DE.SCRIPTIO BREDENBERGAB, Quæ eft arx in Hol-satia sive cimbrica chersone;so sita.condita pri^ ^um à magnanimo heroe.D. loanne Ran tzo vioj 8C nunc ab dus filio, D. Henrico, régis Danorum confiliario,amp;inducaribusHolfariæjSlamp;' fvid atcçDirhmarfiæ vicarioj no^ vis aedificijs eleganter inz ßaurata cxorz nacac^:
IN QVA INTER caetera EGREGIA ETIAM PRAECLARA dogiajlluftrium bellica virtute heroum ac ducum, cùmfuperioris turn noftræætaris,verfibus €xplicata,kducç dignifsima vifuntur.
A V T O R E,
M. Georpio Crufio Hannoverenfî» ^3
Cum praffationeloachimi Camerarij.
ADIECTA EST PRAETEREA BREVIS narratio rerum gcftarum,vitæobituslt;^,nobiliiac ftrenui viri.D.Danielis Rantzovij,copia-rum Sereniffregis Daniae Fridc* rici II. inSuecospri* marij dudoris.
-ocr page 2- -ocr page 3-Nobili EQviTi holsa' To.heinrico rantzovio,ramp; gisOanorum Fridenci II» in ducaci^ ous^Holfatico, SkfvicenfièC fîæ Vicario confiliariocp , Brcdcnbcr? gx, Rantzovisholmiæ Vandesburgt; giSc T ufculabecani Domino^Pa^ tronoSi Mecoenatifuoob# fervandifsimo,
S, D,
ICTVM,PATRO^ ne optime, in multorum eft ore : Quern ingratitu^ dinis reu fcceris, eum mc^ rito omnium viciorum in
fimulabis. Naficutgratitudoduabus - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o
præftantifsimis virtutibus, veritate SC iuftitia,quibushomines DEO prox;? mi hunt, confiât: Ita ingratitudinem ex turpifsimis vicrjs, Mendacio et Iniu ftitia,quibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sathanæ fimi#
limifumus, conHari neccHe efl: ex qui«
A i)
-ocr page 4-bus fi no pulluîaret, velut ex radicibus, totavicîorum arbor, virtutum ramen adnata^fi quæcfle poflènt,ceu taxi prac^ fentifsimaumbra, infufearentur èC de^ decorarentur;
Etem'mftatuc virofneæafFaberrimè facflac, vel ipfietiam Pandoræocdh'exlt;( culpanturjabdla utraqj detruncentur, quid artis, quid pukhritudinis rdiquo corporis truneoerit; Evdlaturpedori gratitudOjVirtutum lumen praeco^fi^ | lia iuftitiæet veritatis^quid boni amabó remanebitCquidinhoneftiuSjCetriuSjdc^ teftabiliusapparebitT’ Summis irai^ vi^ ribus omnibus enitendum , ne Virtue tum decus veneno ingratitudinis infi? ciatur,confpurcetur, funditusveeradi# cetur. Quanquam verd ego ab ingrati# tudinishumomequoqp tollere, utde^ cct,cupio,quiaruaamplitudOjDomine humanifsime, me nullo non genere be^ ncficiorum obruit (quod/ieinoslau^ dantis exiftimetur, oro) Tamen«Mtn
-ocr page 5-te,cum meas vires,cum inæqualicatem recalionis f qua lance trutino,totus hor« reotremoep , atqp animi religio triplici hoc ariete labefadata cadit* Equidem video meliora proboqr,fed ipfain gratis tudinempræftarere,
Hoc opusjiic labor eft,pau ci,quos acquits araavic ïupjtcr,aut culto verfu exoroavit Apollo, tnequeuntvcrcgrad. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•'
.(ai)
Quis enim ego fum, Vicarie Regife, vir amplifshnc, quæ ingenioli noftri teris pâulülum tindi copia, ut te virum nobilem, prudentem , ingenuis artibus «xpolitum, quæ inter nobiles in tua pa^ tria (abfitinvidiadido) rariores funt.
interpellaremeis feriptisin animum in^ ducere pofsimjmo, fi Drîs placet, gra; tiam referred E gregia fcilicct recom pen^ fatio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncc quidcm
omniûdominoftrænatorû. Nihilferè
hîcnontuum , nihil non ex tui ipfius Mufæi viridario dccerptum : nihil pro^ A if)
-ocr page 6-pemodummcum,nifîlaborconigencîi, ïircem^ utcunçp adumbrandi.
Quapropter nifi tua magnifîccntia ànimi grati Rudium, aut, fi ita mavis, gratitudinem mancam æqui boni'cpfc^ cerit, me in ære tuo, nec foivcndoeflc, nec tuis in me amplifsimis beneficijs pofie ah’ud fpecimen grati'tudinis dare, cogor fateri. Attamen, fpedatifsimc Domine,ut tua beneficia dignitatelon# gèpræcellunt, ita remunerandiviçeni non repofcunt à private, fed contenta voluntate erunt, nec tàm loquentena parce, quàm fentientem largifsimè fpe^ eRabunt. Non difplicet Deo pauper, qui cum nullo modo pofsit hecatomb bas immolare , voluntatem optimam offert illi. Equidem ut cogito, confiiez tosfuccosnontàrnnaufeam moverein/ terdum^quàmpalatum diflùaviari: Sic non æquè gratum jiovum fatum fem^ per obtrudere, quàm emblemata, gnoî» m^SjVerfusœ notos,in arce tua horto^ hinc
-ocr page 7-Hinc inde difperCos’, una quafî lance tibi proponere intucndos.
Nam cum minimum tempus fis do^ mituæ, pJurimum te négocia publica diftringant,tercx Daniæ,tcduces Hob fatiæ,tepatria, comitiaep amiciep bine avocent, te fuumquiscpfibifolipcrpcÿ tuôexpctat,mirum nonfuerit, tedefi^ derio tuorum verfuum ,quibus æra/a^ bulæ^parietesjlapides Jpfa quoep fpecu^ laria fenelirarum featent, teneri, èc no^ menclatorem , qui in memoriam redb gat,exoptare. Non opus habeo dicere, quç fit in leAores hinc redundatura utb litas.Quippe heroû vita verfîbus hîc de feripta breviter ddelt;ffcat et docet:Queni admodum ctiam diverfæ fententiæ ex varqs autoribus decerptæ,et pafsim pa^ rietibuscubiculorum tuorum afcriptç, normam vivendi oculis fubfjciunt: Ad quam rem non parum etiam ad fer t me* menti votum illud tuum , quod nui perrimè adimitationem Xenophontis
A üi)
-ocr page 8-(quem domî fpriscp in ipfa iaÄatione ’tincrum, ceu alter Aphricanus Scipio, inexhaufta cupiditate legendi conteris) teeft fadum* Nam quale ctiam detc ycnibus« tuis clarifsimus vir D. loa^ chimus Camerarius, in græcaamp;latina lingua eximiè dodus, feceritiudicium, fubièquens Epiftola , quam perledis tuis verfîbus ad dodifsimum virum ÇrafraumJÇirftenium lurisconfultum perfcripfit^tèftatur, Quamobrem here Mecœnas optime, patere obfecro, rnetibide me optimemeritogratumde tuo præbere,nam de meohaud poflîim, ut,quocun£j modo licet, abbminabilc ingratitudinisviciumefFugiam : pâte* re, fî ita videtur, verfus ÔC emblemata, quibus arcem tuam exornâfti,etiam pe* regrinis me cognolcenda exhibere. Va^ le Patrone optime, ë)C metuiobfervan^ tifsimum,qui contuli me in fidcm,clien* telamcp tuam,amare8lt;Stueri, quodfa^ cis,deßnere nolL Datæ in arce tua Bre# den#
-ocr page 9-denbcrga j Anno ab orblt; rcdcmpto fexagefimo odavo,fupra feïquimilleiïf mum, 4. ld : Novembris,;
FRIDERICI tuaeprxft: filfj Pracceptor,
I
Georgius CruGus Ham novereniis»
-ocr page 10-lOACHIMVS camera;
■Rivs D, 'er as MO KIRSTENIO IVRISCON-fulto clanfsiino.
S.D,
PErlegcnti mjhi ftudiofcamp;T magna ciim voluptatlt;propt€r tam elegant riam, quam van'ctatem, verfus nult; ’| per abs temihi tradi’tos, in mentem vegt; nit, aÏitorem verèpofle de (è ufurpare
iyù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cvi/ttKtM täfttnrit
Atque coniungi aliquando hæc, cut fecundum Platonem potentiam in^ terd u m Sc iapientiam,ftatuendum, fed copulatio ifta admodum rata, èC ideo . præclarior eft. Ledioncm modo hæ, modo iliac interpellationes impedivêre» JNotavi quaedam yfttutà, remitlt;gt; too? fcriptum tibi fortafle ferius quàm debui«
-ocr page 11-
debut Sed tua bufnanitas moramiftam boni confulet« Afsignatum munus tibi féliciter cvenire ex animo cupio. De bellis aucem ut gratias , et qui donavi^ meo nomine offîciofèàgas,abs | ||||||||||||||
|
' DESCRTPTIO BRE-” .-H . nbsp;. DBNBERGAE. ■
1.
SI (jui’d eßet in mc ingenioli, ledlores èandidi^aut (Î q uis üfus, cxercitatio^ veqüippiam deicribendi, aut ß fagt; endaaliqua à’itudfjs ingenuarutn ar# tiufn profeda, earum rerum omnium vel inprimis arx Bredcnberga frudum iure fuo ex me ferret. Nam cum ex haccertatim profiliunt Mecoenatcs alumni Mufarum , turn vero ego in ea^ceu Alcyonio nido,delitui hadenus, nepotescp conditoris nobilifsimi he# rois, quod potui, literis, moribus, dC pietate inftitui , dodrinæcp precium, praeter alia,favorem viri principis Hob fatici Sc fero SC tuli. Quod fi cafulæ in# terdum, quæ vos pluvia amp;nbsp;node in# gruente excepit , honorificam facitis mentionem,quibus verbis arci,quæ me diutiusfovet, honores habendos, ^ra# tiasc^
-ocr page 13-tias(p rcfcrcndas eenfêtis? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '
Etfî equidem nihil in me eiufmo^ dlefle video, quo pro meo in arcem a# nimo,pro(p eius inmemerito, verbis perfolvcremercedcm benefieq poisfm^ nedum illuftrare: Tamen quemadmo^ dum fpero,ôlt; quæfo à vobis, inopi qui sratiam referre non poteft, veniam da* bids, fî habere amp;nbsp;agere vel balbutiens nitatur* Etenim aiunt boni, fi optio detur , fe malle fidem grati animi in* cptèdicendoacquircre, quam dicendd male audire. Quod fi autoritas eorum, utpareftjValebit, adgratiam mihitri* buendam, benevolentiamt^ impertic* mini, efficiam pro fed ô, ur quanquam arx dicendo oculis fubrjci à me neque^ at,tamenfitum,firmitatem, gratiam^ cius quafi pertranfennam, praetercun* tes ftridim afpiciaris,dignamcp iudieeÿ nr,quæ non hac mea ftridenti ftipula difperdatur, fed ab ingeniofiore quogt; i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piam.
-ocr page 14-f)îàm,quod fàxit Deus quarrt prirnum, tuba decantctur, cum illa fimul me^ moria conditoris æterm'tati confecrclt;ï tur* Bene enim de fua patn'ameretur, qui earn munit ædifict)s amp;nbsp;exornat.
Non minus autem delinquuntjqui nonaccufant vaftatorespatriæ, quàm qui non laudanteamcxcokntes , quô uterq^ præmium fuum , illc ignomv niam , hic honorem reportet. Id ego quoqj fî tentarc , amp;nbsp;forcaflc prociugt; lt;ftius inconditoris laudemexcurrerein^ terdumvidebor,etiam atq? ctiamcxk ftimetis , me non iniuria operis auto^ rem cum opereipfofociarc,Ârxauteni* ut initium noftræ narrationis inde naigt; fcatur ,eft fita in ca T raiisalbinæ 60 Cjlt; terioris CimbricæCherfonefi parte,cui Idiomatc Holfatorum Incolarum Stor mariæeft nomen, adoccidentcmpagi Bredenbergæ oram, inter Storam flu# vium ôd V cllulam lÿl vam,in cli vo,quê perpe^
-ocr page 15-pcrpcram montem appellitant^ ita kvigt; teramp; fenfimconfurgente, utcümtea# fcendere non putes, fentias afcendiffe« Aequata agri plankies circum circa ef* fet,ufquequàprofpedusferè patet, ni(Ï fofsis intercifa hiarent arva. V crifimilc autem videtur,bunc clivum non multis abhincfæculis Scoram maritimo æftu cxundantem erudafle»
Nam cum fofla arcis ducerctur, caui dices querni ex alto folo funt eruti : Dil fpofitio etiam filicei clibani,nec non alia obrutarum domuum veftigia à nods mihiSc fide dignis viris funt vifa, dei cennioantè ab nine,cum tumulum, qui circa arcem crat , deprimere in altitudil nem non longé imparem alvco Storae conarcntur,ut,aggerc tormentis rupto, fpumeus amnis exiret,hoftitß ad arcem aditum præcluderet. Ad hæc accolas mentionem faciuntinundationis falfac, quamvocantS. Galli, fed quxegefi ferit cliyumjiquido feiri non poteft*
-ocr page 16-Vt ut (îtjd conftat,easfuf enter cu^» , muloperarvalacaseflè, cum ftabulis j ârmenta traxiffe, omnia confudiflè 8^ ’ vaftâflè:huncverôclivum arci's,necanigt; tiquitate, nee naturalimuninone.nec clegantia, fedconfiliojnduftria atq?Oi» pere incomparabilis Heroi's Iohannis Rantzovf), primùm anno à nato re; demptore fefquimilleiïmo fupra trige; ( fïmum innotuifle , nobilitatum ôd mu; nitum efl'e,ficut illitertias,interHolfa; ticamunimenta, hi nunc déférant, qui oppugnationum non imperiti haben; tur.Quanquam me non fugitjit cætera , plæratç , fie arcem plurimùm fpeda^ ( ri ex autore, eumep illi famam præcla; ram conficere : T amen ex ipfo artifî; cio 8C fîrmicate non minimo æftima; tun Etenim fofla profunda circumeir; cà eft duda, odogenos quinos lata pe^ nbsp;nbsp;j,
des,in cuius feré medium demiflus ar; redtus ordo Vallorum præacutorum,in ter fetranfmfarijs coniundorum, qui
non
-ocr page 17-hon ampli'us duobus cubicis ex aqul cmmêtjUtqui’tranfilireeos pararit, ubi tranaveritjèipferjs induatjic ncccflc*
Tranfitustolîæ, ad æquinocftialcin cxortû fpedans, ponte fubJicio eil conigt; iundus i intercilus altjs duobus poncif culis penfilibus quorum angullior pc^ dibus, latiorcurru vel equo tranfmitti^ tur,uterlt;ÿ fubdult;flus portarum munus obit : V nde fubdudiles licebit voces. Mœnia autem lateribus deunce longis funt exftruéla j quadrata ficut ôd vab lum, cuiprætendunturparibus laterb bus : eorum iîngula pedes habent qua^» dringentos,fexagenos quaternos. Cir^ cuitus itaç^ tenet paflus trecentos fep^ tuagintaunum. Etfi quidem prudentif fimumvirum Rantzovium nô latuit, diredum quadratumcç opus,ob excur«» , rentes angulos , facilius à machinis dib fîpari,rotundationes ad centrum adigi: ■ quadratam tarnen mœniorum Formarn ütiliorem hoc loco efleiudicavit. Nihb
-ocr page 18-lominus tarnen cura vit, ut rotundætur res proijcerentur in exteriores partes an gulorumduorû: Vnaadorientemhy^ oernum, unde V ulturnus, que Græd Euronotûv'ocant,fpirat:altera ad Cau^ rû,qui ab occafus ælhvi folftitialis me^ taJnterFavonium Septentrionariû voIauHuius turris diameter eft fexagc^ num ternûm pedum, Pen'pheria ita^ habet centû,nonaginta odo pedes, Am bitus enim extremus circuli ter continet dimctientem fuam,6C dimctientispau^ lô minus fcptimam partem.
His turribus, ièu propugnaculisJoco ' oportunis id eft confecutus, ut iîngula bina latera^dextrumqjlæuumcp 3 com^ modifsimètutentur, ^am globiex tor mentis æneis per feneftras emifsi, sr/ ceant fubiens agmen^abripiantc^ mub tosordinatim.cftneceiîe, Ituromnino ad turres b a fee deorfum verfum crypto porticibus^porreeftis fubter v'allum cen tenosôôfcxagenoscubitus; quoru ubi
cen#
-ocr page 19-centenos fucris emenfus, occurrunt fo* n'culæ, fingulosduntaxatviros limul admi'ttentes:quarum cgrcgius cfl ufus, cum poft mozniaex tuto quid molicn^? dum; Porrô ad dexterameins teltudi? nis,adturnm, quam diximusiaccre ad Caurum^xdificatuseftnefariorum fee» lerumcoherettor ÔC vindex career. Ei Vero,quç ad Euronotum vergiEut alia omittam/ornicatadomunculaeftcon^ tigua,in qua vafculis^quas cucurbitas à formavocantjnahenü ferventis aquæ demifsis, at coopertis roftratis galeis^ ab Arabibus Alembicis didtis, herbarn ftillaticfj humores cli'ciuntur^ ad me^ dieu familiæ fubditorumcp pauperum ufum,diligenteraftcrvantur.
In ipfa vero turri fonciculus fcatet mi» tè f(Xcundus_,fic tarnen occulté tempera tus, nelabialateritiaimpleantur^rc^ dundentjôi folo perpetuum madefado turris vicium faciat.Sed in eiufmodi rc^ cenfendis magnum ftudium.mukamc^
-ocr page 20-opcram confcrre^ncc viJctur opcrarpre cium,ncc n oft ri eft I'nftituti. Italt;^ ordft nem,quetencrcinftituimus,urgeamus. M ambus proxima eft validilsima to^ tius'arcis munitio, vallu^quod orgyis paulo plusnovem altum,circiter pedes quinquaginta eft latum^obfitum per in tervalla duobus fæpibus vivis,cx rubo!gt; rum fentum caninarum plancis in or dinem difpofitis.Id fæpium genus, pr?^ terquamquod naturalibus fpiculisad^ verfus hoftiles infultus eft munitum ,fa cemnon timct,0^ netantulapoftefloris impenfaeget.Sedctpulveris nitrati mo Iatrufatilis,ncc non Oporothece, exeft tara funt in vallo ad Orientem fuper ip(gt; fa porta. Præterea fuper quemlibct val^ li angulum poll ta eft domus^qua famiv lisexcubiasagentibus , ibidemcp dor^ mientibus, magis opportunior elfte nul lapoteft, quod fubter ft fubieftam plagt; nitiemhabeant, necaures pene uHus, quantumvis exilis ftrepitws, ftubrerfu^ giat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dcniqf
-ocr page 21-Dcniq? in mcridionah* parte vaîliar# mamentarium, omni gencre apparatus bdlkirefcrtum,confpicitur, præcipuè tormentis ærds, quæ, quod vetcribus ignota fucrint,novc dicuntur bombar^ Hæ^etpro magnitudineetufudivcrfum fortiuntur nomen/urules, colubrinæ, falconcs/erreæ quinquipedæ,fclopctti, nianuaksjamp;aliahorridioris font Co* piaitem magna pulverispyri),qucm ni* tratum appellitant ,pilarum(^ fulphu* reorumqjgloborum, canabinorumcp fertorum piceillitorum,hîc eft repofita. In tabulato autêaflèrvantur,cataphra« lt;îli,loricæ,thoraceSjgaIeæ, haftilia, Ian* ceç,enfes,tympana,vexilla et Cheiromy laferrea, ingeniofè nuncprimûinven* ta,quibus 8^ in acie pro malleis præacu* tis utaris,amp;,fi res ita fcrat,in obfidionc, quotidie fefquimodium molas.Quo au tern loco fixa erant arma D. Iohannis Rantsovfj,quorum partem Heinricus, quse ad fe redibat, fratri Paulo dedit, ci
B iij
-ocr page 22-locofcquensEpigramma eft fuffeCtu*
Dividercarmapam'scum vellen t bellica nao»
Corporequaepropriogerteratipfefuo: Mars clypcum abicdGdixitcç.ô pardtenari, Pardee,in his aliquid Mars quoQ; iuris habet Quæ tories genitor défendit ab'hùftibus arma»
T U rp e,ca'ii n a ti s di ri p i a n tu r ,eri t.
Inccgra.dantcDeo.pofttriitiafatarnanebunt»
V tfacra.dum vixit.rutac^ feinpererant-Ergô dcditPaiulo,frarerni pignus amoris, Heinricuspartem, Marte monente.fuam. Exoptarc^ armiscum laude utaturijfdem.
His ufus gcnitorqualiterantefuit.
Etsn armamcntarij foribusHeinrw ci Rantzovf) hi verfus confpiciuntur.
capit i nflrumcnta cruenti* Diim bona tranquillæ tempora pacis eunt Grandia fiant illic uteris tonnen ta cavatis, Etnuncccu pladdo preflafopore tacent.
A.Zfubeantholies jmoxlonga filentia rympent E t piceas flammas orc pilascp vomenr.
Sydcrapulfabirfonusalta,rcinugiec aether, Etgemitum tcllus,motafragorc,dabit.
Suhdiureoc^globos procul eiaculatacavernb T urbine,profternent obvia quaec^ folo.
Hade#
-ocr page 23-Hacflenus fum profècutus, utpotur, eaquæ ambiunt domos arcis^easc^ tan* quam galcc capita tcgunt obarmant; nunc intro per portam redà co. Surgit hæc arcuata tcftudincj pafsibus quinde cim longa,non diredajceva, ita tarnen, ut radios ferè orientis çquinodialis So^ liselegantifsimètranfmittat,occidcntis non exclufura, ni domus interveniret» Vtrincj etiam deauratis verfibus in æs fculptisradiat, extcriusinfignibusD. Heinrici Rantzovij èc coniugis , inte* rius tetrafticho hoe fanè non indoAo:
Si nihil acdificas.qui fpeftas no ft ra viator»
Aut mca ne carpas.au t meliora ftruas. Si mdiora tcncs.idDi vos pofcito mecum,
Ne,quoduterlt;^ tenet,fafcinctinvidia.
SVB INSIGNIBVS
HEINRICI RANTZOVIL
(^Andida pars unaeft dypci.pars una colore Purpureo.cafsis cornuabinatenet.
Agcntilitqswenerofoftcmmatenatus, HElNRlCVS RANTZOV taliafignagerit
B «ij
-ocr page 24-SVB INSIGNIBVS CHRI-
STINAE AB HALLE CON^ iugiseius.
V Erdce pennato galea cft.clypcusc^ laccrcum Suftinetarmacurrijcrcsquo«.'^ fignarofas:
HEINRlCiconiunxCHRlSTINAinfignibus tg’'‘^g’osortus,concelebrat(î genus.
îngrcHbs porta excipit area .quadrat tajllicibus ftrata elcganter,munda,mol litcradcloacaspluviamin foflam evo^ mentes de vexa, utrincp atcp à fronte æ* dificijs^à tergo veto inclufa mûris', per intervalla fornicatis , propter tabulas ducurn,quos poft dicemusjnfertas : ita ftt,ut cavædi} formam ferè videaturre^ ferre. Etenim addçxtrâdirelt;fta ambu# latio, quatuordccim lonicisgraciliorft buscolumnis fuftultatonitur,cuiusin# tercokimniapetftore tenus cancellatim pluteisfeptafunt, quibus inambulan# dofefsinitantur.
E ft autem hæc porticus æquinodlia# îi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adverfa, quod in ea po#
nenda
-ocr page 25-nenda Architedi diligenter obfervant, reciperetep hyeme multum, æftate pau^ lulum Solis, ni fi voluptatem hanc do^ musobie(fla ei invideret. Ereptamta* menaliquantulum Hyemalis Solis ufu ram, forteeiufmôdi refarcit,utiubarà Sole fenorari totum diem ei libitum no fuifîè videatur, Quippe lueulentæ i ma* gines, magni nomi nis heroum inibi de* piâorumjatè rutilant,atc]p omnes, nilî T irefia fint cœciores, blanda venuftatc ac regio decôre alliciunt S)C trahunt : ge* fta quoep fua ipfæ decaftichis tetrarti* chisc^ decantant,quç,quod eorum corn modiorratio haben ncquit, hue inféra»
IN ALIQVOT HEROAS TOTO ORBE TERRARVM CLA^ rilsinnos.qui in porricu Bredcnbergcnfi viluntur. Ad ipedatorcm
Hcinricus Ranc/ zovius’
ÇCipio cumRomæftatuas fpc(S:arct avorunij HKcadvirtuccmfunttnihicalcanaic:
B V
-ocr page 26-Hos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q Ill's fpe Act refcren tes i’nclyta falt;Sa»
Seqjaliquo tangilaudisamorenegetJ*
Quanquam di verfis fintin region jbus orri.
Omnes acternum promer ucrc dccuSr^
IQSVA DVX POPVLI
ISRAELITI.CI. H. R.
j^SpicCjNunnïdes ego fum.qui maximus artnis -Pro populo gefsi bella cvuenta meo.
Promiflamc^ diu,cæfis cultoribus cnfe, Diftribui ia Aaforre dedicç plagam.
T riginta numero Reges,quis credatf' ununU Hæcmeadivinadexterafuditope.
Ecmihi lordanis tacitis immobilis undis, Sokirecardansconftititakus equis.
Efle typym Chrifti fadis amp;nbsp;nomine quisquÏI Me putatjhic fefe quo tueatunhabet.
ALITER H. R.
JOfua ter denos Reges unumtç peremf, Occupo promifsi dum fera régna foli.
Sol quo($ biflenls lucens iirimobilis horigt;
1 n mecho coeli,me cupi ente,fteti t-
DAVID REX ISRA-
ELITICVS H. R.
pArvps çvâ.pecudumcç grcgê per rura fequcbar, Extulit ad regnj de grege fccptra Pçu^.
-ocr page 27-£tleo prædator.violentus amp;nbsp;unguibuî urfus» Occifimanihus procubucremeis.
Ort Philiftæiis rerram indignante momordit, Immancm Ictho qucm meafunda dédit.
Laberis in crimen quifquismale providusingens* Ne venia culpam trede carere tuam.
Me quoct mens in grande fcclus cçca impulit,at n5 Gratia liigenti facra neçata fuit.
D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O
, ALITER H. R. .
i nbsp;gVm David quondam caulæ,nunc arbiter aula^
Prot^ pedo vili regia fceptragero.
.GathitenfundafternoilridentcGoliam, Bisquino ferme qui pcdelonguscrat.
IVDAS MACHABAEVS
DVX IVDAICVS. H. R.
* Y'^^^oconfpedum ruitiracundusinhofiensj
Et férus illata vulnera ftrage facit:
Sic ego commotis in prælia viribus ibam. Pro patriæ capiens legibus arma meae.
I Excidiumcp urbi facræ genticç minantes, Sôepctrucidavi,Martefavente,viros.
Pulchrius eft viium.paucos opponere multis, Vertere quàm turpi terga pudenda fuga. , tic me conieci medios morjturus in hoftes, j nbsp;nbsp;nbsp;E t mibi mors vo to digna reperça meo eft.
-ocr page 28-ALITER H. R
^NegofamIudas,Machabe»21oria(b'rpis* Qui nullis unquam tcrga pudenda dedi. Pro gr ege, proc^ facris pulchrâper vulncraffl Opperijjinde vir um cunda pérora volo-
HECTOR DVX
TROIANVS,
^^goHcis terror ducibusjdumfatafinebant. Procpmeis murus civibus Hedor cram.
In decimoprimùmquodconcidit Ilion anno* Nemoncgatfadum viribuseffcmeis.
Phylacidcsperme^AntilochuscçMenoetiadefti» Fræterea plures occubucre duces.
Qiiid querarfquot; unius pervcnit crimen ad omnes* Etcaputopprefsitpublicapaenameum.
Fra ude locum captans vi ta fpoliavit Achilles» Ec rapidiscircum mania traxicequis.
ALITER H. R,
»
Vrus ego patriae pereuntis aheneus Hedor» Dimico pro T roia per duo luftra mea.
Vulnifica multos transfigo cufpidc Graios, Fords atä forti vidus Achille cado. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
ALÉ;
-ocr page 29-ALEXANDER REX
MACEDO. H. R.
quis AkxandrumC' quis fada perennia nefeit. Orbe q^uibus toto notus ad aftra ferorC' ^ominclîcuterammagnus.ficmaximusarmis, T erga fug« nunquam.vidus ab hofte.dedi.
^penum extendi,quà decolor Indus oberrat, Êt quà Riphæas verberat aura nives.
’ Perfidefevida totusmihifubdiditorbis, Sed mihi tune orbis non fatis unus erat. ^ors fatis una fugt;c,luxu faftuiç tumentem Qu« me fub terras abftulit ante diem.
ALITER H. R
I)Icor Alexander fadis amp;nbsp;nomine Magnui» Cuiiuveni totusfubditus orbis erat.
f’ar mihi nemo foret.modicc fi vina bibiflemt Intcrituluxum difee caveremeo.
CAIVS IVLIVS CAESAR
MONARCHA ROMANVS.H.R.
]^On ego fum duns tantum fpeftatus in armis, Ecincadodrinaenomincfamavi^er.
Sequana,quis bello fuerim,Rhenufc(; fatentur, bemihicum cocofubdicusorbeTybris: Quisfuerimfcriptis,monumcnta rclida loquun^ Quacj manu geisi bellajegenda dedi. (tur Nee
-ocr page 30-Nee fetis hoc i edam coclum fcrutabaf 81. aflrai
Hincmeusærernumpermanecannusopjs^ Immemores tellus homines producit ubiq;:
Hoe queronhæc fati caufa necisc^ meæ.
ALITER H. R.
QVinquagenainij collads præliafigm's. Alitor Romani Iulius imperij.
Quels vitam dedcram.fæva me morte trucidantr' Pro meritis reddunt fie male fada meis.
HARMINIVS DVX CHE'
RVSCORVM. H, R.
nec ducibus virtute minor,nec fortib us armis, Grttcia quos iadat magnaeç Roma.fui.
Quodnimisimpenfumeft illis,rnihi defuitiinC, Nullacç de fadis édita ferip ta meis.
VnicusinvcntusTacitus.quinoftra tacere Noluitjhuncdemeconfule,certuser)s.
Hic tibi narrabitjpcr me Germania vidrixj
Vt fit depulfo libera fada iugo.
Etducecum Varoftratislegionibus.illa
In quanto fuerit Marcia Romamecu.
ALITER H. R.
JJArminius Ladas delevi ego Saxo catervâs, Vix ubi prima raihi barba refeda fuit.
-ocr page 31-Memctuens Gæfar, Vare, ó Vare ocyus.ïnqüit, Reddfe aquilaSiRotnse robora,readc aqullas.
s ARTVRVS REX BRL
TANNIAE H. R.
QV1 vocorArturus,me Gallia nominat Artum: Paruitimperio terra Britannameo.
Non mefceptra tulit quifquam præftantior illic, Nee mihi par belli laude togæq^ fuit.
Nomina quæmonftrat procerü virture potentä, Hæc eftinventum menfa rotunda meum, Saxonas amp;nbsp;Dacos domui,Romanac^ fudi Agmi na,quæ regno damna dedere meo.
Optima prima cadunufiefirmus amp;nbsp;integer anni» Occidojine regni feeptra cadence ruunt.
ALITER a R
BÀrbariem obiedat cùm Graijs Roma fuperbia
Barbariempræfenummeafadafcruntî'
Sum plus Arcurus.nulli pietate fecunduin Dixcrisjin bello fumLeo,pace Pater.
CAROLVS MAGNVS,PRI^
MVS IMPERATOR GERMA^
NICVS, H. R.
QVismeiurcnegat Magni cognomê adeptutn^ c^intitulusfadiseftrainoriilemeis, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Floe
-ocr page 32-Floruit optata.fub me duce,Gallia pace, Pannoniis fufusconcidir Hu nnus agri«.
Icala fublatis tellus pacara Tyrannis, He fperia pulfus.trux Saracf ne.plaga,
ImperijfcdespcrmcGermaniafaÂa, Saxonis amp;nbsp;Chriftum terra profelfa Dcum eft.
Gloria negkdis, duceme quocp, reddita tnuûc* Ipfe rcpurgatae nec rudis arris eram.
ALITER H. R
'J’E quaterodonos debello Carolus annos, Vr célébrés vivum,mafculeSaxo,Deum.
Hie fcopusjhæc regum belli fit norma mo vendit Proq; geran t aris praelia,pro4 fods.
CANVTVS MAGNVS.REX
DANIAE.SVECIAE, NORVEGIAE.
Anglixamp;Normannix. H. R.
J^EfinemirarÉquosgarrulalaudibusefFert Græcia,quos iadat Roma fuperba,duces.
Daniame riulli veterum virtute fccundum Edidit.Hyberno Dania cinda freto.
Fadamihi Magni pcpereruntinclyta nomen, Qu i n(® fqb i m p er i o r eg n a f u r r e m eoi Mefibidelcgitfocerum.qui tertiusorbis Arbitcr,HEINRICVSnomine,fccptra tulit, lufiiria præclarus cram,Regefcg potentes Subiedos docui legibus eflefuis.
ALI-
-ocr page 33-ALITER H. R
p/ftinxbellivcpriusmircris honorent» Addubires.cerccparinutrocpfui.
îpfe mihijatæ legis rcus,irrogo mu! dam» Imperijs fubdo quinacÿ régna nieis.
GODEFRIDVS BI-
LIONAEVS H. R.
OMnibusEuropæledishcroibusoris, Nobile fiifcepijiafonis inftarj'ter.
At mihi non Cokhis.nonvellera divins aurî. Terra fuit votisfandapetitameis.
^âncvalidisarmis.Solymamc^recepimusurbê* Quæfuerat diro capta fubhoftcdiu.
^^oenibusinfilui primus fublinaibusurbis,
■ Hinc data cum regno fuluacoronamihi cil, y rbe fed hanc auro Solyma geftare reeufo» Qua tulicoccifusfpineafercaDeus.
ALITER H. R.
^VivexitfuigcnscxColchidcvellusIafon, AEternum Græco carmine nomen habetî
Qui pepuli c Solymis procul agmina T urcica reg'* An non Godfhdus laude vuiendus erof* (nis/
C
-ocr page 34-CAROLVS V. ROMA-NORVM IMPERATOR H. R. (
' NO n ego quod virtu te minor.fed i n ordine vitx Quodkquor,extremum fpeAorhahere loctfa Namnec^fufccpitmcfceptrapotenriorullus»
Hoftenee cxvidopluratrophæatulit.
Africa qux Temper ficiens.EuropacRvidir, Aurifero($ recens terra repertafolo.
Sic mihi perpetuo fortuna fecunda tenor« Adfuit,amp;coi’prisfavit arnica mcis:
Afsiduis donee curis confedus,amp; ævo Inualidusjfratrifccptrarelinquomeo.
ALITER RR.
^Arolus unanimimundumcutn fratreguber*
Romanum vincula ferre patrem. (nanti Francifcus capiturTicinum Gallus ad amnem» A me devidus dat quo($ Turcafugam.
CHRISTIANVS EIVS NO-MINIS III. DANIAE ATQVE , NorvegiacRex. H. R.
O
Clmihi,quodfaciuntalij,mcmorarclib?rct, Quæfucritbello gloria parta mihi:
Opprtïlosregnimotus,armisc$referrem Cum duce tefradamiclaraLubecaimeis.
At
-ocr page 35-Atmeâlausmafor,non tantum Marteferoef»
Sed præftansedamquodpietatefüi.
Vixaliquisprinceps noftiomeiuftiorxvo, Autpius.autckmcns.aucmagis æquus erafc Sic placida fervans populos in pace regebam:
Fama volât mundo,lpiricus aftra tenet.
ALITER H. R.
pAcîs amans,picrate vigens,fera bellapcrofuSi Et vita talis,nomine qualis eram.
Ergô Deus pugnans pro me,malc pcrdiditlioftcsî Félix quem aucit,curat amatcj Deus.
ERIDERICVS 11. D A NIAE)
NORVEGIAE ETC.REX. H.R.
QVid iu vat amp;nbsp;prodeft populis itnponere leges, Clarac^ per latas feeptra tenere plagas, Sifluitignavumtempus.tcriturqjquiete:
Vita voluptatis quid pigra ferre poteftr’ Hocftudium,hacc curaeftjadisefferrefub aftra, Ecfupràproavos tollere auosc^capüt.
Ditmarfi domiti bello,amp; mea Suecus in annun3 Suftinuitfextumcladibusarrnafuis.
Carcerc puniturdonec malcfanusEricus, Et Êratermecum fœdera pacis init.
-ocr page 36-ALITER H. R.
AD EVNDEM APOSTROPHE
MAAcanimo.amp; virtutenova,amp; vidricibus argt; I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Dikdeô anima plus Fridericemea: (mis^
MuneredivinoutfupplexDitmarfia venir. Sic S ueci paeem te tribuente ferunt.
IOHANNES PISCATOR
HEINRICI RANTZpyiL
Q Vod me pidoris magnis heroibus illis
Dodamanusiunxir.nonrationecaret.
Hi velut in terris quærunt diftantibus holies.
In flu vijs holtes lie ego quæro meos.
Etcapio infidris,amp; apertoMarte trucido.
In vigilans Audio node diecç meo.
Siquisericjnoftraspcnituscognofcerclaudci
Quicupitjhas unumdiftichonillud habet:
Squamigeros undis red velut extraho pifccs» Pocula lie pleno gu ttureficco bibens.
. ALITER
TCi^urMot rrifi/TtiirèÎH'iyi
OvJt ffx r'lr f/SiveH itnzÿ
HfUff iftKtfiéiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TftMff,
-ocr page 37-HOC EST.
'J’Rcs cubitos vix datßatura, tricongins haußus Eß meus: hat fola duxego Rexq; via.
Magna illi magni fcccrc.cgo magna pufillus, Uli pugnantes fæpe,ego fæpe bibcns.
Hiec ita Heroes pidi in porticu de fe ipfi ledloribus ingerunt ♦ V erum para^ doxon frivolum tibi ledor nonvi; dcatur,quodpifcatorfit hcroibus mixjgt; tus, êóvelutanfer inter argutos olores ftrepat*Quia,quod is occupavit fpaciu, non eftjUtreliqua, capaxlineamentoru iuftac amp;nbsp;virilis ftaturæ,quæ cacteris pro pter decoru eft attributa. Proinde quu Vacuum piftorisarterelinqueretur,ina^ luit D« HEINRICVS RAN-/ T Z O VIV S id fuo pifcatorijlongê infra communem hominum ftaturam pofitOjdicarc,Nam quod attinet ad Ca^ rolumöó Chriftianum, prætcrquam, quod non extremas inter celebcrrimos Regesferunt, etiam gratitudinisdccla^ C i^'
-ocr page 38-randæcaufa.hîcabhcrofuntafcnptb
Brcnimhicvicariûin Holfatiæôô Sk fviciducatumherumckgic, inühusvc/ roauIa^LinàcLim HluftrilsimoHolfatiaî ducc Adolpho,fexcnni'um vixitjamp;dv* lia ncgotia 8é bcllica fada ccrncre,amp;^ imj tari alîucvit. Adhancporticum folariu à M, bJkronymoCypraîoeftdefcrip* tum,annexo tetrafticho:
. VmbrahorasPhœbidcfignatcli'matenoftro» Nodus.qüodfignum Soi tenct.artcdocet
Oftendirq; domus quæ fit fuacuicp Planera:, Sicc^quocusnicnûs,ficquolt;^ quanta dies.,
SedSóGaladotheceadiacetambuïa^ tioni,albarioopcrepolita,quâfashaud cratàliminc,utdicunt,taniummodofa* luralîc,nilîconcinnioràrcftaren£ qua: properan tem de bac facerc verba nô fer^ rent.Nam maiorcingratiamhabentfu^ penora.tablinûm eorum, qui hero funC abepilîolis^conclavia, dormitoria tria etambulatiuncula,quæverfîbusfenten tijsÿ
-ocr page 39-tfjs^ varn's, fortunæ inconRantiam 8C vïcilsicudinem in rebus humam's depin genqbuSjColIucet. Earum elegantiores pleraf(ÿ inox fubfcnbetnus, Hæc Adol phæocubkuloeftcontigua, quod tibi tuocÿ nomini, inuftrifsime Holfatorû dux Adolpfie,heros magnanime, dicagt; turn, S^fpondaardficiofètornata,nec nonaulæisfericis,magnificè eftadorna turn,
SENTENTIAE ET VER-
SVS VARIORVM AV^ ihorum.
CICERO IN OFFICIIS.
iLLud magni ingenfj eft, cogitati'one percipere, ÔÔ ante conftituere,quid nirepofsit, ÔCquid agendum fit, cum cvenerir*
SENECA AD LVCIL-
LIVM EPISTOLA Hit
ADverfusomnia,qugacciderepofrunt, C iiij
-ocr page 40-te adhortarc 8lt;f indura» Ncmi'nem eni'm cô fortuna provexi't, ut non tantum illi minarctur^quantumpromiferat. NoU huictranquilli'taticonfidércjmomcntq mareconcutitur,
TERENT: IN PHORMf
OnmcSjCumfccundæresfuntmaxi** mCj tummaximèmeditahfecumopori* tet, quopadloadvcrfam ærumnam rant, utncquidanimofitnovû, fiquid pratter fpcm evencrir»
DION.
Nihil l’n rebus humanis fîxumacpet petuuin,fedamp;r)jquiflorentmaximè,8^ j), q ui h U miles ÔC abiedi funt, exitus in^ certos haben t, ac pariter pro fortuna ip*' forum,laudc,vitupcrio,honoreSlt;i'gno miniaalîiciuntur.
ANTONINVS EX
E VRIPIDE.
Multæfuntrerum fatalium formæ.
-ocr page 41-multa prætcrfpem confidunt^mf nnnccp fada funtab his,que fperatafuc* raiitjè^ tarnen Deus defperatis amp;ino# pin at is rebus cxi'tuminvenit,
INCERTI CVIVSDAM
AVTHORIS.
Vbi Marsfçvitmaximè,ibi'fortuna pluriinum doininatur, Sd facillimc fallit.
ITEM ILLVD:
FOedera qui violanr,amp; pads commoda turbant, Felices Nemefisnonfiniceflediu.
ITEM ILLVD.
Itaeft in fatis,ut inalorum confilioru inalæmcrcedisfrudus homines recipw ant.
M. TVLLH IN RHETO.
Sola virtus in poteftate fua eft,omnia prêter earn fub fortune fubieda funt do minatione.Errantautem,quiinprofpe risrebusomnesimpetusfortunaefugili!
-ocr page 42-fc fe putant, fapicnter autcm cogitant, qui temporibus fecundis advcrfarefoi^ midant,
HILDEBERTVS.
i-nihi.nullafides.nullaeftconftantiarcbMï» lpfa«$ fors,quid fit,mobilitate docct.
Reshominumatt^homineslcvisaleaverfatinh^* Et vcnitàfummofumrna ruina gradu. nbsp;nbsp;(ras.
Cun Aa ideó andpiti pendent mortalia cafu. Et fpondent propria mobilitatefugam.
Qiiicquid habes hodie.cras te fortafle relinquet, Autmodó,dumloqueris,definitefletuum.
Hasluditfortunavices,Rcgefq!fy3crbos, Autfcrvoshumilesnonüniteflediu.
Illa dolofa conies,fola levitate fi deli sgt;
N on impune fa vet,nee fine fine premie.
OVIDIVS.
^Rede mihi, miferos priidentia prima relinqui*» Etfenfuscumre.confiliumc^fugit.
DION IN EANDEM
SENTENTIAM.
^Etus tempore ratio omnis amp;’confilium deefi: quibus rebus fl quis ante animuin fuum prægt; inurucrit,metum omnem fuperare egrcgie poteft: Sin minus,facilcvinci,ut nee confilium ullQopor-' tununi,au t fpem firma in periculis habere pofsit.
-ocr page 43-ISOCRATES.
P Vrarcrumhumanarû nihil enefi'rmumîira nee in profperis Ixtitia geftics, nec in adverfis dolo* fç conçidcs.
VALE. MAX.
Ncvi fccundarum rcrum evenru infoknter abugt; adverfis propere debilitari oportet.
AVGVSTINVS.
Sors non eft aliquidinali, fed res in Humana diu bitationcindicans divinara voluntatem-
HEINRICVS RANT-
ZOVIVS.
CEdunt fata Dco.precibUS Deus ipfcpiorum.’
HAdlcnuscurfimJedor candide, per« curri, ea quæ funt ad dextram intra val^ lum , rhihi vifafuntdigniorarelatu; nunc iter ad lacvam deflelt;flo,ante tarnen putcum_,qui prior ertloco,audiam us Js oâoangulisamp;: tedo gibbofo^fcandu^ lispidis veftito, furgitaltitudineadcu^ bitos viçenos: aquàm duo fityli, ferreis catenis
-ocr page 44-paten IS abaxetrufatili,ct binistrochlcis fufpcnnjaltcrnatiminfummûefFerunt, ubi uncis hamis retêd feipfi I'nvertuntj idaquæ,quodextulerunt, in caftdlu cfTiindunt: V nde fiphunculis obvcrfis, cum voles,emanat,aut aim's in tubos C3^ vatis ad hypogei'um cerevifiarum dcdui* citur. Hic aqua fit Hippocrcne.Ccrcrc ciincoda, fpin'tu Poetas pota afflau Quin ô^ipfeputeus,D«Heinnco Rant zovio docente, afTatim Ccscet numen's, quosfi nunc commemorare hîc vcli'm, quàm noncommuni vena fint compo* fiti,quamcp p ij, ver c equidem pofsim,ni fi te ex ipfis id magis cognoicere aveam,
pOns ego cominuncm fcatco foecundus in ufum, Toradomusdemecommodamulta capic.
Ncc prccium pofco,nec cgenti denego cuiquam, Gratuitascxmcquilibethauritaquas;
Vtcç qucam Temper dare,nunquam copia dandi Dcficitjamp;damnisaugeoripfemcis,
Cum prior cgeritur.femper nova profilitunda, Dum fuccefluræ cedar amp;nbsp;ilia locum.
Si licitum eft magnas parvis componerc rebus. Hi dominimores,qui meus author,crant.
Is
-ocr page 45-gt; -ïs patriae tails (fas cfilaudare fepultum)
Extirit,8( muleis muneralarga dedit, Eius erat domus,utportuscommunisjiabcbat'
Hk fibi fperatam.quisquis cgcret,opem.
V t faccret, vires ÔC opes fortuna merenti
Contulit.amp;largapraebuitufamanu.
Sicpatriæjdumvitafuit.fervivitamatæ, Ereptam multis afleruitc^ malis,
Necmercedecarennunquam licetipfepetivit, Gloria defun Aum ^onte fecu ta manec.
Ad patris exemplum fcfecomponerenatus, ,Huncquimecultumiufsithabere,ftudet.
Sed mihi viventem pudor eft extollere verbis: Qui legis hæc,illi faufta precare,vale.
Vides opinor elegantiam putei ; qui ipfi font! caballin o fortafle non admoi dura ceflerit. Ad finiftrara, ut proraiii, accedendura. Hicofticinacftfabri fer# rarij^ante annu ædificata primiira, qusc præterquâ quod fuperbior eft^ac opor# tuit, èc epigrammate exornatur huiuO modi;
^On opus eft,quis fit locus hic,cxponere verbis, ïp^o’‘*'''’Pæduntverberadara fono.
Haud lecus.Aetnço quàm cum Cyclopes in antro ' In formant manib us fulmina faeva Iovi.
Ncc
-ocr page 46-Nccfan’s hoe,quofvis quodpremollimrittufül?
InQ! omnes fcrruni cogi tur ire modos.
EtValidifubigunturequi.vindiQïcarenis,
Seffori præbenccrura tenenda fuo: t foleis ferro plantas armentur opcrcas, Afperaperduros ne vialædatagros. At nihil hoemirü; quidnunc homo Imquitinau*
Illiusingenio,quicquidinorbe,fubeiï. (fum^
Adhancetiam eft Andronkis.tedo/ rioindutfta, à plafte imagunculisk^ pidiscxornata^ubi Mecoenatis mcihc^ Ipitum^ famuli confluunt. In eins pa»* rietibushcxaftichonhoceft piftum:
i novus hïc noitris fuccedis fcdibus höïpcs« Efto bonus.menfam confulitoq; boni.
Cratcrcm demorc lubens philotefion hauri. At litem moveascbrietate,cave.
Pocula amici tiam faciunt.óC pocula folvuntï
Si bibi s, u t valean t menfci pedeicf ,fapis.
MACROBIVS:
Qportet vcrfari in convivio fermoncs, ut caftitagt; tcintcgrosjta appetibilcs vcnuftatc.
Rcliqua pars huius latcris ufibus ma^ ierandi
-ocr page 47-ccrandi Ôif tomfaciendi hordei, unde Zychum coquunt, Só tribus dormito:# rqs hofpitum cubiculis dednetur.Qut* madmodö vcro Rcges,famaceIebratiP fimi, in porticu ad dextra funt depidi: haadfiniftramduces, memoria patrû atqjnoftrabelliconfsimihabitijConfpi ciuntur, ut arx,cum temporis adi, turn præfentis laudatrix,non im merite» poG» fitvideru Murus interior^qui ad pedem Valli eft excitatuSjôC aream, qua çdificia difeontigua funt,cingit:is,ut fupra attb gi.per intervallaarcubus fornicatur, in quibus exemtiks tabulae ducum, lucult; lentis imaginibus amp;nbsp;Elegijspidaejfu«» fpenduntur.Quantopereautem heima gines blandiantur voluptati oculorum, vix narrari poteft»Ego quoties M artio rumvirorumarma,quafiflammasvo^ mentia,et hinc inde corufcantia,medius intueor,ceu Gorgone vifa hacreo^explc ri ôd nequeo^atq? oculos per fingula vogt; Ivo» Cuius voluptatisôCimaginum te, ledor
-ocr page 48-icdlormijpatticîpêlubcnsreddicîcrîmr At quando in manu meanoncft,utilias • videaSjUtaudias, quxdcfeloquuntur, faxim.
IN NOBILISSIMOS BELgt;
LICA VIRTVTE EODEM FE-rc tempore duces. H. R.
IndomitoclariMartefucreduces.
Vnatulitnoftrisætas viciniorannis, Clariorhacarmis vixprius ullafuir.
Non faris eft ipfos vircu te excellere Reges, Et fortes illis,expcdit elfe duces.
CONSALVVS FERDINAN.
DVS CORDVBA, COGNOMEN, to Magnus, Ferdinand! Hilpaniaquot; rum Regis dux. H. R.
QV od gero græclarû cognomc.ob l'nclyta fa A« Hoc mihi concordi eft miliris ore datum.
Bellameo vidorconfeciingcnriäRegi, Terra fubimperiocuiusibcra fuit.
Effrénés domui MauroSjarmiscç fubegi, Quâ rigat Hefperios flumine Bocris agros.
Adiecicç novum regnum.quàmceniaculcæ
Parthenopesfalfumverberatalcafrecum.
Qu»
-ocr page 49-QuafnoninvldiafulrtuspatctC'vltlmafccic Hæc meprivaco fub lare fata pad.
ALITER H. R
Ki Agnus ego vcro Confal vus nomine dicor, Hocpater,aftilludftrenuadexcraciedit.
ExegiGadicanaferos trans æquora Mauros, Afferui régi Bœtica régna meo.
O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o
Maximilianvs comes
BVRENSIS.CAROLI V. IMz pcratoris dux, H. R.,
V^'‘g’'avis armorumeç fui fpedatüs in üfu, Nee virtute minus confilioc^ potens.
QuandofuitpulfisercptaBolonia Gallis, Angliaquem tenuit.duxcgo régis cram.
Hine tibi bel!igerans,femper Aricia figna Aufpierjs duxi,Carole Quinte,tuis.
Cumeg ingens gcrcres bcllü per Teu tonis oram,
’ Inferiortç tuo viribus hoftefores:
Aomina traducens Rhenum tibi Belgica lunxi, Nee fuit abscj opera palma parata mea.
ALITER H. R,
LXpugnata fuit captis Bolonia Gallis, Cumfcrrein auxjlium,flave Britanne.tibi. '.. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D
-ocr page 50-Hcffus 5^ invido feptcmuJr pcdörc Saxoj Me duce dantpalmani,Carolc divc,tibi.
GEORGIVS FRONSPER
GIVS SVEVVS, EIVSDEM Caroli V. dux, H, R.
(^Orporis II tpræftansfuperabâ viribus hoftesî Sic animi pollens robore dudor eram.
Miliriam didici tcneris pcrdudus ab annis, Armaci prima tibi,Maximilianc,tuii.
Quo fcne defundo,fedanri caftra neporis, Vixquifquam belliparmihilaudefmt. .
Præliaiuftamanu promeus terquintjfubivi» ßisdeciespugnas fuftinuicçlèves.
In parriamorbo moriorfcrpencc per artus, Dum petitur fignis perfidaRomamcis.
ALITER R R.
pRomtuscram.nulli veterum virtutcfccundu». Seu res confilio.feu peragenda manu.
Stans ego cquum potui frenis inhiberc volantem: Invalide tantum corpore roburerat.
ODETTVS FVSIVS LOTRE-
CHIVS, COPIAftVM GALU-
carum in Italia Imperator,
On habuit virtute paré mihi Gallia quenquîj Tempore quo viræfuntdatafatamcæ.
Hor/
-ocr page 51-Horror cram Lariö.fama hotifsima coclo
Oppidafuntarmismultafubadameis.
■'Hinc nomen,quod Rcx meruit Demetrius olim* Mira cxpugnatis urbibus arte.ruli.
Quibellis invidus eram.me fæva fubcgit, Infcftatgraviter dum mea Caftra,lues.
Et cincrcsÏortunameosafflixiti niqua, Dum tumuli expertes bis duo luftraiacent.
aliter.
ßVnt quia capta meo quâ plurimamœniadudu, Expugnatorem me vocitarefolent.
Claruichac olim Macedo Demetrius arte, Participem laudis nunc habet illc luac.
Mart IN VS rosheimivs
GELDRENSIS,PRIMO GALLIA-rum Regis,deindeCaroli V. dux H. R.
QVis fuerim,longo non eft opus ederc vcrfu,’ Quodfubir,hocuno carmine fcire potes.
Fulmen eram belli,ferrograirabar SC igni, Oppida militibus diripienda dabam.
Idfatis eftiteftes Belgæ Morinicj remoti, InmarcquàScalde,Dilia,Mofa,fluunt, Illavirisopibusqjpotens Antverpiateftis, Quæ mihi vidrici pænc fubada manu eft.. ‘ Atübi me ficut tunc Gallia fenfit amicum.
Sic cadem clades me tulithofte graves.
D ij
-ocr page 52-ALITER;
ÇjAf farcis inhians opibus ij.5e divite Gallus« Mcducepæncfuisexciditipfe bonis.
Argcntoratum petit hic.Campaniaper me V ulcano pafsim Marte«^ damna fade.
ANTONIVS LEVA.DVX
CAROL! V. H. R.
^Onlevcmomcntum eft,magno dididflcmagl*
Militiælegcs,amp;grave Martis opus. nbsp;nbsp;(ftro
At mihi cum nemo belli præceperit artes, Plurima naturae dona fucre meæ.
Nec me ullaindecorem Ventura redarguct «ta», Seu bello fpedes edi ta.five toga.
Mctçideo Iniubrum prxfecit Carolus orae, Hæcdefenfamanuconfiliocjmihi eft.
Quod nifi fregiflèt vires dolor artubus hærcn», Eflemmagnorumgloriamagna ducum.
ALITER H. R.
/^Sturus.fapiens,fclix,bclli(J pcrirus.
AN»
-ocr page 53-ANDREAS AVRIAS
CAESAREAB CLASSIS ^PræfeAus H. R.
£N ^o.qucm fpeftas,Latiæ famai'nclyta terrae. Er Ligurum quondam lauscç decuscç fui.
Quis pelago gefsit me bella péri tior alcoC' Qiiispatriæadduxiccommodaplurafuæ»
Vtmarepurgavi prædonibus,amp; mihi claflem Duccnti femper terga dedfrc Scythæ:
Siyjatriam aflerui.pulfis fine cæde T yrannis. Et ftabilemiufsi legibus efle fuis.
Hinc ftatuam patriæ patri mihi grata locavit, Hæc mihi virrutis pofthuma teftis eric.
ALITER H. R.
(Witnihi marmoreum Ligures pofucrc Colof-gj Mepatriæpatremvocemanucçcolunt.(fum, terris amp;nbsp;nota mari fpedatalt;ïvir tus, Cum Mahometigenas claflc fatigo Scythas.
SEBASTIANVS SCHER-
TELINVS VRBIS AVGV-ftacVindclicorum belli ' dux H. R.
yindelicis infignis agris bcllocj togicp. At meÜQr valide dux ego Martefui.
D ii)
-ocr page 54-Cum célébrés lundis fociarent urbibus arms, Pro defendendarelligionc,duces, Agmina præfcdus duxi.vicinacç celfo Alpibusarxclivo,meduce,captafutr.
jVidor ob id.mutare folum me Cæfar adcgif» Præmia dccernens in caput ampla meum.
Ob ti n ui t generofa locum clcmentia tandem, Etpiusignovit,reftituitc{mcis.
ALITER,
ÇjAefariubiiuirusfccifocio agminc bellum, Quod tum Auguftanærelligionis erat. Capta FieiTe mihi eft Alpini ad flumina Læchl, ÂchocçiacensarxErebergaloco.
SEVERINVS ANORBV, CHRISTIERNI II. DANO/ rum régis in Scandia prae^ fedus, H. R.
RExlicctefFugitmeuSjamp;turbantctumultu, Inlocaquæfitum tutarecefsitopera, * Non ego proieci tarnen arma,fedimpiger hofti Conferui,eventum Marte ncgante.manus.
Indulfitveniam virtutisinhofteprobator, In^ fidem accepit vidor.amore fovens.
Omihifi tantum libuiiretfallcrcnunquam, '■ Nec tua trans Alpes,Carole,caftrafcqui.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Liber
-ocr page 55-Liber ab bac eflem macula,nee mortcIuiïTerrt PerfidiæpœnaSjdum tuafignafequor. gt;
ALITER,
VT' tucarvalidofugicntcm militcRegcm, Vendo domos, vendoquicquidubicçmeum
AcDeus exofus faturatum cædeTyrannum, (eft Non voluit noftram pondus habere fïdem.
Extat epitaphi'um etufdcm in urbe Hetruriæ Florenda, quod propter ele^ gantiam huic loco inferendum cenfui.
epitaphivm severini
NORBII, EQVITIS AVRATI cxDania,Florentiæfepuld.
0Ccanum hoftili totiesquifanguinctinxit, A gelidæ Thylesli ttore ad ulcç Cronum: Quem non immcritó ScIavijSuedicj Gothic^,
V andaliæcp urbes cxtimuc re ducem: Norbius Hctrufco iacet hïc Severinus in antro,
A Florentina milTus in aftra pila.
Barbarusille nequit capri vii extinguerc Mofeus, Mergcre non medijs Ennofigæus aquis.
Debuit in Latio,velut orbis in arcc,perire, Tanta viri uc virtus undi(j nota foret.
D iiij
-ocr page 56-G VLIELMVS THVMSER' NVS protestantivm bdio Dux.
(^^idterrorccarenSjdocuÉconfiantiapoftife InvidocS malum peAorepoITe pad.
V t ftetit infenfo viftoha rriftis ab hofte,^ iMaxima pars vier os deferuc re metu.
At mihi feeda fuit res vifa rclinquere foedut* Et vidas unatendere clade manus.
Arma recollegi fubito diferimine belli, Mœnia quà Bremæ lata Vifurgis adir.
NecpiuseventumcaufæDcusabnuitæqux* Fortunate^ meat vidor in hofte fui.
ALITER.
ÇjVm quateres validæ tormentis meenia BrCfflf», VtcoleretLati] dogmata fpretapatris, Pifeofum tranas dcferrus,Erice,Vifurgim, Vidori palmam porrigis aclt;{mihi.
IOHANNES RANTZOVIVS,
TRIVM DANIAB REGVM.FRIDE.
rici I. Chriftiani III. amp;nbsp;Friderici II. fum* mus confiliarius amp;nbsp;bellorum dux,huiust^arcis fundator.
NOn ftnere magnis Heroibus inferor illis. Quos volui tantos hoc ego ftarc loco.
Nan»
-ocr page 57-Nam nee cram virtutc minonnec fortibuï auü». Si vc toga fpedes edi ra,fivc fago.
Rcoibus afledi tribusjimpofuicç coronam, Exu vias vido bis quater bofte tuli.
Efïera fubmific.duce nic,Dithmarfia collum* Libera bis duiftuDaniafaAamco eft.
SicfaturinviAæfamavirtutis amp;annis, S uccubui £atis,nunc habet aula poli.
ALITER,
Qyis fucrim bellOjquis pacCireferre reeufo. Invidiam conflenrnemeageftamihi.
E^icet id i n vi Ao Di thmarfus Marte fuba Am, Bif«^ after ta mea Dania dara manu.
Daniel rantzovivs, DVX EXERCITVS REGIS DanorumFriderici IL in Suecos. H. R*
KlE quolt;$viventcm complexus’amore propingt; Illuftres inter iufsit habere locum. nbsp;nbsp;(quut,
Nee resj^uas recitem,defunc mihi fordter aAz, Sed prohibetiuftus cun Aa referre pudor.
Hoe dicam faltcm,tcraperto Marte Suecum Expertum noftras non fine clade manus:
Tres belli amififle duccs,quos cepimus armis, Quidmororr'ipfeoperafert quocf vincla raci.’ y
-ocr page 58-5« licet inconfians Mavors mutaventanno»# y trtnlt;i inûgnes pcrdideri tcj viros.
ALITER,
QVodmeintertantos Hcinriccpropinquc rep® Sinóniudiciojcerteidamorefacis. lt;ni«»
Dent vitam mihi fata,amp; nulla redargue! æcas, Ule eroiudicio,quem cupis elTe.ruo.
FRANCISCVS A BROCKEN^
HVSEN, REGNI DANIAE Mahfchalcus, ac univerfi pedp catus dux.
pRo patria tecum qui belli munere iunÄus, Sæpius hoftiles fum populatus agros. Pro patria tecum qui iuftis inclytus armis, OppidacontriyiSuecica,caUraoduccs, Pro patria cecum qui læfus vulnere fphæræ Occubuijfatovixremorantc diem;
Nunc tibifummeritójucmagno Patroclus Achib RantzovijiunAusproximioreloco. (H»
GVNTHERVS COMES
SVVARTZBVRGENSIS.
j^Grcgia natum generis defeendere ftirpe, Ingenio vifurn eft norgt; fatis. efle meoc Sed
-ocr page 59-Scd claris cfiam fa Ais extendcrenomeni Et ftudijs belli cura vigcre tenet.
Sit alacer contra Gallos meafigna feroces. Er Mahometigenas nonfinclaude tuli.
Sictibi fufccpibellum,Fridcrice,gerendum, Cum peteres armis Suecica fceptra tuis.
Vnde mihi poft hæc furgit novalaudis origof Psenc fubit, vo tis fata favere meis.
ALITER,
QVodFridcriceolim tibiopimaftipendiafeeï, Succo cuniDaniSjTeuthonibuscçlic^uet.
Qiiid ventura dies trahat,id fcit.quiornnianovii» Qux vcniant,quæfunt,qux(5 fucre^Deus.
HEINRICVS rantzo-
VIVS AD HERLVFFVM TROU Hum.Prxfc Aum dafsis Danicx.
ET mihi tu procercsinrcrfpeAabcreTrolli, Hic quibus ex merito iuftus habetur honor. Eft tibi cum multisdecus hoc cômunc.quod arma Chara pro patria.Rege iubente,capis:
Eft tibi cum multis decus hoc comunc, quod inter Tela,mari viAor,ftmcius inde cadis:
Hine tibijfed proprix confurgit laudis origo, Vlloquxnoneftinteritura die,
E)ivite quod cenftilongospofTcfla per annos Prxdia vis Mufiseflefacratapiis.
OTHO
-ocr page 60-OTHO RVTE, POST
TROLLIVM PRABFECgt;
‘ tuscIafsisDanicæ.
QMirandaDci nofiraetj incognita menti
Iudicia,amp; nullo diiToIvenda modoC* Quis tcmpeftates melius.pelagic^ furores, Solerti ex aftris no verat arte vagisC Quis mihijfive tencre altum,feu ftringcrclittu»
Vcllcs,parpclagicognitionefuitC'
Navali explicui t quis ærtius ordineclaiTem, Danica cumpeterentSueonas armavafrosî*
Fara obftan t, mihi fata ncgan t inimica triumphCî ÇonûUa abslt;^ DEI nulla favore iuvant.
GEORGIVS AB HOlz
LEjEQVES BRVNSVVI* cenfis.
ßTemmate quae tantum celebri feiaAataVoruffl»
Nobilitas dici non mihi vera poteft.
Scd qu æ vir tutem fu peratve aeq u atvcjparentutn» Et mentis ortum comprobatipfa fuis.
Hic labor,hic animus tenerismihi fcditab anni»» Inde mihi adverfo vulnus in orc tuli.
Hoc mihi fternen ti Gallos infertur honeftum, Dum tuapræfedlus caftra,Philippc,fequor.
Et me cognovit Succus,ncc proximus illi gt;nbsp;Quisquis ens,tardasexpericremanus.
ALgt;
-ocr page 61-ALITER»
Artis opus primis tokravi kmper ab annîa» Militiæ amp;nbsp;ftatui tnulta trophæa meæ.; Grandia diffïndic,nec dcdecec,ora dcatrix.
NEMO ANTE FL
NEM BEATVS.
LVm vcrfat dubio vitam fortuna tenorc.
Poft has tabulas fortifsimotlirhdu* cum J ftquuntur ordine q^orundam Ih luftrium Princi'pum Sc Comitum l'ma# gincs,quasherusexkonibus , fibiex Belgicotranfmifsi's, effîngiatcp expngt; niicuravit. Principesautem , quorum formam imagines referunt,hifunt:Fer* dinandusT oletanus Albanus^odovi cusBorboniusCondæus : Gulielmus Vranienfis , 8gt;C Vuolfgangus Palatin nus.Comites veto hi: lonannes Arnslt; burgenfîs, Lamiralis Eggemontanus,
Nagt;
-ocr page 62-Navarcharegis Galliaru Admiralius, DandelotusXudovicus Naflovieniïs, PetrusErneftus Mansfcldenfïs; ƒ
Quodautem horü imagines poftre# mo ferè loco conltitutæ funt,nô co con filio falt;ftum eft,quod reliquis, quos lu* pra enumerauimus,gloria rerurii gefta ruminferiorcs ab hero habeantui ( non cnim latec herum, non nullos cæteroru ab his laudibusbellicis etiam fuperari) fed quod cum ilh',fummis laborious bel licis perfun(fti,iam maxima ex parte ex tremum vitæfuædiem obierint,hiom^ nes fere fint fupcrftites,amp; adhuc in gra^ vibellorum dilcrimine vcrfantcs, acer# rimis prælrjs inter ft de victoria dimi^ cent, ftrenuam^ Rcgibus fuis in armis opcram navent«
Cumautem Mars fit communis,amp; bellorum cafus ancipitcs atqj incerti, de ni(^ cum vulgus hos duces, pro fortui na ipforum,laude,vituperio, honore 8^ i gnominia afticiaqidco herus in vidig
-ocr page 63-fufpicîonfs evitandæcaufà nulla carmi* na.quæresgeftas corum compkd:cren* tur^piduris iùbqcere voluit, fedfpaciû ibidem fan's amplum , quod pofterifuî Epigrammatibus poterunt exornare, reliquit.Eo tarnen in loco didum Cice^ ronisconfpicitur:
QVICQVID EIVSMODI ESTJN QVO NON PüSSVNT PLVRES EXCELLERE. ÎN EO PLERVNQVF FIT TANTA CONgt; TENTIO.VT DIFFICILIMVM SIT SANgt; CTAM SERVARE SOCIETATEM. DIFgt; FICILE est ENIM , CVM PRAESTARE CAETERIS CONCVPIERIS , SERVARE AEQV IT ATEM. E t ali ud i tcm di Aum Gai] lu* liiCæfans:SI IVS VIOLANDVM EST,IM* PERII CAVSA VIOLANDVM EST, IN ALllS REBVS PIETATEM COLAS.
ITEM,
VTfol cum venicin fummum faftigium, cardius incedit: ira in fumma poteftate cunAantius Si moderanus omnia funr agenda.
Veruntamen cum inter comitem lo# hannem Arnsburgenfem ÔC heru.fum
ma
-ocr page 64-fna femper coniundio Sf amiciciaextv tcritjdcberi à fe tanto viro, quem inopi^ nata Martis vis perculit,putavit,uc bre vi carmine memoriam nominis ipfius confecraret» Itacp fub effigie amici fui charifsimi, in fempiternumamorisbe^ nevolcntiæc^ pignuset moiiumentunilt; hos verfi'culos extare voluiu
IOHANNES COMES
ARNSBVRGENSIS. IN P|irifiacæfus,Heinricus Rantzovius.
gl quibusinconftanspcpcritfortunadolorem« His ego me focium dicere iure queo.
Et mihi natales genus amp;nbsp;connubia magnum, Nobilirasfaftis quæfuit auAa.dabant.
Cum gercret bcllum Germanide Carolus ora, Bureni confors ftrenuus arma tuli.
Vt nova turbavi t trepidos diIcordia Belgas, Regis ab Hiipani partibus ipfefteti.
InPhrifia vitam mihi mors ita flebilis aufertî Sic rapiunt daros triftiafata viros.
ALITER.
JsJon mororjn bello cccidi quod vidus ab hofte»’ Pugnando fortes dauciere fata decet.
Hoc
-ocr page 65-Hoc qucror.obicuroperij quod milice cæfus, • lt;
N ec laudem de me ftrenuus hoftis habet.
lam viclêntur'àdhuc tres togati, fut» quibus verbculi fequentes legunrur. In ünaautem tabula funt duo Cardinales depidti,Antonius Peronetus Granvek lanus,Slt;^ Lotharingicus: In alteravcro hobilis Iohannes Frefius, Serenifsimt Regis Danorum Canccllarius.
ANTONIVS PEROîSÎETVS
GRANVELLANVS ET LOx tharingicuSjCardinales.
i I)Efine mirari hîc armatis cfle togatos
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Immixtosjducibuscardineoscç patres.'
Bella manu haudgerimus,mens eftarmatafub
Fortunæcafum confilqs validis. (omnero Confilrjsnoftris motus componimusorbis,
Impia cum Reges bella movere ftu den t.
Nondecet.ucpatriaepatrescertaminanedant,
1 Magnoscjirritentadferabellaviros.
APOSTROPHE H. R AD
lOHANNEM FRESIVM.CAN-
cellarium Regis Danorum
Friderici II.
^JEc tu carminibus noftris indidui abibis* Freli^canidefparfe decente capuc,
-ocr page 66-Nam tViRantzoviocertcdefanguinecrer« • Eftavia,utverfu tequolt;$ iurecanam.
Addo tarnen maius,duplici u t te iure nepotc» Rantzovidum hos inter mepofuifleicgant.
Nam tua te virtus ad fummos vexit honores, Infuper ÓCftudij præmialarga dédit.
IdquoderatgeminisfacundusNcftorAtridit, Dania te fenfit Regibus efle fuis.
Externum bellum belle non cefTeritulli,
Si non fit Neftor confiliumlt;ï domi. Longa igiturtibi ncnt fatales ftaminaParcse, Implentes vi tæ luftra bis oifto tuæ.
Sunt aucem ibidêadhuc quatuor col Iocati,quibus proprius èc fingulans lo^ eus eft attributuSjCæteriscp quafi exeuV tividentur,
MAVRITIVS SEPTEM
VIR SAXONIAE.
y^Rma.animus.virtufiimeismaturiorannis, Carole nota tibi,Turca fucre tibi.
NamtjinPannonicisquodgeftûeftfortitcragri», Ümne manu noftra confilio»^ lietit.
T U quolt;5 Landrifrj ad muros es Galle vepreflus, -Exutuscÿarmis.nonfinecladejtuis.
Ergô mihi.in feptem proceres Germanidos orz Afcito,Cælàrbellagerenda dédit.
Huicetiam daufis bellum feciAlpibus.clTet Captusab Albano quodmeusartcfocer.
-ocr page 67-ALITER. J *•
pLurîma nunc pacata forent, ni fi ftam ina vlca« !:■ Rupiflët medio temporeParcamihi.
Namlt;^meo décréta animo fententia ftabat, Marte nlori,au t pacem Marte parare meis.
adolphvs dvx noL-
SATIAE ET SLESVICL
ytt mihi prima gênas veftîbat flore inventa, Teptoculutpatria,CaroleQiiinte,fequor.
V fd; adeô mea mens iti venili ardebat amore, Nofle urbcs,daros militiacç viros.
Nec votisfoftuna mcisbonadefiiit unquam. Signa tyrocinij plurima Metis habet.
Inde domum rediens Dithmarforû agmina fudi. Virus avos.animum dedocuicç trucem.
Nec noftras Gotha,ncc Grimfthenia faxea vires.
Imperi] focio milite dnda.tulit.
ALITER.
QVî tories le Ao Reges cüm floreiuventae, Holfaticos tories qui repulfreduces, Servati noftrægcns imperterrita palmæ DithmarûtViâas Marte dedcremanus.
E i)
-ocr page 68-HEINRICVS IVNIOR
DVX BRVNSVICENSIS.
^Vlla humanarum quam fit conftantia rerum» Colligcabcxcmplojquilcgisifta.mco.
Hilshcimcnfcfolum.primofubfloretuventaf» Per valida adieci finibus arma meis.
GaudenternfpohjstHefTuscum Saxone,partit ,
~ Armatapatrio vipepulcrefolo.
Vt niger hos vicit lovis aks ad Albidos undam» Felix amiflbs occupo rurfus agros.
Perpetuum at nihil cft,amp; ab omni parte beatuni/
- Fortuna alternans datep adimitcç datum.
Namgeminos natos una Mars impius hora Abitulitihosktho machina dira dédit.
Haudquenquam dubiæfas eftconfidere forth Vita aloes multum,meliis habet minimum*
PHILIPPVS LANDGRA-
VIVS HESSIAE.
ME belli varia afflixitfortünaprocella. Op tatos portus inveniente Deo.
Exulinundecimû Vlricus VVirtnbergicusannU Invi to noftram Cæfare fenfitopem.
Etmihipulfus ngris Leo Brunfuiganus aviris, -Captus cum nato poft fine caedc fuo.
Nec Carolurn fuerit mihi turpe laceflere bellogt; Sednocuit temerenos habuifte fidem.
Viiv
-ocr page 69-Vincula ßmplicita« parit: en cuflodiafcrVtt, Dum quin(^ Autumnos Pleias orca faqq
Me gener amp;nbsp;nacus tanderö.'viftridbus armis, Adpacriosfalvumreilituerelaree. ! 'I
SVB D. HEINRICPraNT-
ZOVH IMAGINE'AD ' LcAorcm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' nbsp;nbsp;nbsp;,
quis cri r,q uem forzc ip vat fic quæ rere.quare
Hi tabulis prarbentora videnda viriC' Isfibivirtutisproponi exempla probatae.
Quam vicijs fpretis difcac amarc,fciat. Quamcj fit inftabilis vitx fortuna caducx,
Quàm varies fervent lubrica fata modes. Quàmfubito magnxfpes evanefcerecafu, * Etfeleantlabigrandiacocptavirum. ‘ Quifquiscsjncertxdiverfapcriculavitx, Et aubix forti s fperncre fata.cavc.
Nam caro ceu fœnü eft, amp;nbsp;gloria noftra velut flos, Maneviget primo, vefpcrelapfaiacct.
Hue ufcç viri egregrj celebratt Oc cùpâruntautcinhilocahoneftiora, 8C fubafpe(flum cadcntia.Tencbricofiora vcró concefla funt hifce fcquentibus, Chriftierno S)C Erico Sueco,quod male à plurimis audiant, 5)C à præftandorum imaginibus,nîfîdehortandicaufa , fpe;
' E iij
-ocr page 70-ólatorcs minimè debeant avocare.
CHRISTIERNVS 11. REX
DANORVM QVONDAM.
NOn mihifi ccp tum linguae fipç.oracl centuingt; Diccrcfatiafärisprorationcqueam. ‘ Innocuos maftate vigt;‘os,amp; humata fepukhris
Eru£re,amp; flam mis ofla verenda dare;
Non rondere pecus,totam at degluberepkbetn# Vxoreexclufa te,Sicbrcchta,frui:
Dell dx iHa fue re mcæ,ftabilcslt;^ fuifTent, NiprivavifletmeDeusipfc chrono.
ALITBR.
Tgt;Ifcite iuftitiam moniti,amp; non temn ere ChriftS» * Quicuncfiinvultusfigitisorameos.
/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Carcere in undecimam ferme trieteridacapcus*
Saevitiæmagnus Rexluo fupplicium.
ERICVS Xim. EIVS NO-
MINIS SVBCORVM REX in vincula coniç Aus.
^VidmcmorcmcafaAamifcrT'rctkcrcIuberet, Cæde QC foniugio notus ubicp meo.
Bexaginca meis manibus fine iure peremi, Parsmihi magna horumfanguineiunAa fuit Quoquô ergo alpicio,diri mens confcia faAi Occurrit.miferis excruciat^^ modis.
Nui'cmihiprxceptor Dionyfius.iliacrudo Traie Aus ferrOjtriftis Erinnys adeft.
Nunc
■I
-ocr page 71-Nunc proceres Oreo mifsi,a tcf innoxia bcllo Ante meos oculos perdica turba volat.
ALITER.
“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
quis Alcxandro fimi'km inficiabitur iinquT Obtruncar proceres ebrius i lie fuos.
Sobriusipfectiamfatiorvelcaedemeoruni, Perfofsi manibus qui cecidcremeis.
lOANNISCVS MORIO
. RANTZOVIORVM.’
QVidprohibctjfi me viventem fempcr amavit, NuncDominohociundümequocjftarelo*
StatquocSpiicatonftomachumfipilcibusille/co, lucundis animum pavi ego fæpc tocis?
Morio non vulgaris cram.iu venefeç fenefcÿ Luxeru n t rap tum fu nerejuxi t her us.
Uli mordaces poteram depellere curas.
Ridentemq; iocis exhilarare meis.
Autillosimitareduvatfipcrdercviram.
Aut me,ß cordi eft vivere dulce tibi.
ALITER.
JJV c adesjO quicuncç venis no vus holpet in arc?, PiAuris oculos pafeeris atlt;$ tuos.
Quid mirare duces mifer.ardefciftç tuendoj' Nefeis quale tegat fplendida vicatnalum.
E iiij
-ocr page 72-Lerna periclôrum.amp;ccrtifentinalabori«, r ■« Prudentum vita eß:ftultus at hifce caret, i
Ergo age ftultitiam flmula.ßc nulla lubibis Munia:don3ntur pcdoraftulta rude.
Vtfugerctlongimalefanancgociabclli, Sifyphides littus fertur arafle maris.
Autflücdelitijsjamp;ducingloriusævum, Aut incrcaregravi grande labore decus.
Ingreditor,quodcunlt;$velisiter,unusutri(5 Finis,Mors fatuum cum fapicnte rapi t.
Vivere non tibi vis.alieno u t tempore vivasf Qtiidf’n urn poft ut cdas,ante famcm morcris^
Ah nimiofallaxemitur,meiudice,nomen, y i ve tibi.nimium nee fapc.cu tus cris.
V i ve tibi,nec te crucia.nccç craftina cura, Hoc ego prudentes admoneo fatuus,
• Abfolutis fjs , quæ ad latus utrun^ intra vallum func,locus admonet, ut aduerfa frontj* aggrediamunquac etli ut fpeciofifsima in veftibulo narrationis Rhcthorculo cuipiam ponenda videri potuilTent, quo elegantia amp;nbsp;di'gnitatc omnes in admirationc fui raperent, ego tamen ordinis rationê prius habui, qua venuftatis. Dandamenimoperampu^ tavi,neobfcura et intricataevaderet nar ratio,quod nulla æquè re vitari poteft, ac
-ocr page 73-acordincamp;Tcónfequentia. '-à» •
Proinde veftibulum ÔC cocWk,quia ipfisædibusprominent, earumquocp ddineacionem antefub^demus.Quan* quamvelbbulum nullum hic elîè Phif lologos quifpiamdixcrit,quod hunclc micirculum Cochlcc ,graaibus vacuu, co nomine appcllare dedeceat : is tarnen fi in hoc ftantes clientes, cum ad Patro# Mum cupiuntadmitti, nec^ intra ædes, Meqj fub dio efle attenderit^eundem^quê Veterum veftibuhj præftareufum non Megabit« Suntautem antepagmcntalà^ xea, amp;fuperiuslimen eminentibusex# prefsionibus bovinorum capitum ra cemorum inauratorum eRexornatum: à vero faxum latiuseR impofîtû, quod incifainfi^nia illuftrifsimi Septemviri Augufti Saxoniacducistuetur, amp;eiu» donum,cochlidis gradus, candida gra# titudine huiufmodi verhbus célébrât*
E V
-ocr page 74-HEINRICVS RANTZOVIVS
IN CpCHLIDEM SVAM Lapidcam.
»
JJAcc Cochli's exciCs,qu3 conlpi'ds, ardua faxi«, Maonaniitii donum principis ilia mihi eft:
SaxonicamquifrenatenetSeptemvirinoram» Etpius Auguftum nomine reejrefert;
Hic mihi donavit lapides,cum milTus ad ilium, Dania cui parcr,nomine Regis cram.
Ipfefuummunuscommendatmuneris au tor, Gratacçfuntmagnis donaprofedaviris.
Ergo etiam nobis dono data principe ranto,
• Gratior haec npftra ftabit in arce Cochlig. Etfpedaturis fero teftabitur aeuo,
Nobile fe munus Saxonis elTe ducis.
Ipfa Cochlis eft oclagonos, i'nftar pænc publicç turn's attollitur gradibus feptuaginta uno_,feptenis pedibus Ion* gis,dextantecrafsis, quorum rctraÄio* nes plus quam fefquipedaks funt fade, nealfj alqs obviam venientes incurrere ) cooantur-SC uthoneftæmulieresautfc* Ö
ncs prehenfo brachio per cochlidem d cj# ducantur. Retradioncs poft novenos gradus pleruncß funt ampliorcs,in qui*
bus
-ocr page 75-bus fublîftcntcs fefsi,vdutin arcolajt è* fpirarequeuntjGpcrgcrcvclint. Nam folacochlidc ad omnes contignationcs conclavja confcenditur , nimirum gradufexto ad podium, quod circa co* chlidcm fornicatur, dclumbatoadarcû lacunari, fie lenuitcr, utc^aquàverfùS Luna? à coituredeuntis enigiem repræ^i fentcG
Id podium, cum iusdicitur, quanf turn vis ciatratis feneftris amp;nbsp;valvis ob* turctur, propter aerisfævitiam, tarnen conftanter audit amp;nbsp;reddit ludiçiorym prælîdi voceseoru^qui ad hoc, fubcon* fcio ætherCjUt moris eft Holfatis,litcs di rimunt. Ea oportunitas amp;nbsp;alias familia in ofFicio continet, quænunquam prac# fensôôabfenseademeft, fi iperat fore clàm. Atdum videt vocales muros ver* bareferre averfis dominis, arundinem ( ut habet fabula) a ures M idæ clamare, feneftras Argo ipfo oculatiores nequi* tiam defidiamc^ coarguere,eHr€nes anw .rai
-ocr page 76-mî motus pùdore amp;nbsp;metutandfpcrcon ftringit* Ad podff orientalem partem fedile fib'ceumeft,quodfimul bafis exi* ftit arreéliniicad parietem faxijindueen tis Brcdenbergâ verfus hos loquentem:
y
ftcrili' tumulus ftarem infœcundus arena» N 11(5 nieus,fentcs prætcr,haberct ager. Me Satyri tenuére rudeSjFaunfc^ bicornes,
Etquævipereofanguinçmonftrafcatent.
Quos ubi Iohannes fuomovit nobilis heros Rantzoviusjcapiculrioreflelocus.
Ule vakns animo,a viAricibus inclyrus armis» Eflemmunitae.fecitiutarcisopus.
Quam modojPierides complexus mente venußa» riliusHeinricusperpolitartefua.
SicmihiproFaunisMavors.atc^innubaPallas, Moenia tu tantur; cætera habent Charites.
At tc,Chrifte,precor,qui nu tu cundagubernaS» V c tutelaris luppi ter efle velis.
Rantzovium(5mihi,amp; natos caroscj nepotes,^ Cum longa falvos pofteritate dare.
Hoc podio hyeme,aut nubilo die, ni* bil magisfueritexufu: Vbiverôcœlu Hilarius captarc,apricari, tueri amp;nbsp;odora ri plantarum flofculoserit animus,gra* dus vigefimus quartus cochleg tead fub
diale
-ocr page 77-dialc podium fcrat. Id fuperhyemail eft amoenifsimumjamp; ne vicium faciat, pa* vimentum rudere veten' affufacalce fo* hdatum SiC feftucatum, at^binisordi* nibusfiglinarumteiTerarum , plumbo ufto incruftataru,complanatumi Eius oræperibolisferreis , quarum perticæ arre^oriæ lilia ex ferro operofè referût, cinguntur,ut fecurus prolapfîonis in il* loambulare , terramt^ tutô deipicerc, imô caput internubilacondere, erran* tern Lunam,Solis(pIaboresferèdigitis attrectare liceat. Etenim fuprafubdialc eft podiolu m, tabulis auro varfjscp cof loribus diftin(ftis auguftum, in quo ar* tificiofumamp; fubtile automaton horo* logium,cuius denticulati orbes interius libramentis fic impellunturjUt exterius in Auftrali tabula planetæ fen fim emer gant, èCdierum nominaoftendantur; InSeptentrionaliduoftyli boras, atq; carum quadrantes diferiminentza fron* teadOrientemcataphradi équités ha* ßisgt;
-ocr page 78-ftis J ad fingulos horariim quadrantcs, fcrvatoelapforumquadranrium nume ro , alternatim i'ucundofpelt;ïlaculo noncampanæ i'ncurfcnt,vclut præmo^ nentes,maxnTium latèiamiam boatum dâturam , horascp difcriminaturain. Quid veroabipfa Tabula oricnrali fit cxpeótandum,haud facile dixcriiTiJita tioncm ftruófuramcp open's defidefes fcire,finufum qualcmcunq; tantu exOz ptes^ fatisfacient tibi hi in illa fcripti fus:
HO copus æquaksfpacijs diftanribushora»* LapfaQ! fub tcrras.orrac^ figna docec.
Quæ mediam cocli labenda fydcra,amp; imam Obtineanr verfo cardine figna domumJ
Lunai^ quo Phœboiungarur tempore, monfiral» Oppofitum teneacLunac^quando locum.
Felices animæ.quibushxcfapiendacurx eft, Lucidaeç immods legibus aftracolunt, Mlas pofteritas meriri memor inferet aftris, AftroruinmonftracfabricamiraDeum.
Verumeuinhocopus fit ornameri* turn arcis^ôd ceu vexillum,quoexulan* tes Mufç convolent^propolitum, iniu/ rium
-ocr page 79-rin fueritjCtß me fubtilitas open’s meac^ infantia multûdcterreant,feticere ftru# durairijatçpingenuum Domini ftiidiu fua laude^Philomufos vcro Mecœnatc benevolo defraudare; Neë^ cnim non fateri coguntur equi cenlbres ide, quod Ariftippus,qui naufragioin Rhodien^ fium littus eiedluSjCum vidiflet Geome trica Schemata, ad fuos converfus, ex» dama V it: Sal va,ô comités,res eftjhomi num veftigia hie apparent. Æftimabat cnim ex operc ftudium eorum, amp;nbsp;in ar# tificcsegrcgiam voluntatem, illistÿ fo# lis nomen hominumaHerens, cactcros inanem titulu turpiter gerere ratus eft, qui nunquam os,in hoc à Deo fublime datum,adiucundifsimu coeli theatrum attollerent.
At VOS Rantsovius fanguis,quospa# tri in arcis gubernatione fuccedere fas eft, 6^ patris animum èc eruditionem acmulamini.Date opcram ,ut tantæ ar# cis opus,quod eftis poflefluri,intelliga#
-ocr page 80-tis^tcrram,marc^coelum, Solern infant gabikm,Lunam,reliqua aftra, quibus cœlum coronatur,Plciadeslt;^ hyadcscp, robur Orionis, iinmunemq? æquolt; ris vrfam,nofeans*Hacc in clypco Achil lis fecit Vukanus, his Arx vcftra cxuh tat, hispatris felix anima nobilitatur» Vos domefticum,amp;cumtantoc5mu# ne viroexemplîïjCuni adolevericxcas,, fat fcio extimulabic. V tina mihi_,quâm calcar fpontefuacurrcntibusaddere, ta deicriberetabula prompcum eiret. Sed quid tempus non neceflàriâ diccndote# ro*
Marginem tabule onentalis compk dtiturimmobilis circulusj'nquatuoreC viginti partes , quæ horas deiignant, acqualitcr diftinélus. Huncduac aurcæ lineæ percentrum traiedlæ lecant, quagt; rum earn, quedextrorfum finiltrorfum ducitur,amp; orientcm Si occidentem con ftituit,MathematiciHorizontadicut; 111am, quae furfum deorfum vergens, fumgt;
-ocr page 81-fummi Sc imi coelicardinem definit, ridianum vocanr.Percentrüporrigun^ tur tres axes cavi,verfacilcs, alius alij ita inclufus , ut unusqiiifq? dentatis roti's moveatur.Extimus axis fert orbem,i'n quoZodiaciduodecim figna funtfigu^ rata:mcdius radium qui in circulo im^ niobili horasjn fignifero menfesyfigna
eorumgradusindicat : Intimusauté axis rotat aureum Draconem,qui præ^ tcrquamquodquotidiè quafi cum pri^ mo mobili femel circumitjCtiaampliuSj ut plurimum intra dief fpaciurn, trede? cim partes, binis^horisfingulosgragt; duspercurrit.
Ob oculos autem ponit boras Lunc, in limbo maioris circulftarditatc item amp;nbsp;celeritatem motuSjdifcefium Sgt;C rcdi^ turn ad Solem, quando Solares radios fubeat,novumlt;^hauriatlumen ,quangt; do ex Diametro Soli obijciatur, pleno^ que refulgeat orbe,quem deniq^ fignife/ ri locum percrret, Compledlitur etiam
-ocr page 82-hiansos Draconis globum^trinas Pha^» fc(vn formas J crelcentisautfcnefcentis Lunæevidentcroftendentcm, modo, ut Plinius Ioquitur,curv3tæ in cornua, modôæquaportionedivifæ, modo in ‘ orbem finuatæ.Etenim alcerum hcin i : * phæriumcftinauratum ^alrerumdcnH gratum, partem Lunæopacamnobis, Lucidam vcro Soli obverfam innuens. Obvertitur autem hicolobus à rotula, quæeft in ventre Draconis in fummo , eiusaxis, fecundum quam rotulamamp;S , aliaeRcollocataplanajCuiusaxistranlîc , centrum Lunarisglobin HæcimpuHa i dcntibus eius rotulæ , quæ eft in extro I j mitateaxis Draconis,cooitfenfim fieri circinationêglobitotius , quodcontins j gitin undetrigincadiebusjhorisduodc? । cim,amp;:dodrante. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.
Quid verôdeearationedicemus,qua t exprelsitartifeXjUtvertigincprimimo«* ç bilis radius denotans Solem circumvo? ( IvaturfinpulisdiebuSjhoceft, viceni*
qua^
-ocr page 83-quaternis Boris, uîterius tarnen in Zo^ diaco trigefimam figni partem , quern gradum appellantƒerè emetiarur:^Odi vinæ particula aure/crutatrix 80 æmu^ latrix fuperarumdomuum. Dentata rotamcdfjaxis, cuius radiu aiebamus horas SC fipna monftrare, habet dentb culos ter centum 0lt;iexaginta, Totidc
1 êlt;hæc,quçcircumagit2?ûdiacum, mi^
! nustamenuno.Harumduarumrotariï curriculum eft idem amp;nbsp;unum quinde^ cim dentium, quod fingulis horis cir? cumagitur. Vbiitacpquatcrô^ vige^
I Gcscircumvolvitur,rotashasduas pro trudendo femel circumagir. Ac quia Zodiaci rota habet minus uno dëticu lo,ac folaris radij rota temporiijs quoc^ Unodenticulo,quiuni feregraduicqui?
1 paratur,circumeac viccnis quaternis ho riSjOportct, ut amplius trecentis lexa^ ginta diebus totu s iZodiaci orbis emen lus videatur,
I Hæc,ut oculi teßantuf, quia cum 1 *1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,
-ocr page 84-motu cœlefti congruunt, amp;nbsp;quaß imaigt; ginemadmirandiopcrisfculpunt, lau^ j dandi flint, qui, rdiquisluxu aut avarié tiai'nfani's,ddedlanturingem'oßsinvcn j tis,necinhis comparandis ullisfumn^ ' ' busparcunt, Madi ingem'oac virtute ’ viri,ßciturad aftra, foris nuncca fcru^ taminiÔôimitamini,quæfub vcftrispe ' dibusolim funtfutura.Hæcdeautoma ' tobrevibusdixiflefufFecerit.Namquaî ' omifi,intncatiorafunt,ncctàm verba, quàrnGeometricaIineamenta,quaEloÿ ' cum hic non habent,requirunt. Déféré ’ bamusitaq^amp;^Cochleætedum, quod ' • reftatjdgibbofistignisconftat, lami^ / ’ niscpcupreisrubricacoloratis veftitur, ’ fuper faftigium tu'‘/*oûetfaif inauratusver ' fatilis ita eft collocatus, ut à vcntis cir? ‘ cumadus , odoventorum nomina in ’ fingulis latcribus odagoni defignet, ’ quod etiam in marmorea turri Athenis J Andronicus Cyrrheftcs, quem Varro nominat Cyprcften,fccit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| I
-ocr page 85-Eft quocß fub tcdo cœnaculum lepî difsimum, ad dîvcrfas cœli partes, tanigt; c|üam fpccula, profpedus Habens, alfjs feneftris dcfpiciens armenta , greges, arva,agricolas,foenife(ftoreSjStoramó^ ineorcmigantes: alfjs templa fylvas, prædia^domos, hortos, iterpræter argt; cem facicntestSC item alfa, quæ oculos iucundè feriunt. Agite vero leôtores be* nigni, fuperatis cochleæ gyris deorfum nos demittamus, ædes(^ colluftremus, ab Hypogeio exorfi» id intergerinis eft interfeptum ,quibus ab ufu nomina db Xerunt,carnario,apothecæ jCellæ buty* rariæ^cafeariæ jfamiliaricæ cerevifia* riæjubiquidempanem faciunt, thumep coqiiunt,amp; in cupas recôdunr, Aquaautemeôex puteo deducitur al^ nis in tubos cxcavatis, terraq? obrutis, cjuod baiulis non minimum eft Icvame, Ex hypogeio ad ædes devenitur. Hæ funt latcriciæjUt caetera pleraq? ,ad per* pendiculum faëlæ, pedibus centum
F iq
-ocr page 86-vigintilongæ/cxagi’ntalatæ, altætoti^ dem, quatuor contiguorum tecti giorum.Namtpca G fuiflentuna^quod oculis blâdiri magis potcratjiccefli J fl et. Ion g è fu pra vall u in c m i n eren t, tormcncorum curulium globis expoG^ ta,noxam facile caperent :quod convex nient! humilitatenunceft vitatû. Qt'à ituradianuam ædiû, in faxoparictiin* ferto hi verfus incifl cernuntur:
BREDENBERGA.
y^Rx ego fiim vallo amp;nbsp;fofla munita profunda. Nomendelatoxnontevocatagero. .
Sexamp;^ tcrccntum Sol luftra peregerat ingens, Exquo narus homo Chriftus in orbe fuie, CùmpatruclefuoFridcricusbcllagerebat, lllo qui profugo Danica feeptra tulit:
Hoc me tune ftatuit Iohannes limite terrae, Rantzovio natus fanguine clarus eques.
In Domini ftirpisq? ftruchs ÔC prolis honorem Condidit,hæcilli maxima cura fuit.
Reddiditilleanimam fuperis, ego durofupcrftcfc Et mecumillius nomen honosq^fimul.
Sic immota loco feros hoc fpeftor in annos. Et tanti efle viri nobile teftor opus.
Quo
-ocr page 87-Qpo fine nulla fan's funtpropugnaculafîrmjt?
T U me prxfidiOjChrifte, euere tuo.
Verum hæc cxiliora , atn'o noftfos animos pafeamus. Etenim hoceft am^ plifsimum^clientescp quàm plurimos, patrono publica iudicia exercente, ca^ pir, nequid quotidianam æftivam diæ^ tamcômcmorcm. Laquearia parieteP que mediani fecamentis veftiti,oleo trigt; pla portione ad fuccinum admixto^miî’ ris modisradiant,quinimô colore, cri^ fpoep macularû difeurfu aceri certant»j Addecôrê maieftatis accedunt imagi^ nés vivæ conditoris huius arcis Johan* nis Rantzovfj,piâ:urælt;ç venuRæ, fen* tentiec^ multç,quaruin quafdamanno* tafle fore non inutilc,rcor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ s'
XENOPHON IN OECO'
NOMICO.
J)Eus,ut mihi videtur, ab initio naturam muhe« ris ad opera curasc^ doraefticas idoneam fecit: tt corpus amp;nbsp;animum viri fic condidit, u t toleranx-
F iiii
-ocr page 88-tiusfrigora,æftusji’tinera,mih'nâ ferre pofsic. Huk jgitunquae foris agenda, jlli domumadminißran-' damactribuit. Prudentis verô amp;nbsp;frugi cùm vin', tùmmulicrisenêjficagere,ut quæ parta funtbona ferventur.ôcbenchabeant, amp;aliaiufto honeftoep labore quæiita quàna plurima accédant.
MARSILIVS FICINVS,
Y^Irum fapientem feliccmlt;j cum pu to,qui cum ex folopendeatDeo,mcdi]scalamitaribusviviclç tus, que necmetus exanimat, nec dolorexcruciat, neevoluptas corrumpit,ne($ libido inflammat,et cui ad vota cunda fucccdunt,qui omnia quæ vult habet.lllefingulahabct, qui nihildefiderat, forte fuacontcntus,amp;eo,quod natura poftulat.
ALIVD DICTVM EX
XENOPHONTE, P AVCIS nonnihil mutaris,defumptum,
QV i tolerantia antecelli t,' ubi laborandi cft tem/ pusjctroborcjubifortitudiniseftpropofitum:
amp; mente,ubi confili] opus adefuhic profeAó vide » tur mihi iure optimo vir bonus apprime putam dus. Is qui ab amicisdccipitur.haudvitupcrâdus: Qui veroabhoftibus , maximopcrc aceufandus •eft.Qui nil credences decipit, fapiês cftiudicandusî Qui vero credentes Iallit,impius cft haben dus.
ISO^
-ocr page 89-ISOCRATES.
ÇOnarcinprimis vitamin tu to collocate: Quod fi ramen côrigeritin periculum tedevocari.quç rein bellofalutem cumhoncfta opinione , 8C non CÛ pudenda fama.' Mori namc^ cundis provider tia di vina decrevit.fed honeftc vita decederejd ba nis tantum viris proprium natura conceßit.
IN PRIOREM IMAGINEM
IOHANNIS RANTZOVU, Equicis aurati.
JJ Ac eft Rantro vq depidus imagine vultus. Qui decus Holfaticæ nobilitacis erat.
Confilio bonusjôd præftans illuftribus aufis. Pro patriagcfsit maxima bellafua.
Omnia non dicam,fed amp;nbsp;hoc te fcire volcbam, I In magno virtus corpore magna fuit.
IN ALTERAM.
pElix.quem virtus gencrofa exornat avorum, Et vircutefuisadijcitipfe decus.
IN TABVLAM ROMAE.
RVINAM OB OCVLOS ponentem.
Y^Rbs ego Roma^patrum quam fcripta corona re Crekebam,utPhoebeaimidiatafolct.(gebat» F V
-ocr page 90-Afi ubi me démens amp;nbsp;coecâiuvcn ta »ubernac»quot; Huius confilijs funditus (heu) pereo.
Qudäuis adhuc populos feeptro verbis»^ coerces» OaifcascafucaudorelTemeo. gt;
Ex alia parte atrrj fufpenfa viQtur ali'a tion difsiinilis præcedenti, fublcnptis notis verfibus quatuor^ quibus pollrc^ mum diftichon eft adiedum:
J^Oma vetus.vetcrcs dum te rexere Qui'rires,
Nec bonus immunis.necmalusulluserafc Defun Ais pathbus fuccefsit prava iu ventus,
C^orum confilrjs præcipitata ruis.
Ne hmilis fimilcm calus,da reftor olympi, Adducatnoftræpcriùciera patriae.
Spedatur hoc loco cti'am tabula, ab Epifcopo Lubecenfi Andrea de Barbi, regi« Danorum Chriftiani 1IL caiv cellan'o, donodata Heinrico Rantzo^ vio,tn qua depidæ fun t tres mêfæ: huic pontifex,Imperator,rcges amp;nbsp;feptemvi^ riJlliprincipcs Germanig et Italiættcr^ tic nonnulli Cardinales,inter quos Loilt; tharinoicus 6C Granvellanus , Si. Epb
“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcopi.
-ocr page 91-fcopi, omncs ludentcs 5^ ad vivu dcpj^ lt;fti^utagnofcipofsint,accumbunt,Hos autem circumllantjConfules civicatum lmpcrialium,comitesamp; nobiks. Allc^ quuntur illos i'norefsi T urcorü et Mo^ fcovirarum Imperatoresrjs^qui fcquun tur,verfibus. Fecialisitemaddefenfio/ nein communis patriscadhortatur.
IxViPERATORES TVRCA
ET MOSCO VITA.
Ladite fecurijdiim nos hoftilibiisarmi's HiingaricumrapimusSarmaticumlt;$folunii
Arnifiprofpicitis.quidresjquidtêporapofcanfc Hicludus vobis exitialis crit.
FECIALIS,SIVE
HERALDVS.
Luditisóprocercs.amp;vosferabcnamovetis» Pace quibus debet gratius ciTc nihilC
InrereaTurcæfi ceflerit Hungarus armis, , Et celer à Mofcho Sarmata iura peter:
Qiiidfupereft, propiiospoftquäfaeviftisinartu», Quin reliquum corpus barbarus interimatï'
Mi tri te n u n c ci^ó lu do s,co n i u ngi te vires. Donee in afffido corpore roburineft.
In4
-ocr page 92-Inc^ hos înfefiis agmcn côflVcrtîtc telîsi
Sic veftra 5(. patriægloria fal va manct.
înîtium vcrô tabulæpingendæ fuit, hcri mddeftatuEuropæ habitus cum Epiicopo fermo, quipofteain teftimo^ nium fcrmonis eius tabulam hero trans inifit.
Paftishoc fpedaculo oculis ëc anw inis,tablinum,quod eft ad atrf) finiftra, introëamus. Id verb eft, quo Dominus plurimiim gaudet,et in quoexornando operæ non pepercit, ob rerum in Magi ftratu geftarum monumenta, quæibi multaaflervantunOmniafetftilibusla^ minis lingulari arte operiuntur , pig^ mentaacer, quodpavoninum vocant, mentiuntur,rofæ alternatim, aureis argt; gcnteisc^ bradeis fatiatæ, ex omni par^ teIucent,Non fatiseft vidifle femel, iu^ vat ufqj morari, atq? oculos explere fuos,aaeö omnia rident,aurum(^ argen tumcp,opiiscçinteftinû,macularum(^ difc urfu8,nunc lachrimofè criipi, nunc finuo#
-ocr page 93-finuofèferpentcs,nuncgemmascxpli^ catæ pavonis caudæ, autpantherinam cutem references.C^id vero memorem horologium eiufdem artifict) cum fupc husdeferiptOjetfi minus, in quo fequês iudicium de Äftrologia depidlum eit hifeeverfibus:
gYdera corporibus præfunt ccelefti’a nofiris: Sunteadevilifonditanami^Iuto.
Cogerefednequeuntanimum ranone fruencem* Quippc fub imperio foli us illc Dei eft.
Sedquia terreftri mens aureamolegravatur, , Siibiuga fæpe fui corporis aifta venir.
Quid dicam inauratum automaton viatorium,quod quanquam fubtilitatc rotularum ea con liet.ne collurn geftan^ tis, nbsp;nbsp;quidem theca munitpm, gravet:
nihil minus tarnen , ac maxima quæc^ opera,horascoelicp facietotam quovis momento ftupenda arte repraefentatC Quid menfam Mathematicam , totius Aftronomiæ variorumc^ eiusinftru^ mentorum idæam,floridis coIoribus fie lucu^
-ocr page 94-lucLikntcrcxprîmcntc, utprkis ncrnr^ rcris artifîcis ingcnium,an pidoris fdigt; citatê,addubites‘^ Quid tabulani ex gento folidain marginedcaurata.contiV nentem afccnfîones fignoruin Zodiâd ßngulis horis pertotum annum , item introicum Sobs in ligna Zodiaci, veru locum ad fingulos mcniîum diesprx^ tcreaquanticatemdierum èC nodium, ortiïôC occafum Solis ad elevationcm polinoftri5’5',graduum'7 Etfica tabula obmateriampotcratlîbi laudcm com^ parâflcjtamen àcælatura ÔC argumenro magis celebrarimeretur.Cenfcturenim ab Aftrologiç in bac Cymbrica oraperi tis arciBcioliisima^ quod ànemineantc hanc diem rcs amplifsimafiC diffufîisi* matantocompendio (ic traclata : veru nuperàmeo hero adinvcnca primùm, pôft Aftrologis confukis^S^quot; opera mu^ tuamdantibus perfeda. Hcrus en/m, quanquam regijs ncgotps,quibus plus quàm dicipocelî diftrahitur, muituni
tempos
-ocr page 95-tempons ncquitfufFurari: Tarnen Cx/ piulculead Aftronomiam diverti't,etiU lahoneRifsima recreatione, £gt;i homme liberodignifsimo deleulamcnto fruen^ do/edium ac naufeam difcutif/antostp in ea progrcflus fecit, ac fi ei foli perpe^ tuo vacallcü, Nam præcedenti anno re# gi Danorum Friderico, muldscp alfjs, literisaffirmavitj Ericum Regem Sue# coru, iudicio ex Genefi eius fado,pro^ pediem captum in\quodnunceyentus comprobavit. Verum hçcquiaprüfens non intuérîs, ncc ego arcis ornamenta exornare, aut oratione affequipoiTum, non te moveant,votum certè, amp;nbsp;alia D. Heinrici Rantzoyfj hîcÔ6 alibi fcripta, fuifledigna, quç non in tablinodelite^ fcerêt, fed innotefcerêt omnibus,fi can, didèleges,clamabis,et me,qui hoc opeb içdcfumferim,non ambitionis autyani#
tatis opinor,argues.
HEIN*
HEINRICI RANTZOVn ' VOTVM,AD IMITATION ncmXenophontis.
quanquam antcponcrem vttæ fecuritarem clariorisfortunæpen'culis : TamencumDeus Opt: Max:trinus amp;unus, nos non tanrum nobis, ïedcûmfibijtùmRcipub : propinquis acamids, nafcivoluerit:ijfdemadduduscauns , mcipfeub trólaboribus offero devoveoLi,amp; vafto ncgodo rummarilubenscomirtOjatc^iGaimpotenrisfor-' tunæprocellis amp;fludibus caputexpono arc® obq cio.niud veroabipfoDco immortali predbusfe^ rijs femper con tcndijamp;contendo: Prim ùm,utmP hi meisc® integram donct corporis faniratcm;ddn de in rebus agendis circumfpedam ccleriratem, in 5Onfultandopiamprudentiam, in diccndo bene/ volam auroritatcm,contrahoftes mitem vidoriâ, à maioribus gratiæconftantiâ, ab æqualibus amP citiam minime fucatam,ab inferioribus obiêrvan riammeritisconciliatam à fubditis fpontaneam ÔC fidam obedientiam » benigne mihi amp;nbsp;dementer conferredignetur t dénie® uc relida àparentibus bona confervet,rem familiare prolperetaugeate®. Poftremöfenefcentibus nobis, cymbam nofirara cxtempeftuofohocmiindipelago, æterni numP nisamorefenfimperducat, corporic® vitæmole^ ftrjs defu ndo, in religiofis maiorum monumentis requiem,amp; in extremoadvenrus fuiiudicio , glo^ riofam fefurredionem ac beatâ inamortaliratera largiattir.
IDEM
IDEM BBEVIVS OCTA-
STICHO EXP'rESSVM.
I. t
§1 mihi pro vo ris libcat traducere vi tarn, SedariqîjanimusquodmihifuadçGiter:
Malim ego privatam fecurus dcgcre vicam, Quàm vitæilluftris mille pericla fequi.
At quoniam noftri partem fibi vendicat ortus P ublica rcs,partem pofcit amici tia: Me curis cxpono lubensifubco^ labores. Da Chrifte,utfaciam grata tibi amp;nbsp;patriæ.
‘AD FVNDOS SVOS HEIN^ RICVS RANTZOViVSs SVMPz tis exFlaniirtio plerifcp verflbus. ».
VenufteaCTclIe.tuqjpulchrà Vcllula, Saltusq? amp;nbsp;amnes uberes,
Salida,amp; umbra fibilantium arborum, Etudarivispaftua, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• •
Tu($ arxhonos foli decuscf, Cymbrici, Storæpropinqua flumini,
Dignis fatis quis efFerct vos laudibu«?* Mei parentis optimi quot;
Olim voluptas,amp; quies gratifsima Fuiftisjamp;poftquamfencx, Laboribusdomefticisamp;bellicis ' Perfunlt;fiüsamp; periculis, T erras reliquit,amp; beatus cœlitûm ßetivitoraamp;ineöla;
-ocr page 98-Vos alter appeiîvft uflt;$ pliirîmilrtU Fundum naturus altcrum, Rogacus amp;nbsp;quidcra faepifsimc Mutarefic dccrcvcram.
Nunc non rclinquam.Iamiuvabitarboret
Manu paterna confiras
Vidcrc.iamhbcbitincubiculo Dulces inire fomnulos, Vbi fencx fokba t artus languidos Molli foverelcAulo.
In V cllu la capreas iu vabit ßernerc, Ccrviscç rerc tenderc, Etglandibus fues agreftes pafccrc* Quid efle dulcius poteftf Gaudetepratarivuli(îlympidf, Storaati^cukaVellula,
Læricç ruminantium boum greges, Heri vctuftifdius
Vos pofsidet.Deo volentemaximo, Suiseg tradetpofteris.
Tibi ergo laus,percnnis amp;fitglon'a, InfeparataTrinitas,
y erbum,patcrc^ er fpiritus Gn Aifsitnc* Qui condidifiis omnia.
IDEM EX THEOGNIDE
^Emohominüvivlr, qui parte beacus ab omni Qui fapitjinvidafpefua damnalevat. (efi»
Altern is fortu na bonis mala plurimamifcctf y cra^ func SEquaxnenuferendap^s.
-ocr page 99-Si mereor.tc fumme Deus rogo pcdore tôtoî Rebus ut avcrcas triftia fata mds:
Attulerintfedquand©graves advcrfa dolores* Des animum,firma qui ferae iita fidamp;
Eregionchorum Hêinnct Râhtr^o# Vfj cafminum,fequentiapcnïcino, in ftilibus parictum operiméntis ligneis Vifuïîturî
PHILIPPVS MELANCH' thon ex ANTIGONE Sophoclis.
NOquot;peÂusuliiuspoteftintrofpid, Vrbis magiftratus priufquam geflerit.
Ergo.fi quis in gravi periclo ci vium Vefcfalutaremiciensfententiam, Eam.rimorc vidus.occu! tat tamcrt, Hune iudico cuiaApga malum ac inutilem. Etfi quis antefert faluri patriæ Priva ti amici grariam atcç m u nera. Hic omnium eft mpirtalium iniuftifsimut» ErgoDeumtcftcminvocOjfipatrix quot;nbsp;t^iferimenimpenderevideromeae, Mc voce di Aurum atcç mente libera Sencentiam,verifsimaquaEvidcbitur. Nec ullus hoftis civitatis publicus
' Privatim amicus eflèduceturmihi. Sed navis hatc^quxfiryetonines unica*
-ocr page 100-Skdvi'tas.qua cum vchemur Integra, In ipfa amkos quærere florentes licet.
Nunc perfèquemur rdiquas fènteniJ tias parietibus tabli'ni afcriptas.
Et primum quæ in argentaria capfult;î laferiptæ leguntur,ubi inHgniagentili^ tia heri uxoris fuæ depida conipi# ciuntur.
Quemadmodum corporis forma,habicii , gt' ftujprognarimaioresfuosreferunt: Sicetiamank mo jconfilrjs.adionibus, plæruncjeofdêimitan’*
.ITEM.
qpAnram vim atlt;5 nccefsitatem polsidet pater?
nusmaternuscçlanguis, utfi quoddecus exeQ profedum,noh facile in termori, n qua macula vc? rôindeconccpta,nonfaciléeluipolsit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q
ff
X’l’-.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-- I-'-
g Atius eft rebus geftis florerc , quâm malorum opinioncnici.
ITEM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
pJAccliberi» eftglofiapulcherrima,fi quisbonls pa?
-ocr page 101-parendbus natusjmöribuseösrefcratfimilibu».
ITEM.
JSmihi vidcturamplifsimus,quifuavirtuteinal-« dorem locum pervcm't, non qui maiorum rebus geftis fe effert.
TERENTIYS.
JTa vita eft hominum,quafi cum ludas teflcris, Siillud,quod eft maxime opus iaAu,non cadit,
Hlud quoa cccidit for ce,id arte u t corrigas.
XENOPHON IN
œconomico.
QVm didiciflc mlhi viderer,Dcos hominibus rei benegerendæpoteftatem non dcdifle, fineco^ gnitione rerum gerendarum, amp;perficiundi quod opus eft diligentia : Prudcntibusvcróamp;remdiligt; gentcradminiftrantibus,alijsprofperitatem com/ oioditatemcç darcialf|s ncgarchis rebus addu Aus cquidem Deos colerc cocpi,ac prccibus impetrarc contcndi jamp;hodiecontcndo, utprofperammihi yaletudinem virestj corporis tribuant, honorem in civitatc, bcncvolentiaminanimisamicorum, falutem noninhoneftam in belli periculo, incrc/ mentum fine crimine in re familiari.
G iq
-ocr page 102-IDEM.
m animadvert«rem ab aAionibus ijfd5,ali’os admodum paupcrcs,aliosperquam diviteseC' fc.admiratione captus haefi,amp;hoe quid cflet.inqui firioneamp;invcftigarionedignumiudicavi.'Cumtÿ pcrfcrurarcnpropnampeculiarenu^, curhæcita ficrent.radoncm eflc deprehendi; Qui temere amp;nbsp;in confultcncgociagercbant, damnumfacere vidlt;gt; bam ; qui itatuto confilio rem diligenter admini-» Prabanticos expeditius ^facilius agereeum quae* fiu anin;advertebam.
ARISTOTELES.
Ç^Vatuoroblcrvarcoportctpatrcmfamiuas cir/ ^^a pccunias; Nam amp;nbsp;qufrercpoiïcconvenir, et ^ælitatueri,alioquinulla qu^endi foret utilitas; «ITc prætcrea talem, ut amp;nbsp;frui pracientibus ÔC orna* rifciat.amp;ncgotialicfuntmoderanda.utomniuw Cm ui periculyni noo fubcat.
IDEM.
0pcs tuas duplici nomineCoIitot ncpi^, ucima* gnaiacffurafaeilcréexpédias .etuebonohomi ,
ni infortunium patient! luccurras.
Prætcr hæc autem viva imago loan^ nis
-ocr page 103-nis Rantzovf), Heinrici amp;nbsp;Pauli filio« rum,coniugumcpeorum: Andoverpia item, atcpimmanisgigasintabellaibH dem confpiciendus exhibetur* Hîc,le# fl:or,mihiinmemoriam redigitur pro# ' digiofum quiddä, quod Cornelius Gra phcus Andoverpianorum àfccretis fcri pfit,amp; multum ad colKgendam gigan# tis vaftitatem facit: Catncnisferreis fu* fpcnfa vili in fenatu Andoverpienfi co^ xam,dentem,brachium,fcapulam Sgt;C ti' biamj'nfuetæ magnitudinis integra oP fa, quæputentur Antigoni, eins loci quondam Tyranni : Anatomiccs peri# tos ex dimeniione eoru colligere, oftoi* decim pedum hominem fuinc. Mon* ftrofa me hercule ftatura, duabus fere partibus amplius procerior, quâm no# ftra,amp; cuius umbilicus vcrticem Golic in Biblqs ab Ifraelitis tantoperè formi# dati fupereminerct. Sed hæc hacffenus: nunc quod porrô inftat,de ærario tabli# no proxim è adh3crenti,agamus.
G iiq
-ocr page 104-Prominet hoc ex Auftrali ædiû par^ te denis 8ó quinis pedibus,ab hinc bien^ nio^valido muroextrud:um,amp; teftudw neconcameratû, Eius feneftræ harnas tis ex ferro clauftris,valuisc^ ex ære foil dis,nihil non arcent,humus,præterquâ quod afarotis, in varios colores amp;nbsp;fori' mas tindiSjftratagaudet^etiam foribus ex ere,quibus ad Cryptam ærarij feeree tâ itur/ulget ÔC illuHratur, ne ab incen^ dio amp;nbsp;vi noxam facile capiat* Ipiîus au^ tê xrarij foresCuntferreislaminis ftani no incruftatis obdud:æ. Foruli exquifi; taledifsimorum librorum fuppelleélile onufti veftiunt parietes, ac fi bibliothe# cannon ærarium elîèt : quod vacuum li* briseft fpacium,idexoticapreciofa ele^ ôri,coralliorumlt;^ gencra,in varias fîgu ras tornata, rythmicp Germanicioccu^ pant*Horum,quod ex Syracidis fecungt; do 8cquadragefimocapitceftdefumpgt; turn, id dimetris, quia Germanicalatitf nis infercre religio erat,vertipoteft:
Vbi
-ocr page 105-’yBimanusfuhtpIurimaf, ' quot;T
Harpyaaduncisungüibu«.
Horum velim explores prius N umcrum,arlt;$ menfuram probit Et pondus îjspræfentibus:
Namficminiftrisconfules, ' Rebuscpprudencertuis,
Anfamc^præcîdes doll's, Etfufpicacipedori Vanifsimum adimcs metum.
Accep ta verö amp;nbsp;data refer In Codices demta mora.
Namquis(^proximusfibl, Et de tuis,nl videris
Augere remftudet,fuam, At tujtenaci glutino Quiperfidifsimasmanus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
VnAas habesjutquicquid hai
TangantjVcIutacetabulis
Sitpolypiabforptum,h3creat
Statim,malis(5 calculis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
Dolis($ aliéna intercipis,
Nunquid fupremi non titncf Iram verendam i udicisC'.
Quam vis ocellos fafcinas
HominumjhaudDeitamcncIîug*^
-ocr page 106-SVB EFFIGIE CAROLI V.
IMPONENTIS FRATRI FERDINANgt; do coronam.circuinßanribus Germa* nix Sep tem viris,amp; hæc tab u* ia donodatahero.
gl tibi plus ultra placuit contendere Caefar, Ad folTas Metis non bene caftra locas;
Hîcpofitus limes fatalis,Carole,forcis.
Quae tibi tot bellisobfequiofa fuit, Admonet,ad metam te perveniße.nec ultra
Vidrici ciirfum polTc tenerc manu.
Ergo fißegradumj capiat Ferdnandusliabena» tnperij ; reliqu um i urc Philipp ushabet.
Hic cal varia quoçp ex alabaftrite mei* lei coloris eft iculpta^quæ Symmetriam oisium, fêptem futuras amp;nbsp;ineatus, per quosvenæôCarteriæ aicendentes cere^ brum nutriunt,amp;itcm alia iîcrepræfen tatjUt in ea nihil,niiîquod non maior fît Sc oftèajdefîderes.Quidilla^in ærario di cisCutanimum contemplantis aurum, futuræôô cum omnibus equatæfortis admoneat, Adiunda eft ^rariocochlis Jaterida equè ac^ faxes illa^quæad çdes orientem verfus eft maxima , qua ad
omnes
-ocr page 107-omncs f otignationcs fcrc confcenditur, Bibhothecç tarnen fubkrvitplurimum o.uefupra çrarium èC non minus acip« fum ƒ eftudinata iucundifsimcamp; opow tunèfurgit.
Etcnim ma tu tin urn lumen tranfmit tit^meridianum fervat continuèjautcx# duditjfi vcreris ut humidi venti^quibus fitus fqualidus ÔC tineæ procreantur^yo luminacorrumpant.Ea omnium gene* him authorum, prodivcrfitate (cripti, tliverfosoccupantforulos, Scindailèt feptem funtdigefta: Hæclogices, ilia Mathematû,ea Phy fices, proxima me^ dicinæ^illalurisprudentiçdfthaccThco lo§iæ,ncc non biiloriarum^quæ ex om# niorbis parte magno scre amp;nbsp;laborecon# ^iiîtæ funt , cenfetur amp;nbsp;infcribitur. Quo ordine quid utilius^quid pulch# riusreperiri poteft»
Etenim,quod herus dicerc folet, uti infanus agricola habetur,qui hordei barum ,piforumqi acervos tritico corn*
mv
-ocr page 108-mifcetjfub fatfonc leligit rurfus : ita trcmg eft infaniæ, indigeftos et i'nexphgt; catospoßiderelibros, Sedmen, verba, öuibus te pro merito crga me tuo bibh'o tneca dcpingam,poflè in venireC Sal vete dclitiæ, requies naufèantis, omnium rerum faturi animi,medicinaægri,quæ torpentiorexim potionibus melle Hy* blæofuavioribusfacis èC exacuis.Salve bibliotheca,ter quater iàlve.Præ tc mihj (órdent omnia conclavia, funt ergaftui lajatomiæ funt,tu theatrum, tu paradij (iis mihi Ju vat profedó, iuvat cum tot virorum illuftrium monumentis con ferre pedem, more apiculæ per tot foru** los volitarCjbellifsima qugep decerperej à philofophorum familqs ad Theolo^ gos , ab his ad medicos, una aut altera hora interdum defïcere*
Delecflat præclara inventa, lînon aß (cqui,certc admirari, amp;nbsp;ignarum rerum imagine gaudere» Mira voluptas eft aenea Aftrolabia, globos Aftronomi*’
cos
-ocr page 109-cos Sd Geographkos, inter manus amp;nbsp;brachiaverlare* Advocant,pa(cunt,te* ncnt, animocj moefto demuntangor^ graves,pidæ in pariere terræ^ Aphrica, Afia, Europa ,'^amp;his quartaaccedens America, Non parum etiarn grâtiæadlt;j dunt fpecularia Andoverpia delata/jug feptem artium elementa fidis in id per^ ■ fonisrepracfentant-;, cuilibet inuftodi# I fticho,
' GRAMMATICA. * .«c... )or*
Grammatica os tcnerumpueri balbumc^ figurst, Sciênoarumcaeccrarumianitrix.
I DIALECTICA. .
j Vri hominem ratione docct Dialeftica,quare
I Meritó artium apicêmagnus banc Plato vocat,
RHETORICE.
Rhetoricegratos fermoni aftuta colores,
C^o dulcius fluat is ad aures,adiicit.
MV^
-ocr page 110-MVSICA.
gt;lt;
Conccntum ïnterfc et difcrfrnina graf a canoruni AurceruditadcpræhcnditMufica.
ARITHMETICA.
Hxcconcemplandis numén’s arsgaudct.corun» Occulufolers erucns inyßeria,
ASTRONOMÏA.
AArorunt Vrant«curfus,varios(.^ recurfus, Oculis no tans.fu t ura men te præ vidcfc
GEOMETRIA.
Vcftlgarc Geometriæ i'ntervalla locomm eü, Quamcj alta,longa,Iata,rerum corpora.
Atnc egojedormi, egregiéimpu^ dens tibi vidcor^qui meum in contcrenlt; dis heri voluminibusßudiuin tibiin os crucflem^ Ne videar quæfo. Virbonus eft publicum bon5,amp; riyuli Fonds eiui dcrivantur foras,nulli negantur. Ego beni^
-ocr page 111-bcnignitatem hen' in rtïe daudiftuncjuï fenfijmô,quaefthumanitate,mefçpiuf culè invitât in bibliothecam, nee me, ut ficdieam,rivalem leCtitandorumlibre* rum refpuicjillo prçfente,abfente,mihi hcc patet. Ingratus firn, ni hoe bcneficiïi agnofcam óó ccicbrem; At^ utinam ta* les viros noftra fecula plures tuliflent, minus furorum, minus bellorum effet, minusbongliteræmaleaudirent,8(C ne* ^ligerentur, Etcnim fint Mecœnates, amp;nbsp;crunt Marones, fint Antonini ôC erunt Oppiani.Fclices respublicjc^qua* rum principes tempora, quac negotqs fuffurantur,non alcæ,nonîuxui,Kd ftu dijs honeftis , fed libris impertiunt, ijs animos expoliunt,Tjs fuaocia, ijs nego^ cia condiunt, quin eiufmodi honorem habent, utcûheromeodeijsficfentirc
dicere non pudeat;
AD
-ocr page 112-ÄD LIBROS BIBLIOTHE-
CAß SV|AE VERSICVLl Heinrici Kantzovij.
I gAIvcteaurcolimeilibellb Meæ deli ti æ.rriei Icpôrcs,
Quâm vosfaepeoculisiuvatvidcref Et tri tos manib U s cenere noftrisC' Totvoseximijjtoterudin, Prifciluminafeculi amp;recenns, Confecêrcvirbfuas($vobis
'Auficredcrelucubraciones, Etfperaredecuspcrenneicriptis. Necç hæc irrita fpes fefellic illos, Veftro præfidio per uni verfum AEvoperpettolegunturorbem, Doftorumcjvolantperoraclari. Vos eftis reqiiiefe honefta mentis, lucunda ingenijs bonis voluptas. Rebus pertugium minus fecundis» «. ïnlætisdecusamp;nitorrefulgcns.
* Vosætatepucrvirentemagno Sumcomplexusamore,nuncvirautcni Multöprofequorimpotentiore,
' Etquam fata diu finentamare,
Vobis immoriar mei libelli: Accumrcgelubensfateborillo Àlphonfo egregioicflecariores Vcftras di vidas mihi,benigna Quàm fors quas mihi contulit caducas. Hæc cft vera béatitude vit».
In
-ocr page 113-In caflo thalamo.pia bonac^ lundumconiugcjfundioneccrta InfervireDeo.brevisq; viræ Semper muniàfedulum fubirc, Ercaram fobolcrn fibi educare, Lecris moribus æmulam,pararc Mulds commoda,ncmini nocerc. T um,fi quando graves premunt dolores* Etcuræfubeuntlaboriofa?, lucundarecrearione mends, Triftes pellere cogi cationcs: Auievolvercjplurimarcfcrcos Prifcorum fapiendajlibcllos. Er fic tarn bene colloqui diferds, Acternoc^ viris honore claris, Qùamvis feculamuka iam fepuldsî Aiir pernicis eqiii fubirc tergum, V enaricj feras,amp; iii dolofos Nuncparvum leporcm fugarc cafles. Et cervum cane pcrfequi fagaci. Nunc urfumtruculentum,aprumvctorv0i Ferro ftcrnere tranfeu n te co rp u s. Hæc,poft difficdcs gravest^ curas, Optataingcnq quieshonefti, Hic vi tæ tenor eft beatioris.
Sal vctc aureoli mci libelli, Salvete.exquibushaecmihi voluptas Acvum percipiturper omncgrata. Quàm VOS intueor libenterC'a quàm Lubens colloquonEcquid æftimandüm eft Curls encbeadusfolucisr
-ocr page 114-ALTERIVS AVTORIS.
QCiahoneftaDeo,cunÄaat(5 négocia fummo Quæ dicatjhæc muleis vita beatamodis.
Pofthæcgravts fententia Senccac ex Oiftavia act. x, feripraexhibetur» pulcrum eminereeftinter illufircs viros,
Conlulereparriæ.parcereaffliftis.fcra
Cæde abftincre, tempus atq^ iræ dare, Orbi quierem,focculo paeem fuo, Hæclummavirtus.petiturhaccœlum via.
ITEM ALTERIVS
AVTORIS:
^/JOrtales homines amp;nbsp;rc amp;nbsp;fermonc tu vare. Perpetuum magni eftprincipis officium.
Quæin eran'o SC bibh'othcca confpw ' ciendaexhibentur^eahaclenus: reftac applidcum acrario vaktudinarium in inferiore domus parte^quod familiçvof ceSjhinnituscquorum_,carrorum ftn'do res, tempdtatumcp motus non fentiu
Huius
-ocr page 115-Huius ctiâ parictcs inteftinoöperc finit intelt;fti(utoinnia_,quæinfraprimâcongt; tignationem) amp;^âlicrifcisauri bradteis fubtcnuibus oblici radiant. In forulis ftillaticfj phntarum vapores, atq?, ut chymiftariïvoceutar_,quincæ cflentiæ. Mec non cfficacifsnna alexipharmacaj atqjexquifita ad varies morbos reine^f dia,ordinatim difponuntur,
Eftamp;S ibidc blandifsima imago Rcÿ demptoris noftri lefu Chrifti affixa, tres digitos in iurantium morem fuftol lentis , èC Ezcchielis illudproferentis: V i vo cgo,nolo mortem pcccatoris, fed ütconvertatur SC vivat. Hæc imago ümbriSj lineis comminutisangulis, fpeiîlatorum oculos ita fafeinat, ut lon^ gèquafiextabulaæqua, amp;fad regulam plana prominerc amp;nbsp;lub tadlum cadere Vidcatur.Concavum mundiorbem ( is Chrifti manumimplet) amp;ineourbem Velut ultra tabulamoftendit. Quæexÿ tanua videri voluit piftor , ea corpus'
*au.i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H q
-ocr page 116-umbrae Jant ex fefe, Suntautem circa bane utrinep dcfcn'pta;
ExP/àlmononagefîmo»
Qlmmcnfe ôdærerncDcus.crudiÂSdocenos, vt affiduemeditemur, nobismoriendumefle, ÔC quod vitanoftrafirquafiherba, quæmancflorec amp;nbsp;fuccrcfdtjvefpen luccidicur amp;. arclcir. Anni vite noftræfcprtiagincafunt, fi ad fummûprotelTcrit, oAoginta.Cumlt;îpræftancifsimafuit,laborfuic€e tnolefiia, quia celeriterprscccrit,quaû avoid-
Syracides capi’te
40. amp;nbsp;41.
^Emetuas mortem , fed cogites, à Domino ira conftirutücfieiupgt;er univcrfamcarnem , eteo-' rum,qui ante te fuerunt, amp;nbsp;qui poft te venient. Et quid reeufes te Voluntati divinæ lubinirtcre, five decem,fivecentü,flve mille vixeris annos C Quic* quid terra oritur, in terram redigi oportet, que* luadmodum flumina omniamare influunt.
Ibidem capite tertio.
Qui honore profequiturpatrem.eiusdeliftanon
■niFiiiïïf rar'll O Xz ni Fio Fin TP □ ffi Tl r m 5 rr#»rrv
num
-ocr page 117-num thefaurutn colligit. Qui revcretur parrem, amp;nbsp;ipfccxlibcrisfuis voluptatem capiet,cumcRorar, preces cius cxaudicnrur. Qui honoratpacrê, vita longiorefruetur, amp;nbsp;quiproptcrDominum præ* ftatobœdientiam.inhocmaterhabebit folatium. Nihilexhis,quævidcmus,manet. Ideöadmiror demcntiam noftram , quod tantopere amamus gt;■«01 fugacifsimam corpus, timemuscf nequan* domoriamur.
Vifunturhîc5i^ali\utChrifti'aniIIL
! Daniæ repis defundli ddincatio , 8^ Heinn'ciRantsovfjfubpatrisJanicum -
1 niortui ante oétiduûjmagine epigrams ma fcn‘ptum,Lamentatio fylvæ V cllu^
Ny mphç infidentis pifci, cui Sto^ ræ nomen accolæfaciunt, ôôGcfnerus acipenferem vcterum interprctatur, diàaquædamnoninutilia: Poftremo æncçquincp tabulç, fecamentisparietu affabrèinfertç, in quibus monumenta quorundam Rantzoviorum Itzehoæ humatorum funt fculpta:qiic omnia fi^ ! giUatimrçccnfendaduximus.
H ii)
-ocr page 118-HEINRICVS RANT-
ZOVIVS.
J-Jïc pater exhalans animam concefsfead umbra*» Hine mihi femper critlugubris illelocus.
Ingrediens cari mortem lugebo parentis. Du m reliqu US noftro corpore fanguis en't.
Cumqiquidnumanücvcnietjfifataprobabunt» Tu lotus argroti,tu morientis eris.
In tc confugient (quoniam fecretus cs) omnes, Corripictmorbusquotquotinarccmeos«
VELLVLA,
J^Anrzovius poftquam crudeli funereraptui CefsitadElyfii régna beatafoli,
Fleveru n t montes, fleverunt paicua Si ainncsgt; Atfspharetratx candida turbaDcae. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
Aruit immenfo viridifsima fylva dolore Vellula.glandiferiscultacacumiiübus.
Squaletagcr.lætiscçcarentnuncfrugibusarv«» ’ Gunda dûlçntjtanto dcpercyntevirp.
STORA.
J^ivulc,curprxterfolitumfuushumorabundat» I)icStora,lucidulam quis tibi turbataquäf Rantzo vij miferum me triftia funcra turbant, Crefeo ego de lacrymis perdi tus ipfc mci s.
-ocr page 119-fileerat(heu)rumhiivivenVmihicaufadccôris, Ille mihi moriens abftiili t omnc decus.
Nemihiquislympham violaret,condiditarccm Me prope.depreflb Palladis arte folo.
ExtinÄumplanganrpaxamp; cum Marte Minerva, Religio,Charites,Cimbrica terra patrem.
lESVS SYRACH.
^Ifili cxplora.quidcorpori tuofitfalubre,amp;VP de.u t ne,q uod noxium fit,ei exhibeas: nö enim
Oinnia omnibusconveniunt.
Cicero x. Officiorum,
VAktudofuftentaturnotitiafui corporis,amp;ob^ fervatione earum reru, quæ res au t prodefle fogt; kant,aut obelTe, Se continentiain viftu omni atqj cultu,corporis tuendi caufa, SC prætermittendis voluptatibus.
IdemdeScnccflutc.
^Editatum crgc/cfTe debet ab adolefcentia , ut morte negligamus, fine qua meditatione tran^ qpillo animo nemoefle poteft. Moriendum enim terte cft,amp; idincertum, an eo ipfo die, fapientifsi-musquiftçæquifsimo animo moritur , nec eum vixifiepocnitet.quiaitavixerit, utnofruftrafena-« tumexiftimetjödexhae vitadifeedit, tanquam es
H iiq
-ocr page 120-tiofpino^hóex domô. Commorandi enim diver* forium natura nobis,non habi candi dédit.
Incertus Autor:
pRindpium vitædolorcft, dolorcxitusingcns» Et medium labor cft; vi vere quis cupiatC'
V ifuntur et eodctn loco quçftiuncu^ Jç,quascuromitterem, ratio nullafuit: Quid eft vifaÇquot; BeatorumIgtitiajUii^cro^ ruin moeftitia^cxpedatio mortis.Quid eflhomoC' Mensincarnata^phantafma temporiSjfpeculator vitæ, tnancipium mortisjtraniiens viator^anima laborio^ fajparvitemporishabitaculuin»
Incertus Autor:
Qyid fit vita,rogasfnihil efi.nifi mortis imago. ^^?uid fithomojqufrisf’pul vis amp;nbsp;umbrafumus.
fit vita.rogasf' nihil eft,nifi Ipescpmetusi^» Hæc inter dubn vi vimus lt;51 morimur.
MO*
-ocr page 121-MONVMENTVM,IN HO-
NOREH ET MEMORIAM PRO* genirorumfuorumpofitumjab
Hcinrico Rantzovio, anno
In ænea hactabula Hcinricus RanW Sovius j pioerga maiorcs du(flus affegt; Cfu, fculpi 8^ defcribi curavit nomina, annoscpobitusprogenicorumfuorum, quorum in memoria lapides 5d monu^ inenracollocata vifuntur, in primario 13, Laurentq teir.plo oppidi Itzehoæ, I ad alrarefanclgtrinitatisrquodaltareab ipfis Deo trino et uno,non paueos ante annos dicatum^annuiscp et perpetuis in huncufcjjdiem proventibus liberaliter dotatum eft. Multi vero ex eadem fas« rniliaeodêloco humati quiefcunt, qui^ bus hærcdes, poftericp paru gratiin eos, nullum ad memoria honorem impend derunt. Quareliberis fuis mandat, ne^ ' potes pofterosc^ ex iplis orituros ro^ J gat, ne quem in avita inferri fepulcra lî*
H V
-ocr page 122-nant/uiàfuis aliquodnonftatuatur/f/ pulturæ monumentum,nomencpjCtas, digmtates gefte amp;nbsp;obitusjn hanc tabu^ lain annotatareferantur.
Anno 14 4 O. obi]t Brada Rantzel vins, pâtre nacus Domino Caftclli Crummendick, proavus Heinrici av^ thoris huius tabulæ. Hic mulcorum pagorutn poflcflbr fuit^qui poftea ino^ naîterio didti teinpii partim prccio ven^ diti, partim religionis nomine dono da^ ti funt, Plures quoep liberos genuit, ecii rum quiPetrus luit dieftus, eins poften' hac ætate Domini funt prçdiorû N ienÿ hoff Ss Vuammendorp , quorum ex . numero Daniel Rantzovius fuit ,qui fummusbelliduxcontra Suecum Da^ norum régi miJitans fortiter occubuiu
Ali) præterca duo,alter Hermannus Hamburgêfis^alter Bartoldus Bremen# ftSjCanonicifuêre, quemcanonicatum illis familiæ^ ipforum ,ccrto præfîniro tempore,fingulariquadamindulgcntia
anno
-ocr page 123-anno 1489. cotuli'tPontifexTnnoccn* tins nil* Vndeciino poft anno obijc iixorcius Druda Karlovia^dieBartho^ liunrri. Qui ambo eodem loco, ad latus AuPiralechori, eointcplofepulnfunt, I fiib lapide albo, in margine quadrata annotarionem annoruobitus utriufc^,, in mcdioinlignia familiaruna continent tc. Supra huius caput alter eius frater i cumconiugefepukusiacet,lapidccum utriuscp inlignibus ita infcn'pto: Anno 1 4 ÇO obi}t Caius Rantzovius,0C anno 14 5 9. Anna uxoreius, die Francifci, Supra Catum rertiu squiefcit frater,fub lapide huiufmodi infcriptionis: Anno 14Ç 9. die Petri amp;nbsp;Pauli, obfjt Caius Rantzovius. infigneadditumnullum €ft,fpacio tantum,quo includi poflct, re licto.
Ex advcrfo eius lapidis,fub quo prior Caius coditus eft, chorum verfus ,iacet faxum,nullamimaginem , fednudam hanc infcriptionem,cum utriusc^ in iig^ nibus
-ocr page 124-nibuslcvitcrincifi’sjcontincns t Anno 1465* obfit Brcidekc Rantzovius, An^ no 14 óo Margareta uxor eius» Inma dib inter hune ÔC ilium quiefeit Metta fororgermana Breidæproavi Heinrici viventis.HæcnobiliexRevcntlaviorS familiavironuplîtjex quocum prolcm nullam fuftuliiîèt, aliquam bonorum fuorum partem monafterio largira cft.
Lapis imaginem habita ornatæ no^ bills matronæ eleganter incifam præ^ fert,ad cuius pedes utriusq? familiæ in#» fîgniafpetflantun inferiptio verô hæc c/t: Ano 1489 Dominica Cantate,obrjc nobilis Domina Metta Reventlayia, quæ contulit huic monafterio quinc^ millia marcarum* Ex adverib lapidis cius,fubquopofterior Caius humatus cft,verfus altare S. T rinitatis, fcpultus cumuxorebeatam refurre^ionem ex^ pecflat Heinricus Rantzovius , primi Breide filius^Hçinrici pofterioris avus* Is fuit præfedus Hamburgeniïum in ircc
-ocr page 125-arce Steinburg, nee fexagenmum çtatw annûexcefsit, V xorem habuitOligar» da m à Bockvuolden, filiarri Dominiin Boritfl, Sirhavenôô Neverftorp,qu{ niukosipG filios Eliascpgenit.Poiiobw tum virijCutn per 4 t.annos vidua vixiü Bt, cétogenaria ferè pefteobijt» Lapis duobusviri fœminæ^ fimülachris in# fignitus,hancinfcriptionemhabet:Anf no 497,dieSabbatipoft Viti,obijc Heinricus Rant3ovius,filius Breidæ. Anno I ; 8. die Sabbatipoft Lætare, Oligarda uxoreius.
Inter bunc et Caium in medio tcrtîus iacetlapiSjViri item fœminæq? 8C puelîç aft'abrè incifas monftrans iinaoines,fub quo requiefeit Paulus Rantzovius,prb mi Heinrici filius , patruus poftcrioris, unà eu uxore Abela 8^ filia Anna* Fuit confiliarius Friderici L Regis Daniæ, præfecfluscp amp;nbsp;adminiftrator aulecius, înferiptio tab's cftîAnno i $ x i die Vici Velpcri vita excefsit Paulus Ratzovius, filius
-ocr page 126-films Heinrici. Anno Tj'xó dié Mcrcurrj poft Pafcha Abelauxorcius.Ano oiftava Martini Anna Rantsovia, Ad idemlatuschori.ubianoulumefticirja; pis facet fubniger , dupliceni rcfcrcns imagineirijmatriscuniintancelintcisE^ fcrjsi^^utdefundifolentjnigatæjinfoA mi prætercacircûfcripto fpacio^quo vir* yiventis adhucpoft mortem imago in^ cidipofsit.
Sub hoc Magdalena,Ioannis Rant? zovfj equitis filia, foror Heinrici pofte? rioriSjàpatrefratribufcphonoriHcèpri mùmconditaeft, deindein paternuin monumcntuperfratres traslata. Nupgt; ferat viro nobili Ofevualdoà Vuifchc, cumcp anos vixiftct X9 et menfes circiter quim^jdiem fuum in puerperio claufit, ante tarnen puerulum enixa, cum quo tumulata eft.Lapidis inferiptio hec eft: Anno I ƒ ƒ 7* die quinta Augufti obijt Magdalena à Vvifche , ftlia loanni« Rantzovijequitis« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
-ocr page 127-ïuxta columnam ,cui contîguum eft altare, fepultus eft Caius Rantzovius, primi Heinrici filius^ patruus poflerit^ ris.Oifccfsitanno i ç ó o. cum vixiflet annosTx. Fuit àconfiliisChriftiano l£ régi Danie, ducilt;^ Hollatiæ Adolpho, Ct præfcôlus Trittoviêfis, Dominusc^ caftellorum Hannorou Clekamp cC Cherubi. Vxorêhabuicldamexfamiÿ lia Blomen, quæ viro defunifto annum non fupcrvixit. Ex hac mukas fufcepit fïlias filioscp, quorum nonnullijCovft Vente, impubères mortui, duo in bellis pericre: hic in Caroli V. Imperatoris Cermanico,ille in eiufdem expeditione Meten fi, reliqui pro generis dignitate côtraeftis matrimonqs hodie fuperfunt.
Anno dielanuarn obqt Catharina fil ia prioris Heinrici, amita pofterioris,quondâ Abbatiftaeius moÿ nafteri},cum id 20 annos prudenter ad^ modum fidclitcrc^ rexifiet,iamcp otfto# genaria maior æcatem ageret. bcpulta
-ocr page 128-cßin pcrißylioeiufdem coenohijaußra^ liin angulo, quo loco ei frater Ioann cs Rantsoviuscquesmonumcntum, pide parleti in I u n(flo,lla tu ic, A no I ƒ Ó ƒ. 13 die Decembrls, obijtflrenuusheros loannes Rantzovius eques auratus^cul vlro ætate lila in rc militari hæc regio aquilonarisvixparêhabuic. Fiiitfuiw musbellorumdux St intimisaconngt; Ifjs,tribus ordinc Danorum Regtbus, FridericoI.ChriftianoIll.Fridcrico ILducibuslt;^ Hollatic foanniS^ Adob phofratribus.
Otfliesluftaacie femper vitflor cum hoftibus conflixlt. Danicos fubindc exortos , inteßimos externostu) mulcus j virtute ßnguIariS^ felicitate admiranda reprefsit. Dirhmarfos,ob hoftes fæpe proiperc profligatos, totqj annorum libertäre ferocientes, iuguni acciperecocgit.Cuius memoria?lempigt; ternæ, quamrebusipfeàiegeilisprolt;gt; meritus eftjgi'^tierga parente ßlijjHeiiv rieus
-ocr page 129-ricus Ct Paulus Rantzovfj.pro fc quocp confulerc volcntcs, baud tcnui impcnla elcgancifsimum ipfi monuincntum bus ampHus ulnis promtncntius,ad ide latus templiprope clatros choripoiuê^ rc^ex lapide artaberrime incifo atep ita lævigatOjUt procul fpccflantibus candid di marmoris fpcciem reddat, cui impc^ lîtàîcXmarmore utriusep parentisima^ gines, miroartifieiovivosexprimunt, AdditapractcreadivcrfaSC illuftria vi^ tæ cius elogia,0ryptacp fubtus ?cdificalt; ta,qua perpetuum familiac fuæ inonu^ rnentum eHcvolucrunt.
Hxc ita in æneis tab ulis^pofl; has alic Î Vacua;jin quas poftcriorum dignitates I ficvitæfculpantur,relidæfunt.
' Adhæret valetudinario amplum porarium, Dioeta hycmalispenicillopi lt;^ta,cuiculina eft proximate qua cubuli, maceratorum pifeium falfuginem co'ÿ luviemcp naribus noxiam cxcipientcs, .deducunturin ftrudiles fub area cloagt;
-ocr page 130-caSjCjuæ aquam pluviam exonérant m foßam. Indegyneconitisthalamus^am^ phithalanius , apodyteriumô^ balnea^ ria, ad atri)dextrainporriguntur_,quæ omnia quod ßmiliter funt pavimenta^ ta^ôC abicgnisfecamcntis veiiira^figiJla^ tim volui attingcre» Prærogativam ts^ men thalami, pvripetafmata verficolo^^ ria, amp;nbsp;ex Phocylide OÛj verfusinco Icriptos, non omiferim:
Coniuarjdecuseftfandi baudpræftantius ullum« Quàm ft cafta viro coniunxcftmitelevamen Curarum,altcrnasamp;afttconcordiaflammas, Al ter amp;nbsp;alterius folamcn ÔC unica Ipes eft, Donee utruncplcnem, non cura auclite,fedanni« EfFcdum,placi do componan t fa ta fep ulcro.
Noftra narratio quafi prætervolayit ca,quæ circa atrium lunt : nunc Cochli?« de ad primam contignationem afeendi^ tnusin Orcheßram, quæpræterquam quod Afarotis pavimenrata^amp; eius fpe^ cularia varia_,orbiculata, exagona, qua* drata/riquetra et alius £gur3c,atqpduo decim
-ocr page 131-decirn mcnfiûlaborcs miitàamp;f loqucnfi pocfidecantantur, criâ ftudio antiqui^ tatemæmulandi ,gratiam protncrctim Etcnitn partcm Orchclirç lîbi vcndicac j ’‘«’j'^'^.quod pulpîtum cft cai;cellatum, I duodcnosakûpcdcs^ubidcenici j Ôf qui ' fidibus, tibia , pncumaticisqj oroanis kiiinCjConbliant. Infra logcum pocil^
l‘ latorum cft Üacio^Sf abacus ducftiiis*
E laqucaribus fufpcriditur candela? i brumexîcrc, mulrorum brachiorum, • admirandæ magnitiidinis^artis coi.^ i ftrucbonis , quod duo robuibTsimi baiuli non facile inanibus loco move^ tint. Focus alarqSjantc quos Leones ex cupro ficlkcanemqj MolofTum equant tes , amp;fclcganrifsiiTgt;è quad exurgentes, refplendct. Parictes v^arùs tabulis,præ^ cipuèvitam aulicain , amp;^divæ pecuniae ^^§^s,fuboculos ponentibus,exornar^ tur. Aulaautem fie cft depidlacx Lu^ cia n 1 wfet tw/x sTtt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fwôvrmf, ad u m b r a t io n c,
interfperfis verfibus : Palatiuni in faftb
i gt;)
-ocr page 132-gîo mentis abrupto fîtum cft^veftibiilo inauratojubn'coamp;praxipin aditu. fn inten'ore parte domus O P V L E T1 A fedetjtotajUtiapparet,aurea,de^ fiderabiliSjamp;^ fufamore inflammans in* tuentes. Porrô amatorem aulæ ftupe* feentem, ÔC aurum oculis devorantem, S PE S verßcolorintroducit. Recente auh'cûexcipiût due mulieres_,FR A V S ET SERVITVSîhçlaboriperma^ nustradunt: Illeconfedumôô morbis dumfenedæcommittit.PoEcontumc^ lia adi'git ad deipcrationê. Ex hinc /pes avolans evanelcit»
T um verô miCerextruditur non per aiireas^quas ingreflus era t,fores_, fed per pofticum quoddam tenebrofum èéoef cuItum^palienSjtremuIus, ventriculo fus,annis pannifep oblîtus. Dem'q)’ cief lt;flo occurrit Pœnitudo, Poftremo tôt modisconfe(flum,amp;iam trepidum, inf curvum^ iniplocontumeh'æ dolore fa^ gittaùneremeum., Mors optatifsima, fola
-ocr page 133-^ola Fadens tcnax , prædpitatin ege^ ftam fcrobcm.
Heinrici rantzovii
EMBLEMA DE AVLA.
^Oenia.quæfummofpcAantdevcrticemonos Sydcra,dic,quodnamnomê SSomen habcnt^ Aularn Romavocat.fedes rcgumcç ducumcj eft, Luxu,divitiis,ambirionepotens.
Lubricamortalisvitæamp;finuofapalæftra, Exdpiens pravos non minus atlt;^ bonos.
Cur iuvenis,Lauri refidcns viridantisinumbraj TriftiadefixusluminafpeAathumumC'
Bic opcrum paticns moefto fub corde volutat, Quam malit vitam,quod ftudiumcS fequi.
Ne trahat ignavam lafciva per ocia vitam, Molliac^ ætatis tempora ducat iners.
SPES Dea cur nivca iuveni flat proxima palla, Commonftrans digitis regia tefta fuisC' Allicitincaiitas iuvenumrcipublicamcntcs, Etfplcndor,nimiasquicomitataropes.
Sed cur aftat honor Tyrio velatus amiÂu, Cui levis ambrofiofpiratodorecomaC'
Nominis amp;nbsp;famæcunÂi fulgorc trahuntur, Ambitiomultis cxitiale malum eft.
CurFORTVNAaftatîæto blandifsimavuitu» Adiuvataudacesforscf Dcuscçviros.
Ergo quisquis amas vitam traduccre in aula, Conünget votis aula petita tuis.
I iq
-ocr page 134-Fatahominumcedunti’ntcrdumprofpcracofpris, Irrita net fcmpcrfcrtpia vota Noms.
Quid de nocle fini tint BACCHVSq; CEREScg Otialcrhifero tôdi ta melle fovent. (VENVScçî* Haecapiiintfluxa iuveniim dulcedine mentes, W fe regn a D CO s i n ter 11 ab ere P U te n t.
Intcrcaluxu tranfadæcorporanodes Arrcniiant.animisôé vigor omnisabit.
ÇurabicLlaiacctPALLASC'curaligerille Hanclcvar,amp;pidasnonfinitantcforesC'
Niianimumformâfleiuvatpietate.boniscp Artibiis,amp; mores addidicilTe graves:
Si non eloquio polies,verfatile ti non
Allers ingcniiim.multipliccsei: dolos.
Atiiivenem excipicns.auratacompcde vinlt;flus. Die cur regales ftat LABOR an te foresC' Sit licet immenfocireumdatusaulicusauro, Suftinet immenfi grandelaboris onus.
Succefluscj; dolens hominum,curiune^alabori Squallida\'ipereo felle ftatlNVlDIAf'
Nçmo fuit.ncc erit cam praeftans forcibiis aufis, VtvaleatmorfuseffugerelNVlDIAE.
Vt cornes eft,radios per loliseuntibus,umbra.
Virtu tem livorficcomitatur iners.
Aillai in medio cur torvaCALVMNJApiulaefti Ert]uam prærerca,cætcraturba,videsf' Quó non facrilegæpcnctrantmendacialingu«, ku^taeîc fub blandis feommata falfa ioci-sf”
Nam quicuneiîfiia vircurecmergcrenelcit, Óbtrcó:are alqs.crefcat U t ipfc.folet.
Die cur PERFIDIA afsiftitf'quia tempore nofirO; Sub blando cftfidei nomine rara fides.
Pcisi.
-ocr page 135-Pcfs/mus is eert? eft inimicusjquisquis amicus Creditus.occultafubdolusarrenocet.
Quid fallaxmedia vult ASSENTATIO in aula,' Mollia caudatæ tegmina vulpis habensrquot;
Quisquis adulari,palpumc5 obtruderc nefcit
■ ßlandiuS.hunc aulam non ad^fle velim.
Nam parafitusedaxregumdominaturiu aula, Principibuscç placet dulcior ore colax.
Semper adulator vefcens popularibus auris
BlandiloquusDomino.quæplacucre, probat.
Curiuvené rurfus NEMESIS deturbataf) aula. En quam non magnis eqciens foribusC'
Admonet hæc Nemefis, ne quis nimis al ta requi-'
• EftaliquidiparvampolTehabitarecafam. (rat: Multos aula viros ad fummum evexit honorem, Aulacçpermultisattulircxirium.
Ferre moram.moderariiram.contemncrerifum, Dura pati.cunftos aùlica vita docet.
Cur morbus pallens regali limine pulfum
Excipitjfif tremulo tarda fenefta pedeC'
Debebantmulti.poiitobenefinemalorum, Vivere.nonullofollicitantemetu,
Quosubiiamfubeuntmorbhtriftisc^fcneÄus, Derjeitextremo tramitecaufalevis:
I^efpeftilt;5 iacent,amp; dulcia limina fæpc Eiedi mutant.cxilioeç domos.
Nil fulfiflciuvatmeritisinfignibus olim. Nil rerum molcm fuftinuiflegravem.
At cur afsiftittumulum prope noxia rorquens Spicula,funcfta MORS violenta manuCquot;
Fallit fpesamp;honor,fallitfortunalaborlt;$. At Lachefis certain fervat u bic^ fidem.
I iiij
-ocr page 136-Rebus ab immodici« aniirum fubdudco fcmper. Ante oculos vicae fit tibi meta tu».
Sequftun'maoo Pccuniæ, quæ tab’s eft. lundis eiuscurruiduobusviristre^ mentibus Ôc paüentibus, velue bijugis, quorum iugum çircumcirca mucroni^ busaculeatis cft adornatuni,femitaeft fpinis fparfa^ipfa pecunia, reginæ habigt; tUjfupplicçm latronêcor pugione traf/ cientein chlamydetegit. Pandemia mu^ liereglobum terræ ferente, ôôfeftivèin* fequente.
H. R,
J^Egina.quod nonicn tibrf'Pccunîa.
Qui te vehunt Di vaÇpavor periculutn. CurpanditurChlamys tibi,quisvetegiturî' Tremens c rumçnifeca,latro at»^ morio. Quidilla.quæSphæramfuoferrvcrcicc, Notar.corhumcrisbullicns tuislocansC* Pandemia efi,quæ,quia fcckftosprotego. Ale fequitur.acc^ cum orbe toto admc ruit» Simepotitunampliusquaeritnihil.
O miicra.cornpararis amp;nbsp;periciilo, Rcriculo Si retincris,amp; tecum advehis ïnnumeraviciatTun beatacrederis;'
Poü
-ocr page 137-Poft hanc de Phaetontis cafu tabula fequitur. H. R;
Spiets,«tPhaetonrapidoIovis occidatigne,' Nilmirum.puniteordafupcrbaDcus.
HicvcrosliabuiEClymenc Mcropem»$ parent««.’ laétavitPhccbofe ramen eflefatum.
QiiinetiamconfccndttequosSolisejquadrigas, Atct fuis impar viribus urfit opus.
Sed mortalis ubi tcmerccockftiacaptat.
Neu tru m habet,at faftus prxmia fulmcn habet. Te modulo metire tuo,qui taliafpedas,
Negravctinfirmumlarcinamagnacaput.
Qui fueris,hic efle velis,fublimia vites:
Vhra quiperam non fapit.ille fapit.
ïnduodecim menfiülabores ,infpc; cularibus figuns. expreflós. Heinricus Rantzovius,
lANVARIVS.
lane biccps,anni finis,rcdeun tis origo, Laetus ad ignivomum decoque partafocum.
FEBRVARIVS.
QuiFebruo tibi nee pelles,nee ligna rclervas, Falkrisjhàc currum^quà rads ibat.ages.
I V
-ocr page 138-MARTIVSgt;'
Vomerc fein dit agros.no Acsc^ di'cbus adarqxjai Martjus,amp; Veris nundahirundo redit.
APRILIS.
Cana virer tellus/efrondibus induit arbor, Aprili gemmans eliciente decus.
MAIVS,
Sah^c terfeliXjô Maie Smaragdinefalvc, Temperiecertent tempora nulla tibi.
•IVNIVS.
lunius xftivo.detonfa tempora lana, Defendas pecori folfti tium iubeo*
IVLIVS,
Sub brumam ne forte pecus moriaturjulb Profpids,amp; curvagraminafakc fccas.
AVGVSTVS.
lam matiirefcunt Augufti munere fruges, Cumej amplo fortem foenorc reddit ager.
SEPTEMBER.
Augufii Ceres cft,Scprembris munus laechire, Vnde homines vivunt,nosduoperfidmus.
OCTOz
-ocr page 139-OCTOBER;
October inuftumcalcatisexprimit U VIS. I Ecfcrichæc.anno quxrcdcuncemetac.
NOVEMBER.
Autumnus quæcunc®dcdit, cofumo November» Etpinguenihybernaglande trucido fuem.
DECEMBER.
Hand avis.haud fera vcnanridccdunaDecembri Quamvisningatatroxamp;gektufê^vadum.
Ad meridiem pinacotheca, quæca# dem dormitorium régis Daniædicitur.
O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
extera côclavia afarotis,carnino, alarijs exorichalcocælatis, leonumhiantiu
i fpeciefiôtis, periftromatibus , ledisep ' prcciofislongé vincit, tabcllis ctiam ad i certamenufqjluxuriat. NamCaroIus, Fcrdinandus,Maximilianus, Germai niæ Impcratorcs.Sigifmundus Sarmat tiæ, FrancifcusGalIiarum, Philippus Hifpaniæ, lacobus Scotiæ, Edvardus , BncanniA\Chriinanus Daniæ^
8oly#
3
-ocr page 140-Solymanus Turcarum Tyrannusjo* hannes Septemvir Saxonie,atcp alfj guh\noftro tempore fama apprimè no^ ti,ad vjvum çxprelsi hïc confpiciuntur» Ioannis quocp Rantzovijfua inaurata armainduti konvex membris cius fimi; litudine tota ita eft in cupro, à loannc L-undenß Dithmarfiæ pidore, expref# làjUtncfci'o quid maieftatis heroicæ, ac fîviVeret j lpirarc ac eiacularivideatun Subeaaurei’s b'teris hæc funt fcripta: Icon Ioannis Rantzovi) equids aurati, qui tribus regibus Scptcntrionalibus, cû çacteris proceribus Danicis ac Cim« bricis,nempe Friderico J. Chriftiano III.amp;Friderico IL Diademaregiuin vidrici manu , ßngularit^ prudentia impofuit: EcontraChriftiernum IJ* Friderïciaufpicijs,tribusregnis,Danigt; co.Suecico amp;nbsp;Norvegico,avertiLoram queCimbricam à Lubecenfibus^Duce Alberto Megapolitano et comité Chrb Hophoro Oldenburgenß,in libertatem
-ocr page 141-vindicavit: Epi (cop os in Dania noîw nullos, ditionibus eorum ad regnum translatiSjin ordinê redegit : Didimariii fiam,cum rege ac principibus fuis Hol# faticis , ultimo dux iftius belli fubegit. Hodie, qui eft annus à nativitate lefii ex MariafefquimillefimusfecundusSC fcxagelimus^eftfeptuagenarius, cum tarnen cani importuni no fint, ac fuper# eftilli animivigor,corporisrobur,celc# resingenij motus,habct 8C adhuc perti# nacem ÓÓ amplam rerum præteritarum niemoriam , SSexhisfuturarumfum# niamprovidentiam»
SVB PYRA DIDONIS,
SE FERRO SVB AENEAE NAVI* , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gacioncm trarjcjenns,amp; morkndum
affedu planefervatocxpi.
rancis, H. R.
jlt;\^Mor,vcnenum dulcc.qucm nonillicisC* Primo fuavior quidem melk Attico,
Sub fine vincis fell is amaritudinem, Qiiam non volup tacem videbat Elifla,cum
-ocr page 142-ManerctAEncasf’ubi’i'sIitrorcrafem
' Solvit.quidillamifcriusf'cjuin peâoris
Crates fui difrumpirenfe 7 roico:
En mufta qui bible,ebibatfocceniquocp.
SVB LVCRETIAE STV'
PRO, s. tarq.vinivs
Lucreciæ, H. R.
gl clamas,ferro morif te Lucreda.' vincam
Skpugnans:fin das,quæ volo,donafcrcs.
Abnuisf'inrerimam.cum quodormiireferaris»
Servum,6d adulterij tefns adulter ero.
LVCRETIA TAR.
QVINIO. ’
gExte.quidô facisC* ô froenis inhibeto furorcm»
AnteforesNemefisfanguinqlcntacubat.
Vivitadhucidem,quipuni]tllion ingens.
Ad tuaconnivetnecmalefada Deus. Scilicetuniusnodds peritura voluptas,
Expelletregno tecf genus^'Ç tuuni.
R EX: Quail's autem lîf piiflurx forma ex vcrübus Soleclan'usapparet«
STat REXinmedionudus, quemcingiturrint^
Civis,Sacrificus,nobilis,agricole
Hoc
-ocr page 143-Hocmonct.utrcgifintpublicacommodacuraf, Ectolatinpnmis numinafàn AaDci.
Namcçubi rcx nimiuin luxut^ addidus amp;nbsp;arm«. Nec populi memor eft.necpietatis amans;
Evcrtitmileros talisperulanna cives, Everfis princeps civibus ipie périt.
SENECA,
ERratjfiquisexiftimatibitiitum elle regem, uM nihil tu cum eûà rege.Remifsius enimimperand mehusparecur.
IDEM,
J^Egibtis boni.quàm mali.fufpediores funtjFeia* pcr*î his aliéna virtus formidulofa eft.
DION.
NEmo crédit eos,qui vim inferre poflunt, fi ludi* cum m U ncre fu ngan tur,ex lufticia agere ; V crû bxcomniüeft opinio , fpeciê eos,ac quafi adum* bratüquoddam exemplar Reipub ; propter vere* cundiam, veritatem adionum fuarum prætcndc* •■ejac fub ludicij nomine cupiditatê fuam explere,
SENECA:
yBinoneftpudor,ncccuraiuris,fanditas,pietas. fidesjinftabile regnum eft.
° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Prope dormitorium regium eft coiv clai
-ocr page 144-clave cubicularioru, in quoraptus Pro# ferpinæ, èc Ceres mater cam quæn'tans eleganter cxprimitur.Huiccontiguum eftfacellumiancftum ÓÓ auguftum, in cuiusaramarmorca niiricandoris, inf terlucenteauro braetcato fculpta eft Euangclica parabola de fiJio prodigo, Lucæij. Qtiid ego tibi laudcrn pav0 mentum emblcmatc vermiculato ftra»» turn, quid aîrcum baptifteriumjCande^ labrajauream Redernptorisnoftricru# cem,divitem ad iacra facienda ornatum, puIpitum/onverftonêD. Pauli, quid denic^ baptifmum lohannisiucundum fpe(ftatu,amp;f undctcvcl repentina inceft ferit relipio; V ideas xlt;’gt;:'^«xFA’»5ro‘'-immer giaquis,coeloapertoSCcomicibus an# gelorum aliquot myriadibuSj Spiritum fandum corporaliIpccie, ranquam cof lumbam defeendere: æternum Patrem dicerejn hoc iîlioipfc mihiplacui : Ccr# nas hosinducre veftimêta, ftillareillos, alios côtremifeerc frigida per fufos,alios
maw
-ocr page 145-magno nifu dlfcingcre fcfc^ctutabkianj: turlavacroregcnerationiSj ipfo vultu præ fe ferre.Eö loci, ubi hcrus meus fa^ cris interefleconfuevitjpatris Iohannis Rantzovfj epitaphiû è Dania miiruni in æs lucuienter incifum vifîturî
ÇVm placidovitæmutâflcttemporafato loannes heu Rantzovius;
Luxerunrnati,coniunx,Holfarica tellus,
Vno ore plangenteis pacrem.
Mars tumulo impofuicLaurum,ZonanicB tro-
Ethoftibusdemptasopes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(phæumcç,
Paxedam,autconcorshuk, aut contraria Marti, Amancem laudavitfui.
Fama hinc difpcrgens lare ore manucç fecuta eft Virtu turn teftimonia.
Qu aliter huncigiturvixilTeputabimusannis Luftrorum bis feptem amp;nbsp;tribus/
Tôt namcç hic vixi c,qucrn Mars,pax.fama peren^quot;
Requirantjlaudentjcfferatu:. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(nis,
Et pia cum naris coniunx viouatamarito, Etpatria,logeant patrem.
AD FORES HENDD
CASYLLABA HEINRICI Rantzovq confpiciuntur.
Paulùm,fi placet, at(^ paucula audi.
K
-ocr page 146-V orivum Domini vides facellum, In quo res peragit fatras,amp; ore Noftrarpcrcipirurfaludsautor, Fundunturcp prêtes,piæ(S voces Etdicunturamp;atidiunrur.Ergö Artem fi venis hut viderc fairem, llliusftudiumbonamlt;îmentcm, Quiponi voluitfibi.probato. Au t il retira ferr rua.æmularc. Er femper pieratis efto tulror: Sin hucingrederis.fatn's ur ipfc Inrerfsfimuhadfores.prophanas Omnes exuecogitarioncs, ErmenreminduefanAatogitanrem, Præfenremrj putaQcum viderc, Adquem verbafatis,preceslt;îfundisî Illi corde pio,pia(^ lingua, Pro donis age gracias benignis, Collauda.vcnerare.concine.atcç Didis fupplicirer precare votis. Huicfoli eil operi locus dicarus, Illud temonicum prius volebam.
Confpicnur tn parietc ctiam b^efens tentia Senecæ:
SlfciremDeospcccaraignolciruros, fifhomines ignorarurofi.adhucpropcer turpitudinempeo' xareerubefccreni.
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lEEM
-ocr page 147-IDEM SENECA.
jTavivcndumcum homnibus , tanquamÖeuS vidcat: Sic loquendum cum Deo,tanquam ho-* mines audianu
Qu à do m us a J Ca u ru m vergi t, C ) næciu eft nobilium, Ôd hoc convenient tifsimis,utcæteraplerac]^,rabelliscxor^ natur.Etcnim fupremumproverbioru Salomoniscaput, Ideamamp;quali lior^ mam vitæ mulieribus proponcns , di# ftributum eft in fex quafi partes,quarû quævis in totidem vitreis laminis, ftan« no,ne pclluceant,incruftatis,tam exqui fito pióturæ colöru m genere, nee no auriargentiep fubtenuibus brafreis ,eft expreflaà lohannc Londenfi Dichmar fiæpiiftore, ut rethorculum efticaciori orationis fulmine, mentem foemineam fua fede ftatudimovere èC informare Vix pofle,inanimum inducam.Pro fuo cuhifcp tabulçargumêtoDimetralam^ bica annexa cernere cft,
K n
!
-ocr page 148-pElix.proba qui coniu^ Dei potitus m unercjhæc
Vindt Smaragdes Indiæ, Laborat amp;nbsp;net impigre.
Hæcinftitorisfortibus Eftconferendanavibus. Veftem paravir.vendidit» ViAummanuep quæfqt. De noAefurgens datfuis Penfum cibiimcg ancillulis» Lucerna non extinguitur, Huie vir brevi ditabitur.
Domus négocia infpicir, Agros emitcß SiC conferit» Non ociofa devorat Panem.no vum fedpræparat PafcitL^ egenos largiter. Non cogi rans inaniter Perire: QuæDcum colic. Dans pauperi cœlum accipif. Dos eftquibufdam plurima. Et forma vul tus fplendida, Sed, quælaboris amp;nbsp;Dei Amansjcorona hæc eft viri.
Ad orientem æftivum eft coenaculu, quod venatorium dicunt.Namfufpen/ duntur in co venantium tabulæ diîæ,
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plUi»
-ocr page 149-plurîmaccrvorum platycerotumc^ cow nua, quorumplerac^inaurata,iinuni ctiam clavo fixum in tabula jeliqui cor* porislineamentisin ea fic graviter afFü lt;?lis,ut ridendo tcrriculamento fpeciem cervijiam iam impetum in intrantem fa^ fturijprçbeat.Eft quoqjcernere V cne^ rem cum Cupidineapprimèvenuftam, fufpenfa èlacunari candelabra, ex ra^ rnisccrvinorum cornuu orichalco cirgt; cumdatis,et in modum coronæ lundis, Pavimentum(ut ab omni partenomen agnofcas) canum venatorumq^, cornu inflantiû , imagines figlina arte inuftas repræfcntat. Quæ in tabula venatoria priorereperi,huc afcripli,
LAudibus cximijs ars eft dccoranda Dianas, Sinon exfuperet cum feritatc modum.
Reddit enim timidos proceres ad prælia forte», Anxialætificans corda dolore gravi.
Mollitiem pellir,fævilt;ç cupidinis arcus, Languida iucundo membra labore levât.
Sternitapros,cervosc5premir,qui damna coloni» Triftiadantrudibus,dummalefarratcrunt. ’
K iii
-ocr page 150-Suppcditatfï Japes,nigrxt$al)incniaculin3fî
Pcllibus hirfuris corpora nuda regie:
Ergó venandi ne ru conrcmnelaborem:
Hictibi quandoquidem commoda di«fla feref*
Hocftudiüparribus Culrîîquoc^.rcfteprobaruR E bræivatis Relligioncfacr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;At
N ominc Efau venâdi Infignislaudegdc'anno N R obuftus Nimrod Sic quocfclarus era T? Infeftusfinonfis Trifti clade coloni S. C urrefugisftudiûf'lurefiuaretu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O«
Venari quifquis NongaudcsZoile,lux § ismollislicicücll:,Aucpigeruß$fit V»
SVB ALTERA
TABVLA.
gl Sparram,Chrifti qua* munereconrigir.orncs. Er facias puraconficienda fide.
Nuncleporem carulo,quid obeli,excireßgai»/ Nuncinfrondoforendcre rerciugof Arduanuncin apro venabula conacre dirotquot; Nunc Vario cervoc cx igicare metuC* IpfcDeusgencri dedir hæcanimalianoftro, (^uisrjbiconcefl’umiusprohibcrepoccflC' Quidquodadarcendosfaciar Venacio morbos» Qui bene venatur.faniorcflcpotell.
Quid quod follicirisarenria corpora curis Lætificet, vires fulcircrarc^ pigrasC*
Quid quodmilirixfpccies fit magna tremendx.
Idorrctfi quisapros,horretamp;ilk viros.
-ocr page 151-Qin'd quod Orcfi c» radi'anria tcia Dianx Fxcuriancarcus»farvc Cupido.tuosC*
Præccreanigræquodfertalimentaculinx» Nudalt;i oetrafta corpora pelle tcgitC'
Hacftenus Exiguis Immenfa Négocia Rythmfs Explico.kiiinis Canroq; Valta Sonis.
Reftringas Aurê Nimtum Tcmnafve, Scquenda Occino, V enator lus V iolare Solet.
APOLLO ARBITER,CO-tAM QVO DE PRAESTANTIA DIS-ceptanc. Venus,luno ÔL Diana Venationil Dea,cuius cervo,fccundum eam caufa iudicata,corona præmium decernicur, H. R.
^^Argaridum nivea neAens ErisatracoronanSj ^uæminus,ôDiv3e,noxiatollat,ait.
TumIuno:Paridisdirimanturiurgia voce, NumVenushoc etiam iu dice ferta feretî*
Phœbus ad hacc : Animos luno,fed corpora Cy-' Corrumpit,virgo hæc ambo Diana fo vet Cpri*
Q.VERIMONIA LEPO-
RIS RYTHMICA
pLcvitLepusparvulus, Clamansaltisvocibus,'
Quidfecihominibus, Quód me quxrunt canibusr K iiq
-ocr page 152-Aperos oculi's donnio?
Parumiuvat id quod video, Quidfecihominibus, Quod me exagitant canibus»
Longas aures haben, Nee pTodeft.quod audio, Quidfecihominibus QuodmevcxanccanibusC’
Breves pedes habeo, Curfu velox abeo, Qii id prodefti*'feq u u ntur homines, B [ canes inci can t celeres.
Parvus fum SC placidus, Etnemininoxius, Quidfecihominibus, QuodindagantcanibusC*
Anin hortos quodirruo, Ohiscti quod comedo, Nonnunquam amp;nbsp;tçnuem Quodprocylco fegecem^ Hancjhanc iuftam fcilicet Caufam putatquilibet, Vtcanibus agitée, ïn cafsibus lancinet.
At quid non atrociusf' Quid non amp;nbsp;damnofius, Lupus facitrabidus, Bc iUs valens denübus^
Ho»
-ocr page 153-Hos rarus profequi'tur,’ De me præda pctitur. In me canes alu ntur, HtretianeAuntur.
Ad de, dum me canibus Sedanturvelocibus, S æp e fl c P ro ter U n [ fege tes, Qiiodcentumnrqucuntleporcs^ Ego petor indies. Mihi nunquam cftquies, Quido quid feci hominibus. Quod fie me lacérant canibusj* Pellis eft ignobilis, Ad nullam rem u tills, Quidfeci hominibus, QuodmeaguntcanibusCquot;
Atcaro mca dulcis, Etquæfapiatmultis, Hæc eft.hæc caufa hominibus,' Quod me infedantur canibus.
Poftquâ vident me fugam capere, Hifcc,hifce,ab omni latere Inclamant:quæilliseftmaxima Voluptas,mihi Mors cft pallida.'
Canes ubi tenentme, Dentibuslaniantme, Lætor.fiefFugio, Si non,malum aufero.
-ocr page 154-Caprus In aubm deferor« Cum gaudto cxcipior, Vcru infixus torreor. Inde in menfam collocor. !
Lxcis animis mc comedunt» Vinocßdulcifeproluunr, Quidcft.quodfedhominibus, Quod me ptrfequ uniur canibusi*
Nunc acccdo ad fccundam contigna^ tionem , quxetfipaululumccditinfe^ n'on',tamen cam nwndaeft,uchofpitcs ckganccsaccipcrcpofsit. Eteniin pavigt; »ncntataelî:,ôd albario opere polita un^ diq?Jntcrgcrinisaucemintcrfepicur,eC difccrnicurin cubicula quatuor, ambu^ lationeiTi,et (fi licebit ab ufu nomen no* tam rei poncre ) fphærifterium oblonlt; gumnnquopilari lulîuncula,palæftri# caçp hironomia lïberi hcriles refîciun* tur, Ôi. grata vicifsitudine nunc literis, nunc progymnafmatibus bellicis imf buuntur,ne remiisioncs negaræ odium ftudiorum faciantingeiiuis; Ibilaborcs Herculis cum M y thologrjs àpatre,tan*
quam
-ocr page 155-quam irritamcntavîrtutîs, libcn’s pro^ po Gei cernuntur,quos ob rarçct recoh^ ditæfapicntiæ ôi. crudirionis fignifica^ tionem prærcrircnondebco: Suntaugt; teminter kptçmcolumnas lapidcas d'# ftribuci, fuper bas ex lapide albo virtu* tes fœminarum babitu confpiciuntur, luftitia, Temperantia, Fortirudo,Pa* tienria^CbaritaSjFidcs amp;nbsp;Spes.
HERCVLIS ACTA PRAE-
CIPVA CVM MYTHOLOGIIS.
1; HERCVLIS FACTVM.
iNfansin cunis geminos à lunone'immiflbs fet^ pentcs.manibuspræhcnfos, extinxit: Cutnunâ Cubans Iphidus fracer terricus parentesfletuoed* tânêt.
MYTHOLOGIA.
JSErpens ann’quus ijsniaxirnf, de quibus cxbcnf* gnapropaginisautfyderumindinatjone.virru-' dsopinionemcondpic, ab ipfo ortu tenditinfi^ dias.Hosccontràtumfandiangdifufcipiunr.tuce Uripræfidio defendendost tutn ipfavtrcutumfe^-
tnina,
-ocr page 156-n)îna,amp;îgniculi'naturæinnci gt;nbsp;Celé necvoluntnçc poïïunt deferere.
SECVNDVM.
^^Egt;olcfcenshydramcolubrisamp; capidbuspullu* lanrcm,in Lcrna palude,relis et clava oppugna' vît.tandemcgfadbusamp;igneconfumfic, cumcan* truni,hydræfupperiasferentem,preiru pedum in* ccrcnaißet,
MYTHOLOGIA,
y^DoIefcentia violenter à pravorum fubinde re^ nafcentium appetituum impe tu infeftatur.quiquot; busmundideliciæ caiifam amp;materiam fubminP firant.ConrrabæcinraIi aetatelubricisinitiô veftp gqsjtanquaminpaludinofo folo , confiftic ratio, donee virturis 8C pietatisftudio cxercitiocp confirm* niata.hydram appetituum , cum inundi cancro. pcfîundet amp;nbsp;confuinat.
TERTIVM.
LEoncm inufi rate magnitudinis in Nemaea fylu» interCleonas Phliuntem, cum omnem cam regionem infcftaret.iugulavit : Cuius iplî pcllis poficafuitproindumento.
MYTHOLOGIA,
LEonemiuguIavitfortifsimum , quisquisrepu* gnantes redîeration! appetitus, nômodofani« ddi*
-ocr page 157-délibéra tîonibus amp;nbsp;eonfilijs refrcnavît./cdiisorr J hemomninoferodendidecraxit facultarcm, ai;. mentis amp;rationisiiidicioefFeci'cobcdicntcs.Qij^^ hoc indumento pedori^generofo pulchrius poteft;*
QVARTVM.
J^IomcdcmThraciærcCTeni, hominem dirumamp; fanguinariumjquiinnumanifsima crudeliratc cqüosfuosadvenarumpafcebatcarnibus, occv' dit.cumcç vicifsim iumentis fuis obiecit devoraa» dum.
MYTHOLOGIA.
ÇjEnerofusahimusnonpoteftnon odifle d^exc-» crariTyrannoSjUtinfeftifsimoslibcrtatisamp;'fo-' cietatishumanæhoftes: qui tarnen, vindicantein «os iufto æterni Dei iudicio,ea plcrunlt;$ incurrunt mala,quibus alios ipfi afflixerunt.
QVINTVM*
JN hyfpidis Eriman thi montis iugis,aprum terri* bilem amp;nbsp;Arcadiam vaftan rem cepi t, ÔC vivû bu* »lerisimpofitum detulitad Euriftheum.
MYTHOLOGIA.
MAgiftratusinmontepofîtuseft , edicovideii-^ ' cetamp;illuftrilocOjCtinmanu tyrani atcç impro bi rempub: apri inftar,vaftat amp;. côvellir. Sed quis*
quis
-ocr page 158-quis cum legitime ade ptus eft, amp;nbsp;reftc gcrcre vuir, vivumconfervaredebet, nelt;j commjttcrc.utij.-' iius culpa amp;ignaviaralu(areeiusinrepub:exerU‘' tiuminterxnoriatur.
SEXTVM.
y^Cheloopro Deiani'ra Ocnci Calydonum régis filia.cumipfocercanri, fecR initioinferpcntertii itioxin raururh vertenti ,altcrüavulfitcornu:fic(5 illc vidus.in fui noniinis flu vi o fefe occulta vic.
MY THOLOGIA.
Qiii mente prava SC mail's artibusadRcfpubrgu* ^’bernaculaafpirant.in omnes fe formascallide vertunt, quo magis voti fiantcompotes. Tales confiliomonendi.autauthoriratc coercendi funrgt; utfuafortecontenti, infuinominisfluvrjs occuk tencur.amp;inea.quamnaftifunt, privat«vitîclta* tioneconquiefcant.
SBPTIMVM.
JN LybiaapudLixum oppidum Anrafumgig'n tem,tcrræfilium,àmarrcduplicatûrobur* quo* ties terra? proiedus eflet.airumcntcm, tandem lu* dapedoriaftridum futfocavic.
MYTHOLOGIA.
Qy * '’ulgi fa vore cvedi, legum fepta perrumpe^ ^rc,amp;rcmpub;turbarcnituntur,contrahosn5
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foluni
-ocr page 159-tolumlegîdmo magißt^tus îure, fed arte quolt;S agendum eft,ut fubtraÄis.quibuscontrapatriam abutuntur, præfidijs , improbi corum conatus» abslt;5 tumultu ÔC fedidonc, exdnguantur.
OCTAVVM.
jNtcremptoDraconepcrvigili, aurcâ maîà He-' i^cridum.quæ Atlantis f i li e fucrunt.ramis dcccr*
puitôd ad Euryftheum detulic.ut his fruerctur.
MYTHOLOG1Agt;
non Draconis inftar avari pervigfl eft ani* mus , qui dies at($ nodes fola opum cupidicatlt; tn flammatus,angitur,amp; æftuat î* An non hoc ex* hndo animi morbo , Hefperidii aureis malis frui* tur.quisquisindulgentis fortunae bencficiis con* fiftenteintra fuos fines utitur modcratione ËC libc* I'llicace i An verb Draccncs hi funt.qui turn zd Reip:labem,tum ad priva tor urn dctrimentü.mo'» hopoliainftituuntf quibus utinâHerculeaclava feges amp;nbsp;principcsaureamonopoliorummala.cS ’ tantapublica,privatalt;ïCalamitatcpIerüm($cma/ hirefccnda, c faucibus eriperen c
NONVM.
^Thlantem feffumfyderibus fcrendis Jaborum partelevavit,cura hunacfos aftrorum pondcri
uibrathircamp;
MY*
-ocr page 160-MYTHOLOGIA.
(QVm Atlante veto an fÿdcrû pondus fuftinent rj.quiomnicogitarionum.aAionumi^fuaruni vi,ad cockftiatantumcontendunrf' Anpodusrj, J|ui rewibus.aliisCB MamftraribusconfiliarcAa, Si erencus Imperij oneribus idonea fubminiftranrf
DECIMVM.
(jErioncm tricipitcm five triformem fulguris fi' liuminGadibusfuperavit, eiuf($ armentain Ladumtranstulit.
MYTHOLOGIA
QViparafiticisartibus fcdedunt, triformcsefR^ ciuntur. Namfimul adulatoris, falfiamidÄ dccoAoris.pcrfonâinduunt. Hos devindt amp;nbsp;ar/ mentis fpoliat, quisquiseos à menfaamp;convidii luo.atCKabomni adeo confuetudine Si familiari/ jate,pcnitusfadtali6nos.
VNDECIMVM.
Ç^Acum Vulcani filiumin vafla fpclunca degen/ temjôf Latiuminfeftantcm latracinijsamp;inceQ/ Hrjs.cummugitu bouni intcr\'crfi pecoris recepe tarulura dcprchcndiflet , in fpduncæ veftibulo clavainteremif.
-ocr page 161-MYTHOLOGIA. -
JpVrcs.ficari] .latroncsji'ncendiarii.amp;fimiljahu-’ inani generis fl:ercora,in cavernis degunt.bonO
Him fugientes confpeétutn amp;focietarem : In horü fpeluncasaccplatibulaquocunq; modo inquirere magiftrarus debenc, ut infamibus fupplicrjsplo ftantcomprxhenfos.
DVODECIMVM»
Ç^EntaurosIxionisamp;Nubisfilios.femihomineS Óófemicquos, HippodamcnPirithoonuptiagt;
•■urii Jieeriperevolencesjbcllofuperavic.
MYTHOLOGIA.
pit nó raro.ut qui inter cqüeftris ordinis homines indulgêtius aut negligentius educati funt, Cem tauroriim animos induant, minuscç tçteris homigt; nibusfedelinquere exiftiment, fi rapinisremaugt;' géant famiiiarem,aut aliénas temerentnuptias.Hi conrinendifunt, ut ab illicita animumrevocent Cupiditate.
DECIMVM TERTIVM.
^Lceften Admet! Thelïaliæ regis uxorerri j quac promaritifalute vitam fpontc depofuerat, ab ïnferis ad preces Admcti reduxit, cum Cerberuni ïlavafuftuliflet.
-ocr page 162-MYTHOLOGIA;
ï
^lhilin coniugio duldus perpétua amiciria, K
adomniahoneftaconfendentc voluntate, ubi»
quodakerigraveeft, alterinfepræoptatderivari.
Proinde tales proclivius ex adverfis eripitiHe, â cuius omnia dependent voluntate.
DECIM VM QVARTVMi
JJEfionem Laomedontis Troianorum régis fi' liam,beluæmarinæexpoûtam, amp;ad(copulot religatam,occifocetoliberavit.
MYTHOLOGIA»
J^Efionem fpedasf Virgo eft,nudaeft, vinda ed, beluæ obieda amp;nbsp;crudelifsimæ mord propin- j quacft:Ecquid ilia calamitofiusf'ineiuspcriona pupilles,viduas.orphanosjomncsc^adeo oppref foSjiSc tuæ opis egentes , mente confidcra. Hos ut nbsp;nbsp;J
tucarisatcpfubleves , id eomagis tibi incumbir, , J quoplusamp;tupotenda.opibus.authoritate, gra- I da jconlilioc^ vales , ÄiHipenculoare^jcrunini» ! funtviciniorcs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; 1
DECIMVM QVINTVM. '
^Eftc indutus, quam ipfi Deianira conciliandi amorisergö,acccptadelolefama, per errorem .
miferat, quumpeftifero T^lefsi Centauri fanguinc J imbuta effet, veneno totum corpus invadente» .
gravi^
-ocr page 163-gFavifsi'morum cruciatuû dolore atc^ inlpah’crtgt; tia,penein rabiem aflus, ferner in ftriidam pyrarrt in Oeta monte coniecit,ficcß cxpiravic, æcacis fuæ anno
MYTHOLOGlÀ.
QV^amlufluofuscxi'tus viri fornfsimi ƒ Sic fiff ^uc qui vagis foeminarü congrefsibus per om^ nem vitamludunt.autabijs.quibusexcellunt.ar/' tibusdcferantur.auteorumfruftu ncc diu nec ve-* ’’cgaudeant.quæforciteramp;præclare agendo optp nieadminiftraverunt.
Quod adverfus pi’dluras atti'nct, reliquorum huius tabulati coclavium, Honadeo mukævifuntiir^Graphica ta^ HîcnoppugnatæàTurcaurbisjn Mc-? I lite Rhodiorum militfi Infula, miruin ' quam tremefaciac intuentes. Deinde '^erficuliquotj fequentes ibidem leguiV tur»
EVRIPIDES.
Iniuria nos afficcre nunc hi adveniunt, Nemetue.bile ferveant licet atra, MorcaJiuni nec exterorum fadaimprobaî
-ocr page 164-Tadta fiquîdcm, tardante qnocf pcdc, Fortuna corripietmalos in tempore.
LEO IMPERATOR.
Pium admodum religiofutncp eft, communibus in negocqs privatarû ini^ micitiarum recordationê deponerc^ negt; quepropter propriû commodunî, aut privatamofFenfionem, cômuncmrem impedire. Sed in Rcpub: procurandaj omnia eiufrnodi abijcicnda funt, tum quod ad perfonas, tum quod ad res aub netj8C folum m id, quod Rcjpub :'utile eftjntuendumjatcp id agendum»
ITEM MVSCAE EPITA-
' PHIVM» s VBSCRIPTVM VR-næeiusCalici.inquofubmer-' fafluitat.
(JVftatrixiacêthiclautorum Mufcaciborutîij
Et con viva freq uens Cæiaris in tabula.
No volucrisroftrojftimulis nec Araneæ adunciSj Crctica fed guftans pocula^pota cadic.
Nil opus eft ludu : quis enim tarn nobilefatum Lugeatreft auro condita,mcrfamero.
Ha-
-ocr page 165-Hadenusai’cemSôprædpua, quæ in ea fpcdantur^quoad potui deli'neavi» T ertiain enim contignationê^ frumen^ tarium tabulatum^atçp item quæ ad nas ædes funt^magnum granarium,etequiÿ le tempori minime fecuro inferviens Jn^ dicanda tantûm duxi.Itaepredàcx alto in portum invelicrem^tcrriscp defeHàm prorâadverterem , nifi ædificia ôô horgt; tos prædrj addere animus geftiret quafi corollariû, quod dum lego, paululum niihides etiam atcp etiam, bene vole le^ dor, rogo. Prædij ædificia ad orientem arciscollocantur , amp;:induas partes,ru^ fticam ÔC fruduariam, etfi interdû conigt; currunt^dividuntur: qnæomnia, unà cum horto , confepta funt querneisar^ boribusruncinadiiîcclis, fie editis , ne quifquam alterius humeris fublevatus eastranfîliau
filicibus ab arce adviam publicam eft conftratus» Equile quinquaginta plus minusve
L iij
-ocr page 166-quorum capax eft, ne quid ftabulan’o; rumcubiculaSó ephippiorum, phale; raruincp conclavia commcmorem. In cius prima contignatione frumentum, fecundapaleæreponuntur. Inforibus hoc icriptum viiîtur: Oculus domini pafcitequum. In bovilis utroqj latere ultra centum vaccæ, præter tauros iuvencos^ftabuJantur.In fronteeius eft
viJlicihabitatiOj amp;bubulcorum celiac, itbi vulgare hoc: Vcftigia Domini pinlt;! guefaciuntagrum» In areaexcutiuntur è fpic)sgrana,amp;r acus evannatunHaud procul à bovili funt haræ, ovilia, xlcvcßtr columbaria tria: eorû duo binis
palis,ferreislaminis indutis, nequis feli alijsve beftrjs aditus pateat, fuipendun^ tur, ôôplurimaloculamenta recipiunt» FruÀuariani partem occupant nilia^ èc quatuorhorreapenfilia, quac môtes Holfati à iîmilitudine appellant; Ordinanturautem ûc:Scx trabes in he^ xagonondiipofîtæ, ÔCperpendiculsrû
-ocr page 167-ter furredlæji'n terra adiguntur, quibus faftigiatum culmen impom'tur,cuius cb gnis ferreæ fibulæ davis affi'gûtur, que amplexæ trabes fadunt, ut culmen at? toUiautdemitti , ut horreum vacuum autrepletum fuerit,pofsit, vedein bi^ garum temone pofito. Porrigitur autê temo per axem ad très pedes,in qua pars’ te vedis ille furredus collocatur : Lon^ giorem vero,quia iungi folent equi, in^ cumbentium pondus ad terram depri^ mit/urgête ab altera partevedi, ÔC cub men attollente, uti fîtinlibrarum lance propendente^Bigæetiam rurfum prorsî fum adæ magno funt ufui^ ut altius v^cl fublidat vel cmergat culmen.
T ercbratæautem funt per intervalla trabes,uttraiedo per fibulam ôô trabes ferro, culmen pendeat immotum. Lons« gum diet et non needfarium diccrecor^ tes ôô ædificia,quæ pilentis inauratis,ar* ceris,plauftris,retibus, plagis ôô cetcris» quibus cœlumpluvium eninimicum»
L iirj
-ocr page 168-funtfacîla, Hortumamœnifsimumin^ grcdiamur, qui non folû fuavitatcodo; rum,quiefflantur èfloribus, fed guftalt;; tufruôluum , afpeAupergularum, vi(t tium^topiartj:, herbarum rararum , ar^ borumcpinquincuncespofitarum, IUigt; dentium pifdum, cygnorum,cantu(Ç avium,ncminem non allicitamp;S tenetBe^ neigiturdicerememini, nobilifsimum . genere,erudinone,et virtutevjriïjHein;^ ricum Rantsoviü, fibi vclmarmoreas domos finehortis latomiasvideri, nee illufa auro laquearia ægrum fuum aniü! mum tanturecreare,quantum inhorto amaraciunicum pulvinum, Proindein quinCj^præcipuèdifcerniturparteSjpos’ marium,topianumjpergulas_, alveariu amp;nbsp;olitorium» Verum malorum, pyro^ï rum,cotoneorumtp,perficorum,mefpb lorum, prunorum(^ genera nil attinet recenfere.Oleam tarnen, callaneas,iu^ glandes,corylos, moros, ficus, thymes Iaeam,iuniperos jfabinam, buxos tonfi* ks.
-ocr page 169-leSjLaurus, Cymbricû frigus ferre adij difcentes, Item^IIicemaqui'foliam non aculeato, fed lævi foliOjS^ in iuftæ arbo ris mapnitudinem crefcentem.nonreti^ cueri in ,Quod fi eodem modo omnium fruticum 8^ herbarum huius horti con^ texcrem catalogum, tædiofus emerges retnumerus
Rariores tamen^qux mihi in mentem vcniunt^nequeo quin recitem, elemenj# tcrum fecutus ordinem. Abrotanum mas amp;nbsp;foemina,quam hie chamæcypa? ri Hum vocant, Aquilina, Angelica co^ fti vires fupplens ^Aron, Biftorta, quae limonium eft,ut quidam volunt. Bellij dis variæ fpecies^Bugloffa, Chaka, Ca^ lendulam vocant, Caryophylli flores^ Carduus M aric,et qui bcnedictus nuoj» cupatur,Crocus verus, Colutea, à folo Theophrafto deicripta, quam hie per^ peram Senam Arabum faciunt, Cucuif meres,CucurbitæjChamaemelon, odo? ratu nobiles, Glycyrrhiza, Helenium,
-ocr page 170-HemionitiSiHeneborusJntybumJris, Lilia^Lybifticum, Lich nis coronaria, Leucoia, MenthæCorymbifcræ, lanthion,PiinpinelIç genus acetarns ex* pedtuni,Sanguiforbâhicdicunt, Pccc^ niafœininaJ-’hylhs_,Pulegium,Rofaru mukæfpecies, Rofmarinus, Sampfugt;( chuSjScholymus efculêtus, Picudonarî* di duç fpecies iylveftres, StaphiJmi tres, Satureia , Thymus, Violæ. Omi’tto Apium,rutam ,hyfopum,lactucasfeß’ files,mal vam,raphanum napos ÔC oïcf rum genera plurima.
Herbarû,quas recenfuimus,multæ in mille formas defcn'ptaCjmodô O* loan^ nis ÔC Heinrici Rantzoviorû, eorumC^ côiugum nomina dicunt, modo in ani? malium, modo in corum Labyrintho^ rum,quiacu pingiconfuevere, formas çffîgiantur,multæin pulvinos ordinal tim difponuntur. Vva autem crifpa 8^ Ribes vulgo appellata ( quarum hanc lævcin,illam alperumCeanothon vete#
rum
-ocr page 171-rum Gefnerus interpretatur) arcolas in l.rpts mod urn cingunt eleganter: Læi tilsiinis vitibus pcrgulæ coloratæopa^ canturtopiato cpere utrinqp, ôôveluti in tclhidinatâporticum iugantur, ubi non fccusacm nemoreumbrofofedeas, obambules,ccEnites, èC proieâ:ilibus «reis pilulis feu orbiculis inmenfaob^ longioriluJas, 8é colluforis orbiculos inetam præoccupantes vel menfa de^ ttudas vel præcas, quinetiam Solftidû atçp ardorcm Syrfj,imbremcp capidde^ fendas.Prçterea fuperpergulas ædicula turritajeandulis tecfla furgi't, per fene* ftras in Oioetam capreoli ferpunt^pam? pim'cß eâinumbrant.Subter banc V^er^ tumnus Amaltheæcornuferens J cum verfîbus in lapide incifis confpicitun
HEINRieVS RANT-
ZOVIVS.
pomiferum quicuncç venis novus hofpes in hor* Ne,iueaniiracus quæfitimago,ro§a.
-ocr page 172-Efî mihi Vertumno nomé, quia vertor in omnes. Quas animus formas geftit habere meus.
Nunc habitu mefTonnuncfum robuftus arator. Nunc manib us iures gramina fefta meis.
Nuncfrondespoteruntcredi.vitisvepucara, Mollianuncramispomarevuliâfuis.
Quælubet,hancfumofaciem,res nulla répugnât, Qiiælibetin vultusaptafigurameos.
Hinc eft.primitias anni quodgrata vêtu fias, Int^ meas aras laftea dona dabar.
Seu patulis furgens ramis produceret arbor, Seu varf|s cingens floribus herbacaput.
Nunc adeô, toto quæcunc^leguntur in horto. In manibuslpeiffasmunera prima meis.
Poma,nuces,uvas,pyra,pruna,Cydonia,mora, Quæcç nimis longum cunda referre foret.
Siluhetcmultisaliquid.quodcuncçlubebit, Accipcjlarga manus nil tibi noftra negat.
Hoc faltem oro unum,pleno fi ventre recedes, DicaSjV ertumni munere vado fatur.
Non procul apian'o fphæriftcnuiTi, ârboribus vitibus pulccrrimejvirent tibus opacum fpeélatur. Ad ipfum vero lapis eft ereeftus, phalæcijs eiufmodiin eo feriptis.
HEINRieVS RANT-
Z O V I V s.
^Vam fpedas apibus domus dicataefi, '^Ex magna ratione.Nam propinqua
Quongt;
-ocr page 173-Quondam'examen apum refeditarce, Huclatosproculadvolansperagros, Cum vixundii^ iamparataftarct: Quodfatiftum ra rus omen efl'e,parvam HancilIisDominusdomumlocavic, Etneder)cianr,iubeGnep0tes, Neuquisquammoveaclocojprecatur.
Examen autem illud/x quo cætcræ apes iâ quadraginta annosj minus duoÿ bus_,omnino funt propagatæ, domi ari* cisincandelabroæreo , è lacunari cateiÿ nis demifTo^refeditj cundlis novitate rei fufpenfis.Omnibus h is nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fie enim
appellare libet) elegantia fua Sgt;C fitu n5 ell inferionÇ^ippe qui pifeinam ponte àincflamJiortos^fyJvas ÔC arva defpicit, et fine aëris nocumento Solem exorien# tem^meridianum^occidentemi^admit^’ tit^autcum voles excludit, Neefatiseft cœlohunc liberiore frui, ni ôëpinacoÿ thecæ,qugin arceeftj dubiam faciatpal^ mam*
Oftentatenim cum ftupore omniu, prçftantifsimi 6ë incomparabilis herois
Ies'
-ocr page 174-Iohannis Rantsovriamp;^coniugis Anne leones , ab artifici'ofo lichoglypho ex alabaftritCjiufiu heri mei elaboracas: ex candido verbfaxo,et ex parredeauraiO, feptem planetas, Nympham pharetra; tamôd itando dorniientem , Pnapuni verecundum, atepequum inftratuni. Puparum enim amp;nbsp;Iigilloruin mirifico defiderioherustenetur. Iconi Iohannis RantzovrjjSc poftremis tribusjcqueiv tia epigrammata fubferibuntur.
SVB TOGATI lOHAN^
NIS RANTZOVII ICONE cxAlabaftrite, H. R.
HocEgoNorijRatioIlIius Cum Vera Subiru R» E fledecus magnum ftatuo.traAata per arm A, N onetiam pads Audio fibi quærere nome N* R eAeagitur.fumtiscumpaxcôponirurarmi S. I d decus eft verum.Sic tu,pater optim e.bcH nbsp;nbsp;A
C um sercres regü.hoc peragebas omnia fruiA V, Vtftabilireturpax a Concordia regn ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1.
S ic amp;nbsp;ego contendo.meo pax u t bona fuaf RcgnetAgrisNoftns,Se(^ Addat V t Iritlica Viï-' tu S*
-ocr page 175-NYMPHA VENATRIX
HORTI ET PISCINAE cuftos. H. R.
JJViusNymphaloci.parvicuftodiaftagnf, Dormio.dumftandofclTareclinocapur.
Paree incum.quisquis vcnishuc.abrumperefonv Seu nbi ftarcluber.fl ve f€dcre,race. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(nunii
MemcusHeinricus Dominus cognomi'ne Rant* Excubiashortoiufsithaberefuo. (zou Siftrcpirumfacis.amp;fomnûmihirumpisjnhono Furern clamabo protinus efle meo.
PRIAPVS.
yrT reor,i'ndignum nemo feelus efle putabit, Quod volui pulcræ virginis efle cornes.
Atmihi nciunftam thalamoquiscreditoînoncRi; Haudadeofordetlibera viramihi.
Stulcameuinrapitofficium,felt;^ingeritultrô, Atc^ meo cuftos vult vigil efleloco.
Stulius ego concrà fervo vigilantior illam. Et paritermentem pafeo ocuioscpmcos.
ViAaiacet fomno,tu fis quicunt$,caveto Rumpere,foli hoceftfas licitumlt;$mihi. Si non obfequeris.fuftem falcemcç recurvan» Nonfruftrà fumtos expericremihi.
EQ.VVS SYMBOLON
HEINRICI RANZOVIL Fidusego Domino.Dominifcroracerinhoftei, Dutneg libens aliis fervio, fie pereo.
FOR»
-ocr page 176-FORTVNA 'est VIRTV-
TE ET INDVSTRIA confervanda.
Symbolon En'ci T oickmari de Ber; kpfen, Confiliarrj Ekcfloris Saxoni'æ, quod hems etiam hoc loco^propter eius venuftatem amp;nbsp;mutuam illoruin amici^ tiamjCXtare voluit*
V irtu us Vincenda V ol up tas Virib uS.
Non alrjsjfed virtutum vincenda voluptas. Viribus eft,fi quis laudis amore turner.
Prædrj ædifîcia , quæ dixi tabelli's querneis fæpiri, ea halt;fÏcnus : nuc agros pagi forinam involo. V”crum que^ iTi ad mod urn animo concepi, fie verbis utexprimanijVereor.Imagïnare oblong gamquadragintaftadfis area Smaragd dinam,tranfverfim fofsi's interfciflam.
permedium^quàvia regia eft^continuis falicibus veftitam^intermifsis villarum
, utrinq; vero aggen'bus
tedisornatam
aquîs inclufam.Etcni’m pagi Bf eden bergæ feptentnonale latus cingit in Ion gum StorafluviusnavigabiIiXqui:
A/f Alev yxf t' edinttf) 'en' HiJ.xrt.,lt;Ais /C wxfmßJloi^ hoc eft: bisdierumnocftiumcp fmgula# num intervah’o vi Albis l'n Oceanù le exonerantis, tumefcit infeîpferefi^ dit,nec ultra trecentos amp;nbsp;quinquagi'nta paflus diftat ab arce; Itaq? Oceani divft tiasnavdgfjs commodifsimè mlniftratj 80 runs copias quoquô verfum export tatgt; Hic fluvius Celebris quoep eft ob munitionêàCarolo Magno ( ut Fran; corum hiftoriæteftantur ) in eius ripa^ ad retinendum vicinos populos fuba^ (ftos in officio,exftru(ftam.Ad oram vcjj rôauftralem incumbunteipaludesdc/? cliveSjfcaturigines amp;nbsp;aquas pluvqs cob leeftasevomentes.
Egregièjdicat quis , munituseft na4 tura hic pagus, fed quem deprefto folo^ totum pœnè innatare aquis, paludiq^ quâterræfrugiferæfîmiliorem elfe negt; M
-ocr page 178-ccfTe^apparct, amp;nbsp;in quo ornando à hanne Rantzo vio Jonge cckberrimocc prudentifsimo habico, tantum operae luminon debuifîèvideatur. Id médius fidius (ignofcice faiîo) ipfe cum virisjn - magno prccio eo tempore habitis^aflir* madem^n turn natus, ÔCpræfensintuit tusloca^amp;^ interrogatus fuidem_, opera: precium neeflet hîc munitionem condc^ rc^ccpagum ilium ftagnantem Lernam ducflis foists in melius provehere. nim pagus ante annos 58, ipeciem fta^ gni ferè perpetui æftate præbuerat,hye^ me fpcculi SxL prefer piices et fœnum ragt; ro quicquam incolis fuppeditarat.
JlliCrcefo dttiorcs videbantur, qui tantum pecoris alebant, quod frugibus annuls commutarent.Reliqui foenum, annuum terræcenfum, Itzehoam,quæ Bredenberga diftat duo mtllia paflùû, iæpedcportabant, amp;^drachmis aliquot venditum, noitamuldscompocaciun^ culisinfumebant,interdum èC indantis anni
-ocr page 179-anhi fpcm dubiam decoqucbant.QuoJ nifiad hamos óó retia^velucadexEremS anchoram fiigiebant, mendicandoüb pem corrogare cogebantur. Pedes ob àquarum copias rarô ædem facram vigt; fuseft ingrediæftivo tempore,nifi dâflet. Proindecorecufato, autequo, autlintrc vcherettir oportebat, qui fa^ cris interefTe in animo haberet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
His tarnen incommodis tantis patere familiasfapientifsimusjôô dux felicifsb înus Iohannes Rantzovius, nihil terre^î ri,fcd totusin amorem patriæ eftundi. Vela animi fui pandere, ad auxilium tcri? ræinertioninem animi aciem intended rejtacp territorium Bredenberganum, cÔfentienteob cgregiè nav^atam inbeb lis opcram primo Friderico Daniæ rej? ge, â Borsholmenfium monachorum collcgio,approbantceandem venditio-î nem prirnario eius ordinisjicet admci? dum remoto, adminiftratore cmit,amp; in adiacentia rem bello partant collocavit,
M i)
-ocr page 180-aggerctTK^ quaß obiccm Store validiez rem obiecitj foflasfèptenis pedibus la^ tas, quim'saltas, perquodvisiugerum cxcïtaniufsit*
He ftagnantes aquas ad Storæalveu deducunc, pofitis fuper aggerem cava^ tisarboribus, èc earum valvisficlibra^ tis , ut tumefcente Sd impellente æftu claudatur,eo refîdenrepatefcant,amp;rcob 3clt;fbas cx agn's aquas expuann Ne vero ex paludibus mehdianis recentes aquæ fubindefcaturirent,amp;ibi'duxêreaggeigt; remgt; Hac admiranda ód divina indu“ lïn'a vir fagacifsimus, qui ad arma tan?? tummodonatusvidebatur, omnium opi'nionem præclarè vi'cit. Nuncenim Bredenberganû folum frumenti 8C kf ' gummi's nullugenus recufat, triticum, olyram, trianguläre illudinmodumfa^ geæglandis frumentum,farinatriticeæ lîmile, folijs hederæ, rubicundis Sgt;Cbi^ pedalibusgeniculis, quod,quia Latinu nomen vêtus adhuc fub ludice pendet, ad
-ocr page 181-adimitationem Germanorum FagotriJ^ ticum dixeris:avenam item^milium, fagt; bas,pifa,amp; alia huiufmodi. At(ß ut foli^ dum ÔC perpetuum præftaret hoc bene# ficium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;collegium inftituit,
quos ne quid vicfj facerent aggcres amp;nbsp;foflae, circumfpicere , defidesnoxæ dedereim peravit»
In ore omnium eft Hercules, nec fe^ culis fex èC viginti aboleri potuit, quod Lernæam hydram quinquaginta capi^ turn debellarit,hoc eft, paludem auram peftilentem eruftantêingefta terra folo acquant,quamrerislaudemfibicompaj* rabit fuorum fubditorum pater Rant^ zovius» Et nati natorum,amp; qui nafccn^ tur ab illis,in aftra fercntjn cuius laude reges amp;nbsp;principes confpirant,quem vigt; ' Ventern fubditi in oculis ferebant, cuius defunc'li facrofanftam memoriam ha; bent, cuius cum benevolentia amp;nbsp;hono; re mentionem faciunt exteri, cuius pie* tads ÔC beneficentiae 80 exiftimationis M ii)
-ocr page 182-buccinatores funt facri miniftri. Neq? id immerico,aut eningt; re aut confilio iugt; vabacomnes:Cuiiislocupletifsimuste^ ib's, ut cætera taceam, M unftcrdorpia cftconlh'tuta, in quavencrandihuius regionis D. paftores conventus agunt, dedo(ftrina_,amp;^coniugiorum quibuida intricatis iiegoctis qui diu iam fieri dt^ iqffenc , nifi hic regem deprecarus fuifi iet, ncredituslacros in profanum bel^ lum converteren
Quidï^quod ædem facram,amp;: turrim Bredenbcrgæfuis fumtibus ædificavit amp;nbsp;reftauravit_, quam rude iam donatus à rege frequens adfitjiJIud fcperecitans: Vnumrogavià .Domino,ut inhabité indomoeiuscunólisdiebus vitæ meæ. Ad eius exemplum nullus non fubdi/ torum fecomponebat.ln hacæde laco# bus Qualius eques, pefte occumbens, cft fepultus.Ei Heinricus Rantzovfius monumentum fecit faxeum, cum eiuG
■ modi inferiptione:
Qua#
-ocr page 183-QV alius,an te diem crudcii funere rapt us, Mortuainhoc tumulomcbra lacobushabet.
Cumcç nova poftqua fcx tantu coniuge menfes. Proh dolor,unanimisvixeratiOccubuit.
AtmemorHcinricusfidei.quampræftintolim, Hoc Ran tzou ftatuic trifte doloris opus: 5^tfit perpetui lacrymabilepignus amoris,
Etfimuluccapiacpræmiararafidcs.
Lapisetiâparieni'nfercusàD,Hcmgt; rico Rantzovio,aiireis litcris hcc oftenn tat: Huius rempli reparatori, turns nec non arcis vicinæ Brcdenbergæ fundalt;» tori,lDaniæquondâliberatori,et Dith;« nriarfi'sc domitori, loanni Rantzovio equitiauratOj filius Heinricus gratitu? dinisergopofuit,
Rcftarcnt adhuc plurima, quac ap^ i pellatione prædij, in quo dcfcribendo verfamur, comprehenduntur, ut mola aquariajlt;«gt;tz*^#»wAlt;’/', quod dccuiTatim crati ceis amp;nbsp;lino intedlis alis à Icni vento circu agitur , pifcationeSjVenationesetalia, V crum G bis longius imorarer, in imÿ menfum crefceret liber, naufeamqj tibi, ledor,movcrem, qua metuo ut fæpius M iiij
-ocr page 184-Concitarim, dum omnia fine deïedu 5^ iplendorejquod nihil nonaccUmulanti ev’enireoportuit, eruiflo, SCimpetus continuæorationis verfibus infevtis tardo.Sed quia omnes angulos arcis 5^ prædij tecum circumire una opera pro^ pofui^non narratio, quæ defcribit,fed arx,quc defcribitur, longa videri debet. Etfi veto me non fugit, quam difficiles JMomos firn habiturus, quos facietas re rum noftratiumcepit, ftuporeauté ex^ ternarum fi'c ducuntur,ut eas,quæante pedes fint,non animadvertant,imóhas nequidem faciant flocci: tarnen candid dumle(fiorem,non dubito,de hacqua^ licunep lucubratiuncula dementer iu^ dicaturû,id(^ ut faciat,etiam atc^ etiam rogo.
Nam quanquam n5 inficias iverim, plurima efle,apud exteras nationes gna de quibus habeatur fermo : tarnen 17s operam folummodo impendere,eogt; r Û meditatione,ceu vifa Gorgone, per« petuó
-ocr page 185-petuoobrigefcere, de noftratibus pro* fundum agere fikntium,ea(^ debids erw com ijs defraudarejd yero (dicam quod fentio) viri forte fua non contend ini* quiamp;ingrati DeoSchominibus, velfi opus fit pluribus contenderim, Sunt enim amp;nbsp;apud nos vin, aliatß opera,qusc plcrifq? exterorum prænpiant palma, aut dubiam relinquant, Vide eni'm mi# bi(nemeûne2ociumfempernô agam) quàm deledlabihXquàm udli's patriæ et IDomi'nofîtmunido Bredenbergenfis, quibus duobus ædificandi radonê So# crates apud Xenophoncem medtunyï# de etiam m ih i carmina ,digna ne ea om# I nia^quæ involverentur filendoC Vt ha# ! beantur 3 meo narrands vicioaccidere , poteft»
Nam quid egoillud Cymbn’cægen# tis columen ô^decus, vindicem liberta# ds Danicæ, heroa lohannem Rantzo# vium^virtutum bellicarum Sô togatarü tanquam fpeculam fublimem pofitum,
M V
-ocr page 186-ad quam laudis utn’uftp cupidi' d/rigant curium, quid, inquam, ego ilium com^ memorem C Deilloorbis mundiloqui^ turnunc,etlóqueturfempcr,uthydram Bredenbergenfemexiccaric,uttrium ex ordineregum Oanicorum, Oucumc^ Holfaticorïr, alegationibus,udcafuit, qua SpiracinterÖarolum V,amp;f regem Chriftianum IIL paxcompoGtaquot;foegt; dusqj initum eft,à confilqs, à bellis perj? petuôfuerit, amp;operam inenarrabilem navârir» Ante marmor gypfo illumi^ navcro,antebellicütoto audicnte exer# cituftipulacecinero,quam tuas, lecflor, aures militaribus amp;nbsp;togatis laudibus, hoe viro Rantzovidum familia digt; gnisJmplcvero.Eaenim, ut paululum digrediamur, in hac Cymbrica parte longé anteabavorummemoriam, per* pctua amp;nbsp;quafî per manustradita , lau^’ dum èC honorum lampade fulfit præ cæteris*
t Verum çum fortiter facere,quàm fa;
ri
-ocr page 187-timalucrint, ncctam ßylolucuicnto, quàm gladio corufcante pugnare, in delicrjs habucriitt, nimis fcroad literas Marciuin animum, poft tempora Ca# roll Magni, qui primus ftudiaartium, linguarum Sc religionis,in his oris excis tavit,appulère.Quare fa(ftum,ut vefti# çia huius familiç,rerumcp in his oris ge# Kaeum,in rarisannalibusextent,etdift licultcraiftatemporu eruantur, nifiin fubfidium monumcnta pofita defun# lt;ftis,amp; publici codicillivocentur,cuiuf# modi miraeftpenuria. Crediderecniin jiefas antiqui Holfati verbis fuis,quàm pellibusatramcntoillitis, appenfaceræ mafla,fidê minorem haberi. AfTervan# tur tarnen à PJoenenfibusliterædatæ, anno poft Chrifti redemtoris natalem millefimo, ducentefimo,tri2cfimo tcr^ tio,quibus iure civitatis, quod lus Lu«« becenfe hie appellant, eius oppidi cives donantur, mentione facfla duory Rant# zovioru, qui adioni interfui fle tanq uâ teftes
-ocr page 188-tcftcs figilla^ fua appcndiflè etiamnû cognofcancur.Hi lam tum apud Adob phumquartum comité Cymbricæorç, qui poftea religiofum ordinem rdiéla gubernationis mokƒu^cep^t, fummos magiftratus noméilluilregerebann
Ex illo me Hercle tempore, faéiis fplendore familie, honores amp;nbsp;magiftra^ tus alîècutifunt maximos, èC in precio ab omnibus habiti,ita ut inde facilecob Iigipofsit,tunc temporisetiam nomen Rantzoviorum magnum èC amplum fuifle.Namc^ anno,qui fuit à falutifero partUjMillefimus, trecentefimus èC tq gefimusquartus, Kiloniæfepultus ho^ norificè eft Bruno Rantzovius, Vuob demariducis lutlandiæcôfiliarius fumsü mus: Sicuti èC eodem loco à fuis huma^ tus çonfpicitur, anno reparationis per virgineum partum miUe(imo,trecente^ fimo amp;nbsp;nonagefimo , Vuoldemarius Rantzovius, qui Nicolao comiti Hob fetico à confilrjs intimis fuit, Tumula^
tus
-ocr page 189-tus ibidem eft in peeuliari facello Otbo Rantzovius, cum nonnullis ex fegend tis,in cuius facelli feneftris vitreis citeit ter fexaginta Rantzoviorum nomina leguntur, qui eodem tempore vixeunt» Hæcteftantur monumenta bené meh^ tis à gratis pofteris ereefta, quorûetiam non pauca in primario têplo Itzehoenfî adhuc confpiciuntur.
Quod autem eorum res geftæ maxilt; maexparteinterciderunt, temporura ift;orum iniquitati afcribendûeft, que^ madmodû 8é illud^quod plurimi Rant# soviorum ftintdefundli, in quorü me# moriâ nulla funt conftituta monument ta/ola pofterorum culpa accidifle vide# tur» Silentio tarnen præterire nequeo, banc familiam Hamburg! canonicatû, pontifîcis Innocentrj VI IL autoritäre confirmatumjKilonpjSegebergæjItsc# hoæ J Sgt;C pafsim in vicinis Ecclefrjs ali^ quot, beneficia Ecclefîaftica ad divines cultus celebrandos, ante multa fecula in
-ocr page 190-ftituifle Sc fun JafTe.Nam extant adhuc litcrgin Cœnobio monialium Prctzenlt;gt; lîum^quæuftantur, quempiäex Rant# soviorumftirpeprogenicumefdê Ccei' nobio,unàcum cæterisdonis , inilitare munus^nempe viointioâoequos , ob# tiilîHe , acin inemoriam proacnicoriim ÔC porterorum fuoru conl'ecrafk. Qut’lt; madmodum 8C Metta Rant:^oviamo# nafterio Iczehoenfi quincp millia mar» carumdonodedit. Aflervanturquoep litcrç in archive Gottorpiano datç An^ no 1 ?97« de divifione ducatus Slcfvi# cenfisS^ Holfatiæ Comitatus, quibus fubferipferunt, Scacke amp;nbsp;Caius Rant# sovrj. Nec minus quoep ex monuinen# tisliterarum confiât, circa annû 14.xo, in Dania célébrés fuifle Rantzovios, Elerum,loanncm,amp; Chriftiernum,
Rantzoviosetiam non minusgratia apud Holfatos, quam auchoritateatep opibus valuifle, id vel inde colligi po# teft,quod à Dithmarfis anno i ^04. im^
-ocr page 191-quitatclocicîrcumvéd c^n,ut Ranw Sovium amp;nbsp;Poggevifcum captos redi? mcrent J oportunam munitionem Dd^ bruggen,quæpræluftribus viris,utocgt; cuparetur,conftitcrat, 8^ pracßdio valt^ do tcnebacur^hoftibus Dithmarfis^con fcntientibus principibus Sgt;C totrus nobw litatis flore jeddidcrunu Netÿinpatria folum gratiofos , fed ex ten's quocp no^ tos amp;nbsp;charos fiiiflc, documento cft dt. pioina Alberti IL Impen Anno » 4 ? 9» datum J quo focictatis fuæ five ordinis infignCj nempèdraconem 8^ Crucem^ Adolphoduci Slefvicenfi confert, ci* dem^mandat,utcûmScacke Rantso, vioalflscç nuncupatis ex nobilitatcpri# moribuscommunicet.Nam quod qua* tuor 8ô viginti Rantzovf) anno » 469, fubfcripferint ei fœderi, quod à primo* moribus totius ferè Hoïfaticæ nobili* taris j'n omncs tam civitates,quàmpro* ximos duces , qui fententqs ab rjs latis minime acquicfcere/edapud alics corn*
pecentes
-ocr page 192-patentes indices eos accufare vellet, iciu cft,8ó præcipuè ( quanqnam teclè) verfus Chriftierniim I» Daniae Regenij Fratreeius Gerhardo comitc(ut vocat) Oldenbergenfï , nimis acerbe præteC acquutn Só bonum Holfaticainrem ad^ ininiftrante,initum , idinquam rotins cft,quamut córnemoratione indigeat; Quanquam magnam partera huius fa^ miliæ,amoreprincipis,amp; vitandidifcrû minisrebellionifcp notæ caufa, ca non probaflecredidcn'mmec tarnen ncgave^ rim,hune Nobilitatisconfenfum , que Rex côiurati'onis nota afpcrgebat,ab il* lisdefenfionisboniq? publici prætextu exeufatum fuiilè.Scd hæc controverfîa non multô poft fine ftrepitu, vcluri in^ tra domefticos pan'etes,fuit inter Rel gern 8C Nobiles tranfaótionefublata:
Annodeinde içoo, cum Iohannes Danorum Rex Holfatiæ princeps, fe Cæfaris Augufti Diplomate , patri Chriftierno à Friderico ML, Rom : lmlt; perî
-ocr page 193-per: liberali donatione conceflo, quö Holfatiæ principibusüithmarGa iure cliencelariattribuebatur,fatismunitiim crederec, capienJaeep pofl'efsionisergo artnarus in 0ichmarfiain progredere^ tur,Rantzovn deeHefuo principi no!u^ crunc: quo non fatis aufpicato pugnar^ tc,quatuor ex priinoribus eiusfainiliæ fortiterdiinicantesccciderunt.
Nihil opusefl hoc loco, meitcrumin Clarifsimi fortifsiinicp hcrois Iohannis Rantzoviï,equitis auratijaudibus com meinorandisaccumulandisqj oradone confumerCjCLim amp;nbsp;peromnem hunc li# brUjUbi res poftulare videbatuf, fimipfiusmentiofiac, Sgt;^ bellicis toga* tisqj laboribuscomparatagloria, quæ anteà quoep non patriæ fol um utiliter cracperfpeÂa,fedfainainudriumfalt;fto rum præcon^ etiâ apud exteroslatèin^ claruilTet, peculiar! elogiovitamamp;res abeogeftascomplexo,alrjscp literarum monumentis,ad pofterorum memorial.
N
-ocr page 194-acternitati fît confecrata. Is enim, dùm vixi't,pads bdlicp arbiter iuftifsimus.S^ regibusprincipibustp fuis quaiï oracult; lum eft habitus, patriæ«^ tanquam cof lumenô^ornamentumunicûfuit. Sive bella gereret, five pacis négocia obiret, expeditam opimæ paci per arma viam ßpienter aperiebat, incolumitatê prin^ cipum èC incrementa gloriæpotentiac^ queijaforurnfidelitertuebaturamp;afïere^ bat,falutem no folùm civium,fcd etiam hoftium dementer humanitertp con^ fervabat,ac patriae fuç fdicitatem, decus ornamenta,piè iuftec^cuftodieban His belli pacist^ artibus eftecit, uc,eciaft humili obfeuro ortu editus fuifiet,ta^ men invndac virtutis fuæ èC rerumge^ ftarum fplendore ac magnitudine, fa* miliam fuam clarifsimam reddidiflet* lam vero Rantzovici generis ftema SC dccus,quod per tot annos in Cimbn'ca Cherlonefo inter nobiles familiasper/i cdebrefuit,nominis fui darnateamp;S rerû
-ocr page 195-geftarum gloria Jta cumula vit Sif extu4 litjUtea Rantzovici fanguinis Itirps in^ ter reliquas omnes popularium amplify fimalplendidifsimacp mericóhabcatur. Quanta vero auconrace Sé gratia non modoapudfuos/cdexterosquotpprin cipes valuerit, præclarum eft argument tum, quod iam quafi coronidë oinniu, quædeipfo cramdidurusjadiungam. Cum reparatis viribus animisqj ingens inter fe bellum duo Europa; potentift ftmi monarchæ,Carolus V. Impcr. 8^ Francifcus I. Galliæ Rex , molirentur, uterq; eoruoblato honorificè pertranG miflum diploma liberalifsimo falario, lohanncm Rantzovium, per tot maria terrascpeorum ditionibus remotû, fed falt;ftisamp; virtute notifsimum , amanter pro fequifç invitavit,ut operam fuain militarem illis praEftaret. Ambo enim fagacifsimi aliène virtutis æftimatores, fi cum ad partes iuas traduxiflent, non kye rebus fuis momentum accefl'urum
N i)
-ocr page 196-funt arbitrati.Sed is^cum extens prindgt; pibus operam fuam, quam’ folipatriæ dicaverat,benoimpcnderc nollet, i'ufta vacati'onisabelloexcufatione adduda, per literas utn^ prolixe gracias egit, quod tam honeftum de fe virtuti'speri* tiact^bcnicæiudicium feciflet. Patn'um verodecusamp; laudem, HenriceRant# zovi, here amp;nbsp;Mccoenas amplifsime,ql# dem CU quocp artibus óó meritis,quibus ille ad fupremum honoris faftigium a# fcendit^fingulariinduftria èi. dcxten'ta^ teæmulatuSj2lt;nicundifsimûIaborum vigïh’arum frudum, præclaram no^ minis amp;nbsp;gloriæ famâ_,viviis pcrcipiens, cumulate aflcqueris. Quanquamenim bella præfcns corporis viribus n ulla ad* miniftres,cum li ve natura, fiveinftitu? ta vitæ ratio,te inde aliôabducat, tarnen fententia,autoricate amp;nbsp;confilio, bellicas regis,moderaris et conficis adioncs,pa* cem(^ tranquillitatem turbatam re^ duels, redudampræclarèconfervas 8C illuÿ
-ocr page 197-illuftras,llludfatebi'tur,quibelli,contra Dithmarfos fuperioribus annis fufce* pdgeftiqj, fenemamp; adladiligenterre^ cognoverit.Quid verô ultimo hoc Sue^ cicobelloabste præftitum lîtjn recent! omnium, quotquotreseobellogeftas fibicognitas habent,eft memoria. T ri^ bus certè gra vifsimis fufeeptis pro rege tuo legationibus,cùm primum Rofto? chi],deinde Sundq , poftremo Stetinij, inter amplifsimos clarifsimoscg Impe^ ratoris,regum, principumaccivitatis Lubecen fium,oratores atqp legatos, de ineunda pace adiones inftituerentur, quanta fide, contentione,laborc,cura at(Ç induftria, régis tui decus amp;. hono^ remundiquac^ falvum tueri ÓÓ confer^ vare incumberes, quanto amore ftu^ dio pacis traquillitatis^ patriæefles in^ flamatus, quanta denicj fapientia, dex«, teritate ÖC confilrj gravitate, in rebus ar^ duis traólandis explicandisc^ valeres, omnibus planum feciftfi Quarum po/
N ii)
-ocr page 198-ftrcma StctinenH adione,cùm cætcris à rege mifsis oratonbus,pacis conftituen dç vias omnes amp;nbsp;rationes accuradfsimè pcricrutatuSjtandem bello,cum graviO fimisutrorunicp cladibus iam in oda^ vuinannumprotracfèo, fînem exopta* tum impofuini^ pacemcp eterni fœderis vinculo fagaciier Habilita m at confirm matam, fefsis exhauftiscp bellica cala* ïTiitateregionibusreddidifti. Ira®Da* nia, Norvegia, Suecia, Polonia, Livo* nia, Lubccenfiû Civitas, aliæcp etia re^ nioriorcs terræ ad quas huius belli in* commodaredundabant, quaclt;^ nunc lætx reHitutæ pacis frudibusgaudent, cùm cæteris, tùm tibiquo(^ non in po# ftremis huius meriti mercedem amp;gra* tiam debent.Nec^ mirum fanè,te in ifta pacis tradatione, obraram acutiinge* nfj perfpicaciam , fingularem prüden* tiam,præclaram animi moderationem, egregiam fidemetinduftriam,magnani apud omnes nominis tui prædicationê
-ocr page 199-amp; famam excitaHc^cum ipfiusnatu* racdudu,ô^ perpetuoquodamvicæ in# nicucojïa te fèmper geflèris confucfecc# riscjr, utinobeundis cxpedicndisC^ ncÿ gocfjs,nemo te fîtconfideratior , nemo traAabinor,nemo humanîor, nemo iuÿ ftior,æquiorvCi Verum ego fi omnes ingenfj tui dotes^omnescp adiones,qui# busbello ac pace régi tuoamp;patriæin# primis falutaris fuifti,oratione perftrin gerevellem, vereor nein tam angufto opéré argumenti gravitas copia fcri^ bentem opprimât.! ta(^ cùm hæc fame, ctiam poft cineres fuperfuturæ, que ex# tineftos femper maior clariorlt;^ perfe# • quifoletjfintcômittenda, pluradehoc dicere fuperfedeo«
Illud veto nequeo committerc, quin etiamrecitem, Rantzoviosodofimul 8^eodem tempore fenatoriam dignita# tem apud Chriftianum 11L Daniæregê amp;nbsp;Holfatiæduces obtinuifle, iam
N iitj
-ocr page 200-çcs.pagos, prædia fcrtili Aima 5^ amlt; ph'fsimaukraquadragjntapofsidere;et inter cos plerofcp longé cenfum Sena^ ^orum Romanorum triginta millium laurcorum præfentis pecuntæfuperarc, nonnullis præfertim ad centena millia iiiqj Dalcrorum,utvulgodicunt,figna ta monetaprogrefsisi Qiii arma nunc fcruntjfcxaginta inveniuntur : Inter quos DANIEL RANTZO; V1VS,qui primariusregis Daniæbel lo Succicodux, fortiterad obfidioncm arcis V alpurgæ à Suecis régi Daniæc^ reptæpugnans, vitam profudit, mo# riendoep vilt;ftoriârcgi fuo comparavif» Ef Mauriciusamp; Paulus Ranisovi) in expugnatione Gorhana unius turmac du(floresfucrunt. Plurimi auteinhoru apud regem Daniæ Fridericum 1L du# cesq; Holfatiæ, confiliariorum èC prac^ fedtorurn iam nunc munere funguntur. Irnpuberum mafculorum tanta efteo# pia^utpaucis annis numeru Fabiorum
Roma«
-ocr page 201-Romanorû fuperarcautadæquarcpoft fînt.Quare cùm hæc familia ante Caro* li Magni tempora fuerit^etadhuc nihil aliud Gt^quam bcllicoforum inilitum ec Mlagnanimorum ducum quafi perpe# tuuin feminariumrSC prædictas polIeG? Goncs Gne magna virtute no acquiGve^ rit,amp;tamdiuturno tempore fuerit tu* uia^nonnullis ad principatus Ecclefia* fticos Epifcopalcs honores evedis, ut fuit noRro tempore Balthazarus Rantzovius de Nienhaus, EubecenGs Antilles : Spero nullum fore tam iniugt; ftum rerum æftimatorem,qui,hacccle* bri Rantzovica arce deferipta, aliquant nientionem Geri vetuftatis SC fplendo? ris huius gentis ægrè ferat«
Hæc habufquæ hoc loco huic delcn'ÿ ptionijVeluti corollariû, adqcicnda pu^ tavi ,'quanquâ ego fané in tarn angufto temporisfpacio, quoin Rantzovioru clicntela amp;domo fumconverfatus,pa^ rum de rebus geftis et dignitate generis
-ocr page 202-corum explorare potucrim* Quiccjuid veroopere in hac re prgftityd ea potifsw mu gratia lubens fufcepi, ut turpcm ÔC ignominioiamingracitudinis maculam longifsimè à mçdcpellercm. Cacoethes cnim fcribendi, ÔC in bibliopolfjs pro* ftandi,nô tam animû meum occupavit, ut etiamnu maxime exoptê,quô exoria^ turaliquis, qui me longe à tcrgo reling quat,prorfuscp obfcuret* lutereà ego, quod potui,feci,animumc^ meûprom^ ptum etgratû,tamet(î viribus volunta* ci paribus fît deftitutus,hero meo huma nitate et comitate fîngulariprçdito,pla citururaconfido.Si quid erit,uterit,tu^ berofum,inæquale, minus elegans, te» candide leâ:or,rogatum vdim,ut, quan turn vituperfj macies ftyli promerctur, tantundem veniç rationê inftituti me^ qua ingratianimi vicium effugerc inpri mis contendi,à te impetrare non grava*
timpatiare*
BRE.
BREVIS NARRATIO,VNA CVM EPISTOLIS ET EPITAPHIIS r onnullts.de vita,præcipuis rebus geftisamp;obitu, nobilisac ftrcnui viri DANIELIS RANTZOgt; Vlljcopiarum ferenifsimi Regis Danorum
Friderici IL inSuecosprimai rrj dudoris.
NObilis acftrenuus vir DANIEL RANT* ZOVIVS , ex equeftri vetcri RANT* ZOVIORVM familia inCymbriafive Holfatia.patreGodfcalco , Regum Daniac quondam confiliario, ac domino caftrorum Nien iio ves et Vvammendorpnatus.fdentiarci milita* tis,virtute,authoritate , amp;fælicicarepraeftansfuic bellator. Hie cum in teneris annis à patremanfue* tioribus literarum ftudi]saddiduscfict,fummacü felicirate r)s incubuit,amp; praeter Geimanicam, ciuac ipfi vernaculaacnativafuit.linguas Ladnam.lta* licam ac Danicam exade amp;nbsp;expedite didicit.
Pofieaverô.utçumgloriaingcnijbellicæctiam difciplinælaudemconiungeret, progrcflii ætatis. generofumac Heroicis virturibus excellente ani* mum, five divinocniodaminftindu, five naturae ctiamimpetuatc^inflamationeaddudus, adrem militaremadiecit. Proindeuna cum llluftrifsimo Holfatiæduce Adolpho.in Imperatoriam Caroli V.aulamprofeduseft.ibidemq; per trienniumfe* re commoratusjin Italiam contendi t,ubi inter Ca* roll V. proceres ac praefedos per quinquennium yerfiuus,milinat dikiplinam percepitjcumq; ex eo fin*
-ocr page 204-ffngularisfortitudi'nis, cumfumaprudcntfacon-» iunAæ.eluceretfignificario , unius cohords du-ftor ibi conftiiutus eft.
Ex Italia ipfi rcverfo adminiftratio arcis Pcyne, tnducatuBrunfuiccnfîfitæ , à principe Adolpho commiflacft. Cum ante turn temporis ab eodem Holfatiæ principe in Dithmarfiam bello doman-damexpeditiofufciperetur, Daniel Rantzovius, cum in ufumcoprjs unditj comparatis, in co brllo primo duabus cohortibus peditum eft præfedus: Deinde vcró.duce Schon vefio ab hoftibus cæfo, 4 legione eiufdem propter ftrenuam in bello navata opcram.reic^militarisinfignêperitiam, in defun-Äi ducis locum furrogari poftulatus eft. Cum au-tein.Djthmarficagentefubiugum redaAa.novû bellum inter regem Danorum ÔC Suecos exortum cftetjDanielRegiæMaieftati fuam quocR operam negarenoluit.cum alioqui iuftam excufationem, propter natam exnobili Dammiorum familia fi-bi iam tum delponfatam fponfam, prætexcrepo-tuiftet.ltat^primóviginti quatuor cohortes peditum Regiadduxit.quarum ipfe præfe Aus eft deft-gnatus,moxautem, ob fummam inrebusgcren-disprudentiamamp;foelicitatem, totius belli admi' niftrator.amp;copiarum militarium in Suecos prigt; niari us dux eft cle Aus.In quod bellum di fficillim3 ctiamfeptennale.viranimofusfummislaboribu* EC fudoribus bellicis perfunAus , pro rege fuo BC jcgnoDaniæ vitam , fortunas amp;nbsp;omnia reliqua cotra Suecos,magnahoftium édita ftrage,impen-dic. In campo Aftorffheide , quatuor millibus viginti
-ocr page 205-Vigi’nri fex miUia hofîîum in fugam vertit, j. millt* busexhis cæfis.Spadofemeftri regnum Suede,ad quodomnisaditus arduus Sc ptenitus obftrudu« Videbatur, magna idnerum contennorteaediffi^ cultate,admirabili(^adhibitacelentare,inipfahyc meperlocainacceiTa.anguftaj’amp;obcopiofumnu^ merumhoftium, ipeDaniciexerdtusdelcdi.etab omnicommeatu, reliquifcçcopr]s interdudendj. CÓ confluentium,iter faciens.peragra vit, multafcç artes,pagos amp;nbsp;agros vaftavit, at depopulatus eft. Inter quæidraræfoclidtatiseft,quod tribus divert fisprælqs rotidem fummos belli duces inporefta^ tcrcdcgit,amp;.' captos fuo regi vivos tradidit. Cum^ que illud tempus acddiiret,quo ErifoRegi,proc6' rum cæde ruacçTyrannidc, 8C gravifsimorum criz minum culpa deformato , fratres regni guberna/' culaeripienda efle exiftimârent, eorumc^ maior natu,dux Findlandiçlohannes,periculi imminent tis ranonehabira.tradationcm pads à regeDanif perliteras peteret; Daniel Suecicorum ingeniorii noni^narus, cumfimulateid potius temporum neccisitati abipfisdari, quam ferio à Succis fieri prævidcret,vidoriæpotius curfu utendum , do-* nechofiis ex animo pacem flagitaret, efle cenfuit. Qua in re ilium militari prudentia redcconfuIuiP fe,exirus comprobavit. Cum contra Daniæ Rex mitioredecreto, Succorum infpcciempacisconz ftituendæ fimulatas adiones,pro verisamp;minimc lubridsadmitteretrquippequi illos ex fuo genio fyncero çftimarct.DuxIohanncs,cùmfratrecrico capto rerum in S uecia potitus dret,domilt;$ omnia pacalTet, tabulis per fuos de pace cum Danis conz fcriptis.
-ocr page 206-fcripris,minime ie tenen' pra?tuli a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id arma rcgt;
ditumeft.EtDaniæquidem Rexarcem Vuarpurgt; gam arAifsimaobfidionecinxic.'dunic^.omnibus adoppugnationcnicomparacis , Daniel dingen* dismachinis neneis oecupatur, impa(fta capiti «X hoftili tormenro fphæra vitam ei fubito eripuic, non fine prxlentis Regis.cotiusf^ excrcicus, gémi* tu amp;luAu.
Ethocmodo vir,omnium iudicio gcncrofifsi* musaefortifsimushabirus , in milites liberalisôC bencficus.acriterpro Rege amp;nbsp;libercareDaniæpii* gnansjnipfoætatis flore,acfplcdonshonorumgt;:i faftigiojimaruramorreoccubuit, ÔC viftcrinipfa viÄoriaperqt. Adcuius laudem hoc ecia atcedit, quod , utroeç parentehuius belli tempore defun* CTO, Regempaternæ hæredicatis adeundæ gratia nondeieruerit , fedoperamcifuamufe^adextre* »numvitæhalitumpræftitericfidelifsimam. Exu* viaemortuiduabusturmis equitum ufcf admare Bakhicumdeducfæ, iuxtatenorem teftamenciab »pfo,fibipraefagiente,rerumq; humanarum fragi* litatem perpendente.conditi, in avitum progeni* torum ac maiorum fuorum fepulcrum, in ædefua parochial!in Vueftenfehefitum , illatæ, ac à duce Adolpho.LegatisLubecenfium, actotiusHolfa* tiaenobilitate, certifsima firmifsimafuturxre* furredionis fpe , fepulturæ honorificc mandat« funt.
Decefsit Anno Domini, M.D.LX1X. DielL Menfis Novembris.
Hein*
HEINRICVS RANT
ZOVIVS lOACHIMO HIN* ckio I. V. DoAori, Dccano Brcxnenû: S.P.D.
I
J^Edditç mihi hodi'c cxLubeca funt liccrf, virch^ rifsimc’, ex quibus primó futnma cum lædria pcrcepi.arcem V varpurgam à fcrenifsimo Dano* turn Regeoppugnatam, acin dcditionem redacts efle.Poi^uam au tern paulo ultcrius Icgendo pro* freflxis, nobilemacforcifsimum virum.gentilein
C amicum meum.Danickm Rantzovium,copia* rum Regis Daniæ in Suecos primarium dudorê, inhoftilioppugnadoneeiusarcis, unacum cætc* risverfanrem , fordeer pugnando mortem occu* buifle intellexiUædcia hæcin fubitum converfa e({ mocrorem. Quanquam verolncakccarundemli* tcrarum adiedum erac,huiufmodi rumorem, qui deluAuofopreftâdfsimi viri inreritu pafsimipar* gerctur,obfcuruminccrtum($eirc: Tarnen nefcio quaanimi diviUadonc, velpotiuspræf^io, per* motus metuo, hanc famam veriorem eile , quam Veilem.
Nuperenim ipfe Daniel Rantzovius ex caftn's literas admededit, propria manu exaratas , cum alioqui,maximis 8(. aniplifsimis negoeijs bellicia impeditus, miniftrorum fuorum operain feriben* do ante hac ud confueverit.Hæ literae omnem prac feferebanthumanitatem , amorem atlt;$ benevo* lentiam,amp;: circafinem hæc fequentia verba ladna habebant; HIS VALE cum uxore amp;nbsp;liberie
tuil
-ocr page 208-tufs lt;îilcAtfsi'mi’s,mc($ tibi comcncîa tum,amp;(èrvû amp;amicum cuum promrifsiinumhabcro. ValeitC' rumàtfiiterumamp;cldeocîîhæc verba legert ci milii, nefcioquopacSo.finiftrafufpicio de gravi aliquo cafu.amicomeortTipendente.incidit. Augcthanc inicdamfufpicionem,quod,cum nuperquofdarti verfus, imagirtibus ac cabulis defun Aorti m qiiO' rurtdam Heroum acDucum, in arce irea Bredcn* bcrgenfidcpidorum,afcriptos, iplî levendos ex* hiberem,amp;: incerhos, carminafiiæquocppidursc fubieda.legeret.mutatononnihil vulfu, omertil* ludaverfatus.inhæc verbacruperir; Quid viviis inter totinoituosC'lnfeliciscnimoininis loco ha* bebac , fuam quoc^ eftigiem inter defunéloruin iDiicum imagines collocatam elle.
Poftremonuchcftcrnçnoiflisacceditfomniurrii quod de Daniejis Ran tzo vq arce circi ter auroram babui.Dormienti enim mihi vifum eft, mead eani arcem.cuiusfpeciesoculis in fomnis obiedaeratf iter habere, eiufcBmagnificamftriKfturamfumma cumadmirationefiifpicere.fedmihi rurfus paula* tim ab arce difcedenci.vukumciîin earn refledentit infignis arcis moles vifaeft in exiguum lapideurn fublideremonumcntû.cuiufmodiilhideft, quod ante aliquot annos patri meo , inprimarioDivi Laurentq tenjplo Itzehoenfi, ftatui curavi. Cunl autemfomniamea non omnino fint varia, fed exi* tusamp;cvcntusqsnonniinquam refponderefolcat, bæamp;aliæverifimiles rationes animû meum pro* pterincredibilemamorem, quoipfum Danielem fcmpcrcomplexusfum , nihil non mali fufpican* (cmdn dolorem conneerent acerbifsimum.
Sed
-ocr page 209-Scdcumvirumfortem, nonfolumfn rebus fêgt; cundis, verumctiam adverfis, animi gravirateitl conftantiamq! tueri d£ccat,meo vulncri hoc rcmegt; diumadhfbendum eflcccnfeo,ur, fiquidaccidcHc illihùû)£nïcus, harumrerûcogitationedolorc’rrl meumleniam.'gcntikmmcumÄ arrticuhi Danio lem.proincolumitafc falure Regis ac patriæ acri terpugnantemoccubuifle.urc^ exiftirhem * vitai^ infan's ilnultos annos ei prorögaram cfTc, cürri prélt; ftantifsintiisrebusgeftis.poftmultiplices amp;nbsp;varias dimicationes, bellicofo; iiidores, amplifsima vir^ tutisornamcnta.nempegloriamimmortalem.ad Suamäpucritiainflammarusfuit,confefcutüs,pogt;' eris fuis nominis amp;nbsp;famili» amplitiidinem au Aä amp;illuftrataratradatamp;relinquar : Cum regisDagt; niæcopias per multos anos in Suecos duxerir i'eogt;' rumcB cxcrcitus,tribus belli Ducibuscapdsjfudegt; ritatcçdifsmaverit : Denied cum maiorfïfüorum Veftigf sinuftens, Rantzoviormmorefortiterdp micando, mortem cum fumma glorià oppetitfic koneiiifsimam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Quarc cum hæc ifafinc,amp; ex præmifsis indietjs nihil aliud colligi pofsi t,q uam eu m ex hac mortalf vitaadæternam vitam concefsiiTe, nôcam dôlori tndul^ndum, quâm pi)s manibùsdefunAi debk cumamp;extrcmum officium præftandum elle arbk tror, ideoqi breve Epitaphium,in eins obirum à mcconfcriptufn,gratitudinisergô fepulcro amici meiincidicurabo. Quod tibinonexiguofortafli dolore,ob hune triftemamp;lacrimabilem cafum af' feAojfignificandum efleduxi. Plura ad te feriberé, VcrûfumtniluÂusacerbitasme â feribendo avogt;
O
-ocr page 210-cat.His valc.Datf excaftro Sfgebcrg *7-No van» bris.AnnoM.D.LXlX
•EPITAPHIVM DANIE-
LIS RANTZOVII.AV-tliore H. R.
ObJli viro Danicli' Ranrzo vio.cquiri Holfàtô» DominocaftrorûNicnhovcs , Troicburgió^ Vuoldcnhorn: Belli inter Screnifsimum DanorS RcCTcmFridericum 11. amp;Suecos, perfcptcnnium gem.fuïrio Duci amp;nbsp;primario adminiftratori; mul-* tarumpugnarumacerrimarü , cum Sucds manu prorfusimparicomminarum.viAori: Inillorum regione viarum abftrufariim, amp;nbsp;ante hac incogni* iarumjnvcftigatoriacinventori,corundemq;ur* bium.pagorum amp;agrorum, evcrforiacdepopugt; latorijdc Rege ac regno Daniç optime merito, gen tili.cognatoamp;amitofuocharifsimo, qui in obfi* dionearcis Vuarpurgæ tormento idus, morien* do vincens vitam virilitcr profudit, Heinrku* RantzoviusD. Iohannis Rantzovr) filius , in du« catibus Regis Daniç Viearius,hoc non tarn priva* o.quàm totius Daniæ ac Holiàtiæ ludus perpe* (uummonumentum, moerens non iinelacrimi* pofuit.
Obijtanno DominiM.D.LXIX XL die menfis NovcaibnX
lOACHI»
-ocr page 211-lOACHIMVS HINCKIVS
li V. D. NOBILI AC MAGNL fico vjrö.Hcinrico Rantzo»-
.vio, S. P. D.
jLlußrifsimiis princcps meus DuxAdolplius angt; rcverritnundum ruuin, dcobituclarifsimi viri t)ANIEUS RANTZOVn gcntilistui.Vmu.r qucautemlitcrae eó mihi fucrunc gratiores, i^uó magisexijs pcrfpcxidlkiftrifsimuprihcipcm prifti næiamiliariraris.tc vcro agnadonisius,amp;ucrunlt;^ vcftrum rerum ab eo geftarum gloriam , ret^o amp;nbsp;grato animi candorc agnofccre.Öolet u tcrc^.Sf nö immeritó. Quidcnimilli gravius accidcre pótüït cafu eius viri,qucm inter dómefticos educacumgt;cc albofenatorum afcripcum , pcricylo dc eiusin rc militari peritia 8i fide bello Di thmarfico faftó, ad Dankumbellum fie emifit, ut virtütcm düccm, comitem vcro fortunam adiunxilTe ei viderctUrC' T uum vero moerorê fi quis iriircturds plane igno,gt; rat, quantam animi pertutbationem bcheetiam cordatis virisafFeratagnatorumiinrnaruramors, quivarijsbellorücafibus virtutc fuperatis , fpcm immortalis decoris vififuntfamiliæfuç invcÂuri.
luftifsimeveróScrenifsiinus Rexnoftereius vb ri morte affieitur, cuius fideihaftenusgravifsimi belli fummam fatis aufpicató credldcrat. Te quidc fama de morte eius accepta perturbac,amp; mihi quO qucutveteri eiüs amicO pcrmoleftaeft; fed q^uô vultu optimum Regem exiftimas ariimam cxnaz lands coram ipedarfedeceflum C* Nofti Regis ex-*
-ocr page 212-cellens amp;nbsp;benignum Jngenin.quàm arflceos conv plecïariir.quoscxploratæfidej, amp;inrcgrit3tiscrlt;» SÖ charos nähere capit. Enisviccminprimisdo* leo,quod tali viro orhatus eft, Ä exanimo precor ætcrnumDeuni, quinovitRegcmnofirump^e® mal uiflc quàm bellum, nifi lubrica hofii um vafrisartibusdelufuSiamp;rctraAusadarina fu'Uet, iJtnoviRegis,finondeficritfanguinari]framis in' filiere vcftigijs .roburfrangat, Agencesdifsiper, quæbclla volunt; Regem vero noitrum vidorrjs illullrct.etdiuturrtapacevitam eius ad multos an' 'nos féliciter eXte n da t.
Ad te quod attiriet.çquum eft utluftum P onaS. NcQicnim reduciillcad vitam hancpoteftififom' nino femel ei moriendum fuit. Quem cafumeum fubicfitfummacum gloria,in confpedu Regis fui fortitcrpugnas,propatria,proans6cfocis,6^Fro çaufa iultilsima , rebus ante fæpe féliciter geftis, quidtibirelinquiiuncurdole.asf'Neqjenimömni bus belli ducibus,imó pàiicifsimis, talcm vitf exP tum,qualem parens tuushabuit, contingcrc me-» mini, qui poft beltorum quafi compagine quadâ conncxorum,pluriumq! pugnarü illuftrcs vià:ô^ rias , domifuaeincomplcxu uxorisamp; liberorum, nùfquamàfortunagraviterlæfus , pie amp;nbsp;placide vitam cummortecommutavit.Habethocadlau' dem amp;nbsp;gloriam agnatituinô minimum momen* ti,quod oblatam morte patris opulentam hæredi' tatem, aedifierjs amp;hortislralicaelegantiaexorna* tam, 6C adhæc fponfam moribusoptimisamp;for* mainfignem,maluit,recrudefcentehollium culpa beUo,ncgligere,qusm Regis defertor videri.Meri-
lO
-ocr page 213-(O igicur vivo 1'IIi abs te honor hk efi habitus, ult; ciusimagointcrheroasdom} tuæobbene mérita confpkeretur, qoiveftræfamiliæ, pcrfcquidem fans illuftri,non modicum bellici fplendoris lum? videturattulifle. Vak. DacxBremxdict4.men'lt; fisDecembris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v
Anno M. D. LXIX
MICHAEL REDERS I. V.
■ D. ET DECANVS HAMx burgenfis.
NOBÎLÏ AC PRAECLARO DOMINO HEINRICO RANT* zovio.regias in Holfatia vices ge* renciiD.fuo obfcrvando S. P. D.
^VpcradmeexprxfeAurxtuaercgio cafiro Se* gcbergenfi,Nobilisamp; Magnifiée D. Heinricegt; de trifii obitu gcnerofituigentilisDantclisRahu zovij, literas Si amoris tuiÄ doloris teftes dedifii, quibuscertf.quoddeccbat.afficiebar admodunt. QiiisenimnondoleretjhuncRantzovium tantis prxditum heroicis virtu tibus,in ipfo faftigio prf* claritatis,alrioribusiamdcfiinacum, adco fubito Si. Reipub.amp; gencilibus praereptum emorifqui no minusanimifortitudine, quamrebushcroicege* ftis.omniu quafi oculos in Ie con verterat, amp;nbsp;apuct retnotiisinios quolt;{ 6(. nomen Si famS fuerat adlt;z
O iij
-ocr page 214-ptui.ïhfigni hic amove prat cætcris te amp1eftcbagt; tuGuniccobfervabatf, amp;nbsp;præluftre quiddcveftra itieditabarurprofapia. Certeaiirem, taiescfltfor*, tunæ vicibus ôcludibrrjs expofifos,dokndum cft* Noncnimincoadvirrutcmdecracquidquâ, qui polidoribusdifciplinisanimum erregte excolue* rac,5lt;cxjpfisfonnbuggNfçamdidiceratnobiIita* tcm.andquæproculRomanç militiævefhgiaam-' biens, amp;nbsp;qui virtute magiftra.fub militaris difcp J)hnæproceribus quondam prædxccllendbus,bel icis fe afluefecerat legibqs amp;(. armis: Qui tandem, cum iam Heroicifacirtôris eilaurea, quod bellum geflerat pro ferenifsimo Danorum rege difFicilli» mum.ad feptennium u »infigni ûde amp;nbsp;felici dex* ïeritate,debebatur amp;nbsp;prçfro Erat,proh dolor, in ip* fa Vvarpurgicæarcis oppugnafione Si. expugna* tione.adeolubitô amp;nbsp;infeliciterpcrr)t. Vnde tu qui* dcm.virpræftancifsime, Rcipub: Ibrtcmpenidus confidcrans.maxime iam doles et afiiceris.Nam in ipfistuacadminiftradonis difFiculradbus , paucis ■annis éépatrem longeclarifsimum, quo Cymbri* ,^a veftrajfelicitasfulttebatur, amp;nbsp;nuntmagnac.fpc» jMropmquumgendlepi,exnobili facfnorc heroas, .limÛJamifilti. Vetumquodille in ftatumediocri Wiitaw cft adeptus praeeminendam, ÔC immortalé ^-çliq,u jtJrcrurn geftarum memoriam,pro fui Rcgw .td^feftrcnucp.ugnando vitamamittens, quodlt;gt; .-Iitjmault;gt;pars crat fragilitaxis,quem alias vel febri* lt;.ulfl ex accisetjtiej^ringuercporuilîct.deccnier co* ,g«abis,5L di.leçlmn, tuu.mgaudijs arternis deftina* f um rêlinques.Nec enim vobis rccordatione gen* lilina’ivirtuds? quK êii inp vçn nbsp;nbsp;nbsp;Daniele
de*
-ocr page 215-defun Ao, alijs^ proavis fuit cSipe Aa.Äf in tc con/ (picirur,Rantzovndceruntunquam : Quodtuae quoc^ plantulae,quç nunc cducanturcgrcgic in Io* CIS ad virtutem coniniodjs,tjbi non obfturcpolli* centur.Deus ad profperitatcm amp;prçftanriani illot (ofpitet, ÔC aliquando eodemmodopræeniinere faciat.
DANIE LLficuc âme flagitafti.Epiccdion ali* quodrudeconfcripfi,quodad tcmitto.Fateorau* tem,inter tot occupationcs forcnfcs amp;nbsp;mokibas publicas,mihialioquilongisannis nec cxercitato adPoclin,noneircaniniumnclt;$nervos. Tibi ta* mcnmorem gercrc volui,non quodhfnoiïræine* ptiæinfcuipi monumenris fepulturæ, fed pro Epi* ftola baberi debcant, utina tibi,cui me totum de* beoamp; humilitcr commendo , fatisfaAum foret, quod opto,amp; pro falute amp;nbsp;profperitate tua Dcumr prccor optimum maximum.Valc ex Hainburgo, decimolextoDecembris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
Anno M. D. LXIX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q
EPITAPHIVM NOBL H us HEROIS DANIE* lt;
lis Rantzovij.
giftegradum.facilicj truces oculoafpice cafus. LeAor,amp; hæc animo fufpicc fata gravi.
DANIEL hac tenui tcgitiirliANTZO Vi VS ur*
Bellica cui virtus nomen 6C omen crat. nbsp;nbsp;nbsp;(na,
A teneris liquidem lituos amp;nbsp;caftra fee unis,
Caftra peregriinis fanguinoknta iugis,
O iiij
-ocr page 216-plaruîtiUufirît«rris vîrrufCfemons, VjcinamtîfuoMartcnotavithumumt Bal thifa montofis ubi forte Succus ab oris
Hoftili vcrfatlittoraaduncamanu, Immemoramp;parriælcgis Danka armâtacefsi'o Rcgali bic iulTu regin caftra regit.
Atóï quot Iliacus quafi bellum atmxcratannO«» Belli duxfimili Marte fideci gerit.
Hoftem bisyidordcvincitcladecruenta»
Et pctitobfcurisinvia régna vijs:
Armatos beilicS îduces audacibus armis T res capit.hoftilem fertq: rcferttj pcdcm.
Sed pçrit,amp; vindt tandem.Rcgiiç triumphuna Aptat fanguincis atc^ trophæagenis.
Etfk cuîus accr mctuebat nomen « umbrana 3uecus,inaccefsis plèbe trementeiugis:
Hkiacetextindus: nigra tumulatus arena» F^iÿus vipereis vermibus cka putris, C^ûcm praematura Mars morte peremit.inipfo Fam æ atcç ætatis flore virente fu æ.
Famæ.quævivitgentilibusimmortalis, Et vi tarn,ex Chrifti vulncrc.mifes habet.
Hæcigiturmonumentavidcns.fufpiriavoris lunge dcccns kAe^quô tibi fiat idem.
QVE/
-ocr page 217-Q.VERELA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’
DANIAE^DE OBITVNO;
BîLISSIMI ET BELLICA VIR^^ ' tute praeftantifs; Hcrois, DANIE* LIS RANTZOVII. belli præfc Ai fupremi»
HENNINGO CVNRADI»
NO GAMBRIVIO Au tore.
HE U nitiil humanû ßabile cfi.fors caeca vagatur» Adaii præcipiti turbinccunAarotat,
Omnia ccu filo tenui pendente® tremuncc®. Et varias affert quaélibet hora vices.
Quid querarfquot;invifi dû Martis adarma revertCMi SpcÂo rebellantis vim^ dolumc^ plagac:
Nil tàm trifte tuli.toco hoc difcriminc béni, Funera RANTZOVII quàm properataduclft.’
Arx mihi,de Ipccula cui nomen,ad acquoris urnas Adiacet.at faciès alterafpcAatagros.
MachinacumleAishucducituraeneafignis Aggcre.quâlatuitcinAusamp;hoftisaqua.
Singula dumluftrat du Aor.tormcntac® mûris Applicat.heu vi tæ prodigus ipfe fuaci
Attulit huic fatum ccleres glans mifta per auras, Praebui t ac vidas hoftica curba manus.
Hic virerat,cuius fidei me debeo totam. Summae® cui noftri crédita Marris crat.
Quîcquid enim fueram fortunz experta benignç, Uliusin dextram Numinapronadabant.
-ocr page 218-Hok allapfa fuit ni vtis Vj‘ Aoria pcnn!sgt; ^einpcramp; in gakavifa federe viricft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f -
Magnanimo pugnans tories qui peAorejOiifit Milite non multo mitlia mul ta neci.
Irruitintrepidus,rapidumceufulmen,inhoßesgt; Indomitakerncns obvia quæcî manu:
Seipiades Italo velu t agmina milite fundcns, Foenorum domuit corda fupcrba ducum.
Solos in armatas non horruit ire phalanges, Compulit amp;nbsp;fubitæ vertere tergafugæ:
Conßitit in rutilis ut Scanderbegius armis, Erupitc^ oculis flamma,labris(^ cruor.
Sxpius adfolum conterrita Succia nomen Palluit,dó manes nuncftupefaAa tremie
IM am nifi viAor humo dccefsit,amp; ardua viArix Mcnsquocçfortunæiamfupcraftravolat.
lamtçPuçisfeptemtotos mihi notaper annos, Confilium,Virtus,Dcxtera»cord3,fidcs.
Non melius concraTroiampugnabat Achilles» Et non proTroia forrior HeAor erat:
Nec belli ulterius fama eft dißerfa per orbem, Inclytaquäm tanri gloria ijîest^Ducis.
Quem ßnuper egopotuiflem audire moncnteia» Acquora cum dyro frigore ftrinxit hyems:
Sedtenunegemitu fruftrà vorisejrequiro, Tedccorantlachrymis Martiacaftra fuis.
Cœrula teploratfub flu Aibus Amphitrite, Ingemit rin Ais Hafnia cçlfa genis.
Rex etiam amiflum:fed defino.nec mihi qoeftus Sarcirehaecpoterunt damna,fcdipfclieus.
CIM-'
-ilv.
-ocr page 219-CIMBRIAE RE-
SPONSIO.
^Oncquidemfupcrosaulxcocleftis honore» In video Iuveni,qui form nata frcquentac
CondliaHeroum.rcrris quos exculic alec. Et ccclo æquavic V irtus,ubi cerncre coram Tot damr dluftrcs animas, vultuscçtucri Rantzo vi] patris antiquos,lt;S6 luce potid Comm,unijcclerescç poli miraricr orbcis: At terris querór ereptum florentibus annis. Et totdonafimulprærepta:necacriusullun» Virmtisftimulabatamor,visignca menti, Egrcgiufcç decor membris,amp; plurimus amplx Fronds honos,oculic| Aremens ceu flam.a,mican«
OX(J infrada fono.veftigia ftirpis avitae: nbsp;nbsp;(tes,
SiliprifcumHerminiü furads praeftaretinarmis. une dudn agnovigencrofum Cymbriapartû, Aufoniæ metuenda olim,domitrixc5 Quiritum, Hunc fibi gens Chrifti in Turcç Hefperiæcÿ furörl Depofeens, magno afflidisoptaveritemptum. lamcp adeó conculTa dokt Germanialudu, AmilTumej gcmithceros diffulacapiUos: C^ualisconvknkrreiuxtaTybcrinaflucnra, Marcelli ad tumulum doluit MavordaRoma, Aeternum ergo Heros falve fordfsimc.falve Rantzovi] darum generis decus,optima dicent Fada ma extremo pofitæ fub cardinegentes, Gcrmanamc^ fidemextolkntjhauftoscjlabores. Quantum ôpræfidium , quanramamp;fpcm Dania Quo Cxi VO regnis equidê nil iriftc dmeres, (perdis.
-ocr page 220-Frquamvifeumuletfträges.Äf cunAa cru enter, Haud impunc tarnen rcnovâflêt Sueda Martern. At tu,magne Heros, nunc cum conforte laboruiiî Francifco.dedcratquemftirpsBrochufîa.terras Difeferdes obitu liquiftis,amp; altera regna Vnantmcscolitis,quosfanAofocdereiunxit nafides.atci unus ainor.mors fuftulit una.
Hlinc delpidris viles exætherc curas. Et tumidos faftus,inccpra^ callida mentis: At potius,tnultos quæ vicerituna triumphos, Optatispacem: date pacem opeantibus alba LiIia,Narciflumlt;i,immortaleslt;S Amaranthos, Etcaro cineri extremum pcrfolvitemunus, Ad Boream cui Mars ftruxit pater ipfe fepulcrum. Vitahaeceftflorifimilis.quinafciturhorto, (nens, Mane kvans pulcrum capu t,ac mox vefpere po.* Momentot^hominum res omnis vertitur uno: Aeternum at fuperat virtus,majgni æmula SoliSj, Luftrantis cœlum radrjs,tcrrasq5 calen teis, Etfruitur famæ nunquam triQrientis honore At tibi du dores fidos,vidridalt;$ arma Sufficiattfolo qui temperatomnia nutu.
ÇalencLDccemb. Anno M.D.LXIX
-ocr page 221-(Brabfcbnfft ©a«fc(5Xattt^cwat1
ÿclookrpen/ auff ^cutfc^.
bergffïrfngvnö (ï^rnvcp nul X^nRon? / uïofct)k;ndonc/ JnbkJbcröac häufet Ujrciibdvcs/Croùburg^ vnb Wolbcnf boîn/etc. öcr 3^ónig illaye. vnö bem Xetd; ?ä SDcnncmÄtcf C/VOÏ einen ^elboßertlcn / geg« n 0d;wc* ben vnö bcvfelbcn 2^óntg ! frt|l tn bas fiebenb 3rtv gcî btener / vnnb inn becfclbcn jett ! mit ben ^etnbin dtbarmütjel vnb dd/lttlt;bruhg geb4lrtn/bnr«nr« bic f»ivnemb|lcö«fF3tPurffbctöc gewefen / b« er mit vie«: tnnfent Ulan/16 ö o o nu^ beni ^elÖC gefd/Ugen/vA inn Ödjwebtn bifj nnbec vnerfntne Wege eröffnet/ »nb in bein bdrten Wintec/vngc4cbtet bet ^einbe gc« wnlrige verbinbcrnng/ »nnb täglid^e ptoftnnt nbflri« cfnng/getogen, iötey ^elbobet|len mit feinem -^nuf« fen gefangen ! Xgt; nb ab bernad/er Äonig iSneb in gïî fengitud geraten/vnnb König -^ans j btc bnreb beib« Äddgt;» Xetbe gemachte ^riebsbnnbtlting btnbertof gé ! barübevfolgents bas i5an0 Wabtburgcf vonber König, tnaye. jit ^ennemaref felbfl belagert ! bar« für i|l et büreb ben Kopff erfdgt;o|fen / welches t^aas filt;b bernacber ergeben mftffert f Vnb fonfi allejcit fidgt; irewltcb/ebtlicb/Wlünnlicb / bnnb Z^itterlicb in feinem JCgt;ien|l/gegen feinem Königbnnb -^ettn / bem Äeicbc îgt;enncmaceFen vnb feinem iOdtterlanb gfitem/»cr« balten/bafür aud) fein leben gcldffen.do büt-^ieinricb ÄonQOw feligen -^ertn ^öbüns 6on ! ber König. XnAye, ÎÔ IDcnnemarefen etc. inn beri ^ürflentbnntt ben / OtatbaltcF I fewem fteünblwb«*» iwben Vetter» vnd
-ocr page 222-fcwefhim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Êfefellêtt vnïgt; Jceunöe / bi)? ^ii eittee
gc'bedftntB/il^tne jö ei^wn / vnnO rtnïctguiig fbrcc vu« Kcemlt;mïgt;a; gebrtbtm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bcy feinem ©w«
Iwdufhte^ten vnamp; fii^m fólfen»
ÇDnlnjl crfc^olfcn tpoiben im nac^ Clßzipigcburt m.d. lxix amj/. tag ï)ee ïCRondfb bie jtviR^n je^cn vnö olffn.
^afcendo morimunproperantia relpice fata, Dunuÿ vale« tnençe ÔC corpore,dike mon.
-ocr page 223-EXCVDEBATVR AR-gentorati per ßernhardum lobinum»
M. D, Lxxni,
-ocr page 224-ry nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
I
•ri. K n
-ocr page 225- -ocr page 226- -ocr page 227- -ocr page 228-{«mgt;4 tmtutnttâ âtnmtiitOmtm^ «wnc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'.v«-lt;vlt;ïr«8-«uiinr ^fitrnw .4ugt;lt;^gt;.j'OTC’m.tn.attyvywi.
atteéiuAtwmmmuxpwf'i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '►ft-uwP* cïXfcir-wtrt’ïïWr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
ttrm/^'wmiitftnmdimHtnmär tatpw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ajrttmar^aÆi
ptFlt;ä? 4« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;€;F 'iWXKn’^'X.AMrtwiiiïu^t
fW,lt;tórK»rA(tietr«gt;,
■■nr«#lt;«gt;««a-)(a.
bSiê
TUf^wfÏMH^i.iil’ 'rciu^Mlt;e*'j(RkT«fn*lt;u*SV» c|tt«
4» twtmm»tb fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mmtMÿr* d*
« lt;inlt;.4 it»» äuß ttOFtOM^urmAt» (imc4Mrn lt;mr-w Tratttrnw** ((A fiftt lt;i*r|*lt;eeiu »«ttMT'm .ÂÎ.Î^*ââS^'i»»Samp;^55*ilL ■ tl^tU WC^PmmMT w ttttPv
H. *lt;ac7*‘^gt;cipUlt;
/
»«•( ^S¥*
WTO'At 't
lt;My«mult;-t»te et» eim Âd Vdttil^iv a»f^mc**ür fdsta^tn«gt;
ti.tamp;r. ^itdw^ionw« '»•'t'
rc4lt;tM.AtQ|^