruerfa.

CAPVT X L 111.

to

. W Icclinusitaq;MindenfiParochiaoriundus,invillapublica,cuinomcQuern-

’ hamele, quacfitaeftinripaWifera:,genituseft parcntibusmorummagisho-neftate quàm carnis amp;nbsp;fanguinis nobilitate ornatis. Litcrarum riidimentis apud Canonicos eiufdemlociinftitutuseft,ncglelt;ftusramen penead virilem atatem, Fiupia^.D. co,quôdparentibusorbus,adolefccntia:annos,vteaafl'oleta:tas,Ieuisamp;:Iubricus exegerit. Patria tandem domo cxem ptus, diuertit in caftell urn non longe pofitum cuinomenEuerftein ,vbinobilis Domina,mater Conradi ComitiSjiuuencm de- ^uerflein. folatum miferata,aliquandiu tenuit, mifericorditerfouit, adeo vt facerdoscaftri videns amp;nbsp;inuidens, occafioncs quæreret quibus eum caftro deturbaret. Quadam

JO ergo die multis arbitris coram pofitis,interrogauit Vicelinu, in fcholis poficus quid legiflet’IlloperhibentefeStatij libros Achilleidoslcgifte,confequenterrequifiuir, qua:eflet materiaStatij.Sed cum diccret fcncfcire,Sacerdosnimium mordaciter ad circumftantes, Heus, inquit, ego iuuenem hunc de recenti ftudio venienté pu-tabamaliquidcftc,fed opinione dclufusfum. Iftecnim penitusnullius momenti eft. Sedquiafcriptumeft, verbafapientium ftimuli.amp;quaficlaui inaltumdcfixi, tantæ cauillationis verbum modeftia iuuenis extimuit.Statimqjcaftello fefc pro-ripiens,etiamfinevalcdidionedifceflit, tantislacrymisinundansjamp;vcrecundia: pundionesfuftinens, vtvix cuiquamopinabile fit. Audiuicum fxpenumero di-centem, quia ad verbu illius Sacerdotis refpexerit eum mifcricordia diuina. Abij t

40 crgoPatherburnen,vbi tunc forte ftudia literarum florebantfubnobili Magiftro j Harthmanno.Cuiusctiam menfaamp;contubcrnio vfu$,quàm plurimisannis,tan- toferuore, tantadenique inftantiaftuduit, vt non facile explicari poflit. Crebro fianma-enim vcluti ad quandam defudans mente palæftram, ambus edomitum fubdi- »»'• ditingenium.Nonhuncludi, nonepulæcœpto propofitodetraxerunt, quinaut lcgcrct,autdidarctvclccrtefcriberet. Chon præterea diligétiflimus curatorex- genua. titit,interprimitiasf ado!entisreligionisdeferuireDeo,fuauepiumqjputans.Vi-dens ergo egregius magifter, difcipulum atq; contubernionem iuum.fuper vires iccntis. laborare,fa:piusaitadeum :O Vicclinc,pra:cipitanteragis,poncmodum ftudijs: nam temponsadhuc mukum fupcreft,quo plurima difeere poffis. Illcnihil motus i,o„, fZ7e-JO hisvcrbis,ccccrecordor,ait,Melihrisrardas applicuiflremanus,Feftinare decct f^orHexem-patiturdum tempusamp;a:tas. Deditante Dominus viro illi intellciftumamp; cor doci-lejfupercrcfcenf^jfocioSjinbreuifaduscftinfchohsregendistMagirtroadiuror. ihicoadi«-Prareratergofociis infolicitudine.inftituenstam dodrinaquam exemplo. Ora-lionictiaminterdumvacans,omnium fanflorumfuffragiacftlagitab.'it,pra:cipue ceiauM gr, veto bead Nicolai, cuius obfequio fpecialius fefe manciparat. Vnde amp;nbsp;contigit vt

3« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

vice quadam eiufdem fandi natalitia celebraturus in Oratorio Sanda: Brigitta: fo-f P. conti- ciostconfciuerit. Vbi vefpertinoamp;matutinoofficiofolenniterexpleto,angejicx vocesaquibufdam audita:funt,pfallente8iuxta morem cleri refponforiutn, Beatus Nicolaus iamtriumphopotnus. AcceflïtcrgoVicelinogaudium dcmiraculo, amp;degaudiocumulatadeuotio.

CAPVT XLIIII.

p /^Ætcrumeidcmvirodiuinofatnulatuimbuendo,nobilepra:buitvirtutistin-nientam, ^^crcmentumilla ceIebrisfamaauunculiipfiusLudoIphi,facerdotisdeFenle, Ludoiphftt quifumma:fanditatis vir,tnagnufq;confeflbr,frequcntabaturà populis regionis »unc'xiMT confitentiumpeccatafua,amp;retnediopœnitentiæventuramiramdeclinarccupi-entium. Ad quem amp;ipfe3ccerfitus fxpius acceflitjnfiftens abluendispcr confef-sacerdotem ßoncm ptoprijs criminibus,confiderau!tq5 iu faccrdotc uaturx lïniplicitatem,in-tfuaieme/fe noccntiam vitç,amp;fuperotnniacleemofynarumlargitateni,ftatumqj vitçnulladif-ctnuen/at. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veneraßÜjs faccrdosa:tatc iaui dccrepitus, Icd

vigorefpiritus integer, VbisEgritudinemortalidecubuit, mifitadaccerfendosfa-mitia. cerdotes, religiofosquofqs.Impetrato facra: vndionisofficio,conquellus eft fc fraudarum prxientia dilcdiffimorum fuorum RodoIfiHildenemeniJs Canonici amp;Vicelini. Neemoraadvocemprecantis vterq5inopinatüsaduenit,rcperiuntqj virumDeodiledumexitusfuihoramcum magna deuotioneopcrien tem. A quo etiam recogniti,cumgratiarumadionefufceptifunt. Node ergo fuprerna Deo in . orationecolloquens,appropinquante.iamdiluculo,iuffitfibiaDiaconolegipaf-fionem Dominican!,qua in ten tius audita, celerireradorfus eft Diaconum, After mihi, inquit, velociter viaticum falutarcjiam enimadefthoramigrandi. Statimqj participans viuificismyfterijs,dixit aftantibus; Ecceveniunt qui me deduduri flint,ecceveniunt nuncij Dominimei,fubleuatemedeledo, Quibusattonitis, Qu^id trepidatiSjinquit, o viri? Nonne videtis nuncios Domini mei omnes adefte? Ludolphi Statimqj anima ilia carne folutaeft.Maneergo fado conuenientibus multisad fepulturamtantiviri.ortaeftdifceptatiodefepultura eiuspopuloquidemcumin , Ecclefia.familiaribus verb eiusinatrio,vtipfe iuflerat, fepeliri volentibus. Öfter- 5® iftfla. nbsp;nbsp;nbsp;tur interim pro anima eiushoftiafalutaris,cum Thcodoricus quidam, qui adhuc

fupereft,propter Vigilias funerisfoporegrauisledodecubuit,viditqjfibiaffiftere virum tcvctcndi habitus,amp;diccntem : Qoouiqj dotmitas?Surgcamp;fticfcpclirifa-ifimnto. cerdotem,vbi populuseiusdecreuit. Prxualuitergo ex beneplacitoDei poftula-tiopopuli,fepelieruntqjcum inframurosecclefiae,cuimultis annisfideliter dc-fcruierat.

CAPVT XLV.

poft mortem ergoauunculi, VicclinusinPatherburnenfi ecclcfiatamdiu per-ftitit,quoufquevocatus Bremam,curandisfcholismagifteribidcm prxditus pimagtßtr. cft.Fuitqucin regendisfeholis virvalde idoncus, curatorchori,eruditor iuue- 4®

num, forma honeftatis, denique difcipulos, quos antea mos præcipitatus agebat, reddidit artibus ingenuis, amp;nbsp;in cultu Dei, amp;nbsp;frequentia chori, officiofos. Quamobrem diligebat eum Antiftes Fridericus, cæterique quos aut dignitas auc honeftas in Ecclcfia fecerat editiores. Illis foliim oneroius videbatur, qui-busconfuetudinifucrat,defertocultuEcclefix,amp;difciplinaClericali,bibereinta-bernis.fpaciari per domos amp;plateas,vanitatibusobfecundare,qui infolentiasfuas argui ab ipfo pertimcfcebant. V nde etiam probris amp;nbsp;derogationum fpiculis fæpius eum appetere folebant.Sed nil fuit,quod in moribus eius à perfedione diffideret, vel æm ulorum commentis alluderet, nifi quod in cohercendis iuuenibus, verbe-ribus modum negauerit.Vndeetiam plerifqj difcipuliscapeflentibusfugam, cru- y« delitatenotatuseft.Quotquotautcm validioresanimisdifciplinçeiusiugumfuf-tinuerunt,grandiemolumentopræditi funt:fuccreuerunt enimficutftudiorum

Difmdruj, nbsp;prudentia: maieftate,ita etiam dignitatis amp;nbsp;bonorum gratia.Fuit co tempore in

difciplinatueiusiuuenisoptimæindolis Thethmarusnomine,cuius mater reue-rentiffima,ipfa node qua talifoboleonuftanda erat, confpexit in vifu veluti aurea

crucem

LIBER I.

eruccm gcmmisredimîtam fefegremio recepifle. Praeclarumfané fucurajprolis argumentum fanditacisfulgore irradiandum. Poftquamergoprocreatuseft fili-us, mater non immemororaculijmancipauiteumdiuinocultuijamp;facris litteris imbuendum.Sedcumin primis negicduseffet,coquod ftudium apud ßremam defeeiffet,contigitaduentare MagiftrumVicelinum,amp;curandis fcholisprafici, cuius tutelae commcndatus puer Thethmarus, faótus eft eius difcipulus amp;nbsp;contu* bernio.

CAPVT XL VI.

‘P Menfis ergo quampluribusannis,MagiftcrVicelinus,perfpclt;fto difcipuloru riceitmuco Io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profeduamp;numero,propofuicire in Franciam, maiorum fciliccr gracia du-

diorum,orauicq; Deum cogitationcm fuam ab ipfo dirigi.Hçc eo animo volutan-te, Adalbertus,maiorisEcclefixpræpofitus,diequadamacceffttadeumdicens: ^Jeiiertw, Quare cclaftiamicumamp;confanguineumtuü,eaqux in corde tuofunc?Qui cum follicite requireretcaufam,illerefpondensaic:Scioquidcm,quiaprofedionem paras in Franciam, nec qucnquam vis hoc nofte. Noueris ergo iter tuum à Domino diredummoducnim in fomnis,vifusfummihiafliftere ancealtare Domini,amp;: orare Deum inftantius. Tune imago beatazDeigenitriciSjquar forte in altaricon- semmü /m-ftitic,allocuta eft me dicens: Vade amp;nbsp;nuncia viro,qui iacet poft oftium, quia habet poteftatem migrandi, quo vult. Parui ego iubencis imperio, amp;nbsp;accedens ad oftiu

io repeti te in oratione decubantem.Nunciaui tibi iieut edodus eram,audilliamp;lx-tatus es.lam iiunc ergo accepta permilïione, perge quo deiïderas. Hocitaqj diui-nxrefpedioriis folatio animatusjefignauitfcholis,non ramen hnedolore Ponti-ficis.maiorurpqjEccleiiXjtanti viripræfentiamoleftc carentium. Alfumptoq; fe- DitmarM, cum honeftifïïmoiuuencThethmaro.perrexit inFranciam,adijrqjfcholasvene-rabilium Magiftrorum Rudolphi amp;Anshelmi, qui in cxplanationediuinarpagi- ^»shel. nxfucranc eo tempore præcipui. A quibusetiam honorabiliter habitus eft, pro- . pter fcrucntilîîmum ftudij delîderiumamp; vitx probabilis meritum.Qua:ftiones e- caUta fiZ nimfuperuacuaspugnaf^ vcrborum,quænonædific3nt,fedmagis fubuertunr, o- mo. omnino deuirans,ad eafolùm enifuseft,quxfobrio intelledui,amp; moribus inftru-

JO cndisfufficerent.DeniqjacccptofemincverbiDei,eoufqjconualuit,vtiamtune propofuetit propterDeum aufterioris vitæ viasaggredi ,abdicarefcilicet carnis cfum,cilicioad carnem operiri,cultui diuino ardius applicari. Adhuc enim Aco-litusexiftens,altiorigraduabftinucrat,timenslubricum ætatis. Vbiçrgo matu-rior xras amp;nbsp;diucinum continentiæ experimentum viro firmitatem addiderant, trtenmit m tranfadisin ftudiotribusannis,ftatuitpatriam reuifere,amp;adfacros ordinespro-moacri.Contigit in diebus illis dilcdumdifcipulum eius Thethmarum intîrmari. Dnmari Quimecuenspericulum mortis,fleuitcumEzechiafietumagno, poftulansdila-tionem vitx, propter magiftri fui Deo accepta mérita. Quo pérorante, Deo gloria,infirmiratereleuatus eft.Poft bæcrecepti in patriam,diuifj funtabinuiccm.Et

40 quidem venerabilis ThethmarusCanonica BremcnfisEcclcfiæinueftituseft: At MagiftcrVicehnusoblatârecufauitjOrdinationeDei ad opus aliud deftinandus.

CAPVT XL VIL

■p O icaqs anno quo Francia rcuerfuseft,accedcns ad reuerendiflîmum North- Nonhertm ■^bertum,Magdeburgenfem Prçfulem,eius noticiapcrfrm,amp;ad facerdotij gra-dumpromouerimeruit.StatimqsferuentiffimozeloæftuanSjquibufnamfcdibus locandus,autcuioperi mancipandus foret, in quoEccleftxfniduofuJexifterct, audiuitfamam Henrici principisSlauorum,amp;qu3literidem domitisbarbarisgé- nenricm tibus,ad ampliandum cultum domus Dei, pronam gefleritvoluntatem. Ratus er-goadopusEuangclijfediuinitus vocari,adijtvenerabilem Adelbcronem,Ham- ^dalbero^ menburgcnfcmArchiepifcopû,quifortéadBremamconftitir,reuclaturuseipro-pofîtum cordisfui.Illenonmodieèflxtificatus approbauitconfilium,dcditq5ei fP-lïtatus. îegationem verbi Dei in Slauorû genre * vice fua idololatriam cxtirpâdi. Statimqj aggreffus cft iter in terramSlauorum,comitantibuscumvenerabilibus presbyte- rictiiaut riSjRudolphoHildcnfemenfijamp;Ludolfo VerdenfiCanonico,qui fedeuouerant siauuEuâ-in opus minifterijhuius.Rcpcrtura ergo in vrbe LubecenftPrincipem Hcnricum

D ij

conucncrunt, rogantesdarifibifacultatcm prxdicandinomen Domini.Qu/nil titubans,virosdigniflimoscoram genre fuamagnishonoribus extulit,deditqjeis t-ttieen. EcclefiamLubeke,vbi tutafecum ftationeconfiftere poflent, amp;nbsp;agcre qua: Del tP.ordina- (unt. His ritéperadis, reuerfi (untin Saxoniam,f ordinantes de rebus domcfticis tP paratu- fiuis,amp;t parantcs fcad itcrSlauonicum. Scd grandis amp;nbsp;fubita mœftitia corda co-ti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum perculit.Fama cnim vclox pertulit, Henricum regem Slauorum prxfenti vi*

^inL^rt deceflifle. Sieqj adprxfens pia corum vota retardatafunr. Filij enim Henrici, Zftentep'oi- Zwcntepolch, nccnö Kanutus,quidominiofuccefsere,inteftinisbellisadeo per-f«» amp;■ turbatifunt,vitranquillitatemtcmporumamp;tributaregionumpcrdcrent,qua:pa-

’ tercorum,armorumvirtutcconquifierar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W

CAPVTXLVIII.

Ircaidemtempus,Dominus AdelbcroArcbiepifcopustranfiuitAIbianijVifi-taturusHammenburgSdNordalbingorumprouinciam,vcnit^inciuitatem yiceiinw. Milethorp,Habens in comitatu fuo venerabilcm facerdotem Vicelinum.Tres au-

Kordrtibiit- temfuncNordalbingorum populi,Stiirmarij,Hol2ati,Thctmarzi,neciiabituncc ^en Jjngua multum difcrepantes,tencntcsSaxonum iura,amp; Chriftianum nomen, nifi Motets, nbsp;nbsp;quod propter Barbarorum viciniam, fiirtis Sc latrocini/s opera dare confueuerinr.

Hofpitalitatis gratiam fedâtur. Nam furari amp;: largiri apud Holzatos oftentatio cff, fifiietorp, amp;gt;nbsp;qui yero prædari nefciat,hebes amp;nbsp;inglorius eft.Confidente ergo Epifeopo in Mi-dieMti- Jetborp,veneruntadcum ciuesdcFaldcra,rogantesdarifibi(accrdotc.Eftautem Faldercnfis pagus,limes Holfatiç.verfus earn partem,quaSlauosattingit.Statimqi Pontifex conuerfus ad V icelinum facerdote,dixit: Si tibi propofitum eft laboran-

di in Slaui3,vade cum hominibusiftis,amp; potire ecclefia eorum, ecujuod fita fit in ♦p.sîauis. terminisvtnufqjprouinciçjfitqstibi intrantiamp;exeûti* locus amp;:ftatio.Quorefpon É^cie'^lid dente,fcparereconfilio,aitadviros de Faldera: Vultis vobisdari facerdotem pru-Faldcrenßs. dcntcm amp;nbsp;idoncü.^Quibus dicentibus,fe Hoc omnibus modisamp; veile amp;expetcre, quardo^'^' acccptum pctmanusfaccrdotcmcommifitcumcuidamtMarcradoprarpotenti M^rcradfa. vîto, cxtcrifqj dc Faldcta, prxcipicns vt dignam perfonx lolicitiidincm gererenr.

Cumqj peruenifletad locum dcftinatum,perfpexitHabitudinem loci,campumqi vaft.aamp;rterilimyrica perhorridum,prætereaaccolarumgenusagrefteamp;incultü, }» nibil dc religione nifi nomen tantum Chriftianitatis Habentes.Nam lucorü amp;: fon-tium.cçterarûqjfupcrftitionum multiplex error apud coshabetur.Incipiens ergo Habitare in medio nationis prauæ amp;nbsp;peruerfa:,in loco horroris Sc vaftç lolitudinis, CQ ardius diuino fccommendabat auxilio, quo magis Humano deftitutus eft fola-rteehnido- tio.Dcditautem ciDominus gratia in confpedu gcntis ülius.Statim cninl vtglorii firtna^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonafuturifeculi,carnifq}rcfurredionemprædicarecœpit,adnouitatem

incogniti dogmatisgens brutagrandi miraculopcrculfaeft,dift'ugerutitq; tene-bracpcccatorum abilluftrationeirradiantisgratia: Dei, deniqueincredibile didu eft,quantaplcbium cateruain diebusillisad pœnitentiæremcdiumconfugerir, inj^aioEc infonuit^ voxpr.TdicationiseiusinomniNordalbingorûprouincia.Cœpirq;pia 4« ciößarHm. foficitudinc circumiaccntcs vifitatc EcclcfiaSjprxbcns populis monita falutis, errantes corrigens, conciliansdiflidentes, præterea lucos amp;omnesritus facrilegos lt;^cftruens.Compertaergo fanditatiseiusfanu, multi tarnde cleroquàmdelai-caliordineconucneruntadipfum,interquosprimiamp;præcipuifueruntvenerabi-lesSacerdotes,Ludolphus,Eppo,Luthmundus,Volckwardus,cæteriq;quàm plu-

cehi^tieiar res.cxquibusaliqui dormiunt,quidam vetoadhucfuperftitcs funt. Hiergofacris -//»« Eccie- connexifœderibus,ftatucrûtampledicœlibatum vitç, perdurareinorationcamp;ie-iuniojcxerccri in opera pictatiSjVifitare infirmes,alereegentes,tam propria quam proximorum falutesn curare. Super omnia verb pro Slauorum vocatione lolliciti

giusdiftulit:nondumenimcompietçfuntiniquitatesAmorræorum,neque vente tempus miferendi eorum.

C K ? V T XLïX.

ßttrum^iei Ç^qu’déGUjHcntici,domefticabellaconfiantes,populisNordalbingoru nouos hamcuttit. ^Jaboresparturiebant.ZuentepoIchenimfenior,folusdominaricupiés,Kanu-to fra-

LIBER 1.

41

to fratri fuo multas irrogauit iniurias,ad vkimu fumptis Holzatis.eunde in caftro PJumenfi obfedit. At Kanutus prohibcns focios,ne obfidentes iaculis appeterent, afcendensad propugnacula, allocutuseft omncm excrcitu dicens ; Auditequxfo ModerAtta. Verbu meum, viri optimi,qui veniftis de Holzatia.Quid rogo cauia: eft,vt confur-gacis aduerfus atnicu vcftru? Nonne ego frater fum Zucntepolci, code patre Henrico genitus,amp; de iure,ditionis paternaK cohæres’Quare ergo frater meus extorré oiefacere nititurha:reditatispaternæ?Nolite,quæ(o,fruftravexari adueriumme, fedreuertimini ad iudiciu, amp;nbsp;obtinete mihi apudfratre meum, vt det portioncm quæmeiurecontingit.Hisauditisanimçquioresfadi funtanimiobhdcntium,de-

*0 creueruntqiVirûiurtapoftiilantêexaudiri.Adhibitaq; opera,germanesdifcordes Pacij,cati». rcconcdiaucrunt, partita inter eos prouincia. Sed Kanutus no longe póli interfe- canuticA-äuseftinvrbeLutilinburg, Zwcntepolchfokis dominiopotitur, conuocanfqs Adolfum Comité cum HolzatiSjamp;Sturmarijs, direxit expeditione in prouinciam Obotritoru, obfeditq; vrbem quædicitur ’'î/erlo. Qua in poteftatc redaéla, vitra ccot«. progreiTuseft ad vrbeKycinorum,obfeditqjearnbebdomadibiisquinqj.Tandë ^“p”dtno(a vrbefuba(fta,acceptifqjobfidibus,ZuentepolchrcuerfuseftLubekc,Nordalbin- ohumteitt giquoq;ad fedesfuasredierut.VidensautVicelinusSacerdos,quia PrincepsSia-uoruhumaniusfegcreretergaClirifticolas,acccflitadeum,amp;:innouauicapud eu Seneuoitn. paternç pollicitatiónis cœptum, impetratoqs principis fauore, mißt in vrbé Lube-Xo kevenerabilesfacerdotes,Ludolfumamp;:Volwardû,quifalutcmpopuli curarent.

Receptiqj funt benignê à mercatorib us,quorû non paruam coloniâ Henrici Principis ßdes amp;nbsp;P i era s i bid ê confciuerat.Habitauerütq? in Ecclefia fita in colle,quæ eft cregionevrbis,transflumen.Neclongû tempuseffluxitjamp;ecceRugiani vrbé va- Lutec^em. cuânauibusoffendentes,oppidumcumcaftro dcmolitifunt.Sacerdotesinclyti, barbarisvnäeccleßxianuäirrumpentibus,peraliäclapfi,bencficio vicininemo-risfaluatifuntjamp;ad Faldercnfem porté refugerunt.Zwentepokh no longé póft interfeduseftjdolocuiufdâDafonisprçdiuinsdeHolzatia.RcmalicZwétcpolch filius nomine Zuinike,fed amp;nbsp;hic interfedus eft apud Ertheneburg, vrbé Tt âlalbia Henr/ct Oi-norû.DefccitqiftifpsHériciinprincipatuSlauorû,mortui5fcilicetfilijs*,Prçdtxe^quot;quot;J^^^^^^ ■30 rathocidc princeps,nefeioquib.oraculisedodus,ftirpéfuâquâtocyus dtledurâ.

C A P V T L.

/I n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* î ' I 1 /V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• rr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tumtlhjs.

T)OfthçctranllatuseftpnncipatusSiauoruadnobiiiflitnumPnncipcmKanucu,

I^aÀKttet ca

filiumErici regis Danorü. Ericus enim potentilTimus rex, cùm fedeuouift'etad itcrHicrofolymitanü,fratrifuoNicolaôregnû,cumfilioK3nutocommendauir, accepte turamento,vt fi non rediretjfilio fuo, poftquaadoleuiftet, régné contra- £gt;-gt;cu^,re:i dcrct.Cùtn ergo regéHicrofolymaredeunté,fata fuftuliftcnt,Nicolaus,licctcon-cubinanatus,Danoré regnumobtinuit.eoquod Kanutus adhuceirctinfantulus. noihm, Rex Sed amp;nbsp;Nicolao erat filius nomine Magnus. Nutrieban tut ergo rcgaîius amp;: magni-ficentiusharc duogeniminainfuturascommotionesbellorö,amp;mukoré ruinam coi.tgt;F.

■40 Danoré.Vbiautem Kanutusadolerecœpit,timensfcinfidijspatruifuifacilèpofte obrui,tranfijtadlmperatoréLotharié,ôd.manfitapudeummukisdiebusfiuean-nis,habitusvtregiaraagnificentiadecuitcumplenahonorificentia.Indefubiens 'lt;”• in patria,àpatruo benignèreceptus, amp;ducatu totiusDaniæprardituseft.Cœpitq; vir pacificusregioné com pacare,auferens virosdefertores de terra. Prçcipuéverô »m. Slefwicenfibusbencficuscrat.Contigitautélatrones fortecomprehendiin myri-ca,quæ interiacetinterSliam amp;Egdoram,amp;perduci in facié Kanuti.Quoscùm il- trtnet. lcfufpendioaddixifter,vnusexeisvita:confulerecupiensproclamauit,feconfan-guincé cius elfe ,amp; regia Danoré ftirpe oriundé. Cui Kanutus, Turpe, inquit, eft confanguineé noftrum, vulgarié moreaffici, decet nos impendere ci claritatc. Et ijo iuffit ci in nauticapinufolenne exhiber! fufpendié.Interea iubijt animé eiusquod principatus regni Slauoré vacaret, mortuo fcilicet Henrico amp;nbsp;filijs eius adnullatis. Adijt ergo Lothariélmperatorcm,emitq5multa pecunia régné Obotritorum, O-mné fcilicet poteftatcm.qua prçditus fuerat Henricus.Et poluit Imperator corona rc^iî Ole-incaputeius, vtcfl'ctrexObotritorû,recepitqscumin hominié. Poft hxc tranfijt KanutusinterraWagirorum,amp;:occupauicmonic quiantiquitus Albergdicitur, Aihtrg.

D iij

CHRON. SLAVORYM

impofuit^ illic man fiunculas, intcndens ibidem communire caßeHu. Et fociauic

. . fibiintcrra Holzatienfiüomnemvirum fortem,fecitqjcum eisincurfationes in tcrramSlauorü.occidensieRernésomnesfibiaducriantes.Sedamp;fratrucléHen-iUntt. nci Pribizlaum,amp;: maioré cerrx Obotritorum Nidotij,duxit in captiuiratcm,po* eosSIefwichincußodiä,aßringenseosmanicisferrcis,quourqjpecuniaamp;C

Vadibus redempti, ca quæ fubieâa funr, fentirent. Sxpius amp;nbsp;in terram Wagirorii yicthHitt. deuerßns,Faldercnfihofpitiovfuscft,pra:buitqifefamiliäremVicclinoamp;omnibus illic commorantibus,promittcns eis bona,f] Dominus rcsfuas in Slauia dire*

ricus,aßantc vencrabili facerdote Ludolpho,amp;r cæteris qui de Faldera cidem loco !• mancipati crant.In diebusillisobijt Comes Adolfus,habuiiq;duosfilios.Quoru Ji i. fenior HartungusvirmilitariSjhabituruseratCometia.Atiuniorfilius Adolfusli-tcraru ßudijsdedituserat. CötigitautemImpcratore Lotharium cum grandi ex-Hartungm peditionc itcio Bohemia.Vbi interfedo Hartungo cum muleis nobilibus, Adol-

fusacccpitCometiamterr£cNordalbingorum,virprudens,amp;:indiuinisamp;:huma’ eiMijjelf nisrebus cxcrcitatifllmus.Prxterfacundiamcnim Latin« amp;nbsp;Teutonic«linguar,

Slauic«nihjlominusl:ngu«gnaruserat.

G A P V T L I.

ireatempus dierû illorû acciditvt Kanutus rex Obotritorû veniret S’efwicb, '*^habituruscumpatruof«oNicolao cutialecolloquiû. Cùmautépopulusve-ni{retiuconcione,amp;:rexfeniorfcdißctinthrono,iDdutusculturegio,Kanutusaf* fedit ex oppolirojgeftans Sc ipfe corona regni Obotritorü,ßipatufq) fatellituagmi-nc.Sedcùmrcx patruus viderctnepotêiuùinfafluregio, fibiq5necaßurgere,nec ofculuex more dare, diffitnulatainiuria,tranfijt ad eû,oblaturusfalutationécuni

ofcuIo.Cui i 1 le occurfans ex medio, fefe per omnia patruo amp;nbsp;loco Se dignitatc ad-jequauit.QuodfadLi Kan u to letale odiûconfciuir.Nam Magnus,filius Nicolai,c« matre huic fpedaculo aflidens, incredibilc didu cß, quanta ira exarferit, dicentc matre fua,Nonne vides,qnia nepos tuus fumpto feeptroiam regnai?Ai bi-rrare ergo eum hoßc publicü,qiii viuente adhuc patre tuo,nomen fibi regni vfur- , parenótimuit.Qjiód filongiiisdiffimulaucris,amp;nÔoccideriscu,fcito te amp;nbsp;vita amp;nbsp;5* regnoab eopriuâdû.Hisiraq^ verbisinßimulatus,ca;pitinßdiasmoliri,vrKanutu fcnticnsNicoIaus rex,cóuocat vniucrfos principesregni,dcdiiqi dtf. opera,vt iuuenesdiflidentcs côfœdcraret.Dilîenfionibus ergo ad pace inclinatts, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuratafuntvtrinqjfœdera,ScdpadionesiflçapudKanutûfirmç,apudMagnudo-

ttneuaien- Hs obÜtçfunt.Statim cnim vt fida foliditatc animü eius inueßigat,amp;omnifufpici-onismalovacuûconfyderat,rogatKanutûMagnus,vtoccurratfibiad ßngularc FarrtcfdtK. colloquiû.DifîuadetKanutovxorcxiiü,timcns infidias,ßmulctiam cxifpcrata fo-

mnio,quod pr«tetira node viderat.Nec tarnen virfidelisretincripotuit, fed Geut laudatû fucrat, occurrit ad locû placiti, comitatus quatuor tant û viris. Adcft Magnus cura totidé vins, amplexatüq}deofculaturncpotê,confedcruntq5tradaturi 4*, gfÎHtnutrtt negocia.Necmora,furrexcruntinGdi«dclatcbrisfuis,pcrcufluraqjKanutumin-

geßicrunt.Et raultiplicatç funt à die ilia perturbationesamp;r in tcHina bella in Dania, dequibusin confcqucntibusaliquantifpcr commorandüeß,eoquod prouincia itthariu! Nordalbingorûvehemcnterattigcrint. Auditoaütßnißrohoc nuncio Lotharius

Impcrator,cum coniuge fua Rikcnza,nô modicc contriflati funt,co quod corrue-rit vir Impcrio amicitia coniundidïraus.Venit^ cumgrandi exercitu propeciui-skfxicttm. tatéSlcfwich,ad vallûillud notiflimüDinewertb,vkurus mortefuneßam optimi

Kanuti.ConfcdcratcregioneMagnus, cumimmenfoDanorû exercitu,de-mui fenfurus terram fuam. Sed territusvirtutc Teutonic! miliiis,apud C«farem ira-aatuf. tnenfoauro,ölt;:hominio,impunitatemindcmptuseß.

C A P V T LU.

\7^^®oscrgoEricusfraterKanuti.natusdeconcubina,quiarcfriguîtCçfarisIra, cœpicarmariinvltioncmfraternifanguinis,currcnfqjterraôc mari congrega-

uit multicudinem Danorura,cxecrantium impiacxdera Kanutt. Sumproqj regio

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomine.

L 1 ß h K 1. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

ïiöftiine, cœpitffequetîtîbusbellisincurfarcMagnum,fedfuperatus,fedfugatus eft.Vndcetiain Ericus Hafen voeth, id eft, pes leporis,propter fugam continuam appellatuscft.Dania tandem exturbatus, confugitinciuitatemSlcfwich. llli autc dt (o^nomé^ niemores bonorum,qux impenderat eis Kanutusjeceperût virum, parati pro eo ferre mortem cxterminium.Quamobrem Nicolaus,amp;: filius cius Magnus,præ- Gratitudo. ceperuntomni populoDanorum,vtdefeenderet ad pugnam, Slefwich,creuitqj obfidioiniromenium.PorroIacus illcquiciuitatiadiaccc,glacieconcrctus,per- fedttia in uiuscrat,impugnaucruntq; ciuitarem terramariq;.TuncSlcfwicenles miferunt sMwttttt» nunciosad Comitem Adolfum,ofFerentesci centü Marcas, vt cum genre Nord- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

*• albingorum ciuitati prçfidio foret.Sed Sd. Magnus tantundem obtubt.vt bello abf-tineret.Inter liæcCornes incertus quidagerct,confuluitmaiores prouinciîf.Ilii con(ulucrunt,ciuitatifubueniendum,eoquôdmercibusciusfçpcpotirentur.Cô- sieiit,cen-gregato ergo exercitu, Adolfus Cornes tranfijtEgdoram fluuium, vifumq; ci fuir-^**^* paululumfubfiftendû,quoufq5vniucrfusconucniretexercitus,cundumq;inter-lam hoftilem cum diligenticautione.Sed populus prxdarum auidus,rctincri non potuit.Tantaenimfe{hnantiapra’terlapfifunt,vtvenientibusprimisadfyluulam ThieutU Thieucla,nouiflimiEgdorâfluuium vixattingerent.Auditoergo,Magnus, Co-mitis aduentu,eicgit de exercitu mille loticatos,abijcq; in occuriumcxercitus,qui ßemfrd,, exierat de Holzatia,amp;:commiflt cum cis prçlium.Etiugatus eft Comes,pereuffiq; populiNordalbingorumattr!rionemaxima.Comesautem,amp;quotquotfugerant descrfu^^. deacic, reuerfl per Egdorâ fakiaci funr. Magnus ergo potitus vidoria, reuerftis eft ad obfidionem.fruftrato tame laboremam neq; ciuitate neqj bofte potitus eft.La-xataenim byemepariteramp; obfidione, Ericuselapfus venir in maritimam Sconix EricMskf. regionem,conquercnsvbiq;innoxiarnfratriscxdé,amp;propriascalamitates. AU' utcadaffM diens ergo Magnus quia cofnparuitEricus,acccdentea£ftate, direxit ex peditionc inSconiacuminnurneraclaire.Atilleconfederatèregione,ftipatusaccoIarumli- rat. cetbreui numero. Soli enimSconenfesvniuetfis Danis reftiterat. CùmergoMa- ƒ

1 T-v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liCi^abbA-

gnusinfacro aiePencecoltes aciemvrgeret adcongrclliira,dixerunradeum ve-nerabilesPontifices;Dagloriam Deobabereucrennâdieitantæ ,amp;quic-fcehodie,pugn3turusincraftinij.Q^monitacontcmnens,aggrefruseftprçlium. Produxitcj: Ericusexcrcitumfuum, amp;nbsp;occurritei in manu valida. Ceciditq; Ma- ctdcsamp; gnus in die ilia,pereuflaq; font vniucrfa Danorumagmina à virisSconenfibus, amp;nbsp;d^des. adinternecionëdeleta. Et Etdus eft Ericuscavjdoriainfignis,amp;:creatû eft ci no-men nouû vt Ericus Enum,boceft,memorabilisappellaretur. Porto Nicolaus rex tuna fenior naui clapfus venir Sleiwich, pereufluiq; eft à viris ciuitatis in gratia vidoris.

Vltufq.cft DominusfanguincmKanuti,queminterfecitMagnus,præuaricator Kicèi.,ttiR. iurifiurandi quodiurauit. Et regnauitEricusin Dania,generauitq; exconcubina ■fThunnafiliûnomineSucin.Sedamp;KanutoeratfiliusnobilisWaldcmatus. Ma-gnusquoq5 gcnuitKanutum.RemanferuntqUiæc regalia incrementa Danoruin cottcukm^ 40 populis,inquibuscxercercntur,ncfortcamiflbvfu prxliandiquandoqjtinfole-

ïcercnt.Solis enim ciuilibus bellis pratpollent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;na.

C A P V T LUI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tümollc

z-sn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iccrenc.

pOftquamergomortuus eftKanutuscognomento Lawardusrex Obotritoru, Priiiz.laut fucceiTcruntinlocüeius Pribizlausatqj Nitlotus,bipartito principatu, vno ici-

licetWagirenfiumatqjPolaborum,altcioObotritorumprouinciagubernante. chr,ß,/ni Fueruntq;biduotruculcntaîbeftiac,Chriftianisvaldeinfefti.Inualuitq; indiebus »««?/»*?/)•-illis per vniucrfam Slauiâ multiplex idolorum cultura, erroré]; fupcrftitionû. Nam-^“' prxtcrlucosatq;penates,quibusagriamp;:oppid3redundabant,primiamp;prçcipuie-rantjProueDeus Aldenburgenfisterrae,Siwa DcaPolaborû,Radigaft Deusterra: sLnarui»

JO Obotritorû. Hisdicati erantflaminesamp;facrificiorülibamcnta,multiplexé]5 reli- rd,gi». gionis cultus. Porto folcnnitates dijsdicandas fortiumiuxtafortium nutum dc-nunciat,conueniuntq; viri amp;nbsp;mulicres cum paruulis,madantq; dijs fuis boftias de bobusamp;:ouibus,plenq;etiâdchominibusChrifti3nis,quorûfanguineDeosfuos obledariiaditant.Portcatfamhoftiâfacerdosdecruore Iibat,vt litefficaciorora-culiscapeftcndis. Naro.fanguined«moniafaciliusinuitari,multorum opinio eft.

D iiij

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

Confurrtmatis iuxta morem facrificijs,populus ad epulas amp;nbsp;plaufus couertitur. Eft Met een»/- autcm Slauorum mirabilis error: nam in conuiuijs amp;nbsp;compotationibus iuis,parera circumferuntjin quam conferiint,nó dicam confecrationis,fed execrationis verba,fub nomine Dcorum, boni fcilicet atqj mali, oranem profperam fortunaà bo-,aduerfamàmalo dirigi profitentes, ideoetiâ malum Deû fualinguaDia-ieiamp; cz,er bol fiuc Zcemeboch,id eft nigrum Dcum,appellant. Inter mulciformia autê Sla-”zuante»it uorixm numinaprxpollctZuaiiteuith Deus tcrrx Rugianotu, vtpotecfficaciorin Rng/aner» rcfponfisjcuius intuitu cxterosquafifemideosçftimabant.Vndeetiam in peculiu honoris annuatim hominem Clirifticolam,quem fors acceptauerit.eidem t litare confueuerunt.Quinamp;: de omnibus Slauorum prouineijs ftatutasfacrificioriiim-penfas illo tranfmittebant. Mira autem reucrentia circa fani diligentia aftêdi funt: nam neq}iuramentisfacilèindulgent,neqiambitumfani velinhoftibus temera-

od/um ne- paticns ocijjVexaus regionum adiacentia terra mariqj. Quanta enim mortium ge-mm» ehrt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ChrifticoHsintulerint, relatu difficile eft,cum his guide viicera extorferint,

palo circumduccntesjhos cruci affixcrint,irridcntes fignum redemptionis noftrç. Sceleratiffimos enim cruci affigendos autumant: eos autcm quos cuftodiac mancipant pecunia redimendos,tantis torturisamp;vinculorum nodis pledunt,vtigno-ranci vix opinabile fit.

C A P V T LIIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19

Vm ergo indy tus Cæfar Lotharius, reucrendiffima coniunx eius Rikenze, plenam erga diuinum cultum * curagcrerent, adijt eum Sacerdos Chrifti Vi-celinus,Bardcwichconfiftentem,amp;:fuggeffitei,vt Slauorum genti,fecundum da-tam fibi cœlitus potentiam,aliquot falutis rcmedium prouideret.Præterea intima-

Bardeuicü. uitei,quiain Wagirenfi prouincia monshabereturaptus, cui proptertutelam ter-saiubreKt- ræjcgalcpoffit cafttum impoui.Nam amp;nbsp;Kanutus tcx Obottitotum oliineundcni montem occupaucrat,fcd miles illic pofitus immifio nolt;ftu latrone captus eft,dolo

fenioris Adolphi, metuentis feàKanuto, fi forte inualefceret,facilépoflepremi. ■ Imperatorergo audito Sacerdotis prudenti confilio, tranfmifit viros idoneos, qui fpccularenturaptitudincm montis. Certiorergofaiftus verbis nunciorum, tranf 5®

stgeberga miflo amnc vciiit in tertam Slauorum ad locum deftinatum.Præcepirqj omni po-eenflr»aa. pujg Nordalbingoriim,vt occurrerent adasdificationem caftclli. Sed amp;nbsp;Principes

Slauorum aderant in obfequium Imperatoris,facientes opcratione,fcd cumgran-ditriftitia.eo quod fentirent clam fibi fufcitariprcft’uram.Dixit ergo quidam prin-Kitticiniutn cipum Slauorum ad alterum: Vides banc ftruduram firmam, Stc præeminentem? vaticinor tibi,quia cartrum hoc eritiugum vniuerfæ terræ. Hineenim egre-diètes primùm eft'ringent Plunen,deinde Aldenburg,atqj Lubeke, deinde tranf-greffiTrabenamRacesburg,amp;omniPolaborumterraabutcntur.Sedneq5Obo-tritorum terra eftugiet manus eorum.Cui i 11 e refponditiQuis nobis malii hoc pa-rauit,autregimontemhuncquisprodidit.^Adquemprinceps,Vides,inquit,ho- 40 muncionem ilium caluum,ftante propc regem ? Ilie induxitfuper nos vniuerfum malum hoc. Perfedum ergo ert cartrum ,amp; numerofo militecommunitum, vo-Hermnrtus catum^;Sigcberg.pofuitq} ineo quendamfatellitem fuumHermannii,qui cartro præertct. Nec his contentus, ordinaui t fundationem nouæ Ecclefiæ ad radices c-BHndatieEc iufdem montis, deputans in fubfidium diuini cultus, amp;nbsp;ftipendiafratrum illic ad-eUfttStge- unandorum,(exveleoampliusoppida,iuxta morem priuilegijsconftabilita.Por- , »rgenjts. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difpcnfationcm eiuldem bafilicæ,commifi t Domino V icelino,vt ædificijs fub-

erigendis,amp;perfoniscoadunandisinrtaretpropenfius.IdemquoqjfecitdeLube-Ktceltnu), cenfiEcclefia, prxeipiensPribiflauofubobtentugratia:fua’,vtmemorati Sacer-Pribiz,hie dotis, vel qui vicem eius egiflet, plenam gereret diligentiam, propofuitqs, vt ipfe p méneLt^ proteftatuseft,omnemSlauorumgentemdiuin£ercligionifubigcre,amp;demini-néricutBa- ftro ChriftiftatucrePontificeramagnum.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAPVT LV.

ner^ ab tods r TIs ita peralt;ftis,Imperator ordinatis rebus tarn Slauorum quam Saxonum ,de-ucatumSaxonia: Henricogenero fuo, DuciBauariæ,quernetiamfecu ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aifumens

L I JJ t R h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4$

Bfîiifrtefis barauicfecundamprofedionem initaliam.intcrea DominusVicellnus Jcgationis fibicreditæ folcrs curator, idoneasEuangelio pcrfonasad opus mini- tießaßica ftcrij confciuit.ex quibus vcnerabilesSacerdoces Ludolfum,Hermannum, Bru- diUgentM. nonwn inLubekeconfticuit,Luthmundum cumcçterisSigebergeffemandauir. tFadumq; eft mifericordia Dei,amp; virtute Lothari) Cæfaris,feminarium nouellæ planrationisinSlauia.Sedaccedentibusadl'eruicutcmDci,nondcfunctentatio- 7»W|U» Chri-ues. Sic amp;nbsp;patres nouellæ Ecclefix, permaximas inuenerc iaóluras. Imperator e-nim bonus,cuius erga vocationemgentium virtus probata,poftquam Roma cum Lorharii /n Italia potitus eft, RogeriumquoqjSiculum Apulia pepulit,cùmiam redire para-ter, immaturamorte præucntuseft. Conturbatç funchac famaomnes potcllatcs jWo/7. imperij,virtusquoqj Saxonûtantoprincipeilluftrata, penitusconcidifle vifa eft; amp;inSlauiarcsEcclefiafticîelabcfalt;ftatx funt.Statimenim vt corpus defundi Cç-farispcrlatumeftinSaxoniam,amp;Lutturartumulatum,ortæfuntfeditioncs inccf sefubura. Henricum,regisgencrumamp;AdelbertumMarchionem,contendentium propter contentm ducatum Saxoniæ.Conradus autem rex in folium regni Icuatus, Adalbettûin du-catu firmarcniluscft,iniuftumeflcperhibens,quenquamprincipumduostcncre hlt;-rtiyrß. ducatus.NamHenricusdupliccmfibivcndicabatfprincipatum,BauatiçatqjSa-Xonix.Bcllabant ergo hi duo principes, duarumfororumfilijinteninisprælijs,amp;: ip/DucatC. eommotacft vniuerfa Saxonia.Etquidem Adalbertuspræripicnscaftrum Lune-burgcum ciuitatibus Barde\gt;,”icli,atq;Brema,occidentali Saxoniapotituseft. Sed * AiNordalbingorumfinespartibuseiusappliciti funt.Quamobrem Cornes Adol-#quot;«*^-plius prouincia pulfuscft co quod fidem iuratam Imperatrici Rikenze ciuSjtemerarenoluiftet. Comitiameius,vrbcs,amp;feruicia Henric us cefBadwide/‘n-bencficio Adalbcrtiaftecucuseft. Sedamp;caftrum Sigebergin cuftodiain acccpit, mortuo Icilicct Hcrmanno,amp;cæterisexturbatis,quosCæiar impofuerat. f p. Bardc-

CAPVT LVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vvichD.Ba

denj ck-

TJIs ergo turbulcncijs perSaxoniam vfquequaqjconcitatiSjPiibizLus de Lu- igt;r/i„z,L,i -^bekeoccafionem nadus,a{rumptalatronummanu,fuburbiüSigcbcrgamp;:o- obstrntm-mniacircumiacentia.inquibusSaxonûerantcontubernia,penitusdcmolicuseft.

Ibioratoriû nouum amp;£. Monafterijrecens ftruduraignéconfumpta funt. Volcke- fitburit»cr rus frater magnaefimplicitatis,idugladijpercuflus eft. Catterifratrumquieuafe-rant,adFaldcrenfem portum refugetût. Ludolfusautem Sacerdosamp;qui cum co LubekedemoratifunneavaftitatenonfuntdilEpati,eoquôdincaftroamp;tuitione

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t t . n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' i n- 1?« I c • V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lubccenps.

degerentPribîzIauijitantes vtiqs loco amp;nbsp;tempore dimciliamp;picnorormiaineinor-tis.Prçteregeftatem enim,amp; quotidiana vitç pericula,cogebantur afpicere vincula amp;: variatormentorum generaChrifticolis illata,quoslatronum manuspafi'irn captiuarefolebat.Nonmuko poft venitquidam Race,defemine Cruconiscum clafficamanu,arbitratusfehoftem fuumPribizlaumreperturumLubekc.Dua'e-nimcognationcs.Cruconisatqs Henrici,propterprincipatûcontendebant.Cùm

40 ergoPribizlaus adhucfortunatuseflet,Racecum fuiscaftrumamp;circumiaccntia „aamp;cru-demolitifunt,Saccrdotes interarundinetafaluati,Falderenfc prxfidiû appreben-derunt. Vencrabilisergofacerdos Vicelinus,cæteriq; prxdicatores verbi,graui mœftitiaconfeâifunt,eoquôdnouellap!antatioinipfisinitijsemarcuerit,conti-nueruntqs fc in Falderenfi Ecclefia,orationibus amp;nbsp;ieiunijs aflîduc intenti.Quanta verôaufteritate,qu3ntaciborumtemperantia,omniq5conuerfationisperfeôiione Falderenfi Falderenfeillud collegium primitusclaruerit, non fatisexplicaripoteft. Dédit er-goeis Dom iNVs gratiamfanitatum,’uxtaquodipfepollicituseft,infirmosfana-te. Da moues elFugare. Quid enimdicam dearreptitijs? Obfe^îorum,quilatcad-ue(ftI funt,plen.a erat domus,ita vtfratres quiefeere non poftcnr, clamantes fan-

jo (ftorum virorum præfentia ignés fuos accendi.Sed quis illuc vcnit,amp; Dci gratia liberatus non eft? In diebu.s illis contigit virginem quandam , Ymme di- Exoreifmeet dam, vexari à dæmone, amp;nbsp;ad Vicelinumfacerdorem perduci. Quem cùmin-terrogationihus vrgeret: Cur vas incorruptum ipfe autor corruptelæ , temera-repræfumpfiflct.^’illedifcrta vocerefpondit,Quia, inquit, tertio me oftendit. In quo,ait,teofFendit?Quiagt;inquir,negocium meumpræpediuit. Bisenim tranfmili

4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

furcs ad perfodiendum domuro,fed hçc aflïdens focis,clamonbus fuis cos abftet* ruit.Nuncquoqi Icgationeprincipis noftri inDaniatn funóturus,hancinviaof-fendi,vlcurusq5 quod mihi tertio ofFendiculo fuerit, fubter ipfam dcuolutus fum. Sed cutn vir Dei coniurationum verba aduerfuscum coaceruarct, illejCur,inquit, propellis paracuni vitro egredi ?latn enimabibo adproximam villam,vifitaturus fodalesmeos, qui jbi dclitefcunt. Hocctenim inroandatisaccepi,priufquam in Daniam profïeifcar. Quod cibi,nie,nomen ? amp;nbsp;qui focij tui J aut cum quibus habitant? Ego, inquit,Rufinusvocor:porrofodalesmei, dequibus requiris, duo hïc funt, vnus cum Rothefto, alter cum mullere quadam eiufdem oppidi. Hos ergo hodievificabojCraftina priufquam fignumEcclcfiæPrimamincrepucrit, hue va-lediâurusreucrtarjamp;itadcmumin Daniamproficifcar.EthxcdiccnSjegrcflus ert: Virgoquoqj paifionevexationis liberata.Tunc iuffit eamfacerdos refici, amp;nbsp;eradina antehoraro Primæ,adEccleGam reduci.Quamcum parentes proximo mane ad Eccleham duccrent; priufquam limen calcarcnt, amp;nbsp;prima pulfari, amp;nbsp;vc-xari virgocœpit. Nee tarnen boni paftoris diligentia priusabfl:itit,quam fpiritus, pra:fidentispotentiaDeiadus,ab)rcefrit.Porrôeaqu£cdeRothefloprçdixerar,rei exicus probauit:namin breuimaligno fpirituacerrimè correptus,laqucofemec ftrangulauit.In DaniaquoqjoccifoErico perturbatiograuiscrupit,adeovcoculis probari potuerit magnumeó diabolum aduentaflein adflidionem gentis illius. Bella enim,amp;tempeftates,pcftilentiasamp;:exterahumanogencriinimica,dæmo-num miniltcrio fieri quis nefciat?

nLt'.quot; A Gitabanturautem,ficutinDania,ficamp;inSaxoniavariæbellorumtcmpcfta-ç HtancS. ^cesjinteftinafcilicct prxiiamagnorumprincipum,Henrici Leonis,amp;Adal-huncaiußt bcrti, contcndcntium ptoptcr SaxoniæDucatum. Super omnia autemSlâuicus ferbtttn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , nbsp;nbsp;nbsp;. ‘

nQmtnant. furor propter occupationesSaxonûjVelutiruptis loris efteruefccnSjHolzatorum sLititbsUo finesinquierabat,adeo vt Faldcrenfispagus iampcneinfolitudinem redigendus fitu”siTré- elfer,propterquotidianasinterfe«d:ioncshominum,villarum^jdeprædationcs.In-ieihoKcm ter has tribulatîonum anguftias, Vicclinus facerdoshortabatur populumin Deo 3® ZftXX fpe™ fu3inconftituere,agerelitanias, in ieiunioamp;attritionc cordis, CO quôddics um fa/tore malünlbrent.Henricus itaq; qui Cometiamadminiftrabat, vir ocij impatiens,amp;

^’^^^’^^^‘^^'^quot;^^Seongregato latenter de Holzatisamp; Sturmarijs exercitUjhyema-mttu tn SLi li tempore intrauitSlauiam,aggreirufqjeos, quiprxmanibuserant,amp;:quafifudes uosextur- defixæin ocuIisSaxonum,perculI)teosplagamagna,omnemfcilicetterramPIu-

nenfem,Luthilenburgcnfcm, Aldenburgenfem,omnemqjregioncquæinchoat à riuoSuaIen,amp;clauditurmari Baltico,amp;flumineTrabena.Omnemhancterram

vna incurfione,prçda,amp; incendio vaftauerunt,prêter vrbes quç vallis amp;nbsp;leris mu-pvopenfiusftudiumpcrquirebant. ProximaæftateHolzatife mu-eifeunsur. tuo adhortaiîtesctiam fine Comitc caftrumPluncnadierunt,diuinoqiadiutiprç- 40 fidiomunitionem hanccætcris firmiorem,pra:terfpemobtinucrunt,Slauis,qui inibi erant, occifioni traditis. Gelîeruntqjeo anno bellum pcrutile,vaftauerunt^ tP.incur- crcbristincurfibusterram Slauorum,feceruntq; cis,vtfibifacerepropofuerant, lionibus. Omni terra eorumin lolitudinemredada.HabuerunttpHolzatiproominebellu ^ar^re^u- ‘hudTranfalbiaoum Saxonum,eoquód inucnilTcntlibcrtatem vlcifcendi (c de ferat Saxo- SIauis,ncminefcilicctobfirtente.Namprincipes,SIauosferuarefolenttributislu-

is ^ugnientandis.Poftquam ergo Henricus, gener Lotharij regis, auxilio foetus Adoifut c. Rikenzælmperatricisducatumobtinuitjamp;nepotemfuumAdalbcrtumSaxonia redux. deturbauir,Adolfus Comes redijt in Cometiamfuam.VidensautemHcnricusdc

B3dc\vid,quialubfifl:erenonpoflet,fuccenditcaftrumSigcberg,arccmq;firmifli- JO iamp;Humbur mam Hammenburg,quam Comitîs Adolfimatctmufatoopctcconfttuxcrat,Vt firmamentumvrbicontraimpetusBarbarorum.Hanccrgodomum,amp;quic-/^enr^cfad~ quidnobile fenior Adolfus conftruxcrat,Henricus fugam meditans,demolitus

Henricus Leo cœpit armari aduerfus Conradum rege, duxitq; con-exficditt»,' tra eum excrcicum in T uringiam, ad locum qui dicitur Cruceburg. Bcllo itaq; per inducias '

LIBER r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47

înduciasprotradOjduxredijtinSaxoniamjamp;poftnon multos dies mortuuseft. Obtinuitq; filiuseius Henricus Leo ducatumSaxoniæ, puer adhuc infantulus. Tunc Domina Gertrudis,mater pueri, dédit Henrico de BadewidWagireniium certrudit, prouinciam, accepta ab eo pecunia, volens fufcitare prciîuras Adolfo Comiti, lt;]uôdnondiligcreceum.Poftquamautemeadem Domina nupfit* Henrico,fratri »»fn». Conradi regis,amp;alienataefl: à negocijsducatus,acceflitAdolÊis Cornes ad Duce puerum,amp; confiliarios eius,aduruscaufam fuamfuper Wagircnfi terra, præua-luitqjamp; iuftioricaufaamp;audiori pecunia.Dilfcnfionesergo, quæ fuerunt inter com^oni. Adolfum Si, Henricum,taliter compacatç funt,vt Adolfus Sigeberg omni AJ^a- tHr cum A-» girorum terra potiretur, Henricus in recompenfationemacciperetRacesburgamp;: terramPolaborum.

C A P V T LVIII.

Tjls verb in hune modumordinatis, Adolfus cœpitrea^didcare caftrumSige- t„fiauratsi AbergjCinxitqjilludmuro. Qiiiaautem terradeiertaerat,roifitnuncios ino

mnes regiones,FJandriam,amp; Hollandiam,Traieûum,''J/eftphaIiam,Freiiam,vty/^^quot;quot;^quot;^^quot; (juicunqjagrorum penuriaardarentur, venirentcum familijsfuis,accepturi ter- coie,.^ G^r~ r.imoptiraam, terramfpaciofam, vberemfrudibus, redundantem pifceôecarne, '”^'*** Secommodapafeuorum gratta.Dixitq; Holzatis amp;Sturmarijs:Nonnc vos terram

’■° Slauorum fubegiftis, Asmercati eameftis inmortibus fratrum amp;nbsp;parentum ve* ftrorum.^Curcrgo nouiffimi vcnitisadpoflidendum earn ? Eilote primi, amp;nbsp;tranf-migratein terrain dciîderabilcm,amp;: incolite cam,amp; participamini délieijs eius.eo quôdvobisdebeanturoptimaeius,quituÜiliseamde manuinimicorû. Adhanc vocéfurrexit innumeramultitudo devarijsnationibus,aflumptifq; familijs cum facultatibus, veneruntinterram WagirenfiumadComitem Adolfum,polfciluri terramquam cispollicitusfuerat.Etprimiquidem Holzatenfesacceperuntiedes nolfdti,ea~ inlocistutiilïmisadoccidentalem plagam Sigeberg,circaflumenTrabena-.Cam-peilriaquoq5Zuentineueld,amp;quicquid«àriuoSualen vfqs Agrimefon,lt;amp; lacum Plunenfemextenditur.DargunenfempagûWeftfali,VtinenfemHolIandi,Sufle

30 Frefiincoluerunt. Porto Plunenfis adhuc defertuserat. Aldenburg veto amp;Liiti- nji,indt. lenburg.amp;cçteras terras mari contiguas dédit Slauisincolend3s,fadic];funtei tri butarij. Poil hæc venir Cornes Adolfus ad locum qui diciturBucu,inuenitq; ibi vallumvrbisdefoIatx.quamçdiiîcaueratCrucoolimtyrannusjamp;infulamampîif- crucoij. finiam,geminofluminecindam.Nam ex vna parte Traben3,ex altera AJ/’ochniza præterfluit,habens vterqj paludofam amp;nbsp;inuiam ripam.Ex ea verb parte,qua terre-lire iter continuatur,eft colliscontradior,vaIlocailripræilrudus.Videns ergo in-duftrius vir competentiamlocijportumq; nobilem,cœpit illic ædificare ciuita- t.gt;deca nt. tem,vocauitq;eam Lubeke.eoqubd non longé abeftèt àveteriportuamp;: ciuitate, quam Henricus princeps olim conftitucrat.Tranfmihtq; nuncios ad Niclotum Nuiof^

40 Obotritorum principem,componere cum eoamicitias, omnes nobilioresdona-rijsfibiadeoadftringcns,vtomnes ei obiequi,amp;f terrç eiuscompacarecertarent. tP tenam. Coeperuntergoinhabitarideferta Wagireniis prouinciaf,amp; multiplicabatur numerus accolarum eius. Vicelinusquoqs facerdos inuitante pariter amp;nbsp;adiuuante Comiteprædiarecepit,quxLothariusImperator adconftrudionem monaftcrij

amp; fubfidiura feruorum Deiiam olim ipfi coram caftro Sigeberg contradiderat. dtfiafl,ca.

rtcHfarat.

C A P V T L I X.

AT^Ifumautemfuit eispropterincommodafori,amp; tumulrus caftrenfes, mona- cuz^ahna^ fteriuminproximooppido,quodSlauiccCuzalina,TcutoniccHagereftorp Get manû Jo dicitur,fundatione commodiil'tmum eife, rniiitqjeo venerabilem Sacerdorem

Volckwardum cum induftrijsviris,qui oratorio amp;clauftralibusofficinisfubrige-disopcramdarent.PorrbforenfisEcclefia.incuramParochia:,adradiccmmon-rispoiicaeft.IndiebusillisnobililFimusvirThethmaruSjDomintVicelini quon- rtirmarm, damdifcipulus,amp;iniludioapud Franciam focius.relidaptçbeodaamp;decaniaBre-mcnii,deuouitfcFalderenficollegio,vircontemtorhuiusfccult,fedator volun-v,./,^“^

4« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

tari as paupertatis, in fpirituali conuerfatione fummæ perfedionis. Cuius pero* mniacxtollenda fanditas, tanto bumilitatis culmine, amp;nbsp;benignitatis vigore fub-nixacrat, vtvideres inter homines angelum, fcienté compati infirmitatibus/in-gulorum,tcntatum autem per omnia. Deftinatus poft hacc Hagereftorph, qua: Si Cu2elina,cum alijsfratribus,hominibus nouç cranfmigrationis magno folatio fu-it.Dominusquoqj VicelinusnouclIaïEcclefix fibicommifla:folers curator,omni ftudio enifus eft.vt Ecclefia: locis opportunis ardificarentur,prouidens cis de Faldera tam Sacerdotes quam reliquaalcaris vtcnftlia.

C A P V T L X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I»

irea tempora dieruin illorum ortæ fun t res nouac,amp; toti orbi ftupenda:. Prarfi-^^dentc enim fandiflimo Papa Eugenio,Con rado quoqj tertio gubernacula re-etrKorJ/ff, gni moderantCjClaruitBernardus ClareuallcnfisAbbas,cuiusfama tanta fignorû Fuit opinionc Celebris, vt de toto orbe conHucret ad eum populorum frequentia, cupicntiumvidercquxpercumfiebant mirabilia.HicitaqjegrelTusinTeutoni-yM- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cam terram,venir ad celebrem curiam Franekenuordt, quo tunc forte Rex Con-

ti”Lc!ß radus cum omniprincipum frequentiafeftinusoccurrerat.Cum ergo fandus vic fP.Eccic- infEcclefijspofitus,curandisa:grotis in nomine Domini propenfius inftarct,a-, ftante Rege Si fummis poteftatibus,incertum erat inter tantas populorum cater-

c. uas,quidquispateretur,autcuifortefubueniretur. AderatillicComcsnofter A-/anatmo- dolfus,certius noftecupiens exopcrationediuinavirtutemviri.

Interhxcofterturei puerca:cusamp;claudus,cuiusdebilitatisnullapotuit effs ßa/ar. dubitatio.CcepitergovirfagaciflîmusintentarcfoIerter,ftfortèpoiretinhocpu-cro.fanditatiseiuscxperimentumcapere.Cuiusincrcdulitati, vcIutidiuinituse-

Af/’rrff«/««» dodus virDei,remediumprouidens,puerum prartermoremiuflit fibiapplicari, cnim verbo tantum confignauit.Hunc verb exhibitum,manibus excepir, do. oculifq; morofa contredatione vifum reftituit : Deindegenua contrada corripi-ens,iufl]t eu curreread gradus, manifeftadans indicia, rccupcrati ram vifus quàni

Bernhdr- greflus. Cœpitfandus illc,ncfcioquibus oraculis cdodus,adhortari Principes, d^boUifa- cæterafqjfidcliumplebes,VCproficilccrenturHicrufalem,adcomprimcndas,5i tu au or. (2hriftianis legibus fubigendas Barbaras oricntisnaciones,diccns,appropinquate tempora, quo plenitudo gen tiu in troire debeat, amp;nbsp;fic omnis Ifrael faluus Eat. Pro-tinusad verba adhortantis,incredibile didu eft, quanta populorum cateruafead BiufdêbeU, profedionem eandédeuouerit,inquibusprimi Sipræcipuicrant,Conradusrex, cuetj. Frethericus Sueuiæ Dux,qui poftca rcgnauic,'V/elph Dux, cum Epifeopis Si

Principibus,militia nobilium amp;nbsp;ignobilium, vulgariumq; numero æftimationcra cxcedentc.Quid dicam dcTcutonicorum exercitu, cum Si Ludowicus Parifio-rum rex, Si omnisFrancigenarum virtus, in id ipfum afpirauerint. Non eft recog-nitum vicinis temporibus,nccauditum adiebus feculi,tantum conueni/fe excrci-tum,exercitum,inquam,grandem nimis.Fueruntq; fignati titulo crucis, in vefti- 43 ^ôf^âtr^âr busamp;armatura. Vifumautem fuitautoribus expeditionis, partemcxercitusvna utodiui/t. deftinari in partes orientis,alteram in Hifpaniam,tcrtiam veto adSlauos, qui iux-ta nos habitant.

CAPVTLXL

tP.Alema- pRimuscrgo,quiamp;maximus,abijtterreftriitinerccumrcgetAlemannoCon-copiafu. nbsp;nbsp;rado,amp; rege Francia: Ludouico amp;pra:cipuis vtriufqj regni Principibus, tranft-

maduaori- eruntqj regnum Vngarix,quoufq5 peruenirent propcfines Grxcix.Miferunr^ do‘ caf.’^o- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regem Gr«cix,vt da ret ciscondudum, mcrcatumq;, tranfirc cupien-

Lud. rege tibus tcrtam eius.Illelicetadmodumtcrtitüs,anuucudum tamcudccrcuit,fiqui- jo G^aU^Aßam dempacificiveniftcnt.Cuiremand3uerunt,fenihilinquictudinismoliri,quipro-L.egatioad pterampliandosfinespacis,peregrinationcmvltroncamaflumpferint.Dedit er-rxeixiuxtaplacitum,condudum,forumq;abundansreturnvenaliu, vbicunqj caftra locanda fuiflent.Multa verb portenta vifa funt in exercitu ill is dic-

Gßeutum. bus,futurçcladisdemonftratiua.Quorumvelprçcipuumfuit,qubdvcfperequo-dam n«-

LIBER I.

lt;Jam nebula(len(î(îîmacooperuitcaftra,quarcccdente,vnîüeffâ papîlionum te*quot; gmina,velquæ fub diuo fuerant,adeo fanguine refpecfa comparuerunt,ac fi nim-bus ille fanguinem compIuerit.Quod videns rex, cçtenque principum, coniece-runc, fe ad maxi mos labores amp;: mortium pcricula euocatos. Nec fefelliE cos con-iedura.NoncnimmuItopoft veneruntin montanaquxda, vbi cùm inueniflenc Vallcm pratisriuôque decurrente commodiflimam,metatifunt caftra ad deue-Xummontislatus.Porroiumcnta oncrana,cum bigisamp;quadrigis, vidualia farci-nâfque railicum portantibus.armentorum quoqj in carnis efum ingens numerus, in vallis medium collocata fueranc,prope decurfum aquç,amp; pafeuorum commo-

10 da.Appropinquanteveró noâ:e,auditafuncin môtisfupercilio fragortonicruuin fonitûfque tempeftatis : turn ccce nodismedio nefeioannubium eruptione, vel quo euencu, torrens ille audior erumpens,quicquid vallis humilior habuit in ho-minibusamp;iumentis,inmomentoeluitamp;in mare proiecit.Hanccrgo prima exer-citus iadurâexceperunt milites peregrinationis illius.Cæteri qui refidui fuerant, perrexerunc cœpco itinere.tranfeuntesqj Grxciam, peruenerût ad regiam vrbem canfianti-Conftantinopolim. f Qua per dies aliquot recreato exercitu, venerunt ad finum nofobt. maris,qui vulgari more dicitur Brachium fandi Georgii. Ibiprouideraccisrex Grxcix nauesad tranfducendumexercitum,adhibês notariés, qui expeditorum S.Georgij. fibi numerum referrent. Quo reledo, grauiter ingemuit, amp;nbsp;ait : Quare eduxifti

4o Domine Deus populum hune multum de fedibusfuis? Verèbrachio virtutistuac roxemmt-indigent,vtiterumvideantterramdcfiderabilem,terram,inquam,natiuitatisfuç.-^’ Tranfmifloergomari,LudouicusRexFranGixdirexititerverfusHierofolymam, amp;nbsp;pugnantibus fecum barbaris vniucrfum perdidit exercitum. Quid dicam de Rege Alemaniæ, Sdhis qui cum eo fuerantfVniuerfi perieruntfitiamp; fame, tranf-dudi indefertum maximum,dololegati Regis Græcix,qui eosin fines Perfarum ducere debuerat. Adeo contabueruntfame amp;nbsp;fiti, vt incurfantibus Barbaris vitro ceruices prarbuerint.Rex amp;nbsp;validiores quique,qui necifuperfuerant, in Græciam refugeriint. O indiciaexcelfi.Tantafuit clades exercitus amp;miferiaincxplicabi-lis,vt eorum qui interfuerunt adhuc hodie lachrymis deplangatur.

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP VT LXII.

Ecundus verb naualis exercitus, Colonia amp;nbsp;aliis ciuitatibus Rhcni conflatus, præterealittorefluminis Wheræ,nauigarc cœpcruntlatilfima Oceani fpacia, aiam fetit. quoufq; venirent in B ritanniam. Vbi per aliquot dies refarcita clafle, non modica etiamAnglorumamp;Britannorumadieda manu,torferunt vela verfusHifpaniara, applicuerùntquead PortugalenfemnobiliffimamGalatiçvrbem,adoraturiapud PertugMa SandumIacobum.RexergoGalatiæ Ixtioreffedus de aduentu peregrinorum, rogauitjVtfipropterDeum pugnaturi exifient,fierentfibiauxilio contra Lace-bonam amp;nbsp;eius incolas,qui fines Chriftianosinquietabant. Cuius petition!fauen-4® tesabicrunt Lacebonam cum magna nauium copia : Rex quoque terreftri acce-densitinere,validum adduxitexercitum,amp;obfeiraeftciuicasterra marique.Mul- gona. lum ergo temporis effluxit in obfidione ciuitatis. Ad vltimum captaciuicate,pul-fisque Barbaris,rex Galatiæ rogauit peregrinqs, vtdarent fibi ciuitatem vacuam, Ex^gnata diuifa prius inter eosfocialiterprxda. FadaqueeftillicChrifticolarumcolonia, vfqueinpræfentemdiem.Hocfolum profperèceffitdevniuerfo opéré,quodpe- Uma. regrinus patrauit exercitus.

CAPVT LXIII.

nr Ertius fignatorum exercitus deuotaucrunt fe ad gentem SIauorum,Obotritos P nbsp;nbsp;nbsp;(cilicetamp;Luticios,nobis confines, vlturi mortes amp;;exterminiaqux intulerunt^quot;^'^'quot;'^^'**

Chrifticolis.prascipue vcroDanis.Huiusverocxpeditionis capitaneierat,Albero DKderes. Hammenburgenfisamp;vniuerfiSaxonixEpifcopi.’prxtcrea Henricus Dux ado-lcfcens,Conradus DuxdeZaringe,AdalbertusMarchiodeSaltwidcle ,Conra- conradut dusde Within.AudienscrgoNielotusquiacongregandus eflet inbreui exerci-tus ad deftruendum eum,conuocauit vniuerfam gentem fuam,amp; cœpit çdificarc

£

CAPVT

LIBER I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• JI

CAP VT LXV.

1) Em dicampoften'tatis memoria dignam. Quando Slaui Wägirenfium ter-■^^raadlibitum abufi, nouiiïîmèveneruncadpagum Sufle,vaftaturiFrefonum coloniam, quæillic erat,'quorum numerus ad quadringenios amp;nbsp;eoamplius vi-ros fupputatus fuerat. Aduentantibus autem Slauis vix centumreperti funt in munitiuncula , cæteris in patriam reuerfis, propter ordinandum peculium ibi reliótum.Succenfis ergo qua: foriserant,videres his,quiinmunitioneerant,gra-uiflimam inferri expugnationis iafturam. Tora enim die à tribus millibus Sia- vrußraa

10 uorum fortiter impugnatifunt, illis quidem vidoriampra:Iumentibus velutiin-dubiam, bis verb fupremum fpiritum pugnx dilatione redimentibus. Sed cum ÇXS//»»« vidèrentSlaui, quia vidoria non cederet eis incruenta,promittunt Frefonibus/quot;*quot;^®^!’'*-vitam, amp;membrorumintegritatem, fimunitioneprogreflîdediflentarma.Cœ-permit ergo quidam ex obfeffis appeterededitionem, ob fpem vita:. Quos ar-guensfortiflimusSaccrdos:Quideft,inquit,ö viri, quod agere vultis? Putatis cerdeasad VOS deditione vitamredimerc.autbarbarisfideinefle.^Fallimini viricompatrio- « t3£. Stultaefthæcopinio.AnnefcitiSjquiain omniaduenarumgenere,apud Sia-uosnullagensdeteftabiliorFrefis?S3nefoeteteisodornofter. Quare ergo abii-citis animasveftras,vlrro properantesadinteritum.^ConteftorvosperDeum fa-

io dorcmorbis,cuinoneft difficile faluarc in paucis,vt adhuc paululum experia-mini vires veftras S£ conferatis manus cum hoftibus. Quamdiu enim vallo hoc circundamur,funius manuum noftrarum amp;:armaturæ compotes, vita nobis in fpc fita eft : incrmibus verb pra:ter ignominiofam mortem reliquum nihil eft. Gladiosergo veftrosquos vitro fibiexpetunt,mergitepriusin medullis eorum,amp; eftote vltores fanguinis veftri. Hauriant guftum audaciæ veftræ, nee victoria re-deancincruenta. Etbæcdiccns,oftenditeismagnanimumfpiritum,fobieduf-queportiscum vno tantum viro, hoftium cuneos propulit. Percuflitque inanu propriaingentem Slauorumnumerum. Excuilo deniquevno oculoamp; ventrem aisque, perfoftus,nihil remiffius cgit inpugna,diuinum quoddam robur tamin animo Pj^perns-

30 quàm in corpore præfcrens. Nihil itaquemeliusànotiffimisillisfiliisSaruia:,velà Machabeis quondam pugnatum eft,quàm à facerdote Gerlauo,virisq5 perpaucis incaftroSuflcjdefcnderuntq-, munitionemdemanu vaftatorum. His auditisCo-mes congregauit exercitum ,vt pugnaretcum Slauis,amp;eiicereteosde terrafua. Quo rumorecomperto,Slaui redierût ad naues,amp; abierût onufti de captione ho-minum,amp; de varia fupelleôtilc,quam prædati fuerant in terra Wagirorum.

CAP VT LXVL

T Nterim volâthçc fama per vniuerfam Saxoniam amp;nbsp;Weftphaliam,quia Slaui fa- Tarditcofi^ ■*da cruptione bellum priores adorli fuerint,amp;:feftinauitomnis illaexpeditio,

4° fignocrucisiniîgnita,defcendereinterramSlauorum,amp;zelareiniquitatemipfo-rum.PartitoqjexercitUjduas munitionesobfederût,Dubinamp;Dimin,amp;;fecerunt contra eas machinas multas. Venit quoque Danorura exercitus,amp; additus eft his nbsp;nbsp;nbsp;âiixl*

qui obfcderant Dubin,amp; creuit obfidio. Vna ergo dierum,confiderantes ij qui te-nebàturinclufi, quia Danorumexercitusfegniusageretfij enim domi pugnaces, foris imbelles funt)faôta fubita eruptione,percuflerunt ex eis multos, amp;nbsp;pofuerût cos.craffitudinem terræ. Quibusetiamfubueniri non poterat propterinteriacens ftagnum.Ob quam rem exercitus ira permotus,pertinacius inftabat expugnatio-ni.Dixerüt autem fatellites D ucis noftri,amp;*Marchionis ad inuicem.-Nonne terra quam deuaftamus,terra noftraeft?Etpopulusquemexpugnamus,populusnofter *PAdai-

Jo eft?Qu^areergo inuenimurhoftes noftrimet,amp;diffipatoresveôligaliûnoftroruæ.?

Nonne iadurahæcredundat in Dominos noftros?Cœperunt ergo à die ilia faccre inexercitutergiucrfationes,amp;obfidionëmultiplicatisinduciis alleuiare.Quotics cnim in congreiruvincebanturSlaui,retinebaturexercitus,nefugitantesinfeque-rentur,amp;necaftropotirentur. Advltimumnoftris iamperta:fis,conuentio talis faifta eft, vt Slaui fidem Chtiftianam reciperent,amp;laxarent Danos,quos in capti-

E ij

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;53

flamma. Huius autemmali fuit autor Ethelerus quidam de Thcthmarfchiana- Etheierus tus,qui diuitiis Danorum fubleuatus,omnem forcem deHoIzatiafibi fociaue-rar. Fadùfque Dudor Regis, volebat Comitem prouincia pellere,terrämqueßis. eius addere regno Danorum. Quodfadumcùm innotuiflet Gomiti,tran(iic ad Ducem vt protegeretur ab eo. Nec enim in Holfatia tuco confifterc poterat, eo quod increuifTent homines Etheleri, qui infidiabantur vitae eius. Quicun-que voluiflet fieri homo Etheleri, veniebat vt acciperet in munere Byrruro, Cly- '^ß^'j'^corrH-peum,vcl equum:atque donis huiufmodi corrupta , repletaeft terra feditiofis. fteU. Prarcepitergo Dux omni populo Holzatoruro,amp; Sturmariorum, vt ficubi re-

10 pcrti fuiflent homines Etheleri,aut renunciarent hominio,aut prouincia fece- frtteaor. dcrcnt. Etfadumeft ita:iurauKqueomnispopukis,ftaread mandatumducis^

amp; obaudire Comiti fuo. Sociatüfque eft fibi vir Holzatenfis in die illa j fedi- ad tiofis omnibus aut redudis in gratiam,aut prouincia pullis. Mißt ergo ComcS nuncios ad Kanutum,fuggerens vt quantocyus cum exercitu vcniret, opprelTu-rus Sucin. Cui etiam ipfeoccurrit cum quatuor millibus expeditorum, prope Siefwich. Fixerüntquecaftralongisabinuicemfpaciis. Morabaturautcm Sucin auxiliaria inciuitateSlefwich,cum non minima bellatorum manu. Videns ergo Ethele-rus, princeps exercitus Sucin, quia duplicata funt mala, multufque exercitus '^théier, d» venitadobfidendumeos,abiitadKanutumindolo,datäque pecunia Principe inshofitbs. bus feduxitadolefcentiam Kanuti, vt rediret in terram fuam,infcioComite A-dolfo, amp;dimitterettexercitum in locum fuum. Præfîxisquoque induciis,lpo- quenque. pondit fe fine bello pacem Danis redditurum. His ad libitum pcradis gt;nbsp;rediit Ethelerus Siefwich, mane pugnaturus cum Comite, amp;: perculTurus eum repente. Eovefpere quidam familiarium Comitis erat Slcfwich,quifentiens eaquæ i„diaitcm dam parabantur, tranliitcum feftinationelacum, amp;nbsp;veniens in calha dixit ad Comitem : Deceptus es ô Comes, deceptus atque peflundatus es. Kanutus enim amp;cxercituseius, in quorumf auxilio tu venifti,reuerfi funt in terram fuam, amp;nbsp;tu îD.auxiliû. folus hic iaces. Ecce venturus eft Ethelerus diluculo t pugnare tccum. Co-mes ergo fupra quam credi poteftadmiransimpofturam, dixit ad fuostQuando- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r»

Î0 quideminmediomyric2éconfiftimus,amp; equi noftriafficiuntut inedia j bonum^quot;/^'^**^’

eft nos hinc tranfire, locumque quxrere caftris opportunum. Senfit ergo exercitus, animum Comitis liniftra legatione concuftum. Moueruntque caftra delocoquidiciturtCuningisho,verterùntqueiterverfusEgdoram. Tanta au- tin'gU?ö. tem feftinantia præterlapfi funt,vt veniente Comité ad Egdoram,dc quatuor millibus expeditorum, vixquadringenti cum eo reperti fuerint. Quos Comes adhortans, ait:Licetfratresamp;amicos noftros huius ignaros rei fugaueritcalFus timor,mihi tarnen vtilevidetur, nos hîcconfiftere propter cuftodiam terræ no-ftrae,quoufque diredis nunciis certius cognofc3mus,quid aditent hoftes no-ftri. Stanmquemifit nuncios qui veritatem perferrcnt. Quibusapud Slefwich,

4o comprehenfis,amp;: in vincula coniedis.dixitEthelerus ad regem Dominum lùum : lam nunc feftinandum cft,amp;: eundum cumexercitu,quiafacileeftvt tradatur ff Comesiftcdefolatus in manusnoftras. Quo percuflo tranfibimus in terram e-ins ,amp; abutemur ea prout libuerit. Etabieruntcum manu forti. Comes ergo adfrabum irritatus, quia nuncii iuxta placitum non veniflent, aliosmific nuncios,qui vi-fis hoftibus cum celeritatc nunciauerunt Comiti. Ille licet intus morderetur fuorumpaucit3tc,elegittarnen, virtutisintuitu,confligere,dixitque ad (ocios: En tempus eft, ôfocii,quocomperiendumfit,vbi fit vir audax,amp;: virtutiscon-tinens, qui ruinas pronus exciperevelit. Sæpiusquidemmihiànoftratibus obie-ftumeft cuminfultationc, quaficor muliebreamp; fugax habuerim, qui bellorum tatur.

JO iaduras pluslingua quam manu propulerim. Ethoc quidem non imprudens egi: quoties bclla fine fanguine caueri poterant. Nunc autem quiaimmaniusperi-culum indiget operamanuum,videre iam fas eft,fi fœmincus mihi,vtdicitis, infit animus.Quin potius videbitis dante Deo mihi cor ineftè virile. Animaequior autem cro, fi veftra concors mecum fuerit voluntas,fi in defenfionera patri« £ iij

L I B E R L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JÎ

^uror olim deftruxeratin Slauia.fcilicec Aldenburgenfcm, Racesburgenfem, Mi-J^ilenburgenfem. Equibus Aldenburgenfcm Magnus Otto primus inftitucrat, tmfunda^ ^ubijeiens ei Polabos Sl Obotritos,a terminis Holzatorum vfqjad flumen Panim, amp;nbsp;ciuitatem Dimin. Pofuitque in Aldenburg primum Pontificem Marconcm. Lfifcbfor.H I^oft hunc fecundus eratEcwardus, tertius'Vl^ago,quartus Ezike,quintus Folchar Aquot;quot;-dusjfextus Reinbertus,feptimus Benno, odauus Meincrus, nonus Abelinus, decitnus Ezo. Huius temporibus furrexit in Hammenburgenfi Ecclefia Ma-gnus Adelbertus,quideperegrinisEpifcopis,quos in menfa fua habebat, Ioan- difierpj ' nemftatuic Epifeopum inMikilinburg, AriftoneminRacefburg,arque inhunc -^idenbur^.

*0 modum AldenburgenfisfedesintrcsdiuifaeftEpifcopatus. Poilquam ergo per-mittente Deo propter peccatahominum,Chnftianitas adnullata eft inSlauia, «• vacaucruntha: Cedesannis oduaginra quatuor,vfqj in tempora Hartwici Archie-pifcopi.Qm propter generis nobilitatemdupliciprincipatuclarus, magno Audio fiofitrrtttt» enifuseftprorecuperandisCuffraganeis Epifeopis, vniuerfæ Daciac, Norvegia:, Suedia:,quos Hammenburgenfl Ecclefia: quondam pertinuiflTe , commémorât antiquitas. Sed cum obfequiis amp;nbsp;variis t largitionibus nil profeciifet apud Papam amp;nbsp;CxCarem , ne omnino careret fuflraganeis, aggrefluseftiampridem abolitosEpifeopatus Slauia: fuCcitare. Accitum ergo venerabilem Sacerdotem Vicelinum AldenburgenfifediconCecrauitEpifcopum,cùmiamefletxtatepro- anufiesdè-uedus, amp;manfi(ret in terra Holzatorumtriginta annis. Porto in Mikilinburg ordinauit Dominum Emmehardum,amp;: confecrati Cunt amboinf RoflTeuelde, mifliquc in terram egeftatis amp;nbsp;famis, vbierat Cedes Satanar,amp;habitatioomnis Cpiritusimmundi. FadaqueCuntha:cinconCultoDuceamp;:Comitenoftro.Vnde

accidit vt amicitia qux erat inter Dominum Vicelinum amp;Comitem noftrum, ire.,nicrA-deincepsturbata fit: nam antcaeum vt pattern venerabatur. Tulitquedécimas omnes anni illius, qux Pontifici nouo prouenire poterant, nec dimifit ex eis paruas reliquias. TuncabiitEpiCcopusad Ducem, rogaturus veniam,amp;: CuCce-ptus eft ab eo cum honoreamp;reuerentia. EtaitDuxad eum: Dignumquidem

. fuit, oEpiCcope, vtvos nec Calutarem necreciperem,eo quod nomeniftudme 3^ inconfulto CuCccperitis. Ego enim huius rei moderator elFe debueram »maxi

me in »terra quam patres mei, fauente Deo , in clypeo amp;nbsp;gladio obtinuerunt,

comperta eft, progenitores quoque noftri vos ab initio fidelem probauerunt, decreui iam noxx huius obIiuiCci,promotionique vcftrx pleno fauoreconcur-

rere,Cciliceteaconditione,fi inueftituram epiCcopalem de manu mea recipere volueritis. Hoc enim pado res vcftrx proceflum habere poterunt. Et vifum eftEpiCcopoverbum illuddurum, eo quodclTetprxterconCuetudinem.EpiCco-pos enim inueftire, Colius Imperatorix maieftatis eft. Quidam ergo fidelium »enricusd» ducis, Henricus de Witha ,virpotens amp;militaris, amp;nbsp;amicus Epifeopi, dixit ad

4° cum , Facite quod vobis vtile eft, amp;nbsp;appropinquate Domino noftro , amp;nbsp;faci-te voluntatem cius, vt xdificentur Eccicfix in Slauia,amp; dirigaturcultus domus Dei in manibus veftris. Alioquin fruftrabitur labor vefter , eo quod nec Cx-Car, nec ArchiepiCcopus poflic iuuare cauCam veftram, domino meo obniten-te : Deus enim dedit ei vniuerCam terram banc. Quid autem grande requiric à vobis Dominus meus,quod vobis aut illicitum fit, aut verecundum? Quin potius res facilis eft, amp;nbsp;conducens frudum magnum, vt Dominus meusacci-piat virgulam, amp;nbsp;det in manum veftram, pro figno inueftiturx, fitiCquedeextern familiaris Ducis, habentes honorem inter genres, adquas ingrediemi-ni conuertendas. Rogauit ergo Epifeopus prxberi fibi inducias, vt delibera-

So ret fuper verbo hoc. Dimiflùfque pacified , venit Bardewich , vbi morta-

li tadus xgritudinc, per dies aliquot moratus eft. Illic enim incidit paralyfin, ricelimtb in qua vCque ad extremum vitx Cux laborare viCus eft. Sedata veto aliquan-tulum xgritudinc , perdudus eft Falderam in vehiculo, multumque temporis effluxit, quo cum infirmitas ecçlefiaftico labori Cubtraxerat. AEtatis e-

£ iiij

CHRON. SLAVORVM

nim mole grauior morbus acceflerat. V bi autem ci vires Deus prçftitîr,abiit Bre-pttitHart- mamgt;conlulturus Archiepifcopumamp;Clerumfuper verbo hoc,quod irapofue-Qui omnes vnaeadémque fententia refragari cœpcrunt,dicentcs: huTeinaù- Scitilusquidcm ôvenetabilisPontifex, fanditati veftræ optime cognitumefle, guratsene. quid vobisfupcr vctbo hoccxpediat. Sed quia veniftis participari confilio no-ftti, btcuiter refpondcmus quod fentimus. Primum ergo in hoc négocie penfa-ambstsofiim ndccet, qualitcrinueftitutæPoutificumImpcratorixtantùmdignitati perraiftae reffon/um. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^qu^fola cxcelleus, poft Deum in filiis hominum praeeminens, hune ho

norem non fine fœnore multiplici conquiûuit. Nequelmperatores digniflimi leuitate vfi funt, vt Epifeoporutn Domini vocarentur, fed compenlàuerunt 10 noxam hanc amplilîîmis regni diuitiis, quibus ecclefiacopiofius auda,deccn-tius honcftata,iam non vile reputet fe ad modicum ceflîfle fubiedioni, necc-rubefeat vni inclinari, perquem polEt in multos dominari. VbienimDuxvel Marchio , vbi in regno principatus , quantumlibet magnus , qui Pontificibus manus non offerat ; reeufatus, opportune, importune fe non ingérât? Certa-tim cürrunt, vt homines fiant Ecclefia:, amp;nbsp;participes fiant beneticiorum eius. Vos igitur honorem huncpe/rundabitis,amp; infringetisiura magnis autoriratibus édita ? Dabitis nehuic Duci manus veftras , vt hoc exemple incipiant elTc principum feiui,qui fuerant Principum DominifNon decet ætatemvcftram, boneftatis décoré maturam, vt per vos incipiant abufiones fieri in domo Do- id mini. Longèfiatàvobis verbumiftud. Quod fi furor principis ergavoseffrena-tiusegerit,nonne fatiuseft ferre iaduram bonorum quàm honoris.^ Auferant fi velint décimas, occludantvobis introitum,fi placer, Parochiæ veftrXjtolerabilis erit ifta moleftia.Habetis certc Falderenfem domum,in qua tuta intérim ftatione confifterc poffitis,amp; præftolaricumfilentiofalutare Dei.His amp;:huiufmodi verbis

Mali conß aucrteruuteum,nc voluntatemDucisadimpleret. Parturiuit fane perfuafio hæc ^ÿenricusL. ^oueHç plautationi multiplex impedimentum.Quoties enim Pontifex nofter Du * Ssr^et sus sn ccm adüt intcrpellaturus pro negociis Ecclefiar, illc fe paratum efle oftenditado-n-jjjjjquæ popofeiflet vtilitas, fi primum ilhdebitushonor exhibitus fuiflet.alio-quin fruftracontra impetumfluminisiri. Pontifexautehumilis,facile inclinatus p fuiftèt,vtpropterlucrumEcclefia:,ducifecularishonoriscupido,more geflilfet, ’ fi Archiepifcopusamp;cæteriBrcmenfiumnonobftitiflent. Nam amp;ipfi vaniglorii, ^cfa!^hts0. arquediuitiisadulræEcclefiæfaturi,honori fuo hoc in fado derogariputabanr, necmagnoperefrudumfednumerum fuft'raganearum fedium curabant. Quod HartuiciAt vclin hocmaximè patuit,quia inpofl'eflîonibusFalderenfisEcclefiaî Archiepi-(hsepsfiafs^ feopus multas Epifeopo noftro fecit iniurias.demensamp;conuellensaliquajnec Tns^slquot;“ tutum permanere finens in ftatione, quam ipfeci deputauerat. Videresergo virumantea magninominis, pofleflbremlibertatis ,amp; compotem luimet,poft acceptum Epifcopalenomen,quafi innodatum vinculis quibufdam, én luppli-ccm omnium. Homo enim pacis fuæ in quo fperauit, auertit cum à via con-filii pacis, ne fcilicet applicaretur his, per quos Ecclefia: frudificatio pnllu-lare poftet. Fecit ergo, quod ftatus illc temporis permifit, vifitauit Ecclefias parochiæ fuæ, miniftrans plebibus monita falutis, præbens eis pro iureofficiifui fpi-ritualia,cùni ipfe tarnen nonf meteret eorutn temporalia. Siquidem Comes dc-cimariim iura tollebat.Dcdicatum eft ergo eo tempore oratorium Cuzelinx,quç alio nominetHogcreftorpdicitur.Sedamp;EccIefiaBernhouede tunc dedicata eft. Vcnitqueadnouamciuitatê,quçLubekedicitur,c5fortarcmanentesilIic,amp;dcdi-cauit ibi altare Domino Deo.Inde progrediens vifitauit AIdeburg,vbi fedesquo-Praue^ide damEpifcopalisfuerat,amp;receptusefta Barbarishabitatoribusterrx illius,quoru

Dcus crat Proue.Porto uomc Flaminis,quipræeratfuperftitionieorû,eratMike, yo facer- Sedamp;princcps terrx vocabatur Roebel jqfuerac de femineCruconis,idololatra

amp; pirata maximus.Cœpit ergo PontifexDei,proponere Barbaris via veritatis,quç mpr'sicêfs Chrift’eft,adhortâseos, vtrelidisidolisfuisfeftinarétadlauacrûregenerationis. èfoflerstate Pauci aût Slauotu applicuerût fc fidci,co quod languorfortiflîmus eflet,amp;: necdû

incli.

• / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBERI* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ7

^nclînatà effent corda principum,ad edomanda cordarebelIiuiâiDddit autem pifeopus pecuniamcæforibuslignorum,adimpenfas fanduariijamp;cœptum efto-pusfabricxpropc vallum vrbisantiquac,quo omnisterradie Dominica propter ^ercatum conuenire foiebar.

CAPVT LXXI.

TN dicbusillis congregauit Dux exercitum,vt abiret in Bauariam,amp;freqiiireret t P- ’“'4“’* ■^ducarumjquévitricusfuuSjHcnricuSjfrater Conradi Regis, occupauerat. Venir HtnrtcusL. Crgoad eûDominus noftcrEpifeopus Nicclinus,Luneburgi,rogans,vt femper fo lebat,proEpifcopat’fuipromotione.CuiDux,facia,inquir,quodliortamini,fiad

• *0 nos refpeiflum habere volucritis. Ad que Epifcopus,paratusfum,ait, propter eu, qui fehumiliauit propter nos,mcipfum in proprietate dare alicui de clientibusve-ftris,nedu vobis,cui Dominus ampliorc inter principes cótulit magnificentia,tam gencrisquàmpotcntiç.Ethisdidisfecitquod ncceffîtasimperabat,amp;:fufcepitepi inaugurât îcopatûpervirgâjdemanuDucis.AnimæquiorautfadusDux,ait:Quiavidemus Vosobedienteseflevolûtatinoftrzjoportetamp;nosfanditativcftrçcondignâgcre* to. reuerentiâ,amp; petitioni de cçtero proniores adefle. Sed quia nûcin procinclu lu musitineriSjamp;ordinatio veftrç caulç prolixius tempus rcquiric,damusinterim vo bis villam Buzoe,quam petiftis, cum fua pertinëtia Dul2aniza,vt xdificetis vobis domum in medio terræ noftræ amp;nbsp;przftolari poffitis reditum noftrum.Tune enira

• ^0 propicioDcodifponcndisrcbus veftrispropcnfiusinftabimus. Rogauitqs Comi-* Adolfe.,» tem Adolfum,vtliuicdonationi præberetallenfum.CuirefpoditComes:Exquo *Hexuscn:adpictatcm,decetnos voluntatieius toccurrerc,amp; propoflenoftro ei fuffragati.poflelfionemergoquâdominusDux permifit Epifcopo,amp;:ego permit-to. Infupcrcedodemedictatcdecimarû,vtcedantinvfuscpifcopi,nonexdcbi-tofedexgratia veftri,coquód resEpilcopalesnecdüordinatæfint. Cômifitergo rete. Dux cultodia terrx Slauorû atqj Nordalbingorû, Comiti noftro, compofitisq; rebus in Saxoni3,profeôtus eft cü militia,v t reciperct ducatû Bauariç.Porrô duttrix, Domina dementia,remafit Lunenburg,fuitq;Comcs clariffimiis in domo ducis, rides cran. amp;ofiîciofusinobfequioDuôlricis,patérqjconfilii.Quamobté vencrabaturcum ^»rstas,

• 5® principes Slauorû,maxime veto reges Danorü,qui laborantes inteftino bcllo,cer tabanteuprxueniremuneribus.Kanutus.n.quiprofuguscxulabatapudArchie-pifcopû,conflatodeSaxoniac5duditioexercitu,reuerfuscftinDaniam.Etadditi funtciomnespenèquihabitabantluthlandix.HocauditOjSueincontraxitmari- ^teneemn. rimas copias,tranfmifloq5 mari venir ad ciuitatcW berge,amp; comiferûtreges prx-liiimjamp;fufæfuntcopiafSaxonûamp;adinternccionëdeletæ.'Kanutusfugaelapfus, venir in Saxoniam. Poft modicutempus,rurfumvcnitinDania,amp;receptuseft à Frefonibus,qui habitabat Iuthlandiæ,venitq; Suein amp;nbsp;pugnauit cû co,dcbellatuq} ad Saxoncs fugere compulit.Cui crebro per fines Holzatorum itineranti,Cornes Mtifii» nofterbencficusextitit,prxbcnsconduiftum,amp;Ga:tera humanitatis officia. Re- ƒ•»»«'•««»

• 40 gnauitque Suein in Dania cum maxima tyrannide, maximis femper viótoriisfor- sûéntMdtj. tunatus.Slauorumfuriis minus obftitit,prasliisirretitusdomcfticis.Fertur tarnen o-cosinSclandcftragcmaxiraa temporequodampereuffiffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;febcuas,

ckvnt: lxxii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

î N die bus autê,quibus Dux aberat,venit Niclotus,Princcps terre Obotritorum, ■^adDominamClemcntiamDudricem,Lunenburg,amp;conqueftuseftin facie i^esKicr cius amp;nbsp;amicorum Ducis,quiaKyeiniamp;CircipanipauIatimrebenarecœperint, amp;obnititributisiuxtamoremperfoluendis. Et deftinatus eft Cornes Adolfus, n dolf us,fi. S)C. populus Holzatorum amp;nbsp;Sturmariorum, vt adiuuarent Niclotum, amp;nbsp;coerce-tent rcbellionem contumacium. Abiitque Cornes cum duobus millibus amp;: duaor.

Je amplius eledorum. Niclotus quoque contraxit exercitum de Obotritis, amp;nbsp;abierunt pariter in terram Kycinorum amp;nbsp;Cyrcipanorum , amp;nbsp;peruagati func terram hoftilem, omnia vaftantes igné amp;nbsp;gladio. Fanum quoque celeberri-mum cum idolis amp;nbsp;omni fuperftitione demolitifunr. Videntes autem indige-næ,quianon effent eis vires rcfiftendi,redemerunt feimmenfapecunia,defegt; âûmquc vedigalium integraucrunr cum cumulo. Tune Niclotus deiedatus

î8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C H R O N. SLAVORVM

Comitiretulitampliflîmas,reuertentemqjprofecutuseftadextre ^miàtia mitatcmfiniumfuorum,cautiffimamexercituiadhibésdiligentiam.Abeodiefîr cttmAdolfe æatæfuntamicitiSÊinter Comitem amp;nbsp;Niclotum, habucrûticquefrequentiuscol-notta a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lubckc fiucTrauenncmundæ.pro connmodis vtriufqs terræ.Fukqi pax

in terra W^agirorum,accepkq; per gratiâDeinoueila plantatiofenfim incremen-Lftbeciiew- tum. Forû quoqj Lubicenfe crefcebatin fingulos dies,amp; augebaturnaues inftito-^Boquot;;^”éinr rücius.DominûfqjVicelinusEpifcopusincolerecœpitinfulâquaediciturBozoc, il^uehnt amp;habitauitfubfago,quoufq}extruerëtcafas,inquibus confiftere poflent. Cœpic aüt ibi Ecclefiaædificare in nomine Domini amp;nbsp;in comemorationem beati Petri, Apoftoloru principis.Porro vtefiliadomus,amp; quæ fufficerét curandis aratris,pro- lo ^doifus Co uiditEpifcopusdeCuzelinaamp;deFaldera.InitiaveroEpifcopatuserant inmagna »Ota- tenef nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qubd Comes alias optim’,epifcopo foli fuerit mediocriccr bonus.

CAPVT LXXIIL

HenncusL. (^Vmhajc ctgo in prouinciaSlauorum gererentur, Dux nofter morabaturin Bauaridfru '^Sueuia,intentans vitrico fuo bellum,fed novalens.Ilie enimadiuuabatui à re-flra repent, ge fratre,iniuftum efle perhibente,quenqua Principum duos habere ducatus. Au In etinde Al diens ergo Adalbertus Marchio,amp; alii quam plures Principum, ducem noftrum bert, M.amp; minime profperarijamp;veluti inter hoftcsconclufum,miferut ad regem, vtquanto-cyuscûeXercituveniret in Saxonia,obfefliirusBrunfuich, amp;nbsp;opprelFurus amicos eius.Pofuit ergo rex cuftodia per omnem Sueuia,ne forte Dux e!aberetur,ipfc ve-Gosiaria. TO abüc Goflariäaccepturus Brunfwich,amp; omnia caftta Ducis. Inftabataut facra natiuitas Domini.Intelligens ergoDux confiliu regisin malu,amp; intercifum fibi di caiitditm gred'umSucuiæjfecitdenunciari omnibusamicis Riis, tarn iiberisquâ minifteria-confham. Hbus, vtconuenircnt ad vrbem quandam aduri cumeodiemfolenncm. Fccit-que verba h^ec diffamari Sc perfonari inauribus vulgi. AiTumpnfque tribus fîdiflî-mis virisjvefperequodammutauit veftem,amp;: elapfus de caftro,nodurnum ag-greflus eRiter, amp;c tranfiensmediashoftium infidias,quinto demurn die apparuit tP.cófeöi. Brunfwich,amp; amicieius anteamœroretafFedi,infperatam refumpferefiduciam. Henntn e ^aftra vcro Rcgisapproximabant Brunfwig, conftituta in loco qui dicitur He- p ninge. Venitergonunciusquidiceret Regi,comparuiRe Ducem inBruniwig. quo certiusrecognito,diflimulabat progredi,reuerfûfq5eftGollariâ,amp;annulIata lunteaquæfuerantRegis molimine fufcepta. Et défendit fe Dux de circumuen-tione principum, qui infidiabanturanimaceius,amp;obtinuit DucatumSaxoniæ, Irrita Con- fucctefcensamp;inualcfccns per hngulosdies. PorroDucatumBauariærequirere non poterat omni tempore,quoConradus Rex fuperuixit. Qim non longe poft-Mors. eadefundo,fucceflitinregnumFridericus,fratruelis eius. Conradus cnimRex f P^nres habuitfratres.quoru primierant Henricus Dux Bauariçamp;Fridericus Dux fiicceffir. SiieuiæjCuiusfiliusæquiuocus pofitus eft in regnum. Annocrgo incarnativerbi, (3.LJ.fegnauitFridcricushuius nominis primusReXjamp;eleuatû eft folium eius f ogntm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Regum, qui fuerant ante eum diebus multis. Inualuitq; fapientia amp;nbsp;for

titudine Riper omnes inhabitantes terram.Mater eius, fuit amita Ducis noftri.

CAPVT LXXIIII.

Com.yfJtnce

burgtctct.- z^Irca tempus dierum illoruoccifus eft Hermannus Comes inCaftro Wintze-Depojjeßto- burg,vir potens amp;nbsp;magnarum peciMiiaru,amp; ortx funt contentiones inter Du ntb.cmsHé- ccm nofttum amp;nbsp;Marchionem Adalbertum propter caftra amp;facultates eius. Pro-riciL.amp;^i pfgf ]jo5 compacandos dcnunciauit Rex curiam apud Marcipolim, ciuitatem Sa-xonix,mandauitqjPrincipibusfolenniteradefle.Miflaqslegatione,RegesDano-

^Mer/e’pZ^ fumtumultuantcseuocauit,vtdccerijcretintcteos,mcdianteiuftitia. TuncKa- yo nutus,quem tertio Dania pulfumfupradidum eft, venit ad Ducem noftrum,ro-

^viniinus gans vt eius conduduamp;auxilio in curia potirimereretur. Porro Archiepifcopus Réconcilia- coduxitSuciu Regem,habens inter multos religiofosamp;honeftosvirosDominu tio sneno- icelinu Epifcopu in comitatu fuo.Et habita eft curia ilia Celebris apud Marcipo-quot;nai^ linijvbiPrincipes Danorum confœderati funt, Sueincoronato in regem,c£etefis eidem

LIBER r.

cidcmhominiofubadis. Diflcnfio autemquae erat inter DucemSrMarchionem fedari non potcrat,eo qubd principes elati,regis adhuc rccentis monita parui pen-dcrent.Perfuafitergo Archiepifcopus VicelinoEpifcopo,viinucftituramdema“ Cenßhs ik» ßurégisperciperet,non frudum Ecclefix,fcd odium Ducisintentans. Acille^'^®^“'quot;* Hon confcnfitjtatus iram Ducisimplacabiliteraccendi. Inhacenimterra,fola Ducisauthoricasactenditur. Solutaeft Curia. Vicclinus Epifcopus reuerfus eft inParochianifuam,inucnitquefandiffimum virum Thethmarum præfcntivi-txfubtradum. Q^dnimirumEpifcopo maximam intulic mœfticiam. Ille e-nim dulciffimus vir omnium fcmper deuotione compledendus, neminem fuo

10 tempore vifus eft habuifle comparem. Vtcnim de vita eins quiddam breuiter fummatimquc perftringam, ante conceptum matri faniftx reuelatus, ab ipfis cu-nabulis mancipatus eft altaris minifterio,commendatùfque bono magiftro difci-pulus Optimus perfeuerauit in difciplina vfque ad viriles annos,difcipulus in Bre-ma,focius in Francia,fuftinuit iugum Magiftri cum patientia,iuxta illud Icremiç; Bonum eft viro,cùm portauerit iugum ab adolcfcentia fua.Poft reditum *,abeun- *P.àFrieù. te Domino Vicclino in Slauiam, veluti fublato pscdagogo,relidus eftfibimet. Qiialis ergo apud Brcmam in regendis fcholis, qualis in Decania f uerit, dixerinc Bremenfes. Hoccommemoraircfatcft,Quia poft digrefliim eius, lumen Ec-cleüæillius fubiatum ßrcma clamabat. Tranflatus ergo in Falderam, dcfiderio

omnibus,quos angulus illehorroris Sc vafta; folitudinis continebat, noua quar-damfacies orta eftdc aduentutantihofpitis. Poft aliquot annos dilatante Deo fines Ecclefiæ, mifliis eftCuzelinam, quxamp; Hogereftorp, amp;nbsp;incolis nouæ ha-bitationismagno folatio fuit. Captiuis cnim amp;nbsp;defpoliatis, tanta pietatc con-currebat,vt dandi magnitudo vires domus illius adhuc tencraeexcedere vide« retur. Inter orandumcnim fiue legendum, aures eius femper vigilabant ad o-ftium lufpenfx , quando vcniret cgcnus pulfans Sc petens. Reuercbatur eum Comes Adolfus,eoquod redargucritculpaseius, nccparceretdelinquenti.Du-riciamenim cordis eius,quam cxhibuitEpifcopo,venerabilis illcfacerdosadhibi-3^ tis cmplaftris emollire fatcgit,fed omnc medicamentum altior morbus cuicir.

Audito tarnen eo multafaciebat,feienseum virum iuftum Sc fandum. Expletis ergopoftquam in hac terra manfit annisdccem,infirmltatc correptus eft,ab-lentefcilicetEpifcopOjamp;apudMarcipolimpofito. Cùmautemfratrcs ledo x-grotantisapplicitijfpcmrecupcrandæfalutisinftaurarent, ille cum magnarecu-fationcaiebat; Nolitc fratres dilcäi præfentis vitxdilationemmihirepromittc« /tti reinolitelpiritummeumdeperegrinationisfatigioadpatriam tendentemhuiuf-cemodi verbis affligere. Eccedecemannifunt,exquo vitam meam lubprofef-^quot;'* fionishuiustitulo protrahi rogaui, Seexauditus fum, nunc tandem laborum re-quiesorandaeft.Et confido de fohtapietatcDei,quia ncchacpetitionefruftra-

40 bor. Augebanturergotorfioncsvitalium,nectamenindefe(ftu corporis vigor intcriorishominisemarcuit.CompIctum eft in co illud Salomonis: Fortiseft vt morsdile£ho,fluminaamp;: venti non potuerunt extinguere eam.Inmorientcvi-uebat Caritas, quxinexhaufto corpore integrabat affeäum, præbentcm fratri-bus lolatium de meerore, confilium in rebus ambiguis, morum atdificationem, imprimentem cordibus amicorum nouiffima quçdam valedidionis veftigia,nun quamabolenda. Sednec immemordiletftiflimi patris fui Vicelinijorabatperinti-me,viaseiusaDeodirigi,perhuncfibiviamfalutis,amp;Ipern rcgnipatefaftammul- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

totiescongratulans. Veneruntcrgoadxgrotumfraternafolicitudine, Prior Fai-derenfisEccIefixEppo,amp; Bruno Iacerdos,amp;: poft vifitationemexhibueruntei la-

Jo erx vndionis officium. Quo vcncrabiliter pcrcepto, participatione nihilominus

veto qua Vigilia Pcntccoftesobuencrac,hoccft,i6.Cal.Iunii,peruigil in oratione, precibusinuitauitangelos,fufFragiafaniäoruminterpcllauicomnium,iämq}rece“ denteanima,mouebaturadhuclinguainorationeamp;cófeflionelaudis.Odigniffi-aü facerdotem,ögratiflimä Deo animâ.Fœlicem dixerim in curfu, fed fcelicioré

CHRON,.S L AVO R VM

inperucntîone,qui breuiflîmi laboris compendio apud Deum gloriatn meruit fempiternam,apudhominesfanóla;recordationisafFedum.

CAPVT LXXV.

f^Viusvcnerabilisfacerdotistranfitum longé ante prxdicerefolebatLuthber* ^^tusfrater,quimilitiam huiusfeculi feruicute Dei commurans»cum famulo tintum. j)gj'j'{^gthfnaro^pai]pei-ujnjquiefaQi-jn hQfpital,,curamgeflk.Hic tempore quo' dam vifitansFalderam,vultumprætenditplusfolito fubttiftem, atque lachryrais fulFufum.Interrogatus caufasmœdiciæ, refpondit meritófc tridari, qui patris a-mantiflimi pracfentiadcftituendus cfletinbreui. Fatetur niliilominus dehisnon lo fomniantem,fcd vigilantem diuinitusfe inftrudum.Nec longépóHprophetan-tis verbum, velox facerdotis obitus fubfecutus eft.Fratres quoqs q uos intimus vi-riafFeóius fiere coegit,reuertentes ad cor,hauferuntfpem, amp;nbsp;refumpferuntfpiri-tumconfolationis,memoresoraculi. Vbiergoin Falderanunciatumeft de obi-tueius.ftatim miferunt nuncios ad transferendum corpus,eo quod ipfedifce-dens hoe intentius orauiflec. Qtmd tarnen venerabilibusfratribusThcodorico, Ludolfo, Luthberto, amp;: caeteris, qui illic degebant,nullatenus perfuaderi po-tuit, dicentes,oranes fe malle mori, quam tanto pignore priuari, quod AVagirenfi Ecclefiænouitercœptæ futurum efiTet amp;: honori amp;folatio. Confiuenubus ergo de SigebergeSi de Vicinis oppidisfidelium populis, corpus fandum terra? com- 20 Luausfnne mendatumeft,cummultapauperumlamentatione,de fua deftitutione conqui-rentium.Magnificeturergo Deusin fanóbsfuis, quivirumhuncperfecit fibi di-gnumfacerdotem,confummatum vocationefœlici. Vobisquoque ô patresLu-bicanæreipub.falusabundantioreritàDomino,fi virum talem dignéexcolue-ritis,ftatuentcs cumin fronte eorum,qui dirutaEcclefixnoftræ innouaculmina furgerefecerunt.

CAPVT LXXVI.

P Oft deccftiim pra?clart facerdotis Thethmari, Vicelinus Epifcopus rcucrftis ^nfer Henri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;curia Marcipolitana fruftrato labore propter fterilitatem principum. p

(bimL, Dominus enim Archiepifcopus,amp; Dux,in quibus fumma rerum in hac terra HnrtutcHm confiftebat,praepedicntibus fimulodioamp;; inuidia, nullos Deo placitosfrudus de\nre [-en- faccrc potcrant. Certabat vterque cuius eiTet terra, vel cuius eflet poteftas fta-^“‘^”^'‘-P^^‘'°P°5»‘^^“^’’^*’^ft5‘^*^Jg^'^bflimé,nequilibeteorumccderetalteri. Sed nee Comes Adolfus,licetin multisprobatus, rebus Epifcopalibusanimum pie-^deifits né accommodauerat. Accefierat bismalis Epifcopo noftroamplior trifticiade obitu Domini Thethmari, quo adhuc fuperftite tolerabilius videbatur omne quod vrgebat. Affïciebatur ergo tædio fpiritus in fingulos dies, quxfiuit con-folantemfe,amp;noninuenit. Tranfadis autcm,poftquam decuriavenerat,pau-fP.Buzouï. cis diebus, venitfBuzo, vbidomumamp;Ecclefiam ædificare cœperat, amp;nbsp;plebi-^ns illic aggregatis præbuitvcrbum falutis. lamenimcircumiacentiaoppidain-nus fumn colebantur paulatim à Chrifticolis,fed cum grandi pauore,propter infidiasla-rf,///. tronum. Caftrum enim Plunenfenecdumrexdificatumfuerat. Confummans ergo Pontifex facra myftcria, ofierens nouiflïmum Deo facrificium, pronus adorauit in terra coram altari Domini, rogans fortiflimum Dominum, vt cul-tusipfius propagareturtamineo loco,quam in vniuerfalatitudinc Slauise. Mul-raficMitm. totiens autem hominibus tranfmigrationis inter exhortatoria verba praefagie-b3t,cultumdomus Deifublimem in breui futurum in Slauia, amp;nbsp;ne deficerent animis, habentes duram patientiam ob fpem meliorum. Valedicens ergo fa-cerdoti venerabili Brunoni, amp;cxteris, quos eidem loco prxfecerat,amp; con- y® fortans manus eorum in Domino : reuerfuscftFalderam,vbi infra feptem dies correptus eft virga Dei, amp;nbsp;adco paralyfi di/Tolutus eft , vt manus eius amp;nbsp;pes, KiceUnttsfj totum dcniquc latus dextrum exaruerint, quódque omnibus miferabilius ’ pnn^'^ns eft ofiicio lingua?. Conturbati funt hoe fpedaculo omnes , qui vidcrant, virum fcilieet incomparabilis facundiie i Dodorem magnum , ex-uberan«

'LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61

übcrantem verbo facrx exhortationis, amp;: veritatis defenfione , fubito lingua membnsque deftitutum , amp;: per omnia faâum inutilem. Quam diflbnæ ergo Diuerfadt Hierintpopulorum fententia:,quàmtemeraria mulcorum nomine tenus indicia teligioforum» piger reminifci,nedum verbis profcqui. Dicebant, quia Dominus dereliquiteum,nee incendcbantfcripturædicenti:Beatus qui corripitur à Domino. Dolebanc autemfirremedicabili dolore omnes qui erant in Falderal Cuze- P.'rrcme. lina,maxime veto i;,qui in has terras primi cum eo vénérant, amp;nbsp;coienuerant cum nbsp;nbsp;* ‘‘

cojfub pondéré diei amp;nbsp;asftus. Adhibebatur autem jegroto Medicorum opera, in-effieax tarnen,prouidente fcilicet diuinitace meliora de eo,amp; viciniora faluci. Dif-ibluienim amp;eirecijChrifto multo eft melius. Duobusergoannisamp;dimidio ver-facuseft in ledo ægritudinis, nec federe nec iacere cotentus. Curabatur au té pro- nbsp;nbsp;dmtu..

penfius fratrum diligentia, præbentium ei neceflaria corporis, amp;nbsp;ad Ecclefiâ cum deferentium.Nunquam enimmiflarum folennijs, vcl communion i iacra’. a befte Voluit, nifi forte infirmitasgrauiorobftitiftet.Tantis Dominum geraitibus,amp;r inferno cordisclamore compellabar,vtafpicientesvix àfletu temperauerint.Gu-bernabateotemporedomum Prior eiufdemloci, venerabilisEppo,virmagniin Effo. Chriftomeriti. Porro Cuzelinam amp;nbsp;Ecclefiasquae in Wagira crant, regebac Do-minus Lndolfus,ille,inquam,quiolimin Lubekcmultos propter Euangehum Ludolfe. Chriftilabores pertulerat. Huie præpoûturam Cuzelinæ, dum adhuc fanus eßet, Epifeopuscommendauerat.

C A P V T LXXVII.

quot;^Na ergo dierum allocutus eft DuxComitem AdolfumdiccnsiPerlatum eft ’ adnos iampridem,quódciuitas noftra Bardewich magnam diminue io ciuiumpatiatur propterLubicenfeforum,eoquod mercacoresomnes eocorn- Lubeck. migrent.Idemconqueruncurij,qui funtLuneburg,quodSulcianoftradeuorata saimaLu. Etpropter SulciamquamcœpiftisbabercThodeflo. Rogamusergo ,vtdetisno-bismedietate ciuitatis '^eftræ Lubike, Sulciæ, polfimusq} tolcrabilius ferre de-folacionem ciuitatis noftra?. Alioquin præcipiemuSjne fiant mercationes de carce-

3° ro in Lubike. Non enimferendum eft nobis,vt propter aliéna commoda,defolari patiamur hçreditatem patrum noftrorum.Sed cum renueret Comes,reputansin-caiitamfibihuiufcemodiconuentionem,mandauitDux,nedecæterohaberecur Em/xirium forum Lubike,nec eßet facultas emendi fine vendendi,nifieatantiim,quç ad t ci-bum pertinent. Etiuffitmercimonia transferriBardewich ad fubleuandam ciui- |D.vidûm. tatemfuam.Sedamp; fontes Salis qui erant Thodeßo,ipfo tempore obturari feci t.Et faâum eft verbum illud Comiti noftro amp;nbsp;terra? Wagirenli in offenfionem,amp;: pro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

feduum impedimentum.

CAPVT LXXVII I.

hoepraîtermittendum videtur, quod dilatante Deo fines Ecclefia?, ordi- Enermodus ■^^natus eft in RacesburgEpifeopus Dominus Euermodus,pr£cpofitus de Mag-dcburg,deditq5ei Comes Polaborum Henricusinfulam ad inhabitandumprope Henner, caftrum.Praetcrcatrecentos manfosrefignauit Ducidandosin dotem cpifcopij. Porro décimas terra? recognouicEpiicopo,quarum tarnen medictatem recepirin Ècd^d bcneficio,amp;:fadus eft homo epifcopi,exceptistrecentismanfis,qui cum omni in- »»«»■'/■«»-tegritate tarn redituum quam decimarum funt Epifeopi. Interfuit his rebus agen-dis Dominus Ludolfus præpofitusde Cuzelina,amp;: dixicad Comité, prxfente Comité noftro Adolfo :Quoniam Comes terra?Polaborum bcnefacere cœpic erga Pontificem fuum,decetvt norter Comes non faciatminorem partem fuam. Am-

Io plioracniradeipfo praefumenda funt,vtpotede homineliterato,habentcfcientia rerum Deo placentium.Tunc Comes nofterfecutusfadum Comitis Polaborum, remifitde beneficio fuo trecentosmanfos,qui oblatifunt per manus

Ducisin dotem Aldenburgen-fisepifeopatus.

CHRON. SLAVORVM CA PVT LXXIX.

HenrietL. quot;pOft hçcâbijt Dux noftcFin Italiam cum Rege pro Corona Impcriali.Quo ab-tteritaitcii. 1 fentcVicclinusEpifcopusingrauefcente morbo.diem claufitcxfremum. Ob' Mort Kiee- ijt autem i.Idus Decembris, anno videlicet incarnati verbi, 1154. Sedit autem in

Épilcopatuannis quinque, hebdomadibusnouem. Corpus eiustumulatumeft in sefttiturtt. paidcrcnfiEcclefia præfente fcilicet Domino Racisburgcnli epifcop o, amp;nbsp;officium confummante. Agebatur ergo intenfius memoria boni patris tam in Faldera quàm in Cuzelina.Fuitque præfixum àcuratoribus, quid fingulis diebus dari dc-beretin cleemofynapro remedioanimæ cius.Fuit autem in Cuzclina facerdos rolckhar- quidam Volchardus nomine,miniftermenfæ,quique prim us ad Falderam cum ^*** Domino Vicelino venerat, induftrius in adionibusextrinfecis.Hic ergo eleemo-fynaspro bonifacerdotis anima conftitutas darcneglexit, pareus in rebus fupra ifedrum. qiiàm nccefleefl’et.ApparuitergovcnerabilisPontifexmuliericuidam confiften-ti in pago Sigeberg, circumamidus cultu facerdotah, dixitque ad eam : Vade amp;nbsp;die Volchardo Sacerdoti, quia impie agit circa me, fubtrahens ca, quæ pro reme-dio animæmcæ fratrum mihi deuotio fupputauit. Cui mulier : Quis, inquit, Domine vitam vobisatqjlinguamdonauit’Nonnefamalatiuspercrebuic, vos mul-tis diebus velannislingua priuatum,poftremoetiam morte defundumZVndecr-gohaeefO^m illc blando vultuconfolans : Itaeft, ait, vt loqueris, fedhæcmelius nuncinftaurata recepi. Nunciaergo mcmoratofacerdoti, vtcelerius adimplear, tD.pro. quod fubtraxit, quin etiamhoc adiunges, vt nouem officia expleat f poft me.Et bis didis receffit. Vbi ergo nunciata funt bare facerdoti, abijt Falderam confulere fuper verbo hoc. Interrogatusautem,confcftüseft culpam,iuxtafermonem viri scrnfnim Dci, promifitquc mcliorationcm. Porrôde nouem officijspoft cum à facerdotc aniitru. comp!endis,nobis diuerfa commentantibus,veritas incognita fuit,fed rei euentus verbum quodlatebac,citiusaperuit.Idcmenim presbyter, nouempoft epifeo-pumhebdomadibusvixit,declaratumqueeftfeptimanasofficijspra:fignatas. Sed tfp. amp;hoc commemorate deuotio perfuadet, quodvir clariffimus Eppo, Pontifici , provitœrcuerentiavaldefamiliaris cxiftens,inconfolabiliterlugebatprodefundi }•. patris abfentia. Q^d cum multis diebus ageret, fjcpe didus Pontifex virgin! cui* dam cafta: amp;nbsp;fimplici infomnisaftititdicens:DicfratrinoftroEpponi,quatenus nafttenm. cefTctflcrc,quiabcncfum,amp;flctibus ciuscondoleo,ecccenim lacrymas eius in veftibusmeisporto. Dixerathæc,amp;oftcndit eivcftem niuei candoristotamla-Xm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crymis tinfufam.Quid dicam de illo nobisnotiffimo,cuiusfupprimonomen, ita

cnimplacuit,eoquôdadhuc fupcrftesfit,amp;habitetinFaldcra,velit4îlatcre.Hic ia-aeit. poft mortem Pontificisneedum expletistriginta diebus,audiuit cumin vifione dicentem, repofitam fibi requiem cum famofilBmo illo Bernhardo Clareuallen-fî.Cui cùm diceret: Vtinam vos efletis in rcquie,ille refpondif.Sum, Dcigratia,amp; , •fP.poßea. vosquidcmcredidiftismemortuum.Egoautemviuo,amp;fempertprætereavixi. 4*

Grata profedo neconerofa fictdeuoto ledorivnius adhucrci dcfcriptio,quam *p.noftti. inlaudemDei,amp;commcndationemPontificis*geftam,multorum probat me-Heriene nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eratiu Faldctcnfi Parochia in villaqua: dicitur Horgene,matrona quz-

dam Adelburgis nomine,Pontificiproptervitzfimplicitatemadmodumfamilia-ris.Hancpoftmodumluminibusorbam,vcnerabilis pater confolarifrequentius afrucuit,adhortans cam, virgam paternz correptionis patienter fuftinere,nec dc-ficcre in tribulationibus, oculos fcilicet ei in cœlo repofitos effe repromittens. Poft tranfitum ergoPontificis vixannus emenfuseft, vidirque mulierilla in vi-fioncnodurna,affiftcntemeum fibi,amp;deftatufalutisipfiusfolicitèpcrcundan-tcm.Cui ilia, Quzmihi, inquit, falus, quz in tenebrisfum ,amp; lumen non video, yo Vbi quzfo Domine confolationcs tuz, quibus oculos mcos in cœlo repofitos di-cebas?Egoautem protrahorin hacmifcria,amp; czeitasinueterara perdurât. No-se/nniimi. ft, git, diffidctc dc gratia Dei noftri. Statim^ue prztendens * lignum venerabile *P dc^T Crucis oculis eins imprelfit, adhibens benedidioncm. Mane ergo fado euigi-

Iansfœmina,fcnficexoperatione Deicumtenebris nodis pulfas tenebras czei-tatis.Tunc

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^

tatis.Tunc exiliens è ftrato mulier, prona cecidit in terram, cxdamans in gratia-rum adione gt;nbsp;amp;: dcdignata ducem, proprios dircxit greflus ad Ecclefiain,pul-chrum dcilluminatione fua praebens fpedaculum omnibus notis amp;nbsp;amicis.Fe-citque poftmodumde manu propria velum ad operiendum fepulcrum Pontifi-cisin cediHcationem Sc monumencum illuminationis fux.Muka quidem amp;alia fecitDominus pervirum hunclaudabili3,dignaqucrelatu,quaenonfuntfcripta inlibro hoc.Faldcracrgo, Pontificis magni lætctur honore, Virtutes animo con- riceiini rfi tegatofl'a folo. Vos quoque qui refidetis in architriclinio Ecclefiæ Lubikanæ, ex« '‘-’A»«’- ' cipite virum hunC) virum, inquam,quem mera narratione vobis propino, ideo vtique mera,quiavera.Nequeenim hocdillimulare penitusvalebitis,quia primus in ciuitate veftra noua,erexit lapidem in titulum fundens oleum defuper.

CAP VT L X X X.

pOft tranfirum Vicelini Epifcopi Fratres de Faldera rcceflerunt à fubiedione Al-denburgenßsepifcopatus,oblaborisfaftidium,amp;:elegerunc hbi præpofnum

Dominum Epponem,virumfanä:um.Porrö epiicopalis eledio Domino Duci referuataed. Fuitautemeo temporeSacerdos quidamGeroldus nomine,Sue- (■'‘■•■oUm, uianatusjparcntibusnoninfimis,CapelanusDucis,fcicntiadiuinarum Icriptu-

• *0 rarum adeo imbutus, vt neminem in Saxonia videretur habere parem, in corpore pufillo magnanimus, Magifter fcholæ in Brunfwich, Sc Canonicus vrbis eiuf-dem , familiaris Principi propter continentiam vitæ. Præter mundiciem cnim cordis Deo cognitam,cafti/fimus habebatur in corpore. Propoficum ergo habens habitumaffumendi monachicum in loco qui dicitur Radegeshufen fub obedi-entia Abbatis Conradi,ad quem iph erat germanus fanguis Sc amor: Ha’rebat au-temincunaDuciSjCorporemagis quàmanimo.Vbiergo Fama vulgauit Viceli- ** num epiFcopumobijffe,DominaDudrix allocutaeil Geroldumfacerdotem,Si tibi propoFitum eft feruiendi Deo fubaufteritate vitae,allumito tibi laborem vti-1cm amp;Iucrofum,amp; pergeinSlauiam,amp;: fta in opere, in quo fuit Vicelinus Epifco-pusihoc enimFaciens amp;:tibiamp;alijs proderis.Omne bonumfi in communede- yvüiit. dudumfuerit,maius bonumeft. Accerhuitergo Dominaper literasLudolfum GerolcT praepofitum dc Cuzelina,commendatumque lacerdotem tranfmifit cum eo in wagirenfem terram,eIigenduminEpifcopum.AccefliiquepetitioPrincipis,cle- gnltM. ri plebifqueconcors eledio. AberattuncForteEpifcopus,quieonfecrarettEpi- tP-deß»-fcopum : ille enim Diici ab initio infenfus, tunc verb amplius infidiabatur calca-ncoeius,coquöd Duxoccupatusefletexpeditioneltalica, amp;:communitafuntad- »»ftitien-uerluscum caftraEpilcopifStadhettuorden,Horeborg,Friburg. Indiebus illis ^p'scadeo, oricntalis Saxoniae Principes Sc aliqui de ßauaria, confpirationis vt dicebatur vorden., gratia,condixcrecolloquium,cuocatusque Archiepifcopus occurriteis infaltu

• 4® Bohemico.Quo poftea reditum maturante, vetitus eil à Ducenfibus redire in Pa- cum l. rochiam fuam,exclufusqiiemanlit toto penè anno in oriental! Saxonia. Surgens ergonoftcreledus,abijtpofteuminSaxoniam,qu2efitumquereperitapudMar- Mardpoiü, cipolim, Aldenburgenfem epifcopatum in alteram perfonam demutare paran- Mtrjeburi, tem.Enimuero praepofitum quendam in parti bus il lis, beneergafe meritum, hoc honoreremuncrarcdecreuerat,magnaquædam, fed fuperuacuadediuitijshuius epifeopatus iaditans. Audito ergo aduentu Domini Geroldi, perturbatus eft animo,cœpitquevelle irritareeledionem, practendens immaturam Ecclefiam, Sc Mal/fia, perfonis adhuc quafi vacuam, fine fui pcrmilfionc,nec cligere nec difeernere quicquam pofte. Atnoftrioftenderecœperunt, ratumefteopuseledionis,quam

jo perfeciftet poftulatioPrincipis, concordiaclcri,aptitudoperfonæ.Tune Archiepifcopus, non eft, inquit, huius temporis vellocitalium explanatio, expédiée banc caufam, cum rediero, Bremenfe capitulum. Vidons ergo cledus, Archi-epifeopum aduerfantem fibi,remifit Ludolfum praepofitum,Sceos qui cum ipfo r-udolfus. vénérant in W^agiramjipfe veto fuccindusabijt inSueuiam,defignaturus Duci

F ij

CHRON. SLAVORVM

CAPVTLXXXI.

3*

Tils auditis, ReX mifla legationc per fummos amp;nbsp;honorabilcs viros, accerfi-Dominum Adrianum Papam in caftra, propter participationesn con-ii.pafa. Siquidem Romani Papam in muftisoffenderant. Veniente ergo eo in caftra, Rex feftinus occurrit, amp;nbsp;defeendenti de cquo tenuit ftrepam , duxitque per manum eum in tentorium. Fado autem filcntio, locutus eft Dominus j^deundem Baucmbergcnfis Epifeopus verbum ex ore régis amp;nbsp;principum, dicens: Hono-^quot;sdectf.Q- fanditatis tua: prxfentiam, Apoftolice Pontifex , ficut iamdudum fi-frtnafum tientct dcfidcrauimus, ita nunc lætanter fufeipimus, gratias agentes omnium /ententta honorum largitori Deo, qui nos deduxit amp;nbsp;adduxit in hunc locum,amp; fandif-fimavifitatione tuadignos fecit. Notumergo tibi efle cupimus,Reuerende pa- 4» ter, quia omnis hxc Ecclefia de finibus orbis propter honorem regni colleda, adduxerunt Principem fuum ad tuam beatitudinem, prouehendum ad cul-men imperialis honoris, virum nobilitate generis confpicuum , animi proui-dentia inftrudum, vidorijs fœlicem, practcreaetiam in his quae ad Dcumpertinent præpollentcm, obferuatorem fana: fidei, amatorem pacis amp;nbsp;veritatis, cultorem fandæ Ecclefiæ, fuper omnia vero fandae Romana: Ecclefix, quam amplexatur vt matrem, nihil negligcns eorum,quæ ad honorem Dei,amp; Apo-ftolorum Principis exhibenda maiorum iubet traditio. Dat huic rei credulita-

* tem humilitas nunc exhibita. Enimuero venientem te fufeepit intrepidus, amp;nbsp;applicitus fandiffimis veftigijs tuis, fecit ea quæ iufta funt. Reftat ergo Domi- jo ne pater, vt amp;nbsp;tu circaipfum peragas ea qua:tua lunt, vt ea qua: de plenitudi-ne culminis Imperialis ei defunt, per Dei gratiam tuo opere fuppleantur. Ad Ha:c Dominus Papa refpondit: Verba funt, frater, quod loqueris. Dicis Principem tuum condignam beato Petro exhibuifle reuerentiam. Sed beams Petrus ma-

LIBER I.

trus magis videtur inhonoratus: denique cutn dexceram debcrct tenere ftre-panij tenuit finiftram. Hxe cum per interpretem rcgi nunciata fuilFent, hu-militer ait: Dicite ci, quia defeólus hic, non fuit deuotionis fed fcientiæ.Non

cnim tenendis ftrepis magnopere ftudium dedi : cnimuero ipfe , vt memini, primus eft cui tale obfcquium t depend!. Cui Dominus Papa, Si quod faci- impen. limum fuit, propter ignorantiam neglexit, qualiter putatis expedier maxima: di.

Tunc rex aliquantifper motus, ait : Vcllem melius inftrui, vnde mos ifte in- ''

bet Dominus Papa, fi vacillauerit obfcquium , quod de arbitrio, non de iu-te fubfiftit. Quod fi dicitis, quia ex debito primæ inftitutionis hacc reuerert-tiadebetur principi Apoftolorum, quid intereft inter dexteram ftrepam amp;nbsp;finiftram, dum modo feruetur humilitas, amp;nbsp;curuetur Princeps ad pet’”'' fum-miPontificis. Diuitaque, acriterque difputatum eft. Poftremo difeeflerunt Pertinaâa. ab inuicem fine ofeulo pacis. Timentes ergo ij, qui columna: regni efle vi-debantur, ne forte rebus inaélis, fruftra laboraflent, muka perfuafione eui-cerunt cor regis, vt Dominum Papam rcuocaret in caftra. Quem redeuntem fufeepit rex integrato officio. Omnibus autem exhilaratis, amp;nbsp;conuentioni ad-gaudentibus , dixit Dominus Papa : Adhuc fupereft, quod facere debeat Princeps vefter. Requirat beato Petro Apuliam, quam Willehelmus Siculus

*0 per vim poffidet. Quo fado, veniat ad nos coronandus. Rcfpondcrunt Prin- stcuiui. cipes, dicentes: Diu eft quo fuimus in caftris, » amp;: tu dicis, tibi Apuliam re-quiri, amp;nbsp;fie demum ad confecrationem veniri.? Dura funt hæc , amp;nbsp;fupra vires dia. noftras. Quin potius impleatur opus confecrationis, vt pateat nobis reditus patriæ, refpiremusque paululum de labore: poftmodum » expedici redibimus, *D.magis. cxplcturi quod nunc faciendum reftat. Modérante ergo Deo, fub quo cur-iianturqui portant orbem,ceffit Apoftolicus, amp;: aflenfus eft poftulationi Prin-cipum.Fadaqueconcordia, aflederunt in confilio, aduri de introitu vrbis, amp;nbsp;cauendis infidijs Romanorum. Eo tempore acceffit Dux nofter ad Domi- HenricmL. num Papam, rogans eum pro confecratione Aldenburgenfis cledi: Qui cum

Jo modeftia recufauit, dicens, Libenter fc facere poftulata, fi poflet fieri fi• fro Geroh-ne iniuria metropolitani. Nam Dominus Hammenburgenfis Papam lite-ris præucnerat, rogans cum abftinere huic confecrationi, qüæ fibi verecun-da foret. ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Cum ergo appropinquarent vrbi, mific rex clam nodu nongentos lori-catos ad domum beati Petri, vna cum legatis Domini Papa:, qui perferentes mandata ad cuftodes, intromiferunt milites per pofticum infra domum ar- ƒ D.arcem. ces. Mane ergo fado venir rex cum omni excrcitu , præcedensque Dominus Pridend i. Papa cum Cardinalium numero, fufeepit eum ad gradus, amp;nbsp;intrantes domum beati Petri, aggrefli funt opus confecrationis. Porro miles armatus ftabat circa

40 templum amp;nbsp;ædem , obferuans regem quoufque confummarentur myfteria. Poftquam autem perfedum eft in eoopus Auguftædignitatis,egreffiis eft mu-ros vrbis, amp;nbsp;miles laffitudine grauis cibo refedus eft. Inter prandendum, La- Lateranen-teranenfes,fadaeruptione, tranfgrcffi funt Tyberim, amp;nbsp;primum quidem

lira Ducis, quæ mûris erant contigua , turbauerunt, vociferansque cxercitus rtan9S de caftris proruit ad obfiftendum. Et fadum eft bellum potens in ilia die. Il- f**quot;' lie Dux nofter fortiter dimicauit in capite. Romani vidi paffi lunt ruinam ma- tiennd t. gnam. Poft fadam vidoriam, magnificatum eft nomen Ducis, fuper omnes qui erant in excrcitu. Volens ergo Dominus Papa honorare eum , tranfmifit ei munera,praccepitque nuncio, dicens: Die ei, quia craftina,fiDominus vo- clori^.

*$0 luerit, eledum eius confecrabo. Er Ixtatus eft Dux de promiflione. Mane er- cerddi» - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inaugura»

F iij

CHRON. SLAVORVM

C A P V T LXXXII.

quot;D Edudis ergo Romanis in gratiam Papæ , Cxfaris eXpeditio rctorßt itct rert»a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rcditum deferentes Icaliam vcnerunt in Longobardiam. Qua ni-

hilominus poftpofita, venerunc Veronam, vbi contigit Cæfarem cum ex-crcitu graue incurrifle difcrimen. Siquidem Veronenfium Jex cft , Impe-ratori Longobardiam egredienti , pontem nauibus fternere in flumine, quod dicitur Edefa, cuius impetus inftar torrentis violentus, nemini vado-fus eft. Cum ergo tranfiflet exercitus, ftatim pons ille à fluminis impetu fD.ruptus. traptus eft. Properansque exercitus, venit ad anguftiam viæ, cui Clufa no-^copulos cœlo contiguos, iter adeo inter arâum trahitur, seditiefus'^t duobus patitcr incedentibus, commeatum vix præbeat. At Vcronenfes Veronenßü ftjpercilium montis occuparant : miflîsque iaculis , neminem tranfire fine-bant. Requirebant autem ab Imperatore, quid pro falute fuimet atque fuo-rum date vellet. Cæfar ergo tam flumine quam montibus vndique cindus, incredibile didu eft, qualiter animo confternatus fuerit ; IngreiTusque taber-naculum, difcalciatus pedes , adorauit cpram viuifico ligno crucis Domini. Nec mora, diuinitus infpiratus inuenit confilium. Fecit ergo vocari eos,qui de Verona fecum erant, amp;nbsp;ait ad illos: Oftendite mihi callcm abfconditum, lo qui ducit in fupercilium montis, alioquin iubebo effbdi oculos veftros. Ac iili timentes, detexerunt ei abditos afcenfus montis, ftatimque confcenden-tcs fortiftlmi militum fuperuenerunt hoftibus à tergo,amp;difiedos pugna,com-prehenderunt nobiles eorum, amp;nbsp;perduxerunt eos in confpedum Cxfaris. Qui fecit eos fufpendio affici. Sicque remotis offcndiculis, exercitus perre-»«ƒ»/»- xic itinere fuo.

ßa.

C A P V T LXXXIIL

Ceroidian- quot;pOft hæc Eplfcopus noftct, acccpta à Duce licentia, fccefllt in Sucuiam, 5® ^cérma’nid venerabilitec ab amicis fufceptus, amp;nbsp;per dies aliquot retentus, diuer-e- ad mit- tit in Saxoniam. Deinde tranfmifla Albia venit in Wagiram, ingrefTurus labo-”^daquot;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mancipatus fuerat. Denique ingreiïus epifcopatum, non inuenic

ftipendia, quibus vel ad vnum menfem fuftentari poftet. Siquidem Falde-renfis domus poft mortem bcatæ memoriae Vieelini epifcopi, commodo ß-mul amp;nbsp;quicti confulcns, ad Hammenburgenfcm Ecclefiam fefe tranftulerat. At Ludolfus praspofitus amp;nbsp;fratres in Hogcreftorph fatis ßbi efte iudicabant, vt Epifcopum ingredientem amp;nbsp;egredientem hofpitio colligcrent. Sola domus iuzoe. Buzoe ftipendijs epifcopalibus deferuiebat, vacua admodum amp;nbsp;inculta. Vi-fitans ergo Epifcopus amp;nbsp;alloquens filios Ecclefiae fuæ, regreffus eft ad Albiam, 40 uartuici locuturus Archicpifcopo , penes Staden. Quem cum Archiepifcopus ob fa« ftum elationis diutius protraheret, eftetque difticilis admiffio dixit epifcopus nofter ad Abbatem de Reddegeshufen , amp;nbsp;cæteros , qui fecum vénérant: Quid hîc refidemus fratres.^ Eamus vidcre faciem hominis. Et nil trepidans, ' ingreffus eft ad Principem : acccpitque oiculum fine verbo falutationis. Ad quern nofter epifcopus, mihi, ait, nonloquimini? Quid peccaui, vt non merear falutari.? Demus, fi placet, arbitres, qui iudicent inter nos. Vcni, vticitis, Marcipolim , poftulaui benedidioncm , amp;renuiftis. Ncceifitate ergo compulfus abij Romam ; impetraturus ab Apoftolica fede, quae mihi nc-gata funt à vobis. luftror ergo mihi eft irafcendi ratio, qui mihi onerofam ƒ• Cum Gerai-^ itineris huius neceflitatem impofuiftis. Ad quern Archiepifcopus : Qux, in-quit, tarn ineuitabilis caufa vos propulit Romam, ad fubeundum via: labo» rem amp;nbsp;expenfas fumptuum ? An quia in regionc longinqua pofitus, poftula-tionem

LIBER L

tîoncm vcftratti ad facicm Ecclefîæ noftræ diftuli? Diftuliftîs, aîc nofter Epi-fcopus, veluti infirmaturus caufam noftram . hoc enim, vt verum fateamur, Verbis apertius profecucus eftis. Sed gloria Deo , qui perfecit nos in minifte-riofuo, laboriofa quidem fed grata aflecutione* Tunc Archiepifcopus, A-poftolica, inquit, fedes, poteftate fua , cui certe obnici non pofTumus, vfa eft in confecratione veftri, qux ad nos iure fpedabat. Sed huic iniuriæ rur-fus prouidit remedium , defignando nobis per literas, nib il in hoc faâo au*-thoritati noftrae de veftra fubiedione fubtradum. Refpondit Epifcopus: Scio quidem , nec diffiteor hoc ita efle vt dicicis , amp;nbsp;ob hoc ipfum veni, vt exhi-beam me in his quæ digna funt vobis, vt fopiantur difcordiæ , amp;nbsp;inftaurentur ea qux pacis funt. luftum quoque arbirror, vt nobis qux fubieda funt fenti-entibus, prouideatis (uftentationis adminiculum. Militantibus enim debentur fubfidia. Et his didis ftatuerunt ad inuicem amicitias, promittentes alteru- Reanciba* trum in neceflitatibus opem vicariam. Inde digrediens epifcopus nofter Ge-roldus,abijt Bremam, occurfurus Duci. Ilie enim ofFenfus Freionibus,qiiidi- trifuRußri cuntur Ruftri, venir Bremam in Calendis Nouembris, amp;nbsp;fecit comprehen-di quotquot ad forum vénérant, amp;nbsp;fubftantias corum diripi. Interrogatus au- ceroidiu tern à Duce Prxful nofter , qualiter fuiceptus fuerit ab Archiepifcopo, locu-tus eft bona de eo, amp;nbsp;ftuduit lenire animum eius circa f Epifcopum. Inue- -j-p.Archive teratæ enim inimicitix, qux dudum fuerant inter eos, co tempore inuene-

runt locum graflandi, co quod Archiepifcopus omififlet Italicam profedio- Archief,ft, nem, tranfgreifor iuramenti, efletque reus maieftatis. Vnde etiam Legatus rummate-Imperatoris veniens Bremam , occupauit omnes curtes Epifcopales, amp;

cunque reperiftet, addidit fifei iuribus. Idem fadum eft Othelrico , Halber- Vdalricm ftatcnfi Epifeopo. Redeuntem ergo Ducem Brunfwig profecutus eft nofter Epifcopus, amp;nbsp;egit cum eo feftum natalis Domini. Quo expleto , redijt Epifcopus in Wagiram aflumpto germano fuo Abbate de Redegeshufe, amp;nbsp;abijt Aldenburg, adurus diem folennem Epiphanix in loco Cathedrali. Erat au- ^Uenturg. tem vrbs deferta penitus, non habens mœnia » nifi habitatorium paruulum,

30 quod fandx memorix Vicelinus ibidem erexerat. Illic in afperrimo frigore fifanduàti-t in curaulo niuis officium peregimus. Auditores nulli de Slauis, prxter Pri- “ipparuui-bizlaum, amp;nbsp;paucos admodum. Expletis myfterijs facris, rogauit Pribizlaus muios.

vt diuerteremur in domum fuam , qux erat in f loco remotiori. Et excepit Prtb,z,iaiM nos cum magna alacritate , fecitque nobis conuiuium lautum. Menfam no-

bis appofitam viginti fercula cumularunt. Illic experimento didici , quod Epuium cj ante fama vulgante cognoui, quia nulla gens honeftior Slauis in hofpitalita-tisgratia. In colligendis enim hofpitibus omnes quafi ex fententia alacres funt, vt nec hofpitium quenquam poftulare necefle fit. Quicquid enim agricultu-ra,pifcationibus feu venatione conquirunt,totum in largitatis opus conferunr, 40 co fortiorem quemque quo profufiorem iaôlitantes, cuius oftentationis af-

fedatio multos eorum ad furta vel latrocinia propellit. Qtix vtique vitio-rum *, apud eos quidem venialia funt : cxcufantur enim holpitalitatis pallia- *D.genera. tione. Slauorum enim legibus accedens, quod node furatus fueris, crafti-laa hofpitibus difperties. Si quis verb , quod rariffimum eft, peregrinum ho-fpitio remouilTc deprehenfus fuerit,huius domum vel facultates incendio con-fumere licitum eft, atquein id omnium vota pariter confpirant, ilium inglo-

rium, ilium vilem, amp;nbsp;ab omnibus exibilandum dicentes, qui hofpiti t par- -j-p.panem. tem negate non timuiflet.

CAPVT LXXXIIII.

XyfAnentes autem apud Rcgulum node ilia, cum die ac node fubfequenti, -^^-^tranfiuimus in vltcriorem Slauiam, thofpitati apud potentem quendam, tP.Eofpi-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F iii)

éS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON.SLAVORVM

neffimar cui nomcnTheflemarzisenimnosaccerfierat. Accidit autcm vt in tranfiiu ve-'’***■ nircmus in nemus, quod vnicum eft in terra illa: tota cnim in planiciem fter-nitur. Illic inter vetuftiflimas arbores vidimus facras quercus, quas dicatac fu-erant Deo terrx illius Prouen, quas ambiebat atrium amp;nbsp;fepes accuratiorlignis co^ftruda, continens duas portas. Przter penates enim amp;nbsp;idola quibus fingu-’ la oppida redundabant,locusille fandimonium fuit vniuerfæterræ,cui flamen amp;nbsp;feriationes facrificiorum varij ritus deputati fucrant. Illic cnim fecunda fcria populus terræ cum flamine amp;nbsp;Regulo conuenirc folebant propter iudi-^Kdespt- cia. Ingrefliis atrij omnibus inhibitus nifi facerdoti tantum , amp;nbsp;facrificare vo-tTASiauH Icntibus , vel quos mortis vrgebat periculum: bis cnim minime negabatur a-

• Tantam enim facris fuis Slaui exhibent reuerentiam , vt ambitum fani t D. vindi- nee in hoftibus fanguinepollui finant.Iurationesdifficilimê admittuntur.Nam iurare apud Slauos quafi pcriurare eft, obfinuicem Deorum iram. Eft autem dtreiigio. Slauis multiplex idololatriz modus: non enim omnes in eandem luperftitionis ' coß^uetudinem confentiunt. Hi enim ftmulacrorum imaginarias formas præ-tendunt de templis, veluti Plunenfe idolum , cui nomen Podaga : alij fyluas Fadag^t. ygj inhabitant, vt eft Proue Deus Aldenburg, quibus nulla; funt effigies expreflae. Multos amp;nbsp;duobus vcl tribus vcl eo amplius capitibus exculpunt. Inter multiformia verb Dcorum numina, quibus arua, fyluas, triftitias,atquc vo-StauartiDe- luptates attfibuunt, non diffitentur vnum Deum in ccelis caetcris imperitan- 2.» dffim præpotentem cœleftia tantum curare. Hos verb diftributis offieijs leflufiboies. obfequentes de (anguine eius proceffifle, Sc vnumquenque eo præftantiorem, quo proximiorem illi Deo Dcorum. Venientibus autem nobis ad nemus illud Geroidmitt^ Sc prophanationis locum, adhortatus eft nos Epifeopus, vt valenter accederc-^»nTcndtf'quot;* deftruendum lucum. Ip(e quoque dcfiltens equo, contriuit de conto infignes portarum frontes, amp;nbsp;ingrefli atrium, omnia fepta atrij congeflimus cir-cum facras illas arbores, amp;nbsp;de ftrue lignorum iniedo igne fccimus pyram, *D. lapidi- oon tamcn fine metu, ne forte tumultu incolarum * obrucremur, fed diuini-*»“«• tus protedi fumus. Pofthzc diuertimus ad hofpitium, vbi ThefiTemar (ufeepit liieffcmar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magno apparatu. Nec tarnen dulcia vcl iucunda nobis fucrunt Slauo- 5®

rum pocula , eo qubd videremus compedes, amp;nbsp;diuerfa tormentorum genera, Dan,eaffi- qgæ infercbantur Chrifticolis de Dania aduedis. Afpeximus ftlic facerdotes M,,n a^u. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;captiuitatis diutina detentione maceratos, quibus epilcopus nec vi

nec prece fubuenire poterat. Proxima die Dominica conuenit vniuerfus po-Lnbtca. pulus tctræ ad forum Lubicenfe, Sl venions Dominus Epftcopus habuit ver-cereU, co- cxhortationis ad plebem, vt relidis idolis, colerent vnum Deum qui dofaera. eft in coclis‘, amp;nbsp;pcrccpta baptifmatis gratia , renunciarent malignis opcribus, przdis (cilicet Sc interfedionibus Chriftianorum. Cumque peroraflet ad plc-pribißaM bcm, innucntibus czteris, ait Pribizlaus: verba tua, b venerabilis Pontifex, ^ro'T^o Dei funt amp;nbsp;faluti noftrz congrua. Sed qualitcr ingrediemur hanc vi-4® K”rbafa- am, tantis malis irretiti? Vt enim intelligcre poffis afflidionem noftram, accipe patienter verba mea: Populus cnim quem afpicis , populus tuus eft, Sc iuftum eft nos tibi panderc neceflitatem noftram. Porrb tui iuris cric compati nobis. Principes enim noftri tanta feueritate gralTantur in nos, vt propter vedigalia amp;nbsp;fcruitutem duriflimam , melior fit nobis mors quam vita.

Tributasia. Eccc hoc anno , nos habitatores breuiffimi anguli huius , has mille quot;chrTfitani- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duci pctfoluimus : porrb Comiti tot centenaria , amp;nbsp;necdum eui-

[mu, obex- cimus, fcd quotidie cmungimur amp;nbsp;premimur , vfquc ad cxinanitionem, “móZcM’r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo vacabimus huic religioni nouz, vt zdificcrous Ecclefias, j«

fudtacut. Sc percipiamus baptifma, quibus quotidiana indicitur fuga? Si tarnen locus effet quo dilFugerc polfemus. Tranfeuntibus cnim Trauenam, cc-cc fimilis calamitas illic eft; Venientibus ad Paniin fluuium , nihilomi-nusad’

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^

nus âdeft. Quid ergo reftat, quàtn vt omiffis terris feratnur in mare, amp;nbsp;ha-bitemus cum gurgitibus? Aut quae culpa noftra, fi pulfi patria , turbauerimus Ware, amp;nbsp;acceperimus viaticum à Danis flue inftitoribus, qui mare remigantf Nonne principum eric hxc noxa qui nos propellunt? Ad hsec Dominus Epi-fcopus ait: Quod principes noftri liaólenus abufi funt gente vcftra,non eft mi-randum. non enim mukum fe delinquere arbitrantur in idololacris, amp;nbsp;in his, qui funt fine Deo. Quin potius recurrite ad ritum Chriftianitatis, amp;nbsp;fubij-cite VOS creatori veftro : fub quo curuantur, qui portant orbem. Nonne Sa-xones amp;nbsp;caeteræ genees qua: Chriftianum nortien habent, degunt cum tran-quillicatc, contenci legitimis fuis? Vos veto foli, ficut ab omnium diferepatis cukura, fic omnium patetis direptioni. Et ait Pribizlauus, Si Domino Duci, Pritißaui amp;nbsp;tibi placet, vt nobis cum Comité eadem fit cukurae ratio, dentur nobis in-

iz Saxonum in prxdijs redicibus amp;nbsp;libentcr enmus Chriftiani, ædincabi- Chrifliantß. mus Ecclefias, amp;nbsp;dabimus décimas noftras. Pofthæc abije Epifeopus noftcr Geroldus ad Ducem propter colloquium prouinciale , quod laudatum fue- ^HenncmL. rat Ertheneburg , amp;nbsp;euocati venerunt illuc Reguli Slauorum ad tempus pla-cici. Tunc adbortante Epifeopo, Duxhabuic verbum ad Slauos de Chriftia-nitate. Ad quern Niclotus Regulus Obotritorum ait: Sic Deus qui in ccelis eft, Nniottsta^ Deus cuus, efto tu Deus nofter, amp;nbsp;fufficit nobis. Excole tu ilium , porro nos teexcolemus. Etcorripuit eum Dux de verbo blafphemia:. De promotione veto epifeopatus amp;nbsp;Ecclefia:, nihil amplius eo tempore adum eft , co quod » nuper Italia redicns, totus quxftui deditus eftet. Camera enim erat inanis*PDux, amp;nbsp;vacua. Redeuntem ergo Ducem Brunfwig proiecutus eft *, amp;nbsp;manfit apud *P.Epifco-eum diebus mukis. Dixicque ad Ducem : Ecce iam toto anno in curia veftra '^'^'cereidut fum amp;nbsp;fic vobis oneri : In Wagiram quoque veniens non habeo quod man- auUfertt.-. ducem. Cur ergo impoluirtis mihi onus nominis huius vel effieij ? Melius mi-hi muko fuit antea quàm nunc. His prouocatus Dux , accerfiuit Comitem A- nenrid l. dolfum, amp;nbsp;habuit cum eo racionem de trecentis manfis, qui oblati fuerant in dotem Epifeopij. Tunc defignauit Comes Epifeopo in pofteflionem , Vthi- toßißtones na: amp;nbsp;Gamalæ, cum appendieijs eorum. Infuper pra:dio quod dicitur Bozoe, adiecit duas villas, Gothefuelde amp;nbsp;W^i^bitze. In Aldenburg quoque dédit ci prædium commodum fatis amp;nbsp;adiacens foro. Et ait Comes: Eat Dominus E-pifeopus in quot;Vi/agiram, amp;nbsp;adhibitis viris induftrijs, aeftimari faciat prædia hjec; quod defueric de trecentis manfis, ego fupplebo ; quod fuperfuerit, meum e-rit,Veniens ergo Epifeopus, vidit pofleftionem, amp;nbsp;habita inquifitione cumco-lonis, deprehendic prxdia hxc, vix centum inanfos continere. Quamobrem Comes fecit menfurari terram funiculo breui, amp;nbsp;noftratibus incognito , præ-terca paludcs amp;nbsp;nemora funiculo menfus eft. Et ita fecit maximum agrorum numerum. Perlata ergo caufa adDucem,adiudicauitDuxEpifcopodari men

40 furam iuxta morem terrx huius, nec menfurandas paludes aut fyluas robu-ftiores.Mukum ergo laboris adhibitum eft in requirendis prædijshis. Non per -Ducem, aut Epifeopum, requiri potuerunt, vfque in hodiernum diem. Hæc autem, qux prxdixi, conquifiuit Geroldus Epifeopus, quotidie infiftens Prin-cipibus, opportune , importune, vt fufeitaretur fcintilla epifcopalis nominis in Wagira. Ef aedificauit ciuitatem amp;nbsp;forum Vthinæ, fecitque fibi domum il- rthina. lie. Quia autem congregatio Clericorum non habebatur in Aldenburgenfi e- cuz.eigt;ne»: pifeopatu, prxter earn quæ erat Cuzelinae, qua? alio nomine dicitur Hoge-reftorph, annuente duce fecit eos tranfmigrare Segeberg ad locum primæfun* Stgehergarn dationis, quafenus in folennitatibus, quando Pontificem oportet elle in po-

Jo pulo,haberetin Clerofupplementum.QuodlicctLudolfopra'pofitoamp;fratribus fn^^oßtL. videreturincommodum,propter tumukusfori,cefrcrunttarnenconfiliomaio- îD-iæpen-rum,cuirefragarilocusnon erat.Etfecitillic domum epifeopus. Inde progredi- ceroUtu cnsadijtArchiepifcopum,cuietiammukaobfelt;^ui3tdependit,fperansfibireddi Falderenfe monafterium, quodantecelloreius amp;:fundafle amp;pofiedifledinofci-

ren/e.

70 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

tur. Scd Arcliiepifcopus in partem Ecclcfix fua: pronior, callidis fponlÏonibus delt;iuxitvirum,promiitcnsacinducians,ac tempus rcdimens.Mandauit autera reuerendiffimo viroEpponi praïpofito.nepenitus retraheretmanum à. fubfidio nouella: Ecclcfix huius, fed fubuenirctEpifcopo tam in perfonisquam in cæte-»rfuta. risadiumcntis.QuamobremEpifcopus noftcraccerfiuit de Faldera Brunonem facerdotcm.Isenim defundo Vicdino,Slauiadecefleratjamp; tranfmifitcum Aldenburg, vtcurarctfalutempopuliillius. Ad quod nimirum opusillediuinofuf-citabatuFinftindu. Vidcratnamque nodurnavifione Chrifmale inmanibusfu-•ntHtßtm. jjj jgçujQs operculofuccrcuerat nouellaplenaviroris,qux confortata validam tP.cnenit, creuitin arborem.Quodnimirum pro fentencia eiusita f obuenit.Statim enim

vt venir Aldenburg,aggrefliiscft opus Dei cum magnoferuore, amp;nbsp;vocauit gen-tcmSlauorum adrcgencrationisgratiaro,fuccidens lucos amp;nbsp;deftruens ritus fa-cnlegos.Etquiacaftrum amp;;ciuitas,quxolim £cclefiaamp; fedescathedralisfuerat, ‘^eferracrat, obtinuit apud Comitem, vt fieret » Saxonum colonia, amp;nbsp;cflet fo-gum mflan htium facctdotidcpopulo cuïusnoflctÜnguam amp;confuctudincm.Etfadumcft ratKm cola- ßoc nouellæ Ecclcfix non mediocre adiumentum. Siquidem xdificata cft Eccle-K/ASaxont- flahoj^g(|j^jjj^3jjj^jjjenburg,libris,amp;fignisamp;cçterisvtenfilibuscopiosctordi-tP.adorna- nata. Et reftauratus eft cultus domus Dei in medio nationis praux ac peruerfx, Z/w ^nno quafi nonagefimo poft excidium prioris Ecclefix , quód contigit occifo Code. Godefcalco,pioPrincipe.Etdedicata eft Ecclefia à pontifice Geroldo in bono*

Ioannis Baptiftx, aftanteamp;omnemdeuotionem adhibentcnobiliCo-tat,o. ‘ ‘ mite Adolfo,amp;DominaMechtiIdieiuspijffimaconiuge.EtprxcepitComespo-puï^Slauorum ,vt transferrent mottuosfuos tumulandos in atrium Ecclefix, amp;nbsp;du^xe 'r. ' nbsp;nbsp;nbsp;conuenitcnt in folennitatibus ad Ecclcfiam,audire verbum Dei. Quibus amp;nbsp;fa-

cerdos Dei Bruno iuxtacreditam fibilegationem fuflicienter adminiftrauit verbum Dei, Habens fermones conferiptos verbis Slauicis, quos populo pronuncia-retopportunè.Etinhibitifunt Slauidecxtero iurareinarboribus,fontibusamp; la-rftminiia- pidibus,fedoftcrcbantcrimiuibus pulfâtosfacerdoti,fcrrovcl voæeribuscxami-ZtnpeZl'n oandos. lo üHsdicbus Slâuiqucndam Danuui fuffixeruntcruci.Quodcùm Bru-demfarri. HO facctdos rcnunciafiet Comiti,illcvocauiteosincaufam,amp;damno multauir, ï* genusillud fupplicijdeterra. Videns ergo Gcroldus epifcopus, quiain daifo/ubu. Aldenburgpofitumeftetfundamentumbonum,fuggcflltComiti,vtinp3go qui

AianC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufcitateturEcclcfia.Etmiferunt illuc de Falderenfi domofDcila-

Xuße. numfacerdotem, cuius fpiritusfitiebatlaboresamp;periculain prxdicationeEuan-Deiiar.M. gelij, mifliisque venir in fpeluncam latronum, ad Slauosqui habitant iuxta flumen lt;gt;emfine Crempinc.Etatautem illicpiratarum latibulumfamiliare.Ethabitauit inter eos t D.Luckc- faccrdos,feruiens Domino in fame amp;nbsp;fi ti, amp;nbsp;nuditate. His ita peradis, opportunü videbaturvtxdificaretur Ecclefia intLucelcnburg,amp; Rathecoue,amp;abicrunt roidLttt- illucepifcopus amp;nbsp;Comes, Sgt;i, fignauerunt atria xdificandis Ecclefijs. Creuit ergo «rlt;Z/rf. opus Dei in Wagirenfi terra, amp;adiuueruntfe Comes amp;nbsp;Epifcopus opcvicaria. 4® fer Circa id tempus rexdificauit Comes caftrum Plunen, amp;nbsp;fecit illic ciuitatem S)£-

forum. Et recefleruntSlaui, qui habitabantin oppidiscircumiacentibus ,amp; ve* nerunt .Saxonesamp;: habitauetuntillic. Dcfeceruntque Slaui paulatim in terra.

lt;z*/. Sed amp;nbsp;in terra Polaborum multiplicatx funt Ecclefix, inftantia Domini Eiier-Epifeopi amp;nbsp;Henrici Comitisde Racisburg. Veruntamen prxdas Slauo-sixuorum tum necdum inhiberc potcrant,fiquidem adhuc mare transfretabant, amp;nbsp;va-

ftabant terram Danorum,nee dura receflerant à peccatis patrura fuorum.

C A P V T LXXXV.

Ani Temper bellis laborantes domefticis , ad forinfcca bella nullam ha-■^bucre virtutem. Nam Sucin Danorum rex, amp;nbsp;vidoriarum profperis fuc-ceffibus,amp; Cxfaris autlioritate firmatus in regnura , genre fua crudeliter ab-ufus cft,propter quod vlcifcentc Deo, nouiftima cius infoclici exitu conclufa funt.

LIBER I.

flint. Videns autem Kanutusaemulus eius, murmur populi aduerfus Suein, mific amp;vocauit Waldemarum,qui fuit patruelis amp;nbsp;adiutorSuein, amp;L fociauit eum fi-bijdataei fororcin coniugio.Certior ergofaftus deauxilio eius,innouauit ad-uerfus Suein confilia mala. Cùm ergo eilet Suein rex in Seland, venerunt im-prouifi cum exercitu Kanutus amp;nbsp;quot;NlZaldcmarus, vt debellarent eum. Illc ergo propter crudelitatem fuam defertus ab omnibus, quia non habuic vires confii-gendi, cü vxorc amp;nbsp;familia fugit ad mare, amp;nbsp;transfretauit in Aldenburg. » Quo re- *p.eucntii. cognito , Comes Adolfus vehementer extimuit, virum fcilicct potentiflîmum, cuiusfrenum inmaxillis populorùm omnium Borealiumnationum, repente de-

10 ieâum.Cupientiergo tranfireperterram fuam multam exhibuit Cornes humanitärem, diucrtitque inSaxoniamad focerum fuum Conradum, Marchionem Conradm de Within, amp;nbsp;manlît illicannis ferè duobus. In tempore illo Dux nofter Henri-

eoquôd fidelem eum initalica expeditione ôc cæteris negocijs regni perfenfe-rie. Etereatum eft ei nomen nouum,Henricus Leo,Dux Bauariæ amp;nbsp;Saxoniâc. Peraâiscrgo rebus ad votum, Ducem curia redeuntem, adierunt Principes Sa-

xoniæ, interpellantes vt ficretSueinauxilio, amp;rcduceret eum inregnum fuum. Proinifitque duci Suein pccuniam immenfam. Collcda ergo maxima militia

10 dux nofter byemali tempore reduxit Suein in Daniam, amp;ftatitn apertæ func ei s le fut cum, ciuitates Siefwich amp;nbsp;Ripa. Non tarnen vitra profperari poterantin négocie. Nam Sueingloriatus * fæpiflimè apudDucem, quia venientem fc cum cxercitu Da- suenonui,» ni vitro eflent excepturi. Quodiuxta fententiaro eius minime ceflit. Nullus e-

nimintota Danorumtcrrafuir,qui reciperet eum,aut occurrcrct illi.Sentiens ergoille,refr3gari fibi form nam, Se omriesrefugere à fe, dixit ad Ducem : CalTus eft labor nofter, melius eft, vt redeamus. Quid enim prodeft fi vaftauerimus rietatir.fa terram,amp;fpoliauerimus innocentes.^ Volentibus nobiscum hoftibus conflige-re, locus non eft, eo quôd profugiant à nobis, amp;nbsp;tranfeant ad interiora maris. Ac-ceptis ergo obfidibus duarum ciuitatum,exierunt Dania. Tunc Suein alia via Ueuateiii

lt;0 amp;nbsp;confilio vtens ftatuit tranfire ad Slauos, amp;nbsp;vtens diuerforio Comitis Lubi-

ke, tranfijt ad Niclotum Principem Obotritorum. Prxccpitque Dux Slauis in Ktcictiu Aldenburg, ôd in terra Obotritorum, vt adiuuarent Suein. Acceptisque naui-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'j-- nbsp;- -^aülftnC,

bus paucis, venir pacificus in Lalande, amp;nbsp;inucnit eos gratulantes de mtroitu i-pfius,eo quodab initiofuerint eifideles.Indetranfijt in f Feoniam, amp;nbsp;addidit tP-Sconiä. earn fibi. Dehinc procédons in reliquas infulas minores, donis atque promilfis addidit fibiquàm plurimos,cauensinfidias, amp;nbsp;contutans fein locis firmiftimis. Hisergo rccognitis,Kanutus atque Waldemarus vencruntcumexercitu, vtex- '^uidem^-pugnarcntSuein,amp;eijcerent cum de terra. At illc confederat in Lalande,para-tusqueadrefiftendum,fimuletiamadiutus firmitatclocorum,mediante Domi- mir.

40 no Helia,Pontifice de Ripa, amp;nbsp;Principibus vtriufque partis, difeordiae ad pa-ceminclinatæ func,amp;diuifum eft regnum in tres partes. Et data eft Waldema- ßs. ro luthlande, Kanuto Scland,SueinScone, qux viris amp;nbsp;armis præftantior elTe probatur. Cateras mfiilas minores partit! funt cuihbet pro fua opportunitate. Et ne padionesirritarentur, iuramentorum adhibita funt facramenta.Poft hare Kanutus amp;nbsp;Waldemarus fecerunt conuiuium maximum in Selandc,in ciuita-tc, qua: dicitur Rofchilde, amp;nbsp;inuitauerunt cognatum fuum Suein, vt exhibe- Klt;ißh,lda. rent ci honorem amp;nbsp;recreationem, amp;L confolarcntur eum fuper omnibus malis, quæ irrogauerunt ciin diehoftisamp;belli.Atille pro ingenita fibi crudclitate, vbi sueuo»û conuiuioalledit,amp; viditreges conuiuasimpauidos,amp;:omnifufpicione vacuos, cœpit riraari aptum infidijs locum.Tertia ergo die conuiuij, cùm iam tenebrte nodis adelFent, annuente Suein, allati funt gladij,amp;: infilientes regibus incau-tis,Kanutum repenteconfodiunt. AtvbipercullortleuauitidumincaputWal-demari,illcfortius exiliens,lumenexcuflit,amp; faluantc Deo,in tenebris elapfus ƒ pjibrauir. eft, vno tantum vulnerefaucius. Fugiens ergo in luthlande, vniuerfam commo-uit Daniam.Tunc Suein contraxit cxercitutn de Selandc,amp;: infulis maris, amp;nbsp;tranf-

72- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CH RON. s LAVOR VM

fretauic in lutblande,vt expugnaret Waldemarum. At ille produdo excrcitu, oc-KtRoriae- curritciin manuvalida,amp;commiflum cft pvxlium non longcàWibctgejamp;occi-

Regnum tn Danorum, faäus cft moderator pacis, amp;nbsp;filius pacis. Et ceffaucrunt inteftina annislaboraueratDania.Etcompofuit amicitiascum Co-^m.cina mite Adolfo,Sd honorauit cum, (ecundum quod reges fecerunt qui ante eumfue-cum Adel- fünf.

CAPVTLÄXXVI.

incfndium । nbsp;nbsp;dicbusüHs Lubiccnfisciuitascoufumptacft inccndio,amp;mifcruntiuftitorcs lo

Lubecenfi. J cjcteri habitâtorcs vrbis ad D ucem,dicentes, diu eft, ex quo inhibitum eft fo

rum Lubike,autoritäreluflionis veftræ. Nosautem badenusdetenti fumusinci-uitatc bacjfpe recuperandi fori, in beneplacitogratiæ veftræ-.fed nee xdißciano-ftra multo fumptu claborata nosabire finebant. Nunc vero confumptis domibus, fuperuacuum eft rea.'dificare in loco,vbi non ßniturefle forum. Da ergo nobislo-c. cum conftruendiciuitatem,in loco qui tibi placuerit.Rogauitergo Dux Comité

AdoIfum,vtpermitteretfibiportumamp;infulaminLubike.QuodiTlefacerenoluit. Tuncædificauit Duxeiuitatem nouamfuper flumen Wbchenicze,nonlonge à Lub)ke,in terra Racesburg,cœpitqsædificareamp;communire. Etappeüauitciuita-

Lemett- nbsp;nbsp;tcm dciuonomincLewcnftat,quoddicitur,Lconisciuitas. Sedcùmlocusillemi- to

nus eilet idoneus Sd: portu amp;nbsp;munimento,nec poftet adiri,nifi nauibus paruis,Dux. itcrato fetmonc cœpitconuenireComitemAdolfum,fuperinfula Lubicenfiamp;i:

tent,ar. neccifttas imperabat,amp; reiignauit ei caftrum amp;: infula. Et tune, iubente Duce, rC-Labtcahe uerfifiiut mcfcatorcscum gaudio,defercisincommoditatibus nouæciuitatis,amp;: r/fp Leem cœperunt rexdfticarcEcclefias amp;moeniaciuitatis.EttranfmifitDuxnunciosad ß^ra^Kv. ciuitates régna aquilonis, Daniam, Suediam,Norwegiam,fRugiam, ofterens

p. Ruzia, eis pacem,vthaberentliberumcommeatumadeundiciuitatemfuamLubeke.Et D.Rufliam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;telQneumamp; iuraciuitatis honeftiftima.Ab eotcmporcpro'll D. inco- fperatum eft opus ciuitatis,amp; multiplicatus eft numerus faccolarumeius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jo

laium.

C A P V T LXXXVIL

Rex Ducem, vt faceret fibi pacem deSlauis, qui fine intermiftione vaftabant re- 49 gnum eius,amp; paófuseft ei amplius quam mille Marcas argenti.Quamobrem præ-cepit Dux Slauos in præfentiam fuam venire,Niclotü fcilicet amp;nbsp;c2Eteros,amp; aftrin-xit eos præcepto iuramento,vt feruarent pacem tarn Danisquàm Saxonibus vf-queadreditumfuum.Etvtpadiones ratajeftentjiulTitomnespiraticasnauesSla-uorum perduci Lubike, amp;nbsp;nuncio fuo prxfentari. At illi propter lolitx temeritatis aufum,amp;vicinitatemltalicç expcditionis,paucasadmodumnaues,amp;eafdem ve-tuftiifimasobtulerunt,t ijsquæbelloaptæerant,callidè retentis.Igitur Comes, P*^*^ manum feniorum terræ Wagirenfis,Marchradum fcilicet,amp; Hornonem.co-Niciotofa- uenitNicIotum,amp;excgitabeocumbeneuolentia,vtfidem tcrrçfuæexhibcretiî-^e^.ïrfwa. Jibjfatij. Quodillefidedignacompleuit.Inhunemodumrebuscompofitis,pro- fo Uenrtci L. feiftus eft Dux in Longobardiam, cum raille, vtaiunt, loricisjhabcnsincomitatu

“ares“*’^‘ nbsp;nbsp;nbsp;AdolfumComitcm,amp;multosnobilesBauariæarqjSaxoniæ.Etperuenerunt

crumnA. ad excrcitum Regis,qui obfcderat prxftdiumquod dicitut Crumna:,pertinensad Mediolanenfes,munitumvalde. Etmoratifunttotopcneannoincxpugnatione prçfidijjfeceruntq; machinas multas,amp;: ignium iaculationcs.Nouiflimc expugna-

to pr«-

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75

to prifidiOjCæfarconucrtit excrcitum ad Mediolanum,Dux veró accepta Heen-ti3,rcuerfus eft in Saxoniam. At Comes Adolfus,rogatus iuit in Angliam.cum co-gnato luo Domino Reinoldo,Colonienfi eledo,qui fundus eft legationc publica adregem Anglorum.Etcontriftati funttamClerus quàm populus terrænoftrat, propter diutinam abfentiam boni Patroni. Slaui enim de Aldenburg amp;nbsp;Miki-linburg, compotes fui propter abfentiam Principum,violauerunt pacemin ter-ra Danorum : fuitque terra noftra in tremore à facie régis Danorum. Arno- »mm. fterEpifcopusGeroldus,tumpcr fetumper nunciosiramrégis mitigateftuduir, inducijs tempus redimens vlque ad aduentum Ducis amp;:Principum. Redeunte fequèfii-r.

’° ergo Duce amp;nbsp;Comite, prxfixum eft colloquium prouinciale omnibus Marco-mannis,tarnTeutonicisquàm Slauis,in locoqui dicitiirßerenuordx.Rcx quo-que Danorum Waldemarus vcnitvfqueadErtheneburg,amp; conqueftuseftDu-ciomniamala,quxintulerantfibi Slaui præuaricatores mandati publici.Ettimue-runt Slaui venire in prxfentiam Ducis, coquodculpx fuæell'cntconicij.Ec dédit cos Dux in proferiptione, Sä fecit omnes fuos paratos elfe ad expeditionem pore meflis.TuncNiclotusvidensanimumDuciscontrafefixum in malum,pro- ntcUtusin. pofuit primum irrumperc Lubeke,amp; mißt filios fuoseo cum infidijs.Eo autc tem-porehabitauitLubekefacerdosquidävenerabilisnomineAthelojhuiusdomus tentât/ vicinaeratPonti,qui tranfmittitflumenWocheniczeverfus Auftrum.lsfortepa-

• *0 rarifeccrat foflamtlongilîîmamad conduccndumriuum,qui eratlongiufcule. ।D.iatiffi. InfidiçergoSlauorumfeftinantcs vtpra5riperentpontem,imp£ditifuntfofla:paf-fi^funt errorem in quxrendo tranfitu. Quod videntes ij, qui erat de domo facer-dotis,clamauerunt voce validiori,amp;conterritusfacerdos,occurrit valenter ex ad-ucrfo.Exercitusvcro iameratin medio ponris,amp;portam pene apprehendcrac, fed cclcrrimc miffus à Deo facerdos, pontem de catena leuaui t, amp;nbsp;inhücmodum cxclufafunt latenter fubinduda pericula. Quo audito, Dux poiuit illic euftodiam militum.

C A P V T LXXXVIIL

• 5® poft hxcintrauitDux Henricus terramSlauoru in manu valida,amp;vaftauiteam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.

igneamp;gladio.EtvidensNiclotusvirtutemDuciSjfuccenditomnia caftrafua, insimtis videlicetIloN7e,Mikilinburg,Zuerin,amp;:Dobin,prçcauensobGdionispericulum.

Vnumfolum caftrum fibi retinuit Wurle,ßtum iuxtafturaen Warnou, prope ter- ßttt ^aßnt, ram Kicinednde exibant per Gngulos dics,amp; explorabant excrcitü Ducis, pcr-cutiebant de infidijs incautos. Vna ergo dierum, dum exercitus moratetur prope Mikilinburg,cgreflï funt ad nocendü Blij Nicloti,Pribizlaus ö^WertizlauSjÄ: per- PrUidam cuflcruntquofdamdecaftris,quiexierantad frumentandum.Q^osinfecutifor-tiores de exercitu,comprehcnderunt multos eorum,fecit^ Dux eos fufpendio af- x f. fici.Filij autem Nicloti,amifljs equisamp; viris melioribus.venerüt ad pattern. Qm-

• 4® bus illc dixif.Ego quidem acftimabam,me viros enutrifle, fed ifti mulieri bus fuga-ciorcsfunt.Egrediarergoipfc,amp;cxperiarfifortèroaiora promouere poflim. Et cxijtcum eledorumnumerojamp;collocauitinfidias in latibulis prope exercitum. Tune exicrunt pueri de caftris ad conquirendum pabulum,amp; vencrunt propcin-Gdias.Porró milites vénérant intermixti ferms numero qua ft fexaginta, omnes in-duti loricis fubvefte intrinfecus.Quod nonaduertens Niclotus,equo velociflimo Temeritat perlatuseftintereos,conatusquendam perfigcrc.Sedlanceapertingensadlotica, caflb iiftu,refilijt.Volens ergo ad fuos reuerti,circumuentus fubito aiq; trucidatus cft,ncminefaorum ipfi prxiidium ferente. Caput eius recognitum, in caftra per-latum eft, non fine admiratione multorum, quöd tantus vir,tradente Deo, de o-

jo mnibus fuisfolusceciderit.Tune filij eins audita morte patris,fuccenderuntWur-le,amp;occultaueruntfcinnemoribus,familiasverófuas tranftulerûtadnaues.Dux SMtiniin-crgodcmolitusomnemterram,cœpitædificareZuenn,amp;:communirecaftrtïm. A«quot;«'«»». Etimpofuit illic nobilcmquendamGuncelinum,virumbellicofum cum militia.

Poft hæc tedierunt filij Nicloti in gratia Ducis, amp;nbsp;dedit eis Dux^Ö7urle,amp; omnem NtdtttF.r. terram.Potto terram Oboiritorum diuifit militibusfuis poflldendam.Ec collo-

74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

caftroCufcin,Ludolfumquenda,AduocatumdeBrunfwich.ApudMc-*' Henrtcmde licon,fecitefleLudolfumdePaina. Zuerin,ócIlinburg, Guncelinocommenda-scaren du- uit-PofroMikiljnburgdcditHenricocuidam nobilideScaten,quictiamdeFlan-ïUndnrïÏ dtia adduxït multitudincm populorü, collocauiteos Mikilinburg, amp;nbsp;in omni-bus terminis eius. Et pofuit Dux Epifcopum in terra Obotritorum Dominö Ber-^“rg^mme noncm,quidefundoEmmehardo.MagnopoHtanaï prxfcditEcclcfiç.PorrôMa-Arfr///yÄfr^gnopolisipfa eft Mikelenburg. Et fubferipfit in dotem Magnopolitanæ Ecclefiaï ^quot;'priuiie trecentosmanfoSjficutanteafecerat Racesburgenfiamp;AldenburgenfiEcclefia?. Henrtct^’L. Etfadapoftulationc,obtinuitapudCæfarem autoritärem Epifcopatusf fufcita-rcjdare, confirmare in omni terra Slauorum, quam vel ipfe vel progenitores fui fubiugauerint inclypcofuoamp; iurebclli.Quamobremvocauit Dominum Gerol-guratttme. Jum Aldenburgenfem,DominumEucrmodum Racisburgenfem,DominüBer-nonem Magnopolitanum, vt rcciperent ab eo dignitatcs fuas, amp;nbsp;applicarcnturei perhominij cxhibitionem,ficut mos eft fieri Imperatori. Qui licet banc impofiti-onem difficilimam iudicarenr, ceflerunt tarne propter eum qui fe humiliauit pro-

-t-D.eecleß^ pter nos,amp; ne nouella t eccicfia caperet detrimentum. Et dedit eis Dux priuilegia pofleffionibus,amp; de reditibus,amp; de iufticijs.Et prçcepit Dux Slauis,quireman-ttam Eccle ferant in terra Wagirorum,Polaborum, Obotritorum, Kycinorum,vtfoluerent ßafltco^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;epi(copales,qui foluuntur apud Polonos atqj Pomeranos, hoc eft, de ara-

Midiwsla- trocresmodiosfiliginis,amp; duodecimnummos monetxpublicæ.Modiusautcm^o «ti citrirz.e. Slauorum, vocatur lingua eoru Curitze. Porró Slauicum aratrum perficitur duo-bus bobus amp;nbsp;totidem equis. Et audæ funt decimationes in terra Slauorö, eo qupd Colon!Ger- confluercnt dctcrhsfuis hominesTeutonici adincolendam tcrram ipaciofam,

ferrilem frufnento,commodam pafcuorum vbertate,abundantem pifce amp;nbsp;carné amp;omnibusbonis.

CAP VT L X X XIX.

oHterttM IN temporcillo Orientalem Slauiamtenebat AdclbertusMarcbio,cuicogno--^rnen Vrfus,qui etiapropiciofibi Deo,ampliftîmèfortunatuseftinfuniculofor-tisfuæ.Omnemenim tcrram Brizanorum,Stoderanorum,multarUmqjgcntium J® habitantium iuxtaHauelam amp;nbsp;Albiam,mifit fubiugum, infrenauit rebelleseo-immittitin Mim. Ad vl timum, deficien tibus fenfim Slauis, mißt Traiedum amp;nbsp;ad loca Rheno

eos,qui habitant iuxta Oceanii,amp; patiebanrur vim mans, videlicet Hollandos,Selandos,Flandres, amp;adduxit ex eis populummagnumnimis, amp;nbsp;habitarc eos fecit in vrbibus amp;nbsp;oppidis Slauorum. Et confortatus eft vehementer adintroitum aduenarum EpifcopatusBrandenburgenfis neenonHauelber-•[P.Sok.D. feflîo.Sedamp;auftralelittus Albia;ipfotempore cceperuntincolereHollandienfes aducna;,abvrbetSaleueldele,omnem terram paluftrcm atq;campeftrem, terra qua;diciturBalfemerIandc,amp;Marfcinerlande,ciuitatesamp; oppida multa valde, 4® adSaltum Boiemicumpoflederunt Hollandri. Siquidem bas terras Saxones lonii Holan- olim inhabitafteferuntur,temporefcilicet Octonii, vtvideripoteft in antiquisag-^saxonutbi- g'^^bus, q ui cougcfti fueran t fuper ripas Albiæ in terra paluftri Balfamorum, (ed dem Colonia praeualentibus poftmodum Slauis,Saxonesoccifi.amp;terraa Slauisvfq^ad noftra à^siauftde- temporapoflefla. Nunc verb quia Dominus Ducinoftro,amp;ca;teris Principibus falutem amp;nbsp;vidoriam largè contribuit, Slaui vfquequaqj protriti atq; propulfi funt, amp;nbsp;veneröt addudidefinibus Oceanipopulifortes amp;:innumerabiles,amp;obtinue-runc termines Slauorum, amp;nbsp;ædificaueruntciuitates amp;nbsp;Ecclefias, mcreucrunc diuitijs fuper omnem a:ftimationcm.

C A P V T XC.

^ldeburg^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;/• J

Ge^ nbsp;nbsp;nbsp;Irca id temporis rogauit Dominus Geroldus Epifcopus Duce, vt fedes cathe-

'^dralis,qu.x antiquitus erat Aldcnburg,transferreturLubeke,coquódciuitas hæccfletpopulofior,amp;Iocusmunitior,amp;: omniprorfus aptitudine commodior.

Quod

LIBER L '

Quod ctim placuiffec D uci,eondixcrunt dieiti » quo Venirent Lubeke, ordinacuri deftatu Ecdcfiæ amp;nbsp;Epifcopatus» Et defignaüit Dux locum in quo fundari deberet Oratorium,in titulum Matricularis ecclefiae,amp;: areas clauftrales, amp;nbsp;ftatuerun t illic præbendas duodccim Clericorum canonice viuencium.Potrô tertiadecima Præ-polici eft. EcdedicEpifcopus in ftipendia fratrum décimas quafdam, amp;nbsp;tantum de reditibus,quosfoluitSlauia,quantum præbendisfufficeret perficiendis.Ecfdefi- -j-p.teiïgna. gnauitComes Adolfus villasopportunaspropeLubeke, quas ftatim Dux obtulit «'c. in vfum fratrum,amp; de celoneo cuilibet fratrum duas marcas Lubicenfts monetæ; infuper alia qua: priuilegijs conferipta func, amp;nbsp;in Lubicenfi continentur Ecclciia.

*0 Et pofuerunt illic pr£epoftcum,Dominu Ethclonem, cuius in pagina fuperioti me* moria eft cum laude. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecenju.

c w y y XCI.

IN circulodierum iftorum,dcfun(3:o Adriano Papa,ortum eftfchifmain Eccle-•*fiaDei,incer Alexandru,qui amp;Rolandus,amp;:V’idorem,quieftOiftauianus.Cum Icxâtln III. ergo Cæfar expugnaret Mediolanum, venir ad eum Vidor in caftra, qux eranr a-pudPapiam,amp;recepiteum.AdunatoqîConcilio,rcceperunteumReinoldusCo-Jonicnfis,amp;ConradusMoguncinuseledi,amp;omnesquosimperialisaut timoraut fauoragebat. Porro Alexandrum recepic Hieroiolymicanaccclefiaamp;: Antioche- ReUijuA na,præterea omnis Francia, Anglia, Hifpania, Dania, amp;nbsp;omnia régna qua: funt v- chr,fh.,Ki biq; terrarum. Infuper Ciftcrcicnfis ordo eidem vniuerfus accelîerac in quo func Archiepilcopi, ôiEpifeopi quamplures amp;nbsp;A bbates amplius quam feptingenri, amp;nbsp;^icxan-Monachorum inæftimabilisnumerus. Hi fingulisannis celebrar concilium apud ‘pamiiid.ci. Ciftercium,amp; decernunt eaquæ vtilia funt. Horuminuincibilis fententia vel ma- flercienßs ximas vires addidit Alexandro. Q^mobrem iratusCaefar, propofuitedióhim, vt omnesMonachi Ciftercienfisordinis,quiconGftebant in regno fuo,auc Vidori fubfcriberenc,aut regno pellerentur.Itaque difficile relatu ert,quot patres, quanti Monacliorumgreges,relidis (edibus fuis, transfugere in Franciam. Pontifices et-iam quamplures, fandicate infigncs,in Longobardia,amp;::in vniuerfo regno,Princi-

5° pisviolentialedibusfuispulfi,amp;alij fuperpofitifuntinlocumillorum.Poftquam ergotranfieruntobfidionis quinq;veleoampliusanni,Ca:farobtinuit Mediola- “^^äu^obß' num,amp;ciecithabicatorescinsexina,amp;deftruxit omncsturreseius,EccIefias Sc inuros ciuitatis adæquauit folo,amp; pofuic earn in folitudine. Tunc eleuatum eft cor eiusnimiSjamp;timuerunt omnia régna terrarum ad famam nominis eius. Et mißt inßgt;tcni,a. adRegemFranciæLudouicum,vtoccurreretfibiad colloquiumapudLaonam, quæeftinterra Burgundionum.iuxta Ararimfluuium,ad redintegrandum vni- ctßarßhi~ tatemEcclefiæ.Etannuit rex Franciæ.Prcetereamifit nuncios ad regem Daniæ,amp;^^^^J^‘^'* ad regem Vngariæ,amp;ad regem Boemix,vtvenirent adconftitutum dtem: infuper omnibus Archiepifcopis amp;nbsp;Epifeepis fummis poteftatibus regni fui, amp;nbsp;reli-

40 giofis quibusq5 folenniteradeffe mandauit.Grandis ergo expedatio eratvniuerfo-rum ad tarn celebrem curiam,qno vterq; Papa, amp;: tanti terrarum reges conuentu-rifcrebantur.Tuncabierunt fimulWäldemaruscumEpifcopisDaniac,Hartwi- uartui^m chus Archicpifcopus.GeroIdus Epifcopus, amp;nbsp;Comes Adolfus, cum muleis Saxo-niæ nobilibus,ad præfixum colloquij locum.Dux veto pofitus in Bauaria, alia via vencrat. Ludouicusergo RexFranciæ, cuius præcipuè expedabatur aduentus, Hennatsi., vbi intellexit Cælârem appropiare cum exercitu amp;nbsp;armis m ultis, dubitauitoccur-rercilli.Sed propter fidemiacramentorum, venir ad locum placiticonftituto die, hoceftjindecollationeloannis Baptiftæ,amp;exhibuit fe in pontismedio ab hora tertiavfqjadhoramnonam.PorroCæfarnecdum venerat. Quod rex Franciæac- caUmpi.

Jo cipiens proomine,lauitmanus fuasinflumine obteftimonium,quafi qui fidem pollicitam reddidcrit,amp;digrediens inde abijtipfovcfpcreDiuionem.Veniens ergo noâuCæfar,intellexic regem Francizdifccflifle,amp;mif]chonorabilcsperfonas xlenuóaccerfere eum. Sed ilie nulla ratione vacare potuit, gratulans fc fide foluif-fe,amp;fufpedamCa:faris manûeuafifle.Ferebaturenimàmukis,quôdCatfar eum cxi^mnU. circumucnire voluerit,amp; propter hoc contra padionum tenorem armacus adue-

G if

CHRÖNv SL AVORVM

nerit. Sed ars arte deÏufa eft. Francigenæ enitn ingenio altiores j quod armis amp;nbsp;viribus impoflibile videbatur,confilioeuicerunt.TuncCæfar vehementer irrita* tus,feceflîtàcuria,intentansFrancigenis bellum. Alexander Papa confortatus ab UtnricfuL. eotcmporc magisinualuit.Henricusdux declinauitin Bauariam. Etcompofitis illic rebus^reuerfus eft in Saxoniam.

C A P V T X C11.

T? Vit ergo in diebus illis pax per vniucrfam SIauiam)amp; munitioncs,quas Duxiù-re belli poflederat in terra Obotritorum, cœperunt inhabitari à populis adue-narum,quiintraucrant terram,ad poflidendum earn. Fuitqs præfecius terræ illius Guncelinus, virfortisamp;amicusDucis. Porro Henricus Comes de Racesburg, quæ eft in terra Polaboru, adduxit multitudinem populorum de Weftfalia ,vtin-colercntterramPolaborijm,amp;:diuif]teis terraminfuniculo diftributionis.Etæ-difîcaueruntEcclelïaSjamp;fubminiftraueruntdecimas fruduumfuorûad cultum

üor. domus Dei. Etplantarum eft opus Dei temporibus Henrici in terra PolaborUnij Sernhar- fc'd tcmporibus Bcruhardi filij ciusabundantiusGonfummatum. At viri HoJzati, qui Wagirenfium terram propulfisSlauisinbabitabant,deuoti quideminEccle-Hoifatim fiarumconftrudione,amp;hofpitaliratisgratia,feddccimisiuxtadiuinum præccptû Giroiduan Jetjaijter pcrfolucndisicbellesexiftebaiK.Soluebant autcm mcnfuras paruulasIcx ttfhtem ca- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i j- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

fumacet. dc aratro.quod ubi dice bant T permiilum pro leuamine, cum adhuc elicnt in ter-tj-promif- ranatiuitatis fuæ,propterviciniam Barbarorum,amp; tempusbclli.Tcrraautem vn-dcexierantHoîfatftpertinetadHammenburgenfemParochiâ,amp;eftterræt Wa-tenfi pioxi- girenfts prouincia. Videns ergo Geroldus Epifeopus quia Polabiamp; Obotriti,qui erantin mediocaminiæftuantiSjfoluerentdecimariimfuarumlegitiraa,propo-

C. fuitàfuisrcquirereïîmilia.Communicatoergoconfilio AdolfiComitis,indomi-tosHoîzatorum animos,exhortatorijs per literas verbis tentareftuduit.AdEccIe-Marcradtu. fiam ergo Burnhoucde.qua? aho nomine Zuentiueld dicitur, vbi habitabat Mar-cradus ifenior terræ,amp;: fccundus poft Comitcm,amp; caetera virtus Holzatorura, mi-Ce- ftcliterasinhuncmodum.Geroldus,Deigratia Lubicenfis EcclefiaeEpifcopus,v-rtidiadHei niuerfis ciuibus ad Ecclefiam Burnhouede pertinentibus, falutem amp;debitam di-Icdionem.Quoniamper Dcivoluntatem Ecclefiaftica mihi diipenfatio crédita eft, amp;nbsp;diuina Icgatione ad vos fungor, necefle eft vt à bonis ad meliora vos perdu-cere ftudcam,amp;ab his,qua: funt faluti animarum veftrarum contraria,vos abftra-heretotisnilibuselaborem. Deo fiquidemgratiasago, quodmulrarum invobis parent virtutum infignia,qubd videlicet hofpitalitati, amp;: alijs mifericordiae operi-buspropterDeuminfiftitis ,quódin verbo Deipromptiffimi amp;:in conftruendis Ecclefijsfolliciti eftis, in legitimis quoq5,vt Deo placitum eft,caftä ducitis vitam, quæ omnia tarnen obferuata nil proderunt,fi caetera mandata negligitis, quia fic-veterii Te- utfctiptum cft :Qui in vuo offcndit, omuium tcus cft. Dci cnim præceptum eft, 4°

I^^cimascx omnibusdabismihi,vtbenefittibi,amp;longoviuastcmpore,cuiobe-dierunt Patriarchæ, Abraham fcilicer, Ifaac Iacob, amp;nbsp;omnes qui fecundû fidem

fadifunt fiiij Abrahæ, perquodlaudem etiamamp; præmiaærerna confecuti funt. A poftoli quoqj amp;nbsp;apoftolici viri, hoc ipfum ex ore Dei mandauerunt, amp;nbsp;fub ana-thematis vinculo pofteris feruandum tradiderunt. Cûmergo Dei omnipotentis proculdubiohocconfteteflepræceptum, amp;fandorû patrum fitautoritatefirma-tum,nobis id incumbit negocij, vt quod veftræ faluti deeft, noftro in vobis opère per Dei gratiamfuppleatur. Monemusergo amp;obfecramus omnesvosin Domi-nOjVtmihijCui paterna in vos cura commifla eft,animo voleniiquafi fîlijobedien-tizacquiefeatisdécimas,proutDeusinftitnit,amp; Apoftolica Banno firmauit yo au toritas, ad ampliandum Dei cultum, amp;ad gerendum pauperum curam Eccle-ftædetis,neftDeo,quæipfidebentur,fubtraxcritis,amp;fubftantiâfimulamp;anim3m ininteritum mittatisætcrnum. Valete. Hisauditistumultuofagensinfremuit.di-xeruntq; fehuicconditioni feruilinunquam collafubmifluros,per quam omne penè Chrifticolarum genus Pontificum prefluræ fubiaccat. Prætcrea hoc adiece-runt, non

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

runt, non multum aberrantes à veritate, quod omnes pene décima: in luxus fecu-larium ceirerint.QuamobremEpifcopus verbum hoc retulit ad Ducê. At ille prx- Henriet L, cepitfubobtentu gratia:fuæ, omnibus Holzatenfibus de terra V/agirenii, vt fol-lièrent Epifeopo décimas cum omni integritate, ficut faciunt in terra Polaborum,

amp; Obotritorum,qua: recentius inculta: funt,amp; ampliori puKantur formidine belli. Adhoeprxeeptum Holzatiobftinatisanimisdixerunt,nunquamfedaturos décimas,quas patres fui no dediflent, malle fe potius fuccenfis ædibus proprijs egre- infhtutum di cerram,quam tantx feruitutis iugum fubire. Præterea pontificem cum Comité

omni aducnarum genere, quod decimarum foluit légitima, intcrficerc cogita-bant,amp;terrainflammata,transfugereinterramDanorum.Sedprauarummoli-mina return,Ducisnoftri,regisqsDanorum pra:pedieruntinnouatafoedera.Lau-datum au tern fuit, ne quis transfugam alterius reciperet. QuaproptcrHolzaten-fesneceflitatcconftriéli,præienteDuce cumPontifice tale pactum inierunt, vt ^bertetti-facerent augmentationem decimarum,amp;foluerent demanfofex modiosfiligi-nis, amp;nbsp;oftoauenXjillius inquam modij,qui vulgo dicitur Hemmethe.Et ne fucce-dentium forte Pontificuminnouataspaterenturangarias,rogauerunt,hoc Ducis at^PontificisfigilIoconfirmari.Cumqjnotarij iuxta moremcuria:,marcamre-quirerentaurijgensindoôtarefilijtjamp;negociummanlîtimperfeâû.Eidemquoqi negocio,commodis Eccleiia: magnified profuturo, magnum attulit impedimen-

»0 tum,amp;veloxepifcopi tranfitùs,amp;bellorumimminensdiratempeftas.

CAPVTXCIII.

Prtbtz^lam

'pilijenimNicloti,Pribizlauusatq5''^ertizlauus,noncontentiterraKycinorum

amp;Circipanorû,afpirabantadtacquirendam terram Obotritorû,quam Dux rebte.inoKü. cisabftuleratiurebelli. Quoruminfidijsrecognitis GuncelinusdeZuerin,pra:-fedus terrx Obotntorum,intimauit Duci. At ille pofuiteosrurfusinindignatio- cunteb-nemamp;iram,amp;venitcum exercitugraui interram Slauorum hyemali tempore.

Porto illi confederant in vtbe’'Çi7urle,amp; munierunt caftrum contra obfidionis im- exfedttto

30 petum.Etprxmifit Dux Guncelinum amp;fortiflîmumquenq5,vtpræoccuparent obfidionem,ncfortèelaberenturSIaui.!pfeverôquantocyusfecutuseftcumreIi-quoexcrcitu.Etobfeflaeftmunitio.in qua fuit'VZertizlauus,filiusNicloti,amp;raul- quot;^ertißaae tinobilium,infuper vulgus promifcuummulturnvalde. AtPribizlauusfeniorna-

tUjCumnumeroequitum tranfierat inabditanemoru, pereuflurusdeinfidijsin- PribizSai cautos.EtgauifuseftDuxgaudto,eoquôdSIauiobfirmatisanimis expedauerunt cuminmunitione,amp;prxbitafitei facultasobtmcndicos.Etdixitad iuniorcs de HenriewL. cxercitu,quospra:liandiRultacupidoincitabathoftcprouocare, amp;nbsp;fufeitare ba-tIialias:Quare,quodfupcru3Cuumeft,acccditisadportasvrbis,amp;:ftruitispericula vobifmetipfis?Fruftratorijfunthuiufcemodicongrefltis,atqjruinofi.QtHnpotius

40 confiftitcin tabcrnaculis veftris*, 64 habereeuftodiam obfidionis,nequis elaba- »p.vnjç„5 tur. N O ftri veto ftudij eri t, per Dei gratiam, vt fine tumultu Ô4 fine flrage vrbe po- poflîtis ia-tiamini.Etftatimprçcepit ex abiindantinemore ligna conduciô4aptari bellica in-Ilrumenta,qualia videratfadaCrimma:fiuc Mediolani. Fecitqj machinas effica- «ium. ciffimas, vnam tabulatis compadam ad perfringendos muros, alteram veto quæ excelfiorerat,Ô4in turris modum creda.fupercxaltauitcaftro, ad dirigendas fagit-tas,amp;ad abigendos eos qui ftabat in propugnaculis. A dieenim qua ereda eft hçc fabrica, nemo Slauorum aufus eft proferre caput.autapparerede propugnaculis.

Ipfotempore Wertizlauusgrauiter vulneratuseft defagitta.Quadaveródieper-latum eft ad Ducem, quod Pribiziauuscum turma equitum apparuerit non longe faHCtatiM, jo àcaftris.AdquemrequirendumtranfmifitAdolfumComitem,cumeledaiuue- ^doifwc, num manu, qui tota die paludcs 64 nemoraoberrantes neminem inuenerunt,de-lufiadudore,quimaiorem hofti qnàm noftratibus fauorcm accommodauerat.

PrçccperatautemDux pabul3toribus,nequoquamexirenteodie,nefortèinho- Hoißtttfa-fterainciderent.AtHolzatorumquidâ,vtluntceruicofi,noncuraueruntdeman- d

lt;iôtü,Ô4egreflî funt ad frumentandum, 64 fuperueniens Pribizlauus, 64 irruens fu-

G iij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

7^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

per incautos,proftrauit ex eis ad centum viros,reliqui fugerunt in caftra.Quaprm pterDuxiraacriterinftimulatuSjferuentiusvrgetohfidionemJamqsmunimcn* '^ertiz.Uoi ta clauftri cœperunt trcpidare minaci ruina amp;nbsp;fufToflionibus dilabi.Tune Wertiz-^^eJitincL ^^uusomnifpemelioridepofita, accepto condudu, venitincaltraadComitem ftra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adolfum, vt acciperct ab eo confilium. Cui refpondet Comes : Sera quidem me-

confultatioeft,quandoçgerdefperatuseft.Periculanuncimminentiajde-buerantanteafuifle præuila.QuiSjquæiô,tibiconfîliumdedit,vtobfidionisperi-culumincurreres’Magnæ fuitarnentiæ,ponere in neruopedem,vbi non fit diuer-ticulum, vel vlla euafionis molitio. Nil ergo reftat nifi dedino. Si quod poteft eße falutis compendium,foladeditioneapprchendendum video. Et ait Wertizlauus; lo Fac pro nobis verbum apud Ducem,vt fine pcriculo vitçamp;membrorum damno. Intercede adnuttamurdcditioni.Tuncpctrcxit ComesadDuccm,amp;alloquenseos,inqui-frohofte. buspendebantconfilia,manifeftauiteisnegocium.AtillidcguftataPrincipisvo-

luntate dederunt manus, vt quicunqj Slauorum dedißet fein poteftarem Ducis, membrisamp; vita potirctur,ea tarnen conditionc,vtamp; Pribiziauus ab armis difce-Deducit eu dcrct.Tuüc condudu clariflimi Comitis exicrunt de munitiohe Wertiziauus ,amp; fidede/^equot;! omncs nobilcsSlauorum, amp;nbsp;vencrutad pcdcs Ducis vniufcuiufqjciifis fupcr vct-Dantcdfti- ticem fuum.EcfufcepiteosDuXjamp;recluficincuftodia.PrçcepitergoDuXjVtqui-Danorum' captiui haberentur incaftro,potirenturlibertate : exijedeillis

muIcitudoniaxima,imprecantesDucifortiflïmobona,profuimetereptione.Por- io ’■°vulgusignobilefecicferuari,amp;pra:pofuiteisLubemarumquendam

° ‘ vctcranü.fratrcm Nicloti, vc præelî'et terrx amp;nbsp;fcnciret ea qua: fubieda funt. Wer-tizlauum vcröSlauorum regulumduxit fecumBtunfwich.amp;aftrinxiceumma-''Brunjui^ “æis ferreiSjCçtcros veto difpcrciuit pctcuftodiaSjquoufq) foluereiit noußfimum g“'»- quadrantem.Hisita geftishumiliatç funtviresSlauorum,vtrecognofcerenr,quia Pribtz.i.iut Leofortißimus bcßiarumadnullius pauecoccurfum. Pribizlauus ergo, qui erat “gu de fa- fenior natu,amp; acris ingenij,cupiens fratri captiuo fubuenirejcœpit per nunciorura manusateentare Principisanimum,amp;rogareeaquæpacisfunt.Cumqj Dux re-quircretobfides,vt firma eßet fponfionum fides,ait PribizIauus:Quidopuscrt Do mino meo,vt à feruo fuo requirat obfides ? Nonne fratrem meum ,amp; omnesnobi- 30 lioresSIauixretinetincußodia.’teneat eoslocoobfidum,abutatureis vrlibuerit,fi ternerauerimusfponfionum fidem.Dumbçcperinternunciosagercntur,amp;dare-tur Pribiziauo fpes melioru,aliquantulum temporis fluxerat fine bello, fuitqj pax in Slauia à Martio menfe vfq; in Calendas Februarij fequêtis anni, amp;nbsp;omnia caßra Ducis erant illæfa,videlicet Malacbou,Cufcin,Zuetin,Howe,Mikilinburg.

C A P V T xcirii.

Morbue Ce- nbsp;nbsp;nbsp;Odern anno Dominus Geroldus,LubicenfisEpifcopus,poflceIebres Pa/cbç

quot;^ferias cœpit infirmari,amp;decubuitinledoxgritudinis,vfq5in Calendaslulij. 40 Orauitqj Dcum,vt dißerrctur fibi vita,quoufq5 dedicaretur oratorium Lubicenfe, amp;nbsp;Clerus recenter adunatusconualefceret in ßatufuo.Necmora,diiiinitusadiu-

Congreßie tus,dilatus cßad modicum. Adijtcrgo Ducero,qui tuncfortêveneratStadlien.in ^uartu^ct olt;^curfum Archiepifcopi,amp;contulitcum eodecommodis Lubicenfîs Ecclefia-, -drehefif. Cuiusverbisille condcledatus,monuitvtquantocyusrcdiretLubeke,paraturus câ quaï dedication! opportuna erant. Et rogauit Dux Archiepifeopum, vt occur-. jP.côfum- reretiecumadfconfirmationemoßicij.Cuiuspetitioniacquiefcensaggreß'uscß nwtioiicm. Wagirenfemterramjamp;intranfitudedicauitFalderenfcm Ecclefiam.quam fanâ:æmemoriçVicelinusAldenburgenfisEpifcopusamp;fundafieamp;poflediÜedi-nofcitur.Etfecit Archiepifeopus præpofitoamp;fratribusillicdegentibusbonamul jo

Paidert, no- ta.Præccpitqj Vtlocusillcdccætero vocareturnouü monaßeriu. Anteaenim fal-menmuta- derafiuc Wippenthorp vocabatur. Fuittploci illiusprajpofitus Hcrmannus,qui olimetiamLubekefubBarbarica tempeßate multos pertuleratlabores,fociatus in prædicationeEuangelij DominoLudolfoSegenbergenfipr£Epofito,amp;Bruno-cep. niAldenburgenfiPresbytero.HicergoHermannusfucceßeratinprocurationem mona-

LIBERI.

monaIlcrij noui,vcncrabili viro Epponi,cuius fanditas inßgnis,ab omnibus fern* pcrcumpietaterecolêda.lampridemfœlicem accepcratconfummationem Ca-lend.Maij. Perfeda ergo, vtanteadixi, dedications nouimonafterij,tranfjjt Do* minus Archiepifcopus Segeberg,amp; illic vfus cft diuerforio Comitis Adolfi. Poft • sigebcrga. quamautem venit Lubeke,fufcepit sum Dux amp;nbsp;Epilcopus cum magna gloria, amp;nbsp;aggreffi lunt opusiledicationis,amp; obtulcrunt finguli voluntaria cordis fui, Henricus Dux,GeroldusEpifcopus,amp;: Adolphus Comes, dederuntqs prædiaamp;reditus . amp;dccimationesinfubftdiaCleri.Commonitusautem Archiepilcopusjvcnouum monafterium darec Lubicenli Epifcopo,non acquieuit.His rite peradis, reuerfus

Î0 cftArcIiiepifcopus in locum fuum. Dux vcrö ordmatis rebus in Saxonia,profeótus Henncmù cftinBauariara,vtfcdarettumultuantesgt;amp;facerctiudiciuminiuriâpaticntibus.

CAPVT XCV.

1 Nterim fentiens Gcroldus venerabilis Epifcopus dilatos ad tempus dolores rur- cenidu» ■*^fusincaleIcere,ftatuitvifitareomnesEcclefi3S fuxdiœcefis.à nullopetensftipe, infjiictt ec-necuieffeconcrofus.Patetnamergo gerenslolicitudinem,filijs fuis abundanter crogauit moni ta falutis,errantes corrigens,amp; difcordes com pacans, pra bens etia con/irmation!sgratiam,Gcubineceircfuiflct.ForumcciamPluncnfc,quodfingu- ‘ y^etat^pe-lisdiebusDominicisfrcquentabaturà Slauis,amp; à Saxonibus,in verbo Domini rih f,r»M prohibuit,eoquodpopulusChriftianus,defertocultuEcclefi£Eamp;mift'arumfolen-nijSjtnercationibus tantum opcram daret. Hane ergo permaximam idololatriam prætcrmultorum opinionem,animi conftantiadeftruxit, præcipiens fubanathe-matisdiftriäione,nc quis de cæterofufcitaret ruinas eins.Et conueneruntpopuli de ca’teroadEcclefias,audire verbum Dcijamp;intereflcfacrismyfterijs.PctIuftrata ergo omni Parochiafua, Dominus Epifcopus nouiflîmè venit Lucelenbufgcon- Luceien~ folari manêtes illic,expletisqs diuinis myfterijs,quafi perado negocio, viribus cor-pohscœpitrepentedeftituirPerlatusqjBozouemultisdiebusledodecubuit.Nû- roUi. quam tarnen miflarum folennijs vfqj ad diem obitus fui defuit. Fateor non memi-

3° nifle,mevidifte virum magisexercitatumindiuinoofficio,frequentiorem inPfal-modiaamp; vigilia matutina, benigniore Clero, quem nee verbo paflus eft à quoqua moleftari.Hicquandam perfonam laicalem,clericum calumniantem, fecit acer-rimeplagari,danscatcrisexemplum, vtdifcerent non blafphemare. Audita ergo boni paftoris ægritudine,veneruntad eum venerabiles viri, Odo Lubicenfis Ec-clefiæDecanus,amp; Ludolfus prçpofitus Segebergenfiscum fratribus vtriufq; con-grcgationis.Qmcùmleôto ægrotantisappofiti optarentei dilationem vitæ,ipfe refponditiQuid precaminiroihi,fratres,quod inutile eft ?Quantumcunqjviuam, mors femper reftat.Iam nunc vtiq, fiat, quod quandoqj futurü eft. Melius eft eui- ad • ciffcjquod effugere nemini licitum eft. O libertatem fpiritus pauore mortis imper- ni»rtem fa.

40 territam.Interloquendum autemdedit nobis ledionem de Pfalmo.Lætatus fum ’^'*^**' inhisquædidafunt mihi, in domü Dominiibimus. Interrogatusanobisquaspa-teretur moleftias nullos le torfionum dolores len tire profclTus eft, fed ramen de-feduviriumprçgrauari.Verùmcùmfratresconfummationisfinemimminerevi-derent,impcnderunteifacræ vndionis officiûjficqjfacramentisfalutaribuscorn-munitus,illuccfcentedie,cum tenebrisnodis corruptibilccarnis farcinamdepo- dt, fuit.Corpuscius Lubekeperlatum à Clero amp;ciuibus,*traditum eft fepukuræin stpubura.

medio Bafilicæ,quam ipfe fundauit. E t vacauit fedes Lubicenfis vfqj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* P.hone-

inCalendasFebrua.eoquôdDuxabcflet,amp;ex- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

pedarctureiusfententia.

G iiij

So

HELMOLDI, PRESBY-

TERI BVZO VIENSIS,

CHRONIC. SLAVORVM liber II.

^riifatio operüfii^uentû.

,nh,- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TER defcriptores hirtoriarLim rari inueniutur, qai rebus

geftis delcriptionis fidemincegrafoluant.Sane dilpariliaho

X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftudia^plerunq; corrupto fonte nafcentia, in ipfa nar-

fofittonum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rationisfuperficieftatim dinolci pofluntjdum videlicetfuc-

crefcens in corde hominis veluti (uperfluitas quæda humorû_, indebi-tus amor hue odiii defleólitnarrationisimpetUjderelido veritatistra-mite Jn dextcra hue in hniflram.Multi enim aucupantes fauorem ho-minûjpalliaueruntfeamicitiæ fidaquadam fuperficie,amp; propter am-bitionem honoris feu cuiuflibet emolumentflocuti funt placentia ho-minibus,afcribentes dignaindignis,laudc quibus non debebaturlaus, benediólionem quibus no erat benedidio. Quo contraalijodiocon-citati minus pepercerunt obloquijs,quçrentes locû ca-lumnijs,amp; quos manu nequibant acrius lingua mfedâtes. Tales profedbfunt, qui po-nunt luce tenebras, amp;dicunt nodem diem. Sednecaliquandodefue-runt inter Icriptores,qui propter damna rerum amp;nbsp;cruciatus corporuni impietatesPrincipum publicaretimuerunt.Venialiusauteefi:,verita-- temtacuifieobpufillanimitatefpiritus, amp;nbsp;tempefi;ate,quamob(pem H,flor,ci inanislucrifinxilfemendaciu. In exprimendis ergo adibus hominu, offem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exculpendisfubtilifiimis cælaturis, fincerum femperoportet

efie confiderationis intuitu^qui nec gratia^nec odio, nec p^uore, à ve-ritatisviadeducatur.Q^od quia multæperitiæ eft,imbmaximæfoler-tiæjgubernaculû videlicetfermonis inter hçcfcopulorû impedimenta roexm. inconcufliim dirigere j diuina mihi pietas diligentius eft exoranda, vt quia naue dcfcriptionis aufu quoda improuifo magis quam temerario in altudeduxi.-ipfa opitulante,amp; flatus fecundos dirigentc, perducere merearad littus debitæ confummationis. Alioquin ob diflîcultatêin-grauefeentiu caularum,ôcdeprauatos mores principû,facile perturba-bor à timoré hominû.Magnç aût confolationis eft firmamentû omnh buj; veritati innitentibus,quia veritas,etfi nonnunqua impijs odiu pa-riatjpfa tamenin Ie inconcufla permanens,non oflenditur,ficut ægris oculis odiofa lux eft, quod non lucis fed ægritudinis oculoru culpa di-nolcitur. Sedamp;omnis confideransvultum natiuitatisfuæ infpeculo, non Ip'eculo fed fibimetimputabit, fi quid in fe prauum aut diftortum viderit.Sequens ergo opufculum,ficut amp;nbsp;præcedentia, dedico caritati ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veftræ,ô venerabiles Domini amp;nbsp;fratres, prælèntibus honorem, futuris

de rerum noticiafrudu conducere cupiens. Sed amp;nbsp;mihimet Ipero non defuturum quantumlibet emolumenti de orationibus magnorum vi-rorum,qui forte libellum hunc leduri funt,qui poftulationi meæ non negabunt precum fuarum fuffragia.

LIBER II.

C A P V T I.

Ç^Ompofitis ergo rebus in Bauana,Hcnricus Leo gcminoducatuclarus.reuer- HcnricwL, fused in Saxoniam, amp;accerfito Clero Lubicenli dédit eis Pontificcm Domi*

numConradum AbbatemdeReddegeshufen,fratremgermanuni Domini Ge- ciradtu^b foldi Epifcopi, Quod licet Har tv igo Archiepifcopoamp;: omnibus pene Lubicenfi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

busefl'etconcrarium, pratualuit tarnen voluntas Ducis, culrefragari formidolo- ter jue-fumerat.Recepitautemfacrum ordincmpermanusHartvici’Archiepifcopi,in ciuitateStadenfi.Pollebatautemliteratura,facundia,adabilitate,largitate,muleis i:,ufdg^,r.

'° tdeniqjdonisjquibusdignam perfonamfupcruediri décorumeft.Scdpulcram virifuperficiemdcformabatinfanabilis.vtitadicam,impetigo,mobilitas animi, ^cféræquot; amp;facilitasverborum,quznunquam ineodcmpcrlidebat, dilfidens ipfe fecum, nihilexconliliofaciens,incertusin promiflis,exiraneosdiligensfuos faftidiens. Clero,quemintcnellareperitEcclefia,magna feueritateprimum abufuscft,inci- Taßut. piens à primis,qui crant in Lubicenfi Ecclelia, vfqjad nouiflîmos, qui habitabant ruri.Bonaiacerdotum omniafua elledicebat,nonquafifratres,fed vtferuosre- ^r^ga»^ putans.Siquem fratrem forte pulfarecœpiflct, non légitima vocatione, non loci veltemporis congruentia ,fiuecapituli fententiavfus ed,fed ad placitum fuum, quosgrauare voluiller,autfufpendit ab officio, autcliminauit ab Ecclefia.Com-

*0 monitus à Duce, nihil rcmilfius egit, fed alienauit feà Duce, amp;: confœderatus eft Archiepilcopo, quatentis connexis viribus facilius vinccrent omnem refiftentc. Circadiesillos,quoprimumpromotuseftad fumniifaccrdoti, gradum,cùm ad-hucconlideret fecus Archiepifeopum in vrbcHoreborg,quæeftfuperripasAl- radutcum biæ,ininenleFebruario,hoceft, 14.CalendasMartij,ortaedtempeliasmaxima, ventoriimprocella,fulgurum corufcatio,amp; tonitruifragor,qua’ paffim multasæ- Temfeß^. des autincendit aut fubruif.inluper tanta maris exundatiooborta eft, quanta non cftauditaàdiebusantiquis,quæinuoluic omnemterram maritimam Frefiæ, Ha- catadj. delen, amp;nbsp;omriem terram paluftrem Albiæamp; Wirræ,amp; omnium fluminum, quæ^”'quot;* defcendûtinOceanummare,amp;fubmerfafuntmukaminiahonlinum,amp;iumen-

jo torum,quorü non eft numerus.Quantidiuites,quanti potentes vefperc fedebant, ócdclicijsaffluebant, omni timoré malorumfublatOjlédvcniensrepentinacala-mitas inuoluit eos in medijs fludibus?

C A P V T IL

“P Adem die qua maritimac regiones Oceàni, tanta clade peruaftatîE führ,accidie ■^ftragesmagna,in ciuitateSlauorumMikelenburg.Wcrtillauusenim,Nrcioti '^rerttßdtu filiusiunior,quitenebaturin vinculisBrunfwich,mandauir,vt dicitur, Pribizlauo fratri fuo per nuncios, dicens : En ego teneor vinculis atternis inclufus, amp;nbsp;tu negli- fax.

40 genter agis?Euigi!a,amp; enitere atqs viriliter age, amp;nbsp;quod pace non potes, armis extorque. Non recogitas,quôd pater nofterNiclotus,cùmLunenburgiteneretur in NtdotH!. euftodia, neq; prece neqs pecunia redimi potuit. Poftquam autê virtutis inftindu, corripuimus arma,amp;; fecimusincendia amp;nbsp;eXterminia vrbium,nonne dimiflus eft?

Hisauditis,Pribizlauuscollcgit latenterexercitum,amp;:venirimprouifusMekciin- pribiz^Uut burg. Henricus autem de Scathen, præfedus caftri, tune forte defuit, îk populus qui erat in caftro,fuit fine Principe. Accedens ergo Pribizlauus, ait ad viros quie scathen. tant in munitione:Magna,ô viri,tâm mihi quàm genti meæ illata eft violentia, qui cxpulfifumusde terranatiuitatisnoftræ,amp; priuatifumushxreditatepatrûnoftro-rum. Vos quoqjiniuriâ banc cumulaftis, qui inuafiftis termines noftros, amp;nbsp;pollc-jo diftisvrbesamp; vicos,qui nobis debcturhatreditariafucceflîone. Proponimus ergo vobisoptionêvitçSc mortis.Si volueritisaperire nobis munitioné,amp; reddereter-râdebitâ,deduccmus vospacificècum vxoribusamp; filijs,amp; vniuerfafupcllcdili. Si quis Slauorû quippiam abftulerit, eorû quæ ad vos peninêr,cgo in duplo reftituâ. Quod fi nolueritis egredi,immo vrbé hac pertinaciter defendere,iuro vobis, qa fi faueritnobisDeusamp;Vidoria,oês vos occidâinoregladij. Adhçc verba Flâmingi

CHRON. SLÀVORVM

iacula dingcre,amp;vulnera infligcrecœperunt. Slauorum ergo exercitus viris amp;nbsp;^iaibur^ca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potentior,vchementi pugtia ittupitmunitionem, amp;nbsp;occidcruntomnc ma-

fculinum in ea,non reliqucrut de populo aduenarutn vel vnum, vxorcs amp;i. paruu-jioutaten- loscorutnduxeruntin captiuicatem,amp;fuccendcrunt caftrum igne.Pollhæccoo-Gttnceii- ucFteruntfaciem fuamadcaftrüllowe,vt deftruerent illud.Porro Gunzelinus, fatelles Ducis,amp; præfcdus terrae Obotritorum,audiens per cxploratorum manus cxifle SlauoSjpraeieratcum paucis militibus llowe,vt fieret vrbi praefidio. Vaftata ergo MickelenburgjPribizlauusanteceffitexercitumcutnfortifiiniiSjVtpraeoc-cuparetobfidionem ne quis forte effugeret. Quod audiens Guncelinus dixit ad fuos, Exeamus vclociteramp;pugnengt;us cum eo, priufquain reliquus veniat cxerci- w tus.Lafli enim funtdepugnaamp; ftrage,quam commiferun? hodie. Et refponderüt

• ' ei fideles fui:Non efl: nobis cautum egrcdi,ftatim enim vt exicnmus,SIaui qui fuot intra vrbem banc, amp;nbsp;videnturftare nobifcum, claudent portas vrbis poft nos,amp;:

noserimuscxclufi, vrbsqjccdet in manus Slauorum. Et difplicuit verbumhocin oculis Guncelini,amp;: virorum eius. Conuocans ergo T eutonicos omnes, qui erant invrbe,dixitadeosinaudientiaSlauorum,quifuerantinvrbe,amp;:dequibusfuera£ siuni iioui- traditionistimor;Relatumeftmihi,quód Slaui,quinobifcum funtintraportasvr« biSjiurauerunt Pribizlauo.vt tradant amp;nbsp;nos amp;nbsp;vrbê. Audite ergo o viri compatrio-tæ,qui deftinati eftis in mortem amp;nbsp;exterminium,ftanm vt vidcritis perfidiam, ob-ijcice vos portis, mittite igne in raœnia vrbis, amp;: exuritc perfides hos cum f mu-lieribus amp;nbsp;paruulis. Moriantur vna nobifcum, nee fiat aliquis ex eis fuperftes, vt nonglorienturdeinteritunoftro.Hisaudicis,extetriti funtanimi Slauorum,nee aufifuntaggrediquxanimoconceperant. Vefpercautemfado,venirvniuer/us exercitus Slauorumante caftrumllowc,amp;al'ocutuscft PribizIauusSlauos,qui puiares ad crantin ca :Notum eftomnibusvoDis,quancxcalatnitatcs amp;nbsp;prefluræapprehcfl* defcihoné. fterint gentem noftram', propter violentamDucis potentiam, quam cxercuit in

nos, amp;nbsp;tulitnobis haereditatem patrum noftrorum, amp;nbsp;collocauit in omnibus terminis ciusaduenas/cilicet Flamingos, amp;i. Hollandos,Saxones amp;nbsp;Wcftphalos,atq-, nationesdiuerfas.Hanciniuriam zelatuscft pater meus vlq^ad mortem, frater meusobhocipfumvinculis aetcrnisteneturinclufus,amp;:nemo rcmaniit quicogi- 3° tetbonum gentinoftræ autvelit fufcitareruinaseius,nifi egofolus. Reuertimini ergo ad cor o viri reliquiarum Slauicigcneris,amp;: refumiteaudaciam, amp;nbsp;traditemi-lii vrbem hanc,amp; virosqui in i u ft ê occupauerunt eam,vt vlcifcar in eos, ficut virus fumincos quiinuaferant Mikilenburg. Etcœpiteos commonere fuper promif-fo. At illinegauerunt, timoré perterri ci. Sccefterunt ergo Slauilohgius«à caftro,co soiuitobfi quódingrueretnox,amp;caftrametandacftent.AduertentesautemSlauiquiaGun-dionem iio~ cclinus amp;nbsp;qui cum eo funt, viri fortes funt amp;nbsp;bellicofi, nee pofte munitionem capi menfem. ßj^e maxima ftrage,primo diluculo reccftcruntab obfidione,amp;reuerfi funtadlo-

ca fua. Guncelinus ergo veluti torris erutus ab igne,relida llowe, amp;nbsp;collocata illic suerinumà militum cuftodia,tranfijtZuctin,amp;lætati funt habitatorcsvfbisdcinfpctatoad- 40 Gnncehno ucutucius. Auditumcoim fueratpridie, quodinterfedusfuiftetiple,amp;: viticius pariter.

C A P V T III.

QVinto ergo die,poftquampereuffa eft MikilinburgjdefcenditBcrnovcnera-bilis Epifcopus cum paucis clericis de Zuerin, tumulare interfedos, geftans in collo fuofacerdotaliaindumenta,inquibusoffcrrc mos eft.Etfigens altareia medio interfedorum,obtulit pro eis hoftiam falutarem Domino Deo, cum ludu

amp;trcmore.Quoiamfacrificium pcragente,furrexeruntSlauidcinfidijs,vtpcrcu-RiehArJiM terent Pontificem,amp; qui cum eo erant.Sedceleriter miftus à Deo,fuperuenitqui- jo RcichardusdeSaltwedelecummilitia.HicauditoquiaGuncelinusobfcftus cftetllowe,egreftusfuitadauxiliumipfiu$,amp;irerfaciens,cafu fuperuenit Miki-linburgjCiim Pontifex cum fuis iam in mortis effet articulo.Cuiusaduentu cerdd Slauifugerunt,amp;faIuatusEpifcopus,peregitopuspietatis,amp;tumulauitdeinrer-fedis ad feptuaginta corpora amp;pofthçc rcuerfus eft Zuerin.Poft non multum vc-ió tem-

LIBER II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85

tótempusPribïzlauuscoIleóIarurfumSlauórümanUjVenitMalacoweamp;Cufcin, allocutus eft habitatores vrbis,dicens:Scio quidem vos effe viros fortes amp;nbsp;nobi-les,amp; obfecundantesimperiomagni Ducis Domini veftri. Voloergo perftiadcre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'

Vobis quæ funt vtilia.Redditc mihi caftrû,quod olim fuît patris mei, amp;nbsp;mihi nunc ^æreditaria fucceflîonc debctur,amp; ego exhiberi vobis faciam condudum, vfq; ad ripas Albiç:Si quis eorum,qua: ad vos pertinent,quicquam violenter attigerit,ego în duplo reftituifaciam. Q^ód fi banc conditionemoptimam,inutilemiudicaiie-ritis, oportebit me rurfum experiri fortunam raeam, amp;nbsp;congredi vobifeum. Me-nientotequidcontigerithabitantibus Mekelenbiirg,quifprcueruntconditiones

° pacis,amp; prouocauerunt me in fuimer damnum.Tune milites euftodes prçfidij vi- Cufctnt de-dentesnon eflclocumpugnæ;eoquôdhoftesmulti,auxiliarij veto cfientpauci, impetraucruntcondudum extra terminosSlauix,amp;Pribizlauusreccpitcafttu.

C A P V T 1111.

A VdicnsergoHcnricusLcoDiix,labefadatiresinSlanîa,COôtriftatuseftani- Henricmt. ^mo, amp;nbsp;mifit interim robur militum Zuerin, ad euftodiendum cam. Et præcc-

pit Adolfo Comiti Sd. maioribus de Holzatia,vt tranfirent Ilowc, eflent tutamé ^^daifm c. caftri. Poft hæccongregauitcxcrcitum grandem, amp;nbsp;vocauit cognatùm fuum A.-delbertum,MarchionemorientalisSlauiæ,amp;omnesfortilfimostotiusSaxoniar, inauxilium,vtredderet Slauismalum quod fecerant.Sed amp;nbsp;Waldemarum re-getn Danorum adduxitcum naualiexercitu,vtvexareteos terramariq5. Et oc- ru^R.Dan. currit Adolfus ComesDucicum omni Nordalbingorum populoiuxta Malaco-

Duxvero vbi tranfijtAlbiam,amp;attigitterminosSlauorü,fecit Wcrtizlauum '^ertnJai Principem Slauorum fufpendio interficiprope vrbem Malacowe,eoquöd pef-fundaueriteum frater eiusPribizlauuSjamp;prxuaricatusfueritpromilTiones pacis, quas padus fuerat. Et præccpit Dux Adolfo Comiti per nunciu.m, dicens : Surge cum Holzatis amp;nbsp;Sturmarijs amp;nbsp;cum omni populo qui tecum eft, amp;nbsp;pratcedite Du-cemvfqjinlocumquidiciturViruchnc.IdemfaduruseftGuncelinusprxfedus cunceii.

5° terræObotritorum,amp;ReinoldusComesThetmarfi£c,amp;Chriftianus Comes de Aldenburg,qux eft in A merland,terra Frefonum, hi omnes prarccdent te cum ar- com dk-matorum numero, qui ad ipfos pertinent. Tunc abijt Adolfus Comes cum cæte-i‘isnobilibus,quifecumdeputatifuerantiuxraimperiumDucis,amp; vencruntinlo- comes oi-cum quidiciturtViruchne,amp;diftatab vrbeDimin fere duobfis miliaribus, amp;nbsp;mctatifuntilliccaftra. PorroDux amp;cæteri Principes moratifunt in loco qui di- „c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

citur t Malacowc, fecuturus poft aliquot dies cum reliquo exercitu,cum vereda- Demin ofp. rijsferentibusvidualia,quaecxercitui fufficercntcopiose. Vniuerfus veto Slauo-rum exercitus conlederat in vrbe Dimin, fuerun tqj Principes corum Kazemarus amp;nbsp;Bugezlauus,duces Pomeranorum,amp; cum bis Pribizlauus autor rebellionis, mi-

40 feruntq;nuncioSadComitem,volentes per eum admittîadconditionespacis, rant^ficti . promiferunttriamilliaMarcarum.Rurfumaliosmittentes,promiferutduo mil-lia. Et difplicuit verbum hoc Comiti Adolfo, amp;nbsp;dixit ad fuos: Quid vobis videtu r, tereeßso pe-0 viri fapientes.? Qui hen promiferunt tria millia Marcarum, nunc offerunt duo millia. Verbum iftud non eft qua: tens pacem, led adducens bellum. Miferunt ergo Slauinodu fpeculatoresincaftraf explorareftatumexercitus. Aldenburgea fes verb Slauifuerant cum Adolfo Comité,fed infidiosèinamquçcunqjgerebaii- ^'^°s7autrùm turincxercitu,remandaueruntboftibus,permanusexploratorum,Dixcrunter- ^ldcburg^ go Adolfo Comiti,Marchradus fenior terras Holzatorum,amp; eseteri qui intellexe-rant verbum abfeonditum: Auditu certiftimo comperimus, quodboftes ooftri ßgaesfM.

Jo præparent fe ad bellum. Porro noftrates fegnius agunt, nec in vigilijs, nec in cuftodijs debitam exhibent diligentiam. Adhibe ergo cautionem populo , co quod Dux bene præfumat de te. Et dilfimulauit Comes, catterique nobilqs amp;nbsp;^doifmmet dixeruntzPax amp;nbsp;fecuritas, emortua eft enim virtus Slauorum.Dcfccit erco in cxercicu cultodia. Moram autem faciente Duce,acfecerunr cxercicui aliroen-t3,amp; deftinaii func pucri,quidcberentireadexercitumDucisproptervilt;ftualia

afferenda.Quibus primo diluculo iter aggrelïïs,eccc in afcenfu cliui apparuerunt cunei Slauorum cum populo innumerabili,tam equitum quam pcditpm.Quibus vifis,retorferc pedem pueri, amp;nbsp;clamore valido dormientem fufeitauere cxercitu. Alioquin omnesmortemfomnocopulaflent. Tuneviri illuftresatqjmilitates A-yerfurfemt dolfus atqjRciuoldus cum pauciflimis Holzatenfium atq; Thetmarfienfium, qui rimhaße. fottè fomno cxciti maturius accurrcrant,excepcrunt holles indefcenfu cliui,SC contritaeft prima acies Slauorum ab eis,amp;pcrcuftcrunteos vfqs adinteriorafta-gnhQuoseueftigio fubfecuta fecunda Slauorum acies operuitinftar montium,amp;: c^d/tétait pereufli funt Adolfus Comcs,amp; Comes Reinoldus, Sc fortiffimi quiq; ceciderut. Ä«»lt;,4Ä.c. EtobtinucrutSlauicaftraSaxonum,amp;diripueruntprxdascaftrorû.Porrô Gun-cclinusamp;ChriftianuSjamp;cumeisampliusquàm trecentimilitesconglobatiinv-nû, continebant fe in latere pugnx,ignorantes quid agerent. Formidolofum quip-pc crat congredi cum tanto bofte, omnibusfcilicct focijsaut interfedisautin fu-gamdificdis.Acciditergo vtcuneus quidam Slauorum veniretadtabernaculum quoddam, vbi multi erant armigeri amp;nbsp;cqui plures. Quibus expugnandis cum va-lcntiusinftarent,armigeri clamaucrünt ad Dominos fuos, quorum globus fuite imfiarattd vjcinotQuid ftatis ô fortilfimi milites.?amp; quare no fuccurritis feruis veftris ? Rem fi’êm^aierë ^^qjturpiflïmamagitis.Quiconcitaticlamoreferuorumfuoruminfilieröt inho-fundant. ftes,amp;quaficxcofurorepugnanteSjlibcraueruntpuerosfuos.Dcindecaftrisfor-tiusimmerfijdifficile didueft,quantosidusdederint,vclquantasftrages hominti

fecerint, donee viâriccsillasSlauorumacicsdifijccrent.amp;rcciperentcaftraqux pcrdiderant.Dcniqj mifcuitDeusSlauisfpiriiumvcrriginis,amp;cccidcruntdema-nibusoptimorummilitum.EtaudieruntSaxones,quierantinlatibulis,amp;egrefli funt,amp; refumpta audacia fortitcr infufi funt hoftibus, amp;nbsp;pereuflerunteosattritio-ne magna nimisjamp;rcpletiiseft campus illeaceruismortuorum.EtvcnitDuxfefti-Hnriem L. nautcr, v( ficfct fuis prxfidio, amp;nbsp;vidi t ruinam, quæ fada eft in populo fuo, amp;nbsp;quia

f nbsp;nbsp;eft Comcs Adolfus, SiC fortiflimi qui^,amp; refolutus eft in lacrymas mub

Totttr. tas.Sed dolorem eius mitigauitcopiofior vidoria, amp;cxdes Slauorum maxima, ^dtifitada qui ad duo milliaamp;quingcntosconnumeratifunt.Prxcepit ergo Dux,corpus A-Mer d^cHit dolfiComids concidifruftatim amp;aflum condiri opere pigmentarij, quopoflet ID'^pltrijs. circumferri amp;tpatrisinferrimonumentis.Etimpletumeft vaticiniumquodcc-cinit pridiequàmpaterctur,fçpiffimcreiteransvcrfum,Ignemcexaminaftiamp;non eftinucntainmeiniquitas.Slauiergo,quieffugcrantmanusgladij,vcneruntDi-Demtmtm inin,amp;fuccenfo caftro illopotentiffimo,tranfieruntadinteriora]?omcranxreei-turn. onis,rugientcsaracieUucis.dequcntiautcmdievcnitDuxcumexcrcituvniuer-

fo Dimin,amp; repcrit caftrum exuftum,amp;: collocauitibi partem exercitus, vtdepo-nerent vallum amp;nbsp;adæquarent folo,amp; vt eflent prxfidio vulneratis, quibus opusc-ratcura. Ipfeverocum reliquoexercituiuitinoccurfumWaldemariRegis. Ec abicruntfociatamanu,vtdcpopularenturlatitudinemPomcrançregtonis,amp;vc-stoift. nbsp;nbsp;nbsp;nerunt ad locum qui dicitur Stolpe.Illic Kazemarus Sc Bugezlauus iam olim fun- 4®

dauerant Abbatiamin memoriampatrisfui Werti21aui,quiibidemamp;occi(usamp;

* fepultus eft.Illc primus inter Duces Pomeranoru conuerfus eft ad fidem, per ma-frincjfibM nus fandi Ottonis Bauenbergenfis Epifeopi, Sc ipfe fundauitEpifeopatu Vanam, fmumam- amp;admifit cultu Chriftiaux religionis in terram Pomcranorum. Illuccrgoperue-fiexM. nit exercitus Ducis,amp;: non erat qui refiftcret. Slaui cnim Temper vitra progrediea-. Le £cs,diffugiebantàfacieDucis,nufquamaufifubfiftereprxformidine faciei cius.

f totuadHtfi

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T V.

P.recente

vidoria, Sc

impeturafi» TN dicbusillisvenituunciusintcrramSlauorum,quidiccrctDucîtÉcccLcga-’ p a«°omnen * nbsp;nbsp;RegisGrxcixcum multo coraitatu venit Brunlwich,loqui tibi.Adhuncau-

fP.tcrrçPo diendumDuxegrcftuseftSlauiamjOmiflbexercituamp;profperiscxpediiioniscx-ficuTfeit’ peditusfucccffibus.AlioquinproptertComitis mortemimportunam,conuoca-térræ obo- tafortitudine,omneroburSlauorumconfumpfiflet,vfqïinfinem,amp;:feciftettter-

Pomcranorum, focios Obotritorum. Omnis ergo terra Obotritorum amp;ftoi-*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;timxrc-

S;

titnzregiones,qua:pertinent ad regnum Obotritorum,affiduis bellis,tïiaximê verb hoc nouiflîmo bello, totain folitudinem redada eft. Domino fcilicet fa- Ittttdmê re-uenteamp;dextram piiflîmiDucis confortante. SiquæSlauorum extrema:reman- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ferant reliquiae,proptcrannonæpenuriam,amp;agrorumdefolationes,tantainedi3 urnedo”quot; confedifunt, vtcongregatim adPomeranos hue ad Danos confugcrecogeren-tur,quos illi nihil miferantes,Polonis,Sorabis, atqj Boemis vendiderunt. Poftqua

«rgo DuxexiensSlauia, dimifit exercitum, vnumquenqj in fua, corpus Adolphi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ifui

CotnitisperlatumeftMindin,ibjq5fandadeuotioncrcconditum.Cometiam ve-rô tenuitMechtildisviduaeius,cumfiliotenello.Etimmutataeftfacies terræhu- lt;!gt;xer. ius,eô quod iuftitiajamp;r quiesEccle£iarum,fublato bono patrono,penitus infirmata vidcretur. Ipfo enim iuperftite, clero nihil durum,nihil afperum videbatur.Tan-tus eratfide, bonitate, prudentiaatqj confilio, vt vniuerfis vidcretur conftrudus Eiogittm. virtutibus.Hic vnus de bellatoribus Domini,amp; certc non infimus,in funiculo for-tisfuae vtilisinuentus eft, extirpans idololatriæ fupcrftitioncs, amp;nbsp;faciens opus no-ux plantationis, quod frudificct in falutem. Nouiflimè perado boni icineris cur-fu, peruenit ad palmam, portansq; vexilla in caftris Domini, ftetit pro defenfione patrix,amp;fidePrincipum,vfqjad mortem. Rcgatusvtvitxconfuleret fugæcom-pendio,vehementerdeteftatuseft,manibuspugnans amp;nbsp;voce Dominum orans, mortem libenterexcepit,ob virtutisamorcm.Huiusæmulationcinftigatiilluftres viriamp;optimi Ducisbonifatcllites,Guncelinusatqj Bernhardus, quorum vnus cunctU. Zuerin, alter Racesburg præerat : fecerunt amp;nbsp;ipfi opus bonum, in funiculo partis fuse, bcllantes prælia Domini, vt fufeitaretur cultus domus Dei noftri in gentein- dm. ciedulaamp;idololatra.

C A P V T VI.

pRibizIauusergorehellionisautorjpaternxhxreditatisfadasextorris,confi-ftebatapudDuces Pomeranorum KazemarûatqjBuggeflauum,cœpcruntqi

rcxdificarcDimin.Inde frequenterexiensPribizlauus perinfidiaspercutiebatfi- caz^imiru» nesZuerinatqsRacesburg,amp;:tulitc3ptionem multam tam de hominibusquàm

î® deiumentis.CuiusexitumobferuantesGuncelinusatqjBcrnharduSjpugnabant ctmceh- ' amp;ipfideinfidijs,amp; commifla creberrimapugna,fcmpermcliores inuentifunt, »«'• quoufqjperditis fortioribusviris amp;equis,PribizIauus nihiliampoftet moliri.Et dixeruntadeum Kazemarusamp; Buggezlauus:fitibiplacethabitarenobifeû,amp;vti Pribiii.btm diuerforio noftro,caue ne oftèndas oculos virorum Ducis, alioquin propellemus te de finibus noftris. lam dudum enim duxifti nos, vbi f contriti fumus contritio- fumus attti-ne maxima,amp; perdidimus viros amp;nbsp;vrbes meliores.Nec his contentus iteratam fu-pernosinducerevisPrincipisiram?Etcohibituseft Pribizlauusabinlaniafua.Hu nennet x. miliatçergofuntviresSlauorum,nec3ufifuntmutireprçformidineDucis.Etha-buit Dux paeem cum Waldemaro,rcge Danorum,amp; celebraucrunt colloquia ad

40 Egdotaro,fiue Lubikç,pro commodis vtriufqj terræ.Et d,cdit Rex Duci pecuniam magnam,eoquôdpacarentur terminieius pcripfum à vaftationcSlauorum. Et cœpcruntinhabitariomnes infulæmaris,quxadregnum pertinent Danorum, côquôdpiratadefeciftet,amp;:confradx fintnauesprxdonum.Etinierunt padum »tmiti l: Rex amp;nbsp;Dux,vt quafcunqjgenres terra mariq^; fubiugaftent,tributa focialitcr parti-rentur.EtincrcuitDucispoteftasfuperomnes,quifueruntanteeum,amp;fa(âuseft tD.Wittim. Pnncepsprincipumrerræ.Etconculcauitcollarebcllium,amp;effregitmunitiones corum.Et perdidic viros defertores, amp;nbsp;fecit paeem in terra, amp;: xdificauit munitio- '^meeburg. ncsfirmiflîmaSjamp;poftedithæreditatemmultamnimis.Præterbæreditatemenim magnorumprogenitorum,Loth3rijCxfaris,amp;coniugisciusRichcnzen,multo- o(/ede

jo rum^DucumBauarixatqjSaxoniXjacceftcrunteinihilominus multorumPrin- -^ß^-cipûpofleflîoncs.vtfuit Heremânus detWînceburgjSifridus de Hammenburg, ^fit^habet OctodeAfle,amp;ali)quorummentioexcidit.Quiddicamdeampliftimapoteftate CrdamMe Hariwici Archiepifcopi,quideantiquaVdonuraprofapiadeicendit.Nobîleillud caftrumStaden,cumomniattinentiafua,cum Cometiavtriufqjripx, amp;Comctia cem/fafm Lnctmaifciae viuente adhucEpifcopoobtinuit,quxdamquidem hxreditarioiu-

ti

re,quzdam bcncfici'ah. Extenditqs maniim in Frefiam,amp; admouit eiscxercituiBj Si dederunt ei pro fuimct redemptionc,quod poftulati fuiflcnt.

C A P V T VIL

iBMid,aß0. r Ed qnia gloria parit inuidiam,amp; quia nil durabile in rebus humanis, tantam viri □giQrjamzelatifuntoninesprincipesSaxoniac.Illccnimimmenüsdiuitijslocu-plesjclarus viôIorijs,amp;proptergcminumBauariæamp;Saxoni« Principatumfubli-

Aimuitt- mis in gloria fua,omnibus Saxoniæ tam Principibus quàm nobilibus, importabi-lis vifus eft.Scd manus principum, formido Cæfaris continuit, ne conccpta moli- ï® canßir^tit mina transferrent in effeâum. Poftquam autem Cæfar quartam profcdionc pa-

Italiam,amp; opportunitatem tempus adduxit, ftatim inuetcrata confpiratio proccffitinpublicum,amp;fadaeft coniuratio valida omnium contra vnum.Fue-fP^tcEi- runtqsintereosprimi,WichmannusMagdeburgenfistEpi(copus,Hermannus HiIdenfemcnfisEpifcopus. Poft hos fuerunt Principes ij:Ludowicus,prouincialis

Landgrafi- Comes T uringiac, Adelbertus Marchio de Soltwedcle,amp; filij cius, Otto Marchio Camburg, amp;nbsp;fratres eius, Adelbertus Palatinus Comes de Somercsburg. Hos ƒ». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adiuucrunt nobiles ij, Otto de Alle, Wedekindus de Dafcnburg, Chnftianus de

Aldenburg,quæ eft in Amcrland.Supcr hos omnes,prçpotcns ille Rcinoldus Co-chnHiMM lonienfis Archiepifcopus,amp;CancellariusImpcrij,infidiatuseftDuci,faciequidc tci Oldenburg, abfcns amp;iu Italiapofitus, fed totus confilio expugnationi Ducis intentus. Tune

PnncipesquierantinoncntahdaxonUjCum I unngorum principeLodewico, coUnten- obfcdctuntmunitioncm Ducis quaevocatur Aldeflef,amp; feccrötcontraeamma-^Meßeium chlnas multas.PortôChriftianusComcsdc AmcrlaodcollcólaFfcfonum mauu, aififfuin. occupauitBremam,amp;: omnes fines cius, amp;nbsp;fecit motummagnutr) in occidentali chr'iihuno regionc.Videns ergo Dux,quia confurguntvndiq;bella,cocpitcommunirc ciui-oUenburg. tatcs 8)^ caftra, amp;nbsp;poncre euftodias miliiu in locis opportunis. In tempore illo Co-metiam Holfatia:, SturmariXjatqiWagirz adminiftrabat vidua AdolfiComitis cum filioadhuc tenello. Propterconfurgentes autem bellorü motuspofuit Dux niritiuTu. puerotutoremquipr£cefletarmis,HenricumComitemTuringianatum,auun- J®

lt;^u’u*^pucri,virutnfcilicetimpaticntcmocij,amp;totumarmisdcd^tuIn.Commu-J’r///i.4^«f nicatoquoq5fideliumfiioruincófilio,Pribizlauum,PrincipcmSIauorum,qucm multis,vtfupradiduineft,przlijsexpuleratprouincia,3dniifitingratiam,amp; reddidit ei omnem hæreditatem patris fui,terram fcilicet Obotritorum, przter Zuc-rin amp;nbsp;attincntia cius. Etfecit Pribizlauus Duciamp;amiciseiusfecuritatcm fidelita-

tis, nulla deinceps bcllorum tempeftate corrumpendam, ftare fcilicctadmanda-tum ipfiuSjamp; obferuarc oculos amicorum eius abfqj omni offenfione.

C A P V T VIII.

4®

y ne congregauit Dux cxcrcitum grandem,amp; intrauit orientalem Saxonia,vt pugnaretcuminimicisfuis,inmedioterræipfius.Etvideruntquiavcnitcum manu forti,amp; timuerunt occurrere illi.Et fccit plagam magnam in terra hoftili, vaftauit cam incendijs amp;nbsp;depraedationibus Sgt;c peruagatus eft terram, vfqj ad rou-chriflt^nM ros Magdeburg. Deinde conuertit excrcitum in occidentales partes, vt compti-mcrcttumulturaChriftianiComitis,amp;improuifusvcnitBremam,amp;cœpiteam. firnra amp;nbsp;Tunc fugit Chriftianus Comes in abditas Frefiç paludes.Et irrupit Dux Bremam deprzdatus eft earn. Et transfugcrunt ciues eius in paludcs,eo quod peccaflenc aduerfusDuce,amp;iuraflentChriftiano,amp; pofuit cos Dux in profcriptioncm,quo-chrifliuni ufqj intcrucntu Archicpifcopi, mille amp;nbsp;CO amplius Matcis argenti pacemindem- jO P^’ funt.Chriftianus autë Comes poft paucosdies mortuus eft ,amp; fopitafunt mala Hartuicut rcbellioois, eius molimine fufeepta. Graflantib. ergo vfquequaq; ciuilibus bellis, fi^wwicus Archiepifeopusdecrcueratapudfe,declinarctumultumconfurgen-beUum. tis bclli,amp;fedit Hammenburg folitariusamp;t quictus,ftrucl:urisclauftralibus,amp;ca;-sabatutur jgfjjEcclefi«fuzcommodls intentus.Tune Celonienfis Archiepifeopusextend

- nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Princi-

L I B E R IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87

Pfincipum mandauerunt ci per lice ras, vtreuo caret ad cofotnnesprefluras,qui-bus attriuiiret eum Dux : Nüc tandem venifle tempus, quo poffit auxilio principu fccupcrarcftatum honoris fui,patere fibi vrbcm Stachen, amp;nbsp;ereptam Cometiam, IjmanusPrincipuadiuuerit. Hartwicusergo Archicpifcopus mukisexperime»-tisedodus fortunatum femper in praclijs ducem efTe, ambiguam quoqj Principi-bus ineflc fidem, amp;nbsp;fe huiufmodi fponfionibus fæpe delufum, fluótuare cœpi t ani-nao.Prouocabat t eum recuperandi honoris cupido, fed deterrebat eum fæpe co- t D.quidé. pertamobilitas Principum.Hxrebatintcrimfuperficiesamicitiarum,amp;paxfóna-batinverbis. Vcruntamencaftra fuaFriborgamp;Horeborgcommunirecœpit Ar- p'»-chiepifcopus èi congeffit illic apparatum armorum amp;nbsp;efcatum quæ fufficerent in menfes amp;annos.

C A P V T IX.

Irca hos dies, Conradus Lubicenfis Ecclefixepifcopus, morabaturapud Ar- CÓradtu Ltt ^chicpifcopum,amp; pendebat in ipfofumma confili j. E t perlatum eft ad Ducem, quianonfentiret eaquæpacisfunt,fedqua:addeftrudionemDucis,amp;quiaïug-gerit Archiepifcopo, vt tranfeat ad Principes, amp;nbsp;refcindat amicitias quas pepige-ratcumDuce. Volensergo Duxrem certiusnofle, vocauit eum ad colloquium embcmut Ertheneburg. Atillefdeclinans iram potentis,declinauit inFrcfiam velutifun-genslegatione Archicpifcopi.Quemdemumredeuntem, Dux fecundo vocauit. cjumm. Condudu ergo Domini Archiepifcopi,amp;: Domini BernonisMagnipolitani,oc- îD.roalcfu curritDuciapudStathen,auditurusverbü cius.EtconueniteumDuxfuperhis, quæadipfumperlatafuerant,qualiterfcilicetverbismalisderogauerithonorifuo, Ätdederit coniîliûaduerfus eum in malum. Affirmât EpifcopuSjfe nihil horum re-cognofccre.Multis ergo verbis hinc amp;nbsp;inde habitis, cupiens D ux conuulfas ami-citiasrefarcire,amp;Epifcopumiamolim fibidiledum,tenaciuscolligere,cœpitab nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in-

cofamiliariterexigerehominijdebitü,quodfibi iroperiali donatione permiflum rare tn etM infuperioribus oftenfumeft,inhis videlicetSlauorum prouincijs,quasipfe lure belli,inclypeo fuoamp; gladiopofledcrat. Adhuius propofitionisverbum,vir ma-gnanimusrefilijt, dicens : modica effe ftipem Ecclefiæ fuac, nunquam fe huius in-tuitulibcrtatem fuam occupaturum,autcuiuflibet poteftati fubmiflurum.E con-uerfoproponit Dux omnino autlococedcrc,autpropofitis patere. Cumq; fixus nMamr infententiamaneretEpifcopus,pra:cepitDuxobcludieiintroitumParochiæfuç, amp;nbsp;omnesreditus Epifcopalestolli.Poftdifceflum crgoDucis locutus eft Archicpifcopus,ad Conradum Epifcopum:Exiftimo,quöd non fit cautum vobis confi-fterc apud nos, propter fatellites Ducis,in quorum medio fumus. Qi^in potius co-fulitehonorinoftroamp;faluti veftræ,amp;tranfitcadMagdeburgenfcm Archiepifco-pura,amp; principes, vt polfitis euadere manus inimicorum veftrorum. Ego quoq; poftpaucos diesprofequarvos,amp;percgrinaborcum peregrinante.Et fecit iuxta saiumSgt;er.

40 confiliutn Archicpifcopi,amp; tranfijt ad Magdeburgenfem Archiepifcopü, amp;nbsp;man-fitapudeum fermeduobusannis.Indeabiens inFranciam,vifitauitCiftercienfe Rectncfha-Concilium,amp;rcconciliatus eftAlexandro Papaeper manusPapienfis Epifcopi, qui fuitpartiû Alexandri, amp;nbsp;eiedusdefedefua, morabatur in Claraualle. Deditqs ƒ4. Pontificiinmandatis,vtprçbitafibifacultate,autipfeirctad Alexandrum,autLe-gatumdirigeret.Hisltaperadis,reuerfuseftMagdeburg,amp;inuenit ibi Hartwi- «artnicm cumHammenburgenfemArchiepifcopum,namamp;ipfelococcflcratjamp;manfe- ^xuiaTMa runtapudMagdeburgenfem Archiepifcopumdiebusmukis.Veruntamen mili- Murg,. tes Hartwici Archicpifcopi,qui erant in caftris Horeborg amp;nbsp;Friborg, faciebat frequentes excurfus,amp; faciebant incendia amp;nbsp;pratdasin poflelfionibus Ducis. Quam-

jo obre Dux tranlmifla militia, occupauit Friborg amp;nbsp;fregit munimenta eius, amp;nbsp;adz-quauiteam folo, amp;fecit tolli omnes reditus epifcopales, non rcliquit ex eis paruas quot;o reliquias. Soli qui étant in caftro Horeborg, continuerunt fe vfq^ ad reditu Archi- HtrebergA. epifcopi ,eo quod locus effet munitus propter paludofas voragines. Feruebat ante feditionufxuatempcftasperomnemSaxoniam,eontendcntibusfcilicctvniuer-fisPrincipibusaduerfus Ducé.Etfadx funt captiones militum, amp;nbsp;demembratio-

Hi ij

atfiaria. ncs,amp; euernoncs vrbium acq; domoriim,amp;: incendia ciuitatum.Et addica eft Gof-laria Principibus.Et prçcepit Dux cuftodiri vias,nc quis frumentu induccrec Gof-larix,amp; cfurierunt valde.

fnderiei

ctf.m itA- I iq diebusillisFrethcricus Imperator morabatur in Italia, amp;contritx funt rebel* ^jjgpgjLQngQjjjfjjQfyf^j^fQfjjjjjjpgyjfjmjjgjyjjg^efffggitciuitatesmukaspo-

* P.amp;abu- pulofas atqs muniras, » amp;nbsp;conuertit faciem fuam, vt iret Romam, ad tugandu Alc-gobaL^afü xandrum,amp;fl:atucndum Calixtum.Pafclialisenim breui tcmporc viuens.defun-pra Reges d'JScrat.CxfarcrgoobfidensIanuam,quæfueratpartiû Alexandri,prçmifitRei-qui fuerunt poldum Colonicnfcm,Chriftianum Moeiintinum amp;nbsp;partem exercitus iuffîc busmuitis. præire Romam. Et vcneruntTufcuium, qux non longe eir a Roma. Quorum in-iroicucoperto,Romaniexieruntcumimmenfo exerciiu, pugnaturi propter Alc-xandrum,amp;:egreirusReinoIdusamp;Teutonicusmiics,pugnauerunt pauci contra innumeros,amp;:obtinueruntRomanos,amp;percun'eruntexeisad la. raillia.ôcpcrfe« fugientesvfqsad portas vrbis. Et corruptaeft terra propter cadaueraoc-tngenttflr^ ciforum,amp;pcrmanfcruntmulieresRomanorumviduçinannosmultos,eoquôd

GermA. defcciftent viri habitatores vrbis.Ipfa die qua bxc gefta lunt Roma?,pugnauit Cç-cènuata- farcumIanuanis,amp;obtinultvidoriam,composefteâusciuitatis.Etaftumptoex-f'-*- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ercitu,abijtRomam,amp;:inucnitReinoldum,amp;exercitumquempræmifcratlçtan-

tcmdefalutcfuimetjamp;rderuinaRomanorum.Ecadmouitcxercitum,vtcaperct Romam,amp;oppugnauic domum Bcati Petn,quia prçlidium Romanorûillicerat, amp;iuft5tignem portis immitti,amp;:abegit Romanos à turribus per vaporemfurai. Et caiixt»ià obbnuittcmplum,amp;repleuit ædeminterfedis.Etintronizauic Calixtum in ca-Cfßre !» thedramjamp;egitilliccelebritatcm beati Petri ad vincula. Admouitq; manu Late-rigt;nenfibus,vtdeftrueret cos,dederuntqsei pro vira limulamp;ciuitate, quicquidpo’ fttmuidan. ftulati fuiflent. Coadi vtcomprehenderent Alexandrum,non præualuerunt,eo quodnodufugaminilTet. Et accepitfilios nobiliüobfides, vtdecæteroobedien-tesclient Calixto fide irrcprehcnfa.Secutacfthos Cæfarisprofperos euentusre-reßüRomt pentina calamitas.Tantaenim pcftilentiafubitôRomaminuafir,vtinfrapaucos 5® tnexeratn jjgs vniucrfi pcnèintcrirent.Menfeenim Augufto pcftiferç nebulçin partibusil-Re'^nMict lisconfurgere dicuntur. Mortuifunt eapeftilentia ReinoldusColonienfis.Her-ion.amp; Her. mannus Verdcnfis,qui ctant Duccs confilijtPrætcrea nobiliflimUS adolefcens,fi-quot;dcnfismlrs. HusContadircgis,quiduxcratvnicamfiÜamHenriciDucisnoftri,infupermulti Epifeopi, Principes amp;nbsp;nobiles ipfo tempore intcricrunt. Casfar cum refiduo exer* ctptrtu- citureuerfuscftinLongobardiam.Illicpofitus,audiuitmotû,quifuitin Saxonia, muitumsa- amp;miiralegationc,frcqucntibusinducijsrcpreffitfurgcntcmfeditionem,quoulq^ ßertftTl^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dierüil-

^enrtcî Jorum mifit Henricus DuxBauariæamp;Saxoniae legatos in AngIiam,Slt;:adduxerût

ßiian, regisAngliæcumargentoamp;auroamp;diuitijsmagnisjamp;accepiteam Duxin 4® Dtttertium vxorcm.Scparatuscuimfucratàptiorcconiugc,dominaClcmcntia,proptcrcog-r»». frtma nationis tîtulum.Habuit autcm cx ca filiam.ouam fiÜo Contadi tcgis dédit in 011-

, , nbsp;nbsp;nbsp;J»/-.. nbsp;*

tnmoniutn,quicciammoaicoiuperuixit tempore, prxucntusnnmatura mortem expeditione Italica,vt fupràdidum cft.

C A P V T XI.

Ltngokard« T7 mcnfo ctgo poft hçc nonlongo intcruallo,videntes Longobardi quia corruif-quot;*^^'^*^^‘'°’‘^mf^æ*^egïi*gt;amp;^lt;ic^eciiretroburexercitus,confpiraueruntvnanimiter aduerfus Catfarem, amp;nbsp;voluerunt intcrficerc eum. Ille pratfcntiensdolos, clàm re-ctnnentm ceflîtàLongobardiSjamp;rcuerfusinTeutonicamterram,indixitcuriaBaucnbcrg, p Samberge- vocatisqj vniucrfisPriocipibusSaxoniæcoaiguit cos dc violationepacis, diccns ^'enricMt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SaxonixdcdilTeLongobatdis matcriam dcfccHonis.Multisitaq;dili-

reftitntM ' tionibus,milita prouidcntiaamp;confilio,diftenfiones,quæerantinterDucêamp;Prin-njHtegrâ. cipe$,ad conuentionem pacisinclinatz funt,amp; cefterunt omnia iuxta placitû Du-cis,amp; creptus cft à circumuentione Principum abfqj omni fuimet diminutione.Ec

rcuocatus

L I B E R 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8p

îeuocatus eft Dominus Hammenburgenfis Archiepifeopus in federn fuâ.taâusq; infirmitate infra paucos dies obijt, amp;nbsp;extinda eft morte i Hi us vetus con trouerfia, quxfuit fuper Cometia Stadenfi, polledic earn Dux de cæcero ablqj omni con-tradidione.ConradusqiJoqjLubiccnfisEpifcopUsinceruentuCçfaris,meruit re- edadtuLu dircinParochiamfuam,ea(cilicetconditione,vtfopitaprioriobftinationc,exhi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re-

berct Duciquçiufta font. Potitusqi reditu in gratia Ducis,muratus eft in vii urn al-terum. Didicit enim in his,qua: ipfe paflus eft, compati fratribus fuis,amp;dc ca’tero pronioreiTeinthumilitatisofficio. Clerumnihilominusdefenfauitàcircumuen- t P- huma-tionePrincipum amp;potentum,prxcipuc verb demanibusHenriciComitisTu-ringi,qui ncc Deum nec homines rcuerens,aipirabat ad bona iâcerdotû. Ciim au-temomnis bellorummotus,autorcDeo,rediretinferenam pacisquietcm,We'

11111-^/'» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t •/•■n* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DaJfUGferp-,

dekindusde Dafenburgrecutauicpace,quamlociKuuntPrincipes.Hiccnirnab adolefcentia fuaad malumftrenuus,fempermilitia: vfum in rapinas detorferat.

Sed ne malum poftet,quod voluit,Ducis refrenatione acrius tenebatur. Capt us c-nimaliquandojamp;invinculacóiedus,fidemtdedit,vtdecactero temperarctara- tP-lt;Jed«at, pinis,amp; ftaret ad mandatum Ducis fyncero obfequio.Sed ille ingruente tempore belli,polJicitationis immcmorinDucem omnibus acrius defæuit.Cçtcris ergo ad paccmredudiSjhuncfingularem fern Dux obfeditincaftro Dafenburg. Sed cum cafiniuy. omnemobfidionisamp;machinatum violentiammonsaltioreluderet,mifit Dux,amp;: gdêftraÇcÇ

10 Vocauit viros induftriosde Rannraesberg, qui aggreffi rem difficilcm amp;nbsp;inaudiiä, perfoderuntradicesmoncisDaienburg.amp;intcrioramontiscolinQrantes leperc- ftum. runtputcum,vndccaftellanihauriebantaquam.Quo obturato,dcfecitaqua ca-ftellanis,amp; neceffirateconrtridus Wedekindus,dedidit feamp;caltruminpotefta-tem Ducis,ca:teri dimiffi,dilperfi funtjvnufquilqj in terram fuam.

C A P V T XII.

TN temporeillo congregauit Waldcmarus, RexDanorum,excrcicumgrandcm naues multas,vt irct in terram Rugianorum, ad fubiugandum earn fi bi. Ec ad-Jo iuuerunteum Kazemarusamp;Buggezlauus PrincipesPomeranorij,amp;Pribizlauus gta»os.

Princeps Obotritorum,eo quod mandaftet Dux Slauis,ferre auxilium regi Da-norum,vbicunq5forte manu admouifl'ctfubiugandisexcerisnationibus.Profpe- Ui Pom. ratumeftergo opus in manibus régis Danorum, amp;nbsp;obtinuit terram Rugianorum, inmanupotentijamp;dederunteiprofuiredemptionequicquidRcximpofuifl'et.Et Rugiamde-fecit producifimulacrumilludantiquiffimumZwanteuith,quodcolebaturabo-mninationeSlauorum,amp;iuffitmittifunem incollum eins,amp; trahi per mediu ex-ercitumin oculis Slauorum,amp; fruftatim concifum in ignem micti.Et deftruxit fa-numcumomnireligionefua,amp;£crariumlocuples diripuit.Etpræccpit,vt difee- Rugiarü derent ab erroribus fuis, in quibus nati fucrant, amp;nbsp;aflumerent culcum veri Dci.Et

40 dedicfumptusinædificia Ecclefiarum ,amp;ere(fta:funtduodecimEcclcfia:in terra (im. Rugianorum, Sgt;cconftitutifunt facerdotes, qui gererent populi curam in bis qux Dci fiint.Et affuerunt illic Pontifices, Abfolon de Rofchilde, amp;nbsp;Berno de Magno jch,id. poli.Hiadiuueruntmanus Regis cum omnidiligenti3,vtfundaretur cultus domus Deinoftri in nationeprauaatq; peruerla. Eratautem tune temporis PrincepsRu- ^ZrcmàrM, gianorumvirnobilislaremarus,quiauditaveraDeiculturaamp;fidecatholica,ala- t^tnaftRu criter ad baptifmacôuolauit,præcipiensetiâ omnibus fuis, fecumfacro baptifma-te renouari.Ipfe verb faólus Chriftianus,tam in fide firmusjam in prçdicatione c-ratftabilis,vtfecundum Paulum iamàChriftovocatum vide res, qui fungens vice chufiZnZ Apoftoli,gentem rudern amp;nbsp;beluina rabic fçuientem,partim prædicatione affidua, /gt;”ofrofa.

Jo partimminis,abinnatafibiferitateadnouæconuerfationisreligionemconuerte-bat.De omni enim natione S'lauorum,quçdiuiditur in prouinciasamp;: principacus, folaRugianorumgensduriorca:teris,intenebris infidelitatisvfq; ad noftra tempora perdurauit,omnibus inacceffibilis, propter maris circumiacecia. Tenuis au- Ludouict» temfamacommemorat,Ludewicum,Karolifilium,olimterramRugianorûob-tuliffe B.VicoinCorbegia,eoqubdipfefundatorextitericcœnobij iliius.Inde e- Corbofu.

H iij

go nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

grcfli prxdicatoreSjgentem Rugianorum fiuc Ranorum,ad fidctn conuerti/Tc fe-runrurjllicqsoratorium fundafl’e in honorem Viti niartyris, cuius venerationi |P.in(ignt- prouinciatconfignatacft.Poftmodum vcrô,vbi Rani,quiamp;Rugiani,mutatisrc-^*Or/lt;re cul- bus,à luce vcricatisaberrarunt, fadus eft error peior priore:nam fandum Victim, Idah quern nosferuum Dei confitemurjRani pro Deo colere cocperunt,fingentes ci fi-ZutntcKit. inulacrum maximum,amp; feruierunc creaturæpotiusquàm crearori. Adeoautena

hxc fupcrftitio apud Ranos inualuir, vt Zuantcui t Deus terræ Rugianorum inter omnia numina Slauorum primatum obtinucrit,c!ariorin vidorijs,efficacior in refponfis.Vndeetianoftraadhucxtate,nonfoIiimquot;'J/3girenfis terra, fcdamp;omnes Slauorum prouincix,illuctributa annuatim tranfmittebant,ilium Deum Deo- I® saeerj»!re- ruui cOepTofitentcs. Rcxapud eosmodica? xftimationis eft, comparatione fla-niiois.IHccnimrcfponla perquirir,amp;cuentusfortium explorât.Ilie ad nutum for-tium,amp; porro rex 6^ populus adilliusnutum pendent.Inter variaautemlibamen-fD.libarf, ta,facerdos nonnunquam hominemChrirtianumflitare folcbat : huiufeemodi

cruoreDeos omninodeleélari iaditans. Acciditancepaucosannos,m3Xim5inT ftitorum multitudinem eo conucnifle,pifcationis gratia. In Nouembri cnim flan-te vchementius ven to, mulcum illic haleccapitur, amp;nbsp;patet mercatoribus liber ac-Godefedei, ceft'us, fl tamcnante Deo tcrrx légitimafua perfolucrint. Aftuit tuDC forte Gode-

^calcus quidam facerdos Domini de Bardcwichiinuitatusvt in tanta populorum fencuium’ frcqucntia agercteaquxDcifunt.Nechoclatuitdiu facerdotem ilium barbarû,

amp;i. accerfitis rege amp;nbsp;populo, nunciat irara vchementius numina, necaliter placari pofte mb cruorefaccrdotis,qui peregrinum inter cos facrificiumoft'errcpræftjm-plîftet.Tunc barbara gensattonita, conuocatinftitorum cohortem, rogatq} ftbi darificerdotcm,vtofteracDeofuo placabilemhoftia.RcnitentibusChriftianis, centum marcasoftcrunt in munere.Sed cum nihil proficerent,ccEperuntincenta-rc vira,amp;craftinabelkunindicere. Tucinfticorcsonurtisiamdecapturanauibiis, nodcilia iter aggrcfti funt,amp; fecundis ventis vela crcdcntcs,tam fe quàm facerdotem atrocibus ademcrepericulis.Quamuis autem odium Chriftiani nominis amp;Î RtigiAnaru fiipcrftitionum fomespIusomnibusSlauisapudRanosinualuerit, pollebantta-t^^enmultis naturalibusbonis. Eratenim apudeos hofpicalitatisplenitudo,amp;pa Âàfyuffit. rentibusdebitu exhibent honorem. Neeenim aliquis egenusautmCndicusapud eosrepercLiseft.Statimenim vtaliqueintercosautdebilem feccritinftrmitas,auc decrepitum ætas,hærediscurædelegatur,plena human! täte fouendus. Holpitali-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tads enim gratia,amp; parentum cura,primum apud Slauos virtutis locum obtinent.

Cxteriim Rugianorum terra ferax frugum,pifcium atque ferarum eft. Vrbs terra: illius principalis diciturArchona.

C A P V T X I I I.

A Nno ergo incarnati verbi m.c. lxviii. fondatura eft opus noua: plantatio- 4® firiM jiigi. nisin terraRugianorum,amp;ædincatæluntEcclelix,amp;prxfentia lacerdotum Anernm. fthiftratx. Scruieruntqj Regi Danorum fub tributo, amp;nbsp;accepit filios nobilium ob-fidcs,amp;abduxiteosfccumin terrain fuam.Hxc autem adafunt tern pore,quo Sa-xoncsciuilia bellagercbant.Poftquam autem Dominus pacemreddidit, confe-HenricmL. ftim Dux mifttIcgatosad rcgcmDanorum,rcquirensobfides,amp; mcdietatcmtd-butorum,quæfoluuntRam,eoquodlaudatûamp;iuramentofirmatûeffet,vtquaf-tAto^Alde cunqj genres Rex Danoru expugnarevoluiffet.Dux ferret auxilium,amp; cum par-dcipationelaboriSjfieretetiam particepsemolumenti.Cumq; renueret Rex, nuncij rediftentinadi,Dux irapcrmotusvocauitPrincipesSlauorum, Semanda-

Danis. Vocarifunt,amp;:dixerunc alTumuSjamp;’obaudie-itfK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;runrei cum lædcia.Qui miftt illos,amp;amotifuntvedesamp;oftia,quibusiampridem

conclufum erat mare,amp;erumpebat vadensamp;inundans, Sdintentans exitiumul-tis Danorum infulis ic regionibus maritimis.Et inftauratç funt prxdonum naues, ƒ D.ciuita- amp;occupauerunt in terra DanorumfinlulasopulentaSjamp;rfaturatifuntSlauipoft tes. diutinaminediamdiuitijs Danorum,incraffati,inquam, font,impinguatilunt, di-latad

LIBER IL

latati funt. Audiui à referentibus, quod Mcleefenburg die fori de captiuitate Da-norum feptingentæ numeratç ßnt animç,omnes venales,ß fuffeeißent emptores. Porrotantiexcidijcalamitatcmoftendcrant prxfagiaquædâ. Sacerdosenimqui- ProdiiiH» dam in terra Danorum, quæ dicitur Alfsc, afliftens facro altari, cum fublcuaffet «alicem, fumpturus hoftiam, ccce vifa eft in calice fpecics carnis amp;nbsp;fanguinis. Ilic de timoré tandem refumpto fpiritu, non andensfumereinfolitx vifionis fpeciem, tranßjtadPontificcm ,ibi inconuentu Clcri calicem videndii obtulit. Cum multi diccrent, id faóbum diuinitus, ad confirmandam plc bis fidem, Pontifex, altiori fenfu,protcftatus eft,grauem Ecclcßac imminere tribulationcm,amp; fanguine Chri-

** ftiani populimultum fundendum. Quotiesenim languis martyrum effunditur, yvüun cha. . Chriftus denuoin membrisIniscrueißgitur. Necprophetantisfefsllere vaticinia.

Vixenimprarterieruntdies i4.amp;fupcrueniensexercitusSlauorum,occupauito-mnem terram illam,eccleßas fubucrtit,amp;populumcaptiuauit,omnemveróreiï-ftentempercuflîtinoregladij. Diu ergo ßluit rexDanorûjdiffimulansgentisfu.x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rgt;^

ruinas. Reges enim Danorum,{egnesÓ«:difcin(fti,amp; inter continuas epulasfcmpcr poti,vixaliquandofentiuntpercußiiras plagarum. Tandem veluti fomnocxcitus nct.ua.

Dani2c,congieg3uitexercitum,perculßtpartem modicam Cyrcipanæ re-gionis.Filius quoq; régis ex concubina natus,Chnftophorus nomine, cum mille, ßat ctn:,*.' vt aiuntjloricis, venir Aldenburg, quxDanicc dicitur Brandenhufe,amp;:percufte

’’° runt maritima illius. Ecclcßam vcró,cui deferuiebat Bruno facerdos, nó Içfcrunt, ru'no^bZ'

necattigerunt penitns bona facerdotis.Recedentibns ergo Danis,Siaui e' veftigio Mcniurg profecuti funt,amp;: damna fuavltione décupla compenfauerût. Dania cnim ex ma

Xirna parte in infulas difperciueft,quas ambit marc circumfluum, ncc facile cauc-

ri pofluntinddiçpiratarum.eoquôdibibntpromontorialatebrisSlauorum aptif ßma,vndeclamegredientes,percutiuntdeinfid!j5 incautos.Sfaui enimclandeßi-nistinßdijs maxime valent, Vndeetiam recent! adhucætatcjatrocinalishæc co f p.incurfi fuctudo,adeoapudcosinualuitjVtomiflispcnitusagriculturalcommodis,adna-ualcscxcurfusjcxpeditasfemper intenderintmanus,vnicam(pemamp;:diuitiarum fummainnauibushabcntesfitam.Sednec inconftruendis ardificijsopcrofifunt, NegHgunt 5® quin potins ca(asdevirgultiscontexunt,ncceflîtatitantùmconkilentes aduerfus tcmpeftatesamp;plnnias.Quotiesautem bçllicns tnmnltusinfonneric,omncm an nonam paleis excufl'am,aurum,atq5argentum,amp; preciofaquaqjfoflisabdnnr, v-xoresamp; paruulosmunitionibus velcertèfyluis contutant. Nccquicqnamhortili patetdircptioni,niß tuguriatantum,quorumamiflîonemfacilimamindicant.Da Ditnideß^t-norum impugnationespro nihiloducunt,imóvüluptuofum exiftimant manum cum eisconferere. Solus eis Dux eft formidini, qui protriuit robnr Slauornm in £« jUnt peromnesDuccs.quifuernntanteenm,plus mu!coquàmil!enominatusOtto,amp;: mifitfrenum in maxillas corum,amp;quo volnerit,déclinât eos. Loquiturpacem,0c obtemperant:mandat bell urn,amp; dicunt aftbmus.

C A P V T XIIIL

T) Ex ergoDanorum perfpeda calamitatc gentisfuar, vidittandem quia bona coiiiefuixm ■^^éftpaXjamp;rmißt Legatos adfortiflimum Ducem,rogans prxberi libilocum familiariscolIoquijadÉgdoram.Et venir Duxadexpetitum placiti locum in na- ricoL.etZ‘ tiuitatc fandiloannisBaptiftae.Etoccurrit eiRcxDanorum,amp; exhibuit fe pro- ccncihati», num ad omnemvoluntarern Ducis. Etrecognouitei medictatem tributorum amp;: obfidum,quæ dederant Rani, de ærario fani æquam portionem, amp;nbsp;ad ßngub, quæ Dux iudicauit exigenda,denote paruit Rex. Et renouatæfunt inter eosami-

Jo citix,amp;inhibitifuntSlaui,ncdeca;tero impugnarent Daniarn.Etfadifiint vultus Slauorumfubtriftes.propcerconfœderationem Principum.Et mißt Dux nunciosgrata pax, luoscumnuncijsRegis in terram RanorUjamp;ieruieruntcifubtributo Rani Etro-gauitrex Danorii Ducem.vt filiam fuam, viduam Fretherici nobiüßimi Principis det Rodenburg darct filio fud, qui iadefignatus erat rex,invxorc.Inteructu itaq;

FI ibj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

CH R o N. SL A VOR VM LIB. II.

magnorum Principura,cónfenfit Dux,amp; mifit fïiiam luatn in regnum Danorum, Sófada cft Ixcitia magna omnibus populis borealium nationum, iocunditasamp;: pax fimulorta cft.Et mutatum eftgelidum illud frigus aquilonis, in lenes Auftri flatus,amp; ceflauit maris vexatio, amp;nbsp;detumuerunt procellx tcmpcftatum. Et pacata eftvia tranfeuntibusà Daniain Slauiam» ,amp;ambulaueruntmulicresamp;paruuli per eam.eo quöd fubmota fin t offendicula, amp;defeccrint prxdonesin via. Omnis tgdorafl. enimSlauorumregiOjincipiensab Egdora (quieftlimes rcgniDanorum) amp;ex-tcnditur intermare Balticumamp;: Albiam, perlongiflïnios traâus vfqjad Zuerin Saxenu in oliminfidijshorrida,amp;penèdeferta,nuncdante Deo rota redada eft velut in v-namSaxonum coloniam,amp;inftruuntur illicciuitates amp;oppida: multiplicantur vribizdaut. Ecclcfiæ, amp;nbsp;numerus miniftrorum Chrifti.PribizIauus quoq;dcpofitadiuturnae rebellionisobftinatia,feiens quianonexpeditfibi,calcitrare aduerfusftimuîum, fedit quietus amp;nbsp;contentus funiculo portionis fibi permiflç,amp; çdificauit vrbes Me-Megaibur^ kclcnburg,Ilowe, amp;nbsp;Rozftock,amp;collocauit in terminis corum Slauoru populos.

Ei^quiaSlauorum latroncs inquictabantTeutonicos,quihabitabant Zuerin, amp;nbsp;tȧaurarlt;t. intcrminiseius,Guncelinus praefeduscaftri,virfortisamp;fatellesDucis, mandauii;

ediTum”' ûiis,vtquofcunquc Slauoruminueniflent incedcntes pcrauia, quibus non cflet euidens ratio,captosftatimfufpendionecarent.Etcohibitifunt

vtcunque Slaui àfurtis amp;nbsp;à latroci-

nijsfuis.

Hactenvs Helmoldvs.

D E R E L I-

derelictorvm

HELMOLDI SVP-

PLEMæNTVM,

AVCTORE ARNOLDO, ABBA-

’ TE LvBECENSI.

DOMING ET PATEJ PHILIPPO, R A-ceßjur^enjts Ecclcß^ antifiiti ^rnoldtiSyferuorum Dei 'ultimtts^debiram in Chrißo

reueYentia,m,

Via bonæmcmoriæ Helmoldus Sacerdos hiftorias de fub-adionefeuvocationeSlauorum,amp;geftaPontificum,quorum

buicoperi vella- ^dsßbßei^ß.

boninfifteredecreuimuSjVttampiædcuotioniscooperatorcs exiftentes,veftrisfufFulti orationibus,mcmoriam in benedi-dionc fortiamur.Vndc rogamus prudentiam veftram, ne te-nuitatemingenij noftri, vcl verborum ruflicitatcm attendatis, fed cari tari s dcuo-tioncm,quæconfundi non mererur,piaconfiderationeaduertans.Ilie erenimvir tiuflem fagacis ingenij, potens in verbis, notior in pofitionibus,facundo fermone diuiris iQ venæ,{eriemoperispercurrit,nosautemdepinguiMineruadiftillantesvelutin)-peditioris lingua:,amp;tardioriscalami,cœpro operi reprando infifLcntes,humiIi-terproccdamus,quianecvocc heccalamis a:quiparamusmagiftrum. Veritatem ergohiftoria:fequentes,adulationem,quæplerifquefcriptorum comes eft, omni-no damnamuSjVt timorem ac gratiam cxcludentes fallace, libère quæ nobis com-pcrtafunt,profequamur.

Quoergotprxcipicnte,velpra:fidente,barumBorealiumregionumfiueEc- fp.princi-cleGarumftatusinualuerit,vtinlibromemorati facerdotisHelmoldi contextum P“««-cftjfubfequenter annedamus.Etquia vfqjad tempora Henrici, Ducis Saxoniæ atque Bauariar,feries decurrit, ipfum in fronte ponamus. Quiafuper omnes, qui

Jo anteipfumfueruntjduriciamSlauicam perdomuitjamp;nonfolumad tributafol- sluùaiHê ucndacocgir,fedetiamergavcriDcicultum,relidisfuperftitionibusidololatriæ, bumiliatisceruicibus promptiflîmos fecit. Pacem etiam maximam in omni terra Slauorum firmauit:amp;:omnes prouincia: aquilonares Wagirorum, Holzatonim, Polaborutn,Obotritorum, ocio amp;nbsp;quietc vacabant, amp;nbsp;prohibita funt furta amp;nbsp;latrocinia terramariqj,amp; fruebantur mercationibus amp;nbsp;negociationibus mutuis, amp;h3bitabatvnufquifq;fub viteamp;ficufua,pra:fidenteinRacesburg reuerendilli-mopatreEuormodoEpifeopoJnLubekevero Conrado EpifcopOjViroilluftri, in tHermo. 2uerinquoqiBernone,viroreligiofo,quiecclefiasnouellæplantationis,quasHê ricusDuxmcmoratusinftituir,Dominoincrcmentumdante,dodrina plantare,

40 amp;nbsp;opere irrigate inftantiffimè fatagebant.

C A P V T II.

Onfirmata ergo pace in terra Slauorum,vt didum eft, magis ac magis inualc-'^fecbatpotentiaDucis,fuperomnesinbabitantesterram, amp;fopita funtbella paxexedi-ciuilia,tnediantemaicftatc Imperatoria,quç erant inter ipfum amp;:PrincipesOrien-tales.Pribizlauus verb,frater Wertiflaui,exinimicofadus eft Duci amicilTimus, exhdfleHcM feiensqubdnil præualercntaduerfus eumfufceptaraolimina,confiderans etiam

niagnificentiam, amp;nbsp;quocunqj fe vertebat in omnibus Fortuna fauente prxua» mLiiutco- lebat.Duxitaq5tantapotitusquiete,tantisqjfluä;uationumemenfispericulis,tä-gtfatHtero- quam pottumfalutiscommodum duxir,propcccatisfuis Faudum vifctefcpulcru, adorarec Dominum in loco vbi fteterunt pedes eius. Ordinatis ergo rebus fuis, fMo^ichmâ de profedione Hierofoly mitana acrius cogitare cœpit, amp;nbsp;terræ fuæ tutela.Wïch-manno Archiepifeopo Magdeburgcnfîconfignans, nobiliores terræ itineris fui Legititine- fociosfecit,ConradumfciÜcetEpifcopumLubiccnfem,Henticum Abbatemdc

gulum Obotritorum,amp;GuncclinumComitemdeZuerin,amp;Sifridum Comitem deBlanckenburg,amp;aliosquàm plures,tarnde virisfuisliberis,quàmdeminifte- l® dalibus.Et non remanfit quifquam maiorum,excepto Ecberto de Xi/blfclebotele, quem conftituit Dux fuper familiam fuam, maxime tarnen deputatuseft in mini-fteriumDominæ Ducifla:Mcchtildis,religiofifljm£Efœminæ,cuiusmemori3amp; tti. apudDeum notaeftamp;apudhomines,filia:Regis Anglorum.Quælincamgenc-fuaî, quam ex longa regalium parentum profapia traxit, pijs operibusex-

tulit,amp; caritatis infiftens eftedibus, religionis décoré venuftauit. Erat enim fum-

mæ pietatis,circa afflidos miræ compaflîonîs,eleemofynarum larga erogatrix, amp;nbsp;orauonibusdedita:Miflarum,quasplurimasdecantarifecit,deuotiïfimafrequcn-tatrix.FidemquoqjconiugijillibacamcuftodienSjthorumconferuabat immacu-latum.Manebataucem inBrunfwichjOmnitempore quoDuxpercgrinatuscft, i* quia tune prægnans erat, cdiditq^ filiam nomine Rikezen : filios ctiam ex eo poft reditum fufeepit, Henricum, Luderum, Ottonem, ’V/iHehelmum, quos ficut de

Henricuttit fandoTbobialcgitur, ab infautiaDeum timere docuit.Miniftrabant ei Henri-^quot;’Ecbertus CHS de Luneburg,amp;Ecbertus mcmoratus, CO quôd ipfe fidelisamp;indytushaberc-'^'oifchHte- tur in Omni domo Ducis. Sed res aliter cefferût. Ipfe enim dédit maculam in glo-fuam, amp;nbsp;notam perfidiæ incurrit. V nde grauiter multatus cft. Sedifta nunc omittamus,quiaadaliafeftinamus.

C A P V T IIL

HenricutL. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.q

ingredftnr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y n n , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

tterHterofi T^Vx autcrt cum magna gloria profedus eftdeBrunfwich poftodauamEpi-^^phanix,amp;venir cumorani comitatufuo Ratisbonam,ibiq5folennitcr egit

M^rchia dicm putificationis cum optimatibus terrae. Quorum etiam nobiliores peregrina-focios fccit.Marchionem videlicet Frethericum deSudhbach,amp; Mar-sttrtA. chioncm deStire,amp;ita proceftitin regnum Orientale,ad vitricum fuum nobilem

Hennexs Duccm Hcnricu.Qui totus feftinus occurrit ei in caftro Nuenbur2,cum maximo Cenrxdit Clcti plcbis^jtvipudio, vbimatcteius Domina Gertrudis, memorabilem forti-HcnnctL.’ tacftfcpulturam. Indehonotificè deduxiteumin ciuitatcm metropolitanaWe-næ,vbicomparatisnauibus,frumento,amp;vino,cæterisqincceflarijscopiosconu-fir^Ametrl- ftatis,Dux cum fuis naualciter per deuexaDanubij arripuit:ferui tamë cum equis 4© viaterreftri perrexcrunt,vcfpertino tempore femperveniences ad locum deter-minatum,vbi nauesapplicuiflent.Nec prætereundum, quod Dominus Worraa-

Camp;ptrti le- cienfis huic itineri fe fociauit,no peregrinationis gratia,fed legationc fundus Im-xXw/zot- peratoris, ad regem GræcorumManuelemprofilia ipfiusfiliofuoinmatrimonio ftr.Bjtßt. îocianda.Veriustarnen obcomraodum Ducis fadum creditur,vttam Familiar!

legationeaccepta, benignè Duccm Rex Gratcorum fulciperet, amp;nbsp;benignius per terram fuam ducatum eiprxberet. Duxetiam Orientalis Auftriacinftaurata claf-Fe,profecutus eft Duccm Saxoniîc,ducatum ci pra:bcns, amp;nbsp;ncceftaria hofpitalita-tis abundantiflimè adminiftrans. Cum raagna ergo commoditate ad ciuitatcm, Mefenbxrg. quxMcfenburgdicitur,perucnerunt,quajfitacftin confinioterrxVngariæ,vbi ƒ• riorëtiHs le LegatusRegis Vngarorum,Florentiusdidus,paratusFuitadcxcipiendumDu-gatutregit ccm Saxonix vna cum Duce Orientalis Auftrix, cuius fororem Rex habe« bat, amp;nbsp;ita proccdentcs cum fumma tranquillitate , applicuerunt ad vrbem quandam.qux naturaliter eft munitiflîma.Nam ex vno latere cingitur Danu-atrigexii. bio, cx alio, alueo profundilfimo, qui Granc dicitur, à quo arx amp;: ciuitas, qua; in altera

LIBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5

akcfaripafîtaeft,nomenacccpit.Grauis autem mœftitia Ducem illic perculic* Namipfanode,rexvenenointerijt,appotiatus,vcdicitur,àfratrefiio,quemde ’^fiatre^ed. Krtaciecerat.yndegrauiaffliclioneconftridi,ignorabantquidfacerenr. Duxe-nimSaxoniaCjgrauitercum fuisangcbatur,quôdinperegrinationeconftitutus, tuto vkerius progeedi non poftet, quia morte Regis quafi praefocatus, ducem vias angor. haberenonpoterat. Necminusalter affligebaturdetamfubito Regis interitu,eo ’ quodinteftatusobijftet, amp;:fororemfuam, viduam, prägnantem tarnen,quafiex-ortem regni, fine barrede reliquiftct.Confilio autem habito,miflifunt ad Archi- ArMefif. epifeopum, quiturtein ciuitate conftitutus crat,regijfunerisexequijsoccupatus, 'stnganien. ÏÖ Conradus Èpifeopus,Henricus Abbas, Bertoldus Abbas,vtipfius ordinatione

DuxSaxonix ducem itineris habcrcpoftet.Quibeneuolum fehuie negocioex-hibuit,amp; conuocatis Principibus tandem ordinatum eft, vt Florentius fuprànic-BioratuSjCum Duce procederet,via qua cœperat.

C A P V T IIIL

'r\îmiiruscrgoDuxamp;fui,profperènauigabantpcraîiqtiot dics,amp; inciderunt ■^pcriculum,quod vulgariter Scheredicitur, quiaibi fcopuli immaniflîmi ad schae. inftarmon-tium prominentcs,quorumvni caftellum impolitum eft,interceptis aquismeandifacultatefubtrada.difficilimumillicnauigantibustranfitum fece-10 runt:aquæ enim in ardum colledæ,primo quidem conlurgcntes intumefcunt,amp;

pofteamagno fragore in prseceps cadunt.Omnes tarnen naues.nutu Dei, i!iic illç- BenridÇ iætranfierunt,fedfolusDuxibidem naufragiurapertulit.Quodvidcntcsi), qui in €aftcllocrant,nauicula3rrepta,eumadterrâtraxerunt.Guncelinusverô,amp;Ior- ct^ceii-danes Dapifer, cum alijs, natando cuaferunt. Rcftauraiaergo naue, peruenerunt BrandiZjVrbem Regis Grarcorum.vbi deficientibus aquis, naues in ftcco fteterut.

1 bicnimDanubiusfubterraneo meatuabforptus,inamnem paruiftîmumderiua-tur,amp; poft longa terrarum fpacia,turgentibus fludibus ebulliens, in Sowaro pro- sanus. trahitur, Relidisergonauibus,terreftremviamingreftt,intraueruntnemusillud maximum amp;nbsp;notiflîmum,quod Bulgcrewalth dicitur, vbi multumlaborauerunr, Bniget^ 30 tamipß quàm equieorum,trahentesin plauftrisamp; carruciscopiam vidualium.

Cumq;creberrimèplauftraconterercntur,amp;omncsnimio laboredeficerent,in reficiendisamp;fubleuandiscLirribuSjamp;proceftum nullum habetentjCoquôddidû fuiflet^vt vna carruca confrada,omnes confifterent, donee ea refeda omnes procédèrent, animaducrtensDux.quod ob tædiutantilaborisnimiam facerent mo- i^tctßinu. ram progrediendi, præcepit vt relidis plauftris vidualia iumentis imponerent, amp;nbsp;ftcabirent.Videres ergo immenfos aceruosfarinz puriftîmx proiedos,vafa vinaria plurima, amp;nbsp;vino plena telida, Sd quicquid accuratius ftbi quisq; præparauerac diucrfiscondiraentis.Procedcntcscrgo,appropiabantvrbi,quzRaucnellzdici- R^ueneUt. tur,quæin medio nemoris fita eft,cuiushabitatores Serui dicuntur, filij Belial, fi- Seruit , f»« 40 neiugoDei,illeccbriscarnisamp;gula:dediti,amp;fccundumnomenfuumimmundi-cijsomnibusferuientes,amp;iuxtalocorumqualitatem bcllualiterviuendo, beftijs etiam agreftiores.Subiedi tarnen nofeuntur Régi Græcorum, cuius Legatus Ducem præucniens,qui tune cum ipfo crat, przeepit, vt Ducem in caftro honorificè fufeiperent, amp;nbsp;vt deceret Regis magnificentiam, in omnibus ei honeftiftimède-fcruirent.Quieius monitafiueprçccptacontemnentes.dimiferunteum vacuum, cantunni^ ac iine honore abiecerunt. Quireuerfus ad Ducem, nunciauit ei quod audie-rat. Et venir Dux cumfuis propevrbGm,amp;:ibi caftrametatuseft.Et iterum mif-fonuncio,mandatfe pacificèvenire,rogansvt condudorcm abeisaccipiat; amp;nbsp;ficinpaccdifccdat.Cumquehoc fæpiusattentatum fuiftet,amp;nihil profeciflènt,

50 Diixait adfiios: luftum quidemeft,vtin peregrinatione pofiti, cum omnipace Neccßaai amp;nbsp;manluetudine incedamus , amp;nbsp;idco cum fignis bellicis ad vrbem Regis, ad quam teodimus, procedere non debuimus : Sed quia ifti filij Belial quæ pacis (unt non fcdanies, bellum nobis intentare videntur, leuate figna, amp;nbsp;proceda-mus.Deus patrum noftrorum nobifeum fit, pro cuius nomine peregrinamur, amp;nbsp;cius przeepta fecuti domos amp;nbsp;fratres, vxores amp;nbsp;filios, amp;: agtos reliquimus.

.LIBER IL

lt;îcproceflioneSpiritusfandi.Dicunt enimGræci,Spiritunifandum procedere tantum à pâtre amp;nbsp;nonà filio,verbis Domini nimis adhérentes,qui de proccflîonc Spiritus fandi loquens, ait : Cùm venerit Paracletus, qui à pâtre procedit, amp;c.Op-ponentibus autem noftris,Quia Spiritus fandus procedit a filio lîcut à pâtre, quia Lattngt;irum Spiritus fandus eft patris amp;nbsp;filij, amp;nbsp;cùm Spiritus fandi gratia datur hominibus,-^^”^^quot;'^'* profcdómittituramp; à filio,procedit à pâtre,procedit amp;nbsp;à filio:Quiaeiusmiffio,ipfa ptoceffio eft.Grécis veto adhuc contradicentibus, quafi plenis autoritatibus nô-dumeflentconclufi, Abbas Henricus,virliteratiflîmusamp;facundiflîmus,modeftè inchoans: Nunc erratis, inquir, ô catholiciamp;: religiofî viri, dicentes Spiritum fan-dum tantum à pâtre procedere,amp; nonà filio, quia plané procedit à filio fi eut à pâtre, Qupd negate hæfcticorum eft. Quodenim de vtroqjprocedat,diuinorûèlo-quiorumtcftimonijscomprobatur.Dicitenim ApoftolusrMifitDeus Spiritum filij fui in corda noftra.Ecce hîc dicitur Spiritus filij. Et ibi. Qui aût Spiritum Chri-ftinonhabet,hicnonefteius.Ipfeetiam filiusde Spiritufando inEuangelio ait: Quemcgomittamvobisàpatrc.PatrisautemSpiritusdiduseft,vbilegitur,Spiri-tus eiusquifufcitauitlefum à mortuis, habitat in vobis.EtipfcChriftusdicit:Non enim voseftis qui loquimini,fed Spiritus patrisveftri qui loquitur in vobis. Et alio loco:Qucm mittet pater in nomine meo.Hisamp;alijsautoritatibusoftéditur,quod Spiritus fandus procedit à pâtre amp;nbsp;filio. Ad illud autem, quod de Euangelio oppo-

t'O nitis,quiàpatreprocedir,itarefpondcmus,quiacùmdicatineoVeritas,Spiritum fandum à pâtre proccdere,non addidit Solo, amp;nbsp;ideo etiam à fe procedere non ne-gat,fcdideo pattern tantum nominat, quod adeum etiam folet referre, quod îpfi-us eft, quia ex illo habet. Veftri etiam Dodores, vnam eandemqj fententiam efle intelligentes, qua Spiritus fandus dicitur procedere à pâtre amp;nbsp;filio, amp;nbsp;elfe Spiritû filijficutpatris,profefli funt Spiritum fandum procedereàfilio ficutà pâtre. Vn-deAthanafiusinfymbolofidei•.Spiritusfandusàpatreamp;filio,n5fâdus,neccrea-tus,necgenitus,fedprocedens. Écee Spiritum fandum à pâtre dicitprocedereamp; àfilio.ItemIoannesChtyfoftomusinHomiliaquadamficaitîIfteeftprocedensà pâtre amp;nbsp;filio, qui diuidit dona propria prout vult. Item Cyrillus Epifeopus, Spiri-

V 30 tus,inquit,fandus,intclligitur per fe,fecundum quod Spirituseft,^ non films,fed tarnen non eft alienus ab eo. Spiritus enim vetitatis nominatur, amp;nbsp;profluit ab eo, ficutà Deo pâtre. Ecce etiam à veftrisdodoribus aperta habetis teftimonia,qui-busSpiritus fandus à patte amp;nbsp;filio procedere oftenditur.Omnis ergo lingua confi-teatur Spiritum fandumprocedereàpatreamp;filio.Hisalijsq5autoritatibus,maxi-mèfuis,non valebant contradicereMagiftriGra:corum,concedentes Spiritum crtri erre, landum procedereàpatreamp;filio. Et magnificatus eft Abbas Henricus in confpc-duRegiSjamp;Pontificum, collaudantes dodrinam eius, amp;nbsp;fidem nS modicam ad- beu »thona-hibentes verbisillius. Regina autem donauit Duci Samittos plurimos,ita vt o-nines militesfuos veftiretSamittis,quibus addidit Regina cuilibet miliu pelles gußt.

40 varias ,amp; pclliculam Zobilinam.

C A P V T VI.

pOrro rex dédit Cl naucmfirmiflîmam,neceflarijs omnibus copioscditatam,amp; Ingrediens Dux cura fuis, nauigarecœpit. Et fadus eft motus magnus in mari, itavtprænimiatempeftateomnes mortemfibi proximam formidarent.Eratau- Temfefleu. tem ibiquidam bonx conuerfationis,qui ob imminens periculum grauiter anxie- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi

batur,amp;interipfasmentisamp;:pelagifluduationes,repentèfomnodepreflus,vidit aftantem fibi virginem pulcherrimam,qua£ dixit ad cumiTimes maris periculum?

Jo Etille,Domina,inquit,clariflima tenentnos anguftié,nifi Deuscœli refpexerit nos,quantocyusperibimus.Etilla,Confide,inquit, non peribitis,fed propter ora-tioncs euiufdam, qui in hac naui me inuocare non ccflat,ab inftanti periculo libe-ricritis. Quod de quo didum fuerit, quamuisexpreflum non fit, tarnen qui vide-rat,deHenricoAbbatedidumfibiaffirmabat,quiaquiinSpirituDcividet,pau-caquidemaudit, fed pluraintelligit.Necfefellitvifio.Deniq; fado die inualefce-

I

5« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

rtricuium bancproccllx,amp; nauisin medio mariiadabatur fludibus.Et inciderunt pericu-lum i marinum, vt (uperius in Danubio, quod diciturSkcre, ritnuerunt nautas t P.maxi. vehementer. Erant autem ibi petræ acuti/fima: à dextris amp;nbsp;à tiniftris nauis in mcdio.Curaq;nimisturbarentur,afpexcruntnautx lapides patentes quafioftiu»' amp;dircxeruncvelumcontraipfum,amp;ecce cecidit fpiritus procena:,amp; liluerunt fludus eius:amp; fubitó nauis illæfa pertraniij t, ói. laudauerunt Dominum, qui mor* tifîcat amp;£. viuiâcat,deducit ad inferos amp;nbsp;teducit.

10

T^Vx igitur applicansad Accaronf magnifice fufeeptuseftab Accaronitis,amp; afcenfiscquis,rabitis,mulis,quidam etiamafinis,procefleruntad vrbemHic-rofoly mitana m, amp;nbsp;occurrerunt eis Templarij amp;nbsp;Hofpitalarij, cum grandi comi-^3tu,amp;honeftiflimèexcipientcsDucem,duxeruntinfandamciuitatem,amp;fufcC' ptuseft àClcrocum hymnisamp; laudibusDei. Obtulitautem Duxadfandura fe*

çrumarfuros.Templarijsquoque amp;HofpitaIarijs dcditdonaamp;arm3plurima,amp; milleMarcasargent!,adcomparandaprxdia,quibusdronestcneantur tempore io belli. Rex autem in domo propria fecit ci cum luis conuiuium per triduum. Vifi-tatisergo omnibuslocis fanélis,in lofaphat,in monte Oliucti, in Bethlehem,in Nazareth,abijt ad Iordanem,deducentibus eum Templarijs,amp; inde afeendic Quare tenam. Illiceciam Henricus Abbas cum difficultate magna afcendit,quia corporcexhauftuscrat,celebrans ibi diuina,quæ ctiamad omniailla fanâalo-ca dcuotiHimc celebrauit ob memoriamDomini noftriIcfuChrifti,quamcor-poralitcribiexhibucratjamp;gloriofæ gcnitriciseius, cuictiam in omni peregrina-done ilia, cilicio indutus, deuotiflîmusextitit,in abftinentijs, in orationibus, primo femper diluculo antequ«àmcaftramouerenrur,complctismatutinorum vigi* ' lijs, cum pleno officio miffiarum ei folennia celebrans, amp;nbsp;hofdam falutarem tam }® pro fe quàtr» pro omni exercitu illo peregrino inceflanter offierens.

Uterofilj- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vx autemregreftuseft Hicrofolymam, amp;detinuiteum illicDominusPatri-

^p.'‘”dAc- nbsp;nbsp;nbsp;archa duobus diebus. Inde reuerfus in Accaron *,amp;itavalcdicens omnibus,

con. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctiam fuis, Conrado videlicet Epifeopo nbsp;nbsp;Bertoldo Abbati, profedus eft Antio-

^ntïo^,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’pfo^c^ucnt’buseum TemplarijSjCum turbamulta. Conradus autem Epi-

fcopus afgrotabat infirmitate, qua amp;nbsp;mortuus eft. Cum autem Dux abijflet, Do-minusEpifeopus moleftefcrenseius difcefrum,babensctiamquædamnegotiaei ^9 ^bM^'^ort. infinuanda,cum Abbate BertoldoBarchamingrediensnauigioeum mf'equitur, Tjrutiioihe Crefeenteautem corporismoleftia,cumiam applicarcnradciuitatem qua?Surs Hurt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Cunceli’t ntM.

IBertoldi mon. htnrtcut

C A P V T IX.

inif)sarra-1 Gitur Dux miffis Legatis ad Milonem Sarracenum,rogauit vt per rerram fuara cenm. -*ducatum ci prxberct.Quimiffis adeum vigintivirisdc nobilioribusfuis,mandat fe paratiffimum cfle,cum honore amp;nbsp;fumma pace per terram fuam ilium dedu-cere.Quod comperiens Dux in dolo fadum, noluit per terra fuam tranfire. Pnn-ceps verb Antiochiæ,qui eum honefte tradauerat,naucs ci prouidit, quas ingref-fuscum

LIBER II.

fuscümequis,amp;:omnîbusqtixhabcbat,adciuitatcm,quædicitur portusSymco-niSjCXpatilis velis node amp;nbsp;die cundo partem quandam terrât ilIiusprçterijt.Cûm-queadciuitateraquandâapplicuilîet,qua:dicKurTorfult,SarracenicèverôTor- Tor/ub. tumfqùam pofteaidem Miloexpugnans fibifubiugauit invltionem quôd pere-grini ibi prattcrlapfi fuifletit) Soldauus,PrincepsTurcorum,tnifiteiqiungentos soUarntt milites,quicumpertcrramMilonisdeducerent cumomnibus quæipfius erant. Profedi autem per triduum, tranfierunt per terram defertam amp;nbsp;inuiam, amp;nbsp;inà-quofam,terram horroris amp;vafta; folitudiniSjquæRumeniadefertadicitur jvbi Romania multüm iaborauerunt, portantes in equis omnia neceiîariajetiam aquam quara

° biberenttam ipGquàmiumenta ipforum.Et ita peruenerunt ad ciuitatera qiiac iuxtalinguamTurcoruradiciturRakilei,in noftralinguaEraclia,quam princeps Heraciu. HierofolymitanusEraclius olim tenebat,qui occiditCofdroe,qui Hierofolyraam ccpcrat,amp;: lignum Domini in captiuitatem afportauerat.Duxillucperuenicns, magnificè fufeeptus eft à Turcis, amp;nbsp;inde dedudus eft Axarat, vbi occurrit ei Sol- ^icarai. danus lattiflimus, amplexatus ßd deofculatus eum,dicens cum confanguineum luum cfle. CumqjDux perquircret affinitatem confanguinitatisjllereipondit: Quatdam nobilis raatrona de terraTcutonicorum,nupfit Regi Ruthenorum, qui Soidani in cenuitexeafiliam,cuiusfiliadeucnitinterramnoftram:dequaegodefccndi. Be-nedicebatautem Soldanus Deum cœli, quia DuxMilonem euaierat, dicens eum infidclem,amp; traditorem,amp;fi in terram eius deueniflet,profedó eum rebus vel et-iam vita fpoIiafTet. Dedit autem ei dona plurima, mantellum amp;nbsp;tunicam de opti-moferico, qui propter operisexcellentiam fecitindeCafuIamamp;Dalmatica.Poft haccaddudifunteiequimilleodingenti,vteligeret quosvellet.Dixit ergo Dux militibusfuiSjVtquifqjacciperetfibiequumquemvoluiflet.Indcaddudifunt ca-balli fortiffimi trigin ta cum frenis argenteis amp;nbsp;fcllis optimis, de pallio amp;nbsp;ebore có-pofitis, quos Duci tradidit. Dedit etiam ei fex domos Hltrinas, fecundum morera terrât illius,amp;fexcamclos,qui cas ferrent, cum feruis, qui eösducercnt.Addidit bis duosleopardos amp;nbsp;equos Sd feruos: dodi enim erant federe in equis. Cumqj o-mnibusmodisbchigniffimècumtradaret,arguiteum Dux de fuperftitionegen-

3° iilitatis,multadicensei dcincarnationeClirirtiamp;fide Catholica. Çhii refpondes:

Non eft,ait,difficile ad credendum, quod Deus,cum voluit, de immacülata virgi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caud

necarnem aifumfitjqui homines primùm de limo terrât plafmauit*.Fortèj quia de hærefiNicolaitarumcrat,libros Moyfiaudierat: in quibusdeplaimatione primo-rumhominumlegitur.Sunt enim multi gentiles,qui Moyfenrecipiunt,nectamê Dominus, ab idololatriaceflant,vt olim Samaritan!. Vndemulier Samari tana in Euangelio j’^tYbomn'i dicit:Domine,vt video,Propheta es tu, amp;:c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus honora

ir cultij. VC

C A P V T XV.

lib.6.ca.33.

J^Imiirusitaq;DuxaSoldano,deduduscftInfciam.IndcCunin,quateftciuitas Cumnfortè Turcorum capitalis.Et inde progreffus venir in terram defertam amp;nbsp;aridam ni-

mis,vbidiciturConradusRexftetiflecumcxercitufuo:quiapropternimiamter- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒƒƒ’

ra:folitudinem,multisinfameamp;fitideficicntibus,procedcrenonpoterat.Tradi-tusenimàdudoreviæfucrat,quodconfilioregis Gratcorum quidamfadumdi- (“■ cunt,eoquódidem Conradus in terra fua cum nimia multitudinc diu fueric, amp;nbsp;cum viderenoluit. Eftcnim quædam deteftabilis confuctudo regi Græcorum, quietiam propter nimium faftum diuitiarum fuarum Imperatorem fe nominat, quam tarnen dignitatem à Conftantino,ciufderaciuitatisfundatore,traxerat,vt ofculum falutationis nulli oflFerat,fed quicuqj faciem eius videre meretur, in cur^

Jo Uatus genua eius ofculatur. Quod Conradus Rex ob honorem Romani Imperif omninodeteftabatur. CumqjRex Gratcorum in hocconfcnfiftet,vc ofculum ci porrigeret, ipfo tarnen fedente,nec hoc Conrado regi plaçait. Tandem iapientio-res cxvtraq; parte hocconfihum dederunt, vt in equis ie vidèrent, amp;nbsp;ita ex parili-tateconuenientes fedendo fe amp;nbsp;ofculando falutarent. Quod amp;nbsp;fadum eft. Pro* pter hanc igitur caufam videlicet,quia vires Teutonicorum timebanc omnes, ex-r

I ij

ICO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CH RO N. SL A VOR VM

rtneficinet cccitum illum pcregrinumGræci tradiderunt, mifcentcscis venenumin fonti-froditioGrt, bus, traducctcs eos in horridiffimam illam (olicudinem. Et mifero fineimmanis feruia. jHacxpeditio folutacft.Duxautem proccdensvenit adncmiismaximum,quod . diuidic terramTurcorum amp;Grarcorum: quod triduo cum difficultatetranfiens,

venitad vrbemregumGræcix,quædicitur caftellum Alemannorum:quia earn cadefiilbtt DuxGodcfridusolimtenuerat,amp;indcomncmTurcomaniam fibi fubiugauerat.

Jfjjç profcdus perucnitad vrbemfortiflimam, muroamp; turribus mukisin circiu-W/. tuvenuftiffjmèornatam,amp;fortiilimèfirmatam,quædicitur Amkke,quam idem

Godcfridus laborcnimio expugnauerat. Etquia propterfuam fidelitatem omni eftmcmorabilisæuo,dicamus,quomodoeandcmvrbem,quxinexpugnabilise- i® rat,Deus in raanus cius tradiderit.

CAPVT XVI.

Vm din Godcfrid us in obfidione vrbis laboraftet, amp;nbsp;exercitus nimia fame at-tenuaretur,ita vt omnes fere equi,amp;quiequid habebant vfqj ad corrigiam cal-ceamentorumconfumtumeftet,princepscaftelli tædio diutinilaboris fatigatus, ßi eadem T cutonicum quendam,quem diu carceris inclufione tormentauerat,fccit muros aftenderc.QuilocutuscftadDucem,amp;ad populumDei,dicens: HaecdicitPrin-manadtriH- ccps.Quid cltgt;quodtantotcmporcinobfidionclabotaftis:amp; fincs mcoscxirc no lo

\ ultis? Eccc caftru m expugnare non potcftis, fed fi placet, h uius mali finem facia-tis. Procédant duo,vnus ex noftris, amp;nbsp;vnuscx vcftris,duclluminterfcmifcentes, amp;nbsp;fi vicerit vefter, nos dabimus vobis caftellum, amp;nbsp;difccdcmus. Si verb noftcr vi-doriam adeptus fuerit, vos fine mora terram noftram exeatis. Placuit Duci amp;o-mnibus quod dixerat, amp;: firmacum eft ex vtraq; parte, vt quocunq5 fe fors obtulif-fet,quoddidumcrat, ccrtiffime teneretur. Habuitautem Dux Godcfridus ieruU quendam corpore validum, amp;nbsp;ftatura pPocerum, vuku elegantem nimis, Heliam didum,quern pacecondidamifitin vrbem ad Principem,ccrtiiis finem reifaccre cupiens,amp;diemdeterminareexplendiduclli. Vidensautem Princepsvirivenu-ftatem,corporisimmanitatcmjmembrorum fortitudinem,rcputans nullumfuo- }0 rum ei viribus xquipararijcomplacuit fibi in illo,amp;cognitalegatione, dixit adeu: O fi placcrct tibi manere mecumjamp;f condidi duelli pro me certamen inire. At ille: quid,inquit,dabis mihi,vt faciam,quod dicis. Qm dixit : dabo tibi dimidium tcrraî meæ, amp;filiammeam tibi copulabo,amp; omni honore re fublimabo. Et ille : Fac,vt locutus es, amp;nbsp;pugnabo pro te. Inito igitur fœdere, Helias abrenunciat Chrifto, amp;nbsp;affinitateiunduseftgentili,amp;fadifuntcorvnum amp;:animavna.Duxautem mi-

r3batur,quid de eo fad urn fuiffet, nefeiens an captiuatus fuiflet, vcl cuius reigra-c^fTticiGet tianonredijftcr. Cum ecce vnadierum pracdidusillcTeutonicus ftansin muro proclamât ad DucemSd ad principes dicens:Hæc mandat Dominusmeus.Illa die *nnnnJno nbsp;nbsp;nbsp;^’^ra cftotc parati,quia tunc Dominus meus exibit ad vos cum tirone fuo, com- 40

plcturus quod dixit.His audicis,gauifi funt omnes, amp;nbsp;vnufquifq; vitro fe otferebat ad hocfingulare certamen pro Dei honore fubeundum. Dux autem ante omnes Gtdfß-,dM ad bellum fe prxparabat, fed non permittebatur : quia iam grauis ajtate amp;nbsp;exhau-{fus erat,amp; gibbum in dorfo habebat. Ingerebant ctiafe Pontificesquotquoc ° erant:diuesamp;: pauper pro honore Dei aut vincereaut mori paratuscrat. Procèdes 0; «fB e,Mf- autem qui Drogo dicebatur,confanguineus D ucis,filius fororis fua:,dixitei; Eccc demfraftn totanuis fciuiuitibi,amp;uihil emolumentia tercquifiui. luftumeft, vtlaborismet tandemfrudumrecipiam.Hocergoduellum pro omni feruitio.quoferuiui tibi, deuotftfimusexcipiam.Q^idplura’PlacuitDucidcuotio viri,omnibuf^accla-Bau/fafrt mantibus,armispræcingitur.Cùmprocedcret,dixitDux:Deus,quibenedixitpa- j» tfi noftfo Abraliæ, Ifaac, lacob ; Deus, qui per manum Moyfi traduxit populum fuiimperdefertum,operienshoftescorum mari rubro,quietiam per lofueintro-duxit cum in terram Chanaan, contritis hoftibus fub pedibus eorum ; Deus, qui deditGedeoni contrainimicos fiduci3m,Samfoni fortitudinem,ludithde Ty-ranno vidoriam ; Deus, qui libcrauit Danielem de lacuIconum, Dauid degladio maligno,

L I B E R II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ICI

fealigno,Heliä de perfecutione Icfabeb Deus inquam, qui filium fuu lefutn Chri-ftum mißt in hune mundumhumanigcnerisredemtorem,quiperviâ:oriam. fan-âæcrucis Diabolû deuicit, amp;nbsp;vafa captiuitatis eius diripuit, qui Apoftolis fuis bc-nedixic, amp;nbsp;per eorum dodrinam fandam Ecclefiam illuminât, qui etiam per eos nobisdixit:Qiucquid petieritis Pattern in nomine meo,dabit vobis:pro cuius no-niineamp;amoreperegrinamur,ipfedexterafuaexcelfatebenedicat,amp;hoftcmno-ftrum ad laüdem amp;nbsp;honorem amp;nbsp;gloriam nominis fuihodiefub pedibus tuiscon-terat.Refpondentibusautem omnibus amen,amp;: Epifeopis benedidionem confir-niantibuSiprôccflîttyro ChriftiDrogo obuiamaduerfario fuo,omnibuslachry-

^0 inantibus,amp;genuainorationemadDominûfledentibus.Etecce occurritei Go-Hath fuperbuSjHelias videlicet apoftata.abhumiliDauid in nomine Domini deij -ciendus,fedensinequophalerato,cuiusoperimentofiliaPrincipisinieruerattin- me«, tinnabula plunmatum prooftentatione,turncquialteriusfugatione.Prouiderat ^rsdeiuß» autemhoc DuxGodefridus obturatisauribus cquicognati fui lanaamp;pice. Con- arte. currentibus igiturcquis primo lanceasfregerunt,póft in pedes deuolutifunt.atqj « diu valido rimantes corpora ferro,idibus alcernis fe cominus afficiebant.Tandern rccordatusDominus mifericordiæfuæ amp;nbsp;veritatis,dedif vidoriaferuo fuo Diogo,amp; Helias in terram corruit.Qui cùm proftratus eflet,ita vt no adijciat, vt refur-g3t,diciteiDrogo;Quifnamestu,quimecum pugnas?Ignorabantenimalterutrû

^■0 quieflent.Cuiille reiponditiEgo fumHelias.Etille:quidhîc,inquit,faceré vqIuî- mentL^ ftijabnegafti Chriftum,quomodo ftarc poftcs.^Nuncitaq; pœnitentiam age, amp;nbsp;re-conciliareDeotuo,quiamifericorseft,amp; reuerteremecûincaftra. Habeo enim,-vt nofti,quatuor vrbes,amp;: dabo tibi duas, quas eligere volueris, amp;nbsp;fororem meam, confanguineamDucis,iungamtibimatrimonio,amp;erisdefamiliariffimis Ducis. Qui refpondit,neqüaquam:nunquam enim fidem priorcm violabo,nec recedam àgeneromeo. At ille décollât eum.Et magnificaruseft Dominus in fuis,amp; recefte-runtgentiles de C3ftro,amp; intrauit illud Dux Godefridus cum fuis,collaudates Do-minurn,qui omnia quacunqj voluit fecit in cœlo amp;nbsp;in terra.

JO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c AP VT xvn.

P\Vx aiitprogredicns,tranfito brachioS.Gcorgij, venitad vrbcm Willecume,

amp; indeprocedens venir Gonftantinopolin ; Vbi homines fui receptis equis, riet Leonit quosibirehquerant,abierunrMagnopolin,vbituncrex crat,Qiiimultum lætatus eftdereditu eius,amp;cùm honcftiftîmèdetinuiflet eu per aliquot dies,déditei qua-^^*’^*’*' tuordecim mulos, oneratos auro amp;nbsp;argeto amp;nbsp;fericis vc ftibus. Dux vero immenfaS gratiasagens,noluitaccipcre;dicens ad eum.-Habeopluriraa,domine mi, inueniâ tantum gratiâ in oculis tuis. Cumqjnimiscogeref eum ,amp; ille nullaratione aftèri-tiretaccipcrc, dédit ei reliquias landorum multas amp;nbsp;preciofas, quas poftulaucrat. Addidit etiam multalapidum precioforum gloriam,amp;ita valedido, Dux in omni

40 pacedifceffit,amp; venir Niceam. Et tranfitonemore magno, venir ad regem Vnga-rorum,qui tune noüitercreatuserat,amp;regnumfratrisobtinuerat. Quihoneftifli-mc fufeepit eum,dans ci condudum per terram fuam, amp;nbsp;ita Dux reoerfus eft in nbsp;nbsp;HcnncutL.

nés fuos.Poft h;ec abijt ad Imperatorem, qui tune erat in ciüitafe Augufta,amp; læta- tn Gertnart, tuseftmultumdeaduentuipfiuSjamp;fquiafaluumillumrecepit.Reuolufoa'Utêan- .

r n Tgt; r 1 nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•/'Tn

no, reuerlus eft Brunfchwig, amp;nbsp;lætati funt omnes amici eius de aduentu iplius. Ef ttDnù ente ditauit domum Dei reliquijs fandorum,quas fecum attuletar.veftiens cas auto amp;nbsp;argento amp;nbsp;lapidibus preciofis, inter quas etiam étant brachia Apoftolorum pluri- studtum iri ma,Deoptimisetiam pallijsad ornatumdiuiniferuitij fecitcafulasplurimas, Dal-maticas,amp;ornauit Ecclefiam. Eratautem idem princeps deuotiffimusinotnarü'^'’-^*'^'’^* Jo domusDei:vtinecclefiabcatiBlafij,quaj eftin Brunfchxt^igciüitafe,quam tamê,^

aduerfitatibusfuccedentibus,adquasquidêinuitivcniemus,nonconfummauit.-

C A P V T X VII I.

pOfthæccùm in caftroLuncburgpofituseftet,adiefunteum Canonici Lubc-ccnfcs,rogantes, vt eius prouidentia idoneum in domo Dei difpenfatorem ha^

I iii

lox nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

bc’'enfgt;^æcntes,fcomnes vnanimiconfenfu in perfonam Domini Henrici, Ab-{n^turEp'f. batisdeBrunfchwig,conueniire,vteumEcclcfiæfuæpriefentandumomnimodis cxorarentjfi ramen hxceorum petitioveldciignatioconfenluiciiisnonrepugna-ret. QuibusilIercfponditiFateor idoneam valde efleperfona ,amp; viruro prudcn-tem amp;nbsp;religiofum,amp;: tertio verbi Dei optimum erogatorem. Sed quia fidelitatem viri conuerfationis gratiam expertam habemus, ideo præfentiaipfius in domo ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftra Brunfchwig non fine grauiiaÓluracarcrcpoflumus. Ne tarnen tantævtili-

tati contraire videamur, amp;nbsp;petitionem veftram iuftam amp;C. rationabilem vel kuiter afpernari,fiat Domini voluntas amp;nbsp;vcftra,virumq5 venerabilem cum honore ad fe-LubecanæEcclefiædcducite,amp;ei omnemreuerentiamamp; fubieäionemex-hibete.Veneruntqj BrunkhwigOdo Decanus, Arnoldus Cuftos, vnacum Præ-pofito Henrico, notarioDucis,ÓC ingrefli Capitulum prafente Abbate Sigebo-done dcRiddagesbufcn,amp;GodefridoPræpofito,AnkhelmoPratpofito,detule-runtlitterasEcclcfiarmemorata:inhuncmodumiFratresEcclcfia:Dei,quaeeftiti tuaienit Lubeke,facroconuentuimonafterij S.ÆgidijinBrunkh’ÿ'ig S.amp;diledionem inChrifto. Cumq5ad falutationisverbafratreshumiliterinclinarent,adiecerunt: Nouitdiledio ve(tra,quia mater noftra,fanda videlicet Lubekana Ecclefia, patre fuo viduatacftiamp;quiadiu finepaftoreéfte non pofliimus,ideoomni folicitudine nobis inuigilandum eft,vt in domo Dei prudentem amp;nbsp;fidelem difpeniatorem ha-beamus. Vndegratiasimmenfas Deo referimus,quódeum, in quo nobis compla-cuit,inuenimus. DominumvidclicctHenricum Abbatemveftrum, virum prudentem amp;religiolum, quem non folùm eledione canonica nobis praeficiendum dccrcuimuSjfcd eriam principis noftri, Domini Ducis, qui eum nobis in Dominü amp;patremfpiritualemdefignauit,audoritatcvfurpamus.Q^propterrogamus,vc in hoevnum fentiatis,amp;ordinationiDeiconfentientes, eumnobifcüadapicem fanäi monafterijdeuotiflimc promoueatis. Fratribus autem de tam honefta pa-tris fui promotione congaudentibus, fed de abfcntatione tam pij paftoriscondo-lentibus.itarefponditelcdus : Opus quidcdifficilejamp;nimisarduum eft, ad quod me vocatis,fratres amp;nbsp;Domini mei, amp;nbsp;vitra vires meas clTe, cerriffimèrecognofco. Sed quia nemo ad hoe venitidonens,nifiqui vocatur aDcotanquam Aaron,ideo Î* diuina difpenfationc ad hoe minifterium me vocari non ambigo : quia omnis po-teftas à Deo eft : quæ autem à Deo fiüt,ordinata funt. Et quia qui poteftati refiftif, ordinationi Dei refiftit,ideoeccead obœdientiam venio, neceflitatctarnenma-gis quam voluntatc. Et ira profedus cum eis de monaftcrio B. Ægidij, cui dccera annos prçfuit,quod eriam multis rebus ampliauerat,amp; in ipfo tempore dcperegri-nationerediensduodecimpallijsornauerat, venir ad Ducem Luneburg, amp;nbsp;acci-Ritminau- pïcns ab CO inucftituram Pontificalem,cum honore dedudusLubcke,amp; deuotif-fimêfufceptusacleroamp;abomnipopulojinnatiuitate B. Ioannis Baptiftaiprçfcn-' te Duce confecratuseft à Dn.Walone Hauclbergenfi,amp;Dn.EuermodoRace-burgenfi,amp;àDn. BernoneSuerinenfi,amp;inuentûeftintextuEuangclij, quod fu- 4®.

«mtn. per fcapulasipfiustenebatur,in fronte vnius pagina?.-Eccecuâgclizovobisgaudiû magnû,quod crit omni populo:amp; in fronte alterius : Vir iuftus amp;nbsp;timoratus, expe-dansconfolationclfraehquodquàmdcfuturaipfiuscôuerfationediuinitusofté-KëriciRfif: fumfit,fansanimaduertipoteft.Deniqjcùm multisà Dominoinfignitusfueritdo tncomittm. nbsp;nbsp;nbsp;fpecialibus,tamen in eo refulfit feientia liberalis cû facundia fermonis. Etcùm

his pleriq; euanelcentcs in cogitationibus ûiis magis ad arrogantia vrantur ,quàtn ad aedificationê,ipfe ramen in eadêhumilitatepermanfit,femperdcuotusDeoamp; gloriofiflîmç gcnitrici ei’ in ieiunijs,in vigilijs,in abftinctijs,in oratione,in elecmo-fynarûlargitioncjitavtvcrè de ipfo dicerepofl!imus,Viriuftusamp;timoratus, amp;cJn prædicatione aûtverbi Dei ira fingulari quada prærogatiua fulgcbat, vtnemo tara faxeû pedushaberct,quinôadeiusdulcifljmaverbaad compundionc,veletiam ad lach rymas traherctur.Namprofundiflîmalcripturarû ira planilfimis verbis ex-poncndodilucidabatjVt occulta earû fimilaginem de internis vifceribuschcicns, omnesdulciffimo pane verbi Dei reficercr,itavtgaudiricum populo non modicû melhra eius dodrina facerer. Nec ta?diofumfir cantatrice audire, quid de beatitu* ■

L I BE R II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KJ

dine Ipfius amp;: fidcli doârina quibufdä Deus rcuclaucrit. Quoda tempore, negerijs exigencibus,tranfiuitTuringia,amp;hofpitandigratiadiuertitadrocüquendam,qui Ohterckishufendicitur.IllicreligiofiHimæ fœminæfubregula B. Benedidicon» uerfantur,celibem vitaaditantes.Quæ cùintemporemeridianoinledisdecum- somniümt. berent,ira q uxda probatifli ma? conuerfation is,quar poftea in Wal tingerod Abba-tiiradeftinataeft,amp; prima ibidem fœminarûcongregationemrexitjvbietiabeato fincqincuit,fomnocompreflain vifioneDci viditomnêcongrcgationcm fororü Iuaruinchorodeuotiflîmêaflîftere,amp;infufceptiotiecuiufdâ£piicopicum nimia vocis alacritace decantare: Vere felicc Pra:fulem,verç fidei Dodorem.Qiiod ciim ’’ iucundiiîîmèpercantatûfuidet, virquidaætate venerandus,perfona rcligiofus, acceffitadfenefträ ehori, vbicommuniodiebusdominiciseisporrjgitur,amp; dixit 3deas:Non pigeatvos Epifcopu iftü peregrinu omnircuerentia fulcipere,omn!q5 affeclu in omnibus ei officiofiilîraèfubferuire, feientes, quiaquod in iufeeptione ipßus decantaftis,vobis quide diuinitus off cniiim fit, de ipfo veraciter eft dictum. Opere etenim eft vere Felix Præful,amp; verx fidei dodor.Cüqj euigilaflet dida Nona,narrauitfororibus quid videatur,amp; ftarira venir,qui diceret,Epifcopu quendä adhofpitandüillucdiuertilTe. CertificatæigiturdeoraculOiDeograriasreFcren-tcSjrogabantjVt eas videre dignaretur,vt exhortationis verbum ex ore eins audire mererentur.Qui venicns ad eas,vt defiderauerät,Loc in exordio fermonis habuit: Sicut lilium inter fpinas,ficamica mca inter filias.In quo cùm multa de cafticatc amp;nbsp;innocencia vitæ,quæada:dificationéearumpertinebant,infererct,icade verborü eius mcllifluadulcedineduîcorarçfuntjVtjficuroftcnfiim eis fuerat,dicerent eum verèfelieemPræfulcm,amp;:veræfideidodorc.Duxautemeodem tempore çdifica-recœpitEctlefiam Lubekanâin honorem B.IoannisBaptifta’,amp;'S,Nicolai,Con- CA(t.b feflbrisChrifti. Et primum cum Henrico Epifcopolapidé infundamento pofuir. Adcuiusconfummationemdeditquouisannocentummarcasdenariorum,fimi-literinRaccburgjamp;omnirtudio nouellæplantationi inregionc aquilonari infi-ftebat.Scd haccdcfiderato fine noncompleuit: quia poft tempora dierum illorum faduseft motus magnus.qui totamSaxoniam vehementer concutiebat, amp;nbsp;inter-

5° miflîsconftrudionibusEcclefiarum,cœpitfirmareprîEfidiaciuitatumamp; vrbium, quiabellaplurimaaducrfusipfumconFurgebant.

C A P V T XIX.

^IrcatempusilludpalTus eftin Anglia B.Thomas»Cantelbergcnfis Archiepi- Th«me Can '^fcopuSjVir fanditate miraculis infignis.Qiu cùm pro lege dei fui certaret vf-queadmortc,inftantcperfccutionistempcftate,declinansirasmalignantiü,fecel ♦ cantuari-fitadPapa Alexandrum, qui tiincinFranciatxulabat,amp;apudeunimaniitdiebus multis,infanditateamp;iuftitiafcruiensDominoomnibusdicbusvitxFuæ. Accidie aûtvnadicrü,cùm Apoftolicus federet cum Epifcopo,vt forte fitirct,amp; dixit pue-roafliftentifibiiAfFcr mihi aquam de Fonte,VC bibam.Quç cùm allatafuiflet.dixic ampliusEpifcopo;Benedicamp; bibe.Quibenedixicaquam,amp;mutataeftin vinum, amp;bibensdedit Apoftolico. Cumq; Apoftolicus intellexiflet vinum (nam vocato puero,dixit ad eum:quiddetuliftimihi?qui dixit, aquam) Apoftolicus, after mihi adhucdccadem.CumqjhocfecundoFadumFuifictjiterumdixit Apoftolicus ad Epilcopum:Fraterbenedic,amp; bibe. Atille virtutemdefecxifTcncfcicnSjCredens fet'ît.a exinduftriavinumallatum,fimpliciterbcnedix)t,ôcitcrummutataeftinvinum, bibcns^dedicApoftolico.Atilleadhucnoncredens,putanserrorcFaäumFuifte, tertioclàmpraccepit afferriaquam,amp; tertio mutata eft in vinum.Tune expauit Apoftolicus,intelligens eum virum fandum elFc,amp;:virtutemDciineoceIebra-

ή tarnFuifte. Poft hæc dixicad Apoftolicum: Domine reuertar inparochiam me-atn,amp;vifitaboouesmeas. Scioquidem iram régis immincre, led obœdiendum eftDeomagisquàmhominibus,ipfiusin me perficiatur voluntas, pro cuius nomine etiam mori paratus fum ; quia ficut il le pro nobis animam fuam pofuit, ira amp;nbsp;nos debemus pro Fratribus animam ponere. Cui dixit Apoftolicus: Vade, ec-ce ego mictam te. Et ica reuerfus in parochiam Fuam,paftus eft 1111* Calend.

1 iiij

104 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

Januari),amp;exipfahorav(q;inhodiernum diem peripfumDeusópcratus eftvir-tutes multas, ficut etiam teftantur hi,quiad ipfius monumentum fuerunt, vbi per virtu tem orationumfuarum omnibus infirmantibus velafflióJis prxftanturbenc-ficiamulta,amp;magnificatur Deusapopulo omnium natioûum,quinoftrisetiara temporibus in fuis (anélis dignatus eft glorifieari.

C A P V T XX.

RebeUmLó- nbsp;nbsp;nbsp;frca tompora dierum illorum in Italia pofitus eratImperator nimijs prælijsoc-

cupatus.Siquidem Longobardi vnanimes rebellabanc contra eum, amp;nbsp;reipub. lo

Penttßao. in partibus illis nimis turbata erat, forte propterpeccatum fchifmatis, quodmul-tis annis durauerat;amp;: multi in ouilc ouium non per oftium intraucrunt,fed aliunde afcenderunt.Cçfar igitur fortunatus,bellorum fruftratus euentibus,grauiter^ anxiatus,exiens de finibus illis, tranfmiflis AlpibusvenitinpartcsTcutonicas,5£ conuocatisPrincipibus,perturbationemImperijexpofuit,amp;:ad comprimendos HericutLee fcbcllcs inltalicaiB expeditionemeosfecumeuocauit.Ducemetiam Henricum ct/.ad^xfe adhunc laboremomni inftantiaadducere conatuseft.Etquiaeumformidabile dtttoneitA- Longobardis expertuseratjdicebatfeomnimodisfineiph'uspra:fentiacontraeos præualcrenon pofle.Econtraille pra2tendebat,femultislaboribusamp;expeditio- ' eiu/demho- nibustam Italicisquam etiamalijsinnumeris,vtpoteiamfencm,defecifle,amp;o- to mnideuotionelmperatoriæmaieftatifeobfecuturûadirmabat in auro amp;: argen-tOjCæterisqs impenfis adexercitum contrahendum,fed tarnen omninofaluagra-c^arrefh- nbsp;nbsp;jpfigs jn perfona propria venire poITe negabat. Ad hçc Imperator:Deus,inquit,

coelite inter Principes fublimauitjamp;diuitijsamp;honoribusfuperomnesampliauit, omne robur Imperij in te confifl:it,amp; iuftum eft,vt ad confottandas manus omniii ■ huic negotio præcipuü te exhibeas, vt refpub. qua: labi cœpit, per te conualefcar, per quern præcipuèhadcnus feftetiflenon dubitat. Memorem tc eile volumus, quod nihil vnquam tux voluntati negauimus, amp;nbsp;quia in omni honore tup ampli-ando femper parati fuimus.Inimicis tuis femper inimici fuimus,amp; nullum aducr-fum te præualere permifimus. Et vtfacramentorum fidem omittamus,quam Im-perio firmaftijmeroiniiTe te volumus confanguinitatis, qua nobis fuper omnia te-ncris,vtinpr3Efentinece^fitateomnifideIitate,vtpotcncpotiamp;Dominoamp;amî-co.nobisconcurras, amp;nbsp;de extero ad omnia, qux volueris, beneuolentia noftram HiricutLto habeas. Cumq; Dux adhu c renucret, amp;nbsp;ad omne obfequium fe paratîi offerret, fc ^n^y*** nbsp;nbsp;tarnen in propria perfona venire negaret,Imperator aiîùrgens de folio fuo,vtpotc

quem anguftiæ tenebant, ad pedes eius corruit. Dux autem vehementer contur-batus de re tarn inaudita,quód humiliatus in terra iaceret, fub quo curuatur orbis, quantocy us eum à terraleuat,nec tarnen eius confeniui animum inclinât.

TMperator veto pro tempore diflimulataira, quam ex nimia animi verecùndia chriflianm '^'traxcrat, tcuerfus eft initaliaracum exercitu, quern tunc contrahere poterat, adiuuantepartes eiusomniinftantia ChriftianoMoguntino,quietiamvfqjadfi-ferufludto- nem vitx fux Longobardiam vaftabat,fubijcicns earn Imperio,plus placerecupi-ens Iinpcratoritcrrenoquàmcœlefti,amp;negleâ:isouibusfibicommiifis,magistri-butaCxfarum quam lucraChrifticolligebat. Imperator itaqs profperatus,viâ:o-r*amadeptuseft,amp;advoluntatemabuius eft terra ilia incendijsamp;deprxdationi-ceffM. nbsp;nbsp;nbsp;busjdeuaftansomnem ciuitatem munita.Etcontritum eft cornu aduerfarioru,

amp;filuerutinconfpedueius. Vidensitaqj quod dataeiretrequies,opportunitatcm p «/rzi nadus,conuocatisPrincipibus,multacontraHenricumI)ucemallegare cœpit, UenricüL. quód ptoptetuimium faftufuperbix fux tantum Imperiocontemtûexhibuerir, vt eo ante pedes eius humiliato, nullo eu miferationis intuitu in tanta neceffitatc conftitutûattêdercdignatusfuerit,amp;defpedarepub.amp;audoritatelmperatorix maieftatis negleda, omneauxiliu obftinato animo ei negauerit. His auditisPrin-cipcs,qlû

L I BE R IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KJ

lt;ipcs,qui cum prius oderant,accepta occafione, contra cum muka conquer! cœ- Sfimachm perunt,amp;: coopérantes verbis Imperatoris,omni honoreeumpriuandumiudica* Igt;ant,amp; reum iroperatoriæ maieftatis proclamabant,non lolum quia prçcepta vel meritaipfiusdefpexiflctjfcdquódadignominiamomniumprincipumin propria cumperfonahumiliatumconfudifl'et. Et alijatqj alij feingerentes, illas velillasab coillatas fibi iniurias conquefti fuerunt,amp; iukitiatn libi fieri iudicio lmperato-fisexpoftulauerunt. Pontifices ante omncsEcclefiarumoppreflionesclamabant, nullam fere Ecclefiameflediccntes.quæciusdireptioni non iubiaceret. Fadaell igiturconiuratio validaaduerfuseum.Cæfaritaque vidensPrincipcs eiintentarc malQjtnultavfusprudentia,totumaddeiedionemipfiusingeniumpenderecœ-

PhiUfpu» Colon. Ctfa-rem cam Pa Jgt;a tn gratta redaett,

C A P y T XXII.

A NnoigiturincarnationisDomininoftrilefuChrifti m. c. lxXVii. refpe-*0 ^xit Dominus de folio fuo cxcelfofuper filioshominum,amp;ortacfhinEcclefia

Dei dies exultationis Ixti tiæ, celEmtc fchifmate, quod viginti annos Ecclefiam Schi/mattt diffipauerat,amp;fadaeftpax inter regnum amp;facerdotium,amp;: vnicas infede Apo-ftolicajamp;coadunataeft Ecclefiafub AleXandro.amp;fadum eft vnurnouilcamp; vnus paftor.Merccnarijsitaqjeiedis, paftoresreuerfifuntadcaulasouium fuarum.In-terquos VdalricusHalbcrftadcnfis audoritace Apoftolfca reuerfuseft in federn rdabicns fuam.Sedamp;manusImperatoris cumipfoerat, in omnibuseonfortanseym.Sta-tim igitur ad introi tum ipfius commota eft terra; quia fauentibus Principibus ori- rtciL.b»-cntalibuscontraDucemHenricum multamoliricoepit. Geroneetiamfugato,o-gt;^'^^^^^^^^ mniaqux multisannis inEcclefia ilia per eumordinata fuerant,caftatafunt.O- ceronem }o mnesigitur ordinatiGeronis ab officio fufpenfifunt: Ecclcfia?,quas,ilienon con-fccraueratjfedmagis execrauerat,claufæfunt, amp;nbsp;corpus B, Burchardi Epifeopi, quod illecranftulerat,per Viricum terrærcconditumcft.

Q y 'Y XXIII.

quot;IN diebusillisautcm Henricus Dux cum grauicxpeditioneSlauiara intraueraf, UenridLet ■^amp;expugnabatcaftrumDymin. Auditoergoingrefi'u Vdalrici,intelligensfciam circumuentum efte:Bellamihi video, bellaparantur,ait.Vocatisq; admodu pau-cisdefarailiaribusfuisjdicebarfefinc omni dilanone oporterein Saxoniam re-

40 uerti:interquosficFridericum,machinarumconftrudorcm,alloquitur: Qiiibus attibus velviribusexpugnabimusvrbem r’Quirefpondit : Si placet, poft triduum earn totam incendijs confumam • Cui Dux ; Non laudo, ait, vt incendatur : quia fiexuftafuerit,non minus hoftes refumtis viribus nos inquietabunt,maximècùm Prtdentia trans Albiam maximabellaaduerfum nosinfurg3nt,amp;durum fit, ex vtraq; parte noltiles mcurlionesfuftinere.Cui ille : Si magis placet hoc, elaborabo, vt poft tri- fertcuia. duumobfides,quotquot volucris,offerantur,amp;: deinceps tribu ta cum phee pcr-foluant.Quod cum Duciplacuiflet,amp;:liefadumfuilFec, quafiinfedo negotio rc-Uerfus eft Brunfehwig.

ro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T X X I 11 I.

JPfo autem anno HenricusEpifeopus cccpit fundareopus noucllar plantationis hepricns inLubcke,congregationem videlicetMonachorum,quam conftruxit in ho^ ^dat'^momiße norcSandæDeigcnitricisMariæ.fandiqj Ioannis Euangelift3e,amp;Ægidij Con- rtttm Mona IcfioiisChrifti-.fadafolennitctconIccratioucindie B.Ægidij,affiftcnceeiEthe-

io6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

lone, Pra:pofîtomaionsEcclefix,cumDccanoOdoncamp; Arnoldo Cuftodcamp;a-lijsCanonicis.Sedquia propter paucos reditus Epifcopalcs large cam ditare non potuit,contiilit tarnen in dotcmeiufderaecclcfioIædimidiamvilbmTa^gcnelclï amp;aliamvillaClenc,amp;tresdimidiasdccimationes,in GladcburgmaicrCjinGla-dcburgminorijamp;inStubbekifdorff.Curtesetiam in ciuitatedenarijs fuiscompa-rauitjperfoluentes annuatim odo marcas denariorum, amp;nbsp;agros quofdam in cam-poeiufdemciuitatis.Etitaomnidcuotionc cidem tcnellæ plantation! infiftebar, non fine roagna çmulatione quorundam,quieius ftudijs inuidcbant.Iplam tarnen quafi impctfedam rehquit,quia paueo fupcruixit tempore.

CAPVT XXV.

uofeiberg, TZDalritus autem Halberftadenfis occupauit montemquondam,qui Hopei-’ berg dicitur,firmans illic præfidium, Sgt;cadiuuabantcum manus Orientalium. ©■ rdairici Quod audicus DuXjVcnit illuc cum multitudine armatorum, amp;nbsp;abiedis hoftibus, ffcgit munitionem.Atilli rcfumtisvitibuscocptoopctiinftitcrunt.Cumqifccun-tent/o. do occurrereteisexercitus DuciSiilli inualefccntes bos in fugam vertcrun t,amp; plu-Hennci Co- fimis captiuatis, fpolia multa acceperuunt. Multi etsam ibi pcricrunt, fuffocatiin rnttumon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paluftribus. Mortuus eft autem tunc temporis Henricus Comes, vitricus A-

juechthtidis dolfiComitis,quiadhucadolcfcens crat.Sedmater eius Mechthildis prudensamp; religio{afocmina,foIutaàlegemariti,domumilliusfapicterdifponebat.Quicùin

Heifat. ' miles fadusefletjnondegenerauitavirtutepaterna.

CAPVT XXVI.

jEwrrwa- ^Vncctiamtcmporis bcatæmemoria:Eucrmodus,EpifcopusRaccburgenfis, A mortuuscftdedficutfideliumdeuotioniplacer,viuitin Chrifto: quiarcligio-famvitamducens,infanditateamp;iuftitiavfqueinfinemperfeucrabat,itavt,ficut quidamafleruntjco adbueviuente, Dcuspereumvirtutesquafdamfignorumo« peratusfuerir.Ecquiaopportunitasfeobtulit,nonprxtereundafuntfilentio,qua: ή Henrictuc. fidclium rclatioue didicimus. Accidit, vt quodam tempore Henricus, Comes de Raceburg, cuius temporibus idem Præfulà Duce Henrico ad Epifeopatum vo-catus fuerat, duos captiuos haberet infignes de Frifia. Quos cum multum tyran-

I nico more tormentarc t.Epifcopus cis compatiens,fæpiusComitcm,vteosabfoI-ueretjcxorabat. Sedille nulla motus mileratione non minus cis parcebat. Inter bæc Pafchalis dies fuperuenit.Et captiui pro rcuerentia fefti diuinis intcreranr, fub cuftodia tarnen durifiimè compediti.CumqjEpifcopus fada alperfionc ad *conjpedes COSdeuenifiet,* boiam aquabencdida mircrationedudusafperfit,his vfusverbis: cum magno ftrepitu boia difcrepuic,«?«: illifoluti Deum glorificabant. Hæc in monte S.Gcorgij ada 4® funt,vbicuncEpifcopalisfedeserat,quatnecdumvt nuneper Deum incrcmcn-tum acceperat.Boia veto ad indicium rei geftç in Eccicfia multis diebus pependit. Kartuicut Alio quoqj tempore Prarfiil mcmoratus cum Dn. Hartuico, Bremenfi Archiepi-gencrofitatedicebaturMagnus,inThctmarchiacratinquoda £rem. nbsp;nbsp;nbsp;celcbricolloquio.Cumq; virDei miflam publicam,pr.TfentcArchicpifcopo,cé

lébra ret, accidie vt eflufionefanguinis fada, quidamThctmarcus quondam de mclionbustcrrçoccidiffet.QuodcùminnotuiftctEpifcopo,adrcconciIiationeni laborare ftudebat, vt moris eft inter milTarum folennia, ilJumlt;^, cuius cognatum occiderat,obnixe dcprccabatur,vtproximo indulgcrer, replicans de oratione Dominica, dimittcnobis débitanoftra, amp;c.Cumq5i]Jetumida menteinduratus jo * fortè fug- bxc non reputaret,Epifcopus de* ambone defcendens,adipfum acceftit, amp;euin geftum aut Sadoru rcliquijsad pcdcs eius feobtulit.Cu^illeiurametisterribilibus per Deu KUigie**' amp;nbsp;matrem amp;:aliorûfandorû nominafeipfum conftringeret,nunquafcdimifluriî, Epifeopus pro benedidione cotradicenti alapam maximadcdit,amp;illc promptiffi-mcextéfismambusquodpetebatur,annuit,amp;:proximûinpacereccpit.Quoddi-‘ uinitus

LIBER II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IC7

winkusfaélumcredimuSjperqjalapamDxmonem ab homine fugatum.Similia inlibro Dialogorum B. Gregorij inueniuotur, vt quædam fandimonialis rufti- Dtalogi Cft cumquendaraaDxmonelibcrauic,beatumetiamBencdidutnMonachum,qui^®^quot;’^^^^ Dæmonem fcquebatur j plaga virgx fanauit, non quöd da:mones a lapis vel virgis Menadnu. cædancurjcùmfintincorporei,fed pietas Deiamp; vircus orationis ibi intelligitur. Hisalijsque virtutum indicijs credimusEpifcopum ianidi.äum viucre in Chri-fto.CuilucceffitDominusIsfridus,prius quidem Praipofitusin Jerechowe,vir magnæreligioniSjquiain eademPræpofnura non vtCanonicus,fedvt Mona-chusvixerat. Quod tarnen in pace Canonicorum regularium dixerim : quia quatnuispleriqueCanonicorum fände amp;iufteviuant5Monachustamennomen MonachM cftfummxfanlt;äitatis,amp;huic nomininihil perfcdionisdecffedebet:fedhocpau-corum eft.Inde eft, quöd feculares ignorantes difcretionem ordinis Monacho- wt», rum amp;Canonicorum regularium, ipios Canonicos Monachosappellate conlue-uerunt.Faólus autem Epifcopusviam humilitatis non deferuit, mitem fe in o- isfi-dtdi-ninibusexhibuit,patiensautcmanteomnesfuit.Etquamuisordinemhiftoriara liquantulum præuenirevideamur,tarnenquia de ipfoloquicœpimus,dicamus tto. quantis aduerfitatibusatttitus fuerit,amp;quanra virtutepatientix illas fuftinuerit. Cüm veröDominusduo ponat in aduerlitatibus, ita dicens ; Cum audieritis prx-liaamp;feditiones,nolite terrcri,quod B.Gregorius exponens,prxlia,ait,adhoftcs,

*0 fcditiones pertinent ad eines,dicamusqux intus aciuibus,id eft à fratribus,amp;qux forispaflusfuerit ab hoftibus.Ex eo igitur tempore, ex quo mutatio Ducumfada eft,quiadcftitutus folatio Ducis Henrici,qui eum propter fuam fidelit3temamp; propter deuotionem Ecclefix fux manu tenebat, pacem cum Othone Prxpofito nunquam habere potuit. Qui ad Epifcoparum alpirans, in multis cum infeftaba t, amp;fratrcsaduerfuseum commouebat. Ipfumetiam Ducemexofum habebat,amp; qucmlxdere viribus non poterat, verbisimpetebat. Comesetiam Bernhardus in semhardfu multiseum grauabat, quia à Ducis Henrici familiaritare fc elongare volebar. Su-pra omnia autem Ducis Bernhardiintolerabilemiramfuftinebat.-quia idem. Dux Bernh^rdHt »hominium abeoexigebat.Quodei Epifcopusncgabat,dicensnon eflenecelle

Jo duobusabEpifcopofierihominium,letamcnprincipatuieiusIibenterferuiredi- tum. cebat, fi per cum Ecclefia fua pacem vel profeélum h abuiflet. Duci autem Henrico dicebatfe hominium feciflenon tantum propter eins principatum, led quia per cumEcclefia multumaccepifl'et amp;r pacis amp;nbsp;religionis incrementum. Huic ergo DuxBernhardusofFcnfus omnesdecimationes luas in omni terra, qux Sadelbec dicitur, auferebat, homines fuos captiuatos pecuniam fibi perfoluere cogebat. Ille tarnen immotus perfiftens magis elegit il|a pro tempore patienter fuftinere, quàra nouitatemaliquam fibi vgI Ecclefix inducere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

CAPVT XXVII.

40

^Irca idem tempus,quomortuusEucrmodus,roortuuseftamp;Baldeuinus, Ar- saidu'mi ^chiepifc.Bremenfis,quimultumneglexitEcclefiamluam,decuiusconuerfa

tioncmeliuseftfilcre quamloqui.Cui fucceflitDominus Bertoldus, virprudens Benhoidut amp;:litteratusvalde,amp;zelotes iuftitix,in quo quidcmDuci Henrico primö com-placuit, fed poftea mutata voluntate difplicere cœpit. Et quia in eo infra quatuor facros ordincscelebrata eft eledio,vifum fuit ipfi cledominuscanoniceineofa-dumfuifle.Etmiflalegationead Dominum Apofto!icum,ipfiomnem feriem ele-äionisintimat,fubmittensfeiudiciofummi Pontificis,vtfiearnapproballet,rata maneret,fin autem,irrita haberetur. A poftolicus autem cognita viriprudcntia,amp;

Jo quiamultuminEcclefiafrudumfacercpoteft,eledionero ipfiusapprobat,amp;per feripta fua in omnibus cam confirmât. Bertoldus igitur promotus ad ordinetn Subdiaconatus jdcnuö in Pontificem eled us eft, vt fi quid in priori eledione minus canonice fadum fuiflet,eo ad facros ordines promoto,apo-ftolicaaudoritate canonice amp;nbsp;légitimé fuppleretur.

CHRON. SLAVORVM

CAPVT XXVIII.

c»«eHiiLa IN ipfo autcm tcmporc indidum eft ab Alexandre generale Conciliu, quod ce-teraneufe. *j^j Conftancïni. Fadus eft ergoconuentus magnus

Prælatorum,amp;: pergcbant illuc multi ordinati à Schifmaticis,fperantes fe graciam Apoftoliciinuenire, amp;nbsp;mitrasexequendiofficij abeo confequi. Praccipuèautcm dcEcclcfia Halberftadenfi, quæ per G cronem nimis demcmbrata crat, tam Mo-nachi quam Clerici clementiam Apoftolicx fcdis adierunt.In qua profeólionc *illcnburg. prxcipuècrat AbbasTheodoricusde*Hilfcneburg:quiaferè omnis congrega-tioMonachorum fuorum in falicibus organa fua fufpcnderant,exceptis paucis fe- 1° Crantt Va- nioribus,qui ante fchifma ordinati fuerant. Cumqjomni inftantiainftarent pul-Apoftolicampietatem tandem de ordinatisGeronisdifpenfatu eft, vt quia trtbuta. nbsp;nbsp;idem Gero non àlphifmatico, fed à catholico, Hartuico videlicet, Bremcnfi Ar-

chiepifcopojordinatusftieratjordinatieiuspergratiam Apoftolicaminordinibus certEnaa- fuispctfiftcrcnt, amp;nbsp;admaiotcs per benediétionem afeenderent. Ipfectiam Gero bancobtinuitgratiam,vtofficium Pontihcalein omniloco libéré cxequerctur, infeiixBer- vtin Epifcopatu Halberftadenfi. Vcnitctiam illuc Dn. BertoldusBremenfiseie-toidiambt- lt;qu5 jp promotione officij fui fufeepturus Apoftolicam benedidionem. Quern

Dominus Papabenigné fufeipiens, de promotione ipfius inftantilfime trattare cœpit,ipfi etiamomnem honorem deferebat,itavtin confilio Prtelatorum cache- 20 dramfuamintcrfummosPontificescollocaret,amp;eum infulatum coram ferefi-dere faceret. Cumqj in proximo fabbato promouendus efl'et in facerdotem, amp;nbsp;fc-quenti Dominica in Epifeopum, feriafexta ad vefperä venit nuncius Ducis Henrici, Henricus Pratpofitus, qui erat acerrimus perorator : amp;nbsp;quia idem notus erat fummo facerdoti, ftatim intrauit ad ipfum. Mane aucem fado cum fe Bremenfis HubaiiM Eledus adfufeipiendos ordincspræpararct,amp;ei HubaldusCardinalis,qui poft

Alexandrum faduseft Lucius, in quo fumma confilijRomanarEcclefixpende-fa. batjprarparaturamfuam, coquod inhoneftior noneftetjdeputafTetjdidumeft à cubicularijs Domini Papæ, Veniant Bremenfes. Venit igitur Dominus Elcdus cum fuis, amp;nbsp;Dominus ApoftolicusegrefTus de cubiculo fuo dixit ad eum: Frater, 50 quia infra facros ordines ad honorem pontificatus elcdus cs,caframus eledionem tuam.Cumqj quidam aftantium dicerent:Domine,roeminerit pictas veftra.quod eledionemipfiusapprobauerit; Apoftolicusincubiculum, vndeegreflusfuerar, sirefiidiu rcucrfuscft. Bcrtoldusautcm nonfine ruboredifeeffit. Cuipoftea fucceffitSifri-'eêrthfùt ‘^“S,filiusMarchionisAdalbcrd,cuiDuxinoronibus deuotilfimetamproptereu fZe^or. quàm propter fratremfuura Bernardtim Comitem de*Hauchalt, affiftebat.E-*Anhaid. rantcnim tunc amiciffimi.Sed poftea alienati ab inuicem fadi funtinimiciffirai.

CAPVT XXIX.

4a rhtitff.co- TN illotempore PhilippusColonicnfis cummultitudincgrauiexiensdefinibus biis,pcruagatuscfttcrramDucis,dcuaftansCam incendijsmultis,amp;ita proce-txfedttt»' dens vfqjQ^crnhamele,nonadiecitvlceriusprogredi,ficqjreuerfus eft in locum fuum. Circa dies ill os reuctfus eft Imperator de Italia, cui occurrit Dux apud Spi-

HenricufL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fibi iniutias à Domino Colonienfi conqueftus eft in prxfentiaipfi-

tubttw tn us. Quod Imperator tunequidem diffimulans, cis curiam indixit apudWorma-imferttcon ciam,Ducem tamcn præcipuè ad audicntiam illuccitauit,refponfurumqucrimo-fam dtcere. nijsPtincipum. Quodintclligcns Dux,eo vcnircdiffimulauit.Imperatorautem /’/•««pfrfZÄZ- aliam ci curiam indixit in Magdeburg,vbi Theodoricus,Marchio de Landsberg, Jtluellumcontraeumexpetijtjimponenseiquafdamtraditionescontralmperium co,March, fadas. Verius tarnen propter indignationem id fadum fuiflecreditor : quia Slaui ^^atia excitiàDuce omnem terram illius, quæ »Lufice dicitur,irrecuperabiliter vafta-fruflracH ucrant. Duxautem hocanimaduertens,venirenoluit.InHaldeflcbentarnenc5-ftftutus,per intcrnuncios colloquium Domini Imperatoris expetijt. Imperator tune^^tt. itaqjexiuitadeumadlocumplaciti,quemDuxvcrbiscompofitis lenirc ftuduir.

LIBER II.

Imperator autem quinqj millia marcarum ab eo expetij t,hoc ei dans confilium, vt hune honorem Imperatoriae maieftatideferret,amp;ipfomediante,gratiam Princi-pum,quosoft'enderat,inueniret. Illiautem durum vifum oft,tantam perfoluerc pecuniam,amp;:non acquiefeens verbis Imperatoris, difceflit. Exinde Imperator tertiamei curiamGoflariæpræfixit,necminusillam fuperfedendoneglexit.Imperator itaque procédons in concionem/ententiam aduerfus cum propofuit,quç-rens quidfuper hoc iuftitia décernât, quod tertio legitime vocatus, iudicium de-clinauerit, amp;nbsp;per contemtum ad audientiam fuam venire noluerit. Cui ex fenten-tia Principum refponfum ert,quôd,iuftitiadiôlante,omnifit honore dertienen-duSjitavtprofcriptionepubhcadijudicatusamp;Ducatuamp;omnibusbeneficijs ca-reat,amp;altcrin locum eins confurgat. Confirmataitaqjfententia Imperator id ad- tulenù. iudicauit fieri.Quartam tarnen curiam adhuc rogatu Principû ei indixit, ad quam cùm non venirtetjfecitvtfuperius ex fententia Principum inftruiäus erat,amp;Bcr-nardum Comitem de Anhald, pro eo Ducem conftituit, amp;nbsp;Epifeopis vc fua reci-pcrent,quæ in beneficio habuerant, mandat, amp;nbsp;bona eius publicari præcepit. V n-de accepta occafione quidam de fuis alienatifunt ab eo.Dux autem iniuftêde fe Excifif a» iudicatum efle affirmabat, dicens fe de Sueuia oriundum, amp;: nullum proferiptio-nedamnaripoire,nonconuiduminterranatiuitatisfu£E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UtamJ

CAPVT XXX.

Mofin ex

U X COigiturtempore multiplicata funt malamulta in terra: quia omnes con- nenna l. ■*^furgebantaduerfusDucem,amp;raanusomniumcontraeum,amp;manuseiusc5-traomnes.PhiIippusautemColonienfiscontradocxercitu,fecundamexpeditio- phtbffi ca nem inftaurauît, Habens in comitatufuoillos,quorum fecla Rote dicitur. Rur-fumqi inmanu validapertranfiuit omnemterram Ducis,amp;:timuerunt omnesà facieeius.Fadafunt autemabominabilia multaamp; grauiain profedioncilla, eo quodviriiniquijfilij Behal,qui comitabanturcumeo,lceleratiirimiertent,amp;: fcc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

leribusperficiedisinexplebiliterinfifterent. Fadæfuntautem cœmeteriorum de- impietaemi

Jo prædationes,Ecclefiarum exulliones,Semultaloca religionisdeftrudafunt, ita vt, quod didu grauîus eft, fponfas Dei quart captiuas abigerent, amp;nbsp;eas proftituen-dotcmplaDeinon manufada libidinosèpolluèrent.Quis non gemat, quod fa-cerdoti facrofandis myfterijs artiftcnti non pepcrcerunt,fed impingentes in eum, needumbenè completisfacraraencis.calicem de manu eius rapuerunt.^MuIta eti-amalia fceleratiflîmiilli perpetrarunt,quarpro cnormitatc nefasfuit fcriberc, amp;nbsp;nimis venenataauribus fidelium infundere.Epifeopusautem procedensHaldef-leben, quod Wichmannus, Archiepifeopus Magdeburgenrts, obfederat cum tfißM^gde. Principibus Orientahbus,confortansmanuseorum,reuerlus eft in locum fuum non fine grauicompundionc, quod propter eum occartotantorummalorum da-

40 tafuerit:necadiccitvltràvirosillosapoftatasfecumeducere.Creuitautem obrt-dio in dicsamp; menfes,eo quod Bernardus,Cornes de Lippe,præfedus ciuitatis, vir ftrenuus valdeamp; militaris elfer, amp;nbsp;locus paluftris ab hyemis mollicie expugnari Liffienßu non polfet.Cumqjtædiodiucinilaborisdeficerent, tandem nouum quoddam genus expugnationis excogitauerunt, vt earnaquis fuffbcarent. Cumq; vallofado excogitatum inftantilrtmè peragcrent,aquæ vlq; ad trabesdomorum excreucrût: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

fedadhucviribellatores ciuitatemtcnucrunt.TandemconditionefadaBernar- Haldeßeti duscumluislibereereditur,amp;:ciuitasfunditusdeftruitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, eaftum dt.

O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I fmtur.

C AP V T XXXI.

Halberßad,

JNterhxc autem Vdalricus Halberftadenfis omnibusmodis importune ei infi-■*^ftcbar,adcôvtexcommunicationis maledidaineum fajpiusproferret,fadafuf- ncumL.fu penfationediuinorum in omni Epifeopatu illo, amp;nbsp;tarnen in monafterijsfub filen- 蔓*-tiodiuinacelebrabantur,claufistamcnianuispropterexcommunicatos. Duxau- d^e^rcca»^ tem timensfententiamexcommunicationis,venitHalberftad cum fuis,amp;incon-

jç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redit.

no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

tritionecordis hiimiliatus eftadpedes Domini Epifcopi.Et folutuseftà vinculis anathematis, ram ipfe quàm fui ,falt;3:a folenniter abfolutione.Et fenfi t cum Epifco- , po amp;nbsp;cum Eccleßa ilia, eaquæ pacis funt. Sed hoc paruo durauit tempore. Nam idem Epifcopus impatiens otij amp;nbsp;quietis erat,amp;: itcrum occafione accepta,aliena* tus eft ab co, amp;nbsp;additus inim I cis fuis, multa contra eum moliri cœpit, amp;nbsp;fadus eft nouiflimus error peior priore.

C A P V T XXXII.

Kerici Lea- T^Vx autcm egrcgio cxcrcitu congrcgato,dircxitcum in Wcftfaliam, pcrma-^efluL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AdoIH.Coroitis de Schawenburg,Bernardi,Comitis de Raceburg, Bcrn-

hca. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hardi,ComitisdeIpe(quietiam,vtinfequcntibusclarebit,alijsà Duccdefi-

cientibusipfe fidelisfoluspermanfit)Guncclini,Comitisde Suerin,LudolfiComitis Wlbrandijfratris eius,de Halremund, vt pugnarent contra inimicos fuos in medio terrxeorum,qui fines fuos in partibus illis occupauerant,vidclicctcon-

-ddnerpirit. traSimoncm,Coinitcmdc Tcckcnburg, Hcrmaunum, Comitcm de Rauenf-bcrg,Henricum,Comitem de Arnsberg, Widekindum.Comitcm deSchwalen-vidaria. bcrg,amp;alios plurcs, amp;nbsp;confcdcrunt conttaOfenbruggc. Cumq; appropinquaftèt exercitus hoftilis,attrin funt Weftfali plaga magna,co quod Saxones, qui Holfati d!cuntur,virifintabfq;mifericordia,amp;:humanifanguinis auidifiimi.Etnon pc- 2^® percit vllieorummaiorivelminori, fed omnes,quosoppofitoshabcbar,infatia-biliternecitradiderunt. Plures tarnen à militibusin captiuitatemdudifunt, in-

simo, Cem. tct quos præcipuus crat Simon, Comes deTeckcnburg:qui à Ducc coniedus eft invincula,conftriâusmanicisferrcis,donecca,qujcfubiedafunt,Ientirct.Poft--ea tarnen folutusa vinculis,fubiureiurandofidemfacicns,falt;3:us eft Ducifidelifti-

simuitMcl musjamp;inorani illacontrouerfi3,fccumfidcliter perfeucrabat. Fada autem eft ■^doifo c, difceptatiointcrDuccmamp;Comitem Adolfumamp;cæterosnobiIesdccaptiuis.Di-^ cafttuK. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gfjjjp Dux,fui iuris efle,vt omnes captiui fibi rcdderentur. Cui confentiebat

conradui Guncclinus Comcs.CouradusdcRothe,redditiscaptisfuis,amp;alij dc domoDu-deRethe. cisfamiliariorcs. Econtrailhdicebant,fedeproprijsftipendijsmilitare,amp;:ideoiu- J®-ftum efte, vt de captis fua reciperent : necomnino ftipem militiae fe habere pofte dicebant,fieorum captiui invfusalienos tollerentur. His contradidionibus Comes Adolfus animum Ducis grauitcr irritauit.Et ex illo tempore feminarium dif^ cordix intereos pullulât. Ipfeautem cum alijs reuerfuseftin tcrramfua cumnu-merofa multitudine captiuorum amp;nbsp;praeda multa.

CAPVTXXXIII.

. vd^irict WDalricus autemHalberftadenftscatempeftateimpatiensquietis,vtfupradi-^htflde^mo dumeft,zclodudusantiquææmulationis,multisperfurbationibusDucem40 httenes. infcftabat. VndeEcclefiam illamgrauis iaduraomni xuo geminandafubfecuta

cft.NamcùmfxpiftimèeruptioncsfierentdeHalberftadamp;dccaftro Horneburg, fienncusL. amp;fuccendcrcntur villxDücis,amp; homines fui aut mutilarentur, aut in captiui-tatcm traherentur,tanta commotus inquietatione,coadunatis amieorum fuo-rum turmis, eas in partes ill as mißt, vt, fi poITent, debitam rcpenderent inimicis fuistalioncm. Abcuntesergo,cxuftionesamp; deprxdationes villarummultarura yMerfla fcceruntzamp;venientes Halberftad, finepericulo inuitis hoftibus ciuitatem obti-caftii nuerunt.Fada igiturdifcurftonc,ciuibuscaptiuatis,fpoliamultaacceperunt,vr-

bcadhuc iIIxfa,quxvndiqueclaufaamp;munitafucrat,inquaDominusEpifcopus cummultitudinearmatorumconfiftebat. Prouidentiaveróciuium,quipericu- ƒ• lum incendij timuerant,prouifum crat, vtinciuitatc ignis non inueniretur. Nec multum ab hoftibus quserebatur ignis, co quod propter landimoniam loci parce-rentciuftati. Cumquevnus inlocoquodamoccultatum igncminuenilTctjexeo / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cafulam quandam incendit, amp;nbsp;ftatim crcfcente incendio tota ciuitas conflagrauit,

itavt totain fauillamredigeretur. Capitalis etiamEcclefia B. Stephanie beatas

Deige-k

LIBERIE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HI

Dcigenitricis Marixcum omniornatu fuo cxuftaeft,quod fine gemitu dici nonpoceft, multitudoclericorum,qua:quafiinafylofe illicrecepcrat, cum ipfis locisfandis excineraca eft. Dominus vero Epifeopus in domo propria ignibus Vdalncife-circumdatusjcum agnato fuo,Romano Præpoiito, amp;nbsp;alijs multis capciuatus eft, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;

icliquiz B.Stephani,quasforteadpra:fidiumEpi(copusfecumhabuerac,deigni-busraptxquafi femiuftæ abdudæ iunt. O indicia Dei abyftus muka. Necefte eft, T-xclama-* vtveniantfcandala,veruntamcnvzhominiilli,per quem fcandalafiunt. Sedquis eft,qui propter peccatafua concédât venire fcandala.^ Omnesin talicafuinno- jcandaiù. centiasiuas præcendunt,erroremqj fuum quo tucantur,habent. Sed propter præ-ccdentiadelivla ftepegrauiftima peccatorum nafeuntur fcandala. Vnde B. Gregorius dicit:Contcmnenti, qui non vult pûenitere,ponic Deus oftendiculum,fed vtgrauiusimpingat,quileuiuspœnituic. Quxdamenim peccatafuntpeccataamp; Peccatari pcccatipœna.-quxdamautem funtamp;peccata amp;peccaticaufa. Aliaveropeccata amp;caufa funtpeccati amp;:pœna. Peccatum ergo, quod per pœnicentiam citiusnon dcletur,aut peccatum eft amp;caufapeccati,aut peccatum pœna peccati.Propter ergo pra:ccdentia deliâa, vt fupra dilt;ftum eft, veniunt fcandala,id eft, grauiora peccata.VndediciturinPfalmo: Apponeiniquitatemfupcr iniquitatemeorum.

Et alius Propheta: Sanguis fanguinemtetigit, id eft, peccatum peccatoeftcumu-latum. Sed nunquid perpaftores Ecclefiæamp;fummos Pontifices poflùnt venire fcandala’Ipfi enim populum Dei ad terram promiflionis,vt olim M oyfes, per hu-ius feculi vaftam folitudinem ducere videntur : Si modo eum via regia ducant, ica vt nonczeutiendo ambo infoucamcadant.Quidergo,rcprehendemuscos ? Ab-fttjfedgcminiseosgladijscindosvidemus, vnofpirituali,altero materiali.Sed fpi- Tontißeum rituali plus vtendum fuerat, materiali veto minus, contra eos ramen, qui cxcorn-inunicationis fententiamminusformidanr. Nuncautemadoftendendam mun- ’giTdüquot; danæ gloriæ potentiam plus vtuntur materiali quàm fpirituali, amp;nbsp;in hoc arbi tran-tesfeobfequiumpræftareDeo,fæpeminusprofîciunt. Fortior enim fpiritualis eft inateriali:quiaviuusfermoDeieft,amp;:cfficax,amp;penetrabilioromnig!adioancipi-ti.Ecceenim Leo illc fzuiflimus, adcuiusrugitum contremuit terra,conftridus Anathema. 3® gladiofpirituali,adterramhumiliatuseft.Materiali vetoexagitatus,adiram ftimu-Jatuseftjamp;indcmaiuscreuitfcandalum. Vnde plus matcrialiteramp;; in hoc certa-mincamp; infuperiori eftconflidum. Sedifta rclinqucntes ad propofitum redea-mus.netemerefacerdotesrcprehenderc videamur. Ipfienim in fpecula Domini Mtnißrori peruigilesftarevidentur,tanquamrationemreddituri de animabus fubditorum.

CA PVT XXXIII I.

JGiturdepopulata vclpotiusexuftaciuitate,facrilegiillitripudiantesrcucrfifunt Brunfchwig.Dux verb cum audiftetciuitatisdeprzdationemjamp;vidiflet capti-

* uorum multitudinem,lxtatuseft. Sedcognita exuftione tantarum Ecclcfiarum nenrid l. cummultitudineclericorum,vidcnsetiamDominum Epifeopumeygneo capi-tegrandæuum,amp; iam vltima ztate fathifeentem, captiuum addudum, przterea reliquias beati protomartyris Stephani femiuftas, amp;nbsp;fqualorc incendij fufeatas, S quafi ad triumphi decorem vna cum Epifeopo addudas, d,eieda facie vbertim la-chryraas profudit,przter voluntatem hzc fada fuifle teftans,amp;: amariffimc deplo-rans. Nectarnen adprasfenscaptiuitatem illamrelaxauit,fedDominumEpifco-puraHertencburgdeducifccit,amp; eum honefte,fubcuftodia tarnen,przeepittra-dari. Qiwmreligiofiflima DuciftaMechthildis pietatis aftedu complexa, quali Mechthidit prorcucrentia facerdotalibusveftibus bonis large induebat, vtin tali ftatumhil

(0 ci deefle videretur. Romanus verb, confanguineus eius amp;nbsp;concaptiuus, in caftro Sigcbcrgincuftodiatenebatur.Interea homines Epifeopi de Horneberg zelan-tesiniuciasDominifui,frequenteminfultumhominibus Ducis fccerunt,amp; dif-currentesperregioncmillam,circumiaccntesvillasincendijsvaftauerunt. Vnde Duxoffenfusexercitumillucmifit,amp;caftroexufto,infolitudinemillud redegit. Po^bæcinnatiuitateDominiegit diemfoIenneminLuncburg,amp;vocasDomi-

K ij

numEpifcopum,ftatuitcumco condicionespacis. Ec rclaxata captiuitate, CUt» honore eumad fuaremifit.Veniens autemEpifcopus in Hufenburg, infirmitato niairiciè taduSjibidcmperaliquodtcmpus xgrotarecœpit. Crefccnteautemdolorecor-tttftodta dt- norali.temporalibus incommodis exemtus beato fine diem claufitextremum.

CAPVT XXXV.

Htttrid k,

 Duenientcautem Maio, Dux cum expeditiorgt;cintrauitTuringiam,amp;cxuf* Kortht^ä. fit ciuitacem,quxdicitur Königes Northaufen. CuioccurritLudouicusCo-Ludeuicut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prouincialis cum mulcicudine magna,commifliim^ eftprxliumintercos,amp;

Hermannm fugati fiiut Tutingi, amp;nbsp;Ludouicuscapciuatus eft cum fratre fuo Hermanno Pala-Palat,HM. tinoóecum militum multitudine. ExaltatuseftautemDuxindieiIla,amp;faä:ufU eft gaudium,amp; exulcatio in omni domo eius. Et reuerfus eft Brunfehwigeum in-GHHcéu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intraretadeum Co-

vomiti etn mes Adolfus, congratulans de vidoria, amp;c expetens ab eolicentiam reuertendi in tent,9. nbsp;nbsp;cerramfuam,Guncclinusverbis calumniatorijseum inconfpedu Ducisalloqui

cœpit. Et cum prius amicilEmus eins fuent, quafi tergiuerfando occafiones qux-rens aduGrfuseum,conqueriDucicccpit,mulcasßbiiniuriasabeoillatasfuifl'e,amp; non folùm ab eo fc in multisinquictatum,verum oroncs, qui Ducideuotifuiftenr, ipfifcmpcrexofosfuifle.Infuperipfum DominumDucem hanc ab co iniuriam lo fufcepifte,vtcapciuosfuosei,ficutcçterinobiles,quafi viablatosreprxfentareno-lucric.CuiComcs Adolfus:Veftrxquidem,inquic,poteftatiseft,hocmihiincon-fpedu Domini mci,Ducis, impingere, cum vobis paratiflimus amp;nbsp;deuotiflimus in omnibus femperfuerim.Nuncauteminquibusàme lxfifueritis,coram Domino mco proponnc, vt de his mc,fi potero,aut iuftc expurgem; fin autem, iufte vo-biscoramDominomeo fatisfaciam. Si quidtumDominomco inmcdifplicuir, ficutiurtum efteumdemcquævolueritiudicare,itapromptumcrir,meomnetn ei fatisfadionemexhibere. QuiaautemdicitiSjillos meexofos habere, qui Domi-nomeo fuerintdeuoti, voluntatem quidem veftram diciris, cum hoc probarc non poftitis. Hocctenim certiflime de mcomnibusconftat, quodfemperDomi-no meo fidclis perfeuerauerim, egrediens amp;nbsp;regrediens amp;nbsp;pergens ad imperium eius.Siquis auremaliud deme indicauit,in prxfcntiarum eum coram Domino meo mcndacem conuincam.Veruntamen fi placeret Domino mco, vein prçfen-tiaipfius honeftius tradarer,tantofiducialiusinconfpedueiusapparcrcm. Dux autem quafi diftjmulansaltercationeseorum,ficrcfpondit: Adolfus fatisquidem innocentiasfuasprxtcndic. Fateor autem, quoddeuotusvaldein omnibus nobis KtnricM l.. aftitit. Sedin hoc non iufteprxtendercpoteft,quód in proximo conflidu capti-•Hsßtumvr- uosnobis non reddidit.Nuncautemcaptiuos,quoshabet,reddat,nealijeiuscx-emplofuosctiamdetineanc. Habebat autem tune Comes Adolfus cum Comité deDafle amp;nbsp;cum alijs focijs captiuos infignes feptuaginta duos. Quare Adolfus 40 aidtifiex. Comes:Domincnouiftis,ait,mcinhacexpeditioneomniameainfumfiire,cquos militum»riuifinosq; feruorum innumeros perdidiire,amp; nunc fi captiuos vobis reddidero,nihil fupereft,nifi vt pedes domum mcam rcuertar.Et his didis, cxiuic àconfpedu DuciSjamp;obortislachrymisconqucftus eft omnibus amicisfuis,quan-tasaGuncclino Comite vcrborumcalumnias paiTusfuerit, amp;quödfuis cauilla-tionibuseumDucifufpednmreddiderit.Pofthxccum impctrataliccntiaabiflet cumalijsnobilibus, alienatuseftabeo, amp;infirmata eftpars Ducis propter defc-Defead, in dioncm corum.D ux autem vt agnouit, quia defeciflet ab co, occupauit omnem W«. terram eius trans Albiam,amp; expugnauit caftrum Plunc, amp;nbsp;eiedis hominibus fuis, Afdrrrx/j'w. collocauit illicMatcradum prxfedum Holfatorum. Caftrum autem Sigeberge Bernhar- qiua inexpugtiabilcctat, diutina illud obfidione expugnabat pcrBcrnhardum, Comicemde Raceburg,quodroatcr Comitis,DominaMachtildis,conftanterte-Medfthtidd nebat.Exiccata autem ciftcrna,fitierunt hi,qui in caftcllocranr,amp;arebant fauces eorumpropter ficcitatemfitis, amp;neccifitatc compulfi,fub conditionc pacisca-ftrumdederunt. Etprxfecitçi DuxLupoldumquendam,n«ioncBauarum,vi-

rumpru*

LIBER II.

tumprudentcm amp;ftrenuutn. Domina vcro Mechtildiscum fuis ahijt Schawcn-lgt;urg.Porrô Comes Adolfus cum fuisamicisamp;cognatiscaftrum Honrothdeftru-^ir,quod è regionc caftri fui vitra Wiferam Conradus de Rothe xdificauerat.

C A P V T XXXVI.

JMpcrator autcmaudiens,quoddefeci(Ienthi à Duce,conucrtit faciem fuam Ctfaritex-*vcnirc inSaxoniam,amp;timueruntvaldeomnesviribellatores,qui erant in caftris^'^'^'quot;® Ducisàfaciecius.Eteoapproximante,fincneccflîtatc,fedexvoluntateomniaca-ftracius firmiflimaamp; feipfosin poteftatemimperatoristradidcrunt. Multi enim DefeiUoxet minifterialiumDucis,qui ab meunabulis ab eoeducatifueranijÄ: quorum patres fine omni cotradidione ipfi (eruicrant,vt Henricus de Witha,Lupoldus de Hcr-tcsburgjLudolfus de Peina,amp; plures alij receflerut ab co,amp; ad Imperium fc tranf-tulerunt.lnualuitergo Imperator, cùmobtinuifletcaftrafirmiffima, Hertesburg, sjancken-Lawenburg.^Blanckenburg, Regenftein, amp;nbsp;conuertit excrcitum ad expugnatio^ Zfenßein. nem Lichtenberg. Et poft paucosdies traditaeft inmanus illius. Circa dies illos mortuus eft Cazamarus, princeps Pomeranorum, Duci amiciflimus, amp;nbsp;defecc-runt ab co Slaui : quia frater cius Bugiflaus Imperatori coniundus, hominium amp;nbsp;« tributa CI perfolmt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p„„,„

‘o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ«.

CAPVT XXXVI I.

JNdiebus illis Imperator occupauit montem cxcclfum propc Goflariam, qui H/trtestur-■*Harccsburgdicitur,firmansilliccaftrum amp;cingcnsmurovalido. Huncmon-temolim firmiftimèædificauerat Henricus Iroperatorfenior, contra quem Hen-ficusfiliuseiusconfurrexit,quietiamexpulitpattern,illatiscrudeliterarmis,qui ctiaraà Saxonibusin Welfesholtz belloftigatuseft. Cumqjipfum caftrumquafi iugum totiusSaxonixfuiflct,amp; Imperator propter niraiamfuperbiam fuam non folùmSaxonibus,fedctiamfedi Apoftolicxamp;: omni fereimpcrio exofus fuiflet,

ή Saxonum Principes cum Epifeopis apud Goflariam colloquium celebrate fta-tuerunt. Etinconfpirarione fadacontraHenricumCæfaremaliumcontraeum ^Huimuxr regem fufeitare conati funt. Sed cum de eledione regis fchifma eflTetinter eos, amp;nbsp;quiuis prolibitu fuoillam velaliam perfonamdefignarct,quac idonea non cflTet, atrem fjlt, furrexit quidam inter eos,Conradus nomine,vir elôqucns,amp; dixit ad eos: Vt quid difcordatis,ô viri.^nónnepro bono pacis conueniftiÉ? Siplacctconfilium meum, ego vobis virumbonumdemonftrabo,dignum honore regio,virum felicem'in vi-dorijs,perquem Dominus operctur ialutem in nobis. Atilliomncs affenfumei præbucrupt,vtquemcunq5illedefignaflet,huncregemomnesfalutarcnr.Quiaf-fumtis fccum foeijs, abijtad hofpitium cuiufdam honefti viri, cuinomen Henri-

40 eus. Sedintrantibusillishofpitium,ipfumnoninuencrunt. Erateniminhorreo, aucupandiftudiooccupatus.Vxorautem cius illos intranteshoneftefufcepit,di-ccns:maritum prçfentem non cfTcjnon longe tarnen pofitum.Cumqs illi deftituc-rcntequos,amp;conuiuiumhofpitibusinftrueretur,illaclàm mifitequosmarito, vc cquitando domum intraret, quafi de via veniflet. Illi autem intranti occurrerunt, quosille cumfalutatione honeftc fufccpit,prçcipiens poni menfam, inuitans ad e-pulas. CuiConradusrefpondit, Noncomedam,donee loquar lermones meos. Qui ait,loqucrc. At ille .• Salutant te omnes Saxonix Principes, rogantes vt q uan-toeyusad eos Goflariam venias. Atille refpondit ‘.Quid tantilli viri indigent Principes Saxoniac.?Surrexit tamen,amp; venit ad eos.Quibus Conradus, qui eum addu-jo xcrat,dixit:Eccc rex vefter. Confeftim autem omnes vnanimitercreaucrunt cum regem.Etexcoquodacciderat,quiainaucupandodctentusfuerat, quod tarnen illiquafi de futuro augurium erat,di(ftus eft rex auium,Teutonice autem Fogel Ko- Der wig.Ille verb fublimatus in regem,dixit ad Principes: Qiiia dignati eftis, me vobis fufcitarcrcgcm,iuftum eft, vt facrametis fidem regi vcftrofaciatis. Cumqj omnes facramenta cifcciffenc, mifitlegatosad eos, qui in Hartesburg erant, prxeipiens

’ K iij

114 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

eis, vtquantocyus inprxfcntiam eiusvenirent. Quiabeuntcs dixerunteis, qux ex ore rcgis audierant. Atilliindignati, virgis excoriauerunteos, amp;nbsp;decaliiatos ad Dominum fuutn remifcruut.Tuncqui maiorinter cos fucrat, dixit adfocios; Nos quidcm dehoncftati ßimus, fed eftotc viri conftantes,amp; ignominiam no-ftramingloriamconuertamus. Vidihodic niios volantes.’ifti excipient confufio-nemnoftram. Defcenderant enim ad balneum adolefcentesnobiles plus quam viginti,quorum reditum pracftolantes omneseos trucidarunt, amp;nbsp;fic vlti confu-fionem fuam ad regem reuerfi funt. Qui audiens quod fadum fuerat, indignatus eft valdc,amp;cummultitudinemagnaobfeditcaftrum,amp;expugnauit iJlud,amp; ad DirtinHar tcrtam vfqjdciccit. Dicuntautem quidam,quödpropter multamenormitatem

dccodcm pcrpctratam caftto,amp;proptcrmcmoratum Hcnricum Impetatorem, qui vfque adfincm vitæfuæà fede Apollolicaexcommunicatus fuerat, lubana-thematc à Domino Papa damnatuslit locus illc.vtnunquaminhabiteturjcdcum Eiunniiefn Babylooe in perpétua folitudinedeputetur. Fridericusautem Impcratoripfum niontcmædificarcCŒpit: quiactüillcexcommunicationis fcntcntiam mcruic,ï’ tommoda. pfe tarnen nihilominus vllam regni fui diminutionem pati noluir. Rebellabâcau-

tenj hi,qui in caftro Waldenburg pofiti c rant,amp; non valucrunc, fed potius caftro eorum deftrudo ipfi ad caftrum Imperatoris migrauerunt.

C A P V T XXX VIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10

■poft h.rc in natiuitare Domini,cum Dux diem folennem egiflet Luneburg,eoe-pitineufare ComitemBernhardum deRaceburg,quitunc cumipfoerat,da burg. Hen- confpirationeaduerfum eumfaól;a,imponens ei noram perfidiattraditionis,di-censfeindubitantcràfidelibus fuiscompertum habere,imôûncceflîtas exegif-fetjUianifclbscum indicijsamp; teftimonijspofle conuincere,quodcum inimicis fuis hanccôtra eum confpirationêfeceritjVt eum vna cum vxorefua in Raceburg

Eittfdêcum quafi adepulasinuitaret,amp;:ficinfidijs difpofitisconuiuantesoccideret. Cumepad obiedanihil dignepr£etenderetur,captiuauit eumDuxvnà cumfiliofuoVolra-do, amp;nbsp;venienscum cxercitu Raceburg, obfedit cam, ipfum trahens fecü.Cuioc-curreruntviri Lubccenfescum nauibusmultisamp;armisamp;machinisjamp;creuitob-

fidio.BernhardusautemneceflitatecompulfuSjtradiditcaftrumjamp;iplecum vxo-cedeix/ch. Tcamp;L filijs amp;nbsp;omoibus, quæhabcbat,abijtGodcbufch. Poftca tamcn cum adhuc

Duxcum fufpçdum haberct,quôdfidem integramei non feruaret, quia adhuc cum inimicis fuisfamiliaritarem habebat, lècundam in terram fuam profedio-sernhnr- ficm fecir,amp; dcftrulâocaftro Godcbufcb,fpolia multaibidem accepit. Illcautem dwDnx fugiens, adBernhardum Duccmfetranftulit. Duxigitur eiedis omnibus,folus potitus eft omni terra,amp; cœpit munire caftrum Raceburg,Sigeberg, Plunc,pJuri-mum confidens prælijs fuis.

4*

CAPVT XXXIX.

pRoximaautem xftateImperator totusinfiifus finibus Ducis,in manu valida intrauit terram illius, amp;nbsp;ciedurus eum de terra, in propria perfona Albiam tranfire difpofuit.Timçns autem,ne poft eum infurgerent infidiæ, Philippum Colonieniem cumalijs Principibuspraccepit feruarcBrunfchwig,Bernbardum veto Ducem amp;nbsp;fratrçm eius Othonem, Marggrafium de Brandeburg, cum alijs Principibus Orientalibus propterLuneburgenfes depofuit Bardewich. 1 pie autem in Gomitatu habens Wichmannum Magdeburgenfem amp;nbsp;Dominum Bam-bcrgenfcm,Abb.atemFuldenfem,Corbcienlem, Hcrfueldenfem, cum Othone y» Marchione deMyfna,amp;multo roboremilitum Sueuorumamp; Bauarorum, corn uertit exercitum verfus Albiam. Quoappropinquantc,Ludouicus Cornespro-uinciali$,qui priusin Luneburg cuftodiebatur,dedudus eft Sigeberg, amp;inardio-remeuftodiam eft traditus.Duxautem eo tempore Lubekeconftitutuscrat,mu-niens ciuitatem, amp;: crigens machinas multas. Quibus difpofitis, in die Apoftolo-rum Pc-

LIBER II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ny

rum Petri 3d Pauli abijt Raceburg. Cumque manè inde proficUcerctur, tentlens ad Albiam,fecuti cum funt omnes, qui in caftro eranc, quafi dcducentes cum cum gaudio. Vidcntes autcm hi, qui de parte Bernhardi Comitis ibi re- Ractiurgê^ manferant, quöd vacuum eßet caftrum, repente occupauerunt illud, Öd capta arce, conckiferunt valuas eius,5d quotquot remanferantdeferuisDucis,eiece-runtforas. Dux autem audiens,quod faófumfuerat,frendens animoreuerfus cftadcaftrum, 3d inucuitcontrafe obftinatosanimosillorum. Repente autem mifit Sigeberge ad Lupoldum, 3d Plune ad Marcradum, vt quantoeyus veni-rent cum Holfatis, fi forte poßet eijeere illos, quia pauci erant. Interea venir, quidiceret,iam appropinquateCæfarem,5d ficimperfedo negotio abijt, ama-rus in indignationc animi fui, 3d venir Ertcneburg, Et videos appropinquate caftra Cæfaris, fuccendit i pfum caftrum, 3d ingreflus nauicularo, per deuexa Al-bixproficifeens, abijt Stadium.

.ƒƒ.

CAP VT XL.

I Mpcrator ergo tranfito flumine venir Lubeke, 8d acceßit ci excrcitus Slauorum ■*3dHolfatorum. Xl/aidemarusquoquc rexDanorum cummulta claße venir ad-/^ oliiumTrabena:,3d obfeßa eft ciuitas terra marique. In ciuitate verb crant Si-^°mon, Comes dcTeckenburg, 3d Bernhardus, Comes de Aldenburg, 3d æquiuo- stmonTe-cus eius Comes de Welpe, cum Marcrado præfedo Holfatorum, 3d Emecone deNemore,cumquibufda Holfatisftrenuiflimis Sdmultitudine infinita tiuium. dm oUen~ Rex verb Waldemarus cum multo comiratu veniens in prxfentiam Imperato-ris,cum magna iaâantiagloriæ fua:cifeexhibuit,3dfili3mfuamf3l-oipßus, Du* dns'^'dj,. ciSueuiæ videlicet,defponfauit,8dEpifcoporum iuramentis flrmatafunt facta-menta coniugalia. In ipfo autem tempore obfidionis Dominus Henricus Epi- t feopusinciuitate conftitutus état, quem adicrunt»burgenfcs dicentes: Roga-mus fanditatem veftram,reuerend iflime patruro, vt ad Dominum Impcratorem exeatis, Sdei verbisnoftris dicatis ; Domine, ferui veftri fumus, Impcratoria: ma- »««««a 5° ieftativcftræ feruireparati fumusifcdquid commihmus, qubdtantaobfidione àvobis conclußfumus? Ciuitatemiftam hadenusex raumficentia Dominino-ftriHenrici Ducispoflîdemus,quam etiam adhonorem Dei 3d robur Chriftia-mtâtisin loco hoc horrorisôd vaftæ folitudinis ædificauimus,in quo, vt fpera-mus.nunc habitatioDci,fedprius peterrorem gentiliratis fedes Sathanx fuit. Hancigitur in manus vcftras nontrademus,fed eius libertatcm viribus 3darmis, quantum poflumus, conftantißimc tuebimur. Hoc tarnen rogamus apud Ma-gnißcentiam vefttam,vt dataconditionc pacis,camus ad Dominumnofttum, Ducem, percontatum ab co, quid fit faciendum, qualitcr vel nobis vel ciuita-tinofttcTin prxfenti neeeßitate fitconfulendum.Quifilibcrationcm nobispro-miferit,iuftumeft, vtciuitatem ei feruemus;finautcm,quodplacitum eft in o-culisvcftriSjfaciemus. Quodfi facerenolueritis,fci3tis,orhnesnos pro defen-lione ciuitatis noftræ magis optare honeftè mori, quàm fidci violatores inho-neftè viuçrc. Epifcopus ergo veniensad Impcratorem, hæc diligentiflîmè per* orauit. Monuit autem Impcratorem, vt memor conlanguinitatis 5d foruitij, quod fæpius ci magnificè Dnx exhibuerat, patientiam haberct in nepotem fu-um, Ducem. Imperator verb gaudens de aduentu Domini Epifcopi,qubd pro faraa bonæ opinionis cum diligebat, Sdlibentcraudiebat,ficaitad ipfum : Mul- ß,onßtm. tum quidem gaudemus de aduentu veftro, Epilcoporum amantiflime, 3d ad-modum gratum habemus veftro frui confpeólu 3d coiloquio. Sed qubd ci-ƒ0 ues veftri arrogantiam verborum nobis ofterunt , 3d qubd ciuitatcm no-ftram vltrb nobis nonaperiunt, ctedimus, qubd nec vobis, nec alij..qui lanæ mentis elfe dinofeitur, iuftum videatur. .Fatemur quidem, banc largitate no-ftras munificentiæ quandoque nepotis noftri fuiße : lcd ex quo illc propter fuam contumaciam dccrcto omnium Principum publicam proferiptionem meruit , iuftifliraè hxc noftro poftîdctur titulo , cùm etiam quis Pon* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K iiij

CHRON. SLAVORVM

tificum fua rcccpcrit, qua: idem ftabili tcnuerat bcneficio. Et nunc quidcmvalet manusnoftra cisrcddcrc,quodmerucrint. Sedquia noscenfura iuftitixomnibus magispatientiam exhibere oportet, quàm vindilt;âam,eccein hoc etiam «is confentimus,vtficutpofl:ulant,eantadDominumfuutn,amp;:cum code ftatu fuo conférant, vnum feientes, fi in reddendo ciuitatem nobis non apparucrint, gra-uiorem de hac morafentient vItioncm.Quod autem dicicis, vt patientiara habea-mus nepocis noftri, Ducis, feiatis, quod nimia patientia multa dementia erga cum femper vfi fuimus. V nde in fuper biam clatus,gratiam,quam inuenerat,in vacuum rcccpitjimô nec ipfam Dei gratiam,contra (e exuberantem, vt debuit, ra-cognouit. QuaproptcrfciatiseumàDeohumiIiatum,quiatamprzpotcntis viri ra deicdio iionnoftrz virtutiseft operatic, fedraagis Deiomnipotentis difpenfa-tio. Epifeopusergo reuerlusin ciuitatem, ciuibus, qua: audicrac,nunciauit. Qd fine mora accepto condudu, abierunc Stadium, vbi erat Dux. Imperator veto confiderans inualetudincm Epifcopi,quia crebris incendebatur febribus,qui-bus etiam vfqueinfinemlaborabat, m?fit ad cum Phyficum fuum, vt potionibus fuisdebilitatieius corporisfubueniret. Poftaliquotautem dies burgenfes rcuer-ficum GuncclinoComité,expra:cepto Ducisciuitatem in manu eius tradidc-

fiendediti. runt.Vcrùmpriufquameiciuicatemaperuiflent,exieruntadcum,rogantcs vtli-bertatem ciuitatis,quama Duccprius traditam habucrant,obtincrcnt,amp; iufti-

*foKè Su- tias,quasinpriuilcgijsfcnptishabcbant, fecundumiura*Sofa£iac,amp;titulos,qijos zo kteïr inpafcuiSjfyluiSjfluuijspolTederant, ipfiusaudoritate munificcntia poffidc-c7fa^firuSrent. Iropcratorverö annuitpetitioni eorum,amp;nonfolùmifta confirmauit,ve-fißimMt.- rum ctiam quicquid à Duce de telonio ad ftipcndia Canonicorum in Lubcka vclinRacebulg donatumfucrac.ratumiudicauit. Comitiautcm Adolfomedie-^doifxm c. tatcm tributorum totiusciuicatis de telonijs,de molendinis, detrapczitisin benc-ficio dédit, tum quia multumlmpehofcruierat,tum quia propter ipfum ad tempus exulaucrat. £titaingredicnsciuitatem,magniâcc fufccptuscfl; cumhymnis amp;: canticis Dci, tripudianteclero amp;omni populo. Abbas autem monafterij Un-Rffiedtu daeDcigenitricis Mariæ,fandi4;Ioannis Euangcliftæ, venions in prxfentiam i-pfîus,fufccpitdcmanibusciuscurtcs,quasinciuitatehabebat,amp;agrosquofdam }# in campo eiufdcm ciuicatis, mcdiantc Domino Henrico Epifcopo, quiçafdecuries amp;nbsp;agros dcnarijs fuis cmerac, amp;: beacæ Dei gcnitrici àc. virgini Marix, fanólo^ loanni Euangcliftx in eodem monafterio obtulerat.

CAPVT XLI.

TMpcratorvcrôindc regrcdiens,tranfîuic Albiam,amp;caftrametatuscftiuxtaLu-Stadium ai ^neburg ad plagam occidcntalem.Dux autem,vt fuprà didum cft, apud Stadium *^77ßd,*o nbsp;nbsp;pofitus erat,amp;inucfequafi propter loci firmitatcmrcccpcrat. Quiactfîabhofti-

bus locus ipfecaperctur, ipietamcnpcr aquas fecuaderc pofic fperabat. Maxi- ^9 mo cnim vallo ciuitatem ipfam circumdcdcrat, amp;nbsp;munitioncs fortiffimas cum Caacth. machinis ibidemconftruxerat. EtGuncelinusComes,quiipfum opusvrgebat, turres monafterij beatzvirginisMarix, quia minus contigu« vidcbantur,nimi$ turn temcrario aufu deftruxit. Quod fine reatu perpetrarinon potuit. Sed pro ab-undantiorc cautela, dum talia fiunt, maiorcm fzpe ruinam per Dei vindidam o-(fenrietuL. pctantur. Dux autem videos fein arÆo pofitum, rogauit Dominum Impcrato-ipfius conduclu veniret Luneburg, fpcrans fc apud ipfum aliquo patio cafarit. mifcricordiam inucnirc. Qui cum inter Herteneburg amp;nbsp;Bardewich conducc-rGtur,occurrit ei multitude militum de caftris imperatorijs,pacified cum falu-tantes. Qmbus refalutatis : Non confucueram, ait, in his partibus alterius con- jo dudum accipcre, fed magis dare. Et ita vcnicns Luneburg, omnibus modis Dimutit per intcrnuncios animum Impcratoris lenire ftuduit. Captiuos ctiam fuos,Lu-

Jouicum Landgrafium amp;nbsp;Hermannum, fratrem cius, Palatinum, de captiui-tatc laxauit, fpcrans fe his benefieijs gratiam aliquam mcrcri : fed nihil indc confccutus cft.Imperator tarnen indc proficifccns,curiam apud Quidelingcburg ci prx-

LIBER II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117

®gt;prxfixit, vt ibi inter Principes, quid de ipfo fieret, iuftitia mediante decernere-tur. Vndc gauifi fun t omnes amici Ducis, fperautes aliquid boni ibi de eo ordinâ-dutn, Vbi cùm nihil de caufa ipfius tradauimfuiflct, propter feditionem, quæ in- Brmh^r. teripfum amp;icmulumeius,DucemBernbardum,coortacft,aliamei curiam apud Erpisfordiamindixit.TunctemporisSifridus,ArchiepifcopusBremenfis,inplc-DariareftitutionerecepitStadiûcumomnibusalijs,quæanteaDuxquafideBre-ïDenfiEcclcfia inbeneficiatus poflidere videbatur. Sexcentas tarnen marcas ar-gentiPhilippOjColonienfî Archiepifcopo,perfoluit,quemrogauerat, vtcumex ercituveniens,Stadium expugnaret. Qui cùm iuxtapetitionem ipfius veniflcCjil-lepcrdifpenfationemimpcratoris,vtdilt;äumeft,caftrumobrinuerat,necminus jllcpecuniara fibipromiflam exigebat. CornesctiaBernhardus amp;: Comes Adol- Senb^r-fuscaftraamp;prouinciasfuasperimpcratoremadeptifunt.Duxaucem veniensad ciiriam fibipra:fixam,totum (c fubmittens gratiç Imperatoris,venir ad pedes eius. dolj Quideterralcuans,ofculatuscftcum,nonfinelachrymis, quod tanta inter eos controuerfiadiudurauerit,amp;quôdipfe fibitantædeieôlioniscaufafuerit. Qiix tarnen an veræfuerint,ambigitur:namvidetureumverè non fuilîc miieratû : quia adftatum priftini honoris eum reftituere non eft conatiis. Quod tarnen propter iufiurandum ad præfens facerenon potuit.Deniq; cùm omnes Principes ad deie-âionem ipfius afpirarentjiurauiteis Imperator per thronumregni(ui,nunquam feeum ingradum priftinum reftauraturum, nifi id fieret in beneplacito omnium. Hoctamcncontraipfumdifpenfatumeft,vtpatrimoniumfuum,vbicunq;rerra-rumfuiflet.fineomnicontradidioneliberrimèpoflîdcret. Dux verôper trienniù terram abiurauit,vt infra tem pus id terram fuam no intraret,nifi per Imperatorem rcuocatus.Profedusq;eft adgenerumfuum,regem Anglia;,cum vxoreamp;liberis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^9.

amp;apud eummoratus eftomni temporeillo.Quem rex Angliæhoneftiifimèfuf-

cipicnSjipfumquafiprincipcmfuperomnem terrameonftituir,amp;: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fxihum.

omnes,quifecumcxulabant,donis muleis ampliauit.

L I B E R 111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;119

C A P V T IL

JN tempore illo mortuus eft rex Danoruni Waldemarus, regnauit Canu tiis B- ^alieman Huseiusproeo. Adquem mifitImperator legatoshonoratos,Sifridum videli-

«t, Archiepifeopum Bremenfem,cum ali js nobilibus pro forore ipfius,q uam pa- Juccejfur. tcreiusiam pridem filio cius defponfauerat, amp;nbsp;vt partem pecuniæ perfolueret, ft-cuedeterminatum fucrat. Hxcenim padiodefponfationis fueratinter Impera- ttZî,' totem amp;nbsp;regem Dacite, vt quatuor millia marcarumeum filia perfolueret librata ctfnncefs. pondéré publico,quod Carolus Magnus inftituerat, amp;nbsp;vt in iplo tempore, quo fi- Pondm c^. liamreprxfentaret, partem pecuniae, proutfibi vifum fuiflet, perfolueret, amp;nbsp;poft ^exannosdefponfationis,dumnubilisaîtasadueniflet (quiatuncpucllafeptennis crat) (exhebdomadibus prius pecunia tota ex integro folueretur. Htec prir;iIegijs vtrobii^ firmata erant, vt ft quid horum negiigeretur, ha;c padio feu deiponfatio irrita haberetur. Vencrunt igitur ad Egdoram fluuium Icgati Imperatoris cum

• quadringentis cquis, quibus Comes Adolfus per triduum abundantiffime mini- ^ddfus c. ftrauitCanutus autem rex fororem quafi cum dedignatione eis tradebat, dicens, Canutt Sta-fororemfiiamnequaquam filioImperatorisfociandam,fi iuramentapartis terne-rarevoJuiflet. Tradidit tarnen earn illis cum equitatu amp;nbsp;veftitura mediocri, fed noniuxta regalemmagnificentiam,amp;partem quandampecuniae,vtdidum eft, perfoluit. lamenim interImperatorem amp;ipfum difeordia erat, quia Imperator Dtßdii ab ipfo hominiumexigebat,quodei rex negabat: quia propter generum fuum, Ducem Henricum,quem de terra eiecerat,occafionem re bellionis aduerfus cum, vtquidamarbitratiluntjfufcipereattentabat.

C A P V T III.

^Ircaillosdies zgrotabatHenricus Epifcopusinfirmitatc,quaamp;mortuuseft. »griet '^Cumqj nimiacorporisinualetudinclaboraret,pfalm.odijs tarnen amp;nbsp;orationi-busnon minus intentuserat,amp;:Miflae officium,quodin vencratione beatæDci

3® gcnitricis Maria: fine intermiffione frequentabat, non nifi tribus diebus ante de-pofitionem fuamomittebat. Abftinentias etiamquafdam Ipcciales vfqj infinem feruarclaborabat.CumqjvirDeiiambonumcertamencertaflet,curfumcöfum-maflet,fidem fcruaftet,amp; iam de caetero coronam iuftitiæ fibi repofitam non dubi-taret,cœpit tarnen de vinea Domini, quam nouiter plantauerat in monafterio be-atæDeigenitricis,amp; S.IoannisEuangeliftx.anxiari.Etquamuisiamdiflbluicu-peret,amp; elle cum Chrifto, vt pius tarnen paftor paucis amp;ädhuc tenellis ouibus lu- gafèdaltta-poruminlîdiascurabatpræuidere.Etdumàfratribus fæpevifitaretur,dicentibus;JJ^^^^®^^'' Curnos,pater,deferis,autcuinosdefolatosrelinquis? dicebat, GratiasagoDeo fi,tutam. meo.IefuCbriftojamp;pijffima: genitricifuæ: quia per fpcmdiuinæclementiæde

^0 morte quidemmea non contriftor, fed de defolationehuius nouellaeplantatio-nisnon modicum conturbor. Adeuius profedum in beneplacito Domini veilem adhuc(upereftc,amp;ipfam adeius honorem,quantum poflem, confortare.Sed interhæc cumPfalmifta cogitatum meumin Domino iadabo, quiin omnibus femper exaudiuit me,amp;fadus eft mihi in falutem.Cumqî fatpius irta replicaret, amp;nbsp;eaartentiusDominocommendaret,quadam node poft matutinale officium, ac fi diuinitus in ftrudus,confiden ter ait Abbati fibi affidenti-.Confide, fili, in Domino, amp;conftansefto, amp;nbsp;de morte mea nolicontriftari : quia quod Domino placet, nc-cefle eft implcri. Hoc tarnen certiffimè feias, quod ad laudem nominis fui fcrui-tiumfuum iftoin loco confortabir,tantùm ne dubites, fed viriliter age, amp;nbsp;confor-

(0 tetur cor tuum,amp;fuftine Dominum. Sic confortatus in Domino, conuocatisfra-tribus, dicebat, feiam refolui : amp;nbsp;accipiens olei fandi vndionem, manus ipfe por-rigebat, pedes extendebat, cum pfallcntibus pfallebat, fumtoque viatico Domi-nicicorporisdixit: O rex gloria: veni cum pace. De cuius aduentu quafi iam fe-curusadiunxit:Siambulaueroin medio vmbræ mortis,non timebo malaïquo-filâtn tu mecumes.Cumqj magis magisqj mortipropiaret, amp;: iam lingua palpitante

no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

in verbis dcficcret, repente oculos, quos iam in morte clauferat, aperuit, amp;quafi exiliens,extenfis manibus dixit:Ecce virgo. Quod qui aderant ad beatam Dei ge-nitricem Mariam didum credebant,cui idem antiftes omni deuotioncferuierat. Nec dubitari poteft.quin cum mater mifericordix in ipfo mortisarticulo confola-Meri. nbsp;nbsp;nbsp;tafuerit, quern tarn deuotumminiftrum Temperhabuit.Poftde ftratolcuatusfu-

per cilicium depofitus eft, amp;: ficextremum trabens halitum, 3. Cal. Decembr, in pace reddidit fpiritum.Cuius corpus in eodem monafterio, quod idem fundaue-rat,terra: reconditum eft, inuitis tamenquibufdam amp;nbsp;contradicentibus, quicum deferreconabanturinmaioriEccIcfiatumulandum.SedDeuscum voto fuofru-ftrari noIuit.Qufacùmineodem monafterioçgrotaret,ibidem etiamfepulturam ** deiiderans, air : Hæc requies mea in feculum (eculi, hie habitabo, quoniam clcgi earn. Cuiusanimam iniorte beatorum reputatamcredimus:quiaabipfispuerili-annis Chriftum fecutus eft. Cum eflet circa ætatem viginti annorum iam ado-.

' lefccns faótus,relid:o AudioParifienfi,terram natiuitatisfuæegreditur,Brabantia fcilicenquiadcBrufleciuitateoriunduserat.Etveniens Hildesheim, quiainarti-bus bene profecerar, fcholas ibidem regedas acceperat. Cumqj per tempus ibi fte-tiftetjDei nutu venir Brunfchwig, amp;:nihilominusfcholarum curam fufcepitregendam. Procedenreautem tempore,febre tadusdccubuit.Ininfirmitateautem poficus tale viditfomnium: Videbatvirumprocerumvalde amp;horrendufefeagi-rantcm,ipfe vero fugiens,venit ad fluuium latiflimum: quern cùm propter timoré lO prædonisinfeftianhelanstranfiret, venir ad monaftehû B.Ægidij: quod cùm in-trafrer,manusinfequentisinimicicuafit.Euigilansigitur,amp;diuinæclementiiEcir-cafedifpoiKioncmfenticns,mox admonafterium B.Ægidijdeducitur,amp;tonfu-racus babitumonachaliinduitur,amp;febrium imporrunitateccirante,amp;fluâibus fcculariuratempeftatumcripitur,amp;ficMonachusfaâusMonachivigilauitina-dus. Nec, ficutquibufdam moriseft, ad terram natiuitatis fuæ vlterius, velad co-. gnatos aut notos fuos repedauit, fed cum Abrabam terram fuam veraciter egref-BeAtttM e.. his,omniaproChrifto reliquit,amp;fummam præmij àDcoexpedauit. Vndcpoft deceftiimipfiusquibufdâfpiritualibuspcrfonisDeusreuclaredignatuscft,quôd mmuaf- pofthuius vitxcxiliaad gaudia tranficritfempiterna.Naminfraodauamdepofi-^*''**' tionis cius vifum fuit Abbati per fomniû,quôd fepulcrû eiusapcriret, quafiinco-dcmmonumêtoaliquidnegligcntcrfadumfuiflet,quodmutari debuiflet: Cùtn ecce Epifcopus leuans fe cœpit federe,amp; cum magna gratulatione dicere : Exalta-bo te,Domine,quoniam fufcepifti me, non deledafti inimicos meos fuper me,amp;: ita ex ordinePfalmum ipfumprofecutus,Domino gratiasagebat.Etvenicns ad locum ilium : Conuertifti plandum meum in gaudiû, amp;:c.ccepità fe diuolucrepan-niculos,quosin exequijsaccepcrat,amp;dicere: Confcidiftifaccum mcu,amp;circum-dedifti me lætitia.Et cùm confummaftct pfalmum:Domine,Dcus meus,in æternu confitebor tibi,amp;c.dixit: lam vlterius vobis nonloquar : amp;ita terminata cft viiîo. Quçdam etiam monialis in Kenenaviditinvifionecolumbamniuecandidiorem 40 volare in finum fuum. Quæ cùm nimis exhilaratafuiflet, cœpit ei paftum ofièrre. Quæ aicNon comedamineqj enim columba fum,fcd mercede conduda fum ; di-cam tibi quisfim.Illa veto timoréperterritadixit: Die,quid mercedisaccipies,vt dicasmihi,quisfis.Etilla:fi,inquit,percircuitumanniobmemoriammcidixeris Pfalmum,Incxitu IfracldeÆgypto,amp;c.dicamtibiquiduis. Cumq^hoedeuonifi-mè promifiirer,dixit:Ego dicor Henricus,amp; fui antiftes in Lubeca. Cui illainquit: Vbi nunceftconuerfatiovcftrajQuiait,Inter chorosangelorum.Talibusindicijs «ceufAtiai fperandumeft,eumconfortiumbeatorummeruifle.Sednealiquibus abfurdunf m,'b. videatur,quôd fomniorum argumentis ifta probamus, ad audoritatefandiEuan-gelij eos mittimus,vbi frequenter legitur, angelos in fomnis apparuiflelofeph, amp;nbsp;p ilia vel ilia depuerolefuamp;matreeiuseidixifte. Prætereain facraferiptura multa fomnia recitantur,vt fandi Danielis amp;nbsp;fandi lofeph, quæ fidelia inueniuntur tain pro veritatefcriptorum,quàm pro audoritate eorum, de quibusfcriptaleguntur, qui fua teftimonia fanditate amp;nbsp;meritis confîrmarunt.Quod fi audori huius operis minuscredi poteft,quàmillis,aio quia verepoteft. Ipfeenim cum Apoftolotefti-

monium

L I B E R 111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ixi

fflonium fidclitatisin hacpartc fibipcrhibet:Qua:autem fcribovobis, cccecoram Deo, quia non mentior.

C A P V T 1111.

TAVx autcmBernbardus vtminus fapienteragcbat,ideominusprofpere pro-’’^cedcbat. Nam, vt fupra didum eft, cùm quibufdam nouitatibus prouinciales grauaret, contra ComitemAdolfumamp;Bernhardu de Raceburg amp;nbsp;Guncelinum deSucrinquædam ineptemolituseft. AdolfofiquidèmComiti omnemrerram, lt;]ua:Racecoweattinercdicitur,quam Dux Henricus priushabueratjamp;Todeflo ciuitatem adimcre conatus eft. Ciuitatemquoqj Lubeke fibi vfurpare volcbat. Imperator verbciuitatem proptervtilitatem tributorum,velquiainfinelmperij fitacft,fibiretinuit:pro qua tarnen Duci Bernhardo Hidefacker amp;nbsp;viginti manfos valde bonos confignauit. Quia verb Adolfus medietatemtributorum deciuitate Lubeke exbeneficio Imperatoris habebat, proptereaeum magis Dux Bernhar-dusimpetebat. Comitiverb deRaceburg amp;Comiti Guncelinode Suerin parte seruhM--quandam beneficiorum fuorum minuere tentabat.Vndecommoti, conglobati invnum.vrbem ipfius Lawenburgexpugnareaggrelli funt.Cumq)aduerfus cam cunceU-ordinaffent obfidionem, amp;: machinas Fecifient, poft paucos dies earn ad folum di-

^0 tuerunt.Dux verb vt vir manfuetuseis taljonem reddere no valens,lmperatorem adijtjamp;hocin præfcntia eiusconqueftus eft. Illi autem cupicntesexcutereiugum gt;«»gt;. eiusde ceruicibusfuis,quosei amicos eftefeiebant,de terra fugare conati funt. Vndeeongregato exercitu clam terram Slauorumintrantes,occultoquodaaditu noduoccupaucruntcaftrumIIowe,amp;clanculumilludintrantcs,matremNiclo- ■uicUtut, ti,qui\/ertiflai filiusfucrat,inde eiccerunt,cæterisq} captiuatis,Iucccnderunt ip(umcaftrum,amp;depopulata terra omni reucrfifuntadlocafuacum fpolijsmul-tis.Boruinus verbfiliusPribiflai,quifiliam Henrici Ducishabebat, Mechthildam Boruintu didam,obtinuit caftra Roftock amp;nbsp;Mckelenburg.Niclotus autem fugiens, ad Du-cemBernhardum fecontiilit, quern frater eiusOtho Marggrauius in caftroHa- otho,Mar.

50 Uelbergcollocauit.Vndefrequentercruptionesfacicns, terram Slauoruminftan-tervaftabat.QuernadiuuabatGermarus,princcps Rugianorum,Bugiflaus verb Gtrmarus, Pomeranorum princeps firmabat partem Boruini. Etitaconfanguineiilliintefti-nainterlepræliamilcebant. Præuaîebat tarnen parsNicloti, eoqubd Germarus, Brmc.Pom. virftrenuus,terram Circipanorum plurimum vaftaret. Cumqjquodam tempore Boruinus,qui amp;nbsp;Henricus,terram illius piratis vaftaret, captiuatus eft à Germa-ro,qui coniecit eum in vincula,mittens eum Canuto,regiDanorum,apud quern Canutmg.. diuin cuftodialeruabatur. Econuerfo Niclotus,qui amp;nbsp;Nicolaus, cùm in terra Bu-giflai prædas exerccret, captiuatus eft ab eo, amp;nbsp;coniedus in vincula. Sed cùm diu in cuftodiaieruarentur,tandem foluti funt caconditione, vtàrege Danorum ter-

40 ram fuamfufciperent,amp;obfides,quoshaberevoluiflet,datent. Dederuntergo obfides i4.interquos Boruinusfilium fuum dedit, amp;nbsp;reccflit à caftro Roftock, tradensilludnepoti.Ipfc verb Howe amp;Mekelenburg in poflleflionem fortituseft, rege fiedifponente, qui iam terram Slauorum fibi fubijcere cogitabat, amp;nbsp;adijeere regno fuo.

C A P V T V.

/

Clquidcm Danivfum Teutonicorum imitantes,quern ex longa cohabitationc DanarHcui eorudidicerunt,amp; veftitura amp;nbsp;armatura fe cæteris rsationibus coaptant; amp;nbsp;cùm tutcrar-olimformam nautarumin veftitu habuiftent propter nauium confuetudine,quia

Jo maritimainhabitant,nunc non foliim fcarlatico vario grifio, fed etiam purpura amp;nbsp;bylTo induuntur. Omnibus enim diuitijs abundant,propter pifcationem,qua: OfKlenü^ quotannisin Sconiaexercetur: adquamomnium circumquaqj nationum nego-tiatoresproperantes, aurum amp;nbsp;argentum amp;nbsp;cætera qua:qj preciofa illuc dt;fcrunr, amp;comparatis halccibuseorum, quæ illi gratis ex dtuina habent largirate, quafi pro viliquodamcommerciofua optima, nonnunquam etiam Icipfos,naufr3gan-

L

dorelinquunt. Repletaeft etiam terra corumcquis optimispropter pafcuatcrraï Mthtta.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inmilitari palxftrafecxercitantes,e-

nlrumar' Queftri pugoa lÏbi amp;nauali gloriantur. Scientiaquoqs hbcralinonparumprofe-tutm. nbsp;nbsp;nbsp;cerunttquia nobiliorcs tcrrx filios fuos non folïim ad clerum promouendum, vc-

rùm etiam fecularibus rebus inftitucndos Parifios mittunt. Vbi littcratura amp;nbsp;idio-

mate lingutc terrsc illius imbuti,non folum in artibus,fed etiam in Tbeologia mul-£/■»ƒ««f«- tuminualucrunt. Siquidem propter naturalemlingux ccleritatcm nonfolùmin

argumcntis Dialedicisfubtiles inucniuntur,fedetiani in negotijs Ecclefiafticis tradandis bonidccretiftæ fiuelegifta: comprobantur. Prajterearcligionis vigor gt;nbsp;apudcosmukum floreredinofcitur,coquód Æfchylus Liindeniis Archiepiico-pus, viffummarpietaris,quiqsetiam rclidoEpifcopatu,quietam cupicnsducere vitam,ad Clarcuallenfc monafterium fe cótulit, vbi fände amp;nbsp;iuftè viuendo vitam

inpacefiniuitjlocamultacxomniordinefpiritualium.tam virorumquàmmulic-rum, in partibus illis conftruxerit. Quæ quad cedrus Libani mukiplicata, non fo-Kim Daniamjed vt vinea Domini Zebaoth extenfis palmitibus vfqs ad mare, imo

nis ci fuccelEtjZclo iuftitix accenfus,amp; armatura Dei procindus, in promouenda rcligionenequaquamfegniorfuit. Qm cum à Domino mukis virtutum polieret donis,fpecialiter tarne thefaurobonxconfcientix,décote videlicet caftitatis,vernabat. Vnde vclutlucernaardensamp;lucensxmulationefuaprouocauitplurimos, luxta illiid; Videtequemadmodum nonfolùm mihilaboraui, fed omnibus quse-rentibus veritatem. Hicquoqjcum Apoftolo fubditos fuosxmulansDeixmula-tione,dum eos ad euftodiam caftitatisarguendo, obfecrando, increpandoinfor-marct, multas amp;nbsp;graues contradidionesaquibufdam pertulit. Nee mirum. Car-nalis enim mensdum confuetudine pcccandi ligatafucrit,aut vixautnunquaiu-gum diaboli à fe remoücre poteft, fed cum afina foris flat in biuio ligata ad opera communia,vtquotiescionusimponere volueritjfinecontradiótioneferatillud. Quia quafcunqj fordidas cogitationes immundi fpiritus ei fuggeflerint, tanto dc-ledabiliusfufcipit,quantonequius inferuntur. Etideocùmàredorccorripitur, intelligerenon poteftiquiaipiritualiterexanimatur.lndefit,quödtalcsftiroulorc- 3® calGitrantcscontraPra:latosoua3fpidumcongerunt,dumconfpirationcfadaffr' ditionescommoucnt,amp;iuftammagiftriadmonitionemopprcffionemnominat, amp;nbsp;indccalumniaminfcqucruntur. Vndccorreptionis verba contra feiuftapro-ferunt. Deordine quoqj coniugalimulti infua vocatione religiofi inuenti funt hofpitalitatemfcdantcs,elcemofynis vacantes,fidemconiugijferuantcs,oratio-f:dniitirf niintenti amp;cxteraiuftitix operaimplentcs. Quiddcregcdixcrimusiquiadhuc iniuuenilibusannis inomniadu fuoitagrandxuu fcexhibuit,acfideipfiusgra-uitatepariter illudfapicntix didumfit: Senedus venerabiliseft, non diuturna, neqj numero annorum com putata.Siquidcm vt affolet talis «tas,non ludis in fpe-daculis (eingcrcbat,non difcurfibusaut vagationibusftudebat, neclubricitati 40 dedituSjConiugc cumcafta viucbatcaftior ipfe. Inter miflarum quoqj folennia non,vt q uibufda moris cft, fufurrationibus aut placitationibus intendebat, fed codices pfalmorum autaliarum orationumhabens pra:oculis,orationidcuotusin-cumbcbat.Et quia fapientixadhxfit,quxdicit: Per mereges regnant lidcoDeus regnum illius firmat, vt cùm tempore auorum fuorum in regno Danico triarchac vel etiam tetrarchçfuerint,ipfcfolusmonarchiamrcgerct,quam tarnen pater eius BeUumsia- multolabotc amp;nbsp;ptudcntia obtinucrat.Canutus ergo multam pacem habensin rc-«xf«»». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuo,animaduertit quod Slaui in diebus patrum fuoru multas calamitatcs terrai

fuxintuliflent. Vidensetiam cosauxilio Henrici Ducisdeftitutos,quifrenodo-minij fui maxillascorum conftrinxerat,fufccptaaduerfuseosoccafionc,belloeos ƒ• aggreftus cft. Contra quos tarnen confilio vfus Abfolonis Archiepifeopi pruden-tia magis quàm viribus prxualebat.

C A P V T V I.

FNtercaautem vacabatfedes Lubcccnfisiquialmpcrator inlonginquo pofitus crat. Quem adierunt Canonici Lubccenfes,fubmittetesIedifpenfationi ipfius, rogan-

L I BE R III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ixj

rogantesvt perciusordinationemEpifeopum habere poflent. Quidefignauitvi-rum quendatn religiolum,Alexium didum, Præpofitum in Hildeburgcrach, qui de ordine Præmonftratenfium erat. Sed illi vnanimiter contradixerunt, Si de or-dinefuoaliquem fibipricferriflagitabant. Quieommunicato confilio familiariu, dediceis Conradumcapellanumfuum,virumlitteracumvaldeamp;facundiim,amp;:in conrad,« i caufis tradandisacerrimum Oratorem.SaneImperatoraudierat,vcletiamper-fpcxerat.ftatum Ecclefix Lubccenßs (quia quafi de noiio fufeitatus fuerat) adhuc tenerum, Sc ideo in multis negledum efle. Quare virum hunc fapientem mittere codecreuit,vtnonfoliim per eum ilia proficeretEcclefia, verum etiafua per eum in partibus illis firmarentur negotia. Accepta igitur Pontificali veftitura apud Ege-rCjCaftrumlmperatoris,Dominuseledus veniens inparochiafuara,decenter ita-turnEcclefiæfuæordinatecœpit,informansclerumadreligionishoneftatem,ad- ’funa^ne* hortanseoscaftos,fobriosamp; fine murmuratione hofpitalesefie, cæterisqjftudere dtxtentM. virtutibus, quibus amp;nbsp;Deo Sc hominibus complacercnt: laicos verb,qui magis au-fteritatcquàm dodrinam mirantur, tanta prudentia moderabatur, vt eum fupra omnes, qui ante eumfueranr, reuererentur. Non permittebat aliquem clericoru jnßitMum dealieno Epifeopatuin fua diœcefi paroclna teuere, dicens, neminem pofle duo-bus Dorainis fcruire. Et quemlibet parochianum femper paratum ad vifitationes Sc vndiones infirmorum Sc ad cçtera fpiritualis curç officia,amp; in cœna Domini ad pœnitentes introducendos,amp; chrifmatis confecrationc, Pon tifici fuo affiliere af-firmabat. Super hoc etia audoritate Apoftolici vtebatur. Quia du cum Imperato-teVeronavenifietjdetulitlitterasLucij Papæfupercodënegotio,admodûprçci-piens,vtfi quisclericoru dealieno Epifeopatu in fua diœcefi Ecclefiâ teuere volu-iflet,aut ftatione in eafaceret, au t à beneficio cellaret. Necdu tame confecrationc pontificale fufceperar,quâ tamê no fine caufa differebat.f orte ftatu Ecclefiæ, qua regerecœperat,priusexplorarcvolcbat,amp;:viresfuasprætentarc,fionusimpofitu pmdtntiM. ferre potuiffet, Sc verfare diu,quidTetradent quid valcat humeri.-vt fi Ecclefia per cûproficerepotuilïetjfubirelaboré no recufaretjfinautjhumilitercelTaret.Erat liquidem multis Ecclefiafticis benefieijsditatusin parochijsamp;præbendarûllipen-dijs,quibusabrenunciaretimebat,nifimelioris flatus coramutatione. Orta eft au- simuitMti temdiflenfio inter EpifeopQ amp;ComitemAdolfum. Dicebatenim Dominusele-dus, homines fuos in multis ab eo iniuftegrauati, quædaetiam prædia cpifeopalia violenter occupari,amp;iuftitiasfuas,quas in ciuitate fua Vtine de aduocatiacôfequi debebatjfibi frequenter per fuos im pediri. Et quia his reniti propter Comitis ma-gnanimitate non poterat,patienter ifta,no tarnen fine amaritudine,videbatur dif-fimuIare.Cumqj hoc Imperator! infinuairet,amp; ncc fic in fua caufa profcciftctjcœ-pitàcœpto propofitoquafi lentefcere,amp;animopaulatimadfuaremigare. Etita difpofitis rebus fuis abijt ad Sifridum,Archicpilcopu Bremenfem. Quicquid rao- prefefiit bilium habere poteratin argento velfupelledile,autequis optimis,quosetiaqui-bufdatn viextorferat (quiaaliquantulum cupiduserat) fecumdcferebat.Etrefi-gnans eicuram,quamab ipfoacceperat,refcripfit clerofuo, fe vlterius non re- abdicMi». uerferuin,abfoluenseosab obœdientiafibi abeisfada. Sicqj inconfultis omnibus difceffitjfcu propter Caufas fupradidas, feu pro alijs latentibus, vel quia maio-ra afpirare videbatur.

C A P V T VII.

Anutus verb rex Danorum inceflanter vaftabat terram Slauorum. Illi autem caMtti pt. '^rebellare parantes,occupaucrunt vadum, quod Dani tranfire debuerant, fir- nbsp;nbsp;hellii tn

mantes ex vtraq; parte caftella, de quibus piratas eorum iaculando obruerét. Ca- ‘^^'***' Jo tenisetiam ferreisfemitamclauderetentabant. Sed nihil tali molimineproficie-

bant.Deniqs venientes Dani in manu excelfa munitiones fregerunt, Sc infufi fini-buscorum,ficutlocuftxvniuerfamfaciem terrærepleuerunt. Slaui verbimpe-tum corum ferre non valentes, in caftris fuis fe receperunt. Illi verb abufi prouin-cijseorum,comedcntcs medullam terrx,rcuerfi funt ad loca fua. Sicq; per aliquot annosafeendentes tempore fementisamp;meffis,dcpafti terram corum,famis im- »«.

L ij

JZ4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

portunitarefinegladijoccifioneaddeditionemeoscoegerunt.Qnodaigïturrem*

rom.tnGer pfijjcipcmRugiafiorumiropetcbat,talioncmeirependerevolens,coqubdidem Germarus regiDanorum in fubadioncSlauorum promtule affifteretajuia ex quo Chriftianitatemfufceperatjfubipftusditione confiftebat.Aicenditergo adeum cumfexccntispiratis.finedubio credensfe omnem terram illiusconfumturum,

quemadmodum ignijconfumicligna fyluarum.llleautem occurrens,licet non ex xquo, fubitó eum in fugam vertit.Siquidcm Dani non longê infidias tctenderanr, quos Slaui de fuis cfle credences, nil fufpicati rem igabant ad eos. llli antcm infultü in cos facientes cuin Rugianis eos infcquuntur, amp;nbsp;alios quidcm ex cis occiderunr, alios comprchenderunt,quofdamin mareprxcipitaucrunt. Siquidem Slaui vi-dentes fecircumuentos.in perturbationc confilium non babcntcs (quia pcrijt fuga) ab eis crcdentcs fe natando euadcre, in aquis fuffocati funt. Alij vero lit tu s a p-preliendentcs,rclidis nauibus, perfyluasamp; ncmora errantes, in locis paluftribui fameamp;fitipericrunt. ReddiditquoqjcisDominusindieillajVtquiamultosDa-norumperaquasincapciuitatetraxerantjipfiquoqsin captiuitatemamp;exterminiu raperentur,fic^;DanorumferuitutifiercntobnüXij,quicoiülibcrtatifcmperfue-rantinlidiati.Germarusautcm cæterisomillis Bugiflauæinfcquitur. Ille verb fibi cófubms celeri fuga elabitur.Et ille poft tcrgum clamauit diccns : Quid cft,o prin-ccps Bugiflae’nonne nigrum amp;nbsp;horridu ilium Germarum ligarc te iaditabas ? ex-pcda vtferuum abducas,quernconfortembabcre noicbas. Atillefugiens falua-tuseft. Sicq; humiliatz funt vires Slauorum,amp;feruicrunt Danis fubtributojra-

^ieäigaUs. jjt-Q caftro Wollgaft in manu Regis cum obfidibus duodccim. Hæc autem non fi-ctfarûcnm nc indignationcImperatorisfadafunt,quifedicebatdupliciter àCanuto regein-qubd ab eo coronari nolucrit, ArqubdSlauos Imperio fubditos fuo do-minio pertributumamp; hominiumfubdiderit. Difeordantes ctiamà Duce Bèrn-.Ab codé re- hardo, Adolfum Comitem,Bernb3rdum amp;nbsp;Guncclinum,propter caufas fuprà di-^E^tnhardo ad concordürcformauitjCac5ditione,vt AdolfusComesfeptingentasmar-Duc, .aidoi- casdenarioria ci perfolueret,8cgratiam cius procaftrodeftrudoinuenirct,amp;tcr-ram.quæ Ratecoweattinctcum ciuitateTodcflo,quam Bernhardus Duxrcqui- J® rebat,libéréobtineret. Bernhardus verb Comes trecentasmarcasperfolucrec,amp; tocidcmGuncelinus.Omnestamcncaftrumdcftruâumrcxdificarc ftudcrent.

C A P V T VIII.

T y '1C temporis mortuus eft nobiliffille* Manoc, rex Græcorum, qui filium li-comnent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cctpucfum ptofcrcgnatutum rcliquetat,cuictiam adhuc viucns filiam régis

ZtnTmïrt. Francorum defponfauerat. FadacftautemperturbatiomirabilisinciuitateCon-ftantinopob,amp; in omni rcgnoillozquiapercufl'opaftorcjturbantur ones,amp;lupi rapaces,qui carum quieti inabfeondito infidiantur,pcr furta amp;nbsp;madationcs amp;nbsp;rapi-nasiniuftasmanifeftantur. Eratcnimibiquidâinuetcratusdierummalorû, An- 40 -4ttdrani- dronicusdidus, filiusfratrisregis dcfunóti. Qui regnandi libidineillcdus, tutorc haefe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;affirmanSjCOcpit regnare,quafi pro ipfocaufam adurus,amp;regnune-

fa htfiena poci Hdclitctconfcruaturus.Cum^ tall occafioucinualuiffctjCœpitfcditioncsco-citare,amp;maximam pcrfccutionemamp;cadcin eos,qui in parte regis eflevideban-chonia CUT,faccrc.Etcum omncs,quiin fuaparteftabant,ex31taflet, illos verbauthumi-liafl'et aut ncci dediftet, fecit occulte reginam matrem regis deduci, amp;nbsp;in mare de-mcrgi.Sic omnes,quos in regno fibi aduerfarios timebat,aut vita priuabat, aut mu tilabaqautexiliodamnabat. Habebatenimquendamauriculariu, fpecie quidcm MfHachtti Monachum,fedinveritatcDiabolum,quiadhommûpcrditionemfubfpecicrc-mala Jjgionis in angelu lucis fe transformauerat.Ex cuius pendens confilio,omnes,quos jó i Ile ci fufpedos feccrat, ipfe ftatim exterminio tradebat. Cumqj vna dicru puer de matre q uercrctur, ille refpondif. De matris abfentia ne fis folicitus,falua enim eft, amp;nbsp;in tuto loco confiftit.Ec cum per dies fingulos puer moleftus effet ci matrem re-quirendojille refponditiMater quidem tua falua eft, fed nc diutius de eius abfentia ttiftcris,ad earn quantocy us ibis.Et iuffit occulte puerum deduci Sc. ficuii matrem necari.

L I B E R 111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ixy

Äccari. Quo fado/ponfam eius duxit vxorcm,rcpudiatts duabus,quas antca legitime diixcrat.Poft hxc dixit ad aiiricularium fuum: Quid tibi videtur^num rema-ficaliquis,quiinlidieturhonorimeo?Eftadhuc,ait,vniisdecognatis tuis, que lïi-fpedum habeo.Sed quia ilium propter nimiam confanguinitatem vita priuarc no potes,recludeeuminclauftro Monachoru, vt vel fic cell'et tibi vel regno tuo mali-gnari.Quod cum faftumfuiflet,adiecit:Nunc bene furit omnia.Et ille: Bene quide ' iuntomnia,feddefponfatuanonbenefentio:ipfaenim videtur contra teamantu* dines habere propter priorisfponfimemoriam. SedhxcinconfeiTione audienda eft,vtfic occulta cordis eius manifcftafiant,Tu verb ipfe,fimulato vultu.facerdo-tis vice arripics. His ergo auditis, dixit ad earn: Vi'quequo morabuntur in te cogi-tationes noxix: video in te amaritudines efle, fed vade amp;nbsp;confitere peccata tua, vC fic aprauitate cordis tui mundata arquanimiter poffis vidcre faciem meam.llla au-tcmabcuntejprxuenitfcnexjfumtoqjfacerdotishabitujdixitadeam : Filiaconfi-terepeccatatua,amp;neabfcondasàmefermonem. Vicemenim Chnftitenco : «Si quot;‘^*^’** quiaipfenonitomnia,nihilabfcondasintuaconfcientia. lllaverô fimpliciter de Venialibus confitcnte,vtpoteiuuencula, quæcriminalia nonnouerat,illefubiun-Xit:Num fincerèregem maritû tuum diligis .^Et ilia : Diligo quidem regem vt Dominum amp;nbsp;maritum meum, tarnen fi filio regis, qui mottuus eft, nupfifrcm,magis diligeremzquia ipfi defponfata fueram. Nunc autem quia fic oportet fieri, iftum fi-deliterdiligo,amp;fidemeicoiugalemintegramcuftodio.Hisauditis,illeindignans fiirrexitamp; abijt. Quid plura.^llla ficrepudiata, fimiliter eacum alijs in exterminiu mifit.Poft hæc cum compléta fuiflet iniquitas illius, Sâ iufto iudicio Deus malitiæ eiusfinemimponercvoluifier,fenexrurfiisconfuluitcollateralemfuum,dicens: Numadhucfperandum eft,quodfublatisatmulisfecurusfuperthronuregnimei nulloturbante federe valeam’Cui illerefpondit:Sccurus quidem viuere pores,fed de monacho illo cognato tuo folicitudincm quamuis paruam habep: qui fi extin-vlusfuerit,decxtero fine timoré quiefees. Ad hæcillemiflb nuncio,cumaccerfiri iuftit.Ille audito nuncio cxp3uit,amp; venire diftulit.Statimq; mittens, couocatami--COSamp;notos,amp;:eisIcgationem régis expofuit: fcqs indubitanter ad mortem vocari

3° feiens,rogauitcos, vtlatenterfumtisarmisfecumad palatiurn pergerent. Qui co-ftanteraccindiarmisamp; animisibantcumeo.Veniensautem ad primam cuftodia, ftatim ipfum ianitorcm inteifecit,amp; idem adfecundam amp;nbsp;tertiam fecit.Sicqj cum ftrepitu ingreiTusaulam,dixit rcgirEcceaftutncvocaftienim me. Erat aut tex cum paucisincubiculo:quiaterrenteeumconfcientiademu!tisfceleribus,nufquâ3u-debat tutoconfiftere.Cui ille:Vocaui quidem,fed vade,rcuertare, quia inordina-teintrafti.Non reuertar,ait,fcd fcio,quia poft necem multoru etiam quacris anima meam.Et irruit in cum.Ilie autem fuga inijt, amp;ita per quendam occultum raeatu euafit,amp; vemt ad caftellum cuiufda principis,quern idem pro caufa iniufta effoifis pculiscçcauerat.Dixitqj ad eumiEn inimici quærunt animam mea.rogo vt facias

40 mecum mifericordia,amp; præfidio mihi fias. At ilie refpondit : Qtiamuis iniuftam in meexercueritis potentia, probabo tarnen,fi potero,faluare animam veftra. Et re-cepiteumin caftrii.Ilie verb cum cognouiiret,qubdilliceflet,infccutus eft eum o-mnis populus, fenes cum iunioribus (quia odibilis erat omnibus) amp;nbsp;vi tollentes eu de caftro,reduxerunt in ciuitatem, amp;nbsp;tradum per plateas omnigenis contumelijs affecerunt, amp;nbsp;fine omni miferatione animam eius excufterunt, feceruniqj ei,ficut malcegerat contraproximosfuos. Etvindicatus eftfanguis innoxiusin die ilia* Porrb regnum ad armulum eius tranflatum eft Emmanuel »nomine, amp;nbsp;profper;nu *F«îtîs ifâ-cftinmanibuseius:quiainbencdidioneiuftorumciuitas,amp;inperditioneimpio- ’«•*’' Alt;»«e * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* lus.VidcNl

rum ent laudatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cecam.

C A P V T IX.

Ctnuentat

r. temporcilloFridericusImperator edixitcuriafamofiflimam amp;nbsp;celeberrima '»gt;(”^gt;■^1 •^apudMoguntiâ,quxcelebrataeftinPentecofte,anno verbi incarnationis m. c.

ixxxii.imperij aut regni fui anno xxx vi. vtfilium fuum Henricu regem, mili- rich vv,rdf

tem declararctjamp;gladiumœilitiæluperfemureiuspotentiflîmûaccingeret. Ve-

L iij

ii(? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

nitigiturillucomnisdignitas poceftatisamp; principatus, fublimitas Arcliiepifcopo-rü amp;Epifcoporum,gloria regum,iucunditas principü amp;nbsp;mukicuJonobïliiiJinpe-Commeatm ratoti certacimplaccrc volciitium.QuiddcabundStia,itnode fupercfilutntij vi-

lt;âualiûdixerim,quxillicdeoranibus terris congefta erat:quæficutcrat inæP.ima« biliSjiracuilibetlinguarûmanctinedicibilis.Illiccopia vini,quæperdefccnfum fimiliccrperafecnfum RheniadLieôlafuerar,ficutin conuiuio Aniieri,ruiusnien-furapro vniufcuiufqjpoflîbilitatcvel voluntatehauriebatiir.Vcaûtnimium,amp;,vt diôlum,inedicibilcmapparatûattendas,vnû dcnundinisreferam,vtexindcmaio-raperpendas.Fuerunt ibidcmeredaeduæmagnædonwsamp; fpaciofæ intriniecus, vndiqjperticatæ,quaeàfummovfqideorfutnitagallisfiuegallinisrcplerçfueranr, vt nullus cas fufpedus penetrate potuerit, non fineadmirationeniultotû,qui tot gallinasin omnibus finibus illis vixeflecredebant. Officiûdapiferi feupincernx, Camerarij feuMarfchalci.nônifi reges vel Ducesaut Marchionesadminiftrabât.

Tanutä-re- ErataütptopcciuitatcminterRhenumamp;Mogumquçdammagnaplanicies.lilic iæperatorpropterciuitatisanguftiâjamp;aerisgratia,Ecclefîam maximaamp;:pal3tiutn de lignis honeftiflîmè fieri iuflcrat,amp;: alla habitacula diuerfa amp;nbsp;innumcra, vt ibi ta-tæfolennitatis iucunditashoneftiflimè celebraretur.Cumqjin fando diePente-coftes,iam inftantc procelfionis hora,Imperator Ecclefiam intraflet, Ôû corâ eo fédèrent fummi Pontifices amp;:principûcôuentus,furrexit Dominus AbbasFulden-ficeilocutuseftiRogamus ferenitatem vcftrâ, Domine,vt hæcaudiatis. Ad hxc Imperator, Audio.Etille, Domine, diucft,quôd Dominus Colonien fis, qui aflîdet,FuldenfemËcclefiamfiuecœnobiû,quodgratiaDeiamp;veftramunificen-tiarcgimus,quodâiurefuopriuat.CuiImperator; Aflignate,quoddicitis.Etil!e: F U Idenfis, ait, Ecclefia hanc habet pra?rogatiuam ab an tiquis Imperatoribus tra-dit3,vt quocieftûqj Moguntia; generalis curia ceIebratur,Dominus Archiepifto-pushuiusfedisàdcxtris fi 11 mperatoris, Abbas Fuldcfis finiftiaeius tenear. Etqiiia diu Dominus Colonienfis nos in hac parte fupplantat,rogamus, vt veftrointerué-tuhodielocû nobis dc^iitum fibi non vfurpec. Et dixit Imperator Archiepilcopo: Audiftis,quid dixerit Abbas.Secundû pctitionem ipfius rogamus,vt hodie iucun-ditatem noftra non tut betis,amp; locû,quem fui iuris elle affirmât,ei non negetis. Ad 3® hæc verba furgens Archiepifeopus,dixit:Domine,vt ferenitati veftræ placer, fiat, Dominus Abbaslocîi,quemdefiderat,tcneat,egoaijtfalua gratia veftraadhofpi-tiû meurh vadâ.Cumq; iam abire pararet,furrexit de latere Impcratoris frater eius

Princifts, PalatinusdcRheno,amp;:dixit:Domine.homofumColonienfis,iulfûeft vteum(e~ coiomenßs quar,quocunq5 ietit. Deinde furgens Cornes de* AfiowCjdixitiEtegoingrariam *FortèNai- vcftrafequar Dominü meum Arehiepifeopum.Similiteramp;Dux Brabantiæamp;alij ûvv. multi viri potentes dixerût.Refpondens aüt Ludouicus, Cornes prouincialis,qui fuit homo Abbatis, dixit Comiti de AfTowe : Bene hodie beneficiû veflrü merui-ftis.Cui ille : Et merui amp;nbsp;merebor, fi hodie nccefiitas exigeret. Abeunte igiturAr-chiepifcopo,rexadolefccnsvidensfeditionéacerrimam fieri,exiliensdefede fua 4® fufpenfusin collumeiusdixit:Rogote,patrü amantiffime, vt mancas, negaudiutn noftrü in ludumconuertas.Ipfeetiam Imperator rogateumfubfiflercjdicens: In fimplicitatecordisnoftri,quoddidumeft,diximus,amp;vosin perturbationeanimi abire vultis.Nolitemalû hoc facere,amp;feditionëacerrimaconcitare.Cuiille:Non iflhic (óme credebâ,inquit,quôdtantaminiuriâin confpedu principum mihiinferre velletis. morafio tx- Ecccio fetuitio veftro cÔfenui,amp; certamen,quod vobis certaui,teftantur cani ca-^tfl^mmtme nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’Opcticulo vitæ mex.Etquodmaiuseft,prohdolor, animae mex tribula-

rübeneßett. fltincs amp;nbsp;anguftias multas trâfiui,necaliquâdo pro honore Imperi) mihi vel rebus meis pcperci.In Longobardia deuotioné mca vidiftis, apud Alexandria nihilorai-nus felicitate animi mei fenfiftis, amp;quæ in Saxonia non ftrnel fecerim, fed fxpiiis, animaduertiftis. Etcùm in omnibus hisfecûdusnullifuerim,mirorcurhodie Abbate iftum mihi prçferre volueritis,decuius prçfumptionc vos ipfum fufpeâûha-beo,quianifi voluntatë veftramin meahumiliationefenfifiet,nunquaaduerfum mecalcaneum fuü leuafTet.NûcergOjfi placer, ponanturfedesfohto,amp;: fi fedëmea deieceritjûne contradidione fimilis fit altilfimo. Siquidé Colonienfis arrogantia

Abbatis

LIBER III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U7

Abbatîspræfcnferatjamp;cumquatuor millibusamp; fexaginta quatuor virisarmatis adcuriâvenerat.Tuncfurrexitlmperatorjamp;dixif.Innocentiaquidem nofträfu-perhacimpofitionc verbis prætendimus;fedfiadhucdifftditis,iuramenco nos in præfenti expurgate non dubitetis.Et extendic manu quafi iam fuper reliquias po-fitiirus.Adhascverbarequieu^tfpiritus Archiepifcopi,amp;dixit:Sufficitjquia verba veftrapro iuramento mihi funt. Sed camen hi,quicaufa huius perturbationisfue-runt, non facile ab hacfufpicionepurgabuntur. Imperator ante dixit Abbati: O-portet vosab haciuftitia veftra, quam exigitis,temperare, amp;locu Archiepifeopo fuperiorem dare.Sedata icacp controuerfia,coronatur Imperator,amp; cum Jmpcra- Frudm am» trice amp;fiIiocoronatoproceliît.Abbas verb non fine ruborc locij inferiore tenuit.

Væ tibi fuperbia,qua: in cœlis quide nata,fcd cum genitore tuo Diabolo ad in-feriora barathri es demerfa,amp; quanto fuit terra altior gradus,tanto fadus eft irife-riorcafus.TuquidedeftirpepcffimapuIlulaftijamp;infedisparetibusprimisperin' uidia Diaboli in orbem terraru introijfti.Tu afit Diabole in lateribus Aquilonis fe-détibi parabasrfed credo,quia non fede materialem aftèdaftijed per boeà cantate Dei difcedens,amp; in frigore malitiç perdurans thronri t uum fuper filios fuperbiç ercxifti:quifublimeshabentoculos,quin6cum Apoftoloquçlurfumfuntjfapiur, fed quæ fuper terra,quorum Deus venter eft,amp; in prauirate cordis fui machinan-tur malu. Sed quid tibi cum fpiritualibus ? quid tibi cum his, qui religione profeflî Etcießaßi. in diuerfisgradibus Ecclcfiafticis confiftunt,amp; miniftriDomini nuncupantur,vel etiacum his,quifacerdotiofungutur,qui omni fanditateamp;iuftitia Dominofer-uire videntur? V a: vat prçfumptioni tuç,qui multos eorû in perdirionê mififti. Nec inirum:quiacontraaltiffimumpræualere non potuifti,contraeius membra acrius exarfiftijdum de cœlo velut fulgur cccidifti.Propterea Deus deftruet te, in fineni euellet te, amp;nbsp;eliminabit te de tabernaculo fuorû eledorû amp;nbsp;radice tua de terra vi-uentiû.Parûne tibi videtur,quôdhocfecerisfquinetiagregem Monachorûinua- j^tnacheri. dere prçfumferisîdum eos ambitiöse viuerc cogis,qui iugû Chrifti fuaue, amp;nbsp;onus eiusleue ferre detredantes,iugum tuû gratanter fufcipiunt, comeflationibusamp; e-brietatibus feruientes,in fuperbia vitæ ambulantes, concupifeentia carnis amp;nbsp;ocu-

3° lorûfeipfosanteDeû femperpolluentes. Vaeftibi Leuiathan,quifluuiû abforbes, amp;: non miraris,amp;adhucfiduciâhabes,quod influât lordanes in os tuujiordancs in-quam non folùm baptizatorû, fed etiam religioforû,monachorû videlicet,qui pro Chrifto reliquifîc videntur omnia,fed pro his vita atternam pofTeffuri, du tuis pe-ftiferis fuafiombus aftentiuntur,retro afpicientes fimul perdunt omnia.Habitus e-nira religionis,quero prçferunt,pro quo etia ab hominibus honores rccipiunt,eos fando plenarie conformare no permittit,fed du fecularia meditan tes,carnalia fa-pietes vani in cogitationibus fuisante Deû efficiuntur,amp; prxfens feculu,quod ap-pecunt,perdunt,amp;futuru, quod quxrere videntur, no inueniut.Q^os Leuiathan iftetantoauidiusappétit, quantoeos videt per profeflionereligionisàfeelonga-toSjamp;Deoperfpeciévnitos.Ipfeenimficutoculosprotoplaftorûperconcupifcc-tiâaperuitjficetiâmagisdefiderabiliacocupifcit: quiaefca ei’efcaeledafpiritua- htardi. liu,proh dolor,vita,quxnonnunquaab innocentiainchoat,fed plerunqs,du per-ficerc debuit,ad 1 ubri c i raté defcendit.qux illi tanto fapit fuauius,quantû per con-dimetum bonç adionis redoletfpiritualius.O quam dura funt,viri,quç dico:quia dualienam vitanondijudicandofedcondolédodifcutio,meipfum reprehendes, pœnitentiâ no ago,non metues illud Apoftoli: Ne fortè, cum alijs prxdicauerira, ipfereprobusefficiar. Quidergo,taceaanloquar?Confcientiaquidetacercfua-det,fed caritas,quç verbum Dei alligatû tenere no poteft,loqui fuadet.Loquar ergo,vtdumreprehendoaliena,erubefcapropria?Quidcnim olim erat vita Mona- cemmenil^

Jo chorum?nifipuricasinnoccntiæ,femitaiuftitix,viuendi forma,viaparadifi.Hxce- tto m»» nitneftangelorûfocia,Apoftolorû aflecl3,martyrûlætitia,confeflorû gloria,virgi- ’’quot;Aquot;' nû corona.Hane præcurfor Domini Ioannes,primuseremiticam vitaducens,do-cuit,Chriftus in deferto ieiunans confirmauit, eremitarum fignis amp;nbsp;virtutibus ex-tulit,amp;cœnobitarûinnumeramultitudo toto orbe terrarûdilatauit. Hanevt co-gnoueruntprincipesjglorificaueruntjcam^ fuper autumamp; topazion diligentes,

L iiij

iiS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C H R o N. SLAVORVM

^Reiigiofe pan-imonialatiflîmaconferendo,copiofi(fimcdilatauerunt. CreuitautcpofTe/no, amp;euanuitrcIigio.Siquidemextcmporaliumabund;antiadumcœpeiûccarnaliKf /»■ffocautt viuere, cœpcrunc etiam carnaliterfapere. Rcfrixiccaritas, fdbincrauicinundiali-»atrem. j^s.Necfuitlocusrcligiotii,vbipatcbatinttoitusclationi. Nec(tarepotuithumt*

litas, quam fugat dominalitas. Et cœperunt concupifcercalicna, quibus neclice-battenerepropria.Sicqsfadû eft,vtiolaremanferitrcligionisforma,cùm ex toto Mtnneha- jßgjj pgrieritiuftitiaî norma.O Monache,qui vanûferuas nomereligionis,amp;vias fiit”onil[r fe£larisfuperftitionis?Regulamprofitcris:fedquahconfcientiaillamdifcuticndo legis,cùm omnia incontrariüfacis.Illaafcendit per gradushumilitatis, fed tude-feendis per graduselationis.lllatcvtiliter vult occupari aut operemanuû,aut ora-, , tione.autinlcdionediuinaîtuvcrôotiûfedarisjadcuriofitaté conuerteris.Illate imo tuftfM nbsp;nbsp;1 nbsp;1-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\tr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;loll

/i/e fail 9/- perobœaicnciaprçcipuedocerfaluariitu veroconcradictionibusplenuses.htdc obœdientiaquidé caritatis nihil tibi conftat,cùm obœdientia volûtatis autnecef-fîtatis te impellat. Illa in rebus duris cotrarijs libimet ex caritatc obccdit,iuxta il-lud:Nonveni voluntatcfaccremeam,fedeiusqui mißt me: hæcautëfiadvolun-tatemaliquapræccptafucrintjlufcipitiubëtis imperium:lînaijt, minimeobœdir, nifi per neceffitatis ftimulû. Es ergo auditor legis non fador. In quo ergo habes fi-duciamîlegcm non feruas, fed quafi de folohabituamp;tonfuraiudaizas. Vnde ve-reor,ne, quodfacis, magisexhypocrifi quàm ex veritatefacias. Visenim Mona-chus vidcri,rcligiofus prædicari,nec times irritate Deum, qui lolus iudicatiuftum amp;nbsp;impium.Non attendis ei in Euangeliodiccnti : Qui voluerit anima fuafalua fa-cere, perdet cam. Et iterum : Si quis vult port me venire, abneget femetipfum.Et temctipfurn quidc abnegaueras, fed contra Chriftûfequeris temetipIum.Horoi-nemabnegaueras,amp;hominemfequeris,qui vinduni trahitcaptiuatû telegepcc-cati.Sediamconucrtere ad Chrirtu,amp;die ei;Exurgc Domine,non præualeat homo. Vltimumlocumclegifti,ipfum humiliterteneas,vt venions,qui teinuitauit, dicat tibi : Amice afeende fuperius.Tune erit tibi gloria coram fimuldifcumben-tibus,noninconuiuio Imperatoris tcrreni,fedcœleftis: quia omnis, qui feexaltat, V humiliabitur,amp; qui fe huroiliat,exaltabitur.

Cùm autc pctaliquotdics maximo ttipudio cutiaülacclcbraretur, vnodiC' dtfiutttm- venir turbo vehemensjamp;fubitödeiccitftruduramillamligneä.amp;attritifunt jß gaquindccim homincs.fiuecxincutiaattificô tuinaülafit,fiuc fccundumcoü-

iedurationem quorundam maiorem cafum portenderit: quia non longo tempo-I. re pôfl Imperatrix mortuaeft. Sicqsfpluta curia, Ludouicus Prouincialis timens

indignattonem Philippi Archiepifcopi,fecutuse(leum in Coloniam,necptiusab CO difceffit,donee fedatacommotioneillagratiamipûusinueniflet.

ÇEquenti anno Imperator abijt in Italiam prodifponëdisncgotijsreipub.Etoc-^rcßie'*' *^curritei Dominus Papa Lucius apud Veronam proquibufdamcaufisdetermi- 40 nandisinteripfos. Curaqjhoneftiflimèfufccptus efletà Veronêfibusamp;iàclericis, qui illucconuenerantdediuerfispartibusterrarum,qui tempore AlexandriPapç à Schiima ticisordinesfufceperantjcœpit Imperator omniinftâtiaintercederepro ipfisad Dominum A portolicum,vt dementer circa ipfos difpenfaret. Qui primo huic petition! fe beneuolum exhibuit,amp;: eo vfqs annuerat, vt omnes petitiones filas fcriberenr, vt fecundum cafum fingulorum difpenfaretur circa ipfos. Et ecceal-die Dominus Papa mutât animumamp;propofitum,diccns:Quoniam generali rùazetoj. concilio,quod Venetijscelebratü cft,vbiipfoImperatoreprçfcntedifpeniatû fuc-rar,circa Dominum Chriftianum Moguntinû,amp; Dominum Philippû Colonien-fem,amp; Dominû Mantuanû amp;nbsp;alios plures,qui eum ordinatisfuis perfirterent.biab p ordinibus fuisfufpcnfifuilTent,nulla rationcmutandumidaffirmabat,nifi denuo inCardinaliumamp; Epifeoporum generalicollegio. Promifitqs Aportolicus,apud Lugdunûfupereodem negotiofeconciliumhabiturû.Dequa mutatione Dominus ConradusMoguntinusamp;DominusWormacienfisfufpcdi habitifunt.Hiau-tem,quibus fpes de orticij s rccupsrandis datafucrat,contfirtati funt valdc. Et cùm prius in

L I B E R 111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II?

priusinfufceptioneImperatorisiucundiffimcdccantaflent:AducnifticJcfiderabi-^”^^^^^* Hsiitiludumconuerficantabant:Suftinuimuspacem,amp; non venir,domine, quæ-üuimus bona amp;nbsp;ecee turba«,amp;:c.Quod ramé Cardinalibus valde difplicuit, dicen-tibus;Eece quanta eft prsefurntio Alemannorum, qui gratiam minando quærunt. Hoc taliterinfcdoncgotiojtradabant inter fe Dominus Papa amp;nbsp;Imperator de pa-trimonioDominæMechthiIdis,matronænobiIiflimæ,quodImpcratorinpoflcf cantrouer-fione habebatjdiccnsabeadêlmperiocollatum.Eteconuerlo Dominus Papa fcdi-/^‘ Apoftolicaiabca datum affirmabat.Cumqsinargumentü probandi teftamenti ex vtraq;partepriuilegia porrigerentur,nullofinecaufa terminata cft. Aliud etiaha-bebantncgotiû,quod maximum amp;przcipuûeratdeeledioneTreuirenfi.Siqui démetropolis'rreuirenfisvacabat,inquaduoclcôHerantVolcmarusamp;RhudoI-fus. Volcmarus quidc prior à faniore parte eledus eft. Rhudolfus verb pofterior à parteinferiore. Cum^ fcbifma inter eos eflet, V olcmarus quafi de canonica cle-dioneprçfumcnsadfedem Apoftolicâappellauit,RhudolfusverôadImpcratoré fetranftuln.ilmperatorergoaudicns quodfadumfucrat propterdiRénfionéele-âionis, inueftitura dédit Rhudolfo. Apoftolicus itaqj affirmabat parte V olcmari proptercanonicâeledionem. Et Imperator pro Rhudolfo erat propter eîedionis diflcnfionc.Sic^ ab inuicem difeeflerunt, vt quiuis fuam parte diccret eile iuftio-rem. Proccdentc ergo tempore, cum Volcmarus fcqueretür curiam Romana, amp;

i-o pro fuo negotio moleftus effet Apoftolieo. Apoftolicus miffa epiftola peremtoriè citauitRhudolfum,quitunccumImpcratorcerat.QuodIraperatoraudiens,non parûægrcfcrcbat.Ipfumtamennecontumax vidcretur,3daudientiavenire hor-tatus eft,mittens fecum duos decretiftasamp;duos Icgiftas.-Dccretiftasquidevt pro Rhudolfoeffentiuftitia canonum, legiftas verb vt pro parte fua ftarent iure legu. Cum^adiudiciu ventü fuiffet allegatö,nullo dato fine, Rhudolfus ad Imperarore rcuertitur,VoIcraaro cum Apoftolieo remanente. Sic ex vtraqs parte perturbatio non modica erat ; quia cum pro cade caufa inter A poftolicü amp;nbsp;Impera tore cotidie grauioraemergcrêt,fideles,quifchifmatisvftionéexpertifuerant,Ecclefiadenub grauiffimè(candalizandamtimebant.Interearcxiuuenisamp; fuperbuszelatuspro Hencturh

50 Rhudolfo,Decanüamp;canonicosquofdâConfluentiç,qui pro parte Volcmarifta-revidcbätur,calumniatoric aggreffus eft,amp; ablatis ftipendijs, domos amp;nbsp;poffcflio-ncs eoru exterminaripraccepit.Apoftolicusvcrbexindemagiscommotus,Volc-mariim ad Pontificatusapicepromoueredccrcuit.Quodaudicns Imperator, per fuosei mandat, diccns: Quod fiVolcraarü contra luam voluntateadlummum fa- Ctfarùea-cerdotiumpromoucrevolucrit,omnemfamiliaritate intereosperpetubexpiraf fecertiffimè fciat.Minas etiam quafda terribiles addidit,qux tarnen pro diferetio* neeorum,quiinternuncijerant, ad medium nondeucnerunt.Taliter ab inuicem difturbati Apoftolicus amp;nbsp;Imperator,quiequid moliebantur,caffum fuit,ncc con« hlium inperturbationc ftare potuit.Siquidem inter plurima negotia agebat Impe-

40 ratorcum Apoftolieo de filio fuo rege,vt coronam Imperij fuper caput cius ponc-rct.Etquiaeum placabilernnonhabebat,confecrationemilliusoccafionibusdif-ferebat, quam tarnen non fine ratione rcfellebat. Dicebat enim Apoftolicus, non paf» ter{i‘ poflefimul duos Imperatores regnarc,nec filium imperialibus infigniri,nifi ea ipfe priusdepoluiffct.

C A P V T XI.

A Cciditinterifta,vtPhilippus,CoIonienfisArchicpifcopus,quöfdam negotia- philiffut', ^tores de Ausburg per fines fuos tranfeuntes prarpediendo detineret,amp; res i 1 Io-ruptoquadainiuriaabeisfibiirrogataquafipropignoreapudfereferuaret. Qui abeuntcsadregem,Impcratorisfilium,quiaciuitascadem imperiocontingebat,

Jo hocconqueftifuntapudipfum.QuimittensprxcepitArchicpifcopOjVteisfuare-ftitueret.Atillenoluit,nifipriusiuftitias,quasexigebat,fecift'ent. Etitavacuire^ tinfléd». uerfi funt ad Dominum fuum.Ille verb fecudbmifitjnecperfecit.Tertibmifitfub obtentugratiæ fuae,vt,qux ablata fuerant,rcdderentur. Duré hoc accepit Archi-cpifcopus,dicens,neminem poffeduobus Dominis feruire, amp;: idco nb pofte duos y»»fiibtit} principesregnarc.Cü^ hxc verba ad regé perlata fuiffent, irat’ eft valde,amp; indiula-'^'

130 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON. SLAVORVM

curia,cum ad audicntiam venire prxeepit. Qui cùm non vcniflcf,aliam ci curiam præfixit : fed cùm nee tunc veniflet, certiam ei apud Moguntiam indixit. Quiac-quiefeens cofilioamicorum fuorum, venic illuc cum multis nobilibus. Adum au-tem fuit clanculum cum illis, vt finguli per noólem venirent,amp; regi facramencum fidelitatisfacerent.Epifcopusautem vidensfecircumuentumjfecitquodnecclïi-^wrfrf//«, tasimperabatjamp;regiadvoluntatem ad omnia refpondebat. Expurgabatautem fefacramentalitcr de verbofupra dido. Vndearguebatur hoc modo lurans,quod pro nullo contemtu régis hoc verbum locutus fuerit. Aliud etiam facramentû fe-cit:quia rex eum fufpedum habuit,quód ad regem Angliæ ierat: quæ tarnen fufpi' cio propter Henricum Ducem fuerat,qui tunc ternporis in Anglia exulabat. Prç-MifnatioÀ terea trecentas marcaseicompofuit, ficqjdifeeflit. Exillo autem temporeàfami-

tionelmperioferuierat.EccœpitColonia vallomaximoamp;: turribusmunire. Vn-de Imperator eum fufpedum habebat,quafi aliquid noui raolientem.

C A P V T XII.

sigefiidi p Ofl dies illos mortuus eft Sifridus,Archiepifeopus Brcmelis. Cui fucceffitDo-minus Hartuicus, Canonicus eiufde Ecclefia:. Qui primo quidë ftrenuèagcns, fitccejiir. multapra:dia,quzàquibufdampra:deceiroribusncgligentcrinbeneficiatafuerât, tO ^Mfuice- nbsp;nbsp;nbsp;finelaborcrecepit.CometiamctiamThetmarchiz,quam AdolfusComes vi

ditDiimar. obtinuerat,inftanter requi^Iuit.Qmanimaduertensinhacpo^^e^ïïonccaufamfu-■^'*• am nonfatisiuftam,eandemquidemCometiarefignauit,fedabEpifcopoducen-

tosmodiosauenæ Stadenfismenfuræ inbencficioftabiliacccpit. Hacferietcm-nenricmL. poru™ Dux HcnricuSjttanfadisdicbus peregrinationisfuç,reuerfuscftiutcrram étbexthore- pattum fuorum,amp;fcditin BfunfchwigjContcntus patrimoniofuo,quod tamcncX

magna parte à multis violenter occupatum fuerat. Im perator verb verbis bonis amp;2 confolatorijs per litteras fuas frequenter ei bonam fpem faciebat : quam tamê va-Kocaturtn rijs impedituscafibus adeffedumnon perducebat. Namquicquidaduerfitatisei fitßiictanem illisintcmpotibusaccidiflctjfiueab Apoftolico,fiueab ArchiepifeopoColonienfi î* ^c^fare. pi^iiippQ^vei à rege DanorumCanuto,quifiliamDucishabebat,Ducê Henricum, quafi per eum vel propter eum fadum fuiflet/ufpedu tenebat,ideoq5 fegnius eau-(x ipfius intendebat.In ipfo autem reditu fuo Dux audiens Dominum Hartuicuni 3Japicem Bremenfis ecclefiæfublimatum,Ixtatuseft valde.Et quiaquandoqj s7em.iL miliarem eum habuerat,dum fuccedentibus profperis notarius in curia ipûus fuc« tratituda. rat,per qucm etiam canonicatum Bremenfem obtinuerat, rogauit eum, vt ad col

loquium fingulare fibi occurreretin loco, qui fibicomplacuiflct. Qui minimèae-quiefcens,nec viderc nec fakitare eum dignatus eft, non aduerfitatis fed profperi-tatis amicus,nec de hngulari amicitia,fed de vulgari; quia vulgus amicitias viihta-te probat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4®

C A P V T XIII.

TNterhaîcautem vacabat fedesLubccanxcccleftç:quia Imperator in Italia pofî-tuseratjVtfupràdidumeft.Sed ArchiepifeopusvidensCanonicoseiufdceccle-ftç circa eledionem Epifeopi fegnius agere,ipfc fe huic ordination! infcruit,amp; ca-nonicosomnes per litteras in Hammenburg in epiphania Domini citauit,cumei$ fupercodemnegotio colloquium habiturus.Qui cùm in Stadiopofitus eflet,propter glacies hyemales fluuium tranûrenô poteranficqj caffato itinerc canonici ad locafua reuerfifunt. Pofteaante purificationem B. Mariae venit Archiepifeopus DijfidiiLu Lubecam,amp;inueniteosdifcordantesin eledione. Siquidemmaior pars conue- ƒ• Abbatem Herfefeldenfem, fratremipfius Archiepifcopi,pars verb altc-

Præpofitum ciufdemEcclefix, Dauidnomine. Cumqueneutra pars prx-ualere potuiflet, pari voto amp;vnanimi confenfu conuenerunt in perfonam Do-Theaderi- mini Theodotici, qui Præpofitus erat in Sigeberge amp;nbsp;Keneua, virum iuftum, etusque manfuctumamp;pium.Quicùmabfenseflet,amp;:àcanonicisdceledioneipfiinrima-tumfuif.

LIBER III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iji

tttinfuiflctjoccepitadmodumrefragarijindigniffimiim îudicans,apiccm tantx dignitatis fufcipere,plusoneris quàmhonorisiîbiimpofituinfiüiTe proclamans. Necfine lachrymis harcaffirmabat, in veritate fe humilians Juxtaillud: Non fum Propheta, necfilius Prophetar. Cumautcm adhortationem ipfius Archiepifcopt amp;nbsp;Cotnitis Adolfi aflenfum dediflet, nc temerè aliquid aggredi vidcrctur, manüc in Prxpofitura fua Kcneiia toto anno illo, donee circa hyemem reuertente Impe- m^ugur^-tatore dcitalia occurrcrctei cum Archicpifcopo in Gilicnhufen. Vbi accepta pontificaliinueftituradcmanuipfius,reucrfuseftcnm Archicpifcopo Bremam, fieqj in Dominica Gaudctc in Domino vndusoleofandificationisjconfecratus eft per manusipfius,amp;pontificatusinfuladecoratus. Inde ab Adolfo Comité ho- beJuHof norificc deduäus,priori die ante vigiliam natiuitatis Domini venit Lubecam. Vbicùmiucundiflîmè fufeiperetur à cleroamp; omni populo cum hymnisamp;laudi- ^rbem lu-busDeijipfccum Domino fehumilians,qui feipfum exinaniuit,non equo phale-rato, fed in afcllo bi obuiam venientibus occurrir. Sic ifte difcalccatus nudis pe-dibustam folennitcrfibioccurfantibusobuiusiuit. Confirmatus igiturinfedcE- Munerü pifcopali, humilitatis viam non deferuit, omnibus verb fe mitem amp;nbsp;aftabilem cx-hibuit. Pervifeeraquo^ mifericordiæpietatis eratoperibusdeditus,caftus,fo-brius,pudicus,i ta verus rcligionis cultor, vt tä Deo quam hominibus copJaccrct.

C A P V T X 1111.

Vmhæcagcrentur,Rex,Imperatorisfilius,in Italiaduxic vxorcra,amita W^il- ütHtki '^helmiSiculi,cdebrauitq;nuptiasinconfinioPapienfiumamp; Mantuanorum. Quas cùtn iuxta regalem magnificentiam magnified exhiberc voluiflct, omnes nobiliorcs non folùm deltalia,verum etiam dcTeutonicis partibus adefie rogauit. Inter quosPhilippum,ColonienfcmArchicpifc.omniftudio,multisfupplicatio- rhiiiffM nibusjomnicontroucrfiarcmota,præcipuèvenireflagitauit.CumqjArchiepifco-puscum multocomitatu iterarripuifîct,infecutuscfteumcumfummaceleritatc nuncius Archicpifcopi Domini Conradi Moguntini,omnino dÜTuadens hoc iter, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ädo

diccns,eum deeodem conuiuio Coloniam nunquam rcuerfurum. Qui timens fi-bi iuxta commonitionemeius, fimulatainfirmitatecxcufatumfehaberirogauità’'*^*’^^^* nuptijsfuis.Vndemagis lufpedus habitus eft à rege amp;:feruiscius.

C A P V T XV.

^IrcadicsiIIosLudouicus,LandgrafiusdeTuringia,filiusfororisImperatoris, Lidtu!» ^repudiatavxore, quampriushabebat,opponens ei titulumconfanguinitatis, vxorem duxitmatremCanuti, régis Danorum. Qiiæcùmmulto thefauroamp; fu• ttorftftm. pclleéliIeegreflafuifletdcterrafua,occurriteiLandgrafiusadEgdoramfluuium,

|o amp;nbsp;fuicipicns cam de manu régis amp;nbsp;Epifcoporum eius,ibat per viam fuam gaudens.

Comes autem Adolfushoneftiffimeeamper terramfuamduccns,abundantiffi- Mo/fut c. me eihofpitalitatis neceflariaminiftrauit, tum pro régis honore, tum pro ipfius Landgrafij familiaritate.

C A P V T XVI.

TNter hxcautem defunéloPapaLucio,DominusVrbanus infcdem Apoftoli- yrtxnui ■^camfublimatuscft.Cumq}interipfumamp; Dominulmperatorcm colloquia ec-Icbrarentur pronegotijs fupramemoratis,quaradhucminimedeterminatafue-

Jo rant, Dominus Papa vt zelator iuftitiæ pro defenfione fandx Rom. ecclcfix con-ftantcragebat,necterreniimperij mctucnsprincipatum,qua^ fui iuris erant,intre-pidusrequirebat. Arguebatfanèlmpcratoréde patrimonio Dominæ Mechchil-dis,dequofupramentiofaólaeft,quodabipfoiniuficoccupatüdicebat.Affirma- nücAfit^. batetia,quodEpifcoporü exuuiasioiufteacciperet, quædum ipfis mortuisdecc-clcßjs rapiätur,ecclefiae quafi corrofx amp;nbsp;expoliatæ ab Epifcopis fubintrantibus in-

X3X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRON.SLAVORVM

ucniuntur, ica vt cx neceffitatequadam raptores iniufti inueniantur, dum ablatis ftipendijs,qux confifcata fiieranc, de nouo rcfarcire cogan tnr. T ertiurn etiam có-traeum proponebatarciculum,quöd Abbatiflarum congregationes plurimasin difperfionem dcdiflet, dum propter enormitatem jpfarum fub emendationis oc-cafione vfurpatisfibi ftipendijs, perfonas quidemremouiflec,necaliasadhono-ctftruA- j.einj)çiy0|ecclefi«augmentumfubmelioreprofcffionereftituiflct.Hçcautcm tM. Imperator,ctfi non libenter, patienter tarnen audiebat: quiadc confecrationc har'tfjrn^' filijinftantct agebat. Ad quod opus Dominus Apoftolicus feomnino difficileni wz/xK rcddcbat.Dicebatenirri,vtàfuoprædecefloreinftruduserat,quôd minimêlm' /Mm (flau- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• i.i . / nbsp;nbsp;nbsp;. .r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ r /r i . 16

^iTM. peratons nlium imperiahbus mugniret,niueapater pnmum depoiuillet. Inter yticmurtu bare autemVolcmarus,elcdusTreuirenfis,de quo fupcriusdidumcft,contra vo-Trtmr.^ Juntatcm Imperatoris per manus DominiPapæad fummum facerdotium meruit promoueri. Imperator hoc audiens, iratus eft nimis, amp;nbsp;ex ilia die manifeftiflîmas ft. inimicitia: inter ipfumamp;: Dominum Apoftolicum exortaefunt.Etfadaeftin cc-clcfia Dei perturbatio non modica. Quia dum inter fe difeordarent cardines or-bis, fada cftconfufioelcmentorum,Pra;latorum videlicet, hincindeplacere vo-lentiû. Filius verb Imperatoris perturbationis huius caufa non parua extitit. Nam ^bbipfo tempore in Longobardia pofitus, Epifeopum quendam ad (e accerfiri ftftudia. iuft]t,caictiamdixit:Dicclericc,àquoinueftituram pontifîcalemfufcepifti?EtiI-