ITEM CONRADI VVENGERI Brixienfis De Bello inter Sigif-mundum Archiftrategum Au-ftnae QC Venetos Libellus.

aOriolani Cœpionis, O Michaelis Coccini|, Bac Conradi Vuen-jHiftoriographo-rum recentiorum libellos hos, Carole Vuolffgange puer optime, tibi inferibere pla-cuït,arbitror haud inepte,nam in-tempeftiuam hanc çdttionem,qui iudicet,puto neminem.. Verumc-nitnuero cum hoc unico libello, uarq fefe ofFerunt bellorum eucn-tus, uidemus, Coepionem ut do-quentia terfiorem, V enetæ glorias ftudiofiorê,mare terracp de Amu-rathe TurcarQ Imp.partos Vene-

' EPI ST o LA • « tor um Tnumphos, Scodræ dcfcn fionem, ÖC dades perfidæ gemis in Foroiulienfi rcgione funeftifs, defcnbere,alterum uero, Germanorum uidlricia armagt;mediocri fti lojper totam Italiam drcumferre, cum ultimus Sfgifmundi Archi' duel's Auftn'æ belü'cofinîmt cum republica Veneta mfenfifs.bcb Ium,ueradter multômagts,quàm eleganter deh'neat. Quae quumm di'cant quantum in hoftem omniö Chriftianorum molitafitrcspub-lica una , quoties formidolofiß» Tyrannum fugauerit, addefpera-tionem denicß fçpius audacifs.pi'? donem adegerit, nonne ruborem incutiStjnoftri æui permukis, qd bus difcordia teterrima perniciei fautrix fola placet ♦ Quippè cum rerum ftatum quisuis deplorarc pottus qudm fateri cogitur, eft ui' derc

NVN CVPATORI A ócre tarnen, praeter «%«(/ tllam Ho-inericam, expugnata edam Pan^ nonia,ftertere omnes, etfi Germa nia Chriftiani orbis arx,omni généré infidiarum oppugnetur, ad quæ fi animum addere uellent tj, quorum maxime intereritjUel hic exempla habent, fi alias unquam, praefentifsfortitudinis Germany, qua fefe defendere non folum,ue-rumetiam (cum prolato digito,in teftinis, ciuilibusïç bellis rem dit fipant commune mifere) amplifs» imperia ab foedifs.Tyranno occa pata,redimere, denicp Afiæ domi-lores fieri poflent.Quid enim con iunâæ Germaniac uireis præftare queant,facile apparct,quandoqui demprincipis unius, nonitapo-tentis fortitudo,cum Germanoru cohortes perpaucae, Italiam bella-tricemjMariis inquam illam offi-a 3 cinam

E P I s T o t A dnam,uidricîjs armis,nulla diffî* , cultate,peragrarint* Hæcfibtno' ftra uoluit æditto ,quam ut tui no^ minis titulo honeftarer, efFecit la ta ilia mi Carole tua indoIcs.Siqui dem cum natura dotes fuas, quan tum in pucrulo ocflenni coprçhen di poteftjin tc collocarit ubertim, Fortuna natalibus res addit atn-plifs. uidemus quotp largitorem bonorum omnium,Deum fcilicet optimum maximum ingeniumti bi dedilïè, honefti boniquecapa* ciffimum* Rara igitur hanc tuam formam, uitff maculis aliquando cotaminatam iri, nemo facile fom niabit,nam in fpeculo contempla ta,parem animi uetuftatem ample lt;fîi docet. Quâdoquidêfibtjpfi cO' gnita dcformitas,uirtutis pulchri-tudine, feipfam cmendarenititur. JNec dextrè quidem iudicabit,fi' quis

*iam utcum Euripide loquar, !T(alt;roVI* «Il Ik TOiOv/i (TcifiaTOS KilXO! O'II'OIT «ytt/^/lilf TffTö «y Tsi^Ol ne quid interim dicam deopibus, Virtutis ueræ famulabus uigilan-tifs. fi dominum nacSæ funt no-

J qualem tute praeftas iam •am» Imperium quippè exerces in diuitias, quû Crato philofophus ncipfiimperarêt,illasinmareab-•ecerit,etenim in pau pères ftudio foscpjfiquiduelà parentibus uel cognatis tibi dono datur,efFsdere foies .Talia fiquisrimaripcnitius uelit, fpem eum de te, eamcp optima côciperc oportet. Sin uero flu-Xis rebus adnumeranda cenfet, admirator tarnen ut fitnccefleeft, ingentj tui praeter aetatem perfpi-caciff. Ego quidem (abfit adula-a 4 tio

E P I s't o L A do, quam fi quid aliud exofam ha bui femper ) in rebus arduis tuum uerfari ingeniolS animaduertifaï pius,nec ego id quidê folus, dum an corona docfîoi u uirorum non minimis de rebus agitatibus, ioco rogatus, te maiora refpondere co fueuifti. Vel quae audieras paréri' bus deinde ita interpretari j ut in duftria praecox eos ferme animo confternari^ Deû igitur Optimö Maxima in te ita beneficum tu ml Carole colitotilli ut gracias agas, nunqua obliuifcitonprimas tend ipfe, parte fibi uendicatauitaui'p tus,quas tibi augerepoteft,dome fticS exemplum ♦ Parens iïlc tuus uir deRep. Auguftana optime me ritus, uir inquâ ille,qui praeter ip' fam experientiâ rerum multarum, nullius artis infcius,Platonilauda tos fuit Reip. adminiftrator Juuat

N VN CVP ATORIA hcrclc, tui fimiles genuiffe, at tali-bus parentibus oil um effe quam nam partem fœlicitatis repudiate* Ociû parentis negotiofifs.iam im , bibis, iocos audis philofophicos, exercerisludis uirilibus,paternæ xdes conuiuijs Mufarumjquibus interes,indies frequcntantur,non Sybariticis, fplendidis tarnen,ubi uelloui, return tradiandarum locus eft,adeô ponderantur,riman-tur,inueftigantur omnia, ut ne réméré quidem aliquis, quomodo il le olim de Romana Curia, Regu conuentum illuc effe, iudicabst, hic philofopbiae fenaculum con-tenderet. Adde materna illam tem perantiâ, qua Matrona honeftifs«. ! adprudentemquandamfimplici-1 nbsp;nbsp;tatem te prouocat continuo,dum

Et quid multi’s, patn'ciam confute rê^ familiatn Rholingerunij OW' nigena bonarum literarum doóri na,prudentia,opibuSj authoritate pollentifs. femper fuiffe -, quis nc* gabit.quibus tu mi Carole,fiaddi deris fpeideteconceptae fifflilcß* diligentiam (nam parens ilk tuus quantum tn deligendo tibi præ^e ptorc utro aliquo doÆffîmo ac pio laborer, tutenofti) procul dubio fufcitabis tuarum laudum prg cones olim dodîifs.Ego ætatui« tuæ,his, fi quid mihi iudtctj, Hifto riarum ftudium incukandSduxi, Equidem cum /jaerem tyKUKKcTsM e/lu'xf/ dikiplinæ omnis te abfolu-turum,non ut uel publicis concio nibus hominum animos pafcas, non ut patrocineris iure penclitan nbus,non utparumbenè uaknti-busmedcans, Ccd ut bonu,piuin

Si frugi te ciucm præftare poiïjs, hoc dabit large, crede mihi,un«cae •llaacuera Hiftoriæ cognttio,quç artibusjceu fundameniojiberali hbusfulcitur,faculiatibusdignio-tibusædificatur,ac prçcipuum fin gularecp hoc habet,qucd ex omni hus ftudqsjununr fit,ac integrum, cutn caetera partibus confient, ne dicatn interim de fuauitate illaad «'irabili, qua omncs huiufmodi ftudioaddiâi, honefiifs.quaeqjae tiuliora addifcere poflunt* Hæc, Carole, fi capis, eo animo un^ ^ïprofe(fiafunt,accipe, fin minus ptoculdubiô aliquâdo amori quo *^profequortcnerrimo,hanc in-^«iptioncm dabis»Vale apud patentes tuos mihi patronus.îterum

CEPIO, CLARISSIHO niro, Mirco Antonio Mauroceno, fquiti,apult;l illu/lrißimum Dk-ccm BKrg«nJj(f Venetorum orjtori felidtitem.

B vvm praefectvs trf-, remis ad dartem profidfce rer,quam fe!idflquot;imus Imperator Venerorum Petrus ‘ Mocenicus cötiaOthoma num T urcorum principem Qutebat:uehemëter rogafti me,ut quicquid wi hac expeditione geftum cfTetJiteris man ; affirmans, ea te Apollinis oracülo “triora liabiturü,quæàmefcripta forent. §itur ut tibi morem gererem,quæab Im-Peratore Mocenico per quadriennium ge-:i? . I’^nnotaui.Tanto enim tempore 8C ^‘‘mperium geflitjöi ego præfedîura fun fum Qyjpjppjçj. opuftulumm quo ®cfcripta funt.tibi mitto:quod quum per S^nSjHon minus te egregias Imperatoiis b uiitn

C o R I o L A H r uîcrur«,quàm tragnifiïa ipfius gefta admi ratüriim certum habeo.meritolt;pdamnabii eorum fen rennam,qui affirmai« folent,ef-fatam efTenaturammee producere taks ui ros.quales prifcis temponbus cxtiter5t:om niacp mundo fenefccte degenerafequàm felfi fintjUel ex hoc maxime apparet.Naiii fi apud Græcos atque Romanos multi ob fingulas uirtutes clari habiri funt.quid dc Mocenicolmperatoredicendü fircui quic quid potuitbenigna natura efficere.omnii iimul contulit.Omitto genus darum,for-mam grauem,atep regiam dignitatem,?« fe ferentem cloquentiam promptam,ca:ff' rasfp naturædotesidehis dico.quæpropriè hortiinis funt.Eftenim moribusinteger,ui ta fanólus.in bcllomagnanimus,indeui-ftosdemens,in rebelles feuerus amp;nbsp;afper, ih fubditos indulgens,in omnes deniepiu-ftilTimusialieniabftincSifui liberalis,amp;qui omnes cupidirares atep animilllecebrasà-cillimè fpernit.Nónne ergo iure huncui-rum,non folumconferre, uerüetiamprat-ponere prifcis illis ImperatonbusatcpDu-cibus debemus:gratiaslt;p agere noftristcm poribus,quæ ralem tanrumep uirumtule-runr. Et quoniam folent pidlores.alicuiu» egregij

arrificis exaftum fign urn attp ima-amp;n«in ad imitaiidum proponere,ut tales *pfi euadere pofrjnt,quales auftores illius pifturæfuerinnfic ctiam hums optimi Im-PtratoriSjtlarifTimiip Principis atq; Ducis ’’lores amp;nbsp;uitam te æmulari uelim.ut quum *ius uirtutcs aflequutus fuen's,honores quolt;^ ac dignitates,fummum de-

CORIO-Lani cepionis ÖALHATAE, PETRI MOx CENICI IMPERATORIS, GESTORVM LIBRI TRES.

VVM VENE-tiis nunciatum effet, Othomanum Turco-rum Pnndpem ingcn tibus copijs terra ma-ritp Eubœam inuafif-fe, Chakidemfÿ eiuf-dem infulæ urbem in-kapaucos dies expugnaffe,omneslt;5 infu-las atqj ciuitates Græciac copiarum magni-tudine Othomani perterriras,iam non in uirtute,fed in fuga fpcm haberenam claf. fis Othomani numerum trecentarum na-uium expleuerat:terreftres uerd copiac centum amp;nbsp;uiginti millia militum excedebaiir, b } Ciuitas

Çiuitas trépida atey deftatu rcrumfblKd« ta.eriä propria: faluö diffidcrccœpit.Tunc amp;nbsp;fupplicationes indilt;5læ,amp; uota publicc priuatim^ fufccpta.fi ftatus reipublica; integer maneret.Tum Patres rogati conue-, niunt:fitfrequens Scnatus:graues arcpua-riæ fententia: dicuntiir.Tandem nihilpo-tiusin re foredecçrnunr,qnàm cligerepro batifsimum Imperatorem,qui amp;nbsp;auftori-tate fualabantesac fraftos animos fodo-rum amp;nbsp;fiibditorum confirmarer,amp; oirtute arque animi magnitudinc tanto hoftiob-uiam irct.Fit Senatus decretum.ut Nicolaus Canalis Imperator reuocerur:deindc omnibus fuffragijs ad tale negocium ido-ncus Imperator defignatur Petrus clarifsi-ma familia Mocenica ortus,qua:gens à prî mordijsipfius urbis inter patricias familias ' fempcr habita eft. De qua etiam multi cla-rifsimi Imperatores naualis belli gloria ui-ri illuftres fuere.Thomas dcniqueinclytus Venetorum Dux,qui ob magnitudinem re rum geftarii ccÈlo amp;nbsp;immorralitatedignus extitit.Petrusquotpipfe non minus ob ui-tæ integritatcm,atque fïdei ïandlimoniam, quàm ob animi magnitudinem Ôibellipe n(iam cIgrusIiabctur.Q,uapropter amp;ftre-nuu$

luiis Imperator, Senatorij optimus, 8i ei-uis bonus femperexiftimatus cft.Ita«^ acte pto imperio.armata trireme,fcftinc arque finemoranauem confcendit.intralç pau-ws dies Fauonio flantc Venetijs foluinpra fpcraij nauigatione ufus non poft multo« dies in Grarciam uenit.Poftquàm igitur ad' tam prouinciä delatus eft,nihilantiquius f3tus,quàm fraélos animos fociorum,prac ftntia fua,atquc oratione confirmare.om-, ’•csinfulas arque ciuitates Græciæ percur-ht;benigna oratione ciuiü deicóios ac pro-, ftratos animos erigit, excitatip, affirmans quot;on liera uirtute.fed dolo Othomanum Chakidem expugnafte-.qui tanquam latro txinfidqs inopinantes at^ imparatosag-gielTus eratibreuicp fe effeiHurum.ut Otho_ tnanus ad fua turanda,potius qudm ada-liena rapienda uires atque animum inren-dat.Vbi fatis cöfirmatos omnium animos perfpexit, nauigationem Euboeam uerfus dirigit.Iamlp fretum quod Eubœam à con, tinenti diuidit.intrauerat : quum offendit, NicoIaumCanalem Imperatorem colleólo undiquemagnonumero nauium,d:ftiibu tisip ordinibus Chakidem aggredi,atque opfugnarc U€lie,Sta(uerat enim fortunam b* 4

4 COR f^o L A M I expcriri,fi'quo pafto amiflam urbem reçu perarc poiTef.NicoIaus côfpcda naue Mo-ccniciCex fignis aduertit fiiccefTorem adue-nire) eueftigiocp tiaui defiliens fcapliama-fcendit,ôlt;ad Moccnicum uenir.Vbi complex! arlt;ÿconlalutati inuicemfaut:Nicolaus, Vides linquir) oprime Imperator, aides magnitudinem claßis,quam aaitisun dique nauibus comparaui, oninibusip ad ®PP“g‘’andam urbcm neceiTarijs inftruxi. Præferea diftributis partibus PræfeéÜs 3C turmarum Ducibus,qua quifcp iirbem op-pugnaref ordinesoprimè diipofui. Qua-propter magnam fpem in manibus urbis recuperandæ habes.Igi fur frado fibi impe-riumjrem a meinceptam profequere,abf(ÿ dubio urbe pofiturus.Mocenicus uerd rei-publicæpotius,qua'm dignitaris iïiæhabita ra tione,neaduëriifuoipienouus,amp;con fi'Iiorum fui anteccfîbris ignarus rem fur-barc uideretui-,rerpondir:Nicolae,perge ut ca;pi{b,dummodo reipabHcx prolTicias,me uel ibcium,uelcomitem haberoad omnia muniaà temihi mandataparatum,modo urbcm amiilam recuperare poßis. Nicolaus nihil lêagereuellc refpondens alienis aujpicijs,imperio feabdkat.Tum Mocenk

tusNicolaum potius magnifïcè,quàm ex ïnimo loquutum, conatusip fruftra fieri îduertit.Nam amp;nbsp;copias,quas Nicolaus ex-Pofuei at,obtruncatis duobus præfedis tri ïcniium, in fugam uerfæ, aliquotctiam na uestormentis.quasbôbardasappellamus, fraftæ atque perforatæ étant: quæ uix,nc fubmergerentur,fe fuftinebant.Itac^ amif-fa fpepotiundæ urbis,cuiufcunquc gene-fis naues fubirario apparatu excitas, om-dimifït;amp; quoniam iam tran fadda æfta *f,hibcrnum tempus appetebat,cum rcli-Wdartenauium longarum ad Pelopon-gt;'cfi urbes fe recepit.Ibi enim ftatuir,futu-•aimexpeftare annum,Habens in animo adueniente æftate aliquod pr^cclarum faci-*iusfaccrc,quopoflet acceptam cladem fu periorianno amilTæ Eubœærefarcire.Inre tim tarnen amp;nbsp;naues inualidas reftcere,amp; a-liascircum Aegeas infulas mittere,ad con-firmandos fociorum animos operam da-bat.Diiin hsce in Græda agutur,defignan-turVenetijs duoLegati uiri ætate graues, maritimiep belli hand ignari,Mannus Ma-lipetrus,Si: Ludouicus Bembus, quorum tonfilio Imperatorin bello adminiftrando uteretur,qui armatis tritemibus appéfente b ÿ uerc

U ere ad imperarorem mature feconfcrunl: cum CO fimui quid æftate noua agendum, quid ue crtctpotifsimumamp;adoppnmen^ ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dumhoftem,amp;: rcipublicæ ftatum confirm

mandum deliberacuri.Ferdinandus quoqj Apuliæ Rcx,cx fœderc mifir naues roftra-tas dccem.fub Rechaienfio Duce, qui ex confilio Impcratoris noftri beîlum courra Turcum gefturus ciTct.Otliomanus Turco rum Princcps,ueritus(opinor)ne obamif-ftm Etibœam Chriftiam Principes fimul confpirarenr.bello^ fe opprimèrent, expe-riri ftatuir.fi quo pasflo rem cum Veneris componere pofTet.uel tempus trahendo.a-trocitatem Clialcidicæ cladis Jenire,ufuso-fera arque minifterio nouercæ fuæ.mulie-ris Chriftianæ, Georgij olim Tribalorum Delporæ fîliæ.QLiæ cognita priuigni uo-Iunrate,ex fuis domedicis fideliorem Vene tias mifir, Cui mandar,dareroperam,ur Ve ncri legatos ad Turcum mirrant.aifirmans, ƒƒ uenerinr,cx fententiarem compofiruroS elTe. Mittuntur ergo duo legari, Nicolaus Çoccus,amp; Franci/cus Capellus, qui con-fcenCa naui,primu adDefpotxßIiam,qiJlt;e in quodam uico Macedonix à priuigno ei

tem, terreftri innere B/zantium ié confe-tlint,ubi falutato ex more gentisTurco-fum Principe.reliqua per internuncios a-gant,Et quum de conditionibus non con-uenirentjlegati per literas,quas pacis condi ttonesTurcus offerrer,Senatum cerriorcm teddunt,Veneti reiedlis conditionibus, ex Senatus dccreto legatos domum reuocant. ’nterim Fräcifcus Capellus febricorreptu»’ foritur.Nicolaus alter legatus,primum pi üatorii nauicula Lemn umdnde nadus V e tletam triremem,Cretamfecontulit,Dum lfgîtiproficilcuntur,dum de cöditionibus ’amp;tur,in mittendis ctiam at«^ rcmittcndis lgt;teiis,totaaeftaseffluxit.Qua etfilmpera-for cupiditate arderet pati are aliquod egr«, gium facinus,amp; feSC fuorum maiorü gloria dignum,diiruadentibus tarnen legatis, ' fihil aftum eft.Vcrebantur enim,ne Bar-barus hoftis bello lacefsitus,oratoribus ui-risnobilibus atqueinnoxqs manusinfcr-tet.lgitur iam inftante hyeme,dux regix dafsis Neapolim ad Regem fc recepit. Marinus quoquè Malipetrus cum Ludouico Bembolegati domum reuocantur.Veneti de compofittoncrerum eum Turco fpe reie fü.ifi fcqucnum annum bello fe pritpinquot; rc

re ftaruunr. Mirtunrur ergo orarores prt' tniim ad Romanum ponfificcm.deindead Regem Ferdinandum, quafenus eos mo-’ nerent, fuaderentép, uf ad opprimendum communem hoflem peitem'tppeinidoftfsi mam Chriftianæ religionis.animum itqf uiresintendant. Pontifex accepta benigni leg3tione,re pro airili fua non defuturum promifit.Ferdinandus quoip Rex fummo Audio nauareoperam in annum futurum pollicitus ell.Imperator etiam mifit nun-oos cum Iiteris,amp;r ad magiftrum Rliodix religionis,Xad Regem Cypnum.ut uere ineunte bello fe prçpararent,nauesip ex fat dere débitas mitterét.In terea ipfe cum eJaf-fe circum Äegeas infulas obnauigar. Time-barenim,ne hoftis naefius opportunirate, aliquam ex ferderatis ac fubditis infulisop primeret.Nam multa in eisoppida debilia ac male munira funr.Dum in hislodscum clairemorarur,aaepir uicum loniç opalen tifsimum, temerè fine prxûdio elTe.Sitas eA in continenti,ex aduerfo Chiorum op-pido,PaAagium incoix uocanr,in quern to tins pene A/Taf prouindx merces compor-fan fur, IndeChium deuehuntur.Ea urbs hie temporibue fub Cenuenbum ditione ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimul

nmul cum infula pofi’ta,omnibus fere Italic populis commune emporium eft.Qi^ia propterPafiagium,amp; frequentibus habita toribus,amp; tabernac in eo mercibus rcpletac funtjgitur fublucano tempore Imperator tum clafle ad littus uico proximum appli-tuit.Ibi milites expofuit,ac nauales focios, lt;luibusaddiditetiam non paruam partem iurbae remigum.Omnibus^ præfecitma-giftrum fuænauis.quem uulgc» Comitum appellant,qui c ueftigioinftrudlaacdifpo-fita acie,uçîocifsimo gradu ad uicum tendit. Colohi ac uicihabitatores.fubito hofte at infperato malo perterriti,ad proximo» montes ditfugiunt.Noftri uicum habitato-tibus uacuum,fed omni Barbara mercere-fettum,in trant, diripiunt,diihahuntlt;p om nia:piftis tapetis,ucrficolori ac ferica uefte, panno!:phircinæ lanae,quern Zambilotum dicunt,amp; omni alia prcciofifsima merce fe onerant.Cxtera ferre non ualentes,cum te ftisfuppofito ignc comburunt.prædamiÿ omnem ad naues referunt.Imperator dita-taclaffeadreficicdas naues in hiberna Me-thonam fe recepit.Brumac enim tunc era» tempus,annii^ pars faciiifsima.Nec Metho Ote illi multos dies mancre licuir. Motus

énim aebris rumoribus, qui de Tureotulf clalTe fercbantur,Lemnum uerfus nauiga^ re ftatuir. Erar autem fama.Othomanuni adoccupandam eaminfulam quadragin^ ra triremes optime inftruâas præparaiTe. Itaque Imperator paratis neceflariiSjacce-ptocp commeatu,uelodfsimo curfu cum to taclafie Lemnum fecontulit.Comperitibi de O rhomani clafle riimorem felfuiti fuif-fe.Lemnos infula duo oppida liabet.Palp caftrum,amp; Cocinum appellant.Codnuni tcrrçmotu qualTum funditus corruerat:ma xima etiam pars murorum acturriumPa-læocaitrj,quæ Imperator fummo ftudio re-ficere ac reftitucre curauittprarfidiumlp mill tum,quos ex Peloponnefo adduxeraï.op-pido impofuir.CompofitisIp infulæ rebus, inde folucs Methonam reuerfuseft.Dum illic naucs refieerejOecefTaria^ ad bellum parare ftudetjVenetijsdefignanturduo Ie gati,uiri ob res geftas domi foriscpclarifsi-mi, Stephanus Malipetrus, 8C Vidor Sopra tius,qui fumpto magiftratu naues con-lcendunt,ad Imperatoremcp fematurècon ferunt.Vbi habito fimul colloquiü, com-muni confenfu ftatuunr,præternauales co pias,de(em équités in finguias naues acci-

perf.Pcr omnesenim urbes Peloponnefi, quæ Vfnetorum focisc.ac fubditæ funt,hâtent Veneti mercenarios équités, nation^ Epirotas.quos Græco uei bo Stratiotas uo-tînt,uiros inagni animt,ôd ad omne fact-nus peragendum paratos, qui crebris ex-’ turfionibus totam illam partem Peiopon-»efi,quæ Othomano fubiefta eft,deuaftan tes penè ad folitudinem redegcrunt. Hæc Sens natura ipfa hoc ilH tribuente,cft rapa-dfsima.magis^ ad prædam,quàm ad præ-tum apta atque inftruda.Vtuntur fcuto, *nfe,atquehafta,pauci lorica,reli qui bom-tydna thorace contra hoftium arma fe mu tiiuntxquos etiam cxeftos ad fuftinendoJ ttel longifsimos curfus aptos habent.Præ Wteris tarnen uirtute amp;nbsp;exerdtationepol-Itnt.qui Neapolim inhabitant.Ciuitas eft Peloponnefi in Argiuorum agro fita'Igi-turimperatoramp;legatifimul cum totaclaP-fe,Neapolim fe conferüt.Equires nauibiis •mponuntiinde ad excurrendas acdcpræ-tlîndas Alîæmaritimas prouincias,totis ut ttbus contendunt.Græcas autem prouin-das,atque infulas Othomano fubditas,im Peratornunquam uclminimodamnoaffî

magiftrarus abOrhomanoimpoiïfos,po-puü ómiies Clinftiani funr.Äfia uerópro-uinda fora Barbara atquc infidelis, Macho tnetanxip fuperftirioni dedifa ac dcuicffa eli. Quapropter roram Græciam prærerna-uigans, Lcsbum uenirarquc ad Orienrafe promoiiroriu infular,quoniam ca pars ha-biraronbus uacua crar.habensporrumfu-ti/simum cum tora dafle/cconfulif.Exop pofifo eftÄcolia regio opulenri/sima,Habens oppidum marifim um Caftri appella^ rum,/)rum in agro Pergameno. PergamuS fuit ohm duitas in rota Afia celebrafa,!« qua primiim ufus charta- ex peihbus capri^ nisjnuentuseft;quamobrem Pergame-nædiéix funt, Huius urbis Reges w.aiori parti Afïac imperitarunnquorum ultimas Attains Phiiopafer Romanum populum bæredem initituinnûc uix ueiligia quidetn fan tæ urbis apparent. Ager tarnen proprer nbsp;nbsp;nbsp;‘

Huius officium eft,curfum nauigationis dt tigere ac difponere,nauali etiam turbxius teddêre,amp; ob leuia delida in eosanimad-uerrere:grauiôra üerô peccata puni edi Im peratoris munus eft.Quo duce ac ptçfefto pofthac Imperator ad omnes excurfiones ufuseft.ïgiturdujc locatoad fubfidiaido-*gt;eo numero cquitüm,additis etiam nauali bus focijs ac militibus:cæreros omnes ad depopulandum agrum mifit.Qui ueluti c tïrceribüs mifsi, citatifsimo curfu omnes *ucos circumiacentes excurrunt,magnum numerum mortalium capiür,omnium pe-Wrum greges agünt.Præterea uarià fupel-Itftli fe,ac armenta onerant.Dum noftrî tum præda reuertütur,equites hoftium ex Ptoximis locis exciri, fimul coeunt. Nam Suimanus noftroriim effugerant,clamori bus atlt;p ululatibus omnia compleuerant. ^äquecuneofaftohoftesprius æditoma^ guo clamore,fperantes prædam recuperare poiTe.noftros aggrediuntur.Noftii uerd *quites côuerfïs equis,magno impetu pr« bum ineunt. Obtruncatis muftis ex hoftr-bus,cxteros in fugam uertunt.Itaque om-bisprædaadnaues redücitur. Equités in-ftrfcâorum hoftium capita imperatori of-c ferunt

14 c o R I o t A N r fcruntjfïngulos aiireos in fmguïa capita acccpturi.Nam Imperatorpromifeiat uni-cuiqucinreifeifïilioftis caput deferenti,au-reum fe foluturum,quod fcmpcr poftea fcr uarumcft.Itnperarorotieratis præda nauj-bus,adquandam infulam defertam acpor tuolain,quain nücSaniftam Panagiam uo cant,qua: inter Chium ac continentem fita eft,(erecepit.Ibiomnem pra:dam expofuit, cicgittp treis quæftores ex præfcâis naui-, urn,duos Venetos,tcrtium Daïmata.queni morem etiain crcandorum quçftorum fem per ten ui t.Qjiæftorcs ueró primiim deci' mam totius prædæ, iuxta antiquifsiniiim morem Vcnetorumjmperafori dant.Equi tes ex præda per eos capta, fätfÜspartibuS, duas pro fe retinent, tertiam quæftoribus afsignanr,ita enim cum Imperatoreconue nerant.Captiui autem omnes.quos naua-lis turba ceperat, quæftoribus traduntur, quosomnespo/ita Jiafra fubcorona uen-dunt. Deinde pecuniam hoc modo diüri-bufir-Primum omnibus e'c naualibus,qiii hoifem captiuum adduxerât,tresaurei dan rur. DeindeimpenCx ui(?ius equitum,qu3S præfetfb nauium feceranr, ibliiuntur:re!i' qua pecunia æquis portionibus in naues diui

oiuiditur. Lcgatis ueró quantum fînguîae •laues acceperantjduplum datur, Præfediî acccptam pecuniam,por»oncm tertiam fï-bi retinentes,reliquam inter naualem tur-bampro conditione hominumdiuidunr. Quitus expcdiris,Imperator noólurna na uigatione adinfuïas Cariæ adjacentes ue-liit,depopulaturus earn partem regionis, qux olim Gnidiorum ager fuerat. Gnidus autem fuitciuitas Caiiæ.propter duos por tusac naualia clara amp;nbsp;Celebris.Cuius diru-•atamp;euerfæ multamonumentaetiä nunc *xtant.Nam ôC tlieatri ædifîcium,amp; teólo-lum ac templorum quadrati lapidis moe-niafemiruta öC difiefta uifuntur. Ager quo que abfque aliamitioricultura,à paftori-bus tantum habitatur. Igitur Imperator fub luccm,ad quendam finum illius regio-iiis,Baibanicola uocatum, applicuit. Eue-ftigio emifsi équités ac naualis turba,abfqj ordine omnia pcrcurruntimaximum nu-•tierum homirium cuiufque ætatis ac fexus capiunt.Prætereapecoris quätum ad ufum fatis nemine refiftente accipitur,Aliarum re rum,praeter paucos tapetaS'ßC centones ni-bil.Ex centonibus enim illa gens amp;: taber-' «lacula portatu facilia(quoniam ftationes c i • pafcendi

C o R I o t A N t pafcendi pecoris gratia (xpe mutant)5f tuf citras dormiendi caufa faciunt.Imperator impofita in naucs omni pra:da,ad Delon infulam uenit.HæcoIim ob infigne Apolli nis remplum.ßi facrorum cærcmonias con nentibus uniuerfæ Græciæ celebrata fuit, nuncdefertaac inhabitara eft.Extâr tarnen tëpli,Sf amphitheatri ueftigia albi marmo-risxolumnarum quoq;,ac fignorum maxi mus numerus.CoIofTus etiam cubitorum quindecim,cum hac infcriptionc, Tafet

Sunt ôCcifternæ niultlt;c,miræma' gnitudinis, etiam nunc aquarum plenat. Hic per quacftores ex inftituto omnis prx-da diuifaeft.Deindefafta licitatione.capti ui ucnduntur,pecuniacp redafta ex conlue tudine diuiditur.Quibus peralt;fiis,Impera tor quoniam commeatus clafli defecerant, ad Peloponnefi urbes diuertit.Internaui-gandum uerô ad Malæum promôtorium,' Rechaienfîus regiæclaflis diixcum decem feptem triremibus,ei occunit. Vbi nautico-rum morc.celeumatcac fignisinuicemcon falutarijfimul Methonam ueniunt.Ibi imperator accepit.Cardinalem quôquc lega-^ turn Pontificis Romani cum clafleadueni-re. Deinde acceptis cibarijs/imul «um re-'

gîo duce,ad in fulas Afïæ adiacentes matu^ rè fecontuIit.HabentRhodd oppidum o-perc acdefenforibusmunitirtïmum,acin-«xpugnabile.quod Caftellum Sanóli Petri uocantjfitum in ea parte Cariæ.quæ Choo infulæ oppofita eft:ad quod multi Chriftia Horum ieruitutem Turcorum fugientcs,cx totaAfiaquotidie feconferüt:amp; quoniam extra munitiones hoftis omnia tenet,oppi-danis ne lignandi quidem gratia exire li-cet.Hic mira de can um fagacitatcacfoler-tia narrantur.Habent enim oppidani ultra lt;liiinquaginta canes,quos nofte extra mu-Hitiones tenent;ad quos fïquis Chriftiano lumperuenerit.benignè excipiunt,amp; cun» plaufu ad oppidum ducunt.Si ucrd in ho-ftcm inciderint, larratibus pcrfequuntur SC dilacerant.Et fi cui hæc'mira ac incredibilia uidentur,lcgat Plinium inNaturalihifto-na,qui de hoc animali m ulta maiora tradi-dit. Qitaproptcr Imperator, ut oppidanis ad neceifaria exire,atcp euagari longius facultas daretur,circumiacentcs uicos oppi-do depopulari ftatuit.Ergo tota nodle na-uigans,dum adhuctcncbræ effent,ad htto ta oppido proxima ucnit.Sed quum aduer ülTct uel minimam partem nauiumfecum c î effe

efle,nihil agendo,diem opcriri ftatuit. Si-lentioenim lunæ noxobfcura mt,iinpe-dientibuseriamcurfum nonnullis fcopu-lis,restores nauium per crroré alia ex parte cuiufdam promontorij, naiies appuie-rant.Sed quiimiamilluxiflet.prxfefti ad-, uertentes Imperatorem fecum non efle,fp lutis funibiis,ac fublaris ancoris,pronion.-torium circmnremigantcs,marurè fc ad Ira perarorem conferunt.Imperarorilicó expo nere equites,parrem(]j turbæ naualis iubet: iamip diei hora prima erat.incolx uifa claC fe,irnbellcm turbam ad montes fugereco-gunt.Ipfi fead conicrendam manumcum liofte præparant,uiribus ac afperitatc loei fi eti.Hi enim uiri,prop ter afsiduas cum op pidanisconcertationes,prx cxreris Afiati-cisiiirtutcpollcnt.Noftri uifa aduerfario-rum audacia,inftrult;Iii procedunnSó quiim ad iasftum lapidis iam uctum cfTeqmagno clamore ab u traque parte ædito,infeftis ar-, mis concurrunt, Atrox prælium committi-tur.Equites impcdictibiis prxruptis faxis» no.Aris non multum auxilio ftiere, Naua-les uerd ibeij ac milites, eminus plumbea glande tormento emiira,Siragittis,comi~ nus enfe Si hafta lioftem feriunt. Hollis

qnoqj mifriiibus,tiuibus maxime prxualc-batmoftrorü mulrosfauciat.Stetit aliquan tulum anceps prælium .Tandem noftriSi numero 8^ uirtute fupcranfes,obtruncatis miiltis hoftcm in fiigam uertiint.Multi ui-uicapiüntiir.Cæreri ad præruptos montes,atquc inuios anfiaóius ferecipiunt.No ftri fufis fngatiscp hofiibus, per omnes ui-cos ad deprædandum dircurrunt,ferro ig-nitß ciinófa deuaftantes.Itaqiie deprædaris omnibus,maxime taperis onuftt,ad naucs tedeunt.Nam in bis locis mulieres pracci-puè funt operariae, tapetorumc^ texnices, quxnon foldm ad ufum, fed enam ad mer «turam operam fuam exercent. Homines pauci,præter aliquot mulieres,quæ afpor-tandi fuacupidæ non aufugerant.capiun-tiir.AlIata funt Imperatori hoftium capita, abf^uenumero.Hoftes uiuiin pracliocapti quàm plurimi.Ex noftris dcfideratus nemo. Sagittis uulnerati ad quinquaginta funt,Quarta deinde die ad qucdam locum Cariæ,qui nunc Tabia dicitur,fummo dilu tulo uenit.Ibi coeuntia ex utrocp latere ma ria,magna.m partem Carix peninfulam ef ficiunt.AgerHalicarnalfxorum olim erat, qua: ciuitas fuit regia Principum Carixdn

qua Artemifia Regina Maufolo uïro fua monutnentum mir% magnirudinis.ac ope re infignc conftruxif,quod amp;C ex uiri nomt ncMaufblcum appeliauit.Et poftea inter feptem mirabilia mundiconnumeratü«ftlt; Ex quo etiam omnia monumenta prarda-ra,Mauiblea didla funt.Cuius nos inter ur bis ruinas ueftigia uidimus.In his loeis homines ignaui,amp; ab agricultura abhorren-tcs.paftoridam exercent. Itaque équités ac pedites expo firi, cur firn omnia peragrant. Prædam ingentemhominum acpecorum agunt,quam abfque mora ad naues addu-cunr. A/Tumpta ergo Imperator in naues pratda,ad infulam inhabitatam.cui Capra-riæ nomen eft.uenit.Ibi ex inftituto iam more præda omnis per quæftores nouos di uiia, deindepofifa hafta captiui uenditi,0C pecunia diftributa eft.Nam mos erat Impe rarori nouac præda?,nouos quæftores deli-gnare.Dum hæc aguntur.nunciatum eft Ie gatum Pontificis cum claflcadefte.Igitur Imperatorinftrult;fla armis,fignis^ ornata clafle, obuiam ei procedit. Cui occurrens ipfe,5f tota clafliSjCeleumate.ac cpteris qux lætitiam animi exprimere Sfoftendere fo-knfjcgati aductum excipiunuDeinde im

peratorad legatum fe contulif.Qiio lalua-to, Audifti(inquit)forfiran aclegifti,opti-tnepater,multa quæSenatus Venetus pro fide Chriftiana, ac libertate Ectlefiæ, ftrc-f ut amp;nbsp;magnifiée ge(rerit,nunc ctiam ui-des.Nonus cnimiam annus uoluitur,ex tluo Veneti cæteris Principibus Chriftianis torpentibus,pr«ter Fcrdinâdum Regem, graue amp;nbsp;periculofum bellum gerunt,ac fa fiinent.Nec nos pœnitet laborum Si im-Penfæ,modd reipublica: Chriftianæ profu turi fimus. Quoniam igitur bis diebus Aeo liam atque Cariam,opulentifsimas Barba rihoftis regiones,omnia ferro ignetp pro-fterncdo.pecore ac colonis expoliaui:nunc quiaadeSjtuo duftu arque aufpicijs cætcra agentur. Tum Cardinalis : Et legi,amp; au-diui,amp;: etiam nunc uideo,egregieImperator, Venetorumanimum in defendendarc ligioneChriftian3,fupra omnes Reges ac Principes prçcipuum fuifie,VenetoS(5; fuis armis multas Chnftianorum genres ac pro uincias à Barbarorum rabiedcfendifle.Ta qiioqjmagis,quàmcarteri Imperator es o-peram nauafti, audaciamlp rabidi hoftis tua uirtute fr egifti. Igitur madle uirtute,ad teliqua agenda ftrenuc perge.Ego autem,

urparcft hominem religiofumjfuppHdo^ ratione Deum optimum maximumcp pre-cabor uttibi felicés fucccflus tribuat.Copij ucro quas adduxi, tuum imperium fequen tur. Venir ad cos amp;nbsp;regiusdux (ipfc enim cum fua clafTe aderat). itaep fi'mul collocu-ti.Samum diuertunt, ibi deliberaturi quid potifsimum agendum fir.Samos infulade ferra eft,olim ob fertiliratem celebratifsima fuit.Nunc feris tantum cuiufcß generis re-ferta:mellis quoqj fy^Iucftris per fyluas paf-firn abundans. Aquis eriam dukifsimis uti diep fcatcns.Hicequos.cæterasép copias,ad refumendas uires,atq; animilaxandi gratia exponunr. Milites, ac turba omnis ueiia tioni incumbir,per ialtusqj ac ferarum lati-bula difcurrunr.Dum uariæ feræcapifirur, adolcicens quidam Dalmata nafione amp;nbsp;lin gua , urlb mirac niagnirudinis occurrit. Dumtp eum uenabulo transfi'gere ftiidet: ur/iis uitato iólu adole/cétem occupat,ariÿ profternit.Iuuenisprælcnti animo,ambas auriculas eins manibus apprehendir,capiit que ferç à fe tamdiu remotum tenuir,ne ab ea denribus laceraretur,quoad alter adole-Iccns ciufdem gentis accurrens,urfum a'ter go gladiointeremit. Gadiritague ubique

magnus numerus ferarum;tora clafsis ue-nationerepletur.AgunrurfeftidicSjgrega-. lis turbaepulis ac uino indulget, præcipuè Dlyrid,quorum inter nauales copias maxi *nus numerus eft.Pateris uinapropinanr, Mnticisad bibendum focios inuitätes.Vbi sd fatietatem repleti funt,afiorum memo-fcs.unufquifcp operam fuam iadando ma gnificè extolIir.Solent enim rebus bene ge ftis etiam ignaui gloriari,Interim principes '°'’S''^gati,quidpotifsimum agendum fir, Wtifultant.Tum ex communi fentctiaA-f^liam Pamphyliæ urbem, qua; ab Atalo Philadelpho condita eft,fubitario appara-^“oppugnare ftatuunt,fperantcs ft de re-Ptnte improuifam aggrederentur,abfquc boiiibardis,5i murorü deiediionc urbepo-tiri.Ata!ia,urbs eftlirtoralis,omnium mari timarum Aftæ prouinciæ maxima;habens portum multis turribus ab utroque latc-fe munitum.Si catena claufum ; propter-^'gyptiis ac Syrrjs mcrcatoribus cele-btata, Qiiamobrcm toti prouinciæ commune emporium eft.IgiturKmperator præ fciftos nauium ad fe uocat.uti fcalas amp;C aa.-tcs binas aut ternasin naues confi'cerenr, iubet.Qjiibus ftrenue paratis Samo fol-

Î4- CORIOLAsr uit:Zcphyro flanteRhodum pratternaui-gans.uelodßimocurfuadinfulasChelido niasdelatuseft.Rhodii quoç duastriremes inauxiliummittunt.Erat autem numerus uniuerfæ dafsis nauium oftuagin-taquinque.Ex quibus Pontifex deccm SC nouem miferat:Regix dccem SC feptem C' rant:Rhodiaeduæ:Venetic quadragintaÂ fcptCjin quibus Dalmaticçduodedni.Non nullæ ex Veneris ad muniaobeunda ab Im pcratorc eis demandata aberant.Hic Imperator inito nauium numero ad urbem ten-dit.diftabat autem millia paftiium fexagin ’ raihora eratdiei ferè dedma.Itaç totainfe quenti no(5ie,aduerfo uento rcmigando, hora diei terria,ad littus urbi proximum clafTem appulit.Hinc Viftorem Soprantiu legatum, cum dccem nauibus, ut portum oppidi capiat, mittit. Stcphano Malipetro alteri legato,cum reliquis naualibus copi-is, à parrecontinentis urbem oppugnareiu bct.Equitibus mandat.ut proximum col-lem urbiprçfidii caufacapiant.Omnesmo nct,eflent memores priftinæ uirtutis,pu-gnaturi contra Barbarum hoftem, imbet-1cm arque imparatum,pro religionc Chri-ftiana, ac maicftate Vencti Impcrij.often-dens

cens urbem opulentifsimam nuro.nrgen-fo, preciofaip fupellc^iil^ refertam : quam ficapcrentjdiuires domum effe rcdituros affirmât. Omnes alacri animo orationein Imperatoris acdpiüt.Qiubus dimiffisjpfc turn legato Pontificis,acregio duce in naui fecontinetàndcfi qua nccefiaria poftea forent,fubminiftraturus.Equites ergo uelo-tifsimo curfu in omnia cxciirrunr,prædam hominü acpecorumagunr,deindeadcol-lem fibidemôftratum feconferunt,Vidor Soprantius impulfa remis nauc.celeri curfu adportum ucnit,ac primus magno im-petu.ingrüentibns undiquebombardis, te lis ac fagittis catenam foegit,atque portum intrat. Subfequunrur reliquæ naues.No-ftriquàm primum turres omneis.quac circa portum erant.trucidatis defenforibus ca piunt.Erat extra muros ad portum fubur-bium optime ædificatum,in quo habitabât maxime mercatores,exponendarum arque imponendarum in naues mercium,com-modi gratia:qui omnes uifa clafle, fubito maloperterriti.relidis omnibus in urbem confugeranr.Erantrabernæ pipere,cinna-momo, gariophylo, thure, tapetis, amp;nbsp;alia emnifaria merce pknac.Nôftri defilientes è nauibuï

hauibus,maturè oinhiadirJfiunt.pra’da^ innaues imponfindeindc fuppofito igne, tcfla omnia concrcman t.Ef quia ob altitu-dincmmuroriim urbem fcaüs oppugnaic nulla fpcs erat, muros fuffodere fcntanr. Rliodius præfecfius cum fuis militibiisad portam urbis acccdit,dolabris fecuribuS portarumclaulira fisngereac deijcercag-grcflïisJnfcrim oppidani ex oppofito por tasmuroobftruunt,fagittis(j,ac alijsmiift libus defupcr noftros feriun t.Saxa maximï pondeiis dcmiftüt. PræfetflusRJiodioiuni dum aeriter open iii{i3t,ingenti faxoiéiu^. cöteritur : quem fuj mortuum eueftigio ad naues referunt.Ignis conflagrantibuste-éîis,ac impellente uento nofti osperruibat, amp;nbsp;ab oppugnarione fubmouet. Interim a' partecontincntis Stephanus Malipctrus iir bem corona cinxerar,atquead murosmili-remadmouerat.Erat urbs abea partedu-plici muro, acfofla miinita. Notiri autem admotis fcalis,interfeäiis dcfcn/bribus.ßrc nue primastnuroscapiunr.Vbi adfeain-dos uentum non dimidiammura mm alricudiné square potueranr,tune de~ fperata fcalis expugnationc, trabes undiqf tnuro3ppor}iir,(raribus deruperiat^is con

tegunt. Quibus paratis.noftri crates fube-unt,ac miiios fuffodiunt. Ad portas eriam urbis.qua: Occidentem fpeólant, ligna,tæ-dam,amp; aliam aridam materiam coaceruan tes apponunt,amp; igne fiippofito clauftra li-gnea portarum comburunt. Ar oppidani has quoqj ualidifsimo miiro muniunr,alii permuros difcurrunt, faxa alia pondera in fuft'odienrcs muros deuoluunt, fulpliur acpiccmardentem ad comburcdas crates, quænoftros à faxis defendebant,demittüt. Tum noftri milites eminus fagittis,ac glan de plumbeo tormento excufla,oppidanos àdefenfione muroriim deturbaretentant, «nultosuuInerant,acinterficiunt,Oppida-ni etiatn bombardis,amp; alijs mifsilibus,irt iioftros pugnant.Nonnulli faucij ex no-ftriscaduntatrox pugna ubiquecommitti tut, Legatus obequitans inftat,liortatur,ut rem ftrenuè gerät,obtertans.Præfeôi quo-que nauiumomnes,prouinli fuaoperam nauare ftudcnr,amp; munia fibi demandata ftrenuè cxequuntur. Erat in uibe mulier Chtifhana,Illyrica natione,multis annis in feruitute uitam degens, quæ permuros difcurrens,ficubi noftros ceflare, acremif-fcrem agere animadu«rterat,increpabar. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quid

Quid ceiTatis uiric'uultis ne urbcm opuktJ tifsimam,atqueomni Barbara gaza refer-tam,nialelt;3p muniram,ignauia arque ibcor dia ucftra relinquere ? lam maximam partem defenforum ueftns armis confoflam effe aifirmo.Quam quüm Barbarus quidam ficloquenrem audiiferjObiurgarecce-pit,acflagrainterminari.Illa pericali obli^ ta.atquequemcunqueexitum fortiinada-tura eifer,iecura ueftem cöponir,ac ex iriu-rodefilijr,quam femiuiuam noftri exdpi-unr.IIla Chriftoanimam commendansin-termanus noftrorum expirar.Iraque mu-lieregregia feruirurem.quam uiua non po i tuir,moricns effugir. Noftri exanime cor- ( pusiepeliunr, Dum à noftrisprogloria i ac cupidirare poriundæ ciuitatis,ab hofti-busproparria,Iibcfrare,coniugibus aclibe ris,ubiquc acerrime resgerirurmox inrer--uenienspugnam dirimit.Legati ad claifenl redeunr,relilt;fio ad urbem idoneopræ/idio, nbsp;nbsp;nbsp;.

cipes ad Jcgarorum aduenrum cocunr. Le-gari aifia rcferunr, fimul eddcenr, urbeiri î præairomuro ac ualidoundicp munirani. Si defenPonbus fansinitruiflam efle, Pro-prerea fine bombardis,quibus muri pro

L I B B R . I -, fternerenturjpotiundæ urbis nullam fpeni f , et quoniam iam hibernum tempus ap propinquabat;amp; ad uehendas ex Peloport *gt;^10 bombardas,multorum dierum erac opus;nccclafsis abfque portu tutd manere poterat.Namtotaora Pamphyliæ impor-*uofa eft,unicum urbis pórtum habés,ui3C quindecim nauium capacem-.fïnusqj Pam-phyliac apertus ac cxpofitus,maxime quo-‘luè Vulturno amp;Auftro,qui uenti præci-Puè Pamphylio mari fæuire folent. Igitur ^xtommuni fententia decern tint,in crafti-•'utnobfidionem foluerc,8lt; deuaftatis om •’'bus quæ extra urbem funr,ind(; recedere. Etant autem fuburbaria magnificis tedis ælt;iificata,amp; quæ frequentibus uillis fpecio urbis freiem præ fe ferebant.Horti quo-9ue étant arboribus pomiferis egregièex-'uln,ac fbntibus undique manantibus irri Sui.Noftri itaque fequenti die,igné fuppo utotefta comburunt,arbores ferro fucci-uuntjcunfta profternendo deuaftant.Qiii uusimpigrc peraftis Imperator inde fol-“«ns,intra paucos dies Rhódü ucnit.Qiit uum Rhodi eftet,aduenit Vfunafani Re-Perfarurn Orator,quiCardinalem,ac ‘*’’P€ratorem,ôlt; reliques Prinçipes clafsis “= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;d ädicii»

adiens.naiTat fuafionibus acmoniris Kltll rini Zeni uiri parricii Venctorum oraroris. Regem Perfarum ad opprimcndum Othff manurn in expeditioneeflc, SC lam eins dit ces cum expedita man u,magna audacia Ar meniam minorem Otliomano fubdiram «luafine.Tocaicp ualidifsimam urbem eiuf dem regionis,amp; nonnulla alia oppidace-piife.Deinde affirmât Pcrfas equisuirisfa tis l'uperip abundare.Perfas quoç hafta/n fe,fagit!is ad pugnam idoncos. Cætcrum reliquiinffrumenti bellid ignares,atip expertes cfTc.Proindepôtifi’cem Roman um, Venefos:arqj alios prindpes Chriftianos fc adirc iielledidt, Oratiirus uti regem fuum tormeritisad expugnâdas urbes.amp;adfunt mouendum eminus hoftemneceflaiijsiu-uarent.Cardinalis.ac Imperator cum reli-quis prindpibuSjOratoris uerba benigne aedpiunt, amp;nbsp;ad impetranda quæ petebat, ben e fperare I uben t. In fuper ualidi (simani claffem uiris,at(;p armis optime infti uftam oftentanr, affirmantes ad omnem nutum Regi Perfarum ubitppræfloefTe futuram, Itatpdimifîb or3tore,fead agedum quoad per tempefîates liceret, præparant.Éft ex parte occidentis oppiefi fandi Pétri,de qu»

fVpra mentioncm fedmuS,Termfnû Myn «liorumpromontoriurn,mulfa milliapaf-fuutn in marc excurrens, uerfus Coum in-fulam:Regio aprica.uentis omnibus per-uia,uineris arqj oliuetis,cæreris(p arboiibus fruftiferis optime confira . Frequentibus quotp uicis bene habitata.In quaregioné uiri tantum inpræfens per autumni tempora co lligcn dor ü fruóiuum gratia reman ftrant.Nam propter belli metum,amp;excuc fiones fuperioribus diebus m propinquis lods faftas,mulieres acpueros ad medifer-I'snea loca abduxerant. Ad quas terras deli fas Imperator, binis excurfionibus utro que latere promontorii faélis,cunda depc» Pulatur,proftratisqua:cuncpignc aut ferro uaftaripoterant.Hic occiforû lioftium quî rcfiftentesinterfedieranr,adlata funtcapî fïcentumöi trigintafeptem.Cæterum ca-« ptiuorü magnusnumerus,qui omnesfub hafta uenditi,8i pecunia inde exa(fta,falt;fli etiam portione,pontificijs ac regijs militt-bus diuiditur.Inde ibluens Imperator cuni fota claffe,ad Naxon infulä ucnir.Ibi enini onerariac naues pane onuftæ ex Imperators iuffudaffem expeftabant.Ét quoniam îutumni ultimum tempus erat, régi us dux

Äcepta miflïonc.cum fua dafle domuntf profeólurus recefsit.Pontificis Icgatus cum Impcratorc noftro, antequam hycms in-grueret,aliquod egrcgium fadnus xdcre ftatuunt. Edoélus enim erat Imperator, Smyrnam urbem loniæ opulentifsimam, male munitâ cfle.Cuius maxima pars mu-rorum,ob uetuftatem corrueraf,quos ciues longa pace ufi,rcflâtuerc neglexcrant. Et quoiiiam in longifsimo finu urbs fita eft, amp;nbsp;afrequenti nauigatione multum rece-dens,bellum ne fenferat quidem. Ciucs ÏUS fccuri abfque metu uiram agebanr, Igitur Imperator Naxo folucs primum ad Pfiram infiilam inhabitatam ueftigia tantum antiqui oppidi habentem.uenitJnde tiodlurnis nauigationibus tertia die appetence luce,ad Smyrnam uenit.Cuius pars in monte,maxima autem in piano fita eft: fedmontana melius habitata.Tunc noftri mature è nauibus defilienfes,totam urbem corona circumdant.Multi fcalis.alij perrui ras murorumCnam utprædixi,pluribus in lods muri interrupri cranr)muros afeen-dunt,in urbem'que defiliunt.At Smyrnæi fubiro Kinfperato malo opprcfli.trepidi, quid porißimum aganr,nefciunr;alii arma

'lt;apiunt,amp;ad ruinas m urorum hofti ocoar runr,atque£ongrediuntur.Scd à noftris âC numero amp;nbsp;uirtute fuperati,fine mora trud dantur, Alrj tefla afcendentes,tegulis ac la-pidibus noftros infcftant. MuIieres quocp pauidæeumadultis uirginibus,ad templa, quæilli Mofcheas uocant^concununnpaf-fis crinibus aras amplexantes,prop1ietam fuum inuocant.Multæ cum paruis liberis domi feóbftruunt.Noftriurbe poriti,omnia deprædantcs,pjer totam urbem difcur-runt,Alii filios ccomplexuuiatrumabftra hunt,ipfas quocp marres capienteS.Alij mu liebrein turbam de templis extrahunt,Ma-diometum inuocantem;reluâantes,percri nesapprehenfastialiunt. Qiiædam uidua quutn in monumentum uiri fui incidiflet, complexa monumentum,quafi uiuum ad auxilium uocabat : fubindeiç dicebat, En quos nunquam uiuos ulla uis fepararc po-tuir,nûc Barbarus lioftis diuidet.Et quum nulio modo inde abftrahipolTei,miles itri-gladio fpontepralbenti ac diftendena eollum caput .ablcidir,inquiens, I nunc,â£ marito tuo teconfocia.Multi mâcipiafper-nentes,ornamenta mulierum preciofa,ujE-iftes piéias cuiufqiie generis,uafa ænea

mafccno opère egregie caclafa,auro,argcn-toep diftin(fta,acaliam precioïam fupelleéï leni dinpiLint,acdiftraluinr.Vbilt;]5 gemituS ' ubifÿ I udliis exaudirur. Tota urbs planÆ-busatlt;p ulularibuscompletur.lnterim qui dam cffiigiens, præfedio urbis quem ilia gensSubalTam uoeatjuncin uilla manen-ti nunciat iirbem captam ab hoftibus,at^ direptam ciïc.ArBalabanuscnomcn idpræ feélo cratyconuocafaliand paruamanu c proximis locis,eqyitum, ac pedifum inftru éiaaciead urbem fubfidij feredi gratia ten dit.Tunc noitrae dafsis magifter qui cum e-quiribus,efcla(siariorum non paruonume ro,cxtra urbem ad rcfiftendiim,fi qua uis ingrueref parafus ftabaf.VifoIioftc obui-am progredifur.Etcumiam propeeiTent, Jiinc in de edito magno elamore. laxaris ha-benis,at(paduerris haftis concurrunf.Sub-ïeqnüfurpedifes.Cruenfa p ligna eommif-tirur.Noftri uero milites,qui equitibusmix ti erant.a duceedoôli,prxlongis lanceisho ftem in fyciem feriebât.Pugnatum aliquan diu eft pari Marfe.Dum Iioftes acrius in^ fiant,Petrus Frafïna uir ftrenuus amp;nbsp;inter pquites noftrosclarus,Balaban um holtium dufem,giufuieJiafta transfîxo,cquo deij^

I I « E «. f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j'j

«îf.acreluélanti caput abicidit.Tuncalij ^osaggrcdientes proftcrnunt.Hoftcs mul ds obtiuncatis in fugam uertunt.Deinde fufisac fugatis lioftibus,abfcifsis^ interfe-äorum capiribus,uidores lætiad urbem re deunt.Tuncnoftri maxime cxpoliatam ur bem,fuppofito igneomnia teéla atqjædifï daconcremabant.Itacp urbs annqua,uaria fovtunajac multis raonumcntis infignis» dorarum fpacio incineres coilapfa cft.Hic uidimus multa antiqua monumenta qua-^Irati lapidis,ac marmore magnifice ædifî-«ta,quorum nonnulla£orruerât,quædam triam extabant.Interqux Homerimonu-Bientumcum ftatua amp;infcriptione Græcis literis.Ager quoqj urbi drcumieftus opti-tneexcultus,ac Melo fluuio interfl uenteir-nguus.frequcribus uillis habitabatur,quæ omnia ignc amp;nbsp;ferro à nofiris proflxata funt, Delara funt interfeólorum hoftium tapitaducenta SC quindecim. Captiuorum innumerabilis turba.Imperator omni prae da nauibus impofita:ad quafdam infulas olim habitatas, nunc dcfertas : tantum a-quis cifternarum ueterum abundantes fc oontulic. Ibi expofiti captiui pofita hafla d 4 omue*

pmncsiicnduntur.Rcliqua præda abfqüe forte militi concefTa eft:quod etiam Impera tor in reliquis excurfionibus femper ferua-ucrat.Itaque quæftores iam ex confuetudi-ne pecunia omnem diuidunt.Deinde quar ta die Imperator in Clazomeniorum agro copias expofuit,ad locum qui nunc Caput Stilari dicitur.Clazomenæ oppidum fuitin fine fin us Smyrnæi pofitum ,Anaxagora ci ue fuo, qui Archelai Phyfici,amp; EuripidiS Poetæ pracceptor fuitclarum.Et quoniam Cmnes circum adhærentium locorum into læ exemplo Smyrnææ cladis perteniti,ad montanaSi mediterranealoca fecontule-rant:pauci,qui ad cuftodiam domorum re-manferant,à noftris intercipiuntur.Abdu--lt;fla eft tarnen came!orum,ac reliqui pccoris non parua copia. Qiiibus peraifhs,Impera tor quoniam iam hibernum tempus infta-batjPelopönefum uerfus curfum fuum digt; rigit.Itaque Subfolano flante.cum legato Ponrifi'cis intra paucos dies Methonam de-latuseft.Et quum iam hibernum tempus adeftet, legatus Ponrifi'cis Romam redire ftudens,antequàm recedcret,complexe arque exoîculato ImperatoreiHabesfinquit) (îarilsimc Imperator,oprimum teftem uir-

çutum tuarum, Pontifex amp;nbsp;cæteri Iraliæ Principes,egregia tua gefta audientes, me teferente, obftupefcent,amp; admirabuntur. Pci'ge uir magnanime,ut cccpifti:tjUa cnim gloria immortalis futura eftjmperator c-riatn maiora,quàm quæiple de fe fperabat, Pollicitus eftimodo Chriftiani Principes, ’enetos fuis opibus ad conficiendum bei-iuuare uelint.Qiiibusdiâis digredi-•Jntur.Cardinalis Italiain petiturus,Mçr thona foluit.Imperator cum tot^ claire,fe Neapolim,muni-endx urbis gratia contulit.

H; V M Imperator operi in-j ftat,Antonius magnæau-, daciæ, ac ftrenuæ uirturis j adotcfcens, nationc Sicu-! lus.aufus memorabilc fed ---— nus ad cum uenit : narrât, fe Chalcide à Turcis captum.exindemulto tempore Calipoli feruum fuiiîeJumf^’ ibi degeret,perfpcxiire naualia Othomani Ca lipoH abfqueexcubijs incuftoditamanerc. Prærerea,domum iuxta naualia eflema-gnam,acomniinftrumentonautico refer-tam,ueIis,funibus,Sf cætcris ad inftruen-dam clafTem necelTariis.amp;quæ portent fu-pra centum triremes optime initruere.Pa-rarum ieertejmpcratori affirmât,domum illam cum tota claiTe crematurum, modd necertaria ad rem peragendam fibi tribiian tur.Opus fibiertepifcatoria naui.cum fex comitibus,qua fimulato mcrcatorio nego-dOjCaftcUa Hellefponti, quæ Dardanellos “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' uocanc

notant,pcnctrarc pofsit.Nam Othoma-*'us,ubi maxime Helleijpontus coit,duo wunitifsima caftella ex utraque parte inui-tem oppofita ædificauit, ad quæ multas bombardas miræ magnitudinis conftituir. Præfeftiscp caftellorum mandauit,fi quà •läuis illis inuiris tranfire ueller,bombardis fraftam fubmergerent. Igiturimpeiator tollaudato adolelcente,promifsis eum one fa^fiea quæ animo £onceperat,exequere-tur.Deinde ab eo quæfita mature expedit. Antonius paratis neceflarijs intra paucos 4csmunitiones Hellefponti iimulato mer tatore fuperat;eademlt;^ die Calipolim ue-“it.atqj uenalia poma exponit.Nauiculam fnimlîisonerauerat,utamp; mercaturâ fimii lare, amp;nbsp;inftrumenta rei neceflaria tegere PofTct.Tum aduenicte nocie uigilia feeun lt;la,ad domum exploratâ 8C fibicognitam tendir,fra(Histp forcipe clauftris domum in trar,S£ pluribus in lotis ignem fupponinSC quoniam inter reliqua,picis ac feui magna «gt;pia crat,ignis uehementi impetu abfque •nora cundla comprehédit.flammamiç extra tefta uomerecœpit.Dum Antonius ad naualiatendit,nauibus etia ignem fuppo-fituruSjCiaes ira^oie ignis exciti undiquc concur

«oncuirunt, Antonius turba ac clamoied» «currentium ciuium pcrterritus omiffis na^ ualibus,ad nauiculam propriam confugit» atq; Hcllefpontum traiicerc ftudetJam u^ teriori Iittori appropinquabat.quum ignis tcmercper nauiculam ia6ius,pulucrem lui fureum comprehendens,nauiculam exure re cœpit. Antonius fubmerfanauiculacuni comitibus in tenam defiliit,amp; in proximo fylua feabfcondit.Interim domuscum ont nibus quæin ca erant.tota comburitur.Se-quenti die Subafla urbis cumftaperfcntta-riiubet fi quopaóloincendij auftorem in uenire poamp;t, præmia magna indicibus proponcns.Qiium ergo fcrutatores primn poma 11 uitatia,deinde nauiculam fubmcr-fam oflfendiflent.animaduertunt meicato rem ilium hefternum poma uendentemja Ie facinus patrafie, Igiturarmati adperfe-qucndum Antoniummittuntur.qui pro-dcntibus eum .uefngds,quoniam per are-iiolam humum iter fecerat,confeftim ad f/luam tendunt.Et iam ad larèbras Atito-nij propè uentum erar,quum Rado magni animi adolercens,manu promprus.natio-fle Dalmata.Butuani oppidi accola,uinis 4CX coiniîibus Antonij,ftrcnuè mori cupiés, •ftridio

ftriflo enfe in hoftcs irruit,atqj ditobus ob truncatis,ipfetelis,aclapidibus unditp ob-tutus occiditiir.Antonius cum reliquis co-mitibus uiuus capitur.uinftusilJ ad Subaf^ fampcrducitur.Subaffa ucrotanti facino-tispatratorem interficcre non fui officq cf-fcratus,Antonium amp;nbsp;comités adOthoma tium principem fuum mifit. Quern coram feadduftum Othomanus interrogat,qua fuainiuria,quo'uchoftium bencficio,in fc fatum facinus committcreaufus crat.Tum Antonius intrepidus, Quafi ucro nefcias feomnes bonos communcm peftcm omnium gentium iure perfequi debcre.Tu c-nim omncs principes nbi conterminos nul la data occafione patrijs regnis cxpoliafti. perfide nulli deditorum- fidem feruafti. Tutuorum fanguinenunquam faturfui-fti.Tu denique Cliriftianum nomen,quæ gens folaueri Dei cultrix eft,extinguereco naris. Quapropter fateor egregifi facinuS aufus fum,amp;utinammilii in caput tuum jdem licerer.Otliomanus admirata adole-fcentis audacia,abduélum cum comitibus ’nurfici iufsit,qui è ueftigio per medium fe 'u funt.Itaque cgregius adolefcens fupra ♦oditionem fuam aufus occubuit.Senatus:

Vendus ob Anton ij mérita,quæ eî non pO tuitjfiatri puero,amp; forori uirgini tribuit. Namamp; fratri falariiim annuum,amp; forori dos ex pubüco data eft.Intcrim dum Impe ratorad muniendam urbem Ncapolin hi-bcrno tempore ftudet,amp; ut naues reficerei» turoperamdatmunciusquidam cumJite-ris Regis Perfarum ad Iinperatorem uenit, cadem quæ amp;nbsp;fuperior ei us orator afferés. Qucm quLim audiflettriremi impofitum, Venetias mifit. V eneti amp;nbsp;oratoribus Regis, amp;nbsp;literis Catarini Zeni fui apud Regem cratoris moti,magnum numerum tormeii rumcuiufcp generis parant. Vafa etiamex auro amp;nbsp;argento conuiualia,parifini opens egre^è csclata,multum panni lanei tenuif-fimi.multum ferici uermiculo tinlt;fh,aH-rolt;pintexti,ad regium ufiim,omnia Régi Periarum don o daturi. Præterea cen t um iu Menés,qui tormenta exercèrent, deligunt: hist^præficiuntThomam eximola oppi-do Flaminiæ,quodolim Forum Cornelij dicebarur.Præterea ad Iiæc Régi deferenda oratorem defïgnanf,uirum patriciumlofe phum Barbarum,ætategrauem,amp;linguæ Pcrficæhaudignarum.Tum omnia parata in treis naues magnasimponuntrquæ erlï remis

«mis aguntur, onerarîar potius.quàm a-âuariæ dicendæ funt.Habeiit enim Veneti' huius generis naues multas.qiiasmercatu tæ exercendæ gratia adomnes prouincias quotannis mittere folent.Qitibus paratis, orator Venetijs foluit,ac Cyprum uenit.ut ' itide commode cum Vfunafanus ad maritima CiliciæautSyriseuenifier,dona ei of-f«rcr Fama enim erat,acftate noua Regem îdealoca uenturum eife.Deindeex Sena-tusdecreto,Imperatori mandatum eft, ut udotnnia Vfunafani mandata femperpa-tatus fit.quætp maxime cordi Regis efle e-riftimaret,omifsis cæteris ageret, Othoma »us quotp non foliim fama excitus.fedpcr txploratoresdemagnitudinecopiarum,ac deaduentu regis Perfarum plane edodus ultra non efle fibi ceflandum ratus.bello lepræparare.ac hofti occurrercftatuit.Ita-tjueprætercôfuetascopias.peromnespro uincias dirionis fuæ,ut quæcp feptem fami liæ fingulos armatos mitterér.imperatinfii per ab omnibus focijsac fccdciatisprinci-pibus magnü numerü equitum,ac peditu euocat, multos mercenanos milites omnium nationum conducit.Præter liæcmulta tnillia cuiTuum ad munienda caftra parat, finguiis

44 C o R t o t A N r fingulis curribus binas bombardas impó-nens.Tormenrorum quofj) omnium gene rum incrcdibilem copiam.arqj liominum quiformenta exercereufi eranf,magnum numerpm parat.Qiiibus expeditisomnes copias dê Thraciain Afiamtraiéar.Ipfee-tiam munito Byzantio,ac ualido præfidio adurbem cumminOrefilio rc[i(flo,exerci-turn ad occurrcndum hofti fubfequitur. Huic enim urbi maxtme rimebat.Vereba-tur cnim nefi Venctorum dafsismunitio-ncm faucium Hellefponri fuperafler.expu gnara urbe potirctur . Imperator nofter, quoniam accepcrat Caramanos,régis Per-iarum fodosatqueamicos,quos Orfioma n us paterno regno ipoliauerat, Cilkix ma ritima oppida obfidere.Audieratetiam ma iorem fratrem ex Caramanisinterrarosa-micos Vfunafani efle,regi placerecupiens, fratribus regn urn Cilidærecuperare ftatu-it.Itaip omifsis cæteris ubi forritan res me-lius geri potui (TeqVcnetis^ magis condu-cerenucrno iam tempore refeéhs nauibus, amp;inftrult;fïa daflejcquitibus quotpafTum-ptis.Ciiiciam uerfus nauigat,ac Rhodum uemens,a Rhodijs duas naues accepit.In-de foJuens,Cypruni ad regem amicumac

fœderatum diuerrit.Rex quoquè CypriuS quatuor triremes,cum duee Zamperio.lm-peratori dédit. Imperator cum tota clafle Cypro foliiit,deinde adCiliciælittora.Se-leuriæproxima ucnit,ubi tuncCaramanuS obfidendæ Seleuciw gratia,caftra habebats in portiimtp SanóH Tlieodori nuncappel-» latum,cum fua clafle fecontulit.In hoc loto olim Veneris oppidum fuit,propterop portunitatem loci,ftequens piratarum ha-titatio. Nunc etiam fan um Veneris, extra oppidi ruinas in littore maris exrat,inira: gt;nagnitudinis,quadrato lapide egrcgiè æ-dificatum. HicCaffambeg,minorexCa-^ânianis fratribusfPtramet autem alter Ci-licum regulus in exercitu Regis Perfarum *rat)oratorcs ad Imperatorem mittit,qui *lt;enientes aduetum Imperatoris gratulan-lur, Addunt etiam,Caramanos femperob Pïternam amicitiâ cum Veneris,in eorum uiribus maximam fpem habuifle.Tum nar ’^3nt,iam quartum efle mcfem,ex quo tria ®Ppida Ciliciæ Princeps eorum obfideret, ^ichinum,Seleuciam amp;nbsp;Coricum,quæfi ce Piflet,toto regno efle potiturum affinnantt * quoniam uiris idonds,amp; tormcntisad **Pugnanda5 wrbesopportunis indigebat, lt;nbsp;orant

orant utiregi fodo.amp;Vcnerorum amïccy,' fuis armispaternum rcgnumab Othoma no per iniuriam occupatu rccupcref.Turnt Imperator orarores bene fperarc iubens,à le dimittir. Deinde Viólorem Soprantiuni legatum fuumad Caramanuni irciubet. Cui mandat uti de ftatu rerum edodlus, quid potifsimüagendum fit,cumeo agar. Viólor equo ad Caramanum mature fc confert: falutatoij reguIo,Ab Imperatorc inquifmiflus uenio,ut tibi referrem 8C ob patris tui,amp;ob Regis Perlarum,cui nunc fedcratifumusamicitiam,fe cum ualidifsi ma clalTe in fubfidium tibi uenifle.Qiia'-propter à te doceri uult quo in ftatu res lint.quid'ueprimum agendü fif,ut ex com municonfilio,quidpotilsimum in relita-gat.Tunc Caftâmbcg Imperaton grattas a gens,inquir,Nunquam mefpesde Senat« Veneto falfum habuif,nunc etiamre ip/à perfpido, V enetos præter carreras nation es, amicos,amp; fcederatos in calamttate pofifos fuis opibus iuuare. Cæterum cum plures menfes fihr,ex quo haecoppida Ci/idæfi « iîra obfideo,quia nectnilires {benaos,nec machinas ad ea oppugnanda neceifarias habeo.Nam torus meus exerâtus excepnf

PJUcis prartorianis, ex gregarijs militibus; tolleóius eft, genre magis agris colendi$, quam bellis gerendis aflireta, Veftramihi ope qui amp;nbsp;militibus exercitatis, amp;nbsp;tot men-ósadexpugnandas urbesidoneis abunda tis opus efle uideo.Deinde narrat tria oppt 'ia à fe obfideri, quorum duo Othomani præfecb tenent. Tertium uero Muftaplja; quidam Cilix,homo perfidus per iniuriam occupatum habet,qui olim ex intimis amt OS tins fuerat,nunc fortunam fequens O'^ *liomano adhæret. Propterea nihil magis txreefleaffïrmat,quàmSichinum in quoH Muftapha fe contulerat,expugnare. Quoi oppreifo.eius exemplo omnes Cilices in fit de manfuros efle dicit.Soprantius accepta Caramani fentetia,ad Imperatorem redqt. Qua cum Caramano agitaflct refert.Igi-tur Imperator CoriolanumCepionem Tra guritanum, triremis præfeélum, ad per-fpiciendum oppidi fitum, ac munitiones uiittit, ut exploratis omnibus fibi cunóla teferat.Itaque Coriolanus omnibus per-fpeóhs , ad Imperatorem redit, narratif oppidum à mari duo millia paiTuum di-^ ftare,fitum in môte ardiio amp;nbsp;excelfo,à par-Uetiamorientis prærupto.Cæterum tenul gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e Z muro.

43 e o R I o t A K r muro.nec pinnis diftinfto circundatumj Oppidanorum quoq; turbam imbellenir Oppidum ergo fitu munitum opcre,amp; degt; fcnforibus inualidum erte.Quapropteruel expugnatione oppido potiri,uel addedi-tionem hoftem adduci pofle affirmât. Qi’i bus acceptis,Imperator Lodouicum Lom-bardum Venetum,nauis pncfeófum,Cori-cumcum decem nauibus mißt,Cui mandat, dumipfeoppugnationi Sichini infta-* ret,illcobferuet,ne quis maritimoaditu d-bariaoppidanisafferat.Nam à continent« Caramani milites Coricum obfidebant.De inde Imperator cum reliqua claflead Sich« num fe recepit,Copias omnes exponit,ac magiftro clafsis mandat, uti tumultuario apparatu oppidum aggrcdiatur. Expciia-turi^ an abß^bombardarum ufu oppidum caperepoflct.Itatp magifter cum omnibus claßiarifs ad oppidum tendit,muros corona circundat:Scalis,cratibus,amp; alijs adop-pugnationem neceflarqs murosfubeunt. Prçfcdli nauium unufquifi^ cum militibus fuæ nauis oppugnationi inftat.Atoppida-ni faxa ui fubeuntes deuoluunt, quae per prona montisrucnfia,noftrosobterunt.Te ia defuper ingercntes à muds fummouent,

Oppîdanî quoniam nccp pinnis,nctp tabu btis tedtipugnabant,ad omnes iélus étant «pofiri.Itacp à noftris fagittis amp;alijs mif-filibus.tormentis excufeis multi uulnerati Occiduntur.Tuncmagifterquum nctp fca* lis.neçp alioapparatu abfcp murorumdc-» ieftione oppidum capcrc pofle aduertiflct, l’eceptui figno dato ab oppugnationcdefti dt.Nam amp;nbsp;muri præalti, amp;nbsp;aditus ad mu-tos per pracrupta faxa,ac déclinas femitas ®ppugnationem difficilempræbcbant.Op pidani(tametfi multi ex eis ceciderâCquafi «iiftores elato animo iadabantdte Veneti, mari amp;nbsp;piRibus dominaminijmperiü cou tinentis 8(. urbium Othomano relinquite. Magifter ergo Imperatori refert,nihil fe abf que bombardis profteere pofTc: fi oppido potiri nuit,bombardarum minifteiio opus tlTe affirmât. Imperator fequenti die cadu-ceatorem ad Muftapham mittit,ut ei référât,quateniis fidem potins,quàm arma Vc tietum experiri uelit : amp;nbsp;nifi oppidum de-dar,omnia extremaefie pafTurum.Mufta-plia uerd rcfpondit,Vcnetorum arma iam «xpertum efefe amp;nbsp;fitu loci,amp;munitioni-bus inexpugnabilem fdremec longam ob-fidionem timerc,quoniam re frumentaris

ÿo coRiotAur abundaret,propterea nec oppidoccdere uel le.necfideife cuiufquam crcdere affirmât, imperator acccpto Muftaphæ refponfo.c-qunmafcenditjfimulcum legatis inter in-gruentes ex oppido fagittas,amp; alia mifsilia oppidum circumequitat, omnia diligent! jcîtimatione luftrans.Tumdemumaduer-tit à feptentrionali parte muros nonmul-tum ualidos,amp; montem minus decliuum atque arduum effejacilemip aditumexea parte oppugnatoriljusproftratis mûris ad oppidum fore.Igitur duas bombardas ex. oppofiro à parte boreæ locare atç aptare iu bet.Muftapha cum aducrtilTetingentes ma chinas trahi, cæteratp omnia ad fe expu-■gnandum parari,infperatomalo perterri-tus uirum grauem ex fuis fibi intimum ad Imperatorem mifit,uti fibi fuislpomnibus, incolumitatcm,libcram^ facultatem abeundi cum omnibus fuis rebus quo uelitpa cifcatur, oppidum Imperatori dedat.Impe rator data publica fîdc.Muftapha quo uelit iibereabire pcrmilTo,oppidum per deditio nem acceptum, è ueftigio Hifupho Cara-mani præfedlo qui aderat tradidit.Quibus peraôlis, cum omnibus copqs , Coricum «erfus nauigat.Internauigandum autem J..... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zancius

Sandus àRegc Ferdinando claßi dux con ftitutus,cum decern triremibus ueait.Conçus âduabus partibus mari alluitur,ter-tiaàconrinenti profundifsima fofla muni tur,duplici ac ualido muro undii^ circum-datur.Portum habet à parte fauonii,queni intraturis non procul «à mûris oppidi tran-feundum eft.Exaduerfoa parteauftri,trc-tetospaiTiis ab oppido diftans,infula Eleu fia adiacet,quam totam occupât antiquum »dificium albo,ac quadrato lapide magnifiée conftruéium.Hæc quondam Regia Ar ehefilai fuit.Oppidani multas bombardas amp;nbsp;alia term en ta per cam partem muri,quæ portui oppofita eft, difponunt, prohibere his porte rati ne quis portum illis inuitis in trare pofsit. Imperator oppido adnaui-gans omnia prius circumfpidt, deinde fu-blimis ac eminens in puppi, curfum manu magiftro oftendit,qui inter frequentes bombardas,amp; ingruentia tela,primuspor turn fubijt.Subfequitur regiusdux; deinde legati, ac tota clafsis . Imperator cx-pofitis copfis,ad præfeiftum mittit, qui cum monctent, ut oppidum dedat: quod nifi dediderit, equicquid uiifroribus in ui-^tos licet efle palTuriim.Mos eft T urcorum

prindpum à ducibus qui in aliénas prouin das excurfiones fadunt,dc omnibus captif uis quintam partem acdpcre.Maxime uero cligere folent à dedmo adfextumdedmum annum adolefcentulos. Si captiui défunt, per omnes regiones fui ImpcrijjChriftiano rum filios inuitis patribus accipiunt,quos à religione Chriftiana.Si ueri Deicultura ad fuperftitionem Madiometanam tradu-«flos.præccptoribus inftrucdos diftribuunt à quibus omnibus artibus militaribus in-ftruütur.Qui adulti cum principe militant; hos lanizaros uocant. Si qui genereaut in-genio præftantjllos ad maioré dignitatem prouehunt.Ex his duces exerdtuum.Subaf fasregionum,præfedlosoppidorum,acar-dum créant.Cæfera turba partim ad præfi-dia oppidorum,partim ad cuftodiamcor-porisprindpum maner,coslpin bellum ôi in prælium,uel quocunqj icrint fequuntur, Hæc cohors totius O thomani cxercitus ro-buracpeneinuidiamanuseft.Namomnes uidîorias SC ifte princeps,amp; eiusmaiores, Jioriim armisac uirrute confecuti funr.Ex Iiac igitur cohorte état oppidi præfedius, nationeIIlyricus,nomineHilmaiI,ex infe-riori Pan nonia,inrer lanizaros ab ipfa pue rida

ricia educanis,cui Othomanus dederatad oppidipræfidium milites centum,K quin-quaginta.Hifmail refpondit non fe efleM« ftapham Cilicem cum paftoribus atcp agri-tolis uili turba ad præfidium oppidi mif-fum,fed ex prætoriana cohorte præfeélum, tum lanizaris uiris ftrenuis,ab adolefcen-^ain puluere uulneribus ôi fanguine uer-ûtis.qui omnia extrema pari pro fide para fi eflent. Imperator accepte Hifmailis re-fponio, oppidum circumambulat, locum *lt;loneum bombardis captans.Itacp omnibus perlpcdlis, duas bombardas magnas, amp;ad proftcrnendos muros idoneas à parit occidentis, tertiam ad infulam oppido ^bauftro oppofitam ponerc ac aptarc ftatit if.MagiftcrcIafsis iurfu Imperatoris adex-haliendas bombardas,Si ad reliquaad earum opus neceflaria totoftudio incumbit. Opus eft enim bombardas ualido operc munire,ut operi inftantes,machinaslt;^ re-gfntes,tuti,ac ab hoftium tormenris tcóii, opus fuum exercere pofsint.Igitur intra-hendis atque aptandis machinis, cæfero-Que apparatu faciendo , aliquot tranfierc tiies.per quos noftri oppidanos lacelTere, fagittis aliisljj mifsilibus infeftarc non e f ceffarunt.

cefTarunt.Oppidani quoqj fuis bombardiî ac telis ab opéré noftros propellere,amp;detur bareftudebanr.Ifaque nonnulli ex nofms, multi ex oppidatiis uulnerati eadunt. Et iam parata erant omnia ad deftruendos muros, ilia etiam bombarda quæexinfula mifla muros quatiebat, iam non paruam parteprimi muri difiecerat.Cum Hifmael uidens à parteauftri partem murorum pro ftratam,ex alia parte prope muros oppidi duas bombardas magnas appofiras.atque opere muniras,metu perterritus fibi miribus incolumitatem pacifcitur, Oppi^ dum Imperatori tradir.Imperator acceptii per dedirionem oppidum cum omni inftru mento bellico quod in oppidoerat Cara-mano dedir.Hifmaelem amp;nbsp;comitesex pa-«fîo à noftris nauibus in Syriam deiiehiiu-berlpCe deinde ad lictora Seleacix proxi~. ma icconrulif.Seleucia urbs antiqua fuit à Seleuco uno ex fucceflbribus Alexandri æ-diffcara,quin(^ millia paiTuum à man rece dens.Fnicaatem ciuitas ampla,egregrjs ui i:is,acaltjs multismonumenris olimclara, quam practerH iiebac Calicadn us amnis (ab iedfos campos qui lad Tunt irrigSs.Extanc sdJtu( mala ueidsii xdißäorü pnrdpue tuxa

îuxta ripam fluminis.Hic uidimus præter ruinas templorum amp;nbsp;amphitheatri,porti-, turn quadratam,cuiusmaximapars præter leftum integra cratxolumnis, ac fignis,8i Omni ftatuario opéré ornatifsima.quam in. tuens ingemui.opus egregium,magnae(5 impenfæ,barbarorum incuria concidiflc. Oppidum autem quodnuncextanarxtan t tumhnius urbis fuit,fitumcp eftin monte I txcelfo.ac undiep decliuo.ualidifsimo mu-toantiqui opens,amp; foffa munitum.Huic ptæerat Hefibegus genere Græcus, ducen-*os lanizaros fub fe Habens.Imperator ma I giftrum clafsis ut fitum oppidi ac munitio explorer mittit,fimul ut Hefibegu montât,oppidum periniuriamabOthomano pecupatum, Caramanis auito amp;nbsp;paterno •ure debitum reftituat. Igitur magifter manure fe ad oppidum conferens, cumfla diligent! aeftimatione primü circüfpicit, deinde, euocato Hefibego inquit,Scis ne Seleuciam Sichino,aut Corico munitiorem,nec te Mu ftupha uiro genere amp;nbsp;uirtute nobili melio-tem.Nec Hifmaele uiribus 8i reru ufu ftre-ouofortiorcm efre,qui potius clementiam quàm uires Imperatoris noftri experiri ma 'uïf unt.Qiiorü exemplo,tu quoçp oppidu

ad quos hæredirario amp;nbsp;proprio iure ip«' ^iat/eftituerc debes;quod nifi nunc fcceriï dumxes in xntegro funt;ubi Imperator 55* bardas,5lt;lt;a;tcra tormenta,ad oppidum ad mouerit,cunóla(p oppugnationi necclTa* ria paraucrit,nulla fpes confequendx ue* niç ab eo tibi relinquetur.Tum Hefibegus, Viros fortes exempla fequi nö debere. Vni cuicp a natura fuumingenium datum elft refpondit.Se^ principi fuo in HdetnunfU' rum affirmat.Magifter accepte præfeâi fponfo.ad Imperatorem redijt. Cui refera oppidum fitu opéré raunitifsimum efle, Præfedum orationc à fe ad deditionem ad duci non potuilTe.Tum fi oppido potiri uult,opus uiribus non uerbis eiTe.Impera* tor cognita Hefibegi fententia , magiftro mandat, ut oppugnationi fepræparet. Ma-gifter accepto mandate, toto peóloread exe quëda Imperatoris iuifa incumbit.Locum caftrisiuxta oppidum expedite, uiamqjad tralrendas machinas præparare iubet.Hefi begusquum ex oppido hire fieri uidiflet, ucritusCopinor) fi Imperator ad ulteriora procefsifiet. poftea locum ueniar fibinon futurii.ad Imperatorem unum ex fuis mit* tic cum lus uerbis, Inuiâe Imperator,de* mentiani

•ffntîam taam in alijs expcrnis,me amp;nbsp;op-pidum tibi trado;malolt;p tuam,quam Ca-^niani fidem experiri, Proinde mitre ali-{luem ex tuis uiritm idoneü,qui oppidum gt;n deditionem accipiat.Turn Imperator col •^udato Præfedli c5filio,ViéIorem Sopran ^um legatü fuum ad hoc munus exequen-i ®uinmittit,Vidor eueftigio feadoppid« ’onfert.Tune oppidum à Præfcdo per de-’idonem accipiens,Caramano(nam amp;nbsp;ip-'^3dcrat)tradidit.Hefibegum quoquè cum *'us cohorte,opéra amp;nbsp;fuafione Icgati.Cara ^snus ad militandum lecum mcrcedecon ‘'“xit.Deinde Caramanus aduertens ope-^îruirturelmperatorisnoftri regnum fî-^rccuperatum effejcquum fella argen rca, pfîleris bullatis omatum,pardumlt;]5 man ’“«um imperatorijOb rem benè 8Cprofpc ’'gïftam domo mifit:fïmnl gratias ei agir, ’Ij’od nullis fuis præcedcntibus meritis,ui-’’“us Si uirtute propria regnum fibi recupe ■'’fTet.Dum hæc in Cilicia aguntur,deRe-Perfarum exercitu,ac Othomani expe-''donibus propter locorum diftantiam,ni dd ueri.prætcr uanos rumores afferebatur. ’“JPerator ergoquumin Cilicia Trachæa, *quot;hil jgj pofl{t,reliquuiH effet (nam omniS

fi C o R r O b' A M f omnis Cilicia mariritna ufquead Taüruil* monrem,in Caramani ditioncm iienerat) ne tempus amitterct.Lyciam (, quoniamea regio adli uc in radia erat ) percrc ftatuir. Cx terum quiaregein Cyprium,ex fluxu uen-tris ad Lier fa ualetudine laborare audieraf, ad eum uifendum diuertit,qiiem graui ualetudine oppreiTum offendtt. Solarusi^eu, ad patienriam moibi liortatus eft.Tumrex, Vides inquit clarifsimc Imperator me ex afflidiionegrauifsimi morbi ad extremum uitæcfie perdudlü,Vitalem enimfpiritum me defîcere fentio. Igitur uxorem mcam grauidam cumpoftliumo liæredem infti-tuo.Ea eft filia Marei Corn erij conciuis tui, quam Senatus Venetusin filiam adoptas, mihi in matrimonium dédit. Ergo fi fata meabftrahentjUxorem amp;nbsp;regn um Senatui Veneto commendo.Te uero peramicitiam noftram,pertp maieftatem Imperij Veneti, rogo attp obteftor.fi mors me occupauerit, barredesmeos,amp; regnumab iniuriadefere de. Imperator de ualitudine regem bene ijserare i übet: nam amp;nbsp;ætate integra,amp; corpore robufto fecilemorbum fuperaturum affirmat.TumfiCut eft uita morralium in-eerta)diem fuum obierit,pollicetur amp;nbsp;Ve-netutn

netum Senatum,amp; fccuius îpfe Imperator frat,eiusliær€dibus addefenfioncm rcgni ■fiomnidifcrimincnunquam defuturum. Itaqjconfîrmato regis animo,ab codigre-» lt;iitur,Inde celeri riauigarione ad infulas Ly dit adiacentes cum tota clafle uenir.Cum Sutern aecepilîetin ea regione efTe oppidi* opulentifsimum Mycra appeliatum non niultiim à mari recedens,ad id oppugnan-dum animum intendit.Oppidumfïtum eft 'U more arduo amp;nbsp;excelfo.qui in medio eon uallismari adiacentis,amp; undicp montibus drcundatæ afTurgit.Extra conuallemfunt «mpi fcracifsimi,ac Lorymoflumineirri-. gui.propterea fiequentibus uieis habirari. IgiturImperator fummo manc cum claflc îd littus extra conuallem appIicuit.Equi-tes S( clafsiariam turbam expoftiit,qui ci-tatifsimocurfu peromnes campos difeur-funt.Vicos cxpoliant,atcp depopulantur. Ingentem prædam hominum,amp; aliarum terum agunt.Quibus peraétisdn portum oppido proximum totam claiTem redu» xit,omneslt;p copias expofuit.Erat ad præ-fidium oppidi CharagusTribalus,cum cen \ tutti amp;nbsp;quinquaginta Ianizaris,quc Impe-tator miffo caduceatorc,monet, quatenus oppidum

oppidum dedatmcc expeftare ucIir,utprO' ftratis mûris,tapto oppido,ipfe uimflus fu-orum ludibriafpeólef.Tunc CharaguS rC' fpondit,Tali icgenercorfum,ut omnia trema pati,quam fidem macuIarcmalitSe autem amp;nbsp;mûris,amp; defcnfonbusingt; expugnabilem fore.Oppidumt^ fuxRdei creditHm,nulii quam Principi fuo,a quoil lud accepcrat,tradere uelle affirmar.Impc-rafor acccpto Prxfeóii rcijjonfö.oppugfla^ gnationi fe præparat: ôC quoniam unicu5 adifuscquifi:amp;:hicquoqj pcranguftus iux ta iittus maris ad conuallemeratóiam cX' tera omnia perpetuus mons in riieairi fof-' Kiam daudebarjuallo locum acfoflamuni leiubef.Præfidium ad obfemandum adi' tum imponit,ne fipotens lioiiiS aduenif' fcr,noftrosab oppugnationc deturb3re,Si oppidanis fubfidium ferre pofler.Deinde tapfafo loco tres bombardas magnas a pat te Occidcntis oppidi,quartam ab Auftro Jo car. Oppidum circumobfidere,ncquis in-trare autexirc pofsit,mandat.Tunc impi' grè omnibus,quæad exerccdas machinas opportuna erantparatis:bombardat:u cre-brisiifiibus,maros quatiendo proliernere stcdeijcere incipiiinf.Miliresquo^pinrerim

î. » B E R r T lt;ïi adftum âd oppidum tentantes,oppidanos lacefTun t. Qui dum noftros propcllere ftu dent,détclt;fii^minus ä noftris fagittis üul »erantut;Et oppidahi noftros drcûqua^; amp;nbsp;Fræcipuèmachinarum operi inftantes, •nifsilibus omnium gencrum perturbarej ieferirehô ccflant.Ihférim Aiai'beguSjSui Hfla illius tegionis, follcéla haud parus •»anu equitum, ad oppidü fubfidij feten-gratia rendit. Turn noftri équités ubi ac «perunthoftem aduentare, mature arma tapiut,cquos fncnant,ac côfccndunr, Cô-Pofito ac quadraro agmine hofti occurfuri Pfogrédiüntur. Etcum iam ad confpedlü lgt;eni(rent,hinc inde fubditis cakaribus,ci-tato curfu concurrimt. Noftri primo con-gftlTu multos hoftiü equis deijciunt, Aiaf ^égùs à Petto Bofïchio pratfeéiô nciftrorîi 'quitum hafta cotifoiTus occiditUr.Carteri mora ortincs in fügâ uertuntut.Mul ^hoftium dccifj, liorinulli uiui capti funt. °tliqui prokimis fylüis ac paludibus fe *Ufati funt, At noftri uiftoria læti ad im-twatorem redeunt.ïhterfeflorum hoftiu pntum quindécim capita afferuht, uiuoS ^^xagintaquâtuor adducunt. Imperator •’öftiuttt capita haftis affixa ad ptofpeftS f oppid4A

oppidanorum opponi iubec, Etîam dtti turrcs oppidi bombardis deieftæ erâr, mu rus eriam,qui intra rurres erat, corrucrat, (um Charagus aduertens fuos.qui fuppc tias oppido terebant.fufos ac fugatos,nul lamcp fpem pncfidq fibi iam rcliquâ eflf, amp;nbsp;murorum partî proftratâ. CiuibuS etiî maxime ad deditionem hortantibus, non -ciTc amplius expedtandum ratus.ad impé rarorc mifit,omnia prætcr libéra capita c3 oppido imperatori tradens, Igirurimpera tor accepto oppido,Charagü cutn oppida notü turba abire quo ueller permili t.Pra:-da militi côcefTaeft. Oppidû ignefuccen-fum,ac folo æquatû.Erant fuburbana pro pter forum mercatonum late frequctibuS teÆs habitata.Horti quocp obirriguu Ib-lum egregicexculri. quæ omnia igni ferro que deuaftata funt.Qiiibus peraÆs.impe rator inde loluens,Fifcum uenit.Fifcus o-lim Lycixoppidû fuit, Rhodiorû ciuitatî c regionefitü,cuius n ûc uix ueftigia cxtât, Agertarnen uicishabitatur.quosomnes tioftri deprædati funr. Imperator ad maio ratendens.HclIefpôti munitiones fupera reftatuit, aliqua graui latflura liofté affice rccupiens, (^taproptcr prsfeâosnaui3

„ ’ t I B E R t f ëa ad feuocat.quibus cofiliü fuü aperît, tuin uti naues paratas amp;nbsp;inftruélas habeanr,iii bet.Dü imperator in his occupatus eft,ue-tierüt ad eum duo oratores mifsi à Karola Cypri regis forore, quæiâ multis annis,rc gno à fratre expulfa,Rhodi morabatur, HçcnuptaeftLodouico ducis Allobrogu filio uiro ignauo, qui relifta uxoi e domi, inter çôcubitias luxuriofe uitâ degit.Oratores imperatori referut regé Cypri û mor-tufi efle, à quo Karola hæreditario regno per iniuriä expoliata crat.Proindeorät im Peratorc uti amici olim regis Cyprij filiâ, .amp;f(tderati Venetorü Allobrogû ducis nu riifuis opibusad recuperandü hæredità-riü regnum iuuare uelit.aflcrentes Karolï ex légitima uxore,fratre ex concubina na-tumeflc.Tuncimperatorrefpondit.Iacq-bum rege Cyprui,fociü amp;nbsp;faderatü V ene torü.rcgnü legitime poiTedifle.Non enim jegü formults , aut litiu conteftatione, fed îtmlsattpuirtuteregna in iusprincipüce dere.Regnü autem non tantü forori,uerü etiä Genuçnfibus.qui multo tépóre melto rem parte infulîc per tyrannidé occupât» tenebâr.propria uirtute recuperafre,ac iure poiTcdiflc aifirmat, Nunc reginam per f z adö-

adoptionc Senarus Veneti filiam cS Poft* humo, quoniam grauida erat, regni hærè dem reliilam efte, quam amp;nbsp;Senatum Ne-return, amp;nbsp;fe contra omnes reginx aut re* gnoiniuriainferre uolcntes defenfurum affirmât. Oratores accepto reijsöfo mfteS recedunr, lam imperator inftruéhs omnibus, Hcllefpontum uerfusnauigarepara-batjcum redduntur ci literç à Katarino Ze no orarore,quibus certior fit régis Perfarii cxercitum,et Othomani Turcorum prinef pisnon multum inter fediftare, amp;adpai» cos dies coUstis fignis prxlium inire, 8i ar mis rc dccernere uellc. Præterea orator fin peratorem moncbat,ut quam primum ad Ciliaam fccum rota da/reconferref,affir-manspropediem Vfunafanum iliuc uen-turum efle.cu eo deftaru toriusbelliatfiu-rum Jgiturimperator murata uelificatio-ne Cilitiam uerfus nauigarionem dirigit, Ercum équités pabulo equorumindige-rct, imperator omnes copias in agro ohm Myreneorum expofait. Myra fuitduitas Lyeix una ex fex ciuitatibus quæ interreli quas Lyeix urbes magnitudine,amp; autflo-ritateprxfiabät,nüc euer/æmulta ueffigiä Cxfâr, prxeipuemonumenta inorruoruni

Jn UÎUO faxo cauata,quaecolumnis 6^ aliis f’gnisexeodë faxo incifis atç infculptis Prnata funt. Noftri difcurrétes paucos ho ’gt;’tnes,qui cuftodiac caufa in uicis reman-ftrant,capiunt.Nam cactcri metu perrcrri-d,ad inuia faxa,amp; rupes montiuni fcrecc-Perant.Hordei autcm atqj trinci magnam Çopiam afferunt.Igitur imperator impofi loin naues hordeo, quod ad mulros dies ’quis fuffïcercpoteratjinde foluçqsCy-ptum dinerrit, Cum ad iirbem Famaugu ft»uenifret,rcginam adnt,quærecenti fu-nereregis in mœrore pofita.ac giaui dolo ttafflifta lugebat.Igitur imperator milita Wempla Humana: fragilitatis.uariætÿ for-’unaeinftabilitatem refcrens, reginam fo-’«ur.Tum ei opera fuam quandocunçp ea indigeret,amplifsimis nerbis pollicetur. Regina tametfi infanabili uulnere affli-praetrifticiamanantibus lachrymis, wix uultü attoUerCjiiix uerba proferre po-^ftat,tarnen leuaris oculis gratias impcra-•0ri agit, fe, amp;nbsp;regn um fupplici oratione et îômendâs.Imperator leuato aliquätulum înimo reginæjcam relinquens Cilidam, ïrfnauigat, VfunaÇanü ibi expedaturus. Oumç in portu Corici cum clafTe efTetjUc.

nitad eum Lodoukus Laondanus,pöti(T-gt; ciæ nauis præfcélus.Nam pontifex tnaxi-mus legatü miferat Laiirentium Zanurri archiepifcopü Spalatenfem cum decem tri fEmibus,qui Rhodü ueniés,ultra progre-dl nokiit.nifi prius de aduentu fuo.quidqj ih animo fibi eiTct,imperator? moneret; Igitur Lodouicus imperatori rcfertarchi-epifcopu legatü à pontifi'ce miffum Rhodü adueniffe,cum^ fdre uellé an aliquod facinus gefturus eiTet, fequoiÿ fociumffi id in animo eft)uenrurum polli ceri.Tünc imperator refpondit,Ego amp;nbsp;fu-periori anno et prçfenti multa bene et pro fpere gefsi.quæ ctfi pro magnitudine ani-nu eius, legato fórfi tan pàruà uidétur, ho fti tamé grauia,amp; Chriftianis prindpibus magnifica.atcp egrcgia uifa fiin t,Só nifi o -mnibus nota eflent,po(Tem referre quç ab Hellefponto ad Syria mari adiacentia no-ftris armis,noftracp inrtute proftrata ac de uilt;ka funt,nunc quoqj nö ad minora toto animo incumbimus. Legatiautem aduen rus in manu ipiïus eft,tarnen (ï uèncrit, 6? ob reuercntiä Pontificis, qué ego fumme ueneror, propter ipfius Icgati perlbnä, qui in agro Piceno diii in armis uerfatusi

I reuertitur. Imperator cü iam multos dies ) cire II m littora Ciliciæ moram tiaxiflet,nt. j biltp de P r ogre (Tu régis Perfarum afferre-tur,tandem reddunturei literç à Katanno 2eno,in qiiibus côrinebatur regis Perfarü copias cum furcis bis côliixiffe. Othoma nus duos magifhatus fummos habet,unu Bafîan Anatolia:,alterii Romaneæappel-Ut.llleomnibus prouineqs Afiç hicEuro pïOthomano fubditis præeft.Horii amp;nbsp;in ïdminùtratione imperij côfilio, amp;C in belle geredo opera maxime utitur. In primo prælio filius regis cü triginta milibus cqui tû,Ba(Ta uero Romaneæ cû quadraginta milibus côgrelTifuerant. Etquoniâ equi-tes Peifarü ül uiris amp;nbsp;cquis, T urcis multü prarftant, Tiirci ne prim um quidem con-gre(Tum Perfarum fuftinentes in fugam uerficranr,amp; pencomrtes occichoneocci-fi.BafTaipfccummultis pnncipibus inter îeftuseft,alii uiui capti ad regemaddu-âi.Rex profpero fuccelTu elatus, pofteio dieomnibuscophs Othomani cadra cir-cundat.Othomano moseft in medio ca-fooru fibipriuarim munitioncs bcere, SC

P eis fe quafi in arce conrinercJn hac quq que expeditione, eircifer quattuor niilij pairuüin circuitu locum uallo folTa^ mit nierat. Çurruscp cathcnis compaiftos, cir-cuoquaçp poft uailum obieccraf, fingulis plauftris binas bombardas imponés, prx teriçeasingentemcopiam tormcntorum çuiuf^ generis ad defendendas munifio-pes difpofuerat. Ad hspc regenda,ad quin? decim millia uiros in adminiftrationebô-ba darum.aliorumqj tormentorumexer-çirarqs locauerar. Intra uailum habebar c-quites uigintiquinqp milia,quos de toto ex ercitu delegerat . Hi maxime Tliracesatiÿ Tribali erant.Peditü quotÿ quos lanizaroS uocat, uiginti milita eranr, manus propç inuiifla, amp;nbsp;Macedpnicæphalangiperfimi lis.Perfç ergo fugatis reliquis copijs Otho mani milites qui intra uailum erant, cum aduertiflenthoffcm munifionibus appro pinquare,igne fuppofito.omnia tormen-r ta fimul excufiunr,quibushoftcm mifera-biliteraftfigunt. Hiefilius regisadolefcés audacifsimus, iqterprimos acerrime pu-gnans,plumbea glande tormentoexculTa traieiflus occubuit. Carteri Perfæ turn exemple fuorü quos pafsim mutilatis ment / • . 1

t I B B R ri |gt;ris, atq; fufïs uifceribus iacerc uidebanr. memperculfi,turn cquos terribili fragorc tormentorû, atcp infuero tonitu bombar-flarum perterritos regere non ualentes ter ga uertunt.Turfi eruptione.fa^la fugicn-fibus inftant, At rcgii fubditis cakanbus klerifuga hofti fe furripiût, nam totus ex Ptlt;iti|5 régi us çquitum crat,Turci PcrfarS ‘aftrainuadunt, omnia impedimenta dû i npiunt,nec ultra hoftc pcrfcqui aufi funr.

Rexadmontana Armcnja; incolumis ci» ‘gt;^crcini fe recepit.Ibi enim U5for cum libe-■^seius erat. Orhomanus.quoniam hofté Rftris atcp impedimet)tis exucrat, dtmiflo txercitu uiéiorem feexiftimans,Byzantii» i uerfus tendit.Rcgiæcopiæ fuerç in hac ex [ pcditione.tyecenra et quinquagiqta milia.

Othomani exercitus trecëta amp;nbsp;uiginti mil fe explcuerat. Ex regrj 5 ad decc milia, ex Othomani quadragilJta miU» defiderati funt.Rex ergo non copqs.nec uirtute mi-litü ab O thomano, fed arte at^ tormentis ûiperatus eft. Imperator his ex Uteris Kata Uni 2eni cognitis,qui eü etiam monebat, ttehocanno ultra regë cxpedaret.nam in ftätehycme m hyberna cxercitü rex duftn ÏMS oat^Ciliaa foluens, Cyprum cocclfir, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f f de

, de Filio naro régi tiæ gi atulaturuî.quf aw-tea enixim audiuerar, fîmultp fi qua ad tu tandüregnutnncccfiària forêtproCpeiiu rus. Vbi ad regin à ucnir.poftgratulanon^ regina uoicntepuerab imperatore, le-gatisad facrû fontem fufcipirur, puero^ paternu nomen inditü cft. Baptizatopue-ro,a' regina digreditar.Erat Cypri Andreas Cornarius reginæpatruus, uirmanfuc ri animi,at(p benigni ingenij.ab adolefceti tia oprimis moribusinfhturus,potius(pin iunam pattquaminferreparatus. Huius eonblio regina in adminUfratione regni maxime utebatur, que imperator ad feuo cat,decondtrioneregni,defidehominum ab eo inquirir,amp; num aliquid timeret, aut alicuiusrei in d^eret,in terrogat. Illetran-touilla ac tuta effe omnia refpondit, necia præ/ëns alicuius rei opus eiieaifirmar.Im perator tarnen inopinata etiam metuens, pncterillas triremes magnas,qua: tormen ta,et alia dona régi Periârü mittenda adue xerant, duas alias addidit, quas prarûdif gratia Famaugudxreliquit.Prxfeêiis na-uium mandat,un diêlo Cornarij audien-tes (tnt.Intérim legatuspontideis cü dua-

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua«

•• , . t f fi E It ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7(

Ritas olt;fto à Qiiæftore quiimpenfæficien oæ gratia à pontifice prçpofitus erat,abdu ftas Cilium ucrfus e(Te narrat, Legatus de pugna régis Pcrfan'i cü Othomano ab im pftatore edodlus cü eo reuerti'tur. Itaqj fi-•fiiil Cypro recedunt. Etquoniam oinniu ’nimi ad regts Perfaru copias.at^ exituin ‘ntenti erant,Imperator ucrttus,ne Otho-fiianus folita aftutia ad deprimcndos ho-ftifi animos, regc Perfaru fufum atty fuga dû àfedilïamaret (Solctenim fæpereeriâ tnalc gefta lçticiam,atcp alia figna uiéloriç Ptacfeferre primü Rhodü,tum Chiü,de-Jndealias infulas,atcpciuitatcs Gratciaead iiauîgans,omnibus affirmât, regë,tametfî oftraamifiiTct, præliotamé Sioccidione tiofhü miilto fupcriorë extitifle, nec credi debcre Othoinano hofti fallacifsimo.Qui bus perfuafis,Sporadas atcp Cycladas prç frrnauigans,Peloponnefum uenit,Metho fiamipferecepiqquoniamiam hybernum fcpus aducnerat, amp;nbsp;ab amicis literas acce-pfrat,quibus certior facliis erat,fucccirorë propediem fibi defignatü in.Ibi expeétare ftatuit Senatus decretu quo domü reuoca retur.Legatus pontificis cumduabustri-Kmibus (. nam reliquasoélo ne uidimus

•Ji. c a R r o K A M f Suic^em)8^ reff us dux cum fua daflc Gr|f ciafoIuentesinXtaliamfeconferunr. , CORIOLANI CEPIONI5»

BAcobus Rex Cypri potituî regno, omnes infulacnobi'? les atçprinpppSjquoniam partes CaroJæ forons fuç f« cud fuerant,alios exaudo-rauir,alios m cxilium milîf» aduenas homines poftremç (onditiQap,et qui piraticam exercuerapr, ad fummSgr» dumproucxit. Horum maiorpars erat^ ilia regione cifcrioris Hifpaniæ,quæn une Catalonia dicirur.Qui mortuo rege.ulî ra pto uiuere.fuo non contend,tamerfi 3 rege amplifsima patrimonia donata PQfsi'f derenr, res nouas moliebantur. Intereos «atarchiepifeopus Cypijjuca' regefuo, ad Ferdinandum regem Apuliæ legatuj «niflusfuerat, qui audita morte fui régis, ad occupandum per tyrannidem Cyprii-e gnum cum fuis popularibus, in quorum man U arc CS, acniagiftraïus totiuspeneia gt;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fui«

RHo fibi ufui fore exiftimans,fi Ferdinan-Apuliaf filio exconcubina naro,Ia Cyprii filiam eiufdcm conditio delpondcret,niultis fuafionibus ad camp; ^'ifndummatrimonium Regem perpa '“dgifur rex un urn ex fuis fidum cum ar-'“’tpifcopc», dans duabus triremibus.quj deueherct Cyprum,m|irtir. Imperator 'UmaudifTet duas regias triremes,quaral ^'non diucrterant,Cyprum uerfus prçter ’’’uigafle, caufam profetftionis earû ignoi fgt;ns,CorioIanumCepionem,5CPerruin ' pioiemeriu, Dalmaras præfeftoscû dua-'’WtriemibuSillucmittit. Quibusmadat,, i quot;tîeginam adeant, fuoqj nominecam fa-lutentjK fl reS cxigérer,imperarorem cum daffe.ad omnem ipfius regina; uoIuntatS ücnturüpolhceätur. Deindcfi quid rioui w illo regno effet,ut ad fe celeriterrcdeant iubet. Interim dux Cretenfifi imperatori fumore quodâ riiotus fcribit, Cyprios ani Wum fyncerum no habere, atcp res nouas ’noliri. Quapróptcr imperator Viftorem Soprantium legatum cum oftotrircmi-fcus.prçter illas duas quas iam miferat,Cy Frwn niitnt,ut uidcrct ne quid detriment!

. Ç o R t o ,L A N t regnum illudtaperet, Viîlor abfcpmoili Mcrliona foluens.præmiiras triremes Cie tæcôfequirur.Coriolano un præcedat iu-Jier, mandata ab imperatore accepta exe-. quatur,fecum reliquis triremibus fubfecu turii quàm pnmûaffirmat.Interim archi-epifcopus Cypru appulfus, amicis atqj pb pulanbus fuis confili ü aperit, amp;nbsp;ad occu-pandü regnum fuadet, facile illos tyranni dem regni obtinere polîe aifirmat. Regis Ferdinand! filiii.puerü ciTedocct.ctiiregiS âham pucllâ etiam defpôdçre uoIebat.Re ^ein quocy fuuinfantem c/Te oftcndens, illos inter duos pueros dominaturos.mb-do Andrea Cornariù reginæpanuüème dio tollerer. Et ne Venetorum potentiam perrimefeeren t,m uira Hits cömen tams eft. Tunc homines perfidi,oblitiiurifiarandi. quod ian dtilsim p feruada: Edei gratia regl næpræftiterâr./celeftü confiliû ardiiepifco pi approbât.Andrea Cornariù uirum in-nocentißimum morti deftin at, ad occii pandû regnûpertyrannidê coniurant.Se quéii itacp nodfe dato figno,omîtes ad arma concurrût.Primü reginx medicücuni quodâ duePolinzapa nomine, reginxd' dos arlt;p intimos, qui meta perterriti in eu biailutii ,

. l.'t B. E R . I t f 7^ (iiclilum ad rcginä £Onfugcranr,infer ma-r Bus ipfius reginx trucidant,deinde ad inquirendum Andream tendür.Arille audita «de medici, ad arcem confugerat, ac d pnefedo arcis exçlufus interduosmuroS arcis delituerat. Quem quidam Nicolaus, Epirotagenere,mromnibus probiisob-tioxius.cöiuratis prodidir, qui ad locü ue-t'ientes.data fide Andream euocant.Tum fitellites coniuracorum fimulcum Marco Etmbo, Andrere ex forore nepote.eü truci tlant.uelhbusl^ expoliatos, nuda corpora fdinquûr,quæ quidä difpenfaror Andreae iuicdediui Dominici fepeliuit.Ex federe ïntiquo Veneti prætorc Cyprum mittür, qui Venetis in eaiqfulaius dicit. Erat tüc Ptptor Nicolaus Parqualicus,ad quecon-•urati con ueniunt. Andream ob auariciam amiütibus quibus mercedcnon foluerar, occifum narranttSein fidercginçôi in Ve tiftorü amicitia marifuros affirmät.Prrto *‘'togät,ut Senatui Veneto,amp; Imperator! fttibat, Andreä fua culpa lt;a militibus mer-tenariis, quos itipédio ffaudauerat inter-«Oü eile. Sc quoep oratoré Venetias amp;nbsp;ad unperatorë mittere uelle dieut, qui et fidc ^wii intégra régi fuo cû matre, amp;nbsp;amicitiî

c o R I O X A H r perperuâ Senarui Veneto polliceariir. Prx torfamctfi eosfal/a locutos fciret, tamed temporiinfcruienSjOmnia fefafturii pro-xnirrir. Deindeconiuratt adregiam conuf iitunt. Turn filiam régis,pucliam annorii fex,filio régis Ferdinand! ctiam impuberi fiefpondent.Titulum principisGalileæ, SC mulra pr^dia doti promtttunt. Hoc apud Cyprios fucceflbresregni gaudent.Qpi' bus peraSlis, unam ex regies triemibus cii illo regio nuncio,qui cum arebiepifeopd «enerar, utiregi Ferdinando aóia figniff-eetmirtunt. Deinde tnetuentes Venetoru potenriam nefe opprimerent, antequam ipfi fuas^Opes finna/renf,oratoreni Vene-' tias,amp;ad imperatorcm dafsis mittunt, ut arrocitatem cædis Cornaria’ Jeniat, amp;nbsp;ft qua expeditio con tra eos fiitura e/ref,rcrrt quoquo modo poffet protraherer. Literai quoç regina: nomine,eiustj^ manu adferi ptas,amp;ad Imperatorem SC ad Senatii mir-' tunt,quibu$ continebatur Andreani dmi iitibusproptereiiis auariciam oedfum, ie cum fiiio regn um Itbere adminiiirare, oiti ft esip fibi /idos,ac diólo obedictes elTe. NS regina tyrannide oppreiTa, omnia exty-rannorum uolunrare agebst, iSciirec noH - nbsp;nbsp;nbsp;* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÉX I

, liber III 77 txfua,fcd exconiuratorum fentenria (cri-pferar.Deinde tyranni fibi fidos,ac fcclerîî lonfdos ardbus pracfïciunt. Et quoniam in çrario nihil pecuniary erat,tyranni mul ta uafa Regis argentea côflant,fatcllitibus fuisftipendium daturi,nummum perçu-hunt.Dum hæcaguntur, duar triremes ab itnperatore miflæ Cyprü ueniunt. Extra portum Famauguftæ ad fcopulosancho-rasdemittunt. Hic Coriolanus cum focio tognitis rebus, rem difsimularè ad tcpus ftatiiit,tarnen ad confïrmandos bonorum înimos, tyrannorumqj deteirendos deli-^trat ex aliqua uerifïmili caufa regin ç n un tiarelegatum cum oéto triremibusaduen *are,imperatorë(p non poft multos dies ef itucnturumJtatp adreginam accedens,fc îbimperatore miffnm efte dicit, uri nun-tiaret quoniam imperator audiuerit Suita hum Aegyptiôrü principem Carôlç regis ibrori regnu Cypri polliceri. Legatu cum ^«em nauibus pncmififte,fcquoqj prope hitin cum tota clafle efte uenturum,utoni htsintelligant Senatum Venerii,amp; ipfum fhperatorem, reginam amp;nbsp;regnum Cypri tontra quofcuntp tueri uelIe.Quo nuncio ttginaaliquâtulum cum omnibus bonis

'• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g recreate

récréa ra eft. Tyranni hæcaudientes.fuæfâ luti diffidcrecœperüt.Qiiarta poft die, So pranrius Legarus cum odo triremibus ue nir,extraportij nauesreduxit, nec ip/e ur bem intrare uoluit. Duo ex coniuratis accepta fideadlcgatü ueniunt,Andrearaua-hciam accufant, fuam ac fuorum innoceil tiam apud Icgatum approbare conantur.. -Tfic fc ÔC fua omnia Senatui Veneto credi turos pollicentur. Legarus tametfi uerba ' fadiis non con uenireaduerteret, tarnen ft confiiio eos ad refipifcentia reuocarepoß-ief.tentare ftatuit.Igitur coniuratis reijîon ditjAndreæcædem non public3tn,fedpri-uatam iniuriam cfle, cos,modo in fidere^ gt fuo manere uelint, Senatum Venetum amicos habiturü affïrmat.Ad liäcrem non uerbis,fed farfiis opus efte. Proinde ft uera funt quæpollicctur, arces ac uedigalia re-gni rcginacreftiruanr.llli ex comuni conß Iio rcliquorum omnia fe fadiurospromit tunt.Legatus cu plures dies in componen dis rebus cum tyrannisconfumpftflet.ni-hilqp ab ijsprærer uerba fe habere poße ad ucrrerer, ad Senatum atquead imperato-^ rem fcribit.reginam, ac regnum graui ty-rannideoppreftiim,neca fetyrannosad

I r B ! R Tir 7^ fanius c5 filium orationc addiid potuiiTe. Itacpad liberandum icgnü,amiisatq;ua-lidioreexpeditioneopiis effc. lam inipcra torfucceflorcm fibi Triadaniim Grittum uirü acris ingenii,atlt;jj in repub.excrcitatû ætatetarnen pcrgrauem,utpotequi odua gefimum quartum annü expleuerat,de fignatû efTeaudiueratjfïniul cum eo duos legatos,Lodouicum Bembfi qui ante bien niü legatus etiam fuerat, amp;nbsp;lacobum Mar tellü.uiros magni animi, arqgt; in re nauali plurimü uerfatos.Qi'are Senatiis decretü guomiffusin patriara redire pofletexpc-dabar, cum coniuratorum orator ad eum uenit, mandata exequitur. Imperator in-Crepatum oratorcm à fedimittit. Turn no fecusac par cft in tali rcmotus,né eflecef-fandû ratus,magiftrum clafsis ad fe uocat, ut naues inftruftçjdafsiscp parata fit iubet Forte tune aderant triremes magne fepté, quatuor qux Alexandriam mercatoriçrei gratia petebant, très quæ ob eandem rem Synam uerfus proficifeebâtur. Imperator omnes à curfu fuo retinet. Alexandrinas Cretam mittit, Magiftratui, quo in fia tu res Cypriæfint fignificat. Sunt Cretar fti-pendiarij équités multi,quorum maiores g Z cuna

res, cum coloniæin illam infulam à Vene tisdeducerentur,equis militaturi prædia acceperant.Igiturduci Cretenfium Impe ratormandat.utquâm maximum nume-rum equitum comparer,nauibusAIexan-drinis imponat.Prçterea iubet,ut quafcun quenaues onerarias nadus fuerir,ciba-rqsonerer.mercenarijs miliribus expræff dqs ciuitatum dedu(flis,ac fagittarqs Cre-tenfibuscompleatjhasomnes copias ad feexpeiftandum Rhodu mittar. Ibi cnim omnes copias colligerejdeinde Cypru pe-tere ftatueraf. Tres naues Syriacas Neapo lim mittir,prçfe(To urbis fcnbens,iirquati turn naues fekrepoiTenrin easequiruim-ponar,curfuslt;p earum Rhodum uerfus dî rigar. Ipfeexiirbibus Pefoponnefipræfi-diarios milites alTumens, in nauesdiün^ buit.Præter hæc équités in fingulss deccm, aflumir.duas trirem^ magnas,quæ cUfsi neceflaria fubminiftrare (oient, cibarijsac rormentisadexpugnandas urbes neceiTx rijsonerat. Equitum etiam quantum ferre poterantimponit. Turn peromnes urbes attpinfulas Græcia; edi^u mitrit, quo prarcipit.urquæcunip naues Veneti nomi nisadeasappiicuennt,capitispa:n3,etb(i

LIBER III g* »lorum amifsioneindilt;fla,Cyprum fe con ferant.Quibus ft renue paratis, Imperator lt;um omnibus copias Rhodum uerfus ten dit.In ter nauigandum redduntur ei literæ äSoprantio legato.quibus fignificabatur Gyprum à tyannide oppreffam, Sgt;C quem änimum tyrannihaberent,quid ueipfecü *Uis egifîet. Imperator ex literis legati,re-cognitis,mature fe Rhodum contulit, Ûum ibi aliquot dies moraretur.nondum pmnes apparatus undicp ucnerant, quos ’Pfeexpe(ftareftatucrat, utcum ualidifsi-^nis copii s ad infulam accedere, SC hoftem opprimere porter, literas à Soprantio acce pit,ex quibus cognofeit, tyrannos metii perterritos aufiigifle, remep Cypriam iam in uado ertc. Regina autem fcribebat.etfi principes tyrannidis,auditis copias atep in genti imperatoris apparatu, metu perten lt;nbsp;ri profugirtent, reftare tarnen mulros,qui omnium confiUorum participes tyran no-rum fuerant, amp;nbsp;qui multa côtraius amp;nbsp;fas dixerât amp;nbsp;fecerant. Præterea plurimos e-riam prçtcr noxios erte,qui nunc ad poten riam luam cundla trahendo omnia pertur babant.Totumiç regnum in magno difcri mine ertc affirmabat. Qiiaproptcr uehe-g î menter

menterimperatorë rogabat, obteftabatur qiie,iie fe ac regn ü in maximo periculo po iïtü deiereret, fed cum omnibus copijsad exrirpandä tyranmdé, amp;nbsp;componendü re gni ftatS uenire inaturaref. Imperator le-ótisliteris reginæac legari, diligenriepæiti' madone omnibus peniitads, eii omniap-paratu Cyprü feconfcrreftatuit.Primum utregnü â ryrannideiiendicahi componc ret, deinde ur omnibus oftenderet Veneto rum poten dam cum res exigèrent, quàm in expedito fft.Igiturcum omnibus copijs Rliodo roluens,Cyprum uerfustendit,at que intra paucos dies Famauguftä uenit, Hic Imperator ut arm an adfint,oninibuS iubet.Deindemedia urbein campo Diui Nicolai,ante regiä, ipfà regina cum omni bus Cypriorum principibus inipeclante, exerdtii luftrauir, omnesqj copras in con-fpeóïii dédit. Kegina principes uiibin-gen ri apparacu, obffupuere,admirâtes im peratoris noftri lludium acdiligenciä, qui media hyeme./æuientcmari, fædatp tem^ pedate no niinqiiäinterpellante, tantas co pias ex diuerûs Iods täbreui tëporecon^ rraxerat.Imperator inito n umero copiarS, nauesmercatortas,(a:Kias^ omnesqux utidiip

t r B E R. lit Jî unditp euocatç aduenerât.prçtcrroftrataS îuædafsis foluit. Equités cuiuscp generis cü mtlitibus ex prçfidqs deduélis dom ü re ’’’•fit, fagitrai ios Cretëfes tâtü rétines. De gt;ndc ex Veneta natione prçfefios delcgir, ^uos cü præfldio Crefëfiû fagittariorü oiri riibus arcibus præfecit. Qiiibus expeditts, quoniâpoftfugâtyrannorü regina multos ex fatellitibus côprehëfos in carcere re lin ebatjim perator habita qu jftione c çdis, participes atep côfcios fupplicio affedt.Cæ teros fufpedlos cuiustp côditionis in exiliu toifit,multos noxios,maleq} animates per infulâ delitefcëtes,aqua igneqj interdiéio, Pgt;ofcripfit,Së no nullos quiftudioreginæ montra tyrannos opera fuâ nauauerant,co gnita caufa,ex bonis tyrannorü rémunéra quot;it.Et iamab Imperatore omniacôpofi-la,8i regnü pacafü,acquictü erat, cumred ^ütiir ei lirerç Nicolai Marcelli ducis V eue torü,cum Seqatus decrcto,quo prouinda ^ypri ei dcmâdebatur. Multa dux ta expe ditionefaciëda imperatorë monebat.ut de Terinëdis nauibus negociatoriis,de equiti-tus Cretëfibus ac Epiroticis.de militibus Prçfidiarqs.quæ omnia imperator,admo-lùtiones Ouds,ac Senatus fuperâs.côfilio

ac diligëtia fua iä fecerat. Hoe miru, Nanj qu cquid poft morte regis Senatus ad co* feriiarioncregni fieri iuftit,omnialmpera torfuo conliiio præoccupauerat, ctfiiant nihil quod agerei reli(flum erat, tarnen ex Senatus decreto Cypri mancre,amp; fucceflq rem expeiHareei necetfe fuit, Interim uc-nit lacobus Marcellus nouus legarus, qui ab Senatu cum pecunia ad conducendos cx Peloponnefo eejuites milTus fuerat.Cx tcrum auditis ab imperatoregeftis,omiflb ncgocio pecuniam ad imperatorem detu-lit.Imperator accepta pecunia Marcellum cum decétriremibus ad tutandas Aegeas in fulas mifit. Er cum iam per m ultos dies Cypri fuccefibrem expedafTet,nihil de ad uenru fucceflbris audiret,tandem reddun tur ei à fuccelToreliteræ, quibus fignifica-bar lein terra Græciam ueniflc.fed ex Cena. tus decreto Cyprum accederenolle, qiio-ni m totum negocium illiusregni ei de-mandatum erat. Imperator acceptis literis fucceftbris fui, cernens regni ftatum optime conftitutum,amp; omnia quieta amp;:paca-taeße.domum redire, quoniam iam tempus expofeebat ftatuif. Vic^orem Sopran-tium legatum, qui chain ex Senatus decre

LIBER t I f 8î ^9 in expeditione terrefthbus copijs præcf le iuffus fuerat, cum decem triremibus ad pfæfidium regni Famauguftæ manere iuf ßt.Ipfe reginam adq t, quam benigne allo eutus,Venetorum potentia, amp;nbsp;opera fua, ’^egnum à tyrannis liberacum,eiqj reftitu-*uni eiredkit. Inpofterum etiam fïopus fuerit,amp; Senatus nomine, amp;nbsp;fuo, maiora promittit.Reginacollaudatoimperatorc, Senatui V eneto,et imperatori gratias agir. Ipfumpatremacliberatorem regni appel ht, Qyem ob res bene ac profpere geftas, fcuto egregii operis,ac uexillo lerico, uer^ wieulo tln^to, atcp auro pido,cum regqs lignis donat. Legatis quotp minora ucxil h dedit.Imperator regina ualcrc iufra,atç ■^fgio puero, que regis mater inmanibus knebat exofculato inde digreditur.Ipfe rc liiflolegato.cumreliqua clafle Cypro fo-luit.Dura nauigatione ufus.rcmis aducr-ib uento Erefijs flantibus(quoniam æftas ftat) primum Rhodum, deinde Cretam, poft Methonam uenit.Hic accepit hoftem Scodram oppidum multis annis Vcneto-tumditioni fubditum, ingenti apparatu obfidere.Scodra fita eft in monte excelfo, yndi^ prono ac dccliuo,aliquibuscnam g $ «

in lods prçcïpiti.in ea parte Illyrid.quç ab Epirotis occupata,näc Albania appellatur Regio fertilis,omnibus ad uiótü mortaliu neceflarijs abundäs. Ex parte ocddetis op pidi cft lacus, oduaginta milia paffuü in-dreuitu patens,nomcab oppido fumii.Ä lacus Scodræ appellatur, ex quo fluuius exit,qui præterflucs radices montis in quo oppidiî fit U eft, alluit. Hune fluuiû incolæ Bolianâ uoeât. Scodrâprilcistemporibus Plinio tefte,Drino quolt;p amnis à parteo-riëtis præterfluebar,qui mutato alueo nüc iuxta Lyflum dccurrit, ab hoftio Bolianae decc milia palTuum orientem ucrfus.bino hoftio mare in trat. Cuius fluuij ad Scodrä, amp;nbsp;alueus ficcus, amp;nbsp;pontis ueftigia extant, Miror cur nec Plinius, necStrabo diligctif Emus Geograplius,delacu tainfigm.nec deeius fluuio ullam mentioncfecerint.Hi ambo fluui] nauigabiles, etiâ onerariarii nauium ad multa milia paftiium capaces funt.Planicics inter eos ac circü adiacentes eampi ita fertiles funt, ut femina temeie ia(fla,amp;f abfq; diligentiori cultura mirabi-1cm fruilum ferant. Hie ab ineolis pecora quoip paicuis repclli dicuntur,ne nimia fa .tietare intcnmantur.Inureuitu regionis

montes flint præalti atqj afperi. Humilioi fa colics aprid tcnenr,uinetis oliuetisqj op timeconfiti.Maritima hiiiusregionis prö pter paludes,fyluæcæduç occupât,quæ ad flaues fâbncandas multâ materiam præ-bent.Quamobrc Othomanus, qui fpc or liisimperiü ampleóh uidetur, hancregio-fiem et ad alendos exercitus,ec ad fabncan das naues, conferuandamqj claflcm pro-Pterduoflumina oppoitunâ exiftimans, Scodrâ caput,atç arcem totius regioiiis ex Pugnareftatuit, quam fi cepilfct, nô dubi fabattotâ region?in fuâ ditionëelfecelfit *’â.Sperabat enim redafta in pofteftate Ai tania,exéplo Alcxandri et Pyrrhi,Epirotï film regf^cum clalfe Adriaticü finü traijee ff,8ë quod illi non potuerant propter exi-guas uires.ic ualidifstmo apparatu,ingen fibustp copias Italiam occupaturü. Igitur Solimano BaiTæ Romaneæ expugnandi oppidi prouinciam demandât. Hic captus gt;n Pannonia inferiori, quam région? nüc ßo(sinädicimus,pueradmodü ob egre-giam forma Othomano dono datus eif, t|iicille eunuchü fecir. Si in côfuetudincm ftupri habuit.Deinde fuperiori annoiam ffiru in locu iilius BaiTj, qui in Pcrfico præ

SS c o R I o tz A N r ïsoofcubucrat.adfummum magiftratura proucxit, Cui ad oólo milia lanizarosex fua coliorre,amp; centum opifi'ces ad funden das arlt;p exerccndas bombardas dedit. Baf faomnes duces prouinciarum, quæ citra Heliefpont ü funr, O tliomanoq; obediüt, ad fe uocar,uti cquiftp cum fuis copijsadfit tuber, Quingentoscamelos.quiæsdeue-hantadcödandas bombardas parat» Qui bus expeditis, cum toto excrcitu per Mace doniam, deinde Tribalorum prouinciam f)ertranfiens,in Albania uenit,omnes cir-cuniacentes campos Scodræcopijsfuisoc cupar.Hicinito numero cOpiarum, oóiua gin ra milia liomin um in exercitu feliabe-fe comperit. Itaqj diftributis partibus op-pidu undiqjobfideriiufsit. Etnequisexi-te aurintrareoppidum poifet.diligentifsi me obferuari mandat. Opifices ad fimden das bombardas,operam inrendunt. Bafla cxfis rrabibus in proxima filua,infra oppi dum,mare uerfus fluuium ponteiunXit. Cui Alibcgum audacifsimü Tribalorum ducem cu fuiscopijs præfidio locauit.Im-pcrator intellefta obfidione Scodræ.etlî fucceilbrem fuum cum aliquotniremibuf illuc profediii eiTc fciebat, ramen ne in ali-qua

^iia parte rei pub. dceflet, mature fe ad Al baniâ tranffcrreftatuir,8i cum Corcyran» utnifret,reddütur éi literx Venetorum da tis,cufn Senatus decreto quo demandab» ’ureiprouinda Albaniæ defendendæ, Ac ttpto igitur decreto, abfcp mor a cum Ste-phano Maliperro legato fuo, Albaniam fc rontulit,atcp hoftiüBolianæ in trans. Tria ^anum Grirtum fucceiTorem fuum,cüLo douko Bembo eius legato offendit.Moce quot;itus etfi ex Senatus decreto, folus cunéla ’?«repoterat, tarnen uteftminimeambi-'’ofus/emper publicam utilitatem fuæ di-^’'itati pra:ferens,orania ex communi con ^'1'0 fucceflbris fecere amp;nbsp;difponcre ftatuit. ^ifeat Senatus Leonardü Buldum lega-^gt;n,uirum multarumrerum ufu fäpien-

qui in Albania mülto tempore uer fttus fuerat,ut terreftribus copns in hac ex Pfditione præeflet. Hunc imperatorcs c5 'iuatuor triremibuSjCatarü miferunt.Ca-*’rus urbs.eft Dalmatiç, jn finu Rifonum **^3, ciuibus frequens, agrum quotç am-Plum amp;nbsp;benehabitatum habet, HancRi-fcnij diu bello uexati, propriam federn rc '•nquenteSjin tutiori loco wdificarunt, Iin Pttatoies Leonardo mandât, uti luanum

go C , o R r -o t, A N t ; Cernoi»,qui Illyrids lacü accolcntibusdo minatur,federatü S^amicum Vencto\5 adeat,uiroqj fuadeat,utcolleftis omnibus copqs.tâfuis quàm cxduitatibus quæVe neris parent adiiocatis,tcrreftri itinere Sclt;f dræ fiibfidium ferat. Leonardo iubér qua-tjenus fabricaris nauibus,perlacu lîmul c5 luano ad Scodram fnppetias latmus fe c® ferat.Dcindeqninc^ triremes,utDnnonc intranres,præiidioLyfsofintmittüt,quo-niam Lyfsi oppidü in piano fitum acmale niiinitum cft.lnfula no parua Lyflb adia-cet,quam Drino diuifus bino hoftio mart infiuens erfidt.In hac fc pene ex omnibus uids Albaniæincolçciim rebus reccperäf. Igitur prçtcr triremes m ulta naiiigia bene armara,utinfulam tucrenturmittfit.Dyr-riiqchiu qnoç quatuor rriremibus,amp;^ equi turn Epirotarü præfidio firmât. Hæc dui-tas maxime tépore bellorii duiliû celebra-ta fuit. NamPompeius omnes apparatus belli contra Carlârem in earn contulerar, nuncpropter aeris malignirarédeferta.ac peneinliabitara eft. Multa tarnen monu-mentaegregiæurbis ineaadliuc manent. Inter quæ ftatua equeftris çnea ad portant quæcôrïnentê Ipeiharpofita eft.Hâcfquo

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niant

Biamfïne infcriprionccft)alif Theodofif ùnperatoris, alij Côftantini cfTcaflerunr. Hancurbë Veneti propter comoditarem portas itnpofito præfi'dio cuftodiunt.Bu-^uano etiä, at^ Ântibaro 8C Okhino mill tumacnauifi prafidiamittut. Okhinum Ptius Cokhiniu didlü eft à Colchis coditu Cuius ciues etiä nunc nefcio quid feriratis tôditorü fuoru retinentes.hofpitibus duri infefti funt. hnperatores cum reliqua dafleiuxta templu Sergq martyris in con Cpcflu oppidanorü manct.Templö à ma-fiquatuordccim milia paiTuü diftar.à rem pload Scodrä quinrp milia paftuum funt. ^ltra {dem fluuius pluribus in locis uado fus,triremes,aliasfp grâdiores naucs tran-fire non patitur. Ex hoc loco imperarores nbsp;nbsp;\\

®Ppidâis,amp; oppidani imperatoribus,quo ddiemaneac uefperi,accenfoigne, cöftan dsanimi fignum oftendebanr, Boliana in ftatemplum,oólomilia pairuum,ex u-•raque parte,faxofo colleoccurrenrein ar ftiffimas fauces coit, Hunc locum incolæ Scalam appellant. Transfuga quidam im Pwatoribus refert.hoftem trabes ac ca-•henas parare, faucesque fluuij occludere ••tileaffirmât, Quaproptérimperatores,, ' inftrutffis

9» C O R r o L A H I inftrùlt;flis nauibus,amp; hoftes fïmulad occd pandutn locum contendunr. Cum noftii ueni(Tenr,iam utracp ripa ä confertifsimo hoftcoccupara erar.Hoftcs noftros fagitris infeftanr. Nottri uero lapidibus amp;nbsp;glande plumbcarormentis exculTa, hoftem affli-gür,telalt;p ciiiusq; generis ingercnrcs, mul tos uulneranr. Etquomam noftri teÆac muni«,hoftes autem ad omncm iftiim ex pofitipræliabanfur,ncc aliquod relumà noftris in conferrifsimos hoftes in caftiim mirtebarur,multi hoftium cadebât, Igirur hoftes mulrisoccifis, pJuribus uulneraris; noftrisliberum locum relinquenfes, terga ucrtunr.In hoccerramine Turcoivmdrci ter q uingen ti in ten erc. Ex noftris etfi m ul ri iâgirtis uulnerati funr, ne un us quidem deûderatus eft, Imperarores reliâtis quatuor triremibus ad præfidium loci, cum re liquaclafiead Martyris ædem fe recipiSt. Interim BafTa addeftruendos muros quatuor bombardas magnas,duodccim mino resquibus redîa oppidi deijceret, fuderat; Iracp die noc^ucp non ceftabaf,crebris iéii' busbombardarû murosprofternere,qux nô multçcrafsitudinis.ob ueruftafccriam debiles ac inualidi facile ruebant. Etatirt '

®ppïdö ScodræPfartofj 8i tonus Albanix ï-egatus, An ronins Laoredâus,clanfsima familiaortus,uir liiäkiini artimi,indefcf-

ingcnij, 8C ontniä txtrçniâ pro patria fubircparatus, qui prspfepti animd omnia drcumfpiticns.ubi murös lafifurôàaducr ’dnt.palos dcfigcbät,qiios rrarifuerfis tra bibus fîrfflabar^ deinde inrcriedis crati-bus,ex terra et ftercore eqüino,cuius in op pido magna copia erat, aggeretn quindegt; tim pedum latum, üigintialrum cxtru« bar.Sitpra aggerera,dolia uinaria terra re-pleta,loco pinnarum difponebar,quibus Oppidanitediin hofte pugnare poffenr. baorèdanui adolefcehtc quendam,Epiro •’m genere,fidentis animi tnägniS promif f’spefpulir,ut fuas litcras imperatoribus Referat Adolefçchs^ acceptis lireris,nà(Hus, •onirtüis ac nimbis ingruçntibus, horridS

obfcUram nodcm per thediîi cai^ ho-ftium éuadir, ImperarOribuSîtÿ lirerâs rcd-dii.Quibus Anronius ïcnbebat, fe fitu lo-(iiUirrureOppidatiorü, ftiuhittonibus d fê *xtrudiis incxpiigftabilem exiftimare. Cae •ffü quia euentus belli dubius èrat, lùipe« tatorcs rogabaf, ut fbi fubfidiûm feireco bütenturrNâ ipft quoÿ rem difamp;cilem fo^« h te

rc cernebat, quoniam ualiclifsimiis hoftiS omnes adieus firmispræfidtjs occupaue-lar.Imperatorcs leilis lifcris,ad Leonard«, iirrcm accelcretcutn Iuano,ïcribunt. Leo-nardus fua diligentia omnia expedierat.Ä luanus non paruam manu pedit5,qmbus Georgium frarrê fuum pracfecit,coHege-gcrat, Leonardus praeter quatuor naues, quas ipfe fabricauerat, fluuiaticas lyntreS triginta inftrudas amp;nbsp;bene armaras in claf fehabebat.Eftmons à finuRifonum uf^ adBoliana perpetuus, quiquafi quodam promontorio decliuus in ripä Boitante ex adueifoScodræ definit, totus faxofuS,öi afper, equeftribusçp copijs inlùus. Igitur ftatuta die,Georgius per dorfum montis, JScodram uerfuscopias ducit, Leonardus cum claifeper lacum adnauigat. Miferant collegia,quæ Veneti fcholas Hocât,quoniâ triremes propter fluminisuaduadoppi-lt;Jû peruenirenö poterant, nauieulas pifea torias armaras fepru^inta. Imperatlt;$res magiftrû clafsiscü expcditionenaiiicula-rum, uticum noftris-,fiquopalt;flo fecon-iungere polTet,mittunt.Ille tabulis undi^ teôiis nauibus, neab hofte utrancp ripam obtinenre lâgittis infeftaretur, remis innû

t I B E R f t r ïus.aducrfo fluminc, adoppidurti tendir. Mec lioftis interea cefTabat.nam quç apud îiosagebantiir,à nansfugis edoiluserar.

I Igitur ad radices ni5tis,quo Georgius uen turus erat.duodecim milia leôtifsimorum equitü cum duce Câfabego opponit,pon-tcmtp duplici præfidio munijt.Supra oppi cium unde Leonardi clàflem uenturam M-niebat,minores bombardas in ripa flumi-mis chfpofuit, Sagittarijs, cætcriscp militi-bus, qui noftros mifsilibus tormentis ex-fufsis propellercc.locû muniuit. Gcorgio ergo ex môte defcendcri, Canfabcgus in-ftruétaacie occurrit, amp;nbsp;cü ad lapidisiaôS Bentü efTet, fagittis 8i aliismifsilibus inui cë eminus præ'iStur.MaximellIyrici ex fii periori loco,lapidibus fundis excufsis Tur cosaffligcbant.Nam Georgius proptei e-. queftres copias hoftium,monte defcende te, 8(. campis fe crederc non audebat. Nec Canfabegus equeftnbus copijs, iniercedc libus pra?ruptis faxis, montem afcendere Foterat.Leonarduscü è iacu in fluuiü claf fem inducere uellet, offendit flumen pifca tOfiis ftrult;fturis,totü quafi deinduftriaad Proliibendum aduentü claßis ,impeditû. Hoc enim in locq magna captura pifciü fît, gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. h i ex

cx qua Veneti quin^ milia aurcorum ue^ ^igal exigere folent.Iraque clafsiarq ultrS progredi non ualentes, in primo aditu fltf tninis,cum Turds man urn cöfercbSr. HiC quids Turcus iadabundus obequirabat, fæpius indamitans 1Îquis Vcnetoru gulari certamine fecum pugnare anderer, extra tcóia nauium exiret, Tü unus ex na-ualibus focijs Illyricus nation e è naui pro filijtjcum bofte congreditur.Dum Turcus arpc eum ferirc ftudet, Illyncus iftü fcutO cxdpiens, Norico enfe Turci latus haufit, hoftemcp cquo detraâucxpoliat,caputqr ei abfcidit.quöd in nauem rediens ante pe dcsducis magna cum laude proiecit. Inte reamagifterclafsis cü fua expcditionead pontem uenit,fedcumnectranfirepön-tem,nee bofte probibcte dcftruercpoftet, fagittis tantu, SC glande plumbea, Turcos pontem tuentes uulnerabat, Igiturcü no-ftri duces fruftra conatus fieri aduertifsét, figno receptui dato ab inccpto defïftüt.K ad flationes fuas copias reducunt. Deinde imperatoribusreferunr,Baftam ualidifsi-mis præfidiis cunóla firmaftc, necfinema gnaequitum copia oppidanis fubfidiuin fe iate pofte affirmant, qiioniam rota re«

t f B E A til 07 gio campeftris crat.Imperatoresjeieâa in prüfens fpe fubfidij.quoad Senates uali-gt; diores copias præparet.totam fpem in fitu oppidi, 6C oppidanorum uirtute ponunt. Interim nouus imperator cum Lodouica Bembo legato fùo‘, ^aui morbo corripi-tur.Nam tota regio Bolianx adiacens,in« falubris atcp peftifera eft. Paludes enim SC ftagnantes aqux.crafTam nebulam exhalantes,acrem corrumpunt, qua peftc/ota pene clafsis correpta attp proftrata erat.Igi htrXriadanus cü Bembo legato fuo pro-curandx falutis gratia. Catarum fe confc-tunt.Mocenicus amp;nbsp;ipfe non fatis ualidus, finemoppugnationis cum NJalipctro ex-Peftare ftatuit.Iam Bafla omnes muros Scodrç deiecerat,amp; Laoredanus noua mu nimenta c terra ac ftercore erexçrat.nec liane munitionc bombardx deftruere po-terant, Nam omnia faxa bombardarum «mollis materia in fe recipiens, nihil detri-•nenti fentiebat.Eunuchus ad Laoredanü •nitrit, uti oppidü dirutum atep proftrati» dedat, Quod fi fcccrit,magna præmiaâ principe fuo accepturum ,jntercp primos ®Ptt«lOdiomanum cum futurum promit h 5 tit.

tit. Nee expetftare uelit, ut capto oppid^,-; uióiorislicentia per omnes gradus,atqué fexiis fine difcrimine uagctur.Tum Laote danusrefpondit, Non efTcfeexillacollu-uione Othomani ad prxfidtum oppidie-le(flum,fed ex pafricia Venetorü gen te, cu iusmaiores nonoppida fibi crédita hoiU tradere,fed urbes expiignare,amp; hoftem in deditioné accipere foÜti eiTent, fe uero fi-dei inîegritatCjpatriçqj amorc omni gaz{, atep opibus Othomaniloiige piæponere. Ille uero fi uir amp;nbsp;non initiier, ur ferriir,eft, opptdü niuris nudatü caperefeftinet. Igi-turBaifa, fpe deditionis ami(Ta, cratfS ac plureos,quibus fui tee^ munitiones fubi-rentjpræparat.Tû liarpagones,manus fer reas,atq; fakes longis hallis præSxas 'mili tes habéreiubct.Sca is opus non erat.nam per ruinas murorum ad fummitatemunti honii euadere poterant. Igitur primo craies amp;nbsp;pluteos fcrentes ad protegendos qui fequebâtur.præireiubet.DeindehaftatoS, quibus lanizaros iciito amp;enfetantu leui-* tér armatos, ut ad munitiones expediri e-uadere poffent, interpofuerat, fubfequi mandat, Poft hos fagittariorum atç alio-rum militura ingentem copiam,qui glan^’

L 1 B E R ï r t '99 4eplumbca, atqj alijs mifsilibuï oppida-*gt;05 à defenfione dctiirbarent,locat.Italt;ÿ tiifpofïta acie,ac diftributis ordtnibus,an-ïelucéiindiqjingenribus copiis mon tem eitcundat,amp; ad oppidü tendit.Interim op pidani ad fummouendü hoftem fe præpa i^ant.Erätin oppido muira uafa uiminea, fimo bubulo oblira, in queis oppidani fru •nenta feruaie fotin erant.Ea uafa picc, tæ da,ftupa,ful£ure côplent,quæ igne incen-fein hoftem demiifuri eiät. Saxa in gen na P«r munitiones diiponunt.maiores bombardas paruis lapidibus fuffarciüt, ut uno •fta fimul excufsi plures uulncrare pof-fent.Quibus paratis, oppidani omnibus fnifsilibus inftru6H,ta£iti ex induftria,quo ufç hoftis munitiones fubiret,expédiant. Turci magno clamore cdito,corona oppidum aggrcdiunrur,perruinascp murórum ad rpunitiones euadere conantur. Turn «ppidani præfenti animo hoftem telisob *'uunr,n5 nullis harpagonesA manus fer feas extorquent, Viminea uafa ardentia in l’oftem demirtunt, quæ peftis Turcis maxime ineuitabilis erar ( Confertifsimo e~ nim hofte totus mons erat opplctps ) uafa rotunda per decliuuni montis ferotan^ h 4 tia.

ria, obuios quofque adurebant, Tum fa* xa ingenris magnkudinis deuoluunt,qu; in lubieifias petras per prona montis fx' pius meiden na maiorcimpetu ferebätur, atep cateruas Turcorum prorerebant.La-pides qupque p lures fimul bombardis eX' cußi,non fingulos, fed turbam inimicoru occidebât, At Turci in dignatj per accrues cadauerum,beluariim morerueiifes, mu-niriones alcendere coiiabantur.Sed oppi-dani magnanimi at^ audaces ubiep ade* rant,faxa, ignem, actela ingerentes hofté proftemüt,àniunitionibuslt;p fummouct. Ncc JLaoredapus aliquo in loco deerat,cir cumeundo cundla profpiciebat, ficubi ra-r riores. faucios aut feffos defenfores uide* rat, pluresintegros fubmittebat. Omnes horubatur,obteftabatur(p per unicum ue rum at(p imtnortalc Chriftianorü Deum, perintegram fidem quam erga Senatü Ve netum habebant,à quo magna prxmiä de fenfioppidi accepturi erant,utmemoreS uirtutis fux, Chriltianxreligionis, pa* triam,liberos atep cöiuges a crudelifsimo Barbaro dctenderent.Nec Bafla celfabat, cum rcliquis ducibus circuineundo, Tur-lt;os daua ferrea percuóendo,tanquam pe* cudes

ad oppugnationem fubagere. Et ci ®uas horas.anre luccm,ad quartâ dieiop-P“Snatio duraflfct.necaliqutd Turci pro-quot;ctrêt.fed ubitp pafsim caderent, proprij* ^orporibus fuorü cadauera regentes, tan-yni diffufî in fugam terga uertunt, Oppi ^*nierupnonefeda,tergis hoftium infî-quot;'int,fugicntes ufcp ad radices montis pee j^uendo trucidât.Tum multis fignis mt-^Unbus potiti, amp;nbsp;.fpolijs ocdforum onu-quot;Un oppidum reuertuntur.In hacoppu-Pu^atjonejTurcorum cedderunttria mt “^.inter quos prxfc^ti ac duces magni no •”'015 quatuordecim. uulnerati abfiÿ nu-•quot;tto, quorum magna pars poftea occupait. Ex oppidanis feptem tantum dcfide fîtifunt,uulnerati quinquagintanoucm. Oppidani fequcnri die,ligna,fafccs,amp;aùï ■ ’ndam materiam corpbribus occiforum l'oftium fuperiaciunt.Deinde igné fuppo cadauera conCTemant,uerenrcs ne fœ Üda corpora aerem corrumpant,morbüqf ®Ppidanis inferât.Impcrator cum accepiC. ^ttapudScodrâ à noftris rem bene ßf pro fprre'geftam, nihilq; ultra de cxpugnatio-•Xoppidi dubitaret, diligentiorem curam

morbus in dies crefccbat, 8C iam audierat Lodouicum Bembü Legatum, Catari dié fuum obijiTe. Triadanum quocp Grictum fuccefToiem fuüjgraui morbo oppreifum proximum morti clTc.MuItospræterea ex præfeélis trircmiü naturæconccfsüTe.Ea-dem fibi metuens,ad medicos Ragufîura conccfsit.rclidoibi Stephan© Malipetro kgato,ctiam non fatis ualido, qui impera tori affirmât nunquâ à Boliana fe receifu-rum, ctiam fi cepta mors fibi inftaret, nifi prias hoftisobfidionemScodræ folueret, Ragufium cft ciuitas Dalmatiç,quam Epi daurenfes,Epidauro à Gotis euerfo.aufpi «atiorc lococondiderunt. Vrbs eft libera,le gibus at(p moribus optime inftruda. Ha^ bet Senatum atqj magiftratus. ordinc quo que patriciorum Si plebisdiftinftü.Patri-ftj folirempub.adminiftrant. Plebs tantü fuis rd)us ftudet,de publicis minime curi-ofa eft.Hçc ciuitas prçcçteris Dalmatiç ur bibus,publicis amp;nbsp;priuatis operibus magni fice extrada eft.Habet amp;nbsp;naulia, ac portu cathena claufum. Ciues etiam in diuerfis prouincijs mercaturam exercentes, caete-ros Dalmatas opibus fupcrant.Hic imperator aduocaâs medicis,porionibus ac me , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dica-

'l t » E R. ' t t t . Wtamcntis fanitate procurât. Ciues etiatrix ÿfi tanquam in aliquem prarfentem Dcüj icuindiccm Chnftianarrei pub.ccrtantes, imperatorem officiofi funt. Nam fams ftrum geftarum imperatoris Moccnkio-•»nia impleucrat. Bafla cü aduertilTct ex-'ugnatione Scodram capere non porte,ô{ ongo temporeoppidü obfiderc nó aude 'ït.quoniam acceperat à Venetis ad fe op Jntncridri magnos apparatus fieri, bom-lgt;’rdas'quas fuderat.in frufta cöcidtre iuf-^■f.uræscamelis exportari poflet.Eratop-Pidulü,Dagnum nomine,à Scodrafex mi l'a paffuu dift:ans,qüod noitri in aduentu ^utcorum, quoniam malemunitum erat, fuppofïto igne fuccenfum dereliqucranr. ïluius caftelli muros Barta, ut ailquid fecif fiuideretUr, deftriiere amp;nbsp;foloacquareiuf-ft. Quibus peralt;flis,obfidionem foluens, *xeratum dimifit, ipfein Macedoniam fc ffcepit. In hac obfidione oppidani maxü •quot;t fiti laborauerant, penuriaque aqua-tutn multas anguftias fufhnuerant. Nam puerorum.fenum ,amp; mulierum.dcbilis ^urb», fiti confeéli fupra duo milia oc» Wfaiierant. Nee aliquis oppidanorum, tum uidercnt Coniuges amp;nbsp;Itbcros ante

©cülos deficcrc.ariimum ad dedirionjIIJ conuerrit.Et nifî obfidio foluta cfTet.quo-« sais iam in oppido aqux, quod uix ad trel âies,modicum quiddam fmgulis diibribu «ndo iuffiççrc poterar, non erat, decreue-»ant omnes uno impetu armati in hoftçm . ttruere, amp;nbsp;ibi c um bofte uiriliter prajlian-do,fanguinem fuum ulnoccumbereltaty ^luta obfîdione omnes ad fluuium ruuf» dcfidçraçaç multi« diebus aqua fe fatiant. lEc muUl aqua rcpleti ftuptdi rigentibul «nembrisjl^atim mortui conciderunt.Im-f erator audito hoftis difceifu.cü neqt me-* «lic},néq; medicamenta Raguitna aliquid cum iuuarét,graui ualetudineoppreflus, Venetias fc con tubt. Nec poft m uUoS diéS Triadanus nouus imperator Catarimori tur.Stephanus Malipetrus Mocenid lega-IBS, cum hoftis iuo difeeflu fecura omnia ireliqutirec,claflêm diflbluit. Præfe^hs na» ntum mandat,uti fead iâlubriora locàcôgt; ferant,ruam,amp; naualiumturbçfanitatem procurent. Nam pene omnes JBoban* «lorbo correpti iacebant.Ipiêquoquein* firaïus Venetias profîdfdtur.

C o H C I » s 1 « iof Licet nunc mihi in fine opufculi affir mare,cum mulra egregia fafta Ve-netorum legifTem atcp audifTem.nul “•nttarnen cxtttifle imperatorcm.quer* Wortnico, inuidhc uirturis imperatori ci pofl im. Nam quis eo fapientius furu

J^nfta adminiftrauit^Omnia cnim conftgt; “’hoftium pratoccupans, nullum locuna '’’ftrendae iniuria: inimicisutiquamreli-!!’*«.Prîclia non mitiori audacia, quàm lie ^fïteinijt.SC cSfectt.Paticns Iabôris',fôngt; quot;'PürcifsimuSjuiifluquemilitari potius.

imperatorio côtentuS erat. Semper ’ollicitus amp;inrentuS nehöftioccafidneni J^bene gerend« daret,ipfe nö cefiani ha /ttaliquam infignidadeafficere.Nain '■^ter urbes captas,amp; prOuitteias ab eo de ƒ’fîsatcç eucrfas,mult« naues onerari« .“'’Wrum mercibus önuft«,amp; fitpra qua ‘^gintabifemescumlembis piraticis in* Jf'fpt« funt.PirataS omnes cäptos füppli j®3ffecit.NaiieS Heligneconfumpfit,uel '

tas ç r a t A N r , .. Venera nemïnimo damno affc(îîa èft.Hîîi êgo uirum non ran mm noftris imperarO* nbus,{êd Romanis illis magni animiarrp

• Narahitf «on utilJiqui uanaambifioneinflari, ra-ducis honoribiis inJiianres, amp;nbsp;ad propria porenriam omnia referenrescunâagerc^ b3n[, red Chn{iianxreligionis,ôC ueroa-more pa triæ cap tus, /cmper proprix etiam Caluti pubitcum commodiim prxtulit.Nô dignirares cidcfuerc, quas quo ueJicnien-tiuS fagiebat, cirius confequebarur .Nam Si ante imperium cenfuram iiitegertimé adminiûrauir.Princepscp in Senatii rogaiJ jidarum fenrentiarum f^ius fuir,amp;legatie onibus ad Pontifi'cc S( Irnperatorem Ro» manum pleruncp funlt;fiuscft.Imperiurrj adminifyans abfcns,frequenti côfiliopro curaror Diui Marei crearus eil, quxdigni-r tas prima poftducarum apud Venerosbà' bctur.Etiamdomum reuerfus, nondum ûtisprocurara ualerudinc, morruo NicOi^ lao Marcello duce,uniuer(a ciuitateinhSe lênrenriam concurrcnre.Düx Vencrorum conflirurus eft.quxdignitas inilar Lacedi ßoniorum regü apud Venetos liabcrur.

LIBER tir 107' bmnia ex Senatus confuko adminiftrar. In hoc tantum à Lacedæmoniis Veneti dif ferunt. Nam illi duntaxat ex duabus fami lijs reges conftituebant, Veneti ex quali-lgt;et Patricia familia,modo moribus amp;nbsp;uir-'‘gt;tepræfter,ducem fuum creant.Nuccgo ^“itimumimmortalemqueDeum precor, WtiMocenicus imperio iuo,rebus bene ac Prorperegcftisrei publtcæ ftatum firma-uit.ita nunc etiani p' inceps atqj dux, fuo dult;flii atcp aufpiciis,Veneto-rum imperium longe late que propager.

Conradi v ven g er i dö Bello inter Vcnctos amp;nbsp;Sigifmun^ = dum Auftnae Archiftrate^ gum Liber, ~

ILIuikifsimo excelfoquePrincipi Si^f' müdo,Arcliiduci Auftriæ,Comifi^Ty rolis.Domino fuo grariofifsimo, uniuer-fisiçBaronibus euocaris.ôC çrarijs Miliri-bus per Germaniam conftitutis,in campo apud Calianum Tridcntinç diœcefispra: liagcrctibus Conradus VuengerDoÂor CanonicusBrixinenfis humillimefecoin mendat.obfequiumç didf.Er has un funt huiufce fuilabonslucubrationes progio ha princcps tua,amp;: inclytæ Germanicç na-tionis oiferr, contra amp;aduerfus quendam lacobum Caniceum Parmenfem.Iralü ,Li gurem.cuius icriptadecimo KalendasSc-prcmbrisad fuas uftp cffluebantaures,qui aduerfus Germanum profluitiniurijs, X opprobres dente criiento JacefTens. Cui fi meipfeobiecero clauum daiio retrudcro, nil plus cgero, quàm par pari iiicarias referre iniurias.Satius tnihiconfultumiricâ uicia fua fordere, quibus nil aiferr,quain gloriairâ

be BELLO SlGtSMVNDf tl«-^loriam Princcps tuam,Sf tonus m ili ti ç i i âiibus armis partam obfufcare, ôC gentis fuæfugam ignominiofanijcxccptäcp ftra-^em,fub epithcmate etnitore fcrmonis.ie ihoncalt;ßadularione colorare.Te inclytu Principem cû milite ruo,plus multitudini quam pietan amp;nbsp;fidei fidentem, nulla lacef fitum iniuria, nobiieiaftellum Roforedii obfidion e ci ngen tc, \ cnctos omnes,mer-«monia agentes, in tua publica fide rece-ptos capientcm, fpoliante m, incaiceran-tern, ut ueiborum fuorü fcntentia utar,ar guere non pauet, compofitâ poft pacem, amp;nbsp;reliqua. Digreftus extra genus demon-fttatiuu,ad genus iudiciale profilicns,nort Wd iure belli aftum pro amp;nbsp;contra fit, fed ^uid seque uel inique fe dl 5 celer,dij udi iît.quod longe eft ab olficio hiftoriä texe-fcuolenris.Id nô eritopus amp;nbsp;labor metis, partes pacenunc fcecundas,amp; corda ira ôC ’odio defecata expcrgefacere, quæ per papalis dignitaris,amp; imperialis maieftaris Ic gatos amp;nbsp;caduceatores cóciliata? funt,cöpo ^'toi^nituntur. O Jacobenö indigneulc» f*:fndü,fi tua fponte nö fubmifrus,carmi-**5 illa famofa per Italia amp;nbsp;Galliam Cifal-f'nS, per chores decantari adornafti, fum i t. pw.

Ui CONRADI VVENGERt pta olim Fcfcennina Ikcniia cödemnat# que.dü perhoneftas fcrperecocpitdomoy lex lata maloip nolle! tanninequenquam dckribi ludiim ilium noxiü,uerterunr for midine fuftis. Sic ab benediccndü redadi ipfe clioru« obticuir, in quam legem cönii fiftiaduerfus Gcrmanü principemciusç militem falfa ueris mifcendo acinclaman* do.Aisetenim Germanum nulla lacefsitü iniuria.Principem meum Germanfi clfc fcito arcp phncipem Epimetafum,quo no prçftâtior alter hüanitate,;libcralirate, ma ior picrate amp;nbsp;fidecxtat,co ÇUO et nunc liûc laceisitum per tempora prærerita fua in fa inilia,per Cælâream maiefiatem cömenta ta fcilicetin archigcnerofos comités,aduer fus quos Venctus fua dimen fa poten tia pro tempore fçuit, termines agrorum mo uendo,currusamp; equos abigendo amp;nbsp;reli— qua. Pro qua famili 1 ferenifsimus Prin--ccpsdcfcnfanda, longeantehac impar ho fti.cumfuo militeaurato in agro difioru comitum ca(h'amctando,bella â^cxercitu mouit,multas expenias fufiinedo,licet co tunc parum profeccritis lege pcrmfifa;col leffis utrtbus in continenti, uim ni propul lare non difiulir,nec ut puer laccfsnus in-ultut

DE «ËLLO SrCtSMVMDI yltos flcuir.Num fi iuris cxpcrtus es,id iu-redigefto permiirum eiTe didicifti,ius fuû fibidkerepro familia laccfsita qucnquam pofTe.hocinfiâarincquis.Vritenim fuigo re fiio.qui pergrauat arces penes fe pofitaS Afpicecaniceo dente rodens, fi hocbellu geminoh'tordirûabouo. Seucaufamip-fepræftitifti humanifsimo principi, rcftat tuis fcripris in pnncipem calumniatum, qui necprimo prouocauit caufam lin præ ftîndo.Eanon contentus infamiacontra principe dificminata,contra militiam Ger •nanam in rebus agentem nullam fidc ob fftuaficjetaftu ftylo dilitefccnte Germanü in fingulari ccrtatnine Italum fupera (Te c5 ®ugis,ad quod mea feftinat Apologia.Ger ■’’anus quis fit.Â unde accipc. Germa-niacis citraç Iftri, alias Danubtj fluminis ®râ,Sueuiam dico,quam Romana rcfpub iitaapud Vindclicam urbem,nunc Aiigti ftanj appellatâ clade accepta,ad in ternici-®uë unius hom'inis ufcp pernouit.Abillis Iulius Cæfarapud Nomagium trans Rhc num ponte fâbricato frado, uifo Germano ponte abftinuit. Huius nüc Vngarus à nuibus fuis, egrelTusin Vindclicocampo ngt;pcrarus,fugatus,fufus,ad fines fuos ad

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* i J adus

CONRADI VVBNGERI aólus.acccpta clade perfenfit,ampli us nit-quäreiierfus.amp;reliqua.Sic Germana Ger mania,œria faéla, in focieratc Roma-norum non uicta deuenif.Quæ non con-fueuit mulritudini fiderc, fed fidei amp;nbsp;pieta ti Temper arnica fuir. Hodieep libcraSue-uia,fide Si armis præpollens, in Cæfarca cxpeditione,in cornu ac primo aggreifu la tum habet,amp; fignum fert uiifloriale. Hxc cftifta Germania Cerere ac Bacclio abun-dans, cuietiam neclacnouüæftatenecfii gore défit. Cuius uirtus bellica piperepre ciofi'or eftjôd cuntflis aromatibus, utipule giüapud Indos.Is nempe Germanus nutritus fauftis Tub penetralibus, fortis crea-tus ex fortibus patrum tçfticulis, fcroces liée imbelles progenerat,ut aquila, colum bas.Inde Flaccus.Qu s horrida quos par-tunr Germania fœtus, immanesqj Rhœ-tos te Cæfare incolume pauefcetc’Hos for-fùan lacobeexSuiciauilla exiftimas.qui ca lege non cenfentur. Ex ea Sucuia paiici milites periere, fed lu qui ex gleba fulcaii-da in militiam uocari, partim fuccubuere dormicntes.Hacc tibi in Præfationeparcfa cere me iuuif.ut agnofeas apricü folum,5i genus German u.Deinclyta Alamania ad orä Reni fluminis,nobili^ Teuthoni3,ad

DS BELLO SIfltSHVNDt H? ftram Albiç fluminis.côfinàtibusprouin-tijs,belbas gëtibus dcfcriberc hiftoriamc prxfcns côprimit. Ncc in prælqs Teiitho-nes propternimiâ diftantiatn interfuerûr, nucadaifucruentifsimi Marris etprçborü.

proh Deum,pone agrum Calianü Trideti tinædicECefis.aliaç loca, gefta per ferenif-fimü Principe Sigifmundü.côtra amp;nbsp;aducr fus magnifies amp;nbsp;potctc SenatS Vcnetoru, ftyli officio deferibere zclus diâi mei princi pis,dulcis amor patriç Sueuicç,et tua Jacobe fcriptacommouere. N ô quæ uidi.quod ptopriS ë hiftorieorû,fed quç ab his,qui ui derüt,inccrfuerSt,prçliati fût,didicerâ,poft tnultâ lucubration ë, ut ficT:a nô ftnt proxi-Wia uciis,uri Grçciin hiftorijs nugari folitt iuxta uatë, Xerxë regë uelificatum Athon monte,fretûlt;^ côftraris clafsib. pontificabi lefacere.utaiût, tentaife, feriberc tentabo. Etceu olim uidere Rhœti bella Drufû ge-tentë,fub alpibus Vindelicis, ita fub anno Salutis M cccc Ixxxvijindiefanëli Geor-gij Marryris uidere Roforëfcs ciues,doini mo Veneto fubiesfü,Gaudenriû Gomiretn Amaciæ,belli ducë generalem, fub alpibus adorâ Athefis fluminis, amp;nbsp;procul ab extre mis flutninum RhenifiëIfuioris, fyluatp

Hercinia,princi'pi mco ('ubiedii^gfntibus, Noricoadmixto miiitc,und cü fuis proccH bas cöifarus Tiroiis iicc nö amp;nbsp;quos, uf ait Liicanus,funditab extrco dauos Aqiiilo-neSucuosJndomKÜqjcaputRheniducê tc. qiiibus dedaéiuspei omncfépusmos Amazonia fctun dcxtrascbarmet,quoiü fiipraicripiorüomncope Roforedü forti cingirurobndionc. Duxcaftra, tétoria.pa pilioiics, ftaduasaggercscp lotat, fabricat fedula cura nubra.er monte occupât,bom bardas admouct.muros et arcçm agi rat,c5 meatü claudit. Miferi mcoiæ data repenti-na ob fidionc ternît,refit moto fpiritu, més uiia omnibus patrios dcfendcrcmuros, re Jis Si l'axis morriferis bodes profligüf, ag-grciTores propulfït. Pccnas Germanus ex hoftili homineextra muros fumit, fictur-' mä a turmatu bruo, Dux reupcat, faucios ungit,nccatos in fofsä fcpelithoftis.Stra-tegernafc Dux ufus, muros amp;■ arcébom-* barJis prçuios faferedecrcair,uiâ Ia ram et tutu icalisaicëfum.Sicalreiaiam uice,prima quanö fuccciSir,uiaadoritur reliqua, Infonat Gcrmanus tuba,turma labori nö derrabens,nec metu mortis fraéta impigre hoftis portes adoritur,muros amp;nbsp;arcem tor' mentis

DB BELLO SIOtSMVNDt ûf métis bellicis igné amp;nbsp;fulphure praruios pa tefaftos ingredt nititur,amp; fcalisappofnis îiccderetentat. Qua rara eft acies,exarce fexaginta uiris munira, iongaarcem defen deie tcporis moramoiiuntur.faxainfefta uoluüt'pondcre graui.Contra ruunthinc ■ndefaucià corpora,ploratus etgemitus in *ra muros amp;nbsp;extra.Partibus tandem adiii tticëaffliftis grauiterctattritis uulnerc, cæ (le,famc,fqualorc,tabo,obfcfsi pace precä mr.inducias amp;nbsp;treugas depofcut. Germains pietate ufus amp;nbsp;fide inducias præftat, Venetias nücius datur.concione fadta per Robertû belli ducc.Decernitur.mifcris nô elle fuccurrcndü, neccôgrediendû cfTe eu Germano,qui tarnen fuo milite impar ex-erdtui Italo extitit. Sic arx ôC oppidü indi-tionéprincipis Germani deuenit, captiuis Pnneipi prçfen taris, Fides fponfa obfcrua •â eft,qüod tu lacobeinficiaris, Porro pri-ufquam arx amp;nbsp;oppidü fededere,Rober-’us Saniauci'inas,uirinfignis,generalis Ne iftorum capitaneus Germanos in certa-minefingulan amp;nbsp;tumultuario ten tare 8^ guftareglifcens.filium fuü pnvftantiorera Antonium cum quouis ex agmine Gcr-manorum in certamincad ducllum exitia

le fubeundü pro mille ducaris fiHere polit ccfur.Qyidä Iohannes de ftirpe dapifero-rum,Cornes De Sunnenburg,pugil robu ftuSjCtnatus Sucuus iuftus feiiftit, Pad^ fi unter capitula,de die,rcporclocoqjcôue nitur. Côgreditur ab equis,trirü in Iblum ÇC1 udtari on é deuenitur. Squalen r calenna 111 folo pedora, nec alter aîterü fubiugare ualer.Tandélohannes memor pugionis, I quem palâ in certamine penes fcgeftabat, necpalt;5io conrrariû,extrahit,in nates An-foniü torfit,fixit,qui lie fixus, nelohâncî uicior tnclementius in eum ageret,amp;mor lis cuadcretidu,captiuû lêdedit, mille du catos foluit, pro uthgrcin quadam mono machia latius delcripfi,ad quâ refero legé tcs.Hic tu lacobe fufpcdü te fads .Si Ger.» manus arma non pcrnuiTa.icd delitefcen-tia habuifiêt, Iralus ippetitor prxCens no lacuiiTct.Itidem ante deditâ arcem oppi dum belli duxannuitmiliti fiumentatum ire,qui ponte ultra Athjçfim traie4io,d^ei* ftode tutato,dccreuit à lacu Benaci,exerci-lui Veneto, quiapudSerauallccaftiatne-tabatur, meatum claudere Si intercipere. Montis Coronæaditü Venetus auifatus, monrem prior octupaiJncerim Robertas enerci

DE BEllO SIGISMVNDI. 115» txerâtü foluitapud Seraualle, amp;nbsp;Gcrma-num inauiiatü obruere tcntans, cquite ôi pcdite nô pauco.Gernianiis cutn paucis c quitibus centü ôC. quinquaginta, ac oftin-gcntis pediribus, laten tibus in inridiis,ncc prarfennbuSjVenetû adonrur.Vi maxima infultâs, coicdta uelut cerna fagitta, fûdit txtremos meten do, fol us ab ftp pcdite milite diiitefcente, qui lôgeadhuc abcrat. Au diens ueiocöflilt;flum,maturat, crudeiiai-deqteprçlio,petrus Galbanus Paduanus. In orc glqdij cadit Antonius Marja, alacri l^imperterriio uuitu in Gcrmanüinful-^itns.capiüturetreliqui.Venetus tergauer dt.Profugus fugit Robertus,à filio paten A Germano Italo cohors, cohorte angu-fta.in angiifto arcetur loco, per faxa amp;nbsp;fco pulos,in gurgite Athefis mergitiir ingenti numéro. Nobiüs ex Germano morte obit unus, St ftationarij milites paud. Interea ïudientes armoru fragorem milites dilite flt;entes,ex infidiarum loco profiliüt, amp;nbsp;ad fine conflidtus uftp perueniüt. Venetü fu-gientem, unü ueinti Thyrfis amp;C Corydon paftores grege côpulerât ouiü,iti ouile ad fuas compulerât archas.In quo certaminc Kobertu5,quc prsemiferat côtinuo miles, uix

KO éo NU A D [ VVgNôeilI nix mortiscontagium didrur cuafïfle,cçtç ris occiiis et l'ubmerfis.Er ramen de primo prdio,iri quo German us impar Italo exti-tir,mumpiiabar fpoha legeudo.BelIum (e cundum.Pollhfc Gaudenrius Roforedo in ßderccepto arte 8i oppicio,miiirepau-cocuftodereliéio.ponrc trans Ärhcfim ii étant de.“ ;olirt lubef.Excrcrtu qui ultra xii miiia nuni]u3,quëlacobexxnri mÜiü cxi* ftimas, exritit, emirnt. Caftra di/Toluif a-pud urbëTridentinâ.Domittücapitaneü amp;nbsp;uirum infignem Frideriat jDe rapella miSiiem eu trecentis cquitibquot;us,amp;f ccrto mf litepedeftrirclinquitpro urbii ac terne ni fiodia ibia. Ad uallc Aufugii.Burgum Del phaniDomiiiü, Theodoricü Dcblumega I ftrcnuü uirum cü pauco pcdeftri milite ta-piraneii locar.Difgregatoexercitu Germi no,Afin Germania ultra môtesprofetfio, fubito alif fientes armiferæadMeraniâ fe conferütpfregnnç, ex terra monrana Cu rie Rli (Ttenfis côeifæ.prfmarurâribus toâ de ex ora Rlicni fl uminis ad In fbrucas, nems nô qtiiefcës.eui ex clade de proximo atrepra feriiebarûmguis etir3,cogtt3tqu3 dû fine nô fueeefsir.uia Germanû pro Aigare,etterr3Sfa3S occuparepqfsit.Fabrt tat

« Dg «BLLO SrnrSMVKDt «» «tmachinas, rares et pontes, fpeculatorc» ftiittir jinfirmiora terra: perluftrare facit, t|uo facile hoftis fuperari ualear,flumina ec »rees uifendo.Interea cis cirracp monte Da lanipn uallelndicaria hoftc Venetü aggré «litur ftrenuus miles Nicolaus DeFirmia no.En'n oregladiilt;entit cadütuiri,reliqui gt;n fugam uerfi domus fuç in prædam dan tur.Dum res fie agerentur,et effent iä non dum principis,fed rotius terrae négocia SC ftatiis diftitrbat9,ab hofteqj amaricato per omnia indefenfa terra,amp; ingi uen te nouo bofte magts in fecura terne natiuæ,natu SC Ptudentia maioresmufsitanr,quó res ea Prrnngere uelit.olfacientes quafdam rer-fas ardere,amp;: tame aliiid agererur,amp; aliud Prætcdereturex diurina oppiduli obfidio tarn facili dcrelnftione et gentium ab dicatione.Captata bine conielt;flura,una ra dferenifsimum principem cöuenire, inui *afurpnnceps oppidum adMeraniä,iftac ft confert,comparent prouinciales. Inter Jluoshabita condone,myfterioconfili) 'nter terrac Proceres communicaro amp;nbsp;bene digefto, principi pro audientia fedctt,coni •nuniomniitexoreprofari iubent,quoco ^mcaptata beneuolentia, Oratorficordi

ÎÎ2 ' COMRADt VVEMOeRf tur.Oprimc Princeps,res dura,amp; rerrç nà uiras,nos «lia moliri cogut,arccntcp, amp;nbsp;la tècuftode tines tueri. In primisrogamiis,' piotertamur^ gentes has peregrinas,ex Mcrania.quo ingenio cocitas nefcinir.abi gere uelis.Nec no cas,qUicdcpröpematii rant à Rheno,gentes auertei c.fincmorac difpendio curæ tibi fit.Itc capitancum Tri denn ampliori futhceremiiire, propter Vt netum molientc.ne tardes. Tibilt;y amp;ftafui tuo urcôfulatur.diçtam ad Oeni uaiiisop pidû Hallis illico inftiruas.Maiores natu proceres, amp;nbsp;terne incolas acciri, in animo tuo fit. Ad ea nos tui âC patriç dulds amor côpellunt, ueniam pctamus. Excelfiim lî foret.ferenifsimusPrincepsintelligensin rem fuam agi, affen rit milites peregri-nos, miilro ærccondudtos.çredato remit tir. Venrum eftad Hallis, examinato ne-gocio,compcrirur aliud adum, aliudprx tenfum . Qiiæipfe fcribere prærerm tro, liæc parce fciie congruir. Necphafeftom ma fcri bere.præter un iim, quo min us di-xerimi6lt; alrerum, quibus ultra iinum nô addam.fed ponam digitum ori meo. Magnificus Senatiis cöfulriis Venetoriî,condone habita in magna Prægada» côcludit

- DB BÉttO SrCrSMVNDf tïj Cwman ü magna amp;nbsp;tumultuari ui adori-^•Pontc öf ratem nauticam ultra Athefiirt ^ieóiat,ill5 funead littora pendet,uerfus Cïlianü,in planitic.Inter eum amp;nbsp;riuutum Jsuacuiuxcaftra Iocat,non longe à caftro PftracjfubterBifenü collem cminenrc,cu-ftodeS( fpcculatore munit. Signum bofte ^uperante dàrc prædpit,tripudiâdo et graf ftndo.Intcrea Germanus anteeuftodes et ftrutatores incolas,qui ueluti tyrones,nec ftrire nec mon didicerant, iuxta amp;nbsp;prope Cllianû locat.Et ex Bifeno fpeculatorcm, Pïriter ordinat fïgnû,fi hoftis traijcerc ex-^citü tcntat,auifet fci u'atorcs de auifamé gt;0« Bifeno.Fidentes.fiti etfama noâisqj ^igilris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dormierunt, in quos miles

Venetus irruit,necâs ad internecioné ufcp, huiusce præfumptæproditionis fignone glfflo. Reus capitur, carceri mancipatur, tïcopœnas luit, confcius nec ne fit, pa-tum mihi conftat. Venetus graftatur præ-dac graria,circuuagantur alij .ftatiuas mili-*cs aurati fabricant, continuo genres tra-jidtndo.Nuncius Capitaneo Fridericoil. l'co datur,æftuans laborc, fparfus pul-Uere.inquicns Venetum cumdecemmi-libiu ultra Athefim uenturum hoftem, e(

•14 COSRADf VVENGÊRf amp;iamferc mcdiam rorius excratuspariï traicdlam, Erquod magis,necariscuftodi buSjfotis di/cedcran t campis.prædç gratia funentcs amp;nbsp;bacchantcs.Non dü finito uer bo, uenit uirarmorü ualidus Mtcha'etuJ ex Durano ualfc Indicaria.datus fupcrtie cenris iure militari robuftis uias,quctn Fd, dcricus ante miferat tribun us.Interim Fri dcricus cü militcin arma fc parat fuo,poft Michalerü maturando. Oprimi eines Tri-dentininon tardantes, femoxinarmapa riter parant,capitancum fubfequütur.Mi-clialetus non expecTato capiranco,cohor-

3gg*'^‘^’f“’'hoftilc, necatuGperditin ore gladt) iiiros cc circitcr.Ädeft confeftim cum fuo aurato milite, amp;nbsp;ftationari)S pau cis capitaneus, de tatoaduerfus eügicgi-to Si ferra to equitü et peditü quaruormi-liü agmine.Ipic uero cum omni aggrega-ta cohorte prçterciues Tridentinos,qui nó dü uenerat, abüdabatmille uiris.Territus, obrigelcens quid facerer,premitaltum cor de dolorem. Spei rac^ prorfusdubiuslior, taturmilitcs.O uosfoci) maiora pafsi ad-uerfus Ducem Belgarum Carolum,quetn uice terna ad internicionem ufqj poftraui-mus,terras fuas in ditionë Germani rede-

De BELLO SIGtSMVNDI UJ mus,ïmmemores ante malorü incübitear mis quifcp fuis, Hic n 5 eft locus refugij.afy in nullü.Si tcrga ucrtimus,hoftis dorfo hç ret. Quanquä Venetus fit in multitudinc contra nos graui.nos uero pauci,facile eft cScIudere multos manibus paucorü.Sunt equidc perlllyricü Supenep marisfinum genres precio cSdudæ,cis etcitra Eridani, alias Padi fluenta,ex Aemilia, Liguria, Cif alpina Gallia colledæ, mala poena fub di rafcruitutecôftriôlar,quæ non folentpro dulci patria, fuistp dominis fe prarcipitare, corpora obijeere, neepukhram petereper uulnera iTiortc,alnfona uocc fubiungens, InDei nomine petitehoftc,nec ipfi parcite ab homine ufqj ad pccus. Vix fermone fi-tiito,mifcctur équités, milites procaces,in certamina rurfus cöcedüt.uibrätur gladri, bafta; rumpritur.Criftatæltalorü galeæla bätjcrudefcit prælu^uocifcranrur liominû amp;beftiarum animç moriturç.Etcrat hora diei apud nos poft mendie prima quafi,ta befefit præliantes laborenimio, Subducit duxbelli laftbs,qiiictosctinfaucios in lo-cii fufficcre ftudet. Fit mox ingens præliü, 'alfa amp;nbsp;fatifcctiahincindequiefcütcorpo fa.fa^la nô-poft multa mora,in grnit alius fe horri-

tiß , CONRADI VVENGESt horribilis cöfli(flus,Gcnnanus impar.utf^ ruie in equosJanceas torqucf, pcrfodir.E-qui forts,côfofsi ipiculis.frendutfpuman-tia frcna mandétcs,corruûtfubonere,quf geftâr,Et alia morris cöragio, iasflâtpeflo re crura, bumefdt terra criiore fuCo dehi^ fccs.Fit graue aliudJaborcruêtusÔC Taper humanus bellatores extenuat fpirit«,qu{-d3 animas exitalât, abfcp uulnerc amp;nbsp;callo. Extrema corporis mcbra, attririonelabo-ris Natura iuuare refugit. Agminibushinc inde,ad horam fere tertia.poft meridiê uel propèjgrauifer afdiiTiis amp;attritis, requie-fccrepoicüt. Quapaululü fedapaufa.ipi ritu refumpto, German u$ angniïus.profri garenôualens,neçprçfumens,/puensin man US, ferro procufo,iterüforo Ie parat, quos dux belli, cuius cura amp;nbsp;follidtudo mentéextenuat,fieaffatur. Ouirosineffa biles,o indytos beJIatores,quorü hafta nü qua eftauer/3,necclypeus abijtrctrOiincû hitenunc armis.Suppetiç Tridenrinorum maturâf fuaurrere nobis.Afdifiiscmfu^ lite rebus quifep fuis,ne Venetorum doini i nio amp;: feruituri, quod n ec metas rerü, nee tepora ceriura fuo imperia ponir,fubijd» nbsp;nbsp;j

de BELLO SICISMVNDt toromnia uinccs adeft. Starim cofcrutut manus.fit atrox bellü,amp; taie, qiiod armo tüfragore Sdcollifione fyluæ remurmu-ràt,refonatqjcxæthereEclio,clamantibus in cœlü animabus morituris . Extcplo de properar çftuâSjCiirfu puIuerulcta,Triden tina miliium cohors, arma mouet.fpicula mittir, lanceas in bofte amp;nbsp;culpidcs piocu-fos dirigit.Nec ca iTo uulnere fallit équités Italos,German û nimia multitüdinefupe-tâteSjTridëtinus propulfatad mortë ufqj* adfepultü fe reddit.Collidütfemutuo bel lantes,ôlt; erat circiter horâ prope fextâ.Sol ab hora prima cèrtaminis, totâ per media dië grandi incâduit æftu.SpecuIator defu-ptrfuperâte Germano, aduétatu nouorü r«entiü bellatorû jpro fanguine 8i uita cec tantiü.declinarc uerfus ponte parte exercî tus Veneti uidens,fignü dat.Incipit Italus drcüfpicere,rctrofpicere,profpicere ad om ■lesorbis plagas.Et quia per loca,quælio-ftisoccuparar,naturaqjmuniuit,diffugcrc tiequiës,uerfus pontem,quem longe ante j duxbelli Germanus no improuidefoluit, bçrcntë fune fugit mœftus exertitus.Qué Gennanus perfequitur manu forti, munt fe^ratæ equitît âC peditum cohortes,quaiis ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k a undas

undas exercer Aufter indomiias.Pliaduirt feinden tcclioronubes. Germanus equos fremenfes miffitibnipedes,medios perlio ftes.CadirirreuocabiJeiiiilgus, quo qucip fert impetus. Sineordineligrenria fibi ag-mina prorumpür, alter alterii ociusin innere uerfus ponté præuenire niritur. Ne-feientespontéruprtt, ad fluminis littuscS tcndüt.ftigientes bofte à rergo, gurgitife cred ür,u en trein fl uminc purgär. Hi ueio qui fcaphas. Untres feu pbafelos fibicöfü uerant,ialuisad portii uenerecarinis.tabc res et trem u los arrus i n lirtore pon ü t, fpem metiiqjinter dubi). Mane Germanus dul-cia ipolia leges,Itala cadauerand fubmer-fos una fepelir,amp;adRaftnl Veronxin Ä-rhefi prxtenfum delegauit fuos, in Calcina tumulando.Nucuide Jacobe, fifenten ria fua quadrer.quaafteris Guidoncapud ponté Germnnos trucidafte.Qjia?icnbo, uera fur, tu uero profugus faclus, fare no uales,quf abs reaóia funtin toto huiufmo di bello.Nö interiere, cuftodibus äC genti-bus Micbaletiimpuratis, in agro prxdiéio Germanorij quingentiuiri,lraloru uero ! milia mulra . Nolo redargui mendaeij I niimcru deßgnare centü.Tu lacoberefpö f

DE BELLO StGISMVNDI dt.cur nö ftetifti cü mille amp;nbsp;ducctis cquis, cû milite aurato tuo, quo manen te impar tibi Germanus cü fuo exercitii,partim etiä ftiicio, amp;. labore confetfto, extitifict Sed quid eft mors s' fugace fequitur uirum, Te mord deditü cü uulgo innüerabiliin Ca-liano,terra firma,aquisqj Athefis profun-discèrtü eft, incertus uero numerus,quod miffurn facio. Veronenfibus,qui Atliefim faftro prætendüt, 8i ad quos corpora pro Uokita funt,din umerare poterü t, facile cô mittendü ducimus.Tridenti canitur, te ho mines amp;nbsp;equos perdidiffe, Sd turpiter fu-giffe.O crudele bellü, o res inter Chriftia-nos principes miferandas, quibus interdii ptoouo certâtibus,intcrim pleéf ütur Achi ni fcdiriôe,dolis,fcelere atep libidine et ira, 0 müdi fcelera, o homines,tantorü caufa maloi ü. O inclyte Roberte, qui, utaiunt. Poft multâ miliriâ a(Tam,per têpora cupie ms Germans militia in fuoordineetiam 2gnollt;ere. Agnouifti, amp;nbsp;intertjfti à tuo mi litemcrcenario defertus,qui dexterâ fefel-'o'attuâ,quia mercenary funt.O nobilis, amp;nbsp;fuperinclyta natio Germanica, quacho 'iiefublimiü et potentü colla calcafti milite Paiico.Fide tamc,non metu feruili,fcd bete

»;0 CONRADI vVEMÖERf nefkio iunóio,qui pro temori nö recufïr, Corpus fun morti obiectare, aduerfüS ho-ftes,minime expatiefcct. O felix tiimium dies ifta,feliciores milites, qui fäguine fuo nofträ patriä ab holle taluä peperere.Q.uä obrem fit tibi illa dies triumphi,æuo perp« luo,ut fäufta annotäda.Hiic Germane die n umera meliore lapillo, Qui tibi liipfP''“ que apponit candidus annos. Qiiäquam Itale multa ambules pecunia,hoc tante no murât genus, penes qua alieno Si peregri no milite certas.Nu Vilius argen tü eft au-ro,uirtuiibusaurüi;Virtus tarnen hocatuo poft nummos.Hçc Ian us fummus abimo perdocet,Hæc recinuntiuuenes didata fe iiesqj.Miles Germanus,fido milite benefï cio iunc'lo,pauca gaza hoftcadoritur,illu penes fe locat, aiit, ueftit, uirtutedomar, non metu percellit. Securus dominus eft, fugam ne adorner,transfugaq} fiat. Quod Satyricus laude effert imperiu, ftabilius ef fe,quod uirtute,non ui mefucp fit.Hoc fa-tis,iV tantfi de fecüdo bello,pone Calianu peradlo, qua non maiusexiftimandûeft, côparatione faéla cü Catilina, parauit ar-friras in teéla Romanorü faces.Bella ter-lium, Hora diei peraâi belli tarda, noâé ‘ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ucr^

DK BKLLO StntSMVNOr tjt Uerfus, triumphat belli dux fuo cü milite, fpolialegereiubet. Neceflariora, planicic Marei uidi campi,ut aiTolet, turariab ho-ftemandat. Tridentu redit cruentus, fathi fetns artubus, noéle ille duld foporc quie fdr.Orto luds fidere, exTridêto exciditcü milite,uiftä Tellurem,et campü Martium, alias Certaminis circuit, exanimatacorpo ra luftrat. Spolia amp;nbsp;eximios ad currus no-uem mille ducentos equos fellatos in ur-bc ueftare iubet, campü fanguine profu-üim cadauere purgat.Qiio faftOjCÜ milite uidoriofo Tridentu,cuitode campi relifto fcdit.Pompcianis dignus, uifto Oriente, triumphis, exultans tanta à Deo praeftita Uiftoria,qu!c nö dum ope Humana ,fed di uina.necartemagiftra proueniebat. Cra-tercs Içti ftaruüt.et uina coronant,fcd Co-micus infitomnibusin rebus.Ncquid ni-mis.Enirnuero Ncfcia mens hominü.fatt forn fqj futur{,Et feruare modü,rebus fub lata fecüdis.Si quem prima dies belli dedit hæc eadc uerfa Fortuna amp;nbsp;aufert. Deinde ad corpus Ducis Roberti, que abftulit Içtî atradies.etmerfitacerbo,inquirendum in gurgité mittitur, quod prope caftrü Petrx Wabyflb repcrilür,' extraftü in urbem Tri 4 den-

dçntinâ honorificè fepulturæ traditur,cik । j iusanimain Chriftorequiefcat. Hfictula cobe fîngiSjCœlefti nubeobumbratü more lt;nbsp;Græcorü,qui afferunt ex terebro louis Mi neruâ prægnatam fuiiTe. Il 1 a boni Ducis oificiü gefsillenö ambigitur, miles fuus lï ftetiiîer, nec mors fua ignominiofa diccda cft. Magnificus Scnatus Venetorii,deram iniperaia clade in fuos fadla, ftatuitcirca alia loca German ü perfequi,S?primuma-pud Scalas milite locar.Græculos.Arafios, ftratiotas.armigeros milites cmitrit ad prç dandiî.Itcm ad Piimerij diftridlû ,ad Ca-uarillas,Brixinenfis dicccefis fines,poftre-moad Cadobrifi uillâ. Ambetu,uiilgaritcr-Haidé,in ualle Anfugij Yiian caftrü.pupil lorü quondam lacobi Trap, oppugnatur obfidione forti.Venir falfus nuncius, ho- | fpes Hofpitalioli didtæ uallis,ôlt;pupillorri fubditus,afrercs falfo caftrum Petræexpu ' gnatû,Bifenri non portefubfiltere. Cartel lanuscredulusfededit,abfqjui expulfiua fic,n5 bellica,fed proditione, in Venetonî , ditioncpcruenir,id tamccuiiuredebeatur fub Papa indicé Mars eft, Venetus fimbri-as fuas dilatare,fld ferperc pedetctim,uti fo , litus,moli(ur pro dominio Dclphâi dirtri-? '

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftuS’

' âus.Bui'gü uno mane, Theodorico Capi tan co DeBliimcgga tue apud Tridentü a-i{ente,adonriir, tota cü cohorteBingü ein genSjaggerc demoliri ac ualla nixiis uah-damanu.Incolacinfomnes duxerätpci o-mnia nodes, fcrutinio didicere horä, qua Venetus Burgü obruere ftatuit. Se patrios lates ab hofte defendere cöiurant, auxilio peditu paucorü freti,excipirit milite irruen tc,amp;: aggeic difijcere conantc necät.Proßi gütadinternecionc ufqj Gracculü etItalii Pafsim ab agro, amp;' Burgo nullo muro cir-tundato propcllüt, cæde fada in Capita-tieü amp;nbsp;milité euocatü,ac quofdä notabilcs tquites,quos morti dcditos pro uiuis com •nutari Gnrculi Si Latini defiderabät. Ab-I »uit Germanus, memorabilehoc retinen I do fepenes. Hoc eft bellü tertiü,quod per “iâaggrefsionis Venetus inchoauit, pro-fagus fadus,amphus baud rediturus.Bel lä üq. Deinde in uallc Prim er ij diftridus ärgeti plenam,quä Venetus ardebat.gen-mittit Geririanus.In ualle Cannalis,ru pes penes fluuiücminentes,ne Italus pri-otoceupet,intercipit,baftigiä ftruit, müit, gentes locat.Italus circüuallat, oppugnar, wincit. Quatuor iftucinterimit Germans, k s colledis

COMR.AOt VVSUCSRI coilcdHs uiribus ex Primerio,adunata potenna inter fe, óC accommodato milite per principe,paiicoru numeroadoriturltalü, elt;gt; in loco. Qui rcliifla baftia, tcrga uertit, quosin terga perfequitur,occidit, trucidât c,minus oi^o, bellicos uiros percutiendo ad morte ufi^. Profeflus indein uallcE-gerden,fugato ex hinc omni populo,fpo-ftat.incédit uillas numero ofto.neminede fendcte.Id cft bellu quartü, in quo Germa nus præualuit cörra Ôi aduerfus Irai il, tro phçoamp;triumpho poritus.Beliumv.Non poftmuitotcpore Venctusad Cauarillas Brixinenfis diœcefis,c5tra diftridü Andra ctjjComitarus Ecclefiç Brixinenfis, Allodiit genres iocar,locum firmat aggere et uallo, bombardts fagittarfis, cufpigerulis duorû milliû in mulritudinefidens, fuâillâ uilii uenuftâ.et pro tcpore Ecclefiç hominibuS infeftä fperans, côtra hofte Germanu ob-tincrc.Hi düigncmitterentintedlaEccle-fiac Brixin cfis,aggregato milite m Si cc,in colis terrae rufticis, pauco à genre in rebus milirahbus experto adiüdo,adoriutur.Et ftragefedù xl uiroru, uiriliter fe intra fe-pta uiilæ defendetiü, reliquae genres terga uertüt,adeo fugiétes^quodoedu clapfum pr«

€ 11 t ? t Ji

DE BELLO SIGISMVNDT Hf præ formidine hoftis fnbleuaflet nemô, Germaus fpolia lcgit,partitur. Partitiôc fa éh.uiilâ inccdit,ultra progrefTus.in fyluis amp;laltibus,fcrobibus amp;nbsp;antiis terræcôdita bona qii jrit.In uenit.abd ucttjachrymâ tia tomouct corda.hoc no c5tentus,uallcsin greditur.iio iinâ,ad miliaria Italaxy,ulna fôcremat.exurit omnia,quærepcrir,nemi ni parccdô.Hoc potitus triumpho, ad pro pria regred i t ur loca gra (Tan s. Iftud eft bel -lum v,qiio Venetus cæfiis,fpoliatus,fuga exiftit,Germano fuperante.Sextü SC Hltimü bellü, quod Germanus übens eui-Ulfet, propter uictnitacc,utrinque multo juoobferuatâ in pacebona.Superfederat bacçliari aduerfus uillâ Ambetet,qu{in cô rinuo præfatione treugarü, calidelabora-bàt.S^eo medio Grçculos miferütin uallc Emenberg, milite exiftentc iuxta Andra-dû,qui ignc fulminât, quofdâ capita trun Wnt,in delubriîl amp;nbsp;fcandalü, teftas occifb 'f«in fuperis fuis geftât ampullâtes. Mox defignatur Hainricus Horber militü Tri-bunus,amp; capitaneus generalis.Is colleftis gftibus incolis Ecdefiæ Brixinenfîs, amp;nbsp;fomitatus Taufcrs, equitescp paulominus ♦**,qui hofte fdétc âf uidente, miliaria ad qma 9

quintp Ifalica,per alpé ligno prfdfam.gi-j nüttiferä^planS incedit,luce meridianaita, f ct tab ordinc, quod Jioftis qiiinq; miliü e-quifu crpcditü ftipafus.Germanü facile di numerafc pöferar. Inquitqp CapitScus Ve nefoni, uiia cä parua muJdrudine Germäi nbsp;nbsp;nbsp;f

manusnöignaiius, loco appropiiansbö bardis,cauteeiiitatgurgitë uadabilc.Vei' fusixaam uadit,madercit,^frigercit,exad-i f aerfoborasnöiefiü:it,mea[üpr£(ia[.Qiilt;f { iada[o,initnüGfimanus{eilipat,gloni( I ratuuidus,ii^gciidus,qiicftratiofa:,«|ui- i r teya'fcrgocöfiniioinfeft4f,efperftquufur ( j roboremagno.TrSri[anpa,necefrebabuit !

pofitaeft,dûa/cédcremanibusamp;pcdibus jj fetpendo,peditcs molirentur, uallü amp;lo(i j t fepta firma difsipaie,exaduerfo cmifrunf / i| telaadinftargrädinis.GcrmanusbeliicuS i t anrebacnoninfuetusfabaferrcjrcfupfii« l f

DE BEtLO SIOISMVNDÏ Iff fctcnctjichoftica cafTo uulneretelauolâr, Et pnufquâ arcus diftëderct Itali, balifta-tii Germani capitaneû ex Bliuio occidunr, Tremit exercitus,horripilas jtotus nefcius inouere prç timoré arma.Germanus arccf Et locü impctu,ct roborc forti difsecat,uel Et,laccrat,quos repent, necat. Vulgus fu-Sît équités,pariter euacuat.Totâ inhabits Eü uillâ dcprçdatur,fpolia legit, incendit, Eoludolo côpenfat.Ignc amp;nbsp;tçdas anteain ttflaEcclefiç immiffos, in miferâ plebem ■ pariter iaôfat.ArmigeriSi Grçculidepro-Petencntes luftrât,ut uiderët iïnem, Ó Ve quot;etia,ubi tua opulenta gaza, male mérita I tnilitetuolaffo amp;profugo atcp trâsfuga. Germanus tota noéie, per itinera afpcra, ’Itascp alpes exercitü tfahens,famectlàbo tedeficiens, fudans amp;nbsp;algens, extra uillâ, ’d ponte ultra ferecipit, concrepante rogi 'rnmifsi pyramide. Vidtureuocat nires, ' tluibus exempta fame, in bona quiete,be-; quot;erefeftis, cum fpoliis,finc cæde à tot mi 1 Eblisconeefsit, Hoceftfextû amp;nbsp;ultimum bellum cum Veneto initum, amp;nbsp;per Ger-fanum nufquam recufatum, femper ex-ttptum , in quo Venctus fugatiis, cue-eft,amp; exarfus lt;à milite, nbsp;nbsp;trecentis ui

geinteriiii, nulJo unquam triumpba tro- ' j, phæoçpotitus, fuga crebrius sdornSdo; No igiturSenaruspertæfum fefydar, atcp fuccéièar, ixpius in didtis Iocis beUo fucctt nbsp;nbsp;nbsp;.

buiffejSC Ixtipœnas foIuifTe.Sutiulit Si j. Germanug,fed friumpJiiponior, difcrimi na morris, fedbxc finecæde fi'en nix prx-Jiapofliinr. Q.uonensrespnbiicaRoma- nbsp;j .

na prodi^ta, amp;nbsp;fet e extin dla in mari tet' raque exririr^'Cuius nominis fama ufq; ad . EuffatéHumë, amp;nbsp;Caucafi monrisiiigum porreifta. Apud Cannas ApiiJiæregnum*- fj. Treuiaqj in Tufcia uicus, Si ad Caudinas furcasloca teHStar,Sireliqaa.Omnia fert a'ras,animû qnoqj.Ad extrema bellorii o-quot; mniü praefcriptorum tempora, ad execran das huiusmodi Utes, Romanus Epifro' pus,bearißimus Dornin us nofier,Papa In nocentins,poilmultSinilannâ, uf a belHf defifteref, principifadîam,tandéc5mina' tus eil, breuiaaduerfus eum emirrere. Sic ƒ (jj. Princepsc5fenfaneusfält;Qus,fnaSandit3S / Epifcopä Teruifinü,Legats defignat. Int' i periaJis niaieftas,quae poft Ardud ucé Äu- i

Be BELLO SIOtSMVNDt ftriæproximus hxres extat,widens in rem fuam non agi,Legatû Venetias mirtit pa-titer ruum,quibu$ coram eledli uiri,contctf tïrtei Athefinæ prouinciac côparenr. Ger-tOîninec pacêprecantnr.urtu Caniccein tualnuediua depromis.Scd longa concer tîtione à partibus corä Legans habita,eau hm belli uter utri dcdiflet.alterc^ in alterS plus çquo fjuirtet.difcuffa, et mature hinc 'tdtpcrpenfa.tandéarbitrati auerfacor-per decentia permollire, auiamp;ta fuit,ôC ad infra fcriptadeuentum media,per le I’tos ipfos. Qui fcilicet fuper aótionibus Partiu querelis,capitulis faifris, amp;nbsp;à par '‘bus acceptiSjin flammata hinc inde peélo ^.ardorëcp litis extinguru.iraamp;odiocor-pUenenata defecant,in pacis et tranquil ' '^tis uincula,amicitiamqj ueteréreducût. pPenfatione hinc inde ftragis,cacdis,fpo A'gnis amp;nbsp;t«dç faifra, faluis mercatorum ^ats.per milite in tumultu ablatis,capti-J’*tniifsis,caftris duobus, adiudiciüMar yuodirinicdis,ad manus beatifsimi Dâ ; 't'i noftri Papæ fepofitis, partes pace fi u potiuntur ftccunda,quam Deus perpetuo conferuare dignetur. Qiiae non dilToluctur,!'! Lege agraria not» negleól»

CONRADI VVENGeRI neglclt;fla, de rcrminis non moucndis, re-giindorumtp finium reef him iudióiifn ob feruefurïnrer confinantes. Quo omiflb, tantus eft hodie homin urn ardor amp;nbsp;libido Iiabcndi.rerrçq; liabitabilis auida occupai! di concertatio, uix pax Jiiiiiifmodi eftrem pore duratura.Sæpenumero in culpa fub-difi funr, qui corda Dominoruminflam-mant.fâliàs cauias fuggerentes,amp; eos pro iiocantcs.Sunt deniqjipfi Domini rerrahi pari in caufa,qui dû delirant, interim ple-«fluntur AcJiiui feditione amp;nbsp;freiere. PrOin de precatur Vates Comicus, Magne Parer Diuum fxuos punireprpfides AuraliarS-tioneuelis, Cum dira libido Moueritin-genium,feruenri timfla ueneno, Virrurc, ' inuideät,intabercätcp rehfia. Serenifsime , Princeps,aurum «îi^gcmmænon fünf mi-- / hi, quod habeo a' Deo,ribi do. Aaipe à me I obiequutori tuofianc, aduerfus Italiim / calumniantem ftatum ruum, quernbaâe ! nusillæfum conferuafti, Apoloiriam,me' c]ueamore ôC gratiaprofequi no definas. i Dixi Anno Saluris millefimo, quadriii' / gentefi mo,o(fluagcfimo odèauo, ultima I Septembris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

NII TVBINGENSIS DE VARUS Vcnctorum amp;nbsp;Ärchiducom Au-ßriac aliorutncç principum bellis in Italia geßis

ÉËVERENDOAC CLARISSIMÔ üiro,DJacobo De Bannifijs,Ce-fàreæ maieftatïs Secretario ac Can cellario Michael Kochh'n,alias

Vm his dicbus cxaÆs,Vir )^!l£larifsime,aeris mutädi :Sjitia,Italiam liquiflem.me'y

Italiæ noiiitates promulgandas fum à fo-dalibus amp;nbsp;amids meis in ipfo gymnafio rogatus, öC in primis ab Henrico Bebelio luftingenfi,cuius liteds cöpluribus ant ea dum in Ifalia eflem, ad res Italicas fcriben das fum prouocarus. Ego uero quoniam ipforum uoluntati oinnino repugnare ne quiui, quo circa,ut uoto amp;nbsp;defiderioeo-rundem quatenus licuit fatisfacerem,defti naui quartum librum commentariorum, quos in Italia de bello Maximiliani cü Ve netis gefto lucubraui.fub fuo nomine pu-blicare, maximequod Galli amp;Itali in lau d**« fuasprofufi,r« noftras in obfcüró re-linquüT.

Nvn Cvpatoria i4ï Imqufit.Equidé tres primoS librós hot té-porehaudquaqiiam publicandos pütaui, quorumcp edition c confulto in aliud tem pus referuo, Qiiartum au tem librum au-fpicatus fum à legatione feu profeólionc reuerendifsimi D.MattliçiEpifcopi Guiten fis ad luliü Pontificem , in quo omnia bot anno in Italia gefta fairem relatu di-gna commémore.Nam annus iam tranfa flusmeoiudicio omniS maxime memo-

I fium, fuga cxercitus Ecclefiaftici,indiéfio neconcilii Pifani,noui federis pertufsio-ncinter lulium Pontificem,Ferdinandu regem Arragoniæ,amp; Venetos, item Bono niæobfidione per Hifpanos,occupatione

I Brixiæper VenetoSjamp;rurfum eiufdemex pugnatione per Gallos.Et nouifsime pu-gna ilia afperrima ante Rauennam gefta. Nee præterq narrare Maximiliani impe-ratoris contra Venetos gefta. Addidi præ-tereadictis non incongruam digrefsionë de Gallorum in Italiam ingreffu, amp;nbsp;quid ipfifedccim nficannosin Italia gefterinr, quæ fane omnia curaui, pro uiribus breui ter amp;nbsp;luculenter perftringere.Et quoniam non fum nefeius plurimos fore, quæ hui-1 a ufmodi

ulmodiliicubrationes meastsxareimpU' gnareq^ conabuntur.Quodrca terogo,ob kcroiÿ, quod fohru tuü patrociniüfquod ramen in rebus meis omnibus, nullis qui dem meis de re meriris, fed fola h umanita te ÔC bene uolen tia in me rua fingulari im parnri confueuifti)in præfens pro me.con tra illos olbres amp;nbsp;blaterones,fufdpere di-' gneris.ac opus tibi dicarum, 8C clienrem ti bi deditifsimu tueri ac defendereftudeas. Tenanlt;5p parrono amp;nbsp;defenibre,omncsad uerfarios naircifacio.Quod fiin fcriprioni bus meis quippiam letfiitaueris menda di gnum, id corrigas,amp;caiiiges, ruu quippc judicium mihi inftar omnium eft. necpu-debir me errarum emendare, de quomc admonueris. Vale, ex TubingaKalendis Juni], Änno Domini m d xij.

pENRICVS BEBELIVS IVsTlN^ genfis adMichaelem Gocdnium Tubingcnfem,nunc apud Lon^ gobardos degentem, Vttiquc de Furft Gubernatoris et V icarïj du catus Mutinenfis Cancellarium» Coccini,conftans uetus amp;nbsp;fodalis, Qiiem fides,uirtus.fapiens Minerua, ïntcgii mores, probitas, décorant

Siue nam Gallos, Italosuçrcrum Sumis auftoreSjtibifalfa produnt, Attj Germanos mérita laborant Fallerc fraude,

Ipfe fed præfens mihi ueritatem, Qyouales multum,calamo fidelt I’ingito,dulcis patriæ nec unquam

CARMEN SEBASTIANI KEVP fer Plulofophi, in laudem Cocci' nij,aliquandc» prafcepcoris fuu Grammariftarum numcrofa dâCsis Cafuuin fraóiansgenerumqï uircs Vpceftridenri repetens fi t an li

Dorniiati^iiniam fugiensq; cedar, Nam graues terfb calamo notauir, Res,qiiibus faifi nihil eft aniicum

Michaelis coccinii tvlt; l^ingenfis De Pnncipä Auftrix, cæterorumquc ec Vcnetorum Bellis,in Italia geftis,Liber*

Vm Matthaeus Lang Augn ftenfis.Epifcopus Gurcen-fisapud regem Chriftianif ftmum legationis munere fungeretur,Pontifex Iulius Itafc^s^^ar-jffi^^plurimum apud Maximili înum Cçfarem folicitabat, ut ipfe Gurcen femad fe l£garet,quod medio eiufde mul *a pro gloria,incremento amplitudinecp Germanica: nationis.ac fuac maieftatis de-terncre ac cöftituere deliberauerit. Caei'ar ne paci ac tranquillitati Italiæ in aliquoi defuiife uideretur,ftatuit Pontifici morem gerere,ati^ ad eum Mirandulç eöftitutum loanhem Collam Mediolanenfcm defti-nauit,per quem fe Gurcenfem cum pleno mandato cöponendaepacis inter feamp;Ve netos abfoluifle fignificauit. Ideo reliquu 1 nbsp;nbsp;eilet,quo beatitude fua curaret,uthonori

ficam pacem à Venetis confequi ualeat.Et quoniam Gurcenfis Vito de Furft Orato-

148 MI. c o c c ( N r t riCxCareo fcripferat fead fânâifsimutn HolJçprofjcifci,nifi cogrtiris antea oblatio. nibus quas Veneri Cæfari offcrâf, cum de fiderer fuam ad ponrificclegationem.ali-quem bon urn effeóium parère, uf quod lt;« minus ipfa unjpçrfalem pàcem producere pofsir, fit con ten tus q uod faltem particu-laremoperetur pace. Oratoritaçanxius Ct folicitus apud pontificem pro eliciendis Venctorum oblationibus infiftebat.quas Ct fuperiori libro meinorauimus.Vtigitur Gurcenfis per Collam cas intellexit, orca lacum Benacum in oppido Reiffo exitinc re fubfiftit.indetp eunde Collam adpon-tifice remi{it,8i pro faluo conductu, quod Latini olim dixiflent, pro literis tutiitine-’ ris,amp;publicæ fidei,amp;pro indueijsinter beatitudinefuam 8i Regem Cliriftianifsi mfi ac diicem Ferrariæ.item Sf pro ampli-oribus Venetorii oblationibus. Ad liæc oratori régis carholici Hieronymo Feycli exponi fecit, cum pontifex ipfum literis compluribus in ItaÜam uocaucrit.Rexite catholicus fæpius fiieritcohortatus, utno mine Cxfarisitaliam peteret, turn pro in-cremento SC gloria Cç(aris,tum fua ipfius propria,uideaturfibi, quod cum magno

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dede-

DE BELLIS ITALICI5 145^ dedecore Germaniam rcperiturus fit, ubi pacem ipfeprocuraffetjin qua Veneris Pa dua relinquerefur, neqjcnä ea pax grata Cafari ciTet futura. Præterea ôi id ipfum effet contra décréta,inter Cçfarë nbsp;nbsp;regem

Chriftianifsimum inita. Proinde nifi fan-ftifsimus unacum rege catholico Nene-tos urgeat ad maiores oblationes, non fit inftitutum fuum ultra Mantuam progre-di.Pontifexhis auditis, nullis induces af-fentire uoluit, neepaliquam concordiam cum rege Franciæ amp;nbsp;duce Fcrranæfc ini-turum affirmauit,nifi habita Ferraria.At Venetos fe in præfens ad ampliora aftrin-gerenon potuiffeafferuit.cum nemo ex parte Cæfaris çum pleno mandat© adfît, qui huiufmodi oblationes nomine eiuf-demacceptée,Adueniente autem(inquitgt; Gurcenfi ( cui contra confuetudinem no-ftrâ plenü faluum condudlü dedimus)fa-cere curabimus omnia,quo is cum hono* te' proprio amp;nbsp;incrementOjgloriacp Cæfa» ris in Germaniam redeat. Pofthaec Guri cenfîs lacum Benaeü relinquens.ad Mani tuam proficifeitur, quo in loco oratore« principum cöfaderatorum conueneranr, Aderat illü Stephanus Epifcopus Parifien

fis nomineregis’Chriftianifsimi.Gurccn-, fis quidem feciim ilkicduxeraiEpifcopu CatliaJinienfem.oratorem régis tatholici apud Cæ/ârem degeiitc, breuK^pofteiim uencrat Hieronymus Feych, nomine régis catJioIici apud ponrificem oratoiem fe gerens,8i Arehidiaconus Mantuanusno minepontjficis. GurcenfisMantuæmuF rum diult;p de fua ulteriori profeiftione hx firabar, quoniam maiora promiiTa fupc-lioribus à Venetis non eraqtoblata.tande tarnen adhortatipne Hjeronymi Feydb eiufqjpollifitationead ultcriorem prpfe-tftiortcfuitaddudus. Pontifex qui per id tpmpus Rauennar erat, ubi in tellexit Gur cenfem ad fe uenturum,Bononiam redire ftatuit.quod maior hofpitiorum cömodi-ras etaerfalubriorBononif,quam Rauen ne eflet, Gurcenfis priufquä Padü tranfqf fetjterrpmotus Mutime ôCBononiæeftau ditus,de quo nefcio quid prgfagiuerint.Pa do igitur tranfito, eodem ipfedie Mutina uenit,amp;inibi a ciuibus amp;nbsp;Vicario , uel ut tu m nulgo loquarjocum tencte, Vito de Furil oratore quam honorificentifsime eft exceptus.DeindeMufinæcertoscommo-ratus die#, autoritäre imperiah qua funge

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;batur i

batiir.excmptiones amp;nbsp;priuilegia toti teni-torio eft elargitus.Poft hacc Mutinam lin-qiiens.Bononiamqj periturus, à poiitifiVe (quieodem etiam dieBononiam ingref-fus,omnia i Ilic inordinata offenderat) luf fus fuif extra eiuitarem, in pofterum dicni fubfiftere. Sub nodlis tamc crepufculo per Francifcum Allodifium legatuminciuita tcfecreto fuit introdudlus, 8^ ad fandfifsi luioris ofculu amp;nbsp;fecretum colloquium re-motis arbitris admiffus ,Poftridicpublice Bononiam Ingrediens honeftifsima comi tiua uirorum curiç amp;C ciuium eft comi ta tus8lt; exceptus, qui paucis poft diebusd Pontifice ad exponenda mandata accer-f'tus,in hunc ferme modum orationê ha-buit.Beatifsime pater,fcripfit alias bcatitu do tua ad inuidlifsimum Cæfarem, quod ipfemehuc ad fe legate t, pro tradlandis, tomponendis 8i concludendis ncgocqs, quæ pro honore amp;nbsp;incremen to fuse maie^ ftatis deferuire uifa fuerint. Gæfar itaquc quo defiderio tuoobtemperaret,mehuc deftinauit.prius tarnen quam exitinerear tepto me hue cötuliffem, béatitude tua me »non uit amp;nbsp;adhortata eft,ut cum omni celc ntatematurarec5arer,quippc quæ curare uelit.

oelit,quo cum gloria honoreq; SC Cxfarff Sc meo ipfi us proprio in Germaniam repç darcm .amp;maximein re Veneta efficereue Ut,quod Venett omnibus, quæ in Italia co tinenti poflidenr,cedant,dempto Teruifio SC Padua,quæ fane loca in feudum ab im- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

confentancum eft.Pontifçx ^udi-ta huiufcemodi mandari expoßtione tem „ pus deliberandi fumpfit, interim députa- j uit tres Cardinales,Raphaclcm Epifcofsî nbsp;nbsp;nbsp;p

I Be BELLIS I TA LI CIS 1»^ fitefficereapud Venetos, ut hi Vcronara amp;nbsp;Vincentiä Cæfari relinquät. Item quod Teruifium amp;nbsp;Paduam in feudum ab imp« no recognofcantjcertam penfionem imp« ratori quotannis pro eifdem locis contri-buturi.Item quod foru luliura amp;nbsp;rcliqiia, qua: in continenti Italia? ten ent patriarch j Aquileienficedant, qui uafallus fit imperil iuxta antiquum tempus. Et ubi pax ilia fubfequeretur, ac Cacfai iftiufmodi pads conditionibus aflenfum accömodaret, polliceatur,feeffe(5Iurum amp;nbsp;curarurum, quodGurcenfis nancifcanir patriarchatu Acquileiertfem, Cardinalatùirt, quant plunmas dignirates Ecclefiafticas. Vnde pro annuls redditibus amp;nbsp;ueétigalibus col ligerepofsit centum railia ducatorum,at Gurcenfis niillis promißis, nullis itc mu-neribus fed dóilis,quibus quotidic quaini waghificentifsimeproicqiiebatur, nee ali qua alia re fibi præpofita, adduci leu fiedi Potuit, quo mandatii fibi iniunftü tranf-gredcreturriuxta quOd cum négocia expt-dire lion liceret.iieriiam abeundi à Pontiff «efilagitauit, qua fane impetrata,Bono-nia quartodecima die fimul ac illuc uenc* rat.difcefsit.Poft cuius quidem abirionem

ijr4 M n c oc ci HH Fabricius cum fua genre à rege catHöIicd fuitauocatus,ôlt; Bononiæ magna inter cd riales trepidatio fuborta. Gurcenfis deinde Mutinam petij t,ac paucos inibi dies cô moratus. Subindecum Epifcopo Parifien fi Parmam profe(fluseft,de communibus rebus ibi collocuturi.quibus illic conftitu-tis Pontifex per oratorem regis Scotiæad. idmunusdefbnatum declarari feuexpo-ni iufsit.qiiod per eum non fteterir,nec lio dierno adhuc die fier, quo minus Italia pa tem cöfequatur plunmis ad id rationibiis allegatis.Atilli excufantes principes fuos, certa propofuerunt pacis media,ration! fa tis confentanea.quæ fiPontifex acceptare uoluifTet, Italia pacem amp;nbsp;tranquilliratem aifecuta fuifict.Interim Vitus de Furftora tor amp;nbsp;locü tenens Mutinæ Cçiâreus.non-nulla ordinauit repagula Bononiam uer-fus.Admifitetiam intra duitatc iufTuDo mini Gurccfis ducentos pedites Iralos fub Gallis militantes.Ex agro item Mutinenfl cömeatus exercitui Gallorum importari permifit.quibus derebusPontifex acriter contra Vitum mouebatur, de co expoftii-lans perindeac ficonuenta fecum initami nus feruare curaret, tametfi. Virus ad n ul-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ia

d 8

amp;

*)( gt;lt fit Pr •ii

*0,

'i)

I’'

'Ips ^i

1 bé BELLtg i'talicts , ift ” f flet aftriólus, nifï ut duitatem Murinx' ’’f'npore belli Ferrarienfis,ne^ Gallis ne-duci Fcrrariç traderet.Sed de bis hade ’'us.Reuertamur igirurad exercituum ge fta Gallorum exereitusMutinenfibus fc-^uritate data,ad Padi ripas fe contulit, ali-lt;îuantifper(ç ibi commöratus, dein copiis duds Ferranç circa fluuium Panorum è re gioneBondeni (quoin loco amplior pars txercitus Ecclefiaftici confederat)fefe iun-gcreccEpit.pontibus duobus fuper Pado ^onftrudis. Ambo quidem exercitus,qud ftmpore Gurcenfis cum pontificein 'ra-^tu uerfabatur,circa didum fluuium pé »eociofi fedebant.Vt uero Gtircenfis Bo-»onia re infeda difcefTit.Sd Galli amp;nbsp;Eccle-fiafticifefe loco mouerunt, non mulnim à Præfato fluuio digredientes. lacobus Tria Uultius Gallorumimperator,feu iitnunc loquimur,capitaneus g mera is,in itinerc Concordiam expugnabat,quàm plunmis 'neatrucidatis. in fofsis caftelli fubmer ^s,Mirandulx ueroexpugnationcin ali-'«1 tempus opportunum differens. Ponti-îtxautem adprouidendum rebusexerci-lus fui Bononia abiens, ad oppidum Cen-^ibatmilitibus Itipendiapenfurus.Detrt de

ifS H r. c o c c r N f f deBononiam reuerfus, {emtoribüSicd' tis,eiCdem defuo difcefTu declarauif, quos amp;nbsp;exhortatus eft ut in fi'dc crga fe conftaii tes fîrmiç perfeuerarét.Atilii optima quæ quepolliciri rogarunt, utbeatitudo fua St. ciuitatisamp; portarumcuram fibipeimitte retjfaduri uri fideles ÔC optimi fubditb quorum ucrbisamp; pollidtationibus Ponti kx dult;fîits, uoluif uf certi deligerenturd-ucs præfeSii,SC ureum uulgo loquar, capi tanei,qui cum militibus portarum Stmœ niiim cuftodiam fuiciperent, ordinatisad id pecunijs. Bononiæigitur rebus fie dif-pofitis Pontifex Rauennä ferecepit.Pet id temporis Galii circa memorarum Huai' um Panorum,ad locum qui dicitur Bon-prirf.progreiTi, inibi cum excrcifu traijee' reconâri,èregione ucro Ecclefiaiiidmi' Utes ßc bombardarum mifsilibus,cetpislt;p telis repugnare,GalIoscp à traiediu artete. Cum ufrilt;5p diutius inibi,qudm par eifer, tempuscontriuiiTent, tandétriuulfiotort fulrü fuir,quod uerfusHuuij origineexet dtum duteret, ubi offenfurus fit in äuud uado Joeü pedibus tranfmeabilcm,ad qiic quidem locum ut Galli peruenere,agmi' natim fluuium tranfierunt.Primum cqui

DB fiBtttS ITALICX3 !ƒƒ tw trani^efsi, dein Gemiani conglobari* pofthac V afcones,amp; ultimo rcliqua exerci tuspars,cum rormeritis muralibus,8lt; in-ftrumenris bellicis. AtËcclcfiaftici inilitcs interea temporis circa caftellum FrancUnl caftrametati funr,expedlaturi Gallorü im p€tum,quinimo fercbatur cofdë fua fpon te Gallos adoririuelle,manumlt;^ cumeis töferere. quam opinionem Triuultius ue rifimilem faciébat, exercitS fuum ab ipfis Ecclefiafticis lögioris fpacij inreruallo col locando, Pontifias exercitus dicebatur ui gintiquin^ miiibus 8C peditum Sf equitïi lt;onftare,Gallicusuero duntaxat duo de ùiginti miiibus conftabat. PauciS poft dic-büs Triuultius caftra uerfus móntana mo uit, tartquam ab illis locis Bonontam ob-friTurus.Cui rei ut Ecclefiaftici occurrcrct, gt;n continenti caftra rcliquerunt,loca intra Pontem Rheni amp;nbsp;ciuitatcm praoccupatut n.Galli pofthac refta uia cötra hoftes pro gredi fatcgerunt,amp; in loco ad rertium uix lapidem ab Ecclefiafticis diftan te caftra pol luerüt.Et ut certes deinde dies ambo exer ritus ex oppofito conftitiflent, fupcruenit uobilis uir Georgius deFruonlchbergcü Wllè pediribus Germanicis à Verena ad m Galloi)

Gallos pro fuppcriis miffiis, Antea etiaitf Cæfarmiferat Dieboidu De Stein in fub-fidium Gallorum,cum oólingentispediti bus.Habebat amp;nbsp;lacobus de Emps idem et Sueuus ßd nobilis uti alij duo ftipendiore gis Francia? fupra bis mille amp;nbsp;ducentospe dites. Galli,quo caftrismaioraccederetexi ftimatio amp;nbsp;pondus, ac dues BononienfeS clarius cognofcerentMaximilianum Cæ-farem conatibus fuis confenfum prxftare, locum tenentem Mutinæaccerfirifecerüt. Et quoniam locum tenens prædiâus ucr-fabaturin pr3lt;fîica,utita loquary amp;nbsp;fecri' tiori confiîio cum nônullisciuibusfuper deditione ciuitatis Cæfari offercda. Idcir-co non inuitus ad Gallorum caftraconcef fir,quibus di(ftam fuam praclicam cômU' nicauit,neres «à feinconfultis ipfisagiùi-deretur. Eandem praélicam Galli appro-bantes alTeruerunt fibi gratum fore,quod Bononienfes fe CxCan dedant. Acceditau rem altera notfle fequente circa ;tertiâfere noiftis uigiliam,quod in ciuitatc Bononij magnus fuboriretur tumultus, acpleritp proditionis côfcij proclamarét.Popule po pule.Quo lane tumultu capitanei.quibuS portarü cura cömiHa fuit, per «ira porta»

DE BELLIS ITALICtS aperientéSjBentiuolós ex domo eorûfqùâ in Galloi um caftris liabebant in loco unde proximum eratirei de caftris Bononiä uei fus}euocarunr,quimox fe de loco mo uentes, in ciuitatem lêrecepeiTir. Eranius tuncin caftris amp;nbsp;in prædiéta domo.intio-duftis ergo in ciuitatem Bentiuolis, Fran cifcus Allodifius legatus, fupe lleftile fua reli6ia,cum panels uixaufugif. Capitanei Vero Ecclefiaftici,utcognouerunrciuitate proditam, eueftigio fe ad fugam expedirc cœperunt.At V ene tos auxiliatos,qui ulri-’ nio deproditioneacceperant,populusBo nonienfis cinitarem egreifus adortus eft, multos ex eis occidedo, multos capiendo, bona item eorum diripiendo.quo quidem tempore Veneti in primis male multHan funt circa Bononiam,in diem fequenrem, qui erat uigefimus fecüdus Maii,anni un-decimi fupra millefimü quingentefimu, Galli reliquias exercjtus Ecclefiaftici perfe qucbantur,quoitidcdicBononiafineftn gutne Sc finealiqua ui ad Bentiuoloru di-tionéredaóia çft.Bononiæ autc arx erat to tius fere Italiç munitifsima ampltfsimatp, ■ lull)Pontificis fumptibuscqftruóta, earn • nomine potificis Georgius Vadifiustene tn z bat

î^o w r. c o c c r N f r bat. Is quia bombardarum iambus (lui-* bus magna inferebardamna, necipfearcc dederc uolcbat,qüO€ircà Galli amp;nbsp;Bentiuo li inferifï, tandem ui expùgnare ftatuerûr. Sederant noriulli entes intra Bononiam, qiiibus Bentiuolorum dominatus difpli-cebat, hi apud locQ tenentem Mutinx ege runt,uti clam arcem intraret.eamtp nomi' ne Cxfaris acciperet Loeü tenens,quo reS Domini fut amphores redderet,confeftini Bononiam petens fe in arcem prxdictam recepit, comitatus turn à me amp;nbsp;alio femugt; lo dumtaxar.faôia itaq; fïbi nomine Cxfa ris arcis confignarione, ôC alio in locü fuû fubrogato, pohridie mane ad BentiuoloS proficifcitur,ad denunciandum eifdem ar cem fibi nomine Cçfaris traditam. At Ben tiuoli locum tenenti infenfi indignabun-diqp eundem intra cameram pallatij deti-nuerunr,me uero ad capitaneum Gallorü (qui circa arcem euhodiç caufa incubabat) irecompulerüt,tandem tarnen eodemdie pauloante noélem liberedimifsi fumus. Galli deinceps amp;nbsp;Bentiuoli omnia inihue re 8( parare pro arcis expugnatione cœpe-runt. Verum quia nulli in arce commea» tus eranr, collocati illic prxfidij gratia dbgt; fidiO'

DB bell»!? ITALICII JÄ» fidionem diutius tolerarc non pohiere^ac paucis poft diebus arx diéla fuit tradita,dC à populo Bononienfi funditus diruta .Sic ’xcelfa amp;nbsp;magnifica in mundo ruerefo-lent.Pcr eofdem dies Frandlcus Maria Vr binidux, RauennxFrancifcum Allodifiü Legatum pontificis curiam egredientem, multis uulneribus confoftiim.in publica Platca interemit. Qui duas ferme horas poft uulnera accepta uixit, nulla pmitten -do uerba nifi illa, O mea peccata bæc me-’’entur.Etita præfatus legatusCquem Papi *nfem nominare folcbant ) finç facramen bs pro more Chriftiano interijtjuir uerfu-* fus,allidus,audax,crudelis. Si fanguine-us.Cuius memoriæ pontifex fubinde Ro maledixit,qufm tarnen antea 8( Jjon® dbus SC digtift^te fubleuauerat.Ep^utem ’tmpore quo Galliens excreitus perfeque batur rcliquias Ecclcfiaftici exercirusjoan quot;es Francifeus Picus cornes Mirandula:re laus fuis diffidens,Locum tenentçm MutI •Utaccerfiri fecit, ad faciendam eidem no-’nine Cæfaris Mirandulas confenationë. Ea fane re locum tenens addu^tus,Miran dulam lt;ontendit,qui fimul atç à praefato (ORtite per clauiu (iuitatis amp;nbsp;arcis traditio

jicrrt amp;iuramcnfufn,MirandiiIçpofl’c(siq '' ncm nacltis,cius adminiftrationem Gcrar docomifide Arch commili'r, ducenroseigt; • dem pedircs Germanos afsignans,quos Georgius de Fruonfperg Verona rediens fibi miferaf.deindeadMurinamredrjt, A biens iicroloanni Pico fiiaferar, urqiiam primiim ad Cæfarem (econférât. Résilia! poftquam ad.lacobum Triuulriuperlata eft,magno eum dolore amp;nbsp;mœfticia affecit. «Q^iandoquidem ciipiditas fe ulcifcendi ad uerfus Ponrifi'cem amp;nbsp;comitem Francifeu primaria exriferarcaufa,propterquam pifaneum totius exercitus fufeeperat, id-cir(O ad didum locum fenenrem familiärem fuum miftebatconquerendo.quod fi nemandaro Cælaris Mirandulam adma-nus fuas fufeeperit, quod potiùs fibi quam Francifco fauerc debuerit. Cu fi'Iia fua ex poflefsionc lt;a pon tifi'ceper uim fiie ritexrurbafa,6^ præfarus Francifeus ponti fi'ci Ce ut feudatarium in præiudicium Cæ farisfubmiferir. Etproindenon obftante illa côfiguatione, uelit cuin uniuerfo exer dtu ad obfidionem Mirandulæproficifci, quod lanecum magna feftinatione feccré nbsp;nbsp;;

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lam.

^DR Sell tlt;! iTAnCis iatnaccefsit, piiufquam bombardæ amp;nbsp;in-ftrumenta bellica collocarentur ad quati-«ndos muros,cèrti intcrTriuultium amp;I0 cumtenentem Mutinæliabitifuerctrafta tus.Tandcm Mirandula promifla cftfub tondirionibus Tiiiiultio,inter quas una erat,quod fi Cjfar intra menfc mandaret, utcederetdeloco, quodbuic mandato ue litelTeobediens. Etadcandem conditio-netnfe aftringebant reliqiii Capitanei.óC in primis locü tenens régis Franci£,Gofth us dux Nemiirfi.Aba quotp conditio erat, quod comes Francifcus pofSit libéré exire, qui illis diebus intra camcram mulieris dù lituerat.SicTriuultius accepit poiTefsionc Mirandula;,amp; comes Francifcus earn exi-ens,Mutinam peruenit cum locum tenen te.qai poftquam quatuor dies Mutinac de gerat.profeólus eft Florentiä, ut inftituto Patrui fai illic philofopharetur. Vxorpero cum Ifbris fcMutinxcontinuit,iropfudcn ter uero egerat dióluS comes. Nâ quo tem pore Gurcenfis ( qui Gæfaris eratlegatus amp;nbsp;locum tenens generalis in Italia) Man-tuxeffet, ipfe adraonebatur ac ei confule-bat'ur,ut Mirandulam ad man us Gurcen- , fo coxifîgnaret, quod id fine præiudicio in m 4 ris

M r. c o c c I N f ( ps 'feu propricfatis fefturus cfler. Hujul?. modi ipfe con filio obtcmperare noluu, ni miü ponrifiçis uihbus cöb'dens. Sed quan do uidit bradas pontifias uires, tum pri-rnum recurrit ad id medium,fed fa o Cspi' unt Phiyges.Nam Triuultius in contineii ti miferat oratorem ad Cæfajem pró con-fîrmationp ppirefsiohis ,amp; obtinueratut Çæfar tutelam, quampoftmpnem Ludo uici comitis conccfleiat fïlijcfuæ.approba uerit confi'rmauerit. Voluitç C^cfar.ne locum tenens aliqua in futurum loca nomine fuo accipeict, nifi cum çxpreiTo fuo mandato. Per id uerp tçmppris quo Galli milites Ecclefiaftici exercitus perfequeban tur nomine Cardiqalium, qui Florentiæ feceiferant, nomineitem CæfaiisôCrégis Chrifiiaqißimi concilium generale ad Ka I endas Septembris Pifis celebrandum in-dicebatun Ad quod quidem uocaruntlu-Ijum Pontificem, publicanturltteræindi-dionisParmç,Regi],Muting, Pononiç,et etiam Rauenna:,ubi erat Pontifex. Itaque Pontifex rebellionefeu defedione Bono nienfium.fuga exercitus,et indidionecô-cilij perculfus, Rhomâ redire ftatuit, quo Si uigefimofeptimo diemenfislunij per-ttenit

fifnit, relinqucs Cardinalem Petrum tüc fanfti Qiiiriaci, uulgariter Regium nun-tupatû.Legatum Bononjæ Romandio l*.Qiii fane LcgatuS colleifîis fex milibus peditum, trecenris equitibus Icuis ar-maturæ, amp;nbsp;totidem grauis armaturæ Bo-nontam recuperarcinftituit, fretus fouo-tealiquorum ciuium, qui Bcnriuolorun» dominatum deteftabanturjdipfuin Galli audientcs,ftatim in fuccurfum Bononi-fniîum aduolarunt cum quadringentis c lt;|uitibus grauis arm^turæ, Quorum auxi lioBeiitiuolicum çiuibu? Ecclcfîaftids in lugam uerterijt, ac dein in tiuesfaftionis Pontificiæ magnam exercueruntcrudcli-*atem, eorum bona publicando.ac nônul los truddando.Interea autem Gçrm^ni et pallj coadunati, contra Vçnptos profid-fttbantur.qui pofteaquî oppidum Suaue ptr uim expugnarutitjVpnetiani fe recepe funt ad Paduam Taruifïum, relinquen ’«s Vincentiatn,amp; alia quçdam loca Cçla dan is, Ç«far uero pçr idem tempus in ual It Aftifiorum arcem illâ, Schalam didam,

locum Kobel nuncupatumad deditio-•’«n compulit.Deindc ad Bruneccü fc cô-Mt,indeproucâuseftcuni duobus mili

MK GOC Ct Nit bus pedirum, ingenticp formentorum ma ralium ui ad expugnationcm arcis Codo-briar,quam Beitelftein iiO£at,quam poftea miilto labore ad deditionem, Italisinea prædij gratia conftituris abire permifsis, G^manisantem transfugisadunumtru cidatis.Gcrmani ueroamp; Galli, utucncriit in agrum Taruifanum ad fluuium Blauu, qui anriquitus Silis eft nuncupatus,Chri-ftopherus Epifcopus Labacenfrs, itc Chri ftopherus de RcgédorffAuftralis,Georgi us de Licclirenftein,et ali] capitanei præ , feifli Germanorii, decrcuerunt proficifd in forum lulium, à Gallis confendentes, lit fhterea area didlum fl uutum moraren-tuf,ad Venetorum impetus incurfio-ncs arcendas, quæres prim um difplicebat Gallis, qui noluerût à Germanis feiungi, tandem tarnen contentio quieuit, 8C Galli . Germanorum fccuti funrconfilium,accir ca ^ræfâtum fluuium perieuerarunt,quo-usqj German! uniuerfum forum lulium addifionem Cæfarisredegiflcnr. Morati tarnen aliquanrilper circacaftella Gradi-foä ', quod ui ad deditionc côpulere.Quo qufdém tempore Cæiaris exercitus contra Venetos prlt;)fidftcbahir,Alphonfus dux

Feirariæcum populo Regienfi S^auxilia '' riinis copijs Gallorum ex Bononia rede-untium,oppidum Carpi obfedit, muriscp bornbardarumiaifiibus quafraris,Alberfu gt;nbsp;dcPi’scompulirfead mediamoppidi par tem admitterc.Nä anno fuperiori,ut Gal- • lieieclo Pontifias præfidio oppidum Car pi diici Ferrariæ didlo Alberto reftituif-featjipfe dux fuam uendiderat partem Al berto,pro uiginti fex milibus ducatorum, amp;nbsp;Albertus dederat ei in numerata pecu- ' niauigintiduo milia ducatorü. Qiuim au ' tem retîduam pecuniam Alberti cômilTa-tijadeonfritutum tempus reddere uellëf, earn Alphonfus acceptare noluit, Et quo-niam eo tepore Albertus Mediolani Gallorum captiuitate detinebatur, quocirea eius commilfarq uerentes id quod p off ca ruenit,Cæfarem adierunr, literas ad Al phonfum impetrarunt,quibus eidem Cae ftrfub pœna priuationis Feudorum inhî bebat, neper uimoccuparetCarpi, fedfi quidiuris practenderet, illud iure ac iudi-do experiretur .Illæ literæ ad locum tenen tem Mutinac mittebantur præfcntandç ab éo Alphonfo.Dux uero Alphonfus difsi-iniilans fc literas Gæfareas accepiffe , ia

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro-

fdS M I. C OCCINÏf propofîto fuo perfeucrans.Garpi per m'p? occupabar. Dutn Alplionfus in obfidione Carpi uerfarcfur, mittebar ego à Vicario populo«; Mutinenfi ad Gallorum Capita neos,ut denunciando cifdé Cæfareç Maie ftatis fententianiamp; uolmitatem,cos apro pofitoauocarem, fed ipfiaJleganrcsiuKu amp;nbsp;maodaro Bofthi generalisJocStenen-tis fe diiciscoprjs coniunxifTr, nihil efficc-re potui. Allcgabant practerearefcriptum Caefaris cmanaïtc.quo tempore Albertus taptiuus fucrif,amp; in eum c^um Cjfarem Alberto prouidcre upiuiHe, jam uero Albertus emancipatus domnm redierir,etita reinfeéïa dilcefsi. Albertus dein ad Carfa-rcmfecötulit deduce expoftulaturus, qui imperrauerat à Carfare literas, SC ad com-miflânos ducisin oppido Carpi exiften-tes,d^ ad ipfum ducc,in quibus Czfar fub pcenis prionbus Alphonfo iniungebat,ut Carpi Alberto reftitueret,ctcommîffatiô* exoppido abirefaciar.Seddux mandatis C{lareis leinobedicntcexhibuir.qui SC in multis alqs Cxfaris mandata contemncre uidebatur,nam crebras habebat contentio nes cum locum tenen te Mutinx,quem im pediebat,quo minus obcdientiamamon tanis

Ptçdiâo dare recufabat,quo fal Mutinam dedücéretur per terras fuas, atç frumentn in tetris fuis emptü Mutinam dcuehinon patiebatur * Quarc Ca:lâreômotus,accito oratore ducis, qiii fuam curiam fequcba-tur.cidé pcrconfiliarios fuos denunciari iufsit.ùtipfecü Domino fuo ageret.quod àmemoratis ferebus contineat,alioquin 3d uindiélam ulrioncmqj iritetur. Atlu-i'UsPontifex ùt Româ aduenit, baud Ion 8« poft in febrem incidit, amp;nbsp;ufqp adeo mäkle habere cccpit.quod per totam incrc-tiicrit urbem Pontificëinterq(Te. Omnes i'»m(çtabcrnæ,omnes item officinædau dtbâtur, V rfini præterea 8C Columnenfes inarmisftabant.quç quidemfamaobitus Pontificis allata cÀ ad Cardinales Medio-lani conftitufosjtem ad Cçfarem, item ad ffgcm Franciæeiusobitustam certusex-ploratusqj habebanir, quod legatus Ro-•nandiolac iter uerfus Romam arripuerir.

Cardinales Mediolani exeuntes hofpi-*gt;a Ferrariæ, ôf alqs in locis difpöfuerint Cçfar quoqj uoIUerit ut Gurcenfis cü Car* ‘iinale Adriano Româ proficifeeretur, ad nouairt

minifubftitit,acinibidiem daufit cxtie-mum.maximapecuniarum fummaapud eumrepcrta,cuiinoffidolegationis fiib' j ftirutus fuit loannes tuncfamfiæMarifin DominicaCardinalis deMedids.Ponti-fex ut à febribus conualuir,animü ad tur-, bandum conalinm Pifanumintendit.Si nbsp;nbsp;nbsp;;

gratiam mifencorditer impertiri uelit. At j Cardinales monitis Pontifias nequaquä , äuiculrantesju menfeodîobriPifasptofe j , funt,ad aulpicandum côcilium in men j j

. . DE.BELI.,13 »TAL»C)S ^7» Te Maio indiólutn. Inibi igitiir conrtuuri poftquam fupplitariones diuinas exihçre fecerunt,fefsionem habuerunt,in qua Ber nardinum Epifcopum Sabinenfem, tune fanfta: Crucis Cardinale, amp;nbsp;patnarcham Hierofolymitanum concilii præfidentemi (onftituerunt. Deinde nomine concilii de «m delegeruntciuitares, quas lulio Pon-tifidobtulerunt, quo pro crconomico feu generali concilio agendo aliquam ex eis eligeret,et quod fi ei nulla exeifdem placet, ut ipfeuiciffim decem deligatciuitates, fifeledboneolferat. Ciuitates autem qiuc Pontifïci fuereoblatæ,étantConftantia, Thurinü,Bifantina ciuitaSjGebenna,Metenfis ciuitas,Caflale,Verzelle, Auinionü, Lugdunum,óC Verona, Pontifex intelle-iiaoblationcnominccöcilfi Pifanifaófa, tantum abfuit,quod illi confenfum accö-tnodarèt, ut mox Cardinales ipfos SC omnibus honoribus digniratibust^ priuaret, Qnodfimul ac Cardinales cognouere,dua bus dein fefsionibus habitis.conciliü träf-taleruntMediolanum , quartamillic fefd onem uigefimo fecundo die menfis De-cembris celebraturi.Maximilianus Gæfar ftatuerat Epifcopum Brixienfem adcon-ciliurai

fji. H r. c o c c r N f r (ilium Pifanum mirfcre, qui tarnen txcaufis quasallegaucrat, ab huiufmodfi onerclcuatuseft,poftliacorc(inauir,accu pkno mandate ab/bluit, Feltcc comirem de Vuerdenberg, Heronymü comirem de Tyrol Veronenfem, amp;DoólorcFaellani Viccntinü,qiii Tridenri fubfÏftentes,ulte-riushadenus progreiTi nó funr,ncquead quarram concilij felTionem, quarexcaufff cmergentibusin quartum diem lanuarij prorogata fuir.peruenerunt. Cuiquidem ieCsioni priores Cardinales qui Florentin fecefsum fecerât, interfucrunf,prætcrCS-(ëntinum, qui in Regioi è uiuis exceflerat. i Ader^r item ex Ecclcfia Gaflicanaquincp i arebiepidopi, item uigintiEpidopi,ireid i uiginti quatuor abbates. ex quibus abbas nbsp;nbsp;/

Clarçuailis populS publica condone allo j quens.inuehebaturcoritra luliiimponri' I ficc,mores tonusEcclefi'æ Cbriitian(péfgt; 1 fïmos reprehédebar,item exPanfïenribuS ƒ Dotfioribus quatuorTheologf,item plçri l queprocuratoresexcapitulisCarhedraliii I , Ecclebarum.Iuliusautem pontifex quàm' nbsp;nbsp;nbsp;.

uerebarur, ne illud fi uiribus fubfifterer, , j quippiâ in fui deibtutioné agereconare' j i fur ;

*ur. Qiiocirca ad turbandû illiid, amp;nbsp;finiul adres Ecclefia: Romanx rccuperandas, Ferdinandum Regem catholicum folicita ■■ecccpitjUtconfeéta cum Sarracenis pace, ac fecum fordereinito, exèrcitiim in Italiâ montra Gallos rraqcei e uelit. Rex quippc wtholiciis, in ipfa æftate,maximas copias «quitumôi peditum^cum non mediocri apparatu bellico Africani trahfmiferat, addomandam gentem infîdelem.Vbi ue-fo accepit cxêreitum Pontifîeis ffaôium.et concilium Pifanumindi(9:um,uerltus Gai lorum potenriam in Italia crefcere, facile adducebatur ad obfequendum üoto ôi de fiderio Porificis, atcp pace cum Sarracenis tonftitutä, excrcitum in duas diüifit partes. Vriam remiiîtin Hifpaniam, alteram tum feptuaginta tribus nauibus magnis, amp;nbsp;quindecim triremibus rétinuit,quam 8^ Ncapolim adnauigare iufsit,ad coniun gendamfccûcopiisilliccOadunatis.Etnc Uidcar Hifpanos ex ihduftria uellc débita deffaudare laude, obiter explanabo, quæ ab his tum gefta fuere. Nâ amp;nbsp;fi ipfi armo-fum ui nihil CO tempore attentarint,atta-ùien belli oftenratione id tü aflecuti funr, llüodrexNumidarum,qui nücRexTun

i74 w r, c ó c c t N f I nicen nuncupatur, fefe fubditum fribu tarium regi carliolico cöftitueritjs nempe Rex accipicns belli apparatum,quem Hi-ipani contra Africam inftruxiflent, mifsiî Oratoribus ad Regem catliolicü fupplid rer abeopetiuit, qüofe in protedionem amp;nbsp;amiciriam perpetuam accipere dignare tur, proqua fanereparatuSipfc fitfacere donatione firmam SCratamde omnibus ciuitatibus amp;nbsp;caftellis in littorc maris fitis amp;nbsp;ab eo tenris .Item quod ueliteafdcm ter ras una cum Chriftianis defendere, amp;oin nia damna eifdé terris per Sarracenos eue nientia pei foluere.Item quod fingulis an-nisuelit ei uiginti milia diicarorum tribu ri loco pcndete.Itcm quod rex ipfe catholi cuscum exercitu pertrâfeat ad cxpugnan da alia Africa? régna, quod amp;nbsp;ipfe tmà ci3 eoadquoruncuni^ populorum expugna tionem proficifci uelit,quod fiipfemetnô trâfear, fed exercitum mittat, obligat fead praebendum commeatus,equos amp;nbsp;muloS ad porrandum omnia neceiTaria ad exerci tum .His conditionibus rex cathoiicus af-fenfum præftitit.acipfum regem Numida rum in prote«frionc5lt; amiciriam recepir, snagnis SC rirmis cautionibus acceptis;

,, bE'BELLtS ITALICtg t?? Quærebat autem diólus rcx Numidiæ pa tem perpetuam, fed earn non nifi ad quin quennium affequi potuir.poft pacem häc turn Satracenis firmatä, rexcatholicus mi fitNeapolim decern milia peditum Hifpa norum, milleducentos equires grauis ar-maturæ.Dein ligam feu focdus commune cum lulio Pôrifice amp;nbsp;Venetis inijt pro mu tuo quidem auxilo, in pnmis pro reçu-Perandisac tuendis rebus EcclcfiæRoma næ,pro falario uero Hifpanorum in fingu los menfes à Veneris uiginti milibusduca iorum conftitutis, toridem à Pontifice. Memorata côfœderatio Romæ in templo quod uocant Mariæ De populo,Kalendis oélobris publicata exiftir, amp;nbsp;dux de Ther-niis capitaneus ligaefeu fccderis generalis defignatus. Peridaurë tcporis Germani, uniuerfo Foro lulio,quç regio inter Sötiü amp;nbsp;Liquentiü amnes fita eft ad ditioné Cac ftris Maximiliani redaólo.redierüt ad Gal los,qui,ut fupra narrauimus irca Plan u fluuiüperagrüTeruifianum exualle Co dobria fluentem inorati funt, quibus cutn adobfidionem Teruifq proficifcebantur. Germani multo propius qua Galli ad Ter uifium caftra metebantur, ac quotidianis

cum (loftibus cerfamitiibus utebanfur.EX Tcruifio quidc freqiientia telafeitmifsilia cx bombardis in caftra iaciebanfur, ä Cæ-fareanis aufcm mibtibusnulljcontia Ter uifium oppugnariones aften rata:, nee ali-qua formen ta muralia ad quatiendos mu ros fea lioftium aggeresadmota faere.Ter uifium antea liaudquaquâ munitaeraf, fedhoftesopere amp;indulina munitifsimu effccerant, nam fuperioribus mœniu par-tibus circumcirca demolitis, ingenrem ele uarun t aggerem, poft m uros foÉfam fece-run t amp;nbsp;aitam amp;nbsp;Jatam.poftquam amp;nbsp;aliam parauere foftam, fed oaulram, mulas ihm ulis ferreis äC piiluere fulphureo reple fam.qugingredicntibus finö mortem fal-tem maximum attuliflent damnum. Vbi pero exerdtus decem fere dies drea Temt' fium moratus fuiftêr,iuftu Cæ/âriseftdif ïblutus. Et præfidio duitatibus SC oppi-' dis Fori lalij ex Germattis impofttOjGalli petiuérunt hibcrna.MoJardus Vaftonum capitaneus iêcontuJif ad oppidum Carpi: lacobusdeEmpsprofeóluseit Veronam. Mille uero amp;quingenfi pedites , quosde GriCeo fordere appellicâf,amp;rex Francif ta nbsp;nbsp;nbsp;'

DB relus ITALICIS t7T inibi foluto ftipendio dimifsi fuere.Equj-tes Gallici fecontnlerütParmä Si Rhegifi. Ex Burgundionibus capitanens Dominus de Reis profefturus ad hiberna, dum nimis incautc progreditiir,a Venetis ca-ptus eftcumalps nonnullis equitibus.In-tciimlulius Pontifex apud Caefarem ue-bementer inftitit, ut Gurcenfem ad Ie de-ftinaredignarctur,pro conficienda con-fordia inter ipfum nbsp;nbsp;Venetos, Cuius rei

gratia Veneti eertas naues figno Aquilç in f'gnitasordinauerunt, quibus Gurcenfïs de Venetijs Anconam dcferretur.Cæfar Ptofaluo dufto Gurcenfïs quatuorpetc-bat ciues obfides, inter quos unus effet Patritius,atcp ipfe tum in Auftria uerfaba-gt;ur, quocirca Veneti ut uiderunt eum Ion gius ab Italia abeffe, paruaqj præfîdia pro euftodia forilulq impofita, obfides dene-garunt,amp; comparato colledloqj exercitu, »incentiam uendicarunt.amp; deinde ad fo-fumlulium progrefsi, amp;nbsp;eicólis præfidijs breui uniuerfum Forum lulium récupéra runt,præter caftcllum Cremons, Sioppi-dum Gradifcam, quod quidem circa medium Nouembris obfldere cceperunt. SC tum nonnullas oppugnationes ffuftra

tyS M I. C O C C r N I ( tcntaflent,Chriftoplicrus Frangipan Co--mes Croatinus cum'fexcentis militibus Goritia exicns,ex unaparte Sontij am-nis, qui Goritia alluit, Gradifcain præ-terlabitur.profeéiiis eft contra hoftes ad fa ciendum impetum in eos. Et diim diélus Cliriftopherus Venetos adortus effet,inte »reaquidam Germanus,loannes Grübler de Veltkitcha cü trecenfis deleâifsimis mi litib us ex altera Son ni parte fubfidij gratia ingreffus eft Gradifcam. Collocauerat autem Cæiar antea pro prxfidio Gradi-icç Germanos amp;nbsp;Bohemos bombardis op timeinftrucflos. Veneti pofteaquä'cogno uere fuos conatus circa Gradifcam irntos cflejCum non mediocri damno difceffetc, amp;profeâifuntad uallcm Codobriâ.ubi uniuerfa fere recuperarunt.præterarcem Codobriâjlingua Germanica Beitelftein appellatam.German j pedites poftquâ per exploratores acccpere, Venetos in uallc Codobria ueriari.ôf circa Caftellum diâ5 PIeyff,côfedi(re,fubifo illic hoftes aggref-fi,plures quàm fexcentos équités §6pedites trucidarunt, reliquis fufis amp;nbsp;fugatis,ac memorato caftello concremato,ad tutipra loca reuerfi funt, lodociis iiero de Fucka-ris

Dg Bellis iTaliCiS risillud clauftrum Italie,quod in uiaTör-minq uerfus Noricum eft fitum, nomine Cacfaris tenens, cum uideretid ipfum ex Italia: locis nequaquam munitum ad refi-ftendfijuec pofte dcfendi.puluere fulphu-reo in locis obfeuns pofito ac difpofito,ut interiedlo certo temporis intcruallo fimul atqj difeefsiftetjignem conciperet, confum ptumeft flamma,plurimisexhoftibus ui ta fublatis. Hifpani interea per agrum Pi-cenumiter facientes petiuerunt Vmbrica « Aemiliam.quorü Capitanei erant Fabri dus De columna,Marcus Antonius De Columna,Petrus deNauarra, qui anno fu perioreTripolim expugnauerat, amp;nbsp;non-nullt alii Capitanei. Capitaneus uero generalis erat Raymundus de Cardone Vi-tarius feu prorex, uel,ut cum uulgo lo-quar,uicerex Neapolttanus,quoni3 dux de Tliermis pauloante morte obierat.At Goftlms dux Neumurfi régis Franciæfuti diximus) locum tenens in Italia, cognito Hifpanorum aduentu, certis equitibus 8C peditibus Bononiam præmifsis,ipfecü e-quitatuRhegiuufqj fubfecutus eft,amp; poft quamibipaulifper fubftitilfet.atcp allatft eilet Heluetios cootra Longobardiam in^ n 4. cur

curfi’ones machinari,mox Rhegio reliólq Mediolanum fe contulit. Anno quippe fu periore locum tenens régis Franciæ Karo-lus de Ambogia quendam rabellarium ex. pago Heluenorü,qui appcllatur Schuuyz, ad Pontificem profcdlurum innrccpe-raf,eundem(^ ultimo affeceiat fupplicio. ld ipfum populus dióli pagi uindicarccu-pienSjiam turn bellum régi Franciæindi-cebat„tam pro le.quam pro fuis rocijs,at-quealiorum pagorum accitis confœdcra-tis cum duodecim miiibus poftulariint fa-tislaólionem illius iniuriæ, quæannoexa lt;fio Heluetiorum genti per memorati ta-bellarrj obitum ac cruciatum illata lÏt. Di-«flus dux obtulit uiginti milia fcutorü pro fatisf^dione, ut illis acceptjs ad propria re direntCumtp utrinqjin multis uerfaren-tur traifiatibus, interea ex Bernëfibiis nia miliaaduplauere.Heluetii ita«^ ex uniucr fis pagis coadunati,audita locum tenentis oblationc,ex oratoribus reuerfis coafro concilio,deliberarunt denuo oratores ad dictum ducem mittere, qui pro ûtisfaâio nepoftuiarentduocaftella agri Sebufiani feu Bullicenfis.Lucau amp;nbsp;Lucarine diiffa, item diicenta milia f£utorum,irem SC tran ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitura

PE BEILIS tTAtrctS [ft fitum ad lull um Pontificem, feu ad terras EcdefiæRomanæ.His quidem mandatis cxpofiriSjprinceps Neumurfi offeiTccœ-pit ujginti quatuor milia fcutorum, narri tnaiora illis code tempore ipfe offerre ne-queat. Quo refponfo ad Heluetios re’ato, ipfi mox fe de loco mouerüt, ac hqilili ant tno terras ducatus Mediolani deuaftarc cœperunc, ôC innere continuato ufquead fecunduin lapidem Mediolano.çum uni uerfis copqs progrefsi fuçre, omnia eircu circa ferro amp;ignçdepopulantes. Ex quotum faneaduentu Mediplanenfes mirüin tnodii deterrerijOfficinas claudcrcJofTas a quisrep!ere,in magnoqj proditionis diferi mine uerfari. Quapropter didus dux Gal Jorum copias undçcuncp çonuocarc, Hel-iietios equitatu circunfiftere, amp;nbsp;fi qui pau lum à caftris,aut fiumentatü aut lignatuni fecelTerant, ftatim eos intcrcipere. ad hæc Molardus cum V afconibus,amp; lacobus de Emps cum peditibus Germanicis aduola re. His de rebus Heluetq addufti.cum prac daad agrum Sebufianü redire ftatuerüt, minitabundi fefe aliquandc) futures au-ftores cgreflus Gallorum ex Italia,quem-admodum audlores extiterint ingrcfTusl

jSî m r. cocci Nif ^ibct nunc parum à materia propofïta digt; gredi, SC Gallorum in Italiam defcenfum ingrcrtum^altius repetere. Annonona-gcfimo fcxro fupra millcfimum quadrin-genrefimü Alexander Pontifex fextusin-dignatus Alphonfo Apultæ régi fuccen-fenstp, quodislulianü Cardinalem Ofti-cnfem Epilcopum.Iulium fecundum po-ftea uocatum,contra fe foueret, nec debi-tarn obedien riä præftaret, contra Alphon fum acccrfcbat Karolum Francornm rege odlauum.Cuius indem ingrcffiim,Slt;Lu douicus Sphortia Mediolani dux ingcnti t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pecuniarum fummapromiiTafolicitabat,

quod IS præfato Alphonfo multum elTet infenfus.Poftquam autem Alphonfusani maduerrit Karolum Francias regem magnum faccre bcllicum apparatum, fe Alex andro Pontifici fubinifit, eitp SC fidelitaté obedientiami^debitam exhibuir. quo qui dem faélo, Pontifex Karolo denunciauir, quocœptisdefifteret, quoniam Alphon-Ots fibi reconciliatus cifet. Karolus uerö magnos tum fecerat fumptuSjHeluetion'i ad decem milia £onduxerar,alia(^ inllruxe rat parauerat^, idcirco Pontifi'cis manda-ro aufcultare noluit,ac quam celerrime cü, copijs

DE BELLIS I T ALI er s (Sj topijs equirum er peditum,quorum fupr^ uiginri milia fuifTeconftat, Irali^m ingre-dicbatur, SC per Lögobardiam iter faciens àpræfato duce Ludouico amp;nbsp;pecunia amp;nbsp;re frumentaria adiuuabatur. Poft hare Ethru nam ingreftiis lt;i Florentinis qult;àm hono-hfîcentifsime eft exceptus, Florentiæccr-tös cominoratus dies,Romam proficifee-batur.Älexanderautem ci us aduentu de-territus ad caftellü Saiiifti angeliconfugir, quern amp;nbsp;Karolus obfedit, tandem ramen quorundam Cardinalium internen tu,di-fcordiarinter Pontifice amp;nbsp;Karolumcôpo litæfuere, régi à Pontifice in obfidé dato Cardinale Carfare Borrea Filio fuo,quem Alexander fequentibus téporibus capita-Deum Ecclefiar conftituerat, ac Valentinü ducem nuncuparifecerat.Karolo nonnul lûs dies Romæ agen te, amp;nbsp;pro arbitrio om nia difponente, cum exercitu Apuliam in grediebatur, ôC menfe haud exaélo àdie Introitus, umuerfum regnum ditioni fuae fubmifit, Alphonfo in Siciliam profugien te.Et quo tempore Karolus in Apulia hare agcret|interea Ludouicus Aurcliani dux turn magnis fubfequitur coprjs, tanquam fuppetias Karqlo allaturus, poftcaquam is

IS in Logobardiâ ucnir,Ludouico Sphorj eisc bellum mouir,eundem ducatu Medio lanideturbaturus, fretus auxilio copiai I'l ex Apulia redeuntium.Maximiliaiius qui dem Cçfar.Ferdinandus rex HilpaniçiVé neti amp;nbsp;Pontifex Alexander, ut uiderüt Ka-ifoli conatus,mutuam inter fe confedeta-rionem inicrunt pro ferendo auxilio duci Ludouico Sphortiç,ôlt; pro exrrufioneGal lorû ab Italia. Agebat Maximilianiisper id tempus conuentum Gcrmaniæ Vorma tiæ, in quo ipfe adliortabatur Principes Germaniæ pro fuccurfu impcri|,amp;l reipu-blicæ Chriftianæ,ac ccrta milia peditü Ger manorum cum quadringentis cqjiitibus Ludouico in auxilium mittebat, Karolus autem,utprimum intellexit Germanoru adiientum in Italiam, atcp diftam confcc-derationem contra fe initam, Italiam egre di maturabat.neitcr fibi ab hoftibus inter duderetur. Veneti amp;nbsp;duxMediolani moiç cóptjs maximis contraftis ultra fluuiiipr Thaurufupra Parma laben tern,in eq loco per quern Karolus iter faéturus erat,caftra metati funt, Karolus uero circa Thauriim ahquantifper commoratus, farne amp;nbsp;defpe ïationc addiiâus, ferro fibütèrapcriun-dum

ccnfebat, Inftrudo igitur excrcitu flumeningrediebatiir, quod propter faxa celercm aquç curfum cum maxima dif-ficultate crac tran fmeabilejtalis è regio nc Gallos repellere arcerecp conanribus,u-^incp ad pugnam pcruentu eft, fitip maxi •nusconfliélus in flumine. Poftremo Ka-rolus uiótor fuperiorque eo prælio euafir, plurimis interfeftis.In eo quidcbello fuc-cubuitRudolfus Gonzaga pan uus Fran dfci Marclnonis Mantuæ, amp;nbsp;pleriip alq ui lifamatirsimi.Karolus dein uitfiOriapoti-’us in Galliam properabat, nam cum fçi-uiflet fuppetias Germanorum aduenrar«, malebat fortunæ periculum cum Iralis foils,quam cum eifdem in fimul congrega-fls experirijtametfi Italorum exercitus triplo pene maior fuiffet,quàm Gallorum. Karolusitaqp ubi Italiamexiuit,rcgnuni Apuliæ ab eo defecit.Ludöuicus autc Au-reliani dux Nauarra addcditionecöpul-lajpfe in ea ab Italia et Germanis auxilia-fibus fuitobfefl’us,amp;ad maxima necefsi-tatëanguftidcp deduólus .Tâdëobcertas feditiones inter Germanos et Venetianós milites fubortas,dux Sportia eu Ludoùi-

' üeaäeftatc.cum maximos motus in Italia • tondtaflenrjamq? formidabiles Tiiicisôô ' Sarracenis facfli etfenr, breui temporisfpa ciocum dedecore domum rcpedarefucre coadh.Et quoniä Karolus inftigatione uti diccbatur Petri De Medicis,Pifas auiilfe-rar à Fiorentinorum fubieólione.quam obrem Pifani ut fuam tiierentur libertatc, • contra Florentinos Venetias acceflerunt, folicitätes fenatuirp fupplicantes, utfein protcdlionem fufciperedignarentur. quot;Vc' ncti precibus ipforum moti, auxiliares cis copias miferunt, Ludouicusautem diixti mens,ne Veneti fub colore tuendorum Pi fanorum Pifas occuparent, apudCæfaïc Maximilianum folicitabatpro eius in Ira-liam ingreffti, qui amp;nbsp;anno poftea vij, in^ fcijs GermaniS principibusLongobardiä ingrediebatur, deindePifas fc recipiebaf* pariendo copias milirum,quas feciim ad-duxeratinterim Liburnum obfidere,ar(p conuocaris confœderaris.lùs fere uerbisaf fatuseft.Haudfane,inquif, nefcij fumus^ quin Gallianimühabeärredeüdiin Italia* proinde quoipfi intra limitesregni fuifc conrineant, decreuimus eofdein proprijs fedibus ufquc adeo urgcre öC premerc, uc

de BELLIs ITALlClS iS/ tandem dèponant animü ad dominiû Ira liarafpirandi.Etquoniam annO füperiorc tanquam confœderatus bonus pro expul fiOne Galloru noftras deftinauirtius fup-pcûas.cupimus itaq; intelligere,quantum •îuistp confœderatortiiti nobis in id bellu Suxilq polliceri uélit. At confœderati habi ta deliberariOne refponderû t,fefe n ô exifti Ware Gallos propter iadluram,quam paf-ß fintitaliam rcpetituros, nctp ad banc rc Opusertealiquoauxilio.Maximilianus ut ßoc refponfum à côfœderatis accepit, at^ WcaueretinfîdiaS Venetorü.quas fibi Pi— ßs ftruxerantjCeleritèr Italiâ reliquit,Ger-Waniam petiturus, Karolus«^ cum aliam ^xpeditiotlc meditaretur, febrecOrreptus Wterqt.amp;in locum fuifurrogatus fuira ttgno Ludouicus Aureliani dux,quc qui-dem regem Maximilian us non ignorabat ßabereanimuminuadendi ducatum Mc-tliolani.Idcirco anno oftauo poftquâ Fri-ßurgi in Brifgauiaconuentum aliquorü Principum egilTet, cum certis copias equi-WmSC peditum per Sequanos proficifce-ßatur contra terras regis Franciæ, amp;nbsp;çum ■’onnullasexcurfïoncs leuiarç præliacori ß’a Gallos confeciiTet^ nee quiequam auxï lii

lij à confœderaris ftbi offerrenir,pacem cu rcgeFranciæLudouico cöftifuir.adïd qui dem faciendum inducebafur propter bei-lum, quod dux Gcldriæconfra terras PM lippiFilij fui moueiat. LudouiCiisaiiteni rex Frandxalta menterduoluens ignomi niam cxpuJfionis fuæ ab Italia,quam Ka' roll tempore pcrpciTus eraf .anxius iblid-tusq; meditabatur,quöpa(fïo (êcöira Mê-diolaniducem uindicaret.Ita^ inßigatis acfólidtaas Heluetijs contraSueuosfibi cohrerminos,aciniia cum Venetis focicta tc, ipfc 8C Veneti unö eodemcp tempore beUiicötra Ludouicü SphortiS Mediola-ni Ducem fulceperunt. AtiS acceptis Ib berisfuisS^tberauro, in Germaniamad terras Maximiliani confugit. SicrexLudo uicusanno nonagefimo nono fupra mil-leii'mum quadringentefimum,Ducaruni Mediolani,finealiqua'uiaurrcpugnatiöe obrinuir, SC Veiieti occuparunt Cremona Sc terrä quædicitur Clara Abduæ,amp; terra quan dam circa lacum Benacum, AtHel-uetij interim contra Sueuos SC terras Car-Paris hçreditarias incurfionés agentes, eaS ferro amp;nbsp;igncdeuaftarc, Cælar ucro belló,^ Mt antea mcmoraiii,Sicambrico implicitus efle,

De bellis ITALICI3 ig^ tCTc, necpofTe tam ccleriter pro fuccurfii Gcrmaniam fuperiorem repetere.Et Sue-uijcum eorum deeflet caput amp;nbsp;duólor, c5 fundi, palalitiumcp inftar uagari,óf temeri täte ac ignauia capitaticorum certas f rofli gariones amp;nbsp;ftrages accipere, quarum tres tnemorabiles extitere.Vna in agro Rauri corum,id eft Bafilienfium,faóia eft, apud taftellum Dornack, ubi forte nouem milia equitum amp;nbsp;peditum conuenerant,du-flu Henrici Comitis De Furftenberg, Hei Derq fimulac de eorum aduentucertiores felt;?li,fubito eos adoriri amp;nbsp;obruere ftatue-funt.CumautemBafilienfcs comité Hen dcurn, amp;nbsp;capitaneos fub ipfo cOnftitutos tleHeluetiorum acceffu admonuiirent,at queexhortati effen r,quo fead I oca tutiora conferrent,autadrcpugnandum inftrue-fcnt, comes prælatus temeritate quadam fidem Bafilienfibus dare noluir,8i capitaneos præterea inferiores huiuffemodiad-•uonitionem et confilium approbantes ex ptobrando obiurgauit.Si quis (ait) fibi ti-nieat,induat lorica. Breui deinde poft Hel Uetfj inopinato aduolauerc, ac prædiélas Copias fine ordine offendentes obruerut, it magnam in eas ftragem edidere. quo o qui-

quidem in prælio Comes Hcnricusocd-fuSjtemeiiraris fuæpcenas 1 uir, intcrfctfhJ cnm ip/o amp;;ComifeSimone VueckaroDe BitftJi amp;nbsp;Barone De Cafteluuarr,irëpleus que eqiiinbus Burgiindionü, itê Si pleris que ciuibus Argennnenfibus amp;nbsp;Bry^au-dijs. Altera eriä tiragesapud Cöftantiam feda fuit,nam cum certo die fupra feptem miliaequitum ófpeditum Conftantiam fuiflent egrelTa Si honnullas incurfio-nes depopulationescp in terris Heiuerio-rum edidiflentjin reditu ipibriipauciHel uetijexloco obfcuro, quem Germanit accolæ loci appellirant S uaderioch.egrefsi contra Sueuosproficiieebantur, dórepen-teipibs territos fuderuntac fugarunr.ple-tiscp nobilibus uiriJiter repugnantibusin rerfeftis,inter quosfuccubuerunt duo e-quires aurati etnobiles deRandec^, Burck ardus SC Henricus,itê dC loannes de'Neu-neck,SC quidam alij nobiles . Nam equiti-bus CeCe opponentibas,pedices interim ne mineinfequenre fugerüt.Tertia clades fa^ «fia eft circa Bregantium oppidum, quod adinitium lacusBatamici feuCöftantien fis firum eft, ubi circiter mille SC quadrin-genti ex Sueuis defiderati funt, tarn hofti-11 ramq; crudeli ammo inter Ce Heluetij SC

DE BELLIS ITALIÇIS t?! Sueuidebacchabantiir qiiód nulli parcerè lur.necaliquirecipercturcaptiui, fed om-nes rrucidarentur.Hæc dü fièrent, interim Maximilian us CjfaiexGeldria aften dere çœpit,ac principibus etciuitatibus Germa Wç auxiliäres copias indixit.Aderät ex Nu tenbergcfibus noningêtipcdites,Marchio Brandenburgéfis Fredericus en feptingen fis equitibus.RupertuSjfilius Philippi cofilins Palatini de Heydelbcrga cü ducentis fquitibus, Epifeopus uero Hcrbipolenfis tirciter centü iniferat équités.Sed duxV uif tenbergenfis ad quatuor milia peditü bene inftruftorü habebat.Poftquâ igitur Cç far ad Vberüngâ peruenit reliais prçfidiiS locorü,repente ad comitatü Tirolis profi-tifeebatur, Nam Heluetij illos Alpinos de Grifeo fœdere diélos amp;nbsp;quos fibi etiâ con fœderatos habenr,côtra hoftes Cæfaris ire iuflerüt, auxilijs eifdëad hâc rem facienda niifsis,qui fimul atiç multa loca dcprçdati fuiifentjtandë fubditos Cçfaris circa origi nem Atliefis in loco Mals appellato ador-fi,eos maxima clade affecerüt. Qua re Cæ farcômmotus ad ulcilcendüfedeillis pro ficifei maturabat,amp;: terras dictorum ingrc diens fetro et igné dcuaftabat.Interim Hel

i^t M r, c o c c f N f r uettfcum magnis copqsmilitu,quorum’ fupra fcdecim milia fuerunt in plânum de fcenden tes,ad cuiiifdam caftelli obfidionc (quod Stock a uocant) acccflerut j quod cü cerris diebus obledilTéntjUt expugnare po tuiflent,obfidionem lbluerunt,amp;ad turio ra loca fe receperüt, moti potifsimü quod ex omnibus locispræfidia confluèrent, ut unitis uiribus cum eis manum cöfererent. Poft hæc Cæ/âr utfe ulrus effet depopulo grifei foederis, Conftantiam redijt.fonfe' ftimqjexlocis propinquis militibus acri-tis,ftaruif Heluetios fubito aggredi. Ex ci-uitatibus quidé Sueuiae mox aderanrqua tuor milia pedifum,rotidem mitfebatduX Vuirtenbcrgcfis.amp;fexaginta équités bene inftrudfos.Habebatitem Cælâr circa fe bis mille équités, præfttæitaqj copiæpoftquâ Conftantiæcoadunatæ fuiffent, decreüit Cæ/âr Heluerios adorin', ac dictas copias co}iorrabatur,quo eo die fibi obfequeren-tur,ac forti animo fe contra Heluerios fe-querentur, quod ip/ëprim us e/Te uelitin aggrediendis fio/hbus.ac erigi curauit ue-xillum magnum,in quoaquila eratdepi-éla.Cum autem coniundfi c5uenerant,di lt;fio Cxfarisfe audientes foré polliceren-

DE BELLU ITALICIS /pj tur,copiaruni ducis Vuirtenbergenfïs du Aores, caufabantur fame SC itineris labo-refatigatos nihil co diecfficerepoire. Præ tcrea eu dux Vuirtenbergenfïs ampliores teneat copias auxiliares,quàm uniuerfum fereimperium,feu totum fœdus Sueuicü, ipfenoluit populum periciilo exponere, quoufqjfinguliconfœdcrati fua députa-tamififlent auxilia. Quamobrem Cæfar to die nihil agerepotuit.præter uotum 8lt; defiderium fuum,quia non ignorabat in ftbus bellicis occafionem non negligen-tlam.interdumtp fcftinationem maximos Producereeuentus ac rerum mutationes, idco properabat contra Heluetios,prius-quam aclnionerentur, autmaioribus fe ui tibus firmarent.Ita cum bellum effet pro-traftum uftp ad çftatem tandem internen tu aliquorum pax inter Cæfarem 8(. Hel-uetios interuenit, quam dux Ludouicus Sphortia multü folicitauit. in eo bello ex utra«5 parte plurimi delîderati, fed multo plures ex Sueuis quàm Hcluctrjs, quo-niam Cælar ab initio belli erat ab fens, bel Io( uti fcripfimus )Sicambrico implicitus, Si Suciii quodammodo confufi erant 3^ ff tie ordinepalanteSjtamctfi Heluetij eo bei

Jo nonniliil cöfufionis reporrauerint. Nsi certum edeos obfidioncm oppidi Stocka fimore reliqiiiJîe.Præterea cum ipfi ad Hc gaiigia profeóii elfent, abipfisequitibuS fnfugam uerfifuut,non fineparuacæde iplbrum.iSC Ifcl FrccJericus de Zolern cum tribus nauibus ex Lindou traijciens ad Radogjpfos Heluetios répugnantes regt; puilt,plerisq; ex ipfis interfeóiis, amp;nbsp;bom-bardis afportatis. Præterea expago Nu-dersditïonis Cxfaris adoóio tnilia ipforum fugati funt a fubditis Cæfaris, Vtcun que tame fi t,Heluetij eo bello multo mai-orem cladem intulerüt Sueuis,quam Sue-ui contra,turn Sueuorum tem eritate, turn capitancorum ip/bruin ignauia, Adfiæc Heluetij ad id bellum erant præmeditati, Sf communi confiJio(uti folent) rem gere bant, quamob caufam acfHonesipforuin prolperiores /ortiebanturfuccefiTiis. Acce débat lus,quodpopukis Sueuiæ, amp;nbsp;potif-fimum ciuitates imperiales Helueriorum iibertati plurimum fauebant, nobilitatecp deteftabantur.Etctiam in annalibusrepe ritur Heluetios Icmper bellicofos fuifie. Scribitenim Iulius Cælar,HeluetiosreIi-quos Gallos uirtufe præccdcre, quod fere quoti-

DE Belli« italic is tp# quoridianis bellis præliisqj cum GermanU «ontendant.cum aut fuis finibus cos prohibent , aut ipfi in eorum finibus belluni Çefüt.Bello itaque inter Heluctios amp;nbsp;Sue-uos pacato, Ludouicus Sphortia Mcdiola tiiDux à fuis pro reditu folicitatus,a Cæfa te petii t ut côîenfu eius cöduccre pod it pc dites,turn ex Heluetqs turn ex Sucuis.Cui Cçfar, Volo,inquit,con uocare principes et ciuitates Germania;, quorum auxilio te in ducat Q reftituere conabor. At ille ait,Nol-lem opportunitatem negligere,iam cum i itieis accerfor paruis copiis uniuerfaalfe-qui potero.Tu Carfar, Si,inquit,huic med confilio obfequi nolueris,tibi fecundo loto cofillo, ne te Hcluetiorura fidei cömit-tas,fed duntaxat Sueuos mcrcedc afeifcas, tutiornamcp eris, quodSueuiamp;Heluetq baud facile conueniant. Scd necpilliconfi ho dux obtemperare uoluit,qui nouem milibus Helucrioru Si. Sueuorü adftipen-dia fua accitis,ac liberis apud Cçfarem reli dis Italiâ ingrediebatur,ac breui uniueifa Perdita rccuperabat, eiecT:is prçfidiis Gal-lorü. Anno dein millefimo quingctefimd DomiHicçnatiuitatis,LudouicusGallor5 tex magna equitum SC peditü fiipatus ca-o 4 teru*

teruain Mediolanum defccndit, ducens fee urn ad fex milia Heluetiorum, amp;nbsp;ut am bo excititus ex aduerfo côftitiiTent.aciam de m uiao co flidlu expedlaretur, Heluetij quibiisdiix largiter ftipendia dederat, ôi fratres in cöcione appellitaucratjnolucrut aduerfus Gallos reliqiios Heluetios arma mouere,acduccm ipfum gregali indu tum habitu neagnoiceretur.deferuerunt, ficut Volaterranus profa.et Petrus Crini-tus carmine fcripferut.quo quide tempore amp;nbsp;Spliortia captus eft,amp; pedites Sueui ar-mis ôi bonis exuti, Heluetq uçro honori-bus amp;prarmijs dccorati, quibus derebiis Heluctii non incongrue iaélitantfefe elfe auélorcs ingrelTus Gallorum in Iraliam, Anno praeterea fecundofupra millefimu quingentefimum, Ludouicus Gallorum rex maximas copias equitum amp;nbsp;peditum deftinauit contra Frcdericum regem Apu liæ,quem 8C breui expulit,uniuerfo regnq infuam ditionem redafto. AtFerdinan-dus rex C3tholicus,amp; uxor dus Elifabetha prætendentesius ad regn um Neapolita-num,non mediocribus copijs contradis, Gallos Apulia extrudere ftatuerunt, quibus amp;nbsp;Maximilianus ex portu Tergeftino mille

DE B RELIS ITALICI3 fnillenoningentos peditcs Germanos pro fuppetqs auxiliaribus mifit,inter quas piu rimi ex nobilibus Sucuiæ progcniti eraiir, habuerantcp Hifpani ante prædidlotü ad-uentum trecentos fere pedites Germanos. Capitaneus igitur regis catholici Germa-norum peditum acceiTu non mediocritcr fxhilaratus.nô dubirauitpoftea,cum Gai lis ôc Heluettjs côgredi ter circa oppidum Canofum, ubi olim Hanibal Romanos adinternicionem pene deleuit, çnm eifdc tnanum conferens,ipfos ingenti clade affe dt,uicercgeinterempto. Poft eampugnä Galli exercitum circa Caietä reftaurarür, ubicircafluuium Garlianü diólum.cum Hifpanis congrefsi, fuperati uifticp fuere, plurimis ex eis intcrfe«flis Si captis, amp;nbsp;tor-Wcntis mirabilibus ac inftrumentis belli-ds amifsis, qux Heluetq turpiter fugieii-tcs deferuere,ac Hifpanis reliquere. Gallis itacg ex regno Apuliçexpulfis.Hifpani an gt;10 tertio fupra millelïmum quingentefï-^nm illud ad fuam ditionem redegerc.SC id hodiernoadhuc die tenent ac pofsidct. Vndenon immerito fcripfitin triumpho fuo Veneris Henricus Bebelius luftingen fiSjUnicus mihi amicus familiaris aréhfsi-o I mus»

H I. cocctNit mus.Sçpeq; tentatur fa talis Apulia Galliî. Nec item öbfcure animaduerti poteftlni-inanarum rerum inftabilitas ac mutatio; Apulia habucrat in ofio annisfexreges. Karolus Gallorum rex odtauus Apuliam ingrediebatur anno i exto fupra millefimu nonagelimum.Etexpulit Alphonfum FÎ iium Ferdmandi,qui paulo anteaquâ Karolus Italiam in traret,morte obierat, Poft Karolum regnauit Ferdinandus Filius di di Alpltonfi, qui alias Ferandinus cogno »ninabatur,amp; morruus eft rex. Succefsittp iti Fredericus patruus,qui fuit expulfus d Ludouico Francorum rege, qui Ludoui-eus amp;nbsp;ipfe regnauit ôC fuit expulfus à rege lt;atholico,quiin prarfentiarü régnât.Poft cas quidem ftrages quas in Apulia accepe-rejanua metropolis Ligurum défi cere cœ pit,quamobrcm Ludouicus maximo equi turn amp;nbsp;peditum exercitu coado, anno fex to fupra mtllefimum quingentefimu ad lanuæ ôppugnationem accefsit, quam ui èbtinuit,mifericorditcr tarnen amp;nbsp;dementer cum uidis agens. De his hadenus,amp; adproiequendam hiftoriam reuertar. Hel uetii ut cum prxda ad Sebufianos redie-runt,intereaHifpani forutn Cornelium, quam

de bellis ITALIGtS guam Imolam uocaiit, applicucrunt. inde Petrus deNauarra cum exercitus par te.adoppugnationem loci, quern Allaba-ftia nominant,accefsit.Eundem pridie Ka icndas lanuarij bis adoriens, expugiiare non potuit, quadringentis ex militibus a-mifsis. poftridiedidium locum maioreag gredics ui expugnauit omnibus in eo tru ddatis, R eliqua nero exercitus pars quiim plurima caftella ad comitatum Bononieti fem fpediantia occupauit,inter quç erat ca ftellum Biidirium,in quo inuenta fuere ui ginti qiiincp milia corborn frumenti,quod quidem frumentum precij erattrigintami iii'i ducatorum. Galli Heluetijs difcedenti-bus.totis uiribus contra Hifpanos conten derunt,confeftimque miferuntFerrariam Molardum cum diiobus militibus Vafto-num,et quibufdam cquitibus grauis arma turæ.Bononiam uero miferunt lacobum deEmps Sueuum cum milleSdquingen-bspeditibus Germanis.Statim poftHifpa ni ad obfidionem Bononiaraccefferut. Et quoniam tena ex eo loco unde ciuitateiri .*^Pugnarcpropofuer5t, plana crat,amp; pro Pter uehcmentcm mifsiliii proiedfionem qua: in cos iadcbantur,diu maiores bombar

bardas mœnibitsadmouerenon potiiere, ac minoribus dunfaxatutebätur. Interim Alphonfus dux Fcrrariç,xiiii,dielanuarq lt;um Vafconibus ôCnonnullis Germanis, ad oppugnationem Allabaftiæ profeftuî cft,quam tribus horis fim ul ac adortus eft, cxpugnauit,interfe(flis centum odoginta Hi(panis,amp;odoginraltalis.Duxquidem Neumurfi cü reliquo excrcitu Rhcgiu pC' tijr.Inde Fredericum Gonzaga Mutinam tnifit,ad fignificandum locum tenenti Cj Iârco,quodiftis tranfirum ftatiua pro cxercituhabereuelit. Cui gubernatorre-fponditjfe Gallis tranfitum côcederenon poflcjquod Mutina fibi àPontificenomi ne Cæfareæ maieftatis confignata fuerit, ira ut tandem neç duci Ferrariæ traderet. CarfarquoiJ uoluerit Mutinamefleàbel lo immunem, 8C ( utitadicam) neutralem ac neutri partium adhçrenrem.præterea et Galli anno fupcriori Mutinenfibus caution em lecuritatemq; contulerintdf non offendendo diftridu Mutinen(j,Præfatus igitur dux his rationibus alkgatis dudus, inftitutum fuummutauit,amp; per alia loca Bononiam con tendit. Hiipani autem Bo-nonia: obfidionem continuantcs,póftiotl

DE bellis (TALICiS 10«' ^am tandem penfitarionem vii Kalendis Februarij, cura uefpertinum foret crepu-fculum, quam plurimi ex cis cura inftru-nientis,quos fchyopetos et arcufoufos ap pellantjcirca foflas apparueriint intra por tamuici fanóH StephaniBarachinum, quem locum Makontonem nominarunt, ibicp crebris mifsiliü feu globorü iaiflatio nibus propugnatores ciuitatis ex mceni-bus propulfarunt.ncc unquam ceflarunt, lt;luoad murales machinæ in loco præfixo fuiflentconftitutç.quas apud monafteriîi Üiui Francifcijubi moniales habitarefole-bant.collocarunt.Poftridie cœperuntcon tutere mœnia ciuitatis, quç in quibufdam locis adeo debilia reperta font, quod uni-'oglobi iaólu utrinqueperforata fuerint. quocircaHifpanicertatim illuc concuitc-ftjSchyopetis alqscp inftrumcntis pfçfidià duitatis uulnerare amp;nbsp;interficere.ac prcipte ftaalacriorés fafti fcalas mûris adriioue-k,arcp delubrum quoddam in mœnibus ^'tum (quod beatæ Mariæ uirginis De Ba ■^thino nuncupatur ) conkenderc, illinç 'OS qui ciuitatc tuebâtur, percutcre, quod ^bi German! pcdites, amp;nbsp;Gallorum equips cataphraâarij animaduerterunt,mox mcenia

mocnia audaéler cöfcendeie, amp;nbsp;Hi/panoi partim caperc, amp;nbsp;partim interfkere, rek-quos nero ad fuga uertere.quarto Kalendis Februarq Hifpani quatuor arcus moe Ilium muralibus tormentis deiecerunt, ac 'xlpedites difpofuerunt, quicuniculis fub terraneis faélis, murorü excifioniincum-berët.id ubï Gabriel de Suiza Sueuus fen-fitjcpnfeftim cum fuis cömilitonibus, ad^ ueifuseofdccuniculos fodcreeoepit, quó per cuniculos,intra muros ciuitatis à fe fe lt;ffos,puluis fulphureus igneconceptusfi-nemœnium ruptura erumpeiet. Pöftcrö die circa c]uartü uigiliam noófis, populus Bononienfis campanaru fono ad arma eft (itatus. Verebâtur enim Bononienfcs.ne Hifpani in eo die, quoniâ mcenia magna latitudine diruta latiorë uiam parauerat, ciuitatem occupare niterentur, quod moi ris fit Hilpanorü,dieMercurij amp;nbsp;Veneris libenterciuitatum expugnationem atten-tare.fed eo die mutua fi'de promiifa.indu-ria: faëfæ funt,amp;: ex Hifpanorum exercitu profeëii funt Bononiam loannes Vitel-luSjIoannes deSaxadello, amp;nbsp;quidam ca-pitaneus Hifpanus, qui nomine Pontifî-cis totius excrcitus perfuadere conati

be PELLIS ITALICIS 20? font Marco Antonio deFanturieragenti pro tota duitate ut Bononia traderet, nec Bononienfes patiatur totius ciuitatis diui tiarumcp amp;nbsp;honoris expediare excidium*. Re autem infedla difceiTum eft, amp;nbsp;capita-tieus Molardus cum duobus milibus pedi turn,inter quos feptingenti erant Germa-ni.quos nuper capitaneus Linfer ex Germania adduxerat.Item et cum ducentis e-^uitibus grauis armaturacBononienfibus prçfidioaduolauit. Kalendis uero Februà ^iiSjCumob nimiam Bononiæ mœniurai foinam latifsimus Hifpanis pateret accef-fos,ita ut eu confueto Sd toto ordine ingrç dipoflent,decreuerütipficiuitatem expu-gnare,acinftrudto agminein expeditions tôfccnderunt.iamcp non folü pedites,ue-tumetiam équités fuperatis fofsis, fupera mep loco ubi meenia côftiterât.munimen-*a aggeres intra duitate pi-æparatos ten tabätinuadere.Sed qua Bononienfes pri-diein partedirutamurotu multoscurrus fafdü eum pice alijstp fomen tis igne fecil-bmecondpientibus appofuerant, qui, ut igne correpti funt, tantam amp;nbsp;ignis amp;nbsp;fu-midenfifsimi uehementiâ ediderüt, quod Hifpani ill2 pati nequiétes retrocedere cej geréiîtiiv

io4 Mr. c o c c I N r t geren fur. In rerea Goühus princeps murfi dcRhcgio (emouir,etcum cxcrcifu profeifïus eft sd loca Final amp;nbsp;Bundin », ac dein Hij dieFebruai ij Bononiam petijr, in cuius aaelTu ctingreflu Bononienies nul lü fccerefi'gnü lcfidæ,non pullândoeam-panam,neccmirfendo bombardas.poftri-die Galli intra ciuitatcordinem inftruxe-rüt,adcongrcdiendü cum Hilpanis.Hifpâ ni uero præliû dctretflanres fedelocomO' iierunr,amp; ad fluui» Idiirum,quiad quin-tum fcrelapident à Bononia diftar, contu Icre,relinquenresin prçdam panes et puU uerem fulphureum multum. At Gallis dr ca Bononiam occiipatis, ubi^per Italiam ùiilgatum extitit, Maxiinilianum Cxfarc ciini Veneris concordare.Quam quidem famam Veneti côfirmantes, amp;nbsp;BrixienfeS amp;nbsp;populii circa lacum Benacum ad rebel-lionem folidtarunt, accum quibufdam ci iiibus primarijs fuperBrixiæ traditionea-gere cœperunt, quoniamprodirione feu fa?rione freti, equitum 8ipedifum co-pijs coadis, diexxv lanuarij ,fub node Brixiam adierüt, fperantes Brixiam aperlt; tis porris occupare.ficufi cöftituerunt.Sed quidam prodirionis cöicius antea prxmo nuerat

De bellis tTAXICIS iOf nucrat Gallos, qui fem clam amp;nbsp;fecreto re-Heures, tempore acccirusVenctorum,opti mam obferuabätcuftodiä, difpofuerätcp, utaduolantibus Venetis,frequentes telo-rumfeu mifsilium iadfatioues contra ho ftcs agitaren tur,ad arcendam eof um uim, Venetis autem recedentibus,amp; fua fpe ffu ftratis,eodem die capti fantxxi ciucs,Slt; in ter quos erat filius comitis de Auagaris, hi omnes trucidati funt, amp;nbsp;eorum bona pub licata.Venetibreuipoft cum amplioribus eopiis,quämantea reuerfi funt, amp;nbsp;Gallis illicpræfidio conftitutis circaunamparte duitatis uiriliterrepugnantibus, Ciues in terim Venetos exalqs locis funibus fu-permuros in ciuiratem rraxere,id ur Galli accepere,e ueftigio in arcem ptofugerunt, multis ex eis captis amp;nbsp;occifis. AcCidit auté ut quidam equeS Galliens impeditus in ar cem profugere non pofler,is igitur ad eine lutniliarem ferecipiens,eidem cccccobtu-lgt;t ducatos, feu aureos ducales Latinius, quofibiauxilio adeuadendum elfer.Ille quidem ciuis pecuniam oblatam accipics, ö^auxilium promittens, Gallum rufticali ^abitu indurum domum exireiufsir, ac fü diox rufticis Qi ciuib us prodidit, qui cap- ,

tuSpcr Guitarcm diiclus eft,cuin ingen« rufticorum uodferarione. Tandem ruftici uenncm Gallogladio apcruerunt,a£cor eiufdem exciderur,quod in plurimas partes di iredliim,alius alij eiufdem partiuncu lam uirga prçbuit.Sed grofsiorem uenrris partem recipientes,in os dnfii Galli immi-fcrüt,cum hac exprobratione,Tu te ex nobis faturafti, craiTumtp fecifti.iam ill 5 pin-guediuemmanduca. Adliæc ruftici Sici-ucs non content! huiufmodi crudelitatent in uiroscxercuifTe, quiamp; mulierem Gal-licaminuentam occidentes, eiufdempu-denda leu cunnum in uirga detulerunt. Sic Brixienfes quofcumç Gallos afteque-bantur,milêrabiliter perire fecerunt. Bre-ui dein terræmotus auditus, quo uniuerfa ciuitas contremuit. Veneti caBrixiæoccu-patione multumelati.fpem conceperunt Veronam,Cremonam, amp;reliqua locare-cuperandi.Etquoniam fcripfiper Italianf fuifte fiimatü Cæfarem cum Veneris con-cqrdafte, uoluilatius explicate quo pafto huiufmodi rumor increbruerit. Thomas archiepiftopus Strigonienfiscardinaliset • Patriarcha Conftantinopolitanusab Via din ao Hungariæ amp;nbsp;Bohemtatrege Roma

, De öÉtLts tTALrcrä 2ö'y icghtus erat, ad folicitandam concordianl inter Ca’farem amp;nbsp;Venetos,præterca Si \ c neti in locum defundli oratoris alium fub togauerant cum mandato concludendæ pacis. IsRomam fecumadduxit x ciues, unum patncium,offercns Cæfari pro fc tnritate Gurcenfis patricium , Si quatuor dues ob fides deftinare. Er à Ponti free iuf-fus Offerte pacis conditiones, ccepitprimu Offerte eos, ejuos Veneti anno fuperiore Mirandulæ Vito de Furft obtulerât.Ponri fcxpcrindeacinfenfus uoluir, ur Venetiil lis oblarionibus reliófis ea repeterenr,quæ Bononix fuiffent naófara. Et cum nego-ciiimipfum intet diftumorarorem Vene Uim, amp;nbsp;loannem Collam commiffariutn Cxfareum multum diuqj cotam Ponnfice agirarum effet, ac certæpacis conditioneî àPontificeamp;; oratore regis catholicipra?-pofitæ, reftaterc^’ modo ut concluderetur. Orator Ven etus afl'eruit fe nô habere man datum propofitis conditionibus affenti-endi. Qjiocirca Pôtifex ueluti indignans, una cum Hietonymo Feych oratore regis catholic! nonnullos côcordiç arriculos ex-cogirarunt.Irem cjuod Vencri relinquerëc Cæfari,VeronâSi Vincentiâ.^pmquoct P Z in

in tribus annis proximis darct Cæfari du-’ centa qm'nquaginta milia ducatorum, ÔC centum milia intra menfem poftpublka-tionem pads Veronammitterent, ôCreli-quam pecuniam duobus proximis annis contribuerent.Item quod Veneti Paduam amp;nbsp;Teruifium retinerent, quæ à Cæfare Ka rolo nepote, amp;nbsp;principibus Auftriæ reco-gnofcerent in feudum, eifdem pro annuo tributoin tres uices anni xxx milia duca-torum dando, pro reliquis uero terris ôi controuerfijs Veneti amp;nbsp;Cæfar compromit terent in Pontifiçem amp;nbsp;regem catholicum qui infra annum negotium componere debeanr.Il.'osautemarticulos fupcriores Pontifex Venetias per fidum hominë ad nuncios fuosibi agentes tranfmifit, qui-bus amp;nbsp;commifsionc dedit.ut omni modo Venetos perfuadercconentur,quo eifdem articulis confenfum accommodarent, alio qui proteftarentur feeos derelilt;flurum,ac ab inito fœdere exclufurum, prarterea Si Cæfari pro omnium rerum fu.arum recu-peraiioneadhæfurum . Verum ex omniit rerum amp;nbsp;Pontificis et Venetorum progref fuTemper mihi uifumeft,eorüaâionem fe tendere ad ftringendum Cjfarem à rege Francias

DE bellis ITALIC!? 205» Franciæ, antequam concordia inter Cæfa rem amp;nbsp;ipfos Venetos fubfequeretur, At Cæfar præfatis pacis articulis aflentire no luit.Redeundo autem eo undedigrefsi fn mus, Gofthus dux Neumurfi, poftquain intellexit Brixiam à Veneris occupatam,ix dieFebruarij Bononia difcefsir,ôi contra Venetos feftinabat.reliólis Bononiç prxfi dii gratia quatuor milibus pedirum,amp; du tentis quinquaginta equitibus grauis ar-maturæ.Bononienfes uero,quoniam tui-tionis fuæ fpem præcipue Germanos col-locauerät,quorumc]j fortitudincm in ma-ximo perditionis difcrimine expert! fue-rantjâprçfato principe efflagifarunr,ucla cobum de Emps cum peditibus Germa-nis præfidio relinqueret.Sed is Bononien fium preces exaudire noluit, cum amp;nbsp;ip-ferei bene gerendac fpem in Germanos re. pofuiflet,atcp Pado tranfito cum maxima feftinarioneaduerfus hoftes contendebar. Deftinauerantquippeperid temporis Vc tieti in Brixien fium fuccurfum ac præfidiïî ter centum équités grauis armaturæ,quo-tiim capitaneus erat Paulus Balianus,fii fupra tna milia peditum cum machinis 8C ’tiftrumentis bellicis. quorum aduentum

cum Galli explora (Ten t,eos celeriter aggr« di inftinieiiin t, quos xij die Februarij Gal loiai primæ eu ftodiæ équités, in rure nobi lifsiino circa locû Ifula De la fcala diôtiim offendentes.adortiin fugam repulerunt, pliirimis ex eis captis amp;nbsp;occifïs, ac multis in Athefi fl uiüo fubmerfïs.quos item Gai 11 latius perfecuti fuiiïent, fi iioélu impedi ti non cfTenr. Poftridie Philippus de Friberg cum mille amp;nbsp;oftingentis peditibus Gernianis Veronam egrefiiis, hoftes fugt entes eorumcp impedimenta perfequi ccc-pit,âlt; hoftium bombardis circa Suaucop pidum reperds, ex minotibus nonnullas afportauiqmaiores uero multo fulphureo puluerem immiiTo deftruxir, Poftliaxidé fe cü copijs Galiorfi,ad uiliâ fanôtç Eiiphc miæ,duobus milibus pafl’uum «à Brixiadi ftantem coniunxit,dequofane loco dux Neumurfi,omnibus medqs ciues Brixien fes perfuadere conatus,quo fefededâqnec ruinam amp;nbsp;excidium fui expedient, promit tens regem Franciçiftiufmodiiniuriam 81 rebellionera eis condonaturü, modorefi-piicant,amp; in gratiam eiufdem concédant* quod cum uarijsmediis adciuiumnoti-ciâ ded ucere fatagçreqnec id pop ul iis igoo raret

DK B ell I S ITAL I C I 9 îf( raret.Interea Frabricius de Columna cum mille quingentis cquitibusôC quinqjmili bus peditumjraiefto flumine Rheno,qui inteiritorioBononienfi labitur,adPadii profi'cifci ftatuit.Qiiod ut didlus princeps acccpit,minime cundandii ratus eft, con-feftimq;mittit Leonards Ruch Sueuum cum mille peditibus Germanis fub capita tieo lacobo de Emps degen tib'us, ad expu gnädummonafterium quoddam in mon te poft arcem Brixienfem fitum.quod Ve-flcti propugnaculis ,aggeribus,amp;; mille rn fticorum præfidio munierant, ne Gallis poftarcis pofitum ingrediendi copia cflcr. id German! ingenti ui adorti, rufticos brc uipropugnaculis depulere,acintraclau-ftra monafterii fefeabdentcs ferro igne adinternicioncm ufcjuetrucidaucre. poft quodfadum dux Neumurficum uniuer lb exercitu arcem Brixienfem acccfsit, pc-ditatum quidem arcem iufsit ingredi,amp; ip fe poft portam arcis cum equitatu reman-fit,fub noélëqjad porta ciuitatis fanéli Na zarq collocauit quingentos équités grauis armaturæ,qui hoftcs fugerecontenden-tes intcrcipcre niterentur. Poterantenim Venedfoluraperillam portam effugere, p 4. quia

quia reliqiias amp;nbsp;terra obftruxerant,amp; folL fis circumdcderät. xviq die Februarq dux Ncumurfi,amp; acies inftrui,amp; quemlibet ue xtllo fuo aftare iufsir. ac tympano procla-mare fecir,fi qui primani adem feu ordinc antefignanorum feu antecuiTentium in-gredi uelint, ad porta arcis, perquam iter ad ci uitatem cft.prdficifcerentur, luerunt itaqueed treceiiti pedites Gcrmani, inter quos ex fueuij nobiiibus eratjoanes Spct dePdumer, Burckardus deEmps, loänes Hardar, Vuolfgangus de Ehingen,Georgius de Vfenloch,Ioannes Sigifmundus de Friberg. Ex Saxonibus autc erat Fabi-US de Schlaberidorff, Gothardus de End; Germanos quidem mox fubfequcbantur trecenti Vafcones, inter quos erat Molar-dus, amp;nbsp;capita neus arcis Brixien fis. In prima autem Jinea antefignanorum feuan-tecurrentium Cut German! appellant)crat Molardus cum nobiiibus Germaniæ.Poft illam uero aciem inftrudli erant quingen-ti équités grauis armaturæ, qui pedeftreS crantingrelTuri ciuitatem, in quo ordine amp;nbsp;ipfc dux Neumurfi ftabat. Poftea ordi-natus erat uni uerfus peditatus Gcrmani-cus Si Gallicus.In eo agmine fuitlacobuS

PE BELLIS ITALICIS dcEmps,amp; Philippus de Friberg cum tribus milib us,Sioftingcntis peditibus Ger maiiids. Veneti qui Gallos arcem intrafic rcfderanr,fub auroram diei prxdidti ad ar ma conclamare.equites tubicinxconuoca re,ac populum campanarum pulfu ad ar ma concitare cceperunt. Intra Brixiam au tem erant équités grauis armaturæ qua-dtingenti.uclites qui baliftis pugnant mil le,ô{ ftratiotæ oétingenti, Item duo milia peditum bene inftruflorum,rufticorum Ueto amp;nbsp;ciuium qui ad arma concurrerant, fupra fexmilia. Dux Neumurfifimulac ad quartam diei horam ordines intra arcc continuifiet, necquicquam de deditionc cxpedlandum cognouifiet,confilio cuiuf-uis habito, decreuit urbem ui aggredi.SC accitis Philippo de Friberg, amp;nbsp;lacobo de Emps cis exponit,Brixiam omnino uio-Icnter expugnandam, amp;nbsp;proinde milites adhortentur,quo ftrenui ac confiantes ef-feuelint, Conuocatis igitur Germanis,ad eos Philippus concionem hab uit. Vos (inquit) commilitones optimi, Galli ftatue-runt oppugnare Brixiam, quam amp;nbsp;uiri-bus ueftris fc expugnaturos fperât,qua de fe uos hortor atç moneo, ut prifiinx gio

fix ôi uîrfiitis Germanies memorcs ,ftrc-nuijfirmiacconftanris animi efTe iielitis. Dux nempe ipfeac tofius regni nobilio-res deftinarunt autmon uobifcum.autui (Gloria contra hoftes poriri, qiiocirca qui-CHcp illius animi ac propofiti fint, id elcui tobracliio oftendant,reliqui ucro aciem aggrediantur. runefubito Germanimaxi mo animo eleuafoquebrachio,aufmorie mur,clamirant,aut urbe potiemur.Dein Philippus cifdem ducis nomine exponif, utipfi populo Ci tadellæ parcant, quod fa «fiionis fitGallorumjfedingrelTuri reli-qiias uii)is partes, omnia dtripcrcamp;quof euni^p ofFenderint,trucidarenitantur. Arx Brixienfis in editiore urbis parte montis fatis accliui fita eft,ex ea unum iter ad Gita della. At Veneti circa porta Citadellæ,quæ urbem refpicit, nonnulla tormenta mura lia feu bombardas collocaucre, unde fre-quentia tela feu globos in exeuntes porta arcis iecere, propterea exitus arcis admo-dum diificilis SC periculofus uidebatur.A-gmen antefignanorü primum arcem fen-fim exire,amp; alter alterum ut periculum e-^ wafere expeftarc,amp;dein agminatim fe-^undum muros cliuum dcfcendere.ubi ue

De bellis italicis • 2t( fo admonafterium fanéü Floriani peruer percjfexcentos inibipedites noftrorüim-petü expcélanres profligare, amp;nbsp;qiiotquor fugientes afîecuti funtocdderc. Vcriim bi qui bonibardarum cuftodiç deputari crût, wbi fiios côfpexere fufos, ipfi reliélis boni Mardis ftigç fefe accingerc,quos amp;nbsp;Germa ni amp;nbsp;Galli infequcntes, unà cum ipfis ur-bcm ingrefsi fucre, Ea quidem urbis pars quam innarunt.fimul atqj Gitadellam exi (trant,Burletum appellatur, ubi ingrcdien di primum occurrit uicus ftri(ftus,poft hüc cft locus amplus Si. fpaciofus. In uico ftri-fto mulieres è feneftris lapides deqcien-•cs,aliqiios milites perdiderüt. Vt uero ad locum fpaciofum accelTere,inucnerutplc-tosçp équités grauis armaturæ Si etiam lewis,quos breui fuclere,amp; ad interiorem ur bis partem repulere, acrepulfos ufquead portam infecuti fuere. Tanta fane Veneto tum fuga erar,quod Si illam portam dimi ferâtapertam, qua Si milites tumultuaric ingrefsi fuiffent,pifi à Molardo cohibiti ef fent. Et quia Veneti ante cam, quod parû à foro diftat,omnes fere uires fuas côtincr bançquocirca Molardus Si Germanici no .biles,ne ab lioltibus damno afficcrcntur, fiibito

M r, coccFNir fubito ccpcreconfilium, ac diólam port| occliidere.ac bombarda quam in Citadel-la conquifierant ad earn difponere,quoad reliqui approximarent. In quorum quidc accelTucandem portam reduderc,globit ex bombarda per portam iaccre,hoftesru ptis ordmibus hinc inde,quô quisep faluti fuæ fugaconruleret,di)currere. Milites au fem piimiagminiSjUtpcr cam porta tranf ierunt, ad forum perrexerunt, quos magnum agmen ôC Germanorum amp;nbsp;Vafco-numfubfequebatur, quingentis ucroillis armatisad uicumamplum,ad dextramin troitus portf extanrem declinantibus.Ger mani itaep Si Vafconcs in foro cöftituti,or dinefaflocum lioftibus,manum confe-ruerunt, quos brcui fuderut amp;nbsp;profligi runt, attpillos qui fugerât amp;nbsp;portä fanfti Nazarq aperueranc, reliólis in foro tribus millbus Germanoru, perfequi cceperunt, quosqj maxima clade affecere. Qui uero porta exicrant à Gallis,qui ad eacollocati fuere,intercepti funt, inter quos comeS Aloifius de Auagaris deprçhenius eft, Ger mani deinceps amp;nbsp;Vafcones peromnesui-tos urbis difcurrere.quofcuncparmatosre f ciiunt,necare, in domos ciuiuin irruere, bona

DE bellis ITALICIS 217 bônaipforü diripere, ciues pro indicio tor teuere, ac nihil intentatuni ielinquere,quj •rati uiflores exercere confueuerunt. Ca-pti tarnen fueiein hofpitiis fuis, Andreas Gritti,amp; Antonius Iuftinianus,qui præto rëfe pro Venetis niduo gefferat, HçcBri-xiæ amplifsimæac ditifsimç ciuitatis cxpii gnatio fatfla eft xviij diemcfis Febfuarij, Anno xij Dominica;natiuitansfupramil leftmu quingentefimü, interfeélorum nu tnerus non eftomnino certus, Galli pri-mum fcripferunt ad Cæfarem interfeîlo-rumnumerum fuilTe fupra xi milia homi Hum. Sed poftea côpertum eft occiforum leuinterfeftarum perfonarum tam in pla teis quàm domibus in multo præfâtû nu-tncruni excedere.Cadauera mortuorü per uicos, plateasjora frequentia iacuere. Ex Gallis uero 8i Germanis admodum pàu-fiinteriere.Poftridie GofthuS dux Neu-tnurfi edidïum fieri iuber,ne qùis capriuos ïmplîus interficiat, aut captiùos fupra de-dmum quintum ætatis annum agentes ex urbe educat.Eo itidem die cornes Aloiffus Proditionis auftor obtruncabatur, eiustp torpus in quatuor partes diifeftüjad porta fan^li Nazarij fJatibulo eftappenfum, Iulius

Iulius ucro Pontifexpoftquä audiuifm/-; fêrabilcm Brixienfium cladcm, nö mcdid tri intrrorcaffe(ftUS eft,af^ Gallorum ui' res in fe conuaiefcere timens,omnibus ine dijs res fuas firmare ac corroborate ftu-duit.propterea Matth jum Epiicopii Sedu nenfein tunclaniffir Potentianç Cardina-km,fotius confccderationis Legatiim dC' purauit,per quem item obtinuit ut Helue tqexconuentu Thuricenfi certos delige-rent oratores, qui Venetias proficifceren' rur ad mutuam focietatem ineundam. Ad hatc Matthçum LangEpifcopum Gurten fern Cardinalem nominauit,quo medio eiufdem Cgiarem ad confccderationis üiç partes alliceret. Præferea Epifcopum Vc' fprunienfem Hungariæregis oratorë Venetias dcftinauitjUtillincad Cæiârem pro Eciicaturad procurandam conficiendam queintcripfum Cæiârem amp;nbsp;Venetos pa-eem.Cxiartum Germaniam inferiorein pctcbar, comirafuslt;i Ludouico Palatino imperi] ele(floredeHeydelberga,amp; Vdal-rico Vuirfenbergenfium ducc, quoniant dux Geldrif maximas feceratincuriiones, depopulationestp in ßauaros, quos Holä dinosappellant, Si Brabantinos,qui olim » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partim

I t ! t f i t i i t ( t c ti ' ï b t,

Ji I) P i) »1 d ii gt;1 ti

De bellis (TALIC15 ïl^ t»artîm Aduarici dióti fût,partim Ämbaua riti.adiutus ferebatur occultÿj^uxilqs à ré geFranciæ, cuius conatibus Cæfar ut in tempore occurreret, amp;alia imperii rei-Publicæ Chriftianç urgentia négocia tra-ftaret,conuentum feu concilium Genna-tiicum Treueris celebrauit.Interim Ferra-denfesacBononienfes audloritateconci-lijMediolanenfis diuina celebratecœpe-tunt, amp;nbsp;Fredericus tuncfanéfi Theodor» Cardinalis de fandlo Seuerino, Bononiae « Romandiolæ Legatus à didlo con cilio tleputatus, Parma profefius eft,ubi fubfti dt,oratorescp Bononiam mifit.pro tuitio-®e fua à Bononienfibus poftulauit tres ci-»itatis portas, itéPalatiü, item epifcopa-turn, amp;nbsp;alia quidem priuilegia amp;nbsp;iurifdi-^HoneSjdequibus fane Bononienfes pla-flenullam (utitaloquar) complacentiam habuere,et in primis Bentiuoli.Breui ucrcgt; poft Gofthus dux Neumurfi Parmam ue-contraélis copqs milttaribus Bund» num ac Final petiit.adducens fecum præ-diftum Cardinalem de fanéio Seuerino. “bi amp;nbsp;Alphonfus dux Ferranx cum quatuor milibus peditum, amp;nbsp;quingentis equ dbus leuis armaturæ,ôlt; trecenris grauis ar matutae

220 Mr. c o c c I N r r mafuræGallorum exercituifeconiiinge-bat.AdduxerarGofthus autem oftingcn tos équités cataphraftarios, q|ios Lan-ceas,feu équités grauis armaturæ appel-lanf,quatuoritem miliapcditum Germa-norum,quorum capitanei pritnarij erant, Philipp’ de Friberg et lacobusdeEmps, quatuor itidcm milia peditum Gallicorii, Superueniebant etiam ex Gallia ad duo milia Vafconum amp;nbsp;Picardorum, Si Bono niæpræfidio conftituta erant quatuorrat lia peditum,Ct ducenti quinquaginta equi tes grauis armaturæ. Adducebat præterea Burcfcardus deEmps mille pedites Gef' manos,qui n uper poft Brixiæ expugnatio nem primum in Italiam aduolauerant. Si quoadieex Germanis peditibusexcrdtni Gallico acceisio ficbaf,ur alias quidem ac-ceCsiones omitram . Ex Mutina accede-bant centum ,item amp;quadringenri, quos Vitus deFurftMutinæ locum tenenspcr fratremfuumErneftum deFurftdeVero na acciuerat,ad cohercendos quofdam re-belles Siinobedietes Apennini monrisac' coIas.Si ita fummatim comperi Gallicunt exerdtum ex xxij milibus cquitum etpedi rum couflatum, exceprishtXquipofteaex

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duibuS

DE beli.(s italicts in düibus Bononienfibus feexercitui iunxe rant.GaIliigitur,unitis uiribüs fiiisjraiece runt fluuium Panorum.agrum Mutinen-fem àBononienfi territorio difterminan-tcm,accôtia Hifpanos profùifci cœperüt. Hifpani autem impedimenta fua ad For5 Gornelium confercntes.Biidirum oppidü agri Bononienfïs fertilifsimum relique-runt,amp; ad Caftellum Sanéli Pétri feie rece pcrunt, caftellum fanifti Petri per fe quidc munitum aggeribus Slt;. fofsis itacircunde dcrâtjUtper unicam duntaxtat portam pa ucritacceiTus. Hifpani ferebanturin exer dtu liabuifte xviq milia peditSjSi duo milia equitum grauis armaturæ, ôi totidem leuisarmaturacjliceteorum numerusmul tominor fuerit.primum agmen.quod Aii teguardiam uocant, ducebat Fabricius de Columna, in eo erant octingcnti équités grauis armaturæ,fexcenti ueliteS, amp;nbsp;quatuor milia peditum, Robur exercitus du-tebar uicerex Neapolitanus 8C Petrus de Nauarra, ubi intercæteros erantquatuor miliapeditum,omnes albas induti arma-turas quas Corfaletos uocant.Vltimo ag-»nini,quod Retroguardia dicitur, præfc-âus erat Gomeus Romeus de populo Bo q nonienfî

at M r. c o c c f N f r nonicnfi uir inrrepidiis. Vicercx Neap oil”* tan us, uniuerfo cxercitu in condonenj co iiocafo,pulclierrimä orationcm habuzfle dkirur,milites exliorfando.adepta; gloviæ amp;nominis memores,Gallos hoftesnon cxpauelccret,quos aliter iæpe domuerint. Orationem ViceregisPetru De Nauarra fufcepilTe ferunt,eofdem milites exhortan do,quo intrepid! in hoftile GallorS agm c irrumpär,nö lecus accötra Tiircaspugna tiiri.quod Galli fint fchifmatici ôi bonorû Ecclefia: occupatores, SiC qui Galium occi-derit.nullum incurratpectatum, fed diui-nam promereatur gratiam,occifus uero in ter martyrum cateruas uitam alTequatur fternam.Galli reliflis Hilpanis ad caftellû fan(fli Petri profedi funtcötra Sarfenam, quod oppidü Itali Ros uocant, oppidani mox Gallis deditionem offerunt,Galliim pofito præfidio petiueruntRauennâ. At 5arfcnatcs altera die lequente fub nodem introduxerunt Hifpanos, qui Gallorum præfidium ad intcrnicionemr occiderunt. Galli eafuorum occifione audita, confe-Ih’m irati reuerteban tur,et dido oppido ui cxpugnato,uniuerfos fere oppidanostru cidarunt, nullius ætatis rarionem haben-

DE BEtLiS ItALICIS 2si hs-,pofteafeconrulerunt ad obfidiônem Rauennæ.Hifpani au rem Râueniiaribus præfidiû miferunt Marcum Anronium de Columna cum mille oftingentis pediti-bus,8^ centum equitibus grauis armaturç^ Galli quia femper quærebant occafionem belli gerendi cum Hifpanis, qua de re de-treuerant Rauennam obfidione prcmere, utHiljjani rädern necefsirate quadamfuc turrendi fuis inducerëtur adpugnam.La-borabât item penuria rei frumentariæ Gai b.etadmodu nuper Veneti tres naues com Uieatibus onuftas in Pado eis abftulerant. die viq Aprilis Rauenna à Gallis obfide-Hcœpit,quo itidem dieSë ipfe tormenta uiuralia muroadmouerunt, magnamquc uiœnium partem diruerunt.Poftridie Frc-dericus Gonzaga cum Italis primus Ra-Uennam adoriebatur.fed non fine iaéiura amp;nbsp;Italorum mcenibus deturbatus eft. po-ftea quidam équités cataphraélarq Germa ui.quos appellitabantArnbergifchcn,hoc «ft Arnbergenfes cum Picardis, amp;nbsp;nonnul bs Vafconibus oppugnationem tentarüt. Vtautem équités mœnia confcendificnr* S^ciuitatem uiriliteringrcfl’urt cfient,pedi Rs liaud fubfcqHcbantur,relinquentesdi-i

«4 ' H h C OC C f N f r «fîôscquîtes.Raucnnatiumoccifioni.Dii-ranteuerooppugnatione inrerimcquires Callid Ôi pedires Gcrmaniftabantin ordi neinftrult;fli,quia Hifpani eo die ad diiode cimurn ferme lapidem caftris relidlis,cuni cxcrcifu approximabant,amp; adquartuni lapidem à Gallis caftra locabant, inferea duo flumina,interquæ Gaili caftrapofue rant, Ätdiex Aprilisamboexercitusade-bus inftruólis, totam diem in armis contri «eranf,tandem ad caftra reuertebantur.ni bilq? dieaólum fuit, nifi quodRauenna à Gallisfruftraoppugnabatur.nodfefcquc te Galli omnino deliberaruntcum Hiipa-nismanus confererc, fed Hifpanicoeun-tes dcliberabundi cöfultabant,quid fado opus éftet.Ioannes quidem Cardinalis de Medicis,amp; legatus cenfebat caftra ultra Pi gnetam fluuiummouenda,amp;' è regions Gallorü collocanda.Fabricius de Colum-naiudicabat caftraintermarcAdriaticum amp;Rauennam ponenda. Petrus autem de-Nauarra exiftimabat caftra quidem ultra Pignetam mouenda,parum tarnen remo-tius locanda ad locum, quem Galli non fi nemediocri damno SC præiudiciopctituri forcnt.huicconfiho fJifpani obfempera-

DB Bims ITALlClg tlf funr,acfub noélisacpufcuïo tranfito flu-uio mcmorato, caftrametati funt in loco pliifquam ad unum lapidcm à Gallis di-ftante.poftridie mifit Raymundus de Car done ad Goftlium ducem tubicinem.ut ad _flunien Pignetam colloquendi gratia acce deret, Gofthus poftquamad Raymundü Pcruenit,Domine,inquit,quid placet.Cui V icercx,quid tibi placet. At ille, ego uoca-fus hue ueni, quidtibicordi fit,cdifldc» Cui ViccrcXjNöne hodie pugnabimusdl Ic uerOjPerplacet,inquit. eft ne id decretü apud uos^Cui Vicerex Etiam ait,moxque confradbs albis,quos fccialium tempore tn manibus geftabant,bacillis,utrinqj dif-teffum eft. At Gofthus petebat lacobutn de Emps amp;nbsp;Philippum de Friberg,ut mili tes animarent ad ccrtamc,quipeditibus it» toncionem uocatis, in hanc ferme fenten-tiam fermonchabuerunt, Strenui Fratres amp;nbsp;commilitones óptimi, præfcns dies de-ftinatus eft pro mutua pugnaGallorum amp;nbsp;Hifpanorum.Etquoniam Galli rei bene gerendæfpem Si fucceffum inroborc Si uirtute ueftra ponunt, proinde uos me mores priftinæ uirtutis Si gloria: Germa-nici nominis, ftrenuejortiteragcre debe-q J ti

M f, c o.c e t N t r tis hoc die,tie à maiorum gloria degenare uideamini,ac noftris fiinus dedecori. nee falurem autrei bene gerendg fucceflumin manus aliorum reponite, fed proinde agi teaefifolipro uita Si gloria ueftrapugne tis.hoc certifsimum uobis fir,nifi manibus «eftris peperitis uiftoriam.achoftes profli gaueritis, rufticorü manus minime euade tis,quocirca in pugna firmi 8C confiantes perfeucrare uelitis expeftaturi aut uifto-riam aut morte, Et quo Deus omnipotes nebis elargiri dignetur uiftoriam,promit tamus uotumtp faciamus finguli, quodin proximum diem Sabbathi uclimus in ho norem DeiSi bcatifsimæ Mariæ uirginis pane Si aqua ieiunare,hoc uoto fafto Gal liacies iuftruxcrunt.Si flumen Pignetam tranfierunt.Primum agmen feu anteguar diä duólabat Alplionfus Ferrariç dux.Ro bur exercitus duólabat Gofthus dux Neu murfi.Vltimo agmini feu rctroguardiæ pracfetflus erat quidam Gallicus,qui nun-cupabatur Grandi diabolo, qui Si impedi mentorum euftodiæ deputatus erat. Ger-mani, quia uentus ora eorum afflaret, Si fol facies diredo infpiccret, finiftrorfum fe flexeruntjUt à tergo Si folem Si uentum relia-

DE bellis iTALtCiS 117 t;tlinquerent,actarde Icntotu gradutôtra Hôftesprogrcdiebâtur.Mandaueratquip-pe Gofthus Germanorum capitancis.nc man us cum Hifpanis côfcrerët,anteaquâ •uberet, quoniam deftinauerat in primis tum equitibus confligcre,amp; illis profliga-tispeditesaggredi.quaderc Galli artela-riasfuas côtra Hifpanorum équités itadi fpofueranc, ut bombardarum globi ine-quites continuo iacerentur.Præterea is qui retro euftodiam Gallorum duélabat,rcce-ptis quibufdam bombar dis in anteeufto-, diam Hifpanorum equitum globos emit-tcbar,ac cidem tantum cladis amp;nbsp;iaéluræ in fcrebat.quodilludprimumagmen (eu an tecuftodiaordinerelifto.ad ultimum ag-men confugeret, ibi équités Hifpani coa-dunati decreucrunt Gallicos équités ado-tiri.quod fïmul ac Gofthus animaduertit, mox ex primo agmine fuo recepit équités,qiiibus cum ordineinftruilo Hifpanis eq uitibus obuiabat, 8C certamine inito Hi fpanos in fugam uertit. Interca temporis fiiipanoru bombardæ, quæ c diredlo G er manorum amp;nbsp;Vafeonum locatæ erant, ma ïimaeifdem damna in ferebant,in ter quas unus globas quadraginta ex ordinc toile* «I 4 bat‘

SiS M T. C O C C t N I T b ar. Germani moxin locum mortuorum alios fubftttuere, iinmobilescp ftaie. Vafco nes uero,globorinn iaciationes lougiiis fene non ualcntes,ad Germanos confugc re, fed Germani (neordo ipforum tuiba-retur ) eofdem armis amp;nbsp;lanceis repellere, Vbi ucro Germani iam duas penehoras cum maxima iaftura globorum iadlatio-nibus expofiti, firmiconftiriflent,ftatue-runtpugnare,necdiutius Gofthi iuffiim cxpeiftandu.Tranfita itaqj una fofla,aliud reftabat foflatu quod tranfgrediendü erar, ultra quod pedites Hifpani ordineinftru-^lo Germanos amp;nbsp;Vafcones expedlabanr, intracp illud foflatum tantum fpacij relin querent,quod Gefmams locus ftandiSi tongrediendi cum eifdem concedebarur, Habebant autem Hifpani ante feciirrus quàm plurimos, in quibus collocauerant bombardas quas arcus bufos Itali uocanr, Germani uero hacken buchfen.Eifdcpræ terea curribus infixerant inftrumentum cum tribus acutifsimis ferris,duo eius fer-ramen ta,quæ dextra finiftra refpiciebät erant curua inftar falcium,id uero quod in pnte profpiciebat, erat prælongum amp;nbsp;replum,amp; dein fupraid inftrumentum cur-

rui infixum,difpofucrantlanceas oblique locatas, Pofteaquam ergo Germanorum magna pars præfatum fo(Taturn tranfgref fa eft, Hifpani globos ex. arcubus bufïs in eos primum iaciebant, mox admutuuni conflidlum peruentu eft. fit ufrinqj afper-rima pugna,rem primum lanceis gladiifqy ftalt;flabant,ubi autem illa defeciflent, rem globiS'terræ ac dentibus agcbant.Dum ue ro utrin^ fortitcr amp;nbsp;dubio Marte pugna.» retur, interim Fabricius de Columna cum paucis equitibus ordinc Germanorùm,eo rum uidelicet,qui fofTatum iilrimü non tS tranigrefsi fuerant,rumpere, Vafcoties quoque nö omnes, fed qui nuperrime ad militiamacciti erant, tinbati confiifiip ad Getmanos confugere,eorum item ordinc turbatiorem reddere,quo fiebat,ut Germa nus quidam procïamaret.O Germani uer rite uos,amp; ad tutiora loca «cipite.Hçc qui dem uox audira,pleroscp qui ultimum fof fatum tranfierant,permouir, quodpedeni referrent,foflatum tranfsilirent,amp; ad relt— quos fe Germanos rcciperent.Quod qui-dem Germanis pugnantibus maximam «afturam inferebat,nam hi in loco fuo per fcueiantes,neqiiaqu4rclpicerc autpeden» q ; rçfernç

referre, fed u in li ter amp;nbsp;fortiter pugnantes, omnein hoftium uim fuftinere, moriippo tins quàm retrocedere præoptare. Germa Kis igif ur turn in maximo dilcrimine amp;nbsp;pc riculo conftitutis, Gofthuscum equitibus Gallias peropportune præfidio occurre-rc.Germani illi,qui ultimum folfatum nó tranfierunt.Gallorum uidentes præfidiü, ordinefaólo in Hifpanos irruere. Hifpani uero undequaip dreundati in andpiti loco ftare,qui cum aliquantifper noftroruin uim'fuftinuifTent,tandem fundebatur, in fugamiß uertebantur.Fufis igitur amp;nbsp;fuga tis Hifpanis peditibus.Galli luflerunt Get manosad bombardarum tuitionem ftare. in quorum quidem laudem dicebant, Vos Gcrmani nobis illas bombardas in regno Ncapoiitano abftuliftis, cas autem nunc redditis.Et poftquam nullum araplius pe riculum apparuit, Galli Germanos adeun tes dicebant, fi uellent lucri gratia aliquas facere excurlïoncs.quod id côcefsione fua facere liceat. At Germani,Nos, inquiunt, hie ftetimus pro honore amp;nbsp;gloria, amp;nbsp;non pro lucro,ideo quæfitü minime curamus. Atq; genibus flexis fuppIidtergratiasDeo agebâr pro parta uictoria. Eo quidem pfï

de bellis ITALICIS i« Jio ex Hifpanis defiderata funt ad ix milia uirorum, ex Germanis mille, ex Gallis amp;nbsp;Italis duo milia, tametfiplericp ampliorë numerum interij fleferunt.Ego ucro dili-genriori mueftigarionc adhibita, plurimo rum relarione accipio,aliquantul5 fupra ,xij milia hominum ex utraijp parte defide rata.Ex Gallis Goftlius dux Neumurfi,6C comes de Foys uirintrepidus,etparum fu prauigefimum ætatis annum natus,ca belle occifus eft à peditibus Hifpanis, du in foueam quandam cecidiftet.Occifï quo que fût capitanei Dominus deLegra, Do minus de Allabrotta,Dominus dele Vt^ rech, Mengironus, Baronus de Gremos, amp;nbsp;nönulli alii. Moiardus autem Vafconu caput ante cöfliilum globo bombard» in terijt.Bonetin capite grauitcr uulneratuS eft. ExGermanis ucrointerijt Philippus de Friberg,ante confliftum eodem globo quo Moiardus. Item in confliólu interkjt lacobus de Emps, Fabius de SthlaberC. dorf, loannes Sigifmundus de Friberg, ' Gothardus de End,Nicolaus Vuies.Geor gius Empfer,Gapitäeus Linfer.Ex duode cimnempe Germanorum capitaneisno-r Hem interieruntjcum nonnullis nobilU bus

bus,quorum erantcirciter quinquaginta, quicummultis alijs pcditibus fortifsimc Hifpanorum uim fuftentarunr, dura carte ri uel errore uel timoré pede referrent, mu tuum iicro confliftum, cum res bombar-dis ageretur. Fabius de Schlaberfdorff,8i loânes SpetdePflumern, capitibus uiridi ferto teélis, duos itidë Hifpanos ad fingu lare certamen prouocarunt. loannes Sp eç antcaquam Hifpanu aflequeretur, globo bombardæ uulneratus ad caftra defereba-tur.Sed Fabius uoti fui compos, Hifpanu fibicogrediaufum interimcbat.Ex Hifpa nis autem captuseft loannes Cardinalis de Medicis, Fabricius de Columna,Ioan-nés Francifeus comes Mirâdulæ. Marchio itidem deBetunda captus amp;nbsp;uulneratus, Marchio de la Tela captus^ôf uulneratus, tomes Petrus de Nauarra captus amp;nbsp;uulnc ratus. Marchio dePalude occifus.capita-neus il la Freda occifus, capitaneus Ram-mozat, amp;nbsp;capitaneus Vitellus,fugientes à rufticis occifi funt.Ioânes de Cardone uul nerarus,fed Raymundus de Cardone Vi-cerex aufugit.Harc fane pugna ante Raué nam geftaomniu confeiTuafperrimafuit, amp;nbsp;qualis multis ætatibus uix in Europa fuit

DE B ELL I s I tali C ( s ’ iJJ fiiit.Habita ueró diexi menfis Äprilis,an-hi xij fupra millefimü quingetefimü, quo die per orbe Chriftianum celebrabatur fc ftum Dominicç refurredtionis Chrifti,feii ut dkitur,feftum Pafdiatis. Vi^îori■a qui-dem tantam Galli obrinuerrir,partim pro pna uirtute,partim Germanorum.hoc nä que exploratum eft,quod Galli fine Germanorum roborecii Hifpanis haud qua-quam confligere ten taffen t. amp;nbsp;ipfimct rei bene gerendç fucceffum in uirtute Germ» norum reponebant, fortitudinemlj pluf quam humanam in eo prælio eorum fuif-fe teftati funt apud Maximilianum, amp;nbsp;ipfi quocp Hifpani duntaxatGermanorum ro burfuti profefTi funt)formidabant,De hiS' Iiaftenus. Cacterum dum cogito.mentelp diligentius uoluo,Gallos iam xvi annos in Italia uerfari, Germanorum roborc atlt;5 milite fibi tarn latum anaplumtj dominium Italiæ quærere, non poiTum non deteftari Germanorum dilcordiam igna-uiamqj.Nam Heluetq populäre dominiii amantes, Imperatoren! ut Dominum n5 recognofcut, ac illos folum affe (flare fern tur,qui pecnnias elargiuntur, iuftiffimi ta men utcuncp tyrannidum ultores.Atprin tipes

ij4- JS r. c o c c t N ri «pes Germaaiæ ten en tes nunc ueifligali’i SC cxtera. imperil iura.finguli ueluti ipfi ef fentItnperatores, ea quæ tenent 8C poflii-dentjtanquam peculiari iure tenerent.Im peratoii in nuUo accepta referünt,ac in o-mnibus liberi eife conätur.Qiiibus de eau fis Germani in magnum ipforum dede-cus pati neceffe habent, quod Galli nunc fanguine Germanico id fibi imperin qux rant.quodmaiores noftri fanguine fuo fibi uendicarunt. Sed quöniamalij mores maioribus noftris fuere quam nobds, idcir co nemo miretur,fi Galli noftra in Italia iura paulatim SC latenter fibi ufurpent. Maiores quippe noftri gloriam publicam fibi quærebant 8C imperium,pro quo et ui tam SC facultates fuas omnes exponebat, Nosautem parum de publico follicitidiui tias noftras profundimus ad magnificos fumptus SC amplaædifîeia.Sf ubi pro honore SC imperio publico quid elfe contri-buendü, penuriam allegamus. Illi quoni am pubhcos agebantconuentus,pró honore SC utilitate publica conftrttabant, fc fif omnia fua pro publica gloria offeren-tes, Nos uero quoniam cöuenimus publi cèad trailanda negociapublica,Cæfare

DE BELLIS r’TALJClS ' Ögcntc pro honefta fubieóHoneamp;auxilio Doftro.nos contraconcludimuspro Ger^ •nanica Francacp noftra libertate, Qiiâdo Unquâ in conuentibus noftris obrulimus fubftantias noftras Imperatori dicentcs, O Cxfar, omnia noftra tua funt.uterehis pro arbitrio tuo,quemadmodum maiore» fefeofferebant,amp; hodie Galli Regifuo offerunt.O principes Gcrmani expergifci mini tandem,SdSaluftp uerbum pondera te,dû inquit,Imperium eifdë artÀus roo-ribufiÿ conieruari.quibusab initio confti tu rum eft.Noftri maiores affecuti funtita licum imperium concordia,induftria,iufti cia,Si difciplina militari.Si uos Germani a liquando ab huiufmodi imperio deturba ti eftis perdiicordiam,negIigenriam,Së fe-tordiam, MaiprS uirtutes ampleftimini, amp;nbsp;facile omnia per uiolentos occupatores detéta recuperabitis.Karolusmagnus poft quam Romæ àpopuIaamp;CleroRoma-»10 Imperator eft nuncupatus,amp;fœdus tum Græco Imperatoreinqt,amp; Apulia K Sicilia Græco imperatori ccderent, amp;nbsp;reli-quum quodeftetlraliæab Vrbe uftpalpcs Latini Imperatoriseffet,amp; quod Veneri in medio utriufiÿforent, neutri «si fubic-

licet eo iure imperij eletflores uti deberef, quando Imperator n ö Jiabsret liberos ma fculoSjauttalesnoefTentidonei. Abeofa . J ne tempore,quo imperium fic ex eleóiio-necompetereccrpit,iusltaliciimperii mo .do apud Sueuos.modo apud Saxones,mo ‘ ■ doapudBauaros,modo apudBoiiemos fterit,amp;lidiusinprgfentiarüpenes Maxi- , ‘ milianum uerfatur.Sedo Principes Ger-i ; mani, rogo, aliquando cófideratequomo doilludiusucftrum negligaris,animad-i perrite,precor, quemadmodum Italia ab nbsp;nbsp;;

Oe bellis ITALICIS 2?7 ' Ucflra tempeftatc certct Galli,Hifpani, Ve Uerf, 8ê Pontifex Romanus, nos interim (utcum ueftra gratia loqiiar)defides,amp; in ifardormientiü, illa æquo animo fieri pa-timini. Quod fimaiores noftri itcru reui-Uifcerent,amp; hæc à uobis fieri cognofcerct, prófeóló ipfi' dolerent,ingemifcerct,uostp dciriteftinis ueftris difcordijs, fecordia itc amp;nbsp;igrtauia inculparent,uttp res multo fno fanguine, ingcti^ labore partas tam effœ minate tamc^ ignauitcr negligeretisj. Dixi ego Italia ab Vrbeufi^ad Alpesefieiuris ücftrijlkct non ignore ôC Apulia amp;nbsp;Sieiliä aliquädo à maiohbus noftris pofieflas,ut præteream regnfi ludçæ, alia ultramari na régna,quæ à maioribus fuerunt poflef fa.Lotharius enimSaxo, Normanis Apii liæôlt; Siciliæoccupatoribus expulfis, pro fe regrto potitus eft. amp;nbsp;Henricus præterea quintus Frederici primi Sueui filius, exter minatis Normannis,Apuliæôi Siciliæ regnum profeamp;fucceflbribus ufqjadCon radinum abhepotem ultimum Sueuo-rum duccm obtinuit.Longum profedlo ef fet,fi referre tentarem, quale quantuncun que imperium noftrum fub maioribus no ■ ftiis extiterit. Vos itaij principes Germa-,--, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ni.

non pofsic,etiam fiKarolus quartusper priuilegium ea uobis concefsifTet. Nam ir priuilegium cum tendit ad noxam feu ma tj gnum damnü concedentis reuocari de iu- ci repoteft.Proinde aut permittatis Maximi p liano imperatori iura imperij,aut aliquan p do in ueritate ad imperatorem ueftrum di cj cans,Omnia noftra in tua funt poteftatc. it dabimus tibi genres Si petunias quas ha- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te

DB BBLLfg ITAtrCtâ ocmus,uteré his ^ro tuo arbitra tu tahtöi tempore,quanto fuppetere ualebunt. quoque amp;nbsp;fuccefforcs tuos liberos mafcu-los recognofciinus ut imperatores,ut Dominos noftros natiuos Si hjcreditartos. Quoautem rem hanc fummatim amp;nbsp;bre-Uifsime concludam compleólartp, duo po tiamdiifla latiustp difcutienda. Prim urn meminirtic debent principes Germani Ma Ximilianiimperatoris honorem, gloriam, iinperiiqueincrementum in proprium ip forum bon urn rcdundare. Imperator ncm pepubhcaperfona Germaniæ exiftit, penes quern omnisiuris publici adminiftra-tio uerfatur.Bonum uero publicum in bo num priuatorum uergi exploratum eft, quocirca fi imperatoris ftatus eft bonus,Si Smplificatur honore 8(. imperio,id uergat in honorem gloriamcp fingulorum prin-tipum,8ic.Itaquecuriofeprofpiciantprin tipes Germani,ne dum quçrant honorent Priuatum,parû depublico foliciti, honor priuatus und cum publico pereat.Item n^ dum fingiili conenturfuas domos Si fa-milias amplificare Si illuftrare,domus interim publica Germaniçlabaturruinamtÿ Patiatur, Prætcreane dum honorem,glo-r Z riant

240 MI, COC er N It »iam,impcrtj incrementum fanguint fno/' inuideant,interim alieni honorem amp;iura propria occupent, quemadmodum ante fores id apparet.Seciuidum diótuin memi ni (Tedebent principes GenTiani,Maximili anumimperatoremgentibus amp;nbsp;pecunijs adiuuare,cum oblarione omnium bonorum fine temporis præfinitione,quoniani pax regni fine miltibus conferuari nequit. Milites uero finepecunijs haberi nonpof font, quocirca o principes Germania: pro pace Germania:,amp; honore publico amp;nbsp;pri— uato, aut pecunias amp;nbsp;res ueftras ad arbi-trium imperatoris offerte ac ponite,aut ue ftgalia ôi imperij iura eidem cedite, alio-quin inter uos Temper inteftinis labora-. bins feditionibus, pax namcp fineiufticia cfTe nequit,iufticia uero exigit,ut unicuiep quodfuum eftreddatur. Qua dere Augu; ftinus fuper hçc Dauidis uerba,Pax et iuft i. eia ofculatç funt,Pacem(inquit) amp;nbsp;iufticia. d uas effe forores mutuo fe fine feparatio-ne concomitan, Itaque pro pace, pro ho-nore,gloriaGermanicænationis ,o Ger-maniprincipes,ueftras facultatcs ôTdiui^ rias Cæfan offerte,ci præfidia præftate Vi detJS enim militis Germanic^ nationis.pcr, fubftra

DB RELLIS ITALICIS 24t fubftraiflioncauxiliijquod Cæfari impcn dere deberetis, ad aliariim nation ü ftipen-dia accederejn præiudicium iuiium 8ire^ rum ucftrarum.animadiiertite nedum im peratorem ucftrum fame laborare uultis, uos ipfi pereatis, uti in fabula eft quam Li uiusnarrat. Tempore inquitquo non,ut nunc in homineomnia membra confen-tiebant,fedfingulis membrisfuumcuitp confilium,fiiusqj fermo erat, indignabun da quidem fua cura ,fuo laboreac minifte rio uentri omnia quçri, amp;nbsp;ipfum uentrem in medio quietum nihil aliud quam datis uoluptatibus fiui,amp; proinde confpirafte, ne manusados cibum ferrent, nee os acd peretdatum,nee dentes conficerent. hac ira dum uentrem famedomare uellent,ip fa und membra totumt^ corpus ad extre-mam perueni(rctabem,amp; deinceps appa-ruifle uentris minifterium baud fegne fuif fc faciendo fanguinem, quo uiuimus uigc muscp.hacc quidem intclligenti fufticiunt, receptuiqj cano. Faólo igitur bello de quo fupra,altero die fequenti, qui erat duode-cimus menfis Aprilis, Rauennates fefe de runt Frederico Cardinali de fanéio Seueri nOpGalIorûçapitaneis promittentibus eif r j dem .

»4» M I. c o c c I N r I dem bonam fidem, amp;nbsp;res ipforum (aluas fore.Sed Vafcones duitatem grana com-pieatuum ingredientes, bona duium diri per e ac ipfos ciues triiddare cœpcrutit, inuitis capitaneis et maionbus exercitus Gal lidacrenitentibus. Marcus uero Antonius cum Hifpanis in atcem confugit, Brcui dein Fauentia, Forliuiu amp;nbsp;Imola ad Gal-lorum ditionem rada(na funt, arcibus tarnen ubiep fub Hifpanorum poteftate re-manentibus.Intereafunus Goftlii duds Neumurli per Bononiam.Mutinam,Par-mam,SC Longobardiam in Franciam de-fertur,ante cuius quidcferetrumxviij ue xilla Hifpanis erepta ferebantiir.Prxterea aureus gladius Raimundi uiceregisNea politani, que Iulius pontifex cideqi dono miferat,itc Qi crux legati.Sic Gofthus, cui uiuo friumphare no dabatur,mortuus tri umphabat.Galliduitatibus Romandiolg præfidia relinquctes, Logobardiam petfit ad arcendas Helpetiorii incurfioncs. Pon tifexlulius cöciliri Romç profeqiiitur.Ma ximilianus autc Matthæü LangEpifeopu Gurcenfem Treuereuficonuentu legat in Italiam. Verum ilia longiorenarrationc rgeiitjSCalteriuslibri initiiim requirunt.

AD VNIVERSOS GERMANIAB principes, quod iuftiflîimum amp;nbsp;to ti Germaniæ gloriofum bellum Cæfaris Maximiliani contra Ve-nctos non adiuuât,Qu€rçla Ger-maniacjBebclius auôlor*

Lugeo nunc mcrito,dura ceruice parente, O me nunc proceres temnitis atq; duces. ।

Nâ Venetus populus, no iure autfedere Imperio inuafït débita régna meo,(mot»

Vulneribusquçfita meisamp; poßidetarua Hiftrorum,amp; fegetes demerit Italicas.

De Venctiscp adlu foret,auxilijs modo uc Adi utus uefter fi dominus fuerqt. (fins

Qitëluicdefcritis .dü comoda, gloria, ho Nominis antiqui iuia referre licet, (nores

Qiiæ tantum potuttconfuluifÏenephasï’ Heu milii quo patriçftadiri,quodeciditar Nobilibus quanta degeneramc» auis.fdor Clafsica quin fonitët,amp; ad hue Germania in arm IS

MaiorS imperium, gloria, fema, decuS. AD VNIVERSOS GERMANIAE principes,SCmaxime clcctorcsi'm per q,quod bellum luftiflimumjat-que omnibus Germanis glono-fum Maximiliani Cæfaris Chriftt anifljmi adiuuent contra Vene-tos,Cohortatio ipfius Germaniç* Surgiteuos procercs Germano fanguine nati

Surgite uos,matcrconuocatipfa pios, Surgitenunc,patriæfefsîsfuccurritetebuS, S urgite de fomno fegnitiei^ dûtes.

Qui pro me coties non timuere mon. Et pat) ü reparatedecus, n une Itaia régna Eripire à Venetis imperiumep meum.

Abftulifheu Venetus proditione, dolo. Pontifices primü Rheni,princepsqj palati Surgite bellaces Saxoniæque domus.

Vfqj hue feruatü fi retinere placet, (rü,amp; Si libertatem prifeam, patriæcp falutem, Denitp ucl proprium fi retinere focum. Surgite nunc proceres propere,nam Teu-tonalate

Mi'ximilianus itc uocat o ad nobile belliî, Quo parieur uobis gloria,regna,falus.

Il 1 e etenim Italiç uobis iâ clauftra reclufit, Imperq Si ueteres iam reparabitopes.

Surnitis, amp;’ ga!cam,furg!tc quçfo duces, Nccqui pcididcratcum rcgno Sardana-paiiim

Deni!cafluxiis,pcftisamara Virum, Süreropcs cqui uobis,ffit a!ma,uirigt;y, Tarn iuûam fupcii miüfiamqj iuuanr.

Libcifastp ruer, dq prohibcrencpbas. Ludibrio et prçdç fief r ü c Teufona pubes, Qjiæ doniitrix oüm totius orbis erar.

”ï.:-J5.w.v;â“^SÔ quot;ixïBÂÂiSsâÿ 5®âês$BÂ»=': ■ öö^BöüÖütrf»^V^4 ÄÄfesSSSSj'«-:?^^^ fe“SÂÏquot;Bÿ»-v