HENRICI nil. AVG. ET HILTEBRANDI, Po N T I I I C I S Rom. COGNOMENTO G R E-c o R 11 VII. circaeatempora,quibus vterque vixit, conicrip ta.

DITIONE DOCTRINÆ, FACVNDIA, Dl-gnitateamp; virtute clariß.Dn. Vito Orte Lio Winsemio F. Dodori amp;nbsp;profeflori lureconfulto, illuftrifs. Elcdoris Saxon.amp;c. Confiliario,Patro-no S. obieruand.

A XIM A M ßm^ervim temporahahuere'.amp;ßu dia hominum ditterfa nonpoffunt nonßentetids at“-(jue iudicia diuerfa parère. ï^triujciuej 'Vt infinit a exempla alia omittam, memorahile nohit docu~ mentum probet maximi fiortißimi Imp. Cafi Henrici iiii.bibloria.Piiccnim'veleo^al-te nomine pr^eclarißime de Imperio meritu^,(juod pro maiefiate amp;nbsp;dignitate hutus propugnauit eon flantißime^nec earn imminui^quatum in ipfio eßet, pajjus'unejuamfiuit, quantoßui temporis odio publicoflagrauit? quamficedißi-misficriptorummalediéîis laceratur? Contra 'vero in aduerfiariis ipfius fiacile princeps l-liLTLBRA^'by S MonachuSj co^ominatus in Ponttficatu Cregorius V11. tametfi nefiariorumficeler um cumulatißimus extiterit,tarnen quam benignafiermè omniumfiudia habuit? quanta cumJcriptorum commen-“ datione celebratur^

Non poßuntautem non, qui de bis Annales perlegunt ,praui dubitatio-nefu[lgt;enß teneri. Et temerarium videtur^ atqiinfiolens,abtis, quxtraditaa plurimis Junt^ difcedere. J-^erum ex eo tanquam labyrinthe eluAari ei difi-ßcilenonfiueritjqui normamveritatem potius^ quamaß'eAiones 'velfiuas njel aliénasßqui maluerit. J/'t'vtenim èßriptoribus alif alio inclinationepropen-deant^vt vt fiua tanquam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quarante hac tame occultari non potuit.

Acprafiabitur ab eo quafifiundamento negotio nulloj'ut ne alienarum quisßn-tentiarumfieruus eße cogaturfied de re, veß habetiudicium ipficmet facere liberum poßit,

O o E R j T fane dementataßperfiitionum fafeinoßa H E N RI c V M 1111. iCtaSffui^exerit è diuerfio Hiltebrandvm: amp;nbsp;ad idem exemplum itaßßriptores accommodarint,'ut hunc laudibus in ccelum eßeratßllum conuiciisprofiindant acerbißtme. EJihilhoc apud eos,qui 'veritatis amorc te-nentur,^ caufam pondérant,quam defendendam 'vterquejußepit,‘vel Caja-ri derogat, vel Hiltebrandum àfielefiißimi infiituti crimtne libérât. Etenim vt inter fie ambos conferamus, vixerat adoleßentulus Eienricus Çneque enim hocnegaripoteElßißolutius: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in quorum eßet pote^îate,multa proteruè,

' multainfiolenter egere. Studuit hoc,vbiatas maturuit, emendare,(ed vtßue-ritate vtiminus tempefiiua exifiimaretur,amp;fiuEßieionem incurreret,qi{od ita a ij

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E I N E C C I I

à panels penderetfVt reliejuos dej^iceret.^ddidit his arcesper Saxoniam,ßhi qnidcm contravim Juhitamreceptacultim tutißtmumjed quihtssgentis liher^ tati inßdiari crederetnr. Ergo alienatis inde ab eo animisplurimornm, 'vbi ea-dem alienatio denigne in bellum erupit^aduerjarij armis impares, amp;nbsp;omnino de C^ßris reconciliatione deßeranteSj ad Eß.igionispraßdium conßugiunt: Clt;ie-farem Hiltebrando Pontißci de atrocibus criminibus accufant^ njtpartes is ipßrum conflantiustueretur^hoctanquambolohominenij ambitioneperditu, inefcant: Eße proprium ipßusmunus^Caßrem creare: earn dignitatem vr-bis E.om^e beneßeium cenJerEincumberet ergo in hanc curam,dignus (jui^iam imperium vtger er et'. R_oma iusßuum deßenderet. Fuße autem Hiltebrandum proßeßione initio AEonachum^accepimus'. o^uaßmulata humilitate deinde paulatim altitss progreßus, Pontißcatum tandem artibus conßecutus eflpeßi-mis.Adhucpriuatusidegeraty'vtrepetitaab Henrico iii.ßanAio've-tus^qua Pontißeum creandorum ius ad Cueßarumaßenßum reßringebatur^ ab-oleretur. Qjwd quia tum nonßucceßerat,poflquamh4ec tamampla delataipfi poteAasfluit^ratus occaflone ea reißeliciusgered(e,amp;potentiafua ampliflcan-da,'vtije opportunißimapoße^cuptdißime^ amp;nbsp;quodalunt^ambabus manibtiS earn ampleAitur. Cajari ne que audito, neq; quorum inflmulabatur criminum conuiAoßiras obnunctat^^vt ipfl eum de t urbar et Imper lo^or dines vniuer-Josßacramenti religionefoluit: Cum ad hac außa per Germaniam aduerßan--/lum Cicßari Principumfludia^ ^7“ Normannorum df M A T H i L d i s,Cö-mitisper Italiampotcntißimaßocietas, ipjum confirmarent. Nec iaéîa ab ido alea iElafluflraßuit'. Q^ippe 'vnde earn telam inchoarit, quamßteeeßoresper-texenteSyCEßarum inclinât am potetiam euer ter intßuamfl ab Hit am auxerint, EtßenimHenricus,quia aliterßeßdquepraflareßalua,c^ retinereinojßcio Principes acpopulum nequiuit, nimis humilt abieFlione Hiltebrando Canußj ßupplicauitj Ct expiâtionem impetrauit,nequaquam tarnen hoc accipt ita Pon-tißex voluit, qubd ea re etiam in Imperium ilium reßituißet,aut teneri or dines itcrumjacramentiseius vellet. Et cum Caßar deinde propter Imperijnegotia Jubflitiflet in Italia diutius,acPrincipes aduerfarij interea Forchemq congre-gati,exPontißeisaulioritateHenrico Imperiumabrogaßent^vtR VDOL-F VSeijurrogareturperlegatumPuumpermittit,velpotiusnegotiumhocvehementer adiuuat. Inde beüo accenßoßuneflißimo, (^pj^toti Germania exitiali, Hiltebrandus fuoflruiens inflituto,cùm in poteflateflßoreipßus Hudolßus re-cepißet, hunc aperte deßendit, Henricum verb Herum dirts obflringit:.^cß-lentibus inter arma legibus, in Imperator um pracipue iniuriampromulgatam quidem iam ante ,ßdßtcceßu nullo, vrßt tum legem vehementius, vt neßciH-cet dignitates eccleßali ica ab laico quoq^ petçrentur, tacitepoteflatemillam fibi vendicas,ßu ilîud re amp;nbsp;veritate ßellans, vtßola quidem collegiorumßuß-flagiavalerentjipße verb hacaulîoritate conjenju^uo moderaretur,Imperator ibusexclußs. Deinde veteraßdimpia Cyricq öquot; Gregorq I\dagni deja-cerdotum coniugiis interdtlla renouât, ita renouât,vt ettam iam contraria dißoluerit,neßaria appellatione hareßn Nicolaitarum nuncupans. Qjsyquam tverbHenricus dijflcultatibus circumuetusmultiplicibus,opitulari ordini Ec-

cleßaßicOi hücque ab eo iugo défenderejnetjuitiitjdut etiam^qune tum l^erßuaßo hominum mentes occuparatjd ad munus fuum non admodum pertinere exihi-mauit^de Imperia tarnen itanücjuam animum deßondit^utlubiicere hoc Pon~ tißcum libidini,aut ius conßeredt Eccleßaßicas dignitateSjà maioribus per ma~ nus traditum:, nbsp;nbsp;recentipatris décrétaßcßabilitum, 'vt amp;nbsp;ipßPontißces eo

comprehenderenturiideilytum demum namen idgerere permitterontur,ß Cafirß reliqui Imperij ar dines, comprobaß'ent, concedere bis 'cinciuam 'veÜet: Qimß vt religionibusjolueretur,^ in reipub.tranquillitatem conßulerctßaipe cum Pontißcibus componereßuderetjdignitatem tarnenßuam^o^uam iflis duo-bus capitibus inteÜigi volebat,ßemper excepit. Hine iamfludiapartium acer-rima extitere^aliisjitsq^ numero plurim'ts,pro Pontißce,aliis pro Cißare propu-gnantibus.Qjà cum Pontißcefaciebantjn C^eßre animumpraßaElum crimi nabantur, amp;nbsp;Eccleßteac religion 'is contemtorem atcjue hoßem nuncupabant: exhoeßigido commenta argumenta petita,ejuodPontißei omnes dHo audien tes eße aparter et. Econtrario Ceeßariani nihil valere Pontißeis anathema tan-(juam iniußum contendebant,vrgebant vetera Imperatorum iura, Es iurißu-randi religionem,cjuam tarn Pontißex ipße cjuam Principes atcjue popultsspr^c-ßitißet:ßßddebant deinde de Hiltebrando, minus huius auEloritati tribuen-. ßm,(^uod Pontißex creatusvitio eßet,Esßelerum plurimoruminßamialabo-raret.Qu^itaperßummamanimorum contentionem, ßylo Esarmisdißce-ptata,etßineum tandem finem deßere,vt Henri,CVS d Eudolß cade HU t ebrandum^turbarum omnium auElorem, Er ipßus vita aliquoties inßdiatum, Pontißcatudeturbaritßurrogatoei Clement e lll.^poflHerman-niac Ecbertimemorabilem occajum,rebus in Germania compoßtis,etiam Ita-liampacaritjperuicit tarnen religionis tum crédita opinio, qua ßuampracipuè Eidtebrandus caußam venditabat. Qui cum iam Salerni exul tertium in Hen ricum diras vibraßet,ßecuti exemplum idem Junt,Jußecli illi à Mathilde amp;nbsp;Hormannts,HHor amp;nbsp;rbanus.A poßremo per Mathildem in partes tradu-Elus Conradvs, Henricißlius,atque d patre aliénât us, cum Qlementem ■ vrbepepulißet,patris fortunam,qua inter aduerßtatesmultiplices haAenus ta menß conßeruarat,primus inclinauitiMtque exinde, quißurrogati d Caßaria-nis Clementi ßuere,extorres nbsp;nbsp;exulesfere pcrltaliam vagatißunt.Pertraclus

in eandem poßmodo naßamßuit PaschaLIS ll. t empor ibus, qui Hr~ banofuccefferat,alter Caßarisßlius,H E n r i c v s:Qui etßpatriluratus, hoefummo beneßcioobligatus, quodin Imperiadeclaratusßuccefforerat,pro-pterea tarnend fide eiusße dißcedere paße perßuaderißbi paffusßuit,quod cum ille exEccleßa proßriptuseßet,obßringeretßacramentoneminem.Etquia Ca ßar'u bofles veter es tum iterum ß comouerent nbsp;nbsp;coniungeret ße Paßhalis Pan

tißex,vno quaßmomento res illius cum cauß ipß euerßaßuere.Nam Henricus F.palam pro P ontißce propugnauit,(^ hic e diuerßo in Caßrem anteeeßorum execrationcsrenouauit.Qm cum deindepoAmulta ludibrianon diufuperfles ßuißet, etßHenricus F. iam conßrmato Imperio, poAquam ßro tandem cum E hrj!gibusjapiens,in quasß angußias coiecißet,vt nimium Pontifici obßecun-dando Imperatorum iuraia.,ejaclaßet, int eiligere capit,in Eccleßaßicas di-

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E I N E C C I I

gnitates itis d Paßhdli repetiit^ ßuflra tarnen hocßiir.attjueanathemattifftl-minepropterea ip/e etiarniiluSjÇ^ inßummum di^aitatiißtd^ßortunarum difcrimenaddu^tti, diplomate id confirmâte Calixto i l.compulfusfinit.Ten-tauitalicjnantopoH:[imile quiddamfiiccefiôr L o T H A RI V s: yec/ dirarunt Pontificiarnm turharnm nouarum formidine^ cum nonnihil etia D.Bernhardi precibits larpiretur,rurjus deflitit. lamq; parte bac Pontificesfuperiores, 'vr^ercmox alterum ah Hiltehrando intentatum Imperatorihus iu^um de iu~ r e Imperij ad ipfios pertinente^njhicunque comode potuere,non ce/fiarunt.Qtfod licet in [e etiam t€ntareaufiim.^drianum 111 i.mafiulè retuderit F R i D E-Ri c V s Barbaroffa^ necfueHenricus v i i. fibi a Cardinalibusobtruluni iufiiurandumjCjuo Pontifici deuinciretur,prafiare'volueritj res tarnen per Cle-mentem N. eb deuenit,'vtfiormulam ille lurametijolennis promulgarit,^ Clement inisfuis inferuerit.ÿ'ndefieri bodie paulo/uperioreatate vidcmuSjVt cùm Pontifices ante Cdfiir es dominos agnofcere,amp; in -verba hor um iur are coherent ur, nunc'uice'verfaprdflarehocPontificibus Cafaresteneantur

Hæg cùm itafintearn HiltebraduSj earn Henricus caubampropugna-rintyceu tenebr 'is Cjuibufdam de mentis acie dificufiiSf aliter de illis nos iudicare, neceffefiner It. Et patet iam bine temporis illins vefiania^patetficriptornm ipfi-rum improbapernerfitas. Cui hoc addo, redire inde funm mahifiratnifnmmo, ijui Cdfaris ePlibonoremihuiusfij -vindicari exiflimationem^-vindicaripro re-pub. fnfeeptos labor es boneflifiimos. Q^madmodum cotrainreprebenfionein iu/lamincurritproterna malitiofa Hiltebrandi ambitio: Qtu idlmperh infliélum-vulnns finite cui cicatrixobducinunqnampotuerit, imperatores ipfos in ordine redaéîos non modicaferuitute obfirinxerit.Ç)uid?qnbd einfidem feelere data in re Ecclefiadiica turbapranifiima^ abolito, ut diximn^, penitus facer datum coningio: P^ndequa calamitates orbcmQhrifiianuminnndarint^ plusfatis iam ah aliis demonflratnm ePi^ apnofeereidtandem ipfiPontifices ccpperej(^na de rePijii.amp; Pauli I l.nota exempla: prodtit^; tandem ex eadem 'velnti officina recens iPla omnibus modis execranda Alombratorum in Hi-Jfania Jecla.

CÆTERVM qui de Henrici Cafaris Hiltebrandi hiPloriapeculiaribus fcriptis explicarnnt, quantum qnidemmibi confiât, ant “viderecontigit, duo è -veterioribus extantpracipue:de HenricoauElorad/dvo-fociideHiltebrandoBennoCardinalis-.Qjpibuseomaior deberifides-videtur, quod per ea tempora -vixerint, quod non audita,fed -vifitye^T quorum adeb pars fuere,commemorent. De audlore adciwij.oi,'vt ne quisfiuerit,fciatur,fna ipfe ti-miditatefiecit. Cùm enim in vfum prinatum Hifioriam illam,aut,fi cui de ar-pnmento mapis denominatio ifihacplaceat, apolopiam conferipfiffiet, ea lepe cn amico communicauity-vt is velfipprimeret, -velfiederet,nomen funm teperet: '^eritnsnimirum hofiinm Henrici ininrias, amp;nbsp;toti mundo tunc for mida-bile Pontificq anathematis fiulmen.Bennonts Trappna-ias quin -veritas exptquot;elfe-rit,dubium nullum eEi: Etfioratio ipfins minus bona, expofitionis contextuS pert nr bat ior eEl,fic -vtfiarrapinem pot ins qnam hifioriam dicerepoßimus. Euer it quod 0quot; hoc quiEfiam meritb in eo defideret, qubd de natalibus Hiltebra-

P R o OE M.1 V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

pyifna atatiifludiis^nihilhabet. De qitibus qua in noflru .^nnalibus re • perijjem^breuiter hic infer o. Nat um iliumfer unt loco humili,hoc e/lfatre fa-^ bro materiario,homme Senenf. Cui cum adhuc puerligna cadenti ad pedes luderet,hoc futura potentia praßigium edidit,quodJeu cajußu praßigits qui-bupdam,quibus po^ea deditißimus fuit, reieclanea in lit ter ar um Jormas, qua Plalmi z.'verjum hunc exprimèrent: Dominabitur d mari nfque ad mare, co-pofuit.lflhuc enimamp; accipere tum pater iuUusJuit,(^poßea euentus com-probauit.J^ixitdeindealiquantißerinImp.Caß'iril.i:^ V.Ï Gl l il aula:Cui txJomnio quodam fußeSlusfaälus('viderat enimper quietem Cajar, domum Juamab eo oppugnatum tri) cum emergere ibi no poßet, cucullum Jumit. A quo tempore,qua ambitionis in[ana conatujußeperit egeritqj,magiscompendiario quam hiHoricoßylo,Bennopertexit,^itapertexit,-vt monßrum hoc,in Ec-^ clef a ^lmperq perniciem natum,iufù depingere 'videatur color ibus^

Qy I A autem njtriufqueJcripti iampridem exemplaria deßderabantttr, amp;leAioauide expetebatur à plurimis, repetere nobiseditionemexiisexem-plaribus,quanancijcipotuimus,vilumßuit: Cumßimulum adderet, quodali-cubi ndnuüamßortuna noßra ima^nem (modo tarnen comparare ma^nispar^ ualicet) recognoßeremus. Cui operanoßratuum quaßpatrocintumaddidi, Vite m 3 e mi, K. CI. atque ampliß. qubd ad r cliqua do Ar inar um fiudia, quibusamp;Jummorum Principum tibißauorem conciliafjes, nbsp;nbsp;famam

nominis inter homines doAos promeruißes illußrem, etiam hißoria traAa-tionem adqcere non ii^nauamJoleres: Qj^ndoquidemab excellentßimi ^ße-“ Ißißimi ingenqßlertiaßacileperßceres, vt in artibus intelligi refila amp;nbsp;pra~ ceptaabjque exemplorum prolatione nbsp;nbsp;vfu nequeunt,ita amp;nbsp;ciuilem prüden-

tiampracipue hißoriarum exemplis nitjexpoliri amp;nbsp;confirmari. ._y^cceßit deinde caußa altera, quodexgente eapenus nbsp;nbsp;originem duceres, in qua Henri

cus i\i i.ßoruijjet'.nec ciui,patria amantißimo,tantu5 Princeps hoßes ingra-tusßuturus njideretur. Q^dß amp;nbsp;hoc de me adqcere par eA, eaßcilicet extant inme mérita tua,ut cum re fer eda gratia non ßm,ad uoluntatis memoris e den-dam teßißcationem t enear.Ergo ofßcium nojlrum ita accipiaSjUt nos tui objer uantißimos beneuolentia compleAi Jolita,mihiß, perßeAißima, C ornare ojß-dis,pergas, oro obfecro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntea erunt partes,has eoßudio eaßde tuebor,

Vis dabitcapitimeoaquam,amp;fontemla-chrymarum oculis meis, vt lugeam non ex-cidiacaptçvrbisjnoncaptiuicatem vilisvut-gbnon damna rerum mearum ,fed mortem Henrici Imperatoris Aug. qui fpes mea amp;nbsp;v-nicumfolatium fuitjimbvt deine taceam, quot;ÿ qui gloria Rômæ,lt;leeus Imperij, lucerna muiidiextitit?Eritpofthacmihivitaiocuiî-erit ablque lacrymis dies aut hora? aut tecum, ô dulciflime,potero illius mentionem habere fine fletu ? Ecce dum {cribo,quod diôlauit impatientia doloris,cadunt lachrymæ, madentfletuliteræ, amp;quodnotât manus,diluitoculus. Sedforfari

impatientiam dolorismei redarguis,amp;ytfletum meum reprimam; Communi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n •

cat,0. nbsp;nbsp;nbsp;ne rorte ns, qui de morte Imperatoris gaudent,innotelcat,initruis.

Reôlè me doces,fateor:Sed non pofliim imperare mihi,quin doleain, non poflùm me continere quin lugcam,licetin me furoremfuum ex-iioior. acuant,Iicct memcmbratimdifcerpere cupianndolortimerenefcit, dolor illatas pœnasnonfentit. Nec egofolus mortem eiusiamentor; hancRomaplangit,hancomne Romanum imperium deflet,hanc in commune diuites amp;nbsp;pauperes,præterinfidiatorespotentiæ vitæ^; eiusjugent. Nec mihi priuatadoloris caufaeft: publicamlamentari cladem pietas me cogit. N am illo recedente, iuflicia terras reliquit, pax abiit, fraus in locum fidei fubintrauit, chorus laudantium Deuni conticuit,folennitas ofiicijdiuinifiluit,vox exultationis amp;falutisin tabernaculis iuftorum non auditur: quiaquihæcomnia folenniter f nbsp;nbsp;de- orclin^uit, non inuenitur. Monafteria patronum fuum,clauftrapa-

trem amiferunt,quibus quid commodi quid honoris ipfeconferret, ,nteu,g,m' uuuc dcmum agnofcitur,cùm cxtinôtus ea non tenet. Ergoclauftris omnibus vcradolendicaulàfubefl: Namcum illo fepulto gloriaeo-fepultaeft.Heu Moguntia,quantum decus perdidiftfquæadre-parandam monafterij tui ruinam talem artificem amififti? fi fuperftes effet, dum operimonafterij tui,quodinceperat,extremam manum

‘ JU'r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ri i-

ret,quod ilicarundorundatum vlque mira mole Sc iculptili opere compleuit,vtlioc opusfuper omnia regum antiquorum operalaude amp;nbsp;admiratione dignum fit. Qualem etiam ornatum ex auro,argen-tojapidibus preciofis amp;nbsp;fcricis veftibus ilii monafterio cotulerit, difficile eft credere,nifi cui contingit amp;nbsp;videre. Vobis quoquc, ô paupe-res, vel maxima caufa doled! eft: nam nunc demu pauperes fafti eftis, CÙ1T) paupertatis veftræconfolatoremamififtis:illevos pauitjlle ma- Zwf nibus fuis lauit, illenudicatem veftram texit : non ante ianuam, led antemenlam eius Lazarusiacuit: necmicasjedregias delicias expe-dauit. In ipla menla famem amp;nbsp;fœtorem vlcerofi non abhorruit,cum niinifter menfæ contra foetentem nares corrugaret,autobftiparet.In cubiculoeiuscæci,ciaudi, ôc diuerfis morbisconfeóliiacebant;bos ipfemetexcalceabatjhos collocabat,hos de nocle confurgens tege-bat, necabhorrebat vel eius taólum, quem ægritudo compulerat vfi que ad fordidandum ledum: Iter eius pauperes præcedebant,comi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

tabantur,fequebantur:quorum curam tametfi fuis intimis commen-dafletjpfemct tarneneos tanquam nullicommendatoscurabat. Sed

per curtes fuas vlquequaq, ftipendia pauperibus difpofuerat, quorum numerum amp;obitumiplefcire voluit, vt defundi memoriam ageret,amp; in eiuslocum alterum fubrogatum noftet. Sed quando fte-rilitas anni famem indixit, multa millia paueda fufcepit, vere memor verbi dominici præcipientis: Facite vobis amicosde mammonaini-quitatis,vt cum defeceritis,recipiac vos in æcerna tabcrnacula. Quid putamus quo dolore pauperes afficiuntur,cum hæc bona, quæ enu-nierauimus,febabuiire,amp;nuncnonhabere,recogitant? Quis enim illisbanc humanitatiscuram impendit? quisquæritvbiægercubet, vel quidalimenti poftulet.^quisamplius iismifericordiæ ofiiciis in-feruit,quibus Henricus Imperator inleruiuit? O virum pietatis amp;nbsp;liu manitatislaudeinfignemi lmperauitmundo,pauperesilli:Mundus illi,pauperibus ipfeminiftrauit. Hæc de bono miiericordiæ in pauperes, quos multum amauit: amp;nbsp;quod ab hominibus abfcondi non po tuit,non pro dignitate fadi.led pro facultatc ingenij primo locuti (quis enim fcirepoftet,quæfolo Deo tefte peregit?) de aliisquoq; vir-tutibus,quibusclaruit,aliquadicamus: Nam omnia dicerenonfufii-cimus. N emo miretur,fi ludui mortis eius vitæ quoque eius læta ge-ftaimi-nifceam,cum hicmosdolentiumfit.vtcum extindum ami-cum lugent,totam eius retro vitam amp;nbsp;mores in argumentum doloris fui ediflerant. Itaque iuuat me de eo lcribere,iuuat indulgere dolori, amp;nbsp;mortuum flere, qui dum viueret gaudium meum fuit. Ille modo perfonam Imperatoris,modb tanquam militisgerebat: ex vnogeren dæ dignitatis,ex altero documentum præbens humilitatis.T am fub-tilisingcnij tamquemagniconlilij fiiit .vtdumfententia principum vel in caufa decernendi j uris, vel in tradandis regni ncgotiis hæfita-

ret,ipfe cito nodûfolueret,amp; quid çquius,quid vtilius effet,tanquanî Prudentie ipfius arcauo fàpientiæ fiimptum, edocent. Intendebat aliorum verbis, ipfcmet pauca loquebatur.-necpriusadfententiamerumpe-bat, fed aliorum expcótabat. In cuius vultum aciemoculorumfuo-rum fixifTetjCiusanimi motus perfpiciebat,videbatquetanquamlyn-ceisoculis,fiueaduorfumfecorodij,fèugererctamoris.Necinudlaii de vacat, quód in turba procerum cæteris eminentior amp;nbsp;maiorfcipfb decus præferebat,vn-deintuitusafpicientiumtanquam fulmine reuerberaret, cùm inter domefticos fuos, amp;nbsp;raram turbam, vultu placidus amp;nbsp;ftatura æqualis appareret.Nonfblùm potentes imperij fui metuebanteum,fèd amp;re-ges orientis amp;nbsp;occidentis adeó fama cius perterruit, vt ante tributarij Æ« Cr/, ßntfaûijquàm vióli. Ipfe Rex Græciæ vtmetum diftîmularet,amici-tiam eius expetebat,amp; quem futurum hoftem timuit, muneribus ne fieret hoftis,præuenit. Teftaturhoc aurcatabulaSpirenfisaltaris, tam artis nouitate, quàm metalli pondéré miranda; quam Rex Græciæ dum Imperatoris votum amp;nbsp;ftudium circa Spirenfe monafteriutn feruere cognofeeret, nobile donû amp;nbsp;tam eo qui mifit, quàm cui mit-tebatur, digniffimum tranfmifit, Sed amp;nbsp;Rex Africæquiapotentiam Imperatoris timuit multum,eius fifeo multum addidit. Oppreffores pauperum oppreffit, raptores in direptionem dédit, contra fè contu-maccsjcontraquefuam potentiam feleuantes,adebretudit,vtinpo-•lt;r/z/^. ß-gj-jjgQj-Qfn regiævindiôtæveftigia vel hodie compareant; quo ni-

vt difcant non difturbare pacem,non armis imperium vexare. Hîc vc limabrumpereftylum:nam ventum eft ad fadiones,ad fraudes amp;nbsp;fee Icra^dc quibusverafcriberepericulum jfalfacrimeneft;hâciupus,hâc canis vrget. Quidigiturfaciam ?eloquaran fileam ? manus incipit amp;nbsp;dubitatdcribit,amp; renuit,notât delet, vt pene ignorem,quid velim: Sed turpe eft inceptam materiam mutilatam relinquere,amp; caput abf-4^^ manibus pinxifle. Pergam igit:ur,vt cœpi, conftans amp;nbsp;ftcurus in-de, quod fides tua ca mihi perfpeóla eft, vthæcfcripta nuili detegas, «’'• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut fi qua foras exierint,autorem non prodas.

BV M ImperatorHenricus,dequonobisfermo cft,patrifuo gloriofiflimo Imperatori,tertio Henrico, adhuc puerfuc-cederet in regnum (nam illo paruulo pater naturæ concefi fit^regno priorem ftatum adhuc tenente,non bella pacem difturbabant,non clalficaquietem rumpebant ,non rapinagraffaba-tur,non fides mentiebatur. Adhuc iuftitiafuivigoris,adhucpotc-ftas fui iuris erat. Hunebeatumregni ftatum Agnes Imperatrixfe-reniffima,virilis ingenij fœmina, multum iuuitjquævnàcumfilio Rem-

, Rempublicampariiuregubernauit.Sedquoniamætasimmaturapa-runitimonefl;,amp;tiumnietuslanguet,audacia crcfcit, pueriles anni occaßotur-regis muleis fuggerebant animumiceleris. Igiturquifquenicebatur maioriïe æqualis, aut etiam maior fieri : rnultorumq; potencia fcelere creuit. N ec legis metus vllus erat,quç fub rege paru ulo,par uulam au-thoricacemhabebatjamp;vt omnialicentiusfacerepoflenc, primo pue-

c \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r — nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/’

rummatreipoliabantjCuius maturamiapieciam,gra,uesq-, mores me- tre^bduie, tuebant, illud caufantes, non decereregnum adminifirari à fœmina, cùm multæ reginæ legantur adminiftraflevirilifàpiencia. Sed poft-quam rex puerdefinu matris abftraólus in manusprincipumnutrien dusvenicjqüicquidillipræfcribebâtfaciendum,vtpuerfecic : Quem volebanCjexalcauit,quem volebant,depofuic,vt regifuo non tarn mi-niftrafle^quamimperafte merito dicantur.Ctim regni caufiam craóta-bantjUon tarn regi,quàm fuæ caufæ confulebantftdqj præcipuum eis fiiitinomnibus quæagerent,ante omniafuum quæltumfacere.Fuir hæcperfidia vel maxima,qubdeumquafi lub ligillo feruandum in puerilibus aôlis fuæpoteftati relinquebanc, vcamp;iicelicerenc ab eo, quodaffeôlabant. Sed cùm in eamætatisamp;ingenij metameuafifi'et, adolefcétiA Vt quid honeftum,quid turpe,quid vtilc^quid noh, difeernere poftet, Ktraftansquæfuggeftioneprincipuminductus geftiiret,multaquæ ' geflerat,damnauit: E tipfe iudex fui faólus,ex iis mutanda mutauit. Prolîibebatquoquebella,violentiamôcrapinas. Nitebaturpuliam pacem amp;nbsp;iufticiamreuocare,negle(ftaslegçs reftituere,amp; fceleris li-centiam refteare. Quos aftuetosfteleri,per .edidumcoërcere non po-tuit, per cenfuram legis amp;nbsp;jus curiæ,mitius tarnen quàm culpa exige-retjCorrexit. Quodilli noiufticiam'fediniuriam putantes, qui per omne nefiis ruebant, frena patî refpuêtes, qualiter eum vel extingue-rent.vel piiuatum facerent, confihis incumbebant, non recolentes fe debcreciuibusfuis pacem,regnoiufticiam,régifidem. JgiturSaxo-nés, gens dura, bellis alpera, tam præccpsadarmaquamaudax,vcn- armu. dicans fibi prærogatiuam laudis ex incepto furoris, repente luper regem arniis ruebant. Qui cuni paucis contrainnumeros armatos,con fligere periculofum exiftimans, vix elapfus vitam laudi, falutem for-tunæprîetulit. itaquevidentes inceptum fuum votis non refpondif ftjofla Hlij regis ; needumenim Imperator fidus erat(ôinbumanam mentem,óprobrofamvindi(ftam!^effodêre.Quavtraqueiniuriagra-uiflimarexcommotus,exercitumcontra illam gentem duxlt,con-flixit, vicit: Vicit,inquam,aciem contrafeinftru(ftam,non obftina-tionem ereôlam. Nam licet eosin pugnacongreft'os vinceret, victos fugaret,fugatos perfequeretur: licet bona eorum deuaftaret, muniti- flinatti) ones euerteret,amp; omnia quæ viôlori libent,faceret,non tarnen ad de-ditionem cogi potuerunt.Iterum cùm inde digreft'us,reparato in bre uiexercitu,eosinuaderet,difiidentes viribus fuis,vtpotein priori bel-lo grauiftimè contufis, quod faluti proximum erat, fè dedidêre, fpe-

rantes regem fola deditionc contentum gratiam fuam facile donatU-infeiix tu- rum. Sedlonge praterfpem euenit: nam rex eos exilio addiólosjnali-enas terras mificj vbi dura cuftodia cóllridi, relaxationis ediólum ex-peólarent. De quo exilio alij fuga elapfi, alij propter pecunia à eufto-' dibusdimiffi dumadpatriam ócdomum fuam repedaflent^recenti ^o’^l^’^^done fe inuicem obligabant,vtparatieflcnt,antc morfquam denuo deditioni fubiici. Sed amp;nbsp;validior eorum coniuratio faólacft, quia nonnulli Longobardorum,Francorumj Bauarorum,Sueuorü, dataamp; accepta fide, illis conglutinati funt, qui regem bellis vndique pullarent. Videntes autem regem bellis tangi pofTcjnon dciici:vexari, non fuperarizquippecuius robur adhuc erat inexpugnabile:vt vires Ct ius extenuarentjcófióliscólcriptisq-fuper eo criminibuSjquçpellîma amp;immundiflimapotuit odium amp;liuor excogitate, amp;nbsp;quæmihi Icri-bentiamp;tibilcgentinaufeam pararent,fiea ponerem,vera fallis mi-Icentes,apud Romanum pontificem Gregorium feptimumeumde-ior,o Kil. ferebant ; non decere tam flagitiofum,plus notum crimine quam nomine, regnare.-maximè cum ïibi regiam dignitatem Roma non con-tulerit:oporterc Romç fuu ius in coftituendis regibus rcddi:proui3c-rent Apoftolicus amp;nbsp;Roma ex confilio principu,cuius vita amp;nbsp;fapientia tantocongruerethonori. Quafurreptionc deluliis Apoftolicus,fi-^oïiorecrcandirégis, quemfibifallaciterobtulerätjimpulfus, I nbsp;nbsp;nbsp;regem banno innodauit,amp;: Epilcopis aliisqueregni principibus,vta

communioneexcommunicatiregisferetraherent,denunciauit:Seci-to venturum in T eutonicas oras,vbi de negotiis Ecclefiafticis amp;nbsp;potif ofceiefium fnium dc icgno tradaretur. Quin etiam amp;nbsp;hoc addidit : abfbiuit o-wßitMxm. mnes iuramento, qui fidem regi iurauerant, vt contra eum inipelle-ret ablolutio,quos fidei tenuit obligatio.Quod faóhum multis difplf cui t ( fi cui difplicere licet, quod Apoftolicus fecit) amp;nbsp;aflerebant, tarn inefficaciter quam illicite faólum quod faólum eft. Sed non aufim af-fertiones eorum ponere, ne videar cum eis Apoftolicifaólumrefelle-re.Mox amp;nbsp;Epifeopftam illiquos amor ,quam quos timor in partem traxerat,metuentes ordini fuo,ab eins auxilio fe pleriq^ retrahe-Kenrici aj ^^^^.-quod amp;nbsp;maiot pars procerum faólitabat. Turn verb videns rem Papam f^ro* fuam in arótofitam,inito tamocculto quam aftuto confilio,fubitum fiatta. nbsp;nbsp;amp;nbsp;inopinatum iter in occurfum Apoftolici arripuit, vnoq; fado duo

pcregit, fcilicet amp;nbsp;bannifolutionem accepit, amp;nbsp;fulpedum fibi colloquium Apoftolicicum aduerlariisfuisiple médius intercepit.Pro im-pofitofibicrimine parumrefpondit; Quia ad accufationem inimi-corum fuorum,etfi vera fuiftet,no fibi relpondendum afleruit. Quid ^ftßrtfhe vobis profuit hoc egifte, vt banno illigaretur, cùm de banno folutus -IfryaX potentiafuapotentervtatur ? Quidvobisprofuit,eum fióliscrimi-nib us acculafle ? cùm accufationem vefttam facili refponfo,vt ventus puluerem, diflipauerit ? Imb quæ dementia vos contra regeveftrum amp;nbsp;orbis redorem armauit î N ihil ebiurata veftra malignitas proficit, nihil

nihilperagit. Quem Dei manusinregnofirmauit,veftradciicerc non poterie. Vbifides,cjuam illiiuraftis ? Quarebeneficiorum,(juæ regia liberalitate contulic invos,oblitieftis ? Vtimini veladhuc fa-no confilio, non furore,pœnireat vos incepti, ne fortior vobis fuper-ueniensvincat vos,amp; pedibusfuisconculcetvos,amp;ca vindiôlaferlât, quæfuturisfeculisdemonftret, quid,regia manus valcat. Saltern vos,ôEpifeopi, videtenepereatis de\lt;âiufta,videte ne tranfgreffo-res fideipromilTæ fiatis : alioqui quid confèquatur vos ipfi noftis. I-giturrex ab Apoflolico digreffus, benedidione pro malcditlione accepta, Rudolfum Dueem fuper fe regemcreatum inuenit. Qui audita regrefiionis cius fama,antè paratus ad fugamquamad pu- ”’*'**• gnam, ante pulfus quàm vidusjn Saxoniam fugit. Facile cft regnum âceipere, difficile tueri. Sed nulli mirum fit, virum in rebus bellicis exercitatum amp;nbsp;ftrenuum tune fugiffe : Quia fæpe iuftioramp; viôlrix xttoUtt caufa fortes in metum mittit amp;nbsp;in fugam. O auaritiam, peftem pef-finiam,quæ bonos mores tranfuertit,amp;fæpeipfas virtutesad vitia^*quot;j^^*-trahit. Ifle Rudolfus Dux eximius,virmagnæ authoritatis amp;nbsp;lau- txcuttt dis in toto regno, veri rcóliquetenax,fortis inarmis,deniquefpe. ôfatusinomnigenere virtu turn: Ifle, inquam, auaritia,quæ vincit onania,viólus,amp; fupplantator dominifuifaólus,fidem incerto poft-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nl- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• -r

poluit honori. Fuere turn qui dicerent, ab Apoltolico eum immil-p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ H : r quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y ; w. •* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

ium,necvnquam tantæ virtutis virum magisauantiæquamconii-lió ceffide/ Et hoc in argumentum fumebant t quod Apoftolicus lacuit, dum^poftabfblutionem régis Rudolfusregnum inuafit;iu-xta illud Comici : Qui tacet,fatis'laudat. itaque rex ccdenteRu-dolfo, cuius caput,fi deprehenfus eflet, vindex gladius digne ro-taret, BaUariam, Sueuiarhque inuafit, amp;nbsp;coniurationis aduerfum BMdtlJiheU fe focios vaflauit, munitiones corurh fregit. Nec tarnen, pro, in-iuriæ fuæ materia fe vindicabat,fed feiens in vltionefrenovti,longe infra mêtam Culpæ cohibebat habenas vindiôlæ. Sed Rudolfus vt dedecus fugæ viftûtis fado recompenfaret, Wîrtziburgen-fem ciuità'tém obfedit,'vbi tarnen fraude magis quàm virtute pu-gnatum efl.‘‘^ Nam^ùmi réx ad propellendum Koffern exercitum conuocaiTet^f inflrudàjatnborum partiüm acie \ amp;'primis inter fe præliamiamp;entibus‘/qwdàm equitesifcgiæ'pattis mercede condu-diquot;, qui famp;re^s lateri-qnafi fidi cliehtès applicuéfanf, fubito in i-pfum arma verterunt-.- Sed ære munito corpori'litiHtcm, non vul-nus inflixerurit. Heu mrferrimi, quibüs pretium amp;nbsp;fceleris caùfa ^ttri fàcTA fuit amp;nbsp;riecis ,quos vfiô irîloco’amp;ciîffieninuolui'tamp;'vindidâ. Fîdffi non morta^ tot vindices dextràî in frufla concidebant,Vt in éis humaniéa-dauerisfigura perirer. .«Fit rumultus,exoritur clam^,fj)argitür ru* mor, regem interfedum : Quo rumore pcrtdfritus exercitus fu-

git, hoEis infcquitur. Et quoniam in equis equitum Glus, fo‘ lis pcdicibus miferabile fatum incubuit. Ideóque vióloria quanto màior, tanto minoris tituli fuit. Sic hoftis vrbe capta, impofitó-que præfidiOjin Saxoniam regrcflus eft. Quid improbe tibi pro-fuit, vel indilcreta cædes fugientis vulgi'^ vel Fortuna captæ vrbis, cum nee vrbo diu , nunquam autem regno potiaris ? Rex enim fle recuft~ brcui pbfl tempore cum ex^rcitu reuerfus , ereptam vrbem rece-pit. Nam ij quibus prouincia vrbis tuend^c tradita fuerat, ex vr-be profugerant. Poftea Saxoniam cum exercitu fæpius ingrelTus, aut viótor aut æquamanu rcceflit. Sed'ad vltimumreuerfus,tarn notanda quam felici vidoria vicit magnumque mundo docu-

datum eft, vt nemo contra dominum fuum confiirgat. fenur'dex- Nam abfcilTa Rudolfi dextera digniflimam periurij vindiólam de-monftrauit,qui fidem domino fuo regi iuratam violate nontimu-it: amp;nbsp;tanquam alia vulnera non fulEcerent, ad mortem acceflit e-tiam huius membri pœna , vt per pœfiam'agnofeeretur amp;nbsp;culpa^ Sed nbsp;nbsp;aliud notandum inillavióloriacontigit, videlicetqubdtarn

viótor, quam viólus exercitus : Nimirum hoc ordinante defuper diuina dementia', vt poft ruinam Capitis ex alterna fuga tolleretur nefas alternæ cædis.'' Sed gens‘dura nec damno monita eft, neefi-» gno, quin potius vt obftinatione vinceret^ quod manu non potc-rat, Hermannum nouum fibi regem conftituit, qui amp;nbsp;iofenouo Rudolfafrr . nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. r r y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. T

modo pernt. Nam cum Saxones euni de terra lua proturbarent, quicquidftlludTuerit, quo4 eis in^^illq^àifplicuit, reuerfus in pa-triam fuam , pOrtans inane jnom^eh ‘reg(s , ad Hermannum Tre-;

, uifenftm Epilcopum fe contulit, quem letigm ad .aufurn fenti-ƒ ; endi contra regem inexpugnabilis nlunitionum firmitas impu-l^a'^ 1Quanta pqtentia regis, qui alendus fuerat non ex fuis, fed' ex’ ópibus alienis ? Quadam die cum iter ageret, incidit ani-tt?ó fuo iocus/llè, yt ad caftellum,quo ijturi crant, fub fpecieho-ftium ïuerent, quæ audacia ,.quæ vfttus animis defendentium ineflet, tentarent. Quam' mirabilem.yiamjjjquam inopinam (æ-pe inuenitquod futurqq^ ,eft: yt fiat^^fCumque portam, abfque clauftris amp;nbsp;abfque cuftode rf:pc!rtam irrutnp€j;enti,.ajlhamp;q^i intus Cf arnji?j,Yirilitercbntra.procur/ie,ûtiÉi9s,a;IiisJatcbras encr-uiter quæritaqtipus, fçeminaj^xu, fœmina mon animo , quæ in turnm curfçrat »(ipolärem iiijcaput jeg^s^emifit : -Et fie ille ma-■t • nu feminea ,^vp, tnors .eius^j turpior cftet j occubuin. .Sed vt hoc C. dedççus dealnajent, foeminæ fadum in virilem perloriam excom-PjQIÎço tranftujjeruixt, jÇoft.hanc:regum fortunam in.creatione rc* guni diuhæfitatu^-qft,^ çafu$præteritimetus££atfuturi. Vicit tandem eu-

dem cupiditas,amp; Ecbertum Marchionem ad ambitum regni for- Ecier. Mdt • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■11^ I ehienùani-

rius damnis inftrui poflit. Vrbs eratin Saxonia, quæ quia fortunani regis prolpero ire curfu videbat,in partes eius fè conuerterat, præfu-mens fidiiciam amp;nbsp;ex locifui firmitate amp;nbsp;ex regia fubuentione.Quod indigne ferentes Saxonum proceres , vrbeni obfidione vallabant. Marchio verb Ecbertus, qui ipe potiundiregni intumuerat,vtfe ac-commodaret ad id, quod afFeótabat, maiori fuper omnes robore ad obfidionemillam ibat,præmifsâquemultitudinecumpaucisipfe(è-quebatur. Quem deuiantem à publica via, ne forte incidcret in ho-ftcsf quisenimtampotensquihoftecareat,autqui holliles infidias non metuat?} latensfemitaperquoddatnarbuftumduxit. Quàni occulta indicia tua D e v s , quàm miro ordine amp;nbsp;abfcondis quæ fa-âurus es, aperis quod abfcondifti i lam meridianus ardor folis e-quosequorumque felTores vrebat,amp;vt fit,fitimæftus accendebat. præterea tam grauis foporfeflisobrepfit, vt colla fomno langdida penderent, amp;nbsp;equi frenis non fefli liberam viam carperent. Haud proculinrecelTufaltus folitariummolendinum conlpexere, quodi-uertentes fopori fe dedêre, milTo interim molendinario, qui de villa potum fitientibus alferret. Qui dum impofito fcapulis fuis vtre fcftinaret,aliquosfcutatosadprædi6lamobndionem tendentesob-uios habuit, qui erant occulte fideles regis, licet aduerfæ partis. A quibusinterrogatus vnde prodiret,qub tenderer,cur tam anhelus properaret.nelciens cælare,quod{ciebat, hofpitem fuum amp;nbsp;cauf-lamitinerisindicauit. Qui ftupefaâ:i,feumetu,feupotiusgaudio, vcrfantcsinter fequid agerent,quid periculi,quidque præmij,quid virtutis,quidlaudis,quidfidelitatisineflet,fitam magnum hoftem regis ferirent ; occafionem illam nonfruftrafibioblatam : maximam virtuté per maxima difcrimina probari:incitatis alternatim animis, immiflis equisadmolendinum properabant. Sed perucnerunt ante votisqnàm equis. Incepta ell pugna, quæ diu dura fuit amp;nbsp;dubia,quia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w«'

virciite pares amp;nbsp;numero congrefli, hi pro laude, il li pro vita pugna-bant. Regis tarnen fortuna vicit, amp;nbsp;hoftis ferociflimus non in acie fed in molendino pcreraptus turpiter iacuit. Felix nimium es, öi multi femper nominis mola, ad quam trahit homines non tam tuum volubileofficium, quam fama, quæ amp;nbsp;molendo pugnam illam narras, amp;nbsp;narrando molis. Sic illeconuentus Procerum confufus, pro-cinótumfoluit,ficabobfidioneinteótonegotio receflit. Itaque res régis in altiorem amp;nbsp;feliciorem ftatum fc quotidie promouebant ; ad-uerfariorum autem eius deorfum vergebant, amp;nbsp;omnc eorum ince-ptum in turpem exitum definebat. Cum ergo cernerent nullum fe habere fuccelTum, nee in armis,nec in eleótione regum jiterum fe conuiciis armauerunt, amp;nbsp;eum apud Apoftolicutti præteraliamulta

amp; nefandacriminati funt, quod regeschriftianifïimos, quos ipfi non fineautlioritate Apoftolici creaflent,illeob crimen fuum extorrisa regno faólus, occidiflet^regnum (anguine vfurpaflec Jgne, præda, ferrocunótavaftaflet,amp; tyrannidem fuam aduerfusEcclefiam amp;re-^’^odis exercuiflec. Ad quorum criminationemA-poftolicus eum icerum banno,vc ipfiiat^abant,illigauit. Sed non magniponderisiilebannusbabebatur,eoqubdnon rationis fed ar-bicrij 3 non amoris fed odij effevideretur. Cernens aurem rex Apo-ftolicum ad boe tendere,vt fèregno priuaret, nee alia (ua obœdien-tia contentum,niE vt regno renuntiaret, ex obœdientia in rebel-lionem, ex liumilitate in tumorem relabi coaólus, hoe Apoftoli-co facere parabat, quod Apoftolicus fibi facere intenderac, Ccfla obfecro, Rexgloriofe;,ce{raab hoe molimine, vcEcclefiafticumcaput de fuo culmine deiicias,ólt; in reddendainiuria te reum facias. In-iuriam pati felicitatis eft, reddere criminis. ' Quxrebat itaque rex caufas amp;nbsp;occafiones qualiter eum eiieeret ,inuentumque ell euni Rom. federn olim abiuratam infediffe ; quam idcirco abiurauerit, quia ad earn dum archidiaconus elTetjadbuc viuente domino fuo per ambicionemafpirarevoluerit, Vtrumhæcverafintan falla,paruni comperi : alij alferebant ,alij figmentum effe dicebant : vcrifque Ro-tiis,qubdRoma mundidominanunquam tiüA. pateretur talenefas : illis, quód ea cupiditatis ancilla facile permic-teret ob precium omne nefas. Mihiautem in medio res relinquen-daeft,ciim incerta nee poffim defendere,nec aufim affirmare. Igi-Henriciex- tut cuui cxetcituRoiTiam pctgebat, proterens in via quiequidob-ftabat, oppida fregit, tumida preflit, ardua curuauitfadiones difli-paüit,in cuius aduentu Roma perfiiafa ,qua?debuerat honores .arma, tanquam Pœnus Hannibal Alpes tranîcendiflet, parabat, amp;nbsp;re-GhpdiiRo- gifuq velut bofti portas præcludebat. Vnde rexiuftacommotusin-dignatione, vrbem obfidione ( qua res poftulabat) occlufir, amp;nbsp;qui fi-bi aditum , illis exitum negauit. Milli circumquaque qui callella frangèrent, villas euerterent,bonadiriperent; prouinciæquenocuit foris,quod Roma leclauferat intus. Foris bella, intus metus erat, vndiquemachinæfurgebant; bine murumaries pullàbat, inde miles fcalis afcenderc parabat. Contra qui in vrbe erant, tela,faxa, præuftas fudes, ignemque iaâ:abant,interdum egrefli, comminus committebant, vtrinquefortiter pugnatumeft ; hos caufa,illospe-riculum fortes fecit. .Quadam die cùm exercitus vterque pugna æftuque feflus, circa meridiem fopori fe dedilTet, nec fpecula-fortuna voluit^ vigilaret, vnus ex feutariis propius ad mu-rum , vt pila legeret, acceffit. Cumque eredis intends auri-bus exploralfet intus neminem adelTe ( nam murum amp;nbsp;propu-gnacula vacua cernebat ) adiutus amp;: animi confidentia, corporis

porisleuitatc^manibus amp;nbsp;pedibus furfum enitcbatur, donee tandem mûri fummicacemapprcbendit.Tum verb cùm iadatiscircumquaq; oculisneminem videret, interfpem amp;nbsp;metumpofitus,toto corporis motu fociis innuebat, vixq; fe a clamorcj cùm tardiusinnuentem at-tendercnt,abftinebat. Qui raptisarmis amp;Icalis properantes,citiùs-quefvtaiunt^ diélomurum fuperantes, captam vrbem ferbdefen-dentesinterficiunt,capiuntjfugant. Dedignabaturiam rexrecluium portarum aditum^vbi amp;nbsp;fèquens à præeunte tardaretur,amp; prçcedens àfequentepremeretur; fed in vltionem temerariæpra;clufionis iuf fit,vtfraä:omuro,tamlatumßbi ingfeflum panderent,qub totus exercitus æquato iundloq; latere le ßmul immergeret. Igitur vbique morsjvbiqueluélus erat. Romacontremuitjdum impullàturrium altitudo corruit. Fugit Apofl;olicuSiamp; quiomnesin periculum im-pulerat, omnesin periculo delèruit. Tandem Romam præfumptio-nis fuæ pœnituit, quæ priùs meruifle poterat, vt â Rege donis ho-noraretur, nûc ingenti pecunia apud regem vix obtinuit.ne to ta lub-uerteretur. Moxledatisomnibus, Rexcaufàmcurveniflet,inpubli-cum protulir, quod de Apoftolicocrimenaccepiflet, rctulit: multis hoc ita faétum confelîis, Clementem Papam ad eledionem omni-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;■ Mettr.sC Irii ■

um inftituic : aquo iple communiomniumrauoreconlecratus Im- fer.zrfatri perator, amp;nbsp;patriciusfabius,Romç Ce per aliquod tempus,dum omnia inlolidam reformaretconcordiam,continuit. Nec prætereundum^ ^uodamp;relatiofideliumperfonaruminTcutonicas oras diflamauit, ^ipfaRomaalTerit.Imperatorconlueueratquoddam oratorium o-rationis caulafrequentare, amp;nbsp;nullum diem, quin veniret,prætermit-tere. Elegerat autem fibi in eodem auditorio locum orationi familiärem, vbitanto intentius, quanto fecretiusorationivacaret. Hanc ßZTßd^s. eius cbfuetudinem dum quidam profanç mentis attenderet/eu propria feu potius aliéna inftimulatus nequitia, grande faxum fuper tra-bem ad feriendumdefupcr caput Imperatorispofuit,fublataq; delà-queari tabula,quæ caput lmperatorisreóladefpiciebat,mittêdopon-deri foramen aperuitjdemilTofune fæpe explorans, nelàxum in ca-dendo falleret. Poflquam fatisexploratum eft, minifier doli furfum în noble fcandens,defuper obferuabat,dum Imperator flaret ad oran-dum inloco quo confueuerat. T amen ill c auidus àlieni exitij, fed ne-fcius fui, cùm pondus in caput Imperatoris librarct( Imperator autem parum fe deloco mouerat^cum pondereinfelix ipfe pondus illç-fo Imperatore cecidit. Per totam Romam citb res innotuit,amp; plebs, quæ non facile fedari poteft, dum motafuerit,inuito Imperatore, fe-mianimecorpus per rupes per faxa trablum,in frufta difccrpfit. T um verbeunbli rem figno non euentuiafïignantes, fide amp;nbsp;animis Impe-ratorideuinblioresfabli funt; amp;inimicum confiliumnonfolùmilli

fideles fitmauit,fed amp;nbsp;multos ex inimicis fideles fecit ; Sicq; dum no- rehi4^ cere Iluduit,profuit. Denique Imperator omnibus Romæcompofi-

tisjmpofitoque vrbi præfidio, neeifidem mutaret, nouæ dignitatis apicemgerens,inTeutonicum regnum reuerfuseft. Sednullafor-tunalongaeft. Nam hi^quosImperator Romæpræfidioimpofue-tat, a?gritudine correpti, quam amp;nbsp;locus amp;nbsp;tempus intulerat ferate-vno quidem fuperftitc mortui funt. Tune Roma iugo præfidijfublato,composarbitrii fui fada ad ingenium rediit,amp;rc-fumptis aduerfus Imperatorem armis, puKo Apoftolicoaliumcon-ftituit. Nam ille prior Gregorius à vita difeefferat. Quodvbilmpc-ratoricompertum effet, iterum aduerfus Romam exercitum promo* uit. Sed in Italiam veniens, cùm legati à Roma padum pacis ferentes occurrerent.ôc cLIminimicimoliminisfamafequeretur,relióloinI-Aór»r/£'/ F. talia filio Conrado,iam turn regni fui hærede deîignato, regreffus efl, MathtUM. fcilicetqui fe graffanti Mathildi, amp;nbsp;pæne totam Italiam fibi vendi-canti,opponeret,amp; regnum, quod futurum erat fuum, de manu fœ-minæ tolleret. Quidfacient inimici,cùm infurgant in parentesipfi ßljj ? vudcfccuticatem fibiquis promittat,cùm necab eo tutus ht, fwpfctate. quem genuit Ceffentiam connubia: nemo fibi optet bæredem: hæ-res tuus erit hoftis tuus. Nam non folùm te domo tua prædiisqj fpo-amp; vitafpoliarefeflinat. Filius lmperatoris,qucmin Italiareli-dum à pâtre, amp;nbsp;quam ob caufàm relidum diximus, à Mathilde per-fuafus,(quem cnim aftutia fœminea non fubuertat,aut decipiac?) lun-dusinimicispatrisjcoronam fibi impofiiit, regnum inuafit,profana-uit ius, amp;nbsp;ordinem confudit, impugnauit naturam, quærebat patris fanguinem: Quia non nifi fanguine patris regnare potuiffet. Quod vEi ad holles Imperatoris currens fama pertulit, exultabant, plaude-, bant,cantabant,laudabantfadum filij, præcipuè fœminam ducem fadi. Mittebant propere legatos, quillimulum animo noui regis ad-iieerent, amp;nbsp;adderent oleum camino, qui per fe, fed contra fè fidem amp;nbsp;opem perpetuam iurarent.Quanquam dudum fe tam filio quàm patri nunquä obtemperaturosconiurafTent. Imperatorautemadhanc famam tametfiintus doluit.ingrauitate tarnen fuafeforis tenuit ; amp;nbsp;non fuam fed filij fortunam conqueftus eft. Cùm autem cum ab in-cepto reuocarc non poffetjUon tam fuam iniuriam, quàm exemplum iniuriæ pervltionemtollere quærens,filium exhæredare, fratrem élus Henricum adhucpucrum in regnum promouerecogitabat. Igi-tur multis proccrumeonuentibushabitis, Imperator fuper filio luo Conrado cóquefluseft: Quia additushoftibus,regnuminuafiffet, ôc quod pattern no folùm regno fed amp;nbsp;vita priuareconaretur.Tniuriam fuam publicam efredebere,vel fi nullum ea moueret,faltem hoc Rei-pub. caufa præftarcnt,vt per vim neminem amp;nbsp;feelus regnare pateren-tur.-Transferrent potiuseledionem in minorem filium fuum, quam iurcmaioramififfet. Pl^eriq; contra nitebantur, magisvtentesinge-nio quàm iufto amp;nbsp;veto. Multi autem publico bono fauentes,fenten-tiæ votoque Imperatoris concordabant. Tandem omnibus in vnam fententiam

fcutcnciamcocuncibuSjamp;concordîfauoreapprobantibuSjïmpera-torminorem nliumjnualore prms ex decretocuriæ diiudicato^nçre- ^xbtreä^, dem regni fui conftituit; à quo^ne ôc ipfè abiret in viam fratris fui, iuf iurandum accepir, videlicet ne vnquam fe vel de regno, vcl de prædiis patriseo viuente('nifi forte ex conlenfuipfius)intromitteret.Iam turn murmuramp;metuserat,intcrduosfratresinteftinabellafore,magnâ^ regniclademfuturam. Sedquiomniadifpenfat,buncmetum letho maioris filij fuftulit, Sgt;c vt regnum in vnam concordiam redire polfetj occafionemdédit. Quibus itatranfaôtis,boftçs Imperatorisdetrun-cato toties capiteno habentes cui adhærerent,paôlione fubadfquod optimum erat,in pacem bclla,in domefticatn iecuritatem caftra con-uerterunt. Igiturvtvbiquepaxamp;tranquillitaseflet,conuocatis ad radt m^rté curiam primatibus,pacem per totum regnum fub iuramento firmari fecit. Et ad inhibenda mala quæ fiebant, grauem pœnam in tranf-grelTores decreuit. Quod quidem pacis decretum quantum miferis amp;nbsp;bonis profuit,tantum pcruerfis amp;nbsp;potentibus nocuit: lllis copi-amâftis eseftatcm ôc famem intulit. Nam qui in milites bonafua dif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i»~

traxcrant,vt multo milite llipati procédèrent,amp; aliis armorum copia longe præftarent,hi dum fbi licentia rapinarum crepta eftfquod pace illorum diôlum f tj egcftate laborabant, cellaria eorum penuria amp;nbsp;fames poflidebaL Quinuperfpumeoferebaturequo, contentus ef-fccœpit vel ruftico iumento. Qui nupernonaliamveftemquære-bat,nißqua:rubeomuricetin0laarderct,benc lècum aôlumaiebat, ûnuncveftemquamnaturafuo colore tinxilTet, haberet. Gaudebat aurum non le iam in luto calcari, dum fcrreis calcaribus inopia cogérer vti. Denique quicquid vanitatis quicquid fuperfluitatiscorru-pti mores intulerant, totum penuriamagiftra refecabat. Oppida in ripis pofita, quibus præda nauium vidum præbebat, nauta lecurus, efuriente oppiduli præbdc, præteribat. Mirares,nec minus ridicu-la. Alij iniurias fuasiniuriis vindicant, Imperatorfuas pacevindica-bat. Cùm autem domini cum fatcllitibusfuis per aliquot annos bac lege ftringerenturanxij,qubdnonlicereteis vti libertateperuerli tans luæ,iterum aduerfus Imperatorem murmur mouebant,itçrum fu-pereius fadis finiftrum rumorem Icminabant* Quid illud (rogo) froimf. eft, quod admifit ? Nempe hoc erat qubd leelera prohibebat, quod pacem amp;iufticiam reuocabat, quod iam latro viam non obledit, qubdlyluafuasinfidias non occultauit,qubd nautismercatoribùs-que liberum erat fuam ireviam, qubd vetitis rapinis raptor efurie-bat.Cur,obfecro,vobis non aliunde nifi ex rapto viuere placet ? Red-dite agris,quos ex agro depuliftisarmis :coæquate numerum fatelli-tum ad menfuram facultatum,recolligite prædia veftra,quæ ftul-tcfparfiftis,vtmultosarmatos haberetis, ôcredundabunt omnibus bonis horrea amp;nbsp;cellaria veftra: Nec erit amplius necefle aliéna tollere, cùmquilibet ex proprio polïitabundare. Sicfit,vtneclmpera-

tor crimine denotetur, nec bcllum in regno moueatur. Sic fit, vt amp;nbsp;corporifatisfaccre habeatis, amp;nbsp;animas veftras (quod fœliciflimû faluetis. Sed nihil ago^afinum ad lyramvoco : Confuetudo malaaut nunquam autvix tollitur. IgituraHucci rapinis, vt occafionem repc-tendæconfuetudinisinuenirent^mouendisiterumbellisanimumin-tcndebantjiterû æmulum Imperatoris reperirequærcbant. Adquam Hçiirte^F. nbsp;nbsp;nbsp;fiJium ciusmaximè idoncum exillimabant. Itaque vt fuggeftio-

nilociiminuenirentjquæ prima decipiendilenociniaerant, frequenter eum venatum fecum abducebant, conuiuiorum illecebris inelca-diflbiutionem animimulcebant, amp;nbsp;ad pleraquefacien-da^qua: adolefcentia fiiadct,fecum trahebant. Deniq-, vt fit inter ado-lelcenteSjquodam fo dali tatis glutino vindifunt,vt etiam fidem dex-tramque mutuis Qcramentis darent.Cùm ergo eum multis doits irre-titum decipi pofle confiderarent, quodam die inter alia tanquara ex obbquopatremeiusinmcntionemadducebant.-lcmirari, qubdtam ^^durum patrem pari poflet: nihil eum à feruo differre^cùm omnia quæ ferui funt, toleraret ; patrem eius fenem elfe, amp;nbsp;moderandis regni ha-benis inualidum: Si inueftituram regni vfque adobitumeiusdiffer-reCjhaud dubium quin alter illud fibi præriperet: ilium multqs fauto-reshabiturum propter inuidiam odium patrisfui:fèautéomnium vota in fe transferre, fi non cundaretur fulcepti regni gubernacula poflidere, maximè cùm patrem eius excommunicatum amp;nbsp;Ecclefii dudum reiecerit,amp; proceres regni reprobauerint. Nec fibi oblèruan-dum;,quodincautèiurauerit,iniô tumdemumfe{ànôtificafie,fiiura-mentum excommunicato iuratumirritum faceret. Pater verb de fi-lio nihil malifiifpicatus,familiaritatê eius cum maioribus regni pro-bauit J fperâs eos fibi poflmodum tanto fidelius amp;nbsp;validius auxilium adobtinendumregnumlaturosjquantopriusinuiceminamorema-gis coaluilTent. Q^id multa ? ftatim illedus abftradus aconcupi-lcentia,maiignæ fuggeftionifvt femper fedudilis cft adolelcentia^ nec votodefuitnec faèto.Igiturfilius Imperatoris obferuans tempus recedendi a pâtre, quando id maximo patris incommodo fieret,eun-Henrtciv. tem ülum cum exercitu contra quofdam Saxonum rebelles, qui per legatos obuiam Imperator! miflos paôtioni infiftebant,repente abf-tradis ab eo multis, dcferuit,procul dubio deferendus ab iis,qui fibi, vt defertor fieret, perfuafèrunt. Mifiis Imperator poft eum iegatis, tam lacrymis quâm mandatis reuocauit,obteftanseum,nelènempa trem contriftaret: imb ne patrem omnium offenderet,nefe fputis ho minum exponeret,nefefabulam mundo facereti Infupermeminif-fet,qua fe fibi cautione obligairet:hoftes elfe non amicos,infidiatores non confultores,qui fibi taliafuggcfliITcnt. Ille prorfiis abnuic,amp;fc non vlterius fecum partem habiturum J quia excommunicatus eftet, ße- alTeruit. Itafub fpecie caufæ D e i fuam caufàm egit. Illico Bauariam,

ieru prAtc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O

funt ingénia nouarum rerum cupida ) amp;nbsp;fubintrauit in regiam pote-ftacenij tanqnam fepeliiflet patrem. Mox caftellum Norinberch mi-nax oblèdit, vbi quanta virtute pugnatum fit, clades vtriufque partis ^argumento fuit. Sed oblèfiis quanto minus fpei, tanto plusanimi in-erat:amp;nifiImperatorfceleriparcens,cafiellum tradere præcepiffet, adhucibicaflaobfidionelaboraret,excepto fi folafames,quæcun-ólaexpugnat,illud nonexpugnaret.Ecce quanta pietas partis .'Red-didit contra filij fadlum paternitatis affedlum : non attendit iniuri-am fed naturam: maluit oppidum tradi, quàm filij difcriminelibc* rari:maluiteius iniurias tolerate, quàm vindicate. Igitur oppida-nioblata qualemvellentpadione, oppidum tradiderunt: dimifso-que exercitu, rex Ratisbonam fe contulit, vt earn, dum adhuc anci-pitipenderet animo,Habilem fibi fixaque fide immobilem faceret. Quod vbi comperit Imperator f fedit enim tune in vrbe Wirtzi-burgenfi^ reputans filium vel in itinere vel in vrbe compreliendi pof-fe, tarn præcipiti tamque tacito cutfu veftigia eins fequebatut, vt iter eius non antè, donee modica turba Iuorum,tranfitoDanubio,ad vrbemimmifiis equis ruerent, ptæfciretur. Obftupefadus filius ad tam fubitam inopinatam rem, ex vrbe profugit. Cur fugis non fugiendum? curfugis patrem tuum ?,fequiturte, non perfequitur: fequitur, inquam, non vt hoftis,fed vt pater : non vt perdat, fed vt feruet: fequiturvt turbatamexteRempublicaminquietumftatum reftituat, amp;nbsp;tuis rebus in futurum, prolptciat. Miffisillico rex nun-ciispetBauariam amp;nbsp;Sueuiam,fpärfiim exercitum recolligit ; Quæ reslmperatorem coegit,vtamp; ipfe exercitum cogcret, Igiturexer-citiisvterque ad fluuium,cui Regino nomen,fe fibi oppofuit.'hincpa- Rfsinofla-ter,inde filius: hincpietas,inde furor confedit. Cumque potentio-resvtriufquepartis, tanquam tantidiflidijmediatores conuenirenr, qui ex patte Impçratoris étant, perluafibilibusilleä:i verbis,amp; mul-tis magnisque pollicitationibus attradi, erga Imperatorem in fide frigebant: amp;nbsp;nifi domefticam fraudem præfenfilfet, folus cum paucis periculo relidus eflet. Igitur qüod faciendum fuit, fceleri fottunæque cedendum putauit, amp;nbsp;ad fimilitudinem Dauid,ne fi-lius parricida fieret, fugit. Quàm mirabiliter gratia Dei opera-tur? quàm euidenti figno nosdocet, fi doceri vellemus,fi cæcum cor nonhaberemus ? Cogitans Imperator, qubd inimici fui via, qua venerat, perfequerentur eum , ad Ducem Bohemiæ diuertit, DuxSöie-qui quamuis nuper eum in arcto non bene reliquiliet,cum magno ta-inenhonorefufeepit, amp;nbsp;vfq JnSaxoniamdeduxit: vbi quamuis infe-ftos amp;nbsp;fortes inimicos haberct,per eos tamen,amp; ab eis vfque ad Rhe-num honorificc deduótus eft. Vnde hoc ? nifi qubd manus Domini e-rat cum eo, amp;nbsp;inuifibile ducem habebat, qui eum iècurû per tela, per hoftesducebat î Hoc miraculo monitus cs,ô fili Imperacoris, fi mo-

neripofles,vtdifceresveneraripatremtuum,non perfèqui,quemvc-neratifunt,cùminmanuseorumveniiïèt;,etiaminimici. Seddurius monebcrisJ cùm ex hac tamleni admonitione non corrigaris. Cuni aucem Imperatoris fnga cognita eflet,euentus ille mukos ab eo ledii-xit^mukumq;rebus blii fui accedere^fuisautem decedere fecit.Con-

Conuentut , x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n • f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• t t

tinuorexvtrauentemlibi rortunani vrgeret, curiam Moguntinani ad naralem Domini indixisj inuitauic proceres, accerfiuic mukos,vc cunólisinnotefcerer,quiadominus reru eflevellet. Ad quam curiam etiam Imperator, conuocatis necelTariis fuis, venire difpofuit, volens inrationeponerc,red:ène{ècumanlècusaólumeflet. Quodcùma-goouiffentaduerlàrij eius, metuentes fibi amp;nbsp;caufe fuæ, fi veniretille, tâ armatus mukitudine,quàm ratione,hane fraudé régi fuggercbant, vt obuius patrifumpto valde pœnitentis vuku culpa foteretur, amp;nbsp;gra tiam expcteret; dolerefè,qubd malignæ fuggeftioni confènfilTet, pa-ratum fe ad omnem fatisfaélionem, dum gratiam inueniret. Et fi fie occafionem fraudis inuenire polTet, vterecur illa.’Sin autem,fraus ipCi Henrici F. pro fide,fimulatioteneretur pro veritate.Hacinftruéhus artecùm ve-nilfet ad patrem, pater credulus verbis amp;nbsp;lachrymis filij, irruit fuper collum eius, flens amp;nbsp;deofculans eum, gauifus inftar illius E uangelici patris ,reuixiflefilium,qnimortuus erat, ôcinuentum jquiperierat. Quidmuka.^codonauitfilio tampœnamquàmculpam :amp;kocfdit illi iniuriam filij vindicalTe, paterna lenitate filium corripuiflre,iuxta illud Comici: Pro magnopeccato filij, paululum fupplicij fàtiseftpa tri. Poft hæc patrem ficut fida pcenitudine,fic amp;nbsp;confilio fefellit,fug-gerens ei, quemadmodum fibi fiiggeftû fuerat,vtdimifla tanta mul-titudine,adcuriamambo mediocri copia venirent: nihil elfe, cùm ipfi coiiflent in concordiam, quod illi refifteret : vaftari omnia,fi per-gerentcacopia. Placuitconlilium patri:bonumquidem,fi fraudu-lentum non fuiflet. Dimiflùq; mukitudine, non plus quàm trecentis viris ad curia filio comité pergebat. Ventû eft ad noélurna manfioné: ibi fè filius obfcquio patris totû impendebat,ibi fepater cum filio mi-rum in modum per totam illam nodem obleélabat, colloquebatur, colludebat, amplexabatur, oftulabatur, auidus recompenlàre da-mnû obleélationis diu intermiflae:fed neftius illam obleôhationis no-lt;ftem vkimam elfe. Mir um,fraudem vim^; tam ordinatam fortunam Pofieranamq;diecùmappropinquarentMoguntiæ,venit Kcà nunciusfubornatus qui diceret,Bauaros amp;nbsp;Sueuos cum ingenti mul-titudineMoguntiamvenilTe. Tunefilius fuggeflit Imperator!,non efle tutum venire in medios hoftes,nifi prætentatis eorum animis:au-daciam hominum nullis regi frenis : diuertcret potius ad caftellum, quod iuxta erat, dum i pfè conueniret eos,amp; à fententia ineoepti dedu cerct,amp; ad eum ob requirendam eius gratiam,fècum adduceret. Fe-cit Imperator vti filius fiiggefrerat,diuertit ad caftellum,non cernens laqueum doli,quem texerat pulchra fpecics mendacis fidei. Cum au

tem Imperator cum paucisintraflet.occlufâ porta, fidelibus eius adi- uenric.f». tus negabatur, deteàaq; fraude, qui receptus eft vt Dominus, tentus(iftlIiU, eft ibi vt captiuus. Itaque appofitis patri euftodibus, cum hoc Fraudis triumpho ad Moguntinam curiam reuerfus filius, tanquam rem vif-tutis egifTet, cum magna iaólantia retulit, quo ingenio pat rem com-prehendiflet. T um Verb curia plaufu læticiaque refbnabat : amp;nbsp;nefas iufticiæ fraudem vîrtuti aflcribebant.Statim miflb legato,patri man-dauit,vtfî vitam fèruare vellet,abfque morafibicrucem,coronam amp;nbsp;lanceam,ca*teraque regalia tranfmitterct: amp;nbsp;munitiones,quas firmif-fimas tenebat,in manum eius transferrer. Nec ille cunôlabatur o-mniaquæiuffuseft facere,necimperium pluris habebatquàm fe^Sed non inhoefatîs feciffe videbatur,nifi amp;nbsp;ipfe coram veniret,amp;in con-fpeôlu omnium imperio renunciaret. Venir ergo non fuæpotefta-tiSjfedîncomprehenfione adduôlus; Solus coram eis,qüidudum coram Ce fteterant, ftetit : nec orationis libertärem Habens, vt câptiui fortunapoftulabat,Ioquebatur, Inqüifitusde fpontanealmperij re-nunciarionc,nonquodvoluntashabuit,fèdquod neceftitas coëgit, fefpondit; fevidelicet Imperiorenunciare,nonvicoaôlumfed pro- tmfen*. pria voluntate indudum, fibi iam defecifte vires ad moderandas re-gni habenas, non Ce eius iam cupidirate teneri, quod longo vfu didi-ciflet, habere plus molcftiæ quàm gloriæ: tempus elfe,vt honore cum oneredepofitôVprouideret anima: fua:: tantum filius caueret,ne quid talefacefdt in fe, quod îndignum effet, amp;nbsp;ilium facere amp;nbsp;Ce pati. Multos amp;nbsp;oratio'Imperatoris ôc fortuna ad gemitus amp;nbsp;lachrymas como* nît.’filium autemadmiferationem necipfa naturamouerepotuin Et tùm cadefet ad pedes filij, orans, vt recogitaretinfè faltem ius natu ræ,necvultumnecanimumadpatremreflexit : Cumipfèpotius ad patris pedes aduolui debuiffet, eoquod illi regnum fcuiushæresab ipfodefignatusfuerat/impatiensmoræ,præripuiffet.Prætereaveni-amprecabaturab omnibus, quos vnquaminiuftèlæfiffet: Sed amp;pe-dibus Apoftolicilegatiaduoluitur,orans amp;obfecrans,vtfeàbanno folucret,amp; communioni Ecclefiæ redderet. Laici mifericordia moti, veniam dabant:Legatus autem domini A poftolici abfolutionem ne-gabat,afrerens non hoc fuæ poteftatiseffe; oportëreabipfo Apofto-lico abfolutionis gratîam eum expedare. Quid multa? abrenunciata Imperiali dignitate priuatus difceffit.ôc ad quadam ciuitatcm,quam filius vidui illius permifèrat, receflit^ Quàm impotens potentia mundi, quàm inftabilisSed nec potentia dicenda eft, quæ ad o-mnia quæ vült efficax non eft, amp;nbsp;quam qui affequitur, amittere po-teft. His ira tranfadis, fini raque curia, rex fuperiores Rheni repio-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Il 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tmfertum^

nés amp;nbsp;vrbes pertranfiit, amp;nbsp;vt res poftulabat, hos beneficio, illos in-iuria fibi fubiecit.Cùm autem intraffet Alfatiam, ibi fortuna eius ali-quantulum hæfit, ibi pugnam tam infelici euentu, quàm impruden-

ci^de, cr dgeflît incepto. Nam cùm in villa Rufach,quæ mukicudine præua-none Rk- let amp;nbsp;armis« fatellites eius fupcrbè graflarentur« frequentia ciuium in-fachM^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prohibebat: nec enim dum iniuria modum excederct,patiens

efle poterat. Audito tumuku.rex propcrabat,non vtiniuriam prohi-beret, fed iuuaret,non vt pugnam fcdaret ,fed amplius commoueret. Quæ res totius villæ turbam exciuit: ruit irreuocabile vulgus, fœmi-na cum viro,fcruus cum dominojgnauus cum forti; amp;nbsp;vt plærunque fit«animum iniuria miniftrauit.InceptapugnaJnccptaeftfuga.Nam qui regiæ partis erant« cùm vidèrent impetum furentis turbæ, amp;nbsp;rem in arôlo fita, confiderantes in virtute fua cladem,in fola fuga fàlutcm, qui poterant fuga vitam fèruabant. O infelicem euentum, ô dcdecus regni; fugienterege,regalia infignia vulgi præda faólafunt, Refipifce tandemrexbone,refipilce, amp;fupernamiram in bac forte tua reco-gnofcc. Indicium iræ D E i eft,vtfugères,qui pattern fugafti: amp;infignia perderes,quç patri abftulifttSed bis poftea receptisjnteruenicn te pa^o pacis amp;nbsp;gratia veniæ, regem fèntentiam mutare fecit altum vulnus iniuriæ,vt maiori roborccolledo, villamincendio prædaquc vaftaret,amp;in homines loci illius indifcrctacæde fæuiret. Sedquod Hofttiùco- in fefortunatantum aula cll:,ex patrisconfilio prodillèfufpicatus,no-/Zfairem, uasiniuriatum cogitationesineumcogitatecoepit;amp;ne bbielTetob-ftaculi materia,vel ad comprebéfionem eius,vcladexpulfionemani-Leodinm. mum intendit.Itaquc Leodij,vbi eum fidem amp;nbsp;fortunæfuærccepta-

culuminueniireaudierat,Pafchafibicelebrâdumftatuit,vtamp;iplum, fi fieri polTet, comprebenderet, amp;nbsp;ab Epilcopo, quifui honoris æmu-lum reccpiiret,iniuriamexpoftularet. Cumq; pateraudiiret,qubdfi^ Henrieifa- husLcodijPalcliacelebrâdumftatuifletjlegationemadeuminhunc tr» ad fil,a modum direxit:Siinterrogem te, filidulciflime, traditio hominum an mandatum Dei præftantius,magisq; tenendum fit, refpondebis, nifi a veto dedudus fis,fimilem elfe iumentis,qui cœleftia terrenis,hu manis diuina non præferat. Cur ergo magis audis eos,qui tibi fugge-runt,perfequere pattern tuum,quâm verbum ipfius D e i,honora patterntuumf Ifti tedecipiunt,non inftruunt: Ifti bonorituo non prouidentjfed inuidcnt.Ifti fub fpecie fidei,perfidiæ laqueos neôlunt: non aliter peruenirepotucrunt ad dcftruélionem honoris tui,nifiper deftrudionemnoftri. Fueritlanè, vtpeccatismeisexigentibusfquæ fententiaaduerlariorumeorum efl:)abiecerit meDeuSjneregnemîat-tamcn tuum non état,in abiedionem meam operam dedille,amp; regnû quodtibiparaueram,mihipræripuiirc.Barbararegnatam inhumanû facinus damnant aedeuouent; ipfi pagani abhorrent, amp;nbsp;qui Deum nelciunt,quid in diligendis hominibus naturæ debeant,recogno-Icunt. Sed quid mirum, fi maligna furreptiofedudilemamp;immatu-ramætatemdecepit,cùmetiamfencsamp; nxumanimi ftatumadma-^

tius^quâm tuifceleris eft.-Nam tuin manibus fàadentîüm eras,non il-le in ruis. Si autem iniuriam addideris, non iam excufari poteris,cùm amp;nbsp;faólam crimen efTe fciaSjamp; infectam no facere queas. Audiui enim, qubd Pafcha Leodij celebrandum dccreucris : Quo in loco fides ôc pietas Epilcopi merecepit,cùm non eflet, qui vel beneficiorum no-ftrorum recordaretur,vel fortunæ compateretur : cuius profeóló be-neficiis in meredecct regialiberaliraterefpondere; tantoq;certiorde eius fide poteris efie,quanto fidelius erganos probatur egific.HiCjni-fi te forte domo reccperit,mc lècum in feftiuitate pafchali retinen-dum decreuit. At dicis,dignum amp;nbsp;conueniens efle^vt ea feftiuitas nos iungat,potius quàm diuidat: te veile, te cupere,vtibi tecum agarri dies pafchalislæticiæ : quod quidem amp;nbsp;ego admodû cuperem, fi non eflet,quodtimerem. Nequcenim non pofium nontimerecos, quos niihi vitam permififle, pœnitet, dum in manibus eorum mors amp;nbsp;vi^. ta fuiflet.Omniamihifufpedafunt, omnia timendafunt,maximèin lurba, vbi tanto difficilior eft periculi cautio, quanto maior leeleris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

occafio. Inde eft,quôd ex medio eorum,qui me oderunt,longe recef^ fi, amp;nbsp;in extremis regni tui finibus me contraxi : vt vel feceflu loci tutus fim, vel fi fortuna mea poftulauerit extraneam humanitärem expetere, citius regno tuo cedere pofiim. Prccor ergo vt caufla pa-tris tui pafchalem curiam alibi difponas, amp;nbsp;in domo eius, qui me hu-manitatis gratia rccepit, cùm nonliceat Imperatorem,fâltem holpi-teni efle finas,ne vel in mcumludibrium,velintuum opprobrium narretur, quod in Iblennitatc dominicæ refurredionis incerta hofpi-tiafortuna mcac]uærerecogatur. Si fecerisquodpoftulo, maximas grates habeo : Sin autem, malo villicus efle in externis regnis, quâm ludibriohaberi in regnis quondam meis.Hanclegationem partis au-tefurda audiuitfilius, needfententiafuadeducipotuit. Quamob-rem cùm iam inftantcpalcha pater recedere vellet, Epifeopus amp;nbsp;Hen I^eodiép! Or ricus Dux f qui amp;nbsp;ipfe ab Epifeopo fuerat inuitatus} eum recedere prohibebât : Non le poflepati,vt in tara feftiuitate è redis hominum îyluaspeteretlatebrasqueferarum: Ilium quidem abfque caufa defli-tutum Imperio, fed non amicorum obfcquio : fi pace frui permitte-rentur,nihilfemagisquàmpacemveile; fin autem resarmis agenda fit, arma fibi non defore. Ille verb ne eis materia cladis eflet, çedere quàm manere vtilius aflerens,tandem eis cùm importunius inflarent, confenfit,amp; vt poftulabant manfit. lamque multus equitatus faciem regis longe præcedens ad pontem fluuij, qui vocatur Mofa, venerat, amp;nbsp;alterius ripæ crepidinem filius prædidi ducis cum paucis occupât.

Nam turbam armatorum non longe per opportunaloca in infidiis lo caucrat.Qui vt pugnam prouocaretjnunc equum in redamcurfus li-neam immifit,nuncin orbes flexie amp;nbsp;reflexit, amp;nbsp;fi pares numero con-fligere fecum anderent, inquifiuit. Nec mora tranfierunt ad eos toti-* dem ex parte regis, mixtique inter fc vario reflexu, nunc pugnam in-

ferebantjUuncfugam agitabant. Interim vnus amp;nbsp;aker tratifito poùte E.ufliflra. fociorumnumerum latenter auxit, amp;ruptocertaminispaólo,ex æ-qualiinæqualemfecit. Quod vidensfilius duels terga cum fuis vertit, non tam vtfugerct, quam vtfalleret: nectam vtfugienspericu-lum vitaret, quam vt lequetes in periculum dcduceret. Hi autem qui exaducrlàripacrant, Vila fuga,præcipiticurfupontem tranfeuntes fugicntesperlèquebantur,ignarifuturælbrtisamp;fraudis,quælatebat Poftquam enim ventum eft ad locum, vbi difpofitæ fuerant infidiæ, exurgentes de inlidiisjmpctu magno in perfequentesferebantur. 11-jj autem inopino territi periculo metuque turbante, nil rationis in ar-mis habentes, in fugam fc retorferunt. Sed quid profuit auertiftepe-(ftora, amp;nbsp;vulneribus terga dedifle ? Itaquc multi capti, multi trunca-ti, multi ocellifunt: vidorque cruentus non alium modum fceleris liabcbat,nifi quern faftidium faciebat. Ad pontemverbvbi fugax multitudo fecoarólauerat^tantoplus fceleris impia manus peregit, quanto minus conftipata turba Ce mouere potuit. Sed multo plures fluuius ablorbuit, quam enlis haufit. Nam cum hoftis à tergo preme-ret,impellentc metufein fluuiumpræcipitabant,amp;attoniti confu-fique de morte in mortem ruebant. Erat ibi cernere amp;nbsp;aliam miferi-am vel maximam, cum pons mulritudine prægrauatus repente cor-ruit, amp;nbsp;fluuius homines equosque pariter inuoluit.Nullilocus crat e-uadendi : nulli pro fuit Ingenium natandi. Nam aut armorum pondéré autinhærentium connexionefatigatus, in profundum traheba-tur. Quod malum vt fceleftius elTct, in ipla die paralceue contigit, creuitquemagnitudo fceleris ex reuerentia temporis. Hisita tranla-rex iter Coloniamconuertit. Sed cum ilia quoqueaditum fibi sanM. præclufilTct, in villa, quædicitur Bonna, dominicatantu Palchæpcr-nenr.c.r, aóla, Moguntiamfeftinusrediit. Etfparfisvbique legatis,querimo-niam ad proceres in hue modum direxit: Si per inualionem regnum *''*”'’*-*• occupaflem,tamenrclîftentcspoteftatinoftrærctunderem,in quantum polfem. Nuncautem cum infumpta regni dignitateveftrispa-ruerim præccptis, aufus eft quilpiam impunè in publiCam contumc-liam regnum amp;nbsp;nos armis vexarc. Cum enim Leodium ituri, vbi nobis curiapalchalis habenda fuerat,ad fluuiumMolam veniflemus, Epilcopus Leodienfisamp; Dux Henricus, de quorum fideamp;oblequij deuotione multum præfumebamus, nobis latenter infidias polue-runt,amp; noftros infeios amp;nbsp;ad pugnam imparatos cædebant,capie-bant,fugabant; Quæamp;quanta clades ibi acciderit,tarn pudetre-ferre quam inultum dimittere. Igiturconftriófus amp;nbsp;euentus alperi-tateamp; temporis articuloCoIoniamdiuerti. Quæ cum me recipere laris fuperbe refutarct,apud villam Bonnam fandum diem Palcha: vtcunque peregi. Cui vnquam regiæ perlbnæ tanta contumeliafa-lt;ftaeft? Neelolùmme petit hæccontumelia, vos dcfpeóli eftis: ifti præfumptorcs décréta veftra authoritatem habere nolunt, fua tan

tum ftatuta firma efie volunt.-deniquein quos totum rcgni pondus fe recliner Jiabericupiunt; regem,quem confl;ituiftis,deftituere parant, vt nihil eorum quç vos decernitis,ratum fit.Igitur hçc iniuria mea re-gni potius efi:,quän: mea. Nam vnius capitis licet lummi dcieólio,re-parabile regni damnum eft.Principum autem coculcatio,ruina regni cft. An bæc impunè feremusîamp; ex ignobili patientia nollra magis tu-mebiteorûfuperbia?Ablit,vtquidicimurinhonorati,dicamur amp;nbsp;in-ulti.pauca dixiflefat eft: defides animi prolixç cohortationis ftimulo opus habet; Inftrcnuiscaufamagisad incitamentûfacitquàm verba. Quia igitur cótra tam fuperbos holles R.P. viribus vtendû ell,cxpedi tionê vobis amp;nbsp;rogando præcipimus amp;nbsp;præcipiêdo rogamus,cuius col leâioni tempus Calédas Iulias,locumWirtziburgenfemvrbé prçfini-mus.Cùm ergo audiflec Henricus Dux amp;nbsp;Colonienfescum Leodien fibus,quôd fuperferex exercitum ducere vellet,arma parabant,copias colligebant, vrbes firmabant, amp;nbsp;ad refillendum pari voto Iludioq;fe accingebant.Sed ôc Imperatorc confiliis amp;nbsp;precibus vrgebant,vc im- ter tubetUT perialem dignitatem,quam non ratione conuiôlus,fed viferroq; mor tem intentante coaélus dimififlet, refumeret, le fibi nec armis defore necanimis; multos illû in breuifautorcs habiturum, quia multi mul-tumabominarêtur tam infolitum facinus amp;nbsp;inhumanum. Quorum importunitatihacillerationereniticœpit; Impoflibileelïè amilTum imperium,armis repctere,quod polTelTum armis retinere nequiuiflet: Illud fibi non efle tanci,vt multorum exitio recipiendum exillimaret: Beatius fibi amp;nbsp;tutius fore, vt priuatus, licet indigne deieólus,viuerct. Sic vtrinq; dataredditaqj ratione, cùminllare non definerent, nebe-nignitatécircaferemoucretàlè,necadintegrûconfcnfit,nec abnuit, prouidusq-, futuri,præcipites eorû animos (pe dubialulpendit. Isitur primo Colonia,quæprimumimpetumlaturarueratjvalloturribusq; rtmun,tur, muniebant,amp; congellis belli flipendiis,impofitoq; prçfidio periculû fuum fortibus animis expeôlabant. Sic amp;nbsp;alias vrbes,quas inuadêdas credebant,munitionc,machinis amp;roboremilitumfirmabant.Sedamp;: ediôlum fub cominatione crudeli vbiq^ fpargebant, vt aduerfus exer-cicum in magna fuperbia fuper fe venturum parati elfent, amp;nbsp;patria,libertärem,vitamqj defenderent, nec finerent vxores fuas corruptionis ludibriofubllerni,vel agros in alienos dominos dilliahi.Iamrex Rhe num cum exercitu valido tranfierat, amp;nbsp;primo Coloniam, quæ quafi caput inter alias vrbes cminebat, magno impetu inuafit,putansfefi- quot;nbsp;bi membrafacilius fubiicere poire,contrito tam valido capite.Sed res longe præter fpem euenit. N am cruenta repulfa retroaóli, procul lo-catis callris vrbem obfidione vallabant. Magis autem dixerim obfef fores ab oblèlfis obfelTos. Nam præreptis fibi nauibus, quæ per Rhe-num defeendentes cxercitui commeatum portabant, premente.fame quafi quadam obfidione conllridi laborabant. Interim vt vrbem ab obfidione hberarent,to tiuspatriçroburvndiquecoibatSedlmpera-

*^rufrHdcn, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CFUcntum faclnus dcteftatus, pugna obnixe difTuadebat ; cur

eis tantus ardor pellendæ obfidionis ineflet : quæ non nifi magna fui clade pelli poflct : toilerent omnem folicitudine capiendæ vrbis, quæ amp;nbsp;ex nrmitate murorum amp;nbsp;ex forti milite tutiffima,amp; omni viótus ge nere effet opulentiffima,accedenteamp; Rheni beneficio,qui pernaues delicias,quas appeterent,inuito obfelTore fubminiftraret:finerent po-tius eos in cladem fuam furere, amp;nbsp;inexpugnabilem vrbem, vnde vul-nera tantum cæfosq; reportarentjmpugnare : finerent eos late vafta-re,dumruris copia confumpta,elurireinciperent.-finerent eos gralTa-ri,dum equos viresq; labor eneruarct : fore vt vidoria fibi paruo con-ftaret, fi paululum toleratia amp;nbsp;opporcunitate temporis vti voluilfent. Sicimperatoris hortatuapugna reuocati^hoftilcs tantùm excurfus obferuabat, amp;nbsp;ignaros loci paflim cædentes metum hofti, ne longius cuagaretur,incutiebant. Omnia verb quæ prædixerat Imperator, c-uenerunt. Quotiesenimtentabantportasinfringere,arietemurum pcrrumpere,tormentis turres deiiccre, infedfo negotio, vulnera tan-tu amp;nbsp;funera ad caftra reportabant. Sed ncc vlterius progredi latitante in in(îdiishofl:e,præfumebant : homines amp;nbsp;equi exnaufti tarn alimen torum penuria quàm laboris improbitate, viribus deficiebant. Nam agris incircuituvaftatis, nihilreperiebant. Acceflit hismalisetiam morbus, quern fœtor caftrorum ( vt fieri folet} acre vitiato concita-uerat, qui nonfolum vulgus, fed ipfos principes aut ægritudine con-fecit,autlethorapuit.Huiulmodi reruaduerfitatefatigati,quidfadu ri cfl€nt,ambigebant,quia volentesmori,occafionem pugnç non in-ueniebant : aut fi redi turn pararent, certi quod hoftis à tergo preme-ret,exercitum fiium fugalpargendum metuebant. Qua tempeftate mentis dum fludtuarent, fubito fama veniens,nubila tantæ perturba^ tionis in fcrenum conuertit. Re'tulit enim, Imperatorem mortis de-bitum perlbluiffe. Ad quam famam primo næfitabant. Sed cum nuncius extremum munus, patris annulum videlicet amp;nbsp;gladium, cum mandatis filio portans veniffet,tanta læticiaobortaeft,vtvo-ces gratulantium minime Icdari polfent. Sed non minor ludtuscir-”* ca funus Imperatoris erat : proceres plangebant, vulgus lamenta-batur, vbique gemitus , vbique plandus, vbique vox dolentium audiebatur: ad exequias illas viduæ, pupilli, denique totius pa-triæ pauperes conueniunt : deflent Ie orbatos patre , fundunt in corpus lacrymas, deofculantur largas manus, vix auellebantur ab amplexu cxtindli corporis,vix illud condendi copia dabatur. Sed nec tumulum delerebant,ibi vigiles lacrymis amp;nbsp;orationibus vaca-bant, plangendo recitantes, amp;nbsp;recitando plangentes, quænam o-pera mifcricordiæ fecilfet in Ie : quanquam mors eius plangenda non fuit, quain bona vita præcenit, qui fidem redfam, fpem fir-mam , compundfioncm cordis amaram in extremis fuis tenu-it, quern ncc de pudendis admifiis publicaro agere confeffionem

puduit, qui tota cordis auiditate dominici corporis cibum fumpfit. Fœlix es Imperator Henrice,qui taies excubias,taies interceflbres tibi parafttqui nûc multipliciter audum de manu Domini recipisj quod inmanus pauperumabfcondifti.turbulentumregnumpro tfanquil-lo^defcôliuum pro çterno:ccrrcnû pro cœlefti mutafti.Nunc demum rcgnas,nunc diadcma portas,quod tibi ncc hæres tuus præripiat* ncc aduerlàriusinuideat. Ergocontinendæfuntlacrymæ,ficôtineri pof-funt:huic tuæ fœlicitati debetur tripudium,nô ludus ; cxultatio.nôn plandus; voces 2-ratulantium,non dolentiumlt; Poft hune rerum euen turn hi qui cotraregiam maieftatem bellum lulceperanc ,mortuâipe mfutn. fuaanimis amp;nbsp;viribus deficiebant amp;nbsp;quodinillo rerum arciculofaciendum fuit,ad gratiara regis deditione,pecunia| quo^uc modo quif^ que poterat,recurrcbant.

Ecce babes de geftis.de expenfis in pauperes,dc fortuna,de obitü Imperatoris Henrici,quæ ficut non poterant abique lacrymisà me Içnbijficnonpoteruntabfquelacrymisàtelcgi* '*

N maximis negotiismaximismaximorum opuseftconft-liis,quiamp;facultatcm habeanc cxcerius,amp; voluntatenon careantinterius,vt rei,cui bene cupiunt, bene confulere Sc velint poflint.Quia in cuiuslibet rei profedu, ftec facultas fine voluntatc,nec voluntas fine facultatcproderit. Quod vtrun- SÏSzm* que tu fideliftimc,vt arbitramur,çqu aliter poftides,vel vt verius dica-musjlicet'maximo tibi maxima no defit facultas,maior tarnenadhue maxima facultace ( fi te bene nouimus,fi fidem cuam diligenter nota-uimus ) in noftram amp;nbsp;regni vtilitatem exuberac voluntas.De præter-itisenimfideliterexhibitisinfuturis creftit fpes fidclius exhibendis. Tuæ autem diledioni committimus ne fpes noftra maior fit fide tua: quia de nullius regni principum vel Epifeoporû fidelitace, quam de tua,maiora fperamus; Sicut haôtenus non modo in præteritarum rerum cxhibitionc,verùmetiam in fperandarum promiflione tuaga-uififumus. Adfitigiturhoc tempore opportuna tua cum faculcate voluntas,quam non modo noftra,vcrùmamp; omnium Epifeoporum fratrumq; tuorum, imb cotius oppreflæ Ecclefiæ ex optât neceftitas.

50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'E P I S T O L Æ

Nonetiam hancopprcffionemignoras,tantùm vide ne ôppreflæ Éc-clefîæ te fubtrahas/edregno amp;nbsp;facerdotio condoleas; Quo vtroq;fi-cuthucuïqjEcclefiaeftexakataJtanuncheuhumiliaturviduata. Na vnus dum vtruntÿ fibi vcndicauit, vtrunq; diflipauit, nec in vno pro-MiittbrM ^‘^kjqui in neutro prodcfle voluit,nec potuit.Et ne diutius notati no-i/»/ Mana, mine te fufpcndamus,accipe quemdicimuSiHiltebrandum fcilicet, Monachum habita quidem,diólum Apoftolicum,nonpaftoris cura fX/*^*** k;d inuaforis violentia Apoftolicæ fedi præfidentem, amp;nbsp;de fede pacis catholicæ,pacis vnitæ vincula diflipantem,vt tibimet in prom ptu eft fcire. Vtenimdepluribüspaucareferamus,regnumaclacerdotiam Deo nelciente fibi vfurpauitjn quo piam Dci ordinationem contem fit, qui non in vno fed in duobusduo, ideft^regnumamp;fàcerdotium principaliter confiftere voluit; ficut iplè Dominus Saluator in paflio-ne fua de duorum gladiorum fufficientia typica intelligi innuit. Cui cùm dicerctur:Ecce Domine,duo gladij hîc:refpondit,fàtis eft:figni-fufficiente dualitate fpiritualem carnalem gladium in Ec clefia cfle gcrendum, quibus omnenociuum foret amputandum, videlicet fàcerdotali ad obœdientiam regis proDeo,regali verb gladio ad expellendos Chrifti inimicos exterius, amp;nbsp;adobœdientiam facer-doti j interiusjom nem hominem docens fore caftigandum : Vt ita de alia in aliam charitate tenderetundum nec regnum facerdotij, nec fa-cerdotiumregnihonorepriuaretur. HancDeiordinationem quali-terHildebrandicainlània confuderit, tu ipfc nofti,ß feire voluifti.

MT- nullum eius iudicio licet elfe facerdotem. nifi qui hoc a fallu fuo cmendicauetit. Me quoque, quem Deus in regnum, non autetn c»prdDe. ilium vocauitad facerdotium,quiame deDeo,amp; nondeillo regnare vidit,quia ipfe me regem non conftituit, regno priuare Iluduic, minîtans tcgnum animamque mihi tollere, quorum neutrumcon-cellit. Hæc amp;nbsp;iis fimiliacùm læpius in noftram, vt ipfc nofli, contu-meliam flruxcrit,non tameadhucfufficerecredit, qui de dieindiem noua exquifita confufionis genera nobis ingerit, vt in noftris nunciis nouiter argumentum dedit. Nam charta exponerenonfulEcit,qua-litercofdemnollrosnunciostraólauerit,quamindignis modis alFe-ccrit, quam crudelitcr eofdem incarccrauerit, amp;nbsp;carceratos nuditatc, frigore, fame, fiti ac plagis contriuerit,ficque demum ad exemplum per medium ciuitatis circumduólos omnibus fpeólaculum præbere iuflerit, ita vt eundem cum Decio tyranno infanire, amp;nbsp;fandos alTare credasamp; dicas. Vndenepigcat,chariflime,communinollrum,fcilicet meæ amp;nbsp;coëpifcoporum tuorum petitionifàtisfacere,vtinPente-coflen Wormatiam venias, amp;nbsp;ibi plura,quorum pauca docet chartu-la,cumcæterisaudiasprincipibus, amp;nbsp;quid agendum fit,doceas : Ro-gatus per diledionemcoëpifcoporum,monitus per Ecclefiæ vtili-tatem,obligatuspervitæ noflræ amp;nbsp;regnitotiushonorem.

HENKlCrS DÉI GRATIA REX KNll^ERSAE fanÛaRom^ Eccleßa^ Clerp amp;pojgt;uloiÿratiamijalittern.

pjÆc fides firmaamp;incoiîcuflacrcditur,quæ fètnperamp;: cadcmamp; præfenti abfcnti feruatur,nec diuturna eius,cui debetur,abfèn-

tia^neclongi temporis tædioimmutatur. Et de aliaepiftola; Exurgi-te in eum fideliflimi,amp; primus in fide, fit primus in cius damnatione. Non autem vt fànguinem eius efFundatis, dicimus ; quippe cùm ma-

• Z* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• /y 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

lorlit libipoit damnationcmpœna vitaquammors. Sedvteum,ii dtturbAntU nolit de(cendere,cogatis,'amp; alium communiomnium Epifcopo-rum amp;veftroconfilio àvobiseledum, in Apoftolicamfedeinrecipi-atis^qui quod ifte in Ecclefia vulnerauit,curare velit amp;nbsp;pofiit.

HENP^ICrS NON rSl^R^PATIXE, SED pia Dei ordinatione Rex, HUtehrando non iam Apoßo-ücOifedßaifo Monacho,

PJAnc talem pro confufionetua falutationem promeruifii^qui nullum i'n Ecclefia ordinem prçtermififti, quem confufionis non honoris,malediórionis non'benediólionis,participem nonfeceris.Vt cnimdemultis pauca amp;nbsp;egrcgialoquamur: redores ûnélæ Ecclefia:* videlicet Archicpilcopos* Epifcopos vel presbyteros non modo non tangere,ficutChriftos Domini,nontimuifti,quin ficutferuos,ne-fciêtes quid faciat Dominus eorum,fiibpedibustuiscalcaft:i: in quo-rum coculcatione tibi fauorem ab ore vulgi comparafti, quos omnes nihil fiire, te autem folum omnia nofle iudicafti : qua vcique fcientia non ad ædificationem fed ad deftrudionem vtiftuduifti: vt iurc hoc beatum Grcgorium, cuius nomé tibi vendicafti, de te credamus pro-phetafîe dicentem fie : Exaffluentiafubiedorum plcrunque animus prælatiextollitur: exiftimatfe plus omnibus nofiejcùm le vider plus omnibus pofle. Et nos quidemhæcomnia fuftinuimus,dum Apo-ftolicæ fedis honorem conferuare ftuduimus. Sed tu humilitatem noftram timori fore intellexifti ; ideoque in ipfam regiam potefta-tem, nobis a Deo conceflam, exurgerc non timuifti, quam à no-bis auferre aufus es rainari : quafi nos à te regnum acceperimus: quafiin tua amp;nonDEi manu fit regnum vel imperium. QuiaDo-M IN V s nofter I e s v s Christvs nos ad regnum, te autem non vocauit ad facerdotium. Tu enim his gradibus afeendi-fti : fcilicec aftutia amp;nbsp;fraude, quodque monachica profeflio abo- fdit7 minatur, pecunia fauorem, fauore ferrum, ferro federn pacis ad-ifti, amp;nbsp;de fède pacis pacem turbafti, dum fubditos in Prælatos armafti, dum Epifcopos noftros à D e o vocatos, tu non vocatus fpernendos docuifli ; dura laicis minifterium corum fuper faccr-

dotes vfurpafl:i,vc ipfi deporunt vel condemnent, quiipfos de mana Dofniniper impofitionemmanuum Epilcoporumdocendos accc-perant. Mequoquelicetindignus inter Chriftianos (ùm adregnum vocatus, te tefte, quem faridorum patrum traditio foli Deo iudican-docuit.ncc pro aliquocrimine^nifi à fide f quod abfit} exorbita-uerim,deponendum afleruit;cùm etiam I ulianum Apoftata pruden-tia fanôtorum Epiieoporum non fibi,fcd foli Deo deponendum corn mifèrit. Ipiè verb quid verus Papa beatus Petrus clamatf Deum time-te^regembonorificate. Tu,inquam,quiaDeumnotimes,meconfti-tutuineiusinhonoras. Vndc beatus Paulus, vbi angclodecœloaliafi prædicaueritnon pepercit,tequoq; in terris alia docentem nonexce-pit. Ait enimifi quid vel ego vel angelus c cœlopræter id,quod euan-gelizauimus,vobis euangciizaueric,anathema fit. Tu igitur hoc ana-theniate, amp;nbsp;omnium Epifeoporû noftrorum iudicio damnatus, de-fcêde,vendicatamtibiiedemApofl:olicârclinquc, alius in folium beat! Petri afcendat,quinulla violentia religionem pallietgt; fed beau Petri (ànam doâ:rinâ doceat. Ego Henricus Rex Dei gratia cum omnibus Epifeopis noftris tibi dicimus delcendc,defcende.

51 ilia inter nos pax effet amp;concordia,quç inter noftros olim amp;tuos Cr-^loxan^ fuit anteceffores, quæ inter nos etiâ amp;nbsp;Nicolaum amp;Alexandrum, catholicos amp;nbsp;religiofos Romanos pontificcs,plenacharitate Sc integra deuotioneviguit,mandaremus tibi quiequid filius patri: fed diftulimusexpedantes, amp;recogno^cercdefiderantcs,fiinbcneplaci-to Dei fit,nobis in charitate amp;nbsp;amicabiliter poffe conucnire,amp; Eccle-fiamfua noftris tem poribus,noftrolaboreipfo coopérante in ftatum redire vnitatis priftinæ. Hocquanquamdudum, Deotefte,defidera-uimus,tarnen cognita nimia eorum auftcritate,qui in Romana erant Ecclcfia,non vtile nobis vifum eft,vel eópetens, cos de hac caufa con-

uenire: quiamagis videbantur nos profcqui odio amp;nbsp;indignationc, quam zelo iufticiæ,vel etiam,quam veile nos ampleóli dulcedine cha ritatis ad profeólum Ecclefiæ. Effedus hoe probat: quia cum ipfi regnum ha:reditario iure nobis collatum tempore religiofbrumviro-rum Romanorum pontificum pacificc à nobis diu polfefTum contra nos commouere ftuderét amp;nbsp;armare,multa inde orta eft ftrages popu-lorum,tam corporum quam ctiam,quod magis dolêdum ell, anima-j-ym. Nuoc 00001 fiüus nofter, quem tam vehementer dileximus,vc (ïrdtii,,. vlque ad lolium regni noftri exaltaremus.eodeveneno inrectus,con-filio quorundam perfidifiimorom amp;nbsp;periuratorum fibi adhærétium.

ligauerat; pofthabita omni fide amp;nbsp;iufticia, tantum vt Ecclefiarum bo naamp;regnilibère valeant perdere,rapereamp; interfediuidcre. Et cum muhi

multi nobis perfuadeantiabfquedilationeineos vi ScarmiscHc vlci-fcendum, maluimus tarnen adhuc differre, vt tarn in I talico quam in Teutonico regno {ciaturnQanifeftè,quód necnoftræ fit voluntatis, nccculpæ, fi tandem inuiti amp;nbsp;coaóli in eos infurrexerimus ,quæcun-quc malavcl infortuniavel populorum ftragcs inde euenerint. Præ-tcreaquiaaudiuimus,tehominem difcretum,Deum timentem, cha-ritati infudaiitem, fanguinem hominum non fitirc, rapinis amp;nbsp;incen-diisnongaudere,vnitatem Ecclefiæ fuper omniadiligere,confilio amp;nbsp;fuggeftione principum noftroru mittimus tibi nuncium iftumcum legatione noftra. Per banc quippe volumus cognofcere, fi eft tibi vo-luntati.te nobis in charitatc amp;c amicabiliter,amp; nos vniri tibi, faluo no bis honore regni amp;nbsp;imperij Sgt;c totiusnoftrç dignitatis,ficut Sgt;c pater nofter aliique anteceflbres noftri habuerunt, feruato etiam tibi à nobis honore Apoftolicç dignitatis,ficut anteceftbres noftri,tuis an teceflbnb.feruaucrunt,amp; nos præfatis pontificibus. Quod û placuc-rit tibi,paternè nobilcum agere, amp;nbsp;cam, quam mundus dare non po-teft,paccmintégré nobilcum componerc,mitte nobis lamiliarenun-ciumtuum,cum priuatis literistuis amp;nbsp;fecretalegatione,cum hoc nun cio noftro, vt hoc modo indubitanter poflimus cognofcere omnem dehacreccrtitudinem voluntatis tuç.Quacognita,mittemus tibi de maioribus principibus noftris,quales amp;nbsp;nos tibi mittcre, amp;nbsp;te dcceat anobisrcciperc,adtantam recomponendam,perquos exclufaomni ambiguitatemanifefté poftis cognofcere, nos veraciter vellccomplc re,quætibimandamus fècretè. Prætereaquæhîc infcriptanonfunt, commifimushuic fideliftimo noftronuncio,quædam tibi diccnda, quibus tam veraciter quàm fcriptis crcdas.

(2^ VM haólcnus à te ea,quæ funt patris,expelt;ftaré,tibiq; in omnibus magna fideliû noftrorû indignationc obcediré,recepià te viciftitu dinê,qualéoportcbatabco,quivitærcgniq;noftri perniciofiflimus hoftis effet. Nacùmprimûomnéhæreditariâdignitatem,quæ mihi abillafedeApoftolicadcbcbatur,fuperboaufurapuiftcSjlongiusinde progredicns,regnumltaliçpcffimis artibusalicnarctcntafti.-neqjhoc contentusjin reuerendiffimosEpifcopos,qinnobis velutdulciflima membra vniti funt, manum mitterc non timuifti,cosq; fuperbiflimis iniuriis acerbiffimisq; contumeliis contradiuina ôchumanaiura, vt ipfi aiunt,exagitafti:Quç omnia cùm ego quada patientia diftimula-rem, tu hoc non paticntiam fèd ignauiam exiftimans,in ipfum caput infurgere aufus cs,mandâs quæ nofti,fcilicet,vt tuis verbis vtar, quod aut tu morercrcs,aut mihi animamq; regnumq; tolleres.

pRi N c E p s clariflime, amp;nbsp;omnium in quibus poft Deum fperamus fidcliflime; primumamp; præcipuum inter omnes vos exccpi,cui

' nbsp;nbsp;cóqueri amp;nbsp;deplorarcomnes calamitates meas amp;nbsp;miferias neceflàrium

duxi,amp; etiam genibus veftris aduolui, fi licet falua maieftate imperij. Primum quidé cft,quod non (blùm vobis,fed totius Chriftianæ pro-fçflionis hominibus grauifiimum ac intolerabilearbitramur,qubd seJt!Rt- deApoflolicalède, vndevfq; admemoriamnoftri temporis falutifer confolationis,dulcedinis amp;nbsp;faluationis animarum oriebatur, modo perfecutionis, excommunicationis amp;nbsp;omne perditionis flagel lumemittiturmec ponunt vllum modumfententiæ,tantum vtfatis-fiatvoluntatiindiicretæ. Huius voluntatis fuæ intemperantia adeb vlque nunc abufi funt, vt nec Deum,nec quid aut quantum mali inde proueniatpenfantes,perfeamp; perfuos omnibus modis in nosinueba* tur,cùmobedientiam amp;nbsp;omncm fubieôlionem debitam fæpeobtu-ytlß.foßu- leriin Apoftolicæ lcdi : fi tamë honor dcbitus amp;nbsp;reuerëtia,ficut ante-ceflbribus meis,exhiberetur amp;nbsp;mihi. Quid autem intendant,oppor-tunius fignificabo vobis, fi quando optati colloquij copiam Deus dederitnobis. Inhacigiturperfècutionisamp;odijfuiinflamtnatione, cùm parum vidèrent (c proficerc,contra ipfum ius naturæ laborates, ZZZZIyT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maximo cordis dolorc,fine multis lacrymis dicerc non va-

lco,amp;quiadicitur,vehementercontremifco,filium meum^Ablblon inquam diledifiimum, non fblùm contra me armauerunt, fed etiam canto furoreanimauerunt, vt inprimis cotra fidem amp;nbsp;facramentum, quod vt miles Domino iuraucrat^ regnum meum inuaderet, Epifco-pos amp;nbsp;Abbates meos deponeret,inimicos amp;nbsp;perfecutores meos fufti-nerec:ad vlcimum,quod maxime vellem taceri, aut fi taceri non po-tefl:,vellem non credi, omncm affcôlum naturæ abiiciens.in falutem amp;nbsp;animam meam intenderct,nec quicquam penfi haberet,quomodo vi amp;nbsp;fraude ad bac periculi amp;nbsp;ignominiæ fuæ fumma afpiraret.In hac tâta mali fui machinatione^cùm effem in pace amp;nbsp;in aliquafàlutis meæ fecuricate,inlocum^quiConfluentia dicitur,inipfisdominiciaduen-tus fanôliflimis diebus ad colloquium euocauit me, quafi de commu-ni falute amp;nbsp;honore filius traólaturus cum pâtre. Quem cùm vidi,illi-cxpaternoaffeólutaólusjntrinfècus dolore cordis mei ad pedes fuos procidi, admonens amp;nbsp;obteftans per fidem, per falutem animæ,fi pro peccatis meis flagellandus eram à Deo, de me ipfe nullam cóqui-rcret maculam honori amp;nbsp;nomini fuo, quia culpæ patris vindicem fi-suidoiSin- liûeflenulladiuinælegisconfiituitfanôlio. At illctampulchrèjmó ftttMHm. miferrimc inftitutus ad malitiam,quafi abominabile amp;nbsp;execrabilcfce lus cœpit deteftari. Et procidens ipfe ad pedes meos,de præteritis cœ-pitveniamdeprecari; Inreliquum vt miles Domino, vt patrifilius, cum fide amp;ver^itatepcromniafemihiobauditurum promifit cum la cry misjfi modo fedi Apoftolicæ veile reconciliari. Quod cùm prom-tiflimèannuftrem,amp; deliberationi fuæ amp;nbsp;confilioprincipum hoc tan turn mancipandum promififrem,in præfèntinatiuitatcfeprodudu-rum meMoguntiam, amp;ibidehonoreamp; rcconciliationcmca,quàm fidelius

fideliuspofletaâurum, amp;nbsp;indein pacem amp;nbsp;lecuritatein mereducen-duni,proniific in ea veritate 6c fide, qua patrem a filib lionorari amp;nbsp;fi-üumâpâtre præcipit Deus diligi. Hac promifiione,quæ 6c genti-liobferuandaeftjccurusibam,ôcfilius meus aliquantulutn nie præ-ceflerat. Et ecee quidam fideles veriflimè me dcceptum affirma-bant 6c proditum lùb fallà pacis ôc fidei fponfione. Reuocatus au-tem filius meus, ôciterumà me inftantiflimè admonitus,fub eiultiem fidei ôc fàcramenti'obteftatione, animam fuam pro anima mea fore promifit fecunda vice. Cùm ergo ad locum /qui Binga voca-tur, peruenifTem, iam exiftente die Veneris ante natiuitatem, numerus armatorum fuorum iam fàtis^augebatuf, iam fraus ipfa de fe detegebatur, Ôc filius ad me , Pater, inquit, nobis fecedendum eft in vicinum caftellum : quia Moguntinus Epifeopus in fuam ci-uitatem non admittet vos, quàm diu in banno eritis. Nec vos in-pacatum 6c irreconciliatumaudeoingerereinimicis vcftriSi Illic natiuitatem cum honoreôc pace agatis,quofcunque placuerit vobis, vobifcûhabeatis; ego interim quanto inftantius, quanto fidclius po-tcrOj pro nobis vtrisq; laborabo,quiacauflamveftram meamexifti-moclTe. Atego,miinquamfili,iudex ôc teftisfèrmonum ôc fidei fit inter nos hodie Devs, quomodo te in virum ôc hæredem meum produxerim, quantis tribulationibus meis honori tuo inferuie-fim, (juot ÔC quantas inimicitias pro te habuerim 6c habeam, Co-lus confeius es. 111c autem tertio fub eiufdem fidei ôc fàcramenti at-teftatione,fi ingrueret occafio periculi,caput fuum pro meocapi-te fore mihi promifit. Sic poftquam claulit me in eodem caftello, quo omnia animo ôc corde fuerit locutus , manifefle rei ofiendit cuentus. Ex omnibus meis quartus ego fum inclufus, nec quili-bet alius admitti potuit,cuftodes deputati, qui vitæ meæ étant a-troces inimici. Benedidus per omnia Deus cxaltandi ôc humili-andi,quæ voluerit rex potentiflimus. Cùm ergo ipfo fàcratifiîmo die natiuitatis fuæ omnibus redemptis fuis ille fanófus fandorum puer fuiflet natus, mihi foli filius ille non eft datas. Nam vt ta-ceam opprobria, iniurias,minas, gladios in ceruicem meam exer-tos, nifiomnia imperata facerem,præterea famem ôc fitim,quam perferebam ab illis,quos iniuria erat videre ôc audire, vt etiam ta-ceam, quod eft grauius, me olim fatis fœlicem fuifle, illud nun-quamobliuifcatjillud nunquamdefinam omnibus ChriftianiscoQ’ queri, qubd illisfandiffimisdiebus,fine omni Chrilliana commu-nione in carccre illo fui. In illis pœnitentiæ ôc tribulationis meæ diebus â filio meo milTus venir ad me quidam princeps Wigber-tus, dicens: nullum vitæ meæ elfe confilium, nifi fine vlla contra-didione omnia regni infignia redderem ex voluntate ôc imperio principum. At ego etfi omnis terra,quantum inhabitatur,meire-gni terminus effet,nollcm regno vitam commutare: quia vellem

nollem fie agendum ,amp; fieu tdefinicumintelligebamjCoronam,fcc-ptrum,crucem,lanceam, gladium mifi Moguntiam. T une eommu-nieato eonfilioeum inimieis meis meusfilius egrediens, relidis ibidem fidelibus amp;nbsp;amieis meis, quafi me eo addudurus, fub multafrc-inseihcm. quêtiaarmatorum fuorum me abdudum ad villam,quæ dieicurEn-gilzaim,fecit me adfeadduei,vbi maximaminimieorummeorutn multitudinem eolledam inueni, nee ipfum filium eætcris mihi meli-Hearic.ini. orcm rcpefi : Et quia firmius amp;nbsp;ftabilius videbatur eis efle, fi propria maiiueogereutuic teguum amp;nbsp;omuia tegalia exfeftueare,fimili modo ip{] omnes minabâtur mihi, nifi omnia imperata faeerem, nullum

vitæ mcæ eonfiliû fieri pofle.Tune ego inquam; quia de fola vita mea agitur, qua nihil preeiofius habeo, vt faltem viuens poenitentiam ex-hibeam Deo,quiequid imperatis faeiam, Cumque inquirerem,fi fal-tem fie de vita mea eertuse{rem,Apoftolicæfedislegatus,qui ibidem f*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aderat fnon dieo qui omnia hæe audiuerat) refpondit, me nullo mo

do eripi poflc.nifi publiée eonfiterer,me iniuftc Hiltebrandum perle-cutum efle : Wigbertum ei iniufte fuppofuifle, amp;iniufl:am perfecu-tionem in Apoîlolieam federn amp;omnem Eeelefiam hadenusexer-euifTe.Tuneeum magna eotritioncanimiproftratusecepi per Dcum, per ipfam eonfeientiam orare, vt loeus amp;nbsp;tempus mihi daretur, vbiin præfentia omnium prineipum,eùminnocéseflem,vellem exiudicio omnium me expurgate, in quo eulpabilem mereeognofcerent,ex confilio omnium fanioris fententiæ poenitentiam ^fatisfadionem, quo ordine iuberent,quærere,amp; in prineipibus regni dcfidelibusno flris,quofounq; obfides vellent,dare. A t idem legatus loeum amp;nbsp;diem mihi abnegauit, dieens:aut tibi totum debere determinari, aut nulla fpes mihi effet euadcndi.In tanto tribulationis artioulo,oùm interro-garenijfi eonfitcrer omnia, quæimperabantur, aneonfeffio mca,vt iuflum efl:,veniam amp;nbsp;abfolutionem eonfequeretur ; Ibi legatus dixit, no efle iuris fui me abfoluere: Si vellem,inquit,abfolui, Romam item tnmento fatisfaeere Apoflolieæ fedi. Sic defolatum amp;nbsp;fpoliatum (nam amp;nbsp;caftcl patrimonia,amp; quicquidin regno conquifieram, eadem vi amp;nbsp;arte fua extorferant à me^in eadem villa reliquerunt me. In qua cum ali-quo tempore commoratus effcm,amp; filius meus ex eodem fraudisfuæ confilio demandaflet,vt ibidem cum expedarem,fuperueniensquo-rundam fideliummeorumlegatiopræmonuit,vtfiquidem admoni-frofHi.t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem remanerem.fore aut in perpetuam r aperer captiuitatem,

aut in eodem decollarer. Quo nuncio utis tunc vitæ meæ diflifus, illico aufugiens, fugiendo Coloniam veni, amp;nbsp;ibialiquot diebus com-' moratus,pofl:eaLcodiumvcni. In quibuslocis fideles virosamp; in fide regni confiantes femper inueni. Horum cæterorumqj regni fidelium cofilio vfusjvobis fiducialius amp;nbsp;honeflius habeo deplorarehas omnes meas miferias. Fiducialius quidem proptermutuacofanguinitatis amp;nbsp;antiquæamicitiædebitum: honeflius autem propter tanti regni nomen

men gloriofam.Vos igicur per fidem,per amicitiam rogojn tantis cri bulationibus meisaciiiiuriis propinquo amp;nbsp;aniicoconfulacis.Q^æ fi-deiamp; amicinæ vinculaetfiinter nos non eflent^vcftra tarnen amp;o-. mnium regum terra: interefl'ct, iniuriam amp;nbsp;contemptum meum vindicate, amp;nbsp;tamnefariæproditionisamp;nialitia: exemplum defupcrficie terræ extirpate.

^leanosdébitaaffeólionetraólaflcs,cjuadeberes,lubetinimètccum ^Texcufi-loqueremur, ôepatçma tibi mandarcmus ; verùm quia longe alius

quàm paternæ aifçôlionis humanitatis circa nos animus tibi fuit, ncquimus aliter tecum loqui, quàm quod ipfarei manifeftiHima; ve-ticas habet. T u enim ipfçfcis,ficut ipfe publico çxpcrimento faóli tibi confcius cs, qualiter data fide amp;nbsp;fecuricate per{on«e amp;nbsp;honoris noftri, omni afteclione deuotionis promififli, nos ducere Moguntia coram principibus, amp;nbsp;inde nos iècurifijme reducere quocfiq; vellemus. Hac fiduciacùm tecum amanccramp;iqdubitanteraiccnderemus,contra da tam fidem apud Bmgam nos cepilLi: v bi nec paternæ lacrymæ,nçc pa tris mœror,nec thfiitia,qua ad pçdes tuos aliorumq; aduoluebamur, te commouit ad miferiçordiam, quin nos caperes, ôç captum morta-Iibusinimicisilludendumamp;cuftodiendumtraderes,vbimultimodQ’ genere contumeliæ amp;nbsp;terrons affliôli,compulfi fumus ferme venire vlq; ad ipfum mords articulum. Ante captiqitatem abftulifti nobis E-pHcopatuSjÔC quicquid de honore regni potuifti, amp;nbsp;prædia noftra, amp;nbsp;ipfam familiamzin captiuicate verb quicquid refiduû erat,vt lanccam à crucem amp;nbsp;omnia regalia infignia vi amp;nbsp;timoré mortis, vt ipfe bene fcisjôt Omni ferme notum elf Chriftianiwti,â nobis extorfiili,rehda vix ipfà vita,Cym hoc tibi de nobis nonfufiiceret,poftea fcmpcr vbi-cunq; fuimus,modis omnibus,quibus potuifti, nos perfequi no ceffa-Ih, vtvelperdercs vel de regno expelleres. Verùm nosfatis mirarino pofl'umus,qua ratione vel occafione tam obftiqatè facias,cùm de Do miiioPapaamp; Romana Ecclefia nulla cibirefidua fitoccafio, Nose-nimqûciodominiPapæôc Romanæ Ecclefiæte præfente parad fui-musôcfunaus obœdire,§c omnem debitam obœdicndam amp;nbsp;reucren’ dam ei coram amp;nbsp;Temper exhibere,amp; coqfilio principum amp;nbsp;fpidtualis patris noftri, Henrici Cluniaceqfis Abbads, aliorumq; rcligioforum virorum de ftatuEcclefiæamp; honore regni hbendfiimèagere. Te er-gorogamuspro honoreregniôç tua amp;nbsp;paterna deuotioqe, ôc per au-toricatem Romani Pontificis amp;nbsp;Romanæ Eçclefiæ, vt deiniuria no-bis illata, de his, quæ nobis vi amp;nbsp;iniuftè abllulilfi, iufticiam facias. Rogamus edâ, vt cùm nil rationis tibi fit, quarc nos profequaris, nos amp;nbsp;fideles noftros cefies infeftarc,imb permittas nos pacificè amp;nbsp;quierè viuere,vt intégré amp;nbsp;cûtranquillitatepofiimus omniafupradiôfaage-

38 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E P I S T O L Æ

re.Recognofce etiam,amp; tecum cogita quia Deus iuftus iudex eft, cui commifimus caufam noftram amp;nbsp;vmdiélam : cuius ctiamiudiciafunt occulta, velut abyflusmulta. Quoniaquantumeunq;fuperaffliâio-nê amp;nbsp;infortunia gloricris, amp;nbsp;fuper humilitatê te cxtollas, forfitan de fèdefanôlafua inter me amp;nbsp;tegratuita mifèricordia aliud iâdefiniuit, intercedente iufticia,quàm tu ipfe cogites amp;nbsp;difponas.Quod fi nulla alia vel reuerentia vel interceflio nobis valet,opto vt iufticiam confe-qui poflimus,vcl vt tuæ pcrfêcutionis impetus ceflet. Ad hoc idê Ro-manû Pontificem,amp;fanó1:avniuerfalé Romana Ecclefiäappellamus.

^rehiepifeopis, eïr ctieterE Saxonite principibns, ac etiam reliquo populo,grafiam nbsp;nbsp;dileélione dignantihtis eamreciperc.

jienrit.tjii. Ç^OnqvBRIMVRDcoomnipotêti,amp; dominæmeæfànôlæMarine, Sc bcato Petro,principiApoftolorû,patrono noftro,amp;vobisprin cipibus omnibus,quiainiuftèamp; inhumane amp;crudcliter in iliacofifi fide,qua dubitare non debuimuSjtraôfati fumus,amp; tam honore regni quàm prçdiis omnibus.quæ habebamus contra diuinû amp;nbsp;humanum

prçtcrvitanobis reliôiûfit.Vbicùm ferme omncs efTetis^magnapars veflrûm vifà eft dolore contriftari : fed prob dolor,nihii nobis coculic veftra triftitia, quin in nobis fibi fatisfaccrct voluntas inimicoru odi-ofa. Et quia confilio amp;c rogatu fili j noftri,fide fecuritate vitæ honoris primum ab co accepta,fiducialiter amp;nbsp;defideranter Moguntia in præfentiâ Legati Romani amp;nbsp;principu tendcramus,vt corum difpofi-tione agcremus tarn de ftatu Ecclefiç amp;nbsp;honore rcgni,quàm de falute animç noftræ, ipfè no eft veritus in hacvoluntatc amp;nbsp;obœdicntia nos contra data fidé caperc, amp;nbsp;vfq; ad articulû mortis ferme ducere : non aufi fu mus ita nos illi credere, vt iniuria amp;nbsp;contumeliis nos pro volun täte fua,ficut prius, valeat traôbarc. Quaproptcr mukû vos rogamus, ôc obnixè precamur,vt pro timoré Dei amp;nbsp;honore rcgni, amp;nbsp;honeftate veftra,dignemini ftudere,quomodo de iniuriajn manibus veftris no bis illata, per vos poflimus recuperate iufticiam. Nos autê pro cofîlio veftro amp;nbsp;aliorû,qui nosodio non habent,religioforû virorûparatifu mus,tam filio noftro. Ci in aliquo eû offédimus, quàm alicui in regno, libenterrationé dare. Prætereaficut domino Papç in præfentiâ legati fui amp;nbsp;veftraobœdire parati fuimus,itanûc paratifumus ei omné de-

literexhibere, amp;nbsp;taconfilio veftro quàm fpiritualis partis noftri,Hen riciCluniacenfis Abbatis,aliorumq;religioforûde ftatuEcclefiæôc honore regni quantû in nobis eft difponerc.Cùm ergo ad hçc omnia parati fimus,rogamus vos amp;nbsp;obnixè precamur,quatcnus pro Deo amp;: honore regni amp;nbsp;veftro inftater moneatis fî 1 iû noftrû, cùm nulla ei fe-cundû prçfatâ fententiaaduerfum nos refidua fit occafio,à modo dc-fiftat nos amp;nbsp;fideles noftros perfequi, amp;nbsp;pacificc amp;nbsp;quietè viucre per-mittat.

mittat^vtfoprà dicta intégré amp;nbsp;cû trâquiilitateperficiantur.Quod lî noluerit,rogamus vos pêrautoritaté Rom, Ecclefiæ,cuinos comitti-mus amp;nbsp;Horioiê regni, ne fupcr nos amp;nbsp;fidèles noftros vcniatis,^a mani feftû ell,non cû diuinæ legis zelo^vel Romanç Ecclefiç diledione ,fcd cûcupifcentia regnijpatreiniuftéeopriuatOjhocinGepilTe.Apudquê fi interpellatio veftra nuliaq; alia interuétio ad prçfens ^defie poterit, appellainus Rom.Pontificé, amp;nbsp;fandâ vniucrfalé Ro.fcdé amp;nbsp;Ecclefia.

Archiepil^copîSyEpifcopiSjDucibiiS iComitibus yCaterisq-^ regniprin-cipibtis,gratiam dileElionem dipnantibns earn Irecipere.

J^Ogamvs filiûnollrum,amp; vosmultûprecatifumus,vcdimiflbex-ercituordinaretur,quomodopoflemuscôucnire,vtdeiniuriano-1“’quot;-ftraamp; pace componenda ad honoré regni poflit digne amp;nbsp;decéter de-finiri. Placuit vobis remâdare,vnde nobis longé grauiorpriori oritur queriinonia,qu6d dimiflaobfidione Coloniæ vultis fupernosamp; fideles noftros fiibfpeciccolloquijcû exercitu venire, datisinduciis o- CtUa^uij (y ôtodierû,quænunquâdatçfunthomini alicuiusconditionis,vtbene ftitisjvfq; adhanc die pro légitima definitione alicuius minoris nego tij\nedû pro tata re,fccundu legé diuina velhumanam,vel etiâ fecun-dûvfiimhominnni. Oportet enimnos habere,fivobisplaceret,falté taies inducias,intra quas poflimus conuocare,amp; precibus inuitare,ad fianceandécaulàm,Moguntinû,Treuirenfem amp;Bremen{em,Archie-pifeopos ;Frifingenfem,Auguftenfem,Curienfem,Bafilicnfem,Epi-Icopos; DucéMagnûcum Duce Theodorico, amp;nbsp;Duce Bohémien ôe pomitéFlandrenïém cû ComiteBurgundiæ,amp; aliis qui ad prçfatum negotiû,vt benefcitis.funtvaldeneceflarij.Quapropterficutpriusro ObteflatiB. gamus amp;nbsp;obnixé precamur, quatenus pro Deo amp;nbsp;anima veftra amp;nbsp;pro appellatione Domini Rom. Pontificis Pafthalis amp;nbsp;Rom.Ecclefiæ,amp; pro honore regni, dignemini apud filiûnoftrû efficere, vtdimiftb exercitu ceflét nos perlequi,amp; ordinetur,quomodo fècuré amp;nbsp;abfq; am-biguitate poflimus nos cû cæteris fupradidis ad agendû de noftra in-iuria amp;nbsp;pace in regno componéda,quieté amp;nbsp;pacificé côucnire.Quod finullatenusceflarcvoluerit,jpclamationéinde£ecimus,amp;femperfa cimus Deo amp;nbsp;fandç Mariæ,amp; beato Petro,patrono noftro,amp; omnibus fanôlis, amp;nbsp;omnib.Chriftianis, amp;nbsp;vobis maximé, omni deuotione precâtes,vt dignemini ceflare eû perfequi ad perlècutioné tantç iniu-riæ,amp; vos eûimitari. Appellauimus,amp; tertio appellamus Dominum Ró.pontificé Pafchalé,amp;: làndâ vniuerfaléfedé amp;nbsp;Ro.Ecclefiâ.Quod fi hoc tâtûnobis,5c ad hoc,vt iplè ceflet nos plèqui, prodefle no poterit,comittemus nos omnipotéti Patri amp;nbsp;Filio, lanôloq; Spiritui para-.cleto,amp; beatç Mariç perpetuæ virgini,amp; beato Petro amp;nbsp;Paulo amp;: fando Läberto omnibusq;fanólis,vt diuina mi(èratio,omniûq; làndorû interceflio humilitaté noftra refpicere, nosq; cûtra tantû taq; iniurio-fuinlmperiûdefenderedignetur. Amen. finis.

, dclcripta per Bennonem CArdinaïenij^rchiprefyté^ r ‘ rumEccleßteB^ana,quieotempore'uixit.

RErER-SNDISSIMAE MATRI SANCTAE ROMANAE ECCLi-fi^fdeitotus filius eins humilii ferttus^BennO) Cardinalium t^rchipresbyter.

Attaerùin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dc oiTinibus RomansE Ecclcfiæ Catdinalibusfc-

refolus Eufebius LiberiumPapain declarauerithçiic;-clerici Romanç Ecclefiæ Anaftafium fccun-Ecclefiasexcommunicatis communicado facientcm damnauerint,non abfurdum exiftirrtaui, maiorum noftrorum nomina atq; dignitates memo-Kf///f4rxr, j.jæ commcndare,qui Hiltebrandumreliquerunt,cuiusincolcrabiles grauiflimoserrores publicedeteftati,nunquaadcumreuerfifunc4

Diuerfas etiafcholas Romanæ Ecclefiæ 1 irteris adnotauimus, quæ ab eins cómunione receflerunc, Leo tunc temporis archipresbyter Car-dinalium,amp; Benno amp;nbsp;Vgobaldus,amp;loannes Cardinalis,amp;Petrus Cancellarius amp;nbsp;Gardinalis,ordinati ante temporaHiltcbrandi; Na-trojnnoccntius, Leo,hi tres ab co conlccrati, delèruerunt cum,erro-res eiusexccrati: Similiter ThcodinusArchidiaconus,quemipfècon-ftituitArchidiaconum,amp; alij Cardinales diaconi: loannes^modbAr-chidiaconus,amp; Crcfcentius Joannes, primiceriusfcholæcantorum, cum omnibus fuis : Petrus oblationarius cum omnibus fuis, excepto vno; PoppOjprior Icholæ rcgionariæ cum omnibus fuis fubdiaconis: Archiacolythus amp;nbsp;Subpulmentarius cum fuis: CentiusJudicum pri-micerius cum aliis iudicibus, cundi milites figna banda gcftantes: t,rcu»fcr,- priorfcriniariorum cum plcrifquefuis. Ipfi etiam Epifcopi cum iam velient eum deferere, Hiltebrandus conuocatis adfc laicis, eis confi-lium fuum aperuit, amp;nbsp;quod Epilcopos à colloquio Gardinalium vellet feparare,indicauit.Poft hæc ipfos Epifcopos conuocauit,amp; turbis laicorum fl:ipatus,{acramentum ab ipfis Epilcopis cum terrore amp;nbsp;mi-, nis exegit amp;nbsp;extorfit,amp; in manu fuaiurarecoëgit,ne vnquä ab eo dif fentiret,nunquam regis caufam defendcrent, nunquafuperordinato fibi Papæfauerent, vel obœdirent. Quofaólo,eos per PrincipemSa-lernitanuminCampaniammifit:amp;fic cos aconfortio Gardinalium amp;â Romana vrbc leparauit. NecfolumEpi(copos,fcdctiam Vrbis presbyteros amp;nbsp;inferioris ordinis clericos,inruper amp;nbsp;laicos iuramentis allegauit,ne vlla rationa,vllo tempore, condefcendcret in caufa régis. /„Kjj/tpi. Alcxandro Papa iuxta vcfpertinam horamdefunélo,eadcm die contra Canones àlaicis eleólus eft. Sed Cardinales no fublcripferunt in cleólionc eius : ftib anathemate enim Canones præcipiunt, neminem

nemeligi in federn Romani Pontificis ante diem certiumpoft (epul-turamipfius prædecefloris. Poftquam aliunde afcendit,aconfilio re-mouit Cardinales facræfedis.

Cum quibus perlonis confilia fuadiebus ac nodtibus habuit, Roma vidicamp;audiuit.’

Eiedhisaconfilio amp;acuftodiaeius Cardinalibus, vita eiusamp; fides dodlrina fine teftibus fuit: cùm facri canones præcipiât,vt in omni loco tres Cardinales presbyter! amp;nbsp;duo diaconi Papam non déférant, proptertellimoniumecclcfiafticum,amp;propterflylum veritatis.

Scripturas lacras violenter intorfit in adiutorium falfitatis : quod ^ioltnter gfinus idololatriæ quantum fit, late patet in feripturæ facræ campis Ipaciofis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c»f' 4

Præter voluntatem confilium Cardinalium extra ordinem iU~ ila caufit dicandi, facris canonibus determinatum,Imperatorem in nulla Syno do Cönonicè acculatum, præcipitanter excommunicauit, in qua ex-communicatione nullus Cardinalium fublcripfit.

VtprimùmadexcommunicandumCæfarem de fèdefurrcxit.fe-des ipià nouiter lignis fortifiïmis com pofita, fubito Dei nutu terribi-literlcifla eft in plurcs partes : Vt manifeftè daretur intelligi, quanta feflbrilletampericulou excómunicatione,amp; præfumptione, quam-que terribilia Ichifinata lèminaret contra Ecclefiam Cbrifti, contra federn bead Petri, quam crudeliter difiiparet cathedram Chriftfeon culcando leges Ecclefiæ,imperando cum potentia amp;nbsp;aufteritate.

Indelcriptioneeiufdemexcommunicationiseainterferuit,inqui-bus manifefte à fide Catholica errauit, cùm iniuftè excommunica-tum Imperatorem,amp; Epilcopos comunicantes ei,excepit ab excom-municatione tertio gradu communicantes eis, amp;nbsp;vnitatem Ecclefiæ feindens,quantum in ipfo fuit,duas Ecclefias fecit.

Idem præfumptorieiuniumindixit Cardinalibus, vt Deus often-derct,quis redliusfentiret de corporc Domini, Romana ne Ecclefia, anBenngarius : per hoc manifeftè probatus infidelis,cumin Niceno confilio fcriptum fit,quia dubius in fide,infidelis eft.

Et de corpore domini fignum quæfiuit,quod petente Beato Gre-gorio ad firmandam mulieris fidem contigit, quandopanis Chrifti?quot;^^«'»-formamaccepitdigiti.Et mifitduos Gardinalcs,Othonem amp;nbsp;Cuno-nem,ad fandlam Anaftafiam, vt cum Suppone,eiufdem Ecclcfiæ Ar-chipresbytero,triduanumieiunium pcragcrent,amp;illis tribus diebus finguli per dies fingulos pfalterium amp;nbsp;miftas decantarent,vt fupra di-dfum fignum cis Ghriftus oftenderet: quod minime contigit.

Imperator folitus erat frequenter ire ad orationem ad Ecclefiam fandlæ Mariæjquæ eft in monte Auentino. Hiltebrandus autem cùm perexploratorcs fuos omnia eius opera folicite inquircret, locum in quo frequentius Imperator vel ftans, vel proftratus orabat, notari fecit; amp;quendampromifla pecunia ad hoc induxit,vt fupra trabes Ec-d iij

clefiæ occulte Lipides magnos collocarct,amp; itaaptaret, vt de alto fu-percaputorantislmperatoris demitteret,amp;ipfumcontereret.Quod minifter tanti fceleris cùm feftinaret implere, amp;nbsp;lapidem magnipon-lt;leris fupertrabes aptarevellet,lapis pondéré fuoeumtraxitjamp;frada fub trabibus tabula, amp;nbsp;lapis amp;nbsp;illc mifer homo Dei iudicio in paui-mentum Ecclefiæcecidit, amp;eodem lapide contrituspenitusell.Hu* ius rei geftæ ordinem poftquam Romani cognouerunt, pedem illius miferi fune Jigauerunt, amp;nbsp;triduo pcrplateas vrbis ad exemplum trahi fccerunt. Imperator autem folita clemcntia iuffit eum fcpeliri.

loannes Portuenfis Epifcopus,qui intimus fuerat amp;nbsp;afecretis Hil-tebrandi, afcenditin ambonem bead Petri, amp;nbsp;inter multa, audienrc clero amp;nbsp;populo,ait : Talc quid fecit Hiltebrandus Si nos, vndc defil-rcmus viui incendi; fignificans de lacrameto corporis Domini,quod Hiltebrandus, refponla diuinaquærcns contra Imperatorem, fertur iniecifleigni,contradicentibus Cardinalibus,quialliftebant ei.

rMljitm de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Ceftire nbsp;nbsp;miflam clerus amp;nbsp;populus conucnilTet.poft Euangeliumin ambonem

alcendit, ficut erat indutus Pontificalibus indumentis. Et in præfen-tia Epilcoporum amp;nbsp;Cardinalium,in frequentia cieri amp;nbsp;lenatus amp;nbsp;po-puliRomani,publiceclamauit intermulta fuæ diuinationis verba: RegcmHcnricum vfque ad proximum lanóli Petrifeftum line dubio moriturum, aut a regno penitus deiicicndum, in tantum, vt vlterius non polTet congregate quàm fèx milites. Prædicauit etiam Epifcopis amp;nbsp;Cardinalibus amp;nbsp;omnibus qui aderant, de ambone damans: Nuilo »«•/H. modo habete me pro Papa vltcrius, fed abaltarime auellite, fi vfque ad prædidum feftum prophetia hæc cfteélum non habuerit.

^er*nßj^, Elfdcm dlcbus parauitImperatorem perdere peroccultos prodi-toiles,Deusautemeumcuftodiuit. Eteodemtemporefueruntnon-?;

detedd. nulli, qui exiftimauerunt,ipfum Hiltebrandum conicium extitifre,amp; ordinatorem proditionis : quia eifdem diebus paulo ante prodido-nem de morte regis falio prophetatapræfumfit. Quod verbum vehementer pereuflit corda multorum. Et palam fadum eft,Hiltebran dum voce propria inconucntuEcclefiæ efle damnatum,qui fv.t di-dum eft} iudicaueratfe nullo modo efle Papam,neque pro Papa vltcrius habendum, fed proditorem amp;nbsp;mendaccmeflecredendum,nifi vlquc ad proximum feftum làndi Petri Imperator moreretur, aut o-mni honore Ipoliarctur, adeo vt vitra lèx milites congregate non pof fet: amp;nbsp;diuino nutu adum eft, vt à feipfo quoque damnaretur hæred-cus. Sic enim ait Apoftolicus: Dominus ipfe inquit: Propheta,qui ar-rogantia deprauatus,volucrit loqui in nomine meo,quç ego no præ-cepi,vt diceret,aut ex nomine aliorum deorum,interncietur. C^od fi tibi tacitacogitadonercfponderis : Quomodo pofliim intelligere verbum,quod Dominus no eft eloquutus ? Hoc habebis fignû,quod in nomine Domini propheta prædixerit,amp;: non euenerit, hoc Domi

nus non cfl: locutus, fed per tumorem animi fui Propheta confinxit, amp;nbsp;idcirco non timebis eum.

T empöre autem tranfado^quod Hilcebrandus in diuinatione fua præfixit,Rege verb neq; mortuo,neq; militibus fuis imminuto, times fe fuis verbis dcprehenfiim, amp;nbsp;ore proprio condemnatum, ad callida argumenta feconucrtit,perfuadens vulgo indodo^no de corpore fed deanima Regis fe propbetaffe : quafi anima régis milites omnes præ-ter fex perdidilTet.velillo fpatio mortua effet. Et his verbis vulgus in-dodûdclufît. Contra huiufmodi prophetas bcatus Gregorius fupcr Ezcchielcm ait : Inter Prophetas veros amp;nbsp;falfbs ifta efl diflantia, quia Prophetç verffi quid aliquando per fiium fpiritum dicunt,citius cor-rigunt: Prophetæautem falfi,amp; falfadenunciant, amp;aheniàfando Spiritu in fua falfitate perdurant.

Tres homines nonconuidos,non confefros,abfq; fecularibusiudi cibus Hiltebrandus morti adiudicauit, amp;nbsp;eos in patibulis iuxta Eccle fia fandi Petri,in loco qui dicitur Palatiolum, interfici fufpenfos coë-git,finedilatione,fincdifcufïionejcontraleges,quçpræcipiuntctiam manifcflos reos intra fpaciumamp;retradione triginta dicru no interfici. Quæ etiam apud paganos vigent amp;nbsp;feruantur^ficut docet autho ritasB.Ambrofij,amp; paffio fandorumMarcelliani amp;nbsp;Marei.

Gentium, filium præfedi Stephani, prius fidelem fuum, in carce-rcm mifit,amp; in vafc vndiq; aculeis veflito mille amp;nbsp;mille mortibus cru f„ ciauit.Qui poflquameuafitJpfumHiltebrandumcepit.De cuius ca-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;. f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferßdt^.

ptioneantequacuaderet,omnibus, quicaptionis illius cooperatores fuerant, hoc debitum publiée remifit, quod poflea infidelitervindi-cauit,Centium,cuiomniaremiferat,perfèquicœpit,amp;nouêdehomi nibusCentij in patibulis fufpendio interfecit ante portas fàndi Petri.

Filius cuiufdam viduæ captioni eius interfuit, cui cum multis aliis pœnamamp;exiliûvniusanniindixit. G^oexplcto,viduaampliorifà-tisfadionc volens placare animum Hiltebrâdi, funem immifit collo in fipfhce, £lij fui,ôc f une filium trabens, pariter cum filio ad pedes Hiltebrandi procidit,dicens: Domine Papa,de manu tua volorccipere filium me-um.qui cxiliûvnius anni,amp; pœnam à teiniundam portauit. Adhæc Hiltebrandus in præfentijpropter eos qui aderant, iram difhmulans, filium eireddidit,cum aufteritatedicens: Vadevadcfœmina,dimitte me in pace. Poflea mifbs apparitoribus fuis, filiû viduæ apprehendit, amp;nbsp;iudicibuSjVt eum morti damnarent,præcepit.G^i vno ore refpon-derunt, fe vlterius non poffe ilium condemnare, qui ad indicium Pa-pæ confugiffet, amp;nbsp;pœnitentiam amp;nbsp;exilium vnius anni ab ipfo Pa-painiundumiamimpleuiffct. Ad hæcgloriofus Hiltebrandus iudi-cibus iratus,præcepicabfcindipedem filioviduæ, quæfruflra apud Hiltebrandumexiflimaucrat pœnitentiam amp;nbsp;leges amp;nbsp;iura valere. Et pede truncatus dolore illo poft triduum mortuus eft,

clefiæ,gladio linguæeius miferabili proditione efFufus, propter quç à commiinione eius iuftillimè Ecclefia receflic, ficut fecerunt maiores noftri temporibus apoftatarum Liberij amp;nbsp;Anaftafij.

Vt Liberij feftum celebraretur, iuflît. Hoc præcepto eius hærefin firmauitjquiexlaudabilibus meritisdamnabilesexitushabuit. •

Diequodamcùm de Albano Romamveniret,oblitus eft fecû ferre familiärem lîbi librum necromanticæ artis_,fine quo nufquam aut ra-rbincedebat. Quodcùminitincreeiad memoriamrediftetjnintro-itu portæ Lateranenfis feftinanter vocauit duos de familiaribus fuis afliietos amp;nbsp;fidos miniftros ftelerum fuorum, amp;nbsp;vt eurtdem librum ci-tiftimè ftbiafferrent,præccpit, amp;nbsp;terribiliter interminatus eft,ne librum inviaapcrircpræfumerenc,nec vllacuriofitatefccreta libriin-ueftigarenr. Sed quanto amplius inliibuit,tanto vehementius eorum curiofitatem adinueftiganda eiufdem libri arcana accendit. Igitur dum in reditu librum referaflent,amp; diabolicæartis præcepta curiolè legcrent, fubicb aftuerunt angeli Satanæ,quorum multitudine amp;nbsp;hor roreduo illiiuuenes propè aftedi amentes, vixad fe reuerfifunt. Ec ( vtipfi retulerunt^ malignifpiritus inftabant,diccntcs ; Ad quid nos vocaftis ? quare fatigaftis ƒ cito præcipite, quod nos agere vultis, alio-quin infurgemus in vos, fi nos diutius tenueritis. Ad hoc alteriuuc-num : Feftinanter (inquit) muros illos deiieite. Ethæc dicens,manu oftendit muros altos vicinos Romæ, quos in momento malignifpi-ritus deiccerunt.Et iuuenes fandç crucis figno fe fignantes,tanto ter-rore ex territi, trementes amp;nbsp;palpitantes vix Romam ad Dominum fu-um peruenerunt.

Venerandis Ecclefiæ Romanæ patribus amp;nbsp;diledis in Chrifto amp;nbsp;ftmperdiligendisfratribus,Benno, Cardinalis Romanæ Ecclefiæ, fidele feruitiumamp; falutcm,ftruantibusEcclefiæCatholicæ commu-nionem: De cuius communioneamp;:diftiplina,velpotcftate,fruftrafi-bi applaudit,quifquis iniuftè ex poteftatis præfumptione quenquaui ligauerit vclfoluerit. Iniuftè autem ligat, quifquis aliquê paratum fa-tisfacere,amp; audientiamimplorantem,nequeconuiôlumneqjfpontc confeflum anathematizat,imô ftipfum fruftramalediccndo,quafi proprio iaculo in fe intorto, maledicit amp;nbsp;condemnat. O noua prodi-tio,procedens de lanlt;ftuario,imó de eo, qui vt fummus làcerdos vide batur Ecclefiam regere,amp; fenioribus iudicibus præefic.

HiltebrandusinftabatImperatori,vtciiceretEpilcoposSimonia-cos. Imperatorcredens,quan exzelo lcgis,quafi à chrono Deiproce-jeapu Stmo- derent hæc mandata,fine mora obœdiebat, fine mora, fine dftcuftîo-ne,fine iudiciario ordine Epifeopos eiieiebat : dû perhancobœdicn-tiam fe Deo facrificare exiftimabat, dum adhuc verfiitias Hiltcbran-di minus intelligcbat.

Hiltebrandus verb expullbs à rege Simoniacos relocabat, amp;nbsp;quos regiinfeftos reddiderat,eos fibi familiari amicitia reconciliabat, amp;nbsp;multis

multis magnis iuramehtixfibi fidos amp;nbsp;obnoxios efficiens præ aliis cxaltabac. Et modico tern pore iis artibus regia domo pcrturbata, amp;nbsp;pene amicis deftituta,fibi verb amicitia maiorum principum compacta, ex improuifofinelegitimaaccufatione, fine canonicavocatio-ne,fineiudiciario ordine.obcedientemfibilmperatorem excommu-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n I

nicauit,amp; regni principes ab eo leparauit. Et cum Apoftolus præci-piat, nc quis circumucniat in negotio fratrem fiium, quantum in eo tuit,mortificauit potins quam caftigauit. Sic autem Imperatormul-timodbcircumuentus, præter Canonicum ordinem excommunica-tus,amp; confenfu Hiltebrandi amp;nbsp;cofilio magna ex parte imperi j hono-re expoliatus,amp; bellis amp;nbsp;cçdibus immenfis fidelium tuorum prægra-uatus, fruftra Canonicam audientiam implorauit, amp;nbsp;extortam con-feffionem inuitus ac coaólus apud Canufiumin prçlèntia Hiltebran-diprotulit.Dicite quæfoquiiullitianidiligitis,quiaddexcram vclCi-niltramfauorealicuius perfonædeclinarenonnoftis,dicitequæfo, fi cofefliotanto tempore extortacuilibetpauperi,ncdum Cæfari, præ-indicate debuit? Si ex confefiione extorta potius non extitit reus Ca-nonum hie, qui extorfit, quam qui peruetsc iudicatus peruerforis iu-dicisiniuriam amp;nbsp;violentiam patienter amp;nbsp;publice, amp;nbsp;cum lachryma-biliaffliólione, nudis pedib.inlaneis veftibus,hyemcpræterlolitum afpera,apudCanufium SPECTACVLVM angelorvm factvs H OMiN VM, amp;nbsp;Hiltebrandi ludibrium,tridub pertulit î Dicitc quæfo, hemmum. ■ h quifquam tàndorum Pontificum quenqua plebeium, nifi aut tjion te côfeirum,aut in fynodo conuiôlum, nec in eadem prouincia, fed in longinquis terrarû partibus fomotum, tam præcipiti iudicio damnarc præfumfit ? Si quis tam audader abufus elt poteftate ligandi amp;nbsp;fol-uendi fEquidem Ambrofius Theodofium li2auit,fed præfcntêfpon

r nbsp;nbsp;nbsp;»r- nbsp;nbsp;r'1' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

teconreflum. Maximus,SalonitanusEpilcopus,perpiuresannos ex-traprouinciam fui EpifoopatusRomæ apud beatum Gregorium de Simoniaca hærefi,amp; diuerfis adulteriis aceufatus, vno tandem anno, deficientibus accutàtoribus,facramêto fola manu præftito, purgatus eftjtient in regiftro eiufdcm beati Gregorij legitur. Et beatus Augu-ftinusinlib.de pœnitentia: Satis finquit^oftendit Apoftolus,non te-mere amp;nbsp;q uomodolibet, fod per ludicium auferedos efte malos ab Ec- ^lt;^^xeom-p. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n- 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mumeatto*

cieliç communione,amp; li per indicium auterri non poilint,tolerentur potius,neperuersè malos cuitado, ab Ecclefiaipfedifoedês,eos,quos fugerevidetur,vinciatad gehennam.Multi,inquit,corriguntur,vt Pc trus:multi tolerantur,vtludas:raulti nefoiuntur,donecveniatDomi» nus, quiilluminat abftondita tenebrarum. Et quidam, inquit,metu-cntespræceptaleueritatis,quibusadmonemur corripere inquietos, non dare fanótum canibus,Ethnicum habere Ecclefiæ contemto- ' rem, àcompage corporis membrum, quod foandalizat, euellere, ita perturbant Ecclefiæ pacem, vt conentur ante tempus feparare zizania, atque hoc errore cæcati, ip fi potius à Chrifti veritate feparentur.

Qualis nobis caufa eftaduerfusfchifmataDonati,amp; noncumillis^ qui nouerunc Cæcilianum non veris fed calumniofis criminibus ap-petitum, amp;nbsp;perniciofam ftntentiam fua mortifero pudore non dele-runt:{ed cum illis,quibus dicimus,etiamfi mali fuiflent, propter quos in Ecclcfia non eftis,vos tarnen cos ferendo,quos emendate aut ftgre-gare minime poteratis, in Ecclefiapmaneredebuiftis. Et paulo póft; Nos,inquit,ad (anam dodlrinam pcrtinercarbitramur,ex vtrifque te-ftimoniis vitam fèntentiam^; moderari,vt canes in Ecclefia propter pacem Ecclefiæ toleremus,amp; canibus ûndum, vbi Ecclcfiæ pax tuta eft,non demus.Hiltebrandus autem non folùm Ecclefiç pcrturbauit ctiam ecclefiafticam fcidit vnitatem,amp; vnicæ fideiveftem inconfutilem: dum Cæiàrem amp;nbsp;Epiftopos communicantes Cæfàri abiq; iudiciario ordine excommunicabat, amp;nbsp;tertio gradu communicates cis ab excommunicatione noua pietatcexcipiebat: quoshuiuf-modi artibus amp;nbsp;regi fubducere,amp; Ebi allicere feftinabat.

Dicant nunc Hiltebradi difcipuli, quibus comentis, quibus colo-nbusdeaurarepoftinc,quódipfeHiltebradusinfynodogeneraIiha:-rctica prædicauit, prædicando excommunicatiscommunicarecon-fenfit,prædicata {cripfir,prædicationc amp;nbsp;fcriptis alteram catholicam, altera cxcommunicatoruEcclefiamfaciens, vnitate fcidit, amp;fcripta per orbem terraru difleminauit: prædicâdo,fcribcdo,fcripta diftemi-X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nado feipfum bærcticû manifeftauit, amp;nbsp;ore proprio, amp;nbsp;cófeftione hs

refeos non extorta,diuino vrgcntciudicio,códemnauit, dum vulgus erroneum fandum exiftimaret,amp;Apoftolis exæquaret fpiritum tan-ti erroris,cùm etiam prudentiores eius laqueis capcrentur,amp; induce-rentur in tentationcmjfi fieri poftet,etiam eledi.

Hai.tur nbsp;nbsp;nbsp;Mentimur,nifi tredccim Cardinales fapicntiores, amp;nbsp;religiofiorcs,

ipfe Arcbidiaconus ipfe primiccrius amp;nbsp;multi alij Latcranenfium clericorum, quorum iudicio ex priuilegio fânôlæ fèdis totusfubiacet mundus,apoftafiam cius intolcrabilem perpendcntes,ab eius com-munione recefl'erunr.

Dticmade. Dicant,oramus,Hiltebrandi difcipuli, qua præfumptionemagi-ftereorum vnitatemEcclefiæinduas vclplurespartesdiuifit?Sienim «-nv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1*1*

Cælarem iniulte,amp; ablq; iudiciario ordine damnauit,feipfum potius ab Ecclefiafeparauit.Si verb iufte excommunicationis gladiu in Cæ-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IT- r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z-i r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®

larem vel Epilcopos communicantes Cælari cxeruit,quare communicates ipfis Epifcopis tertio gradu perfcripturam excipiendo abfol-uit?Nunquid etiam vnius diei infans ab excommunicatis concedicur neceftitate baptizari,vclab excomunicatis baptizatus, amp;nbsp;con-catarttm. tinuo mortuus,crediturfaluari'’Equidêfàcer Ecclefiç Chalccdonen-fis canon prædicat,apud hærcticos non pofte ad fàlutem baptizari, 6c damnat eos,qui paruulos extra Ecclefiâ baptizados obtulerint. Quid proprièdeparuulisapud excômunicatos baptizatis beatusAugufti-nusfcribatBonifacio Epifcopo,in fericeiufdéepiftolæ facile amp;nbsp;luci-

HILTEBRANDI PONT. ROM. 47 de poteft reperiri. Repcritur amp;nbsp;hoe ipfum in epiftola beati Gregorij, quam pro paruulisfolicitus,Epifcopis Longobardiæ mifit.Reperitur etiammultipliciterincampisfàcræfcripturælaris amp;lpaciofis.

Gloriofus autem Hiltcbrandus,amp; pedifequus eius T urbanus, no- Hiltebridi «a poteftate foluences décréta Chalcedonenlis Concilij non folùm verbis fed Sclcriptispublicis confenferunt extra Ecclefiam communicate amp;nbsp;baptizare: quam cæfi eflent, quam hæretici Icriptis propriis deprehenfi. Prohnefas,ij præfumfèruntdeEcclefiaiudicare.quinuf-quam reperiunturnon errafle,quibusctiamip(a veritas reputatur in mendacium,quamfolo fallendi ftudio verbis amp;nbsp;fcriptisfuis,nc vene-naerroriseorumperciperentur,quafimclvcneficorum more admi-feuerunt. Mendaciu enim eft, vt beatus Auguftinus ait, omnis enun- nbsp;nbsp;^***quot;^'

Vterlt;^ autem,Hiltebrandus fcilicet amp;nbsp;Turbanus,in hærefîn Libe-nj cecidit,qui poftquam publice communicauit excommunicatis, duasEcclefiasraciens,vnitatemfcidit. Sed non tacuit beatus Presby-ter Eufebius, quo legitime defendente vnitatem vfque ad mortem, amp;nbsp;vita amp;nbsp;morte eius clarificante doólrinam catholicam, Liberius de-claratusefthæreticus.

Liberium vnus Eufebius communionem eius deferendo, amp;nbsp;iuxta Euangelium tanquam Ethnicum amp;nbsp;publicanum deuitando, ligauit, vnofpiritucum beato Auguftino magis opcre quam verbo dicens: Ccepifti habere fratrem taquam publicanum,ligas ilium in terra,fed Vtiufte facias vide,nam iniufta vincula iuftitiadifrum pit.

VnusEulebius Liberium recedendoacommunione eiusligauit: Afgumen. quanto magis Hiltebrandus in erroreperfeuerans cum angelisfuis a-poftatis damnatus in abylTum relegatus eft, Romanæ Ecclefiæ patri-bus ab eius communione recedentibus, amp;nbsp;eius hærefes amp;nbsp;ligandi amp;nbsp;foluendi abufionem execrantibus.

Anaftafius Papa canonice intrauit : led quia vni excommunicato finefatisfadionc publicacommunicauit, quidam Romanorum cle-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• • I • r n r 1 • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dar at US.

ricorumex poteftateamp; pnuilegio lanctæ ledis communionem eius defcrentcs,eumligauerunt,quiacommunicando excommunicato Ecclefiam diuidere præfumfit.Hiltebrandus verb a diftipulis fuis fan n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l-I \1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r • rumrfjajfe»

ctus prædicabatur,quail æqualia amp;nbsp;longe détériora non commuent, quafi Romanæ Ecclefiæ clerici ôclaici publiccab eius comm unione non recelTerint.

Sileant hy pocritæ,ficut ait beatus Petrus piratis fimiles,beati Petri nomen igne malitiæfub nomine catholico,lub obtentu iuftjtiæ,arti-ficiosè fuppofito deftruentes, amp;nbsp;fere demergentes. Obftupeftant Pfeudoprophetæ ad voce Petri,in facie humani,incauda fcorpiones, lupi fub ouina pelle latentes,corpora trucidâtes in oris gladio,amp;am-maspariter deuorantcsiquorum religio nihil aliud redolet, nifi pro A?'», ditione amp;nbsp;auaritiam ; penetrantes domos viduarû captiuas duxerunt

mulicrculas oneratas peccatis, fub occaEone impacati téporis atten-H^iuhr^di dentesfpiritibus erroris,amp; doélrinis dæmopum ,quas accepit Hike-brandus magifter eorum à magiftris fuis,à Thcophylaôlo,qui cogno-leânnGr^ mliiatuscftBcnediôlusPapa 1 x.àLaurentio,MalafitanoArchiepi-fcopo,àloanneArchipresbyteroS.IoannisdeportaLatina,quipok-ea cognominatus eft fextus Gregorius Papa.

Theephji». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tbeopbylaûus,facrificiis dæmoniorû dcditus,in fÿluis amp;nbsp;mon-

dm magtu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t ■ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' If'

feüBened,- tib.mulieres polt Ic currere racjebat.quasmagicis artibus ad lui amO” ^r^'^'^'^remçoëgerat.Teftanturbociibelliipfiusinuentiin domo eius,poil-quam vjtam male finicrat. Et ha?c fabula adhuc rufticis Romanorum cil notiiïima. Is dum ad EccleEam redirçt de (yluarum fècretis, vbiq;

^rchiepifi:. (ecum Habens pr^çdiâü Layrentium, principem malcHciorum, eum etiam publiée de MatHcfi difputabat » vulgus auidympouarum rcrumnouisdiuinationibusinlui admirationemexeitabat. Nomen

autem Laurendj apu4 fimpliccs pro eo habebatur cclebre,quia viHc-batur aliquaiido ex improuifo propbetare. Et de complice amp;nbsp;dilcipu lofuoPapa fccuruSjgaudebatetiam publice inconuentuEpilcopo-rumamp;: Cardinalium amp;Senatoruauguriafuamagnificarc,amp;ad can-tum 3uiuinfubitQauguriodenunciare,lt;juidipfQ die,velhefternovel gt;nbsp;nudiuftercius fa^um eflçtin oriçncçamp;oçadentç,inmcridie/infc-pcentrionçjamp;inrcrnonorjbusvel extrernistçrrarumparùbus^fiuçdc bellis Eue de morte principum. Adquem tentandum cùna c^uodam die multi conuenifl'ent,fubitb auditaeftauicula,quæ vulgQpafferdi^ citur,dulccs vocesfrequentarc. Et Laurentiusfubitointerrogatus in præfentia Theopbylaâi Epifcoporum qui conuenerant, quæ auis iHa caneretjfubitb refpondens.-Auicula, inquit, hocaliis canit auicuf lis, vtcitQconneniantadportam maiorem, vbimod'ófraólus cuiuf-dam fidUcî currus,amp; cffulum çft milium^tjuod fupçr ilium fçxebatur. 1 nuitat autem freqyenti cantu,vt illuccito conueqiant fatnrentur. Quoaudito, plyres aftantium concito curfu maiorcm porçamalij a-iium cçrtatim præuepicntcs,petierunt,amp;: ficut dixerat,inuenerunt.

Auguria eins nullo diuinæ Içgis zelo vindicabantur,infupcràc6-plice fuo Papa fern per magniEca bap tur, Vndç factum eft,vt aliqui eu riofa fe^lati, publice amp;nbsp;libéré frequePtarepteoptubernium amp;nbsp;magi-fterium eius. Morabatur autem in domo prafdidi Archipresbyteri Ioannis de porta Latina, qui ftudjosè eius magifterio adbærebat,ôe imbuebaturartibusjllius,

Theopbylai^o autem amp;nbsp;Laurentio adhuç iuucnibus,inFeccra£ vrbemiismaleficiisGerbcrtusille,dequodilt;^tume{b

Et Gerbertus quidç paylo policomplçtum minenarium alçcndens R.ufdem deabydo permilHopisdiuinîç, quatuorapnis fcdit.mutato nomine diólus Syluefter 11. Etpçrquæ mukos deeçpit,pereadem dæmonum refponlà deceptus morte improuifa, Deiiudilt;;io,ell interceptus. Hic

refponfùm àfuo dæmone acccperat, fènon morituriim, nifi prius in Hierufalemmiflaabeocelebrata. Hac ambage,hac nominis æqui-vocatione delufus,dum ciuitatem Hierufalcm prædiôlam bbicre-ditjRomæin Ecclefia,quævocaturHicru(âIcni,Miflam faciensin dieftationis,ibidem mifcrabili amp;nbsp;borrida morte præuentus,inter ipfàs mords anguftias fupplicat,manus amp;linguam fibi abfcindi,pcr quas ûcrificando dæmonibus Dcum inhonorauit. Et hic quidem di-gnum fuis meritis exitum inuenit. Scd difcipulos illius ^Theophyla-ùum amp;nbsp;Laurcntium,magiftri mors tcterrima àftudiis idololatriæ nonabfterruit,quibusvltiodiuina f vtpaulbpbftdiccndumeft^non defuit.

Igitur poft infeliccm exitum Gerberticertamen erat inter difei-pulos ipfiuSjdum quifqueanhelaretadrapiendum Papatumfibi. Se-dit autem poft eum decimusodauus Ioannes,amp;quinto nicnlève-neno fuffocatus dicitur à fuis. Huic fucceflit decimus nonus loartncs, amp;vixannum peregit. Cui fucceftitquartus Sergius, amp;nbsp;ledit tribus annis. Anno quinto poft Gerbertum ledit oólauus Benedi(ftus,Lai-cus,fraterAlbrici Tulculanenfis,patruusTheophyla(fti,amp;vildcci- ^7n‘. '** nio anno deceftit. Huic fucceflit frater eius carnalis,amp;patruüsTheo-phylalt;fti,vigelîmus Ioannes,neophytus,amp;: fedit annis nouem.His du-obus fuispatruisfucceflicTheophyladus J amp;nbsp;annovigelîmo quinto poft Gerbertum, magiftrumfuum gt;nbsp;ledern fraudulenter obtinuit, äi mente Se^ coijdifcipulum luum Laurentium SeArchipresbyterum îoanne G ra-tianum intimos fecretorum confeios habuit.

t Eodem tempore Hiltebrandus gt;nbsp;relióto monafterio, prædiâ-o Ar-chipresbytero næfitiamp;Archiepilcopi Laurentij magifteriuni fecu-tusjin breui faótus eft vtriulquc magiftri imitator egregiur* Qui cùm vellet, manicasfuas dilcutiebat ,amp; in modum Icindllarum ignis dif-flliebat: amp;nbsp;iis mÏraculis oculos limplicium veluti lÏgno lanódtatis lu-dificabatur. Et quia Diabolus per paganos Chri-^um püblicè perlc-qui non poterat, per falfum monachu fub haK’tu monafticó,fub Ipc-ciercligionis,nomenChriftifraudulécerfi’lt;!gt;uerteredi^onebat. Sed quamuis pcccatis exigentibus talia lied permitterct dilpenfatio diui-na,tarnen tempus retributionis prop'^quabac.

Indicbusillisdefunóto Conrado,legis amp;nbsp;religioniscultore fide-liflimo,Romanorumimpera-ore Augufto, Theophyladus,qui amp;nbsp;Benediólus noniis.habito ronlilio cum familiari fuo Laurentio,amp;: a-Jiis fuis coi-nplicibusjmoAtus eft filium Imperatoris Conradi, Henri-cumjTmperatorem fuccclfioneImperijexturbarc,amp;inEcclelia fchi-imatadiuerfalêminare. Hoe enim eft,quod ampliusexigitur à mun-diprincipioàtenebrarum principe. Mifit igitur coronam Romani Imperij Petro, régi Vngarico. Sed ad Petrum expugnandum direxit ƒ J Imper.Henricus DuccmLotharingæGotfridum,virumfidelem Sc helloftrenuum, amp;inter regni Principes clariflimum.Qui primo con

aXÜ fliblu Petrum bello captum,amp; omnes vicinas nationes,nein eum ali-petre, t,b, q^i^j præfumerent,deterruit,amp;Vt di^tiafaólls tantilcbifinatis auólor-Pafa cora- -1,1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- VCr-

QuoauditoTheophylaólustimoré perterritus»venditPapatum ^p”faquot;frè complici fuo prædidlo Arebipresbytero Ecclefiæ S. Ioannis de porta quot;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Latina, magillro Hiltebrandi, acceptis ab eo libris mille quingentis.

hau. Graft- Qui afeendens facram federn tantç iniquitatis gradibusgt;nomine mu-engJ,^. tatofextusdiólus eil Gregorius. Igitur Hiltebrandus in fcholatarn HtUehra^ jæ pcruerfitatis vfu amp;c arte edoólus, erat tantorum fidus mi-niller maleficiorum,amp;:pellimismagillrispeiordilcipulus. Quodex fruólibus perfidiæipfius pollea percepit Ecclefia,per eum fub obten-tu Gatholici nominis graui Ichifmate lacerata, percepit amp;nbsp;mundus, bellisferalibus,amp; immenfis cædibus,ipfo auólore laniatus, amp;: lub colore mellis veneno propinato hærefibusnefandillimis prope lufto-

catus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r:

Eifdem diebus fupcrpofituseft in Papatum prædiélo ArchiprcC byteroSabincnfisEpi{copus,quimutato nomine dióluseftbylucfter 111. amp;nbsp;faótuni ell, vc Romana Ecclefia in partes diuerfas feindi vide-' retur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

wenTic.iii. nbsp;nbsp;Cùm autem tanta pcruerficas Romamludificaret,diuino nutu af-

'//^f«^4f»’^^itln^pcr^torHenricus, amp;(. fvtmulta breuiterconcludam,} religio-lorum Cardinalium precibus efflagitatus.ipfis audoribus, pro loco

*• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' oflieij fuijpro officio Imperiali.pro potellacefibia facris canonibus

CGncefla,ad purgandam Eccleliam,adexturbanduni amp;nbsp;vlcilcenduin vifacrilcgos, deuotum fe præbuit,Tbeophylaôlumin fugam coegir, fextum Gregorium in cullodiam rcclufitgt;quem poftea in cxilium mi-fit,Sabinenlem Epilcopum,quem non ambitio,fed vis ad Papatum coegerat, adlcdem propriam redirecompulit. RomanaverbEcclc-cum'/teu refpirans auxiliis,fccundum dementem Papam elegit,fub (juoEcclelix vnicas.ä quo amp;fubfequenter Romanorum Imp.Augu-llus venerandæ memoria: Henricus coronatus eil,amp; pro tantismentis vnicèglorificatustrivmphofingulari.vniciamorispriuilegium, pçlkndo idololatrasSimonncos,amp; vnitatem Ecclefiæ defendendo, promeruit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.♦

llrcnueperablis,fextun.Gregorium,vtfupràdiólumell, Hiltebrando difcipulofuo inl'tutonicas partes deportatione tn German. damnauit. Nimia tarnen pietate decepius,nec Ecclefiæ Romance, uec fibi, nec generi humano.prolpiciens, nouos idololatras nimis la-xc Habuit, quotum memoriam æterno carcere â contagione hotni-num remoueredebuit. n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i '

Htltehran^ Defunóloauteminexilio fextoilloGregorio,Hiltebrandusper-rÿn^harê,. lîdiæ limul amp;nbsp;pecunlcc clus hætes extltit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Damaßuii. Eodem tempore Clemens Papa defiinblus eil. Huie fucceffitDa-mafus,amp;feditviginci tantum amp;nbsp;tribus diebus, veneno, vt dicitur, ' propinato

HILTEBRANDI PONT. ROM. 51 propinato luffocatus. Theophylaétus cnim magifter Hiltebrandi, Theophjla-po£t füg«imreuerfus Romam cum familiarifuo Laurencio,muleis ma Romanam leficiislacram federnvexabat,amp;perlitcerasdifcipulifui Hilcebrandi ea,quæ inpalatioImperatorisgerebantur^refciebat. Eo igiturim-manifer graflante Jcerum Romana Ecclefia legatum adlmperaco-rem dirigit, vc confilio Gardinalium Papam eligendum Romam initcat,expo/cit.

Bruno igicur, qui amp;nbsp;Leo, ex confilio Gardinalium Romam inui-tus amp;nbsp;coadus dirigitur. In cuius comitatu nimia Imperatoris indul-gentia permifius efi: reuerti Hilcebrandus, hac permifiione fàcerdo-cium pariter amp;nbsp;regnum fiib fpecicreligioniseuerfurusjamp;iuramen-ta Imperatori præftita non diufèruaturus.

Brunoni igicur mulca loquendo in innerefè fuppofuic. Et, vt Ro-mam venic,abcoobtinuic,vcficret vnus deeuftodibus altaris bead Petri. Erin breuiloculosimpleuit,amp;cuipecuniamillamcommitre- nbsp;nbsp;A/a

xeCjfilium cuiufdamludæi nouiterquidem bapdzatum,fed mores numulariorumadhuc rednentem,familiärem fibi fecit. Et iam diu fuetum,Gerhardum nomine, quicognominabaturBrazutus,ami- ƒ cumTheophyladi,qui fubdola familiaritate dicitur fex Romanos Braz^utum Pontifices intra fpatium 15. annorum veneno fuffocaife, quorum no-^fina bæc funt: Glemens, qui fexto Gregoriodamnato,amp; Theo* phylado expulfojfedit menfibus nouem,amp; diebus feptem: poft Gle-mentem Damafus, quifedit dies 13.poft Damafum Leo,qui fedit an-nos quinque: poft Leonern Vidor,qui fedit ann. x.menfibus tribus, diebus feptem : poft Vidorem Stephanus,qui fedit menfes feptem, dies 28. poft Stephanum Benedidus,qui fedit menfes feptem,dies lOé Hicnon veneno,fed viamp; dolisHiitebrandifuitei»dus.PoftBenedi-

Huius tempore Hiltebrandus prædidis duobus familiaribus fuis pecuniam fuam amp;nbsp;confilia fua communicauit amp;nbsp;per eos venales lin- f«gt;ncsfac,t. guasmultorumfibicomparauit. Et poft hæcTheophyladum anti- Recóneihat quum dominum fuum amp;nbsp;magiftrum, fimulantem poEnitcntiam,Le-ont Papæ in dolo reconciliauit, amp;nbsp;Thcophyladi confilio amp;nbsp;fadione ipfumPapam Leonern contra Normanos armauit.

Igitur Leo Papa eorum dolos minus intelligens, amp;nbsp;Romam defë- rxfeditiar.K rens,Alpes tranfiuit,amp;multisTeutonicisfibi aggregads,ad expu^ J“quot; gnandos Normanos Romam rediit, amp;nbsp;Hiltebrando amp;nbsp;Theophyla-do inftigantibus, in Apuliam contra Normanos tranfiuit. Et quia Theophyiadus manifefteeum læderenon audebat,fimulatoobfe-quio cum eo manens, amp;nbsp;ingreflus amp;nbsp;egreflus eius explorans, fingula per fecretos nuncios intimabat Normanis,amp;in manus eorum,Hilte-brando didante,ipfum Papam tradidit. De quorum manibus vix Pa

HISTORIA DE VITA

pa ( interfeólis per proditionem T eutonicis^ defolatus euafir.

Kexater fi- nbsp;nbsp;Leone poft modicum defunâ:o,Theophylaôlus de parentum po-

tentia prælumens, Romana Ecclefiam, quam prius toties vexauerat,

iterum vcxare non deftitit.

Interim Hiltebrandu5, nouns Proteus, nouis præfumcns tergiuer-fationibus,de Roma ad Imperatorcm,de Impcratorc adRomam abf-queconfilio Romance Ecclefiæ difcurrebat. Et fi quis alius in Papa-

Poftquam autem ledit Nicolaus Papa, Hiltebrandus, quia Papa-tum adipilci non potuit,adarchidiaconatumquoquomodoinua-dendumfeconuertit. Et Mancium tune arcbidiaconum Romance Eeclefiæ multisiniuriisafflixitamp;circumucnit.Quiviôtus contume-liis amp;nbsp;dolis, amp;nbsp;pecunia deceptus Hiltebrandi, ad vltimum concclïit, vt Hiltebrandus vice eius archidiaconatu fungeretur.

Hacconcelîione Hiltebrandus arrepta,NicolaumPapamcxini-prouifo aggreirus,coëgit inuerecundis precibus amp;nbsp;minis militum, quos pecunia collegerac, metum etiam mortis quibufdam terribili-bus fignificationibus incutiendo j vt eum arcbidiaconum ordinaret amp;nbsp;conftitueret.Et poft paucos dies iplè Nicolaus defunólus eft,vene-no,vtdicitur,fuffocatus.

Cardinales autem ambitionem Hiltebrandi non ignorantes, Im-peratorem multis precibus coëgerunt, vteis ineleôlo fuoParmenfi Epifeopo Cadolofauorem amp;nbsp;auxilium præftaret. Quodfadumcor Hiltebrandi altius percuflit. Etmanifeftè fadus eft Impcratoris ini-micus. Omnia iuratæ fidelitatis vincula difiupit: amp;nbsp;faóla confpira-tionc cum inimicis Imperatoris amp;cum Normanis,quemParmenfi Epilcopo Cadolo,àCardinalibus ele6lo,opponcret,Anshelmum, ' Lucenlêiii Epifeopum, decepit, amp;nbsp;eum in Papam eligiaquibufdam Romanis fecit. EtipfumAnshelmum,mutatonomine,Alexandrum vocauerunt.

iniutitt m Igitur Anshelmunijquem in doloelcgerunt,pariteramp;Parmen-Epifeopum,quibuspoteratartibusvexabat,quiavtriquefucce-dere anhelabat.

Igitur vbi Alexander intellexit fc Jolis amp;nbsp;arte ab Hiltebrando amp;nbsp;inimicis Imperatoris eleôlum amp;nbsp;intronizatum, die quodam, cùm intra miflarum lolennia lèrmonem haberet ad populu m, prædicauit fe nolle federe in lede Apoftolica ablque licentia amp;nbsp;gratia Imperatoris. Et publice dixit,lclitterashuius rei gratiamilTurumipfilmperatori. Quo audito, Hiltebrandus vix manus. multa murmurando, donee j^U’xandrit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it-. ‘/V i •/* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

fnorü mata* mifla compleretur, abftinuit. Miflaexpleta,iplum Alexandrumcum militari manu ab altariduxit in cameram, amp;nbsp;nondumexutum Pon-tificalibus indumetis,pugnis dure colaphizauit, increpans amp;nbsp;impro-perans.

perans,quód velletinquireregradam Imperatons. Ecftatuit,vtexeo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

dienondaretureiamplius quain quinque folidi Lucenfium dcnario- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lû-

rum. Et ex tune ipfè Hiltebrandus omnes reditus Romanæ Ecclefiæ »^rufûdn. fibi retinuit,amp; immcnfani pecuniam congregauit.

Alexandro igiturfub miferabiliiugo Hiltebrandi quodain vcfpe-re defunólo, eadem hora Hiltebrandus à fuis militibus lineaflenfu mttxnm. cleri amp;C populi eft intronizatus, timens, ne alius per moram eligere-tur.In cuius eleótione nullus Cardinalium lublcripht. Ad quem cùm veniret Abbas Caflinenlis,ait ipfeHiltebrandus: Fràter,nimiiim tar-dafti. Refpondit Abbas: Ettu Hiltebrande nimiumfell:inafti,qui nondum lepultodominotuo,Papa,fedem Apoftolicam contraca- fUgitia. nones vfurpafti. Hoc modo intronizatus Hiltebrandus, qualiter vi-xerit, qualiter à fc Cardinales, qui telles vitæ amp;nbsp;doôlrinæ eius elfe de-buerant, remouerit, quàm miferabiliter vexauerit,quantis hæreh bus mundum corruperit,quantaperiuria,quâm immenfis perditiones confecrauerit, vix àmultis delcribi potell. Clamat tarnen altius languis Chriltianorum, eo auôlore amp;nbsp;incentore miferabiliter elfufus.

QRegorivs PapaRomanæSynodopræfidensdixit:Noslanôlo-. rumprædecelTorumnollrorumllatuta tencntcs,eos,quiexcom-municatis fidelitatcaut facramento conllriólifunt,apollolica audio-ßitmmii ritateàficramento abloluimus,amp;nelibifidelitatemobferuêt,omni-bus modis prohibemus. Item : Et quoniam multos,peccads noftris cxigentibus,procaulàexcômunicationis perirequotidie cernimus, partim ignorantia, partim etiam nimia fimplicitate,partim timoré, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

partim etiam nccelîitate, de vidlu vnà anathematis fententiam ad tempus,pro vt poirumus,temperamus opportune. Apollolicaitaque audio ritate ab anathematis vinculo liberamus, videlicet vxorcs,liberos, leruos, ancillas leu mancipia, nec non ruflicos amp;nbsp;feruientcs,amp;: o-mnes alios,qui no adebcurialeslunt,vteorûconfiliolceleraperpetrê-tur,ôc illos,quiignoranter excommunicatis excomunicant, feu illos quicommunicât cumiis, qui communicant excommunicatis. QuL-cunq^autem auc orator, aut peregrinus, aut viator in terram excom-municatorum deuenerit, vbi non polfit cmere, amp;nbsp;non habet vndc c-mat,abexcommunicatisaccipiendilicentiamdamus. Etlîquisexcommunicatis non profullentatione fuperbiæfedhumanitadscau-fa aliquid dare voluerit, non prohibemus.

j^D E L B E R T V s, Epifcopus S. Rufinæ,{yluæ candid æjoantics, E-pifcopus Hoftienfis,Hugo,EpifcopusPræneftinus,Albertus,Epi fcopus Nephefinus, Benno, Cardinalis presbyter vrbis Romæ, Ro-manus,CardinaIis presbyter vrbis Romæ,Guido,Cardinalis presbyter vrbis Romas, Oólauianus, Cardinalis presbyter defignatus,Pau-lus,Primicerius Romanas Ecclefias,Nicolaus,elc6lus Abbas S.Sylue-ftri vrbis Romæ, N. Abbas S.Pancratij vrbis Romæ,amp; clerus : Etcla-riflimi principes laici,Theobaldus Chinebij amp;nbsp;VdalricusdcS.Eufta-thio,amp; populus Romanus, omnibus Deum timentibus falute Romans reipub.diligentibus.

Nolumusignorareprudentiam ven:ram,quôdaddeftruendasbç-Hilrehiädi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, itt-11 !• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rt

reies,nouitcr ab Hiltebrando inuentas, amp;nbsp;antiquas lub nomine pie-tatis impie abipfo renouatas,amp; ad defenfionem fidei catholics, S)C ad exterminandam impietatem eorum, qui nouiter ipiam fidem catho-licam (quantum in ipfis erat) icindere non timuerunt, Deoauthore, NonisapudS.Blahumconuenimus,oólauoIdusapudS.Celfum,fe-ptimo Idus apud S.Mariam in Ecclefia, quæ vocatur Rotunda, con-iedimus,ipfashærefesdamnatas ficut maiores nollri amp;nos damna-mus,omnesfeólatores,communicatores, complices lèmeldamnatas praui tatis pari forte cenfemus, ne h vel paululum taceamus, confentire videamur. Eos vero.quiauthoribuserrorum communicant, data fecuritatelibéré veniendiamp; abeundi,vocamus,amp; vt per maiofes ^1^7,quot;bZ nbsp;nbsp;nbsp;dominum Raynerium loannemBurgudionem caufam fuam

agant,admonemus; fecuritatem integram in quantum pofTumus vf-quead feftum omnium fanólorum proponimus, etiam cum incaufa defeccrint,neminem circumuenientes, nulliusfanguinem,fedo-mnium vitam amp;nbsp;honorem fitientcs, nec feditiones in populo com-infedtao- mouentes. De caufaenimfua diffiderc videtur,quifquisauól:orcfl biirnm an- feditionis. Pacem verb amp;: dileólionem fynceram proponimusomni-bus,pacem amp;veritatcmamp;vnitatemcatholicæEcclefîæampleâ:en-tibus,vtfimusfilij patris noftri,quiin cœlisefl. Qui enim ex pâtre Diabolo funt,opera patris fui faciunt confpirationibus, feditionibus, amp;nbsp;cuius filij fint, manifeftè oftendunt. Nos verb illius difeipuli elfe defideramus,cuius dodrina etiaminimicisfaneeftintelligenda. O-rent pro nobis Ecclefiæ filij, vt crefeat fèrmo Domini,amp;c. Data Romæ côtra fchifmaticos in facto conuentu. Anno ab incarnatione Domini I o P 8, indiólione fexta, 7. ld. Augufti.

Hiitebrâdi. Hislitteris vocatifunt. Declinaruntautem audientiamfchifmati-ci per Kî.annos.perobfides potentes amp;clarifiimos,etfi perfàcramen-, ta inuitati, ne caperentur fuis mendaciis,ne fuis libellis conuinceren-tur, quibus auôlores eorum corruperunt terram hærefibus variis,lon incafdem gè latcqucdiffeminatis per Apoftolos multiplicis erroris. Sacer et-' iam conuentus toties deprehenfa eorum verfutia, in confpcclu Eccle fiascoram

fiæçorammultitudineRonianorum ait:Eos,quifanólam Ecclefiam fcindere nontimuerunt,iterumvoGainusad Synodum,quamD e o audore celebraredifpofuimus circa Calcnd.Nouembr. In prælenti tarnen,quia venire renuunt,teftesinuocamuscontraeos coelumöc terram, quod nullum confènlum adbibemus eoruin peruerfitati. Et inteftimoniumilliusinmedio Ecclefiæ, inconfpeólu angelorum amp;nbsp;liominum,incendio tradimusdécréta eorum hæretica,quibusor-bem terræ peruerterunt, verbum Dei adultérantes, fub ementito colore pietatis quærentes plusfe, quam fidem catholicam amari. Qui per 16. annos nullum dederunt locum veritati, fugientes lucem exa-minationis, tenebris errorum alTueti, falfis expontionibus violenter Uitorquentesfcripturasinadiumentum nefandiflimifchifmatis.

Hilcebrandus in extremis fuis vocauit ad fevnumdeCardinali-bus duodecim, quemjmulrumdiligebat præcæteris, Sgt;i.confeflus eft omnipotentiDeo,amp;croti Eccleliæ,fevalde peccafte in pafto-rali cura quæ ei ad regendum erat commifla. Arque hune confeflorem fuum mißt ad Imperato-rem,amp;ad totam Ecclefiam,vt optaient illiveniam.