-ocr page 1-

-ocr page 2-

Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:

http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden: • de rug van het boek • de kopsnede • de frontsnede

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

-ocr page 3-

-ocr page 4-

-ocr page 5-

-ocr page 6-

-ocr page 7-

-ocr page 8-

noRnie m mSpHn$ uiis iCvn ft.

:21m luns o«w fvmr toT

pœmur fuiplios ut m Ouinus

nrtttn nos fenict a uoirtmtgt;^.

mgiiä trfinifls t^ntr ne linsiituionnfonfnufiïftitfiD nmtegur neu0mtntrsiiuun8r.

mr^nmni^isRimn Rbfifi tat ff uenntita ramistrrat fu» ^biam ttotus nbi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

t rüoifs (itxnlhwnortfnii^ fol tmu^nt nutnOi ÿ abfbnca nm t)» mnoiiuis gloftâ- nus ()onot lurtus^tinifo pntn ft filto tmn (ïÏfAntto Ipinm mRut' ■pitmtn fttula .‘^tmen.

Citstnnoîcfiio ftilu« ine far.’ er m uimne twaiMöimtne, eiisenniOt oiiDnf ineS; öïi8 mei. twmlt; aitan rfiimpeeït

tnmntiim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

(ie cm miç iwtiiuRr nf erxins riifirpwx ? nie meamp; ncrtr main Tnntns mèj i8.‘ et m uentatetiia Dif» xtiuos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

olnnrnne rnaiftmln t er ronßielio! noTtuo Otfe qiioinaboiunneir.

uoniä çe olmtiuiaaoïu enpuiAi me? er fiifi mmiiHH ineosieQ)^ ontlos tiißd

lonftimerfiiio. J

5^0(3'lut pfalin^ßiiuft ij'^B R nnmnsoieli) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m |

ebtftiurcbniiiüoî inegt; 5to n ton f^n^rmte ofip no ftftff pnßte | DÏ lt;£ö8tnin ft no flO p I m^.reOloo) efouie^®nst^iflil

©nfttemintio Rióbd nns.’fliflniihwlnnj mifmoiWifl eins, r I traut uiitiitf fluoifinnl

1)0(11(8flin 111 feoilfl

unrmïcïon^iwpf* ‘

Riftni fcoritt mifdlM nji^ imitrnuncnintntiâ^îr


--------------’— nbsp;nbsp;nbsp;!

'ZpE '.a oipj

ninnuoO tpoisiH

-ocr page 9-

-ocr page 10-

-ocr page 11-

GERMANIAE

BXBGESEOS VOLVMl NA D V OD B C I H Ä

FRANCISCO IRENICO ETTELINGIACENSI EXARATA

Elufdcm oratio protrcptica/n amorcm Germanise, cum præ fends operiscxcufatione,ad llluftrifs. prindpisPaladni Eledo ris Cancellarium Florentium de Pheningen, vtriufc^ cenfurg Dodorem.

Vrbis Norinbergæ defcriprio,Conrado Celte enarratore.

H GfCAoo* TXtf joTa* c7»ult;Zi«o/ç y(^lJ.ic,vSv 7nA£|XKïÂ. Qy

TAlSlXifi vl!v,(l r« iracA'Hêp txijv. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V

Tt3v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«.^01 'îàt

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CtJ\.e Cl) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gx?s\e,

na.ramp;i'Aoç ö/jSU'ios'lo xeitfo/x,;xc/%v n'CùtfôÇ jft Ik\f6eav rSy n'i[tZvn

-ocr page 12-

duces, qui opiniouc maiorum,qua nitcbantur,arrius luerunt omnibus. No tn dubitauerunt arnplitudinis eorum aculeum fibi^is e Bauaria acccrfire,cx quo uctus Ottonum profapia defecerat,nobilitatifcç cognomen honeftiffimum ex Hêrico Bauaro Palatino ferre. Qui poftq Focderico imperatori obaudiuc rat,Bauariæcp Saxoniæ ducatibus,quibuspræditus erat,exutus eft. Verum adqd attinetÇ' nobilitate,magnofcß partus tuos ex folaclaritatc nalcêdi eroga reC aii tn tantülucis, tanta imago fplendorisineft,ut hæc nun^efuis finibus exorbitauerit.Si aduerfarii tuipcundationetenerentur,eo generis tui fubli/ mitas perduda eft,ut hi quod recufarent dicere,negarc non polTent. Cæterû ut recedamus ab hac nobilitate,quæ opiniôe parentû aut fanguine folo propa gatur. Virtutem in exemplum tuæ nobilitatis alTumamuSjq potiflima,mul/ to receptior cuiufcunc^ faftigii ratio eß.llla enim plus in famâ maiorum q/ ritur.Hæc uero propria dexteritate nixa,noftro decori fortius infiftit. Nimiæ autemfedulitatis eflet,electoriimuneris fublimitatem c fola uirtute profeda, ad exigendas nobilitatis tuæ caufas detorquere,quæ ex fe ipfa ita per fc ualet acmerctur,ut nullius introdufla fententia facile amoliatur,nec rcfutatur,uelu ti nobilitatisradix caput,quo fublato,totagermanicæ nobilitatis auflori tasfummoueretur.ld intendit fublimitatis tuæ calculum,in quogenuinamBa uariæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;longo iaeftu poft te reliquifti,plurimo(c^ Germanix principes

infra te uideris.Q^ no in fenatum facratiflîmi imperii ueluti alii heroes accit9 es,ueruminftarillius,cuiprimæpartes,primuflt;ç hohor,inter germanos ho/ norifice eft delatus.Ncc gloriætuæ interhabeatur,totimperatorese tua fola profapia caput eorum protulifte.Totpræterca reges,ut quotr^curc^ conditi onis quifep fuerit,eo nobilior cëferi uoluerit,quo tibi proximior. Nobilitatis tuæoccafionem affeclanter multi fuo generi induxerunt, quam nullo gradu attigerunt.Eft igitur,ut tâto plus ftirpis tuæ amplitudo admiretur, quo magis intelligatur,quamuisnecnuncfatis .Germani enim ueteres propriæ laudis ambitione foluti,nulla fuiipforum arrogantia tenebantur.Et huic uni uacaue/ runt,ut uirtuti,nonfamæferuientes,uirtutcm exigèrent,pro hac,non pro glo ria certantes,eorum titulosplusinuirtutem ^inopinionemhcminum fepo/ nerent.Compofuer unt itaq^ fefe ad uirtutem germanorum antiqui,non ut p/ dicarentur,quia uirtutem fequebantur,uerum potius uPeamjquâ fequerent, prædicarent,dum ipfi prædicari meruiftent.HæcPrinceps facile Clanftïme, poftquam nos admonuere,in noui Indus memoriamaffedusnoftros redu/ xerunt.Non enim detinueram me,ubi de uirtute orationem habui,quo min9 parentemtuumindulgentiflimum, dum oculisnon licet,animo faltem in hifee literisrequirerem,acanimummeum(non dubitoquin amp;tuum) recenti uul nere ex illius obitufufcepto impatienter exulcere.Obuerfatur ille pater tuns nimis amp;nbsp;frequenter oculisnoftris,quotiefcuncç uirtutem intueorjta fumma meain eum uoluntas coaluit,ut penes me ille uiuat,êlt; dûmortuuseft,ita mor tuus fit, q? certiorem uiuentis imaginem in pedoribus noftris(^ dum

-ocr page 13-

ùixcrat) repofuen’t, fi faîtem cum dxiflèdidmus^dbusuita prüfens,ob uit*/ tutcm fp eft,amp; CLiius mors potiusuitæ q mortis appellatione fumit. Et quäuis fucn'thic PHILIPPVS parens tuusin omniuirtutugcnereconfumatusJd tn præconii fempirerni laudibus eins perpetuitas addidit,in q amp;nbsp;liera uirtutis Opera illius deprehedimus.quodincredibili humanitate cmditis dcferuierat* Qnosamp; terrarum undicp ad confirmandos, erudiendofi^ filiorum fuorum animos acciuer^it^ut filii fui ad claritatem eins niterentur,ac digni Palatino pa tre legitimis literis inftituti cuaderent.Vidit parens tuus id in bonam confiiez tudinem aprifcis fuiflTereceptumjUtliberiliberifiimorum uirorum liberiorp bus præccptisfubmittercntur.Guiusconatui idfèruire poteft,ad quod fe côz ponebat.Ädrianus imperator altillîmi ingenii uir,qni uniuerfam Græciâ mul to ftudio pcrquifiuit,donec ei Herodes Ariftidis difcipulus præceptor carMt gerat.Nihilo fecius Ptolemæus rex,Philomater diclus Jiliis fuis Ariftarchum Ariftophanis Pergamenfis grammatici auditorem præfecit.Eandem fedulita têin liberos Antonini cæfaris miris laudibus Suidas exclamat,quiplusin opi nionibus eruditorum imperatorum ftare maluitPotuit hæc res in foro lite ratio nonnihil^præcipuumenimacpeculiare argumentum id crat,uetcru im peratorumeruditionis.Eo enimaffenfuin fublimiadifdplinarudomicilia pri fciimperatores proficifcebanturjUt paucos habucrint inter priuatos^ nobf Ies,qui tarn fceliciter,tam uaria ftudiorum genera adicrintQuid rogo Adria no in fcptem uoluminibus TMo-fciTOftof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;antiquius uidit uctuftascQuid lu

liani imperatoris operibus terfius longa setas tulitC'Nil Antonini uolumîe de fcipfoîfcripto fœliciusjiilhuius aui Antonini (fi Cecilio credimus^carminiz busgræciselegantiusabhumanoingeniodefluxit.Et quod ualde illis honez ßiirimum eft^adeo Stl tamabfolute græce fcripfcrunt^ut pelafgis inuiderim, Romanorum imperatoréscandidiffimos,tam excelfo eiîufo ac rotundo ftylo, ab eorum literis ad græcas defcendifl’e.Nil potuit cumulatius de Ptolemæo Philadelpho alTeri teftimonio Athenæi græci cordatiflïmi.a quo «vKf eûju-ôvôv tVTXlt;rÇiÀoo*ôlt;pf«tf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rèv x^ev Ciov c/^Hr'ici^ivûÇ dicit.

Athenagoras philofophus legations pro chriftiâis ( q functus eft) CÔmodo ac Antonino Pio imperatoribus deftinatam exordiebatur cum præfatione ïiominis imperatorii fulgoris,indc faélo eorü eruditionis fermone,quod plus cft,inquit,philofophis imperatoribus.Taceo Alcxandrum,Claudium,Ga licnum^alioquiinter bonos imperatores haud numerâdos^qui tarnen magna curarum partem in literis exegerunt. Nec nobis fine memoria nunc Zenoz bia regina Longiniphilofophi auditrixabeat,quæ Ephinnafie tulit appellaz tionem, ob effufam ac candidam literarum peritiam^ueluti Nicomachus gras cüs collegit_,qui Zenobiæ opera facrofanda græca reddidit.T ædiofum elfet amp;nbsp;onus icribendi maximum,imperatorum nominafaltem excurrere,qui ope ram impenfam literis accommodauere,multumCÇ uenerationis literatis tribu cruntNe autem illorum memoria nobis non hærentibus,fed breuiter per hæceuntibus,obftet,a Romanis ad Barbarorum principes tranfeamusJn haç

5

-ocr page 14-

æthiopum reges fuerefententi'a, ut nullum inducemnifiefacerdotum niv mero profectum cófecrarent.NecdiffimiIiexemplo parens tuus,firmiori fen tentia inftrudus,ut fui filii ocia eorum in literis focliciter tranünitterent.Ioan Bern Capnionem uirum fui fimilem ^publicoc^ honore nominandum, propri urn acpræcipuum inispræceptorem,donecmaturarent,delegit.Vt hi illius ftudio ac diligentia adiuti/olidam ac uirilem ingenii iiim coniequeretur.Nec paterna uota dete ac fratribus tuis c5cœpta,inca(fa ceciderût. Aliquos enitn maximis facerdotiis pr^ditos in eorum præfules Spira,Ratifpona^Frifingum ingentiplaufu partim elegerunt,partim expedauerut.Nec te FOEDERICB Princeps Magnificentiflimejiberalitate ac benignitate quifq fuperauit. Ftß tibi bellicg uirtutis fplendorem,literarumlt;^ peritiam,quam cum militari facra mento poffides coniii(ftiffimam,adiecerimuslt;r No eft,quod amplius a bono principe expeclemus, Nifi quod in te LVDOVIGE hadenus requirebat totus gymnafii tui populus,qui primus poftq per tot fecula bonarurn literaru ufusaruerat,accultiora ftudia refidebant,politiorisdifcipIinæofFicinas aufpi/ catiftimo initio exarare jUtililTimumcp munus publica Icdura profeq uoluifti Quo beneficio nihil honeftius ciuibus,nihil utilius nobis pr^ftitifle potuifles. Finxifti tibiquodtuumeritfempiternum,cuiusinftituti memoriam nulla etas operibit.lntendititacß laudes tuas res antea tam inuifaq falfa a tuis maiorib?, dum ilia benediccndiprofefïïo,dudu tuo,tuoaftenfu,fitintroduda, quam a priuatoetiam inftituipulchrumfuiftet,a principe pulchrius,ate pulcherrimu nefeio anmagisnecefl'ariumç’ Vidifti(quid enimnon uides) id conftruendo mufeorum genus prifeis imperatoribus fuiflè ratum,ut illis manum porrexe/ tint,qui multo ftudio ac labore in legitimis difeiplinis ætatem confumpfcrût. Formafti tibi argumentum a regibus ægyptiacis,qui literarum facrariadiuer fis dicendi generibus accommodata conftituerunt,referente Strabone libro decimo feptimo,in quibus ôd ipfi reges Ptolemæi honeftiftîma literarum co/ tentione cum philofophis grauiterÔC magnificedeccrtabât.Adrianusilleim/ perator literatiftimus,eiufdemfarinæmufea audiendorum poetarum gratia quotidie libéré fubibat,quemadmodum in uita Palemonis collegit Philoftra tus.Plura de Mufeo attulerunt Cecilius in epiftola ad Minutium Fundanü, amp;Phliafius græcus in libro TrepTaef lt;n;s\o^«4i/«a‘.i.defalibus infcripto,qui in/ ter citeras facecias ludit ueterem philofophorum gregem,quos in iftiufmodi mufeis uelutiaues in rcticulisinæfcatostradiditlllosamp;Athenæus grauiftima

in fuofcribendigencrcdiligentiflîmusaud:or,in primo

lt;ofaTOf£a' nuncupauit.ut eosquorû in muftis animus.quorumuoxtâtum in pa finis eftet.Cæterum de prifeis philofophis,non rec€ntioribus_,loquor,quos ^iGa/âkoÔç âTn/'pra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chamæleon ôiTimon gr^ci.iJibrarios amp;nbsp;in in

finitumlitigantesdixerunt,qui plæruntÇ contempto benedicendi labore (ut eximius orator ait) ad formandos animos ftatuendaft^ uitæ leges regrefli,ui tia eorum cæteros latuerunt,omniât^ fibi ueluti propria afteruerunt.Erigeba tur præterea Mufea ad fuftentâdos Sophiftas,mfixime Homero HefiodoCj^ ßmiles

-ocr page 15-

fimifeSjCjuos fophiftarum appellatioe plcno ore ac efFufo Cratïnus ui Archi' Iocho,Ifocrates,Philoftratus q Laertius appellauerCi Ad huius Mufei æmu/ lationem Ronaæ olim Atheiigum a Claüdio principe formatum eft,6d in duo tabernacula difcretumjin quorum uno Cyrénicon,in altero Carchedoniaco ftatis diebus recitabantur,ut placet Tranquillo Julius Capitolinus iil Gordia no multa de Atheneo diircruit,quod Lampridii litera ethenium perpere huil cupat. Conftat 8^ Athenaeum uocatam urbem quandam,plus ad excolêda in genia q ad fortitudinem perpetuitatemc^ ä Demetrio Antigoni filio cöftru/ clam,uclutiPaufanias adducit.Cæterum nefcio quorfumnos Mufeorummc moriatrâfuexerit,tibiinpræcipuûdecusuertitur,qd in ftruendis Athenaeis Heidelbergenfibus meisjmmo tuis,Claudium Romanum^Ptolemaeofq^ ^gy ptiacos effiinxcris,poft^ eoriï ingenia tam falfa intellexeras,ut qd alii difcere cuperent,hi polliceri poflentNec alienis inftitutis egeras^ad initianda ea,qu^ multa prudentia nobis difpofuifti.Necopus erat ut alioru conGliis aut exter/ norum fiue prifcorum exempla te iüuarcnt.Dum tibi prgfentes dii tam fandS tamrcdum,tam compofitumfenatum,uelutiadpatriæ noftræufum natu co ceflerint^qui tibi (ponte prono ac currenti ad aperienda probaeamp;^ caftæ ejru/ ditioni limina,calcaria adegifletjn primis intimus amp;nbsp;florentiffimus confiliarï ustuus FLORENTIVS dePheningen,quiinaltumadeoinutriufci^ iuris cenfura tranfiuit,ut ueri phœnicis appellationê meruerit. Cui9 induftria oîb5 rituliSjOmnibus honoribus par eft,nec tantum in'foro_,aut in adionibus difer ta,uerum ad omnes eloquentiæ numéros abfoluta amp;nbsp;parata meretur. Si tibi LVDOVICE Princeps Fœlicifs. lt;nzM.(pf«iijxov£ç.i.decem cÔfultatoreS, huic Neftori fimiles exuperarentT plena fœlicitatepræftare tibi po(ïes,quod apud Homerum Agamemno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•zB-óAia-.i.utbreuiTroiam interceptu

rus fis Altius Dan'i regis fentêtia £endic,qui magis Zopyri falutCliî, decem Troias,deccm Babylonias maluerat Aeftimauit duas ingentes fœlicitatis eius partes Sylla, quibusmaximegloriabaturrîv Tr'oup.iTi:gt;s\ao (p»A/ap,.Amicitiâ . uidelicet Pii Metelli,amp; cp Athenas non dirruiffctPolTunt id bonæ literæ de zopyro tuo Florentio fateri,ac primo,tantum amicum in carum fœlicitatê ucr tere,non folum earum non dirutorem,aut(fi etiam pateris) conferuatorem, uerum audorem incep toremq^ florentilTimum.Par gloriæ portio animæ no . ftræparti BERNARDO VVRMSZERO de Schafftalsheim afferitur quem ita finxit natura,ut dum nihil ad huius uiri abfolutionem plus profutuRs uiderat,non minus rarium ilium reliquit,q fit ipfa natura.ln eo enim débita no bilitas omnibus numeris fulget,perfedus præterca animus,roburcp corporis omnilineæ,omnibus horis accommodatum.'zrv^'yfTwAoaejuofruvK’n xeù aA/xa«! kA’ -nrôMiut v.ProlocutLis fum longiori q decuit epiftola,uerum addudiorêpffî oremCp (altem nomen tuum nobis refutabat. Sæpe etiam honeftam quælîui occafionem Sereniffime Princeps,qua uolutatem noftram aduerfus celfitudi ncmtuam literis aliquanto logins progreffis exhiberem.Nec id quidem niG prolixiori epiftolio nobis licuit un^.Du etiam iuuenis adhuc in pueritiæ gra

4

-ocr page 16-

du tenebar.nônuÜLirn laborcm ftudüs mcis obirc tui gratia defti’nabam. NuC uero id mihi tifu uenit,poftg grandiorem paulo ætatê ingrc(Tus,pucrilibu;C^ crepudiis exutus fum.Vnde amp;nbsp;id quod olim uotis deftinaui.nûc lege amp;nbsp;pcrti naciter mihi denunciauijindixicß.Volui prætereafublata omni cundatione, promptus debitum pietatis opus tibi exoluere,quæ res mediocritati noftræ ue recudiam in primo huiusprouinciæingreffu excuiTit.quam continuo noßcr in te animus (uftulitad has fcribendi rationes nos compulit.Verum ira co/ pulit,ut ego uolenti animo,tibi forfitan nolenti_,id (quidquid eft) aftruxerim quo te compellerem^hoc eft,nugis noftris te onerarem.Si nugæ dici meretur quidquid in ofFiaum fummo principi fauorabilius exhibetur. Sed quid dl xi fauorabilius C Nerppe nifi mihi peculiaris quædam ratio uerecundiæ filen/ tium impofuifletjplanedetcdafrontc efFufioribusIaudibus (quas concepiXc uel cxagitaircm,nifi te plus amafrem.Alioqui parum aut nulla ratio quorun/ dam rerum interpretum malignorum nos exterruiffet ^qui fedulitatem nofträ finiftreCne dicam inique) prasuaricaffentSifoluseo expofitû munus,quo te aggrefTusfum arripuerig animo,tuncenim temeritatem noftram in dando ac ciuilitatê tuâ accipiendo excufaueris. Obuio igitur apertioric^ uultu hæc no/ ftra (quibustecü’agimus) munera excipe, Non Abancii illius

ut Plutarchi ad Traianû,Homericçuerbisutar,i hefpitalia dona,nect23KuA«« aut hefperia mala occupaturus,quorum copia tibi exuperat,fordidamlt;ç poti us mercaturecß negocium foeda mercede proftitutü,^ animi beneuolentiam gratiamcj^ (pedant. Verum omnes ingenii noftri facultates,primaftp quas ftu diis noftris nouus ueniens in prelia miles initiabamfruges,iuucntutilf^ demui noftræ exordia,nefcio quæ^ fed plane arduiftima,in quibus amp;nbsp;unicam adule feentiæ noftræ fpem pofueram,celfitudini tuænunc imbui.Veluti uoluntatis noftræ adtc pi2nus,amp;tale,quodnon indecori necpœnitentiæ utrift^ affù/ turum eft,quo hmiliter certatim omnem tuam fraternitatem mihi obligatur? fim. Bono igitur ftomacho delegatum tibi opus aflhme, officio leuem non a/ uerfatus honorem/lobis te per exigua illa dona,fed a redo animo defiuentia adorietibus (altem bene prcceris,benignumcß afpedum indulgenter noftro conatui accommodes rogo.Quod unum (Î abs te obtinere poft um;’ eft,undc plurimumgaudeam,undenon uulgaremuoluptatem pafcamjUnde demuni plenam non fecus ftudiis meis gratiam retuliffe q recepiffe uidear.T une cnim fiexiliillo obfequio noftrodcuinceris,non rhinuscertumqcertijfflmumcapiä argumentum, quanti hæc noftra monumenta abaliiscenfeantur, quantique aliis futura fint,dum tibi tanti fuerint.Nec minus ab te hoc pado donatus, donaffe uidebor,dum partim uoluntas tua,partim hæc noftra dona,quæ in ta to principe aliquid potLierunt,a tuo nomine fubferiptOjtantum lucis ac gratiæ cmerêtur,ut placuiîïe uidebûtur. Nam omnes ferme qui hadenusprincipes literanïs muneribusadieruntfcriptores,heroum nomina ad librorum eorum capita traduxerunt,ad i fferendam non fuis modo operibusgratiâ,fed ^per/ petuitatem,ut grauiITimorum uirorum memoriæ fubfidio, plus monumenta

eorum

-ocr page 17-

corum cminercntjCocÇ fcdus côditione rerum nibrtali'utn in cordibus prude tium deferuercnt,cuanefcerchtlt;^.Sed alia mihi tecum donandi ratio habêda eft.Non delegata,autqu^ tantum a tuönomïe claritatem fibi petat,ucrum nC cefTariajamp;cxtot meritorum cumulis adhæctibi præftâda auocatæVt enim ‘ ’ grata amp;nbsp;plena fic maxima ilia tuafucre beneficia ,quibus impulfu humanitatis, tualiberalitasme nuper admonuerat,poftqin collegiatorum tuorum nume/ rum pariter me receperas.Præftiteras nobis tunc q maximum potuifti,præfti , tur9 maiora dum poteris.Poteris autem,poftq nostepoffe mercmur,licet nil unquampotucrimusminus.Nectu maius,q fihuicquod nos modo potuim9, libero ac folido gremio deferuieris.T une enim amp;nbsp;fi minus potuimus, amp;nbsp;fi nee quot;nbsp;tibi iliaattulerint magnamuoluptatem^non dicoutilitatem/atistarnen no?

bis fit, cp pro uirili parte tibi oftenderimus bonam uoluntatem,Slt; ab onere ti confeientiam noftram leuauerimus. Olim tamen,aut ^pri/ mum ingenio noftro facultas contigerit,nunquamingratitudinis reus,oft iciû tuum refrigefeere autlabariin animo noftro patiar,quomin9,dum perfedio ’ resac magis formatos ingenii frudus ædidero,ferenitatituæuelutiplantatri cimcftîsfuturæ partem 1 ementum ac foenorafim exhibiturus ,compofitio raq^ cum nominis tui fubferiptione prohemiaturus. Interim taenera quadam donorum cutete operuifte nobis fuftidat. Vale longe illuminatiftime princi pum,amp; cxiftimationcm,amp; talem qua de fe literis illis illiteratis modo fieri uo luit,de Frandfeo tuo femper obtine. Vale iterum,ex diug Katherinæ coliegio HaidelbergæJSalutis anno M,D.X V HI.

De fplendore Gcrmaniæ in duobus Iuminibus,diuo Maximilia no femper Augufto,8d Reuerendifs. patre Matthia Lang Cardinal! Gurcenfi,carmen Fraiicifci Irenid

Si modo mortalem ueterespofucre tonantem^

Fulmina mortali funt tua duda manu,

Sceptiger imperii toto dominator in orbe

Qua mare,qua uenti Maxmiliane fremunt.

Ordine Matthia facro præftantior omni,

Proximusa magno præfule præful ades.

Regibus ille,facris patribushicpræftat,amp; uno Hie minor eft fumrao præfule, amp;nbsp;ille deo.

Pars bona germanæ terræ,hæc germanica gefta

Sumite,quod ueftrumeft nofdte,ueftra canam.

-ocr page 18-

BILIBALDVS PIRCKHEIMER

Francifco Irenico S. D.

SAIuc Ircnice. nbsp;nbsp;Germania tuam amp;nbsp;quidem audâ in luccm prodirc fcri

biSjlaudo.Quis enim non laudaretC cu prifcorum gcrmanorum fada illa præclara,ôC quæ hue ufq^ tanquam fub obliuionis quadam caligine ob/ ruta deIituere,ceIebrariuideret.Quamuis enim Germania tot tant^fortiffîz mas procreaueritgentes,ac paffîm per terrarum orbemtanq colonias emife rit,quænon folum gloria militari acrerum magnitudincreliquasfuperauerît nationes Xcd etRomam ipfam quamuis rerum dominam fubiugauerintac cg perintjRomanum denit^ imperium uirtute ac uiribusfibi uendicauerint.Vt obiter alia magnifica prgteream gefta.Neminem tarnen hue uG^ fortita eft,q| cam nbsp;nbsp;par erat) dignis extuliffet præconiis.Et quod non fine ftomacho ucî

rifu potius recenfendum eft/iÔ defuere temporibus noftrisfcriptoreSjamp; ger maniquidem^quietiamaNiliortu fuam deriuauerehiftoriam.Verum eu ad Germanorum res geftasamp;noftra peruentum effet tempora,uel diflimulan/ ter præteriere,uel qug maxime enarrare oportebat,penitus intada reliquere, quamuis non fine fœlicis amp;nbsp;fterilis ingenii nota.Quid enim faeerêtCcum undc fuffurari poiïet,minime haberent. Proinde amp;nbsp;fi tua reprehenfione non earez bunt Cnamille te mcndacii,alter erroris arguet,ille rerum fericmaliam cupiet^hie ftyli humilitatem contemnet)nemo tarnen bonus labo rem tatum ob patriæ amorcm fufeeptum non laudabitNec tu alicui impedimento cris,quo minus meliora,uerio ra amp;nbsp;elegantiora depromere poffit,fed potius

alios inftigabiSjUt amp;nbsp;fimilia uel maiora aggrediaudeantinterim tibi fat erit, ea præftinffe,quæ multi uoluere pauci potuere.

Vale,

-ocr page 19-

CAPITA PRIMI VOLVMINIS

Exegefeos German iæ.

Primiim, De rcmm ac omnium gentiumfcriptoribus.

ikDe fchptonbus germanicis,amp;’ quanti quiflt;^ in germanicis ualuen't ni.Cur ueteres nihil de germaniareliquerint.

nii.Scriptorum ignorantiamin germanicis caufa eorum negligentiæfuilTe, èC paucosprilcorum in germaniis extitiflè.

v.De fcriptoribus ocularibus,amp; an illis in geographia credendum fit, vi.Graccorumignorantiam in locis externis,uelutiamp; in germanicis.

vii.Qyibus fcriptoribus in rebus germanicis credendum fit,amp; aliquando nec ocularibus neepriuatorum hominum teftimonio utendum efle.

viii.Qui fcriptorum germanicas res uerius adierint, amp;nbsp;audoritatem aliquail do uifu præftantiorem.

ix.Exaifatio eft præfentis operis,amp;: minuta ac inutilia non cadere fub officium fcriptoris.

xMutationem locorum ac tempon's germaniæ ignorantiæ caufamextitifte.

xi.Quomodo germania fub gallia comprehendebat.

xii.GermaniamCeltarum olimappellationifubieiftam fuiffe.

xiii. Germaniam fub Scytharum autSarmatarum nominibus delituifte. xiiii.Germaniam diffinit ac defcribit.

xv.Dc diuifione Germaniæ

xvi.Qtiando diuifagermania,amp; quando tranfrhenani germanisaddi

lt;fti fuerint,

?xvii.Qui Celtæ dicantur,amp; enodatio quorundam uerficulorum diui Naziart 2:eni,Claudiani,amp; græcorumj q? Celtæ Rheno pueros explorent.

xviii.De fitLi Belgicarum,amp; quando Belgæ ac Celtæ in germanos euaferint xix.Quando Belgicæ ciuitates in germanicu nomen abiuerint,amp; quomodo imperio fuerint afcriptæ.

XX. An Norici germanis deftinentur,

prouerbium emanauerit,ex

xxi. Porcum femel Bauariamdeuaftaftcja quo Suida græco authore.

xxii.Plura in lilyrio germanorumiuri referuari.

xxiii. An Vindelici germanis annumerentur*

xxiiii.An Rhætia in nomen germanicum abiuerit,amp;quirhæti.

XXV. An Iftriaoefmaniæcolonia dicatur .contra Catonem. o

XX vi.Occafionem dat inueniendorum multorum locorum germanicorum, quæ aliis nunc afcribuntur.

xxvii.q? Gotthi ac Getæ fi’ntgermani.

xxviii.Gotthos amp;nbsp;Getas unâ gcntêexiftere.

xxix. An Dacos alios efle a getis ac gotthis dicerc coueniatcDecIarat Ioc9 Str. xxx.De origine Dacorum,amp;cp hi alii a Danis eftimentur/otraStrabonem^ Sabellicu,Blondum,amp; cæteros.

-ocr page 20-

xxxi.Gotthos elle germanos. ,

xxxü.De gentibus a gotthis defcendentibus,8dan in germanos abi'ueint xxxiii. An V andali ,Heruli,Turciiingi ,Gepidæ,Longobardf, germanis afcribant:ur,an fecusC

xxxnii.cp BulgarijNortmanni,Vngari,Auarcs,Suedi,ac cæteri a Danis origi , ginem habentes^germanis intercenfeanturC De Vngaris etiam pukhra annotatio contra Sabellicum,Riccium,amp; alios.

xxxv.De origine Hunnorum,Alanorum,amp; eorum exoncratione, qiiæda de ScIauis,Polonis,amp; Littua.

xxxviDe BurgudionibuSjFrancifc^ occidentalibus^ac Galatis uel Celtis^qui cum Brennq militauerunt.-

xxxvii.Omnes illos fuiffe germanos,quos audlores iuxta Mæotidê pofuerut xxxviii. Arborem habet gentium omnium uenientiu e Scandia infula.

xxxix.AnPannonii germanis afcnbantC’ annonC amp;nbsp;unde dicantur.

xl. An Peucini,Baftarnæ,Phennæ,amp;^ quos feptem caftra dicimus,Auanfci, germanifuerint.

xli. An Sarmatæ,ôd quæ Sarmatarum gentes germanise referantur^;'^ de Rhoxolanis.

xlii ♦ An Lidonia^Littua. PruffiajPolonia, Bohemia^in germanicarum nati onum numero contineanturC’

xliiiDe foecunditate germaniæ xliiiiDe qualitate Germaniæ. xIv.Defrigoribus amp;nbsp;impatientia caliditatis german.

pdviDegentibusagermania origine habcntibus,ear5lt;ç catalogus fingularis xlvii.De nomine germaniæ,amp; undedidta fit.

xlviii. An germani fint Gallorum fratresC contra Strabonem, xlix.De aliis germaniæ nominibusf. Alcmania,T eutonia. l.Dequibufdam adiediuis amp;nbsp;menfibus germanicis.

li.De acre germaniæ,amp; diuturnitate uitæ germ, partufe^ mulicrum cæteris S'en tibus srauiores in Germania,

-ocr page 21-

LÎBER PRIMVS De Rerum Scriptoribus.

^^^^AEPlVS MIRATVS SVM COMVNEM , noftrgfortem,arerumferiptoribus,uela docftifTi

’^o^uoc^jitapeniaisdeftitutam^quoæternæ obliuionisin luria imminuerè t.Externaru uero gentium res ate^ ncceffît» exquifite^tam funditus eite perfcruùatas,ut nihil qd id rerum illarum proprietates attinere uidetur/uerit prgter milTumPrimo ut ab Hebrfis exordiar,qui dudu 8c aufpiciis Philonîs,Egefip Scriptci pi ôlt; Iofephi,magn3E opinionis ÔC doôlrinæ uirorumJmortalitad mâdatilunt, res reru Græcorû quolt;^ doifliflîmi attigiffent/iphasfuifTetalternis gcntibus uerita hebrgaru tis arcana retegere,ut diuinus Ladantius inftitu.lib.iiii.ca.ii.fcribit. Theoporrt pus em cum uellet hebrpmyftica hiftonis fuis inferere,excycatus eft,fecund« alios quadraginta dies ,fcbre aftedus,fomno monitus,ab incepto deftitit/icuti Demetrius ad Ptolempûteftatur,Theodedespoctati-agicuscum hebræoru meminilTetexcæcatus eft^caufasueroagnofceSjUifum recuperauit^ficuti Eufe Seripto bius in tpibus teftaf.Rerumetiamgræcarùptcr numerûfcriptoresextitertît, res grgcà ut Anaximander MiIefius,HeccatheusMiIefiüs,Dcmoa-itus,Eudoxus, Dice rum reru archus,Ephorus,Eratofthenes,PolybiusPofidoniiis.Romanoruuero totius quoCp Italie deferiptionesaggrefTi iùnt AriftidesMîkfius,Theotimus,CIito Seripto iiymus,Nearchus,Theophilus,Dorotheus,AriftocIes,Chryiippus, Agefila’ res roma AriftobuIus,Dofitheus,Dercyllus,Polyhiftor.Thebanaiûuero Ctefiphon, narûreRs Epirotaru Critolaus.PelopÔnefiacarû rerù Chryfermus ÔC Dofitheus, Theo philus.Tufculanarû Sofiftratus.Arcadiæ uero Demaratus. Bceotiæ uero Me Seripto ryiîus,qs omnes Plutarchiis in parallelis allegat.Hoc uero nih il probat, no em res reru ’ magni æftimatur,nec miraculi loco recenfea^.tantos de tai itis facundiæ amp;nbsp;elo aliarum

quentiæ regionibus uirosfcripfiffe,utdeHebræis,GræciSjRomanis,id uero maioris meti^ barbarorû regiones ,uel quafi extra totius mundi limites degêtes ' nunq th obliuionis iniuria deftitutas extitifieJndiam em Perfiâ^Aegyptû 8Cc. Indiç f Hellanj'aiSjCtefias Gnidius,Megafthenes,Artemidorus, Ephefius, Callifthe ptores. nés (qui tjpe Theopompi floruit) ôô alii q plures aggrelTî funt. Qtios Strabo PolybiuSjDiodorus Siculus,Solinus,amp;alii allegànt.Galliamaut Diaphorus, Galliæ Thraciam Socrates,Libyam Hefionax/eriptistuis illuftrâuerût.Et tm illi ger feripto manorumGotthiqCpGetæ,Scythæ(apudqs tihunusfapiêtium,Laertioau res. thore,AnacharfisphiIorôphusclaruit)fcriptorem inuenére, cuius dudu ob Jiuionisiaduram repulerûtAgathiüs feriptorrion pœnitcndus,Gotthorum Agathilt; gefta a prima origine reuocauit,êlt; ufiç adfînem fui feculi perdujdtJornandes ieriptor egregius natione gotthus,ut ipfeprofitef,q eorundem res geftas,mo humentisluis ab origine uhpadluftinianuampliffîmis finibus determinauit.

Mehtodius uir proledo multæ experientiæ amp;nbsp;martyr,Vandalorû LÔgobar Mehto dorumep a fonte primo (quem fecutus eft Paulus Diaconus) fada egregia dius f onfum*iUtt,Ät quidhoc^ unde hæc ad phafi'm nauigatioC hue ^ut nulla regio

a

-ocr page 22-

GERMANIÄE EXEGESEOS

Rerum nem adco immunem fcriptoribus ftiifle teftarer,quin egregiis fadnorifcus Ho Francai?^ merum inuenen't.Sicudamp;Frand,tuncGermani,quorüfa(fta Theocalus Hu fcri'pto nibaldus plus xxxJibris,Vuaftaldus,HeligaftuSjÄrebaIdus, Rithi'merus, V c/ res nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;thanuSjDoracuSjCaradaaiSjRuthuicus poftentati mandauerunt.

De Germaniæ fcriptoribus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.ll.

Ermania uero,Gotthis èC Francis in hoc exdufisjadco amp;nbsp;in hunc dient g fub Cimmeriis latebris delituit.ut amp;nbsp;Germanig,Itali,Gr£ci non minus Tenuitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nö ftuduiiTe fcriptis fuis q fupfediife uidcâe,etiâ hi qrü ^feflionis fuit

fcriptoru rt«û^alt;î2xx. Primo acceditHerodotus,q nouelibros hiftoriarü fcripfit,de ægy/ Germa pto,de India uolumine iiii.ufcç Iflru uenit,Germanie no uerbo meminit,capio niæ. Herde côiclt;îlurâ,hûc Diodoro Siculo,T rogo,Iuftino h^rcditario iure reÜqf re,fi aliaru gentiu meminerint,Germanip fupfedeât,ille em fafla mctione li. vi. ufcç ad Cymbros uenit,deinde deftitiuHicuero Galliâ^Hilpaniâ trâfoclfus, Germanig res filêtio côpêfauit.Ephorus Timæus SocratisdifdpuIuSjhiftoriæ indagator,uolumine quarto Europa ufcp ad Tanaim metit^Germanig qdê me minitjth tenuiter.Sed ut ad géographes redeâjPôp. Mêla ca. iii.de Germania ages /lullâ regionê uix urbê enumerat/m mores. Solin9 hue fecuUis anguftilfî me abfoluitjCotra Ptolemgus urbes Germanig enumerat,moribus pofthabitis tn incôceffa obfcuritate fufcatas,ut capite fequenti patebit.Strabo lib. iiii.amp; vit nÔtotâcognouit Germania uix media/cribitemli. vii.ultra Albim incognita prorfusefle.lbidc orientale Germaniâ,utBaftarnas,Sauromatas,nec feiri qtû ab Atlantico remoti fint pelagoldê loquit ubi de Tygeretis mêtionê facit.Ply nius fecundus xx.li.de Germaniafcripfit Plynio iuniori, Peutigero,Suetonio, lacobo CarmeIitano,Cor.Tacito authoribus. Verba Plynii iunioris ilia fut ad Macru.Plyniusn.bellorû Germanig xx.libroscÔpofuit,qb9oîa qcûgermanis bella gelTimus collegit,inchoauit cû in germania militaret Jomno monitus,aftf ,titem eiqefcenti Drufi effigies Neronis,q Germanig ibilatiflîmguidor piit, cômêdabat memoriâ fuâ,orabatq^ ut fe ab iniuria obliuionis affereretjiæc ille, Suetoniiuerbafunt de Viris illuftribus.Plynius italt;^ bella oîa q cû Germanis gelfimus xx.uoluminibus comphêdit.In natural! uero hiftoria li.iii.ca.xix.amp; lib. iiii.ca.xiii.in fine,etiâxiiü.Ôd fequêtiGermanorûmeminit,tn tenuiter/ioïapfta dia regionû dedarâs,fibi tn amp;nbsp;maioribus incognita tradidit li.iiii.ca.xiiii. ôd li. H, ca.cxi.Cato qcç libru de Germania fcripfiqq^ no extat^cuius meminitPIynius. Dionyfius græais author Germania uix xii.carminibus abfoluit.Iacobus Car melitanus quedaCoruinû germanig fitûfcripfiffe ait yAuguftus qcp totûorbc defcripfit de germanis duitatibus »æ« ^\Theodorû etiâ quêdâ Alber.Magn9 totius feptêtriÔis feriptore addudt.Cgterû qdâ loânes fcotusjoânes de Hildef heim.Hu^o Florianus,Floriacêfis^bervuinus,Scgenbergenfis, ^pria uoluz mina de Germanis feripferunt^ö^ ut plurimum Germani merunt ac monachi, nullam latinitatem, nullam elegantiam/antum quafdam hiftorias nugarum etiam ac fidionumrefertifïimas fcripferunC, Aeneas Syluius in Europa plus promifit, quam ipfa reexpediuiq nuUarum enim Rhejii duitstum meminit.

-ocr page 23-

* LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it

Cgtcrum Ammianus Marcellinus fcriptor niuftris^mukum in rebus Conftari tini luliani Cæfarû geftis,quâ^ in Germanig officio laborauit /cripfitc^ xxv libros,ex qbus primi tredecim perditi funt,uerû magis circa noia q res uerfa/ tus eft jficLiti amp;nbsp;Cgfar in cometariis Gallicis.Vnus ergo oim Cor.T acitus Ger maniæ force agnofces (cui ego palma do,fecuC^ uelis agâ} elegantiffîmo ftylo Germania aggreffus eft,que no minorisqalteru germanig conditorêgftimo. In hiftoriis qcp nice fuâ retulit de Germanis,quis grauiffima Romang palgftrg iaduramaioru j curia qnq^ uolumia fint ablata,5dutexiftimationimeæ node fim,plus uni huic Germania,q Plynio,Straboni amp;nbsp;Ptolemæo debet,ille em pc ninflime res noftras rimatus eft,hi uero quanq in eo albo fe ptulerint,ptcr ger mania? ignorantia eorû;,q in cofeffb eft,magis obfcurauerunt q illuftrauerunt Germania,In q ein Strabo cûPtolema?o côuenitç' tanta rerum uariatio, tanta noîm nouitas,ut ^fedo uix in ambobus nomen noftri feculi integrû feu cogni turn repiaf .Sed ut oblata occafione utar remiflius de Strabone qua Ptoîemgo agere uolo,Cornelius uero c5tra,Antonin9Piusinfuoltinerario, SdCgfar in commetariis,ut Marlianus ait,noibus noftro feculo quadrâtibus utunt, T i.Li iiiuslibru de Germania fcripfit,cuiusmeminit Florus fupra Liuiu,ueruCfiaiti ExneotCf amp;libri Plynii} negligentia antiqruinterit.HenricusBebelius poeta egregius ricis Ger fat fçribêdopatriæ amp;nbsp;Maximiliano dedit. Capanus oronem ad Maximilianû manig de de laude Germanorû differuiqueru tenuiter fcripferût,8d Beroaldus,Gunthe fcripto rus,Ligurinus nationegermanus.Fccdericiprimi egregiafacinora immortali res qui tati c5medans,multis uoluminibus honeftifli'me res noftras ,pfecutus eft, fluz extiterelt; minibuSjCiuitatibuSjUrbibusardiffi'ma memoria abfolutis. Lupoldus Babcn/ bergen, dodor libros multos de Germania fcripfit, e quibus unusdezelo 8C chriftianitate Germanorû infcribit. Alter uero de tralatioe imperii ad Germa nos.NeotericiautGermani tûltali hos fecutifunt,ut Picus nofterMirandtila nus Concordiæ comes,libellum ad Maximilianû fcripfit,qdStauroftiehon in fcribiCMurrho uero amp;nbsp;lacobus Vuimphelingiusuiri maximæ opiniôis,iuxta

alter theologus RigmannusPhilefius Vogefigena,exqbus Cunradus Petr tiger in germanorû antiqtatibus tanto copiofior qto hi remiffiores extiterunt. Hi tn tenuiter res Germanig aggreffi funt,amp; paucis abfoluerunt,riifi Peutiger (cut poft Cunradû Celte ramûtribuo)antiqtusignorata, luce quada ofônis amp;nbsp;uenuftate noftro feculo madauit Cunradus Celtes natioe Frâcus germaniä pagrâs, qnc^ annis in latiffîma Germania cÔpta côgeffït de Hercynio librû,de Germania alterû,reliqua in amoribus amp;nbsp;odis enudeatus eft.Hi Germanig proi feffbres,tâtus numerus,ut periculû fit,duos e multis,Cor.T acitû, 6^ Ligurinû ïuenire,Celte Ô4 Peutigerû Cûrados regire.Noui q^fedo amp;nbsp;noftræ tepeftatis hoïes^oîb^ numeris pfedos thefaurû germanig noftrg hntes, cû fümo difpe dio detrahêtes,qua re addud’,licet anfer inf olores,nolui uftß quacç fieri nbsp;nbsp;«

fftetîpoç.Verûpatrie noftrgpfidioanimatus,qnobisobuiafefe dederuntpa triæ,impartirG,amp; licet quo minus aliquisingenio ualeat,ut Fabius Quintilian’ Iib.ü. ùiftitutionurn ait,tanto magis fe erigerç conetur, et ego, qui Germaniæ a il

-ocr page 24-

GERMANIAE EXEGESEOS imparem,non ut Celtem qui peragrauit^me mt€rnofco,amp; Germaniæ fcripto ris mihi nomen aucupatus firn, danda tarnen eft uenia dum in uigefimo tertio anno plus æquo fpiritus ferociores me prouexerint.

Ratio temporis cur antiqui tenuiter de Germania fcripferint 8cde Geographisantiquis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CaJIL

Aud tarnen ab re eft Germaniam ufe^adhunediem delituiftcjtempo h re em cÔfulû prorfus ignorata fuit.ut ait lacobus Carmelitanus amp;nbsp;Ply nius,cuius uerba funt hæclib.iiii.cap.xiiii.Germania multis annis nec p Geogra cognita eft (ut paulo ante diximus) bello fecundû Strabonê per Drufum amp;nbsp;phiantiq Iuliumagnitaeft.HerodotustpeXerxisuiguit,Gnidius Ctefiasfub Artaxer/ amp;nbsp;dodif xe,Callifthenes amp;Theopôpus eodetpe.Heccatheus tpePtoIemæiLagi, Hei fimi qn lanicus uero Cadmi_,AriftobuIus amp;nbsp;Oneficritus Alexandri Magni tpibus,Xe fuere. nbsp;nbsp;nophon Cyri,8lt; hi oes antiqui ^qs capite primo adduxi^ignorantia Germanise

nihil fcripferunt,amp;: funt aurktosul uenia digni. Huie fententiæfubfcribit Strabo Iib.ii.geog. in fine,poftq tota terra metitus eft,nec Germanig meminiflet,inqt, in pfentia di«ftS fit qd T imofthenes amp;nbsp;Eratofthencs (qs th paulo ante oihibus fcriptoribus ptulit amp;nbsp;cæteris fcriptoribus priores) Hifpaniâ^Galliam, prorfus ignoraruntjinnumerabiliter aht amplius germanica,fitumc^ Brittannig.Getas ÔdBaftarnaSjhæcille.Corneliusqep Tacitus in Germania leribitnuper cognf tagentibusfuifte Germaniam amp;regionibus,8ó eosbellu aperuifte.Diodoro încogni uero Siculo aqua amp;nbsp;igni interdicendh eft,amp; nulla uenia danda,qui,ut lib. vi.ôi ta germa primo profiter, triginta annis hiftoriamfuâcompleuitjulii Cæfaristpe uigu nia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it,amp;: aliarum gentium fada mentione Germaniam extra oem ingenii aleam re

liquitjlicet Strabo Ii.vii.Germania ad aqlonê uergentê cognitâ tr adiderit, uf ad ocean5,poft Albim uero incognita,nullum erh hue nauigafte comptu efte. Idem Strabo fupra Rhoxanos habitâtes fe ignorare fcripfit,0lt;^ ille Strabo poft Auguftum degit,longe Diodoro pofterior,q addudus Scignorantiae Diodo ri ignofco.Ecce idem Strabo lib.ii.Non ehi inquit cæterorû montiufitus ficuti Error q alpium Pyrenæi,Thracum aut Germanicorû,dicere hafaemus. Eratofthenes rundam. grgcorh copiofiffimus geographus ab Hipparcho caftiga^,qd penitus nihil de Hifpania neegef mania ei conftiteritjdû Gtdios uno uocabulo uftç ad Gaddes dixerit,uerh lis lite dirimiqnec Hipparchus degermania fan's eft emeritus, tez ftante Ptolemgo li.^.cuius uerba funt. twt' jvè « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l-rr' óa'^üv TroAtar,««? «««

Taç lt;CTo ^Tç aopriT •^a^AKAoia' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oiKti jôç.tVerû etiâ Hipparchus paucarum

admodh ciuitatu pro ea copia q in geographia notât, eleuationes uidelicet po Scripta If ardid einteilige feptentrionê amp;nbsp;Germania) tradiderit,amp;^ loca paucaftibeiP Calanici dem parallelis pofLta notauerit.Demetrius Calanidanus libros decem de Euz ropa feripfit.Verum poftquam ad Germaniam ftylum contulit, quafdam rez giones,amp;fluuiosaliquos,nullamduitatem memoria ullaprofecutus eft,uez rum quid illos antiquos ad Germaniam adducemusç’ qui ante con fuies par tim,partim tempore confulumuiguerunt,nihilde nobis faibere,utprius di/

-ocr page 25-

LIBER PRIMVS

lil

xijhabncrunt.Iiitcr anti^Himos geographos Anaxirnandér Milefius, Mecca/ ,theus MilefiuSjEudoxusJDicearchus^Democritus fuerunt.Anaxi'mader Tha Geögrä letis famili'aris fuit,ante confutes,hunc Artemidorus 8^ Agathyrfides, Apollo phi anti dorus inde fecuti,poft quos Ariftobulus 8i. Xenocles, Oneficritus Alexandri quiffimi. Magni temporibus Jios pofteriores inde Pythias fcriptor,fed mêdadflimus, qui omnia loca trans Rhenum ufq? ad Scythiam defcripfit,Strabone authore libro primo. VltimiindegeographoruPolibyus,Poffîdonius,EratoftheneSj Sc Hipparchus eius fodalis.Quid autem hi fcripferint ex initio præfentis capi tisfatisadduximus.Hos æmulatuseft Strabo temporibus Augufti,ÔC Arte/ VItimi tnidorus fodalis eius,ille plura in rebus Germania's incognita,ille plus operis grogra ad illuftrandam Afiam ac Arabiam,quam Germania impendit, Vnde nee Au phi. guftifeculo cognita erat Germania,ut enim Alexander Indiæ, Mithridates CappadociæacBithyniæ,ita Romani Germaniæ acEuropæ nomen,ÔC famâ pa .uerunt.Ouidius tarnen adhuc illo tempore nulli conftaJTe de Germania no ticiam refert,ait enim de Drufo.

Fluminac^ ÔC montes flumina magna locorum

Et fi quid miri uidit in orbe nouo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Germa

RhenusôcAlpinæualles.ôCfanguinenigro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dia tpe

Danubiufe^ rapax, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Drulîin

Et modo Germani Romanis cognitusorbis nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wgnita

Confulet ignoti uidorgermanicusorbi, Alaniprirhitustunc tpisaRomanis cogniti funt,licet longo ante Vefpafianum Strabo libro feptirrio eorummen tionemfadatSC Dionyßus,tame Titi temporibus Alanorumgentemdiu fuis ignotam fuilTe refert Egefippus libro quinto.Vltimus in fecuda ætate geogra Alanf phus temporibus Ptolemaei Marinus Tyrius teftante Ptolemgo in libro ä cä, K. AokS At nbsp;nbsp;nbsp;ƒ Vûç « Tuwoç vsw tÔçtî nbsp;nbsp;nbsp;xao’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trocaviï cnyJÏHi

IJI.ÎÇamp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XfiÖ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tS'oamp;Ma' Trtf/'TTF^coKwij'j'^aTas 'tTJ amp;Vta6iVèçrvätnv

€Aamp;o/aKff Ideft.MarinusTyriusnoftræ tempeftatis géographus poftremus, fummo uidetur ftudio huic mâteriæ infudafle.Nam plura exploraîTe cognofd tur,præter ea quæ hadenus cogrtita funt,ille ergo geographus dodiflîmüs omnium ultimus Germaniam (qd miferandû eft) præteriit filâitio,teftâte JVÏarfnus Claudiolibro.lt;x.capite.ö.cuiusuerbafunt.no^HA9ilt;/i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;geogra

éeXôÿuow (inro'n «vriiv p.ult;n^v ■JsratfKV, aTf^wajoASv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘zravTïz^ 9st-Âa}arfl,THij «hus

At Q-gAHHV cLTTa J\.üa]u.amp;y fju/ff'a, dya»,itiîi thV JtoaIä*', fi.» cctt afK'rav,fi)a*7Îlt;x C' vtó Ctfcciy p.ôvov, nx-yvoViXiTHf J^è ’TmvvoyftXi' À-ni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(/leAfi.oc’jiix, p.óvH, {tti

K^-n Î7aAi«-Prætergrcfruseftinfcribendisregionu)usfines,uttotam Myfi am a plagâ orientali terminât Pontico mari,Thradam ab occafu,Myfiâ fupe/ riorî, prgterea Italiam a feptentrione non Norids, non Rhætids folum,fed Pannonia ,Pannoniam uero a meridie Dalmatia fbla,non Itàlia terminauit. Hgcille,eccepoftremusoîm geographus necNoricos,Rhgtos,Myfoscogno uit,quomodoergogermanosNazariusMamertinuspanegyricus ad ïulianu Cæfarem,qui paulo ante inaudita regiônû,fluminum,montium nota exerdtu uidforiæ peragrauerat,ferarum régna calcata,fubito in Illyrico apparuit, ecce huius tempore CquilwlïanifuiO Germaniam incognitam.

a iii

-ocr page 26-

GERMANIAE EXEGESEOS

Ratio Iod ignorantiæ Gcrmania',amp; quod paud in Germania tempore côfulum fuerintjamp; quam fit mirum amp;nbsp;magnum quof dam in Germania fuiffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput lllï.

VhCequens ac fecunda eau fa eft,cur extra omnem autborû memoriâ s germania fuerit relicta. Quia ante cæiares raro tam doâi hebetes pati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Germania fuas boras perfcripferût.Legimus em paucos Germania

ci exter attigifle,ut regionem coclo afpera/adehorridam^nec mercatoribus côgruâ, norum Vnde fadS eR,ut multa admiratione profecuti fuerint.qui aut Germania ui/ in germa difle,aut aliquid de ipfis audiuifle gloriabantur, Appulerunt ad littus germani niafuerît cum,errore maris dult;ftijndipmercatores,quæ res multa memoria celebrata eft aPomp.MelaIib.iii.CorneIioNepote,Ottone Frifingenfe, Plynio lib.ii. natu.hift.ca.lxix.amp;multisaliis authoribus.FerûtSlt; VlyfTemin Germania exu lantern,Afciburgum teuto. Emerich condidifle,utliteræ illic græcæ teftanf, Afdbur etiam Cor.Tadtus nec refellere necfirmare argumentis uult, uerû eorS gû côdit', opinionibus accedit,qui Germania nullarû gentium contagioneinfeétâ dicut, Ferunt Ôd Hercule apud germanos fui(re,ecce uerba T acitiC Supereffe adhuc in Germania Herculis columnasfamauulgauit,fiueadiitHercules,fiue quifq Hercules alius,magnum plane eft,indaritatêeiusconfenfimus.Nccdefuitaudada Dru an inger fo,uerum Oceanus obftitit_,in fe ac in Hercule requiri.Sanétius igifac reuere maniafu bus eftuifum deadis deorûcredere q fcire,hæc Cornelius, ecce nec Herculi erit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tribuit adiiffe Germania,amp; q optime,plura em gêrilitas de diis egregia finxit,

per qu^ maiorê fibi laudem uendicarent,q qd confonu ueritati fuerit.Dicû t omnes pene authores Herculem,Bacchu,Cyrum,Semiramim adifleindiam, quidam adulatorie ut Nearchus author græcus,ut maiorê Alexandri Magni fpeciofiorêredderet uiêloriam,Cyrumregê,amp;Semiramim (ut ex Indorû annalibus habüerit)Indoru reges bello adortos,illam cum xx.hoîbus,hunc eu vii.aufugilTe teftat Credidit eorû diet is Alexander,ut erat adulatorû aufculta tor.Metafthenesuero nullû unq interiorem Indiam attigilTe refert,excepto BacchoacHercule,poft que Eratofthcnesgræcus author in li.iii.nec Hercule nec Bacchum in India profeâû fcribit,Ôlt;fi fuerint-T aliquâ tantum ac minimâ partem attigilTe, nbsp;nbsp;©Tacf yAaxou uero ifhuimodi gloriam uiris illuftribus aferi

pfifle,cui fententiæ etiam Strabo lib.xv. acccdit,êlt; ego nec Herailêpenes ger manos legere memini,ad Gallos bene Hercules profeêlus eft,Germaniæ uid adulato nos,teftante Luciano in dialogo cui «joAaAla «f «kakç infcribi^,ubi Hercule in/ res nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dudt â Gallis no dauo uerum Mercurio fimilem depidü,et addit, -mvmyi

Hercules nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îçtkV |t6flt;|)hvrjjv ^uK^axAtti«

ÂftunofLc/ow eciiToV tm piwr» oTÎ t«v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccvtZv iTTi!Adi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iAcevveev,

oTmtTois nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'mvicanelagt;V'^u^.ld eft.Igitur

deualtat. m rabar ifta ob contumeliâ deorû græcorum iftiufmodi perperam facere gal los,actalemformam Herculi anîmulare,uldfcentesipfum,fdlicet'r talipicTura qm regionê illorum preffit olim incurfionibus,pdas agens,qn Geryonis ar/ monta quærebat,uaft:auit aût ille multa oeddentalium loca,hæc Ludanus, be neoccidentaliumloca,fednon feptentrionalia.Ncc finit nos agere filentium , Ofyris ille aratri demonftrator,quem (régnante rege Sueuo) apud Germa/ nosfuÜTe

-ocr page 27-

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uli

nos füifle teftaf Peutiger,Bercfus lib.v.toti orbi tue inipafle refert Ofyridc, 8lt;fubditos agricultura inftruxilTe.Statua etiameius talibusuerbiserat infcul Ofytisiu pta.Ego Ofyris i'mpaui orbi,ueni ad Danubiü,uerum ^a Diodorus Ofyride xta dann Alanenæ ac louisfiliumfuilTe credit,quemaîiiHerculênominât,addud pof bium fum Herculem adüfle germanos^Anriius Viterbienfis Taurifcos populos ab C fyride dictos ait,dum Ofyris in Germania fuerit,ab api uidelicet.i.tauro fut èé Diodoro placet libro primo) tanto labore indiget aliqs attigifle Germania recenfere. Venerut nbsp;Argonautæ ad Danubium,Trogo Pöpeio^amp;luftino

li.xxxii.amp;Strabonelib.i.authoribus,concordat VaLFlaccus cuius uerbacapite xx.adducemus.Plynius etiam li.iii.Pomponius Mela,ZachariasLilius,amp;mul ti grpeorü latinorîj Argonautas in Iftrum delatos aflcrunt/cce Cato in fra Argo gmentis nc^at,tnStrabolib.primo,poftqidinnotuit/ubiügit.Qtiidam,inqt, nautæ in maximamlitripartemnauigalTelafonem commémorant,alii ufep ad finum danubio, Adriaticum,hæc inquit Strabo probabiliter aenon incredibiliter didafunt, uide tarnen aliquosnegalTe etiam Argonautas fuilTe in Germania,ut Cato ncm,aliosdubitaireut Strabonem. Quis autem tandem Germaniæ infoelid/ tatis modus eft;’ut nullum tpibus antiqsïueniamus in Germania fuifle^Qiiin etiam tot,qtnegant,pfto fint author es,Pythias author giæcus totamafemê furatam Britanniafcribit,8lt;a Gadibus ufi^ adTanaym ueniffe,qd Polibyus geographusnegat.EratofthenesPanchæii quendamfeptentrionê pluftrafle refert omnem.Contra Strabo lib.ii.Hermeti illadicenti,fe noncrediturûpræ fiimit,tantalaus/anta admiratio,prifcis fuerat,tantu uidiflegermaniâ.Nô du Pythias bium fi Homerus Germanos agnouiffet -otAlcVootv hunc Vlyftcm ac 7iï;îAà77E Hermip eit'ZïÂevK.ÔTO amp;demU73aAi‘Z5AayK.^op,Qtn' Aquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;voavirvta puS

7iT;iAa lt;A’ 0 y tv TrivTi? -TrxOiv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam in Germaniam delatum indicaftet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erato

T eftibus ocularibus efle credendum,amp; de quibufdam fcri fthenes ptoribus quiremabipfisdefcriptamuiderunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca,V.

Arum ergo illorum agnofco q pado germanianoftra innotefeere po p tuit,dumnecpriuati,taceodedodis, patriamnoftra attigerint,Nône minem aut fugit illis fidem efte hadenus datâ,qui id qd luminibus eo rum patuit,aft'eruerunt,tuncefhunusteftisoculatus plusudet auritis dece, uifa etiam ab authoribus rcgio,multo fplendidiore noticiafcriptoribns attulit Teftes quam ilia quytm opinione acauribusnitebaf.Vndefcriptoresdumfidem req oculati fiueruntfeuidiiTealiqua tcftabanf.LucianusinSyria.To jit wAoaov.xep'^’alyj ■^'oitn a^c'm/oi VNol ’i(^v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iv truamp;u,oii -^aTraAiTSM?

•ray tya -sjAeisK ozraßü .i.Olim apud ægyptios fine ftatuis aræ erât,ficutiinSy riafacra ferme ægyptiis cogtanea, Quæ ego vidi,credif Diodoro Siculo in re bus ccgyptiorum,quia uidit.Xenophoti aut amp;nbsp;Thucydidi nulla daf ueritas,q nccloca attigerunt,nec Ephoro necTimæo,qui errauerunt non negligentia, ucrum regionu,!itufcp ignorantia,nullus efh prifeis tpibus græcorum ufcp ad Diodor® PtolemæûPhiladelphû æthiopiam aut ægyptû ingreftus,nifi Orpheus, Ho/ Siailus mcrus,Solon,Plato ,amp; alii qui no hiftorici,magis fabulas q rem uera in ggypto finxcrunt,Artcmidoro etiam fidem dant,ubi de Arabia lcripfit,dum eaq in

‘a iiii

-ocr page 28-

GERMANIAE EXEGESEOS

expcditionc Aelii Galli Romani dida explorauerat, Onefi'critus amp;nbsp;Ariftobit lus AkxandriMagnikgatus,femiflîaregeadægyptu teftanf,8d quæuidcrît alTeruiirejAgathyrfides etiâ Gnidius omncm fuâhiftoriâin ægypto colkgit, acdiu in Afiamilitauit.Vnde ueriffima indagine libru rerum Afiaticaru con fcripfit,amp; Palgphatus græcus author fe habere explorata q in hiftoriis feredis tenuitprofitetur,cuiusuerbafunt,âT3îA6fflv At nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïTr'W'Sxvó/i.nv îx

f wç âxoyo/c# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iicecshv «Ûtov, lt;rv-yç«lt;Jieù Ai i7rt^tóp.»v Trif) «»toi/xsÙT«^

Gicc MTAi eiJiiz, amp;lt;i 'isiv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KSti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TOVTO, Bv-^ «ü« KV Kiycifä/Ja. avrccç

iTziAÖcóv x» /st/(yç^-i.Pcruagatusaut(ùmmultas regiones,ôlt;i confului uirosfe niores,utaudircm,^ddefîngulis fendant eorû^ôdquæ ab illis haufi,defcripfi, quas uidi regiones,nec omnia ex aliorum fcriptis adduxi. Verum hæc omia mihi explorata enarraui.Et idem Palæphatusubi de Niobes ftatualoquitur, Kftamp;ç inquit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ûtÜvoI« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôlt; nos earn fie pofitam uidimus

qualiterdiximuS,

Gr^ci in locis externis errâuerint,èd ubi non fut de Ger mania) aliqdfcribere habueruntin tabulis nudum fpacium reliquerint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca,Vli

Vlti ergo non ncgligcntiâ,üerumiocorüm tgnôfantiacrrauerunt, ut Grgcorû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Græci omnes^non (olu in rebus Germanids,uerum in lods (extra grg

ignoran nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iimites)uniuerfis,ut Eratofthenes ac Apollodorus li.ii.de nauibus,

tia de lo amp;nbsp;Strabo lib.vü. referunt^qrum uerba funt,Homerus cæreri græd mentio cis exter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Grædæfadcntes,ucritatis ^ximûattigerunt^ut Aulicklapidofam,Thyf

nis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ben herbofam, èC multas habentê columbas,Stolum multu afperâ.Medzeo/

nabene exædificatâ duitatêJdamTroiæ mÀvTr'i/iiica multos fontes habentem montes grgdæ lt;rK)o{vTO.i.umbrofos.Sic etia Euripides Eurota plena arundinib® i»iv«.K.W(Aa.i.arundinofü appellauitJu ôé Simoentauitreuaquo didt .{.uorticibus argento fimilis.HæcôC alia Grpd optime calluerunt^externarum ueroregionû ^prietates^uix agnouerunt,hæcilli.Ecce aliud qd pfati feripto/ Græci nbsp;nbsp;res,Apollodorus,Eratofthenes amp;nbsp;Strabo in locis palkgatis addunt,Homeru

optime dû quadraginta flumina Oceano fefe ex onerare fcriplerit, pftantilTimoru ut de grgds Iftri,Boryfthenis,oblitum,hæcilli,eccetandêgræcoruminrebus germanids ignorantiam. At nunc dieet aliquis,amp; fi nullû intelligentiæ lumen græd aut ex perientiâde Germania habueruntç’ potuerunttamê aftrologica indagine ter/ ram hanc agentibus quibufdam habitari inquirere ,amp;illicnoucrunt terram populisrefertam^uerum ^prietates acnoïaregionisillius/ub nullum eorunt Græd er îenfum cecidit.Vnde dum p Paralklos terra menfurauerût, multû ^pter régi rauerunt onem incognitam errauerunt,Pythiasgræcus ob ignoranüâ Germani^ Para! in tabulis klum (qui p Mæotim adBoryfthenêdirigit) alioconiunxit,eumfecutus eft Germa Hippardius,ait ergo de illis Strabo lib.xx.nec em montiû Germanorûfitus di niæ fpad cere habemus.Quis em prifeis maiorêquâ pofterisfidêhabueritC’ quitantope umrelin in tabularu deferiptionibus oberrauerût,uteosamp;aceufauit Eratofthenes^nec quentes Hipparchus ab eorû detraâione abftinuit,nudumergo fpadum (qd Germa nudum niam occupare debïiiffet) prifd geographi reliquerunt. Teftat hoc CL. Pto/ kmfus

-ocr page 29-

LIBER PRIMVS

lemeus de man’ germam'co nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit täv t«v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, » fäji/ ’v/tMv vt

Äac^fp.i'^x’r^v TKf^oGaVHVuA TocÇaj,x.puç â'7ris^£4-afj,ïVis'«VTOÇ aj5jo~ç r tt'vxicoç THV uôl TâÇ HVCC.lâK6lt;-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^UlefiV quot;fcjoi/loV uù^ THÇ ''ÎZT^RÔfi.C^KÇ’k.ÂTi

■ ■ 'Ü3q -'n

’ •rrb

,Sof^ov (Txuefaç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i.EademcauÔaamp;Iudicûmare poft Taproba

ciamadfeptentrionê deflexerût,cumtabulisnudûfuggeritfpaciû,8lt;i nihil ha buerunt aduerfus Borea de Scy this fcribere,hf c illi.Et ut demum rem côpona illi qui non in gerrnanicis regionibus uerfaban^/iihil elaborauerunt qd memo ria dignû elle potuiflet,nil erh nifi fummâ ignorâtiâ fibiipfis habuerunt obuia.

Quibusgeographiscredendum,amp; aliquando necteftibus

ocularibLiSjtam dodorum quam priuatorurnhominum te ftimonio utendum elTe.

Ca. VII.

Idum tuum taie nunc erit^nonne ab aliis habere potuerunt,ut 8lt; pftan d tiflîmifeceruntjamp;eorumlibros iftiufmodiadaptareC’potuiftentutic^, ôculares fiqfdamhabuiffent,qbusGermanor5resconfta(ret,utautad metam (undemihiiter eft^celeriorigradugtranfeâ.Nonfatisfueratuf«.p qua^,nec tam dodiftimis etiam q priuatis uidifle germania, nee adeo ad defcribêdas eo rum regiones hoc cÔducebat,aftumpturus em fum Oneficritû 8lt; Ariftobuitt amp;nbsp;reliqs,qui Indiam profeda, uerû tm partem uiderunt,;iarraüerunt(^ qdâ ex auditUjamp; quanq ea q ab eis pfeda dicunf ,în tranfitti qdâ militari, in trâf curfu,ab eis comphenfa funt,Quapropter nec (èmp eadem etiâ referunt ab fis qui.quafiaccuratiusrespfcripferunt,illiem (qcum Alexandre in Afiamilitâ runt) fæpe quife^ alteri contraria dicût,qd fi de uiGs tantope inter fe diferepât quid de his putandû eft q fciunf ex audituf hçc Strabo lib.xv.Sunt etiam q de ledationis caufla qdam adduciït,rem uerâ,quâ exade noueruntz-emittentes, inqrumnumerû Herodot5,Diodorus Siculus reponit, rcliqui remuifàmad fabulas conucrterunt,utpene ornes antiqrumhiftorid/icut Gnidius,Ctefias Heccatheus,amp; alü,quare nÔ femper fidê parit,etiam loca qdam uifa atteftafte, p, -AIii fidem priuatis hoibus pftant,8lt; æquo delido peccant.Irtueniunt em mer catoresqui p Arabieufinum ad Gange ufcç puenerunt. Verum (ut Strabo nbsp;nbsp;nbsp;q

ait li.xv.priuati hoies fuerût, ad hiftoriâ min9 idonei.Vnde nequaq illis eft cre ^andam dêdû,uituperatEratofthenesqdhoîb9 nulla memoria dignisuß’ erat teftimö nio in fuis hiftoriis,ô^ iftiufmodi teftes ufurpat,ut Damaften.Strabo lib.tipm irrides,nihil diftert,inqt,Damafte teftem,ac fi Be^eum uel Meireniü,amp; alios qs in fuo teftimonio citât,alleget.Item in alio loco Eratofthenes multä ex Dioti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

no Athenienfiû legato fe habere affirmatJtaMetrodorusSceptius Mimneri no tefte utinPoftidonius etiam GnPompei,qui Colchos Arabes bellö ftra uerat,amp; PatrocIesgeographusXenoclis regiægazg Alexandri Magni cufto dis teftimonio fundus eft.(Xuare il le a Straboe lib.xi.Hic uero ab Hipparcho gec^apho lib.ii.commentariorü,ac ab Erätofthene animaduertunf,unde no illis hoftius leuifti'mis credeiidu eft,nec iftiufmodi teftibus ad hiftoriâ non ido/ neis utendum.Verum illis q ,referente Annio Viterbienfe,publicä fidem ha bent,utin prima monarchia Diocîi,Manethoni Aegyptio, Berofo Chaldæo,

-ocr page 30-

GERMANIAE EXEGESEOS

Qui fcri/ Muafea,amp;aliis,^li'teras Syriorû gdidiceruntHicronymus etia ægyptius Sy ptores nbsp;nbsp;riæ pfedus,inter antiqs tpe Heccathei hiftorid extitit, hic cûda Aflyriorû pc

monar nbsp;nbsp;netralia in manibus habuitJh fecunda uero monarchia Gnidio Ctefiæ fidê da

charù uc mus,ôô Metaftheneqrumille exannalibus PerfarûJDiodoro authore, hic uez riflîmi nbsp;nbsp;ro natione Perfa ueriflîma defcripferunt.Nec in fecunda monarchia Clemêti

Taciano^phricano græcis Cqui contra publicâ fidêfcripferunt)credendum eftj amp;utreifummauno fimuluerbo circunfcripturusGm,his qui idqd uidez Quibus runt,ôlt; fummo ftudio ac inqfitione ipfi notauerunt,multo qq^ ingenio pollue danda nbsp;nbsp;runt /ides præftanda eft,ut Ptolemæo Lago, qui æthiopiam cum exercitu in

(ides nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;grcdùs eft ideo,ut etiam regiones perdifceret,ita luba rex ex multa inquifitiÔe

rerum feientiam quam habuit exploratam literis mandauit,

Quibus feriptoribus res Germanas adducentibus credendu ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;èc aliquando Ielt;ftionem ôC auditum a doclis uiris^oculari te/

• _ ftepræponenda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.Vni.

le amp;nbsp;Plynius fecundiis in xx.lîbris oîa bella q Romani cum Germanis s gefTerunt^defcripfitin Germania militauit,ut iunior Plynius in epi/ Plynius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îtola ad Macrû teftat,amp; fppe ipfe Plynius.Itê Cor.T acims fub V efpafi

in germa ano in Germania degit,ut in eius Germania defe ipfo dicit. De Plynio ita Ma nia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rinus Benchemius noftrg tepeftatis uir dodillîmus ait.Plynii laus eft qui qd ui

Corne.in dit tefta€,qd non uiditpftantiffîmorû didis aflerit,amp;plane q optime, non em germaîa. totius terræ meatû aliquê tranfeutrere fade eft humanarû uiriû.Quareô^ op’ erit dodorü teftimonio in his non uidimus, Strabo libjii. ita de f e loquitur^ Itacpctim terræ partem pagrauimus maris, quadereamp;narrantibusamp;fcri ptoribus fidê adhibeamus,puenimus aût ih occafumufep ad Sardinia, traclus Tyrrhenijamp;inmcridiêqdemab Euxinouft^ æthiopiæterminos, ex cæteris terræ feriptoribus nullû facile rcperies,q amplius,q nos, diôta pmeauerit inter üana,qui uero oeddentis regionis mare adierunt oriêtis loca nequaq attigerût qui aût contra in ocddentalibusdefecerunqde Auftro qqpamp; feptentrione c5 ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimiliter fe habuerût,atqui illi amp;nbsp;nos plurâ gdpientcs côpilauimus j formam ae

magnitudinem fie annotauimus Sd loca,prout cafus tulit.Quidam fenfibus cre dentes p diuerfas terræ partes unam conftrüxerunt deferiptionê, G'militer Imi Auditus uerfi orbis terrarû afpelt;ftû,cum amp;nbsp;exercituû duclores extitérunt,oîa qdem ipf aliqn prg eonfecerunt/ed ubicç nequaq regionibus affuerunt,immo p alios plura gefte ftantior rût,fide nûdis adhibita,Qui aût folos uidentes cognofeere ueritatê lod exifti uTu etiâ mat,iudidû auris perimit.Quod tn ad fdentiâ capeftendâ longe pftantius eft in geo nbsp;nbsp;oculo,unde maxime huius ætatis hoîes aliqd dicere de Brittania de Germanis

graphia amp;nbsp;intra extra Danubiû habitantibus.Hpc oîa Strabo,quem etiâ rerû germa narû fdentiflîmûnouimus/ion tn oîaq teftat,eius lumihibus patuerunt,Dio nyfius græcus geographus,etiam prima illorû uidifre,q memoriæ attulit/ndt catPtolemæus Claudius Alexandriæ rex plura uidit,plurima tn a nûdis explo rata (qs in totû terrarû orbem remiferat ad terræ uniuerfæ inqfitionem) fuis libris attulit.Quare dariftîmû eft auritos teftes,fi foelici ingenio faite ac pftâti fuerint

-ocr page 31-

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VI

6ierint,^ponendos cfTe in accurato oculorum ludido.Efl: cm ut Strabo lib.i-refertmagisgrauibus amp;dignis tmmodo uirisütendüjquigmultabenediffe Aundsi rucrunt,multa etia omiferunt,uel non fan's plane explicauere, èC fi adamuflinl tefti'mo rcsnoftradeducendaeftjUidefhic ueritati ^pior aceedere,quî doótiffimoru nîis qn^ ingenioru^Sx^experienriaiinbutusea quæ in iUisagnoiutoptima recenfet,quf credêdl^ uero inutiliarefdndiqq qui paflîm omnia loca peregrinatus ferit.

Excufatio authorispræfentis operis,filt; ad geographu fpc élare,nonutinutilia, uerum tantum utilia 0^ magna in fuis fcriptispræponat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. IX.

Os amp;nbsp;ego imitatus fum,qui quis germanus non oïa Germanig luftra Gcogrä h tus fuerim,e«i tn q non uidimus ex dóctorum hoïm opinione,Slt; qui in pbu non terfuerunt lods fcripfimus^necnobislabor drcares uiliffi'mas,utpa/ oîaexplo gos^tinera,Sd humilia oppida Cqpriuatiirimus quifcç explorata habet) uerfä rare de baf,necidadgeographû uidimus panere,utex Ptolemgoinepiftolaplimina ri teftati (umus,ait etiâ Strabo Ii.iii.Prima igit amp;nbsp;peculiaria maxime funt, inqty amp;nbsp;adfdentia,amp;ad urbanasnecelTitates/ormäStmagnitudinefimpIid acbre ui ordne conftringere,qd qdemadorbisdefcnbcndi tabula neceffariû efl:,fi/ mulôd qualiseft,amp; quotta totius terræ pars demÔflref\,hoc cm ^prium fcri ptoris elbDetotauero terra accurate tradare, deiilius zonæ quâ didmus îpondilo ueldorfo cuiufdam àlterius eftdifciplinse^hacc Strabo. Concordats^ Marinus Bcnchemius noftræ tempeftatis uir doctus,in comentario fupra Ply nium ubi fic infit,PIurcs rephenf i i unt qui oês urbes Slt; totos montes,campos Sc flumina inepte defcripferuntjita em faaunt,uth' qs Sc régis comam ècFrensi cqruraappingat,quxrescdtingit exingenii imbedllitatc imperina, dugra uia acutiliatradtare nonpoiTunt^deridendiergofuntilli qui exingenii infcida magna negoda SC pclara facinora^SC memoria dignaptcrmittut.parua uero Sc nul’ius momenti res multo Audio Sc labore exponût,hæciUe.Loqiütur de fllis Horatius in arte. Cum lucus Sc ara Dianæ Et properantis aquæ per amccnosambitusagros Aut Humen Rhenum pluuiusdefcribitur arcus.

Id Sc in oratore reqrit Fab. Quihtilianus,in me uero illud laboris plurimu fibi uendicauitjUtnon eaq oailis omirufticofubiedafunt,quæ uulgarianimisac cœlo patenria daro funt^quafi hybernas nenias pterire,ac mihi in qbufda tem peradum elTe fcirem.Veru tm ea quæ tum a græds tum a latinis hadtenus par tim inaudita,partim intadta,crrata aut neglecta fuerunt,ut ftudiofis auribus ÔC luminibus conuenirent elaborarem, hoc uirtutis opus uifum erat.

Mutationem locorum ignorantiæ Germanicæ caufîam

fuifTe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.X. Curnoîa

Lbertus Magnus ille Germanoru nobiliflimus inli.defitu orbis, inter Germa a cæteras cauflas cur Germania adeo ignorata prifeisfuerit refert,hoc niæ vari noïmfecifleScgentiugermanoruuarietatem/otemfeditionesinger ata hie mainafuilfe motas,tot bel’a oborta,femp em ut ex oîbus CorneliiTadti hifto runt riis cÔftat,gensfortiorSCiupioruidnâ opprelTit^unde contigit noîmuariatio

-ocr page 32-

GERMANIAE EXEGESEOS

firemitu bcUorü,q totä nofträ patria tu gr^cis tu latinis in obfctiru abirc coegit uerum magna etia ronem eile ait Albertus religione ebriftiana q tue nouis uo eabulis 0lt; locis Germania imbuit/cd de illo copiofior oro lib.viii. habebitur.

Germaniam quomodo fub GaÜiafcriptores compre henfifint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.Xt

Oftri fundi extrema'illa fuit calamitas S)C exitialis uirtutis famæ nomis n Germani fludus lernaextitit,Germaniæ qcç obliuionis eau faprima.Dum a Germanis antiquitus quieqd uirtutis Schoneftigeftü erat,id uel CeItis.i.Gallis,BeIgis,Sarmatis,Scythis aliqn/ion Germanis aicribc Germani batur,unde accidit ut fpedata Germanoru uirtus fuccubuit,Sd in Gallis floruit Ga^«it% maxima ilia nomtni Germano detradio fuit,Germaniä em Graeci fimiliter ÖC

Galliam amp;nbsp;eoru incolas Galatas dixerunt ,fiue a filio Herculis fiue ab alio,apud Michaele Ridiumlib. primo deregibus Frandæjôlt;Parthenium Phocealib. primo hiftoriarUjBerofus li.ii.HercuIê cx Galatea (cui fuffragat Diodorus lib. vi. Sc Marcellinus lib.xv. ) Galate genuifle aitjibro tn qnto hiftoriaru Comc Galadi ru Gallü,ait,in Itaharegnafle,amp;: aiuo noie populos dixifle.Alii «w r oihxKTivs nus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;didos uolunt,)ÄÄAkT^y0ir cm eft àlbus,candidus,ladeus,utainlt;]^,Germani etia

fub Galatis comphenfi funt a rerûfcriptoribus.Diod. Siculus lib.vi.germanip n5meminituerbo,fed Inuit eos noie Galataru, uerbaeiusfunt. Galates filius Galatia Herculis in uirum euadens,cum paternûfufeepiftetregnu,plures oras fibifub unde nbsp;nbsp;nbsp;didit ,ppiquas,amp; fubdudas oês fuo noie Galatas dixit,a q ois ea regio Galatia

didaeft.Hæc a pluribus nationibus incolif,qinuicem gentium numero diffc runt.Namqmaior habetinter easducentauirorumillia efFicit,qminor quin quaginta.Harum gens una erga Romanos ufcj ad hanc ætatê,aftinitatê, amici ciamt^fcruat,eauero regio (intelligit Germania) qad ardum fita eft ƒ egio _ frigida,hyemis tpe niuibus oppleta,hæc ille.Quis ergo non ibi intelligat Gcr^ Rhenus maniam olim fuift e GalliaC addit qcç magni fluuii per Galatia uario curfu flu^ fluuius nbsp;unt,Eridanus in noftrum mare,qui uero tm in Oceanu fluunt,magnihabetur

Gaiatiæ.' Rhenus,Danubius,hæc ille.Ecce Rhenu ôd Danubium Galatiæ flumina dixit, 8lt; addit Rhenum diebus noftris C.Cæfar pontibus miro modo ftruxit, pedez ftribus copiistradudis,Galatas ultra Rheniï habitantes in ptâtem redegit. So le dariora uerba hgc fût germanos fuiffe Galatas,amp; paulo poft,de potu ex hor deo fado,delanceis,proceritatc amp;albedine corporû,amp; colore rubro capillo/ rum,amp; aliis germanis olim tm propriis.Germanos appellaticie Galatarû deno tat,ut rem componâ,idem Diodorus.Nunc,inquit,qd a multis ignoratur fa*i betur,ultra MafTiliam (qui mediterraneas regiones,quicp iuxta alpes amp;nbsp;mon tes Pyrenæos incolunt) Celtæ appellant,ultra hos q ad Oceanû uerfus ptinen tes oras,amp;Erydnûmontê,quideincepsadScythiam ufcç habitant, dicuntur Galatf ,oês em Romani uno uocabulo Galatas diœnt,hæc ille.Germaniâ inteî ligit ab Oceano feil. amp;nbsp;a Celtis uftp ad Scythia dicendo,dii bonic’ (quod a muf tis ignorât feribit Diodorus) mirû Germania adeo Diodori tpibus (qui Iulit Cæ{àrisuixit)ætatedelituiftc,maleadumeftdeGennanîa,n6C aliud in reeft: quiddiun

-ocr page 33-

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIÎ

qii iddam oblitiio nïs CI LI s ,nifi nominis ac fame gentisaltcrins imuria,quo mo Græci aliqd de Germanis fcribere potuerutT’ Germani C quid hone/ (h'usgefferunt) iniurianomîs Galatarûfubtenebrisueleft uolutû,uel altert afcriptUjtulit alter honores. Noluim^ergo ad daffica omibus nûeris ita uêtos fecûdos gallis finere^uerum fiqd laudis naâi fumus honoris ptidpes nos ipos pftabim9.Ephorus qe^ Gallias ufq^ad Gades ^pagauit,aitStrab.nianoftri teinpis hoîbusnon quadrarc^uern antiqtusita fuillelibro.iiü.dicitjEcce anti/ quitus Germania: nec nomen eonftafle'T

Germania fubCeltis côprchenfam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.Xn i

Edeo nùc nngulatim adaliosGalIos.de Belgis priusdiximus,amp; certa Trafrhe/ f certius eôftat qcqd trâfrhenang ciuitates fgcrût, id Belgis.i.Gallis afcrt nani Bel/ bebat,SicetiâdeGeltis,antiqtus Galli ôd Germani Celte diccbanf ,ut ge.

Raphaël in urbanis Cômctariis fcribiLLucilbT arre.li.iiii.fup Apolloniù Her ■ cyniâ Celtarûfiluâ dixit,qu^ Germaniæeft.Marlianus,enarrator Ptolemæi^ Germant amp;nbsp;noftrptêpelîatis hoîes Q taceo de antiqs ) Suitêfes C nûcEluetios ) CeltaR: Celtæ popluos dixerût,amp;^ alios Germanos. Athenens author græcusjibro.v.dipno/ fophiftarn/ingula quêadmodû Diodorus Siculus,quæ Germanorû fût Cel/ tis cÔceflîtjSimiliiudicioEratofthenes uno uocabulo,amp; Gallos ôd Germanos Hifpâofcp Straboe ac Hipparcho referêtib^, Celtas gallos appellauit_,Sicamp; Hercules noie Alemannus,ut aitBerofus,amp; Frâcus filins Hectoris f ut teftat Manetho) imperauerût Celtis,qs non Germanisdiceretç’cûille nÔlonge» Coftantia regni fui ueftigiû reliqrit. Hic uero in Frâtiâ orientale perrexeritî? a quo Franci C tû Celtæ didi ) deducquot;ti funt. Aenea Siluio^Blondo, SC mille au thonbusjamp;id plane amp;nbsp;in ^patulo elFnô Celtisin Gallia imperafTe Francû, dû hi Franci nô occidctalescxtiterint,uerûoriêtales,qui apud Rhenu cÔfcde/ rantantiqtus.ut Agathius Gothorûfcriptor,Hunibaldus ÔC Marcellinus uo/ lunt,amp; hos didos Celtas ,^o authoritate Suidg,q ita inqt r^fiavotoço

0/ jciÀTsi Äi^vTsu, 01 Tûv 7:!o-mp.iv àlt;n .id eft Germaniens FraenS Germani amp;nbsp;Celtp dicunt,qui circa Rhenû flnuium funt, funt ergo uel fuerunt FrancioriêtalesCeltedidtCum alüFranci qlongiusaRheno h'nt,manifeftû eft Suidam igiturnon occidentales Francosuoluifte,uerum orientales,qui (utiacobus Vimpffclingiusait ) olim omnem Rheni ripam adeo inhabitaue/ runt,ut pene accolg Rheni uel Alfatesaut Franci didi fnerint. ÔC hoenonni/ hil confertledioni panegyricorû.qui Francos non longe aBatanis pofuerunt. H uius igitur ex Hunibaldo ac aliis lib.Nono mentio copiofior habebitur. Ad Celtas redeo, qui olim nomine eo Germaniam occupauerunt,amp; hoc quia' in aliis audoribus liquet,tum autem in Herodoto exadiflime ac potiftimum. quiinfecundoûolumineqnod Euterpe inferibitnr,Celtasomniû in Europa’ jtçoç o’ifcûvv'mv (ut eiusuerbis loquar)ideft ad occa'um habi/ tantium Ultimos efte afterit, qbus uerbis nil falfius elle dixeris,uel fi Herodoti audoritatê integra efteplacet,olim totâ Germania Celtarû appellatiôe fuifle nûcupatâiudicabis,ein’ dèfcrme(cntétiæ idem Herodotus eft È.üü. ecce aliud

-ocr page 34-

GERMANIAE EXEGESEOS in prcdióto fecudo uoluminé Danubiu apud Cekas Herodot? oriri a(ren’t,amp; addit, JVt êlt;n xfaKA«i'«vs'»AUv.i.CeltæfuntextraueluItracolûnasHerz culls, que y ba oêmnubê lumîbusnOftrisadimunt,acilksnos (ubfcriberecoz gunt,qui celtas olim pafTim longe lateep Germania totâ eorû noie amplexauo luerutjUerba Herodotigræca integra lib.viii.Ieélori repofuim?, illud qq^noz bis arguments præbet Celtas intantûdilatatoSjfubiureeoru Germanos fub/ iedos habuifTejO) totam Germania fub regibus eorum fuiffê hiftorieuolue) runt. Poft enirri rataaIamani,teutonis,Sueui, VandaIi,CeltarûregesSarmaz tif Sic Celtis præfuerîit,ut Manetho hiftoricus afterit.Nec legit apud ullu fcri ptorû de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tûc teutonoru regno ut prius anteq lus Germanoru ad Celtas

deuenit.Ne(^ abftinuit Nazànzen? ille Celtas illos uocitare,Quos gallos Glau dianus dixit,q pueros Rheno explorât, cû tn hi Germanoru ueriflimi fuerint, q iuxta Rhenû côfederût. Rhenus einStrabone referêteafonteufcpoceanS Germanos aluit.Fueruntergo Germani anteq nomen eorû diuulgatûeft^ Si Celtædidiperindeac Galli.

Germania olim etiam Scythiæ appellationibus ac Sarmatiæ fiv iftcfubie(ftam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.XIIL

Edeoad reliquas Germanicc natiois clafles,abfolutis ptibus occidêîa r nbsp;nbsp;libus quæGalliâ fpectant.OriêtalespartesJMoriciSi Panoniggences

occupauenit5iß Si pari iniuria,ueru id ferendû paulo eft,Quia Nori ci,Vindeici,Si Pânones hodie germanifût,Si qcquid ab illis honeftiusgeftu PSnonif. eftgt;d æq iure germanis hodie alcribit. Côtrauero Galli( noîe feruato ,pprio J Rh^’. nbsp;nbsp;uidoriâ retulerût Si memoriâ.Sic l'eptetrionalis germanie portio Germa/

Noria, nos affecit/poliâdo em honoribçGermanos ægregia faéla uel Scy this uel Sar matis afcribebat.Scythisqdê,qjoêsppPifeptêtriÔales Scythgdidi fûqautho Germa re Strabone,uerba Strabo.fût uolumîejci Jn medio Europe côtigui fût Scythp nia fub nbsp;nbsp;( inqt jSi Sarmate.Græci uero fcriptores,uniuerfos feptêtrionales Scythas, amp;

Scythia Celtofcythas dixerût,Qui uero ipos prius diftîxere,q iuxta Euxinû, îftrum,amp; Adriâ habitâtjHyperboreos, Sauromatas,8i arimafpes dixerûtHec ille. Dio Locus nbsp;nbsp;dorus Siculus uniuerfos ppFos i llos ad oceanû oms Galatas didos ufcp ad Scy

Strabois. thas dixiqdii îmortales,ubi nûc Germaniaç’uniuerft aut Galate autScythe lunt Quis nunc uicem Germanip non deplangatç’a^regia germanorû facinora ita Scythis îmaniflimis afcripta.Landin9 in Cômenta. georgicorû Germania uni ueriàm olim pene Rib Scythia comprehenfàm fcribit. Hæc ergo Germanorû Lerna fuit.quia dextro Hercule quicquid Germani gefterunt, no retinuerût, Ecce Plyniuslibro.iiii,Scytharû,inquit nomen ufq^ inSarmatas Si Germanes tranfit,Exqbusuerbis Annius Viterbiefi's Germania olim Scythia didâ uult, Redeo ad Sarmatiam,quosaliqui etiam Scy thas nominabâtjHi olim Germaz niamfuo nomine Sarmatiam dixerunt,0iuniuerfa ilia regio ufcp ad Rhenum Sarmatia Sarmatia didaeft,Conftatid Berofi authoritate,HicBerofus libro fecundo olim. Tuifeonem appellat Germanorum Si Sarmatura patrem,ille anno Satunti

-ocr page 35-

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VlU

(ut Bei'ofus Iib.v.ait)Sarmatas maximos populos fuiidauit.îiide anno tertio Nini Sarmatas legibus format apudRhenû^hæcBerofus.Apud RHenum^in/ quit^uerbafuntplanaamp;' nuda,accipiatilla quifi^ fuo ductus ingenio. Ego ue roiuxtaRhenû Sarmatia anti^tusfuilTeintelIigo^enucleat alius fufficiatmihi anfam pbuiire,nifi fallor ,84 apud Hunibaldû idê legi jOlini fcilicet dum Frâci in Germania ueneruntjSarmatas Rhenodepulfauerunt,concordat Nauclerus in chronids ôi Annius Viterbienfis enàrrator Berofi cômentariorS lib.qnto. Concludodenit^authoritatePiilI. quiin epiftola ad Martinû Mair fcripfit, Repetamus/nquit^uetufta tempora,non dicimus autSaturni uel Iouis,necrur fusautRomuli,aut Camilli,aut Alexandri,quibusregnantibus incompertum nobis eft qualis fuerit Germaniæ facies,hæcille,ôd addit.C. Cæfaris æfatê in/ fpicerelibet,cum ille militaretinGallia,cum GHRlSTlnatiuitasinftaret,qug: nam Coramus)Germanorümopes tuncfuereC’

De Situ Germaniæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.XIliï. Situs gcr

Bitenuitatêfcriptorû Germaniæreuelauimusdntegruuifum eft rete maniæ

V gere,qd nâ ingenio fuo ualuere fctiptores,fitùcp germaniæ primu ag/ grediar.Cor.1 acitus oemgermaniam Rhgtiis,Pânoniis,Gallia,rheno SdDanubio Sarmatis 8lt;Dads,cætera Oceano ardauit, cui amp;nbsp;riualis exiftit Marlianus,Dionyfi9 faltuHercyniofubicere germanos,Rheno SC adanubio afterit.Cornelio tn Perott9 fupra Martiale in primo,amp; fabellic9 li. ii.nonarii.vij fubfcribûtjOrofius li.i.ait ab oriête habere montes Riphgos,a feptêtrioïie Gai lia Belgicâ,amp; fluuiû Rhenû ad occafum,ad meridie uero Hefperiam fub Euro pa fitâ.Strabo li.vii.Âlbi ,Rheno,Danubio,amp; Oceano germaniâ collegit, cætc ra ignorare dicit.Ptolemgus li.ii.ca.itti.ab ocddete Rheno,a feptetrione oceand a meridie Danubio,oriête Sarmatia-Zacharias Lilius huic opinioni fuffragaé nilî qd a meridie alpibus,c^erû farmatis Sdoceano germaniâ inclufit,ab oriête ôC feptêtriôe,Plynius a mari Gallico (fi li ter a nÔ eft deprauata) amp;nbsp;a Codaneo germaniâ incepit li.iiii.ca,xiii.^duxit ufc^ ad mare germanicû.Don. Acdolus in trâslatiôe Caroli Magni,germaniâ Rheno Danübio ôc Occano c6plelt;ftit,cui aftipula^ laco.CarmeIitanus.Recêriores uero lôgiusdilatât Germanoru fines, ut Aeneas Syluius,Peutiger,ab oriente Daciam,meridie Italiam,ocddête Gai/ los,feptentriôe Sarmatiâ habere germaniâ phibent.Cunradus Celtes quatuor latera a{rignat,Rhenum,Danubium,T anaim amp;nbsp;Oceanum,ait enim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Latera

Danubiufcp rapax,amp; adaudgnubibusalpes Auftrinosfaciunt fines, mctâq^ Germa refignant Italicæ,Illyricæ,Scythicæ,contermina genti Oceano fines po/ niæ. nit natura fub anfton nbsp;nbsp;Pulcher ab occiduo quas claudit gurgite Rhenus

' Nos a Sequanicisdifiungit flumine Gallis.

Vincentiuslib.ü.c .lxxii.hiftoriarum,ôilfidorus lacobiCarmelitanifentenriæ adhærent J^ucanus Germaniam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alt;nv ita libro primo depinxit. Periphra

Tune inter Rhenum populos alpefcpiacentes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fis germa

FinibusarêloispatriaC^afederepulfis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niæ.

Poiiefequf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

b ii

-ocr page 36-

GERMANIAB EXEGESEOS

Eccc tanta fcriptorumlt;A«(^)tovîa.In cuius autemfentcntiam iuramus, paua's da/ bOjMantuanus de Situ Germanise.

Tenditur ad leuam magis Germania campis Oceanum Boreamcp petens ibi littora Cymber Incolit,arlt;floum longe porredafubaxem Sed fecus hoc latus Ital iæ circundedit altis

Situs ger' Collibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Claudianus in Stylicone.

maniæ tê Omne quod Oceanum fontemc^ iiiteriacet Iftri

pore no ftro.

Vnius incurfu tremuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V t demum finem pofiturus fim,pftantifli'mis

placuiqhodie ad occafum Sc Franciä,amp;burgundias,uidere Germaniä,ad meri diemueroltaliam,feptentrioneueroinfulas feptentrionales claudere, cæterû Hungaria orientale limite conftituere,amp; hæcde tradu Germanise dilatatio ho diedefcribit,amp;diffufior eft de fcriptione Alberti Magni,qui tmRheno Ocea no Danubio öi. Iftulagermaniamcollegit.

De diuifione Germanise. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. XV-

Germa nia du plex.

Germa nia fupi oramp;infe

Nteq de Germanig fituuerba fecero,ordine iufto Germaniam diuide a nbsp;re uolumus. Duplice aut effe cuilibet patet,uocant cm Germania ad me

ridiem fe extendente fupiorem, aliam inferiore,ut Paulus Diaconus li. primo.AeliusLampridiuSjSuetonius,Spartiaiius,CapitolinuSjamp;panegyrid, qui ubiaincç illarumpartiumeminerunt fupiorem aut inferiore uocant Ger maniam.Ptolemæus etiâ ita earn diftinxit,uerba eius funt in libro.ß. iftiufmodi. Hlt;Ai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lay TSSixp-oï! Ttçàç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KOiAei-nu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«aveojiv iczircAea’

fjLc^av à-Tri “Uy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tstiw^oy vip-hTW vaiôp.ec'^ç f'ouQxv/aya, THç2vt *7?^« amp;'v ÇHVoit

rior. Tmajxov xw^aç ni^à.'zsi ducAaùi'Hç T iZçîyita. TstTdc.p.ay KaAftiw ^tf/xav/aîi KaTO, î[t 5 TTÔÀftç à-TTa s^e^Sv ^^Hvau 'mv ßatTx\/a[^.i.Jllaautercgio ab Abrunca fluuio uerfus raeridiê Germania fuperior,in qua ciuitates funt,ab Abrunca ]SNemetu_,]SlGeo magus,Rhuphinianajilla aût q iuxtaRhenû eft,a mari uflt;^ adObruncâ fluuiu uocat germania inferior,in qua ciuitates funt a feptêtriôe Rheni Batauorû.Eo de noie amp;nbsp;Ammonius monachus in hiftoria Frâcorû li.pri.amp; Sabellicus lib. ü. Germa ænei.vi. Ammianus uero Marcellinus li.xv.fupiorê germania prima,inferiore nia pria fecûdâ uocat,priniâ Vâgiones amp;nbsp;Mogûtiacu,fecûdâ uero Tûgros èC Agripz Ôdfecûda pinâcopledidixitNec défunt Chronographiqhâcaltâ,aliâbairamuocêt,in/ ueni apud Marcellinû aliqh fupioris amp;nbsp;inferioris Germanip mêtionê,amp; Ply nius lib.xix.cap.vii.Corruda,inquit,palIim in montibus nafcens refertis fupio/ ris Germanip campis ,amp; ille Plynius tpe T raiani fuerat,ex quo nonihil habeo. Germa nbsp;Cornelius etiâ Tacitus in primo ac fecudo hiftoriarû libro dupÜcis germanig

marna meminit.VidimusetiâPtolemæûpræapueinlibro.H.Germaniâ fay^Avv.i. ma gna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnamuocare,no fuperiorê,amp;»v.i.paruâ.nô inferiorê.Delufus eft in hoc lo

CO Philippus Beroaldus fupra afinum aureum Apuleii,du magna Germaniam Locus nbsp;nbsp;fuperiorem did putat,amp; parua inferiorê,cû magna Germania trn fub fe comp

Beroaldi. hêdat feptêtrionê,ut Prufliâ,Liuoniâ,Sclefiâ,amp; Carpati incolas,fecundu alios amp;Saxoniamulteriorem, utLubecum,Roftoaim,atlt;^ antiquam Marchiam.

•I

-ocr page 37-

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IX

Qiiaiido Germania itadiuifafuerit,amp; an tranfrhenani germa

nifuerint^quo tempore Germanis afcripti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. XV. Germa

Vm fa’iptores prifcos uideo omnes^tm unam innen io Germania, ra/ nia olirri d tio illius eft,quia inferior Germania ac etiam multa in fupiori,ut tranf una amp;nbsp;in rhenani Galli fuerunt,unde nihil de fnpiori q inferiori habuimus ante diuifa. luIium.Poft Augnftnuero Tiberiü,Traianü,amp; alios ccParcs multa de fupiori q inferiorigermania referunf,nec etiâillorû noîm Strabo,Cæfar,Pomp.Me ïa,8ó reliqui prifcorum ullä feceruhtmentioncm,uerurnPlyniusac Cornelius jpoft Traianum etiä Cæfarê amp;nbsp;Antoninos,ex una Dacia du9,Slt; ex una Genna Germa nia duæ Germianæ tpe Aureliani efFedæ funt,utSex.Ruftus dicere uidetur nia qn in libro qd ad Valentianü fcripfit capite ix.amp; xi.tttnc ein multa Gallici iuris cef diuifa feruntGermanis,Auguftus Ccfar redada in ptatem Pannonia,rege Bancone captOjamp;oesoräsDanubiiin qiuinciam redcgit,e qrumditionibus Germanis multa adieda funt pofterioribus tpibus,amp; ita Germania diuifa fuit, optimi tn ante Aurelianü Germania ita fuifTe diferetam tradunt,du ante Aurelianu non ionge tpe poft Auguftüaut Traianum uixeritPtolemæus,etiâ Capitolinum

alios uidemus hiftoricos,q uitas antecelToru fcripferüt,fæpe inferioris ger/ Trâfrhë maniæmeminiiïe.VerSutrem certo limite compona,diu ante Aurelianum nanioli diuifam efle confiât Germania,meminit inferioris Germaniæ Vlpia.fï.de ce Galli. rîbus.l.ultima, de fupiori Plynius lib.xix.ca.viii.natu.hifto.amp; Cornelius.T ranP rhenani autê olim GaUifueruntBelg^didijamp;tpe pofteriori Auftrafii,ita etiâ abantiqflîmis dicunf,fiem redememiniapudCor.Tacitù,eorûmentionem reperi,Plyniû amp;nbsp;Strabonê,amp; recentiores inde hiftorici,ut Seuerus,Mamerti nus,FL. Vopiieus in Tacito, Iulius Capitolinus in Albino tranfrhenanorum ( fneminerunt,qui tpibus Gonftantini Cefaris extiterunt,uerum amp;nbsp;illis gtate pri Trâfrhë or Suetonius hiftoricus in Galba acNeroneamp;cæteris.Non igit recens nome nani qn crattranfrhenanis.Poftqitac^ Germania diuifa eft,tranfrhenani germani fa/ germani. di funt,ut uerba Ammiani Marcellini foie clariora,ita indicantli.xv.Belgæjn quit,olim fuerunt fortiffimi^ex eo,quia nec aduenticiis fuerunt elFoeminati de/ iiciis,tranfrhenanis certauere Germanis Aquitania alia pars Gallig,cui9 altera Locus pars perat uniuerfis,amp;hi fupiorem amp;nbsp;inferiore Germania,duafq^ Belgas dug Ammia (lege fug)ditionisfuifq^rexeretßibus. At nunc numeranf q5uinciæp oêmam ni bitum Galliarû,amp; fecunda Germania dicunt,q ab occidêtali exordiens cardie Agrippina amp;nbsp;Tugris munita ciuitatib^ amplis et copiofîs,prima uero pter alia Trâfriië municipia Moguntiaeû habet amp;Vangiones.HæciIle,quo nil dilucitiius quâ nanifem • tranfrhenanos fùotpe.f.ConftantinifuÜTe Germanos,dumetiâ Tacitû,Stra perger bcnemSC aliosetiam antiqoresconfpiciojnuenio tranfrhenanarûciuitates mani. eorum tpe Germanig afcriptas,ut patebit in fequentibus,amp;: fi fubduxius immo uerius dicere uolum^trâfrhenani femp germani extiterût,nuq galli. Strabo.n. Trebotes amp;nbsp;cgteros a germanis ortos fcribit.Sederût igif trâfrhenani olim iux ta Hercynium, tranfrhenum pulfi,inde a Francorû regibus Romanis in diti cnêredadi,nihilominus femp germani manferût, ut paulo poft a nobis dieet

b iii

-ocr page 38-

GERMANIÄE EXEGESEOS

Qiù Celtæ dicantLir,amp; enoJatio aiiufdam uerficuli Nazi anzeni pulcherrima, ubi Celtas Rheno eorum filios expio rare feribit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. X VII.

Enionuncad CeltaSjObid^quiaoes Celtæ oIi'mGermani aut Galli fu

V eriint,amp; nunc magna pars Germanoru aferibif Celtis,ut in capitibus fc quentibus latius oftendet.De Gallis âutê non eft dubift atm Plutarchus ÔC alit eos nomiet Celtas.Ducianus tov HgakAU oî kCäpi oqj.i6v (pavs tk Hereule Galli Ogmiu iiocant uoce indigena.Eos aut ita deferipfit CL. Ptolegt; mætis apud Rhenuuidelicet habitari Celtas ac ufq^ Germaniam fe extendere. Etquiade Celtismentionêfecimus,pulcherrimûeorufacinusab eoru antiqs elaboratumplacuit recenfere.Gregorius Nazianzenus græcæliteraturætum theologiæ ueriftîmus antiftes_,ita inter cætera de Celtis loquitur.

KJAtZ!/ KëÂVû’Jtn yôvav ^îivo/o^iiamp;^ûiç

Klt;d xaSxfoy avefÂKÔV êm xeiffir.

Progeniem Celtæ explorant fub flumine Rheni

Auri indicium carbo nitentis erit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et idem Nazianzenus,

fîç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^KVouKeiamp;c/Ta

Nobilis ut Rheni exploratus fpiritus amnis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sic Claudiantis cony

tra Ruftinum laudat Styliconis exercitu,quod Gallos habuerit Rheno ^batos Inde truces flauo comitantur uertice Galli

Et quos nafeentes explorât gurgite Rhenus

Mens eadem cuneftis animitÿ recentia ponunt '

Celtæ Vulnera,non oditui(ftus,ùilt;ftorcpftiperbit. Putauit autem Germa Rheno nos Celtas qui iuxta Rhenum confederût.Mos Celtarum eratpuerosCpoftq pueros nati eranC galea tedo Rheno immergere,amp;fifeutumfluitet.utgenuinâiotso explorât, lem educare.Si uero a capite decideritc” ut adulterina ^nec ullis dignam honorî bus exponere,oftendit hoc græcum epigramma iftiufmodi.

©OtÇÇ-«A£OI XtATîf •OTTa/X.^ ^xAKftûVI fHVà

Titivx Taloi, XfiÛ 015 éc? pKRÓV rif'v TTkiv xamp;^Hazôin ÄiKoviSfciV îh/itTJ ffip.va

gt;9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oAl^HffKÇ V.ÓKTSamp;'/

TIÇU’PV

Avfgt;ç xanJ't ÖWXÉ viov nç/vyM’âefHffft

KiK.6/fjS/gt;ov Aou’^oî’aiv iÂi'yxi iKfjüo'j 7:!iTap.oTa

Hlt;A. amp;Âamp;di/xfgt; tTr’aAyiai kxA}3Q

MHT«f ,61 w yraî'lt;kç xÂH^ix tzk-hx

ExiA^'nw Â^op-iavQ: TJ/ttii Ttu xs«Tpp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__

Quosuerfus ita tranftülit Pius Bononienfîs in fuisannotationibuspofteriori bus capite uigefimo tertio.

Audaces rapido Celtæ noua pignora Rheno

Explorant,non hpc genitrixprius ubere largo Alma fouet, uitreas fluuii qui uenit ad undas Lympha nouum caput altategit,quod remigisinftar Vmbo tegit,fluuiif(^ effulfit corpus alumni

Etfcctum

-ocr page 39-

LIBER PRIMVS lt;nbsp;X

Et fœtum fie unda probat leólum«^ iugalein Damnat adulterii,foede fic decolor igne Poft dubios genitrix cafus memor ilitbiæ Accipiens filium gelidis in ftuctibus orturn Anxiadefpiciens cui'^mobilis autumatunda.

CaXVni.

Defitu Beloarum.SCan Belpc fintGermani. O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O'quot;

Beloaru

Tolemæuslib amp;,itaBelgicamdefcripfit tkç At GtAjiKHç «(xtv «ctto d'vmw , nbsp;nbsp;nbsp;,

-^XTHV ÄayytfiUUMff'iX.p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OCfKTlKK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ö'vG^tTaviKOvioKt ƒ

avov, 0TOÇ p-tTöc cTiKoacVa. Tn-m/jLoy .i.Bclgicæ GalliæfitUS eft,hcc cfÜ P^IO,

P^^ô^occidentaliufiç ad Lugdunefiädefa'ibi€,a feptentrione ufi^ ad mare Britanicum Sequanam fluuium.Galliam aut Ammianus Marcellinusli.xv. fimiliter Cæfar in comentariis in Belgicam,Celticä Aqtaniam diuiferunt,et Belgicamqdemtranfrhenanasciuitatesdixerunt,Slt; aScaldiufcp admare,alii Galliædi Belgas dixerunt,aliiRheno,Oceano,Matro,amp;Sequanopfcripierunt,utMar lianuSjhorum populi Atrebates,Morini fuerunt 6óBellouaces,Caletes,V elo caftes, Virimandui. Catuati, Condrufi,Eburones,Cerefii,Menapii.Eft 80 du/ plexBelgica Gallia,fupioramp;; inferior Prima habet Mediomatrices,Treuiros. SecundaAmbianosdicituraBelgaciuitateBelgica,hi apudantiqs Galli dice/ Belgæ bannir,multi ein feriptores Belgas Gallos nominant,SpiramGalliæurbê lib. unde. vii.ca.xvi.Otto Frifingen. uocat, in alio libro Confluentiâ Galliæ urbê. Ply iiius a Scaldi uft^ adRhenû Gallos efte aitlib.iiii.natu.hifto,ca.xvii. ut Mena/ -pios,Bellouacos,Ambianos,Atrebates,Neruos,Verumados,Tungaros,Fri AliiTuti fios, Leucos,Treuiros,Verunos,Suefiôes,Vlmanetes.Cæfar Heduos,Auer gros. nos,Biturigcs,Sequanas,Carnutes,Bcllouacos,B«rones, Heluetios, Ambia/ nos, Mediomatrices,Neruos,Morinos,Aulericos,Cenomannos,Atr ebates, Bellocaftes,Eburones,Rauracos.Boos,V uellos,amp;: alios qsGermania comple ótitur Gallos uocat. Item Strabo Belgas libro iiii. Gallos efte ad ulteriorem Rheni ait ripam fitos,Slt; Argentoracu Galliæ oppidum Marccllinus,Platina, Sextus Aurelius enarrator uitæ luftiniani, Sigibertus Geblacefis,Eutropius li. Argeti xi. amp;nbsp;lib.x. Orofius,Hieronymus in fupplementis Eufebii 8lt; oes,qui quafi lull tina. , aniamp; Gratiani uitasfcripferunt.Sic0lt;:Ligurinusqtn recentiftimusfuit,Rhe numiuxtaVuormaciaGallosamp;Germanosfepare dixit,illo carmine dudus forfitan dicto Marcellini li. xv. Vuormaciamcp petit medio ubi gurgite Rhe nus Gallicagermanisfepauitruracolonis. PolTumSlt;do(ftiftimos qfc^ pe Belgæ dibus in eandem fententiä adducere, uerum q modo mihi Germanis defui, Germant iam palinodiarecantando,leuem,amp;uenia indigna fcriptoru ignorantia,06iniu riam rcuelabo Belgas iuftiftîme Germanos dici,non fubfer ibendo iam Strabo ni,Plynio,amp; cæteris q germania Rhenu iifp^ metiti funt. Conftsft ein Belgas „ a germanis ortos,Sabellico,Aenei.vi.lib.v.Strabone,Mafliano,2lt; Cæfare qc^ Triboc’ authoribus,illudamp; fingillatimdepluribusBelgafupópulisantiqrum authori chi. tateroborare poftu.Strabo em Tribocchosgermarios fcribiqtraieóto rheno hue cÔfedifte.Scd ut uanitatê inutuâ feriptorû calunia ondero, Cæfar q mo

b iiii

-ocr page 40-

GERMANIAB EXEGESEOS

Eburones Gallos dixit,Marli'anus noie 8ó numero germanes ^bai Nemctes, T ribocchos,Argentoracos,Eutropius,Hieronymus,ô(: alii Gallos,ecce lib.vi. Eutropius germanes Tribocchos nûcupauitCaftedataignorâtia)dûnefdt Av gêtoracos did Tribocchos,Rauracos Cgfar Gallos.Eutropius li.vi. Plynius li.iiü.ca.xvii.Germanos Eutropi.PIyni.Gallos, V elomâdes,Menapios,Belle ua cos,Ambianos,Tungros,Suefiones Plynius ibidem Gallos, Eutropius ibidê Germanos,une nomine did ait,MediomatricesPlyiliusamp; Cæfar Gallos, alii Germanos,Frifiam gallos Plynius in pallegato loco,alii germanos,Vbios Pla tina gallos,Plynius,Ptolemæus,Cornel.li.xii.germanos eiTe elidt,amp;utrem tâ/ dem componâ,tedet authorû dilFenfionibus inferuire.Cor.Tadtus in libre de germanis Gallorû uix femel meminit,ibi T reuerorû,Neruleorû,Boiorû,Hel uetiorumJnde de Thenteris,Frifiis,Varifcismentionê facit.Vt de Germanis qrum tn aliqui Belgæ funt,amp; a fcriptoribus pdicftis Galliæ populi diaint.Idem Cornelius in hune modûloquit.Ripam Rheni hauddubieGermanorûpopu h colunt,Vangiones,Tribocchi,Nen}etes,amp;Ptolemeus li.ii, ca. viii. Inferioris Germaniæ ciuitates Vbios Agrippinenfes,Germaniguerofupioris Argento racumVangionû,Rauricû,Argentuariâ. Inde Congobardos,Frifios fcripfit germanos.ltêTureguamp;alios ibidê capitedecimoponit Germanos populos feuciuitates,exqbusmanifefti)[rimepatet,Celtarum amp;nbsp;Belgarum bonaparte hodie Germaniæ populos eire,nemo répugnât,habet enimnec lingua neemo ribusdifcrimenAeneasSyIuiusinEuropa,Germaniâ uflt;Ç Friburgu duitatê Ottlandiæ fe extendere,ibi ein gentê amp;nbsp;lingua germanorû fece decoqui ait, er go contra Cæfarê Heluetii Germanifunt,uellem Cæfarê,Plyniû amp;nbsp;alios ab in leris emerfuros,noui germaniam nonitaanguftiffîmo limite difEnirent,con ceUilfem eisueniam,nifi nonmultopofterior Cornelius Tacitus æquoiure germaniâ comphendiffet.Maiorê feditionê exdtabo,Strabo li.iiii.Neruios(qs Marlianusin regno Francorûdeftinauit') Germaniæ nationishoïes fcribitlu Qtiidam' lius Capitolinus in uita Antonini Pii,ab Illyrico ufc^ ad Gallia germanes aire/ Gcrmani rit.Eutropius lib.vi.Aduatigos,Tamates,Germanos dicit. Accédât Plynius q licet re nbsp;nbsp;lib.iiii.ca.xv.Burgûdiones, Varinoß,Charinos germanes dixit. Dii boni cur er

mod nbsp;nbsp;nbsp;go ulteriora tangitC dterioru obliuifdf Accédât Cæfar qui Condrufos,Eburo

nes,Cerefeos germanes dixit,De illo CunradusPeutiger copiofe,lôgelateq^ difieruit,tandemtranfrhenanasduitates non Belgarum.non Gallorum,uer5 Germaniæ iurefubdereuult.

Quomodo Belgarum duitates in nomen Germanicumabi uerint imperio adiedæ fuerint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. XIX.

Elgas th Canteq Germaniæ neunen fe ditauerat) antiquitus fuiffe Gal/-Qtid ger b los nemini ambiguh eft,uerum ob egregia germanorû fada amp;nbsp;integra mania nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uirtutê,imperio eorûceirerût,cum Gallorû res fece decoxerat,tpeem

fubiuga tralationis imperii in Græcos,in Lyongobardos,in Francos,Gallis res Germa batur nbsp;nbsp;niæ pftabant.Carolus ein Magnus,amp; ante ipfum Pipinus, amp;nbsp;eorû oïm origo

Clodoueus,Bauaros,Saxones,ôê totam Germaniâ impio potiti adiecerunt, ut

Ridius

-ocr page 41-

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XI

Ridlius in li.dcregibusFrâdæ,8d Platina inuitaGregorii^nti,amp;alii ^plures fcnpferuntjdefundo Carolo imgiurn hp-edibus diftributü eft^ut ait Otto Fri Gngenfis lib.v.ca.ultimo,8d b'bro vi.ca.viii.Lothario Belgica Galliä èC Lotho/ Diuifio ringia euenit,Carolo Britania ufcç ad Mofam,Ludouico Germania ufep ad regni Cä Rhenum,mortuo Ludouico Carolus Germaniæ dominus uidcTuringos^Sa roli Ma xonesjAlemanoSjCui fuccellit Arnolphus Tcutonorü rex,ut Otto Itvi.ca. xi. gni. probat,funt probati authores,qui argentoradî tge Ludouid régis Franciæ ca ftrati uoluntaregnoFrâdgdeueniirc.Hunc.n.beatp MARIAE uirgini duita tem dedifTe^qd ego conieduræ ueftræ olFero, Agrippinâ,Moguntiâ de Fran corum impio illo tge decefiTiiTe uolunt,amp; reliquâ Germaniâ,decertâtibus Fra dæ regibus Carolo Ludouico,Carolo nomen amp;nbsp;res Francorû adminiftra ban^Ludouico uero Germania,ut Platina in uita Sergii Il.papæ fcribit,8lt; Rhe gino ,ita Germania in priftinâ dignitatê redada,ex inertia Francorû regû,per impatorem Ottonê qcp Henrid filium Belgæ germanig fubiugp,eorumq^ im Belgæ fâ perioadiedæfunt,amp;Germanifac'tæanno.982.ut non uulgaris Chronogra/ dæGèr phia teftaf,plura de bis legere uolens Peutigerû requirat,hic em Vopifci,Blô mani. di Flauii li.ii.Sabellici lib.ix.ænei.vii.amp; partim lib.i.ænei.viii.authoribus,fplendi diffîma quæc^addudt.Eo,aûtfactû eftutnon tmpdid:æduitates,uerûamp;am pliffîmæ Germanorûimgio fubditæ fint,ficutiTfeueris,cuius Cdempto Cor/ nelio) fcriptorum nullus tm Germanorumfada mentione meminit,necPto lemæus,qui tnplura Germaniæ adiedt.Eatn ilia tempeftate numero amp;mori/ bus fimul lingua nobis addida eft,qa (ut Cpfar ait) propter germanip uidnita tem qtidianisexercitatabellis,cultuôdferitatc agermanis non diftcrebat,Ruz dolphus Agricola Burgundiæibiregisgeftadefd'ibens ita loquit.Treuerisrè rum geftarûmagnitudine,amp; uetuftate urbis pclara Gallica gens nunc Germa/ Treueri nica.Qtiæ uerba carmini aptauit Cunradus Celtes,de Treueri amp;nbsp;Meti loques germani.’ olim Belgis,nunc Germanis lib.iii. odarum in hûc modum de regibus Frâciæ.

Ad Mol am imperium ftatuentes nbsp;nbsp;nbsp;Qua Metis amp;nbsp;Treueris nunc furgunt

. Mœnibusaltisimperiumcp fcrunt Nunc noftrummoribusamp;^ lingua Nobifcum conuenienteSjdefpidunt nbsp;Vagos modo Gallos.

Ammiaiius Marcellinus quocp Germaniæ urbemTreuerim dixit, amp;nbsp;hæc de Gallis nunc Germanis fatis duximus adducenda.

All Norici fint Germant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.XX.

Dem argumentum de Vindelica Norico,ut de Belgis,Noricos afe t ptentrionc Germania habere fcribit Orofius Ii.i.ca.xxvi.ex q habemus a germanis diuifos.Ptolempus li.ii.meminit,Noricorüca. xiii.cäp.v.ut populorü a germania alienorü,habent aut Norid,ut Paulus Diaconus fcribit Norici ab oriente Pannonia,ab ocddente Sueuiä,ameridie Italia, abaquiloneDanu qui. bium,utli.iii.ca.xxix.idem Diaconus fcribit,non tn eorum ut germanorum me minitjiiec a Germanis diuifit.In eande tn Ptolempi fententiä Plynius Strabo pedibus ire uident,ad qd tn ita refpondeo.Noricos Strabo iuxta Aquil egiam fuiiTedicere uidet,idem nbsp;nbsp;Plyniusöd Strabo non longe ab Adriatico,ex quo

-ocr page 42-

GERMANIAE EXEGESEOS


Habemus Noricam regions olim non fuilTe ubi nuc fita eft,ultra cm Danubiu Norici porrigebat,ubi adhucueftigiûnoïse(îCno’'key)nuncuero reuera populi Bauari. nbsp;fmit intra L/yaim Aenum ufcfi aä Ceciû monte porredi.habent em a fepte

trione DanubiSjab ortu monté Ceciû ,Paimoniâ fupiorem a Norico difcerné Norici nbsp;nbsp;tem.Hodie Bauaria dicit.Zacharias Lilius etiam Auftria effe didt.Quod aût


germani. fint germani ex Ptolemæo^bo,qui Noricas duitates efleaitjAredatâ, Vota rium,Villacû,Viruniû (Indenburg) Qughodie germanig afcribunt duitates Plynius Agûtum,Viruniû,Claudiâ,SoluéfemIib,iii.ca.xxiiii. Noricorû duita tes tradit,mulfaLilius. Aeneas Syluius Noricorû duitaté (nos Nurenberg) in parochio Babenbergenfi fitâ elEe ait.Vah Nurnberga umbilicus germaniæ CeltCj Aenea Syluio authoribus,8lt; noricorû ciuitas,ab eifdem appellata eft, èC adhuc dubitat hi an germani fint( Strabo li.vii. Alpes teuere ait Noricos, al pes contra Drufum,ut ait Plynius,animos dediiTe.Exq colligit nô fitos fuiiTe ubihodiefunt.HosSdCarnosôcTaurifcos didos Plynius in loco pallegato


Norico rumciui tates.


Cami Taurifci


Noricus ager


Norico rum de


Pirckhei mer.


ait.Carni aût T aurifd germani fût,Eutropio, Aelio Spartiano,Plynio,Stra bonCjCelte authoribuSjUide latius in didione T aurifci/oncordat Strabo, Dionyfius græcus author de ipfis itafcribitjinterpretePrifdano

Huius ad Auftrales terras gerræc^ feroces

Noridicç coluntbellaces nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et Virgiliuslibro tertio georgicon.

Et fdat aerias alpes,amp; Norica fi quis

Caftella in tumulos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Multa Marlianus.Tadtus amp;nbsp;Celtes in Gef

•* »

mania de ipfis fcripferût. Agrû eorum fruduofum_,fundum uero fubdudum alpibus admodum lætum,Solinus in colledaneis ca.xxx. perhibet. Appianus Noridos uocat,quod amp;nbsp;poetæ ^pter carmen.Mantuanus. Qiiod imminet agris Noricus Auftrinis fodalibus affuit armis. Verû ut demum ré finiâ, libuit uerbaueraacgræcaClaudiiPtolemæiadducere^quæ funt huiufmodi, X3 vcoeik.oizznOioßi’^iTBu «iro Keiaa', Tm-.a.'iro J\.i àfKTOv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S'ecTP

cavou nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T KiTis oçovif i^.'TTo tùgt;a-lpÂ^v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K.i’tJa

lt;z3-o 0' eçûi iTKwoviA^ THÇ avcû jqd ferme id fonat. Noricorû açcr ab ocddente Aeno,afeptêtriôe parte Danubii(qps eft ab Aeno ufep ad Ce cium montem) ab oriente üero Cedo montera meridie ,qua fub pdido monte eft, Pannonia fuperiori terminatur ,hæc Ptolemæus. Meminit Noricorum Dionyfius author græcus in libro quizj?^Kj«Jilt;rinfcribitur,ubiitainfit.

rifoç vÔtzv yiçfXi Tt K«y vco6lt;ki’«SI tfù^Vûc

nacvvûvioi p.vAjoi'rt Gof^oTEfo/

.i.Huius ad Auftrales partes gerræq^ feroces

Noridicp coluntbellaces Pannoniicp

EtMyfiThracum boreeis finibus oru)

HabentNoridnoftra tempeftate hominem utriufq^ linguae Bilibaldum Pyrckimerum peritiffîmum,cuius dudu Xenophô,Ludani dialogi^att^ Plu tarchus (quæ prius græce) nunclatine loquuntur.Cæterum qui plura de No rids legere aipit^CünradiimCelteili etRàphaelem Volateranum, in Vrba/ nis commentariis uideat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inlignem


-ocr page 43-

LIBER PRIMVS


XII


Infignemfabulama Suida græco de Noridsfcriptamac ridiaüofamdequodamapro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.XXI.

V m nuper Suidam græcoru autfiorem haud uulgarê in manibus ha/* bereni,atc^ ad litteramBdeueniIïém,reperi,qædâde Noricis( quos aliqui Bauaros uocant ) quada aftedata ignominia / ab eo tadis,cepe/ rat me magna admiratio^quod audor ille tam exigua de germanis fcri prcrit.amp; eo loco queda no Italis tantu uerûÉôd grecis incognita tradiderit, èé diï a nuUo locus isadhuc addudus eft.egonôadnobiliflïmorû bauarorû frau/ dcm,uerû tantu ob priusinauditainiftiufmodiaudore notâeius uerba relax turus fum, ut non minus fellis q mellis habuiffe Suida Iiqueat,fi id côfulto ,ab abipoelaboratû eft,uerba einsiùntin didione Cx^oiviov Üla. NeofiKo? nbsp;nbsp;tsvoç

xœçay iÄüfLoavm xsù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hwov

‘TJa'oWf amp;'vavv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;pjsç«.vi9e-jp t otavn Hsfi KAÂu/bvoç p.vQitii^.oî Aè vcü^i

KoîtTHjJÓdQiV èç lt;XVh^ THÎJ'l'tjiÇûiV^fPVTt^l Cl(fOUV»lt;r,o9tV H zrÔAlÇ ßiH^OuVIOVinÄfldll. Que uerba tranftuli JNorici gens eft,ubi fus pœna a deo mi(ra,regionê eorû deua/ ftabat,amp; in piano capoNorici oês tentantes earn expellere,nihil profecerunt. dÔec unus qda uir porcû hûeris fublatiï detulit( ut de apro Calydonio fabulis proditueft )amp; quoniâNorici ipmuiruunû ,ppna eorûuoce dixerût, ciuitas ita Viruniû nominata eftHæc ille. Nec dinbnaret,fi Viruniû a porco illo dix dumaflereremus.SHf em greds eft quôdnos( bern}uocamus.Côfueuere aût Germanoruqdam porcu bern appeÛâre.

Illyricû Germanid iuris eile. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.XXlL

Voniâ nunc de Noricis nobis foerat oratio,memini Sc Noricos olirn q illyriosdidos,uolui aha plura in illyrico germanid iuris eiîe oftedere.

îllyrîd di uifio.

Duplex erat illyricus,unapars Achaiam,jyiacedonia, amp;nbsp;plura in grg/ da côtinebat ,feptrêtrionalis uero duas pânonias,Valeriâ,Seruiâ,Mpfiâ,Dalx matiâ,amp; Noricos retinebat,audore Sexto RufFo inlibroquêad Valetianiï fcripfit.ca.xi.Eft amp;huiusopinionis Strabo.libro vii.ptoIe.amp;alii.De Noricis aût didû eft amp;nbsp;de Pânonia paulo poft dieet. Valeriâ aût Germanis aferiptam quisignoratcquot; eaeft regio,que nûc Styria dicit.teu.Styrmarckjad Bauariâfita. fub dudbus Auftrie,qrû mores amp;nbsp;lingua Germanis coueniût,ut Aeneas,Cel teSjSabelIicus uoIumine.iii.Nonarii decimi teftant,Tyrolenfiû quoq^ Comi/ tatus Germaniconoîe aciuregaudet,utperfemanifeftûeft,CocIeuseuRhæ tisafcribiqquodnôdifpIicetJRhætos autêgermanos paulo poft fademus.

Valeria Germais aferibit Tyrol

Vindeli/ d olim in aliislods

An Vindelid fuerint Germani, amp;nbsp;qui fint. Ca.XXllI.

Indelica regio olim a Germanis difiûdafiierat,Uerûnoftroiudido ul U teriora quam nunc tenebat,Strabo ein libro.iiii.montana uniuerfa in Vindelids elfe aiebat,ô(^ in Auftrûamp;in oriêtêuergêtia'amp;Helüedis amp;nbsp;Boiis côfines efle uindelicos.Hæc Strabo.Ex cuius uerbis olim alia q nunc eft) Vindelicâfdrepoftumus.idemdib.vii.Straboad Harcyniâ fitam feripfez rat,requiras ubi fita fuerit.CIaudius aût Ptolem.noftro ^uo côuenientiora fcri pfit.Vbi LicûRh^tiâ a Vindelids fepare aicVoluerût aliq Lyco ac danubio VindelicoscÔciudere.atAeno,uerûhifallunt/atione Ptolomei qui Lantz?

-ocr page 44-

GERMANIAE EXEGESEOS

huttam,Ratifponâ,Vindclicas urbes prodidit^aliqui olim ÔC aipcs inhabitaflc Vn diâi uolunt,Strabo libro.ii'ii.nô longe a lacubus/eliq uero ut Ptokmarus Lyco ad Vîdelid. îecerût,quorûopinioninihildetraximus,græce didi,ut plerili^ fen tentia eft a. Vinda fluuio ac Lyco.memînit illorû Plynius libiii.caÂOrofius ïib.primo.ca.xxvi,Drufus Vindelicos impio romano adiecitSuetonio acStra bone lib.im.referêtibus,oftendit præter RufFum ac AureJ iû Sextûj Eutropiu Äuguft« acEufebiû,HoratiuslibjiiÉodarû,oda.üii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;'- r

côt^viii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VideruntRhetibelIafubalpibus

delicos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Drufumgerentem.Vindelid

• nbsp;nbsp;nbsp;- Quibus moseftdedudusper omne.

Tempus, Amazonà fecur J.

Idem Horatiusuolumîne quartOiOda.xiiii.deDriifo ' Qiiem legi's expertes lati'ng

V indelid didicere nuper

Vîdelid Oli'm Vindelicos a Plynio,StraboneJPtolemæô,âc cæteris feparatosfuifle in Germant ore palam oinibus eft,têpus tarnen reru omniû uariatio,Germanoru iuri eos àftrinxit ut duitates Vindelicorûteftant oines.AuPuftâ Vindelicaab Antd ‘’O

nino,amp; cæteris dióta ,nunc Augfpurgdidmus,oîbus nûeris germanis parem. An Rhetia in Germahicu nome abiuerit,amp; q fuerît Rh^i. Ca.XXlUI.

Vbi oil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H^tiam ôlim montibus alpinis inclufam Plyni.lib.iii.ca.xix.fcripfitjStra

Rhætia r nbsp;nbsp;boueroin radidbusalpiûuolumie.iiii.polùitRhgtos,Orofiusinpngt;

mo ca.xxvi.Rhætig defcriptionê tali régula depinxit, orienté C inquit ) Mœfia meridiê Hiftria côtineqocciduû latus Gallia Bclgica,Septêtrionale uero Ger/ mania attingit,Zacharias lilius Ptolemeûimitat9 Adula monté ab ortu Lycû a feptétrione ac Danubiû ohdere rhytiâ,amp; Bycu in ea parte Rhgtos a Vinde/ licis difcernere,a meridie uero alpes,Claudian.in ftillicone Rh^tos hifcefinib*

Sed latus Hefperig qua Rhætia iungit org nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(interclufit,

Prgruptis ferit aftra iugis^panditq^ tremendam

Vix æftate uiam, Sublimis in ardon Prominet H er cinie confinis Rhætia filue

Pofitistot defcriptionibusquidemû Rhgti diéïifint,afcriptoribns uideamus. Qui fint Ptolemæus Taxagetûc nosRotuil )Bngantiu ( nosPregantz )Drufomagû Rhæti amp;nbsp;C nos Kempten } urbes Rhgtie didt,ex cuius uerbis Sueuig illius ptem effe Rhg q? Ger/ tiam uidem9,alii inter DanubiuL-yeu acRhenu dcfcribïït efîe Rhçtos.unde maiü. nbsp;nbsp;nbsp;addudus eft Naucler9,8^ ante hûc Anf helm9,ac zacharias Lilius^ut Sueuos

elfe diceret Rh^tosJ Lilius amp;nbsp;Auftros^pbat, Demûomiflîstot ambagib9 ad rem redeo ex ClaudianijStrabonis,Plynii,ac Lilii fententia iuxta Rheni oriS Rh^tic5federe,undeolim Turicen.ac codiasalpes ufcp ad Lycû acRhenum omeRheticûappellatû uideo,etiamlacum adiacentialoca ( Feltkirck ) olim a Romanis cotra Noricos impulfi ad Danubiu ufe^ proceflerût,ubi amp;nbsp;nûc fût, amp;nbsp;ruptisinde limitibus,ueteresfedesrepetiuerûqueftigiûdeipis reliquerût, unde adhucillic ( dieRetzcn)dicunt,lndeultraDanubiû]XorkeididûcÔ/ — nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k

-ocr page 45-

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xin

CcfTerutjoflêdit illud dodiflim9 audor.cuius illa uerbafuerutJL-acusBrigart tiæ Ç quê murigaiigia accola Rhctus appellat} Ecce iuxta lacum Rhetos, Nec me latet tanta latitudine fefeRhetiadelatare,utamp; regtohe Tyrolenfem ac al pes illas in fui nomê côtraxerit,quæ res Catoni pfuafitjtalorît,nô germanoru Coloniâ efle rhgtiü,cecutiit bonus ille Cato,in eo libro no tnuialiter ƒ! eius U bri qui uendit noîefuo, audor exiftit,ueru egopotius fabellicoaufcultare in animo habeo^qui fiéliones,cæterû nil librû Catonis illud prg fe ferre dixit,cu ïusaucîloritateaîatus/niuriarû expoftulare Catonê no deiino,donee rh^tiam Germanis ( ut^ppriam )rurfusuendicauero,Ecceqd Apianus hiftoricus, ubi Comu amp;nbsp;Verona eft Rhetos pofuit,amp; in Agro Veronêfi uinû Rheticu dixe/ runtPIynius^trabo,jyiartialis,amp; alii,meminerûtuini rh^tici Suetoni9 Tran quillus Rhgticû Italie afcripfitPIynius amp;nbsp;maiori nos ulcere off endit/ie nomê faite rhgticû nobis cÔcederct.lib.iii.ca,xix.Tufcoru plem fecit rhetos,Slt; a Gai/ Iis di(flos,noîe regis eorû Rhgti.Cato non Tufcorû,fed Lydorù regem fuiffê Rhetûdixit,Oh in fronte nÔ côueniût inter fe^Lilius ac Naucler^ Plyn û fe/ cuti funtjSimiliter Aeneas fyluiusjuftinus lib.xx.uerû tantû regem nomîando Lydorû ac T ufcorû.cÔtinuerïït^anior fentêtia Marliano ( cæteru nô claff ico fcriptori)debet,qui a monte rhgto,Rhetos appelIauit.qdTihuiccaIculûadde mus,nulluseorûfententiâ cofringet. conuincet,qui origine rhætos dixerunt Germanos,amp; a monte illo germanico diêlos, Cæteru per diphthongon feri/ pfimus,qm Ptolemæus « fmtix dixit^trabo qcp ac Dionyfius,Orofius Iib.vi, ca.xx.fortiffimas maximafe^ regiones eorû uocauit,Corneli9 Tacitus in libro hiftoriarûde Cecinnaagês,oêm belli experientiâaccôfuetudinê Rhgtisaddi xit.Cæterû Cato.xxxiiii.ciuitates rhætorû dixit.

An Iftn'a gcrmànig Colohia fît nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.XXV.

Iftriâ idê Cato qbus potuit uiribus Jtaliæ adiieere conabat Jiaud tamê itatotû ius illis îeret^quin aliquâ dûtaxat Germanis ptem admittet, qcF Italiæ afferit ac deftinauit Hiftriâ, nô infedor,pfertim dum uide rim^d Plynio libJii.ca.xix.Zachariæ LiIIo,Orofio lib.primo,ca.xxv. cÔueni/ re/icc unq côfueui.pter ius piûc^alienæterræ furto infidiari.autquodalioRz cft Germanisaucupari,uerumuttantûgermanise quos curfuhabiturus fum fucceffbres J anfam paritur? uidear,quæ nobis àd rei iftiufmodi rônem uide/ banf côdonari poffe,prôcaptunoftro femp germanis obuiâ ferre laborauf, amp;nbsp;ut germanica faltem origine gaudeat Iftria Cato ille Iftriâ ab Iftro duce,a la iio miffo_,dixit,oh quâta aflequêdi uoti fui dolus intentus a Catone Germanis eft,uthûc Iftrum ducem italû faceret,a lano italo miffum nugat, uerû tu Cato unu,quê uel collo ad tui fententia fubtradû, die audorê, quê babes rlualê, ui/ deoneminêjobtinultillafententia ore oîm,ab Iftro fluuio Iftriâ nomê fortita, CO tempe dum argonaut^ ex Iftro fluuio in Iftriam delati funt, per Adriaticû mare,id Catoni uifumeft remotiffimum,Ncfcio( inquItCato ) humeris iu/ Ê®amontiûnauigauerint an ne græd aquas,O Cato,hadenus quicquld laudis omini defumi poteft.cumulo tuo adiecimus,uftp te hebetum agnoui hebetif

c

-ocr page 46-

GERMANIAE EXEGESEOS

rimu,Glibriilliusaudor es,nône Plyni.lib.iii.argonauim hue defatamafferitt’ none Strabo libro primo accent o fine diflimulatione noîs Argonautarû, ex/ argonaiv tat adhuc C ut Strabo ait ) ueftigiu apud Adriaticos,pter Orphei igit ApoUo in adria nii ac c^terorû audoritatê,fatis nobis falte Vale. Flacc9 li.viiifadat, apud que ticum ab qdam Argonautafocios itaœfolaf Mutandû ofocii nobis iter, altera ponti^ Iftro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biudanda uia eft,Scythici ruit exitus Iftri. Fundere non uno tantu que flu/

mina cornu. Accepimus,feptê exit aquis/eptemhoftia pandit. Illius,aduerft nuncora petamus undas. Quæ latus in laiS ponti cadit, inde fequemur. Ipius amnis iter,donee nos fluminecerto.Proferat in aliud mare. Sûma ratio Peruiu ef ( qua fe tutatus eft Cato ) ilia erat^nil peruii.f.e{re ab Iftro in Adriaticu, dit bo fe ab Iftro ni,quâtedodiuirinugg,Pompo.MeIa eplauftro,uerû3lt;Cpalâ Iftri ramûiti in adriatp Adriaticû mergi oflendit Q fE:cutus noftra fentêtia ) Strabonê^cce ZacharP cum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;as Lil.ex Iftro Sauum,inde in nauportu aditum elTe/cribit^ôC facillime poftea

in Adriaticû^deuidtis igitur^ôi expugnatis oppofîtis ratiÔibus, Iftriam a fluuii Germanorû noîe côfcriptam,prseter Aene.Syluii ^audoritatê uerbis luftini ac Trogi hiftoriographoru illis adduca,ex.xxxii.uolumîe,ubi luftinus a Colchis ( no a rege T ufcoru Joriginê Iftriâ ducere airerit.Hi emfinquit) a rege Aeeta ad Argonautas pfequêdos,filig fupraptores miiri^mox a poto îtrauerSt Iftrû, alueo Saui inuedi, nbsp;nbsp;nbsp;uocabFo amnis Iftri quo a mari cocelFerut/nfulâ dixe

runtHæcilIe. Quæ uerba adeo plana,nuda,adeo abfoluta funt, ut fine omni lenocinio,acdifi;radiôe eaque nobis ad remfaaût,per fe ualeant,ita tandem Iftriâ a Germanis nome habere uolumus.Stridon etiamoppidû Iftriæ eft,diti Hieronymipatria,uoluit tamêjmmo argumêtis robuftiftîmis Hieronymîî Geriîiaiiûfuifte côuicit Vimphelingius.

Occafio data Germanis muka eorum iuris elTe quæ aliis

afterunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.XXVL

Erum ut facilior ac expeditior trâfitus fuccefforibus noftris pateat,cæ?

U tera quænoftro muneri fufeepto côuenire uidim9,relinqre uoluimî pofteris Julius capitoliiîus in uita Antonini pii,ablllyrico multas gen/ tes alTerit.quas noftri iam Germanos dicunt,Strabo etia non longe ab Adria/ tico Germanos elle his uerbis innuit lib.vii.Ifter (_ inqt ) ab extremis Germanig ptibus.prope Adriaticu oritur,bis refellêdus eft Strabo.Dum em litem lite rc I oluitjn duos nô côcelTendos errores,fefe imprudês implicuit,tum quia in ex/ tremis Germanig partib^Iftrû fcaturireuoluit,qui penes Rhgtos orit(quostn Strabo nbsp;nbsp;Strabo nô Germanos dixiftet ) fi non Germanos,air apud illos ori ri Iftru uo/

nis locus luit. Vitra autê Iftri ôé. Rheni fontes Heluetii funt,tue germani, id etiâpueru elemcntariû nô fugit,quâto fpacio fontes iftri ab Adriatico diftent, idê Stra, lib.eodê ufi^ Mgotidem germanes deducitPlyni.Baftarnas,Hermiones,Peu Occafio cinos afterit germanos,ergo Sarmatiæ magna pars Germania eft, Rhegino ampliâdg Prunienfistotûpenefeptentrionênomincnoftrointcrclufit,BarnefridusVr germanig fpergenfis,acBcdaa mari fcptentrionali,ultrainfulas etiammari interiacen/ tcSjGermanoru appellation! deftiiiauerut,uerba Rheginonisprunienfis funt

-ocr page 47-

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XIUI

poffö Gotthora ac alioru memoria exegit ^nö immerito i'nqtiit uniucrfa illa re gio T anai tenus ufcp ad oceanü,licet amp;nbsp;^priis fingulf nominibus uocent, gc/ nerali tarne uocabulo Germania uocat,dü tantos mortaliü ^uentus genuerit j qbus uerbis curiofo indagatori nihil accômodati^obuiû Reri pôt,quâ oêm ih Ium Europa feptêtrionê,ad codendä.^paganda«^ germania habere miniftru acadiutorê/acileaûtid exeo innotefcetDionyfius em acalüTanaimEuropg fincimponebät,Tanaimufcp aut gcrmaniädilatata efle^pmifla oratiofonuit Erit etia opi huic coducibile ac ^ximu,qd' Syluius Aeneas in hæc j^ba euades teftabat,adMartinü Maier/uitolim ( inqt)germaniaoccanoJDanubio,rhc/ no,ac ÄIbi/otenta,nüc inquatu dilatata fit,nö ignoro.Qiiid ein in Gallia J^he tia,VindcIica.Scythia,Sarmatia,Pänonia nactilueritisC’ Hæc ille,Habes itac^ kdor curiofelocupletiore anfaminucfttgâdiGermaniâ,ulterioraetiâ condoz nandi,qua nos ab anteceOToribus noftris aucupäri potuimus.' Fu igit ille es, qui ca quæpoftpofuim9excipias,ac qui lampada tibinue pado noftro curfu,reli da exiftimas.Hositacp quie Scadia uenerutgermarii,Sidonia Apollinaris pe ne illis ƒfieuhs côprehêdit,li.xx.BelIonoth9,Neurus,Hûnus,Geta,Dacus, Ala nuSjBifulta, Oftrogothus, Procuftes, Vefus,Alites.Claudi.c5traRulFinü qt tuor aut qnq^ colünis gotthoRz ppFos nücupauitjuh'us Capitoli. in uita Antoz nini pii Jlauius Vopif acTrebeli9Pollio in Claudio JPaulus diaco.(upra Eutro piû,amp;ali»,gêtes illas ,pfanoîauerût,Hiero.poftremo cuius ÔC paulopoft uerba lib. v.adducemus,barbaroru illorü meminiri

An Pänones germanis aferibant, an ne nondu. Ca.XXXV.

Annonia duplice ueteres dixerût,fupiorê,ac inferiorê,illa Auftria,hac Duplex P Hungaria noîauerût.SexAurelius,Feftus Ruftus in li.ad Valetinianu Pänonix

Ammianus Marcellinus,prima ac fed*am Panonia noîauerût,De fec5 daac inferiöriPanonia priusdixim9,prima uerooihi pado germanica eê cglo manifeftius eft, Aenea Syluio ac referetibus Zacharia 8d Sabellico lib.iii. eaei. decime,quare id nullo argumeto eget,du fenfibus noftris fubiectûfit^Pânonia letä regionê Solin9 ait,ac Florus li.iii. Olim a germanis diftinda,ut Ptoie.uidet a Lentulo ^confule debellata,ab Augufto in ^uincia redada,Traiano etiam Panoniä ac Domitiano detracta,iterù inde p Antoninos recupata,cuius rei Feftus Ruf/ in ^uïda fus,Sueto.ac MartiäP meminerut. Panonia prima hihabitauerunt germani, qs Galli Senones ex illyrico traiicietes ^pulfarüt,ac eoru fedes fibi dd ümpferut, utluftinus acTrogus Ii.xxiiii.memorig tradiderut,poft gallois fecelTumÇym bri ac Teutones fedes eoru intenderüt,ut ex vii.Strabonis li.habem9,Deuidis in Italia CymbriSjiteru germani locu habuerutpriftinü,gotthi inde earn inhaz bitauerûtjpoftea CÔftantinuscæfar VandalisPânoniâ(Sabellico,pbante )c5 celTitjiterû Gotthi eâ occupauerût,qs eiecerut Hûni ppR, Atila deuido Oftro ^otthiHunnos pepulerût,amp;inde Theodericoregeinitaliâ uenerût,poft qs ( ut Procopius Ii.vii.aitAlamani in eorûditionê redegerûtPânoniâ,qsfecu ti funt Vandali,qui duce Albuino eam poftederut/iecplus qnquaginta annis Pânoniapotiti,inltaliâ ^fedi aceuocatifuntaNarfete,Gotthisiteru exulibus^

c ii

-ocr page 48-

GERMANIAE EXEGESEOS relîquerût fedes,eo tri pado,G ad nota Lxjn gobardis res nô fuccederent^’tcrS locû ilKs donarêtjUenerût inde Auares,poft qs Hûgari nouagens,Gotthos tn in Pânonig fupioris incolas abiiflTe uolût oês,græci Pannones màovii uocant,ac Pânoniâ 7mov'a.v Herodia. in AIexadro,Ii.vi. ôju-ivjïtfftavifç iA’TraJov«? illegermanos hicPânonespterfluens.SinpadoStra.amp;alii.A Pgone aûtfilio EndymionisPf ones Paufaniàs dixit, Picus etiâ in Staurofticho, Allait Elyfios Arios quocp Peonisorâ .ôdidê in.ii.HymnoRî.Macedûturbasacpæonis ora Eiufdê fentêtig Sabellicus eft li.v.Enei.vi.amp; id ego habeo pfuafiffîmû. Phones oêsillosdid:os,qui intra Thraciâac Ulyricûulqj Danubiû habitauerût,Nec me prétérit afcriptoribus«^ Twwovag illas gentes ,ueluti a Ptolemæo, Dio/ Vndida nyfioX)ione,Arriano,acc2eterisgræce appellatos/ionab alpibus appêninis, fit panno ' ut Antoninus uoluit,a quibus tanto ipacio difcernüt,ueR2 a Pânone rege, aii» nia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meminit Methodius. Appi a.aût hiftoricus,8c Plutarch? in uita Ottonis,Sauo

Drao,ô^ DanubioPânonasincluferût,uerû fefe ultra quânûc extenderût.

AnPeucini,Baftarng,Phenn£,amp; Auarifci,amp;qsfeptê caftra did mus,Germanifuerint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca,XL

Annoniâ inhabitât, ptimuidnos illis fe gerût populi,4s Germanoru P nome nûeris oîbus occupauit, Auarifci ac Ofi una gês Hûgarig eft/efc rente Ptole.Tacitustnfenefdreait,anOfi abÂuarifdsin Germania Oß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an illi in Pânoniâ ab Ofis migrauerint,didS Cornelii Picus ad j^ficulos ita tra

Auariifci duxit.Ofus Auarifco dubiû dedudus ab illo An genus antiquû référât,mens amborû fuerat,Pici ac Cornel i germanis afcribêdos efle utrofc|i populos JPi/ eus em in eo libro,NulîarûgentiC^ nifi germanorû )meminit,alteruero Cor/ neli9,hos ob tributa q Sarraatis pfoluut Pânones dixit,cæterû gcrmanos,dubi tauit idë T acit? Pcucinos an farmatis an germanis adüciat. Plyni.autê nô hefir, neemoratuseft Peucinos acBaftarnasgermanie ppFosfacere.li.iiii.ca.xiKi.na. hifto.idê CorneF.Sede,ailtu,domiciliis,ut germanos agere,fermone quocç,5d addit paulo poft J^hêng,Baftarng,Peucini,potius inter germanos referunt. qa domos figunt,amp;fcuta gerût,que farmatis funt aduerfa,Corneli9unâgentêBa/ ftarnas Peucinos uoliiit,amp;: Stra.li.vii.a Baftarnis nomê for titos Peucinos ac Baftamas a germanis ortos afterit.Idem Prifcia.in tranf la.Dionyfii ita inquit. Hi funt Germani truces,ac Sarmata bellax, Atep Getg neenon Baftarng femi/ nagentis.In greco id non habet,unde ortum référât,nifi q? apudMgotim con fedifte olim Baftamas amp;nbsp;Peudnos dixit Dionyfius,Q^ amp;nbsp;Strabo ,amp; Ptole/ mæus aiüt,aü9 uerba funt ttfukivci xsô ß«sKfv«t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tüs p.««i-niAç;i,Peucini ac Ba

ftarn^ ufep ad totâ Mgotida habitât,ego gentê unam dixiffem fadle,Slt; olim iu/ Baftarnç xta M£otida,nunc uero cos eire,qs feptê caftra uocamus ,Baftarnarû meminit Peucini. Capitolin9in Antonino,Trebeli9in Claudio,Appianus Baftrinos dixit,Peucc etiamhoftiû Danubii eft,a quo Peucinos didos uolût, Berofustn.li.ii.cuiufdâ Peucini Herculis filii meminit,de hoftio peuces Solinus,Am. Marcel. Mela.li. itinfine.Qaudia.Corpibus pmitur Pence quo plferat anno. Hoftia donet. Danubii uiridem uident ante hoftia Peucen Idem

-ocr page 49-

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XV

Peucen defertur ad oram Cumfonim,gemino nam cingit infula flexu,Phen^ narü aut Raphael Ii.vii.meminit,ac Bruderosputat.Habesita (ledor amätiffi Phcnnae. me)oês illos effe germanos JNec mireris feptem caftra me dixilFe Baftarnas_,ali terobferuatutnelTea fcriptorib9.Scio quiSdauosdixerint acDalmatasutLi Iius.Sdo qui ad Danubiu eos pofuerint,ut Stephanus Byzantius.Nec poflum fatis mirari Plutardiü.qui in vita Aemylii Pauli Iftrum incol entes dixit Baftar nas amp;nbsp;Galatas appellarijfacit mihi pene fidem,maxime cumuiderim apud lu ftinu Hiftoricu lib.xxxiii.Getas olim infocliciter contra BaftarnaspugnaiTc, cü alii fcriptores bella Galataru èC Getaru ponant,uerüme in tranfuerfum alio rumaudoritas egit.

Gotthos ac Getas elTe germane s ac de coRt origine. nbsp;Ca.XXVIL

Eftat nunc longe neceflàriû,ac Germanorû gfie nequaq remittendu, r nbsp;nbsp;Gotthorü videlicet gentc uere germanica fuilFe argumêtis qbufcûcp

licebit ohdere, qcf quidê duabus de caufis fieri uolui, ut obiter italorû inuidigrhderet,qui eâ gentê germanorû nobilitatifubtrahere,ac Scythisadii/ cere moliebant,tu etiâ ne id qd* germanice ƒ tuti deberet fuppffum irem.Quis aut ronis cocorsC' gentê ( cuius j^tuti totus orbis ceffit)pietate dudus^patrig fug no æquo aio afiereretç'qs etiaC cotra eos no agatîquot; qui patriæ noftrg negauerût gentê tot ânis,ac a tot fctîs,cordatioribufcp uiris addidâ.Quis hâc ab infidia torib9 male feriatis nô defenderet,ac ad ^pulfandâ iniuriâ non fuppetês robur patriæ tribueret/altê cæteros in rebus ad natiuû folû ptinêtibus non erudiret, maxîe in illis,qnoftrg glîg ^ximi9 accédât,ac qrâ veftitu ac ornatuluculêtior fra noftra elFiceret. Nô eft apud me dubiâ,fi tanta necefïîtatê grgci Italiq^ cû gotthishabcrêt,quêadmodu germant, oîbus eloquêtieutribus iuftinerent,ac armis demû,ne ullo pado eis interaperent,pro gotthorâ nobilitate,ut pro tu/ tan da Babylonia digladiarent,an ne nullû gotthieg gentis nomêc'an ne exigua eorû gfiaC' q totâ terra eoßz curfui habuerât obuiâ,qbus etia nô nifi magno gre pax côgata tùerat,qBt uirtûtes,fi Plynius,Corneliu s,amp; cæteri admirabiles uiri eoR2ingeniodeftinairent,oêmeorûopamindefcribêda unica Afig irniptiôe a gotthis confupfilTent, orne qC]^ têpus in fola urbis ruina occupafîent.Tot no S cripto. biles ac deFgcati ingenii uifi,fefe romanorâ gefhs penit9 dediderût, amp;nbsp;quicqd quâtû in agitatôe mêtis,ultra uiriâ facultatê ,exadiirima diligêtia potuerât acquirere deferibê / noctotâdenic^afFedâdæ eloquêtig,acenarrâdg romanorâ fublimitati côcef/ dis roma lerât.O qntâlaborisptuliflent,fi tâctpis extitifientjquo incîinationê ac exitiâ noRireb? romgfatatraxerâtjfiingenio eorâdeftruda Roma tâc côtigiflet,pfertim câ élabora nec femel,nec fortuitu,nec dolo,abfc^ ^pditiôe et malicia,uerâ toties,tot obfidi uerint. onibus,prudêtia,bello detedo,acfâmisdifficultarib9,gênû dna,acnubiâ calca trix,Roma,toties fame,fiti côfeda,penitus incêdiis exhaufta,rapinis onerata, barbarorâ irruptionibus patuerit ,qugpn'us tamê opulêtiffima,pulcherrima ireferta,exaltata,populofa,acotmgentiâ uidrix,humanâ quafiexceffit cÔditio nem.Hoc aât tantâuirtutiGetarum fiue Gotthorâ debet.Quicquidigit illo/ funj daritati unq aeddit, idem ÔC germanico decori def ert.

c iii

-ocr page 50-

GERMANIAE EXEGESEOS

A n Gcte ac Gotthi fint gens una,an diuerfg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CaXXVDt

All Got/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ri'uf^ Germanica gotthis ac Geds origine pr^ftituero^ne ie ledori am

thiÔi Ge p biguitas ingerat, an unagens.andinerfafitC’priusonderelibuit.Prifc’ tg una nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hiftoricus gotthos a Geris difcemedos putat,co dudus argumento,du

ge ns. nbsp;nbsp;nbsp;medifranea Gotthi occupaucrint,Getg uero iuxta mare fedes fixerint, cui fen/

tentiæ ptim afientior^ptim diuerfu me habitur9fum,utpaulopoft ondet-Sabel. uerogente unâdicereuidet,Si{racIornâdes,amp;oês bonarû litterarû aflerto/ res,cui ,pfefRoniegonÔnihiltribuo,amp; eomaxïe,dîtuiderim gotthoru nome adhuc reces,a ueteribusaudoribus minus ufurpatu.Côtra uero Getas græcis etiâ nobihffimos extitifie,Strabone refcrête in.vii.Geographig fug uólumine. Dion audor græc9,librû fuS gotthoru rebus geftis coi ecratu yi-nv-Lv infcripfit, Getgma/ queadmoduamp;Agathius,Ablauius,amp;cæteri,qres gotthorufibihabuerutob/ gis cogni uias.Strabo,Dromicheten ac Boerebifta Getai^ reges.Nazianzenus Zamol/ gothi xim Getam faciut.qs gotthos fuifie foie clariuseft.Id de mu,cm nulla fententia habebodiuerfamjpfualiffimûcôrinco,Getas olim fuifie d (fios Gotrhos.Inde uero,maxie Valetis tpib9,gotthoBznome primit9increbuifie.Licct Claudia.15 ge pofterior,gotthoru nome ignorauerit,eiufde tn tpis,uiri cgregii Gotthoru meminerut,ut Socrates hifl:oric9,Theoderic9 jSozomenus,Orohus,Eutropi9, antiqores etiâ,ut 3 rebelius Pollio in Claudio,Elauius Vopi.ac alii.Raphael GetgS^ Volateranus Guthones didos gotthos fuifie arbitrât. Ego qui a Claudiano, gotthi ea Guthones pro Gotthis didos cgregie nofco,non facile dixerimCornelio Got/ dem gfô thicudome fuifie familiare.Poftqitacp nome gotthicuinualuit,populospriori iloîeGetico.fdifpoliatos,appellariôeiua côfccraucrat,acnomêGericûpenitus cxoleuit,recens appellatioobtinuit,unde fadu eft,ut appellatio diuerforu no/ Qiiando minu,genris cria diuerfitatê plerifc^ falfo pfuaferit, Lucullus impator ex myfia gotthoRi Getas expulit,itaCß euenit,ut alias 1 cdes acquifiucrint,ac Prifeo hiftorico fallen nome pri di occafione prgbuerint,dum origine una gens,diuerfa uero,inde mutandor5 minis in/ locorum caulfa fuerit,

crebuerit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;An Dacoru gens una fuerit cum getis Gotthis, expungitur etia

LoaisStrabonis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.XXV.

Trabo feftiuifiimus audor, ac circa remquauerfat9efi: airiofifiimus, s Dacos putat efi e omino a Getis alienos,Getas em ad pontu in orienté uergere, Dacos uero in oppofitu uerfus Germania, ac Iftri fontes. Sa/ bellicus a Strabonediuerfus abiit,0i' eandêgenté putat. Ambo delufi funt,illc eadem rarionc, quo Prifeus hiftoricus prius. Hie uero manifefto fomno,quo ad tempa noftra deuiauit.Ita em res fefc habet. Dad a G otthorû ,pgenie pro/ ceflTerunqSC origine gens una,cum gotthis funt.VtIornandes ait,cui in rebus gotthorum non minoré q publicamfidemc0cedo,acplusgrgcisomibus prg/ ftOjUnde male Strabo diuerfosfadt.Daci inde relidis Getis, Herulos in Da/ nubii ripa côfiftentes abigerût,fedes eorû intenderût,8d illam rationé diuerfi/ tatis,tempus tantû peperitLocus cria Strabonis ille omino expûgendus cft, in eodem loco,ubi Dacos Danos efie arguit,dudus cÔueniéria nominis,tuna quia

-ocr page 51-

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XVi

ÄthenicfifcsDauorumac Getarum nomina feruilia habentViide aiitcmhgc ad bacchumC'huc/^ Atheniêfes Dauorûacgetarûnoîafeniis impofuerint.er go fdlicet Dani DadçStephanus Byzantins audor greais,partim Straboni ad hgretjpartim difcöuenit,Dacos etn Danos pufat,in illo refellcndus^ aliiste/ nendus.Verbadus'iüntAÄitf« “s^âhf'ov GBfvStvKç,oî ^nai euiK«.Ao5|(lt;SlM«i^euo',7fe 7«Ç TSuTBlf^ »JOÇ ’JUfl TFCivläV tCtlCÂIp.e^OOÇ,)(lP ThV ^ûigt;,(/aé»Ç lt;Ai TtJOiT T« VMl’nKX^Vffi

T ts^ov .xsw'^’à'T'îijtorçTÀ.'TOvôiRi’TSv oVoftei^vei KSÜ

Dada regio eftBoryfthcni uidna.Sunt autDadilliquos nosuocamus dacos^ Getas ueroiuxtaponriihabitantes,amp;ad onentê^Dacos autêadGermanig lit/ tora^ac Iftri fontes uergentes notamus^apud Athenienfes etiam feruorü nomi na font Daui amp;nbsp;Getg,quod amp;{. idem Stephanus in alio loco innuit.

De origine Dacorû,amp; no fintDanijUeru Germa

niöi eorufedibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.XXX. Dadvn.

æterû ne rem incuriofe diflerartius^ac fernere contra Strabone,ac Stez c phanu agentes uideamur,Primo de Dacorum origine loquamur pau lulüDacos Strabo libro vii.Scythas efle tradit origine/iec in eo tarnen ueritati patrocinatus eft, nifi olim totam Germaniä,aut Galliam aut Scythiam didamexDiodorifententia,acSabeUid uoluerit. Suntaute Dadlornandein teftem uobis adducto,origine ueri Germani,ac Gotthi.E Scandia quoq^ info/ la prodierûtdornâde,Barnefrido,Hieronymo,foper Eufebiû audorib9.E^cf fi itaq^ ac a Gotthorû cÔmunitate femoti^Herulos Iftrum habitâtes armis abi/ gerûtjad Iftrum cofederunt^nec unq ab illis fedibus conceffèrût. Caret ergo fi de Sabellicus^dum Straboni fobfaribês,ut foco adhibito fententiâ foam defen dat^'n Daniam Dacos expcditionêfedfterefert,auusprofelt;îtionisnullus ünq LOcus fà ineminit,amp; id longe manifefttftîmucft.ab omibusferiptoribüs rerum Dania bellid. rum,illam expeditionê foilFe omiflam/iditi a Beda ,ac Saxone grâmatico,qui a Dan rege;.^ oo Dads Danos didos aiunt.Semp etiâ Dad apud Iftrû foifle fcribiït ab oîbus. Vnde tempe Vitellii cgfaris,Statius poeta eos apd* IftrS fadt.

Bis fi-adû legibus Iftriï. Et côiurato deiedos üertice Dacos.CorneLTadt^ peneeiufdêgtatiSjScyîhis côterminâDadâ dixit,ac Danubiu eos a Germanis nbsp;nbsp;nbsp;juxta

feparare^Dion græcus audor terra eorû in drcuitu dedes eentena millia conti Iftrum. nere pafluumfcribit,cüi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;relpondet Sextus Aurelius ad Valentinianus

ca.xi.Feft.RufFus.Idem Dion irt TraiatiOjCæfarem fado ponte fopra Danubiûi Dacos debellafte fcribit. Sic èc Martialis de Domitiano fcripfit,Dacum uido/ re iuxta Danubiû. Sarmatids uidor cwnpefcet fedibus Iftrum. Et idem lib.v.

Hiberna quis ardous ôd rude Peuce, Et ungularû pulfibus calens Ifter.

Statius quocp in primo fyluarû uolumine. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Frena tenentem,

Rhenus,amp; attonid uidit domus arduâ Dad.

Methodius etiam martyr ^pprium uolumen ( fi titulum liber ille üerum prg fe fert)de Dadsfcripfit,ubitoties pulfafle Barbaros, ornes Iftri accolas phibet Methodius.amp;demum Dacos utrâcç Iftri partem in ditionêrediifte,cuifenten tif fubfcribitSîtbeIlieus,Fueruntitacjdrca Danubiû Dad,uftp ad Aureliarii e iiii

-ocr page 52-

GERMANIÄE EXEGESEOS

tcmg(a.amp;utreifummâuno didoteneas.Aurelianus Daciâ ( quaTraianusuP tra Danubîû fubmoueratxollocatis illic romanis exurbibus Oadg^h mediett tem MgGg coUocauit,amp;Dadâdixit,qduas Mafias diuidit,ôdindexera Danu Dada in/ biû habet,mari fefe exonerantê,cû antea in l^uo latere fuerat Ifter conftitutus.

ter duas mgfias.

Dadg de fcripdo

Hæc Eutropi.lib.ix.ca.xv.Eufebius,Methodius,amp; alii memori^ mandauerunt. AdducamusPtolcmæifecula,isiuxtaDanubiûfedt eiïe Dacos,Si non area Cherfonefumcymbriexi,uerba Ptolemæi funtexlib.iii.

(•jnsçoCpHÇr -nget. ■zn'mp.oü, Ä-sra At A/erooS laiç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i»quot;c [n.iTKvÄsmaKal«.a'v TÎGiffXoy Tsym

jïlp.itrup.^eÎAo’fi.iy^i r i^y8C'»permeidfonat,Dada afeptftriÔe ptefarma ti? C q in Europa eft ) circüfcribit,a monte carpato ufc^ ad finem pdictg deferi ptionisfluuiiTyr^.Ab ocddête uero lazigibus Metanaftis per Tibifcü fluuiu difcemit,a meridie uero ufe^ ad Danubiu extendit.Hgc PtoIemgus.Quib9uer bis nihil darius,Dadâadhucfitâinueteriloco fuifleJdêPtole.TaurifcosDa dg ppFosdixiqqui fang mentis eos Danos uocauerit,uidineminê,ptereopru/ densfm'ptoresillos panegyricos,quiDacosiuxta Danubiûuidos ohdûtJor/ nandes luftiniani tpibus inter uiuos numerat9,^qli obferuaria Dada fie defa*i/ pfitjDadâ inqt dico,quâ nûc Gcpidarû ppfî habere cognofeût, quæ in côfpe/ lt;fèu Mgfigfitaeft,transDanubiû,ubi corona montiûdngit.Exaiius uerbiscla Dug Da/ riflimu eft duas Dadas fuiire,ficuti Sex. Aurel.ait,nouâ ÔÔ antiquâ.Nouâ Au/ dæ. relianus cglar translatam ad Danubiu in ueterem trâfmutauit. Noua em tr^ Danubiù erat,de ilia Cornelius,Diony.et alii.Hac uero lornâdes loqbanf.No ergoMarb'anofubftnbendû eft,qui Hungariâolimretinuiftcjamp;in maritiimt L^cus nbsp;nbsp;loca ceftifle refert Dacos.Nec Straboni,qui ad mare germanicû eos dedude.

Marliani Id uerû eft qd* apcF Zachariâ Litac Sabel.li.ix.ene.vii.uidem9 Hûnos,gotthos Cocus Getas,ôlt;^ Dacosolim unûppFm extitifte.Mouit amp;lhæc tantorû uiroRz pfuafio Strabôis. Mantuanû nobüiftîmû poetâ,nô magis condêdis carmîbüs q hiftoriis accom/ modatû, cuius uerba hæc funt. Dacofep gothof^.nam dixere Getas.Ecce lu/ ftiniis,PÔpeius,TrogusIib.xxxiii.Dad C inquit)Getarûfoboles,cûrcge eoru côtra Baftarnas male pugnauerûtHæc ille. Plyni.etiâ în Scythia Getg inquita romanis Daddidi funt, amp;tandê Getasamp;Dacos unâgentêdixiffc fuftidat.

AnGotthifintGermani. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.XXXL

Vpereft adhuc de illuftnflîma gotthorû gentememoria,a quo oîs inß • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;germanig turba,ut a fonte uberrimo defluxit, Gothos aût Getas

Itali dixerùt,amp; uerexæterû th getas Scythas effe uoluerut,q uerbo uc ram Gotthorû origine penitus fuftulerût,argumêta eorû tali prgfidio uallauc/ rût,qaTomyrî reginâScytharû,nobiIiflimiaudores,gotthorû reginâ fuifte Gotthos afferût,a cui9reliquiis cæteri deuenerint,ut de Tamalirege,quædâ Græcoru non elfe epPg ohdunt. Accedit qj Dion grgeus Getarû in Scythia habitantiû meminerit* Scythas Summa erroris ille facile cÔuincet,qui tantûlomâdêlegerit,aiius ilia fentêtia eftjGotthi a Scandia ardoi maris infula primitus foluerût,duce Bericho ad VI migerosuenerûtjduce FiIimeroScythiâ,tucouimdidamoccupauerut,q(F Ablauio placequnde habemus,Scythis antiquiores elfe Gotthos.Getas quoej^

-ocr page 53-

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XVH

longe anteqScythiâ inuaferûtpriginê habuifTe.Hxc ita^ res occafiotiê fallen di kalis ac cæteris fcriptoribus côtulit.Stra.lib.vii.Getas origine Thracas extitif fe arguit^mouit cum Menâdri gr^ci comici didum iftiufmodi.

ThracesuniucrGnosprgfcrfîgete. Nâ eorû indigenâ me elfe ipe glorior.

Nos oinibus magis cÔtinenriâ agimus. Et ut unius aucloris Itali natione/ne amfententiâroboratur9fim,Blondus de indinatione imperii roma. Gothiair. no a Scythia ut Ruf. Feft.inquit uenerût.Seduxit Strabo .ac menâdrû par ra/ tio^que ôcltaloSjThraciâein GotthiocaipauerûtacMçfiam,illicc^ confede/ Locus runtjundepoftea e Thracia primos omis eos reuocaffe falfa opinio pfuafit, Straboz De Thracig aute occupatione a gotthis,turn prgftantiflimus quifcjf, turn Ste/ nis ac me phanus Byzantins demôftrat,uerba eius (ut.Ôd hoîs natione Thracispb id de nandrt patria fua c«eteris ueracioris gt;«Teoi inquid syss.-roAoa wKxQiV nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;txç f^eu^-nJiQ vs^(O[t

ftSTHV tyT0Ç9f«K.»Ç fiîTOVkSJ(@;V,àçâjgt;»TW p,tl i.Vp7ç Cô^«P7llt0ÎÇ nbsp;nbsp;Gotthl quidcm

gens olim iuxtaMgotidemfedes fixerût,inde inThradâinteriorê traiidebât, ut a nobis in Byzâtiis didu eft, ecce iuxta Mgotidem habitafie Gotthos primi/ îus alTerit jn quo etia refellend9e(ret,nifi ^pinquitatê(licetlÔge diftantê ) me diocriter attigiflet jgnorauitStephanusScâdiâinfulâfeptêtrionalê,unde quia cû afeptêtrione ntedos fuifife Gotthos egregie fciret,quandâ terra feptêtrio nalêjcorû patriâ Mgotimfuifl'e aireruitCaeteruutmoduorationi noftrg facia e Scandia infula Germanica Gotthi deriuati funt,infula adhuc fcd'm alios goo* Gotthi e lâdia dicif,fub Dani^ regibus,8lt;illa germanica eft,diuerfa m a Scâdia, Metho Scandia dius martyr,Paulus Barnefridus,Hiero.in fupplemen. Beda in hifto. AngloRî primitus oês denic^ l'OTgt;çIornâdi,acnoftrgfentêtigrefpondêt.Sûtpterea mTta ^gu uenerût inêtaq facillimeremnoftrâoftendût,acgotthosgermanes alTerutjprimudu in ea infula( un egreflîfût gotthi ) lingua germanica fp obtinuerit,ut mercato res,qbus infula illapenitus cognita eft,relatu BilibaldiPyrckaimeriuiri doctif fimi teftati futGotthi etiâ lingua no alia q noftra fungebanf.Dû em cÔtra lufti nianû,cum Bellifario rem habuerût Gotthi,pene ad ultima dadem Bellifarius Gothi lin redadus eft,eo pado.Fugitiui ein gotthoßt Cq a Bellifario defecerât)damaue gua Ger/ runt,ut Gotthi Phalâ ferirêt,Erat ein illius coloris uocabulû penes cos ( quod nianica ferme apudlatinosfubfuluûeft.)HccProco.græcus,Âretinus,BlondusFlaui ufi. us,Sabel.ô^ alii memorig tradiderût.Q_uid j^bis illis manifefti9ç' Phal.em ucrif fimû germanie uocabulû.Plura etiâ uocabula germanica tunc in gotthoRi ufu fuiffe apud lornâdem uidem9,amp; demû ^pria eorû nomîa,germanos gotthos (uiflfe^pdût jCOBicmfp reges Berich,Filmer,Valamir,Deinterich,Eurich,Ergt;' manrich,Gebrich,Âorich,Gûderrich appellabant,Quçnoïa(ut inli.ii.anobis mêtio erit ) germanica fût.Sût ergo gcrmani,amp;fi Itali dicât Scy thas fuiire,fi fen tentiâeoRi^itatiquodâmodoreftituere cupis,oês olim Scy thas nos fuiffe aut galatas.antcq germaniæ nomêinueteraucrat,tenerc potes ,utprius dixim9,qd

fl prtâtiffimos audores nobis habuerim9riualesCqui amp;nbsp;Scythas oês illos a ger Scythe a manis ortos,publice ac fine omi noïs eoi^ diffîmulatiôe ^damauerût, in quo/ germa/ rû numero Strabo,Prifcia.in trâflauoneDionyfii,ôlt;aliirecenfent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ms

-ocr page 54-

GERMäNIäE EXEGESEOS

De gêtibus a Gotthis.i. Germanis defcêdentibus,

amp; qgt; hi Germani fuerint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.XXXII.

L^ii GoaxfsexÄmazonügenereortos dixerût,uttituluseorû demon a nbsp;nbsp;ftrabatjdum in triumphû Aureliani perdudi fuerunt, Blondo Forliui/

enfijSabellico jFlauio Vopifco audoribus,ca'ret amp;nbsp;id dodlorum hoîm fide,nccpfuafio illa aliam habet r5nem,nifi qd' etiam inter Amazones Gotthi ficuti inter ScythasacThraces uerfabant,teftâtib9lomâdejDione graeco atc^^ aliis,Iata eft demum fententia,gotthos ueriffimos Germanos extitiflc,unde dc gotthis ut de Germanis dicere in animo eft,utGquid honeftius gotthis poftea cocefferimus,id nullis nifi germanis,prcftitum ledor prudens iüdcat,ncceos alioargumêto,Germanos}iorîtpofterioresoftenfurusfum,nifiqcF a Gotthis idcft Germanis origine ^celTerintOfhis igit ratio ac uis,tantuindeducendis auctoribus confiftet,qui getes riuos iUos e Gotthoru fontibiis dedudos fuifle ^fitent, qbus in fentêtia noftrâ tradis/ion agnofco,cur illis min9 Germanicu Gentes a nome cÔceflerim gentibusBût cm e gotthis Auares,Schlaui.Antes,Oftringi, gotthis 1 eiphali,Scyri,Caibi,Rugi,Alani^Arborichi,Iomande,Barnefrido multis deriuatg. audorib9.Vn qcqd in.v.li.de iUoRe geftis addudur9furo, id Germanis deberi piusledor agnofeat.

Vandali, Heruli,Turcilingi,acLongobardi8^ Gepidf Fue/ rint Germani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.XXXllî

Otthi inde in qttuorptesfefe diuiferût,alii Vifigotthifeuhypogotthi g alii Vâdali ac Gepidg,alii Oftrogotthi,noîati funt. ut Otto lib.ii. ca.xxi.

amp; Bamefridus teftant.Fuerût aût gêtes ille,tantû noie diferet^, extern una gens extitit,fubfcribit Barnefrido,Iomâdes,acMethodi9martyr,q epFam VâdaloR2 adducit,fefe publice germanos teftantiû,ex illis inde Turcilingi, lor t nâdc Paulo diacono referêtibus ^pcelFerütjatq^ Lz5gobardi,qs e Scâdiager manica infula Beda,Hiero.in fupplemeh. Vrfpgenfis, amp;: omis fcriptoi^ turba palâ^pfîtef’.aca Gepidis origine uêdicairejqcFamp;honeftinîme Otto Frifingen, li.ii.ca.xxi.^pfequit.Lingua etiâ Lôgobardos arguitfuiiFe germanos, Nam ut Barnefri. V rfpergen.Blondus Sabelli.teftant,Albuinus rex LÔgobardorû, oc cifo Chunimûdo rege gepidaR2,ex capite occifi Chunimûdi patera côfecit,qua eoR2 lingua fchala longobardi noîauerut.hxc illi.Quid amp;nbsp;illis î^bis manifefti^c’ qd danus addandû iUis nomêgermanicu, amp;nbsp;nos adhucpaterauulgari lingua germanica,fchal dicimus.Gepidgetia origine gotthoiS2gaudêt,ac ab eifdeor/ Gepidas tû duxerût,itatn fepati,du gepidaru nauis fuerat tardif fubfequuta,gepidis no Germani men indidit,Gepâda em geebald,eoR2 lingua pigro didqHgc Bamefridus,lor ca lingua nâdes Vrfpgen.ac fupplemêtorû fcrîptores Eu!ebii referut. Quid gt;^bis illis di ufos. lucidiusç’germano noîe ac origine tû lingua fundos efTe gepidas,Hcrulos aut eScâdia uenilFe Procopius ait,dû ab infulafeptentrionali egrefros,amp; iterû in eandem ^fedos teftat .Licet Scandia no nominet.

An Bulgari,Nortmâni,Hungari,Auares,Suedi,ôi c«cteri qui a Da/ nis germanis origine habuerüqgermani fuerint. Ca.XXXlIBL

-ocr page 55-

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XVllî

Anos populos quids aDaispopulisHyrcanig diótosuokint.ut Stfagt;' d bo libro.vii.Beda tamê ac Saxo gramaticus ,a regc eoru Dan nomine didos perhibêtjCum quo e Scandia infula audore lornâde uenerunti a DanisNormanni,ut Gagui.teftat,ab eifdê,amp;'(Sabellicorefcrente)Bulgari,a Bulgaris Hungari C fi Paulo diacono credimus ') Alii tamê Hungarorvi gentc diu in inaccelFis fedibus delituiffc fcribunt,amp; tue noua quafiprins inauditâ, PanoniSaût occupalTejUt RheginoPruniefis^Vrfpergenfis Otto Frifingen/ fis Radeuicus in geftis Friderici primi teftät,amp; familiaris dodoRt oîm fentêtia eft,Cecutiuerût ergo co in loco Michael Ridius Jornâdes^abelliais,et alii,q ab Hûniseosdeducût,cû Hunnor« gens poft Atilg mortepenitus defiderata c5ciderit,exoleuerit.ut Luitpradus T icineßs jn,ni.uolumie fuo exade ac emu dimdifterit. Poftigitur Hunnoru a Pannonia expulfionem,ab Oftrogottis, Longobardi Panonia intenderut,ultra quos iteru Oftrogotti fuperiorêyAua res uero inferiore,Äuaribus inde in Bauaria traflatis,tue primit? Hungaroru grex,ex fedibus anteanulli cognitis,inPanoniä inferiore traiecit,ut lingus ait de geftis Friderid.lib.primo.ca.xxxiAuar€S aut exGepidaru nie origine deduxere.ut lib.ii.ca.xxi.Otto Frifin^s oftendit,amp; nuper mihi lit/ teris inferuitßilibaldus pyrckaimer,cui9 nome qties de uirtute agit,nö memi/ niftenephas e{reduximus,adde qd'HûgaroRtlingua,Hùnos ab eis diferetos ^diderit.Nam HSni germanica lingua utebant,ut quita Atile feripferut/atis demÔftrauerûtjHùgari uero femp alienilfimS ab idiomate Germanicofortiti funt,unde amp;nbsp;ego addudus fum,nec Hungaris facile originem gerrnanica corv cefterim,quanq nee oin ino feculo noftro nomc germanicü,honeftas 8^ß occa fiones hab vi iftem^q me potiiifl ent ad hoc induxitl e, primo du germanis quafi undicp cindifuerint.Vitra emHûgariâ germanâ linguaobtinereqsignorat^ Occafio/ utpcncs illosquosfeptêcaftrorünoie dignamur,non aliaratione Aeneasfyl nes'Hun uius fungcbatjdüBohemos germanis reftituere cupit,nifi qd'^ermanicu idio garos nS ma ultra Bohemia inueteraucrit,licet in Bohemia diuerfumfuerit,adde quod efle alle Rhegino Prunießs,tot ppFosufep ad maria penc,ac totüfeptêtrionê,unouoca nos ager. bulo germanos noïauerit,adde qcf Sycobatas,Baftarnas Peucinos,Taurifcos, mâts. Capitolin^ cÔi appellatiôe germanos uoluerit,nône Cornel.T aci.Fênos,Peu/ cinos, amp;nbsp;reliqs,gerrnanis adiecit,nôneambiguûaitfibi cÖftare,anOß ac Aua rifei ( que fut intimg Hûgarorû gêtes gt;germanisafcribat';’anfecusç' additlin/ guâ fibi dubiû intulilFejdû magis Sarmatico idiomati accefterint,Si lingua ta/ tû o Corneliie fecit diuerfum,germanis oî iure hûgaria faciam9obnoxiâ,con/ ftat erh cuicp priuato lingua folâ no gentê pofte alienare,alioq amp;nbsp;Lotharîgia

optimagermanieinferiorisps,utHânonigac Flandrigducatus,minus ger/ manoru fuift’ent iuris,alioqui hi qui Tyrolenfiu dhio fubiedi funt, aut Bohe/ rni,Dani,Noruegi,Suedi,aculteriora Saxonû,ob lîguçfimultatê,ome ius ger/ manorum fibi amputarent,abfit procul jUolumus enim linguam Germanica quêadmodum no femp nobis germanos adiieit ,ita nec demat,V t em Zacha riasLilius ait,in Iftriîc partibus,acmedialtaliainlocispiuribus lingua uigere Gcrmanicam.non tarnen facile Germanos illos afteram. Accedit etiam quod

-ocr page 56-

’ GERMANIAE EXEGESEOS

Cornelius Tadtus,ea tcpcHate uiguerit,qua Germania modica ac exigua fue rat,necea aflecutaadhuCjquac nunc iurepoflidet.multa enim recupauit,quac tune non habuit,plura quæ Cornelius non dubitauitaGermanis difcernerc. Quid ergo fi illa quæabomibus feriptoribus germaniædetradafunt,amp;nuc accelTerint de illis dubitamus^quæ tantu dubio prifeis fuerut^illis ne nome gcr manicum debeat, an non,ficutiHungaria,quæ nobis ante mille^ac pene quin gêtis annis,nô denegata,uerû in parte adieda eratjdæc omia pofuimus,nô ut in animo fueritHungariâ nobis deftinare.quâfcio aliéna eiïejUerûtantû ut le ctori aditusacanfaanobis præbeat^ac in rebus germanids, nobis fuccelTori, uiapateatexaéborïs accuriofiorisindaginis,amp;hæcde Hungaria.Nec omitte dumeftidSabellid,quinullâ necelTitudinêinter Hunnos^ac Hûgaros uidés denic^ una gente fecit,quaq( inqt^ no clam me fit,quofdâ Hûgaroi^ gentê re/ centêelTe ^mittêtes,abHunnistamêderiuatosdicere pftiterit,ecce afïeda» Sabellici ignorâtia,fatius fuilTetpedibusoînoin diuerfumabiiflc,qfefeex fui induftrialaentê,tantis tenebris inuoluilTe^quafi rem probe tracfhuerit,fdue/ rit,amp; tandêplusfentêtiæhuiCjpoftlongârerû côferêdarû deuolutionê calcil ïû adiecerit^qui Hungaros ab Hunnis emerfos credefêt,ut idpfuaderet,pue/ Cocus fa to elemêtario non côcedendû fomnu fingêdo captauit,ait em Iib.iii.enci,olt;ftat bellid, nbsp;nbsp;ue Hunos accepto rege Auaro, fefe Auares pro Hûnis dixilTe, hui,qui dunt

Auarû originisinfeius eft,fefe inintolerâdû inuoluit errorê^acafeipoquatu uir doctusabeftîAuaresab Hûnis deuenerût,elto,quod tame diceretampro Argume cul eft,q fallere,ob id fcilicet.dû Auares poft Hûnos Pânoniæ piuerint,a qui/ ta contra bus ergo tandê Hûgari,an ab Auaribus^quæ cÔueniêtia noîs,at Auarorû fra/ pofitionê tres ab Hûnis ^cefi èrunt, Anne aine pofteriores Auaribusjibiigiair intc/ Sabelli. rim ,quorn Auares Pannonia occupauerût,Hungari deger unt,an 1 ub Auarii impio,Cur igit Hungari Prifeorû ac maiorû nomîs ueftigiû interceptû, ferua uerût,Auares uero non.Si uero Auaribus ptate maiores fuifl'e Hûgaros uult. ob noîs eorû.ab Hûnis maioribus ueftigiû,cur hii non Pânonia ante Auares potiti funaCur etiâ fabellicus nofter Hûnos ,110 Hungaros fefe Auares dixif fe refert/ollidût uerba inffe,qm diuerfa eorû ratio eft,in uno loco Sabellici Hûgaros menserat.abHunis Hûgaros uenifte,nûc uero nifi ex induftria ueritatipar/ nec ab A ces, diffîpare eius fentetiâ, ac narib^ collocp arrepta jfuco delinitâ,feruare,tuU uaribus, ri uolueris,nÔfuftinueris,quin ab Auaribus dixerit Hûgaros,tantû deillo. nec hoîes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De origine hunnorû, AIanorû,Ôlt;: eorû exoneratiôe, amp;: an Polo/

côtra Sa/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nia amp;nbsp;BohêiaLittuania germanon2 fuerint colonia CaXXXV

belliû. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erum ut amp;nbsp;uerâ hunnorû origine tandem addücâ,quos priori Capitc

U nbsp;nbsp;Germanosdixi,ob lingue côuenientiâ, hi ( ut Prifeus ait hiftoricus ) a

demonibusortos dixcrût,ob corporû ac mêbrorûeorû deformitatê. Tempe em Filimeri regis Gottorû,mulieresGotticæmagicgarti inhérentes expulfe funtjhæ!deferta loca petcntes,demonibus coniunctg,hunnos pepere/ runtHieronymusautê inter TanaymacMaftagetashabitalTe primo uoluit, aliiexgenteab Alexandroinclufaderiuatosafterunt/euerae Gottis Germa

-ocr page 57-

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XIX.

nîsorigincmreuocaucrunt,utlomâdes ait,nee Hunnis germanicuortu Pi i Hunni t feus hiftoricus denegat.Poftg aût fatis in Romano imperio debaeehati funt, Gotth» partim ad Germania confederune,in loeobodie Hunnoru reeeiTus dido, partim a eæteris gentibus adi defecerunt.hæc de illis. Hunnos rigor fermo nisgermanoseneprodidit^Vngaros aûtalienos.Inhabitantem adhue oeea ni littora Vngarorû maiores,aquib^ illi Vngarorû, qui Panoniâ oceupauc rût,defcêderut. Qui amp;nbsp;alia lingua a Germants ufi funt.Vt nup quidaCraeo uienfis utriufe^ Sarmatigenarrator ^idit.AIani ucro uerilTimi germanoiîî eScandiaqq^ emerfèrunt,mox fefe diuiferunt,pars una in Afiâ conceffit, qs Ptolemæus adhyperboreospofuitjnuc Tartarididi^ut ait Aeneas.Reliqua pars eu Vandaîis amp;nbsp;Burgundionibus Francos pepulerut,ut li.vi.enarremus.

PtoIemæusiIIosScythisafcribit inlib.yx^ TïÔTov/nquit.om Alanie «»«SM âAavo?lt;rku98ti,L0dinterioresillorumHamoxobiifuntamp;AlaniSeythæ. gotthis. Aramianus Marcellinus li.xxii,ac lofephus li.vii. belli iudaici,,Dionyfiû græ aim côfecutijintraMgotideneos concIuferunt.Capitolinusin uita Antonini pii Dads Alanos afcripfit.Grauior tn bdueritati uidnior fententia eft. Got/ thos Alanos dicere, iuxta lornandis fententiam. Adde cp Procopius lingua gotthorû ufos dixerit Alanos.Lucianus etiâ in dialogo rô^aciç inferipto^unâ Scytharum ac Alanorum linguam eiTe teftatur^cum ait de Macente Scythtu

lt;Aavoquot;(r«sùlt;nKy9«çhoc cft.Hîccitac^ dixeratMacentesfcytba habituamp; lingua Alanis fimilisexiftêSjComunia ein hæcfunt inter Alanos ScScythas.An aut Scythæ tueilli Germanis in lingua conuenerint an fecus;' aliorü fit iudidum. Didi aut funt Alani a mote Sarmatiæ.authore Stephano.Subrepfit Sabelli Lxicug cOjUiro alto)^dodo,ingens fomnu, dum Alanos, nunc alamanos nominatos fcribit,lib.ii.Enei.odaug.Vnde em Alemani didi fuerint,inlibri pfentis fine ponemus. Hi ergo Alani poftq Gallia,Africa Europa fatis concufferunt,ad Polonia ultimo cofederunt,inde aSclauispulfi,penit’ deleti,defierunf. Tue igit tarn polonia q Bohemia germanica lingua utebât amp;nbsp;origine. Verû poftq Sclauorû gens regione eoru intenderunt,deuidis Alanis,german{câ lingua corruperunt,fclauica intulerunt,quæ adhue pari uel nuUo difcrimine,tam bo hemos q polonos,barbarie quadadetinet. De iis plura Aeneas Syluius,atcp. aIii.An aut amp;nbsp;origine Sclaui germani fuerint,an neCquot; lingua nimis aliéna eft. Cæterum lornandes fcriptor,ipfis ortum germanicum a Gotthis præftitit.

De BurgundionibuSjFrancisocddentalibus, Sueuis Senonibus, ac Galatis,amp; eorum origine germanica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xxxvi.

BVrgundionesante mille annos germanos fuiffejCorneliusacPlyni^ Burgun uoluerunt.Frâcos uero oês,qs amp;nbsp;adhue uidimus, authores germanis diones. adiecerût,achoru pofteriores Galliâin ditionêredegifleaiût.Ne igit Fraud.

adumagamuSjilla ut per fe clara relinquamus,eolibentus,du nullus fentêtig noftræ fe oppofuerit.Galatæ aut ueriffimi germani extiterunt,nomen etiam » rege Galato Celtarû ac SarmatarS,fub qbus tune Germania cÔphendebat, d

-ocr page 58-

GERMANIÄB EXEGESEOS fonitifunt McminithuiusregisManetho hiftoricus ac Annius Virerbicfis, cuius uerba nihil aliud fonanf,nifiGalatas olim in Germanos partim, partim in Gallos diüiibs fuifl'e,concordat Diod. Siculus li. vi. T gibus aût T arc-uinii Prifci,Clitoueus Germanorûrexcû Belloucfo ac ccteris gallis fenonibus Ita liambellotentauerunt.VtLiuiusli.v. Decad.pri, dicereuidet Exqbus ^cef Tedo.^a ferunt Tedofagesac Volgæ ueriflîmiGcrmani,q etiamiuxta Hercynium ges confedebant.Hi pulfi funt ,ut Marlianus aitjamp; in Galliam fe tranftulerunt ,56 Volgæ illi extiterunt,qs Manlius Torquatus in Gallogræcia caftris exuit,hæc Mar lianus,in eo uerilTimus. Liuius cm SigoneßG fratrê Clitouei Hercyniï faltus gentes fubegilTe fcribit,undc non iniuria cladê apud Aliâ Ikiuiû a germants Multi Sueuis Senonibus,qui turn Galli dicebanEæditâ Bebelius ^fitet.Dux queq^ Galloru GallorûBrennus germanus,nâSueuus erat,Gotfr!do Vitet bien, ac Herma germani, no chronographo referentibus. Strabo ctiâ Branfum Brcnncnê uocatu aiY 5d hune non galliï cxtitiire,unde nÔ temere ab aliis germanus,dicit. Senones etiâ SueuosfuilTé Adon Vuinenfis epusôt Fretolphusteftant,amp;noslib.tilti mo uberius dicemus.Fuerunt itaep hi gallorû ueriiïimi germani qs Hânibal deuidt,ac Flâminius apudSilium Italicum itaeum delcnbentem. Cafïïserat munita uiro,aii uertice furgens

Triplex cnftaiubaseffuditcrineSueuo. ' •

Suidas græcus aperte Senones germanosa{rerit,amp; hos extitiire,qs Val.Cor uinus deuicif.Cuius uerba integraqm hobis ad rê faciût,referêda efie duxi.

a} Klytijä/ioi yiçfcciÿo' e? à/j.(p'i a'v fîÎKiv •zsîTOp.ov êji/. o? jtariStov-riv-yHi/ 'amp;v icÄßac. j»2v,ovç e^vafja.a' XaÀovaiv.spf c! xtAp/ xarà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(i.i\

•niv Hyip.avi)ciç td’TI eafjut ^V’Trjt'arHö',h) amp;'v9!,fi,av nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^oiÂinvro’iKaaT^iiteotJ!

tK. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tS)/ivav'nav ÿy , ßntäIpjocquot;

à.'^ôif/iajj.a. xsp 9i'a. tfi. Tivi x.a.Tûi. ry^fthv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t'Tt/y't T ßisÄiupen

TtjoMÀÔlT olx.tr.s 'mrp.o.'nei 'cts^ibÓ:xóƒ«^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'rive^os' Gpax/ov/*

Wquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÔV ^yügt;va. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,Klt;ilt; ovy^jv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to

;tçôaT!»Z!îV ,xew 1x78' i'S’/xaAu'^lcop nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c(p9x.AfJ.p’^, «(pvAxicnv nbsp;nbsp;nbsp;ßixAißea Z'V irS

Âep-ov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôfioû ihv'ti virkv iamp; cùJy), tÎÎv «â-s'o r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiraivpJiXft

yxzj-fà, Ko^CZvoç ygt;vv''rtv9iv iinicAltin ’TS/j.ccçn.FX^'ei^çàçiTHf i!viica..’7f^x tcXTiSTtMIX çap.x'1011; vÔp,l(J.X TH8 'ÜlX'TJKiéç ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fflV

(^uod latinitati fie reftitui. Celtæ germani dicuntur,qui circa Rhenû fluuiû habitant. Hi olim incurfauerût Albanorû regionê,q Senones ditfti funt. Ce! tæ aduerfus Romanos olim ,pcelTerunr,unusaût eorû e dutflonbus tune cor pore q animopftans,e caftris militûfuorû exccftît,ac in fingulare certameti hoftiû primate inuitabat,Vnus igit Romanorû Valerius nomine,dux Pha/ langis eu ipfbpugnâdecreuir,amp;rcbus uolmtibusfatis efententia contigenti bus,uoti copos redditus eft.QV primû em fociorû caftra exierat,armatus cor uns dextro brachio uiri adhæfit,amp;Temper faciêGalli g totâpugnâ impetiit, nunc unguibus uultû eins inccfîêns,nunc alls lumina galli obtenebrans,ineui/ tabile fatû Valerio cÔpofuit fcxliciter,iûxra 5lt; uidoriâ eide retulit Valerio. Vnde Valeri9 ab iftiufmodi rerû fijcceffionejcognomê Coruini aucupat?ê, amp;nbsp;in uirtutis eius teftimoniû iure legitimo confulare dignitatem licet iuuenis

-ocr page 59-

LIBER PRIMVS

cîiifteret confecutuseft. hæcille. Potes SdPIutarchuoim Li'uiodc illo côfu lcrc,quorum nullus eos Gallis afcripfit,ueru Germanis, præcipue Plutarchus in libro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nxno' infcripto_,ubifedesSenonû ad Iftrû pofuit.

Halludnatur igit quifquis ille fuerit,qui Liuiu nup germanico idiomati doua Loàïs iti uit^ubi Gallos illos Francos occidentales fuifle interptatus eft.Suidas id mul terprçtis to liquidius oftendit,qui eos Celtasdicebat.CeItas aût femg germanos effe Liuignû indicat^ndiÆonewA-rcîjndiôliohe gt;4ff4Â.viKÔç,indi(ftione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in plu

ribus aliis lods. Alterius generis Galatæ tarnen fuerant,quos Plutarchus in uita Aemilii Pauli Baftarnas noïauit,qs èC ad Iftrum collocauitéEx cuius uer bis germanos eos Riiffe liquet,qd honeftius eft,Baftarnas ÔC Galatas unam genre did.luftinushiftoricuslib.xxxiii,Baftarnas a gotthis uidos fcribit. Ma Baftamf nifeftiftïmû aût eft Galatas a Gotthis olim expugnatos fuifte.Vnde nonnihil Galatas Plutarcho aufculto.Ecce quid honeftius Athenæus in dipnofophiftarû libro didi.

inhæcuerba ^rumpens,adduxit.tSi» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k.lt;x.kov(S/joi .i. Ga

latæ qui Scordiftæ appellant. Et ne tu alios a pdidis Galatis illos extitifte pu teSjfequentiauerba tedocebunt. la Ât t»voç «ütop nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad ai'ovTSvp.tTaßfv Locus

rou sç«'TE'jtfÂf4c/«v,s'7r/ amp;' lt;^Âlt;Qjinov li.x.v’n’ior. nt^bL'mv di “fiii Za.^vk'noç lîjtjxccv aöww dfla Athengi lt;nbsp;KHwjiTrJ joù TTî^î ÿv i^ov TtTnus ,i(p’ka' KiP Ti(» ô^ov lt;A’ îy(»sn(0-p Ca9etv6ejoi5 •n }(tff vüvfljooTitjaftysaiv.Quod nobis hune feni um fadt. Hi igit Galatæ,qui reli quiæ corû extiterunt^qui cûBrennoducc tune tpis militauerut,qh Delphos diripucruntDcinde Galataru dux Bathanatius,quifpia fie didus eft, qui eos (n reg{onê,quç circa Iftru eft collcgit,fcdefc^ capcrc iuftît,Vnde8.; uiam qua ad Iftrum redierant,Bathanatû amp;nbsp;hodie uocatHæc Athcnæus.Plutarcho co . uenicns.Cgteru luftinus ad Herwniû Galatas pofuit.Nec eria longo interual lo Baftarnæ ôeScordiftgunq difoetifucrunt,d2 utPtoIemæusait,iniDanu bium,hi uero meridionalem Pannoniß parte inhabitaucrint, ut amp;nbsp;Straboni amp;nbsp;Appiano placet.

Omnes illos pene fuifte Germanos,qs aiithorcs iuxta Mæotide confediftè innuerunt,utSaxones,Cirnbros,Dacos. Ca.xxxvii.

SCandia infula prifeis authoribus incognita fuit,ex ilia infula ueniflè Bar/ Barbaro« baros illos prifei audores non calluerunt.Vnde qdam antiquorum mul tos apud Mrotidê feribut fedes primostenuifte,uel penes Boryfthenê.

Ignorato itaq^ loco ueroMæotidê noîauerunt, uel aliu locû nobilê leptentri onalem.Et ut in re uerû illud fit,Stcphanus Byzantins nobis argumento erit, qui gotthos iuxta Mæotiden confedifteprimitusuoluit,ut græca uerba dus priusadduximus, ubi eos tot audoribus e Scandia ueniffediximus. Idê Stc phanus Dacos iuxta Boryfthenem confedifte ait,quos alii (ut patuit) eScan dia deducunt,ita amp;nbsp;Dionyfius græcus author.

p.«A’fc^amp;HÇ flMU-riifiQSbfjLX. A.'ftVHU'.

rdJ)p,avo/,(9'aaTW7tj54‘7«i ^«xsK^va/'Tt, Aa-kcSfi A ÂsrtTJa’ a(a,lt;eÔ âAjtfcvTtç âAavoi. Ddndeequidem multi Mæotidis hoftiaferuant Cermaniq^,Getae,Baftarnæ,Sarmatæ,Ôlt; ingens d a

-ocr page 60-

GERMANIAE EXEGESEOS

Dacorumcp finus quocp fortia pedora Alani. Ita amp;nbsp;Bulgares iuxta Maco Ci’mme tim pofuit Blondus Forlinfcnfis.Scythas Herodotus.Haud feais prifci puta^ rü undc uerunt Cimmerios illos,a Maeotidis undis emerfiflejCÛ etiam a Scandia infu

Ia profeóli fuerinqquæ ut Rhcgino Priinicnfis.BarnefriduSjPaulus Diaco/ nus,Hieronymus,amp;: alii fanxerut/nnumeros populos,qs uix Afia, Africa J5u ropa fuftinuerunqueluti inundatioe quadara irrigauitJlIicnJigMseotidgun dæ,acBoryfthenes erat ab antiquis celebratus, ita a regione propc Thylen emerfifle herubs dixit Procopius.Ita ab arflois fedib? ueniffe Gotthos Glau dianus inquitJta Sti'abo ac Herodotus Cimmerios.Nullusigit eoru quid^ certi attigerat^nifi q? e feptentrione eos uenüTe uiderant. Ad Cimbrosredeo qui (ut Strabo ex PoflTidoniijClitarchi acEphori fententia loquiOlatrodnan do in incertis fedibus errabundi.ad palude Næotida militia agitauerunt. Vn de Cimmerius Bofporus ab ipfisuocatus eft,quaficimbricus,cü græcorum lingua cimmerios cimbrosuocemusJHæc Strabo Ii.vii,Herodotû ,utrcor, imitatus,qui Scythas fedes cimmeriorS relidas occupafle,amp; ad locu illorum confedÜTe refertQuibus uerbis nihil clarius q e Scythis non ueniiTe Cimmc Cirtimeri riosillos,uerüpotiuseCimmeriisScythas,amp;naótenusqui de Cimmerioru CJS Bof origine quidq dixerit;’ uidi nemine/iifi qd eos apud Mæotim cofediiTe qn/ porus nbsp;nbsp;da aliqui feriptores annotauerint.V enerut igit c Seädia Cimmerii, ficuti alii

populi,qrum ortgo latebat, qui olim a Mæotide palude ^ceffifle credebât. Verba Herodotifunt exiiii.eiuslibro. rîiv nbsp;nbsp;vvv vîp.ôM’na nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ

tsxAeuóv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kip-^-iGinç (‘jriov'K)VôXv9vc«)V,C»AiuÊdamp;oa,œlt;j-9çaipü

iwçm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôXueiRÏî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tefx^a, îSî Al

Ai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kîî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kip.p.iei6Ç KocÄtcpS^Q^-^aii'oii'rtu Alei icift,

(piujsmaf itf ixa-iMf a'Kudui.a’^ff^THV x^i^ffzvnimv u.IlffKVTtff' îv tk m tfiVto-zTh, ii vi ÄIQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(pavifoi^vt êlt;n oî ffXuflax ^ca^ÆVTTÇ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; ô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tç 71(1/

(xKlt;A)t)(v 'yK(».gt;9 ta AoItto. qd pene illudfonat. RegionêquanuncScythe incolS; Cimmeriorû fuifle côftat. V erû inuadentibus Scy this,dum deliberarêt Cim meriijexercitu magno inuadebanf /egionê igit eareliquerût,qua Scythg oc/ cupauerûqextât Slt;adhuc in Scythia muri cimmerii didti/unt amp;nbsp;illic ptoria Cimmeria ƒuit nomêregioni Cimmeria,iimiliter Boiporus fuerat cimmeri cuSjCoftat qcp in Afia ^pfugifl'e Cimmerios,ob metü fcytharu^tüc Cherfone/ fum cÖdidiiTejin Sinopa,græcaurbeolîihabitata.Apparetamp; Scythas in pfc Cimbro quedisCîmeriis uia aberrafle.amp; q fequunt.lnde CibriCadiudafocietate^teif rü fedes ra nüc Dania dida (Denmarck) reliqruqac fefe romanis obuios in ai'mis ob tulerutjde qrü cöflidulib.vi.dilTerturi fum9.Fucrûtaût penit^ a Ro.deleti,u£ Strabo uolumîe vii.ohdit.Olim eos etiâinf rhenuac Albim cofedifle Strabo ibidê aflerit^ac germanes fuilTejUerba eins funtEa uero germanoru regio,q ad aqlone uergit,ut diximus,ad oceanh ptinet.Cogniti aut funt inter Germa nos qui ab exitu Rheni ad Albim ^tendunf',qr5celeberrimifuntCimbri8^ Sycabri.Tria notatu digna e Strabone eliciunt,Cimbros uidclicet fuo tpc ex Loqis nbsp;nbsp;titiirc,qs prius penitus a Ro.deletos dixeraqunde fibi ipfi cotrariaCInde Cimi

Strabois. bros germanes eflcjód iuxta Albim,nÔ inDania Cut dicebant^confedifle. nbsp;nbsp;*

-ocr page 61-

SVpeft memorig noftræ adhuc germäia magna,quä prius Sarmatiæ por An fint tionê,germâis uicinâ,noïauimus. Aeneas feribit mfta in Sarmatia in no/ Sarmatæ mê germâicu abiifle,amp; Sarmaias Europj: popFos agermSis origine refer germani.

rc uulc.Hgc f ra uaftiffîa oîum eft,midtos alios popFos fua appellatiôe attingit ad feptêtrionê Peucinos,ab oriête Mofchos,occidête Liuoniâ ac Pruffiâ con tinccRegescoru aCôftâtinopolitâisortûhntLedor tn curiofusFrâcifcS Bi fiû Bcrgomêfemlegat^qui dlicaliqdiu degêsppufculu qddâ ediditin publicS

d iii

-ocr page 62-

GERMANIAE EXEGESEOS

Nee Sabellicusuolumine tertio, Enea.xP ufîià pteriit.Hos itac^Ieélor curioflt;gt; requirat.Scripfit 8)é nodro æuo Cracotnenfis gdam ambas Sarmatias,quas6^ adamulTim explicauit,neigit nos illius fcriptanirrepfifleexiftimes, breuibüs libiüt remficabfoknfle.

An Liuonia,Lttuauia,Pruiïïa,Polonia,Boh€mia,amp; Scythia in numero germanicarumnationum fintC” Ca. xlii.

Prutêi an nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ RulTia ueteres Sarmatiæ afcripfcrunt,hanc Cornelii tn Taciti tempe/

germani. 8—^ ftate,in germaniâ abiifle eius teftimonio uidemus.Hos lingua,morib^ § nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;cultuueros germanesreferre Aeneas ac Celtes ^bât.Nec aliud de

Liuonis iudicium erit,qs Leuones germanes Cornelius noiauit,licet ultima chriftianorû,ac remotifl ima regio fit. Adde q? Teutonici fratres,eam guinea ui ac armis a manu infideliû uendicauerut,armifc^ occupaucruntEt dû id coc le aptius fit,nephas fore exiftimaui/ei per fe notæaliqd daritatis côferre.Cp terû de Polonia ac Bohemia nobis res eritgrauior,illic.n.germâicalingua de fiit.ac Sclauica barbaries obtinuicDiximus (ubi Alanorûmentionêfecim9 ac Sclauorû) multis fuiffe pfuafiflîmû,nil nifi germanicû tam in Bohemia Po lonia fonuiflejdûhæ Alanorûiugo aciurc pmebant. Poftquero Sdauorûir Bohemi ruptionibus patuere regiones illæ, una cû barbara gête barbai â traxerunt Iin an germa guâ.Inualuititat^ barbaries illa,q èé peregrine fermone colonias utriufqgt; régi ni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onis pafïîm occupauit.Sunt igit (fi prirnû regionis illius exordiù uidemus^oî

bus numeris germani ta Bohemi q Poloni.Cracouiât]C^ Torrodunû Ptole/ mæus dixir,acgermanis iinmifcuit,q tarnen inter Polonip urbes fibi defumpfit maximû.Adde Polonospcrmanis.dû hi in nulle a nobis differre nifi lingua uideant.Ligurinus aût inferre uidc^ diucrfitatê illis gêtibus,ob Oderâ fiuuiû. Verba eius funt.Odera Germanos q feperat atep Polonos,Nugat amp;nbsp;in eo di

Loc9 Ui éfo,non triuialiter Ligurinus^Odera.n.germanicâ linguâ in ripis utrifi^, locis gurini nbsp;nbsp;multis perdpitSchlefi quoep noftro idiomate pditi funt Danubiû ufcp,ut Ac

neas tcfi:at,licet ultra Polonica lingua inueterauerit.CeltesViftulâ germâip ter minS conftituit,cui9 opiniôi fi acqefeendû eft(ut æquû effetgt;i5 aufersC quin germaniæ multâ Poloniæ parte remittcs.Nec nobis ufcp adeo pro recupanda Polonia ludtatio fubeundaeft.Noftro iure fecimus,atcpopus noftru explcui muSjdum tin Polonia germanicæorigini condonauimus, nobis qCp faite par/ tem eiusafdre libuit.Ca:terûpro addenda germanigBohemia,unius hominis Aeneæ Syl uii fuffîceret auâoritas,cui placuit ,fine oi cunCtationc in germano Cur Bo rum numerû referre Bohemos,multis indutftus ratiÔibus.Tum qa Bohemia herni ger non (nifi germanis) circundet,deinceps,quia illicnulli nifi germanicc concio/ ' tnani. nbsp;nbsp;nbsp;nari concelTum fit.Poftrcmo,dum archiepifcopatû eius Pragenfem inter ger

manip potificatusrecenfeat.Adde cp Cafurgim,nos Prag,Ptolemæusli.iii.ca. x.in clalTem germanica connumcrat.Necferendaigitur dubitatio eft ilia Za/ chariæ Lilie,cui ambiguû fuerat,an MyfisC an Germanise Bohemos alTere/ reteCum femota tm ab eis linguajtiihil fit,quod non fuboleat germanicûAc cedit huc,qj rex Bohemorum fummo inter cleélores imperii loco fundus eft dum

-ocr page 63-

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXII

du tn nullus in clc(ftorü ludu unq ab imperii translationis têporCjUifi germa/ nusreceptüsacconfecratusfiLMukasaliascÓieduraSjObreidaritatê omitte mus. Littuanis Uero gerrrtano noi inter cidendü eff e ^dä putant, ob lingug fü mam illorü cügermanis,Bohemis,q Polonis difcrepantiä.Potius.n. fermone coru Vngaris accederc uolût^^uis himultûipforû repugnauerint idioma ti,ideo dixerunt tm habitu Li ttuanos Vngaris pares efle,iaculorum uero ufu Rhoxolanis,ölt;; nullä uel cxigua cu germanis neceflitate uicinitatccp tenere.Tvr cja Liuoniam,ac ultertora germanig confiât effe addióta/ucceffori noftro(uc a labore meo falte aliquid remaneatjhgcinterptartda deftinauim’^Et tandenl de illisqs germanico nominiconfecratos clTe uoluimus.Scythasetiam fepten trionalesjuxta multorûfententiâ a germanis or tos,nobis uedicare poteris,00 mHxime,dum Scythasgotthoru parte Trebellius Pollio afleruerit.

De fcecunditate Germanite. Ca. xliii» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■'

DVm tot Germania* populos elTe conftiterit, non immcrito cam oîm Germai^ terrarufoccundiffimafuilTc cIa{Ticifcriptores^diderunt,uttcrrâ ex fœcundi qua tot Gotthorû|Longobardorû,Hunnorûi,ScIauor5, Vandalorû, tas ac mul HerulorûacGepidarû milliafunt^ducT:a.Oftendit hoc Claudianus contra thudogë RufFinû.Gens hac non Scythicas ditiufior ulla triones Incoluit Et qrum tur tiu eins« bæ fpaciû uix pbuit orbis.Idem Glaudianus terra marit^ ac pene totum orbe uno tge aftecilTe Gotthos fcribit.Barnefridus,Bcda,Paulus Diaconus,Rhe/ gino Prunich.germaniâpopulostot^duxifre afleruerunt^qt necltalia,Euro pa,AGa,nec Africa facile fuftinuerint.Claudianus ut uno uerbo fœcunditatc germanise exprimcret,Danubii ripas euomuifTe genres,ac in Romanos efFu/ dilTe ardos fuas aiebacConqueffus eft Sidonius Apollinaris multitudinê ger manorûjubicp etiâ innumerasgcntesdixitgermanos,Necexilinumero Gala tasæfhmauitluftinus,qui lib.hift.xxiiii.tantafœcunditate ac copia eos pditos fuifTe teffabatjUt uniuerfam Afiâ repIeuerît.Nec habuit aliam rÔnem Gottho rum barbarorûcp irruptio,nifi qa tanta multitudinê nafcentium gens ilia accre uerat,ut hisnecefïariû fuerit,terra faltem foccunditatieorû cÔfulere.Eft idra/ donc natural! q aftrologica darum, Albertus Magnus in libro de terræ qua Iitatibus,frigushui9caulameire cap.iii.oftendit,qdeuaporizare(utita loquar) non patit calorem,uerum generandi uirtute calore qdam c5glutinat,unde na/ fcendis tot hoibus conducit.Rhegino uero Prunieh, caufa fyderis id fieri arbi trabat,Quanto cinquit) afole remotior terra eff (ut feptentrionalis plaga)tan to plusgenerandis hoibus confert.Nec dirplicet,cj loannes Efcedenfisaffro/ logus difl.viii.adducit.Scriptoresigiturob multitudinem gentium uaff am dP xerunt Germaniam.Ita enim Dionyfius græcorum doctiflimus de his inquit.

Tjxtv ÂÇoçlSofÉixTETavôajuJva. (pDAavi/tov-ru! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«a3n?9Ç«ir,xsÔ«AK*emç«Aavo/

Qui ad fcptentrionê )^o fe extendentes populi habitant/unt Dacorû terra in/ numcrabilis, 8d bellicofi Alani.PIynius etiam ad Traianum,Germaniam (in/ quit)quam plurimæ genres muniunt.EtCcciIius libro naturalium fecundo,iii • fine,ferme idemfignificauit.

d iiii

-ocr page 64-

GBRMÄNIAE EXEGESEOS

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dequalitategermariicæterræ. Ca. xlïiiû

Qualitas 'S Ermania uerfus Hercynium taxum èi. pinum producitjobfcuris uallî Germâif. | bus,fpecieminfcrnihabens,utaitCekes.Verfusmeridiemquerc9amp; |.fagos,amp;lapidofaeftamp;faxea.Item (utifit Cornelius Tadtus) humidi or eft qua Gallias rerpicit.i.occidentem.Et uentofior qua Noricos amp;nbsp;Pannolt; nes.i.orientem.Omnictiani confiât inferiorem Germaniam paludibus (ùpe/ riori fœcundiorem.Dracuntius Rhenanos omnibus Germaniæ non folSpar tib9Xed totiorbi pftare fcripfit,amp;inplacidiflïaregiôe degerejicet Arabia Jn dia, Aethiopia, fcrtiliores fint amp;nbsp;pulchriores, tarnen illic beftias aut cœli in/ clementiam adeo intolerabilia elTejUt gentibus illis munerib9 a natura datis uti non liceat-Sapiêtiores etiam homines Auftrales funt in Gerraania^quod Cun radus Celtes fequenti déclarât carmine.

Vicino iam foie nouo,quo fydere læto»

Sapientia Mitior hic populus germano nafcitur orbe, ac callidi/ Explofa ruditate fera.quam barbarus olim tasgerm, Syluicola in rigidis feruabat faltibus ortus. Agathius (criptor GotthoRC

Francos fapientiores cæteris eflc uult ,ait enimCubi de Francis loquit) amp;nbsp;qcp ut reliquarum nationum nomina barbara eorum fint,tamen honeftiorib^ in/ ftitutis utuntur,Hæcille.Alii etiâ Gcrmanifecundumregionisqualitatem cal lidijUel fimpliccs funt.Apud antiquos uero fimpliàffimagens fuit germano/ rum,ut Cornelius dick in germania fua,gês nec aftuta eft hæc nec callida/ed deieclaamp; nuda omnium mens exiftit.ldem Cornelius in libris hiftoriarû,mi/ ratur germaniim nomine ciuilem^ tarnen aftutum.Ciuilis (ait) præter uel ul tra q barbaris folitum eft ingenio folers. Forfîtan nobis magis honori fimpli citas tune fuit,ac aurisbataua calliditas latinorum aut græcorum. Sicutidc Scy this teftat Anacharfis philofophus in epiftola ad Athenicnfes.Et apud Eu ripidem Achilles aftutum efle ait dulce ôd etiam non efle aftutum,Slt;: addit.

(yà X* îv ^eifgt;isà.Teu xslftovoff, ipMitv’nûa' âisAeoç

.i.Ego educate in domo îtegerrimiuiri Chirôis fimplicib9 uticÔfueui moribî De frigoribus Germaniæ amp;nbsp;îpatientia caliditatis germanorû. Ca. xlv. Rlgiditatem germanig Claudianus in Stylicone his uerbis innuit^dc alpibns rh^ticis loquens. Multi feu gorgone uifa Obriguerc gelu, tasgerm* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multoshaufereprofundæ Vaftamoleniues.Vnde amp;GermanisE

frigiditatis epithetum ab oîbus abfcriptum uideo. Corneli9 in germania,folo cœloep germanos frigoribus aftuetos dixit. Rheno qc^ amp;nbsp;Danubio frigoraa fcripferuc.Luca.li.ii.Rheni gelidis qa fugit ab undis.HerodiaJi.vi.frigore rhe nû amp;nbsp;Danubiu obdudos dixit hyemis tge, amp;nbsp;eqtib9 patere câpi iftar adeo rigidos,ut qui haufturi ex illis fint,non tam urnas aut uafa feaim,^ fecures amp;nbsp;dolabras portare.Mantuanus ad RobertumSeuerinatemitainquit. Verum accola Rhenf Gens durata gelu^ens infuperabile bello. Et idem ad Max.æ/ milianum Imp.de Germâiæ gentibus. Defueta per alpes frigora agens. Hui« rônem hêmus piculo aftrologico. Germania.n.q tota ad feptêtrionê pofita c.

-ocr page 65-

LIBER PRIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXIII.

amp; Cub urfisuel plauftris fn'gidilTima cft,ut ex loanne Efccndêfeü'^do confiât. Ecotra impatiêtes funt germant caliditatis,unde apud Plutarchu,Marius ger Impaticn manus uicit,exiftetes in regione calida,fcd.Italia,ipfis affuetis frigoribus. Cor tia aeftiis nelius in hiftoriarum Iibris,Suetoniu Paulina inducit dicente.Germanos flu germano xis corporibns efle,mutation? folis amp;nbsp;terræ non toleraturos .Et idem paulo rum. poft*Germani_,inquit,impaticntes,fluminS auidi,.Idcm Cornelius in libro de germania,minimelt;^fitimæfl:umlt;^tolerare germanos dixit. Seneca tn li. de ira primo,ad omnem patientiam nihil induratius germanis fcripfit.

Gentium catalogus originem a Germania habentiu. nbsp;nbsp;Ca.xlvi.

VEnio nuc ad dilatation? femis germanici, in qfcccudifl'ima terra gi/ gnedoru hoîm gratia germaniâ ipfâ agnofcam»,nô folû numero po pulorû,cui9 mêtion? iâ fecim9,uerû g?£iû bonâ.Nâ tâtg getiû mul Gcrmina tkudîes a germania caput eorû ^tuIcrSt, referête Rheginone,ut merito Ger tio Ger? manig nomêpatria noftraacceperitVna tm iniulaeft,quâuocât Scâdiâ,cui9 maniac in litera.S. ^ultîo faciem9 m?£ion?,ex ilia tâ innumerofa gêtiû illuiiies lt;pgref (à eftjUt Methodius hiftoric? ^dic,^ uniuerfam Afiâ^Europa nbsp;nbsp;Afridi affli

xeruc.fcilicet,Vâdali,Gepidg,Getæ,Gotthi,L5gobardi,Hûni,HeruIiJRugi.

Huic aftipulat Abbas Prunieh.in chronicis fuiSjamp; lornâdes de rebus gottho Popuïi a rû li.i,amp; Paulus Diacon9.CÔcordat Hieronymus in fupplemêtis Eufebïi,qui germais Gepidas,Vâdalos,Gotthos,getas,Dacos,e Scâdia egrelTos uultSiRter Hun orti, nos ex ead? infula ^pceflîfle teftaf Hieronymus,Methodius martyr ,Rhegino Prunien,Michael RiciusJ[ornâdes,Agathius,amp; alii.Gotthorûuero Agathi» amp;nbsp;Otto li.iiii.meminerûtjHierony. alii. Lôgobardi it? ex Scâdia uenerüt ut ex Methodic dixi,O£toc5cordat,fîmiliterScLigurin9li.ii.Hâc olim beUo (qua Scâdia miferat) hoftis. Vide Iordan? in prio.Frâciqc^ didi Frâdgeng. a Frâcis germanicis dedudi funt,ut ^babo li.viii. Blondi, Vopifei, Sabellici, Peutigeri, Ammonii,Roberti, Aeneæ Syluii,amp; plurimorû autoritatibus.Hu nibaldus etiâinprincipio fughiltorieid?dicit,Fracos amp;cæteros Gallos pene oês,e germania ueniffe,cui fubfcribit Ammian9,ubidc gallorû origïe loquiC, Alii ex intimis infulis extradis rhenanis,crebritate bellorû,amp; allutioe feruidi maris,e fedib^ fuis,frifis gallis, u?erût.Hgc Marcellin^ li.xv. Hifpaniâ a Germa nis infcœptam Eu.frbius fcribitPoftq em Hifpania fex reges aluit, poft The odomirS gotthiSi Vâdali ipfam ceperÛL Anglos SueuosdixerûtMethodi® amp;nbsp;Beda,ergo germanos,et ab eis origin? retulerût noftri feculi Anglia inhabi tâtes.Gallorû plurimi a germanis origin? hnt,primo Belgg,dein volgg ac Te clofages, q (ut Cgfar feribit) iuxta Hercyniu federut,pu]fi in gallia ucnerunt Hi,ut Liuius ait li.viii.Dec.iiii.in Afiâ uenerût,ôd àuitatis T edofàgi meminit. Strabo ibid? eorû in Phalâgia,Cappadocia amp;nbsp;Phrygia mâfion? fuifle feribit. Germani igit qt gêtiû origîesÇ' Têtheri qrp amp;nbsp;Vftpetes,pulfi erata Sueuis,amp; in galliam uenerùt.Itê Sueui Senones,deqb9 T acitus,Gotfridus JPtolemgus Strabo,PlyniuSjin gallia fcderût,amp; gaUogrgda occupauerût.ecce qd Augu ftusc” q quadragintamillia captiuorûe germania eduxit,utMethodi9 martyr

-ocr page 66-

GERMANIAE EXEGESEOS

iit.Eutropiuslj.vn.cccc.millia c germanisdeduxifle,8lt; fupraRhcnS eoKocaf fe afrerit.Multi fcriptorcs in gallia traduxinc refer uit Auguftü capti'uos Suez uos,8lt;Sycâbros,qd liquet ex Strabone Ii.vii.FIoro,Suetonio,Horatio îîÂüé carminûoda v.amp;Ii.iiii.oda ii. Aurelius etiaSextus Auguflûi Rh^tos^Vinde Iicos,Cattos,Dalmatas uicifle, amp;Sueuos cuiUisac Gattos amp;Sycâbrosin gal liatraduxilTcrefert. Venio ad alias regiÔes.Germâi duceBellouefo rege gal Vrbes a loru^SdClitoueo rege ^prio,Verona amp;Brixiacœperût,aliquas duitatesco Germais diderunt,ut LiuiusTcribit.Item Burgundiones a germanis ortos fcribit Bion conditæ, dus Forliuiêfis.Raphael Volateranus fcribit a germanis Brixia amp;nbsp;Veronam conditasj-ziuii amp;nbsp;Polybii authoritatibus,alii tarnen a Cenomannis/nedium uero Mantuanusin laude Brixiæobferuat.

Gallia te genuit,feu te germania mater, Nam genus abfeondit tenebris adoperta uctuftas. T u Cenomannorum quondam regina fuifti.

De nomine Germania. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xlvii

GRauifTimo crimineobnoxiumeipfum interhofceremji fitumGer maniæ perficerê,noîs Germani uero ratione pterire,qd unu fi toUc rem,oia fublata af^arerent.Germaniâ quida a foccunditate gignert dorum populoru dixcrunt.Ch?ibus concordantloannes T eutonicusdiftinc. xxxiiiijà lacobus Vuimpheling9,Prælatæ opinioni etia fubferibit glolïa ilia Clement. Germania quafi ferens uel gerens immania glolTat parag, ii. Mulz ta Abbas Rhegino Prunien.qui ob populofitatcfic didla uultSimiliter Paul* diaconus li.i.de rebus gotthorû.Alii qrû fid.es maior,Germaniæ uocabulum recens uolunt,amp;: tuncadditû illis,qsprimû Rhenû tranigreflbs,Gallosrepel lcntcs,tuncTungros nunc germanos uocatos^ta nationisnomen,non gentis eualuifle,paulatim utomnes primS auidore ob metü,mox amp;nbsp;a fe iplisinuc to noie Germani uocarent.Hæc Tadtus aif,amp; eû fccutus eft Sabellicus lib jû Enei. VL lib. Alii Germanos didos quafi fratres,amp; græce tzm âAaÇ)«« did,co fraternâ charitatê fibi ipfis référant. Gui opinioni Celtes nofter alTerit,

Germanos Liocitant Itali,Graii fed aAAlt;poù.

Locus nbsp;nbsp;Qnod fratrum fokât inter fe uiuere more. Hûc uerfîculû apud Celte Iegi,cu

Celtis. nbsp;nbsp;ius effe nego,primo,quia primam didionis Itali corripuit,deinceps,quia Gcr

manos didionê latinâ,græce«lt;A.Alt;plt;iù didafleritJEgo qdê Ptolcmæo,Strabo neJDionyfio,ut plurimoRzauthoritate,Germanos etiâa gr^cis did uideo.Euftathius qcp cômentator Dionyfii.Arrianus,AthcneusJHerodian* Dion,8^ alii,eadê appellatiÔe câ noîant,Germâiaamp;ab Hebr^is Afcenasdidt,amp;^ germani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AfceriaG'm.ab Afcenate,dc q mat

tio in prindpio bibliæ habet.Iol ephus tn licet hebræo q gr^co ftylo hiftorias fuascôpofiierit/emptn noftros germanos nuncupauit. Cæterûob ErafmS noftrûi,tum ad ^pofitûmeuroborandum,carmeninmediûproferam,quod /f «f Jitf à A/sçjûlt;r homoprofedo non minus grîecus,hebræus,qlatinus,iuxOi germanus,de Erafmo ita fcripfit.

-ocr page 67-

LiBER-PRIMVS


xxnw


Täut« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ffiavSv i(.6a}u.ûiï î^a.a]Uillt;i

oîoç J A amp;p.tavav nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;x. i/2tvilt;»p Quod c carmine ad carmen latine ita fado

Ilia quidem Germanorum decus uous Erafmus

BeUigcrum,pratis tranftulit ex Danais. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ex quo amp;nbsp;Germaniam grx

cediciuoluijamp;Jneültrà limites tranfiliam, Strabo nomine delufuslibro vii. ipos Germanos Fratres legens,uno uerbo omnia contaminauit,Gallorum fra tres dicendo,Germanos, cuius capite fequenti mentionem faciam.Cæterum nunc contra Strabonem orationem collaturus füm^

An Germani fint fratres Gallorum contra Strabonem Ca.XL VIII VErba Strabonis lib.vii. illa funt, Germani trans Rhenu ad ortu Gal los paulifper imitantes, abundantia feritatis, ^ceritate corporum, ÔC colore fl auOjin reliquis forma,moribus,uiuendi ritibus,Gallis pa res exiftunt,ut Galli funt,unde Romani illud nomen iure eis indulferunt,qua fi fratres. Hæc Strabo,que fecutus eft Perottus fupra Martiale in Cornuco piis .Erudite fatis dixiffet/iifi ad Gallos id retuliiTent^quinec unq fratres fue runt cu Germanis. Alludit Phil.Beroaldus,Gallü germanicus odiqnec penes antiqs gratia fimilitudinis apudhos coftabaqparua ^fedo fimilitudo ,formæ minor,morû minima ambobus fuit.Nam ad rei oftentationê,quânucparo, fola differentia Cæfaris lib,vi.amp;Marliani fufficerct,in Gallorufingulis do mibus factiones funqqrum principes qui authoritatê habent,oîaconfilia or/ liant,his plebs paret. Germani uero,ut Tacims aiqperfe ipfos regunqutli.ii. patcbit.FuerûtGalIi religiofifTimi,GermanifacrificHs abftinuerût,illi abfunt bello,hi j^o germanoßi primi fût,Cgiare,Tacito autorib9,utGallorS anim« ad fuicipienda bclla alacer 8C prÔptus eft,ita mollis amp;nbsp;minime refiftês, ad ca lamitates pferendas mens eorû eft,ait Cæ! ar lib.i. belli gallid.FIorus qC^ Gai los in initio pugnæ,plufq uiros,in fine plufq fœminas dixit,quod amp;nbsp;Silius Ita licus libro quarto fciuic ,ubi de Gallis ita loquitur.

DifFeren tia Gallo r5amp; ger manorij

GaüicfFc tninatL

Primumeç laborem.

Qliî iolit9 genti eft, caffum uidet arma fuorum At primum in pugnas equitem uocat,undicp nudis Alfiliûtfrenis infrenatiq^ manipli. Gallorû qcp fluxiftimi ingenii natura eft. Vit Cæfar ait fcribês li.iiii.in capiendisconfiliis ipfos mobiles, nouifep rebus plæruncç ftudentcs,incertisqc^fermonibus ferentes,^amp;idem Süiusita/ licus libro odtauo ita déclarât.

Qtiin ctiam ingenio fluxi,fed prima feroces

V aniloquum Celta geris ac mirabile nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Multas gallorum mores luftinus

lib.xxiüi. Liuius. Diodorus uolumine vÊlibri qui GiCaio9»k» infcribitur addu CLint, contrarios mores germanorum fequent. bus inpingemus libris,amp;no ftro tempore in quo co ueniäc ambo rogoC Imbelles Galli dicunt a Cor.Ta.

contra Germani lib.iii. patebit beHadflimi. De aliis Germaniæ nominibus.

s Vntamp;:aliaGermanorûnomina,noïatur emô^ Alemania fccundum AIcnÄia.


-ocr page 68-

GERMANIAE EXEGESEOS

aliqs a ïacu Lemanno, ut FL. Vopifcus,Boccatrusinlib,de lacubus. Marlfa nus,SuIpidus,Sabcllicus Enei.vi.li.ü,fcribunt,8d lacobus Vuimphelingu»/t militerLigurinusilio carmine.

Qua fibi uicinas Alcmania fufci'pi’talpes

Leman^ Nomen ab alpino ducens ut. fama Lemanno. nbsp;nbsp;Gotfridus Rhenumputat

lacus. Rhenus ’ab antiquisdefcribitur effê Lemannus.Eft aut lacusillegalliaciuxta monte Iura,amp; inRhodanu fluit,ut Cæfarli.i.ait,amp; fines Sequanoru abHelue tiis diu idit,millia pafluû^decc noue in altitudinc pedu xvLfofTamqj pdudt Lucanus. Deferuere cauotentoria fixa Lemanno. Apollinaris,Trux Ale mannus,atq^ caui qndam didos de noîe campos. Boccatius tranfalpinum lacu efledixitjMarlianus amp;nbsp;neoteridlacum eifeLuxanc fecundu alios Lu fanem,iuxta Rhodanû feaindû alios Lufanenfem ucl Laufanienfem, tanta noïum uarietas (Genferfee) Albertus Magnus, Anshelmus de imagine m3 di,cumLau. Valla amp;nbsp;Gotfridus Viterbieh. NantuanfiûlacûeiTeuoIur, ut Nauclerus,quibus SC egoadcedoMarlianus laaim effeiuxta Caturiges, Gehenna dixit,unde puto alios a lacuGebennæ uoluilTc didos alemânos,qgt; Ibi indpiantjUtOtho.S^forfitanconieduradudus eft,quia Boccacius amp;alti Gehenna idem dixerunt di Lemanno,vt inlibrodelacubus.Inaliotn libro Gehenna monté dicere uide^ iuxta Auernos.Plynius SóSolinus Gcbennain dixerutGalliaelacu uelfine. Alemania quafiaula magna dici^,ut aitlafon. Alii RlmanLi.animofidicunt,Probati(rimiueroab Manno,cuius meminit Perot tusfupra Martiale in primo,uel ah Alemannoregc (ut lib.ii.ca.primo) expli cabimus.Gualfridus quafi ah alto loco Alemania dida ait,Thalmudiftæ au té interptan^abaloefcythico uocabulo,ôlt;falue qdalueuionat, qd amp;nbsp;Anni* Viterbien.li. v. cômentariorû ^bat. Sunt fcriptores qui tm Sueuia Alcma niam dixerunt,cuius rei Argentinenfiu ^batachronica,non multu hadenus ui{a,teftant,inqua non in uno locoalemannos (cæteris exclufisgentibus)trn Sueuos didosreperi. Antoninus qt^ concordat parte prima titulo primo, trad. iii. para. ii. Bebelius q(^ id Gualfridi Hierony mi authoritatibus alTc rit,onderem h^c mille authoritatibus ut Anshelmiinlib.de imagine mundi, Naucleri, Alberti in lib. de logitudine amp;nbsp;latitudine tcrræ,dift. iii. ca.ii. Gual fridi abbatisad S.Gallum,uerba funt, Cumduofuntuocabula Sueuiaamp;^ Ale mania unamgentemfignificantia.Poterimamp; idretegereGotfridi Rhegino nis,amp;aliorö authoritatibus,Paulus Diaconus,Alemannos 8^ Bauarosamp; ali os germanos c5iunxit,ex q tm Sueuos fuifle poftumus intelligere.Eft amp;nbsp;teu Tcutoia. toniæ nomen Germania fibiaucupata a Tuifconedeo,ut aitPeutinger,de reampliftimedicemuslib.ii. cap.i. olimTeutonespopuligermaniæ tm dice bantur ,quiloca circa mareoceanûincolebant,nÔ longe a Codano. Hi afuc uis pulfi iefe ad Cimbros amp;nbsp;Tigurinos contulerunt,ait Pomp. Mela lib.iii.S^ Loc* Sul Zacharias Lilius. Sulpicius iuxta Lucanu Galli? populos teutonas aflerit,qcl picii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falfum efte quis non æftimat^;’ Marlianu s trans danubianos populos dixit,lt;so

cordât Plynius qui lib.iiiijiatu.hifto.ca.xiiii. genera germanise nationis enuz numeranft

-ocr page 69-

LIBER SECVNDVS


XXV.


meranSjVnu genus Ingæuones diétos uoluit^qrû populos Cimbros amp;nbsp;Teuta naSjpnarrator Ptolemgi hos olim longe ultra Rhenû pofuit.Concordat Stra bo. lam uero ocs germant uno noie T cutanés didi funt.Hieronymus diftinc. xii.eptft.xxxi.adGerontiaccgt;fentit. Teutanas ex ultimis ftnibus Oceani, Ôé

Germaniæ ^fedlosRoma dixit,ex qeos habemusolim iuxtaDaniamCnunc Dcnmarckj habitaff ejnterptat aût T eutonia a Teu qd laude fignihcat,T eu das laudatorê, Taan tanâ pallentê,ut ^bat Hieronym^.Cui Thalmudiftæ fubfcribut, amp;nbsp;Annius Viterb.fupra Berofum,græce nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuncupantur.

De quibufdam attributis amp;nbsp;menfibus a Germanis did is. Ca. L.

cianus.

SVnt quæda nota a Germanis deriuata,ut Germanicianus,q dicit Roma Germai/ nuSjuEalius natione alia natus,tn in Germania degens.Suetonius in Ve fpa. Qui Ottonê aut Germaniciano qui Vitelliû leciffet.Sic etiâ a Capi tolino Illyriciani,Slt; apud Aeliû Spartiattû,Vrbanitiani dicunt,degetites in II krico aut urbeJllyriciani exercitus Pôp. Let9 meminit,Trebellius Pollio in Mario Septimo.SicqtÇllIyriciâos exercit9 regê in cofpedu Galteni amp;c.

idê in Claudio,Claudiû Illyricianæ gêtis uirû tribunû Marci^ Quinte legio ni fortiffimg dedimus. EL. Vopifeus in Aureliano oês exercitus, Thraces,

Germai/ c9 mêfis.

oêfc|^ lllyricianoSjtotûc^ limite in ptâtem tuâ côftituo Jdem ibidem Galicanû cxercitum in Galliis cÔmorantem appelIauit.Germanicus aût mêfis ,Septêber appellatus eft,quê ita Domitianus uocauit,qa ipfe germanicus dictus eft,amp; in €0 mêle impiû (ufcepit,ut aiût Eufebius ôé Eutropius,Slt; multi fcriptores.Plu tarchus in Numa Pompilio.poftquâ de aliis mêfibus differuit /eptêbrem ab aliis imgatoribusdicflû ait.Alluditad Domitianûfic Martialis,q feptcbrê Domicianos Autumnos dixit.Idê calêdas germanas feptêbres uocat. Macro biusfatur.i.Septêber mêfis,inqt,principale fui noïs retinet appellationê, que gerrhanicû dixeratamp;cStatius lib.iii i-Syluar um.

Læta bis ardois accendit purpura faftis Cæfarisinfignem aperit germanicus annum, Clarius ipfenitens,nam omnis honorem

Germaia

Annus habetjCupiunte^ decern tua nomina menfes. nbsp;nbsp;Nee tm nobiliffïmg nbsp;nbsp;Hifpa

terræ illi feptentrionali Germaniæ nomen impofitu eft.Sunt èc alia loca ap/ nia pellatione germaniæ dida.Efl:emamp;Hifpaniæ locus germania nuncupatus, cuius accolæ Oretani fine germant dicebant,authore Plynio natu.hifto.li. iii. ca.üi.AiuntôClndiælocûficdidûQuædâetiâPerfarû gna germanicadida funtOftendit hoc Herodotus author gr^cus li.vii.Perfæ,inqt,aliiPanchelei alitDerufei,aliigermani.Qui aût hi fuerint Xenophon grgeus exade^pfeqt

tandê de illo.Eft atal qddS germanic9 did^ ,ç.lt;) meminit Plutarc. inqens.

äAogt;«. KSÙ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xcfi iclt;xvda.6jc/i(i; ^volt;oi p.itrauin,)(^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o4-fiÇ Germai*^

viicôa--^ à.Mv.'^javaïf ourt (pcùvnv,oilrE 04.1v.i.Irratiôaliaaîaliautfelcsode chantai.

runt Cantharides,amp; rubetas ferpentes,nec germanicus galli uocem cp faci em poteft fuftinere.Loquitur autem de animalibus Gallis amp;nbsp;Germanicis, ÔC nondenationibus.

-ocr page 70-

GERMANIAE EXEGESEOS

De aere Germanise, amp;nbsp;q? germani diuturniores cæteris fint. Si partus rnulierumeflegrauioresapudnoftros. Ca. LI.

A Er Germanise faluberrimus eiTe a Dracontio perhibetur. Eftenim cæteris regionibus craffior,maxime in alpinislocis,8iquo orietem fpedatjfeu feptecrionem.Ariftoteles in locisfeptentrionalibus ma/ ‘ iorem frigiditatem q in orientalibus reperiri, in problematibus afTerit. Vn/ defierijUtin calidislocisferpentes,fcorpiones,acuirnlenta animalia nafcatur, Secus in locis frigidis,ubi temperatumaerem craflari. Vnde fit.utilliccrafTi or aer eft,qui multum in geniis optimis c5fert,dicente luuenale fatyra décima fecundum Heracliti ac Democriti fententiam. nbsp;nbsp;Cuius prudentia monftrat

Summos pofle uiros,8i magna exempla daturos,

Veruecum in patria,craflbcp fub aere nafei. nbsp;nbsp;Albertus Magnus in lib.de

natura loci cap iii.Gotthos,Germanos Si Getas,ob id uiuaciores oftendit. Nati,inquit,in feptimo climate,propter coplexionale frigus,corpora habent Germani humida,quia locus eorû frigidior eft,Si frigus eft c0ftringens,Si uapor in lo longæui co digeftiois euaporare no uales,refledit ad ftomachû,Si ita fit,ut corga eoRZ

fint fpiira,et uetres eoRz calidi,8i bona i eis digeftio,et corga folita /trida qlt;^ . mêbra part9 mulieru,ob id qq^ maiori dolore pariût, Hyc Albertus.Et tandê de primo uolumine,qd tm germanie qualitatib9 ac populis cofecratu fuerat, CAPITA SÉCVNDI LIBRI

Primu de antiquitate germanorum. XXIII.de ftudio natandi uet. ger.

II.de antiqtate eorude poft bellû troip xxiiii.de aliis exercitiis uet.gcrraancRi xxv.de nomifmateuet.germanorû

III.de habitu Ôé nouitategermaniæ.

llll.de CLiItii diuino ueterûgermanorû xxvi.de agricultura uet.germanorûr.

V. de aufpiciisjfortibus Si uaticinio. xxvii.de aleg ludo ueterû germanofçt VI.de facrifieüs germanorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxviii.de matrimonio uet.germanoRj

Vn.de iurameto ger.Siqd epifeythifg. xxix.de caftitate ueterû germanorû Vin.quô germani beftiis diis litauerint.xxx.unde lingua germanica uenerit. ) lX.de prifeorû ufu in facrificiis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxxi.de gfedione linguæ germanica?

X.de germanorû chriftianitate. xxxii.de noibusgermanicis propriis. XI.cp Germani dicant chriftianifTimi. xxxiii.an germani fuerint barbari. XlLqtge Germani chriftianæ religiÓis xxxiiii.germanos barbarosnÔ efTe. facramentumaiTumpferint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxxv.de antiqsilluftrib9germanis.

Xin.de humanitate xenia german.

O

XIIII.de latrocinio uet.germanorum.

O

XV.de amicicia germanortim XVl.de fide germanorû ueterum XVn.de uickigermanorum.

xxxvi.defenfio autoris î jîconiager.

X xxvii.côgationê inter D. Erafmû ac

loannem Capnionê germanes xxxviii.de pftatia Erafmi,amp; ei9 opib^ xxxix.de eruditiôe CapniÔis,et eiufdê

fortuna,amp; aduerfariis.

XVni.q? ebrietas nÔ tm germ.afcribit

XlX.mos comedentiûuet.germanorû xl.de Card.Gurcefißilibaldo Pirkai

XX.de uafis fidilibus ueterû germ. mero, ac Beato Rhenano.

XXI.de iure amp;nbsp;poenarû affliótioe ger. xli.de Geor.Simlçr. Erhard. Liftrio.

NicoI»GabelIio.ac PhiLMelanc.

XXIl.de uenatione ueterû germ.

-ocr page 71-

LIBER SECVNDVS


XXVI.


Ca.xIii.DeTheoIogis germanoru. nbsp;nbsp;nbsp;Ca.xliü.de politioribus litcris.

Ca. xlüii. De poetis ac hiftoricis Ger. Ca .xlv.Germanos inf græcos j^fatos*

Ca.xlvi. De literatura Germanoru. nbsp;nbsp;Ca.xIvü.De arte imprefloria.

Ca. xlviii. Deinuenrione philofophiæ a Germam's.

Ca. xlix. De quibufdaftrudluris, amp;nbsp;ueftigiis Germanorum ueterum

Ca.L. De currUjplauftriSjÖduedione ueterum Germanorum.

Ca. h. De ueftibus germanorum.

Ca. lü.De ufuraS^ diuitiis ueterum germanorum.

Ca. liii.De donorucupiditate ueterum germanorümamp;philochrernatia.

Ca. liüi. De ætatis dimenfione ,funeribus,ac nominum impcfitionibus.

Ca. Iv. De colore,crinibus,oculis,tonfura ueterum germanorum.

Ca. Ivi. de aliis membris germanorum,herba criniumglafca,amp; Ipumis ac fa ponibus ueterum germanorum.

Ca. IviL ac ultimum.De aliis ornatibus germanorum.

LIBER SECVNDVS EXEGESEOS Germaniæ.

AK.fo(poA/c7xóa' AdLeôorem.

Libro primo,Candide Ledor,paucis Germaniæ fitu metitus fum, latifll mam quoeg rem anguftis finibus terminaui,uec fuis qdem pellibus texi,tam parua,ut cum Plynio loquar,latiflimæ Germaniæ ratio conftat.Eo eni Ger/ manoruresredacta eft,q nulla totiusorbisciuitas,urbs, ^uincia,impiû,adeo rcmotûfueritjUtnon certû minus qcertiffîmûpatriænoftræ cceperit expert mentû.Et ut ad rem redea_,quêadmodi5 primo uolumine Germaniam aggref fus fum,itanuncGermanos in mediû proferâ,amp; primo laudi Germanorum uicêrelaturusfum,Germanorû ingénia adiunélis monbuseorû,amp;: qug anti quitus de illis confecrata funt pro captu indicabo.

Deanttquttate germanorum Principu amp;nbsp;Germaniæ, amp;q?GermaniindIgenæ fint. Ca. I.

Ermani indigeng apud antiqs credebât,qd Curadus Celt, illo carmïe indicauit,fecut9Sypôtinû Martialis enarratorê. Gens inuilt;ftamanettoto notiiîîma mundo Indigena,haudalia ducens primordiagentc

Germani indigeng

Sed cœlo ^dult;fia fuo. C.TacitushmôirÔnê hulus afFert, ipos indigenas glfim5s,cü nec terra olî,uerûclaffib9 aduehebat hoîes,nouas fedes querêtes.Quis uero pter piculü; AG'a,AfriGa,aut Europa relida':’ terra inforniê,cœloafj3erâquæreretç’ Alii tnrÔnemhuius negât,amp; optime. Verûi ut origine germanoru q^ferâ.Aegyptii primos hoîes apudipfosfuiflèdicûq ^pter foli foclicitatê,têperlê cœli ,tû ^pter Nilu,Diodoro authore. Herodo tusPhryges. Aliiæthiopes.ut Iuftinusli.iI. Scythas. Verûpofthabitis illis de liramentis ex authoribus pftantioribus ueritatê integra indagabo. Diluulo fa do hoîmgnatiotota(Noa lundis filiis ôduxore exceptis) defecerat. Chai/ dæi igit aNoa oriunt,amp; poft diluuiu incipientes,oïbusnatiÔibus originem ex Noa pfuadêt.Berofus ergo Chaldæorû maximus,q SCalofepho adeocc c ü

-ocr page 72-

GERMANIAE EXEGESEOS

lebratus eft, li.ii.fcribit,Noâ poft diluuiu cû Araxauxorcgeruiftc TuiCconc gcrmanorS patrê Sarmatû .inde ut idê li.in'i. ait,ab anno diluuii C. xxxi. Ba germano bylonia a L aturno eft incepta ,Sd Tuifcon in Europa miftus eft.Hic uero Tui rum. fcon,ut idê Berofusli.iiii.ait, annoxxv. Saturni,Sarmatasfundauit,amp; tpc Ni ni anno iiii.regni Saturni,Tuifcon Sarmatas Icgsbus apud Rhenû formabat, HæcBerofus.Ex qintelligo Germanos olim Sarmatas di(ftos(quiaSarmatas apud Rhenû) amp;nbsp;nupdoÆftîmus unusmihi qrcti,Sicrcfpôdebat.Tuifconc ad Rhenû côfedifte apud Coloniale Rhcnoubi ad hûc die ueftigiû manet, Thutz.NulIacrgo totius Europe regio germania antiqor,nÔ Greci,nÔ Afia ni,nec latini,utetiâ Gregorius Gêmingen. inepîaadla.Vuimphelingûteftat Cor.Tacitus Tuifconis meminit,amp; terra editû fcripfit. Huius inde filius Ma nus,de q Perottus fupra Martiale in prîo,Sabellicus in loco pdiCto, Cornell us in Germania,Berofus li.ii.amp; hic primo anno Semiramis,ut Berof. li.iiii. ait. Reges nbsp;nbsp;apud Germanos amp;nbsp;Sarmatas regnauitMuIta Peutiger. Poft hune Ingeuon,

germano a q Jngeuones difti funtGermani,utait Cornclßerol.hûcin numéro uiuoiît rum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tpe quinti regis BabyloniorûZami fuifle icribit,de illo Sabellicus ubi fupra.

Poft hûc Hermion,a q Hcrmionesdilt;fti,Sabellico,Cornelio,autoribus. Hûc Berofus tpe Aralii Aflyriorû regis fuifte fcripfit.Poft hûc Marfus,^ tge Ba ræi regis iuir.Poft hûc C’âbriuius regnauit,tpc Belachi.Inde Sneuus a q Sueui Clicet Cornelius Suetiidicat)dicti tpe Balei regis Aftyriorû.Poft hûc Vâda lus,a q Vâdali,q tpe Altadis regnauit,Dcin Irutanes tpe Maniti,authoriÉ» pdiéhs. Anno inde xiiMamak i regnauitapudTuiicones Hercules Aleman^ q ,pdeo habitus eft apud germanes,de qbuslib.eodêca.ini.plurafcnbcmus. EtubiBerofusfineîpofuit,tpeTroippaulo anbeliû,tûc cm Alcmânus Tui fconibus impauitBerofus li.i.quatuor Europpinceptoresnoïat. Celt.berum apud CeltaSjZitû apud ltalos,Tuifconê apud Rhenû,Sarmatiâ amp;Poniû,de illo mulca Annius Viterb.BeroficÔmctator. Germania tpe Sueui regis ctia ab O iride îhabitatâfcribitPcutiper.Sût St alii fided.pn ffmi.cbus cpc mul tu aucro^q aLa origine amp;nbsp;antiçjtatê germanig ^pbât. Annales erh Argchnêfiu Treueris Treucroru,nernctcfiû,8dquafiüêsnoftrptcpeltatisfl! (pji aceftatiÔe origo. Nop diluuiijmiftos tradût filios Noe in Indiam ac alias rcgiôes,nô logo poft Cham genuifle Thus dicunt,Thus Nêroth,qui turrim Bal ylonip ædilicare cppit,hic genuit Aftur^a q Aftyria dicta cft,amp; Ninû Semiramis uii û,ex qb* dicht TrebetâgenitûjSc hâc fulminate Nino Semiramimregnaffe tradût,5d fil;i T rebetæ amore captâ,hûc uero menitu fomni eîîugifte ad Arduennam, atep ad Mofam uenifTejCÔfpicatis ceruis Treucrim eo noîe diêtâ â-Tr'oT f «jsu .ia ceruo.AnnoM. C.poftinundationc.Aliitnafuonoîedixifle dicht Trc uerim.lnde Trebotes,Mogûtinos,Vâoiôes côdidit,ut faibitGrefmhd'.PIa nû eft igit Germaniâ,ltalia,Græcia,amp; teta Europa antiquiorê.Alii Afccnsm, alii laphet,utlofephus,in Europa ueniflc ferût,quibusaftipulatOttoFriG'n.q li.i.ca.viii.muros Treueris Babylonico more extrudes aflerit.Prim9 aût ger manig rex Gâbriuius erat,q interptat primus coronat’jUt ait Anni. Viterb.

-ocr page 73-

LIBER SECVNDVS XXVIl.

De anriquitate Germania? corum regum poft bellum Troianurn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reges

T Empore uero ante bellu Troianu Palatuus apud Celtiberos régnas germâiæ.

Sarmatas amp;germanosuicit,amp; indedirionê accepitjUtferibit Mane thohiftoriographus,qpe illiusTroiainceptaferunuTêpore Pici ói penuldmo anno Ranifis Nannes impauit.Poft hue Rhemus regnauit penes germanos,aqRhemi dictifunt GalltPoft huncFracusfiliusHedoris,anno leprimo Laerti's,ólt;^ poft euerfionêTroiæ^unde ab illo Franci didi funt,oriê tales occidentales,ut ait Aeneas Syluius.CguisRidiUs Ii.i.deregibusFran ciæ,nec apud Hornern nec Euripide Hedorisfiliu Frâcû legifledicat/nMa netho hiftoriographus huncadducit.Tempore autTroiae Germani cogniti Cünt. Murrho e Gallinaceo hauftüfumpfilFefe exiftimat,dumTroianorü te poribus germ a nos fcripfit co2nitos,ut de Cimmeriis ,pdidit.Sed ut aldus re uocem rem.Franci in bello troiano fuerunt,amp; didi tuncT roiani. Anthenorê inde ducem habuerunt,ut Hunibaldus in primis fex libristeftat,Slt; poft ipm Abbas Spanheimê.Cimbri fuere dicti,ut in didione Cimbri habcm9,q hos in bello troiano dicit fuiftc. Cimmeriorü fæpe apud Hornetû alios mentio nem fieri,fufticiat fbla Strabonis authoritas,Homerü fcribentê lib.i. eos no/ uiire,qa tpe fuo curfitauerint ufcç ad Bofphorü,Slt; lonicâ,Homeri uerba funu

H A’îç TiÇjfaS’î’itûtvt CaÖvffó» iixeavêo,

Cïmerü qn cognt ti.

At K.ip.p.tamp;w Anp.cQ’n ’JfóAn'n

Ute* Ksfji xeX'XÄL'|x|£c/oi ,oiAt ynT’Air'poQ

HiAioç (patîtav nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;äx-nvewiv

ove’oTjB-r’àv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oùfÂVcv

vi)| oAo5 TtTÂTBU ÂôAsîffl ßfoTsZtfl.

Quæ uerba Val. Flaccus pene hike uerbis tranftulit Iib.iü. Argonaut, Cimmerium domus eft fuperis incognita tellus, Ceruleo tenebrofa Fnu, quo flammea nunquam

Sol iugafydereasnec mittit luppiter auras, Stant citæ frondes jmmoia».p fylua,tonanti Horretuernaiugo Xpecus umbrarumt^ meatus Subter amp;nbsp;oceani per longa filentia nodes. nbsp;nbsp;Poft Homerum Cimbroruttl

Po{ridonius,Ephorus,Clitarchus meminerüt,ex q eoru uemftatem cognofci mus.Nouit amp;nbsp;Homerus Myfos ut iliadosli.xiii. cuius uerba in didióe Myfii allcgaui.Idem iliad. x. itainquit.

rifoç A’(\lt;!f)(ov Ävicioi t'à.ytgc»xiit XflP nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i.

Tymbramfortiti Lycii ,!Vlyfiilt;^ fuperbi,

Atep équités Phrygii. nbsp;nbsp;nbsp;piacuit Strabonis uerba affignarc q grf ca funt,

»9 av KififtefiKov ZacTD^ov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K.i^tçivlt;i éiAlt;üg,ovS^TSt\gt; o |«55ïoyojxa

«Aac. aü'^iijamüVjOi Mr kurav K(u,iXfov »ça nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lav'etif è7ri(^ajxov,TÏ(V 7iïvtj€

PocTifow ■zraQiV ai'VikfiTxi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;StcAitfzA vcôfaç aüoöv ^o(fgt;Silt;Aa’, ov XSM v.i}«

ƒ» »9 Vt(ptAlf KilClX.ÂVfLfte//ai,Vl/Ï7m'iX.Vjaùi HtAtOÇ (pxtitaV

Qug uerba Guai'inus Veronerliu tranftulit.Et idê Bolphoru Cimmericum e iii

-ocr page 74-

GERMANIAE EXEGESEOS agnouit,aim amp;nbsp;Cimmeriosfduerit.nohuric^ nomen Cimmerioru cognitu Habens,ipfos ignorauit, q eins aEtate,uel paulo ante ilium,tota c Bofphoro ad , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loniâ ufep tena difcurfarut.Eof uigit agros,clima infinuas attigit,quæ tenebro

fa fciuitjfic Homerus eorummeminitgt;aere ac nebula eos coopertosoftendês ïllis fol nuiiquam phaeton fualumin a fpargit Perniciofa fuper nox Temper tenditur iftis, Hæc ille.

Herodotus etia interantiqfïïmoshiftoricos numeradus,Cimmcrioru ac Cirnbrorumeminit,cuius uerba grxca. infra allegaturusfum.Gotthoru etia Gottho antiqffimi de Gotthisf ut de uetuftiffimis) orationê fecerunt,interfuerüt ein rû antiq? hi Troiano bellojomande autore ac Hieronymo in Eufebiû.Getarû em rex tas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Teleph9,a Dione græco ghibet is ,q Caflàndra enfe fuftulit,ac inde ab Achil

Ie e üiuorû numerointerceptus eft. Nonne Herculesille antiqfïimus germa niæ aftuit.Corneliorefcrente,illicadhucgades ueftigii fui teftimonio funt. CunradusPeutiger,pterfummâdo(ftrina,üir integerrimus, Hercule q Ger manig interfuiflè dicitjAlemannu deû credidit extitifte.Ego duos Hercules Duo her germaniâ calcâfle uideo.Primû qui gades côftitLÜt,amp; huic prior Alemânus, cules in ac ætate maior fuerâtjlle em Ofyridis filius, referente Berofo,hic uero T eu germâia. tonis.Rcliqua ueaiftate aliqua ^dita capite fequêti recenfebimus, ubi locus accÔmodatior nobis erit. Nolo tn amp;nbsp;ufej^ quaep germanosnon indigenasfu iftè teftari,ac potius Francos femp germanos,quâ Troianos (reclamâtc licet Germant tot uiroru illuftriû audoritate) aflerere,acalias gentes,potiusegermania or indigenæ tûreuocafre,qq? ilia terra oîm antiqflima ac foccûdiflîma,q totûorbê,ut di luuio tam fæpe inundauit^aliorû exordio fuerit gauilà,Propiusetiâid uerita ti acceditjgermania fynceraeffe.Pius igitleôor idqd fibi plus arrideatfouc/ at,necei deerunt çonfirmandarumutraruq^partiûaflèrtatoresingenii, plu res tnreferuntqquafigcnuinafobolêgermanâ, et incorrupiâ afleruntCor nelius iplè,fèntentiæ illius caput ac fons,nulli tn opinioni ftatim calculû adiiee re uoluit,nec .n.fe fcripfitretellere,necargumêtis cÔÜrmaturû cuiufcûc^ ptê.

De nouitate ac habitu Germaniæ noftro feculo. Ca. IIL OMiffa demu antiqtate,ad Germania æuo noftro celcbratâ,or5nê c5 feram,q nihil qdamplitudiniseft,cû ueteri ac prifeo habitu germa niæ comune habct,quêadmodû em ilia obfcura eft,itahæc,quâ prg fens etas refpicitjilluftrilfima eft,amp; quâCor.Tadtus,fi ab inferis refurgeret, nec ueteri nomifmate cenferet.Nûc em eâlpedofiftîmâpapa Pius facit,utter ramgt;cui nulla regio totiusorbisenumeratisGngulisconferri queat,frugibus em lætiflimâ,aruis atep ubere glebo nulli pofteriorê.Idê Pius Athenienfibus lacedæmoniis,Macedoniæ,longiflimo dignitaris gradu, prgftare iioluit ger mania.AdditDracontius ille,tot ædifidispdita fuifle patriam noftiâ,ut neC altéra regione.Etefto qjFlorentia uel Venetiæ,duitâtes germaniæ excédât, qbus nulla folâ ciuitas amplitudine refpÔdere poteft,cun(ftis th collatis, nulla regio,urbiu pftatia,multitüdin C,gdificiis,germanig facile accefieritjHgc Aenc as Syluius in epiftola ad Martinû Mater æfitef. Id etia nequaq ptereundû eft toteccle

-ocr page 75-

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXVm.

tot ecde(iïs,deIubris,Germania uniuerfam paffim qua longe lateej patet illuz ftratam cöfpia',utnec galliajtah'a,autfi pene aliarîî duarûregionü etia conti gerit côiundio .Nullus em rerû diuinaru ailtus apud ullos adeo exquifit^ eft, nontotanathemata,qtgermaniæ exuperant^no fine peculiari chriftianitatis germanorû argumento.Subfequens igitur oratio noftra decultu diuinoger manorûhabcbit.Anteqtn adpfentia fecula defcenda,prius antiquorum ce remonia tranfcurram.

De th eofophia.i.antiquo deorum cuitu iieterum gcrmanoru Ca.üii. GErmanig ailturam èi. religionê quis primitus intuleritC' ignorat.Par tins em his fupftitionibus utebant,abftinuerunt ema facriftciis,ut ait Cæfar lib.vi.)T eutane uero colebant,amp; humano fanguine uidi mas ei obtulerunt,ut Laâant. inftitLit.diuina. li.i. ca.xxi.ait,quod nbsp;nbsp;Lucanus

illo carmine notauit lib.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et qbus immitis placatur 1 anguine diro

Teutanes • Peutiger hûc Mercuriû efle uult,amp; optime^Mercuriu em hoc no mîe Galli notant,que ægyptii Their uocant^ut Cicero lib.üi.de natu» deoru fcripfit.SulpiciusTeutanê mortis dcû interptat.Luca.li.iii.de illis uidimisita loquitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed barbararitu.

Summa deum,ftru(ftædiris altaribusaræ.

Omniflt;ç humants luftrata cruoribus arbos.

Mercuriû aût Germanos coluifle Methodius in hiftoria,amp; Paulus diaco nuSjCor.Tacitus,amp; alii fcripferunt_,unde in primo Parthenices diuæ Odiliæ ita loquitur Mercurius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tremuit quodirrigetifter,

Quod Sueuus Rhætufcp tenet,germania nobts

SubiugaPannoniæ nobts cecidere caterug. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apud Cor.Tacitû in hifto

fia Hermonduri Marti facrificabant, Catti uero Mercurio. Hic Mercurius oracula apud Nouietenfes fudit,amp; totius Alfatiæ incolæ hue aduolauerunt. Cultus Diuus deinde Iulius (quaflata Gallia) Mercurio ara erexit,quâ B.Maternus germaiae penitus extirpauit,ut Nouietenfiü atmales dicuntNoftro qcp tpe Mercurius inelegio pdio Alfatig uidet. Ettlingenfesolim potetttiores,cûdiisftuduerût, Neptunu colebant, q noftro tpe adhuc antiqtatis gratia uidebat, ueru pcib9 Neptun? , impatorisablatuseft.Alemannûqcp ueneréitant germant, cuius fimulacrû apud Et in Augia ad noftra fecula delimit,iuxtaConftantia,ibi non longe a fuo note tlingêfes. uilla Alma uocat.Herculê qcp amp;nbsp;Marte conceflis aîaltbus placauerunt,ut ait Cor.T acims.C^ar li.vi .Germanos folê,Vulcanû,amp;Lunâ honorafteferibit.

Sueui olim Ifidê coluerût,ut Cornelius ait.Rudigtii, Amones, Angli,V arini, Eudofes,Nerthuini,terrâmatrêuenerabant.Naharuali Caftore amp;nbsp;PoUucc. AefciiMartê.hecCorne.Hosdeosa germants olim cultos legimus.Sacerdo tes tn maxime colueruntgermani,illis emfolûlicitû fuituincire, uel uerbera re aliquê,aitTacims.Deos qc^ ad bellûfecumfumpferunt,amp; lucos nemora deorû noîbus diffinierunt,tefte eodê. In pluribus etia Germanig locis ueterê confuetudinem hodie uidemus. Franci olim, tunc germani,Martê colebant. Ht Huttibaldus (cribit.Huic religion! Gotthijornande authore, ftuduerunt.

-ocr page 76-

GERMANIAE EXEGESEOS

aUiidit Virgtl. GrâdæuûcÇ patrê geti'ds g pfidet oris.Otto Cæfar,ut ait Suc tonius,pugionê quo fe ocddit JMarti dedicadu mifit ad Agrippinâ.C?teru to ta Saxonia idolis fuit refertiffîma,quorû ueftigiû adhuc in noibus Saxonie d uitatum referua^,de illis paulo poft fermo largior habebitur.

De aufpidisjfortibus èc uatidnio Germanorû ueterû. Ca. v» AVrufpices,qs græd^ GrAa^5(yo(rKÔCTtsnominant,apud Hetrufcos oîm primi apparucrût,ut ait Cicero de diuinationelÉi.MuIta apud QjCurtiû, V irgiliû in ænei.paflîm confiât. Inde Germani Româos rum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecuti,maxime per auguria uatidnati funuCor.Tadtus in gcrmania author ê,

qui ex eqrum hinnitu ipfos augurari folitos feribit, ôî ab eorû hinnitu certiP fimûgermanos cœpifte experiments. In bello uero captiuu quoq modo in terceptû, cûeledo milite armiscômittebant.Hæc Cor.Tacitusait.Plutarch* qlt;:^ tradit in uita CæfariSjCæfarê ideo germanes uidftejmulicres ein germa norunoluiffe uiroseorû inpliûfeedere,nifi noualunafulfiftet. Tanta fides germanis aufpidi fuerat.Confentit amp;nbsp;Frontinus lib.i. ftrategcmatû. Cornell* rœminishocfuiftecômiirumfcribit^ctfefub Vefpafiano nouifîe Liâtes pci/ puas extitifte fœminas.Cimbricæmulieres,ut Strabo li.vii.fcribitjin bellum vatidniû af[ùmunt,diuinarû rerûperitæ. Hg captiuis ftridis occurrebantgladiis,8^ex germano ftdlatione fanguinis uatidniafundebant.Hæc Strabo.Cor.Tadtuslib.penul rum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;timo hiftoriarû inquit,uetcri more germanorû qui plæraft^ fccminas uatidi

œs.amp;Clâ^efcente fupftitione)arbitrâtur deas.Franci etiâ,ut Hunibaldus feri bit,uxorê Antenofis Cambriâut deâ coluerunt,fuit ein aftutiftîma. ItêSaxo/ nés dû côtraSueuos pugnaueruntquipatriâeorûinhabitauerunt, Sueui co Culebai-itfcieminas^qug pdicebantjicet aliter q futurûerat,ut Paulus Diacon* lib.iiii.rerûI_x)ngobardarûfcribit.Eidem fententiæ aftjpulaf Picus in fecûdo hymnorû cômentario, allegansomnem germanoi^drcaaufpiciamorê, illis Captiuo iugulo fundebat carmina uates nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(carminibus.

Cymbrica_,quæ æripedum fremitus feruabat equorum, Bellax rhipheo germania proxima ccelo. Sortes uero dedlîs uirgis Sortes nbsp;nbsp;in furculos iadabant,temere amp;nbsp;quafi fortuitu^q uirgul^ fpargebâqmox/i pu

germano blice agebaf,facerdos,fi priuatim^pater familias/adta mentione ad deos, for/ rum. tes interptabanf.Hæc Corne.Hunni uaria aufpiciorû genera habuerunt^un de Attilg uaria augurandoptenfa fuerunt.VtPrifcus.Sabellicus amp;nbsp;lornâdes fcribunt.Similiter Frand apud Hunibaldû,Gotthi apudIornandê,LÔgobar di apud Paulû Diaconû.Fuit Sd Veledæ mulieris nome peculiare apud Cor neliumTadtû^q tpibus Auguftiuatidnabat.Meminitillius Stati.li.i. Sylua. Non uacat arôtoas acies,rhenumlt;ç rebellem

Captiuæcp preces V eledç,cui maxima nuper gloria.Celebrat 8^ clara memo ria Catta mulier jita ob region? natiuam Cattorû appellata.aii impator nôni hil credidit,referente Suctonio.Habemusamp; in græds cômentariis quanda mulierê noîeDryuda,DiocletianoimpatorijCoronâ impii pdixifte^qn aprû oedderet. Cæterûamp;auguriorûperitiflîmifueruntgermani^unde Trogus aciuftinus

-ocr page 77-

LIBER SECVNDVS


XXIX.


ac Iuftinushifto.UbiXxmi.Galatasin lllyricum tranlatosfuifTc/atum ob augü riorum peritiamrefert.

Dcfacrinciis germanorum SdScytbarum/ Ca. vi.

ERit nunc nobis ( ermo de facrificiis germanoru Si. Scytharù,quibus Sacrificiiï olim fummo opéré abuteba^,Scythas uidelicet imitati feptentriona gcrmano leSjqs ad lineâ germanoru aliqnreduximus.Scythæ emilli Taurici turn.

.Ueptentrionales,Lucilio Tarreofupra Apolloniû acEuftathio graecisrefe/ rentibusjhumano fanguine hoftias Dianæimmolabant,qd apud Lucianum MnefippusScythisobiicit in dialogo ^ÀÀiicinfcripto. o'iyi î-mï vetva'yî* tiï Ci-zs'îaDVTOo'jàî TOTTtrKuflaa (rvgt;i\«.GevTEç,lt;t‘Z5'~jsv,wç tk âfTtfinA RaTaövirav'Tta', vsTç Aöjuo(fi'jÄ*|i (pçüpSç iTFin^TH'Q.V'nç. amp;'vo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;icTHVSirm^ tkV TrtaAi

fLovTïçHofpitesdûnaufragio effent eiedi,amp;ipfosScythæ tûc comphêdêtcs abduxeranüjUt Dianæ iæmolarenf,deligebant eos cärcerariis excubiis pmc teSjôôregê eorû trucidauerunt/acerdotale oftîdû affumentes. Meminerunt illius Ammianus Marcellinuslib.xxii.Solinus,Plyniusin nàturalibus,Rapha èl Volateranus lib. vü.ConcordatOuidiusin trilbbushacoratione.

Sunt circa gentes^quæ prædam fanguine querunt,

Nec minus infida terra timetur aquâ. lllos quos audes hominum gaudere cruore,

Terra fub eifdemfyderis igné iacent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Nec procul a nobis^ locus eft,ubi taurica dira

Cædepharetratsé fpargiturara deæ. Totambanc elegiam fcripfît Ouidius de abominâbili facrificio Getarû.i.Germanorû ac Scytharû. Florus lib.iii,5d eundè lu âdi abufum/amiliarê effe Taurifds germanis fcnbit. Potes hue afterre, que prius diximus deTeutane.

DeiuramentoGermanorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. vii.

IVramentumaût Germanorudabatamp;accipiebat noibus cqrum,ut Mc thodiusait.ÄutpDryudas,acfocminas eorû.Lucianus in dialogo qui TÔ^ûtexç infcribitjplura de Scytharû feptentrionalium iuramentis retulit, apud que italoquit ToxarisScytha.M â?s?vov Ai‘Ttç 07^0V ôfwgt;vfi.«î «m a'iz K|i.ÎT^ev cfKOVjiTrfl csüquot; tv «-fX« J\ügt;p.û\o^eap.HV,0^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6'» avep.i)V,Kf^ S'» àK,ivaK.»v,oùX4{)

(34,4.tûJiç .i.MagisnbinoftrûiuramentûiurabOjdû èC id in initiofue . rim pollicitus,per Ventû ac Adnacc, nullû mendaciù dicam.Qyis aûtfuerit Adnaces, Mnefippusoftenditdicens. xau «»vcw av nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôioù ,oïoç

KiVaKKtr î® .ÿv c'isèv , ThV AÔ'yx*)'’,»^ KûvaôVjXflp ffoxov, xgù T« tjiäCtk. 'zniK.iÀoç »pç ô QiSç 0 SîLvofpç,)^ àTTRfstr Tûtes* tlt;p’îowToi» ‘Tr^ix^Tw o/huç .i.Profcôlo mul quid tos alios deos eftis habituri taies ,qualiseft Adnaces, puta iaculû,lâccâ,uene num,funê,amp;his fimilia.Qnquidê uarius cft ille deus interitus,atcp innumera biles aperituias,qbus ad ilium fit aditus.Hæc illc.Qn igitfeptetrionales iura bant per Ventûac Acinacê,intelligebâtuitâacmortê,dû uentû anima qdam dixerintjinitiû uitp,quâ Adnace's.ilaculû claudit.Comptû qcp habeo -r^tkv

i. P libertatê germanoru ueteresiuraffe.QuemadmodûGotthi in lurametu literis luftiniano miffis.Bellicauero cÔiuratiofic contigebat,in byrfam em id militare.

-ocr page 78-

GERMANIAB EXEGESEOS’

eft tergum bonis,cês afcenc!ebant,qui fe fodosbelloi u often Jerunt, qiiead' modumin belle Marcomanico contra Antoninum Germani ccniuraucrût, amp;itahuncfeptêtrionaliûufumeftè Luda, in dialogo HSzxA/'aîfcripto ^didif. Quomodo germani olim aîalibus fîcnh'cauerint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. vUi.

Sacrifidû Rius humano fanguine in (àcrifiaisconfueuiïTegermanos diximus, taurorû l-X fuit tn amp;: meliorulus introdudusJapfu téporû.Œtthi cm impulfore Zamolxe,ab hoïm fâcrificio deterriti/auros dis litauerunt, ut feque

ti capite patebit.Confuetudinê Galatarû in facrifidis refert Athenæ.dipnoJi.

J\.dl/p,tC7K a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’X^ofiÓi’TUV T£,»G Äol-aräp KTHvS^V

Tt olvov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tçASSoç ÂÂtPi'TUV Tn(pv^4cij.e/lt;»v

ûgt;Haiv.«i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'iamp;y JW-ÄÄTOf« à-vn 'JÛv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TOV TcAtccu ÄmÄtujeii-

Methodius aliqn equisin bellohoftibus extradis/acrafacere germanos aQ fcriqamp;^ exftillatione eorum auguriacapere.

De gcrmanorùTaeerdotibuSjS^^^busnoîbusappelIenf'. Ca. ix.

NVnead facerdotes Germanoru defcendâ/ueruntaûtDryudæ ger manoru magis galloru facerdotes.Claudiuscacfar ob uana eorU religionê cos expuliqhi in Germania côfcderût,amp; Caroli ac Arnol di i^ibus chriftiana religionê interptati funt.Celtcs nihil pdofius illisHercy/ niam incolore dixit.Hi hoicsmadabant,amp; morte contêplerunqutPôp.Mcla li.iii.Cæfar li.vi. Diodorus livi. Poftidonius gracaiSjLaertius li.i.Plynius lib. xvi. cap.iii. Straboli.iiii.Scnecain ludo Claudii cæfaris.Marfilius Fidnus in 11 bro de chriftiana religione ca.x. amp;nbsp;alii.multade fyderibus eosdifteruifle rcgt; j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferut.Ammian9 Marcel.li.xv.in hyc uerba prorupit.Inter gaUoSjingtjCfruridg

am çQ deprauatajege Dryude' îgenii exceliioris.ac audoritaüs Pythago ricæ difdplinc cxtiterut,qftionibus occultai û rei ualtai ûq^ credi funt.Ac de fpcdanteshumana,aîasdixeruntmortaîes.Hæc ille.ExpungetextiïJege,irïy mortales.Sunt etiam de ipfisLucanihiftorici uerba iftiufmodilib.primo.

Vos quo(^ qui fortes animasbcllocp peremptas, Laudibus in lonoum uates dimittitis æuum.

Et uos barbaricosrims,moremcpiiniftrum

, Sacrorurn Dryudæ. Cætera Ariftotelesinmagico,acSodoninfuccflîonu Ljottnorîi Ijbfo, Gotthorûetiâ facerdotes oîmgentiûcolendiftîmi extiterunt, quibus 1 acerdo/ Xamolxis gotthus pfuit, q eos in Pythagorica difciplina inftruxit,oîb9^ pene fuæ ætatis græds pftantior,quem Laertiusli.i. amp;nbsp;Suidas tot laudibus extoP luntjhic etiam diis tauros eftè piandos cenfuit,extât de eius facrifido duo Grc gorüNaZianzehi uerficuli illi.

XSü )lt;*nkôç |tfju.oA(«ï cïsiutop t

•mxvm StSp TOufCüVTT »cakM lefi/oiai Et geticus Xamolxis iaculatus per ccctum.

Omnia deorum taurorumqj mialum hofpitibus facrifïcium. Nîulta Dieft græcuSjAblauiusJornandcSj5drcliqui feriptores, de Xamolxi ^^diderunt. îpoftq uero e uita deceftit^n decs abüqi eferente Herodoto liaiii. hift oriai U

cumift

-ocr page 79-

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXX,

cum{nc|uit ÿv |a(x.oA^iv oïs’v iovm. avefCûTnv JîiuÀtucoa iv .{.S^ Xamolximho mine prias exiftentê in Samo infula coli dicunt.Habuerunt eiîi patrio inftitu/ to GotthijUt facerdotes eorû in reges confecrarê £,ac mortuis facerdotibus di uinos honores largirent,ut Strabo uolumine vii.teftaf.Habucrût et zeritâ gotthiatc]^ Comefinufacerdotes.Âbyrim etiâ^qracpter Dionêac lornandê) honeftiflïme mêtione faciût Strabo,Suidas amp;nbsp;Chryfippus. Diccneus etiam Sclauorü gotthorûrex^oêm fubdita plebê,ad Pythagoricæ difciplinæ rehgionê tradu facerdo xitjUir iiiftus ac conftans,oêm philofophiâ gotthos doaiit,conCcriptâin libro tes

‘ ' nbsp;^ui græce Bellagines infcribit.Têporibus V alêtis dodiflimû quendâ gottho

rutn facerdotêSozimenus ac Socrates hiftorici allcgant,Slt; Theodericus cpi fcopus. Sdaui qcp licet crudcliffîmi,maximc th coluerht eorû facroru pfidesSpori qs Sporos appellabant,ut ait Procopius græcus.lta de Gallis dicitjub qb® germanos coinphendit Diodorus Siculus li.vi.qs Bardos uocauit,cuius uoca Bardi buli Berofus acLucanusmeminerunt.Heruli etiâpopuh,quischrifi:iani,mul ta tarnen gentilitatis feruaueruntin facrificiis,aitProcopius.

De chriftianitate Germanornm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. x.

EXadta prifcorhfuperftitione Germanoru,uirtus uerg religionis eo rum ad memoriâ noftrâ accedit,in q tota uirtus conlïftit, i nrtutû ue rochriftianorûfumma c{t,Laclantio referentc,dei cultus,cuius ha ôenus ftudiofilTimi fuerunt germant,adeo etiâutea lola cæteris pftabât ani mantibus. Excudent alii fpirantia mollius æra. Orabunt alii caufas melius, cccliC]^ meatus defcribent.V^enïm dempto etiâ illo qd regnamus impio,nulla gens totius orbis Germanis rcligiofior eft.Teftant primo id tot délabra ho/ Nulla neftiirima,totinrigniaaltaria,qbusnihilintotaFrancia,ltalia,rerpondet,ficuti germanis Aeneas Syluiusait.Verû nô authoritateopuseft,qtidianisidoculisfubie(ftu gens reli eft.Nam quicuncp Galliâac Italîâ Lhderunt,nullo paék» germanis iftorûdelu giofior. bra conuenireteftanturDracontiusilleprætuliteccle(iamdiueuirginis,He remiticâ diól5,pene (Romanis exceptis) italiæuniuerfæ.Qtiid ante Huflîta nom infanias,ecclefiafticis Bohemorû ornamêrisfpeciofiusÇ' Quid nobili^Ç’ referente Aenea Syluio.T ot demû facerdotibus tota featet Germania,tantæ reru diuinarû opes,tot urbib9 prouinciis confiant epifcopatus,qrh quinqua ginta numero,recitat Aeneas.Nec Galliæ duces tantis referunf opibus,qbus tin ecclefia nobilitat 2:ermanica.Nunc de permanorû relioione noftra erit oratio,qbus etiâpari argumento,nilînocentius,utinpluribuslocis Câpanus ille oftendit. Primo id de Carolo Magno germano c5ftat,quitot gentesad legê chriftianâ traduxit,tot conftituit epifcopatus.Tot etiâ pipinus germant Henrici,Ottones,Fœderici,q amp;nbsp;toties papâ liberauerut ,ecclefiæ fuccurrerht Vt tempore Gregoriiiii.Carolus Marcellus,Gotfridoauthore. Pipinus Ste phanû papâ ab Aiftulpho,Carolus MagnusHadrianua Defyderio,amp;^Heri geftojlbeonêdemh a tota Italorhinfanialiberauerunt,utin tradatudeiurib? regni amp;nbsp;imperii Lupoldus ait cap.i. Ita fçrmofum papâ Arnulphus ultus eft, a genere Caroli natus.Otto primusjoarthê xii. contra Berengariu défendit.

-ocr page 80-

GERMANIAE EXEGESEOS

Idem Otto contra Benediâû tyrannuLeone papa abdicatu,ecdefiæ roman? pfecerat.Henricus tcrtius Suiggerû,qui Clemens n.didus eft,fiiblimauit,de ponendo Gregoriu/uiusiufolenria Roma, ecdefia pmebaf,utxxni.dift.inno mine dni,inglo.em habet.Lotharius etiaSaxo aRogeroSidhæ tyrannojiv Vrbes a nocetiu IL^texit.Tantus germanoru in fummu potifice honos,tm fufîragiü • germanis adresdiuinas.NulIietiâfummæecdefiæRo.totfubiecerunt ciuitates, quot papis do germani.Pipinus Rauennas,adiunlt;ftis quintß ciuitatibus.papæ donauit.Idem natas. nbsp;nbsp;nbsp;Carolus Magnus Hadriano.Inde alii germani cæfares Bononia, Rcfmandio

lam Ro.ecdefiæ contulerunt,utderefcrip.pfenta.para.rationecenf.ver.amp; de iur.iur.Roma.5^.idemin ClementQuid Rudolphi Habfpurgeh.dona in pon tificatu memineroC’ Verûhæcremittamus,cûLupoldusille Babenbergen, ^prios libros de ifta fola uirtute Germanoru reliquerit.Tam pie ergo hi Ce fares germani operati funt_,du ftudio defendendæ ecdefiæ exarferût,ad qd ex debito amp;iureobligabat,ut xxiii.q.v.c.principeSjamp;lxiii.dift.c,Hadrianus.iu uerunt ergo papas,opemcp ferebant iuftîciæ,ut merito ipfi chriftianiflîmi

Germani raerito dicantur Chriftianiflîmi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xi.

OB tam abfolutu Germanoru officiû in pontificê romanu,merito ger mani ó-ra-jo/ chriftianiftîmorûhoîm appellationê acceperunt. Ita em eos CSpanus ac Pius papa noiauerut.Meruiflent plane ex eo folotantinois dignitatê,dû poftq fidei chriftianæ cefTerut, nunq afano chri Germa fti dogmate,ueluti alii gentiû,dedinauerût,Vt Lupoldo Babebcrgio placet* noru ^fe Romanoruaûtqdâ per Leone papa feducebant7cxii.q.iiii.c.alt;ftione,amp; de con ucrantia fe.dift.iii.c.pradatu. ubi multa de Leonis pfidia referunf.Quid Anaftafiu^Co in fide ftantinS,Aphros,græcos amp;nbsp;cæteros adducä.Germani uero femp gtinapiter fidei noftræ adhæ(erunt,qrû nulli reFerunt,qui pedora eoru a faniori religio ne habuerint remota^nifi Vandali cu rege eoru Hunnerico.Vt Suidas^Gre/ goriusin dialogo,Mar. Ficinus,Slt; alii allerunt.Ex Vifogotthis Hermigildus ob fideidiuerfitatê a pâtre occidebat,ut xxnii.q.pri.c.cocpit^amp; q.pri.cfupueni ente legitMeminerunt amp;nbsp;Theoderici Oftrogotthorû regis defedionê Ca/ nones de confecra.dift.pri.c.Ecclefias.Adde hisBohemosAliosgermanoiU haud facile reperies,qui in peruerfam hærefim inciderint.

Quatempeftate quælibetGermanorum regio chriftianis legibus fueritimbuta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xii.

PRoximis capitibus ueræ religionis facramenta Germanorudetexim^, nunc uero tpis calculus nobis quærentibus,quatêpeftate uidelicetor thodoxâ fidênoftri induerint.Âccepit aûc patrianoftra chriftianas le Germaia ges fan’s fero,ob eorû efh ferocitatê amp;nbsp;beîlicâ uircutê gentibus oîbus répugna qn ad fi uerut.Mature tn uerbi diuini facrameta illis exponebant.Aiunt qdâdecimo a de côuer dhicæ paflîonis anno B.MaternûS.Eucharioac Valerio comitibus,facras H fa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feras Argentinenfibus,T reueren.7^ ungris,ac Colonien, interptatû fuifte,ac

mortuos quofdâ inpago Illefatha adpriftinâ uita reduxifle,q miracülo ab oî gentilitateac deorû cultura Alfates exuifle Maternûreferunt.Verum ob tot impera

-ocr page 81-

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXXÎ*

împcràtorû perfidia,Germanos rurfus ad ueterê culturâ rediifïé.CÔftat hoc periculoepÔrumtredecimTreuerorû,qüipene oês in martyrio inuicc fibi fuccefferuntNec potuitfe Athanafiusille Magnus penesTreuirosmoratra hens^ gentilibus defendere.Sût qui honore fidei chriftiang germanoru Grc gorio fui noîs quinto deferunt,in cuius uita Platina fcriptor in banc orönem euafiLHuius,inquiC,peculiarislaus cft,cÿ eius opa,germani ad noftra fidem funt conucrfijOmiflo Bonifado illo,qui ^Çpofitaueritatis lnce,germanosinfi deinftruxifTe dicitHaec ille.Necdefuntjquiegrcgiûfadnus illud in Bonifa/ dû referant,amp;GregoriûllI.annofalutisDCC.XIX.ut facratifs. Canones 3Ci.quæft.iii.Ànteceiror.Gotfridus Viterb. Lupoldus ca.ii.Egoueromulto ante Bonifadû,Germania noftris legibüs ufam fuiffe puto, duinHieronymi setate uiderimuerâ religionê germanosfumpfiffejiporefercnte Hieronymo in epîftolis.Quis crederetC inqt,ut barbara Getarû lingua Hcbræâ ueritatè qreretjôd nobis dormitadbus et côtêdêtib9,noftraGermâiafpûs fancti eloqa (crutaretjHæc ille.Procopius græcus in lib.de bello Getico. luftiniani tpibus germâos î chriftianos iniciatos fuiffe ref ert,8ô ideo inter eos ac gotthos Arri anahærefi pdtos^ellû fuiffe obortû,dû germanoru rex filia fuâ chriftianarn Gotthorûregi nbsp;nbsp;«feiavî^om in matnmoniû collocaffet.Nefcio igit qd illorû

fententig debeâ,q Clodoueûprimûregê chriftianorû penes Frâcos extitiffc referunt,8lt; hune dû fe noftræ fidei deuouiffet, Alemanos tune gctiliû pfidia raptos bello fupaffè.Contrariahuic Procopii fert opinio. Nunc ad fingulas germanorû gêtes dcfcêdâ.Pr imos oîm germanoru gotthos chriftianitate fun dos referunt.amp;i Valentis tpe,ad gratiffeandû impatori,adhærefim Arriana euocatos.ut Suidas,Aurelius uidor,Socrates hiftoricus,8d alii prodiderunt. Sueuos aiunt dudu Ludouid primi ab Anfgario Hamalburgenfi,ad ueri cul tusrônem pueniffe,inqrû numero Lupoldus eft,cui ego minus aufculto,ob Caroli MagniPipinijôC eorû intcgritatê,qui Sueuos fubdiderunt,hi moleftc tuliffent eorû pfidiâ.Bauari uero adiundo eorum duce Teudone, a Rupto Germa epô Saltzburgenfi in fide inftruebantprifios tpib9Lconis,8ó Vuolfranii epi norû^cn (copi cû duce eorû Ridodo noftrafacramentaiurauerunt.Lupoidus Baben tes qn bergenfis illos a Carolo armis ad unius dei cultûcôpulfos fcripfitlmmifit em ucrfæ. Carol9 eorû regioni quatuor epÔs.S.VilebaldûBremen.S.Hildegrinû Hal berftadien.S.Lindeiû 8lt; Vuilebrordû.Eodê tpe Saxones conuerfos fuiffe a Carolo mens oîum eft,cum duce eorû Vitikindo.Herulo9 germanes luftini anitpibusin chriftianos abiuiffeProcopiuslulTuv ;^TeiKÛv afferit,amp;multa tn gentilitatis eorû fidei mifcuifre,nondûpenitus expolitosacfynceros exti/ tiffe. T itulû conuerfæ Panoniac falutis anno DCC.XCVI. Carolo Magno tribuerunt.Bulgaros Nicolai primi têpeftate Chrifti militia confecutos Plati na in pdidi pontifids uita affcrit.lllis Hadrianus U.tres epôs deftinauit, qrum duduin fidei noftræ elementis erudirent,Sylueftrêuidelicet fubdiaconum, Lcopardum amp;nbsp;Dominicû Taruifium. Lupoldus uero Bab enbergius duos epôs ad eos deueniffe afferuit,duduLudouici primi,cuius fententiæ fubfcrilt;

-ocr page 82-

GERMANIAE EXEGESEOS

bichiRoria Francorû^q amp;nbsp;annolncamadorus odingentcfimofupf a oduagc fimum feaindo eos baptizatos^batNortmanni inde per Carolû ULrege eo rum Rothifr edo ,fidê noftrâ fufceperuntRoberto Gaguino reference ac Sa-* ‘ bellico,Platina qc^ ^bante idem in uita loanis viü. Bohemos Spireneus dux fecümbaptizari fecit,utPlâtinæ in uita Stephani vii.placet.AliiduduL/udo uici,xiiii.Bohemieducesfimul pedibusin noftrg fidei doifhrinasabiifle dicût. Papa Plus huius rei euentû noningetefimo nonogefimo quinto anno uifum aflerit.Vngaros aût fub Henrico primo ab idolatriâ exccptos,duduHadria-* ni lll.PIatina teftaf in uita Ioannis xiii. AUi in S. Henricû id refcrunt,qd plus placet,qui ob id Stephano régi Vngarorû forore eius in matrimoniu addixc rat.A(rerunthuicfententiærobur OttoFrifingJib.vi. Chron* Lupoldus,Sa bellicus,quithS.Henricuprimunoîauit.Italiem Henricû Ottonis parenté a Catalogo impatorû excluferuntPlatina in uita DnicijAdelberto ep5,a falu tis tpe anno MJI.Vngaros chriftianis legib^ addidos fuiffe indicat.Ab eodé Adelberto ta Poloni q Prufii in religione noftra firmati fût, omniû côfenfu. L-iUOrtiâ Innocentii îl.tpibus chriftiana ecclefia fubdidit,nec défunt qui chrifti anifTimos illos fratres B.Mariæ T eutonicos,uiribus tâ Prufiâ q Poloniam ad noftra eruditionê imbuifle contendat.Daniâ Humoldus,quéalii Haraldum, poftq odingêtefimus trigefim^ fecûd^ ann9 agebat, ueræ religiÔi reftituitHi aût a fide poftmodûdcfidentes,duduHenrit:i primi cæfaris,8c rege eorunt Malbano,priftinæfideipuritatireftituebanf. Procopius Sclauos luftiniani tpibus barbaros adhucextitifle ^fitet,hi tarnen fidei cognitionem partim ab Henrico primo,partim ab Ottone exceperunt,6^ tandem de illo

Dehumanitateamp;^xeniaueterum jGermanorum. Ca. xiii. Humani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hriftianitatis uirtuti humanitategerm^norü annedere uolui,ut emi

tas germ. 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nentiftîmû acpcipuüm ueræ religionis indicium. Nee quidq aliud

maius humanitateChriftianomilitiimputaripoteft.Fueruntaütgen tium omniumGermaniolim«2xAo|^vÓ7a2./,referente Tacito,cuius uerbafunL G^rmani conuidibus,inquit,ö^ hofpiciis alia gente eß ufius indulgebät,ita ut :: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quemcuncß mortaliu tedo arcere nephas habebat,pro fortuna quift^ appa/

ratis epulis hofpité excepit,cum inde defecere qui modo hofpites fuerant mo ftrator hofpicii amp;nbsp;comes inuitans erat.Hi igit proximä domü non inuitati etia adeunt,nec interfuit quidq ,pari em humanitate acceperunt notum ignotüc^L ac quantum ad ius hofpitis,nemo difereuit.Abeunti (fi quid popofeerit) con Munera cedere moris eft,amp; pofeendi inuicem eadem facultas.Gaudent itac^ muneri-* german, bus,necdata imputant,necacceptis obligantur.Hæc Cornelius, cuius uerba’ etiâm Petrus Crinitus non fine fumma admiratione ac laude profequutus eft libro duodecimo capite feptimo 8^ Sabellicus in fuis Eneadibus.Eiufdem hugt; '' ihanitatis gloria germanos Zacha.Lilius et Poponius Mela libro feaindo eX tollûtCæfar quöcp commentäriorü li.vi.penes Germanos hofpité uiolari ne phas e{redixit,uenicntes quocp,a Germanis iniuria prohiber!, omnibufque etiam domos omnium patere,uidumetiam benigne communicari fingulisi'

-ocr page 83-

UBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXXIL

Cui igicurnation!totius terræ,tâ infignis humanitatis titLilus,quantus Gei*/ maiiis arrogatus eft,pfertim alpinis,quibus accolas uiarû expertes,ad milia/ re deducere mos eft,nulla gens peregrinis tam pfens,nemopaup!bus benig nior,egeiiis dexteriorjaborantibusac prorfus ualetudine quacûcp conflifla tibus propicior, germants eft.Cæterû apud alios pene ois deperiit humani/ , taSjdefiit erga proximû amor,imbecilitatis em proprie illi infeii, nec nia aber rantê reuocare,ac confiilenti opê oftendere dignant, gaudent Germanorum Externo plus cæterarû gentiû miferiisjoffendunt Fortuna noftra,ubi noftris incomo/ ruminhu dis iniquior fortuna acceirerit.Hi a tergo ridentJecus germano pfuafum eft, manitas quifragilitatis humanænonignarus,metu ac confeientia ^priæ infirmitatis^ alEeÆs confulir,acoês fibineceffitate coniûdosexiftimat,unde illi ueri hoz mines dici merenf,hi uero hoïm appellatione difpoliari,in pecora abeuntes, brutale potius Humana uitâfimulare agnofcunt.Maior humanitas pecoribus a deo ^pofita eft,qui uicinitate.afFinitate deuidt,alterno pfidio Freti/ibi inui cem opê conFerùt,ac infidiatores ultû eunt,incômodo alternatiin monentun Athenæus in.X.dipnofopHiftarûuolumineidê ^diditde Gallis,ex Philarchi græciauthorisrelatu,Slt;hos Gallos penes Athenes, nûcî germanos abiilïe CÔtraCa darum eft. Veritati igitur pepercit Campanus ille,dum nullum humanitatis panum. uinculum inter Germanos elfe hallucinatur.

De latrocinio Germanorum. Ca. xiiih

Nil plus hiftoriæ deFcribendæ accômodatû dedecet,quâ animu ab hi ftoricaueritate adaFFentandu,aut Ttçoo' x«exv,autodiiexercendilicen tiam applicare.Cæditerh huichifl:oriæmaieftas,ac ille nonaFTerto riSjUerû corruptorishiftoriarûnornen mereê^dûob nullûaliûuFum hiftoria îcepta Fit,nifi dûueritatipatrocinat,illicoptimos dudorû immortalitas,hebc tes uero æternainFamia bonitate hiftoriæ confequat.Cor.oês ante fe hiftori cos,uelob metû aut gratia multaFinxifte Fcribit,qduitiumnecipfe,Orofio ac Tertuliano reterentibus,auFugit,nec OroHus auêtore Blôdo.Ego uero q in HiftoriO ære nuncgermanorû Fum,illorû(^ laudi enarrand^ deftinatus,ut hiftoriæ ue grapho ritatê integra Feruaturus uidear,nô tm,q amplitudinis ac honoris eoru cumU rum men lo accedunt. V em amp;nbsp;q uitio ipfi s Cut uitâ eorû corrigât) uerr êda Funt,adiclt;ftu dada, rus fum.Modo Fummâ germanis humanitatê cÔceftîmus.Nuc uero id qd oîs humanitatis expers,oîFocietate uacu5eft,latrociniû .F. illis îpigemus. CX^od PÔp.Mela li.ii.amp; poft eu Zach. Lilius germanis aFcripIerutFadle tn dufta il lorû reuincêJa effent,a tot aueftoribus de humanitatê genuina germanorum Icribêtibus,nifinoftrofeculo(prohdolor^nôminüs uerûillud q ueriflîmit «ffetjlatrociniaempaffim in totagermanianûcedunt,Slt; laudi nûc debet, ft Latroci qsantiquâduitatê,autmaximûprincipcincurfiôibusac pdis egerit,uerum niagerrrà optimus uindex dex oîm maximus,oiim modû iftis îponet,dû multi principe qrû côdi tionis eft,libéra tutari oîa ,a tergo rideât,ac gpetrâdis ta eff r enis ac de teftabilibus Facinoribus,uires Fufticiant.

De Amidcia Germanorum 2lt;Scytharum Ca. xv.

-ocr page 84-

GERMANIAE EXEGESEOS I

NV ne ad anuaàâ ac popularitate Germanorû defcêda, qua nulla all a gêsefîùfiusutebatjcuiusuinculauiolarefummûnefas femp habita eft apud gcrmanos.Extat de amideia dialogus pulcherrim^ Ludani Amidda fabulacoris côptiflimi.qtotusdeScythamfeptêtrionaliû amicida côfcriptus germano nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos in primo operis noftri Iibro,germanos fuiflTe conuidmus.Sed cur

nô^defyderâti )^ba Luciani detegamo,ubi publicas ftatuas illorû memorig co i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecratas refert,q uerg amicidg facramêta pen es Scy thas cuftodiucrît_,ôlt; addit

(tkL^co. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oliv-nu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i(p’ our^ èvTJQ oxveMç ft-Â^ov atit.vvVM

JO, K iTTi ffvp.7nvHefM. (pi AiS ixvc^) Kj KO(V«oyxlt;roa Tav /,av«v-amp;iff7rFf cvJ\.i.v c^alt;ftiç hIj.7v ? ■n^itiAn'ruv (!3JiAia.ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;hiK.amp;v.24^ TauTOofiSnv n^pTn/Aihv'nii.âfjSfi ,cce^sttjs

‘)SIji'oIjlv!iû'jç 'Ϋ ffXySûsv ó.gt;aelt;x,Xfi(i tv lt;3a/Af^ /teviyneVTaç.a -ttçSjov Kftëa' ^Tmv'JOVScaip-iZo fâ/t .puvofra îtt? laylai ç aù-TOv idijMi9x,,Kofâc.fCoyç KaAeïtamp;at. Ai îv th fifLeTifx. ÇiùvS.JûÇTTff «V l'iTiQ Afcjg«. (pÎAici «/iM/xov^b* .Necquidqmai’amiddaScythg eue putatjUet^ qdq amico plusuenerat illic.qadiutare amicû,atlt;^ coîcari amico in rebus aduerîis.Quêadmodû nullus apud nos plus uituperaf illo^q amideig defertoreireuidet.Obhgcitalt;ç Oreftê acPyladê colimus, ut eos^q optimi fuer int circa. Scytharû uirtutes^c in amidda celebres,id em nos maxime lau damus,8lt;^ amicida pditis nomê imponimus, Coracos uocamus. nbsp;nbsp;in lingua

noftra tm ualct,ut fi qs dixerit amiddæ pfides.Hadenus Ludanus.Et paulo poft.Scythasoîbusgr^ds ■zraAt/TnsTiTQouç eflè fignificat. «çsç '»Jjsvtxç émuT^of inqt,amp; pietate erga parentes plus cæten's enitemus.EtfiCfubi2git)aliqh nobis Cimultates cum exteris oriuntXemp tn a duiûac amicorum iniuria abfumus, Erat aut oîm feptêtrionaliû is ufus ineudg amiddg,digitos em abfdndebat, ac fanguinê in calice diftillâtes/ummisgladiorû intinlt;fhs,ambopariter amidcia pcudêtes,labris admouêtes totu calice ebiberût.Hccex Luciano. Gæterû in q amiddg elemêto plus cgteris germani pftiterint^penes autores repire nÔ po tui,nifi qd Methodius prifeis germanis facram fuifle amicida afferit,neceani Cæfar lib.vi. commentariorum a nobis exclufit amicidam.

DefideGermanorum. Ca. xvi,

FIde uero Germani maxîe a Gallis difFerebât,Galli mobiles ein fuerat ut Cefar li.i.amp; vi.ait.Germani eniminterfeiîlo C. Cgfare uno impeta Capitoliü irrruerut^ad ulcifcêdu Cgfarê,ut Iofeph9 li. xix.fcribit. Ger manoru manos qq^legatioefunclosRomg PÔpei9cûrepiiret,qeirent,îterrogas.Ger manos dicêtib’ rhdit,folos ipfos fide amp;nbsp;armis oîb9 gêtib9 pftare,Cornelio, amp;nbsp;lacobo Carmelitao autorib9,amp;inde eosad patres duxit.Cor.Ta.gêtênoafta tâ,nec callidâ fuifle refert,uerû fecreta peéloris fp apire,ita detelt;ftâ,amp; nudam oîm eflemêtê.EtidêCorne.aitjCÛ apud ipfos decorpe uellibcrtateagat,ui(fîu uolutariâ feruitutê eq aîo adiré,quis iuuenior amp;robuftior fiqquidusfuerit alligari qc^ amp;nbsp;uîdre fe th hue pati,ob ea rê^praua puicatiâ germanorû fidê uo cari ait,Hæc Cornel, q praua pertinadâ uocat germanorû fidê. At ego Val » Maximi audoritate aiatuSjiufta perfeucrantiS hoîabo.Maximin9 imperator potiflîmû fe germanorû fidei fubiecitjq S«^ morte eius aeerrime ulti font. Vt placet Herodiano li.viii.Celtes de Germanis ita inquit.

-ocr page 85-

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXXIH

Qyicß fidem fan^lo öd conftanti pedore feruant.

Fidem Germanoru maxime noftra fecula retexerunt in bellis,ut ficu ti pro ùerbiû in détérioré parte fidei græcis imputamus,ita in meliore germanis. Nam apudCæfarê lib.v.belli ciuilis.LabienuscûCæfare conflixit,8d re infe öaefFugit.Germani ueroamp;galli foil for titer bellantes,amp; drcunuenti reftite runt ufcß ad necê.HæcCæfar in loco pdido fcribit,itafide feruanda putabat germani.Fidem Germanoru Volateranus lib.v.itainnuit,deteftas ^ditioné Volatera qrûdam,fi uern eft,Nug,ait, inclytu fidei nomen germanoru,Heluetii infa/ ni dióu mauerunt,prodito Ludouico SfortiaMediolanenfiü duce. Mamertinus ad ConRantinuetiäadulando ita loquitRuperatfidegens leuisSdlubrica bar/ baroru,robore Sdaudacia.Veru loquit ut panegyricis mos eft,quisaut mos ille fit,Aelius Spartianus in Pofcennio fcribit. Eodem more utit Ammianus Marcellinus lib.xviii. Vt funt,inquit,fluxiores ingenio barbari,amp; li.xxii.Got/ thosfallacesôdpfidoshoftesdixit.Fidêtnin impatores germanoru ueteru copiofius alii allegant,ut Egefippus li.iiii.ubi de Domidano loquif,que Ger/ mani ulti funt,dü in ei9 ære fuerat.Erat ^uerbiuapud Martiale,Das catisDa dfc]^ fidé. Verû ut adulator corruptiffimus oim loquif Martialis,cui fi qs fi/ dê dederitjio hoihus fimplicibus,ut Dacis,ueru pditiffimo affentatori pftat.

Vtina Catis,Dads,ac oibus Germanis in tanto pdo perfecta fides eflet,u£ (purdfïîmo poetæ Martiali fidem non darent

De uidu Germanorum,0d ufu Scy tharum,8d de uerbo Epifcythifæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xvii.

Vidus Germanoru,ut Tadtus ait,comis eft,laute aut dbS capiunt, fe paratg fingulis fedes,Sgt;d fua cuiep menfa eftfsepe ad couiuia arma Cib9 ger ti ,pcedût,Hæc Corne. Cibus aut eoru cruda caro fuit,tefte Zacha manoru riaLiliOjÖ^ Pôp.Mela Ifiii.Cæfar ueroli.vi.lade,carne,cafeouefd germâos ait.Strabo Iib.vii.tenuitatê q(^ dborû germanoru ^bat, multos indigentia laborare ait.Cor.Taci.dbos fimplices effcjagreftia poma,e5cretu lac, (me ap paratu,fine blandimentisad expellendâfamê.Etin alioloco Corn.patientifïî mos fame dixit germanos.Corne.riualis in hoc eft Sabellicuslib.ii.Ene.vi.Fal fo ergo Tay Aexusaluxuriofiores germanos colophonia cÔtumelia ex ternoru inuidia aftecicAppianus Alexâdrinusin Celtico fcribit, Germanos in neceflîtate pabulisciborûloco uti.Cauci qtÿ germani lade carne«^ caren teSjfolu terræfrudibus uefcunf,ut Plynius li.vi.c.ii.fcribit.Gotthorûqcÿ dbo rum tenuitatem Horatius lib.iii.carminû,Oda xxiiii. innuit.

In montanaquibusiugera libertas

Fruges amp;nbsp;cererem ferunr.

Nec cultura placet longior annua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eft th Germania terra fatis l^ta arbo

ribusjuitibusfatisfupert^ confita,utli.viii.explicabiraus.Cornelius diem no demCß potu continuarc,Germanorh nulli ^brh dixit,etia inter uinolentos ri xas,raro conuidafequi,fæpius cædes 8lt;uulnera.Idêqc^Tadtusde recondli andis inuicê inimidciis,uel iungendis afïïnitatib*, fiue afcifcêdis prindpatib’, f iii

-ocr page 86-

GBRMANIAE EXEGESEOS

de pace dcnic^ amp;nbsp;hello plærofcÇ in conuiuiis confultare fcripfit. Appianu» Alexandrinus belli ciuilis lib.i.fcribit Germanos in bello Cæfaris uino refer/ Confulta tos fuiire,eius uerba il la funtjnter hos Germani potiflîmû ridiculo Riifle di/ tio genn. cunt,cü a uino uexarent adeo,ut adueniente celeriusPópeioJacile deleri po in potu. tuilïènt:,Hæc ille.Itê Germani quan^,contra AppianS,potui fuerint deditiflï mi,tn uino abftinebant,quia encruare uires uinü putabant.Cæfareauthorc. Alludit Sc Beroaldus in ebrio^germanos uintï non guftafle.Si ergo Appiani dida ueritati congruafuiflent.Cæfar germanos no illuftraiïet in co,qui tn it lotpe eoriiimpator erat.Cor.Taci.potûgermanorûhumorê ex hordeo aut Germani frumêto in quandâ uini fimilitudinê cópaótum fcribitEt addit, ripæ ^ximos uino ab uinu mercari, Noftro uero feculo, qa Bacchü natura, bonitate terre nafcê ftinebant tem habent,uinü qc^ non bibuntJmo ingurgitant.Fuerunt olim Germani,4 ru potus tm hymbrorSaquareficiebaè,ut Cauchi,de qbus Plyn.li,xvi. na. hi. ca.ii.Hûniolim,utRhegino ait,crudis carnibusuefcebantôCnoîm corpib9, inulta Iornandes.Cor.Tacitusli.xix. ait Germanos fefelongis epulis Sduino fopitos,claufisforibuscremafre,Haecille Corne qui priusapud Germanos iiinû rarûjSi infuetos uini dixit germanosHieronymus contra louinianû lib. ii.epiff.iii.Septêtrionales populos,inquit,G ad efum afinoru camelorûcp corn pcllas,rimileputabût,eorû uefci carnib9jNomades,troglodyte Scythe,achu norûnoua feritas,(èmicrudis uefeunt carnibus,Sarmatæ,Quadi.Vandali,amp; ïnumerabiles gentes aliæ,uulpi5 camibus uefaint.Hæc ille. NefÜo plane q portenta uctuftas cômentata eft,de feptentrionaliû uidu.Fuerût q hos huma na carne uefci confuetos dixerint,nec un^ peius audiuiffe putes ullos morta lium,cj? illos feptêtrionales,in tmeosprifcorù aftecit authoritas. Claudianus Hunnorûmorê fcripfit,pulchrûefle,fecare parentes,amp; eorûuifcera in men/ (am parare ,ni fallor de Herulis idê Procopius faibiqiniuria aff iciunf. V ideat deGetis Strabo li.viÉexMenâdri græcifententia,uideat Horatius inodis de Scythis.Si germanis Scythas illos adducendos exiftimas. Fîæc Athenæi grg corûdodiîîimi uerbaex.Auoluminedipnofophiftarû erogatafunt, cûinqL

Ai àç/'sifêi ■atav^^vioa' tv 7^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, aeim 7tçolt;r0£3oVTi)u Xftx

iTmr'voum 5’v olvov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i.Germani ut Poffîdonius teftaf in xxx, car

nêapponebât in conuiuiis aiTatâjamp;bibebatuinûmeracuatcp lacHec ille,idê Poffîdonius getas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i.ladis comeftores,et qida germanorû appel

labat,qölt;^aß/üididifnnt,Eu(iathiorefercnte,dü acomuni dbo mortaliû fe/ gregati ad carne tm lac ac cafeû fe côtulerint,ut eiû oç græds uitâ,ifa amp;nbsp;uitæ lùftentaculadenotat.Nec Ciceronis fententia nobis inportu remittendaeft Scytharû v.Tufcul.quæfti.lib.Scythaspulmento,carne,careo,acladeuitâ tutatos ebrietas fcribit.Eiufmodi fententiâ ipfe natiôe Scytha Anacharfis in epiftoîa gratca ad Hanonê ac Cratê teftat.Cætera ex Q^Curtio, Arriano,ac cæteris nota funt, quanta parfimonia præditi fuerint Scythæ. Non ergo ueritati confonat,qd A. Gellius ex Oneficriti, Ariftei,Ifigonei,Ctefiæ,Polyffephoni,Hegefie,li.x. ca.iiii.fententiafcribit.Scythas illos avamp;fop'zraÇ’ûc/java'j,carniûcrudarû uorato res^dum

-ocr page 87-

LIBER SÉCVNDVS


XXXÎIIÎ.


res,du Scythæ,maxime germani,cotinentiflîmi fuerint,qd nemo Ouidio me liuscognouit,apud illos uiuente.Nô epulis oneror,ingt,quarûfitangaramo re,Eft tn in geticis copia nulla locis.Mouit etiâ mihi non mediocriter ftomaz chû Athenæus,qui contra,Scythis t5v aKfÄTOTn-Tiafjimmeritoafcribit,!!! dip nofophiftaru uolumine qdiotainfcribit,exHerodotifententia.

Cotai Ai« (fXüSoas’ o^xAhökvtk , xsù à.K.^a^'SFa’rMV nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftiSHÇ fi-xvlvtia ,Kÿia.Lrf)'i

eî AaKfiüitßb'^oTOy ß,aaÄagt;VTau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ts-iveiv i'FiirKOi'a'ixt Ai}3!/ai.i.Cleomenê regê

Scy this conuerrantê,amp; eorù ebrietatê imitantê,ad infaniâ uerfum,unde ipfi la cones auiditatê bibendi uocauere epifcythifæ,ecce prouerbium ex ebrietate Scytharû in uiilgu abüflciMeminit huius uerbi Heracleotes in libro de ebrie tate,amp; Atheus græcus author ,in Aithoni fatyrico/ic dicens.

KaAâa* «v «yey ffUvSisi zriveij/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EpifcytHi

Cætera q ad huius parœmiæ venerê condonabunf’,Erafmus nofter feflix £-æ uiffîmis fcholiis abfoluit.Ecce qtæ fcriptorû fa(ftiones,hi Scy thas temulentiæ, illi uerolbbrietatis arguuntHæcaûtuolui repotlere,dùnouerim,germanoB2 plLirimosolimScythasnûcupatos,8dubide Scythis Europa habitâtibus orô confecratur,illic èc de Germants rem agi manifeftiflimum effe.

Ebrietatem non tantum Germants,uerumamp; omntbus gentibusafcriptam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xviii.

Eculiari diuerbto id diuulgatum eft,nullos tantæ ebrietati obnoxios, qtum Germanos jtancp nulla ætatc a germants ebrietas defiderata fu iiret,ac nullis aliis nationibus conceflaPrimus eiufdê tniuriæ aflertor^ (Montra

Pontanus fuerat,qui tatitâ uini indulgentiâ germants attulit,ut paffîm omnia CaDanS longe latetp nihil aliud patriâ noftram occupauerit q temulentia. Modeftius paulo Francifcus Philelphus rê tradauitNon ob,unu uel duos germatiorum ebrioSjitalorûinceftos,Galloru fidefragos,tantis criminibï uniuerfam regio nemcenferi uoluitAcgre fateor/loleo,immoofFendor,qrundânoftrorû bi bêdi licêtia,pœnitet oîa Syracufanarû mêfaru elTeingermaniisrefertiffîma, ac Rhenû tanta non baccho traxifle uicinitatê,ut penes eu Neuiafex cyathis feptê luftina bibat, pcipue q mari approximat Rhenus,ubi tâmiferos gdito {pfej-fQj. btbendiufudeditosmortalespterfluit.Gaudeotn ininiungendis criminû ui tiiSjillud qd minus^qd tolerabilius eft,Germanis cÔtigi{re,nec qdfidêpiierfâ aut incÔceflà furta^autreliquafapiat, qpter ius piû(^ natiÔibusîputata font, forte germais obuiaffe. V t tn eorû iniuriâ ex fufcepti muneris officio ultû ca, tiidcamus qui hi fuerint, qui citra æquitatem plus cseteris gentibus,germanis ebrietatê addixeruntPrimo hi igitur Cq nulla confeiêtia uini indulti detorquê tur,necuelinipfis,necin maioribus defraudati genii titulosferunt, accédât. Et primis lapidibus aduerfus germanos graflenf. Verû q regio tam abfoluta eftjCui non temulentiæ crimen a feriptoribus reru inuffumfit,dêptis in hoc fo lis Germants,qbus tpib^ priftinis orne qd uinû faite olebat,denegatù eff .Nô te fugit, qua potandi uoluptate ueteres græci fruebant,in quâ uinolentiâ inci d€rintRomani,ut illis ex frequentiufu temulentiæ in prouerbium abiuerit.

f iiii

-ocr page 88-

GERMANIAE EXEGESEOS

Ebrictas quarûdâ gentium

Trfvftv ft'v cavov i^tTcc. T[r'ttcflt;t. Wemincfut huius adagit Diodes év (xeÀ(Arlt;i«ç,AthenæusinnonodipnofophiftarumJEtIonpoeta græ eus ac tragicus hæc de potibus græcorum ait.

Eÿffflv ô p.ivjia' TWÀÆfxxAHff t/xamizcrat^

tçAoÎ/v ’ilt;n(amp;ôa p?ç t^Klt;n TTivsin.Tfas

TTÇûç iva, K.uô.ia'jç.

Sciens uates Palamedesuaticinabatur

Nauigationê fiituram græcis bibentibus,T res nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Cratheras ad inuicem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et Toxaris Scytha apud Lucianû græcis

Galloru ebnetas

Qui uino feruiunt minus li beri.

ufum eiïefcribit,incÔparandisamids,uinoparareamidaâ. Quibus cÔuiciis Italoru ebrietatê damnet Plato^ex eius cpiftola ad Dionê liquet,amp; Tullius in v.Tufc.meminit.Si Syraeufanarû mefarû leôtio placet^T Idê Cicero definib» Ii.ii.Plutarchus,Aemilius Probus,Laertius inuitaPlatonis,amp; multi pftantif fimi uoti te compote reddunt.Quis Siciliæ uentres ignoratfqui Macrobium uiderit. Ab atiorû temulètia mihi têperabo,ne oblitû offidi mei, ad uini ftugt; dioios me ftilû conuertifle putes,uel me ipfum in eo Iargius,aut plus pq potui induIfiiTe exiftîes,ac me uini cupiditate adeo deui(ftu,utillo alligatus, pede ad îftitutû referre ignore. Denit^ olim uino abitinuifTe germâos reperies,quid GalliCaqbusBeroaldusinv.fupraTufculanas qftiones cômentario puerS fe,qtidic e publico leiflorio ad Bacchi facrifidû uocatû feribit, acita cccnis ac uino diftentos Gallos fadt,ut farti ac fcpulti baccho,dû uinû nodurnû edor mire non pofTintjUec oriente folê aliqn,nec oeddentê côtêplare.Oh dii boni hoîminfœlidffimi,qai miferiaru ad fubeunda tormenta nati j^ibendi certami ne adeoluduntjîmo ludunt,ultra corporis menfura,ultrauentris capadtatê, adpdenda uinaoriunt,utfi bibererccufaueris,eos continuo,achonorem læ fum eas,excandefcentes,îdignantefc^ tibi paraueris^demû ita penes eosobti/ nuit,ut q uerecundius acremiffiusbibit, fub aliorûcenfurâ cadit, quafi affe/ diatae alteriusfamæparticeps,aut Parriddio pditus,animaduertit,qui corpo ri feruiunt,nunqliberi erunt.Et ut ego demû me a uini memoria liberuexpe? d ia,id ueritati adeo uicinû effe fcio,fupiores Germanip populos efle uino libe ros,ut olim liberrimos,nûcexterisq eos impugnantliberiores effe.Dccæte/* ris Germanis potiusfilere qquidquamdicerehoneftius duximus.

De cultu menfarum acpr£eparatione,amp; comedentium confuetudineueterumgermanorum Ca. xix.

VEterû Germanoru uiumnecCor.Tacitus,nec alii expreirerunt,niff tenuiter,ôlt;^ quafi in tranfcurfu,acdigitisextremis,utuulgo dicimus, rem ilia libaueruntAthenæus tngrecorû g-rauiffîmus.eo attentius, ' q cæteri omiHiuSjid ,pfecutus en:,multa memoria ac feftiuitate. Eius em oro exPoflidonii græci hiftorici fentêtia ,pfeda,tandêiitade Celtarûcôfuetudi ne lib.Dipnofophiftaru/.^diditdoquit aûtde Celtis germanicis,non gallis, qs pmiiTæ eius orÔnes ac fequentes oftendunt germanos fuiflcjubi alpes ac cptera inhabitare eos dixit,adde qp nbsp;nbsp;uinû eoru axƒ«7^v,^têbelloru penes eos

fublinii

-ocr page 89-

LIBER SECVNDVS


XXXV.


fublimitas fit,ac plæra«^ illis Ccltis Athcnæus conceflîtjQuac Gallis tune re motiffimajGermanis uero femp ^pria paffim aboîbus alVerunfjUerba græ caadieciirem,nifilocusillediffutusextitüTet,obleuandûioitleâ;oritediû,lati nafubfcribâ anobisficinterptata.Celtc,intellige Germanos,Choas,ut Poffi/ donius inqt,apponebant,amp; graminibus prius fternebant ligneas mefas, pau/ lulû a terra eleuatas. Nutriebât aût modico pane,ac plurima carnedn aqua eli xata,ac carbonibus acuerubusafrata,Quaqdênon faftidiofe apponebant,ac ambabus manibus eleuantes,mèbratim mâducabat.Dû uero caro J'vamp;'aricram .i.feperatu diftïcilis fuerat,exili cultro eâ difciderût,q culter amp;nbsp;cû uagina in pria lance circûferebat.Pifces qcp apponebant,cô(uetos fluminibus marinis, qs Cale aceto ac cumino aflatos côdiebant,qbus nbsp;ad potû utebanf. Oleo ue/

ro non fruebant,ob rarû olei ufum,nâ ob deiuetudine oleu eis iniucudu uidc bat.Qnaût multi fimul coenabant,ârculi inftar confedebâtJn medio uero p ftantiflimus,queadmodü coryphæo côuenit, qab aliis differt,uel kät«. tkv tu uirtute belli ,aut genere ,autdiuitiis.lnde ex utraep parte iuxta dignitatis ordine Sd pftantiâ, fibi inuice fuccedebant,quas confecutus erat q libctHi fimul 8d dy peos armatos a ter go fiftebant.Satellites aût illorù e regio ne in modû circuli,quêadmodû amp;nbsp;dni conuiuabanuHæc Athenæî uerba la tinabreuiterobarnbulauimus^xcafiqsdefyderatCipfum auclorêrequirat.

Deuafisficblibusueterumgermanorum Ca. xx.

E Rataût xôauas filt;ftile,quocât,Suidareferente, îkxvovç

tw vufû'ç K cn)vXaç.i.lnftrumêtainaiforiafiuelibatoriamortuis,aut Choa calices aptos ad libâdû,qbus ætholi ufi fuerant, ut Sophocles teftaf.

Sunt etia iuxta Suidæ fententia,cratheres coronandis uinis congru! ,ac mêlu/ ræ genera,fiueuafauinaria,qbusgermanorûacCeltarû ueteres fungeban€, amp;nbsp;Romani q(^ ut Plutarcho placet in Romicis uolumineinferipto. J^a.Ti tov ycoftaîtov tv tw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p-nvî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xo«$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lain 'n6v»KÓlt;n,(/fK.ioff ßpoiJ

yç,“? KidfCùv îséfXKtv.tv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^oùr’ t7tçÂT'loi/.i. Cur dum Romani in Fe

bruario menfeChoasôCuiôîasdefundis faciebât, Decius Brutus, ut Cicero ait ,in Decêbri iftiufmodi exequias pegerit.Fuerunt amp;Ó alia uafa germanis pe/ cularia,qru Athenæus lib.dipnofophiftarû .A. meminit,cû inqt. a' Ai Trerop o» A«x.ov6Dv7tç iv à'y^ioia'zn^(pto»lt;nv,toigt;tôlt;n ftHV,«fxGÎzoiç K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K«.fyjfo7?,XfiüoiXi

‘sçÀtx.TO Xe 'ZS'tvófj^iv ’öi fSjj 1p7lt;f TiîÀs'loûff'V o'oç i’toXkxç xsw x«if«.ç'^«tK0(i.i^ó/lt;^(^.VbiGermanorüacCeltarüpocilatores,inuafculiscor _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

nu argento,autærepditis,uinainferre ait,8lt;:illadiuitü uafa elTejq ex Italia aut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;

Miflylia euehanf.In oibus ueritatê ^pfeflus eft,tü. qa ta fplendida uafa tm di/ uitibus conceflitjhabetigitCor.Tacitifententiafibi refpondentê,qgermaos ignorare aurü dixit,amp; apud paucos aurea uafa reperiri ,ac penes nullos etiam, nifi qbus amagnatibusdonoid pftitüfit.Bene ergo Athenæus fubditeRo/ manis uafa iftiufmodi tranfportari.ldê Athenæus ibidê.Cæteris germanis amp;nbsp;Celtis K.«vU ^uÀivatjUt eiusuerbisloquar,efre.i.ligneacaniftra,ac •ctA.iK-ra.i.flexi bilia,ut em Suidas exponit t^àszoùv » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flelt;ftendo,ba

bemus Slt; adhuc iioftxo feculo fimilia uafa,q fpeciê pdiââ repfentant. Memo

-ocr page 90-

GERMANIAE EXEGESEOS

morar a Ply.h’.xxxvi. c.vi. gcmä ï familiari ufu germais obuia fuifie^qua grjcö onychê appellat, qua ad fingenda uafa Jcllas,lectos germani ufui habuerüt,q et làbricâdis pedibus admodü cóuenerat.Mihi etiâ multorû autoritate côptU eftjentulû fpinterû amphoras mira inagnitudine ex gémis pdiciis coriglutP uaffc.Quod amp;Cor.Nepos palâ oftendit. Accédât lulius didatorj^ Iib.cÔmé Varia ua tariorû Gallicofû vi.ex urorûxtaurorû labris, poculaac fidilia uafa formate forum ge germaos côfueuifTe^pfitet.Sétentiæ fu^ riualêhétIuliûSolinûin colledaneis nera mirabilibus ca.xxix.Thraces ac Scordifc^ olim,referente Floro lib.iii.e craniis hoîmfitim Ieuauerunt,quéadmodû amp;Hunni apud Mcthodiû. Peculiare iF lud barbarie^ qrundâ leuitatis argumentû erat,qd Longobardorû rex Albo inus apud Barnefridû^Sabellicû,Blondû Flauiû,amp; cæteros molitus eft,q ex cranio Chunimundi Gepidarum regis, crathera multoaurodiftentûfabrefi eri uoluit,ex non nifi fummis natalibus libare confueuit,ut ait Paulus Di aconus,id more barbaroru tentatûfuifFe Alboinû, quibusmoriseft,excapi tibus hoîmfitimfedare.Verû poftpofitaantiqtate,luxuria ilia ex Italiæfinib^ ingermaniâfubrepfit,effecittp ut nihil qd pciofi qddâfapiat,ingermania de fyderet.Suntpocula germanoru q priftinâ nunc uaforû elegantiâ,longe ex/ v^afa Pyr cedunt,nonaurea,nonargcntea,autfuccinoueleledrocælata,nefcio qdhox haimeri neftius infula recens inuéta.produxerit, Vidi ipfeuafculamaximo auronobi Noria, liora Nurébergæ penes Bilibaldû Pyrkaimerü,patriciû,Cæfareæ maieftans confiliariûjfenatorio ordine pditû,amp; qddignius eft,uirû oîm difciplinarù in/ J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftrudifrimû,CLn oê qd uetuftaté aut uirtuté propriâ cæteris mortalibus incog

nitâfapiqcharû eft. Vidimus apud huncuala iuffadenfîtatepdita,ut digiti dé fitaté excedant, oïno tn tranfparentia, amp;nbsp;q radios de fe inftar uitri refledût, ac fpeculi,amp;funtth tota terreftriajiil pter humûrepfentantia,amp; q ceniû an/ nos î terræ uifeeribus delituerût,ufcp terra terra penitus expoliret,meminit il iarû formularû Plynius.Cæterû id uirtutis hnt,ut oïs ueneni (peciem nô fuffe rant,amp; fi uenenû lùerit introducrtum,nifi mox auferaf,continuo dirumpûtur.

Deiure,iudicio,confilüs,amp;pcenarum inflidione. Ca. xxi.

NV ne de iure maioru noftrorû didurus fùm ,omc Germanorû olim ius cohercendi populû apudfacerdotesfitû erat,horû interfuituin cire,uerberare,uel anîaduertere,ut ait Cornel.amp; Sabel.li.ii.Enei.vi. german. Mox deinde rex uel princeps,prout ætas cuiq? ucl facûdia eft,audit,amp; magis fuadent audoritate q iubent poteftate,amp; fi fententia difplicuit, fremitu afper nantur/in placuit frameas c5cutiunt,audores funt Cor.Sx^ Sabellicus, uerba 111a etiâ recenfet Phil.Beroal.in cÔmêtario Afini aurei.EligutCut ait etiâ Cor.) in iifdê confiliis q iura per pagos uicofe^ reddunt,amp; armati confulunt.Lcges primus apud Rhenum.tGermanis fundauit Tuifcon,authoreBerofo.Leges paucashabuerût antiqtusGermani,plusefhillicboni mores,q alibi leges ua iebant,refertTacitus.luratn punitoria ita exerccbant,proditores amp;nbsp;transfu/ gas arboribus fufpenderunt,ignauos amp;nbsp;imbelles,corpe infames,cceno uel palude defug iniedo,immerferunt,inleuioribusdelidi5 eqrum uel pecunia;

mulda

-ocr page 91-

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXXVI. ■

tîîulda fufRdebat. Adulteræ etiam uxorimaritus abfciffîscnnibus rtiidsé uer berainücit,HæcCorne,Nofti‘o uero feculo legibus imgialibus utuüLEft iudiciû peiies Germanos ab âliorû moribus amot2,apud Sycambrorû gêtes, Cottfcd V ueftualosjubi iudices (confcii difli) oblatis conditiônibus Jine omi macula * iudices, reos arboribus ( qlt;^ iure amp;nbsp;omine)fufpendêdi facultatê nancifcuntJllud iudi ci? Carolus Magnus primus inftituitin Germania^dSgètes mobiles Saxonu domuitjftatuit iudices,qquecun^ confciûdefedionisfcirent,cÔtinuo occide fentjUtait Aeneas Syluius indefcriptione Europæ.Pôp.Mela li.iii.Caufas,in quit,exeorû libidine accerfunt/iecp impandi,^latâdi(^ uimpoffidêtjius in uiribushabenqadeo utnelatrodniieos pudeatjHaccille. Poponioaftipulat Ammianus Marcellinus li.xvii-Audiat hi T adtu dicente plus apud hos ualere bonos mores qapud alios bonas leges .Hane confuetudine Petrus Crinitus ii.xn.ca.vii.in tantum extulit

De exerdtio uenationis ueterum Germanorum. Ca. xxit

Xerdtatio continua qtumualeatVegetiusdere militari, Modeft^, Exerdtiu Onolander,amp;alii qplurimi literis mandauerunt.Germaniergo(ut german, bellicofiflîmifuerût) afïÏdu^ exercitationi fe dedebant.lngrata erat gentihuicquies,ut Corne.ait.Hoc igiturfrequesftudium Germanis tribuit epithetu exercitatiois apud fcriptores-Egcfippus amp;nbsp;lofephus affidua exerdta done ipfos fcribut exerdtatos.Similiter Seneca li.i.de ira.Cor.T adtus in hifto ria ubi de Cecinna loqtur.Rhoetoru eqtes affidup exercitationis dixit,Orofi9 li. vi.Sueuos,PÔ.Mela li.iii .aîos corpa Germanoru exerceri aflèrût in bello, Etiâ aduerfus Alanos Hadrian? fecS habebat Mafore gennanu, maxima ami dcia fibi deuilt;ftû,qa peritiiïîmus erat uenationis, ut Dion græcus in uita eins teftat.Laboris etiâ patientes erant germani confuetudine laboru. IVËtuanus.

Solenni refonans Germania plaufu.

Indicat,efl;folitæ oentisfudare fub armis. nbsp;nbsp;nbsp;Venationi aut maxime incubu

erunt,ut Cæfar li.vi.fcripfit,cuius hæc uerba funt,de Germanis loquens. Ois Venatio uita eoru in uenatioibus amp;nbsp;re militari exiftebat,ut Celtes illo carmine fcripfit. german. Comune his ftudium uenari equitare uagari Atep fuum uarias uiclum quæhffe per artes.

Nec patrio tepuifTe folo.

AeneasSyluius etiâuenatiÔis eorumeminit.Mantuanusad Cgf.degermâia. Afluetaperalpes

Frigora agens,certare urfis,niue candida femper

Per iuga ueloces curfu praeuertere ceruos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gotthifunt etiâ uenatio

ni deditilTimi.Nam amp;nbsp;Huni ipfos primo iuenatufollidtauerunt,ut apud lor nandê habemus. Venatores aut horofcopu in quarta parte leonis hnt, ut ait Maternus Firmicus.Beroaldusinorône ^uerbiali,de illo figno différés; Germanorûmeminit.Cor.Taci.CquangabTortelioô^Marfilio Fidno me dadi arguat') ueriffime th de Germania fcripfit,excepto illo loco,ubi de uena Lo eus tione agitur.Verba Cornelii funqqties bella non ineunt,non multu uenatib^ Corneliu

-ocr page 92-

GERMANIAE EXEGESEOS

plus per ociu tranfigunt dediti fomno,cibo(^, forriflimus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ac beIh'cófi(Blt;

mus nihil agens.Hæc ille.In contrariû uerba Gæfaris pdufla intendunt/celo apto res ipfa eft, Germanos uenatui deditilTi'mos fuifle.Maior etia fides Cæfarihac in re debe£,^ Germanos uincere quid fit didicit,öd continuo ufo fecuhabiiitjUÔ tn minimus honor fuit apudantiqsuenatus laudatio, utapud Platone de legibus liquido conftat.Herodianusli.iiiij'mpatore Italia dilceP fifle fcribiqad Iftru uenifle,corpufc^ exercuifTe uenatu.Nec facri Canones de funt,ubi papa epifcopum quendam Germanorîî ob uenat9 ftudiûcaftigauit.

Natandi ftudium

De ftudionatandijSd aliisexercitationibuseorû. Ca. xxiii. LAbor deinde ^ximus fiierat,cûi fob toga Germania gerebat,natâdî confuetudo,qta aut ilia fuerit,ex co confiât,cu Germania aquaruffl referta fuerit,ut Ii,viû.ofiêdâ.Nam ut feribit Herodianus li. vii.hifii Germani peritiffimi font natando,qui tihmodo in fluuiis lauant, amp;nbsp;idê hifto riographus viii.uoluminefcripfit ipfos natandofe tradidifiefugae. Sæpe eni legimus Germanos nataffe,amp; fe ipfos in fluuiis lauifl e.Cimbri qnoque fluuP um tranfgreffijfe flumine lauerunt natantes,ut Plutarchus nofier feribitCot nelius etiähifioriaruli.xx.fluminibus foetos germanos dixit.CæfarIi.vi.Pop. Mela li.iii.etia in hyeme flumina traiedffe Germanos natando ofiendit. Frä ci qcßCtuncGermani)in bello qd contra Gallos gefferunt,tße Antenoris rc gis eorü,ad extrema necelTitatê adducebanf a Gallis, unde in flumen ^filirc copulfi font,multi uero eoru adlittus natando emerferunt,ut feribit Hunibal dus.Idein bello contra lulianu Germani moliebanuMarcellino audore, cui^ uerba illa funt.Fugentes tn aliq tela incêdiorû,magnitudini amnis fe remiferc amp;gurgitibus,peritianatandi ripas ulteriores occupare polTe fperantes.Ratio htiius afirologica eapud Iuliu Firmicû,quâ ödBeroaldusadducit, amp;Manili* li.iiii.fic dicens, Vltitna qs gemini ^pducunt fydera pifoes nbsp;nbsp;His erit in po/

tum ftudium,uitä(:^profundo. Erat aut longe excellentiflimü,qd idê Ammi anus Marcellinus aperte tefiatur.Fugatos Germanos in armis feruato eodem etia ordine,fluuiS tranfiuliffe înoxios.nec unû ex ipfis fuiffe defyderatu-Cof nelius qt^ TacitusBatauos aquis infultaffe,lib.ii.refert,ac artenatandiofien/ taffe.Ide Tacitus lib.i.hifio.recensinuento.Cecinna,inquit,fragiles fexusfger manoruintellige)trucidauit.Iuuentusautnando fluuiutranfmifit, Nec illud remittêdû ê, qd Capitolin^ in uita Maximini fcribit,Cæfarê tunc Germanos oêstrucidaflre,nifiq nando per paludes aufugiflent.Idem Herodianus addit. Eilt;n TTÇoç S' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tyey/xyacTic/of,«te /xóvip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'m-rKn.o7ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i-

Suntenim Germani nauigando uel nando cxerciti,quitantummodo, in flu/ minibus lauantur.Idem Herodianus lib.ultimo,;tj.(xavof di. quot;nvig óvk. 'jvft iTxÄta'mv 'zrsTK/j.ûv -ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;giyfjLcc-nt^b'ióf^ai Ai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i’tri

VKX^Camp;Oi JO?Ç TTAoiÇ , CûCTTTp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I O. nbsp;nbsp;nbsp;'Trhn'V’TBU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,p,H (T^cJjoâj' JtlV8p.«^OW

'l'■S!zs■olç,d^^^v^■x^amp;M eleidjuci/oia', Ç^odfermeid tonatGermaniquidêreru ignari,q?rapidoruptoc^ impetu italiæ flumina déférant,ratic^ fenfim câpos influere,quêadmodû penes eos cÔfoeuerût, ubi flumina

-ocr page 93-

LIBÉRSECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXX VIÎ.

flumina nihil cocitat,facile congelafcut.Aufi ita(^ Germanife fimul eqs na t tandiperitos,alueocredere,Hæcille.Scythæetiâfeptêtrionales inbello cum Sarmatisgefto,effugerut natando^referente Luciano, i'l -tiq

èita' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;' Hu-iffv^lsu s^aTz-ziriiAouj.Nifiqs fluuiutranäs

natâdo effugerat,ad alia ripæ parte,ubi dimidium exercitus noftri erat.

DealiisexercitationibusGertnanorum Ca. xx.

SV nt 8^ alia Germanorû gymnafmata. V t eiîi Cor .T acitus ait, iuuenes corum inter gladios,ac infeftas frameas fefe faltu iniecerunt,ita exercita/ luuenu itî tioartemparauitamp; decorem.HpcCornelius Tacitus.Fuitet Germanis haftis gy familiare,in gyrum equos uertere,ac in altum leuare.Oftendit huius rei argu mnafma mêtu Maximinus Cglar, q a Germais utrifc^ paretibus ortus Cpatre.n.gottho ta. ac matre alana)hoc ufu tenebat.Nâ eqs î circulû uertere barbarica côfuetudîe ut Symmachus lib.hift.v,ac lornandes teftantur,femper expertebatur.

DeNomifmateuetcrumGermanorum. Ca. xxv.

FVit tpibus prifcis paucis côcefTa côflandi æris facultas. Germani id Nomif uirtute belli emeruerut.Têporib9 luftiniani,referête Procopio græ ma germ. CO ault;floreli.iii.düinqt.Habuerut Germani Italiæ loca,amp; toti9 oræ maritimg (ecelTu potiti funt,Maflyliâ Focêfiû coloniâ circa mare in ditionê ac ceperût,undeamp;^ in loco (Arelateubi nûc eft)refiderut.Hi,inqt,aureû numu cudêt,enatiuo galliaru métallo,fuaimagîe impfla,licet Perfarû rex numifma ta faciat,no th ut illis,phas eft huic imagine fuâimprimere,nec alius quifqua barbarorum aufus eft. Methodius quoc^ fuo tempore Saxones leonem in nomiCmatibus circuntulifte afterit.

Delaboreamp;agricukuraGermanorum. Ca. xxvi.

LAboriofos Germanos fcriptorûdodiftîmus quifcß tradidit, ficuti Labor Pôp.Mela li.iii.quê fequit Lilius in fua geographia,amp; Cefar li.vi. q german, eos a paruulis labori et duricici ftudere fcribit. Velle Corneliu (qd alii) tm Germants exercitatioes uidelicet laborê amp;nbsp;uenatû pftitiftc,quas eis ex clufit. Nâ Germanorum fœministmamp;infirmiflîmo cuicp ex familia,agroE^ cura comiftam fcribit.Cæfàr qcp Germâos in agricultura negligêtig accufat, li.vi.medih .n.germanoru numeru annuati bello,reliqua agriculturæ tribuit, ne ruris cofuetudie,belliftudiüminueret.Claudian9itacç Gotthos.Procopi’ grgcus Herulas ac Sclauos nil arare afTerut/antû prædauitam fuftentare,qcl de Getis Ouidius in Triftibus idem fcripfit.

De Ludo Germanorum. , Ca. xxvii.

INter oîa aleæludum Germani exercebat,8ó fobrii inter feria tradabat, Ludus tanta lucrandi,perdendicp temeritate,ut cum omnia defecerût, extremo ale^ger, amp;nouifrimoiadu,delibertateamp; corpore contendebant.Cornelius hgc.

Ipfumtg fecutus eft Sabellicus lib.ii.Enei.vi. Ôi PhilippusBeroaldus in Aléa/ tore.Lulbresautem taies horofcopum proprih (ut Iulius Firmic9ait)inaliq b9 libre partib9 hht.Beroaldus eius meminit,ubi de germanis loquitur.

De Coniu2io Ôd matrimonio Germanorum. Ca. xxviii.

O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

-ocr page 94-

GERMANIAE EXEGESEOS

AdgermanorSnunccoiugiadefcenda,qbusuarius eratuf9,pcipuc feptecrionalibus Scythis,qs femp germanorü inftar coluimusjad q rum coniugia defcribenda nonnihil nobis Luciani dialogus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

Coiugia germano rum

fcriptus confert,uerba eius funt de Scythis Bofphorinis amp;nbsp;ieptentrionalibus, Aï lt;/\i 'mij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sluei

“h'ç àc2i\oia‘^ica.TZiKamp;/J^op i(p’gt;iffvxrlt;x.ç-iyr^Aà.v^ymvlt;rsgt;vnu2i.amp;yn/ovmlt;;

AyM,i.'7rician7ffM kxta thç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p.VH^óafcd'xt thv •7rK7(/amp;,-z3ï;vlt;« î.'Jtcu.vo'ùvtk

Tav,'iff-ng gt;1 yt'vnç ,H -zjAoópujH Awxf^itaç fcx®'-ï.Oportetaût unûquêcp procorib ubi quis dixerit,quis fuerit,amp; qua fiducia ad ambiendas nuptias acceiTerit, cU reliquis conuiuarijtacitûqp accûbere,inde pado conuiuio poftulata phiala,ui num in menfam effundere,fpÔfam ambirc,multiïfe cômendare,q genere,q bus opibus,quapotentia,ualeat.Hæc de feptentrionalibus.Caeterû barbaro rum fuit plures uxores ducere.Germani uero talé more p fe ferebantCut Ta citus fcribit)ut prope foli fingulisuxoribus contenti fuerint,exceptis admo/ dumpaucis,qui non libidine,(ed ob nobilitatem plurimas nuptias ambiebat. Sicutide Arouifco Germanorum regepatet^qui duabus uxoribus contêtus, utrafcç bello amifit.Cæfare in.i.amp; Eufebio referétib9.Getæ qcp banc confue/ tudinem tenuerûtDos aût uxori a marito ofFerebat,cuilt;^ munera nÔ ad mu liebresdelitiaSjUelad noup nupte comptum parabatur.Nam frenatum equU, boues donabantjamp;fcutum cum frameaJpfis autem incipientibus matrimonî um aufpiciis admouentur,uenire ad eu laborù periculorumc^ fodam côiiigê fpondent.idem inpace,idem inbello,pafluram,aufuramcp. Hæc Cornelius. Ecce chriftianpreligioniscÔfortio côfentaneSç’ qd Slt;Câpanusille late exeqt.

De Caftitate Germanorum. Ca. xxix.

Caftitas germano rum.

CAflitatem aût germani ita uenerati funt.ut uix alia gentiu^ante uigc fimum em annum fœminæhabuifle cognitioné/urpifïimu ludica bantjUt ait Caefar li.vi.cui adhæretTacituSjhisuerbis.Sera iuueniï Venus,eo q? inexhaufta eft pubertas.Caftitatem quocp in coniugio alia gen te firmiorê cuftodierunt,qd Horatius nofter oftendit,ubi Getarum pudicicia libidinibus Romanorum prætulit,libro iii.carminum odexxiiii.

V iuunt amp;nbsp;rigidi Getæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nec dotata regit uirum

ConiunXjtiec madido fidit adulterio nbsp;Dos eft magna parentum

Virtus,Slt; metuens alterius uiri Certo fccdere caftitas. Ducianus tn in dialogo TÔ^afio-îfcripto Scythis côcubinasafcripfit.C.Taci.Horatio aOe rês ita loqt.Pauciftîma in ta numerofa germanorû gente adulteria,qrû pccna maritis pns pmifla eft.Septa ergo pudicicia agütjiiullis fpectaculorum illcce/ bris,nullis côuitiorû irritatiôib9corrupti.Hec Corne.Certis.n.dieb9 (ut cû lu naîchoatyoïerût germani,autore Corne. Nec etiâ cupiditatib9 adeo illiniti fuerüt,nec uifu cômouebàt.Quod Pogi9 teftat9 eft ad Leôhardû aretinû fcri bês de balneo Badêfi,ait.Publica duo balnea fïït,ubi înuptp puellæ^pueri qcp defcêdûtjubi adolefcêtes amp;nbsp;fœîas uidere eft,oîb9 nates oftêtâtes. Balnea uero domorûppolita,ubipfencftrellas coUoqamp;potare licet,fæpefccîpnude nu douiroobuiâire,nullaîhoneftifufpicio,mafculi câpeftrib9,fceip linteis îduû^

-ocr page 95-

UBER SECVNDVS ' XXXVllt ueftibuSjCruru tenus a latere faffis^necß coUû^necç brachia uellacertos teguL Cernât uiri uxorcs tradari, ccrnunt alten colloq, Eft ^dê ipfis folàtiù,nihil his cômouêf,nihil admirât,oîa bona mête fieri putât^necp ê ex iis q zelotyp’ eét. HecPogius.Etadditinde,tragico clamoreaduérfu Italos dicêsO mores nris diffîres,qfp! î détérioré gtê accipim9,quf(Ç adeo calûniis deledamur, 60 obtredatiôib9,utfiqduidem9pullâc5ie(fturâ,ftatî ^manifefto crimîe atte ftamur.InuideOjîmo nrasexecror guerfitates animi,qfg qrim9,fg appetimus celû,maria,guertim9 ad pecunia eruédâ,nullo côtéti qftu, nuUo lucro faciati^ dû futuras expauefcim9 calamitates,cÔtinuis ealamitatib9 amp;nbsp;anxietatib9 iada/ mur,Hgcille Pogi9 ital9,nô german9.QLiid autledorexilloaccipiatCnotu é, Germâos etiâ afufpiciôe efTeinocetesJllacofuetudo etiamnFatépeftate î bal neisubicßobferuat.ItalorüueromReres euia uixfine comité egrediûf, C.Ta cit9id etiâ apud antiqs obferuatüfcripfitde Germâis.Nudos.n.iuuenes inter gladios fe iadare,no î qftû tn,aut mercedê,quis audacis lafciui^ pdpuû uolup tas pciû fit fpedâciû.Miror natiois illi9 hoîes, g^germâos forfitâ ex eoi^ ïgenio iudicât.Hieronymusin epift.xxxi.dift. xii.adGerûtiâ,deteftans luxuriê latino rum,amp;aliorû,laudatamp; barbaros ineo,ÔCaddit,trecentasuidis Cimbris ma/ tronas Teutanum, Mariû rogafte ( ciï fe aliis uiris captiuitatis conditione tra dendas efte didicitrent)ut téplo Cereris amp;nbsp;Veneris adiungerent,cûhoc non impetrauerant,ocdfis paruulis,mortug regt^funt,additHieronym’,qd ergo barbaræ caftitati non potuitinferre captiuitasCHanchiftoriaetiaredtatValg Max. li.vi.cap.i.Orofius li.vi. ÔC noslib. iiii.reieremus.Codrus in fermonibus ïtalorû luxuriê deteftatus eftfimiliexêplo,Germanos in hoc maxîe extoUês, qaante xx.annû mulicrû his nulla côftet rô. Hûc more etiâ Pe.Crinitus li.xu ca.vii.comêdat.H£c fatis de eorû calhtate,ad alia pedé relaturus fum,cû folus uerg caftitatis germanorû Campanus ille tcftimonium dediftet.

De lingua Germanorum^ Ca. xxx^

VEnio nûc ad extremâ noî germano îiuriâ,ab italo illatâ, uidelicet, qa fcriptorûqfc^barbaros noftros dixit,ficuti PlutarGh9 in uitaMarii. Florus li.iii.Herodianus,amp; alii.V t aût Germais pns fim ,rogo,qua de re barbari dicâtCSi.n.lingu^Ône barbari fum9,eo uidelicet,qa nô dedinabilis noftra lingua eft,nihil aliud rndebo,nifi Änaxarfis didu ad Athénien* qbus fcripfit hoîes no linguis,fed uirtutedifferre,amp;'filinguis,meli9 tn barbare log amp;nbsp;obedietes ee,q cotumaces,8d attice dicere. Hgc ille. V erü ut nil îpêfatu exf / norûïiurie relinquam9,uideam9 q maiora îcreméta uel ïtalorû,uel germano rü ligua füpferit. Vulgar is Italic fermo,qoli comicoshauferat,qtûDacorû,l5 gobardorû,gotthorûirrLiptiÔib9 defecit'^ ut ^fedoitalos ianomearguatSi mile iudiciû de grpco uulgari fermoe é.QVtû uero ier emétt germanice lîguæ rigor aflupferitj 4^)patuloé,^pria.n.lîguaipi germai iter fe i tin îterfût,qtûi ÔC latîaacuulgaris .Nô.nxxtiemg laudatiÔis elcmétû ê,fdre difertegermâice loqSi eorû ligua Itali dicat a uero fôte latio origine habuifre,amp; germai eorû ligua cû a grgco tû a lauo fôte multû here gloriât,agr^co îdpiô,qd grgci nbsp;nbsp;di

g »

-ocr page 96-

- GERMANIÄE EXEGESEOS

cut,nos thyr,qd grgci yetis,nos ylris aîal,qd illi lt;pA£ß0i»vow,nos Afeten ,ferru q ué' na lecat,qd greci Aa A5v,nos lallen dfcitn9,amp; multa alfa.Proprfa qcß nomia ut ' (P«fxx)camp;£y»ç,nos VolckartjAêcöjtf «-rwç L»eonhart,7reAu(pi»/x^ Albrecht,5(gia-avt5°^ Mâgolt,eafdê cÓpofftioesCut gr^d)hnt,î q noftra ligua ^pxfmfor gr^co fdf Lingua omati accedit,q latîa.Itê terrarû noîa,Gcut qd græcf dicût 'y;j.i.terra,nos Geu, germ, vn ut Durgeu,qfi terra iuxtà Aumê Dura.Sic Sûckgeu, Kreichgeu.ltê qd illi originem nos bach.f.uilla,ut Steinbach.IIlud demu maxîm ê,î q plus comercii ligua no lumpfeht Ara eugr^ca hct,q uera amp;nbsp;fyncera latinoruligua Germai.n.artieulfs utût,ptn’ deacgræci,hf.n.TÎjXH(r»5,nos dife dicim9,qb9latinffupfeder5t.Quid ^oalado beat noftra ligua,ua'nu uidef dicere,qlibet.n.ligug htnoi elemêtario id côftat. Eft ergo lingua ilia noftra plurimum uel a græco,uel latino fontibus,aut a fo/ noCficut amp;nbsp;ipfecu gr^çus tülatin9fermo)aut alia neceAîtatecopofita, qdße bcli9 ^bat i eo,cû gallie9 fermo multu grgci habucrit,autore C^fare. Si uero Itali dicât aptiorê ligua eoru carmib’/icuti Guarin9 V eronen.FR.Petrareha et alii,q priuatis italorû liguis çarmîa ftruxerut.Sciât id Si. an M.ânos î nfo fer moe aclû.Ouidi9.n,getico idiomatelibrum Auguftilaudis capaeê fcripfit,ut li,iiii.de Pôto. Et fcripfi getico fermÔe libellû. StruétatÇ fût noftris barbarai uerba modis. Hunibald9 multos autores allegat,q germâico idiomate car mia fcripferûtjficuti Heligaft9,Darac9 et alii.Scriptores noîa etiâ nra ad latinû fepiftîme j^terut, ut i Pli. li.x.Gâzas latie,noiam9 nosCGâtz)Qui plura de iis legere cupit,Paulu Diaconu légat,q pene oîb9 germanorû noibus latinû dat fonû.Prim9 aût germanica ligua Trebeta côpofuit,fili9Semiramis,ut ânales Nouietêfiû dicût.Carol.Magnus,ut Vuimpheling9 fcribit,Sigibert9 Gebla/ cêfis, VrfpgêfiSjSxC alii uolûtjmêfib” inde Si uêtis noia dedit,ligua nra tm ira fe extêditjUt nulla fit regio ubi nô germâos audias, Zach. Lilius in geographia fua i pliirib’ italig ciuitatib’’,maiori impio germanorû q italorû ligua increbe fcerefcribit.Idqc^Carolûmaxiegermanû eire,acei9 ^fapiâargumentûeft, q? hiplurimûingermâia habitâtes, gerrnâice locutifüt,utEinhard» ludouici régis ac Caroli hlii enarrator oftèdit,dû fcribit Ludouicû, fata iâ foluentê.di xifte germanice vATvA ^quod apud latinos foras fignificat.

De pfeélione linguæ Germanicæ ,Si quô græce noia eorû dicant. Ca.xxxi.' EX pmiftb capote côftat,germanica ligua pximâgræcorûidiomatiac cedere,ob articulorû côionê,alia qcp uicinitas eft,quêadmodû græ cg liguæ peculiare ê,honefta côpofitiôe plüres diôliôes coaptare,ita et germâico idiomati idê familiare ê,i eo tn loge grgcâ q latinâ ligua germaic» VocabFa tenor excediuNâ pîsipatiu’,acoia pene germâica uocabula monofyllabafût germ.mo utbrot,IufZjdifch,jder,dem,life,mornamp;;c.amp;peneqcqdmonofylIabâexcedif, nofyllaba pegrinû ac iiô germanicû eft,ficuti deller,externorû eft,q delir dicût,ita vuaf fer,a pegrina ligua tradudLi,qua vuammafei dr,ita Si Baret,kleinet,fenfter a feneftro, Si alia difyllaba trâsferût pegrina.Ouidi’ nônihil ligua geticâ.i.uere germanam cum gr^cis habere afterit in triftibus. Media uocis habet quid, Barbara lingua latino nbsp;nbsp;nbsp;Græcac^ cum Getico mixta loquelafono eft. nbsp;nbsp;.

Verum de ülo copiofior inferius erit orô.Cæter û ut innotefcat quo a græds

-ocr page 97-

LÎBER SECVNDVS

germanica nomina dicantur, Attila a græcis ó.TTl^Äû^a■ profertur.pcr as queftî admodunos Sylla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bulgar i,«Gaf £ç Auares p b, cwoi i^ouym^oii

Hunni èi. Vngari Gne afpiratioe apud Suidam,lt;rlt;xffx.«TTiu Sarmatæjicet Dio nyGusgræcus aifLec-ntuâ. Germani Sarmatæ Gne.f .dixerit, hoc th ut Euftathius ait ibidem T» (XiÇo'jGfa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ÜTzirv £/.Aa,gt;9o’üö-«u,ix-Tw

i.metri caufa literam.r. depofuit/uiffet enim dicêdum farmat^, Sgt;C nô Samarg,

amp;x.J/x^foi,Cymbrilego apud Plutarchunij amp;tame’uH^^^®'^^rnß Cim meriiper iota apud Hcrodotum.PtoIemmus «^ovêç lt;rlt;xfai'tç Saxones dixit,

Bledarex Hunnorum. Calera nomina propria germanicaiquo pado a græcis dicantur^Ii. ultimo enarrabimus.

DenominibusGermaniciSjamp;undeemcrferint. Ca, xxxii Maxima neceflitas quam cum gra-co idiomatinoftra lingua gerit, Noîa

ilia cft* Qiiod pene omnia antiquorum nomina germanica, germa/ pria ger/ nicam fapihtoriginem^acGgnilicatiüa Gant, quemàdmodum apud manica fi græcos. Ammonius luppiter dicit,quiain harena Lybica colitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnificatîa

Plato in libro de illis qui pro patria pugnauerunc,nomèn Hedoris déclarât, itaHomerus in hymno Veneris nomen Aeneæ alaude deducit. Voluerunt idem obferuare Cicero in libro de natura dcorû,et M. Varro in latinis. Hoc ctiamenixepenes Germanos obfcruatum e(renianifeftinimumhabem9.Ali qua enim nomina germanica a uerbo dicuntur Q vuert^ quod nos ualerc di/ cimus ut Dagobertus Dagvuert,more grecorum,ita B in. V.transferunt, ita Lampertus Languert. Alii tarnen ilia nomina in barbam ^tulerut,ut Lang/ bart Lambertus,ueluti fequetur.Aliaa diuitiis dicunt,quemàdmodum quæ înKich. definunt, uthenrich Habenrich, Gentzerichus Gantzrich, Alricus Alrich, Fridericus Fridrich, VlricusVrrich^ Eft autem vr germanice, quod apud latinos totum dicitur,Vaft,utgermanorumueteres loquebantur. AlÜ Germanorum a confilio,Radt,nomen fumpferunt^ut Cunradus,kun im radt Alii a fama,Mer,ut Filmer Getarûrex Filjmcr,Danckmerus,licet alii Danck. inarum uocitent ducem Saxonum, Henrici cæfarispropinquum, Alii a facie, ut Kunimundus,kuon mund,T orifmundus BeriGnundus Getarum ac Gepi darum reges nuncupabanC Hec omnia ideo adduximuSjUtæquusletftor ag/ nofcat,gentes illas uere germanicas extitifle,8ii nomina ilia ueriHîma germa/ norum.Ët ob linguæ illius ignorantiam,f^pe ab Itail's corrupta fuilFe prolata* Dum e«n Rictium,Vrfpergêfem,Rheginonem,amp;plærofcp alios uideo, plu/ ra reperio nomina,tuiK apud Gallos,quorum origo germanica erat,qug ta/ men gallica crcdebâtur,Ri(fhus in hiftoria de regibus Francie,Eubroniû,quê dam,adducit Childerici occiforem.Vocabulum eft corrupt«,alii ipfum Ebe/ ronium,Slt;; itidem male nominant.Dicitur autêEbervuinus teuto.Ebervuin, quod uocabulum germanico nomifmate Ggnatur. Ita Ortvuinus, Baldui/ nus dux olim Flandriæ, Ervuinauxor eiufdem ducis, teut.Ertvuin, Volo/ vuinus apud Vrfpergenfem teuto.Volvuin.Erkindus ab aliisErtvuinus di/ dus eft dux Sueui^,Lutvuin9 dux Lotharingiæ.Et hi a vino appellation« tü/

-ocr page 98-

GERMANIAE EXEGESEOS

Icrunt.Vocauerunt eti’am Gcrmani alios a pace,nosCFrid}ut Fridencus,Lin fridus,Gotofridus,nos FriderichjElIein frid,GLiîfrid,dicim9.Manfridus frid^LanfridusLandfrid.SigifriduSjErlafridus.Latini per oe illos ^ferentes, ut Fœdericus,amp; a feed ere noia illoru deducere uolunt. Velim ut germani/ cis nominibusgermanicosnumerostribuerent. Item a roborenos gt;Hart)ut Gothardus,Lconhardus,Burkhardus,Vuolfthardus,Bernhards, Marquar dus,Richard9, Reinhardus,Volghardus,Einhard9,Eberhard9.Sut8(: a uiro C Man)Hartmannus,Carolomannus,Hermannus,Chriftmannus.Necdefu£ ab audacia ,ueluti Hiltbraiid9^Hildegardis.Itêoîanoîaïdieth germanica jati ni in theos,fimiliter ac græci tranftulerunt, ut Theobaldus Diebald, Theo/ marus Dietmar,Theodoricus Dietrich.Eft autem^Dieth^uerilTimum uoca/ - bulumgermaniæ,quoddiuitiasfignificat,dasift aindiet.Itemabamore,Lii/ , poldus nos LiebhoIt,Dieboldus,Berchtoldus.Illa itacp èt!. G'milia nomina ger manica a nominibus germanorum defcendebat.H^c nomina græci pinde ut latini ad declinatiocstraxerüt.uhamp;paululuuariatafunt.Hinc eft, utmuItarU regionü,ciuitatumcp origines ignoramus,amp; græca putamus,qüæ tarnen ger manis debentur.Veluti Vormacienfes dicimus Vangioncs,omnes mirari/ tur,unde nomen illud fuerit profedum^Iitteris græcis non opus eft,Germa/ nic9 fons fpe(ftet.Vrbs hæcfitaeft in territorio teutonice Vunggau di(fto,ce Vangio/ rereamp; baccho opulentiflimo, græci paululû uarianteslitteras Vangion es il/ nes unde los ^ferebâqquafi Vungaugi5es.Sicamp;JMcmetcs,uelntiafoIitudincillicdi(fli funt.Tribochi atrib? nominatiftimisqiærcubus(Treibuoch)nomê fumpfe/ runt ut Celti placuit.5ic.n.et Norici,qui hodie funt in Ioco,Norkeu diéto .lu/ uat iftis cgteris germants datam efle anfam.Carolus Magnus ut eius hiftoriæ dicunt, amp;nbsp;abbas Tritemius teftatur,nomina germanica in régulas digeftît.amp; opera quedam ligna germanica edidit.Poft Carolû Gotfr idus feriptor, Ku/ go FloriacenGs,Ebervuinus,amp; SegenbergenGs quorum annales etadhuc in bibliothecis monachorum uidentur, plura de exordio germanici idiomatts protulerunt.

An Germani G'nt barbari,amp;^ quis dicatur barbarus Ca.xxxiii. Barbari k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;On efle barbarum,tantum grecis olim Fuit attributum, amp;nbsp;tarnen no

qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I omnibus,au(ftore Fefto,amp; illi græci,qui non plene linguam grpeam

JL amp;nbsp;fceliciter loquebantur,barbari dicebantUr.Itaintelhgitur Strabo cum Blefos barbaros ait uocitari,quod amp;nbsp;Tanais Scythariimrex contra Ve xorim regem ^gypti,qui hos ueriflîmos barbares efle putat,qui iufticiâ no co Icntes.ab oîhumanitate deG:iG:êtes,uentrifomnoc^ dediti,nil ratione cÔueni ensagunt,magis, q qui lingua aut idiomate hallucinantur.Homerus Cares popibs græcie ut barbares accufat.Inde poft bella troiana grj:ci a barbarie ex ceptiGint,amp; oês alipgentes barbari dicebantur, utammonius teftatur,cuius UerbaGjnt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ovap.ee amp;'ovKi?)KHVtMV,

Glt;zfGlt;zey.Kogt; Afc a' ramp;p «p s Barbarum amp;nbsp;barbaricum difterunt. Bar/ barü illius qdênomen dicit.quod nÔ eft græcam,barbaricu uero res eft bar/ barorumRo/

-ocr page 99-

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XL.

baroru.RomanietiS tûcbarbari nûcupabant,ut quidS legatns Philippi regtó Aetholorurndit ipis,apudLiuiûli.xxxii.8lt; Plaut^ Neuiû poetâRomanoru barbarü côiedorauit.Cato qcç apud Pliniû li.xxix.Romanos f ecit barb aros. Huius rci tellesfunt Aeneas Sylui9 in geographia,Âlzatus Mediolaneh,Be roaldus fupra aftnû aureu,Straboli..i.in fine,Crinitus,Celius, Volateranus, Marin9Benchemius.Poftcp igitimpiû ad Romanosdeuenit,abarbarie Ita li excepti funt,amp; latini.Et adhuc tn hebr^i barbari appellabant Jic em eos lam blych9grec9,ubidereligiôe diirerit,noïauit.Poft Chrifti natiuitatê,Barbari oês putabât qb9 nec grçci latini aut hebrgi nomê côcedebat,ita Hefy cbi9 grc eus SûdjGaf 01 oi «tto Aütki inquit.i.barbari indoéti funt.' Apud recentiores uero in barbar icum nomen abiuerunt^qui impio Roma.nonfubiiciebantur ,utin L.de feruis fugitiuislta Marcellinus^Latinus Pacatus,Mamertinus,Ämbro fius,Seneca, ArianusSi alii Germanos calumniabant ueluti barbaros, ScHe fychiusBritannos.lndeautempoft^ imperium germanis ceffit^amp;l Germani cxceptifunt,amp;: hos paucicriminabant noftræ tempeftatis barbaros, nifi qui inuidia moti, Sc gloria eorum offenfi,barbarorum nomen nobis afcripferût. Hodie tantumfidei noftræ inridiatores,Procopio referente,barbari çftimâ tur,ut TartarijRoxanijSôSarmatæ,licet amp;nbsp;Celtes Vngaros appellauerit bar baros.Audi Aeneam Syluium,cuius uerba funt in epiftola ad Martina Ma/ ier.lta chriftiana religio, inquit,omnem germaniæ barbariem expulit,ut ipfi ltali,græci,erga uos barl5ari,uos greci ac latini appellari poteritis,Hæc Aenez as.ltalus,non germanuSi *

Contra Hermolaum Barbarum,ac Campanum ,Ger

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manos barbaros uöcitantes Ca. xxxiii.

Italiadhunc uflt;^ dieminnullo prgtercß infciciæ Germanos arguunt Germaz Qi germani v^Tv p-n calleat.Ducütforfitan Cor,Taciti nos non diélojlecretalitterarû uiros p^iter amp;focminas Ger.ignotarefcribetis.Le efte Barz beridec^ icultioresnoseê clamâtes.Ecce qd l-lermö.Barbar9^ cui9bgc uerba baros, funt ad Mirandulæ comitem de quibufdam Germanis dicentis.Nec inter la/ Contra tinæ linguæ audores germanes iftos numero T eufonas, qui ne uiuentes Hcr .Bar. quiderhuiuebant.nedumextindi uiuant.autfiuiuantÇvrtüiuant in Contume/ accampa liam.Nominanturenimfordidi,rudes,inculti,barbari. Cuinationi âgermaz num. nia illauerbaimpidafunt^Hermolausigitur qui Germaniamperagrauit,ut in annotationibus fcripfit,plus^quo ,illo uerbo Si uerrucas Si tubera Germa norum oftendit.Confimilia illis uerba detradoria Campanus Germanisin/ uftït,quostotiesbarbaros,ac genùbus omnibus incultiores afteruit.T antum denicç ocii Campano fuperfuit,utin toto epiftolarum opère, in nullare inge niumfuu plus aluerit, indetradiôenominisSifamæ germanorù.Hermo laus Barbarus tarnen illo epitapbio,quod olimRudolpho Agricolæ fubfcriz püt ,quicquid gr æcia acltalia laudis aucupata eft,Germaniæ tribuit. Inuida clauferûthocmarmore fataRudolpbum

Agricolam ,tr i(ii fpemcg dèCuft^ (oli.

O iiii

-ocr page 100-

GERMANIAE EXEGBSEOS

Scilicet hoc uno meruit Germania laudis

Quicquid habet Latium,Grecia quicquid habet.

Nunc Câpano refponfurus fum,qui Albertu Magnu philofophis ptulit bus,nilfub urbefuiiTeqîdudûrefertjqd difdplinisac philofophiæ Alberti accederepofht.Eccc aliud in Ratifponenfi orÔnc,nihil qd luminis qddâfub/ oleat,germanis detraxit.Italiitacp oes 2entes,moreægypriorû,afe barbaros dixerunt.Fuit em acgyptiorujjfus ille Herodotoreferente,cuiusuerba (unt.

Gaslift; jV-TiKv-TWi of a/yv'^[foj )caAisifilt;r^^v ôfx.oçA.ûgt;oj*ç. Aegyptii em bar/ baros uocant oês,quinÔ linguae ipforûconfonant,Hæcille.Et fiolim germa ni non ficutigræci xa^^iAo-ynca/^o' orôneseorûadornauerûr,poffum aduer fus eos dicere,q? T oxaris apud Ludanum o» oKuaotóv «îr (4.« Aisr lt;z3-lt;5^c{gt;9t'Yy»TBu'^Aó;^uff.i.Non em ScytharumS^germanorum eft uerba phalerarCjpfertim du magis res q uerba loquant.Si pergerent germanis bar bariem obiicere,aduerfLis eos id,qd contra Athenienfes Liuius dixiqualeret, LDe Germanis antiquisilluftnbus. Ca.xxxv.

CAeteru ut paululuad die emergat germanoru antiqru pftantia,amp;q fato iadiu c5cefterSt,ne amp;nbsp;olim Germania admodu barbariem oc cupaiTe liqat.Nuc paulo alti^germanos reuocabo ptcr Alberti Na Agricole gni induftriâ.Agricola ille Rudolphus tâ abfolurg induftrig^ac incoparabilis laus» ingenii uir/olus meruifiet,uniuerlam Germania uel decore tm fuo, abomni barbarie exceptûiuifte.Siqdê hic, EraCmoreferente/n carmine Marone, tn ^fa Politianû retulir,acoîa philofophiæ myfteria pcnetraffeaftcrit,Quê pu/ blico noie dignu ideo cenfet Erafmus,q? tm illius difeipulo ufus fuerit pcepto re.Ingens plane ac clariftima laus,q et a uiro clariflîmo in teftimonii uicê ^pa gat.Nil momus unq in illo reqfiuiftet,nifi q? nullâ habuit uir ille rationê po fteritatis.Platonisth dialogos aclfocratis paroemiasuertit,qadhuc cricunfe/ runt.Fuit Rudolphofami!iaris,amp;:q penes eu fummuualuit loannes Dalbur gius linguæ utriufe^ peritiftîmus,ac triplicibus donis pditus,iufta membroi 5 firmitate,iuftiori aîæ habitu,iuftiflimis externarû rcrû commodis q3uifus,ma loan.Dal gno uidelicet facerdotio imbutus meruit.Et qd maximû fuit,in ftruêdis biblio burgius. thedsadeo curiofus,ut cûPtolempo illo Philadelphodecertare potuiflet.Flo ruerût coetanei eius,Thomas V uolphius,Conradus Celtes,Murrho.Pencs priftos Ligurin9 poera, V rf^genfis,Hermann9, Abbas Sp.âheimius, germa, meruerût. Quisuero unq Cufano Cardinal! germano,in oï literarûgnein ftruclior'r’cuiustot egregia uoluminaextât,qrû loannes Andreæ facit mêtio/ ncQuisCunone t;gt;Aen^4.wTiJjgt;oo-cQuid lodocoRubiacêfi uiro humaniftîmo li/ Illuft.ger teratiusCQuid in utraq^ thrologia Gabrieli Nemetenfi qjfundiusç' Taceo la/ mortui. cobG Tcutonicû loannê de mÔte regio aftrologorû peritiftîmû,cui9 mémo, riâ Picus ille in lib.cÔtra aftrologos/ada ei9 mcntiôe honefhftima ^rogauit EruditorS antiqftîmi germanorû Hunibald9,Otto Frifingeh.amp;Rofuitamo nialis referont, quibushiftoriographorû nome inditû eft,qapte fefe germa nos ^fitebantSi theologoru ueterû memoria te deledatQuis Marfiho pro fundior»

-ocr page 101-

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XLt

fundiorC’Sumerhardoacüuor. Retulit Bruno ille CartuGcnfisorigo aciniriu ab Agrippina exordiu.Si aut numerüillorS,qui in diuos abierunt,requiriSjC5 ftabitnullä terra tot fanlt;flisft.iiirefpedofam,ueluti Germania. Veru ut pau/ cis adducä.S,Bernardus,MaptinuSjHieronymus,Rabanus,Ladantius,germa nis a Vuimphelingioafcribuntjlicet Zach.Lilius de Hieronymo in träluerfu abeat.Cæterû nuc orônê meaad iUos,qs fol noftro æuo fufpicit,cÔuerfür’’ fû.

EpilogusledorideGermanisnoftrætêpeftatisilluftribus Ca. xxxvi. T Ande omiffîs illis Gcrmanorû,q poftq fibi ipfis ac nobis Tatis dede/

rûtjlege nature côceflerutjad iUorûi pftantiâ,noftrâ oronê coferâ, q Germa

rum opinio ac induftriafeculo noftro inter uiuos numerant uiuacif noRzrece fîme,qbus tiîiliterarupfens eft,ut a üetcribus acuita deftitutis, iacftu literarû tium eru tântoipacio abfint,qto naturæconditione.Totmagni, excellêteSjinnumera ditio. biles ^pe uiri,paflim tota Germania occupauerut/juâ multarû linguarum differentiisilluftrauerût.Quorû tn laus nobis têperanda eft modeftia,ne ni/ mia ,pfufioneinarefcat,uidemusem id infonelaudandi fieri,ut aliquâdo du claritatesqrundâ exprimere uolumus,laudattôe abuli,ipfosuariis pconioru generibus plserunq^ oneramus,q? facile in aliis côtingere poftet.Et fi modum exceftero,duo tn germani maximi cenienf,ac cæteris pftantiores, tm difci/ plinarûafTecuti funt,qtum humana natura afteqiuGautmortale ingeniû ferre quiuiqquantû etia mortalis fibi unq arrogauit intelleclus,q ^pe limites rôni humanæfubftitutas exceirerunt,nulliætati,nuliis cuiufcuncp regionis inge/ niis poftponendi,aut fi fieri exceflione cupis,potius fiipiores inferiores dif/ cernente natura euaferunt oîbus.Et licet tanta dexteritate,tanta animi pfentia uiriillipditi fintjutdeillorûinduftriauerecudiusacrcmiftî’adùiri uelint,ac Audoris pceptipropriihonoris uerecundanf,proprio pconio audito oftendantEt iux excufatio ta Euripidis fententia,alienû a laudatoribus animû gérât, Veniâ tàmê expoftu latû ire non morabor,licet id pfeflioni noftrse incôcefTum fit,atcp hiftörip ca pt5excedat,qoamp;Ti digreftïonê fieri ^phibet,Slt; queadmodü Horatius poetæ. Fabius oratori denegat exceirum,ita hiftoricuipfa hiftoria limites trangredi non patic.Ne tamê femg unius coloris ac in code filo femp of o deducat pqua • lis,nullis figuris uariata,femp eundêtenorêreferat,Vtetiâquiddâ leuandote dio,ac in tâ ^caci ac feuero labori ,reparando aio coceda^ut demu animi uires ludendo ac lafciuiêdo parup colliga.Quas ut ad pferendos reliqs fudores ac/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

cÔmodatioresreddâ,uenia nobis pftandaeft/idulcedo loquedi ultralimites me ^uexerit.Nec6lt; aliud mihiuitiouertêdueft,cp ad dicenda pftantiftimo rumhoîmpconiadefcêderim,ac prefer modû extollendorû ingeniorû ipfis nolêtibus qddâ aftruxerim.Et id nó inique mihi interpretaberis,dû agno' ces, inhorû amplitudine nô minus germaniæ,^ ipforû laudes quefiuifte,q nÔni hilfibi de ciuiû fuorû prçftâtia côicat.Defumpta mihi in munus germania eft, pro cuius aris ueluti pro neceftîtate priuata mihi dimicandû eft. Cuius qib re prehèfione carerê*;’ quale nephasobirê,fi ingrati hoîs nome acapiês, débita laudis portiôe patria meâ defiaudarêJjt fi hanc caufam mihi inuerteris, phas

?•

-ocr page 102-

GERMANIAE EXEGESEOS

mihi fit mcas dixiffe laudes,ucritatis confd€nria,dû pro mea laude nitar,ncn alterius,multu cm mihi promitto,multu mihi deberi exiftimo,q? in dui u n*eo rum numero tanta lumina comphenderim.Metellus apud Plutarchu diis gra tiasagebat,o7j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oûn imnr'ap.i.c^ fionapudexteros Scipionat^

fui det,5lt; ego patriæ noftræ non pofium non gratulari,talibus uiris in eius co munionê alIedis.Et fi adhuc hæ ad expurgandû caufæ non tutæ funt, id (qd Omni côceffum eft) de uirtute difierere mihiliberu fit,nihil qcß de Erafmo Capnione recenfeat^amp;tm mutato noîe,in illode incompanda eloquêntia,in hoc de inæftimanda orônis grauitate narret fabula.Putat Athenæus ex Ana comid fententia ,fub pRorum noie uirtutes elfe laudâdas,amp; diuus

Nazianzenus Âthanafium,inquir,laudans uirtute laudaturusfum,necfecus Marinus græcorû phûs dodiffimus,fub familiaris fui appellatione,totâ fee/ lidtatem comprehendit.

Comparatio Capnionis ac Erafmi. Ca. xxxvii.

DVo funt inter cæteros qbusGermani decoris titulus debet ,Eraf/ musDefideriusdefîderatilfimus ôz7tçolt;nTÔTO‘^ç,diu defideratus,ac nunqdefiderandus, V -nç o(xo7«ç é-Tri^ôvjoç yver’ÂWf.HicilIc defiderius eft,quê Venus Paridi apud Ludanû promifit,quê Hefiod^ mufis coniunxit,Huicconferêdus eft Capnion ,fumus iliuminatiflimuSjqruii Capnion dâ oculis grauis.Verû que «ù* vKpêTÓö* oui' lt;xv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trauç outb tjît’ op.^f^.i.Nec

nix,hyês,nechymber, extinguet.Hic radios defeemifit,qrô fplêdoretotus orbis illuftra^,a qfumo ois fplendor in tribus linguis, fuâ lucê rcuocat,nâ illc nofumûjfedde fumo dare lucê cogitât. Ambo illifublîes animftelifq^ refertf, •TOv TTOVTTç ffctir OTTK/xoi -sjÂHSouin ^tof-nçjVt homcrico uerbo loquar,ah iîlis oêseloquentiænumeriin Germaniafluxerunt,ambo tot linguis pditi,totdt feiplîs. Hiuirtute,dexteritate,morû înocêtia pares,eiufdê quafipolitiorîsphi Côpatio lofophig dogmata fecuti,ad arcê difeiplinarû euaferun t,nec facile difeernere Capniois poteris,{n quadifdplina plus uiri illi pualeant,an latinitas gr^citati,an philofo amp;nbsp;Erafmi phia theologiæ fuerit ^ferêda.Tanta fingularû artiü æqua in illis facultas eft

Adde q? nulla illarûeft in unoqc^,qn5,(i folâ gpêderis,maior uideatîdtera. Idem iudiciû Ci euocaueris feientiarû poflelTores illos,dum em incompabilê eloquendi riiiû Erafmi,dû abfolutâ eius in transferendis audoribus facilitate præ oculis tenueris.facile herbâhuic porredurus es.Dû uero hebraica my/ ftica Capnionis, ac fonte uerilTimS.ex q ois germanorû uera eruditio preflu xit,hjtueris,atc^ illis ciuiliûiura,in qbus abfolutiflimuscft,pteroêm difdplina rum cumulû adiunxeris.huic palmâ deferêdâputas. Côiunge utrofcp,fymbo lum fadto,fingulaea quæ uirtutisfunt adiice fingulis.uideqta uicinitas, ^ta unitas,quafi a diuerforûcorporûhabitudine tibirefpondeat,frange nucleU »i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exue hoîes ilia tm corpis eorû mole,amp; aîa tibi una repræfentabit.Denit^ ni

fi fides nos côfentanea in tranfuerfû ageret,nifi et eadêptas.eadê fata,utrofc^ cÔiunxifient,facile ex PythagoricoinftitutocÔuinceref.uniusaîam in alteru abiifle.quêadmoduHermipp? de CalciphrÔte aePythagora fentitJta nimis dubiam

-ocr page 103-

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XLIL

dubiampalmâdefe ipi's feceruLÄcmeuelud éxqfitilîîmis pi'duris detehtuni utriufc^ monumenta admirante penitus fufpenderunt^acomne iudidS mihi exemerunuSümaigit inter eos ditierfitas/i inter fimilimos diiTimilitudopot intercidere,nuliähabebitrationealiä,nifiq?aliquifeftiiiä ac fämiliari oronis facilitate inducUt.Cgteri uero ad grauitate oronis ac eruditione oculos tenet. Alli plus linguarupftantia,aliimLiltitudinecàpiuht, amp;nbsp;fires ad calcülû reduz cenda eft,nulla uirtus in utrocß eft^q non fibi palrnä deberi polliceaf ƒ! fola co Ipicit,autfi cu alteriusinduftriaCollocef jpafitatenon ambobüsinferat,ac que non utrof^ Jiilgularu difciplinaru calculo fado^päre laude participet. Vtem illospatriagermanos lege naturæ,ita amp;^difciplinaruparitateOpt.Max.Deus prouidir,illif(ç multos gloria æquales creauit,uirtutepaucos.

De præftantia D. Erafmi Roterod. amp;nbsp;eius opcribus. Ca. xxxviii.

Triufcp tn linguæ ducatus Erafmo ^cul omi dubio confenfu erudi torn delatus eft,quê uirtute dicendi,in qua eminêtiflîmus eft, pauci Comêda prifcorû fugauerunt.Tot em uno illo uiro difdplinaru diuitiæ,amp; fin tio Eraf gulari huic tot fcientiaru fpecies exuperant,qt diuerfæ hoibtts diuerfis concef mi ac ope læ fuerunt,utplures hoîes unus Erafmus, ob pluralitatê curaru,fubiifle uide rufuorûi atur.Etqd longe pulcherrimû eft,nullius difciplinæpftatiajobfœlicitatê alte rius,in illo inclinât ,nec qd uni impendiqalteri derogat. V erû pari femp trutîa libratûp fe unûqd(^,ac fi hoî fingulari contigiftet,ualet,acmeretlnter recenti ores paucos continet ille accefloreSjpauciores «ftcipfovaç ,pâuciftîmos aut nullos fupiores.Nâ quicqd îx. iugeTou Erafmi flurnîe producif,genuina nota figiiatû eft,utqcunCp uertat,autorê hand facile mentiat,q minus Erafmicû fo net amp;nbsp;cenfeat.Nil em extern! fapit,nihil peregrini patif.Nâ fi quidq eius adul terat,manifefto iudicio mox auftorê q3dit,amp; indigenâ fe,n5 alterius farina fedû prima frète detegit, Facultateille,qua pauci attigerunt,arripuit,fud oîs impatiente,ac ,pfufioris lenocinii penitus negligent?. V erù adeo libera,expo/ fitam,adeo abloluta,ut hæc femp fuo tenore ^fluens,fuo airfu nitaqae feftiui täte eius in leftorisanimûdefcêdês,répugnantes ducaqcômoueat.Ad hoc le genti arridet,ac bhuolentiæ aculeû reconditû p fe fert. Non ueluti plaérofcp cognofeimus, q dum eloquentiâ,quâ affectant,cogunt,orÔnem,nÔ inficior, elegante condunt,ueteris th ingenii teftä infepabili neceffitate fubfequentem, ac prifeâ faliuâ æterno comité habent annexa.Huius uero numeri femp fibi fi/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'•

miles,pares ac integri prouehuntjeftore inuitant,inuitatu detinent, detêtum æterno uinculo fibi deuincunt.Stylusuero eius eft ta effufus,candidus,lu€uîe tus,ita qjpriuSjUt xarà ’ovo/4«io?ngt;il«vqlibet materiæ uerba adeoaccômodet,ita cuilibet rei fuâ reddat dignitatê,ut ad fingenda oroni vener?,nemo magis ap tus,nemo qîmptior ipfo habeat.Aliqh furgit,amp; ta uarias iuxta rei q^prietatem uultusac'tionitraditjUtexiguâ rem aut penitus nullâ,in elephanti mol? exire cogat,fatnulante fibi eloquentia,ac ultra rei fubiedæ captû extendat. Tanta oroni ei9 a jpKf «-nx ineft, ut in ea nihil excludaqqd ullo paélo deiyderari pof fct,nihil interférât, qd tüv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut exceftîone fapiat.Verum cunda in

-ocr page 104-

GERMANIAE EXEGESEOS

more Cyclopgdig fequunf /cclici reru ferie fe inuice luccedunt,inuice adaptât uc una ablata fquarnaaut fibula, totius lorici ratio auferef,fubucrteret,autad minus pfedioni fententiæ derogaref.Et facultatê qua alii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i pro

alFedandaac demuexagitanda eloquêtia,coaâ:â,acaccerfitâ affecutifuntjhic fua fponte fluentê,G'ne magno dicendilabore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obuia habet.Exi

ftimatQuintilianusledioni Ciceronis pueros eiTeadhibendos.Ego pueroril ingenio tune pciu affuturu putarê,ôô fi V eneri Erafmi co traderent,penituflt;^ dederentjUt ad qcunlt;^ ftudia alenda coptiorcs efFicerenf.Täta em in Erafmo meo,imo u efb'o,eminentia,uirtus oratoria furgit,ut tarn in foro ludis lite/ rariis probaret,nec luuenûnecfenû ingénia formidaret.Et hæc uiri illiuspro gymnafmata,qbus adulefcentiafua imbuit,amp; q jv?ç twö-öv ab illorSgrauita te aclublimirateabfunt,q in quarto æratis fuæ gradu exorius eft,donee Hie/ ronymo priftinadignitate reftituit^donee Tcclt;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Noui Inftrumenti

fœliciftime interptat9 eft, q fundio ingenii fui egregia,a funda ac démérita q rundâîfdcia,peruertit. Verû tin ab his,qui utHomerico nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loquat

vn'srioi, iyçouv™, ilt;pH{Li^iac. (pçoviav'na'.i.Ç^ü ftultiagreftes,nihil frugi fapiunt.

De fumma eruditione ac præftantia Io. Capnionis. Ca. xxxix.

Laus fu/ maac'eru ditio Io. Reuchlin

Vare te interim portu reliqui Capnion inuidiftime7 dutibitnomia q meriti(rimo,ob fumma tua in me uoluntate amp;nbsp;debeo ac uolo.Si enirt* dulciftima tua conuerfatio,quamecûHagenoæufus eras,me non ta' geret,meritoru tuorum magnitude exigeret,ut huic gratia retaliaturus fim, OU- -TKTKa (piÄa-TH-m TTffajjçÿ.Verû a q initio laudû tuarû pelagus cumulatiflitnü exordiarCan agratiaattici tui fermonis iic'^ov^iç Analinguarû plu ralitateC’,amp; teaqbufda lt;AçÀ«T7oy.i.bilinguê nuncupatû,tribus linguarû difetv minibus adiedis^7n»7w«Alt;igt;T7ov.i.quin^ linguarû peritiftîmû faciam, ut antiq/ tas de Epicharmo teftabaf. Si ab îtegritate tua'T attinebit ad te illud homericU Ob' lt;AvKu6y/xoç W â.yci.vcgt;(p^cc)V,oç t'ç î-sirfsKioîlt;nv îv' oi^'na. Nemo melior,nemo iuftior erat,nemo qintegrioraloqbatur. Verû afcelid täte tua caput oratio noftra proferet. Fuerunt em Jicet patici) qui te rerû do drina ac dexteritate referrêt. Cômunia em habuifti animi cômoda,8lt; corpis facultateSjCum multis^qbusnumerisæqualibus natura ut tibi refponditQui aût fœlicitati tuæ accefleritC agnoui neminê.Fuifti amp;nbsp;olim non ultima fœlid/ te pditus,qn labor tuus toto orbi côicatus,primo hebrça myfterialiteris uul gauit,qn totius chriftianitatis limites peragratustotû orbe pluftrafti, qn tot principû fundus offÏcio,e9 q hoîs erant expleuifti,hoîs tm opa molitus eras, nondû ad tibi deftinatûablSi^utæfœlicitatisfinê,puenerasBolus hoftis req/ rebatur,qui beatitudinis tuos gradus redderet pfedos,uirtutê tuâ crebro inv pLilfu expoliret,tuos honeftiflirnos fudores,tm dodis cognitos.pueris dete/ geretjtuû fumû ultra gades,ultra chriftianæorbis captûdiflîpatû,amp;barbaris nobilitaret,utpenitus inoï negocio Capnion fonaret,ut nullæ menfæ exige/ ren£,ubi non tuû nomen obambularet,amp; per hoîm ora ferrer, nulla focietas, nullæ literæ confecrent,ubi non principiû nbsp;fine Capnion teneret,nÔ tibi ttn

amid

-ocr page 105-

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XLll

amid tui potuifTent oês,nec plus de te rerü natura meruinet,qu^ tn in te folo quicqd uiriû 2lt; pfediois potuit,expffit.Qiiârû inimici tui,fi uerû dicimus,ami cillimi tibi tribuerût. Null9 beatitudîs calcul^ tibi deeft Xi o x-afnsrç ÀTTOV'iap tibi dexter aliqsdeorûpfuafcritjbæc tibi æqaîo ferêdaeflejqab æterna obli uionetuâcelfitudinêalTerent,extendent,qrûduôult;yov A’hpi K.ÀioçtsTO Ôotsv t’ l-js-iitiAvx-nw Kàtf.i.gloriatuaerit cptûauroradiffipat. Tumagnaauthoritatcin tui fauorê tot reges rapuifti,q (ubir e oîa nois tui gratia moliunt,Reucblinifta rû nomen in eorû decus uertûtac trabût,oêsetiâ qbus ingeniifacultasulla fu Epigram peft.De te dicâ,qd de Probo Claudianuspi nobilior luftro,nec côtigit uni, mata Ca/ haélcnus exadlû no funt memoratap æuû,germâos habuiffe duces. Vidim» pnionis maxîos reges ad tui defenfiôes defccdiffe^uidimus fedecim dialogoru uolu/ mina, ,pba eruditione exarata,innocentiæ tuæ ^rogadæ deftinata.T anto nu meroamicorü tuorû calailus côftat,qto excelfa germanorü ingénia, q tot uo tis,totlcriptiste,aboïmortalitate exuerût,acalioqmortale cœlitibus uicinu reddiderût,ac integritatê tuâ incruêtâ a tot boftibus cuftodierut. Quicqd hoî arroga^,unicouerbo,Capnionisuidelicetnoîe c5ftat.Nûcde Capnione a^^, Gapnion illeeftjfatis diximus, cû te noîauimus.Cçtera ganges ÔClndus hnt, fi darius rê tibi dilatari cupis,aliud noftrû epigr ama fit illud.Hic prim9 hebræ orû mYfteriorû,8lt; theologia?,prim9 grœcarûliterarû ,5lt; ois eruditiois germa niæ lUatotjV erbi Mirifici ac Cabalæ unus 80 folus r eptor. Vel magis uos te net Nazareni Gregorii Ro.urbis epifcopijareue teftimoniu,acfuccilum,ucru îta fucci(um,ut fi in receffu uideat Juccifiuum did mereaf ,buiufmodi nunc graeciÔC latini ab ifto germano Capnione ,uiro diuinoXontê linguæ eoru difcût,2lt; ita qdê addiuùt.ut fefe illi* difdpulos fateri glorient.Nefcio æi telii moniû illius,an ille qteftaf dignior fitç'Erat Celtis fuccinô'a ilia Capnioi afcri ptio,qui tantum,quantum germanorumuix alter ,peregrinatus eft.

Qui tribuslinguisfuper eruditus, Necmibitoto fimilistibi unquam

Vifusin orbe eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;r a*

Picus ille Italorüdoctifs. Gôcordiæ Cornes ,pterbonefli{rima eiusde fupfti* preno. mêtionê li.vii.ca.vi.{aôtam,hoc affixit epigrammalib. Staurofticho. Et Pfortzen latiæ donatum lumine linguæ

Cuifacrumtriplicicelebratum eftdogmate nomert nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, „ri, . .

T aceo Fabri Stapulenfis ,Her molai Barbarb Aldi ÎÀanutii ,MarÇili^icini, Sicçterorultalorûiudicia,qlaudâdoCapnioni,ncinibilopiscôcefferut.Nos uero germanibarbariffimi oïm,nec digni ullo muneri diuinit9 p cæteri^elat^ gito ,tot neceffitatibus abfolutiffimû uiru affidmus ,benefida fua ac fplêdore uniuer fa Germania nitit^iniqflime calumniis ac odio oneramus ,potui(ret iure opûo id germaisîgratiffimisifligi,qdapudEuripedcFlecub£actroianis oî g,içg.o(y?oi At,|xHTtcpiAoutfjCplxov# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çappinxttVlyffeSjç

K‘gt;ïcSt,M,H'n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nevHKÔTOç

îlfÀ.?iç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ÛK *èH.o««7îT8

gt; ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h

-ocr page 106-

GERMANIAE EXEGESEOS

Vos barbari,qui ncc illos qui amid funt^amicos Honerans,necillos qui honefteoppetierunt Miramini,ob id græda ilia floret inclyta Duin nos fecLis ueftris inftitutis agimiis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et licet nobililTime Capnion,

pconiiï tuû itaobtinueriqut quêadmodû de Homero Macrobius dixit,nulli’ adulatiôe laudet,necuitupio decrefcat,îmo ut ipfe Homerus inqt nbsp;nbsp;nbsp;eèv KA«a'

où^avôv ijtav^,gloria tua ccclûattigeriqacinæftimabiledecus maledicentia inimicorupoflîdeas.NÔ pofîû tnnouidb9 tuis côdolere,duetas tefenefcêtê foluere deberet,ac te exanclatis tot laboribus eximere,requie reftituere. Du etiâp exilinoftrarûrerûfacultate,munere aliqte donare nô querim,animuni falte noftru parem ac integrum aduerfus te muneris loco côlecrare uolui, 8^ id fatis mihi fit tefl:imonii,tâ copiofilTimûopus germanie,non alia rÔne a no bis efle cÔgefi:û,nifi ut honefta occafio enarrâdæ uirtutis tuæ pftet, qd tune nobis fine oî calûnia licere putaui,du hiftoriggermanicæ noftrâ operâ addi cerê,tunc e plauftro qcuncp nobis obuiarent/ôfeientia ueritatis,putaui mihi Riferunt fecula fua Mæonidem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(cÔceflTa.

De Reuerendifs.principe Cardinal! Gurcenfi Matthæo Lang.Bili/ baldo Pyrkaimero Norico,ac Beato Rhenano germanis. Ca. xl. SVpfiint etate noftrailluftriflTimi pterea ac mirabiles rerû fcientiauiri,amp; qbus tota Germania paflTim loge latecp referta eft ,adeo ut fi qs uatê que dâ iuftû ac abfolutû fibi inqrendû cogitaret, nullû aliû a Germania orbe pagraret.Neclumîe Diogeniillo opusefleqapud Laertiû,ad inueftigâda in Matthæ9 genia,cui in fola Germania ad notafibi terrarum undicp dodi uiri affluerêt, Lâg Car Nô igit Herculi qrenti qd uclitC Bacchus relpôderet, jÀo(z.oa 7n)»»)oC lt;a.^iov , «5 dinalis eux. (t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ovTiç, x«cxo?.i.Opus eft mihi bono poeta,nulli.n.funt,et fi fünf,

Gurcêfis, maliexiftûqapud Ariftophanêinbatra. Pluralitateigiteorû induôtus, oem feriê ordîs in adducêdis noîbus remittês,defyderâs,eorû pftâtiâ ordîe metiri negliga,ucrû fine difcrimîe,p mediocritate noftra^q uiderim in illis memorie digna,ut fefe res obtuleriqac loci necelTitas ,fummo ftudio ^pfecutur9 fù. Nec ullû ludiciu ïnf primos q poflremos ferre in aîo eft,nullâ^ differêtif rÔnê in ducere,oïm pflâtias religiofç ueneror,eruditionê cxofcular,nulli etiâ detrahe recôfueuiunqjtotuniqdreliq tribuâ,oîb*germSia debet nÔnjhil_,amp; menue germâie negociû agêtê debere illis gftimo.Pace tn ojm,tria germànorû lumîa ethgc fola ceteris pftare mihi pfuafüeft,qrû exccllêti^ ois libero ac folidoaîo , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qtâcûcp meiTem in liter is fecerit,ultro cedereqae illis palmâ tnbuere min«’ erii

befceret.Primus illorû,amplitudîsfummg gratia,nobis teuerêdifsGurcenfis Cardîalis appellad«’ ê,q fola uirtutc,prîcipis nomê îgenii fublimitati adiiciês, oês felicitatis calcules cÔiûgês,amp; ex triû bonorû generû côiûctiôe nulli hoîin alteri côce(ïorû,inunûplen^acabfolutg pfediÔis uirûabiuit,mêbrorûfirmi tate,dotibusanimi,tû amp;ampliflimo facerdotiopditus,fummûiusapud Ma/ ximilianù,quê utq^priû fibi deuinxiqalTecutus eft.Et qdlôge honeftifïîmué præcgteris politioraingeniorum ftudiaalit,colit,fuftentat,atque conferuat.

-ocr page 107-

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XLIill.

Huicquici^Jfcclicioriïngenió ^pductumclijpolitiorifacundia ^fedum eft, plus alio gerniano arrider, quare addult;fti fumus,amp; germanias noftras ipfo ut germanorû abfolutiftimo,fiue eius nomini cofecrauimus,in cuius teftimoniu aliqs uerficulos ad eu î fronte operis noftri depinximus.Huic duos defoecato rum ingenioruuiros conferre uolui,ac parcillis facundiä,linguarücß peritia Pyrkai afferereßilibaldo fcilicet Pyrkaimero,ac Beato Rhenano,amp; licet priori uiro mer. titulo acreruterrenaru facultate inferiores fint, ingenii tn fcelicitate nulli po fteriores.Primus cæfareæ maieftatis a c0filiis,patricius,fenatorio ordine Nu rêbergêfiinfignitus,plenushonoribus,rerûi copia plenior,in facultatibus aïe pleniffimus,ac dign9,utnobiliflîmæ ciuitatis,amp; germaiæ prîæ,loco ind prîos ftingat,totiusurbis neceffitatibusadhibeauTot tncurisindignus/atis ille er ga patria mun^ fuu explcuit.duo Plutarchi opufcula,totide Luciani dialogos amp;nón minimos,fex Xenophontis libros de græciæ primatibus. Ariftophais qcp Plutum latinitate donauit/antum etiam laboris in Gly.illo de literis ægy RhenanJ ptiacis confurnpfit,ut bonis literis incrementa plus cæteris impartitus ifuerit. In altero uero Beato Rhenano oîbuscalculis beatiffîmOjniluel Momus rep/ henderet,nifi cp habet exigua rationê pofteritatis pro tanta rerû copia,nil cm haftenus pter cômentaria quædâ,multo fale condita,teftimoniû audori fum rnum referentia,diuulgauit,fama uero non exilis ac nulla de uiro illo obtinuit ’ eu aiunt maximû quiddâ moliri^cuius conatib9de9 ahqs ^picius ac phs adfit oro.Çeterû non dubito qn alterû nobis Erafmû,uolentibus diis référât.

De Georgio Simler ,Erhardo Liftrio,Nicolao Gerbellïo.

Philippo Brettano Melanchthone. Ca, xli

Et ne fine ulla mentione dodiflimorû pceptorû memoriâ trâfgredi ar,amp;: penitus uiolate pietatis uitiû incurram,grauiftîmi uiri,corge q Georgi« aîo grauitatê oftendêtis,Georgii Simleri multiphariâ eruditionê,nu Simler, meroillointercenfere uolui,utpceptoris mei longe optimi,fub qferulis pri/ mitus fubduximus,ingeniû(qualecunCp hoc iit)exile fcio,excoluimus.Cui plu ris, ut Alexander apudPIutarchüdicereconfueuit,^ parend oppig/ neratus fum,me foli huic debere fateorjqcûc]^,deo folo excepto, dodrinaru nobis arriferuntjijlo in utracp lingua primo ufusfum pceptore,uiro ad inftru enda ingénia nato,cuioîa imputare potes,qcûc^ honefta ab ingenio noftro ^pdufta funt,cuius nomen in decus meû, ut eruditiffimo pceptore fundus ui dear,femp tradurusfum^utinâtrhlucisfumma eiushumâitas,fibia nobis de fumeret,quâtû mihi ego e noïe fuo uendicare ftudeo.Inde «uraf îy« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(f'

fte/iVHinift’iTïelfoy Fuit alter pceptornofter Philippus Brettanus,uix xx.anno Phiîïppf rum,pene puer,cæterû adultiflîmus,ac literarû experientia nullj fecundus,cui Brettan«. quantû anniaccorpis moles detraxerunt,tih ingenio adiecerunt.Quanto cor pore tenuior,tanto animo fublimior,folideloqr,hadcnustâ auriû nbsp;nbsp;oculo/

rû officia ille exceflit,ut oês cuiufcucpperegrinationis autætatis,nullû tanfise iuuêtutis ac eruditiÔis uiru,totartibuspditû,tot difciplinisiftrudû,audiuiffe q uidiffe teftenturJNec huic docendi facilitas ac fidelitas deeft,uidimusipfi

-ocr page 108-

GERMANIAE EXEGESEOS

Currheru ac Maurû ante paucos annos elementarios in græcis,nuc in dofliÇ firnosuiros abiui(re,acdudu eiusitainftrudos,utinoibusillis cudoÆs arti bcibus contendere ualereLPræceptoribus noftris pietatis cofcientia antepo«* Liftrius fitiSjErhardü Liftriu altern Capnionê.tot linguis fonantê,duxi efle referedu, cui^animi receflum folæ in Moria Erafmilucubratiuncuieoftendunt^amp; B. Rhena ti uir ille cenferi dignus fit patent.Ceteru nec a pftantiflimorum corona Ger^ nus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bellius ille Nicolaus dégénérât,cuius ingenii facilitate afped^ prodit,utriuflt;^

Ni.Ger linguæ peritiam ante multos annos retexit.

belius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Germaniæ theologis nobilioribus,ac iuriu pftantilTimis. Ca.xlii.

SAcræ paging eruditionê,ut cæteris facriorê pferre uolui,q plærifè^ iam Germanorû plena exupat,ac illis in erudiendis diuinis mylîeriis cloque tiæ côiunda,nuiTieris oibus pfeda refpondet.Oîbus aût Germanis ante Theolo fignanû Martinû Lutherû Vuitenburgenfiû ordinariû,publico noie theolo gi germa goru appellate honoris gratia uoluimus,ob egregiam eruditionemataliuiro niæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aucuparâ.Io.Oecolâpadius uerus theology, iudicio Erafmi noîatus eft, que 5^

ob triplids lingugperitiâ,theologiæaceômodatiflîmâ,inter primos recêfen/ du efle duximus,cuilinguarû pluralitateaccedût Volfgangus Faber,Kilian’ Leibs priorinKebsdorff,Iacobusde BanilTis decanusTridentinus,Erhar/ dus Truchfes Eiftettenfis,Cunradus PeIlicanusMinoritanus,Mutianus Ruf fus Gottheimcfis decanus,uir in oîbusliterarû difciplinis facer,pcr^ érudit’ Laurentius Behem diui Stephani Babenbergeh.canonicus,q in nuÛo pofte-^ riores fplêdore linguarû,Cypriani inftar,dei tabernaculû honeftauerût,qbus et pter fermonis elegantiâ addere potes Sebaftianu Sperantiû Brixinenfein ppofitûEt inter primos lacobû Lempû eeoÂogt;lt;07apv utriufcß theologiæ cenfo la,Lépus. rê,cui eruditi plurimû debent, ob fummû eiusofFiciû in lo. Capnione erudi torû parêtê. Fruût hui’ côfortio Vuêdelinus Steinbach,ac Martinus Plâtfch q Tubingêfis gymnahi lumina facra eruditiôe,noîs gloria equales multos ha bent,pftStia paucos.Quid memorê Mclcheru de Phntzing,ac Georgiu Be-* hem S.Laurêtii Nurêbergêfiûppofitos.Iacobus Vuimphelingiû, Thomarn Murner,Martinû Reus noricû, Volfgâgû VolprechtJoannê Lâg,loan.Fug, Vuêceflaû Linck,Martinû Luder,lo.deStaupitz,Auguftinû Lupff priorê Haidelbergêfem,Augufl:inêfes.Georgiu Nigri de Leôftain,Thomâ Truth fes Spirêfiû.VitûGaiffeldSurburgêfiû,Nicolau Siguart Badenftû,decanos. lo.Eckiû, Paul.Ridiû,Gregoriû Billung Phorcêfem,Florcntiû muller Gerf. decanûjVdalricûCarinthiûJ^ueâSchlepplinfuftrag.Spiren.Georgiû Rie^ cker,lacobûCuppenheimiû,Cafparûglafcriû amp;Ioânê kurfner,amp; reliqs,in^ r um noibus adducendis fatigaremur. Aequali numero iuriû dodores fan Florêtius dilTîmiconftant.InterqspterfummâmorûinnocentiaFlorentius de Phen de Phen ningen illuftrifs. principis eled.Palat.Cancellarius,fummûoccupatjtêpeftatis ningen, noftrg Mœcenas oîm eruditorû indulgêtiffîmus,ac omnibus dodis dexter, cuius dudu amp;nbsp;auQîiciis inh'gnis Haidelbergenfiûpalæftra,ueterêteftâ exuta cultiflimis difciplinis expolitur,atque honeffcioribus ftudiisin diesmeretur.

-ocr page 109-

LIBER S EC VNDV S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XLV.

Habet ille eîufdê farinæ ac pftantiæ familiare Bernhardû Vurmzerû, ambo , fecretis principis adhibent,ambo fenatorio ordine infigniti,ambo fumma no bilitate pditi (unt.VideruntItaliâ uterC^_,uter^ pter incompabilêiuriû indu'' ftriam p,«A/cA.«aj-o),latinæ eloquentiæ arcê occupauerunr.Necportu te lacobû Viri iiïu Kurferû,ac Hieronymû Vehû Badenfis Marchionis Canccllarios reliôlurus ftres ger fum,qrû beneficio amp;nbsp;animi dexteritate,tota ilia regio dirponit,conferuat,am/ maniæ pliatur.Criminiqcpmaximoeflem obnoxius,fi Georgiû Sualbach acio. Vi** giliûrerû ecdefiafticariï uicarios ,filentio prætcrirê, necofficiûnoftru illis eît plerem,qrum bnficiofalus mea haétenus conftitit, qsinomni fortuna prae/ fentes expertus fum.Nec Vdalricû Zafiû a memoria noftra remiflurus fum, cui fecundi Varronis titulu uirtute ac eloquentia indiderunt.Cæterû Sebafti anusBrant,Cunradus Peutinger,imgialium urbiù archigrammatei, totrersz difdpliniscenfentjUtdubiu,an illis hiftorid,an poetæ,anoratoris,an græcg,fi ue latinælinguæ potius iuridica facultate nomen concedas^Haidelberga qt^ occupantTheodericus acLucasiuriû fcientiapftantes.Inmedicorû pftantif fimorû niûnero primas partes côfenfu oîm loâni de Maichingen deferebat, cui accedereTheodericus Vuormacienfium dodlor uidebatur.

DepolitiorisdifciplinæGermanis. Ca. xliii.

NVnc mihi cum lætioris ftudii Germanis res erit, qrû numerus fi ogi noftro infereretjin magnitudinc iniuftâ liber nofter cÔfurgeret. T ot cgregii Germanorû toti nunc in lingnarû cognitionibus uerfant,a q bus penitus polTidentoîa germanorû gymnafta.Denicp germaniæ oes Athe Bonaru næi iam longe latecç ,nil nifi græca fonant,peft Mufeo Lipfenfi Mofellan^ il/ literarS le,ingræcis âç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,quidu(fi:u Ariftophaispoetæ græci Lipfenfes profelTo

pftantiorilinguæ reftituiuEft amp;illic Richavdus Crocus ille. Philippû Bretta res q fint num Melatichtbona Tubingæ cum fummo fructu græcorû pftâtilïima qcg dilt;fi:antê,pferreuolui oibuSjCui acceditHermannusTrebellius Mufei Fran/ cofordienfisilluftraîor. QuidMoguntiâmemorêjtampftantiflîmis hoîbus confitâjillic emCunradus Vuidmannus Joaanes de Kunigftein,lo.5orbillo atcp alii,proba cruditione,qui amp;nbsp;lætiora ftudia ^pfitenf.T ota urbs NicotKar bachio fingularis eruditionis magiftro in græcis exercitatilTimo utif.Ad Ar/ gentinenfiû numerû me conferâ,ubi Ruferus ille loannitarû ordinis uir exer citatilTimus meret,quê an multos annos difciplinis optîs penif deditû affidua noftra conuerfatione uidimus,tune multo artificio athlctis fummis refponden tem,Nunc uero empcricos qfcunq^ uincentê,coæuos ille peritia literarû plu/ rimos poftïdet,qrûdulciirima familiaritate fruit,qru eruditiôis teftimonium Erafmus ille ac Beatus Rhenanus ampliffîmiuirifuderunt.Primû inter eos oc cupat lacobus Sturmus honao lt;i;^e7rçô@:?!A©gt;,in oibus q morib’ corpori q uir Sturm’, tuti debenf,dexter amp;nbsp;fui fîmilis,qui amp;nbsp;penitus polypi rônem fecutus, ridêtib’ arridet,fientibus adeft,in nobiliû numero do(ftiffîmus,in dodoruueroludo nobililTimuSjUndicp tutus, undicp plenus ac rotundus eft,quê fi numero lati/ norû cenfere cupis,inuenies latinitatis cenforê nobilê.Si hiftoricis eû contulé

h iiî

-ocr page 110-

GERMANIAE EXEG^SEOS

ris oïs hiftoriæ maieftatê,c^teros docente comgies,adco in oïbus rebus facer. Eft huicfumme familiaris Thomas Rappius,uir ardentiftimi ingenii.SuntSi lo, Rudolfingusjo. Guido,Hieronymus Gebuilerus, Io. Schutz Vuilenfis, Othmarus Lufcinius,Stephanus Tielerus,Matthias Schurerius,amp; cæteri ih luftres pftantifrimarüliteraruprofefrores,ig oêmeorûoperâ ante annos etia Iris græcis deftinauerut Hapenoa loannes ille Secerius Lauchêfis,academi2C Anshelmianæ pfes,SeIeftadiû Sapidus,Iacob« Spiegel,Bafileâ Amorbachii, græcitate illuftrauerunt,amp;utrem demû coponam, nulla Germaniæ ciuitas ab Omni literaturaadeo remota eft,quæ nongræcarû litcrarû literatjftîmos interptes rettileritj'Æv A’ix;2lt;toV,-7jffxegt;' ’«i ovvop-ttr’ tî-jrS. ut Homerice lo quar,quis enim aliorum nomina facile dixerit.

De poetis,hiftoricis,amp; aliarum difciplinarum principibus Germaniæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xliiii.

Ad poetices difciplinæ deditosnuncdefcendo,quâ germanorû ali^ uelun\ppriâfibi defumpferût,in qrû numero Huttenus ille nobiliflï mus eques^cæteris oîbusantefignandus eft,homocondendis carmi germâiæ. nibus natus,de q dicere poirum,qd Cicero de Ennio,Codrus de Homero,de os potius perituros,^ dodiftîmi uiri illius monumenta exitium efle pafTura.

Vlricus Eft amp;nbsp;altera fpes Germaniæ Eobanus Haflus diuino ingenio,ac prorfus Eoba Hutten«, nico,cuius (rglogas nup,amp; quicqd ex ingenio tam defœcato prodiit,fine fum

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ma admirationc legere non potui, tant! fales, tanta acutiflîma inuentio. Sunt

pterea Hermannus Bufchius,Auentinus,Spalatinus, Cufpinianus Cæfareæ inaieftatis a c5fiIiis,Henricus Bebelius,Otto Beckm3nus,Marfcalcus dodor, lacobus Simler Durlacus,illuftrilîîmi Palatini comitis pædagogus, genero/ fus cornes Hermannus Nuenar,Theodericus Sobel Moguntineh.canonic«. Albertus Biftz.StephanusRoGnuSjCgfareg maieftatisin Ro.curia foîlicitator, Efticampianus,Cocleus Noricus, V ulphganus Angft,Braflicanus,Baltazar de Facha,Philippus Engendinus,Collimitius,Ioachimus VadianuSjSturnus, Rubianus.Storkius,Huttichius,Io.CæIàrius,amp; alii multi (pv;gt;)^oilt;nv Iomé’nffH 4^^ (xaamp;oi «IV numero foliis acharenisfimiles,qrum recitâdisnoibusipaciu deeflèf, amp;nbsp;iufto uolumini eorû memoria relponderet.Sunr pterea mathematices diF Mathe dplinæ uiri emun(ftiftîmi,Io. Virdung de Hasfurt,lo. Stoffler luftingeh.Tu matici nbsp;nbsp;nbsp;bingenfiû aftronomus,Ioannes Reniger,Io. Schenot Bambergeh.Stabius cç

germaiæ. fareæ maieftatis a fecretis,amp; p Iseriq^ alii, qui eruditione facra,cû rerû natura pliari uident,magni Mercurii comites,qui in totius naturæ myfteriis adoleue runt,2lt;uero pfagionoueruntTacT’ upTK tot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;rçÔT’tovTO,quæfLint,que

fueruntjôd q f utura trahent.Nec fine débita fui memoria lo. Petki abibit,qui Colonienfisecclefi^canoniais,tâtos î Arabica lingua ,pgreflus fecit,cuiparc gentiû domina Roma,in Chaldæis myfteriis aluerat neminê, q pari érudition ne fefe eu illo certamini credere potuerit,huius etiS duâu,eifudê nomifmatis pfalteriû in luce abiuit. Et hi demû germaniæ principes,qs fçelici fydere,ger/ manicus orbis ^duxit,ac literarû pftantia a ceteris difcreuit,in omi dicedi gne præftan

-ocr page 111-

LIBER SECVNDVS XLVÎ.

præftantestulit,acfui ipfius laudem tanto ftudioforum hominüm numero reddidit cumulatiffimam.

Germanos olim inter Græcosuerfatos,8lt; cos ante mille annos græcarumliterarumftudiolosfuiffe. Ca. xlv.

'Ï D qcç germanicç laudi pfcntidîmû eft,ante tot annorû millia,Germaos Grgd in^

I qCdâ inter græcos mutuacommunioneuerfatosfuiffc.Græci ein fedes gexmâos*

f eorû Germanis ac Getiscoiunxerunt.Oftendût hoc Milefii^qui olim lo niumincolueruntjPâufania referente,ac Âthenæo,deducendislanis notiffîz mijUt ôCOuidiuslib.maioris nono,Plynius lib.viii.na.hift.Cicero in V errem Hora, inepi.ôd alii uolût.Hi Milefii græcorûueriffîmi ,fefe Getis^n urbe To mitana Getarû addixerunt,8lt;fine difcrimine lingua eorû ufi, Getis Germais nonnihil incrementiaddiderunt.Vnde Ouidius de illolib.iii.Triftium.

Sic quocß funt urbes Graiæ,qüis cr edere poffet^

Inter inhumanæ nomina barbarie

Hue quoci^ mileto miffi uenere coloni

Inc^ Getis graias conftituere domos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inde græcu idioma penc Grçca litt

germanicam ac geticam facultatc corrupit,tm c graecis fibi lingua noftra uen gua mix dicauit.uidetur hoc idem fignificare Ouidius libro Triftium quinto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta germa

Et umen intus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nicæ.

Mixta facit graisbarbara turba metum

T urbaT omitanæ quæ fit regionis'^amp;ô inter

Qnoshabeam mores difcerc curatibi eft^

Mixufit hæc quamuis,inter græcofcç geufeç,

A male pacatis plus trahit ora getis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vbi Ouidius mixtâgræcorû lin

guageticæfcvipfit ÎSSecidptermittêdu,^dPaufanias græcusin ’tîTçÇcokik.oTç fcripfit.Galatasfcilicetoli occifoKydiaim^atore,græcisliteris iftiufmodi car mina templo louisEleutherii affixi(le,quibus fignificabant Kydiam impatoz rem eatempeftate ab ipfis deuiétum, qua férus Mars in manibus Galaurum floruerat.Carmina ilia fue runt.

H ftixo. Ah vi.ee/ ’i-n kvXioü SIChv

AOTiÇ.âfM^HÀou (pCùToç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A'iï»

Aç ÄH Tt^caTKO-ÄaiOf) TJDTt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’tTTlVW,

DeScythis feptentrionalibustaleiudiciûMnefippus apudLucianum dédit.

où (fcâvoV «fa âretôo) mQlv ffXtJôoa ,xsÙt« TOAt^tiKa Tïiv àPSAsûV

flv ei-mTv.à-TOVTeûVTneavtinaTît.i.^^onfolûfagittandoaccircabellicasresScythc ualentjUerû etiaindicêdo, oïb9 pfuadendo funt periuffimi.Nec etiâpauci in geniorûpræftantiû ingermaniauiguerunt 8lt; in Gallia tpibus antiqffimis,2lt; Statii pa€ utnihil de Anacharfi,Xamolxi,2lt;cæterisCquorûmentiofaû:aeft5habeat. german9, EueruutalüexcellentiorcSjStacii ein parente furamoingenio uirû,8lt; quiLy cophrôtis poema obfcuriffimu cômentariis illuftrauit,germanù dixerunt,ab illis Gallis ortû r efer ente,q nunc in nomen germanicü abiuerunt,de illo Mar lianus plura retulit.Ârelatenfe etiâ re^û germanis fubieétû fuerat ,ut ex Pro

h iiii

-ocr page 112-

GERMANIAB EXEGESEOS

tCopio8dalüsnb.primodixim9,exilIomdLntate Phauorinus ille philofbphu« prognatuseft,referente Phüoftrato. (paßafTvov a’v (W^ÂÔtnÇav^H ^càcùtti« ci® SKÎs- ékKfuTjoVj,« p.iv tSv îcane/cov wAanäv b^ö', àfgAdc^u ‘TrÓAt^J.PhauonnUIÏl phifofophû facundia philofophis adiecit,fuit hic ex Arelato urbe Galatie ori undus.Vcrû non me latet hanc urbê pado adhærere, quare etiam conuinci pÔt,eû externû fuifle,amp; non germanû.Fuerunt olim literæ græcæ paffim pc nés germanos a quibufdâ peritis infculptæ. Athenpus Dipno.li.iii.drca fine. îouAioç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 Tt^amp;pç ,7rfçeueù9ilç Îts-} Taç ^fiT'io:vi^çvgt;iiniuç,p.tT^ xiÄ'a)vaTiA(!iäi^

^èa' tiKi-ma' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Jj'e'arxTtyj, œç kÔtijcç /sufS/ TÓ’n'^os^x.-rM'ySf) aûi^,6v

’fCùfjuafeùV TiîAmixç truyy^ixp.p.a.'TJ. o th irxTamp;'ii) K/^æv )4^aTT«t cpcovÿ.i.Iulius C^faV 'primus,delatus in infulas Brittanicas mille nauibus,tres lixarû naues cuilibet coniunxitjUt Cotas fcriptorCqui fecû tune militauit) in libro de Rornanorutu republicainferipto teftar,q liber græce feriptus eft. Nuncaût funt^qui huiic Cota in Galliis circa Rhenû gefta cpfaris fcripfifTe ferunt,in qrû numero Me Literæ thodius eft,qui licet Cota non nominet,fuit tn,inqt, in exerdtu cæfaris feri/ pi’æcæ in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;græce eitis res fcripferat,ipro ignorante.Cefar in cômentariis penes

oermania nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^^^græceconferiptafe aitinuenifle.Cor.Tacitus in Afdbut

go literas græcas feculo fuo reperiri ait, q Vlyifis præfentiam illic denotaue • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rint. Cûlumnæ qtp penes Treuiros uident,characleribus hellinis infculptæ»

' nbsp;nbsp;nbsp;■ quarû uerba grgea adduxiirem,nifi manca,corrupta,exoleta,ac pene oîno de

fiderata fuiffent,ita ut nihil pene græcgliteraturæ plus (àpiantln Halîiæ lotis pluribusjuideri græca elementa têpîis infixa comptum habeo.Id amp;nbsp;apud Sa^* xones Hermannus lcriptor Saxonum probat, pluribus idolatris infculptos, ufqp ad Caroli tempora deuenifle charaderas gr æcos.

De teflimonio dodorum uirorum germanorum,amp; de quibufdatfl qui extemi,omni pado fefe germanos dicere uoluerunt. Ca. xlvf PRæmihmus noftræmemoriæGermanorûpftantiorû ingeniorû ul'* ros,qbus non uulgaris rerû dodrina ac ingenii aléa famulat,potuit ex eo lector ftudiofus teuere,quid bonæ literæ germanis etiâ deberenf, qug oîa cupide ac enixe pro iadu ingenii ac mearû uiriû captu abfoluimus.Sii perfuuc laborinoftro tenadifima qrunda nobiliifimoj û,de Germanorû lite ratura,telfimonia,qutab ampliffimis hoîbus ^fed:afunt,itagermanoßzlaudi cumulatiirima,accÔmodatiffimaqp exiftût. Aegidius Auerpianus noîs ac ant Teftimo mi uir honeftiffîmus,in literis Martino theologo mandatis. Germania,inqtf nia Italo nunc Roma,aut mera cecropia fada eft.Ide Picus nofler Mirandulæ comes, rum de illuftriû germanorû ingénia exptus.Vere. inquit,Tiberis in Rh enû influxit ; germania qdidfonat,îtalorûinduftria,qolim ^prialtalisdefumptaerat,nunc amp;Gcr/ manis concelfa eft.Iacobus Landfpergius homo in literis exerdtatiffîmus, in cpiftolaadThomâ VuoIphiû.Quantûego,inqt,uiderc pofliim,Italia de get mais quæripût,qd græd olim deltalis.Poftem regni Argolici detradioné, eloquentiâfimulgræcis ^priacôtraxeruntRomani,nuncamp;:idtpis ^pe elfe nideo, ïmo Aufonias Mufasin germania cômigratas.Noluit uir ille emûdii fimus

-ocr page 113-

LIBER SECVNDVS XLViï.

fimiis,kalia, nunc literarû opinione ac pftantia cffc Uteris exutam ,q femp fuos mæonides,acItalie? eloquentiæ uiros dignos,amp; ,prRis Italos rduxit.Nec efh dam me eft,qîgenio Picusillc,AlfatusMediolanen. C?lius,Leonicenus,Ba priftaPius,lunior Beroaldus, GregoriusNazarenus archipful, atep alii nro feculo ualuerît. Quid famg ac Uterarû cultoribus dederint.Et illi ampUdimis teftimoniis germatiiâfouerût,HuicqC^ quicqd Uteris pftaripoteft,acuirtuti dcbeÉ,conceirerunt.Gregoriusille Nazarenusin Uteris adMax.?miUanu,fa/ tis otFicio germaniæ fundus,pueriit,inquit,interim ad nos ex Gerrrânia,nam primû ex græcia,theologia et philofophia.Lingua fola ac f ermôe dùtaxat nos olim germanos fupauimus,nunc Si. græci ôilatiniab ifto germano addifeut Capnione ,qui fuâ patria illuftrauit,magnificauit, cû ipfe a patria illuftrari ,ma gnificari deberet,quê alieni c5mendant,cur fui eu non fufcipiût,Hæc ille.Sui eum,mi Nazareneuir dodiffîme,colunt acadmirant,acnon minoris ipfum

Smyrma Homerû eorû æftimant.Nec opus ut ab ilUs admiret,qrû laude, eiufdê farinæ cû illis ac nota fignari ac cenferi poffet.Ecce Beroaldi uerba in epift.adThomâ Vuolphiû,utTu nofti,inquit,qgt; nullus efthactêpeftate,ini celebriores ^fefforeSjq germaniamgermanofcp ornes laudet,amct,ample, xetur ,utBeroaldustuusAdè in epift. ad lacobû Marchionê Baden, differuit, Ôdn pliminaribus in GelUû de Sigifmûdo comité Hohenloêfi,Germaniâ,in quit,prope pecuUariter deamo Ôôfoueo,q me uiciffimfcmp coluit,atcç fufpc xit,qme duce liguas ebarbarifmoRî folcccifmoi^cpfœditate repurgat, meæ qlifcûq^ eft, eruditiôislaudatrix,admiratrix,affertrix.H?c Beroaldus,cuius te ftimoniû ule eft,qualis uiri pftantia ac opinio,quale a Bcroaldo pftari poffît. Dracôti? etiânobis pfuafit,kalia germais nonobuiâ plus tenendâ efle^ot ôd tantis ingermania illuftribus corufcantibus.Tædet PoUtianiac lafenis Mali teftimonia,orônib9 ad Nlax.?miUanûinferta,adducere.T edet Aldi Manutit, Marfilii Ficini,acaUorûadilluftres germanos argumenta refcrre.Rudolpb» AgricolaFrYfius,totdignisdignus,accordatiftïmus uirorum,Capnioniillud fcripfit,cukiores literasuidelicet in Germania ^pueniftcjacarcê occupaffe, Si fiunq,inquit,fata Germania expergifciuolunt,modo id fieri certiftimû eft. Ea uirtute igit ac pftantia germanorû,kaUindu(ftifunt,ut patriæ eorû pœnitê tiadudi fefe germanosefte Sibaberi moliti funt,AeneasSyluiusimmo Pa Papa Pi* paPius in epift.ad D ecanûVuormacien.in banc fentêtia euafit.Supra annos german*. inquitjXxiiii.inGermaniaimpatoriferuiuimuSjUnde necme extraneû dici pu to,itaqcçagamus utpotius German! (ÿltalinuncupemur,Si fi paru pofTu/ mus ,ftudia tn noftrafempbuc dirigamus ,ut inclytæ nationifemp mos a no/ bis gerat.Hæc ille.Superfunt adbuc plura dodiftimorû indicia,q neceffîtate operis indudus,Ubensptereo.Vndenon poffum non ætatinoftre gratulari îmo maxime ob id deo debere me puto ,q) germanus non externus, eo fecu/ lo ^dudus fuerim,qoîs externorû calumnia,qua infciciæ germanos inceffe runt, penitus defiitjSi b?c tantum de illo.

Deinuentioneartisimprefforiæ. Ca. îdvü.

-ocr page 114-

GERMANIAE EXEGESEOS

na.

IN re Humana Itali GræciCp ^tum ualuerint experientia confiât,oïs eni dodlrïa ab illîs tan^ abiibcrrimo fonte emanauit,undeaccidit,utin ilbs reru elementjs,palm5 fibi ipfis aucupari confueuennt, non tn {itéras pri moinuenerunt.Dempta aûtiiteraru inuentione, utilius nihil inortalibus arte implToria fuppeditatjCX quo nec tiîi laudis uenati funt græci,nec ltali,qtn ger mani,licet em ingenii eorS riuos copiofiHimis monumentis nobis îpartiti lint Quod Polydorus noftcr li,ii.ca.vii. rerû inuentionû teftat,ubi artê impHoria literarû fcriptoribus comparans hmÔi uerba fecit. Fuit hoc amp;nbsp;oîno magnum mortalibus munus,fednequa^ confer endû huic,qd noftrotpeadepti fum^, reptonouo fcribendighe,tm efh uno die ab uno hole literarû imprimit/ptu uix toto anno a pluribus fcribi poH ct. Vnde adeo difciplinarû oim magna lû brorû copia ad nos manauit,ut nullû amplis fupra futurûfit opus,qd ab hole j^uis egeno,defydefari pcflït.llludinfiipadde,cpauthoresqlt;ç plurimos ta græcos cp latinos,ab oi prorfus interitus periculo uindicauit.H^cille.Extat5i Fran.Philelphi epiftola de arte impflbria,ubi fuo tpe reptam efle hanc artem oftenditjamp;quafdâ literarû formulas noîat,et inuentores hums æterna laudc dignos æftimat.Polydorus qtÇ ubi fupra,ait,quare tantæ rei autor fua laude delraudandus non eft,pfertim ut pofteritas faat,an diuinû beneficiû accepta referre debeatjH-æc ille.Eft aût in Germania excogitata primo,Beroaldoaiv O Germania muneris repertrix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(dore,fie dicentis

Quo nihil utilius dédit uetuftas

Libres feribere quæ doces premendo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pomponius L aetus huieger

Loc9 Ca pani ac Po.Lïco

manorû laudi infidiat? ê,et Italis afcripfit,Saturnû emitaligqndâ gréas notas tradidilTe refert.Quem refellit Peutinger ingermaniæ fuæ antiqtatibus.Ceh tesMoguntiæprimû exeuffashas notas fcribit,hisuerbis.Ex altera aût Meni ripa ubi Francofordiâamp; Afciburgû.urbesmontefc^ e regioneMoguntig ur bis.q prima fculpfit folidos ære charaderes. Etuerfis docuit feribere literis. Hæc ille.Campanus qcp ignorantia noîs inuentoris lapfus eft. Fuit cm nome reptori Vdaln'cus Han,q cognomen in latinû uerfum galli fiuegallinacei ac cepit.Capanusuero noîedeceptus,artis illiusinuentorem nationegallû exifH mabat.Vnde in eum ficiocatus eft illo tetrafticho.

Anfer T arpei euftos Iouis,unde q? alis

Conftreperes gallus decidit,ultoradeft, VIricus gallus ne quempofeantur inufuni . Edocuitjpcnnis nil opus efte tuis. Peutinger nero amp;nbsp;Polydorus ubi fupra,germanûcognoîePetrû,apud Moguntinos artê excogitafte fcribunt, Inde Cunradiis idê germanus excufta exêplaria Roma primus detulit,Hæc il le.Re aût uera author fua laude defraudatus eft. Anno em dni M.cccc.ixTub Foederico tertio a loanne Guttenbergio Argentinenfi ars ilia adinuenta eft, in urbe Argentina,ubi incepi t,Moguntiâ inde proficifcens,adimpleuit,huius mox loannesMentel fadus eft ditifti'mus,unde Adolphus Rufeius, Martin® Flachus Neapoli primos libres impftbs moftrauere.Sixtus Rufingerus anno dni

-ocr page 115-

LIBER SECVNDVS


XLVlli


dni M.cccclxxi, Vdalricus Han Roma libros impîTos primus portauiti Hæë îaco.Vuimpheling.in li.de Germania caAxv.AVii npdio AlfatiænoïeRufleri burg inccpcâ,primitus banc artê fuiffe fcribût,qd a fono imprimêdôrû libro rûdixerunt.Moguntiâprimitus impTos libros detulérunt,undefama illicre pcrtâ fuiffe banc artê diuulgataeft.Scripfit de bac arte epiftolâ boneftiffima Nicolaus Sypôtinus epus adFrancifcû Guarinu.Soleba,inqt,mi Frâcifce nug ætatinoftrægratülari,quafimagnûqddâ8lt;pene diuinü beneficiSbac têpe/ ftatc adepti effemusjOb nouu fcribendi genus,e Gefmanis nup ad nos delatu Videbâ em tm uno menfe ab uno boîe boc tpe imprimi literaru poffe,qtum uix anno toto fcribi alias a plurimis potuiffét, qd uno uerfu Câpanus nofter Aprutiiius pontifex,el egatiffime fcripfit Jmprimit ille die,qtù uix fcribit anno Ex qua re tâtâbreui tpe libroRt copia fperabâ,ut nullü fupfuturîi eff et op9 ,qd uel ab inope atcp egenoboïepoffet amplius defy derart,bine exiftimabâut ui gerent in diesmagis ingénia boîm,8ôflorerêt ftudialiterarü,oêfcp ad capefeê das pclaras artes tanta librorum commoditate allicerentur.Hæc ille.

De inuentione pbilofopbiæ a Gèrmanis Scy tbis, quîGermanifunt* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xlviii.

Rit nunc nobis cû pbilofopbia res ,quâ tionnulli a Gèrmanis orta te ftanf,uerûut facilius nobisbuius reifidêpftarcpoffemus,coftatpbi Pbilofo lofopbia abarbariseffe ortâ,cuiusopinionis funt autborès Strabo, pbia ger.

Metbodius amp;Óalii.Voluerût Socio qcß 8«^ Ariftoteles ï magico,8lt;Timoff:be undc nés,mille annos ante græcos,iiteris Gallos fuiffeufosScripleruntautGalatas oïumantiqffimos,fub qbus 8lt; Germant compbendebant,utli.i,annotauim9. Dédit literas ægyptiis primitus Mercurius,Diodoro referête,illo natu maior Moyfesliteras ludæis tradidit,teftelofepbo,a qbus pbœnices receperût,Eu (ebioin5Ziii.acx.au(ffore. Ante aut Moyfenl5gotpc,Tuifconfloruit,acalius qdam aBerofo noîatus,qru ille Gèrmanis ,qrû pares erat,ille uero Galatis lite ras Sc leges tradideruntjBerofo dicente li.iiii.Sôpoft eu;,Annio Viterbien.cô mentario iiii.ac v. Ante ergo græcos,Galatæ ,boc eft Germant et Galli,literas babuerunt. Galli aûtCæfarc auctor eli.vi.aSamote pâtre Diti,literas græcas primitus didicerut,Slt; boc poftqliteræ adgræcos ueniebant,grgcoru dogma tibus acliterisufifunt,eodê Cælareauêtore,poftq emgræciafloruit,lege eau tü er at gallis, ut in gr æciâ qdam pcipiendarùliterarü gr atiajleleger ent ,autbo rePbiloftrato inuitaPbauorinipbilofopbi,quiPbauorinu k.o.to.Só’ tSv •piouT«ùv vS|j,«çPerleges patriaspbilofopbiafuiffe (ecutu refertLucia.piélura FlerculisfeïtueriaftirmatjôCaitTOu'l’t'ycùiJLtvUôiTraxùtisHK.eivoçœv xsp92tvfx.a?.ov xsw Galliad

Xçq âxvûtx.'rav .KïXTotf cA.-nç ,oï7K ä-sro-iAOTW to, ,ûç à KjiGSs’iPS^aAxcpcùVHV àCLlèiç.QjiXûaxÇoç Tot tTri)(^ùûejtût «rai

T^xCpxç 2gt; lt;itivi7lt;a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uv t(p» ,xaM Ktop-iKtSp TlvSSv î«.pt-CtiOôV, 'Tt^* vjxîSv uiscof» .!• tnlllt,

Hæcego qdêlongo tpe affiftebâ,uidens,mirans,at(^ dubitans,8lt; demüindi gnatus. Gallus aut qda aftans pbûs,n5 ignarus noftrarültterarü,ututdebatur optime græcâlingua ^nundans,pbusutputauitlli9 regionisunus .Ego tibi illeinquit.bofpes,foluâpi(ffuræ 3enigma,meminiembC comieorû. ueftrorû

-ocr page 116-

GERMANIAE EXEGESEOS

qCdam iambos, penes uos in græcia difeens amp;c. Galli itacp 8d oês barbarorU nation es,fi docloshabuerunt,non inFicior,egræcia rerû oîmfcientiâ depor tauerunt.Fuit Anacharfis unus e feptê fapientibus,ut Ephorus gracais autor inquit,Scytha,prudentia moderatione ac intellectu confumatiFiimus,rotæFi/ gularisac bicipitisanchoræ, acFolii ,excufricç ignis adinuentor,fuitamp; Aba ris ac alii. Verum,ut Chryfippus ait,e græcia earn animi induCtria retulerunt# EcToxarisScytha apud græcos Fe dodû oftendicin dialogo o/Ai« inferipto. Seytharu W TrçotfSiœv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iXK.oiô^ç,HV£’/aai'n,amp;y xaiavtvÓHK«,

Doifb in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;n«ygt;lt;vô/lt;5{«ûç.i.amp; g deos græcos ne fuccêfeas nobis dû audieris

græciam. 9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exploratus dico, diu em penes uos.i.græcos uerfatus fum,ldêLuaan^

in dialogo inCcriptO,inquit, oV nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;û iruui'ecç

tS tAMtviKHç.aAAx XSP ré^af'Ç »50 «ujoû,«rtCpàç fâji QiAÔKÂÀoÇÂWf Kj f.TTi'ruA-jn.kTvv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Twy -i-Non primus e Scytnia AnacharFis

græcaruliterarû caufa Athenas ^feduseft,uerûôlt;anteeû Toxaris fapiens uir ac humanus,multorû ftudiorû amator.Fuerût ergo græd,pofFq ad eos H teræpueneruntjgentibus oîbus nobilioresJb'teras tn e barbaris fumpferunt, quêadmodû illiab ipfis eruditionê.CadmusePhœnicialiterasPhccnicûgraî dsadminiftrauit. Herodoto li.v.Eufebio li.viii.ôd xi.plynio qc^ in viiOiodo ro li.vi.Luc5o,lofepho autoribus, Verûhi oesflicet cœleFFi ingenio uiri)fal leban^-Non em literas phcenicû uerû galatarû.i.germanorû amp;nbsp;gallorû grsC'' cistradidit,Annio Viterbienfereferentecomentario qntoXenophon in f^ uocis.Quintus,inquit, Cadmus ante Troiæ ruinas,retulit in grædâ fededm rudes literas,nÔ phœnicas^uerû galatarû ac mconû charaderibus fimiles.HeC ille. Archilochus etiâintpibus,ultimû,inquit,Homerûætas noftra cernit,qul

Grçcorû philofo phia amp;nbsp;li teræa Germais

Olympiade xxiii.ab excidio Troiæ^ngenteiïmo anno,rudes literas,nÔ phcß nicaSjUeru Galataruamp; Mæonu Figuras habentes,græciæreftituit.Hæc ille. Exqru uerbiscÔmendator eorû,nonfblûliteras,uerû etiâphilofophiæ initia grecis dediiTe germanes,Mæones,ôd Gallos loco ueri aircrit.Cui rei fidê faot Berofus Chaldæus,ut Metafthenes Perfarû feriptor ait,fcriptorSoîm ueriflî mus ,q anno quarto Nini regis Tuifconê apud Rhenû Sarmatas legibus Fungt;' daiTe reFert,oîbus græcisantiquiorê. Abeat ergo ac defiftant a fua opinion^ Ephorusille hiftoricus,ac Diogenes Laertius in primo lib.qui philolophiaa Colis græcis inuentâafleruerunt.Timuerüthi grædfamg eor5,neilli (qs ipß barbaros dixerunt^iftiufmodigloria in Ce côuerterent/i literaru inuentionc barbaris tribuerent.Si aût experiri aipis,qui apud germanos philofophi fuegt;' rintC’cûuiri pariter acfœmïæliteraru arcana ignorauerit,utTacitus ait.Vnit in mediü adducâ,græds pene oîbuspftantêXamolxê,que NazianzenusSi Laertius Thracê,Dion uero ac lornandes Slt;aliigotthû dixerût,ergo germa num.DoÆiTimos etiâ gotthorû Fuiffe qfdâ Soa'ates hiftoricus,SoFimenus,âC Theodericus epûs teftant,tpe Valentis cpfaris.Longoautem pdidis illian^ tiquioresComefinuSjZerita amp;Dic^neus,fcriptores natioegotthi poUuerut. lornande rcferente,qs lib.primo ca.pri.adduxim9Eft ergo philofophia non

-ocr page 117-

LÎBÈR S EC VNDV S XLîX, non a gvxcis,ucrnm a Germams adinuenta, ac a ceteris barban's .Indicant hu ! ins rei hdem fola Berofi uerba,qui libro quinto qucndam noïat.q in philofo phi^ pceptis gallos prim9 imbuit,amp; qui oïbus penegræcis 8gt;C ipfo Cadmo au liquior,omnes prifcorum philofophos longo fpacio excelTit.

De quibufdam ueftigiis,ftru(fluris,Ód monumentis^ ueterumirnperatorum in Germania. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xlix.

MÄgnu olim ac peculiare decus fuerat imperatoribus, fi qtïis Ce in get mania fuiffe gloriaretur. Multi igitur Cæfarû^ueftigia ac moniimen ta poft fe^prorogandæ memoriæ eorum gratia,in germania relique StructU runuVlyfles dum ab obliuiÓe nomen eius airerere uoluit,literas quafdâ græ r? germa casfubaltari in Afciburgo fcripferat^utTadtus ait.Drufuspulcherrima faci/ norum. noraexordieba^jfoflas em perduxit inter Salam amp;nbsp;Rhenum fluuios,referen teEufebio.Suetonii uerbafuntinClaudio.Foflas magnas menfaui 8^ opere eff ecit,quæ Drufinæ dicunt tras Rhenu, Idem Cornelius lia. Ille etiâ Dr ufus molem apud Moguntiam ad tutandum Rhenum ftatuit. Hæc Cornelius in libro hiftoriarum,cuius amp;nbsp;in libro amorum Celtes meminit,ponemusamp;nos libro quarto amp;nbsp;ultimo,ubi de Moguntia mcntio erit.Otto epifcopus li.iii.ciiii hiftoriarum,Peutiger,Ôd Grefmundus,multa addunt.Hâc molem Luethus inde dudor a Drufo îceptam reftaurauit,refcrente Tacito.Iulius primus Rhe! num pote coniunxit,Plutarcho,Orofio,Eutropio,Eufebio,Cæfare, amp;nbsp;mille au(ftoribus.Carolus inde Magnus quingentorum pafTuum longitudine pon tem ftruxit,quæpaulo poft €omburebat,Sigiberto Geblacenfi,hiftoria Fran corum,Gotfrido,amp; aliis auctoribus. Primus autem p Danubium in lapideo ponte traiecit exercitum Traianus Cæfar,quod adhuc uidetur,opus fecit mi/ randum,glt;memorabile,cui cætera opera uix adæquare polFis,uigintiftatuit ex quadrato lapide pilas,quorum altitudo centum amp;nbsp;quinquaginta pedum p ter fundamenta habuit, latitudo fexaginta pedes cotinuit,diftât aût inter fe ce turn amp;nbsp;feptuaginta pedibus,fornicibus ucro coniunguntuf. QuæfitS eft (^d Veftigia raro alicui conuenit) quibus nam uiribus,aut qua ratione aut artificio,in pro cæfarum fuudum in ijla gurgitum altitudine tanquam præcipiti flumine turn fingulg co in Ger. lumnæ extare ualuerîtc'didum eft,nihil non pofte Romanum imperium.Hçc omnia Dion græcus auélor in uita Traiani.Otto cæfar pugionem mifit in Co loniam Marti dcdicandum,ut ait Suetonius in Vitellio.Item Caligula Cæfar inTreuerisultra Ambianos profe(ftus,fupraConfluentes aram infcribi iuf/ fit,ob puerpérium Agrippinæ,refert Suetonius,ita Cæfar Iulius gladium fu3 liquit apud Gallos,ut ait Strabo libro quarto,uel auernos,ut Plutarchus,Sue tonius tarnen in Vitellio apud Germanos liquifTe ait.Cætcra depotibusRlie ni ac Iftri multa Suidas in dicftiôc CPhiloftratus fabulator in uita Nicetis philofbphi,poftquam Nicetê tot terrarum peragrafte fcripfit, «Trif «7^)5 At T«xsA-7ix.à sçaTû7rtAlt;)c,lt;zr^f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s’v fsvop adiungit,ubieUtransalpesCd

tas amp;nbsp;Rhenum Gerrtianiam uidilTe refert,tan^ inauditum qddâ allegaturus

Decurru,plauflxis,ôlt;iüelt;ftioneueterumGermanorum. Ca. D.

i

-ocr page 118-

GERMANIAE EXEGESEOS

SAtis quanta res uidebatur cxigcrc de Iiteris diiïèruimus, nunc ad cetera germanoruarribcia ftyld c5ferem9.Erat olim oibus germaniâmagnarn incolentibus peculiaris plauftri ufus,V nde PÔp.MeIajStrabo,8lt;^ aln\ubï gei mano nbsp;nbsp;Sarmatis dixerut,plauftror5 mentione fecerunuClaudianus Getis Germa

n is plauftra adiecit. Du geticis ingens pmère^ Myfia plauftris. Concordat Alnmianus Marcelli. li.xx. qui feptctrionalibus ilKs pene oibus plauftra afcri pferat.Cornelus ob idagermanis amp;nbsp;aliisgentibus difereuit Sarmatas. CæK rû Suidas de litera.v.in didione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftq.paftasgreges tali uocabulo no

minari,ac gentem Scythiæ ex Ariftophane allegafl€t.Subiijgit è-rojvi cî r« ve« t(p’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n^lnt^ecT« G«;^?iOVTïff,â'7nic/{gt;»tfiv eïs

, A»y ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;xp.tx^tx.v, oc’np.oç «.vTpTç Keiviriu .1, Poftq ScythaS

hyemê intollerabilêipfis fcnfïftent,rcscoru plauftris impofuerutjac in aliarn regionê traicccr unt.Qui aut penes eos plauftris carcbatp'gnominiofus habe/ bat,HæCllIe.Etpauloantevcp.aAlt;ay,âyç{(av ßuüjißafCüV. fiî hiyiiäpai «/xa|tÇ)0^»TO » Plauftra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i.Nomades barbari agreftes fuc,qru populi dicût hamaxobii uPHa

Scytharû maxophoreti.Dicunf aût Hamaxobii illia plauftro,Straboneaudore. Nam g^germ. ultra q? fyd9fignificat apud Homerum amp;plauftrû ,Gellio reference dénotât. Ariftophanes folitudinê Scythisafcripfit,« 5^«fvtült;n, K^/Tx. th (Ti^’jäSip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VbienarratoradiecitScythisideofollitudinemimperi,

dum femp in plauftris uiuant ,femp plauftris utan^. Cetera Theongrâmaticus hêc,meminitplauftrorû farmataru Virg.Puppib^ illaprius patulisnûchofpi ta plauftrisBudinos Herodotus, Pô.Mela,Parmeno Byzantius^ideo diôtos uolunt,q) tm in plauftro uiuebant,amp; a bobus trahebant.Scytharû diuites a p ftantiiTimis audonbus ideo ôktctjjAç diccbanqcp duos boues acplauftrû pof fidebât,Meminit illius Lucia.in dialogo lt;rxveHç inîcripto,fic de Toxari difterês eiKot Ai 01)T Ga.lt;nAamp;» ')iv)sa‘ èv,amp;?Sioi (nlt;i/6SpT5vzra;^ôy J(^ A»M,û'77x2i(/,ûîof ilar^’avj^TÇ oî ÔKTX'^Alif K«Âoüfâ//oi îôljJ'Jo ßoSv t/lt;LC7BT*y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftiaç J. In'pa«*

tria uero nô e regali ftemate natus eft parêtibus,uerû aîioqui diuitibus amp;nbsp;pie beis,qualesfunt quiaScythis ipfis odapodes dicunf,qui duos boucs amp;nbsp;unit curru poftîdent.Leucanor rex apud Ludanû filiâ fuâ Arfocomg collocatur^ Getæ fine Scythæ,eû quæfîuitjTrog: GoffXKjxaTa, S -ss-óQ:? i^et^-Quoi boues aut quot plauftra poftîdes.Etfubdit,TOU7K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'zjAs'nr-T^.Iilisem uos

Scythg abundatis.Idê Euftathius Theftalonicefis in cômentario fupra Diony fiû,multa de plauftris Scytharû. VaLFlaccus in argonaut.Baftarnis amp;nbsp;reliquis plauftra afïîgnauit.Hora.qlt;^ in odis,Scy tharû plauftris uehêtiû facit mêtioné ïta amp;nbsp;de Hunnis Rhegino Prunienfisinnuit.Ouidius plauftra a fono ftriden tia dixit,ita de Sarmatis feribens lib.iiii.Triftium,amp; de Getis.

Ruris opes,paruas pccudes,ftridentia plauftra. Et quas diuitias incola pauper habet.

Idem. Necutanteperiftrum

StriduIaSauromatas plauftra bubulcus agit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem.

Perep nouos pontes fubterep labentibus undis. Ducant Sarmatid barbara plauftra boues.

-ocr page 119-

LIBER SECVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L.

De VeftibusGermanorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. Il

N Vue ueftium Germanorum memoria fefe nobis obuia fcrt,q linea fueratjanaillafub terra defoflà,in£elasdeducebat, qua utebantur Bitutiges^CaletekMorinijatcß aliitranfrhenani,u£p{ynio placet li.

xix.ca.i.HerodianusIi*üii.GermanorûueftesitadefcripGt,x^ r tÜV ^ap.lt;)UHiCHV

7T£7nUK(Ao/xc/«x.ç,£ûgt;fâ75.KÔ/4.atçTe th Ke(plt;xAfi iTn-TidilP |«.v6a(3-, Xl(j t/ç KSfiv '^yigp-xvav HffKHiLe^lt;x.ç,-)o[,-f}tç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0» ßafßcopoij'kzr^H'yÄTrav a.û'mp

qd illud ferme nobis repfentat.Cuftodes corpisgermanosfibi Cæfar afciuit, fæpcS^romano cultu depofitoueftem germanica induebat,atcp ineorSfagu lis argent© uariatis confpiciebat,etiâ flaua coma cæfariêcp impofuit,ad modu gcrmanicæ tonfuræ,qbus læti barbari ipfum dilexerût.Eratigit ueftis germa norum exiguis,uel oîno nulla^patientifnmi cm frigorum germani extiterunt, utdixijUnde paucis domi qbelli ueftibus utebant, Herodian9 li.vi.îalexâdro •rav ;L.i ^^o-Æv îs- yuiLVxo' T^i’ K6c{gt;lt;xAa5 «vTÖpi K^ffMftacTK .1. SagittarioB2 telis petie rat capita nuda germanorû^corporac^ pergrâdia. Vndc ueftiûpaucitate plæ runcp germani,frigora eorû nudi agebant,ut ait Pom,JVlcla Ii.iii.amp;poft ipm Nuditas, Zacharias Lilius;Nuditatis Germanorû qcç meminit Caefar li.vi. cômenta/ germano riorum,ubi Germanos maxima partem corpis nudos terere dixit, amp;nbsp;Otofius nim li.vi.fcribit ca.vii.Romanos,nudos germanorû ôd intedos humeros tranfuer/ berafte.Ammianus Marcellinusli.xv^de germanis,nudantes corpa (inquit) inteda gladiorû haftarumCß iâibus denfis truncabant. Veftis aût eorum et Veftis faga fuerat,amp; fibula,aut fi ea defuit,fpinis conferta,cæteram parte inteéfâ no Germa ftros iuxta ignem Sc focum degere fcripfit Tacitus. Cæfar huic fentetiæ aftu norum. itjdum pellibus eos tegi dixit, reliquam partem efte nudam.Cornelius Ta citus paulo poft ita fubiungit,gerunt amp;nbsp;ferarum pelles, ri pis proximi négligé ter,aliietiam iieftes,quasignotummare gerit,induuntEadè etiam ueftis ma ribus inquit eft fœminis,nifi q? fœminælineis amidibus urûtur,diuites ue roueftediftinguuntur,nonfluitante,ficut Sarma tæae Parthi,fed ftri(fta,oés, ut Campanus ex Cornelio elicit,artus corporis explicante,Hæc Cornel.Pom ponius Mêla libro tertio,ÔC Zacharias Lilius germanos fagis uelari dixerunt. Cimbricis uero mulieribus Strabo libro feptimo,ueftem albam tribuit, cuius tunica linthea fuerat amp;nbsp;fîbulis annexa. Veftium tenuitatem noftrorû uel mo deftiam in ueftibus,ita innuit Seneca libro de ira primo. Quid germanis indu ratiusç' quibus magna ex parte non ueftimenta,non tegmenta corporis proui làfunt,nonfufffagiaad perpetui cœlirigorem.Et Higinius libro primo capi te feptimo. Hi,ait,qui ardlo proximi funt,braccis utuntur amp;nbsp;ueftibus hirfutis.

Verum ueftes illæ exoletæ funt nunc adeo,ut antiquam Germaniam nÔ ma gis agnofcas.GermaniClicet tunebarbari)Romanos, graccos,’amp; omnes olim uicerunt continêtia.Iam uero mos ifte fe peruertit,amp;^ adum eft.Nam Germa nus iam Tyrius efte uidetur.Quod amp;nbsp;Rudolphus Agricola nofter, grauius tulit,de ueftibus Caroli Burgundiæ ducis,amp;: Fccderici Imperatoris tertii, dû i ii

-ocr page 120-

GBRMANIAE EXEGESEOS cens.Quæ,inquit,peregrihaluxuriapatriæ noftrægloriam contaminauitC bene patnamgloriam dixit antiquis interfuiffeueftibns.Namueftium con^ fuetudinem corum in tantum extulit Petrus Crinituslibro duodeamp te fcptimo. Nec me latet barbares olim ueftibus internotos fuijfTe, quod Eü ripides innuit in Hecuba«.

Vfura ac mercatu

Demercatura,ufura,amp;diuitiisueterumgermanorum. Ca. Jii« Llud Germanorum ueterum præcipuum dedecuseraqqjpecuniæcU'' pidinibus debilitabantur/icuti alterius nationis homines^auro tamé ruerüt. Vn Cornélius Tacitus dixit fe dubitare.argentum nbsp;nbsp;aurum

ra germa propicii,an negauerint germanis,an iratiç’èC uafis'argenteis acfidilibus/ibi ? norum. principibus dono datis eos uti. Huius aflertor quoque Antonius Sabellict’S libro fecundo Enneadis fextæ exiftitCornelius quoep Tacitus addit argents magisqaurumfequi/ineullaanimiaffedione Germanos. Qiiemufum trns Crinittis libro duodecimo capite feptimo magnis laudibus extollit.C^Ef quoep argentum eos negligere dixit,ad fedandas contention's,in comment riis.lndigentia quoep laborare dixit Strabo libro feptimo Germanorum inv’^ tos.Non adeo auari,ficuti aliæ nationes Gei mani extiterunt. Et in hune uflt;^ diem elTe Pogius Florentinus in epiftola ad Leonhardum Aretinum fcribit, du inquit. Noftras execrorperuerfitates animi,qui femper quærimus, fci^ per appetimus,cœlum,mariaperuertimus ad pecuniam eruendam^nullo coH tenti queftu,nullo lucrofatiati^dum expauefcimuscalamitaîes,continuis caU mitatibus,amp; anxietatibus iadamur,amp; ne miferi iterum fimus/niferi ciTe nogt;^ definimus/emper îhiantes opibus, nun^ animo,nunquam corpori indulge mus.Atiftiparuo contention diem uiuunt (Germanos enim intelligit) quo^ libet diesfeftosagunt,non appetentes diuitias,opibus non gaudent.non pa^ lient futuris ,fi quid aduerfi euenerit,bono ammo ferunt Slt;c.Hæc ille.Pecuni^ tarnen auiditatis Germanos aceufauitHerodianus libro fexto,amp; nûquam nb pacem,pecunia illedos,cum Romanis fecifle Germanos diciqamp; ibidem AU^ xandrum Cælàrem^Germanos in ipfumafTurgentes pecunia ladafle. Con/ trarium Cæfar,Cornelius Tacitus_,amp;!^alii fouêt.Iam uero precio addudi Get manorum Doripedes, Neapolim,Italiam,Hifpaniam,Franciam, amp;nbsp;remotos ab orbe Brittannos bellando adeunt,qd nomini germanorû pene exitiale eft poftquam enim agnitaeftpecunia,eiusdefyderio Germanos quoep adduxit^ Fœnus autem agitare,8d ufurasextendere,ignotum antiquis fuit Germanis-Hæc Cornelius.Ecce quantum nomen Germaniæ,dum adhuc in gentilitate uolutabaturnobilitatumfit.Dumuero inreligioneorthodoxa,quâti:mdeg^ nerauerit. Licet Orofius li.vi.ca.xx.Germanos contra Drufum dicat undatim copulatos fuilîêjUel accepturæ pacis condidione,fi uinceretur, aut ufuræ ta libertate)fi U!ncerêt.Iam uero amp;foen9exercere apud Germanos nec in cou ftictura eft,maxime facerdotibus,cui9 origo ex Italia manauit.Mercaturæ qlt;^ fuperfederunt antiqui Germani, nifi Oceano proximi,qui tenuiter tamen mercandi prouinciam fubierunt,ait Cornelius Tacitus.

-ocr page 121-

■ LIBER SECVND VS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U.

DcdonorumcxternorumcupiditateinGcrmannisucterib^ CaLin.

Ermanos apud antiqs non auaros reperi/l^natioe tn externorü mo 1 tos,q) Cornelius inGermaniahis uerbis protulitGaudent, inquit, donis externarugentiü,tafingulis publias,ut equis,phaleris,tor quibusSCc. Cæfar nonmagisbello donisipfos fibideuidt,utfcribit Plu/ Cüpidi tarchus,amp;Otcoli.ii.ca.xlviii.Chromcorü,unde adptinacê impatorem apud tasdonö HerodianuLetusloquitjbarbaros einteilige Germanos)iâ donis uel pao no rum ger fonriltabimns uern potius metult;Tutor apud Comeliu tefta^jgermanos fola manoru pecunia ÔC donis corrumpiClaudianus.

Qui nee principibus doms preeibufep uocati Paruerant iuffi,properant Jegniq^ uerentur, Offendiffe nota.

llliterribilesquibusociauenderefemper

Mos erat,êlt; feedo requiem mercede pacifci 4 nbsp;nbsp;Nee igi£ falfum eft,q^ PrÖ

Copius ille græcus author allegat lib.iii.fcilicet luftinianu Caefarê pecunüs L5 gobardos a Dalmatieaclllyrici uaftatiôibus amouilTejGepidis qc^luftinianü ibidê tributa foluiire\e(tat.ldê Procopiuslib.ii.belE Gotthici,Herulos germi nos alTerit poft Narfetis difceftum,accepti9 a Gotthis pecunüs, e Romanoru græcoru agminib’ difceftifte ,8lt; nuep cotra Gotthos bello infurrexiffe.ldc

Procopius Flâcorû populos pace cû Gotthis uêdidiffe afleritjqn Vifogotthi Italia potiebantur.Venio nunc ad Galatas, qui reges græciæ adorti, peœnia illedi,pacemcauponantes,difcefferunt,quêadmodûluftinuslib.xxiiii.l-/iuius ÔCalü affcrueruntjBelgius etiâ dux eoru pecunias compandæ pacis exigés, fruftratus,belluPtolemço indixit.utidê teftat ibidéluftinus.lté ab Antigono rege galatg munera fufcipientes,eius ditionéreliquerûtîmuné auaftationib?, Idê luftinus acTrogus hiftoriaru uolumîe xxv.^fitenLPaufamas doétiflîm« alioq nec inter ueroshiftoricos numerandus,pdæ cUpiditateBrennù Galata rûpecloralaftafterelert.VerbaemBrennifuntjXçy “t

Koîva, T^elov«. tv îi^oTa' t«t' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«.ç'yufoç ^(^Offôa’.i.MultasdiuitiaS

in ærario publico ,ac pluresoblationes,auri argenticp copia in ecclefiis ene,fic amp;nbsp;gigipedeSjCeltas H^rulos ,prædæ cupiditate côtraRomanos ^fedos fuif fe,teftatT rebelliusPollio in Claudio.Sic ScPaulusDiaconus fupraEutropiix li.xii. Alanos pecunüs fedafte Gradanum innotuit.Sic Procopius uiginti mil/ lia aureorum Theodatü Gotthorû regê Germanis ob pace donatie feripfit. Similiter Athenæus Scordifcas auro alledos,pace cûaduerfariis côpofuifte refert,nullusuerofcriptorüoïmHerodianodilucidius cupiditate coru afte/ ruit,cuiusuerbafuntinÂlexandro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fl^v inquitîv ovv t^Aùv

^ev nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Çoç «ûtîiz ,vq■7nç7 lîfKV»,(; «AaAtTttamp;ou .Trovra'n

OITBV AÔvTJ.OIQ CJJjlXiXf-ylfOlTE Olttç TH(J tifKVXV -TtÇCÇ ftop.a.îoUU’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ka-TWÀeOOjmÇ

Alexander hoc tumultu decreuit,ad Gcrmâos legatos mittere ,q de pace cÔfa lerent,pollicêtes oîa principe Romanu(q opus fuerintÇ pftituru,magnacp co pia pecunias daturû,{unt.n.Germani pecuniæ auidi,8gt;ô nunqpacê cumRoma nis non côponantur, Hæc ille.ldem Herodianus li. «.profuuus ré execut? eft.

' i iii

-ocr page 122-

GERMANIAE EXEGESEOS

tK-aré'fz.laa' A4 y^oJftfLXTK nj Aiavêffxas' oïç 4Aozf/xa^4'T'’o^)(çr l'sçou thV ■Jt^óvoia.V,'^^^ 7xjix.lt;; Ti avla'îç au/iy^v tacï tSv Gct^ßafojv ÎTrie^ofi.ài.ç .izsK’^i^e thv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oî (X4V

£''\icuKov T^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,o'i 01/ •z3a?S^3 ^óvqj »zîÀfc/STiiç Tsiv Cot/pGafeof» otgAoïC

ÿiil^vip, 3 uôjjxjycdAoiç (vi/TC^êoiv tç QxÀfav i’n-ii'y«.^v7Z,f^sK'7rïiQ:v'rtç,lt;pvlt;ryi^ ßxj’^'^ov Q3xAoj(^Kylt;x72v,0? KivJïu/ttV )ta7alt;pfoVKô*av'r€ç,H A’tTTiiÿoixtla' 4lt;|)o'Aoy ô' d\.lt;î Tt^aç amp;'v G/ov -zrogJ^oVTBu, h (xeyocAcov p.ilt;QSiv thv ilçHvnv tùrrjK.oL’m^lx.u-DV’rcu• âp,iV^p.VOV tiiVû!jfj^Q^,«.(p\j\CâÇ tî 4^V ^ip.X-m^-7r«VTK i/f J\}S CLlTpvy^P^

Quod ferme illud nobis repfentat.Marcus CÔmodus c^far datis Româ Iris, C5mod9 nbsp;nbsp;cÔftitLitis militibus, q txiendæ Iftri ripg peflentjac barbarorû infultation^s

pecuniis cohercerent.côtinuo ^feâionê edixitllli igi( mandata fua mutuo obeuntcSj oermâos hand longo tpe multos barbaros fubegerunt.Quofdâ uero magnis pmiis 3c côciliauit uicerût,qd facile côtigit, dû barbarorûnatura fitamare pecuniâ,picula delp* cere,populati5ib9uidûparare,autppofitamercedepacêuenalê habere.HoC uidens C5modus,ut pecunia maxîe abûdâs 8c cogitas^ut feairitatê redimeret/ nihil petentibus denegauit.Hæc ille.Cpterûamp; noftra ætate id nuncgermanis natura infitû eft,ut nec Francia,Hifpania, Anglia,cupiditatibus corû fufFiaat, uitâ mercedeueneûtjqrûcupiditasetiam tâdê uita ablata faturatur.Hadrian’ etiâcæfar Alanos in eûfurgêteSjdonis amp;nbsp;pecunia côpefcuit,utDion Bithyn^ ’ author græcus in eius uita tefta^Theodofii tpibus cupiditate pdæ tot germa norugentes Romani impiiinclinationêmeditabant, ut innuit Hierony.dift-xii.epift.xxxi. ad Geruntiâ, dû inqt, Româ nô nbsp;laude,fed ,p falute pugnare,

amp;auro ôdfupelledile uitâredimere.Haïcille,poft^ Germanorû.i.Vandalo rû,DacorûjGepidarû,Qiiadorûjincurfiones defcripfit. T raianus qc^ Cæfat pcio ml to Gcrmâos fibi obtêperâtes fecit.Eft adhuc tât9 pcii apud eos honos, utnecp Neapolis,necfrâcia,nec anglia,auronûcfitiêtesgermâos dimoueat.

De etatis dimenfi5e,amp; funeribus,amp; noîbus puerorûgermanorû.Ca.liiilt;-GErmanorû pueritia diu mctiebat,ut PÔp. Mêla li.iii. Zach. L ilius fcribunt,Gornel.aitoêsgermanosparitereducari,dnm ut feruû,Si amp;nbsp;unûqueni^ ^pria matrê uberibus alere,nec ancillis,nec nutricib’ oermano delegare,amp; poftea inter pecora,amp; humo in pueriti^ gradu eos degere,doncc rum. £*^^5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eos_,ôd uirtusingenuosagnofcat,ita(^ inexhauftam pubertate fieri,

Sn^nec uirgines feftinare,uerûeiufdêiuuentæ diupfeuerare.Hæc Cornelius. Sened:9 aût gratior apud illos uiguit.Has leges germanoRz de fenedute Petr^ Crinitus probat pter aliarû gentiûufum laudib’extulit li,xii.ca.vii.Sûtger/ manorû etiâ aliq uitæ lÔgiftîm^ ut Iaziges,qs V a.Flaccus facit diuturnioris ut tæ hoîes.Funerû aût nulla erat ambitioapudgermâos^nifi q? uiri clari certis ligniscremant,amp;his tmarma apponunt/œminis tûclugerehoneftum erat, Germanis aût uiris tm meminift e, ait Cornelius.Egefippus armatos etiâ get manos funus cæfariscuiufdâdeduxifTe refert.Vnûetiâ ope pciûufum eft pO/* nendum,q) nomîaætatis uariis ex rebuseliciebant.Filiosem utplurimûnoî bus eqrû dixerût,ut Câpanus in orone ad ueteres germanos teftat.Varia ctia de funere Herulorû Procopius_,deScytharum AthenæuSjLucianus,Suidas Pomp,Mela,Cicero_,atlt;^ alii prodiderunt,quæ nuncpræteriemus.

De colore,cnnibus,ôd oculis Germanorum, Ca. Iv.

-ocr page 123-

LIBER SEGVNDVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lit

gt;=^^Rdces Gertnànis oculos/crtileas comas,8lt; rutilas. Cor. T acitüs. Sa

I bellicusli.ii.Ennea.vi.àfcriprerunt,Florusli.iii.horrêdosoculos Cim De colo/ i bris tribuit Juuenalis cerulos dixit gefmanos faty.iii^ôC fl àuâ eis coma re, oculis* CerVila cpis ftupuit Germani lumina,flauarn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(efleait,' accrinib»

Gæfariém, madido torquentem cornua cirrho, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;germant»

Germanosamp;Horatiusceruleos^batinEpodoOdaxvh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tum*

t^ec fera ceruleadomuit Germania pube.

Philippus Beroaldus Glaucos fcribit Âlémànnosuideri.

Quiglaucis oculis,comacg

Paliens, priiicipibus potens uiroru. luliusFirmicus lib.i.Gcrmarios cadidoS ait. Hieronymus in uita Hilarionis, de Franco germanico.Candidatus,itiqt, quot;nbsp;rutiluscoma,amp;candore indicans ^uinciâ.ldè Hieronymus ad Suniâ ôiFre/ tellâjGetas rutilos.et flauos dixit.Suetonius in Caligula.Rütilarcgt;nqt,comâ et (ubnedere^Sc fermonem Germanicum addifcere. nbsp;nbsp;nbsp;Mantuanus.

Alemannia campis

Frigora agens ,certar e urfis,niue candida femper. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Barbam etiam maâc'

Germaniintonfamcuftodierüt,qdVilt;fttuuius8lt;Suetoni9 ^priûeffc feptê irionalibus dixerunt.Nam Francilt;ut exHunibaldo abbas Spanheimusfcri^ bit)barbâ nutriucrunt,^pter impii eorûcupiditatê.Lôgobardi etia longaru barbarû rÔne didifuntjUt Paul.Diaconus,Methodius,amp;Lgt;igurinus feribût. Capillos uero flauos habere Germanos fcribit Strabo libro vü. Lucanus* Soluuntur flaui longa ftatione Sueui. Et idem.

Fundit ab extremo flauos aquilone Sueuos.

• HoranusSycambrosdixitdecoroSjlib.iiii.cav.Oda.ü. Martialis.

Crinibus in nodum tortis uenere Sycambri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luuenalis.

Tanc^ de Getis aliquid toruifq? Sycambris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Picus in carmine Stâuroz

fticho jtorui audiuere Sycambri. Claudianus.Flaua fparfere Sycambri. Cacfariem. IdeminStilicone. Crinigero fiauentes uertice reges. Idem lam rura colatjflauufc^Sycamber

In falcem curuat gladios. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem;

illicflauente Sycambri

Cxfarie. Idem. Agmmaquinetiam flauisobielt;fla Sycambris. Pto lemæuslib.ii,hos crines colorarc 8c calamiftrare dixit, Sf pulchritudinc corü Romanos laäaflefcribit.Batauos qc^iftiufmodi crineshabere JeribitPetrus Mirfus. Sylliusltalicuslib.ii. lampuer auricomo performidatebatauo. IdemSyllius in alioloco. T riplex crifta iubas effundit crineSueuo. Multa Baptifta Leo li.iii. de ædificiis ,amp;óBonifacius Symoneta abbas epift .xxii.lib.v. GermaniHunniÇutfcribit RheginoPrunien.^ capillos ufcp ad cute lêdebât, hoc Sc reliqGermani,ut Caefar Antoninus Caracalla (ait Herodianusli.iiii.) ad modû tôfurç germanicç crines totÔdit, flauâ caniciê capiti imponêdo. Am mianusMarcellin^li.xv. ScDiodorus Gallis (fubintellige SC tranfrhenanos^ uniuerlisrutilos crines, SC alba corpaaferibunt. Sidonius Apollinaris lvb.xx.

i iüi

-ocr page 124-

GERÇÏANIAE EXEGESEOS

Flauot^ in plia fronte SycamberPanegyricus ad filiu Conftantini. Dia, in^, barbana imitata eft barbarorü culm ac ucftes,nam ^lixo crine comas rutila/ bant.Feftus Ruftus ,flauacp cæfariê germania porrigit ora.Sic ôé Aufoni9 ad Si iatiismutata bonis germanamanerent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(.l^ifluläpuellägermana.

Vt fades oculos cerula flaua comas,

Ambiguam te lingua facit,modo forma puellam, HæcRhenogenitamprædicatjhæclatio. Dionyfius germanes albis corgibus illuftrauitPlynius li.ii.na.hi.ca.lxxx.Gentibus a fyderib9 remotis,fl a uos crines,candida crura,ob uapore naturale tribuit. Athene9 li.dipno.,ß. Scy thas feptentrionales tarn in lucftu q gaudio crines poft terga diffudifle reft^** De herba crinium glafca,amp; fapone,amp; aliis membris,amp; pidtura facierum permanicarum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. Ivi.

ANtiqui uero germani ad crines herba glafca utebant noie, q etiàifl Brittannicæ cÔiuges,nuruflt;^,q toto corpore oblitae,ialiqbusfacris nudy incedebantjAethiopû calorê imitantes,de qua herba Plyni^. glafca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cæfar li.v.coinentarioru,Brittannos glafca infici dixit,q ceruleû inficit c(y

lorê,Merula qqj huic opinion! fubfcribit,huius herby Ouidaneminit de arte Foemina caniciemgermanis inlidt herbis

, . Et melior uera quæritur arte dolus. Meminit huius herbæ Plyni^ Ii,xxy.na.hi.cii.quâ uocatBrittânicâ,lib.uero xxii.ca.!.glafca nomîat.Rutilaue runtaût Germani comas eorûfapone,ut ait Cornelius,idamp; de Gallis Plyni’ aicHinc pilæ faponis mattiaticæ dicunt,a Mattiacis populis germaniæ,de bus li.ukimo dicemus-Martial. Accipe mattiacas quo tibi calue pilas.Et fupra Plyniû idê teftat Hermolaus Barbarus.Non aût de mattia loqmur q comeffa tionê fignificat, «tto r fxxTÎev.Cuius Athenæus græcus author,amp;Erafmus no fter memineruntSedde populis,qrûmentiofitapud Antoninû in itinerario Ptolemæû Ôi T acitû JVlartialis etiâ fpumâ batauâ faponê dixit,eo q? iàpo ufd Cauftica fuerat apud germanos,ait Suetoni9 in Caligula Alii Ipumâ caufticâ dixerutfa Spuma ponê.Martialis.Cauftica Teutonicos accendit fpuma capillos. Dicit aût caiv bdBataua fticû kousikov ignitu, à-tto t k$.v illo uocabulo fæpe ufus eft PIynius.Mituli,inqt in cineribus uini caufticâ habentSapouero nihil aliud eft,nifirpumaillacaii Sapo Gc. ftica,rutilabant erh germani crines dnere,q aduft’,ficdtate fua cauftid nome meruit.MartiaIis poeta Domitianû ornatiorê fadt,crinibusipfis germanorü comas rutilantiû,du inqt. Captiuispoteriscultiorefte comis.HecZach.Lili’ ôd Cornelius in hiftoriis. Vox gallorûfimiliteramp;germanorS meaiêda eft,Si minax, ut Ammianus Marcelli.lib.xv.in fine icribit.Vox etiâ germanoruiiV teriorê uirtutê déclarât,quod Celtes hoc carmine monftrauit.

Vox amp;nbsp;Vox habitum mentis cum geftu amp;nbsp;peeftora prodit, osGerm. Vox quæ nihil muliebre (bnat,ied tota uirilis

Mar tia cralTiloquo teftatur corda palato. nbsp;nbsp;nbsp;Os Germanorû toruû didtttr

a luuenale, amp;nbsp;PicusSycambros toruosdixit.MantuanusadCælàrem. Tor/ uo qcp Saxones ore.Iii ills aût oibus partim aftra imperiû eorû exercerc,pagt;^'' timre

-ocr page 125-

LIBER SECVNDVS ' Lill

tim rcrnm tlätilräfrt omnium indagatricem ,liuius effe caufam alTerunt Sub plauftro enim ur{arû,{ecûdûHalifentêtia,infeptîo climate frigidi homines de gum,qui albis fuut crinibus^magitiscorporibus. Hæc ille.Vide lohannem Efcendenfemdiftinótione oótaua capite quinto. Hi uero qui res naturæ inda gant,uaporeminre effeaiuntjexmobilitatibuspræuenientemjcuiusrei Ply/ Ratio rtä nius author eftlibro fecundo naruralishiftoriæ capiteIxxx. Glaucorum ocu turalis lorum naturalem induftriam Ariftoteles in problematibus particula xiui.fcru prxdidi« tatus cft,reFert enim contingere inlocis frigidis Cputa feptentrionalibus^cp natura intrinfeca( oportet iam iraloqui)calida fit, locis tarnen exiftentibus fri gidis,amp;Lita intrinfeca caliditaseuaporizare prohibetur,propter exterius frigi diim.Quadere albisibi exiftentibus,his qui infeptentrione degunt ,glauci oculifunt,albus enim huicproximus color eft.HæcAriftoteles.ÂlbertusMâ gnus quocß ait inlibro de natura loci,capite tertio,econtrarioDad nbsp;nbsp;Getac,

exparteoccidentaliSjamp;Sclauiex parte orientalis,nati infinefeptimiclima/ tis,8lt;ultra,funtalbi,propter frigus complexionale ,amp; quia corpora eorumno hint porofa,8lt; locus eft frigidus,8lt; frigus c5ftringit.Remanetioitur multum humidi in eorum corporibus,Slt;hocauget corpora eorum, SC homines illic albos efficit.Barbari etiamut Germanorumac Dacorum focminæ mares faciem eorum ideo aliqn pinxerunt,ut ait Plynius,2lt; tandem de ueterum con fuetudinehæc.

De ornatibusaliis Germanorum; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. Ivii.

FVerut Si Germanorum principes nbsp;nbsp;nbsp;cpo e o • id eft torquium porta

tores,illi enim Germanorumueriffimi Galatæ,qui contraTorqu^. Omatus turn pugnauerunt,principem habuerunt torque infignitum,ait efh germano Suidas deTorquato. lt;rtlt;uÂt'j@;ç S'v viXfov.xsi» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn.

«Ç ÎTs-ixiwoç KÓöjuo^K.ix'igïö-. id eft. Spoliauitmortuum,ac torquem a collo

galli fuftulit.Eft enim torques ornatus indigenus apudCeltas. Atheng us græcus li.Dipnofophiftaru .ip..Scythas feptentrionales.i. Ger manos mir um in modum uarietate ueftium ac pidura de Udatos oftendit,8i præter morem omnium orna/

‘ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibustameffufeufos.

F I N 1 S S E C V, N D I VOLVMINIS

-ocr page 126-

GERMANIAE EXEGESEOS

LIBER TERTIVS DE NOBILITATE GERMA NORVM VETERVM AC NOVORVM omnium Paparum,Cærarum,Ducum,Marchionum, Baronum Genealogias continens. Cuius capita funt centum,decem èC feptem.

Primum,dc nobilitate Romanorum,Troianorum,amp; aliarum gentium. Secundum,de nobilitate Gcrmanorum,amp; q? ornes eorum nobilitatem a manis referre ftudeant.

Tcrtium,de papisgermanorum,amp; iari prifeo eligendipapam. Quartum,de antiquifs. germanorum regibus ab ortu mundi. Quintum,dc regibus germanorum ab urbe condita Sextum,de regibus Germ.temporibusCæfaris amp;nbsp;Augufti. Septimum,de regibus Germani^fub cæterisimperatoribus^ Oclauum^de infbtutione regum Germanorum.

Nonum,dequibufdam illuiïribus Gotthorum regibus. Decimum,Catalogum cÔtinet omnium regum Gotthorû,a primo ad ultîfll Vndecimum,genealogiam omnium regum Gotthorum continet. Duodecimum,de regibus Vandalorum,amp; eorum catalogus. xiii.Hunnorumcatalogum ô^genealogiam habet xiiii. De Rugorum,Sdauorum,Scyrorum,Alanorum,HcruIorum r^bu5» de eorum catalog© acgenealogiis.

XV. De Longobardorû,ac Gepidarum regibus,carumlt;ç gcnealogiiamp;, v xvi. De revno Arelatenfi.

O

xvii. De regno Auftrafiæ,amp; regum eorum genealogiis. xviii. Carolum Magnum fuiffe germanum.

xix. De regibus Daniæ,amp; eorum genealogiis catalogo. xx.Cataloguseft amp;genealogia regum Hierofolymitarum, xxi. De imperio Romano,ac nobilitate eius.

xxii.Quô Frâcorû reges multa Germaniæ detraxerint,qCaro.Ma.reftituifc xxiii.De tranHatione imperii ad Germanos.

xxiiii. Genealogiam habet Caroli Magni,amp; omnium fucceflbrum eius,amp; quomodo Germania ab imperio Francorum regum deuenerit.

xxv.^ loge impiumdilatetur,ô^q reges imperio Roma.fubiiciantur.

xxvi. Plura a Frâcis occidêtalib? occupata,q ad germâos amp;nbsp;ad impiû fpeâat xxvii. Imperatorê elTe dominum omnium,amp; omnes chriftianos fubiici imp^ rio,Ôd germanos omnium horum dominos.

xxviii. Quando amp;nbsp;quô imperium ad Germanos deuenerit.

xxix. De eleâione principum,amp; q? honeftius fit imperatorem germanorum Romanorum appellatione nominari.

xxx.Dc undione imperatoris.

xxxi. De impatorib9 Ro.natione germais ante tranflationê imperii ad nos. xxxii.Catalogu impatorS oim germanorîi,ôlt;^ quô imgiû a giie ad genus deUÉ neritGermanis.

-ocr page 127-

LIBER TERTl VS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LHll

xxxiii.Genealogia omnium impcratorumGcrmanonïmaCarolo f4agno ufc^ ad MaximiUanuin,cuiufcuncß generis qnifcçfuerit.

xxxiiü.De origine Curiæprincipum,ôicæteris ducibüs.

xxxv.De eccleCiafticis eledoribus amp;nbsp;Archiepifcopis Moguntinis.

xxxvi.De Archiepifcopis Colonien« nbsp;eorürn Catalogo ac regionibus.

xxxvii. De archiepifcopis Treuerenfibus,8dTungris.

xxxviii.DeMagdenburgcnfibus acMerfpurgenhbüS archicpifcopatibus.

xxxix.D z cæterorum epifcopatuum Saxoniæ origine» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

xl.De Saliftidienfi,Halberftattenfi,Ofterburgcnfi,PadabornenuepatibuS; xli.De epifcopatu Hamelburgenfi,Oldenburgenfi,ac Duicenfi xlii.de epifcopatu Bremenfi, Mechclburgenfi aliis,ut Rofenburgenfi,

Vuarmicnfi,Sambienfi,Hapfelienfi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

xliii.Dc HildisheimenfijV uerdenfi epifcopatibus. xliii!.DeMindenfi,Monafteriêfi,Traiedenfi,Rimegenfi,8^cçtcriscp3tibus. xlv.De quincp epifcopatibus Bauariæ Saltzburgenfi,Ratisbonenfi,Eifteten fi ,Frifingenfi,5lt; Patauienfi.

xlviDe epätibus Rhen, Bafilienfi,Conflantienfi ac Argentinenfi.

xlvii.De Bambergenfi ,Herbipolenfi,2lt; Auguftinenfi.

xlviii DcSpirenfijVuormacicnfi epifcopatibus.

xlix.De TullenfijMctenfijLeodienfi epifcopatibus.

C. De fecularibus eleéloribuSjamp;i primo de regeBohemiæ.

liiiiCatalogus omnium Palatinorû,ô: quo fecundum feriem rexcrint.

Iv.De quibufdamPalatinorum bellis regionibus Ivi.De quibufdam monafteriis aPalatinis ercétis. Uni De Marchionib »teBrandenburgeh.amp;: eorum genealogia. Iviii.De Burckgrauiis Nurenbergen.Si eorum genealogia. lix. De regionibus Marchioni fubieöis,8ó eius ftrategematibus.

Ix.De initio ducatusSaxonig,amp;eius dilatationc,ufcpadHenricuSupcrbum

Ixi.de initio ducatusDunenbergenfis,8ó comitatus Brunfuigenfis.

lxii.De comitatibus de Northen,Engcrn,Gothingen ,Ballenftiden,Suppelir , burgjArnesburg.

Ixiii.Quô Henricus Superbus aFœderico primo fuerat depofitus,8i ad qs poffefl'or es ducatus eius peruenerint,

Ixiiii. D Z ducibus Brunfuigenfibus a reélalinea ab Henrico defeendentibus, Sl ducatusBrunfuige. initio.

Ixv.DediuifioneducatuumLunenburgeîi.acBrunfuigen. SCiterum eorum unione,uicp ad præfentia fecula

.lxvi.De regionibus Si ciuitatibusquæducatuiBrunfuigch.acce(rerunt; lxvii.De ducibus SaxotûæpoftHenricûSupbumufcg ad nqftraCeculx

-ocr page 128-

GERMANIAE EXEGESEOS

IxviitDe ftfategematibus ac incremento ducum Saxoniæ. kix.Dedominatu Embcccenfi.

bcv'.De MarchionibusMifnenfibus,amp; eoriim origine.

Ixxi.Genealogia omnium ducum Saxoniæ,Lunêburgæ,Brunruigæ,dc then,Embeck,Oldenburg,omnium Marchionum Miinenfium,

quid olim ad Saxoniam attinebat.

IxxiiDe archiducatu Auftriæ,8d eius principibus,8i ducibus.

IxxiiiGcnealogia ducum amp;nbsp;Marchionum Auftriæ.

lxxiiii.Genealogia Rudolphi Habfpurgenfis,

lxxv.DeducatuStiriæ,Carinthiæ,acTirolonenrium dominio, SC quotnodo ad domum Auftriæ deuenerint.

Ixxvi.Deducatu Francorum orientalium.

Ixxvii.De ducatu ducibus Bauariæ^amp; eorum catalogo.

Ixxviii.Gcnealogia oîmducût Bauariæ,amp; quo de genere in genus defcêdcr*^ Ixxix.Genealogia omnium ducum Sueuorum a primo ad ultimum. Ixxx.De ducibus Sueuorum,amp; eorum catalogos.

Ixxxi. De ducatu Geiriæ amp;nbsp;luliacenfi.

Ixxxii.De ftrategematibus amp;nbsp;incremento ducum Geiriæ.

Ixxxiii.De ducatu amp;nbsp;ducibus luliaceh. Ixxxiiii.D^ ducatu Bergenfl ƒ Ixxxv.Genealogia ducum Geiriæ luIiacenfium^Bergenfium amp;nbsp;CleuenfiuO*| Ixxxvi.De ducibus Gleuenfibus* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Ixxxvii.De duabus Lotharingorum,8c Brabantinorum.

Ixxxviii.De ducibus Lx)tharingiæ,amp; eorum catalogus.

Ixxxix. De (epulturis,titulis,amp; rebus geftis ducum Lotharingiæ.

xc. De ftrategematibiis ducum Brabantinorum ac Lx)tharingorum.

xci.De ducibus Hollandiæ,ac Selandiæ,amp; eorum catalogo.

xcii.De du cam Linburgenft, ac comitatu Hannoniæ.

xciii.De comitatu Flandriæ,amp; eorum catalogo.

xciiii.De potentia comitum Flandrenfium,amp; eorum ftrategematibus. xcv.Dc comitatu Lucelburgenfi, amp;nbsp;eorum comimmgenealogia.

^cvi.Buiionenfi,Leuenfi,ac Ardennenfi comitatibus.

xcvii.Genealogia omnium ducum LimburgenG'um,Brabantinoru,CIeuenß

•. um,Leuentium,LotharingorS,Burgundiæ,Hollandiæ,Selandiæ,Frin3^gt; ac comitatuum Hannoniæ,Bulienfium,Ardennenfium ê^Flandrenfiun^'

xeviitDe ducatuMecheIburgenfi,Vuirtenbcrgenfi,amp; Pomcranienfi. xcix.Dequibuidâducatibus iam aboletis,ut Voytlandiæ ÔC Rotenburgéfiö* C. De ducibus Zaringiæ,amp; eorum genealogia.

Cii- De regi5ib9 Zaringoru ducatui fubditis,amp; quf ad eoru dominiu attin^ Cii. De Marchfonatibus germaniæ,unde diéti amp;nbsp;unde uenerint, Ciii.De Marchionibus Badenfibus,amp; eorum religione.

Ciiii.De initio Marchiônû Badenftum,amp;: eoru catalogo uft^ ad Hermannis Cv.Qe aliis Marchionibus fubfequentibus ufcp ad ultimum.

-ocr page 129-

LIBER TERTIVS LV*

Cvi.DeiUuftri familia Sdnobilitate Marchionum Badenßuni.

Cvii.De ftrategematibus Marchionum Badcnfium

Cviii.De ciuitatibus amp;nbsp;poffeflione antiqua Marchionum Badcnfium.

Cix.Genealogia Marchionum Badenfium,VuirtembergcnÜum ÔC Lantgrà uiorumHafliæ.

Cx.DeLantgrauiis,amp;Lantgrauio Alfaricnfi,8c corüm catalogus.

Cxi.De Lantgrauiatu Haffiae.

Cxii.DcBurggrauiis Magdenburgenfibus,Rotcnburgcn(ibus 8C Vuirt2lt; burgenfibus.

Cxiii.Decomitibusde Hoenloe.

Cxiiii.Dc comitibus Hennenbergenfibus.

Cxv.De comitatu Leofteinenfi,ac Marchioniljus Montferrarienfibus.

Cxvi.De dominio Pfeffingenfi.

Cxvii.ac ultimum.De nobilitatc Nurenbergcnfium,et corum urbe, ÖdRcpublica.

PRAEFATIO AD

Ledorcm.

RVDITI ac mir abiles difdplinaru uiri,quotiefcunc^ho/ |bilitatisrationcmhabuerunt,nilnifi genuinam quandam I inclinationcm præ (e ferre tk* ögt;rtvii«v æflimabant. Nec L quidquam uir tutis effe in maioribus.quod cum pofteriori q bus gcnerandi illa uirtus commune faciat, autparticipari I queat Nec ut eredam ea amplitudini noftre accedere ,quç rnaioresnoRr 1 in imaginibus actabulis referebant facile inducor JFallitur ein non mediocriter qui maiorum opinione cenferiuuk,dum tarnen egregiis fa cinoribus minus illis refpondeat.Potius.n.huic uitio nobilitas qlaudi uer tatur quifecusquera ac fynccra nobilitatis ratio poftulat,uitam{uâ tranfegerit, ac omnem lucem paventum fuorum in tenebras ucrterit.Quæ enim rogo nobili tatis portio huic afferenda eftC V ideo nonam hanc uulgi opinionem de nobi litate paffim omnes occupaffc atc^ oculos omniumhebetaffe, qui tantam uirtutis uim generandis hominibus tribuunt,8i redamante rerum ipfa natura maiorem uirtutis neceffitudinem illis concédant,qui e fummisheroibus pro cefferunt, illis, quos uirtus humiles ortu, acad fui amorem paupertate aut aliishumanaeimbecillitatisconditionibusrapuit.Multaenimfunt quæ in no bilioribus ac maxime fortunatisuirtuti répugnât, diuiti enim magna cum opi bus,maior cüuoluptateludatio eft indida,multaeiobuia funt ,qfpecie uitæ melioris,acrerû terrenarüaffluxujacilime auirtutisuialocupletem in träfuer fum agunt.V nde plus incomodat q affert ,plus adimit generis fublimitas q in uirtutc ædificat.Si uclimus cü prifcorü temporü neceffitate decertar e ,id omni aetati daui effeuidebimus,quod in prouerbiumabiuit apudErafmum, fcjticûïmvx •B-Hix.atiK.i.Heroumfiliosnoxasefic.Oftcndituerbi huius integrita

-ocr page 130-

' GERMAN!AE EXEGESEOS

tem præter Euripidem in Hcracli. ac Ariftidem in Cymone , Demofthenes fatis itaque comparatuin efle ait, àv2i.fO|/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aelius

Spartianusad CÔftantinumid cruenti in partibus ingêtibusefTepcculiarc pü tat,ut à daritate maiorumacmoribus pofteri Am Aio. -srxawv abfint,(ùamlt;^ fen tentiam exemple ScipionumacRomanorumnobilifs.oftêdit efle integram. Contra Agatoelem Aufonio reference Siciliæ, ac cerdonem quendam Athe niSjUtAriftophanis fabula teftatur,præfuifleüidemus. Nobiliorcs igitur illi funt,imrao plus merêtur.Quibus humili loco ortis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'iri

vcç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' *5“uç.i.quibus gratiâ labor peperit ac ftrenuus fudorjta Demo

fthenis nouitasa Plutarcho.iS^rii aSaluftiOjSummislaudibus effertlphicra' tes philofophus lt;nlt;ô72TÔ/xoç.i.coriarius,aduerfus Armodium eius nouitatemex probrâtem apud Plutarchum dicere fblebat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£p,ôy rt-2B-’£(x,on yivoç apxs-ra«, -n

7racu£7w,quæ ucrba Cicero in Saluflium ita translata intorfit.NoIi, inquit^aluftimihi obiedaremaioresmeos/iquidemfatiusmihi efl,me reb’ geftispropriisflorere q antiquorum opinione niti,utnobilitatema me parta nudeat adîplere pofteritaSjq q? nobilitatis à parentibus acceptæ fïnitor ac cor ruptor eflem.Cæterumneab exemplisrecedam,quemadmodum pomum ib lud nobiliflîmi nomen fert, quod dulcedine fâporis alia longe poft fe reliiv quit.Acuelutiequus generofiflïmus eft, qui loge optimus_,ita Homo uera nO bilitatefruitur,non qui claritate nafcendi,uerum qui uirtute maxime præceb litcæteros.Licctfuerint horumfententiæ Cortina dignæ, non tarnen penitus nullam nobilitas in fecÔtinet uirtutem, fi'quidcm iuxta Euripidis fententiam Ai7vov « aculeum quendam ardentem fanguinisneceflitas in ferecoiv ditum polTidet.Necideoultimam gloriam Helcnæ Menclao,Vlyf[î,AchilIi, Aeneæ deorum origo conceflît apud Homcrum.Qui amp;nbsp;regesac induftrios mortales e dus origine retulifle in hymno Mufis dicato ilia oratione fignificat tK jXSö-iXcoV, gt;®W ïxtjGÓAoü «Trcü^ovoa*^ âvlt;ÿ£ç «oiAo? tlt;xlt;nv iTTlX^OVOl gt;9

tx 2i-ioç GaaiÂHiç.

Ex Mufis,longe iaailante ab Apoïline terram Fceliccs habitant cantoresamp;Cithariftæ

A loue funt reges. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adde quod Plutarchus in libro TnaJ^av â-jyyfe

in pulcherrimam prorupitfententiam, x«ü lt;roÇôç,inquit, sv *ƒ« o TniMrnç oa-OTÄX (As Rf ftTng HATitSiAijS» yiVavç ôf95ç,(}c^«^» J^v'i’ngt;yi7v ’^tfcyôp.o'jç, xaAoç f Hö-'ai; ôKaîcuf OB' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quodidnobis reprcefentaf,2lt;erudit9poeta illeê,qcult;ç

afleruit,dum fulcrum generis effet fublatû benejieceffum tune filiosfore itv fortunatos.Honeftum igitur libertatis thefaurum efle nobilitatem.Germâi an temquemadmodumfuerunt ÎÂivr^oTip.i-mfgt;, ita totiusEuropæpopulisno biliflîmi.Et dum etiam non extremum fit laudis quod mortalibus contingere poteftjab honeftis prognatis proceflifle,uolui id muncris præfentis libri efle« ut istotus Germanorum nobilitatiferuiat.Nam nulla tanta humilitas reperit quæ nonpræftantiafuorummaiorum tangatur,opiniouis etiam paternæ bas res eflTe non gaudeat.

-ocr page 131-

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LVL

De nobilitate Romanorum,Troianorum ,8^ reliquarum gentium,erganobilitatemgermanicam. Ca. primum. CAeteruut dari9Jado fublimitatis aliorüpiculo,nra nobilitas cSftet, Troiäno a Troianis noftram imbuamusorationem.VolueruntprifciaDar/ runobili dano amp;nbsp;Laodomonte Troianoru nobilitate fuifie exorfam,quis aut tas Dardan9 ille fueritC toties a fcriptoru memoria repetitu eft,utnec owaAcpa. Gh'^w fugiatAut empaftor es,aut aliud dicere nolo.Vnde Romani quæfo’:’an ne a protugo Aenea,que Dion ille tot proditionibus infimulauit,tot rapinis in ceffiuit,cui neceflariusLaodomon ille îegôin/Àoir extitit. An fecundu Plutarchi IziuiijPlynii, Orofii,8lt; aliorü fentêtia a fugitiuis Ç’ qs Romulus patefado afy/ lOjUariis criminibus achomicidüs furtocp declaratos,fpefalutis alledoSjCon/ geffit.Repetam9 falte Romuli cunabula, an ne t AtuT^osTip.i^ov'nç infignis mere tricisfïliûRomulûdicemus*;^ an ptedo meretricis noie,ideo,ut Pop.T rogus, a lupa ^pcelTiire eu uolumus,dum aios inexplebiles Romani lupiinftar habue rint. Q.uis RomulusÇ’an ne fratcrnp cpdis reus‘;’llle igit Romulus nullus alius, nifi raptor uirginû,homiGida,utTheocriti dido alludâ

P-tv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}z,i-r«f.Vber fuxit,î (yluis educat”.Verba luftiihiftoricifutuolumîe

xxxviiijales reges habuerunt Romani,ut erubercantnoîbus,paftores ein ab origines,harufpices Sabinorû exules,Corinthiorû ferui,uerncep Tufcorû ex , titeruntHæcille.EiTent nobis de aliis nationibus argumenta,q ut a noftra feffione aliénaptermittemus,germanorû origine uideamus,qsfynceros pu/ ros effe,nec gentiû aliarû incurfionibus concretos.CorT aci.Sabellicus, Sym pontino nbsp;nbsp;alii teftantSi antiqtate nobis decertare uis,folus Berofus nos toti9

Europæ gêtibusmaioresnatuoftendit,fi nobiUtatê fola uirtute erogare uis,ui de an extiterintCq impiû Ro.nûc poffideâi,poffefla diuturni? retinuerit.Sol9 igit impii titub, oêm Germanis aîcriptus, mortale excedit nobilitatê.

De nobilitate germanorû,amp; q» oês eorû origine e germais référât. Ca.ii. NEquaqidferendû eft,qd germanorû qdam gfuafiffîmû hnt, ut bi q

bus arrogantiâ uana nobilitas aliorupeperitOes em duces Germa/ Germaos norù aut Romanos autTroianos elle uolum9lt;:’ hui';' Bauaros Sd Frâ nô e Ro. coseTroiatranfuedos,Marchionesab Antenore,Palatinos,Hennenbergê aut Troi fes,HoenloenfeseRomanis,Saxonesab Alexandrireliquiisdicimus,oï cona anis or tu,totisuirib9infanireuolumus,Slt; epdonib9, ^ditoribus,paftoribus,nobilif toseffe. fimosortusnoftrosa malo dæmone pfuafi reducimus.Nobilitatê quærimus quâhabemus,2lt; quâhabemus poffidere nolumus,ied ita quprimus,ut eâ affe cuti ,ex nobiliffimis uideamur ignobiliffîmi ,fy ncerâ ger manip originem pteri mus.An ne Germanis un^ defuit nobilitas*; qua ante mille annis panegyric® Conftantini nobis conceffit.An ne noftris regibus probitas denegabat.Eue/ runtpauciboniRomanorûCefares numerati,Aelio Spartiano referente,qs e m Calisulos ,Helio2abalos ,N erones,Domicianos ,Galenos,Bonofos,amp;lt;; re/ liqua natur æ môftra ignorat‘;tm Augufto,T raiano, Antoninis,Claudio a Ca pitolino dexteritate uideo deftinata.Nuncgermanosrepetamus,uno tin exce

k ii

-ocr page 132-

GERMÄNIAE EXEGESEOS

pto,nullus unqcxcôkatione notatuseft,addeq? totus peneorbisnoftragau det orjgine. Verba Câpani kali fimt, non Germani,alioquîgermanicincmîs höftiSjin orône RatifponenG'. Veftra Cinqt)nobilitas totu pene orbêut fons uberrimus inundauit,utnulla gens,nulla regio fit,q nÖnobilitatê fuâa uobis habere gaudeat,iactet,amp; Ietet.Quis efn Mafredos amp;nbsp;ceteros totius Itahj: nobi liftïmos,ueftro fydere natos ignorât;quot; amp;idê Capan9,nul!a ItaIi^,Galli^,Hifpa niæalicuiLis amplitudinis gentê efle afterit, quæ non germanica origine iibi laudi ducat.A nobis ,refertêe lufti.li.xxiiii. p Galatas tota afia populis infufa é, A Gotthis totaLÓbardia,ItaliaacHifpania.A Saxôibus Anglia Britannica. A Frâcis Gallia.Tot natioes libero amp;nbsp;folido aio noftra fufpiciunt origine. Et nos alio noftrâ erogamus,nec deeft nobis auóloritas cuftodiêdi ortus noftrt Gerjna fynccritatê.Negât a T roianis Fracos deriuatos Gaguin9,Michael Ri(ftius,Si noru or? alii,Bauaros a bois Sabellicus ac tota fcriptoru corona profiter, füére hi Boi olim q contra Fabriciû, Flaminiü,ac Cylàrêpugnabant,oibus Troianis nobi liores. Nobilitas ergo noftra a ueris germais eft dedult;fta,qb9aTacitoimlau dis pftatur,utnec a Romanis, Italis,ac Troianis in ullofcriptore defumptûc.

De Papis Germanis,amp; iure germanorû eligendi papam. Ca. iii, NEc fummis pontificibus Germania caruit,ut nihil qd nobilitatiseft, germanis non contigifte liqueatConftantaut numero germanorÛ pontifices feptenario,ut ex Ottone FriG'ng. Platina,Sabellico atc^ ali numero fs habeinus.Fuerunt em Stephanus viii.amp; eiufde nois nonus germani,ultitn’ ille e ducibus Lotharingis origine duxit,prius Fœdericus nuncupatus eft,ut fint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sigiberto Geblacenfi placet.Fuit amp;nbsp;Gregorius v.Saxo natione,Ottonibus af

finis,prius Bruno dicftus eft.Nec no Clemes ILDamafcus Il.Vidor Leo XI. germani extiterut.Hic Leo prius Tullefis epus,Bruno dicebatur, ex Alfaria genitus,e comitibus Dabifpurgenfibus,ut annales AltdorffenGû teftant, dio cgGs Argentinenfis monafter.lnftituit.n. hie Leo monialiûcocnobiû,qd tciu poribiis inde reuolutis nomen S.Crucisaccepit,multis reliquiis corufcans,a Leone tranllatis.Suntamp;tresarceshaud ^cula Marpachio acEyfchcm,iu quaru unadiuusPâcratius colif,cuius reliquiae p Leone cofecratg funt.Obiit morte Leo ille,tpe q millefimus amp;nbsp;fupra quadragefimum nonus annus age bat.Sunt q Ioanne,qfimulato uirili habitu foemina,ad papale digniiate eue Priuile nbsp;nbsp;hebat,Moguntina dixerunt Aeneas Syluius, papa Pius inde appellatus,ger/

giaoerm. mantisefteuoluit licetItalus,SenenG’s em extiterit.Eo numero Romanorurn in papam pontifices Germani cenfebant. Nec miru eft id,cu faneftiftimi olim ius amp;nbsp;po/ teftatè eligendi papa,impatoribus Ro.pftiterint,utlxiii.dift.c.Agatho.amp; pat. clecliones. Vbi Carolus Magnus priuilegio qdâ facultatê eligêdi papâ obtinu it Ixiii'dift.Hadrianus.Indeeandê copia Otto primus a Leone erogauit,curu eius fucceflbribus,ut ibidê liquet c. in fynodo.Quæ repetit Lupoldus Babeu bergenfis de chriftianitate germanorû. Hæcideo fcripGmus,ne Itali oemGbi in papâ facultatê,ut ^priâ,pfuadeant.Vt aûtfempfefe chriftianjflimos tenue runt germani,ne diuinarû rerû facultatê detinere uiderenf,oîa pdictapriuik

-ocr page 133-

LIBER TERTÏVS


Lvn.


giaabrogauerunt. ItaCßcon/ ■ Icientia pietatis, Caroli filius | Luduicus primus, papg iura | omia in papam reft ituit,ut ui I detur lxiiii.dift.Ego Luduic« 9 Göfimlicp pado amp;nbsp;Otto im peratoriuxtafentetiam Gra tianilxxiii,dift.parag» Veru, Potuillent illa retinuifte, Öi tädem de illo.Qua autem no bilitatepræditipape illi Ger manifuerint, in fequcntibus patebit,ubiamp; eorum genea/ logiä imperatoribus côiûgâ.

» •

Deantiqiiîsgcrmahig ré gibus,ab ortu mûdi ultra i 1 ecula T roaiana.Ca.iiii.

Regum germanorû



nimuSjiterum memoriae no^ ftraerepeti operofum duxû mus.Berof? antiquitatis per fcrutatorcuriofuSjCui ÔC tan tä fidcm pftat lofe phus,ufcp ad Troiana tempora hos re


fumtis alhgaturi.Nec défunt dodiorum hominum fenten tiæ,quæ librum ilium audo rem mentitumuolunt.nec ef (eBerofi^quibus aufcultare, nifiManethoacIofephus ea pene uerba Berofi Cut in præ


dido libro continentur) alle garent.Meminerunt praeter Ànnium V iterbienfem T ui fconis amp;nbsp;eius progenici Cor neli^in germâia,ôlt; Sâbellic?.



Jrttfeuo


Panboî(t



iOblt;^uon aqtto ißcuöeö


45^rtni5' « quo ber mi$c6


berctiled


(Hétotp


S«e»tia « quo ßJicu


Belus rcic


2iliA »):ot


vlinus rcr


©emit«



k iii


-ocr page 134-

GERMANIAE EXEGESEOS

Habes bic candide ledor duas genealogias ueteru gcrmanorum maxime afe inuicem tarnen dikrepafites/ui tn adhæreasC tuæinduftriæreliquimus.Vna BeroG' Annii Viterbienfisac CornclüTaciti.Altera annaliumnoftrorum ac GreGnundi efi',ambæ a Noagermanis originem pollicentur.

Reges Germanorum ab urbecondita. Ca. v.

Reges Sueti'æ.

Renes ça

O o

lararum

R Oma poft hac gentium domina ereéla eft,quiGermaniæ tunc praß fucrirT nulli faiptoru cognitum extitit.Id tarnen certura eft,tunc oö pene nationes regibus propriis fuifle fubiecftos.Suetiac ein rex SurU go præfuitjCuius filia Gro dida eft ,amp; eius filius patri fuccedcns Hadingus ƒ H uxore Thoildafilia Regneri,qui Thoraldi filius fercbatur,régis tûcCimbro rum.Meminit illorumbaxo grammatic^.Tarquinii indePriicifeculo germa niæ Clitoueu9 præfuit,qui ducftu aufpiciisBellouefi Gallip régis ufcç ad Ita liam uenitjUt Liuius lib.vi.decad.i.afterit, Poft Clitoueuü in Hercynio imga/ Ult Sigoueftus frater Bellouefi.ut Liuius ibidem dixit.PIures Brenni referunt ab au(ftoribus,qui amp;nbsp;omnes germanorum nomen acccperunt.Nec aliud ipn^ nomen Brenni fapitSenonum duxBrennus,Galatarum quo(Ç præfcs eiufdß nominis extitere. Brennus autem çermanus dilt;fl9 eft ab HermannoGotfrido ViterbienfijS^^'^^one, Athenaeo amp;nbsp;Suida authoribus,quos omes libro primO adduximus, Hic Bolgioac cæteris ducibus uniuerfam Afiam cædibusegitaC rapinis,ut luftinus ait Athenæus Bathanatium tunc Galatis præfuiffe aneri^ Huius itacp fecundiBrennonistemporibusamp;alii reges Germanorum rcferi* tur a Paufania græco audore^qui Galatis imperabant,ut CerethriusßrennuS amp;Adchorius,uerbaPaufaniæfunt.kj^Gjibö- RrK«ncamp;üa,^quot;lt;j'At ilt;t bkw«/«'' ioüfi Gfe^voa' «0:^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î;^ueiovÇ'’’,

Reges Cï brorum

KÀaxÉ. Meminerût horû Liuius ac Trogus lib.xxxiii.qui Brennû ducem tanü cenfebât.Paufanias etiam in Phocycis. w Ä t ô Gf c/volt;r outhe zrivTO kevvil3lt;f ,ou7i

,à)a' ßgt;ifßc(/?0Q,irT:(p'lt;!}uei.Tu îçTraAtpoua-.EratautemBrennusnôoino incxpertus ftultus ac infipiens dudor,ueluti alii Barbarorum^uerum dolos no ignauiter in hoftesexcogitabatamp;c.In côflidoGibrico Baleus^utFIoro placet rex contra Marium infultauit.Erat Ôd Teutobochus tûc têporisrex,quem En febius Tentobecchum nominat.Orofius Teutolum,Plutarchus uero Betori cis meminit,£lt; nihil de Teutoboccho.

Reges germanorum temporibus C^farum lulli amp;nbsp;Augufti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. vi.

Rcgcs germâfæ tribus Auguftf. O

COnfuIibus Cæfaresfuccefleruntjprimum locum Iulius eft fortitus^cu ius temporibus ArouiftusipfoCæfarc libro primo commentariorit teftante,germanis præfuit uniucrfis.Inde Augufti temporibus muln germanorum antiftites capiebantur a Drufo.Libuit eorum genealogiam ob raritatem fie defcribere^præfertim dum agnouerim earn nonnihil ad Cornelianam ledionem accedere,qui aliquando nominibus prætermiflis.filios tantum illius uel huius ducis captos demonftrat.

-ocr page 135-

LIBER TERTIVS


LVIU



tot»)cc9er« fcorwnon


rufcotS


©uôam


©CtltOîlJC


b:orum


Segmierufi


a Cornelio, a


©trabonctÇu


p.lfOçtoiCtU6.


aiivabôc touxcVer.


©cgcmun


to’cbcrufc’


ft€o:.@eini


0üto’’a (Ira.


/ iftuiuôfiliuô


ftCotneUono


Itrab.fefrtftt*.


»roîtoc


ûuaftra.


quo Itt«.


toc quo , ^loruê.


ÿlaufuô


I toc quo


rct ©vca


Betotir


reicfycâ


puer trium annoîûaputo


Strabonem


XOîtoicta aftraböe«


^arobu to* toc quö lt;^o^ncl iu6


irtiuome


quoftr«.


ptUKCpô.


^tAiuóqni tantÂfetoitito nemntottit ftoutoiotnc.


Pofuimus quantum nobis curiofiffîma indagine liquebat Augufti tempori bus germanos regesAnter quos duoru z multis meminiffe phas ede duximus ut omnium totius orbis rcgum maximorumjUtamp;iltaUuideantac gvæci,an ab ipfor um auóloribus ali cuius ducis tanta memoria fuerit exadta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Arimi/ Alii Ari/

niusChcrufcoruduxtreslegiones confute Q.Varo proftrauitJEtpoftcphu/ mius. iusuirtutem Cornelius Tacitus Italus non germanus adcocelebrauit,acccelo Loc9 am acquauit.Hæcuerbafubiunxit.AriminiuSjinquitjdolopropinquoruip ceci/ miani. dit,liberator baud dubie GermaniæJEt qui no primordia Ro.plebis,ut alii re ges ducefc^ ,fed florentilRmum imperium laceflieratPreliis ambiguus, bello nonui(du5,duodecim annospotcntiæexpleuit,græcorum annalibus ignotus qui fua tantum mir antur.Romanis baud per inde notus »Oum ueter a extolli/

k iiii

-ocr page 136-

GERMANIAE EXEGESEOS mus/eccntiLim incuriofi.Hæc Cornelius Tacituslibrofecundo in finc,tjuib* uerbis nihil Germants laudabilius,præfert) dû ab eo hgc recenfere uidimus,^ numerum interfec'toruin germanorum,Orofio referente/æpe conticuerat. Idem Tacitus Ariminiû libertatisamp;glorip duce appellat,^manu uoceacuuP nere prelium fuftentalTe.Eundem Arimtum tanta uirtute CXV art legiones co tudilTe Florus lib. tertio refertjUt Auguftus femper hue diem lugubrem habu critjcaputcß fuum parieti impegerit,barbam uellicauerit,ac facriricia diis uoue rit,ut in meliorem ftatum res Romanorumredigerentur.HicquinquiesRo^ manis conflixit,fempcr uidoriæ compos nunquam fuperatus eft. VItimo ta/* men ab amicis eiusinGdiiscircumucntus,ultimum diemclau{it.CæterumÂU guftus ea tempeftatc,fi Strabonelibrofeptimocredimus,Sugambrum,Deii/ dorice,Catumerum,Betoricen,Segemundum,Tolluddam,Milonem,Italutfl Segeften, Veromirum,amp; reliquos reges in eius poteftatem redegit,amp; ueliv ti obGdes,ne German! defeiflerent/etinebat. Ferunt præterea Sefitatum rc/ gem Egymeri filium extitiire,ac quater ab Augufto captum ,femper fe expc^l uifte. Vltimo tarnen capital! Gipplicio ab eodem mortem obiiffeJEt hæc de rc^ gibus Germanorum Auguftifcculonobilitatis.

Gib aliorum cæfarum temporibus Ca. viigt; Reges A Lius memoria abfoluta dignus germanorum rex Marobudus Tibc germ.Gib nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riitemporibusfloruit,qui duodecimlegionibuscæfaremcontraeutfl

Tiberio. / V meditatum,condition!busæquisd!fcederecompul!t,audorcTacito libro eodem.Fuit huius temporibus,ut Cornelius ait,Gandeftrus Cattorii rex,acBonco Noricorû ac Pannoniæ dux referete Fefto RufFo. Erant amp;nbsp;Cu-* rioualda Battauorum, ut Cornelius afferit, amp;nbsp;Arpus Cattorum principes. Extollitetiam Tacitus Segeften principem,uifu ingetcm,ac optima memoria, impauidum nuncupando.Bois temporibus Augufti CritaGrum præfuiftcin dicat Strab.VibiliumHermundoru Vangione amp;Sidone Gieuoisi reges Cot nelius libro decimotertio probat,fororis Vibillii filios. nbsp;nbsp;Domitian! feculo

Durpaneum,Iornandes,Orofius,Eutropiusamp;alii afterut extitiftc Dacorutfl imperatorem.Inde Conftantini temporibus Chonodarus,VeftraIpus,Vrn’ V!Gnnus,Serap!on,Suomar!us,Ortar!us germanorum reges numerantur,qs Ammianus Marcellinus libro decimofexto allegatFrancorum regum nomia uaria Hunibaldus afFert.Sueuorum Nauclerus amp;nbsp;Iornandes,reliqs etiâ dû bd lorum mentio eritadducemus^Cæteros Methodius in fuis annalibuscollcgit De inftitutione regum germanorum. Ca. viii.

MAgna penes antiquosinter reges ac priuatos erat ratio, Nam refe-' rête Cornelio Tacito reges ex nobilitate,duces uero ex uirtute, elig^ bant.Nec libera ac infinita regibus fuerat poteftas. Duces etiâ exeplo ges amp;nbsp;du potius q imperio fruebant.Hsec ille.Quorû uGim tot laudibus Campanus no ces nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fterac Petrus Crin!tuslib;lt;ii.cap.vii.Sabellicusetiam libro fecundo nonarii

Text! extulerunt.In eo quocÿ imperatorû cæterorum côditionem germanoRZ reges excedebâtjftfe.n.periculis mifcucrût,aliter q ratio im^atoris poftulabat.

Vegetius

-ocr page 137-

LIBER TERTI VS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIX.

Vc get ins em,Onofäder,ac reliqui ftrategematü fcriptores,im^atorium effe munus dixeruntjCaute ac diligecer uitæ eius parcere^ne temere eius moqc uni Reges uerfusexercituspericlitef.Necopusutmilitisofficiüimpator expleat. Secus ger.primi idgermanoruregibusuirumeftjturpeefn ducigcrmanico erat,Cornel.vefe inacie. rente jUirtute a milite uinci.Militi uero ducis uirtute non æquare,femp.n. ger nianorû principes primi in acie uerfabant,ita Sido ac Italiens apud Corneliu inhiftoriiSjfemp in bellorû aciebus primi hoftê fcriebantdta Maximinus iin ^ator idbarbariei habuit familiar e,ut femp putauerit impatorê ^pria manu, militisinftar,bella conficere debere,utlulius Capitolinus,Synamachus li. v.hi ftoriarûjamp;Âelius Cordas teftanf.Àlludit diôtohuicHerodianuslib.feptîo, tv9a. xsü oStvectÔTOTO ô |J«lt;nxew nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hj^iv à.Vbi fortiffime ipforumimperator

pugnâ incepit,Sd addit, ppria manuimpatorêbello fubiiffe.Erat aût Maximi nus parentibus utrifeç germanuSiSimili iudicioTotilaille,Gottborû rex(ut Drnain£ Procopius inquit)interantcfignanosfemp morabat. Aliud erat ctiâqreges plebêôd a priuatis interférant,de minoribus ein rebus tm principes confultabant, de reges ger maioribus uero oês germai î comuni, iuxta Cornelii fententiâ,nec penes prin manorü cipes oîa tuta fuerût,8ô fi quid a regibus fuerat fandum ac cautum,penes pie bem arbitrium reponebatur.Hæcille.

De illuftribusquibufdarnGermanorum.i.Gottboru regibus. Ca. ix.

BÂrbaralicetab omnibus rerûfcriptoribus Germania noiatafit,re/ ges tn illuftrilTimos femp tulit.Gloriat Roma ob Antoninos,Traia nos,amp;cæteros,qui uirtute tnpluribus Germanorû regibus multo Illuftres pofterioresfueruntCelebrat non fine magno honore Totilas ille,qui inter reges got optîosprincipes numerandus,tin id cruenti ppetrauit,q) Româ gentiûdnam thorum. foloæquauitCeterûboniimpatoris ofticiûfunôfus eft inoîbus,uidisfacilis, belloftrenuusjuiôtoria nô elatus,oes,ut Procopius teftat,in fuiamorê rapuit, Italiâqcp Belliffariiopibus intercepta,Cola uirtute recupauit.Quêadmodum Theodericus Oftrogotthorû rex,a Sabellico etiâ acaliis célébrât ,qneceffiLtu dine cû oîb? uicinisfummam copulauit.Nec Aiftulphi Gotthorù regis huma nitas relinquenda eft,que Theodofius ille tanta bnuolentia complexus eft,ut plus aliouirûhune coluerit,pinde acfacrû, cuius etiâ mortefamiliariter con/ qftuSjtunus eius ea pietate ^fecutus cft,utaïos Gotthorùoïmfibi conciliaue rit.Hæc Socrates ac Theodericus græcihiftorici ^fitenuNec Amalafunthe gotthicæmulierisilluftriffimæfacinus egregiù a memoria noftra remittêdû Amala effe duxi.Cuius tot nobiliftimi feriptores meminerunt,quêadmodù lornâdes funthæ Procopius,alii.Multo aùtdiffuiius Suidas,cuius uerba græcalatinitate do uirtutes. nareuoluimus,ob diffufamlociillius ac uerborù extenfionê,8lt;adleuandu le ôori tediù,grçca excludemus.Sonat aùtidfermeSudas. Amalafuntha Atala rici mater jiufticiæ culfrix,ingenio uirilê uirtutê refer ens,q ad urbi pfuit,nemi ne e Romais neep corpe,necp re numaria ,mul(ftauit.Necp ullo paôto gotthis, cù in urbêfæuire uellent,c5fenfit.Gnatù etiâ inter Romanos mapiftratus co muni eorùuitæ ufu uoluittcneri,adegitc^utliteratos audiret,dele(ftis e gov

-ocr page 138-

GERMANIAE EXEGESEOS

thorum prînçipibus,qLu' annis,ufu rcrû gerendaiûjamp; moderatione animiprf ftabantjcos Atalarico gnato ad comunê ufum ftudiorû l'uueniliû focios addi dit. QuæobidGotthis inuifa erât,çp hi libidine barbarica,uaftandidomitos Romanos tenebant.Forte Fortuna euenit,ut mater filiû delinquentê publice arreptûcgderet,amp; puer collachrymans in aulâ duceret,ubi tumGotthiiuue/ ni occurfanteSjtumultuabantjCÔuiciis afficientes Amalafunthâ,tan^ ipfa pu ero uim ftruerct,ut pempto eo,ipfa alterius connubiis iungeret,ac in impiQp petua elTet.Pofthac èi. agminatim Gotthi adorti,eam accufabant,puerûregé v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniufte literis imbui,amp; fenibus magno incÔmodo airuefcere,amp; q? illa indigna

uiro forti effènt Jenes enim aiebantefFetos^uirili uirtutedeftitutos,promptes aduleFcentiii aîos emolire.CÔmodius fore Ji tener audacia^ac cupidine glorias alere^jinterfcLita actela exercitaret. Alioqmetu iuuenem euirare inter eos,^ nû^ arma tradarint.Et demû poftulabSt Gotthi^utregina puero magiftros adiungeret æqualesannis ac ftudio ,quirilê eius fpiritû acuerent,ÔC accende rent ad uirtutê,ad patrios mores confcruandos.Non annuit millier, tandê tn metu coada,rê arbitrio barbarorû pmifit.Hæc ille.Celebrat etiâ multa admF Theode/ rationeTheodericusOftrogotthorûrex,illius Atalarici auus, q fe uicinis ricus. nbsp;nbsp;nbsp;gelTit dextimû,referente Procopio,amp; fingulari uirtute pditus, Romanis etiâ

armainterdixit.Eftimabat efh barbarusillefucceflutemporûacarmoru de** ruetudine,nomen ac uirtute Romanis interitura,ac Gotthos ppetuo Italiæ tt gnaturoSjUt amp;apudPlutarchu in apophthegmatibus qdâ impatorû confute uerat.Nec portu nobis relinquendus eft Gotthorû regum confumatifîîmus DromacheteSjin cuius laude Strabo lib.vii.adeo occupatus fuerat,utpenelaU dationismodumac terminos exceflerit.

Catalog? regum gotthoRî

Catalogus oîm regum Gotthorû,a primo ad ultimum» nbsp;Ca, x.

ÏAm adpriuatos qflâgermanorû ueterû reges ftylûi conuerfurus fum-JMultarugentiu,qrû partim genus decoxit, partim tranfmucatis fedibus aliéna terra incolit,reges,ab eorü exordiorepeta.Et primo de illuftrifTP mæ Gotthorû geneis regibus,qrû multa ac optima pars defiit, dû hi ab Italia a Narfete amp;nbsp;Bellizario expellebant.Bona tn pars,q Hiipaniaïuaferat,adhuc remanet,a qbusamp; hodierniHifpanieorûdeduxerunt exordiû.Reliqua pats Vifigotthorû mortuo Attila,terra circa Danubiûintenderunt,ut lornandcs feribitjq hodie Auftria dicit.Verû ne ledorê debito officio noftro defraude genealogiâ eorûita exordiar. Primus eorû rex Dione, Agathio^aclornandc au(ftoribus,Bericus erat,q duce Gotthi egreffi funt e patria.Inde Filimer,qut

alii quintum Gotthorum regem dixerunt.

Bericus

Antrireaer

Dorpaneus

Veduco

Filimer

Sichalcus

Arganus

Varo

Frogradus

Dicæneus

Gunthericus

Thitio

Arugis

Libertus

Oftrogotrha

Ariaricus

Euripilus

Comofinus

Cniua

Aoricus

Tamiris

Corillus

Refpa

Gebericus


Ermanaricus

Fridipernus O

Alathetis

Sofrathus

Attuaricus

Alaricus

Aiftulphus


-ocr page 139-

LIBER TERTIVS ‘


EX


Aiftulphus. Valia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Varemundus, TheoderieusK - -i

Thcodericus Theodericusrcgnauitxiü. Euricusreg.ix. Alaric9reg,v.

Snb GoiiftantinoCæfare in Italia regnabant

Thcoderic? moderauit (ub Leone. Theodatus unii annum.V itigcs quatuor annos.lllouad9 occifus ê.Artaricus quincç mêfes.Totilas Taruifiæ rex.Teras uliimus tin tres tnénfes fub luftino in Italia regnauit ,a Narfete ab Italia fuga/ Gotthjs tuSjHæc ex Procopio^Sed ut çquiorem mihi reddam leélorem,copiofius ea^ quæad nobililtimaé Gotthorum gentis profapiam.accommodari poffunt.ex ecuturusfumPrirrtitüsGottbi CpoftqScandiamegrelïifunt;) omnes gentes

riaetiamnobilitatis gottbicæ genera fuerunt,unum Baltheum uoc2hatur,a (Riccio refcrente^i Alaricus a communi ftirpc gotthorum quibufdâ lineis no bilitatis femotus ,8d huius genealogiam indagare nullo pado potuimüs. Alii Antes Gotthi d/cebantur,quorum lornandes ÔC Ablauius mêtionem fecerüt, amp;nbsp;inter illos Amali gotthi recenfebantur,ab Amalo quodam diéh.Hi inde di uidebanturin ViCogotthos acOftrogotthos,poft Domitiâni temporajiuca uentisac terrarumeorümfitu itadidifint^ ut Ablauius uult/iue a duce oftro gotthojUt a(îeritlornandes.Âlii temporibus Valentis hos diuifos fuiffe dicut in ducû eorû feditionibüs Fridiger ni uidelicet Sd Theomari ,alii nbsp;nbsp;fub Amagt;

rici tpibus,paulo poft^eos diuilos effe probauérût.Vifogotthi inde ab Hunts pulfijThraciäjpmilfu Valentis cçfaris naóhfunt,Slt;breui Mocfiâ,Daciam aé Thraciâ in ditione eorû uerterût.lnde in Pannoniâ uencrût,V ifogotthi a Pa nonia euocati aStylicone ^icet Claudian^ ex decreto ^itati refraget aRuffi no dicat.Gallia tune eis fuit concefla ab Honoi io,inde dolo circùücntfV ifo/ gotthi a Stylicone inRomanûîOiû arlcrût.Româ duce Alarico ,diruerût,indc îGallia feie receperût,pulfiaHancisgermariiciSjinH'=fpaniâucnerût,ubiad hue funtEt hæc Vifogotthi.Oftrogotthiuero mox ab Hûnisfuba(fti,cû Atti la eorû rege côtravifogotthospugnauerut^mortuo Attila,duce Theoderico Italiâ occupauerût,a qua expul(iaBelizario,ac demû aNarfete defierunt ,qdâ tn in Italorû nomê(qfupfuerût)abierût,alii expulü,corû exonerationêhnt in certâHæcde GotthisexadlilTima memoria aflerût aProcop^o^Agathio^Ab lauiOjac ScholafticoSmyrnço^græco autore,qpoftProcopiUjOÎa Gotthoru bella ad unguê collegit,in libro quem tov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ia îfcripfit.Belizarii Narfetifc^

gefta oftieiatim executus eft.MeminitSZ illius Suidas.

Genealogia omniumregumGotthorum. nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xi.

NVnc ad primos Gotthicæ gentis reges defeendam,quorum præter lornandê, Agathius Methodius meminere.Hi autê q pr imi a Scâ/ dia Gotthis cÔtpilitantibus profcdifunt,Gaptus Si Augis dicebant Gottho qsfecutus eft Amala,aqAmalorû gês exordiûfûpfit.Deinqillisfuccelferût, rûreges IfarnaOftrogottha Vuilnuncupabâtur,poftea Achalrebus Gotthorum po titus,Athailphumfiliumreliquit,a quo ortumnoftraha:cgenealogiacœpit.

-ocr page 140-

GERMANIAE BXEGESEOS


âlnciU


y-i rfcuevi ) gt;’T


f « À fogot*. Vfticraf«

nue rep J vifogot./,.—C7


ƒ ^eberf.


^^etme ) neue PI -1 fogotu®J


Mâfaec re)cïgt;un nptum


tJfiiüItt bÄttiÄri lt;nbsp;VfOi,


■^5onerf cudtejc


'|)nntm3 buewifo gotßue


ruercjc k ofïrogct


buôvifd


tiirifmn \


C^ilbevi \

beruôo


/ 2^{»cobe mir’rep


2'ßevbe rtciiobe Deron«


I /(t^ifms ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/lt;rTS

( lgt;«e / 2llAtic^\ fZtviOt ÏTalibe \ \ y { reppifo |-)l tue j \0ottî^’// V - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■'


pbcibi« vp0t


2liflulfgt; \ «XÖöt t^oium /



bfrnmû \

buevifo 1 sotten« Jf

»«[«mie


Ö^nfcri cuövan baï.rcjc


Ditftli« nue.


21m«U frcbift


i 2lt«l«rf V

DitfÔ’ô \ Jf f rcfCfliO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[

—\ flOt|)U0 J


ioan.bujc ^KcorS


Tpï.


turifmu X / œuboxi'4 buôPcn j—( ppor


^5«»ce freb« H vj^ot J \b«lo«


^îî«tcr


! ©erm«

I nuôbu)c ' grccojS


'gertn/t' nudamp;ux


! ïufKnus I 0cecu0.


3ufltntó nuecef.’ c5(Utirt,


-ocr page 141-

UBER TERTIVS txt

Deregibus Vandalorum, Ca. mu

Andalorum reges Gotthorum gcncalogiæ coniunximus, tum quia ipfis affinitate deuindi erarit, deinceps quia origine Vadali fuernt Vandatö cGotthis,poftrcmo quia Hifpaniäm cu Gotthisdiu tcnuerunt.No rureges

Li mus etiam V il ogotthorum principes,Hifpaniam incolentcs,ad formam gç ncalogiætraducercjob nimiamftirpis gotthicæ illiusdcfcchonem,raroenim P duos uel tres gradus in eadê profapia regnum illud rcmanferat.Oblitus etiâ lufcepti ofFicii iudicari potui(rem,fi ego germanicæ hiftoriæ addidus, Hifpa niæimperatorum defcriptiôem obircm.Cæterum ut zoilorum dentes efFuz giam.amp;Gotthorum duces adamuirimrecenluiflc uidcar,fatisledori fiftn fa/-durusjdum gotthos illos Hifpaniæ praefides allegabo,qui ex V ifogotthis gc nus eorumrefercntcsadiundis Vandalorum regibus Hifpaniae præfucrût, quieiurdcm farinæ genres,e germanica ftirpe emerferunt.AnnoitacÇ domiz nicæ incamationis trecêtefimo quadragefimo tertio Athanaricus primus rex Hifpaniæ gotthus earn occupauit,

ViSOGOTTHl

Athanaricus regnauit annos xiü.

Alâricus regnauit annos xxüi, Singericus annum unum Valia aliquos.

HISPANIAS

Gundarhundus

Athaulphus regnauit annos v

VANDALl IN

Genfericus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hunricus

T rafimundus Hildericus a Bellizario abadus.

Riccius in libro de reoibus Hifpaniæ feribit immediate poft Genfericum Got thos recuperafte Hi(paniam,cui non accedo Procopii, Arerini penc audo ritatibus indudus omnium, gotthorum aucem tune reges illos adducit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reges Hl

Theodcricus Turifmundus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Theodericus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpaniac.

Henricus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alaricus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Almaricus

Genfalaricus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amalaluntha nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Teudius

Tcudefilius Agilla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atanagildus

Lymba.

Leonogildus cuius tempore SueuicxHifpania eiedifuntjqui tarnen ea cjxk. annis occupau erant,lnde Recharcdius,Luyba,V idericus,Gondamiris,Sific buta,Recharedus,Sumtilla,Rachmirus,Siteaindus,Sumtilla,Tulga,8ialii, omnesHifpaniarum reges nationegermaniacgotthi extiter unt.Referûtur Si alii gotthorum ac Vandalorum principes afcriptonbus,quiprætermi(ri funt a nobis,utCordus Gotthorum Si Dadæ dux apud lornandem,Euricusrex a Gregorio Turonenleallegatur ,Ethico a Pomponio Læto,qui Traiani impe ratoris temporibusreferebatur,Rhedagafusmcmoratur ab Aurelio Vido/ • re jBeneuenuto Orofio SC ClaudianoSic quoeç V ifimar primus V andaloru ■ rexConftantinitemporibus allcgatur alornadc.Fretolphuscpifcopus Hin» migundumSi Lendigillum gotthorum régis filioS tradit.

L . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

-ocr page 142-

GERM ANIAB’EXEGESEOS

De regibus Hunnorum,amp; eorum gencalogia. Ca. xni.

HVnnorum duces mox adiieereGotthis in animo crat,ut eos,qui afli bas pencGotthorumgentesfubdideruntjUnâ penitus ut Oftvogot thos.Vnde quia necGotthorum gens penitus fîneillorum relatioc reges. nbsp;nbsp;nbsp;indagari poteft,amp; illorum originem (qua potero breuitate) aufpicatur9 fuin»

PrifcushiftoricusaïtHunnosincognitos olim fuifle^primus tamê eorum a feriptoribus alIcgatus,Valamber extitit,qûi referente lornande Oftrogot^ thos fubiecit,amp;ante ilium Valamir,quo duce primitus in Gotthos arferunG h uic Attilæ progenies fucceflît.



patcv U


tuô piin



rep nozutn


©«510


irntn»«


,Hunni temporibusiuftiniani Chreme amp;nbsp;GhridichiaregibuSjannofaïutisccc. Jxiii.decies centum ô(^ o(îlo millia hominum intulerunthoftibus.LuitpranclüS hiftoricus Durfàc ÔÇ Bugit Hunnorum duces allegatCæterum Suidas aütof gtgcusindi(fliôe^fcfK/oç Attilg acBledæAfperis ôdcæterorum principûHuu

-ocr page 143-

LIBER TERTIVS LXII.

norum facit mentionem.Ecce quanta in Attiîæ una genealogia lornandis ac Riccii difcordiaC’ Defecitautem tota Hunnorum progenies in illis pofteriori bus,quarerefellendi funtilli qui Vngarosab Hunnisderiuare nitebantur,ut in libris fuperioribus diximus, alii tn Hunnos ad hunoßz receiTum teutonics Hundsruck confediffe uolunt.

De HeruIorum,ScIauorum,AIanorum,8cyt'orni‘n^Rugorum regumcatalogoacgenealogiis. Ca. xiiii.

HErulieadem origine gaudentes cum Longobardis fæpe conflixerut horum dux olim nobilitabatur Rudolphus.cuius meminit Barncfri Heruiorçi dus.Hui^fratrêfiIiaTotonis Longobardorû régis occidit.Hinc Ion reges.

, go poft tempore Rudolphus rex ætate luftiniani a Procopio admodum cele/ bratur.Hosad genealogiam Longobardorum reduximus.

Sdauorum amp;nbsp;Antarum duces a nullo recenfentur.

Alanorum principem Sangibanum tempore Attilæ uiguifTe recepta quo Alanoru nindam perfuafio eft,ut lornadis Riccii.Inde Breugus.Poloniam uero Ala reges ni rege Fernedo inuaferunt.

Scyrorum rex tempore Attilæ Vinulff memoratur.

Rugi ueriflïmis germanis origine,lingua atcç uirtute intcrcenfentut,üt uo lumine primo copiofiffîme demonftrauimus. Eorum reges ueluti Cregiptius Rugoru in epiftola ad Pafcafium,amp; in uita fandi Seuerini innuit hi celcbrantur. Fia/ reges» óitetusRugorum rex inter primos cônumeratus,Feletheum filium ex uxore fua Gunbalda fufcepit.Hic Feletheus Gifæ fup uxori pofteritate carens Rugo rumregnum adminiftrandumtradidit.GifaucroSubam Subæ Rugorumre gis inde filium matrimonio fibi collocabat,eum denicp Rugis præfecit,ex qua amp;duos filiosgenuiqHunulphum uidelicetpoftea Rugorum regem, amp;Odo acrum,qui Italiam ocaipauit.Fit etiam mentio tune temporis Fcederid cuiuP dam imperatoris Rugorum Subæ regis filii.Temporibus inde luAiniani Ani OdoaCRZ ricus ipfis prgfuit,ait Procopius audor grgcus.Hic quofp Icdorem admonuif germanu Te uelimOdoacrum a Procopio Italum fuifle defcribi,cuitamê minus aufcul ruifle, to, dum Herulorum ae Rugorum auxilio Italiam occupauerit. Eidem fenten/ tiæ Bilibaldus Pyrckhaimeraflèrit,uir dodiflimusjn proximaad me data cpiftola,non etiam parum me mouet Cregipptii prædidi audoris ratio, amp;nbsp;maxime dum ea tempeftate uixerit.llle Odoacer ille erat,qui romam ac totam Italiam fuo nomini ac iuri fubiecerat.Induxit igitur Leo imperator Theoderi cum,ne pateretur Italiam a Barbaris occupari,ergo non Italus,quia barbarus, Verbaautem hæcfunt Leonhardi Arietini in uolumine primo de rebus got thorum,amp; ipfius Procopii alioq peritiAimi.Habeo fententiæ mcæ riuales Sa belIicum,Blondum,Fretolphum,amp; alios plurimos,

1 il

-ocr page 144-

GERMANIAE EXEGESEOS •

De regtbus GepidarumjLongobarclorumjêlt; eorum genealogiis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xviii.

Epidæ quoq? e Gotthis onginem fibi dcfumpferunt,S^ pn'initus Gorthorum regibus florueruntjinde a Gotthis femoti,Thorifiniin'' I. dum nacti funt amp;nbsp;Chunimudum reges uîtiinos. T empöre luftinian^ rû reges Charifmo rege fungebantur/eferente Procopio.Chunimundus autem diótus Fiîiam unicam reliquit RoGndam^uxorem Albuini regis Longobardo Alii Rofi rum,ac parentis eius occiforiSjquem ipfa fuftulir,utfequitur. Longobardi munda primitus(ut Barnefridus teftatur) a Scandia uenerût, Iboro amp;nbsp;Aio ductbusJn Scoringiâ uero Ambio amp;nbsp;CalTio pfidibus.In Mauringam rege primo Agck'' RegesIÔ mundtRcge An’o Amazones uicerunt. Duce Gerleocin Rugilandiamuen^ gobardo. runtRegeToto Herulosuicerunt,duce Albuino Gepidas(occifoeorunirc^ ge Chunimundo) ftrauerunt,amp; in îtaliâ uenerunt,hic occifus tn eft ab uxorc Rofinda.Chunimüdi regts occift filta^dudu amp;nbsp;aufpiciis cuiufdam ferui. Seru^ ille imperium afTumens.mox repulfus,ftirpemueterem regum Longobardo rum deficere coegitCæterumplures acuarii gentium adLôgobardoriimrc gnumdeuenerunt.Namamp;ininferiorisgermaniæ parttbus iuxta Ptolerna?! rationem libro fecundo capite decimo penes Rhenum habitaucrunt.Si falteifl illos Longobardorûjhos dicimus,a quibus Italia occupata eft,quod multi ne gant.Id tarnen certum eft Longobardos Pannoniam ingreffos^a Narfete In ftiniani Eunucho ad occupationem Italiæ auocatos^ut Rheginoni amp;nbsp;Barnefri do placet^Taruifium amp;nbsp;Mediolanum interceptafle.Sæpe hi a Numulo uidi ad priftinas fedes fecefferunt.ChiIdebertus quoc^ rex Franciæ ab Italiæ occU pationeeosarcere uolens,pene attritus eft,ut honeftiftimcRhegino amp;nbsp;Platô non fine fumma memoria profequûtur.Vt autem nobis de regno eorum ali'' quid conftet.OIim hi quando e Scandia prolïcifcebantur,fub Iboro ac Aiont ductbuSjUt diximus Scoringtam armisftbi uendicauerunt.Ferunt autem Ibor Aio cuiufdam gambaræ hlii,cuius foror Ambium amp;nbsp;Caflîum Ultimos Lo gobardorum duces partu fufceperat.Indeducat^eorum in regnum euafit,pri mufcprexAgclmundusinitiatuseftftlius Aionis,cui Laniftio rex fucceflïtj quem Lefehius filins fecutus eft.Inde Htldeac,poftca Gedeoc,a quo genealo giam eorum aufpicati fumus.Et fie fêp fefe hoR2reges in eorum titulis proféré Dant.Suntquicos,poftqItaliaminterceperuntfalutis noftræ anno uidelicet Dcc.fefe duces tantum exhibuifte fcnbunt,ueluti Rhegino Prunienfis Si Bin dus,necregalis tituli dignitatem ftbi afciuifte,nifi regis eorum Othocari fecu^ lo,antTOaluprafcriptodecimo.Cæterum ft curiofusledor interim agnofeere cupit, qui reges Longobardorum fucrint, quorum Barnefridus,Diaconus, amp;nbsp;alii nullam fecere mentionem.Allegantur multi a Methodio hiftoricOjUe-* rum abfçp ordine,igitur hos nobis prætereûdos efle ftatuimus,amp; a Gedeoco noftræ genealogiæ principium tenebimus.

-ocr page 145-

UBER TERTIVS


LXIB.



auftrigi


faalia


«fufibal


buôfrâ;


wülber«


prefea


»ifcrtdc


ievtot


tpeober


tue fr«.


ptefca.


ftUfiutba


tcrÄ-on


0bbar.


(Bi«u0


rCX 1500 barbOîS


clotbrtci »0 rex ftancie.


2((buin’ filiuô

«ntüm.


KubolP


trucbii*gt;


fuôîcx bcrulo)


Pacpo rcxion


rtobat.


rcxl50«


rofimu


rafu rudrejc longob.


cifcralb


tpurif


tpurif


'tnûbud


epimi


firttual \ [.


btlö 0c


IndeLongobardorum reges toties.ftirpem mutauerunt,ex tot et tarn Harns fapi'isemerfcruntjUt nulli fit facile eosrecenferc,feu in genealogiatn reducere. Inieceruntn.fefe Longobardis poft Clephum regem,Bauariæ duces,utGa/ ribaldus,quiob Theodolindam Athari filiamiixorem,Iongobardoru rex initiatus eft.Cui Gunibertus,Grimoaldus,Sifulphi fi!ius,Ga/ ribalduSjSd alii Bauarorum duces in regno fiiccefterunt, ufe^ ad Defiderium,qui a Carolo fugatus eft,ac im/ perio priuatus,Hæcomnia a Barnefrido copiofiftime diftcruntur.

Bauari ad regnu L-ongo o bardora.

1 I'ii

-ocr page 146-

GERMANIAE EXÉGBSÉOS

De regno ArelatenG'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca,quot; xvL

REgnum Arelatenfe ad Germanos feraperattinebat Jub quo Subaü'' dia,HeIuetiaacDelphinatus comprehendebaturjmbertns accept^ a Phihppo rege pecunia,amp; a Valefio quinto rege Francorum Ce nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;phinatum uendidit,ut Riccius ait, Difîentit tarnen paululum a Gaguino Fran

ciæ regum fcriptore.Nauclerus id temporibus Caroli quarti faâum fuiiTe tra dit,amp; dudu imperatoriSjSubaudiaminde in ducatumredadamfuifleaSigjJ mundo C^fare.HeIuetii etiam eorû tm iuris effe uoIuerunt.Henricus BurgU diæ rex Ropertum Franciæ regem h^redem conftituit,amp; fie regnum illud an tiquiffîmum defirt.,amp; nifi nomen ad noftra fecula reraanfît, quod duces ringcnfesSd Palatini fiue Auentini illi uidelicet deHabfpurg retinuerûtjq*^^ dominium amp;fub præfatoregno continebatur,Fuit autem regnum Arclaten fiuma germanisoccupatum luftinianf egfaris temporibus,qndo Gotthi inF^ lia regnabantjUt libro fecûdo Procopius auétor græcus teftatur.Cætera libro undecimo de litera, Aarequire.

De regno Auftrafîæ 5^ regum conim gencalogüs. Ca. xvif

REgnnm Auftrafiæ Temper Germanisafcribebatur,coluerunteaniï lt;nbsp;principio Franci ante mille annos,antequam Galliam occupauerut» ut apud Hunibaldumliqucbit,amp;fæpiusa nobis fcriptumeft.Qiio^ Reonum modo Franci iuxta Rhenum habitauerint.Et pene femper apud eos Francos AuftraGf Auftrafia remanfit,uf(^ ad Dagobert! tempora,qua tempeftate duces Braba tini (ut eorum annales teftantur) earn fîbi uendicauerunt^a quibus amp;nbsp;diu mo/ derabatur,donec imperium ad nos deIatumeft,tuncLotharingia Braban tî'a in ducatuSjCiuitates uero maiores ad imperium funt relatæ. Nec me fug**^ Riccium amp;nbsp;Gaguinum pene femper Auftrafiamfub corona regni Francieco?^ prehcndifrc.Necrae præterierunt.quæ annales Metenfium, Treuirorum Lotharingorum contineât,qui regum auftrafiæ a luftiniano c^iàrc pene Ff’ cis femper tribuerunt,amp;hi Franci fempernomen germanicum acceperunt* Horum genealog{amideofubielt;fturusIe(ftorifum_,utPipinusacCaro/‘ ’-Vr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lusregesfad quos primitus a Francis Auftrafiæ regnum deuenit)

Germani uideantur,amp;a Clqdouco primo rege chriftiano

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Francorum exordiar.

-ocr page 147-

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LÄ,



ciobomi tae vcf francic


ïgt;Are0,


(fpilbe


ebuber


frAUCic.


(Tiot^ri


bt'e redt


tbcpbeti,


cuerex


frAucie.


en^el ' tniblt;x»|:


francie.


ficpiibifi


0CKtU bfôp«(t vt:0t


Käuöc


bertae


.tpcûben


(ctfran


bc^ober


rue rc)c franctc.


mecptii


batptl


babefax


onia v£.


cwtbari


rerfrau


cbïlbert


berga


StAW


bur bî(t


anrtffiiô


pkcttu


©Adobet


Ôiô »,co»


budefrt


piptntte ftuflraftc pîefcô


obavtoî


pafótfu^


£gt;cgga

fiue 0cr


piptnwe


biiX br«


VriAfcelIue


pîim®’Aufîr« fiepîefce.



-ocr page 148-

GERMANIAE EXEGESEOS

AtüficutiNichael Riccius (quibus amp;nbsp;plun'mum damus audoritati's^ Caro/ lum Marcellum Pipini filium præfedum fuiffe fcribunt régis Francorum. Ec addunt.Chilpericus autem(cui ultimo Auftrafiacontigit)e carccre (in qucm duâu pleârudis noucrcæ inieâus erat) furreptus continuo per defidiâ The oderici,quemalii Chilpericum uocant,regis Francorum Filii Dagobert»,Au/ ftrafiamSC Sueuiamfuo nomini amp;iuriadieGit,amp; Pipinum Zachariæ papse aufpiciis,præ!idcm creauit.Itacrgo femperfubgermanis Auftrafiae regnurn moderabatur. Auftrafiam alii ab Auftrafo præfedo luftiniani cçfartsdiâam uolunt,quibùs Sgt;(. ego eolibentius aufculto^quia penes antiques huius norni^ nis nulla mentio eft celebrata.

Carolum Magnum fuifte germanurn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xvüL

H Abcs præterea ex ilia Auftrafj'æ princfpum genealogia, ueram CS'^ roll Magni amp;eiusprogenieiftirpem fuifte germanicam.Tcftâtur idem facri canones, Baldus, Flauius Forliuienfis, Donatus Aeû» Garolus Otto Frifingus,Vrbanus papa fecundus,Iacobus Vuimphelingius Seleftan’i q? germa nbsp;nbsp;cæterrû plurimi. Paululum tarnen a fetnuieem in diücrfum abeunt,Platiua

nus amp;nbsp;nbsp;nbsp;in uita Adriani,amp; Gotfridus ViterbienGs ex Franconia ortum retuliGTe Garo

ubi natus lum dicuntLupoldus tarnen Babenbergenfis de chriftianitate capite primo, amp;nbsp;in tradatu a prædio Rheni iuxta Mogûtiam origine deduxiffe uoluit.MaC ' Ganuseuico Lupilia dido apud Eburones,indominioLeodienfi,amp; Pipinos Carol omannofc^ oês extitifle Germanos afterit. Gui fententiæamp;f Gaguinus fubfcribit.Innocentiusetiampapa (uthabemus dceledi. C.VeneraBilem)!« perfona Caroli ad Germanos imperium trâslatujn fuifte profitctur.Ergo Ca rolus germanus extitit Addc q? nomina uentis germanica impofuerit Carole referente Sigeberto Geblacenfi.Adde cp germanice femper locutusGt,audo rcEinhardo.Et poftremo cp femper penes germanes fedes tenuerit.

Michael Riccius Carolum ex matre germana prognatum dicit.

Qtiod didum non ueritati deeft. Vxor quolt;^ Caroli germa naferturaGotfrido Viterbienfi,amp; tandem de

Auftrafiæ regibus.

-ocr page 149-

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LXV

Regum Danorum catalogus ödgenealogia. nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xix.

Ania femper ger manis erat aferipta,cuius etiam infulæ uere german! cæ funt,a Dan primo eorum rege didæ,ut ait Saxo grammaticus,eu ius amp;nbsp;Methodius martyr meminit.Hic Dan (ut quibufdam placet) inulphicuiufdamfuifle tradebatur,qui exuxore fuaGefilda,Angul,a quo Angli didEi funt,referentc Beda,8lt; Dan genuit,qui nomen Danis indidit Hic Dan copulata fibi uxore Grytha,regis,Sueuorum filia,Lotherum fecun/ dum Daniæ regem fufcepit,cui filius Stydus nomine fuccelTitjillû filius Gram • fubCecutuSjinde rerum Daniarum potitus eft,duof(^ filios reliquit Gunther/ num uidelicet,qui mafeulino femine deftitutus,fratrem fuum V adindum reg no præfecit,ex quo tantum filia prodiit nomine Vluilda,quæ duobus maritis addiâa, Guntherinoamp; Vlboni, ueteri regumDaniarum generifinem præ/ Catalog^! lcripfit.Vadingus itac^ prædiétus uirili carens ftematc,cxterno genero Vlbo regum niregnumdédit amp;:hæcprimaftirpisilliuscratuariatio,cui9filiusFronto Daniæ.

erat.Secundum ordinem itacB eorum reges allegabo.

rronto

Roe filius

Stato

Haluinus

Roeaqrolkildia

Helgo filius

Roe filius

Roluc

Hiartuarus

Horterus

Othinus

Rorcus

Hortuêdilb

Feugo

Aculeius

Vigletus

Vermundus

VlFo

Olannus

Frotho

Haraldus

Vnoantis

Smaldus

Sigarus

Synaldus

Hic principes ex plæbcreg

es creatifunt.

Holdanus

Haraldus

Ringo

Ringo

Hetha

Olai

Ormundus

Syuardus

Buthlus

Tarimarus

Boderus

Svnaldus

Sicio

Viorno

Haraldus

Germo

1

Gotricus

Alanus

Hcringus

Syuardus

Reguarus

Viarus

Smardus

Ericus

Kanutus

Frotho

Germo

Haraldus

Germo

Haraldus

Suetio

Kanutus

Magus

Sueuo

Haraldus

Kanutus

Olaunus

Kanutus

Ericus

Poft hos Nicolaus,Ericus,Haraldus,EricusSueuo,Kanutus,Voldemar9,Ra

nutus^qui oólauus ôi oâogefimusDaniæ vex recto ordine initiabatur.Palati/ ni etiam Rheni amp;nbsp;duces BauariæDaniam in eorumpoteftatem redegerunt, ut Chriftophorus Palatinus ob uxoremDorotheamfiliam Ioannis Marchio nis Brandenburgenfis,quæ prius Ericum Daniæ regem habuit maritum.Hu iusChriftophori mentionemfeceruntSaxonumannales.Hæc obiter cxloan ne Saxone grammatico adiecimus,quires Danorum multis çditis uolumini/ bus copiofiihme collegit.

RegumHierofolymitanoru catalogus SxCgenealogia. Ca. xx. gt;

Hlerofolymitanumregnum a germaniaremotifTimumjideo germaiæ Reges annedere uolui,non cp germanorum fit (ita q? germâiæ aferibatur^ hierofo uerumquia agermaniseambelloacquirêtibus,primoinregnumfit lymæ.

fublimatum^atregalemhonoremfibidefumplcrit.VnôChodie Lotharingie

-ocr page 150-

GERMANIAE EXEGESEOS

gcrmani duces,eamritulis eorum ïnferunt.GotfridusBulion didus anno fa-' luns milkfimo vndecêtefimo terræ fanâæ armis recuperatæ rex initiatus eft Michaele Riccio ac Rupertofcriptore terræ fanâæ refercntibus.


Solidan9 cocpit Ie rufalcm

Illis rcgibus funda eft terra fantfla chriftianis ac germam's/nde in manus Sola dini deuenit,qui anno dominicæ incarnationismillefimo cetcfimo in uno feregnum cocperatVndenon ultra cetumannosin manibus chriftianoruifl moderabatur.Capta enim erat Antiochia anno millefimo otftogefimo tertio, fanda terra anno millefimo nonogefimo odauo in die diuifionis apoftolo rû infra xxxix.dieRz fpacio.plus ducentis millibus germanoru defideratis-Et a Soladino tame tarn breui recupcrata eft.Eo tempore Sicilia in regnum tranf lata eft,amp; reges Hierofolymitani fe Siciliæ reges fcripferunt, Renatus etiaifl Siciliæ præfes ex filia nepotem Lotharingiæ ducê fublimauit.Vnde amp;nbsp;fe ho^ die Lotharingorum duces Siciliæ dominos in titulis præferuntSublimabat præterea ad regnû Hierofolymitanum Balduinus Flandrenfis cornes,E cuius tilia indeFlandrenfes cæteri emcrferunt.

-ocr page 151-

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LXVI

De imperio Romano amp;eiusnobilitate. Ga. xxf.

OMiiiû illorû q nobilitati debertt,nihil laudi alicui eftùfius,nihil nobilî

tari CLimiilatius contingere poteft,ac demû iucûdius,Bifi id qd rerum Sacri/rrt terrenariitn fummâ dignitatê refert,a q oîs nobilitaspîs fplendor,ut a peril fub uero fonte manat,qd terrcftrê deü ex hoie componit,amp; oêm humanâ ampli/ limitas tudinem excedit.Modo nihil abfolurius^nil magnificenrius in rebus mortaliû a deo produdû eft^ut Diaconus græcus âudor indicat,in libro que ad luftini anûfcripfit^q Ro.impii maieftas.Vitra qd Humana nil uenerabilius affeqpo/ tuitcôdirio, nil arerû natura excogitatu eftjqdfublimitatefadiffinii Romani Impii titulû fupauerit,Gqdem duobus gladiis tota rcrû ncceflîtas ad fuftinêdS comiffa eft,a primo legis noftri dodore lESV Chrifto,qbusamp; totuscHriftia nitatis eonfenfus primas rerû mortaliû partes defert,Ui^ræ obedientiæ facra/ mentû debet,amp; corpore aîo ad cunda q pcipiunt efïicienda oppignoratur. Huit facratiffîmû imperium exiguû penes Aflyros primitus, amp;obdcGdiam gt;nbsp;Sardanapaliad Perfas deueniqqdinde uirtutc Alexandri grecioccupauerût, grgcorû claritati rerû fummâ Romani abftulerût,amp;:ab ciusfplêdori tanta fub limitacèaflecuti funt,ut magna feriptorû pars ad defcribendâeorum amplitu/ dinem adeo occupata fuerït,ut ^prioslibros de eorum claritate conferipferit QuemadmodS Lucianus,Plutarchus acalii.Non tarnen conditionemortali/ taris,humanarû rerû flatus ille diuriusfubfiflerepotuit,ob uarios bellorûdui lium ac regum malorû uultus,unde ad græcos defluxit,amp; partim in Italia fub tot bellorum fludibusremancns,a LÔgobardisdemû interceptû eft.Erâttûc belli opinione ac uirtute cæterispftantiores gernjani,qui tune tpis uon folum huiusmundi chriftianijUerum amp;oîsuirturis,impiumairumpferant,bcll!ca de xteritate eminentilTimos qfcp fiipauerunt.Hi igit p CarolûMagnûgermanû^ German! uirtutisinftindu,amp; diis pfentibus,rerûfummapotitifunt,actotannis retinue oium ârri rût,ut nulla gens reliq. Legibus eriâaçelcdoribüS conftifutis seternitati impii pliffimi. ita confuluerunt,uc ipfis ^prium ac ppetuum defumpferint.Hoc unû germa/ nicp nobilitaris argumetû fed maximû eft,cui totius terrp nobilitas,amp;lt;^ fi in unû fafeem redigeref,baud facile refponderet,q minus ex aequo acpmiflb uerita/ tis iure ,me etiâ tacête, germanos amp;nbsp;nobililTimos efTe liqueat.

Quomodo Franciæ reges mul ta germanorum in ditionem eorû redegerintjSd quô a germanis duce Carolo Magno amp;nbsp;cæteris itc rum nobis reftituta fuerint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. ufxii.

PLura nobis obuia cfTentafferenda,quæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indulgenter*

non accerfita,fefenoftræ memoriae ingerunt,q fine magno etiam feri bendi labore,fua fpontc nobis affluèrent, ac dicenda efl ênt,nifi operis noftri neceiritas,oêm eorum merionê excluderet.Multa em de imperii initio amp;nbsp;quô a grçcis amp;nbsp;romanis occupatûfuerit memoriam fuam a nobis exigerêt, q tn ut T« -zraf ef ya reliqmus.Pius ledor fi de græcorû impatoribus cognitioe decinef ,loannê monachû copiofiffimû græcorû feriptorê uideat.Latinoru uc ro de Romanis impatoribus fcriptorum numer us infinitus eft. De germanis

-ocr page 152-

GERMANIAE EXEGESEOS

mams i'mpcratoribus Liipoldus Babenbergen.^priü uolumen abfoIurt,ucrU cgonunc«cfgt;olt;Aoc2irafoç reuocatocurfu ad inftitutum redeam.Germani tempo/ ribus quo Franci Galliam fibi fubdiderant,crebds i'mpulfióibus a Gallis uexa t: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bantur.Clodoueus enim èC eiuftp fucceflbres,Burgundia ac multa in Auftr^

(ia ocaipauerunt,ut teftat Riccius libro primo de regibus Franciæ. Platina in Felice llll. Theodatum nominat,qiiem alii Thcoderiajm,qui Burgundiones amp;nbsp;Alemanos uicilïe dicitur.Paulo poft Dagobertus primo uidus eft a Saxo/ nibus,quos deinde pari excmplo profligauit,u£ Ottoni Frifingcnfi uidetur lib-Ti^latio v.Pipinius præterea (ut Platina in uita Sergii papae collegit) Germaos fcilicct imperii amp;nbsp;Sueuos fuperauit.Poftea Carolus Marcellus folus,toto Frandac regno po tituSjRhenum traiicicns,in fua iura redegit,SueuosJBauaros amp;nbsp;Alemanos,ut uoluit Otto Frifin.lib. v.cap.ultimo.T res autem Carolos hiftoricorum confen fus profitetur.Primus Caroli Magni auus de Bois uidoriam retulit. Carolus ucro Magnus Filius Pipini cum pâtre totam germaniam fubdidit. Tertius O rolusdidi Ludouici Filius celebratur,amp; ira Germania Francorum dudu a Ro manis iterum abftrada eft,amp;: ad Francos priftino iuri reftituebat,de hoc exS'' diftîme Rhcgîo PruniêGs libros reliquit.Carolus ita demum ac Pipinus in to tius Galliæ reges initiati,Francorum regnumad ipforum manus contulenit, Saxones 6c alios germanos,amp; ipfi exiftêtês germani ,fubcgerût,amp; ita priftiu? dignkati ac poiïell ioni germania eft mandata,nec hoc quidera nifi germano rumauxilio.

De translatiohe Gerftiâniae a Frands iterum in

priftinam libertatem. Ca. xxiii.

CS Êrmania tota Caroli Magni tpe Frandp orientalis nomen acccpit/it Otto Frifing.amp; Lüpoldus indicauerunt.Mortuis ucro Carole

». no ôefilio Luduico,regno Franciaediuifio contigit,per eius filio$,tl^ entalis qua diuifione Lupoldus in tradatu de zelo amp;nbsp;de regni iuribus ea^ii. amp;nbsp;nos lilt; germania prïo ca. de Belgis plura adicdmUs.Lothario avït tue Gallia Belgica obucnef?^ dida nbsp;nbsp;nbsp;A Britannia inde ufq^ ad Mofam Ca^olo,Ludouico ucro Germaia ceflit,hf^

Otto FriCli.vi-Platina in uita Sergii 11 Michael Riccius li.ii.de regibus Frac*!’^ amp;Rhegino Prunie?i adducüf.Mortuo ergo Luduico,Carolus Germaniaut fibi afciuit.uidtc^ T uringos,Saxc»es ac Alcmanos.Huic inde fucceftit Arnul^ phus,q orientale Franciâ.i.gcrmanîâ nadus eft,qua Sueuiâ,Bauariâ, Saxonia» Turingiâ uocant.Etindc uftj adLuduicû Lotharii fili5,fub Franciæ reguo germania cÔftiterat,ciuflt;^ ætateiterûin priftinû ftatû redigebat.Luduic’-f' Arnulphifiliusultimusmemorateiufdêgnis impator,fub q Caroli ^pgcfit* defcdt/ubqimpiûa Frâcis,Fr3coru ignauia ad Germâos deuenit,eiuflt;^ t^ƒ. plurimû germâia nada eft.Otto.n.Bclgas germais adiccit3amp; inde cû impü tt^ iatiôe oîa Germâia nada eft,q impioiuperant. Vt aûtlcdori curiofoli^lt;^‘’ coftet-;' cuius afcenfu,cuiufuc ignauia,impiû,amp; in qbus Caroli Magnipoft^ oribusdecoxerit.Totâ Caroli gcncalogiâfecûdûoêsnumeros ei? aggrediat) qua amp;nbsp;ufep ad ftirpis eius defedionê quatenus ad rem noftrafpedare uidco» dcducam.

-ocr page 153-

UBER TERTIVS LXVH.


Gcnealogia Caroli MagnijtotiufcgeiusprogenicL Ca. xxiiii.


ifarolo manituô monac^


Scrnac bosrep 3talic,


lubwic’ «X0er manie


lubtricuô ftâcie 0iiê talie fap$. bne


[ubwtcuô qui patti fucceflît


lubwic’ cefar.


gggngSZ


33e00à a(it0ec trubiô


Stne^ip* alii igt;tr nulp^ttd


j

bupbut

'• 0vnigt;ie, ,


^ofîrti biô


0r»moal bUô


piptnud


J -ßtlgo

I bupbut ßunbic*


Æitip^O epeon cubina.


caroIus mated Itiôvep


pipinuô repfrâ. cic


iTaroIo mânuô


boplîa uatie.


^bobup bairarie’


I ptptntid


iubit|gt;a fili.wel pfioniô.


tarolomâ nue pftrto nie et ba uancbnô


tfatoliiô tc'f: 2lla manie


2iïnulfuô notuô rep ba.etim.


jïcSbcbol buôeppel lice.oit’«


(faroP magn” imper.


f fubwic'’ ' pnJiSim peratot


ptpinuô tepaquf, tante


ifaroltiô te):p:o, ntneie


pipin'’a ca.patr«b betonfue*


lt;farob mâmiô eiccecat.


^lnföav biô vjcov


€ardom5 n’reppoll ftatvei»


cûroluô caliHiô imp.


f caroluô .

/ I ntaict j

epuô I

///(ot^arA f 3*^»«^

------i imp.fa \J 0arba \ et'’me


/ (giôla tipOZ0Ot.

\ fribi.


lubwic* balbuô



lt;^«00 a catoïoiii.

cpcecatuô

, etmonae.


, ^tibeta t vpo»


abe lbo\ biôfpoî _

J lÔofon



rcf:


»ICO» ;


f ƒ £ubwtcuö\ I cycceatuö \

V aßerensJ, J


-ocr page 154-

GERMANïAB EXEGESEOS

Habes in proxima genealogia totam Caroli Magni progeniem,qùæ tot an' niSjGermaniæacGalliæ aufpicatiffi'mofydere præfiùtAdiedmus præterca quomodo regnum Franciæagermanico fefcabftraxerit.Galliamenim Caro lus filius Ludouici Pii int€nderatJ^udouiajamp; uero Germaniam.T une fefe di uiferunt régna illaprimitus,amp; Caroli pofterioribusfemper Galliaobuenit,in terimq^ femper a germanis remotum extitit Gallorum regnum.Ludouici au' tem régis germanici progenies penitusin Luduico ultimo defecit,quem amp;ul timum imperatorem fuilîede Caroli genealogia uolunt.Licet aliqui Cunra' dum imperatorem eiuspatruum fuifie poftremum euincägucluti Geblacen' fis amp;nbsp;Saxonum annales,

QX longe imperium dilatetur,amp; qui reges imperio fubiidantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xxv.

Dilatatio Romani imperii.

NVnede imperii dilatationenoftra eritoratio,ut agnofeamus quand German! poffîdeant,omnes autem prouinciæ imperio fubiiciuntur, ut patet vi.q.iii.c.Scitote Jtemomnesnationes,xi.qj'.parag.fed fi quis ƒ .volumus.Sc IxÜLdiftincAdrianus Accedit quoe^ in omes principes impe' ratoris efl’e poteftatem^ cidemcÇ tam cenfu facultatibus eos aftringi^quem admodum conftat.fF.de cenfibus.l.ultima,ubiamp;: Burgundiones ac inferioris Germaniæciuitatem Agrippinamimperio fubditam cfle liquet.Adde (ÿoî' bus quoc^ regibus imperator coronam confert,eifcç ut fubiedis,gubernandi copiamadminiftratjUtuideturgloffæIxiii.dift.c. Adrianus in loco fec5do.Et vii.qug.i.c.in apibus,ubi unum dominum efle totius terrp facri canones teftant. In quern omnes alii regnorum fuorum facultatem référant,nifi iUi,qui fe pro' bent ab imperio efle exceptos,ut xxiii.q.viii.parag.Ecce.Vnde patet Vngarig Bohemiæcç,Daniæ amp;nbsp;Poloniæ reges,a Cæfare omnia eorum iura impctra re,ac illi foil obligari.Nec hoc loco Scotiæ aut Angliæ,Arragoni^,aut Portü galliæ reges excludo.Franciæ quoep rexiurefubmiflîonêobedientiâq^ impe rio teneretur,uelutigloffa Ixiii.dift.c. Adrianus in fecundo loco. Et leges vü« q.i.c.inapibus.Quarcnonuidco,cur imperatorireluâeturç’ nifiq? exceptus efle uult,propter Caroli Magni probitatem,ut extra qui filii funt.c. Venerabi lem,circa medium,amp; Specul.intitulo deappellatio.in paragiiii.circainitium. Confimili pado rex Hifpaniæ imperatorio iuri refragatur,animatus illius qd Ixiii.dift. c.Adrianus cautum eft.lllorum italt;^ fubiedionem profcripfit papa contra imperatorem,Subtrahant ergo fefe leui ac quacunc^ caufa,id tarnen oi uero uerius eft,quod a ueriflîmo noftræ difdplinæ ôd chriftianæ legis dodo re lESV Chrifto,quonil ueri9,prodiit,duosuidelicetgladiosrerumuniuerß tati fufFîcerc,ubi uno dodorum omnium confenfu,imperatorem amp;nbsp;papa in' notuit.Illa tarnen iniuria denegati honoris fàcratiflîmoimperio tolerâda eflet. Si illa,qug imperii funt,imperio finerent,nec ultra q ius poftularet,infultaret a quibufdam,qui tn oîa impio debent amp;nbsp;obligant. Verum quid dixi;quot; fi ilia qng imperuV dum ipfi,qui imperio repugnant, itaalieniacôioneimpiifint,utno poflînt non efle fub imperio,fi cunda imperii requirerentur.

-ocr page 155-

LIBER TERTIVS LXVllI.

■t

Plura a Francis occidentalibus occupata efTe,amp; ab aliis,qnæ ad Germanos fpedant,amp; ad imperium. Ca. xxvi. gt;nbsp;PLura ctiam adhuc a Gallis amp;nbsp;aliis retinentur^qnægermanis iure omi deberêtur.Obtulit.fç primo memoriæ noftræ Lotharingiajquâ poft Plurcs ré Carolum Groftum Otto primus germanorum iuri fubdidit,amp; Boftb gioesfub nem ea deftituit, ut fert loânis Naucleri iententia,quâ et in ducatu imperii re- germais degit,referente Roberto Gaguino.Lotharius femel Lotharingiam germanis amiftæ intercipereuolens,ab Ottonefecundo ufc^ ad internitionê profequutus eft, uelutiFlauius Blondus Forliuienfis afterit.Semper itaep fub imperio Lotha/ ringia pcrmanfit.Necminusregnum Arelatêfe iuri germanico gaudebat,cu/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Z

lus una prouinria Subaudia,in ducatum a Sigifmûdo tranfiuit. Continebatur totus traâusSequanæ olim ôd Burgundia fub habena ducum Zeringenfium partim fub Rudolpho Habfpurgenii,ducibufc^ Auftriæ.Anno autem domi^* ni millefimo.ccc.quadragefio nono Impertus Delphinus de Vienna induit ha Delphi bitum fanctæ Cruris,Delphinatumcp uendidit régi Franciæ, qui tarnen im/ nat9olinti périt iuris antea fuerat,amp;f una de feptem proiiinciis regni Arelatêfis.Hgc itac^ fub gerlt; interceptio contigit Delphinatui tempore Caroli quarti.Quid memorem Mediolanenfcm ducatum locupletiflîmum'; cuius ducis titulum ob germano rum opprobrium rex Francorum præ fe fcrt,nec immerito. Nam germano/ rum aufpiciis ducatum hune aucupatus eft. Regnum Arelatenfe,amp;! illud qui dem uenerabiliffimum,Procopio græco teftante,multa uirtutc germani olim occupauerunt,amp; in eorum iura totum huius fecefl um ufcp ad maritima litto/ ra uerteruntNoftro uero feculo bona illius pars Franciæ régi partim,partim Heluetis tributaria contigit finiftro inftituto.Olim enim ratum erat ueterib® germais régna acquirere,ueluri Campanus nofter collegit,nÔ parta amittere.

Imperatorem efte dominum omnium,amp; omnesfubiici imperio,ita amp;nbsp;Germanos omnium dominos.

Caput vigefimum feptimum.

O Omnium illorum ergo dominus imperator cuafit/erreftrifcç d^mo cundos obedientip iugofibideuixit,qui chriftiano nomine imbuun tur.Infideles autê excluduntur,ut liquet xxiiii.q.i.parag.Sed illud, ubi extra ecclefiam remotum efte imperium conftat.Omnib9 autem chriftiano/ Solichri rum imperator principatur,dominatcp.l.dcprecatio.ft.ad.L. Rhodiam de ia/ ftianifub du. A Labiôe iurifconfulto,uerba Antonini Cæfaris hæc fanda illic afferun/ imperio tur.Ego quidem mundi dominus fum ôdc.Idcm glofta amp;nbsp;autentica nauigia C^ defurtis.Singula præterea inpoteftate imperatoris conftituuc,viii.difti.c.quo iure,8dxxiii.quæft.viii.c.Conuenior,in glofta,8^ de quadrien. præfcrip.c. be/ neaZenone.Ob id igit triplici corona imperator Româorum coronabatur, ferrea uidelicetin Aquifgrano,deindeargenteain Mediolano,demum uero aurea in Roma a Pontifice Maxîo iuxta altare S.Mauricii,fecundum feribêtes

m ii

-ocr page 156-

GERMANIAE EXEGESEOS

8^ gîofTain c.Romani parag.i.deiureiur.in Clement,Hune ergo totius mu3i dnatu foil germani po(ridcnt,amp; oîbus dominant gentibus. QugcunCp igit gc tes fe impio fubtrahere conant,cum oîa impü finr,nihil poflident,dift.i.cius ritum,amp; vüi.dift.c.q iure.Qtncquid ergo ecclefiæÔd chnftiani noîs honore ni ' titur,germanisfubiugaf.Oftêdit hocGregorius,qd SC inghali concilio caut.u cft,ut habet vJift.de confe.cin die. Verba Gregoriifunt,Romani,inquit,dK uerfomodo agere cceperunt,temporc quo imperium germaniscoccltum eft Ôé noftræ ccdefiac regum.Hæc ille.

De translatione imperii ad Germanos. Ca. xxviü.

Virtute ' JL Nte^ impii translatione innuero circa germanici dccoris fplendoré germani /\ priusobambulabo.Germanitunetpisuirtutefolaimpiûfibiipfis afd imperi 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerunt,ut xxviii.q.parag.ex his,amp; gloffà difl:.lxiii.ego Luduicus, ubi

meruerût Joannes Teutonicus Francorû impium uirtuti sermanorum ceCriffe côuincit.

Duo etia de germanis (plendidiflima adducit Câpanus in orationc Ratifpone I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi,Primum,cp nulla gens tam diu impiû incolume retinuerit,ut germani,Italia

.n.ccc.Ixx.Germania fexcêtis SC plus xx.annis îpiû integr û tuebât. Reliquû eft, q» nemo unqinterim nifi german9 impio pfuerit, cû fepe externosdelegerît Romani.Sæpius ab ipfis militibus,Roma.duces impatores declarabant,amp;ab exercitibus.Nunc tempus impii ad germanos delationis ingrediar.Imperiun’ Romanum facro non minus iandtum (àndiffîmum,primo Romanorûfui^ fe in propatulo eft,ufq^ ad Conftantini tempora,qui id Græcis contulit, Inde, poft Adrianum lgt;eo papatertius Carolum Magnum coronauit populo Ro mano petente oclingentefimo anno,ut hiftoria Francorum,Gotfridus Vitsf bicnfis,Martinus,Sigebertus Geblacenfis,Lupoldus de zelo germâorum ö pite decimoquintOjSZ in libro de translatione imperii,fcripferût. Apud hos ef go centum decem annos incaluit Inde (ut placet Sigeberto Geblacenfi}an nodomini noningentefimo vigefimo, ob germanorum uirtutemXecunduiti gloITam de ele(ft.c.VcnerabiIem.Dcc.lxxvi.anno per Carolum,ut fequitur,in^ perium germanis ceftît. Vnde nihil Germanorum honori imperio præfenti’ eftjhuius enim cxcellentia germanorum uirtus amp;nbsp;humanitasilluftratp,eoruifl fortitudinis certiftimû fecerc experimentum.Et ne laude fua imperator prim’ germanorum defraudetur,decoquentibus rebus Longobardorum amp;graîcô rum anno incarnationis dominicæ millefimo fecundo penes Platinam, iuxlt;, ta vero alios Dcccc. Ixii. Gregorius quintus Saxo Ottoni tertio imperatori f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;undionem dédit,quia germani amp;nbsp;dignitate amp;nbsp;uirtute cæteris præftabant,it3

ut penes eos fumma poteftasremanferit. Hæc Platina in uita cius.Ottonem ctiam primum germanorum imperatorem nomine catalogus imperatoru nü merat.Prim9 ergo Otto germanorû c^far poft^ grauiflimis preliis trib^ Vn garos confregit, Romam profedus a loanne papa duodecimo imperii coro/ nama(rumpfit,PIatinaamp;Richardo audoribus.Laterêfis aût Romam ipfum ingreftum feribit tempore Ioannis,fed nihil de coronatioç adiecit.In decretis th pontificû liquet,ex j^bis Gratiani Leone viii.hûc corona impiali dignalft.

-ocr page 157-

LIBER TERTIVS


LXIX.


Cui opinioni incuiiibit Otto Frifingenfis Iib.vi.ca.xvii.chroni’coriini, Geblace fis aut amp;nbsp;Lupoldus Babenbergenfis de zelo ca.ii.Henricum primu Germano rum regem dicuntldem Lupoldus RomauenilTe aitOtconem ad loannem, uerum nihil de coronatione,ca.iiii.Iacobus Vuimphelingiusin fua Gerraaia, Henricum Cæfarem primum imperatorem Germanorum fuifle fcribif,öd a Gregorio quinto Ottonem unctum. Alü multo ante fcribunt imperium ad Germanos tranOatum fuiflcjCum tot fuerint Germanorum imperatores ante Carolum.dü Carolus germ.anus ftierir,unde Marlianus ait tempore Henri d potius imperium ad Germanos rediiffe traflatum fuiffe.Nauclerus fcri bit Carolum Magnum uoluiffejUt imperium apud germanos maueret, licet iteru ad Francos redierit,ex quo amp;nbsp;tempore Caroli apud Germanos imperiu fuiiîè liquido conftat, ÖC id non adeo incredibile eft, Egefippus ein lib.ii. ait tot cetumannis ante Carolum uiuês,Germanos totius orbis imperium Tibe rii tempore alTumpfide. Vide loannem T eutonicum lxiii.dift. c.Ego Ludoui eus mFtaêt-Innocentius tertius c.Romani,Clemens quintus amp;nbsp;Panormitanus.

De eleäione prindpum,amp;i (ÿ magis Germanorum dice

re imperatorem,q Romanorum conueniaL Ca.xxix.

TRanfl ato igitur imperio ad Germanos Gregorius V. elcdione feciC

ut Sigibertus Geblacenfis,Gotfridus,RheginOjOtto FriGngenlis,amp; Imgato

Platina inuita eius,fcripferunt.Moguntinum,Treuerenfem,Agrip riseledio pinum epos Germaniæ,Galliæ amp;nbsp;Icaliæ deftinauit.Quæ quidê Lupoldus ca. x.de zelo Germanorû fcribit,amp; hos ecclefiafticos. De numero uero principu ciuiliû,Bohemiæ régi,ut feribit Platina, tin ob honore amp;nbsp;Ro. imperii amorc, primas partesobtulerunt,Palatino inde,dud Saxoniæ,Marchioni Branden/ burgenfi,authoribusprædi(fhs.Hi ergoGermaniæ prindpes fummam elige di imperatorem poteftatem habent,amp; ufcp ad noftra tempora habuerunt, ut Platinaferibit in uita Gregorii quinti,amp; Innocenti’in decretis fuis de eledne nerabilem parag. V erum ad Germanos ius amp;nbsp;poteftatem eligelidi imperato rem perueniffe feribit amp;nbsp;Lupoldus de zelo c.vii.ôd de iuribus regni impii cviü.amp;alii multa,q experientia patêc. Cum ergo totum iusamp;poteftas oihis, Germanis cômilTa fit.Non uideo cur ergo imperator ille Germanorû minus qRomanorudicaf,tum quia iuris ôdpoteftatiseligendi Germani compotes fint,tumquia ad ipfos imperium tranflatum fit,demum,quia amp;nbsp;antiqui fcri/ ptores hos Germanorû imperatores dixerit.Lupolduscvii.de religione,Ro manorum ait regês amp;nbsp;Francorû, poft tranflationem Germanorum,qui nunc Imgator Germanorum reges uoeâtur. Hæc ille.Dicant Itali quicquid uelint,in Deere/ germano tis pontificum patet,quomodo Otto Henrici filius,a pâtre amp;nbsp;Leone papa,pri rû magis mus Alemannorum rex di(ftus,amp;; confecratus fuerit.H æc Otto Frifing.libro. nbsp;nbsp;Ro. dr

vi.c.xvii.Platina in uita loânis xii.ait.Vn Otto aloane accepto titulo Germâig imperator fadlus eft ,ubi primo imperium ad Germanos tranflatum eft, pol/ fern plura afferre ex Gotfrido,Lupoldo,amp; recentioribus qplurimis. V erum una tantum autoritas hominis recentioris,fumma eloquentia amp;nbsp;opinione ui/

m iii

-ocr page 158-

GBRMANIAE EXEGESEOS

ri Philippi BeroaHiItal!,no germani fufïiciat.qui fupra Aureum Apuleiiafî numuolumine vii ita loquiturCiuxtahâcorationem,amp; prorfus exoculataifl elle fortunam) Maximus,inquit,dux MedioIauenG's,audito tantû belli nomi^ ncjhabcnas reliquit fubito,amp; ad Maximilianum Germanorum imperatoreni auro Omni amp;nbsp;argento afportato transfugit.Hgc Beroaldus. Verum ne id omit fiori ftudio hûc i eciHcjUcru débita opera nobis perfuadere pofTemus. ItalorU unusturtc temporis,male uerbaBeroaldi feres,grauiter doóriflïmum uiruna tan to errorefe obnoxiufecilTeBeroaldumiuxta Thomam Vuolphiumaccu fault. Vuolphius igitur iuniorCutBeroaldo deditiffîmus erat) didi huius ro/ bur a BeroaldoexpoftulabatCui Beroaldus his uerbis literis fuis refpondit, amp;nbsp;uerba eiusfunt.Appellando (eruditiffime Vuolphie)Maximilianum Get manorum imperatorem,non R.omanoru,fecutus fijm rem,non uerba,annuo, quoq^ cenfeo,honorificetius efle imperatorem germanoruqRo.cumhocfe culo romana nobilitas dccoxerit fece amp;nbsp;quifquilio fuperftitibus.Germania ue ro fit uiris,opibus,ac magnitudine florentilfima.Preterea uoeare rege Roma norum eum,qui Germants imperet,crcdidi conuenireambitiofis, non fimpli cibus fcriptoribus.Habeo qc^ perfuafiffîmumjfacratifTimûMaximilianû non minus libenter audire,ut Germanorum dicatur imperator,q rex RomanorU, cumalterum re ipfafulciatur, alterum titulo tenus blandiatur. HæcBero/ aldi uerba funt,nonmea,refellatMomus.Male ergo luftinianus (uir alioqui eloquentiffimus) Germanos non iufte imperatorem eorum dominum dicem hallucinatur,cui fan's refpondit Bebelius.

Quire ges a pa pis Lingêt

Deundioneimperatorum. Ca. xxx.

CHriftianorum quattuor reges a fummis pontificibus ungi liquet oi, Romanumuidelicet imperatorem,regem Francise, Hierofolymita/ num acNeapolitanumreges.Hunc ungendiufumClodoueus Fra tiserexintroduxit, qui a fando Remigioundus eft. Indeufus ille pertinad^ ter obtinuit,ut tarn Germaniæ Franciæ reges femper a pontificibus unâi onem aflLimpferint,quemadmodum iniure Canonico de eled. c.uenerabÜG £lt; de iureiur.Romani in Clementin, continetur. Ottoitac^ primus a loannc papa duodecimo fui nominis.Formamhancinungendiin canonelxiitdiftim tibi domino,comprehenlam prscftitit,ut ait Lupoldus.Ita amp;nbsp;exfententia Pla« nse Gregorius quintus,Ottonem tertiuûcôfecrauit.Fuit hocprsecipuu obe/ dientiæ iudidum in germanis.Romanorumenimreges fæpeab exercitu inF ciati fuerunt,ut Maximinus, Vitellius Julianus amp;nbsp;alii.

De quibufdam imperatoribus Romanorum germanisante tempora tranflationis imperii ad nos. Ca. xxxi.

DIximus in capitibus proximis diuerlam audorum efle detranflatio nis imperii tempore fententiam,fuerunt,qui in Carolum Magnum referunt imperii apud Germanos initium,ut amp;noftra fert opinio, germâos Nec défunt qui id Cunrado tribuant,quem Francum dixerunt Alii tarnen uenerit nbsp;Ciinradum de Caroli lineadeducunuSunt qui id Ottoni primo uendicant.

Sunt

-ocr page 159-

LIBER TERTIVS


LXX.


Sunt qui Henrico Ottonis patri tranflationê affignant^dc quo prius longe la tcc^ difputatum eft.Omnis ilia ambiguitâs hoc fonte manauit, quidam enim Cavolum negauer unt fuille ger manum ^deo in Ottonem r etulerunt tranllati onena.Alii etiamCunradum Ô^Henticum primumnon pofuerunt, ut halo/ rura omnes ,qui tuncfub Ber engariis acRudolphis,falÛs Romanorum regib^ degeruntEthoc nonnihilSabellici ac cæterorum lcdioni confertAtali enim fanCtumHcnricumcognominefccundum,primum pofuerunt, excluferunt Loc9Sa/ cnimjqucmadmodum diximuSjde imperatorum numéro Hêricum primum bellid. Ottonisprimipatrem.Nectamen amp;nbsp;Caroli temporibus ad Germanos prix mitusimperium deueniqconfultante deillo Marliano,quipluresante Carox lumMagnù imperatores, natione germanos addudt,amp; potîus imperium ad Germanos per Carolum'redii(re,cp tranflatum elfe. Claudii enim temporix bus germanî ad imperiifublimitatem euehebantur,Diocletianus in lllyrico natus eft,Decius,Probus,louinianuSjValêtinianus exPânoniis orti funt. Ma Cæfarcs ximinus imperator pâtre gottho,matre Alana produdus,aSymmacho libro antiqRo quinto Jornande SC Herodiano afferitur Licet Suidas grecus paululumin di manorü uerfumabeat,nullûgenus maiorûfuoR2.allegâs,lt;puo« Xt inquit « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ig germant

B' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ (pavtKov TTKTetûv ^')i^cù[j.rAoresetiamipfum germanumeffe

indicabant,utmanifefte ex illis,qui eius uitâ fcripferunt ,habemus. Caracalla quocp fegermanumdicebat,referente AelioSpartiano.Cæterum alineama terna Conftantinum germanumLupoldus probat.Tot Germanis igitur im peratoribusRomanumimperium ante mille annos moderabatur.

Catalogus impatorum germanorum,amp; quô de genere in genus imperium defcenderit. Ca. xxxii.

TEmporibus illis quibusilluftriffima Caroli progenies plena fcclicix täte,rerum (umma potita fuerat,germanorum nullaprofapia obilli us claritatememergere potuit.Poftquamuero Caroli pofteritatiin clinationen\fatatrahebant,moxpotenti(liminobili{hmicp Saxonum duces, omnibus Germanis uirtute nbsp;nbsp;facultate præftantes,imperium adept! funt.

Etprimiimperatores Germanoruminitiabantur tresOttones,horum defici cntibus lib er is ad Bauaros deduótum eft imperium per S.Henricum,eius no minis fecundum,qui cum coniugeKunigunda nullos procreauitliberosAnde ad Cunradumll. imperium ad Francos delatum eft,licethic fecundum quof Im^iua damutPlatinam,Blondum,amp;C Aeneam,Sueuus,(ecvtndum alios ut Ottonem Saxones. Francusfuerit,hvticfucce(feruntHenrici.lnde CunradusFrancorum dux de ficiente Henricorurn progenie imperator initiatus eft ,ducfuHenrici quart!, patrisAgnetiSjCius matris, be ita tantum propter defecfionemftir^^sHenx ricoru ,ob Agnetê q nupfitF ceder ico de Stauft en, ad Sueuos delatu eft F cc dericusinde primus fuit imperator,quanto pofterior ,eo maior ,huiusuita SC gefta OttoFr ihngenfis duobus libr is ,Richar dus Cluniacenfis monachus fed ptor iHuftris ,ac V rfper gifts abloluerunt multis libris ,Radeuicus totidc bC Li ourinus,cuiusele2antia car minis motus.lnde nebude (uaFcedericus defrau

-ocr page 160-

GERMANIAB EXEGESEOS detLir,Ligurini uerba adducam,aiius hæcfunt de Fœderico, Forma nitens,animufqp fagax,manus impigra bello, Confiliisbellocp ferox,amp;pace modeftus. Mente fenex,ætate puer,prudentiarerum, Certus amor,robufta fides,conftantia mentis, Fcederi Quæ nec frada malis,nec eft fublata fecundis.

eus prim9 Laudis amans,largitor opum,crudelibus atrox, Tranquillus,placidis,ferus,indomitufqpfupcrbis, Simplicibusfacilis,iuftus,pius,afper,iniquus, Fortis ad inftantes cafus,prudcnfcç fiituri, Præteriticp memor,fociis bonus,impius hofti. nbsp;nbsp;Hæc Ligurinus.Itide Hen

ricus vi.Fœdcricus ii.Cunradus,amp;: alii fuccefîerunt,uft^ ad illorw ftirpis defe (ffionêjuidelicet in Cunradîo, q Neapoli occifùs eft,ut 1 equif,amp; inde impium a nuilo moderabat diu,ufc^ ad Rudolphff Habipurgen.Et ut hoc intellcdu facilius fit,in modû arboris genelogias iftoru reponâ,q diligens lecrtor,quô e gne in genus impiu defcenderit,internofcat.Poftq em rerû fumma ad germa Imperiû nos deuenit,nullus(Câpano audore) nifi germanus impio pfuit,amp; qa Caro ad qs ger 15 Magnû germanû fuiffe teftati fumus,ab ipfo ufcç ad Rudolphû Habfput'* * gcnfemgenealogiâ noftrâ deducemus.PoftqautRudolphus de Hi bfpurg, rerû fumma potitus eft,amp; euiuis exceffît,imperiû ad Adolphûde Naflâudc uenit.ïnde iterû ad duces Auftriæ per Albertu filiû Rudolphi de Habfpurg, poft que ad Henricu Lutzelburgen. Paulo poft ad Bauaros per Ludouicuni duce,q mortuo,Guntherus quidâ ad imperii fublimitatem deuenit, comes de Suartzenburg.Inde iterum ad Lutzclburgenfes^dutflu Caroli amp;nbsp;VuêceflaG poftqrum fata aPalatinis imperiu intercepts eft per RupertS. Deinde iterü ad Lutzclburgenfesimperiû Sigifmundusdetulit,qdduces Auftriæ indedu (ftu Âlberti,Fcederici,Maximilianioccupaueruut,rexerunt,qrûdult;ftu amp;nbsp;fte lici fydereadhucmoderat.Horû igit omniû genealogias pofuimus, excepto Gunthero,cuius ^genies nobis incognita extitit.Eft pterea tâdiuerfagcncs^ logiarû ratio, ut fæpe cû earû fcriptoribus contulerim,raro cÔuenerim,ciwi'^ opinion? potius egoducerê eftemihi imitandâ.Quare nolui noftrasarbo-^ res euangelice ueritati pares efle datas,qd tn nÔ mihi ,fed penuriæ feriptoru, autdiuerlitati imputetDuxit in coniugê OttoSaxonû dux,pater Henrici prt mi, funt qui Ludouici ultimi filiâ feribât, alii uero Cunradi,ut Vrfpergen. S* gifridus.Abbas tn Tritemi9 duas ci uxores tribuit,amp; neutra pditftarû.Anii’* phi em impatoris filiâ.Vnde feiat letftor,^ difficile nobis fuerit,p auctoru d“ crepantiaueras condere genealogias.

manorii deuene rit.

Genealogias omnium imperatorum Germanorum,a Carolo Magno,ufe^ ad Maximilianum ,quomodo de generc in genus defeenderît. Caput trigefi mumtertium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

-ocr page 161-

-ocr page 162-

Genealogia Impcratorum




rtcud


païvici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V»”?«


f r^fobc. cp.njct.


i)inbc^i(' j Bruno z bAvx0t M (ax5ie ) f^xanb lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.'/\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ I C0me6


Bruno I faxonic i /trclffo nj«r4gt;. / f baiwro,


Z(Dttbiii. y\ / tîjeopîgt;o j I impetA. ] U niA itn i


lt;^etb ii, imperd.


; abcî^ai ' biôim


hitolfijô faxonie


' german \ nuegt;(ue j (uebux, J



! «fonrab I büXJt ftLttîftr


fjelTOK cotninf f«


- '»■—X! bermanA


If emSbat f biô VKÔc


f Conrab

I H.impec

■x \ «tor


/ Ottofuc vxov /*ri ïHix»


mSquot; I t^«0 ttUi

»’«rïçio /l\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’


f ruboip

1 nnfclb.


atnulf» mar«^.


l/f'2!,ÿnt»'

''/ K pxor l'î ‘»^P’


aex^^\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;■---(^opbi*

\. VjcrvcxxaX ------ Vo-xt^iie i? 10XO-*


-----.? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i febetic

Tgt;xcr^\ ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\\ k ba’:'5»-


VÂtgva' wiûtüï


tuxau ^ïit


lt;Dno CO- sel.


f*'’quot;“,ƒ quot;quot;P“quot;-

aMbai \ l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__^ ) ■^:. ..^jr


feberic C0.tUf.


--^cbeti

/ c0ntAb\ I cuâ I I


biû vx,


^fdcuü


0eb^4r V*. l»»ô£Jel j


; — (Bettru fcpffta A biâvfot vx0t }V


béticnÀ ' ^cme nbsp;nbsp;/f‘^‘PP*

etbatia 7 \a___■


^n}ta0 û nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;côfîÂtiA \

‘’»■'quot;H



/^êticiiô


0tto bijx 0cl J tie



( fluaulr.


! mAt^A /conrab \ .l titAvx,


f iœïT.^l.\ .6lt; vf0i U ? f bnxbîû I


f ma0n’ \ j büpb:û


maßn’


b»6W 'Vw'f^el*\ f ^x”? i, S h' K M-cffquot; ƒ( f \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4. bîunfui ƒ ( (




SStlye \/^^^gt;Sabei ei^efî^ \ t^imp- fl j buxau. )


^Pßjfip, \ nbsp;nbsp;ioânee V, fcbcnc nbsp;nbsp;nbsp;Iconou ; lubwic /

burgun !• ï’wxlt;i» IJ i».cef. pxo» /■ buxl’'^-

■’v y\\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.A'. z\ j\.


fi^ifmü impeca


f côtAbi \ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ / fcbett \( nnepft. )

ßcCl'CHö j ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) \^ y


M VX0Ü


blô vx.



P^'îip« \ ßt^ibij. y


■on


-ocr page 163-

Genealogia Impcratorum




rtcud


païvici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V»”?«


f r^fobc. cp.njct.


i)inbc^i(' j Bruno z bAvx0t M (ax5ie ) f^xanb lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.'/\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ I C0me6


Bruno I faxonic i /trclffo nj«r4gt;. / f baiwro,


Z(Dttbiii. y\ / tîjeopîgt;o j I impetA. ] U niA itn i


lt;^etb ii, imperd.


; abcî^ai ' biôim


hitolfijô faxonie


' german \ nuegt;(ue j (uebux, J



! «fonrab I büXJt ftLttîftr


fjelTOK cotninf f«


- '»■—X! bermanA


If emSbat f biô VKÔc


f Conrab

I H.impec

■x \ «tor


/ Ottofuc vxov /*ri ïHix»


mSquot; I t^«0 ttUi

»’«rïçio /l\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’


f ruboip

1 nnfclb.


atnulf» mar«^.


l/f'2!,ÿnt»'

''/ K pxor l'î ‘»^P’


aex^^\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;■---(^opbi*

\. VjcrvcxxaX ------ Vo-xt^iie i? 10XO-*


-----.? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i febetic

Tgt;xcr^\ ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\\ k ba’:'5»-


VÂtgva' wiûtüï


tuxau ^ïit


lt;Dno CO- sel.


f*'’quot;“,ƒ quot;quot;P“quot;-

aMbai \ l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__^ ) ■^:. ..^jr


feberic C0.tUf.


--^cbeti

/ c0ntAb\ I cuâ I I


biû vx,


^fdcuü


0eb^4r V*. l»»ô£Jel j


; — (Bettru fcpffta A biâvfot vx0t }V


béticnÀ ' ^cme nbsp;nbsp;/f‘^‘PP*

etbatia 7 \a___■


^n}ta0 û nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;côfîÂtiA \

‘’»■'quot;H



/^êticiiô


0tto bijx 0cl J tie



( fluaulr.


! mAt^A /conrab \ .l titAvx,


f iœïT.^l.\ .6lt; vf0i U ? f bnxbîû I


f ma0n’ \ j büpb:û


maßn’


b»6W 'Vw'f^el*\ f ^x”? i, S h' K M-cffquot; ƒ( f \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4. bîunfui ƒ ( (




SStlye \/^^^gt;Sabei ei^efî^ \ t^imp- fl j buxau. )


^Pßjfip, \ nbsp;nbsp;ioânee V, fcbcnc nbsp;nbsp;nbsp;Iconou ; lubwic /

burgun !• ï’wxlt;i» IJ i».cef. pxo» /■ buxl’'^-

■’v y\\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.A'. z\ j\.


fi^ifmü impeca


f côtAbi \ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ / fcbett \( nnepft. )

ßcCl'CHö j ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) \^ y


M VX0Ü


blô vx.



P^'îip« \ ßt^ibij. y


■on


-ocr page 164-

-ocr page 165-

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LXXI

Habes itaq^ Ledor humaniflime,tmgiatorum omniü a translationis æuo ufe^ adMaximiIianûnoftrû,iuxta êx^imgatricü genealogias. Quo pado uidelicet .de gne in genus,amp; in quas ^geniesimpialis corona defcenderit. Caroli uero Magni ufcp ad Henricû familiâpaulo antedefcripfimus,nuncadcæteros po fteriores regrediar.In primisaûtexconftitutionc Gregorii V.acOttonis III. lege cautum erat,ut is q uirtute magis excelleret inter principes impio potireî, nec genere impialis apex ^pagaret.Quæ res maximas controuerfias inter Hê ricos impatores amp;nbsp;Rudolphû Sueuiæ duce. Inter Philippû amp;nbsp;Ottonê IIIL inf Albertû amp;nbsp;Adolphum de Naflau,Ludouicûc^ ac Fcedericu Auftrie ducem diuerfis tpibus peperit.Nec tin elecflores aut duces,uerum amp;nbsp;comités ad im/ peril maieÂatê ^uehebantjUeluti Guntherus Schvuartzenburgen.Rudolfus Habfpurgen, Vuilhelmus Hollandiæ tunccomes,amp; Lutzelburgen.comites. Oîs tn eligendi poteftas feptem eledoribus concéda eft. Inter qs maximu ius régi Bohemoru dcferebat,ut is inftar iudicis diflentiones elcdorû (fi qdâ oborirêt)cÔponeret.Cæterorùc^ animos in unanimi côcordiainftrueret.Vc rum ut eo diutius impium penes germanosincalefceretjegêdixerunt impato résiné externusunq reru fumma potiret. Veluti amp;in orÔneRatifponenfi Câ panus nofter innuit.Annales qdam totius impii conftitutionêfub pdidis Ot tonelll.ac Gregorio V.confirmatâfuide tradunt,quattuorc^ duces conferua tioni impii abiifdêfuifTe confecratos.In qrumnumero Bruniuigenfes nume/ rant ac Lotharingos, dum tn ultra ducentos annos poft impii translationem Brunfuigenfes nondS in duces euaferinuQuattuor pterea Marchiones,qua/ tuor LantgrauioSjtotidê Burggrauios aç comités,urbefq^,imperiitutelæ reli ^os extitÜTe colIiguntCuirei fidênoflrâabrogauimus,dum fciuerimusOtto num tpibus,exccptis SaxoniæMarchiÔibus, Burggrauiifcß Magdenburgen fibus,paucis quicc^ de reliquis conftitifle.Gæterum poft Caroli llll.tpa, quat tuor liberis,militibufq^ conceflum erat genuina nobilitate impii nomen ferre. Hicqc^ Carolus quatuor pagostotidêamp; ciuitates impio defignauit,clecftori/ bufcç longe anteainitiatisjdiuerfa officia tribuit,amp; fingula in ordinê redegit, ueluti in aurca impii bulla continet,quâNurenbergæ iu corona principu an nofalutis millefimofupratrecentefimû quinquagefimo feptimo conftituit. In ter prædidosimpatoresptereaCqsgenealogiæ inferuimus)qdam excÔicatio nis nota incurrerunt, ueluti Cunradus ille, q, referente Lupoldo, Franconiæ ducatûaffè(ftans,adiuinisdu(ftupapærelegatuseft.Necdefuntqui idem de quodam Henricorum affêrant.Ludouicus prgterea ac Fœdericus ÏLa fummis pontificibus damnati ftatim fefe cum eifdem compofuerunt.ln Lutzenburgê fi familia diuerfi imperatores produtfti fûtCarolusenim multum imperio ob fuit,Vuent2eslauspræterea omnium ignauiffîmus imperator ,tanti nominis indignuSjOÎsfaétionis ftudiofus,imperii uiresualde hebetauit.Contraamp;ab ea * dem progenie caput proferens Sigifmundus, longe prudentiffîmus, litera/ rumcß expertiffîmus,ad imperiale faftigium deuenit.Hêricumfecundum inv peratorem in diuos abiiftê miracula oftendunt.

-ocr page 166-

GERMANIAE EXEGESEOS

, , De origine Curiæ principum^amp;cæterisducibus. Ca. xxxiiü. TRansIato itac^ ad nos impio,elig€di potcftatê acdeponêdi impatorC qbufdâ germani^ potêtiffîmis cois tonus impii côfenfus detulit.Qpo rû in cVenerabilêde cled.amp; in gloCibidê mentiofit,amp;f cjlibet^prio ofHcio puifus eft ab impatore,ut dilucide aurea Ro.impii bulla excquitur.Fue EIcctorcs riït.n.ante impii translationê principes qdâ côfecrati,qrû côditio exilis fucrat. imperii. Nô. n.ullos germaniæ duces ante trâslationê meminimus/liß Sucuorû^Saxo nû,ac Bauarorû.CgteroRz ducû nota ac tituli fuerât fepüa.lnf eledores ob Ro. îpiû fauorê prim? honor BohemoR2 régi allatus cft,q 8^ anteîpatricê locU meruic,indearchiepis a qrû memoria ac excelîentia noftrainitiû fumet orô.

Deecdefiafticiselcdoribus imperii,Ôd archiepifeopo Moguntino. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xxxv.

INter eccleiiafticos eletîlores primû locû (ut in aurea ilia impii bulla cond netur) archiepifeopus Moguntinus obtinet. Hic totiùs Germaniæ ptst' fui maximuscôftitutus eft a Pipino rege,q Vuormaciêfem epifeopaturn patusmo adMoguntinostranftulit,ob iTOnrucidtü abGeruilio ultimo V’uormacienlit* guntinen antiftite ppetrato.Geruiliusillc aût crimini huic inf[mulabat,dû legitimûpat tem fuû occifum ultû petiit,unde a Gregorio llLfui noîs pontifice, homicidiae dedaratus eft,Ôd in eius locû Bonifacius conftitutus,Heracliti tpibus,qbus mj delicet annus uigefimus feptimus fupra feptingentefimu agebaf, quêadmodil lacobus KinghofFenfis chronographus tcftat.Meminit aSt confirmatiôis Bo'* nifacii canon pcipimusxvi.q.i.Et Nauderusfol.cx.amp; Laureacêfis monafterit annales.Fuit olim Bonifacius illeFuldeh.monachuSjamp;plura in Haftîp partib’ îftituit monafteria.Huius epifeopi epigrâma adhuc penes Moguntinos talc uidet. Ecce Mogûtinædat almæcpilcopus urbi Culmen metropolis qd«'' rattibi Vuormaeiêfis. CarminaïUa humilia actriuialiaob uetuftatêtm app®

CataloQ?

O epifeopo rum

nereuoluimus.Succefl’erunt Bonifacio,Creflentius,Martinus,Suftroni9,BU'' darbusJRudhardus,B; Aurius fandg luftinp frater,Maximus dodor.Sidoni^ Sigifmundus,Lutgafus,Rotclinus,Lantuoldus,SigebertusauûculusVuilhil/ dis,TulIus,Richardus,Ot2arus,Rabanus abba« Fuldeh.Carolus,Sunderold9 Lintbertus,Heribcrtus,Heltebertus,Frideric9 ecdefiæ S.Petri eredor,amp; aht qrum Vrfpgenfis abbas,Spanheimius,acplæric^ memincrunt. loannes ctia monachus ,ppriu uolumen de primis tredecim archiepis confcripfit^amp; Gref* mundus catalogû collegit oîm hoR2 pfulû.Têporib? Ludouici impatoris illius ecdefiæ archipreful Hatto fuit,que ppcre SabellicusOttonêuocatlib.penul. infignis^pditor,q AlbertS/omitê dolofeduxerat.Eftamp; archipfulatusilleditif fimus,oiapcne q Vuormaciêfiû iuris erant,huic cefserunt.Otto etiâduxBrü fuigenfis in regem Neapolitanum côfecratus,totum eius patrimonium archt epifeopatui huic uendidit,rcfcrcnte Hermanno chronogt apho, totîim enin* Ecfeldenfcm regioncm tune archiepifcopatusille nadus eft.

De Archiepifeopis Colonicnfibus,Eleâ:oribus, cifcß fubiedis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput xxxvi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

-ocr page 167-

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LXXII

Ecudu locu archiepSs Colonie, ille arripuit,q uero feculo pfulat9 ille ex?

orfusfueritç’nulli,necineoruanrialib91iquet.Mrniyiaternû primupfu Archiepi I lem fuilTe illic dicLint,ut eorü catalogus.Id tn ueritati ^ximu eft/ecundu fcopatus archiepm extitifle Seuerumannodniccc.xlü, Conftantini tpibus. Interim.n. Colonie ob fidei chnftianepfecutores,nullüpfuifteepifcopatui huic afteruntAlüfub fisinitiu TungrorSac Treuirorutyare fubiedos Colonienfes fuifle tuetpis arbitra/ bant.T ertius epus Enegislus refertjSolinus quartus,inde Simoneus^Remedi us,Cunibertus,BoraldLis,Gifo,Adelunius'Anno,Pharamundus,Agilolph9, Regefridus,HiIdegerus,Bertelinus,Ricaldus,Hildibold9,fub q undecim mil lia uirginSdefyderata ferunt,licetDamafcus papa acCofmidromius diftenti re uideant.Primus eledorio munere Heribertus infignitus erat. Alios adduce re uanum putauimus.Ecclefiâ Colonien.dedicauit Vuillichusxxii.epus,anno falutis Dccclxxxix. Habet autfubfe archiepatusillequintß fufFraganeos(ut uocant) ac epifcopatusjuliacefem fciIicet_,Mindefem, Monfteriefem, Often/ burgefem ac T raiedefem. Anno dnicæ incarnationis M.lxxx.dotatus eft epi/ fcopatus ducatibus de Vifnaben ac Engern a Fcederico primo cæfare,qs de/ traxerat impator Henrico Supbo Saxoniæ duci rebellâci,ac Philippo epo ad iecerat.llle etia Philippi epus e Medioläo corpa triü regü Colonia detuIit,Co radusepGs ecclefia nouaillicaufpicatus eft,anno dniM.cc.xlviii.amp; chorü an/ no JVl.ccc.xx.Fcedericus archiepus Rolantzeneck, Andernacum ac V uolcken berg caftra condiditOomitatu AnafpergefemarchiepifcopoCononi tribuit Foedericus de Änafperg anno dnicæ nätiuitatis M.ccc.lxxx.Hericus de Vuer nenberg Vuen,Linfz,ex uillis ciuitates reduxiqac Hulkenrad archiepifcopa tüi addidit.Duo etia archiepi refcruntaCoIonienfiüannalibus ,q partim ciui tatem.parti alios duces pene exhauferunt,ac patrimoniu Chrifti ferme dilapi dauerunt.Cætcracuilibet priuato confiant.

DeTreuirenfiarchiepifcopatu,acTüngrorum. Ca. xxxvn. Archi/ TBrtium locum Treuirenfis archiepus ac eleólor occupauit.Fuitaut a epatus principio unus epifcopatusTungris acTreuirefibus,amp; xv. comunes treuiren. habuerunt ep5s,ufcÿ ad annu dnicæ incarnationis cclxxiii.Et hi pene ac Tun omnes in fanólos euaferunt,amp; coeleftibushonoribuspditi funt,Euchari9 pri grenfis muSjMaternus fecundus, Valerius tertius,inde Aufpicius,Celfus,FoeliX,Mä fuetus,Clemens, Moyfes, Martinus, Anaftafius, Andreas, Rufticus^ Aüótor, Mauricius,Fortunatus,Cafti'anus,Marcus,amp; ille qndecimus erat,inde diuide bant,NauitusTreuirêfisdecimusfcxtus,acfecûdusTugroru epus uiguit. In MarcclIinus,Metropilus,SeLierinus,Floretius,Martinus,Maximinus, Valeti nus,uf(^ ad Ixxi.pene epos calculusilliusnumeri dat.Nec defuit archiepis qut bufda nobilitas,inter illos.n.Dietherus Adolphi regisfrater,Balduinusfrater Henrici feptimi,Erckenbaldus primus in facratifs. impii eledore abiit,Bafius Lotharingiæ ducis frater ,fandi Ludouici patruus celebratur,loannes ac laco busMarchiones Badenfes extiterant,.MuItade illisLotharingorum,Treui/ rorumac Colonienfium annales referunt.

-ocr page 168-

GERMANIAE EXEGESEOS


Archicpi fcopatus Magden burgcfis


De archiepifcopatu Magdenburgenfi,Merfpurgenfi3amp; aliis epifcopatibus bis fubieclis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xxxviii.

MAgdenburgêfem archiepifcopatu,ut totius Germania maximu nobi lillimüc^ moxpi-nüTiseledoribus adiicere in animo eratJncepitaute epifcopatus ille anno falutis Dcc.lxxx.a Carolo Magno.Primus epus Hildegrinus memorat.Hunc epätum ad Vueftualen. tranftulit Vittikindus Saxoniæ dux,ut Hermannus fcribitHenriciis inde fui noïs primus,ad Vuah lErsflcmen,Otto primus at(^ eius uxor Aegitha,iterü ad Magdeburgs eS re duxcrunt,utLupoldusBubenbergen,hiftoria Francoru atc^ eorS annales p hibent.Otto primus fex epifcopatus huic adiecit,uidelicet Merfpurgefem, cui tune perat Boflb antiftes,Myfnenfem epo Boggero,Cizenfem pfule Hugoe, Brandenburgefem acHamburgefem epo Dudone,Porenefem præfule Tor/ dane. Aegitha impatrix illic monafteriS S.Mauricii conftruxit,ad qua Innoce rius papa Hilligedonê uirü fandS a Roma deftinauit anno falutis Dcccc. xl. q initiauit fummä ecclcfiä in honoreS.StephaniA principio pontificatus huius ufep ad annS M.cccclxxvi.epi xl.ab eorS annalibus referunt.Quo uidelicet té pore Erneftus Lantgrauiuspfuit,qsrecenfere parui emolumenti acpcii puta uimus.Hunifriduseccleü'asS.Petri,Nicolai ac Mauricii erexit. Boggerusde Blanckeburg.Henricusde AnhaltjBernhardusdeBrandenburgjplurimabe ncficia huic epifcopatuicontulerunt.Anno falutis DcccclxvOttop Dudoné facerdotereliquiasfq adhucillinc extant) deportauit,amp; S.GerontiS ab Italia hue detulit.OlTa Bartholomæi ac brachiS S. Adalbert! ac multa alia hue eue-*


Merfpur genfis

O

epâtus


Epatusfa xoniæ alii


xit.Præeft huicnoftratêpeftate Albertus eBrandenburgenfiiï profapiaort^ cuius laudes totliteratiffîmis carminibus Huttcnuspoetaegregiusexplicauit.

Merfpurgenfem ueroepâtum Ottones erexerSt.Suntqid in CaroIS Ma gnumreferant.Huictn decimas,quæad Herfueldptinebant, Ottofecundus contulit,et ciuitatê ipfam Henricus impator donauit,ac eandê ecclefil partim a Cizenfi,Magdcnburgenfi,Mifnenfi,epifcopis occupatam,ditauit,anno M IIILepifcopo tunc Gizelero

De cæterorumepifcopatuum Saxoniæ origine. Ca. xxxix. Emorantur a claris audoribus multi Saxoniæ epifcopatus,qrum ma gna pars defiit.AIiqui ueroamp; ufq^adnoflra ætatêdeuenerunt,quo Hermannus ac Lupoldus Babenbergenfis mentionem fecerunt. Brandenburgenfis Dccdii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ottone primo



Schlefuigenfis Epifco Mifnenhs patus Cizenfis

PorenenGs


Incepit Dcccc.xxvii. ince Henrico cæiârc ânodni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptore AliiOttone.

Dcclxxxi. Carolo


RipenGs


Deceivin’


DeSalinftidenGjHalberftattenfi amp;nbsp;Padebornenfi


Carolo

Ottone primo


Epifcopatibus.


Ca. xt


-ocr page 169-

LIBER TERTIVS LXXIII.

Alinfttdenfis cpâtus antiqATimus erat^cuius ecclefia illic 8C epatus a S.Lo thario caput fumpfifledidt,hûceriâ in honore S.StephanicÔditû refert Epat^Sâ

F Hermannus. Carolus inde in Saxonia delatus,ut Lupoldus inqt,anno linftiden. dni Dcc.lxxxi.ilI5 ad HalberQattenfes trâftulit,dudu epifcopi S.Hildegerini, halber Ultimi Salinftidenfis ac primi Halberftattenfis epifcopi.Âlig hune epâtum uo flatten* lût nomen Oflen'ngêfis lîbi defumpfiire,anno Dcc.lxxxvi.Secûdus epûs Hal berftattenGsNagrinus,iii.Heymo,indeEumolpus,Otto,Rudolphus,Vlric9, Theodericus,Baftoldus,itauf(^ad Gebhardü,q cpifcopatuipfuit anno dni M.cccc.lviiinumerant xxxviii.epifcopi. Padebor nenfis aût epâtus a Carolo Magno cfl inflauratus anno M.cc.lxxxiiii .ut Hermannus fcribit,denotât illud hæc carmina. CÔdidit hune Magnus dû Carolus ipfe rebelles Saflones affli xit Vittikinduq^ feroeê. Otto ILhuc crucê detulit,e tribute Ligurû côflatâ, fexcentis libris ac lx.millibus aureorû æflimatâ. Corufeant in maiori ecclefia S.Liborii amp;nbsp;Cenomanni rcliquiæ. Habuit urbs hæc multos pclaros antiflites pfertim defamilia Brunfuigenfi,qrum predia ilia epifeopatui fubieda Otto Beckmannus poeta illis carminibus interclufit. Teckenburga domus Burnis Steinfordiadiues EtRetbergauctusfobolesBenchemiaclara. Fuitaût pri mus epifeopus S.Liborius,ut Lupoldus Babenbergenfis late exequitur.

DeepifeopatibusHamburgenfijamp;Oldenburgenfi. Ca. xlt.

HAmburgenfis fiue archiepifeopatus^ ut quidam dixerunt,fiue epi/ feopatus initium a Carolo Magno fump(ît,ut Hermannus ait,q oib9 Hambur Sclauisac Danis hune conflituit.Lupoldus uero ca.ix.de zelo id lu genfis p/ douico filio Caroli concefFit,qui falutis anno Dccc.xxxii.S.Anfearium primu fulatus. præfulem initiauit.Hermannus uero Helmannum primum archiepifeopû fu ïflèinnotuit.Otto primus huic metropoli tresepifeopatus in cifmarina Dania fubiecit,anno Dccc.lii.amp;idemOldenburguminSclauoniafitam urbem præ/ dictoarchiepifcopo fubdidit,ut Francorum hifloriæ continent.Quem epifeo patum anno falutis noningentefimo quadragefimo quarto epifeopo Marco côflituto primus Otto exorfus efl. Henricus Saxoniæ dux eum ad Luizêlem epifeopatum deuexit anno dominicæ incarnationis millefimo centefimo quin quagefimo quarto. Ecclefiam Oldenburgenfem in honorem fandi loânis Ba ptiflæ confecrauit archiepifeopus AdoligandusBrenenfis.Cæterum ad Lui zenfem epifeopatum orationem dirigam,ubi epifeopus primus Conradus/e eundus Henricus,odauus Albertus,uigefimus Arnoldus ƒ eferunt. Thomas aût qui anno dni M.cccc.lxxix.initiabatur uigefimus quartusnumerabatur.

De epifcopatibus Brcmenfi amp;nbsp;Mechelburgenfi,ac aliis Caput quadragefimum fecundum.

BRemêfem epifeopatum anno dni Dcc.lxxxiiii.a Carolo Magno exor/ Bremefis fum Hermannus,Lupoldus,^ eorum annales prodiderunt, amp;nbsp;pri/ epâtus mum archiepifcopumfandum Vuilhardum énumérant. Lupoldus Vuilibaldum,8ditafadocalculoufcçadHenricum,qui anno dominicæ itv carnationis millefimo cccc.lxiii.initiatus efl,colliguntur tres amp;nbsp;qdraginta epi.

n

-ocr page 170-

GERMÄNIAE EXEGESEOS

Mcchelburgêfi's aût epât9 ab Ottone primo anno falutis Dccccxlm.cred^ ê, Mechel Sifitcr Ripcfis ac fchlefuigêfis uno quafi epo Anfthario .lllud tn ledorê latere burgen, non patior,HenricûSupb5uidelicetSaxoniæ ac Bauariæ duce, Mechelbur^ cpâtus. genfêm cpâtum pfule Gehettenbero/alutis anno M.c.xv'.ad Rofenburgêfeffl fquê iplêanno natiuitatisM.c.lvüjinftituerat,pfuIeEuernoIdo) ac ad epâtum Schlefuigêfem,i^ule Bernone Cæqualiterab ipfofundatu)tranftulifle. Otto n.ecclefîâMechelburgenfem in honore SPctri aufpicabat.Suntamp;alii epifco/ patuSjUt apud Polonos archiepifcopatus Gin(uauianus,in Pruffîa Culmenfis» SambienfiSjVuarmmenfis, in Schlefia Criminenfis,qui amp;nbsp;foli papæ fubietS^ cft.ItêRemalienfisacHapfelienfisinLiuonia,qrum partim Aeneas Syluius partim alii meminerunt.In Bohemia Bragenfis,qtpibus Clementis incepit,ut capite proximo oftcndi.In Dania epifcopales urbesfunt Viburgenf. Ripenf* Schiefuig.Narhuftenfïs.

De HiIdesheimenfi,OUenbut^enfi,Vuerdenfi epifcopatibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xliii.

Hildes TS' 'B' Ildesheimenfem epifcopatu Ludouicus cæfar aufpicatus eft,ano fa/ heimefis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lutis Dccc.xvi.ac primus epus Guntherus nuncupaba^. Inde Frcbrf

cpâtus jL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tus,Ebo, Alfridus,Marquardus,Vichardus, V ualbortus,Bernhar/

dus,Bruno,Hermannus,Adelgadus,Bernno,Laudarus,Herbertus,Sigefri/ dus,amp; ita ufqp ad Bertoidu q erat anno falutis in uiuentiu numero M.ccccJxx xii côputât xlii.epifcopi.LupoldusBabenbergenfis ca.xiiii.huncepifcopatudc Aulicefi ecclefia trastulifte fcribit Ludouicû cgfxiidelicet uenatioi tue dedita, miraculot^ puriftimi fontis indult;ftu,utillic epifcopatuerigeretAuIicenfeaut cpifeopatu Carolus Magnus pater Ludouicierexit„uthiftoriaFrancorulati9 exequrf. Erat olimHildeshcimêfisepifcopatusIocupIetiflîmusDafeîlêfem ein comitatûepifcopatuiadiecitHenricus p(ulannoincarnationisM.ccc.xAdde qgt; Otto poftremus comes de Noblenburg comitatû adiSdis eiuitatib^ Beckc len,Popenburg,Lutter,ac Barenburg,eedefiæ metropolitanæ concefterit, Henricus qCp de Brufuig Scladê,Vuiddêlaghe,acMarigburgû huiedonauic De Mindenfi, Monafterienfi,T raiedenfi,Rimegenfi epifeopa tibus,Colonienfiarchicpifcopofubiedis. Ca, xliiii.

MIndefemacMonaftcrienfcm,Traie(ftenfemc^ epifeopat? Carolina gnus anno Dcc.lxxxi.erexit,Hermanno Lupoldocß referêtibus.Pri/ mus in Monafteriêfem epmLotharius initiatus eft.Traiedcnfis uc iedenG's ro eccleG'æ, Vuilbrordus primus cura fufeepit, Inde Vuilhelmus epûs xxLtra cpâtus. ielt;ften.frater Gerlachi ducis Gelriæ fuitHuic Fcederic? Marchiopeft,quein nup no Gne dolore fan's côcefîîffe accepim^Joânes Nouinian9 quatuor libris epos TraieCteh.coUegit,amp;^ xix.epos ufcj ad S.Lâptû allegat,q Caroli Magni têpibus uixit.Cætera q nobis dicenda funt,nec illiteratos fugiunt. Rimegenfe aût epâtumfub anno dhiDccc,iii.aLudouico cæfare inftitiitum accepimus. Alii per CaroIudicut.Carolus etiâ,ut Lupoldusait,huncepifcopatû aufpicat9 primû pfulê ei côftituitLintherû fratrê Hildegerini HalberftatiêG's epifcopi.

-ocr page 171-

LIBER TERTIVS LXXlIlL

De epifcopatibus Bauariæ,amp; SaltzburgenGarchiepifcopatu

Ratisponenfi,Eiftattenfi,Frifingenfi,Patauienfi. Ca. xlv, Salt^buf EXadis Saxoniæ epifcopatibus,ac illis,quæ Colom'enfiprgfuli fubü geiifis ar ciLint,adBauariâftylumconuertâ,ubi quincç epifcopatus Aeneas chepatus. Syluius uigere fcripfif.PrimuseftSaltzbiirgenfis,cui patriarcha pfi det.S.Hupertus epus,qui uniuerfam Bauaria ad fidê conuertit,ecclefiæ huic p fuit.Secûdus Äichftettenfis did(rimus,inceptus a Bonifacio anno dni dccxlv. Äichftet. memorat illic epus Gebhardus,qui inde ad papale dignit atê euecflus, Leoni papæ fucce(ïît,aiunt alii a S. Vuilibaldo inftruclu hune epa turnout Geblacen.

Tertius Ratifponenfis,ubi Gebhardus,Eberhardus^acS.Volfgangus pri mi epifeopi referunt,Semel etia deßit illicepâtus, anno dni D.cccc.lii. fomno Ratifpo monitus imgator,GûtherS monachû ad cathédrale dignitatê fublimauit,tefta nenfis. tibus Lupoldo ca.xiiii.ac Francorûhiftoria.Eftaût Ratilponenfis epifeopat® antiquilTimus Jonge ante Carolü Magnum Jicet Hermannus a Carolo infli/ tutum hune prob etjdtiiftusfumhac coniedura,Eberhardus erh Carolû annis multis pcelFit, Ratifponêfis tn præfutdiuâ Otilia baptifmate ab luic.Illic amp;nbsp;Al ber tus Magnus incoparabilisphilofophiæ uir^fefeepm gehiLNuncuero eo Rheni Palatinus pditus eft.Catalogushorû eporum taliferie reeenCef, Geb/ hardus,Gebhardusfecûdus_,Gebhardustertius^qui fuit patruus Henrici III. inde Otto^Gebhardus^Sd alii.Epâtus ille totâ Bohemiam olim occupauit, fub Ludouico tarnen tertio,amp; Clemente fcxto,Bragenfîs archipræfulatus incepit referente Aenea Syluio. Patauienfîs epâtus initiu fumplit per Henricu UIl Patauieh. amp;nbsp;Erneftum quartû Marchionê Auftrig,Âlberti ducis filium^ut annales Au epatus ftriæ continent. In Frifingenfcm epm Corbicianus alii Corb]ncianus,alii Corbinitianusdicunt,aGregorio papa primus declaratus eft,aufpicio Taf Frifingê. hlonis Bauariæ ducis, qui euma Roma per uallemTridentinam proficifcen epâtus; tem,benigne ac humaniter fufcepit.Conftruxit ille ecclefiam S.Benedidi,cui9 Aeneas Syluius,amp; Otto Frifingenfis illitis ecclefiæ epus lib.v.ca.xxv. memine runt.Noftro feculo fedi huicpræeft loannes Rheni Palatinus.

De Rheni epifcopatibusBafilienfi,Conftantienfi,ac Argentinenfi. Ca.xivi. BAfilienfem epifeopatum Carolum condidilTe Hermannus fcribit,cui mo refragor, monuit me plus Lupoldi ratio,id Henrico fecundo co/ cedentis,quiôlt;^primumlapidemædificandæ eathedrali ecclefiæ con Epât^ Ba ftituerat,non longius epifcopatus ille fe dilatât,ut nec ipfa totapotiatur urbe. filienfis.

Conftantienfem epifeopatum eodiffufius fe extendere uidemus,quo Bafi lienfisanguftius,huic quondam fanc'tusCunraduspræfuit. Eorum epifeopi in quodam catalogo ubiq^ circunferuntur,unde nobis prætereundos eos elle ftatuimus. Argêtinenfis epifcopatus olim exiguuus,nûcuero difïufior. Tê Argent! poribus,ut plærifçp placet,Petri ac Pauli exordiebaf,Echario,Valerio ,amp; Ma nen fis terno,primis huius præfulibus,primü th alii epm Amandh uolut fuiire,tgib9 epâtus. Dagoberti regis,qimpetrauitreginæ partû pcibus, Vndein epifeopum fub/ limatus elEHuic fandus Iuftus,S.Maximinus,Valêtin^ acSolari9 fuccefferût.

n ii

-ocr page 172-

GERMANIAE EXEGESEOS

Inde Arbogaftus,qui' ob filiû Dagobert! a morte reuocatS, epifcopatu locu/ pletauit,mor!ens extra ciuitatê fepulehrù fuû habere uolens/cclefiæillic con ftruendæcaufampftiritjfalutis anno dclxviii. CuiB.Florentius fuccefTitjq ui fum filiæ Dagobert! reftituens,!'n îmenRim Argentinenfèm epâtum auxerat, que Rudolphus,Henricus ôd alii fecuti funt,illos lacobus Vuimphelingîus ele gantiflîmo catalogo,defcripfit,hûc curiofus ledor requîrere poteft, Lantgra uiatus aut Alfati^ ad epâtum deuenit^exdefedu ftirpis uirilisjultimus emLâf graui9 ftirpi ei9 mafculîo diffiidês,auro Lâtgrauiatû epô Argêtinêfi uêdiderat

De Âugfpurgenfi,HerbipoIenfi,acBabenbergcnfi epâtibus. Ca.xlvn« BAbenbergêfem epâtum primitusS.Henricus Il.natione Bauarusjn ftituit^duduac aufpicio Kunigûdis reginæ, ut Francorû hiftoria aC LzUpoldusBabenbergê.teftant,AnnoM.VI.natiuitatis dnicæ eccle genfis epi fia î honoreS.Petri amp;nbsp;Pauli apoftolorû,acGeorgi'i' martyris ded!'cauit.Epus it icopajus le mujtû epifcopatui adiecit,q olim ad ducatû Voitlandiæ ptinebant,dux eni VoitlandiæaRiismiIitibusoccifus,inuadend! pro arbitrio cuicp fecit ptâtem unde epûs ille locupletiflimus faôtus eft. Noftro feculo a dnis de Lympurg pfulibus moderat,primus epûs Eberhardusdiduseft^indeSindegerus, q ad papale dignitatê ^ce(rit,Poppo,Gutherus,Hermannus amp;nbsp;alii. Augfpurgé Auguftê fis aût epâtus a Carolo initiu fumpfiffe,authore Hermâno,uidet.Alii uero Hê fis epâtus rici primi tpibus, inter primos epifcopos Vdalricus diu9 enumera^,q amp;nbsp;eccle fia illicfummâ ac cathédrale incolitßruno qlt;ç amp;nbsp;Eberhardue ab Vrfpergen fi inter primos adducuntdnde Fcederici primi tpibus Reinbaldus, Gotfrid?, ArnoIphus,Cûradus,Ioannes,Gebhardus,ac alii referunf. Herbipolêfem Herbipo uero epifcopatu inftitiTitPipinus,poft^ Frâconie duces defecerant.Vn mor leh.epât9 tuoHetano fine uirilifemine ultimo Frâconiæ duce JBurkhardû primû epm Herbipolêfem initiauit, ditauit epâtum hùc ducat9 Voitlâdi^^q pdito ^prio duce,a^priis famulis occifo,bonâ parte epifcopatui Herbipolêfi reliqt.Huic fucceirerûtSinerold9,Arno,Dieto,BurkharduSjPoppo,Hugo,Berenhard9, Hêricus,Bruno,Adelbert9,MegintharduSjEinhardus,Ertingus,Burkhard9, Boilo,amp;alii,ufcp ad tpa noftra.fifc Vrfpgen. Et Spâheimêfis ,ppriû uoliïmê de iftis fcripf!t.Cctera dû ducû Franconiæ mentio erit/efarcientur.

DeSpirenfiacVuormacienfiepifcopatibus. Ca. xlviii.

SPirêlem epifcopatu HêricuIILerexiiTeannales eorû ac Lupold9 inqunt, Cûradusem ll.ecdefiâ illicprimisfundamêtis inftaurauit,ac cgtera filio fuoHêrico c5mifit,utait Geblacenfis. Primû epm Athanaciû fuilTe fe/ runt Jnde Hildericus Franciærexciuitatêdonauit epifcopofeaindo,utanna les quïcdâm profitentur,quare altiorem originem epifcopatui afferunt,amp; Pi pini regis tpibus inftauratum hune uolunt,exile uero tûc ab Hêricis locupleta tû.Iafinus IIl.epûs,quartus Iatto,inde Sigebert9,Dauid,Vig^uinus,Otto, Ca rolus.Bndid9,Gebhardus, Ludouic9 feqbât,ufc^ ad Georgiû palatinû.q no ftro feculo fœlicif ecclefi^peft.OppidûBrufella Cûradusll.ecclefig donauit. ReliquaHenrici,duduepifeopiIoânis addiderût.Cgtera cuic^ priuatocôftâc.

-ocr page 173-

LIBER TERTIVS LXXV.

Fuît penes prifeos, Vuormacienfis pontifîcatus toti'us Germanif maxima, quêClodoueum erexifïèfama diuulgauit.Primus epifeopus Viôtorextitit. Epatus quancp Colonienfiû annales nullû cpûm illius noie reperiri tradant,i'n uor Vuorma maciêfiû catalogo.Secundus epûs Amandus noie didus eft,cuius mentio fit cienfis inuita S.SeruatîÉlnde illisdecê epifcopifuccelTerunCjqs loânesmonachus in catalogoepôrum Moguntinorû allegat.Duodedmus epûs Gcroldus dicit, qui occifus, filio fuo Geriiilio reliquit epifcopatû,Geruilius patris morte ultû J3felt;flus,perpetrato homicidio^pdidit epifeopatuPipini regis têpore fiue He radii ac Gregorii iii.falutis anno Dccxxvii.ob quod facin9 a Vuormacia epi feopatus in archiepifeopatû Moguntinû tranfmutatus,Sd Bonifado delacus ê, ut prius indicauimus,nihilominus tn epifcopatus,licet exiguuSj Vuormaciæ remanfit,amp; Geruilio Carolus fuccelTeratlnde Crotoldus,Âmandus,Ruper tus,Bcrnardus,amp; alii ufcp ad loannê Dalburgiû, uirû in oiîii feientia pftantif fimum,quifatis concedens Reinhardo RiepergenfijUiro humaniflîmopfula tu reliquit^quinoftrofeculo uolentibus fatisdiiiina rem ^pfpere ac innocêter diftribuit,aufpicioloannis Vigilii uiripftantiirimi.Poiredit olim epûs ille çjc quid peneMoguntinus pfulJ^alatinus,acLantgrauiusde HalTia,nûc in diti oneeorum continent.

DeTuIlenfijMetcnfijLeodieilfiac Môrinorûepatibus. Ca. xlijc TVlIenfisepifcopatusinLotharingiæ partibusuidet, primus epus Epatus

S.Manfuetus,ab eorû annalibus allegatlnde Siotus,S.Amon.S. Al/ Tullenfis tha,Celfinus, Aulpicius.Vrfus, Aper,Albin’,Efculan9, Bodo,T eu/ IriduSjEbornuSjErmetheuSjMagoIduSjDodOjGerbualduSjGodo, lacobus, BernOjSd alii quos Lotharingorû annales enumerât.S. Bertholdus caftellum Baudouiller,amp; alia pdia epifeopatui adiecit.L/eo quot^ papa fui noîs nonus, illius ecdefiæ epûs xxxvi.bona multa contulit epilcopatui huic. Erinna etiam comitilTa pdium nomine Fontiginacum addidit.

Metenfis epifeopatus dudu B.Clementis incepit,qui ciuitatê banc a Dra/ Epâtus cone liberauit.Fuerunt epifeopi tunefibi inuicem fuccelTores Arnulph9,Cleo Metenfis dulphus,Goericus,Theodericus.Praefuit etiam Metêfi ecdefiæ S. Adelphus, Aiunt quids a Dagaberto epifeopatû hune eredtû efie^uidebaf noftro feculo ïoSnesLotharingiæduxpfufante quêMarchionesBadenfes ad epifeopatû fuerant accerfiti. .Extiterunt amp;nbsp;alii epifcopatus,ut Morinorû^inter pfules corû loannes ac Milo.a Sigiberto Geblacêfi numerânt.inter Leodienfes Bru no,Einhardus,qui falutis anno. । oz5.monafteriû illic erexit^inde Varo.ac alii qs eorû annales adducunt.Celebrat amp;nbsp;illius ecdefiæ epûs Obertus,qui cafirû Bulion trecentis ac mille marchis (utaiût) aGotfrido BulionSfi redemit.Quê admodum annales Lotharingorum fonant.

De fecularibus regibus,ducibus,prindpibus imperii,8(^ primo de EeledoribuSjacrcgeBohemiæ. Ca. L.

Caborauim9 pro uiriû captu ecdefiafticorû Germanorû nobilitatis exordia,amp; q horû amplitudini accedere uidim9.Reliquû erat,ne amp;

n iii

-ocr page 174-

GERMANIAE EXEGESEOS

Elelt;îlores imperiife culares

Catalo29 O regûBo hciniæ

feculares principes debito honore priuemus.LibuitigitSlt;^ eorS genealogia» demonftrandæ fublimitatis gratia recenfêre.Primumautê locum inter prin cipes,Boh^ïf iæ obtinuit^cui ante impératrice honore aurea imperii bul Ia conceffît,ut ^ximus régi feu impatori Romanorü femper adhereat.Ethoc ob huius honorê^ut firmiorimperio ac ftabilior eflet,ficuti Platina infit.Bohe mia a Bohemo rege nuncupat,qui turri Babylonicæ inCerfuit, Acnea Syluio referente.HictresfiliashabuitXibufîamjPrelTam.amp;Brelam. A quaru noû bus amp;nbsp;hodie urbes nuncupatæ funtlnde mortuo Bohemo,Brela Primislaum rufticû in uiru fibi copuIans,ducêBohemiæ iniciauit.Têpore Fcederici primi Bohemia inregnûabiuit,ultimusem duxSpirineus chriftianâlegêfequutus primus fide uerâ fufcepit-Vuenceslaus inde amp;nbsp;Boleflaus regnauerunt. QuoRt alter eft ab altero occifus^non fineimpatoris uItione,indeOttocar9 regno po titus,a Rudolpho Habfpurgenfi uiâus eliPoft que filius eius regnû îuafit,amp; fine uirili femine difcefntjUnicarelidafilia^qua tunc imperator filiofuo tradt dit,amp; tali pado Lutzelburgenfes comités ad regnû Bohemorû deuenerunf, qua pene ducentos annos moderabant.ufcp ad Vuenceslai regis unde uige/ fimi tpa/uius actate infania ilia Huftitana totâ regionê infecerat. Cui fucceflît Ladislaus ültimuschriftianus rex,inde ufcç ad noftija tpa,tanta barbaries amp;nbsp;infidelitas Bohemia occupauit,utfideiueræ fàcramentapenitus deftituerint^ amp;nbsp;tandê de Bohemorum rege,cui primas inter elediores imperii partes,totius curiæ confenfus obtulit.

De regibus Hungariæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. li.

Catalog^ regû HS gariæ.

HVngarorûregesGermaniæeo libentiusinferui,du regnû illud ab impatore germano reges eius fortiet,dû etiâ licet Hungari lingua a nobis abeant in diuerfum,coniugia tn femp pene cû germanis habu erunt.Fuerunt aût reges HungaroiSprimi, Ladislaus,amp; huius filius Andre/ as inde Bela,poft que Ladislaus,amp; Gifa filius eius.Inde Bela,qui cum Helena uxore,Stephanû Ladislaû amp;nbsp;Gifàm partu edidit,Gifa Stephanû,cui Bela filius fucceirit,BeIaduos filios Emericû amp;nbsp;Andrea reliquit.Emericus adiûâa fibi Conftantia,Arrâgoniæ regts filiaXgt;adislaû genuit, Andreas uero exGer trude aliû Andrea,amp; B.Elizabet peperit.Tertius filius Bela erat Stephani pa ter,ac Ladislai auusAb Andrea uero pdilt;ftoStephan9 natuseft,cui Stepha n9ac Ladislaus fucceirerûtfilii,hii unica relida filia Mariajftirpehâcfinierûf, tûc régna Hungariæ ac Bohemiæ coniungebant uG;^ ad Sigifmundi tpa.Indc loanes Huniades uidoriofiftîmus, qui tories Turcû bello fregit, fudit, acpli iis grauiftimis côtudit,maxime duobus,in ultimo tn amp;nbsp;ipfe ultimû die claulit, parta tn prius deTurcis uidoria.Ab illo Matthias rex illuftriflîmus genitus €ft,qui amp;nbsp;folus tories compefcuit barbaros, tot uidorias edidit.

De origine prima Palatinorum tam Rheni nbsp;Bauarorum. Ca. Uit.

Palatini unde.

PAIatinos multi Romanos antiquitus fuifle dixerunt, amp;nbsp;a monte Pala tino didos.AIiia Hedore qndâ Troiano iplbs deducunt, amp;nbsp;uft^ ad Carolu Magnu ^ferunt,S^ inde Caroli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ufcj ad HedorêAlü

a reliquis

-ocr page 175-

LIBER TERTIVS LXXVt

a reliquüs Alexadri Magni.Ec Iiorü riuUus ueritati accedi't,mea,qdem opinïo nê.Grauior fenténtia illorît eftjqui origine ipfos gennanos dixerunt,amp; ä pala tio didos,palatio em pfuerunt,qn cûimpatoribus militabant, cuius honoris meminit Ammianus iVIarcelIinus Iiixx.ubipalatiidecurionatû,non ultin'æ di gnitatis ôrdinêjftiiflTe demÔftrat,mukos aût Palatinos fuiiTè côftat, fi cuti Hab fpurgenfeSjTubingenfes,Vuipelfpachen(ès,amp; Schurêfes,qs Palatinos Ligu/ Palatiili rinusnoiat, Atq^ Palatino iuüenis committitOttoni. De qOttoneita Otto qui. Frifing. li.v’.ca.xx. Otto,inquit,Palatinus einteilige Vüipelfpachcfes)pfidi amp;nbsp;iniqui patris haud diiïîmilis hæres ,oês priores malidâ fupgrëdiens,ecclefiam dei ufcp ad P fente diêpfequi non definit.Sic ein mirabile didu,diuino qdâ iu diciOjtota pene ilia pofteritas,in reprobum fenfum tradita eft,ut uel nulli, uel paud utriufc^fexuSjCuiufainç^^felTionisfeu ordinisineainüeniât,q autap ta tyrannide nondefæuiant,aut aïo infatuati,ad oem eccleflafticûqfecularcm ordinêindigni jfurtis aGlatrociniis,miferauitâ mendicandoterant.Hæc Otto Frifing.de Ottone de Vuipelfpach,qui Philippû regê oeddit^non de Palati/ nis Rheni,innuit,meminerunt horû PalatinorS, V rfperg.Gotfridus,H erma nLis,Entrandus,Nauclerus,Ô^ alii. nbsp;Palatini uero Rheni a palatio Rheni,teu.

Pfaltz, didi funtjloco Rheno circudato, cuius loci meminit Ligurinus,Äm/ Palatiurrt mianus Marcetli.xvÜLubi de Moguntia loquit amp;nbsp;Rheno.Cûuentû efl:, inqt, Rheni ad locû cui capellacii uel palas nomê eft,ubi terminales Romanoru et Burgun dionû confinie defignaban^.Hpc ille.Nuper aûtantiquitatis pferutator diligê tilïîmus,palatiu Rheni intellexifle Marcellinû uoluit,quia ultra Rhenû tune tÊîiSjOÏa erant Romanoru,Sd citra,Burgundiisafcribebant,fadle airentior,nifi tpis ratio me dubiüagit, Marcellinustpibus Valentiniani amp;nbsp;Iuliani uixit, quorûtpibus bene huius loci ueftigiû fuiflé perfuafum habeo,uideat alius,an hune aut alium locuin uoluerit Marcellinus his uerbis fignificare$'

Catalogus Palatiiiorum Rheni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. liiii.

SAtis aût confiât nulli,Palatini primi qui fuerintcAlii Carolû Magnû Paz latinatû Rheni inflituilTe referunt,ut Chronica Francorû. Abbas tarnen Tritemius ante Carolû Anchifiuxorê Getrudê, cuiufdâ Henrid Palati Palatina hifilia fuilTe ait.Prior opinio noflro iudido ueriorefl.Aliitranslatoad Ger/ tusinfli inanos imperio,primitus Palatinos fuiffe inflitutos dicût.Cui fententigamp; nos tutio» co libentius fubfcribimus,quia nullus fcriptor,tpibusCarolorû,Palatinorum meminit.P alatinorû tn annales Carolû Magnû .filiû eiUs Ludouicû Palatinû conftituiirereferunt,amp; poft hune Ludouicû regê,inde eius filiû Arnulphum indeBernheru quendâ in palatinos euafifte.Verû id nobis non uidet ueritati enreconfonû,idhabéopCuafiirimû,fuifre alicuiusnobilitatis,etiânon ultimæ,

s I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olim Palatinos,non tn didos Palatinos ea têpeftate,ac nomen illud tune tpis

! primitus inoleuifre,poftq facratiffimi impii eledores conftituti funt,tpe Gre Henricus gorii V.papæ fcilicet,ac Ottonis UI.amp; tune primus in imperii eledorê Henri palatinus eus Palatinus abiuit,cuiufdâ Henrid filius,cuius maiores a Vuiftenburgêfib’ prim9 elc ac VuormadeCibus feudas.ut ita loquar,fortiebant.Hic Henricus ergo duda dor.

n iiii

-ocr page 176-

GERMANIAE EXEGESEOS

in com’ugê Adelheide, mortui cuiufdâ Brabantini comitis uxore,tunc uidua, ac prolis carentia,Sigifridü pfatæ Adelheidis, ex priori marito filiû palatina-* cui pfecit.Hûc Sigifridû aliq prima Palatinu dixerunt,uer u fallunt,ut liquide Lacêfiû anales teftâf.Hic Sigifrid? IJ.munere îPgnitus ele(fiorio,copulatafilia fua Kunigunde S.HenricolI.impatori in matrimoniû(q Ottoni lll.fucceflît) plenus anniSjPalatinatumfiliisfuis Ezelino ac Cunrado tradidit.Ezelino fuc ceffîc Lutolphus filius eius,inde Cunradus tge Hêrici V.impatoris,poft hûc aliqui palatinatû defeciflè dicunt, quendâ e gne Focderici monoculi Pala tinum conftitutu fuifïè a patruo fuo Cunrado Ill.impatorc,meminit huius Pa latini Occo.amp;^Ligurinus. Volutamp;HenricûSupbum,quia Fœderico primo ob inobedientiâ Bauariaac Saxonia priuatus eft,Palatinatum obtinuilFellle plane oîm tune tpis principe maximus,ut ampliflimis totius Germâiæ duobgt; ducatibus ac Brunfuigo ac Palatinatus polTefiione pditus,ami{Iîs duobus du catibuSjPalarinatû filio fuo Henrico tradidit. Dicûtamp;eodê tpe Engerû que dam Palatinu fuifle,huiusfratrê.Poft hune Hamp;*icus Palatinorüde ueralinea ultimuSjdûnefcio an terra fanótam^an aliud orbis tentare uoluitC’ naufragio Coiuctio obiit,relida unica Filia Gertrude, ex tota ei9 ,pgenie fuperftite,quâ Otto dux palatinat^ Bauariæ,OttÔis illius de Schuren nepos,qui a Fccderico primo Bauari^ dux amp;nbsp;baua (depofito Henrico)erat eonftitutus, jn coniugê fibiafciuit.Hic Otto Palatina riæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn Bauariæ coniûxit_,amp; ab illo folo oês hodie Palatini ac Bauarorû duces e^

merferunt.Non accedo hoc loco Abbati Spanheimenfi,qui ante tot centum Loc9 Ab annos Palatinatü Bauariæ hiiffe coniunôû reFert.Tempöre uidelicet AneW batis Spa ß,cuius uxor GertrudisOttoni nupferit,ueritatihæc minus uident confonarc heimü. nbsp;nbsp;ut prius adduxim9.Huic Ottoni fucccffit filius eins Ludouicus/uiüs uxor An

na erat,regis Poloniæ filiaJnde Ludouicus illius filius,cui Filia fuS coiugto cO pulauit RudolphusHabfpurgenfis,amp;tmtpis,Bauariaamp; Palatinatus erat co iundxMortuo uero Lzudouico,ob pluralitatê filiorij,p21atinatus iteru difiun/ élus jRudolpho huius pdidi Ludouici Fi lio ceffitOis aut Bauaria Ludouico poftea Romanoru regi obuenit,a nrp tepeftatis duces Bauarie hæredcs origine uera fruunt. Ad Palatinos redeo, qui ab illo Rudolpho traxerunt eo rum genus amp;patrimoniü. Rudolpho tres erâtfiliiJRudolphus primogenif, amp;nbsp;Rupertus fenior.Ethi partim inuidia_,partim infcicia eleétorio honore de^ fraudati,tertio fratri Adolpho iuniori habenas relinquere cogebant.Cui fuc ceffit Rupertus, a patre dic'tus Adolph9.Huic inde Rupertus rex Romanoru cuius tpibus amp;nbsp;Palatinatus ob Filiorû copia diuifus eft,Stephano filio,gemini pontis regio obuenit,a q amp;nbsp;noftræ têpeftatis loan es dux gemini pontis emef Ft,qui optimo iure ta Bauariæducis nbsp;nbsp;Palatini titulu ghis eius antiqtate emc

ruitloâni uero filio lI.Nouifori ^uincia erat addida_,amp; ob eius hprediu defc éHonêjNouiforenfis regio iterûin priftinâfamiliârediit, A Stephan© qC^p dicto duces de Hundsruck prodierüt,tertius filius Ruperti régis célébrât Rn pertLis,cuius uxor Elizabet de Spanheim, partem de Crutzenau Palatinatui addiderat.Quartus filius Ludouicus,amp; hicPalatinatuifut imperii eledor)p fuit.

-ocr page 177-

LIBER TERTIVS. . LXXVII.

fiu't.Duashabuit uxores.prima Blaca de Anglia,fecudaMechtildis de Subau dia,acinter quatuor filiosduos habuitfpedatæ uirtutisbellicæ,gnatos,Ludo uicûCquê tanti faciunt AeneasSyluius in Germania,ac Campanus^ec Fccderi cum,uidoriofum didum,cuius Sebäftianus Brant ac Hieronymus Aleander meminerunt,ac Aeneas Syluiusin pluribuslocis.Hic ille FcEdericus,tutor z/ rat Philippi PaIatini,filiiLudouici prædidi,trespincipesCutpaulopoft dice turj caftris cxuit,Focderico fucceffitPhilippus,quem pietate,magnanimitatc €lementia,ac omnibus uirtutisnumeris,tot mortalibus præftaiTe Rudolphus Agricola,ac Hieronymus Aleander ,amp;Iacobus Vuimphelingius grauiflimi uiri teftantur.Fuit ille tum membrorum firmitate,tumconiugii dotibus, tum corporis habitudine/peciofifTimus/uifTct fœliciiUmusfi Germanica bella minus contra eum infremuiffent4Odo illi fuperfüerant filii,fpes tatanepotS, moriens Ludouicofeniori tradiditpaIatinatum,Rüp€rtidefunöifiIiis Baua riam,quibuspræfecitFoedericum ducem abfolutiiîîmumAlii tresfe præKv !esagunt,cæteri duo maximi præpofiti.Internymphas Elizabeth natu maxia (utait Aleander) Philippo Marchioni Badenfi, Amelia Pomeriæduci, Hele na Megelburgenfijtres heroides,totidemheroibus,maximifcp in Germania principibus,matrimonio funt collocatæ.Katharinauerotali nomine digniffp ma,diuæ fibi cognominis exemplum imitata,fpretis caducarum rerum illece bris,fponfum fibi Chriftum quæfiuit.T anta profapia Palatinorum,tot epifco pijubiquis tantum recenfendisnominibus defatigareturC’ tot exillaprogenie Bohemiæ,Daniæ \/ngariæ,ac Romanorum reges,prodierunt,ut fi opinioc maiorum niti oporteat,n5 fit Germanise progenies,cui plus debeatnobilitas*

Dequibufdam Palatinorum bellis amp;regionibus, eorumiuriaddidlis, Ca. Lv.

LIbuit amp;nbsp;paucorum bellorum memoriam huic loco fubnedere,Fœ/ dericus Auftriæ dux,comitata lachrymabili difcordia, magno exer citu contra Rupertum amp;nbsp;Ludouicum infurrexit,ac anno domini nbsp;nbsp;nbsp;De regio

CCC» XXII, apud Dornberg cum multo dilcrimine Palatinis poenas dedit, nibus amp;nbsp;ut A uftriæ annales habent.Erat amp;nbsp;inter Rupertum regem acMarchionesBa bellis Pa denfes non parua difcordia,hunc fecutus eft Ludouicus,qui dominis Teuto latinorS nicis Opern contra Polonos ferebat.Eius tempore belli femina inter Mogun/ tinos ac Palatinos ferebantur,quorum Pius fecundus in multis locis meminit, nec deftiterunt,donec temporibus. Foederici Palatini,a fuis Moguntia prodi/ ta interciperetur.Annomillefimo quadringentefimofexagefimo fecudo.Fce dericus Palatinus ftrages grauilTimas ediderat. Anno enim millcfimo quadrin getefimo fexagefimo, î die fandi Vdalrici ante Pfedersheim,ducem Ludoui Preliu an cum ac comités de Lyningen,epifcopumMoguntinum, magno prelio qpm/ Pfeders miflb caftris exuitAnno ab illo tertio in die commemorationis fandi Pauli heim, tres principes prelio exhauftos,multis defyderatis,in eins poteftatem redegit, ac totam Ottonis, quam uocant,fyluæ circunferentiam ac regionem Palati/ natui adiecit. Hic anno domini millefimo quadringentefimo feptuagefimo.

-ocr page 178-

GERMANIAE EXEGESEOS

oppida plurima ceperat, ac Schryiïen, Strolbergum, Pockfpergum, Kebet'' gum ill ditionem accepit,Be(ricam,MulbrunjHenfifchen, Vuynem,Benfen, Vuiflènloch,ac cum patre fuo omnem pene Chreuchgaugiam fubiedt.Eius antecefforesanno M. CC.xvüi. Strauburg cepe runt bello. CeflÏt Palatino Cunrado dudu epifcopi ColonienfisannoM. C.lxxxix.Stalbergum, ac tota Bacharachiditio.Braubachumac parsdominiiKatzenelbogenfis per Otto/ nem ducem filium Ludouid,PaIatinatui adiiciebâtur, Ludouicus pater L'Udouid impatoris,Lantzhutet Abachcondidit,Ludouicus uero pater Ot tonis illius qui Bauariæ palatinatum anexuir,Furftenfelt, Fridburg, amp;nbsp;alia op pida erexit.Ceterum Oppenheimium, Germarfchen ,Eger ,amp; alia prsedia ab imperio,ære côflato redempta funt, partem de Creutzenach Elizabet Ruper ti Palatini uxor addideratEppingen ac Bretthemium a Marchionatu Baden fjHeidelbergum ab epifcopis Vuormacienfium Palatinatui addidareferun tur^ Nee de{unt,quiRudolphum Palatinum, Ludouici régis fratrem, penes VuilTenlochenfesmoram traxilTe ferunt,amp; huius temponbusHaidelbergu uil nifi prifcam ecclefiam retulifle,ad diuam uirginem heremiticam nuncii/ patam. V idi ipfe,demonftratore Auguftino Lupff uiro grauiHimoJiteraSjin quibus,Auguftinenfe ceenobium eiufdem ciuitatis in folitudinibus fuilFe re/ pofitum ante CCCCC, annos,continebatur.Nec défunt,qui Rupertum regé Romanorum,primum conftruda Haidelbergenfi eedefia, primas fedes illic tenuiflè référant.

De eredlione multorum Monaftedorum

aPalatinis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput Lvi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

MVlta extant Chriftianiflimorum principumillorum ueftigia ac mo nafteria,quorûpaucafûrelaturus,ne magisin Palatinorum ^Ger maniæ rebus üidearoccupatus. Henricus Palatinus tempore Otto monafte fecundi Gæfaris,monafterium Lacenfe,Treuerenfis dioepfis, uno miliari di hum nbsp;nbsp;nbsp;flans ab Andernach,cum uxore fua Adelheide,tribus a Confluentia miliari

bus erexir.Secundus inde palatinus Sigifridus,Brabantinus dux,prædi

lt;Stæ Adelheidisex priore marito filius. Monafterium ad lacum

.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;condidif,amp;primumabbatemGifilbertumconfl:ituit. Hæc

ex eorum annalibus. Nuenburg palatini comités Rheni erexerunt,ut Aleander ait.

Mox Genealogiam Palatinorum fpeda.

-ocr page 179-

-ocr page 180-

GenealogiaPalatfilorum rhem\SchurcnGum amp;nbsp;vïppelfpache.


? ^cttbd È tnipbit [ \ iwric


tbobup tamp;eobitl ' ^ötebitl biîtiit ;j bUôbup - ~


bewas


f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ 1/

' arnalf* ! 1 f ftcnalf’ ] I ■ p«l«w

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ \\. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' UK®


Çwtctia \ f Pôïatt. )\ naUf,-


• ^crtcnô k bov^


^éw'wiô .-a~^ h' bitnat’


reirm \\1

5 welfô® y Y


t ©eo^o f bupbit.


vx0:bc batu


cfttoluô f crtvofd

) 1 WîâtJüô

Iw® 7/I


fcbcric’ buj:low


córftb* j.


J 0a ftita \ beftbe. lt;nbsp;/ cttfco^'^^ \ ( bauat’ j / P


Ôtipjto \ excott 1 P‘P‘«quot;® cubina K


carolas maw«


hquot; welp^o , “'Wquot;


( bttind \ marets ' faj:onic /


i ^evm^n 3ta \\( quot;»^bnp Px0t j'V tj I


fs;pc(b«’


ottôfili’ _ côrab’ lutolft« 1 l -woîfîta / \ cié.bnp


fot^AL' bit pxO*


btuno maccf».


german ‘ ottôiii. \\ n’fne. i «fat


t»e(p|)d bupba

uftric


V-vïc^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W.ccÇ*« ) t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ we^ta

uarte /n ' nbsp;nbsp;/


^édcus .

t te 3ft ' ■ PX0Î \ botjf / \


^cdcas ' etfiîp.


, fgt;cdeitâ Jf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;febevicgt;\

- liüâm i l fÀo: J/J,clt;Ï4nfi



cnö^r* paUtt.


, febewc’ ! ujöBOca \\ Iiie


welp^


^^dcus bepofit*


cór^b’ tnùtm.


weipas


Otto tnt.- h^ticiis , intpew nbsp;nbsp;I palit.et }

biijûbtû f



/ abelßiö ( be naf \ famm.


, feberic’ I »'.tnjp.


f cöritbt \ t nas vit. ƒ \ bux fue. !


obiït


wiboïf*


» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,r \ I ioanncô \

t ppoîbe «bolfiiô V

0tingen , J


tfev,ge): J 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jff dlbevt-

/][ fïraub


|)?W'C»0 bnx bit iwn'c I


2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: rnpcw’\ f

I rubölf* ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:., paLfïiP V ^rrago

\ nus J nue


qtteb \

( inofpa \v)..i0ân


wtpert’ epnó rattfpo.


ôtto ce \

-lt;**^1 bn^ba -__y natie




febfrtc’\ pitlittt I nuô J


/ioanne®^ quot;*V { ppofitn® rupew’ \

Vf:.c!t}a J betfpâ|) y


-ocr page 181-

GenealogiaPalatfilorum rhem\SchurcnGum amp;nbsp;vïppelfpache.


? ^cttbd È tnipbit [ \ iwric


tbobup tamp;eobitl ' ^ötebitl biîtiit ;j bUôbup - ~


bewas


f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ 1/

' arnalf* ! 1 f ftcnalf’ ] I ■ p«l«w

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ \\. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' UK®


Çwtctia \ f Pôïatt. )\ naUf,-


• ^crtcnô k bov^


^éw'wiô .-a~^ h' bitnat’


reirm \\1

5 welfô® y Y


t ©eo^o f bupbit.


vx0:bc batu


cfttoluô f crtvofd

) 1 WîâtJüô

Iw® 7/I


fcbcric’ buj:low


córftb* j.


J 0a ftita \ beftbe. lt;nbsp;/ cttfco^'^^ \ ( bauat’ j / P


Ôtipjto \ excott 1 P‘P‘«quot;® cubina K


carolas maw«


hquot; welp^o , “'Wquot;


( bttind \ marets ' faj:onic /


i ^evm^n 3ta \\( quot;»^bnp Px0t j'V tj I


fs;pc(b«’


ottôfili’ _ côrab’ lutolft« 1 l -woîfîta / \ cié.bnp


fot^AL' bit pxO*


btuno maccf».


german ‘ ottôiii. \\ n’fne. i «fat


t»e(p|)d bupba

uftric


V-vïc^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W.ccÇ*« ) t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ we^ta

uarte /n ' nbsp;nbsp;/


^édcus .

t te 3ft ' ■ PX0Î \ botjf / \


^cdcas ' etfiîp.


, fgt;cdeitâ Jf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;febevicgt;\

- liüâm i l fÀo: J/J,clt;Ï4nfi



cnö^r* paUtt.


, febewc’ ! ujöBOca \\ Iiie


welp^


^^dcus bepofit*


cór^b’ tnùtm.


weipas


Otto tnt.- h^ticiis , intpew nbsp;nbsp;I palit.et }

biijûbtû f



/ abelßiö ( be naf \ famm.


, feberic’ I »'.tnjp.


f cöritbt \ t nas vit. ƒ \ bux fue. !


obiït


wiboïf*


» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,r \ I ioanncô \

t ppoîbe «bolfiiô V

0tingen , J


tfev,ge): J 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jff dlbevt-

/][ fïraub


|)?W'C»0 bnx bit iwn'c I


2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: rnpcw’\ f

I rubölf* ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:., paLfïiP V ^rrago

\ nus J nue


qtteb \

( inofpa \v)..i0ân


wtpert’ epnó rattfpo.


ôtto ce \

-lt;**^1 bn^ba -__y natie




febfrtc’\ pitlittt I nuô J


/ioanne®^ quot;*V { ppofitn® rupew’ \

Vf:.c!t}a J betfpâ|) y


-ocr page 182-

-ocr page 183-

LIBER TERTIVS LXXVlU

Ca. Ivü.

De Marchionibtis Braridenburgenfibus.

Archionatus ille olï duGib9 Saxoig fub iiciebat,Hericus uero c^far fui

I Y I nois prim9,habita de Vngaris üidloria Marchiôatû hûc erexitj ac ei X Lquêdâ Hêricû noie ^priü comité pfécit.Héric9 primus Marchio fub Iiniatus eft annodniDcccc.xxxiii.hoîem aûtpoftq exuitjCifticccfTit Héric9 fill us,amp; nepos inde huius,prim9 Roâpii eledor initiat9 ê_,a Gregorio v.ac OttÔe iüJndealiiuf(ÇadHéricûinuicéfeqbant,guita fund9 Marchiotiatû unacû Geheab morte in dubiû expofuit.Cgtcrû mafculîo gne deftitut9^ut genero ci9 âlbetto gia Mar marchionat9 cÔtingeret côfentit.Ânno igit M* cxiii.Albert9 de Soltueldê du/ chionunl du CÔradi iii.c^Cmarchiôatû occupauitjamp; uft^ ad Vuoldemarû Marchioné Brandètl in pofterioribus èius referuauitAb illo igit Alberto genealogiam ordiemun burgen*


Bcrnîjat buôbean jxtUbut.


penttcud


ßelcn«


, I aibcrtuc


but 0«


^endcue


bue bîun


fwiflen.


icîncfîuô


buxbrun


fwirten


@op9t« »co:


Jelena


be@oft


benburrt.


epto W«


benburrt.


cpjoBrS


cpio 35ta«


aibertud


bur btun


fwirten.


pcnn'cuô


bttx b:un


fwirtcn.


Ȁtbevi


Ôaxonic bux


fcbcrtcutf burb«m


fwt'cjcrt.


-ocr page 184-

GERMANIAB EXEGESEOS

Hæc fecuncîa Marchionum defedio cfat, tune Carolus quartus illivis œtatîJ cæfar, Marchionatum loanni filio tradidit, ate^ ira ad reges Bohemiæ aç V gariæ ducatus ille peruenit.Ioanne autem e uiuis exeunte/ilius eius Marchio faéhis eft Jodocus nomine,qui ex defedu uirilis (cminis obntJd edam certuni cft,ante Albertum deSoluelden Conradum quendam Marchionem Brandt burgenfem ab aucfloribus celebrarf,cui uxor contigit Adelheidis JÏIia V udfo nis.Qui filiam quoep eiusGcrtrudim Ortolpho Saxonig Marchioni,ac inde Fœderico Burggrauio Norinbergenfi in matrimonium tradidit. Fuit amp;nbsp;A^ bcrtusdeSoltuelden Conradi illius ex filiapronepos,cuiusgenealogiam ino do defcripfimus. SuntquitraduntRudolphum HabCpurgenfem comitibus Zolrenfibus Marchionatum Brandenburgenfem tradidifle,ut Eckius theo^ iogus. Sigifmûdus etiam inde imperator Marchionatum Fœderico Burggf^ uio Norinbergenfi uêdidit,qui iurifdidionem (quam Norinbergæ habuii) uendens,Marchionatum emiqanno natiuitatis M.cccc. xi. a quo amp;nbsp;hodierni Marchiones emerferunt.

De Burggrauiis Norinbergcnfibus,eorum genealogia,ac geftisnûcMarchionb^Brandenburgenfibus. Ca. Iviii, De Bur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aeterum quia fermo de Burggrauiis illis nobis in cidit,quottæ hi

grauiis I rint nobilitatis,recenfereconftitui.Non ultima autem illi nobilitate norinber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præditi fuerunt. Videtur hoc ex eorum connubiis,filius enim FoeH^

genfibus. rici Burggraun,Fœdcricus nomine,fibi filiam unâ Heduiden GebhardiSjL-o tharii imperatorisparentis.coniugiocopulauit.Aliam filiam Gertrudem no/ mineOrtoulphoSaxoniæ Marchioni in coniugem deftinauit.Condgit aute illi filius Fœdericus,a quo cæteriBurggrauiidefcenderût,aliquorû nomina in KatelfpurglocOjtribus a Norinberga miliaribus diftante,continentur,ubi corum genealogia ac fepulchra mcmoriæ prorc^antur. Duxit eorum quk dam Irraegardam filiam KrafFti comitis de Hoenloe.Circa qfecula dux Voit/ landiæa fuisfamulis dolooccifuseft,eius ducatus in tres partes diuifus.Herbi polenfi's enim epifeopus acBabenbergenfis partem bonamilli9occupauerut, partemtertiam Burggrauius Norinbergenfis, Rudolphus etiam rexpaulo poft Fœdericum de Zollern inueftiuit Burggrauiatu, amp;nbsp;arce Vuarmftidel, Feuda, quam olim habuit Fœdeficus Lantgrauius in Liechtenberg, Item SchniglungjBurlaehen quaeloca in ditioneeorühabuerutilli deOrtenbach. Et ut iterum ad portu redeam unde egrefliis fum .multi autumât Henricu ipat anno falutis M.cxl.poftq ciuitatem ac ccclefiam fàndi Egidii conftruxit^Burg grauiatum conftituifte.Alii anno Dcccc.xi.a Conrado^quo tempore ad imp^ hum uenit Norinberga.Audi itac^ diuitiisBurggrauii Marchionatum emc runt a Sigifmundo.Norinbergenfium quidam annales eos comités fuifte afle runt, inde tarnen in principes initiatos, tertio anno Marchionatum naclos, Eft amp;nbsp;Fœderici Burggrauii genealogia ilia, qui primus fuo iuri Marchiona/ tumdefumpfit.

-ocr page 185-

LIBER TERTIVS LXXIX.

( feberic* bnr£(.no ; rin, mar.


ernèfîuô \ marc^ib / mtfnic J


«nie.


feberic* »nar.ele ctot


bötotßea V^lt;3i


fcern^c btl6bU)C bjunfwi.


jicnricuô bnp


catcrina

WX0Î


magbale navp»


. f botot^ca ( 01“*


febertcue ftli. been ^arbt


febcric. ^UKÖap onie.


mav^ave tabc ba benvpt


albcrtiiö marc^io elector.


cttobti)t lunSbut ßenfiö


3»na

'vpot


wolfhart guomat


2inna vf.


wilbclnt borÖaxö' nie


3oanneô marc^io btanben.


aiiavpot b.*3o!lern


feberieuö marcl)io


»xoîbc potner« nia


f \ /fetgt;cncnö\\

I polom« I jf marc^to j X V /yl\ btanben« lj\


'^afbtrtus epûô mo , götiniiö.


[icttanïô ntipfcrût


3oâne0 marc^io bunben


barbara bc @a,c0 ntawjcoî


magbale V nactan nafdie /toolfgan


albcrttiô marc^io.


cafmiruô marc^io


äuemar c^io


0e0î0iü6 nur. ma gift.f.ten


igt;oîot^e(t »XOî tea. igt;anie


3o«c^im elettor


■38

De Marchionatu Brandenburgenfi quomodo incrementa,amp; aquibusducibusfumpferit,amp;de il

lorum bellis.

Caput lix.

Archiones Brandenburgenfes,Sretêfium,acPomerâniæ duces fefe in eorS titulispferunt,qs tarnen fe Daniæ rex atc^ Mechelburgêfiîj dux titulis eoru fubfcribunt.Nullâ aût alia res hæc habet rônem, nifi q? Otto olim Stetenfiû dux,Gneuirilisfcminis reliflo fucceirore.Fgderico ter tio cæfariiure imperial! commifit ducatum,qui cæfar Marchiones iftiiifmodi ducatibus inucftiuit.Sæpe IVIarchionesPolonis conflixerunt,acuicT:ofiam

o

-ocr page 186-

GERMANIAE EXEGESEOS

rctulcrunt,unamqj femel partem Poloniæ^eorum dftioni fubiecerunt^quani poltea Teutonici donum magno precio ab ipfis redemerLint,anno falutis mil leGmo ducentcfimo oclogefimo fextOjComitatum præterea Dornbergenfem Marchio annodominicæincarnatiom'smillcfimo tricentefimofeptuagefimo odtauo, a ncsbran/ vuolframioultimo comité Dornbergenfi corraferût,quirclidisduabusfiliis» denbur mafculino femine deftitutus ,fatali lege concedens,Anfpach (ubi fcdcs modo genfes nbsp;nbsp;Marchionesintenderunt)Lickelshufen,8c pdia oîa circûiacentia Marchioni

busreliquit.Oftendithoc memoria fepulturæ eiusin Anfpach.Cseteræciui/ tates Kreielsheim, VfFeltzen ac Krcglingen olim Hoenloc comitatui fubiidc bâtur.Tali ueropado ad Marchiones deuenerut,una imperatoriscuiufdatn filia,comitideHoenloenupferat,qui prædidtasduitatcs ut regâliluxu rcfpon dere pofTit, tradiditrcginæproprias,quas illautftirpieius debitofumptuii» dulgeret, uedidcrat. Vidimus huiusreiteftesliterasin cafiro Schillingsfurft Alpinæ iiero ciuitates ut fût Culmbach atlt;^ alia oppida a duce Voitlandi^ ac a Burggrauiis Norinbergefibus ad Marchionatum accefferunt.De politia e® rum quid dicamC non aliud habeo,nifi cp hi fapientiifimorum futuix uni alte ri prindpum contigit)fenatorum confiliariis ducantur.De eorum ftrategema tibus, manifeftum eft fæpe ab hoftibus Marchiones captos, magno fe pie-* cio redemiflCjUt Hermannus Saxonum fcriptor memoriae prodidit. Ssepe eti am uidlores euaferunf,multum uirium Sigifmudo regi aduerfus Bohemos co tuleruntjAeneaSyluio referente,fæpe contra Pomeranos^æpiffime contra Norinbergenfes infurrexerunt,ac femel non fine magna utrarumc^ parciûia lt;ftura,Norinbergenfes ftrauerût,ubi ufcj ad urbem fugati oppidaniuixintu/ tü fefe receperunt. Contra emeritos ac ueteranos milites nobilescp,e multis prcliis reducesjachuius militiæ facramêto ftrenuiftimos eo bello defyderatos amiferüt^quoslachrymabilis cófli(ftus ille exhauferaqutracp pars nüc foelicitcr deeutdum inter Marchiones amp;eos nulla bella coeunt.nullum diftidiurnabo ritur,amp; tandem de illis.

De Saxoniæ ducum initio ac dilatation e ufe^ ad HenricumSuperbum. Ca. Ix,

S Axones qua nitanturorigine,præfentisopcrisnon eft diflerere^nam tan turn nobilitati germanorum nunc deftinatus ad erogâdam nobilitatcm Saxoniæ ducum operam noftramaddixi,reliqua in aliud tempus dilatu/ rus.Saxons,utVittikindus feribitareliquiis Alexandri Magni prodierunt. Hermannus uero Vrfpergenfis atque Sigebertus Geblacenfis aliam ipfis polliccntur originem. Nam Valentinianus eos in paludibus fedentes ac in Francorum regionem méditantes bello fregit^ocrate^Eutropio, Pomponio Læto,ac panegyricisaudonbus.Eorum rex tune Saxodid^ eft,ut Mcthodlƒ aiqaquo illi Saxonum nomen tuleruntjnde in Turingorum fines deferebât, antiquiores enim fuiffe memorantur T uringi. Varios ortus tune Saxoniæ do cum ac regum loannes Saxo grammaticus in hiftoria Danorum allegat, Inde . Clodoucitemporibus contra Ermefridum Turingorura ducem furrexerunt.

-ocr page 187-

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LXX}lt;^.

Quisinde dux eis cotigerituPrexC a nPlo fcriptore recêfet^ufcp ad Caroli tpaf. Quo feculo V itikindus(ut Herman^ ait)ex Dania uenics anno D.cc.lxx.nati/ uitatis dnice,Saxoniäarmisoccupauit,ac adxxx.annos Carola pîiisrefpôdit. Ille igit Vitikindus in chriftianü ductu Caroli abiuit^primus Saxonie diix ini/ tiat9 cft,licet fubfcriptores Eufebii ut Gcblacefis amp;nbsp;alii^LutoIphuOttois Ma gni patrêjprimu duds appellationê accepilTe affcrât. Ad Vitikindiï redeo,^ uitafuadefraudatusaGeroldo Sueuonx duce,diêobiitultimû.ÂIiiBertholdû Ducesfä/ primü Saxoniæ duce dixerût,q cÔtra Dagoberte ac Lothariu côflixit.Secûd^ xoniæ. dux poft Vitikindu Vigîtus euafit,indc Bruno quartus,Lutolphus v.Otto vi.

Hcricus primus cgfar Auguft:9,atc^ ita ufc^ ad Ottoniêiii.q nullo filio relido BrunonicHêrid Bauaripdüdsfilio)Marchi5i Saxôip hpreditatêaddixitNec defuntgSaxÔig ducatûinMarchionatu n-âfuerfû fuiftecôtcdât.illicq^obdu/ rafte ufc^ ad Lothariû cæfarê,Gebhardi marchiôis filiû^q Marchionatû lege paterna fuo luri afteruit,Slt; ob uxorê qc^ Magni Marchiôis Saxôie duds aliâ Marchionatus parte fibi uêdicauit, atcp ob aliâ côiuge Richnifam Henrici de Northê filiâ comitatû de Northê eius ditiôi defumês.Quare totâ Saxoniâ ha/ buifte in manib9 dicit,amp; tüc Hêrico Bauari^ duci,genero fuo/ollocata in uxo rêfiliafuaGertrude,ac iteru Marchionatû Saxonip peu in ducatû redado, Saxonie uniuerfp,qua loge latetç têdit,ducatû tradidifte^ac oêm Saxoniâ uni Hêrico reliqftè afterût.Cuï opinioni nônihil tribuo,null9.n.Saxôip dux,ab ullo pftâriflimorû au(ftorLi,Hêricorû tpib^ legit,plures uero Marchiôes.utin cap. Marchio fequêt;ifubfcribernus.Nee ultrancc citraetiâ mentio MarchionûSaxôip ulla nesfaxo fit,nififubOttonû tpibus,q Bruno inf umos numerabat^ufq; ad Lorharium niæ carfare,q ultimus inarchionû,ac primus SaxÔip dux,eredo Saxôi^ ducatu de/ claratuseft.Lunêburgêfis ité ducatusacBrunfuigêfis,tûc comitat9,obuxoreni Magni ad Lothariû effaré deuenerût.Etinde munerehpreditario Lotharii, ad Hêricû Bauarig ducê,tota Sâxôia deuoluebaqut fuo iuri lubdiderit oîa,q inter RhenûacAlbîluerâtinffita, Bauariâ qCp h^reditano iurepoffedit.Hic amp;nbsp;Rheni Palatinatû nadus cft princeps maximus, q maiorê fol in germania nûq,pduxit,nec uidit.Tituîusei9ficîfcribebatHêric9 dei gratia toti9Saxonig acBauaripdux,rheniPâlatinus,Brûfuigi,Lunenburgi,ac deNorthê,cornes, Titul9hc oim inf Albim acRhenû dns-Succeftit huicHêricus fili9qcognomen Supbi ridducis alTumpfit.Hicoia paterna bonahfrcditauit,accuFœderico primo effare,ro i mâ fo 19 ceperûtjMediolanû fol9 cû Fœderico deftruebâf,ciucs Mediolanêfes cûeoin gratiâ redudi,ille etiâ auriispopularibus aufcultâs,fc impatori geflît inobedientê.CaptoMediolano,impator in ipfum exarpat9jUtîobedictêcÔfen fu principum depofjit,ac in uno menfe binis ducatib9 eum exuit,ut fequetur.

De initio LunêburgêfisacBrunfuigêfiscomitatuû. Ca. Ixi. Depofi? Ne etiâ reda feribendi fériés in nobis defidat,anteq ceteros Saxôip du henridlc ces,ab Hêrico in medium adducâ,Brunfuigêfis, Lunêburgêfis,Nôr onis thêfis,Engerêfis comitatuû, q uno Hêrico ïubiiciebât,acfublati ab eo

Uno fuerût,mêtionêjllic facercftatuim9.Otto Lunêburgen.comitatûîftituit,

O il

-ocr page 188-

GERMANIAE EXEGÇSEOS

ac Hermâno Bih'chùfiljOjobciusin eu offîciù,primo comitiLuncburgêficO'' Lunen tulit,huic fucceflit Hermanus,inde Erno dux,poftea Ortolfus,inde iVlagn^ co burgêfis mes,çj ob filiâ eius Lotharii côiugê,8^ deficiête mafeulio gne Lothariû Luné comitat9. bürge generû fuû pfedu Fuit aût comitat? ille a bonis Burggrau iat? Mechd bürgensinftitutus,ultimus.n.Miechelburgêfis cornes fine filio difcedês, Ottoi primo reliât Burggrauiatû,q eû ad comitatû Lunêburgêfem trâftulit aufpica dû. Lotharius aût Hêricû ut diximus eo comitatû donauit. nbsp;nbsp;nbsp;Brunfuigêfis

Brunfuig comitatus paulo antiqor eft,Hèric9.n.auceps anno dni.D,ccc.lxi.ut Hermanns SaxonufcriptoraitBrunonêCa qnomê tulit)acTheomarû primos cÔditorcs Brûfuigiin comités initiauit frames fuos.Ipfis ucro finefemîeobeûtib9,Hêric9 Vuilhelmo filio fuo madidit comitatû.In Otto iii.dux, Vuilhelmi fili9,huicfuc cedês,acGne uirili femîe moriês,patruisfuis Brunonib9 Saxonip Marchioib? reliât comitatû.Itacj^ fub eifdê remâfitp RudolphûEcbertos,ufc^ ad unitâff lia Gertrude,q Hêiico deNorthêerat addïcta,hæc ei Brûfuigefem comitatû detulit.Hêricus ucroilletraditaRichnilafiliafua Lothario in coniugê,ipfum Marchionatu Saxoniæ,ac comitatû Brunfuigen. inueftiuit,Lothari9 uero Hê ricum Bauariæ ducem (aiius prius mentio erat) in eundem ducatû collocauit

De comitatibus Northen ,amp; Engern,Gethingen,Ballenn:iden, Suppelirburg,amp; Arnefpurg. Ca. IxiL

Comita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omitatu uero de Northê multi acditiffimiSaxonûhabuerûf, uolût

tusde I aliqabOttÔibushûciftitutû,acOttonêBauaricducêOttonis prem Northen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;primû iftiufnodi comitatui pt'uilfe.Huius igii Ottôis fili? Hêric9, co

mitatû retinuit,8^ Lothario focero fuo ac Cpfari poftea,ob filiâ Gertrude ei^ côiugê,côcefrit.Lotharius Hêrico Bauarip duci reliqt. Fuit etiâ Hêricus unus de NorthêjPalatinus Rheni,q Gertrudis uxoris ei9 cû priori marito filio Sige frido palatinatûrhenitradidit,utraanifefteîmonafterioBursfelt(qd ab ipfo Gertrude cÔditû eft)memoripmâdat.Iuxta Vueferâ fitusille comitatus olî uidebat. Dnatus uero de Engern,oîm Saxoniæ locorûantiqfïîmus .primi il Engern lius dni fuerunt Hengeft us amp;nbsp;Horftus,ut Hermannus fcribit faxonû feriptor q inoccidêtaliSaxonip parte refidêtes,aBritânipducibus uel regibus euocati ad bellû,cÔtra eorû hoftes côHixerût,hi ix.millibus îftruêh,hoftes mox defti

tucrût. Vn eis cÔceffum eff,ut terra ^tâ taurino tergo côphêdere poterint,oc aiparêt.Illi igit multo terrp fpacio amplexi,ciuitatêOlFenburgûcôdidetût, q anglica uoce Caucafter dicebat. Angli aût tâta multitudîe ad eos côfugei ût, ut mutato uocabFo (die Engelfchê) nome accepint.ln tpis diurnitate 1 in r trâfpo GtOjEngershê dicebât.Paulo port V itikind9,Ropt9^Lutolfus,amp; antiqrtïmi fa xonû,deEngern dnos fe dixerût,SC mâfit femp penes Saxôiæducatû dnatus gethingê tlle,quis alii eâ parte Marchiôes SaxÔie obtinuirte dicât. Gethingê etiâ iuxta Vueferâ ad ducatû attinebat,Lothari9 cpfarhâcfibi defûpferaf,ac Hêrico ge Suppelir nero unacûfilia Gertrude obiccerat.Suppelirburg atc^ Arnefpurg Gebhar burg. nbsp;nbsp;nbsp;düs Lotharii pater,i ditiôe fua tenuit, uxor eius Ballêrtidê adiûxerat,q oia fili9

Lotharius hæres fuccertbri fuo Henrico ac genero tradidit in dotem;

-ocr page 189-

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LXXXf.

Quo Henricus Superbus a Fcederico Cæfare dcpoficus fuerit,amp; quo regiones acciuspoffèffîonesperuenerint» Ca. IxiiÉ

OMnesille pdid^facultatesuniHêrico accefTerut/oeliciplane ac oim principü abfoIutiiTimOjfi qd in rerix natura tam abfolutü fuiiTet, qd Depofi ftabilitate quada modefta acfcejicitate niti pofïït,ita qd interitu care tio Henri ret. ViditunusmenfisHcnricumhorûdominûuniuerforumjac idem pene ci Supbi* nullu.ac oîbus fpoliatüHermannus HaiTiæ princeps optima parte iuxta Ab bimfibi erogauit,ducatusBauariæ totus ei delatus eft^cOttoni quodam de Schuren addidus.Reliqua ultra Danubiû pars Henrico Auftriæ duci deftb nata eft,dominatu uel,ut quidâ fcribunt,ducatû Engerenle,atcp Vifuabê Phi lippo Colonien.pfuli donatû uofuLCgtera ïde Bertholdo de Carinthia,Foede rico Sueuiæduci accæfàri,VuilhelmodeGulch_,Theoderico de Hochftetê, Henrico Lantorauio Alfatiæ.Ludouico Marchioni T urinpcfi cÔtigerûit. Ita ut nullus in eorü numero fuerit relatus,q nÔ ditior huius miferia euaferit,Ac celTit Palatinatus Rheni Cunrado,tota Saxonia Bernhardo comiti Anhaldêfî filio Albertijeiustncôfanguineo.Vnicus atfpfolus Brunfuigêfis comitatus^ nôdû ducatus,Hèrico,filii(^,amp; his qdê uix remâferat.Contigit hæc depofitio Hcrici falutis M.clxxxii.Meminerût Hermânus chronographus,amp; Herman^ alius faxonû fcriptor,Ligurinus,Otto Frifing.Radeuicus,Otto Beckmannus, et inter oêscopiofius Vriperg.abbas,qSlt;id maximp miferipfuifTe înotuit,qd nec fibiHêrico^neculli pofterorû ei9 ablata unqcÔtigerint .Luneburg, bene ducatus,que amp;nbsp;pene femp(recêti tm fada diuifione) cuftodiuerût, Gotingen qtp referuauerût/axoniâ etiâ Magnus dux tenuit,quâ tn in eius iure non diu tutabaf.Ab illo igit Hêrico nobiliflimOjiiobililTimi duces Brunluigenfes deri uati funt,ôlt;: hæc prima caufa erat pro tanta nobilitate exiguæ eorum regiois.

lt;rDe ducibus Brunfuigêiibus,reda linea ab Henrico depofito defcêdêtib^, amp;eorûodioin Sueuorû duces, amp;nbsp;qh Brunfuig.duces initiati fuerint. C. Ixiiii. MOrtuo Hêrico Supbo ac depofito,Brunfuigêfis comitatus (ut dixi) a

a Saxonip ducatu penit9 fe difcreuit. Vn tm odiû inf utriufcp regiôis duces emerfit,ut ois Fccderici fueuiæ ducis ^genies,Brûfuigê,infê/ fa habita, femp ulcifcêdi eis pbuerit occafionê.Claudentibus em oculos Fœ dericol.ac filio ei9Cûrado,maxîa^impioRo.côtêtioôd lis ortaeft,inf Otto Lis Sue ne duce Brûfuig.ac Philippû Fccderici filiû.Papa Linocêti9utï ca. Venerab. uorumac de eled.habet,atcp oês pene impii ciuitates,in fniam Ottôis pedib9 iuerût.Phi Saxonü Iipp9aûituirib9pualuit,amp;fupior euafit,fedn5diuti9,cp abOttoede Vuipel fpach occubuerat, rerû (ûma potiebat.Obeute inde Philippo cæfare, oê odiû principû difcuffû eft.Redierûr.n. îuicêin gratiâutrac^ pars,Otto in cefarêcÔ Fœdus fenfu fueuorû initiat,Vuilhelm9 qcp ac Otto Hêrici fupbi filiijdudu Fccderi inter eob ci II. î duces Brûfuig.Ô^ Lunêburgêfes fi.iblimât,ex comitib9 pri9. Fada ê hæc dem g[cu( trafïatio âno M.ccxxxviii.Otto primi ducis Brûfuig.nomêafrumpfit.Accedit fum. qc^ qj cÔnubia inf fe qfiuerût,Philippi.n.regisfilia,Ottüi Cæf.mrimonio co pulat,ac Ottoni,nepoti Hêrici fupbi,Mechilda,Albertifilia,patruiBerhaidi ducis faxoniæaddicitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o iii

-ocr page 190-

GERMANIAE EXEGESEOS

Diuifio amp;côiun ó^ioBru fiiig.8lt; lu licnburg. ducatuû

«

Dediuifione ducatuumLunenbergenfis^ac BrunfuigenCsj amp;ite rum unione,uf(^ adpræfentiafecula. Ca. Ixv.

OTtone Vuilhelmocß mortuis ac alioOttone Vuilhelmi duds Brun fuigenfiu filioacducis Lunenburgêfis,pofteriOttonis ob pluralita/ tem eorum cogebantur inter fe ducatus ac regiones diuidere. loanni igiturLunenburgû ceffît,quemfecutuseft in ducatu Otto fili9, inde Vuilhcl mus,poft hnnCjOb ftirpis eius uirilisinopiam^iterum ambo ducatus copulaba tur.Brunfuigum uero ac dominatus de Gotingen Alberto ceiTere, g duobus filüs dotatus,nominibus Albertis,uni Brunfuigum,altcri Gotingen obtulit. Brunfuigenfé duce e uiuis concedentCjMagnus filius Alberti de Gotingen Brunfuigêfem ducatû hæreditauit,acLudouico filio Gotingen,Magno uero Brunfuigû addixit. Huic Magno,ut Hermanns tradit,uniuerfa Saxonia conti git poft obitum fratris. Voluit enim Magnus ob Sophiam Rudolphi Saxôite duels filiam Jratris uxorem,omni potiri Saxonia,idco inter Ottonemamp; Erne ftum Saxonig duces,ac Magnum jgrauiftim urn prelium eft obortumJMec de fiit,priufquam uxorem Magni Katharinam nomine,Albertus Saxoniæ dux, in coniugem fibi defumpferatJlle etiam Magnus iterum ducatum Lunenbur genfem,mortuo Vuilhelmofine libcris,fibiuedicauit.IndeFccderico ac Bem hardo Brunfuigum,Herico LunenburgG addida fut.Filio inde Magni Bern hardo Brunfuigenfi,Otto dux fuccefli't,ac Fcedericus,Fcederico Otto filius, qui adfetraxerunt quafi proprium,exabundantia ftirpis uirilis,ducatum Ln nenburgenfem.Henrico autem Magni filio,cui Brunfuigu addidu crat. Vuil helmum filium habuit fucce(rorem,cui iterum V uilhelmus,cui Henricus fili^ cui iterum Henricus fucce(rerunt,qui nbsp;noftro feculo fceliciter Brunfuigo p

fuit.Ottoni autem cui Lunêburgû addidû erat,Focderici filium in ducatu fe cutus cft.Celebratur Henricus dux Lunenburgenfis, uir præftantifTimus, in bello ftrenuuSjfine quo nihil egregii a Maximiliano geftum eft*

De regionibus,ac ciuitatibus,quæ Brunfuigenfi ducatui accefterunt,amp; eorum bellis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. Ixvi.

gcgioes ßrunfuig additæ.

MAgna etiam fui incrementa ducatus ille fumpfit,Otto enim Ioannis filius,comitatum Dauenburgenfem ac LuchanenfemLunenburge fiadiedt,annofalutis millefimotricentefimoduodecimo.Otto etiam Henrici filius ducatuiobfuit.Nam Eckfelt epifeopo Moguntino uendidit, poftquam ipfe rex Neapolitanus initiatus eft. Vuilhelmus Brunfuigi dux an noincarnationismillefimo cccc. trigefimo quinto, Hornbergum, Efterniert fem,amp;reliquos comitatusrecuperauitDe bellis autem eorum, quoniam no bis oratio incidit,grauiffima feptem prelia Vuilhelmus annofalutisnoftrae millefimo quadringentefimo feptuagefimofextOjCotra Saxoes acMarchioes Miflhenfes ftrenue compleuit. Philippus imperator contra Ottonem quaf turn profedus,Brunfuigum graui obfidione preflerat. Sæpe etiam du cibus repugnauerunt aues,ut eft apud Herman num.Mox origine ducum Saxonif (uti tabula pfens monftratjexplicabimus.

-ocr page 191-

-ocr page 192-

GcnealogiaSaronum BrunruîgœfiumLuncn^iiGum OUetiburgenßum de Northen EmbeckSi AnhaldeH.comitü Cap. .LXJT


l öarbiö j---i niajjn’ VU vrci l \ vroi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\\ J


fttifitt b’ rep

/tfa.b«


@CIJÂ »X0J


©i0ifv»' bU6


; /Ä ■ k hquot;V”'WS-J/

^•lt;_-, ' nbsp;nbsp;/ rxogt; U' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^Tis.^ ^.Z’x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ /lt;=^

\ /TOcIpbo 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;----


lubwtc’ rcjcgec manie


farolo mdnn”


biôPpOt


©laba ti»lba


Ptbert’ burfajco nte


©ba vfot


XLuwIp faxx’nic j


aghgs©


^cn'cuô ancepô


Æfvttun

Î nuôbu):

Yfucuic


3tÄV)C bt


Î ficffani |\ rcö.px.


(ftino ' baua I lUd


J /lt;*X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ Knmo ' ƒ vpt j I cef.cx ItI ) J 1 ccfav: t m

/ «vat.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j'»5dtna\JtaR.ui\ ( quot;lä°e ß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z®®“, I [ m™i '^/^ZÔàAif 1

îgt;af:, / V t'ux y \ yi\ y Uflabtte. --------------- / incdftil fietttfi^ /l\^in-ffcn) \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Vibaa

25iiino t f Innen H J ( tnaid^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ fiimicn

epiïü ) \ bniscn /V / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ B

clbébnt / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—~*y'‘—' B


■ coiHun


fcbcnc. ' i 2(rtncs


// (Bertrtj f coiwab biôpx «; ii.ccfar \V. Oï L \ an0iifï


/tebenc \ / ! (ueuic i i öïbc5.'lt; ।

lt; bux ) ',‘’“quot;0 L


/ fcnr4b


f Pßtftppr


rex


K'


I’


Qlclnes^ vxcr ,


ioJijcs \ epûô ’

wi[r.el.

, ctii iiii.

\milliev.


A^?\tdlgt;[in\ f balbwi I ■ ba vtcii



i 2^i'an0 ! matd}. I faf:0ine



bti^


j îjériciiô \ üit.cef.


^erfc pxor


contnb^

’ fix0nie j mardbï. J


B?ricuö \


bux


feberic ƒ Sïinca ; ;

fcc-enc. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; mant” i

Hk betütin l‘


X ! fcbcn'c.\ /^êvtciiâ U pïtmus ƒ ( bepoft IK j ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï?'


|)Vt'lCtló pi.cefar


wülïcl t tn’bax \ brïïfwt.


— ! 2(,bi[ïd \ cttoct ; h'\ alübrü ƒ brïïfwi ! 'lt;-_____


(' ba px


I vxbtfi

i Ita mlt;ïÖ


\i j^cricuo


( arntilp u \ marcb’-matlt;^t. \\ fflxóic. gt;nbsp;fapnte J


/Reviens . ; (Bertrti i ( bcllo: 'trt biäfilid


f, 2(Ibcct.

Vi bc2in

V\


cttcrejc ©«nie ,


»,:o;


, bernar


bitópp: ciebtt^


i cbevat

! buócp,' Is I Brcmé Jl


(Rcetvu \

tgt;i0,PXlt;’* j



' cïfjabet t i px. b» j 1 ctobw i


‘ albcct’ , bejïcï


'i


/ mccbtil \


|)criaiô be21n 1

galten /


®fto be2(rt ' galten


/ mcdjtil \ { albert’ s r^pclbc^^ M bapx^*^ i ß faxom’c • j


albcrt’ \


, albcft’


rtîpcrt. bc anß


îtcltcn


fimbcr nbsp;nbsp;nbsp;erctif j I

tnôbc nbsp;nbsp;mûbus ;

anbalt. •, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ |



«RICS*« 4?


-ocr page 193-

G''^SaxDnBmBfunra!^ö(tomUiMnhn8mfiumOae^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.LXJT



vitifin b” rex Ct fa.b-


bBBlBE


@ClJ(t »X0J


@i0ifv»' bue


cÄvoItie


2Jvitt 0«tbi3 j alia vy^.j


' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ Vibert’

^naba buxfaxlt;) tpdba II k nie


/ erinn« I aliiort ' lanap^


ffttico \

Z65rab’\


feberte'' ! 2(rtne5

Itauffen ; fil.bcnri


fîcrtcnô ùiicef.


' pxonte marcbi.


marebt. t \\ j-axQie.,


lubwtc’ rexgcc manie


^avolo mann”


Xtitîfar biôpyo:


Cba

VfOt


XLutoIf’X. farcnic j buK /


Mo O


! betïoî /ri'


/|gt;frman ntjô bu)c



// ^runo it m«rlt;b. J )'•, Çaxonic j • _y


VtttoVfua \a--x-onic


(Drrobe' fnnncn


pÇfffvi


/ vpnbe \ b (Scrtiu ( conrab^X ! madât i il bisvx if it.ccfar )\y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/


cttcecf: i

©ante )


■j \ ï'Oîff


[ teben'f. ( (ucuie \. box


j' bcvnar L boßfax \ ÔIC tgt;uf:


, cbcrac O ! buôcp.’ ji


f ccnmb ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t»


'■quot;^v /{ bauÄttc ;i\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

V I fcbctic;^ nbsp;nbsp;: bêrtcua'' 'i fa .box J ''

U pjtmtis » i bepofi I nbsp;\A — / '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

cefar ' 'quot;'’ ■ ‘



/'P^t^ippo

! rex


Wlllicl j m’bux \ brufwi.


, alexina''. lt;nbsp;J mcqjtil ',J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J.!

Î biôvx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f!


J melt;Jbtö '


^cticnn


OfW bc2(n jjalten


lt;'ttöct i

2lçtnes \ ( Ctto \ Y aliibrû / rxör ƒ i brôfwt J ___'


' clijabet gt;nbsp;I »x.bn gt;nbsp;i, laabca ' p »xoe


ncbiir^ ■


f medjtil \ / albert” ' / wölbe A ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;---»

(ai^nie ■[ ,„^,„5 \ / ate” p„,ber


loJnes epGô '

wiïM.

t cm* nn.


I blî »X


bun


i faxenie ppofit«* j


nîpcrt. j be anß


j ntbolp . \ be2(n


-ocr page 194-

-ocr page 195-

-ocr page 196-

I f lt;Qtto j I be getin y 0cn


. 2innâ ' i y fttpala? f \ TC^yQZ J


loâncô


ƒ ©tw


elijafcctX ‘ xïi’kï-vxoc b brnnftK'.

/U box


f ftbehe. \ /annalo i bronfoi j tgt;otsi.vx, Xgeofiô /bc^iflia


f

\ tafiliacr 'nc(iitau(i


1/'^quot;quot; \ iSn.

I' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etbroft




, Qi^nee A ' fx'^db f fpurgê J


( nftvxov


niboîl’* fal^-0.buf


-2Âbert,\ tVtctoïc


feberic. eplâ


2€nna bc myf.

1 ppor


/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘i

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

' 2iiberti '


I «l’Jftbet

?'2inna vK.^un

vx.febc . tVeticc


COMÎCÔ


bernât \ buô oGt


iSrifuô cp.cibc. 'i pabeb


( Jgrnefl. i ernefî.ct\^ elector i albert. ï\


C \ / lOrt-füt’ '1


berienô â,nncn


( ^?ricttô \

I box )

eîijâbet \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

xixor i


ernefl. \

, A br»»r-lt; brun.et | / wbocoa , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

\ctnbecé.l[ obüt j'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/


/ lOrtOeô bux fax.


■ rtibol^ ’

1 faxonic bux el.


i^^eview^


febcric.\ elcctot-


-ocr page 197-

' n:ap0itt.


navxor


ccciUa Vxot


bênc’is^ f tttftön* brnnfii ) \ s bninÇut bux J \\


cftt^eri r,lt;t vyoj


V:^Ot


I f ftbehc. \ , anr.a In briinftn jl i^cisi.vx, \0enfj0


febci'ie. cpâô


CUö


rtiöolf’ \ 2imu 1 faxonic p fttpala.’


{ Otto- \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

fajconic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

öue / 1


i I0ane6 V t elucbct \ . ombert’

•■quot; ’é


I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji j |•îxu^^

^filücttö /j \ bup


rtiboif^ fayo.büA


iEeicus faxorttc


. 2(ç}neô


fpurnc /


2lnn4 bc inyf.

1 v/:0t:


lt;2innft \i VF.gun :

»x.fcbe , t^eticc f


' Otto /Innen, etürnn


' bcvtf.bujc' Iiirtê-z brü vx.filiÄ cc


i l’îô.ftît’ I ƒ bêriftió \

\ f lïrncfï. \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W albcr. ct U U ^nncn |

elector ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|K annc J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bnrjfenZ


/ ioancs

I bux fax.


'marçla nta»x-_ , ^êr-bv“


/ na V.buestu


j comes be wal J


«xoc


$En'f«ó cp.olbé.

pabeb


cïijabet^

XixOV i


lobocijs ' obü't j


crnefl, \ brunf- ;


beende \ ^bel|sci


-ocr page 198-

-ocr page 199-

LIBER TERTIVS LXXXIL

De ducibus Saxoniæ poftHenricum Superburrt,üf(Ç adnoftrafecula. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. Ixvii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Saxom'a

CAeterS ut redea unde digreiïus fum, Saxoniæ duces prius uflt;:^ ad adcomi

Henricum Sugbu reuocauimus,nunc reliqs eius fuccefTores äddueä tes An muSjAfflidis rebus Hêrici Supbi,imgatorê Eœdericû âd Saxoniæ haldeîéâ ducatuBernhardû quendS comité Anhaldêfèm fublimâfle dixim9,Fuit Bern hardus ille affînis Henrici depofiti,qf^pe eriâ multis ac affiduis moleftüs du/ catû Saxonie afTecflabat^nunq tn id qd pctüt,impetrare a Lothario ^uit, nifi tunctpiscû fummoHêricid^êdio.Bcrnhardofucceflît Albertus filius,huic Albertus Jratris fui ex Hêrico nepos.Inde fûius huius Alberti AIbertus,poft hûc Otto,inde Albertus,mox Rudolphus,poft que V uêceflauSjinde Rudol phus,amp; ille ultim9 de gne illo in Saxonû ducatus eledorê euafit.Quo fine ma feulino femine dié claudente,JVIarchiones Mifniæ ab Impatore Sigifmundo Saxonia Saxonia ac eledura uircute dedita emeruerunt^anno dhi Mxcccxviii. Prim9 ad Mar cledorio munere Fœdericus îueftitus eft. Huic luccefîît Emeftus,paulo poft chiones AlbertuSjinde Fœdericus,qué amp;nbsp;hodierna fecula fingulis uirtutû numeris pz Mifnêfes fedû Fata oftèdût,uir ftudiofis oibus dexter ,fuftetätor ac conferuator Jnotuit hocjin foloofFiciomaximo,qd loanni Capnioniuiro integerrimo acliterarû omnium literatiftimOjUirliteratiflîmus ac integerrimus aduerfusaduerfarios fuos contulit,ôd haélenus de illis.

De bellis,ftrategematibus,acincrementoducû Saxoniæ. Ca. ïxviii.

DEferuente odio exitiali inter Saxoniæ ac Brunfuigi duces,ob Hêrid S tratege Supbi infortuniû,nÔhabeo,q bella inter eosfuerint obortaJRefide/ mat a du rut em ut plurimû fine oîbus bellorû fludib? qeti.Sigifmudo etiâ cæ eu (âxÔiæ fari auxiliaribus copiis cotra Bohemos fubueneruqut apud Aeneâ Syluiû liq de uidet. Albertus etiâ Fœderici pater ,totâ Frifiâ armis occupauit,ac comitem Endenfem ^fedum huius conftituit,qruptafide,Frifiâfibi(utiuftodno)te/ ntere occupauit,grauiffîma plia noftro feculo ob huius ptinaciâ comitebanF.. Veru maxîaGeorgiiducis Saxoniæ ia(ftura.Frifia empeneoîs ei deperiit,ac inultaalialocafecutraxit in ruinâ.Maxima aût bella qfubducib^ Saxoniæ c5 tniffa fût, fummû locû hæc fibi uendicât,quæ fub Henrico Leone ac fui nomi nis feptimo infremuerunt.Habet huius carmen Otto Beckmannus.

Et Leo Brunfuigus tumida dux fronte Superbus Contemnens ligurum cum cæfare uertere figna Hic timor orbis erat Saftbnum duxcp uerendus, Quem dominumç^ ducem Baiorum caftra fecuta, Vueftualiitç fuumgaudebant effetyrannum, Angariæantiquæ moderator amp;nbsp;arbiter aulæ. Principibus certans quondam uidorduodenis, Amphytrionide fimilis. diferimina rerum BilTenaeft paffùs,dux armis ôd alter Achilles.

DedominatuEmbecêfi. Ca. Ixix.

-ocr page 200-

GERMANIAE EXEGESEOS

F Vit faxoni^ dominatus Embeccfis olimfub i'ure dnorum Danclcrt fium,principi eoru ciues repugnauerunt,poftq Alberto dud Brun/ fui2.adherêtes,dirionêeorû in comitatû redigerût.SoIuenti fata AI beck. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;berto,Filius illius Hêricus comitatui pfuit,que fecutus eft eiufde nois Hericus

filius.Huicfucceffit Otto,qrexNeapol. initiatus eft^unde dnatus ad eius pa/ truu Erneftu deuenitjnde Albertus filius eù hpreditario patrimonio excepit, Cui fuccelTic filius EricusOtto etiä filius Focdericiducis Luneburg. amp;Brun fuigen. fe dnm Embeccêfê fcripferat,et ita î eade ftirpe poftea pfeuerauit,ufc^ ad Philippu ducê^cuius frater Ericus dS in uiuis morabat,Oldenburgenfis ac Padebornenfis epifcopus cofecrabat^meminit huiusOtto Beckmänuspoeta De Archiducatu Auftriæ amp;nbsp;eiusprincipibus. C. Ixxii,

AV ftria olim Pânonip fupioris appellationê tulit,ut li.i.diximus,Tcpo ribusinde Caroli,fub ei9 filiis/ine ^prioregemoderabat. Nec mc latetproprios reges habuiiTe Auftriam, Drufiamp; Traiani tepibus. Marchj V eru de illis habita metio eft.Deficiente aut Carolor û 1 cclici ^fapia,Rudigc ones au nbsp;rus qda Äuftriam occupauit,ac fine uirili femine die obiit. Lupoldo Au ftriæ

ffriæ. Marchionatum igitobiecit Henricus primus impator,obafFinitatem. Nam Lupoldus ille fueuie moderator,eius forore in matrimoniu fibi deftimpferat HicLupoldus primus AuftrieMarchio euafit/alutis annoXC.ut Auftrise anales côtinêt,q Griphone a pote Aeni expulit,e uita inde decedes, filio Hért co hpreditatê defl:inauit,q fatorû lege oculos claudês filio Alberto relict Mat chionatu.Albertusaut licet inuitus,ob Cunradi c^faris auxiliü,fratri fuoErne fto in Marchionatu ceffït. Anno falutis M.xviii.cui deinceps Lupoldus patru’ eius fuccelTit, Alberti filius,pêultimus amp;nbsp;oiflauus Auftrig Marchio,illius linef. Fuit horûfignû qnc^ alaudis in capo ceruleo diftîctuJnde exuto Hêrico fup bo ta Bauariæ q faxonip ducatibus,Foedericus primus impator multa ducatui Duces au Bauarico ademit, ac Auftrip Marchionatui attulit,totâ pene trâs Danubiana ftriæ nbsp;nbsp;nbsp;regionê.Vn p Fcedericû LBarbaroffàm ille Marchionatus in ducatû tranfla

tus eft.Primusdux Hêricus initiatus eft.Secûdusduxmemorat fili9 Lupoldi pdidfq ducatû rône filip fupde Stiria Auftriæ fubiecit.Indc Lupoldus filius eius Au ftriæ pfuit,anno M.clxxxixOtto li.vii.ait Albertûpofthûc regnalTe Poft que FoedericusV.dux anno M.cc.xxvi.amp; hicultimus finehprede obüt, unde MarchionêHermânû Badêfem Auftrip oportuit anno M. cc.1. ducatÛ adminiftrare,donee ad Rudolphû puenit.Rudolphus aût Habfpurgen. (ciii^ Aeneas Syl mêinit)poft Hêricos impator,uel rex ele(ftus,utPlatina in uita Vf bani ait,VdaIrico Carinthiorû duce defun(fto,êlt; rege Ottocaro fupato,Au/ ftriâarmisîtrabat.MarchiÔis mortui c5iugêexpulerat.lnde BafileS obfedit, ex cÔfenfu oîm principû rex Ro.euafit,âno M.cc.lxxiü.cui Alberti ,Lupold9,S^ Maximili Erneftus fucceflèrût.Illis Foederic9 Ill.q cû Leonora Portugalliæ regîa,Maxi anus milianû partu edidit.Hic filia Burgûdig ducis matrimonio fibi delegauit,ex

Philippû amp;nbsp;Margarita fufcepit.Philippus aût cû regiaHifpanig Ferdinâdum ducê,amp; Carolû regê reliqtEt hi auftriç duces.Primus aût fe archtducê Foede ricuslIl.gefrit,reIiqsficutiSigifmûdûjô^ alios, ^xîa genealogia monftrabit.

-ocr page 201-

Genealogia ducum amp;Marchi'onum Auftn'æ.

(Dtto 0ajc0ie buje


Baba cotnf. be BSber^


aucepô


j.Otto p«muö


ß.tjpofb’' marebtd at» fine


Hiebet ba


2Ubcrt.?\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

bo'ubcr K^/fßocittä

0cnf»6. / Y »Wö bux


Ptto btlX


marebfo • aafiric


(Tanrab*» tï.ïmp«


(ßtfeU


2llbcrt* an fine n'-att^


liipolb’ occtfits*


Ærnefî«» laar.aa.


ft» ccbtil b»ô'.»X0î


Xi


3t« »X-fji«


n marebio f \\aaftrte



jj


S.lupol-marchto ai»{lt«c


Poppo cptf.tre,


e.’-'

3!Ii


Ottoftt frng.cP’

•Inpofb bajeat»;.


2(0neô »Afiep.


[vî;=

»'■ ûLfyoîfit- '


!*


fr«bfrfcA7^quot;P^f^’’ öbtit 1( fiinoct' iA-jJ\ au.buXy


^ingiib »X.otbo. car» rc.



tiurga veta vX‘


' / conrabi \

-ocr page 202-

Arbor Rudolphi Habfpurgen.amp; ducû Auad Maxunflanum« Ca«

elifabct V'—


XtiboL rey.


Xubor. bu^au (irie


'JiTt«« 0tovuS cef.wxoî


4^ennc. ? »rorbe jjrâbcn. '



' (upolb* vjcoïbc^ fopJjoiÆ


30«. oc ciforp» tcui 2l(gt;


'^Xnboir.

rr.fth'«. pfuft I

toïti J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

/ 2('bfrt’

11 buxdu k\

fabet

I vn«ilat. } ]( buxa i vrfcnftc


^rtbcn'. «»line buX«


£iipolb.

»gt;:c:bc Ix' ^rgäö


lBrnc|î.


fopofb. «H|înc tgt;U)[


3o«neö «ofîrie

bujc


^läneA Wîa.pjr.


fcrbinä' ^uö au. l»ugt;:


rf

V


bttôimp roman.


feeno:«\ »xotbc l


^ribcn'. ttiamp. 'ïdu.bih



man'tuä be fopjgt;


/cawluö rcjc45‘f»



-ocr page 203-

LIBER TERTIVS LXXXllI

Maximtlianus aut ilïo feculo huiiis arboriscolumna maxima ingêri laüde fric f etjCui plus ncgodi afîuit,q nülli ab initio impatorû, Hicn.finc fuiipfius uel fa Gefta ma cultatû eius difpcndio (qd nulliun^ contigit) Morinos,Eburones,Sycâbros ximiliant ad iinum contudit^ut de eo Iafon,Maius in orone, Vadianus,amp; alii aflerunt. Philipps Palatinucmnc non minus imgatorê) inteftino bello compefcuit.Ve nctorü animos fupbia tumidos,perx.autplusannos totius orbis impiumma/ rif(^ dominiü afliimetes,adeo confregit,ut nulla ,duabus urbibusdcmptis,d tas eoru fuccubuerit impio^nullus eorum iaduræ modus definebat,hodierno qcp feculo (ineipfius inc5modo,bellü renouatû,auâ:ûeft.Qd’Mâtuaxarmîc de Fortuna eleganti ondit. Angloruinde thefaurö aperuit,fine fuiipfius iadura Hac Fama impulfi Saraccni ,T urci,ölt; oes Fidei noftræ infidiatoresjegatos gê/ mis auro, oîbufcp monuraentis oneratos miferunt,amicitiae fecum concilia dæ gratia,nun^ auditu eft uni impatoru tot amp;nbsp;tâta periculorûincrementa,tâ tos ubic^ terrarû flucftus infremuiire,Slt; adeo fœlicitcr,cû fumma prudêtia ab impatore ^puifa Fuifte omnia. Aptiflïmu de illo qd Claudian9 de Theodofio teftimoniü referre poftumus, qd ille poeta paganus,deo amp;nbsp;homini fuccifum fed elcgans dedit.O ntmi û dilcÂe deo cui militât æther Et coniurati ueniût ad claffîca uenti.Auftria qtp cIariftïmosaIumnosilluftrauit.Leopoldus Auftriæ Marchio oriêtalisuir chriftianiflîmus,clericor55c pauperü pater,ut Otto Fri fing, vult lib.vii. chronicoru ca.xii.Hunc hiftoria Auftriæ,in numerû fando/ rum retulit .Rudolphus AuftrusRo.irnpator Cutaitlafon) Bononiâamp;^ Flami/ niam fummo donauitpontifici. Abertus Auftrus tertius Pannoniæ amp;nbsp;vi. Ro man.rexHuflîtanos (ut idê aftérit)interemit.QuisSigirmundo Auftriæ du/ ce prudcntior,ut Rudolphus Agricolateftaf. Siede ipfo ad Gafparûloquut?

Viderat ifta Sigifmundus,quid non uidet ifteCquot;

Indytacui rerum eftgloria/uic^ decus. Quo melior terris,quo non eftiuftior alter,

Fortis amp;nbsp;in duris tâ ratione potens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hic multa ftrategemata côtra vc

netosexpleuit,qrû Sabellicus,Blondus,amp; alii orÔnem tenueruntampliflimâ, tiifi q? Fabulofiftïma cômentapIgrunCp effinxerunt.VtFitubi auribusmag natûgrata infurramus,amp;l plus aflentationi q ueritati relinquim9.Intercæteras uirtutes quibus Sigifmundus meruit,potêtinima fuerat liberalitas fumma, amp;nbsp;qj plus aliqn publicisnegociisuacauit,utreipub.inferuiret,^priuatæneceffi tatj,aditus enim alpium pi ius inacceflibiles lapidibusftrauit.

De ducatu Stiriæ,Carinthiæ amp;nbsp;Tyrolenfium,amp;^ quomodo ad ducatum Auftriæ deuenerint* Ca. Ixxv.

FEruntStiriâ olim in numero Mârchionatuû extitiffe,ut Auftriæ an nales côtinêt,quâ tn inde Fœdericus primus in ducatu redegit. Alii Stirig du tn in pofteriores effares id referût .EratHêrico primo Auftrig duci catus filiusnoîeLupoldus.Gui Kunigûdisfiliafuperat,q Ottocaro ultîo Stiriç mar chiÔiin c5iugêobuenerat,Ottocarus ueroî’ine uirilifemine mortu9, cÔfcnfu

-ocr page 204-

GERMAN!AE EXEGESEOS imgatoris^LupoIdo pdidoMarchionatus mox inducatûmutatus,pn’mu drt cê habuit Lupoldû fupfcriptû,cui hæres iuft9 fili9 fucccffît eiufdê noîs Lupol dus,q cûi Theodora uxore Fcedericû,tertiû S tir i g duce filiû gcnuitHic Fcede hcus fine LÏÏrih'feminedecedens,ducatû Henrico Auftriæduri cognato rclP quit.Obiit Sd ille finehæredemafculinOjquareuna cû Auftriæducatu ad Ru dolphû Habfpurgenfem deuenit ducatus ille,a q intérim ac eius pofteriorib’ adhucmoderat.Carinthip principatû Rudolphû de Habfpurg Auftriædetu lifle uolût, uiclo Vdalrico Carinthioru duce.AIiiuero î pofteriores referût. Quis etiâ T yrolenfiû ducatû Auftriæ côiûxeritc exaéte annales Auftnæ €xc quuntur,idenim inRudolphum Habfpurgenfem pofuere.

i

De ducatu Franconum orientalium* Ca. Ixxvt

Frâconu RancosoIimTroianos extitiffeauifloru muItitudoamp;pftantiareGe' ducatus lü^ pta pluribus pfuafitNos qbus potuimus argumêtis refcllimus, elabo oriêtaliu Jl rauimufcp ut germâicâ origine Francis îponcremuSjamp; Troianû ilh^ ortû tm adulatione afcriptu ueritatc refutarem9.Eft tn multp opiniois uir Hu nibaldus,cui nô ob ftyli elegâtiâ,uerû trh ^pf antiqtatê libetius aufculto. Hic troianâ origine Frâcis côcciïît,HunibaldusilIe inter uiuosnumeratuseft tpi-' bus Clodouei, amp;nbsp;pene p quadringentos annos Francorum reges ante Clodo ueitpa adducit,dûGaguinus,Riccius,amp; aliiuixquattuor enumercnt.HicHu nibaldus decêamp; odto libros de Francorû regibus côfcripfit,fex primos libres a Troianorutpib9 uflt;^ ad morte Antenorisdeduxit, fubfequêtes fcx uflt;^ ad Ferdinâdum,ultimosuero fex ad Clodouei tempora dilatautt. Ad rem redeo, Antenor ante Chriftinatiuitatem quadringentefimo quadragefimo anno a Scandianisa.Gotthis iuxta Danubiu occifus eft.Huius filius Marcomirus ora lt;iilomonitus,ne temere GotthoslôIlicitaret,Galliam primitusintendit. Inde in Germaniam primus regum Francorum profeduseft, aufpicio Saxonuiu, cuin Priamo^Antenore^c aliis adiunâts centum feptuaginta quinc^ millibus puerorum^ac fexcentis quadraginta ocflopromptiflîmisuirisad Rhenum de fercbantur.Huic Marcomiro Antenor fuccelTit,qui Hollandiam in ditionern occupauitHuic Priamus,inde Helcnus,poft quem Diodes,Hclenus^Bafan^, Antherodanus,CIodomirus,Merodatus,Caflànder, Antharus, Francus An ’ than' filius,a quo Franctdidh funt.Beneergo dixerunt,qui nullum Hedorisfî lium Francumdiducredidcrunt.Necille Hedoris filius fuit.N5 meciïfaciul ergoSabeIlicus,Blondus,MantuanusinDionyfio,Slt;alii. Potius Riccio cre/ dendum eft,quinec Homerumnec Euripidem,nec Anaxicratem, Franconis mentionêfacere aflèrit Hedorisfilii.Licet Manethohiftoricus manifefte id ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profiteatur.Verum de illo plura libro fecundo in principio adduximus. Hie

Francus xviÉrex Clodium habuit fucceflore/ui Herimerus,inde Marcomit’ CIodomirus,Antenor,Catherus,Richnimerus,Odomarus,Marcomirus,Fa'' rabertus,Sûno,Hilderic9,Bartherus,Clodius,Dagobcrtus,Clodi9,Vualter^gt;, qui an

-ocr page 205-

-ocr page 206-

epüö


pala.ï’K hen«IIlt;


f öcoï5‘

! ÄV0C.lt;

\ rz


(tibwtc. paUtt n»ó


nipcrt’ ftrc^icp coloniê


Vz tubolf

J i bugt;blt; ttc 501/


fcbcttc’ »icWïi.


0cot0i cpuö


t ^cletiÄ


'ioanncó be mon®


ßefan’


elffat


n ftqué. '

' paUt»

ƒ wolf0S ( öueca. ’

^cïbtp )


[ubwic^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zcrnefi^

»ï»PC0i- 1 If WOïbC f I buxZM. 1

*^^*^*^JJ \bwn^/ J


febcric. üt.cefac


cavoïus inavdji babêfió


catben


/ Ùcob’ y nurcbi. '


-ocr page 207-

LIBER TERTIVS LXXXV.

qui antiquis temporibus HoIIandiam.Sclan Jiam.Sycambri'am .T raiedtum, iiihabirauerunt.Et ita demum panegyricorum di(flainteniguntiir,quifemper îuxtaRhenûpofueruntFrâconeSjita Vuimphelingü didtaet Siiidæ.Agathii aliorumueritaricongruafunt^quitotumRhenumolim Franconibus con ceiTcrunt.Hic autem Cleodonairus Rhenumrclinquens feptimo imperii fui anno,dominicæautem natiuitaris tricentefimo uiccfimo fextoindictione Ro manorurn. 14.9.die menfis ApriliSjóC ad fedes a T uringis promifTaSjdeuenit, ubifcilicetHerbipolis adhucfitaeft,numero hominumingenti.Illic quoq^ fratrem fuum totius Menigaugiæ ducem primum^nomine Gencbaldum có^ ftituitjpfe Galiïamrapinis inuafit.SecûdusduxFrâconum euafit^prioris fili? Marcomirus appellatus,deinde Priamus,Genebaldus,Sunno.Huc ufqp Hu/ nibaldus fcripfitSunnoni Clodius fucce(ïït,cui Clodomerus,HugbalduSjHe IcnuSjGotfriduSjGenebaldustertius, Clodomirus, Heribertus, Clodoueus, Gosbertus,Hofpertus,Gosbertus iunior,amp; Hetanus iilnmiis Francorü dux, Ducatus temporibus Pipini régis Francorum,qui fine uirili femine emories, regem iu Fraconig re debito Pipinu cohftituit hcredem.qui fandlitate beati Burkardi impulfus, ad epifco confenfu Gregorii papæ Herbipolenfem urbem redegit in epifcopalem, fan patum, dlum Burkardum ecclefiæ prefecit.Anno falutis feptingcntcfimo quadragefi mo nono,ac eum in Franconiæ ducem fublimauiqcui oïa ducis priuilegia con ceflÏqita ciuitas ac totus ducatus epifcopatui fubiedtus eftJ^eliquos cpifcopos in catalogo Abbas Spanhaimefis allegatJuris huius cpifcopi eft gladio inftar fecularis cuiufdam ducis in altari niti,ac peradlo ofFicio armis incedere, ut te/ ftatur Aeneas Syluius. Henricus imperator Franconiæ ducatum afFedlabat, quadereexcommunicationinotatus eft.Necquifquam alius Fraconum du ós titulumretulitjCxcepto uno epifcopo illo,qui id iure diuino humanocp ob tinuitReges autem Francorü qui Gaflias occupauerunt,amp; Clodorniro fuccef fcrunt a noftra memoria excludere uoluiLicet germani origine fuerint^dum Gaguinus,MichaelRidtius,propria uoluminade illis uulgauerinqamp; tandem de regibus amp;nbsp;ducibus Francorum.

Deducatuamp;ducibusBauaricC. Ca. Ixxvif

BAuaria tpibus prifcis noricæ regiois appellationê quæfiuit. qua alii Bauariæ tarnen a Bauaro regé nuncupatam, alii a bois Gallis uolunt, qui hue duces vn. confederût.Ego facile a Bohemis autumarem,quos exPtolemæi fen tentia,paulo fuperiori capite ufe^ ad Danubium eorum ditionem^rogafle diximus.Refponderet amp;nbsp;id opinion! Cornelianæ.Sunt qui Troianos eos uo/ luntjUtapud Vuingartenfesamp;Altdorffenfesin annalibus uidemus. Vrfper/ genfis ueroe reliquiis illis^ q Valentiniani temporibus emergebant,procef/ fiiTerefert.Cuicalculumadderê,nifi e Scythia.i.Scâdia(ut cæteras Germano rum gentes) eos deuenifTe teneran.Fuit olim Bauaria obnoxiaregibus.T em poribus Augulîi Boamund9,poftea Ingramius ac Adelgerus,inde Gundoal/ dus,primi regesBauariamtutabantur, quorum Methodius SdSigobertus, Geblacenßs meminerunt. Primum ducem Theonem quidâ perhibent, qui a

P

-ocr page 208-

GERMANIAE EXEGESEOS

B. Rugtolauacro chnftiano^ irfufus, regni Bauarorû nomêcommutain'tin ducatus appclladonê.Huiusindefili'us Thcobert9,quêalii Theobaldûuocâi; ducatû adepts eft^poft que Geribald9, Henbertus,Odilio,reb9 potiti funt. Poft quos Taftilo dux,Carolo rebcllis^undc cum patre in monafterium de-* tonfi trudebant,ac Bauaria interima Caroli pofterismoderabatur» Inde Ar nulphus Bauariæ dux confecratus,aCunrado Cæfarein exilium abadus,ab Hêrico ïmpa. poftlimio reftitutus eft,poft quem proximasfedes tcnuit Ber tholdus filius,qui déficiente uirili fobole,unicam fuam natam,de Ottonum milia uni coniunxit,ac Henrico Ottonis primi fratri Bauariam ob aftinitatc detulit.Cui alter amp;nbsp;alius Henricus fuccefl erunt,ufcp ad fandlum Henricu Ai^ guftum,qui feruata caftitate cum Kuniguda, poft obitu fuum,in manus phorum nobilium ducum Sueuorum Bauariam tradidit.Hi itacp uft^ adCu radi quarti tempora Bauariæ præfuerunt. Ab Ottone inde quodam coclefti^^ fimouiroeo pnuati,Sdab Agnete impatrice iterûpriftîoloco rcftituti, ad Henricifuperbi ducis,de eorum familia potcntiirmi,tcmpora,Bauariäre/ Côiûdlio tin uerût,qui dû fe Fœderico c^làri oppofuit,propter inobediêtiâ ducatû anit Palatina fit.Abeunt a fe fcriptores in diuerfum, Vrfpergenfi enim pîacet_,Ottcni tunc tus ac Ba Schurenfi Bauariam datam^ôd eius fratrem Ottonem ob uxorem,Palatinuni uariæ. Rheni confh’tutum,Palatinatum Rhcni ducatui Bauariæ coniunxiffe-Naude rus gt;^o Ottonem nominat, amp;Ludouici Palatini amp;nbsp;ducis Bauariæ parentêait huncfuine.Ratio uero temporis no difcrepat.Nos ergo duos Ottones Si du os Ludouicos fedm9,amp;nepotiOttôisdc Schuren,noie Ottoni,rÔneGertrU dis filiæ,Palatinaaim ducatuiconiunxilTe contendimus, Adhocmultis rati' onibus fumus indudi,primo quia tempus eft congruentiuSjdein ceps quia illc OttoquiinmatrimoniumGertrudicollocatus eft,Dux Bauariæ fècundufl» omnes fcriptoresphibet.No aût ille frater effeillius potuit,qui primuscdepo fito Henrico)Bauariam fibi copulauit. Nec nomen a fratre aucupari, poftrc moquia in Palatini gencalogiisuidimus Ottonem,Ottonis Schurenfis nepo Loc9 Vr tem,ac primum de ifta genealogia Palatinum didum, ac Ludouici illius (qui Bauariæ dux Palatinus ferebat)patrê. Libuit ergo illorum fententiâ fequi, qui Ottonem Ottonis Bauariæ ducis nepotem,primum in comitem palatin« cuafifteconuincunt, licet alia fententiâ Vrfpergenfi fecus perfuaferit. Vide/ tur etiam anile c5mentum,quod Abbas Trittcmiusindicat,ante Pipinum.Ba uariæ amp;nbsp;Palatini ditiones fuiflè coniundas per Gertrude, uidetur con trariuminferriabomnibus.Olim potentior erat ducatus Baua/ riæ,nam Fcedericus primus multumAuftriæ Marchiona

tui tune adiecit, que ducatumfecit,ut Vrfpergcfis ,ôd alii fcribunt,amp; Henricüm ducem AuftriæBa/ uariæ præfecit. Verum Henricus filius

Vuelphonis iterumadueram line am Bauariam rcduxitNunc Genealogiam eorum uideamus.

-ocr page 209-

-ocr page 210-

wdp^ tup fuc uic


lut0acba »F0»


I etticb ’ bauat*


wcippo tuxbc naeie



Döobu^ bduacte


anc|)tfuâ »d an


ßerteuä palat! n»ô


! bcftberi* \ rejc Ion goba tb, J


TOclpoo


rubolfuó bftuanió


welppo


wdpßo


linipiv :0lt;- VKOc


' fcbcn'c’ lot^Ävtn.


Inbrtar


fermait nitsitux frâconS


obiltö bti)c ba

uan'e


^tkcubtd


0rtmbal



3Èc00a aliigcc ttubtô


cttö bti): bauarte


piptnud


'Qvsÿs bujc but ßunbic


taflilo bit^ba uatie


monacb.


ptptrtuô francic


---X aelitia. A / (funo \ I j bt’pba j J V oatie J


f)éticas üt.tmpe,


»XOï'


0cbpav buô f«x. mavebio


lot^ari«’ cefac



ni^nija VfSJ.


t»ejîua'\ i «mpera. I lusbij): ! ' ' bauarie /


lubwic’ impe.ct

Sx i lubwic*^ caroiuô f tcx ^cr j -titamp, l\\ w^nie l


I côrabUô ' occifuô


ottopïi mus itn t pcïfttot


peoricnó , auccpôce Vat a»0u.


Ôerb't


Vgt; ft loto»


gi^xlbc« twe


fgt;érîcitamp;


nta0’^’


Tiitdr boF onie


CttOigt;U]£ ftrettic


pericus


iiit.iinp.


perntan


march.


bUKlOta


rtnçtie


CûfOluô möioï , nat»


feberic* cornes freuc^.


pêviats ^UKbii. sbvfstc


btiyba


inecptil


nibit^a


c^0au5.


bertnan


rubolf* marebio baben.


marcA.


ejcli'nuô


b^rietto


ü.tntp^


rünÿtJft biöbt». peratt*^


gi^cfrt'' b»ô pa. avitrk.


abelbai


prrntan


nt»6 epi


feopus


t^eöp|)0 nia


palatin


bis


PoîS Oît


côrabiiô


abelbai


blôvtOî


0ertr» biopal.


palatîô


^cnïtJ® palatin'


cttobup baua. et palatin*


/lubwic” b»r ba uaric


bnxba.


et palat.


'ótwf4gt;ü tenfie bn^ba.


ottb feux bauatie


-ocr page 211-

wdp^ tup fuc uic


lut0acba »F0»


I etticb ’ bauat*


wcippo tuxbc naeie



Döobu^ bduacte


anc|)tfuâ »d an


ßerteuä palat! n»ô


! bcftberi* \ rejc Ion goba tb, J


TOclpoo


rubolfuó bftuanió


welppo


wdpßo


linipiv :0lt;- VKOc


' fcbcn'c’ lot^Ävtn.


Inbrtar


fermait nitsitux frâconS


obiltö bti)c ba

uan'e


^tkcubtd


0rtmbal



3Èc00a aliigcc ttubtô


cttö bti): bauarte


piptnud


'Qvsÿs bujc but ßunbic


taflilo bit^ba uatie


monacb.


ptptrtuô francic


---X aelitia. A / (funo \ I j bt’pba j J V oatie J


f)éticas üt.tmpe,


»XOï'


0cbpav buô f«x. mavebio


lot^ari«’ cefac



ni^nija VfSJ.


t»ejîua'\ i «mpera. I lusbij): ! ' ' bauarie /


lubwic’ impe.ct

Sx i lubwic*^ caroiuô f tcx ^cr j -titamp, l\\ w^nie l


I côrabUô ' occifuô


ottopïi mus itn t pcïfttot


peoricnó , auccpôce Vat a»0u.


Ôerb't


Vgt; ft loto»


gi^xlbc« twe


fgt;érîcitamp;


nta0’^’


Tiitdr boF onie


CttOigt;U]£ ftrettic


pericus


iiit.iinp.


perntan


march.


bUKlOta


rtnçtie


CûfOluô möioï , nat»


feberic* cornes freuc^.


pêviats ^UKbii. sbvfstc


btiyba


inecptil


nibit^a


c^0au5.


bertnan


rubolf* marebio baben.


marcA.


ejcli'nuô


b^rietto


ü.tntp^


rünÿtJft biöbt». peratt*^


gi^cfrt'' b»ô pa. avitrk.


abelbai


prrntan


nt»6 epi


feopus


t^eöp|)0 nia


palatin


bis


PoîS Oît


côrabiiô


abelbai


blôvtOî


0ertr» biopal.


palatîô


^cnïtJ® palatin'


cttobup baua. et palatin*


/lubwic” b»r ba uaric


bnxba.


et palat.


'ótwf4gt;ü tenfie bn^ba.


ottb feux bauatie


-ocr page 212-

-ocr page 213-

LIBER TERTIVS äjjLXXXVI.

De dudbusSueuorum,04 corum Catalogusv ' Ca. Ixxx.

POfuimusLedorcquantum noftratulit mcdiocritas) Sueuorum du/ cum origihcm,Slt; genealogiam,iti magna tarnen fcriptorum difcrepan tia,öd paucitate^quæ res omnes haólenus auocauit.Nam adeo a Sueuo rum memoria recelTerunt ferme cucli fcriptores,ut nullus omnino eos attige/ ritintegre.MuIti Sueuorum enarratoresa ducibus de Stauffen ingrefli gene alogiam Sueuorum,amp; ufqj ad Conradinum deflexerunt,altius ire non potue runt,in tranfitu quaG per decemforfitan Sueuorum duces excurrerunt, mox in limine deftiterunt.Suntpræterea qui intentiflîma cura Sueuorum hiftori/ as adieruntjUt Vrfpergenfis,Conradus Peutinger,amp; alii.Nauclerus paulo ef fufius rem tradauit,uerum nÔ permodum genealogiæ,nunc ïllum, nunc hûc tantum nominando,fine omni progenierum aut ftirpium conncCtione amp;nbsp;ne/ ceffitate.Multæ interim fcriptorum diffentiones oboriuntur, unUs Herman/ num fecundum ab Hermanno primo deducit,cuiusfiliamltam duxit Lutol/ phus filiusOttonisduxSucLiip, Vrfpergcnfis ueroÔdSaxonum annales repu gnant,alii a Conrado Sapiente,LupoldiMarchionis Auftriæ fratre,alù ab Hermanno fratre Erneftiducis Sueuorum amp;nbsp;Auftriæ/ilioGifelæimperatri cis,illis originem perfuadent. Cuius duótu igitur huncnobililïîmum Sueuo/ rumducem noftris gencalogiis introduccmus;*quare nobis parcendum erft, fi in uno fecus recepta quorudam perfuafio obtinuit,amp; aliam uiam ab aliis ingreffi fuerimus. Id ergo fufficiens ac tutilîimum noftro labori præfidium eriqq? nihil proprio ufi capitetemcre fubfcripfimus.Ad rem rcdcam,Sucuia olim fub regibus moderabatur,amp; Morauinus rex Sueuorum c5fecrabatur,q Brennum genuft ducem Sueuorum,non Gallorum,ut Hermanni, Naucleri, Strabonis,amp; aliorum audoritatibus confirmauimus.Alludit Ligurinus.Huic fententiæ etiam acceffit Gotfridus,cuius uerba funt. Incoluit centû primæ/ ua Sueuia pagos, Nec urbes ncc caftra colens,fed rura uel agros Brenn? dux fuit eorum,fimul Allobrogorum, Sede Byzantinus fuerat,tunc rex Si guinus nbsp;nbsp;nbsp;Condit apud Gallos Senenfem Brennus urbem,

SueuorS duces

En igitur Senones,quod nomen Senna parauitj ExhacfuntScnones,qui quondam agminaRomæ

Vicerunt. Nec exclufimus hoc loco Gotfridi (licet non accepti fcriptoris) fentêtiâ,ueritn,ut uerilïimi,cui9 audoritatê tm ftiliei9ieiuni ac defoletiro co culîît,nobis aiït cû ueritate nô elegâtia,ob meliorû auclorû inopiâ res erit. Te pore Cgfaris Arouiftû Sueuis ac oîgermâip pfuiffe uidem9,gtate uero Augu fti Vanius amp;nbsp;Sido a Drufo côftitutiSueuig reges noîabâLTêpeftate Tiberü Marebudus Sueuip a PÔp.Leto allegatSeculo uero CÔftâtini Thonodorus a Marcellino rex Sueuorû déclarât.Pôp.Mela li.iii. amp;nbsp;Solinus Céleri Metello a Sueuorû rege,mercatorelndip ad germaniâ appulfos donatos teftant. Vo/ lût ergo qdâ Caroli tpibus primitus î dueatû redactâ fuiffe Sueuiâ.Ego q antiq ores eorû duces uidi in audoribus,baud facile huic opiniÔi affentior.Legitur Gonfo fueuorumdux,quifandtü Columbanû cxiliorauldauit,cui Lâgredus

P ii

-ocr page 214-

GÖRMANIAE EXEGESEOS

fucccfTitjinde Linfriâüs amp;nbsp;Gotfridus^qui ftliam Carolo Magno dédit nuptui Inde Enfmerinusamp;MarfiliusGcrardusCaroli tcmporibus memorâtur.Du/ cesSueuorum tpe Ludouici Pii CÔradus initiabat.Luduici lI.Hiltebrandus, cuius filia uocabat Hildegardis.Tuc tgis Luduicis uniuerfa germania forte ob uenitpaterna,Luduicus ergo II.impator,CarolSIILpauIo poftetiâ impatoré Sueuif pfecit,a q principesdefecerunt,amp; Arnulpho Carolomanni filio ei9 pa truo adhæferüt,q Sueuiæ duxiuxtaamp; impator Auguftus,ducatû CÔrado fi lio Côradi impatoris,de gne Carolorû ultimi/radidit.Côrado uero fufpecîla erat Alberti nobiliflîmi germanorû ^genies,q fe ctiâSucuorû duces ^feifa titulû aciura SueuorS in fe uertcbat^totaq^nobilitatêStieuicaaficctabat. Ab bcrtus.n.a Baba filia Ottonis duels origine fibi pollicebat,ut Gotfridus, rfp genfis,amp; multi eruditorûdixerSt.Patre uero nobiliffîmo Sueuorvî duce a pd feis genusfuû trahente nitebauHic êt Albert9fupftirpis nobilitatefrutuolult Lupoldû Marchionê Auftriæ,q feducê Sueuorûamp;oêm fuâ pofterltatêiferi bi fecit, Hermannû primû focerû Lupoldi,Ottonis primi filii, ac CÔradû fapi ente ad fui gnis nobilitatêreduxit, q e Baba gen9 eorûdeduxifle ferebantur, ficuti Auftrip annaIesphibêt.Alii tn Lupoldû,Hermannû primû amp;nbsp;CôradÛ a qdâ Rupto parente gloriariteftâtjedor ex fuo ingenio calculû addat uel de mat,ipfe ad lineâ unde digreflusfumrcdeâ.Cunradus Cqa Alberti copia non habere potuit,Reinoldû fratrê eius occidit,irat9 Albcrtus,fraternæ cædis im panés,amp; ipfum CÔradû codé affecit fijpplicio,LuduiGus ultimus fui noîsrex, Arnulfi Imp.filius (ut fratré temere occifû ulcifceret) Albertû bello pfcqbat, cuius facultate dum nequiuitpotiri, duâu amp;nbsp;aufpiciis HattonisMogûtinl ar/ chlepifcopi,dolo amp;nbsp;fraude îterceptû,amp; j^bis fallacüs, fpe côponédi fœderis laô:atû,acqfiuit,et in fua iura redegit Albertû,de q capitis fuppliciû fumptû efi Tûc tpis Richardis Sueuorû dux memorat,q natiôe Burgûdio ferebat fecûdu qfdâ anglic9,ô(: Brkingerus cû fororio fuo Linfrido in Sueuorû principes abb uerût.Vcrûhi aCunradorege CÔradi occifi filio dccolatifunt,Semp.n. odia maiorû in pofteris etia fefeexercebant.Conradusigit ut ducatûiterûinfuâ^ genié redigeret mafeulîa ^le carés/uâ filia Burkardo Sueuoiû duci copub/ uit,q Richardi duels,prius anobisallegatifilius exntit.HicBurkardusfiliâ fua Bertha Rudolpho tradidit,cui amp;nbsp;Sueulp ducatû reliqt.Fuit cadé têpeftate ânis rudolpho æqualls Hcrmannus Sueuiæ dux,q ducatû Sueuiæ uniuerfum po^ fedit,amp; Hermanus primus dicl9 efl:,frater Lupoldi MarchiÔis Auftrip, ut prius adduxfe Baba amp;nbsp;prifeis Sueuorû ducib^originé referés.Histpibus Ot tonis primi,multaplia fœliciter cefari cÔfecit,ftrenuifl!musacmultaprudêtla pditus,amp; dignltate,vnicâ eiusfiliâc^lis mafculinæexps)ltam noîe,Ludolpho Ottôis filio,Linacp totû Sueuip ducatû tradldlt,Vrfpgêfe tefte.Slc ducat9Sue uiæad Saxones deuenit,poft Ludolphû BurkarduslII.Sueuiæ duxeuafit/a tiÔe uxoris eius Hetuidls,qneptis impatoris Hériciaucupis,ac filia fratrisprb mi Ottôis memorabat.Aiûtqdâgenitoréilli9 natiÔe bauarû fuiffe,amp; S.V dal rici affiné,cui9mêtio fit in uita S.Vdalrici,amp;^ q? node in fÔno gladiûuiderit.

-ocr page 215-

LIBE R TE R TIV s LXXXVIÎ. HicBurkardus fuie proie dcfunduSjducatûOttonijfiÜo LutolphidüdsSue, üorutniam adulto reliquit,cui Cunradus quidam fucceffit,inde Hermannus fecundus ,fecundû aliqs de genere primi Hermanni, qui Gerbirgam Cûradi regis Burgundiæfiliâinconiugê duxirjcuifucceffît Cunradus filius eius,inde Hermannus tempore imperatorisCunradifecundi,quiiIlius Hermanni fi/ liuSjfecûdû aliquos Sueuiæ dux erat,a Lutolpho em paternam origine duxit^, duGeSueuorû,acOttoneamp; Hermanno,maternû uero genus (non inficior) a CunradoVuormacienfiûduce,qui ab aliquibus Francus fuiffe conuidus eft.Benc ergo Platina,BIondus,amp; Aeneas Syluius, Cunradû hune Sueuum probauerunt,licet Otto Frifingen. FrancuHic Hermannû uxoris eius ex Er/ nefto filiumfuum priuignû Sueuiæ pfecit, ut annales Auftriæ teftant. Inde Otto de Sunêpfurt, ac Rudolphus de Pfiillendorfî,alterius generis amp;nbsp;ßirpis aiïertoreSjSueuiç contigerunt.Poftq Hermannus pdidus fine proie e uira ex ccffitjamp;iterumducatusuacabat .Henricus tertius imperator, Rudolpho de Rinfelt,nepotifuo ratione filig,quâ Cunoni eius parenti coniugio tradiderat, Sueuiam obtulit.Hic patruo fuo Henrico quarto in mültis preliis focius affuit poftremo tarnen ipfum bello profecutus eß,a quo occifus, omni prole uirili deftitutus, unicam filiam Bertholdode Zeringen copulauit,qui Sueuiæ du catum ex promiffo imperatricis affedauit^non tarnen obtinuit.Fccdericus .n.. deStauffen comes,gener Henrici quarti,ob Agnetem eiusuxorem,BerthoI dum præucnit.Huic fucceffit Focdericus monoculus filius. Inde Fcederic^ pri mus.hide Henricus fextus,cuiusfratribus ocafis,Focdericofecïïdodetulitdu catum,filio fuo,c quo filii duo qui ex cocubina nati fucrunt,omncs légitima u/ xore natos ueneno necauerunt, tantu fuperftite Conrado, poftea Gæfare,qui relido unico filio (3onradino,fatali lege morti conGeffit,Conradinus ultimus Sueuiæ dux,contra Carolum Andegauenfem Siciliæ (quam ratione matris poffedit) ocaipatorem,cum Focderico Marchione Badenfi,ac duce Auftrig profedtNeapoli capite turi,amp;fepultifût,ânoætatis eorû xviii.dnicpuero na tiuitatis millefimo ducentefimo fexagefimo odauo,amp; quia in eo omnis ftirps; defecit, nullus hadenus Sueuiæ duxfaduseft, defierunt ita nobiliffimiduo ducatus,SueuiæuidelicetinCunradino,at(:^ Auftriæ ducatus in Fccderico,, Finis du niß quod Rudolphus deHabfpurg Auftri^ducatumreduxit,potuiffetetSue catusSuc uiæ ducatum fuogeneri afciuiffc,nullusenimtuncprincipum eo confanguini uiæ. tatis iure,quo Rudolphus,£lt; neceflïtudine,ducibus Sueuiæ fuerat coniund9, ut in gencalogia noftra (quam de Cæfaræ IVlax.æmiliano defcripturi fumus) plene abfoluimus.Multgfueruntinducatu Sueuiæ ciuitates,quænunc aut im periOjaut Bauariæ ducibus fubiiciûf,ducatus .n.diuifus eft,plurimâ parte dux Vuirtenbergêfiû occupauit,nôth titulûducisSueuoru abimpatore meruit. Hæc autenXquæ de ducibus Sueuorum pofuimus) ex GotfridOjVrfpergen fijRheginone, Hermanno, Ligurino,Radeuico,Ottonc Frifmgenfe, Abbate Spanhaimenfe,Peutigero,AeneaSyluio,ôi( multis annalibus habuimus,nifi q) noftro æuo Nauclerus de Sueuisproprios libros edidit, amp;nbsp;Berno quiz

P iii

-ocr page 216-

GERMÄNIAE EXEGESEOS

dam Abbas multauolumi'nadeipfis confcripfit,Sunt amp;nbsp;pnuati quidam anna les SueLiorum,qui a Curio Romano I'pfos deducunt.Bebelius poeta ill vid irrt dens,a nullo(i'nquit)Curionisi'mperatoris fieri mentionem,amp; anile comme tum elTe teftatur.Nullus imperator a rerum fcriptoribus appellationem Curi onisafrumpfit,utliquido coftatLcgimus tarnen Pompeii temporibus CurP one quendam proconfulem, ad Danubium primum Romanorum imperator rum omnium profedum,ut Feftus RufFus, Aurelius Victor,amp; luftiniani Caî faris enarrator,copiofiffime teftantur.Ego illorum fententiglibentius accede rem,quiSueuorum antiquitatenon inCurione,ueru poriusinipfos Germä'^ nos referuntH^c aûtqcûcç attulimus,ueteru auctoritate nixi,amp;;qpIurimoR2 annaliu ronibus confirmauimus. Vt aut materia,qua de Sueuoru regibus con cepimus, fe latius aperiat, nondiflimulada eftlornandis fcriptorisuigilatiifi mi de ea re fententia,qui longe clarius Sueuorum r eges illuftrauit,amp;: quoriin dam memoriam prorogauit,a qua reliquifcriptoresreceflerunt. Dumlibris ueterum nitor /acile confequor Sueuorum regum memoriam a temporibus lulii ufc]^ ad inclinationem imperii Roma. Qtii aut Theodofii aut Valentini anifeculo ufc^ adPipinum numerenturCnullus explicauit,fecluib in hoc folo lornade.Apud que Theodericus Vifogotthoru rexjllius Theoderici filius, qui in bello contra Attila occubuit,Sueuiæ rege contra fuos hofles iuuit.Vn daudete ultimum diem Sueuorum rege,ipfe regnu in fua iura redegit,ac Tn rifmundufiliuhuicpfecit,fub cuius pofterioribus plus ducetis annis Sueuia Stratege moderabat-Nunc ad flrategemata Sueuorudigredior,qu^quamuis non dn mata Sue bitem, quin adamulTim ab Vfpergenfi fint elaborata,in tranfcurfu tame quse uoru con nobis obuientur operi noflro alligabo.MuItas Sueuorum expeditiones cotra tra Tur Danos,Saxo grammaticus affert,in quarum numero odo recenfentur gra/* cos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiiTim^.Cunradus IILfui noïs imperator,acccpto nundo de obfeffiôe ciui tatis

EdeiTp per Saracenos,nomen fuum in militiam dedit, amp;nbsp;adiundo Ludouico Francorum regi ac Balduino regi fuo exercitu, Iconiam îtercepit, Damafcum Syriæ metropolim recuperauit.Perfidia demum Emanuelis Conflantinopoli tani imperatoris in Europam regredi cogebatur. Quid Fœdericum primiitn Sueuu memoremCqui capto Adrian! pôte,Romam,Mediolanum, Venetias follicitabat,Cremonam ac Galliam cifalpinam terruit, Ancona ac Philomena e iure Turcorum fuflulit,Armcniam minore in fua ditionem redegit. Quis^ Philippi Sueui régis difpendia contra Ottonem IlIi.ignorat.Erat huic Philip po frater Cunradus,qui contra Bertholdum Zaringêfem mouit expeditioné, quern amp;nbsp;armis exagitairet,riifi repentino fato concefliffet.Omnes etiam impc ratoreSjin his quæ uirtutis amp;nbsp;claritatis funt longe poft fe Fœdericus II.rcliqt,q Ancona urbe popuIata,Damiatam urbemaSoladino captamjamp; omnesbat'^ bari conatus fregiftet,nifi Honorii tertii pape ratio aut potius neqtia,ipfo in H mine obftitiflet,Parma tarnen amp;nbsp;Armeniam recuperauitRufliam amp;nbsp;Garam ampliffi'mas regiones a Turcoru incurfiôibusliberauit,totam Italiam Gibelli norum ac V uelphorum facta difcqrdia caftigauit. la genealogia eoru fe^^*

-ocr page 217-






-ocr page 218-

Genealogiaducum Sucuöfuffl.





hibwit’ ter 0«*^*


côrolHâ ma^*’


tnanus bux tgt;a«


ÔOtfri buôfoc uo:û b.


cnfmert eue bux


fueuQ.


côrab’ buxfuc


( luwlfuô \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ marfilt \ / I btiebni: j

iöoxSi I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\/ Vfucaom/

VromeJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\{w\xoviJ


(côtabus \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ I »xot )T\ 0n«ôf«

A/burfav \ ( A\ Umpeta. I Z \___Vxonie^

07J

---____ Z bttopît \ /o£5it^a A


îgt;cn'cuô âticcpd


bietm« A me far. 1 matc^i J




bo0oal



ƒ abcl|gt;a» ,. ! biâ afta


tnuôittt


^cricuô buK ba. oboxoïé


vj:0t


_ nbsp;nbsp;nbsp;/ baba fc

1 cSbûalt fupolb’ \ \OôfotOt btixba. )


r^oz


pevatox


' ^etwi


—'N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--quot;X--X / Otto«’A / (

--yfntÔcA 1 T/'l ®uVü“\

^pôe \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/^conS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y 3__ \»mpc^

\aic^ labbaej nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'--

----lt; Æcobcd\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1-, l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 \


burfar


ftitjjar yji btôalia 11'


»i.cefoc «U0»|î.


\ ( cîtab’ biirgiib I


btôvrOî ;’, ^uô ni. j / \buxfue. /


{ fiingtin I_J biovxoî


25U«clt;t concnbt na


febcn'c* n'.imp.


fcben'c’\


neô


ornulf’' burba uftcie


2ftigbal I bus


©.vbftl tic^ep, au^un.


/ftlbcrt* bcrtd\ ( f“quot;»“® buôbtix Px bauartc / XxX*


walt|gt;c rud


fili’ n5 nomt natuô


©.troff

I gatiçfue

V epûe


'^Oït'ÖO^O rSabu cib,(ue.


rôiwamp;z,^

VXt\c.amp;


ßetbic 0a vroi


lt;' c5rabtiô


/ ôlbert** A , ) nbsp;nbsp;Otto flic ' f ^flbfpuc i

î uiepte I \ 0cntio J


r cérabuâ \ faptena i


nSnoî« tut


J fftnalb’ '\ ( comeô J i. burôüb J


roboff* bf ßab ’ (ptgt;r0


/f 5hnt»iô \ Æebc-n'c’

Zlj feilten ) wmeó j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Çccrab* \ _____

ZJSk’'--\ eefar )

fgt;êriats\ 1 feberic» au^ti(î. J f'côt abt' nianrreYy^^acue\ l bu^fne. jl biixfuc I quot;v---y 1 uaavlt. bnoptï / f (artniic ï \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 V“æ J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ biixfiic.


alben* \ t \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fungutt ',

b«xba j '1 corabuô J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f fuciiwo nbsp;1 t nbsp;^jg 1

uatie j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y' ottocari '


'gertru A ƒ biô vf.ei '\ ' biix*^


\ tbeobo \ nbsp;nbsp;nbsp;(„poit5‘\ i fc'betic^ . , hipolb* \

VetVAX ;



SOBB


-ocr page 219-

Genealogiaducum Sucuöfuffl.





hibwit’ ter 0«*^*


côrolHâ ma^*’


tnanus bux tgt;a«


ÔOtfri buôfoc uo:û b.


cnfmert eue bux


fueuQ.


côrab’ buxfuc


( luwlfuô \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ marfilt \ / I btiebni: j

iöoxSi I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\/ Vfucaom/

VromeJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\{w\xoviJ


(côtabus \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ I »xot )T\ 0n«ôf«

A/burfav \ ( A\ Umpeta. I Z \___Vxonie^

07J

---____ Z bttopît \ /o£5it^a A


îgt;cn'cuô âticcpd


bietm« A me far. 1 matc^i J




bo0oal



ƒ abcl|gt;a» ,. ! biâ afta


tnuôittt


^cricuô buK ba. oboxoïé


vj:0t


_ nbsp;nbsp;nbsp;/ baba fc

1 cSbûalt fupolb’ \ \OôfotOt btixba. )


r^oz


pevatox


' ^etwi


—'N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--quot;X--X / Otto«’A / (

--yfntÔcA 1 T/'l ®uVü“\

^pôe \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/^conS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y 3__ \»mpc^

\aic^ labbaej nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'--

----lt; Æcobcd\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1-, l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 \


burfar


ftitjjar yji btôalia 11'


»i.cefoc «U0»|î.


\ ( cîtab’ biirgiib I


btôvrOî ;’, ^uô ni. j / \buxfue. /


{ fiingtin I_J biovxoî


25U«clt;t concnbt na


febcn'c* n'.imp.


fcben'c’\


neô


ornulf’' burba uftcie


2ftigbal I bus


©.vbftl tic^ep, au^un.


/ftlbcrt* bcrtd\ ( f“quot;»“® buôbtix Px bauartc / XxX*


walt|gt;c rud


fili’ n5 nomt natuô


©.troff

I gatiçfue

V epûe


'^Oït'ÖO^O rSabu cib,(ue.


rôiwamp;z,^

VXt\c.amp;


ßetbic 0a vroi


lt;' c5rabtiô


/ ôlbert** A , ) nbsp;nbsp;Otto flic ' f ^flbfpuc i

î uiepte I \ 0cntio J


r cérabuâ \ faptena i


nSnoî« tut


J fftnalb’ '\ ( comeô J i. burôüb J


roboff* bf ßab ’ (ptgt;r0


/f 5hnt»iô \ Æebc-n'c’

Zlj feilten ) wmeó j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Çccrab* \ _____

ZJSk’'--\ eefar )

fgt;êriats\ 1 feberic» au^ti(î. J f'côt abt' nianrreYy^^acue\ l bu^fne. jl biixfuc I quot;v---y 1 uaavlt. bnoptï / f (artniic ï \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 V“æ J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ biixfiic.


alben* \ t \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fungutt ',

b«xba j '1 corabuô J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f fuciiwo nbsp;1 t nbsp;^jg 1

uatie j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y' ottocari '


'gertru A ƒ biô vf.ei '\ ' biix*^


\ tbeobo \ nbsp;nbsp;nbsp;(„poit5‘\ i fc'betic^ . , hipolb* \

VetVAX ;



SOBB


-ocr page 220-

-ocr page 221-

LIBER TERTIVS LXXXVIIL

De ducatibus Gelriæ ac luliacenfi. Ca. Ixxx.

Elrenfes olim Auftrafiæ regibus ,üt qdam uolunt,fubie(îîi fucrûr/d Comitât^ autmanifeftueft, q?poft^adnosimgiûdeuenit,Vngaris deuiólis Gelriæ^

JL Henricus in comitatû eâ reduxit,anno incarnationis Dcccc.xxxv.Pri mus cornes Begrinus noîabat,cui tgibus OthonS Mendofus fuccenît.ut mo/ nafteriûGelrig in eius memoria exeqùifjindemulto tpe exado^ quis pfuerit GelrigC nÔ penes uUos fcriptores eft,Gerlacus tn (a q Geiriâ didSuolüt) Gel riæ de ferebatur comes,a q noftra genealogia prindpiû fumptura eft Jlius po fteritas redabnea acordinefemp (ubfecutaeft,ufcç ad Reinoldû ac Eduarü qui fine uirili ftemate excedentes, Vuilhelmo de Guich fororio rcliquerunt ducatû.Erat ein in ducatû redad? comitatusille a Ludouico C^fare,aîino fagt; lutis M.ccc.xxix.Ôd primus dux Reinoldus erat,pater Eduari ac Reinoldi præ/ didorû^ac ultimorû illius ^pfapiæducû.Erantitacp coniûdi Menapioru du/ catus Geirenfi dudu Caroli Ilîl.impatoris anno dni M.cc.lxxiüi. necdiu tame fub eadè ^fapia incaluerunt,huius em Vuilhelmi filii Reinoldus ac Eduarus^ una cû morte uitam ôd ducatû expofuerüt, uirili ^le carences in manüs impa/ torïasfepofuerunt.annoîcarnationis M.cccc.xxii.nec plus duodequinquagin taannis,fub pmiiïaftirpe ducatus pmanfit.Amboducatus ducibus carences, àd duces Bergenfes uenerunCjpofteadiuifi,Gelria Arnoldo Egmontenfi dtu duSigifmûdi impatoris,acfalutisanno M.cccc.xxvi.ce(rerac, poftcuû obitu adAdolphû, amp;pofthûcadfilium eius Carolum redada eft,quiamp;hodiceo potit.Impator.n.î principû côfilio,pdido duci ducatû uoluit intercipe^ac ipm dominûde Egmontappellari. Verû regio ipfum defendttJuliacenfis uero ad duces Bergenfes,a qbus amp;nbsp;noftro æuo teneqtrâslatus eftdd etiâ uerû eft ,Bur gundiæducêpfuifl'e GeIripCarolû,poft cuius obitû Katharina uidua, Adol/ phi duds foror,ducatûadminiftrauit,ufq^ Carolus ille capt’, liberatus eft,hgc de dudbus illis.Eft aut Bgmont dominatus,ac pene pars maxima Gelrip.

De ftrategematibusacincremento ducatus Gelriæ. Ca. Ixxxii. NEc a nobis ptereûda funt,ducûillorû ftratcgcmata,fuerûtcrebraeo rû aduerfus Brabantinos plia,ut natiuitatis dnicæ anno M.cccxxxixquot; Geiria c5 fppe epifcoporûColonienfiupartiû fuerût,aduerfus ciuitatê,no fine tra Braba ingenti iadura. Reinoldus cm dux anno dni M.cc.lxxxviii.a loanne duCe Bra tinos. bantino captusL'mipurg,Vuafterburg,Zupft, depdidit. Arnoldus dux ad xxx.annos Fccderico Ill.repugnans,depofitys eft,ac Carolus Burgûdiæ dux, GelriæCabado Arnoldo) cÔfecrabat.Verû opera ac oleû Carol9 pdidit,in/ cxpugnabilibusein tribus aut quatuor ciuitatibus,Gelriæ dux animatus,dum nihil amitterepoterat,totigermanip inferiori rapinis acincurfibus refpondit, Succeftît Arnoldo Carolus,animo acferocitate patrê p fe ferês,qui ad tot an nos,nul!âinferioris Germaniæ ducê,bellorû reliqt immune,nec hodie bello/ rû ac conficiendorû hoîm eû pudet. Sumpfit aût Ottonis Gelriæ duds têpe ftate incremêta ducat’ illemaxîa.Côes Arnheim.Rugemond,Hadervuick, Gothbamel, Vuagenftige,tunctpis uilbs,muroinueftiuit,ac ciuitates confe

-ocr page 222-

GERMäNIÄE EXEGESEOS craui't^ille idem Nimmagen duitatem imperialem,anno domini M. cc dudufororiieius Vuilhelmi imperatoris magno conflato auro redemit^ Monafteria plura condiderunt Gelrenfes,ueluti Greuental monialium locu, Cifterdenfis ordini's,ubiGelriæ ducumfepulchra uidentur.

De ducatu amp;ducibusluli'accnfibus. Ca. Ixxxiïi j Atæ modo fan's funt partes Gelriæ dudbus,quibus ftatim putabani luliacefes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duces Iuliacenfes,ob ducatuum amborum uicini'tatem ac unitatem;

équités nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effe annectendos.Diu enim ab uno duce ambo moderabantur. Hlt;

aurati amp;nbsp;a Sigifrido epifcopo Colonienfi équités aurati olim conlècrabantur, obin^“* duces. nbsp;nbsp;meniàm uirtutem bellicam,Äquenfibus prgftitam^a quibus lege fandû tiinC

eratjUtfoIi luliacenfespropofiti Aquenfes initiarêtur. Olim comités fuiflefc runtur.LudoüicusCæfar eos in Marchiones falutisanno millefimotricentc firao uigefimononofublimauitjamp;paulopoftin duces anno ab illo prædiâo tricefimo euaferunt.Primus dux Vuilhelmus nominabat^qui Gelriæ ac lulia ccfib^ diu præfuitjinde ut dixi ad comités Bergêfes ducatus ille deucnit,penes quos manfit ufç ad noftra fecula,annus uidelicet poftquam millefimus fupra quadringentefimum undecentefimus (èxtus agebatur.Vuilhelmus inde Iulia cenfium dux,unicam filiam fuam coniunxit loanni, Ioannis ducis Cleuenfis unico filio,amp; ita tres ducatus coniunxerunt,Bergenfem uidelicet nbsp;nbsp;luliacen^

fem_,qui prius erant copulati,8ó modo Cleuenfem.

De ducatu Bergenfi. Ca. Ixxxiiii. o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Iximus ad Bergenfes deuenifle luliacenfem ac Gelrenfem, ducaWS libuitigitur 8^ illorumhicmcminiffe.Bergenfesolimin comités abi ueruntjcxuto inde Henrico SuperboJBauariæ ac Saxoniæducatib^ Marchio Fcedericus primus i Bergêfem comitatS Engelbertum eorum præfeélû ac co lies nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mitcm Bergenfem multis prediis dotatum dimifit.HorS comitatum inde Ca

rolus quartusi Marchionatum tranftulit,anno falutismillefimotricentefimo quinquagefimofexto.Primüs autem Bergenfis dux Vuilhelmus/ecudus At noldus,a Vuenceslaocæfarefuntconftituti.lnbello inde Colonienfi contra v“ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;epifcopumj loannesfilius Henrici,Linburgenfem ac Bergenfem ducatus ad

ad Brabantinos armis contuliqquia hi partes epifcopi fecuti fuerât,anno miH^ fimo tricentefimo lxxxviii.Ita autem Bergenfis dominatus ad luliacenfes deue nit.Theodericus enim Gcbhardo Iuliacenfi,pro Bergenfi dominio mutuo pc cuniam dedit,eo palt;fl:o,fi fine filiis obiret,ut iterum ad epifcopatum Bergeiifis ducatus redirenSucceffitautem res.ut huicfiliusnatusfuerat,ita Berge fes luliacenfibus manferunt, Gelrenfium igitur luliacenfium ac Bergenfium,CIeuenfium genealogias uno fafce conneden das elTe putauimus_,quas amp;nbsp;tali padto contulimus.

-ocr page 223-




-ocr page 224-

GERMANIAE EXEGESEOS

De prindpibus Cleuenfibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. Ixxxvi.

CLeuenîes olim fub regno Auftrafi^ comphendebant, coru dnatus inde fub Ottoibus eft infi:itutus,amp; ut annales Colonien.aiût,in côamp; Iio Conftantienfi, princeps corum in ducem (ublimatus eft, anno M.ccccxviii.dudu Sigifmûdi c^faris.primi ducis nome Theodericus tulit ,a ej pene ocs pofteriores Theoderici didi funt,nûc iûdus eft ducatui luliaeefi, g îoânê Cleuêfem qfiliä accepit Vuilhelmi ducis luliacen.huius pater etia Ioan nes ferebat. Alii Adolphü primS duce fuifte dicüt,in cocilio Conftantiefi co fecratüjcuius frater fucrit Gebhard^ comes de Marchia/ilia eius dna de Befw Alii filiu heim dicebat, quæ Stephanum Ruperti régis fratrcm in maritu defumpfit* De ducibus Lotharingiæ ac Brabantiæ3amp; co rum initio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. Ixxxvii.

LOtharingiæ acBrabâtinus ducatus,olim côiûdi fucrantfub Auftf® fig ducibus.Dagobertus inde cæfar anno falutis Dcc.xxiiii.Pipinum primu Auftrafiæ duce feu regêcôfecrauit,cui fucceftît Grimoaldus Erabâtia. dux,q occidebata Leutherio.Inde ducatusad ciusfororêBeggâ deuenit,uxo re Anchifi^q marito eius ducatûattulit.acinde ad huiusinftâtiâ/iliû Pipinun* ad eundê fublimauit.Inde ^xîm locû tenuit in dücatu Carolus Marcell9, que fecutus eft Pipinus,acinde Carolus Magnus/uicfucceftït Ludouicus fili^.In de L-uduicus Lothario filio hûc tradidit^Lotharius duos excepitfilios^Lotha riûfcitquê pfecitducatufaq Lotharingia nomêfumpfit.Lotharius inde filiu^ Luduicu in rege Frâcig unxit,Carolû uero in Brabâtiæ ac Lotharingiæ corui têinitiauitjilliuirilifeminecarêteSjtiïcCÔradoimpatori acei9 parenti eiufdé nois ducatus Lotharingiæ aftedâdi caufastribuerut/eferete Hermâno.Qui bus fine filiis e uîuorû numero exccdêtibus,Frâciæ reges ducatus illos (ut ioribuseoRîfubieclosXcpetierût.Ottouerofui noîs primus,cgfar,Gifelbcrto ! collocata fibiî uxorê filia fuagerbirga,ducatûobtulit.Volût multi tûc primù’ Lotharingiâ in ducatû ceftille,utGaguinus amp;Coloniêfiû annales hnr.Gifif bertus aSt Ottoni fuo focero rebellis iuxta Brifachû abforptus eft, Vrfpgcfe tefte.Ducat9 îgit Brabâtinus ac Lotharingig ad filiû ei9 ex Gerbirga fufccptU noie Ottonê deucnit.Meminitamp;eiufdêHêrici tûc Lotharingiæcomitis Vf fpgenfis.Otto inde fine femine uirili lumia claudês,Gotfridû Barbatiû, qdâ côfâguinitatis gradu fibi neceftàriû,hgredê dedarauit/rater.n.hic erat Falcôis filii Richmiri,acfratrisGifelberti.Memorat amp;illius Gotfridi frater Bernard^ ambo Ardênenfes,amp; hic pfatus Gotfridus Lotharingis ac Brabâtinis eux co tigit,anno Dcccc.lxxxviü.Ottôe euiuis difceftb,amp; poft obitû ei9 annollll. su fpiciis Ottôis ni.cgfaris.C^uis huic fuccefterit nifi Gotfridus ille de Buliô, anno lVl.lxxxiü.afcriptoribus nô allegat.Hermânusfcriptor Saxonû quêdâHcrmâ nû Lotharingis pfuiffe tepeftateillaînuitjCôradi uideliceC etHêrici llI.c^fafU æuo.Idê HêricusIIl.impator HcricodeLymburg ducat9illosc0mific,cuiamp;fi 119 eiufdê noîs fucceftît,q fine ^le fatis côcedête ducat9 Lothorîgig ac Braban tinus ad antiqs dominos de Leucn,ductu Sd aufpicio Henrici quinti deuenif, 8cfub

-ocr page 225-

LIBER TERTIVS LXXXI5t.

fub iifdê lit GczilonCjGotfrido fecundo/ertio^qiiarto remanfit,uf(^ ad ul timu Gotfndüjfalutis anno M.txxxiü.cuiüs frater Henricus Brabantinu tm du catu moderabat, cui filius loannes prirrius fucceiïît,inde loânes IEamp; llLeiufdê iîoîs,qui etiâ mafculina proie déficiente hoïem éxuens, Vuenceslaû fororium luu fuccelTorê fibi delegauit,qüi tam diu ducatü Brabâtiæ in manibus tenuit, diu in uiuentiû numero uxor conftitit,moriens uero ducatû eu uita amifit, «cducatus Brabantinus ad LudouicûFIâdrenfem ducê reda(ftuseft,ôb Mar garitâ uxorêjducis Brabantini filiâ,ac uxoris Vuenteslai fororê,Aliitn utCo lonienfiû annales ad Antoniû quendatunc deùeniiTeuolutducatü^ob uxore Braban/ Ifabellâ Vuenceslai filiâ^alii hune Antoniüde üera lihea ducû Brabantinoru tiaadqs dicunt,difcrutiantalii,idIocoueri(fimihabeo,hLtnc Antonium Brabantino/ duces* rum ducê fuiirc/uifucceiTit loannes IlII.huius filiüs,BfabantigduxHiccopU latus eft lacobg teeming,Vuilhelmiducis Hollandini filiæ unicæ,ex Philippi Burgundiæ ducis filia jfupfuerat igit ea uxor tm,ex omni Brabantiæ ducù afr finitate,ac loanne duce Brabâtiæ,marito eifdê Iacobg,fatis fine uUo femine c5 cedente,Iacobafratrc regis Danig matrimoniofibi copulans,lpe confequêdi ducatus.Mox Philippus Burgundig dux anno falutis M.ccccxxxiiii.bello in di tionêfuâbreui tpe Hollandiâ,Selandiâ acBrabantiâredegir.Gaguinuspatrê huius Philippi loannê Brabantiæ ducê fuifle lcribit,alii tn ufep ad Phiîippum filiûeius diftuIeruntPhilippo fuceflit Carolus filius,q fine uirili femine difeç denSjtradita filia fua Maximiliano regijpermilTu Fcederici IltCcfaris, genero fuo reliqt tâ Burgundig,HoIlandigq Brabantiæ ducatus. Maximilianus Phû lippu filiû initiauit in ducê Brabâtinû,qui mories filio (uo Carolo hgredi iufto oia mortis neceftitate relida comendauit,q èé hodie Brabantiæ præeft.

De ducibusLotharingiSjôCeorum catalogus. Ca. Ixxxviii INterira dû in negocioducuBrabantinoRi occupa« fuimus,pene Lotha ringos duces a noftra memoria exclufimus.Dixim9 capite ^pximo Lotha ringiæ ac Brabantiæ ducatus in principio in unû ducatû euafifte, ac Lo/ tharingorû nomen tunc obtinuiffe.Itaq? ambo ducatus tin appellation c Lo/ De dud tharingoru conftiterintGerbirga fimulSd Gifilbertus Lotharingorû ducû ti bus Lo tulûptulerunt,licetamp;Brabantigpfuerint.Itacpambo ducatus indifereti ufcß tharingig poftGotfridi de Bulionfecula pueniebant,q lege fatorüeuita difcedês,Vuil helmo fratri fuo Lotharingia comifit.Brabantia uero penes comités de Ardê nentûc erat,qrû catalogû capite priori defcripfimusAd ducatû Lotharingo rûredeo,qui p Gotfridû a Brabantino feiunduseft.Hic Vuilhelmû fratrem (ut diximus)pfecit.Alii multoante,ducatibus illis difcretionêcÔtigiftefcribût, Ottonisprimitpibusuidclicet.Mortuo,ein Gifilberto aiuntRaginerû cûLa perto Arnuldû ac Garneû ducatus illi9 occupatores expulifle, Lothariû inde acCaroIumfratres pro recuperando ducatulaborafle,ac Ottoni filio Caro li eundem donafle. QuomortuOjGotfrido Ardencnfi obuenifle Lotharin giâ.lllius fententiæ Geblacenfis eft,alteri uero accediint annales Coloniêfium. Gotfridus de Ardennen LotharingiâEuftathioBulionenfi copulatafibi filia

-ocr page 226-

Tituli du cü Lotha ringoru

GERMANIAE EXEGESEOS fua in matrimoniu tradidit.Euftathfus Gotfrido Bulionenfi filio reliciui't duca tum,hi'cin regê Hierofolymitanü abiens/ratriRio VuilhelmocômifitLotha ringiâ.Cui fucceffit Theodericus filius,aii Theobaldus,inde Federicus, Mat thæuSjMattliæus filius,Fœdericus frater,Theobaldus,Foricus, Rudolphus, loâneSjCaroluSjindeobIfabellâ matrê Caroli filiâ Renatus Siciliêfisin Lotha ringiæ ducê fublimatus eft,poft que fedes ^ximas tenuit loannes filius, hic fi neuirili femine rnortuus,Renatû Vaudemontenfê comitê,agnatû fuû,ad du catû hûc accerfiuit.Renato Antonio dux fucceffît,quê nra ætas adhucuidet. De fepulturis 8lt; rebus geftis dueu Lotharingip,amp; eorû titulis. Cælxxxix POftq a Brabantia,Lotharingia femota eft,creuit in immêfum ducatus ille,ob crebrâ 8^ feftinatâiUorû principû mutationê.Oftêdunt feduz ces ilie reges Hierofolymitanos,quê titulû eis Gotfridi Bulionenfis trir tus conceflit,rcgni€ß Siciliæ nomen eis Renatus contulit. VaudemÔtenfê uC ro amp;nbsp;Barrenfem comitatus cornes Antonius,cætera Ioannes,Carolus, Rudol phus,amp; ahi q in Nanfio eoru fepulturâ erexerunt,ubi amp;nbsp;ecclefiâ condiderut, ac dotauerunt.Simon dux Lotharingiæ monafteriû bellûpratû infcriptûfun dauit/alutisanno M.cJxxv.indiclione xx.tertioIdusNonii,indie AlcenfiO'* - ï nis dnicæ.Cuiusinhabitatores Ciftercien.funt,l!licetiâpfatusduxfepulchro condituseft.Rudolphus dux in côflictu contra Anglos periit.MemorantmuI ti epifcopi a ducû illorû ftirpe profati,pfertim Metenfiû antiftites,a qru me/ nbsp;nbsp;,

moria modo recedamus.5i emoîaqugindecus illorû tierti poftùnt qufrerc mus ,femper a littore remoti nunq ad deftinati finis terram nauigarem us.

ÖcIluÏter GiMber îûamp;:Oc tone C^f.

De ftrategematibusducumBrabantinorûac Lotharingie. Ca, xc î ORationê nuncde ducûillorû ftrategematibus dirigâ,Lotharingif du ces ante Ottonû fecula,nihil memoria dignû elaborauerunt, uero primo Gifilbertus gener fe rebellegeflit,atcp inita cû EgbcrW qda côiuratione,poftq impatoris uires intellexit fuis ualidiores,iuxta BrifacU in Rheno abforptus eft.Hanc hiftoria Vrfpergenfis copiofiftime exeait? dh Gotfridus etiâ Btilionenfîs^Lotharingic dux, Antiochene chriftianis militib^ chriftianitati adiecit,anno incarnatiÔis M.XCVIII.in Hierofolymitanusrcx confecratus eft,ut prius indicauimusjongo inde tpe loannes .Brabatinus dux Reinoldû Gelrenfem in bello Cqd contra epifcopû Colonienfem geftîtXapd uiim abduxit,amp; Limburgû, V u afterburgû,ZupfF,amp; multa ducatui Gclréfî nbsp;i

ademit,anno dni.M.ccxàii.Brabantiâinde etiâ oî uirili ftirpedefiaentê Phi/ [ lippus dux Burgundiy in ditionê excepitCarolus huius nepos Renato Lotha 1 ringiæ duce fijgato,rebus Lotharingiæ potiebatur,p Heluetos tn repreiïus nbsp;1

acadultimûmortisdilcrimêpdiKrtuscft,Jnterimnullauelpauca Lotharingo | rum plia exupauei ant.Brabantinoi û uero eo plura referunt,Vucncefa9 Bra j bantiæ dux contra HollandinosgrauilFimabella confecit,obid q? Hollâdin’ ille,regionê fuâ a pdonibus pmii erat undicp infeftari.Maximilianus etiâ ante impii fublimationêjfeuenfTime penes Morinos acBrabantinos fefebellis cßlt; dit.Fuit Nicolaus Calabrie dux^q alFumpfit uxorê Ludouici regis Fi âos

qua ;

-ocr page 227-

LIBER TBRTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XG

qua depofita,filiam unicam duûs Burgundi'æ (confequendi ducatus gratia)in coniugem afFeâ:abat,cuius tarnen (pesexitucaruit.priuscnim morte preuen tus obiuit. Dux igitur Burgundius initiari iiolens;in ducem Lotharingêfem, præuentus eft a Vaudemontenfibus^ab eorû comité Renato,ex parte matris Renati Calabriæ ducis,nepote,unde prelia atrodffima inf Burgûdiæ ducem ac Carolum funt oborta.Demûocdfo Carolo, Vaudemontenfibus ducatus ille remanfit.Plures epiftoIasPhilelphi circunferuntur, ad Renatum Lotha/ ringorum ducem confecrataè.

DedudbusHoUandîæSdSelandiîC. Ca. xd.

Et Hollandiam olim fub Auftrafiæ regibüs fuiffe quidam obtinue/ Comités rûtjCui« comitatum olim a Carolo Caluo inftitutum uolunt Primus HoUâdig eorum cornes Theodericus celebratur,ut in ducatu, ita amp;nbsp;in fuo no

mine primus euafit,poft quem rebus potituseft Theodericus feaindus, cui Arnulphusfucceflitjinde Theodericus tertius,Florentius primus^Theoderi eus quartus,qua tempeftate Gertrudis Florentii prædidi ùxor^ut filiis C?tate imperio minus conuenientibus)res intégras conferuare poterit.RupertoBal duini duds Flandrêfis filio matrimonio fe addixit.Theodericus quintus inde variôe præditus,poftquam ad annos difcretionis peruenit,eiedo V uilhelmo f pifeopo Traiedenfi^ac Gerlacho Gelrenfi comite,qui uiribus HoIIandiâ in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

uaferant,omnia fibi reftituit^ac filium fuum Florentium fui nominisfecundû, hæredemconfcripfit,quemincomitatufubfecutus eft Theodericus quintus hh'us,quem Florentius tertius,dein Theodericus feptimus.Hic addida fibi in coniugem Adelhaide,Theoderici Cleuêfisfilia,unicamgnatâ nomine Ada reliquitjianc Theodericus Leuenfisin uxoremfibideuinxit,ac Hollandiam occupauit.Vei‘um non diutius uxorefua.Poftquam enim uita defunda erat Ada, Vuilhelmus eius patruus,hæres uerus,Hollandiam recuperauit,quâ ite rum iuftohxredi reftituit.IndeFlorentio quarto filio fuo in dominatu ceftif, qhæreditate Florêtiofatis deftituto,Vuilhelmus cæfar fùdus eft/iliusprædi dli Florentii. Vuilhelmum patrem fubfecutus eft Florentius quintus.Inde loa nés filius,quiFrifiam totâpene armis fibiuendicauerat.Ioanni fucceftit Vuil helmus ultimus Hollandiæ comes,qui relidis fiEab9 Mariä Reinoldo Gelrig ducijloannam uero VuilhelmoFlandriæ duci,acMargaritam tradiditLudo uico Cæfari,mafculinogenere defraudatus.Imperator ergo Ludouicusfalu/ tisannomillefimotricentefimo quadragefimo quinto, Vuilheimo filio fuo Hollandiam conceflît.Vuilhelmo uero ratione orbato,alteri filio fuo Alber to comitatum eûdem adiunxit, cuius filiam unigenitamEduarus Gelriædux fibi matrimonio copulauir,hæc Hollandiam ufe^ ad extremam iui fenedutem fub iugo fuo puidit,tandem fatalilegedecedens,multosfpe côfequêdi comi/ tat9 delufit.Affedabât in dÔiniû Hollâdiâ duxGelrig,necnÔ Bauarig duces,g omnium uerifRmi dominii refer5nt,amp; eo tpe fimul Selâdise,Hanoniæ,Holla dig ducatus recuperabât. Vidi ipfe aureum numûa Vuilhelmo Bauariæ du ce côflatû,cuiusepigrâmafubfignatûtalêformâfonabat,Vuilhclm9 Bauarig,

-ocr page 228-

GERMANIAE EXEGESEOS

S cî â Jig,HanoniæjBrabâti g ac HolIâJiæ dux, Philippus etiâ Burgundiæ dux, g ob matrê fuam Alberta duds Hollâdisc uxorem,tum ob filiam quam nupcr Vuilhelmo fexto ac ultimo Hollandiædud copulaueratjiti eorû intercedes, annoralutisM.cccc.xxxiiii.uniuerfam Hollandiâ,Brabantiâ ac Selandiâ uioc cupauit,quas in fua iura redadas inde filioCaroloreliquit.Philipp9 inde Au ftriæ dux ob Mariä matrê,Caroli duds filiâ.ducatui initiât,multis th ac afperis preliis idredemit,cui amp;fucceflîtfilius primogenitus Carolus, q amp;nbsp;noflrotpe ducatibus illis pditus eft,amp; hæc de illo. Vnû etiâ qd noftro æuo ducatui accef fitjicet infauftillîmo omine,referre th in aîo eft.Poft^ annus falutis millefi^ mus fupra quingentefimu dedmus feptimus agebat,poft pentecoftes célébra tionê,grex quidam ex multis hoîum ghibus confiatus,Hollandiâ hoftiliter in uafit,optimas qfeß ciuitates fpoliabat,pdis inde onuftus,difceiïît,hoîes occidit nec ad (àcratiflîmu Saluatoris noftri corpus,ut ad afylh confugientibus peper cit.MiferrimepIanecÔditionis Hollandia, q tantosinuulnera eius fanguifu gos inuenit fatellites,potu{t hgc queri de illis,qd qndam tota germania de Atti la.Selandia etiâ femper Hollandiæ ducatui fucratfubieCta,ac fub ea compte henlà, quare nihil de ipfà ftatuere uoluimus.

DeducatuLimburgenfiaccomitatuHanoniæ. Ca. xcii.

Llmburgêfis ducatus, Aquifgrang uicinus,olim comitatus, ab Héricis impatoribus coniecratus didt,hui9 cornes primus Hêricus fuilTe af ferit,q filiu fuûHenric5,poft Gotfridû Ardênenfem,dudtu Henrid catus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quarti impatoris,Lotharingip duce initiauit,cui amp;nbsp;fuccefTit Hêricus filius,qué

tarnen Hermannum,HermannusSaxonum feriptor nominare uidet,hicfine mafeulina fobole fata foluens,comitibus Lcuenf hæreditatê reliqt Alii tunc tpis ad comités Gelrenfes eorum comitatum uenifle arbitrant, quibus amp;nbsp;ego fufFragor.Multoinde tpepræterito,Ioannes dux Brabantinus.Henrid filius» contra Reinoldû Gelriæ comité (qui partes epifeopi Colonienfis contra ci ues fecutus fuerat^erens,uictoriæ compos,ac duce Gelrenlè potitus,eû captu abduxit,falutis nortræ anno M.cc.xdii.compofitis inde foluendi duds condiu onibus,multa ducatus (crat em tuncducatus)Limburgenfis, VuaflerburgU quoqp acZuplFGelrenfiûprincepsBrabantinis relinquere compellebatur. Hanonia Hanoniæ uero comitatus multa antiquitate præditus eft,ac olim amplior,nuc adflâdriâ exiguis,argumêtum ex eo cepimus,olim enim Franciæ reges coru connubia nÔ afpernabant. Balduin9.n.Plâdriæ cornes ex Aliza matre filia regis Francig genit9,Richildam Hanoniæ comitis filiam fibi propriam dicauitJnde totusco mitatus Flandriæ ad Hanonienfes duces peruenit,per Balduinum Hanoniæ comitem,ob Margaritam uxorem filiam Theoderici,ut Gaguin9,S^ alii teßa tur.Vndeamp;hodie coniundifunt.Aliquandodiuidebantur^dargarita enim filia Balduini regis HierofoIymitani,Guidoni filio tradere uolens comitatus ambos,acloannê omi paterno iure exuere, a Vuilhelmo rege focero Ioannis compullà eft,ad dandh Hanoniæ comitath Ioanni,Ioanne uero fine liberis de cedente,Hanonia iterum Flandriæ coniungebanir.

-ocr page 229-

LIBER TBRTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XCL

, De comitatu FlandrenG,amp;feiuscomitaCataIogo, Ca. xciii.

H Aótenus inter inférions Germaniæ ducacus conftitimus, anteqab Flandria ipfisrecedamus morâ priusin comitatu Flandren^ paulü teneam9, unde. q potitus eft Ludouicusprim9annoDcc.lxxxii.qui açcepitinuxorê

Lotharii quarti filiâ noie Flandrâ(a q nomen comitatui contigit)poft quem Antonius,cui filius fuus fuccenît.Inde Andaquercus.Et hi primi pfuerunt Flâ driæ.FiIius aût Andaquerci Balduin9,accepta luditha Caroli calui fi lia in uxo ■ rem,primusFlandriæ corneseuafit,a iocero inftitutus,refer€nte Hermanno fcriptore.HuicfuccefîîtBalduinusCaluuSjinde ArnoldusIlLcomes, cui Ar/ Cataïag9 noldusquartus,indeBaldainus,cuirurfusBalduinusfextus,qui tres habuit comituna filios,primus Arnoldus,fecundusBalduinus,8d hi contra Flandrenfes pugnâ Flandre, tes comitatu pdideruntTertius tn filius Rupertusea recupauit,extitit hicfep timus cornes,hûicfecutus eftoôtauus noie î^uptus,amp; poftea filius eius Baldui nusnonusin ordine,ac ultimus ftirpis huius terminator,inde Flandria Kanu/ tus rex Daniæ fuo iuri fubieceratjUt Hermannus egregie exequit, alii tn Bak duinum morbo comitiali alFeclum,natura foluiflcphibent, acDanzenfem ducêjob uxore Balduini prædidi matre,ad comitatu euafifle,IIlius fententi^ af fertor eft Gaguinus in Francoru hiftoria SuccelFit huic Tetricus noie dux ac comesFlandrenfis.lnde nomis eiufde T etricus,q unica relida filia Margarita Balduino Hanoniæ côiti hæreditatê addixit. Ante Tetricos etiä Carolu ulri/ mi Balduini nepotê,acVuilhclmû Iprenfem Caroli pdicfti generu, comitatui pfuifte confiât. Vcrû pauciftimo fpacio tpis,mox erh ad comités Hanonig Fla .dria deuenerat,Carolus em partes Ludouici regis FranCiaefecutus,a Bochar ■do ac Beriopo occidebat.Ad BaldumûHanonic comité redeo,qRupto con tra Philipps adhprens,obiit,comitatu Balduino filio reliqt,hic rex Hierofoly mitan9 initiatus,Ferrando Portugalliæ duci generofuo,ac Philippo Namur ce. comiti deftinauitregionê.HicNamurcû Hanoniæ acFlâdrigcoinitatibus copulauit, Ferrandus uero dux cotra Philippu rege Francip ages,pro Anglig rcgno,capt9 eft,uxor ei9 oppignerato Godrido Brabantiecoite obfide,uirö ecarcereredemit. Quo fatis deftituto,Balduin9 qdâ pfeudo,Balduinu genui na ,plc prognatû,fe fairofimulans,aFlâdrenfibusconfecratuscft in comitem, deteéta uero eius malitia,capitali poena in eu eft animaduerfum.Interim Mar garita Balduini regis f dierofolymitani filia ,diu fola comitatu puides, V uilhel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

mu Danipetru uiru eius,in tutela hui9 afïûpfit,cui amp;nbsp;duos filios partu edidit; Guidone,cui reru fummâ uêdicabat,amp; Ioanê,fibi ob afFeóadi comitat9 fufpici one ofFenfu,exilio mul(ftabat,Ioânes uero aufpicio Vuilhelmi foceri Ro. cefa ris poftlimio in patria rcdies,eqs c5diti5ib9,Hanoniä impetrauit a matre,reli da fratri Guidoni Flädria.Ira iterûcôiûÆ comitatus illi àfcerncbant. Guido aut ac RuptuSjOb feditione ab ipis mota a Fladria lubmouebant,poft quos la cobus comes S.Pauli in eûdê locû fublimatus eft.Veru ob qtidianâmoleftiâ ac tyrannide,qua dues pmebat,feditionis cuiufdä potetifTima caufa extitit.Nä Ruptu Bulionie. comité e uiuis fuftulerat,q comitatu expulfo lacobo recepat.

q ii

-ocr page 230-

GERMANIAE EXEGESEOS

Hic CU Gutdone Namurcê habenas uf(^ad extréma fenecfhitêflexerut, tune tertio comitatus illc pfide deftitutus eft.Nâ Ludoui eus Niuérnêfis affînitate quadâ Rugto pfato comiti deuindus comitatu illo potiri poftulabat,diu ob fi multatê cquS aduerfus Philippû pulchrû regê Fradæ aluerat) eo ftuftrat9 eft, derhû uoti côpos,rerû fumma potitus,inftarite ultima nécefTitate^Ludouicum Mortêfem filiu declarauit bgredê,fic NiuernêfiSjMortêfis,Retelêlis, Nainur cenfis comitatus copulabanuLudouicusautilleabic^ mafeulina ^le hoîem exuêSjUnicâ filia Margarita,Philippo Burgûdig duci loânis Fracorû regis fÆo , oï iure hæreditario addido,deuinxit,ac oï eius affînitaté fatoru lege (bluente nec quicep pter uxorc Margarita in uiuis remancte,iuo género Philippe, îna dendæ Brabatie pftitit occafionê,necid exitu caruit, Poft^.n.Ludouic? natu ræ opus expieuit,ac nihil ducu Brabâtinorû fobolê plus olebatjPhilippus ob matrêjVuilhelmi dudsBrabâtini filiâ,fibiducatû defumês,Lemburgêfem ac Brabantinïïducatus fuo patrimonie annexuit.QupoîaPhiIippofiIio hpredi/ tatis eius coforti deftinauit,Philippus Carole filio.CaroIus (Lutzelburgcnfi comitatu acLotharingorü ducatibus partis)uirili ^genie carês,Philippe au ftriæ duci ob filiâ Mariâ,Maximiliano parenti in matrimoniû locatâ, addixit, qbus rebus omnibus confecutis, Philippus ille oïm,qs fol uidit,fe maximum principe geiïîtjUt in eius panegyrico Rotherodamus nofter oftendit, proau9 eius Hollâdiâ,SelâdiâjFrifiâ,amp; totâ Germania pené inferiore ,falutis anno M cccc.xxxiiii.in ditionê redegerat,oîm illorù dns Philippus conftitutus eft. Ac celldat ei9 potêtiæ Hifpanip regnu,ob Ferdinâdi regis filiâ,ac Auftriae archi ducatus,paternahpreditate relidus. Adde çp Romanoru rex ab eledoribus déclarât?, oês (qs terra ^duxit) diuitiis,firmitâtecorpis,aG oibus boninuinc ris exceftït,ueneno necatus,duos filios poft fe reliqc,unû Hifpanip pfedt, aliU Burgûdip,ac totius Germanip inferiori côftituit moderatorê.Mifcra mortaliU côditio eft,amp;: oîm miferiaru generû refertiftima,amp; tùc miferrima,qn ülos qs inaltû eûtes,oîb? foclidtatis ptibuscôfumatos,repêtino cafu deftituitOccut rit Philippe illo accerfita ac fubita mors,î primo honorû ac etatis ei? ueftibulo*

De potentia comitum Flandrenfium,amp; duaim Germaniæ inferioris,eorumlt;]p bellis. Ca. xciiii.

Vibrante adhuc recêti priiicipis Philippi,omniû maximi,memoria ,fas uidet maiorû fuorû potêtia ac uirtutê, qua nitebant,in mediû affet _________ re.Côtigit Philippe maternus auus Carolus,Burgudip dux,q terrP gundiæ biliftîmi nomen ob îmêfaeiusfadnora tulit.Rcgê.n.Angliein Frâcoruregetn gefta exafperauit,paulo poft Parifiâ ualidiffîma manu obfidione pffît, Frâde rege e fuis finib? expulit,quê amp;nbsp;e Parifia exCedere c5pulit.Fuit hoc potêtiflîmi ani miiudidûjducê Lotharingorûbisexulê fugauit,impiales qualdâduitatesad extremâ fui defperationê redégit.Demu tn in Lotharingia uiribu s fuorû mill tû deftitut9,Heluetiispcenasfâneuine ,pprio dédit,falutis âno M.cccc.lxxvii. fub Epiphanie dnifefto.Scripfit nuius reior5nem,teftêj^udolph9 Agricola, uir in oibus eius feriptis fandus,cuius memoria non fine magna admirationc

-ocr page 231-

LIBER TERTIVS XCSI.

faccrepolTiimus.Qtiis Caroli patrêPhilippum ignoratCquiRopertu Gagui num uideritç Fuit Philippe illi parens loannes^omnisfimulratis caufa^quâ ad hue principes noftrifeailt inter fe diuerfi agunt exercent,demiï tn a cofan guineo fuo Liiduico occi(us,ncqtiæ fuæ poenas pendit. Cæteru Flandrenfes plunmabellaaduerfusreges Franciæ expleuerunt,Balduinus.n.Philippi Na murcenfis cognatus,contraPhilippûinfurgens,non tnfine fui detrimento c5 ddit.Ferrâdus inde comes a rege Franciæ interceptus eft.Ropertus ÔC Guido grauiffîmis bellis infultauerunt.RuptusClaromontenfis una eu duobus millt bus extremû die obiuit.Gotfridus brabantinus amp;nbsp;loannes Hannoniæ comitis

Filius teils deftituti funt. Aiunt tue Francois xii.millia defyderata cocidiffe.Bur genfes ac Flandrenfes uidorig cópotes,uidoriaquanitebantelati,focio eoru comité Guidone,Ätrebates ac Gandanu in ditionem eorum redegerunq ac Phill ppo Pulchro regi Franciæ difpendia grauiflfima intuler5t,quorum iadu ra percitus Philippus,pugnam iterü renouabat.et Flandrenfiü millia xv.apud S»Ändomarü caftris exuit,ac euiuis fuftuliuRegith duo Fratres lacobusatt^ Philippusinplio remaferut exangues.Inde Valefii Philippi æuo^odingenri Flammingorum ac Flandrenfium armis Hudati,opetierunr.

De comitatu Lutzelburgenfi,amp; primo de eorum Genealogia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xcv.


-ocr page 232-

GERMANIAE EXEGESEOS

LVtzelburgenfes qui'a olim Brabantiaminpoteftatem nafli fuerat, illis adiicere uolui jMulti fub Lotharingis olim fuiflè Lutzelburgen fes uoIuntJMulta etiam connubiacum Flandrcnfibus coniunxerut, comitat9 Guichardus dux Lutzelburgenfis filiam fuam Erinnam Balduino Barbato ad dixeratjnde poftqad eos imperium deueniqBohemiæ regnum ad fe traxerüt cui centum ac triginta annis prgfuerunt/eferente Aenea Syluio.Inter eorum imperatoresyduo eiscontigerunt, rationis acnaturarum diuerfarum diuer/ fiflimi.Vuenceslaumenim nemo ignauiafuperauit,cuius amp;nbsp;nome falte nobis ignauiam uideturinferre.Rece(ferat hicabomniimperatoriapræftantiajitc rarum ignarus.imperio plus obfuit q profuit.Contra huius patruus SigifmU dusjdiuino ingenio præditus,omnes imperatores in difciplinarum cognitioc procul poftfereliquit^prifcosfuperabatjfuturos docuit.Præterea benignifli'^ mus.patientilfimus. Liberalitate,bellicaquoq^ uirtute nulli cedens imperio dignus meruit/uius tempora nullus unquatn damnatiitHulfitanos prgterca compefcuitjOrbem pene terrarum peragrauit.

DeBoloniæ,LeuenfiacÂrdennenficomitatibus. Ca. xcvf.

BOlonia inferiorisgermaniæcomitatusdicebatur.Comites illi nobilif fimi olim meruerunt,ad quos uniuerfa tarn Lotharingia q Brabantia peruenerat.Quibusdemum Hierofolymæ regnum deftinabatur. Pa pam nomine Stephanum ante Foedericum didum,aluerunt (ut Platina, Vt'* (pergenfis,acalü collegerunuEx eorum progenienobiliiïîmus ille Gotfridus procelfiqacomnesdemum reges Hierofolymitani.Olim Bolonienfium do/ minium ad comitafum Flandriæ attinebatjtaq^ conueniebant inter fe,ut fent orifiliio Brabantia cederet,reliquoBolonia.Hinceft,cjj Adolphus comes Bo loniæ præfuerat Balduini comitis Flandriæ fifius.Michacl Riccius illos corni'* tes de Bulion uocat,quod magis uulgari con(bnat.BIondus uero in geftis Vc netum,Gotfridum,BogIiognum corruptouocabulonominat. Sabellic? uero comitem Bononiæ,ambo uocabulorum germäicorum ignari,nomen bolôiæ corruperunt.Lotharingorum annales nonbulion,uerum boloniam dominiu hocdici debere obtinet. Caftrum bulionenfea Gotfrido rege Hierofolymita no, Oberto Leodienfi pr^fuli uenundatS eft mille amp;nbsp;trecentis marchis,ut eo Leuenfi's ru annales teftant. nbsp;nbsp;Leuenfis comitatus olim ad Brufellen.ptinebat.Inde ad

comitat9. comités Ardennenfes deuenit.Gotfridus aut Ardennenfis nado brabantiæ ac Lotharingiæ ducatu,Leuefem comitatubrabantino ducatuiadiecit,penes quêamp;hodieeft.FuitaûtpotiffimaBrabâtiæparSjita qhfilii duo in hæredes eligebant/eniori brabantia,iuniori Leuenfis comitatus fubuenerSt. Arden Ärdenen nenfis comitatus inferioris germaniæ célébrât,ad cuius comités brabantiæ du fis comita catus redigebatur, dudu Ottonis IlI.anno.Dcccclxxxix.Fuit autem commune tus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quafi illis comitibus nomen inditum ut Gotfridi dicerentur.

Genealogia ducum Lymburgenfium,Brabantinorum,Cleuenfium, Lotharingorum,Leuenfium,burgundiæ,Hollandiæ,Selandiæ, Frifiæ comitum FlandrenfiumiacHannoniæ, Ardennen fium bulionenfium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xevii.

-ocr page 233-

-ocr page 234-

■îefina 1 / balbot V i 25albi» vroî f i naâfl. Î! nus co.

/ bneco. / V pu,par



Gcncalogiaducum Sdcomitum Inférions Germaniæ.


in^eca \ (utigt;ert , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caroluó , uibitfi« \ ! labwic’

muôflâ c»ô i ' aqfl calons nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i / cefae

bvoô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f \ btia J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d ç,


carofoô A /'pfpfnus'^ f mated jMa.ct U

J l\ bîa.ï)u^ 1 Vv


h Sretua :, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ lt;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ quot;XT

ZJ ! . baltus J J a V Jy’ fot-Wjl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mânos



, , , • . nbsp;nbsp;\ CÂïOlo \

) bo*ontc i jtiânuô ? comce /\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/


luamp;ïPic ‘


t^eober V lobwicp^ , ßmolf’ ^?ttcuö ,; tavxoi B rexffâ. )/ cefar Ict.bux


cötncó ^odan.


0tt0be' \ 4rnolblt;^' nennen -

., J noföi ,


S’ffPSi; “;ï fe:YS55 niccOi /{ jK\ /Kx^


quot; (titolf’

! f«xontc


arnuIB’ ^oLco,


t^eobc IKUÖ ^pI.co.


hc^'pol cctneß


f)©@


\ i biïlbut I i ntióbo ' ' Iqic c0.


K'-


f ntpcvt.


I ! Z wIIjcÏ \ /f , P band J\ m^btif: }

V y [ cc.fan


'fibylla

Vf:oï


’tiebuli citcnf-


f bttlciniê



Ivxt^xx


ôtmô'^ffcben'c^Vi lotbof: Auct.box


«UnuVf“^'; »«î Æ '•

X VVccmca


tcâneô cp.tvc


icane^ buxfot.


lübwi'c \ cp.fcrbi j ij


-ocr page 235-

■îefina 1 / balbot V i 25albi» vroî f i naâfl. Î! nus co.

/ bneco. / V pu,par



Gcncalogiaducum Sdcomitum Inférions Germaniæ.


in^eca \ (utigt;ert , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caroluó , uibitfi« \ ! labwic’

muôflâ c»ô i ' aqfl calons nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i / cefae

bvoô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f \ btia J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d ç,


carofoô A /'pfpfnus'^ f mated jMa.ct U

J l\ bîa.ï)u^ 1 Vv


h Sretua :, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ lt;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ quot;XT

ZJ ! . baltus J J a V Jy’ fot-Wjl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mânos



, , , • . nbsp;nbsp;\ CÂïOlo \

) bo*ontc i jtiânuô ? comce /\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/


luamp;ïPic ‘


t^eober V lobwicp^ , ßmolf’ ^?ttcuö ,; tavxoi B rexffâ. )/ cefar Ict.bux


cötncó ^odan.


0tt0be' \ 4rnolblt;^' nennen -

., J noföi ,


S’ffPSi; “;ï fe:YS55 niccOi /{ jK\ /Kx^


quot; (titolf’

! f«xontc


arnuIB’ ^oLco,


t^eobc IKUÖ ^pI.co.


hc^'pol cctneß


f)©@


\ i biïlbut I i ntióbo ' ' Iqic c0.


K'-


f ntpcvt.


I ! Z wIIjcÏ \ /f , P band J\ m^btif: }

V y [ cc.fan


'fibylla

Vf:oï


’tiebuli citcnf-


f bttlciniê



Ivxt^xx


ôtmô'^ffcben'c^Vi lotbof: Auct.box


«UnuVf“^'; »«î Æ '•

X VVccmca


tcâneô cp.tvc


icane^ buxfot.


lübwi'c \ cp.fcrbi j ij


-ocr page 236-


-ocr page 237-

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XCIÎÎ

DeducatuMechclburgefi^Vuirccbcrgcfi ôdPomeramefi. Ca.xcvnï, MEchelburgêfes olîcomités tm ferut/tib Saxoniæ ducàtu parti, ptim Mechel fub Pomerania cÔphêfi.Hi anno M, ccc,xlix.duces initiati funt,a Ca burgêfes. rolo ini.Imp.amp; prim9 dux corû Albert9,fecûdus loannes didus eft*

Fuerut his noftro feculo multa bella aduerfus eorû fubditos Roftockenfes^du ces uero g guo noftro uixerût memorât Hêricus,cui9 uxor Ifabella, Burgûdig ducis fijia,ac Albertus fratres,qrû memît Marfchalcus in epFa quada. Sororê * cor S Anna Vuilhelm9 haftîg Lâtgraui9 in uxorê fibi deftinauit,Philippi Pala tini Rheni Filia nup Mechelburgêfi duci nupferat. VViRtêbergêhsuero co Vuirtenî mitatus tm uidebat olï. Eberardus prim9 dux a CgCMaximiliano cÔftituebat, geiifcs Hos Gallig comités Otto Frifing.noiare uidet. Antiqftîmi Vuirtêbergêfium Eberardus Si Vdalricus ferS^Eberardus ille ciuitatibus Îpialib9 repugnabat, qaJVlarchioetn Badêfi cûftis ciuitatibus fpoliatuseft. Huiusfilius Eberardus annoM.ccc.xxv.ecclefiâStutgardien,dotauit,eilt;^erat uxorIrmegârdis, Ru dolfi Marchiois Baden.filia.Nobilitat amp;nbsp;alius Vuirtêbersêfis cornes loannes didus^q Rudolfi fui noîs primi Marchiois Baden .filiâ fibi matrimonio iunxit, Ille loânes cÔtra totû impiû una eu Fgderico Marchiôe fe geflit,Fuit Si V dal ricus cornes,q anno M.ccc.xlii.T ubingâ a Gozone Si V uilhelmo Palatinis re demeratOïm aût antiqffimi Hêricusamp; Coradus extiterut.GeneaIogiam illo i*um dum Marchionatû Badenfium memoria nobis contîgct,aflignabimus.

De ducatibus Voitlandiæ ac Rotêburgen. nunc aboletis. Ca.xcix*

VOitlâdi^ ducat9 in môtib9Bohemicis ex alia pte ufep ad Bôbergâ olî ^têdebat,qru princeps ultim9 fupra Mænu Huuiû ditionc fuâ tenuit. Ducatus VeiS2 a ^priis domefticis oppetiir,ducat9ille pala expofit9 ê.Potêtifti voitlâdiæ musqG^ hui9urbes tue îuaferatAfciuit fibi Herbipoleh.pfulSchliffenfeldiu, Bâbergen.uero Holfeldiu,Norinbergen.Burggrauii Habêbergu,ficC]^ defiit.

ROTêburgêfiü pfides fupra Tuberâ in duces olî euaferât. Vltim9 eorû dux Rotebuf Fœderic9 didus eft,nepos Fœderici c^f.q Scheftersheim monafterium iuxta genfes Vuickersheim diocefis Herbipolen.c5didit,amp; uillas quafdâ Eberhardesbrû/ nen fcilicet ac Budelbrûnê eide cœnobio c5tulit,pfentib9 Poppone Burggra/ uio HerbipolêfijôdReinardo eiufdê urbis epOjVigmanoq^ Magdêburg.pfu le,auno M.c.lxxii.dudu Si aufpiciis Fgderici primi,dein ad impiû uenit,ut Irac Schefterf hnt Fœderici,quas in arce Schillingsf urft uidim9.Olî Rotêburgêfis dux qncp heim filiosfufcepat,prim9Einhard9nûcupabat,fecûdus Rudigerus,q monafteriû Herbipolêfe amp;nbsp;Rotesbergû î loco Tungêtal dido ercxerût.Terti9 fili9 Richar dus ferebat,quart9 bernardus Hildesheimêfis pful eligebat,quintus uero filiî Hêricû epm Herbipolen.reliqt,amp; Herisbertû.Hêricus pterea ille epûs Colo? nien.fundauit ecclefiâ in Anolfpach,amp; in Hangis Si S.Stephani Burckardus de Rotêburg Câbergû molitus eft,q ecclefia dedicata eft anno M.lxxxviii. in dieS.ThomgFraterhui9Hêric9S.Egidii erexit monafteriû in mÔte Câberg, cui cœnobio tradiditNuêburg,Visbach,Sultzdorff,8c plæracçalia.

Deducibus Zeringenfibus. Ca. C.

q iiii

-ocr page 238-

GERMÄNIÄB EXEGESEOS

NVnc Zeringêfiû duc5 res aggrcdiar,qs Carinthig duces gpere noïat,hi utrûc]^ Frîburgû erexerut,ac pene ton Brifgaugi^ tueruc.Hi Rudolfo ultîo duce definête Sueuig ducatu aff edaueruntj onde Bella grauilTima inter eos et. totâ Foederici primi ^fapiâ oboriebât.Bcr tholdo.n.duci eorû nupta eratfilia pdidi Rudolphi ducis Sueuie.Menii'ncruI huius Rudolfi Frifing.li.i.ca,vii.Hermânus,Nauclerus ac Innocentius de dcc C.venerabilêdllorûitac^genealogiam ufc^ ad Ultimos duces illamreferunt

sa

^éricuö iü.cepr


^jêncoô qttAthid imper.


gejelin«’ ftliibejel


ôaebifo


berr^ol \

buûahi I burcar. 7 z*”

! gcbb^r

I btiecpSa côlîanti.


ruboîf’ btijcfiic tiie


clemêti«


/ c5rabttô I btijcjcri \ 0cnfte


bert^ol buebujc , sering.


rubolfus epûe


cÔrabuô puer L obiit i


i bert^ol afbertuô^l btiejerî betvac^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-


bîïô bîifgau.


meôfnr ftenbcr.


abcl^gt;ci

bi6Pgt;:o»


buo filii uencn0 necâtt ,


côrabtiô jerin^S’


vj:oî,


catecina vt:oî


( nn0cn.


3nnlt;tal\ teravxoî L ƒ corrtbuô

J Fl ii.5erin genfiô


vpoîbe lot^atin.


2innabc @ufcn


feberic’ jering.


loanncô jenng.

V^iOî'bC burgun bia

gotfrtb'-' maritws

Lzeciorê pterea admonere uolui^Bezelinu fuprafcriptûfiliis caruifle,ut hone ftiauâores j^diderût^amp;poftehtatêeidêaddidâ berthoîdo fmfleafcnptaro.

-ocr page 239-

LIBER TERTIVS XCIIII

De rcgionibus Zaringorum ducatui ftibditis_,amp; ad quæ dominia deuenerint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. CI.

MAgna inter célébrés authores lis eft,dé primo ducatus Zaringorurri Duces ortLi,nulli inter fe conueniunt. Volünt quidâ a Fœderico primo cæ Zaringig Tare primu ducêftiilTe confécratû.Vrfpergenfis aût Hermanntis amp;nbsp;alii,Bartholdi Zaringi^ duds rrieminerunt,Henrici IiLtpibus.Olï ducat9illo rum totâ Helüetiâ comphendit,Ottlandiâ qcp.Multa pterea in Burgundiis ac Arelatenfidominio Gebeii.amp;Sudin.Aiuntaliq RuthardûAlfatiæLant/ grauiû,ac Zeringenfiù ducü antiqfïimûextitifle,qui uxoreIrmcfrida,Ge genbacbuerexitjôdmonafterium Schuart2ach,tpe quomillefimus fuprafe/ xagefimû fextus agebat annus.Gebifo etia dux Sultzbergenfis, monaflerium llluddotaLiit.Eo tnpadto ducatus ilIedefiit^Bertholdus dux Fœderico cœfari Burgundiâ,BernâacmuItain Arelatenfi regno reliquit libéra^ Friburgenfcs ctiâlibertatê ab Egone duce xx.millibus matcarum auricutuocant) emerunfj Poftq ^genies ducû illorum inclinauerat,ac nemo uirilis ftirpis in ea fupfue/ rat^ultim* eoRzduxZaringen. Bértholdus memorat,qfine mafculina^ple de cedens,acunica eiusfilia AgneteEgoniFurftenbergenfi inmatrimoniû tra/ dita,ducatûreliqt Egoni,cui Cunradus^cuiEgofui noîsfecûduSjihde Cunra dus fuccelTerût. Vltimo Ego III. cuius dominio ciues offenfi, grauiffima belli cû ipfo cÔpleuerunt,afïuit plio Marchio BadenfiSjEgonis partes fecutus.Ego uero intempefta itodeac nebula Fnburgenfespene ad unum ,pfligauit.

EPILOGVS AD LECTOREM

(rRedditaiamregib9,ele(ftorib9,dücibus Germâniæ, débita fuà portioe, ad cgterorûnobilitatêorônem meâdirigâ,utlumma impii noftri nobi!itas,in unoqcpmêbro eniteatintegra.Primoâûtdeillorûamplitudine adurusfum, q antiquitate ftirpis eorS pditi,una cû eléâoribus impii,ab Ottone fui nomis tertio cæfareac Gregorio quinto,in fäcratilTimi imperii noftri membra con-* fecrati funt,amp;: primo de Marchionibüs*

De MarchionibusGermanie,undeuenerint,amp;di(flifint, Ca. Cii.

MArcliionesa Marchione qdâ Troiano filio Antenoris^diclos phi/ bent,atcp Antenoris filio Marchionisnomê côcelTerunt. QuiMaV Marchio chioconditaa pâtre VenetiajTicine.urbi deditprincipiû,a cuiusre nesunde. liquiis.germaniæ Marchionc6,Bergomenfis fcriptor deriualTe uulnNo caret fentêtia ilia oïno fide noftra,potiirimu eo periculo,id eiîi uniuerfo liquet,Fœ derici primi tpibus ex Italia in Germania ^pfectos efle Badenfes,Hochburgê/ fes acRotelenfes Marchiones.Vidimus literas multa antiquitate pditas, earn origine Marchionibus pollicentes.Cæterû a germanico uocabulo CMarcht) diétos elTe non inconoruû fuerit.Quêadmodû cm noîa a cæfarib9 aliorû na tiones comphenderant,amp;^non niflgermanica,itaamp; Marchiones nuncupatos fuiiTe a Germais facile inducor.Nûcupanf cm quidâLangrauii, quafi Lat/ grauii.a ditione nomen ferentes.Quidam Palatini Pfaltzgrauii a PalatioJta qop a Marcha (Marckj principes huinfmoditraxerut appellationc. Cæteru

-ocr page 240-

'GERMANIAB EXEGESEOS

Bergomêfîs attç Carinus Florentinus ^germanoru uocabuloru ignari,noniîa Cutle'e res obtulit) finxeruntld qcÇueritariproximû eft^Brandenburgtfes ac Mifiienfes Germanîg uenflîmos indigenas cxtitifle,amp; a ditionis corn qua lKatibus_,ab Ottoneprimo cæfare,in Marchionesfuifle confecratos.Et hi qui demprimi,aliorijoîmMarchionûuetuftatê ac origine exceflerunt,a qrû ap pellatione noiapofterioribus innata funr.Dûitaqp ueritasuariis uulgi fernio nibus diffîpatjatc^ quilibet fymbolû fuû codonat,facile contigit in noibus u3 riatio,queraadmodumin Marchionum origine uidemus eueniflTe.

De MarchionibusBadenfibuSjSCeorumreligione. Ca. Ciii.

PRiori loco Badenfium heroas donauimus ^non qdem antiqtatis gratia, qua aliifupioresfunt,uerûtm patriæ neceffitate indudijUtdebitâillis pietate pro captu uiriS mearHexpletûeam,aceoCqd nobis concefluni eft) exiguufcio,participes tam egregios non modo diuitiis iierû amp;nbsp;uirtutibus prîcipes reddâ.Si etn nulla cû iplis mihi neccffîtudo fuiflet oborta,uel q pieta ti fiue beneficio deberet/d tn fufcepti muneris officiû a nobis poftulaflet,atlt;^ plèntis opisratio,ne q ad Marchionûillorû cultûattinere certusfuinem,me' moriæ noftræfubtraherê.Cæterûilluftriffîme Princeps PHILIPPE,dutuU in me offîciû indulgentidimUjpraE oculis requiro^ac tefexclufoin hoc obedié tiæ fàcramento tibi debito)oïbus literatis dextrû eiTe uideo,nec apud ingratif fimos rephenfione carerê,pfertim fi familiâ tuâ.tot dignis dignâ,inter nobiks primâ.inter primas nobiliflimâjminusmemoriæaiTererem.Quæfiui ein a n* dibus annisfemp gnistui gloriâ,nefcio qcp cp uehemêtifTimusfemp afïeâus opinfoîualuerit,qnmemoriâ faite nobililîîmi ftirpis tui mête ingrediebar. Si uero brcuibushæcabfokiero,non negligentiæ,uerûuerecûdiæ noftræ rc mittet,dS te plus amauerimarida noftra orône explicate uolui,Claris ftirps tuaC ut papa Pius teftat) illuftrata eft t!tulis,q nuUûun^ non egregie lapiété qjduxitjamp;idê papa in epiftola ad Martinu Maier,de loanne MarchioniTre uerenfi epifcopo.Si non,inqt,maiorû fuorû claritate niteref,plane cÔuincipo terit,extali ftirpenÔ fuifle eû^pdudû.Quidpotuithonefti^ de tua qjgenie di ciCquisetialaudatore illo honeftiorC nobiliort^'r’laudatoîsnobilitatis fons, nobilitatis eius uberrimû riuû.Patet in illo fingulare religionis tuæ decus, amp;nbsp;anteadæ uitæ ratio maiorû tuorû.Erat eiufdê amplitudinis æquali facerdotio pditus Innocentiusodauus,qin epiftola ad Focdericûtertiû egregie oftédit, quomodopenitusreligioniMarchionesfefe dediderît, acfummo animo ad uerfus Romanum Pontificem ufi fuerint.

De initio Marchionum Badenfium,5lt; eorum catalogus» Ca.ciiii. Vnc in memoria noftrâ nobiliftimi ftirpis Marchionû ortus cadet. Retulerût aûteoriï origine Badenfesfutqdam dicunt) a Marchioni Badenfes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus Veronenfibus,anno falutis M.cliii.lnde pofteriori feculo,Fccde

ab Vr(i ricus primus Romanorûimpator,unû VeronenfiûMarchionc,ex Vrß'noru finis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;familia prolâtu,capta urbe,ex Italia obfidêfecû detulit,ut ei per ualIêTridenti

na liberior pateret regreflus.Huius poftea fihû in caftrû Hochburgenfe coF locatuffl

-ocr page 241-

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XCV

locatu,arm’s ac noîe Marchiom's infigniuit.Qui lumina fine uirili fcmine clau dens,incolas induxit_,ad conftituendü aliüi Marchi'oncfui gnis,a q Badenfium ^genies exordiu fumpfit.Ea tepeftate comitatus tin regio Badenfis fuifie me morat^ac p feuda (ut uocabulo barbaro loquar) acquifitus.Hgc fub Marchio A ntidtas nisIoannis figillo literæ ferme continentSecundfi alios antiqffimus oim Her Marchio manus in Marchione euafit,qui primus fe principe geffir/alutis anno M.c.xx4 num. undeantiquior ratio tpis Marchionatui illi infertur^amp;q multos annos fecula Feed erici i mpatoris excedit,cui fententi^ palmä do,ac calculu noftrü co liben tius adiicio,dü apud Hermanns chronographû in expeditione ad terra fanefiS Hermannu MarchioneBadefem ,pfe(ftü uiderim.Conueniuntmecü,qin me moriâ eiusde coin ecclefiaBackenauenfi confecranf,cuius prima fundameta ipfe iecit.Succelfit Hermanno primo eiufdê noîs Hermannus fecundus,cuius meminerût Hermânus,Nauclerus 8^ alii. Literæ qcp de eo uulgatæ anno M.

düi. in uiuorû numero Foederici temporibus eum floruifle teftantur.

De Marchionibusaliisfubfequentibus catalogus. Ca. Cv.

SVblimatus inde ad Marchionatû eft tertius fui noîs Hermannus, cuius Marchió meminit Hermannus Saxonûfcriptor. Hic duos filios fortiebat ,unum nés Au Hermannû Auftrip duce initiauit,ob Margarita coniugê,rcferêtib9 Au ftriædil ftrig annalibus.Ex qbus ^pceflît Fcedericus Auftric dux,atc]p Marchio Baden ces fis,cuius Vrfpergenfis ac Peutiger fupra Ligurinû memoriâ fecerunt. Alter Filius Rudolph^ noîabatur,cuius pater monafteriû Liechtenau erexit.Rudol pho fucceftît quintus Marchio Fœdericus,cui Rudolphus fecûdus,inde Fee/ dericus ItRudolphus IILquê fecutus eft Bernhardus,qspcncoês annales Ar gentinenfiü collegerunt.Inde lacobus Marchio,quê tanti papa Pius in deferi/ ptione Rheni fecerat.Poft que Carolus filius,ab eodcpontificc cômendatus, deinceps Chriftophorus,ultimo Philippe fcelici fydere tredecimus Marchio Badenfibus obuenit,ab Hieronymo Aleandroac Philippo Beroaldo tot lau dibus profecutus,qui 8c noftro æuo adminiftrâdæ reipub.nat9,Marchionatu pace atep bello inclyt9,iufto fafee, regimîe fubditos aufpicatiftïo cÔferuat atc^ ampliat,cui dies î future etatis fecelTus fata ^rogêt,ac q longiftîme extendant.

De ilkiftri familia Marchionum Badenfiumjà no bilitate eorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. Cvi.

Roduxitaût Badenfiû familia plærofcp nobilitate infignes, ac maxîs Epifcopi facerdotiis pditos.Ioannes ein Badenfis Marchio,lacobi MarchiÔis Badêfiû g nbsp;nbsp;nbsp;filiuSjob egregiâ ghis eius uirtutê,ad Treuerenfiu pÔtificatû fublima Marchio

bat,referente Aenea Syluio,ac côpetitorê fuû Bauari^ducê, auefioritate q«^ num. Philippi Burgudiæ ducis potentiflîmi nixû,lumouit,ac in afteeftando archiepi feopatu fupior euafit. Alio me uocat lacobus Marchio Badenfis,quo nihil eru ditius,fublimius,innocentius,pftanrius,Germania ,pduxit,oîbus uirtutû nu/ mens pfclt;fius,in eiufdê ecclefiæ archiepifcopum abiuit,robufto ac uirili inge/ nio iftructuSjfiue fubita,fiue meditata ,pfcrret extemporali facultate pditus ex titiquttmdoârinæhuic Beroaldusnofterpftiterit,quaniûnec alteri,ut etia

-ocr page 242-

GERMANIAE EXEGESEOS

ekgantiïTimû de philofophorû fymbolo Iibrû,honori eins diuuïgauerif,hune ante die acerba mors damnauit,quê poftq numero uiuentiû fubtraxic,coclefti bus adiecitjOec quic^ inter uulneratotius Marchionatusingrau^illius cafti intercidere potuiflet.Dû em adhuc inter uiuos conftitiqomni uirtute functus tantosingenii frudus,tantamde fe fpem dédit,qua fœliciter pene totapatria S.Bern noftra nitcbat,trigefimû ingreiïus annû in flore ætatis ab inuidia fatorû inter hardus ceptus eft. Hinc in memoriâ diui Bernhardi Marchionis abducor,cuius fan^ Marchio ditatis exiftiatio plurimû apud me ualet.Hic ab oî fœditate remot?,poftq mit di îmundi uias ingrediebat,folû ad inuitandû fibi Chriftû qupfiuit,oêm ante/ ceflorû religionê fupauit,futuris exemplû reliquit.Huius uita fimplex,jncorrii pta,ac nulla uitiorûprauitate irretita,aut offenfaerat. Hicuniuerfis renunda/ uit uoIuptatibuSjUeræreligionis facramentû fequebat.Quicqdaddiuinæma ieftatis cultûattinebat,ab illo nihil uidemus ptermiflum, nullus fomnus huic in deliclo mortali furrepfit, penitus etiâ fefe a feculari negodo,diuinis mune ribus alioqui deftinatus,fubtraxit, patrimoniûamore Chnfti Cut nunq ab eo oculos haberet remotos) libéré fuis fratnbus addixit, eo contentus tfh,q ad ni tæ fuæ fuftentationêac tutelSnecelTaria requirebant. Hüc inde p hui? i eculi te nebr as raptiï,uitp iuæ finis confentaneus excepiqpoftq fibi bonis opibus, no , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bis exêplo refpondebat,ac fatis fecit,memoriâ fuâ coniecrauit fempiternâ, in

opidoLotharingip(Mumpelirdido)inæfl:imâdis corufeat miraculis, uifum cæcis reftituit,auditû furdis reparat,nulli oculos ad eû tenenti patrociniûde/ negat.Hunciam uotisexpetimusad noftrâfalutêfeuocamus,amp; quicqdtrifti’ accidit,aurpicio eiusaufpicacilTimo,ac omine corrigimus.Cotigithuicfrater eius Georgius tunc Metenfiûepûs.O fœliciflîme oîumlACOBE Marchio cui nihil (qd fœlicitatis elTet) defuit,beatus partu, ac beatior fortuna corpis, q animibonis, beatiffîmus liberis beatiflimis,ÔC te multo beatioribus.CoHo cabat,tibi coniugio Caroli Lotharingiducisfilia,thorusducatu infignitus,® . os fex fortuna indulfit,unû cuius nomen inter diuos relatû eft, duos epifeopa tibusampliffimis inftru(ftos,tertiû epifeopatuiArgentinenfi quâ ^ximû.^n teobitu qCp uidere tibi datum eft,Carolopotentilfi'mo (q adhuc extiterunO Marchioni filio,Fœderici llI.Cæfaris forprê,in uxorê copulari,unicâ filiâ Ab berto Brandenburgenfi Marchioni ac Imp.Ro, elecftorideftinatâ.Vidcbatur ante paucos annos Fcedericus Caroli Marchionis filius confumatiflîmus ietftenfispfuljcui plus Sycambrica uieforia ,q ulli totius Germaniæ inferiorij Badenfes prinapi debet.Si pauloaltius rem noftrâ repetamusC Auftriæducatus tituln Auftriæ ac ius Marchionibus Badenfibus afcriptû fuiflê nobis conftabit. Exoleta duces. nbsp;nbsp;Lupoldoru;pfapia,unica Margarita fupfuerat,q ab Hermanno Marchions

in uxorê defiimpta,Marchionibus Auftriâattulit,ficuti annales Auftriæ bant.Erat huic filius Fcedericus Auftriæ dux,ac Badenfiû Marchio,q eu Con radino Sueuiæ duce ultimo,ac Conradi Cefaris filio ,contra Carolû Andega uenfê Sialip ocupatorê,,pfe(ft?,Neapoli pœnâ capitis luerût, Vi fpgcnfcjr^^^ dero referêtib?.Rudolph9 etiâ Baden. Marchio,Veronêfiûtitulos fibi défunt pferat,utliterp adhuc teftant,qfub noie S.Rudolphifubfcribunt.

-ocr page 243-

-ocr page 244-

mecbtil ^êrtcitS bisbeba I palatin* bfpxot / ‘ b.bîun.


aÿnesft .


btpaUn


krman \ nnôrttav c^wbab, ;


lupofbüô buy««.


f‘ cttoiiii. t injpera


Æquib’ lant^ra uti Raffte


' niboff’ bceno •i minât’’


f‘ elt^ahet V):0z


/ftbcl|)ai \ ■ btôbc «cjjfen. ƒ'


{»ertnan\ n^mat cbi0 ba


'fjcricuo \ c0.f)cnné gt;,


beatris



^ertnart gt;

' nusmav ; c^iobab. i


( vubolfus \ ( wtarcbio j ' ‘'quot;'■'“iS /


i feberic* \

f mareb. 1 / OinnA, \ ■ t’

l babêfis /tj vf0} J

rubol^s \ rubolfuô


f macc^to ' babéfiô


TOcfcc j bictOô !


quot;mecîgt;tïl btÔ PXOî


febertc’ tnarcbio babcnfjs


vtiboffbô J hjarejn'o J


t^cobo ^av'to'i


lupolb* \ btiXlt;***


/ perman

1 ntismar c{)t'obab.


35nino frater cô ’

rabi /


r^i icannes lu comes

I \S wirtêb.


bcrrtian no0 c0. 1 vcirtêb. !


ßotfrib


leoftein.


mavgft rira

tlJiOÎ


»ratiôfa iismar mOîiîuie


rubolf” captuô avïtrt.


1— ( S ! quot;I bieryo:



' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ /t,balric*


cbcriîvb. ab alite vbalric.


ftlbcrtns , comee I konftet' j


\/mat£fari\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fvx.'0u

( igt;i6vx0t ! tavx0i 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ nbsp;nbsp;nbsp;/ vrfula \ / vbalnc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ ci^loeß.

1 H I __ s

/feberi\K J \betcc? /

CO. ßenn^ ) /fifiitlub \ betnaib^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a^ncß \ nbsp;nbsp;/

\ berttéftû.


meefitil ba anmt i


fcben'c” '' tntttci)i0 I bîanigt;en


(U^^bec


i VX0ZCA . ftb'A lot. bucis


, ïac0bu0 ' quot;! nJArcbto


,'wernl^c \ r*com. \ ptannen ÿtünim ] nbsp;nbsp;' burge. i


nibolf’


irtncgci:


cbcvavbuó’


co.wirtêb. '


btóvyw i'-j cótvaquem f I ... ^.,.4.


inbutt vub.


! albertue ( mAreJito I .y y branbei» ' '


eberar buôiurtt . Oîwtrf»


albertas occtfuô j


/ febertc* \'' traieetê. j

\ epus )


_ J etne^^ /!\ tnarcbtO / J babêfis


I cîgt;n|lôfo I rusobt lt;nbsp;it


rubolp canonic argent


carduô \ ; cat|gt;erîa VX0}


, wilvel 'Xx pM’PP’ I muslât 1^^ palatin* j 0ra.^af. / I »quot;kni y


rlllbïPtC* / lâtgra.



0biita »XOî


___ ƒ catberîa

7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' beatrix

ƒ cbrilîofo warßar rus mar i babêfis J


iiit.imp.


ÿeotQe toirtêbc. comcô


»balric’ btixwî'r \ sxember.


bcÄtn'x *’


»qanncó


citjabcl»

»xoî i


' pîi.ttta V ritus


-ocr page 245-

1

Geiiealogia Marchionum Badenfiuni


rr


wecBtil bis bc btt bfpx*’’


ƒ Otto if lï.' i tmpeta.


ininat*


»Öttfßfi . ha córa ' bipalatt I


german \ nus mar


lupclboö bux««.


f »fiber ''s ' njusbtix b’wnfi»; f


bfffnan gt;

{ nus mar ;-cbiobab. i


bettd VfOl


t^cobo Ϋ VfOi


m«rÖ* rira mo»


: »baltic’ V I XClïtêb,


febericus ----- j I mat-babf. comes ƒ /


lüpolb* 'X bux««*


rrattsfa usmar mOïautc


/ rebetic’ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pîei

l marcß. ] / 2inna t’ti l babêfta /rf j abclbat , ---( V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

ocbfen. f fTi \ rubolftis


'»naröaX tita aln W bembur , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ öenfis


wirtcb,


betman nus co. 1

, teirtêb. )



00tftib’ leoßctn» comes


ebecÄtb. ab ahis »baltic.


j tvetn^e \ nbsp;nbsp;nbsp;,

r’com. I Pfannen gtunin. l nbsp;nbsp;' bürge.


’ßctman\ ----

etgt;i0ba. / nbsp;nbsp;nbsp;1 bts»xot


ftlbcttns comes I leonpei* J


bcatei^


mec^til 'j ba anna i


fcbertc^ mavcßi0 I bîdnben '


j vx02be \ ƒ , I btanben ) ƒ


febenc’ marcbio


ßen'ctis comes leofîetn.


A’pó^cvm


''^p^fa vx.bu ciülotß.


i ‘ \ nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;iaccbuä ''

( ftlia i0t. tyry tnarcbi0 \ bucis Î \ bab?ris




carolüó


/ fcberfc* traiectê.

\ epSó


babèpö


catficrm VXOï


/ / / rubolf’ ,/ ! Ifoßein« X comes


marçfa \ titabc m fubaub. / iX


irmc^at


I tnec^til , bi6»x

lt; Ci  ■


\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0r.^af.

pMfpp'^ comes y / 35ittc^ , , wrteb. j K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j[ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I


cberarbus' co.wivtêb.


tiiißafTie


f lubïotc’ I

C lât0ra. I


i mariât j 0ta.baf. /



clijabet f etnefl* ƒƒ! marcbio j babêfis


\____ ƒ catberîa ' beattix

! cbtifïofo mar£far rus mar i _____■quot;'

babêps y


ütt.imp.


maximt lianue tiuperagt;


f vbdlvic^ buxwï'r

\ o^cmbev. -


I’


/ pMipP'


( iStgra.


: cbniïöfo

lt; rusobt

«t


' rtibolp \ canonic. 1 Urgent.


i ßernae \ nbsp;nbsp;nbsp;\

I b’pfes ?

' lüQelbit ! facdbas I epSs

■ treuere.


beatrix \


iöanncó


tnurcp. j


elt^abel» vxoz j


lubïoic’ ä { lâtgra. ] \ biifffe J


»ilbel \ pri.ma I ritus / I


-ocr page 246-

-ocr page 247-

LIBER TERTIVS XCVIL

De ftrategematibus Marchionum, Ca. Cvii.

STratcgematibus plurimis Marchioes illi claruerüt. Primajqmemoriæ Marchio ^rogata fïïtiHermânusaufpicat9 eft,q cuFocderico I.cgCRichardo An nu Bella glie rege^evtholdo de Morauia urbe Ancona, tranlrnarina expugnaue

rüt.Meminit illi9 expeditiois hiftoriaFoederici LVrfpgefis, Hermän9 alii. fubanno jyLC.fupratricefimûfeptîo.SoIiiête natura Hermanno fui noîs III. Rudolpho Marchioi Geppingen incêdebat a Popone, nbsp;quarto inde anno

Oberkirch a Burkardo de Heyedoch,8d Rudolpho Aflerburgenfi,cotra qs pdiétiMarchioes îfurgêtes,uiAoriâ pepererSt.Hermân^ etiâaduerf9Ottoca rûregêBoemig plia lachrymabiliaexpleuit,ut annales Auftri^hht.Dein du/ ces Vuirtêbergêfesaudliaîoatcp opib9,fe Marchiôib? oppofuerût,ueruHer mâni MarchiÔis uirtuti côciderûtj ac arx eorü penit9 expugnabat,dux e ditiôe fua abad9 ê,uti Herman. ait.Fuerût aût multa corn aduerf9 Argêtinêfes plia, inos.n.tpib9 Curadi VI.follicitabât.Rudolfus igit Habipurg, tûc Alfatiæ dns DurlachûjMulbergû ac Baden armis cepit,turrim Durlachenfem deftruxit, Badenfes Marchionê cÔpefcuit,qtêporib9 Fœderici ll.cû epo Argêtinfi Hêrico de Sta côtra Ar helecktotâ Alfatiâ, Cronêburgu,VuikersheimjHaldêburg,Andalau,Mol/ getinêfes. burg,Hufen,Ortêburg,Offenburg,GeiTgêbach,amp;: oês pene adiacêtes ciuita tes cepant anno dni M.cc,xxx.ln cû fucceflore hui9 in epâta Vualthero de Ge rolzecknoîe Argêtinen.ciuitatê ualde afflixerût,ubi Mulhufen,Colmar cepe rût,acante Husbergê ingêtiplo anno M.cc.lxii.ciuib9 Argêtinen.cÔflixerunt. In tpibus Fœderici deBlackeftein epi Argêcineh. Marchio ac cornes Vuirtê berge ope epo pftabât,côtra impiales urbes.lûxeriit fefe illis comités Marchio Rotelêfis SC Hochburgêfis. Comités de Dirnftain,Naflau,Lutzelftain, Kf/ burgjSd alii q tûc îpugnauerût Argêtinâ î die B. Marig j^gïs.Secûda uero ex/ peditionêî die S.Mauricii habuerût^ubi Rheni pÔtêî ditionê eorûredegerÛE anno M.ccc.xcii.deinbellûdefiif.Ludouici etiacgfaris tpib9 epûs adiûdis ciui bus^cÔtra Marchionê àC comité V uirtêberg.bellû mouit, anno M. ccc. xxx. in q Reibold9 Argêtinen.exercit9 dudor occubuit. Marchionum qlt;^ memoria celebraf i expeditioe Berbelfteinê. anno M,ccc.xiiitamp; poftpdidûtêp9 Berfz Contra ciuitatêdeftruxerût.EgôisetiâFurftêbergêCiscomitisptes côtra Friburgêfes imperiu fecLiti fût.In bello qc^ côtra ciuitates ïpiales gefto,cû Fœderico loâne Baua ri^ ducib9 ^pceflerût.dû millefim9 fupra trecetefimû fepmagefim9 feptim9 nu merabat ann^.PauIo poft Stauffenberg, Geroltzek,Dirfperg afflixerût. Stol hoffe uero amp;nbsp;Bade ab Argêtinen.ob(idebât,nô tn expugnabât.Nec te Bern harde filêtio pteream,qLii toti9 impii inuidiâ exafperatus,cundorum minas in ludibrium uertifti,deo folo addidus, uniuer fo imperio renunciafti. Mouebat adtierfus te primitus Argentinenfes, Colûbarii,Seleftadienfcs,duce nobiliq dâ Zolrenfi_,ac epo eorû Argêtino ,q deftrudarût oppidû qddâ in Hochbur gêfi dominiOjtûc Marchiôi fubiedü,ufcß ad arcê Mulbergû qîcefferût. Côiû xit fe eis tûc Ludouic9 Rheni Palatin9,ac duces Bauariy/otû denicÇ impiû par turiebât mÔtes,uerû ridicul9 mus nafcebaf,nec arci temere munitg fuffecerût.

r

-ocr page 248-

GERMANIAE EXEGESEOS

Deftruebant tue Muckefturm acRafletcQuo turbine fedato,cotra Mogun - tinosJacobus Marchto ^fedus, Palatino multa intulit difpedia, adiutflo fibi filio loäni Metêfi epo,quêadmodû Sylui^ teftatMortuo lacobo, côtra Fœdc ricû Palatinu rem geflît Carolus Marchio,uerû finiftro aufpicio,dolo ac fuo rü ^ditioe caftris exutus,captus,amp; magno auri nbsp;nbsp;ciuitatum pcio demü redê

ptus,maxîaiadura Marchionatû afteciqquêtn Chriftophorus JVIarchiofub fequês refarfit.Chriftophorus inde Marchio,cui ducatusbelliceuirtutis aferi bitjteftâte Beroaldo,fine q nihil adhuc egregii a Maximiliano geftû eft^ Lutz elburgêfem cÔitatû,ab h^redibus îiuftis occupatû,armispnftino iuri reftituit.

De Marchionatû amp;nbsp;ciuitatibus eius antiquitus ac nunc a Marchionibus polFeffis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. Cviii.

REgiôis illius nota nûc îterptaturus, ea q ad ^fetflum huius affutura uideo,fubiungâ.Marchionatus Badenfis Raphael in vii. cômêcario ru VrbanoruiuxtaRhenû meminitMarlian^ olimaCherufeishue Badenfis inhabitatû exiftîat,a cuius fentetia q lôgiiTime receffi.dû intra Rhenû Cheru Marchio fei nûq extiterut,utli.xi.clari^ îdicemus.Ad rê redeo. Otto fui noîs terti^^att^ natus. nbsp;nbsp;nbsp;Gregorius v.Marchionatû primitus côftituerût^ac VuifTenburgt fis abbatis

ciuitates aliquas,q inf Rhenu ac Baccenê côftiterâtjMarchionatui adiecerut, î qrû numero Badê,Stolhoff en,tuctpis uilig atep Ettelingiaeû extiterunt. Hnt Etelingiacêfis adhuc huius antiqtatisucftigiûJiberi.n.Vuiflenburgêfespopi du illud res fuas,fine oî uedigali uehût attp euehût.Mihi pterea puero adhuc Îrud!b9 âniscÔflitutoJiterg oftêfg fût,in qbushabebat,qpa(fio Ètelingiacuin MarchiÔib’ fit addi(ftû.Dagobert9 aût abbati Vuifrenburgen.Rotfrido,Ba/ de urbêcqua Adrianus nbsp;Antoninus cÔdiderût)amp; fex leucasfut ita dicâ Xtkra

Rhenû côceffît/icutiinliterisadhucpenes Vui(renburgen.referuatis,Dago bertus demÔftratDurlachû uero acHeidelzau FcedericusII. impioademit, amp;nbsp;Hermâno MarchiÔi Badêfi adiecit.Raftettê ac Cuppenheim opida a dnatu Eberfteinêfi Marchionatui côtigerût,p Hermann filiu Rudolfi. Pfortzheim ac Cells mortuo Cûradino a ducatuSueuig Marchiôibus obueniiïe uoluttf. Befigheim uero Hermanus Il.ab abbatifla Erfteinêfi recupauit, dudu Fccdc rici Imp.ut literg Baden.oftêdût.Stukgartêqq5 Bachêheim,a MarchiÔib” co ditgGit,ac abeorû ditioead Vuirtêbergg coites uenerût,dult;fluIo5nisVuit tcbergg comitispb Anna uxorê ei’/iliS S.Rudolfi.Eppingê uero p Foedericû cgf.Badêfibusadditû ê,a Palatîo rheni,cûHaidelsheim recupabât.Hochbur gêfîs dnatus p BernhardûMarchionê receptus eft,ultimus.n.dns abfi^ fobo le decedês,Marchions Baden. cÔftituit heredê,de hacre î monafterio qdain Hochburgêfi no ^cul a Friburgo multa referuSkSpSheimenfê dnatû Rudol phus Fœderici Marchiôis filius adiecit,alii tn lacobû Marchionê primû titu iû SfpSheimêfem ufurpafïè ferût.Rotelêfem uero Marchionatû Chriftopho rusMarchio,mortuo ultîo MarchioeRotelêfe^a Maximiliano Cgf. îpetrauit. IdêCreutzenau magno oppigneratû pcio,redemit.Hochburgêfednium rc/ cupauitjplura a Palatîo rheniære côpàuiqacLutzelburgêfemcÔitatû fuisar mis recuperatum poffedit.

-ocr page 249-

LIBER TERTIVS XCW.

De fepulturis Marchionum BadenfiunijSd fedibüS. nbsp;nbsp;Ca. Cix.

MÄrchiones ohm in Backenau Cedes tenuerunt,ubi Sx^ eorum fepuitu Sedes ra erat,ilhc enim Hermanni omnes fna corpora fepiilturæ mandaue fepulture runt,Vltimus inde Marchio Rudolphusjfedem in Badê habuiiCe di Badenfid citur,cuius pofterioresin monafterio Lichtental fepulti offa eorû condierût, uCfÇ ad Rudolphum quartum,qui cum reliquis pofterioribus, ad Badenfem urbein fepulturas eorum tranftulerunt.Fccdericus Auftriæ dux Neapoli ca/ pite tufusdllic Iioneftiiïime fepukus efl. Pater eius Hermanus V iennæ .San/ dus quoc^Bernhardus in ciuitate quadam Lotharingiæ feuita exonerauit, ibidem amp;fepultus,miraculis corufcat.Hæc itacp ob tuâuoluntatê ingreiP fïï PHILIPPE princeps maxîe,amp; q ad noîs tui gloria attinere uidim9, Reliqua q de te c5cepim9,duob91ibris abfoluim9,qpoftq{àtis maturariqaufpicato Cy (CDe LâtgrauiiSjôd Latgrauio Alfatêfi.Ca,Cx, (dere æq in uulgû abibûn

ALfatia regio trâfrhenana,quâ Elifatiâ Marlian^ uocat,ohm a Treue rêfibuSjUna cû eorû ciuitate Argentinêfi moderabat. Inde reuolutis mille ac ducetis annis,ad Ro.impiû deuenitTub cui9 dominio qngen Alfatiæ tis annis teneba^,amp; Argêtina ideo quafi argêtea tina quafi Romanorû ærari9 Lâtgraul appellata è.In g Clodoueû ad Frâcip regnû deuenit,vn Dagobert» amp;nbsp;ei» fuc atus. celTores plus ducêtis annis eorû Cedes in AlCatia tenuerût.Executus eft hâc rê honeftiflîme Peutiger in Cuis côuiuiis.Childencus inde Frâcorû rex Calutis an no dc.Ixxxv.conCanguiniûfuû Etticonê_,quê Adalricû AlCatiæ annales uocât, Atticû uero NouietêCiû cronica,Alfatij: pfecit,Cuius Cedes iil Obernehen ui Ad qtîùs debât.Idê ex arce HoêburgêCi monafteriû diup Odlip côftruxitjUt lati» didu/ AlCatia. rusfum,dû AICati£Ciue VogeCi mentionem^rogauero.Hic Etticho Cilio Cuo Adelbcrto reliât Latgrauiatû^quê alii Adolricû uocât,cui CuccelCerût duo Ci quot;nbsp;hïfratreSjSûtCridusêlt; Eberhard9.Hi aCarolo Marcello AlCatia abadi Cunt, tota itac^ Attici Ciue Eticonis ^genies lx.annos Alfati^ dnabatln Marcellû cg teri reges Frâcig in AlCatie dominio CubCecuti Cunt inuicê, uCcp tota pene Ca/ roll pofteritas defecit.Têporibus Ottonis primi^dni KiburgêCes dudu impa^ toris Alfatiâ recugauerût,In Ottonis lII.Ceculo,ac Gregorii V.in Lâtgrauiatû celTit A{fatia.Prim9LâtgrauiusTheodericus euaCit.qCe amp;nbsp;duce Lotharîgiæ Ccriplèrat,ob eh parêtê,Cûradû VuormaciêCem didûHuic Cucceffit fili’ eius Theoderic» q fine uirili Cemîe difcedês, fratri Cuo Gerardo Lâtgrauiatû cômê dauit.Sticcefl'erût huicduo filii,Gerard9,cui AlCatia obuenit,8d Vdalricusde Egersheim.Horu genealogiâ dû de comitatu Hoêloêfî mêtionê fecerim9,ulte riori memoria colligam’.Materna.n.linea comités de Hoêloenitebâf exLât/ grauiis iIlis.Probât tûc qdâ Cub ZeringêCib9,alii Cub dominio Kiburgêi i Alfa tiâ remâCiCCe,pCertï fupiorê.In ad dnium habCpurgêCem deuenit. Albert* Hab CpurgêCis poftea honeftiflîme AlCatia Cupiorêrexit.Infilius eius Rudolph* ro. rex,eo potiebat.Imgatores inde Cugiorê AlCatiâ hereditauere,mortuo ultimo çi* lâtgrauio,a qbus ptâtem eligêdi pCidè Palatinus obtinuerat. Alfatie uero in ferioris dnium ultimus lârrgaui* uirili ^le defraudatus,epo argêtinêfi uêdidit.

r i i ‘

-ocr page 250-

GERMANIAE EXEGESEOS

De Lantgrauîis Haflîæ. Ca. Cxi.

Lantgra r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Antgrauiatus HaiTie ohm ad Turingorû domim'u atti'nebat,8lt;^ fub

uü liaflif R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ottone IILac Gregorio V.in Lâtgrauiatû eft redaôius^dû prius tm

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comitat9 extiterit,multos egregios prîcipes ^pduxit,ç| cônubia femg

penecûSaxoniæ duciflis traxerunt,Vuilhelmus Lâtgrauius S.Elizabet Vn gariæreginâ fcederecôiugahfibi collocabat,cxquaLantgraunnoftiy ætatis ^ceiTerut.Hêrico Lâtgrauio olim ukimi comitis de Katzcnelbogê filia matri monioobuenerat.q defîciêtemafculinofemine ftirpis ei9,comitatûhûci iura mariti redegit.Memorat celebri memoria Ludouicus Lâtgrauius Aenee Syl uii tpibus,cui,ut Aeneas aitjRo.impiû eratdelatû,qd ipfe ob literarû ignorai! tiâ recufabatjtâra animi pfentia uir^utoês principû fiuctusfol9 cÔpefcuerit,cui tres Vuilhelmilucceflerâtjmedio Vuilhelmomortuotota ^geniesPhilippo illo unico pucro nôdû xviitannû ingreflo delatus eft,q donee adoleuerit,ma tri Annf,aMechclburgêfinobiIitate profatf,mulieri uirili habenas confenfü primatû reliqtProduxit egregios epos regio illa.Hermanus.n.Colonien pful uiroîbusuirtutû numerispFeétusalcriptoribus cclebrat.ErneftusqC^ ad ar/ chiepifcopatû Magdenburgen.deuenit. Multi comitat9 Lâtgrauio fubiiciût, Zigenheimêfis,Nidenfis,qrûille Treifa,hic ueroNida fluminibus irrigant Necnô ôdcomitatus Valdek,atcpalii.Horûgenealogiasubi MarchionûBa/ denfium habita eft ratio,pofuimus.

De Burggrauiisolim Magdenburgenfibus^Rotenburgenfibus, Vuirtzburgenfibus. Ca. Cxii.

GOnftat Ro.impatores olim in ampliflimis imgii ciuitatibus cÔftituif fe Burggrauios,6^^ hos ut plurimû in comités aut Barones cÔfecralk Vidim9 hui9 rei fidê fuifte obferuatâ in Nurêbergêfiû Burggrauüs uiif^ag deqbusdiximus.Necptereûdi fût nobis lîlêtioMagdcburgenlès,q adepâle denburg. faftigiû fçpe côfurgebât,ut de Boggero Burggrauio legimus.MuIta etiâ hi ec clefie metropolitan^ c5tulerût.Gero.n.illicBurggrauius^ in honore S. Ciriad S.Stephanodicatâ ftindauit ecclefiâ.Monialiû ctiâmonafteriû ^dificauit,cui’ genealogiatalis anno dhi Dcccc.lxv.phibebat. GeroBurggrauiuSj Sigefrido ac Viprocho fiÜis dotat9 eft^ac Hetta filia, ViprodioTheomar9 für ac Gero epûs côtigerât.Tertiusfilius Gerôiseiufdênoîs Gero fercbat,qecclefi^S. Ci riaci fundamêtû iecit,Hic ex Hetuida uxore Sigifridum filium Burggrauium Magdêburgen.fufcepit. Vltimus huius genealogie memoraf fuifle Hêric9, q fine liberisdecedêSjBoggerûQueuerdêfem conftituithcredc,a qreliq Burg grauii ^pceflerût.Hermânus Saxonû fcriptor,femel Burggrauiis illis defectio ne côtigifle fcribit,in Hermâno Burggrauio Ottonêcæf.fui noîs primurn, multa huic Burggrauiatui detraxiire,amp; eredo nouo ducatui Lunêburgêfi ad iecilTe.Mêfridus feculoHêrici 1111. in BurggrauiatûMagdêburg.elelt;ft9,in bd locotra Saxôes gefto obiit.Rotêburgêfes Burggrauii tpeFocdericil. Arnol/ dus amp;nbsp;Cunradus ,Arnoldus ac Gualterus,huius füii referûtur. Vuirtzburgc fisueroPoppo.

-ocr page 251-

LIBER TERTIVS XCIX.



-ocr page 252-

GBRMÄNIAB EXEGESEOS

HOenloêfis comitat9germani^ no ulumû honoré penes prifcos ford tus eft.Ä Beroaldo de aka flâma did^.inf Frâconip comitat9 numc/ râdus,olt dittffîmus,nûchgredû pluralitatediftradus,anguftior red dituseft.Hos beroaldusex Pânonienobilifîimis origine retuhfle côuincir.lpi th e prifcisromanoRzfe jJceffifTe glon'antur.Aid eos a S.Adelheide emerfos uol5t,q Frâcip oriêtali phiit^ac anno M.Hermâno FrSeonip comiti nupta,Có radû ceCgenuifTe aiïcrit.poftea Gebhardu Ratifponeh-epm.Pofuimus etia in genealogiapcedenti,q dcilliscomitibushabuimus cÔpta,fecusth repire rem poteris,undc paucis vh nobis illa genealogia acceflerit^dabimus.Fuerüt cmii diffimi uiri,qbus hiftoriaruueteru cognitio nÓdefuit,q CóraduII.e^f.ab her mano ac Adelheide ^gnatudixerüt.CuiIibet autid cognitüeft,hunc Córadii mater nu genus a Corado illo Vuormacieh.duce reduxifle. Vh opus eratthc oderico fquêpatrê Adelheidisfuiffefciuim^jCÔradû illh Vuormaciê.cogna th fakêaflcrerejicet anflo fcriptorelegat.H5cetiSpaternu gen9e Ludolpho Sueuie ducc retuliiTe cælo clari9 eft,tu fi pIuS nobis uides,ea q tibi arridêt,iura re potes,nobis illa erat feteiia-Adelheidis ahtilla nÔSaltzêfis fueratOttÔisut delicet uxor,uerh fundatrixueterismohafterii in Spalt,cÔfecrati in honorem S.Emeriâi,q amp;nbsp;collegiuin Oeringêcôftituit, adqd multas reliqas aduexit,qs Côrado filio fiio Côftâtinop.impator tranfmiierat.Irmegardis pterea in arce Schillingsfurft ecclefia diuinis muneribus dotauit.Fert olicomitatus ille fuiflc » nbsp;nbsp;ditiffimus,uerh multa pdia ad Marchionê brâdêburgeh.deuencrût,ut Kreils/

heim,Kreglîgê,VfFelc,amp; oîa mÔtana aduerf9 Sultzbachiu,quas uxor una eu lufdâ comitis uêdiderat.Mergental qlt;^ amp;nbsp;pene totus illic circuit9 Teutonicis dhis donatus eft.Nec defht q olim Francôiàm uniuerfam,partim Hcrbipolê/ fi epo,partim comitibus illis afcr!’pferunt_,amp; tandem de illis.

De Hennenbergeh.comitibus. Ca. cxiiiL

HEnnenbergh caftrh memorac,aq comités Hênêbergeh.nomê tule/ rut,q Cut eoru annales hht) Româi,a Colhbariis ortu traxerht.Poft Attile uero deuaftationê in Germania ^fcéli funt.Côdiderût aut hi bergêfes, comités mFta monafteria,ut (ut Frauuêrot,qd Otto de Hênenberg prius ieeit fundamentiSjCUÏus filius Bertholdus monaft. Gotzau erexit. Films huius Got têbaldus fundator coenobii in Vueferoextitit,âno dhi M.cxxxi.amp;^ illic altarc anno M.cxxxviii.xix.kaF.Nouêb.ab ottÔe epo bâbergeh.dedicath eft,cui gna tus bertholdusfucce(Tît,q anno dhi Mclxv«.monaft.uirginu c5didit.Horum nobilitas ex folis conubiis eoru indagari poteft,fummoru.n.prîciph filias fibi afciuerut uxores,utbertholdiis,q Mechtilde Marchiôisbadeh.filiâfibi copu lauit, vh multa Marchionat9 fibi defumpfit,in caftcllo Rheni Nuêburg olî Pa latinoru Rheni^nhcMarchionhditiôis,acinDarlachoamp; Forcheimio fedes fixerut. Vt aht npbiliflioru comith débita mêoria a nobis exigat,catalogu coru genealogip îftar hue collegimus.PrimusOtto Hênêbergêfih cornes fuiffe c5 uincit,q ch beatrjce uxore bertholdh filihfufccpitjbertholdusille ch Mechtil/ da Hermâni Marchiôis badeh.filia fua côiugc Ludgardâ edidit,quâ amp;nbsp;palatt

-ocr page 253-

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C

no rheni coKocauit,5^ berthoIdS,q Eberardu Herbipokn.pfuleamp; Popp one filios reli^tHic Poppo duas filias ex Elizabeth uxore ^fatas,unarn Marchioi Mifnefi/eltquS Bradêburgêfi côiugio collocauit, et Hermano filio comitatS expofuit,cuiPoppo,Bcrtholdus,Hericus,Hermänus,Bfrtholdus,Poppofuo ordine fucce(Ter5t,Quos fecuti funt Bertholdus,HêricusJoânes,Hermânus g ex Ägnete Hêrici eledi Ro. c^faris filia Bertholdu ac Fcedcn cu pepit ^poft qs tres Vuilhelmi ducatuillo fungebatlndc Georgius vn Bertholdü Mogunti nûepm^Hêricû Argêt.PhiIippûBâberg.canonicos ^ceflifTenoftra gtasuidic De comitatu Lcofteincnfi,SC eiufdem comitibus^ac Marchióibus Montefen'a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca^ cxv.

VEnio nuc ad comitatu Leoftcineh.quê tn Lcvuinfteinêlèm h'tere uc Comiteä tuftiffîmg nomîant,uenerâdgantiqtatis regionê,qa Gregorio V.ac Leoftei Ottoe Ill.in comitatu abiucrat tpe elediois impii.Na paulo poftim neiifes pii eledionê,anno dni M.xxx.comites extitifte Leofteinêfes annales Elfenfpa chcnfiü teftat^cui^ fundatores pfati comités extitere.Nomê a figno.clypeo eo rü impflbtenucr5t,a leone uideIicet.Prim9 huius regiois comes qs fueritfnc mini c5ftat,nifi q? Theomarûhûcuocitatû annales eorû phibêt,cui poftlôga tpis interualla fucceftït Gotfridus comes Leofteinen.q litê inter abbatê Mur/ hardêfem amp;nbsp;epm Herbipolen.c5pefcuit,quê Albertus comes fecut? eft anno M.ccxc.Inde filius huius Nicolaus,cuiinfignisuidoriadeRudolfo Marchiôe Badêfi côtigit^dudu matris eius Luitgardis^pdidi Marchiôis uxoris. Interce ptus erat itacp Marchio Rudolfus ac ad arcc Leofteineh.delat9,cogebat oîb® rebus côpofitis iterû comiti ciuitatê,acarcêLeofteinêfem,Murhart,Bcckingê amp;nbsp;caetera pdia rcftituere.Têpore q millefimus ac fupra tricentefimudedmus odauus ann^agebat.Vidi amp;nbsp;ego literasfigillis comitû Vuirtêbergêfiû, Vuer tcnfiû,Hoenloenfiu,Eberfteinenfiû,huius euêti teftes.Inde Nicolau comité fi liusHêricusfubfeqbat/uius filius eiufdênoïs Hêric9comitatu potitus eft.Ad uerfus que tota pene germania infurrexit,tuta tn oîa cuftôdiuit. Memorat hu/ ius filius Albertus.q inbello Vuilenfi a ciuitatibus impialibusoccidcbatanno M.ccclxxxviii.Habuithic fratrê HêricûBâberg.èccIefigcanonicû,poft qru fa ta comitatus illg ad Palatinos Rheni deuenit.Noftro etiâ feculo a duce Vuir/ têbergenfi interceptus ille comitatus eft,{n bello âduerfus Palatinu gefto.Prg eft têpeftate ilia coraitatui Luduicus homo fingularis uirtutis nbsp;nbsp;oîbus dodis

ac literatis dexter^corge aîo preftans, cuius fili9 V uolfgâgus optimus adu/ lefcêsjigne domefticorû incuria oborto abfumptus eft,cxtat de illo Oecolam padü uiri grauiffïmi epitaphiü. Multa de comitibus illis in cœnobio Murhar denfî reponunt,ubi ôd eorû fepülturæ fupfunt.Nec filêtio ptermittat piifTimu facinus eoruin codêdis monafteriis,nâ Lôgentalenfe cœnobiûElfenfpachiu nûcupatû inter SaltzburgâacRaftettê crexerût,anno M.xxx.inde centûqdra ginta annis reuolutis,monafteriu illud ad S'Viti cccnobiû eft trâslatû.Cæteru Montifo* comitû illorûgenealogias Jupra, MarchiÔib9 Baden.addidim9. MOntifer ra. ra.infigni nobilitatis comités funt,origîe germâica, prim9 eorumprîceps fuit

r iiii

-ocr page 254-

GERMANIAE EXEGESE’OS

Almar^ Saxoig ducis filius,cuius uxor er at Alafma Ottois ILcgffilia, ^xïas^ destenuitMarchio Vuilhelraus^eterosutexternorû principes pteribimus.

DedominisPfeffingenfibus. Ca, cxvi.

MEret ptcrea fplendidaBauarie^genies PfefFingêü's,qrum gcncalo^ giamad honore pftantiflimidni PfefFingenfisilluftriirimi duns Sa/ z xoniæ ac eledoris a confiliis,ob fumma eius erga dodos uoluntatcm uolui recenfere.Tnm qa non minore gratiâ ab illuftriffimo SaxÔiæ duci niäii parturus fum,apud que uir ille primas partes habet colIocatasJnter huius ftir pis antiqffîmosrecenfetBemarduSjCuius uxor Clara,atlt;ç Nicolaus Fœdericî primitpibuSjpoft^ millefimusamp;fupra centefimû qnquagefimus qntusage/ bac annus. Inde anno M. cc.iü.Vuernherus adiûda uxore Anna, OthmarS filiû habuic fucceflbrem.Inde Hêricusq ex Barbara uxore duosfufcepitfibos unûinRatifponêfem cpm fublimauit,alteri nomen Alberti fcrenti dominiiï reliqtjQii Vuernherus,Chriftmannus,Stephanus, Andréas, Vuilhelmus,C« fpar,amp; rcliq fuccefl’erunt,uflt;ÿ ad loannê Degenhardû ac Bernhardum, quos noftra fecula uidercmt longa peregrinatîone ac expergentia rerum multarun» célébrés auratorum equitum titulosdcfumpG'ffe.

De nobilicate,præftantia ac politiaNorinbergenfiû. Ca. €xvügt; Xada omniû regum,ducû, acprimatu nobilitatc,amp; cuilibetfijadata portiôe,ad priuatarû urbiu quarundlt;â amplitudinê accedes, no miW teporare potui,qn aliqd Norinbergcnfiû reipub.acpftantiæ aftrüC rem. Vifa.n.êurbsillamihi fummæ nobilitati accedere,nÔq imaginibus uct« rûcÔftât,q uemaiorüopinione tmnitat,aut (anguine ^paget,cui nihil uelpa rû eu uirtute côe eft ,uer uq ^ria uirtutc parat,et in ,ppriis egregiis fadnonb^ cÔfidat.QLig.n.genus amp;nbsp;,pauos3i^ q nôfecimusipfi,uixea nîa uoco.Ego q G? la uirtute nobilitatis uerû fimulacrû p fe ferre agnofco,ac reliquâ gnis notatn qualêcûc^ nil nifi uana quadâ uulgi opinione foui, ac blâdiri fibi deuinctis ,in hoc Norinbergêfiû egregiâ rêpub.honeftari nô definâ^amp;fiqrudâanagyrim moueâ,q oftenla illorûnobilitate ofFendunt.Qui pterea neccgrcgicferût(qd folimanifeftûeft)de uerguirtutiscultoribusqdqhoneftiusdici,ego ob funt/ mû eorû in me officiû,tû qa ueritati patrodonaturus fum,quaE mihi fefe obtu lcrût ad paruû faite têpusmorâ illic detinêtiadiiciam,neG nobilifîîmos illos ci ueseorû claritate defraudari patiar.Viget illic refpub.nulligermâiæ uniuer fæcÔfcrêJa,cuiuslaudi accedit,q? hecnÔfutorib9cutinreliqgcrmâia)qb’ul tra crépita nô licet,cÔfita fiquerûuiris ptimqbus rerûcognitionê expientiaac longa peregrinatio peperit,partim qfèfenobilioribusdodrinis totos d eftina uerunt,Slt; quiaprimis cunabulisauttenerioribus annis multorumhoîm mo res uiderûtôdurbes .Illic itaqjfenatores adminiftrâd^,c5feruandf,j)pagâdx, reipub.caufa nati, hoc unum agant negodum, hoc unum curent, ut egregic reipublicæ confulent, nullis aliisaddid:inegodis.Quibus pene omnibus in/ genua pulchritudo aefenatorius decor ineft.Hi fanditate morum autirirtutU prçftantia eligunt, nec nobilitate autordine ad fenatorios honores occurrunt.

Poflq ,

-ocr page 255-

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.CL

PoftquaiTihæci'naniiTiumrecepi,nobiscgrcgn duis memon'amnon potui fubtrahere,Bi!ibaldiuidelicetPirckaimeri,qui totartibus inftructus, præter Bilibald^ fummam morum eins ac famæ innocentiam, præter amplam rerum familia/ Pyrkai riiim’facultatem,omia ftudiorum genera tra(ftauit,amp;^ maximus foclicitati Nu mer fena renbergenfium calailus accefliLPutauimus extra naturæ conditionem efTe, tor tantum literarum uni uiro fuperefTeginter tot alioqui curas diftralt;flo,amp;q plu rimam temporis fui partem inter iuris ciuilis pugillares trâfmifit.Pocnitet nos quotidianæ illius moleftiæ,q? in confilium ciuitatisrogatus,non literario ma/ gis q publico ociodelegatur, undeuberiora exeo literariæpalæftræ emolu menta fluerent.Hic potilîîmû cæteris germanis in exemplû affumat, ut amp;nbsp;ipfi acrioriftudio literas adiuuêt,amp; quêadmodû ille, trn lumen linguarû diuerfita ti afterant,qd in futuræ ætatis fecelTus cxcurrat.Nô polîïï tn ceteros germa/ nos damnare,quibus ^que bon^ litcre fufficiût.Huic tn pauci accedût,amp; nulli niCiqsæquus ai'nauitIuppiter,Neleâ:orægreferat,nos intermiflb nri opis inftituto,ad unius uirimemoriâdefcendi(ïe,ac pedêalieno negocio intulilïe, uicit me utraq^ ratio,tum patriæ noftræ,cui ex animo ob illius uiri præftan/ tiam faueOjtum priuata pietas,quæ huic uiro ^pria debet,ob immenfam ei9 in me uoluntatem,Nâ isopemluam ôd bonam partem Germaniæ noftræ at tulit,du€luhuius ftudia noftra reddidimusalacriora,multa emêdauimus,plu/ ra detulimuSjpIurima addidim9.Dii fibi, fi qua pios refpectât numina, fi quid iufticiæeft,amp; mens fibi confciaredi,præmiadigna ferât.Verû ne fal'ête trâf itulongior equo noftra oratio proroger,in tranfuerfumagor,nô uoluntate, non animo,qui femper uiro huic par referuat,uerum operis neceflîtate,cuiamp; fuaportio debetHæc de Nurêbergenfib? collegimus,uthonefta nobis falte occafiopfteÉ,officii uiri illius meminiffe,ac munus gratitudinis in hocfaltem expleuiffe.Illis heroibus inueftitNurenbergenfium fenatus,dignus etiam tali urbe ampli(rima,ambiguumefle arbitror,anurbsfenatuiçanfenatus urbi ponetç una illic omnium mes,unusanimus,unadenicp ftovotçxf«.Videmusan/ Nuren te multos annos nullas partes,fimultates,inter dues ac fenatores obortas,fena bergêfiu tus plebi congruit,plebs primatibus conuenit,amp;demum res ilia nô aliam ha monar betrationem,nificj) uno alteriaufcultante,beatiffimam jlocupletiffîmam(ex chia, ciuitate ignobili) erexerunturbem,tantis opificibuspr£ditam,utquod multis aliis priuatis urbibus proprium, quilibet uni foli conceftum eft, tantum huic urbi diuinitus relatum,ac uelutiin unumfafcêcomplicatum efleuidemus,fal/ tem famaindicante.OrabuntaliicaufasmeîiuSjCoelicçmeatusdefcribunt ra/ Artifices dils,excudant alii fpirâtia mollius ^ra. Crede etiam uiuos de marmore ducere uultus.Si uero quicquid hominummanibus elaboratum,amp; quod natura ho mini conceffit inueftigare in animo tibi eft.Huc concede,patebunt tibi ædifi/ cia,non tantum inforo,ueruminmodeftlffîmls uidsactriuiisurbis,omnium Aedifida urbium Germaniæ honeftiftîma,plus tarnen inreceffut^ fronte pollicentia. Nee diuinus illic cultus delitefcit,totdelubra,tantafacerdotum corona, tâtas etiam delicias pratum CHallerenfe di(ftum)præfe fert,totcÔfitûtiliis,tot co/

-ocr page 256-

GERMANIAE EXEGESEOS

rufcasfontibus, ccelefti'slodfpeóêdefe pbet.lllic latamac difFufam planicie natura effinxit,graminibusamp;; ftuminibus fpecioÛffîmi'sirriguam.Siphunculi horrent plures^a qbus clara aquaru multitudo fcatet,quæ a cauato lapide rur fuSjgrato murmure refonante fufcipicEft pterea tanta mercatoru ftipatio ,tau tus negociatoru numerus,quibus India,ac ultia Thule,cognita eft,täta êt opi nio rerSfamiliarium de eisobtinuit.ut fi fapietem uirum,fiue diuitiispdiaim difRnire uoluerimusCde Nurenbergenfium ordine ^fectum effè indicamus Horum amplitudinis arguments natura loci expreffit, q urbi huic federn pfe dioniSjhoc eö:,mediü ac umbilicîî totius Germanie tribuit.Non eft in tota ur Nuren nbsp;be qd cotemnas.Ne th ab huius urbis origie recedamus/ætera q reqrunt an

bergum nedemus.Vrbs illa,dum Hungari Germania inuaferunt,a uicinis conditadi conditur. cit,ut Germani eo loco tuto ad tranfuehendas res uterent. Alii du millefimus fupra centefimum quadragefimus annus agebat,ecclefiam ab Henrico Baua næduceconftrudam Nurenbergp,in honore fandi Egidii,cum ciuitatis etc dionetradunt,ac opus ciuitatis anno ab illodecimo fuilfecÔpletum.TûcaUt unica tm arx mûris circüdata fupfuitCûraduscpfarfuinoîs fecudus,annofa lutis Dcccc, xi.ad imperium hâc ciuitatem detuliffe fcrtur.Henricus aht terti* ipfamgr-aui obfidione anguftauit,ac cepit,ab incarnationis feculo millefimo ando ac uigefimo fexto,filius huius Cunradi, dum contra patrem mouerat,Nuren bergam pene deleuitHenricus etiam filius Fœderici fecundi,nuptiasillic celc brauit,qua tepeftate fex ac quinquaginra uiri,tres ac uiginti mulieres,aqua ab forpti funt5editio tantum una inter eines obortalegitur,Caroliquarti impe/ ratorisæuojamp;tuncinmanuspatriciorum ciuitatis iura omnia peruenerunt Hæcqbreuiflime potui de Nurenberga ingreflus fumjhaberem in prompte plura de illa (aperiete felatius materia) colligere^ nifi me omnia dixifle uidc rim,dum tantum Nurenbergam nominauerim.

F

I N I S CAPITA QVARTI LIBrI

Primum de laude bellicæ uirtutis,amp; q? hanc Germani diuinitus quaC in forte alTumpferintjdum alii aliis ualeant,

V.De terribilitate ,ferocitate,audada,amp; immanitate Germanorum. VIDe fortitudine ,impetu,ôlt;^reliftentia Germanorum.

VII.ppetuo attributo feptêtrionalibus illis femp ferocitatêaferiptarafuiffe Viii.De barbis Germanorû,ôd eorum tonfura.

-ocr page 257-

LIBER TERTIVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CIL

xi. De bellicafortitudincGermanorum 5lt;dffîcultate uincendi germaniant

xii.De donis illorum qui fe fortiter in bellis gefferant.

xüi,De pœna illorumqui uincebanturaut fuccubuerant.

xiiii.De fortitudinc quorundamGernaanorum^amp;noftros Cemper Romanis imperatoribus rcnuncialTe.

xv.Deuelocitate Germanorum,amp;de eisrobore innato.

xvi.De contentiôc mortis Germanorû,ôi huius rône naturali ôiaftrologica

xvi.De gratia bellica Germanorum apudimperatores.

xviiiGermanos femper imperatoribus fuiffeadhibitos,8inimiafamiliaritatc imperatorS cum Germanis.

xix.De potentiaGermanorum,2lt;auâ;oritateinbellis,amp;dc nominiscorurrt

ftudio ôiobferuantia. ,

xxDe laude amp;nbsp;præconiiis Romanorum^de Germanis triumphantium.aut

faltem qui Germa, fugauerint.

xxi.De fortitudinc acinduftria faltem Germanorum mulierum.

xxii.Deftudiolibertatis Germanorum,amp;C de laude libertatis.

xxiii.D e ir a amp;nbsp;furore Germanorum.

xxiiü.De lanceis,armis,frameis Germanorum

xxv.SeptentrionalesGermanorû maxime ufui fagittario occupâtes fuiffe.

xxvi.De feutis amp;nbsp;catheiis Germanorum.

xxvii.De gladiisac curribus Germanorum in bello.

xxviii.De uariis telorumôi armorum generibus,uariis germanis attributis.

xxix.De inuentione bombardæ,8i eius fulmine.

xxx.De equitatu Germanorum jôC equis eorum.

xxxi.Defigillis,fignis,galcis,tboracibus,amp;Creliquisbelloruminftrumentisuc/ terum Germanorum.

xxxii.Deinftru(flione acieru germanicarû.8lt; modo eorum incundibella.

xxxiii.De arisGermaniæ quibufdam,ubipugnæolim editæfuerant,2lt;dc caftris Romanorum.

xxxiiii. A multis diuinatasfuiffc Germanorum irruptiones ,ac prodigia eo rum uaftationes præuertiff e.

xxxv.Germanos faciles fempac promptes fuilTe in nouandis bellis.

xxxvi.Germanos nûq uirtute a Roma.uiétos effe,uel dolo uel uino autauro

xxxvii »Germa.religione aut a dus uictos non Romanorum uirtutibus.

xxxviii.De omnibuspreliis in generalideferiptione Germanoru cuRoma.SC nos femper aut fortuna aut deo ^nunq uirtute a Roma.uiifos.

xxxix.Requiem Germanis femper fuiCfe odiofam.

xl.Germanos fæpe uictoriam ac triumpbumRomanis ucndidifTc.

xli. Germâos a nullis alüs qa Germanis uidos,2lt; temper inRoma.exercitib» extitiffe Germanos.

xlii.Depatientialitis ac fame Germanorum.

xliü.Defupplicatiôibus germanoru eorû qfucaibuerat inplüsautcapiebât.

-ocr page 258-

GERMANIÄE EXEGESEOS

ENT VM nunc eft ad parte longe grauiffîma,ad cuius ab Idlutionê oêseloquentig fontesaperirê,necellùm effet,nuc cm mihi labor fummus plus qin ceteris librisindulgcbit,^ id qd mihi difficilimù,Germanorû uero gloriæ cumulatifl* mû eftanteoculosobuerfabatjin qtotas uirtutes eloquêtii ______ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cmihi fi ulla effet) experiret, dû de Germanorû bellica uiri tutedifferere in animûaccepi.Nunc fanguinis ac ueneplurimû noftrafibipo ftularet eloquêtia,ut nobis ad deftinatû fine liberior ac expeditior curfus côce deret.Nunc ut fimul plurimorum ingénia fubirê neceffum effet,nec tn quali cuncp gratia mihi oblata,fatis inftituto ^pofitofuffïcerem.Necctiâ fi me Ci ceronêtotûeffinxiffem.Non cm bellûTroianû,inqtota Homeri induftria occupata fuit.Nonaurei uellerisraptûexordiemur,q no tantâ fpeciêdifficul tatis P fe ferebant.Verûde illorû uirtute orÔnem dicem9,q?3sAejuzûTO7zi toti^ terræ uires exceffcruntjConfregeruntjf ubegerut,q inæftimanda uirtute pditî fumma rerû potiti,facratiffimû Ro. impii titulû ac habitû in eorû iura redege runt.Qui foli oim Româ gentiû dnam amp;nbsp;uiclricê ceperunt,exhauferunt,amp; fo lo æquerunt^Nonnehocnegociû in oratoria uirtute emincntiffîmûjingenio ualidû,magnificû,eloquentia effufiffimû,Slt; ^pe eloquentiâ cæterosdocécq ac in oî fcientiarû gne mirabilêrequireretc'qtantis rebus fublimitatêôif cuilt betbellicæuirtuti débita dignitatêredderet.cuius prauitateacnitore tresse** ■ manorû furgeret,amp; pro reru neceffitate uarios uultus indueret,ut amp;nbsp;rerû gc ftarûdaritaticonfentaneus accÔmodatus Homerus refponderet. Nearû ditate dicendi ,eximia patrie uirtus refrigefceret, uerû accômodato eloquen-' tiæ colore uoluptati futura effet legcntibusJta em res illa fefe habet, ut Gelli^ Saluff ius ac Cato dicere côfueuere,ut tanta illorû uirtus putat,q a rerû fcripto ribusdefcribit, quantû illorû ingeniû.Potuit egregie Alexander ille Magn^ queride Achille qpdignusfuæuirtuti fcriptorcontigiffet, queadmodûFlaui us Vopifcus î uita Probi teftat. Nec tâta belli Troiani exiftiatio effet,fi alteri^ cp Homeri ingeniû reperiffet.Laudare aût uiros daros et débita glorip porti one forti uiro afferere,nÔ fimplicis ingenii opus eft,uerû excelGflîmi,pfcrtinî ubirerûgcftarûmagnitudo tanta eft,ut fortiffîmorûuirorû gefta a nobiliffi misault;ftorib9 comêdataexcedere uideat,acluce fuareliqrû facinoraegregia tenebris obducere. Inclinata plane effet Homeri gratia ilia candidiffima,com ptiffima,nec facile ingenio eius,totactantarûgeftarûmolê fuftinuiffef,quetn inmagnis fublimitate in paruis ^prietate nemo fupauit.Quid ergo ego eniti laborem^ qui totius orbis uiótorum uirtutes defcribendasnoftræ diligentia ac mediocritati defumpferim.Et licet oro noftra humilis depreffa huini icf** pat,non foru tm,uerü Sd urbe formidet,amp; ad extollendos tantos uiros intern pcftiuior, ineptior ,paulü fit .Vel in eo tn probabilis erit, q? nullo intermiffo ftudio Ävyyi^ioQ id laboris æq aîo fuftulerit, quod eruditiores uiri exdufiffcnt q nec tantâ opera erogandis Germanorû neceffitatibuscotuliffenqdû mode ftiorilabore ea qlaudêuberiorêpariât affeqpoffunt.Necnoftrû eratinftitu tum

-ocr page 259-

LIBER Q.VARTVS I CU’.

tûjgcrmanoru res cxacle demü débita fua memoria ^fe^,afFeél9 codonare,ue rum tmlaborisfummuuoluimusfubire,ex mille locisacauthoribus,q germa norüüirtutiâccômodari potrunt,quafielutoexpifcari,firma inde acidonea operi pferendo fundamenta iacere,ut minori cura fuccelTores noftri^ea q ad manus eorum libera ac folida magno labore eSportata trademus^patfiæ con Exeufa ferantjSCædifidûanobisrelidüipfiadfummupducant. Nechiftoriæratio tioau ufc^adeoeloquentiæ copias defyderatldeo ab oratorieâexclufit Fabius, du éloris» molle iucundumcp fuccumalat hiftoria,poeticæ parem,dünihil aliud çtiâ re/ ferat nifi carmen lolutu, amp;nbsp;ad narrandvt fcribat,non ad ^bandum alic|uid, to tumcçopusnonad intuitu rei pugnâc^referatur,fedad memoriapofteritatis amp;nbsp;ingenii famâ.Nec Cicero inlibro de oratore XenophontênecThucydidê oratori pmittit » In multa pterea genera hiftoriâ prifei fecuerut.Erat em q tm in dulcedine loquendi cottfiftebat,alioqui oîbus manif efta,erat amp;nbsp;quæ tm ad rei prius inuifc memoria niteret.Vcrû ut demû ad rem qua paro redeâ,amp; in/ ftitutu ordinê dicâ ,quê ita ftare uolumus,ut in proximo libro de Germanovs nobilitate agat. Liber igitfubfequesrei fupiori natura c5iugit,napfens liber adbellica Germanoruuirtute tranfibit.Ex quauere nobilitatisfons in Germa nos defeendit,unde magnaillius uoluminispars ex priori pedei.Deftinauim9 aut ftrategematibus Germanorumlibros tres fuccedentes,primus liber SCin ordine quartus,tm germanorubellicofitatis, to. -Tr^oK.o.TOtrKeuaoTx.etTa.i.prepara tiones acexpeditægermanorû uirtutis Cigna monftrabit.Subfequens ueroli/ ber germanorum contraRomanos ftrategemata amp;Ldifcriminaillataoftendet. Tertium uolumen fingularium gentium quarundam germanicarurn martern ac expeditiones aduerCus totam terram nobis proferet,amp;: ille demum ordo in hislibris (quæbellorû germanicorum enarrationideftinauim9;) ducedus eft.

Laus bellicæ uirtutis ,8lt; cp banc Germani diuinitus in forte quafi ,ppria fumpCerint,du alii lingua,aut aliisdonisualuerint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. I.

Ariafuntmortalibusa deoOpt.Max.dona,etia diuerCisppofita,re/ fçrenteHomero, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ovtx (pun* out aj Çfbaç our’âj^fTHV.

t’ tiJVûç àKKTvÔT^oç ‘artÄi âvHÇ. Ôtsç f4.oç(pHV sCçi .i.AliuS fov

titudinem,alius uires,alius facundiamfortitus eft,alius formam lingua cÔpen/ fat.Sunt etiâquibuslongæuam pace fata conceflcrunt,ut æthiopes.Suntqre uelationcaccultu diuino cæterispftabantjUtHebræi. IngeniûGrais feruens dédit ore rotûdo Mufaloqui.Romanietiâpterfummâdiuitiarûacimpii fa/ cultatêjtotius terrædhatum affumpferuntjamp;ê dû itaep aliiorabuntmelius eau Cas,ccclicp meatus defcribût,radiifcç cadêtia fyderaCeruât.Âc alii uiuos ducut de marmoreuultus.TuregereimpiopopulosGermaneraementoçHætuge runt artes,paciepimponere morem,parcerefubielt;ftis,amp;C debellare fuperbos. Germanis longe cxcellenti(rimumcontigit,fumma uidelicet uirtutis bellicæ opinio,cuius præfidio (quodaliis exclufum eft)patriælibertatem tueri haélc nuspotueruntjdumcæteri libertatis iure çxuti,in exilio miferrimi degant, aut duriffimo (eruitutis iugopreffi,uiuant. An ne nihil refert'; quo precio

s

-ocr page 260-

GERMANIAE EXEGESEOS quamoptimo a diuina quifcç ratione prouifus euadat,amp; dum deortqn mune ra fintpræfentiiïîmaacxlt;xpîivTO(utHomerico uerbo Ioquar)nil tarnenabfo/ lutins bellica dexteritate quicquam Germanis obuenifle facile potuifTet. Plu^ tarchus grauiflîmus auc'tor inlibro qui infcribitur, -arô-nf^ov icBHvaTti x-ara-jf» Äep.0V,gt;t kdcTÄ lt;n)(p!av ivlt;Ao|ÓTi{gt;fli.i.An Atheniêfesplusbello an ingeniis pftiterif, excuiufdâphilofophifententia,Athenienfes Aô'y« /xêy«Aô(pfovÂÇ lermone grandiloqs^bcllis uero prorfus nullos calumniabat. Verba Plutarchi pene Li uius lib.ii.expre(rit,ubi tm lingua bonâ gentê Athenienfes fcribit.Cæterüfedi tiolàm amp;nbsp;inquietâ,amp; q patriâ tutari non poterit,Côtra Lacedgmones plusbel lo CK literis uiguerunt,amp; Archilochû poetâ exilio muldauerût,qa fcripferat êcnfA) fxiV (WÏMV •773' âyaAA£Tîu,hy dsîfzva

ivToç à.p.'ip.Hkv R«A^|•zrav oÛk. tÓiAcoMj

Fuit omniætatiac populo familiare adagiû,ubi bellicæuirtutis fludiû illic literarûufum uigere/ueruntitacp femper pene difciplinæ Marti coniunctiffi mæ.Dumem Romabellorû fludibus alTiduis confliclabat, plenæfœlicitaas curfûtenuit,acpoetas celeberrimos ^duxit.Non ein impium trh^lerum ÔC literaturâaGræcis Romani traxeruntAmilTa quocp rerum fumma,dimidiu pene literarum Romani amiferunf ,pauci quocpante imperii Romani transla tionê Germani Iris uiguerût,arcê tn eloquêtiæ nûc una cû literis occupauerut.

DefcriptonbusbellorumGermanorum. Ca. ii.

Scripto resbello rum Ger manorû

VIdeamus aût nunc,quanto numero hi autores conftiterint,öbus Ger manorû bella curæ fuerunt, numero pene totidem funt,Thebai'um portæ,uelquotfunt hoftiaNili.Nefcio plane an altera pars orbis mi nus q Germania elaborata fueritRecelTerut em a memoria patrie noftras oés quibus ullutn ingcnii preciû affuic.Quidâ Germania profeflï,inter initiumcó ftiterunt.Quarenullûdicimus,dum Germanise fcriptorê allegamus.Fuit hæc pcipua îmo potêtiiTima Germanig infœlidtatis pars^q? hgc penitus ab oîm îge nio exclufa,nulli un^ fcriptori acceiTencNec quic^ me admiratione maiori detinetj^uirtutêeorû bellicâ, qua nihil abfolutius Germanico decori facile futurû eft^totânis in tenebrisobambulafîe.Dû tn totauirtutis ratio ac nome malepatiat obfufcari.Etdûunusmemoratqui in defcribendisnoftrismoriM occupatus fitjdû S' alter q aliquas germanorû urbes fua memoria adiuuerit, iliuftrauerit,nullus cxtiteriit,qin defcnbêdis bellis ac ftrategematibusnoftris, quic^ molitusfuerit.Hiem q Germanignegociûhadenus egerunt, fefetih uni pti enarrâdg dediderût,cætera neglexerûit,qre fcriptoris nomê hi bn tule runt,nôtn fcriptoris Germanie.Etnehmiliincuria GermanorûfummâuirtU têlîne ulla mêtione tranf^ediremur,neceflum erat uigili ftudio oîa(q tmbel lafaperêt)euolucre.Erât igit nobis reqrêdi chronographorûqdâ,cui9 pfeflîo nis dextimi fuerût,Eufebi9,Eutropi9,Hierony.Beda.Paulus diaconus^Sigeber tus Geblacenfis,Gualfredus,Rhcgino Prunieh.Hermânus,Gotfridus Viter/ bienfiSjAdam Vinenfis,SabelIicus,Blondus Forliuien. Iofephus,Egcfippus, Fretolphus,Vitikindus,S! alii quos ex induftria ptereo.CÔtulerût hi nobis no nihil,uerû fimodo uera fatemur,exilia erât,quæcûcç de Germanis fcripferut.

-ocr page 261-

LIBER Q.VARTVS CIIIL

Perluftratifunt inde a nobis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quafi,panegyrici ac impatorum enar

ratoreSjin qrum numero Herodianus,Suidas,Plutarchus,Procopius, Anto/ ninus,Onerinus fcriptor Procli,Marius Maximus, Alexander,Synimachus, ArrianuSjSeueruSjDion Prunienfis,AeliusCordus,Deufippus,Slt; hi omnes C^farurrï græci.In latinoru uero numero Ammianus Marcellinus,Feftus Ruffiis,Aure enarrato lius Vi(flor,Hunibaldus,Nazarius Mamertinus,AeliusSpartianus,Trebeli9 res Pollio,Barnefridus,LatinusPacatus,Scotus,Suetonius,AeliusLampridius, Iulius CapitoIinus,Plynius,Quatuor panegyrid,amp; Aufoni u s. Claudius Eu/ fthenius aût quatuor libros de Diocletiano,Maximiano,GaIero ac Conftanti no cæfaribus fcripfit,qui a fecretis Diocletianifuerat.Inde Fabius Marcelli nus,Gargilius Martialis,FL'.Vopifcus,quiufcpadNumeranu ac Carinû hi ftorias ^duxerunt.Eutropius uero ufcp ad louinianij,a q Diaconus exordit, amp;ufcpad Anaftafiûannalesfuos deduxit.Memoratoîm copiofiffimusBimà rithius,qui libros quatuor decæfarûgeftisdiuulgauir,qrûmeminit Suidas, cScriptores femp Germanorû res depfTilFcjRomanorü cœlo ^quafl'e.Ca.in.

Ne id iniuftiiFimû,ac prorfusomiiurecarebar,qfcriptorû iniuria ger

manos afFecit,ac oêm laudembello a ueteribus noftris acquifitamfu ftulerat.Maxima em fcriptorû pars adulatione corrupta, Germano/ ru egregia facinora ab eorû ftudio remiferut.Semp em captande bnuolentiæ gratia,uirtutê noftris meritis detraftam Romanis alFeruerunt. Illis plane igit fuperorû inferorûc^ mala gratia,acoês maleditftionûfpeciesimpcâdæ eflent illis etiâomne malû Germania debet,potuiftet Germania a totius orbisinfidi atoribus incruenta ac tuta conftitifte,ab his non potuit. Multi em ab impato/ ribusalebantur,utPlutarchus inquit,non ob alium fru(ftum,nifi utfamulante ipfis bono ingenio,fa(fta imperatorum mirarentur.Erat amp;nbsp;Ifocratis fententia, C'JK. nini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;evvavmi;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ô^iAoütfi.i, AduIatlO

Non multi principibus ueri antur.Qui uero aliquando principibus adiunt,ad fcriptorû gratiamloquuntur. Videamus atiteman amp;nbsp;id in rebus germanicis contigeritç’ German. Cornelius Tacitus libro primo hiftoriarum.Qtii (inquit) Claudù Tiberii ac Neronisres fl oren tibus ipfis defcripferunr,ob metumqdafalfe indagauerût poftquam obierunt,ab aliis recentibus odiis compofitæfunt. Ecce ille Corne liusC qLiianteceIïoresomnes,imperaCorum geftisquiddamaddidifle ftribit, amp;nbsp;Te liberrimum ab eo uitio profitetur,a Tertuliano mendaciflimus appellat, Orofius quocp hiftoricus Taciturn fumma adulatione notauit,interfedorum enim numerum Romanorum eum ait coticuifle.Necipfe Orofius ab ipfo cri mine fe potuit abftraherc,quo aIiosinceflerat.Blondo em acSabelÜco hiftori cis referênb9,capta ab Alarico Roma,îterfecftorum numerû a fua memoria ex clufir,Sabellicû aût amp;nbsp;BlÔdû fuma adulatiôe î reb9 V enetorû prifcos oês excel fifle qs ignoratÆt tandê hos autores,q fcfe nobis quafi p fuccelFionêobuiaue rût.adulatiôis expoftulaflc accouiciflè fufticiat.Ceterûîreb9 germaicis adeo illosaflentationibus ineptiiflê,parum noftra interfuiflret,amp;anhiftoriæmaie ftatemmêdaciisacnugisuiolaflent,annecÇ’ fi Germaniæ peperciftentnoftrp.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s ii

-ocr page 262-

GERMANIAE EXEGESEOS

Qciisaut ex induftria acdedita opera ClaudianûinconcefTo adulatiÔisuitio' non accufaretç’ quiStyliconispanegyricuuideritCac pene inaffentationiscog nomen Claudiani appellahonênon uertetç’ ut a Sabellico amp;nbsp;ceteris æqueadu latoribus ueIIicat.Non eratulli mortaliumSycobü illi plus auerfi ac alieni,^ Pofcenio Cæfari apud Aeliû Sparcianû^qui grauiter ferebat Domitiani,Cal licani,Neronis,amp; aliorû Cæfarû memonâ adeo a rerû fcriptorib^ celebrari. TrebeIiusPoIlioquolt;^tam fundaaffentatione immerfus extitit,ut trecenta inilIiaGotthorûClaudii Cæfàris ducflu iuteriiffe fcripfen't/recêtorû milHum plagarû dignus.Ecce Liberianus hiftoricus ac FL. Vopifcus, manifeftiflimu fomnû in eoTrebellio PoIIioni fubrepfiffedicûtjacmendacioarguuntpaten tiffîmo.DeniCp oês ( qs uidi hacflenus )tot occiforû millia Germanorü glomera ucrunr,uniusTrebelii aiTentatoris fententiâimitati funt oês,amp; demû uice ue/ ritatiSjid obtinuit.Huius caufa eft quia non allegât Liber ianus,ôd FL. Vopifc’ ubi ab aliorûfententia diuerfi abeunt.Pauci qcp illos legût,amp;q eos kgerunt, incuriofe res Germanorü pterierutlta nobifcûfcriptoresludebantjôd tu lufû putaSjUerû nimis procax lufus ille,eft famp ac priftinæ gcrmanorû uirtutis in/ cIinationêtrahens.]Vlalc de germania aclû ê.miferû cm fuerat,unius bois nU gas.penitus imitatione fcriptorû in ueritatê abiifle,ac cæteris huius tm menda cio fuÜFe pfuafum.Qtiid de cæteris agemusÇ Ver û quia recens memoria FL Vopifcifadla eft.Libuiteiusuerba in Aureliano(qm nobisadrem faciunt) recenfere,ubi oês fcriptores^qualifcuncp modeftiæ fuerint,femp rebus geftis cæfarSaliquid addidiiTe refert,amp; nullû fcriptorû demum extitifTe^cuinôadu latioimpingi potuerit. Verum de illo proprium caput Iibrofequentiaufpia/ bimur,nuncad inftitutum properemus.

Proccn* tas Ger manoru

De procgritate Germanorum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. iiii.

iN huius libri pfatione,tm pparatione,amp; q ad bella attinebant pmittere uoluimus.Nunc uerode Germanorü ^ceritateorô noftra fumât exor diû.Sempppetuoattributo ^cgritas Germanis concefFa eft. VndeCor nelius Tacitus lib.ii.Segeftcgermanû ingentê uocat.Sicamp; Procopius auâor græcusSclauorû quendâ maxîa ftatura hoîem defcribit. SicSuidas Gallorû principe (qs tune Germanos uocauimus) corpe q aîo pftantê dixit in didione Celtarû.Oiu'dius in triftibus ^epritatê Getarû oftendit.Apud Procopiu ger manorum miilieres irridebant eorû maritos.q? tsm grandia eorû corga,non exiliora uiciftentlulius Cæfarlibro primo commentar.fcribit. Germanos in/ credibili corporum magnitudine efTe.Idem libro quinto.Finito prelio mirifî ca corpa germanorum uifa ftiifte teftatur. Vegetius quoc^ lib.i.. (^uid.inqt, contra proceritatem germanorum breuitas romana ualuifl et( nifi arte amp;nbsp;exer citatione ipfis Romani pr^ftaflentStrabo lib.vii Jn principiOjamp; eum fecutus Perottus fupra Martialem in primo/orporibus proepros germanos feribunt Procæritatis oe rmanorum meminit Cornelius Tacitus libro uioefîmo hifto/ O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O

riarum_,amp; Egefippus illuftris fc^tor,qui magnitudine cæteris omnibus gen/ tibus antepofuitgermanos.Idê Tacitus. Cednnâ dixit ger manu corpe gradé.

-ocr page 263-

LIBER Q.VARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CV.

Columella li.ütaltidimos amp;nbsp;celfiffimosGermanos dixi£.Maniliuslbiiii.ingeri tes eorû partus ait.Mäcuanus ad Cæfarê. Hic uenit excrefcens in maxia cor/ pora gutto. SicScFloruslib.iii.Teutobochü^cgritatis eximiçhoïem defcri pfit.Plutar.Cymbros nd agnitos primo refert,dû Italiapetierût,uerütrn Dcp ritatêeos Germanos prodidiffe.Zacharias Ciliusamp;antc ipfum Pôpo. Mêla lib.iii.de immanitatibus Germanorûuerbalecerunt. Cornelius in Germania ait oîbus truces Si cærulei oculi funt,rutilas comg nbsp;nbsp;rnagna opa.Citera eft de Locus

prauata,nÔ em opera,fed corpa Jcribendu eft,ut in antiquiflimo codice uidi, Cornelii.

ÔC ita efte Cornelius teftat,fic paulo poft fcribens. Labor is atcp operû non ea dè patienda.Si ergo pri9 magna opa, qd necfenfu necuerbis quadrat,8lt; poft ea in opibuspatientiâ autumaftetlt;:fibiipficontradixifret. Agrippa apud lofe phu de bello ludaico fecundo,italudæisperfuafit.Quis ueftrum non audiuit Germanorû uirtutê^ inquit,6lt;magnitudines corporû';’ ut arbitror eqdem ui Spirkus diftis,cû Romani illarûgentiûubicçcaptiuoshabeant.Spiritus nbsp;nbsp;nbsp;maiores German,

corpibus gerentes ,Hæc ille.Lt paulo poft fortitudinê Germanis ut græcis fa pientiâ lar gitâ fuifte fcribit.V erbalofephi Philißeroaldus carmini ita aptauit Grandes corporis fpiritu feroces.

Septi roboreprodigacCp uitæ,

Hoftes aggrédiuntur ÔC lacelTunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Herodianus qfp Germanos ubi de

Maximino memoriâ facit,corpibus magnos ^bauit, fimiliter Si Paulus Dia/ conus,amp; Celtes nofter dum inquit.

Nomen nobilibus quodadhuc uenerabile noftris P eftoribus ,fimiles ingcntes corporis ar tus Prodiga cui natura dédit per laftea colla, Candida pr ocçris tollentes corpora membris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ammianus Mar cellinus

li.xviii.Gallosuniuerfos (cui Diodorus aftipülat)ftaturacel(iores efle fcri/ bit,qs tn germanos efte uoluit.Et idê li.xvi.Chonodomariû regê Germ, ante nbsp;nbsp;,

alios excelfiores populos ^duxiffe r efer t,8lt; ipm regê nitor e côî picuû. Piocg ritatis germanicçrÔnemlo.Efcendenfis exmeatu fyderû cÔftare collegit,dift. vüi.ca.v. ubiaitfecundufentêtiâHaly in vii.climate,ubi Germaniçfit? eft,îter latitudines graduûnimiâfrigiditatê graffari,unde corpagrâdioranafci.Mani lius in iiii.aftronom.iidêlentêtiçacceffit,poft^ 8(hecfubiûgit.Etftupefaâa fuos inter Germania par tus.Vide Arrianû gr£cû.li.i.dereb9 Alex. Magni, 80 Ammoniù'li.i.ca.iüLiquet Sc id naturali lumine,ut.n.Ply.placet li.ii.c.lxxx.Pro cçritas ex mixtiôe ignis intrinfeciacbumoriscaufat.Necaliter Ariftoteliper fuafumeftï ^blematib.partitionex.Albertirôeftdenaturaloci ca.iii.id ^p€ côplexionale frig9 in porofis Germanorû corpib9 euenire ,loc9.n.germanig fri gid^ amp;Ó coftringês ,multû bumidi in corpibus reliqt,vn carnofi illic nafcuntur.

Deterribilitate,ferocitate,8lt;audaciaGermanorum. Ca. V.

PErpetuo epitbeto Germais ab auftorib^ a(cribitferocitas,îmanitas ue.

LucanusRhenic^ feroces deferitisripas,lib.i.dixit.Strabolib.vii.abun Ferocitas dates feritatis Germanos appellauit.Picus iiê inuiâam gentê nomîat. German, s iii

-ocr page 264-

GEl^MANIAE EXEGESEOS

Mcmorant GermanifuifTe tnadeo tcrribilcs,uttcftamcnrariain exerci’tiiluliï fcribebant^ubi Germanos uiderunt^referentibusCafare Ii'.i.cómentamp;Floro Met9 R.O, Cæfàr addit tm timoré inuafifle fuos,u£ füi ipforu mifererent Romani.Aetjua in germa lis timor Styliconis exercitui parem metü incuflerat^na dû fefe contra Germa nos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos parauerat Stylico,exercitus funs pene defecit,referente Claudiano.

Perfultat uariis effrena licentia teclis. Si reducem dominum fors improuifa reuexet. Confcia feruilis præcordia concutit horror. nbsp;nbsp;nbsp;luftinus hiftoriarü

Galatarü nomen Cq tune Germani erant )femg Romanos terruifle ^bat.Etli. xxv.T antus terror(inqt) eorü noïs erat,ut nullus maieftatê fuS tuta nee amiF famrecupari, fine Galatarü auxilio crediderit.TêporibusTiberii Cæfaris idê Cor, Tacitus li.i.hiftoriarü. Romæ (inquit)nondû cognito exercitus in IllyH co èc legionu Germanicaru motu audito,trépida ciuitas, incurfare Tiberiu cepitjUt ^uideret ne inualida cunélatione plebs ac patres ludificarent. Simili etiâ timoré in bello Marcomanis Romani conflidabant,colligente lulio Capt tolino in M.Anton. Pio_,ut undiep facerdotes impator acciuerit, peregrines ritus impleuerit,amp; Roma ludoru oi gne luftrauerit^ut fe tutü a germanis redderet.Ite tpe Valentinianfidu Marcomani Romanos uicerunt,primoplio maxima trepidatio Romæ oricbat,ne iteru id fieret,quod tpe Galieni Roma/ nis obueneratf ne iteru Italia ita Germani uaftarentHæc FL. Vop!fcus,q facrificia a Roma.iftituta fiiifie rcfertJuuenalis Cimbros terribiles dixit Adeo etia,ut Punico tpe.Romanis aduentu Cimbrorü terntos feripferüt Florus amp;nbsp;Plutarchus,amp; alii.Horatius Sycabros feroces nucupauitli.iiii.car.oda ii.Sóget mania fera in Epodo oda xviluuenalis qcp faty.xiiii.Sauromatestruces,Dio/ nyfius truces^alroces amp;nbsp;bellaces ^pbauerût Appianus in Celtico ferocilfimos mores germanorû récitât,amp; infigne audadâ. Idê Seneca in vi.qftio.na. Ob fe/ rocitate erga noftros agreftes Sd beftiales dixerunt fcriptores,ut Lilius, Pô/ ponius Mela li.iii. Appianus in celtico,q beftiaru more germanos fernere fcri bit.Cicero cotra Pifone imaniffimas genres germanos dixit,amp; Rhegino Prit nienfisoîmferociffimosHunnos a(reruit,amp; horû pugnâ truculentiorê alüs. Claudianus qcp amp;nbsp;apudCorneliû Suetonius Paulinus Germanos attrcdfii-' mosuocauerunt.HerodianusIi.viii.fimiliattnbuto ut feroces pugnæ Germa nos extollit.Cicero contra Pifonêacerrimas Germanorû nationes elFe indica bat.Hieronymus ondit bellicofa peefioraeorûintumuilFe.FL. Vopifeus oîm fortiffîmos T eutonas dcmonftrauit.PÔp. Mêla li.iii.ubi de Germanis loqtur. Quifuntimmanes,inquit,animis corpibus,amp;ad infitâferitatemuafti utrac^ exercent,bellando aîos,corpaad cÔfuetudines laborû.Et idê li.ii* Danubium ait perîmania multarû gentiûloca decurrere,Mantuanus adCefarê. Sueuos truces^ardêtes Marcomanos,amp; in borealibuspartibusf.i.Germanos) habita tes,truces,potentes aîo amp;mêbrisamp; feroces definiuit. Claudianus de Germa. Hune tarnen in primis populos lenire feroces. Et in Styliconc. Ante tuba nobis audax Germania feruit. Idc. Débilitât fpuum cognatis uiribus Iflrum.

Ammianiis

-ocr page 265-

LIBER Q_VÄRTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CVT.

Ammianus Marcellinusli.xv. Gallia,{nquit,Rhcno aferisgêtibus diftinguit, 8dinfine,Gallosüniuerfos Cubi etiâintelligit tranfrbenanos) terribiles dixit, lib.xvi.Chonodomarius,ait,pugnaces ÔC ante alios fæuos populos duxit,8lt; paulopoftrobuftos Alcmanosretulit.Dionyfius. xeoicôc'n (pîAa vt/xov™ vttov gt;tf(L«v3f».i.Gentes inde accolut martiû germanorûLiftrius tri Germanos âf Hilt;;»ÏAolt;ï' Martis amatores nuncupauitEgefippus li.ii.Irnmanes,infupabiles,et inacceflîbiles uocat,8d li.iii.ubi de V efpafiano loquit feroces noftros oftêdit. Et tandem ut rei huic finem fecero ,^ximâ orônê ad for titudinê eoru uertam.

Defortitudiiie,impetu8Cre(iftentiaGermanorum. Ca. vi.

Ermani in bello tali fortitudine dotati referont, ut ubicuntç ftragem Fortitu feceruntjimpatoresindequafiinpfidioipfosfepofuerunt.luliusCæ do Gei* JL far( ut ait abbreuiator Liuii in epitomatibus) in bello côtra PÔpeiû manoru Pharfalico Germanoru cohortes eduxit,qui ineffufoseqtes impetù fecerût, Eoru itaep in code bello meminerunt Âppianus 8lt; Cornelius,qlib.xix Sido/ ne Sôltalicû in acie uerfalTe fcribit.Fuerunt aûthi GermaniJulius C^far in bel lo contra déficientes heduos auxilia Germanoru rogabat,quibus îmiffîs pug nam cepit lachrymabilêEt ut ipfe Cgfar li.vii.Comment.teftatGermanos tûc nfcç ad flumen hoftes fuifle perfecutos.ltê apud Alexiâ oppidû paucis fuis eq tibus,Germanos fubmifit,contra multitudinêhoftiû.Germani uero üfcç ad in ternitionê hoftes pfequebant, Hæcidê Iulius teftaf.In code etiâlibro feribit, cû oîs Gallia aduerfus eu fe apparabat,8lt;2 dubia uidoria a meridie,u(cp ad uc fperum fuerat,Germant confettis turmis in hoftes impetu fecerût, ÔC Cæfari uiâoriareftitueruntHæc Cyfar.ltê in obfidionibus Germanos primo conuc nireiuffit,Slt;ui(ftoriapeperit,utlib.i.bellorûciuiliûteftat.ltê Iulio xgyptûfter nentebello,cûripa paulo altior effet ,Germani aquâ tranauerunt,5lt; uicerunt, ut idê lib.iiii.bcllorû ciuiliû tr adiditHæc ipfe Iulius, q tm ter uiéfus eft,bis in Germania,femel a Gallis,ut aitEutropiusli.vi.Âuguftus tin in Germaniafuc cubuit,refertlacobus Carmelitan9,etî capitibus fequentibusEufebii ,Strabôis Flori,Eutropii,Suetonii autoritatibus ,pbabo.Iofephusli.xix.Germâis ait mo rem effe,importabiliuti furore,ficuti Scbarbarosingenio minores,robuftos corpore,8lt; primo impetu dixit quibufcûcç hoftibus congreflbs pualere.Hçc lofephusHuiusergo coytaneusCor.TabellicâgloriâGermanisinhoc eripe Locus r e uolens ,magna corû corpa tin ad impetu ualida effe dixit.Contrariû Cgfar is Cornelii. oês tes teftanf.Hic ein ubi de periculo agebat,Germanosîmifit,Slt;hi fada tur ma,hoftes fuderunt,ficuti fupra probaui.Et idê Cor .T a.cûuentûfitin aciem turpe effe principi germano uirtute uinci,mlliti uero uirtutê principis nô ad/ æquare.Ethunc ufum Crinitusli.xii.ca.vii.miris laudibus extollit»Àppian9 tn in Celticoferociffimos inaggrediêdohoftes germanos dixit,amp; infignê auda ciameorûibidê notât.Plutar chus feribit Germanos militib^ Ottonispmixtos maxima ftragê edidiffe,etBatauos inde romanis auxdio ueniffe uiciffe.Sue toniusPaulinusGermanos dixit genus multûualens apudhoftes,ut eftapud Corneltû in hiftoriis.Mantuanus de Germanoru fortitudine plura r etulit, in primo emlibroadchriftianosprincipesferibit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s iiii

-ocr page 266-

GERMANIAE EXEGESEOS

Omnibus his durati auris borealibus artus

Atc^ potens animi membrisc^,trucesfp feroces nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et idem.

Feftinant Daci,rigido gens afpera cultu,

Afperior uidu,pugnâti afpcrrima dextra. Et idê in panegyi ico ad Ropertu.

Verum accola Rheni

Gens durata gelu genus infuperabile bello; Q,uæ toties Romamcp fua ditione premebat, Europæ Libyæt^ urbes, Afiamlt;^ minorem T erruit,hi fuperant Parthos.Thracumcp furores. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Herodianus græcus

autor,Maximinû Cefarê femp in aciê inftruxiiTe Germanos li.viii.refert,dices tCóvAep nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^f)xxvo!;ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oVTOtf ïvinftc/ovC

Tjrîivxi ‘^z?tTr/ßoöÄ£yoult;np.i.Germ5os iulhtuenire,quiolimin Romamunicipites eius erant, qs fufficiêtes putabat ad refiftêdû ptorianis militib 9.Et paulo fugi’ ÎTOrtûop fi.i'ya.'n 'SjÂ’îeoff tTFUyifi tnp.p.iXXOi'O'

iKi^^Cûvnu TOV mAi/Jüiav Teftf Ä^UTKif ifcSioAoLa', nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ovtiç )(çù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iv

vH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KiviAwiu^v Ä£o« evgt;clt;x.Ta(f)^óvHpi amp;a (5«fG«foi.i.Eqtatu germanicö

confueuiqqru multitudinêmagnâfibi auxiliarem futuram iperabat.Quosed am germanospponerehoftibus folebaqut primos impetus pugne exciperêt, qm teroces audacefcp uiri in pugng exot dio exifterenrAut fi periculû fibico tingereqpotiusiUud difcrimcn uilibusbarbarisageret.Hæc ille.ProcopiusaU .thor græcus Herulorum ac Sclauorum populos feroces appellauit. Ouidius in Triftibus.Sauromatæc^ tenent fera gens.

PerpetuoepithetoSeptentrionalibusferocitatêeiTe afcriptâ. Ca.vii. PudprifcositaC^fempiternoadiediuo ferocitas feptêtrionalibusoî bus concelfa eft.Iulius Eirmicus ita rabiê Scy this afcribit. Ita amp;nbsp;Oui^ dius li.iiii.de Pôto germaniarebellatricêlde amp;ferâdixit,amp;addit.Sût circa gêtes pdâq fanguine quæruntNec minus infida terra timetaqua.Illiqs audishoïm gauderecruore^pene fubiifdê fyderisigné iacent.Nec jpcula no bis locus eftjubi Taurica dira,cæde pharetratæ fpargit ara deæ.Ita Claudian^ Alanos îplacatos^Vindelicos feroces noîabat.Et idê Claudianus de bello 2;ot thicOjatq? Procopi9 Selauorû,Herulorû,ac cæterarû gentiû crudelitatê ofté/ derût.OuidiusGetasnûc inhumanos, nûcmalepacatos, nûcîdomitosuocat. De barba GermanorUjamp;eorumtonfura. Ca. viii.

Arbaetiâ Germanorûac coma hifpidahorrorê hoflibus incuiïît jon gam em comâ,Cornelioreferentejnutriuerunt.Vnde Ouidius inTri ftibuSjGetasintonfos uocauit,amp; cæteri fcriptoresHûnorû facies bar bam deformafTe fcribût.Nec ferocitati eorûdifconueniebat coma.Na Home rus ut Achiuos bellicofosoftenderet êôzsÀoxapi/ç.i.bene comatos dixit, amp;nbsp;L-ucian9 loue minus Venen aptü ob id uult ,magis feriis rebus accÔmodatu Fuerunt feptentrionalesfemg comaü\,qdOuidiusin triftibiis oftendit,amp;Ei* cianus in dialogo taiAiaÇ differentiam inter Alanos amp;nbsp;Scythas facit his uerbis kO(V« TOÜTa Ó-AmoTq x«P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'ZçAkV oquot;?! où xo/xwinv o* «AaVo? (»Ç7Trfgt; aï ffnüeou .û

Simulant Scythæ ac Alani,nifi qd Alani min9 comant.TÔfura aût Germano rum talé

-ocr page 267-

LIBER QVÄRTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CVII.,

rum tale habebat ronem.Prifco cm inftituto hi crinis luxunem fugierunt,nec patiebant capillü ufq? quacç ad humeros uf(^ ^tendere. Herodianus lib. iiii, Impatore Romanum inftar germanicæ tofur^ caput rafiiïe refertjhis uerbis.

thv çt^fLOUHiCHV nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yKocyJiJk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ZS^^Knyi.ot.’m

tVTt xÂxiii.ut^,lt;x7ç £/ai6«lt;nv óc^yv^O) 7n‘iJBiK.iÂDfte^ou-ç,ia)ç£7!i, tcop^çre tîî k.£(P«Ah iTnrn^^ e’iç xsfàv 'ià'i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kfrx/xKc/aa'.i.Sæpe amp;Romaiiâueftêdeponens

germanica induebat^atc^ in eorû fagulis argento uariatis confpiciebat,flauam etiam cæfariem capiti imponebat,inmodum germanorum tonfuræ.

Vicinitatêgermanorûfempfuifleodiofamuicinis. Ca. ix.

TT Ntoleranda oïbus eraqgermanoru uicinitas ob eorû ferocitatê.Na femp I ruptis limitibus uicinos preflerunt.Et in primis Franci^qrû demû trucule

tia erga uicinos in ^uerbiû abiit apud Vrfpergêfem, av nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4gt;i'aov ow

nliovot è'x£.Francû uicinû non ,fed amicû opta.Oês erh uicinos fubegerunt Fraci. Maximinus c^far iniq aîo ferebat Romanorû regiones a uicinis barbaris deua ftarijUt Iulius Capitolinus,amp; Aelius Gardus afTerunt.Alexâdri Cæfaris tgib9 uicina loca late germani depopulabant» Oftendit hoc Herodianus Itv.cuius uerba funt. Pohcp impator literas de Germanor û infultationibus legebat, amp;nbsp;aPerfisq Germanis pmebat,ou;^inquit oft-oiov h}suv7z,z'v îx •arqgt;lt;rævxlvJWov^oîof,

gt;iff4.avwv,aiftiv yx xsù jtlfi'ÂÇ '^'ê} gt;tf(xavoù.i.Necæquale periculu îmi nere putabat a Perfis ac Germanis^dû illi in longinqua terra,hi uero rura uici na accoluerint.Sidonius Apollinaris fæpe inuicinorûloca populantes germa nosexpeditionêfecilïe refert.Miferrimæ plane conditionis gentiû illi erant, qui uicinos in eorû fanguinê fatellites inuenerût.Siquidê id uerû eft qdapud Hefiodu ,puerbialiter legimus^ TrHfi.lt;!tx«xovgt;£lTcov.Vicinu malu peffimum.Exc crabilis ludæorû aduerfus chriftianos ac amariffîma impcatio eiïe conlueuit, qnmalû uicinû nobis pcant (Ai'ûixouvTa.i.cohabitatorê» Non potuilïént plane chriftianæ legis hoîbus ullo uoto plusinc5moda(re,amp; fi fuperorûinferorûcj^ gra tia malam pcaturi fuiflfent,^ fi germanos illis uicinos optairent.Nazarius Mamertinus amp;nbsp;cæteri panegyricorû miferâ femp Galliam nuncupauerût,dû nimis in agendispdiis accomodatior Germanis lueritAlemani etiâ (ut Pro/ copius author græcus lib.tde rebus Gotthorûinquit^ uicina loca femp popu laban^.Et Ouidiusin triftibusgetarûuicinitatê piculofilTimâoftenditjlib.iii. Protinus æquato ficcisaquilonibusiftro

Vicinam late depopulantur humum Diffugiunt alii,nullifcp tuentibus agros,

Incuftoditæ diripiuntur opes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Claudianus poeta pulcherrima ufus fi

dione. Siciliâ^pinquitatis Gotthçrû gtefam elTe, ac montes uicinitatis Ger/ manicæ oftendit impatientes, in bello Gotthico his uerbis de Getis. lam iam confcendere pupes

Sardonicos habitare finus ,amp; inhofpita Cypri

Saxa parant.

Ipfa etiam difFulà breui tinacria ponto Si rerum natura finat difcedere longe

-ocr page 268-

GERMANIAB EXEGESEOS

Optat,8lt;^ ionium refluo laxarepeloro, Fultacç defpiciens auro laqueariadiues, Tutior æoliis mallet uixifle cateruis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Olim Turingorû rex ideo affinita

tem cum rege Gotthorû contraxit,utfperaretpacemfùisregionibusa uicinis Germanis,ut fcribit Procopius. V eru ipe fua delufus eft, bellû em cruentiffî/ mû inter eos oboriebat.Habuerunt Saxones ac Sueui Francorû uicinitatem femg fufpefla/eferente Hunibaldo.Noftro qc^ jruo male illis confultû eft,q Cedes fixerûtHeluctiis ^pinquiores.Theoderic? Oftrogotthorû rex nil plus q uicinorû beneuolentiâpoftulabat.ut Sabellicusait^putabat em his artibus ppetuo Italia Ce potiturû .Procopiu ï primOiTuringi,ait,amp; Vifogotthi germa norum uires audas ueriti,hi multitudine ^ualebant,adeo ut finitimos omes iam aptius uioIarent,Hæc ille.M. Antoninus grauiiïîme germanorû uidnita-' •tem ferebat,referente Herodiano li.«.ov /xtTe/wç^inquitjAt «irov éraf«.rf«v oî ju.«.vo? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ü\,j\iTsei -Trcuvmfi tjtex^Ifûû'fe.i.Terrcbatcæfarêptereanonmc

diocriter,q) Germaniæ fibiuicina gens effet,quSnondû plane fubiecerat, un de in Cocietatê afciuerat Germanos,amp; ab eis arma bellumq^ edocuerat.

Facicm acafpedlumGcrmanorum ferocitatem oftendere, 'jrfç'i thq x«Kc(pi//alt;y Scythe cuiufdâ ac Hùnorû deformitate,Ca.x.

Et quia de Hunnorû deformitate nobis fermo incidit,infignia fcoma ta cuiufdâincÔpofitifïîmi Scytharûtuncgermanorû,agræcorû auto ribus celebratijUolui oftendere/um ut illius inqfita deformitate alio rumfoeditas nobis repfentet,turn qa rifu digna fabula célébrât a Suida jgrçca orÔnem remitta ob nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerborû dilatationêjatina tn adducâ^q interptata

Suidas in hune fenfum redeunt.Cerco natione Scytha,genere Maurufius, Cerci no/ de Cerco men fibi uéndicauit ob deforme corpis habitudinê,ludicrâcp fpeciê. Os huic ne. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ridiculû erat,cæterû breuiculus ac curtus,pedibus diuaricatis,nafo rhoncis fub

lato^eoe^ pter modû fimus uidebaf.ArpariaûtÂrdaburio régi donat9 eft,eo tpe,q afpar in Libya uerfabat.Deinde capt9 eft abarbaris,in Thraciâ îmiflis, ac apud Scythiæreges alitus.In Attilæ qdem conipeôtû non admiffus. Bleda uero admodû pter modûridiculo eiusfermone acgrelfu deledtabat.Ludicri igit gratia aderat ei paranti fibi expeditionê, vn magni faciebat eu Bleda. Du aût cû cæteris Romanis captiuis aufugiffet.aliis negleÆs, Bleda hune magna cura requiri uoIuit.Captû aût ac ad Ce addudû,dû in uinculis uidiffet/i Gt,cau famC^ fugæ quæfiuit*;’ aut curRomanos Scythis ptulerit'^’Refpondit Cerco, delicûû qdem fugâ eife/ed delidi fibi caufam fuifre,q? fibi uxor non fit data, Bleda ipi t ioco illo addueftus, tradidit ei uxorê nobiliflîmâ e reginæ Gyn^cio ^pducûâ.Vnde Cerco ufcçad ultimû uitæ terminûapud Bleda regê remafiï. Hûnorû Succeffor aût Bledæ Âttila,ipfum Aetio patricio,ac Romanorû oeddetalium deformi/ impatori dono dédit.Aetius aût Afpari priftino dno reftituit. Hadenus Suû tas. das q feftiuiflime fonuit.CIaudian9 Hûnos,tali forma defcripfit côtra RufinU

Eft genus extremas Scythiæ uergentis in oras Tranfoelidum Tanaim,quo necdeformiusullum

Arâos

-ocr page 269-

LIBER QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CVIil.

Ardtos habet,trifles habitus,^ obfccenacç uifu Corpora,mens duro nunquâm ccfFuralabori» Præda cibus,uitanda ceres ,fratreflt;^ fecarc Ludus, amp;nbsp;occifos pulchrum lurare parentes. Ait cm lornandes ufum cfTe Hunnis qprimûnafcantferro genas traiicere,amp; id nonnihil eorû defor mitati conferre.ldem collegit Diaconus, Apollinaris. Sidonius lib.ix.

Sed Scythiæ fera turba plagæ/eritatis abundans, Dira,rapax,ueberncns.

Hunnus erat.QuistalefoIumC'iacct axcfub ipfa Gens animismembrifcp minax,ita uultibus ipfum Infamem fuus horror habet,confurgit inariflum, V ifus adeft oculis,eft propter praelia natus Hæc habet,amp; teretes arcus, funt fpicula cordi, T erribiles teretgc^ manus,iaculifcp ferendo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lornandes ac Rhegino fcri

ptores tm ob deformitatê uultus reliqs populos detcrritos fubegiffè Hunnos re-erunt,Poftquamenime Scythia in Goithos illi exarferunt,côtinuo Oftro gotthospercitosmetu deuicerunt.

De bellica fortitudine Germanorû,amp; de eiufdê teftimonio ÔC difficulta teuincendiGcrmaniam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xi.

ÎDetiâGermanicæ fortitudinis peculiare argumentueftjq) totiusorbis impium,totanniscuftodiuerint,dicente CâpanoinorÔne ad principes, fexcentis ac lx.annis,pene Germani impio potiti,q Italia uix CCC.feptua Diutius gintautebatjuos duplo diuturniusimpiûferuaftis,amp; cû Romani Traianum, Germani Adrianû, Theodofiû,Hifpanos. Aurclianu Dacû,Philippû Arabû,Seuerij romanis Aphrû,JVlaximinij Thracê,Diocletianû Dalmatâ, louinianû, Valentinianû, impabât eligebantjUosinuidi excelfi neminenon germanû ptuliftis.Hæc ille.Etpaulo impcrio poft.Quid,inquit,Germania faciatC cum olim exigua portio incognitas infu læjColledain Scadia,oera Europa,Africa amp;nbsp;Afie partefubiugauerit.Et addic, in germanica igit concordia una chriftianoru falus Gta eft.Plinius ad TraianS cefare.An audiantC q ftiant te fedafte ferociftimos populos eo tpe,q illis ami ciftimu,nobis difficillimu fijit.Danubius em gelu ripas iunxit, ingentia tergo bella tranfportauitjCU fere hæ gentes,non telis magis cp fuo fydere armant.Et ide ad eunde, qsgcrmaosinfinita uaftitas,plurimf gêtesmuniunt,amp; pyrenei alpes dirimunt.Panagyricus ad filiu Conftantini.Facile eft,inquit ,uincere im/ belles Indos,ÔCtimidos(qsamœna grccia autorientis delicip educunt)uixbe ne palliu èi. fericû tolerantes. At truce Francû, qferina fola carne diftentus,ui ta ,ppter fui urilitate contemnit,qta molis fit fupareCldc Panagyricus ad filium Coftantini. Altera terraru orbe Cefar pepit,cu Germania debellauerit.Franci feus Philel.li.xxxii.epift.Hungari,inqt^adiacentgentibus belloru cupidiffimis germanis,q nec rura colut,ueru femp armati eqtant,incedunt, nulli opificum mores amp;c.Et idelLxxxiiii.ad Nicolau duce Venetu Habcnt,inqf,Hungari bel licofiflimos populos,q nihil aliud malunt,q expeditionê.EtadLaurentiûMe

-ocr page 270-

GBRMÄNIAE EXEGESEOS

cliccm Ii.xxxv'ii.nec miru cu tot barbarg gentes Vandali,Gotthi\Hunni,Logo bardi,Germani,Burgundi'ones,FrSci,Belgæ,lgt;nguâ ipfam 8^ mores doflri nä Ôé uires Italoru mutauerit.Mamertinus ad Maximianü ita alloquit Germa nos.Non ƒ nqtjcftis in ociofa ac deliciis corrupta regioe nati,fed in bis quas ad infatigabilem confuetudine laboris amp;nbsp;patiêtiæ uf? imbuit, Semp em hoftiop pofiti eftis/empinftructusmiles exercet terrâ,oîsuita eorSmilitia eft,quarU fœminæ cæteraruuiris fortioresfLint.EgefippuSjqui,inquit liaii.impacatasgal lias germanorû aimuitu eriperêt. Etlib.ii.idêinfupabiles dixit Germanos. At rianus græcus atitor lib.i.de geftis Aiexandri^Dani ibiij,ait,bellicofi{rimas gen tes pterfluere.Et paulo pofl; elatu aim ipis afcripfit. Ammonia fcriptor frâcoRi li.i.ca.iii.Germanos peminente uirtute uir os appellatPIynius epift.li.ix. ad Ca niniuRuffum de Traiani tn5phoait.Suphæcardos bis triûphauit^qrû alter ex inuida gente^primus etiâ z maxima difFicultate erogatus eft.Hæcille.Qte raqadhanclineârequiruntur,uberiori memoria libro ^ximo appendem’.

De fignis quibufdâ ferocitatis feu fortitudinis Germanorû. nbsp;nbsp;Ca. xi’«

MVlta figna ferocitatis in Germanis relida funt.Primo noia coru tan tam habet ferocitatê,ut hi tm noie terruerint cæteros. Vnde ait Na, zariuSxMamertinus adCôftantinû.Qtiidclamofos Cherufcos^'Va^ giones, AlemanoSjT ubantes,memorêc' ubi ipfi9 uocabuli barbaries horrorê adhibet. Vox etiâ Germanorû minax ôd metuêda eft,ut ait Marcellinus hi fto ricus Ii.xv.Itê armorû ufus qtidianus in Germanis exercebat,ita ut Philelphiis in epift.contra T urcos ad chriflianos principes,in bello pace ac agrorû cuitu risnunq inermê fuiiTegermanû oftendatldê Pontanus in orôneRatifponen fi^amp; Egefippus armatosipfos funuscuiufdâimpatoris deduxifle, acfiin bella ^ficifeerêt refertldê Nazsrius Panagyricus ad Diocletianû demôftrat.Onî dius de Ponto. Omnia barbarice loca funt jUocifep ferin æ, Oîa q poflunt plena timoré fonant. Celtes qcp nilmuliebreuoce germanorû fonare dixit. V eru ipiritû eorû fortia corda ^dere,amp; ut demû modû orôni noftræ impO'* nâOuidiusoîa crudelitatis genera reperiri in germanis illo difticho interdit (ît^de Getis dicens. Vox fera.trux uultus,ueriHima mortis imago. Non coma nec ulla barba refeéla manu. Aliud Germanicæ fortitudinis crat inet Dona ui/ tamentu, q? donis etiâ uiri fortes aliciebanqdabat cm uicloribus e uiridi gra^ dorû ger ‘Titne decerpta laurea^q obfeflbs liberabant. Nâ apud antiqs fignû erat uiélo manorû riæ herba porrigere,quê more ôd apud Germanos fuilTe Plynius Ii.xxii.ca.iiit tefî:at.Cor.Tacitus equis ,frameis.gladiis,autarmis donatos jferibit fortes gtr manorû uiros,amp; poft eû Petrus Crinitus li.xii.ca.vi.amp; Sabelli.li.ii.Enea.vi.

De pœna illorû q fuccubuerût^ac ab aliq uincebant» Ca. xiü.

SCythis peculiare fuerat uidis ab eis man9 âputare,quêadmodû Toxans apud Lucianû oftendit natione Scytha.ùç -otAv avfxoi

KT7»9l'rf,«'3!SrH.»94V0U THV A.Spa.VjWÇWf TÎÎa' OHùSlItHi î'ZimîjX.ISV .1« abfafiÔe Adeo ut ego qdê,amp; fi fingulari certamine uiétus eflemC facile paterer mihi anl manuum putari dexterâ^quêadmodû penes Scythas pcena illorû eft^quîcebanf, Apud eundent

-ocr page 271-

LIBER Q.VARTVS CIXlt;

cundem Ludanum amp;nbsp;MneG'ppus contra Toxarim, tî œîiï* jtveiÿjÔÛtkv

«ÇTiTf vfiSfr, TKv (Aàr^ÂV «zral/tHSKvaa naÄov.i.Et fituncabste uincorCnonfo lum dexteram nobis,fed ôé linguam amputare phas fit. Cæternm Cornelius T acitus no quidquain polTe infamius Germanis accedere ,q aliquê ea pugna confiigifieuoluit.

Defortitudine quorundaniGermanorum,amp; noftros femperimperatoribusRo.repugnafre. Ca. xiiü.

VEnio nuncad uniusfaltem geiitis Gotthorumuidelicetuirtutcm, cii ius fortitudinê Agathius, Ablauius, Iornandes,Dio amp;nbsp;multi nom!/ nis animi uiri profecutifunt.Nam Mantuanüs ille etiam Baptifta de eis teftimonium plenum dedit,cum ait. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;norum

Qui Martern genuifle fernnt,hi fpicula torqueht Panthefilea non inferiora fecuri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et optime Mantuanus« Hifpania enim

Libya amp;nbsp;Afia,teftant eorû fæuitiâ,ut Methodius martyr jRheginoPruniêfis, amp;nbsp;Paulus Diaconus fcribunt,amp;præcipue Italiæ urbesfunditus dirutæ.Clau/ dianus de Gotthorum in Thraciam irruptionibus,ita infit.

Ex quo iam patrias gens hæc oblita triones Atcç Iftrum tranfgrefla femel, ueftigia fixit Thraiicio funefta ,folo ut impegit erinnys Præcipites per clauftra ruunt^nec contigit ullis Amnibus,aut fcopulis,proprias defendere terras. Nil rhodope,nil uaftus athus,nil profuit hgmus. Odryfiis facili contemnunt ftrimona faltu.

Et fruftra rapidum damnatcß alimonia bellum. Nubibus intadum macedo miratur olympum More per erratum campi gémit irrita tempe Thefialus,amp; domitis irrifum cotibus œnum Seruati dryopes^nec nubifer aétia texit Littora leucateSjipfe qui duriusolim Reftitcrat Medis.primo conamine ruptæ Thermypolæ,uallata maris Scyronia ripis ïfthmos,amp; angufti patuerunt clauftra lycæi. Culmina Taygeti,trepidæ uidiftis Amyclae. Secum cunda uehens,a Gadibüs ufcç Britantium TerruitOceanum,amp; noftro procul axeremotam Infolito belli tremefecit murmure Thylem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reliqua iftiulmodi cum

ad damna Roma. a Germano milite illata peruenerOjdedarabo. Vtenus poc ta egregius i ta loquitur.

T errent germana Britannos Auxilia,Hifpanos arcent pugnatur,ab illis Splendida Pharfalico parta eft uidoria campo.

-ocr page 272-

GERMÄNIAE EXEGESEOS

Et ut concIudam.OttoFrifingenfis capite quadragefimo octauo libri fecundi Refiften ait.Gcrmani omnium fortiffîmi èi. bellicofiflîmtQui plura legere defyderat, tia germa Suetonium Tranquillum Jofêphum,EgefippuminorationeÂgrippæadIu norum. dæos,uideat.Hæc Otto, lofephus autem libro feptimo T itum iuducit, fortitu dinem eorum demonftrantem,Sdxix. antiquitatü libro.robufti corporis gen tem dixit Germanos, Egefippus libro quarto.Domitianus,inquit, fortius indi gnatos remittit Germanos in Capitolium^qui ferocis immanitate getis ƒ mul , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;numero ualidiores circunuenerunt.Sabini enim rebellatione fadla^prope ocs

interfecfti funt.Et libro tertio ingenitamferocitatem Germanis oftendit, ubi de Domitiano loquitur. Hæc ergo fortitudo ab omni fortis inprofpere cafu ■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Germanos cuftodiuit,utRoma. pop. omnibus uiribus uix fubiicere imperio

eos potuerit,ut Picus Junior fcribit.In hoc ergo Claudianus poeta ex dccreto Claudiai adulabatur Styliconi/um (ine ferro ac nullius belli horrore deuidos Germa locus. nbsp;nbsp;nbsp;nos fcribit.Quis enim meminit,authore eodem,deuió;um fola formidîe

num*;’ Verba Claudiani huiudnodi funt de Germanis.

Miramur rapidis hoflemfuccumberebelliSj Qui (blo terrore ruit^nunc clafhca Francis IntulimuSjiacuere tarnen non Marte,Sueuos Contudimus, quis iuradamus.Quis credere polfitC Ante tubam nobis audax Germania feruit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bene (inquit) quis credere

poflit; credat hoc ludxus ApellajCelaris lulii fpretores, Augufti uniuerfior • nbsp;nbsp;nbsp;bis pene ac diuum arma contemnentes,Gne ullius Martis facie ofeitantes^Sty

liconi fe dedidi(re,præcipue cum omnis res Romanorum temporibus iftis in turba fuerit.Sd continuis calamitatibus agitata memoretur amp;nbsp;afflidla.Hierony motefte.Paulo poft idem Claudianus de Germanip fine armis fubiugatione loquituraddit. Vila ne profperitas credet. SicNazarius Mamertinus inauditum aliqd (e relaturum putat,dum Germanos fuccubuilTe inducit.Hui^ autem iniuriæ Germanis illatæ a Claudiano Styliconisadulatore ^poftea re/ fpondemuSjCum Styliconis faCta retegemus,in quo nihil memorabile.nifi per fidiam,Orofio,Iornande,Paulo DiacenOjSd aliis authoribus,reperimus.5im( li infamia Sidonius Appollinaris Germanos a ftecitjta ad Maioranumuena/ torem quendam dicens.ut carmen fequens habet.

Et licet aggrederis,quod nullus tempore noftro Auguftus potuit, rigidum feptemplicis Iftri Agmen in arma rapis. nbsp;Verum quid non potuit in afifentatione fauor prin

cipumC Iniuria igitferiptorumnon uirtuteuicti fumus.

’ nbsp;nbsp;nbsp;‘ De uelocitate innato robore Germanortim in bello. Ca.xv.

Velocp ’à nbsp;nbsp;nbsp;DliUirtusfSmä eft uelocitas,quicquid enimun^ ab Alexandre Ma

tas ger nbsp;nbsp;nbsp;| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gno egregie geftum eft^id uelocitatis prpfidio agebat. Vnde Q.Cur

manoßL J|__ß tius/criptor facundus,nullam Alexandri uirtutem in tantum extulit, qtumfumma eius uelocitatem. Verum ut ad Germanos tranfeâ. Cp(àr ueloci tatis eximipGermâos dixit in primo cÔmêtario.Quod etiâ Sene.inli.de ira an

-ocr page 273-

LIBER Q.VÄRTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CX

notauit qn ait.Qtiid Germanis aiofiusc’ quid curfu acriusC' amp;nbsp;opne.Nam Ger mauisquid uelocius Afiafn,Phalangiani,amp; totius orientis partes tranfcurritç' Wild ipfum Hieronymus mirât in epiftola ad Euftochiä èi. Marcellinâ,cû tres Ultimos libros,inquit,explicafrem^barbaroru impetus inftar torrcntis fluuii efFugerim.Et idem ad Heliodorû.Na certe ,inqt, Iniiata

pterito anno exCaucafi uliimis montibus fcptentrionales lupi inuaferunt,etta fortitudo breui ^uincia nofti a pcurrerut.Qtiod Claudia.innuit his uerbis de germais, germanis Ventis ueluti fi frgna remittat

Aeolus,abrupto gentes fic obiice fudit Armeniafcp nines inopino milite dudi, Heu heu quambreuibus pereunt ingentia caufis. nbsp;nbsp;Nazarius Mamertinus

luliano qui (.Cgermanus)inquit,pauloante inaudita regionû,fluminù,môtiû noia exercitu uiétoriæ pagrauerat, per ultima ferarû régna calcata,regü capi/ ta fupuolans,in medio lllyrici finus improuifus aftitit. Illa autem uelocitas in/ nata Germanis extitit,referetelofcpho de bello ludaico.Campanusin epifto/ la ad Germanos Jn primis cunabulis,inquit,priufquam nati efle uidentur, ad didi armis funt,Etidem,Omnes cæfares folos Gennaos corporum cuftodes fibiafciueruntjUteostanq natura ad robur,amp;: ad arma, amp;nbsp;fidem genuilTent. Procopius græcus in rebus Gotthorum,penes luftinianum refertSdauG que dam uelociflimum ac fortiflimum nutritum, qui in uepribus abfcondens fe, mane exoriente Gotthorum quenda raptü,uiuûincaftraluftiniani detulerit..

De contemptione mortis Germanorum,Slt; ratio cur id fiat. Ca.xvi.

X' nbsp;nbsp;nbsp;Ermanosuitæprodigos Philippus Beroaldus fcribit in carmine de Coteptio

1 nbsp;nbsp;„ Germanorum laude,quod epitheton perpetuoGermaniæattribui mortis

tur,dumnoftrisutamp; lofephusfcriptorteftaturlib.de bello ludaico germano xvii.animam mortis conteptatricem fcriptores concefterintCornelius Taci rum. tus infame efte fcribit in omnem uitam,amp;: probrofum Germanis, fuper ftitem exacie rediifle.Idem paulo ante,relinquere fcutum præcipuum flagicium fcri bit,cui nee facris inefle,aut cofilium inire phas fit. Et multos addit fuperftites belIo,laqueouitamfiniuifte.Hismoribusquoc^ Heluetii hodie incumbunt.

Plura de mortis eorum conteptione Seneca quccftion.vi. naturalium collegit Appianus autem in Celtico,eandem fententiam fouit,amp; hanc rationem dat. Eorum contemptus mortis,inquit,magnus eft,ob reuiuifcendifpem.Egefip/ puscæteris gentibusin cotentione mortis ualidiores dixit Germanos. Bataui ’ apudCorneliummifti funtiterum in Germaniam,ne truculentius quidaude rent.Seneca libro de ira tertio. Quid Germanis animofius'T quid curfu acri/ use' morris cupidius.lVlantuanus ad Cæfarem.

Quem fequitur magnis dominans alemania campis.

Gens fera contemptrix animæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Campanus in oration e ad Germano/

rum principes,omnia ob patriam cotempfifle refert Germanos,uocauit mor tiscontemptoresfoclices Mantuanus amp;nbsp;bene, audace enim graeci ii!4-uxov,au/ daciam uocant, ab animæ qualitatibusacconditionibus, Huiusau/ t ii

-ocr page 274-

GERMANIAE EXEGESEOS

tem ratio eft, air ita mortem contcmnant/ccli inftuentia,amp; fyderum Bonitas, Ro aftro quæ robur his addunt,amp; mortis conteptionem pahunt. Sicuti Joannes Efcen loçica ,p denfis,in prima tripliatate,fubfeptentrione,amp;ocndentisangiilo,ubi Jupiter digalita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mars imperia exercent, beftiales,beilicofós, magnanimes, fortes gigni, ft

tis uitæ Germanos,l3ritannos,authoritate Ptolemaei,Haly,amp; aliorû approbat.Mater germa, nus Firmicus per horofcopos Martis aliqs fieri bellicofos fcribit. Alii aflerue runt fub fcptentrione curru 8^ plauftro degentes,magnanimes effici in feptio cljmate,ut idem Io.Efcendeh.ca.v.diftinc.viii.Iduic opinioni innitit Luca.lib.ii«

Certe populos quos defpicit arctos

Fœlices errore fuo,quos illetimorum Maximus baud urget iæti metus,inde ruendi In ferrum mens prenauiris,animæcp capaces Mortis,amp; ignauum eft redituræ parcere uitæ. nbsp;nbsp;Alii tn q rebus naturæ inft*

dant,rê argutius travtauere,amp; hanc ronem collegerut. Ariftoteles problem^ turn partitione xiiii.in locis calidis timidos efte tenet,in frigidis uero uiriles,c}2 natura calefigit/ecûdu natura em calidi funt,amp; ita caro ,ppter frigus exterius condenfat,Hæc ille. ^7egetius in primo de re militari milite in feptmtrione eli gendu fuadet,exeo,qa morte non timeat,amp;huius caufam hancadducitJn lo cis frigidis holes plurimi fanguinis e(re,unde fieri,ut non timeant uulnerari.Pt eus in fecundo hymno.comentario ^babilius rem ^fecums eft,fcilicet,pluri/ mum fanguinis circa pcordia conftipatu feptetrionalibus rupefle,amp; ob Ifigus aeris cotinentis calefieri,8c ita aios amp;nbsp;audaciâpbereuoluit.Huic fententiæaP fertor eft Ariftoteles qc^ problemai u fedioe xxviii.ubi audaces fanguine pk nos facit,amp; motu ita fui fum tendere. Albertus th de natura loci ca. iii. corpora GermanorS rone frigiditatis,quæ in eoru loco cft,conftringi ait,amp; quia mul turn hi habeant humen's,camofos eftici,quia uapor in loco digeftiois genera tus,euaporarenon potes,conftri(ftionerefle(ftitur adftomachum, amp;nbsp;generat aqueh humidujicutfum.us in olla feruente refleeftit ad operculum,amp;genera tur aqua.Et quia corda eorum calida funt, in audaces tranfmutant,calor cnina abundat fpi'ritu amp;nbsp;fanguine,unde fit ut magis timeant Germani febrem q uul nera.Hæc Albert9.ManiIius aftrologuspfydera ita germais fortitudine cóce Scorpius armata uiolenta cufpide cauda, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(dit Ii.iiiii.ait enina

Qua ftia cunc^ phœbi currum perfydera ducit, , In bellum ardentes animos,ôô Martia caftra

Efficit,ÔC multo gaudentem fanguine duem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Seneca li.ii.de ira,fortiora

Ingenia folidæ naturæ prona efte ait,amp; germanes in exêplû afTumpfit

De gratia bellica Germanorumapudimperatores. Ca. xviL Oftq germanoRz uires romai expiebat,uix bellu côfùmatû eft,fine dii (ftu et aufpidis germanoRz.Tâta ccrz apud îpatores uigebat gratia.Ca pano auto/e.Iuli9,ut Marlian9 ait i ei9 exercitu fp habuit germaos. Jac. Carmel.cohortsi cefaris duétorê germanû fuifTe ait,Ôd pfentiâ ipforu in bello gallico pri9dedaraui.ln bello autciuili eoru meminit Appia.et Luca.li.i.dices

-ocr page 275-

LIBER Q_VARTVS CM

Dcfcrticrc cauo tentoria fixa Lemanno

Triftia quæ V ogefi curuam fuper ardua n'pärti

Pugnaces pidiscohibebantlingonesarmis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Grätig

Soluuncur Haui longa ftatione Ruthenb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et addit

T um rura Nemetes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rS aputj

Quitenetj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imgato'

Et biturix longifcç leues Axones in armis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sulpiti'us legit Suefionc», res.

Optimus cxcuflb Lcucus,Rhenufcp lacerto Et docilis rector monftranti Belga carini V angiones BatauicÇ truces,-

Tu quocç lætatus conuer ti preb'a T reuir, Etuoscrinigerosbelloqp arcere Chaicos. Oppofiti Romam petitis,Rhenicp feroces Deferitis ripas,amp; apertum gentibus orbem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vbi feaindü Sulpitiu ultiO

illo uerficulo tota Germania uoluit inferre.Caioinde Cælàri gratiflimi accc/ ptiffimii^ Germani conuinciebantjUt lofephus Ii.xix.antiqratum fcribit.Änto tiinus qcp Cæiàr adeo Germanos dilexitjUt ualidilïîmû quenq in bello,amp;^ foci os,amp;cu{todes fibiafciLieritjamp;aliqnGermanorûueftê indut9j^omano cultu diminbjflauäcapiti cæfariêimponens^ad modûgermanicetonluræ geftabat, ut Herodiano placet li.iiii.hifto.Äntoninus Pius qcß Marcomanos GermSos in exercitu fuo fuftentabat^ut apud Aeliü Spartianü uidere eft.Maximin^ qq^ numerü GermanorS habuitfecû.coUiQêtibus Herodiano lib.vii.hifto.amp;lulio Capitolino.Sub Nerone etiä in Syria militabât Germani,cuius rei Dion Bithi nusgræcus author eft. Adriano qcp pcipuegratus eratMafor lazigüun^du dor ob id q? in eo fuit robur amp;nbsp;audacia. Id de Caligula, Cornelius in hifto/ riis,amp; Suetonius in eius uita referunt,cuius uerba funt,admonitus dicit turba Batauoru qs circa fe habebatHerodianus omes pene impatores luftentairegermanosaflcrit.Eius uerba funt de Maximino libro odauo ita. iTTaVKAeov Ai xäu 01 «.TTo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iAuAuSüTrs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t9a.'flt;gt;t4 nbsp;nbsp;nbsp;«u-rav t8 ^Vvo/qc,

ariKstir ievuQ tTTRK-iar Tt^oTif^ov «f|lt;xlt;r.i.Proficifeebant cü ipo auxiliäres copig Germanoru,qbus maxie cöfidebat,qbus amp;nbsp;oli pfuerat.Et in alio loco de eode à QjtK.f'r^ JifitavSiz, obic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;3ö'o aö-rav Ka.Tac. ii/Viiecp

Mitebat etiam Csefari non paucus auxiliariu Germanorii numerus a popula ribus bnuolentiæ noïe,qbus olim Maximi'nus du impio pfuerat diligêtilTime modcrabat.ldêHerodianüs li.vi.apud Alexandrum Germanos fuiflerefert, coiv oï vtavioi èvc/tf Hv TO zreAó T3A38OÇ TratóvtóyixaAisif.Erantamp;iuuenesapud ipfum qrubona pars cPanonia uenieblt.Iuftiniänus etia aduerfus Gotthos nullis ni fiGermanisutebat.Habuitfemp Narfes apud eü duo milliaHeruloru.Belli/' 2ario qqj femp aut Lógobardi,Sclaui aut Heruli mittébaht,ut Procopius in omnibus penelibris,quos de rebus Gotthorûconfcripfit,publice profitetur. Claudianus qcp penes Styliconem Germanos fuifle affèritjEt qs nafcêtes exgt; plorat gurgife Rhenus. Venit acColafylug BruCter^ Hercinig,ac Albim liqrc Cherufci.Galatg populi in ære Antigoni militabat, ut Iuftin9 lib.xxv.fcribit.

t iii

-ocr page 276-

I

GERMANIAE EXEGESEOS

Germanos fcmp imj^atoru corporibus fuifTe adhibitof,amp;dc ni'mi'a familiaritateiinpatorumergaGermanos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xviii.

German! 'T' W“\Anta inde gratia Germanoruobtinuit,utnulli aliicorporibusprinci apiid im nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I nbsp;nbsp;pum cuftodiendis adhibiti fuerint, nec ullus impatoru extitit,qui no

perato nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A Germanos in cuftodes,qs græci AuxémiAeç lt;n8/ji.«(puAaKous appcllant/i

res nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bia'ciuerit.Cor.Tacitus hifl.li.i. Germanorûjnquit,quitunc impatori cufto

des aderât,de Augufto locutus eft.Procopius author græcus luftinianû Qfa rem fatellite qdâ Sclauo ingenti ac fortiHimo fuiflTe ^uifum alTerit. Nimium etiâfamiliaritatis impatores cS Germanishabueruntjit eoru gratia ubcriorc fibi conciliarent.Q,uod tn in Alexandro Lapridius rephendit_,ac nimia ciuili täte impatoribus non conuenire aireritHerodiantis fcriptor eide impatori ta tamafcripfitcuGermanisfamiliaritateix^jiiTOTa Tmv-mç i-za-ußv« vovç (QiÄiAV •^KyoLyc.'TS ,^lt;{ KÇP m/ftii-xyovs «UTtSv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tsu cM/j.eipa' ieWFV

«Ppoufow 7n(K@:camp;aa,gt;tv«/»ç7t xsP “fixisç tTT/AïfijuSïvo?. Quod ülud nobis ßgnificat, Adiunxerat aut fibicomites Germanos,qs amp;nbsp;inamiciciäfibi deuinxit adcotit fodosbcllorû accorpis cuftodes ualidifTimu, quen^ amp;pulcherrimü fibiafd uerit. Addit etiä Herodianus^eu nonnunq depofita Germanoru uefte,germa nica ufiim cflè,ôdflauû capillû capiti impoJuiffCjUtfibi Germanoru beneuole tiä c5ciliaret.Suidas gr^cus eâdêciuilitatê Antonino Qfari afcripfit/ic inqes. imXe ÿv'ls^tv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»9 txeTat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î.^\o-zstinQf.l9,àç

«TOV A«ß£~V gt;9 ^3 o-Mp.a.Tpa' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iKiÇ «JiofóniJao' «utSv j^Hdamp;oc/^ovrto'n: gt;9 •iss’o 'rôfi

ßcopjSafCüV lt;zro 'ni'J s^aTJeo^äv K'ya'ZS'jtTZjKoivoa' »v. A-jmvmti, âç avs^ot.’Tiüi'Tif^ ftSpiKov,!! Galt;nA€M nbsp;nbsp;nbsp;«utov Atyó/jJiw^.i.Inde ad Iftrû^feéîusGermanos adeol

fui amorê conciliauerat,ut cômilitones ex ipfis fibi côftituerit,et corpis tutores amp;nbsp;cis in fui tutela ufu s fuerit, ob qd a barbaris ac toto exercitu diligebat. Erat cm oibus familiariSjadeo etiä,ut plus comilitonis nomîe q impatoris appellat^ fit.Corneliusli.xiii, Dû Romani ad clauftra Cafpiaru penetrabant, Germaos pugne affuiife dicit. Et idê in alia expeditione q in Albanos parabat,ait Cor. li.xvii.Ite V itellius Capitoliü cu Germanis expugnauir,lofcpho li.v. antiqtatu indicante.Ite Conftantinus fecu Germanos habuit,aiüt Sofimen9,amp; Aurelius Sextus.Bebelius etiä circa ledü Herodis filii Germanos fuifle feribitputorib^ lofepho li.vii.8lt; Egefippo li.i.lte Mithridatesfecu Germanos tenuit, ut lufti/ nus lib.xxxviii.Ite Marcus pater Comodi.Otto qcp, ut ait Plutarch? in uita ci9 ßatauos amp;nbsp;Germanos apud fe aluit. Galba cuftodes corporis eos habuit, Sue t onio referente.SimiIiter amp;Nero Caligula öd mater ei? Agrippa,ut lofephus feribit ätiqtatu xix.multa ex Cornelio noftro iIlic collegi.Germani etia in cofli lt;ftu Gordiani öd Maximini fuerunt,ut fcribit Iulius Capitolinus. Ite Lolianus adhibitis Germanisad bellü,diu protraxitpugnä,ut in VicftorinoloqturTre bellius Pollio.Apud Ruffinü qdp Germani cgerunt,qd Claudia, oftenditlfi« lam gentes Iftrumcp mouent,Scythiam(^ receptant Auxilio/raxere fuis hoftilibusarmis

Relliquias,mixtis defeendit Sarmata Daeis, Maflagetæ^patriumq^ bibens mæotisorontem. Focdericusetiatertius

-ocr page 277-

LIBER QVARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXIE

augufrifTimus,Maximiliano noftro C^fariCcu ad ultima uite fnc dcfperatione redadusfueratjdixiiTefert, utin primisGcrmanoscoleret.qrupfidio facile hoftiS minas inludibrium interuerteret.Quid uero noftro feculo opinionis apud impatores Germanorümilitib9afcribat':’ coftatuniuerfis/ummorucm pontificuhadenus fuitcÔ(uetudo,HeIuetiorûpfidio viel Dorypliororü fefa cere munitos.Teftaf hgclulii II.PiilI.Alexâdri.etaliorûfcriptoresAge quid Galloru rex un^ fine Germanis egit^Nä profeóto in tota Gallia non continc refe poftet,nifi Teutonicorüpridiouallaret.Ego folido fenfu loqr.No eft to tiusorbis regio ,ubi non Gcrmanorûauthoritatêcora principibus experiaris. Nulla eft fimul^uincia,regio,impiû, ubi non fummu militiæ èC authoritaus imperiû apud principes G bi fp uendicent Germani. V nde factü eft, ut nihil cinq fine Germanis geftû eft. Fœderici em Conradi,Henrici, Otho nes,Lotharii,GotFridus,amp;i' alii,quicquid egerût,Germanorû pfidio illud pere ' gerunt.Longobardos uaftauerunt,Hierofolymâ penetrauerüt,Græciâ popu labant,Hungariâ,Bohemiâ,Illyricû trâfmeati funt.T aceo bella Neapoli, Gal liæ,Hirpanie,Ânglig,gcfta,amp;^qqtîdicGcrmanorû duóiu aufpidisgerunt.

De potentia Germanorum,amp; authoritate in bellis, obfcruantia eorum nominis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xix.

TAntaGermanoru apud prifcos potentia fuit, ut refiftentibus qbuf/ Opinio cunCp,eorufcmpopiniooportuitpSerri,unde pIures impatores ipi germano conftituerunt germani. Vitellius cm ab ipG's ad impium eueftus eft. rum.

Cornelio jSuetonio,Methodio,EgeG'ppo li.iiii.Orofio li vii.au toribus.Vefpa Ganus contra eoru potêdam primo dubitauit,an nitendS G't,Cornelio autore. Claudiu impatorê Germani initiauerunt,ut lofephusli.xix.fcribit.Maximinus impatoreffedus eft a Germanis (ut Symmachus lib.v.hifto.lornandes Sd Ca pitolinus aiSt) contra feriat9autoritatêetia,ut collegit Herodianus.Seuer9im pator a Germanis creabat.Aelio Spartiano ^pb3te.Clodiü Albinu noluerut Germani in impatorê confecrari,amp; ita priuatus eft impio. Conftantinus qcp fut Aurelius ait)ab ipGs impator creabat.Hæc de luliano Cæfare feribût Sofi menus hiftoricuslib.v.ca.l.Ammianus lib.xv.Platina pontificesamp; impatores allegat,contra oim gentiü opinione folis Germanis inftantibus,ad talé ampli/ tudine aCcendifte.Hodie quoep amp;nbsp;fummâ authoritatis arcêfibi uêdicauerût, Eftegcr foil emfandiflimi impii regêamp;dnm conftituendi facilitate obtinuerût. Ecce manicum quanta eorû potential quaC4faresaddudifunt,utqlibet Gerinanici nomen Gbi uoluerit afcire,non enim extremæ fuit laudationis,dicere Germanicum cg farem aliquem.Quod Martialis in Epigram.lib.ifoftendit.

Creta dédit magnum,maius dédit Aphrica nomen

Scipio quod uidor,quodcß Metellus habet, Nobilius tribuit domito Germania Rheno,

Et puer hic dignus nomine Cæfar eras, Frater Idumgas meruit cum patre triumphos,

Dicitur ex Cattis gloria tota tua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnde Panagyricus ad Maximianu

t iiii

-ocr page 278-

GERMäNIAE EXEGESEOS

Qtu'd maiusXnCJtjeucnirc potuitC illa tua in GermaniS tranfmigratioeC’.Auui diuSjUt Iulius Capitolinus ait, V idorinus Germanici cognomc tulit, quia etia Carthos deuiciqlege Cachos.Dracotius Romanis fcribitfuifle décès etglori/ ofiflîmû did Germanicû,ob infigne Germanorû gloria,Germani em audtorc Egefippo lijbtotius impiuorbis libi femp afTumpferût.Cæterafequentur.

De laude amp;nbsp;præconiis Roma. Germanos debellantium. Ca. xx.

NVnc ad amplitudinêeorû dercenda,qbusetiâexilis ui(îl:oria de Ger/ maniscontigerat. Marius ut deus habitus eft,quia Teutonas deftitii erat,ut ex Plutarcho,Iuuenale,Propertio,Floro,Plynio lib.xiii.ca.xi. Laus im/ Valerio in lib.fequenti adducemus.Pôpeius apud Lucanû cgfari ïuidebat de peratoru Germanis uidoriä amp;nbsp;de Gallis. Verebat em h^c obfcurarc eius triüphos.Ma germaos ximinus qa profpere rê geftit in Germania,impator continuo euafit,ut Otto debellan Ii.iii.ca.xxxii.Platina in uita Antheri papæ fcribunt.Pertinax,qa fub impatore tóim. nbsp;nbsp;nbsp;foelidter geftit,continuo Cæfar confecrabat impatore mortuo,ut Haodian’

li.ii.exequir.Iulianus,utaiüt Sozimenus lib.v.ca.I.hifto.amp; Ammianuslib.xdlt; in fine,quia Germanis foelidter conflixiITet, aufus fuit imperium affedare. Clodium Albinu magni fecit dus de tranfrhenanis uidoria,ut Seuerus amp;Iti lius Capitolinus collegerunt.Cæfaris nomen Comodus fibi indidit,amp; adept’ eft ob fufos Germanos ftipendii facultatê.Vidorinus qc^ cS tm Catos uicif/ fet fub Antonino Pio,mox impator eftèétus eft. Et öa nobilitant ueteres (ut Claudian9 ait) germanica foedera Drufos,QLiilibet Germania cpgnomêfibt arrogare uoluit,ficuti de Domitiâo,Dru(b,Claudio,Vitellio liqt. Sicutapud AeliûSpartianû Antoninus Caracalla, apud Iuliu Capitolinum Gordianus-Tadtus apud FL. Vopifcu,Iuftinianus apud HunibalduJornandê amp;nbsp;aliosï Claudianus qtp laudis fit uincere Germanos de Stylicoe addudt tm femel de Qui mihi Germanos folus Francofq^ fubegit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(germanis uidote.

Cur nondumlegitur faftis^ cur pagina tantum Nefcitadhuc nomenC quod iam numerare decebat.

Vft^ ädeo ne leuis paccati gloria RheniÇ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et ide Claudianus paulo po^

maiorê laudê Germanicû fine Gotthicû bello effe fcribit,amp; plus Stylicôi debe ri Pyrrho, Dedo,Fabrido,Mario,Paulo,Achilli,2lt;aliis ^ftimauit,fada-t^ horum egregia memoria,fubiungit.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quanto maius opus folo Stylicone peradum

CernimuSjhic ualidam gentem,non Chaonas atcÇ Moloflbs ( Quos epirus alit ) nec Dodonea fubegit.

Agmina. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Et idem.

Nil ueris æquale dabant, prohibere rapaces Sdlicet harpyias,fuetac^ excludere menfa Nobilior titulus,quam tot potuifte paratas In latii prædam geticas auertere fauces. At ego terrigenas potius mirabor in ipfis ProaibuiflTe faos,uiiæ quibus attulit idem

PrindpitiJ’’

-ocr page 279-

LIBER Q.VARTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXIIL

Principiuni, fïncmq^ dies,quam cælàGetarum

Agrnina,quos tantis aluit bellona triumphis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V eru nec Stylico Germa/

nos adeo armis fregit,uel Getas, ut Claudiaiius (panagyricoru more) de ipio teftatSed Probus impator Germanos folus uicitHuic quatusideo honor de latus fuerit FL. V opifcus adduxit.Claudianus etia id teftat cum inquit.

Omni nobilior luftro tibi gloria foli Contigit^exadum nunquam memorata per æuum, Germâos habuid e duces. Crinit? li.xii.c.vi.de hui9 tfiupho plurib9 edifferuit

De fortitudineS^ induftriaGermanicarumuIierum. Ca. xxi. Mulicrut FVit hæc igit Germanorû uirtus bellica obuia ac manifefta oîb9jita cp germani non inueniat,que nec ultra primas falteliteras ^grelTum fugiat.Vt carufor aut nulla pars fortitudinis noftrg remittat,maiorii noftroru mulieres titudo falte in exemplu alTumamus^uideamufc^^cui militiæfacramênto hæ fe aftrirt xerinqin qpaternælibertatisardore illæ coaluerintHarû em uirtutis pfidio facile germanicæ fortitudinis periculu amp;nbsp;exeplar nacifci polTumus. Plutarch9 librûapudgræcosdeilluftribus mulieribusjamp; lo.Boccatius apud latinosedi/ derunt^agermanicaruueromulierû memoria recefferunt, qtn belli uirtute oês eiufdè gnis fœminas deuiceruntGedant in hoc Amazones Germâis,qua ru uirtute germanicgmulieres(Bohemia olim occupata)fuis facinorib9 gqua runt.Bohemiâ em.utfcribit Aeneas SyluiUs li.i.hift.Fceminæ olim regebanq regioni pfuerunt.non minoris uirtutis q Amazones àeftimatæ Jn bello etia Cimbricorauliereshoftiû armafumpferunt,amp; contra Romanos (uiroru in/ ftar) infremuerunt armis,ficuti air Plutarchus in uita 3yiarii,amp; addiqcômiflb pliOjôd rebus Cimbrorû afflidis,mulieres fe ipfas occidiffe,amp; pueros ultra cur rus ^iecilTe^ne in hoftiû uenirent poteftatê/erribililTimu tradidifle fpedacu lum.Val.Max.li.v.ca.i.amp;cû ipfoOrofius li.vi.mulieres MariûrogalTeuoluc rûquti uirginibusueftalibus iûgerêqre uero minus impetrata, fibi ipfis morte confciuiffe.Hæcilli.Verba Valerii inde fequentia ilia funqDii melius quid animi hæ uiris eorûin acie non dederuntc' Nâ fi eoru mulieru maluifientfeq uirtute,Teutonicæ ui(fi:orietropheareddidiffent.Hæcille.Indefub bello lulii mulieres uiros rogabat flêtes,ut pfifterent,ne fe fuos in feruitutê redigeret, amp;currus ipfis obuiârepofuerunt,ne effugcrent,utCgfar li.i.cÔmcnt.late ^fe/ quiCTêpore inde Augufl:i,q Drufus bello Germania tentauit,mulieres cum uirisiuxta Romanis conflixerunt,Ôdtelis deficiêtibus,puerosinfaciê hoftibus inieceruntjUtOrofius li.vi.ca,xx.amp; enarrator uitg Iuftiniania{reruerunt.Flor9 etiâli.iiii.agmen in eo bello fœminas auertiflehoftiû uoluiqunde puto deeo agmine didû hoc efte a Floro,de qCor.Tadtus mention? faciqfcribit ein me moriæ efte ,pditû,quafdâ acies inclinatas,iam Ôdlabâtes, a fœminis reftitutas, conftantiapcû.amp;obiedu pe(ftorû,amp; monftrata cominus captiuitate, quâlon geimpatiêtius fœminas timerefuorû nominûadeo,ut effîcacius eorû obligée animi,qbus inter obfidespuellæ nobilesimparêt. Hæc ille.Eutropi9oîa iuxta ac Orofius dixit,uerû Cimbricis temporib9 ea gefta afcripfit.Eufebius tn Oro

-ocr page 280-

/

GERMäNIäE EXEGESEOS

fio amp;nbsp;Floro in libro temporu fufFragat,amp; Rhegino Prunien. eandê ferocitatc refer tin Hunnor tîuiris amp;mulieribusreptamft.ii(re.Iornandesde GotthorU V feeminis eade ^tulit,quas amp;nbsp;in acie uerfatas fcripGt.LÔgobardi (numero uirt li déficiente)fceminas armauerunt,utLzigurinusdegeftis Foederici.Paul.Di^ conus amp;nbsp;alii fcribût.Cor.Tacitus fceminas Germanos fecû in bellû adducet^ teftatur,ibic]^ ullulatus earum, ac infantium uagitus audiri, teftes facratiffi'' mos illoSjfolitos inde ad has uulnera efferre,amp; nec illas horû plagas exig^^^’ Vlmefes aut numerare acpauere,ueru cibos ôd hortamina bellantibus geftare. Aiui^ mulieres. Vlma oppidu Sueuiæolima mulieribus (uiris deficientibus) defenfam, Si in oesuino ciboep oneratas,dûres inexitiûciuitatis ageretur, igne,proprio mar te fe ipfas cobulTifle.Ego uero quia apud ^batos non legi_,nolo argumentis m

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fellere,nec fide habere.Sufficiat nobis id qd Capanus collegit, fæpe fceminas

germanicas frameafufcipicntcs,maritis pftitiire^amp;propatriapugnafTe.Et ad dit.Facite Germani qd ueftræ matres in bello Cimbrico fecerunt .f.pueros in hoftiuoraiacite.Mamertin9 ad Maximianu de Germanis.Quibus,inquit,ois uita militia eft,qrij foeminæc^terarû gentium uiris fortioresfuntjn exercitU GotthorS cotra Aurelianii dece mulieres bellaciflîmas lumma uirtute fub ha bituuirilidecertafleFL. Vopifcus,BlondusacaIii afferuerunqquasSi in triU phum impator traduxit.Amalahinthâgotthicâ mulierê Sudas uirilê nuncupa bat.C.PlyniuslI.in li.hift,germanie,tradit fceïamingête animi,fauciis militib^ germais ueftes ac fomenta largitâ.Quod maxîe aim Tiberii cgf côcufléritWé Cor.T acitus hift.lÉi.in fine aiïerit.BelIû qcp a Germanis cotra Drufum gcftS germanicæ mulieres potiffimû tenuerunt,ut Strabo li.vii.referqtunc em fum mord principû uxores ac filiæ capiebantur.Cimbri qcp ac Galli, ut Plutarch’ in uita Camilli ait,uxoribus ac tiliis comitibus Romanu impiu inuaferuntHc ruiorû mulieres in bello GotthorS,digitis Romanos corpore minores mon ftrantes,uiros eorS accufabant,q? himulto grandiores fuccubuiflent. Poteft igitur GermanorS uirtus tm fortitudinc mulierSinternofei. Proculus Catfar centS uirgines in SarmatarSacie captas,qndecim dierS fpacio mulieres red/ didit,putauitlefortê,fi defitate criminScalefceret,utipenTipatorin unaepifto la oftendit,ac id honori (uo accedere putabat,ut amp;nbsp;de eo FL. Vopifeus collo git.Claudius etiâ cæfar deuitftis Sarmatis amp;nbsp;Gotthis,ingentêmulierü copia in tercepit,ut ipfi^ cglàris epta una ad BochS oftendit,in hæc uerba euadens.Do leuimus,inquit,trecentamilliaac uiginti GotthorS,duo millianauiS fubmep fimuSjteclafunt flumina fprotis amp;nbsp;lanceis,câpi oflîbus telt;fti lucent. Totetiàm mulieres coepimus,ut noftrorS militS qfcp fibi binas aut ternas adiungere pO teriuHæc T rebellius Pollio JBlondus,Sabellicus,amp; alii repetiuerunt.Nec for tilTimûillud facinusamp;d ^pbe uirile a noftra memoria excludat,qdapudPaufa niâgrecSlegim9 (v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de GalatarS.i.Germanorû mulieribus ilia ora

tione,poftqGalatasoccifostradidit,'yuva7K.£ç .At ,9 ocoadnquiqiv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^^vav,

ocaa (p^ûVH/xaTûç-Tî «ioSv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|x«x^/flt;wÇ

rag iç’^iwiz.quod lâltênobisfenfum ilIuHi fadat

-ocr page 281-

LIBER QVÄRTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXlîlî.

faciat,uerbation curabitnus traducere,Galatarü muUeres inquit,Slt; uîrgines q adhuc in flore uiguerunt,q faite rône pditæ erât rê puenerüt, amp;nbsp;oês fumptis Galatarû gladiis,ipfarumanufibipfis côfciuerût.Ettâdêde germâigmulierib.

OeftudioClaudelibertatisGermanorum. Ca^ xxü.

ONlniûillorùquirtute belli nobis côtingere polTunt,longe pclariffP [mumeftlibertaspb qua (olaconferuandâLacedæmonii,utPlutar Libertaâ chus ait jtotâ corpis habitudinê direxerût. Cuius etia fentêtia erat po Germa tins libéra cafam inhabitandu elTe^q feruûimpareoïbus.Nec potuit Homer9 deorû fœlicitatê clari9 exprîere, nifi q» eos iAevrQso'.i.liberos uocaret^ loue ÎÀiuSiguovHefiodusinTheogoniis raç iv -zritfb K.fov{2tHTmTTOTelt;p.igt;î(9i pup olt;vH jguvoinv lÂiu0Hfoç fx.tcZ^»(ÿ,de Mufisloquens,8ômufas libéras ohdit^Fuitaut libertas in fummo pcio apud germanos, unde T acitus li.ii.hift.Ârimiu cumu latius non potuit extollere ,nifi q baud dubie germanie liberatore amp;nbsp;libertatis germanic^ uindicatorê ipfumdiceret.ldê Arimiusfratrifuo Flauio ob defeóli one aGermanisnihil grauius potuit infligerejOifi q ad Amitâlibertatê negli gens, .ppter opprobriû amicorû ad Romanos defeciffet,ita ut patriæ ,pditor iudicari potuerit.Etpaulo ante apud eundêCornel.lib.ii.hift.maioris elfe uir/ tutismori pro patr ia cp feruito iniufto pmi putauit.Oês qcp qgt;prio libertatis iure exuti funt,qui Germanorùliberiati infidiabaiu,Nâ V alentinianus Cæf. tributa germanis iniungere uolens,pene ad pfoluenda tributa ipfe côpulCus ê. Doluit Lyfimachus r ex q germanorûlibertatê qetâ aff ecerat.Plutarc,ita ait. Auo-îfjLotXûtf tv 6jaKK KfqLTWedo- lt;zro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^? «A'-V^v UvTovxeÙ S' sça-rtup-A-TTK

Ç3i.J\alt;}ç ,œç ^ÎTritvaixH.iAW'TZÇ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^TTdi ,àe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^vegt;lt;.«,lt;AouAovtp.«w

Tov (r. fjÂ-ffiAîcoa' •mzreÎKK.a.i.LyfimachusinThraciauictus a Dromachete,Got'^ tho.i.germano,cûfefe 8lt; exercitû pfidi tradidiffetjbibens in captiuitate pofit9, O dii,inquit,ut paruæ uoluptatis gratia ,me met feruûex rege teci.Dromache tes aûtille germanus extitit,8ó lUapugna germanis édita fuerat,utli.iii.exStra bonis aliorû f ententia diximus.Nil ergo hi quibus germanorù libertas of/ fenfafuit,nifipocnitentiâmeruerût.ldathyrfusScytharûgermanicorurex,qni Iftri loca tenuit,ubiScythæ Germanierant,ille etiâ fuafitpopulislibertatê ger raanicam nulli impune tentandam effe Plutarchoreferente, cuius eft oratio. xXix6üg(raço(jTlt;ue£v ?i«inAtù,ilt;})’ov XitSi Actfetotf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'iw î(igt;vcùVTtlt;çavv8ç,s'T is^k ^iûrTiot

AuCgiVTCÇ ó.Tra?iAaT^tó«t,(Jt.K ^ouAHût^TOÇ At 2^^thV Ttçoç Aa^Sop TTiriv .i.Idathyrfus Scytharürex contra que Darius traieciffetjuadebatlonu tyrannis, utfoluto Iftri Germanorù fluminis iugo efFugerent,ac fefe in libertate uindicarentDü noluiffetfidêfuâ in Dariù facere,aliihunc regê Agathyrfum uocauerunt, qd plusarridet apopulis illunoîari, qui baud dubie Iftrûincoluerunt.Tantum penes Germanoslibertatis ftudiufloruerat.Nullus etiâfine Galatarû tue ger manorû opelibertatêfuâ tutâfperabat,referenteluftinobiftoricoli.xxv. Me tbodiusin fuis annalibus penes Germanos libertatis ftatuâ olim cultâ feribit. Oftrogottbi poft toi éditas clades ,dû pene in cineres oês refoluti aNarfete fu erâtDenicp ut oês eorû facilitates tuto eisliceretafportare,ufq fpiritusartus eorû dirigeretfefe certaturosRomanisuoluerût,apud Procopiûli.iiii.ldem

-ocr page 282-

GERMANIAE EXEGESEOS

Procopius li.i.Sicuti deinceps/nquit, Alemani gens ualida habitat, liberi Seneca de irali.ii. Vt fcias,inquit,an generofi ira aliqd habeat,liberas uidcbis gentes,quæ iracundiflimæ funt,ut Germanos amp;nbsp;Scythas, Id exeplo mulierii germanaruprobari pôt.Hæ utC^far li.i.cöment.fcribit fientes pucros oftêta tcs,maritos rogauerunf,ne fe in feruitute redigcrcnt.Libcrtatis ergo eorümc minit Tacitus in Germania,amp; in libris hiftoriarü,ubi Teutheri ad Vbios di/ cunt.Agimus Marti gratias,ut liberi inter liberosfimus.Egefippus Rheni flu enta dixit libéras genres ufc^ ad mare inhabitalTe. Aeneas Syluius ad hûc die adeo libertatê apud ipfos in pcio efie fcribit.MuIieres Cimbrorû captiuæ,dii neCß uirginibus ueftalibus iungerent,ueriï captiuæ ducerent,fe inuice oês oc ciderunt. Val.Max.Ii.vi.fcribit,amp; Hierony. diftin.xii4epift*ad Geruntiam.Ql’* poftcp hanc hiftoriâ pofuit.Qiiid,inquit,barbaræ cafiitati non potuit inferre captiuitasC Orofius li.vi.ca.xx.ubi de bello Drufi loquit. Germani,inquit, oés confiuxerut undatim,aut fufcepturg condttftione pads,fi uincerent,uel ufuraî ( quieta libertate) fi uincerenf.Getæ qcß pro libertate oîa expofuerunt,ut fctf bit Horat.oda.lib. Sic amp;nbsp;Lôgobardi legatis Vandalorû refpondebant, pofcé tibus tributu aut bel'n, ob libertatê tuendâ poti9 armis fe res cômifluros elfe, ut Paul. Diaconus in fine primi libri habet.Etidê .Hadenus apud Baioarios ,inquir,Saxonesôd alioseiufdê lingue hoîes(intellige Germâos)ealibertas ê, ut carminibus celebret. Libertatis ftudiû in Frâds Hunibaldusiatis exprime re nefcit.Nâ cupidifiimoslibertatis, ideo femp Romanis fufpectos Frâcos fn iffe lcribit. Valen tiniano em tributûpoflulanti refponderuntjfe libertatê prsc oîbus euftodire uelle,amp; fi bello contra ipfos infurgat,fe fenfuru Frâcos liberd Frâcoru mos,amp; ipfum féru û.Hunibaldus a Marcomiro primo ufq^ ad Clodoucû liber libertas. tatêeorû fummâ récitât. Abbas Spanheimiusferibit inuicêfefalutalTe Frâcos,

Salue liber France,Eft apud nos ^ucrbiû,Liberior Franco fum.Tacitus tanq aliqdmirandûadducens dixit, Germanos adeo ludoalcæ deditos,ut pl^rilt;^ oîbus amilTis pecuniis libertatê ofFerant,8lt; qgt; uiêlus uoluntarie feruituti ac^c Ludus nbsp;nbsp;fcat.Sic amp;nbsp;apud hifioricû loquit impatoiû unus,pcne concidi,amp;'tâta eratger

aleæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manorûIibcrtas.Hodie qq? libertas penes noftros ^ta fitC ex clade Suitenfin

fdmus,qui femel re infe(fî:a,occifis ciuibus,extrema (falua libertate) pati nô de j negauerût, Nec unq tributa aliqua foluifie planu eft Germâos, ufq^ ad impi* translationê ad eos,nifi femel Vngaris» Pro libertate tn cû duce Hêrico noie bant loluere,êlt;uicerunt,ut feribit Lupoîdus.Beneergo Cor.Tacitus Arfaeî dis regno acriorê dixit efïè libertatê noftrâ. Ammianus de Sarmatis lib.xvÜ« Quilibertatê,inqt,fperabant parère impiis,amp; alias fedesfufcipe funt accenfi tr âquillaSjUt nec bellis uexari, aut feditionibus mutari poffint. Iofeph9 li.ü.bet li iudaici.Septuaginta annos Germanos ait pro libertate pugnafre,uerutantii ad fuûtempusrêeft metituSjfidiutiusuixiftèt, maiori IpaciohâcnumeralTet,

De ira amp;nbsp;furore Germanorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xxiii.

Ira Ger nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•v Vne ad ira Germanorû defeendâ, q cos fortitudinis a peripateticij

manoru. || efieferebat Senecagrauisauthor,IracundiftimasgêtesGermanorû jL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ac feptentrionaliû elfe arbitrât. Similiter amp;nbsp;Albertus in li. de natura

-ocr page 283-

liber,Q.VART VS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXV.

locorum LucianuSjScythasfeptentrionales in dialogo TÔf«wçinfcn'pro afferit i'xoflt;!c(4£v «eï xsw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9uM^.i.femg; male irg q furori indulgere.Ira olim Iraincon

utCor.TadtusIib.xïx.a{rerit, Germanoruminconfultaerat^uteda lofephus fultaGer, lib. xix.fcribit, barbarorum pceps,inquit,fubita,amp; repentina,ira eft. Seneca qc^ lib.primo de ira. Quid curfu acriusC inquit^quid induratius ad oem patiê liam Sgt;dcamp;^ multa ibidê de coru ira differuit^Claudianus de Alarici régis Got thoru ira fcribit in Stylicoe.Sed nec euçntu,inquit,minus furor caret.Sic etia de eoru furore fiquis legere cupirFlorumlib.iiii.uideat^ibi pughaamp; exitium Q^Vari defcribit.Mamertinus ad Conif antinû,Francorû furore ultra oceani æftum fernere fignificauit.Man.ad cæfarêEcce Canthnos,qs furor armauic.

Sidonius li.x. Obfequiu gens una negat quae nuper ab Iftro Turgida pie/ dendasin prælia fuggerit iras Rettulit indomitû folido truculentior agmê. EtPanagyricus ad filiu Conftantini,non ueritus gcntisFracoruminexecrabi les iras ac odia.Orofius^ufebius,amp; Eucropi9,de furore mulieru Germanaru tin Tiberii amp;nbsp;Drufi tgibus plura retukruntT aceo furore Cimbrici belli,aii9 Otto,Plutarchus,amp; alii plenilTimipcones Cunt. Furoris Germanor urn teftes Furor Sunt, utMethodius martyr, Paulus Diaconus in hiftoria Longobardoru, Rhegino Prunienfis,amp; Aeneas Syluius aliic^ inquiunt,uniuerfæ urbes Ita/ Iiæ,Galliæ,Græciæ,amp; totius Europæ nunc dirutæ.Qi-iarum in plærifc^ uefti gium adhuc apparet.Teftimonium huius perhibet Ammianus Marcellinus lib.xvi.du ^pter furore Germanorum inter CoIoniamamp;Confluentiam nul lam olim ciuitatem uiiam teftatur.Et idem circa finern.Fremitus,inquit, Alema norum indignatione mixtus,unanimi confpirationeuociferantium eratjamp;in oculis eorum furor uidebatur.ld etiam peculiare eorum ire amp;nbsp;furoris argume turn eft,qj femper Germani armati funt,5lt; armis ci ncfti fuerunt,ut Egefippus probat libro primo,q? amp;nbsp;in exequiis etiam militarem ordincm feruauerît ger mani,ac fi in bellum ire uoluerint.Idem Campanus in oratione ad principes te ftatur.N ec,inquit,maiores ueftri templum nifiarmati ingrcdiebantur.

De armis,lanceisamp;frameis Germanorum. Ca. xxiiii.

NAtio quafi quælibetpropriisdecorata armis nitebatur, Romani pi lis,alii aliis,Germania uero maxime frameis amp;nbsp;haftis.Qiiam Sd Cor. Arma Tacitus maioribus lanceis uti dixit.Similiter et Diodorus lib.vi.quas germano frameas dicimus,angufto amp;nbsp;breui ferro ac acri,et ad ufum habili,ut eo telo uel rum. eminus uel cominus (ut ratio dirigit) pugnetur, Cornelio in germania libro hiftoriarum uigefimo referête, qd poft eum Sabellicus récitât libro fecundo Eneadis fextæ,quorum fententiæ addiétus Lucanus ita loquitur.

Aut longis T eutones armis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem libro primo.

Et biturixjlongifc^ leues Axones in armis. Et bene leues,quia Tacitus tin miftîlibusuti germanorum peditesatreruit,amp; Celtes lib.ii.odarum cum inqt.

Quid ue germanus meditatur armis Dum mouet longa galeatus bafta Horrida bella. Leuitatem quocp armorui Germ.T acitus libro xx.probat.

Rhegino monachusHûnorû ait efle more,pugnare ^currêtib? eqs,amp;terga

V

-ocr page 284-

GERMANIAE EXEGESEOS

dando fugafimulare,cominus indereuerfo equo pugnare,amp; fagittarios Framca Aftjpulant huic de Hunnoru more Sidonius Apollinaris, Paulus Diaconus 8c lancea de geftis Gotthorû,Claudianus,Iornâdes,amp; multi aliiPropria etiâ Gei manis quid. nbsp;nbsp;nbsp;framea concedebat,amp; origine no alia q germana,nos ain pfrym,ita èC lancea

(Lantz) licet fint q lancea hifpanicudixerint nome.Nec tm Germanis eratjogaruhaftaruuf^,fiqdeHomer9 AoÄ'ix^yxia. .iJonga telaGrecisacTro ianis afcripferitT acitus li.i.hifto.Barbari,inquit,cecinn^ ftatioes perfregerut, Sueui aut amp;nbsp;Cherufci ingentes haftas ad fadenda uulnera ftrinxerunt.

Septentrionales Germanorûimaxime (àgittis ufos fiiiffc. Ca. xxv.

TLIi aut q magna Germania incolebat Jagittarioru nome ppetuo attribu to fibi defumpfèrût.Sycâbri aût teils Amazonûufifunt/eferenteHor^ tio li.iüi.oda xiii.T e cede gaudetes Sycâbri.CÔpofitis uenerant armiSjii^ pull Ger Horatio Vindelicis fecurim Amazonu cÔceflît.Mâtuanus,hi fpiculatorcpiê^ manoru Panthefilea no îferiora fecurLCymbri^autflore Plutarcho î Mario.tricufp»^ fagittarii. telo utebäuDaci aut amp;nbsp;Getæ ueneno fpicul a eoru in ûgebâLSilIi9,n.ita fcntó-Dacus ut armiferis Geticæ telluris in oris_, nbsp;nbsp;nbsp;Spicula qui patrio gaudet acu/

ifTe ueneno. Plura lornandes.Ouidius etiam in Triftibus. Pars cadit haïua

tis mifere confixa fagittis. Nam uolucri ferro tinclile uirus ineft. Prociv pius lib.ii.Mafiagetas fagittandi peritiffimos afferiLApud eundê Gotthosno ïàgittariosnifiexlonginqteftatBellizarius.Iulius Capitolinus in Maximàio ait cpfarê Germanis peritis fagittâdi/agittarios Mauros oppofuifTejqdamp;H« rodianus refertNazarius MamcrtinusadDiocletianû optios (àgittariorum Bohemosafferit.Lucianus in dialogo qTû|ae/ç infcribit^deSc^this feptêtrioz nalibus.oéftôvov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;âgt;flt0oî kQiV (TXuôoa^XfiÔ TÄ zsaAe/x-iXix 'Æv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-*•

No folû uticçfàgittâdo ualêtScythp,ucrûamp; eosin bis qbellicâ uirtuteni Ipe éiantjCæteris præflantiores cfTe uideo.

Defcutisati^catheiisGcrmanorum, Ca. xxvi.

SCutaGermanorumlætiffimis coloribus diftincia obducebant, referS«: Cornelio.Plutarch. l'n Mario ferreis fcutis ufos refert Cimbros.Fuit aut peculiarisin bellofcutorû cÔfuetudo penes eos,itaut Cornelius Phênas Scuta ger populos eo argumento Germanos dixerit, qa fcuta gerût.Et idê Cornel.in W tïianoru ftorüs Brunonê canenefatû fcutû fibi impofuilTe afierit ad moregêtiû.Sicaur r . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obtinuit mos ille cÔficiêdoru fcutoru^ut bec ex bou tergis ficuti i hiftoriis Ta

dtus profitetur confardebantur.Familiare etiâ apudeos fuerat detortis mulie rum crinibus fcuta actela eorum imbuere.quem ufumualidiiîïmû Vegetius, Fr5tinus,amp; alii feccrut.Maximin9 cpfar q utroq^ parête germanus ferebat/ce minarû crines telis adbibuit,ut Iulius Capitolinus,amp; Aelius Cordus de eo te/' ftant.Romani ideo VeneriCâlugtêplücÔftituerût,utmulierû comis uti ipfis liceretjUt Deufippus ac Arianus græci autbores,amp; Iulius Capitolinus college runt.Cæterum Sclaui clypeum ac tela in manibus geiïeruntjProcopio référé te lib,ii.belli Gottbici.Rugi aut acLeuonü rotunda fcuta, Nabaruali uero Si Harii Germani nigra induerunt,quemadmodum ait Cornelius in Gei mania

-ocr page 285-

LIBER Q,VARTVS CXVL

Campanus in orônc Ratifponenfi multa fcutorû genera inuenifïe Germanos refertjin qrû numero ego cateias puto elle reFerendas, dû illis alios a Germa ms ufos fuilFe non legat.Huius teli mcminit Virgilius,qui in vii.libro tantum ft€TOlt;paf Dtaç quibufdam afcripfit aliis. T eutonico ritu foliti torquere cateias. Et Sidonius Äppollinaris li.xx. Quondâ fracte fubis Cimber gladiift^ gra uatus nbsp;nbsp;Ante manus folas iuflî portare cateias. nbsp;nbsp;nbsp;Voltint aût cateias fcuta

fuilTc plonga,penetotâ corpisinferioris parte tegentia.Qualia Boemorûfcu ta,foloCdumpliât)infixareferuntCainTartz^LocûhuncVirgiliiSeruiusq Cateiæ. Landinus illotis pedibus tranfeunt,amp; quorfum id attineat'?’ qd ad Gallos refe rant,non intelligo.Nec pmittat qd Cornelius ait lib.hift. v.ex uroru tergis feu tafabricarefolltos Germanos,amp; addit eodê anno Phryfii tranfrhenani terga boû ,p jpêfisin ufus militares negabâqdonecOlên^ eorû prîceps uroru terga ipfis tradebat.Hæc ille.

De gladiis ac curribus in bello Germanis peculiàribus. Ca. xxvii.

NEc femp Âo(p}cfgt;of0i Germai extiterûquerû gladiis aliqn resagebaf àb Arma

i pfis.Bellizarius dux apud Procopiu græcû lib.i. trn Gotthos telis ac German, gladiis cÔfueuilTe refert.Corneli9breuesgladiosRugtisac Leuoniis

æprios elfe alT’eruit.Idê Cornelius in hiftoriis nonnihil Germanos ad pede/ ftrem pugnâ ualere putauit, pfertim dû contisac gladiis rem gerant»CamiU’ conful uidituiriû fummâ GalatarûtminagitatiÔe ac ufu gladiorû pofitâ/efe rente Plutarcho/onftituitigit contos pacutiflimos.Valucruntamp; gladii non parû contra Germanos,Cælar eih cômêt.pri,ac Maximiniis,referente Hero diano,nuda Germanorû capitajiiullo telorû gne plus offendebant gladiis. Curribus etia Fungebantnoftri in bellis,qs Germanorû mulieresmaritis(ne uirieorûeftugercnt) oppofuerunt,Cæfare,Eutropio,Eufebio,amp; aliis référé tibuSjEt S':ythasfeptentrionalesin exercitu curribus ufos Lucianus refert in dialogo qui « oaaIoc inferibitur.

De uariis telorû amp;nbsp;armorûgnibus,uariis germais attributis. Ca.xxviii. Et licet pferiptis armis Germani in cômuni aeqeuerint, ,ppria tn ar ma pene aiicp Germanorû generia fcriptoribusfuntaddicûa,quib’ Varia ge If uidelicet plus aliis ualuerint, quod Sidonius iîlo difticho oftendit. nera ar Curfu Herulus,Hunnus iaculis,Francufcp rotatu, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morum

Sauromâtæ clypeo,falius pede,falce Bohemus. Et Claudianus in Stylicôe Nec fa’fe gelonus, Necareu pepulereGet^,nec Sarmata conto. Statius etiâ in ii.Achil lib. Nec qcp me ullaferi mauortis imago Præteriit,didici q pæones arma rotatu, Mall’agetæ fua gefta cient,q turbine ceflû Sauro/ matæ,falcêep getes,arcûc^ Gelonus. Bilibaldus Birckaimerus uir in oîbus literisadeoexercitat’utoù'TTûj ^/oEîtov (yù Mov ô(pe«Àf*.o7oivinproximaad meep! ftola ita fcripfit.Narrabis igitur quomodo Attila militâtibus cum ipo Sueuis pedibuSjHunnis areu, Alanis graui armatura,Gotthis enfibus SCcSi autê pro prium quiddam Germaniæ loco attribut! concedere uolumus,bombardæ in uentio euiufcß ufus ipfis erit aceommodatilTimus.

V ii

-ocr page 286-

GERMANIAE EXEGESECS

De inuenrione Bombardarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. ix.

Bombar dæ unde.

OMnium q crudelitatisimpulfu fibi ipfi morta'itas noftra excogi'tain't, crudeliflimûB5bardalocûobnnuit,côtraquânulleab humano îge nio elaborate,puaient artes,uulla uirt9 ,fulmîe.n.minan'9,oîa obuia ftcrniCjfolo quat,nihil hoim manib^ adeo firmu ac ftabde fûdatû eft ƒ uius ui res non exccdat bombardaru tonitrua ac faces^quæ mare,quæ terras crelûcp ^funduin, qppe fcrut rapide fecû.uerrûtc^ g auras.Hui^ îuêtorê totfunerib’ dignû,Polydor9 de îuêtiôe rerû fcribit.StapuIêfis politica Ariftotelis enariâs cÔgruûfuiffè ait,authorê tâte machingopus îbuiftè.Non melatetmultarum rerum fontem eftc/ion tarnen audor memoria débita (ut rei cum rerum na/ tura pliâtis regror) defraudet. Polidorus nomê autoris reticuit. StapuleGshu ius artificii origine an BurgudisC” an Germais afcribatchfret,Câpan9 î oronc Ratifponêfi,acPlaua î uita Vrbani Vl.germâis afcripfei ût,multi id monaebo euidâcôcefterûr,q exlibrisphilolophi de coclo uidês,ignêmulto mai’fibifpa ciû cp terra uêdicare_,ac mixta corga(utphyfici loquût)ih igr.ê redigi,frcâol!â iindicp circûfeptâjfulphure acpuluerei epletâ,igne accedente conhauit,agno fees robonb’ acernis dêfiftîmosornos côtufos,bübardâ a fono diétâ cftinxc rat.Alii ƒ0 cuidâ noiePetrotnbuerût qgfpeôiua arte îbut9,ex duab» rtbus diuerfiftîmis,nâ altera fûmo frigorc ex f aligno Salpctro,altera calore nanirali îltinda puluerê côglutîafTe^acîmorêfulminis natural! rône côftituifte^amp;fic Bombardam rcperiiredicitur.AdrianusCardinalisinli.de uenatione inquit

Erat Sycamber, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Per tot fecula excogitauit ætas

Forte in tam celebn fodalitatc Namtruncumteretê,æneum cauult;^ AudaXjprælia tanta qui cierct nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mitrofulphure puluere amp;nbsp;faligni

Libs cognomine,machinp repertor Carbonis rcplet,vfcp ad umbilicrm Mirandæ,horribcæ,minacis,atræ Includitc^ palam,ex liqucnteplumbo, Qualem nec Steropes,necipfe fert Superne tenueoppidoforamen Pater Lemnius inferis cauernis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spiratjianc lacitigneam fauillam.

InformaflTe ioui,necu:la in orbe Non ficfulminisimpetustrifuki Necbalarica fie rota fertur.

Multa Naucler«’,^alii.Nô aût hde fûda balança fiRa runt,q fme fulpbure emittebat-Sabellic’germai noîs hoftis,denicp id nobis reliqt,licet fppe lundis amp;nbsp;alios populos ufos fcribat.Tanais Scy thaï û rex î ept’a ad Vexorim rege cgy ptiorû,Parthos olî amp;nbsp;fragofis uafis côfucuiflè ait, ^cul hoftes ferire, î moe'u acfonûtonitrue.ldtncertocerti9,Venetoseôtra Genuêfes primos bôbardis confueuifte,amp; primo tune eatoiwnenta ftiifte uira,ut Platina m Icco preditSo aftcritjac germanos hums repertores affgnatNec non Campanns in Ratifpo nenfi oratione.Nec Beroaldus illo carmine eius inuentione germâos de'rau^ dare uoluit. Menfarû nitidas ære machinafep Ad nos belligeras fubinde rnittis. Annus aûttûcmillefimusamp;fupratrecenteftmû ocluagelimus agebat, quandobombardarumtonitruaaGermanisfuntrcgta. Ettandê de ilia. Sut præterea artifices longe optimi in Germania,qui a grecis diäjntur,quorum artif ido nil abfolutius alius 01 bis produxit.

-ocr page 287-

cxvn.

Gà. kxx.

LIBER Q.VARTV3


De C£|uitatu Germanorum ac equis eorumi

Qtuutu Germäos «p.C2jiot3-ogt;gt;^üt«q plurimS ualuüTe oim feripto Eqtatus rum conCenCusallcgauit.repetat ois ætas,ome bellû Germanorum Germa uirtute cofedü,öi coftabit primas uirtutis partes eqt^tti germäico norum. fuiffedelatas.Bellizarius apud Procopiu li.ii.afTent Gotthos tm equites telis acgladiis confueuifCejlicetÔCidê Procopius ibidê uirtute eqtandi Sclauis ade merit,8lt; eos Kara âv-nç^aoiv tm pedib« bonos dixerit.Patifanias graec« in Pho cicis penetm eqtatum Galatis Germanis concefl'it,quanta pedeftriû multitu 'dinê.Maximinusimpator Germanorueqtatû femphoftibus antcpoCuit,Ca/ pitolinoacHerodiano referentibus.lde impator ftimmopeGermanorü eqta tum horruitjUnde aduerlus eu mauros nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immiCit,qui paulum fubmo

uercnteqteshoftiUjUtait ideHerodianus.C3Efar qcp in cômêcariis Germano rü équités Cæpe ftragê ingentê edidifl'e anerit.Eqtes Germanorû feutisaefra/ meis uCosfuille collegitCornelius, Procopius gladiisamp;^ telisadd t,2lt;raro fa gittis.Equospterea Germani ad belli ufum alebant,pofthabita forma aut cor porisuelocitate,utTacito placet,Appianusin CelticoGermanorû cqsin ne ceffitate lignis ali poli e profitet. Ad natandi etiâ confuetudinc eqs adhibebâc Germani,ad qd illud Cor .T aciti attinet ,fic dicentis inhiftoriis.His qui ueteri Cinquit de Germanis )inftituto nobil.ffimi regebant,erat equus naiâdiftudio dedicus.ldê Herodianus li.viii. Aufiinqt ,fefê Germai (tint fitiminibus nbsp;nbsp;nbsp;Isî lt;f

Ÿ13amp;0IS AavKxtôôttdïiojiivoiÇ Cwt )^bisloquar)cù eç|s natare peritisîmergere.

De figilliSjfignis,galeis,thoracibus,5ô reliquisbcllorum inftrumeutisuctevuiTiGcvmanovvuTJ. Ca. xxxi* VAria fecundu gentis diuerfitatê Cigna erâtGermâis,CimbtcRiuexil

la taurusîbviic,utaitPlutarcbusin Mario.Fïâcometiâleoretulit,re Signa fercteHunibaldo.Saxôibusidê CignûHermân9 tuilTe ^pbat.Gottbis gcrmano ucvouvCa,Gepidis nauis,Alanis ,lSuvgüdiôib9 ac Sucuis Hïfpaniâ inuadctib^ rum. Cat« in Ggnû militare a(l‘umebât,Metbodio colligête.Citnbri galeishonêdis biâtiûaîaliüimaginib9luftratisutebât,utPlutarcbo placet. Alii Gevmanoru ÇutCornel.aiti)paucigaleisautloricis tegebât.Procopi^ etiamSclauos thora/ Galeæ SC cib« oîno nô ufos aClerit,Etut reiCtirni-nâ uno diûo tencas,armoru grauitate thoraces ‘ oftcndebâf Germai .Icuib« ueroCempCungebât,utPlutar.in uitaCamiUi ait. germano Deinftructioneaciçrtv,acmodoincûdibellaGerman. Ca. xxxii* rum.

DVm V cgeti9,Aelian9,2lt; alü ctineosptvm liter is,^timiftar

I uariasîftruêdaru aciçrù fpecies aflignêt,Gcrmarii «.Ttxvoi furore ^da more barbarorûtiulnerainferebâtjUt Plutarch, de Galatis germais Bellica in Ccribit Ades tn p cuneos cÔponebât ,8lt;loco aliqh cedebatiTacit« em lib.i.ubi ftruôio DrtiCi pugnâ aduerCtis CheruCcos aufpicat. Dirigûf jin^t ,apud germaos actes Germ. noutolimdiCieôtç p catenas amp;nbsp;uagiskurfib^.PauCanias in Phocids ala Gala tarû.tûcGermanorûitatdrudâîdudtPrimonumerûe^mGalatarûîgëtinu mero côphêdit,duo ,inc^t,circa unùquêcp e^te mtftriuerfabant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xoo auio)

TÎII wiKotjUt ei« uerbislo^r ,ç^rerû. equeftrtûhaudignariparib^ e^suehebäu

V tti

-ocr page 288-

, GERMANIAE EXEGESEOS Etatergofecudiiferie feqbât,Slt; ad oîa négocia parada utiles re^rebât HfC ille. Cæfar in cornent. Germanos multo tumuitu bellû ingredi aflerif, qucad/ modû Plutarchus oês barbaros ait magno fublato clamore,bclJa exordiri. Et Homerus Tfoianos tumuitu oræcos uero tacitos in Bella irruere anerit.Plu rimû aut amp;nbsp;in cuneos acies noftri maiores côponebant,unde merito Cuneos Germanorü Appianus appellat fortilïimos.Germâos in pricipio pugna? acer rimos anticjtas dicebat^SxJ Marius,refcrente Plutarcho.tm acies Cimbrorum ualidas primitus elfe ad fuftinendos impetus indicabat.Repentinus em eoruin furor extitit.Cæfar Iulius,tcftante Frontino,Germanos fortiffime pugnantes emifitjamp;itauidoriæ fe compotem reddidit,utidemPlutarch9 in Camillo de Cimbris,ac Procopius de Gotthis teftantur.

De aris Germâig,ubi uidelicet pugnæ oli edit^ fût^Sd Ro.caftris.Ca.xxxiii. Aræ Ger Onfeda aSt pugna qualicuncp fortuna,Germani in huius rei mémo tnaniæ f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riâ aras pofuerunt^quas amp;nbsp;noie ducis appellaucrunt. Daci Germani

^„..^uivflo Decio Philippi Cær.pfe(fto,arasDecianas conftruxerûtjUtlor nandes de rebus Gotthorû,Sabellicus,amp;alii dicunt. Drufo qcp inter Salâ3^ Rhenû aræ fabricatæ funtDe quibus ilia uerba Cornelii funtIi.ii.hifto.FcHâ indeacaræDrufinæ,inquit,uident.Meminit amp;nbsp;carû Suetonius in Claudio. Duæ ptereaaræin Germania uidcbant^qfingulis annis reuolutis die folenni q Cimbri a Germanis uiôli funt,clangorê cdebaiat,ut Dorotheus græcus l).in-rerûltalicarû,acPlutarchus inlib.TTFf? Aâ^^kAéùv îj^hv/x«)/ xet■fw/xafeovteftatur, Antoninus in itinerario,ac Itinerarium nup Auguftæ reptû ararû Vbiorum recordant.Aræqq^ Barbonæ ubiBaro occifus eratapud CherufcoSjamp; ubi Caftra nbsp;nbsp;Centuriones Romanorû a Germanis maétati erant,erigebant, ut ait Taotus

Ro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib.i.hift.in fine.Sic etia ubi holies Germanorü hycmabant,eorû noie noftd

caftra dixerunt,ita a Cornelio uctera caftra,Rom.anorum caftranunaipabatit amp;nbsp;Vbiorum ciuitas Romanorum colonia dicitur.

A multisdiuinatasfuilTe Germanorü dirruptiÔes ac ualtatiÔes.Ca.xxxM Dirrupti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aeteist ut et demû finis uolumini huic eueniat;illud prius anneciere

ones Ger î uolui,ante multos annos ac ante rei euern û etiâ fæpe Germanoruifl manorû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fortitudinê fuilFe pdiclâ.Heraclitus cm græcus ab HypboreisRo/

diuinatæ. mâ capiendâ pdixeratSiFiter amp;nbsp;Ariftoteles/eferête Plutarcho in Mario.

lerius etiâ qdam ^digia Gallorû fenonu dirruptionêpcurrilTe teftauPlinius lib.ii.qdam ^digia ac pluuias ante Cimbricû bellû^ac qdâ fpecies armaturarii in cœloapparuilfe aflérit.Iuftin9hill:oricus Philippû qC]^ hiftoriarû uolumi nexxix.Romam Gallis ac pœnisprædam futurum prædixilTe uoluit.

Germanos faciles amp;prÔptos in repetendis bellis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xxxv.

CS Ermani ad bella Cqcunc^ modo cÔpofita) renouanda cupidiiïîmi fu erunqutbenedeipfisHerodianuslib.«.dixiMf^^s'ßaff’oo?ov â(pof/xa7ç fqcsa Kivêcamp;xlt;.i.Barbarû.n.eft in rebus adeo mu/

tabilibus facile ad bella moueri.Ob leuê etiâoccafionê,Brcn9 2erman9a Ro. qfituSjQir Clufianos belloifeftaretCapud Pliitarchui uitaCamilIi.Paruü^ iiv quitjlpacium terræ illisfufficeret.

-ocr page 289-

LIBER QVARTVS CXVIII.

Germanos nunquirtute a Romanis uiéloscfTc« Ca. xxxvï.

MAximu id Germâic^ fortitudis argumêtû, q? fi on n aucdoru uolumia reqrerent,nunq uirtute Germanos fuccubuilTe conftaret.Semg em Germaoä auaritiggratia,aut nimiaebrietateobruti,Romanis uidoria pepere/ nunq uir rut.Reuocet oîa a qmcp ætate bella Germais inflidaÆalli Senones,Sueui ac tute a Ro German! poftq uno duduRomameorû populationibiis habuerunt patenté manisui/ uirtute CamiHiuiétî funt,dû fomno ac uino (epulti,fe hoftibusno ^uidebât, étos Plutarcho in Camillo,Orofio ac Frontino authoribus.Confimili dolo Mari^ ufus eft ,q in calida regione Cimbros æftus impatientiflîmos uicit, triduu em erat poft gftiuale folftitiu,acin dienebulofiftima.In arenis qc^ut fe inuicécer nere non potueruut,ut denic^ Ger mani ob multitudinê fefe inuicé ferirent,ui doriâ Romanis reftituit,Floro,Plutarcho inMario,Frontino ca.xxii.authori bus.Nec miru fuit,toties uirtute CimbrorS uieftos Romanos,S: hos tot dolo/ rum ac infidiarû dudu,femel uiótorie copotes euafifte. Alludit Huttenus egre giuspoetarû. Contra eft Marius,data copia pugng, nbsp;Quisnon illedolis,

quafe non fraudetueturC Poftiim aduerfus Roma.id dicereqd VaLMa/ ximus li.vitaduerfus Hanibalé, Ro. denfitate nubilarû arenarult;^,ac oppofito folisafpedu uincenté.Punica uidelicet,inquiens,fcrtitudohcc eft,dolisamp;in fidiisac fallada inftruéta,quirtutis noftræ certifTima excufatio eft,qm magis deceptiquidi fumus.Tiberius,ut Cornel .ait li.i.hifto.inuicis Marforum iner mes ac epulis oneratos Germanos ftrauit,amp; nulla , ætasei miferationé attu/ lit. Verft Tiberius Cæfæquali nebula oriente,fummo mane in Germanoru caftra irruit,ut ide Frontinus li.ii.ftrategematft ca.i.oftendit,Iuftinianus Caefar ut Germanos uinceret,méfas in exercitu parabat,uino ac epulis refertiftimas^ inde fuga fimulans,Germanos epulis inde ac uino »9lt;amp;ƒ 0 zja-na? pene defyde ratos oppfTiqut ex græcorft cômentariis habemus,qd amp;nbsp;Suidas in didione ßouAjÄf oi late exequitur.

Germanos religione aut a diis uidos,n5 Romanoru uirtute.Ca.xxxvii. Lia ratio erat qc^ uidorie Romanorft aduerfus Germanos, amp;nbsp;maxi ma,CU non hoies,uerftdeos noftri habuerintinfeftos,fæpeein reli gioni adeo dediti fueruntGermani,ut certis folcnnifcp diebus, nulli hoftift fefe oppofuerint.Fuerunt in fabbathis Hierofolymæ a Pôpeio dirutæ, certft em ei fuerat,e5die ludæos habere faerft,Aequaliiudicio Germanorum Germani mulieres uiros eorft ad pugnâ non emittebât.nifi dft nouilunift pterüffeLHec tin a diis feiens C.Cærar,Germanosopp(rit,amp; in hacfolapugna contra Germanos ui uincunt dor euafit.Hæc Plutarchus in lulio,Frontinus li.i.Florus in iii Marius etiâ to/ ties rebus Romanorft ^fligatis a Cymbris,ut uidoria potiret, aut fake extrea neceffitate dud9,illos c Latio ^ïpelleret, facrificia diis uouit,ut Sylla hiftoric9 Val.Maxi.Plutarchus in Mario,Suetonius in Augufto,Frontinus,amp; plgriep alii teftant-Oftendit hoc Mantuanus illo carmine. nbsp;nbsp;nbsp;Poft Cimbrica bella

Barbaricis templum fpoliis, prædacç recent!

Struxit,S^ optato Marius facrauit honori. nbsp;nbsp;Verum cur non Plutarchi uer

V iiii

-ocr page 290-

GERMÄNIAE EXEGESEOS

ba înlibroquÎTrep nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i?i^HviKQv fûttaaxSF.tdeuiraitibusgræcorûSi

Romanorûinfcribitadducamus.Qui inhæcuerba prorupit.Mawoô- 7rçolt;r Kvp. C^sç ■arÔAiltov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;(r]ufitSi/voç,ovûc^ eAtv^cTI v(kMlt;Jfe»,fcap thV ivycLTiçx. Tt^odylt;rH,w

aÛtû KdcÄTnöfV/Ä, xçoK.6/vaç Ai tov (pyoteacr 'ffà •zraAi7aç,àlt;ÿ««î kj tV/KHin,xsù ßtOfLo) tlay (Pvoîy yiglLMltX. ,ol KIX.t’ ÎK.amp;V0V TOV iCOU^^V HX6V ffKATTf-yyCüV lt;)i7nTriljt.7nVlt;nV , lt;^ç Aufôeioç iv irtTafrû)/TaAdtSv Ad nobis hune fenfum reddit. Marius a Cymbris ïn bellofupatus,fomnomonitus eJft,tunc fe uidon’æ cÔpotê futurû, dû in uî/ éhmâfuâfiliâc quâ habuitCalphurniam) diisconfecraret. Præpofuit ergo ille naturæ legibus reipub.cômodû.unde uidoriâ confecutus eft. Vidêtur àdhucduæ aræin Germania,q reuolutisuidoriætpibusclâgorem edunt,ut Dorotheus in iiii.rerû Itali.teftat.ldê Plutarchus in uita Marii,CatuIum refert Marii collega,fortunæ templû deuouilTe^ut in melioi ê ftatû res Romany redi gerent.Nec oïm memorabiliHîma ilia Antonini esefaris clades contra germa nos emittat.Fuit tune tpis Gennanis tiidloria pfens in manibus.Romani em fû ris ac potus indigentia,terrore qcp confedti.iamiam pene (anteep hoftibiis c5 flixerunt)defiderati deficiebantlnterfuerant aût Romanis milites chriftiani, q repetito tories Chrifti noje,imbrê largiffîmû pcibus confeaiti funt. Germa ni fulmine territi acdi(h'pati,a Romanis circûuenti fuccubuerût.Hgc oîa Oro fins li.viii.ca ix.Eufebius in tgibus amp;nbsp;in hiftoria ecclefiaftica li.v.ca.iiii.Tertulia nus in apologetico ca.v.PIatina in uita Soteri pap^xiii.Marfilius Ficinus in li-de chriftianâ religione ca.xxxv.Nec tm chriftiani,uerû pagani,externi,diuma ^puidentiâtunc Romanis adiutricênon excluferunt^ut ipfe impator q una epi ftola de ilia clade ad fratrêfuufcripfcrat. Appollinaris phûs hanctotâpugra defcripfitjamp;fulmineâ nûcupauir.Ad hoc id Athenæi in primo dipnofophiH^ r)e9 chr’ *‘’^ßdnereputo,ubi Antoninûfulmineûnoiat.QuafiGermani tuncnôaRo ftianos nbsp;nbsp;oianisƒed fulminediuinitusmilTo perierint. Multa Iulius Capitolinusin

côtra nbsp;nbsp;nbsp;toninOjQuadratus phSs,TheophiIus Sextus,amp; alü, qui prælium illud totum

CO ra ger çxpofuerût.Gratianus etiâ Cefar Chrifti fretus auxilio.multa Germanorûmil iuuit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eaftris exuit,utOtto FriGng.li.iiii.ca.xv.oftendit.Clodoueû Francorû rege

toties agermanis uidtû habita cû B Remigio ratione ac uoto pftito affumedp legis chriftianp fi uicerit Germâos,fubegifle tn eoslàcrp canoes, tûSigeberi’ Geblacen.LupolduSjamp;infinitusicriptorû numerus ^fitet.Sumus ergo non üirtute a Romanis ac Francis,fed a dco uicri.Iuftinusin hiftoriis Galatasa Di ana amp;nbsp;Apolline fupatos oftendit,amp; quafdâ in acie,utamp; Suidas amp;nbsp;Paufanias teftant,diuino habitu apparuifte,ac Delphis uidtoriam retulifte.

Romani plus for tuna q j^tute c5 traGer manos ufi.

De oîbus uieftoriis Romanorû in cÔmuni de Germanis,amp; nos nun^ uirtute ab ipfis uidos fuifte. Ca. xxxviii, DEmû ut rê,gnali oïm Romanorû uidoriarû deferiptione oftenda, qua uirtute nos uicerintRoma.Accédât unicus Plutarchi liber wf» fW/iûaK.5v’n/x’*€-ide Romanorû fortunaintitulat9,plane feftiuiftîm^ nifi qj miror cur a nu IIo hadenus latinæ lingug donatus fit. Illic Plutarch^ pè ne bella oîa Romanorû côtra Germanos adduxit,amp; femp fortunâ fola Roma nis uictoriam conftituifte concludit,amp;:Romanos fortunæ etiâ têpia erexifie,

I

-ocr page 291-

LIBER Q.VARTVS CXIX

ficuti M. Ancu amp;nbsp;Camilla Koy (paûe/oç nécp.iAots', on ÿ ksAtïkói' è'try^grt tÜ/ ^Ijonv Âvn/fo38V )ciK.Aip.lt;^HVÔL-7ro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tSo' 'Z5^«.s‘'y)3Ç xaôaÀtv.ouTt Ï\iCgA'«.ir

•uTt ÂVtÿfaç, 4gt;*/lmo' îc^’ôffKTa xfiO xAhAÔvâçîxS -^à.THVKlt;)avHvôÂûv.\ZbiFuriûCa millii,qiii Hamas gallici belli extinxir,Româ auro inclinatâ^a iugo amp;nbsp;pflura libe rafle refert,nec bono confilio,nec uirtutc.Sed qa fame ædificabattempla,for tuitu Romain aliâ nia reftituta.Idê de Deciorefert,quêa diis monitû,Gallicû bellû paruo tpe côpofuiflerefert.ldê Plutarchusde Marcello innuit,quem è(. uirtutiachonori facrificafle fcribit^amp;idêfubiûsit.Aemiliu Scaurûin Cimbri cis bellis molituRedeatigit prior oratio adnos,a diis uidelicet non Romanis noftrosfuilTe uidos.înterponamushuic libro aliud Plutarchiuolumê,in quo Delphis Apolline confultâtib”. Quid côtraGalatasagerentC îM-oî fttAH«« toutk xçy AiwaTç xôfuttç mihihæc curæerunt,refpondit,accâdidis puellis.f.Palladi ac Dianæ.Nam ut Iufl:inus,Paufanias,acPIutarchus referunt,dii in bellum pro Delphis pfentibusarmis^ceflerunt ac corpibus. Cæterû ne tm diis, uerû amp;nbsp;cxclufa in aliis neceflitatibus uirtute,nec nos a Romanis uidos oftêdâ Redeat in priori uolumine Plutarchusw^? tü^ ’nlx'‘3'infcripto,fortuna amaxi mis difpendiis Ro.defenfafle referens,Gallis em,inqt,Capitoliû anguftantib» ac arces Romanas dirripientibu s peftis, in exercitu Gallorum grafl abat .Qua multi mortales perierant.Ite du nocturnos aditus Romani ignorarêt, fo r tuna cis uiä rexit.Quid plusC dû Capitoliû iamiam a Gallis clam pfcenderef. Fortu na«ÛTÔ/ilt;x72v iicTTvsiv utuerbiseiusutar.i.Fortuitûnon.puifumauditûromâis Fortuna largiebat.Quid multa^ tî derm^ TstAv^ioit iv tîî AiuTiçef. Tztf? niv To-n rîïf» (èmper

-TrÔAiv Ktx.-mAa.Zôvrüi'/ îrôfxxÉ xtA-rSv àA»9i'ç ‘■^,'ôn 7t^o(anlt;rs'irHç Àyyt RomaUlS AΫç,lt;p9i'fêcamp;oa T^o’licût lt;cro niv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afügt;v,^p.)StßÄH)t0Ttov €lt;ç -nivxwpavjy

S'I' Xlt;Z/4l?iAoV.oÛ2^fcâf4QX(T/iK'r«ô';ç’lSî7tÇûÇTHy

oTo-TH^^if Oiîntif. KooTis-», ZS!lt;è/c37a:3:(§: *^1 7nAifi'sç.p.ô^AAcvo

amp; 'fgióp.in «7«çoçAûXK7ttv,qd ita uertimus.Si ein uerû eft,qd de gallis urb êRoma norû tune occupantibus Polybius in iiii.lib. ^didir.fcilicet dû Gallis nuncia ac cidiflèntjcoru domos ab aduenis Germanis eorû région? militantibus dirrû piacdeuaftari,ad patriâeorû redierunt.pcuflapace cû Camillo.Nulla igitur contentio fit ad fortunâ ,q) fcilicet non Romanorù faluti afFuerit,qa eis tôt ho ftesimiferitC fi uerû dicimus,magis hoftes aRoma auertit etia inexpedato. Ha(îf enus Plutarchus.Ibide fimul maximaFortuna luliû cgfarê femg ufum afle rit,amp; fi pgeremus ex co folo libro ea oîa q nobis ad pfente linea faciunt accer/ fere,opus effet totû uolumen illudac integrû ^ferre.Cæterû de Romanorù fortunis audire cupido uel fatis Athenæus illc facit, î dipnofop.li. Vbi ex Poffi donii ac Polybii fentêtia plæracp adducit. Videam” qnâ dolo et Galate ab An tiocho fuccubuerintC Lucianus in dialogo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îi âvT7oxolt;rinfcripto.Galatai u

eqsafpedlu elephantorû deterritosfdû priuselephantos nonuiderint) uicto riam Antiocho peperifle tcftat.Vnde dûMacedoesCqcû Antiochofucrût) regê Ka»MviKÔ|/ honeflæ uicflori^cÔpotêdixeruntRelpÔditrex collachrymâs, s^oenSh-na joiifyt iimTUG^a. îv iKKafjLtx« '^layTPiç enQtoiçtyive'^. «s si p.HTo Koavflv T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TjjAîAfsÇjTi av nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tt^oiiocilâà .i.Verccudiam

-ocr page 292-

GERMANIAE EXEGESEOS

habcamus o milites^q? falus noftra tm in fededm lUis beftiis erat (ita.Si non no uitasafpedus horü,hoftes terruiffetc' Quid nos aduerfus illos potuiflemus.

Requiê femp Germanis fuiffe odiofam,amp; de eoru tributis. Ca.xxxix; HAbuit id Germâia cûpaucis comune,qdcfdisinexhauftajnihilplus ^bella fp excogitauerit. Vt dûetiâhoftis fibi defuerat/'n fe arma mouebat.Cor.T acitiis li.hift.ii.Sueuos amp;nbsp;Cherufcos difceffu Roma öd nouita noru fefe ipfosafîecifle teftat.Miru in una gente iKa,tantäferri fuifle licentiä^^ riscupidi. tâtâcædisedendæajpiditatêrProcopiusautor graecus HerulosGermanos fcribit regê eoru habuiiïe fibi ofFenfiflimu,eo qp animi eorSiaflidua pace reft derent,ac pene bellorû defuetudine corrûperent. Alexander RoJmpator pa'' ce donis ac muneribus cû Germanis cauponatus eft,ea cÔditionc, ut a Roma norû damnis defifterêt,tam diu ipfe impio pelTet.Germani egre diuturnitaté impatoris ferentes,fefe iterû conlueto bellorûufu in Romanos iniecerunt,ut aitHerodianuslib.vi.de Germanis »jj »^a;gt;^côç ttçoô- s Knava’^p.amp;v éTrirliAeiiii gt;(SÙ S' '^oy «f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/txKoç

jxe/xç (atÀo-n;x'«a-.i.Suntem Germanifuapte natura proni adresnouandas,ô^ tam longo principatu grauati, minus lucrofum putauerunt,eius diutiirnitaté omniambitioneconfumptaamp;c. Gotthifimulfub regedcfîde impatiêtes/c gern eorûoccideruntjUt teftat Aretinus in rebus Gotthorû. Paulus Diacon^ îupra Eutropiü li.xii,Semp anteTheodofii tpa,folo terrore noîs tributaGei* manos ab oîbus exegifle refert.Gratianus Cæfar,referente Blondo, Alanos pecuniis pellexerat,contra Maximinû.Eutropius tn uel potius Diaconus pra Eutropiü li.xi. Inconclanf pcio fibi Alanos Gratianû conciliafTe teftatur. Ecce Ck)r.Tacitus li.i.hifto,m3(gis tierbis adomaffe q fpecie uirtutis oftêdifle triumphu Tiberiu infit. Ad cætera exequendanonnihil Procopius ualeret,^ in primo turn in tertio libro multa de Germanorum tributis differuit*

Germanos olim triumphos eorum uendidifle, Ca. xl. Ermani q ftudiofi fuerint pecuniis,li.ii.diximus.Vidoriâ aût plprut^ auro uendiderunt,oftendit hoc luftinus de Galatis Germanis-Quaf fault amp;nbsp;id Germanorû famâ no mediocriter qj uicloriâ confecutam triuphos uendiderantGermanijacimpenfiores ad compandaspecuniasqlaudts uêdidifle fnhiabant.Scriptores inde pecunia in uiCtoriarû defcriptione omittentes,ab/ folu ta uidloriâ Romanis aiïîgnauerunt,ut in nullo bene de Germanis meriti funt,in oîbus q ad Germanos (pédant iniquiores extiterunt.TraianusCæfaf mâfuetudine ac donis Germanos fupauit,ac fibi uidoriâ afcripfît.Germani ut fuerant âQj.Xû7jfLo» libero aïo tulerunt-Otto FrifingJi.ii.ca.xlviii.Gcrmanos a lulio cæf pecunia ladatos titulû uidoriæ cefari cocefTilfe refert.Galli fenones tuncGermani capta Roma,ac Romanis deuidis,inagendis pdis adeo occupa tifuerunt,ut Romanis fugentibus non folûuitâjUerùamp;reparandarû uirium occafionê acfpaciû reliquerint. Vnde uidoriæ ignaros Plutarchus in Camil lo eos ac barbaros appellauit Datû igit fuit Germanis uincere(ut uerbis Liuü ad Hannibalêdicâ^uerû non uidoria bene uti.Thraces Cqs ideo Germaniæ afcribere

-ocr page 293-

LÎBER QVÄRTVS CXX

afcribere foîeOjCÎiim pene Temper Getæ earn inhabitauen'nt.ut prins oftendi muSjæqnali ftoli'ditate dîuitiasuidoriæpræpofuerunt^teftante Plutarcho in libro mil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fUftoaK«/-

Germanos a nullis nifi Germanis uidtos extitilTe. Ca. xli, Tt u£ dcmu Germanic^ fortitudinis fumma habeas. Germanos nu^ nifi a fuoru militS uirtute deftitutos inueneris,qui du diuerfis parti/ Germani bus ftudebantjin quacuncp parte uidtoria inclinatierit,femp Germa tm a Ger noru fuerit necelTe eft.Camill9 Gallis Gallos ftrauit,Aemilius Paulus Baftar mais uin/ nis Germanis Germans fupauit lulius ac Auguftus femp germais exercitû eo cuntur. rum inftruxerunt ut prius diximus.Id Sgt;C Antonini exSuidæ fententia molie/ bant.luftinianuscgfar contra Gotthosagens^apudNarfete tanta multitudine habuit ^ficifcente,quanta uix Iftrum translata un^ eft/eferente Procopio li. ii.Tot quocp Heruloru millia fibi afduerat.Ita Claudius cæfar Gotthos Ger/ manisdetriuit.Maximinusfemp Germanis ad pliaufus eft,Herodianoautho re.Stylico Vâdalorû auxilio Gotthos deftituiLBellizariusaduerfus Gotthos (referente Procopio) Herulos amp;nbsp;Alanos habuitcomilitones, èC fi ad calculu resdeducenda eft,non{uftinueris,quin fempGermanorû armis Germanos fuccubuilTe inuenies.Cor.Tacitus lib.i.hift. Tiberium Cæfarem Germanos, quos apud fe habuit ,ad aciem contra Cherufcos pofuifle aftirmat.

Depatientiafitisamp;fameGermanorum. Ca. xlii.

VEgetius rei militaris author non fpernendus,milite ob id e feptetrio ne.i.Germania eligendu fuadet,qd hi fin’s ac fame patientes, laborê Germa quêcunq^ tolerare poterint.Necid bellicg uirtutis minimû in fe con noru fru tinet.Ouidius Germanorum patientiæ teftimonium tale adhibuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;galitas 0^

Quodcß fitim didicere diu,tolerare famem^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parfimo

Quodcß fequens nullas hofti s habebat opes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A teas Scytharu Ger nia.

manicorûrexPhilippoMacedonum impatoriitaapud Plutarchum fcripfit, ffu fLtr fwcKiXovo)'/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(X£(l«9hkmt6ov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«At nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vy

}(eq /(4.a (hdJatv-ro.i.Tu quidem Macedonibus imperas rerum bellicai^ peritis,egouero Scythis,qui fameac fitim tolerare polTuntAppianus no folu Germanos, uerum Sd equos eorum tanta continentia alTuefieri indicat, ut in neceiïîtate etiam lignis uefci didicerint.

De fupplicationibus Germanorueoruqui fuccubueruntin præliis,autcaptiuiduccbantur Ca. xliii.

Vm aut deus Opt.Max. præuertit Germanis anchorg iactûr,{ta ut amp;nbsp;Modus hi conditione reru mortaliu,in arena alioru uirtuti fuccubuerit, raro copiendt th fefe dedebat,nifi rebus faluis,queadmodS apud Procopiu Gotthi. German.

Septentrionalibus ufus erat alio fupplicadi genere,porrelt;flo fcil. bourn corio e?ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TTOfÄ'yo.-ydv to “ÇTitf oî in -rov ityniMva)}] cric/\.ijL.c^o[.i. Reduclis in

tergum manibus,more illorum qui a cubitis uincli funt.HæcLucianus.Vilt;^li pterea ac capti feptetrionaliu Zyrym dixerht,quêadmodû antiq falte.i.falute. Zyrym.

FINIS LIBRI CLVARTl

-ocr page 294-

GBRMANIAE EXEGESEOS

LIBER QVINTVS EXEGESEOS GERMANIAB De bellis Germanorum in generali Öd communi,

amp; continet capita XLVIII Primum,Dc primis Gérmaniæ bellis.

n.De bello lulii Cccfaris contra Germanos.

lil.De bello Augufti contra Germanos.

lIIl.De tradu(ftione populoru a Drufojamp; eius ftrategematibus.

V.Dealiis dudoribus fub Augufto contra Germanos,utLabicno,LentuIo PollionCjVibio,Lelio, Varo.amp;c.

VLDe Tiberio,Claudio,Caio,Nerone contra germanos, amp;eorumducib’: Virginio,Ruffo,Strabone,Pompe.Vindicefilt;c.

Vn.De Galba,Caligula,Vefpafiano,Ottone, Vitellio,contra germanes viii.De Domitiano,ac eius dudoribus Cornelio Fufco,L.Anto.ÄppioSabi no,amp; reliquis contra germanos infurgentibus.

ix. De T raiano ac Hadriano contra germanos proficiffentibus, x.De Antoninis contra Germ.ftrategemataagentibus.

xi.De pertinace, Auuidio,Caracalla, Heliogabalo Imp. contra germanos.

xii. De Clodio Albino, Alexandre Seuero,Maximino,Gordiano,Galieno, Poftumo,contra germanos militantibus.

xiii.De Galli Hofti. Taciti^ Aureliani,Prodiprælüs contragermanos,^ co rum triumphis.

xiiii.De ConftantinoacIulianoCæf contra germanos.

xv.De VaIentiniano,Valente,Gratiano,aduerfus germ.bellantibus* xvi.De Theodofio, Arcadio,Honorio,Martiano imper.contra germanos xvii.De damno Romanis a germanis illato.

xviii.Dc imperatoribus ternerede Ger» triumphantibus.

xix.MuItos imperatorcsignauostanti apanagyricis fados,amp; qui nihil in germ, egregie gefferunt

xx,De damno a germ. lulio amp;nbsp;Drufo illato.

xxi.Quid germani Äug ufto difpendii intulerint C

xxii.Quomodo Domitianus,Traianus,Adrianus,Antoninus,Maximinus, V efpafianus,Poftumus,a germanis uincebantur.

xxiii.De germanis contra GalienumacClaudium infurgentibus.

xxiiii.De damno a germanis Conftantinoacfilio eius,Diodetiano,luliaiio, addid:o,8lt; eorum irruptionibus tempore illorum imperatorum.

xxv.De iadura a noftris Theodofio inflida, 8d eius tpibus irruptionibus. xxvi.Catalogus imperatorS contra germ.debellantium,amp;eoru infortunio. xxvii.Repetitio ois difpendii,quo germani Romanos afFecerunt» xxviii. De ïcurfiôib^ germ, in Ro. ^uincias,Äugufti,T iberii ac Nerois tgibî. xxix.Quomodo Drufus non fine exitiali diferimine germanos afflixerit,amp; quæ eius temporibus a germanis uaftata fint.

xxx.De irruptionibus germ.in Rhætia,Illyricû, aliorûimgatorum tpibus.

-ocr page 295-

UBER Q.V1NTVS ' CXXÎ.

xxxi.De Germanorum populationibus fub Gordiano,ac alüs editis*

xxxii.De irruprionibus Germ.fub Vefpafiano cœfare faâis;

xxxiii.De uaftatiôibus ^uinciaru Ro.a noftris fub Galieno, Maerino ac ClaUd xxxiiii.De direptione Tomitanæ urbis a Germanis.

xxxv.De incurfioibus Germ.Aurcliani Qf amp;fubfequentium impcratorum xxxvi.De irruptionibus Germ.tpibus Cari jFloriani,T aciti,Bonofü.

xxxvii.De uaftatioiiibus GermAemporibus Gratiani ,Theodofü.

xxxviii.De populationib, Germ.Iuftiniani tpibusin Ro.imperium.

xxxix.De limitibus Germaniæ,ubi grauiffitnos fumptus Ro.fadebant,tant3 ad cuftodiendum Romanum imperium.

xlDe cuftodibus limitum^^Germaiiorum limitationibus. '

xli,DiffiicuItas fubigendi Germaniam a Ro.amp;^ aliis.

xlii,De fubadione omnium prouinciarum Germanicaru a Romanis Romani Germaniam,Slt; quando fubegerint.

xliii.De fubadione totius Europee aGermanis.

xliiii.De Hungarorû ftrategematibus contra Germanos.

xlv.De fubaótione Vngariæ a Germanis.

xlvi.De fubaâione oim aliarum gentium^Sx: debellatione a germanif.

xlvii.De uirtutednorum Teutonicorum^Ôd fubactionePrulfiæ. xl viü.ô^ ultinium.De captione Liuoniæ.

LIBER QVINTVS

On me latet .magnum ac diffîalem laborem nobis efTe fub

1 —, 1*^ J.Â/r^r\c mii'iirMOi’W

|ieundiim,amp;nos minimam metam laborisattigifte, dum in Imedioopere noftro.peneprincipio proximiorespauluma j| ùttore receftîm9^ adhuclonge a deftinato fine fum9 remo/ ti.Bene tarnen fe res habet.dum memoriam aliquam rei no Ôbisdifticilimæindefcnbendis Germanorum bellis cxcef/ ferimus.Nam libro proximo bellicam in noftris uirtutem exorfi.ad præfcntis iibri negocium aditum fecimus.ac illa qug ad deferibenda be'la condonabun tur,fum:nis tantum digitisattigimus. Præparatiua quædam ac præfaciones noftri inftituti defcripfimus.Nunc uero uirtutê bellicam aggrediamur. oîb9 exclufis ambagibusqb^intêdi crefccre autdeprimiresnoftra potuiflèt.nudâ rei ueritatê cü geftarû rei û magnitudîe,qua poterim^ breuitate trâfcurremus.

De primisGermaniæ bellis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. I.

Vltgacuariæ prifcorûgermanorûgentesextiterut,qui ante Germa norûnoîs cognitionê.totâ terra inuaferunt Quêadmodum Cimbri Bellum Româos.GalatgAfiâ.Getg Scythia acThraciâ.Quorûftrategema/ primum

ta ufe^ ad fequêtis libri memoriâ dilatur9 (ïï pfentis.n.îftituti eft nulli9 fingula germâiïc, ris populi rccordari,necrerûpriuatarû,uerûiillarûq ad germaniâattinebant, amp;nbsp;i qrû flucub9 fucrat occupata JHabuit gcrmâia nullû bellu aptu an lulii tpa.

X

-ocr page 296-

GERMANIAE EXEGESEOS

Alexander Magnus a Germanis abftinuit,quis rxuSMç oûk K«7alt;pfûVRpû utLuciani de eo uerbïsutar.iBcythasnâ contênêdos ac Tanaî trâfgrefl? fit Arrianus græcus author, Campanus ac Ptolemæus Lagus, ob formidinetn eû abftinuiiTe refert a Germanis.Otto Frifing.Iegatos fcribit Germanos coiv ciliande pacis gratia Alexâdro mifilTe,!!! q fide caret,oes ein diuerfi ab eo abe untGallietiaante cæfarisætatê Germanis pftabantuiribusamp;opibus, ut liqt ex ipfiuscæfaris teftimonio in primo cômentariorû. H æc tm a cæfare fcripta credo ei9 honoris gratia,ut amp;nbsp;fe tîtorû ppPoru potêtiffîmorû uidorê onderet.

De belloIuliiCæfaris contra Germanos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. ii.

Bellû lui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vli9 igit exortoGalliæ tumultu Arouifti Germanorû régis primû uires

Cgfaris. I expertus eft,exercif5 enim duxit Arouifl:9 cum germanis, in q Trebotes cûGerm. X Vangiones,Nemetes,Menapii,amp;:aliimiIitabant.IuliûigitArouiftus af fedauit,a q amp;uidus cft,ut fcribit ipfe Cgfar Ii.i.cÔment.Orolius li.vi.ca. vü-^ vüi.fimiliter ix.Eufebius in tgibus,Florus,Plutarchus in uita eius/ecundû que câpû quadringentis ftadiis fanguinefparfit,occiforû numerus etiâ apud hos conftatJnde Heluetios,TuIingos amp;nbsp;Latobrigosjn deditionêaccepit.Raura/ cos indeamp;Boios,qrû ccIxviii.miîliaoccidit.Vt Cæfar li.i.^fitet. EutropiusV. vi.BeIgas,Bellouacos,Caletes,Velomandos,CÔdrufos,EbLirones,Cherufco5 Tamatos,Germanos eû uiciiïe fcribit,amp; legatû fuûTituriû Albinû,Helued os,Eburones,iterû deftituiffè.Cæterû rê executus eft Orofius perinde ac Cae far,altero inde anno Iulio qc^ a G.Trebonio Germania addida efi:,unde Q far contra Germanos^fedus,prius ponteRheno fecit,ut Plutarchus,Eutro^ plus,Orofius,Suetonius,Diodorus li. vi. Liuius in loco pdido, Sabellicus li. v.Enea.vi.amp;ipfe Cæfar in cornent. teftant.Verubello Britannico impeditus, iterû a Germania difcefïît,ad Treuiros uenit,contra ipos bellû gelTit, ut libro iiii.comment,amp;: Liuius libro cviuFlorus fupraLiuium,8d Orofius collegerut» Sueui inde auxiliaTreuerispræftabant,utSabeIIicus,OroGus,amp; Cæfar libro

am non fubegit

uii.aiunt.Vnde contra ipfos Cæfàrprofeduseft,amp; nonihuento hofte,ut M-' Gcrmani uius ibidem aflTeritjdifc^iTit. Orofius tn Eutropius,tm CCCCxl.Germano rum Cæfarem fodilîe dicut^ôC totâ Galliâ a Rheno ufcp ad Oceanu fubcgiflc .i.Belgas.lnde Bellouacos uicit,utLiuiusIib.fequentiafFirmat.Et idem ait matas Cæfarem in Illyrico fubiugafTe. Hæc Iulius in Germania geffit^quâ tn non fibi fubdidit,qd Lucanus oftêdit.apud que Lelius adulatorie loquitur ad ïuIium/efteSuIpitio. Oecani tumidas Rheno compefcuit undas Ercgit amp;nbsp;arcloûfpumantiuertice Rhenum. nbsp;nbsp;Nam ôd Pompeius ipfum a Rheno

fugifTe teftaturapud Lucanum lib.ii. Rheni gelidis quiafugit ab undis.

Et libro primo Lucanus multa in ardoo comparari potuifl'e idicabat,nifi bel la ciuilia inhorruifTentjdicens. Heu quantum terræ amp;c. Ex quo Cæfaré maniam non fubegiiTe fcimus,nec Cæfar ipfe profitetur. Arouiftum uicit, Germaos ut libro primo amp;nbsp;libro quarto commentariorum dicit Je caftra ho ftium Germanorum nodu ex improuifo irrui(rc,amp; ipfos fuganc.Hæc bel la cum Germanis legimus CJulium Cefaremgeiriflè.Suetonius quo^ Tra^

-ocr page 297-

LIBER Q.V1NTVS CXXII.

quilIoS^ EafebiusuoîucruntjquaterCæfarem tn'uinphanre.Germam'am uc^ ro ipfi triumphum peperifrc^:’nullus fcriptortt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi Catulo amp;nbsp;Mario fi Triuphi

mulCimbrosuincentibuSjUtricptriuphiisdecret^fuerit, hoftes fterncntib^. Cîcfaris CÔietftura eftcæfarê qparuù de Germanis honore retuliflTe.Qiioties aûtipfc uict9fuccubaeric,amp; qua iaclura Germania têtauerit,cap.xxxi.patebir. GladiS apud Neruos amifitCut ipß §loriant;Plutarchusapud Auernos aitjStraboli.

iiii.apud Gallos,Suetonius in Vitellio apud Germanosjbello eum gdidifle af firmat in templo Martis.Beroaldus uidens tanta diflcnnonê auctorum,duos gladiospdidinccæfarêinnuitjunum apud nos,alterum in Gallia.

De bello Aupufti contra Germanos. Ca. HL

BElloCæfaris adhucuibrateOclauiai ftrategemata referâ,anq Augu ftusgermanicoincubuitbello. Sex.PÔpeiusDaImatasamp; Pannones Pompei* fubegit,utfcribitMuiusli.cxxxi. Inde CralPus Sala iïbs alpinasgêtes CralTus fubegit,ficutilib.cxxxv.Liuius collegit,iuxra Floruin. Pofthos Auguftusha/ benasteporans.totiusorbisdominuseuafitjUnde amp;nbsp;Germanosbello follicita uit.Huius tpe Curiu ^confulem primum trans Danubiû ^feâum Sex. Ruf fuSjPlutarchus amp;nbsp;luftiniani Cæfaris uitæ enarrator indicauerunt, amp;nbsp;ibi Nori CÓS Slt; Paaones eü ItrauilTe cu eorii rege Buchono dicur.Inde Amätinos.Hpc illi.lndc p Drufum (diâû Germanicû) bella Germaniæ fuftinebâf, hic ergo primo SuHpedeSjTenteros,Catros perdomuir,amp; Marcomanos ad internitio Drufi nc deleuir,Vindelicos Rhetos,his addidic Strabo li.vii.Slt; hüc Amphianos geftx inde Amprario;,Catifchos,Cherufcos,Catuarios,Subaticos,amp; Bruc'teros na uali plio eü uicilTc fcribit,amp; BirchaneCut in dic'tione eius patebit^Ciuius libro cxxxvii.duitates c.rca Rhcnü,amp;^ trans rhenu Iuliu cepilTe aifimulta li.iui. ab ur be.Huc etiä Florus li.üi.Vfipetes Cattosdomuinealîerit.Vindclicos, No ficosaddit,amp; quadragin^a caftcllacrexjflc,huius em ueldigiu adhuc Mogun tiæ uidet,ut ait Otto Frifing.ldem etia Florus teftat,de eo q Vifurgim AP bim fealTepenetrabilcsfcribit,cuius rei authores etiâlunthufebius amp;nbsp;Strabo lib.vii.Qui Sueuos ab ipfo ultra Albimamotosfuiile ,pbauerunt.Mulfa Sue toniusin Augufto,Appianus,Sabellicuslib.xi.Rnea.vi.ubi Augufiu Segcftiä cepifle refertjCui Cent, ntiæ Strabo li.vii.fubfcribit.Horatius de Drufo mul ta innuit Itcarminû iii.oda v.Sé quarto lib.oda if. Cæfarcm, quando trahet hicferoces Per facrum cliuum mérita deeoros Fronde Sycambros.

De traduc'tione populorum a DruQgt; Ca. HH.

De quatraduc'tione Suetonius Luc Florus, Horatius muFa re/ tulcrunt.Namut ait Acron amp;nbsp;Porphyrio, ad laudes Drufi odasS^ quartum librum feriplit,ut libro quarto oda quarta habemus, quæ uerbade Pannonibus Vindelicisintelliguntur.

Sed diu lateq^ uidrices cateruæ Confiliis iuuenis reuidi. Et li. iiii.oda xiiii. Quem leges expertes latinæ,Vindelici didicere nuper Drufus Gelonos implacidum genus,deiecit plus uici fimplici.

Ouidius etiam uidoriæ eius teftis eft T riftium fecundo,ita dicens.

X ii

-ocr page 298-

GERMANIAE EXEGESEOS

Aufoniume^duccm Colitis circunuolet alls Ponet amp;nbsp;in nuda laurea ferta coma, Ntinc tibi Pannonia eft,nunc illyris ora demanda. Nunc te prole tua iuuenem Germania fentit.

Qtiæ bona progenies digna parente fuit DruCus in his quondam meruit cognomina terris

Bellaqj pro magno cæfare cæfar habet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ouidius qcp de laude Druf*

libellu fcripfitgetico fermonc ut ipfeli.iiii, de Ponto teftat. Multi coUegerunt quadragintamillia captiuoruipfum ex Germania deduxifl'e,utOrofius tropius lib.vii.fi bene memini GCCC.referunt ,fupra Rhenu collocaffe.Stra bo lib.vitregesab ipfo captos meminit,qrum libro tertio nosmêtionêfecim’, Cuiaftipulat amp;nbsp;Sex.Aurelius.OttoFrifing.lib.iii.ca.x. Germanicû DruCus Drufi filiû,Caligulæ patrem de Germanis triumphafte aitldem Orofitislib. vi.ca.xx.Verum ut rei fummam breuibus perftringâ,AuguftusRhctos,VH’ delicos,Cattos,Dalmatas,Sueuos,Sycambrosuicir, amp;in Galliam tranfmtfo, Pannones ftipendiariis his adiecit.Getaru populos Bafternafcp laceflitos bd loadconcordiamcontulitNecGermaniam tnfubegit. Vnde quando euaii gelifta loquitur ut uniuerfus defcriberetur mud^^ Auguftinus intelligit muiv dum Ro. Imp.tm fubditum,adulatorie ergo Ouidius dixit.

Crinibus en etiam fertur Germania palTis

Et ducis inuidi fub pede mcefta fedet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Impugnata bene Germanias

Drufo eftjuerumnonexpugnata.

De aliis ducibus quorum dudu Auguftus Germanis bellum intulit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. v.

Nero nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;untamp; alii duces quorum aufpiciis Auguftus Germaniamfollicitauit,ut

Tiberius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nero Tiberius frater Drufi,qui Dalmatas amp;Pânonesfubiecit,utaiût

Liuius amp;nbsp;Florus fupra ipfû li.cxxxviii. qd Hora.lib.iiii,oda xiiii. defcribit Maior Ncronu mox graue præliû nbsp;nbsp;nbsp;Nilus amp;nbsp;ifter,te rapidus tigris

Commifitjimmanes Rh^tos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T e cæde gaudentes Sycambri

Aufpiciis pepulit fecundis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Compofitis uenerantur armis.

Vindelicos quo(^ F'îhætosamp;Pannones,alpinasgêtes imperio fubdidit,Suc tonio amp;nbsp;Strabone libro feptimo referetibus,amp; naualibus pugnis Vindelicos adiit,multa Eufebius,Otto Frifingenfis libro tertio cap.decimo, Aurelius Sex tus collegcrunt.ltem perTiberium Auguftus,poft Drufum,Germanica bd la geflit,ut tenuiter Strabo tangit.Eufebius fratrem Drufi Pannoes uiciffe fed bit,contra Germanosxl.milliaadduxiftc,quindeamlegionibus(ut etiamSue tonius teftatur)amp;de illo bello poftea dieet AfiniusPollio qq^ Sd Vibius Vin delicos ftrauerunt,ut Floro placet li.iii.Item Delius (de quo Suetonius amp;nbsp;Oto .fius) contra Germanos ,pfedus eft. Varus qcp tribus cohortib^ in Gcrmâia bccubuit,de qpaulo poft metio habebit,ubi dedano germanorûltalif illaro fermo erit. Auguft9 etiâ Dacos Roma aggreftbs deleuit,trib9 ducibus eoru cj GsjUtuoluit AppiaJparthi. Eutropi? hoepTiberiu fub Augufto côtigiftèaf

-ocr page 299-

LIBER Q.VINTVS CXXIIL

feritjSi: ipos tîîc Pânonia deuaftaffe. Vn Hora. li.üi.car.ait.Penc occupatâ fedi tiÔib’ Deleuic urbê Dacus. Itê p Labienû Augüftus Germanos terruit,de q Orofius.Iuftiniâi uitæ enarrator etiâ g Lêtulû Icribit Danubiû Cæfarê follid tafle.Cgternuthuicrei modû imponâ,Âuguftus in poteftatêPop.Ro,gentes plurimas redegit,a mari fugno uflt;^ ad infernû,ut ait Plynius li.iii.ca.xix,Sicuti

, Alpinas gentes Nantuantes,Lcpôcios^Sedunos,VoragroSjSalaffos^Caturi ges,amp; alios,non tarnen Germania fubiugauit,ad hoc eth Plynii uerba maxîc de Gallis loquentia nihil faciunt,nec Virgilü uerba arrogâtia cæfari li.viii.^ne. Hic Lclegos,carrafcp fagittif crofc^ Gelonos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Auguftï

Extremic]p hominum morini Rhenufcp bicornis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Germani

ïndomiti Daci(^,amp; indignatus Araxes. EtOuidiJi.MetaAiltiniolouê am non inducitVeneridicentemdeAugufto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubegit.

Quid tibi barbaricas gentes,amp; utrocp iacentcs Oceano,numeremC quodcunc^ habitabile tellus

Suftinetjhuius erit. Hæc uerba cû de Germanoru fortitudine agâ,falfa reg ta efïe oftendam,amp;:præcipue quæ Ouidius in Trifti.iüi.ponit.

lam fera cæfaribus Germania totus ut orbis

Vilt;fla, potes flexo fuccubuifle genu, Cornibushicfracflis uiridimale tectus ab ulna

Decolor ipfe ('uo tegmine Rhenus eät. Ouidi.cm quibus potuifTeC adulatioibus Augufto blanditus fuiflet, ut poftlimio ab cxilio reuocat» effet.

De aliis imperatoribus Tiberio amp;nbsp;Claudio. Ca. vi.

POft Auguftü,ut Cornelius in hiftoriis ait,quietæ in Germania res fuc

rant,quia peruulgati erättriumphi,Slt;: exeodecusplæriq^fperabant, Tiberius

fi pacem tm continuaffent.Hactenus Cornelius. Tiberius em contra ac Claudi Germanos nullum geffit bellum,fed tantum ad fe eos allexit,ut regem Sueuo us contra rum Marabudufpe pacis,Suetonio,Orofio,luftini enarratore, Sex.Aurelio German* lornandeauthoribus.Eufebius tn Dalmatas amp;Sarmatas fubegiffe feribit. Et Eutropiusli.vii.a Daeis Pannoniä,Galliam Slt; Mcefiamhunchoftibusliberaf fe,amp; demum a Claudio quendam Tiberium mifltim feribit aim Germais c5 fiixiffe. Claudius enim quoep Germaniam tentauerat bello fuo,ut Sabelhcus It bro ii.Enea.vi.ait.amp; CC.milites Germanoru occiditEufebius a Claudio Ve fpafianum miffum feribit.Vnde conftat,Claudiummulta contra Germanos laboraffe. Eutropius li.viü.Clauditim afferit trafrhenanos fubegiffe.Lide Da ciam a CibaleuicT:am,indeprouinciasDanubianas,utTeiphalosnüc Vi(ffogt; alos Si T uringos dicffos uiciffe.Iofephus antiquitatum libro xix. feribit ipfuni imperatorema Germanis fuiffeinitiatum.Affumpferatautem Tiberius bei Ium Germanicum neceffitatc ducffus,ölt;i magis abolendæ infamiæ gratia, ob amiffum Quint, Varum,cupidine proferendi imperii,ut collegitCor.Ta/ citus libro primo.Geflit autem bellum fuum T iberius per Sex.Pompcium,Slt;î Sextum Apuleium,amp; C. Curratium,ut ait T acit.Duo etia exercitus eins refe/ runt,un9 fub CecinnaiuxtaRhenü,aIiu8 fub Silio, In Cattos domuitTiberi^^»

x iii

-ocr page 300-

GERMANIAE EXEGESEOS

Caius nbsp;nbsp;nbsp;Caius Cgfar inde,8d ille in germania uenit,uerü nihil ftrenue moliebat, ut

thodius martyr fcribitlofcphus Iib.xix.Germanos ci charos fuiUercfrat.Otto

Nero tn Frifing.Germania totâ eû pcurrifle dixit.Nero impator nunq contra Gcp manos dcbcllauit,cius tn tge VirginiusRuffus germanicu cxerdtu in Galb'aS duxerat,amp; tandê ab impatorcdelciuit,proptercius libidinc.Adqdalludit lu iieUalis iaty.viii. Quid enim Virginiusarmis Debuit ulcifd magis.Milta VivginiS PlutarchusinGaIba,amp;in Ottone de Vindiceac Virginio fcripfit.Dion etia græcus ac Frontinus in lib.de aquacd udtionibus, nbsp;inter oês maxime Plinius

iunior.qlib.ii.epift.ad Voconiû ^priâepiftolâdeilloruexcellentiaacuirtuti/ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus reliqt.IIIo tpe etiâ Vindex in Germania feditionê mouit, Virginius uero

ocdfo V indice.Ôd Gallorû circiter xx.millibus cû Germanis impiû retinuif,ut ' Suetoniusôd Tacitus in hiftoriisaiunt.Vndeamp;EpitaphiûVirginiifuitapud

Pliniû in epift. Hic fitus eft Ruftus^pulfo qui Vindice quondâ Impiuua aiTeruitjUon fibi,fed patriæ. 'Neronis qcç tpe Bataui a quartadedma kgiu ne digreffî^in ciuitatê Lingonûpofiti,ad Fab lû Valentêtranfmittcbant.Va'* lens timens pfidiâfepauitalam Treuirorû,amp;Tungros circûire iuffîtGalliaïU Narbonenfem^ôd Batauorû parte in fubfidiû ire,quare irati germani, ipfum lapidibus fugauerunt.Hi ergo dudlores tempore Neronisingermania milita bant,quorum Cor.Tacitus lib.hiftoriarum xx,meminit,

' nbsp;0e Galba,CaliguIa,Ottone,amp; Vefpafiano contra Germ. Ca. Vit

Galba. y*Alba Germanos adeo dilexit,ut captos prius in bcllo dimiferit,autô B ■ — res funt Suetonius amp;nbsp;Cornelius. Caligula impatorBatauosrebcb Caligula. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ies aggrelTus eft,referente Suetonio.Germani inde de fecerunr,ipfe

ergo pcepta eor 5 defe(ftione,conftituic ad cfFugiendu germanos_,mare porius fibitentanduelTeEutropiusipfumSueuiatningrelTumfcribit. Cætcrûnihd ftrenue fed(re,Orofius lib.vii.ca.iiii.tm Germaniam percurrifle eû aftèruit Otto nbsp;nbsp;nbsp;Otto impator Germanos rettnebat ftudiobfl ime,ut Tacitus in hiftoriis

quit.Plutarchus in eiusuita.Batauos,air,in exercitu eiusmilitibus iundos,ma gnam ftragê dedifte. Pro impio deinde Vitellins amp;nbsp;Vefpafianus certabant, Cecinnæ cuiSmeminitPhiloftratus in uitaThyonæi.Vitellins Germania ingrefl9c,ut bellum et Cornelio placet,Vefpafianus dubitauitanimpiü(inuitisGermanis^fuIciptt^ Heluetio Germani 8c Heluctii Vitellii partibus fauebant,amp; ipfijm in cæfarê elegeru^ rum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuius meminerunt Methodius martyr,Platina in uita Lini,Otto li.iii,ca.xviii.

Corne.Suetonius,amp; alii.Mauri indecondliati Vitelliofunt,^pterGermaos. Vefpafiano uero Sidon Italicus,reges Sueuorum iauebant. Ciui lis igit fiv lertiflimus Cutdiftditionemoueret) partes alterius tutats eft,unde pugnabat Pugna in contra Vefpafianû adiûclis fibi Germanis duce Aquilio primipilari, â uido ter Vefp. ria potitus eft,per Turingos iterû uincebat,cû Cereali inde amp;nbsp;Vocali Qpe co 6dVitelli. greftus,aliqn uidor,aliqn uidus euafit.Cednna igit mox contra Heluetios grcfliis eft.CauIa pugnæ fuit,qa Cednna pecuniâ'uicefimæ legionis Helueto rû rapuit.HcIuetii interceptis literis Cq noie germanici exerdtus ad Panncni as ferebant) Genturione Cednnp amp;nbsp;qfdâ milites in cuftodia retinebant, Heh uetios

-ocr page 301-

LIBER Q.V1NTVS , . ; CXXniï

uetios ultLis inde proFicifcebat Cecinna,amp; per cohortes Rhçtorû ipfos fugäx , uit.Hæc ex Cor.Tadtolib.xix.hift.amp;aliis.Vefpafianus tn adiutoribus Sueuo rufnregibus,adiinpiûpuehebat.lndedû Vefpafianus apud Alexandria mo/ ram traxit,ôi ludæâ bello tentauit.Petilius Cerealis fe contra Britânos ppara bat,audita defeclione Germanorum ,ad germanos fe uertit. Huius mentio fil apud Corneliûli.xx.De V itellio nbsp;Ve^afiano pluraltvil*ca.v.Orofi9 addu

cit.Et ut in fumma res dicat jillistpibus pene folus VefpaCianus femp in Ger/ manosbella geiTitjnôColûdumipfererûfûmapotitus eft,uerû ut Suidas ait,

ûSÎ Ttpp-oouç »9 GftTCVovç

Temporibus ClaudiiCæfarisfortitcr multas pugnas confedt.

De Domitiano eius dudloribus contra Germanos ftratc

gemataferentibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca* viii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dotwta

DOmitianus Cæfar maxïe Germanorû gloria afFeâauit,co ut Gbi no nus Lier men Germanid imponcret.Sæpius.n.Martialis ipfum noîat Germa mamoit nicumLibroem quinto. Degisgermanicæripæ. Etlib.viü.

ï'^ecfunthæchominumGermanicegaudia tantum

Qi. tua Romanus uiditGermanicetibris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Hçc eft digna tuis Germanice porta triumphis. Et fgpius Sdcluuenalis qCÇ ôôStatius qui in fyluis lib.primo ita ad ipfum loquitur.

Gallicus es ccclo ,dis es Germanice, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et libro fecundo.

Romuleumreferansiterum Germanice limen. Idem.

Summis æquat Germanicus aftris. Conieclura eft fyluasSta tiumob honorem eius{cr.ipfiffe,undeequoab ipfodonabatur.Quintilianus quoep lib.x.hunc Germanicum appellauit,SiSillius Italiens lib.ii.

At tu tranfeendens Germanice faâa tuorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Germaniam enlm bello

tentauitjUt feribit Martialis illo carmine.

Solus lulxas cum iam r etiner ethabenas

Tradiditâneç fuo tertius orbe fuit. nbsp;nbsp;Quid'Tnomen fine re poFRdere lau

dis eft,undefadiaei« in germania paululu retegam.Bellu primuaL. Antonio mouebat in Germania,utait Suetonius.Vnde Domitianusfe aduerfum Ger Duces . manos pparauit,8:contraDacos,Pannonesamp; Sarmatas ^)feduseft.Eutro/ DomitiSi •,piusli.vu.amp;4Eufebius id cotigiCTeafferut anno Chrifti xclii.Contra Dacos du • as fedt expedttiones.PrimâjUt ainnt Suetonius ,lornandes Orofiusli.viixa.

VÜ. Appio Sabino adiutor e ,fecunda CornelioEufco ,authoribus pdiéfis.Qui ocdfi funt(fccundu Methodiu) a Dads in Sarmatia.Vn de iphs Martial.li.vi. Hicfitus eftFufeus, licet hæc fortuna fateri . Non timet hoftiles iam lapis ille minas Grande iugum domitaDacus ceruice recepit.

Et lamulumuiótrixpoffidet umbra nemus. nbsp;nbsp;Etluuenalisfaty.iiii. -

Et qui uultur ibus feruabat uifeera Dads. nbsp;DeEufeo Cornelius Tadtus Ifta,

xviihiftoriarum. Plynius in epiftolis. Statius in fyluis.

GlonareppofitamDacis pereuntibusurbem. EtSûiusltalicuslib.ü,

X iiii

-ocr page 302-

GERMANIAB EXEGESËOS

Hi'c 8^ ab ar^loo currus aget axe per urbem Sannatids uiólor,compel eet fedibus Iftrum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vbi fub ardoo intelfigi®

Dacos Petrus Marfus Silü Italici præco.Martialis li.vü.dc ei'us lorica.

Inuida Sarmaticis dudum lorica fagittis

Et Martis Getico tergore fida magis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et libro nono.

Cornua Sarmatici ter perf ida concutit Iftri

Sudantem Getica ter niue lauit equum. nbsp;nbsp;nbsp;Mox fecutu cft Pannonicufl

Pannoni bellû^cuius origo fereba€,tpe.n.Domitiani Moefiaci8^ Panonici cxercitusiS CU bellu lt;îïi fuerant contra Romanos.Titus igit Flauianus Pannonia in ^uinciâ bello retinebat,Pôpeius Syluatius DaImatiS,ut ait Cornelius li.xvii.hift.IndeCorgt; nelius Fufcus^curator fuit,ingens ætate,clar9 natalibus,prima iuuenta,qctis cupidus,Pannonias aggreiTus eft,ólt;l nÓ uidoria obtinuit.Quare Domiriano triuphus non erat decretusjaureâ tn loui Capitolino dedit,ut Martialisli.vin. ait,q non minor triumpho cenfebat. Dû noua Pannonici narrat gloria belli. Et idê. Hiberna quis Àrélous amp;nbsp;rude peu ce Et ungularû pulfib? cales iftef Catticû Bis aût Rhenû uicit.i.Cattos,ut dixi fecundû Laétâtiû Placidû, femel per Vi bellum nbsp;nbsp;telliû amp;nbsp;VcCpafianû^qd Statius li.i.Thebai.innuit.

Bifc^ iugo Rhenum,bis adadum legibus Iftrtim

Et coniurato deiedlos uertice Dacos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et idem de Domitiano lütSyL

Frena tenentem

Rhenus,8^ attoniti uidit domus ardua Dad Gallicus es cœlo dis es Germanice,condi Non uocatardoas acies,Rhenumc^ rebellem. Martialis tn ter Rhenû uidlTe feribit,ait ein. Fradufep cornu iam ter improbe Rhenus,lib.viï.Et ide Iib.ix.Sûme Rheni domitor, ubi Cattos intflligit,nam fequit,ex Cattisgloba tota tua eft.De bello aût Sarmatico,êlt;qd contra Marcomanosgeftû eftS® tins lib.Syl.ii.multa his uerbis fignificauit.

Hæc eft qiiæ uidis parcentia feedera Cattis QuæiÇ fuam Dacis donat dementia mortem Qug modo Marcomanos poft horrida bella,ferorc|i SauromataSjlatio eft non dedignata triumpho Vide Iuuenaï.fâty.viii. De triûpho aût eius ôd bellis Patauin^ erudite fatis difteruitBatauos etiâ domuit,qd Iuucna.faty.xiiii.uult dûait. Hic petit Euphrate iuuenis domirilt;^ bataui. Et Silius li.ü. Iam puer auricomo performidatebatauo. Cætcra de eius bello Otto Frifin.li.iii. ca.xx.Orofius li.vii. ca.viï.referût.Sæpe tnamp;i^^ lt;ft«gt; ê Domitian9 adeo,ut ait Diô grec9,çj) tributa foluere Dacis fuerit copul^*’quot; De Traianoac Adriano cæfarib.contra Germanos. Ca. ix.

gt;r^“^sRaianusCæfar poft hos Germanos iterûin priftinû ftatû reduxit,üt plyn.ll.in I placet Orofio li.vii.SubilloPlyniusII.c5traGcrmâosmilitauit,fituO Germâia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lunior Plynius ad Macr û teftat.Cor.T acitus Germania fub illius ini'*

oîilitauit. perio demû uidâ uult,uerû ex tpis fucceffu eft delufus,unde uenia dign9 eft T raiano em impante fata foluit Cornelius,unde non potuit futura pdicere.b ftinian

-ocr page 303-

LIBER QVINTVS CXXV

ftiniani uitç enarrator hune ferihit Decebalû regê Dacoru fudiflc.Platina ï ui ta Anacleti papæ tranfrhenanâ germaniâin priftinü ftatû Traianu reduxiffe Traian9, Dacos uicilfCjDanubianas qcp gentes dcftituiHe collegic/:ui Otto Frifing.

li.v.ca.xxi.aftipulat.Eufebiusteftat TraianûinRhcnoueâu Cérmanos de/ bcllaffejUnde Martialis Rhenû ita alloquit.T iberis dominus te Rhene rogat, cæCarê utremittas.Germanicû ipfum dixit Martialis in xenia. Serus ut æthe/ reaGermanicus impet aula.Sex. Aurelius amp;nbsp;Orofius li.vii.ca.viii.cu Sarmatis bellalTe eu aflerût,qd etiaSpartianusfcribit.DionBithyni9fcriptor uitg Tra iani.PerLuciû RornanûcÔtraDacos,inquit,Traianusegit, ÔCuidor bellicas machinas expoftulauit,iterû rebellantes aggreffus Japideû ponte in Iftrû tabri cauit,8lt; ita Decebalû ad morte cÔpulit^oîs Dacia tributaria Romanis faéta eft ôiin prouinciâredaôla.HæcDion. Câpanus tntm manfuetudineuicilTe eu Adrian^ ait Germanos.Adrianus aùtimpatoV,ut Eutropius refert li.viii.in Daciâ exer contra citûduxit,cui ad uerbùDionPrunienfis fubfcnbit,qui 80 Alanos eu uiciffe af German, (eruit,uerû tm muneribus. Aelius Spartianushuhe Germanis rege côftituilTe ^bat.SuidaS,»79ç içTrKWovîav âtplitm xçy toV ’is^ov {itrà TÜV o-EjAccfJ 7a oî -TTOÇOVTIÇ

Antoninis amp;eorum contra Germanos ftrategematibus. Ca.x. Antoni Edeo nunc ad Antoninos,qbus nonnihil Germania debuit,hi em fo ni contra li licet magnis difficultatibus Germanos côpefcuerût. Nâ ut Suidas German, inquit,Antoninus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S'v îAicigt;-rwv Grov tjbâvti TçÀiTfloç 5(5*1X0.7107

VOÇ tTFÇfAM Tt^MÄSoM €1$ TkV Kgt;l(X0vî«V, TXV totu? ZS^è/KCfOV, tlÇTt tSv S^O-TJOStSv Xfitlt; Àû3và'a5KvÔÂlt;»fft2twtôç,7ÏiV7ïAKfxoc-lcove*3Küfœv'CîA.îiecç'7rav79c/?lt;’arûv a7riAi-7n5(5*p.a7DV .i. Ad propria uitçfuftêtationê multû pecunig corrafit,poftquero in principe Romanù euaÜt, propriâ facultatê in dandis amicis amp;nbsp;ftipendiariis diffipabat, b: publicos thefauros reliqt intactos. Alii eum publico foro res fuas uenales ha builTe dicunt inbello côtra Marcomanos gcfto.FuitaûtbellùhocduâuRu/ tilianilegati geftü,referenteLuciano in dialogo cuinomê eft 4evXôp.o.v79ç ubi ilia eius oratio eft,7^ ,inquit,oû [Xiitçov t'3rl?gt;alt;nv ÙÂ TaGa.(rÏACia,»9 Tiîv oüAhv.xoÙ a'v ^ODTiTi^iavov ^tfAox-iixouVTa -zrofoAov,AioTrlp-TmTu 55*07x07 ?t7gt;f}x.«.7Îlt;^'Zî5Ai(x8 âilt;.|x.«. ^ovfç, oTx eiotf (xôfkoç *A* ■pTç (x«y^Kofxod7otç 19 kso^Koiç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dum iamlibc

rûaditûinregiâpoffideret,incp palatiapfertimRutilanorêadiuuâte atcç ap propinquante,cûbellüCqd in Germania gcrebat)maxïe flagraret,diu9 Mar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

c9 Antonin? cû Marcomanis ac Quadis côfcrebat.Sudas ad Iftruuenifte An toninû refertcù exercitu.cæterû nihil adducit, nec Capitolinus,Eutropi9,6^ alii plura de iUo bello feripferunt. Quare ego q raihi ex grecorû cÔmentariis conftantjbreuiter tranCcurrâln turbine illo Marcomanico,dûRomaueheme ter terrebat, oraculü reqrebat,cuius hæc erat fententia,ut duos leones Ro. in fines Germanoiv^lftro tranantesîmitter eut ,facrismagnificis ac uariis odorib» conCpicuos-Romanitu oraculo paruerunt,ac dû leones in Germanoru agros Yftro tranato deueniffent, Germani eos canes elle cÔiicient€s,fuftibus eos arcebâtRomani moxfubfecuti pene uiginti millia Germanorum extinxerut. Sed oraculumhis uerbis dabatur.

-ocr page 304-

GERMANIAB EXEGESEOS

I

E$ ïsçoro AiH-mTitif Tmaft,i7o

{ftSxAtiJv KiAofjt.»t Jloiow KvCiÄnf e€(ó.Tnvnt

eHfaç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XSÙ o@: '^ilt;f)eiïvAniolt;f âvîîf

â.v9ia.,i(sti ^otxvaç ^iMj\.la.ç. «v*nicx isTti VfKU,ig p.1}«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tîÇHVIf tfa-niVK.

Quod oraculum a Germanorum pftantiflimo nobis ita tradudum Gurgitibus fluuiï turgentisab imbribus Iftri ImmififTe duos Cybeles edicominiftros Monte feras alitas^tum quantum alit Indicusaer Florumatcßherbarum,bene olentum mox(^ futuracft Et uidoria pax amp;nbsp;amabilis decus ingens, Antoninus Pius tn

Dacos inde aggreffus eft,ut ait Iulius CâpitolinusJlle M. AntoninusPi*^ (utidèait)ita pugnauit contra ipo$,ut nullus impatorû ante cû,fpedali €010« lo MarcomanoSjPannones amp;nbsp;Sarmatas a V andalis liberauit Ôé triumphai^^*'' Inde cû Marcomanis oês genres ab lllyn'coufcp ad GalLâ confpirauerût^^äƒ comanni,VarifcæjHcrmonduri,Quad!,Sueui,Sarmatæ,Lotharingi,Burtgt;gt; Hiali,Sofipedes,Roxolani jBaftarnæ,Alani jPeucini,Coftobani hos oês inûî« An.Verî OroG'o li.vii.ca.ix.authore.Antoninus Verus inde contra Germanos

eft.Eutropio li.vnixeferent:e,8i^ q? maximu fuerat^n hoe Sueuos,Vandalos » alios côiuratos deftituit.Multa de eo Iulius Capitolinus. Hue Orofius lib.

vii.ca.ix,cû chriftianis militibus Germanos uicifte afTeritjCÛ fin pericIitareî.Pb Ant.Cô tina in uitaAnicetipapæ xii.ærariû hune exhaufifle fcripfit.Antoninus Coni modus, modus filius Antonini Veri (utait Platina in uita Soteri papæxiii.ScIuftin*^ ni uitat enarrator)hune cûpatrechriftianorûductu uicifte germanos author eft Platina,hic ergo cû pâtre bellû gefî it,amp; ex patris geftis triûphauit,ut rius Maximus .Alexander, Aelius Lâpndiusamp; Platina feribunLEutropiush« viii.hunc in Germania bellû focliciter egiftefcribit.AeliusSparrianus in Caracalle,amp; Aelius Lâpridius in uita eius uolunt ipfum Germanici noiuêfihi afciuifte.Otto Frifing.li.iii.fcribitfemp ipfum incômodû fuifte,nifi qj de manis focliciter pugnauerit.uide Orofiû ca.ix.li.vii.Cômodus etiâ contra manos Marcelin pfedûmilituirû doêtû amp;nbsp;qui multa mémorise fcriptardgt;A^ M. Aure referente Suida.M.qcç Aurelius contra Germanos infurrexit, ut ait Orohus lius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fub illo Pertinax fortiftime Germanos uicit,ut Herodiano placet.

De Pertinace, Auuidio,Ântonino,CaracalIa,amp;l Heliogabalo imperatoribus contra Germanos. Ca. xi.

PErtinax illorûfiicceftbranteq impator euafitjclar’ tropheis, amp;nbsp;l'nGgti* busGermanorû egerat,ut ait Herodianuslib.ii.hift.in principio,n’O'^ tuo ergo impatore.LætusCunus eledorû) ipfum in cæfarê initiauit,di cens,Barbaros iâ einteilige Germanos)non pcio conciliabimus.uerû metupo tius.Hic.ut feribit Iulius tjapitolinus,cû matre ad Noricos amp;nbsp;Dalmatas fus eft. Aelius Spartianus a Germanisfpoftq ipfos uicit)impatorê hune fadU aflerit,addit Iulius Capitolinus huncGermanicûfuifte,amp; ex reb9 geftis pep^ Auuidi9 rifte fibi impiû.Auuidius impator adeo Germanos in timoré frenabat,ut net aliquio

-ocr page 305-

LIBER Q.VINTVS CXXVl

alic|uidinuita Cua contra ipfurn auderent,ait Vulcatius Callicanusjn uitafuä Marius Maximus ,amp; Quadratus hiftor ici. Antoninus Cara calla (fie eu Or o flus uo cat) de Germais triûphauit,5lt; dici üoluitGermanus,ut ait Aelius Spar tianus.Memorat AhtoninusHeliogabalus qui cu Marcomanis congredi/ ens inhibitus eft,ut Aelius Lapridius collegit. Antonini Caracallas meminit Platinain Poiitiano papa ÔC Herodianus.

De Clodio Albino ,AlexandroSeucro,Maximino,Gordiano, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clodiüä

GalienOjPoftumojLolianOjimperatoribus contra Germ. Ca.xii. Albinus^ CLodius Albinus poft hos rerum fumma potitus eft,q ita fe geftit ,ut necg Germani nec Galli asquo aio ipfum impatore fuftentauerint^ut Herodianus S^lulius Capitolinusuolût,fed q? opus fuerit aliis prin dpibusSemelhictmaliquidmagnifecitjUtScuerus àlulius fcribunt,qa traf rhenanas ciuitates fupauerat,multa de eo Marius Maximus. Alexander Sc Alcx.Sc uerus du Germani agros lllyricorupopulabantjdonis 86 pcio eos copefeuit, uerus. utait Herodianus li.vi.Aelius th Lapridius Germanos in Gallia irrhpetes eu frenafte fcribit,8( contra cos CCL.millia militu duxiffe.Orofius apud Magu tiachinterfelt;fthhuncafferitlib.vii.ca.xi,Spartianus fcribit ipfum a Germanis impatore faftupoft^ ipfos uicerat.Dc illoPanagyricus CÔftâtini.Quidaut feceritin Germania uno uerbo Herodianus abfoluitdicens. xspon ev nbsp;nbsp;nbsp;vuviKov Tr^ixo'^-fNil uirile nec puerile geftu eft. Maximinusimpator Maximi

huicfuccedenSjfoeliciterbello contra Germanos conflixit^ut Eutropiuslib.ix. nus ^fitet.lulius CapitolinushuncGermanoru auxilio Aqlegias cœpiffe collegit. Herodianus li.vi.adeo Germanos in fyluisuiciffe adducit,ut nonmulftcmer/ ftrint,etialib.vii.huncfine authoritatejenatus impatore fuiftc initiath ^bat. Sedtm qaprofpere in Germaniabellhgefferit. Vide Platinain uita Antheri pâpæ.Multa de iWo Eufebius ,Orofiusli.vii.ca.xii.OttoErifing.li.iii.ca.xxxii. 80 lulius Capitolinusfcribhtjtrccenta (cilicet millia hunc occidifle Germanorum quadragintamilliapdas adduxiffe,2lt; nifi Germani infyluas Si paludes hi/ giftentjtotahunc Germania fubieciffejUnde Romanis in hunc modu fcripfit Maximinus.Fecimus patres côfcripti ^tumloqui no poftumus xl. millia ger manoru uincentes incendimus domos ,greges abduximus ,armatos occidim9, ad paludes uenimus.Sinifieorhaltitudo fuiffet,totafubegiffemus GermaniS Symmachus li.v.hift.de illo plurafimiliter Si lornandes retulcrunt. nbsp;nbsp;Gordi Gordia

anus Germanos,S^vmataSjGetaSjfupauitJedab Alanis uidlus eft, ut fcribit nus. lul.Gapitolinusin eiusuita,ficut Si eius epitaphiufonuit,meminithuius Pop. Lætus. Galienus impatorGallos abarbaroru,i.Germanoru incurfionibus tutatuseft,Galliinde ab ipfodefciuerunt,ut ait lulCapitolinus, Platina multa Galienus. inuitaLuciiOrofiusli.vii.ca.xv.Aufonius,Pôp.L3etuscæteraexfequuntur.

PoftumusGermanos rebellesiterh c5pefcuit,8iGallos,utIul.Capitolinus Poftum9 collegitGermani aht mox irrupentes ciuitates Gallip a Poftumo ædiîicatas, cccperunt.Orofi,li.vii.ca.xv.adducête. LolianusciuitatesPoftumi (ut lui. L oliati9. Capitolinus) iterumreftituit,a Germanis deftruélas.

-ocr page 306-

GBRMANIÄE EXEGESEOS

De Galli hoftijTadti, Aureliani,Procli praelifs actriumphis deGermanis» Ca. xiii.

Aufsta À nbsp;nbsp;VreIianusimpatorGotthosftrenuiffimeincit.HicSarmatas in Uly

TA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cÖpefcuit,utPrifcusamp;FL.Vopifcusdicunt.Theoclytus aut in

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libello de nauibus hunc fcribit occidilTe xlviii.millia germanoru .Frä

Cos inde irruentes in gallia tribus exerdtibus uel legionibus fugauit/recentos ; ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cepit/exingentos ocddit/eliqs fub corona uendidit.Hic etia de Sueuis

^oriä retulit,ut Prifcus amp;nbsp;FL. Vopifcus fcribunuEufebius hunc Romanos ab oîmetulibcrafreait.Eutropiusli.ix.multadeipfo,mirûtn cfnullS uerbu de germants fadt.Platina î Fœlice,^bat hunc iuxta Danubiu uialFe Gotthos.Cg tera uitæ luftiniani enarrator,Otto Frifing.li.iii.ca.xli.Orofius lib.vii.ca. xv.amp; FL. Vopifcus,Pôp.Lætus,SabelIicus,amp; alii noftræ memoriae reliqueriint.

Galb Ho Gallus Hofti/efar per Valentinianû Lidnu^germaos folIidtauitjUt ait fti. ; Eutropius li.tx,Platina in uita Ludi papghuiusmeminiqde illo poftea a nobis dieet. Multa PÔp.Lætus,ÔC Sabellicus ^tulerunt. Tacitus inde tranfrhena Tacitus nas ciuttates afflixit,multas qc^ cccpit.utaitPrifcus amp;nbsp;Flauiusin uitafua,amp;in uitaFlorianiipfûnomètulilTeGermanid.Fueratem refponfo Dacû ipftim Sarmatas ui(fturu,uide Pôp.amp;Sabellicûamp;FL.Vopifcuuitacei9 enarratores. Probus impator demu Germania ditioni Romanoru pene fubegit/ccc tl diugermania uincebat.EufebiusGaihâa uadantibus eripuille refert.IdeOro Probus fius li.vii.ca.xvi.FL.Vopifcus huius uita defcripfit,Probus ille germanes uiw ut Claudianus in Probo fcribit,uerba Claudiani funt.

Audiit amp;nbsp;gelido fi quern Mæotica pafcit, Ct placidi radiant in calhdeuultus

Qualis lætifera populatus cæde gelonus Procubat horrendus,getico grandiuus in aruo* Situ Roma Uelis,bruma tentabimus iftrum.

Sic Rhenus per utrunep Iatus,mediis quod fubiacet Indis.

Omni nobilior luftro, tibi gloria foli

Contigit,exadlum nunquam memorata per æuum

Germanos habuifTe duces. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FL. Vopifeus fcriptor cgregius de ipfo fit

loquit.Germania Hollandia fint teftes eius uilt;florie,hiclx.ciuitates Gallia ua^* , ftantes,Romanoru madauit ditioni.Hic Iiteras huiufmodi Roma mifit,diis p3 tres conferipti gratias habco cp fubadtaeft oisquacunt^ tenditgermania.Hä bui qqp multos nouos reges ante pedes mcosjmo ueftros.De triupho ProH Germâie plures plura retulerunt,ut Prifcus,SabeIl.Pop. Lactus, amp;nbsp;Onefinus.Aliild’i'' pars Cuba bunt leones,damas,gladiatores, arbores inuicê annexas/yluæ inftar in tnufli ctaamp; ui pho Fuifte circûlata.Multa Petrus Crj.li.xii.ca.vi.ubi^^priucaput deilloco^ ôa. gitHic em primus Ro. impato.gcrmaniæ partêaliquâ,non thtotafugauitA h ad calculos res eft limitada, prim9 oim Ger.uidt,amp; quafda ^uincias tribute rias fedtjUt em plenius in fequentibus patebit.

GeriîiaJtî*^

-ocr page 307-

LIBER Q.VINTVS CXXVIL

Germania deinde deuilt;fta,lis inter Conftantinû,Conftantê Conftantiu orta eftjGonftantinus germanorû auxilio euafit.Conftans aût captis ducibus Conftail germaniç Ôô gallig feris eos obiecit,Germani inde rebelles,ut ait EutropiusU. tinus x.Galliâ uaftaueruntjConftantinus aütimpator defenfis galliæ ciuitatibus Ix. Côftâti^j milliaAlemanorûftrauitjUtEufebiusteftatinchroniGis.Platinade ipfoinui ConftâSi t?i Marcellini,primo occubuifte prelio Gonftantinum probat. Secundo uelt;* romulta Alemanorum milliauiciffe. Sofomenus phûs ôô hiftoricus dodliftî/ mus ,iuxta amp;nbsp;chriftianus,Gonftantinû Sarmatas ( qui nunc amp;nbsp;Gotthi dicunt) uiciffe refertjamp;additfignis eidemonftratâ in fomnofuiffeuincêdiuiam,qb9 uiiftiSjOês circa Iftrum in fuâ poteftatê redegit.Hæc Sofornent li. v.bift.ca .vii. multaOtto Frifing,Ammianus Marcellinus,AureliusSextusjMazarius Ma mertinus,Anonymusqdamgræcus hiftoricus qui uitam eius collegit,5lt;nup a Capnione traduôtus latine linguae reftitutus eft. Fecit 8lt; Conftantinus exz peditionê inScYthiâ,dux eius exercitus Apfyrtus ferebatjUir dodiffimus cog nomine Nicomedes,8c du iuxta Iftrum erat,librûî OTnatTeutovfcripfit, amp;nbsp;aliud opufculuqd (puaiK'ûv Tnf) tSv Mv «ÀÔ'jyv uulgauit,quemadmodu Cimon Athe næus librum 1 TswûaxoTriKovfcripfit,cuius meminitPlato Suidas,hæc ex corn mêtariisgræcorû.lulianus inde Côftâtino fuccedens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;9 avofeocrb^ÔTalaç luliattus^

.i.infideliftlmus,cui ex decreto adeo affentat Ammianus Marcellinus, qerum non îmerito,dumlllyrici ,Epyri acDalmatig pfectus,referenteSuida,ab eo c5 fecratus fit.Flic Alemâos ftrauit plio,8^ nomen alemanicû cômeruit,uthi grg corûuerficulideeo ^dutecÔmêt.grgcoruexaratiïei9palatii forib9 afcripti.

Pw(i,«îlt;!oV ßiamÄlu? Î8Âiavoç6t6aAxlt;î Moojva)f(Sÿgt;oç TrÔÀiao' XSW nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KetKf«

A’ È(/ïcjji,«w£ ‘jrôAftç Tt »9 «IpiAa xsP icaneicov àAa(xa.viK.oV bAo.«# voTxlvoaç TruK.iva.7(nvtAlt;av

Quæ italatinitati reftitüî.

luUanufc^ deum refer cns fimui imperii rcx Perfarum fternens urbes quoc^ mcenialata Jpfe rnanu præfens ferro populabat Scigné Oppida muka nouus ueniens in prælia miles Subdidit multas genres ,alemanica caftra Occidua SC crebris pugnis uaftauerat arua. lulianus Cæfar ante^ coro nar et,contra ger manos ^feclus eft,belli caufa fuit ,^a German! inbello apud Côftâtinû degêteSjfine bofte,aliquas urbes depopulati funt,unde äb impato re miffus eft lulianus,barbarosiuxtaRbenuuicit,alios cepit,ita uilt;ftoriç mag nitudîeî germâia a mAlitib9 impator ê falt;ft9 Jd^cSofomem li.v.ca.l.EutropMi. xâPânoniabellùgeftû,2lt;côtraSYllanûdixit. InapudArgêtariâ magnas co piasfudifte.Hiero.inEufebiifuppl.aitBadomariu duce illot^ cepifle.Hic itac^ Romano impio germaniâ iteru r eftituit.Multa de illo Nazarius Mamert.ei^ panagyricus Ammianus Marcellinus.Aelius Spartianus lulianu quendam (uperiore et inferiore germaniâ cÔtudifte fcribit,ex c9 perbis aliûfuiffebêmus

-ocr page 308-

GERMANIAE EXEGESEOS r

De ValenrinianOjValehte ac Gratiano Imp.contra Germ. Ca.xv. Valenti 'T Nde floruertint Valentinianus èi. Valens imgatoreSjhi(ut in fiipplemcn niailus. I tisEufebii Hieronymus amp;nbsp;Paulus Diaconus aiuntIib.xi.)Saxonesmedi 1 tantes in Frâcorû fines deuicit,cui fubfcribit Sabellicus li.ix.Ene.vii.Otto Valens FrifingJi.iiii.OrofiusIi,viixa.xix.Hunibaldusamp;alii.HicetjäGouhistcrrastri buit,hi uero ampliati cÔtra impatorê ^feóti funt^referête Socrate hiftoricoli. Theode vnïca.xiiii.amp;totâThraciâfubegerût.hTipatoruero(incjuitTheodericLisepus ricus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;græcus hiftoriographus do(ffifs.)ad Bofphorû venir,amp; bcneficio Eudoxi

cûipfis pace copofuitSocrates eodêlib.ca.xv.impatorêaittriceG'ma die Mail menfis,fexto fui confulatusanno, tûc ad urbê Conftantinopolim uenilîcjhos aût ufcp àdmurosuaftaiïeoîa,impatorem uero adurbcm Macedonia? Adn^ nopolim einesdüxi(re,c5minó pliocæfarê uiciflejUt Theodericusferibit, mox illû a barbaris igné confumptû,nonadie mêfis Augufti, ccjxxxix. Olyo* piadisobii(rc.Concordatamp; Socrates.Hic etiâcû Vandalis commerciû habu itjficuti Platinain uitaSixti Pa.afleruir* HuiustpeGermania fubaóamfvnf^^ Aufonius uult,an igit Valens ipfosfubegeritç' anfuotpe adhucin fide pin®* ferint,caeteris relinqua,Danubius.n.apud Aufo.ita loquit ad cæfarê ilium.

Totus fub ueftra iam ditione fluo,

- Qj-’^ gelidum fontem mediis efi undo Sueuis, Imperio grauidas qua feco Pannonias Augufto dabiturfed proxima palma Valenti, Inuenies fontes hie quoep Nile meos Saluere Auguftos iubeo natumcp parentem,

Armiferis alui quos ego Pannoniis. Aurelius Sex. paululum difcof^ dat a Socrate amp;nbsp;Theoderico hiftoricis,ait cm bello lachrymabili comiflb^** Gotthis, Valente faucium in cafam uiliffima deportatû,amp; illic fuppofito ig*^^ Gratian?. Gotthis fupuen’.êtibus eren atû. lornâdesde gclfis Gotrhoru amp;: Ablauiuspl** ra de illo retulerunt,fimi liter Sâbellicus 8^ Pomp.Lætus. Gratianus imp^-* torehriflianus,anno rÔy M.c.xxxii.in Germania ^fc(fius,iuxta Argentariât«' bem Gallorû,plus q xxx.millia AlemanorS occidit^ut Hierony.in fupplemcß^ fcribit,êlt; Paulus Diaconus,Otto Frifingen.lib.iiiii.ca.xv.Orcfius li.vii.ca.xi* Sextus Aurelius amp;nbsp;Aufonius.

De Theodofii,Honorii,Arcadii ac Mareiani pefiis contra Germanos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xvi.

Theodo \T^^sHeodofius,ut ait Paulus Diaconuslib.xiiii.contra Vandales bellauit fins I nbsp;nbsp;anno ab urbe condita millefimo ducentefimo quarto.De illo Latinu^

J. Pacatus,Orofius Iib.vii.ca.xix.SabeIlicus,Claudianus, Pomp. Si Martian? alii. Martianus huicfucceirit,cuius tempore Attila uniuerfam Germaniam ftrauit,ut aiunt Paulus Diaconus ac Pomp.Lætus. Honorius amp;nbsp;Arcadius huncfecutifunt,rubquibus Stylico contra Germanos bellauit,huius rei Clai* dianus proprium opus abfoluiqin quo meminit uiâoriæ eins in Gallia faÔægt; his uerbis de Germania.

-ocr page 309-

LIBER Q_V1NTVS CXXVUl

lam fefe placîdam prebêt Styliconis habenis

Vt ncc pracfidiis nudato limite certet

Expofitum calcare folum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V erum maxime adulatur poeta,ncc em ipfos

adeo deftituit,quarc perfidiæ Stylicoarguitur abOrofioli.vii.ârcafinê ^^3. lornande.Claudianus etiâ fcribit pattern Honorii uiciffe Germanos,ait enim Signa triumphato quoties flexiffet ab iftro AÔ;a mox de (trage calens,amp; pofcere pattern DeScythicisfpoliis arcus aut rapta Gelonis Cingula,ucl iaculumDaci,ucl{rcena Sueui Te nafccnte ferox toto Germania Rheno

Intremuit quocp Dalmaticas profttauimus alas

RbiphcaC^ fimul feflbs porreximus attus

In glacie ftantemcp rota fulcauimuslftrum Ècce autem quomodo adulatur Styliconi Claudianus.

Et Rhenum(inquit)pacarc iubes, uolat ille citatis

V eCtus equis ,nullacp latus ftipante catetua.

Et reges Germaniæ eius ante pedes ieciffe fcribit hifce car minibus.

O quantumdoluit Rhenus,quo barbarusibat, f te non geminis fruer etur indice ripis. Inde cathenato gemuit Germania Rheno. Debilität fæuumcognatisuiribuslftrum ’ Barbara fulmineo fecuittentoria curfu.

Demoreuidebam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stylico

Barbaricos ardere {ocos,cum pulcher ab ardà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra

AdnenitStylico. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Germa

Bella triumphati proculcatHônorius Iftri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niam,

Hxc Alemanorum fpoliis,auftr alibus ilia Ditiot exuuiis.

Ecnullusboreæ motus,Germania ceffit.

Et lanum pax alta ligat.

Hic tarnen in primispopuloslenire fcroceS, Baftatnas una potuit delete ruina.

Omne quod Oceanum fontemCpintcriacet lltri

Vniusincurfu tremüit Jine cæde fubaélus

Seruitioboreas,cxaraticp triones.

Cornibus infractis adeo mitefeere cogis*;^

V tSueuus iam rura colat geminafep uiator

Gum uiderit ripas ,quæ (int'^'RomanarequiraC.

Hæc Claudianus paffim pene centumuetficuUs exequitur ,ubi Germa-* niam etiamfine cædelubegitfe fcribit Styliconem.V erum more Panagyrico rumloquitur.NamquismeritStylicoIornandcs,Orofiüs,Paulus Diaconus alii uberrime deferipferc.

Y

-ocr page 310-

GERMANIAE EXEGESEOS

De damno Romanis a Germanis illato. nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xvü.

HAdenns Germania fcmpoccumbcntê tradidi,ncc ei'us forritiidin^ qcp retexi,quâto damno Romani ^uinciâhancfibi afciuerint. utricp parti ftudens,Germaniæ magis defui afRii, Attêtiori ergo Itudio nunc iadurâ uincendi Germanos indicaboRoniani ob nullâ tnqg^o tem tanto difpendio obnoxios fe ipfos fecerunt,quanto germanico bello,Qî ladura nbsp;Cor.Tacifus bis uerbis innuit.Sexcêtefimum amp;nbsp;quadragefimû annû urbs no

Rom. ilia ftra agebat,cum primû audita funt Cimbrorû arma,CeciIio Metello ÔC Papî ta a Ger rio colE Ex q fi alterû impatoris Traiani cÔfulatû computemusC ducêtiferme manis nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;decem anni colliguntur,tam diu Germania uincitur.Medio autê tam longt

æui fpacio multa inuicem mala,non Samnis,non Pceni,non Hifpanig,Gallip ue,nec Parthi,qui nos fæpiusadmonuere.Qpippe regno Arfàcis acrior eft Germanorû libertas.Quid cm aliud csedem CrairiC amiflb Ôd ipfo, èC ip^^ Pacoro infra vendilieû deiedus oriens abieceritC’ At Germani Carbone amp;nbsp;Caffi'o,Scauro,Seuilio amp;nbsp;Ccepione,Marco qcp Manlio fufis uel captis,qn^^ fimul confularis exercitus pop.Ro.Varû qcp tribus legicnibus occifum, nec impune C.Marius in Italia,Cæfâr in Gallia,Drufus bc Ncro,ô(^ Germaniens, in fuis fedibuseosperculferunt.Mox ingentes C.Cæfarisminpfuntinludibi'* nm uerfæ.Inde ociû donee occafioe difcordiæ noftræ,amp; ciuilis bellifexpugna tislegionum hybernis)amp; Gallias aftedauere. At rurfus pulfi, proximisinde temporibus triumphati magis nbsp;uiô:ifunt.Hæc Cornelius romanus,nôgee^

manus.Hæcuerbaetiâ ledior penfitare,amp; Germanorû uirtutê agnofces.V^^ rum o Corneli qui iadurâ Romanis illitam a Germanis,punicis bellis (quo ni hilterribilius) Samnitico,Parthico ptuliftiç’ annos tn a Cimbrisufcp ad tuam ætatem æftimans.Quanto ptuliflesÇ’ fi noftra te feeula fuftinuiiïent, Vnde o Corneli beUumGcrmaniæ in Traiano,fub quo fata foluifti,non deftitiqn^^ minoris difpendium Romanise poft T raiani lata} illatum priori æftimo.Qnot ergo punicis bellis Germanicû unû conferri iuftum eritç’ Elcuet ergo aliqsM la punicaC fi in tam breui Cornelii uerba colledione non fteterat Germanis. Quomodo ergo in tamamplo amp;nbsp;diffufo tempore ufep ad CarolûMagnum Maiorem qep exercitum Romani fuftinueruntapud Germanos,q ubicuni^ gentium.Quod teftat Agrippa apud lofephû lib.ii.de bello iudaico dicés.Gat li qui Rhenum in feptentriœe habent^ti ecentis quidem gentibus numerofi, feptuaginta annos pro Iibertatepugnabant,amp;fub mille amp;nbsp;treentis milinbus Romanorûcuftodiunt.Dalmatæuna legione cubant,Illyricum fub duabus, Thraces* fub duobus milibus militû.Germâi uero odo legiôib^ domant.Hflt;: ille.Hgc in Romanûmilitê Germâia ftruxit,vn fi Italia cupiat,uel fi min9iddif pêdii fibi uideat,ampli9 îftigat Germaniâ.Egefip.lib.ii, de germais ita loqi,Ro manis,inqt,fupra nubes uiâtib9,amp; ultra colûnas Herculis impiû ^pagâttb9,ni hil îmune fuif,tâta fœlicitate hofti,amp; q iacebat q fuerit rept9,amp; q refiftebat ni dus ê,qrûîprouifo aduêtu cÔfedifte motes,germâia credidiqrhenûexaruifle Hec ille.Ecce Ro.impiûin litore oceani no ftetit_,amp; inRheno tm germanorii uirespertulit,ut Florus in quit.

-ocr page 311-

LIBER Q.V1NTVS CXXIX

Dc imperatoribus temere de Germanis triS phanttbus amp;nbsp;q fe falle Germanici noiabat. Ca. xvitL IDGermanorûuirtiitêmaxïe obfcurauit,qiiod fido facpe ccrtaminc,dlt; Germanis temere triSphati funt, licet nee minimS triuphi meruerint,ac hoffe niinq tado.Ita de Germanis Caligula tnûphauit,qd Perfius Saty/ raultima de ipfo illo uerficulo fignificauit. Miila eft a cæfare laurus*^ Inlignem ob cladem Germanae puppis èi. orc^

Sic amp;nbsp;Cornelius in uita Agricolæ, Domidanû emptis crinibî* amp;nbsp;habitib^ roe Germanorû triûphafïè relertJta laureâ temere ignauifïîmi imgatores fibi de Domidâ (umpferût,dûtriûphotneorum fada minus refponderint,que loui capitolîo nus emp ofFercbandlla aût laurea dabat inlçtitia,recuperatauidoria de inimids-Me/ tis crini/ minithuiuslaureæ LatinusPaccatus,ubiCuriiCorucani Fabridi jneminit. busGerz Et addit ne uirtus qete languefceretCdepofitis in gremio capitolini louis laure maoRz tri is triûphales rufficabant.Et Plinius in panagy.allata erat/nquit, ex Pannonia ûphauit. Iaurea,id a gentilib^ diis ut inuidiîpatoris exortû uidorig infignedecorarêt. Eufebius duplex difpendiû Domitianûmilitibus dedilTc feribit. Ideo hoseu triupho dignû declaraffe. Dion grecus Domitian?(inquit ƒumês in Gcrmâos triumphûjpolt^nun^ bellû intuituseft rediit, fponte in Dacos, nccefïàrio inSarmatas bellû mouit.Eutropius J)omieian9^it,fub noie de cxtind:isl€giz oinbustriûphauit,quos falfo fuperauerat.Frontinusli.x. aitDomitianû tan/ tû mutafleadem, nbsp;nbsp;id triûpho afcripfiflc. HictriûphusDomiciani aduerft

Germanos, æqualis illo que Gallienus cæamp;r habuit ,qui, ut Trebelius ait, ui das perfonas habitu uidorû incedentes in capitoliû deduxit. Domidanus ui dus in Pânonia ôd Dada,de Dads triûphauit falfo,teftâte Orofio li.vii.ca.vii. Domicianus(inquit)prauinîmaelat9iadâtia,fub noîe fupatOR^hoßiüde ex tîdis Icgionib’ triûphauit,hæc OroliusDû et lt;3 de Pânonib^ itidê uolueraty ncc ei triûph« decerneret,qa uid9,ne omnino îmunis effet,laureâ loui Capito lïodeftinauit,quâ Martialis(oim adulatorû corruptiffim«) triûpho fimilê fui iiïe indicat,dum ait.Dû noua Pânonid narrat gloria belli. Similiter amp;nbsp;SilJta. îpatorcs Da Capitolinis æternû fedib9 aurû.lta etiâ cæteri îpatorcs,dû nec triumphus quô didi nec laurea eis pmittebant,fe Germaicos uocauere, qle nome infolentiflîmum Germa, nullicorû maiores emcrucrâi.Claudi9îpator nihil uirtutisin Germaiagellit, fed qa a Germais îpator fad’ eft,Germanic9 efTe uoluit,ut ait lofeph9 li.xix.S^ xx.in prindpioantiqtatû,amp; Suetonius,Vitelli9 qcp uini plen9,referêtePlutar cho ,ad miÛtes acceflit, amp;nbsp;fie Germanicus didus eft. Domidanus quoc^ fe Germanicum did uoluit,ÔC ubit^ infcribi Manet adhucueftigiumDirrachii inporta,cognoîecaballîa,ubiinfaxoidincifucft.D. E. D. V. Cæ. Aug. VefpafianoGer.uid. orbis X.côferuatori opti. maxi.pictas amp;nbsp;relligio. Vo/ luit hæc feriptura id fibi. Domidanus edido deum amp;nbsp;hominem efle uolunf. cæfar Auguftus,Gcrmanicus An autem germanid appellationcm ita did me ruent C’Iornandes, Otto Frifingenfis, amp;nbsp;Orofius kbro feptimo uideantur.

Edido tantum Domidanus lànxit, ne aliter qua Germanicus nominarctur.

y

-ocr page 312-

GERMANIAE EXEGESEOS

Mcmi’nit huius dccreti Marmus Benchemius,Otto 8^ Suetoni'9,unde aft Mir tialis,edilt;ftû dni deic^ mci,amp; pueru fuü in cunis adhuc lacentê Vitellius Ger/ mâicû appeUauitjtâ nihili fcceriït hoe pftâtiïTimû nomê eiïe germâicû.ita no biliffïo illö decori abiifi.Legit multo leporc amp;nbsp;iucuditate apud Aeliü Sparna nu Pcrrinacis cæfaris diótu aduerfus Caracalla cæfarê,^ Ce rhxticûj parthi'cu, arabu atlt;^ alemam'cudixerat.Addc,inqtjamp;:fi placet gcticuCfratrêcm fuû olt;z ciderat.Optimûdiduaduerfus eû.qftudio confequêdç glorigjiccrparû egrc gie egerit^exardet omni'a,qui l'ta mittoris tam pclariflimacognoîa ædimat

Multos imperatores ignauos tanti a Panagyrici's factos, nihilfedflc operis in germania,amp; contra Panagyricos. Ca. xix.

P Arum igitmomentîRo.impatoresingermania pcipue egerunt,amp; tu tot pconiiSjtot cognoîbus/ibi ipisblandiebant.Quid adeo dignû rela tu opatus eft Domitianusc’ ut nomê germanici aflTumpferit/xpediti^ nê in galliâ,germaniâ(^ non neceiTariâ difluadentibus amids mouit^c tm inchoauitjUttin fe honoribus amp;cognomîe patri æquaret.Pofcenius cffar(ut Impato Aelius Spartianus ait)tm Veipafianû,Traianû,Piû amp;nbsp;Antoninos ueneraba^ res qfda reliqs tm uenatores iudicabat fuiffe impatores oês.Cur ergo tot carminib^te nihil Ceci lebrati funtC cur tanta illorû memoriae Nil aliud in caufa el^nifi execrabilisSi fleiGer. deteftandajpanagyricoru adulatio,QxAêgt;uAHjM^oi »g«/vcùf0ß»foi,illi em(ut Marai’ Benchemius ait)multa q hiftoria no admittit finxerut/eliq feriptores ea inde ea acceperuntjamp;utuerauendiderut.Illa igituraflentatorü afFedata adulatio in tantîî nimis débiliter Germaniam affecit.opera em pclariffimaGermäoRt tantuferiptoru perfidiac fuccubuerut,noftrauirtus delituiqamp;quod nouirt’ eftJRomanis in uirtuteabiuit.Corn.T a.qui medadHimus a Terculliano dicr^ batur,numerü fuperatorûRomanorû conticuitOttone FrifingenfeacOto' fio audoribuSjGermanorü uero occifos ampliauitJn eodem numero a Mart no Benchemio,amp; Suetonio,Sillius Italic9,Martialis,Pompilius,Fabius f q ditiflime Domiciano adulabanöreferunt. ItaLatinuspaccatus Theodofiu, Sarmatiaim Saxonieü Alemanicu appellauit. Et Aufoni9 poeta ad Gratianir» uoca(inquit) dedicatiöe Germanicü,iuperando Alemanicû,uincêdo Sarma/ ticûjtradudiÔeFrancicû. Hui efi tantu amp;nbsp;hocaddidifletaufcultando adulaß’ ribus ftultiffîmû.Ita Marcellinus Sacrilegum illu amp;nbsp;Apoftatam lulianum ultra fydera extollit. Apud illu ein gloriatur li. xxi.fe Francos amp;nbsp;Alemanos fregifl^ Si cecutiem ab oculis remouimus, Semei apud Argentoracos uicit noftros, Panagyricus Maximiani quod falfum(inquit) de imperatoribus prifeis puta/ batur,ille trans rhenum primus barbans ngna intulit. Nunc res falua eftenß^ lus ergo(ex hui9 dilt;ftis)Germanicus dici anteMaximianümeruiteStilico fidia uf9 ê. lornande ôé Orofio audtoribus ,non meruit Claudiani adulatïonç Verum ut rem componä,Germania ab Honorio,Arcadio,Diocletiäo ,Sql* cone fccura fuiflet Ji a perditiffi'mis adulatoribus fuilTet remota.

De damno a Germanis lulio 8^ Drufo illato. Ca. xx.

-ocr page 313-

LIBER Q.VINTVS CXXX

Ingula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuc enarrabo^quantumdifpetidii autnada Roma fuerat,

. nuc ad lulium Câêfarê r edeam. Iulius in tanto reru profpero fuccelTu, trt Iulius biä F ter fuccubuitSemel a Gallis, bis a Germanis,ut ait Ëütropius li.Vi, Liui9 nidus iti amp;nbsp;fupra eu Flor? li.ciiii. cotra Neruos ita pugnaiTe eu fcribit,ut Roma maxio GermSia difcrimine afFecerit.Et ita bellum ^ptraxerunt doncc exfexaginta milibus tre/ cehtifupereffent, ex fenatoribus nonagintatres.Plütarchus inde inuita eius amp;nbsp;ipfein comenXeftat a Sy cabris uid? eft. Äuerni adhuc gladiu cæfaris hnt, teftem uidoriseeoruaitPlutarchus. Otto li.ii.ca.xlviii.ait cæfarêacriamp; peri? culofo no folù bellOjfed amp;nbsp;muneribus amp;nbsp;^puidentia multa uicifle Germanos Quod Nauclerus fcribit,unde Cato fäxit ut hoftib? cæfar daret,ficuti Ca Auguft^ lifius innotuit. Auguftus Cæfar fine fümo detrimento Germanos Uo cotudit tatum 'in Naut ait lacobus Carmelitanus,fol9 uifus eft apud Germaos fuccubere.Flo/ Germäia rusli..iüi.de Augufto tentauit,amp; Germania (inquit) utina Germanos tanti no fuccubuit putaflet uincere,qui magis turpiter ^gloriofi acquifiti funt.Cæfarém bis traf iiedii fugauernntHæc FlorusJn una illorü fuga,crure percufliis eft Cæfar a Iapidis,n5 a Dalmatis ut Appian? li.ultimo ait. Drufus ita(^ oîm primus poft Auguftû_,eo bello mortuus cft.Quod Ouidius in Faftis exequit, 8d morte amp;nbsp;nomen Drufo Germania fecit.Liuius amp;nbsp;fupra eu Florus iLultimo ex equo cecidiife Drufum afterût,amp; exfradione cruris poft xxx.dies mortuu, in fe Mors pulchrum C .Cæfaris locatum. Drufu ergo hii omnes in Germania fcribunt Druft occubuiffe.Sicuti amp;nbsp;Plinius li.vii.na.hi.ca.xx. Tiberiu Neronem ad fratrê fuû Drufum in Germania ægrotantêueniflè teftat. EtPlini? lunior ad Macrum latilTime Germaniæ uidorem ibi occubuifle collegit. Strabo id li.vii.inter Sa lam Si Rhenu fluuios contigifte p)bauit.FIorus li .iiii .cS de Hercinio loquitur Que Drufum pri? inaccefl'um planû feciffe amp;nbsp;ibf fata foluiffe uoluit. Alludit Claudianusillo uerficulo.

Nobilitant ueteres Germanica fcedera Drufos Marte fed ancipiti quoC^ multis cladibus empta Quismeminituidumfola formidine Rhenum Alii fcriptores indicauerunt Drulum ueneno necatu ut Eufebius Orofîus lib. vii.platina in uita Petri.Duo aût Drufi rcferuntur,unus pater Tiberii cæfaris, DrufiNeronis filiusSi Ântoniæ,qui Germanici cognomê affupfit referête Suetonio in principio uitæ Caligulæ.

Quibus cladibus Auguftû cæfare Germani afFecerint. Cap.xxi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cafus

DVasautê clades grauiftimas,Suetonio ac Orofio colligcntibus,Au/ Vari guft? in Germania fufcepit.Primâ Lollianam maioris ignominü difpendii,aliam uero Varianâamp; pene exicialem. Q.em Varus trib^ îegionibus Germania ingreflus Cherufas penâ dédit, Nec in hac parte fidê Straboni donabo,qui p infidias Varû a Germants circûuentûli.vii. collegit. Locus In eadem fentêtiaTranqllû in uitaTiberii elle uidemus. lllis aûtfides eoplus Strabôis» abrogatur,cj oês cæteri fcriptores ab ipfis in diuerfûabeunt,amp;negligentiarri

-ocr page 314-

GBRMANIAB EXEGESEOS

. I tin Romanis impinxit,Adulatio Strabonem a reda uia auertit. Eufcbîusaît Varum elatu fuifTc/uperbia 8^ infolentia. Simul amp;nbsp;Florus lÉiiü. Methodius martyr Orofius II. vii.SabeLIi.xi.Ene.vi.Otto Frifin.Nauderus ÔC alii Genua Scruitia ni aûc fuperbiam eius grauiter ferentcs,duce Arimio arma ccperût,ipfu Germa gentiae deditu reperientes, tres legiones ad unum cecide runt/orpus quoc^ norum. confulis e terra effolTum eft^qd iteru recenti morte cruciauerut (abfcifl a ling ua)dixerunt uiperatandêfibillare define^haec Florus, Peutinger amp;:alii,Ottf Frtfinge.OrofiuSjSabellJVlethodius,Suetonius,VrlpcrgenlïsjNaucler^,Ta dt? in Germania meminerût.Hâc clade apudCherufcos édita aflerit Strabo h*. vii-Alii tn apud Vindelicos,ubi adhucueftigia apparen t.Confen tit amp;nbsp;Otto Turris eft Perlethurn in urbe Augufta qug Vrfper.a pdita legionc noîata e S)é uilla Catinge quam Cato prnpilari diétû refert. Verû nil nifi nugas gêfisin ea re c0mentat9 eft, amp;nbsp;multos fecûetiâpftantiflîmoserrare fca’t,qut Vfpgenfi fubfcripferût,quos Só Cornelii T aciti libroru inopia nouiter repto ruin tale erroreinduxit.Reueraapud Cherufeos pugnaillaedebat.Quiiux^ ta Albim tue confederât,ubi CX Varus occubuit.Cornelii uerba ifta fonant. Ii.i.hiftoriaru,L Stertinius agmê ad Ultimos Bruderos direxit,inter AmibaiU acLupiam amnes,haud procul aTeutoburgenfifaltu,in quoreliquiæ Var* Legionefrp infepult^ dicebant,haec ille. Et in alio loco Ar imiS duce Cheru/ fcoru.Iam iâpenes Albimcû Romanis decernentem,digitis Vari cadauera ondifte refert Velim illud fexies in nouiter inuentis Cornelii libris ondere. Facia aut clade Auguftus qtannis lugubre habuit diem,amp; caput parieti illides corpus humo impegit, ac grauiter impatienter Romanoru clade requifiuit Vare aiebat,redde legioncs,ut Suetonius, Orofius,Methodi9,Eufebius,P£tt Excubiæ tiger,amp; Florus ftributSuetonius ait Auguftu excubias fieri iuffifTe^p tota ci^ Augufti. uitate,ne tumultus fieret,amp; ludos deo optio maxi. uoui(Fe,ut in meliorê ftatti rem perduccret,amp;percudos menfes barba uellicafle .Picus iunior in Stau^ rofticho cu Peutigero uolutiuxta Vindelicos hac clade fuifte ^acta,ait cni Vindelicus rhætusmiratur amp;nbsp;afpera cæde Romani tremuit quondam prouintiaVari.

Vcrifimili9tn eft hâc apud Cherufeos cotigifte clade. Verba OttonislutliM unde notari poteft,quati roboris prædida gcns(fci.Germanoru Tuerit, qu32 in fuma authoritate Romani impii,tanta ftragê romano militi dedit. Hane da/ de etiâ Aurelius uidor innuit his uerbis,de Augufto locutus, huius (inquit) tempore tranfrhenu uaftatus eft Roma .exerci.ateß tribu.amp; p t or .qd in wtU accidilFe perdoluit,ut cerebro ac ualido icurfu pariete pulfaret. Tam lameta/ bile pugna Cornelius tacitus in .Éhiftoriarû li.apd'cdê Saturni arcus Romans pofuifle refert ob cladem Vari. Florus ergo de cæde Variana ita fadum eft ait,ut impiû quod in littore oceani non fteterat, in littore Rheni côtulerit. hfC ' Florus.C^id ergo dilFidise Germanos arguit,Romanoru fupbia fLabienfl . nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;etiam ab Augufto milTum fugauerut Gcrmani,amp; BrittaniS,amp; Angliâintercf

perût.Sycâbri qq^ cêturiones milTos ab Augufto q ad ftipendia alliciebâtut

-ocr page 315-

LIBER dVlNTVS CXXXI.

crucibus affixere,ut comentator Horatii exFloro clicit.Sueui Vanniü ducerrt t CIS impofituaDrufo ocdderunt.ut Corn€Ui.xüixxeqüiETiberius qcp maio/ ridifpendio Germanosuicit,per trienniuemquincp legionibus confumptis^ res romanas profligauitSuetonius,Methodius,Eufebius ,Orofius,formido/ lofiffimûbellû ülud dicht fuiffe poft punicû.Hæc Auguftus geffit,ma2Us etia difpendiu a feeminis quiris Drufum pertuUiTe Eufebiusait. Ambiguu ergo ê an Germania maiorêiadurâ a principio belli ufqj ad fine deditionis fuæ,exg; tafueriv;’ An tm Äuguftus pfenti Bellos' Merito ergo Florus feripfitGerma/ nos magisuidos,^ domitos,morefc^Romanorü magisqarmaabimpatore fumpfiffeHgcille.Germaniigit in flore Imp.Ro.hçcltalis intulerunt.Qui plu ra deillisuiderccupitjSabellicuacDracontiuin defcriptiÔe Rbenilegat.Dru fum etiâ dicant eff eafleqdplacuerits' ego Cornelio li.ihift.fubfcribo,q Ger/ manos in Drufum exarfiffe refert,amp; uno impetu præruptumhoftem cæcidif fcjUtpaudeuaferint.

Quanti alii imperatores Germanos uicerint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.xxii,

NVnc aliorûimpatorûiaâuras addudurusfum, Domitianus uidus tributaDads impendebat,ait DionBithyniusinuitaTraiani.Traia nus aûtmuneribus Germanos deuicitSi manfuetudine,refercte Câ/ pano. Adrianus itê Alanos donis pecuniis furgentes fedauit,ut Dion late exequit M. Antoninus Pius adeo Germanos frcgit,ut nullus unqimpatoru, Ant^î tanta uero iadura,ut ærariu pene exhauferit,tefte lulio Capitolino.Hic Ger/ ni iactura manos Germais ftrauit,cuius rei Iulius Capitolinus author eft,unde no agno fco anpftantiusSc magisgermanoruhonoriadfit** ueluidffe ueluind.Semp ein German! uidoriæ capaces fuerutHunibaldus exrelatione AbbatisSpa^/

. heimenfisfcribit,maximodamnoRomanostuncuidos,duceFarabertoFra/

corûrege ôipulfositerûadltaliâDomitianusoptimosqfc^ Bello germatco Domitiat amifit,ut Ap^u SaBinuBC CornelihFufch,ficutipriusuidimus,damnu tn rei difpediu. puB,intulit,ut OttoliB.iii.ca.xx.amp;C Comel.aflerunt,amp;. OrofiusliB.^i. ita ,inqt, Domitianus aduerfum Germanos 8lt;Dacos,pcrlcgatosBellugeffit, pari rei puBl.pernicie, culorismaludrcuactu exerdtu,a(fiduahoftiuc3cde laniaret, Nam qtare^s Dacorh cuFufeo pliaS^ qtæ Romanoru clades eu(^uerem,niti CorneliusdeinterfcdorunumerureticuiffetHuiusopinioniseftlornandes gotthus. Antoninus V erusetia ærariu exhaufit,amp;adeo ut poft Bellum uxoris ueftes monumenta in toro T r aiani uender ent ,utPlatina in uita Aniceti pa pxxii.2lt;P5p.bxtus üBauerunt.Eutropiusli.vüi.hocBellu punids contul^ Nâ uniuerfum exerdtuRomanutuncperiiffeinnotuit.Aurdiv^Sex.loqt z euacuationeaerariijfednonndiatqbello idfactufitjiuliustn Capito inus!

Bello ait Marcomanico contigiffeMaximinusimpator adeo celeBratus cotra Maximi Ger manos profedusgermanoru auxiliis,Aquilegias demdt.tefte u lo api nus tolino,ab Alanis thuidus,Germanos germants deftituitht ut Ael.t^ord9 att apudehdeplusfcriptttRo.Pop.(efedfte,acpollicttatuqadremdeduxertt^ pter !nuidiâUnatus,qeù odio pfequebatHiaft Germanosfupautttttulus tile

-ocr page 316-

GERMANIAE EXEGESEOS magna ex parte laudis Germa, eft,na Gotthusfuit Maximin^jUtuultSymma chus lib.hifto.v.amp; licet eosuicerit.tn Germanos germanis cotudit.ut Cornet in hiftoriis coIIegiLf.Sidone amp;nbsp;Italico Sueuoru regibus ßbi adiuuâtibus,amp;tn trigintaamp; duabus pugnis frangere non potuit Germahos,ut placet la. Vuim pfelingio. Tepore Poftumi GermanioêsGalligciuitates ab ipfo cÔditasdc ftruxeruntjUt aiunt Pomp.Lætus Sgt;é Trebellius Pollio,quas Lolianus in fob barbarico.poftea per vii.annos iterûædificauit.Aurelianusfæpe Germanos uicifjUiAusth ftmel eft adeo aMarcomanis,ut Roma indifcrimine hierit,ut FL.Vopifcus ex Theoclyto in libello de nauibus probat.

De Galieno Claudio,ac deuaftatione totius impii a Germa. Ca.xxiû.

Cquot;S Ermani ufcp ad Rauennasfemel uenerût,q? perniciofiflimû èC pene nbsp;j

nomini Romano execrabile fuiqufc]^ Hifpanias, Tarraconia ciuitatc nbsp;nbsp;j

JL ceperuntjSueui SarmataSjSd Pannones follicitauerunt.Hgc Eutropi’ 8^ Cilicia h■ix. Hoctpe Galli Hofti.faflu autumat Platina.Ide tpe Galieni cotigiffe cçperunt nbsp;nbsp;uita Lucii uult,licet ibidem Galli Hofti. memincrit,ut uix aliquis difcet

ladura

nere queat,quêuolueritç’ luftiniani tn enarrator etia tge Galieni Germanos Cilitiâ uaftafle retert,cui fuftragat Otto li.iii.ca.xxxix.Slt; Hifpania,Rauennani Parthicâ,MefopotamiâcepiflecolIegitOrofius li.vii.Iulius Capitolinus Got thos,Macedoniâ,Thraciâ Ôd Thcffàliâ cœpifte èi. deuaftafte refert.His tpib’ Scythæqc]^uaftauerunt Afiâamp;Cappadociâ.lnde Sgt;i Âchaiâ,ubi jMartianiis cû eis pugnauit.Ego uero crediderim duas expeditiones, tpe Galieni.f.unan’gt; amp;nbsp;Hoftiani altéra fuifle edita,amp; tpe Valeriani tertia.Poft Galienû amp;nbsp;alios ij^ patores Peucini,Tùgri,Sicobates,Celtp,Eruli,in Romanorum fines irruero'' Scythæ in Cretâ,alii in Mœfiâ irruperüt,amp; multa malaintulerût rnilitiRom^' ^s poftea oîm primus Claudi9 uicit,eorû ccc.xx.millia occidit,duomillia naüi^ cœpitjUt meminit Hcrmannus chronogra.Pôp. Lgt9,ôC Panagyricus ad f Conftâtini,qui Claudiu aflerit pditâ diftiplinâ ôd folutâ primû reformalft.Si^ militer OroiiusôC TrebeliusPollio in Claudio, amp;nbsp;ipfe Claudius in epift. 2“ Brochu teftat.Iornandes Gotthos Galieni tpe Thraciâ adeo popuhflè fcnbt ut intaélu olympu mirandu fit,cuius meminimus in cap.de fortitudinc,uniii^’f (àm etiâ Afiâ,Ciliciâ,Africâamp;oiâ depopulafte,amp; contra Theodofiû Ict’bit eofdê GotthoSjduce Alarico,Româ cæpilTeJtaliâ uaftafte,fimiliter amp;nbsp;Hifp^'' niam, amp;nbsp;conuenifle in Gallias,etiam Francos regiones illas deuaftafte. Claudianus in Ruffï. libro fecundo fie de eorum iiicurfionibus inquit*

Vends ueluti fi frcna remittat

gotthoru Aeolus,abrupto gentes fie obice fudit. in Roma Laxauitc^ uiam bellis,ut ne qua maneret nos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Immunis regio,cladem diuifit in orbem.

Difpofiiitq^nephas.Alüper terga ferods Danubii folidata ruunt_,alii amp;nbsp;expertaq^ remos Franguntftagna rotis,alii per calpia clauftra, Armeniafq^ niues,inopino milite dudi,

-ocr page 317-

LIBER Q.VINTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXXXll

Inuadunt oricntis opes,iam pafcuâ fumant Cappadocum,ùolucrumlt;Ç parens àrgcus equorum îam rubet akus Halis,nec fe défendit iniquo Monte ciliXjSyriæ tradusuaftantur amocni, Hincplatiâus Afiæ,Geticis Europa cateruis. Ludibrioprædæ^ datur,frondentis adufcp Dalmatiæ fines,omniS qua mobile ponti Aequor,2lt; Adriacis tellus interiacet undis. ThefTalus ardet ager ,reticet paftore fugato Pælion,æmatbias ignis populatur ariftas lamplagaPannoniæ,miferandac^ mceniaThracum. ' Heuheuqbreuibuspereuntingentia câufis. Imperium tantoquæfitumfanguitïe,tanto

Gotdiogt; tum irru fitioQes.

Seruatum,quod mille ducum peper ere labores. nbsp;nbsp;Et àddit Claudianus Rd

manos tue ueftes optuifTe mutare geticasCne cogrtofcerêt)affumerC,dû îqt Nam cum barbaries penitus commota,gementem lrruerctRbodopen,8lt; mixto turbine gclites lam r eferta fuas in nos transfundcret arglos

Danubii totæ uomerent cum prælia ripæ.

Dum Geticis ingens premeretur My fia plauftris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et idenrli

Gens nulla Scythicos difFufior ulla triones lncoluit,cui paruus atbos ,anguftacp Thrace.

Cum tranftretjcrat. Huius Ô: Marcellinusli.xxvi.meminitPotnp.baetus Sabellicus.EorumtpebC Vandali,Alani,Burgundiones ,Franci, deturbatis Pannoniis ambabus ,ob metu Gottboru iteru Gallia amp;nbsp;alias regiones popu labanc,tcfte lornâde.lndeHifpaniâ uaftabant,ut Nauclerus Sc Eufebvusaiut, Hunibaldus Sc AbbasSpanheimiusFrancosfcribunttpeGalieni,duce Bar thero CÜ reliqs germanis,Saxonibus,T uringis, Alemanis SCcGalliadeuaftaC fe ,oîa prius fibi iVlata ultos.Coftantino inde urbes populate dirruebant, ut So fomenus biftoricus afferit,quanta uero SC gotthi V alentiniano ineSmodaue rintexSocrate ScTheoderico ^bauiEleuetaliqsergo tanta emolumentalt;rSC punicis malis inteftinismaiores germànorû irruptiones uidebit, toties aerarii euacuationelt; totetiafumma urbisdiferiminaç' tantuuiéforuRomanoru acer uû'^’agnofcet.Conft antinus germanos I ecundo plio Uicit.Quoties aut fuo tge illirebellauerintlt;:U.xiinMarcellinusfcribit,eius tgelimitibus germanos egref (os fuilfe ,Galliauaftaffe ,demû feedus cu Alemanis irtiuiffe cæfarê. Idê Marz cellinusli*xv.impatore germanis côgrelfum,ab ipisuidufiliffc collect,SCep tuncRomanis nihil fubfidiifuerit nbsp;fuga,amp;Chumeruinopinani Romanoru

occubui(fe,dece tribunos defyderatos tuift'e ,amp;C minas germanos intendiffe.

Qçtaiaélura Conftantinus,eiusfilius,DiocletianusSC lulianus Germanosuicerint. \ Ca. xxiiii.

-ocr page 318-

GERMANIAE EXEGESEOS

After LI qm nobis fer mo de Côftâtinoincidif,nullus liber mianû eft,ubi non de Germanorü irruptionibüs huius têpeftate Qua ia ___ limits tranfgreflîonibus mentio fiatConftantinus primo plio eft dura im dus,utÔtto Frifing.(cribit.Gotfridus amp;nbsp;Orofiusli.vii.uix hune uolunt a fms patores militibus furreptû fuiffe primo pIio,Hunibaldus Richimerû Conf antinu ca; Romano fare defugafTe aitVt aut per oê Côftantini têpus noftra in Romanos difpen'* r û Ger dia reuoluâ.Du Conftantinus fe gerebat adulefcente fub iViaximiano 8^ manos ui cletiano Cæfaribus,Franci Batauâirruperunt. Vnde panagyricusadMaxnï’* cerint. nbsp;nbsp;nbsp;anûinquit, multa illeFrâcorumillia.q Batauâamp; alias cis Rhenum terrasinus

ferant depulit. Verû Franci non deftiterunt,fæpius em cû illis poft Maxi’’’'® n5rebellauerunt,Panagyricus adfiliû Côftantini ƒ errâ(inquitjBatauâ ares?'' bus Francorûoccupatâ omi hoftepurgauit,amp; in romanas tranftulit natioes ut no arma tm/ed et feritaiê cogérée Frâci deponere.Et ide ad eu,affedfti pcc natemeritatisFranciæreges,amp; non dubitafti eos ultimispunire cruciatibus, nihil ueritus gentis illius odia^ôd iras inexpiabiles,dupacê uiolarunt.Et idêa^ eündê^Sdunc pefle tranfire Rhenû Frâci ,qs ad necê fuâ libenter admittis, ubi femp infida nobilitasÇ’ amp;nbsp;ia ne ^pcul audetis Rhenû attollereÇ amp;nbsp;uix fecuri fit* mina iteriora petitisC’aratternbilê ripa aliqn inermisagricola/otonoftri gesbicorni flumine merfant.Exqbusuerbisrarâ pace Francorû uides manorû amii^iæ interceftifTejUt mirû fitjinermê litus colere. Ide Hunibaldus Claudianus uolunt ƒuius uerba funt. Cornibus infradis adeo miteft^’’^ cogis VtSueuusiamruracolat, Etaddit. Pcralbim Pafeat Belga pec’* Sic Ôlt;C Mamertinns ad Maximian û,ab oriente ad mæotidê libéré nunc licet Si extrema feptcntrionis.Alius etiâ panagyricus ad eundê.Purgauit(inquit)ill^ Conftan Batauâ aduena hofte depulfo,ubi ex ultima barbarie indigenæ populi fe dedi tini difpê dere,ille Oceanû clalFe admouit.Hoc tm a Francis Conftantiniprimis tpibus dia a ger geftû eft.Diocletiani etiâ feculo mirû in modû Gallia a Germanis uexabat,uiî manis nbsp;nbsp;nbsp;de eius panagyricus ad eû ita infit. Cû oês barbaræ nationes excidiû uniuerfe

Galliæminitarent,necp folûBurgundionesôi Alemani,fedamp; Tubantes Erulijuiribus primijbarbarorû in locisultimi,pcipiti impetuin has ^uincias corruiftentjCiuis tâinfperatâ ^alutê attuliftetCnifi tuaffuiftes. Nazarius Ma'' mertinus ad Maximianû eadê teftat.Dû uero ipfe Conftantinus impio pfuib quales uaftationeseditæ fuerint prius retulimus^nec illis tm pdidis Germant acquieuerunt. Ammianus Marcellinus li.xvijmgator audiuitSueuosamp; Rbg . tos q ufe^ Valeria Sarmatas,MpfiâXupiorê amp;nbsp;fecundâ Pannonias uaftarenC EtidêGhonodomarus,inqt/ex Germanorû,cæfarê fupauit,pq marte côgrei fus,amp; ciuitates multas uaftauit,amp; opulentas Gallias pcultauirHaccoim adula torû corruptiftîmuSjdicere tn de Germanis ueritatê nÔ morabatNazari^Ma mertinus Conftantino,difFeramusparûp italicasexpeditioncs,qbus Segufié fîû ciuitates Italiæ clauftra refregifles.Quid memorê BruderosçQiiidclamo fos CherufcoSjVangioneSjAlemanoSjTubantesC'ubi îmanitas barbariei in ipfis uocabulishorrorêexhibet.Hi oês figillatimarmatijCÔfpiratiÔefoederatf focictatis

-ocr page 319-

LIBER Q.V1NTVS CXXXIil

focietatis exarferuntldê Hifpanos.Francos Germanos armis infefti's habuide rarere Conftanti'nü.Fuit ÔC filius Côftâdni in imgiü accitus^ hic diipedia etiam Secula fi multa a germanis gtulit.Eins Panagyricus de eo,qd memorê,inqt, ex diuerfis lii CÔftâr. germanorûi populis multitudinêC qua durat^ gelu Rhenus obduxerat,amp; earn qd a ger. de infulâ,quâ diuertit,fuis armis côplcôtit,nauigiis occlufam. Et idê ait, tot9 ar patiebant quot;nbsp;matis nauibus Rhenus inllru(rtuseit,amp;: ripisoibus ufe^ad Oceanû difpofit?.

Ecce.n.dû a limite paiilifp abfcefTeras'^’Quibus feterroribusbarbarorûpfidia ia(ftauerat.Et alius Panagyricus.Quid opus erat ipfi rheno inftruflis militi bus amp;nbsp;claiTibusC' Idê ad eùdê,duxerat magnû Seuer9exercitûp alpes^hoftem uerofuagfidia armauerat,maiores copias inde Maximîanus, amp;nbsp;ipfe uidebat, denitß pater credebat difcilTam ab humeris purpura fenferat,amp; eû in illud de decusfua fata trâftuliffe.Tu uero toto oppleto aluco Rheni^ nauibus tantam cladê giure gêti intuliftt.AIius Panagyricus ad eudê,tge Galieni truncata erat refpub. tûcegypt9 Syria defecerât,amiflaRh^tia_,Noricû,Pânonipc^ uaftatp, ïtalig qeß excidia îminebât.NûcautnutuNeruorûôdTrèuerorû aruaiacêtia l^tuspolBimioreftituais,amp; in leges receptusFrac^ excoluit.Hgcaût oïadâna tge CÔftâtini paêta funt. Ad lulianü redeOjiaêtura g quali a germais aftedum, Nazarius Mamertinusadiulianû.lmgator nofter JnqqGallias nadus nimiû aduerfushoftê habuit laboris amp;difcriminis.Vno.n.pliogermania debellata eft,fed difficile ludamen amp;nbsp;pericli plenum fuit negocium. Idem ad eundem Iulianus,inquit,Alemaniamdomuit,Galliam exfauillis amp;nbsp;cineribus exuitJlIg enim prouinciæ obfefræ,expugnatæ,uaftatæ ferro ac igni.Et idem,in ipo feri bitfaltemlimineoppreflitGermaniamrebelIâtem,quiamp; paulo anteaudacia, Iulian9 q amp;nbsp;inaudita regionum,fluminum,montium nomîa,exercitu uidoriae peragra a Germa, uitper ultima ferarum régna calcata,regum capita fuperuolans in medio Illi paflùs rici finus improuifusaffuit.Plura etiam Ammianus Marcellin^ in dedmo no no amp;nbsp;uigefimo libris retulit,amp; libro decimofeptimo.PerculcabatJnquit Jllyri/ cum furor hoftilis,abfentiam noftram d efpiciens^dum Italos tuemur,amp; Gab liasuariis difeurfibus uaflabat,intima limitum peragrans_, per licentiamfcan/

- dens ad maiora,ad funeftas prouinciarum dades erepfit,amp; crebras commu/ nitisaditibusrhpticas peruigili Gallorûfeciiritatefundatas,terroremnullo re lido.ldem Marcellinus libro uigefîmofexto,Euentus,ait/æuiffimimiIites fibi proximos depopulabantur,Gallias, Rhptias, Alemani proculcant, Sarmatæ, Quadi,Sax5es amp;c,amp; hec oîa Germanorû in Româos dana Paiiagyrici addu xerûqin ali is corruptilïîmi,qre maiorê iadurâ, q illi ^diderur,agnolcimus.

De factura tpibusTheodofii Romanis a Germanis illata,amp; demum uidorum imperatorum aduerfus germanos incommodû. Ca.xxv.

ANte Theodofium Hieronymi diui temporibus,quid Roma a Ger/ manis fuftuleritr ipfe Hieronymus teftaturad Euffochiurn amp;nbsp;Mar cellinam feribens .Hoc anno, inquit, cum treslibros explicaffem ul timos, fubitus barbarorum impetus Aegypti limitem palæftin^ Phœnicis,Sy riæ, percurrit,adinftar torrentisfluuii,utuixeorum manus fubterfugerim.

-ocr page 320-

GERMANIÄE EXEGESEOS

Ide ad HeliodoruX^id putas habere Corinthios,ÄthenicnfcsJLaced^moni Theodo oSjÂrcadesÇamp;cundlâgræciâ^qbusbarbariimperant,Na anno pteritoex fins q i nbsp;nbsp;ultimis Caucafi montibus îmiffîin nos feptentrionales lupi/antas ^uincias,tä

germais breui pcurrerunt,obfe(ra Antiochia,amp; reliquæ urbes^quas Halis,Cydmus, paflus ÄrunceSjEuphratcSjpterfluüi/radh greges captiuorü Arabia,Phoenix,Palg ftina,ægyptusddæcille.E£idêdift.xii.epifto.xxxi,ait,Innumerabilesamp;fortiffi^ mæ nationesuniuerfam Galliâ uaftauerunt,AIanus,Sigipedes,Vandali,Sar matç,Eruli,Saxones.lbidê Htfpaniäperire qtidie uidemus adiungit,amp; Roma nos falute non arinisjed auro pugnare.Ecce Sidonii Apollinaris tße in im/ pium qua turbä Germani exdtauerinr,uerba eins funt lib.vii^d Mamerüf T imor eft ,inquit,in romanü folu caftra mouiiTe Gotthos,huic femp irruptio ni nos miferi auerni ianua furnus,qa dudu terminos ab Oceano in Rhoda* nS limitaueruntdde ad Bafiliu papa. Varix,inqt,rexGotthorû terribilisac po tens armisob uiriurn méritalimitem fui regni egrelTus eft Eodem tempore imperatori rebellauerunt Germani teftante eodem cum ait lib.xx, Bellonothus,Neurus,Hunnus,Geta,Dacus,AIanus, PannoniusJ^uguSjBurgundiOjVefus, Alites, BifuIta,Oftrogothus, Procuftes^Sarmata,Mofchus, Poft aquilas uenere tuas,tibi militât omnis, pbfequiurn gens una negat,quæ nuper ab Iftro Rettulitindomitum folito truculentior agmen^ Qtiod dominis per bella caret,populocp fuperbo,.

Turgidapledendasinpræliafuggeritiras, nbsp;nbsp;Côcludit Campanus in orón^

ad principes,antiq ueftri(intellig€ Germani) femp impia acqrere curauerut, Antiqui non fua amittere,amp; fecerunt,ne qs un^ fe armis fcelidter aggrelTum Germa Ger.fem nia gloriet,du lulii cxercitus pterritus eft afpedujegiones Augufti efle dele/ p acquifi tas uidimiis,amp; q reliquuorbe ad ortu ufcp folis pdomuerat,uni exercitui get uerunt manorû pare fe effe non pofte teftabat.Idêait.Tiberiû armis aggreft'um Vin imperia delicos,mox difcederc e Germania coadu-Poftea xxx.pugnis V efpafianu totufubegit orbe) uincere germaniâ nequiuifte^Antoninû,Aureliû amp;nbsp;reliqs ad conditiones equas côpulfos.Traiano non armis coadti, uerS mâfuetudine paruiftis adiungit Alexâder fama ueftra territus,in ripa Danubii fubftitit,nec Darius rex olim ,necPyrrhus,nec Afiæ reges,aufi fueruntattingere regioné ueftrâ.Hæc Capanus.Latinus Pacatus ad Theodofiu,an nefcis re tua abfumi p momentaCNefcis qd attulerit GotthusC rapuerit Hunnus*;' aufert Alanusî' id olim defyderabat Arcadius,q pdidit infortunatus galliasTugeo Pânonias, IIIyrici,GalIorû(^ fpeóto excidiû. Et addit,unde igif exordiar nifi a tuis Galto malis,q ex oïbus terris (quas ilia peftis infederat) haud iniuria tibi uêdicas ptt uilegiû miferiarûjCÔpulfa uidoriâ JVlaximini intérim retulifti.Etidê,oresme moratudigna,fubducibus uexillifop Romanis ibat aliquando hoftis Romaz nus,amp; figna contra quæ fteterant fequebanmr,urbes Pannoniæ quas inimité dudumpopulatione uaçantes miles impleucrat Gotthus,Hunnus AlantiS»

-ocr page 321-

LIBER QVINTVS CXXXIIIL

Diuus Hieronymus.Horrct animus,inquit,noftrorü temporu ruinas lt;pfeq, uiginti aut eo uel amplius anni funt,dü inter Gonftantinopolim et Iulias alpes Dirrupti pugnat,amp; qtidie romanus efFunditfanguis.Scythiâ,Macedoniâ,Thenaliam, o Germa Thraciâ,Dardaniâ,Daciâ,Âchaiâ,Epyros,Dalmatia,aindas Pannonas.Got noru tpc thiis,AIanus,Sarmata,Qyadus,Marcomani,uaftant,trahunt,dirripiüt. Et idê Hiêron* Hieronymus Italia ferociffimos hoftes habuilTe ait,Pyrrhii uidelicet amp;nbsp;Han tîibalê,nunc uero pniciofiflimos.Quid aut Honorii amp;nbsp;Arcadii tpibus geftum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

fit^Pomp.LætuSjClaudianuSjRhegino,Platina,Otto,Gotfridus,Iornandes, Sabellicus fatis declarant. At dices,nonne etiam uicerunt germanosç’ id prius fcripfimus,quid bello aduerfus germanes emeruerint.

Catalogus imperatoru cotra Ger» bellantiü,amp;d eoru infortunio. Ca. xxvt SI aut ad cakulos reuocanda res erit,nullus impator germanos ^Ipere de uicitjUel morte ïmatura aut dano grauiffimo puentus eft. Coftantinus ui citgermanos,tn Orofio audore a morte uix lurreptuseft,amp; utait Hiero nymus ait ad Heliodorû.Dû acrius contra hoftes pugnat,moriens in uinculo Imgator hofti CÛ magno dolore reliquit impiu. Poft eu lulianus uidor Rhei,dü tin fi res qui nes regni fui ^ppagare uult,pdidit partas,amp; fuas,ut ibide ait Hieronymus. Va Germa Iens(ut prius diximus^a Gotthis occifus.Valentinianus/eferente Hieron. de niam de conteptu feculi epift.v. cu contra Sarmatas amp;nbsp;Quados,lllyricu uaftantes con bellauerc tenderatjfanguine emergente difcrepuit.Gratianus qauxilio Chrifti,audori bus Orofio a Ottone,fretuSjGermanosuicit,ab exercitu fuo^pdit9,obuiis ur bib9n5receptus, hofti ludibrio fuit,utafleruit Hieron.Idamp;antiquis impato ribus contigeratJulius uidus,Auguftusmœftus repus triuit,Drulus a Gerz manis occi(us,AntoninusMaguntiægladio traiedusoccubuit.Maximin9 eti am cgfar in paludibus Scythicis occifus eft^vit teftat Suidas in didione 9t6Aólt;nos iuxta Rhennm amp;nbsp;Bonofus imperator fefe fufpendit. Vides qua fortunaac eue tum rerum illi ceperintç'quibus germanorû gloria acuirtus erat odiofa*

Excufatio auc'toris in enumeradis Ro.difpêdiis a Gerrri. Ca. xxvii.

At tu nunc dices,qrfum tandêillatua contra Ro.cuadetorô‘;’amp; an de mucondudusinliancdifputationêdefcêderim,ut femp germanica uirtutêinterptando,romanorûnomenimpctere ac interuertere ftu deâjOiahadenus mihi tuto licuifle,fi fake modus aut finis oroni noftrg cccpe Qiierelâ rit.Quâ iniqueliuriarûa te expoftular,tuïïfit iudiciu,q îiufte ôdgermaniano cuiufdâ ftra,q aduerfus te queri id poteft,qd de me RomanoRz calûnia» Interim.n. dû Romani germanie negociû egimus,aduerf9 nullû quidq ftatuimus,nec in uêdicado lau eStra au de germanigjin alterius uelitatione occupabar unq,ac totum pene opis noftri dorem çurfu,fine uUius noîs q fam^ affedatiÔehadenus expleui,nefaseftetjmo etiâ nûc intempeftiuius,germani^ noftrplaudc alterius detradione parere.Roma femp dnamgêtiûdiximuSjde Romanis ut de mortaliûpftantiflîmis fenfinr, turpe effet me nunc noftrâmutare opinionê,ac noftrgfnig toties repetitg ob ftrepe.Volo.n.fi qd unq germâiæ largit^ fuero,id aliis ne obfit.Qgt;. aut germa noiî2 uirtuti româos fuccubuiffe dixim?,ueritatis côfciêtia nobis licuit, nÔ gerz

Z ii

-ocr page 322-

GERMANIAE EXEGESEOS

mâicc decorisoftêtatiÔisgra.Duguif mihi erat fubeudg,aut germai ce citulû Ro. deferSjäiit c5tra,Romanoru dec9 gérnianis côcedâ, odiof^ pene in utriic^jUtrûq? piaruauriuoffenfi'uû.utrat^ resetiâ aduerfus ^ximûcôfiidat Et qcûcp mihi fugiêdS eft^non aufera,quin crabones in mchabucrim exafga Exeufa nbsp;nbsp;tos.Quid Jiabuerim'T ïmo habuifTe noftrg oronis exordia oftedit. Si Româis

tio audio palmâ de Germanis tribuero^uereor ne maior ab ipfis q Germanis pugna ns. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hi oboriat.Nec.n.folido aîo a me id didlû paterent,qd fciuerint ueritati efle a

uerfum^SC qd Rupidû rurfus ac priuatû hoïem non fügiat. Du uero patriæ aris dimicaturus fum,ac ueritati ï oîbus fuffiragaturüs, Cur tibi moleftus dû nec facile tkvttoäivcöXäv feras.Satisine Romanorû damna exprcdtudidsî cû ta milita memoriæ noftræ obuiaadhuc a nobis funt excitanda^ac operi no ftro infefenda.CÔponendû eiïe fermonê noftrû putas^quê uix aulpicatus iu.

' Si tecu aut fentirê,ac nue in medio curfu oronem pfcinderê,ne amplius in Ro manorû oftêdêdis difpêdiis obâbularet,quâ rê Germanip mecû eiTe tune pura resC dû eius uirtutê enarrâdâ diligêtie noftrp collocallèm,amp; in iis q nullis ofte tationis effent maxie occupatus clariora exclufiffem.Dû itaq? a Ro.îiiiria ifift* têporarêjgermaniâ iniuria impeterê.acin diuerfi uitii crime abirê.Dû pqualis peccatifit,acparicêfuranotâdû,offendere^acceteros,cûpoterimus_,iniuriai^ ^phibere.Q^ aût admoiies ut ciuili? paulo rê exequar,aut fi oîno aîo noftroia diixerim,adeo mihi in rebus germanoRieffe lafciuiêdû, ut Romanorû mêno niparcâjacne priftinû uulnus a germaisacceptûjtecêtimemoriarenouadoex ulcéré Jatis.f effe tota ferra tot ulcerib^ letalibüs a germano ciue îuffam.acfti^ fe oftêfam.Dii boni qlÔgea me ipfo tûcabcffemjqmaxîe rebus abuterer,fi te clamâte natura ipla ƒ ê p fe effufiffimâjanguftis fînibus coardlare pgerê.Mtó crede,taegregiaa germais fàcinora édita iunt,ut heemutuis inf fede pftanoa certamîbus collidant.Dic aliqd eorû,q germanoRj uirtuti debent, qd exd«^ potueritPIane qdcûcp defyderet,pluris illo effe uidet nobis,qd memorig aft’ fertû ê.Oêmigitrêtuo iudiciofubmittâ,amp;tu qnullo etiaamore germâiæ du ceris,in unûfafcê(qcôtraRo.geffîm9)o)a cÔfer,uide qdpoti9fisdcclt;âfatiinis^ qd relidlurus.Cpterû ut agnoicas me nihil germanip q exfnis natiôibusîpu^® re uelle,qd uitii aut uirtutis fit,titulos pntis libri eorû appellariôc difpoliernus, minori uerborû tenore baptizemus,amp; uice hui’ inftituti,qd de difpcdio huk uel alteri gêtiûa sermSisillato titulosordinauimus, hos de ludo oermaiioru cûpdictis popLilis^hemiâtesimbuemus'^’^belloludû poncmusçluferut

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mani aduerfus Romanosffudentes Africa, Europa, Aftâ,Româ, Conftantiuo

polim,Hierofolymâinterceperunt.Tuigitur filoco ludi hæc intellexeris^mc alioq ludisdeditû,amp;inhacparte qcpludentehabebis riualê.Si minus procax ille tibi Indus uidet,qgermani rerû fummia potiti funt,ac quo aléa ^fpere eis cedente toties Roma gentiûdnamquafi tefferarû iaâu uno dudlu neceflîta ucruntÆt ne iftiufmodi ludus nobis intercidat,dû prius germanoRzinRo, Imp.dâna oflendimus.lam fimiliexêplo in eoru ludo obâbulemus,amp;^ oh noug rei ludi uidelicet îtroduâiôem,a pria origîe rê paulo altiori exordio repetam’

-ocr page 323-

liber Q.V1NTVS CXXXV. Öelncurfationibus germanorum in Romanos tribus Augufti SdTiberiiNeronis. Ca. xxvüi.

PRoximis capitibus demóftrauimus qua iaéiura Roma, impatores ger Incurfa manos deuicerint^pfcnris aûtlibri ratio memoria exigit difpendii ,a no tio ger.iri ftrisregionibusRomanorûiHati.Nâquicqdhaaenus fcriptu eft de Ro.tpe romanoru dano,tm ad cgfares attinebatC hoc uero qdfeqt penitus ad Ro.im Augufti. piiindinatione. Augufti tpibus in fummo flore uiguitimpiu,poft uero Augu ftüjCÛ têporû fluxu fenfim ruina Romæ fata trahebat.Florentibus igit rebus Ro.eodefeculo germani ruptis limitib^ impiûRo.inuaferât.OftêdithocOui diusli.iiii.de Pöto. Protinus æquato ficcis aquilonibus Ifti’O V icinalate depopulant humu. Quæ nequeut f errejecu aut abducere pdunt Et ere mat infontes hoftica turba cafas. nbsp;nbsp;Inde mox fata Augufti Pannonicubellu

confecutueftjgermani.n.fefe putates paulotutioresTiberii principatu afpis bellorufluftibus exordicbant,utaitCornel.li.kinprincipio.Romani tunc gva uiffima iaftura duos exercitus in germaniis fuftêtabSt,unû in Vbiorûftnibus q ocio corrupebat.Vn (æpe diftriftis gladiis in ipfos ceturiones agebât, acla niatos ipfos inRhenu piiciçbât,HçcT^ acit9.Mox germani uno dudu Rhçtiâ ferro ignicç populabâghincittudTacitili.i.ualet,dû ait.V eteraninon multo poftîRhçtiâ mittebât.defendêdç ^uinciç gratia.Nec ablllyrico abftinuerût germanijundenûein alto loco Corricli9 intelligit,dûait.At Romç cognito exerdtolegionu germSicarüfuiffetinlllyrieo 2lt;e.Etaddtt Cornel.Cçfarêxii. millia JexlegiÔes ac xxXocias cohortes ,et odo eqtu alas ,huic folibcllo defum/ p(iffeMoxCati,Gherufci,Ângriuarii,treSgermâiçgêtes,Ttberiorenûciaue rut.CattSyluiùpf edù obuiunecauerut.Cherufci a qnta hora oriêtis diet ufcç ad node cüipfo effarepugnâ ^traxerüt,tâtaftrages edebat,uttllix. milliaria cadauerib9 oppleuerint.C.Sûlius iteruxxx.peditûtrib9 eqtûmtlltbus,aCatis cxceptus,extremû diê claüftt,tta cumTiberio caefareluferunt germant ,qucm uouiesadgermaniamfpecte hofttlideuentfteTacitus ait.

Drufusquô Germanos uicerit,8lt; quæ eius temporibus anoftrisfuerintuaftata. Ca* xxix.

POftqigitTiberi9ocros claufit,neeeftûerat,utDruf9bcllü a Tiberio aufpicatû côponeret.Vincebat tue Agriuarii aclmp.dedebantjebel Druft» les inde extiterüt ,aduêtu alteri9 ducis.t5ruf9 igit parato comeatu p rna contra rcfcptètrionale ,Germaniauôlêsîcurfare,mediauia deuiâs,penit9 totûexerci german. lupenepdiditTaciti )^bafùili.i.MilitesDru(i,inqt,tmare elift exhauftifamc pierût,nifi qs corpa eqrù alebât.Sola cefaris germanici nauis Caueorû terra attigit.Vbicçfar dutâtiexitii fe reû clamaret,uixfurrept9ê ab amicis,qmin9 marioppcteret.Nlulti adBatauos .multi ad AgriuariospueUere.Quid aût eu Germ.Druf9gçfferit,explieauim9.Triuphautt.n.deCattis,AngriuariisSlt;che ruicis.Cecinna cûGherufcisres gérés,bisfradis ftatiôtb9 pene a germais îter / cept9 eft ,fecûdo.n.uid9,utT acit,ait,auiditatiGcrm.uix (urripiebat-Captus.n. cxtiüftet,nifiprimale^ofe(eGermanorumfuroribusoppofuiftet.Dctnlati9*

Z iii


-ocr page 324-

GERMANIAË EXEGESEOS

De irruptiôe in Rhetiâ ae Illyricû alioru Cæfaru tgibus. Ga. xxx. Irruptîo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ermani quid interim aliorû uidelicet Cæfarum ætatibus cmolitifuc

inRhçtiâ K rint in RomanosC'antepofita capita tenebant.Alexandritemporib? amp;. Pan nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rhetiâ ac Illyricu miferé cædibus onerabantEtut Eutropius,Orofi’

noniani amp;Eufebius alîerunt^œfia tune a Daas,Pannonia a Sarmatis,Gallia a Ger manis uexabanuPannoniâ ut li.viùEutropius ait Antonin91iberabat,amp; Anto ninû adlftrûuenilTe Suidas afrerit.CaracalIaRhytiâ,referenteSpartianOjÂk xander Illyricû,defendebant,llle mâfuetudine,hilt;;dolo,tertiuspecuniaAuâo ribus pdilt;fbs.Alexandri tpibusin Illyricû Germanorû irruptionis recordatut Herodianus li.vi-hisuerbis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•rav

hyiit.avia.v.o7iàc^x yiçftccvo' fivovy^’is^ov J'ia.^tx.^voVTiç, thu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;â^xüy X?*

“Iâ, ûÂ rktf byexif sç«rû-77îA«.iA ^curatoribuslllyricîsliteræ uenerut,quipp^ (ignificabant .Germanos Rhenû Danubiûcp hoRiliter tranlgrefToSjOppugn^ reep iâ excrcitus ripis infidentçsddê Herodianus li. «.iteru literas ad Marcurn impatorê allatas.ac Germanorû in Illyricû limitantiû furores teftatos addudt, Idè Herodianus li. vil.Maximini tpibusimp. Ro.afFeôtalTe Germanos refeiti cui CapitoIinusfubfcribic,Slt; grauiter impatorê tulilTeindicat, uicinas gêtesa barbaris qtidie impeti.Impator igif centû amp;nbsp;qnquaginta millibus uirorumad uerfus Germanos adduxit^erat eæ reipub.grauiirimû,c^ Gallia Germanorû uaftationibus diripiebat.HtCc Lâpridius in Alexandro.Maximinus aût inaio rêhabuitexercitû q Alexandcr.utlulius Capitolinus, Aelius Cordus,amp;aliit^ Rabant.Herodianus oês totius impii uircs germanico bello cæfarê hune defö nalîe refert. Videamus ergo qd non fine fummo difpendio cû ta copiofo exdî citu compatofuftentatoacconferuato Romani pfecerint'^’In Germania uerit JMaximi Maximinus.nullos germanorû reperit,uicos incendit (ut Herodiano placcR nus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nÔ aureos nec argêteos nec ligneos.uerû tin terra lutoep côpaêtos. Vah^ûï

difpendiû Germanis illatüC Et ille Maximinus in illorû numero recenfet.^ P® tilTiinû Germania afflixeruntC nâdêpto foloDrufo^nulIusuncp Germanifli^ credereCqbufcuncg uiribus confifus)audebat,Tanti cafas illas cÔbuftasrotn^ ni emeruntjpacêfibi tot annis pepererunt.qt caput fubfequens oftendet,rgt;^^ fine luorû dâno etiamilitûgermaos ftrauitMaximinus,dicête Herodia-hWû*

TTiffSiv xew nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßÄfGi^cöp^ödingens multitude) te^,

cidit Romanorum quam Germanorum.

De Germanorû populatiôibus fub Gordiano ac aliis editislt; Ca.xxxi. FVucRoadhüc uita Maximino,in cæfares Romanorû Germai feukû petierunt.ac uno fœdere Gotthi,Sarmatæ ac Germani côfpirauerut qstna fe uiêlosimpatorintali epigrâmateoftendebat apud Circcû penes PerfasîfcuIpto.Diuo Gordiano uidori Perfarû,Gotthorû,Sarniatarii Germanorû,uerum non Philipporû.Per Philippos Alanos Germanos intd ligebat.a qbus exercitusfuus pene ad internitionê deletus eft.Hæc lulius Ca/ pitolinus.AIterius aût Gordiani tpibus Germani,utFL.Vopifcus ait, Scythg BithyniamjNicomedIam,Siciliam,ac totum orbem inuaferunt.

Deirrû

-ocr page 325-

LIBER QVINTVS CXXXVÎ

De irruptionibus Cub VcfpaGano factis. Ca^ xxxii.

VEfpafiani tpibus a Germanis uix Gallia eft rurrepta,PôpLætô,Cam Ifrupt/ô pano ac Egefippo li.ÜLreferentibLis.Poft aût Vefpafianû.Alani fera Ger.fub acindomita gens,en multis aliis popülis Parthiâ uaftauerunt.Abfcô Vefpaft ditfefeabeisParthorii rex Tiridates,amp; rex Armeniæ uulneratusab ipfis oibinas fuas auro redemit.Hæc Egefippus lib.v. amp;nbsp;lofephus de bello iudaico lib.vii.CapàXlii.memonaprofequuntun

Dé uaftationibiis prouinciaf um Romanorum ,fub GaIieno,Ma/ crino Claudiolt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xxxiii.

MAcrino impatore rerb» potito,Gotthi in Achaiâ,Afiâ,TheftaIonia, Macedonia,Byzantin,amp;inde Ephefiæ Dian^ templûcut Trebelli 9 Pollio ait) interceperût.Inde Germani Galliam depopulati funt. Scytbæ far aût Iulianus ciuitates a Germanis deftrudas reftituir.Impante aût Claudio Ger. cort Virtungi,Oftrogotthi,Turingi,Sigipedes,Celtæ,EruIi,undi(^ impin Ro.in tra Rôtît feftisarmispetierunt,TrecentamilliaaûtgotthorûClaudiû deftituifleTre/ belbus ait*Liberianus ueroamp;Fl.Vopifcüs Trebelliû adulatiÔibus corruptû plura addidifïe ueritati referûr,qbus ego éo facili9 fubfcribo,dû excepto Tre bellioprifcorû nullus tot occiforûrecordet.Suidas in di(ftione «ieoa in banc orÔnemdeScythis germâicis euafit,ff«yceez,inquit,CIaudii Ro.regis tpibus,fu/ pbi obfècunda expeditionê fub Galieni iunioris cæfarisfcculo,brûlis, Peuci/ iiis,acgotthis potitijapud tyrannûfluuiû fefe congregauerunt,multis fabrica tisnauibuspénexxx.myriadibus nattes uiginti cÔpleuerunt,amp;^ g pontû traiiet entes,capta Tomi urbeac Martianopoli'pangufta propotidis incurfauerût. Inftrudis denuo nauibusamp; fine fingularigubernantiû curaac robore ^uifis multi flueftibus fæuientibus perierunt.Qui uero fupfuerunt,Cy ficû nauigaué runt,ac ufep ad Athum monte porrexerunt,ubi reftitutis natiibus Caflandrâ amp;Thefralonia apülerunt, cuius rnediterranea irruentes uniiierfam regionê pdabant,maximifcp calamitatibus regibus illatis,oes Romanorû fupftitû con gregauerunt,8ô ad agriculturâ c5pulerunt.Hæc Suidas.Fuerût aût hi Scythä rum germani,qd patet T rebellii Pollionis aueftoritate qui î Macrino.Scy thg, inqt.i.parsgotthorum AfiamuaftabatjTheftaloniam obfederût amp;c, amp;nbsp;pené totam hiftoriam ordine enarrat.Cætera prius abfoluimus.

DedirreptioueTomitanaeurbis. Ca. xxxiiii,

Aeterû qa nobis fermo intcrciditdeTomaurbe,quâaGetisamp;fcy Tomitâ this capta diximus.Subiit tm qd ab antiqs feriptoribus habüimus,fæ np urbis „^piusgetarüdirreptionibuseäpatuifteJnhabitauerunthanc urbê ge dirreptio tæ,quiduâu regis corum ciuitates ab Iftro ufcp ad mare Euxinum ac Thra/ ciam in ditionê fumpferunt.Venerunt inde Milefii amp;nbsp;earn occupauerût,Sunt deillo multa carminaOuidii de Ponto.

De inçurfionibus germanorû Aureliani cpfaris tpibus. Ca. xxxv. Oftep Claudius cæfar impiû reliquit,mox Sarmatæ ac Germani lllyri p cû hoftili manu inuaferunt,ait FL.Vopifcus.Aurelianû tune trecetos Z iiii

-ocr page 326-

GERMANIAE EXEGESEOS

Ineurfio Get CRC Aureliâû

Sarmataru^pn’amanu intcremiflc,amp; ciusfententiæ eft Theoclîtus Én libro de nainb9,qui fua manu xlvüi.occubuifle Romanorû refert.Huius tpibus Fra ci in Galliâ irruperunt,qs tn Aurelius dicit fuftuliffe,ôd trecêtos eorû cepifle» feptingêtos occidifle.Hunibaldus nimiû in diuerfum cûRL. Vopifco abit, aie efïi tot a Francis occifos.Aurelianus ob SarmataRigcrmanorûac Francorum uitftoriâ partâ Ulyrici liberator ac Galliarû reftitutor a FL.Vopifco noîat9 cft. Huius etiâ tpibus Gotthi Thraciâ^ut Iorriandesait,populauerunt. Claudius igit Flauius literâs Aureliano iftiufmodi mandauerat.Gotthi,inqt, a Thracis amouendi funt^eorûem plæricp Europa totâ uexauerunt.Ego igit totû IHyt* cum,Thraciâ,exercitûî(Ç oêm in ptatem tua conftituo.Memincrunt illarû Htc rar U FL4Vopifcus_,Sabellicus31ondusamp;alii.Côpofitis rebus gotthorûMar comani emcrferunt^Mcdiolanû actotâ Liguriâ ferro igni^ populauerut,ad uer fus qs dû impator ^fidfcit, Francos ac Sucuos habuit fibi obuios. Bellum moxutricp partiû ambiguû ïminebat,uidoria nulli parta nifi cptandeæquali iautura ambo difccflerunt.Eccegotthi duce Comnabâ^alii Canabaude uocat iterû mifere Thraciâae lUyricûaff ecerunt.Dicit Vopifeus v.millia hoîurn ab Aureliano tunc defyderata fuifle.Methodius uero ac lornades gotthis uilt;îb nam tribuerunt,triumphus tarnen Aureliano decretus eft,in quo dccem mU lieres uirili habitu pugnantes captæ circunferebantur.

îrniptio Ger.fub aliis lmp.

De irruptionibus Germanoru fub cæfàribus fubfequentibus, utTacito,Floriano,Bonofo,Caro. Ca. xxxvi, r. AVreliano Tacitus fucceftitjcuius ætate barbari e mæotide uemetes, in Ro.Imp.clades ubifp edeb3t.Hpc Vopifeus. Alemani inde ac Fra d totâ Africa penit? oib9 bois exuerût.Oraculo fignificatû eft,lioRt ukionê ad Florianû attinere,quiamp;poftqrerûfummapotit9eft,oraculofadis refpondit.Hæc idê V opifcus.Germani uero Floriano cæfare e uita decedeCG fcfc ad Rhptip ruina inclinauerunt.Sarmatæ Illyricû,Getx Thraciâ. Ait Fb. Vopifeus tune Rhetias cpfare Probû cÔpofuifle,hoftes in Illyrico fudifle.Vc Fum Thraciæ tune non fuifle confultû.Probo cæfari Saturnins fucccflït,^m êt Gallias reftituere uoluit ,ac ab hoftibus ucndicaffe.Ex qbabemusamp; GaF lias tune Germanorû rapinispatuifte.Mortuo itac^ Saturno,Proculus adrci? dignitatê fublimatus eft,cuius ætate Alemani Gallias rurfus impetieiut.Qpot; fum emalioquin illudFL.Vopifci attincretC’ dû ait,Proclus nônihil gallüs^ fuit.Nam Alemanos non fine gloria attriuit,non alio tn qlatrocinü more pu gnans. Bonofus fequens impator luxuriofiflimus,qui hoftilibus armis Ger/ mania inceftit,aciuxta Rhenû defidip ftudens,a germanis drcûuêtus eft.Mox Sarmatæ Pannonia inuaferunt.Thradâ ac Italiæ ruinâ,ut V opifeus aiRtninF tabant. Carus aût cpfar xvi. millibus Sarmatarû,i.gotthorû occifis,ac xx.millF bus captis^Pânoniâ tutatus eft.Hæc idc Vopifeus afleritjornandes tn ac thodius nullius mortem concedunt.

De Germanorum uaftationibusGratiani cæfaris Theodofu ac fubfequentium temporibus. Ca. xxxvii.

-ocr page 327-

LIBER Q.VINTVS CXXXVtt

iMpeviû tandêàdmanus Valentinianicîcfaris deuenit,cuius feCuloSarz matæ.i.Gotthi Pannonia inuadentes,Afr ica etiâ depopulabânt.Meminc runthuiusPaulus Diaconus fupra Eutropiû,E^(ebius,Oroftus,atcç alii Cæterapdiâis capitibus diximusJnde Gratianus impio potitus eft.De cuius ætatehæc^diditPaulDiaconusli.xi.Gratianus,in^t,dûaîaduerteret Thraz Ger*cort ciam SiDaciâgenitales terras aTheiphalis èCGotthis poffideri,ac oî pnicio tra Grati atrocioribus Alanis,extremû piculû romano noî inftare putabat ôôc.Ex cuius anum uerbisbabeo Thraciâac Dacia a germanis tune fubiugatâ. Quid etiâ germai cmolitifüerintTheodofii tpibüsÇ’ maxîe exillius uerbishabere potes^qli. xii; adducitDiaconus.Theodofivis,in^t,magnü hoftê,truculêtüjfolo terrore tri buta exigentê,germanosuicit.Eodë tpe ingens motus Sarmatarû Cut ait FL. Ger. cotl ForliuienjRo. ^puincias inteilderat, contra qs FL. Conftantinus milTus eft. tra Theô HuiustpiscalamitatesHierony.in epift.adEuftochiS ÔCPaulâlateexequitür. dofium Irâjinquit^ dni bruta etiâfentiuntaïaliajSlt; uaftatis urbibüSjboîbufep interfe/ âisXolitudinê ac raritatê beftiarûTeftislllyricus,Thracia teftis eft,in qua na tus Cum Italia.Multa etiâ Profper fup Eüfebiû,de illius ætatis irruptionibus p dicauit,8ôHierony.ad Marcellinâ.Orofius feriptor clades illas non inferuitlu isbiftoriis,ne attenuaret Ro.lmp.gloriâ.Cæteraq ilia têpeftate côtigere a ger manis priuspefuimus.

DeGermanorùpopulationibustpibusIuftinianicæf. Ca. xxxvüi.

EXcepto infortunatiflimo Galieni impio,nun^ Ro.Maie.plus a Ger manis (uftulit,^ luftiniani tpibus.TtK.n.V âdali,Gottbi,Alani,Bur rgundioneSjFranci,ErulijSclaui,Longobardigermahi,non nifiro Ger. cotl manorû fâguine alebant.Quorû populationes ad fequentis libri memoriâ di tra lufti laturus fum,ubi ferociû germanorû gentiû in fmgulari mentio erit. Nunc aût nianum qd ad côe germaniç nomen fpe(ftat,paulü adduccmus.Procopius Itb.i.r erum gottbicarû,germant habitant,inquit,gensbarbara,ftnitimiillis Arboriehi, in oriente Turing!,inde Alemani.His tpibus faftoin Ro.impiù tumultu,ptim Pannonias,partim Gallias ultraRhodanû ftuuiû,fuæ ditioni fubaflas uedi/ galefcp tenueruntHi erant aüt Arrobochi,qs germani,dû lacéré fubditos UO: luerunt,abegerunt.ldêProcopiusli.iii.luftinianûrefertcefarêGalliâgcrmâis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

totâtradidifte ad inhabitandâ,Slt; MaffyliâPhocêliu coloniâ,SCoîa qmare av tingantjArelatêfiûqcp terras,Slt;demûtotu illû finugermatiosin ditionêeORt tune redegifte.Caetera lib.fequenti patebunt. Paulo poft Bulgari auar Cs, ut Suidas recert,Ro.impiûundicp affiixerunt,aluftinianothHeracliifilio dolis circûuentifuccubuerunt.Tpe code Fretolph9 epûsi fuis chronicis nihil tuti î imperio ait fuiffe,tunc.n.maxime imperii inclinationemlata traxerunt.Libuit Seid fubneftere quod Romanis grauiffimum luit,tempore Sidonii Apollina rispoft omnes illos cæfares.V erliculi Sidoniifunt.

Arraorumfemper fonitu cum ruptatumultu Barbaricas totiesin nostranslunderet arftos Gallia,pugnacem rugum ,comitante gelono,

-ocr page 328-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMANIAE EXEGESEOS

Gepida,trux fequitur,Scotum Burgundio cogit Hunnus,Bellonothus,Neurus,Baftarna,turogus, Bruderus ulmofa quem uolucer abluit unda, Pronjmpuiit.Fr ancus ceaditjCito feda bipenni Hercynia in lyntres,ôlt;^ Rhenum texuit aluo. Et iam tcrrificis dilFunderat Attila turmis

Romanas tipas,amp; utroC^ fuperbus in agro. Et pene mille ucrficulis Aplt;^ linarisGermanorumtûcuartationes executus eft,cuiaduerbum penc refp9 dit ClaudianuSjlicet ætate paulo prior.

De limitibusGermaniæ_,ubi Romani grauiflimosfumptüs fadebat tmadcuftodiendosRo.Imp^finesaGermanis. Ca. xxxix* ' Entû nunc eft ad extremâ ærarii,ôlt;^ totius Ro.facultatis calamitatem cui foli tot bella punica cedant oîa.Non.n.fi bclla gentiû oîm cogre-* garent memini,tot fludlus Roma accepiiTcy qtos a germanis,fi alüs

Germaia difpendiis limitü iftorû populationes adi unxerisç Sita erat olim Germania »n in medio medio Ro. lmp,iolo,undecuncp etiam nonCnifi Ro.finibus) terminabauVn impii Ro. ait Panagyricus ad Conflantinü.Iacet in latere ac finu tuo pfufa barbaries (in folo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;telligit Germaniä)pcr fe ipfa potens natio,amp;^ poft Romanamagnitudinefecn

da in terris.In illis ergo confiniis,ubi Germania fe Imp.Ro.coniunxerat, Ro.p fidia collocauerunt,ne Germani tranfgrefli limites, ^uincias Ro.uaftarenf. Vocabantigit hgclocaqa militibus cuftodiebantlimites.Ammia.MarcelJib« xvii.furor hoftilis pfulcabat,inqt,îtima limitû.Et li.xx.defes legatis ad (3onß^ tinu miftis in limite Germanip fecûdæ eft egrcftùs.Et «bidê.unde pari celerit® te per flumen pfidiaCp limites exploras diligêter.Idê li.xiiii.qrû(fàlicet Aleina * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;norû) crebris excurfationibus confines terræ Galliæ uaftabant .Et Panagyn-

limites.

Germaiç ad Conftan.fili5.Ecce em dû a limite paulifper abfceflreras,qbus fe terroribas barbarorû pfidiaiadaueratçquot; Alius panagyricus,cûtot fint ^lati limites ciae reftitut^.Et idê,nullofiqdem certofinefluminûautmontiû tenebant,qnc

rlïætiæ

difpofitæ limicis cuftodiæ non tuerent.Frequens italt;^ apud T rebelliu, Vop' fcû,amp; Feftû RufFtuTijde illis limitibusmedo fit.Claudianus,nudato limite cet tetjCxternû cakarcfolû»Fueruntaût multilimites. Primus apud German^*^ Rheni limes ferebat/uius Hieronymus.Seruius Ôé Seneca meminerunt.Äle xander hiftoricus li, iiïi.ait Eugeniû tyrannû petiiffe Rheni limite. Et Eumen’ hiftoricus in Panagyricis.Quid ego aliarû cohortiû caftra,inquit,gtranfcaii^* toto Rhenijlftri amp;nbsp;Euphratis limite reftituto. Alionoîe is limes germani^ tt' ferions dicebat,cuius meminit Ammia,Marcel.li.xx.in autoritate ia ^mifTa, amp;nbsp;Fe.Ruftus.Panagyricus ad Conftantinû,amp; eiusfiliû.Porrexifti,inqt,ad in ferions germaniælimitê,magnatpisintercapedine.Aufonius nec Rhenû li limitis efle loco.Secundus limes Danubii memorat, cuius meminit Eumen’ in allegatiôe pfata,Appianusamp; AmbrofiusJLimes aût ille inRh^tig uidebat alpibuSjUnde nbsp;abaliis lime Rhctiænoîatur.Ammia. Marcel. li.xxüDanubi’

oriens ^pe Rauracos motes, Rhçtiæq^ limites. Et Maximiani Panagydens,

-ocr page 329-

LIBER Q.VINTVS CXXXVIlt

üf(^ ad Danubia Germaniaé caput Rhsetiaecß litnitéSjSdNazârius^ptfanfco ,inquît,Rhgti'æ limite repenrinahoftiû clade. Claudia^ Prominethercynig confinis Rhetia fyluæ Vltrac^ romuleo protend ens fi umina régno.

FL. Vopifcus in Aureliano^FuIui Boi meminit,ducis aut pf eéti li mitis rh^tiç. Idê in Bonofo,tribunatus,inquit,erat,8(' dux rhetici limitis.Bt in Saturno, in li mite rh^tico amp;c.In lege de excufatione munerûjmpator militibus impat, qRi Limituni cura limes rhgtic’ erat,ne hgc finerent a barbaris capi caftra.lulius Capitolin, fundator in Antonino côpofuerunt,inquit,oîaq ad munimen Italie rhetiæcç côtinerêt Auguft^j Tertius limes Oceani fuit,cuius Tacitus amp;nbsp;Strabo memaneruntFert 8^ Pan/ nonig limes,cuius Marcellinus recordat,amp; Mœfiæ limes apud P5p.Lætû in cæfaribus,amp; Sarmatiæ.lftiufmodi limites primus cæfar Auguftus erexerat,ut de eo Fe. Ruflfus teftat in opufculo qd ad Valentinianu fcripfit caxLimes,in quit,ab Augufto inter Romanos amp;nbsp;Barbaros,pVindelicâamp; Noricû,Pâno/ niâ amp;nbsp;Mœfiâ cÔftitutus ê.Poft Auguftû Adrian9 cæfar, audore Spartiano, cuius uerba funtPer ea,inqt,tpa frequenter in aliis plurimis Iocis,in quibus barbari nô fluminibus, fed limitibus diuidût,fl:ipitibus magnis in modum mü ralis fepis funditus iacflis 8d coilnexis,Barbaros feperauitHæc ille.

De cuftodibus limitû amp;nbsp;Germanorû: limitarionibus. Ca. xl.

Ermania quâq exilisfuerat,amp;undic^germanis circûdebat,femp tn — Romanorû potêtiâ pofthabuit. Vnde Romani libérer amp;nbsp;ex æq a ger I. manis(licetpotentifïîmijabftinuiirent,fiGermanieoR2pacé non fuif fent afpernati.Repofuerunt igit Ro.pfidia in limites,non ut germaniâ capent, ueru UC tm a populatione ^uinciarû a germanis affeclarûjpfos arcerent. Ejc qpatet,nunqa Ro.uidosnoffcrosfuiiTe in patria,dû nullus,! Drufo amp;nbsp;Cæfaré Germant cxceptOjRhenûtranfcenderit,uerû femp in Illyrico aut in Galliis cû Ro.confli nuncp ut xerinf. Hi autemmilites q in limitibus latebant,limitrophididifunt, auerbo ffcpn» qd eft nutrio.Alzatus uero â-zs-àlav Àip.KVûç.ia portu dixit,funtn .portuû mania. cuftodes,ab Ariftoteleinpoliticis oî Ai/x.tvo(puÀaK.of dicûi.Meminerunthuius di élionis iurecôfulti/ie fundis limitrophis,latine uero limitangi dicunt.FL. V o pifcusinProbo,accepit,inquit, xyLmillia tyronû,qs limitangis interfereret, LimitroZ F.Ruflfus Maximianus ut reparato délimicaneis exercitu.Aelius Lâpridius in phi. Alexandro.SoIa,inqt,q capta funt de hoftibüs,limitaneis militibus donauit. Multi 8^ ^uinciales milites illos dixerunt, qru memineruntSpartianus in lu/ liano,8ôPanagyricus ad CÔftant. A grecis etiâ hi appellant Àiftivafxo' liminar chæ,utapudiurec5fultosin titulodemurieribusamp;honoribus,8c inuolumie Lntanæt codicis impatorii xii.mentio efl: de Kmitangis ducibus èC agris. Agri aut limita ngi dicunt,q in collinitio aut côfinio collocant.Limentinus deus eft,q limitib9 Limenti pefl:,aut agris limitangis,utin aureo afino ait Beroal.. Suidas cos milites uocat Ai^iTavalKirjUerba eius funt.Âj)^iTOVlt;x7oi oî fcijxafwv ^««nAtïa' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;avco

«•T'T^TnAmfotff’tji^a'nSVjüöi'tpyAaK.H'T' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(xodAls«

fLoifay.TÄÜTÄ T«çiÇgt;ûJbw T Ti^uSiVTT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aKHvEöv oa’asiAAovTrÇjûù'a'Ti^ AiJSnavocfss 'ina-ÄHfj.

Qiiodita traduximus.Libitanæi funt, quos fuperioribus tpibus Romanorû reges in præGdiaad cuftodieiidos imperii fines collocabât£lt; maxîe ad orienté

-ocr page 330-

GERMANIAB EXEGBSEOS

Vt illic Sarmataru ac Perfaru incurfiones coercerent, unde eos Libitanæos Locus nbsp;nbsp;uocabâtAlfatus locû hue Suidæ emacuîadû cêfet,amp; Ài/iiTavaZoï no AißiTav^rfl«

Suidæ. nbsp;nbsp;legendû efle putat,cuius fentêtiæ nonihil tribuo.Limi'tare aut loco limites de

ftruere ac incurfare accipiunt fcriptores.Âmmia.Marcel.li.xvii.Limitâtes Lim tare fupauimus.Etli.xix.id qd nunc maximeformidanUimitantes Sarmatas(utlut ucrfaulcSy ne aliqd moLicrcnt; Idcjimprouifi limitates,licct^perare fentirct. Germani aût femp limitabât.i.limites populabât et ^uincias Ro.fubiugas.Vn de Marcel.li.xv.romano fanguirie parentâtes infultant barbari,Gallias ruptali mitû pace. Hac animati ftducia q? nos p difiudliffîmas terras arduæ neccflïta tescôftringunt.Panagyricus ad DiocletianûjingrefTus es ad illâ (qRh^tisob Quot le iecta eft) Germaniâ,limitêcp ^culcatâ.Verû toties iftiufmodi ^uincias ac gionibus mites ruptos,capitibus fupioribus demonftrauimus.Id etiâ peculiare romano Ger.fue rû difcriminis eft argumentû,qd Romani fingulis annis oifto legionibus ifti^ rint coar ufmodi limites cnftodirecogebât^utlofephus in orÔne Agrippæ ad ludæos élati. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in lib.antiqtatû adducit^ut tm germanos in eorû patria retineret. V erum nec

totlegiones germanorum populationibus fufficiebant, ut ex præcedentibus habuimus.Polïumus erpo cum Claudiano dicere.

O

CædantDrufe tui,cædant Traianelabores,

Veftra manus quicquid dubio diferimine gelîît, Quis meminit fola uidumformidineRhenumC

De difFicultate fubigendg Germaniæ a Ro. Ca. xli.

Diffîcul Vanta igit difficultas fuerit Romanis^eorum iuri fubdere Germanos^ tas germ. \ Jhaud enarrare facile eft. Nâ pter oêin uerboru licentiâ, qbus fortitudo ^’^*—^ac ois difficultas eft undit/olâ terre germanicæ afpitatememori^no ftiy fubiieiamus.Vidimus in lib.primo afpam cultu fuifte Germaniâ,ex Cor/ nelioamp; aliis aucloribus/û frigoreinundatiôibus penitus occupatâ. Opdrn^ ergonô minus teüs fuo fyderearmatas illas gentes PIyniusfecûd9ad Tra ianû cefarê teftabat,amp; pyreneos mÔtes,amp; infinitâ uaftitatê muniri eâ.Id amp;nbsp;Ca Munimê panus in orÔne Ratifponenfi adducebat.lnde amp;nbsp;Egcfîppus inacceftibiles ger ta Germ, manos li.ii,inducit,amp;^ lib.v.Alanos in locorû difticultatibus refidere.Quod

Herodianus in Maximino,amp; lofephus in orône Agrippe ad ludgos teftant. Idê Agrippa apudEgefippû li.v.ait ad iudæos,alpiûmuro germanos feptos efletn hos uicifte romanos.Nec tn ilia fiîîa elfe Tauri montis accliuis colli bus aut canopids agminibus ægyptiorû/û qbus iudæis belli ufus fit.Sic etiam Panagyricus ad Côftant.No eli'e,inqr,cû germanis ut cû Indis amp;nbsp;aliis pugna re.Quod uidens Alexander Indos domuit.a germanis abftinuit,amp; eorû lega tos quæfiuit.Quid ne timerent Germanic' hi uero ut grandibus corpibusfût Alexan.a Sc animi elati,hocfolu refponderut,ne cælû rueret.Hæc Arianus graecus li.i. Gcrm,ab de geftis Alexairdri,amp; Ptolemaeus Lagi literis mandauerunt.Strabo li.vii. id ftinuit nbsp;nbsp;Getis afcribit/iPiter Ptolemæus Lagi. Arianus tn germanis. Male ergo Otto

Frifing.Germanos ait adeo fuifle timidos^ut ad Alexandru legationes miferit fiuixiftet Alexander,bello adraouiflet,inqt,Germanos Jn cÔtrarium pene fuut

-ocr page 331-

LIBER Q.V1NTVS GXXXIX.

fünt fériptorS oîa.Antonînus Marcus impator donis Herodi'ano authore,no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

bello contra Germanos uoluit confligere.Sunt alii impatores moti Germa Qui prt tiiæ afperitate,uttfn eos in Ro.folo adorti fuerint,nô in eorü patria,ideo T a mus ad citus ait,nec impune cæfar in Gallia,Marius in Italia,Drufus in eorû Finibus, Iftrum cos lacefTiueruntPrimus oîm impatorû ad Danubiû cû exercitu uenit Curi9 ^conful,Plutarcho audorein uitaOttôis,amp; Fe. RufFo in Valêtiniano cajx.

llle Curius eft,de q Sueuiæ annales (q circûferunt^’mendaciis refertiflimi lo quunuEt idê Fe.RufFus ca.x, Romanos impatores ad Gallias, Dalmatas, èc Myfos,amp; demS uflt;^ ad Danubiu ueniffe uoluitCæfar primus Rhenû tranf/ grelTus eft,primus ad Oceanû uenit Drufus,Vindelicâ Tiberius,nullus in eo rum fcde(utuerbis Taciti in Germania lo^) eos pepulinCor. Tacitus poft^ iri hiftoriarû primis libris Drufi iacturâ a Germants fignif icauit,addit ,qto uio lentior cæteromari Oceanus,tanto cœlitruculêcia Germania pftat, tm etiam dades ilia houitate £lt; magnitudine exceflit cæteras,Flæc ille.

De fubadione oîm prouinciarù Germanise a Ro. Ca. xlii.

ADduximus qtS noftratulit mediocritas ta Germanorû Romano rn ruinas,dû inuicê bello infultauimus^Romât tn demû uictores poft .maltaacceptacladê,{uo iuri Germania afcri|£erût.FuitGermâia olî Germaiâ tin una natio, nec diftinfta,donee Ro.poten. eâ dû bello aperuerat, difereuit. olim una Galliâuniuerfam cæfar Romanis adiccit/ub ciuaea nunc Germaniæ pars,q prouicia^ Belga dicitjContinebatJnde alpinas gentes ab îllyricoufcç ad Gallias Ocea nû AuguftuSjUt Plynius ait,uicit,8lt;Ro.impioadiecit.Etquia cæfar Pânonias tributarias Ro.impio fecerat,capto rege eorû Bâccone,audore Fe.Ruffo,oîs Danubii oraRhetiæ,Norici,Pânones,Myfiæ in ^puinciâredaôtæfunt,amp; ro. parueruntDaciâTraianus cæfar utrancpbis adortus eft (ut Dion Bitbynus ait) femel de eis uiAoriam retulit.lnde ht rebellantes penitus lmp.(capto eoRt regeDecebalo)renunciauerunt,lnde per Galiettum cæfarem iterum Dacia amiira,per Aurelianum recuperata eft ,fic Só duæ Daciæ faâæ funt a Roma** nis,utFe. Ruffusteftatur. lllyricus quo Germanos refpicit jub quo Valeria, Seruia,Mœriæ,Dalmatæ,comprebenduntur ,poft Auguftum Romanis fub ditus eft.Sarmatia fero imperio obfequebaqDomiriani tarnen fucceft'ores ca fubiugauerût.Illa uero intra Rhenû amp;nbsp;Danubiu,Oceanum,amp;ô Viftulam gef mâia.anullo un^ Romäoßz penit9 potuit fubiugari,nifi donecadFrâcos im ptûFuiffettrâslatû,tûc,n.acceptofidei uergfacramentOjfuafpÔteparuit.Pro/ bus licet impatorû un9 oîm,ipfos c5pefcuerit,nô tn (ubiugauit,ut in câpitibus pmiffis patuit.lmpator.ff.de cêfib9.l.ultîa.Poftqoês ^puincias rojmpio fubdt tas adducitln gcrmâia,inqt,ïferiori amp;nbsp;Agrippinêliû ciuitas nobis eft fubieéta, Germâia cccc tmunaciuitatê enumerat.Tpib9 Theodofiiçg poftProbufloruerat)ger qn fubiu mâilibertate ppria nitebât,nâ Hierony.Si alii ciuldê £tatishoîes,germâos fp gata fue/ barbaresuocâtjamp;tûcillibarbari dicebât,qromâisnS ccdebât.Titul9tnThco rit. dofii germâos cophendebat ,ut xi.q.p.C.volum9,5?^baTheodofi ifîît.V olum9 ingt,^pdpim9,utoêsnrgditiôifubiedi,tâRomani^Frââ,Âlemâi,Bauari,

-ocr page 332-

GERMANIAE EXEGESEOS

BurgundioneSjSaxones,Turingi,Galli, Longobardi, GuifconeSjGctæ Titulus uentaiiijHifpani amp;c,Ec hoc ideo (ut puto)cja olim uidi a Probo aut ab ci? an^ Theodo* cefToribus Germani referunt. Vtimur amp;nbsp;hodie largius amp;nbsp;plus çq noftris titu lis,amp; quafdâ regiones fuis titulis inferût,ad quas uidêdas folû uix liber ingrel fus patet.Quid fi 8^ hoc Theodofii tpibus Germanis côtigerit'^'Quantas autc turbas germani fuo tge cxcitauerint,€x didis Hieronymi prius adduxim^.Tc nendûergoputamus Germania nô nifi aCaroloMagno impio ceUilTe/unt uiri pftâtilTimi partim Germani,partim extefni,q mecû fentiût,etCarolûger manum fuifle aflerût. Fuit ergo Germania nunep Ro.imperio fubdita,ucrU potius imperium Ro. ductu Caroli Germaniæ fubiedum elb

De fubadioneprouinciaruEuropæ a Germanis. Ca. xliii.

ANteqrerûfumma Germani potiti funt,mulfas ^puindasfibiipfisfub diderunt.Têporibus.n.Iuftiniâi Arelatêres,qpofteaeorîî ditionê in regnu uerterût,Germanig ceiïerüt,p Pipinû qcpamp; Carolû iia,ut Iib. iii.diximus.Indc tpibus trâslationis impii Burgûdia,Delphinat» qnûc a Francis occidêtalibus tenet. Quo aSt amp;nbsp;cuius aufpicio ab impiogff^ mâico Gallis hiducatus côtigerint,li.iii.diximus. Lothoringiâ Otto germais DeVngarorumbellis aduerlus Germanos. Ca, xliiii. (iubiecir.

Dy/m oîm illorû meminero qbus uel aliqd dâni Germania debet,nul lagen te uideo,cui plus Germania q Vngaris obligera qbus pene atl fummâ defperationê noftri redaôhfunt,amp; ab his folis.ln Vngaroi? garos, nbsp;nbsp;fortitudine Philelphus, Aeneas Syluius,Luitprâdus,amp;^ alii occupât! erant.Hl

ergo Vngari nô Hunnorûireliqe,uerü nouages fub Carolo MagnoacLu-' douico in Germania exarferût.Papia ab ipfis capta eft Jalutis âno D,cccc.xxiîi. quarto Idus Mardi inditioneRomanorû xii.feria vi.hora iii.utait Luitpran dus lib.iii.cap.primo.Ludouicus Cæfar contra ipfos profedus eft^utRhegino Prunienfîs aiTeriqSi^Luitprädusinnuit cap.xi.Inde Arnulphi Cæfaris tg'b? Bauariâmiferedeuaftauerunt Sueuiâ ac totâ Germaniam,ut placet Geblacen fi.ldem Caroli GrolTi feculo fecundum Platinam in uita Stephani quinti falu/ tis anno D.cccc. xv.contigit.Conrado régnante iterû ad Alemaniâ Saxoniam (efe Vngari contulerunt,iuxta Ottonis Frifingx)pinionê lib.vi.amp; tuncBaW^ dirripuilfe ,pbat GeblaccnG's.Secundo inde anno iterû Germania incurfaue runt,Sergiitpibus,utteftat Platina.Iterû ingermâosexpeditionem mouerût Qlio tempore amp;nbsp;in Venetos, referenteBlondo,incurfauerunt,ac inopinato ductu eos o'mni pietate,omni humano iure carentes mifere egerunt Hetruria folo æquauerunt, utriufc^fcxushominese cæde fuperftites,in Pannoniam fecLim tranfuexerunt,ut Placet Sabellico.Iterum in Saxones mouêtes, ufcp ad Merlpurgum deuenerunt,ur afferit Platina in Stephano vii. Agapito.

Quo Vngaria a Germanis deuida lmp. Romano celTcrit. Ca. xlv. QVantum ego uidere po(rum,Vngaria,Italia,Francia,de Germanis que ri poiTundquod olim Grpci^ Aphri,Macedones de Romanis,poft enim —^rgoiici regni detradionem,uis Sd robur fimul a græcis recefler ûc.

-ocr page 333-

LIBER Q.VINTVS CXL.

fta amp;nbsp;mine Vngaria,qug ante impeni decorem uidorem non agnouit,pofte rius uero paulo nec uiélum» Vngari ergo qui illo tempore Italia pene tota Vrtgaria potiti funt,ut ait Platina in uita Agapiti Jam patriae nix confulerc potuerunt, a Germa Henricus ergo cefar dicête Lupoldo ca.xii.de zelo GermanorS, Vngaris bel nis uida^ lo diffideSjtributap nouêânosinirecoadusê Vngarisgfoluere,amp; fub anno dni D.cccc.xxiiii. Ânno abhinc ix.habîta orône eu principibusjpfos oîm ger manorû prim9 uidtHgcprima de ipfis uidoria.Anno dni D. cccc.lv. têpore Vdalriciepifcopi Vngari ufc^ ad Auguftâ uenerût,OttopGib9VdaIriciipos caftris exuitjUtnôfex eorûfupftiteseuaferint,ut uoluitOtto Frifinglib.vi.ca. xix.hiitPIatina in uita loanis xii.tribus grauiffimis pliis hûc Vngaros cotudif fefcribitjtribus eorû regulis captis.Grauiflîmû hoc pliu ferebat,ut qto uilt;îlo/ ria maiorpriuSjtanto tune clades exitialior.Multa VrfpergenfiSjHermannus Sigibertus Geblacenfisaddunt.Gotfridus indedux eu trâfrhenanis germais» VngariS penetrauit.Hec igit regio poftquâ per Henricum longo poft religio nem noftram fortitaeftjmperionoftro ceftit,ut amp;:die hodierno partes Vnz garorum rex a Maximiliano fortiatur.

De bellis aliarum gentium ÔC earum fubadione. Ca. xivi»’

BVlgari Thraciâ uaftabant,occurrentê fibi Côftantinû uicerut,dcmu VariarS ut Mœfiâ èi. Panonia eis cocefteritimpetrauerunC,ut Platina in uita gentiuni AgapitifcribitJtaC^amp;hgcimpiotributariafaâacft» Otto Frifing* lubadioj li.vi.ô«^ Sigibertus Geblacen.fub anno M.c.xlvi.huiusrei cuêcû coIlegerut.Bel gas impio adiecit Otto filius Henrici anno.96z.Nortmâni diu cÔtra germâos bellauerûtjUt Platina in multis locis oftêdit.Tandê g Hêricü primû anno dni D.ccccxxvi.armis reddebant obtêperates Lupoldus li. ii.de zelo germanoRZ amp;hiftoriaFrâcoruafteru£.De illis plura Rhegino Prunieh. OttoFrifing. amp;nbsp;alii adducût.Dani p Hêricu tributarii fadi lut anno D.cccc.xv.ut Lupold. ca. ii.de zelo germanorû ait,rebellâtes inde peiusfiliûOttonêannodniD.cccc. lü.impü iugü fuftulerût^ut hiftoria Frâcorûi ^bat.ScIaui p Hêricû inde p fi liu eius Ottonê uidi^ab impio fubditi funt,ut Lupoldus amp;nbsp;hiftoria Francorîî referut.Boemos apud antiqs femp germai deuicerût.Hêricus primus germa norû Imp.filius Ottonis duCis,mortuo Cûrado Pragam cepit,ait Sigebertus. PofteaBoemi Spireneo duCe Chrifti legê induerut.Huius filius Vuenccsla9 occifus eft a fratre Boleslao.Iratus ergo Otto ipfum ulcifcêSjBoemiâ ad dediti. one côpulit,8d tributariâ fecit^referête Platina in uita Stephani viii. Sæpe aiït rebellauerSt.Rcxeoru femel impatoricÔgreftuSjpedes ci9 detinebatjnde ab uxore redargut9,impatori iterû cÔferês occubuit^ut placetAeneæ li.hift. Boe mieg. Grauiftîmu tn bellû oîm HulToru ueneno oriebat^Syluio referête.Got? thi etiâ cotra germâos^cefferût,primo Diccn^i côfiliotpib9 Syll^amp; Marii, dein tpib9Theodemiri germai Vualameris regis gotthorum, côtra gotthos Sueui profedi, amp;nbsp;uidi fût,nâ cÔgelato Danubii alueo gotthi trâfierut,amp; ui/ ccrûtSicilienfes etia duce Rodigero a lothario duce Sàxonû inde rpatore fub adi funt,amp; Apulig ciuitates liberatæ, Ämmo.ca.xxxnÄ Gotfrido autoribus,

A ii

-ocr page 334-

GERMANIÄB EXEGESEOS

De lu’rtute dnorum T eutonicoi nbsp;nbsp;nbsp;fubadionc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xlvii.

Domini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnt ptcrea chriftianiflimi milites q Tcutonicoru ac Germaniæ nomen

Teutôid uirtute emeruerûc,nobis recê endi.Hi oli a Ptolemaidg abacti fado pc/ kJ riculo ex queren Mai'ieburoû caftrû condiderunt, quo fortius alterûno fiUGucrûinfidüs Beatifs.uirginiMaripaPolonisdetradûeft^ubi prins dei cul tus^nunceqrûftabula uigent,heu religio ftercore côpenfataeft. Aeneas Syl. multa a Polonorû rege captafcribit,8^ p Sigifmundû Hûgarip regê^itei U pr» ftino dominio mandata,plura capta ego^paucareftituta uideo.NawclerusHê ricû cognoîe Valpotten anno dni M.C.xci.ordincTeutonicorû incepilTc, Ottonê fecûdû ÔC Hermann Bart hofpitale ex Marieburgo confecilTc afferit, poft^ ex Ptolemaide uenerût.Ceterû maiorPrufiîæ parsPolonis remanßt, minimamc^ partêTeutonici fratres retinuerunt.

De fubiugatione Linoniæ a militibns Teutonias. Caxiltimum. PÄulo poftamp; Liuoniâ milites illi ôfamp;oc/'oIoTi^jici fideichriftiâp fubmittcrc tentauerunt,nec caruiteorûuolûtas cxitu.Pauco.n.tpe Liuoniâ totam armis ocaipauerût,accâinfide rcdainftrtixerunt.Tantûcp terroreffl tio. Sarrriatis cæteris îcuirerüt,ut fi Fœderia ILimpatoris liuor eos nÔ detinuinet, totâ Ruflîâac Sarmatiâ ferro fibi amp;nbsp;chrifiianis nêdicaffent, Cogebâtigit T eu tonici (ut Hânibali a Carthaginen. euenerat) partâ uic'toriâ e manibusdtfere re.ln pugna ea côtra barbaros gefla ,findô tûc diuinit? fubmiffa illis apparuit, ac eis poftmodualborû udaminû dédit initiû.Reliqna in Aenea Syluio lege. Côclufio ad Ledorê de cæteris germanie bellis pter iam didis.

N On me fugit, q multi inique laboribusnoftrisrefpôdebunt.acapu^ Rhadamanthûoïs debiti cxceptorê^me interpellabût.Q^ capitularim ntficloquar,oîabellaGermanorûfummo ftudio exegerim, ilia uero germâiæ q noftra ætas aut maiorcs noftri uiderût,ac expti font, penitus exclufcrim. M/ IndTaciti ad me attincre didiiri funt^dûuetera extollimus, recentiorûincuri ofiores erim9. Nec caret ucritate fetêtia ilia Taciti, uerû q nobis ea calunia îft diant,ne finiftre mihirêhancintcrptent.hocanobisfibi rcfpÔfnm defumât. PoftulalTet ^fedo hæc noftra q3ieirio,acpfensnegociû,ut ea,q germanorii fnnt, pro captu nro germaniæ nÔ denegalfem. Nâ id fcribêdi genus qd nunc noftro ingenio ceffît^in me reqfiuit,ut pariter a prima germaniæ origine,uflt;^ ad calcê in deducendis hiftoriis pergerê.Multa th nos auerterunt,qrû maxîin eraCjCp uidilFem maxima æqu^uorû meorû partê,in recentioribus hiftoriis uc hementer occupatâ^antiqtiatis uero penitus nullâ habuiffe rônem, tot.n.chro nici ƒ et annales,ut nihil in hisdefyderet,qd feculorecentiori contigit,Necan ni,nec hcræ defunt,minutis rem metiti funt,ut fic,qh rerû nouarû impêfiores fumus.Sunt qbus rerû nouarû cura erat,qui hiflorias recentiores eftuderut, ac plcnisipaciis dilatauerunt,in qrû numero Vripergenfis,HermannusJRhe gino,ac pene totannales qtfuntGermaniæurbes acuici.lllosrequirerepotes qrû operam fi ornando nomini meo impendere maluiffem,acQdqd nobis ui güâtia nra tribuit,in unû cumulû coaggcrairem,uoluminilt;^ illi fuppofuiffem

-ocr page 335-

LIBER Q.VINTVS CXLI.

quail's quæfo rcrum fpecîes edidilTem^ Ädde hi rem tam exacte,tam enixeprofecutifuntjUt Glabores eorum noftroopenimitandos afduiffcC' aut rem prodigialiter mutaflem,aut eorum orationem intemeratam,intcgram ,r c cenfuifrem.Denicg unus ille e multorum numero lacobus V uimphelingus in ftar plurimorum in recentioribus rebus habendus eft,qui ferme de imperii translatione(ubi noftra oratio defiit) exorditurjacfcelici rcr urn ferie fcriben di ordinemacalcelibri noGri uG^ ad fuamgtatem deduxit, non paree , non fuccifcjUerum latisfinibusefFufc plena ac abundantihiftoriadifferuitomnia. Hunc noftro libroconiunge, amp;nbsp;dices coniundifGmum.Eratingenium nobis ad reparandam antiquitatem Germani^ accitum,ac grauibus ftudiis intêtum amp;nbsp;ad illa uidelicet quae fparfim c tot auétoru uoluminibus diiG'pata funt,qu5 in ordinem redigenda nobis uenirent,plus accommodatum.Ne tarnen ullam aduerfus nos habeas occarionem,ea quæ bellis debentur,amp; nunc libro

illo detra(Ga funt,dum fingularium gentium, regum, ciuitatum, regionum memoria nobis erithabcnda,eo copiofiusapten tur.Et hoe tantum ideo adduximus,ut agnofcat cor/

datus Ledor,nihil quod Germaniæ impu tari poilït a nobis defyderari.

FINIS CLV I N T I

liber SEXTVS EXEGESËOS GBR MANIAE DE STRATEGENATIBVS SIN gulariumpopulorum Germanorum,amp; continet in

fe capita Sexagintaduo.

Primu.Cotra Leonhardu Ar etinu, conticentem fortitudinem GermanorS; ii.Deprimis GotthcrSexpeditionibus,amp; eorum diuifione,.

iii.De geftisGotthoru contra Auguftum cæfarem,amp; alios illiustempeftatis. iiii.De ftrategematibusDromachetis contra Lifymachum.

V.DeGotthorumgeftis contra Macedones.

viDe bello Luculli,Agrippæ amp;nbsp;Domitiani contra Gotthos*

vii.De ftrategemateGotthorum contra Philippum, Gordianum,Poftumi3 viii.De DiocletianOjMaximiano,Mariano,Galieno contra Gotthos.

ix.De Claudii preliis contra Gotthos,amp; non tot gotthorum tune occifos fuif fe,ut a T rebellio afleruntur.

x.De triumpho Aureliani,amp; premiis cius,co cj) gotthos uiccrit.

xiDe Valente cæfare,Slt;l quæ eins ætate fibi contigerint a Gotthis,amp; cius aduftione ab eifdem.

xii.De obfidioneurbis Gînftantinopolitanæ a gotthis,VaIentiniano,ac Theodofio Cæfaribus,amp; quomodo fe cum gotthis geflerint,

xiii.De motibus iterum obortis inter Roma.amp; gotthos,amp; de Styliconis perfiz dia,ac intoleranda Claudiani adulatione»

xiiii.De Alarico rege gotthorum ,ôd fubuerfione urbis Romæ.

A iii

-ocr page 336-

GERMANIAE EXEGESEOS

xv.De Oftrogotthi's ac Hunnis,amp; de fubadione Oftrogotthoru ab Hum's, 8c Attilæ ac Theoderici pliis,captionelt;^ urbis Romæ ab Attila.

X vi.De Gotthorum ftrategematibus contra reges Francorum.

X vii.De pofterioribus Attilæ Odoacro, eorum profedione denuo in Italiam,amp; urbis expugnatione.

xviii.de expulfioe Odoacri a Theoderico^amp;bello gotthico cotraluftinianu. xix.De reb9 geftis luftiniani g Bellizariû,amp; regib9 Gotthoruufcp ad Totila. xx.Deduplici ruina urbis Romæ a Totilaamp;totiusitaliæ excidio aGotthis.

xxi.De exitu belli Oftrogotthici ôd expulfione Gotthorum ab Italia, amp;nbsp;quorz , fum Ofirogotthi peruenerint.

xxii. De Vifogotthorum exoneratione,amp; quorfum (e contulerint^ôi eorum in totius terræ prouincias incurfiones.

xxiii.De Gotthorum bellis contra alias nationes præterq Romanas. xxiiii.De Hunnorum ftratesematcontra Romanos amp;nbsp;Germanos.

xxv.De Vandalisamp; eorum bellis,ac ruina urbis Romæ.

xxvi.De Alanis^Burgundiis,ac Sueuis in totum orbem irruentibus xxvii.De HeruIorû,Gepidarû,Rugoru ftrategematibus cotra Logobardos. xxviii.De Herulorum amp;Rugorum irruptionibus contra Romanos.

xxix.De Antibus. Viuidariis.ScIauis.Vcnetis,amp; eoru nominibus,prindpio ac exitu amp;nbsp;populationibus in Ro.Imp.

xxx.De Scyris.Chaibis.Vitungis.Breuds.Aftringis,8lt;^ reliquis barbarorum populis a Gotthis defcendentibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ,

xxxi.De Longobardorum ftrategematibus in Ro.amp; alios.

xxxii.De Bulgaris Sd eorum populationibus.

xxxiii.Genealogia omnium pene GræcorumacRomanorucu prædidisbar baris gentibus affinitatem trahentium.

xxxiiii.De Francis germanicis amp;nbsp;eorum irruptione in Galliam» xxxv.De Danis ac Normannis,amp; eorum ftrategematibus.

xxxvi.De antiquaSueuorum acSaxonum fimultate.

' xxx\4i.De Sueuis acSaxonibus AnP'Iiam.Britannias,amp; alia loca inuadeßb*^^ xxxviii.De SueiiisfenonibuSjamp; eorum prima expeditione, xxxix.Tota Senonum impugnatio contra Ro.Capitoliumcuftodientibus. xl. Romanos in unadiefæpius a Germanisfuiffe uidos, xli.Quomodo Senones Sueui a Romanis iterum expulfi fuerint. xlii.De fecunda Senonum pugna contra Romanos.

xliii. De Gallis.Ge(retis,amp; eorum ftrategematibus.

xliiii.De prima expeditione Galatarum germanorum.

xlv.De Galatarum pugna contra Antiochum.

xlvi.De Galataru cotra Delphos oppugnatioe,amp; tepli Apollonis dirreptioc» xlvii.De galatarum ruina,8^ eorum contra Pyrrhum bello.

xIviii,De ftrategematibus Galatarum contra Romanos

xlix.De r eliquiis Galatarum quæ fuperfuerunt,amp; quorfum hæ peruenerint, amp;nbsp;eorum regione.

-ocr page 337-

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXLÎL

L.Quomodo Gallogræd impend demum ceflerinf. liEpilogus terrarum a Germanis fubditarum.

Iii.De captione urbis Romæ,8lt; q? tm ôd a fob’s Germanis capta fit_,amp; qties. liii.Quô germai non fold urbê euerterint,uerum ôdlinguam Ro.aflFecerint. lnn.Q.uotiesThraciaacConftantinopoIis Germ.fuerît præda^S^ quo euerf^ Iv.Dedeftrudlione Carthaginis a Germanis.

Ivi.De bello CimbricOjamp; prima Cimbrorum expeditione,2lt; Marii,Cæpio/ niSjamp; aliorum ruina.

Ivii-De fecundo confliduMariiamp;^ Cimbrorum.

Iviiï-De iadura illata româis a Cimbris,5d Marii donis,amp; laude ob uidoriarß lix.De Scytharum,Myfioru amp;nbsp;reliqrû Germ.ïcurûôib9,amp; qd fit «rtuefow. bcDeBaftarnis Germanis eorum bellis.

Ixi.De Bois amp;nbsp;eorum incurfionibus.

Ixii.DeBrucîlerorumamp;aliorum Germanorumpræteriamdiclorum expcdi tionibus contra Germanos.

Oratio ad Max.æmilianum Imp.de ftatu Germania?.

AD LECTOREM

Vit nobis longa oratio pmada hadenus de infigniinRo/ Jmanos gcrmanoBî uidoria ac bellica fortitudine,aduerfum ^totiusorbisnationes.Addidimuspterea qd longe honeftif fimûfueratjtotdifpêdiis hoftes germanorûfemp alFedos, ^J^3^ac pene ad ultima fuipforu de Iperationem ab eis fuifïè reda gdos.Hæc qdê diurna partim ledione nobis côftabant, par tim adodiîîimirhoîbus dephêdimus,utinâeauerborûlenocinata ac luculen ta iundura materiæ de fe nobiliffîmæ captus îgenii noftri refpÔdiflet ^qua ger manica fortitudo in difciplinaru oim uiro inftrudo niteretSi em ex æq con/ fentaneûuirtutis enarratorem dii germaniæ noftræ côceffiffentjOpus fuilTet ut Homero priore,antiqoreCß rebus germanicis deftinalîênt,amp; q maiori ftu/ dioaddidSfefejmaius acpftantius argumentûfibi ad defcribendû fumpGlTe putadetjq q Homericu ac T roiæ negociü egiflet. Il lie cm tm fola ciuitas ab im , belli græcorû turbaac fallaci c5cidit,q aduerf^ græcoru illos AevtcH^icTiKss ut Homerico uerbo utar fui tutelâadeo comphenderat,ut in decimu ueftigia retuleritannû.Oh qtabellorû turba'Tparturient môteSjUafcet unius ciuitatis Græciq. periculûjacne hui9 qdê_,nifitotreuolutisannis,tot pmiiîîs cladib9.Nectn hâc Titides,nec Largyfeus Âchilles,nec anni domuere dece,nec mille carinæ. Vn hoeÇ’ unde tanta Troianorû uirtus,q tot anniSjtot pliis græcis refpôdit^ quia (piculis res agebat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ô-«koi; cfKtï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AcinA’

KÔf uv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Haftis denfabant haftas/cutife^ minât feuta^tenet cly

pe9dypeû galeâcç qe^ crifte.Heu qlacrymabilebellu.græci.n.’taA/^ava/ ut ho merids attributis utar.i.pulchrecindi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cordeferocesö-sï^'^'v

H f StwAoa'x’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manibus arma gnea habueruntj clauos

-ocr page 338-

GERMANIAE EXEGESEOS

aciôgasbaQas. Erat pulcherrîa Toxaris apud LudanS côtra græcos oratio • tysAiirBi lt;^H‘ygt;itrcfLigt;u.(fgt;0vouQ7n?i\oiißlt; •zraAîp.sç )(9Ù8a.v«7’t/lt;j'lt;zrtf’TOVCp/AtoV.'/vae/ASj,®? « ma A«, ràc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ta gKuilK^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aAo-jyç «.ÙS TrfTrov^Tt, à?S^x. tïtcó^

'raçTàjxiKfaTaÙTa iTsaaveiTS, opAt e'anv vfzTv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;zr^lJ.tyîeeta',i(i llfWH

9i;lt;ic ^ïûüin.’^’h/x.îv Aè,(îti/£xëç ôlt; TTÔAî/ioi xsÙk imKeàivof^ «.^SKoiç 'Hymxüs^oû/jt^iTriovmf S ffvfjL-2s-ilt;ngt;vm,lt;zs-if vop-Hç M Aa«ç fx,axô/xt9st.i.Ego tibî multas c^des cnarrabo bellaac mortes pro amidsfufceptas,utagncfcasueftra(fdli.græcoru) pucrilia effe fi getidsconferantur.Necfine rône temere resueftras attollitis^ucrum mcrito paruaiftamiraminijdSgrauia uobisnô fupfintgrædsfempin pacefumma ui uentibus. At apud nos ppetua bella^aut inuadim’ alios,aut c^dimus^acfimg côcurrentes pro pafcuis acpda pugnamus.Nec plane aliâ habet in fe fpecicm gr^corûilla turpis armor ûiadatio ergagermanoRzuirtutê ilia Homeri,ubl milites, amp;œflt;xKaç/V’ KaAa/xosrCpitoV «■ZTo ßi/firav Ou çx.vrtç âerzs’i’a- A’ hv Aux’» fJi-ta-ofjLCpxXav. Hæc uero non gcrmaiiorû extiterunt(| rû nuncbombardarû uftis eft,qrûtonitrua trifulca louis fulmina deftituunt, qrûuisrepentina cœlu,terras acmare,maneflt;^infernas,ut Plato de fulminï bus dicere confueuit, terret, qrü fremitus ac necefbcas ocm humanâ excedit conditionê,a cuiusîpetu non die una fe Troia ilia fuftinuiflet.Habuiflet mul tohoneftiorêoccafionê Homerus quidâ,faltê unicagcrmanâ gêtê,gothicani fcilicetfuouendicare ingenio,qtotiesRomâ,non Atiæ,uerum totius orbisca put,gentiû oîm calcatncê,armis occupauit,acnon femel folo æquauit,^indu ftriæ fuægræcos ^çiû-sî^oitajx»ff.i.bn comatos ac Vlylïèm aftutum,tot carmi nibus mirari,ac ultra cœli fedes efFerre,honoref^ pter mortales renumerarc quêadmodû Homerus,Sd alif q â7TOu9stlt;rta^ovw res humi ferpentes famulantc cloquentia ultra rei penfum ac lineâdeducût.Cæteru ego ô vejgt;amp;Tirl^eôv ad illoRt ingénia nimis intêpcftiuus. Cur germanoru fadlis «Iiocpk^mtztkTsi? débita d^ni tatêreddi polTe amefpcrarê,duuiderim,ahudremi genus germanoru eflc^ troianorû ,his Homerû, illis )^o nec ante nos Chenlu contigiiTe.Nontnani mi noftri uoluntasdeeft,licet uiriu facultas acexplorata imbecillitas,q ut no/ ftris nugis (qbus Germania indigna eft)parcâ exhortât,tta patriæ pietas ut eo îpêfior in ei9 negocio peruigilê admonet,amp; ne patiar dec9 ei9ï tenebrasabire

Contra Leonhardu Aretinum, ôd cæteros qui germants gottho rumgloriam eripereconabantur. Ca, J.

NVnc in arenâ aduerfus plçrofcç defcêdâ,Çjbus nec ara nec fides un^ erga Germanos affuit,ob innatâ eisgermanici noîs inuidiâ,qsiniuri _ aru expoftulare nô dubitabo,dû laudi noftræ femp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exi/ Anetinu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;înclinationê meditati fuerint.Quos amp;nbsp;natura ita finxit,ut noftrû dec’ ini

que ferentes,femp Ger maniæ laudes interuerterent,Hi olim a noie germâico gotthosexcluferunt,ut eos fatisrefellimus ac reuicimusin primo uolumîe,ubi quicqd ad huius reicognitionêconferreuidebat,ftudio nômcdiocri ^leque bamur.Id qCp filentio nequaq nobis remittendû eft,Leonhardu Aretinû exi/ tialê patrig noftræ hoftê,dû Procopiu eu omi noïs illius audoris dtflimulati .one latinitate donaret,ea q pene e uerbo tranftulit,fuo ingenio,diff mulato au

-ocr page 339-

I LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXLIII.

floris noie arrogauit.acfe ut Procopiu latinu uendi uoluit. Nou fuüTet hoc poftræ cenfuræ opus,nec noftra interfuifTetjnihilc^ fupfui{Tet,qd rephêfiôc noftra indigeret ƒi Procopiu falte fideliterlatinitati reftituiG’et,nec filentio ea ' (q inære germanorû fuerut) pteriiffet.Scripfit Procopius græcus de Gortho . rû rebus geftisuolumina quatuor jLcohardusuero Aretinustotidêcôpofuiti ôé liber libro,materia materiæ refpôdet,ut de eo Blondus inquit.Nec ulla in ambobus oronis falte alicui? comutatio eft,q minus liber idê un9 ucl ex uno profedus cefeat,nifi q? quæ honeftius de Germants Procopius edidit^ea Le onhardus e græco non tranftulit,cu tn cetera curiofa idagine imitatus fit oîa, hocideoeuenit.nâgrauiter paffus eft quicq honorificêti? de germants audiri

De primis Gotthorum bellis ac diuifione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. ii.

VErû utad rê (unde digreffus fum)redeâ,Gotthorûilluftrin’img feil.

gétis egregia facinora,ac Româ toties ui armife^ occupatâ^ ad uires GotthcJ indicabo.Memorant Gotthi olî in quatuor partes diuiÜ,qdâ Oftro rum diui gotthi^alii Vifogotthi,feu hyppogotthi,Vandali,ac Gepidæ,ex qbus Logo/ fio bardi,amp; horû optimi T urcilingi ^ceflèrunt,pariter ac Auares,Hunni, Alani Sdaui, Antes, AftringijTeiphali,Scyri,Chaibi,Rugi, a nullis aliis origine tra/ xeruntTueruntem multi gentiû illarû,utlornandes ac Barnefridus inqunt, noîetmdifcreti/æterû unagens,definguloruitacp ftrategematibus adurus fum.Et primo de Gotthis,q tpibus antiqffîmis ante^ Ro.impiifama ac titulus increbuiffetjhoftibus carêtes,fibiipfis bella intulerunt,ac a Scâdia infula amp;nbsp;pa tria,primo ad Vlmerugos caftramoueruntJPropuHàtisinde ciuibus,eorûter ra( rege Bericho)occupauerût, Inde ad Scythiâ Ouim didâ ^fedi funt duce Filimero,referente lornande.Inde adgentêSpaIorû,audore Ablauio,refede runt,qbus deuidis gotthi fefe diuiferunt,alii totam ægyptû fubegerunt,cuius rei amp;nbsp;Herodotus Halicarnan^usmeminit,alii oriente duce Amalo,aliioccidê . . tem Vualtho duceconcelTerut. Exillis ad oriente delatis,Scythisfugatis,relt qui Scytharû reges emerferunt.Rex eorü Vefofis alii Vexoris dicûr, Betorici Prima régi ægyptiorübella intulit ac uicit,ut lornandesjuftinus, 8d Trogus in prîo gotthorû Bonifacius Symoneta,ac alii defcributSucceffîthuic Tomyra regîa qug Xer bella xembello egerat.Philippus inde rex Macedonû Gotthilâ,a q gotthi funt,Scy thiæ regis filiâ,matrimonio fibi copulabat Alexader inde eos belto folicitabat iierû expertis eorû uirib9 pace cû ipfis cÔpofuit,ut ê apud Strabonêli.vii. Arria num in primo OttonêFrifing.licetQ,Curtius difcrepetpaulu'ûab aliorû fen tentia.Darius.n.reb9 Perfarû potitus,Antriregiri Scy thiæ regis filiâ matrfmo niofibiaddixitHucufo^ Gotthi Scythædidi funt,ut eos manifefteDiôjfcho lt;nbsp;lafticus Smyrnæus,Agathius,lornandes,amp; alii uocant,non q? a Scythis uene tint,ut Italis quibufdâ pfuafum efhVerû qa expulfis Scythis eorû potiti fue/ Tint impio,aûc potius Scythæ ab ipfis origine fumpferitNâ T rebellius Pollio Scythas gotthorû parte fuifle dixit. Alia gotthorû turbâ aggrediar,q occidetê inuafit,hi populata gracia fe in Afiâ côtulerût,T roianis auxilio uenerunt,eorû reges,uc Dion grecus fcribit,rereruat,EuripilusacThelephus qui Çaflàndra joccidit,ac ab Achille telis deftituebatur.

-ocr page 340-

Gottho ru gefta cotra Au guftum

machum.

Gotthi cotra Ma cedones

GERMANIAE EXEGESEOS

De Gotthorum geftis contra Auguftum Caefarem. Ca. iii. INde Augufti tpibusByrebiftasGetaru rex floruit,AeIiusCatotuuc cX • Tranfiftrana rcgione,quinquaginta getaru milliainThraciâhabitatura deuexerat,rex aüt eorCe eos nunc exercitatione corporu, nunc fobrictate acedidojtarexit^utlatüadeptus fiierat impiüXubiecitc^ finitimos plurimos, audader Traiedo Iftro,Thraciâ, Macedonia ac Illyricû depopulatus eft, Ro maniiez magnuterrorêîcuirerat.De^ Gallis finitimisThracibus ac lllyricis pdas ingentes reportauit. Boios etiâ fubditos Critafius populos funditusde leuitjfimiliter ÓcTaurifcosAugiiftus igitcoadus, contra eum quinquaginta millium exercitummifit,hæc Strabo librofeptimo geographiæ.

De Dromachetis ftrategem.contra Lifymachum. Ca. iiii.

Vit amp;nbsp;pene eodê tpe Dromachetes rex Gotthorû q Lifymachu rc/ gê fecûiniftro occurrentê intercepit,ut Câpannsin orÔneRatifpo/ îponenfijStrabo li.vit.Plutarchus in lib.Twv âOTKpStçuaTav afteruntjCU lus uerbali.iiii.Ca.de libertateappofuimus.Et idem Plutarchus in uitaDeme trii idem infit,cuius uerba funt.Trux barbarorum dux Dromachetes, q lo ante Lifymachu captû tâta liberalitatedimiferat. Hune Dromachetêl ciæ regêOrofius li.iii.noîat,amp;hiftoriârccenfet. Similiter Liuius, Eutropius, Eufebius,amp; aliijth Strabo ac lornandes Gctâ dicunt,qd amp;nbsp;ueritati ^pximi’ eft Ideo aût pftantiflîmi illi Thracê eu fecerunt,dû Getg pene femg Thraciâ fub diderint. Aiunt amp;nbsp;adhuclocû in Thraciis noie Lifymachiâ,ab ilia pugna noîa tû, cuius meminere Plynius li.iiii.ca.na.hift,Stephanus Byzâti9 Ptolemeus, De Gotthorum geftis contra Macedones. Ca. v.

Otthi multabella aduerfus Macedones côpleucrunt,Sopyrioné ein Magni Alcxandrilegatû,cû xxx.millibus armatorum deleuerunt,ac ,lphilippûregêpaulo ante domuerunt,utaitIuftinuslijcxviii.amp;Scygt; thas noîat.lornandes tn ôô alii id Gotthis afcripferunt,qs antiqtas Scy tharum noie comphêderat.Alexander Magnus pace cS Getis non relpuit, nec Getæ eu ipfo pace exclulèrut,referentib9 Strabone, Arriano,Ptolemæo LagijCam pano. luftinus th fceliciter uidos Getas ab Alexandro phibet,cui ah'oqui ne-* mo fübfcribitjpotes amp;nbsp;uidere Plutarchum in libro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•ji-'x»«'

Fortuna Alexandro in ceteris arriferit.

De bello Luculli ac Augufti ,Domitiani, Agrippg contra

Ca. vi.

Gotthos,ac aliorum.

BLondus fcriptor diligens in primo dc indinatione imgii Ro.uolumïe, aLucullo etiSGotthosuidosoftêditjCuiusrcitnnec Methodius ncc lornandes meminerunt.lndelftrû tranÜre uolentesGotthi,ab Agtip tiani bel pa remorati funt,ut fcribit Agathius,conuenit èC Methodius. Augufti tpib’ IS contra oês ^uinciasimpiofubditasGotthiuaftaueruntBuntdeillouerficuli Ouid. Gotthos. qui eo tempore penes Getas egerat,ita enim infit lib.primode Ponto.

Maxima pars hominum nee te pulcherrima curat Roma,nec Aufonii militis arma timet.

Dant

-ocr page 341-

LIBER SEXTVS


CXLIIU.


Dant illîs animos arcus,plengcç pharetræ^

Q»cç fequens nullas hoftishabebat opes. Multas ptereàurbesac regio nes eotpeRomanis Getaedetraxerût,qd ibidêOuid.his carminibus ©ftêdit* Stat uetus urbs ripæ uicina binominis Iftri

Mœnibus 8^ pofituuix'adcundaloco

Cafpius Egypfus Cde fe fi creditür ipfis)

Condiditjô^ proprio nomine dixit opus.

Hane férus odryfiis inopino Marte peremptis

* Cepit,8i in regem fuftulit arma getes. Domitiani tpibüs maximas fträgt; gesundicç in Ro.imperio edebantGetæ.Blondus ait ob numerum interem/ ptorumRomanoriîCor.Tacitû conticuiffehiftoriS.lndeBaffîanus ^Cara-» calla grauilTimisdamnisGetis c5flixerut,refcrentibus FlaUio acMethodio.

De Gotthoru bellis contra Philipps,GordianUjPoftumu. Ca. vii.

TErtia Gotthoru pars in infula Vlmerugoru hue ufcp remanfit,cæte risGotthis c5iunda,indc Pannonia,referentc Methodio,occupauit. Gotthi TÛC Sitalcus eoru duxcentuac quinquagintauiroru milibus Athe contra nienfibus conftixit,in q plio de Romanorû potêtia exptus, cum ipfis foedera Impera iniuit.lnde ad Domitiana tpa,q primus lanu rupit,Pôpeio ac Agrippa ducib9 tores Gotthi ambobus ^fligatis agminibus, capitibus eos tuferunt, lornande au/ dore.lnde diuidebantGotthi,una pars MœfiaacThracia intendit, ex qrum ,pgenie paterna linea Maximinus ^ceffit. Symmacho graeco hiftorico ,lulio Capitolinoaclornandeteftibus.Reliqua pars contra Philippvi effare Ro.cgit. Argumentûhuiusdifcordiæ erat,qa fub acre Philippi Gotthi olint militaue/ runt,hicuerodenegatocisftipendioacinterclufo,eorùfentitbellü,qd geftü eratduduDeciifenatoris.Defccitin eopliopater Decius acfilius.adiunélis triginta milibus occiforu.Gotthi igitMoehaoccupaucmt. Oftcdithoc ara in Mcefia filioDecio dedicata.Meminit huius belli Sabcllicus,Blondus,lornan des,Orofius,Gotfridus,atcpalii,copiofiffimethPÔp.Lçtus,qcupatrefilium fponte pcipitatosoftendit,ut ueterûDeciorù exêplüimitati/e ^futura uiéto ria deuouerent.Eufebius acSabellicusli.vii.Ene.vii.illos fimul püffe dicunt. In Gordianus cæfar impio potitus eft,cuiusaetate GotthiPontû,Afiâ, Macedo Clades niâac Græciâpopulatifunt,utBlondus,Eufebius,Eutropius,Sabellicus indi/ fubGalic cant.Trebellius Pollio re diftufius enarrat,ac diuerfus ab Eufebio abitMacri no SéPhi nûemait impatoris filiùtunc occifum.Succe(fitGalienoPoftumus, qtêpore lippo, Gotthi Thraciaoccupata,Macedoniâpopulatifunt,TL helfalonia nônihil op pugnata,p Afiâ inde euagati,ut T rebellius ait,Dianæ Ephefû têplù oppugna/ uerunt.Byzantiû tunc,referentibusTrebellio,Sabellico 8lt;Blondo,c3cteris co lontis æquatû eft,adeo pdiisexhauftüuidebat. Gotthi etiâEuxio occulte ena

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uigato ,Iftrioftiaingreni,accolas inopinato acceffu pculfos,uarüs cladib9 afFe

cerunt,donee Cleochanusac Athen3cusBYZantiçpfides,ui(fhtn,Barbaros cô pefcuerunt.Ocdfus eft Venerianus pfeÂus.unde Gotthi elati jCyzycenâ in/ uafcruntjAhâactotâgrxctâoccupauerût.haccDeufippusgræcus auctor ,11119

-ocr page 342-

GERMANIAE EXEGESEOS

têpeftatis feriptorjate exequit,ac EpyrS Hpmoniâ fimul amp;nbsp;Boetiâ guagatos Gotthos ait.SabcllicusacBlôdusobGermani noîSinuidiâ^hæcScythae gpe/ traffe fcripferunt,uide Suida in didlione crxieja.Ch th eos Scythas Trebellius Pollio in Mariano, totius enarrator hiftori^gotthorum populos Fuiftedicat De DiocletianOjMaximiano contra Gotthos,acMariano,Galie no,ufc^ ad Valentem Cæfarem, Ca. viii.

DIocletianus inde Csefar.Gunthericûac Argaicû Gotthorh reges,lor* nande reFerente,habuit hoftes.Hi aût caftris Romanis exutis, Mar cianopolim Mœfiæ urbê çeperunt,Blondo ac PÔp.Læto referêcib^ Maximia ' Volufianus inde eu Gotthorh regibus pace conciliauit,cui fucceftît Galienus ■ nus cûtra cuîus tpib? uniuerfa refpub.romanorh laborabat,afFiciebatcp.Gotthi em qua Gotthos. fuor eoru ducibus Venduconc,Thurone ac Varone,Afiâ,Hellcfp5tu,Epbe fum,Bi£hyniâ,Chalcedoniâ uaftantes,Anchialem(Hcemi montis) duitatede ftruxerunt.Sabellicus,Blondus.8lt;^ alii obteftanuThe cm Gotthi oês,ut Pôp.

Lætus teftat,confpirauerunt.Probâc hoc Calphurnius fùras feriptor, lunius Cordus,Deufippus,Arianus,amp;aliiquihiftoriasde têporhillorh cæfaribus defcripferunt.Ec inter oês maxïe Trebellius Pollio in Mariano,ubi Achaiam Thraciâ,Macedonia,Theffaliâ uaftatas feribit ,ac in Byzantio totcædes pafi fim éditas fuifte,ut nuUa illic antigor ,pfapia inueniat,amp;; nullh nifi q peregrina tusfuerit euafilïé.Hæc uidens Maximianus pacêc^ arma magisin Gotthisrc quirens,primus oïm eosin auxiliares milites pciouocauit,fercbattûcGottho rû dux Gebericus,q Scythas,Thuidos,Bubengetas,VafmabrÔtas,ac Caldas ditioni eius aftrinxit,ut memoriælornandes tradidit.

De Claudii contra Gotthos præliis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. ix.

Claudius contra

Mperante Claudio cæfare deFyderata barbaroru cccxx.millia.i.gotthcR2 Fuiiretradunt,qarma induerhLDuo.n .millia faite nauiu Fubmerfa nume rabanqficutiliteræ ad fenatûClaudii apudTrebelliû acPôp.Lætu figui Gotthos. ficanqacepiftolaad luniûBocchulUyricipfeôtûdenotat, ubi a Claudio in

ThelTalonia ac in Dacia èC Myfia iuxta Marcianopolim, ac circa Byzatinpu gnatu fuifl'e oftendit^ic Gotthos Creta fimul amp;nbsp;Cyprû ignc ferroqj deuaftaf (e,Claudiü uero Gotthos deuiciiTe. Ob tarn infignê uidtoria clypeum in curia gt;nbsp;aureu decreuitfenat^ Claudio, ac ftatuaaurea in Capitolio ante templu/ccc quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gtumunus uidoriæ aduerfus Germanosç’ VerûhæcTrebellius de Claudio

c Familia Conftantini ^gnato,adulatione plena oîa fcripfit,ut Sabellicus ait, Eutropius etiâ tune cc.germanorû millia defyderata fuifle afleruit,qd th pter lx)c9 Eu Eutropiû nullus feriptorû unq memorise ^gt;tulit, feribente de hoc Sabellico, • tropù hoïe Italo,non germano,Eutropiû uidelicet fide tunc caruifîè. Ecce Eutropii iniuria GermanisillataCexecutus eftoffiaûGermanorû tmin eo Sabellicus ac Ueritati patrocinatus,germanes défendit,cæterû æque de germanis male meritus.Eius th purgationê contra Eutropiû eo libetius affumimuSjquêadmo dû ab hofte noîs germanici,in eo uentati addi(fto,cuius teftimonio nihil acce ptius eft,q qd ab hofte in hoftis defenfionc diuulgat£uppflerut italt;^ Itali iOi gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Romanoru

I

-ocr page 343-

LIBER SEXTVS CXLV.

Romanoru cxGdi'a,acd5 nihil habuerunt deGcrmanisfuccÊbcntibusuenta te teftan/inxeruntqcuncpfalfiflîma.Tûcaûttgis fiGermani foil Cquêadmö du Gotthi)in Romanos fuiflent debacchati,imperium Romanum ultimu die daufilfetjUt refert T rebellius Pollio in Loliano.

De Aurelianipremiis,eoq?Gotthosuicerit,amp;eiustnüpho. Ca. x. NEcfacile huicairentior,qd uere oïsfcriptorumgrexde Aureliariin gotthosuicloria exdamat.apud Nicopolim uidelicct impatorê uicif fe gotthosaiumerus em inrerfedloisï ignorat.Qiiantü aut gotthi tüc Ro.impiuarrecerintc’ acquantu ad gloria germanoru ob uictoriâ Gotthoru pconii accefleritC exfolis donis ac ep!a fenatus ad Aurelianu (referête Flauio Vopifco) poterim.us agnofcere.Gratias tibi,inquit,Aureliane fenatus agit,ut Donadâ fefe a Getarü poteftate fubtraXeris,abüdamus perte pdiis,abûdamusgloria, ta Aure Accipeigit rebus a te gcftis coronas murales quattuor,uallares qncp, naua lia. ob ui lesduaSjpuras haftas x.fellâ eburnea. Antcniaiios etiâ aureos ccc.Philippeo/ c3:oriam ru argenteorutria millia,minutorûqnquagiesgris.x.lineasægyptiacas.xx.mâ contra telia,Cypria paria,duos tapetes Airos.x.ftragula Maura.x.cctum iues, totidê Gotthos. oues.Illis itacp donis circenfiG ludorti conftitit apparatus. Sabellicus quinc^ Gotthoru millia uno plio Aurelianu peremilïc fcribit.FL.Vopifcus ex fente tiaTheoclitigræci au(ftoris,tot gotthoru ab Aureliano defyderataferibit,tre centos tm pfidiarios,ac Sarmatas in Illyrico fufas,ac cü duce Gotthoru Cana bo fiue Canabaudo trans Danubiu quincp gotthoru millia deftituta fuiffe^ic multos in triumphu aólos, ob id reftitutor Galliarüjiberator Illyrici noiatus eft Aurelianus.Quod plane falfiffimü cife qs ignorât^ q lornande ac alios ui derit.Ädulat Aureliano FL. Vopifcus Cut Italoru moris exiftit) numei û tni occiforülaudi Aurelianiadücereuoluit,amp; ipfe Vopifcus in principio dereßi fcriptorib9 ^htet peculiare i'criptoribus/fle gloriam imperatoribus de quib9 fcribunqocciforum multitudinc augere.

De Valente,amp; quæ eins tpibus a Gotthis contigerintC

Sc ciusabeifdemaduftione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xi,

gt; Otthi eqSabetacBlodo referctib9_.a Coftantino uiciti funr,qd lorna des negat.Id tn pfuafilfimu heo,Gotthos circif Ixx. annos pculTo cu romais fcedere,nihil emolitos cotra romäos ufcp ad Valetis tpa,ubi abHunnis cxpulfi,adRo.imperiiexitium nafcebätur. Valens olim eosin toc Vifogot dera accepit,nec armis ademptis,ut commodius in officio fuo eos contineret. thi ÔC Tune temporis fefe Vifogotthi ac Oftrogotthi diuidebant. Hi em q magis Offro oeddui erantjSc illi fole ^pinquioresjdeo dicebantur illi Oftrogotthi,hi Vi gotthi fogotthi. Ablauius fcriptor a patria eos ita diétos aflerit. Diaconus tarnen fu/ vn didi, pra Eutropiu aitillos q Fridigernü feqbât Vifogotthos,Atalaricu )^o oftro/ amp;nbsp;eorum gotthosdidos,ii.n.in£fedifli3ebat.Fridioern9 auxiliu a Valête cotra atalaricu diuifio poftulas/upior euafit,ut ait Socrates li.viii.ca.xiiii. Vales qcpThraciâei ad in habitâdâ côceffît,ideo ob puerlâ V alêtis fidê,gotthi î arrianos euaferût.V ual filas gotthoru facerdos tûc tpis,ut ait theoderic9j puerfafide eos îiormabat.

B

-ocr page 344-

GERMANIAE EXEGESEOS

DiiïîdiS inter Ro. iamp;Got.

Vales UP (flus et co buflus.

Multa illicfcriptorti difcordia eft,Sabellicus li.ix.Ene.vii.V ifogotrhos ab Hu nis puirosfuide,ac Valente ad occupandaMyfiâ interpellaire refert.Eiufdem fentêtiæ Orofius affertor efl.Vrfpergenfis fcriptor uero ac lornandes Thra ciâjMyfiaacDaciâ a Valente petiilTe dicunt,amp;inoblata Thracia illic confe/ dilfe.Socrates hifloricus ide teflat.Mcthodius tn ui acarmis thradâ gotthos inuafineaitjamp;irnpatorc metus gratia nehoftilitcr pofthacin Ro. impiûdefe uirentjThraciâ ultro eis obieciflejquê amp;nbsp;Miuitû afTerit. Valens itaCß Lupid nû ac Maximum duces gotthis addidit,qrû dudtu melioribus potirent Nec in eo fcriptores conueniût^quÔ inimicicie ac fimultates inter V ifogotthos ac Va lente cefare fuerant oborte. At fan's impii Ro.exitu trahentibus,L upicinusac Maximus Cquetn lornandes Lupitiûuocauitjgraüiter Gotthis modérantes, ac tyrannidê exercentes /ame gotthos afflixerur,Vrfpgenfe acSabellicorefe rentibus,alii tame Fridigerno Gotthorum regiinfidiatû Lupicinumafletut, ac uenenoipfum ab code petitu fui(re,aliiïopiagotthosadarmaredaâosfcri bunt-Rupto igit tumultu,gotthi duce Fridigerno Romanos in armis obuios aggrefli funt/olutos fuderût/ufos partim in fuga uerterût.partî morte excru ciauerunt. Vales fagittapetitus,accgritudîeaduerfa corrcptus,in cafam quâda côporcat9,fuppofito ab iualefcêtib^ gotthis igné côbufl9 eft.lornâdes idigno rater a Gotthis ppetratû ait.Theoderiais tn epiïs apud Bofporû pri9gotthos cû Valêtecôfl!xiflercfert,etpartobello,ut Socrates dicit li.viii.ca.xv.xxxiii.die Mail mêfis fexto cofulatus ei'us anno ufcp ad Côftâtinopolî barbares expedi'' tionêfubmouine, Inde ad Adrianopolî romanos acflos trucida (Te gotthos, impatorê in cafam deportatSjgnecÔfumpfîfle.Fuit aût Valêti exitus in anno altero odlogefimo fupra trecêtefimû falutis annû,q millefimus fuit romanf urbiSjtertiufcp actrigefim9ab urbe cÔdita,o(flogefimus fupra qngetefimuac quqes millefimû,annus uero Valêtis impiï quartus decimus agebat, Theode ricus grccus nonadie mêfis Augufli olympiadis cc.lxxxix.impatorê e uita ex/ celfinè arbitrât, Sofomenus hiftoricus merito id Valenti feribit ob perucr/ fam fidem contigifre,ac ab EudoxoquodamCnififœduscum gotthis iniuerii) mortem hanc fibi fuiffe prædicflam.

De obfidione urbis Conftantinopoliranæ a Gotthis,V alentiniano ac Theodofio amp;nbsp;eorum pace cum Gotthis pereufla. Ca. xii.

Conflan tinopolis obfidet

VAlente cocremato Gotthi fefe urbi Côflâtinopoli obuios obtulerut 8d urbêgrauifTîmaobrefFiÔepfl'erûtDhicauero Vaiêttsuxormiliti bus comeatû diflribuit,vh hpc fola urbi tûc faluti fueratjBlondo,Sa bellico,amp; cæteris audtoribus.Socrates tarnen uiuente adhuc Valente,a Got/ this obiefïarn refert Conftantinopolim,nifi forte bis a Gotthis impugnata fit, Cætera autem in Myfia ac Thracia a gotthis ilia tempeflate perpetrata Platin nainSyricio.Hieronymusin Eufebio^icProfperinfuis receffis copioliffînic môftrauerût.Liceta feinuicê maxîe in diuerfûabeât.plustn Hieronymo con cedo,qalûn9 têpeflatisilli9extitit,qoîahpcc5tigerût.Pofl V'aiêtê fuma reru Valêtinian9 potit^ eft^acRo.neceflitatêcûtheodofio cÔtra gotthos tutabant.

-ocr page 345-

LIBER SBXTVS CXLVI.

Nobilitabat eodcmt^e Atalaricus Gotthorurex,c|ui i'iflo cu Græcisfœde/ re,Conftantinopolim c5cefl’it,qd non tarn bonü § neceflariü fberat. Adü ern Imgato de impi'o fuifTet/i tune ulla Gmultate Gotthüs comouiflet.Barbarus ille pn'nci ris amp;nbsp;bar pê romanû admiratus,ac eius circa eS officia,nö dubiu eft,aiebat,impatorcm bari bene terrenum efTe deum,cui fi quis intendcrit,c5feftim fui fceleris luat peenas ne uolentia cefle eft.Defuncti barbari fünus ipfeTheodofiusfubfequutus mira beneuo fentiafibiGotthos deuinxit.

De motibus iterum ortis a Gotthis,Honorii äc Arcadii tpibus,pfidia Stylicoisac Ruffini,ac de ClaudianiintolerandaadulatiÖe. Ca. xiii.

REbuscopofitisacinfumrnapace corififfentibus,îanû duorupfidiffi Ruffini mi mortalcs ruperunt,ac nephario eonfilio ftruxerant necc impatori et Stylicb bus^fpe confequendiimpii.Ruffinus Arcadii tutelæ ac patrocinio. nis pfidia

Stylicohonori,pficiebatjOues innocentes lupis rapaciffimiscomittebant.Ruf finus Hunnos in Romanu impib,Stylico Gotthos inuitauif,ac Vandalos ad inuadendä Galliä excitabat.Nec caruit exitu res utracp,nifi q? detedo Ruffini flagitiOjRuffinus morte ab Honorio pocna iuftiffima petitus eftStylico uero reo'niaffeflationênoîe belli diffîmulans,uitæ Honorii infidiabat.Gotthi tue poft rege Atalarieu annos xxv.dudore carentes, impatore Romano fub quo æramerueruntcontenti,e Thraciademu foluentes,Vifogotthi Alaricumre/ gê ex Balthorb familia conftituuntjunxit fe Alarico Radagafus rex, q terribi/ lior non alter erat Orofio,Claudiano,Eutropio,Blondo teftätibus. Ablauius hunc inopinatoexercitu ccmillibushonim apparuiffe feribit ac conflixiffc. Quibusfretus Alaricus,Thraciä,Pannonia, Illyricu ac Noricü ferro ignitç depopulabant,oîa tunc direpta,cædes omi fexui ac ætatipaffîm edebat,ut Pla tina in binocentio teftat.Radagafus pditas res molitus,interficit,tanta uis hoz Itabje dez rainû capta eft,ut feruorû greges,uno aureo licitarent. InterimStylico incau ftrudio tos hoftesfut lornandes ait )a2:grefrus eftlt;Veniebat aut ex Hifpania Alaricus ab alarico quâ xiiiannis cû gotthis poffedit/eferête Claudiâo in ei9 pfona. Si numero no fallor ait tricefima eurrit Bruma,fere rapidû poftq tranauimus Iftrû Ro manâcp manu tâtis illudimus annis. nbsp;nbsp;Blodus î bb.de inclinatione impii Ro.

rauênâ,Câdianû, Aqlegiâ_,Ferrariâ^ac totâ Italiâ gotthos tûc dirripuiffe fcribit amp;exHieronymode obitu Marcelling plura adducit,Additcp Orofiu côtiai iffe cladê ilia maximâ,ne attenuaret impiu Ro. Cætera Sabel.ôc Otto Fri.li.iiii

De Alarico amp;urbisRomæpopulatione. Ca. xiüi.

CLaudianû pfidum imitatus Sabellicus ait,non ^cul a Polêtia fuiffe Styliconê gotthos aggreffu,amp; numero paucioriuidorig copotêeua ƒ fiffe,cgteros fame ac lerro delere potuilTe, nifi ex îduftria bellum tra hereuoluiffeuCognitisitaCp eius infidiis, Honorius Alarico Galliâ a Sueuis AlanisacBurgudiÔib9occupatâ, cÔceffitjidocp cum Alarico fœdere, ita Ita lia exceffurû putabat Alaricu,qd amp;nbsp;faiftu cft ex fentctia.Stylico aut ïuadêdi im pii fpcdâsoccafionêjfubita ui gotthos aggredit.lllirelida Gallia Italia repetiue rûtJLucaniâ,Siciliam,Apuliam,Neapolimj Campaniam, Brutios inceflbrût.

-ocr page 346-

GERMANIAB EXEGESEOS

Romagentiu dnam,rapinisinccndiis pdifcp onuRam ^ftrauerunt, capta cft R o ma ca urbsdie Aprilis falutis humanæfcculo q annus duodedmusac quadringêtefi piturab mus,0^ ab eius exordio milkfimus centcftmus quartusac fexagcGmus agcbat zÀlarico. Meminerût huius capturp Hieronymus,Auguftinus^Sabellicus,BJôd93cho lafticus Smyrnpus græcus SC alii. Hæc fada mcmoriæ digna Stylico ppetra uit,quare no miror, fi a Claudiano illo ad adulâdû nato adeo extollitC Meruit hic adoreâ Romanorû ducû longe maxima,fi nobis cû pfidia res eriuDecreto itacp ex induftria Claudianusubi(^ deeofabuIat.CæterûRoma fpoliata,Pla cidiafiliaTheodofiiimpatoriscapriuaabdudaeft, in uxorêab Aiftulpho Alarici filioairumpta.Capta deniqp urbe AiftuIphusRomâ gotthica nuneuz pare decreuit,ac Romanos Gotthosdixiflèt'^nifi a Placidia uxore monitus ab incepto deif irinet.Hæc prima urbis ruina,q pene lingua ac nomen cure fc aim traxilTet.Illud etiâaddereuolui, amp;nbsp;fi Stylico uicit Gotthos,hoctn nô nifi germanorum auxilio eum fecifife conftat liquido. Verba Claudiani funt. Accurrit uicina manus,quam Rhœtia nuper Vandalicis,audam fpoliis defenfa probauit ^7enit amp;nbsp;extremis legio pertenta Britannis.

Inde truces flauocomitantur uerticegalli. Et quos nafeentes explorât gurgite Rhenus, De Oftrogotthis amp;nbsp;Hunnis,eorumcp ab Hunnis fubadione,^ Attilæ ftrategema. contra Romanos amp;nbsp;Germanos. Ca. xv.

EXpeditis(qtû opis ratio pmiferat) Vifogotthis^ad Oftrogotthostrâf eundu nobis erit.Têporib«* V alêtis V ifogotthi fefe ab Oftrogotthis feiûxerut,acambo ab Hünis repulfam patiebant. Vifogotthi pterea gotthi nbsp;nbsp;Hunnorû metu a V alête (ut dixim9) Thraciâ ac Myfiâ îpetrauerût.Ofirogot

Hunnis thiuero HünisbellorefpÖdereftatuerüt,acarmiseorü incurfiôes ^pulwrc fubiiciût. têtantes,utlornâdesaitarege Hûnorû Vinitharo ipforu impiocelîerut. k Attila reb9 potitus,Herulorû,Gepidaru, Alanorû,Turcilingorû regibusitt comilitiû aftuptiSjin Gallia cotinuo îpetû mouit.In mortuo V alentiniano fatiserepto Theodofioiuniori JMartianusfi.icceftit,cuius tpibiis ut Diacon’ in Eutropii fupplemêtis teftat Attila bello îfrcmuit,q ad qngêta millia exerdt’ côflauiuBurgûdiÔes itê Frâci ac Saxôes àuxiliu Atilp pollicebant. Attila dolo rê ages, Aetio patricio fcrip(erat,rê fibi aduerf9 gotthos efte. Et cotra gotthis, Attila cü in Aetiû romanû fe arma moturu. Deteda ei9 pfidia ac dolo,Theoderiais fe tra Vifo/ Aetio cÔiûxit,pugnatû eftjad clxxx.millia.hoîm defyderata fuifte Sabel. gotthos viii.U.i memorip cômêdauit. Attila uid9 tâdê difcefttt,Theoderic9 occifus eft-Attila inde Dalmatipîfidiebat,Myfiâ,Thraciâ,Macedoniâ ferro ignic^ popi* latus,ac anno falutis D.cccc.xix.Italiâ igreftus,Brixiâ jyiâtuâ,Cremonâ,Bergo’ mû,pari clade aftecit.In ad Aqiegiâ manusuerterat,xxxvii.M.hoîm,Celio aü tore deftituit. Romp iâ ^xim9 îfultabat,adû de roma efte t,nifi Leo pontifex obuiâ Attilp ^ceftifletEt hpc fecûda romane urbis gêtiû dnæ a Germanis oc çupatio,potuit plane ad pns decus,nil pulchri9 ad pofteros ant memorabiliui

-ocr page 347-

LIBER SEXTVS CXLVl!.

in tâta rerugefiarU gloria excurrere ac Germais cÔrigiflè^iifi tn nean pedes if los q oil toti9 orbis dni fupplices iacuerunt habuifl’e.Suidas in ditflione KQjtfûÇ' nbsp;nbsp;' .

ait Bleda ac Attila HunorS reges Thraciâ îuafi(re,et Äetii patricii Afparis amp;nbsp;oim ducu illoru ibide meminit, T otâ qCp Ättile hiftoriä pter Sabel.Blôdû alios.Otto Frifing.li.iiii.ca,xxvi.latiffime ^fequiqufcp ad caputxxxix. Celius

Donatus fingulari uolumine res Ättilp copleuicNec loco illo ptereudus nobis eft Suidas in didioe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q ArdaburiS Afparis frliu tune tpis ge

nerofumuiBibarbaros(Cîtelligit Vifogotthos)inThraciâ irrucres copefeuifle ac expulfifTe (cribit,ob qd uidloriali pmio a Martiano cæfare donat9jac orien talis exercitus duxcôftituaistribuniticâ ptâtem côfecutus eyAvJJ“iffi-nçp.favt5coç ac reliquum uitæ ad ociS aedefidia cotulit Jeuibufq? hominib? couerfat^ apa tre Âfpare honore fuo abdicate eft,amp; in eius locû Léo pordinat^^hcc Suidas

De Gotthorum contra Francorû reges firategematibus. Ca. xvi. Frand Otthi eu regibus Frâcig (emg; bel'a habuerûtcruenra,nâ Gotthi Hi/ contra fpaniâ traiieiêtes pulfi a Frâcis,iteru regrediebant, Têporibus Mar Gotthe» î. celli duce Meroneo alii Marauio irruêtes,plurîas Gallip ciuitates in terceperutMarcellusduce Luiprâdo cûipfis conflixitlifdê tpibus amp;Abidira mus Francorû rex gotthos follicitauit, Hacc Gaguinus Ii.iii.amp; hpc an Attilp in Italiâaduêtum,poft Attila uero,pax pene femper interceffît inter Gotthos Francos,utapud Procopium,Ablauium,8i^cæteros habemus.

De Attilæ pofterioribus,amp; Odoacro,amp;J eorum in urbem profeôtione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xvit.

AT tila iâ e uiuis difcedête filii eius rcs Hûnorû adminiftraucrût, uerû fûmoîfortunio.Traxit.n.ruinâfecûHûnorS fola Attilac mors,amp; ut nil (labile ê códitioe reFçz mortaliû,attila fufFocato rejjnû totû i pniciê incIinaueratOês igit qprius Attilp fefe penitus dediderat^nuefortuna î tranf uerfum nutanti ,abei9 pgeniedefciuerunt. Filiositatp AttilgOftrogotthi e. Pânonia ac Myfia ^pulfantes Jllyricû uaftabât,a Leone paôtis cÔditiôib9 ter ras armis occupatas îpetraueruntjdato eis in obGdê, Theodcrico regepoftea OHrö Italip.înterî romaï paucis annis tot impatorib9 pmebatjUenit Richimerus,Ba got.côtra filifcus,Anthenius,Zeno,Marcus,Leones,Olynibrius,Glicerius,Oreftes,ac Hunnoa, filius eius Auguftulus.Quo paólo aût ii rebus ro^otiti fuerût,BlÔdus,SabeL li Ji.Ene.viii.Pôp.Lptus Jo.Monachusad unguêcxecuti fût. Ego qgermâice hiftoriæ addiâus fû,q ad opis huius neceffitatê rcqrunt/pteris ptermiflis eo attêtius q alia remi(ïi9 îucftigabo.Prpfidête româis AuguftuloOdoacerRu gorumrexadiundis filiis Attilæ,uidus ab Oftrogotthis ac expulfus,præcipi tiductu (e(è Italie inieeit,TauriGnos ac VicetinosacBraxianum depopulat9, Ticinumuiribuscepit-ScribitSabellicustunc unoinlococruoris Romano/ Italia capi rum tantum hauftum effe .quantum non alibi,ex quo Romano imperio cepit tur ab indinatio. Cætcra Otto FriGngenfisltbro quarto cap.xxxi.Oreftes fimul ac odoacro« Auguftuîus Impatores Ro.mifereocciG,diemclauferunt,cæteris exemplum præftiterunt,ne quisfibi imperatoris nomen facile arrogée

B iii

-ocr page 348-

GERMANIAE EXEGESEOS

De cxpulfione Odöacn' aThcoderico,amp; l'nitio belli

Theode nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lufti'riiani contra Gotthos. Ca. xviii.

rici ac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RomaÇ' unde augtiftoru tuorû nomen uniuerfo orbiUf

Odoacri \ Jrabiliflimû,exit5 tam miferandu,uniuerfo orbi horrendinimû,annofa bella ^^*“*^lutis D.xv.traxitlt;r In duobus ferme annis xii.imgatorib® partimoc cifis orbata,impatoris nom.en adeoodiofum fccifti^utnullusfibi uendicare id' aufusfuerit.Hæctibi Germanus intulit,hæc Odoacer,quêgermanûlib.ni.ac Rugû diximus.Huius Odoacri terribilitate gculfa eft tota urbs,amp; obuia fada honores exquifitüTimos ac ultra mortales germanohomini oftêdit,regemlt;^ eu falutauit.Meruitc^ iterû Danubius ante fuos pedes Romanorû fenatores pro falute orantes afpicere,amp; inptâtem fuâ terrefircs dæmones redegifle.Et qd nulli uncp contigit, ^celTit Odoacer contra Felteû,ut ait SabellicuSjfcribc Eeletü,reliâ:a Roma.Vrbê inde uidloriæ cöpos,iterü ingreiïus eft ta ocioft, Loc9 Sa qtiantu nullus e romanorû impatoribus honeftiftima functus uitftoria. Id ho bellici nbsp;nbsp;nbsp;noris Odoacri Theodericus Oftrogotthorû rex iniq ferens aîo,a Zenonein

dult;ftus eft ad expellendûOdoacrûabItaIia.Theodericusad Padûhûcfibioc currentêgrauiftimo plio uiôiû contudit,ter pugnatû eftjuidus Odoacer, uennâ nbsp;ugit,triû annorû fpacio obfcftusjæquis côditionibus fe dediditlnde

dolo Theodorici Odoacer occifus eft.Theodericus itacp omi potiebat Italia Ecce iterû Italia Germanis ceftit'^’Hic Theodericus,ut Procopius græcus in/ luftinia nbsp;nbsp;nuit,Italiâ ædificauit_,ac ut eâ tenere poftît,aff initatê multorû confiauit,fed tm

nus con xxxvih’.annis Italiæ potitus,periit,ac Italiæ quietê morte tm fua difToluitJuftP era Got nianus em cælàr fiducia Belizarii, q Vâdalos ab Africa expulcrat, reaigâd^ thos Italiæ intentus,Gotthis lanû aperuit,pfertim dûa rege timido Italia tueret,u£ ProcopiuSjOtto Frifing.li.v.chronicorum,Leonhardus Aretinus, acplærit^ aIiioftenderunt,maximePiuspapain commentariofupraBlondum. r

De luftiniano cæfare contra Gotthos,amp; corum reges Theodatuiu Vitigin acTotilam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xix.

Scripto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Criptores uero qs in bello illo luftiniaiii fumus imitaturi Juerunt Proco

res belli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pius græcus,qui Iibros quatuor deillo tm bello fœliciftime diuulganit,

Gotthici Guido Rauennas,Leonhardus Aretinus3londus, Platina, Bernardus in Italia. Iuftinianus,acSabelli. Ene.viii.Copiofius tn oîbus de hoccine bello Scholafti eus SmyrnçLis poft Procopiû librû tov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reîiqt,in q oîa p Belizariû

Narfetêbella eftufetradiditSilentiano acTnbuniciano Macedonio confuü bus,cuius meminitetiâ Suidas, Belizarius primus e Sicilia Gotthos expulit, TheodatûfugauitGotthorüm regê.Neapolis a Belizario recupat. Mortuo TheodatOjVitigis gotthorû res tutatus eft,cuius tpe tota Italia acGalIia Gcf mani potiebant.Franci.n.ufc^ad alpes intenderûf,amp; inditionêeorû oïaeitra, ultrauero alpesOftrogotthi,redegeruntBelizarius Italiâingrefl'us,ultro Ro ■ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mæ interceptus eft.Gotthi aût pontêa Belizario inftrudâ eiecerunt,pugnain

ftauratjRomanorû optimusqfcp côciditBomani fugafalutê fibi qfiuerunt. Gotthi eos Lifcp ad porta pinciariâ ^fecuti funt,tota die pugnatû eft, Referut

-ocr page 349-

eiber SBXTVS ' CXLVIIL

tune primas belli partes in Vrfidûgotthu quendâ.q Romanis multis adeo ui ribus ac uirtute pftiterit.Romani rebus afflictis in tutu fefe receperunt, gotthi ïtalia Roma grauifTima obGîdione anxerût,denuô ac Romanorû plus ducenta mil Mediola liaobfidunecaueruntFititeruconfliéluSjOptimiacueteraniRomanorù miIP nûa Gôt tes cecideruntDemûfame urbsita anguftata eft,ut mulieres aepueri, feues, thisdirri ac alii Neapolim adducebât.H^c ex primo Procopii ac Aretini libro. Gotthi piuntur inde Comû ac Arimiiïigné cÔfumpferût,ac loannê duce ad famé cÔpulferût Mediolanû miiere cceperunt deleuerunt,ita ut Procopius refert multi mor tales utriufcpfexusdefyderatijacurbs pcnit9 exhaufta ,ferro côfumpta fuerit. Dacius antiftes ac Barnefridus licet de urbe Mediolanenfi clades feripferint, illiustn calamitatis nomeminerunt.Atalaricusinderex Salinâ porta Romæ penitus diluit,Beneuentû,Cumâ^Lucaniâ,Calabria,Apuliâ,in eorû ditionem redegerunt Gotthi rege Totila,qamp;oés Demctrii nauesurbisfamefubuenié e s deftituit,ac Maximini naues Hunnorûpfidiodefenfasin ditioné redegit, Neapolim cepit,Auximû,Ârimiudefi:ruxit,SpolietûjAfculû recupauit.Hæc oîa etiâ Ottoli.iiii.Suidas hiftoriis accômodatiffimus auc'lor,penitus nihil de eorûgeftis fcripfit,quis Belizarii,Narfetis,luftiniani, Atalarici, Theoderici, amp;nbsp;alioru meminerit,ut credo ne imperium Ro. attenuaret ac græcorum ma ieftatem,itafcriptorum iniuria resGermanorum exaruerunt.

Deafflidione urbis Romæ a Totila rege,eiufc]^ bis creptioneac captura. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xx.

NVne ad Romæ extremâ defperationé ac necefTitudiné accedo.Interî In edia ro dû Rauenna,Cefenna ac Petra oppidû nunc Bretinorû,a Totila re/ manorû ge ac pene tota kalia fuerat occupata,Totilas Româ grauifTima ob/ fidione cinxit.Vrbs uero tune fame ultra naturæ cÔditioné laborabatadeo ut radices,mures ac herbas loco cibi afTumpferiuVigilius papa urbis mifert9, ex tremænecefTitaticonfulere uolés/rumentû ciuitati aduexit^qda Toula rege intercepta erat.Miferunt igit oratoré Pelagiû Romani ad Totilâ,q æqs con/ ditionibus exoraret regé.Rebus infelt;ftis,mortaliû multi fameperierût. Interî noduclamuia inuenta,Totilasurbem infcendit,maneexortoplateas oés gla diis ftriéhs aefanguine obuolutispluftrat,obuios oés Romanos penitus dele uitp(x.M.græcorû Cq pfidio Italiæ urbi interfuerant) ad internitioné occidit. T ertia qc^ murorû pars euerfa effc,Capitoliû igné cÔa'ematû,fuburbia ferro exhaufta,fblo æquatafunt.Quirinalis ac Auentinus mÔtes penitus depopula tifacibus,ita ferro Roma penitusdebellata,acrapinisacta eft.EgrefTus Roma Roma ar Totilas^totâ urbéreliqtuacuâ. O ROMA gentiû dnaC'fp Germanis infefta, det amp;dir qs te afflixitç unde totius orbis parens tanta difpendia fumpfifti^an ne a Ger/ ripitur a mais C Cur ergo uirtuté Germanorû ac fortitudiné toties expta,ac folius illoRi Gotthi» debiui germanis belli portioné denegasC Fuerût ex te hiftorici q plus alüs ter rarû populis (q belli fuerant)^ germanis cÔcefterunt^germanos inuidia du lt;fti etiâ opinione belli exuerunt.Qiiiste auté toties uacuâ reddidit; ac penitus ciuibus euiduauit; Non antea Parthi,non PoGnus,nullilicuit penitus Romam

B iiii

-ocr page 350-

GERMANIAB EXEGESEOS

difci'ndere ferro,amp; Germanis id datu cft.Rclit^s dare falutê confuenifti, a ger manis nec tua feruare.Ad inftitutû redeo.Totilas Roma cocukata Lucanos, Bruuos,ac Calabros in ditione redcgit,ac ultra du centos milites loanni dudo Secunda ri fubiectos occidit,pauci fuga uitæ confulentes,in Rufticanu opidu fefe rece dcftru perunt.Totilas Rufticano ac PeruG'a €aptis,Cypru att^ Acarnania Romanis dio Ro detraxit.Mox Roma a Belizario inftaurata eft,Totilas iteru urbe potit,amp; hf c mæ fecunda urbis inclinatio a T otila trahebatur.

De exitu belli illius,Slt; expulfione Gotthorum ab Italia,amp; quor fumGotthiperuenerint,amp;eorumfine. Ca, xxi,

I Am aut(ut Procopius ait)Gotthi Sicilia oemac Italia pofTidebantjRauc na,Achori,Hidruto,in hoc exclufis. luftinian? aut imperii inclinationem iniq aio ferês,Narfetê eunuchum uniuerfis copiis pfecit,q accitis Longo bardoru v.millibus,tribus Herulorû, quatuor Gepidarù millibus,Gotthosag greffus eftjacfineintcrmilTione p duos diespliatu tunc eft ab uthfc^. Oftro-* gotthidemu uidentes,nil cuipfis nifipliûfupefte,Italiæoccupationi renuncia ueruntjfi cæteraCq ad eos attinerent) eis tranfportari liceret,fi no;quot; qdiu ueg^ tarts in corpe fpirit9 fupeftet,pugnis eos efle româis refpôfuros.Impetrato co qd uoluerunt,ab Italia exceflerunt, qs tunc ad eas conditioes affumedas Got/ thosredegitç' annegraeciC an ne Romanic parui eorûagnofco,dû priuß nort potuerint,uerû Lôgobardi,Heruli ,Gepid£,Germani.Quibufcûc^ igit uicflo ria côftitiftetjfempgermanorûfuiftet.Nec BelizariusGræcis ac Romanis ad Gotthi expellunt ab Italia

Oftro gotthi in qs abiue rint.

iuuantibus un^ Gotthosuicit,cuiHunni,Heruli,fempauxilio uenerunt. hæc Procopius græcus memoriæ tradidit. Aretinus q3cul dubio Germanoriï odioacGotthorûmultaquirtutieorûdebentrcmifit,tmruinasGotthorûde , fcripfit,plærac^ etiâ domeftica dâna occuItauit.Procopius etiâ qbello interfo it,nulli dubiû,dû partiû luftiniani fuerit,qn plæra^ intermiferit,q græcorun^ uirtuti obfuerint.Certû eft fi nullus hiftoriæ maieftatêfidionibus ac delinea-* mentis adhibitis corrupiftet,honeftiorade Gotthis memoriæ fuiftetcoméda ta,^uis hæc fatis Gnt quæ ab illis uulgabantScripferunt hi tin ea q negliger^^ nefas toti orbi manifefta fuerât.Si.n .Procopius ac tota gr^corû Italorût^gf^^ conticuiftet, Roma faltem ac tota Italiaueritatiueftigiis fuis patrodnaia fet,nec pafta facile hæc ullo tpe obfufcari qgenerofiftima Gotthorû ac germanapoftfereliquit,aqb9trhcruoris romanorûhauftû eft.Vixhodie urbs ædificiis repata eft,Metnodio ac Barnefrido referentibus.Fuit aût beHii hoc luftiniani ufcp ad annû ultimû extremac^ fata q5tra(ftû,amp; paulo etiâ log?^* Nâ Gotthi fe diuiferût,una pars fe Burgundiis ac Francis addidit,q cotra Ro, iterûirtfurrexerunt.Alia pars tranfportatis fuis ad reliqs gentes deicenderut, Tertia pars qbellofuperfuerat,exOftrogotthis in nome Italorumabiuit, ut aitSabeLitalus li.v.Ene.viii.Tâ ueneranda italorûantiqtasltali germanos bar baros femp ac Gotthos appellare confueuerût,cû tn ipfi nihil aliud fuerint ex uerbis Sabellici,^ f^xamp; colluuies acreliquiæbarbarorum.i.Gotthor,ô^ iHo rum qui bello fuperfuerant.

-ocr page 351-

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXLIX.

De Virogotthorumexoneratione,amp; qüorfumhi peruenerint, SchuiusdeGotthisconclufio. Ca» xxii»

SAtisnuncoftendimusOftrogotthorü,utputo,exoneration?,8din qseo Vifdgot ru nomen tranfiuerit,ad reliqua iios conféra. Vifogotthi altera pars Got thi in Hi thorû ad Hifpanos ^feélaeft,nomencpHifpanorûa(rumpfit,amp; hifpâie fpanos

pufis V andaliSjtot annis pfuit,ut exqfitiffime Michael Riccius oftendit.Eoi^ inde reges atcp cfanguine eorûdefcendentes^adiloftraquafitpa defluxerut, ac uirtute belli fempHifpanias retinuerunt,poftq Galliâ Francis reliquerunr. Hæc de Gotthis utrifcp dicere in aîo erat,ut de ilUs qRomâ ter armis occupa uerunt.Leéfor cordatus conférât an hæc Alexâ.Magni,Cyriaut Hannibalis opafuerint» qbus nec femel urbe potiri datüeft.Contigit toties illis Hifpania ter uel quater Gallia,bis Pânonia,ter My{ia,feptiesThracia,ac totus demum oriens.Quomodo autem id fibi uêdicauerint,Claudianus poeta Gotthis alio qui infenfiffimus,tamen ea de eorum Uirtute bellica pofteritati reliquil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gottho

Irrumpunt Phrygiam ,Gcticis populatibus uri ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum uir

Permifere dei Romam,contemnere fueti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tus

Gentes ,finHunnus feriatC fin Sarmata portas^ lam uaga pallentem denfis ter ror ibus orbem

Fama quatit,ftratas acies,deleta canebant Agmina,Mæonios foedari cædibus agros, Pamphilias,Pifidafcp rapi,metuendus ab omni ïnGalatas^modo Bithynis incumbere fertur. Sunt qui per cylicas rupto defcendere Tauro, Sunt qui corr eptis r atibus terraq^ mariCÇ Aduentareferant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etinalioloco.

Aufi Danubium quondam tranfnare Gotthini, Inlyntres fregere nemus,ubi mille ruebant Per fluuium.

Nonne uidebantur quamuisadamanterigentes Turribusinualidis fragiles procumbere mûri, Ferratæcp Getis ultro fe pandere portæ.

Nec uallum ,denfæcç fudes ,ar cere uolantes

Cornipedum faltus.Iamiam confeendere puppes^ Sardonicoshabitare {inus,ôôin hofpitaCypri Saxa parant.

Inde Ly caonia paulatim expulfus ab aréfo

Cr ine uago getici feedauit fy der a plauftri ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et reliqua quæ poeta

ille cæterûadulantiffîmusde Germanisfcripfit,qs aûtVifogotthosuiceritha étenuslt;;; legi neminê.V idet Claudianus fignificare Styliconê eosuiciffe, ueru omnes Claudiano qsuidi repugnant, nifiSabellicus quihuicau(cultat.Clau/ dianus etiâGotthositadeuidosfcribit,utoïatutaiamfint,q prius qtidianis eorum incurfibus patuetunt.V erba eius funt.

-ocr page 352-

GERMANIAE EXEGESEOS

Gallus agitgrates^quod milite tutus inermi. Et metuens hoftilc nihil,noua culmina totis Aedificat ripis,amp;fæuum gentibusamnem. Oppida laxatis aufus iam pandere portis, Rurfuscote nouât nigrasrubigine fakes.

Quantum te principe poflîmç’

Non longinqua docent,domito quod Saxonc theti's

Mitior^ut frado fecura Britannia pido. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poten’s ex illi's Claudianiuer/

bis uidere,qta Gotthi fem]^ bella ï Româos exercuerintCut tam rara pax apud eos conft iterir, cp admirationisloco ceperintCfemel pace eos ffui.Na qn faite a Gotthis aliis germanis oculos remotos aliqtulu Romani habueruntC cort tinuo a Germanis afFiciebant.Claudianus. Adueniatç’ Germania tota feratîi

Pallida translatum iam fentiet Aphrica RhenumC'

De bellis Gotthorum contra alias gentes^prxter qRomanos aut Romanis fubiedos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xxiii.

Gotthi nbsp;nbsp;nbsp;B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verunt 8d ali a Gotthorû bella,exceptis in hoc Romanis. Antcq cm

cotra Va nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuidebant Gotthi,in Vandalosexpcditionêmouerunt,acduceGc

dalos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bericho Vifimarû Vandalorûregê^fiigauerût.Meminithuiusbd

li Deuxippus grgeus author. Inde Alarico rege contra Herulos ^fedi funh Venetos ac Aftrorû regionem incurlàuerunf,ut lornandesait.Theodericus Rhiothinu Britonûregê fupauir,acBurgundionesftrauit.Têpore luftiniani Pîotthi nbsp;nbsp;Germani ac Gotthi Burgundias interceperunt,inde apud T arcafliû montem

contra nbsp;nbsp;Alaricû regê V ifogotthorû obtruncabât,eiufcp exercitû deleuere.Poftq aut

Gallos nbsp;nbsp;opibus eins infidiebât,Galliâ oêm inter Rhodanû Oceanû in ditioné alium

pferunt.Hpc Procopius li.ii.amp; Scholafticus Smyrn^us lib.iii.retulerunt.

De Hunnorum bellis aduerfus Romanos Germanos. Ca.xxnû«

ORiginê HunnorS prifeus hiftoricus adæmÔibusaitdedudâ,utcut^, Germanos fuifle in primo lib.diximus.Hi primitus contra Alanoset Boiftos infurgenteSjde eis uidoriâ retulerût, ac fola uultus terribilita amp;qfint, teuicerunt,utaitIornandes.Memorabantfacieseorûnigræ,magisoffæ cierû fimilitudinê referentes,punda non lumina oculor û loco ferebant, matl bus ferro genæ fecabantur. Claudianus in primo libro contr a Ruffînurn. Eft gens extremas Scythiæ uergentis in oras, T rans gelidum T anaim,quo non deformius ullum Ardos alit,trifles habitus,obfcœnacç uifu

Corpora,mens duro nunquam celTura labori.

Prodapibusuitanda ceres ,fratremc^ fccarc

Dudus,amp; occifos pulchrum^ uorare parentes. Hos inde Odrogottfios uiciffe diximus,rege eorSBalâbero. Attila indegepidas ac pene oêsgermaos in ditionê redegit.Huius pterea cû Theoderico ac Aetio bella prius indicaui/ HunnoRj mus.iyiortuo Attila Myfiâ ac Thraaam Hunni occupauerût,expulfi inde ab fedes. nbsp;nbsp;nbsp;Oftrogotthis,Pannoniâ receperunt.Fugati tn funt a Gepidis,unde luftiniano

cæfari

-ocr page 353-

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CL.

cæfariauxilio uenerunt.luftinianus ut Procopius li.î.ait,Martino ac Valeriao ducibuSjHunnorû fexcentos ac mille contra Öftrogotthos direxitjtaliâ polTi clentesKeliqua pars Hunnorû cû Sclauis èC Antaris traicdo Iftro Roma in fatiabilibus malisafFeceruntjUt idê Procopius lib.in.innotuit.lnde penitus no men eorudeletûeft:,reliquiæ Hunnorû ad locû uenerûttcut. Hundsruck.Sa bellicus ac Ricciusin Vngarorû nome eosabiifle referût, uerû alia aliorum ratio 8(^ opinio eft^qs ÔC ego imitatus fum,ut Ottonis Frifing.li.iiii.chronicoF52

DeVandalisamp;eorûbellis^atcç Ro.urbispopulatione. Ca. xxv.

Ad Vandalosftylûconuertâ^ob^ximitatêquâcûgotthishabueiût. Vandali Fuerunt Vandali ueri Gotthi ab una origine^ ut Barnefridus ait,de undeamp; riuati,cûipfis qcp fypiflîmecoflixerunt.Prîa Vandalorû bella côtra eorumfc Geberichû gotthorû regê Vifimar egitJtaq^ expulfi Vâdali a Danubio,Pan des. noniâaConftantino impetrauerût,quâ Ix.annos referuauerût.lnde a patricio Stylicone fraude intendenti impatori acciti funt.Fert amp;nbsp;ipfe Stylico Vandale Sabellico ac Blondo referentibus.Hi ergo mox adiundfis fibiSucuis ac Alais Galliâ occupauerunt.Supuenerûtinde in Romanos Oftrogotthi,qab Hono ho galliâ Jî Vandalos abigerent) impetrauerunt.Vandali tune côtra Hono hû rege Rhadagafio cc.mil. mouentes,Galliâ occupauerunt,ut ait Pôp, nbsp;nbsp;t9.

Sabellicusuero cccmil.fiFramp;Blondus eorum cxtitiflèdicunt.Vandaliigitex pulfi illic a VifogotthiSjin Hifpaniâuenerunt,amp; Hifpolim, Vandalufticâ,ab eorunoïediôtâ, interceperunt,Galliâ annoxliiii.ineorûditionêredegerût.Fu gati inde ab Hifpania a Gotthismetu Gotthorû côtra Romanos infurrexe runt.Vidifunt primo a Bafilifcoimpatoreac Richimero,poft^ Venetias ac Iftriâinuaferant.Demû hife inBithynia receperunt,quâ amp;nbsp;circiter annos xxx retinuerunt.Mauritaniâ inde duâu Bonifacii transfretauerunt,Bonalicâ,Salâ Vandalo Tamanufidâ,Banafam,Tingenda receperuntlnde Sicilia mifere afflixerunt, rû popu nechabuerûtquic^ aduerfuseos agereTheodofii duces,ob hunnicû tumul lationes tû.Valentinianus inde bellûin Africa debitis côditionibus cû ipfis cÔpofuit, Genfericus uero aliqdiu in fidepmanens cû romanis iterû Africa inuafit.Car thagine capta, in Siciliâ, Scotiâ ac Britanniam tranfiuit,ubi fc retinuerat,ufc^ Attil^ fupbia deferbuerat.Eudoxia indcimpatrixGenlcricûad capiendâRo/ mâinduxit,cui obuiâ^pdiitLeo pôtifex, falute urbisîtercefTit.lllc aût ortho doxæ fidei infefl;us,ac Arnanæhærefisueneno imbutus, in agenda pda dies xiiii.confumpfit, omniafacrapimifeua habebat,amp; ita a germanisdenuourbs Roma ca capta eft.De illaGenferici uaftatione Sidonius Apollinaris. Hine Vandalus pit a Gen hoftis Vrgetjamp;innoftrûnumerofaclaffequotannis Militât exitiû,conuer ferico. foC^ ordinefati. SucccffîtGenferico,Hunricus,indc Ganamundus, TrafF mtindus,ultimo Hildericus. Quo tpe luftinianus pBelizarium Vandalos ex Africa eiecit.Fuerût aût multa V âdalorû cû Gotthis in Hifpania plia, Athaul phusGotthus tres annos côfumpfit,donee eos expellcret. Caetera de Vanda lorû rcb9 Otto Frifin.li.iii.ca.xxxi.et ca.xxviii. Vltimo demû expulfi V âdali ab Africa in regionêfereceperûtquâadhûc Vâdalicâ (die Vuindifchê)dicim9.

-ocr page 354-

GERMANIAE EXEGBSEOS

De Aldnorii,Burgundionü,amp;; Sueuorum ftrategematibus. Ca. Alam in ^’’T^Ranfeo nunc ad Alanos Burgudiones ac Sueuos ueriffîmos ong‘^ Galliam B nbsp;nbsp;Gotthos,tgibus ac noîbus falte difcretos. Tu quia expeditiones mul^

JIL tas CU Vandalis fecerunt.Nâ in Galliâ fimul ac e Gallia in Afric^ iecerûtjUt Barnefridus ait.Fuerût noîa eorû cæteris barbarorûantiqora,Cor neliusem Tacitus Burgundionû meminiqa Burgis didorû, qdcaftrû apu« nos fonat, Alanor 5 græci ac latini ueUiftilTimi recordant.Contra Alanos mitianuSjTraianusac Imp.ueterrimi conflixerunt.ValctinianusaBarbogafc regt Alanorû ftrangulacus eft.Têpore Decii Alani CÔflâtinopolim cepct*^*-^ Inde cû Vandalorû ppFis duce Sangibano^adiûctis Burgundi5ib9 Galliâ oc^ cupauerunt,rege eorû Brcuco anno xlviii.Inde in Africa traiecerûqacfemp^t' Alanoru cû Vandalis pmanfcrunt.Poftea AttilaMc côiunxerunt,contra Vifogortho^ irruptio ^feô:i,poft Attila Mœfiâinferioreoccupauerût,abOftrogotthis expulfi nés. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Odoacro rege Rugorû Italiâ traiecerunt.Burgundiones uero qs a Vandalis

ucnifle Plyniusait,Heduorû,Lingonû,Vefuntiorû amp;nbsp;Tabilonenfiû,terrasn bidcftinauerunqpoftq a Francis expulfi funt,utait ProcopiusJnde rebus co rum Gundoildus potiebat,aiius frater Chilpericus,cui filia Crotühildis,clt!ac Clodoueoregi Franciæ nupfit,quêamp; chriltianæ legis difciplinis imbuit.Poft qs Sgt;L Burgundiain ditionê regû Franciæ deuenit.Verû nihil ad hune bacchu Nec memorie noftrg inter cidat grauiifima illa eruptio Alanorû prima,ubi pa leftinâ^ægyptûjac ludæâpene totâ fubuerterunt,cuius memineruntlofephus li.vii.belli iudaici ca.xlii.amp; Egefippus li.v. Alanos âÀKKwiviç .i.fortes dixit Dio' nyfius^amp;OTÄvi-arTnn' cpüÄov àAavav.i.equorumamatores Alani.

De Herulorum Rugorum ac Gepidarum ftrategematibus contra Lx)ngobardos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xxvii.

H Erulorûac Rugorû origine e Gotthis ^pfetftâ li. i.eruditorûpfuafiûc aneruimus,qrûbella prima cotra Longobardos infremuerunt,ttgt;j^ rarû eorû occupatores,indicantc hoc Ablauio feriptore. HeritlorU uincunt rexRudolphus cûTotone Longobardo bellûiniuit,ob occifum fratre fuum a filia eius,a q amp;nbsp;occifus obiit.Felichius etiâ Rugorû rex/ontra Gedeoditim Lxingobardorû regê geffit fimultatê.Sic amp;nbsp;Chunimundus rex Gepidarû ton tra Alboinû (qs ppere Sabellicus Cuniadû nbsp;Andoinum uccat) euafit uiôor

Alboinus,amp; aftiimpta in uxorê Chunimundi filiâ Rofimunda.GepidaFÇî reb’ Loc9 Sa potitus cft. Ita demû una gens Longobardi èc Gepidi eff iciebant, ut Barnt^ bellid friduSjDiaconus,Blondus,Sabellicus,Vrfpergcnfis,amp; cæteri teftant. Aritc^ aûtfubiedi funt Longobardis HeruliIuftinianitpibusSirmiûjamp; totaDalma tiamin ditionê eorû receperût,Romanos captiuos abduxerût,amp;( ^grediêdo femp Ro.impiûdcpopulabant.Vnde adduCtus luftiniantis,illis ueCtigalia de negabat/uerant em in eius ære prius.Hæc Procop. li. iii.Inde duce Charifmo Heruli totâ terra inuaferunt,reîerenteeodêProcopio.Mox inter Herulosac Lôgobardosbellû exortûeft,utracp gensluftinianû uocabatin auxiliûLon/ gobardorûpcespualuerunt.Nâluftinianus eisx.milliaauxiliariû copiarû ad/ miniftrawt

-ocr page 355-

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLI.

TrnnifträuitHeruIi uero duce coru Aordo,acmille quingecis militibus fuccii bucrSt.Hæc Procopius lib.iü.MeminitHerulorü Suidas in dictione fKudeu, ubi olim a Scythis tgib^ Claudii Cæfaris ac Galieni iunioris eos uidos ondit.

De Herulorum ac Rugorum ftrategematibus in Romanos, amp;nbsp;corum fine. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xxviii.

CAeteru quæin Romanu impium emolitifuerint HeruliC paucisda/ Henilo bo,placuit tn prius aliqd de coru moribus adiicere.Heruli ea credu ru mores Iitate olim ducebât, utnephasputarêt,pluresdeosarbitrari,necami cûfenefcere patiebant,amico em pfuaferuntmortê,et prius ut mon mallet eu indu xerût.q dolore uit^ reliquû tranfigerc.Senio côfedos amicos occiderSt. Fœmina charior cûuiro libiipfi defciuerat^querouitæfuj: pepcerat,ignomi niis notabatur.Olim hi cæteris barbaris fuperiores extiterunt, Anaftafii enim feculo, dum dux eoruRudolphus refides eos,nullo belli ufuexerceretjeftce/ minati nomen fibi peperitSemel Longobardos uiceruntjnde fpretis corum legatis jaellum maluerunt. Verum non caruit pœnitentia bellum hoc,nâ adeo a Longobardis frâgebant,ut fedibusacpatri^ renunciatum iuerint.Quare ad Iftrumconfederunt,acfe Romanis conflandæpecuniæ gratia obærati addiz xevunt. NarfesindeluftinianiEunuchuSjComitantibus illis contra Gotthos Herulo ^celTitPada uero difeordiainter Belizariû acNarfetê,Narfes a luftiniano re rû irrupti uocatus eft^Heruli pada cû Gotthos fcedere,ac pecuniis acceptis quieti difeef ones ferunt.Seminata ex illo inter ipfos acIuftinianufimultate,Heruli Dalmatiam depopulati circa Sigidonum loca cundla occupauerunt,illic ad tempus habita tes,Illyricum,Thraciam,acloca uicina penitus deleuerunt.Hfc omnia ex Pro copio græco autore li.i.Si aût demû qrîum deucnerintC agnofeere cupis. Pro copius alios poft ilia expeditionêad Thylêuenifte fcribit,amp;ad patriâ antiq. Nicolaus aûtMarfcalc9 ho dodus,ad Mechelburgêfes qfdâ corû deueniflê înuit,et duces noftri feculi Mechelburgêfes ab illis deicêdifte îdicat.Horû etiâ bonâ parte fiFr Rugoruin Italien nome abiiflè fcio.Secuti.n.fuerût Attila, q defundo cû rege eorû Odoacro Iralia in ditionê ceperût,qs Theodericus par tim occidit,partim in Italia huit indeletos,Odoacrum uero Rugum efle ex ul timis Pannoniæ fiiiibus Otto Frifingus teftatur lib.iiii.ca.xxxi.

De Antibus,Viuidariis,Sclauis,Venetis,eorum nomin bus ftrateo'ematibus,amp; exonerationc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xxix'

DEfcêderûtamp;aGotthorûorigîe ViuidariijAntes Sclaui,Iornande dicête,ac olî iuxta Viftulâ amnê côiedebât, uno uocablb fie dicebant. In ufep ad Ruminêfê lacû defcêderÛL An ab hinc pulfi inde, fine non Anteri fuerîtÇ’ nÔ hêo.Id tn certû ê trâs îftrû î ripis ,pxîs eos habitafle, ut in Procop. Ii.i.uidet,amp;Ii.iii.ex Valeriâi feriptoris inia,prîoHeruIisc5flixerût Sclaui,ac ui di funt. Sicuti etiam Hunni ita amp;nbsp;Antharumep Sclauorumq? genres,flumine viuidarii; ïftro rraiedo^ifatiabilibusmalis Romanos aftecerüduftinianus lïü.impiifui ànno,ChiIdibû ad tuendum Danubium conftituit,q a Selaiiis oceifus eft, ac Sclaui barbari inde liberi Iftrû fliiuium traiecerunt,acromanorum uires cocuflei ût.

-ocr page 356-

GERMANIAE EXEGESEOS

Hæc Procopius li.iii. Antheri inde cû Sclauis pliati fût amp;nbsp;uiói, unde Anthert Thracia inuaferut depopuIaturi.Ceterü una ges cû Sclauis A ntheri funt, nifi q? diuerfis ducibus moderabafwOês ^plixiori ftatura,uiribus idê ualuerüt,n5 cadidijiecrutili/edfubrutilijuita utduriorê ita neglec'tâducût.Sacerdotes co rü fporasuocac,qa priuatï finguli habitant.Ruptis femel Danubii limitibus in lllyricû traiecerûtSclaui acin thracia,illic ipatorê Asbalü cÔcremauerût,ufq^ ad mare ferro ignicp oïa populabanuTüc urbs Thraciæ metropolis,a Byzan tio xii.milianbus diltas,a Sclauis direpta eft.Quindecim millia Romanor û oc cifa ferunt.Primo nulli ptatï pepcerunt jllyricorü Thracüi^ terra infepultis Sclaui in daueribasrepleta^ tûcpenit9obducebat. Obuios ^oqfcûcp habuerût,no civ Thracia- fe aut cÔfueto gne armorû necauerût,fed palis inhgêtes,fûma ui miferos fup' pofuerût/ummûc^ pâli amp;nbsp;id pacutû,p inferiore partê,pudêdacç trudêdo, ac ferrû p uifceraadigêdojteriora captiuorû excruciauere.HfcProcopi^. Et ad dit in alio loco.Sclauorû,inqt,ingamp; uis^c gta nÔ alias ung Iftro fluuio ptrâfito apparuitjoca RomanoRz circûuagati^Thefîàloniâinuaferunt, Etidem.Sclaui ac Anterûgêtesjuftini guomagnis copüsthracûagrumuaftauerût » Germa nus patricius Thraciæ tunepræfuit^ illofe^ de!euit,undenomen îmortalcfv bi peperit.Et idem Procopius,Sclaui iterumfait) Europam malis infatiabilib’ afFecere,pdas ubicp agêtes,agros depopulati,circa Adrianopoli quinc^ a CÓ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftantinopolidierumfpacioconftiteruntOccurrerunteisAratiusNarazaras

amp; Iuftin9,Barbari illis deuidis,Afycum agrum populati,ingenti præda nada ad muros urbis prouenerunt. Hæc omnia fuo tantum tempore a Sclauis ger/ manis (quiaGotthis)Romam perpeflTam effe oftendit Procopius.Pohqauté (àtisin Romanos debacchabantjinde diuifi,pars Poloniam,alia pars Bohemia occupauerunt,ubi ôd hodie degunt,ut Sabcllicus ait,amp; in horum nomen abie runt.Sunt qui Sclauos a germanico nomine excluferint,ob linguæeorum di uerfitatem.Nos lornandi ac Methodio in hac parte fubfcripfimus.

De reliquis germanis a Gotthis defcendcntibus,amp; eorum ftrategematibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xxx.

FVerunt olim Germani Arborichidilt;fti,quifinitimi german is,roma nis parebant,ait Procopius. Alii tarnen amp;nbsp;hos Germanos fuiffe amp;nbsp;cû his coniugia eos iunxiffe dicebat,utrofep tûcfeótatos fidei chriftiaæ rûgentes legem uolunt. MarcomanietiamQuadi,Sycobates,Baflarnæ cum Antoni c gotthis. no Cæfare confiixerunt.Turingi quoq^ nomen antiquiffimum habent.Hi c^ faris Augufti permifTu fedes occupauerunt,ac femper finitimas regiones fpo/ liabantjUt ait Procopius.Meminit ôd horum Eutropius,fuerunt amp;nbsp;Taiphilo rumyAftringorum,Breucorum,Chaiboum,Vitungorum,Scyrorum, Car/ porum,Mundulorum,T urcilingorum genres Germane.quorum Panagyrici memîerût.Turcilingos aût Auares e Lôgobardisexiifle mihi Pyrekaimet grauis audor oftendir. Auares poftea Pannoniam in ditionê acceperunt,poft Hunnorum recefTum ,ut Otto Frifing.teftat.Inde in Bauariam fefe illi exonez rauerunt,amp; additalitera.B. Bauarididifunt,aitSabelIicus.

-ocr page 357-

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLIÎ.

DeLongobardorumftrategcmatibus. Ca. xxxi.

CAeterû qin Turcilingos ac Äuares ex Lôgobardis ^pceflîlTe dixp Longo^ mus ,dc Lôgobardorû ftrategematib^ dicere libuit. Lôgobardos e bardi vn, Scâdia ^feólosfuiffe cois aucloru fententia eft,crebro inde mutatij amp;nbsp;eorum

Scoringâ primitus foluerut,Vinili didlijn in RugoH^ patriâ,poftca lftru,rege expedûky Godoochojinde rege Albuino Pânoniâadepti (üt,qaNar{ete addu(ft9jtaliâ adort9 eftjîclinatiôis impii Româi poftqcêtefimus fextus ac qnquagefim? an nus agebatjUt Platina inBndiclo acBlôdus uolut.Breui itacp Cremon^jMan tua,Pâtauio,cçfarea Rauêna,Venetia,Taurifio ,Verona potiti,Arimiû in diti onê redeoerût.luftino cefare impâte Verona etiâ impii caput ipis ceffîffetjnifi morte a Siuge illatg Albuin9 fuiffetpuêtus.Clepbus inde magna Italippte po titus eft,cuius pofteri fuccefforesNtapoliadieceru^induci? côtinuo paâe inf Ro.amp; lÔgobardos indicebât.Frâcos lôgobardi.n.tuc follicitauerût,ac cû ipfo Burgùdiôes ac oalli pene oês.Logobardi copotes uidoriç in fugâhoftes )^té rùtjinde Ebrcduêfes penitus populatifunt.SucceffîtClepho Antar is fili9,qui Brixellûopidû regno fuo adiecit.lnde Agilulphus,qdifcordia (emîata inf ro. ’ Si Mauriciü.urbcs obfedit.LôgobardorûbiftoriâBamefriduSjOttoFrifinu UÂiü.Sc BlÔd’.de indinatiôe impii,amp; fupra Blodû Pi9 papali.viii ^feffi (unt.

DeBuloaris,ôôeorumpopulatione in Romanos. Ca. xxxii.

BVlgari etiâeScâdia ueniêtes,adPomericûmare primitus cÔfederût.

Inde egreffitumultuofiuSjThraciâadortifuntjOÎacç terrore côpleue Bulgari râtCôflixitcûillis Côftâtinus c£far,inPânoniçac fupioris Myfig côfi/ vn,amp;C co niOjinfœliciffima grgcorupugna,uictiStn.româiSjUiôoria Bulgarisremâfit. rum irru In çqscôditiôibusoblatiSj^Ayfiautracpillis coceffaeft,quâterraiuxtaDanu ptio biü Sibodie ges ilia po(ridet,oîum etiampotêtiffima ad îfringêdosT urcorü conatus a PlïÆinadicit.Cyrillus illoscbriftianafide initiauit, qnibiltâ. neceffc cratHæc exBlÔdo,Sabel.lib.vi.Ene.viii.Rbeginone ,8^ aliis.Dicebay ex eorû cbriftianus primus T erbelis,q monafticâ uitâîdut9 ,bliouno regnû reliqt.Fi/ liusaûtille(ucceffor,patris religionê afpnâtuSjinaliü cultûBulgaros uoles tra ducere,a pâtre oculisorbat9ê.C£teraBÏôd.li.i.8lt;ii.deïdinatiôe,8lt; Otto li.iiit ' q 'Zcnonis tpe Thraciâ dicût Bulgaros uaftafl e«Suidas in diétioue CoÛàikçoi „ olimBulgaros ait Auarûterrâîcurfaire,8lt; Auarespene oês ad internitionem ddeuiiTe.CÔtigittvicBulgarisduxnoïeTL erbeliSjtpeluftinianiRbinotmetæ.

Iple autem luftinianus atrp Conftantinus HeracliiWius, tributarii eorum exti Auari a terûtPartaautuidoriade Auaribus,qrebathorücaptiuos,qu5eueniffet,ut Bulgaria totuseorüexercitusperiilïetlt;:RerpÔderûtcaptiui,idpartiobmutuasaccu{ati uincunt ones acdifcordias côtigiffe, tu qa ipü fapiêtiores ac ftrenuiores occiderant resS^ maleficosî coitatem iudicioruafciuerât.Tûoblargitioesacmercaturas qrû cupidie inuicê dolos ftruxerut.Vltîo pp ebrietatê ,qua qtidie obruti luif/ fent.Quibuspceptis,rex oês Bulgaros couocabat jaclegê tulit,utfi qs accufet, côtinuo pfcrutet ,fi fur autneqrept9 fucrit,mox occidauV ineasâputabat,cuili bct ciuiû. tenue uiêtù ad uitsc unfufticieniiâdave iuCfi.t.F13ecbreui€ ex Suida, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C ii

-ocr page 358-

GERMANIAE EXEGESEOS

Gencalogia qrudS itngatorû eu pdictisGotthisaffiniiatê trahêtiû. C3..x7(xiii. S Cio qd ampliusa nobiscuriofusledor€xpoftulabir,necenîtudinêuidc licet^qua impatores Ro.Gotthisac Germais deuindebant,qua ducto res græci i(Tipatorib9. Vidi prerea id no ultimû frudü leôioni Procopii, BarnefTidi,amp; hiftoricorû alaturû.No curiofa îdagîe tn,uerû Litfefe nobis res ifla accurreritapiet.Belizari9 uxorisluftiniâi cefaris forori9 ferebat, germant dux uero fratruelis luftiniani, Amalafuntham Theoderici Oftrogotthoru regis ex filia neptî, Vitigis Gotthorù regis mortui uiduâ,coniugio fibi afciuc ratTale uinculû matrimonii inter græcos tn amp;nbsp;gotthos intercelfit^ca itaque AmalafunthajAmalafuntb^fili^ Theoderici regis,amp;Eucharii VifogotthoRt régi duos filios^creauerat,qs Belizari^captos luftiniano tradidit.Gcrmâo ueroalteri marito ,filiâ fuftulit,quâ loânes dux grccofû,Vi' taliani ducis patruelis in coiugê fibi copulauit.Theodericus itae^ oftrogottho Affinitas r û impator,theodomiri fib9,ltali^ rex,afFinitatê pene cû oib9 traxit,ut eo tuti’ Theode ItalippciïeLAmalafredcâfororê HunericoVâdalo,Gcfcriciregisfiliotradidit rici cum Ipe Öodouei regis Frâci^ ac Crotildis Hilperici Burgûdipducis filie gnatam græcis nbsp;nbsp;duxit,ex q T euduß fi'liâ ,pgnatâ, Almarico V ifogotthoru régi tradidit. Al'»

filiâ Amalafuthâ Euchario vifogottho,amp; ita^ß Olirogotthorû q Vifogottho rû ftirpsoîï diuerfain tinûrediit, Tertiâfilia Amalabergâ Mernefrid^oTu/ ringip duci addixit. Ex qrta filia Amalafreda Amalafianthâ neptîfufcepit,qua Theodato régi gotthoi^ delpôfauit.T ota etiâ pene Theodofii ^fapia germa norûcôiugia.i.gottliorûamp; vâdalorû no eft 3fpnata.Huius.n.fiIi9 Honori9ca: far Termatiâ StylicÔis vâdali fibi gnatam collocabat.Sororêcp eius Placidiam Aiftulpho Vifogotthorûregi,Alarici filiodicabat.Hec Placidia mortuoA!-* Affînitas ffulpho,Côftâtino iûdtaeft,ex q Valêtinianûexcepit,q cû Eudoxa Theodo/ Theodo fn lunioris filia,Eudoxâ ^creauit,Trafimudi vâdalorû régis uxorê,q Hilderi fîi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çu ultimu vâdalorû regê partu ediderauTheodofii pterea iunioris fili9,Gê*c

rici vâdalorû regis frarris filjâ,matrimonio fibi côiûxit.Et hæc fände ,utagno (camus,quâ necefTitudinê etiâ Ro» imperatOres cum barbaris habuerint.

De Francis gcrmanicis,amp;^eorûinGalliâirruptione, Ca» xxxüÜ-FRâcos )^o germâos palâ oes feriptores fuifle tcfiât,et î primis Proco pius,qeosFrâcos no alio uocabfocp germâos noîauit,fîrr Gaguin9. Côfederût autem Frâci primit9 ad Rhenû fluuiû,ubi Honâdiâ,Sclan germani diâ acBrabâtiâiditione eoR2tenuerûr,utin prîo lib.adduxim9.Qiiidaûtinrta idem tistûc Frâci generït‘rHunibald9 libris xxviii.fcripfit.Scpegalliâ ingrefTifût,fp tû repulfâ patiebât.Traiani etiâ tpib9 galliâ afFeclabât, ueBî frufirabâtJn Bata iiâ îfulâ Maximin9 eos fugauit,ut Panagy.ei9 iis )^bis ondit.Multa ill e FracoRt Franci in milIiaCq Batauâ ac alias cis Rhenû terras inuaferût}depulit,abduxit,Britanni Batauiâ afcp ab ipis liberauit.Côfiâtin9 mfto difcrimîe eos a galÜe pda cohercuit,Pana Galliâ. gyrico ei9 teftâte. Facile,inqt,uincere eft îbelles ac timidos,c]s ameena grecia trâfportat,aut oriêtis delitip.Sed trucê Frâcû,q fer ina foîa carne diftêt9,uitâ cô/ tênif.Et ali9 Panagy.tcrrâ batauâ a FrâcoR2: regib9 occupatâ,oî hofte piirgaiiit.

-ocr page 359-

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLlIt

Valctiniani inde tribus riiptis limitibus Galliâ ingreffifunt^moti rcb’ Vâda lorû ta ^fpere fuccelïîs.Clodionis ac Meronei regu dudu.refcrête Sabellico. Procopius grgcus Germâos tue Frâcos fcribit in prio Hbro,8d Germâos.i. Irâ cos CUgotthis primitus Burgûdiâ cepifie. Vifogotthisetia cgallia cxpulG's,eo rûc]^ rege Ätalarico occifo,eâ inter Rhodanûac Oceanû Galliâ Frâcos î ditio nê alciuifTe.Mortuo aut Theoderico gottho,Frâci cÔtra T urîgos,Germâi tra Burgûdos ^ficifeebant, adeo timor tûc Atalaricû îuafit^ut fpe cÔfeqndæ Franco!^ pacis fororêTheodiberti in côiugêfibiadduxerit.Ipfeaût dû arrianiueneno ftrategë îfeduSjUxore tn dedita orthodoxy fidei,dilTidii inf ipm amp;genrâos dédit ex/ mata ordiû.Vincebâtgotthi tûc magna iadura,Ga!liâlt;^ Frâci itain ditionê accepe rütGotthi tune cû qbus res aduerfus luftinianû erat,uiginti millibus aureoR* pace ab ipfis redemerûtjuftinian^ uero galliâ eq aîo germais reliqr,ne fibi oc/ cafionêpftaretoîbus fuis rebus renûdari,G fecusageret. Germani tn (itellige Frâci) MalTyliâEocêtiû colonia,Arelate. regnûcûoîmaritîa oralditionêeo ni redegerût.Hf c Procop in pri.ac iii.de gotthoi^î bello lib.de Frâcis,qs et tûc licet in Galliishabitauerintgermâos nOÎat.Poftea j^o m gallorumnomê abie rûtFrâci.QuidaûtintergGallorû appellatiôe fundi^egregie geflèrinc;’ Ger maniædeftinatus,nôgallip,inpfenti negociofupfedere uoluijicet origîeue/ riffimi germai extiterint. Cetera Otto Frifing.li.iiü.ca.xxxii.Gaguinug,Turo/ nenfiSjAmmoniuSjRiccius, amp;nbsp;alii proprüsuoluminibusabfoluerunt.

De Danis ac Nortmannis,8C eorum ftrategematibus. Ca. xxxv.

DAnosetiâac Normannosopinoftroinferere uolui.qa uerifïîmâori ginêgermâicâe Scâdiainfula(Iornâderefer€Ce) duxerût. Dani inde Danfac Herulosabeôrûregiôedepulerûr,acduceDanoregionê eorû Da Nortmâ nia dixerûtjUt Saxo grâmaticus eoRz feriptor teftauHi multa bella cû SaxÔib^ ni quos cruêtahabuere.Cæterûnô multû circabellicârê )^fati,côtraBaftarnasoli(ue uicerinu rû infcclicif)pugnauerût,ait luftinus.Nortmanni uero,ut Gaguino placet,pi ratp ex Dania exiftêtes inFlâdriâ,Neuftriâac Aqtaniâ ^pfedifûtjobfeffi inde apud Andegauiâ.Lothrotus rexeorûBiergofâ,Lothrotâ, Hallinconê îterce pit.T êporibus Caroli Calui Burdegalâ,Sandonâ,Parifios,T uronû,Nouio/ magû.AurelianoSjPic'tacos afflixerût,ccperûtcp Aqtaniâ.CaroIus aûtdû eos fine (ûmo difcrimîe delerenô potuit,parte Galliæeis conceflît,q ab eorû no mineNortmânia dida eft.Adrianus etiâ utSabellicus alTerit^corûuiribus ex tcrritus,abello abftinuit,licet Blondus cû ipfîs longe ante Adrianû côflixiflè feribat. Arnulphus inde impator eos uix domuit,fæpe uincebat. Oi’a aût bella reliqua eorû contra impatoresRo.RheginoPruniêfisÇcuius monafteriû etiâ côbuflerunt) exadiflîma diligêtiacollegit,ô(^ poft eûGaguinus.SabelIicus ne ro Blondus ac alii illotis manibus rê ^crierunt.Certû eft etiâ T rcuerim anno 88Metim a Nortmannis exhauftas,Corbeiâ,Cameracû, Morinos, duce GotFrido ufep ad Scaldim inde incurfibus eorum patuifté T ungros Argent! nam bd Lothoringiâ. Anno tn falutis.88z.GiIa Lotharii FiUa Nortmannor um dud chriftiano nupta,omnem litem fuftuliu

C iii

-ocr page 360-

GERMANIAB EXEGESEOS

De Sueuorû côtra SaxÔes ftrategemat, ante trâflationê nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca.xxxvi-

S Axones Hermannus feriptor in Turingia uenietes grauiilima cû Tutin gis pliacopleuiflefcribit^uiôli femel, inde faepius in mdores euaferunt« T uringi aùt auxdio Francorû regû uicerunt Saxones,ut penes V

nes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fem liquetlnde Saxones cu Logobardis ad occupanda Italia ^fedi funt,itin2

ris inde penitentes,ad loca prins relida conceflcrunt,qaSnetusinuenerutoc cupata.Primitusigit ut loco cederent Sueuosinterpellabant,illisautprimottf tiam partê,indedimidiâofFerêtibus,necoînoeloco occupato cedentibus,pliU indixerunt, Sueui inde fuperiores euaferunt, penecß dimidiû Saxonum ddc uerunt,numerus occiforû a Barnefrido colledus eftJVleminitôlt;^ huius coffin lt;flus Hermannus (criptorSueuiolim inita cû VadalisacBurgudioib^fodeW te,GalIiâ occupauerunt,ac Hifpaniâ uaftauerunt. Diuifi inde, Vandali Betica Gotthi Hifpaniâ,Sueui Lufitaniaobtinuerunt.Poftea pliagrauiHi'ma contra Gotthos aluerunt Theodericusem Theoderici régis Oftrogotthornfilius, T unfmundi frater ,cu exercitu Sueuis deuicT:is,rege illis Rinardu conftituit, repugnans iteru uictus eft. Inde Athaulphus rex,codepacfto cÔcidit,qrû ftra tegema.Sabellicus,Iornandes,Bl0dus amp;nbsp;alii meminerunt* Sidonius Apollina ris de Sueuorum irruptionibus inquit. Romano exueratpopulato truxale mannus. In prædas centum nauesdiuiferathoftis, Caetera Sueuorû pli^ partim lib.iii.præmifimus,partim uft^ ad librum duodecimum referuemus.,

De priuatis quibufda Saxoniæ ac Sueuiæ populis,qui Anglia, Brita niam,accæteralocaremotiorainterceperunt. Ca. xxxvü.

EX gentibus pdidis Picti 01 eet Sabellicus Pidones uocitet) ac Scott ^celTerunqqs Germaniæ populos PÔp.Lætus efte indicauit. Hi b-* da côiuratione,Scotia occupauerûqtûc Britâniâ didâ.Claud.teftâte tanniam Qciantum te principe poflumC’

ceperunt Nonlonginquadocenqdomito quodSaxoneTethis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Mitiôr,autfractofecura Britannia pido. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et alibi ddulatorie.

Ignotumç^ fretum maduerunt Saxone fufo, Orcades incaluit Pidorum fanguine cæfo.

Scotorum tumulos fleuit glatialis hybernæ. Et BritanniaCinquit) apud Claudianum ad cæteras terras de Stylicone.

Me quoqp uidnis pereuntem gentibus (inquit) Erexit Stylico totam.

lilius effedum eft curis, ne bella timerem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Scotica,ne Pidum tremerem,ne littora tota

Anglia et Profpicerem notis uenturum Saxona uentis. Hi aût Saxones etiâ Anglü Britannia didifunt, ut eos Sabellicus,Ammonius,êlt;alii interptât,qa inopinato dudn unde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Anglia traiecerunt,Valentiniani tpibus, ac romanos oês ad interêptionem

occiderunt.Exercuerunt pterea Saxones crudeliter in rebelles uidoria, coepe runtn.per oêm fexu ac ætatê î tota infula caedes euagari,q metu Britannii ada di populariterin GalliâtranfierCjÇritanniacqp nomen adepta infula eft,ut ter, tioaç

-ocr page 361-

liber sextvs , cLùn.

tio aclx.anno^q Ro.imgiiû labcfadari ceperat,n5 folu pofTeiïiotlê,iicrû amp;nbsp;ttô men infiila amiferit, ita ut a SaxÔibus Angliis Anglia dicta fit.Claudian9 hui9 meminit. QuæScotodatfrenatruci/erro^notatas Perlegitexanimes pi/ cto morïente figuras. Adulât aût Claudianus Styliconi,qui eos a Britannia cxpellere uoluit,uerum operam ac oleum perdidin

De Sueuis fenonibus,qui poftea Galli difli funt. Ca. xxxv'iii.

Et quia nunc SueuorSmemoriâingrelTusfum, quædamde Sueuis uerifTimiSjindeSenones didtis^adiicere uolui.Hos Germanos exti/ Süeüi tilTejfatis lib.i.indicauimus.llli ut Plutarchus in Camillo ait,primitus hones ad Oceanu confederunt.Inde Thyrrenosf Liuio.Orofio amp;nbsp;Eufebio referêti/ bus) occLipauerunt. Et in Clufinos mouerunt,duôi fuauitate uini^ mox plio côcurrerût,SueuiaûtjiuxtaPlutar.fentêtia,ui(flores euaferunt/ugatis inde cô fullbus Româintrauerunt^anno urbis CJx.Heradito referente. Ariftoteles hocpdixitjUt idem Plutarchus ait. Maximaerh hâcromgcapturam clades ilia apud Allia lacrymabilis pceiïêrat,ubi lxxx.millia Romanorû perierunt.Liuio FlorOjOrofio ac aliis reterentibus.Romani hune dieideo inter nephaftos po nebanuLoquit de diebus illisOuid.in Faftis,Plutarchus in Numa^in Romu lo,in Camillo,amp; in Romicis,Tibullus in elegiis,Orofius,Floruslib.i. de bello Clades Gallico alTeruntDicit Plutarchus tunc romanos incurfalFe ciuitatê,amp; in f oro apud facrificalFejin fubfelliis confedilïejUerïï multos eorü occifos^ amp;nbsp;iuxta Liuii ac Alliam* Flori fententia uix mille hoîmCapitoliû duceManlioinfederunt,qfoIiromâ faluauerutJDe captione urbis Theopóp9,Ply.li.iiii. ca.v.na.htplura fcripferut

Senonü impugnatio cotra Roma nos Capitoliû feruâtib9, Ca.xxxix.

Llbuitnunc mihi totä galataf^SenonShiftoria a fronte recêfere,quâ nucleo tenus Plutarchus in li.TTppT^jxafi.alcövnïxna'.i.deRomanorSfor tuna ^fequif,cuius uerba grgca ob loci illius diffufam dilatationê ne Senonu tedio uos aff icere,exclufi.Latina uero integra amp;nbsp;qcum^ nobis ad albu pfente impugna faciunt,eo libentius adducemus,qj liber ille a nullo hadenus quern uidimus tio cotra tranfiatus,aut latinælinguæ donatus eft.Græca fi qs defyderat,ipfum audore Ro. uideat.Sonat aut interptatio noftra fic.Poft magnâ ilia apud Allia RomanoRt interêptionêjGalli fe fub fuga Romanorû una in urbe receperunt, ac turbatio nibusoia repIeuerunt,populuRo.terruerunt acdiffîpauerunt,paucisin Capi toliuimifliSjacfefe a Gallis defendentibus.Alii uero Romanorû fefe ex uariis locis ac plateis colligentes,Furiû Camillû didatorê petierunt,quê P, R.dû fœ Leiter ac gloriofe adhuc degeret,iudicio publie! furtï dânatû,expuirum,in exi lium miferat. Vbi uero terrore illo concufl'us humiliabat^amiffa apud Alliam pugna,manû Camillo pbuit,eidê utinnocenti principatû RoxÔmendauit.Vt aût Camillus uideret^nô data occafiôe ex neceffitate,uerû legeprîcipatû afFu mere,ne etiâRomanosindefperationêredigcret,armif(^ fparfi acuagi exer/ citus poteftatê ac eledionê peteret,oportuit illos q Capitolium inhabitabant j colledis dudorû fufFragiis honores iftiufmodi continentes,ei decernere.Erat tune penes Camillû G.Pontius non ignarus uir q nûcius declaratus erat,ut dç

C liii

-ocr page 362-

GERMÄNIAE EXEGESEOS

ferret décréta illis q in Capitolio obfidebant,hicmagnû perkuIûaggrefTus Eratein uia p hoftes,quâuaRo ac cuftodiisfïnesï circuitu circundabâqpoft^ hic ad flumen puenitjatis fcopulis innixus,amp; demû corpus eius leui cymbæ appofuit,ac fluxû hune traiecit.Confcqbat em manfueta acq gradatim traiiee retnauim.Tute itac^ ultcriorê ripa tetigit,inde a flumine difcedens in quand» folitudinêdeuenic,qLiâob nebulasac filentiû conieôuratusfueratjndepdpi tio inhærês,ad hos puenit q montis radices obferuabâr^ic pfidiû feflis militib’ pugnantibusferebant,ubidifficultati petræfefecredensacrêenitens ad ulte/ riores pfidiarios euaût. A qbus continuo receptus,Capitolinis décréta reuela bat,a qbus inde fuflragiu fumens,ad Camillû detulitDie aût exorto GalIorU qdam cafu loca ea pluftrans,aîaduertit pedS ueftigia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nocte intêpefl»

hgnataac elapfus,corrafionefq^ acconfradioesacpoas(ut uocât)e terra cmet filfe,continuo rem fuis ^diditGalIiigitpurâtes uiânuncfibi ab hoftibusoftê (am,tcntabant oîa experiri, amp;nbsp;nodu iolitudinê ingrefli Capitoliû inuaferunt. Nontmid euftodes excubantes,uerûi^prios focios rcliqs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;canes

Capitolii euftodes latente,q oês fomno obruebant.Nec tûc tn Ro.fortuna ad pueniendû ac fignificâdû tâ ingens mal5 clamore indigebat.Erât anferesfaeti apud ædè lunonis educati/ukuicß deg adhibiti.Natura aStaialhoc^eofvß*^!» tumultus pceptiuû impatiês ac formidolofum eft.Hi etia tune negligebant,ob penuriârerû breuiter in Capitolio graflTantê.Hisanferibus tuncibmnusma-* ccratus,acfamelicusfubrepfit.QVprimû igit hoftiûfulgêtes galeas pceperut, clamauerunt,ac inexpedatodemûhoftes^diderunt.lnde armorum alpeâu plus exterriti, uocis eorû clangorê edebatRomani affurgêtes ac

unanimi auxilio inuicê iuuantes,tâ imminens malû auertebant,ac hoftes prstO pitaueruntHadenus nobis Plutarchus latine fonuit.

Romanos in Lina die fgpius a GermanisfuifTeuidos. nbsp;Ca. xl.

Romani gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimis atra amp;nbsp;cruenta Romanis,q apud Alliâfluuiu uince

qties uicti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gallis.Vnde Virg.lib.vi.amp; infauftû nomen Alliâ dixit-Luea-*

a Germ. j|^ nbsp;nbsp;nbsp;nus etiâ damnofum.Plutarchus tanq inter miracularefert,hûc diem

die uno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femp ro.extitilTe ïfcclicê,in uita Camilli. Cuius opiniôis etiâ Calliflhencs

Damaftes,ac Philarchus græci audores funt,q eadêdie,qRomâi a Gallis ^fligati.ÔCa Cimbris olim uidos teftant.Oftêdit hoc in pluribus locis Plutaf chus in uita Camilli,in uita Marii,in uita Luculli.Tû etia in lib.r â7nilt;;gt;9«7^*'®P cuius iierba illa fût.Poftq Lucillû in Armenia cû dec? millibus peditü amp;nbsp;le eqtibus contra Tigranê centû ac qnquaginta hoîm in expedinone liabentc ^celfiiTe fcribit,adiungit rfi ,inquit, «ço vmvvv ÔK-ràKe/a iv 5

Kfitv lt;rKl'zsrîcovoç J\ilt;f)3x^)tSiû)a.p.ie.è'a-cvTpçJ\i nvoÇjO'MfWftatroi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«(pomsf'Q

(KAaiKocmv ,ovMvv tÇ»» c-itiLigov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïv« -rBtZ-THV

ffuù3^ei)Ti'Hç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wçoo^/Aiî ƒlt;âp,afo/a'-i.Pridie aut nonas odobns

is dies erar,in q Scipionis copig a Cimbris eonfumptg erant,quare cu qdam cl dixiiTet,huc die effe Romanis nefaltS,amp; formidabile,inqt,ideo pugnemus,ut

. ex atro amp;nbsp;trifti diem hilarem Romanis fadamus.

Quomodo

-ocr page 363-

LIBER SEXTVS


CLV

Ca. xli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Quo Senones a Romanis expulfi fuerint.

SEnonesGermaniitacç Capitoliugraui obfidione undicç anguftiaueriK: Senones Romanos pene fame ac fiti maccrauerunt.Capitolini aut poftq fuiplbru a româis tutelâcomphendere nequerunt,ad dolos funt conuerfi.Scribit Fronting pulfi panem tunceGapitolio fuilïe ^iedû, ut Gallos eorurn penurialateret. Man lius inde Gallos nodu Capitoliu côfcendêtes, ^ditioneanferis auertit, Camil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

lus Gallos incautosaggreflùs eft,amp;eosfudit. Florus öóLiuius tunc pecunia aRomanis ob recelFumfenones expoftulafte fcribunt,8ó SulpitiumRomanu cis connumeraffejBrênu aut pecunia cuftodita,Româisdenuo obftrepuifle, Verba Plutarchifuntin uitaCamilli.aTa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V? KfaTiCTiir eg xojsug

jtaTÄg,Ä.?SXev XaÊôvTOçÀK.^ TróXto$^V

Xûî'fÂÇ «tiTlKÄ â7rîX9%rv.uÔï VjPiç ^o^cùV ofKCcv Kçij r KOfxiôc/pa'j'lSv '^tóX •TOv -mj) a'v snep-ov à-yyp.ovauv'T^w'K.çvtfquot;«. amp;' Trçoiov.Hgt;8(.vaK.Tav73 oî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trçàç Aviau.o gt;9

f’fVVoo' )(,«.7aXXÎ!iv «cTPAwi^uSivog thv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'?,6gt;s'î(çlt;x Trçoô^ônx.çi'r’îa'saamp;w.eiô',

■avu9!itv«n.c^» (ruXts-ikλ 'n œïrjT? rf èi-mv,« Taîtf vtviK«jxc/oiç «xTiu'». Poftq, uero optimûuidebatprincipibuSjin unû côuenerunt,conclufum eft,utRoma ni Gallis mille libras auri dependerent, bi ueroaccepto auro eregione Italica; difcederent,datoiurarnento,ac auro numerato,dû Galli lance palâ detorqrêt ^Romaniirafcerent,Brennus eosludens/nfem eu balteo deponens,lancib9 appofuit.Quçrêticç Sulpitio,qd fibi ille uelit^quid aliud,inqt,q uidis dolorê..

De fecûda Senonû pugna,2lt; quô Italia pulfi fuerint. nbsp;Ca. xlii.

Enones indeutPlutarcb^ in lib.deRomanorûfortuna teftat, nunciû ac ceperuntalinitimis eorûfedesdeuaftari.AdDanubiûigitfadapacecû Senonû Camilloredierût.Moxpoftqab Italiacxcefferût,Cumptisuiribus,denuo pugna

Româbello tentauerunt.QuosCamilli uirtus ^ftratos,denuo Italia exegit,2lt; concordiç templû prius uoto ^miftum copatauidoriaercxit,reterente Plu tarchoin Camilloin Mario.Idê SenonesGalli paulopoftltaliâiterû ïgref fi ,a ManlioTorquato uidi funt ideo torquatus didus eft,refer ente Suida, dûGallorûducês'v |xuÂXH;sfotpSî//o(j.i.magna ^litentê, SCprimatesRomâosin Senonû fingularecertamenalliciente,fuftulerit,lt;nlt;uXtuffKcf'n sv vtxfov xçy s'v •mf'îsv'^a-x» extindio Xov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ûtJe X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut Suidæuerbisloquar,5lt;mortuoc collo tor que detra-»

xit,bosibidê Suidas ueluti Plutar cb9 idxiouor.i.Celtas uocat,8lt; idê î didiÔe xlxr »

Senones Cekas dixit,unde ûlosfuifle conftat,^cû CamiUo rêhabuerunt,No ftvx qcç fentêtigaftipulat Flor us li.i.de bello Gallico infine.Eofdê etiâillosSe nonas fuilTe ibidêElorus afferitjqs V alerius Coruinus cÔful Ro. uicit eoBi duce Ûngulari certamine îv p-ovofA-axU auxilio coruiCunde 2lt; nomen fumpfit) uitapviuauit.Gallos pterea illosCeltas ac Germanos Si Senones extitifîe, oî luce clarius Suidas in diélioncKiÀ-rai ^fitet,cuiusuerbaleélori cupido gracca launisc5iunö:alib.i.ca.xxxvi.appofuimus,ubi 8lt;bosgermanos biiflc dixim9. Florus acPlutarcbus tunc penitusinteriiffe inHetruriaiuxta lacù Vadimov nis Senonû reliqas afferit ,ita çj^ nullus extet ex ea gente,q incêfam a fc urbem gloriaret,adeo aDolobellapenitusillosfuiffe adintereptionê deletos. Polie egonunc multa exLiuio,Plutarcbo,luftino,Floro,Orofio,8lt; cæterisadduce

-ocr page 364-

GBRMANIAB EXBGBSBOS

rc,^to difcriminc Romaconcuflennt Galli Senones/ücgermani.Verufatis mihi fit Germanos eos ^bafTe^ôd Germants id debere^qd prsefati faa'ptores Gallis conceflerunt^amp; tandem de illis.

De Gallis Geflfetis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca, xliii.

GalKGef Vntamp;GalliaSuidaAri-nudicti,qs OrofiusIi.iii.Eutropitisac Eufefoi’’ fetae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non a gente fic uocatos uolût,tierû a mercenariis,nefdo qb9.Hos amp;nbsp;ger

manos aliq iioluerunt,alii ueros gallos.ldeo du nihil certi habeS Jaconita breuitate eoru res gtranfea,amp;l FabiS hiftoricS alTuma,q bello eorû côtra Ro. interfuit.Hic(fi eifide damus)d.ccc.mlllra eoru ab Attilio Refila defyderata refert,bello inde fecudo L. Aemilio Catulo ac Torquato amp;nbsp;Fuluio Flacco co ftilibusodomilliaoccifaferunf^planc ingens occiforu numerus ab audorib^ relatus eftPofl'emus conuincere eos non fuidc germanos ,uel tantum nume ro fuccubentiumjï.n.cunótas rerum biftorias euolueris^non facile repies,un^ totnrmulli9 fortitudie côcidiiïe.Flor9 acluftin9cos tin GallosnoiantJPlutar chus tn in uita Marcelli,eis èC Geflàtarû nomen tribuitHæc tantum ideo fub (cripfimuSjUt fucceflToribus noftris anfam præberemus ledionis ulterioris.

De Galatis Germanis,amp; corum prima expeditione. Ca. xliiii.

Expedi do Gala tarS Ger manoru

Alatas Germanos ex Plutarchi ac multorû fentcntiali.i.diximus,ho6 Florus Gallogræcos uocauitob mixtas eorû linguas.Antiochus rex I, eos in ære fuo aluit,unde ^uinciaru romanaru no ignari, fefe ad di ripiendu Illyricu contulerunt,trecentoru milliû hoim numero cxercitû copie ucrunt.Pannortiis domitis,in Macedonia traiecerunt.PrimaCut Iurtinusli.xx, ait) eorû expedirio contra Ptolemæû mouebat,quê uirtutis eoru contêptorc maximis uulneribus confe(Hû,capite tuferuntjCaputcç eins lancea affîxuni,ad terrorê hoftiû circûfer ebant .Hos tn Softhenes Macedonû unus primatutn, c Macedonia expulic.Habet £lt; hoc Plutarchus in lib.TOv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îferipto

Ai ,inquit,ô i-ar/K.AHôfci'ffjQal îzreÀcftei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CaoiAefaç ttçoCtoiz ÂAiX.(ftv

/.iflÏAeüxpç Hr'î»9îî'ç lt;270 ^otAaTsjv ôvi/Aftoù Çgt;aytfoç

Galatæ côtra An dochum.

Ksü 'Ix. Ao'-7TO.Anriochus cognomento accipiter,contra Seleucûfratrêbellûge rebat, Veruubi SeleucusaGallogrpcis uictus^nunq apparuit, fed’truc'datus eft Galatæ interim fe recolligentes duce Brenno mox Macedonians tino duclu incurfauerunt,ut ait luftinus.Fuerunt apud Brennû ex oî exercitu,pedi tûlxv.millia.Paufaniastn paulûaluftino diflcntit,acmultoplurjes Brcnoaftri pfit.Delphi Apollinis Dianæ acMineruæauxiliofupiores euaferât,ut placet luftino amp;nbsp;Plutarcho incolleéraneis adagiorum, a q nôin diuerfum Paufanias abiit ,qui templum ab ipfis fpoliatum afi èrit.

De bello Galatarum contra Anriochum regem. Ca. xlv.

CAeterûqa nobis mentio belli Antiochici incidit, ogepeiû uidebat totâ huius hiftoriâ igrcdi,maxime dû uiderim,latinorû feriptores ta angufto pede rê illâ ptranfine,ad græcos hifloricos defcendâ.luftinj Galatasait contra Antiochûinfurexiire,eundêc^eorûiiirtute fuccubuiire,dii tn amp;nbsp;Antiochus Gallos uicerit,ÔC grauiflimo bello, cuius nec Paufanias nec Plutarchus

-ocr page 365-

LIBER SEXTVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLVÏ

Plutafchus pluri’mu meiîunerc,paululu tn lußinus h tue lincæ îmoran Athene» uspem'tusconticuit,niftqdtrtdipnofop.lib.Antiochùa Galatis uidû oftêdit, libro tn J.dipno.ubi Antiochi tnûphos adducit, eos eifdê triûphis interfuiffe refeftjait.n.ixîô’ouçjXücra? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;saKV .KiÀiKtç J\.‘ IIQ av Tav nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^ÓTfv Gälatg irt

KaSCö'SjÄ.icjMc/oi Aio» ,5(^vcraù l'^ovner . u9i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sjgt;^z£ç '^i^Äioi rK.K0.Tcu tHÛpho

TïiiraitixÎAioi.i,Poft qs fr equentiû Myforû quint^ millia feqbant. Cilicû autê Antiochi tria millia^nter etiâ ftrenuos armati ^cedebant,aureas portantes coronas,cn qbus amp;nbsp;Thracu triamillia,amp; Galataru qnç^ millia fuerât. Vbi fatis Antiochi uictoriâ aduerP Galatas oftenditLucianus uero in pluribus dialogis apte cô/ trariUjGalatas fcilicet ab Antiocho uicffos refertTû in uolumïne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tov iv tS

ît^o@:gt;«fêuôti •^loo/cçuajoç.i.decôpellatiôeerrorisjdiffufiustnin dialogo k «* •nox»lt;^ infcriptOjCuius uerba græcaob diffufammaterigextenfionê ac dilatati onê finâ,ne tedio ledori fî futiir9.Latîa tn orône qcûcp ad lineâ piente nobis faciLint,afFerâ,ob dialogi illius penes latinos raritatê,qem eu ti âftulerit hade nus uidi neminê.Suffîciat nobis ita fenfum hiftoriæ expirilTe, Ahtiochusgt;qt q foter appellatus eft,fimile qddâ pati dicebat,in pugna aduerlus Galatas. Si igit uobis placuerit‘;'amp; hanc enarrabo.q nâ modo hæc fuerit editâ.Nec latuit Antioebû Galatarû fortitudo.V idit amp;nbsp;eorû ingentê multitudinê elTe/orucp phalangas ftrenue ^)uifas ac congruentes^ qrû Irontê grei thoraces ^tegebât, Antiochi cû quatuoracuiginti armatis a tergo pordinatis.Cornua uero eqtatus,îfinit9, dolusïii in medio ac corpe exerdtus eorû currus uidit odoginta falciferos,apti ad infi uincêdis liendu hofteSjamp; in qlibet curru bis totidê eqs coniugales, Hæc icaep animad/ Galatis, uertens Ântiochus,oî fpe deftitutus dûhoftesinexpugnabiles exifterentJpe ueronecç magnifiée nec fecundû debitû belli apparatu ^ficifeeret, ac'paldç tnodicu duceret exercitû,peltis c5fuetû,ac leuis armaturæ pditü,in cæteris nu dUjUtpeneuix dimidiS eius exercitus fueratOptimS igit fibi uidebatjœdus pacifci,ac oportunas quafdâ belliiiiducias cû hoftibus peutere. Verû Theo/ dotusnationeRhodius,uir nobilis,acrerûmilitariû non ignarus,cû huic con filio interuenifiet/egi ademit mœfticia. Erant régi aût xvi. elephanti,illos in/ terim utabfconderent^iuffitjuecexercitui hoftiûmanifeftarêf.Etpôftq tibicê clafTicû cecinerit,ac confligere hoftibus acmanibus conferere opusfuerit_, amp;nbsp;dû eqtatus hoftiû accurrerit,ac Galatæ ad apiendas acdiuidendas phalanges çurrus îmiferint.Tunequatuor elephantos exoî parte eqs efte immittendos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• quot;

ac odo illis q curribus pfuerint,equifq^ cÔiugalibus obuiâ impellêdos.Quo fa doj qs hoftiû pterrefieri dicebat,amp; reuerfo curfu in ipforû dnos fugiêdo.im petu faduros.Nec caruit hoc confiliû efFedu,na Galatæ ac Galatarû equi,pri us elephantes non uiderant,unde ex inopinato eorû afpectu cÔturbabant, li/ Galatæ cet etiâ longe ab illis abeftent.Poftq,n. tin barritû elephantorû audiuerût, ac nbsp;nbsp;inopi

dentes eorû infigni canditate refplendentes uiderunt,e fufco alioq corpe,ac natoele T«ç 7rçavof*.x[aç.i.elephantorû roftra,in eorûpdâ populatura peeperût,priufq phatorû iaculûattingerent,retrocedentes,cû fummodedecore aufugerût.Peditesaût uifuJe Galatarû alternis fpiailis cÔfodebant ac haftis,alii ab eqrû ungulis coculcabât terrujit. Et quêadmodû in illis rebus fieri folet,eq in eorû focios indderuntjac currus

-ocr page 366-

GERMANIAE EXEGESEOS

tiice uerfa retroucrtêtcs, mu. iwxip.agt;Ti non Gne fanguine,in fe ipfosac dnos co rum dîuerterunt.Etut uerbo Homericoloquar,airruscum fonituuerfofunt tramite dult;fti.Equi uero poftq a reda ui'a deuiauerûc,elephantis cedentes/o felTores deiecerunt in terrâ,ac repugnacula ftrepebant,incidebantcp,acp loue falcib9 eorû exerdtûdiuifcrût,oêG:^ focios (qfcuncÿ obuios habuerût)pdidc runuMuIti Galatarûintâta turbadefyderabant. Addc q, ekphâtes hoftesin fequentes conculcaucrunt,ac (vva^-fi-arloûvTtç unûfiip aliû côglomerauerut in aggeres,ac roftris eoRz difcerpferunt,qs in uia comphenderunt,amp; finalitcr cU maieftatc uidoriâ Antiocho pepcreruntGalatarû uero alii in tanta dade edi ta defyderabant,alii capiebant^pauci reduces euaferunt,amp; tin hi fupfuerant,^ ad montes aufugerant.Hactenus noftra interptatione Lucianus^ôd addit. Du Antiochi principes c5uenifl’ent,et uidoriofum regê nuncupaffent,regêrefpo dÜTe, Verecûdiâ habem9 milites q? noftra falus tin in quatuordecim aîalium terrore Gta fueratSi aût rê copioGus tracTtare uolumus, diuina uirtute galli co ciderunt,Nâ utLudanusinalio dialogo ■ùrifS'i' îv tR nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■^a.fe^ATts'in

hæcuerba^prupit, «ernoxoç ôiraTKf ,o-n Vif ncKce-Tiùz

Galatæ monnu fomni uincunt

, ÎTTIS^VTK oî a'V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KtAfctzQV aiv3gt;llJl,tX. Trçà ^lt;XX*3' '^«^OÛVdU TK

^ria.'yiv. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;cwp.Asùv tKdvnvvkMV ivfxxtrî.i.AntiochusSotet

di(ftus,GaIatis confligere uolens Xomn5uidit,AIexandrûGbi afGftere^aciubc re,ut exercitui in teflerâ bellicâvyi«fveivhoceft falutêpftaret.Et ilia tefTera m*^ rabilê uidoriâ Gbi peperitHæc ille.Dû aut hgc ptranfeo^incidit mihi 10 AN NIS CAPNIONIS uirigrauiffimi feftiuift imuslocus.quê in tertio CabaM fticarûuoluminead Luciani enodationêadduxit.Vbi fe monetâuidiffetcftat note Antiochi conflatâ^pentagonifymbolûtale retulifte,cuius penta^ni Lucianus rccordat^dû dicit n3AoCy'^f^tovov/(’«AAi(A«v a'TrfVTayçajiLjLLov.Triph^ triangulus inter fe quinc^linearis.Fuiftet locus ille CafGotico nodo intricabP lior,nifi opamfuâhuic CAPNION cÔdonaGet.Cæteru ex Ludanidialogo «At^avfÿoç infcripto,græca carminaadduximus,qinbus oraculû inbello comanico cæfare Antonino gefto oftendit,quo nam paôto Germani debelIandiJSIobis itac^dii non imperatores uidoriam præripuerunt.

De Galatarum expeditionibus contra Athcnienfes,Ma cedonesSd Delphos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xlvi.

Ideor tenuiter pro ea copia,qbufdâ curioGs forGtan,Galataru res in/ gredi,quare altiori exordio paululû memoriâ eorûreuocemus. Sut qGalatasScordifcas dixerut,ueluti Athenæus,funt q Sueuos*Hl

expeditio cupiditateauriut/Àtnenæusinqt,iitrurelinquentes,lt;xut 1 rogusli.xxxm.“'’ nés nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luftinus Galatas feribût abundanti multitudine trecenta millia hoïm ad qren

dasfedes nouas comités Gbi afduifte,Illi ftudioaugurandi primitusad lUyrv' cos ^fec'ti.Inde ï Pânoniis cofederut.Gens afpa,bellicofa,audax,hi primi poft Hercule alpiû iuga frigore intradlabilia confcenderunt.Inde in Macedonian! ac in Grpciâ delati,reges AGg terruerûr,q ab ipGs lace(Gn\,pacê pecuniis mer^ ri coaâi funt^aut rebus oibus ipforû renundare.Profcâionis GalataRz in

-ocr page 367-

LIBER SBXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLVll.

pter SuidâS^ cctcrosPlutarchus mcminit iniib. -mj? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i;^KviK5iv yù fà

p.(iü.K.âyjUbi intalêorÔnemeuaditjCfc/voff ^AaTOV ß^asiAtjo- AiMAaTÎjv thv àî-Iav u3î KAÔi.Brennus Galataru duxdeuaftans ACiâ,cotra Ephefos ^feótus eft.

OêsaûtGalatarû expeditiones nemo copiofiusPanfania græco authore col

lt;$coxiKo~ç P tres ferme pagellas galatarû ftrategemata efïufe excur rit,acuiusgræGaorônerecedam9,uelutilecforitediofa.Ea tnq ad rê nobiS faciuntjbreuinoftra interpretatîôedefyderantieopado latina elocutifumus. Incurfus Galatarû,inquit,in græciâ illâ poft fe reliqtmemoriâ,quâ iuBukute rio at ticæ loco fubfcriptio tradit, quêadmodum ÔC apud Delphos manifeft e etiâ oftendit ,ut in lo co ,ubi græcis potiftïmu r es erât aduer fus barbar os. Celte Gaata^î prima expeditionê extra regionê eoru ( duce Cambaulo ) confecerunt, in qua ftratage* Thraciâ ufcp mouerunt, uerufub regioislimine fubfiftêtes,no audebât arma Thracibusinferre,ob eorû paucitatê.^'^ec Galatæexpediti fatis erât aduerfû tm numerû grgcorûJn fecunda aût Cquâfeccrut) expeditione,optimu ipfis ui débat aliis gêtibusbella inferreProficifcebant igit unaciiduce eoru Cambau lo,populates ,acdemûinfaciabilitate eoru faturabant.Poftq ad Eurotâ fluuiu caftramouerunt,multustûc illis ac no uulgarisqcperatpedeftris exercit9 co gregatus.Eqtaiû etiâ in tres partes diuiferunt ductoresagminujaduerfus T ri ballorû getesThraciç. Fvtturus etiâ impator Cerethri^ expevftabat.Gallis qc^ inPannoniâ pficifcentibusBrênus ac Acichorius pfuerutBolgius apud Ma/ cedonesaclllyricospdas agebat,accûPtolemeo certabat,tunc tpis poflvdêtc Macedonû regnaPtolemeus aûtpdiftus ille extitit,q Antiochûnoie Seleucu dolo infemit.Hic e regiôe fua expulft,poftea fupplexauxiliu petiit.Era^ ci cognomê inditû ob nimia audaciam Cer aono ,occubuit tn in ea pugna,nô fine magna fuorû iaclura ac MacedonuDenicp Celtç nullo pacto in Grçciâ audc bâttraiicere,ufq5 totuspene exercitus in caftra defcedês,aBrêno duce multis couenictiisaddudtis pfuaderet.Enarrabat.n.Brenusin plentia exercit^ïpoten tlâgræcorû,ac pecunicmftitudinêin crariispv'blicis,pluradenicp ornamêtafi , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ue holocaufta ,ar gêtû ac aurû in têplis grecor u r eieruari ,qbus pi uafit Galatis î

gr£ciâ expeditionê .acduótorib^ cpteris,q cûipo exercituiplucrât.Côgrcgato tgit exer citu pedeftriûjcû ipfo militabât nayriades xvii.accedêtibus ipfis duob9 millibusEqtû uero cccc.ac xx.millia ,tot Sê eq q femp in ope pati côftiterût. Et ut uerû numerû adducâ ,ducêtis ac mille adiûélis fex myriadibus numer 9 côfi ftebatPrpterierût aût pôtê Galate^c iuxtalittus caftrametabât,pàâ aut e del phici Apollüs têplo ad nota 8lt;e grgcia egerût.Hpc ille ,ibidêPaufanias Galata rûcû Athenien.pliaenarratjÔêquÔ Gala.Kydiam eoRiimpatorê luderît,cui Si græcum epitaphium in huius rei teftimoniû fanxerunt,ac ad têplû Eleuthc riiiouispofuerunt,adduximus epigrammailludli.ii. IndeT ermypolasferro prædaacigne populabâtur Galat3e.Meminithuiusbelli Adon Vinenfis epi fcopus,Si græcorum pr3eftantiffimi,in quorum numéro Athenæus oîumco piohffimusfcriptorDipnofophi.lib.v.ubicosGalatasuocatjSieorumducem BrennumAcirttiptioniseoïuminDelphosrecordatur.

-ocr page 368-

GERMANIAE EXEGESEOS

De Galatarû ruina,ac corû contra Pyrrhû Bella. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xlvii.

Galatæ contra Pyrrhû

FAlt;fti aût clade Galatarû Brennû in fernanusuertilTePlutarch^jPaii faniasjuftinusac Val.Max.li.i.c»de negleda religiôe teftât. Reliquie aût Galatar û,q bello fugfucrât,romanorû fines îcurfauerût,numero xv.millia peditû,eqtû uero millia tna.Mox Getis ac T ribalis c5flixerût,qb9 de uidlis^ut Iuftin9 ait,ad Antigonû cöftigierüt^eiufi^ auro ac fupellcÆle ilIccT:i, Antigono renûciauerût^a qteftâtePlutarcho uilt;fti funt.Pyrrhus tûc tgis fefe contra Galatas geflît,eift^ deuictis adeo infolens Pyrrhus fadus eft,ut ad fut laudem Galatarum uidoriam afieruerit.amp;iftiufmodi carmina iuo titiilo Plu tarcho dicente afcripferit» Hæc de pugnata Galatarum munera genre Mollofiæ Pyrrhus fixitcaptiua Mineruæ.

Scripto res rerû

De ftrategematibus Galatarum aduerfus Romanos. Ga. xlviiï. BRêno occifo,Galatarû reliqæ,ut dixim?, Antigono cÔflixcrût.a q ui di^in afîâ fefê côtulcrût,ut ait Iuffi»Florus acLiui.eos tûcMâlio occurriiTe referûr.Cpterû nulli latinorû res geftas eorû cû Ro.defcri pferunt.Fugiêdû igit erat nobis ad grpcorû comêtaria.Multi aût grpcorS Ga

Galatarû fatarû respofteritati mâdauerût.ClitophÔ,n.ac Diaphor9 plura uolumiade iis ediderûtjUta Plutar.inlib.-^«;gt;i^ÄAlt;igt;zfc.^?lt;)»v/Käi/ fagt;p.lt;iuicâv allegât.Anaxipp’ pterea comic? fabulas qfdâ de antigono amp;nbsp;Demetrio lufit,qrû Suidas amp;nbsp;athc ngus meminerût.qb? mPtade Galatis ïtrocIufucft.Demetri9 qc^ Byzati9,Ga latarû incurfû in Afiâ^ac Antiochi gefta,odo libris côplex? eft, teftâte Diog« Laertio.Hos indePaufanias,PIutarch9,amp; alii imitati,plurib9 Galatarû resab foluerût.Cgterû ut ad rêredeâjPIutar.galataR2 côtra Ro.îcurfiôis meminit iu llb.T juuxtzâ'/ó.^ï7aMfcri|5tOjin uita ^^x\Cigt;19V')SiJl'io9jp.€'^XTcc?)\ûgt;vyjwM.K.SiV,ô’re^lgt;gt;ft.ot'!‘ûH(eùryxïoiiviicHQ:p p.xxgt;f fKAxTÂs.i.Chiomarâ ex eadê regioe Galatia natâ,Ortiagôtis uxorê cûalÜs mu lierib? capta ferût,eo tpe q Ro.Galatas cq i Afia fût}bello fupabât.Nec ad hac lineâ Suidas alpernanduseft, q indidioeraeAaTiu nobis ilia fonat.Tpib9,inqq GalatgcÔ Scipi0isRo.ducisacHânibalis,Carthaginêfiû,RomaiGalatas î Ahadebelh tra Rom, bât, Fuerût aût hi galatg ps illorû,q in occidêtê uergût,q olîrelida patria eo/ i^jBrêno duce ïfurgêtes.A'.Myriadû numero gftîabât.Mox a fe inuicêdifcreu fût.qdâ P îteriora grgdgclauftra,alii pThracias^alii p Afiâ curfauerunt, qru pene dug Myriades ad (ùmmum extiterunt,qugillato bello,omnes inférions AfiæcuItores^acTaurum montem inhabitantes,uicerunt,ac tributarios fbt ipfis fecerunt. llli quocß Galatæ loca qug circa Alym fluuium funt,fubegcriit:, amp;nbsp;loca intra Cappadociam ac Bithyniam fita inhabitauerunt, contra quos Po manibellamouebant. Hi igiturinpugnaiuxtaSipylum édita,fefe Antiocho coniunxerunt,inde a Romanis uid;i,duce Manlio,Âncyram ciuitatem expu/ gnauerunt,ubi ingenti manu iuuenum fortium occifa/eliquos non refiftentes ad eorum. deditionem compulerût. Meminit huius Plutarchus,licet pauciorl bus pene uerbis.Hæc ferme nobis Suidas latine fadgimitatus ut puto Liuium de ilia re copiofiiïime differentem.

-ocr page 369-

. UBER SEXTVS

De relicjtinsGalataruqaplus fugfuerat^qrfum gjuencn’nt. Ca. xltx.

QVi uero denuo bello illo (ußfucrant,alä Iftrû antiquâ eorû patriâ/cpc GalatcC tiueru»t,referentibus Athenæo græco dipnofop.v. 8^ luftino Itb. hift. quorfum “-^xxxni.amp; ad Danubium habitantes,Scordifcæ didifunt. Aliiuero

(n Afia confidentes regionemquandam in ditionem eorûfumpferiint,quam Gallogr^dam dixerût. Habuit tune plura nomina locus ille,uocabatur enim ntAa'ri«,«t;’i\oy§aa-n«,G«öx£:^aelt;övx£3f«,t;»iM(irogt;4Aa*n«auólore Suida.i. magna græda,Galatia,Gallogrædajbucellarior5 regio,amp;l Hellenogalatia.Scordifcæ aût GermanorûucrifTimi fuerût,ut in libro primo dic'tû eft.Hi olim Macedo Scordt nia,cum tributarii Macedonû ftierât, incurfabant.ThclTaliâjDalmatiam qcß fearum tcntaueruntjufq^ ad mare uenerunt,contorta in ipas aquas tela miferunt,Cato ftratege, nisexerdtumprofligabât, Didius eos compefcuit,inde Drufus^ie Danubiû ranfirent,retinuit.Hæc ex Floro lib.iii.Eufebio amp;nbsp;aliis.

Quo Gallogrædimperio Romano demumeeflerint. Ca. 1. CAeterû quia Gallogrccos illos germanos fuifle conuicimus,amp; corî bella hadenus q nobis ledione allîdua conftabant reteximus,uolui Galatæ mus ut nihil qd Germanorû fit,penitus defydercL Quare ut effufe ties a Ro. ac pleno calamo oîa dicât,quô ad Ro.impiû deuenerint Galatæ,adiieere huic defecerït* libro in aîo erat.Galatæ(ut luftinus ait) totâ pene Afiâ cû Bithyniæ rege cepe ^nt,q tpe tantus terror erat in Afia gallici noîs,ut nemo putaret maieftatê fuâ (è polie tueri,nec amiiram recuperare,nifî eorû aufpido.Qiiycuncj illi aut in terceperunt,regi Bithyniæ reliqrunt,ipfi tm Galatiâferuauerunt,lnde Mithri dates rex Gallogræcia amp;nbsp;eis potitus cft.Caufa belli Mithridatid côtra galatas hæc ferebat.Mithridates Ix.exoptimatibus Galatarû fimulata amicide gratia ggamu accerfiui£,afpere inde ac fuperbe illos exagitans,uehemêter eorû aïos côtrafeirritauit,Thoredorax uero uir roTtirâ/xaf^ftaxioa-w t«v4-ux»îv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Galateco

ut Plutarchi uerbis loquar/orporis q animi fortitudinc pftas,ultæ regis cum tra Mi cæteris infidiabatProdita aût Gaîatarû coniuratione, Mithridates hngulos thridatê confpiratoreSjfingulis tortoribns trucidandos tradidit.Hg c nobis Plutarchus in libro }uult;iukSiv âfiia} intitulato.Galatæ inde fuos focios uldfcentes,a rege fux perabant.Drufuspoftea,quia Antiocho contra Romanos auxiliarilîus copiis accelTerant Galatæ,eosdebellauit,utait F.Ruffus.IndeMunius qîcÔful côtra cos milTus eftRex etiâ Diotharus Galatas fubdidiiTe didt. Augul^ Gallogræ ciaminprouinaâredegit,amp; Lxjllio adminiftrâdâtradidit.Paulo poft a diuo Paulol^êchriftianamaffumpferunt,8^hifunt,quos Hieronymo referente Paulus Galatas uocauit.Sub Traiano iterû a lege noftra defecerÛ£,tpibus Ga ïieni C^faris a Romanis intcrcepti,a Pofthumo (ut Orofius libro quarto ait) reftituti,inde ad imperium Conftantinopolitanum deuencrût,amp; a Turco, ut Aeneas Syluius collegit,iùbiugati,a libertatis iuredeftituebâtur. Cætera pre/ tcriemus,dum enim Germani erant, ut germanorû meminimus,nûc fucceffû tempon's dû tûc nomen qius Germanorum amputauerunt,illis eoS cômitto qui in deferibenda Afia horas eorum coUocaturifunt.

4» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D il

-ocr page 370-

GERMANIAE EXEGESEOS

Epilogus terrarum a Germam'sfubditarum. nbsp;nbsp;nbsp;Ca. K.

POfuimus ^xïó uolumine pmiflb,Lcdor æqffîme, publica germano rûuirtutê,aii data fuaportiôe,ad priuatarûgêtiûfortitudmêin pfent» libro defcêdim9^ut ta coium germanorû,q etia fingulartû popForû uir Éuscluceret,qua nô unStcrrarûorbê fibi qfiuerût.Id loge maxîmfuerat,qdnf bil qd uirtuti bellicæ debet^ermanorû maieftati detractu uidet. Gctes diffi' cilimas ac ta terra maricp q armis armatas, germanorû uirtute cocidifle adm» Germa nbsp;ratiôis fama diuulgauit. Vn fi uelim? eu oî prilcorû têporû neceflitate cocer

norum tarec'acocs terrarûpopPosuno fafee coplediCaceoru res geftas tm rhenoco forCuna £crre,egregie fateor/iumerofa teftimonia nobis Roma faite toties a nobis de/ ,. I nbsp;nbsp;molita cÔferret.aut qua tota patet Italia olî exanimata,Hifpania cÔfupta, q n^*

fcriarupriuilegiû,ex ta cretn'o amp;nbsp;inopinato germaTiorû dudu ac îcurËôe,fibt baud iniuria uêdicauerût.DiÉFeramus aût cæteras germanorû expeditiôes,ac l'nf mifTa ea qua Europa, Afrïcâac afiâ fortitudîe calcauerût. Id memorise repe tamus.triplicê huius orbis diferetionê ab eorûpopulis,ut a locupletiiïïo mari ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inundatâ.De Afia teftis accedit Iafl:inus,q folos Galatas (qs Germanos ï mul

. « tis îoeis extitifl’e ,pbauimus)multitudîc ÀfiamuntuerfâmrepIeuifTe intendit.

Quis rogo Saxoncs,Sueuos,Ânglos,Pidôes,Scotos,qin Britâniâ exarferut, illis fedib9 depulit;* Quis gotthos ab Hifpania reuocauitC Quis Vâdalos ultîo Gentes a dudu î Africa limitâtes deleuitC qs Frâcos gcrmâos Gallig totius uêdicatores Germais exegitç’qs Tedofages acalios,q Bellouago duce,referêtc Liuio,Verong,ßd ortæ. nbsp;nbsp;nbsp;xig cÔditores,ut diluuio qdâ,totâ Afiâ armis occupâtes,€OR2 regione infdixit^

qs Oftrogotthos Italia expulitC nÔ Belizari9,nô Narfes,fiqdê Sabel, referête / multi amp;nbsp;eseteri plio fupftites,in Italorû nomen abierûtC Quorfum tâdêFoedc rici faite fecûdi Germanorûcgfaris inæftimâda turba,Itali3e illata, ^fluxitî^qs Manf redorû inudationêC qs T ufcos,Sardiniam,Siciliam,Neapolim a Foede rici illius filiis ex concubina fufeeptis moderatas ignoratç’

De captione urbis Romæ,amp; qj tantum a folis Germanis capta femperfueritjamp;quoties. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. lit.

Ad Româc urbis excidia me c5uertâ,q gßa folis germâis ac illis tm de bet,nec uUa gtate hadtenus ab illis data é aIiis.Nec gennâico fplêdori qd^enerabili9 cÔtigifTe potuiffet, q terrât^ dnam,terrêos deos an manis nbsp;nbsp;nbsp;pedes habuillè fubiedos,a qrû ^pagatioe nuil9 hoftis adeo delituit,qn rept9

fuerit,qb9marepatêtiffimû ce(rit,nubes puiepatuerût.Fatisitaq^ Ro.urbisru inâ tranêtib9,3cnôib9Sueuis,indcgotthis primit9 domitgromg gßa aflertae. Alaricus em utdiximusmœnia urbis demoluit. Meminit huius Claudianus. Heu regio funefta Getis; heu terra h'niftris Aulpidis calcata mihi Cfadare Romgex nocentem Cladibus,amp;tandênoftrisîflederepœnis. Afpiccqrarûrefe ddiû ab ras rglori9 agmê:quot; Afpice romanû iâ uertice celfior hoftê Italia detruf? eat^ Alarico qtûq^ priori DiflîIis.T u cunda fibi ceflura ruêti Polli dtusC patrii nome iuraueratiftri. Orerûfaticçuices,qfcedapabat Româosadftrupranu rus,fua pignora uidit Coniugibus permixta trahi. Qpæ mente profunda

-ocr page 371-

liber SEXTVS


CU.


f.


Hauferaturbis opus,ultro uidtoribus ipfa

Præda fuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et reliqua,ubi Cîaudianus Romæ

incendia lachrymabilia ^damatEt ille tn Âlaricus,inter ocs deftructores Ro rnç mitiffimi ex côi fcriptorum fnia nome accepit.Q,uâti tuliffet Claudian^^ fi T otilçXjêferici,acaUoBt populatiÔes dercripfdïet.Secûda urbisa-srix^« attilæ afcribitjQRoma potit9,pcibus(ûmi Pont. addudus,aburbis ruina abftinuit. Romç de Tertia Gêferico Vadalo deftrudfio debef,qob hærefim Arrianâ,quaimbu ftruitab tuSjbumanadiuinatç agebat ^m!ircua.Hic penitusurbe populata,oîcp pdaab Attila ada,Româmifere dSnauit.Quartû Romg excidiû Totilgregi c^eflèrût,qui Capitolinismôtibus incêfis,actertia muroru pte demolita,oîcÇpdaabduâ:a^ Româ penit9uacuâ,Procop.teftâte,reliqt.Quinto locoiterù Totila referêdu puto çdificata denuo roma a Belizario repëtino îcurfu denuo urbê îuaferat Fuit ôô Odoacer Rug9 ergo germanus ut li.iii.oftedimus /ibter Theodericus Oftrogotthoru rex,qbellica uirtute ,Roma gêtiûdnamî eoru ptatem redege

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rut.Quid Ottonê fuinoîsprimû memorêrqcôtraCreffentiûromâçurbispa

triciù infurgês,portas romanas îuenit dau(as,)^tute apuit,Roma potit9 eft, fi/ cuti Platina in loâne PlacêtiOjacSabcl.liiiEne.ix.adducit.Adde cp Arnulpb9 Bauarig rex,an Ottonê ob papa Eormofu côtraRo.exercitû duxerat^uVtofcç

, romanorûgladio(uftulerat.Ludouic9impator de Caroli ,pfapia,Româ aSa/ Germani racenis occupatâ,liberauit.Otto ll.diu Româos obfidiôe ac fame ad retinêdu impato Leone papa copulitEoedericus etiâ prim9 no nifi armis Roma occupauit, du res côtra du tnHêridducisBauariç acSaxôiç,referêteHermâno.Aiût Si Henricû Ul. Româos. ob Suiggerû papâ,quêî locu kjregorii locauit ^Româos coegiffejUtxxüi. dift. cÀnnoîc dni in gloffaEtfi ucritati nô deeffe uolum9 ,primi oîm urbê Sueui fe nones occupauerût,q duce BrênoRomam inf ceperùt anno urbis ccc.lx.teftâ tePlutarchojSi hi Germani erant,utinprimouolurainc dictum eft.

Quo Germai linguâRo.corruperint,nô folûurbem. Ca. Lü.

NEc tin urbêjUerû Si lingua pcipuûltalie dec9 eoi^incurfiôibus adeo corruperût,ut uix idiomatis ueteris ueftigiû fapiat Aiftulph9 gotho Lingua rureXjUrbeinptâtem redaôta,Ro .noîeeorû. difpoliatos,Gotthos Romano nûcupareuoluit,acRomam Gotthiam.Et nifi a Placvdiauxorc fuiîîet in tranC rûdepra uerlû ad9 ,ultîa Româis trâfiffet noîs ætas.Theodericus etiâltaliç titulûnad9 uat a get Româisarmainfdixit.ArbitrabatindefidiâeoduduRomâosuêturos,ut Si raanis nomê eorû in dilcrimê rédiger et.Probat Si hoc de Alarico Claudian9.De lin guæromâacdeprauatiôeBlondus,Aeneas,Volatcranus2lt;Philelph9 multa fcripferüt,cuius uerbafunt xxxvii.epift.ad LaurêtiuMcdicê.Nec mirû,inqt, cû tot barbare natiÔes Vâdali ,Gotthi,Hüni ,Lôgobardi ,Germâi ,Buf gùdio nes,Erâci,linguâipamSimoresSidodrinâltaloru mutauerint. Htcc ille.lta Româoîb9mêbris,bracehiis,comisdAaceratâ,cüdtisrcb9priuauerût.Lucan9 nulli,inqt,faseratterro penit9 diftinguereRorr.âEtClaudianusdeos ^urbe pugnare dixit,fulmtaep adcÔferuâdâ vtrbê cadere.V erutuclomno Romano rûdiiobruebant,necabciuspdagermâosacruinaarcercpQtuerût,fulmtanô hoftê,uerûipfi^uïbêconcufteïunt. ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E) tti

-ocr page 372-

GERMANIAE EXEGESEOS

De Thraciæ uaftationibusamp;l Conftantinopolitanæ urbis, direptione a Germanis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. liiii.

Thracil qcies de uaftata

SAepe in Thracia Germanos fuiffe delatos oîm audorû confenft prodit Strabo li.vii.Dromachetê Thracia fcribit armisadmonuiffe ,Getaru^ regem armis exuiffe.CpteraOuidius in lib.de Ponto .Suidas in dictione RtfXIOÇ.Âthenæus in Dipno.Stephanus grpcus in didione CutfKvnKoi' amp;nbsp;m didf one 70t9ûi. Et nos odo incurfiones faite unius gentis gotthicp in Thraciâ,qnC^ Sclauorûjex Germanoru.duas Herulorû.quatuor Sarmatarû libris pmiff^

adduximus, A Romanoru ueterS memoria ad nouæ Romç direptionê me fera,ac Thraciæ regionis caput,quo ueluti Roma Italia circûdat.Fuit Thraöä femg Germanis infeda ,poft^ etiâ Gotthôrum nomen primitus adoleuit, m TKracû fanguinê educabatGotthiolim a Valente cgfare impetrata Thracia nun^ pedê ab eafubmoueruntjfeminata indefimultate,uniuerfam Thracia, ut ,ppriâ, armisfibi deftinauerût,utSozomenus,Socrateshiftorici ac 1 heo dericus epus mcmoriæ mâdaucrunt.Oftendit hoc Claudianus Ii.i. contra Ru/ finû. Ex q iam patrias gens hæc oblita triones Thraicio funefta folo uciti gia fixit. Valente côcremato,Gotthi Conftantinopolim dnxernnt, paruiU affuit quin intercepta füiffet,nifi Dnicaimpatrix/uorù uirtutêpecuniis corre ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xiffet.Iacuit inde Galieni tpibus Thracia penitus exanimata.Theodofii uero

Vos gratia teftor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cafflida.Sunt Claudiani

Flùmina,quæ largo mutaftis fanguinê fludus.

Totbarbaralolus

Millia.iam pridem miferum uaftantia Thracem. EcceautemflauisgrandæuusS^ufc^gelonis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Arua cruentato repetebatThraciacurru.

Qua populis a ftirpe metis,molire tLimuItus.

Nunc mif erum Thracumnimium Macedumq^ ruinée Tædetjôif in genres iterum fîtuire fepultas.

' Damna minus confueta mouent.

Non tibi rhyphscis hoftis quærendus ab orisC Oftrogotthis colitur iamiam mixtifcç Gotthinis Phryxager,hosparuæ poffuntimpellere caufæ

Conftan In fcelus,ad mores faciles natura reuerti. Conftantinopolim aut Thracias tinopolis urbê fepi9 Germai adorti fut,tu etiâ Theodofii feculo,indicâte Claudia, lib. U-dirripit Vrbsetiammagnæquædicitur æmula Romæ,

Et quæ calcedonas contra deipedatharenas,

Iamiam finitimo Martis terrore mouetur, Sed propius lucere faces,amp; rauca fonarc Cornua,uibratifq^ peti faftigia telis Afpicit.Hi uigili muros ftatione tueri, Hi iundis properantportus munire Charinis, Impia uicini cernit certamina campi.

-ocr page 373-

LIBER SEXTVS ' CLIX

Villas ire nurus,hunc per uada cgrula mergi, Nec canos prodelTe feni^puericß cruore

Maternas nudarefinus. HæciIIe.Verutandêdefina,amp;aGermanoru populationibus defiftâ_, Rorrianoru ac torius orbis miferiæ mods imponam, tempus abire mihi eft^ne poturn largius æquo rideas^ac ne unquam modum orationem noftram inucnturam putes.

DedeftrudioneCarthaginisaGcrmam's. Ca. Iv. Cartha Ad Africain nunc oronem diriga,q toties Germanoru dirruptionib? go dirri patuit.Vandali a Gotthis Gallia pulf!,ad Aphrica traieccrunt.Genfe pitur ricus igit motis ad eä caftris,primo du(ftu urbe potitus eft. Vtpter

Orofium Paulus Diaconus fupra Entropium lib.xiii.teftatur.Gotthi Claudia ni temporibustotam Africam prædis agebant,nt ipfe teftatur poeta.

Debello Cimbrico,amp; prima eorum expeditione. Ca. Ivi.

INterimin recenfendis Gotthoruftrategematibus occupatus^pene cætc rorû iiluftriû Germanorû uirtutes pteriui. Nec tn Cimbroru fortitudo dillÏmuïanda eft,qua nunc noftra orone ingreftiis ƒ ui potuero breuitari me alligabo.Cimbri oil Oceano infidentes^anno D. LIX. ab urbis ortu,ut ait EufebiuSjRomâ admonuerunt.Hi Cimbri primo Celtica inhabitauerüt terra, ut fcribit Plutarchus in Mario,8lt; Sabel.li.ii.Ene.vi. Ducii ca côieâura cp Cel Bellu cinl tæ Scythæ didti fint,amp; ita uenifle ufcp ad Mæotidc» Alii duce Lidanio primo bricum aCimericisdeuenifteCimbrosafterunt idê Plutarchus amp;Sabelli.l(.ii.Ene.vi.

Alii fada inundatione maris expatriaeos fugifte collegerunt,ut Strabo li. ii» geog.Et Ephorus magis illis cum aqua armis periculü fuiftc adducif,Clitar chus qc^ inundationis eorû mcminit.Confentit Florus li.iii nbsp;nbsp;Plutarchus.Soz

linus cæxxvi.uidet ex gête Amazonu ipfos dcducere.Hæ opiniones tn magis ^habiles,q a Cimericiseos uenifle teftât,ficutiamp; ex Dionyfio elicimus,amp;grp ci eos zip-M-Éj-iKoM dixerut,Slt; ab ipfis nomïatus eft Cimericus Bofphorus, ut Strabo li.vii.ait,ex fententia Poflidonii amp;nbsp;Herodoti Sed h^c remitto ufcp ad dtdionê Cimbroru gucnero.Hi ergo ccc.millia hoîm crogaucrunt,amp; lifqj ad Numer» Hercyniû deueneruntjillic pulfl,ad lftrûconfederunf.Scord;fcasfecûfumpfe Cimbro runtjUtSabel.Sd Plutar.fcribunt.HeluetiosindepetentcsTigyrenosS^ Toy/ rum. genos follicitauerunt. Inde Taurifcos,ut Strabo li.vii.ait,amp; trans Pyrenem uenientes,ut placet Sabellico,Hirpania depopulabât. Appianus in Ccltico Ga latiâ qcp eos cocpiffe fcribit.Inde uidi a CeltiberiSjAmbiones amp;nbsp;Teutonas fe cûfumpfere in Galliâ,totâuaftauerunt galliâ,exceptis Bellouacibus ipfis reft/ ftentibuSjCæfare amp;StraboneIib.iiii.authoribus.Italiæ inde rcnuciantes,mag nos Romanorûexercitus ultra Galliâ uenientes fuderût,îdicatore Plutarcho.

Papyriû igit Carbone primo ipfis occurrentê fuftulerunt,ut ait Sabel.li.i.Ene. vi.Hocaûtfadûelt DG. XL.anno urbis conditæ,Cecilio Metello Papy/ rio Carbone Cofs.ut uoluit Cornelius in Germaniajamp; paulo poft addiqCar/ bonêoccifum,cuius etiâ Ccfar in cÔmentariis meminit.lnde per NoricoS de/ fcenderuntCimbrijamp;obuiû habuerûtSyllanû,illûqlt;^fuderunt. Poft hune

D iiii

-ocr page 374-

GERMÄNIAE EXEGESÉÓS

Manlius (ut Cornelius fcribit amp;nbsp;Liuius liJxxvii-Florus tn li.iii.OroGus li.vX^ xv.C.ManiIiûjEutropiusli.v.Malliû uocant^uerS liber eft deprauatus. Antias indicant C.ManiIioamp;Q.Cæpionecofs,M. æmiliû cû duobus filüs confwlis ISIurncr9 kxx.Romanorû millia occifa extitiflejód Ix.millibus Calonu in eo bello defid*^ ocdforu ratis ,ita uidü ut uix x.hoïes euaferint, Huiufmodi fententiæ aflertor eft Ot^ fiusin pallegatoloco.Florus tnManilio,Liuiusamp; Corne.Mâlioid tribueriit. Cimbri inde reb9 fœliciter geftis Cqafecûdû Corneliu Mälius,Caffius,Scai^^ rus,Âurelius,Seruilius,Cæpio, côfulares cxercituspo.ro.fufi fuerant)ftatuegt;' runt,non (nifi Roma dirutaXedes ponere,ut ait Plutarchus.Cæpionis gulariter Florus nbsp;Eutropiusmeminerunt,amp; addit ille^aétSde Roma fuilft/

nifiMariu eafecula côtuliirent.Mariusigitfecundo côful fecûdû Plutarchu, fecundû uero Florû,Eutropiû,Orofium quarto côful,ex Libya accerfitus, ad Rhodanû feditBarbariaûtfex dieb? tranficrunt cÔtinuo,etnunciaueiuntRo manis,an uxoribus eorû quid Ggnificare uelintç’ cito ipfos Romæ futuros. pionê ^fligatû a Cimbris Plutarchus in uita CamiUi,in uita Marii,in uitaLu culli,ac in apophthegmatibus adduxit.Mox Catulus Cimbris occurrtt,eoru»n Catuli do multitudine deterritus,fefe ad dolos côuertit,poftq eos uincere pofTe diffidiq lus in cim referente Plutarcho inlib. Àz^scpBir/iacTaiv.KATÂDç aoùktâkioç îv bros nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7mxp.av nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ijrii GotçCafoya' öfayTtür ai iàtfjaoc7oi

^âvT0235)5lt;AoKWlt;n fti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TPÂ(i^isç,â.?iAà(. sqa.tu'îâ )(.a.-nt)ca\ÿ3i“v ,qd hÛC HobiS

fetifum reddit.Catulus Luflatius in bello contra Cimbros gefto ad Atiftoêm flume caftrapofuit.Poftq aüt Romani intelligebant, barbaros ad tranfituflu uii tendere,enitebat ut illis cedere Româi poterint,fi barbaros detinere noua leref.Contenditigit ad primü curfum abfcedenfi5barbarorij,ne Româifuge re uerûpotius inleqhoftes uiderent.Hæc ille.Nec Marius côful eos a flumic potuit arcere,ipfe igit Marins cogebat caftra in ficcis locis ponere.Qtiod cun^ Romani uidiffentjgrauiter ferebant,ac fiti eos aff ici dixerûtMarius uero tu® ftrato illis flumîe,qd uallû hoftiû defluxerat,i xaSiv ISiv ^-mv t?tov uviovaiii-^^'^ xFP^^^inqt,nobis potus eft,uerû mercâd9 fanguine,hæc Plutar.inapophthfg* tu in uita Marii nobis rdiqt,quê V alMaxi* Orofius,FrÔtinus,amp; alii fecutilut

Deeodemamp;confliéluMarii Slt;Cimbrorum. Ca* Ivii.

BArbari inde ftoliditate flumê tranfgrelTi funt,ut ait Florus, Catulus aThifone amne amp;fcala æhibereuoluitbarbaros,pliu ibi cÔmiflum eft.Catulus defeciftetjniii ei iunlt;ftusfuiftetMarius,ut ait Plutarch9. Marii c5 Comiftb primo pliox.myriadesj'Xupracentû millia hoftiû ftrauit Marius, ut Cimbris, ait Sabellicus,(xÉ'exa rà em decê millia,uel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fccmininû ft/exoi uero de

ce millia mafculini gnisapudgr^cos,Iicetapud latinos neutrû fit,amp; hæcadin telledionêPlutarchi.Eutropiusffed nimis corruptus eft)ccc.millia occifa alfe rit,ducê uero eorû T eutomodû captû cû lxxx.millibus.Liui9 li.lxviii4 amp;fupra ipfum Florus,amp; Orofius ccmillia ocafa,noningenta capta Cimbrorû college runt.Hoc aûtfaâû eft apud aquas Sextias,ut ^bant Liuius,Sab€llicusamp; Flo rus,Oro

-ocr page 375-

LIBER SEXTVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLX

rus.OrofiusLiero iilxtalfarim amp;Rhodanü.Re Liera no löge a Saltzburgahâc conflidionê fuiffe chronographia non uulgaris noftri tpis teftat,ó^ ibi adhuc Vbi cott uefti'giuuidcri.HieronymusadGcruntiaepift^xxxi.dift.xü,hanchiftoriared flidus fü tat,amp; apud Sexdas aquas in capo Saudio indicat, cui fubfcribit FlorusSabeb crit IicusCaudiodixit,l-/Ucanusiuxta Arimiumhanc cladem editam profitetur* Claudianus ucro illic ubi Stylico olim Getas uicit^ait enim*

Memorabile buftum

Barbaricæ,nam Gepe locis finibus illis Plena laccflito rediit uindida quirino. Illin c Oceani ftagnis exdta fupremis Ci mbrica tempeftas,amp; eifdcm proddit armis. Hic Cimbros jortefc^ Getas,Stylicone peremptos Et MarioCcIaris ducibus) tegit Itala tellus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Secundo uero plio Cimbri

p erierunt a Romais Cedes ut a fratribus,ueluti ait Plutarehus,^us abnegatis iteru Romanis côflixerunt,iuxta flumen Äthefim ,ut Liuius ôœlorus college Sccundâ Tridetinis alpibus effluxit.Ätiftone Plutarchus èi. Appianus hunc pugna noiantComiiTo plio Cimbrorufupralx,M.eapta,ocdfabistotide lut,Sabel, rcferete. Liui.cxl,M.ocdfa.lx.capta.Eutrop.lt;.lx,M.ceddifle,capta Ix.millia nu meraueruntOrofiuscuLiuiOiEutropiusaütfcribit tria millia8dxxx.fignor5 Cimbris ablata fuifle,Apud Plutarchütn unu numeruocciforuinuenio, vi. myriades hoftiu captas,bistotideocdfas,nefdoantotobeUo anfingulo dixe rite' Florus qcç tmlx.milliû oedforu meminitEufebius ec.miiliaocdfa,lxxx.ca pta dixit.In toto autêBarbaroru bello Cimbrorûcccjx.millia oedfa, capta xl. miUiafprseter feeminas) Orofius Eutrop.collegerut JMuIta Ply.li.vii.caÄxii.

De iadura illata Romanis a Cimbris,^ defenCio Cimbrorum

- ; ac Teutonum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. Iviii.

NOn fine fummo difpedio Cimbros amp;nbsp;T cutonas Roma cxpulit,ficuti iamquinCj^côlularibu^totôdtantisanteMariu Romanis ocdfis,ut la^ura æquare liquido poflemus, horu amp;i. illoru mortuoru multitudine. Bel belli Cim Ium Cimbricu Eutropius ita formidolofum utPunicu dixit,quia adum quali brid de Roma fuerat,quod luuenalis uidit illo carmine de Mario.

Hic tarnen amp;nbsp;Cimbros,amp; fumma pericula rerum

Exdpit,amp; folus tr^pidantem protegit urbem At(ç ideo poftq ad Cimbros ftragemlt;ç uolabaftt. Qui nunqattigerant maiora cadauera corui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et Propertius.

Cimbrorum minas 8^ benefada mari. nbsp;nbsp;nbsp;Plutarchus ob hoc Mariu tertiu

Romæcoditorê diduuultMulta Florus. Tanti Romani putabatuincereger manose’ amp;nbsp;ei ultro quintu confulatS obtulerunt. Marius qcç aureis uafis poft bellu utebatjUt ValMaximo placet,amp; Plynius li.xiii.ca.xi.ipfum auro amp;nbsp;annu lis pofthac ufum feripfitVeriï non uirtute Germanos g id tgis Marius deui/ dt,fed dolo acfallaciis,ut li.iiii.diximus.Mariusetiä milites maxîe coluit,qbus ad comgandâCimbricâ uidoria utebat,Öi utPlutarchus ait,Egregia uirtute

-ocr page 376-

GERMANIÄE EXEGESEOS

pditos uiros ad Cimbncu bellum delegit,atq^ uniucrfos duitate donauit,licet externipnus fucn'nLEtdü id fadi ^dam accufabant,rerpondit,Tßf»

A)taylt;mi 3^ ÿv «Äv oTçÀeov 4.ô(igt;ûv.i. Se nô potuilTe audirc uerba kgû ,ppter armo morûftrcpitû.Hæc debcsPlutarcho.Honefta plane fententia, cgregia de illo ru intêpeftiuitate,q credunt in fummis bellorû fludibus/ion fecus g in pace le gibus eê aufcultandû.Methodius martyr tûcfïïmis uiribus ac ocs Ro. inaiefta tis uires Mariû exdtaflc aflerit,ocfq^ Romani noîsfodos follidtafTe^p-ariûq^ Diffîcul romanû pene in conduccndis militibus euacualTe, cxternos duitate donaflc tas belli Mariu pter legê urbis,profugo(iç latrôes exulefcp fublimio in urbê inuitaiïe, Cimbrid ut tm a difcrimine illo Româ exdperct.iSunq em maius periculû urbi côtigtf fe Huttenus Gcrmanorû illuftriffimus pocta in Panagyrico fuo prodit. Carbo fugit,capiturScaurus,Syllanus in hoftem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Fruftra agit,oftenfæ pcenam dat Caffius iræ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Cæpio fuccubuitjcontra eft Marius/Jata copia pugnæ

Quis non ille dolisC” qua non fe fraude tuctur;' Otto Frifingli.ü.ca .xliin.ait Germanorû bellîî acerrimS fuit,tam miferathliter ac îmaniter eft ad5,uti un® * pdidis gêtibus bello lxxx.millia Ro.amp; xEmillia Calonû amp;nbsp;Lixarû cccidere. C. ^4anlio 8^ Q.Scepio.cofs.cû duobus confulisfiliisfufisj^to igitdetrimento uidi fint Romanic dicere necefte non eft,cû tanta damna proceflerint. CæK rum qui plura de Cymbrico bello cupit uiderc,Plutarchum uideat in Mario.

DeScytharum Myforum,amp; reli^umgermanorûincurfiôibus amp;nbsp;moribu3,amp; quid fit i.Tarnvi'eau. v Ca. Iviii. -

NVnc ad Scytharûpopulationes defcendâ,amp; tm ad hos, q Germais afcribunt,qu^dmodû hi {uerunt,q Claudii tpibus amp;nbsp;Galieni Rom. Imp.diripuerunt,qsgermanos fuiflc exTrebelio Pollione,amp; aliisdi expeditio ximus.Hi,ut Suidas ait,Theftaliâ,Macedoniâ,Tomî, Martinopolim uaftauc in Ro. nbsp;nbsp;nbsp;runt.Conftat autê illos femp non nifi e raptu uitâ eoru fuftinuifle,ut Ouid. in

trift.oftendit.Horumferocitatis meminit Lucianusin dialogo ChelidonüS^ Drofæ,amp; Aelianus græcus in epift. isw mu 7afyigt;v k «tto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;At;sp.c/i» i-a-cKW««

Myforu eivTM.t'ycà pM.'vep.eu,Ks(i fjucà ô‘'âiv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yivoz- Sit tibihoca Scythisrefpôfum

infolentia Ego infanio amp;nbsp;odi genus hoîm.Florus liiii.idê de Scordifcis Germanis innuit ubi ius fit ferod9 agere,ac hoîes odire,fanguineC^ hoim lætari.Myfi(qs amp;nbsp;pd* origine germanos ^bauimus) omnes iniuriaafteccrunt,amp; maae ^ximos,Ut •^^oi(x/a^ô)tlt;5llt;zoç xar« av Aôjsv. ^uerbialiter dixerit Ariftoteles rhetoricoru pdo« C TZW lt;zro •zre;’iAÛy âlt;AK.»amp;v7»€,X«P fci i’rrfliAeâvma’ «ç oVTaa^ gt;c«r« -rüy Aêav.i.eosqapluribus iniuriaaffeétinon curantuldfci, pda M yforum funt Scytharu Athenæus graccorum copiofiflîmus in ^i^a. Ativnan. i^.cx Clearchi græd (nia infolentia de Scythis fepttêrionalib^. p.óvov At vé^uiç mivo7ç Tt^amp;Tof (amp;volt;i amp;'

imAiv irv/a^'nwiTtûv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CjotovA« thv uamp;exv.Olim Scythpcocuiuendil^e

fruebant,pofteaaûtoîm miferrimi ob infolêtiâ fadi funt,amp; addit,oês.n.reliq Scy thæ fupbia ac diuitiis iniuria aff ecerunt ac ueftibus deliniebant/ontumc^ lits îpetierût c^teros, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HKfuTMamp;'taiov t«ç

Inoci

-ocr page 377-

LIBER SEXTVS


CLX


In ocs in quos inaderuntnafum mutilauerunt,qd crimen amp;nbsp;eoru pofteris in cognomen inditu eft.Horu etia mulieres ThraciæC^ focmine utriufcp ta ad fe ptentrioneqoccafum uergentis,corpacorü itaornauerur.Et demu adiungic Atheng9,illi in ocs gêtiû q ScythaR^ îfoiêtias illas excludut,x7nlt;nlt;uö '^kç dixerûc.

De Baftarnis Gcrmanis,amp; eorum ftrategematibus. Ca. Ix.

BÄftarnas germanos lib.i. qîbauimus.Hi prima expeditionê eoru cO'' Baftarn^ tra Dacos mouerüt,acfoeliciterpugnauerüt.ut luftin?ait.Indecotra côtraRo# AemiliuPaulûinfurrexeruntjq x.millia eqtum eins gentis deftituit, ut aireritPlutarchusin AemiliOjamp;poftea in eins æreeosaluit Jndeamp; ^Perfa au(flore,Lepido confuIeBaftarnarûferocifli'ma gês,ab Iftro fefe extulit^itci^ CutuoIuitOrofiusli.inhEutropiusamp;alii )Romanum impiu inuafit. Poftea CÛ Claudio Bahamas pugnalTe refertTrebel.Pollio.Bafiarnas qcp Gn.Po/ peius amp;nbsp;Cæfar uicere, audore Diodoro.Inde ab Augufto effare defecerut, ut feribit Florus.PIutarchus uero aflerit,tuncmaxio difcrimine cu Ro. fuifle ßaftarng actü,qn Mithridates contra Ro.qîficifcebatjnifi Baftarnæ irruiflent. Verba cotra Mi eiusfuntinIib77îf?^^M(XÂ/côv'i/xHç-i,deRomanorûfortuna,fx.ieetlt;*2é-wv5*M-^lt;^x» thridatê TnKÎpS T^V ltip.nv iTS't(fÄi.‘)3Vjea‘, o! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß\ C«SKjgt;V()tO/ 7ngt;ÄifJ.I0l KaTE'xop .i.In Marfi

co bello,Roma flagrate, Mithridatê Sarmatæ ac Baftarni hoftes lacelTiuerut.

De infolentia Bruderorum contra Romanos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. Ixi.

B Ruderos pterea ad calce opis noftri appendere uolui, q germanico moreuidoriasftrenueiuRoma.uidosexercuerunt. Hifub Tiberio Ix.millia Romanoru ceciderunt,referenteCor.Tacito.MortuaVeIi Brudero . da fub Domitiano recufaueruntRo.iura.TeporibusNeronis alulio Auito rü cotra debellabantjteftate Plynio h.ii.epift.ad Macrinû,cuiùs Martialis amp;nbsp;luuena Ro.plia lis mention? feceruntjideofilio fuo Coccio ftatuä fenatus decreuit. Aiunt SC Corneliu Fonton? grauiiTimu uirij,plio Bruderos tune excepilFe,cuius Fon tonis VIpia.ff,de pcenis,Dion græcus in Adriano,Cecilius,amp; alii recordât. T raianus inde,Ply nio ac Dione referetibus ,per V eftricium Spurîam Bru de •ros compefcuit.Reliqua pauca prelia Bruderorum a prifds colliguntur.

Conclufio huius ad MAXIMILIAN VM.

Ad te nunc noftra recurrat oratio Serenillimelmpatoru,q ad augen dâ bellica Germanorû uirtutê pcipuû dec9patrif côtulifti,maioi^cp tuorû opinion? longo pconiaßz iadu,oî fundus uirtutecxcefîifti,ut nullu credâ ueterû in eruendis uirtutibus altius tranfiuifl’e.In oîbus q hoïs con ditio cÔfummauerat adulefcentiâ imbuifti. V ix xix.îgreirus annû Morinos,Sy câbros deletos ad unû concufrifti.BelIo VenetorûCpudet diccre)a cundis de Maximili fertusjfolus r? gerens,amp; nunc plus x.annis côtinuando bellû,fine auxilio Ger ani j^la manorû,uel q^prio difpendio Venetos qifecutus es ,non Troiano bello tot oc ra bella cififerunqnô Hierofolymitano,nullus uidorûnumerus,nullus difpendii mo dus. Demu ilia Venetia,Italiæ totiuscolumê,armis Lacedgmôia, opibus Co rinthia,literis Athenæ,maris totius dha et domitrix,cudo colono fpoliata, de ferta,amp; quaficcundis brachiis abrafis) detrita corruit.Polonoru, Hungaroru

-ocr page 378-

GERMANIAE EXEGESEOS

regib’/'â Maximiliano cÔciliatis, uereor nee fundû cÔftiturü illius urbis,Proh dii îmortales Colophonia q iniuria Maximilanum afFecitCFranagenxpaugK rimu Ôlt;^exoietæcrumenæCutita Ioquar)mercatoris nomen eiindulferutjhoc Germanorû multi,qru noîa ledtor facile intelligit.Verûexoleta ilia crumf na,fine eius difpendio, quot ui cibus Francie, Anglig,Papæ, V enetu m thefau ros apuitC nûc Heluetios impio fæpius reluctates Francis ulcifcit,Frâcos Hel uetiis, Venetos Frâcis^Francos Venetis.Ego libero amp;nbsp;folido fenfu dico,nullu , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Carolo dêpto^impatorê legi penes fcriptores,cui plus incômodi accident/ce

licioris exitusres fuerit,maiores gêtesfinefuiipÛus difpendio ccicuiïerit,utiiî Maximiliano uidemus.Qtiare o Principes Germaniæ,ueftrû agnofeite cæfa rê,colite impatorê/aputucftrûdefenditejCiuiles difeordias refutate,in gratia mutuâreditCjUt impiuqdmagis ^nuq codSeft^ppetuahaereditatetutatiuo Apoftro bis liceat.Nil tâ firmû q fragile a mortali conatu elaboratû eft,qd nô qdiutiffi phe ad me cocordia côfliterit,citiffîme difcordia refoluat amp;nbsp;tumuItueuNil præKtca principes humanu tâ abfolutum eft^qdfuo nixu infifterefine alterius ope potuerit.Ncc Germâie. alia ratio erat,cur a Bulgaris Auares frâgebant,Suida referête,nifi mutii? pnn cipfifimultates,q poftqin prauu indurât^actuerit.Romula etiâbarbaricodat iter difcordia bello.VerûnÔ morabor inhac pte,tm ut côcordê animu tis uos obtefi:or,amp; impiû tanto fanguine qd mille ducûpeperere labores, mu tua beneuolêtia cuftodite,amp; fatis ftudiis noftris Germanise pftitiffe uidebor, fi id qd nô magis pulchrû q neceflariû eft,uobis pfuafero. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sexti finis.

LIBER SEPTIMVS GERMANIAE EXEGESEOS DefertilitateTerræ,amp;: Montibus Ger.habens capita xxvi.

Primum,De fruclu èi. arboribus Germaniæ.

iiiï.Eletfhrum folum in Germania nafei.

V. De antiqtate eledri_,inuentione fuccini,fimiliter de pflâtia nbsp;nbsp;opinione ei^.

vi.De eledrinoîbus.CLyncuriOjSualternOjFalerno amp;nbsp;eleétriuirtute.

vii.Quomodo nafeatur fuccinum.i.elcdtrum.

viüDe aliis metallis Germaniæ.f.gemmis,cryftaUo, ceraunio,iafpide,gaUico, adamante,fmaragdo^

ix.De auro Germanorum.

x.De artificibus Germaniæ,8ô argento,plumbo /erro^ære germanorum.

xi.De animalibus Germaniæ,amp; pecoribus.Cuifontibus.

xii.De eq uis,amp; lupis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xiii.De uris germanicis.

xiiii.De alce,muftelis,iubatis, xv.De auibus germ.Bonafo amp;nbsp;anferib^. xviDe fyluis,Ôd fyluæ Hercynii magnitudine,origine,fine amp;nbsp;initio

xviiDe reb9 in hercyniacrefcêtib9.Lfale,arborib9^1ignis,mÔtibufc^ flagratÆgt;9 xviü.De Adula^Arduenna,

xixDe bacena,Cetio,Bohemico,pinifero,Carpatho,montibus amp;nbsp;fyluis.

-ocr page 379-

LIBER SEPTIMVS


cLxni.


xx.Dc OddoniSjpiœaria, obnobiis, fyluis amp;nbsp;montibus.

xxi.De Vogefo 8C alpibus,

xxii.De montibus GermâiçRh^ws,Ocdoro,lura,rhyphæis,Gabrete*

xxiü.De quibufdam herbis in Germania crefcentibus.

xxiiii.De quibufdam montibus mirabilibus Germaniæ.

xxv.De montibus aliis Germaniæ præter iam didos

xxvi.acultimumjmathematioilis eftdefcriptio montiu acalpiugermanorunt PROOEMIVM IN LIBRVM

paulatim eterrægremio Germania exeat, paululu acz crefcatjUifcera eiusaperiat,gemmas,flores jUemora ^ducat lac fe proriuscomisbrachiis florentiffimæ regioni pare efz yfi'ngat.Traditacm ^ximislibrisfuaportione Germanis Sd leifdcintentillimacura qad oësuirtutû numéros ^uifts,relt ^^^liendu nobis erat ab ulteriori Germanoru memoria, ad pa trieillorû ailtû.Admonuitnospterca opisnoftri neceffitaSjq iufto ordinifta re uoluit oia,amp; tncdiu huius itineris curfij fex libris î traditioe Germanorû oc cupata c0pleuit.Reliqs fcx uolumîbus,æqua ptitioe,patrip formatione igredi, æqualëcp librorû numerû ta patrip q ciuibus îpartire.lpfeigit in medio huius pelagi freto cóftitut9,ta arduâ(qua func't^ fû)ui3 redeûdo obuiä hêo.Nec alti^ ibo,ad(um5.n.têdi. Nee ulteri9 uela dada fût,uerû oîb9 remis intêtusjOe nauis lôgioripegrinatiôetumultuetjp equalêlibrorû numerû acfpaciufeftinanf ad littora nauigabo.Latête.n.trâfitu,fine oï redit9 cura,lôgi9 pq incÔfyderate por reximus,nihilcp erat qd nos a deftinato curfu abduxerat, nifi dû modo mihi tanto fpacio a littore femoto mare terram ex oculis eripuit, amp;nbsp;tenuit oîa potus Adibecillitatê igit mea ubi redii^ùrefç^ noftras côfulat9,fine ulterior inauiga îioiii iponês,reditu uitpnoftrp ^fpiciâ.NôtnfiPeonusredeûdo acîgrediêdo pôtû noftris humeris îponit.Multo.n.expediti9 germâos q germaniâ ^pfitere mLir.lUic.n. plura audorû mFtitudîe ac pftâtia tuta nobis obuiabât. Hic j^o no bis P folitudîes qfdâ ablato illo pftdio uelificandû eft. Sût pterea abfolutiffimi uiriq nobis anadû curfu îbuerût,hoc eft,q de moribus germanorû qdâ colle gerût. V eluti hu i9 nauticp artis pitifrim9 antiftes Cor.T aci.q îftruda naui hoc mare îgreffus nos puertit,ac uiâ alioq difficile fua nauigatiôe leuauit.Sunt 8^ alii bellicp artis defcribêdæ diligêtiflîmi audores,q peculiarif germanorû uir tûtes ac bellica facramêta demoftrabätHi tn in nafcêdis patrip noftrp frudib^ refederut,qualitates terre q poloru germâip excluferut. Vn H bn ad noftra me ta deferebât,reditu tn carêces,ab iis q patrip noftrp aufpicaciffimafïjt receffez rût.Qiiare nimis depofita occulta acfolitaria uia hpc erit,quâîfe^tibusfexli bris ratibusingrediemur,in q û pedelapfifucrim9,aut errore qdâ ducemur, anq ad dcftinata littora deuenerim9,id no nobis,uerû uiæ ta ûbraùli î iudiciu ueniat,q raro haden9 uiatore nixa,oib9 fignis ac diuerticulis caruit,amp; uei^ tra mite îuaiefcêtib9 fpinis aut fludib9 dânauit,maioreflt;ç occafiÔes errâti q fcelp

-ocr page 380-

GERMANIAE EXEGESEOS

cif tranfcunti reliât, Satis l'git mihi fit per qualefcumcp neceflîtates, ad tutum falua faite uita cuadere,amp; fuccenori nro,ut ftudio meo adiut9,câdidi9 p id itinc Defrudluamp;arboribusGermaniæ. Ca. i. (lisuehatïponere. Arbores à nbsp;nbsp;Nte^ Germanig frudluû genera ingrediar,pauca nobis prins de fer

amp; frult;n:9 /\ tilitateeinsdicendafunt»PrifciomnipenefertilitateGermaniaexuc germanig nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;runtjannos nefcio.Quâ uero iam fpeciê de fe pbeat GermaniaCfenfu

fu patet.Celtes germanus poetaneotericus.qm nobisantiqrumallegaiio au/ fertur ,hifce carminibuspatriæ noftræfoclicitatem oftendit.

T erra hominum pécudumc^ ferax,quocß ubere glebo, Spiciferam cererem^multo cumfccnore reddit, Pafcua florigeris extendens pinguia pratis,

Ingcntes Iacus,uarias uaftafcp paludes. nbsp;nbsp;nbsp;Et Beroaldus ni car.de GennanisU’

Foclix frugibus inclyta amp;nbsp;metallis

Etdiues pecoris. Mantnanusin Dionyfioitaloquitur.

Et uada Teutonici tangit uaftiiïîma Rheni T erra hominum frugumcp ferax, armenta grcgcfçp, Vberibus pafcens glebis,non languida cœlo. nbsp;nbsp;Cor.T acitus terra hancfyl

uis horridam,aut pakidibus fcctidâ fcribit,amp;humidiorê qua Gallias,uctolïorè qua Pannonicam ôlt;^Noricâafpicit terram.ldem Corneliusinformem,afgani coelo,triftem cultu èC afpetftu Germaniam formauit^Hgc Cornelius,ex quib9 ftcrilitatem inferre nititur.Eumfecutns êSabellic9 lib.ii.Ene.vi. Forfiianapud antiquos eius terræ cultus intempeftiuior q nunc uidebat,ut lib.ii.cap.de Agri cultura diximusJam uero fans fruâ:uumcapaxeft.Sordidiores partes Germa niæ funt Polonia Gotthia,ubi raro frudus nafcitur,ut in alpibus Rhætids. Item Cauchos Plyni.li.xvi.ca,ii.na.hi.immunes ff uduum elfe fcripfit.Sic tæ terram colunt.De qua ita Ouidius libro primo de Ponto.

Orbis in extremis iacio defertus arenis,

Fert ubi perpétuas obruta terra nines.

Non ager hic pomum,non dulces educat uuas, Nonfalices ripa robore monte uirent.

Neue fretum laudes ^^'terræmagis æquorafemper Ventorum rabie folibus orba tument.

Qiiocunpp afpicies;quot; campi culture carences,

VaftacpCquæ nemo uendicetjarua lacent. nbsp;Côtraamp;f Auftria tâtofertili

or agit,^to hgc llcriliora loca fordêt.Quid Alfatico uino amp;nbsp;cerere fœliciusC’ cuius meminitRigmannusPhilefiusillo carmine de Vogefodicens. Munera cumliquidopræbetcercalia Baccho,

IpfaCp frondefeit floribus omnigenis, Hune Bauari,Sueui,præduIcia donalyéi

Potum,teutoniæ maxima parfep capit. Nolo Bauarig Sueuigme . tionê facerCjUerû uni9 tm regiÔis Prulîig,qua beatior terra non agnofeitur, fi c ccelu luppiter delaberetur,nullam potiorem Pruffia terram facile attîg eret Pabulis etiâ Germania apud prifeos ualuit,cuius rei teftis eft Plynius lib.xvii.

-ocr page 381-

LIBER SBPTIjMVS CL»

lt;a. fm.lîcct Gerrnaniâ arboribus frugifcri's impatienté dixerît Corncliüs^ueFÇf. falliLEx cccii etia coniedura Plynius rationê affert li.xvii » ca.ii.na.htft.in fcpté *rtone,inquit,arbores frudiferas conferi poflc^ de Galba,pbat.Dracontius Rhenû abundare fa-ipfit arboribus fcecundiffimis,caftaneis,amygdalis, ni bil qd utile fit,huic abelTc^baccho pterea ditiflimû, Territorio eriâ Vàgionu ftilfertilius arbitrant,aliiciuitaccRofteck maritima, Sii. Viênam Auftrigurbê ac Argentina cÔferreuolunt,hæc dcfertilitate gcrmâig,nûc de gémis agem?.

De fidioneSd fabula Phactontis,undéeledrunatum fit. Ca. U» , ANili cômentopoetæelcdrü ex Phaetontis fororS lachrymis aiunC

^creatû,amp; iuxtaEridanûnafci,utEuripides in Phaetonte,amp; Ouid. Phaeton lib.ii.Metamor,Occafio mentiendi græcis fuit,qa Phaetontis tpein

cendiû increbuit,Berofo b ji.ôlt;^ Eufebio authonbus^ô^ quia,ut Cato in fragmé hsaitjOmîbus liguribus parens fuit Phaeton,unde iuxta Eridanûfuccubuifle Phaetonté ferunt,amp; ex lachrymis forortîElectrû inde natum, ideo qdam elc drum a foie torridù/uo fponte nafd dixerûtHuicopinioni Leôtius Thefla ltis,Higiniuset Paulus Perufinusacccdunt^rum myfticain hoc^bo.Sol enî apudHomcrûvi.Ili.dicit nAuTtof. Ait etm Homerus Ilia.T.K«;îAa 23Kp.lt;p«'v«i»v iç t’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pulchritudine fplendens ficut indefcflus hypcrion.Ply/

•iius qc^ fubfcribit priori opinion! folé dici ÄAtjcFf «,alü probant ex eo,quia ho •iiincs (urcitet,amp; dicat quafi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ouçi fine ledo hoïesfaciatfurgcre.Cocor

datSuidas q «tto A«u.7tça-r«j»3- rxAtk'^s.i.a fplédore eledri,aut quia «A»Kf oa-xsi» iKaftoa- indcfeiP acîceflansftclla fol é.ldé Hefichy9 exponitfolé ob fubftantiS dedri^uel forma fie appellari.Qiiod autefiliabus folis ex lachrymis ortum fit cledrû';' non conuincit,hæc enim ob nomirtis côuenientiam in foie amp;nbsp;eledro aïolis filiabus eledrum ftillafTe autumauerunt.

Vbinafcaturelednimterrarum. Ca. ni.

SCriptores in hoc maxime diPordant/ibinam terrarum eledru crcfcat'f Alii iuxta Eridanij.i.Padû nafci dixerunt eledrû (ut iam dixi)aiius reite ficsfunt Aefchylus,Philoxenes,Nicandcr,Satyrus ,amp; Lucian9,cui9 hçc funtuerba louis ad folé dePhactonte/ç uèvov jxtv.ai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uSr

Eledru in pado n«Jci

bamp;' Twej .i.ldeohûcfororesfepeliantin Pado,ubilapfuseftauriga,eledru ob ipfum lachrymanteSjôC fuednum fiat præ paflionc.Ouidiusfecundo ma/ ioris hune fecutus cft,in hæc uerba prorumpens.

Inde fluuntlachrymæ ftyllataep folccp rigefeunt

De ramiseledra nouis,quælucidus amni«

Exdpir,amp; nuribus mittit geftanda latinis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Virgi.primo Georg.

Et moefium lachry mat templis ebur æraep fudat

Eridanus. Hoc auc falfum efle Italiæ teftimonio Plynius liÄOCviizaJ xif ait,Slt; alii,acnuf^ apud Padû eledrû inueniri fcribunt.Plynius eodem ca. ' tertio.Hoc græcis occafioné métiedi dcdiiTc putat,qa Veneti primi rei fama fecerunt,q ^ximi Pânonig id accipiétes cira marc Adriacicû detulerSt, amp;nbsp;ibi

E ii

-ocr page 382-

GERMANIAB EXEGESEOS ücrtdideruntjUndePado annexa eft fabula^aitcm Plyni.centû millib9 paflliu Carnuntum abefte a littoréPannohtg, quo eleótruminuehatur.AIii quiapri mü apud Eridanum arbores uifas legerunt,hajic fabulam ftnxerunt^ut ait So lfnus.Älii cum uiderutnon inueniri eletftrumiuxtaPadum.dixerunt eledri/ dasinfulas efle in Adriatico,quo Padus diuertatur jbi enim Rhodanum et Pa dum confluerCjhuiufraodiopinioni incubuerunt,Euripides èC Apollonius, Theophraftus in Liguria ait nafei eledru amp;nbsp;Phaetôtê obiiiTe in æthiopia Hâ monisjobidibi delubrû efte.Huiusopinionisamp;^ Sudines ÔC Metrodor9 erat. Hiratione ex eo cœperunt,qa Ligures à Phaetonte orti,genus eoru deduxe ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;runtjUt Cato in fragmentisalîêrit,undeqaapud ipfos Phaetontêfloruiffc Cci

ueranc^mentiêdifaailtatê fibiipfisfecerunt.Âlii in Britannia ftillari ekdrupu tabant,ut Sotades fcripfit,huic aftipulat Strabo li,iii. Dionyfius in ni fallar Solinusdn Scythia qcç nafei alii dixerût,ut Philon,amp; foftile eledru efle indicaueruntAIii iuxta lacû Sicyonehoc nafei uoluerunt,ut Mnefias.AIii iu*quot; xta Atclanticu mare,iuxta Cephifidâ illud oboriri annucrut,ut Afarubasin In dia,aliiSi in ægypto dicut,ut Nicias.SoIinus quoc^ cap.xxixJndiæ metninit. Alii in infula Bafilica ut Timæus,8i Diodorus Siculus li.vi.obtcftati funt. Ry« li.iiii.na.hift.ita ait ex infulis ante Scythia quas Panonias dicut, uno abeftc aiut a Scythia diei curfu,in qua ueris tpe fludibus eledrû eiiciat. Huius opinion» Xenophon Lâpfacenus fuit,qCut ide PIy.Ii.iiii.ait) a littore Scytharu tridux nauigationis efte arbitrât infula ïmêfæ magnitudinis,quâ Baltiam noiant.Py theas eâ Bafileâ uocat,ôi ab infula aliqua triö dierum nauigatione abcfleiiult. Huie opinioni fubferipfit etia Metrodorus 5cepfius,qui in infula Balifcafucd num crefcereæftimat,apud Plyniû lib.xxxvii.ca.iiii, Hermolaus Barbariisle/ git in Baltia uel bafilia,non Balifca.Verü hi græcorû oes eledri memiocruni, non de eledro fuedno dido locuti funt,ucrü tm de illo qd lt;ips^ó^umv fciijue^ov eft,ut Plyniuslib.xxx.ca.iiii.innuit,quinfä argenti portion? eledruuo/ cat,cuius Homerus meminit du.x.Odyft.Menelai domu deferibit pulchra t’'n gt;9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» kA’ÎIxvoaquot; vny TîixAty oAvju.'zrf» (vJAoîfcV

Auro uel ebore argento fmul amp;nbsp;eledro Qualis olympiaci louis intus emi , cat aula. Hæc ideo fcripfimus,ut dû Plynius fuccini mention? facit,amp;^ ibid? in tot authoribus pene ubic^ eledrû nafei dixit,faneintelligataut poti9 refellÿt

Eledrû folû in Germania nafd,qd dicitur fuccinum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. iüf

VErior ergo opinio eft in Germania tm nafei eledrû, cui9 rei teftis eft Beroaldus in laude Germanise amp;nbsp;Zacharias Lilius.Cornelius Taci. ingermania apud æftiorû,inquit,g?tcs iuxta Suitici maris littoraelc Eledri nbsp;nbsp;drum eiicit. Solinus cap.xix. poft Scythasapud Ingæuones hoc oriri feribif.

fons plynius lib.xxxvii.ca.iii.Certü^iit,eft ipfum gigni in infulis feptentrionalibus Oceani,in infula Gleftaria a noftris, Aufterania a barbaris dida, cuius etiâ lib.

■ iiii, ca.xiii.meminit.Celtesiuxta Codoneum eledrum colligi fignificauit.Dan I da ergo uenia eft illis qui eum iuxta germaniam nafei dixerunt.Mithridates in Germanica infula Cedro dida, Nicias quot^ in partibus Oceani eledrum in

-ocr page 383-

LIBER SEPTIMVS CLXV.

ueniri ^baucruntPy theas apud Guttoncs germanoru accolas fpacio ab Oce ano ftadioru fcx milliu eledri copia fcaterc putauit.Hæc Plynius Iib.xxxvii .ca. ii.Metrodorus etia, ut dixi,in Balifca infula germanica elelt;Hri fontes collegit. V t aSt grçcoru error pateat,folû apud Germanos nafcit elcdru, qd Cornel, his uerbis dixit de germais. At foli oium Glefi’um (qd uocat fuccinu) inf uada atc^ ipfo littore Iegunt.Et Celtes. Et capit ïnumeras codouea g æqra naues^ Qu? GleiTum eiiciût,qd fuccinus ore latino DiciqSf noftris tm reperit î oris De illo multa apud SolinS ea.xxix.Crcderê amp;nbsp;in aliis regioibus elediru îueniri fub marijUcru rariflimc. Inuenit tn in littore Pruteno tm,quod ali^ ex maris altitudinecofueuilTe uolSqSf uêtorût^eftate,qex aliis regiÔtbus fuccinuad Utora Prutenorum appellant.

De noibusamp;:generibus eledri,amp;q,eleârû fitfuccinum. Ca. v.’

Sy/ cdnS latine,gr£ce nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicit,Eultathio Ludano aucloribus, de 4

ismêdo crit.Dionyfius grec^xejiok«aiSv -TrcrAç

it-iKysv-m y^vffajyios- U£xf7'#,Succina Ccltarupueri ftiliatia legStHoc nos dfi glefltim,CorneIio,Celte, Plynio,audonbusuocamus ,inde Glefl’aria infula dida (teuto. Sudau) ubi glelFum cteuto.augftein) nafcitLegi apud Ludanu

^eleCtro.SuidashuiusdiâiôisinnuUomcminit.Hefichyus

«Aoç(/iîvlt;^»tsi inqt.i.ægir9fpêsarboris eft.Sucdnü aûtgrfci uocât attica lingua nos eledrûjSf idê eft eu fuccino,quis aliq neget, Audiât hi Beroaldi do

difs.uiri carme de laudib. germaniy. Et diues pecoris fcclixep gêmæ Quod glelTum uodtâc,tuiparères Eletftrû attid/ucenulatini. Plyni.qcj^ li.xxxvii. ca.iii, ex feriptoris grgd unius authoritatc eledru dixit.i.aureû colorè.Et paulo poft )^ba Plyuii ilia fût.Hoc lyncuriû diet cogit authorû ptinacia. Quippc etiâ noeledru id elTetjyncuriû tn germanicû effe cÔtêdût,ficri th ex urina cuîuf

dâ lyncis,na av)4lt;»2X3v lyncis urina eft à-aro i? oûfêv.i.a mingendo,amp; ad fe nô tan tum rapere folia amp;nbsp;ftrameta, fed æris ferri laminas,ut feribût Diodes Sf Theophraftus .H^c Plynius.Ex cuius uerbis th nÔnihil habemus Jucdnh efic eledrû^qaaitPlyniuSjêffinon eledrû éflet.Id eledru Luda.amp;Hefichyus pu tâtdid amp;nbsp;fuccinu,qd phaetÔtis forores fudaucrîtlachrymis.Dionyfiusqc^ in geographia ubi de pado loquit,elelt;ftri meminit,a fororib^ PhaetÔtis fufi amp;nbsp;d lud luccinû dici aitMartialis etiâ uidet eledrh amp;fuccinu idê dicere, canit eni nbsp;nbsp;nbsp;,

de eledro,quia fabula Phaetontis allegat,amp; poftea fuccinh uocat lib.ùü.

Eclater ôi lucet phaetontide concida gutta

Vt uideatur apîs nedare claufa fuo.* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et idem.

Flentibus Eliadum ramis dum uipera ferpit,

Fluxit in obftantcm fuedna gemma feräm,

Qnæ dum miratur pingui fe rore teneri,

Concreto riguit uinda repente gelu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem libro vf.

Dum phaetontea formica uagatur in umbra,

Implicuit tenuem fuccina gutta feram. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Illis etiamcarminibus Martia

lis ledor fpeciem fuedni uidet,hoc eft Dionyfius lt;|ucm poftea allegabo.

E iii

-ocr page 384-

GERMANIAE EXEGESEOS

I^yncuri uoi

JLzoais plynii

Sucdni uirtusamp; pftantia.

De alüs nominibus elcdri amp;nbsp;fucdni generibus,amp; uirtutc cofç». Ca, v*-NVnc aûtaîüs gnibusfiue fucdni fine dectri inferuire uolo.Dcmon' ftratus grjrcus elcdrû At^ouaióv uocauir,et ex un’nalynds fieri ait,vn nomen habet Avyl græce.i.lynx.plyni9 li,xxxvii.ca.n\amp; iii.DioclisSC Theophrafti authoritatibus/olia Sdftramenta eledrïi rageait, amp;nbsp;æris amp;fer ri laminas, S)( multa de illo Plynius ubi de fuccino difputauit. Suntaüt duo ei^ gna.Fuluû,qd cmaribuslyncû nafdt.Languidiusuero et candidtuscx urina roeminariï,ut Demonftratus Si. Plynius collegerür. Ceterü id nihiïad bacchu hue. EledrufcripfitPhilonfofTile eflre,amp; erui fuluû/andidû, Si. cerei coloris, hoc eledru dicuFuIuu nero Sualternum,ut uidet apud Plyniu Iib.x3cxvii.ca.ii. IdêPly.lib,xiii.ca,iiiijiaJiift.a(Terit eleCtri uirtutc haceffe,ut ad iuceriiarü ïu mina argento clarius fpIendeat.IdêPIy.li.x3cxvii.ca,iii.exauthoritate Thifonis gr^d fticcinu contra febres utile effe ,pbat.CalIiftratus contra lymphaticosua lere putat.Plynius ibidê,Jiec his nee tetris pdû eft,tcxtus eft corruptus,nechîs nee cereis pcium eft legit Hermolaus Barbarus,cui ego adhaereo,authoriiatc Philonis,amp; Plynii ca pcedente.Dionyfius (cuius uerbafequût)paleos rape di 3dt eleclru. Succinu pterea du primo nafcit,ex fpcde cameloru falernu didt, ut aitSoIinus ca.xxix. Virtus fucdni eft(ut Oarnel.ait) fi igné admoueas in mo dû tedy acccndit,alircp flammâ.pinguê Siolenté,in picelentJcit^olinus cape ait folia fuccinum. PIyniusJib.xxxv'ii.cjiirubfcribitCornelio,ait cm.Radime tafuccini oleo additonagrare dilucidi^ diutiufeplynci medulla. Credo id luuc na’é uoluiflcjCÛ feribit faty. In cuius rnanib« ceupinguia fuedna tinctos Cef nis., Martialis qcp li.iiii.pingué roré dixit fuccinû, luucnalis cftlocutus defoe minis.Focminæ em Romanoiitillo fuccino illedi geftabant,ut apud Mama lêlegit.Oüid.q(^fêcundo maiorisid ofteditNerofutait Solinus) uoluptaie fibi tuturâ fine luccino negabat,huicergo Germaniydux xiii.millia Iibranim donauit.Plynius tranfpadanas mulieres fuccino uti fcripfir. Martialis epigra. Ii.vi.de fepulchro Cleopati æ. Nec tibi regali placeas Cleopatra fepulchroC' Vipera fi tumulo nobiliorc iacct. Tanta gratia,tanta nobilitas, fuccini apud pnicos fuir. Cîaudianus dû meminit gémarû Probi carfaris,inqt. Et bellica ui dtrix Eledtro Tyberis,pinus format in auro Cingut æra lupâ,manorsada mantechorufcat. Gna eiusduofuntfecundûPlyniû,Candidû amp;nbsp;idqdem pftatiiTimûduluis uero maior eft auctoritas, des gelen augfiains. Verü nulla ad candidu cÖpatio,ocs cm fucdni üirtütesin cSdido latent. Aeceditqd aureo Uno plus fuluii emat,q xx.aurei$ candidi.Reergo uera uirtutes eins funf,adhi/ bitonaribus fuccino puerpetujgne paululüobufto,continuo partu reportât. Ite ex eius odore uirgincscognolcunt,nam nifi inuiolatæ fuerint, urinä emit/ tunt/ubetanesc mortis quorp remediü auferre fuccinum dicunt.

QuomodonafcaturSuccinumÔLEleclrum. Ca. vii.

Nidas apud Plyniü ex radiis folis cledrü pingué fudoré relinqre,amp; in æftate in Germanorü.littora eiici teftabat.PIynius.Nafcit,inquit,dc fluente fuccinû mèdulla,pineæ arboris,ut gûmii,cefafis,rcfii;a pûid§

-ocr page 385-

LIBER SEPTIMVS CLXVÎ

erupic,humons abundanria denfat rigorc,ucl têpore^aut mari, hæc Plynfus, (cxtus eft deprauaniSjHermoIaus Barbarus legit denfat frigore aut tepore au L-ocuS tumnalhQuod uerû elle exSolinôcognofdmuSiCuiushæc funt uerba, arbor Plynii eft facdnus pineignis,cuius meridionale têpus autuni fuccinûlàchrymaLÂd dit Plynius,turn uero inturtiefcenSjæftus rapuit,ex inlulis certe nonlirtora eX pellit/ta uolubile,ut pendere uideat^qd arboris fucdnu etiS ueteres dixerût, ob idfucdnû appellantes JHæc PIynius.Corneliusa luxuria Romanorûitano ftgt;en fuccirto contigifle fcribit. Solinus primo corticofum hune nafci ait.Cor. italoquitur/udefucdnumlegit,informe^fert,pdumlt;^ mirantes accipiunt, Spedeg diu inter cætera maris eiedamenta iacebat,donec noftra luxuria id quæfiuit, fuccini Hæc Qirnelius.Martialis de etus crefeendi natura. Vera minus flauo radi

ant eledra métallo. Dionyfius in î5i^.ita dixit interprète Prifdano. Eridani fonds contingens rauca fluenta.

Hiceledraleguntalnis ftillantia celtæ c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1- • . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

ôuccina,quæ memorantmellis uiniç^ colore Quæ paleas rapiunt,tradufrondefc^ caducas Nafdtur eleclrum præfulgens lucenitenti f*lenfe folet primo qualis ^lendefcere luna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rc uera ut ab ocularibus

teftib? accepipiafcit in mari germâico^'n infula Auftrania (teuto.in de ftrom)quot; Succinu CO pado.Oriête maris amp;uentorûtêpeftate,Pruteniuiriparif amp;nbsp;mulieres edi * quo colli âo prindpû ad mare tendunt,uiri nudi mare intrantes ut fafciculos pifdû,ma gat ris ftercus circa littus accipiunqpueri eledra inde fegant, fœminiv ignibus pellibus nudosuiros frigore affedosobferuant^amp;ritauiri iuramento aprincî pe aftri(fti,ei colleda fuccina deferunt.

De aliismetallisamp;gemmis Germanise. Cagt; viü.

CEraunioru etiâ gna diuerfa funt,ut ait Solinus ca.xxiiGermauicu ca

didu eftXplendet aût ceruleo fulgore,amp; folia rapit.De ceraunio ger cerauniu manico plura etiâ ZachLilius.Plynius aût ceraunii meminit,rtihil tn

de germanico ceraunio.Celtes in Hercyniimontibus iafpides,amp; diuerlà mar morû gna efte dicit,Cryftallûc^,uulcaneas,gleftarias,picearias,uitrearias, car honariaSjCyclopûofticinaSjamp;inpIurimû Hornbergenies ciuesillarû dnos efte. Fluuiis etiâ margaritarû amp;nbsp;auri feracibus plena germaniâ. Hpc ille. Galli ca etiâ reperit in Germanise côtincntibus,quâ gemma Arabicis anponunt, 8d tm infaxis reperit.Solinus ca.xxix.8d Zach.Lilius uiridu hune gallicû in Ger/ mania nafci dixerunt,Plynius dum de gallico loquit Germanip non meminit,'

Adamas q(^ in Germania oritcq melior eft arabico)Anthidê dixerunt, Adamas, cotra lymphaticos ualet, ut MctrodorusScepfius,amp;Plynius na.hift.li.xxxvii. ca.iüi.colIegerunt.Dionyfius iuxta Agathyrfos nafci dixit,cuiaftipulat Ammi anus MarceLli.x. nbsp;Cryftallû q(^ in Germania reperit,audore Zach. Lilio, CryftallS

Smaragdus pallida, q nihil iucûdius in germaniauirere a Solino fcribit. Rhe num etiâabundare auro 8d cseteris metallis amp;nbsp;gémis Dracuntius afterit, nec Tago nec Gangi cedere.Et licet relique regiones fmaragdismyrrha abunda

E iiii

-ocr page 386-

GERMäNIäE EXEGESEOS

vînt gillie tn ut in Arabia India folis feruorê aut aîaliû ferodtatêjapud Scythas frigiditatê tanta graflàri,ut illis uti uix dct,Hæc ille,Trufilam etiâ paruam alio qui aquam Haffiæ,gemmas reportalTe fama uulgauit. Onychen lapide pci ofiiïïmûin Germania oriri Plynius audtor eft li.xxxvi.na.hift.ca.vii, Nafciint amp;nbsp;aliægêmæ in germaniis,qpitâtioresamp;nobiliores illis funt,q in Arabia aiit India crefcût,ueluti Calaidg amp;nbsp;Topatii,ut ibide Ply.ait lib.xxxvi.cap.viii.

DeAuroGermanorum, Ca, ix,

Ec aurcæ uenæ Germaniæ defunt.pfertim in môtibus ac fluminibus Totus em ferme Rhens illisadeofcatet,utegregieci9ripâHomcri CO uerbo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellare polTcmus.Aiunt Ôé in aurilero fluuio aliq edera dido/n partibusHafTîpjmaxîetpehyemali auroRzeruftas reperirii Poteft Germania id laudis fibi ^mittere,q? plus auri ex eafolacrûpat,ubiBa hernia refpicitjiuxta Cremitz^Sd in locis inter Marcomanos,Vngariâ acSaxo niâ,q î tota Gallia,ac Hifpania.Qtiis aurifodinas apud T yrolêfes ignoratCquê Lotharingorû fodinæ ptereunt. Antic} uero oî auro Germania exuerût,quc-' admodû Cor.Tacitus in Germania et SabelÜcus.Ita amp;nbsp;in Scordiftarû perma/ O

norûregiôe.q Galatg didi erât.aurû nô repiri Arheng9liy.his j^bis ^didit. iSv «Ai «Aa'rèw eî x.efiAsKi' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ovK. iKS-ti.y.'jlt;nv iîç thv atTav

tkv À?S\OTéîei-V xatf «/iKoûvTtç eu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sj\’iiveç «ÜTü» î® it.lv aJJ.«;'«}»

•W (XéI« 9vV0V s^ei.’nvQpp.cifiCùV ùâî 3' AACQxkov ftAvriTav, ßcKci.'amp;v 5 CmÔatvi-TJoç kgt; fiMV aûfù J'tcLKHfXV itâi TTTf? ft'V Is^dV nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XfiÙlÜv cAoV «A'Klt;rîV8S»(5v ^a^vSi

‘iavs' (’n famp;ivvv7t^a(ff.y3^diiVinv .â(f cùnutMlt;n 3 spi SV Xâù ei;x.t(Ç ÇÎ^üaiv iîç raç OK TQÎXtt.ç,/i‘ov 7n);gt;iAix gt;9 «A^vâ ^ZïKeov.âf-yufU j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^^lavlav^iw-v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;Alt;|v^ TfiovtfT^

qd hune nobis fenfum facit. Galatæ q Scordiftæ nuncupant,aurû in regionê coiv non infer5t,populantcs uero aliéna regionê ac uiolentâres,non negligût. Hi aût Scordiftæ funt uocati.q reliqæ Galatarû çxtiterunt.q cù Brenno duce Bathana tune tpismilitauerunt^qn Delphosdiripuerunt.Deinde Galatarûdux Batha (g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nati9 quiipiâ fie didus eft .q eos in regioneCq circa Iftr ù efl:Xollegit,fedef(ÿ ca

pere iuflit,undc amp;nbsp;uia qua ad Iflrû redierant^Bathanatû ôu hcdie uocant, aSt facrilegio auru diripuerunt,côtigit eis,ut non in patriâ intulerint.ucrû ci9 gratia plurima duriflîmacp patcrent.Cæterûargêtoutunt^amp; caufaargêtigva uia pericula fubeuntHæc ille,cui luftinus hiftoricus ad uerba refponde t.

De uariïs metallis Germaniæ amp;nbsp;artificibus. Ca. x.

gt;1 Ermâiæ nec alia qcp metalla defunt,in comitatu.n.Vualdeckenrifub ditione Haflie Lanfgrauii,plumbum optimum effodi dicunt. Grets g, latineSauaria,Carinthiorû duitas/ultellis fabricâdis nobiliflîma eft Norici uero fabricatura ferrea cæteris pftatiLVnde Martia.li.iiii. Seuo biibi lin optima métallo, Quæ uincit ch alybafcp noricofe^. Aurifabrorû ufus ra rus erat apud Germanos,nâ auro caruerunt Germani,aut raro auro utebanr. Cornelio amp;nbsp;Sabellico authoribus.Etiâ Strabo lib.vii,multos germanorû indî gentia auri laborare dixit.Et Ply.li xiii. de auri côtêptione ipforûCait'nullcs an nulosapud maioreshoim impio degentiu partes fuo etiâ tpe repiri.Cornelia amp;nbsp;Sabellicus,aureis uafis germâos ab itrpatonb9uel ducibusdonatisfcribût

-ocr page 387-

LIBER SEPTIMVS * CLXVli ^uifoSjCæterum fidilibus ufosHabuit tn argent! uenas S^äuri. Strabo em j/.-äü'.Hcliietios magna auriuim poffîdereaflrerit.Polybius fcribit fuo tpe in No nets amp;nbsp;Taurifds aurum inucniri,ut foflæ id gerant duorum tm pedS fpatio fifoderent.Strabohuie Ii.iiii.c0fentit.G3r.Tadtus no negare uelim oino Onqt) nulla argent! uenâ apud Germanos efTc.Plynius 8^ fuo tpe u enas arge

' ti in Germania reptas innuit li.ha.hift.xiiii.ca.i.Sunt amp;nbsp;^fedto multg noftra tê P«ftateuenæapud nos. Quis cm apud Goflarianas ignorât uenas;quot; quas Ot *0 primus erexeratjUt placet Otto Frifing.li.vi.ca.xx.amp; ampliffîmo fcénore ra dices apud Lotharingos,Saxones.Itc in introitu Bohemiæ apud Hungaros, Carnos,iuxta Saltzburg, copiofiffi'mis uenis argêtû fcatet.Aeneas Syluius ad Wartinu Maier. Audi uenas auri quas ignorauerc prifei, apud uos reptas, i Bohemia montes Cuthini Guttenberg,in Saxonia Stansbergii, in Mifnia Fri

‘ Bergii^Vukumic^ Niualefc]^ montes Sneberg.Inexhauftas pterea oftêderût srgenti mineras duces Auftrie in Aeni Amafi Uallib9^amp; in Stiria apud fan Leonhards non loge a Volfpergia argentS efFodiur.Rhenus aureas euol uit arenas,in Bohemia montes uident amp;nbsp;fluun,in qbus ad màgnitudinê ciceris Rheni au aurcæ gran^ fluunt.Inueniunt amp;nbsp;Thaboritg in Hungaria,aurû apud Creme/ rea hare tia rcperit.Hæc Aeneas SyIuius.Martialis Rheni caput aureS dixit,fecundum na. Calderinüex eo,qa aureâharenâ ^ducit. Celtes in Hercynio arcesæreasinex pugnabiles argenti auri uniuerfi gnis metalli uenas inexhauftasreferre col Iegit,ut in carminibus idem adducit,dum inquit.

Prinde metalliferos extollens undicß montes

Argentic^ aurilt;p ferax uariifcç metallis, Plurima perpetuis eftundens munera uenis, FornaceftÇ cauasliquidusquibus æftuat ignis, .Brontis opuSjSteropifq^gerens liquefacta métallo, Extendit uariasCubi ferri lamina)formas. nbsp;Plübi uero laminas copiofiffîmas

iuxta Polonos reperiri fcribût.Coruinus iuxta Cracouiam ait illo carmine. nbsp;nbsp;PlumbS.

Terra fcccundis nimium dehifeit fera metallis Aera inexhauftis tenebrofa uenis Etfimul furgit rudis impoliti

Laminaplübi. No logeiuxta QuadosuidelicetmineraferricePtolaitli. C. quot;ùTo At ÿv ôfjtroiïov JJoÿftûv Koia/!#i vlt;p’ »üa* ta «iA»fafl’xl^LSup uero Hercyniam fyluâQuadiapudqs ferri minera efFodiût.De germanorûauri uena Ply.Ii.

’ Deaîalibusamp;pecoribus Germaniy. Ca. xi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(xxüu.ca..i,

CS Ermania pecorû feraeê Celtes dixit,amp; Tacitus,cuius funt hæc uerba Pecorû fœcûda,fed plgrûc^ îprocera,hæc Cornel, in principio libri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-,

I. In fine qcp Fennos germanos efle augurât ex eo,qa pecoribus amp;nbsp;p Pecora nidtate gaudeât,ex q habeô‘,gcrmaniâ olim pecoi^ cura fufcepifTe.NS eqRzcç Germâig. I?ta pabula illic patêt,de qbus Plÿnius lijtvii. ca.iiii.na.hi.Sunt tn aliq regiôes Germâig ubi pecorû penuriagraflat^ut apud Gauchos,teftis eft plynili. xyi.

lt;a ji.na.hift.amp; econtra Pruffig HeIuctiorû,Hî^rorû pecoribus nihil fcelid?.

-ocr page 388-

'■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.• i

GERMANIAE EXEGESEOS

Boucs illtc funt ccruis fimiks,qui unu cornu cxcelfum gerunt,ut Zach.

SiCaeCar li.vi.belli Gallici teftant.Polybi'us hos boues peculiaris formgcfle tradit.ad ftaturâ cerui,coUo tm excepto uillis feu fctis^'n qbus plus aflîmulât mento carnis globû ad magnitudinê palmijCapillofum

L/Ocus era(Rtudine,amp; equi pulli caudâ.Multa de illo Strabo Plyni.li.v«i.fa.xvi piynü nbsp;nbsp;na,hift.Qui ceruice quadâ Gfitudi'ne eos eiïe ^bat,ïextus eft deprauatus cenii

fiFïcudine legit Hermolaus Barbarus.Solinus ca.xxixJiosfetofumcoUû habere îdicat,ultra taurorûmagnitudinêjhorribilipnidtate uigere,amp; captosnÔ afuc fcere.SuntôC Vifontes teræin Germania,ut uult Zach.Lilius.Solinus Vifoii tes ferisfimiks dicit uillofa colla gerêtibusPlynius li.viii.ca.xv.Bifontcs uocaf, uerû textus mendanotâdus eft.Celtesfcribittrans Viftulâa Sarmatis hosuc nari,alii uolunt hosclTe ceruos(deqbus diximus) aliinegant Plynio author« q de Bifontibusamp;bobus ceruisfimjlibusloquit.CelEesiH Germania fcribitin Hercynio circa Sarmatia Vifontes oberrare. Diuerfafq? feras uolucrcsî fal tibus abdens Per Mafouina truces abfcondens rura lufontes. nbsp;nbsp;De oîbu^

ill s animalibus Ammonius Francorum hiftoricus lib.i.ca.ii.copiofe difleruit,

Decquisamp;lupisGermanicis, Ca. xti.

PLinius na.hilf.li.viii.ca,xv. Scythiâ paucifTima aîalia gignere nfitetjSi huicconterminâGermaniâ.Antiqtatêego ^fedonefcio,nonrouero feculo uerba Plynii decoxerût,nifi forte de fylueftrib9 loquitferis.Au Aîalia diamusTacitüitadicentêde Geimania.Fcccundiora,inquit,nemora luccfi^ Germâip ficut in orientis fyluis ubi thura balfamat^ fudant,ita occidentis infulis incfic credïderim terris,q uicini foil's rad ifs explfa atcp liquentia in proximû marc la bunï,ac ui têpeftatû in aduerfa littora exûdant.Hæc Cornelius.Hæc aîalia aûc magis etiâ iuxta Oceanu degünt,ut in Con.CeltejCcrnit. Germania ergo non, adeo feris deftituta eft,undeamp;maioraplcruncp aîalia in Germania nafcStor, qinali'ïsregionibus.Huiusrônemuidetafîèrre Ariftj'n ^blematib.fedionc x.amp; Albertus in naturalib.Ckinftat id de kipisq in ffigidioribus regionibusdc gentes,truculentiorcs amp;nbsp;acriores funt.utaftererePiyniusli.viii.ca. xxii.uidet. Eq etiâ agreftesin Germanisalunt,ut Plyniusuult li.viiina.hift.eaÂV.amp;Cæ/ far in cômentariis. Appianus ita Germanorû eqs afîuetosfcribit,ut lignis ali poterintin neceftîrate.StephanusByzantiusin didtïone gt;Acovôv ait, Gelonos Sarmatiæ popîbseiTe î Europayamp; a tilio Herculis gelono Agathyrfi fratre di TaradyS dQSindicatjÔôaddit, î® h ‘ztÓAkj' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iv Csi2.'y6iç'i9vamp; àd Kf®

.quot;€köamp;( ^üov »iia)p.!zlt;n#v îJç ovoftacrtTt« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Teis'

• jcKô’ov 235V H, î® Au^HçctTzv 2^^ tÜv /tiraßoAHV.i.Xylin«ciuitas eft,in Budinis fi ta,regione ampla ut Herodoto placet,illic T arandys èft nuncupatû mirf natu c - ræaîal,qdfecundûlociqualitatêiubinutrit,colorcsferarûcômutat,qua^ptcr’ Chamæ non facile capi a uenatonbus pot. IbidêStephanus Chamæleonis meminit,q i leon. nbsp;nbsp;nbsp;ab A uicenna Itellio dicitjicet Hieronymus in leui.diuerfum faciat Chamgleo

ne a ftellione.Solû hoc aial nec abo nec potu alit,latet in hyemç ut lacerta, dû uerfa uarietate côlperfum,ut pardiis,ÔC ad colores qs uidit conuerCone facili

maua

-ocr page 389-

LIBER SEPTIMVS CLXVlIf

\

ma uarîaQuxta opinionc Alberti,unde iftiufmodt gnis aîal eîTe facile credidc' nm,qd a Stephano græco defcribit.Cfura chamælcôis rcdla amp;nbsp;excelfiora fût btcra uentri leoni's inftar iungunt/inde nomen fortit chamæleonis.Corp9

èé oculi concolores ueluti crocodilli uidenf ex fententia Ariftotelis.Sui/ das huiufmodi aîal in oês colores fe transformare a(rerit,pterq in albû.Plyni? Indig aîal lUud afcripfit.Stephan? tn 5d ahï Büdinis germanig accolis. Ci qbiifda

DeVrisGermanîcis. Ca. xiii. ccredimus germais. Vrigef SVntamp;vritaurorûmaximiînGèrmania^peneoêmtauri fpeciêhabêtes, maniæ. nifi çp barbas longifïimas nutriunt,ac cornibus brcLÜufculis apparent,ali oqui tâta corpis mole.Merriinit horû Arifto.in v.t

amp; Stephanus in didione Aœvôv^uidas grzecus vros boues elTe tradit aut cor nu auro fpledidiori conte(ftum.Dicuntur aût uri i-zs-À 'rai/ ô»v.i.a montibus ubi potiiTimû uerfant.Cæfar illos ut dépliantes efle lib.viXcribit^lpccie Sd colore nt tauros^nemini parcentes.magna Uelocitate.Plynius lib.v'iü.ca.xv. excellenti ni èi uelocitatè ait uros ab audoribus fcribi.Horû ex Polybii fententia Strabo li.iüi-geogic.uidet meminiiTe.Cdtes in Mafouiæ finibus tm uros repiri ait,a ^uaFœdenais Ill.maternû genus duxit.Cæfar hos in fpdûcis capi aflerit,hos nos barbare bubalosdicimu6/itSolinusca.xxix.amp; Plynius in pallegato colle gcrunt.Gæfar amp;nbsp;Solinus ex eorû labris pocula fieri indicant.multa de illis Vir gilii enarratores li ,ii.georg.ibi. Sylueftres uri aiïîdue capræ® fequaces lllu dunt. Etidêli.iii. (^læfitis ad facra bonis lunonisamp;uris, Seruiusinfecun docÔmentarioGalliæaîaliauros dixit,Sx^plura de eis fcripfit. Reuera in Sar/ niatia aut Mafouia capiûtCteut. Vrochfen) oîm taurorû maximi amp;nbsp;fortiffimi, 2lt;eoscurrus cornibus erigilTedicuntAlbertus Mag.li.xxiü.vroshoîem cum ^4 cotnibus uêtilare pofie alPerit. Capiunt aût ex fortiffîmis trabib^ fada fpe luncaangufl:iflîma.Nâ fi uires fuasin patcntilocoexercereualeret,nihil ta fir mû foret,qd non calce infringeref.Solent uenatores fœno undicp fparfo eos decipere,amp; poftep fagittamurifentiunt recepto exfortitudinefpiritu in aP tum fpicula rétorquent fufflato uentre.

De alce,muft:elis,iubatis Germania?. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xtiiL

CS Ermania qcpinhcrcynioalcê aluit,ut ait Zac,Lilius. Solinus ppêfb

— labro ipfas fcribit,ut nifi in pofteriora recédèrent,ali non pofï ent.Cy Alces Ifar li.vi.utcapras eiïeputat. Plynius li.viii.ca.xv.iumêtoautalio aîali cÔpauitjCeruicis tn amp;nbsp;auriû pepritate diftingui a iumento. Has in Hcrcynio Cæfar ponit.Plyniusin Scandinauia,Solinus in Gangenia,Hermol. Barbar^ in Gallia tranfalpina,amp; medium teuere inter cerui Si cameli magnitudine ait. Multa luliusCapitolinus SiPaufanias.Hermolaus alces inuetu raras efle fcri bit, qdSi Plynius nunqin hoc orbe uifasputat. Capituraûtfomno, arbore decifa,utSolinus Si Plynius afleruntHermolausolfacfu e longinquenatore cas fentire asftimat,Si mares illarum cornua habere. Zach, Lilius uariis pellt' Muftda? bus eas formauit,amp; magnitudine capras anteccllcrc,crura carû fine nodis rP gere,ut cu ceciderint eleuari non polfintSunt Si muftde apud Germanos ma

-ocr page 390-

GERMANIAE EXEGESEOS

gm’tu Jine ut muri,ait Plynius li jx.na.hifl.ca.xvii.amp; has tm générât fcptcrrio nalis SsC occidetalis Oceani uidna regio.Hæc PlyniusJdê qcß iubatorû aialiu Gcrmaniæ meminit li.viii.na.hift.ca.xv.Suntamp;aliaaîalium gna,qru ^prietas Mardi et amp;nbsp;ratio cuiq priuato hoî confiât,unde horû mentionê uanâ duxi,nifi q? Mar Sabelli. di uel mardri teuto.mardel, amp;nbsp;Sabclli aîalia e Germanip partibus cuchunt.Ex qnt fetis pdofiflïmp pelles cfFidunt, capiunt aût iuxta Oceanû germanicum, de illis Cunradus Celtes fie. Venantes Mardos,amp; molles pelle Sabellos Et noftri fugiunt rigidi commertia mundi.

DeAuibusGermaniæ. Ca. xv.

VTapiu ingens multitudo in Germania eft,ita amp;nbsp;mellis.Vnde PlyniJ ait lib.xi.ca.xiiii.Alibi,inqt,mellis copia eft,utin Creta,in Septentrio/ nalibus uero,uident octo pedû longitudine faui.Alüs etiâ nec minus in Germ, auibus Germania illuftrata eft. Sûtaues ibi mira ^prietate,quas Hercynias Methodius amp;nbsp;Lilius uocant,qiiis apud hos aliqn legerim Hircanias, ego Her cynias puto,authoribus Cæfare amp;nbsp;Plynio lii.ca.xlvii.na.hift. Albertus Lucidi asjfidorus emerias eas noîant,haru pennæ nodu collucent,Plynio,Alberto, Lilio aQcrtoribus.Solinus ita eas fplendere refert, ut flexas uias demonftrent uiatoribus. Dionyfius Lyb. de ipfis fcripfit, In Germanise mentionc. Et pafeit uolucres miru fulgentibus alis Quis ducibus nodu cernunt flexauiaRt Celtes itadeipis loquiqdeuolucribus aût ut apud grauilïîmos authores nihil comptû habco,multa cm defiifTe q hodic non funt,amp; multa renafei in rerum Diucrfæ naturaqoIimnÔfueruntconflat,nouacocleftiûcorporûChêl^inmundono aues ger. uû ali^d emergere poteft) factû configuratione crediderim.Hæc Celtes,qui qnc^ annis uniuerfam pluftrauit germanilDe illis auibusamp; Corneliusin ger mania,ubi de fuccino f cribit,plura adducit Ammianus Marcellinus li. xxii. de Sarmatia feribens apud Agathvrfosfiue Achillis dromÔhuiufmodi auesefle halcyonibus files ghibet.Bonaftis etiâ Germaniæincultor eft,ex Plynio Ii.xvii elicimus,amp;idemlib.viii.in mœniaferâ Cq bonafus dicit^HermolausinPoC'* onia legit,ex uetuftilîimis libris, Paufània qcp amp;nbsp;Arifto.authoribus, in niôte Mefapo(qPœoniæamp;mediæ finis eft ) inueniri,aPœonibus dici Menapo, Ab AelianoPœonius moneps,Hæc Hermolaus. Anferesqqp Plyni.li.x.re/ ferente,uellunt bis in anno,amp;iterû ueftiuntin regioibus Germâiæ/unt amp;nbsp;ca , didi e germania Iaudatinïma,qs Ganzas uocant,Hæe Plynius. Turdi etiâin germania fub hyeme maximi cernunt,uerc aût occultant,atC^ pennas amiltut Hæc Plynius lib.x.ca.xxiüi.nat.hiftoriæ,

Defyluis,amp;fyluæhercyniæmagnitudine. Ca. x\n.

POlIidtusfum inpfenti alboterræ fertihtatêrctegere,uideornoftre,p feflîoni uicê minus retulifre,nifi etiâ in montiû relatione labor nofter et fyluarû defudauerit.Germaniâ fyluis dcnfifiîmis îterclufam ueteres Ueteris tulerunt.Cor.T acitus fyluis horridâ dixit.Herodianus li.vi Csefar li.iiii.cô^ ment.fatis de eius fyluis differuerunt. Cornelius in lib.hift.in fyluis Frifios ha^ bitafte refert.EtidêIi.xx.multadefoIitudineeiuscolIe2:it,amp;eâ caufam fcribit

cur ger

-ocr page 391-

LIBER OCTÄVVS CLXlX.

airGermanifcmg Gallias afFedauerintbello. Pomp.Mela lib.üi. Germania horridafyluisefFecit. Maximinus Cæfar cû contra Germanos J3fici(ceret,in ' .. fyluis ipfos uicit,ut Herodiano amp;nbsp;lulio Capitolino placet.ke Ämmianus Mar cellinus li.xvii. ubi de exercitu luliani in Germania ueniente Ioquit,hoc ,pgref Loc9. am fu fecutus,inquit,exercitus celfarü arboru obfiftente conccdeClitera eft depra mia. Mar uatajegc cona^erie) ire ^ptinus uetebat.Totius aut Europa fylua maxima her cellini* cynia memorat,undenon immerim dixit Ptolemæus lib. ß. y(p’ èL ISîv

quot;ivv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ô ô^kwiôç t^’u/xoa'jUbi inter Sarmaticorum eti

am montes refert fyluam Hcrcymam. Dionyfius in Perier. tfKUu/oû •:^^lt;xeƒcû(^kov7tç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et fubdit

Att/)ta7t (pjAtc vip.ciVTta èt^amp;^ix.ntav yt^p.KV(Sy,

Prifcianus hæc carmina fie uertit.

Saltibus Hercynip germaniafubiacet atrox

Quafuntgermani bellaces atep Britani.

Hanc Solinus capite uigefimo nono. hyrcynium uocat, fed textus efi: deprauatus,græci emhanc cfKuv/ôyappeIlant,utPtolemæus,inde amp;nbsp;Capnion nofterlib.primo Verbi Mirifici Orcynium nominatSimiliter Boccatius.Hii ins græcoru doÆilîmi meminerLint_,ut Eratoithenes,Dionylius,Âpollonii in tcrpreSjôd alii.Cæfar noue dierum lib.vi. commentarioru expedito patere hùc uoluit. Pomp.Mela lib.iitdierum fexaginta ait,addittn amp;nbsp;Cæfàr,amp; fi fexagin tadieruiter ^ceflerit.Strabolib.vii.fupratrecentaamp; ducenta ftadia Hercy/ hiû dilatarife et extendere dixit. Verum paulomaidr efl'eperhibetur, nulP.n. cft qui fe initiû huius audiuifle,uel fincm dicat,ut ait Cælar libro fexto^Ôd Boc Vaftitas catius in libro de fyluis,VndeMarlianus tota Gallia,totaltalia Hercyniâ ma Hercynit iorem dixit.Ludllus T arræus libro quarto fupra Apollonium feribit Hercy niam fyluam Celtarum elTe, amp;nbsp;multa de ipo adiSgit,Claudia.eiLis meminit»

Hercyniæ confinis Rhætia fyluæ Et idem.

Hercyniæ per alta filcntia fyluæ.

V enari tuto liceat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Raphael Valateranus libro feptimo corrupto earn

nominal uocabuIo.Celtes innullofamam fuamimmortalitati plus mandabat nifi in Hercyniæ fyluæ abfolutione,in eoenim tantum labore fuo profecit, Celtisßti quantum omnes quorum cura fuit Hercynii.Huius magnitudinê ita expffît. dium Sed nemus Hercynium montes amp;nbsp;ab alpibus orti, Cum ramis totam fe difFudere per oram, ïamc^ fub occiduum tendentes brachia folum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Hinc auftrum Boreamc^ petunt,Eurum(^ fonorum

Donee in Euxinumprocumbat uerticepontum Qüaq^ Byzantinasanguftat Bofphorus undas.

Conradus quo(^ Celtes per Grpeiam hune uagari feribit,amp; quemadmodum Taurus per Afiam,inquit, Atlas per Aphricam, ita Hercyniâ per Europam, fe fpargit.Originem Hercynio Heluetorum,Nemetum amp;nbsp;Taurinorum mon tes uel fines præftantjUt aitC^fàr libro fexto belli Gâllici,amp; Zacharias Lili9.

F

-ocr page 392-

GBRMANIAE EXBGESEOS

gt; Celtes a monte Adula Hercyma dedudt.Strabo lÉvn.ab eo dilTentit, ait.n;Mi Locus nbsp;nbsp;medio Hercynii habitabilê effe orâ, cui Iftri èé Rheni fontes proximi fint.Rhe

Strabôis, ni autê fontes amp;nbsp;Danubii ex Adula originemreferunt. Non ergo in medio (eu Celtes haru expert9 reru in pricipio ponat)Hercynio illoRz fôtes aufpicât Hercynia Daci terminant,ut Cæfari et Lilio placet.Celtes ucro BolphoruEu xiniûc^ apud Conftantinopolî metas eius deferibere G'gnificauit.

De rebus in Hercynia crefcentibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xvii.

ARbores ^egras in Hercynia crefeere,author eft Strabo li.vii.Plyni.lL xvi.na.hift.ca.ii.Hercynigfyluæ aitroborû uaftitas îtadaamp;ingenita mudo, ^ppe îmortali forte miracula excedit.Côftat em attolli ibi col Denfitas les occurfantiu inter fe radicu repcuflu,ita,ut fecura tellus non fit.Hgc Plyni9. arborum mira de arboribus eius diiTeruit. Denfitas ei? arborû,*'atis Herodiani teftimo Hercynii nio patetLignis th uario modo utebant Germani.Arbores.n.ad inuicêalliga bant,amp; defup contenta uehebant,cuius PlyniusmeminitlÉxvi. Suntêtamp;rcgi onesgermanorû in qbus ligna non côburuntjUerû terra ligni loco,ut Hermo laus amp;nbsp;ipfe Ply.li.xvi.ca,i.fcribunt.Salis nbsp;nbsp;nbsp;multitudinê in lacubus Hercyniae

emergere dixerunt,uthodie apud Carnosferunt.Nihil etiâ Lotharingoruin Salinæ nbsp;nbsp;fale fœlicius efl.Coruinus fcripfit iuxta Cracouiâ Poloniæ (aies detrahi e latex

German. bris,dicês. Hui9 e terris latebris amarg Exeût rupes fales,8d fub auras Tur binis,magni fuperans innata Mole trahunt. Iuxta Saltzburgduo miliaria. Itêin côitatu Hanau .in oppidoOrba,falinas dicuntuidericopioiâs.AIiiamp;iti infula Islandia in feptentrione remotiflîma fodinas falis uolunt patere. Celtes in Hercynia falis fontes elTe (cribit,amp; falê lapideu ueluti faxu non nifi fub ter/ Flagratio raneis montibus hauriri.Sunt 8( montes diu noâucç continuo feruore flagra montium tes,ficuti apud Siculos Ethna memorat,amp; hi (ut Celtes feribit) montes Saxo/ num funt,fub habenis Fcederici ducis.Vnde aut ille ignis incenda^,diuerfi ail thores diuerfa ^tulerunt,ut Philoftratus lib.v.uitæ ApolIonii,PIynius li.ii.nx hift.ca.ix.Aul.Gelliusli.xvi.nodt.atti. Diodorus lÉvi.Strabo lij.amp; vii.Apud græcos Timæus,Gnidius,Ctefias,Trogus,Iuftinus lib.iiii.amp; Aeneas Syluius in epift.ad Martinu Maier plura de illis difl’erut môtibus. Aiunt amp;nbsp;picis mul titudinê in Hercynia crefcere,unde Celtes Hercynia fyluS didâ uult,patrio.n. fermone (Hartzvuald) Alii ex Cornelio ab Hercyno quondam Tulfconuni rege nuncupatam ferunt. Marlianus aliam nominis rationem affert

De Adula, Arduenna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xviii.

Ed utHercynip magnitudo cóftet,Hercynip ramos amp;nbsp;brachia,fines Adula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expediâ.Incipit,ut dixi,a mote Adula^hüc Strabo li.iiii.Aduallâ dicit.Hic

hodiepheluetosufc^ ad CÔftâtiâ dcfcêdit,et eft radix alpiû,teftcCçltc Primum eft immani dorfo quod fpedat ad ardon, Germanos, Gallofq^ uidens,ltalofcp potentes. Quod Rheni RhodaniiÇ parens,ænicp fonantis. Quod uetercs prifei dixerunt nomine Adulam,

Atc]^ fuis ramisnûc procréât alpcs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HuiusmeminitBoçca.8cCofHet

-ocr page 393-

LIBER SEPTIMVS CLXXL

Qi aut Rheni parcs fit li.vüi.dicet.Huca Aho Iftri Beroftis dictt inhabitatum Moyfes adula Adura uocat,Berofusamp; Annius Viterbîch.Adu!â.ïn Galligfi Ardueiia nibus inde ab illo Arduenna fylua initiu fumit,ut fcribit Celtes.Mariian9 häc maxima dicitjA^fgranû.nMenapioSjLeodiei es.Côdrufos^amp; Aduaticosattï git.Cgfar li.vi, Arduenna ad Neruos ÔôTreuiros puenire ait^ amplius ^ngê lis millibusin longitudinê patere. Alii tn millibus ftadiis quaternis dilatatâ di xerût.Strabo li.iiii.th pfTius adduélius eâ defcripfit.ldê Strabo, ^pceris arbo ribusipfam horrere ait,amp; fpinofisdumorû ramis/otra belli îpetus. Boccati^ inlÔgitudinëmilliSpafluuamplius D.cArduênâ patere dicit.Reucra fylua il la eft ,q a Metenfibus uflt;ÿ ad Aqfgranu porrigiqdiôta (Achtervuald^utLi gurinus uoluit li.i.illo carmine. Inde per Arduennæ faltus peruenit ad ilium Vfç Iocum,cui nomen aquis pofuere priores.

DeBacena,Cctio,Ardua,Bohemica,Pinifero,Carpatho, montibus amp;nbsp;fyluis. Ca. xix.

H Ercynia ubi Gallias fpeëlat^has quas noïaui fyluas côple(ftit,indelô/ giuseuagatacisrhenanas ciuitatescircundat,amp;bacenisdicit,nos eâ Bacena nigrâfyluâ nôcupamus,ütaitCeltesin Germaniajamp;li.Odariï ubi in

Fit Bacenis ilia dida prioribus Sed modo atrg nome habetBoccatius infinite magnitudîs hâcefle fcribit.Cæfar idêli.vi.in principio amp;lôgo meatu, nati uomuro obiedo,Sueuos a Cherufcis diuidere. Cherufcos a Sueuis ^hibe/ re uultjvn nô ilia iuxta Friburgu fylua eft,q nigra fylua dicit,q ml’ta opida inf dudit,amp;monafteria,amp;10go traélu adauftrû têdiqp totâ Sueuiâfe difFundit, amp;uf(^ad NeccharifôteSjUtait Celtes.Verûpoti9Turingen(iûfeu Bohemig nemuscÔiedat,qdplusplaceret,dûhinô Cherufci fint, qs Chrcuchgaugios uocamus,utlatius li,x.dicemus.Capnion nofter li.i. Verbi Mirifici Phorcen Bacenæ ciuitatê dixit,amp; enarrator Ptolemei hâc a Badêfibus inf Athefim Ne charûRhenû,Mogû nbsp;Danubiû efifefcribit Bacenâ. Verû hi Ceins opiniôi

fubfcripferûtdiuerfæa noftrafentêtia.Celtes.n.li.i.odarû,oda priainqt. Hic ubi câpis Athefis receptus, Perpeti curfu rapior per alpes Inde Rhenû repe tes gelato F5te cadente. Poft caput magni ueniês ad Iftri Sylua baccnis uagaibipatefcit Saltibus,multainfinuâsredudos Arbore calles. Altenus tn fentëtiæ ego fum,nec Bacenâ nigrâ fylua facile cocedâ,amp; qdqd id eft, leélo ri relinquam, cui fufFiciat me âfam dediffe. Hercynia inde per Vindelicos di latat,cuius Claudia.meminit in Stylicoe,Vindelicos faltus amp;nbsp;norica rura tene Cetius bat.lh P Lycû amp;nbsp;IfaR2 porreëla (ut Celtes ait)ad Danubii ripas humilio ri uir gulta,FriG'ngâ,Ratifponâ,PatauiSatdgit.In ad AuftriâipfumCetiû môtê cir cûfepfit.Cetius môsCut Celtes ait)Caluus diciLIuxta itê V iênâ Pânoniæ,amp; no ricis fine îponit,hic teut. Calêberg noïat,unde amp;nbsp;Cetiû uinû.Inde morâ apud Danubiû retinet Hercynia, donee in Francos fe uertitjubi amp;nbsp;pinifer appellat. Pinifer no finenaturæ admiratiôe qtuor flumîaremittit adqtuor angulos ter ræ ut in Germania Celtes ,ôd Peutinger in antiquitatibus alTerunt. Nam in arftondefertamp;inTurogosSala, quæin Albimfluit.Mænus ad zephyrum

F ii

-ocr page 394-

GERMANIÄE EXEGESEOS

»’n Erâcos,adEuruegrû,Nab9ad noricos.IdêCeltes in car.de hercynia fylua» Pinifer. Ex qbus ingenti dodo ftans pinifer atrû Tollit in aftra capuf,liquidûcp a ucr tice quattuor Quattuor ad mundi fudit uaga flumina partes. Et in amorib?. Piniferi ciiius de üertice flumina quattuor Quattuor in partes orbis amccna cadût. Multa idê Celtes li.ii. odarû de pinifero fcripfiqôd nos ubi de flumiz nibus dicem9.Inde hercynia fylua p Frâcos cûMæno ^pgredics^ Ardua appel lat fylua (Steigervuald Jut ait Cel.ramoft^ diuidit,ab Euro.n.cû Aegra ad Bo Ardua hemiâ diuertit,amp; niïcupat cBehemer vuald^amp; illos qfi natiuo muro circudat, fylua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut Celtes, Aeneas Sylui9 in hift.Bohemica ^fitêt,ôd idê Celtes de hercy.fylua.

Mox Frâcos Turgofcç petit Bpmofcp feroces Tâq natiuo qs claudit undit^ muro. Alia pte ad flumê Limagu ufcp a Mæno ^peCôfluêtiâ diuertit,amp;uo Bohemi cat occidêtalis fyluac Vueftervuald).Meridionale aût lac9 eius Carpathû atti ca fylua gi^ut Celtes aflferit.Carpathus môs efi: iuxta Pomeros, hic ab antiqs did9 eft SueuuSjhêt aût nome a Sueuorege Tuifconû,ut placet Berofo lib.v.cui9 hcc fût )^ba* Apud T uifcôes régnât Sueuus,5d apud Celtas Celta,a q noia i Ht æo» tes habuerût.Re uera môs ell Polonip,Poloniâ a Germâia diuidês.CcItes î car ' mie. Aft aliud Carpathus hêt,q fpe?tat in Eurû Aulpiciû noftris niueo dâs Carpath? uertice terris. Que Sueuû prifcis memini didû effe libellis. Boccatius hune Germâiæ initiû pbere collegit ab ortu folis,amp; adeo magnû ut Cimbror û ufcp têdat ^môtoriûjCui Marlianus aftipulat î didiôe Suefii.In p Sarmatas ^têdit .i.ad PruiTiâjAgathyrfosuergit.Poft^ hercynia fylua itaç^ fe ad orienté fie/ xiqdiuifit Frâconiâ ab Hafl‘ia,amp; T uringa,in medio fc aperit, amp;nbsp;patetur in finû nodi q Bohemia recipit,ad montes Morauip deuenit,Pannoniam a dextro,8ô finiflro Poloniam relinquit,ad Dacos amp;nbsp;Getas diuertit

DeOddonispicearia,obnobiis,fyluisamp;montibus. Ca. xx.

HErcynia inde a feptentrioneOddonis fylua dicit iuxta Heidelbergâ, hpc fylua Frâcos a Sarrabis^amp; Cattos a Cherufeis diuidit,autore Cel te.Nauclerus Frâcos a Sueuis diuidere dixit,amp; triû dierû lôgitudine Qddonis patere,8é ut idê Celtes ait teuto. Odenvualt dicit. Bilibaldus Pyrckaimer uir inoîdifciplinarûgneinftrudilTimus^in ^xîaad mecpiftola Oddonis fylua nÔ eflfe hune arbitrabat,quê nos Celtisaudoritate duÂ(Ofi:ernvuald)nûcu pamus(Odenvualt)fiue ex Ottonis impatorisdonatiôe Amborbacêfis cceno bii,fiue ex loco nô ignobili Oddonoheim.Sylua ilia latronû feritatepiculofifli îna,rudesqcp holes aluit,ut uice ^piuerbiiapud noftrates celebratumfit,Lebe Prouer ride incultiorem,Oddonis fylup colonû dicere.Hercynia inde fylua iuxta Mo bium. nbsp;nbsp;nbsp;guntiâ dilatata^picearip fylupretinet appellationcmfSpeishart) a picis multitu

dine dida.Peruenit indeadObnobios,qmontes HafTonûEintjCclte acmea Syluio authoribus^ad Rhenû ac Vuefualos ^trahunt.Ptolemeus'BvôCvoGioi/ç Obnobios ipfos dixit, ex qbus Amafis fluuius orit,li.ii.ca.x.amp; ini.Sunt qui niz grâ fyluâ dicant,qbus non aufculto.Dû itaeç Hercynia fylua fe fleêlitad orien Sylua tu tem,diuidit Franconiam ab Haflia, eandêcç a Turingia, Turingorum fyluæ ringorû nome a(rumit.Inde ad Sycambros per Cattos Bufaêtores, ad Buchoniam,

-ocr page 395-

LIBER SEPTIMVS CLXXIÏ.

inde iterum ad Turogos Sarabos.Nuc etiam alio innere me accingam,amp; g aliosmontespedêmoturus fumjigcûhercyniafyluanullâ ducunt neceffîtatc» DemontibusGermaniæVogefoacalpibus. Ca. xxi.

MOntes Germanig altiffimi funt,ficuti ^pdüt fcn'ptores,amp; niuibus ma/ Altiflimi xime onufti.Ariftoteles naturali lumïe id indagauit, au róne uêtoru Germaig id Reri dixit,ut in ^blematib. fetflioe xxv.cÔftaf. luxta Rhçtias alpes montes prindpiû Vogefusmôs fumit,qa Rh^ticisalpibusoritjogo inde tradu p du os ramos cornuûinftar^ad MetêfesÔdTreuiros porrigit.Lingonûmontem hûceflè putatCgfar Ii.iiii.multa MarIianus.Luca.li.i.Qui cuixiâ Vogefifuper avdua ripâ.Huius meminimus in Odilia noftra,q in uerdee mÔtis illius miracti lis chorufcat.Mos ille Altitona ante didus eft,uc annales Nouietêfiû dicût, amp;nbsp;Altitonà priusibi arxregûFrâcorû fundatûfiierax.Childericusinde Frâciæ rex ducatu bûcaethiconi feu Atcico,diuæOdiliæ patri addixit,q mortuo^S.Odilia mona fteriû illic côdidit,qd nbsp;nbsp;hodie a moniaÜbus inhabitat_,de q tres libros nup fcri

pfimiis. Boccatius huius qqj mÔtis meminit.Philefius in carmîe de ipo Vogc lo. Mons Vogefus fumit Rhgtis ex alpibus ortû Et uiridi cofta te qt^ tre uir adit, Gallica Teutonicis q feparatarua colonis Et Mediomatricæ mox uideturbis agros. Odilia in fummo requiefcit uertice montis, Odilia Alfa/ tidgloria fumma foli, Alpes multæfuntfecundû Marlianu, qdâ Tarêtafi. Alpes diâijî qbus Cæfar in Galliâ uenit,de bis Âmoni9,Liui.Dec.ii.Plutarchus,Ply nius li.ù'iStrabo li.iiü.in fine.Sût amp;nbsp;alpes Rhpticp qs Heluetii nûc fiue Suitêfcs œlut.de illis PtolempuSjStfabo li.iüi.Ply.li.iii.amp; iiii. Et Claudia, in Styliconc. EtlatushefperiæquoRligtiaiungitur org Preruptisferit aftraiugis.pâditep trcmendam Vix æftate uiam,multi feu GorgoneuÜa Obriguere gelu.

DeIura,Gabrete,acRhipbgismontibus Ca, xxii.

IVramôs diuiditSequanos et Heluetos ait Cgf.li.i.bel.Gallici iuxta Voge lum. Hue Boccati9 manifefto errore ductus,apud Sequanos motê Lurâ dixit^p.l.putalTemtextunegligêtia librariorû corruptû.nifide litera.l.etia Lurâ pofuifTet.Marlianusin finibus Coftâtienfiûamp; Bafilicfiû incipelurâ ait, Slt;;ad Sebufianos ufcß ^ptêdere,nunc Bellicenfes.Hûc teuto. ex uno latere Bla berg dici,in alio uero Leberberguolût.Straboli.iiii,geo.OeurafagûmÔtê illS dici putatjSc î fine eiufde libri etiâ lurâ uocat. V erba Strabois Iut,cu Rhodanu traiiciet lacu ue Lemânû,in Heluctior u capos trâfit9 efl p lurâ môtê.Hgc Stra bo.Ptole.li.ii^ ca-viuJurafTum notât,ubi Heluetii funt. Verba Ptolemæi lunt.

KâM0'’ùÿoxfc/u.çVûvaüTTiTffofoa'0 icoL^iKiTTau iöfa.arüV iÄovliTiai fi.iv fmvTPr. Rhiphd Sgt;y -TTÔArç wvvóAxfov.Rhiphgi motes termios germaig Pic®ait,Rhipheo gei^mâia montes ,pxîa cœlo in hymnis,dicût à-zror j»I■^^flt;0v.i.aflâdo,grgce.n/f/nôçdicit,Tfi-znôtf Latini uero.-zr.in fuâ afpiratâ,(p.ph trâsferûqut etiâacciditin didiôc '^ÓTnJüov tro phgu,de illis Euftathius,PÔpo.li.ii.Herodotus lijiii.Strabo Ü.v.amp; xi. Soltnus, PlyniLis,V al.Flaceus,amp; alü. Bilibaldus tn Pyrckaimer undecuncç hÔ dodiiïi mus, non eflTe nec fuilTe unquam Rliiphgos mÔtes in epiftola una mihi nuper Ggnificaui£,cui eo libêti® aufculto^q? nulli iuniorûpenitusde eisqcq côftitcrit

F 1 il

-ocr page 396-

GERMANIÄE EXEGESEOS

Gabretefylua cft ingcns Suciiorü,ut ait Strabo li.vii.PtokmgusIi.ü.ca.iiÜ Gabretc, amp;x.a(rerit eiusmediueire Hercyniäcuiusuerba priuspofui,plurade illaTa citus,non tn ea noiat.Eft (inqt) mons amp;nbsp;montiü iugS, qd Sueuiä dirimit fdn ditç^.Vltraqdpluritnggentesagût.Hgc ille.Egonifi Carpathus fueritCq Sue uus didus eftjöC accolæ Sueui antiqtus fuerunt( ut lib.ultimo dicä)uix coniice re.Suntamp; alii montes amp;fyluæ in Germania.Boccatius Matracenos montes non longe ablftro eêait.Ptolem£usSarmaticarû montiûli.ü.ca.x.amp;iiii.memi nit,orientale latus Germaniæ explicare.Forfitan Sarmaticos montes putauit, hi hodie Kemûtz dicûf.Mcinit èi. Selibati môtis,amp; Sêanæ fylug,tanta noîum uarietas,ut nulli coniedura ea colligere liceat, q fintC Pomp. Mela etiam tres Mons montes nominat, qrum nota interierunt. Mons iuxta danubium ihcipit,qui Sueuiæ in oriente uergensjatitudine xx,millia paiïuumjongitudine magna,in capitc Scherra dicitur,inde alpes,inde AIbvuoch,inde Hertfeld, ubiLeovuingen, Vima,Vuerdea,amp; aIiæciuitatesSueuiefunt,de illo môte multa Nauclerus.

De quibufdam herbis in Germania crefcentibus. Ca. xxiü.

NEc fingulariû herbarçî Germania caruit,qd naturali indagine habere poflumuSjCÛ ita paludinolà antiqtus Germania ferebat. Raphanus mgermania pueroru infantiûmagnitudinereperit, propter frigus ait Ply.in na.hi(t.li.xix.ca.v.Eft amp;nbsp;aliud genus incultius afparago ac mitius cor Herba ruda,qd paflîm in montibus nafcens rebertis fupioris germanip câpis.HpcPIî Glafca nbsp;nbsp;’quot;“US li.eodêca.viii. ïfta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ob antiqtatêadduximus.De herba etiâ gîafca feu

britânica feu germâica li.ii.î fine di(reruim9.Cptera herbaB2 gha cuit^ priuato De qbufdâ montibus mirabilibusGermanip. Ca. xxiiii. (cognitafût. MVltipterea Germanorù montiûiunt,qs miris fpeciebusac uariisrc rû fcatere coptû habemus.Memorat môs in Turingie partib9, haud ,pcul ab Eanacho,quê ideo horrifonû Eobanus dixit,teu.Hirfelberg nus. ubi fyluanos fatyrofc^ inhabitare fama diuulgauit.Mons Martis in Vueftua lia fertCzLim Berg)did9,ubi tria altaria olî Martidicata ferunt adhuc fupcffe, ac nodurnis tpibus locû fatis horr êdû uarias rerû lj?ecies referre.Eft amp;nbsp;Calu9 mons iuxta HalfoSjubi Caroli Magni ueftigium adhuc cernif. In alpibus Sui/ ticis plærofcp aditus lubterraneos patere airerût.Vidi ipfe multos qfe pene deuiaffe dixerunt,totûc^ diêin illis tenebrofis fpeluncis oberraire.Rettulit mi hi nup loannes Virdung aftrologus dodifs.eDaniæ ptibus rediens,in Nor Môs nor uegia formidolofiflimû môtiû oîm c5fpici(H ech elberg) didû,ubi nn clamo uegiæ nbsp;nbsp;nbsp;f ê exoriri eiulantiü aireruit,ut pene integru miliare tumultus djlatet,fontefcß

duosdiuerfiflimos fcatere retulit,unû intollerâdp frigiditatis,aliû intenfiflïmi caloris feruere,in parua th diftâtia,coruofcp nigerrimos crudelillimo damo re montem fine intermiflione circunfonare,ut accolis religioni deditiffîmisp/ fuafumfit,purgatoriifpeciem montem hune præ fe ferre.

Taunus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De aliis montibus amp;fyluis,ptcriamdida Ca, xxv

ESt et Taun9 germai^ môs iuxta Cattos,ubi Cecîna olî germaos dolo ftrauerat. Sylua etiâinter locû uaftatû didû, Teutêburgêfis noîat, in qua Vari legiôes a Germanis defyderabât, Tacito teftâte lia. hift.

-ocr page 397-

LIBER OCTAVVS CLXXU

Dcfcri’pno montium germanicorum quorundam/ecundum longimdinem amp;nbsp;latitudincm. Ca, xxvÉ

VEnio nuc ad mathematices difdpKnc di'mefiones,ut ui'deamus mo tiü germanicoru extefioes.Hercyniä pri9defcripfim9,prüdês ledor fiinqfitiori ftudio tenet^PtoIemgü uidea£,q pene tota hercyniä per gradus acminutadefcrip^'t.Di'cearehusgr^cus monte altiffîmu totiustèrr^ Pe Dimêfîo lion. efTe tradit,et eius altitudini M.cc.l,pa(rus cocefliLAt Plyniusli.ü.ca.xlvn montium Alpes Suitenfiu qnquaginta M.paf alTurgere fe non ignorare fcribit,li.ii,na. Germaig Iiift.ca.Ixvn.Suntamp;älpesafupo mari ad infer5,quæ Germania ab Italia diui/

- duntjinpafftisdecem mitextenfæa CelioreferunLTimagenesgræcusxxii.

M paCin latitudine continere easrefert,Corne(uero Nepos c.M Ti.Liuius tria M. ftadiorum. Plynius li.iii.na,hift.cap.xviii.triaM.ipfistribuit.Nontem ctiam iuxta Danubium q Scherradid^ ufep ad Vlmam,Vuerdeam,amp; into ta ciuslongitudine xx.M. paC polTidereicribitNauclerus,

FINIS SEPTIMI

CAPITA LIBRI OCT AVI

Exepefeos Germania?.

Ö

Primum.De fcriptoribus fluminum Germanise. üDeGermaniæ humiditate.

iü-De pifcibus Germaniæ,Siluroamp; aliis,

iiii.De fontibus germanise. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v. De Germanise lacubus.

vi.De Oceano germanico,Suitico,Codoneo, Ardoo.

vii.De mari Cimbrico,Chronico,Axono'

viti.Contra Strabonem,qui dixit mare Ardoum congelatum.

ix. De quibufdam mirabilibus mari germanici.

x.Ratione habet naturalem ac aftrologicä,curmarc germanicumadeoinflec xi.De periculis maris germanici. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xii.De uariis fpeciebus maris germâici,

xiü.De dimenfionibus maris germanici.

xiiii.Fliimina germanica fadle congelari.

xv.De fluminibus germanicis,amp; eorum dimenfionibus.

xvi.Dimenfio Bofphori Cimmerid.

xvii. An Nilus Danubio prseftetc” an Danubius NiloC xviiiDanubium finem femper Ro. Imp. terminaiTe. xix,De qualitate Danubii nbsp;nbsp;eius incremento.

xx.DeDanubiifluuii nominibusamp; dimenfione.

xxi.De origine Danubii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxii.De hoftiis Danubii amp;nbsp;exitü.

xxiii.De fluminibus germ. Danubiü petentibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxiiü.De eodem.

XX v.De fluminibus e Scythia,Panonia,ac alio in Danubium curr entibus. xxvi.De æno,llfo,Nabo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xx\di.De LycojSao^Drao.

xxviii.De Rheno fluuio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xix.De Rheni ortu.

xxx.DeRheni exitu^öchoftiis ac dimenfione.

F iiii

-ocr page 398-

GERMANIAE EXEGESEOS

xxx.DcP4ofajMofelIaamp; Schaldl. xxxi.De Menoamp;Regnefo.

xxxii.De PcQnefo tuberain Menum tranfeuntibus.

O

Xxxiiii.De Ncccharo,amp; fluminibus in eum labantibus.

xxxv.De aliis fluminibus in Rhenum euntibus.

xxxvi.De Amifio, V ifurgo,Lupia,Odera.

xxxvii.De Viftula èc Albi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxxviii.De Sala amp;nbsp;Acgra

xxxix.De externis fluminibus Germaniam petentibus.

xl.De Arare, AthefijMatrona^ e Germania currentibus in alias regiones, xli.De aliis fluminibus præter iam dicta.

xlil.De balneisGermaniciSjamp;eorum ratio naturalis

xliH.amp; ultimumjde fluminibus in Vifurgum deferentibus De fcriptoribus fluminum germaniæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C

reruferieiufto obferuato ordine^d fïumina germanica ^eorü q flumibus alunt me contuli.maiori audorum fiducia animatuSjqlibro pmifl’o.Täto emattctius fluminu germa __________ ii^nicorij memoria eft a rerû fcriptoribus exada.qto remiffi^ terræ germanicæ.Illi itac^ q formate Germaniâingreffï funt^plus honoris flix minibusqipfifolo tribuerunt.Nullus.n.ueteruetiâtâ ^cul areriï côgnitiôe receftîtjCui nôdeIftroacRheno c5ftiterit.EratofthenesHomeriïideo litera ruparêtêuellicar;q5 du xl.flumîa ad mare ^pperâtiapofueritjftri oblit9 fuerit.

De humiditate Germaniæ. Ca. ii.

CS Ermaniâ flumîbusimpeditâ maximi feriptores ^tuleriït.Cor.Tacit? uniuerfam germaniâ aut fyluis horridâ^aut paludib^ feetidâ dixit.ldc ^Pôp.Mcla ôdipfum fecutusLilius in geog. Hic inquâ Mêla li.iii.ma xime flumibus germaniâ impeditâ afleruiqS: paulo poft, Melfiagû in Germa nia locû efle ait terra uidelicet fludibus undic^ circûdatâ. Claudianus in Pana gyri.Germanorut^ paludes eruis,cui et ego eo libêtius aufculto,q nullâ regio ne folcâ tot fluminibus oneratâ(ut Germaniâ) legerî. Cor .T acitus h\xx. germa nos fuetos flumibus fcripfit,hoc .n. in pluribus germaniæ gentibus notum eft euenirc,quasuis aqug ^priafede pullaritCauchos germaniæ gêtes(ut ait Pli. li.xvn.amp;ii.)Oceanusita inundat utnec pecoris,nec fuorûipforûcurâactutelâ Paludes côphêdere poflînt. Fnfos in paludibus duce Mulorige côfediffe collegit Cor. Germâif. in lib.hift.Rhegino Prunieh.iuxtaMofamin paludibusNortmânoslcribitfe cotinuifte.Corneliusli.xx.ideo uenifle Germanos in Gallia affirmat^ut epalu dibus amp;nbsp;folitudinibus eorû fcecûdiffimû folû Galliæ attingerêt.PauLDiaco^ nus,Sabel.amp; OroG.li. vii.ValêtinianûSaxones domuifte in inuiis paludibus indicabant.Ptoie.li.ii.Saxones in paludibus iuxta Cimbros habitare ^fitetur. Cimbri etia uexabant a mari.Mantuanus. Impetu pcipitat uada cerula cÔcita cimber. Idem. Repulitinftantesuelutæqra concita cimbros. EtClaudÉin Honorio. Latift^ paludibus exit Cimber. Cimbros ein gêtesinSdationc

-ocr page 399-

LIBER OCTAVVS CLXXIII pulfos,FIoro,Strabone,amp; aliïs authoribus roboraui lib.vi.Ephortis mai9 fcn'/ pfitCi'mbris cû aqua q hoftibuspIiueiïe.amp;neceffîtatê.Chtarchusqcp addu/ Cimbro Qt Cimbros eqs infidêtes,uix pofTe inundatiÔes maris efFugere,licet a Poffîdo rû inun nio refeIIat.MuIta de illo Strabo li.\ai. T ante q(^ aliarû germanig nationû in dationes curfiones aquarûfæpe creuerut^ut magis extrem^ neceflitati faluti côfultû fitDug Argentinenîîû inûdatiôes p ceteris famofiirimg,aquaru eruptiôe ciui Germâia tatem ita quaflàriït(ut eorû annales diciït)q de piculo ciuitatis adû fuerit.[Aq harenofa rum ergo germaniæ harena fatis argumentu eft,harcnora.n.regio pcipue in ï ferioribus ptibus eft.PIyni.li.xVii.ca.iiii.Quïd,inqt,pabuIis germanip laudatie«; amp;tnfubeft ftatimharena.IdêPIy.Ii.xvi.ca.ii.na.hi.miraculi loco hæc refert,ei9 tierbafunqaliud in fyluis miraculû (intellige germanorû^qd in totâ reliquâ re fcrunt Germania/rigoris.n.umbras littoraipfa obtinêqqrcus maxîa auiditatc nafcendijfufFoiïæi^ nudibus,aut qapulfæ flatibus,uaftas côplexu radicûinfii bsfecû alFerunt,ut nauale pliû contra arbores inferant,HæcPly.Quib9 uer bis fyluarû inudationes habemus.Plynio Herodianus fubfcr ibit li.vi.de Maxi mîo agens^ubi impatorêalTerituiciire Germanos in fyluis amp;nbsp;flumîbus.Druf« qqp Tiberius naualibelloplus pedeftri egerunt,ut apud Straboneli.vi. uP det.Têporeq Maximinus debellauit Germanos,Germanicut Herodian9ait) fe abfcôderuntjiuxta paludes,q fi nô Romanos îpediuifl’ent.totâ Germaniam fubieci(Tet,ut amp;nbsp;Iulius Capitoli. collegit, AlIuditSido. Apollinaris li.iiii. Si qs (inqt)deportaret philofophaturuSjaut ad paludcs Sycambris aut Getis, Ala nis amp;c.Panagyricus ad filiu CÔftantini.Fecifti,ait Jmenfam uaftationê Brude ris,qnatio paludibus plena eft.Iofephusli.vü.ca.xlii.Alani Mcotidas paludes Cedes hntes terra eorû gundâtes amp;c.Et tâdem hgc de humiditate Germaniæ

De pifcibus Germaniæ* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. iii.

CAeterû qfn humiditatis Germaniæ memoria hic nos admonuit,pau Silurus ca nobis de pifcibus/ontibus amp;nbsp;lacubus dicendafunt.Plura aût refer re Cq cuiufcunc^ plebeiariihoïsiuditio cÔfl:ant)uanûduxi,ueIutife/ rie quadâ uniuerfa amp;nbsp;fîngFa pifciû gna recêfere, Vcrû ut tm rariffîmg fortis pi fees enumerê-Silurus pifeisfeuius meminerût Albertus,PIynidi.i.ca.xvi.na.hi.) pdpue in Mpno Germaniæ amne,^pter Lisbonû,amp; in Danubiouerfaf,ma ri inde extrahit.Hic fimilatporculo marinOjgraffatubicûc^ efl:,omc aîal appe tens /fpenatantes dimergens.Hæc Plynius.Hermol. Bàrbarusfulgure eûfo/ piri ait,amp; male legi apud Plyniû fuIgore.Nâ Arifl:ot.dixit lt;zro ßf evTÎîç ƒ ou w. Locus Silurû Arift. in li.de aialibus thv r^xviv uocat,fimiliter Oppian9 in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Plynii

dido* Suidas qcp glanin genus pifeis efTe dixit,cuius uerba funt. i^iv, ç ©«Aoç îx »''tKr X» j^^KôTtoAô'yoç G«k/âos àAêAÇJôçJdê Hefichyus refertStephanustAai»quot;?

“iXfcoQ Kyfx.iia' ÂvK.clt;p^cav^»v!lt;i 3fêfefoilt;rlt;Aj|£TïU7£'Wöovx6Óva.t^a2iroa.ür;j^6M»A«gt;'ilt;j' GlaniS VbifluuiûclTc ^^bat ex Lycophrôte poeta lyrico glanin,et pifeê, Athenæus li.v.dipno.ex philofopho in v.ani.fplendida qcç adducit.Ambrofi9 in li.Exa. captus eft filurus amp;nbsp;inutilis pda détecta eft.Et idê,amp; filurû q minorû pifciû ui feeribus aliû repletHunc filurû qdâ fturionê appellâtScribit aût gi.i.na fylur9

-ocr page 400-

GERMANIAE EXEGESEOS

g.y.nomêiiiri eft apud Plutarchûjô^ Silurus I’nfula dicit referente SoIino.Tri Trichiæ chiæ folûDanubiûi'ntrant,inde fubterraneisuenis in Adriaticûfluunt,ut aie Ply.h’.ix.na.hift.ca.xvi.' Her.Barbarus ex Speufippo græco germ.gna pifciu plura alIegat.Sunt.n. paria gna Cmqt JpGtta,bugIoflus,ef charus q coris dicit, tænia,dorion.Et addit,Accedit qd ad Ocean û germanicû ôi. Belgien no aliter uocari pifeê foleâaduerti nbsp;nbsp;tongê,fignificante linguæuocabulo,H^c Hermo

laus ex Ariftot. èC Archelao allegauit. Haleces qqj in Germania pifeari uo/ lucrunt,q apud Ariftot. fecuudû aliqs 7-^ la. dicunt, bas Scandia infula Oceani nutrit^dicente Celte. Oceanû Codanûcp uidens^ubi Scandia dînes Haleces totû mittit pifeofa per orbe. Alii z Gotiâdia haleces,amp; illos pifees qs Côftatia. Strumulos uocamus deferri uoluerunt,alii ab IHandia dicût. Nec Conftantia

Sueuiæ urbs fuo honore defraudanda eftjicc.n.totiusGermâïæ pifeofior ur bibus,tâta illic pifeiu magnitudo,tantû decus,ut hæc fola totius Germaniæhgt; mitibus pifees lùftîceret,illicdinftimi pifcatores,tanta retia,utcent5 aureisco parentjOdo aut plus,robuftiflimis hoibus in naui p tenaciflimas machîas agâ tur,qd Picus nofter miratus carmini fuo Stauroft. inf eruit dicens. Vidït^^ lacus,q molle perrans Muros pifeofæ fubiedos pluit urbis. Quos Côftantt ni ^les oriente fnbado Condidit^ôC^priofignauitnomine. CeltesinGer mania lacus uaftos inexc!ufos,amp;; ppetuos.pifcofofc^ horrereafteruit,diuerfo pifciûghe.AlmonusetiâBauariæfluuius ditiftîmus pftantioribus memorat pifcibus,qd idê Celtes oftenditlÉiÉodarS. Abundat Almonus cundafupans AImon9. faporo Fluminapifce. Ply.li.xxxÉca.ii.refert in Danubioeftenigros pifees, amp;nbsp;hos morte afterr'e hoibus eos comedêtib^^ donee ueniat ad fonte alueo op pofitû,illicid pifeiû genus definere.Dracûtius in Rheno Delphinos Marinos rcpiriuoluit,amp;anguillas,amp;uariapifciûgha,Nauclerus anguillas in Rheno repiri dixit,amp;: in oîbus fuminibus Rhenû petêtibusjn Danubiû uero amnes fe exonérantes carere anguillis.

DefontibusGermaniæ. Ca. iiii.

NVncnobis cûfontibusgermanicisreserit,qsæq fpedabiles,necmP noris admiratiôis germâiacpcgtere terrarû natiôes^duxit.Celebra , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bat fons penes Tungros,olim Galliæ.nuc Ger manig populos,q cor

pora leuatjSc uitia calculorû deprimit,ut Piy.li.xxx.fcribit. Eft amp;nbsp;fons Geppin gefupraamnêPhilifiS, uini colore Gmilis,ut Capnion aflerituiroîbus nume ris uirtutû amp;fpaciis pfedus,li.i.VerbiMirifici.Sûtamp;:Mattiatidfontesin ger Gcppîgê mania trans Rhenû ealidi,qrum hauftus triduo feruet circa margines ueri, ut placet Ply.xxxi.na.hi.ca.ii.Mattiaticû aût nÔ longe a Belgis amp;nbsp;Rheno ftadiis a Maguntiaco plus M.ccccfitû eft,ut ex Ptole.habemus.Martialis pilas Mattia ticas fapoe dixit.Ferebatamp;fons in Germania dulcis aq,potaaût ultra bien nium dentes extrahit,amp; côpagesin genubus foluit,ei tn malo Germanica her Fos Mat ba medet,cuius meminimus li.ii.ca.xxvi.H^c Plyni.li.xxv.amp; Zacha.Lilius.Sût tiaticus. noftro feculo alii memorabiles fontes in Germania,fons apud Heluetos non longea Tiiricêfibus,etSunderuallis,qpoto,mairam carneam circa collûbibê tibus

-ocr page 401-

LIBER OCT A VVS CLXXüM

libus cfFicit, ^priu aut illius nationis eft habere maffarrijifta uero carêtes aliis ludibrio funt.Eft èi. fons apud eofdê non longe a Turicefib9,ubi ftultos aqug Mfrà lt;pprietatê imbuere fama eft ,nec domu ïmunê adeo eOe^q non tres aut qttuor foiitibuSr aluerit fatuos.Memorat noftrgtepeftatis fons apud Rapenftci'ilenfès in pdio morbos expellit,curasleuigaqita,utibi hoies diutiflîmeuiuantjétno

naginta annos excedanqdûuix qnquaginta ingreflTiuîdeant.Iuxta Rhenûfa/ lubres Celtes elTe fontes □j-acgtius collegerunt. Varias plane uires natura in fontibus cæteris germâicis oftêdit,ad quas tradendas fi occuparcr.maiores haberê occafiôes pene q PIy.amp; eq mirabiles.Nûc ad lacuû memoriâ defcêda De lacubus Germaniæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. v.

Acus multi amp;nbsp;uaftiiTimi penes Germanos horrêt_,amp; pcipuc q Galli Lac9 Co as relpicitjUt ait Cornel.humidioreftgermania,Maximi th oîm lacs' ftantieh. penes Heluetios illo feculo,amp;^ pcipue CÔftantienfes ferunt^de qbus

Strabo li.iiü.Rhenu p ipm fluereCerethes eu Vandalignis eûinhabitareaffe i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li.vii. Geog. inHercynio lacû po(uit,cuius perimetron fupra trecenta ffa

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dia .fpacioep cc.dilatari uo!uit,quê Vindelici ^Heluetii ^et Rhytæ accolanqHgc

ille.Côiedura eft Strabonê Côftantiêfem lacû hue putafte/euto.der bodmer fee^adominio Bodmeorû diciû,quê alii Lemannû uocant,uel Gebennâ,de q J‘eIii.cahpenul.difleruimus,Picusin carmine Stauroft.Viditc^ lacus q molli perrans Muros pifeofy fubiedos pluit urbis. Audiit amp;nbsp;timidi iâ ditior accO b Rheni Quit^ lacu miftus leni fub murmurât unda. Ammianus Marcel.

li.xvi.de lacu ifto hmôi q5tulit.Brigantig,inqt,intermontiû cciforû anfraétus «pulfu îmariiRheni tendit uaftus et rotûdus lacS ,quê Murigaugiâ accola rhg tus appellat,P que quadraginta amp;nbsp;Ix.ftadia longû paricp fpacio late diff ufum horrere aiût. Tigurinorû lacus inde dicit, q apud Turogos eft,ait MarlianS.

Alii HéluetiorûlacSnoîa ab accolis accipiût,de illis multa feribût Nauders Tigurin® Dracutius.Verû qa parum a feriptoribus cæteri lacus celebrati funt,remitto. Iactis‘ Fleuus iaeus eft Germâieinferioris,quê Rhenus intrans,aquarû copia trahes de fe ipfo longû poft difeurfum infulâ parat Fleuâ,inde iterû exit,ut ait Bocca. Ply.qc^ hune Fleuû uocat li.iiii.na.hift.ca.xv.firr amp;nbsp;Pôp.Mela li.üi.ôé ahï.LacS qs Rhenus effieitdicuntAcromûamp; Venetû,utPÔ.Mele li.iii.placet. Boccati Fleuus us idê Metrâ amp;nbsp;Sueuiâ Germaiæ lacus tradit.Limagus lacus germâig aferibit cuiusmeminit Volateranusli.vii.c5mêtariorû,Sunt q hune fiuuiû dicant efle Limage. Lemannû.Bebelius negat,pluribus onuftus auô:oritatibus,influit aût Rhenû.

Cgteros lacs ptereo, Bauaria.n.ita irrigua ê,ut hgc fola iufto uolumîi fuffîceret De Oceano Germanico. Ca. vi.

FOntibusIacubufep germaniæ expeditis,flumîa fe offerut,qto aût cg ten's flumîbs nobiliorpftatOceanS/âto penes côfentaneâ rerûferiê 'prioraliis illuftrabit.Vtferiptores honeftiffîe mSnerûr,unû tm mare Oceanus ce dicit,ut ait Dionyfius,ueR2 plura hère noîa .Pomp. Mela li.i.ca.i.id adeo ma gnû eft, amp;nbsp;infinitû pelagus,ut totâ terra ab illo circûfluâdixerît,ficuti Ptole. li.

*. wç XêM nbsp;nbsp;T« TZiauTC TKV THf î T î3lÂtCû6lt; oamp;oa THV ^îiv o«KÊav^.i. Vt amp;nbsp;undiqp

-ocr page 402-

GBRMANIÄB EXEGESEOS

tctâ terra menfurando cinxeruntOceano.In eadêfentêtfafui't Homerus ut de Quatuor eo teRat M.Cicero in li.de fomno.Dionyfii uerba funt hæc Nam terra folo^ maria. nbsp;nbsp;pcingit oîs Paruat^ ccruleo caput efFcrt îfula pôto. Alii quatuor maria inde

ex Oceano fecerût,ut PÔ. Mêla in pri.Ôd Straboli.iii.uoliicrût,de germanico nihil meminerunt.Nâ Strabo in loco pallegato^Gmiliter Dionyfîus oîa quafi Oceani genera pofueruntj nihil de noftro. A feptentrione igitur feriptores dixerunt elTe mare CaCpium^uel Hyrcanium. Sed ut aliquid ledori de eo con ftetjgermanicû mare plura fortitû eft noîa/ecundû diuerfas germâicas natio nes.lllud em qd apud Liuoniâ feu PruHîâ horret,Balth eû mare dicitjauthore, Aenea Syluio teuto.das Pomerifeh mer. Celtes illud in Odis lïb.m. totu ferc his explicauit uerbis. Baltheus didusfinus alatratu Clauferat noftru glaria lis orbe. Cornelius in Germania in fine Suitiû fiue Suiticû mare uocat,loquî Suiticum tur.n.de GleflTo in Germania crefc€te,ergo iam dextrojinqt,Suetici maris litto re æftiuorû genres adluunt,qbus ritus habitufc^ Sueuorûeft.Multa Volate/ ranus li.vii.amp; Ligurinus lib.v.ubi de Polonis agit. T angit ab ardoo Suitici maris æftuat ora. Hoc mare amp;nbsp;Codoneû dicit.Celtes in carmine Hercynii. Sed mare Codoneûgermano noie didû.Hoc mare eft in baltheo finu.ÂW uolunt efïe finû,ut PôpMela^Hiero.in fupplementis Eufebii. Ptole. ArdoU mare hoc uocatli.ii.Ply.li.iiii.ca.üi.poft Parmâ infulâ fcribitGermani^^xîuni mÔtêibi Codoneû refertûinfulis,quarû maxîa GtScâdinauia,amp; CodanûeHe in mari Gallico, V'olaterranusli.vii.cÔment.Codauûuocat noie corrupto amp;nbsp;Loc^Vo male.PÔp.Mela Codauoniâhanc noiauitinfulâ,amp;Teutonasfuotpe adhuc laterani hancincoluifteregionê.Plura lornandes de rebus Gotthoru li.i.Cubide Scâgt;’ dia loquit)Hui9 marismeminitLilius g Codanû finû in Oceano germanico pofuitNefeio in eo loco qd de Plynio lentiâ. Celtes qCß in mari germanico /. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scandia ait,Si Codanû loca ubi fuccinus nafeat li.i.Odarû xv.Non tot ^cellis

Locus Codanusæftuat Feroxfonorisqnaqlonibus, LudatEurus,fuccinumlt;ç Lilü Littore colligit Pruteno. Ex qb9 uerbis iuxta Prutenos eft'e Codanû habe mus,et prius germâico noîc didû mare Codoneû.Zacharias Lilius Codonc uin mare a Seuo feu Seno monte dixit denominatum.Hæc de illo.

De mari Cimbricoôd maris diuifione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. vit

ALterû mare Cimbros habet,amp; germanicû eft,licet lac9 appellationê fumpferit.Celtes Cimbricû mare dixit a Cimbris. Tandê amp;nbsp;Cimbri aeû uagus exonérât in æqr A Cimbris qd nomen hêt,ubi ƒ xîaDa cis Cheronefus adeft rigidû porreda fub axem. Ab aliis hoc mare Ac/ cianûdicit,qd mari nufq fife ene,uerûaqspaftîminterfluêtibus,uagû etdifFu fum fpargi ,aiunt PÔp.Mela I lilius ,ibi T eiitones amp;nbsp;Axenû qCß mare dixe runt efle feriptores. lilius meminit Orpheus in Argonautcuius uerba latina funtjAxena p fréta colchosdenic^delatusadhæfitlafon, uerba eius gr^caallc quot;nbsp;Axenum gat in qdâ ope Plutarchus.Theocrytus in odyl.N.-m^oç lt;A’ éç koAxous ksw l'iceT’ lt;p«lt;nv.InColchim phafim pedibusamp;in Axena uenitVal.Flaccus li.viitac Apollonius Rhodius in Argonaut.Lucia.in dialogo Ôn «|£vûç

-ocr page 403-

LIBER OGTAVVS CLXXV.

tsjjSy o/’K.ouyrlt;»},J.Ideo Axcnus di'ccbat,qufa fcroccs getes aï lueret,nunc aut Euxinus dicit,referente Plynio. Strabo lib.vii.Ouid.in Tnft. Man's deEuxino. DidusabantigsAxenusilleruit. EtDionyfiusindefcriptionè germai'd prbisitainquit. Poft hos Cercecn,iuxta qs Axenus alris, Fluduatæqribus* diuifio Ptokmgus dui'tatiskiik â^ioû memini'tper i.DidtusaUt eft Axenus,qua(i inho fpitalis,«^ev6(î-.n.Cut ait Strabo li.viD^pter rantatenauigatiöiis,plurä Eüftatht^ Strabocti'ä patilo poft a Scythis id dictû ita uult,ob eortim inhumanitatem er ga hofpites.Eft efn pclagus Scytharum.Capnion in epiftola ad Fcedericu Sa/ Axenuf xoniæ ducê plura de illo^Sd Saxones illic confedifle uult.Vnde quis no me fu gat,Axcnû pontû a longinquo ad Germania attinere,libro tn huic id infererc iiolui,ob frequentiâ Scytharû amp;nbsp;Germanorû id mare incolentiû. Verum ut rem cÔponâ,unû eft mare qd germanicu diciï,hoc ergo mare fine ponit fub Arâon,ultra tn Britannia amp;Thyle eft,amp; ea q nup Portugalliærex reperit, in alio loco dicit Codoneu amp;nbsp;Baltheulndc ad Cimbros puenit,amp; CimbricS noiatjibi ern Cheroneft eft,ac mare ita diuiditur,p duo fpaci3,Cimbrici et Co donei marium.Hectumultuarieex Celte,cuifublcribit ClaudianusinStylico nbsp;nbsp;nbsp;_ gt;

ne illis uerbis. NecCimbrica Tethis Diuifumbifidoconfumitfæpemeatu. LiliusCodoneu finû a monte feuouft^ad Cimbrorû promontoriumexten difcribit. VocaturautemnuncCimbricus Cheronefus teuto.das land von Holftain,ubi femper regis Danijc primogcnitus refidet.

Contra Strabonem qui mare Arctoum dixit frigoris gratia congelatum eo ut nauigari non poflit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. viii.

Trabo boreale pelagusgelu ita rigid udixit,utcnauigari nonpofîît.Scy thicum idem,huncfecutuseft Dionyfius Lib.cuius translata uerbahaec Boreale kJ funt,interprete Prifciano. Oceanumboreocontingitfrigore durum, pelagus EtPicusin Stauroftiehohuicfententiæproximus,ait. Senferuntamnes,fen/ nauigabi feruntæquoralonge, Aequoratorpêtiglacieconcretafubaxe. Peutinger le. tn fummoingenio maiorisopinionismaxîgpftantip uir,amp; ah eu Aeneas Syl. huic opiniôi nigrûadiecerûtcalculû.Solin9 orne mare ab Indicoufcp nauiga bile eflè fcribitMFta etiâ de mari Arc^oo ca.xxxi.Plynii ƒ ba fût li.ii. ca.lxix.ie/ ptêtrionalis(inqt)Ocean9 maioriexptenauigatus eft,aufpiciisdiui Augufti nauigâtis,Slt;circûuehêtis germaniâ dafle,ad Cimbrorû ufc^ ^mÔtoriû. Hæc Ply.Lufitani (Peutingero amp;nbsp;Solino authorib.)ut amp;nbsp;PôpMêla ait lib.iii.ab In dia,ufcç ad Germania uenerunt.Otto Frifing.Indip negociatores Germania tetigiffc affirmât, Ply.î loco pdilt;fto,Slt; Cor.Nepos fcribût mercatores Indig in Germania delatos,celcri Metello a rege Sueuorum donatos,quanq in libris Pompeianis a rege Cydorum legatur,qbusfubfcribit HermolausBarbarus, Verum utamp;denoftro feculoloquar a rege Hyperboreofatis fupcp pluftra tumeftilludpelaguSjamp;amcrcatoribusindiesimbuit. Veniælocum Strabo meruit,quia ei marc hoc incognitum tradit. Verum maiores flutflus Strabo concitauit de Albi. Verba Strabonis funtexlibro feptimo geographiæ.Ger/ manorum regio q ab exitu Rheni ufqp ad Albimj,cognita eft, qu^uero trans

-ocr page 404-

GERMäNIAE EXEGESEOS

Albim fpedatjpforfus incogni'ta.Nullü em pn'oru ad oriente ufcj^ ad Cafpii maris hoftiû peregifle nauigationê pcepimus. Ne^ Romani Albim tranfcê/ derunt.Etfubdit,nec illosfupraPontumnouimus habitantes,nec quantû ab Attiâtico remoti Gnt pelago,necp an huicpropinquifuerint.Hæc Stra.Et idé lib.ii.Polibyûamp;Pytheâ fcripfifTe profiter,totam Europâab ipGs menfuratâ,a V Gadib9 ufc^adTanaim,amp;Eratofthenê qndam totû fpeCtalie feptentrionê; Strabôis AdiungitStrabo,HermiiliaafFerenti noncrederet.Ecce contra Polibyumamp; locus Eratofthenê in ea re pertinaci contentione Strabo conflidat, qui dignior magis fui ipfius obtredationis elîèt. Veniâ tribuit ob ignorantiâ côieiTam Erà toftheni,non in eoalbo crranti,q pado igiterroriStrabonisignofcamusC’ eo pfeueranti amp;reo.Partes Strabonislornandcs gotthusuidet tueriin pti^i^ cipio,aliiqj plures,fecus tarnen eruditis perfuafum eft.

De quibufdam Germanici maris nouitatibus. • Ca, ix.' VErû quia a mari germanico admonemur,qugdâ miratu digna nobis dicenda ueniunt. Vtemfcribit Methodius martyr hiftoriæ indagaz tor,q ad occidentale polûpars eftin mari illo,qd umbelitû uocant. Ibi f aitgt;bis fludus abforbere pontû nimia ccleritate nbsp;nbsp;elTe in eo uoraginê inz

ftar Vergilii charybdis in freto Syculo feruentis.Hoc amp;nbsp;horridû mare a Iargt; uis eflefcripferunthiftorici.Picus iunior defugftitioià pnotioneli.iüi.ca.vi». In infula Noruegia ad Oceanû germanicû (fcripGt)umbras hoîb« Qpe occuV rere,amp; figno crucis inde efïugere.Quod amp;nbsp;Claudianus uerfibus illis ^tulitli. pri.ad Ruffinû.Eft locus extremû pandit qua Gallia littus, Oceani ptêtusaqs q fert Vlyfles Sanguine libato populû uouilTejGlentû Illic umbrarum tenirf ; ƒ ftridore uolantû Flebilis audit qftus/imulachra coloni Pallida,defundaG^ Septem uident migrare figuras. Eft amp;nbsp;illic antrû (ut PauLDiaconus lib.i.amp; Methodi dormien us martyr fcribunt^fub eminent! littore, ubi fèptê uiri iacuerüt,fopiti longo te tes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pore,fine ulla corruptione,amp; fæpe populos ad ipfos lædendû egreflbs conti/

nuo fuifte contrados. Denit^ accolas poenapfenti cautos,ab ipfbrûlæfioe de ftitifteaiunt,amp; ibi holes carnibus humanis uefcifcribunt,infulâStritobim in/

colêtes, hirtis pellibus ueftiri,ex ceruorü exuuiis, in modü tunicae genu tenus aptatis,amp; ibi in locis circa æftiualc folfticiû p aliquot dies,nodu qcj lucem da riftimam cerni,multocp dies noftris diuturniores,circa j^ro folfticiumhyema Ie præfentem lucem non pofte uideri.

Ratio naturalis ac aftrologica,cur mare germanicû adeo inflet Ca. x. MOtü aut illius maris Gellius oftendit li.iii.ca. xxx.nod.atti.Caufa mö tus eft,inquit, cj? uenti feptentrionalescx altiorc cceli parte ï mare decidêteSjdehorfu fub aqrûfludib9qfipcipitesdeferût,undafqi fa cur adeo ciut,nÓ ^rft Ïpulfas,fed ui cómotas,q ratify erutæ uoluunt,dû illis îfufi defùp infletur. fpirit9 amp;nbsp;uis maneât.Hpc ille.Vn notâdû feptêtrionale pelag9 plus aliis feruerc qaboreas illic imperium exercet,qd Apollonius primo argonauticoßz often dit dicens. otriftoußof äo'ilumo'ste iónnr Id eft. luppiter infpirans borea excitauerat auram. Vbi paulo poft de ira Boreæ multa ac uaria difteruit.^ ‘

-ocr page 405-

LIBER OCTA VVS CLXXVÉ

Cur aut maria talêhabcant impetuSd feruorê^uarias naturaliu reru caufasin/ dagaüeVuntfcriptores, alig em lunâin caufadixeruntjUt Plato,Albertus,Ply. Motus li.i).ca.ii.amp; lib.eodêcap.fequenti,amp;lib,eodê ca.xdx.ac Ariftotel.k.ii.mctbeoro marium alüjin qru fenténtiâ lurauit Silius Italieus lib.iii. Regin a uagæ pelagic^ labores Luna mouet,luna immiflîs per cærula bigis Eert rcfertcp fretû,feq turq^ redprocaThetis. Pomp.Melali.iii.Oceanus,inquit,infinitû pelag9 eft, magnis æftibuscondtûi,ita em motus eius appellant,modo inudat capos,mo do late inundat,Slt;: refugit/lunc alios aliofcp inuice,amp; alternis acceftibus, nue inhosnuncinillosirruitamp;c.Etfubdit,aliqsluna caufam efte uoluifle.Multa Strabo lijii.PIi.li.ii.na.hi.ca.xcix.Lucanus Venere cam dixit Macrobius,Mar tianus Capella, Aulus Gel.li.iii.ca.xxx.no(ft.atti.Philoftratus etiâ caufam dicerc nitit concitandoru fludluu marinoru, w nbsp;nbsp;nbsp;aedav ,inquit,’e-ar/7ro;^?.d£ e

î-zrst}{^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. AoncZ p-ei ô'vâ’sra^^ÀcùV/ovè'ar/flKiiî

ÇTTtt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/v2i.oMi'ar/s-iiAa’y,5'vfflK6«vév 4)xlt;nv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feAxuvojuJJwoy •irvivfx.aaip

ya.sfJLccrCiDy, 'izs'’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tn^'i tcvamp;'VHyH'^ix^'röu,’)(_a^è7v

ft’y TOAiv.i.Caufam fæpe ego pferutatus fum ob qd pelagus ta uaftü accedat ac fufflet,mea fentêtia caufam Apollonius in una epiftola ad Indoru fapientes honefte tradidit,ubi mare a fpiritibus fub aqua exiftcntibus,ex multis hiatib? ïpulfum q parti in ipfis (ubfunt,amp; ad terra diffundun t,8c fæpe accurrunt atc^ iteru receduntPlura legere cupiens de illo,uideat Plutarchu in libro inferipto 3^r/aA^^ûVVyçc5v^v^K.(v£7camp;l3a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^vxöfjLc/a tkv êacAixt^h

Tîücamp;oi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuius uerba neceflîtate opis noftri addudi pteriuE

*^us.Quod aut Germanies mare fluétibus ufc^ adco intumefcat. Ahi caußm æftusei9 qfert inborcâreiiciût,qui in regionibus feptentrionalibusgrauior appareat,ut enarrator Apollonii græci inquit. Ventusem ille feptentrionalis rSUK.^'jAH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cætera ut He

fiodiuerbis utar.Ponto incidensturbat,gementem terram acncmora impel Iit,arboresalticomasac pinus refertas concutit.

De periculismaris Germanici. Ca. xi.

NVllS eft mare non piculofu,ac 7niAi/lt;pAo,'(r/itoy,ut Homerico attribute» loquar,10ge th cætera maria Germanieû pelagus terrore ac piculis excedit,amp;dhraroincolumes ac reduces nauigatoresreftituerit.Vh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

aStrabonc «■ssAcùTÔv.Éinnauigabiledicebatur.Difficultatê illiusmarisOuid.i Dirricul/ primo triftiS tot elegiis explicauit.Cor.Taciti uerba funt in initio libri hiftor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

ubi de Drufo loquit.Quanto uiolêtior,inqt,cetero mari Oceanus,ita truculê gcrmæci, tia cœli pftat cæteris Germania terris.Mare aut illud tâ uaft5 amp;nbsp;^fundü eft, utnouifti'mu credat,amp;iîne fine mare.Et ibidem mfta de difFicultate marisger manici differuit, multa fimul ibidem de maris illius formidine fcripfit. Hero/ dotus quoep libro quarto,Plynius,amp; alii,pontum maxime admirabile mare dixeruncMinusautemid marefalfum eft,lenius acdulcius cpteris,quia plures exhalationes funt circa meridiem q feptentrionem,ut placet Alberto ac Ply/ nio lib.nat. hift.fecudo ca.xcix. Q. Curtius Cafpium mare cæteris dulcius efte dicat,amp;idfeptentrionale eft;

-ocr page 406-

GERMANIÄE EXEGESEOS

De alüs maris Germania fpeciebus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xii.

Trabo grauiiïîmUS auctor lib.vii.Geo, de miraculis Ponti et maris gefi . manici tacendu putat efTe, ob uaria ac mirafcriptorS de eo memoriam* I Plynius ein li,xvi.na.hift.ca.ii.Pythias Maflrilienfis,CIearchuSjamp;alii,ftt* manid nbsp;nbsp;penda oibus de mari germanico cecinerunt.ConTacitus in libro de Germäia

illic Hellufios eflè fa-ibit Cqs Ammianus li.xxii.HeilIiosnoiaQamp; Oxionas,ciui' fub uultu humano mêbra reliqua beftiis æqualia gerunt. Solinus mare iüud inhabitantes tam patulasaures habere putat,utreliquü corpus tegantillorum ^pendicuIo«Cor.Taci£us in hiftoriis Drufi milites germanico pelagodeuiaf fe indicat,amp;^ uaria rerü miracula in mari uiiâ teftatos^uim fcilicet turbinö, auditas uolucrû fpecies.monftra maris.ambiguas formas hoîum nbsp;nbsp;aialium.

Cætera maris illi9 miracula ufqß ad libru decimu referuauimuSjdonec de infu gt;nbsp;lisGermanicis agemus.Pytheas MafTylienfisgræcusmare illud intumefcerc aliqnin odingentoru cubitoru eleuationêfcribic^referente Ply.li.ii.ca.xcix.

De dimenfionibus maris Germanici. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xiii,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Edeo nunc ad dimenfione maris germanici,cuius longitudine ac laß'

Longitu HtudinemcolliaerenulIifacileeft.Paucietiâhadenustentauerût.Tn do amp;nbsp;lati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut aditum noftris fucceflbribus pftitero, quae mihi uident cogniao^’

tudo poti ni huic poffe códonari.afcripturus fum.Herodotus lib.iiiLPontimaris longi/ tudinem clTe xi.MiLac centu ftadiorûjatitudinë uero trium mil.ac ducentoRî Cuius fententiSobid^bo/xpeditaem nauis oibus rebus prouifa,fub longo die Ixx. mil.paf meat^nodu uero Ix. A Ponto aut ad Phafim,odo nodium ac nouem dieru ipacionauigaripoflecomptumhabeo,qfuntmillecentuac de cem mil.paf. hoc eft:,ftadiorum xi.MiLac ccntum.Ethæc maris IongitudoJgt;a titudouero a Scythia ad Tefmyarü,trium dier û,duarumlt;ç nodiû nauigatio eft.PafTuu igit cccc,amp; tria mil.Stadiorumaut tria milIiaamp;trecenta.SicHero dotus fuas dimefiones fub tali forma profequiqamp; nos hæc ex Martiano,PIy niOjStrabonejacHcrodoto coIIegimus.Sunt quidam mathematicorum,qui diftantiam maris longiusextendüt. Hi enim qui maris germanici initiumfub tall longitudinis ac latitudinis fecundum gradus amp;nbsp;minuta. « 9.0.6.0. depinxe/ runt Zuuaniam. 14.0.10.0. Alexandriam uero.i 8.50.52.20. defcripfcruntltcm Dimefio mariiuxta Brugim .9» 4o.68.2o.anignaueruntdimenfione,Traiedo talem ap maris ger pinxerunt.5.40.44.20. Item qui mathematicalidifciplinaSuetici maris initium mariid nbsp;nbsp;fub dimenfione.26.5o.95.o.fubfcripferunt. Stokolm. 21.1 o.95.o.Hamburgo.z4

jo.vS.o.Lubeco uero .21.40.78.30. conceirerunt.Exquo pene totius Cimbrici Cherronefi dimenfio elici poteft. Dandano etiam (Dantz). 15.40.8Z.0.amp; Co fluentip uiftulginmari.i 3.5o.82.4o.dimenfionis fpacium conftituerunt.Oftcn dente mihinuper loanne VirdungHasfurdenfi Mathematicorum principe. Hæc ideouoluiluciproferrcjuthuiuspræfidio qui poft me germanicas res tradabunqiatiorem maris huius deferiptionem componerent.

FluminaGermaniæ facile congelari. Caput decimumquartum.

-ocr page 407-

LIBER OCTA VVS CLXXVIt

A Mari ad aliorn fluminum memoria defccndâ. Ea tn prius fubiügani q CU mari edcâ flumina habent coiajUt facile congelant.Gellius.n.hoc mare congdatu fcripfit,amp; Herodotus Bofphorû ftringi ac gelu æqr Gef fiftere dixit.Pomp.Mela 3^ parte maris frigorïbus obdurari afferit. Vn Oui/ manicnm dius in Trift. Vidimus ingentêglacieconfifterepontS, Lubricacßimotas congelât, tefta pmebat aquas. Necuidiflefateft,durûicalcauimuseqr, Vndac^non vdo fub pede fum ma fuit. Vidimus in glacie puppes herere ligatas, Nec po terat rigid as cudere remus aquas. Et nos prius exStrabone ^bauimus^ma/ reilludfrigore conftringi,uerü non adeo,ut pcnitus nullo tpe fuerit nauigabi le,ideo rÖnern Strabonis impugnauimus.Adflumsna germanica me conféra qbus ut cum cæteris Germaniæ fluuiis cômunis eft congelatio, ita 8^ ^pria. Herodianuslib.vi.poft^deRheno acDanubio difteruit, adiecit^eos æftate qdè nauigabileSjin hyemeueroadeo c5eretos,ut îy-mAiov x'fftx'nKtic'n^evûvrta in more ca mporu equitent, Eft aût (inquit)glades eoru tam folida,ut non tm eqrumunguîis^gt;9Trôlt;nv «;sf»7Rav cûmtx'^v(utuerbiseius Ioquar)ueruamp; hoîm pedibus fubfiftat^amp;quihaufturiexeofint.non tm urnas antuafa fecum affè rantjfedôd fecures acdolubras,aquâcp concretâueluti lapide fec2 déférât. Et addit c(»ûlt;na' tov -zraTOjxâv «ù'-rwhæcemnaturaillorûamniûpræeæteriseft. Dion quoc^ græcus author tantam obduratam glaciem Danubio contingere ait,ut eo congelato per ipfumtransfugientes laziges Antoninusproftrauerit, Danubi* ut idem Dion in Traiano teftat.Exequit amp;nbsp;illud Ouidius in pri.de Ponto. nbsp;nbsp;amp;nbsp;rhen^

Cæruleas uentis latices durantibus Ifter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;congelâu

Congelât,amp; tedis in mare ferpit aquis.

Quacg rates ierant,pedibusnunc itur,Slt;undas

Frigore concretas unguia pulfat equi. Strabo Mithridatem in glacie uî cilfe barbaros afterit, amp;nbsp;luftin^ Scythas a Philippo rege glaciato Iftro uidos oftendit.Virgtetiâ de illo hoc innuit.Côcrefcût fubite currêti in flumïe cruftg

De fluminibus germanicis,Ôôeorumdimenfionibus. Ca. xv.

VOlui nup rem a paucis hadlenus expeditâ lectori ftudiofb conficere uidi etiâ earn a me opcris noftri neceftîtatem ac officiû nue fufeeptu Dimêiîo expoftuIare.Fuerunt ein qui fluminibus ^priaslatitudines,longitu/ fluminû dines P grad9 ac minuta ac demû figna afcripferât,amp; multo pfcdi9 iudicio no germâiæ. ftro,multo abfolutius Ptolemæo,hoî alioq ad naturâ inueftigâdâ nato.T mep itineris in eo negocio pfeci,ut mFns mathematices difciplïæ libris coUelt;ftis,qua tuor ex oib5 mihi delegauerî,q mihi fatis regiÔibus ab ipfis deferiptis ac fibi fc cifle uidebât. Anßgnan9 erat Schenoth Bâbergêfismathematic9,fecûdasptes ïoâni Efcêdêfi tribui.Nec alii defuerât rerû fciêtia ac er uditiôe illis cÔferendi, Gaudebam primo frôteau(ftoru,fperabâcp dimêfiôib? illis nônihil fplêdoris noftrisenarratiûculisaccedere pofte,pfertî dû illorû additione nihil pcnitus fupeffe exiftimabâ,qd ullo pado Germâiæ inferi aut intrudi potuerit. Veru dû oculati9 rê ipfâ aflumpfi,tantâ uidi audorû inf fe ï collocâdis dimêfi5ib9 li têjUt germâie pftiterit cÔticuilfe poti9,q obfcuritatcs ei9 obfcurifîiasîtricaflè«

G iii

-ocr page 408-

GERMANIAE EXEGBSEOS

Fuiflêt ^Fedo potiflîmûopusqd ullopado patriænoftrgîputaripotuiffèt/î ulliüs ftüdioadtantâdefcriptiÔisfcelicitatê potuiflet euexiflè.Vn non fine do lore id pteriuimus.Sçpe experiri uolui,an ullo pado aliqd in eo defcriptionis gnepatriæpoterimîpar£iri.Sæpiusin tranfuerfû ad9,iteru atc^iterû infmif îuminftitutû,repetiui.Bis conat9 erâ,ter noftrgceddere manus.Demu pofig ad nieredii,amp; quâ re agerê uidi,certusera,nihilmihi emoliendû ineareefie fi cria germanig côfultûuolueri.Si.n.cniufcûc^ opinioni fubfcripfiiïemÇ’ conz tinuo alterius gladiû in me habuiflem diredû,fi uero oïm circa hue albû fente fias afcripfiirem,fallor,an nÔ Sardonicu rifum mouiiTem/ot capita qt fenfus, uel rê plana ac nudâ tâ uariis opiniôibus diftraxiflèm^aut rê p fe folidâ ac îcor ruptâ ^prfus tenebris obduxiiïem, Cæterum exeufandi mci partim, partim co rû difcÔueniêriæ oftêdendg caufa^fluminû qrundadimêfiôesadeo difcrepan tes,amp; q a fe ta longe abfunt uolui ^pferre,ut liqdo conftet,oleû hûc pdituru,q cunC]^ ie honeftius quid^ in rebus illis putabit côfecuturu. Rheni initiû qda Dimêfio tali dimenfione defcripferût.510.24.50,3111.26.50.54.zc.alil.5.50.40.50. Fineuero fluminu .28.20.49.50.3111.15. «0.50.0.Meni originê.2.10.43,0.20.3111.4.25.io.46.o.Flnê uero German. .5.14.0.62.0.3111.4.27.0.58.0.3111.5.29.0.50.10.3111.5.14.0.65.25.Âenûetiam.5.8.0.39.0 alil.5.1. « 5.45.5o.originê fumere dixerût,hofiia uero élus iuxt3 Patauiû.4.23.4o»’ 44.3o.fecundû alios.0.26.0.16.c.Cü amp;nbsp;alii gr3dus in P3tauio.5 • .30.48.50,3111.4?. .o.64.2o.afcribât.Et demû nullus fluuiorû eft_,ubi in uno gr3du eruditiflîmi co ueni3nt.Ädde Ptolempdefcriptlo ab allis longe dluerfifTima eft,experi ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atur igit quifi^ luû ingenium.Ego dudu loânis V irdung Haffurdenfis doâi

aftrologorû nonnihil emolitus fuerâ in traditione Germaniæ,quod fcrlptoRt düTenfiones mihi abftulerunt;

Dlmenfio Bofphori Clmmerici. Ca. xvi.

Vltos uidi haden9 de Cimmerico Bofphoro fcrlptores,unus in Scy thiaeû repofuit,alii in Sarmatils,aliiadTanaim.Reuera hodle Hol ftadienfis regio,q ad Daniâ attinet,ubi regis Danlæ prlmogenltus,

Dimêfio femp fedes tenet,cuius osil.M.paf Plynius metitus eft.Hermol.uero Barba** Bofphori rus iuxta Plyniûtria M.aflerit,cui eo libentiusaufculto,d5 xxx.ftadiorûPoH^ Clmmcrl byus dicat.Âbofphoro igit illo ad Thraclâ Polibyus D.cpafin drcultu pond ci. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habere indicat,Guides femel mllIiaPlyn.ac Varro ei aftignanuMartianus tn

Capella uicies femel qnquagîta millia lcribit,cuius fententle multu tribuo,di5 Herodotus xi.mil.amp; centu ftadloru pontum elTe dlxerit.Potes amp;nbsp;Strabonem li.li.rcqrere,cuius opinio no multu diuerfa eft.Cornel.Nepos ccc.M.1. adiidt. Artemidorusuerouides nouiesdece amp;nbsp;noue mil. Agrippa aut xxiii.lxMA1u tianus xxviii.SC Ixv.mil.Cæterû ll.x.p latitud.logitud. gradus totu Clmmericu Bofphoru mathematicalidefcrlptione trademus,ubi rê ledor uberi9reperiet An Nilus Danubio,an Danubius Nilo maior fit. Ca. xvii MAgna inter fcrlptorescotrouerfia eft,an Danubius Nilo pftetC’an Nil9 Danubioc' Côïstn audorûcÔfenfus eft,Nilo fololnleriorem eflè Danubiû/noîbusflumîbus extra impiû Ro.turaefcêribus,u£ex

-ocr page 409-

LIBER OCTAVVS CLXXVÎli

Saluftii fentétia Aul.GeI.nod.atti.li.x.ca.vii, ^bat^cui dido aftipulat Âufoni9'‘ jllo difticho. Illyrids regnator aqs tibi Nile lecundus DanubiusJ^tS ^fero fonte caput. Pop.Mela folo Nilo cedere ait DanubiS,eiufc^ fententip comi tê habet lornandé in lib.de regibus Gotthorû.Claudianus idèloquit.Herodo tus qc^ li.ii.vt~Aoa* nbsp;nbsp;nbsp;’/sçû ix tSv ’/«nav óf «.«toî inqt.i. Ifter Nilo alTimulat. Et in li.4.

Danubi'9 affîmulat Nilo

avp.^a,?Sàamp;v,oviTAOa' -s^Àtiea îtrutf «zTtiJjéç Ah aÏ3’v,oi)'TE Tn-mp^i ûu’TtK^h f» ouA(fL'v tç AiAovg; tç 'zUhöso' ofovflt;,ßa».eTi)u.Si.n.conferendi funtNilus copia

Locus

aquarS anceHet,dûin eu nec fons nec flumen inddat^d eius increments côn fercns. Arrianus græcus li.viii.Danubiu e fonte paruû exire ait,ac multa Humi na fibi admittere,tn nec numero nec magnitudîe Indids amnibus ^qlia flumïa fufdge. HorS maxîa eiTe Aenû ac Sabû (alii Saû) q e Noricorû ac Rhetoru finibusfefe Danubio adiungSt.C^tera uero flumïa nô multû nauigabiliafSt, Arriani Hæc ille.C^tS aSt diduillius tu aprifcorûfententia, tua uero abfit^nullSlatet Aliitn Iftrûno minoré Nilo fcripferunt^utCeltes.Côfentit Ouid.inli.de trift, ïpfê papyrifero q non anguftior amne Mifeet uafto multa per ora freto. Idê in lib.de Ponto.lnnumericp alii inter qs maximus amnes Cedere Danubius fe tibi Nile negat. Copia tot laticu,quas auget adultérât undas ,Nec patitur uires æquor habere fuas.

Danubiufinem Ro,imperii apudprifcosterminaflè. Ca. xvhï.

F Vit peculiaris oïm fcriptorS fententia,Danubiû Ro.impio metas po fuifle^ut Appianus, Alexâdrinus,Dion græcus, Ambrofius in hexa/ metris,Seneca,Slt;aliidixerSt.Fuitamp; Gellio ea fententia facraî noÆ FinesRo. at.li.x.ca.viï.Siiîter Varroni,Lelio,SaluftioacAmmonio.Ouid.in Triftibus. imperü Haâenus Euxini pars eft Romana finiftri, Proxima Baftarnæ Sauromatgcç tenent. Hpc eft Aufoniofub iurenouiffima,uixC^ Hæfit in imperü margîe terra tui. Et paulo poft Getas ultra Danubiu Romanorû terras inuadere di/ xit. Aufonius tn totu Danubiu Romanis afcribere nitiqadulatiôe corrupt^.

Q.na gelidS fonte mediis effundo Sueuis Impio grauidas qua feco Panno nias. Augufto dabitfed^xima palma ualenti, Inueniesfontes hicqq^Nile meos, Cætera Suidas grpcus in didionc ^cî/çuajad uires executus eft,de Rhe ni amp;nbsp;Danubii limitibus q pontibus plura adducens.

DequalitateDanubiiamp;eiusincremento. Ca. xix. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

AeterS qm noftrp memorip Danubius acceflTitjbreui indagine qua litatesei^ excurramus.Varia Danubii naturâ auctores oftenderuc.

Herodotus femp fibi fiPem eflTe ^didit,uerba eius funt libro quarto,

âe, fêejJ'pTç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ô/sçoÇjKaTÂ

Vl(piTtfi l(gü TTKVTX y^S.TtU,r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«xltoVNiVrâ •moDLitm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Danubii.

:mw'TûeÊiz,iç jtiAoûg; tç a.oÿv, lt;rvp.T!^Meuil.i.Q^ aut femg fibi fills fluit Ifter,tâin æfta teqhyeme,ob id fit,utmihiuidet.Inhyeme.n.ningitacpluit ubicp, in æftate j^ro nix in hyeme delata,tuc liquefit SditÇ.Niues igit in Iftru ueniêtes,ipfum îplent.Et additlmbres qcg multi ac uehementes cû niue ipfum augent. Q^ta sût plus P æftaté pluiqamp;qto plus aqu^fol trahit,ta in æftate nbsp;in hyeme, tni,

G iiii

-ocr page 410-

GERMAN!AE EXEGESEOS

ctiâlftromifcet.Itacp cufemg paria faciat Ifter æftate hyeme, datis a^s8i acceptisfempfibifimih'seiï'eapparet.Philoftratusaût li.iii.uitg Apollonü e?? arborib9 iuxta Iftrü unguentu nafci uoluk/acit em compationem cü Hyp a/ fide,arbores,inquit/imiles in eis ripis nafcuntur,his quæ apud Iftrum erefeur, a quibus unguentum diftillat,Hæc ille.

De Danubii fluuii noibus dimenfionibus. Ca. xx.

Danubii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Am frequens ac peculiare nome Danubii nobilitat,ut nullus fcripto

magnitu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I nbsp;nbsp;rü qualifeunep antiqtatis fuerit facile repia^,q no danubii mentione

do amp;nbsp;Bu nbsp;nbsp;nbsp;JL faciat.Eratofthenes ideo ac Apollodorus in. ii. de nauibus Homeru

XUS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uelliGauerüt,q) multos fluuios oceano feripferit îmergi,ac Iftri coti cuerit.lfter

fluuius maxim? oîm ê.Philoftratus li,iii.eufoçlt;Aè«ûrSKlt;zTàa'v I's^ov, TmajitS» At «5 quot;nç. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Latitudiue^dêIftrûæquat^qoim qin

Europa fluunt,fluuiorû maximus eft.Sicamp; Arrianus,Dion,Apollonius,Stra bo li.vii.Hipparchus,Polibyus,amp;aliigrecoF52 ^ptuIerîjt.Latinorûuero Ammi anusMarcel.Seneca li.iii.Ambrofiusin hexametris,Val.FIac.li.vni.Orofi9 li. pri.ca.xxv.Ammonius in hift^Francorû li.i.Hic multos Scythie locos aemftas gêtesirrigat p Germani3,AuftriâjVngariâ,amp;Peucen,ufcpin GrgaS,utStra bo li.vii.amp; Celtes anerunt,labit,et ad ^pontidê ufe^ excurrit Ab occidente ut idêait,amp; in Auftrû uergit.Primo utTacito placet,molli fluxu,clemêter fluit, hæc Picus in carmine fuo ita aff ert Hic amp;nbsp;Danubius non magnis deuehit un dis, Montibus arnobg uix fufus,plurïa nondû Flumîa furripuit,nondûq^ bi nomîs ingens Aluit elyfios,ariofc^ 5d pæonis orâ,ô^ ligyos. nbsp;Quod pane

Quare di gyricus Maximian! Nazarius ita adducit,qua extrema feptentrionis(inquit) ôusDa plagaferuidû caputporrigitDanubius.lornandcs ducêtoriïpedu altitudinc nubius. nbsp;nbsp;amp;nbsp;^funditatêeius effe feribit in pluribus locis.Dicit Danubius fecundû aliqs

a fono,fecundû cæteros a Dunis gêtibus eius accolis,ut Catoni placet in prio alü danis fragmento,Nuncupat alio noie lfter,ut aStatio,Lucano in ii.Horat.oda. iiü. oda ultia penul.Strabo.in pri.Et fecûdû aliqs ab Iftro rege,ut uidet Berofo, qiftri meminit.Pomp.Melali.ii.Danubiû diciinortufuo indicat,amp; inde poft lÔgas eius dilatatiôes ab accolis Iftru appellari.Iornandes uero Beflbr û lingua hûclftri nome ferre alTerit, Vtaûtpriuatisfcriptoribuspfuafumeft tpe Au Ifter vn gufti nomen Iftri primû fortitus eft Danubius,qd falftim eftè que fugitC cum Argonautarü guo Ifter notât? fit,vn luftin? amp;nbsp;Trogus li,xxxii.Iftriâ ab ipfo di xerûr,amp; Portius Cato,q ante Auguftû uiguit,huius meminitGrteci /’sçop ipm uocant,quare bene Tortelius fine afpiratione eu fcnbi,amp; enSciari putat. No fine rône etiâ Annius Viterbien.chaldæûid effe collegit,amp; Moyfen ipfum Binomi? uocare lÆm.Stephanus Byzantins matoan Iftru appellat,uerba eius hgc fût. Ifter jïodvt'jGia' ilt; 2^ Afsaiç,’is^oa' 0 'osTxp.oQ TiKÄM fj.xTaxa’iia.\oy ^oç ldeoctia biiiomîs no men hune fortitû uolût.Picus.n.acSilIius ItalicusIi.i.Oui.in pri.de Ponto Ifti^ Matoas. binomiû faciunt. Apud ripasbinomîsiftri, ripæuicinabinominis. Iftri Stegt; phanus græcus fupiores flumis partes uerfusfontesufc]^ ad papites eius Ca tarradas uocat. Suidas xaiaf«x-m «t tv ïjÿ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7re7K,u.ö .ó'^oôç fóotï quot;Tivà

-ocr page 411-

LIBER OCTAVVS CLXXÎX

uSÎ zjkvtoç T T:!^oJ'l°vç'^o-m(puK01sç.ec.Jç a.Z3Klt;nv’o CTTajxoçî/tTrf'^coy /xêrÀr

■jnxTM.jsv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j(«ù jtayj^Aa^cov toZç TR^oaç-.i.Catat'raôtæpetræ. Catatrà/

funt in Danubio fluuiojatis ita tumiilis ac monticulis in locis qbufdâ fub aqua cxifl:entib9.Sup quas fluuius ilk incidens/û magno fonitu repentit fcopulos drcûfonâs.Catarradas alii cochas dicüt,Ioca uidelicet fepta aiTeribus.ut apud Ply.li.ix.Diodorus Nili Cararractas nauigabdes aItitudineftad.x.ait.GfteR2 la tiflîmû fluminû Danubiu Polibyus fcribit,amp; Herodianus hûc latiflimû altiC* fimûep ^didit.NuIIus aut oîm ita Iftrû expiTit/icuti Dion gr^cus in Traiano, ubi cæfarê pote DanubiS alIigaiTe refert,multis paffîbus.Ipfum aut Danubiîj aquarû multitudine nulli fluuiorû cedere ,femg copiofiflîmû,nulli inferiorem nullûetiâ altitudinê amp;nbsp;latitudinê ei^enarrare poße ait,êlt; fpaciofumâmnem. Multac^ adducit Ammonius Francorum hiftoricus lib.i.ca.üArrianus autor græcus lib.i.de geftis Alexandri maximum Europæ fluminum effe Danubiu fetuIiuN jnc ad eius originemconfeendamus.

De origine Danubii* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xxi.

VEru ut ab origine eius loquar.MuItu in eare feriptores düTentiunt, Danubii Cor.Tacij'n monte Arnoba oriri eu ^fitet,quê fecutus eft Sabellic9 li.ii.Enea.vi.Picus in carmiede cruce, Propius côfpexit Danubii fôs

Ab 1 ex montibus Sueticis ut Aene.in una epift.alii in germanicis oris oriri feri bunt,ut in monteq in Scauros Gallig afpeCtat,fient Solin9 ca.xxii.Petrus Mar fus,amp; Lilins Rauricûaduerfus Danubiû oboriri aiunt. Marlianusex monte non longe a Rh^tüs alpibus inter Triden. amp;nbsp;Noricenfem diocefes,alii Danuz tgt;iu ex limitibus Rhætiæ apud Rauracos Czatere uolût,ut Ammia. Marcel, lib. xxii.Sc Ply. li.xiii.Eratofthenes græcus nô loge a môtibus pôti origine Dann biopollicet,ubi fallitcû Strabone.Nâ idê Strabo li.i.geog.Eratofthenê refeP lès,a montibusfupra Adriaticû Danubii fontem nideri putat,circiter ftad.M. Dionyfius nÔ longe a Rheni hoftiis ait Iftru oriri,his uerbisCa Prifeiano trâf/ ßo,.,j5 latis) pollq de Rheni loquutus eft origine, fubiunxit fwû) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tTriTi;^€TsM

/sçoî'; Hic ^pe confurgit fons iftri flumine largo. Strabo etiâ li.vii.fon tes Rheni amp;nbsp;Iftri non muitu difïerre a fe inuicêa(leruit.BoccatiusiniugisNo rids initiû Iftro conceftît,amp; in cæteris cû Solino fentit.Claudia.pro Stylicone ex Rhgrits montibus cû Marliano Iftrû dedudt. Prominet Hercyniæ cÔfinis Rhgtiafyluæ Qiiæfe Danubii iadat Rhenicp parenté. Re ergo uera ab Ar noba monte,cuius meminimus lib.pterito,lfter defcendit,ut prior oîm opinio fuit,non longe ntputa quatuor miliaribus a Rheni origine.ln hanc fentétiâ de/ fcenditDracôtius. Nauclerus alacu LemannoTiberiûcgfaréexSolini aucfto ritate,unodiei curfu ad Danubii fÔtépuenifrerefert,querirati ^xiusaccelfit. Eiiftathius etiâ græcus Dionyfii locûexponêsnuncalIegatû,à'fxÉTKi lt;Afc,inquit, lt;KwAT,f^’lt;j3 TràoTifl'^iJfw'Trxcr.i.Oritaût Danubi9 apud Celtas et pterfluit Europa

De hoftiis Danubii amp;nbsp;exitu. Ca. xxiii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exit? Da

Deexitu ueroDanubii gqualisauthorûcôtrouerfia increbefcit.Erato/ fthenes amp;nbsp;Ephorus in utrunc^ mare Danubiû fe exonerare dixerût alii in Pontû feu Euxinû ƒ uius opiniÔis eft Strabo li.vii.Lilius,Petr9

-ocr page 412-

GERMANIAE EXEGESEOS

MarCns, Appianus,Vibius fequefler,Picus,CeItes,Cor.Taatus, amp;nbsp;Liicanus cui'usuerbafunt li.ii.pharfal.Nec minor hiclftro,nifi düpmcatorbe Hier cafur9 in qlibetæqra,fontes Acci'pit, amp;Scythicas exit non folus in undas. Val.Flaccusli,viii.Haud ^cul hïc ingens Scythici ruit exitusiftri, Theopop’ amp;nbsp;Eratofthenes,apudStrabonêetiâ in Adriaticumergi Danubiu fcripferÜL Cuius fentêtiæ dubios Polibyus èlt;L Strabofatis fe oftêdût,unde æquali ccfura illi notadi fut.De hoftiis uero Danubii opinioeshis no minores nûero fût. Hoftia Arrianus lildegeftis Alexandri;Ephorus amp;nbsp;Eratofthenesqnt^ Danubiiho Danubii. ftia ponût,amp; Claudianus in Stylicone Thrada qnc^ uadis Iftrû uorat.Et Dio nyfius græcus qncp hoftiis tm Iftrû îueftiuit,interpte Pril ciano. Qui pofcês omis Euxini puenit undas Irrigua peucê cÔpledtês gurgite quîto.Vbi Eufta thius eius enarrator nbsp;nbsp;ô «va'a wvTassftov s'v /s-ojgt;£r.i.ideo ei Dionyfi9 qnrp hoftia

afcripßt.Aln fexmeatib9,ut Pet.Marfus.Qiio j^o induftria opinio ^babili or eft/eptê hoftiis DauubiûPôto îmifceri fcribunt/exnauigabilibusjeptîm uero paludibus cÔfeptû.Huiufmodiopinionisfunt affertoresPôp^Mela, Vi bius Seqfter.Solinus ca.xxii.Straboli.vii.Zachar.Lilius, Picusin carmine de cruce huic opinioni îcubuit. Tandê rapto tumefaôtus aquarû Euxinûingtc dit bis terno gurgite pontû, Extremûcp caput limofa perdit in ulna. SiFr 5^ Numer9 Ammianus Marcel.li.xxii.amp; Celtes in Hercynio. Solus germanas fed Ifter' hoftiorû. deferit oras Septenis tandem qui faucibus exit in æqr. Pomp.Mela Iib.ii.ait tot hoftia ipm hère qtNilûjamp; paulo poftjilleCinqt)fex hoftia habeqpeucê, ex his maximû/uius meminit Ptole.li.y. -rov Ai «raTzAixSvrà ^itvlt;zs-o to scy« thv•«i' K»v '^or^lt;àX\f’nu.Ta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T!JivK“voi,i.Inferioris Myfipeorû q ad ortûuergiit

fub hoftio Peuces troglodytæ funt,hoftia uero Pcucini habitant.OuidiSol9 ad ingreftiis miflus fîptêplicis Iftri, Parthafiæ gelido uirginis axe premor. Haud fecus VaLFla.feptc hoftiis hûcditauit.Fûdcrenôuno tinq flumia cor nu Accepim9jfeptê exit aqs,feptê hoftia pâdit. Hoftia aût Danubii ut placet AmmiaJVlarcel.li.xxii.funtilIa.Primû Peuce Jecundû Nauzocufoma, tertiu Nomina Caloftoma.alii Calauftuma,ut Boccatius aiqquartû pfudoftoma.Ammianus hoftiorû. Pfcudoftomô dixit^quintu Baryoftoma,fextû Spireoftoma, qd dicitab Am miano Stenoftoma. Et ilia tria cû feptimo fragilïa funt.priora uero eo maiora utp longinqtatêxtmil.pafnon mifccantæqri^amp; dulcêhauftûferuât. Septim9 aût meatus fine noîcîpaludibusdclitefcit,Hæcex Solino,8c Boccatio.Strabo li.vii.diftentitabillisjntermaxîa ein Iftri hoftia Hieroftoma dixit .ifacrû ofti um,ab illoufcß ad Peucê ftad.c.acxx.enumcrat,ubi Darius p5têftruxit,abeo feptimû hoftiudiftat ccc.ftadiis.Hæc Strabo. Ego uero ueladetraêturusfum in hoc aliis ^puinciâ hanc reli(fturus,maxïe ob fcriptorû diuerfitatê,in nullo.n. de hoftiis memorantes côucniunt,qd Solinus uocat Bariftcma,Boccatius Ba noftoma,qd ille Spireoftoma,hic Spireboftoma,qd ille Caleftoma,hic calau ftoma, Ammianus Calonftoma. Amborû etiâ exêplaria exaiflîs dêtib9,ora tin ferunt,ita etiâ deprauata ut auêtorê uix agnofcas. Adde qd D.c.mil.decurrerc danubiû ait Albertus ex fentêtia Augufti,Tortellius ex Ariftot.ii.meteororu

-ocr page 413-

LIBER OCTAWS CLXXK

finguîa ora Iftri tantæ cfTe magm'tudfniSjUt mare uincant in Ix. mit paf. nefcib QLiamlatitudinemMartianus FcelixCapellaafFeratC Verum de illo fati's,ad flumina Danubio fe lungentia aceefluri fumus.

DefluminibusGermaniæ,Danubium petentibus. Ca. xxiii.

SExaginta flumiiiapene nauigabilia Danubio admifcent^ut pene oês qru Rumina auéloritas in pcio eft,a(reruntBoccatius,F.RufFus,Ämmia.Mareel.li.zz, Danubiûi Solinus ca.xxii. Albertus MagnusMartianus.Iornandes p mille du/ petentia.

centoru paC millia a fonte 1 ftru ufq^ ad Pontu defl uere coIlegit.Nec miru,du P tot loca labat barbara. Val.FIac.lib.viii. Toruus ubi amp;nbsp;ripa femp metue/ dus utracç In fréta p feuos Ifter defcendit alünos* nbsp;nbsp;Vn multo plura flu

mina fufcipitCorteras fluuiusfut Strabo ait) apud Lugeü amp;nbsp;TergeftS Sabu intratjSabusDrabora, Drabora Noara,Noara apud Scordifcas Danubiu. Regus. Regus fluuius apud Noricos in Danubiü,ut Geltes li.ii.odaru fcribit teuto.die Regel^apud Ratifpona tranfmittit. Vii ait Celtes li.ii.odarû. Sed mine oris Vr AImon9, fula noricis Qua Reg? Iftro fe fociat uago.Ite Almonus fiuuius AureatenGs, meminit Geltes in Germania amp;nbsp;in odis, Baccuntius fiuuius cuius Boccati? amp;nbsp;Ry.Iib.iii.ca.xxvi.recordât iuxta Sirmiu in Sau infiuit.

De aliis fiuminibus Danubium petentibus. Ca. xxiiii.

SVntamp; alia fiuminaq Danubio appropant,utlgla,q caput non ,pcul a Igla. Marfcheck loco ^duces,in Danubiu fe inter T rebetzick ac Petronel ab fcÔdit.Curfus eins inter oriente ac meridiê eft.Mura fluuius fuo copleto Mura curfu iuxta Trefnitz Igla intratAlmonius fluuius faporepifciu pftantiflimus iuxtaKdheim fefein Iffrûcômutat.CæteruBernicusfluuiusCquê alii Berne/ Bernicus fum uocanga q partim,partim etiâ ab Alraono T retfurt,Herden, Guntzehu Hufen,Dinckelfpihel,Otingen irrigant.Bernicü non^cul a Vuerdin Dann/ biu remittunt.lfarus etia fluuius haud^cul a Pletlingio ortu deducens,fe Iftro Ifarus aflbciatjOppida quæ tranfit Pletlingiu,Landau, Lantzhutta, Sindelfingium, Moriàcum,MosbLirgum,Mittenvualdium.

De fluminibus e Scythia in Danubium delatis. Ca. xxv.

MVlta pterea flumia funt,qrS Herodotus meminit, q p Scythyæ ptes ita olim uocatas,ad Danubiu ducunt. V eru cur uerba grgca ei? non adducam?'rdü corruptifTimahabeant larina,pfertim in noib? ^priis ob quorumreftitutione uerba Herodoti qua licebit breuitate tranfcurram.

TTtVTtpAV of f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ä'v Ai «TKueott THf lt;X.TC Xlt;xA£OU£n,^^MViÇ Ai Tru^i^3V,X«ü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;TJafAVloS

Xoy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X» vaTTKexÇ.XSÙ ofAHoj-otf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;âçStzç A€x9ii'3''ravz!8Tat/x.Mv,p,igt;ûiç

hä ficaKÄi/axo/voyTsu l'sç9 S'uAcofjOAi JtiuT^oo' Aix^iftf TIocfavTos Trçoa' iöni^xa-tÔc iAaoj-tovoAi Ah nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XSPÔ ófAMoj-ótf ,243= /xiAv lavTiOtv pioV'Zïa',

ïö^aAAovffiv iç a'v /'sçov bjoi p-iV ecv-fiyiveea- TP-nicp.o) (rxuûixoî .i.Quin^ aÛt p Scythiâ flumîadecurrût,primû Poratauocant Scythæ,gr^ci ueroPyretu.Secûd?Ty rannuSjtertius Ararus,quartusNâparis,qntus OrdefiTusdidus eft.Primusil loru ingens fit,amp; ad Aurora flues cû Iftro c5icat.Secûdus Tiarantus di(ft?,ad occidentê magis uergit.Gæteri tres p mediû illorû fluêtes,in Iftro fc îmergût.

-ocr page 414-

) GERMANIAE EXEGESEOS

WcHcrodotus.înde^ncjt,ex Agathyrfis/xaexç fluuiusjnde ‘nCtteiçÂâ rasamp; Tybefis,p Thradâ uero «ef»ô'xaùvô»s Athres amp;nbsp;Noes, gt;9 aTafvna- Atar^ nes.Ex Pæonia uero ac mote Rhodope kT Cius,tnediûi eum interfdndit-Atgt; Illyriis autê ad aqlonê «-y nbsp;nbsp;nbsp;Angr^^q pfanidêTriballoru pcurrês,in sv Cf ôvir'i

BrongûiinciditjBrongusuero in lftrû,qs ingentesutrofqj Danubius redpit Inde ex regione Ombricorû xaJf ■sric Carpis Huuius,amp; abus «a-ztïç Alpis diet’ uerfus Boreâ uentû tcndunt,filt; Iftro mifccnt Hæc Herodotus,cuius uerba eo ' libentius adduxi,ut reftituantur.Nil em uidi nominibus illis dcprauatius.Suç alii qs Huttenus poeta egregius in fuo panegyrico includit. Paruus ibcr curuufcß Lyeus inus Ifter Erer,Bemus,Nabus,Âenus,Igla,Thefia Item ParthifcusfluuiusSarmatiælftro mifcet,ut ait Ammian? Marccllinus lib.vü. q dû folus licentius fluit,fpada longa amp;nbsp;lata fenfim pterlabês, ^pe exitû in an Loc9 am guftias accolaRi ab impetii (lege impio) Romanoru alueo Danubii défendit, miani. HæcîAmmianus.ArabÔ fluuiusinferiorisPannonipin Danubiû defert uer fus montem Cccium,iuxta Corroduum,amp; iuxta Curtâ fluit,ut Ptolemäus ait i'xamp; 9iinv jojoty-rÄV/xeraS’vafaGcûva mT kucto. kov^th-V. Eftamp; Tibifusfluuiusquie Carpatho oritur in Danubium defertur,ut Nauclerus indicat.

De Aeno,îlfo,amp; Nabo. Ca. xxvi.

HVmillimæfortis noîs fluminibus relatis in Danubiû ^perâtibus uicê rclaturus nunc fum diuitioribus.Primo ergo Aeno. Aenus flu uius orit in alpibus,qd Picus illo carmini inferuit. Atc^ fub aeriisp tus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;labif alpibus ænus Aenus cæfarüsardentiateâacaminis Duâurusamp;o

Celtesq(^ li.ii.oda ii.huic fufiragatRe aût uera,cx Adula monte irrumpit,qd Celtes ita feribit de Adula loquens. Qui Rheni Rhodanic]^ parens,ænicp îb nantis. Multa Aeneas Syluius in epift.ad Camp.Defcêdit aût inde ufq^ ad Aeni pontê.Quod Celtes notauit in odisde eiusturbine. Natusexcelfis ubt fcinditalpes Aenus,amp;faxisrapidusfonoris Impiger,celfum ferit infolenti Murmure cœlû. Dat itaep nome urbi,unde ænipons didt teuto.lnsprutk, non ysbrLick,ut male Iegit,amp; Picus in crucis carmine loquit. Aeni concutit Ciuitates pons,illius accola nudis IncefTît pedibus. nbsp;nbsp;Huius urbis meminit Antonin?

Aeni. Plus in Itinerario.lnde Noricos a Vmdelicis fepans.Bauariâ petif,ufcp ad Pa tauiû urbê epifcopalêCteuto.Paffau) Confluûfluuiûllfuma feptentrionered pienSjin Danubiû tranfmutat.Aeneas .Syluius ibi pÔtem feribit ligneâfedccî arcubus. Celtes id ita adCoclêodarûii.atteftaf.VrbsPatauia Codes modo te tenet,infita colli Quæ tria flumina Conflua iungit Nâ celer auffrinisde/ cenditab alpibus Aenus. Ciuitates aût quæ no ^cul ab Aeno uidenqfnnt Scherdigen,Obêbergû,Otingû,Muldorffîû,Hchênaugia,Rofenheimium, Kopffenffeiniû,Vuafrerburgiû.Fluuiû aliûquôAen? redpit.Iuuarus eft,quê luuarus Saltzamuocât,q fupra luuauiâoriensin loco(zumHcllen)dicto,pIuuauiani Lauffen,TitmanigûacBurckhufê ptcrfluês,Acno mifcet,n5 ^cul abOtin Ilfus nbsp;nbsp;nbsp;gê ac Praunau.llfus aût fluui? defcêdit a locisfupra Sefeldiû,non longo inter

uallo a Monaco,Kopffêft€inio,Lantzhutta,Danubioîmergit.CcItes. llfus’ô^ ' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aBorea

-ocr page 415-

UBER OCTAVVS CLXX^.

aBoreaniger exit Danubiï mcdtos qs accipit alueus amncs Crcfci't impc tuofior undis. De Aenoódeiusorigine ca.xvii.Otto Frifing.fcribitlib.vii.amp; Volateranusli.viï. Nabusinpiniferoorit,Celte teftâteinamohb9jodis ger Nabuf maniaamp; Hercynio,amp;mox ad orientefeuernt.Nâcp ait.Nab9 exitin Auibü îndein Danubiû fe abfcÔdit,dicente poeta Germ, in amonbus. NabusIftri nisinfidiatiiraquis,Ptolemæus Nabi,poft^ orationemde Vindeiicishabu it,non rneminitJed Aeni,ita inquiens lib.ii.Secundü fciibonefiiiuii ad mendie uergentis fluuius eft q uocat.a’voç, Aenus.His uerbis dudus ego Aenus per æ ftîipfijmeminit huius amp;nbsp;Dionyfius.Nab9 aût g Neuftadiû ad meridiê fe fle ^it iuxta Ratifponâ Danubio iungit. Vilfum aût in Hercynio Celtes aile gat. Obliqua ad Vilfi^ptehdês cornua ripas VilfusinHiftrinisqtandêpdi Vilfuà turiindis. Et idê Celtes ex Pinifero Vilfum uidet nbsp;Nabûdeducere,qs amp;in

Danubio fe abdere ait fecûdo odaru. Qtii Nabû uitreis fontib9 egerit. Et vil ftim focio fiumîe concipit. Qui magnumfociatipatrem Danubium petunt.

De Lyco,Sao,8d Drao. Caf xxvin

LY eus Vindelicorûfluuius (utaitPeutingcr^urbê Auguftâtrib9ui/ abus dirimitjde q Aeneas SyIuius,Sigebert9 Gcblacêlîs hue feribit Bauariâ ab Alamanis.i.Sueuis diuidere( teuto. der Ledit) câpus Ly Dyais O (Leciitfeld )Lycacii populi Vindelicorû ut Strabo li.iiii.aita Lyco dicunt.

Referût huncapud Valkyrû oriri,aliiin alpibus.Celtesodarû ii.li.Quamul Carnpu» ta inundans prata Rapax Lycus ex alpiû radice Fufus,Danubii fociat undis Dyci Et li.iii, Auguftâ Lyei margine coditâ ait.De illo V olatenli.vii. Hutten9 î pan.

Ligurinus aût eoriïp.amp; ^pduxit prima illius,ait.n.Ii.i.Quas Lycus,amp;li.ii.Rura Lycus.Lechû hûcnoîat PauLDiaconus li.ii.ca.xiii.de rebus Lôgobardorû,et iuxta hûcfluuiûVirdâjVucrtachjgrxce Akios' a Ptole.diàt,k.aTÏr ^inqtjTÎiv à ƒ XV'f Auk^^OU TTBT.r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifi,Ga;^OV103', ô'ç A’ûe^^amp;THV^X^7Jlt;Xvâ^lr3'I^^flVlt;f^ÄIK.'^^^

lluxta principiû Lycii amnis q in Danubiû exit,qua Rhgtiâ a Vindelicis ter minat.Poftçp igit Reynû,Auguftâ,Lant2fpcrgû ptcrfluit,inter Nuenburgû Saus atep Vuerdtin Danubiû exit. Saus amp;nbsp;Draus flumina Pannonia cÔpleôût,ut uitæ luftiniani enarratorfcribit.Plynius tn li.iii.ca.xxviDalmatiâ interuallum Draus putat effe C.xv, mil.pafCeltes li.ii.odarû.Aureâ terra colitis beati Quâ rigat pulcherSaus, amp;recuruo Defluês curfu Draus. Hicrecipit fluuiûCfecundü Strabonêli.iiii.infîne)Ogdolapê,amp; inde Danubiû petite teuto.die Sau)oritur aût exalpib9Carnicis,amp;placidior emergit.DiftataDrao C.xvi.mil.pafg La pi5esamp; Breucoslabit,FlLimîa plura recipit,utuoluit Plyni.ubifupra, Strabo Ii.inï.PÔportûamnêex Illyricis nauigabilê circa Segefticâ,hûc infeabfcôderc afleruit.CoIaphis ut Ply,ait circa IftnSgeminoalueo Saû petit. Hui9meminit Lili9,Sdinde îiftrû fluit.InSaûBaccûti9 fluui9 labit iuxta Syrinthiû. Dra9aût eNoricistrâfit,uioIenfpSerapilos,Ialbs,ScandezetesDalmatiarûpopFos,ut Ply.placet Itj.De Sao etiâ amp;nbsp;Drao fatis Âlber.amp; Arrian91i.i.de gell.Alexâd.

amp; Ptole.Lagi.Hiergo fluuii in Danubium fefe exonérantes niaximi habent. Nunc ad alios fluuios generales caftra pofiturus fum.

H

-ocr page 416-

GERMANIÄE EXEGESEOS

De Rheno fluirio* Ca. xxviiï.

NEcRheiiLip degeneravütjpariopulêtiafluminûDaniibioaffimulat^r, pari qcp fcriptorS induftria celcbratus eft, Herodianus maximuni hunc tkiuiu ôôgermanos pterfkiere dixit,aeftate nauigabile, hyeme concrete lib.vthift.ÔCli.vii.tantâ Rheno tribuit ^funditatê,amp; latitu' dine,ut irremeabilis uideat.Multa Claudianus de bello gotthico,de rheno col legit.Cæfarlib.i.Rhenû altiflîmû amp;Iatiffîmûfecit.Plutarchus in Cæfarerap* Fluxus nbsp;nbsp;diirimiï,amp; îmenfæ Iatitudinis.Mantuanus.Vt rhenus curfu uiolêtus amp;nbsp;undx

Rhent nbsp;nbsp;De ei9 uero fkixu^poft fontê( teftate Nauclero)mox duos laeus conficere eU

Pop. Melali.iü.fcribit.lnde longo fpacio per fines Nantuantiû,HeIuetiorum , , Sequanoru, Mediomatricüamp;Tribochücitatus fert,ut aitCæfar li. iiii. belli gallici.Re Liera tenui flumine ab ortu Iabit,6^ modo flexu in occidêtê.modo ad ieptentrionêCreferente Cornelio)a Schafhufen eruóiat,multo ftrepitu,utLc onhardus Arietinusfcripfit,perlacusNantuantiu ,ppria feruataaqua effun^ ditjCuius lacus Strabo li.iiii.meminit.De ei9 fluxu fie Picus in Staurofticho. Qua rhenus tenui rh^tis ex alpibus orfu Fûditjamp; maior fuppoftis influit aruis Quiep lacLi îmiiTus leni fubmurmurat unda, Mox aliu ^pfertCß lac5,qdenic^ . fui us, Inde humilis timidufe^ uorax euoluiqinde Plenus,8lt; exiguus reâus fînuofus in urbê Labit,hic fumptis Balileâ fontibus urbê Diuidit, amp;nbsp;uafto defertgurgite,8^aki VorticibusmagniscontingittedaBrifachi. Multade Rheno Celtes li.iü.odaru oda xvii .ubi de eius fluxu,flumîbus,amp;^ tota huius prietate Ioquit,Græci hunc s'v fwov uoeant. Suidas in didione

inquitj 0/ ƒ^ov TeiKi^iv Jlt;nv,Âmmianus Marcellinuslib.xv,inter celforu montiu rhætiæ lacû elle fcribitBrigantiæ, ubi rhenus incurrat, fpumofisuorticibus, quictem undaru permeans,amp; pugnâ media uelutifinali interfecetlibramêto, tanq elementû perenni difcordia feperatû,necaudo,necîminuto agmine,qd Locus nbsp;nbsp;intulerit uocabulo,donecOceanum gurgitibus intimât,Hæc ille.Et profeâo

Ammiâk didum Ammiani ueritatem amp;nbsp;hodie tenet.Nifi ut litera nimis eftdeprauata, per undam mediam,non pugnam legc.MiiIta de Rheno Dracontius qui hue Gange,lbero,Tago,amp; omnibus fluminibus prætulit,auro,pifcium, amp;nbsp;aliarii multitudine rerum, qui totum Rhenumdefcripfit,fiait amp;nbsp;Philefius in Re geftis fupra Ptolemæum.Cæterum Rhenus multos habet meatus,amp;loca con ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fueta relinquens,multos fecefTus facit,a græcis didos zjAaTavSviff. Vnde amp;

circa ipfum minus falubrior eft.Comeliusinfecundo hiftoriarumlibro,Rhe/ num adGalliamlatiorcmacplacidioremfluereindicat,amp; ucrfo cognominc Vahalem uocabulum fumi,antcquam Mofam intret.

De Rheni ortu. Ca. xxix.

NVmero nec minores de rheni origine authorumdifTenfiones extât, Cæfar lib.quartQ,çx Leopotiisalpib^ rhenuoriri dixit.SimiIiter Boc catius, uerbo th oftinem rem abfî:ulit,iuxta Mediomatrices dicens.

Markant in£ fines Curiêfis amp;nbsp;Tridêtin. dioc^fih rheni fonte fcripfit, nÔ loge ab Itaka.Strabo Ii.4.ex adualla môte hîjc deriuari attulit,q ê aduerf^ leopôüïs.

-ocr page 417-

LIBER OCTAVVS CLXXXL

O'piiiioniÎ1UÎCConr. Celtesfubfcribitde AdulaCqui èi Adualla male didtur) Öd' Rheni Rhodanicß parens,æniq^ fonantis Qyod uetercs prifco dixerüt Ortus noie Adulam. Alii non ^cul a Danubii fonte Rheno initiüpftant,ut Draco Rheni lius .Plynius li.in'.ca.xix,Sauroraates accolas fontis Rheni dicere uidet. De illo alii fententiä feräf,alii ex alpibus Rh^ tids,ut Marlianus,emergi eu dixerut.Hu ÏUS opmionis alTertores fuertint Sabellicus li.ii.Enea,vi.Cor.TadtLis,Slt; Picus cuius ifta uerba fünf. At(Ç fub aeriis perlabit alpibus Aenus Hane Rhenus ligdam deuoluit fluminis undä. Et idem. Qua Rhenus tenui Rhgtis ex alpib? Offu Fundit. Otto Frinfingen.concordatca.xvii.chronicorulibri feptimi,et Claudianus Stylicone. Hercyniæ cofinis Rhætia fyluæ Quæfe Danubii iadatRhenitp parente. Pomp.Mela li.m.ex alpibus Galliæ Rhenû deddere collcgit. Dionyfius Lyb. in geographia tm ex alpibus,nihil addens,uerba ei? funt. lndpiuntalpes,quibusexitgurgiteuafto Oceani rumpens gladalislit tora Rhen9. Mantuanus ab alpibus Teutonicis huncortu cape indicat. Et al pes TcLitonicas genus unde trahunt amp;nbsp;Rhenus öd Ifter.Horum oim opinio nibus remotis folius fentêtiâ C^faris uencror. Thomas Vuolphius de Rheni fcaturigine Mutianu Ruftum confuluit,au ille refpondit,oriri Rhenû ex Leo pontiisalpibus,Sdfeuidiire,unde oculatæ fidei credendumcire,cui Dracon/ lius fufFragatur,Sd ego dodiffimorum hominum amp;nbsp;teftium ocularium anima tU6 iudicio, hæc de Rheni ortu adduxi,quamuis nimiæ fedulitatis erat de re ß le nota ac omnibusmanifefta,tot afferreopiniones.

De exitu Rheni,ödhoftiis.Sddimenfione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xxx.

DeeiusLieroexonerationepeneomnesaudloresconfentiut,amp;æqri, Exitus tarnen diuerfimode,hunc deftinant, Alii in germanicu eü tranfmuta Rheni ri dixerunt,ut Cæfar,Marlianus,Pomp.lib.iii.CorneliusPlynius lib.

iiiii.ca.xüii.Picus,Dionyfius.Celtes æqriexterno huciungiferipfit. Appianus Rhenum ad Borealem ibidem Oceanum fe exonerare conuicit. Strabo li, iiii. Rhenum iuxta Segefticam urbem in Iftrum tranfmutari alTeruit,Sd paulo an Duo teinlacum Larium Italiæ iuxta Comum intrare,cuius fententiä calculo notaf Rheni fern nigro,nifi rationem de pluribus Rhenis habuiflemjÖd Plynius lidiii .ca-xv* Rhenum a feptentrione inlacum,ab occidenteih Mofam fpargidixitEgoue roduos Rhenos legi,maximum Germaniæ fluracn,minorem Bononiæ in Ira Iia,de quo Sillius li.viü.Hac ni prifca domus paruicp Bononia Rheni Quiçp grauiremojlimofis fegniter undis nbsp;Lcnta paludoiæ perfcindit ftagna Ra/

uennæ. Vbi Petrus Marfusparuum dixit ad alterius Rheni difFerentiam, ecceibi amp;nbsp;Sillius cü Strabone rhenû in lacû cffluere dixit.Sed q? in Danubiû iuxta SegefticamÇid negarem.PIyniuslib.iiii.ca.xv.Colaphimfcribit iuxtaSc Fleuus gefticam intrare Danubium.Ad Plynium redeo,qui inlacum Rhenum efflti ere dixit, relt;fl:eloqf, Lacus enim Fleuus didtur,ibi infulam Fleuam Rhenus fadt,ftatimtamen iterumdigreditur.Author eft Boccatiusin lib.de lacubus, Cornelius lib.ii.hiftoriarum,amp; ipfe Plyntuslib.iiii.Pomp.Mela li.iii.N5 tame fein Mofam lpargit,ueru potius Mofa in ipm,nam Cjfar lib iiii. belli Gallici,

H ii

-ocr page 418-

GERMANIÄE EXEGESEOS

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sv Sabel.ti.v.Enca.vi.Mofam fcribuntlongiLismillibuspaClxxx.in Rhenufloc

Lzocus nbsp;nbsp;re.Plynius in eo Gbi ipfi contrariât jlibro cm iiii.ca.xiiii.na.hift.Mofam in Oce

Plynii anu fe fpargere ait,qd Slt; Cæfarjioc tn ob arSîiffîmu ipaciu inter Oceanû in Rhcnû confluxu Mofæ fuifle putoabillis fcriptum.Sed hsccfino^nectnSi partêRheni a Mofarecipi ignoro,q Vuallis dicit,qnâ parte occupât Mofa an Alii No teq in Oceanû Rhenus amp;nbsp;ad Batauos deueniqdioccefis TraiecT.êfis,q?pe No magû uel uiomagû in Gelria,ut ait Marlianus.Cæfar VueIIis,Ptole.amp; Ply.li.iiii.ca.xvid nouagim Venellis dixerûc.MuItaHer.Barbar9.Cor,Taci.Ii.xx.Mofæflumis osRhenu in Oceanû fpargere afleritNûcde Rheni hoftiis dicedû eft.Rhenus aquarû Hoftia muItitudîetumefaSluSjgermanicûrnare petit,amp; hoftiis biphidis in marelabit Rheni nbsp;nbsp;ut ait Cefar.Vn Virgil.in viii. Egefippus Ii.ii.bicomis Rheno appellationc

ïpofuerût. Alii trib? hoftiis utPly.amp;^ Celtes illo carmîe. Pulcher ab occiduo qs clauditgürgiteRhen? Quitande externûtriplicicadit orep æqr. Etoda pri.Ii.i. Hic ubi pulchras rapit p urbes Rhenus,amp; falfû ubi trinus ore Spu’ mat in æqr. Sabel.ïi.v.Ene.vi.Multis,inqt,hoftiis Rhenû effluere in Oceanû Idê Pôp. Mcla li.iii, Draconti9 cû Celte fcribit Rhenû poftq Germania gmea Loc9 Au ueritjin Oceanû mergi tribus hoftiis,cui aufcultauit Naucler9,ôd alii.Auguft® gufti. nbsp;nbsp;nbsp;cæfar in geographia,Rhenum ad mare Tyrrhenû fefe exonerando feftinare

indicat,citratn expientiâ^qaaduerfus feptentrionê in mare Anglicûfe abdit, audore Alberto Magno in topographia,poftqD.ccc.lii.miliaria,curfti copie uerit.Nefcio qd Seruius in v'iii.cÔment.hallucinet, ob id Rhenû bicorne did qa duob9 cornib9 ï mare acceleret, uno q barbaros p?fiuat,alio qRo.Imp.diui De Mofa^amp; Mofella,Schaldi. Ca. xxxi. (dat.

DEferiptis Rheni fontibus/inibufep ciusfceliciter addudlisjncremcta qcß fluminis illius fpeciofiflîmi pditiahisanne(ftercftatui,qrûnunie ro amp;nbsp;fpacio Rhenus donatus.non extrema aucupatus eft fortê.Non multû Danubio minor nbsp;qa priori capitulo Mofæ meminerâ^ut memoria ib

la recens eo magis calefcat.q nouius pfto fuit,primo in Mofàm uela noftra di rigâ.Mofa igit (cuius Marcellinus lib;vii.amp; C^far li.vi.meminerût) ex Voge Mofa. nbsp;nbsp;fo ortû habetjSC Batauorû inf ulS efFicit.Marlianus Mofam in finib9 Cingonu

oriri collegit,non longe a Matronæ ortu.amp; p Belgas flumina agere.Boccàti^ cum Cæfare 8lt; Marliano côuenit.Philefius qcp Mofæ initiu traxit ex Voge fo. Et Mofam amp;nbsp;Mortâ,Mortanâ,te qcp Sella Immittit gallis diuite fonte pla Schaldis gis. nbsp;Schaldis fluuius in Mofâtranfmutat,ut aitCæfar li.vi.Marlian9,amp; Ply

ni91i.iüi.ca.xiii.ab ipfo Germania inapiût,Plutarch9 in Mario,teut.die Schel, Mofella aût alius fluuius eft,orit tn etiâ ex Vogefo,qd Philefius illo carminé Mofella innotuit. Et Mofella unûgemino de noie nome Ingredit Rhenû,pluribus auélus aquis. nbsp;nbsp;Hic diuidit Germaniam fuperiorem ab inferiori,amp; dicitur à

Mofa Sella fluuius,qdPhilefi9prgdiélouoluitcarminc.Marlianusaithûc in finibus Lingonum oriri apud Geltas ,Mctêfes,Treueros*ufcç ad CÔflucn tiamcurfumagere,8iiibi' Rheno cÔmifccri,teuto.die Mufel. Multa Boccatius de fluminibus,meminerût fluuii huius Volateranus Ôi Aufonius poeta.

-ocr page 419-

LIBER OCTAVVS CLXXM

DeMæno. Ca. xxxit

MAenusfIuui9germâiæ,ut Ply.ltix.fcribit (der May)hûcMoganû di cûtLigiirin9Mogû,Grefmûd9Monagû^alüMofgij,uelMogafum Mænus eodêauthore.PÔp.MeIa li.ni.Meui'm hue uocat,Hcr. Barbaras legit

Mgnim g n,nÔ g v,ex fentêtia Taciti dicêtis.Inf Hercyniû Rhenu Mæniin Heluetii (ut.Plyni9 Menion dixit authore Hermolao fupra Plyniû.Idê Ply. ca. xv.li.ix.Menim,ut aitHermol.Ego tn Mgnù legi^v^ba Plynii fût,in Mpio flu/ Locus uiogermâig.llladiaphonia dclu(9eft Boccati9 î li.de flumibus,q Mgnû aitger Boccatii mâiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inde Mgui qcß meminit,unû fluuiu in duos diuidês feriptoru

difcrepâtia,nüc M£nû,nûc Mæuim^iûc Mænî dici putauit.HermoI.g æ diph thogü Menü fcripfit^ex Tacitiautoritate^goremitto,n5.n,memini apud grp Obruca/ coshui9fluuiimêtionêfieri,necapud Strabonê,nec Dionyfîü.Ptole.hücnoîat Obriïcâ fluuiû,fecüdû Aeneâ Syl.cui ego nÔ adhpreo,nâ Mofellâ Obrücâ dici magis ^pbarêjObrûca.n.germaniâ fugiorê ab ïferiori diuidit,ut placet Ptol. li. ii.ca.viii.Quod Ôd de Mofella pri9 ^bauim9^nô aût hoc de Mgno iudiciü erit Loais fiPe.Ont aûtMæn9 (ut placet Syluio)ex mÔtibus Bohemicis,itcr^ fallit^na ex Syluii pinifero mote onêtalisÊrâciædefcêditjUtPeutiger amp;nbsp;Celtes aiût.VeiLa Ce!

lis hecfut. Quâ media Mæn9 glâbit uitifer orâ Cuius qdrifluo nafeit una iti go, Piniferi cui9 de gt;^tice fiumîa qttuor, Quattuor ad gtes orbis ameena ca dût, Mgn9 ad occafû Frâcorü fert ad oras. Idê Celtes î Hercynio refert,ex pi niferoinitiû Mæno côtigiire,amp;î Frâcos eürelabi.Et idê ai li. môtiüde pinite ro. Quattuor ad mûdi fundit uaga flumïa ptes Mæn9 ad occiduû Feftinat currereRhenü. Mænus itaep ex pinifero labit,iuxta Hercyniû,inde amba/ ‘ -gibus plurimis (oî germanorü fluuio airuior) ufe^ ad Herbipoli,indc ad Mil dcnburgû,Franconiâ,inde iuxta Mogûtiâ,in Rheno fe exonerat,vn Mogütia nomêhêt,Dicit aût a Celte MænusBacchifer in germania,amp; od.i li.i. Vitifer.

DePegnefOjRegnefoacTuberatlumîbusin Mpnûabeûtib9 Ca.xxxiii, PEgnefus fluuius eftg Grauenbcrgû.Laiiffen, Norinbergâ attingit,

Regi^efus inde teuto.Regnetz,Radiâtia ab Aenea Syluio,ab ali is T ra mariens noîatLir.Gotfiid.Vitcrb. Tramaricus fluuius uulgo radiâtia Pegnef^ diâus. Montis pauonisurbisamccnacolit. Hic deinde ad Bôbergâ fluôt9 Trâaric? agit,amp; ibi in Mf nû trâfmutaf ,qd Celtes innotuit illo carmîe li.iii.o da. ad lanû. laneBÔbergagenitusuetufta, Qupfuitqndâambitiofafedes Cæfarû,Reg Regnefï nefus ubifubintrat Gurgite Mænum. Tubera aût iuxta Veteringêortus, magnt noîs fluuius,eæterû exiguus,înauigabilis,ad Rotêburgû defeêdit,cui et Tubera nomen tribuitlnde Krccklingen,Retingê,Landê, V uickersheimiû,Mergen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

tal,BifchofFen irrigâs,iuxta Vuerdê Mæno infert.Mænus itac^ multis aqs au dus P ^ppinquas urbes fluctus c5citat.Poft^ fup Culmachiû e pinifero defeê dens, pterfluit Lucipetrâ,Vadû leporis,Suinfordiâ, Pernetum Lor, Vueif* fenau, V adû bonis, Bobergâ, V olkachum, Kutzingê,Herbipolim,Caroli ci uitatem,Berthem,Miltenburgum,Cineriburgum(Ofchenburg)Francofor*’ diam relinquens,iuxta Moguntiam Rheno immifeetur.

H iii

-ocr page 420-

GERMANIAE EXEGESEÖS

De Neccharo,amp; fluminibus in cudcfcendcntibus. Ga. xxxiiii.

■*gt;( Acteru Nccdiarus inter maxïos fluuios qRheno approximât con numerandus eft.Hic.n.T axagetîj,Ro£enburgâ,T ubingâ,Efslingen, _^Can(tadiûjMarpachiû,Lauflen,HaiIprun,VuimpinâjPcilfteiniû, HeidelbergâjLaudenburgû pteriens.iuxta Manheim Rheno îmergit Maxi-* mi aût fluminu q Neccharû petunt tria funt,qr5 duo Coquus amp;nbsp;Iagufta,nüq Goquus uno miliari afe inuicê abfunt.pene xiii.miliaria currêtes.Coquus non ^cul ab Alen onc,p HaUim JngelftngiûjForchenbergni,5inderingiu, Nouâduitatc delate, in loco cKochêdorff dido) ad Neccharû trâfit.Iagufta uero (die lagH) nonIongeaZebingenexortus,per Lauchen dnorumTeutonicoruoppidu, fagiifla EIevuangiû,Kreltzheimiû,LandenburgiûjKrauten3cheutern,Vuidern p/ terfluens.Iuxta laxfeldiû Neccharo ïmergit. Aeneas qcp fluuius (die Entz) a Capnione noftro noîatus,iuxta Porta,uel qd alii Pfortzheimiû dicût,NagoI Aeneas tam fufcipiens, ,ppe Beficken in Neccharû abit, Nagolta uero ab oppido fui Nagolta. noîs de!at9,ad Calbiû oppidû defcêdês/efe in Aeneû iuxtaPfortzhê abfcôdit De aliis fluminibus Rhenumintrantibus. Ca. xxxv.

SVnt Sdalüfluuii Rhenum ingredientes,qrûnoîahabemusin hoc Phi lefii carmine. Et Mofam amp;nbsp;Mortâ,Mortanâ te qcp fella ImmittitGa! lis diuite fonte plagis, Hinc Brufcha^hinc Matra,amp; decurrit origîe Sa Rora. ra Alfa hinc cû uico,tu qcp Schara fluis. Rora fluuius eft,non longe a No iiefiOjCui nomen Rorici filius Clodouei Francorû regis dediqqin eo fubtnet fus efl:,ut ex Hunibaldo Abbas Spâheimius fcribit.Philefius oîa flumîa î Rhc Nicer nbsp;nbsp;no fe exonerantia collegit in rcgelbs fupra Ptolemæum,ubi dât uideri Rheni

opes.De flumîbus Rhenû petentibus ita panegyricus ad Côftantini filiû.Rhe nuSjinqt ,fupiorib9 locis uadofus,exiguus,iuxta fontê,ubi uero totus eft maxîc crefcit.Hic amnes plurimos,quos Nicer amp;nbsp;Mænus inuexerûqrecipit. Per Ni cerû uero Neccharû putauit,uocabulo haâenus no multum audito.Ettanûc de Rheno,amp; ei9 mixtura.Nûc de alis fluuiis mare petêtibus.

De Amifio,Vifurgo,Lupia,acOdera. Ca. xxxvi.

Amißus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Heni Danubiicp amp;nbsp;eorûincremêti fluminû fada mention e,in altos

lOceani riuos deducentes fluuios,uela paflfurus fum.Sunt.n.ampliflî maflumîa,pdidisnonmultû humiliora in Oceanû fines fuostermi nantia.Vt in primis Âmafius fluuius apud Frifios amp;nbsp;Bruderos Ptole.li.ii.ca.x.

iiii.fcribente.Fluit aût in Oceanû,Pôp.Mela li.iii.PlyJi.iiii crfp.xiiii.Boccatio ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;authoribus,amp; Ptolcmæus ipfum ad Oceanû pofuit. In eo Drufus Bruderos

uicitjUtait Strabo li.vii.A Pôp.Mela Amifius dicit,a Ptole.amafius,fibn me/ miniAmafiis a Strabone,fecûdûHer.Barbarû Amafias.Egouero apudStra bonê lego,Hamafia,li.vii.p afpirationê «//.«a oç.Iktccatius Amiffim uocat, Ply. AmilTiû, fi codex non ê mâcLis,fluuius ille a monte Melibato dcfcendit, Frifia Vifurg9, aluic,ut Volateranus aflferit li.vii.c5ment.orit apud Padebornâ amp;nbsp;mari ger/ manico terminât. Vifurgus clariflîmus Germaniæ fluuius a Pôp.Mela lib.iiÉ noîat.StraboIi.vii.amp; RheginoPrunien.Bifurgï.PIy.Ii.ini.ca.xiiii.PtoIe.li.ü.cai X.amp; ca» iiii» Vifurgû dixerût,amp; Vifurgim Celtes cum Ptole, Boccatius uero

-ocr page 421-

LIBER OCTAWS CLXXXIII

Vrgim ipfum appellat didione corrupta,fluit aut in Oceanu, Plynio^ Popo* Boccatioauthor'ibus.Straboli\vii,hüc ad Amafiü labi dixit,ftad.d.c.a Rheno femotûp Brüéleros niinores,amp;Ptole.apudCauchos minores ipfum pofuit, oritin Hercynio Celte auclore.Eft aut fluuiusnunc VeferadidusCdie Vue/ fer)utVoIaterranusli.vii.côment.ait,Huttenus in carmîepanegyrico, Vifur gis Vucftiphalos humeôat agroSjgræce ounmyf yôç Celtes in amorib^. Vcfe/ ra Saxonicis amnis clariflimus oris Sedibus e feptcqua breuis una micat.

Lupia (der Lon)fluuiüs Germaniæ in Oceanû fe exonerat,ut fcribit Pop. Lupia MelaIi.iii.StraboIi.vn.hûc cûVifurgoaitpBrudleros minores ad Amafim deferri,amp; a Rhêo ftad.dc.diftare. Plyni9 tn alii î Rhenû.Mlta Rheg.Prun.

amp; Volater. Ii.vii.cÔment.Corneli9 nbsp;nbsp;nbsp;li.xx.eius mentione facit,ubi de cereali

loquit. Oderafluuius Ol!a,Mufam,Lunam,Barifiû3rabu,fluuiosanumit^ OHera in Hercyniaoritfut ait Celtes) a BohemiæmôtiH.Idê Celtes in Hercynii car mine ita loquit ^ubi de Bohemoru fylua fcribit. Plurima Germanis q îmittit flumina terris Albim Oderâ,q nigra fuit memorata uetuftis, Huius memi nerunt Volaterranus amp;nbsp;Huttentis. Odetam ergo in Schlefia ponit Aeneas SyluiuSjôdufq^ ad mare Baltheum uenire Oderam. Celtes in Polonia hune labiafferit.p Brandenburgs Ô^NuiTam fiueNifTam.DiuiditaûtPoloniam a Schlefiis uel germanis,qd Ligurinus illo carmine dixit li.v'i.Odera germanos qfepatatcß Polonos. Hune fluuiûSueuûantiq,Celte authore_,amp;Guttalû di Sueuus xerûqPcole.Ii.iï.ca.amp; ca.iiii.Sueuu nôîat,licet alii Spresbonâ Sueuû dici uelint Guttalus. Boccatius Sueui fluuii memini£,Ply.li.iiii.ca.xiiü.Guttalum uocatjalii Viadurîi Viadus græce (niu)('ßüff.Sueu9,dicitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Drauenna amnis p Lubecu fluit,amp; in mare

Ce abfcondit.Celtes. Non longe a portu,qua fe Drauenna fub æquor Vol Drauéna A in rigidas it taciturnus aquas.

De fluminibus defeendentibus in Vifurgim. Ca. xxxvü.

SVnt pterea nobiliflîma flumina HalTîæ,q in V ifurgû influût.FuIda fïu/

uius non ^cul a Fulda loco orit,ipfa Fuldcä plabitjCalFulâ Bredenau mo Fulda nafteriû relinquês,demû iuxta Minden urbêfefe in Viiurguîmergit.Re

cipit aut iuxta Cailulâ Anâ amp;nbsp;Trufilâ. Edera fluuius HafFiæ (die Eder) ab Eobano Aurifer didus,nô loge a Franckbergo orit,p Bericu monafteriu mo Ederà nialedefcêdens,demuin Fuldâ exit,poftqlocû dodrina pads diâû teutonice (Fritzlar )irrigauerit. Lan9fluuiusCder Lan) pMarckburgûdilabit. Tru/ filafluuiuslocû HalTiæ quendâ pteriens,circa fyluâubi olim urbs uidebat,a Lanus Iulio Cæfaredebellata,quâchronici principiïdicûtNuenftat uocitata,adhuc Trufila ueftigiû illius relidü eft. Vuerra fluuius p Creutzêburgû,AltendorfFiû, de V uerra mû iuxta Minden in Vifurgû cpcraL Nida fluuius Hafliæ iuxta Grauêber giû,Heynau,comitatui Nidenfï nomê tribuit. Schalmus fluuius,cuius flumi Nida na finuofa Euritius dixit,p TreyfTâiuxta Friczlariâ in Ederam defcendit.Cg terum Vifurgus non procul a Geringen,Vuerden,Brenen,ô^ per uarias am Schalm® bages circummcans,in Hollandicum mare excurrit.

Deyiftula amp;Albi. Ca. xxxvüi.

H iiii

-ocr page 422-

Viftula

Viftuîæ hoftia

Älbis

Sala

Sara

Aegra

GERMANIAE EXEGESEOS

Vlftulafluui^ab Hercynio, Celte auótore^originê habctJornâdcs bac in Sarmaticis montibus oriri dixit,Sarmat!â irrigat,Germaniâ a Poz lonisfegatCder Vuifel) Huncaliilftulâdicût,ut Ptole. b.n.ca.x.amp; ca, iiii.quê Sdapud Radios fluereafleruit.Idê pauloart ViftuJymeminit^v^fc rendo.PIynius indifFerêter ViftiIIâfiuelnftillâeû appellauitjib.iiii.ca.xiin.na. hi{tIdêPly.li.iiii.ca.xii.Vifthiâ.Strabo,HermoIauSjCeîces,Coruinus Viftulâ nuncupabâc.HicCracouiâ diuidit,Coruino 8^ Celte authorib.cuius uerba fût oda viii.Iü. Viftulâ redo deinde pede pofcês, Sarmatis latos ubi terra cam pos Pandit,amp; celfis ubi Craca terris Regia furgit. Inde mari mifcet trib9 ho ftiiSjpoft^ Polonia irrigauit. Qiiod Celtes illo carmini inferuit, imitât? lorna dem çjlki.Tripbiduuocat Viftulâ. Viftula Sarmaticisqfamofiffîmus oris InCodanu triphidiseffundensfaucibusora.PtoIe. oi/frouAav noîauit,ci? uerba funt«•aroAiÂycTtSvo'/^ouA^c -zrar.i.aboccidenteSarmatiæ Viftulaflumeneft. Huttenus amp;nbsp;Volaterranus Ii.vii.huius meminerût, amp;nbsp;copiofe lornandes li.i. qhunc apud Scandia fergefcribit.Idêinunoloco VisIâuocat.Terminatautê Germania Scythiâ refcrête lornâde. Albis (die Elb) fluuius ex Hercynio orit,ut ait Celtesjn môtibus Bohemicis,Cor.Taci.Inclytû appellat,amp; in finib. Hermûdurorû origine referre dixit.Hic ergo a Bohemia,ut Aenee Sylplacet P Saxoniâ fluit.De illo Lucanus. Albis ßC indomitû Rheni caput oib? hoftis. Sulpitius SóBoccatius Sueuos a Ceruetiis hucdiuidere afterüt. Strabo hunc Albim nûicAlbûnoîat,Ply.li.iiiii.ca.xiiii.AluûCutHer.Barb.teftat)P5p.MeIa Cornelius,Celtes, Albim.Intrat aut Oceania,no Rheno minor,ut ait Strabo, Celtes de eo fic. Scd maximus Albis Qui rapidus media fluuius plabitorä Et ^tüRhenus,fic Viftula diftatab ortu, TandeSdCymbriacGuagus exo nerat in æqr. Strabo li.i.Germania in duo fpacia diuidere Albi collegit,unu trans IftrG uideriad Tyrâamnê,aliuduf(^ ad Mæotidê.Multa lib.x,6C inpri. ex fentetia Nazarii ,pbaui.Ptol.li.ii.ca.x.et ca.iiii.Cauchos maiores ipfüm alluc re uoIuit.Huic mifccntur,ut Huttenus rcribit,Muldauia,Nuficus,Hanclus.

DeSalaamp;ægra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xxxix.

Ala fluuius ex pinifero del cedit,Celte amp;nbsp;Peutingero authorib.Fluit aut uerfus Ar(fton,iuxta hercyniü,audore Celte,Sigibertus Geblacen. hue fluLiiu Turingosamp;Sarabos aitdiuidere.Dcnatus uero uir dod?, qCa roll Magni uitâdefcripGt,Sarâuocat,iuxta Sarabos.i. Saxones, ut Sigiberto Geblacefi uideuSala aut fände in albi cöcitat,vh Celtes. Sala fed ai doispdit Albis aqs. Et ide in Hcrcynio.Et Sala q Drufi geftat pclara trophea Agcii tes petit albis aquas. Ad cuius ucrficuli explanatione Strabo cÖducit,hic Bru derosp SalâaDrufodebelIatosfcripfitli.vii.amp;ibidê Drufum mortuu inter Sala amp;nbsp;Albim. Aegra fluuius eft a pinifero orius,Celte amp;nbsp;Peutingero audo ribus.Qui ad ortu uerges Bohemia pterlabir,Syluiorefcrête,qdamp;Celtes ait Aegra fed Eoi petit arduarc gna Bohcmi.In hercynio Aegra fed Eoosfledit fua cornua î ort?.Fluit aut aegra in Albi,ut Sylui? ait.Et fic p nra mcdiocritatc oia germai^ flumia ondim?,qalicui?opiniÖis ac memoripfucrüt,nuc ad ca dc fcêdâ,q germaniâ,licet externa,ingrediût,aut gei mäica,defidut ab eoR2 patr«.

-ocr page 423-

LIBER OCTAVVS CLXXXIIIÏ

De fluminibus externis Germania petentibus,amp;^ econtra Ca. xl.

SVnLamp;flumina externa Germania petentia^]C^ SC ec5tra,Danubius.n. ut dixi a germais ad Scythas fludus agit,que Geltes ait folû inter flumîa Germania deferere,ait em» Solus Germanas Iftcr/eddcfcn'toras La Rhodan?

ê^grirtis inducens flumina terris Germano concepta folo,qiiæ ue Vnga/ r’ acri Barbarus ore bibit,metanaftaC]^ teutonushaurit. Rhodanus fluuius Galliæ,ortu germanico gaudens,orit.n.ex montibus Heluetiorû.Strabo li.iiii.

Nantuantiû lacu origine referre dixit,a cuius fentêtia recedo. Ammia.JVlar.

li.xv.ab Apenninis alpibus hune fluere uult, ^cliuo impetu ^pgredientem pleniora gculcare locâ ripas,ac in Lemannû uenire.Fluit aût apud Norma nenfes,ut ait Otofitis li.i.ca.xxvii.Cæfar in principio inter fines Heluetiorum amp;ÂlIobrogû hûclabi afleruït.Solinusin colledaneisca.ix.illump Heluetios decurrereteftat,8d maximu intertres EuropæfluuiokCui aftipulaf Sil.Italic? Pôp.Mela li.ii.Celtes ex Adula môte Rhodanu deduxit.Propat in mare me/ diterraneQ,fecundûOrofiûin mareiuxtaNormanenfes,amp; ibi uaripauthoru diflentiôes.T impus qn(^ hoftia huic afcripfit. Artemidorus et MarlianusCqßz cgoriualis ero)tria tmhoftia.PoIybius amp;nbsp;Strabo Ii.iiii.his côfentireuidenf,ni fl q) duo hoftia ei tribuunt.Nec défunt q feptê énumérant,Sabis fluui? galliæ Sabis Belgicæ,nunc Sambia dicit,apud Mofam iuxtaCôdrufos,Mamurt5oppid5 pterfluit,ut ait Marlianus. Enarrator Ptolemei etiâ Ncruos irrigari dixit ab Sambia, co q (ut Marlia. amp;nbsp;Zach.Lilius fcribunt)Samarobrinp dicunt,qu5 Camara cenfem urbe ferut, ubi Sabis pterfluitJllic Cæfar confiliû habuit,ut ipfe in co mentariis teftat.Luca.li.ii.amp; iiidus Sabis Ifauro.Sulpitius legit Sapis,amp; gallig Ifara flumêdixit tranfalpinæ,An illeÇ' an alius fit fluuiusCaliis relinq difeutiendum.

Ifara aSt in Rhodanu defert,Lucano, Sulpitio Strabone authoribus.

De ArarCjAthefiamp;Matrona. Ca. xli.

A Rar Burgundiae fluuius eft,Rhodanu inf luit. Marlianus hunc dixit AffonUjOpida Burgundig Cabiloncm amp;nbsp;Heduorum irrigare.Stra bo li.iiii.ex alpib? eu deflucre ait,amp; Sequanos,Heduos,Lincafios dif ccrnere.Ide Cæfar li.i.bel.gaUici innuit,ex q habemus,non Bernefem hue eftê fluuiû,q in Rhenû defert,ille.n.in Rhodano femergit,Strabone li.iiii.Plynio, Siilpitio,Pet. Marfo,authoribus. Quod amp;nbsp;Luca.li.i.fciuitdicens. Qua Rho danus raptu uelocibus undis In mare fert Ararim.Et Sil.Itali.li.i.de Rhodano.’ Arares Mixtus Ärar q gurgitibus coplexus anhelis Cundante imergit pelago, ra/ duo ptiït^ p arua 8lt;c. Claudianus in bello gotthico,Ôê Marcellinus li.xv.ubi inter prima germania efl’efcribit.AlbertusMag.ex Vogefo ipfum oririaif. Veru duo Arares ferut,alius.n.Bernêfiû fluuius memorat. Athefis fluuius Etfthla/ Athefis diæ,cui nomen dedit,origine exalpibus hêt,huiusmeminimusli. vi.Inde p al pesin mare Venetu nunc Adriaticu fluit,qd Celtes carmine notauit illo. Hie ubi 11ÛC rapidis Athefis fe concitat undis Adriaco mifeere falo Venetifi^ fug bis.Multa deillo Matuanus in li.ad RubertûSeuerinatê, Huttenus in paneg.

Et germanus adhuc Athefis,quan^ fub alpibus erret, Et ruat in Venetos de

-ocr page 424-

GERMANIAE EXEGESEOS

ferto tcutone cSpos. Mantuanus in laude ducis Veiietoru.Hic Athefis fyluis oneratus amp;nbsp;abiete raueo.Liui. Florus fupraliuiû lÉlxvin.exTridêtinis alpi bus f ftluere Athefim dixit.PanegyricusadCÓftanunifiliuhunc faxis afperU uocatjgurgitibus uerticofumjpetu ferocê. Matrona ex code Vogefo orit,ut Matrona I^hilel io placet,non loge a Mofæ fonte,ut teftat Marlianus,Catalauniü inter

fluit Frâciæ epifcopalê urbê,inde fequano mifcet,alii Ccltas a Belgis eu diuidc re dixerunt Attention indagine qto nota amp;nbsp;domeftica flumina enarrauimus, eo remiffiori externa fiue a patria noftra deficientia diximus,

De aliis fluminibus iam non didis. Ca, xlii.

SVnt amp;nbsp;alia flumïa a qru memoria mihi ipfi pepci,tu ^äpter forte eoR2 hu milimSjtS ob dubiû eorû exitu. Nabalthe fluui9cft,tefte Marliano,tras rhenü,qui Gelrenfes amp;nbsp;Phriha aluit,de qTacitus. Vidius qq^ amnis «t Vidius Hercynio nafcit,non longe a Vifurgo,refertCeltes. Chronusfluuius Sarma Chronus tiæepoftjViftulâ PtoleAmmianoli.xxii,authorib9.Solinus,Dionyfius, Cro Silefus nUjPlynius Crenu li.iiii.ca.xiii.dixit,üide Her.Barb. Sylefusfluuius no multu Chalau nbsp;nbsp;a Sarmatia diftat,cuiusmeminit Celtesli.iOd.Ptole.li.ii.ca.xamp;^ ca.iiii. Chalau/

ftus» ftum fluLiiü allegat.Hodie tluuius ille penes Roftockenfes elïé couincitur.

De balneisGermaniæ,amp;^eorum ratio naturalis nbsp;Ca. xliii.

EXpeditis in proximis eapitibusfluuiis,balnea Germanica ingrediar» Celebrant aüt balnea natura calida,admiratiôe pcipua ^Feqdigna, penes germâos.lnter hpc no extremæ nobilitatis,amp; opiniois thermc Therma Badêfiû Marchiona. claret,quas M. Aurelius Anton. Imp. anno.214.1icet alii rum Ba annorûplusæftimêt,inuenit,utlræ pene nûcexoletçteftant,lapide ibideinci denfium fæ,amp; Beroald^in epift.ad Illuftrifs. principe lacobûBadêfem.Eft amp;nbsp;aliud Ba/ (undator denfe balneu no minoris fortis,ia fub HeluetiorüditiÓe,de q Pogius Florent.' epFam hmoi ad Leôhardû Arietinû fcripfit.lVlulra dicût ab antiqs reR2 fcripto ribusdc balneisPuteolanis,ad quniuerfus populusRo.uoluptatis eaufa con/ fluebatSed ad hoRzuoluptatesilla accedere no puto.IturexCÔftâtia mil.pa^« amp;nbsp;xxiiii,adSchafhufen,dein Cæfaris fédes (Kaiferftul)ob amœnitatêdida. Kaifcr nbsp;nbsp;In Bade opidü alemSnorü lingua,fitu in coualli mötib9 circûeminêtibus. Flu

ftuL uius ab urbe mil.paCeff,amp; uilla fupra flumen in u(u balneatoru fabricataSin/ gulæ domus ibifua habent balnea,eorû publica amp;priuata numero xxx.publi ca duo,ubi inuptg puellæ,matres43ueri amp;nbsp;oês defcêdûtjridiculû eft decrepitas mulieresamp;adulefcêtesnudos uidere,nates oîbus oftentantes.At domorubal nea ppolita,uiris fcemïfq^ cÔia,tabulata,ubi feneftrelle funt,qbus colloq amp;nbsp;po tare licet,fæpe focminænudp,uiro nudoobuiâ irc,nullafufpicioîhonefti.HcC amp;nbsp;alia Pogius Florêt.in epîa înuit,q amp;nbsp;Ii.ii.adduximus.Fuerût amp;nbsp;antiqtus ther mæ iuxta Aqfgranû,quas aqua featuriête olî imgatores cÔdiderût,fecûdû alû qs Drufus uel Agrippa,alü TiberiûNeronêdicût.Carolus cognometo Ma gnus illas Lienatiôi illic incubes,répit,amœnitate loci captus,urbê condidit,ut Cellenfc annales Argentinen.fcribunt.Eft ÔC iuxtaMogûtia balneû,de q Celtes libjü. balneum. odaxiii.pluraadduxit,Necpoftremu laudis habet Cellêfe balneû,nÔlongea Phorcen

-ocr page 425-

LIBER OCTAVVS CLXXXV

Phorcenj'n conualli duobus altiflimis motibus pemi'nentibus G'tu, olim di’öu Scylla/orfitan ab aliq romanoru.Capnion Sueuig dccus amp;nbsp;columê 11.i. V erb! MirificGa PhorceTrolanoC^ Phorce condldit)hoc baineu noîatûuult,ollm Scyllam,lamucro Scella. Pares amœnlcate q ufu rerü Baig penes Sueuos ce lebrantjCLil loco nome Ferlnl ell.Huic uoluptas Illa balnearu penes confluêtla accedere pot, CÔtull olî cû dodiSj^d In re elTe putaret, q? plçrac^ balnea ger/ inanoruaqs fuafpÔte ac natura calidlsferuerêqaut vn ea caliditasaquarû^fl afceret.Qiiidâ rone Strabôlsnltebât Il.v.ublauernû calidis fontlb9ebulliêtê defcrlpfit.Jgnefc^ ethnæas,uelutl CteGas,aqua 111a Incêdl, ôé terra dlftlngul dl xerût,cul alb'pulâtPly.Il.lll.ca.vlH. Trogus amp;nbsp;Iuftl.ll.llll.hlft.aquarû cocurfum Iplrltû fecû ti'ahere, Inde fundû tâ dlu tenere,donec p fplramêta terræ dlff uf9 nutrlmêta ignls accêdat.Hec 1111. Nec (ni fallor) alterlus eft oplnlonls Sollnus ci.xlv'l.Ply.ll.ll.ca.clx.Multl naturallslumîs Indagatores alla rone caulam lllam prcrutatllüt,aiebât,n.aquâfulphureamp;bltuniîe accêdl/lcutlEthnâPhlloftrat. li.v.ln ulta Apol.amp;Stra. Il.vH. Hanc opinion? tutat Celtes 11.111. odarû odaxill. ubi de aqua natura feruente Ita loqt. Sulphureo q calefaéta flatu Exillit ca üernis. Meo tn ludicioaqua illathermarû elemetaria eft,utoîcôftat,c5grega ta In uno loco bltumîofo,ebulliês uirtute ignis circûftâtis,amp; cÔferuatiôe a loco fulphureo.GeneratltaCß a ftellis amp;nbsp;ablgneeueniête p portas terrp.Ignis.n.n5 pût eflefine euêtatiôeCut phificoru uerbis utar)uelutl Zeno pfius afferit,vn î oibus partibus terræ,q ftupêda nobls dlcunt^generat ignis.Habet hoc Arifto teles xxiliûfecfhÔe ^blematû,amp; Id oînotûeft,mlxta generari polî'e fub terra, uirtute folis,ftellarûcp ï loco pdifpoflto,ut Arift.de auro exêplificat.ita Ethnâ ardere Ply.li.ii.ca.cix.ait.In môtib9,inqt,Ethna ardct,tot no(ftib9,oiq^ puo igni tuateria fufficit.nlualis hybernis tpib9 egeftûclnerebruma opiens. Varia aût de hui9 aqup rone ^orum opinio ê,Albert9 ac Auicêna cû Ariftotele rone Igiiis iclufi î terrp uifcerib9,in loco bitumîofo hâc calefieri dixerût,utdlxm9.De mocrit9 Lieronefcio qua câmuêtis afcripferit,alteri9opiniôis Zeno ftoic9 eft. Ethæcdeillo. F I N 1 S O C T A V 1

Ratio a^ rum call darum natura crefcêtiû.

liber NONVS EXEGESEOS GERMANIAE dcclarationem Ptolemæi,Strabonis,Plynii,circa nota Germanica ac urbes Germaniæ continet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capitac^ habet xx.

Primum.De uarletate noîm germanicorum,amp;huius caufa.

li.Varietatênoîm germâicorûcaulâ eftecur tâ pcefcrlptores de Germ.egerîc iil.ErroresSabeIllciac Stephani circa res germanicas.

iin.Somnia Volaterrani,Ärriani,acaliorum circa res germanicas. v.Declaratio Ptolemæi in aliquibus iuxta fententiam cuiufda Ptole. interptls. vi.Declaratio quorundam uocabulorum Ptolemæi extra opinionem inter/

pretum,amp;denodatio in Antoninum.

vii*De qdâitinerario Auguftano,amp; ei9 noîm,ciuitatumq^declaratio. viii.Quorundânoïm difcuftîo in Cgfare ac Cornelio,pter Marlianifentetiâ

-ocr page 426-

GERMANIAE EXEGESEOS

ix.Dc nonnuHis in Conrado Celte reperds, quæ emendari poterint

x.De! eodem,8d quædam emendario in uarios audores.

xi.De pcrpera ficfiionc multam in rerum germanicarum,in PIynio,Cæfare, Herodoto ^ic Strabone animaduerfa,

xii Alia enodatio audoris in omnes Ptolemæi,Strabonis,Cornelii,ac Cæfarislibros,quæad Germanas ipedant duitatesac nadones.

xiii.Dedaratio nominum quorundammontiumacfyluarum Germ.

xiiii.Difcuiïio fluuiorum quorundam germanicorum.

xv.De urbibus germanicis,amp;^ q? olim domos German! fixerint, xviDe pagis Sueuorum a Cæfare nominatis.

xvii.Qiiomodo Germanorum ciuitates ac regiones nominafordtg fint, xviii.De coditorib9 urbiû germanicarû,amp; earû deftrudiôib^ac iftauratiÔib® xix.De pluralitate nationum germanicarum.

xx.De ciuitatibus nationû acgentiu Germaniæ,amp; deeorum noîbus ac fini PRAEFATIO

LdmS adhuc reftat,in laboribus uero exanclandis primu,q expedito/âdê addeftinatSfinê ^grediemur.Qug.n. ad ger maniæ germâorû habitudinê atdnent, ^ximis libris a no bis funt interptata oîa. Extremû adhuc fupeft,de urbibus ƒ. earûqj ætadbus oratio,q cpto fine^ximior,tanto in fufcipi ^^^endis laboribus maior,ac plus neruorû fibi defumit. Mirutn qp pene tota rerû fériés ac librorû femp magnitudîe fudoris,ut pluralitate uo/ luininû furgar,8lt;: augmentet,8lt;f qd feqiiit femp laboribus grandioribus fimili’ fit.Veru adhuc eft qd gryce dicit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rà. ,tantus nunc labor,tant^

diflicultates noftris humeris ad fuftinendûîpofitæfunt,ut id qd prius difhd limû fuerat,compatione huiusoî ^prfus careat difficultate.Arduâ uiâ prius in grclïifumus,fateor,uerS quicqdillic gtulimus,pluralitate auô:oR2 leuauimus qs Sc uia lapfos intelligere ac reftituere potuimus.Et ut rei fummâ dicâ, inæfti mabilê fudorê,et nil a fudore alienû tulimus,qdqd th id erat,labore nobis mer candûfueratjaboreretaliandû,laboredemû côfrïgendû.Præfens uero nego ciû longe laboriofifTimum^nullo ftudio cedit,nulla uigilantia mitigat.Defydc rat pene ois labor î earelaboriofiflima,!aborisalpha,uelpotiuslabore caretc, id ert labori null! cedente. Poflet plane ea folares cupidifiimhaclaboriofiffi'' mû etia ingenih amp;nbsp;hoc,quod oes horas ac oleû Germanic deftinaflet in tranf uerfumegiffè.Eteomaxime,d5uidiflet/iuliûtâ abfoluth,aut in refringendis ænigmadbus adeo exercitû,roluendisinextricabilibus nodis adeonobi1ê,qamp; fioêmfuâ ætatê folipfcndncgocio addixiiret,aut erogandæpplexitadillidc fumpfinét, nullofilo c laberintho illogermaniâextrahere ualuifle. Nihil.n.fi modo ucra fatemur,obfcurius literæ ^duxerutDebcretigit negocioillo no hois unius ætas,no cp tantâ difficultatêres iliap fe ferat. Nihil.n.tâ arduûijtam incompabilis naturg cxtat,qd no affidu^ labor,fsdulacÇ uirtus expugnauerid Nihil manib9 mortalih adeoue fuis uirib9 cÔfifû ê,tâta diffiailtate elaborate, aduerfus

-ocr page 427-

LIBER NON VS CLXXXVÏ.

aduerfus qd non humanus pualeatconatus. lila aut materia pfensrônem hêf^ Mtß Ce in tanta obfeuritate circumfepta, nulli labori cedat,nec Apollo delphi/ eus illeea potireŒthoceo eueniqqamulta annotate nobiliffima fuerunt,q noftris ^tatibus adeo exolcuerut,ut èi. harenâ funditus îmutauerît.Ptolemgo noftrâ confer ætatê/ogo“;' qd antiqtatis fimulacrûç' qd ueftigi û retuli tC Acce q? Ptolemæi feculo Germäia exilisfuerit,aut oino nulla.Ptolemgus cafasil

hs noibus ifhs quibus fcatet Sgt;c uocabulis cöfecrauit. Rogo ubi Hcidelbergu îunc incolebaf.hoc th Buderinû dixiffe Ptolema’h uolumus. Vbi tune Brun f^’gh'^qd tpe Ottonu cödebat,amp; th a Ptolemæo Tubifurgû dicit.Ego annis qngentis nil nifi heremhretulifTe Heidelbergä expientia habeo.Collige Pto lemçi et Antonini fed’a,qs eadê ætas uidit,amp; ab ill is millefimü additis plus tre ntis annh nunc agi agnofces.Potuit igit ille de Germai^ urbibus quid^ fcri

q th non nifi calæfcrebant Maximini tempibus, qui multo Antonino pofterior extitit.T ubifurgö no nifi cafa tunc^ nec cafa/i Hermäno hiflorico Saxonh credimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p.01 ip-ii-ivou. acvtl^. Hicigit mihi uidet cordatuselTe^SC

homis capth exceffifle, qcunep fupfticiofum Ptolemæi nucleû frcgerit,eiufqj noiapfcrtim ciuitatibus germanicis ipofira,noftrifeailitenori reftitucrit, qd ïam lacile,qintegrheft aliquê illiusgallinatii hauftore repire. Fuerunt emun/ (lilhmi uiriq adhibueruntPtolemæû externis regiÖibusamp; calculu penes do öos inueneruntPoft^ aut Germanie appropinquaruntTlaude foris quæfita peneamiferunt.Necid eorhftudio uelnegligentiæimputandûeft,uerh Pto lemæo,q in reliqorbedeferibendo ofFiciofillimuSj Germania adeo tenebris obduxitjUt fatius coducibiliufcp patriæ noftræ fudlètjpenitus in obfeuro tranf iiffe,ncc un^ Ptolemæo ufä fLiÜfe illuftratore,uel potius obfeuratore. Solide loqf,nihil unq Germaniæ grauius aliud accidid c potui(fet,cui plus germaniæ îfœlicitas debuilïet.Exiguû.n.eêt Germâig daritatê abftulifTe.Ccflîll ent.n.alii qs noftra faite ætas uidit,qs germâia ad fui memoriâ aderêdâ îuitaflet,Iduero lt;tolerabile,germaniâillos penitus fibi diflîmilê adeo reddidiffe, ut nec fibi ipi patria noftra fatis cognita,nunquam ad priftinam claritatem redire ualeat.

Varietatênoîm ciuitatûgermanicaru caufamefteignorantiæ Germaniæ acnegligentiæfcriptorum. Ca. primum.

SV mma igit rô ignorâtig germâiç ac feriptoRî negligêtij:,^digiofa ilia no minh uariatio eê ferebat,q fcribêdi j^tutê au(ftorib9 pftätilFimis qfq^ etia Noîm adeinit,q uero feriptores pofthabita ta inqfita noîm uarietate,fcribêdi de germ.ur germais cupiditate,aut ^feftiÔis eoru neceffitateducebât, uariâdo noîa tâta bium ob Ionia effinxerut,acîîponêdis noîb9 intêpeftiui,adeo afeinuicêabierût,dû cui feuritas. libet fuo îgento duô;9^ (xeueef os-ojx«? oîafibi iuxta ei9 opinionê fingere licere putabat,aciftngêdis mÔftris itafibi ipfipIacebat.Et utPtolemgiacltinerario/ ru obfcuritates conticeam9.Rogo q fut ClaudenaciiCVennoes, EftiÔes, qrh ciuitas CâdebonS Vindelicorû gêtiûapud Strabonê li-iliLCqsapudeudêli.?. Alii Mu Zunnios,Mugilios,SabiniosSueuorûgêtcsputas fuifte noiatasC q apudeh gilones de BifurcijCapfiani,Gâmabrua',Oygeni^ermâorh efte dicûtÇ'Pôp.Mela nul Sabinos

-ocr page 428-

GERMANIAE EXEGESEOS

Ii9 urbiSjHulIoru populorû germâi'coriT,nii i tm Melfîagû memini't.Et ne a gcr mam'gmentionefibi penitus temporaret^c incrucnta einoftra patria abiret, fingere quiddam nititur,uel ut folus aliqd fapere uideatur,q? cæteros fugiat. Trebellius PolIioinCIaudio Nurtingos(nifi hosTuringosfuifîeexiftimcs) li.vi.CoftobateSjTamatos.Iulius Ga/ pitolin? BulanoSjT rinomanes.Orofius li.vi.Machomatcs,BÔbates.plutarch9 Rinuceros germanes ^dunt.Taceo Plyniu,Corneliû,Stt'3bonê,amp; cæterosj qru recenfendis noîbus fatigaremur, q oês ex décrété neîa finxerunt.Quæ tn cûÆs cellatis pauiû reftituimus.ac fingulis ciuitatibus pene fingFaneîa tribui m9.Qug ïterptari petes,tue duc^f us igenio.Neme. n.adeo cerdat9,adeo fubdii ctas rênes hèc,q ablata coie(ftura,uenleceqd^ audiat îiftistenebrisaflercrc

V arietatè neîm germanicerû feripterû negligêtig caufam efle. Ca. n. MVlti idee oêm de germania cura exduferûit. Qî eius neîa adee intof ta ac aîendis ingeniis ta intêpeftiua fuerint,ut pene nulli literaRz gene ri couenerint.QLiedStrabe Ii.vii.cenqripubi deTyregetisagit.Ply Neîa ger nius etiâ fecudus,G uerû dicimus in rebus germâiæ primus,ffpe in caulam du mâica nô cit negligêtip fup,germanerû neîm inepertunitatê, puitatêcp. PÔp.qc^ Mda côuenire romane ore neîa germanorû tâ incÔpofita ac rudia enunciari nÔ poile teftat. feriptori Idê ferme afferit Ammia.Marcel.li.hift.xxii.ubi Sarmatarû uocabula non fo-* bus. rtim tm,uerû urbes Romanorû,ac egregiû cuiufcût^ elegantioris ingentU formidare indicat.Guntherus Ligurinus poeta natiôegermanusj formâdis tn noîbus impar,nec ea in numéros redigi pofle phibet uolumîe qnto,ubi de Polonismentionêfacit,Quorû necbarbaranoftris noîa legitime poflunt ac/ cedere libris.Et dein.Qiiarûi nec barbara nobis noîa,nec rigidi poffunt notcf cere mores.Gæterû Ouidius Triftium primo in eadê fentètia eft. Bofphor^ amp;nbsp;Tanais fupantScythiec^ paludes,VixCß fatis noti noîa pauca loci. Sauro matæ cingunt( fera gens) Belïic^ Getçc^, Sunt n ec ingenio noîa digna mco. Idem Ouidius in primo de Ponto, Non uacat in qua fim pofitus regione to/ mite Quærere,finitîonecloca notaGctg.Martialisquocß libre quarto Nos Celtis genitos amp;nbsp;ex Iberis Neftræ nomina duriora terræ Grato non pude at referre uerfu. Quin mauis Ptolemæum in banc fententiam rapi,qui in lib. ß.tum ob nominum uarietatem ,tum ob locorum uiciffîtudinem nomina in/ tegra cuic^ rei reddi non pofïe conuincit,amp; bac excufàtione nititunAptiHima ad id Plynü Ceciliiuerba conducunt,qui in bancorationê libre none ad Ca ninium Ruffum euafit, poftquam de cladibusTraiani Cælàris, Dacis.i.Ger/ manis illatis uerba fecerat.Vnafinquit Xcd maxima difficultas eft,bæc æqua/ redicendo,arduum,immenfum etiam tue ingenio.Quâqiiam altilïime afliir gat,ÔC ampliffîmis operibus increfeat. Nonnullus enim amp;nbsp;in illo labor eft,ut barbara 2lt; fera nomina in primis regis ipfiusgræcis uerfibus non refultent. Habes igitur ledor, quid audtores optimos atraditione Germaniæ auecauc ritÇ’Quando enimeorumoperam patriænoftræaddixerunt,uideruntcp tan tam in nominibus faltem prauitatem,procul ab eius cura receflerunt

Sonia Sabellici ,Stepbanigr^d, ac aliorum in rebus Germanicis. Ca. üi

-ocr page 429-

LIBER NONVS CLXXXVU

An ne îpune id Iatur9 fûcïn q no dubito qrûdâ î me crab roes excitatu rUjdûafcriptorü ignorâria inGermanicis addoctorû fônia deCcêde rOjita tn certû eft abydü hoc cuiufcut^ horroris.ueritatis confcientia têrare.lnter cæteras Germani^ infcclicitates id loge maxim receni et,q uod fo/ Somniâ lucû ceteris regiôib? cÔmune hêt patrianoftra,ut audoï^ exêplaria corruptif qrundarrt fimahabeâqplertî ubi res germanas attingût.Qiiid oro Cor.Tacito corriipti audorü us:* amp;nbsp;maxîe ubi res germâicas fapit,ueluti dû de Vîdice loqr,et orta î Germa niafeditiôe.Quid Marcellino deprauatius'T potiiïimûuolumiexv. ubi germa norûloca attigit. Ad neotericos me côferâ.Sabellicus hô doÔ9,qincuriofe res germâicas ,pleqt,licet caetera curiohffime.ln uno.n.loco ab Alamanis Alanos deducit,nûc Vngarosab Hûnisderiuat.Nûc gotthos amp;nbsp;Getas feythas ^bat^ amp;gotthos a Dacisfegat.Quid mulraCuideat Sabellic9 uclin folo quarto uolu mine.Nonariiundecimi,cui9)^ba funt. Guilielmiducis Aufl:riæ,inqt Jiliû cui Boemûdi filia nupferat.Poteft illud didû puer fubuertere.Ecceîalio loco ubi de Alberto Marchiôe Brâdêburg.egit mêuonêjhuiusfratrêfuifle'fcribitFce dericû IlI.Imp.Ingês foiTin9 ignorare impatorê.Idê li.ù\ cxêplariû diuæ Ottiliæ mÔtê î Bauarig locis pofuit.ldê Hattone epm Mogûtinû Ottonê noîat.Et plæ rac^ fingit,a qrû memoria qbreuiirime nosabfoluamus.Satis.n.efi:fucceflôri demÔftralTe pftâtilTimoSjôd fi nullibi alioq, in germaniis tm lapfos.Quid Ste Loais phaniis Byzantins gexcusT' q(pj»a)4toüçFrâcos^;T«ÂfaçItaliæ populos dixiq Stephani amp;ault;ûorêhuiusPartheniumadducit, Idem Stephanus Viennam oppidum Galilæi dixic pro Galatiæ.

Somnia Volaterani, Arriani.ac aliorum^circa res germâicas. Ca.iiii.

VOlaterranusin oîdifciplinarûgne inftrudiirimusauâor,tm inger/ manicis rebus fuccubuilTe uidet.QLiâ.n. nos Aufteraniâdicimus,ille LocaVo li.vii.comêt.Auftriâ dixit,qs nos Auares,ille Sauaros. Lucernâ qCj^ laterani Nanfiûdici aiffirmat.Et Plyniû BernênûHeluetiorûpopulorû memoriâha bere,dûBernefesa Bertholdo Zaringefi primitusfuerint ^dudi.Taceopru desmillefomnia qîBlodoac cpteris uidim9agtilïima,amp; nÔ nifi ubide germa nia agit. Arrianus græcus li.viü.tiô ^cul ab lonio Germanorû Cedes elTe afi e/-tit.Tertia pars ueritati diferepat illorû,q Orofius Cegterum diligês audor)de Locus germanorûregi5ib9 difleruit.Notatingêslapfus Dionyfii,ubi dePyrenæis Arriani môtib9 loqqdû pene HiCpaniâ totâ aut negat,aut germâig detrahat.Cctera dû fingularêreicuiufc^ rônemhabuero,allegabo. Necme latet qd Îhoslapf9 ta egregios uiros traduxerit‘;’Partî,n.fama,ptï mercatorû relatu, parti cÔueniêtia noîmlabebât,ut facile côtigerat,dû penes nullû prifcorû mêtionê de Auftria Locus uiderûtjUerû Aufteranie.Auftriâ nbsp;nbsp;aufterania dixerût.Côfifi excplo Sabel.1 i. DionyfîL

cxêplariû ii.diuæ Odiliæ monte in partibus Bauariæ pofuit,ut fciuerat in Ba/-uariismultorum diuorum reliquias chorufcarc.

Iln enarratorê quendâ Ptolemæi,amp; qrundâ noîm dcclaratio. Ca.v. Nterplures Ptolemaeienarratorescalculûunus penes me répit, q alioq âvƒvup,oç quadâ feftiuitate operâ fuam no fine laude pofteris participauit.

1 ii

-ocr page 430-

GERMANIAB EXEGESEOS

mæi

Nos tiî attetiori indagine ac Audio acriori qda uidimus emendari potuiire,no luirnus piûlccûore illis defraudare.Verûpotius ei anfam jpbere,cuius auxilio Dedara latiu s ipfe rê uideat,an mihi an huic fubfcribendû GtC’quis noflrû faniori fente tiO Ptole tiæ plus afFuerit.llle itac^ enarrator Aretifflauiâ NerIingê,Canciœbim Am-' berg,Gammanodurû Saltzburg.MurocIa Moreck^olentum Pachelfpurg, Phileû Groningê,Phabiramû Bremê,Leuphanâ Hanofer, Lirünirî Mulbé, TuderiûPalbrun,Stere5tû CaflcFLatiburgû Rofteck,Rugiû Colburg,Bu

Al il Ali/ Mœniû Magdenburg, Pheugarû Halberftat,T rimona Neumarckt^Budoi'i ftûBudo nû Heidclberg3iturdiû Erphort, Ardauiû Vuirtzburg,AIifiû Harnftain,

rim.

Gafurgim Brag,Lx)CoritSForcheim,ArficuâBriï, Afancâ Clepern^Attuatu cû AntdorffjAnaxâ NafTauputauitjamp;pIera^ opuaCfec9.n.n5 licet) côieâtî ra exccutuseft.Necullus q^piusPtolemseohadenus acceffit.PIura tn incuria tranfgrefli-is uidetiir,quæ emendari poiTunt, quibus noftrarn operam addi/ ximus,ac partirnrelatudoélorumuirorum illam dehisfententiâtuLmus.

Declaratio qrûdam noîm germanicorû iuxta Ptolemæû amp;nbsp;Antoninu extra comunem enarratorum eius opinionem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. vi,

Væ uero in enarratoribus Ptolemæi corrcximus ilia funt^quibus amp;nbsp;in Antonini Itinerariû enodationes coniûximus. EIcebus Mulhufen uel Enzen. Breucomagus Colmar uel Schletftat. Vangiones.SpyG

amp; no VurmSjita amp;nbsp;Nernetes Vurms,amp;non Spyr^hacrônedudi conieâa/ mur,qa apud Ptole.in tabulis amp;nbsp;ubic^ dû Rhenû defcribiqa mendie ad feptê trionêdecurrere^primitus meminit Vangionû, indclatius ad (eptêtrionêNc metû.Hec nô ptinaci côtentiôe tutari uoIui,ueB2 tm fucceflbribus occafionein

' relinqre. Rutiniana urbs inter Vuormaciâamp; Spirâ,ubi ego nullârepio^qug mediù inter ciuitates pdicflas occupet,amp; aIicui9noîsfit.Borromag9 Hagenau uel Curia. NeomagusOppêheim. BingûBingê,huius meminit Taci.Ptol. Ant.amp; Itinera. Augufta.T raiana legio Côfluêtz.Nouefû Nufz.BattanoduRî GeIria.Rabona derRab fluui9 îDanubiû.Chercobalus Heimburg. Phlexum Vuyn. Sacarbantia S.PuItê,huius lod Anconin9 ac Itinerariû Auguft.fece/ remêtionê. Carn9Melb. AuguftaexalterapreLycidefcribitaPtole.undc aliq nô vindelicos uolût. Ab Antonino nero fecûda urbs ab Amberga perhP Alii Vili bet,z5.27.uideâtalii qd fentiat.Sauaria Stein an der Angern,nÔ Gretz,utqdä obona. uolût,Antonino,Ptolc.ac Fine.Auguft.teftânbus. luliobonaLinx. Aredata

Peueripach. Boccodurû PaffaujiÔ Burckhufcn. Artobrigâ Lechsgmind^ a Ptole,ac Itiner.Auguftano dici pfuafifTimû hco^nô Ratifponâ. Teutobur Alii Dra gû Seua ubi ingredit Huui9 Daros ï Danubiû,de eo loco Ptole. Anto. amp;nbsp;Fine.

osucl Drabus.

Auguflanû. Daros die Trab.Sauaria fluuius Mur.Taurarû Belgrad,ubi in fluit Saus. Sirmiû Agria apud Anto. Inner. Auguft. Tornacû Tornach.

AlüCa

Vindones Vindifch,ubi fepuki funt duces Auftrig. QuintianisCûtzingêiu xta Filifchofen. Vetéra caftraXangê. Comagenis a Ptole.amp; fcriptore uitæ S.Seuerini loc9 nô ^cul a Viêna efle uidet.Sût q Câbergû id uolüt Canipa/ dû alii Kêptê,alii ^ximâ dicût ciuitatêr Brigantia Bregêtz ab Antonino didt.

-ocr page 431-

LIBER NONVS CLXXXVnt

Curtam ctiâ Buda nunc diccrc uident oês,Hungariæ metropoli m,tcLit.Ofert Ego ucro muica ratioeduéhis,CurtamGran eÜeputOjÔd Salmû apudPtoIe. Budâefle.Virunium Indelburgdicût, noui gFrifingum efle uoluerunt.

De quodam antiquo Itinerario Auguftano Danubü duitates dedarante,eiufdemc^enodatio; Ca, vit,

PEruenit nug ad nos Itinerariû qddâ.ut antiquû,ita feftiuinîmûjqd Au Itinerariix guftanûuocabantjubi reptû fuüTe dixeruntJn q ciuitates Danubiang Augufta c5tinebant,quafcûcp uetuftas uiderat.Huius igit uocabula qdâ urbib9 nûi,8lt;^ eiuf germanicis îpofita,licet obfcurifflma,habita rôneacfupputatiôe ita luci ,ptu de enoda limus,Regelfpurg primitus Rhegino ab ipfo diduPatauiu ucro caftellû Bo/ tio. lodurû. Lambach pterea monafteriSnolôgea fîumîeDrao Ouiliaab eo ap pcllaqab Antonini uero itinerario Ouilabis.Carrtunto pterea Peternel elTe iuxtaHamburgûcôiedauimus.Taurinûfimul ab ipfoMffiâ fugiorê noïari putamus.Vetomanis qcp penes eû Pettau ualuit,uel locus no logea Petauio ncjlicetpaulopoft ubi Pannonia fupiorêdefcribit.Petauiôis mcminerir.Vin donifTam inde Kingsfcld fignificare uidet. Scleftadiû uero nunc Hellû, nunc Heluetûnücupauit.cuius uocabuliôd Antonin9 meminit.Pôtes pterea Sai'oi Sarbruck, Argêtaria Colmar,Tabcrnis Zabern jMatricorû Metz, Argêtora ce Argêtinâ, AuenticS Habelfpurgjuuauiâ Saltzburgâ^Solidurnû Soldurn, conieâura optima ab ipfo did uidimus, qrû uocabulorû ufus tam apud Pto/ Icmæû q Antoninû frequens eft.Noîa pterea ciuitatu collegit,q et noftri fccu lirigorèferuant.Velutifunt Colonia,Argentorace,luliacû,Fleuio,Noucfum Bingiû,Afciburgu,Nouiomagû, Augufta T reuirorû, Augufta Rauricorum Côfluètia,Bonna, Rigomag9,Mogûtiacû,Bregctomagû, Augufta Lyci,Aris flauis,Laais Bigrantinus,Sirmiû,Murfa,PÔte Drufi,! ndentû,Brigâtia, VP reliquarû urbiü appellationes,q cuilibet priuato côftant,qideo adduxi

musîquot; ut earû antiqtatêcxigeremuSjôdhas toti9gcrmaniç uetuftilFimasfacere musReliqua in illo Itinerario fepofita Xucceftbnbus noftrisrelinquamus.

Declaratio quorundam noîm germanicorû in Cæfar,Cornelio, acStrabone,præterMarlianilententiam. Ca. viii.

DVmnup Marliani alioq curiofi fcriptoris in Cæfarê uidebamus lu cubratiûculas,primo intuitu,ut fit,hunc ^bauimus.Multa tn uideba mus aliter doiftis nunc pfuafa fuifte.Sedudus pene Marliano aufcul talTem,nifi Conradi Peutingeri uiri dodliftimi litcræ nup ad nos miiræ,mei trâfuerfum cgiftent.Nolumus igit ftudiolu leiftorê illis deftituere,pfertî quate Cohtrà nus noftra qjfeflîo acfufcepti muneris ofFiciû ^3opisneceftîtatefuadebit.Vn marlianû qin trâfcurfu memori^ digna fentimus adducâ, ne cæteri in iftiufmodi laqos irrctiant ac cadant. In primis noîm uarietatê miratus Marlianus,q fint rogat il Il gcrmanicqs Greg.iii.papa Bonifacio Mogûtino pfuli literis infcruit,dicens, ut uniuerfis optîatib9 ac popFo germâicarû ^uindarû T urrigenis,Heflîs, V i ftre(Rs,amp; VcdreftiSjLonguadiSjSudrodiSjamp;cæterisin orientali plaga coiv ftitutis.Tanquam nomina eoi^omnino uariata,nihil noftri feculi fapuiflcnt^

I iii

-ocr page 432-

GERMANIAE EXEGESEOS

T Lirrigeni qs iâ T uringos uocamus appellant.HcfToi^ nome adhuc remanet. Dani nbsp;nbsp;nbsp;Viftreifi ab aliis Vedreffîferûtilli qVuedcrgau ïcolût,itaL5guados acSud

Dad rodos cgteros dicimusBacenâ pterea fyluâ T ranfrhencfem efle fcribit,nonlo ge ab opido Baden.Sunt q Tun'ngenfiû fyluâ dicât,qrû opinioni plus tribuo. Oacos etiâ eos putat qs nunc Danos didmus, Strabonê forfitan ac Sabellicu imitatus. Verû dus ratio non tenet a melioribus.Daciâji.Suida referête,iuxta Danubiû efle^qs ignorât';’ q Dionê grpcu in uita T raiani uideriuRomani etiâ qncûq^ dacos uicii 1 è dicunt,iuxta danubiû eos afflixerûtJn alia pagella Dacos oil apud Danubiû côfediire,motifc|^ fedibus ad Daniâ porrexifl'e refcrt.Cætc rû auôtorê que habeat^ uidi neminc,nifi Strabonêacltalosqfdâ,rerûgermâi carû infcios^q noîs conucniêtiadudi,Dacos Danos efle arbitrabantJd gfua fifl'imûhabeOjDacos nÔnifi luxta Danubiû repiri.Reliquasrônesquasaddu cunt, li.pri.expugnauimus. Heluetios fimul Bafilien{i,Côftantienfi,Gebênéfi Heluetii, ac Sedunenfi termino drcûfcribit,qs longius extenfos Cæfar ipfe înuit/nanet adhuc ueftigiû in Alfatia,inter Argentariâ et Argentoracû,qd Heluetum ab Ant. Pio didû ê. V nde addudi recêtiores ,pene oês Alfates ac Suitêfes Helue tos dixerût. Alfatia ab oppido Alfeto in Burgûdienfi ducatufito noîatamfcri Alfatia nbsp;nbsp;bit,quâ ab Alfa fluuio didâ opinio uerior uulgauit. Vfipetes etiâ iuxtaFrifos

efle putat,dû multi inter Neccharû,Rhenû ac Mænû ipfbs comphçndât,uc luti Ply.ac Cornelius. Addê q? multa de ueteribus caftris allegat,q hodie Xâ/ gen dicunt. Cherufcosipfe Cerufosuocat,iuxta Bacenâ populû,Sdut Ptole. Chcrufci enarratorait,inter rhenû neccharû ac Bacenâ,fecut9 ê eos Celtes,q hodie elfe putat Chreuchgauiêfes^dûnihil minus fuerîqdormierunt oês in eafoladidio ne.Potuiflet eos Strabo li.vii.alapfuillofuftuIifle.Claudianus in paneg, iuxta Albim Cherufcos fedes habuiflê refert.uerba eius funt hæc. Venit accola fyl uæ Bruderus Hercyniæ latifq^ paludibus exit Cymbrus,et ingentes Albim liquere Cherufci. VerbaaûtCor.Taciticocloclariorafunt,qli.ii.hift.Vifut gim fluuiû Romanos a Gherufcis diuififTefcribit. Suntergo Cherufci Saxo/ nés ab aliis Bninfuipenfes.a cæteris Bohemi didi.

De nonnullis in Con.Celte repertis,q emendari pofîunt. Ca. ix.

T quia Celtispoetæmentio hic nos admonuir,qdâ contra rcceptas eruditorû pfuafioes Çcripta illius refellemus.Iaziges illos qs modo Se ptê caftrenfes didmus,hic a Ptole.fuiffe appellatos cptcris pfuafitHa bet pterea fentêtiæ fuæ riualê Zach.Liliû.Egoq repugnare mihi difficile du laziges co,câfentire difficilius,rê aliorû fentêtiæ oblaturus fum.Maxîe dû fciâ,laziges Vngarig populos fuifle,amp; hos,qshodielazos uocât.Scio Germaniæfûmos q pedibus in fententiâ noftrâ eût. Sed qd id ê côtrouerfie, dû fatis ad hui9 rci fidê folus Ptolemp.li.iii.cÔferat.Hæcfuntq fineomi affèdata ledione, obiter •^^£fy«(r{èfe nobis obuiatulerunt in Marliano,amp;q nec nobis fatis fecerunt, placuitauditorêamicû iudicemrerû illarum conftituere,ut ipfe nobis calculû addat,ueldemat,fuo (non noftro^ingeniodud^.Licet qugcuncp defcripferiz mus,non temere ac fine præftantiflimorû uirorum dudu a nobis exarata fint.

Gaftigationcs quædâm aliæ in Celte in rebus germanids. Ca. x.

-ocr page 433-

LIBER' NONVS ' CLXXXiX

Eltcs aut licet Germania çgregie metitus fuerit, maiorêcp parte pcregt; grinatus fit,multa tn memoriæ tradidit,q nunc fecus a dodis pfuadêc Celtis fo/ Vt de Cherufcis modo acIazigibuspatuit.Pofuit illeOftervualt nbsp;nbsp;milia

^luaÖttonis.Rhiphfos qcpmontesin Sarmatia?partibus efTe cÔtêditexpri fcorû autoritatc,cu tn nec fint, nec unq in rerû natura cÔftiterint.Eledrfî etiâ more fcriptorû fl uere ex arborû medullis canit,nÔ clam me eft, in illo fcripto tcsdodiflîmosacabfolutiiïîmos imitatûfuiflè Celtê,a qbus ob germanicaRz ^■etüignorantiä,ö^ ipfefeductus eft.Dacos qq? Cimbros cxiftimat,ac(pter qd germanos indigenas arbitrât,grgce adelphos noiari îdicat,cû th a Ptolemjro, Arriano,Herodiano,Dionyfio,amp; aliisgræcisautoribus uocitent.Ca tos etiâ Haflbs dicere uidet,iuxta môtes Obtlobios,Marlianus aût Vngaros. Catti Ego q fcio Catos olim inter Sala amp;nbsp;Albim,ac in loco ubi nunc Turingi funt co fedifle^penitufc^ deletoseflc,in diuerfum abeo.Sic etiâ Oftrogotthorh ac Vi fogotthorû mentionê facit in defcriptiôe Hercynii,q pcnitus aut extirpât! fut, sut in nomen Hifpanorh acdanorûabierunt.Multa alia in Celte uidimus,in curia quadâac fecus nunc dodis pfuafum eft,enarrata,qrû mêtionê diftuli WuSjufcß ad libros nouiiTimoSjUbi rerû ilIaRz accômodatior nobis locus erit.

Deppera fidioe rerû mFtarû,Plynii,C^faris,Herodoti acStrabôis.Ca.xi.

Ecminîa admiratione ^fequêdû eft,græcosq latinos abfolutiflîmos in tâti? tenebris uerfatos fuifle,quêadmodû Plyniû,Herodotû,Stra/ bonCjSi^ multos antiqtatis ^ceres. Strabo li.iüi.non^pculab Adrian colabi dixit, ac oriri Iftrum illû noîatiirimùflLiuiorû,a cuius thfontibus tanta

cft diftatia ad mare Adriaricü.Herodotiis fabulatorcga ad Iftru ucnim9)Ifl:i^ Locus ab Hefpero flucre dixit, amp;nbsp;oriri apud Cekas,q oim in Europa extremi fint. Scrabois. f^ónehoc maximus,amaximo au(ftorefomn9ç’ ignorare Gelras'^'ac Iftru ï ex trema Europæ parte orïri.Sed ne putes Herodoti uerba latma eflecorrupta græcaadducamusexli.iiii.qillafunt, f((j «i 'KxçAtÈVj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AucTtc/affp.ÉTixK.uvHTOa' oÎKiism lîjf) îv rfi Ô^Cetera

Loc^He rodoti

J. Ruit aût P totâ Europa Ifter,mdpiês ortù ex CekisCq ad occafum folis oium çxtremifunQpoft Cynetas.Et addit totum c^ pmenfus Europa,ad Scythi'am ingredit. Veru ne Herodotû amp;nbsp;in eo loco incuria deprauatû putes,eius j^ba

exlib.ii.q^Ttfzr» infcribit,illa addu(fturusfum,’Zsçeç’n rf ■asTKp.ôç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inKiÂ

TCàViamp;nFu’^^WHç’TriÂii^,Piamp; p-itrav tgt;(V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.6/lt;n K^aKAm’cof»

S’tÂlCùv/cftcv^iÿaj KiVHcrtoiç. ol nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trçàô' JVvcçuc/xv iiiciSin TOviv th ^tth KeiTPiKouVT.

TîAtuTO Â-t'o/'sçoçj. Aequalis fomnûs Plynioafcribiqubi de Schaldifluuiomen tionê facit in Oceanu^perâte,cutn Rhcno Schaldis fcjmergat.Nefcioqd in CacEreuiderim Vogefum monte in finibus Lingonû ponente,nifi Lingoes Lotharingos dici uolueris,cuius copiofior fermo li.xii.habebit» Satis itacÿ no bis fit in uno lt;}uoc]^ pftâtifl îmorû aliqd corripuiftc. Cætera fi fcire tibi anim9 eft*;’ Strabonêpquirito,quêin viiJibro fcribentê rcpics,Lupiâ ac Vifurgïad Hamafiâ deferrtlnutroq^ refellêdus Strabo eft.Lupias.n.(der Lon)Rheno mifcet. Vifurgis mari exonérât.Verû tâdê uela ab illis detrahês,magis q ad eo yû enodationê q càlumniâ accedere uidebunt, captu ingenii nf i explicabo.

Locus Plyniï

-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï liii

-ocr page 434-

GERMANIAE EXEGESEOS

Enodatio noîm Gernianicoru apud Cæfarê,Cor.Tadfum, acStrabonemamp;Ptolcmæum. Ca. xîi.

Enucka '▼■“ï^sAnta aüt noîm obfcuritas in illis aucfloribus cotinet, ut nön facile ad/ tio didio I nbsp;nbsp;miratione adducar,multos in illis inucftigandis olcu pdidilTe.VoM

nûuaria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÔCego ^conceiTa nobis facultate,eaqconieâ:uraautpftanti(rimortf

rû regio relatu habem^Jedori infinuarc.NÔ q? ueluti Apollinis oraculo illis inh^rcat: nû penes Verû tm uideat,an fententiâ noftrâ corrigere poßit.Ad Cor .T acitûitacç ad diuerfos iundo Gbi Ptolemæo accedo,amp; feric quadâ urbes eorû tranfcurrâ, Angili audores. Saxôesfunt Afciburgû locus Rheni nûc Emerich. Angriuarios Brunfuigc fes,alii SaxoneseiTeputant. Nitriones,Vargiones,Turogos, Carithios,Fra Alii Va-^ coniæ populos a(rerunt,alii th Turogos Polonos dixerunt. Bufaôtoriraino/ ragros uP res Vueftuali funt, loanes uero Schonet mathematicus Frifos efle contêdit, Varagro funtetiâ q eos Clemanos eife dicant. NerteanijCafuarii.iVlaringi, nuncTu nes. Ca/ ringi dicuntur. Cherufei Saxones efle ex Cornelio liqdiflime oftendit,funt rithnos. th q eos Marchiones antiqs fecerint, Tentonarii Saxones funt uel Brunfui/ genfes, Chennos dicht qdäVueftualos,aliiTuringos. Camptg^Dandidi, Mansfeldenfes,Voitlâdosac Mifnêfesferunt Varifl^,Adrabi,Bohemi con/

iedant. Cauchi maiores Saxones funt.Cauchi minores FriGi. ClaalosPhuiv dufios,amp; Carudes Dacos,alii Holfacios efle contendht. Digulones_,Habalig Ahi Oc/ nos Holfacios dicunt. Oqueni,Lôgobardi Haflîæ ac Vuedergeugg inco uentii uel las aflerunt,ut loanes Schonet mathematicus,unus th Germaniæ non infim^, Oquemi Ocquenos Vueflualos.LogobardosMifnenfesdicitJllud magisCornelio,' Hoc uero Ptolemæo relpondet. Marlianus uero Vueftualos Longobar/ dos aflerere uidet,ego fi Marchiones Badêfes ob Rheni uicinitatê diceret Fôgobardi,nô errorê putarê* Erafiosluliacenfesefle conieciura eft. Matti aticos Schonet mathematicus Selandosputat,aliiBatauos,unde Martialis pi los Mattiaticos,^ fapone batauo dixit. Videe Hermol. Barb.fupra Plyniun® probare ex Ptolemæo,plus.M.cccc.ftadiis a Moguntiaco Mattiaticos abefle, uide de litera M. lib.ultimo. Caumani MarchiÔes antiqferuntur_,Martianus (nefeio qd)Frifosdicat. Sueui olim,nûc Vueftuali funt,Ptole.utrâcpptêcos Albim inhabitafle ait,unde multi Saxones opinant efle,cui fentêtiæ multu tri buo,Eufebio,Eutropio autftoribus aîatus,q Augufth ab Albi Sueuos fumo? uiflè dixerut.Lucanus.Fudit ab extremo ftauosaqlone fueuos Albis Strabo li.i.ac vii-Enarrator aut Lucanimaxîehallucinatus eft,du Sueuos comatse gai liæ populos dixerit,cuius fomnh Si Trebellius ho dodus aîaduertit. Cogni Si Corconcii Schlefiifunt. Tubantes,CatiFraconiæ populi dicht,licet Catos Celtes HaflóSjSchonet mathematicus Saxones,Marlianus Vngaros,Cocle^ etiâ Haflbs dicere uideat.Ego relatu dodorh ac expientia illos defciuifle nunc fcio,aut potius CattosTuringos ^barem. Rundii,Eluoncs,nhc Pemeri di cLint. Seligni Marchiones noui funt. SenonesnhcLufatii. PharodiniMc chelburgenfes dicuntur,aitMarfcalcus. Sidini Pomerosefle opiniocois in/ ualuit,Sdionet mathematicus Mechelburgenfes dici putat. Corcontiï,Lato

-ocr page 435-

LIBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXC

Latobng{,Bardini,Dandati,Marchiones noui cfle ^hibent. Quados Mora uos ^bat Schonet, Codeus uero Schielos. Chctaori umbri fugiores referu tur,iicua èC Sudini amp;nbsp;Adropocâpi.Thiriochcni Bohcmia'ftimant.Gothöes Prutenosdicipkirimi uokierunt,Claudianus Guthones dicereuidetillosCniß fallor)qs Gotthos diamus,in aliis locis Cuthunos Iego,Cornelius tn Gothocs Neuria,Samogiria,acSamogetia,Littuania nuc eile coufncit. Carcoth^,Pa girithæ,Leuoni,Vanni Liuoni conieóïan^ Marcomanos Morauos fuifle turba uniuerfa fcriptoru alTerit. Tyrrigethas apud Strabone Capnion TurZ gosnunc appellariteftat. Theiphalos ac VicfloaloSjiiiicTuringosEutropi US afFirmat. Codri,Vi?burgi,Marmoncii,Dulgoni, Didoni,Hemoni,nunc Poloni ferunt. Tentheri,FiTcini,Marchionatü Badefem incoletes dicimus Cornelio ac Ptole.Iàtis facere uolum9 acnobis,utex Hermol.Barbaroac aliis auäoribus in libris pofterioribus ^bemus. Vironcs,Saxones funt,fecus eft de ViruniSjiide amp;nbsp;Auarpi putant, Cheracatriæ ac Bemi,Auftrifunt,Bemos tn Cekes amp;nbsp;alii nuc Bohemos fuiffe aiüt,uide Î libris pofteriorib, de litera B.

Churiones ac Paumecapos Vrnbros fupiores dici uidemus. Monethani Lufnitzenfes .Lufnitzer dicimus. Nagethe,Marchiones noui funt. Brigun thiSelignæ fiue LignæMarchionesanti^cÔiiciunt,fimiliter amp;nbsp;Caulecones.

Holfaciä ac Daniam pterea dicunt,das landt von Holftain, ubi primogeni/ tus régis Danias ficuti Delphinus in Francia morat. Hcrmandui Cocleus Bo hemos dici alîerit. Hermiones Pruteni uel Poloni iuxra mare fût. Cumi pter ea Vueftuali æftimant. Sycâbros oês GeIrêfes dicunt,MarIianus etiâ eos lull acenfes diclos putat^ego ueriori pado monafterienfes eflc coniedarer.Interî leâorcogitet,nullû tâ abfolutæ dodrinæextitiire,q ueritatis locoqfdâfaltcm populos illos,ad noftri feculigêtes audeat referre,nifi côieâura utaqac eo ar gumento,q ego ac cacteri fungebamur,tu fi nobis oçulatior es,ac multo acuti9 uides,id in quod te tua fententia induxerit,retineas,nos nobis cecinilîe puta.

Dedaratio qrûdâ noîm montibus, amp;nbsp;cæteris gcrmanicis rebus impofi/ torS,a Cornelio,Strabone,PtüIemæoac aliis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xiii.

IfculTa qrûdâ noîm germanicaßz gentiû uarietate ac obfcuritate,Iibu MontiS it fimili honore montes ac flumiuadignari, ac eorû obfcuritatê ad ui/ enodatio res luce cÔdonare.Môtes Sarmatici,nûc Kemuntz dicût, de illis Pto lemæus, Obnobii motes funt Hall’iæ,ut qdâ ficuti Aeneas Syl. ac Cekes ar/ guunt/ed magis accederet.fiTuringenfesaut Sax.mÔtesamp;:iyluasdicerem9.

Eremus Heluetiorû Vueftervualt.Semiania fylua Hartvualt,alii Semitiana Gabrete Bohemcrvuak coniecElat. Goreta fylua iuxta Patauiû æftimat. Ccti9 mons Srepufchluck,alii Calenberg dicunt, inter Viennam amp;nbsp;Linx.MeIibo tû Düringer vualt dici ferutiL Ardenna fylua Eichelvualt,alii Acher vuald di cunt.Carpatusamp;Sueuusillemaximusmonsnô lôgeaPruffia putatur.

N Dedaratio quorundam fiuminum germaniæ, Ca. xiiii. Ruminû Nuncad flumina Germanica defcendo qrû in uariandis noïby|^^q dedara obfcuritaselFChalauftusfluuius a Ptolem.hodieflumen eft apud tio.

-ocr page 436-

GERMANIAE EXEGESEOS

Roftock,qd ibidc mari infertAmaf^die Emps.Vrgisfiue Vifurgis der Vue Boryfthe fer.Viadus Oder.Lupia der Lon.Trabus die Trab. Sueuus Spret. Schaldis nes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;die Schel iuxta Ancdorff. Nartia dieNarn. BoryfthenesderNeper.Iornan

des hue eundem facit cum Danubio.alii eos difcreuerunt,ut Herodotus dicif.


TiTKf'îsa' ^ôGofVcamp;iVKS TraTO/x-oç,off tÖi tî fxiyiso'çtx/xtT«’/sçov j(SPi4(sK7rç,xarà n''^p,a.a‘ t«ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(x.ovvcv iZv (rKKÔiR.«v TSBtttp.oiv xcy tSv âwvTCûi',

■Mhv ve'rAs Isv «zyô'^ff.i.Quartus fluuius maximus poft IftrûBoryfthcncseftac copiofifBmus noftra fentêtia, qui non folû Scythicis fluminibus pftat,uerum oîbusaliiSjNilo cxcepto.Hæc càdêStephanus^trabo,Eratoflhenes,Dio nyfius,amp; alii, Iftrûa Boryfthene diftinxerût.Obruncâ Aeneas Mænum di/ a putat/ed fallitur,re uera Mofella eft.qa mediam Germaniam diuidit.

De urbibus germanicis,amp; quô olim germant' domos fixerint. Ca.xv.

Germant ßne urbi bus

Fidio do morum penes eermaos. O

EXada memoria de germanicorû noîm obfcuritate, ipfas urbes nue ingreflTurusfum^qbusnoftratêpeftate nihil nobili^ eft honeftiufq^.' Du aut uetuftâGermaniæ fpeciêintueamur,inueniemus ipfamc^lo afperâ,terra informê^Tacito referentepcnullâ germaniæciuitatê, tm cafulas qiiafdâolim côpadasAit.n.Cornelius,germanos iundas inter fe fedes nôpa ti.Et habet fentêtiæ fuæ riualê Sabellicumli.ii. Enea.vi.Cælar qcç li. cornent, primo^antexiiii.annos germanos non fubiilTe tedisindicat. Cæterum curno Herodianifcntêtiâinteftimoniû trahim9ç' potifTimû in hac renobifcûfaciété iib.vii.cuius uerbafunt. Région? aût GermanorûCæfar depopulabaqmatu/ ristâ fegetibus.uicofcp oês incêdendos diripiêdofcç militibus tradebat. Raro aûtapudGermanos e lapidelapidibus uecodilibusautlaterib^^dtficiafunt, denfis etiâ fyluis,qrû cÔfixis augmentatif^ lignis qdâ quafi tabernacula aedP ficant.Hgcille.IdêHerodianus lib.vi.infyluis Maximinu contra eos pugnafte refert.Bx eo folo Germaniæ ignorâtia ^feda eft,nulli.n.ctuitatû eorû qdq co ftiterat.Sic PÔp.Mela li. ii.nihil de germanorû ciuitatibus dicere confueuit, Multi germanorû olim i fpecub? habitauerût,unufqfcp etia domû fuâfpacio circûdabat,amp; aduerfus ignis cafum,aut infticia ædificandi.Nullus.n.cfmento rû aut tegularû ufus apud illos fuit.Hæc oîa Cornel.in Germania. Franci etia Cut Hunibaldo placet )ufc^ ad Hildegaftitempa,rarifltmas urbes poflederût ut in ^uerbiû abiueritCdasift ain altes frenckes gebeue) Cæterû Ammian« MarceLli.xviii.iuxta Rhenû in ulterioribus ripis pene nullâ ctuitatê uideri aft feruit.Necid remittendû eftquafda ciuitates Germaniæ domos eorû fixiffe. Vnde Cornelius ,pbat in germania füa fennos elTe germanos^dû domos fixe rint,quod penes Sarmatas in ufum non fuerat receptum.Etidemin hiftoriis. apud Frifosædesfidasteftatur.Cctera BaptiftaLeo lia'ii.dc ædifiriisexequit De pagis Sueuorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xvi.

ANtiquitus igit no urbes ,tm pagi penes germanos extiterant^qrû cen tu erant Sueuorû tm,referente Iulio C^fare in comen.li.iiiÉcuius )^ba fût.Centû pagi Sueuoru referunt/xqbus multamillia militûqtânis betfd j?ôrtim,partim agriculturæ dedunt.Eutropius li.vi.Orofi.li.vi.aliiq^ plu radeilfisretulerût.Itinerariû etiâ nup Auguftæreptûdecêpagorû meminit.

Horû

-ocr page 437-

LIBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXCÎ

Hors aut pagoru finalis terminatio in yif græcâ dicuonc exibat^qua German* *11 geu uerterunt.Extant adhuc SueuorS pagoru illorG noîa penes nos, ut (ut Algau quafi alpium y« geu, Brifgau laudis yS uel pagus. Suntgau quafi IoIispagusobamœnitatem.Ergaunonorispagum,Heugau quafi fœni pa/ gus.Nortgaunoricorü pagus,amp; hi pagi Sueuoru dicebant,cuftodito adhuc nomine eorum Geu.

A quo germanoru ciuitates acregiones noÏa fortitæ funt. Ca. xvii.. Et qa capite pcedentide Sueuoru pagorG appellatione unde noïa fi/ bi defumpferint,docuimus,noftroiurenos faduros aeftimauimus,fi amp;nbsp;reliquaRz urbiG regionucp uocabula exigeremus.Sut germanig op. pida q in,Heim,defïnGt,qd patria penes nos denotat,ut Phortzheim, Hildef heim, Vuickersheitn. Alia in pagus,Brun,ut Heiligbrun,nos Hailbrun, Bale brun,Thieffénbrun a ^phinditate.Ec hoc no fine re,dicete.n.Seruio pdia pua ideo pagi dicGt,qa antiqtus iuxta fontes ruftici tabernaoila ædificabât.Eiufdê Nota ci farinæ noîa funt,q in aquâ Bach terminant,ficuti Amelfpach a fluuio dida il/ uitatibus lie pterlabcnte,nos Anfpach, Arnfpach, Alberfpach,Alberti aqua. Alia î gre germant eâ diclioné -ziryfyo/v quâ turrim uelburgu tranftulimus ,ut Capnion nofter cisîpofita in codice epiftolari oftendit,manête in utra^ lingua c5uenientia,ut -arû^oç bu unde 5^9,TT in ß,ita /wtf »«Trufyof» MarieburgG.AItGpyrgû HochburgG,RegclfpurgG, aqua illic in Danubiû fe exonérante note accepto,RotêburgG, Mechelbur §û,NurêburgG,HeidelburgG,FriburgG. Alia in.En.uoce dimittGt,q latiniin aeû deducGt,ut Ettlingen EttelingiacG,teftante Peutingero q datisnup ad me literis Ette’ingiacêfemuocitabat.Et egocomptG hêooes pene totius Auftrafig urbeSjOlim in acG exiuinè,utlatius in libris fequentibus patebit. Alia in uallem eorü appellatione finiunt,nos.T'al,qa ualle circûdata,ut MergentaI,MurgêtaI Suntamp;aliæ noîm germanicæ natiôisr5nes,multæ.n.urbes a diis olim ibidem cultis nucupationênadæ funt,ficuti LunêburgGa luna,in cuius honore urbs cÔditadicit.MersburgGa Marte,Magdenburgûa Venere,ôlt;^ ut Capnion in quit,uelab andllis V encris,græci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-aruf yotf didum,J\(ito 'a-.n.ancilla cft.

llenburgu aloue,5aterburgû aSaturnOjIuliana reuto.Vuolgafl: a Mercurio, ut ait Hermannus SaxonG fcriptor.SoItueldê a foie ibide culto,Hamburg a lo üehamoniOjAImanhofenab Alemanno,Etclingcn olimNeptingê aNeptu no,itaamp; Oldenburg ac alia.Oftendit hoc clarius Hermannus fcriptor.Caro lus olim Magn9 plura illoRi idola fuftuht,aliqua uero ob antiqtatê ufcp ad no ftratpa excurrerGt.Poftquero religiÔis noftræ honosinuaIuit,afand:orG no minibus ciuitates exorfi imbuimus,ut Portus Nicolai, PetershufeUjMaripbur gû.Alia oppida etiâa fluminibus inuenio nuncupata,ut Amelfpach,MogGtia Côfluentia,Iuuauia,RegeIfpurg.Alia a cciditoribus,ut Treueris ,BrunfuigG, ViruniGjDinckelfpuhel,Augufta,Alia ab aufpiciis amp;nbsp;fortibus,ut Tribotes a tribus quercubus.Herbipolis quafi heribi polisCreferente CelteXui tn minus aflêtior.Alia a rerG ^pprietatib9,ut EichftadiG quafi OedftaqMonacG,Lantz hutta,Ottlandia,lechtlandt,Mediomatrices,Quadrata. Alia noib? terrg uoca

-ocr page 438-

GERMANIAE EXEGESEOS

bantjUt Vangi'oncsa terra ^xima Vunckeugiis.ubi fita eft orbs.Bataui Hól; landt.Nemetes amontibusAlia a qualitatibusterræ uentorû,utOfterilt;:h, VuefterichjBsiden.Äli'a a (îgnis^utBcrn.Bafilea-Rtdcbût forfitan qdanoftra fedulitatê in exigendis noibus germâids.Ceterû q Germaniâ,nô de bn diced! facultate iftrudionê igrefli fum9,has tricas ueluti fuma nri îftituti ueneramur.

De conditoribusurbiumgermanicarum,earumlt;ç deftrudicni bus^iteruminftaurationc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xviii.

PRacrniflo capite a côditoribus pkirima Germanorû loca traxifîc nota teftati fumuSjUerûqa ff pins deftruda funt,noîm pluralitatê aflumpfc runt.Têporibus confulûnulla urbsalicuius opinionis aut nobiliratis Deftru Germâiæ exupauerat,quêadmodû î fupiori capite reteximus.Qgt; aûtde Trc étio ac rc botibus,Vangiôibus,Nemetib9,apud Cæfarê legimusC nulla alia ratio eft ni, ftauratio fi q? huius têpeftatis populi id appellationis tulerint, non duitates, uerû uillas iirbium incolcntes.Nec défunt îcriptores, q luliû cæfarê multas amp;nbsp;nobiliftimas urbes Germ. in Germania aufpicatû fcripferunt,ut Hermannus^q Lunêburgû^Sûdfeldiu Merfpurgû,Magdêburgij,IIenburgu,Saterburgu,VoIgaft,atlt;^ nobiliftîma-Saxoniæoppidainftauralîe Cæfaremcôuindt Noftrietiam tempis annales Oppenheim ,Indelburg,amp; Rheni duitates a cæfarê exorfas finxerunt,Et iicês apudme fide carent. Fuit.n. cæfar popularibus auris acopinioni uulgi ftudio filTimus ambitiofiirimufc^,q amp;nbsp;cætera in germanids egregie gefta ab obliuio ne deperiri nÔ palTus eft.Si igit uel aliqd ab ipfo elaboratû fuiffetç' qd memo/ ria dignû extitiftet, ^cul dubio comentariis fuis inferuiffet. Non pauci etiam funt,q tot urbes germâicas ab Augufto,alii a Drufo Nerone^alii a qdâgrano eius fratre,alii Coloniâ a Traiano lumpfifle exordia hallucinât.Ego uero ufcp ad Antonini Pii tpa nulla alicuiuspftâtig ciuitatê fuifte noui,nifi Coloniâ,So liturniûjZabernas,Treuerim,5d Auftrafiæ oppida qdâ,qrû merainit ipfe cp farinItinerario,amp;CL.Ptole.eiufdê tpis affertorin fua geographia.Hêo qe|» pfuafiflîmûeaætatenonduitates extitifle, uix uillasac pagosretulifle. Dûn. Argentinenfiûliteras antiqtate etiâ modefta pditasplegimus,uidemuseâur/ bê uix trh fpadi in receffu habuilfe Ottonu tpibus i^tû oppidû ignobile.Eadê ratio de Moguntia,Vuormada,Spira,Nurenbergauulgat,q tm Henricorii tpibus incrementa fumpferût. Traianus ut Dion Prunieh. audor græcus te/ ftatjduas copiofiffîmas urbes Dact£,q amp;hodie Danubio adiacent exorfteft, facile inducor illas primas danubii ciuitates cxtitilfe.IndeCÔftantiniac luliaoi tpibus,ut annales fide digni a(rerunt,a ducibus Sueui^ oppida temere munita funt.Quæ nûc impio parent,in qrû numero Rauenfpurg, Vlma, amp;nbsp;alia.Inde Attila uniuerfæ Germâiæ deftrult;ftor,Bafileâ,Vuormatiâ,Ârgctinâ,Ratifpo nâ,Nurenbergâ,Iuuauiâ,Coloniâ,Iuliacû,amp; alia oppida penitus deftruxit,q partim a S.Rupto epo aufpiciis Theodonis Bauarip ducis, amp;nbsp;aliorû eporum reftituebant. Pipinus inde atq^ Carolus Magnus duitates in tnl auxerunt,tot cpifcopatib9 pditas efFecerûqquêadmodû ante eos Dagobertus.Maior itai^ pars totius germaniæ a Frâcor û regibus,fub nbsp;nbsp;nbsp;impio erat,ac a Caroli ^ge

nie ger

-ocr page 439-

LIBER NONVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXCII.

nie germanica incremêtum ac initium fumpfif,ut priuatim de qualibet duita/ tedum mentioerit copiofius exequemur.Temporeetiamtranslationisimpe Erigeda fii ad nos,ciuitates Germaniæcopiofiores redditæ funt.Huius autem argume ru urbiu tum id fercbatur.Vngari enim Henrici primi feculo,£otam germaniam popu gcrm.cau lationibus ac incurfionibus depredantes,ampliffîmarum urbium erigendarü fæ.

Qufæextiterunt .Quælibetêimnatioobmetum Vngarorum perculfâ,oês eorum facukates ad inftrudionem unius urbis,amp; ut ad fedes ill as tutiores res corûtranlportarêt/ontulerunt.ltac^oppida primo exigua,eoB2 infcenfu locu pletioraeuaferunt.Omnes tune Noriciad Nurêbergâut ad unicum refugiu acafylum,rclidisparuis colonüs aufugerutBauari ueroad Augufta luuauia Ratifpona.Älfatesin Argentinä,Conftantiam,utad anchoram fefe recipient' tes,fui tutelam comprehenderunt^aduedlisillis quæadfalutcmrequirebâtur. Eaigitur tcmpeftatc,nullum erat fernere munitum oppidum^quod ab V^nga rismanferitincoIume.Deuidisinde Vngaris,Ottoprimus Saxonie ciuitates crexic,multos germaniæ duces atep Marchioncsinitiauit,intcr quos Henric^ primus Brandenburgenfis MarchioBruno fimiliter frater Ottonis BrûfuigS aufpicatus eftJnde a diuerfis germaniæ principibus^diuerfa oppida funt conz dita.Ludouicus Bauari^ dux Lantzhutjngolftat exordiebatur.Erneftus Mo nacum.Hermannus oppidum Baden ,Eppingen,Backenau .Bertholdus de ze ringen duo Friburga,unum in Otlandia,akerum inBrifgaugia.Foedericus pri mus Sueuip oppida.Fœdericus fui nominis(ecundus,Enélingen,HaiIprun Ôd Reutlingen muro inueftiuit,amp; tune pagos in ciuitates deduxit.Sic demum ur bes Germaniæ pene omnes eflTe recentes confiât,nec uetuftate quadam,ut In diæ,Græciæ præditas. Licet etiam germanica natio cundis antiquitate priz or,totummundum pene,fi cum prifeorum æuo dccertamuSjprgcefTeritjï ftru endis tarnen urbibus pene pofterior effe cognofeitur.

De nationum Germaniæ pluralitate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xix. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nationu

Ab urbib^ germâiæ nue ad natiôes afeedam?. Germâia aût q ta ampla Ger.plü a feriptorib9 memorat,mFtas natiôes ac regiôcs in fe recepitGna ger ralitas manorü qncp Ply.li.4.ca. gt;nbsp;4.pofuit,VSdalos,Bm‘gûdiôes,Varinos,q

tû pars Cimbri mediterranei funt.Hermi5es,qrS ps Sueui,Hcrm5duri,Catti Cherufci.Quinta ps Peucini,Baftarngc5termini dacis.Alii qnqginta qttuor gêtes germaniâ ïcolere dicut,Carnos,Carinlhios,Styrios, Auftros^Morauos Schlefos, Saxoes,Frifos,Hoîlâdos,Bauaros,Sueuos,Cibros, Syclt;âbros,Teu tones ,Vindelicos,Flâdros,luliacêfes,Vueftualos,Hafros,Brabâ£inos,Franco cones, Alfates,Brifgaugios,Südgauios,Heluetios,Lotharigcs,Vuefteranos. Alii Vue Pomeranos,amp; reliquos,quorû Cocleus in fua germania meminerat* Cornet ftranos uero alii tin tria germâorü gna Iftæu5es,Hermi5es ac ingguôes énumérât

De ciuitatibus nationum amp;nbsp;gentium Germaniæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xx.

NObiliores etiam tantum germanicarum nationum ciuitates adiieere uoIuijUt eo perfedlius a nobis profeffio noftra tradatur. Finibus An ftrig baud dubie Vienna.Linxa.Ipfia.Chrenamp;. Lauriacum.S .Lupol

-ocr page 440-

GERMANIAE EXEGESEOS

dus.Nouaduitas.Petau.Indelburg.Villacum adiiciuntur, Bauariæ oppida Vrbcs nobilioraAmbergum;Chryfopolis.Monacum,Lantzhatta.IuuauiajOnnga. Germai^ Nouürnforum,Aichftadïum.Frifingum.Burckhufcn.Aqu£burgû.Landoia.

Pöpenheiniium,Reinurn.Nouiburgum.Rofenhei'mi'um.CopfFdeinm.Laufz fen.Ratifpoiia.Patauium.Scbiltern. Gardadium. Straubingen. Deekendorft referuntur. T yrolenßum uerö regioni fubiedæ funt Hallis.Eniportus. Bri xia,. Verona.Tridentum.. Sucuiæ urbesinfigniores nobiIitantjVIma.Au gufta.Rauenfpurgum.Stutgardia.Schonga.Vuerdea. Laubingen^-Dinckef/ fpuheI..Memnn'ngen.NerlingenGengen.Biberacum.Reuth'ngen,Tubingc RotenbLirgüm.EfleIingen.Hailbrunna.Vuimpina.Conftantia, Algaugiarn uero Kempten.FielTen, Hcgaugtamautei'rtStuIImgum.Nuenburgam. Ad nigram Syluam Baden.Seckingen.Rhenicampum.LaufFenburgum. Ad la/ cum uero Lindauium.Puchornuin.Merfpurgum.VberIjngum.ZelIa.Eft 6^ alia SueüiæparsRiefza dióta/uP urbes Vuendigen.Ottingen. Nerlingen. Bopffingen.Lauchen. nbsp;Franconiæ urbes fuperioreSjBomberga.Herbipo/

lis.Choburgum.Chronacum.Anolfpachium.Suabachium.Monsregius.Ha/ melburgum.Rotenburgum.Bifchoften.Vucrd.Caroli polis. Miltenburgutrl Cineriburgum.Frâcofordia,Vadumbouis,Chietfîngum,VadûIeporiSjSût/ f ordia.Lucfpetrajôd aliæ quæ’ partim in Franconiæ partibus^artim ipfam at tirtgunt. Contigua illis regionibus Nurenberga efl: dubiuman Franconihus acBauaris afcribemus.Montana autem adoriêtem Amberga,Egra,Herifpor tus,SaIcipagus,Salicetum,Nouum caftrum. Hafliæ urbes àcirca ipfa Schon bergum,FridentafFeltzbergum,Putzfpachium,Marckburgû,CaiÎLila,Geb hufcn,FuldajForcheim,Melfingen,AlsfeId,Fïennenbergu, Altdorff, Crütz: enburgum orba, Vualdeckum. In Turingia haud dubie Erphordium,Ari ftadium,Gena,Nuenburgum^orthufia,GottafiueGoctinga, Vinaria,Mui huren,Ifenacüm,Schuartzenburgum^Sangerhufen uidentur. Myfniæ ur/ Zuicka. besLyps, Merfpurgum, amp;aducrfusBohemiam Trefen, Fribur/ gum,Mons terroris,Mons niuis, Zuibicca,uerfus Turingiam Neueburgu, ad Saxoniam autem Zerbis.Aliæ ciuitates Zeicza,Toroa,Are2enia, Marß polis,Curia. Saxonig urbes V itcnburgum,ParthenopoIis,GosIaria,Brun fuigum,Lubecum,Lunenburgum,Hanonisburgum,Ripen,Vuerden,Min den,GrifuaIdia,Brandenburgum,Mechelburgum,Stetinum,Viimaria,Sun dis,nam prifci omnes ufcß ad littora Saxones dixerunt. nbsp;nbsp;nbsp;Marchiæ utriufc^

Olmitza duitates,StendaIum,GardeoIum,SoItueIdium,Ofterburgum,Auelfpurgû.

MorauiamincoIunt,OImitza,Zuouonia,Stolliburgum,Bruna,Trebetia Schlefiam uero VratisIauia,FriftadiumjGlauconia,Nouum forum,GerIi cium, Punidum. luxta Oderam Francofordia,Hamelburgum,OrtelIo, Vilfnacum, Furfi:enbergum,Straièn,Prigeru.Sprode. Berlinum. Prüf/ fiæ infunt Dantifcum,Mariæburgum,Mons regalis, Culmen, Sâbien, V uar men,urbes, epifcopales,Graduicum,Nuenburgum, aliæcp plurimæ urbes.

Liuoniæ uero Riegum.NamaIia.Hapfelia epifcopales urbes. Flandriæ

-ocr page 441-

LIBER DBCIMVS CXCIII.

autemGandanum^BrLiPis.CaÜas^Äras, Hannoniæ Valentinos. Selandi'æ Mittelburgum. BrabantiæBruxella.Mechellina.Leua.ÂntLierpia. Berga. ÄIiiLc Traiedum. Vucftuali'æ3nfatLim .Tremonia.Paleborna.Monafterium. iionia

IuIiacenfium,Borgt;na.kiliacum.Thuren.Aquifgranum,Leodium, Gdriæ Nouiomagum.Sutuonia.Ruremondis.Ärni'a. JVuefttiæ_,CruGacum,Cæra risLaterna.Serapontum.VuiderfdorflF. Metis. Treueris, Lucelburgum.

Hollandiæ,Traiectum.Dordatum, Panniodelana teutonice Amfterdam. Alii No Bndum.Harlia. FriGæ,Smollis.Greningen.Emde.Dauentria.Campen. uioma AlfatiæjZabernia.Hagenoia.Kaltenhufen.Neuvuiler.Andelau.Argentina. gium. Brifchi^Friburgum.Offenburgum.Gengenbachum.Elza. Pomeraniæ,

Sangardum, Goltianum.Roftiueldium. Holfaciæ,Hamburgum,Schlefni/ cum.Flensburaum, In Palatinatu Rheni et Marchionatu Badcnfi.Baden.Etc lingiacum.Durlachum.Pfortzhemium.Heidelbergum.Laudenburgum.Op penheimium.Bretheimium. Rhenum procul dubio accolantjCuria,VuaItz hut,HaucnftainjStokacum,LaufFenburg,Seckingen,Veldkirch,BafiIea,Ry necum,NeuenburgPrenitza,Schafthufen,Conltantia,Btikicum,Rinaugiü, Argentina,Salza, Spira,Vuormacia,Moguntia,Pingum,Confluêtia,Cuba, Colonia amp;c. Has urbes fini uoluminis huius noni annedere uolui,ut tantum iiobiliores,alios uero nullius opinionis amp;nbsp;præftantiæ uicos,ac temere munita oppidaexdecreto exclufimus.

F

l N I

S

LIBER DECIMVS EXEGESEOS GERMANIAE DE MATHEMATICAL!

defcriptione totiusGermaniæ.* Continet Capita XXI.

Primum.De parallelis dimatibus ac zonis,amp; quot fint eorum.

Secundum.De clim'atibus zonis ac parallelis Germaniæ.

Tertium.De fyderibus Germaniæ.

Quartum.DeutraCjß urfa,amp;earum nominibusamp;ftellis.

Quintum.De aliis Germaniæ fyderibus,ut Arduro,Cepheo.Lyra,Serpcn/ te,Ophiulco,Perfeo,Andromade amp;c.

SGxtuiTi.Quomodo illafyderafuper Germaniamfint pofita, Septimum.De triplicitate germaniæ,amp; quibus planetisregatur. Odauum.De Horofcopis Germaniæ ♦

Nonum.De dilatatidne horarum Germaniæ,amp; quælibet eins nationis.

Deciinum.Parænefis eft lelt;ftori,in defcriptionemtotius Germaniæ, fecundii longitudincm amp;nbsp;latitudinem grad.amp;î: min.

xi.De dimenfione Germaniæ totius

xii.De lateribus medietate,vmbilico,amp; terminis Germaniæ.

xiii.Quantum fe Germania magna in feptentrionem dilatetçquot;

Kil

-ocr page 442-

, GERMANIÄB EXEGESEOS

xiüi.Vbi lingua germanica terminetur.

xv.DeinfuIis germanicis,00earum ignorantia.

xvi.DeScandia,amp; quibufdam rebus circa Scandiam reperds X vit. De ßaltia,Bataua,lslandia,Saxonicis ac aliis infulis.

xvüi.De Noruegia,amp; prodigiis^mirabilibufcß rebus in ea.

xixDc Thyle,Grolandia terræ termino,8d aliis infulis, xx.Defcriptio Daniæ,Cimbricilt;^ Cheronefi,ôdadiacentium infularum.^ xxi.De plærifc^ infulis germanicis nondü didis,amp; ciuitatibus earum.

AD LECTOREM

Ltimos quattuor libros defcribendis ciuitatibus deftinaui, ut prius diximuSjOrdo tn ita nobis ducendus eft.In primo li-' bro et pfentipmifTo, uobisnoîm uariationêaudoRî circa cf Liitates germaïcas,amp; earû quoufc^ licuit enodationc/cgio nû(Ç germanicaRz pluralitatê acearûmagnitudinê,amp;qdqd ad Germaniæ urbes attinetexpediuirnus.Nucueroadma thematices ac aftrologiæ rÔnes defcendimus,amp; fydera germaniâ attingentia, planetar U germanicoru numeru ac curfus,infularû dem5 germanicarû defcri ptiones libro pfcntiaddiximus.Vltimis uero reliquis iuxtaferiêalpha et beta oês Germanorû ciuitates,monafteria,amp;reliqua qfupfuntincludemus,amp; de/ mû facram anchora ut dicit patem9,fed ut ad inftututû præièns digrediamur. De parallelis ac zonis climatibus totius tcrræ,amp; in quo numero fint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. primum.

Climata quot

Zonæ

Parallel^ quot.

TErrahabitabilêgræci in climata diuiferunt, utChryGppus Iib.ii. A/ pollodorus. Antipater ,Zeno_,BoethuSjamp; Laertius li.vii.afferût.Cæ terû Mar tian9 li.viii.odo ponit climata,diamærocs,DiafyeneSjDiale xandrias,DiarhodijDiaromes,Diahellefponti,Diaboryfthenes, amp;nbsp;ultimu p MæotidêjUide Plyniû li.v-na.hift.ca.xxxiii. Zonas qq^ retulerûtquinc^,utin primo transforma.Ouidius,Boccatius,Polybius,Eratofthenes iuxta Strabonê lÉii.Martianusli.vi.ca.iii.Gellius li.ii.ca.xxii.Higinius ca.v.Tibullus ad Meffa/ lam,Macrobius li.ii.de fomno,Ply.li.ii.ca.vii.ôi^ alii,q dicht ardica.i. feptêtriôa lis, Thermæaæfl:iualis,lfomerineequinodialis, Chimerinc hyemalis ultima eft.Itê xii.parallelis terram diftinxerunt Artemidorus,Euclides,Strabo,amp; alii. Triplicitatcs qc^ terræ tres loannes Efcendenfis pofuit,qsamp;^ e Ptolemeo elicit De climatibus parallelis amp;nbsp;Zonis Germaniæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. ii.

Vnc ad Germaniam defcendo,hâc fcriptores partim infexto acfe/ ptimo climate recenfuerut. Sextum em clima Diahellefpoti dudu, Climata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß Tliracia amp;nbsp;Germania fupiore fefe extendit.Septimu uero p Bory/

germâiæ. fthenêp Ponticu mare,amp; fupra Germania magna dilatat.Zona aut germaica ardica .i.feptentrionalis eft,habitabilis temperata,ultra uero Germaniam regio frigidiffima Iiorretinhabitabilis. Quod Oui. hiscarminib^ explicauif

-ocr page 443-

LIBER DECIMVS CXCIIIÎ.

Logins his nihil eft^nifi tin frigus 8^ hoftis. Et maris aftridto q coït unda gc lu.fct ibide Oui.in li.de trift.apud Getas Germâos morä trahes. Vlterius nihil cftnifinÔhabitabilefrig9 Heu ^uidna eft ultima terra mihi. Parallelarum ‘ aute dedma a T anai g Mæotim Sarmatas,ufcp ad Boryfthenem^p Dacos germaniä uniuerfam Gallia Oceanu ufc^ ^pagat.Quid aut ^prietatis elima/ ta parallelæac zonæ habeantfpaulopoft exequetun

DeSyderibusGermaniæ. Ca. iii.

N Vue fydera nobis accédant dicenda oîa ,q feptentrionalia funt. Cir/ cuius Germanig arÆcuseft.i.fcptêtriôaJis uel borealis, nbsp;antardico Circulus

contrariatjUt Cleomenes amp;nbsp;Higinius in primo teftant. In eo circulo germâiæ ciputdraconis,Cepheus,pedesMrfæmaioris,fedileCafriopeg eu pedibus tligicis.Engonafîs cû fini ftra mailu continentlnclufit Celtes poeta breuib9 uer hculis oîa Germanig fydera. Qualia ab herculeis memorant pedora ftellis, PcrfeoAndromedeepuagodelcêdereolympo, Quit^fub extreme môftrâ ' lt;nbsp;tur cardîe Cepheus Et Bacchi Phœbicp dec9,rigi'dullt;^ Bootes, Enioch9(^ Vrfa minor maiorc^ truce côpiexa Draconê, Sydera germâas radios iaculâ tur in oras. H æc igic fydera germaniæ totus aftrologorû confenfus detulit. Claudianus etiâ in Stylicôe. Qua micat aftrigena fenior eu cÔiuge Cepheus, In lycaonia paulatî expulf9 ab ardo,Crine uago getid fgdauit fydera pîauftri.

De urfautraepjamp;eorumnoîbusamp;f ftellis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. iiii.

OMnes reru feriptores qbus cordi erat germaniæ defcriptio,eâ fub vr ia comphenderut .i. fub ardo, « apKP(r.n.urfa cft,uel potius tria fignp Ardos ficatjUrfam terreftrê,ut Lucianus fumpfit in dialogo Galatg, i(p-.f t /Vé o tv7ar$ a;^K«A«tlt;rlt;x6ufp.aquot;7j\-ri(vafKpv.Tulit aûtamator inulnis ludicrum qddâjUrfam uidelicet. Ariftoteles thv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pifeê marinu noîat,in libro de natu

ris aîaliu .Pro cœlefti Homed uerba funt.AfKquot;^ tîïv k’ ap.eiiav iTrixAxtfiv ic/x.\iatnv

Aoeföv UiooZo. Ardos.i. urfa.quâamp;cognomentocurrûuo camus SolaexperseftfluminuOceani. Scripferutpoetgardonnun^mer' gi Oceano,ut Lucanus li.viii.ManiIius,HeGodusin georg.PÔtanus in vrania Ouid.in ii.metamor.Quare aût id côtingatç' multi uoluere indagare,maxime Theon Arati interps,Euftathi9^ÔÔ Crates apud Strabonêli.i. Heraclitus meï litus ita Homerû eft interptatus.Aurorg,inqt,5i uefpe terminus urfa eft, 8C fc reni louis terminus g urfam 8^ plauftrû.Per oceaniï aût uoluit Homerus intel Cur urfa - ligerc horizontê,inquêamp; aqipfo5occaf9 ortuflt;^conficit,dû feipminundat non mer Oceanus.Ego uero in circûferêtiaseâ cauamp;m trasrerrê.Nâ lydera q in ardico gat Occa polo lunt,habent maiorê circûdudionê fphæræ,^ q in aliis lueêc. In aliis aût no drculis fydera cito occidût,qa maiorê habet collationê fub terra, q q in borea li pplo eftfinita.Meæfententigamp; Higinius eft.FacitSlt;hocadfydera germa-* nicâ.Ad urfasredeo,duæaûtferunturfæ,maioramp;minor,illaHeIicc,hæc Cy nofura dida eft.Val.Flaccus lib.i.iuxta Bœthiac Arati fententiam drnam inf Parte poli in tyriasnet^amp;Cynofuracarinas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(cas facit.

Certior ,aut Helice grais feruanda magiftris.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K iii

-ocr page 444-

GERMANIAE EXEGESEOS

Marcus Manik'us poeta. Arlgufto cynofura breiies torquet in orbes.Ia fpacio Hclice nbsp;nbsp;iam luce minor,fed iudice uincit maiorê Tyrio. Helicen ab urbe PdopÖnefi

urbs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuius Homerus lib.g..llia.meminit,diclâ uolunt.Eiî ÔC Theiïalig urbs fie appel

iata,utapud HeracIitû,Strabonê li.vüi.amp; Stephanû.Eft nbsp;nbsp;Achaiæ urbs Heli

Megifla. ce terr^motuobruta,utaitPauianias.Alii helicê À-sraT fcAfûj-^v.i.auertêdo dedii cunt.ticTheon enarrator Arati.Inde ÎA/KU'zri^i^ÉçdiCtiq eâobferuant nauigan do,referente Euftathio.Hiethus TcgeateshancMegiftâuocat. Califtoaût a Califto, Permenifeo^Luçano in viii.Ouidio in ii.nûcupaLÎbidê Ouidius amp;nbsp;Parthafia eânoîat.Securjdâ Vrfam K.uuôlt;n5ûfgt;av louis olim nutricê Agloafthenes græc9q Naxica fcripfit ^bat,alii quafi caninâ caudâ interptant .Higin.hâcab urbe Cy nofura a Nicoftrato confticuta nomen aflùmpfdle alîerit. Aratus ipfam una ex Idæis nymphis elTe teftatBocthusgræcus Phœnicê appellat. Hanc Thales Milefiusinuenic Herodoto,Callimacho ac Laertio referentibus*

Sydera nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De aliis fydenbus fupra Germaniam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. v.

germâicC. EpheusCut Euripedes ait^cûCalTiopeia Andromadêgenuerunt, ut

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex Sophocle Higinius allegat,hi inde inter fydera trâslati funt.Enio/

Corona nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chus auriga latine dicit.ab Eratofthene erichthonius,totâ huius fabu

lam BoccaOuid.in maioribus,Euripedes ,Ladanti,li.i.amp; Higinius déclarant. Columella vii.idus lulÊuefpe orit,amp;f têpeftatêfignificat.Coronactiâ fupra get Engona/ mania uires exercet,qd Celtes intelligit eu ait.Et Bacchi phoebiep decus.AIi^ fis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hâc Engonafim uocât.Totâ hiftoriâ Higi.li.ii.ca.vii. Aratus. Afpice ceu rutilis

uibret lux Gnofia flâmis ,Hoc qndâ Bacchi monumêtû fulget amoris, Hæt Lyra. Ariadnei capitis teftat honore. Lyra Thefei (fecundu Anacreontè) alii Ta myræ ut Sappho afTerit,alü Promethei ut Aefchyhait.Pôtanus Orphei elfe uoluit cû îqt. Attollit fefe ilia lyra cft Quy qndâ euftode herebi higrantiadi tis Atria, crudelê amp;nbsp;potuit placare tyrannû Threiicius uates,fupaïcp redire Malta Higinius Ii.ii.ca.ix.ex Eratolthene ^bat.Arc'turus frater Califtonisfu Ardur?. ilTefcribitjq teloeâ in urfammutatâfixit,ab Hefiodo âfKpufoo-didtusab Ara^ to ’fKTc(p7Àa^.i.cufl:os urfæ,alto noie bootes noîat,de eius ortuColu. Higml^ Ophiul/ li.iii.ca.iii.Hefiod^, Amphisgrpeus amp;nbsp;aliiOphiulcus anguitenenseft,utHigi eus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nias ex Policeo græcoamp; Eratofthene allegatLic fecundu Columella ii.Kalê»

Iuli.occidit,amp; xxiii.ftellashabet.Victruuiusli.ii.ferpentêin manibus hune co/ tinere alTerit,amp;leuo pedeealcare fronte feorpionisMartianus Fœlix Cap.k. viii.PontanusSd Manilius plura deillo retulerunt.Serpens i'ie fuiteuftosma Serpens, lorum Hefperiæ^ut Phereddi amp;nbsp;Eratoftheni placet.

Quo oîa ilia fydera pdida fupra Germania fint pofita. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. vi.

TRanforelfusfumlimites(ledorcadide)6cplus æqïmodiffufiusqde cuitjlyderailla attigi,ut pfeffionis noftrp oblitus,aftrologia noCer mania fcripfifte uidear. V crz opepciu uidebat mihi germaniam ferft ones. benti,etiâfyderurecordanti,potiusfilendûeftèq paucadiccdu.Redeoad ,p pofitüln circuloarélico amp;nbsp;fupra germania tali ordine fydera illa pdidalocât. In ardico feptê ftellæ radiant,qbus plauftri nomê ipofitü eft,amp; hi feptêtrioes dicunt,amp;: fuut boues quafi teriones,ut aiuntLelius, Varro amp;nbsp;Aul.Gel.li.ii.ca.

-ocr page 445-

LIBER DECIMVS CXCV

xki.ScquithosBooteSjÇjaurigafert^undea luuenale pigerdidt\aLucanoh'Â BooteS. FefTus,tardus ab Ouid Ji.ii.Iuxta hos ferpens eft collocatus.i'nter duas ardos, maiorêita concludit,ut pedes eius uideat attingere,cauda tn flexa caput maio risretinet.VndeManilius. Has interfufuscircûc^ amplexus utrancp Diui'/ Andro/ dit,amp;cingit ftellis ardentibus angui's Ne coeant^abeantc^ fuis hæ fedibus, mada. luxta hune Ophiulcus eft^q anguê côtinet,ut V icftruuius ait li.ii.In capite fer/ pentis corona (fecundüAratûÂ lyrafigurât.Cepheusinde atetgo minoris ardiporreÆs manibus lucet,amp; fecundû Higiniû ftellas xixhabet.Vnde Ara Perfeus, tus. lllû ^netiâ rutilupater intulitpther, Donauitep polo tergo Cynofuridis urfæ ’ Poft habitatjgeminafcp manus a peélore tcdit. luxta Andromada eft q ftellas xx,poflîdet,de qua Aratus.Et fummis lux æftuat ignea plantis.In Per Ièus,qdextra manu arlt;fticûcirculüample(ftit,amp; pede dextro Calfiopeiâ tâgit, üt Aratus fcribit.luxra Erichthonius,dc q ita Aratus. Ille qdêin fpaciû mêbra explicat,at capra leonis Fixa humero.Hec fydera omnia,Celte auulore,Germa niam illuminant,quam autemuim habeantC in fequentibus dicetur.

De triplicitate Germaniæ,hoc eft,qbusplanetisregatur. Ca^ vii.

EtqaIuliusFirmicusaftrologiæperitiflîmus,interiorailiapmutuas Influêtia rerû uiciftîtudines difponi a fyderibus fcripfit,ut q horofeopû in qrta cceli parte Mercurii habuerit,eloquentia conlèquat.Qui ueroin feptima parte arietis,auriga elFiciet .Ea re addu(ft9^planetas Germaniæ retedurus ex Triplici ordior.Germaniâ fub prima triplicitate pofuimus,in angulo inter feptctrionê tas Ger, amp;occidentem,ubi primo luppiter regitCqeft feptentrionalis)in cuius domo Mars ei fociaturfqui eft orientalis )ut Joannes Ffeendenfis, authoritate Ptolc mæi Ii.xxiiii.ca.iii.^bat,amp; in Germania ob Martis ac louis impia mulierûefte contèptionêafterit.PtoIemæusqcp Germania Marti ac arieti addiétâ fcribit. Albunah.Ii.iiii.differetia ultima terra diuidens, fub circulo Côftantinopolitâo Germania comphendit,quâ amp;nbsp;arieti figno deftinauitdoannes uero Efcêdêfis illis qfub Côftantinopoli in partibus feptctrionalibus comphendunt,arietem taurUj geminas cocellit^planetas uero Mercuriû ac Venere.Id etia certu eft, . -lunâ maxima in Germâia habere facultatê,dû hæc feptimo climati addiifta fit.

Cgtera figna, planet^ q fydera germaip, nulli facile côftât,nec etiä dcxftiflimis Alludit ad hoc M.Manilius li.iiii.aftron, Sed qd fert gallia diuesc' Teq^ feris dignä tm Germania matre Afteritambiguum fydus terræqp mariue.

*• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Horofeopis Germanorum. Ca. viii. ƒ

HOrofeopus Germaniæ tm elicit exqlitatibus, Cornelius germanes Horofto aliæ cupidiflimos facit,hi ergo horofeopû in tertia libræ parte con/ pi Germ, tinentltê uenatores germai dicût,his ergo qrta pars librg orietc*cani

CLila concedifSic amp;nbsp;de aliis eadê ratio eft^quare uos ad luliû Firmicû remitto, huiufmodi rerum indagatorem primarium.

HDedilatationehorarumgermanicarum. Ca. ix. Dilatatio Org Germanies nÔnihil extendunt.Vnde Angelus Clarouellefis in horarum Itinerario ca.xxxix.Li feptentrione,inqt,mox xiii.horaru dies,nûcxi. Germ.

K iili

-ocr page 446-

GERMANIAE EXEGESEOS

îngrcdiente ïulio ufq; ad Olt;flobre.T erra hæc imbre ae pkiuia fcrc cotinua ifl meridie exurgit,nebula q ccelû inumbrat Jupra terram multum colligit in fub Dies fcx folanû.Iuxta Riga amp;nbsp;in partibus Pruffiæ xx.horarS die efTe fcim9,dû poli de ti ciîatis uatio lxiiii.-fuerit.Quod idê Fran.ßifius homo dod9 in Rufeia fieri aflerit.PIy oiusueroli.ii.ca.xcix.expientiâaitfignificareinBrittâniis acThyle infula xvit. horarudiê eê,8c p fenosdics lucê côtinuâtCrcdo Plyni5corruptG,dûpene in noRris reeiôibus dies x(iii.amp; xv.horarû extendantBeda autêxx. horarü dies

Ö

thyli afcripferat. Claudius niger mathematicoru pftanrilT. ex Noruegia oriun dus,ad feptentrionalê Noruegiæ parte iuxta ^m5toriû,yfenegk,ut Dani uo cant,cuius gradus xli.lxvi.ferunt,dies xxiiii.horarû lucere teftat.Scriptores pfa ti die dimatibus menfurabant/uius rei teftis eft Ply.li.ii.ca.lxxvi.ôC li.VLca.3J« in fine.Martianus et alii.In medio fexti igit climatis a Tanai p IMçotidê uR^ ad Boryfthenê^p Germaniâ,amp; parte Galliæ,ad Oceani littora,dies horarû xii. cU dimidio inueniunt,Lilio,amp; Plynio authoribus in locoiâ oftenfo. loannesj^® Efcêdenfis diR.viii.ca.i. ^lixiorê diê,xv.horarü didt,6lt; in medio eiufde clima tis polû eleuari p quartû gradû,amp; ab extremo quinti,lôgitudinc ufi^ ad fextu extenfiorê diêeiîc xv.uidelicet horarû ,cû dimidio,et unius quarta,et hoc Pto lemæi authoritate adducit.In medio aût feptimi climatis pRiphæos montes diê xvi.horarû Lilius ponit,amp; cÔcordat loan.Efcendêfis in loco iâ memorato Addidit qc^ polûin medio illius climatiseleuaripxliiii.gradus,amp;xxiii.PtoIc. de horis Germaniæ li.x.ca.xxiii.copiofi(rime differuit,p ^uinciâ.n.ad ^uincia dies metitBcandiædics horarû tribuitxviii.Amafiæuero die xvi.horarûBd gantio die horarû xv. cû tribus femiminutis. Auguftæ urbi Vindelicorû xvi. horarû diè.Arelatæ uero horarû xv.adiundisqbufdâ minutis diê ^rogautf. Paulus Diaconus li.i.dc rebus LÔgobardorû,amp; anteipfum Methodius maP tyr dediebusaliquarû Germaniæ regionû mira narrauerût,aiût.n.Inextreniiî germâig finib9 circa Oceanû in qbufdâ locis circa folftitiû ^ftiuale p aliqs dies, NoiRes amp;nbsp;no(ftu qtp clariiTîmâ lucê cerni,no(flefqj dieb9 lÔgiores exifterejt^c ille.Ca Ger.frigi lidiores aût nodes funt apud alias genres q apud Germanos dies. Ariftoteles diores nbsp;nbsp;htiius ronem dat in ^pblematib.particula xxvii.qa fol ^pinqor eft, amp;nbsp;acr «no/

aliis. uet,nihilominus q poft diê.Higinius lib.ult. Sol,inquit, ab ariete tranfiens ad Chelas/xtendit fex menfiû diê his q inter ardos funt.Itê ufcp ad Arictê,cffieit his locis fex menfibus.econtra illis q in borealipolo funt^ubifex menfibiis no dê côponit.Nec mirandû hoc eft ,cù Homerus î odyf fcribat,ubi LeftrygonU meminit,paftores audiri pofte,qrû un9 mane çxeat,alius fimul intrct,ta paruo fpacioillicnodêamp;diê diftare.Higinius ca.v.horas nodis dieicß longitudinc etiâ penes zonas oftêdit,ita ut fol qn eft î thermds,efticiat hyemê feptétriona libus.i.Germanis.Etadditaïculû quê grædxe/u-êf ivév uocant brumalê uelhyc/ malêdid,exco,qa eu fol ad eûueniat,hyemê affèratfeptentri5alibus.i.Germa nis.Huic fententiæ MManilius adhærct,qui inter cetera fubdit. Circulus ad boreâ fulgêtêfuftinetaxê In q cÔfumit phœb9 lucê(^ morât^.Et tâdê de ilia Parænefis ledori in deferiptionem totius Germaniæ,fecundum

;.....longitudinem,amp; latitudinem per grad.amp;: min. Ca» x.

-ocr page 447-

LIBER DECI MVS nbsp;nbsp;nbsp;CXCVI

Vgefl adhuc Germanic noftræ longe honeftiffimu,nefcioanmagis n^' . cefrariUjamp; fine q gfeóla patriæ noftræ ratio côftare nulli pôt^ Debita.f. F luxtalongitudinis altitudinift^ p gradus ac minuta dimenfio,quâ nobi/ les ac defecatoingenio iiiri exqfitatraditionein cæterisformâdis orbibus no bis demÔftraueruntjin germaniæ aut officio refederunt. Abduxit eos (ut opi nor)a cura Germaniæ Ptolemæiratio^autpotius negligentia,q tni lumêuni/ uerfo orbi intulit,lumen uero (q bonitate naturg Germania nitebatXxcuflit, finuofifc^amp; accerfitisuocabuFciuitatib9ilIatisitenebras)^tit» FueretnGerz Schoner fnani ad hanc linea ducendä non intcpcftiui,q Ptolemæo altius iuerüt,orbiftp ^fgociu (in q Ptolemæus côftitiQxii.fignorû difcretione exegerunt,ueluti lo. Efcendenfis.lnter primipilares lo.Schoner mathematicus Boberg, facer mi rabilis uidebauErant alii boni^his ut doélrina,ita fana traditioe in nullo po fteriores,qs oculis noftris lo. V irdung Hasfurd.fubiecit,uir cordat9,amp; cui nô bulgare expientia rerû ufusjonga pegrinatio_,ac ætas côceftît. Cæteru his ad Hasfurt formationê Germanig adduchs,exiftimabâ iter manifeftiffîmû ad patrig lumê ab illis oftendfinihilqj fupeffe,qdad eiusabfolutionê ^futurû fit.Nifi q^ tan-* tas inter eoscotrouerfiasdephendebâ, ut hinec inpaucis elemêtis côuenirêt tâ^culabinuicê feiûcfti.Moxuiresnoftrasconfulatus erâ,dubitabâc^,an eu/ tufcunc^pfuafiones introducerêç’ledorêcp ad nullius fcntetiâalligarê; qdam bitiofi tn hoîs effe credidi. Auttm uni? iudiciu côfirmaturus,a cæterorûpcr fuafione nô fine rifu abirêC T une qcç opinionê iaétâtiæ ucritus.Securus italt;^ oem in illofcribendi gne cura excludâ.Vttn curioio leétori cÔfilio faite node fimCuidet nobis lo.Schoner in ope nup diuulgato fœlici traditioe ^cul a fe ce terosreliqffe,ac in eo albo ad fummû têdiffe.Hicn.nup libros in man? hoîm qemendatiffîmos emifit,in qbus pdido dimêtiendi ghefceliciter totâ germa niaaggreffùsjmulto clariuscæterisgeographigopusilluftrauit.Huncfotu no ftro opi cÔiunge,amp; côiundiffimû dices.Nihilcp reliq plus fpedandû î utrifep in primis in illo,qd ad cognitionc Germaniæ fuis numeris non fuerit abfolutu

De dimenfionetotius Germaniæ* Ca. xi,

VT tn his, q ab illo funt ptermiffà,ledorê non defraudem^p ftadia ac paffus iuxta prifeoru dimêfiones Germania excurrâ.Eft aût germa nia in latitudinê maxîe extêfa. Vnde Ply.iiinior in cpPa ad Macrû ger mania facit latiffîmâ,qd cognomen pter Beroaldû panegyric! germSiæ dona Latitudo uerunt.Eius ptereauaftitatê Mantuanus explicatdicens,Cæfar amp;nbsp;îmenfi'sdo uafti minans germâia câpis.Idè Ampliffîma cerne régna Sueuorû.Idê.Tot coplexa tas germ, fini! îmenfo excurrentia longe.Dionyfius græcus terras Dacorû patentes no minauit.Vn difficile eftmetire Germania,maxîe qjptcrrerum uiciffîtudines Accedit q) feriptores adeo a fe inuicê diuerfi abeât. Strabo ideo 1 i.iii. in rebus germaniæ deftitit,cu tn in eo uolumîe totius terræ dimêfiones feripferit. Mar tianus Capella li.vi.ab Iftro ad Oceanû p oês germaniæ traêîus bis decies cen tenamil.paf.collegit a fcriptoribuscôputata.Ammonius hiftoricusgermania deferibere uolês,medietatê uixattigit_,multo.n.circufcriptiusaddu(ftiufq^ hoc

-ocr page 448-

GERMANIAE EXEGESEOS

gcomctn'ccs munus ingrcffiis eft,centü em et xlvüi.tm mitmilianoru longïtu dmêGermam'æ côtulit.Qpocl fatisex eo liquet^dûc^far Auguftus in fuageo graphia rhenü Dccc.milianbus defcribat.Qui tn in eo nec mecu nec cu Alber Dimefio to Magno cap.iiii.fatis couenit Albertus,5co.miliariafalteDanubfo conceflit. Germaig Sex.Ruffus ca.ix.8c Dion grgcus Dacia centena mil.paf.continere afferuerut, Sola etiä Batauam infula in circuitu ad Dccc.in longitudine,ad ce.in latitudine excurrere Albertus fcribit. CæterS ego id gfuafiflimû habeo,folâ Noruegia infulâ germanica ultra triSmiLmiliariû fpacia occupareAuftriæ tm lÔgitudo Rheni di fex dierû amp;nbsp;latitudo duorûarrogat.Schlefiæuero cc.mil.paf.latitudo Ixxx. ad/ menfio. dicit» Agrippa latitudinêinter Iftrû amp;nbsp;Viftulâ iiii.mitamp;cccc. paC æftimauit, amp;nbsp;Rhctiâ cum Norico cc.mil.paf.adiundis Ixxxvi.ultra feptêtrionem in longi tudine,latitudinê uero Dc.xlviii.mil.patere.Vide Ply.li.iiii.ca.xsii,na.hiAûgu ftus cæfar adhuc c.8^ Ix.addidit.Nec effet ufcp nbsp;nbsp;nbsp;tâ difficile regiones germa

niæ dimetiri,tota nbsp;nbsp;ut pulchrû ita diffîcilimû eft.Nâ id fpaciû qd germâiç co

ceflhm eft:,pene folæ germanorû infulg côpledunt.Plynius etiâ putat a nullo un^ Germania bn mêfurata^lib.th iiii.ca.xiii.et germanorû oîaxxv.mil.paf.co phendenda putat,iudicet alius/ufFiciatin hisme faite admonuifle cætcros

De lateribus amp;nbsp;medietate ac terminis Germaniæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xü.

OMnis Europæ regio penes antiqs Romanorû erat, exclufa in hocfo lagermania,limites.n.Ro.impii Germania undicp attigerunt. Celtes germaniæ quattuor angulos afcripfit li.iii.odarû V iftulâ,Rhenû,Co latera danû,ô(: in Getas currente Danubiû.Verû anguftioribus finibus plus lufto Germaig Germania ardauiqut in li.pri.oftendimus.Mediû uero totius germaniæ Nu renbergâ dicûqquâumbilicûgermâig Acncas ac Celtes dixerût,qrû fentétig Vmbili nônihil tribuo.Fiat.n.giculû pqua diftâtia a Nurêberga ad Viennâ, eadê q amp;nbsp;eus Ger. ad Antuerpienfes,nobis repfentabit.Antiq uero Albim fluuiûgermania me diâ dÎLiidere tuebant,ut Strabo li.i.q in duo fpacia germania Albî diuidere col legit.Et Celtes li.iiii.car.Ardous Albis Teutonia media pagrâs. Nazari9 Ma mert.ad Maximianû.Qtia horridus Albis (inqt) fecat germania. Verum ger Germâia mania circa Nurêbergâ altiffima eft:,amp; pcipue uerfus ptes ubi arx Schillings ubi altiffî furft ccrnit,quê locû totius Germaniæ eminctiffimû altiifimûq^ puto. Quod ma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nô folû rône aquarû,aeris,uentorû,uerû amp;nbsp;naturali expientia pot îdagari.Cæ

terû totâfeptêtrionêgermaniâlib.pri.diximus.Eratamp; lignû germâiætermino coftitutu Ts'i’nûua-^referête Suida,'Zimi'oî'lt;s' TirAy^v/ov tv Tnfctj nbsp;nbsp;nbsp;e«Aar'Ims' 'zrep'n

k.o.'Iä lt;A.|iov K.i'p.iVûV,Ti\oç 3 f æftalûîv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àftûTç i’evim

.i.Pityus ueftigiû in termîo maris potici conftitutû ad dexterâ,erat.n. illic finis ac limes Ro.impii coardans defignatus barbaris accrudelibus gentibus.

Quantum fe dilatet Germania magna. Ca. xiii.

Dilatatio quot;V TT T aût demû uideamus,quf(^ fefe germania magna extêdat,fumam9 Germ, in % / lu pfentia prifeorû rônes, Artemidor9 ultra Tanaim incôpta tradit feptentri ▼ elTe.Tnlfidorusgr^cusxii.mil.ftad.ufcÇ adThylêallegat.Martianus onem. uero Capella xii.cêtena qnquaginta mil.adiicit.Plynius aût înumerabiles gêtes in tâ longo tratffu illic degere icribit,qamp; fedes qtidic mutêt.Pythias Maflyl. a

-ocr page 449-

LIBER DECI MVS CXCVIl

Britannia nero mfeptcntrionêfcxdicrü nauigationê eîTe ^fitet.Vnde liquet prifcos maxîe erraire,d5 ultra Iftrû ad feptetrionênihil poîuerît. QuoS Oui. in li.de Pôto acTrift.tot j^ficuFfecutus eft.Vltra,inqt,nihil eft q no habitabile frigus.Et fe terræ terminis uicinû efte afterit inter Getas tm uerfatus, Totû aût illud fpaciu feptentrionis Germania occüpauit.Sarmatiâ,Scythiâ,T aurica Iongi.Dcccc.lxxx.M.latitud,Dcc.xvii.M.explere dixit Agrippa. Auguftus cæ farinfuageogra.hisadhuc centûadiecit.PlyniSIaudOjqli^4.ca. • 5. nulli huius dimenfionêcoftitifle refert.Necme latct maxîaillalatitudo Rufciæ,a Frâcifco Bifio uirodo(ftifs.defcripta,cuiuni fiaufcultare uolumus,illam pene defcripti oneni foli Rufciæ largiemur neceftum erit.Hæ autem regiones feptentriona/ les Germaniæfecundum multorumfententiam afcribuntur,ut Iiki^diximus.

Vbi lingua germanica terminetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca. xiiii.

VErü lingua germanica no in tin fefe diflipâstermîos citeriores qrit Finis lin Pofueruntalii alpes illosmaxîos a fupo ad inferum mareporrigeri guæ gerlt; tesjinguæ germanice tcrminos.Verûh^c pfuafio min9receptaeft, aliqn.n.citra ac ultra germanicifermois tenor ualet.ld ueiue fubpdilt;ftisptib9 in Ottlandia FriburgS^ex alia parte Lotharingi3,cx tertia parte Athefim,ubi Tridentu,ex quarta pte alpes illos q Styria,no oem,uer5 tm ubi Drao irrigat noftri idiomatis termios defcribere.Cæterû î oriêtc V ngaria ,î aliis ptib9 Scie lia trans fluuiü.Odera qlt;:p iuxta Ligurini fcntentia Polonica lingua repfentat De infulisGermaniCiSjSd Carum ignorantia, Ca. xv.

BEne fe habet,maior.n.labor exadus eft.Supeft ut ante^ man9 extrea

Ogi fine libro pfenti inferat,æqua infularu germâicarû memoria uolu Ignoratiä mini noftroadiiCiat,quarSagnitio nulli prifcorûcôftitit.Vt ergo de infularu antiqlfimis memoria remittac,ad Plynii tpafermone iloftru collaturus fum. Germ* Ply.na.hift.li.n.caailriofiuepenul,infularugermanicarupenitus nulla ronem uetuftis cocefliLNec huius tgibus cognitas fuifte nobis Ptole.argumeto eft,q licet Scandia acinfulas quafdâSaxoniCasintemoueritCnihiltn oînode Danig Noruegie Grolandiæ,dicere habuit. Vifum itaCp nobis eft rei pcium non de Iuturum,fi ea quæ prifcos Iatuere,recentiorcs fugerunt, apponerem. Sût aût gcrmanorum infulæ numero non magno,etiam non exigüo.

De qbufda reb9 circa Scandia reptis,amp; de iplà infula Scâdia. Ca. xvi.

SCandia infula germanig in mari Ardoo fecundû Ptole.fententiâIi.C. q fi litera nô eftdeprauata «rxavAdav uocat,x^ o-Uth nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Éfalt;r,inqt,ou nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scandia

Tixovai x«ij[amp;vo'.Et Scandiæ parte occidentale habitat Chgdini.P5p.McIa

Hierony.in fupple.in mari Codoneo fitâ fcribût.Habet aût a principio Scâdia Viftulâ,ab uno brachio diftenfo germanicû mare uerfus feptêtrionê,ab oriê/ telacû uaftiffimû,aboccidête pelagocircûdat.Hæc lornâdes fcriptor,qô^ tni frigus illicgraftari fcribit,utnullæ apes illic degere poftînt.Ply.li.iii.Scandizo nâ uocat hâc infulâ.lllius qq^ meminit Paulus Barnefridus,Rh egino prunien. Ligurinus,Beda in hiftoriis Anglicis,amp; alii. Quæ: aût iüxta illâ regiri lcdiÔc aftidua cogta habemus,ea funt.Pergêriuitas celebrat,cui9 dimêfio .4.9.9.80.45.

-ocr page 450-

GERMANIÄE EXEGESEOS

Islandia

ïnfuIgSa xonicæ

Baltia

Scna

l^hibet eiTc^ubi magnes lapis infinitæ magnitudîs orne ferru ui ad fe trabcfc narratlllinc etiâ pikes euehût a barbaris ftrumulidicfti Stockfifch.Nec^cv’I abillolocus , Anharung,dicitur,cuiusdimenfio eft.5.10.50.61.0. ubi zobelli pelliuoptimæ in fummo pciohabêt aceuehunt,qucadmodûamp; mardi,meira nit huius Celtes poeta.E Scâdia etiâ haleces afportari idê Celtes ^fitet. No cul etiâ ab ilia infula eleclrû fiue fuccinû,augftain,colligi,libro feptimo dixim^-DeIslandia,BaltiaSaxonicis,acaliisinfulis. Ca. xvii.

P Rima etiâ infula a feptêtrione ultra Noruegiâ Islandia eft, Ptoletnæo incognita ,ppetua glaciecôgelata,ut ait Io.Schoncr,eiusIôgitudo.9oJ2 titudo.65.5o-hic criftallus,fodin£cç falis repiunt.Sût amp;nbsp;infulæ Saxôicas CDintmarsdicflæ^quasnûc Danias uocamus. Eft amp;nbsp;Baltia infula germanica, cuius meminit Pythias Maflylien.Xenophô Lâpfacen9,T imæus^Metrodor’ Sceptius,Ply.Ii.4.ca.i 5.ôdnosli.vii.fupius.Suntamp;in Rhcno infulæ ut Sena,cii ius meminit Corn.in hift.Itê Battaua,uerij illarû mêtio ufc^ ad lib.ult.dcferet.

DeNoruegia,mirabilibufc^rebusinipfa Ca. xviii.

Noruc giæ igno rancia

Mirada in Nor ucgia

OMnes qs ftudio noftro indagare potui rerû fcriptores,q faite CC.an nis noftrâ ætatê exceflerût,de uaftiftimis Germâig infulis ^rfus oAi fcientia,uel faite noie caruerût.Et qd miferâdû eft,ulteriora tetigerat ac femotiora,citeriorû ignari.Infula Thyle ob Augufti laudem nobiliffima, a fcriptorû ingenio celebrata eft.Daniauero (q uicinioreft^negledaacomiHa in tenebris uoIutabat.Miratu multo dignius eft,q? uniuerfo mû do ultimuster minus Thyle îponebat,ultra quâ nullius hoîs ïgeniû potuit qdq affeq. Vbi in terim Noruegiâ infulaC'circuitu plus triû mil.miliarioRz longitudinê côtinens, amp;nbsp;th a fcriptorû induftria defyderata delituit,tanq nun^ iubrerû natura co/ têta fui(Tet.Hâc.n.reshæc habet rônem.Mûdiinfularû Thyle ultiadilt;ftaeft,q mediû pene inter Daniâ ac Noruegiâ locû occupauit.Mirû dû extrema auc7o rûindaginefunda nofuerintCq padointeriorailîorû tanta memoria ^kcii ta extiterintCVerüiniqua nobis cûantiqs luótatio eftjqbus teporûneceffitas acioci îopportunitas,cognitionê illarû rerû denegauit. Cû iunioribus nobis res fitcquot;qrû iûduftrigac exqfitæ fedulitatis me nûc pcenitet, qad defcribcdas germanias qdâfydere allevti,natiqj uidebant,qbus Germania in fummaei^ a plitudine uideri c5tigit,amp; th ab his nihil adhuc cgregie de germaicis infulis ela boratü eft.Qtiare ego addu(ftus,ea q partim relatu loan. Hasfurt habcm^, q nup ab infulis illis primo pedê retulit_,parti aftïdua ledioe nobis copata funt, laconicifmoqda enarrare ftatuimus. Vltim9 pterea Ioc9 illiccft criiceChrilh fignatuSjUbi nee chriftiani audent fine regis fada facultate longius ^pficifci, Si hoc no îiifi adiudo comitatu magno.Ab illo indelocoCut Nicolaus niger ma thematic9 ^pfitetjuerfus occafum lôgiftîmo ambitu terrç habitât primo Vuild Iappmâni,qrû grad9.44.5o.66.zo.referunt,hoîes fylueftrcs Danoi û th regi tri butarii.Poftillosucrfus occafum Pygmæos agere,exiguos mortalcs.lcgitudi nis cubitaliSjNicolaus niger mathematicus collcgit.Ioâni Efcendenfi pterca p/ fuafum eft,dîcmonesuarii ghis hoîm feruitutifubiecûoSjin Noruegiâ repiri.

Moßs

-ocr page 451-

LIBER DECIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CC.

Möns mari Nomcgico cîrcûfeptus(Hechelbcrg diÖusXnfcrni' aut purgatorii Heche! fpecie repfentatHunc horrendo clamore inftindi iiultures ac corui nigerri/ berg, mi circuuólando pterrefaciunt.Totus pcerca mons eiulatu lachrymabili into/ nat glamor ad unu miliare dilatatus ditfundir.Duo qcp fontes illic horrent di uerfilTimi^rimus intenfiffimo frigore,alius calore intradabili pditus, cætera elementa longe excedunt.Nec ultra odo pedü fpacio a fe inuicem abfunt.T u multu illo itacp admoniti accolae,cultui diuino plus cæteris mortalibus dedun Falcones tur.lnmeridionalibus etiä Noruegiæ Nadhegrin ^motoriu eft, cuius grad, albi •39-35.65.ubi inalignus fpiritus aereo corpore in pfentia cernit ab oib9. Haud 43cul Lifce ^motoriûNorucgiÇjUbi candidi Falcones capiut, cuius dimenfio .35.6z.io.æftimatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

DeThyleGroIandiaterræterminOjamp;f aliisinfulis. Ca. xix.

THyle Noruegiæ pars eft,inter Dania et Noruegiam.Nec repiitatur in! ula,licet limite uel traCtu maris fepet a terraC glacies tn eä ad oclo Thylc menfes terræ conglutinat.Quêadmodû mare qda Danis Nardlim/ haduch dicitjongiffîmo tradu Vuildîappenland ab Vermenlanddiuidit,^ petna tarnen glaciepene eâ côftringêtc.Cfterü mare congelatû a Danis iuxta Ynefegk ^montoriû horrere phibef,cuius aqua Gotlandiæ ucrfus orientem amp;nbsp;feptcntrionem perlonguintradummareingreditur ,fub grad.|i.66.ubiôd diem xxiiii.horarum elTe aflerunt. Grolandiæ præterea infulæ Cherfôefus Grolâdia dependetaterra inacce(ribi,a parte feptcntrionê uelignota propter glaciem. Proficifcuntur tarnen Caroli infidèles qtidie cS exercituin Grolandiâ,amp;hoc abfcp dubio ex alteraparte polifeptentrionalis,Nô igitur Oceanus alluit lime terræ rede fub polo,utomncs prifeorum audores profitêtur,uelutihoneftif fime nobis Niger mathematicus oftenditGrolandiam etiam cæranim refer/ tiflimamtcftatur loannes Efcendenfis.Nobilitat amp;:foeminarûinfula,ubinûi^ mares partu eduntur,cuius gradus.zó.ój.referuntur*

DefcriptioDaniæ_,Cimbr,cp Cherfonefi,8lt;^ adiacentium

inrularum,aueteribusprætermina. Ga. xx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dimêfio/

NVnc ad mathematicas ratôes trâfcêdâ,qb9 8^ germaniâ noftrS breui nesinluU traditiÔe excurrâ,5lt;maxîp ifulas^a quarû formatione Ptole.Marin9, rum Hipparchus^aliicp grgci iuxta amp;nbsp;latini ^cul abierût. Protulerüt.n.fe hoim ïgeniaîcgteris regiôib9 germâiç,ncmo th ïfulais^germanicaBîpiculûfc cerat,nifi nug Claudi9 Niger,q toti9 Cimbr. Cherfonefi extefionê hadenus oïb9 ignotâ^multaexpiêtia tradidit,qîpulfu lo.VirdungHasfurdenfis mathe matici nobilispofteritatc acfuccelforibusreddere uoIuimus.Ab occidental! itaep parte poft AlbimCherfôefi illius deferiptionê aufpicatuseft Hambur/ go cui Iongitud.amp;:latitud.3z.o.z6.2o.tribuit.Inde Holfatiæ littori.32,57. Frifiæ inferiori.33.$7.2o.Burglanenfi uero ciuitati.56.58.zo.Inde ad feptentrionalem ei9 parte Vendiiîfelciuitatêfub gra.59.59.4o.pofuit,duob9 ci adiûdislittorib9. Ad oriêtêueroSkane^montorih grad.4.0.55.59.55.8^ Viburgûurbem paru a mari diftantê grad.p.j 9.2o.adiundis ipfis littoribus ac finubus. Inde Sdaua

-ocr page 452-

GERMANIÄE EXEGESEOS

mm cxtcnfiones aduerfus fcptêtrionêLubecoregniDanoru capiti 54.50.56, Êxtcnfio grad.concenît.Pruffîe duasinfulas ignobilcs quatuor littora duos finus tribu Pruffîæ it.Primo littor«,54.5o.57.zo.VItimo uero.5$.4.o.58.1 o.Liuoniæ pterea feptê infu Sdauo nbsp;nbsp;las ,finufcp feptê adiecit,primû finû Oftrogotthiâ nueupabat.aiius gradus.’ f).

niæ Li 20.59.5 5.allegauit,ulumi finus uero.59.zo.64,OrientaIis aut Vifogotthiæ finu uoniæ nbsp;nbsp;primû Hunnorir dixit,ubi ruptura maris Oceani longo tradu intrat deNoic

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bodhê ut ipfi eorûi lingua dicunt mare Grolandif gradus contineL58.zo.64.

, Huicamp;quincçinfulasafcripfitjamp;urbê Sthokolm magna fub grad.55.50.6z. Dimefio’ Poftea ipfiusDaniædefcriptionêfubnf,cuiad parteorientalequatuor^mon Daniæ nbsp;nbsp;torh tribuit.Primograd9.5 » j25,6o.VItimo,48.25.58.55.Admcridiêaero Ifchc

de ciuitati grad.48.25.58.55.Helfenbergurbi,44.5o.58.55.pef quinœ èC quattu^ or finus dirtinxit.

De quibufdâ infulis Daniæ nodû didis,amp; ciuitatibus eorlindê Ca. xxi. quot;B Eferuntur præterea infulæ licet ignobilesplures in Daniæpartib^ a ’x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Heildftlandis,quæ fola in circunferentia xvjnfulas cÔplediL

Infulæda a. Promontoriumpræterea Neudidum,cuiusgrad.i4.69.59.ultim’c niæ regni terræ terminus nobis cognitus,düodecim infulas pofïîdeLNecnon deceiti et odo infulas foliNoruegiæconceflerunLlslandiæ uero xiiii. Ciuitatesaiiteni totius regni Danorum maximgfunt,Hoppenhagen,ubircxrefidet,cui9grad. .44.40.57.78.Othonia urbsin quo corpus S.Kanutiregis chorufcat.ln Noruc Ter min9 gia Berga urbs maxîa emporium,or ad. 3 5.5.63.. 5.FaIfterbod.Calmarii dut Cerræ. nbsp;nbsp;nbsp;tas magna grad.5z.40.61.5.1 te Kumtznone ,pmÔtoriu occidêtalis Daniæ, ubi

fodiutauri mineræ anno falutis^ i4Z5.repfe,cuius gfadusferunt,44.59.3o.Hæc itae^p traditiÔe GlaudiiNigrtdodifs.mathematid exDanic partibusoriundi, îpulfuc^ pterea loânis Virdûgnup e Dania rcdeuntis ingrefius fû,ut Danias eiufcjß infularu ignorantiâ pari difcfimie dodis q hebetibus indultâ difeuter^» ac fuccefloribus noftris buius quefLu^uberiorê ulterioris exqfitiôis anfam pbc rem.ld aût qdqd eft,Claudio Nigro debetur,qui precibus regis DanoruitU' pulfus,totius Daniæ defcriptionê fibidefiimpfit,quâ ob nullâ eius editionem had:enus uifâ,curiofo fucceflTori cÔicare uoluimus.Interî uale,SC iis boni côful^*

FIN IS DE C IM I

LIBER VNDECIMVS EXE

gefeosGermaniæ de ciuitatibus eius.

AD LECTOREM

leite lo pæan amp;nbsp;lo bis dicitc pgancFinis amp;nbsp;baud longe qua peto port9 abefi,Finis inftatjaboris qdqd fuperat pene fu peratûe(t,modicSfudorisadbucuacat, etrerûq tm adu acuifu côftât.Cætera trâfada funt,de ciuitatibus Germai?

orô adhuc refiat,cuiôlt;nobiliorâ c?nobia,amp; qdqd germâia poflidetadmifeui mus.Nec P capita in iis vitïs libris decurrem9,ob incÔpofitS rcRt feriê.Nec, ut

-ocr page 453-

LIBER VNDECIMVS CXCIX.

plænlt;^geometri,qiuxta regionû qualitates aC ptes ord/nêfequûtur.ueluti nup in lua geographia Aeneas SyLacCocleusemolitifût.VerûinftarMarli ani acLilii iuxta literarum feriem ciuitates, earuc^ enarrationê ingrediemur. iVidiid Plynio familiare eiïe^qeundê curfumin traditionemorbofS2,lapidum gemmaru £enuit,amp; p alpha amp;nbsp;beta rerû ordinê fadliori tradudione ^fequit. Nec in iudiciûmihiueniat,fi Gallig aut Sarmatigltaligqt^urbiû memoriam una germâicismifcuero.lnduxit.n.meàd id CL.Ptolemgi ratio,q in haeeuafit fententiâ.Qiiêadmodû dum folû caput pingemus,non tn eaq folius capitis fût autmanus ea q tm ad manu requirût,adiiciemus.Necp tin q capitis ac man^ fimul funtjdum hoîcm defcribimusJta nihil ^hibet,aliqn augere aut minuere materiâ.Et addif^ita cÔtingit in defcriptionc partiû, quas augere poffumus aut circunfcribereob mutationes acT^^v^uj-toeZaa-locorum frequentiam,

DE LITERA A

ADVÄTICI populi,utMarlianusamp; enarratorPtoiemæifcribut,régno Aduatici Eburonûfinitimi funtamp; Neruorû.Opidû Beamundtcoîût,qdin monte fitû eft comitatus Hanoniæ.Alii uoluntipfos Donacû inhabitare,non ^cul aCa meraco urbe Atrebatenfis diocgfis.AlüBrabantinos effedixeruntjiuxtaoppi diim Niuellû comitat^ Hanonig iuxta Bintiû amp;nbsp;Canetû,Cameracêiis diocgfis urbes.Sabel.li.v.Ene.vi.a Cimbris amp;nbsp;Teutonis illos q^gnatos fcnbit,cui aftipu latur Marlianus.Multa de hisCæfar.Eutropiusli.vi^hos Aduatigosnoîat,et a Cæfàre uiiftos oftendit,græci nbsp;nbsp;«2^ ov«'7JK.oult;r, Galli Bosleduc eos uocant.

AGRIPPINA aSuetone in Ottone(nuncColonia)Coln,ab Agrippage nero Odauiani dilt;ffa,unde Agrippà: meminit Strabo li.4.et ad ulteriorê ripa Agrippîa ptius cÔfedilTe hos ab Agrippa fedudos fcribit,ui manifcfte in Cgfare uidec. Sichardus uero Cremonêiîs ab Agrippina Claudü uxore hâc urbê didS nuit. Marlian9 îHâ primo ab Agrippa ædificatâ a(rerit,amp; tpe lulii cgfaris Marchio natîi Cleuêfem fortitos fuiffe Agrippinêfes,qs Ptole.lib.ii.ca.viii, ta.iii. Agrip pinenfes appellac.Conuicit hanc ciuitatê Agrippinæ nome afTumpfilTe Peuti gerauthoritate Cornel.li.xii.hift.ab Agrippa Claudii uxore, Plyniuslib.4. ca. xvii.Agrippina Coloniâ hanc facit.Similiter Rhegino,Ammianus Marcel.li. xv.hâc in fecûda Germâia ampli noîs urbê effe putat.Cornel.li.xii. ita loqtur Agrippina,quim fuâ oftêtaret fociis amp;nbsp;nationibus,in oppidû Vbiorû (in gcnita erat)ueteranascoloniasdeduciiubet, cui nomen ex uocabulofuoindi tû eft.Et forte accidit,ut eagentê Rheno trâfgrc(ram,auus agrippa in fidê ac ciperet,üfdêtgibus aduentu Cauchorûlatrocinia agente,HæcCornetSextus qq^ Aurelius Agrippina eireafTerit nobilêGalliæurbê.Straboli.4.hos Vbi/ os 8^ Vibios dixit. Vbios Cornel.Peutinger,Cæfar,amp; Ptole.Ply.uerolib.4. ca.xv.na.hift.iUos Incubosuocat.HermoLBarbarus ad hodiernû diêaituicum ibi Vbiû diêtû (a q forfitan diêti funt Vbii)uideri.Cornel.in hift.lubonu ciui Cornelii tas malo îprouifo igné confumpta nobis focia,fcribe VbioB2,textus eft depra locus uatus,Slt;^ in lequêti lib. Virbiorû Trcuerorûcp,fcnbe vbiorû,amp; ï li.penutEtî 'Yirbiis qd germâicg origîs enûciata patria Roma.noîe agrippinêfes uocaret.

L ii

-ocr page 454-

GERMAN!AE EXEGESEOS

Colonia* Di'cit Colonia Cfccûdû Sicarâû Cremonêfcm) a qdâ Troiano colonojalii Ccr loniâ Romanorû dixer5t,ut Peutinger ôé Chronica argentin enfin uoluntj ah Hilderico rege q hue Romanos deduxeratjUt ÔC Otto fcribit Iib.4.ca.xxxii.Hi Rhenû ingreffi, ut eos arcerêt, no ut cuftodirentEft aut ad ripam Rheni Eta urbs ilia lunæfimilis impfedæ.Otto li.vii.chronicxa.xii.Coloniâ magnitudie diuitüSjædificiiSjOÎbus Galliæamp; Germâiæ ciuitatibusptulit,ex qTreuerisdc fecit, Cæfar li.4.Horcntê èC amplâ ciuitatê teftat, ÔC caput Germanorû.Olim a Sueuis Vbii pmebant,poftq tnfuba(fhfunt aRomanis,nun^ a fide recede^ runt,ut idê C^far li.vi.fcribit.Henricus IIILdonis ipfamCpoft lóga obfeffîonê} fibi cóciliauit,ut Otto ait.Alii Heni icû V.dicût anno dni M. cxiiii. Coïôniâaf flixilTe.Vrbs hæc nome beatæfibiafciùit,qardiquiisnulla ^fedo fanétior ci iiitas eft.Hic.n.SGereonfub Maximiano èé Diocletiano martyr cuades cho/ rufcat.Hic diua Vrfula c5 uirginibus occiià qefeit iuxta RhenûjMâtuanus par thenices primæ lib.ii.de Vrfula. Etgelidi faciles pugnas gens accola Rhenigt; Dulciacç arredo cernet fpedlacula uuitu. Hue Ôd tres reges translati (ûntan no a Sigeberto,amp;^ aliis affîgnato.Huius urbis etiâ Ant.Pius meminir,amp; Vlpt .fEdecenfibus.I.ult.ubiamp; gloira,VoIaterranus,amp; multi panegyricoru.Epifco patum illoru a San.Materno initiû fumpfifTe qdâ annales referunt, amp;nbsp;uft^ ad Heribertûepi xxxi.numerantJllicuigetftudiô uniuerfale,qd incepitannoM CCC. XC. ab Vrbano papa. Ecclefip illic numero Ixxx.referût,S.HcIcnaGe

Aquif/ reonis ecclefiâ fundauit. nbsp;AQVISGRANVM ciuitas lt;Ach} dida, Gra/

granum nus frater NerÔis balnea illic côftituiqinuêta aqrû calidarû fcaturigîe^ vn ab aqs amp;nbsp;fuo noie Aqfgranû dixit.Cuius opiniÔis eft Liguri.dicês Ii.i. Peruenit ad illû Vflt;ç locûjCuinome Aqspofuercpriores.CaroIus.n.Magnus repris thermis Aqfgranû muro cinxit,utFrâcorû hift.teftat.TêplûindeMariæ con ftituitjde q Celtes amo.iii. Quac^ patêt celfp genitricis têpla tonâtis Sââius in noftroqs nihil orbe micat.Multa Geblacêfis,Ptol.li.ii*ca.vüi.ta.iii.Veterrâ Alii Ve noiauitjubi ei9 enarrator Carolû illic fcribit tria mil.hoîm cÔuertilTe.Lupold^ tera ca nbsp;nbsp;nbsp;ca.xiiii.de zelo Germ.afferit cæcos,claudos,mortuos illic Carolû refufotaflè.

ftra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Illic pcerea cociliû Carolus côuocauit,teftâtib9 Lupoldo ca.xi.amp;Platina îuita

Stephani IlII.Illic reliqæuidêtpciofilîîmy,Carole Magnus.n.poft^ terra fan Reliquiae recupauit,a Saracenis,patriafchis,amp; Impatore Côftâtinopolitano aurum Aqfgran* offerêtib^ renuit,uerû reliqas poftulauit,vn de corona dni,unû clauû palTiôis prêcrucis dnicg,fiidariûdni,camifiû B.Virginis,fafcia lelîiîcunabulis tegetê amp;nbsp;paria monumêta in bafilica B. Virgîs Aqlgranê. cotulit. Idê CaroLex aurô argêtoc^ Sd folido ære câcellos amp;nbsp;ianuas ornauir,marmoreaf(^ colûnas exro ma hue deuchi fecit.Hic impator ferreâ amp;nbsp;prima corona ab epo Coloniêfi fu/ , nbsp;nbsp;nbsp;mitjfecûdû fcribêtes amp;nbsp;gloCin C. Româi par.pri.de iureiur.in Clemêt.In eaCa

roh Mag.fedê tenuit,illiccç fp morabaqueRz hodie ncc ueftigiû apparet.Nort mâni.n.Carolo îfenfifïimi,ut eoRz deletori,poft ei9 nepotes,fub Carolo caluo î germaniâ irr uêtes,oîa demoliti fût fûdit9,ecclefiâ qtç B.j^gîs igné aggreffi dif cefleruntjUerû ignis ob arâiflîmâ lapidûcongeriênecquidq^ operari potuit.

-ocr page 455-

LIBER VNDECIMVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CC.

ÄMÄNTINOS populos,Vngaros uolGt,ex co ga inter Sau 8d Drau guni:,utIuftinianiuiteenarratorfcribit,Sex.RufFusca.x.iIlosoftêditui'dos ab Amand Augufto p Curiu ^cÔfulê,ego Vngaros dicerê,ga PtoIe.Iifgt;.ubi de inferior! ni (Vngaria(ciL)PânoniaIoquit,K«rtx®‘^‘”,in^t,«-7ro/\uirtcûçà(K.lt;xvr7vû(.i.Occidêtalia Alii Are tenent Amâtini. ARENATII utaitMarlia.inter Coloniaamp;^ Traiectûur uatii. besepifcopales,ultra Nouefiû Rheno adiacêt,cofentit amp;PtoIe.enarrator, de illis Cor.Tadtus. AVSTERANIA infula Germâiæ apud PruffiSjteuto. Auftera (SudanXlilt;fla,alio nomie a barbaris Giefifaria a gleffo.i.fuccino (augftein^ibP nia dênafcête,PIy.li.iin.ca.xiii.iuxta Cimbros illos fitos ait efl'e,multa ibide Ply.lib. vlt.i.xxxvi(ca.iii.amp;noslibr. viii.S^ix. HermolausfupraPlyniumfcribit a Ply/ nio dicta auftrania,amp; alibi auftcrania. Volatcrranus ignar9germaniæ,aliog iîô dodifs.delufus eft nois couenientia, Aufteraniä auldria nunc dici afFirman doli.vii.comcnt.q tn in tm diftant. AMBI ANl Germaniæ populi,^ximi Ambiani Menapiis ad Oceanuait Strabo Ii.4,geog.hodieiuxta Atrebates funt. Ply. a Scaldead Rhenu fitos Ambianos dixit li.4.na.hift.ca.xvii. Cæfar qCp eorum meminit,amp; Eutrop.li.vi.a cæfareillosuiâos fcribit.Orofius,fimiliter amp;nbsp;Liui^ hosBelgarû populos aireruerût,amp; Florus fiipra Liuiû lib.4.Hierony.dift.xii, epifi.xxxi.multaincômoda ipos fuftinuilTe ^bat.Orofius li.vi.ca.vii.Abianos noianit.MarIian9 eoruin oibus ut atrebatu meminit.Ptole.poftq de Belloua lt;is fcripfitli.ß.addit,flt;.£9’ovc ofioiaç ip.Cia.voi,^v ■zróA»cuKp.«fo^^(ra.i.Supra hosfimi liter ambiani funt,qrû ciuitas eft Samarobriga.Deipfis Ant.Pius,GaUi ambi eus ambianos appellant. AMBVIARII utaitMarlia.amp; enarrator Pto/ Ambuia lemæi cû Vfipetibus,Menapios olim expulerSt.Ex eo aliq hos ambianos efte rii dixeruntjtd negare,ideo_,qa apud Cæfarê illorû ambianorû mentio eft. Hi hodie circa Rhenu amp;nbsp;MofamhabitSt.Alii cosBrabantiæ ciuitates incoluifte tiolunt,ubi Leua, Bergis oppida funt,diocccfis Leodienfis.Cornelins in hift. AmpGnariorumeminit,§lt;hos a Cattis amp;nbsp;Cherufcis exados dixit uenun/ datos.ldè GorneLin Germania angriuariorû. Prudensledor uideat,nec am/ buiarios,ampfinariosamp; angriuariosunâ gentê dicerê,rône dudus Comelü, quâ in Germania dat,angriuarii emBrunfuigenfes,ab aliis noïant ambuiarii uero Brabantini. nbsp;nbsp;A VSTRl A olim Pannonia fuperior dicta eft,ut li. pri. Auftria

cap.de Pannonia rctuli fecundû æneâSyluiûAb oriente Vngariâ habet, ab occidenteBauariâ^afeptentrioneBohemiâ,ab aliis Styriæmontes,ubi primo Romani ipfamoccupaLicrunt,nomcn accepitoricntalis germaniæ,ficut Sylui us ait.Inde tpe Francoru ubi totâ Germania pene in ditionê eorû redegerunt Franci,a uento aut pofitione auftriæ appellationê huic îpofuerunt,q ad oriêtê uergeret.\/ucftriæ uero qad occafum,utBilibal.PyrckaimeracCunr,Peutin ger teftât.Rcgio ilia fcecûdiftîma,fg lætiftîmis pabulis referta uiguit,olî Mar/ chiôat9 ab Hêrico duce duduFccdcrici pri.n ducatS redigebat,a fœder. llLï archiducatu ATREBATES GalligpopFi,ab Eutropio li.vi.Plyli.4.ca.xvii. Atreba Floro,Liuio,Sd Strabo.li.4.ferunt,intcr Scaldim amp;nbsp;Rhenû, Ambianis ac T or tes nacenfibuSjMorinifcp ^ximi. V nde a multis Burgûdiones credunt.Hierony.

L lit

-ocr page 456-

GERMANIÄE EXEGESEOS difl.xiï.cpift.xxxi. Ätrcbitcs eos uocat.Strabo Atrebatos in fecudo ordi'ne,Pta kmgusÄtribatios li.amp;.a'^i^Â-77oi;ç,adSequanâ,inqt,fluuiû Atribatii funt.GaUi Atrebates Arras eorSligua noïant. Eft aûturbseorû Atreba.cuius meminit AntdorL Sabd.lÉv.nonarii fexti,a qua eos didos uolunt. ANTVVERPlVM ui tra Colonia noîatiflîma ciuitas mercatoribuseftjRud.Agricola referête,dio/ cœfis Cameracêfis,iuxta Ambuiarios inBrabâtia teut.Antdorff. Cuius nûdf næ totius Germâie maxî^ a Morinoru urbe trâslatæ funt,dudu Maximilian! ccfaris.Grcce ciuitas eoB2 ^pv^Taviccv dicit a Ptole.lib.C.Jt» (juirà. s'v

■aroAfç a^TOrâpuûd'^ujtov.i.Poftea ad Tabullâ fluuiù Timgri funt,qruni urbs dicit Atuatucû. ALTDORFFIVM Bauarigoppidû^nô ^culaNu AltdorfF rêberga temcrc in sedificiis ornatiï.muristn mediocrib?. Olim fub Adulfi co' mitis de NalTau Romanorû c^'ià.manibus moderatu,a q Sgt;C priuilegiis hone/ ftiffimis honoratû eftdnde ad Bauariæ ducatu deucnit tgibus Ludouici/uca Nurêbergêfibus îpugnatu^uerS nô expugnatû eft.ln Otto ultimus eoriï dux poftq die extremu claufit,Philippus Palatinus Rheni oppido potitus e{t,cuia Nurraergeh.oppidûilliideft detradu in bellogermaniæ contra Palatinum. Arbori ARBORICHI populi germants olim finitimi,Romanis parebât,amp; in ori chi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ente Turingos habuer5t,ex alia parte Alemanos.Hpc Procop.li.i.de bel. Got

thico. Sub germanorû noie Frâcos intellexit, vh no polTum agnofcere quer T uringos Frâcos SC Sueuos habitêt,nifi Haflbs uelis,q ab oriête Turingos ha Arelatu bent. ARELATVM oppidû^a q regnû Arelatêfe didû eft.Strabo Arela tos hos populos uocat li.iiii.CÔtinebât aût Allobrôgos,FïeduoSjSequanos et Heluetios.Hui9 regni meminit Aeneas Syl.q fub^utneia Treùerêft fitû efle fcripfit.PÔp.Mela li.ii.Sextanoru,inqt, Arelate ÔCcPlynius Vocontioru ctui/ tatis fœderatCjaitjduo capita V afius ôd Lucus Augufti in mediterraneo Are late fextanoru.Ligurinus li. v.claudit Arelatu.De Arelateh.Paul.Diaconus li. iiii.ca.viii.rerû Lôgobardorû.AbbasSpâheimiusin hift.Frâcoriï.Plura de il Loc9am lis ,pstuIitAmmia.Martel.li.xiiii.Duhgcagunt in oriête Borelate hyeme âgés miani. Côftantinus,textus eft corruptus,Arelatexi.fcribit.Idê,amp; cgfaris itcrû egrelî^ Harelate Valentiâpetit.Huiusloci fæpe meminit Anto.Pius in Itiner, Suidai Augufta. amp;nbsp;Philoftratus in uita cfiatgoeZv». AV G VST A ciuitas Vindelico rum (ut Peutinger^Ptole.caafx.ta.v.li.ii.fcribut) a Vindelidsoriginêhêt.FuitSc dida Ciphroim.Hâc urbê Drufus inftaurauit,amp; de noie Augufti auguftâ dixit, ut placet OttoniFriG'ng.li.iü.ca.iiii.q amp;Rhgtiæ urbê ilia noîauit.Sût tn annales q anteDrufum M.cc.xx.annoauguftâ prima inchoatâteftant.Illic Lycusfder Lech) pterlabitj^d Celtesillocarmineinnotuitltiiœdaru. AuguftaLycico dita margine Claris abûdas inclytaciuibus.Auguftâ alii (utaltius infurgam^) a laphet primo habitatâ dicût,^pter aérê,amp; vinde,amp; Lyci flumîa. Alii 2ifarti= Zifaria» a qua Zifaria dida eft,ciuitatis illius fundamêta iecifle alTerût. Alii deâ uide/ licet Zifam,cuius têpl5 ueftigiû retulit,amp; hodie colles uident?.ibi uerficuli iftt ufmodi repti funt,apud Vrlpgêfem. Que male polluerat cultura nepharia’ diuu Galhmôticulu hucnûic tibi Zifa tuliuMulta urbs illa gtulit,ab Attila.n?

deHruda

-ocr page 457-

LIBER VNDECIMVS CCI

dedrtiLtaj'nde ab Vngaris obfelTa e.Änno dni DccccJv.ab Ottolleliberata Inde a Vuclphone ducc Bauaripcapta,anno M.xxiüi.amp; anno M. Ixxxvui. de/ ftructa aSueuis corruicHic ecclcfiaS. Afræ horret,quâ Vdalricus illic epus inliaurauiLSimiliter S.Ioannis Stephani.Hic Philippus epus fub AntJmp* martyr euafitHicS.Afra,Hilaria,Quiriacus, Euria martyres chorufcanuH® aWcyt'iä* Rhcgino Prunien. Volaterranus li.vii.meminerüt.Ligurinus èi. Paul. Diaco fius li.ii.ca.xiii.de reb9 Logobardoru^g Virdä èC Lechüfnos Lycü)fluuios di uidere hanc aiüt urbê.Totâhâcciuitatêexplicauerût Abbas Vrfpgcfis,Nau clerus,öd Ant.Pius in Itiner. Monafteriü S.Stephani a B:Vdalrico aulpicatu uolunt anno diii Dccccdxiiii. Ab eo inde xxvi.anno.ædê beatifs.Virginis du/ du Vdalgeri epi exordiü fumpfifle ferüt.A q anno poftea xLreligiofos ordi ne SBndidi ref erêtes,primû Auguftâ ingreiïbs alTcrutBeati Petri uero cede hä Suigerus comes feculo falutis noftræ poft^ millefimus fupra fexagefimu fextus annus agebat,cxorfuscft.Ab eo anno inde C.lLdiui Georgiimonafte/ riü fundabat.lndeingêti turbine üentoru excitato,ecclefiaS.Vdalrici penitus corruit,anno incarnatiÖis millefimo fupra quadringetefimulxxiiii. Maxîa fui iticrcmenta urbs ilia fumit,aliâcp Nurèbergâ nobis refert,clarorûuirorû pru dentiaadiuta,in primisCûradi Peutingeri in oî difciplinarûgne îftrudiflimi,

ARGENT VARIA CColmarjhuius Anto.in Itiner.fuo meminit,amp; Ptole* Argentit li.ii.ca j'ii.ta.iii.Argentuariû dixit,ubi enarrator Argentina putat, q me riualê aria non habet.Argêtuariâ, n.Colmar putauit,c5ie(fhjrâ talê capio,qa Ptole.ciuita tes fugoris Germâiæ enumerans.Èrt,inqt,Nemetoru Neouagus,Rufiniana, Berbctomagus,Argêtoracû,Brêtomagus,Iubonû,Rauricû,Argêtuaria. Ecce Etole.prius argentoracû noïat,deinde aliâ ciuitatê argêtuanâ,ex q patct,nô ar genroracû argêtuariâuocari.Argêtuariæmeminitluftiniani cyf enarrator, 8^ Ûodor in fiipple.Eufebii,Eutrop.li.xi.ubi de Gratiano loqt,apud Argêtuaria occubuilfe multa millia germanoi^airerit.Apud alios argêtoriainuenio,incu riafcriptorû.Cæterû Colmar fecûdû alios,ab aufpido colûbarû,fecûdu alics a claua Herculis(quâ temulêtus ibi pdidit^dicftâuolùt.Hàc alii ex débita fuppu tatione efl'e Seleftadiû ferût,ex eo,qa fexab argêtina diftet miliaribus,tn C5 radus Lcotorius,lo,Stabius,I.Collaurius amp;nbsp;la. Spiegel Colûbarig (ut nos did Coïum mus;) huicurbi nome împofuerût.ln Colubario monafteriû S.Petri ab Adel barium heide conditum eft,ut annales quorundam loquuntur,anno Dccc. Sd xxxii. ’

ANSVARllfut aitMarlianus)Germanippopulifuntinfcriores,iuxta Fri fos.ldê amp;nbsp;Ptole.enarrator.Cor* Tadtus in germaia iuxta Frifos Thafuarios fG liber no eft mêdofus)Slt; Angriuarios ponit.Etidê in lib.hift.ualidiorê gêtê Anfuanj Anfuariorû dixit,no modo copia fui fed amp;nbsp;mifcratiÔe adiacêtiû populorûcqa pulfi a Cauchis,Slt; fedis inopes')tutû auxiliû poftulabât. Hos aût angriuarios Angriua éècertûê.Ptole.\^balutli.Â.*xvy5ioi;aeioi,îqt,inf cauchos.n.maioresetfueuosfût, rii. ■ ALBERSPachiûSeuiæ cccnobiûjVuirtebergêfidud paret,ab alberto co Alberlpa inite de Zollern di(ftû,hic cû comité de Sultz extititlundator,8^ religionê in/ chium ' depetiit. ASCHAVnlonaftedû,qdtpe Caroli Magni epûsargêtinenfîs Afchau

L iiii

-ocr page 458-

GERMÄNIAE EXEGESEOS

xxv.Remigms Sophiæ,Spcb Fidei Chan'tati confecrauit. Sopbiæ corpus ab Adriano papa milTueft propriis humeris^e Roma.amp;: ab Hezelonclocu/ plctat5,ut la.Vuimphclingius in catalogo ^bat, chronica Argentincn.anno Auleriti DcccJII.conftruâû illud fuifTe iiolüt. AVLERITl Beîgæ,,pximi Lixouiis al« auler nbsp;nbsp;nbsp;VclocafTibusfut cnarrator Ptolc.ait)de his Cæfar plura in cornent, hodic

cif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuxfa Mediolanêfes habitare dicunt,ubi eft ducatuSjprius Hetoredia dicftus.

VuyfTen ALBVM Caftru. Vui(renburg,träfrhenanaciuitas.aloco noîata Vuiflen burg nbsp;nbsp;nbsp;burg,ait Peutinger.Dagobertusillic ecclefiâ conftruxit in honore Trinitatis,

B,Virginis,Petri 8^ Pauli apForum anno Chrifti Dcxxiii.in die Mai.lbi coro na qua Dagobertus detulit referuat,aii9 metallu nemo agnouit.Vrbs ilia mul tu a Palatino ptulit.Eft 8c monafteriu extra ciuitate,q opulentius in Germaia, non fuit, illud Pirimius epüsfundauit annoDcc xxiiii,(ut Chronica argenti/ nenfium teftantlolim fiib abbatis iurifdidione ipfa ciuitas,multa quoCp Mar. chionis Badefis,8c Palatini oppida extiteruuManet adhuc ueftigiu apud Edin ^enfes,ubi libere fine omiuedigali amp;nbsp;(fipendio Vuifleaburgenfes puchüt. Dagobertus du illud regale monafteriu cöftruxit,eis anno Dc. xxxiiii. multa Herent pdia cotulit,qapud Abbate Späheimiu legunt. ALBA Dnorum (Heren alb aIb)ccGnobiü duobus ab Edingen miliariHis diftäs,ab aqua Alba illic fubter Frauen labente nomen fortitû.Huius monafterii ereclores extiterut comités de Eber alb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftain,q illic fepulti funt.Eft amp;nbsp;Alba Dominariim non longe ab code condita^

Alba ba ALBA Bafilica. Vrbs Vngariæ,ubi reges coronant,ac ofta eoru condut, filica nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CStulvuiftenburg) hancurbêStephanus Vngarorumrex du contra Sclauos

amp; Bulgaros bellü gefrit.cÖdidit,ut Michael Riccius li.i*rcgu Franciæ fcribit. Alba grp ALBA Graeca (Krichifchvuiflenburg) ubi CL.miE hoim Turcus addu/ ca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xit,ad oppugnandum, ut Syluius ait in Europa in hiftoria Bohcmica lib.v.

fed non expugnauit,fugatus p Capiftranü,q amp;nbsp;illafcripfitpapæ(ut idê Sylui^ ad Nicolau S.Petri Cardinale teftat)adeo ab Huniade Turcus fufus eft,ut fg q uixit maledixerit huic diei,quo ad Albâ uenerat. Aeneas urbê hâcTaurinU Aquæ/' uocariputat. AQVAEBVRgûadænumfluuiûfitaurbsBauariæ,amul burgu titudineaquarudi(fta,teuto.Vuafterburg. ADOL PHI Campus. Alsfclt, Adolfi câ ab Adolpho noîatus, gne Caroli Magni,ut eorû annales dicût.Eft aût Haftif pus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;urbs,ubi ftatua liter is græcis fignata eft.lnhabitat urbê hac Schorpachius infi

Altêdorf gnis rerû naturaliû inueftigator. ALTENDORF Haftîæ locus amp;nbsp;ciuitas a S.Bonifacio côdita,uti feruntlllic falina falis fupra Vuerram fluuium fcatet. Anoltz/ ANOLTZSPachiû, Anfpach,corrupto uocabulo dicit, ciuitas quîeÿ a (pachium Nurenberga miliaribus diftans/'nter Francones amp;nbsp;Bauaros,fedes Marchiôis Brandenburg.a fluuio paruo qdâ norata,qciuitatêpterlabit Anolfpach diêlo Fuit urbs hpc oli fub dominio de Dörnberg,a qbus ad Marchionatu deuenit, ecclefuâ hic S.Humbertus codidit Ôd erexit,q amp;nbsp;illic ultimu die claudês,fuas re/ Achillis liqasfepofuit. ACHILLIS Dromos,apudScythasnonlongeaBoryfthc dromos ne infula eft,q ad folê uergit,amp; nudus locus Achilli facer,inter mare porred® utferùt Strabo li.vii. amp;Euftathius,Dionyfiushunc iuxta BoryfthenêeffeaiÊ

-ocr page 459-

LIBER VNDECIMVS CClï

cm -ntyçài Xi vxiKaip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;/joô;xav «ïTrûy.Reuera apud Taurofchytas locus illc

fitus eft.De^bus Euripedes ôôVopifc^in Aureliano. Drom9 autêille porri/ gît uf(Ç ad Cherfonefumamp; Taurofcythas.Verba Strabonisfunt. thv At zjAîI layl^ftov iw r JtÓA'OTv'FjcafTT/viyjuTai/foi oTiuSiicóv l^ôvoÇ.l.PrOxi

inâ inde parte Cheronefi ufc^ ad Iftmü amp;nbsp;finu Carpinitu CGuarin9 legit Car pineite) Tauri inhabitant Scythicagens.Älii Carcinite ^ferut,cuius in litera C,mentio erit, Pop.Mela li.ii.Achille infefta claffe mare pÔticuingreiîum re fert,ô{ ludicro certamîe celebrafleuidoriâ.lnde armisfe 8^ fuos curfu excitaf feideo didu locu Achillis Dromon.Multa Ammia.Marcel,li.xxii.ubi de infu IisSarmatigfcribit.Euftathiusfupra Dionyfiuibi ideo Achilli facrû hue locii putat e(re,illic.n.litata fuilTe Iphigenia Agamenonis filiâ,Achillis amatrice,8i boue pro ipfa îmolatû.Volaterranus li.vii.côment.huiusloci ôé Procopi9 me minerut. Vn hi Tauri dicut,Euftathi9 ex fabula ^bat.Öfiridêillicaratrapri mitus monftralTe.Ply.multa li.xxx. Strabo etiâ Ii.xi. facellum afferit Achilli il Iicfacratû.Ply.infulâ hancteftat elfe Achillis ad forma gladii fi'gurata.Accedit lornandes de rebus Gotthoru,amp; ni fallor Val.Flaccus in ultimis librisar

gonau.q plura memorig digna de dromo Achillis ^tulerut. ASCIBVRgiü Afeibur fut ait Cor.T acitus)ab Vlyffe coditu eft ,fupra Rhenfr^ubi amp;nbsp;noftro feculo ara gium Sf literægræcæ oftêdunt,hgc Cornel.Marlianus apud Gelduba efte dixit, no longe a Rheno in Cleuefi ducatu,nunc didt teuto.Emerich,ab Emerico.Enar rator Ptolemæi iuxta uctera caftra hue locu uideriputat,Nuftig^pximu.Vo/ Emerich. laterran.li.vii.de ilia urbe,amp;Cornel.li.xix.grgcedicit ält;r«(ßo?fyovuel âlt;r«iGuf;lt;ov.

ARGENTOR AC VM«?gt;vTÓfa72v per.t.Ptolemgus,fi integer eftjeripfit Sralburg Argentoraci meminerutEutropiusin uita Côftâtini,Ammia.IS^rccl.li.xv.in Argento fine amp;xvi.fimiliter Sc Orofius.Ab aliis Argentina quafi argentea tina nuncu racum pat,qa cefus ibi colligebat, Antoninus argentoracu dixitMärcellinus li.xvii.in principioargentoracefem pugna uocat. Dicunt Sd Trebotesab Eutrop.li.vi.

Plynio li.4.ca.xv.StraboTribocchos.Luca.li.i.Cor.Taci.Cæfar uero Trebo/ Tribochi res pofucrutjPtol. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TribonfCeltes a quer cubus tribus noîatiftimis eos

noiatos fcribit in Germania.Ego uero a T rebeta puto,q primo T reuerim,de inde T rebotes,Moguntiâ amp;nbsp;V uormatiâ cÔdidit.ut Grefmûdus collegit. Hos primûaSicâbrosamp;f SueuisortosuultPeutinger,TraiedoCßRheno olï illiC EccIeG'æ cÔfediffe refert,ante illû Strabo lib. i.eos natiôe germanos antiqtus fuifte ait fundator ClodoueusHildericifiliusCquê Remigius baptizauit)primo regni fui anno dnieg uero natiuitatis CCCC.lxxxiiii. e ligno th ecclefiâ fundauit,ut annales eorû Slt;^ la.Vuimphelingius in catalogo teftanuSed tpe inde Bernardi epi an no Chrifti M.xvi.lapideû faeftu eft fûdamêtû.Nono inde anno erigebaf. Tur risfummi têpliincepta eft anno chrifti M.cc.lxxvii.lnde ufcp adgaleâ pdufta M ccc.v.defiitjhæc partim ex Vuimphelig.partim ex eorû chronicis hauGm9.

Vrbs hæc egregiis ciuib9 ornata eft,in primis Nicolao Gerbellio, Ia.Sturmo ïaeobo OslariOjUiro literatis oîbus fedulo,cui S^ rerû experientiâ multarû lo ga ôlt; inæftimandaperegrinatio c5cenit.Nec fua laude defraudet Eruinus de

-ocr page 460-

GERMANIAE EXEGESEOS

Stainbach,«^ turrim primus fundauit,ut epitaphiu illic teftat.Eft aut turris hgc ^fedo inter rniracula mundirecenfenda,caput inter nubilacódit, ut Aeneas ait, VrbêhancHieron.dift.xii.epra xxxii.ad Geruntia Argentoratü uocat,2lt; multafuftinuiffe mala fuo tpe aflerit.Monafteriû.n.ilIiccÔbuftü eft anno M. Vii.Sd inde reædificatû anno M.xv.ut annales eorû ferunt Attila rex HunnoRZ totâ ipfam deftruxit^ita ut libere uia egredientibus ubic^ pateret,unde Strafz burg dicta eft.Henricus tn ll.ipfam iteRz anno M.IlII.erexit.PhilippusRo.rex contra Ottone lllI.mouêsargentinâîpugnauit/ednÔ expugnauit. Anno M» C.xcviii.inundatiq grauillimaiadura ipfam ferme peflundabat. Deinde M. ccc.xliii.circafeftulacobi grauior paulo aquaruuis urbe c0cuflit.Hancciuita/ tê a regibus Franciæ frater Ludo uici regis abftraxitjfterilis.n.faclus B. Virginf Marigciuitatêdeuouit,referenfe Vuimphelingio.Prudêtiffimus illic fenatus eft cuius poteftas olim apud nobiles uigebat/ado indetumultuadciucs pri uatospdu(fta eft,ânoM.cccxxxii.DéilIa ciuitate Volaterran91i.vü.amp; Dracu Ci9 Huie urbi celfæ metiunt moenia turriSj Nâ mihi peupide nunc argetaria cordi eft, Teutoicis pftat grâdi q uertice teplis, Vrbs pclara fitu rheni coter Allàtia minaripis Gloria pcipuerhenanismaxîa terris. ALS ATI A Eifas,ab Al fa flumine nomen habet,ut inOdilia noftra fcripfimus,qd Phileh'us illo car-* mine oftendit de Alfatia. C^uis omet nemorofis uallibus atep Arboribus uariisfloreatoisapex, Muneraculiqdopbetcerealiabaccho, Ipfac^fron defcit fioribus omigenis, Mitis in apricisibi crefeit collibus uua Alfatica Hi cunt nomen ei Alfa facit. Alii Ilfatia uocant_,flumen.n.hodie (die Y11 dicit) latif fime fe ilia ^puincia extedic, qd æneas Syluius teftat,ubi hac ^uincia plus uno Heluetia dioc^fi oftedit uaIere,Bafilienfi uidelicet èC ArgentinenG,dicit Heluetia, uide in eiusdic'hone.VoIaterranusIi.vii.Rhegino abbas,qua Alfatia in uno loco noîat,in alio (fi liber non eft deprauatus)cu Caroli mentione facit amp;nbsp;Selefta/ dii, ElifatiS appellat. Marlianus in diótioe Nemetes Helfatiâ dixit.i.Heîuetiam amp;nbsp;a ciuitate ducatus Burgûdiæ Alfeti di(fta,ultracp Spiram Alfatia extendit,^^ lac.Vuimpheling.in fuagermania c.xxiiii.omes Rheni accolas olim Alfatesamp; Francos didos ait.Na fub Francoruimpioolim Alfatia fubiiciebat,inde pOt tone primu in Marchionatu euafit,8c p eins filiS gubernata eft ufe^ ad duces Auentinos deuenit.Eft aut duplex Alfatia,inferior.f qua epo Argêtinenfitra/ didit ultimusMarchio.Supioris uero ciuitates quafdamDagobertustradidit Augfa Arbogaftoamp;Florctio. AVGIA MAIOR CRychenau)arerû copia no/ minât,hanc cóuertitOfophon Angli^ alûnus,quâSueuorûimpatorcôdidit. Abbas tn Spâhei, a Priminio fcribitaufpicatafuifte primit^ Augiâ,djtiflîni5 Andelau olim cœnobiûtotius Germanise monafteriis, ANDEL AV oppidulûal fatiaSjiuxta Vogefum,non loge ab Hohenburg,ubi nobiliffimi facriimpii eq tes deguntjbi monafteriu a Richarde impatrice fundatu eft,anno dni Dccc. Ixxx.ut annales Argentinenfium dicut,ibi amp;nbsp;Lazarus reqiefcit,8lt;:unus dauo ru/aftru illic femel deftruebatp Henricude Staheleck epm Argentinenfem annoM.ccclxxxvii.RhegiiioPrunienrefert impatore contra Nortmannos expeditio

-ocr page 461-

LIBER VNDBCIMVS CCIII cxpeditionêfedflcji’nde rediïffc in Älemaniä,Limpharducpm Vercellêfem fibi in publias confiliis unicû confiliariG arguiffe adulterii fuæ cÔiugis Richar dæ,eo q? epus famiîiari^ q oportebat reging miniftraretPro eadê re qcç con done uocauit imgator,amp; mira didti publice teftabat nuncp fe carnali coitu ea tentalTejCupIusqdecennio legitimi matrimonii fœdere eifuilTet copulatus.U la ab oï cômixtione îmunê Sgt;(. Ce eCCe ^Citebai,id(^ approbauit dei oipotetis iu dicio,ignitorû carbonû hauftu.Fado indediffîdio monafteriû qd in fua régi one conftruxerat /amulatura deo deccflît, Hæc Rhegino Prünien. monafte/ riû ait,fed non nominat, A VREATENSES Bauari funt incolæ regionis Aureà iuxta Eic hiftadiûjubi reliqæ S.Vualpurgæ funt.Sic Celtes liai.odarS. Auréa tenfeS tcnG's decus oine terræ Virgo^qua pulchra rigat arua ualle Almonus^ cun d:osexuperas faporo Flumine pifces. Aeneas banc ciuitatêuocat Dryofpolî Aichftat «TTû «ÿuàç 'tf -îsrôAêôç in epFa de laude GermSoru^qd amp;nbsp;Con.Çeltes in Germania ait. Alii Bichftadiü quafi BdtftadiG a folitudine dixerunt,8c a S. Vuilibaldoindefertodegêteprincipiû füpfifle.lllic oï pmiracPoB. Vualpur/ gisclarior chorufcat^e cui^fepulchro oleudiftillatEpifcopat^illic oîmBauarig longe potentiffimuseft/uiuslib.iii.meminimus. ALLOBROGI Subau/ allobrogi diêièsfunt ultra Heluetios,ut Platina inuita Nicolai V.fcribit, amp;nbsp;SabeLLigu tinusli.i. Allobrogofcp duces coeunt Germania Rheno. AllobrogorûTa/ citusmeminit in lib.hift.Pôp.Mela li.ii.In ducatûaûtredigebaturp Sigifmun dûimpatorê. AREDATAutPtol.li.ii.ca.i.ta.iiii.Linxdicitciuitas Auftrip Arcdata græce «f e nbsp;nbsp;nbsp;Rhgtiæ urbs olim non longe a Vienna. AS ANca nûc a Pto Lintz.

Icmgo ibidem Clepern fertur germanip ciuitas.grece aßsvx«. ARESFLA Afancà uianc Nerlingen,a Flauio impatore parta uidoriaipfam côdentc dida. Alii Nerlinge Aretisflauiâ uocitant,urbs Sueuiæ in partibus Rhizæ,impio paret. ALGl Algiones ONES populiubi Rhenus orit in Heluetia,utuult Celtes. AMBERGA a Amberg Ptolemgoli.ü.ca.i.ta.4.Cancioebisdicit. AVRELIANA EnfF,ab Aurelio aureliaha dida. ANDEGAVIA Galli^ducatus apud Turiones amp;Biturienfes,Andega^ xim9Oceano,ait Lilius. AMERBACHum monafteriû a Priminio côftru uia dû eftjdiocgfis Herbipolenfis,ut refertAbbas Spanheimius, AVARI popu Arpcrba li trans Rhenû amp;nbsp;Danubiû in HercynioCutait Marlianus)horû meminit Pla chium' tina in uita Stephani V. Ptole.amp; Rhegino Prunien.hi ergo olî Vngari fuerc Auari amp;aPlyniolib.4.ca.xiii. amp;Cor.Tacitoingermâia Varini dicuntur, authore Her.Barbaro.Obdormiuit ergo Volaterra.li.vii.in hoc,q Varinos,nûc Var mos^amp; V’armenfes diciait.Auaros uero,q olimSauari didi funt,cum tn una gens fit.Enarrator Pfolemgi Auartios hos uocat,Otto Frifing. Auares noîat, Loc9 Vd amp;optimc noftro iudicio,græce.n.«G«f sa a Suida in didiÔe jSoi nbsp;nbsp;nbsp;oi appellant, laterrant

Hos amp;nbsp;a Gepldisortûhabuifte refert Otto.Rofuitamonialis code noîe eos nûcupau{t,amp; hodie Vngaros effe dixit.Similiter amp;nbsp;Paul.Diaconus in Mauri/ cio,ôd in geftis Logobardorû li.i.ca.ult.a ducis unius eorû noîe Hunnos prius nunc Auaros appcllari conuincit,cui tn non aufculto,utin pri.lib.adduximus. Mantuanus Auarinnosduplo.nn.caufaraetri jîtulit ad cæfarcEcce fagittifelt;

-ocr page 462-

GERMANIAE EXEGESEOS

ros auarinnos^ecceCarithnos.PtoIe.eosSarmatîæ populos ^bat.uerba eins funtlib.y.poft^ de Phennismenrionê facit, ùlt;p’ o“ç,inqt,«ûaf ivo' thv tIs'O'jä. TmufLoS .bSuprahos Auarini funtad caput Iftul^ fluuii.Ego ^pfeétofa/? ciledixifle Auaros Vngaros, Varinosuel Auarinos Pruflîiæ populos, fed aliis relinquâ,nec temere contra Hermolaû agâ.Sutq Auares in Bauaros abiif Armani. Ce dicût,addito.B.eorû nor. ARMARIlolimdidifuntPranciqiuxtarhc nS confederuntjUtait Marcellinus,uerba eius funtli.xxAppropinquabatrhe no,amp; inde tranfmiffa legione fubito inuafit Francorû qfdâ,qs Arthuarios uo cantjSebelius legit armarios, ALTHA in Bauaria monafteria dicuntduo Altha nbsp;nbsp;nbsp;cfl'e fie nunaipata ordinis S.Bndidi.lnferius Odilio dux pater TalTilonis (.0^

didit,Supi9 uero Priminius epûs,ut amborû hiftori^ dicut,côfentit amp;nbsp;Abbas Albani. Spanheimius in hift.Francoru. ALBANI de qbus Marcelli.li.xix.in prin-^ cipio,AeneasSyluiusamp; alii Taurini funt.Suidasgræcus Albanos Galataruni Ambro populos iuxta lltru elle J^bat amp;nbsp;terram eorum fertiliffimam pabulifc^ læ tis. nés nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sunt amp;nbsp;populi Sarmatiæ ad iftulâ fluuiû fecundû Ptole.iuxta Auarinos «(tßf»

vêç amp;TU icvx^7z(p^a.Krgt;i xfffVH-nù amp;alü Ambrones Anartophradi Arfyetæ.

Altonis nbsp;nbsp;nbsp;ALTENMINSTER latine altonis monafteriûidiclû ,ab Altone hicre^c

monafte feente aufpicatû eft.Monachos illuc tranftulit Henricus Filius Ethiconis de gc rium nbsp;nbsp;nbsp;nere Vuelphonûq prius in Auergau fucrunt,ait Vrfpgenfis. ASCHAF

Afchaffê FENBVRG canonicalis ccclefia dioc^fis Moguntiaeæ Otto cÔdidit Bruno/ burg nbsp;nbsp;nbsp;nis pater. AVGIAM Cæfaris, Kaifers vuerd, duobus a Nouefomiliart

Augia cp bus iuxta rhenum ftruxit Ezelinus frater Kungundis Palatinus FUieni.

faris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ABACHVM ciuitasBauariæ a Ludouico pâtre regis Ludouici condi'ta

'Abachû. eft,ut eoru annales hht. AMERT AL locus Bauariæ ab Ottone amp;: Foede Amartal. ricoducibuscondits.Otto.n.duxdeAmartafex Sophia Filia Fœdericunide

Amartal habuit amp;nbsp;Bertholdû nepotes.Bertholdo filius Otto cognomine fart ô;us contigitjOui Bambergæ fepulchro prouifus eft.

DE LITERA B.

BRuderijPruthenijPruffîi, Vlmigeri, Sarmatiæ populi funt a Mamçrtl no ad CôftantinUjStrabone li.vii.8d Cornelio nuncupati, qs Pruflios Celtes, Vlmigeros Aeneas uocant,Ptolempus Amaxobios,legi3pu^ vlm geri Ply.Vlmanetesli.4.na.hift.ca.xvii.Ptole.Vlbane(fles gallos,nô idc cû Vlto’S^ Vlmane ris apud Ptole.nâ Bruderos ad Oceanû Gtos memini melcgere,qs alü VF tes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;menigos appeUabant. Hi aût Pruffiâ Preuiïenjolim ^uincia tenuerunt,utlor

nandes aitnationegotthus,amp; eos Vlmerugos noîat,aRugiisforfitan.Gotthi uero ipfos expulerunt,ut feribit Aeneas/iunc didû Hicronymi intelligit fft’P plemêtis Eufcbn^qad Viftulâconfedifle GotthosfcribitCor.Tacitusin Ger mania Bruderos iuxta Tentherosponit,qs èi. Chamanos, Angriuarios,^ Bruderos expulifTe indicat ab eorû fede,uicinarû cÔfcnfu nationu ,feu fupbia uel odio aut pdæ dulcedîe,Hæc CorneEMarlianus Bruderos a Câmanis 8^ Agriuariis pulfos oftêdit.Noftro feculo(utdixi li.iii.hanc^uinciâ fratresTcU tonicorû habitant,^ eâarmis acqfîuerunt,a manuinfideliû.lllicdupugnaam/ bigua

-ocr page 463-

LIBER VNDECIMVS CCnii.

tgt;5*gua fuit candidæ cruds fi'mulachrû chriftianis apparuit^à cuius afpcdu mul tifanabant^ficuri eorûanrfalcsdicunt.Vnde in babitu eorû candidæ crucisra tio conftat.Habitant aût illi iuxta mare baltheû,ibi amp;nbsp;Yiftula pteriabit,nec fg licior terra fub cœlo eft,pifdbus,carnc,amp; oîbus humanæ uitæ neceffariis, Vn de Geltes de ipfis in Hercynio. Quocç manet pulchro diues iam Pruffia por tu Sarmaticis obduda plagis,qlt;^ ultimus orbis. Et Claudian9 in panegyrico Honorii. Venit accola fyluæ Bruderus Hercyniæ. CiuitateseorûParme/ Ciuitates nenGsjSambienfiSjDantz.Eft 8^ caftrû lVïariæburgû,qd Carinthiorum rex Pruffîæ Vdalricus femel ccepit,ut Aeneas in defcriptioneBohemiaeteftatPoloni no ftrotgemelioresduitates chriftianilTimismilitibusabftulerûtjhos olim Au guftus deuidt per Amafum fluuiû, ut ait Strabo li.vii.Et idem Strabo ad Oce anutnuergere ipfos dixit.Corneliusin hiftoriishosolim a Cattis Sdcherufcis cxados amp;nbsp;uenundatosfcripfit.Ligurinus eos lib.vißrufcos nuncupat^in aliis libris Brifcos.Cornelius tarnen in primo hiftoriarû duplices ait Brudcros effe Ultimos in Amifiâ amp;nbsp;Lupiâ amnes uidos.Rcliqua uide lib.ultimo in didione Prutcni. BATTANODVRVM gensBelgica,inter Coloniamôd Tra Battano icâenfem urbes epifcopales^ultraNouefium, in finibus ducatusCliuenfisfp durum tumßheno adiacet,ut ait Miarlianus,amp;Ptolemæi enarrator,de ilia Cornelia Tadtusinlibrohiftoriarum. BR VXELL A oppidum Sucuiæ(utRudol Bruxella^ phus Agricola in una epiftola fcribit)licet ibi lingua ipfos non elfe Sueuos ar guatHic canonici olim religiofi (tantum ex nobilibus) eliguntur. De hoc op/ pido multa enarrator Ptolcmgi,paret nunc epifcopo Nemetum.Eft amp;nbsp;Bruxel la nobile oppidum Brabantiæ non longe ab Antucrpiis,cuius plures memine runt.Hoc uero oppidum Sueuiæ olim fub imperio Vuormactenfium ftierat. Hi autem illud Conrado dud Vuormaçienfium,qui in bello côtra Vngaros occubuit,tradiderunt,utomne iusquod Vuormadenfes haberent,8i^ nomen deponeret.Inde Conradusll.cæfarhæresilliusoppidi, nepos prioris conradi

totum oppidum Sigebaldo epifcopo Spirenfi donauit. nbsp;nbsp;B VS Adori Frifi bufadori

funt,ubi nunc duitas eft Groningen,acriter impugnata a duce Saxonû noftro tempore.Hæc regio amp;lFrifiadicitur,cuius incolas Frifos Aeneas Syluiusjaco bus carmelitanus,Cornelius Tadtus,Marlianus,Hermolaus Barbarus, Ptolc/ maîus FrifiabonesPliniuslibroquartocapitedecimo feptimo naturalishifto riæ Frifiauomes nominant.Sppe tn Plynius in aliis locis cû Ptolemgo diiïêtit. Eft autem fita Frifia ad Oceanum Germanicum,ab oriente habet Saxoniam, a meridie V ueftualos, ab occidente T raiedenfes,ut Aeneas Syluius ait/aret amp;ligniSjplantis acagris omnino paluftris,8^ uafta iacet.Cornelius Tadtus au thor grauiftîmus fimul dotftiftimus, in Germâia fcribit eos inter Bruderos Dulgilinos,amp; Thafuarios habitare,amp; ad Oceanumuergere,cum Rheno ad locaubicolumnæ Herculis uidentur.Conradus celtes pocta egregius Frifos Bubulcosuocat.Marlianus autem ipfos pofuit iuxta Brabantiam amp;nbsp;Gelriam. Alii Bufadorosuolunt,terram non longe aFulden,ubi ÔCdie hodierno ue/ ftigia apparentjamp;dicitur Buchonia Bufaderorum,fi fidem adhiberc uelis.

-ocr page 464-

GERMANIAE EXEGESEOS

Dicit aüc Frifia a Erifo Clodiom's filio régis Francorû,ut Abbas Spanheimi^ ex Hunibaldo ^ba£.Piole.K.aT(xigt;vin thç yt^pMÿ'a.a' IsiTç pAv z'fçMvoii 'jt«'»« P^ovifUTav Dm Gsij-ÄKTofoi.i.TenentaütGermaniäad Rhenuflu^ Ilium a fepténtrione incipientcsßuiadori. Ec idê, luxta Bufacfleros Frifi funt ufc^ ad Amafumfluuiü. Exq plures illos non Frifos elTeuolüt^nifi qjPtoIc addit.Minoresaüt genees q inter cauchosparuos at(^ Sueuosiacent Bufaäo ßreuci ri fuht. ßREVCi populi alpini referente Plynio Ii,iii.ca.xix.amp; ab Augufto uincebant,ut Strabo teftat Iib,4.Dicunt aut fecündu cæteros populi Nori corü-Sunt ßruni populi apud Plynium alpini lib.iihca.xxvi.p qs Saus fluit Ego hosßrunos ö^ßreucoseiTeauguror Vngaros, Ptole.ubi de Pannonia inferioriloquif,«^'KriK.^iT5c}oj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{vîo7çâva7ïAlt;xwç.i.Septenirio

Blau9 fos nales Auafifei funt breuci orientales. ßL A Vß Y REN blauiis fonsdiduir

ä q nomen habet in Sueuia pdium ibide mortafteriu. ßAMB VRG VN fl Baben/ ue Babenberga a Ptolemæo Ii.ii.ca.i.ta.4.Gramonari5 dicit, a Baba filia Ottö berg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis nomen accepitHanc urbem Pauonis uocat Gotfridus Viterbiêfis, aiius d

lacarminafunt. Tramaricusfluuiusuulgoradiantiadidus, Motis Pauonis urbisamoenacolit. Noie mutatomonsBabeberga uocat, Montis ab urbe tn culmina clerus habet. Hane ciuitatê ßaba,ut dixi,erexit,epifcopatü Hcn ricus Il.anno M.vi.utLupold? ait ca.ix.de zelo inhonore S.Petri amp;nbsp;Pauliapó ftolorû,amp; Georgii martyris aufpicatus eft.Hunc pdiis multis ditauiqut Otto Frifin.li.vi.PlatHia in uita Benedidi viii^öd alii ferunt.Inde,ut Lupoldus ibide airerit,S.Stephaniillic collegiü,8d monafteriüS.ßhdidi orfuseft. Hæcoîain hiftoria Francoru,amp; in fupplcmêtis Eufebii,ih Gotfrido Viterbienfi côcludiï tur.Henricus qlt;^ II.de cruce,amp; parte clauis dhicæ pafTioniSjSd alia ßabenber genfibus cömifit,teftante Lupoldo ca.xii.ßerengarius anno Dcccc.lxiii.abOt tone cäptuSjillic delituit.Henricus qc^ cü Kungunda fepulti funt in ßabenber ga,miraculis corufcant,utSigebcrtoGeblacenfi,8c Lupoldo ca.v.placet.Hac ciuitateminde ampbauit Albertus tempore Ludouici,illic gladiumeffe corf/ tendunt,qMalcho Petrus àurê abfcidit.Celtes de ea lib.iii.odaru fic. laneßa bergagenitus uetufta, Quæfüitqndâambitiofafedes Cælaru,Regnef9ubi fubintrat Gurgite MænU. Primus illic epüs fuit Eberhardus,Benedióus pa pa ecclefiâc5fecrauit,ut ait Geblacêfis,multa Volaterranus b.vii.Illic Albert^ cornes ab Hattone infidiis ^ditus eft Ludouicoimpatori.Illiccç Philippusrex Bethafii contra Ottone lIlLbellu mouês,ab Ottone Palatino ^ditus eft. BETH ASH nt ait MarlianuSjinter Celtas, ^xi Caninefatib9,Tugris,amp; Marfacis,Traiefle fibus,ad ütrâq^ Mofæ ripa cis Rhenu fitifûtin dioegfi Leodiêfi,de his eriarra Bacchâri torPto.cuMarlianoScaliis. BACHARACVM RhenanaciuitasfubPala cum tini ditiÔé.Rudolfus Agricola optimû ibi üinum nafci feribit. Vnde fe putare a Baccho didûcteuto.Bacharach),parUitolï cpoColonienfl',uerumannodni* M.c. Ixxxix.Cûrado Palatino rheni addiÄü eft. BAT AVI inferioris ger/ Bataui manip popfl.Ply.li.4.ca.xv.eos Butauos dixit, HermotSC Ptole.batauos uocat Marbanus illos a Cattis ortos aireriqamp; a tranfrhenanis,Cerufis amp;nbsp;Ligiis Pan

-ocr page 465-

LIBER VNDECIMVS CCV.

nonicæ popnlis,amp; ultra HercyniS fech(rc,domcftica tn fedirionc pulfis, infula iiiamoccupairejHæc ex Cornelio,MarlianusPlutarchus in Ottone batauos nobiliffîmosaiteqteshâcîfulâhabitare. Aeneas SyJuius paluftre SCpafcuo/ famregionêBatauâputat effe,amp; ab oriente Prifiâ,a mendie Vuefl:ualiâ,a fe/ ptêtrione Oceanû habere,eorum infulâBatua uocat Petrus Marfus. Aeneas duas ciuitates enumerat pcipuas,Doltratenfem etBnelêlcm,ambas mercato ribus aptas in Hollandia.Sunt aûtHolandi Bataui, non tiîi hi Holandi g in'-colunt mare baltheu,aut Daniâ,ut Marlianus ait.Hi a cauitate (ut ita loquar) aquarû dicunt HoladtQ* Volaterranus uult,amp; Celtes illo uerßculo in amo/ ribus dixit, lllieq^ Bataui, Hollâditçcauis habitant ubilittora terris Sufpêfi HoIandL dubio per fréta fæua inetu, Videt igit Tortelius optime Batauos p th fcripGÎ fe,amp; a græco ßÄOu.i. ^pferendodeducere,concordat græcauoxgermanico riz gori,HoUandt.De SpumaBataua li.ii.in fine difputauimusapud Martialem* QyidautÄuris Batauafit enarratoreseiufdê,meliustn Erafinus enodauit.

Necdéfunt,q appellationê Batauac in Gclrenfes rcferant,amp; hac côiectura ni tunr.Veftigiû.n.huius in Gelria dicunt refpondcre ex loco Bedaue diâo,rece ptior th fentêtia illorû eft,qgræcû uocabulû Batauiâ piitant,a ßa90,amp; î Hollan dos reiiciunt.Corripit autuel ^pducit penultimam Batauia Iuuenalis.Hic petit Euphrate iuuenis domitofcp batauos.Et Syllius li.ii.Iam puerauricomo pfor/ midatebatauo.Lucanus.Vangiones bataui^ß truces.Mâtuanus ^duxit,Tar datmora nulla batauos Enarrator Ptolempi eos odoginta mil.pal.ab Oceano diftare ,dioc^fis Traiedenfis,proximos Frifis dixit. Tacitus pcipuos utrtute omniû Rhenenfih efle fcribit,ex ilia infula hi legati fuerunt, quos folos (Pom peius apud Tacith)fideamp;be!lo oîbus pllareteftatus eft,exilla infula columê amp;tubatotiusGermaniæErafmusnofterRoterodamus ^diit. BONNA Bonna oppidû ad interiores Rheni ripas fitû eft,Coloniæ amp;nbsp;Cônuentiæ proximû,amp; Belgis afcribêdu côuincit Marlianus.Hoc oppidû obtinuitbatauorû prïceps Herennius Gallus ut Tacitus Ii.xx,hift,amp; Peutinger fcribût,amp; idem Tacitus li.xix.hift.ptol.li.G.^o/x(xav appellat.Antonin? Pius uero Bona. nbsp;nbsp;BVRGVN burgudia

DIAE eo libentius uolo mentione facerc,quia Germanos Plytn'us lib.4.ca. » 4. dixicHos e Scandia uenilTe recepta pfuafio obtinuiqôC inter Gallia germania inde ultra Rhodanu amp;nbsp;Rhenu ^fedos Burgos condidiiTcja qbus didi funt.

Poftea a Clodoueo rege Franciæ fubiugabant,ut Michael Riccius collegit.Te pore inde Fcclicis Ill.regnûeorûin ducatû ceflit. Alii illosRomanosfuilTe uo luntCæfarin cÔment.hos Heduos amp;nbsp;Sequanos indicat,Peiniger ipfos Franz cosexpLililTeprimitus,amp; fedêpofuiflè refert apud Heduos amp;nbsp;Lingonas,Ca bilonenfes Blondus a germanis Burgûdiôes ortos a(Terit,Orofi.l!.vii. Paulus Diac.amp; alii multa de ortu corû adduxerût. BVRl tergora Marcomanorû Buri amp;Quadorû claudereamp;fermone Sueuoseffc Tacit? æftimat.Iulius Capitoli nusiftos Bureos uocat in uita Antonini Pii. Ptolo.ad Iftulam ponit,ait.n.lib .C.

Buri funt ufcp ad caput Viftulæ fluuii,quare Poloni effe cÔiedât. nbsp;BRAN Branden

DBNBVRgêfesSaxÔigolîpopFifuerût,utaitSylui?,amp;nosli»iii dixim?,duo burgêfes, M ii

-ocr page 466-

GERMANIÄE EXEGESEOS

Maichionatiis funt.nouum amp;nbsp;ueterem Albis fiuuius interfccat, ubi Gardilc/ num^SoItueldium amp;nbsp;Ofterburgum ciuitates uidentur^multa Aeneas Syluius. Eft amp;nbsp;Hamburgum pontificalisciuitaSj deillis Volaterranus lhvii.Franc9Fra corSrex prim9 in hac regioe qndaconfedit,q habet ab oriete Sarmatas, a me ridie SdauosBohemiæ,ab occidente Saxoniam amp;Teutones,abaqloneCim broSjUt Hunibaldus aiqAbbasSpanheimiusbrâdenburgefle elicit. Hi didi fuut Marcomeri a Marcomero,amp; inde ab eins filio Brandone,q èé branden burgcondiditjbrandêburgêfes. H^c abbas Spanheimius ex Hunibaldo elicit, Belloua A Ptole*Seligni Senones Pharodini appellant. BELLOVACOS oïum ei. GallorûCæfarli.viii.uocatpftantiffimoSjUnde Cfmbri totaGalliauaftabant ,i pterhoSjUtlib.vi.^baui. Quodamp;Marlianusac Strabo iib.4. indicauerunt, Orofiusli.vi.lx.milliaillos contra cæfarêait mififtc.Strabo belloacos,Cæfartn LiuiuSjamp;fupra Liuiu Florus li.cxiii.Eutropius li.vi.MarIianus,Oro(ïus,amp; alü bellouacos eosàppellât.Memini apud Plyniu li.4.ca.xvii.amp; bellouacos legere. quot;nbsp;nbsp;nbsp;Sunt aüt Menapüs ^pximi ad Oceanü/eferente Straboneli.4. Marlianus in

^puincia Rhenêfi,in Francia eos habitare fcribit,amp; urbem epifcopalêincolere, Ptol.li.ii.ca.viii.ta.iii.Cæfaromagû Bellouaci ciuitatê noiat.Orofius li. vi.ca. vÜ-cgteros uirtute amp;nbsp;pftantia eos anteire dixit.Galli eoru lingua eos beanois uoca birchanis bant. B1RCHÄNIS locus germaniæ que Drufus C£pit,femp Roma.infe/ ftusjfæpiuscaptus/empdefciuitjdemûfcdes illicciucs reliqucrunt, ut placer Straboni lib.vii.Hermolaus Burchaim dixit ex fentêtia Strabonis. Ply.li.4.cap. xiii. Burchanâ fabariâ noîauit. Eft aut regio poft Codoneû 8^ Cîbros, ut Ply-aitjZach.Lilius in mari gérmanico hancfita,amp; afrugibus didam conuincit. Bingia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BINGI AM (Bingen) nunc PingiâBelgaru oppidu amp;nbsp;Germaniæ,inter

Moguntiâ amp;nbsp;Confluentiâ cis Rhenû eius ripis finitimij,aiût Marlian? amp;nbsp;enar - rator Ptolemæi,de ilia ciuitate Cornelius in lib.hifto.Cocnobiû non longe ab hac S.Rupti Hildegardis regina erexit,ut annales Argentineh. dicunt. Huius Brifachû. urbis meminit Anto.PiusinItinerario. BRISACHVM (Brifach) caftelln

Brirgaugiæ,aiiusSigibertusGcblacenfîs,amp;Brifacimontis Antoninus Pins P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meminerunqOtto }ib.vi.ca.xix.chronicorum Brefacum dixit.Annales Suiten

hum amp;nbsp;lacobus Spiegel briragum,Picus tarnen Mirandulæ comes brifacum Olim hoc oppidum Harenlingorum (ncfcioquorum) fuiqutGeblacenfi placet.ego Zæringorum aflererem.lllic Eberhardus tempore Henrici amp;nbsp;Ot tonis primi anno incarnationis M. XL.occidebatur, obfeft^ ab Ottone rege. Arx ibi a Bertholdo de Zærinoen conftruda eft,ut annales SuitefiumdicSt, Otto uero Fnfing.ab Henrico caftrum ibi (ut afylum pauperumJ coftituturn efle teftatur lib.vi.cap.xix.amp; lib.vii.cap.ultimo.Chronica Suitenfium Brifachu per regem Franciæfuifte captum,regemautcm Francig Ottone fugafle ufcp ad Lucetias,amp; illam prouinciam Allatiæ duci Friburgefi fcil.ducibus de Zæ ringen tradidiftè.ïndead comités deHabfpurgdeuenifte aflerunt,amp; ad do/ mum Auftriæ.Illic Rhenus præterlabitur,oppidum illud in monte fitum, tjd Picusin carmîedecrucefic expftît.VorticibusmagniscÔtingittedaBrifachi

-ocr page 467-

LIBER VNDECIMVS CCVI.

■ BITVRIGES pöpuli GaniæmetropoliSjUbieftTuro Aqtaniæ pars.SoIi In(ut ait Hermol.Barb.jindigenæ func inter Aqtanosgillie S. Vrfiniis epûs mi Bituriges grauitadcœlüjhosS.Auftragifillusconuertit^ut Ptolemæi enarrator aiTerit.

Hos bituriges uocat Cgfar in côment.belli gallici,amp; Ptol li.ii.ca* vi.ta.iii.eiuie^ cnarrator,Hermol.Barb.bituriges uelbituros dici cÔLiincitPlyniusli.4.ca.xix. cognoîe ipfos Sexignatios dixit, Vbifcos Ptolemgus, j^iTavf-vea-.n.inqt, avQilt;rno,. Straboli.4.biturigesLofcos di(ftosphibet,meminit horûPlynius. BERN Berna ciuitas Heluetiorû poft Friburgû anno xii.condita eft,ut teftant eorû annales.

Suntqui banc urbem Artftopolîuocant.xTrà TXtf «çK.?9u.i.ad Vrfa. Annales ueroSuitenfium probatilTimianno domini. i o86.aiunt Bertholdum fugato rc ge Francoru ab Ottone Suitenfiû tellure in ditionê accepifte,rône côiugis ei9 itaep annopdjcfto .xiiiÉpoft^ Friburgû Ottlàndiæciuitatêcondidit,Berna ex truxifle.lllic prudentiflîmus fenatus ab oîbus eft appellatus.Huius ciuitatis me minit Acneas Sylet muîta in bello pofte indicat,qd amp;nbsp;in;ppatulo eft.Iilic Prg dicatores ante paucos annos de hærefi côuieti côburebanqqrû Faber Stapu/ lenGs theolosus in traslatione fua meminit,Eft ècalia ciuitasItaliæ Veronadi Verona ctain Italia,a Theoderico rege Gotthorûm,q ciuitas a Gallis fenonibus con/ dira eft,ut Polycrates,luftinus,Peutiger ,biôdus amp;iac.Carmelitanus fcribûr.

BADEN latine Thermæ inferiores,opidû inter montes fitû, a balneis ibi Baden diftûjdeillooppido ita Philippus Beroald.inunaepift.fcribit.Quid refera ci/ uitaiê indytâ inter latiftimæGermaniæciuitatcs,haudlonge aRhenofitâ,dua ru arciü munitiflimâ,his ,ppcinexpugnabilis confpicit,illic thermæ funt falu tares.lbiliterispencexoletisrcriptûeft,Antoninû impatorc urbis conditorê Balnearû cxtitifle.Hæc beroaldus.Sunt ibi balnea opinione amp;nbsp;pftantia reliqs thermis inuentor pferenda,q a M. Aurelio Antonino anno dntc.xxvi.fecundû alios citra uPul tra inuenta fünf.Huius urbis meminerût Volaterranusli.vii.cóment. Sc Nau clerus,femel obGefta p Argentinenfes baden fert,' ed non expugnata. BOI populi a Cæfare li.i.Orofio,Celte,fiiÏtcr Ammiano Marcellino,lornade,Stra Boi bone,amp; Paulo Diacono referunt.Boioarios Peutiger amp;nbsp;Aeneas uocant, nos bauarosAene3shanc,puinciaprimoaitNoricosinhabitaire,alii ab Auaris Boioarii. Vngaris dieftos uolunt,utRofuitamonialis,qOttonis uitâfcripfit,amp; additali tcra.b.bauaros nücupatos.Alii a BoisgentibusGallie,hoc Aeneas negat,uci^ maioriindagine utar.Marli.fcribitBooscæfarê uicifte,amp;locafte ad alialoca. Sabel.qc^ li.v .Enea .vi .c|ui olim boi difti funt a cæfare ui(fti,nunc bauari dicüt linde amp;nbsp;hodierno die boos didfos iucnio,ut Celtes q boos uocat illos,qs nos bauaros appel!amus,S^ Cæfârli.i,Noricoiû agros boos uaftafte indicat,amp; il lue cÓfedifte.Quid ergo dubitandü in eo eftC abois uenifte bauaros. Audia/ musCornelium Tacitu in Germania ita fcribentem. Inter Hercyniâ fyluam, Rhenum amp;nbsp;Mænû,amnes Heluetii,ulteriora boii,Gallica utraCp ges tenuere. Manet adhuc Bohemi ueftigiû,fignatrploci ueterê memoria ,quismutatis cul toribuSjHæc Cornel.Ex cuius uerbishabeo olimBoiosubi nunc Bohemi fût fuifle,qd maioris admirationis loco recêfet,q bauaros a Bois uenifte,qa muta

M iii

-ocr page 468-

GERMANIAE EXEGESEOS

tisfîn^Qfedibus amp;nbsp;uefligiu ibi remancre.Nec magiia ibi diftantia^ocddêtê ♦n.Bauari tenent,ut Aeneas ait.Annales Argentinenfiû non pccnitêdi ab Ar menis Bauaros deuenilîe ali erunt,aliis id remitto. Habet aût bauaria ad unâ partemFrancones,ad meridiêalpesltaliæ,adoccidentem Sueuiâ,ad Auftru Bohemos,ait la.Carmelitanus.IIlic Danubius amp;nbsp;Lycus diuidunt Sueuos a ba Bauariæ uaris.QuinC|^ epifeopatibus numerat ilia regio ab Âenea,ornamcnra eccicfiæ epâ.us qt pulcherrîa fepofita funt in bauaria,q olim tpe Henrici Arnulfus deftruxit cru deliter.Diffufiora illis apud Ottonê li.vi.ca.xviii» chronicoru extant. Têpore Theodonis chriftiana lege bauaria îbuta elt,duCtu Rupti epi Saltzburgêfis. Bursfelt nbsp;nbsp;nbsp;B VRSFELT in Saxonia monalteriû,a Gertrude ac Henrico de Northê

Billikaim conditû efi:,ait Hermannus. BILLIKAIMENSE monialiû monafterium inter Neccharûamp;Odenvualt,ab Ernefto deHirfpcrg eretHû efi', ut annales Bericum eoru loquunt. BERICVM Hafliac monafteriû fupra auriferâ a monialib? Bellum inhabitat,ubi crux exterra creuit. BELLVM PRAT VN monafterium pratLim in Lotharingia,Simon Lotharingiæ dux anno dni.M.clxxv. indidione Ro. Budonis xxi.tertiolduslunii,indie Afcêfiôis cÔdidit,ordinisCiftercien. BVDOnis monaft. monafteriûjBodo epiis Tullenfis in honore B. Virgîs fundamentis ornatiflî'' Bederau. mis iecit. BEDERAV monafteriû Haftîæ inter Fuîdâ amp;nbsp;Ederâ,nô ^cul a Cafrula,ubi Fulda amp;nbsp;Vuerra côfluuntab Vuernhero anno dni M.c. xx. ere/

Bohemia lt;ftoreaut alatitudine prati diétû,a comitibus Gelrenfibus conditû eft. Primus Abbas B.Henricus ferebat. Bohemia .Gcrmaniæ regnû eft,ut lib.i. indica/ uimus,a Bohemo rege didû fuerat,ut uolumîe iii.adduxim9,tota pene flatib^ aqlonibus expofita, Albi ægra amp;nbsp;Mulâauia fluminibus irrigua, opulêtiffîma arboribus amp;nbsp;pecudibuSjUt Lilius ait.Hermolaus Bohemoslegi putat deberi apud Pôp.Melâ lib.iii.amp; apudCor.Tac.Egoutrûc^ legi no nefas efte puto,li cet Cornelius magna uicinitatê inter boios amp;nbsp;bohemos tradat.Ptole.illosbæ^ mosuocat,xswHAûùv«vA» ûcp’Âi'isvoa oî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T'i-ÂvouGioü.Et lunafylua

eft fup quâgens bæmi funt ufcç ad Danubiû.Qiübus uerbis bohemos olî infedibusBauarorûcÔfcdifteinnuir.Nazarius Mamertinus in li.ad Maximia nû bohemorû meminit.Pluradiligêsledor apud Volaterranû li.vii.côment. amp;nbsp;Platina in uita loânis xxii.repiet. Aeneas Syluiusquîcpuolumîarerû bohe micarum confcripfiu Fuit regio illahærefi Huflîtanainfeda ,de qua epFam ^priâPoggius Florêtinusfcripfit,q interfuit eorûconcioni.Primosptereaha ßraga bitatores Bohemiæ 8d q reqrebant ad huius lineæ c^nitionê î ib.i .ôd iii.colle/ gimus. BRAGA Bohemiæ metropolis,amp; torius Germaniæ urbs maxima, ut placet Aeneæ,Hanc urbê Primislaus primus bohemiæ dux côdidit. Libuf fa uxor eiusqrebat qd ageretC ciuitati nome dédit,illud.n.penes eos Braga fonat.Hanc urbêMul(ftauiafluuiusinterfecat,nunc epiftopalis urbs.olimlub Ratifponêfi dioc^fi comphêfa,colunt nunequatuor religiones illiccorruptiflï mæ.Celtes poeta ,ppriû carme de ea côfcripfit li.car.oda xxvii. Vifa nô urbs eft meliore ccclo, Fertili gleba tua Braga cintfta eft. Explicat feptê hæc ipa ciofacoUes Ouârapaxfcinditfluuiuso Albim Ambitu muroR2,imitata ma gnæ

-ocr page 469-

LIBER VNDECIMVS CCVII

gnæ mocnia Romæ Exiens,nomen foci'os petentes fluÆbus ^qr.PtoIe.urbe Brunfui bancli.g.ca»f.ta.4*Cafturgimnoiat. BRVNSVlGVMnobiliflimu oppi gum lt;35,a dtiobusfratnbus Brunone acTheoderico ab alüs Theomaro diflo^Lü tolphi ducis Saxoniæ filiis conditü,falutis anno Dccc.lxi.Lit eorü hiftoric9 Her niannusteftat.MonaftenuilIicin honore S.Egidii anno dni.M.c.xiii.Gertru/ dis condidit,amp; a Treueri S.Äudtore detulitgaélopIio.C^tera de ducibus 5^ ciusecclefiislijii.diximus a Ptole,Tubifurgiu dicit. BVRITIVM a Ptole. ßalbron Sundis eftjSund nuncupat. BÄLBR VN ciuitas a PtoIe.Tuderiu noiatur Brabatia

BREGETI V M ab eode Prefpurg appellat. BRABANTl A amccniiïî ma ac potentilTima ^uincia Germanip, habet ad occafum Flandria,auft ru gal liâjOrtû Gelria,ad aqlone Hollandiä.Nobili(rimas ciuitates tenet, Traiedum Buda Bruxella.Bergä, Mechclinü,Antvuerpiä,c^tera li.iii.diximus. B VDA Urbs Vngarip regia fedes apud Danubiü fita,habet ab oriente Moefiâ,ab occiden Curta tc Noricos^a feptentrione Danubiü,ad auftru montes Illyricos.Hanc ciuitate Ptol.li.ii.ca.xv.ta.v.Curtä uocat,Koi/ftkv, illic Paulus hieremita olFa fua codidit^ ßruii w aüt do(ftioribuspfuafum eft,Boda a Ptol.Salmu dicit,nö Curta. BRVN Bremen Arficua uocat Ptole.li.ii.ca.x.ta.4.apud Morauos. BREMEN a Ptole.Habi ramumdicit,urbs Vueftualiæ epifcopalis, quæab Hamburgenfibus hue traf S.BIalius. lata eft,primus epus fuit S.Anfearius. S. BLASII monafteriuin HerCynio Bafäburg fundatü eft anno M.lxxxiiii.ut annales Argentinen-afTerut. BASANburg i caftellü fupra Mofam inftrudü eft a rege Bafano Francoru,a q amp;nbsp;nomen ha ßruntes betjUt ex Hunibaldo abbas Spanheimius^bat nbsp;nbsp;BRVNTESHOFEN hoffen

monafteriu uirginu in Saxonia,ordinis S.Benedicfti,a Nicolao primo pontifi Balleftat. ce Lutolpho duce Saxoniæ conditu eft,ut eoru annales habent. nbsp;nbsp;BAL/

LENST AT Halberftadiêfis diocefis monafteriû exordiebat Otto ,fitû eft in Saxonia,hæc ex eorS annalibus.

DE LITERA C

CAftula Caftel urbs Haftîæ dida quafi caftell5,olim,n.tm iUic arce ex/ titifte uolunt,Fulda,Ana amp;nbsp;Trufulaflumîbusirrigua.Illicliliû aureiï CafTuIa eRomap Lâtgrauiu delatS uidet_,nuncupatautê ciuitas ilia a Ptole.

Stereontiû. Mons Cucullg Guttenberg. CAPELLA monafteriû Haffip Capella Ciftercien.ordinis,tria miliaria diftas a Bederau/ic a Cardinal! qdâ appellata.

CALB oppidû Sueuiæ,ducibus Vuirtêbergeh.fubie(ftij,olim ^prios co/ Calb miteshabuit,amp;antiqfrimos,utErlafriduscomes_,q hoc oppidiï incoluit,anno dhi Dccc.xxxviii,.têporibus Ludouici Pii.q cû Nottungo Vercellenfi epo Hirfaugiâ monafteriûerexit,cui Erlafridus filius fucceffit.Longo inde tpis in teruallOjAdelbertus cornes de Calb uiguit,q monafteriû Sindelfingenfe con didit,cuius neptis V’uelphoni ultïo nupftt,uxor eins Vuilia uocabatHabuit il le Adelbertus BrunonêyAdelbertû Slt;Gotfrid5filios,q Palatinus eratTubin genfis.filias uero Vtâ amp;nbsp;Hirmegardê. nbsp;CLIVENSIS ciuitas inferioris ger CliuenG's

maniæCCleffiolim interSycâbros numerata,nûc ducatus,quê erexit Sigifmu ducatus. dus imperator,amp; primû ducê fecit Adolfum. CAMP VS Regis ,co ndidit Kingffelt

-ocr page 470-

GERMANIAE EXEGESEOS

Richardts foror V uilhelmi régis R omanoru de Holladia. CONST AN Coflatia tiaCCoftentz)Sueuiæ urbs,a Conftätino Magni Côftâtini auo dida e,ut Le onhardo Are. uidet cj eä muro cinxit. Secus Pic9 illo carmie introduxit.Quos Conftantini ^les oriente fubado Occiduas repetens ftellanti murice terras Condiditjôd ^prio fignauit noie. Vbi Picus a Côftantini filio hanc aufpicatä dixit,Hæc urbs prius Vitudura nucupata eft,utaiüt Aretin9amp; Anto.Pius in Itinerario.Ptolc.Gannoduru li.ii.ca.viii.ta.iii.uocatjepifcopatus pleniffimus, il lie S.Conradus olim ep5s dar uit gillie S.Pelagius regefeiuEft amp;nbsp;ara illic iftru/ lt;fti{rima,quanobiltoramp;pciofior norepit.Hiccôciliûfuit maximûanno.i4'4^ de q Platina in Ioannejamp; Poggius Florentinus in epift.ad Leonardü AretP nü.Eft amp;nbsp;tabula ibiantigtatepfe ferens,cuius Aretinus memit, Hæcrefertif Comitu fimapifeibus urbseft,utli.viii.diximus. Diu infolentias Heluetioru fuftinuit de Vuer extra ciuitatem illius S.Gebhard^ confelTor iuxta amp;nbsp;martyr olTa codidit, ubi denberg .4o.ftadiis Hetligeberg locus noiatur^unde comités orti funtde Vuerdeberg origo Jbi nbsp;lacus Lemänus,cuius meminimus li.vni.amp; li.i.Hi aut g circa lacü amp;Co

ftantia morabant,ante^ a Coftantino reftituta fuerat Cöftantia,Nantuantes dicebant ab antigs,fecundü aliqs NatuantesHoru Peutiger amp;nbsp;Strabo li.4.mc minerunt.Marlianus Nantuantes iuxta Heluetios efle amp;nbsp;Seqnos fcribit.Ply» Caleti li.iii.ca.xix.nefcio gd inferat;’ alpinas elTe getes. CALETl populi iuxta Me napios ad Oceanü,ut Strabo li.4gt;refert.Horümeminit Sabel li.v^Ene.vi.EU'* tropiuslÉvi.Hodie iuxta Rhenû funt^Orofius lib.vi.cap.vii.Galetos pg.dixit-Marlianus hosfcribit Ambianis,AtrebatibuSjMonnisamp; Oceano ^ximos. Cerufii. Meminit horû Plynius in iiii.amp; lÉxix.ca.primo. CER VSII Germania? po^ puli apud Cæfarê in bello gallico,g)ximi Herm5duris,Cattis,amp; Ligiis^ait T a citushosfyluabacenisaSueuis diuidit.Multa Eutrop,li.vi.amp; Orofius. CHE/ R VSCI a Celte amp;nbsp;Cornelio dicebät.Et fic Claudian.Quæcp domrät cattos in Cherufei manfuetofe^ cherufcos.Strabo hosindigentialaborare dixitli.4.Cornel.olini hos laudauit utbonos,nunc uero ut malos inceflit/o q? bellu inlaceflitifemg nutriunt.Eufebius in chronicisubi de Augufto mentionê facit fortiffîmas gé tes illas efle,gbus natura uires amp;nbsp;côfuetudo experiential^ dederit. Mantu-ad Cæfarê. Et inertia arantes littora cherrufcos,ubi prima ^duxit contra iTiorê alior5duplicando.rr.MarlianusCherufcosabafilea ufcp ad bruxellâ deducit ibi no löge nro tpe ueftigiu manetjter bruxellâ amp;nbsp;Heidelbergû (Kreichgau) Celtes.Heluetiis porreêfaiugisdinft^ Cherufcis.Vn multi opinatifuntcherii fcos a Friburgo ufcp Bruxellâ,amp; ultra ufcp Heidelbergâ fe extendere, ueru hi oês a meliori fententia aufugerut, referête Claudiano.lngentê Albim liquere cherufci.Et prius g)baui ex Cor nelii fententia Cherufeos Ligiis ,pxios.i. Vnga ris,amp; Cattis.i.Tuhngis effe. Voluit amp;nbsp;germanig unus pftâtiflimus incola,che rufeos ab antiq fuifl’e,parti Saxones, parti Marchianos antiqs, neediferepat libri Cornelii nuper inuenti,amp; id mihi placet,cuius meminimus libro nono.

Carnutes nbsp;nbsp;CARN VTES apud Cæfarê legi,Strabo Carnutos uocar,amp; pftâtiflimas

gentesli.4.ad Ararim,amp; uerfusfeptentrione Allobrogibus,0lt; Auernisuicias amp;hi

-ocr page 471-

LIBER VNDECIMVS CCVIll

amp;hi Galli funt.PtoIe.li.C.'^a jÎLtjl’n^tjflTiKuava kafvovTBU gt;9'®'®'^'5lt;’^^'^eiküV.I.ÄdSc quana uero Carnontæ funt,qrû ciuitas eft Autricon.Galli eoru lingua (Char tres)appellant, Michael Riccius qcß Carnutü oppidu allegat,amp; Orofius li.vi. ca.vii.Marlianus Turonibus amp;nbsp;Ändegauenfib^^xioseos aiuTibuIluselcgia vii.de ea .Paul. Diaconus li.v.ca.xxii.fcribic Carnutü corrupte nûcCarantanu dici. CARVNTI uero Sarmatiæpopuli,non Galh\alia gens,a Carnunto Carünti oppido didijubi olim Germanise finis fuit,iâ uero germanig afcribunt.PIy.li. xxwii.ca.iii.centûaSt mil.paf.abeft a Carunto littus Pânoniæ,a q a Germania fuccinu portatJdê Ply.li.4.fugiora ait inter Danubiûamp;: Hercyniû Caruntii te nent, germanorû ibi confiniû* PIy.li.4.ca.xii.Carnuntes dixitjHermol.Barbar9 Caruntios legit. Ptole.ôd Hieronymus in chronicis xxxviii.mil.paf. a Sacarbâ fia (ut Antonin9 ait Jq media eft inter Caruntû Ôé Sabariâ. Hæc ideo.ne Car/ nutes amp;nbsp;Caruntes unâgentê,adeo diuerfas putemus,illas Gallos,has Sarma/ tas.Cor. Tacitus ubi Sarmatiæ meminit, gentes Manumioru allegat, uideâc ahï^an hos an alios uelit nbsp;C ANENEFATES alii g ph fcribunt^populi infe Canenê

rioris germâipRheni accolp,ut placet Piy.li.4.ca.xv.Marli.iuxta Batauosipfos fates ponitjn eadêinfulaôd lingua nbsp;nbsp;uirtuteBatauis pares. Volaterranus li.vii. de

ilIis.Tacitus in hiftoriis Canenefates(inqt)partê infulæCintellige batauoru)co lynt origine lingua pares batauis,fupant numero,re uera amp;nbsp;Hollandi funt.

CRACO VIA metropolis Poloniæ,ubi amp;nbsp;regalis Cedes eft.dida a Craco rcgCjZechii fucceflbre,ait Aeneas.Craco.n.arcê ülic cÔdidit,alii Gracchû Ro Cracouia manu uolunt^ut Coruinus illo carmine de Viftula. Ceruleû caput a limofa ru pc, Regiæ celfus finuofus urbis Prétérit,muros ubi Gracchus horû Au dor,agrefti ftatuifle fert Lira colono.Dotata inde ab Vratislauio^hic Viftu lafluâus agit_,illiccp S.Florinus fepultus eft,maximü gymnafiu uiget.Ptole.lÇ ii.hancurbênuncupat Corrodunû.Aeneas Polonici Iuris ciuitatê illä eflefcri bit trans Viftula pofita in Colo Sarmatico.Mantua.ad Cæfarê,uenient ad bella Croaci Coruiniqp genus( fi uera eft fama) V alachi. nbsp;C ATTI populi germa

nie,de qbus Iulius Capitolinus in uita Antonini Cæfaris,Strali.vii.indigentiâ Catti eos laborare dixit.Cornel.in Hercynio faltu Cedes tenere afterit,amp; non palu/ ftrêregionê,Tenteris ^pximos.Enarrator PtolemæiiuxtaLigios.i. Vngaros Cornelius in germania Ccribit Batauoru Cedes olim trlt;âCgreftbs Cattos/editio ne domeftica,ubi nucbatauiteneât,êlt; honore ueteriscÔfortiiadhiic manere, quare non ppere Ccripferunt inférions germaniæ populos fuifté. Alii tn Sue uorû gentes quafdâ ubi nunc eft Herrenberg(ficuti ibi ueftigiû huius manere repi) ueriftîmedictos putant Cattos.Plura de illisPlydi.4.ca.xv.Cornel.îhi/ ftoriis Ccribithos cuHerm5durisbella(re,amp; uidosfuifte, inde eu CheruCeis, Ârnpfuarios,Bruderos8d Tenteros exegifte,acuenûdaftejdê in aliishiftor. libris fcribitjCattos feditioe domeftica pulfos^infulâ qua dixerût Sitâ occupaC Celt;quâ mare Oceanu a fronte,Rhen9 amnis a tergojateraep côuoluit)nec opi busRomâisCocietatecp aÜis aftridos^diugermanicis bellis exercitatos. Vnus nup exptiffimus rerûgermanicarû Francos effe dicebat Ca£tos,nec abCurdû

-ocr page 472-

GERMANIAE EXEGESEOS

mihi uidet/i nee Hafli luxta Cellis opinionê.Sed T uringi dicercnt^ucru tota Caniman eoru pgenies defiit, ut alibi diximus. CANIM ANNI inferioris germaig ni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populi iuxta Frilos parte Rheni Oceani attingentes,iilic laciis uberrimijpalu/

dibus ÔC faltibus horrent,ut aiunt Marlianus,enarrator Ptolemæi èC Cornell® Cenoma Orofius li.V’i.ca.vii.Cecominos dixit. CENOMANNI populi qs cenanos ni. Strabo li.vii.uocat apud Breucos in alpibus funt.De illis enarrator Ptolemgf, hicS.Iulianusepûsfloruit.Horû meminit Orofius li.4.ca.xix.ibi ab Hannibale uidos ipfos dixit.jyiarlian9 Cenimagnoru meminit Anglico mari ^ximoru. PtoIeJi.G.*î?7'^«SÎlt;^€^«ç«^Alt;oj’)toi oî xgy K.Svofx,«.vvo/ uv -aroAiç oOivJ\;voV,ubi Galliæ popH Caturi nbsp;nbsp;los dixit,cui cao alTentior .Galli eoru lingua eos Semans dicut. nbsp;nbsp;CAT VRI

ges. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ges popiili alpini ab Augufto uilt;fti,ut Strabo li.4.PIy.Ii.iii.ca.xix.Ptolemæus et

alii dicunt.Sunt aut Galli ultra Heluetios hodieCteuto.Saphoier)dicunt. Stra bo poft SalaftbsCentronesSd Caturiges ait.Cæfar caturigum meminit.Pto? lemæus Caturgosuocat.multa Hermolaus. Anto.Pius caturcos uel caturicos Cetrones dixit,cadurcos GalliCcaors^dictint. nbsp;CENTRONESPtolemgusamp;Cgfar.

Ceutronestn Strabo lib.4. amp;Ply.lib.xi.Ceutroniamuocantrcgionem, vndc cafei pftantiores deferunt. Antoninus ceutronu,inqt,opidûTarantafiæ eft, g hos trans alpcs in Gallia ex Italia comode ^ficifcit,p iuga peonica.Celius(LF uio authore) Hannibale p centronu iuga ^feétû afFerit.Hi aut reuera fût Gal li Belgæ (ut ait Marlianus) fub imgio Neruorü,alii Gordiacenfes in Flandria eos ^bantjdiocgfis Tornacenfis,utuult Ptolemæi enarrator,hic th Centroes Locus c/ ubi apud Gebennam effe aflFrit,8lt;( deinde ponit Ceutrones nunc nuncupari narrato Gordiacenfes,delufus cu nefeit ceutrones ab aliis centrones dici,authore Her ris Ptole. molao Barbaro,uel Tarantafii funt,authore Antonino. Centrones uoeât Gal

Ii(faitron aiipaisde liege) nbsp;nbsp;CAVCHI populi iuxta Rhenu habitant,ut Ply»

Cauchi. Iib.4.ca.xv.teftat.Marlianus apud Frifostranfrhenanos eos pofuit,Strabo lib.

vii.ad Oceanû,Plyni9qrpli.xvi.ca.ii.Oceanûeos degere ^bat ut miferrimos amp;nbsp;Oceanh fæpe cafulas eoru fecu uehere,ut nauale ipfis pliS plus cu arborib® fit.Cornelius amp;nbsp;enarrator PtoIe.iuxtaFrifos.PtoIe.li.ii.ca.viii.Cauchosniino/ res uft]^ ad Vifurgu fefe extedere collegit^amp; Gauchos maiores ad Albitn.Du Locus nbsp;nbsp;as ideo Cauchoi^ gentes ponit,ego uero p cauchos brudleros iuxta Ptolemgu

Ptolemgi intelligo,minores.n.ad Vifurgû,maioresad Albimfe extendunt^authoribus pIuribus.Hi ergo Cauchi,ut T acitus li.xxx.fcribit,duce Gannafto, q Canene-* fas erat,poft morte Antiqnii inferiore germaniâoccurfauerût.Horu etiâme minit Mantua, ad Cæf.Cornelius îmefum fpaciû ipfos îplere amp;nbsp;tenere dixit,et populos Germaniænobiliffimos,qmagnitudinê fuâ iufticia malint tueri,fîne cupiditate,nullabella ^uocent,nullisraptisaut latrociniispopulant. Illud pciz puû uirtutis ôd uiriû eorû argumentû eft,qd nihil p iniurias afïèquunt. Hæc Cornelius.ply.li.xvi.ca.ii.miferâ gentê cauchos tumulos pofti'dere indicat,non pecudibus,non lacfte uefci ,fed terra ipfis cibû pbere.Horû Aelius Spartianus in uita Iuliani meminit,ÔC iuxta Albim ipfos ponit.Tadtus in hifto.ait,hos Cattosdebellafre,Bruderos,TenterosS( Ampfuarios, amp;nbsp;ipfos uenundalTr, ergo cauchos maiores Saxones,minores Frifbs.

-ocr page 473-

LIBER VNDECIMVS CCIX

CONFLVENTIA oppidûGalliæ(Coblentz)interMôguntiâamp;CoIo niâ,epo Trcucrenfi paret,hicMofellain Rhenu influic.utait Rudolfus Agri CÔflüétï lt;'olainunaepiftola,exeodidâuoluntConfluentiâ.PluradeinaduitateOtto ria. Iit),i.derebusFœdericicsLxxii.amp; enarrator Ptolemæijamp;idêOtto li.v. chroni ^arû,Rh(^ino Prunien.S^ Mafcellinus Ilxvi'.cluus hæc fût Lierba, nifi qd apcF Confluenriâ locu i'ta noîatû,ubi Mofella amnis rheno infundir.Mèminit hui9 ^ori Antoninus Pius in Itinerario. CERACATES populi funt (ut Marlia Geraca nus aiQapud Vangiones 8^ Trebotestranfrhenani^deqbus amp;nbsp;Tacitus. Alii tes cifrhenanos ôi. fyluâ incolerc teuto.Odenvualt diaint.Ply.li.iii.ca.xxvi.DaIma

populos dixit.Tacitusillorû meminitli.hift^xix.amp; qa nihil certi apudauto tes inuenire de ipis polîum^ptermittam. CARESIl populi numero ôd grie Carefii germani,dfrhenû,proximiEburonibus nbsp;CÔdraCis,lgt;eociiêiis dioc^fis Mar

lianus ait. De illis Cæfar^Orofius lib.vi.eap.vü.çj Cercefos ipfos nuncupan t.

CARlNlPly.li.iiii,ca.xxx.Ptole.Carithni li.ii.ca.x,ait.Germani funt^non lô Carini ge a Rheno amp;nbsp;Obnobiis montibus iuxta Vefpos.Heluetior G heremum efï’e, .

Septentrionale germâiæ parte habére ait idê Ptolem^9jvn hos elTe Sueuos uoluerunt iuxta Neccharu. Appianus Carirtnos dixit p duplex ilab Augu fto uidos.Mantuanusad Cpfarê Carithnos dixit, Ecce Carithnis qs furor ar maùit.Ego uero Francos efle conie(ftor,non fine fummi uiri unius opinionè^

CHAETAORI populi apud Ptole.li.ii.ca.x.iuxta Danubiû phibenqvn alii Chgtaori eos Auftriæ populos efle uoluerüt/euto.Kemnat.Verbaeius funt, ’(». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V Äavsßf» •OTTÄ/xod.Alii Vmbros fupiores ipfosfuifle coniecflant.

CHENlTßRI populi,Drufomagi a Ptole.li.ii.ca,xi.ta.v.dicunt/eutoKem cheniteri pt^n,grsece (5gt;»lt;r0/xlt;xyoa-.Mcminit 8(. huius loci Itincrarius Auguitanus,alii Ca-* nipeduappellauerunt. CATVACl Neruiis,Caleriscontermini,Veromä Catuad dis,Condruris proximi,Donacü urbe colunt,Atrebatenfis dioc^fis ait enarra tor PtokmæijSabeUib.v.Enea.vi.nunc Sidiiacos dici afleriquide Marlianu^

CHLOMB VRG a Ptolemæo Rugiu dicit,fcunop. CHOB VRG A a Cloburg Ptole.Melomabusli,ii.ca.i.ta.^./x.»Aô/x.à^oç. CLOSTERNEVENBVRG Coburg. aP£ole.Claudoniumlib.ii.ca.xiii.ta.v.didt,gracce nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6p,locus Auftriæ. Clofter/

CARINTHIA cKernten)Ligurinusli.i, Atcp carentinis populos qs colli/ nueburg. nat Auftria cäpis.Et ideli.vii.Quicg carintinis populos uei fat in oris.Hui? re Carithia. gionis meminerunt Aeneas amp;nbsp;VoIaterranus.Eft autfub dudbus Auftrie, ha betcç ad ortü Carnos,ad meridiê alpes,ad aqlone Stiria, maxie motana regio ut li.iii.Nonarii decimi Sabellicus infert. C ARCINITES populi inter Peu carcinites Cinos oC BaftarnaSjOlim Pannoni^ Cut ait Ptole.a Carcina opido di(fli,PIy.li.4. ca.xii.Garcinites eos noiat,Hermol.Barb.teftimonio Poponii Melp legit Car cinites,amp; ego authore Marcellino li.xxii.Hccatæus urbe eöru Carcinite dixit ’ PtoIe.carcinâ,Pop.Melali.ii.Gerraamp; Hiparimunohoftiohos attingere in/ fertPlura de illo Volaterranus adduxit. CAICl Germani comati lunt, ac/ Caici colæ Rheni ,ego Briftiæ cÔtcrminos putarê eire,nifi forfitan alii cauchos de q bus dixi uelint elfejqd tn non temere dicere.Sulpiritis hos Gaucos did ait,ne/

-ocr page 474-

GERMäNIäE EXEGESEOS fcio qs Liicanus Ii.i\ Et uos crim'gerosbellocp arcere caicos. Cläudianus in Stilicone.Vtiam trans fliiuium non ludicantecaico Pafcatbelgapecus.

CodruG. nbsp;nbsp;CONDR VSÏ funt gne amp;nbsp;numéro germam'. Cæfar li vi.inter Eburones

amp; Treueros.Marlianus ait oppidû eorûBoiû nuncupatu,ad ripafc^ Mofg G t5,ab Ant^Pio di(ftû,in ducatu Lucêburgenfi,LeodienGs diocçiis uoluit,uide Cella mo OroGû de illis. CELLA MONAchorû Ettenheim minfter^ condita ab nachoru. Vngero epo Argentinenfi,ut in teftametariis Heddonis legit, q ecclefiâ iHic B.Mariæcôfecrauit.HeddoindeHabfpurgenfis comes epus Argeniinenfis xxiii.cofentientc Pipino rege.monachosS.Benedidi hue tranftulit.Prim^ab bas Haldolfus initiatus eft,ubi duxmortuus,extruc'l5 xxx.fratribus,inde adeo fpoliabat ab Ottone epo argentinen.ut uix xii.fTatres illic fe fuftentarc potuc

Cluniace runt. CLVNIACENSEmonafteriûinfundoBurgundiæ MaGcenfi pa fes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;go Guiliclmus Pius dux Aqtaniæ inchoauit,amp; Bernone primu abbatê conftt

tuit,inde Elbo comes illud ampIiauit,Hæc Platina in uita Ha driani IILamp; Rhe gino Prunien.ac Hermannus chronographus. COSTOB ATES populi Sarmatiæ funt,ut Atnmianus Marcel.li.xxii.ait.Horû meminit Capitolinus in

Coftoba Pio Antonino,Eutropius amp;nbsp;alii.Ptole.iuxta Sudinos eos habitare a(rerit,hoR2 tes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.n.meminit lib.y.cu inqt,Sup hosamp;Gyllionesfunt,inde Cyftobocos amp;nbsp;trans

montanos ufe^ ad Peucinosmontes.lllicamp;Ptole.*^ KüroCixoyff dixit cyftobo/ cos in fccuda declinatione,amp; p ypfilon.Quida eos CaftrenfesfuilTe indicaue/ runt. Sunt amp;nbsp;Sarmatiæ populi multi utufepad Alanosxftamp;'wts. Suntapud ’ Caburg Ptole.8lt; Cariotæ,carbones,8^ alii. CAMBVRG monafteriu S.Bndidi/ó radiis rex fundauit,alii tn a comité de Rotenburg id cÔditû aiunt,monachi tno

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nafteriu reliqrunt,ut Nauclerus a(rcrit,anno M.cccc.lxxxix.amp;^ p Innocentium

Curia hu VIII in canonicos feculares euaferunn C VRIA Hugonis Haug in de vul-^ gonis. lertal,qua Albertus Auentinoru comes condidit,utcoru annales uolunt,funt ülicantiquitatespulcherrimæ. CORBEIAM monafteriuiuffu Lotharii Gorbeia S. Anftarus primus epus Brenefis ftruxit,prius in Hamburgo fub Colonia co Clingen/ tinebat. CLlNGENMlNSTERmonafteriuolim,diocpfisSpireh. nunc minfter. canoniciregulares^erexit Dagobertus,ut habet eoru annales. CREVCH Creuch gaugia Rheno,Neccharo,Odcnvualdo adfcribit,cuius accolæ no cherufei dl gaugia cunt,ut plærifcp pfuafum efl.Hæc plaga olim ^priis comitibus moderabatur.

Cunradus Il.hanc ^uinciain comitaturedcgit,^pterfuos maiores,qinoppi do Brufella refidebant.Hic nobile quendâ Foedericu huic comitatui pfecitÆ 4 : : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vuolfranius ,pcelfit,comes KreuchgaugienGs,amp; ZeifFholdus. Vuolfranius

receptaaZelacoiuge/iliaHcnrid lll.loanneepm Spireh.xxxiii,partu edidit. Qui S.Germani ædêSpirêfem locupletauit.ZeifFholdus uero unica rclidlafi li'a Adelheida,eadelt;^ Henrico Palatino addida,comitatûimpio religt.Fccdc ricus fui noîs lI.Epingû,Heidelsheim,Hermanno Marchicni Badenu reliqt, q oppida fucceifu tpis inde ad Palatinatü rheni deuencrüt.Brufella olim iuris Vuormacienfiup Conradûducê Vuormacienfem Kreuchgaugiis reftituta a loanne epo CôradolLSpirenfieccIefiædonabat. CENOGlVMLa/ beberg fiue Labenburg.

-ocr page 475-

LIBER VNDECIMVS CCX.

DE LITERA D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

ALM ATI A pars Illyrii eft,contermina Liburnig,ut placet Zacha Qalmatia riæ Lilio.duobusfluminibus irriguaSao Ö^Drao.PIynius libro ter rio cap jcxvi.eorum gentes perhibet Herœmates, T ornacates^T au •■iferos.Olim haccFlauonia ditfla eft.Orofius libro pri.cap.xxvi.illä ab oriente ^cedonjam,ab aquiloneDardaniam,afeptentrione Mücfiam,ab occafu Ï/ ftriam continereaderit. Didaautem eft a Dalmate, cuius meminit Berofus

fecundo hiftoriarum,qui fuit filiuslftri, Hos Carolus debellauit,refer en te Pcutingero.Pollio quot^ ut Eufebius èi. alii teftantur,Dalmatia adort? eft. Horatius libro fecundo carminum oda prima. Cui laurus æternos honores C^almaticopeperit triurapho. Strabo libro feptimo,ArdeoSjPIereos,Daori 2os populos hui? collegif. DINODVRVM alii Denodurum,nuncThe Denodu qnisuiÜa Metenfis ciuitatis eft.i.BeIgarumlocusCutuiderur enarratori Ptole rum *^æi)Cornelius Dinodunim oppidum eße Mcdiomatricum in hiftoriis con ulncit,Rhegino Prunienfis Theonis uillam uocat. Antoninus tarnen in Itine/ rarioDiuodurum,amp;peruprotulit,uerumIiteraeßdeprauata. DORN/ Dorn Berg a Ptolemæo Aemonia dicitur libro tertio capite odauo tabula nona, berg DORSTET Achantinopolis dida eß oppidum Sucuiæ. nbsp;DISIBOLDI

fiueDifiboti RionafleriumïàndusDifibotus condiditinloco prope Sobern difiboldi. heim,ubi Nabus amp;nbsp;Glanus confluunt,ut Abbas Spanheimius indicat. DOCKENBERG a quadam muliere Docka appellatum,chronica noßritc Doeken porisuulgata habet. DVRLACHVMoppidumdiocgfisNemetenfisin berg I'*^archionatu Badcnfi,didum a turri,cuius magnus apud prifcos honor fiiit, Durlach. Huius oppidi meminere abbas Vrfpergcnfis amp;nbsp;Conradus Peutinger uir do/ lt;Sißimusfupra Ligtirinum.Hoc oppidum FcedericusILMarchioni Badenfi Hermanno tradidit,ut Hermannus chronographus,amp;: quidam annales Mar chionum continent,amp; nos literas Fœderici uidimus.In hißoria præterea Fœ/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... -4

derlei primi Iegimus,in prædido oppido Cunradum Fcederici primi cæfaris fratrê occifumob adulterium,dum contra Bertholduin de Zcringêproficif cebatur.Rudolphus Habfpurgenfis bellum in Marchionem mouens, Durfa/ chum turrimt^ illic deRruxit.Hæc ex annalibus Argentinenfium. DIGV Diguloes LONES populi funt Germaniæ,de quibus ita aßerit Ptolemæus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

tÜv «ictf jxiv Torij lt;xù'|ov«ç Ai53uAMV€$.i.iplumautem Cherfonefumfu/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

pra Saxones ad occidentem Digulones habitant,Alii Holfacios eiïe nbsp;nbsp;optîe

illosputauerunt. DVGLVMI populi funtfecundum alios inférionsGer Duglumi maniæ iuxta Longobardos.Nam Ptolemæus poßq de Longobardis amp;nbsp;An griuariis agit,qui inter Cauchosamp;Sueuoshabitabât, addit li.«.v ƒ ouç AsASfto» .i.fupra hos Duglumi.Ego uero Polonos eße facile côiecî:or,8^ non diferepat Ptolemæi uerbaSunt enim iuxta Anorriuarios.i.Brunfuipenfes,ôd Cauchos.i.

Saxones,uide Cornelium. Monaßerium làndi Mauricii Treuerenfis dio/ Monaß.

cgfis,Prirainius conßruxit apudDelegiaminLotharingia,8^fandum Vuan apud De dalinumdifcipulum’fuuminßituitabbatcm. DE LITERA H legtam N

-ocr page 476-

GERMANIAE EXEGESEOS

phorce

Neptin' gen.

TLINGlACVMoppidG Rhenenfe Marchioni Badenfi militans, olim a Troianis cÔditû eft.Phorcys.n.Troian9(de q Homerus)Phor een ciuitate condidit èC adiacentia pdia^nucto fiumine hic Aenca,au guriu putauit de noie ducis fui Aencæ, ut Capnion nofter de Verbo Mirifi^ co Ii.i.ait.urbis fundamenta iecit.Hic inde amp;nbsp;eius pofteri ^^iafeentes duo mi Iiaria,fluuiü aliüinuenerunr,iuxtaamp; paftotê/cifeitabât ejHuuius ille noie gau deretç’ qbüs paftor Albæcognometito dixit.Altero illic augürio deledatus, Phorcys, ducis fui Afcanii Aeneæ filü memor(q Alba loga cÖdiditX)pe pciu fe faduru putabat, fi ut Aeneæ augurio mohitus, ita nunc altero omine, filio fuo uice relaturus fit. Codidit ergo oppidu trans Alba eo logitudic maiorc,q minorem latitudine,8(^ Albam lÖgam dixit. Huius adhuc manet ueßigium,lö gitudom.oppidi belli têpe in latitudincm translata,$t ad utranep ripam Albæ oppidu porredu eft,maiorcß pars murorij in bello cotra Fridericü PalatinU démoli ta eß a ciuib9.ldê Phorcys nô löge ab Ettlingen eode noie uilläf. Lan geil Alb exordiebat ƒ ui9 Capnion nr mcminitdndeamp;^laboris eius amp;nbsp;Aeneas memor,in montis uenicé delubru Neptuno cößituit^uhde ciuitas ab iUis po/ fidonopolis diöta cß .i.Neptuni ciuitas.Simulachrum Neptuni hoßro feculo publice uidebatCaej ciuitas nomefumpfit^duötu th impatorisMaximi.ablatu eßjhuic qcp rei tepla eäpana pciofa nunc apud Ettlingenfes teßimonio uenit, Inde cûRomanorû ditioni urbsiUa inaibuit,romano noie Neptingen, a Ne ptuno diötueß.Factaaht orthodoxæfideiobnoxia,templo etcaßro monris.

teuto.Burgßadel,fundit9 dcletisjcapana amp;nbsp;aliis ethnicorS monumetis religio ni noflræ mâdatis,nomêmutauit,amp; ne chrißianareligiöe ibuta ethnicu nomé retineret,pro Neptingen Etlingedicßa eß/nihi patria.OlimVuifl’enburgen fib9paruir,cui9 ueßigiü hodie manet,illoi?2.niuedores liberrimi ab oi uediga li imunes^nihil pendut,p Marchiones inde Badenfes oppidu detradh eß,cjR2 Bjuröes. dominio adhuc gaudet. nbsp;nbsp;EBVRONES uel Eburoncnfes,de qbus Caeßf

lib.vi-Lucanusin primo ,Eutropiüs Ii.vi.Suetonius S^Otofius in luliOjBelgp fuerunt.Marlianus hos numero amp;noiein germanes abiuifle dixir,apudfyluä ArdennajiuncLeodienfes nuncupati,die Luiticher, ^ximiSycäbriSj ad eos Aqlegia attinebat epifcopalis^.p uiheig Colonienfis.Galli eoru linguaCdie Lie Efßen/ nbsp;ge) uocant. ERSTENHEIMIVM monaßeriu uirginh collegiataru inßi

heim tutum anno Dcccxxx.tempore Adelachi epifcopi Argéntinêfis xxix. ab Hit

melgarde uxorc Lothatiiprimi,hueLco papa quintusS.Ccciliæ caput,amp; Io fephum fuum miGt, AbbatifTâ per difcordiam eleda (ut eligcretur) epifcopo Mogutino caput diup Ceciliæ tradidit.Huc a Leone papa corpa Sixti,F^liei5 amp;nbsp;audadi martyrh trâfrnittebat.Iâ diabolicâ rê illic Hermanus amp;nbsp;Ia. Vtiimfd-increbuißeaßerhtjneculläantiq religionis ueßigium noßro æuoobtinuiHe. Eslingen. nbsp;nbsp;ESLINGIÄC V M oli uiila.atino IVtccIxxxv.a Foederico II. muro circun

data,imp o ceßitjUtnoßri annales dicut.Rcfpödet illis Herman^ amp;nbsp;Vrfpgef. Comes Vuirtêbergê.ipânldnxitâgmîeannoM.ccc.lxxvii.Verum perimpc/ riales duitatesSueuiæoccubuit^hancurbem'præterfluitNeccharus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

-ocr page 477-

LIBER VNDECIMVS , CCXI.

ERPHORDlÂcorruptouocabuIOjintegroHercihiphordiâdiiflaéftiab hercynio,ut Celtes in hercynio putat,alii a Francis,Sé Clodoueo ex tranfitu eu Erfordiai iufdâ Erphetis ditflâ uolût.Ptole.Biturdiu dixit li.ii,ca.x.ta.|.Eft aûtTuringie ci ujtas amp;nbsp;caput,magnitudine non minor Colonia.Erphordiâ noftri annales c5 ditâfcrunt,annôxxxviii.tpeTheodofiiimpatorisfubÂrcadioamp;Hêrico,8^ lt;nbsp;anno CCCC. molitorê iuxta flumen Gerâ(g diuidit urbê)domum habuifle (JErfft noie) aliis remitto.Dagobertus ipfam ampliauit.Studiû incepit illic an/ lt;nbsp;uoM.ecc.xcii. Verûplura incômodafuftulitjfemeldefiit,inde iterû renoua/ bat.ln fefto Geruafii anno M.CCCC.lxxii.ineendio pene urbs ilia periit. An/ no Henrici lll.bello maxîe quaflata eft,femp cû dticibus Turingorû bella gef fitjius non minimûi epûs Mogutinus illic habuit,illiccp S.Seueri Ôé plurirrioru diuoru olTa feponût. ELEGIVM Afatiac pdiûjfupra Alfam conditû teut. Elegiumlt; Èel) Aliq ab amne illicCY 1) que Alfamdicimus diclû uolût. Nouietcfiû uero annalesob mifericordiâcenfent,à.sr^?U£gt;ilt;'v.i.amiferando nomen fibiuendi/ cafre,illic.n.Maternusdefunlt;fhisobiit,p Euchariû amp;nbsp;Valeriu ex poteftate S.

Petri fufeitatus reuixit,arafe^ Merairii fregit,adhuc iieftigiû ibi monftrat, ut Ebenbei? ûîOdilia noftra li.i.fcripfimus. EHENHEIMIVM Henricus de Stalêeck mium fonftruxit,ut Argentinenfes annales pbibent. E VENT VM ut ait Marli Euentum anus,aliiAuentôÔlt;^ Auenticîr,ciuitasamp; eaputeft gentis Heluetiorum teuto Habfpurg,cuius comités olim Brifgauiâamp; Heluetorû gêtespluresin ditione retinuerunt.Rudolphus eorû cornes rexdeclaratuSjUt Sigeberto amp;nbsp;Platinæ placet,toto comifatui pfuit,e cuius fanguineMaximilianus amp;nbsp;cgteri principes Auftriæ .pcefferunt/icLiti Aeneas Syluius ,pbat.Cor.T acit. in hift.ubi poîuit çonfliâû Heluetorû amp;nbsp;Cecinnæ.Heluetii,inqr,in Auentinû gentis fuæ caput diuertunt.Horû pofteritatê amp;nbsp;genealogiâ de ducibus Auftriæ pofuimus li.iii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; : j

Gotendus Vitcrbien.olim urbê banc ut Româ magnitudine a Sueuis démoli tam collegit bis carminibus de Auentico. Qyæfuit urbs grandis qndâ uelut altera Roma Marte Sueuorû periit. Vocabulo corrupto Heluetorû locû illLÏ appellat Ant.in Irincrario. ENINGIA infula iuxta finû Codoncû amp;Iftu Eningia là fita,olim a Sarmacis, Styris inhabitata.Ply.li.iiii.Slt; Zach.Lilius plura de ilia adducunt. EBERBVRGVM abbatia,ut ita loquar,Bauariæ,quâ coftituit Eberbef maritus Richardæfiliæ Henrici degenere Vuelphonum,ubi amp;fepult9 eft. gum

EL VMENSE monafteriû a Dagoberto conftruâû eft,primus abbas S. Elumêfe Amandus nobilitat. ECMVNENSB monafteriû in Hollandia, molitus monalLquot;} cftAdolbertus. EPPINGEN ciuitasCreucbgaUiæ,fyluis,pabulis,cerere Ecmun bacchoep refertiiïîma.Hocoppidû olim comitibus Creuchgauiêfibus paruit, denfemo utineorüdiclioneannotauimuSjindeaFœderico 11. marchioni Hermanno nafteriû» donatû eft.Hodie Palatino fubiugaf,décimas eorû Spirenfi ecclefiæ Henric? Eppingê; quartus cÔtulit,hgc partim ex catalogo epÔrum Spirenfiû,partim ex annalib? r^rchionum Badenfium. ETTENHEIMIVM monafterium condidit Ettenbci Aug abbas Eto nomine, Argentinæ in epifeopum confecratus, anno incarna mium tionis dominicæ DCC. XXXIIII. ut placet Sigeberto Geblacenfi.

Nii

-ocr page 478-

GERMANIÄB EXEGESEÖS

EriftaUiû nbsp;nbsp;ERIST ALLI VM locus eft iuxta Aquifgranu^fn ducatu Limburgêfi.D^

filo loco iuniores uaria diflcrueruntjUt Vrfßgenfis,amp; alii,Carolus.n.fæpeJIIi^ Ebracum pafcha celebrauit, EBRACVM monaft»annofalutis M.c.xxvL eredu ft/ Egra. runt. EGRAurbsa Huuiodiifta cft^aPtoIe.Monofgada. EBVRVM' Eburum. a Pcolemæo Olrauntz nonunatur^

F

Franccri | quot;nbsp;RANCENBERGVM urbs Haftîæ,tria miliaria a Marckburgö bergium |—«^ diftans^qua Carolus codiditjllic Aurifer edera pterlabit\haud ^cul

_■ nbsp;nbsp;nbsp;etiä rot^ aqua p monte deducuntHanc urbe Eobanus poeta patriant

Eritzlaris noiat. FRITZLARIS (FritzlerJ laiine docirinä pacis dida^epo Moguti-^ do(ftrina no fubieda eft.ubi S.Bonifaci^ morabat^illiccß S.LuIlus obiit, FRlOBER pads nbsp;nbsp;nbsp;G VM monafteriiï,Liidouicuamp; Bauariæ duxlr ater Ottonfs cÖdidit.anno M

Fridberg cc.xlviii.ob Maria uxorê eins qua fufpitionis gratia capite in Suebifchêvuerdc Fraconia. priuauerat. FRANCONIA regio germanig eft,a meridie Sueuis.orturn Bohemisreptentrione Turingis,o€cafumRheno amp;nbsp;Haftiscircunfcripta.Siit ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut dióti Franci/ecundu aliqs a Franco rege,ur Aeneas^HunibalduSjSd alü af

feruntAIiq aferocitate JecundûHieronymûin fuppl.Eufebii, nä Valcntinla

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nus auditä eoru terribilitate magis feroces ^3 liberos efte dixit Francos.Fraco

rûmeminerût tm recdiores.ut fuerunt TrebelliusPoIIio in Claudio^Hiertv nymus in uita Hihrii.Nazarius MamertinuspaccatusJornandes,Vopifctis in Aureliano. Video tn Sc feriptorcs eiufdêtpisalûnosno aliter Frâcos qgcr manos dicere,audi Hieronymû in uita Hilarionis.Inter Saxonia O’nqt) AIc mania terra tälataq ualida eft dicfta Francia,nScgermäia,fimile nififallorapd*' lornâdê legimus,qd tm Romanoru inuidia euenit. F V LD A monafteriiï Fulda. nbsp;nbsp;in Buchonia fylua ordinis SJBenedidi Jundatu eft tpe Bonifacii,ut fcribit ab

bas Spanheimius.Huius monafterii Rhegino.Hermannus 8c alii meminerut. Frifinge nbsp;nbsp;nbsp;FRISINGEN riuitas eft epalisBauariæ,ut Aeneas ait,illic B. Corbinian^

in cellababitauit^a Gregorio epus facftus.p Tridetinâuallê defcendens,aTaft filone duce fufceptus,monte Frifingêfem occupauit jbi ecdeßä S,Bndidi con/ ftruxitjamp;monaftcriUjlocusibi amceniftimus, 1 fargcöfpicuiis,Yfara Atn/ bra flumîb9 interclufus,HæcOtto FriG'ng.illic epus li.v.ca.xxv. Poft mortem Ottois epi ecclefia illic pene cofumpta fuit igne,ut ait Radeuicus canonicus de rébus Fcedericili.i.ca.xiii. Aeneas eccIefiäS.Corbiniani in mÔtefitâ fcribit,cu Fbndriä. lus radices lâbeat Yfara.Multa ibidê de OttÔe chronographo. FLANdria oil belgicægallipparSjdifFertp mare tm ab Anglia,q? xxx.paf latûeft,ait Syt uius.SûtaûtOceanofeptêtrionali ^ximi Flâdrcfes,hosÂmbianosnoiauim9, alii amp;nbsp;Morinos eos appellat,qs Maximilian^ uicit,ut lafon amp;nbsp;Politian^ teftât. Forcheni Illic pciofiftîmi pani côfidût,ait Zach. Lilius. FORCHEN focus eft inter Franconia Nurenbergâ amp;nbsp;Bâbergâ,ut placet Aencæ.GebIaccfisamp; Vripgen fis multa de illo ^tulerût.Hic Carolus Magnus fepius pafchp feftû celebrauit FanefùV nbsp;nbsp;nbsp;FANESII in Oceano feptêtrionali,qrûnuda corpa (tefte Ply.lib.iiüJpgra

des aures tegunt.Pomp.Mela hos uocat Satmalos,ut ait Zacharias Lilius. -

-ocr page 479-

LIBER VNDECIMVS


ccxn.


FRANCOFORDIA didtquafiFrancorüpfortj.uadujiHic.n. ut uoluit Franco Michael Riccius li,i.de regibus Franciæ,a Francoru digrelTione nomehabet fordia Octo fcribit Carolu Saxones debellantê hue Fracos deduxifiTe.Eft aut nobilif fimu totius germanig amp;nbsp;maximu emporiü, illict^ iingator eligiqut teftat ænc as.Guntherus hacuocat Franconefurt,illic Mgnus fluuius,author€ Celte^pter * ‘ • fluit,ibi condliu anno dni Dccxciiii.a Carolo,ut Lupoldus ca.xi.ait,öd ab Hen tico Hanno M.vii.celebrabat.Celtesli.iii.odarûFrancophorâiIlâappcllat.Lp gurinusli.tFracofordiâ. Rapidoq^pxîaMogo Clara fitUjpopFoi^frequês uirifq^ decora, Sed rude nomêhabetjiâteutonus incola dixit Frâconefurt liceat fermone latino Francorû dixÜFc uadû.Hunibaldus Francû Francorum rege hâc urbê erexifle airerit,8^ eâ ab eoru tranfitu dixideprius dida fuit Hc lcnopolis.De Francofordia Entrandus qdâ diaconus feptê libros fcripfit, qs in qdâ monafterio uidimus. FRIBVRGVM iuxta hercyniû nobile opidu, Friburgû riuosducens p oês plateas,a pulchritudinc didû,cuius laudes Celtes odarû b'. amp;‘,Eckius,amp; nup Philip.Engedinus explicauerût.Oppidû illud olim a ducib9 de Zp*ingen conftrudû ferebat ab annalibus Suitêfiu,conditore Bertholdo, ad que Venerabilê de eledis Innocentius lli.fcripflt,qamp; illic apud S. Petrum nôlôge a Friburgo fepultus ert,inde dud paruit Zæringenfi,donec fado tu? multu P eorû duce Egone anno dhi M.ccc,lxvii.cû duce côflixerut.Illic floren/ tifTimûgymnafiûjChorus marmore cÔflatus.anno fupiori pene cÔiuratorû in folentia urbs ilia ^ditafuit. Eftamp;FriburgûOtlandiæciuitasCinYchtlandQ Friburgu ab eodèBertholdo conditûpoftq regisArelatêfisfiliâfibicopulauit^annoM. ï Otlâdia xcthanc nobilê Auftriæ domus ciuitatê Aeneas Syl.uocauit,uerû qa impolîîz bilêpecuniâ Auftriæ duxLuduico Subaudienfiûduci debuit,ad Subaudien/ fcsdeuenit,Hæc Aeneas.HodieHeluetiorûimpio fubiugat. Illic in una turri hæ antiqup litere inuentæ funt,ut Nauclerus ait.Dûbis (excêtis ter fenis iûgit annus In Friburg morit Bertholdus dux alemannus. FOSSEN SE mona FoITenfé fteriû S.Bhdidi in honore S.Gertrudis,Fullanusfundauit,teftate Spâheimio. monafte.

FISCINI alii Fiftini populi Marchionatus Badêfis incolp putant,meminit Fifcini corû Ptolc,8d Tadtus. FR ANCENT AL ab aliis Franconû uallis dida, FrancoRz «no noie cÔpledût duo monafteria,iuxta Vuormaciâ,utriufc^ fexus,q Erckê uallis bertusCamerariusDalburgêfiscôdidit,anno dni JVl.c.ix.dudu Bugonis epi Vuormadcn.xxv.lllic ferebat primus ppofitus Be rtholdus Spregêbergenfis Hæc ex eorum annalibus.

C'S ELONlScythiæ popR apudDionyfiûamp; Celte,hodicRuftanos pu , • .• _ tât. Hos Horaji.iiil.oda xiiii.ïpladtû gen9 gftimat,amp; Ii.ii.in fine ultîos Geloni ,S.amp;li.iii.oda 4pharetratos.Luca.li.iii.uolucrcs,ibidê amp;acres gelonos dixit.CIaudia.in prîo adRuffïnû.Mèbracpq ferro gaudetpixifte geloni.So? linus ca.xxiiii.ex hoftiS pellib^ cos tegumêta ait formarc ipforû eqs.De illis Eu ftathius fupra Dionyfiü,Procopius,Volaterranus.Val.Flac.Vidores patriu côtrapjana geloni cÔgeminant,uideMarcellinûbjcxii. A ptole.gt;tÀavoi dicût.

N iii

-ocr page 480-

GERMANIAE EXEGESEOS

GEDVLBA alii Geldubalocus Germaniaf.intcr MoountiS 8^ Colcnia _ o

Gedulba iuxta Rhcnu,ut Marlianus 8^ en^trrator Ptole.afferunt.Tacitus Ii,hift.xix.indii cit Vocale diccntê tot bcllorn uióiores apud Geldubâ,idê illic romanos pfidia habuiffe refcrt^apudeundc hune toc5 cœpit.Meminit huius Ant.Piusin Iti/ Gepinge nerario. GEPPINGEN comes de Stauffenc0didi£,utannaksnoftritpis uulgares tradunt. Huius mêinit Gapnion in libro de Verbo Mirifico fonte ui delicet illic efTemirabilêfaporisüinek GEpIDAE uno p Pannonig inferio Gepidæ. ris populi,Sarmatia uerfus,non longe a lazigibusGeltes Gepidafq? petit Iasi gefcß potentesHi ut Hierony.ait a Scandia ueneruritjad Vngaria lederut;bi 8i. hodie funt.Reuera olim Gotthi fuerunt^^ duce Berich tribus tm nauib^ ad Oceanû allati.Sunt quarû una triû nauiû tardius ueniebat,nomen gêti dédit. Na lingua eorû gepanda pigritiê (ignificat.Hi inde cômigrabât ad infulâ quâ Vift ula amnis circudat,amp; gepidâ dixerun£,et inde ad meliores fedes fe cÔtuîe runt,eorû infulâ gens vandalfca nûc incolit,Rex gepidarum noie Faftidia Bur gundionesdeleuit,uiô:usinde a Gotthis obiit. Hæc exlornandegotthoha/ Gugcrini bemus,amp;:illucconfederunt. GVGERINI populigermaniæproperhc' Gedulbiâi, ab aliis Eugerini didi,Batauis proximi,MarIianus 8lt;^ enarra

Gengen. tor Ptole.Multa Tacitus,teuto.Engern ducatus. GENGEN Ptole. Riufia Gronin uâuocat,opidûSueuiæ,Ptoledi.ii.ca.i.ta.4.fÎ8»i«ûva,amp; iuxta Danubiu. GRO gert nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NINGEN oppidû Frifi? a PtolePhileu dicit,maxîe impugnatû illo feculo p

duce Saxonig.Hoc oppidâ cÔftruxit Grunnus Anthenoris regis Francorû fia ter,amp; a fuo noie dixit^nno ante incanlationê chrifti ccc.lxxvii.ut Hunibald» Grunes fcribit. GR VNES ut Marlianüs amp;nbsp;enarrator Ptole.aiunt,inter Coloniam 8C TraiédûjUltraNoüefiü oppidû Rheno adiacet/ôieâura eftcliuêeê(dct) unde cliuêfis ducatus dicit,de illo Tacitus.Ego ut dixi Frifiâ dicerê 8^ Gronin Guntiam gû ciuitatê,aiius uocabulû adhucueteris noïs fonû feruat, nbsp;nbsp;GVNTiVM

Vngarig; oppidû,a q Gunthiaci pdones didi funt,q Auftriâ populabant, rc^ Gengen^ pffî tn p Fœdericû lmp. Ant.Pius Gûtii meminit. Gengenbach oppidum bach nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Brifgauiæ.lllic monaft.unû inter excellêtiora Germaniæ,olim a Priminio epo

ArgentinêficÔditû,circa annû Dcc.xxiiii.(ut placet Spanheimio) Nauclerus uero Richardû Sueuip duce amp;nbsp;ci9 filiû cû uxore Irmefreda fundalTe rcfert S.GalIus. nobiû. SANCTl GALLl monaft.Heluetiorû,ut Ottoni Frifing.uidet li. v.chron.S.Gallus q in Sueuia amp;nbsp;in territorio Côftantienfi refedit, erexit.Nûc Almanfvuyler,uel Almanshofen noîatur.Primus abbas illic S.Othmarus ex/ titi£,annoDcc.lix.Gualfred9 de illo ^priûuolumêfcripfit. GVTTONFS GuttÔes germani ferunt^pud Ply.lib.4.ca.xiiii.Ptole.gythones ait.Tacitus in germania gothones.Sunt aûtpopuli iuxta Morauiâamp; Pannonia.Alii gotthos uolût,ui de Volaterranûli.vii.DidiaûtfuntaGythone filio Herculis,cuius meminit Berofus li.ii.Mantua.ad cæiàrê. Hic uenit cxcrefcens in magna corpa Gutto. Guttoncs antiqtus germanorû accolæ,fex millia ftadiorû ab Oceano diftabât, ut Pythias græcus amp;nbsp;Ply.li.xxxvii.ca.ii.airerût.Iâ aût germani funt,nô longe a Pru(ria,alii Pruflîp gentes dixerunt,Neminit 8c illorum Cornelius Tacitus.

-ocr page 481-

LIBER VNDECIMVS 'CCXW

GENSORI AC VS locus eft Germanise inferioris apud Ptolc. Pomp. amp;nbsp;Geforiaci Ply.Ii.iiii.ca.xvit.Hermol.Barb.hunc locu in urbe translatu putat,qua Burgirn dicimuSjHoue M.paf.a mari diftantê in portu nobili ,quas Clufias uocant.loan nes uero Schoner tradu hunc dici putat i 115 in Flandria ubi in Anglia têdit.

GISENFELT monafteriû Bauariæ,maritus Richardis filiæ Henrici de Gifenfelt gnc Vuelphonû hgrede deftitut9,côdidit,ut ait vrfpgen. GE DEI Gotzau Ge dei quâ barbare dicimus Auuadei,monafteriû inf Rhenûamp; Albâ,in diocgfi Spi tenfi^coditû a Berthoido de Hennenberg comite,anno dni M.lxiiii.Inde änno Iàlu£isM.c.viii.quarto nonas Nouêb.dedicata eft ecclefià ab epo Côftantiêfî Gebhardo,primus abbas Vuolpotto,inde Burkardus amp;nbsp;Bruno referuntur.

G AV DERSHEIM monaft .uirginû in Saxonia Bruno dux condidit,filia GauderG inâcLutoIphi Hadêdis abbatilTa huic pfidt^cui Gerbirga atc^ Tiftia Ludol heimium phi filia fuccefTcrunt. Monafteriû Gandani in monte Blandinio côftruxit Gandani Dagobertus primus abbas,aliud monafteriû Gandani nuncBudonis dicitqd Colûbari9 cÔftruxit. GNESEN urbs epâlis Poloniæ,illic S.Aldobertusfa Gnefen lutis anno Dcccc.xcvni.inhabitauit.Otto Ill.huic urbi epm pfecit. GEVEN Geuêtru TR VDE monaft.uirginû in Saxonia a Geuone Madenburgêfi Burggrauio de. conditû eft,referentc Hermâno. GEMEL/ACENSEmonaft.S.Vumthe Gemela rus fundauit_,audore Sigeberto Gemelacenfechronographo. G AND A cenfe WM CGenOurbs Brabantiæa lulio cæfare côdita eft,amp; afuo noîeCaio ut Gandauu chroniciBrabantiniloquuntdida.Sichardusuero Cremonêfis nefcio aqco/ lono dicat hanc inchoatam fuiffè.

H

HERMONDVRVM ciuitas fidaRomanis amp;fpIêdidiiTîajUbi orit Hermon Albis fluuiuSjhæc CorneI.MarIianus ait hos tranfrhenanos elfe poz durum pulos Ligiis,Vngaris,Cattis,Cherufcis,amp;^ Hercyniæ fyluæ ^xîos.

Ply.li.iiii.ca.xxx.Hcrmolaus amp;nbsp;Iulius Capito»Hermodorû,Strabo Eumodu^t dixidulius Capitojn uita Anto.Pii inter Illyricû ôd Galliâ eos habitare putat inuenio.Mantua.Emuduroseos noîatad Cæfarê.Hinc Emuduri qs pterlabit Albis.Capitolinus Hermûdurorû in Anto.Pio recordat;,amp; paulo poft Herz myndurorû. HBLLEVIORIpopulipoftCodoueûmôtê.i.ultra Pruflîa Helleuio infulâ colunt,qngentis pagis,unde alterû terrarû orbe dicunt,hos alii ad Viftu ri. la amnê habitare uoluerunt ufcÇ adSarmatas.IdêPly.li.4.ca.xiii.Hos ego conz iedo olim in Scandia infula ubi Gotthos,Gctas,Gepidas,Dacos,Vandalos fu ifle diximushabitaflCjqe Scandia (infula Codonei Gnus)cgreiri lunt,amp; ad vi ftulâ conlèderûtjUt ait Hieronymus Sunt enim fecundû Plyniû in Codoueo. Cornelius Hellufiorû meminit,orahoîm amp;nbsp;artus ferarû gerentiû,conielt;ftura eft hos elTc.Alii a Ptole .incognita terra diââ uolunt. nbsp;HELVI Celtarû po Helui

puli, Auernorû fines côtingût,mons Gebenna ipfos ab Auernis diuidit, ^xi miGaballis^hutenis,Cadurcis,Eufeb.M.T.CicerÔis prem ab his natu dixit, multa Marlianus.Reuera inter Burgundiones hodie funt,ut Zacharias Liliî fcribit,Heluorum meminit Plynius lib.quarto cap.xv.naturalis hiftorise,

N iiii

-ocr page 482-

GERMANIAE BX.EGESEOS

HVGONISmonafteriuin VogcfoCteuto.Hughofcn^extruéïueftanna Hugónis M.cxxexcóHrmatione papæ Callifti a comité Vuernhcrode Habfpurg,de monafte. inde anno Chrifti M.c.xxxvii.a papa Innocentio n.ampliatü,a Fcedcrico ï de fcnfionêacceptum,anno M.clxü.ucait lacobus Vuimphelingiusin catalogo.

HEL VETIl olim tres nationes habucrunt,quaru una femel deleta eft p^ï” HeiuetÜ. militia^ubi aduerf« Cæfarê iuerût arcif ccccmillia hoïm ceciderut, èC vil*, . captos cepit, ne germanis finitimis agru uacuïi relinqret. Ibidê eoru potentia fatis Caefar in comentdeclarauit. V ide Cor.T acitû li.xvii.hift.Sunt aût Heluc tiiinter Rhenû,lVlaEnu£lt;hercyniâfylua,authorcCornelio.H^cuerbaamp; Hcr molaus Barb.in annotatiÔibus in PÔp.Melâ récitât,ex q ledor pot côfyderarc longitudinë regiois eorû» Cæfar li.i.heluetios Rheno amp;nbsp;lura monte circâ(cw pfîtjHorus Rhodano,Rheno hercynio.Orofius tfn Rheno a germais fcpa ri li.vi.ca.vii.fcribit.MarIianus alura ufc^ ad Rhodanû,a Conftantia ad Bàfilic fes illos ^bauit. Pcolemeusdi.ii.ea.viii.ta.iii,iuxta luraflum monte ipfos ponit. Sabeliiais q(Ç li.v.Ene.vi.Rheno,Sequanis,Rhodano et Lemanno illoscircU fcripfitjongitudine cc.xx.mil.paf.regionê illorû côplere odoginta fupra cc tû latitudine.Reucra hodie funtSuitenfes amp;nbsp;Alfatici,ut ex cÔment.Cîcfaris• Alfàtici barepofliimus.la. Vuimphelingius in catalogi principio confcntit,extat uelti Suitenfes giû in Alfatia.In antiqfïimis.n.geographiætabulis Helueti urbis Alfatiæmcn tio fit.Multi putant elfe Seleftadiû,eo qgt; Heluetû ab Argêtoraco (ut egoipe uidi)diftet fexmiliarib9,a Colûbaria tribus.Nullâaûtpenitus retire polTum* ciuitatê,nifi Seleftadiu.lllo nos addudi fumus in Ottilia nofl:ra,heluetû Sclo ftadiû amp;nbsp;Heluetos Alfates diximus.Beatus Rhenanus Seleftatinus,uir dodif* fimus in epFisfæpilTimc fc noîat Heluetêfem.Suitenfiu th heluetia ad ortû Bri gantinos amp;nbsp;Aduallâ habet,ad meridiê Infubres,alpes Hannibalis,Gebennani, ad Occident? Burgundiâ,Iura(rum,ad feptentrionê Bafileâdulius bis fenasur/ bes,quadringentos uicos eoriï in,4.pagos diltribuit,prî9 Duras,fecudus Dog gius,Ceila S.GalIi,Limagus ÔCc.Cornelius in hift.gallicâ gentê amp;nbsp;turbidû îge niu dixit Heluetioru.Cecinna cû Rhgtis cÔtra ipfos bellas ,fudit amp;nbsp;fugauit cos apud eundê.Orofius thfortilîimos eorü aîos appellat.oîm gallorugentiû pter uicinitatêgermanig li.vi.ca.vii.Ply.li.4.ca.xvii.Mantua.heluetiis aîos alpes dare fcripfit. Heluetiis montes ubi régna colonis Dura in rupe fedens ridet armêtaminafc^ Oïaq^cludit Martismoliminaamp;arma. HERMIONES Hermio populi germaniæ,inter germanorû gha principaliora exiftunt,ut Ply.li.4.cap' nés nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xiiii.PÔp.Mela li.iii,germâiæ ultîos efTe populos dixit,fed Hermolaus ad V

ftulâ eos fitos fcribit,ubi germaniæ finis eft,amp; Sarmatiæ princtpihPlynius gê tes eorû Sueuos,Hermoduros,Cattos,Cherufcos adducit,ego hos côiedarê , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;germaniâ magna incolentesDicunt HermionesCut Tadtus ait) a Hermione

filioMannoniSjCui fubfcribitSabel.li.ii.Enc.vi.amp; Berofus lib,ii.hift,Ptoîc.hos Elmeones uocat,alit etiâ Bohemos uolunt inter ipfos numerari,qd amp;nbsp;ego Ah bi.n.^ppinqs Pôp.Meladixit.Mantua.ad Cæfarê Elmeones dixit,amp;optime G tu eins defcripfit fcilXub urfa,ait.n. Adde fub ardoo pofitas gelida^ fub ur/ fa Elmeones.

-ocr page 483-

LIBER VNDECIMVS CCXilll

HAILBRVN dukasfucuiæiuxtaNeccharu,oIi'muina,ab imgiatoribus Halbrun* circa annS Mlxxxv.muro dnda eft,ut annales noftri dient.Alii facrii fontem noiant Hailigbrun. HERBIPOLIs a Ligurino h'.vi.dida Varia domus ap Herbipo pdlat^multo apparatu amp;nbsp;fumptu extruda^nucupata quafi herebi polis, tefté lis Celte inamorib.uela herbis(teuto.Vuirtzburg) Hæc a Ptole.Ardauiûalïè nt.Alii Marcopolim dixerût,ut abbas Spâheimius,hic ut collegit enarrator dus Lotharius regnu fuû refignaui‘t,ubi Moganus fluuius iuxta Celtis fenten tia pterfluit. Vrbê hanc cccpit lIIl.Henrici filiüs,utOtto Frifing.li.v'i.ait.PrimJ ctiâ ibi epûs Fait Burkardus anno dni DccxIix.Lupoldus de zelo feribit C3..vi. Fuit lUic condliû anno M.c» xxx.p Lothariiï,ubi Innocentius II» luit eledus ait Lupoldus.Côcordant Argentinêfiû annales,q dicunt Burkardu a Bonifacio primu cÔftitutu fui (Te reliqs epos ab eo,habet abbas T ritemius. H ANO Hanofer.' fer a PtoIe.Leuphana dicit,Saxoni^ ciuitas. Fï ALBERST AT a Ptole. Halber Pheugarûjibi epatus,quê erexit Carolus Mag.ut Lupoldus ca.ix.de zelo dicit ftat.

Harnstein a Ptole.Âlifiîi,græcetn«Àisüa'lego. nbsp;HEIDELBERG Heide!

iuxta Neccharû amp;nbsp;hercynin,a Ptole.dicit Budoris teuto.Heidelberg,a nigro/* berg rû uacinioBî ufbrunoru(teut.HeideIber)multitudîe. Olim Vangionû impio Budoris fubdita, urbs hgc fuit Palatini comltis,uerû partes ab bis fumpferunt, amp;nbsp;ade'o creueruntut eorû iuri aferibit nuncEft florentilIîmûHeidelbergg gymna fiu a Marfilio primo redore primitus inftitutu,amp; a Rupto Palatino anno M. ccc.xlvi.multispriuilegils donatû.Monsillicoïm fandorû,olimarcêp fe tulit, referunt templu illicfuilTe qdgræci uocant s' is’«v9£flv,ficuti olim Romg fuerat, qd Bonifacius V.a B.Gregorio donu acdpiês a Phoca esefare in templu oîm fandorû conuertit,ut Platina feribit, •?3-av0eôv.n.templû,ubi antiqtus oes dii co/ lebant,dicebat. Oppidu hoc Volaterranus lib.vii.Ettelburg uocat,corrupto noie Irnguæ germanicæ ignarus. nbsp;nbsp;HIASPALIS Regen^urg,ob ruditatê Hialpalis ~

populorû agreftiu dida,lmbripolis ob latinâ rÔnem,vn teuto.Regenfpurg,a Regen ponendis ratibus fut alid uolut)Ratifpona appellat,alii qgt; ratibus conueniat af (purg feruntjinqrû numero eftLigurinusli.i.hisucrbis. IndeRatifponæ uetus ex hoc nome habend Quod bona fit ratibus qdqd eSfueuit in ilia. Ob freque tiâ populorû Reginopolisnucupat. A cÔditoreTibcrina,Tiberius.n.tge dni/ cæ palfionis ipfam ftruxit.Ego in Odilia meali.ii.Quadrata, a forma qua het. IllicDionyfius reqefcit,translatus anno M.lii.iH odobri,ut Peiniger ait. Hie Cedes epâlisfecundû Aeneâin hift.Bohemica,8d olim Bohemia amp;nbsp;Pra^â com pIedebat,Hic S.Volfgangus amp;nbsp;Albertus Magnus epifeopatui pfuerut,tefta teSyIuio.Hic amp;nbsp;Erhardus epus,q fomno monitus,beatâ Odilia baptizauif,cu ius meminimus in Odilia li.ii.Conradus ibi ex fuafu S.Bndidi Bernardi extru xitmonafteriUjUt Otto fcribit,aliud monafteriû martyris cuiufda illic eredu eft.Danubius hie fiumen recipit Regû,ut Celtes ait.Hanc urbê olim filius IIIL Henrici in deditionê accepit,refcrête Ottone li.vi.Slt;^ contra patre, Robertuc^ illic conftituit pfedu.Conradus uerofiliu pfequens,aliu conftituit,ut Gebla/ cenfis alTerit.Lupoldus filius IlI.S.Lupoldi Auftriæ Marchiôis Ratifponâ ùv

-ocr page 484-

GBRMANIAB EXEGESEOS

cenâif/aâ:a trepidatione per Ottonê PaIati'nS,ut annales Auftn'æ dicunt,tpe erià Fœderici UI.irnpatoris.Aîbertus dux Bauariæ l'pfam pene ocaipauit.Ca^ relus Magnus Ratifponâ olim cœpit,amp; chriftiana lege Îbuit,cui9 rei hodie ue ïbgiu apparet.Âelius Spartianus Hialos populos germâig noîat,nefcio an hos an alios exiftimetRatifpona Noricorû ciuitaSjlicetPtole.Vindelicoru dicat, Otto illic multas reliqas tranftulit,ut ait Lupoldus, Aeneas Syl.Ratifponam clarîiTimâ urbêappellat^ad Danubnripâ in Bauaria fitâ. Alberti Magni federn olimfuifTefummi philofophi^illic S. Emer.monafterium,in q Léo pontifex B» Dionyfiu ex Parifiis tranfmifit^illic Qpius principû conuentus fuit Jcmel de Hildeshê ftrudia iacuit^ut Hermanus chronicus feribit. HILDESHEIM Afcalingiu

a Ptole.dicit,epâtus ibi que Carolus Magnus erexit,ut feribit Lupoldus ca. ix. de zelOjprimus epûs Guntherus ut idê Lupoldus refert,amp; hiftoria FrancoiU, Ludouicus Plus Caroli Magni filius hue epâtum detulit. nbsp;nbsp;HERLYSEN

Herlyfen pdiu AlfatiaSjUbioIimnobiliiTiihi militesfedes habuerunt,deftrult;ftu ppfides^ Hâburg Argentinenfes anno M.cccdxxiii.ut eoru annales dicunt, HAMBVRgtirn latine dicit Hanonis burgu,ab Hanone q ea inftaurauit, fecundu Hermannu a loue Hamone,cuius idola fuftulit Carolus,Celtes poetaJnde ad CimbriacU eontendit Cherronefum Ad cuius furgit pulchra hoftia Cimbrica qndam, Sed nunc Hamonis noie dida polis.Hanc urbe Luduicus Franciæ rex feme! Harudes defl:ruxit,anno dhi M.ccJxxxi.pene igne confumpta eft. HARVDESpo

pulijUt Marlianus ait,circa Sequanorûamp;Heduorû fines,reueraCeltæfuntet Burgundionesfecundum qfdam,Galli hos eorum lingua (Coftante^dieunt. Horb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HORB Rudolphus de Hohenburg condidit,ut annales Sueuiæ dicunt.

Hegau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HEG A VGIA (^Hegau) a qdâ hegone didâ,chronica noftri tpis uulgata

tertatur. Alii a dumis,ego uero ab auena didam uolo,teuto.des heus gau. Hirsfçlt nbsp;nbsp;nbsp;HIRSFELDRl A in Buchonia fylua monaft. tge Bonifadi conditu eft, ut

Hagenau abbas Spanheimius refert, H AGEN AV ciuitas Alfati^,inter Matram 8^

Sorna,a Fœderico ( ut eorû annales dicunt) primo âpliata eft,a papa unu de clauis dhicæ paftîÔis^partê e]lt;^ crucis hue delata,q poftmodü negligentia co/ lonû iteru ablata funt,unde amp;nbsp;hodierna folenne feftû (ut ita loquar)S.Crucis uenerat. Hæcexeorûannalibus collegi ,partimrelatuhoïm fide dignoRt hau fi.MonafteriSSFidis iuxta Hagenoiâ amp;nbsp;VualpurgisFcedericus lmp. côftru Hallis nbsp;nbsp;nbsp;xit,alii a Frederico de Stauffen uolunt,q,ut Nauclerus ait,ecelefia Hagenoiæ

erexit,didâ antiquû hofpitale. HALLIS urbs Saxôiæ olim uilla,mûrisuc Helmen ro inftruda eft anno Dcccc.lxxxii.ut ait hermânus. HELMENSTIder mo ftider. naftSaxoniæ locusa S.Lothario cÔditus jn honore S.Stcphani_,ipfeS.Lotha Hatterft rius ilIic primus abbas. HATTERSTLAVEN monaft.AgnesdeLan/ lauen nbsp;nbsp;nbsp;dersfpergcondidit,uxor olim Conradi Palatini comitis. nbsp;nbsp;H ASSI A regio

Haftia germanisa monte Haftodida,ab oriente Turingiâ habet,ab alüs partib9Era Hâhufen coniâ,Sueuia,Saxonia. HANHVSEN non longea Franckêbergo locus apudEderafluuiûin haffia,a loue hamonenuncupatus,qolimfubfpecie aric Halprun tis illicapparetAdhuc Ioc9 ille formidolofiflîmus horret. HAILBRVN monaft. monaftanno M.c.xxxii»exordium fumpfit.

-ocr page 485-

LIBER VNDECIMVamp; CCXV

HASLOCH Alfatiæ pdiu^ubi reliQæ S.Rorcntü conduntj â Mechtilde Hasloch ' fcgina ducifla Saxonu amp;nbsp;uxorc eins Dagoberto rege Franciæ ddatæ, anno De amp;nbsp;Ixxii. nbsp;nbsp;H ASINGEN monaft. erexit Sigitridus epûs Moguntinus Hafingê

ut aiunt eorû annales. HAFLINGEN in Brabantia,cornes Brabâtinus c5 Haflingê didit,tribus aBruxellamiliaribus.primus abbas fuit Fulgêtius. HlRSAV Hirfau anno dhi Dcccxxxviihfub impio Luduici Pii inftitutû eft ab Erlafrido comi tedeCalbjamp;Nottungo Vercellêfi epo. Prim^ abbas Lutptüs extitit,ha?ccx annalibus habemus.Parîtaût illorû agnofco^qc^teri feriptores tradur,de Hê rico IlL amp;nbsp;Gûrado. Plura abbas Spanheimius, çj duo amplilFima uolumîa de illo monafteria fcripfitDicit aûta multitudine ceruorû,refercnte Ia.V uimfcl,

HIRSFELT .Tullus Moguntinus epûs,Bonifacii fucceffor anno Dcc.iüi. nbsp;nbsp;‘

condidiuEft aüt in Ha{ïîæpartibusmonaft.inudfupraFuldâ,Illic marmorcæ Hirsfelt colûnæ penitüs in modû feirpi integrp,nÔ coardatis lapidibus ex uno integro alii lullus lapide formatæ,illic caput S.Barbaræcôdit,aiutqdâSBonifaciûhui9 noîs ci

DE LITERA 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(uiratêcódidine.

IÄZIGES de qbusmulta Dionyfiusgræcus 8dMartianusîy7nf,'T?Alt;a rc/ laziges. fer ût/ut populi Vngariæ fecundû qfdâjamp; nô illi qs fepte caftra dicitnus amp;nbsp;hodie lazi dicunt^alii tn feptê caftra efle uoluntOuid.in trift. laziges

amp; colchi meterœacç turba Getçlt;^.VaI.Flac.lncrcpat amp;ftriâo fie urget lazi gas enfe. Idê.Neurus ÔC expertes canaitis laziges seui.Sttabo li. vii.hos Bafile as 8d Vrgos dici ait. Sût aût germani,ut ex Celte amp;nbsp;alüs li.i.^auimus,hodie Locus feptê caftra incolût ultra Vngariâ ( die Siber Birgen) ut Lilius amp;nbsp;alii uolunt. Cornelik Strabo Sarmatiæ populos nûcupauit,Cor.Taci.li.xiiii,hift.Efàrmatis Largizi bus,fcribe lazilt;yibus,amp; idêjazigcs obfidiôis ïpatientes^qalingnis ingruerat, feribe laziges obfidionis amp;c.Multa de illis Volaterranus Ii.vii.Ptole.Sarmati^ popiilos fecitj)^ba eius funt, xfip-rof’/xaz.il-nJVea'/a^y^iogfo^oAavoi.i.et vfc^ adtotâ mæotidê laziges funt amp;nbsp;Rhoxoîani, Horû meminerunt etiâ Dion,Bi thynus in uita Âdriani,PtoIe.Lagi amp;nbsp;Arrian^ graeci lÉi.de geftis Alex. Mag^

1VLIOBON A a Ptole.Iib.ii.ca.iiii.ta.iii.alii rextus habent Viliobona ,Au lùlioboa. ftriæ metropolis,nûc Vienna dicit,hanc urbê Aeneas SykFlauiofiauia uocat inef^aadlo.Gapiftranû^ex eo qaipfamFlaui9rcftaurauit,alii inde Vien cor Vienna rupto uocabulo dicût,ut lacobus Philippi Garmelitanus ait,Nâ ex Flabien pri madecifafyllaba nome fûpfit. Quattuor illicmêdicâtiû coGnobia,oli dioc^fis Patauién.nuncq?prium epûm retinetEft amp;nbsp;Vienna in Gallia, cuius cæfar in coment.Ouid.in trift.MarlianusSlt;alü meminerûr. Strabo iuxta Allobrogos Galliæfitosuoluitjdehisiânihil agemus.VoIaterranusli.vii. Aeneasqcpin epFa ad Martinû Maier feribit Flauianâ didâ ab arts flauianis,de qbus Ptole. Illic ftudiû celeberrimû cÔftituit primit9 Albert9 filius Alberti ,nepos Rudol/ phi Habfpurgen.duâu Bonifacii papg anno M.ccc.xcv.Illic ecclefia S.Stefani memorabilifeç turris,quâ legati Bofnenfiû pluris uedi pofte dixerût,q Bofnêfe rcgnû,ubi Caroli lIILfilia uxor Rudolphi Alberti fïlii collegiûcôftituit, pluri b9 eftS bonis exornauit.Lego apud Antfcàiinû de urbe Vindobona^itê Flauio iulia,uideant alii an huic urbi alii hæc poterint refpondere.

-ocr page 486-

GERMANIAE EXEGESEOS

Icdus ICCI VS PORtus inter Belgas eft,ut Marlianus ait,^xïus Oceano, Atrc poreus batibus èó iAmbianis^ab Anglia xxx.mil.paf.diftat,ad dextra Selandia habet, Inpeb Holandia Flandria a finiftra,enarrator PtoIe.Caletu eflTc dixit. INGELz heim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;heim Carolus Mag.ftruxit^ut Geblacêfis ait,illiccÔciliû fuit anno Dcccc.xlviü.

ut hiftoria Francorü èi. Lupoldus uolunt.Eft aut locus non longe a Mogutia.

Ingeuoes Illic Carolus fepe pafcha célébrauit^Vrfpgenfe tefte. INGEVONES Ply nius li.4.ca.xiiLinter gha Germâiæ prindpaliora noïat,amp; Cimbros amp;Tcuto/ nas eos copledi fcribit.Cornel.^xïos Oceano,Solinus nbsp;nbsp;nbsp;inxta fonte fuccini

didtjCÔiedura eft hos elFe Sarmata«.i.Polonos,Liuonos,Bruderos,Littua*' rios, ^dqd ultra V iftula eft,inde Cherfonefum qcp habitâtes,ut Danos,qs modo ( Denmarcker) didmLis,nominati ab ingeuone filio Mannonis ut Cor netin germania S)( Berofus li.iiJiift.referuntMantuanus. Ingeuones rapido Ifteuoes gens ^xïa Rheno Strenue in arma ualet, ISTE VONES tertiu gen^ ger manorû,ut Ply.li.4.ca.xiiii.fcribit.CorneIalios germanosifteuoncs did,pter Hermioes amp;nbsp;Ingeuones putat. Ply.Rheno ^xïos effe amp;nbsp;Cimbris mediterran' neis. Hos ergo coiedura eft effe Rhenanos,hi aut didi funt ab Iftheuone fv Iio Mannonis,author eft T acitus.Sabel.li.ii.Enc.vi.amp; Berofus lib.ii.hiftoriarU luuauia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 VVAVlACSaltzburg) dicif,a iuuâdo,eo qgt; faliuuet,aliia luuarofluuio

Salzburg (teuto.die Saltz)vn Otto li.v.cajcxxiii.Virgiliu quêdâ uocat epm luuauiêfcm. Petreia nbsp;didt amp;nbsp;Petrcia,a Ptol.Gamanoduru nucupat JHac duitate Iulius,uidis germa

Gamano nis,ac(ècundû aliqs arcê ibi teuto.Hclffenburg codidityAttila hanc deftruxi^ du rum. ueru a Ruberto eoru epo anno dni oduagefimo (upra qngentefimu inftaura ta eft. Hie epus que patriarchâ nos uocam*,refidet,amp;: altare cuius fiFc no uidc ri credut cernitur. Aeneas Iuuauietcnfe,amp; Arnimenfem dici aityMetropoIû cä infignê inter ßauaros opibus amp;audoritate memorabile urbe.Anto.Pi’m itinerario huiusciuitatismeminit,eâ Iuuauiâdicêdo,aliietiâ hâc urbê Budacu luliacêfes didâ fuiffe afferüt a Ptole. 1VLIACENSES Gulcher, Iuliad recordat An toninus,caetera uide in didiôe Mcnapii-Duplices aût funt,ultra Rhenum ad Monaft. Vueftualiâ Pergêfes uel môtenfes,ôd dtra RhenS ad Galliâ luliacêfes. S.Iufti S.Iufti monaft.inalpibus,ftruxerût Marchiôesde Môteferato. S.Iacobi monaft.^ Monaft. peMoguntiâ,ercxit Lupoldus epus. lVLIANAtento.Vuolgaft,aLlio S.Iacobi condita eft in honorem Mcrcurii,cuius fimulacra Carolus Magnus fuftulit. luliana nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IDISTAVlfus(filitcra no eftdeprauata^a CorneLin prfhift.locusdidt

Idiftauift. inter Vifurgî amp;nbsp;colles ^xïos. nbsp;ISENÄCHVM ciuitas Turingiae ab Ifidc

Ifenacum noiat, cuius meminit Eobanus, no ^cul a monte Hirfelberg,g ab code poeta Iftros Horrifonus didt. ISTROS urbs Thradæ eft fuxta Iftrû,ut Ply.li.iiii.ca.xi. Inders nbsp;nbsp;Strabo,Ouidius in Trift.Pomp.amp; Ptole.afferunt. Alii Iftriopolim dicunt, Ar

dorfF. nbsp;nbsp;rianus graecus Hiftrlt;^x)limlftriam didâ putat. INDERSDORF monaft*

a Palatino Ottone de Vibclfpach anno dhi M. clvtaufpicatum eft.

F

I N I

S

-ocr page 487-

LIBER DVODBCIMVS CCXVI.

LIBER DVODECIMVS ET VLTIMVS

Exegefcos Germaniæ.

] VBECVM (Lübeck)did5,qiiafiangul9 laudis,Lobek, Lubecü : Celte amp;nbsp;Äenea tefti. Eft aut iirbs hgetrib? regnis cotraria, fecûdû Aeneâ,a Vicboldo duce condita,a Vâdalis Baccena noïat,a Kitto principe aucla^annoChrifti M.c.iüi.Bradufa

Trano flumibus irrigua^epatus ibi incepitanno M.c lii.

ginukaurbs hæcdiuerfitate principû gtulit.CeltesJndcurbs ^aranitetdeluminenoïedida BtLobicûCodani famadecuftpfui, Angu Lshgclaudisdida eft urbs noie prifco AnguIuinhucfertfluui^Drauenna jpæquor. LVClPETraLichtêfelSjCiuitasnô^culaMæno. LEOPOntii LucipC ïiixcaCuriêfes funtjtcfteMarliano amp;nbsp;Sedunêfcs,Suïceriuocant,hicCut Cgfar tra. feribit) rhenus orit.MuIta Strabo li.^.PIy .!i.iii.Luca.li.i. LEV CI iuxta Lin Lcopoti j gones Celtg funt,Seqnis,Mediomatricib9 ôé Treueris finitimi.ciuitas eorum Leuci ^pälis eft in lotharingia,HecMarlia«amp; enarrator Ptole.teuto.die von ThoI, t^eutiger iuxta Medioläosefte uult.Strabofupra HeluetioSjHcduos,Seqnos amp;nbsp;lingoes habitareafterit, amp;Ii.vii.cû Vindelicis in môtib? capos hère feribit ï-'Ucanush\i.PIy.li.4.ca.xvii.LIGII populi ferunt iuxta Marcomanos, Hermo Lign duros8dCattos,aitCorneIiusJReuerahodie Vngarifunt Marlianus author, leus in carmine decruce.ubi deDanubio loqtEtLigios tanderaptu turne/

làâusaquarü. LAPONES germanosPIy.li.iii.ca.xxvi.apudSa5fluuium Lapones efte aitjSi lapiones dixit Strabo li.4.iuxta eosiublimiadomicilia, amp;nbsp;in Ulyrico habitare,Galliscommixtos,ab Augufto uidos,eorum oppida Arupenü,Me tulum,Monetuum, Vendu eire,amp; paulo poft iuxta Iftrum eos pofuit.De his ka Celtes qui non longe a Codano ipfos abefte uult,ait enim.Vltima concreti quicernuntfyderacœli AeftatisuerifqpinopeSjhyemeiTK^perenncm Per petuas niues cœlo patiuntur inerti Inter quos memorant lapones nomine di dos Ç^ui uitam fpecubus ducunt,fyluift^ Cerufeis. nbsp;nbsp;nbsp;Secundum fenten/

tiam Ccitis in mari non longe ab infulis nuper a rege Hiperboreo inuentis ef ft putarem,uerum illud fentêtiamauertit,quia ab Augufto uidi funt, iudicêt aliijUt forfitan hos lapones illos Lapôes crcdiderim,hos gallos illos farmatas.

LITTVAVIA(Littua)Sarmatiæregio,nûcmaxîePolonorûrégi mili Liwauia tat,ab oriente,fecundû AeneâjPolonos hêt,regio agreftis,paluftris amp;nbsp;nume rofa.ufus pecunig ualdeignotus,Hæc Aencas.Carolus Magnus hos deuicit, horu etiâ Hermannus meminit. LIMPVRGVM in territorio Spirenfi fi Lîpntg* tu ê,nô loge a Landau,monafteriû in dominio de Lyningen, Hoc Lothari? dux Saxonumeu Alberto epo cinxit,utOtto Frifing.li.i.cajdiii.teftat.CÔrad9 ftcundus erexit amp;nbsp;dotauit^it Lupoldus ca.ix.de zelo.Barones de Lyningen annisfuperioribusdiruerunt illud. LINGVOnesuel Lingoes Heduis amp;nbsp;Lingo«; Seqnis finitimi,ut Marlian^ vult. Luca.li.i.Pugnaccs pidis cohibebat lingoes armis.Cæfar eisprohibuit primo cÔment.ne Heluetiis auxilia mitterent,mul taPtolemacus,StraboIibro quarto,Plynius libro quarto cap.xxxi.natu. bifto.

-ocr page 488-

GERMANIAE'EXEGESEOS

Hos alii Biirgûdiones aduerfus Germaniâ,aln monte Peligardi Mumpelgarl uûlut.SLiîpitius confœderatose(reSuitenfesa'edidic,8C Belgas,montilcp Pdi oardi meminit. Sût ç| Lotharingos ^bauerint,ut Sabeîlicus amp;nbsp;Aeneas fyl.in epFis ubi de Dciphino Frâcot^z régis filio loqt,^ ciuitatê eoBîdeftruxit. De his Volatcrranus lib.vii.amp; Cornelius in hift,Galh lingua eorû(Langros ) uoeâr. Nup germanice illos (die von langen docken) efle qdâ aicbat pftantiflimus, cui fidem non dedi,dum refercnte Cæfare VogefusmonsLingonum fit. Lâtzhuf. LANTZHVTTA cLandzhut) ciuitas Bauariæ,aPtole.li. ii,ta.v.amp;Vin delicorû urbs dicit Inutrû, Eft aût condita anno dni IVl.cc. vi'iLa Luduieoducc Bauariæ.Alii arcêillica Luduico Ottonisfilio falutis anno M.c.lxxviii.aufpi Lutzel catâ referunt.Et.iyi.cc.iiii.urbê banc muro fuiffe inueftitâ. nbsp;LVTZELbur -

burga ga defeâione ftirpis ad cæfarê deuenit, ubi marchio Badenfis Bernhardus , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunc habenas flexit,ante annos maxîe côbufta,dicit aût a Ptole.li.ii.ca.8.ta.uû

Romandifla.Hpc olim pene nobiliflîmos duces habuit,quatuor reges fine im patores Ro.qctiâjAcnea authore,plusq p annos centûamp;^xx.Bohemiæ pfuc runtjficutifuitloannesrex Bohemip,Carolus,Venzeflaus,amp;^Sigifinundusul tim9 duxjin q defecit,qa fine liberis exceiïît e uita,nifi una relida filia Elizabrt Lunen qua Albertus Ro.rex duxit, LVNENB VRgû nobilis faxonie urbs,olim bura nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uilla,in ciuitatê redad:a,poftqBardeiugûerat de ftrudû.Villa aût a Iulio Cae

fare condita eft,amp; a luna dida.Lunæ em fimulachrû ufi^ ad Carolimagni poraillicremanferat-Carolusaût ftatuâhanc fuftulit,indeOttonû têporibus Lotha nbsp;nbsp;Hcrmannus prîus dux illic monafteriû S.Michaelis erexit, LOTHArin/

ringia nbsp;nbsp;gia regio Rhenoamp;Sequano olim difïiniebaf. LIECHTENAV oppidu

Liechten olim ab epifeopis Argentinenfibus muro circundatum eft,ut annaleseorum au uolunt.Ert amp;nbsp;eiufdem nominis arx Nurenbergenfiû inftrudifîîma,uno milia Longo ri ab Eiftad diftans. LONGOBARDI olim e Scandia infula uencrunt, q bardi nbsp;nbsp;nbsp;in mari Codoneo eft,ut Methodius martyr in eorû hiftoria, amp;nbsp;Diaconus feri

bût,lbor amp;nbsp;Aigone ducibus.Primo didi lunt Vinnili,amp; tûc tpis Vâdali uici/ nasgentes j^ebant.Agelmûdus feeminas eorum armauit,Ligurinodtante. Crinibus ad mêtû pflis 1 ub caflide torua Cgruleaq^ coma barbâ fimulare uP rilê. Inde in Panneniâ uenerût,fupatisalpib9,rexeorû AlbunusutLiliusait, Alboinus utOtto feribit Vincêtiâ,Veronâ,Mediolanûcepit,an.cc.ini.in Itala regnauit,ut Zach.Lilius,Otto Ii.v.ca.4.amp; alii collegerût.Hi a longis barbis di/ cunt,Sûtaût L5gobardi,pximiCherufci5,Cauchis,Cattis îferioris germâiæ poplis,nÔ loge a Caninefatib9,Sd Frifis,ut Marlia.ait, vn qdâ Vueftualos Haflbs eos dixerût,alii Pânonie ppfiû. Diacon.in uita Mauricii cpf.fueuof^ gê tes exiftïauit,Ptol.huic alludit li.ii.ca.x,Lilius Italip hoîes cfte ^tulit, ubi métro polis ê Mediolanû,nûcCLôbardy)didâ orâ eorû refert,uide Blcidû.Verû ut autores côcordes reddidero,rhenû olî coluerût uft^ ad Drufi têpora (ut ait Viterb.li,ii.)8( eoru ciuitas Nouefiûfuit,inde lôgobardiâ îhabitauerut,dein fedes mutauerût.Otto li.j.ex Gepidis eorû origine j3bat.Pruniêfi's totâ hifto riam hêc, quô a Numulo uidi fint,etiam quÔ anno Djcx.fub ducibus fuerist

-ocr page 489-

UBER DVODECIMVS CCXVII.

LIGNAE alii SelignæMarchi'oncsnoui funL LVICENSE monde/ Lignas fium in oppoGto Coloniæ/undauit Hcrisbertus epûs colonicfis. LACEn Lincehftf fe monafteniim Treucren.dioc^s,uno miliari diftansab Anderach,tribus a monaft* ConfluentiajCondidit Henricus Ralatinus Rheni anno dhi M.k.cû uxore fua Lacenfe AdelheideHicHêricus Sigefridum comité Brabantie, uxoris eius ex marit®' monaft, ptiorifiliûjhæredê cÔftituit,quimonaft.ad lacum condidit,amp; primus abbas Gifclbertus fuit de Hafflingcn,Hæc ex eorum annalibus habemus. Mona Lickeli/ fterium Lickelsheim Theogerus conftruxit,didans quinc]^ miliaribus a fan/ heym. lt;fto Georgio Conftantieh.dioc^fis. LEVA ciuitasBrabantiæ,ubiuniuer Leua falc ftudiumincepit autêannofalutis Dcccc.xxvi.a loanne duce Brabantiæ, duitas h^c fatis ornata ê no loge a Br uxella amp;nbsp;Antvuerpio.LEODl VM Lut Lcodiû tich,cpifcopalis urbs,ubimonafteriSS»LaurentiiBrunodux Reinhardus cpifcopusannofaluris .ioz5.fundauerunt,amp; Stephanus primus abbas extitit, illic cilles feptennio ferunt furore perdtos^ut tres dies in armis confidant.Fuit

urbs ilia a Carolo duce Burgundienfium impugnata,multa de hac Geblac.

LAVREACEnfemonaftcriûSueuiæ (Lorch) habitatio ducum Sueui^ ubi in rcliqulis facris argentcuni qddâ tabernaculS gr^cisliterisitainfcribit. Lorch •J-iÀüirS'AaftTrçovxfiCi 2gt;'TixvHÇ KÂ..^eyç to Ti^TTvefi, ^p.a.T0Q to ’JTain'Äof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

amp;multopluribus,quæ ob earum pluraîitatem omittam.

DE LITERA M

MINDEn urbs cpâlis,a Vitikindo duce faxonû ac Carolo Magno co Minden fl:ruda,nomê hêt/efte Hermâno,gcrmâicû a Vitikindo inditû.Hâc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

urbê cpâlemCarolus fecit,ecclefiâcp in honoré fanéti Pétri initiauit.

M ARCB VRgû urbs Hadic metropolis a Marte diô:a,olî uilla,ut hiftoria Mârtbuf BTlizabet m5ftrat,in cuius honore ecckfia dedicata eft,Lanus pterfluit. Ab gum basSpâhei. Mareburgû a Marcomero marcomeri xxvi. regis Francorû filio noiaiû amp;nbsp;eredû fuiffe collegit,memîtamp;: illius HunibaldusPtoleJiâc Araifia noiauit. MONS Martis Zum Berg, Vueftualiy urbs,a marte diâa, olim Mos mar tm ab armigerisinhabitata é,tria illic altaria ad noftra fecula pucnerût,q olim ds. rnarti erât initiata. MOG VNTIA (Mentz) a Celte,Peutigero,Ligurîo. Mogutia fie Ottone dicitjMogûtiacu Hermola9.Et diuus Hierony. Ammianus li. xvi.

amp; Tacitus uocauPtoIe-Neouagii li.ii.ca.S.ta.j.appellat.Dicit aût a mogano flu uio amp;nbsp;Cia, qd Aeneas Syluius, Grefmüd’ amp;nbsp;Ligurin? uoluerunt. Celtes lij. AlüNeo odarû. Inurbecuinomédedere Moganusamp;Ciapatruusânis.IdéIi.ii.Rhe/ magum Busantiquârigataltusurbé Qnæmicatmukisopibusuetuftis Cuimænus rhenifodatus undis Noîapftat. Vrbshæcmulta aduerfa habuit,ab Hérico femel obfeiïa é,q in uîcula eorû cpm iecit.Diu9 Hierony.ait mogûtiacû nobiF qndâ ciuitas capta amp;nbsp;fubuerfa é,amp; in ecclefia multa hoîm millia trucidata legu tur.FerutS.Bernardûrhenoappulifre,nôuero urbê îtraffejUerufepius ipam cafuram pdixiffe.Hæc ab epo amp;nbsp;ducib9 capiebat,ac ois eor u ptas iuri facerdo tû fuccubuit.Hâc troian9gdâ Mogûti9 cÔdidit( Carino fcribéte) dein a Drufo dcbellata eft,q eâ poftea reftaurauit jUt adhuc in modû piræ machîa oftendit*

O ii

-ocr page 490-

GERMANIAE EXEGESEOS

VFut Otto h'.iiï,ca.4.PeutigCK.CorncIius mole fcribit adroborâduRhcnuibi faclâfubimpenoNeronis.G^lteshuiusmeminitîamorümlibro. Inter quae Drufi ftantardua buftaNerûnis Clara a Gcrmanis nomina primus babes. Mole banc inccpta a Drufo,reftaurauit Luetbus ductor Ro. cxerdtus, poft tres amp;nbsp;Ix.annos,ut Cornel.colIeoit.De repatione Mopuntiæ etja Hunibaldus multa Icripfit.CaroIus qcp trans Rhenu ponte illic coftruxit^ut Geblacenlis al feric,quingentorum paf.lôgitudine,q inccndiopaulo poftperiit.Fuitilliccon ciliij dum aduerfus Francos Carolus mcditabat,ut Rhegino Prunicn.Gdbla/ cenfis Ôi Lupoldus indicauerunt.Eft aut urbs ilia Rheno appofita,ca parte g Galliæ Belgicgattribuit.ait Hermolaus.Eft 8^ màgnaduitasfortisô^ fpifta,tu populofa,ea parte qua Rhenus cingit,ex alio uero latere rarS habitatore bft, inîmcnralongitudine,inlatoanguftior,nece(ritasji;lat5defignauit.HccOtto Frifing.de rebus Fccderici Ii.i.ca.xiii.cuius uerbanoftroæuodecoxerunL Illic conciliû celebrabat anno dni Dcccxlviii p LuduicÛÀibi Gotfcalcus bsereticus eft couidus.Et poftea alteru ano Dcccliidnde Leo papa x.8lt; Hericus lILnno M.li.ibide conciliû habuerunt,referête Lupoldo ca.xi.dezelo.Plura Vobter Alii Noz ranus It.vii.Eft ciuitasapud AntoninuPiu in Itinerario didaNouiomaguin, moagiû. Inter Argêtoracû amp;nbsp;Bingiâ/juS dodus audor moguntiâ coiedauitjicet alÜ Marco nbsp;Nouiomagû in Gelria pofuerunt. MARCOD V rû Vbioru uicum afx«!

durum nbsp;nbsp;Corneliu Taciturn in hiftoriislegi,Marlianustranfrhenanum effe perhibeL

' • MASONISmonafteriumpropcRhenumtutGonradusPeutinger uirap Mafonis prime peritus fentit) a maibne duceSueuorum condituê.Vallis auiem mafolt;* monaft, nis ab alio dicitur,cuius in Odilia noftra mentionem babuimus, nbsp;MORAgt;

quot; uiaregnum olim, Vngaros jBohemosJRuftanos compledebaturdbi marco/ Morauia mani Sudinihabitabant^ utex Ptolemæo Aeneas elicit in Europa fua.lnhifto ria Bohemica Morauiam trans Danubium efle ait,amp; ad óriêtem Vngaros amp;nbsp;Carpatum,ad meridiem Auftriam,ad ocridentem Bohemiam^et Schlefos ad ■ ' ‘ nbsp;nbsp;feptentrionetenereaffirmat.Populus illic ferox,amp; raping auidus,tcu.merher,

‘ nbsp;nbsp;a mora fecundum aliquos dicitur, Aeneas iam marchionatum fcribit elle,epi/

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcopatus illic fummus Olomicenfis eft.Rhegino Pruni€fis regni morenenfiu

(ut iple ait) iæpius meminit,urbs illicBruntia amp;Olmuntium,fine Olmicenfis Mulbrun urbs Volgradenfis dida. MVLBRVNSueuiæmonafteriumditiflîmu, extrudum olim à fratribus de Ncuenburg,qui buc translati funt,undc adbuc abbas Noui caftri huius uifitatorfut ita Ioquar)cxiftit.Hgc lacobus Vuimphe Mofmun lingius. nbsp;nbsp;MOSMINSTER monafterium AUàtiæ a Priminio extrudum

der nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aiunt annales Argentinenfium,qui fuit illic epifeopus/eferente Abbate Spa/

Mifna heimio. MISNA ciuitas mifnenfium,a quo nomen regio habet, Aenea auto rCjibi cathedralisecclefia.Ptolemæus LiipfurdudixirPeutinger (fibene me mini ) ex Orobiorum ftirpe ipfos deducit,epifcopatum hunc Otto primus fun Moreck dauit,ut aitLupoldus capite nono de zelo.Hanc ciuitatem Albis diuidit Mars ft MORECK a PtoleMorecladidtur. MARSfigni terga marcomanoi? oni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'8^ Quadoru claudunt,aitTaci.hos Vngaros putâtPiotmarîgos cos nomût

-ocr page 491-

LIBER DVODECIMVS CCXVIH.

M ARS ACES (ut Marlia.ait) ßatauts Ôé Caninefatibus, Tungris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Marfaccs

niulta Cornelius.Enarracot* PtoleJMarfacos dixit,PIyni9 Marfados Ii.4.ca.xv.

MONTEregiü CKungfpurg)Franconig urbs,ab Vdaln'co duce Carin Monte tliiorü côditû é,fuparis Vngaris èi.Tartaris,ait Aeneasï hiftoria Bohemica. Regium

MVLHVSEN deftrudu eft g Argêtinêfes Rudolphû anno M.cc.lxi. Mulhusc ut corû annales dicut. METIS cinitas olî galliæ.nûc germâipCMctzXit Cel tes iii.odarûIib.fcribit.Antonin9 Mctêfes uocat,Marcellintis h\xvi.Medioma trices uocat.RudolF9 Agricola in epFis,amp; Lotharingie clarûoppidû(ait}natu Metis ra munitû JiFr ÔC Peutiger.Straboli.viii.Ply.li.4.ca.xvii.Cæfar eâ Mediomatri câ noîat,amp; galliæ urbê.PtoIc.Ii.iLDinoduro nomê ei tribuit Marlianus inter ßelgas amp;nbsp;Treuerêfcs urbes efle uoluit.Dufta aût eft a Mœtio q eâ fundauit, alulio cpfare deuiefta ê.Hui^ uerficuli inciCionê aiunt apud ipfos iuifle. Têge Medio 4 Gallis Qfarcç fua îtulit arma Tûc Mediomatricam deuicit Mccti^ urbem matrices, Alii a tribus ciuitatibusei nomen Mediomatricg,quia media fit inf Treuerî

Tullum, ut annales nolLri dicut.Hic olî Frâd habuerût mâfiÔes,ut Cremo/ Alii Tulz nenfis ait,Hieronymus in fup.Eufebil filium Clodouei regno partito,huc co/ lium. fedifle feribit. Hêric9 hâc urbêobfedit âno M.xÉut Gcblacen.placer,prim9 eo rû epÆs Clemês fuit,q exClemêtis papp iuflu ibi pdicauit. Alii a Frôtôe chnftt anos fados dicSt(ut Cremonêfis)Alii thcodericû primü epm illic afterût.Clc mes ecclefiâ S.Petri amp;nbsp;Stephani extra portas côftituit. nbsp;M ARCOMANI Marco

uno.m.gaaCelte oda ii.corripit.Statius.Qyo modo marcomanos poft horri mani da bella.Celtes Marcomanos Gepidafcp pctit.Claudia.in Styliconc marcoma nos fueuofq^ notetPlura de illis Eutropius,Iulius Capitolinus in uita Antoni niPii.Straboli.vii.Cæfar lib.i.Eufebius in Auguftiuita.Corneliusolim Boios corû uirtute expulifte,nouafcp fedes acqfiuifle collegif.Hi aût funt iuxta Her/ mÔduros amp;nbsp;Varifeos fecûdû Corneliû,undeauthores Pânoniæ populos eos arbitrât! funt.Ptole.ipfos port Rhenû li.ii.ca.x.pofuit,cuius dido dudus Aenc as Syluius putat,ubi nûc Moraui funtCdie Merher)olim marcomanos didos. Marlianusecontrario iuxta Heluetios ipfos ponit,8lt;^ môtiluræ ,pxïos.Eutro plus li.vi.Volaterranus li.vii.Mantua.contra ufum aliorû fecundâ amp;nbsp;tertiâ pro duxit,m amp;n aliqn duplicando,ait.n.Quot ardentes tibi marcômanna iuuêt9.

Hi olim a Cæfaredetrudebâf inter Draft 8ó Danubift,ubi hodiefunt,ex qpa • tet eos alia loca olim inhabitaffe. MENAPlIpopuligermaniaeinferioris/i Menapii-mul cft Vfipetibus exadi funt,utCæfar lib.4.refert,Cæfarhosuicit,ut lib.iii. fcribit.Sunt autemBelgæ Treueris,CondruGs,8^ Arduennæ fyluæ proximi Vbnsamp;:Sycambris,utaitMarlianus,Strabo libro quarto ad utrancp Rheni ripam illos fitos efte afrerit,Cefar libro fexto comment.Eburonibus finitimos uult,Strabo nouiftîmos. Ex cpfare ergo amp;nbsp;Marliano luliacêfes efle collegim9, (Gulcher) amp;nbsp;ex ftrabone,qa nouiflîos dixit Brabâtîos faceremus.Ply.eoRt me minit li. 4.ca.xvii.Sabel,li.v.Enc.vi. Volaterra.li.vii.De illis Orofius lib.vi.ca.vii amp;nbsp;quia ad utrancp Rheni ripam ex Strabonis fententia confederuntC Cleuen

' fes,Iuliacenfesac Gelrenfes dici merentur.

O iii

-ocr page 492-

GERMANIÄE EXEGESEOS

MONA infuIaRhenifutMarlianus ait)^xîa Holâdig Sc Fn'fiæ tu Gcirie, Mona nbsp;nbsp;alii Monafterienfè putär,uide T acitü.Lilius Britania? amp;nbsp;Angliæ infulâ rcfcrc

fie dicta,epâtum huic Carolus aduexit,refert Lupoi.ca.ix.de zelo.Cornelius i ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hiftoriis Mona infulâincolis ualidu receptacülü dixit,hos Paulinus Suetoni»

murbach debellauit,dû contra Britänos ^pfedus fuerat. MVRBACH monaft.in al fatiæ finibus,diocefis(fi bn mernini) BafilienfiSjPriminius cÖftruxit,tefte Spä/ heimio. MASSAGETAE populiScythiæjClaudia.in Ruftmû primo.Et Mafifage cornipedes in pocula uulnerat audax Mafiagetes, hos nSc efife Alanos Am tæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mianus Marcel.ait. Valerius.Flaccus Thyrfagetes dixit, T um uadaThyrfa

getas gelida liqfTe fub ardo, Ammianus q eos Alanos efie dixit, fequütus eft Pharafmanü græcû audorê apud Dione Bithynum in uita Adriani caefaris. Mägden nbsp;nbsp;MAGDENBVRGum Saxôiæ metropolis eft,a loanne Capnione,uird

burg undecunep doctiflimo Dmoadu Pirgu diôtû,in cpîà ad loanne ex Lupis de Hermcfgrun.Dicit aut a grgca didione, dmoades. n.puellas ancillares grpei fc runt,qspaphærefim feu Endiâ prima literafublata Maid dicimus, amp;nbsp;-zs-if^sp pyrgu BurgS,ut Tru^ocrbuxusHæc ille.Ecce q pulchcrrîa utriufc^ linguæ con uenientia in illo nomîe,/\fx.lt;ùK jv^coîïç äncinadicit,Uel

miniftræfunt. Aeneas Syl.Magdenburgêfem Uocat,amp; Virginopolim metro policâ infignê urbê inter Saxonés,opibus amp;nbsp;authoritate memorabile fcribit. MagdêbürgüOtto primus codidit,dudu ei9 coniugis Edithse reginæ regis Echtmundi Anglorû filiæ,ibi amp;nbsp;fepulta eft,îqtLupoldusca.xiü.Magdaburg dida etiâ eft Parthenopolis,a Venefe (q ibipàrthen. colebat ) urbsSaxôsaî ad Albim fita ,Otto ciuitatê auxit,amp; ibi requiefci£,ut uult Otto Frifin.li.vi.caJ« Ligurinus Virginis urbê dixitjâ'arW'^eiv/R.Sa' h '^«£vov.i.auirgine,HâTroT yàvûç uirginû habitatione,gt;9 ^óakiö- ciuitatc.Ptole.fi.o£cvïef)Qfi litera no eft falfa) li.iûhâc urbê Moeuiû dixit,tllic fedes epâlis a Carolo fundabat. Albertus prim’ cp5s,ab Otione anno Chrifti CCC.fupra noningêtefimû trâslatus eft epâtus ex Lipfia. HicOttofut Aeneas ait) ecclefiâ condidit,ubi corpus S. Innocêtii recubat. Lupoldus ca.ix.de zelo Ottonê filiû Henrici primi epâtuin hic fun/ dafie a(rerit,amp; pdiis multisditafte,Et cap.xii.idê Lup.Ottonêçfcribit)aRudol pho rege Galliæ amp;nbsp;Francip impetrafle corpus S.lhnocêtii martyris,^ hue de tuliire,etiâ corp’ S.Mauricii.înde anno Dcccc.lxiii.corpus S.Gerontii hue trâf tulitSequenti inde anno aüro amp;nbsp;gémis ciuitatêâuxit.Hæc Lüpoldus.Celtes î amorib.Eius ad ripas Magdebürgû nobile fplêdet. De feptê faCris a*dib’ una nitens.Condidit hanc Cæfar primus q dicit Otto. MORINI (teutoni. Morini T errenfenfer )Marlianus ipfos Atrebatibus ^ximos eflfe fer ibit,amp; Ambianis.

Strabo Ii..iiii.Menapiis.Pôp.Mela li.iiï.hos Gallos cfleîfert,amp; in ultîotermîo fitosfînus Gênibriacijvn Vit’g.viii.pnei. Ëxtrêic^ hoîrti Morini,horû urbs ter uana diciFDe illis lafon Maius in orônibüs Lilitis,amp; Ptole.lib.ii.TaruantiâSi Brugim ciuitates enumeratjSâbelli.v.Ehé.vi.hos ait uocari T ornacos. Hiero Martino nym’raultamâlaéos fuftinuifïèrêfèrt,ïïeCpaücâPôp.Me. Ii.iii.Ptol.‘^/ice/vo« polis uocat. MARTINOPOLIS Saxoniæ ciüitas, hæc ab Hunnis uaftata, ab

-ocr page 493-

LIBER DVOOECIMVS CCXIX

Henrico n.anrio dni Illl.iteru erefla eft. Aeneas Syl.a Marte Hand appellatio nelumplilleuult.Ligurinusli.primo. Ad ilia QtiâMartinopolimuocacin/ cola teutonus urbê. MYSlA üPMoefiaCautftoreOrofi.li.i.ca.xxvi.améridie Mylîa Macedoniâ,ab Africo Dalmatia,ab oCcafu Iftriâ,a Circio Pânoniâ continet. Hîaccolp a religiÔe nÔ amoti lut,ut Strabo li,vii.amp; Poftîdoni9fcribût,dbo,ca feo amp;nbsp;lade ueftunt,ob deorû cultura didi funt oî KaTs-vô^ocpi fumi confenfores. PoiTfdonius ab animâtibus abftinere ipfos afterit.Homerus eminus pugnare eos amp;nbsp;enfiferos noiatPoffidonius uero cominus.Homer9 amp;nbsp;Dionyfi9 Thra ciæ populos Myfosafcripferunt,uide Strabonê.PÔp.Melali.iii.fludibus ïpe ditos afteruit.Eftaût duplex Myfia,fupiorq Seruia nûcupat,iacet ad orâPô Serutâ. ti,aiius fecundû Ptole.duitas rhetiaria.Bulgaria uero inferior utLilio placet^ Bulgarie» ctillaTurciahodie appellat,eius duitatesOdeftusamp;Oeftus.Myfi aCimbris origine habuerunt,ut ait CapniÔ nofter in epfa ad Fœdericu III. Hi inde Trol anisauxilio ucnerunt,utapud Homerü li.x.Iliad.liquet,qui Homerus ibidem fuxfiù uocat,âgt;tfaxouç.i.ftrenuos.ldê eorû ^prietatesdedarauit li.xiii.cû ait

•faicwv KaeofCûjKSJt'oç «(«y Mue^y t à.fx^p.ôc;)^agt;v,y^ à.iKvagt;v iisa'HfjLOÄyäv, /^«K.ipcpô.'yCùV^, «isfcouTi, J\iK.caûTâ!.T6»v lt;iv9gagt;Trcù^. Thracû relpiciens terra Myforû cominus pu gnanti5,ilkiftriû eqs mulgeiltiu Lac comedentiû,non fumptuoforû .ftenuis uitæamp;duriuidusftuftiffimoruhoîm. Iornandesinli.de Getis fcribit. Tele/ phü Herculis filiû Mcefiâ primo ïcoluifl‘e,amp; Mccfiâhêreaboriête Danubii hoftia,a meridie Maccdonia,ab occafulftriâ,afeptentrione Danubiu,amp; pau Iop9 hanc appellari minore Scythia. Dion hiftoricus græcus in rebus Geticis fæpius huius regiois meminit. Vâl.FlacComitucj^ celer imitator eqrû Mœf9.

MONACVMCMunche)urbsBauariæ,ab AtternocÔdita,a Luduico jVlonâCtf* quarto ampliata eft,iuxta Ifarufita,reducfta inde g Erneftû.PtoIe.hanc Abadi acû uocat.Huius urbis meminit Sigebertus.Têge Ottonis primi g Henricum Bauariæ duce Monacû inceptû eft,tge uero Alberti epi duo parrochia habu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

it. V rbs hæc lub germaiæ ciuitatibus principibus fubiedis,pulchritudine arcê fibi uendicat.Sunttn q primitus falutis anno M.c.lxxv.muro hanc urbê inuefti tâfuiffe ab Ottone duce Bauariæ fcribant.Xenodochiû uero illi9 anno M.cc. nbsp;nbsp;nbsp;_

viiiaufpicatü fuifle ferût. MEDIOLAN VM a Plynio dint ,urbs Itahcj /Vïgjfoïa fecundSLigun'num ac alios aSueuis Senonibus codita ut Liuius li.v.dec.i.

num

a(rerit,q c5 Belloucfo GallorS rcgi,pfe(fti funt.Gotfridits Vitcrb, tpc T roiâi excidii hâcïitiû fupfifte refert. Alii a lano filio Infubris,alii a rege Per far û. Pen linger a Gallis,cû Liuio,fnijltaBlôdus,grgce p.iAioAÓ.viüii non Italiæ fed germa hiæ duitas eft,no ilia de qua nunc dicitur.ln inferiori.n.germaia qdatn in loco olimfita fueraqut nup ex literis Peutingcri ad me datis acceptSuntq hac nul gari lingua Minfter nuncupent. M ARCENSE monaft. S. Amandus ftru xit,ut eoru habent annales, MONS gratiæ monaft.ordinis S.Brigittæ no

Marccfc. mon aft.

,pcul ab AltdorfFenfi Ndricoru ciuitate,a Catharina de Pomeria extrucftu eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ora

filic ecdefiafatis ampla,q moniales ac frames fegat. Inhabitat.n,monaft.illud ab utroq^ fexu,ueru maius ius monialibus eft cÔceftum.Horû monafteria pau cain Germania ferunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O i i i i

-ocr page 494-

GERMANIAE EXEGESEOS

MARTI ANOPOLIS famoGlïima urbs,Mocfiæ metropolis, a Traf ana Martia gdificata,ac noiata êa Martia forons ei9 puella,q lauas illic pdidit annulu nopolis lornandcs,amp; Dion græcus meminerc,amp; illius urbis Suidas in diâione rKvSM Marig vi nbsp;nbsp;nbsp;MARIAE Viridariu,Marien vucrdt,monaft.pmonftratenfe, in honore

ridariiim B. Virginis conditu êâno M.cxxviii.ab Hermanno de Knick,^pter occifione Mediola ducis Gelriæ Florentii primt, uenerunt hue fratres de Laudunen. MEDI nenfe mo OLANENfe monaft.inLotharingiafan.Luduin9 dux,amp;poftea monach? nafteriû fundauit uceoru annales hnt,fuit hic Luduin9 epus Treueren, amp;poftea mo ' de LITERA N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cnaehus.

NÇyVA TROIACteuto Eeldtkirch) Alfatiæ locus,ofim magnitudie non inferior Argêtina,tpe Dagoberti,q illic horas fuas defcripfit, c5 ftruebauH^canno M,xxn,ab Henrico deftrudaeft,Slt; femel a Caro Nerui. Io,ut Geblacefi placet. nbsp;nbsp;NERVI Galliæpopuli,magnæuirtutisamp; ferocita

tissait Cæfar li.ii.belli Gallicfapud hos C^far in râ magno difcrimîe fuit,utpri us ntinq fi cun Ii.vi.de fe alTerit.Luca.in primo. Nimiûq^ rebelles Neruius, èc cæfi poUutus fanguine co(ftæ.Cæfar,Lucanus,Orofius,Liuius,amp; fupra Li uiû Florus li.c.üii. Neruios dixerunt.Strabo amp;nbsp;Ptole.Rufios,Plyniusli.4.lt;:3p. xvii.cu Cæfare.Silf Hermolaus/iifi fallorEutropius li.vi.Tornacos aC^farc uidos fcribitjSunt.n.Tornaeenf es in regno Frâcor5,authoribus MarlianoSi Sabellicoli.v.Enea.vi.Sulpitius luxtaTriufgros illos pofuit.Strabobb.4.iuxta Menapios,Slt; Germanos noiauit,Cornelius de illisli.xix.hift.Oroftus li.vi.ca.7 Niffa. NISSA urbsSchlefiæ, adNifum fluuium côdita,undeappellationcfuni pfit.De Nifiis Appianus in bello ciuili,an hos an alios uclitç'curiofi difeutiant. Nigrum ego apud Appianû Myfi legere. NÏGR VM Caftrû (Schvuartzenburg) Caftrum a Ptole.T irafpol is didû eft. NEW Y LER monaft.anno Dc.fundabat,4 Neuvuy Sigebaldo e^ Metenfeordinis S.Bndiôti,tndeanno M.ccccj£cvii.tpibus AF 1er. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;berti epi Argentinen.8d Alexandri Vl.papæ authoritatibus,in ecclefiâ collegi

atâ translatû eft,Hæc lac.Vuimphelingius,Abbas tn Spanheimius a PrimF Neuen nio côditiï uulf. nbsp;nbsp;nbsp;NE VENB VRGENfiû pdia multa funt, eft.n. mona/

burg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ften’um Ciftercien.ordinis,in fundo Lutzêburgen.fitû,anno dni M. o xxviti;

coftrudu,ut Vuimphe.ait,cuius fûdatorextitit Hêricus côes.Eftamp; Auftriæ locus ita di(ftus,qucfiIiusLupoldi condidit.Nuenburgmonaft.apud HeideF Netvuyf bergâ,Anshclmus abbas LaurilTenfis ductu Palatinorû erexit. NBTVuyf fenburg fenburg Turîgiæ caftrû,a Netuigoduce fundatûeft,uteorûannalesaflerut Nouien nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NO VIENT VM Eberfteinmunfter,locus AIfatiæ,cuius fitu in Odilia^

tum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftra defcripfimus.Horu annales dicût locû hûc noîatum olî Steinbach.Iuîi’

côpofitis Gallorû reb9^hic aras Mercurio cÔftruxit,quas S .Maternus dirruit, amp;nbsp;ita Nouientu didtû eft.Inde eremus illic fàndifTima horruit.Dagobert9 cos affedt multis difpêdiis,unde filiu in uenatiÔe pdidit.S.Thcodatus epûs amee nitate loci captus,illic côfedit,amp; Ethiconê diuæ Odiliæ patrê ,furore pcitu, Si fili» .pprii interfe(ftorê,ad pœnitentiâ c5pulit,unde Ethico ecclcfiâillic S. Mau , rieio fundauit,dofauitCB,monafteriû,cuius ferebat primus abbas Childeric9, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Franciac

-ocr page 495-

LIBER DVODECIMVS CCXX

Prancic r«, huius opibus monaftenu fuit aufpicat5,indé Erhâf dus^cuius tpe S.Odilia non minori fumptu lUud locupletàuit,ind€: Bcnedidhis abbas multa pnuilegia a Carolo amp;nbsp;Pipino nadus cft. nbsp;NVRTINGEN caftrû Rudol/ Nuttitl

phus Habfpurgcn.crexit,ut Hermanus fcribiL nbsp;NOVESlVMalii Noue gen

duitas rhenana,quatuor miliaribus a Colonia diftanSjtcuto.Ncufz,Marli NouefiS« ®nus Nuffîa Liocatin Cleuenfiducatu,cuiusamp;T‘adtusmemît.Ertarrator Pto lc.CoIonicn.diocgfis cfic fcribit.Illic filia Burgundiæ regis fibi copulauit Maxi •îiilianus matrimonio.Tadtus li.xix,hift.de illo oppido.Apud eundê nô loge •pfpcrc certauit Giuilis dudor.Meminit huius lod Anto.Pius,Ptok. vioveuinop ^dt,latine pæ. NANTIVM(Nanfen)Lotharïgiæ ciuitas,ubi duxBür NantiS ^undiæ ocdfus eft,ut fcribit Rud. Agrieola, Anto.Pius Nafiu dixit in itinerar.

NIDERMINSTER a Mantuano cpo cÔfecratû eft/edis apîïcæ legato, Nidei* ’nnodhiM.cIxxxiiiübicrux ex lamiis argenteis,multa laçaVuimfeling. in minftetf Qtalo, Eft aût in radice Vogcü conditû illud monialiû ccenobiu ab Ethicois lüftens,a diua odilia locupletatû^Guitlinda ibi abbatifla prima floruirMulta Naffàu Odilia noftra de illo. NASS AV Anaxona a Ptole.didtjnobiliiîîma nbsp;nbsp;Noithü

Sanies,impatoribus etiâ decorata. nbsp;nbsp;NORTHVSEN monaft.Mcchtildis fèn

’’fÿa cÔdidit in honore genitrids Mariæ,ôd S.Cruds,ubi fepulta eft,ut pla Ncobiir ^^tL4ipoldoca.xiii. NEOBVRGVMteuto.Minchcn Neuenburg in ho gum •lore S.Martini in Colonia Gero epus Colonieh.ftruxit,ut eoru annales hnt. MonaftI Monafteriu ihNigrafylua S.Georgii erexit Hezilo,cu fratre Heflbnc,in nigra fyl/ Côftantienfi,primus abbas Vuilhelmus ferebat. S.Nazariimonaft. ua.

Lorifla dioccfis Moguntineh.ftruxit Camber nomîc cornes tepore Caroli. S.Naza NlCOPOLIS Mccfiæurbs iuxtalacriûfluuiûconftituta^otifTimadeui riimonaf. ftisSarmatis aTraiano inftaurata,ô^auidoria didaviKûw6Âiç,hçc lornâdes. NicopoF DE LITERA O

OTTENBVREN monaftSueuise ,ppc Memingen, ab Ottone Sue Otêburc uiæ duce côftrudum eft,a q nome habet, alii ltenburen,haud pauca Vuimfelin.de illo collegit. OSOPHONIS Caftrû (Offenburg J Ofopho ab OfophoneAnglo côditore nücupat oppidû,uidimus hui^monetas noftro nis caftrû heulo adhuc fupeffe. OGEXZ)LAPISPannonigurbs,aStraboneli.4.col/ Ogdola Iigit,ubi Saûfluuiûaccipit. ONAEinfulaemarisfeptentrionalis,deqbus pis F^ly.li.4.amp;Liliusplurareferunt. ODEMBRSHElMdiocefisTraiecftêfis Onte ccclefiæ eft, ab Odemaro Francorû rege nome accepit,a q cÔdebat, Huni Odemerf haldotefte. OESBRVCHmonaft.S.Laurcntiic5diditGotcbaldus epûs heim. Traiedenfis. OSSENB VRgû Saxonig ciuitas,a comitibus de Engern eri oesbruch • §chat,audore Hermâno.Alii a lulio cæfare hâc urbê incepta eff’e phibent, ut Offen . annales faxonû.Carolusillicecclefiâ in honore S.PetrijCrifpini ac Crifpiniâi burgun».

cÔdidit.Ferunt hancapelle bouina didam,qbus urbshæcfuerat dreundata.

OLDENB VRGum faxoniæ urbs,a Carolo inftaurabat,ccclefiâ illit î ho norêSâ.loânîs Baptift^ dcdicatam,Adalgargusepûs facrauit,Ferebat ciuitas Oldcn hæc olim inter Vâdalos iuxta mare,multa de ifta Hermanus faxonû feriptor. burguirt

-ocr page 496-

GERMANIAE EXEGESEOS

DE LITERA P

Polonia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OLOnia farmatiæ pars a Boleslao duce claridîmo nomen accepit,^

I—primi Ottonis tpibus regioni huic pfucrat ƒ eferente Aenca.Hæc I uinciaprimjtus a Zechio cius fratre ihabitabat. Côtinet aut Polonia ab Oriente Vilîulâ, a feptêtrione Rhoxâos ôd marc fcythicû,a meridie fyluas Bohemiæ.Ert aût huius terre natura munitiflimajUt placet Radcuico in pria de geftis Fccderici lib.Ligurinus Schlefos a Polonis Oderâ difeernere feribit et paulo poft addit, Hos populosCut fama tenet)a cardîe primo Solis et gfti uo pheebeæ lâpàdis ortu Hâc rapidâ curfu plabit Odera parte Tangit,ab ardoo Suit!ci maris æftuat ora Flu(ftuSjamp; indomiti federn pofucrc Rhuteni,

Anchialc HæçregioSclauosampleditatc]^ Polonos.Aiunt polonia Anchialedidâ ab Appolloniatis,amp; pcipue ubi marc geticû rerpicit.Ôuid,ue(fta p Anchiali moß nia findat iter.Meminerunt amp;nbsp;huius lod Ammianus,Ptolc.PÔpo.ac Strabo.

Poméria nbsp;nbsp;POMERIA ducatus eft,cuius meminimus li.ùiJn cap.de marchiôib9 Brâ

denburgch.cuius ciuitates funt Gripfualdia, Roftochiû.Fuit hæc regio primi tus a Zechio inhabitata,cætcra Aeneas hêt. nbsp;nbsp;PAT AVIV’ M germaniæ,

Patauiu PaftaUjBauariæ urbs epâlis pciara/nter Danubiu amp;nbsp;Aenû fita. Sup Aenum pons cft ^ngentis paf.ligne9,fedecî arcus côtinens,urbifcp partes annedens în medio diui Stephani têpiü poflidet,ubi epi ædes trans Danubiû.Dug arccs, unû in cacumine,alter û in radicibus Gtû.Hæc oîa Aeneas in cpfa ad Capiftra.

Pforcen nbsp;nbsp;nbsp;PFORTZHEImiu alii Porta dicûtCPfortzen) Sucuiæ urbs pclara î mat

chionatuBadcnfi,aPhoree phorcysexEurial. filionomê hcr,cuius Homer? memît ita dices. Phorcys ille phrygû dudor fuit Afcaniiifcp.Hic ergo Phot cys Curfice rcxjnter hercyniû amp;nbsp;Danubiu ^fedus,tuguriû a fenc inhabitatu repit,a qcertus craf,flumen^ximu Aeneæôios die Ens)noîcdici. Oraculo itacß gaudens,ob amorê Aeneæ ducis urbêad flumê cÔftituit^quâôd Pforœ dixit.Hæc Capnion Pforcenftspftantiifimusaudor^primode Verbo Mirifi co uolumine fignificauitpb cuius pftantiâ Picusille mentionê illiusurbis fecit illo difticho. EtPhoreen latiæ donatus lumine linguæ Cui làcrutriplicicelc bratû eft dogmate nomen. Scripfit de urbe ilia Hermannus chronicus.In ilia ciuitate RudolphusSueuiædux contra HcnricûIIIl. eled^eftinregê-Olit^ hæcetiâ ad Sucuiæ^ucatû attinebat,mortuo ueroCÔradino ultimo SucuorU ducc,ad marchionatûdeucnit,alii Fœdericu primù Hermanno marchioni ut bê ilia contulilTe uolunt. PORRENENGs urbs V âdalorû in Sclauonia ab

Porrenê Ottone prîo epâtui dotata eft. PADEBORNEN. ciuitas Vueftualif epâlis Gs a Pada fluuio fub altari featuriête appellation?retinet,ut ait Herman? Becma Pade nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nus.Fuitïllic incêdiû maxim anno M D.vi.Cruce hue Otto Il.detulit,lx.mil.au

born. nbsp;nbsp;nbsp;reorû æftimatâ fexcentarû librarû grauitate menfuratâ.Hic reliqæ S. Liborii

Plîtburg. Cenomâni,ô^alioruchorufcant. PLESITBVRG caftrû regis Vngarip'n Phenni^ xtaBuda didû fuerat. PHENNI ( Cornel.fcribit FennCiuxtafarmatiâGflt, tefte Tacito îgermâia, q dubitat an germais an farmatis eos afcriba^ Hodie uero germai ôd Pruteni fût,die vô Preuften,icftc Volaterrano G'.vù'.Sunt qui - , BohemosillosfiucMorauosuelint.

-ocr page 497-

LIBER DVOBECIMVS CCXXI

‘ PHARODIN I Meckelburgcfes efl'cghibenturaMarfcalco dodore. AliiPhä PEG A V MENSE monaft.teuto.Pegau,Egbertus Marchio Saxoniæ jn redani honore S.lacobi aufpicatus eft. PETRI Dom9,Petershufen,cÔftruxît Geb Pegaumê hardus epus Coftantien.frater Bertholdi de Zeringen,ut Nauclerus amp;nbsp;Tri fe monä* temiusuolunt. PRISNIZ A a Ptole. Arfemü. PACHELburg Boleatü Petri do

PHANESII Oceani feptetrionalis populi,qrü aurcs,ut Solinus ait,in effü tnus famadeo magnitudine dilatant,ut reliqua uifcera tegant,de bis ZachLilius. PrifnizîU PEMANI germani funt infcriorcs,diocgfisLeodien.ut enarrator Ptole* Pachcl aHerir.Marlianus illos namero ac uoce Condrufis ac Eburonibus fifes finxic burg PANNIO de Lana,Ämfterdam,urbs Holadig mercatorib? nomiatiffîma Phanefii

DE LITERA Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pemani

OVADI a CæfarCjEutropio,Spartiano èi. aliis Moraui referiintHabitat Paiinio .n.Quadi iuxta Marcomanos,necdégénérant,ut Tacitus aitEutropi? li. de Länä.

^^’^vi.IuliûcæfareBibuIocÔfuledebellaiTe fcribitQuados Heluetioßz Quadi galliægcntes iuxta Vocotios SC Sallyos. Verba plana funt Eutropii ut nFIa opusfitconiedurahoseffc Heluetios. Egoigit ob multas acuariasQuado tüfedes hos olim in Gallia confediiTeputOjgalliæcp populos cxtitilTe, deinde Morauiâ petün'e.lnduxit me ad eâ fententiâ Feft.RufFus q ca.x.Quadi(inqt3in tcrDanubiûamp; Drau trufifunt,ex qhabemusanteCgfaristpanô tuide Mo/ rauoSjDe illis multa Sidonius,Hierony.ad Geruntiâ amp;nbsp;Mantuanus ad cgfarê.

QyiNDELBVRG ubi Otto filius Hcrici primi corpa S.martyrS Fabia Quindel ani,Buftachii,Pantale5is,HyppoIiti,amp; corpus S.Laurêtiæ uirginis detulit an burg no Dcccc,xii.Mechtildis illic monaft.côdidit uirginu ucftaliû,ih honore DiO nyfüamp;Seruafii.Hpc Lupoldus in lib.de zelo.Cocnobiu illud anno M.cccc.76. aMarchiÔibusMifnêfib^ îtcrceptuerat,ob dilTéntionê cû illis Vuilhelmi du/

DELITBRAR nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(dsBrunfuigefis;

Rotwil a Ptol.T axagetû didt,amp;t eft Rhetiæ duitas,ut idê ait,an Rotvuil no M.cc.xc.maxîc exufta,ut Hermannus refert.RlBVARIA loc9fa Ribuaria xoniæ eft.Ligurinus. Saxones amp;nbsp;qru Ribuaria noie tellus.Hui9 loci , Geblacêfis amp;nbsp;alii mentionê fecerût. RVBIACVM (Rufach) Alfati^ uxbs Rubiacü« ab Antonino dida eft,illic S. Vaiêtini caput,ad qd maior q ad totû corp9 con curfus eft,illic Dagobertus Auftrafiîe rex horas fuas defcripfit,cuius 8^ hodie ueftigiû manetjpdito filio fuo uenando,amp; illoiteru reftitutop S. Arbogaftû, oppidühoc Argentinen.epâtui côceftît,cæterûantiq(ïïaurbs. RHOXANI Rhoxant populi aStrabÔe dicunt,iuxta Baftarnas habitantes,magis th ad aqlonê têdij Si Ii.in.Rhoxolani nouifhmi Scytharû (ait)populi in auftrû, ultîo cognofcût, AeliusSpartianus,5iinuitaPiiCapitolinus,FL.Vopifcusin Aureliano eos Rhoxolanos faciSt.Ply.lib.4.ca.xii.T oxolanos,T roxolanos Ptole.Strabo cjcp rhaxnalos li.viÉultra germaniâ efte fcripGt,ôi feptentrionales.Mithridatê eos debcllaire,amp; nudos ipfos uidfle,qnquagintaq^ eoru millia Si lix.trucidafle.Et fubiugit,hosThoracibusuti exboû coriis Si iciitis.Iac.Carmelitanus infulam torû RhuITiâ uocauAeneas rhu(ànâ,PÔp.Laetüs Polonia putat did rhoxiam.

-ocr page 498-

GERMANIAE EXEGESEOS

Reuera hodie Scythæ funt amp;nbsp;infideles,fecund5 ah'osTartan' nunaipati,t€Ut. die vuyflë Reiuflen, nó loge a Liuonia,alii Sarmatas dicut. Aeneas a Zeehio hanc ^uineia primo inhabitarâcollegit.Cornelius in hifto.Rofolanos Sarma ticâ genre ,pdæ magis^ pugng intenta aflerit.qrû pnicitate uelutuinëti cede ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bant,legc eqrû non qrû,textus eft dcprauatus,græce f o^oAav«? appcllant,PtoL

oA»v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xsù fo|oA«v«/.i.Supra Mæotidê totâlazygesamp;

rhoxolani fût.Cf tera de illis excludaLFrancifcus .n.Bifius tot annis in Rullia de gens,eorû res dercripfit,amp; nup Cracouienfis qdâ utrant^ Sarmatiâ copiolc Rhuteni tradidit. RHVTENl ueroaliiaRhoxolanis populifunt,Galli3e.CBelgicg non longe ab Auernisamp;SâtonibuSjteftc Lilio.Deqbus Luca.li.i. Soluûtur flaui longa ftatione Rhuteni,ubiSulpitius Narbonenfi ^uincip illos ^xîos fe cit.Fabius Allobrogus eosfupauit.Eft.n.ciuitas Rhutenorû unaex Allobrogi bus,teuto.Sopphoicr,alii in Biturjgenfi ^puincia eos dixerûtHæc ideo ne rho xani rhuteni credant.De rhutenis P5p.Melali.ii.qre Ligurinus meo iudido hic fallitjCÛrhutenos^prhoxanis carmini adaptauit,ait,n.li.v.ubidepol5islo/ quit. Flu(ftus,amp; indomiti fedêpofuere rhuteni. Idê.Pomerios Prufcos,Par chos ,fimul atep rhutenos.Licet amp;nbsp;apud Marlianû rhutenos legerim qfdam in baltheo mari elfe pxîos Norucgig.Ptole.gallos j»oi/ravoyç rhutanos appellauit, P a nifî litera deprauata fit,galli hos eorû linguaCRodes )uocant. nbsp;nbsp;RlGOdo;

Rtgodo ium locus^ut Marlianus ait,Belgæ fupra Mofeliâ,ubi Petilius legatus Ro.ma lum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gis uicit germanos cafu q prudêtia,non loge a Treueri,cuius Tacitus memi^

nit,amp; enarrator Ptole-Cwnelius hiftJi.xix.Rigodolû,inqt,magna T reueroru Rhcmi manu Valentinus infederat,Mofella amp;nbsp;montibus feptû. RHEMI hodic co.

fœderati funt,aiunt HermoLamp; Ptole.Cæfar Remios,Ply.li. 4.ca. xvi. Rhenos, uerûin antiqlTîmis codicibusamp; remos legimus.Peutiger celeberrimâurbctn eorû dcfcripfit.Hæc nôlongeaTreueri amp;Mctcnfiûurbibus circa Arduéna cftjurbê rhcmorûppotcntêyamp; fubuerfam fuo tpe Hierony.diftj(iLcpi.5 ».coF Alii Rhû legit. nbsp;nbsp;RHVDIl populi iuxta Viftulâ,aliq polonos,aliq Bruderos uolunt,

dii. Ptol.li.ii.ca.x.ta.4. RlNVTll iuxta rhenû populi,Ply.li.4.ca.xvn\ nbsp;nbsp;RAV

Rinutii RACES apud Eutropiû li.vi.Orofiû,Plyniû li.4.CÄvii.Peutigcrü3c^idi Rhc Alii nanûjCæfarc amp;nbsp;alios BaGlienfes ferunt.Ptole.tn li.ii.ca.viii,fJ\i,inquit, Rauraci hj ztoAio- a^yavs» fA-jf fkwv hos nuncupauit Rauricos amp;frauricû eorû urbe.Plyni’ (licet Rauraccs dicaQtn amp;nbsp;aliqn rauricos,authore Hermolao.Hermola^ qlt;Ç Barbarus rauraricâ urbë hac appellatâ autûat.Oli h^c Auxta ferebat,utadhuc uefligiû manet,reflate Anto.Pio.Ego.n. apud Antoninû î Itinere a Cauillano ad Trcuiros Bafileâ elle uideo, amp;: inde Auxenâ locum. Marlianus inter Se^ nos ipfoscomphendit,reuera BafileahodiedicitfBafel^ut Sabel.Enea.vi.^1^'' quitur.Ligurinus Bafileæ lÜ.fecit mentionê,fiFr amp;nbsp;Otto,nec tn apud antiqo-* res Bafileæ noîs ratio conftitir.Nuncupata forfitan a bafilifeo,cuius forma mo nétapfe fcrt/ecundûalios ß«lt;nAd«regina dicit,â-ar3 TCa«nAtv£iy,hic rhenus mi ra pnicitate pterfluit,multa ciuitas üla incômoda fuftulit,a Rudolfo Habfpur genfi îpugnata eft,ab V ngaris ^e Cunradi,etiâ terræ motu pene corr uit,ânQ

-ocr page 499-

LIBER DVODECÎMVS CCXIIL

ccc.1 vi.in fefto S.Lucg,ut annales Argentinen.dicût.Vrbê harte priirtituS Trebetâ côdidifle refcrût,poft Abrahetpa^efte Grefmudo.Henricus II. ilhc ccclefiâ inftaLirauit,amp; multas reliras hue detulit,rcferêtc Lupoldo ca.xij\ olim Auftriædudb^paruit.Infigneillicgymnafiû uiget^qdSno M.cccc.lxiiu.îcepit

REVTLiNGENSueuiæ urbs,olim uillajab impatoribus muro cinda Rutling^* anno dni M.cc.lxxxii.igne noftro tpc pene confumpta eft. Huius oppidi me/ rtiinit Hermanus hiftoricus,impio paret,uno a Tubingen.diftâs miliarijepro Ibrû illic domus ampliftima eft,conflidus uero ille famofiftïmus anno M. ccc. Ixxiiü.iuxtaurbêhancagebat/ ROSTECKurbs maritima Saxonia attin/ Roftcck« gens Latiburgû dida ê a Ptol.li.ii.ca.x.Ego uero lego apud græcû Ptolemacû Laciburgiw^duci Mechelburgêfi fubdit, populisac diuitiisopulê tilTimajVniuerfitas hicinitiûfumpfit anno M.cece.xxiiii. ROTENBVRgû Rotêbuf auttas Sueuiæ ubi tpe Luduici îpatoris âno dni Dcccc.xiijï,tertio kalen.fcptê. gura illic epûs Argêtinusoccifusêjâno M.ccc.lxviii.a ciuibus Argentineh.diruebat, rtt Vuimpheling.placet.Alii hacciuitatê TNvêfuSfÔTreAiv dixerunt, ä-zro r Xsùi’ 'rÓAeoo'.i.rubeaciuitatê.Glarianus.Prendit erythropolitanos curuo agere muros Hicolimpugnâsrcgno Arouiftus auito, Teutonicas rexit caulas, gentêcjp fupbâ, Germanos Jlla nunc apud Neccharû uno miliari a Tubingê diftatjCjpene terræmotu concidit,quâ Albertus qdâ de Hohenburgcondidif le fertur,anno iyi.cc.lxxi.priusLandifortdicebat,hæcNaucIerus.Eft amp;nbsp;alia urbs eiufdênoîs iuxtaTubera^olim ^priisducibus paruit, nuncimpio poft Fœderici primi fecula acceftitja rubore turrium amp;nbsp;tegularû nomen habens.

R VGl populi a Iornande,Hieronymo,Eutropio appellâtSunt aSt hi qui Rugi incolunt Rugorû patriâ(teuto.Rugilant)de qb9 Diaconus li.i.in rebus longo bardorû.Cætera li.iii.cxplicauimus. Sunt q eos in Mechelburgenfis abiifle di cant,nifi q? apud Danubiû eos uiderim fe continuilTe. nbsp;nbsp;RAVENSPVrg Rauen ‘

cornes qdâ Sueuiæ Saturniusdiâus condidin RIGOMAG VM oppidû ê fpurg« ,ppe coloniâ,ut feribit Marcellinusli,xvi.Meminit huius amp;nbsp;AntPius in Itine/ Rigoma rar/o,alii RigomagiS ferunt. nbsp;RAPEI^STAIN pdiû Alfatiæ,latine Rock gum

IpoletûjUnus Spoletanorû comitû erexit,ut annales eorû uolût. RICHEN Rapftein bach monaft,in honore S, Gregorii conftitutû eft,ab Vuilhelmo abbate du/ Richen plicis Aquæ,ut Spâheimius alTerit.Anno tn MKxxiii.in prioratu euafit,amp; ec bach défia illic fundata eft RIMEGEN monaft.Carolus Magnus condiditin ho Rimegen norê S.Petri amp;nbsp;Pauli,amp; illic epm conftituit,nefcio q Hermannusde Theode rico faxoniæ duce eiufdê cÔftrudore feratç' RIS A Sueuiæ pars inter Danu Rilà. biu amp;nbsp;Altmonûjubi Ottingen ,Norlingen,Bobfingen,Lauchen patria loânis Secerii,urbescolunc,alii hunclocu a Rhetisappellationêfumpfifleferut,fedes olim illic tenentibus. PR AEPOSIT Vrâ in Ringaugio no loge a Vinicel la amp;nbsp;Gyfenheim in monte BifchoffenbergSJoannidicatu ftruxit,Richardus epûs,ampliatû etiâ eft p Richardû Rheni comité ,ut hnt eorum annales.

RITERSHVSê monaft.S.Bhdidi ordinis a Lutolpho duce Saxôig exor Ritters dfebat,amp; a Riddacho nomen tulit hui9habitatorc,vn ab aliis Riddageshufen hufen. integraappellatione nuncupat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P

-ocr page 500-

GERMANIÄE EXEGESEOS

S VEVOru gés,Germanise populis longe optima,toto orbi agnita,!Qbt Sueui nbsp;nbsp;nbsp;nee deos ïmortales effe pares V i ipetes apud Cæfarê li. |.teftât,beUicofiflîmos

amp;^ferociffïmöspopulos,QLiê fecutt inde funtOrofi,amp; Florus,illi.n.fortiirimi bic ualidiflimi cognome fueuis indiderut,a Mantuano gentiû trudû appellati onêtuIerût.Reliqua li.iii.amp; vtcöpiofe dedimus.Nobiliffîmi aut fueuorû feno nes ferebant,CorneIio ac Ptoi.te(tâtibus.Hos aliqui nûc Galatas eiïe dixerût, cui fentêtignô multû tribuo,Hierony.n.in epPa ii.ad galatas,in gallias traslatos elfe afTeritEufebius in chronicis,OroG.amp; Suetoni9 fueuos amp;nbsp;fycâbros ad gâl lias ÂuguflutraduxifTe referiït.CôcordatftraboIi.vn.Eutropiiis id Drufum fecifTe teftatddi igit poftea in Tigurinos partim in Galatas abiuerur/ed feno nés Fioro authore penitus defierunt diu ante Auguftû.Nec me fugit fenoncs olim galliâ Italiacp intercepifle,uérâ nonilliusfarinæextiterunt,cuius illiq a Drufo traducebant.Facit mecô Plurarebus, nobiliflimi.n.fcriptorcs fenoncs partim Celtas partim gallos nûcupau€rût.Senones Volater.Polybii amp;nbsp;Plynii autoritäre mcminit,olim Brixiâ amp;nbsp;Verona cÔdidiiïe.Ego apud Polybiulego olimpotêtiffîmos fui(ïe,ad mare feil. Adriaticû ufejp cÔfedifle Vfentê^ uel ad Athefim.Mantua.de ipfisita ad Cæfarê.Sennoncs his adiungeqbus ^jlcgib* arma.Fuitamp; ciuitas Galliæfenonü diâa,afcnonibus,iuxta Treueros,ut Mar celli.li,xvi.a(rerit,dû tn Italiæ urbs fit,cuius pter Nauclerû amp;nbsp;Viterb. Ptol.li.ii. recordat illodiéto avaTöA/)twTT^oiaüT«v(nyvüy£?uvsróAislt;x^K;\*kO(j.i. Orientales ' nbsp;nbsp;nbsp;fueuorû fenones funt,qrû amp;nbsp;ciuitas Agedecû. Meminerût urbis Senç Corne

lius,PoIybius,PIy.li.iii. ca.v.ôC Lüca.ii.SilIius Italicus.Et Glanis amp;nbsp;Rubicon Se nonûdenoteSena,ÔdqoptimeiuxtaRubiconê.n.defcribebat. Vnde Strabo JTÎVÂ TTç oç nbsp;nbsp;fav^^'iKCàvt •zraTKju.^.i.Sena ad Rubiconem fluuiû. V t aût qdâ de fueuo

rûextenfionedicâ, prifnô Ptolemfiuerba afferâjntcriora (inqtjamp; méditer/ Aliiâglii. ranea Sueui tenêt Anglici,amp;magistnoriêtalesTôgobardiuero ptêdunt ad feptentrionê ad mediû Albis fluuii.Hi aduerfus fenones habitât poft Albitn uerfus orientê,amp; fubdit.Mugootos fueuos V iftulâ uftß dilatari. Strabo î hoc Ptolemeo aftipulat,q fueuorû fedes ad utrâcç Albis ripa pofuit.lnde intelligî tur hiftorici qDrufû amp;nbsp;Augüftûfueuos ab Albi fubmouifte teftabâtEuca. Fudit ab extremo flauos aqlone fueuos Albis.Corneli^ Cherufcos Albis cul tores fueuos ^pbat.Sueuiæ ptereaextêfionêfatis Mâtua.adcæfaremindiôuit. Ampliflîma cerne Régna fueuorû qs Viftula clauditamp; ingens Ocean9,ua * da Danubii côfinia gêtis. Tot coplexa fînu ïmêfo excurretià loge. I ornâdes fueuiâ Dalmatis uicinâ,amp; née loge a Pânonia eos diftare dixitjpfertî ubi nûc gotthifuntAudiat Corneli9 cû infit.Sueuitoti9germâiæ gêtes maxîg latif 1 îmgj^priis noîb9 nûcupati fût,ut Catti,Teuceri 8!:c.u(cp ad mare Suiticû ^tê dunFHgc Tacitus,ex qb9 üerbis hêmus Pruflîâ amp;nbsp;farmati^ maiorê parte olim fueuiâ fuifte.Orofius LIIII.fueuorû gêtes collegit lij.ca.ii, Vn Cornel.Marco manos,Quados,Marfignos,Büros,Ligios fueu os ^bat,qs nûc Morauos vn garofep nûcupam9.1ornâdes ab oriête Bauaros,ab occidête Frâcos,a meridic BurgûdiÔes,a feptêtriôe Turingos fueuiâ côtinere airerit.Lilius,Cæfar Iib.4. Marlia.Eutrop.Ù4.Eufebius,Meihodi9.Marcel.cêtû pagos fueuorû numerât.

-ocr page 501-

LIBER DVODECIMVS CCXIIH.

Marlianus Bauariä,Äuftria amp;nbsp;Badefes qcp Sueuos ^batPtoIe.ci'uitates Hel-^ uetioru multas fueuis attribuit.Merito ergo Cæfar potetia hoîm Sgt;i frequecia cæteros hos anteire di'xit.Nûc de eorû moribus dicâ ex fingulis pagis,fingula tnillia armatorû qttannis bcllâdi caufa finibusfuis educSt,nec agricultura, nec belli ratio,ab illis ptermittit,no plus anno inunolocorcmârcrût,n5multûfrii mento,fed lade uiuebant,qtidiana exercitatiÔeaffuefadi.Necin multts locis Ueftitum habuerunt,nifi pellcs.Nihil turpius apud ipfos fuit q ephippiis uti. Cornelius horrêdû capillS ufq^ ad caniaê fueuos nutrire indicat,amp; multa Eufc bins in uita Augufti de fortiffimis expientia uiriuq exercitatione fueuis addu cit.Plutarch9 î cæiàre hos pftantifTimos germanorû noîauit. Horû uirtutis te ftimoniû ex Gotfrido Viterb.adducunt dicête. ludido cæli dominant in or be fueui Nuncubicûc^ geri refpublica plia qrit Ordine primus erit,gladio uult primus haberi. Marlia.ôC Boccatius a fueuo môte didos uolût,alii a flu/ mine,qrû mêtio fada efl:,ego a Sueuo rege filio Gambriuii nome fortitos exi ßimo,teftibusBerofoli.ii.Peutigcroamp;Nauclero. SCLESIA germaniæ Schlefîa addidt,qa citra fluuiû lingua ualet germanica.Habet hæc regio ab oriête Vn gariâ,a feptentrione Poloniam,ab occidente Myf.a meridie Bohemia. Sclefiâ ita defcripfit Gaguinus. Huius ad ocdduû pcurres fclefia phœbu, Odera qs inter gelido de môte fragrofus, Prædpitans fefe nemoru g opaca recuruo, Amne ruit, uolucrüc^ in obefis carmina ripis Audit, olerini uelut alta fluen ta Caiftri, Erygonê triplici qs Vratislauia muro, Oderæjamp; alueolis muni ta bicornibus oês Cellit amp;nbsp;excelfi pendêtia nubila cæli. Ligurinus fchlefiâ a fdefo fluuio noîauit,alii a rege fie dido,multa Aeneas fyluius, urbes eius funt Nifa,Vratislauia,Nouû forû,Gorlitium,Pancerium amp;c.

SEGENBERgû monaft.in agro Colonienfi a qdâ epo ibidê condebatur, Scgêbcf 9 amp;nbsp;Salaueldiâ erexit,amp; a Sala flumîe dixit,cui Ezo primus pfuit abbas.în mô gum te ueroSegenbergumonaft.tribusa Bônamiliaribus diftas,Eduaru8rex An gliæfundauit. MonafteriûSpanheimcnfeannoM.c.xxiiii.Meginhard9 amp;nbsp;Monaft. Rudolphus de Spâheim coites cÔdiderût, primus abbas eoru nobilitat Bern Spanheî helm9. Horn annales fcripfit loannesTritemiusnoftrætêpeftatiseorumab metife. bas,qnupdiêextremûobiuit. SCHAFHVfen Heluctioruciuitas,Platina Schafhu Scaphufam uocat,ac Auftriæ oppidû,in uita loânis xxii.Monafteriû nÔ ^cul fen ab illo exordiû fumpfit anno M.lxxxiiii.ut annales Argcntineh.dicût.Meminit huius oppidi Poggiusad AretinSLeonhardû in epift.Glarianus hanc Arie tis urbê uocauit. STIRIA Styr marck,a meridie regio montofa,a feptêtri Stiria. one Auftriâhêt,ab occidêteCarnos,tefte Aenea.Celtes lib.ii.odarû. Ortg de Garnis generofe terris, Illy ris qua fe V enetifcß iungit. Et fuas pandit finuo fa pulchras Stiria ualles. Alii Valeria hanc nûcupatâ a Valerio referiit,^ppe Vngariâ.dic€t€ Syluio.ValeriâMarcelli.li.xix.didam uult.afilia Diocletiani, noie Valeria, q Stiria condidit. Regio eft môtana,nifi ab oriête ubi in planû prorogat.HâcDra9amp; Murairrigût,MuraDrao poftea infundif,omnesger mana lingua utuntur,præter Drai accolæquibuslllyricafamiliarior eft.

P ii

-ocr page 502-

GERMANIAB EXEGESEOS

Sylla nbsp;nbsp;nbsp;SYLLA urbs olim Syllaeeü nucupabat,in Stiria a Pub.Sylla retinet appella

Scrgetal tiQnê,muIta illic Romanoru ueterü ueftigia horrent,hæc Sabel.Iib.üi.Enei;x. Suitenfes nbsp;SERGENT AL monaft.haud loge ab Oftrofylua a mom'alib? inhabitatu

5^ a nobilibus de Thurn côditû legit,dioccfis MogStinch. nbsp;S VlTENSes

fiuca fuedis deriuatiaut afueuis ,fiuc uillaeorÎKSuytz^anno dni M.ccc.vi.tres tm partes tenuerunt^ut eorum annales aiut,Audi iäin îmenfû,dc qrû ciuitatt b9 paru Sabe.lî.v.Ene.vi.collegit.Sût aût iuxta Côftâtiêfes/edunêfes amp;nbsp;Bafiliê fes Suefi^ut-Marlia. ^fcquPÔp.Mela li.i n.fuefiâ uocat horû urbê.Luca.Et Bi/ turix logifc^ leués axones inarmis^Bebelius legit Axones,Ncftor(àxÔes,Siiï pitîus Suefiones.De illis Liui9,amp;: fupra ipm Florus li.c.iiü. Marlianus diuerfas gêtes Suefios amp;nbsp;fuefiôes uult^hos Celtas^hos Belgas. Aeneas Syl.fuitêfes illos nùcupat. Lilius fuefiôes,Ply.li.4.ca.xvii.amp; C^far fuefionû meminerût.Ptole.amp; Strabo VelîionûAmmoniusinde amp;nbsp;ftrabo ci5 Plynio.Atego eu Her molaodubitabo,an de Heluetiis^in farmatiæ populis iuxta Prufeiam hæcfcri ptores innuerît*;’ HiCut Aeneas ait)a Delphino femel uidi funt. Alia prius dixi Schuart/ nbsp;nbsp;SC H VARTZAch anno Chrifti Dcc.xlix.fundatum eft monaft.fan.Bc

zach nbsp;nbsp;nbsp;nedidijinde Heddo uel Hebdo epûs Habfpurgen.comes ius exercendi pon/

tificatu eis tribuit. Hoc monaft. Vttonis epi xxvii.Argentinen.annoDccc.xlv inaliûlocû translatueft.transrhenû uidelicet,ut Vuimfeling.amp;annales Argé tinen.collegerût.Sigebertus ànno Dccc.xv.tpe Ludouici Imp.monaft. hoc ex ordi iï fumpfiflTe putàt.Primus abbas F.Bhdic1:us noîaf.Priminiû dotaiïe illud Sboci nbsp;nbsp;nbsp;cœnobium Spanheimius feribit amp;nbsp;ampliafiTe. SBOCÏI alii Suatii fuacenfes

funt,u in b amp;nbsp;a in o uertêdo,ut lac.Spiegel indicat,Picus Miran.in Cruce. Va fto popub dû Sbotius antro Effofïüm uarios argentû mittit in ufus.Sûtauté Sycâbri populi Etftlandiæ,qrû meminit Plutarch? in Ottone S Y CAMBRI a iuuc nalCjCeltepico amp;nbsp;Martiali torui dicût,fiPra C£fare,Peutigero,amp;aliis.Strabo fugâbros uocat,qa grgci g.u.fcribût ,qd latine in.y.uel in.v.trâsfert.SycaiTibros primo feythas fuifle clari autores teftât,vn telis Amazonûutebâtur.HocHo ratianus îterpsuoluit.Venerût îdeab AmazÔib9in Thraciâ,poftea ad Albi federüt.In p Drufû ab Albi traducebant ad Rhenû.Quod Hora.indicat lib.-f. oda.ii. Côcinesmaioripoetapledro C^farê,qncptrahetferoces PerfacRZ cliuû mérita decoro Frode fycâbros.Strabo hos rheni accolas fecit.ptole.Bu faderos hic habifafle amp;nbsp;fycâbros didos côuincit.Noîant aût a ciuitate fycam bria,quâ Frâci côdiderût,tefte Hierony.in Eufebii fuppl.Hunibaldus uero fy^ câbros primo didos uult ex regîa Cabra,uxoreAntenoris aftutiflima, amp;nbsp;tu aftûîtelligere hoïes uoluerût,^uerbii loco dixerût,Ecce câberCteut.fich cam ber,vn côpofito noie poftea fycabris id nome remâfit.Eufebi9 ipfos extollit ut fortilTimoSjamp;uiriubellic^ expti(rimos.Cæfar li.iiü.belli gallici multa de ipfis collegit. Hodie autê,ut Lilius amp;nbsp;Sabellicusfcribunt,dicuntFlamminiiamp;GeI renfes,qd ita Celtes in amoribus notauit. Hæc bataui matidieß habitant nota locafycâbri Quos non Gelrenfes Flaminiofc^ uocant.Eorû Ptole.lib.ii.cax ta.il. memît.Ita(^ fempiferioris germâiæ rhenani fycâbri noîant,Cefare tefte.

-ocr page 503-

LIBER DVODECIMVS CCXV.

SEBVSIANI populi galliæ,nunc Bcllicêfcs diâjtur,MarIi'ano fcribente. ^ulta C^far.Hos (ni fallor) fecufanos Hermoî.uocat.Ply.li4.ca.xvüi.fecufios Sebufiâf. I'*^arlianus fegufianos.SSt aût galli trans rhenenfes ^ximi Allobrogibus^fe/ lt;luanisamp;Heduis,Gallihos(bre(re) uocât. SALSA Rhenana (Seltz) ab Salfa aqua illic amp;nbsp;rheno appellat,ab Adelheide impatrice locupletata,q ibi reçjefcit, hæc monaft.ibi côdidit,qd Vulderolphus epus confecrauit.Têpore fixti IlIL ccdefia illic in collegiatâ abiit,.Hæc Vuimphelin. Adelheidis fada Odilio ab

Cluniacêfis copiofe fcripfit Jilr Hermanns hiftoricus,8lt; nup qda carmine ï'es ei9notauit,amp;poft ipfum Lupoldus de zeloca.xiii.Fuitaût urbshæc de/ ftruda anno Mxcclvii.Hgc annales Argêtinen. STOLHOFENinMar ftolhofen chionatu Badêfi oppidulu,anno Mccc.xxx.p Bertholdû amp;nbsp;eines Argentinen. ‘obfefTum^no tn expugnatu eft. SALATII Fraci funt,nt ainnt Marcellin? Salatii amp;nbsp;Peutiger,ille Marcellin? li. vii.FracosCinqt) petit qs cofnetudo falios nocat, ^^crmola? legit falatios,Aufos oil inromano tolo apudToxrâdriâlocû habi t3cula fixifte,Hcrmolaus legit T oxadrâ.Ply.li.iii.ca.xix.ex fentêtia Catonis fcri bit bos Tanrifcorn getes efte.Strabo Auguftufunditus delenifteeos collegit, ubi triginta fex ÔC odo millia uel occidit,uel fub corona uedidit.Multa Lini? bb.cxxxv.ôi fupra eu Florus,q hos alpinas gentes a Craflb domitas uolunt.

SALASSI alpinæ gentes,Bois Helueriis cotermini ferunt,hodie Medio/ Salafli lanefcs amp;nbsp;Tarentafii nucupant. SORRABI alii uno r,alii farabi faxoes fut Sorrabi, fecûdû Geblacêfem,iuxta Turingos tm flumie Sala (fecudu alios Sara^ diuiG*. Celtes in germaia,mnlta Spâheimius in hift.Fracor 5,ubi de Dagoberto loqt. forabos Bohemos dixit,cui no accedo,ueru Turingos dici fortius affererem.

SAXONES ut Geblacenfis ex hift.eoru ,ptulit,a Danis,alii Nortmannis Saxones. origine here uolunt,græci uero a reliquiis Alex.Magni,qbus annales Argê/ tinefiû aftipulant,alii ab Anglis.Hi ergo in germaniâ uenerunt in locu Hatho logadidu,eotpe qThcodcricusFrâcus,ducêTuringorû follidtauit. Paulus DiaeJi•XI.amp; Sabel.ah Theodericu faxocs î germaniâ ^fedos collegerut. V a lctinian5.n.cçfarê fax5cs(gentê ferociftîmâ in littore fitâ Oceani,uirtute amp;agi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

tatione in Francorû fines méditante) uicilFe.Martianus aut cgfar (fub q The oderic? fuit)poftcrior erat Valêtiniano, fed ad rê ut redeâ Turîgi grauif ferê tes eorû aduêtü.aitGeblacen.bello coadi ipfos admifer ut,demnm faxôes coci liatitheoderico hâcoraminterceperût. H^eex eoruânalib9.Ptol.li.iijiôlÔge abOceano uel Cimbricislittorib? habitare faxÔesfcribit.Mihipterca pfuaïu eft cîbric. cherfonefû faxoes pofredi(re,vn infulas faxÔicas adhuc Dientmars nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

noîatasPtol.uocat.Hodie uerofaxôia côtinet,Aenea tefte,ab aqlone Danos, a meridic Frâcos amp;nbsp;Bauaros,a tergo Bruderos.Capniô in epPa ad Fcederi. ait ipfos origine hère cû Turîgis,a Cimmericis,nuc cimbris,olï iuxta Thraciâ fe cotinuiffe,indead pÔtu AxenûcÔfedifte,a q didiaxeni.Axerios.n.a Gallis fà/ xones dicijficuti greci nbsp;nbsp;nbsp;nos fepteferim?, amp;nbsp;e in o ueluti appollenè,fgpe nos

Appollonè. Capnio tn î epift.ad Fccd.ducè axoes legere uidet,amp;: faxoes dice rc,gr^ci ^^ovia' dicut.Ptolemæ9.Clt;pt|î?s j «âî av nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xi/xßf jKiicr«vÄtn»/

-ocr page 504-

GERMANIAE EXEGESEOS

Multi aût popLili noie Saxonu comprehendunt, ut Frifi, V ueftuali^T uringi, Brandèburgenfcs,Pomcrani,8d nobiliffimg ciuitates Magdenburg,Lubeck, Hâburgû.Leoburgû, ufcß adOceariûiamp;utrunlt;q^mare.Saxonûtres^prüshi ftoriiscopIexifunt,Vindichild9Adalberio,g ufc^adTheodericûfcripfitad ann5.955.Vitikindus etiâac Hermanus diligentiflimi faxonuhiftorici, multa memoria fàxonû resfunt ^fecuti.Eft êé Henricus Erphordienfisfaxonû enar rator,q inter caetera illâ faxoniâ ab Albi ad Vueferâ Oftrofaxoniâ,a Vuefero uero ad rhenû V ifofaxoniâ nScupauitCocleus quîcjj linguas faxonû adducit. Nec id ptereundu nobis eft, qd Paulus Diacallegat, faxones uidelicet olim ubi Sueui habitant Jedes tenuifTcjód cû Lôgobardisltaliâintercepifle. Reuer fos inde eoru Cedes a fueuis occupatas armis expoftulaiïe,dimidiâcp pene ptc Surburg. eoru,fueuorS marte cÔcidifle.CæteraIi.iü.adnotauimus. SVRBVRGEn

Ce collegiûa Childeberto François rege conftrudûeft,a Dagabcrto dotatu Wie reliquiae Sane. Arbogafti chorufeant. C^ecanus huius Vitus Gcisfel,præ ter fummâ moR2 innocentiâ uir cÔfumatiffimus,in tribus linguis facer amp;nbsp;mira Sita ïCula. bilis meret. Sita inCula eft maris Ocêani q a fronte rhenû retro amp;nbsp;a laterib’ hêt,ut iiiquitCornel.inhifto.hanc Catti olimoccupabantjuntq Holandiam Sunnôia uelint alii felandia. SVNNONIA fecüdû alios Sunda fupra Oderâ a Fra CO Francorû rege conftituta eft,ait Hunibaldus,hartcurbêPtoIe. Burianum Stutgartê noîat. STVTGARDIAciuitas Sueuiæinducatu Vuirtcbergêfi,quâRu dolphus Habfpurgen.muro uallauit,annodni M.cclxxxvi.fecundû fententia Hermâni hiftorici,Ëberhardus cornes V uirtêbergen.illic ecckfîâ dotauit an/ noM.ccc.xxv.Suntq olimadMarchionatu Badêfem hanc urbêattinuiflèfe/ rût,amp; P rudolphû comitibus Vuirtêbergen*additâ,atcj^ p cÔnubia amarchi onatu ad pdidos comités deuenifte fcribunt.Habet urbs hæc nunc Capnionê Sacconiû totius germaniæ columen. SACCONIVM Seckingen rheni ciuitas, np longeaBafilea,ubiS.Fridlinusfepultuseft,meminit huius oppidi Glarianus Solidur poeta. SOLID VRniù in alpibus Suiticis locüs,teutoSoldurn dicit, quafi nium nbsp;nbsp;nbsp;Cola turris,lôcus uetuftiftïmus,cû T reucri cÔdit^ ê,ut epigrammata hf c deno

tant. Solidurnia régna pagrat Régna fub Habramo tam Caufto fydere nata, Vrbs Treueris foror 2lt; Romæ,quâ feindit amp;nbsp;ambit Cultus Arar. Rhegino Cofmâamp;Damianû in Galliis uerfatosfuifte ait in caftro Solidurnio,qd fupra Arolâ eft,mâcus eft liber ,lcge fupra Ararim.Meminere hui9 urbis Antonin^ Spira Pius amp;nbsp;Auguftanû Itincrariû. SPIRA ciuitas epâlis germaniæ ampla,quâ Rudigerusxxx.eiufdê urbis epûs duitati addidit,alii ueroaltiorê origine afte/ runt.Cunradus Il.ecclefiâ ibi ftindauit,ôd filio fuo Hêrico ad pficiendû reliquû opus reliqt.Eft aût hæc ciuitas pene ab oîbus impatoribus dotata,multi etiam impatores illiceorûofta condiderûqueluti Henrici,Conradus, Rudolph? amp;nbsp;alii qrû memoria in quadâ tabula choro infixa ^rogat,amp; ab OttoneFrifing. in chronicis adducunt.Lotharius hâcurbêobfedit,anno M.c.xxvi.authoreSi geberto.EccIefia illicpoft morte Otteinisepi Frifing.igne popuîabaf,ut colle/ gitRadéuicuslib.ii.ca.iïi.degeftisFcEdericiPlurapterca de eïus flagrationc

-ocr page 505-

LIBER DVODEGIMVS CCXXV

AencasSyluiiis ^tuIit.Conradus ILecclefiâ Guidonis cÔftruxit,prias adS.îo annê diclâ,Slt;f reliras eius hue traduxit,autore epo eorû Sigebaldo.Eft amp;nbsp;illic ccclefîa S.Germani,cui9 canonici olim in Sintzheim Vuormacicn.dioccfis rc fidebât,a Dagaberto conftituti,hos loannes cpûs Spireh.huc traduxit. ^7 enit tp e Cunradi Ul.S.Bernhardus ad Spirenfes,cuius ueftigia in ecclefia adhuc fu pfuntRecens aiïc nomen eftSpira,amp; cp nulli ueterû conlùbat ante Hêricoru

OttonS tpa,Otto.n,Frifing.li.vii.ca.xvi. amp;nbsp;Ligurinus inter antigflîmos rc ferunt,q Spiræ mentionê fecerunt,prifcorû.n.oês ipirenfes Nemetes dixerut, quêadmodû Cæfar in primo,Cornelius^Marcel.li.xvi.Ply.li.4.cap.xvii.PtoIe. li.ii.ca.viii.Strabo.Etiâ recentiores ueluti Orofius,Eufebius, Hierony. dift. xü, cpi.xxxi .nuncuero Spira, ut Peutiger a(rerit,amolanuncupat,undcSebaftia nus Brant. Inter germanos qndâ celeberrîa fpira Quondâ hgc a molisnomê habere ftudens. Vnû quafi inter mundi miracula reeêfcndû addueere plaça *t,ut opus in germania non alibi uifum,oliueti monté ÔC Chrifti palTioné refe/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

tenté,qd plane tanto fumptu indigebat,^to olim aliqd paruû oppidû. SE/ Selcftadi LESTADIû Schletftat,alii Argentariâ fine Argentuariâ,alii Heluetî dixe/ um runt,uide in eorû diétioibuSjEckius noîat eâ Scleucâ, Vuimphelingius Seleu tiam,Capnion Seleftadiû. Monafte.S.Fidis erexitFcedericusduxfueuiæan/ nodni M.Ixxxvii. Hanc a Bertholdo anno M.ccc.lii.amp; iiideploanné de Lie chtenberg anno M.ccc.Ix.obfeiram annales Argétinen.tradût.Erafmus Rote rodatnus de eaciuitatenup carmen fecit. SEGNi Belgarûpopuli germa/ Segni ni,finîtimi CôdrufiSjinterEburones ôcTréuiros^ixta Mofam,ut placet Mar Iiano,funt germani numero amp;nbsp;gne. SEGESTICA urbs Pannonip ubi plu Segeftica ta flumina côcurrunt,Strabo li.vii.Ply.li.iii.ca.xxvi.colaphim in Saû illic effluc te conuincit.Gicero P£o.hâc fegefta fegeftanos,Græci Egeftanos p afpi rationé,pferût,quâ nos in.s.uel.v.uertimus,utt®n^« nos uefpa,Ï7r[« nosfepté, AppianusSegeftâ noîat in bellis ciuilibus,amp; ab Augufto uiéiâ. Lycophron Thucydides, Diodorus,Strabo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fegefticâ uocât,ab Fgefto Troiano Stragona

ut ait Pohbyus. STRAGONA Bofna dicit regio îter Vngariâ ÔC Illyricû. Suborini

SVBORlNIpopulilftriæferunt. SGHLAVONIAlllyriûeftamp;Li SclauÔia. burnia,aitLilius,Ligurinusin Polonia ipfoshabitarelcribicdornandes de ip fisin li.de rebus Gotthorû,amp; ego libris priorib9 plura retuli. STEPH Ani Stephani câpus(Stechsfeldt)quafi ftephesfcld a ftephano AlfatiæLantgrauio qdâcon campus ditus,q illic fepultus eft.Gollegiû S.fpiritus,haud longe ab Hagenoia. SV/ DINOS populos iuxta MarcomanospofuitPtoledi.ii.caÂta.4. Aeneas Syl. Sudini hos efle putat Morauoscdie Merher(alii Sidini dicût,amp; meli9 qa grpee lt;r,j cP/vo» Ptole. Jto mjïivoi ? îitXoua •OT7a|x#î/,ubiper a feripfitSidini ufcp ad Idua ’ fiue laduâfluuiû,funt,ergofarmatiæpopuli ferunt.Alii Vmbrosfupiores eé dixeruntjfidunos uero Pomeranos,fudinosaÛE Polonos. SGHVTTem Schutem mona.latineOfophonis cella,ab Ofbphonc,q amp;Offenburgû c5didit,di(ftû, anno fexagefimo tertio natiuitatis Ghrifti,in Trinitatis B.Mariæbonorem-labit ibi flumen CSchuttern) a q nomen fumpßr,hic fepultus olfa fua condi

P iiii

-ocr page 506-

GERMANIAE EXEGESEOS

dit Ofophon,Milita Vuimpheling.in catalogoAnnaks Argcntinen.tpePri r minii epi incœptû efTe uolunt.Quod amp;nbsp;abbas fpâheimius q non Ofiphonciîi Sofipetes fed Priminiü hoc codidiflc aflerint. SOSIPETES IuK9 Capitol.in uita An ton. Pii,Eurebius,Orofi.li.vi.Germâos dicût,n5 addunt ubi tcrrarû fmt,undc ; neccôi'edarepoirLim9^nififycâbros uelint,qdtn uixdicerê.Trebcllius PoIÜo fultzberg, illos Sigi'pedes noïat/ucre aût Pânom'^ populi amp;nbsp;fycobates. SVLTZbcrg monialiu cœnobiû conftrudû Naucler9 refert^a Hetzelino $gt;(. Gcbifone fia tribus,ubi ôé fepulri funt,q 8^ S.Petri monaft.in Ni'grafylua fundauerunt. Sindelfin SINDELFINGEN monaft.erexit Adelbertus,cuius neptisnuptaeft Vuel gen phoni ultîo/cftc NaucIero.Fuit aût ille Adelbcrt9 de Calb dns,uxor ei9 Vai hca,ut fcribit Spanhcimius in chronicis Hirfaugicn.Anno dniM.cccc,kxvM. ad inftantias Eberhardi Vuirtêbergen.comitis.Mechtildisgenitrix ecckfiam ibi diui Georgü ad Tubingâ tranftulit. SABACI Subaudienfes funt, auto Straubin re Phiklpho in epFis. STR A VBINGEN Bauariæ oppidû cÔditû ê a lud gen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uico duce Bauariæ,anno M.cc.viii.ut annales Bauarig teftant. ST AGNcn

Stagnen. no ^cul a (clauonia locus^b antiqs faxoniæ ducibus conditû dicit.Sunt qa In Staden lio cæfare üolunt,tnde a Carolo Magno îftaurabat. nbsp;nbsp;nbsp;ST ADEN antiqffî-*

ma Saxoniæ urbs tune tpis a faxonibus ftruebat, q contra Turingos primituS Skfuigiû infurrexcrût,ut uidet Hermanno fcriptorifaxonû Sc Vitikindo. SLESVl giû urbs,a Carolo Magno inftaurata a Iulio Cæfare primitus fundata eft,h?c Steinin Hermannus,Otto indecæfarilliccpâtumaufpicatuseft. STEININGuni gum nbsp;nbsp;nbsp;cæfar Côraduserexit fui noîsprimus,refert Hermannus. SOLTFELDin

Soltfeldi Iuli9 c^far in Saxôia côdidit,amp; a foie nûcupauit ut illic reliq^ c f©lis ftatua oft? um dunt. Carolus autê penitus idolâtra illic deftruxit ueluti Hermannus feriptor Saluato mFta memoria exeqtur. SAL V ATORIS monaft.in Vogefo molitus eft ris mona. S.Berthildus epüs T ungrenfis. SCHONT Al monaft.diocf:fis Herbipok Schontal. fis fupra laguflä fluminü haud ^cul ab Odenvualt,a Conrado gillicordincin induit exordium fumpfi't.

DE LITlERA T

Teutfeh. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VTSZ locus c côfpcdu Coloniæ in ripa Rheni ubi monaft.in ho

. i norê Mariæ Heribertus epûs cxordiebat,qd fgpe a ciuib9CoIonkn/ Jl, fibus deftrudû efi. nbsp;nbsp;TREVERIS Trier/upbaamp; fupftitiofa ciuP

Treueris tas ait PÔp.Ii.iii.codita efttpe Abrah^,autoreGotfrido Viterb.ante aduentû Chrifti. 1947.Q.uidâ a Trebeta aufpicatâ dicût Trcuerî,ut eorû annales habet Cham cdiluuio ceflante) genuit Thus,Thus Mêroth,q turrim Babylôif ftm xitjhic Afturamp;NinûfufcepitjNinus duxit Semiramim,cû qua Trcbetâcdï dit,Nino fulminato,Semiramis capta amorefilii Trebctæ incôceffam venc rê meditabat.T rebeta rerû ^uidus eflFugit,oraculo monitus ubi ceruorûmul titudinê uideret,urbê erigcret,itacç ad Mofellâ uenit,urbê çxtruxit,quâ a cer uorum copia Treuerim dixit, Hæc VrfpgcnfiSjfa-yos .n.ceruus.Illud aût fallu elTe que fugit,nondû.n.græcarû linguarû ratio tûc hoîbus côfiabat, unde ab ipf ius noie didâ T reuerim puto/ta.n.milkfimo fupra centefimû poft diluuiu cxordiu‘

-ocr page 507-

LIBER DVODECIMVS CCXXVÏ

cxordiû fuinpfitTreueris,Hæc ex eorû àtiilalibus,indetreueris femg; ^Jpriu ducêhabin't,a luKo expugnata,utincomént.habemus, A Maternolege chrigt; ftiana imbuta eft,i'nde ab Attila diruta concidit.Vltim^ corûdux luxuriofiffî/ m9 a Lucio occifusê^amp;Clodoueo Francoru regiurbstradebat.Inde tge louf niani iteru deftruebat,amp; p Ottones nbsp;Hêricos ad impiû redada eft. Ante îü

Iiûfempinamicitiaronianorûdcgit,utCæfarli.ii.fcribit,inde Neruisaujtiliu • tniferunt contra cæfârê,iratus Iulius T.Labienû eu egtatu cotra ipfos députa uit,amp; dû Cæfar e Gallia egrefTus cft,Treüeri follicitabànt cifrhenanos,tûc dii os duces habuerûtjCingentoricê cæfaris amicû amp;nbsp;Induciomarû,ut li.v.cômêt* teftatus eft ipfe Cælàr. Vltimo aût Labienus ipfos ccpit,duabus adiuneftis le/ gionibus,ô«^ xv.auxiliarib? copiis germanoru ut li.vi.Cæfar afterit. Frâd etiâ Treuerim incêderunt tpe Theodomiri FrâcorSrcgis,Hunibaldo tefte.Mar lianus ex Pop.Melæ fententia nobiliflîmâ ipfam fuiîle elicit,amp; Icgatû impii ro mani habuiire,a Iulio cæfare fibi deftinatû ufe^ ad inclinationê impii.Cæfar pter germaniæ uicinitatê,qtidianis exercitatâ bellis Treuerim ,pbauit^ amp;nbsp;eius incolas cultu acferitatea germanisno alienos.Idêli.ii.fingularis uirtutis apud Gallos treuiros efte fcribit.Pôp Ji.iii.clariffimû GaUiæ belgicæ oppidu noîat^ Lucanus. Tuqcçlætatuscouertipliatreuir, Rudolfus Agricola in epFisfu/ pra Mofellâ ipfam fitâ afterit/erû magnitudine geftarû amp;nbsp;uetuftate urbis p/ clarâ.Cornelius in germania ait treuerim circa antiqtatê germanig diu ambiti ofam fuilFe,tan^ g hoc ab inertia amp;nbsp;fiRtudine gallorû feparet.Ptole.triberos œsnûcupat li.ii.ca.viii.ta.iii.Sabel.de illis li.v.Ene.vi.Ply.li.4.ca.xvii.Liuius Sd fupraipfum Florus li.c.vii.Marcellinuslib.xv.totâhiftoriâ treuerorûfiFr Otto Friring.li.i.ca.viii.cxequunt,ubi florêtiftîmâ opibus/efertifTimacßjtü amp;nbsp;nobi*/ liiTimâurbê totiuftÇgalliæ caput efte eâ indicauerûqamp;f taies uerficulos in tre/ ucri reptos fuifte. Nini Semiramis q tanto côiugefcelix Non contenta fuis nec totis finibus orbis, Expulit a patrio priuignû Trebeta regno Infignê fngus noftrâ q condidit urbê. Et Aufonius poeta id teftimonii treueri cÔceî/ fit.Armipotens dudû celebrari gallia geftis Treuericætç urbis folû,q ^xîa rheno Pacis Ôd in medio gremio fecura quiefeit Imgii uirefcp alit hæc amp;nbsp;ue ftit amp;nbsp;ornât Largus tranqllo glabit amne Mofella; Aeneas Syluius trecêtis amp;nbsp;mille annisante Româtreueris antiqtatê pfcrutat9 eft,a TrebateNini filio amp;nbsp;Semiramis conditore.Cœnobiû feruorûdei treueri inchoabat tge Confta tini anno Chrifti cc.xliii.epûs tûc Agritius,poft hue Maximinus,inde Paulin« q exulabat apud Phrygia,inde Germanus Seuerusamp; alii.Hæc ex Rheginonc Prunien. Apud treuerim cœnobiû S.Simphoriani fandi patres côftruxerunt, amp;nbsp;monaft.in uetufto palatio qd Horreûdicit,qrû meminitSpâheim. Aeneas , fupra Mofellâ pofitâhancurbê récitât,ueterê amp;nbsp;uenerabilêfedê,quâ uiucnte Petro,apForum principe,mittendo Rufticû Eleutheriû chriftianâ religioncm recepifle refert.Meminit huius urbis Spanheimius, græci incolas nbsp;nbsp;f/ßtifûwç

dicuntjUndefecundamproducitPtolemæus TRANSYLuani populifunt Transfyl ultra Danubiûjubi nunc V alachi .Daci,Getæ morant,amp; T cutones,refer ente uani

-ocr page 508-

GERMANIAE EXEGESEOS

Aeiiea habitauerût.Celres. Vngarus acri Barbarus ore bibit,metanaftac^ teutonus haurit Hic ibi nunc pukhro flat transfyluaiiia tradu. PtoleJibro y.-roM f avo/LovT«vow dixit,poft^.n.mêtionê de fudmis facit addit, vç' tuç ■mvoi 'mv mvicivcip ô^Up.i.Transfyluanifuprahosfunt uft^ ad Peiicinos TraædS montes.Hodie feptê caftra coniedant. TRAIECTVMaliiHolandiæck uitatê uolijt,qd Aeneas negat,ait.n.Fririæ urbê,habet riualê Ottonê Frifinggt; li.i .ca.xv.q FreG^ urbê fcribit efleT raiedu,^ frifiæ,alii tcut.lterich dicunt/hc no aut fluLiio unditç circundata eft,ingt AeneasAliq in folo Batauicofitâ,alii Triufgrt. Frifico.Deilla Volater.li.vii. TRIVSGRl Belgarû popR,iuxta trebochos côfederuntjubi Romani imperatores bellantes ponte fecerunt, refert Strabo li.4.amp; funt côtigui NerüiSjhgc Ligurinus. TVNGRl Belgarû populi inter Tungii Eburones rhenum amp;Mofam,olim urbs epâlis Lotharingiæ, iam ad Teodk cenfes translata eft,utMarIia.ô^ Ptole^enarrator teftanf.Cornel.in Germai a hos feribit olim gallos cxpiilifTe^S^ inter fe germanos didos,undcgermani no men acceperint,ita gentis, non nationis nomen pualuifTe.De illis Ply.li4xa. ' Marcellinus li.xvii.Ptolemæus uerba fuutli,ß. Jto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;'v 7aGou;slt;«v tp t.

»9 -aro A lo- «ùTOv «ToyarKKov.i.Poft T abuUâ fluuiû T ungri funtjCiuitas eorû Attia/ Tauciati. tucû. T AV CI ATI fîti funt ubi Hercynia orit,iuxta Nemetes,ut Marlian?

Gæfar li.vi.Lilius amp;nbsp;alii referunt,Enarrator Ptole.hos putat efte Bafilienfes,et tautiacos,nunc Rauracos dici,cui ego aftipulor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enï a Rauracis nihil ba

Tegerin? filienfes diftent,cui^ priuato confiât. TEGERINVS locus apud vindelicos cque multi in Rhetia monte lànélû uoeât Tegeranorû Hunibaldus meminit inter Saxoniâ Moguntinenfes habitatiu cifrhenanoru fub pfidio treueroriï Cû his ergo Tegeranis bellageffitBafanuSjipfofc^ deuicit,undein eius me' moriâ caftellû codidit Thaborinû (teuto.Mothabur) ut Spâheimius faibit, Tridêtini Multa deilloNauderusaddidit. TRIDENTINI Leopontiifunt utuidc 3ur Straboni.Peuriger hos a gallis deducitamp; tridenfes uocat.Strabo Ii.4.exaF terapte Rheni radicisefleilIoSjSd fuo têpe latronesfuifle ait,Alii Tigurinos eireuoIuntinterNâtuantesamp; Lufanêfes,ubi fecundû Marlianû Turegûeft cuius meminit Volateranusdidû quafiduorûregû,ut Marlianus amp;nbsp;enarra' tor Ptole.indicant.Sabel.Ii.v.Enei.vi.Suritiâ (nilif aller ;hancurbcm appellat. Olim obfefta hæc ciuitas fuit p Albertû auftriæ ducê,anno M.ccc.li. V olater. Tenteri lÉvitMarliano fuffragat Turegû tugcrinûdicens,quâ amp;nbsp;Ligurinus turegum appellat. nbsp;TENTERI a Cæfare èC Tacite dicunt.Appianus 8^ Florus tan'

cheros eosuocant,Plutarchus in Cæfare tenteritos.Liuius amp;nbsp;Florus fupraLi uiû Cêteros,licet antiqftîmi codices dicant tenteros.Eufebius Chettcros,Stra bo C autor eft loânes earners}ceretos, q? nccrefello,ncc aflero. Ceretüi. fine ceretes illi cÔieclant,q lacû CÔftantiêfem incoluerunt,ut ex lib.quarto Strabo nis habeo.T enteri uero iuxta Vfîpetes nbsp;Cattos efte Cornel.author cft.Mar

lianushostenchaterosdixit.Hiafueuis diu agitati funt,triennioq? Rhenûtrâf I !erunt,amp; Menapioru fines occupauerunt,ut Cæfar adducit li.vi.belli Gallici.

Marlianus tpe Vefpafiani Vbios eos ita foUicitaffe afterit,ut pene decefterît.

Quod

-ocr page 509-

LIBER DVODECIMVS CCXXVll

Quod Si Tacitus affirmât,mul ta de ilHs Pôp.Mela liaü.Hi olim a fueuis ucxa ti,ad Oceanu fcderiint,cuius Cæfar,amp; Sabcl.li.v.ErtC.vi.mêincre Tacims hos e^tatuualere teftat,amp; iuxta Vûpetes circa Rhenu,amp; in hiftoriis illoriim rccordat,olim exados ipfos dicens a Cattis amp;nbsp;ChcrufciSjac uenundatos.

TAVRISCI Noricorûgentes,aPly.li.i.ca.xixferunt.Straboeos tâtifûos Taurifd notât,CaurifcosPolybi^.Hos etiâ Strabo Noricorû populos ^bat.HermoIa us Tetifcos ait,rônem affert hanc,oes quafi germanos ibidê ita uocitatos.Erà toflhenes terifcoru meminit,ait Hermotin hoc Stephanû Byzantin imitatus, Qterû Strabo li.vii.thaurifcas etiigyriftastaurifcos diet uult.Ämmia.Mafcel linus li jtv.cuiufdâ Taurifei memît in Galliis ab Hercule occifi,unde ab illo tau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

rifeos nomen tuliffe recepta qrundâ opinio eft * Reuera hodie funt regiôis in colæ,quâ CteutoKernten)dicimus,Noricos.n.Strabo Ii.4* Plynius olim Car/ nosnunc Noricos didos aflerit.Eoruincurfiôes côpefcucrûtTiberi9 Si Bru tuSjStrab.autore.Hos putoIuliuCapitolinûfîc uocairc,enumeratis.n. germa norupopulis,nô meminit taurifcorû,ueru varifcaru,unde multi Varikös ua rinos elTe dixerunt,qs Hermolaus Auaros dixit,uide de litera A. Legi apud Ptotinli.y.ubidedacialoquitjaficTiKöTaT»'/ âzro TtufiffXo/KaTix»« dSeptentrioualê parte Dacig Teurifei tenent,dicunt aût taurifei ab api.i.tauro nbsp;nbsp;nbsp;, , -

ûel ofiride,ait Viterb.ex Diodoro. TECTOSAGES iuxta Hercyniu pri Tedofa/ mo federunt,iufticiæ amp;i belli fummâ opinionê habentes,in egeftate Si patiêtia ges (ut germani)manentes,aitCæfarli.vi.Marlian9 in Galliâip(osucniire,amp; hos efte teftat qs MantT orquatus ftrauit in græcia.Strabo olim illos a phalangia Cappadocia et Phrygia pullos fcribit.Liui. li.viii.dec.4.eorû meminit amp;comi tantibus fecü galliæ gentibus in Alîa eos uenifte. Adhuc tedofagû ciuitas in Afia extat ueftigiuhuius ait Strabo,nûc ueroCfecundu aliqs) galliæ auftrale latus tenenc,amp; penitus in nomen galloru abiuerunt.Secüdû alios ut Strabonê iuxta pyreneos montes habitant.! edofagu urbêin Gallia Narbonen, putat Pôp.Mela li.ii, nbsp;TERGESTVM Strabo li.vii,apud Danubiûeflefcribit, Tergc ’

ibiCorcorusintratSaûi TVBANTES Frifiæpopuliferût,q,pximâ par ftum \ tê mari Oceano Si Rheno incolunt,ut placet Marliano.Tacit9 Clumâi inquit Tubâtes« Tubantes Vfipetibus fuifle tradunt,ficuti diis cælû Ii.xv.hift. Ptole.poftq de Maringis fcripfit, v(p’ oüç jtaDX’«,inqt,ß\ rsCacpTei quare aliq Fracones efle dixe/ funt.Meminit horûMamertinus in paneg.ad Côftâtinû. TORBIACI in Torbiaeî finibus Agrippinen.funt,Marliano tefte.T acitus li.ix.hift.T orbiaci,inqt,ger/ fnani epulis uino fepultos,claufis foribus cremauere fefe. nbsp;nbsp;nbsp;TVRINGI Turingi.

Turinger,qi^ mêtio fit apud Tacitû fgpc,Celtes Turogos illos noîat.Brachia longa iacit fueuos Frâcofep turogos.Eutrop.th li.vi.turingos Vidoalos Si tri/ falos dici putauit,Nazarius Panegyricusad Maximianu trifalosallegat dices Nunc pro uidis armant Alemani,amp;alia gens gotthorû adauda manu trifalo rû aduerfum vâdalos, Hpc ille.Ammianùs li.vii.trifali ^xîas fuisfedibus occu pauerât liber i terras obtinebantep. Meminit pterea trifalorû Diacon9 fup Eu tropiû li.xi.T uringos Strabo tyregetas appellat li.vu.ô^ eos iuxta Albi pofuit.

-ocr page 510-

GERMANIAE EXEGESEOS

Turingorü origo cR a Cimmeriis f qs nunc Cimbros diàmus^ olim iuxta Thradâhabitauerunt.PuKi dcindc^hucdemü confedcrunt,ut pulcherrîe Ca pnion nofter in epKa ad Fœdericû IlI.^bat.Eutropius hos decies cêtena millia in circuitu habere fcnbit,Orofius li.vi.ca.vü.Turingoru recordat,ubi in mar-' ginibus pofitû eft tunngi_,nûc Lotharing! ƒed falfo,T ulingi.n.p 1 ueteres Laz' tharingosdixerunt,non turingos, linde uellitera eftdeprauata, uelmale fcri/* pta. Gr^ci hos ut dixi ru^iiyM-mç dixerût,apud Strabonê.T uringorü T rebelli’ in Claudio amp;nbsp;Procopius meminerût,vh non recens nomen eorû erarProco. li.i.pmiflu cæfarïs Augufti loca ad notû uergetia occupaffe refen turingos.

Tubinge TVBINGEN oppidû SueuiæfubPalatinisTubingêfibuSjqi û plurimâ orÔnêhabuit Abbas Vrfpgeh.ôd hodie eorû ueftigiahabemus.Horû ultimi Gozo Guilelmus Palatini comitesTubingen.hocuendiderût Vdalricoco miti Vuirtcberg.anno dni M,ccc.xlii.utHcrma.a(rerit.Nobilegymnafiûillic célébrât,ecclefia a Sindelfingenfibus dudu amp;nbsp;aufpicio Eberhardi comitis de Vuirtêberg, Mechtildis eius genitricis hue translata eft,anno dni. M.cccc. Ixxviii.exordium fumpfît.

DE LITERA V

Vueftria quot;T T VESTRlACVueftrich3dicit,utPeutîgcrrcribit,Neuftriahacalii \ / uocant,a Fraconibus nomen habet,q dûgermaniæ infinitâ portions ▼ poiTederuntjlingua eorûauftriâdixerût terra in oriente uergêtê/ub eorû ditiôe amp;nbsp;Vueftria in occidentê Bilibaldus tn Pyrckheimer ab Hunnis totâ Germaniam poffîdentibus appellari nup in una epiftola nobis innotuit.

viuidaria VIVIDARIA gens eft barbara infiilâ Gepidâ inhabitat,quâ Viftula am Vuinhu nishabet,amp;Gepidi oIimincoluerunt,Hæclornandes. VVINHVSEN fen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monaft. Agnes de Landerfperg uxor Palatini comitis noîe Conradi cÔdidit»

Vinder/ VlNDERSHufen monaft. Vuiptus Saxôig dux erexit,amp; a fuo noie dixit hufen ut Hermanus feriptor collegit. V VING ARten monaft.in Brabâtia Adel Vuingar heidis ftruxit uxor Pipini,ut Emondus teftat V^OITLANDI A olim du ten nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catus^nunc fub diuerGs ducibus ciuitates eius moderant,ut PlaftenburgjPotê

Voitlant. ftcin,Cronachum,Schcflicz,Culmbachû,Habcnburgû,Holfelt. Pinilet etiâ

• mÔs Voitlandi^ interccnfet,noftri geographifub Franconie noîe eû comp/ hendere.Meminit huius loânes Schoner mathematicus. VlTTIBVRga Vittibur Vuittenburga Saxonias oppidû,ubi ftudiû uniuerfalc tpibus noftris eftincc ga nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptû dueftu Fœderici ducis germanorûoim pftantiflimi eruditiftîmic^. Diâa

aût eft urbs hgc a Vittikindo Saxonû duce,eius primo cÔditore,referête Hcr

Vuingar manno.Huc dodiflimi uiri ex diuerfisorbis totius regionibus euocant,thco/ ten logiæ peft Martinus Lutherusuir incôpabilis eruditiôis. VVlNGARtê monaft.Conftantien.diocffis ab epo Côftantiêfi aufpicatû eft,deftruôû inde

Vnorm amp;nbsp;a Burchardo Francone rurfus reftitutû eft. V VORMHOLT monaft.in holt uillaFlandriæ Tornacenfis diocf:fis,S.Vuinotus frater B.Iodoci impulfubca Vuerdê ti Bertini exordiebat,ut eorû annales ferût. WERDEN oppidulû Fran coniæ fub dnatu de Vuerden a ftuuiorû Mæni Ôd Tubere Côfiuêtia nemen ferens.

-ocr page 511-

LIBER DVODBCIMVS CCXXVlII.

VÄLACHIA aTranfyliianis inhabitabat,non ^ailabEuxino/ofa pîa Valäeliijl na regio,a meridie lftru,afeptentrione Rhoxanos continet,ut placet Sylüio.

Secundü multos a Flacco noîata eft,hodie Dacia efle uolunt,alii Tranfylua-^ nia.Nec tn ueritati confonü eft,qd ^dam fcripferunt,q eä bulgariam putanC, du valachi iuxta Danubiü fint,cuius hoftia in Mœfia uident,referente Ptole-* niæo.Reuera ultra Septê cafti a Turcis approximant Pauli dogmata fequêtes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~

Turcosfpachriftianisdiuidût. VVORMACIAurbs Rhenia luoortu fp VuorrtW aduerfitate fuma flult;fl:itata,Hieronymi tpib9 miferiis plena extitit,ut ipfe teftat cia Hieronymus.Attila urbehancdeftruxit,S.Brunhildisuero reftituit, reftituta effares folo æquauerîtt,ut German^ epus in hiftoria S.Genoueug afferit. Col Icgiu in Nuehufen in honore S.Dionyfii olim Dagaberti palatiü uocitatü,Sa mucl epSs c5fecrauit,nunc in décoré B.Ciriaci.Collegiû uero S.Pauli Cunrä«* di ducis y uormaciéfis ferebat caftrû,q in bcllo cotra Vngaros c5 Ottoe priz moobiiuHicfadla cômutatione,BrufeIlâ oppidûipetrauita Vuormaciéfib9, re fignato oî iure illis qd habuit penes cos.Hoc oppidû nepos eius Cunrad9 II. cgfar Spirenfibus donauit.Ecdclia illic dedicabat anno Mcxviii.tertio Idus lu ni{,in pfentia Brunois T reucréi is,Eberhardi Eiftattenfis, Albuini Merfpgert fis,Bugonis Vuormacièfîs eporû.Fuit apud Vuormaciéfes S. Martinus îcarz ceratusa Iulianoapoftata,quéadmoduteftat Sulpi.Seuerusin Martino,carz cer adhuc cernit.Extitit olim dux vuormaciéfis Otto didus, anus meminit feriptor in hiftoria S.Burchardi.Palatiû in foro ciuitatis pçnitus igné popula bat Caroli tpibus.Multæ fimultates illic inter epm amp;: dues oboriebant,due fô pitæamp;recôciliatæccflauerunt,tertia adhuc uibrat. Olim vangiones hi dicez VâgioCS bant,ut aliq uolunt germanico noïe^nâ finitima regio Fungäu didt,unde Fun gaugiorû noie paru uariato uocabulo vangiÔesgfîfeddixerut.Eorûmeminit Marcellinus li,xv.ôlt;: xvi.Ply.Ii.4.ca,xvii.Cefar li.i,^ alii.Hos ut Grefmûdus ait Trebetaprîusfic nûcupauit.Pic9îcruce.Vâgionescernunt latebrofa filentia fylue.Luca. Vâgiôes batauic^. Hæc ciuitas poft^ facerdotes abegit,paiû for tunæ habuit,ut qtidie uidèus.Eft ibi epatus antiqtate cù oibus germâip certâs, nbsp;nbsp;nbsp;- ' •

Ciuitaté vagionù PtoIe.Brethomagûlib.ii.c.viii,uocat.MuIta Tacitus lib.xiiii. Hierony.dift.xii.epl’a xxxi.ait vâgiones longa obfidioe pene deletos.Vuorma dS hâc dixit Ligurin9 li. v, Vormatiâcp petit medio qua gurgite rhenus Galliz ca germanis fepatiit rura colorais. Paffî aût funt grauiffima Vuormacienfes à

Frâcifco qdâ noftro æuo nobiliftîmo,ut pene de eis adû fuerat VIRED V Vireduil umfutuult Marlian9)ciuitas epâlisé„puinciæ Treuereh.inducatu Baréfi,hu • ius meminit Tacitus in hiftoria. VSBIVM locus Rheno ^pinquat,iuxta Vsbiunilt; Têteros,referente Hermolao, oitixfxiv Ptolemæus Vifbiû appcllat,Martialis vfîpios propter mctrum.Sic leue flauorum ualeat gen9 vhpiorum Quifquis amp;nbsp;Aufonium non amatimperium.Opidum eorum Lisboum,Plyniuslib.iXi ca.xv.nuncupauit,hos Cornel, vfpios uocat,amp; nup germaniS reliqlfe, amp;nbsp;nunc ï hift.vfipos noîatjÔC lib.penul.vfipifuranis exercitû ait,alii hos luliacéfes dicût, nbsp;nbsp;nbsp;- •-

amp;nûc vfipctes didos,de qb9 fequi^Anto^duitatê vllubiû vfipiorû adducitw-

-ocr page 512-

GERMÄNIAE EXEGESEOS

Vetera’ VETERA CAftraRomanorûHibcrnorûfuntJnterCoIoniâSéTraie Caftra dum^infitu Cliuenfi,ut Marlianu,s. amp;nbsp;enarrator Ptolc.^dûr.Tacitus in hift. lÉxix.in^t,Inaibuere Germani,ncc tefngtü in caftriserat^q Vetera dicuntEt idêjubi de ciuilijfcribitAbbas Spâheimiusamp; Antoninusinltinerario ueteris urbis meminerunt.Sunt qui nunc ea inhabitare Aquenfes coniedura affirma vataftica. iierunt, nbsp;VATASTICÄ infula Rheni/initima Batauis ôé Frihis, diocffis

Varag»‘e Traiedenfis^cumsrei Marlianus^Tacitus^Ôi Liiius authores funt. VARA GRI alpini popiili,ab Augufto uidi fcrunt.uf Ply.li.iii.ca.xix.amp; Strabo lib.4'it» quiLint.OrofiusIi.vi.ca.viiJios Veragradosdixiuln uico,inqt, veragradorum Viducaf Galli illos eorît noîcCSau Mauricii)uocant. VID VCASSES Ôd vadicaF fes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fes PtoIe.dtxit.HermoIaus ÔC Antoninus Durocaffum urbê adducut,PIynius

ueroli.4.ca.xviü.lnduca{îesôi^ Badicafses£utropJi.vi.Velocafses.Sût aut Ca ftlenfesin comitatu Flandriæ,utenarrator Ptole^ÔC Sbbel.Ii.v.EncM.coIIege runt,Orofi.li.vi.ra.vii.volocafsi5 meminit p o.Sil’r Marlianus èi. Eutrojtb. vi.

Vidouif Ptole. nbsp;nbsp;oi)Âlt;A/xaûJ-/ouç notât. VIDOVISSE loais iuxta Mogûtiâ,utM^

fe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iianus,enarrator Ptole.amp; T acitus aiunt. VERBIGEnus Heluetioi^

Verbige eft referête Marliano. VOLCAE uel volgæ galli iuxta Rhodanû habitât nus Silliuslij. Volcarupopulatitcr/iraidic^ minaces AcceditRhodaniJeftiüO Volcæ nbsp;nbsp;milite ripas. Strabo iuxta Sallyes elle hos ait,nunc Arauifeos dia\de qbus IL

pri.fcripfimus^qd hodie efle non poteft,cu Arouifei Pânonigpopuli fint, no Galliæ ,fed Vngari^,ut ait Ptolàf jtT/iA7îQ»»,inqt,tt«Tfcx‘»ôlt;” «f otquot;lt;nlt;oi.c9 gtêfepté

Vênoes. trionalc tenet Arouifei. VENNONES Vindelicorûpopuli fût,Straboli. Vfipetes .4.Ptole.oy£yrûv£ç. VSIpETES luliacenfes enarrator Ptolemæiprobat,a Drufo fiipatos.De illis Florus li.iii.amp; Peiitiger.Hifut Cæfar Ii.4jnqt)a Sueuis pmebantjigit ad Romanos fugerut.Marlianus Cliuêfes agrosillos poffîderc airerit.Gornelius vfipetes iuxta Cattos ponit_,oIimcfecundûSabel.li.v.Ene.vi. aSueuis ados dixi ,fecundûe^Cgfarêad Oceanûcôfedifle.Corneb'uxta TeU cerios ipfos locauit ad Rhenum,Galli eos uocant lt;Franefors)eorum lingua.

Vlma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VLMA ciuitas Sueuiæ,olim fub dominiofin Rychenau) Hic Hilarusamp;

Blauus flumia ptcrlabiinLDida eft aût ab vimis uel uligine,ut hi uerfus notât Vlma decus Sueuiæ_,quia prima ab origine ducat Principium;’ nullis flat certum annalibus,extat Nomen,quod latio defumptum eft fonte,qgt; apta

Vlmeis pofita eft plena hæc vligine terra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Picushuius urbis meminit.

Ôpedarunt fontes ipfîs fub möenibus VIme. V olaterranus lib.vii.commc. de illaurbe,êlt; Ligurinusii.v. Totusapudnoftram fruitq^exercitus vlmam. Hoc oppidum obfedit Lotharios contra Conradum bellum mouenSjUt Her mannuschronographusafterit.Vide Celtemin amoribuSjA’itoninus Piusï Itinerario,poftqde Augufta acTreueri difteruiqciuitatis meminit,cuiusno/ men VImoseft,ex fupputationequadraretiftam fuifte urbem,nifi ratio au/

Villacû tiquitatisfubfifteret. VILLACVM aPtoIemæo Vacoritumdidumeft libro tertio capite tertio tabula tertia.ÂIii Vacorium»

-ocr page 513-

UBER DVODECIMVS œXXK.

V AND ALIAfeptentrionalis pars fcptima eft,a Vandalo flumfne notne Vadali'a fcrens,ait Lilius.Vandali.n^olim Rigati a germania,ut PeuCingcr colkgit, I'tc fuep reuerfi Franconia uaftabatjnde Aqtaniâ ad interiore Hifpaniâuenerût cu gotthis.Inde tpc Theodofii Africa popubti funt,capta Carthagine amp;nbsp;Sid fia (authore Platina in uita CeleftiniXpc Valêtiniâi,anno ccccc.lxxxiii.Deo co fra Genfericu(ibidc Platina in uita Hilariiteftat)debellauit Sgt;â uidtlnde Gen ferico fucceftit Hunericus,quê platina amp;nbsp;Eutropius li.xvi.Hunric5 uocat, tpe Thcûderici Si. Clodouei.IndeTranfimundus (ut Platina in uita Simplidiaf Vifuniu« f«it) de Hildericus ruccefterût,q a luftiniano uidus ê, VIRVNIVM (In delburg) Pannoniæurbs,Plynius viruniûoppidû notât Noricorû li,iii.ca.24 Dicit aût Virunû quafi uir unus, ut inqtSuidasgræcus.Sus.n.Bauariâ dcua/ ftans,anullopter uno uiro expcllcba:,ut li.primo î cap.de Norias,gr^ca uer Vattacw. baSuidgattulimus,meminithuiustrbis Antoninus. VATTACû Gulch Vratisla qTadtus. VRATISLAVIA urbs Sclefiæ ampliftima,aureo epifeopa uia

tu donataeft,authore Syluio.Ulicpoft feftû Michaelis anno M,cccc.lxxxiii.hg reticiconfulcschriftianoseieceruntpfeneftrasjudibufcç eosrurfus excepe/ nintjUnde a Sigifmundofecuri gcufTifunt.Dicla aût cftîecundûAeneâ urbs hæcab Vratislao,olim ciuitasillaBudorgisappellabat. Vratislaus feaindus rexBohemiæ hanc condidit inter duosmontes,ut Aeneas in hiftorica Bohe/ Vueftua mica collegiÉ. VVESTVALIA Germaniæ ^uincia,Colonienfi epo fub lia, dita eft,ab occidente flumine claudic,a fèptêtrione Frifiâ habet etTraiedum, meridiêHaftîf motes cxdpiut,alii Vueftualdos de Oftucldos,nûcalii aliono mine eosSycâbrosuocant,unde Icxfycâbhca vueftualicafumit.Ligurinus. Vueftualæc^urbes Ô^noricarura tenentes. Dicuntur Vueftualifecundum authores,quiafueront Stxonesqui cum Longobardis inltaliam uenerunt,et cum redieruntjVueftuali nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funU.occidentalcs Gallidnfunt aût vueftualis

quatuor epifeopatus Mindenfis,MonafterienfisBremenfis de Padebornêfîs. S.Vual

S. Vualpurgismonafteriû,aTheoderico comité montis Peligardi extru purgis lt;îhim eft,tempore Gregorii vii.amp; Henrici iii.Habent hi ordinê S. Benedidi. monaft.

. DE LITERA Z

Z VIF ALT in alpibus monafterium cft,ut Ottoni placet If. primo.'de Zuifsdt?. rebus Fccderici cap.ix.deftrudum,amp; inde a Vuilhelmo precibus Bertholdi reftitutum eft,uide Hermanum de Nauclerum. ZERlNGENBrisgauiac Zcring?, Ioc9 ê iuxta Friburgü,a q duces Zeringenfesdidi funt,uti lib.iii.adduximus.

Ad nobilem Vniuerfitatem Hcidelbergenfem,eiufcß heroas, Francifdlrenid Etelingiacen.carmê,ino|gis cóclufionem. Porticushaudopuseft graia ut fpedetur, Athenas

Dum iîmiles graiis Neccharus amnis alat Nobilis omnigenis plus Heiddelberga meretur

Artibus,haud ullis interhabenda fcholis

Vos proceres latos hos ne aiierfctis honores

Prodiit e ueftro dos liber ille peiiu.

-ocr page 514-

EPISTOLA

CLARISSIMO VT DIVITIARVM ITA ET VIR TVTVM PRINCIPI PHILIPPO BADENSIVM

MARCHIONI, EIVSDEMQVE CANCEL LARIO HIERONYMO VEHO DE SB

amp; literis benemeritOjFrancifcus Irenicus Ete lingiaccnfis foelidtatcm optât.

ELLEM mihi longcoptime Princcpsmaioris meritilocum exupc rare,quo maxima tua mérita nobis delata,officio quodam magfs pofito, honori uoluptatiqj tuæ future adæquarê,nouifcp benefidis

fublato ueteri tuo obfequio aliud gratificandi munus diu ante remuneraturn cmererer^q leui iftiufmodi dono te potius in decorem u tilitatcCp noftra qux^ rerejiiitoremcp ex te operi nof^rofpedarc.Nec Qmihi crede) uoluntas, ucrii amplior rerum noftrarumfacuî^rasTiobisdceff.VolGtati ita^ quiddam dedi muSjdedimus inquâ qd Iicuit,opibus nihil Iicuit,qd fæpe depcatusfum, q? no Iicuit.Si qh ern laboraui,nuncrnaxime laboro animo,ut beneuolo,ita mceftif fimo,dum beneuolentiam noftram pleniori officio tibi,quem tarn corpis Sre rum familiarium terreftrem dæmonem intueor non fecus anim^ noftrg partem obferuo,confecrarenon pofTim.Cunda tn ad tuam prudentiarefcro, qexiguos honores illos a me tibi delegates,ucluti fummos ueneraberis.Exigu osdixi,dum tn inteuelutiinmaximuPrindpe^nihil qd exigui nomen fcrat, côpetat.Et^uis itac^fatis exhacquaufusfumuoluntate tuimuneris effe ere da,manifeftiff imu tn habeo,hæc ingenii dona,haud fcio quæ, fed laboriofiflt ma,laboricp nulla ex parte cedentia,tibi,quatenus mihi placitura.Eteo ma xime,du pietatis calorê,amp; tale no corporis cxternarult;^ rerû,uerû ingenii Bo nis pftiterim,ac ultra ^obedientïæuidelicetfacramento tibi obligat? fum,pi etati noftræ tibi concefferim. Nam te tantû ueluti corpis fortunæcp bono/ rû dominu confpido,qrum iura tibi uendicare potesJn ingeniû uero noftru tibi non licet,cuius caufa non exte,fed e ccclo eft. Si igit quantum pciofiffima te donaffem munere,qd ab opûliberalitatc defiuxiflet,tuo,nÔ meö te donaf/ fem,dû diuitiæ ita noftræ fint cp tuæ,qj amicorum,multo plus prindpis ami corû.Potior igitmultocp peculiarior donandi ratio uidet,tecû cûingenii doti busconcertare,n5 diuitiis,qbüs ipfiegemus,tuueroabundas.Sed muneribus; qCut IfocratisorÔne loquar ad Nioclêrcgê^ (xaAiswjijiTnuaKvïfto/’n AoCtfoaKtf®'' A«/îlt;jv,hoceft te acdpiêtêamp;me donante potiffimûdecêt.Nec te folûqualicûc^ etiâoffidoillo ^fecut9fum,ucrum antiquâ tuâ^geniêtotâ,q talis eft,qualis, fortafleadhuc nemofuit.Si.n.multorûinftarfratristmtui lACOBI uiriorni' laude côfûmati,acfacile ad oïa dicêda locupletiflîmi memoriâ nô citra dolore renouabo,nÔnihil me tuoi^ fpes exercetDii faxît ut talia fp pe de ueteri tua Ba' denfiû ^fapiadica,cj iam de illo uiroliteratiflimoconcepi,publico eruditotû noie numerando.Hic.n.formatos ingenii frudl us,magnâc^ fpem ac ornamêtu Iris pbuit,multum ueneratiôis,multum ftudii amp;nbsp;honoris Iris nbsp;Iratis habuit.

-ocr page 515-

LIBER DVODECIMVS CCXXt ut fua têpeftatê cæteris germaniæ prindpibiis probp eruditionisnorhêàbftu/ Ierit.Adarchipfulatus honores accurritjn fummoc^ litcrarûfaftigioconftitu tuSjUir nunq fatislaudatus,non fatis laudandus,Florentê,in qua raptus eft, ætatem ingreflTuSjmorris cenfuram obiuit. Ad te nunc PHILIPPE candidif fime noftraoratio tranfibit,qui adminiftratiôi negociorum prouincialium ac commodatuSjtuorum diligentiiTimuSjCommode ac fccliciter delegatum tibi munus exequeris,qn ribireparandianimi gratia ,curarum pliiralitatê literaria uoluptate leuare,ac operi cedere locus dat.Has nugas noftras,quas reuerêtcr tum pfatione noîs tui finiuimus^illuftrilTimic^ principis LVDOVICI Pala tini Eledorisaufpicioiniciabam,obuias excipe. Ad qdemoliendûPlatonico ac^pc diuinooraculo inftindifumus,primaflt;ç conatusnoftri partes patriae a!Tcruimus.Reliquas quibus amicis oppigneratus fueram, magnificentiæ tuæ detuli. Non amicorum tm,uerû noftræ (àlutisparentifcp patriæ nomine ap pellandp. Etutnec temcritatisautpriuatpiadîantiæ opinion? uererer, fidudâ mihi recepta prifcoru confurtudo impofuit.Vidi.n.ad augendas principû lau/» des penes maioresratû fui(re,utmagniaccÔfummatiffîmiuiri,quidqd pepe-* nflent,ne eocitius conditioncrnortalitatisdepcriret,noïbusheroû imbuerît. Agræds exordiar. Diaphanes rufticaru reru pco nÔpœnitêdus, Deiotharo régi monumenta fua cÔmunicaiiit.Aefopus illc Phrygius dialogos fub note Cyri regis in uulgû emifitNicander qui ihftrudiffîmi poetarum a Macrobio nom? alfûpfit ri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fub honore Attali regis aufpicat9 eft. Clitarch»

profedionem Alexandri Magni adNicodorû Athenienfem exordiebat.Ac lianus ftrategemata fua cultiflia Q.Ferdinando addixit.Ifocrates ac Diaconus läy '^ottvi-nKäi^diligentifTimi fcriptores nobilitantur,quorû ille Nicoclis,hic lu ftiniani nicmoriâlibrorumfuorumexordiisuduti fempiternam prorogaue/ runt.T aceo Vicftruuii architeduram^Manilii aftronomiam Augufto Cæfari coiifecratas.Quis nefcit naturam potius nbsp;nbsp;naturalem Plynii hiftoriamC Plu-*

tarchic^ rà. aTrotpJigMaTOjTraiano imperatori fuifledelataÇ’ licet fuerintq Ve fpafiano dixerint.Socrates præterea Theodericus,Sidonius,atCß Sozomen^ hiftoriarumfuarum uoluminibus Thcodofium donauerunt.Quemadmod5 V aîpntinianum Aufonius ac F.Ruffus.Prætereo prudens Ammianum Mar cclIinum,Nazarium Mamertinum, Acacium,Libanium,Slt; cæteros,q rheto/ dcas eorumcum præfatione Iuliani apoftatæaufpicabantiir.TraianusArabi eus Apfinidifcipuluslibrosquinc^ nbsp;nbsp;lt;nu/T«(|icôo-.Latinus Paccatus.amp;plæriq^

panegyricorum Maximino,Maximianoamp; Gordianoeorû opera deftinaue/ runt.Nec fecus Ariftides Eudemonis filius Herodis auditor,QLtadratusSere nuSjAriftides Atheniêfis, Afpafius Bibli9,Onofander ftrategematû (criptor, Adrianâcæf.fcriptiseorûfeccre participê.Necmoraborin hac parte nimia fedulitate multa gêriliûfcriptaad noftrærei ^bationêfacicntiaexigendo.Cû tot chriftianoRz dodorû monumêta fupfint,magnis clarifcß impatoribus delà ta. In primisTheophilifexti, Meliti Afiani philofophi, Athcnâgoræ legatio Syri Gardazanis dialelt;ftici,iuxta amp;^mathematid P^rcelli, Apollinaris quot;Mil/

AliiBar/ dazanis

Q iii

-ocr page 516-

ORATIO

cibiadisJuftini philofophi amp;nbsp;martyris in libre xätä, 'mv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si aliorum,qui

diuina opera chriftianæ legis fundamina Antoninis imperatoribus pftiterâL Quibusamp;^ «AitvTJx.ói' Oppiani græci ac Philoftrati gentilium opera côiungere poteris,qLii confimili exemplo Antonini Commodi honöribus prædictis li/ bris deieruierût.Si (tiXi-mç GymnafiiSidoniiJunii Cordi^ Spartianic^ hiftori as Aecii Paulini Alexadrini^Hilarü Pidauienfis,Apollinariicp Laodicei grg corum/adeicp Lacftantii latini (açrofanda uokimina intuemur. Agnofeem» Magni Conftantini gloriam,ad omnes ætatis feceffusexcurfuram/uius hoz nori tâ cafta ac proba oga Chriftianiftîmi uiri illi imbuerunt. Cæterum quor fum a trinet tam prolixæac pertinacicontêtioni itlfiftereC’ prifeorût^ proceres adobtinenda q uolumus detorquereç' Cû âi folus mci amantiftîme VEHË multorum inftar emulationem nobis prefcripfiffeSiQui nuper operam tuarn bello Bohemico accommodatam ,ingêti de palma cum cæteris Germanis c5 tentione conflirftatus non fine fümo CHRISTOPHORI Marchionis decô re prohemiabaris.VndeuoIui tibi uiro inotnni literarum uirtutecminen/ tiftîmo,propagandæ amiciciægratia,quantum ampliftimum potui aftruere, cum tarnen nil amplius tibi præftare poftîm noftra amideia.Aut mihi tua,qua fola induftria tpa mihi conciliaint,amp; me tibi commendabat. Auget præterea charitatis affelt;ftum,qgt; ambo legitimis difdplinis immorabamur,licet îpari frü du. Nam quæ tu a tenerioribus annis adiifti literarum ftudia, ita difpofuifti, utunainillorumoccupationeueluti annis adoleueris,longo(^ iadu me poft te reliqueris.Dum igitur feuerioribus curis folutus,nouarû^ rcrum cupidita te tentuSjOcia tua negociofiftïmalætiorisftudii uoluptatecondis,hafceJÂiK'*' p,fàç noftras,quas quantum ratio ac ætas permiferat ante annos collegimus, cxcipe,amp; uekit amiciciæ nræ fimulachro illis blandiaris. Nec elegantiam per omnes delicias defluêtem in nobis expeda,quam in te tam ad fubita q médita ta proferenda prompto animaduertifti, uerum ut in illo qui porticus at(^

gymnafia fedatur. Cæterum nefdoquorfum nos Vehi noftri memo ria uexerit integerrimeac illuftriftime Princeps PHILIPPE obuio' uultu his,quæ ad augendam gloriæ tuæ famam accommodata cc leriori emiftîone occupauimus boni confule ,compofitio res ingenii noftri riuoste folum fpedantes, apericn

te ie latius ætate noftra uifurus. Cetera uerecû dignoftrpftatuam,liberum modo mihi tantum fit,omnem quem ex inge/ nio habere potui conatum,tibi

exhibuiftè* Vale Princeps ornati(rime,8lt; Frâcifeum tuum in cÔiuratorum , fubditorum tuorû numerum cok locato.

VALE EX HEIDELBERGA:

-ocr page 517-

protrepticä

ORATIO PROTREPTICÄ EÏVSDEM IN AMO rem gcrmaniæ,cum excufatione præfcntis open's,ad iHuHriffîmi

, Princi’pis Palatini Elcdoris Cancellarium Florentium de Phenningen,utriufcp cenfuræ Dodtorem.

Mnes mortales ( FLORENTI Florentiilime ) in hos ui/ tæ fcopulos incidentes,nudos öd expofitos, in biuiü qdda recepti audtores coIlocauere.Quo duæ uiæ alioq difiüdtif fimg coeunt.Prima q ad dextera nitit, uirtutis,q uero ad fi/’ niftra,uoluptatis cognomen tulerunt.Illa afpera acfolitaria inualefcentibns fpinis obdüda,horridä fpecie ea tenentib» pbet,demü tn gtinaciter ipi imorantibus,qetê.Hæc uero trita ac copendiaria in foribus qdê Higrcdientibus,uariis uoluptatê gencribus blanditjét tranqllita tê primo pollicct,in fine uero lachrymas Öd exitiû.Quæ res nobis in qftionem nuc cecidit,ut pateat nobis habita utriufc^ uiæ ratiôe,q potior côducibiliort^ ipfi inhærenti contingat'^ Sunt q (cdulitatc mea forfitan ridebunt,Ôd eo maxîc dû in re p fe obuia ac manifefta quærendû acdubitandû putauerim. Proféra dû 8d nemo rerûadeoimprudês fuerit,qnÔ fubitoiudicio îmeditatus ad uir tutê potius defudandû eiïe pfuaferit. Atq Hercule uidemusC” cuius uirtutes nul lus adæquare potuic,in primo pueritiæ gradu conftitutû ,fufpcnfo pede muL* tû ac diu penfitatû hæfifre,multocp fccius fecû côueniiïe,in quâ parte liberius dediaretC Aft ubi ille uirtutêuitiûqp inter fe pugnare,acuoluptatesa uirtute confici aniaduerterat,libero ac folido aîo ad dcxtr«â tranfiuit,ac in altiCfimû de ftinati finis domiciliû euafit,uirtutis tramitê fucCcflbrib^ aperuit,antece(ïbres fupauit,porteriores inftruxitCæterûad qdattinet Herculis exepla rcqrereC’ Quorfumhæc nobis fabula tenditC Ad te iuftilTimehæctransferri polTunt FLORENTI, q te in ftudio uirtutis totû Hercule ufq? adeo effînxifti,ut mu tato noie de te hui9 fabula narret.Si rÔnem faite florentiffimi tui noîs exigeri/ musC Agnofeemus tibiinflorêtiiïima uirtutis uia diufuiffe laboratû,acte ali ^to altius Hercule uirtutê adiiiTe.lmmo fupuolalle^ut ex uera nobilitate tua, literis côiunâ:ifrima,q ex uera uirtutis radice ^pficifcit,in te,non Herculis,uent florentiirimi phœnicis appellatio obtinuerit, Vt igit ab Herculis exêplo rece dâ,qm ille in confiliû rogari non pôt,tuo ludicio me fubmitta.Tibi qftiôis no ftræ fummâ offero apiendâ,q oia honefta ftudia tradtafti,ac a rudibus annis nunq a uirtutis uiarecelTifti.Vidcor uiderc q tua tendatfententia,nêpe ad de fenfionê uirtutis.Nec ego opinioni tuæ côtraria dicâ,nec poflïm plane, etiâfi fecus fentirê,autpoffe meû potius ïpotentiæ nomen affumeret.Nec.n.mefu/’ gitq paru circûlpedle agerê,fi totclarorûuirorû pfuafione reclamante,tritâ uoluptatis uiâ calculo approbarê,ôd cæteris,qd mihi nÔ,fuaderê. Nec temere ac oblfinate illorû opinionê 8d incÔfiderate demu ineâ facile,q uirtutis tra/ mite nitebant.Qui.n.hunc hactenus cÔmendauere,opinionêlonge a uerofaci ente tutabanf.Plus.n.uirtutis Uiæ cÔce(rerût,plus in ca pollicebât,^ pftare po * tueruLHefiodus ille maximus uirtutis aflêrtor,Ôd q uirtutis folitudines toties ‘

-ocr page 518-

ORATIO

concukaujt,Via(i'n^t,uirturisx^ '^nx'/o-TïTtjwTtov. iTs-HpA'hçhfàv

A’h^to Ts-iÄet xa-Äi-TTHTTfi- ioüiTK.PrimoqdêafpeótufedifFidlêaclaboriofamcx/ hibet.Poft^ uero in aîtû uentu erit^ grauitate facilitate côpenfat.In eadê fen tentia 8c Ifocratê fuiffe uidem9,ut crediderit padû laborê,foliusuirtutisamo re fufceptUjUil pter gaudiû aedukê anteaétæ uit^ memoriâ manere.utolî hfC nos meminilfe iuuerit.Qtiid aiidioC’gaudiûç’ èC uerû gaudiû,fi id,q nihil a gaô dere tam ^cul abeft,gaudiû dici meref .Immo plus pcenitentiæ ac dolori locii reliquere,qcunçp uirtutibus indulferunt.Q.uarenon facile eorû fententiæ ce/ da,quirtutispmiû delc(ffationê pofuerût.Nec etiâ tantorû heroûopinionem facile labefaefatû ire uoluimus.NonJi.in hos quidq nobis licet^ q extra omne ûigeniorû aleâ feponunt. Atq non licet ueritatis confeientiaç’ an ne plus apud nos ualere debet autoritatis rô,q publica amp;nbsp;manifefta oîmpfuafio.Vidcmus ctiâuirtuli deditos,nihil aliud ex tam honeftifTimo conatu,nifi semulationisfti mulos uenari,8c tanto infolêtiores qmaioruirtus.Vel tuigit exiftirna qualc deledationis genus fitC ubi in limine uirtutis miferia,in medio laboren fine li/ uor deleôâtibus obftrepat.Nec alia inuidiæ ratio eft indulta,nifi ut in bonos detorqucat.Virtutêergo fegtalc eft qle inuidiâ qrere illis,q ad uirtutênituBt Quêadmodû.n.umbranifialblidocorpe refledinon poteft,autpotius ficuti umbrâde fe firmioris naturæ res exhibent,ita in uirtute ratû eft,ftudiofis eius una liuorê comité amariftïmû accerfere,utignê fum9gt;ta gloria calumnia ^mii lat.Neceftum igit omi eft aut metu futurg detradionis uirtuti rcnunciare,aüt una calûniæ inlepabili uinculo uirtuti annexg locû dare.QuÔ igit illorû ftabit opinioÇ' q in ultimû uirtutis pmiû gaudiû collocabâtCdû nihil fuerit min9.Aut ergo illi uirtutis tramité (qu?ignorabant)non feq potuerunt,licetitauidcbat, aut eû fecuti funt,qa approbauerunt,amp; tn effugerunt uirtutê,qa periculû for/ midabant,amp;^ fi non uiderent effugiftcjdû uirtutis curfum fimuîarent.Multi.n. plus laudibus extollere uirtute^ feq maluerût.Nec rephendo illos q loco de ie(ftationisinuidiafungunf,autita rephendo qd laudo.Sicuû de Hercule me/ moriæ ^ditû eft,cui glorig cupiditas laborê,labor uirtute,uirtus inuidiâ pepe rit.Inuidiâ tn ille magna ex parte inuidiâ uindicabat,poenâlt;q!pcGna repulit,q.d potiusgladiatorûcp eruditorû eft.Cæterû qs tâpurgatæ patictiæ mortalis eCf q ad cÔcitandâ in fe inuidiâ, in anxio ac inqfi to literarû negocio anxius fecede/ re cupiafT aut q potu ciboc^ parcerc,debitû fomno ofFiciû adimere.oculofc^ fomnodefraudare„oculorûdcmûuigopêexcauare,oém ætatê aftîduo ftudio confûere, amp;nbsp;totâ corpis habitudinê afficere,ut reliquû uitæ noms curis fatiga retC utoforû dêtesinfetraheretC aut fi nulli eftentCfcdulo ftudio fibi parer et. Ingenue fateoridlaboris ta q^culanoftrafententiaabeifeÇ’ ^tû deleôatio ab inuidiâ diftare poteft,aut cptû hi a uero fenfu receflèrunt, q uirtute uoluptatc manere uoluerunt.Qiiod etiâ de germania fcripGmus opuîculû prorfus cmi inuidiacariturû putauimus,non ob illiusfcelicitatêjuerûpotius tenuitatê.Aut fi olim Cqd religioftflîme pcor) contingeret,ut id naftitoi ûhoïm calumniâ me reret^non tenuitati,îmo fcclidtati eius deftinaret. Nec ampli? quidq malignâ/

tiumcal

-ocr page 519-

protreptica

gnanuum calculo nobis facile obuenire poffct.Inuidi.n.du fatis feftimonii no/» bis faite ob inuidiâpftarent,in eu numerû nomen noftru redigerêt, in quem Zoili Homerü collocauerunt.At nuncomidb quæramus feria ludo ut Horä tii triuiaii illo dicto loquar. Ludus aut ille nimis ^cax eft, SC indignus ut ludi riomen ferat,ubi pafTimhoneftiiïimisfudoribusabæmuIis ita. illudit. VideS nunc FLORENTI in q euentu tota quæfiti noftri ratio confiftat, du obtinc re conatjuidelicet aróliorê hecefïitatê inter îuidiâ ac uirtutê q uoluptatê inter/. ccfTiiTe^nec uirtutê fummû humani gnis pciu æmulationi uitiorû radici obfta/ re,q minus fum.mû malS non pofïîtefTe^non fine fummo bono. Nâ dû pfens n^ociupenitus infpicimusC' agnofcemus duo in primo limîe diuerfa ut diuer iifuma/kA'a/xtf ;t/repugnantia,amp; fi eorû rônem exegerisÇ’cÔiunêtiflîmain eu dèbiuiû coire-ColIidantnecefTc eft,qrû ratio nedû diuerfa, uerû alieniflîma eft. Oportet.n.qdlibet contrariorû Lo debïto fpacio repugnâtiæ niti.Nâ fi qs rerûadeoïprudens,inter repugnât}auicimtatêferereuelit,qd rogo aliud mo liretç’cpfiexharenaCutdicft^funitulSnèKÎlcret. Cæterûraalitiæ noftrærerû natura cedit,q polTîbilitati uniuerf^ acftatæ rerûlegi répugnât,q rôni huma næ rcfragant,noftra mortalitas excogitauit.Et ut nulla uirtus tâ candida amp;nbsp;ta incrucnta fit,banc concorde difcordiâ reclamante rerû natura côpofuit.- Tarn ftupida pterea ac morofa res inuidia eft,utnô tam alterno q fuo malo mede atur.Nô.n.a^priodetrimento abftinct,utalfisobeflê poflit,fi'cut.n. in prîo, epigrâmatû græcoru uolumine uidemus,(p9oy£^cûv û/x.u.âto xojf t^üt]amp; fui • ipfi9 cor atcp oculos confumit.Inuidorû üfus eft periclitari uelle,ut alios in pi? culûducât,dû a feipfîsad fumma piculorû tormcnta ducanf,cum nos ducerc neqant.Nec ulli tâ modeftafoelicitatisparsobuiat,cui nonobuerfet,acobftec liuor.Et fi non tâ multis q oîbusæmulatio dcroget,potiflîmû tn honeftis fun ^ionibus.Nâ ut Sophoclis illoalkidâ, ft^Sç'^^y^avTx (piovt^acr tf7re.Non nifi ad uirtutcs habentê ferpit calûnia.Non aliâ res hæc uiâ habct,nec eft q primis fal têlabris uirtutis opa attigerit,ab inuidentiû impcatiôibus recedere poftit. Frâ geret.n.potius res ipfa,qemendaret.Nccpotuit primus legis noftræ doêlor lËSVS CHRIST VS ab inuidia longe acerbiftîmaabeflê,qtn nil famæ q ambitionisagebat,utexpeditius uirtutis difFicultatesingrediret,fibi tn expofi tu plus ali is experiebat Iiuorê.Epicharmus ille Chous,ut poeta, fie pfius, dum Phalarî Agrigentinorû tyrannû indies fibi infidiari fenfiflet, cur id qrentib^C' refpondit iftiufmodi fenario,poftea a Menandro in ufu recepto,y.x,5:JÇ äe'z«« Coa5 ’tj’^Müi'dc.Cuius fenfum Ouidiusficexpftit.Süma petit liuor,pfl3ntaltiffilt; ma uenthNec ab re erit philofophi cuiufdä apud Laertiü fententiä recenfere, q a familiaribus interpellat9,qd nâ ftudio fuo demeruiftetç’ Çfiôvôv,inqt,calûniâ. Atq tâ longe exêpla pétant;* qrû tanta copia in foribus qtidie experiuntur * CAPNION ille fumüsilluminatifrimusamp; uerefumuSjfumiinftarab oîbus nifi inuidentiu oculis egregie ferebat,qatenerioribus annis,fine offcnfa,fum ma humanitate inftinêlus.nulli noxius,pluribus utilis ac bon9,uitæ fuæ fpaciû deduxit.Cur abhisqbus^fuit,qrû uineâplantauit,quotidieiniusrapitç’inui

-ocr page 520-

ORATIO

diaac flimulis oneratC Vides q;iniquâlcgêhis^^ auxili'aribuscopnsli'tcras ni uerunt,ftatuimusC’ Vides quale uirtutis pciü bene merêtcs maneatC Quis aut id uoluptatê elle facile dixeritC Cómouit id non paru multoï^ aîos,plurFa ho/ nefta ftudia,excuffit,plurimoru conat9 attriuit,amp;itaexcmit,utmulti ciuratis laboribus jfinc literarû.Sciêtia fine inuidia^ociofi ,fecuri,quictis amorc feccffe rint poti9,q ut metu ac fufpicione futuræ inuidig laboribus obnoxios fefe face rcntjta fit iadura optimoru ftudioru ac operu/lum inuidiæ pda futnra funU’ Quid.n.^deft ftudiu q periclitamurC q multoru offenfas obimusC' qbus me remur femp armati in foribus ftareC ac in harenacu incerto bofte (que fors obtulcrit) defcendere.Adius, ut Cicero grauis audor aflrerit,rogatus,cur fo/ ruabborreretc* du tntragccdias longe peritiffime tradarctVereor (inquit) du illicq placuerintdico^n foro aduerfarios diduros,qnonuoIo.Galliut in/ uidiapuertercnt^animü ab oîliterarûeditione^pcul fiibmouerunt,referête In lio Cæfare li,vi.In cadê fententia Plato fuefât.q ut inuidiæ cedcret,oê qd ï uul gu edidiqnoïeSocratis diuulgauit,u£fj^ein epfa ad DionyfiuTyrannu édita late excquit.Nccin ulla pagella fuorft libroru Plato mcminit,nifi in uolumïc deimortalitatc aïæ,8lt;nc id qdê,nifi tenuiter,utLaertio placetAudiqdinui/ diae;' qd huic tyrannidi literaria politia debeatC (^uanto etiâ fatius eft ex labo ris têperantia hoïm aures amp;nbsp;offióa demeruifte,^ ex laborülicentia offendif* fe.Aut faite erudition? diftimulafle,fi diftïmulare mo uirtutis effetCfuadentc Homero jinnidifexptiftïmo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Sféxüio^ ^fc^oriv,cuius hexame

tru ita pene nobis Tibullus expftit.Nil opus îuidia eft,di(cedat gloria uulgi» Qui fapitin tacito gaudeat iîlefinuCEft ^fedop felabor odiolus ac grauis, necopus eftet,ut parte oneris grauiflïmâ fiuor Iaboriuêdic€t.Miferû plane q? 1® ■jrôvoo'TtçoTrôvoio KaKov •7róv«a' gt;($ù «^off.Eft defcduruslabor,nefcioaniu ftus» uerû iuftus elfe non pÔt,cui fumma iniuftida adhaeret^dû tn alioq fuerit fuftiffîmus.Fuifset etiâ alicuius ufus ftudio infudafle,literis uel q ptinaciter iiv dulfifle.Valeret.n.id ociû plurimSad ingenii cultu,ad egrcgiosmores,multu fementi conferret,fi padolaboris curfu,labor totus fine lucro emoreret ,aut têpori cederet.Infîpientis animi argumêtû eftet^ideopcii gratia marc formida re,qa laboriofum.lnGpientiftîmus is mihi uideqq dû aduerfis ludat uentis or tafecuritate ad portû nauigat,CÔfimili exêplo nomen apud me pdif,q multo rûinuidiâîgreflus.DûpIato liuore gloria approximat,tuta petit. Alia tn ratio inuidiæ daf illis qadminiftrationebonareipub.autalio uirtutis ogefe inuidig obnoxios pbent ^literario.AbilIis.n.du fan's deferbueritliuorrecediqacue/ ïutitêpeftatêtranqllitasmanereconfueuitjitaemulatio forti pfeucrantia detc ritautuiciflîtudine.Subducat.n.aliqsmatcriâigni,etignêpdet.Itadûuirtusab opefecedetjinuidia uacabit.Secusaûtin illis cÔtingiqqliterarionegocioaccÔ/ modantjin qbus nunq fubfiditobtredatio^aut cû laruis ludat,qn ultra mort? uirtus excurrerit.Parui igit referretflî paruitas in ftudiû cadere pôt) amp;nbsp;Ci fru dus ille qualicunt^ etiâ labore fufceptusj'ngratorû hoîm offido careret,fi no ufç ad extremâ mortis neccflîtatê inuidüi fubolereqfi non cintres amp;nbsp;demum

mânes

-ocr page 521-

PROTREPTICä

fiianes nros^poftq etia ukimi fati imagine ceperim9ç*g Jita calûniâdi licétia fad garet.Dii dii boni^'an ne in mortuu,a q fua ftilmina reru natura fuftulit,qd^ licet*’ Nepe Iicet,8c ideo in fedes inféras inuidiæ domum magni audores po/ fucre.Nihil eft pterea,(^ tibi tres tm ftirias (duuirtuti idulferis^ compares ac fibilatores.Immo tot millia anguiu fuppullulabunt,qr5 qlibet inftar lernp fer pmtis/otcalumniarS capita ^feret,q uigilas tuas in peius rapient, conatuGç loncftos in æmulationê diftrahêt.Speret igitnecefte eft pro uoluptate lachry mas,qcunc^ uirtutis negociu cgeritEruditi monumetis eorünô fecus q filiis bhndiunt.Nec.n.dodis alia pofteritas définira eft q literaria,referentc Arifto fde,Naq literismerentjuultus eoru ronem acuiuasfpedesiporuuolumibus ueluti liberis ineffe uoIucruntHis gaudent,horu fimulachris padolabore re fpirant,ab illoru imagine uoluptate pafcunt,ac pedora tot curis reuolutis fo/ luta eoru memoria Ieuant,iuuâtcp,amp;antcadi laborisfudorêamplexu libróru «îitefcuntjpfertim dû fperant illorûmeritisfe totfecula fupuiduros.Nullo p fcreaalio pcio auocant difciplinarû ^ceres ad laborê,nifi ut ^fint, amp;nbsp;ut nos ipfisbene faite pccmur poft^ a fatis erepti fuerint,dû hæc qbus jpfuerût no bis uoluptati,tû amp;nbsp;cômodo futura fcnferimus.Quid uero tune doloris eosin ’aîmrecepturos putas,dûagnouerït,fedulitatê eoru acpulcherrimos fudorés inftupidis infipientiû pedorihus citra fàccû exaruifle,et pclara eorû monumê ta,qbus ad gremiû reuocatis ueluti nouis fœtibüs deferuiere,in qs unicâ labo ris eorû fpcm fepofuerût,iadura pati aïaduerterît. Et ne tuû iudiciû nobis fub trahâjp tuas uigilias te appello florentiftîmas FLORENTIc’qd inter tua uul neraingrâtius tibi incidere facile poftetç' q dû ingénii tui ac fedulitatis frudî ex qbus tanta fpem dudû decerpferas,refrigeràri ac labari, extremûcç labori tuo calculû inuidiâ accedere experireris. Aut te (nifi ultra hoîem )non noui,aut tenecæ^aîoiftiufmodilaturûpfuafiflîmûhabeo.Verûut ad qftione paulo fupius motâ noftra recurratorô,amp;fi qrendû putauérim rurfus,cui uiarûlibe riusinfiftêdûfitc’anquirtuti appropinquate an q ad uoluptatê defleditç NèC faale tnob hoc uirtutis tramitê non effe tentandû fuadeo,nec meâ fentêtiam iliis interponaqlaudandæ uirtutis uiæ ftudiotenent.Aliud.n,eft uiâuirtutis reuincére,aliud qdâ in ea grauia aut facilia oftêdere.Velle Hefiodû ab inferis teuocarfac in huius rei iudiciû rapi^nec facile inficiaripoffetfeio,uirtutis ftu/ diofosï exordio eorû uitg,p uarios laboris fcopülos nÔ deferri,ac î fine deftîa ti curfus difFiailtatib9 arduiftimis nô îbui.Nifi fuo feculo nullâ exibilafle inui diâ uelit,qfernp,amp; in huius mundi ortu inaufpicatifïîmos lapides inter deû ac hoîem interiecit,e cuius diftidio fûma humani gnismiferia,ufcç ad pfentisgta tis feceffus excurritSatis aût ( ut opinor ) in hac cotrouerfia argumêta ^pofui, fugeft ut meû de re ilia* qd cocepi,iudiciû ferâ.Non potero nô laudare eos,q ,pba erudltione publicum munusamore uirtutis ^fecutifunt,amp; apudquos plus ualuit cois utilitas,q fuipforû odiû,q demû pœnas inuidentiû magno ho nore pftimant.lllis.n.amp;fiinuidiaobftiteritegratulant,acdaritatê eorûhisa q buslædunt pferût,ipfioda fua c5folâiit,àc malorû detradiôibus plusacuût.

-ocr page 522-

ORATIO

gfrangunt Niilhïis rei plus g fomni imaginé liuorexpfïïtjg Ïicct animugra? uiter trafucrberct,nil obefttn.lpfe egoCüt necamplius animû meûdiffîmulê) licet graues ut grauiflîmoslabores egerim,ac ftudia meaffpe depcatusfueri, poftg in animû cÔccperâ,in oî difciplinarû gne multos abfolutiffîmis infidiari Sæpe nimis débiliter aflFiciebar,peneCp defidiofus reddebar^cû nihil fucrï mi nusjta ingenii noftri conatû oêm,pene pofterioris inuidi^ metus retûdilïepn ftitutûc^ curfum comodo patriæ deftinatûïpediuiffet,nifi mepcculiaris gda calor denuo in patriæ ftudiû Cg femp me tenuit poffèditc^) exacuifîet^Ôd ab/ horrend eq calcaria adegifret.Si.n.tm aio refûerê,q poft^ germanig res cona ti fum9,nobis obuenereCtot ftimuli,totîdignorûhoîm flagella ipaticnterido lore nouu me reducere.Tot denicß dâdeftîa aculea,qrûdâ maleuolorû hoîm cû qbus haâenus egerâ,amp;^ ob nulla alia re,nifi ga fruclum ingenio tulcram.ga laborispatientior ipfisXudoris deditior,amp; in patriæ negocio îpenfior côfenu ilTem.Potuiirem plane iUos(nifi e caucafo corda eorum ^tuliflent)tot labor« bus tot obfeguiis^meruifl[e,acrépugnantes in meiamorerapuilTe. Vcruni/ hil illorû interfuerat,qualêcûc^ gratia ipfis,g ea uti maluiflent/uifl’em impar titus'?’ Si frena Audio noftro redoxiirér fi in patria defideriu nobis emortuU, incidifletdeperiifletcpjuidos oes ægoresmihi parauiffem,uotif(^ oimaccrc* uilTemld tn no eo ptinet.g? ueli oino in æprio dicedi labore occupari,aut lau dadi mei arrogatia teneri/amâcp fordida fpedare,qd^eul a nobis abeatDeu in teftcadducâjpatriæ gloria plus g circulatoriâuoluptatêqfiuilTe^acociano ftra eo difpofui(re,ut faite côfcientiæfrudû fcrrê/ifamænon liceret.Necglo riâ mereri^uerû crime diffidiæ effugere uolui.Et uerecûdia ^prig ibecillitatis primS inhibitus^mox Germanig cditionê tumultuariâ accelerabâ.aliorû negli gêtia,puocatus.Germaniâcp ^feflusfum,nonut ederê.Verû potiuseâedidi, uthæc ^fiterer,ut aducrfus germaniâ amorijmo dolori fatisfaccrê.In illo de bitû munus patriæ cxoluerc in hoc côtra defides agerê.Nô idc igitfonat,info lens nomen ex laboré petere'?’ amp;nbsp;reliques adlaborê inuitare.Id.n.îpendio nos agitabat,acoccultoqdâ dolore animû noftrûplus gq exulcerauit,qd uidebam errorê fummû germaniæ inolefcere,eiufcç thefauros a gbufdâ germanis ab/ ftrufos,amp; ne in hoîm mem.oriauenirentfemotos.unde multa ionorâtiæinco moda patriæ acciderant.Hi.n.gbus aligd de Liermania côftabat ,fibiipfis blaii diti funtjUt fe folos aligd a cÔi hoîm faba poflidere gloriarent in qs iuftiflîme îd trâsferripôt, cp in Tirefiâdetorfit Home. o’/oiç-Tre-jn^oa,

ut folifagentreligsuolitâtibus umbris.Incipit pterea in germais primit9 mihi difplicere,q) hi in oï difciplinarû gne aldus ^cifcebant, ac fcelicilnmi in omi literarû ncgocio euaferant,adeo,ut plæricp de Nili ortu occupad fuerint^itai externis reb9feduli,in germâiciscûcftarioreSj aliena,nôfua négocia fungebât. In aliis terrarû orbibus eftûfi ac treatrales,in patriæuero maligni ac remillîo res côticuerunt.Cæterû in toto oge noftro,fine oî maledicentia cautus ambu labâ amp;nbsp;incruentus.neminêCp rephendebâ ni fi me ipfum.Nunc uero iure con tra illos côtendere hêo amp;nbsp;Iiberius^muneris noftri gra,g côtrario naturæ aegg tatiscur

-ocr page 523-

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PROTREPTICA

tatîs curfu,tanta ogam cxtcrnîs rebiis impcnderut^a patnæ ilero dira ^logiï lime recefferunt. Vnde eos accufare dtra iniuria non polTumuSjqriï ingeniü itarotundû eft,utmaiorisuirturismoléfuftinuen't,^ figermaniæ munus ^ra roga(ret.Necetiâjgnoranriailli uerû negligentia ducebant. Potuiflent plane patriænoftræ nonnihil aftruxifTe/iuoluiHent^uerüta ^cul abillis abfuit uo luiiTe,^ non potui(ïe.Non.n.ideo noluerunt,qanonpoterint,dum eruditiflî mi finCjUerû potins ut qu^poterint^non potuifle uiderent, qn uclIentQuare amp;nosgerniani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îi^iv,wn t^SKaKÔv. Tenendimihifuntin his

Romani,q in patrig^pfedum nitunt,Hi.n.oêm quêexlabore potuerunt habe rc conatum,patriæ ac corû nomini deftinauerütSed qrfum attinet hæc de ro manisinterferereC’ dumaîaiia^ôcfi irrationabilia,nidos tn moliriac cubilia te? xere,amp;feduliflime in ædificandis feptis proficifciuideantur. Quanto potior ratio hominipropofita mihiuidetur.Qucmamp;hatura (ut rnagn? iUe Plato uo luit) ob patriæ ufum eiFinxit,utprimam uirium fuarum partem patriae uendi/ ttt.Necuerereracerbiushui? eaufam agere^nifi alio inftituti open's ratio me auocaret.Admonuifle tn faltemcæteros uchm,ut debitum officium germâig folum pcrfoIuerent.Quodfiab ipfisobtinerem,licetingenion5,ftudio tame ac confilio patriam iuuiffe uiderer,0( fan's ftudiis noftris gcrmâiæ pr^ftitiffè. Btfi rtec illishac monitione patrig curamperfuaferimus^demum meo exepIo indudum iri cæteros uelim,q fcholafticis controuerfiis hue ufe^ addidus, tot annos ad inftituendoselementarios pucrosdeftinatus,ea q curfim ac fufpefd labore (quo ceteris 8^ mihi oppignorabar) c fuccifiuis opis aflèq potuimus,ad patriae cultumdetoriimus.Exiftima tu quæ nune requies mea^ ubi temp9 qd refpirando animo debetur,acriori Audio fatigat.Vbi in tarn labore requie nilniG labor obambulat,his epulis germanias noftrascondiuimus. Quid intc rim autemlaboris exandauerimusc' non ad oftcntationem,aut retegendæ ingt; duftriæfine fedulitatis noftrae gratia,uerum potius ideo præferam, ut magis æquum propiciumc^ mihi reddam ledorem. Quarnuis laboris fummam di/ xifTeuideaCjdumtantü germaniâ nominauerim.Tumetiam ut eo magis emu latione caremus,aG caeteris calcaria affigamus,ut q diligenter curfum in rebus patrig impleant,paululum in dicendo labore noftro obambulabo,dempto eo, qî nullum tempus uacarc cura patriæ nobispermiferim.Exordium laboris no ftri bonorum audonim penuria tenuit,quæ res difticultates noftras eo grauf us intendit,quo numero plus magis exiguo nomina eorum comprehendebat. Nulla ætas pterea,huiusuigducç5 æmulandos nobis tulerat. Ântiqfïîmi.n.hi ftoriciignorantia germaniæ ducebant,aut tortisatep acccrfitisfabulispuerili ter iuuenabant.Contra amp;nbsp;recentiores nil antiq,nil eloqüentiæ fapientes,arida traditione potius fubrüerunt,q aftruxerunt germaniæ’ opus.Clalîîci prgterea audores tainprocul a fe ipfisin diucrfumabiucrunt,nomina regionibus im/ pofitatamafïec'tanter nouis fidionibusadulterabantur,ut in his diffoluendis fingularis hominis ætas uix fufficeret. Nullus inter emundiffimos authores taiiticenreripotuit,quanciP£okm3EUS , quipræcipuus geographiæ difeipE/

-ocr page 524-

ORATIO

næaiîtifl:es,omnibLisfcriptoribusin ca rc/n quaiicrfatus cft,ftomcn abftulit; Satis fibi ac toto mundo dédit,delphicopotius oraculo^utcû Fabio Icquar,^ hois ingenio inftin(ftus,naturæ non humanûopus exccutuseft*Hic totû or/ bêfibi addixitad defcnbêdû,ctcæteris copiofeacenucleatîexpcditis^nulla ps minus Germania ab ipfoeftclaborata.Dcbuit gcrmaniæillcex j)feflionc fua qddâ.ln tranfcurfu igic toti9 orbis,qdc5cp nomen alienum (ibi occurrerat germai^ îpofuit^amp; tanta fingêdilicêtia libi indulGt,utpoês gratis feceiïusnon tuerint,q c labyrintho illo germania qq filo porredo extraxerint Licet multi id uoluerint,piüres côiecturis aliqd conati,plurimi in illis ænigmatibus reli-* quûuite têpus exegerintC nullitncitraconiedurâquidq potueruntjta penit^ germanica daritatê coada noîm uariatio amoliebat.Sunt ptcrea q fe obfcuritâ tibus Ptolemæi penitus fubmifcrût.aceius tencbras extricare conabantTaffl ^cul tn a rei euêtu receflcrut.Sæpe.n.quadâ uiolêtia nota ciuitatûgermanicaR! neceiïïtabant.Quædâ colloacuiarreptacoada^fi ne difcrimine ad hâcuelalia iirbê detorferût.Nccefïumc^ fuit,non alio q illo uocabulo(qd ipG's tcmcre in mcmoriâobucncrat)hanc autahâ germaniæparteaPtoIemgo luiffenûcupa tâ,reclamâte licet totius uocabuli rône aceruditorûfententia,pfuaGo tn ccrii poftq in ufum uulgo recepta eft,ita obtinuit,ut nulli cuiiifcCcp eminctiæ,tiitu (itjCalculû aliquêîterponerc..lgni.n.tâ aqua huicinterdiceret,qaliis Ptolemsci appellatiôibus eorû gfuafioes mutare conaret. V elle Ptolemæo fèdulitatê hâc fl quâ habuiqin germâicis noibus deperiiffe,multopkisqbufdâ eius enarrato ribus,amp;îpendio clarior ratio patriæ noftræ côtigiffet.Quin.hanc uia puertc runt,autfi uispuerterunt/scterisociuqd cducêdæ etenebrisgermaniæcon/ dona(rent,GifiuIerunt.Facilius.n.nouâ Germania traderemus,qtraditâ ab illis reftitueremus.De cæteris germaniæ fcriptoribusCfi qfunt qbus nemen illüd infolentifïîmu debet) qd IcntiamC’ incertior rcddor.Fuereq in tranfcui fu ope mm fuorû tenuiac pene nulla memoria aliqn ad germâiæ câpû defcêdcre,ue luti panegyrici.Verû exculTorû uitio tam deprauata eorû monumenta pofte ritati reliquerunt,ut excuftîs dentibus uix ora referant.Plæra^.n.tam manca, qad nos pnenere,tot errores fubolebant,ut totaratiofingularishoîs Goibus intenta neruis huic uni uacaret,ut reftitucrenqtoto uitpfpacio occuparetScio me ftomachum plurimorûoftenfurû,dum ptcrqrundâmorê,priuatpopini' onis autoribuSjhoc negociû egero,acolores coruis mifcuero.Ht tn feiantger mania non Troiâ nobis côtigifre,ad quâ nihil nobis Homerus pftare potuit Du itac^ nobis rota defueraqmihi inopia meliorû cÔpuIfô,pcde p iftiufmodi triuialesuia carpêda erat,amp; perillosmaxime^quiab omni eloquentia recede tes,ad augêdam dicendifacultatê minus locüpletes euafcrunt.Velim plane fe eus de germania noftra agi,amp; ut conditiôis noftræ fuilTet^audoribus loge co fumatiflimisin iftiufmodi ope moliendo niti,nonnibil.n.laboris id nobis ade/ minet,amp; modeftiori fudoread deftinati opisfinem/acilioricp curfu elabi no tisdatûfuilTet. NecmagniinterfuiftTetfonuifleqfdâaducrfus me

*07Ä TÎ’/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/x,j/lt;.«(7lt;c/Hy.i.mafram me ab aliis piftam tradaftfe,dum tantunÿ

-ocr page 525-

PROTREPTIGÄ

Honeos authorcs,nonb’tcrarum momctanos mecum facietes in teftifnohiiiril faperepotuifïem.Verum necefleerat fine itineris huius dtidoribus.hac teritä. te uiam,penitus procadbus undis,perlt;^ wndas trépidante folo^per inuia faxa ^eferri,donee per marelongum huius Germâiçdiffiicultatesfequeremur.Ne mo hoc opus an noftram ætatê ibuit,nemo ueteru q nouorum noftro conatui cophs auxilianb9 arrifitjtotü onus noftris humeris îpofitû eft,cûi(fta nobis ferê da obuia côtigerût.Nobis uniuerfa erât euoluêda,etiâ incerta( fi quâ de uno au thore habuim9J fufpicio,q locupletior nofter liber reddcret, adîplêda cÔtigc rat.Cudla demu viritî côpilata,mutilatî corrafa,amp; ab oib9 côgefta,in un5 redi gcre laborauim9,amp;^ fûmis uelis ufi^hoc âpliflimu pelag9,q loge latee^p pater,p/ niefi fumus,ufe^ in tanta mole op9 illud ifurgeret.Si IndiaC fi ultimi hoîm Ma finie G q facet extra fydera telluse noftro labori ceftiflentC' facilior ^uincia no bis obueniftet.Et quêadmoduhæ a noftro fydere remotifrime,ita audorû p fidio accômodatiffîmp fuiffet,maior pterea pariêdi loc9 noftrû îgeniûmanfi€ fet.Nec defuiflent,q nos laboris quadS pte anuertiftentjac anfam nobis fequê tibus pbuiftent.Cpterü nulliï exlabore noftro lucrû nifi hoc ahfer émus,cpClt;^ üitio pauci caruere)nulla uêdicatf laudis ex mefle alteri9 fufpicio î nos cadere pÔt,aut q? ex alteri9ftudio elabor ata ,p noftris (upferî,licet uix autorê a noftra tnêoria uideris ptermiftïï. Grâmatica ars certis terminis acfinitis limitibus cir cûfcripta îtereludit,hêtcç .pfeftiôis eius autorcs certiflîmos,ultra qs qtûad ei9 fÔnem ptinet,innrere ambitiofîi cftet.Sût mFti qin bh dicêdi facultate erudite îftituerût.Sût q iuris duilis ftudio ïdulgêt.Sïït qs agitat mûdi labor. V erS ii no pare laborê nobifeû îpartierunt.Habuerüt.n.pcurfores qbus fe tuebant,itere^ eis ab anceftonbus planior patuit,ut agitatiôe métis primo conamïe qd aïo îftituerut.pcedétiûfubGdio adcalcé deduceret.Necandorü officio ac îdagîc geographia caruit,lieetgrauior ^pfeffio,amp; q ^ximior naturæ,^ hoï accedit alioqhumanû conatûexcedit,hâc th humanus fibi arrogauit îtelIeâus.NPlus orbis a mûdi côione adeo peregrinus,a fyderibus adeo abftrufus recêfetjqüe nÔ hoîs rÔ côfumaucrit,exclufa fola Germania.cuius locus ïoeniis adhuc uaca uit.Sût th qad mores germanorû,uberoribusptibus reli(ftis,defcéderût.Sût q tth urbiû noîa qfiU6rût,a morib9 ac bellica eorû j^tute qlôgiffimc recedétes Denicp nullus fe huic pôderi exade fubiedt,nemo totû faxû illud Sify phiû uo luturus acceflît.Oés de ilia tabula manu (umouerût,amp; dû ilia ^uincia nemini intrudi potuit,ad me itû eft,ut ego Gaj»vin/fiCpof li-jKPff ad hoc natus effem,q intê tiôe cSfequêdæ iuidi^,tât^ molisaconeris magnitudinê fineducibus obiré,ut bonos uity meae dies huic farcinæ deberé,ac tramitê ô'v ouzja -ntf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;âvnf quem

nemo ali9 tétauit,plerafp lediôe prîus teneré.Primâ lineâ ilia q duxerit ego fui Spero igitur citra rephenG'onem,uiam cæteris planant! non obftare lapfum, maxïe huic,qui tm fuo nixu,nô aliorû ope adiutus aut ftudiis,inuétioni infi/ ftit.Nccad parélegêrerûinuétoresôcdilatatores alligabo.Ille.n.paulo licétius pceptorû limites,inuétiôis onere pffus,trâfirepÔt,pôt ïmo,necid inculpâfibi recedit/iillud qd excogitat,remotiorib9pceptis excurreritJHiej^o abiuêtiÔc

R U

-ocr page 526-

ORATIO

tutus ,qu3 pccdcntiu traditioe haereditauit,ad ogi’s abfolutionem tm obKgat. Si fides mihi darf pÔtÇ'nô auf9fuiflèm poft LiuiûRomâas cÔdidifte hiftorias aut ad aliud fcribêdi gen9 mGc5pofuifte,cuitâti Ro.eruditiôis ^ereskubuif fêt.Nec uerebor gbufcu«^ fuccelForib? gcrmâigjimê patefacerCjULnjllud am bitiofi9,ita hoc magis pi9 mFtoc^laudabili«* eft.Nec plane inuidere mihi titlbs laboriofiftimi hois.qin iteru hie me îuidia admonuit ƒ id qd ego inuideo^ake rius îuidia exuereuQtigrere italt;^ îuidiâ folebä^no defydcrare. Ant etiä deiyde rare,ut aliqd inuidia dignü agere,ft patriä nofträ usgiläti^ me^ aflererê,aut fal tê reliqsad côdêda fiFiaexacLierê.Sûma.n.noftriîftituti eotih têdiqut éxàvHyiicavi'jcv noftro pcurfu adiuti,ceteri câpefcât, fatigatûtç equnm fokiât,amp; melôgapatiêtia pene obduratû,Iaborib9 cximât.Sisigif foelix noftrû leuas q cûc^ laborê.CôFide femîatibiiedm9jmanàmj51ibauim9jnec^qîi modiorêmc eu dimenfurus accefteris. Nâ te nucle9 qftu laboris noftri^quêadmodum nos nuxachcrculeilaboresmanebit ,tibi dec9 fempiternuoriet,(^i^iTA^s■Sva.slt;^^ Tif^ov «9Aoy x7jz)?lt;rHç.Si.n.qdqhoîm memorig debet^maxîe tibiatq^ aliis îponet.q collapfgpatri^ noftrçnecèffitatesreftitueris.C^terûdiisgras agimus, q? labor nofter TiwfelHuAKAÖlvoj- defiit.Ôi qgt; curfS quêdederas nobis Fortuna pegerimus. Cf ten's modo habenas aclapada,ufi noftro curfu reiinqm9^nil ex tâto laborc petêtes,nifi utrucceftbrêcmercamur^qfdifiaûillud a nobis aufpicatu,ad fum mu pducat,necîuidiâdepcamur,quâ diu pfûpfim9^ominariq^ loge an folcba mus.Et hâc legê fucceftbrib'^ noftris dixim9,ut eiuFdê rei euêtû fpeCtêtSed 15 gi9c^ par eft)expaciati fum9^amp;fatis,utopinor,inuidif rerpôdim9,uirtutiflt;çp eiûq amariftîmu eê cÔLiicim9.Nûc ad hoc orÔnênoftrâ pducam9^qîuidif ra dix ,pFici(cit,difficile diâu ê,q uaria hoïum gna, tâ uarias rônes fequât,amp;: ftu dia.Et tot pene capita,qt fenf9,dû qlibet ^prio fuo capite uf9/oli9 ipfi9 îudicio nititjfuü côfiliû inic,nô alteri9.In tria tn gnadaftiupartitû eê.qdqd literariono mifmate fignatû ê,honcfti autores colligût.Quidâ legitîsdifciplîs inftindi,ad fûmû iuerût,ut amp;nbsp;literarû impiû aftupferït.Hi ut ipfi mûdo egregiis monu métis ,pfuerijt,bonas litcrasnÔ fûtpofî,aliorûç^ conat9,gK^ fi a faliua eorû dif crepét,fquenerât.CG(fta.n.illi neceffitatis cÔditiôe metiut,operis qlifatcs,ma/ teriâtp lcribêtisagnofcût,fcriptorûmFtitudiné autpenuhâ circa eu albû)^fan/ tiû ppédût,Nec etiâ oés idéualemus,nec pares efte pofrum9,nihil tn obftat^qn uaria a uariis ^mittât.Aequalignomonea doéiisinfimi ac deplorati ingenii hoîes abfunt,qdû nFiius ligulæ digna agétesdnfanabili ignorâtiæ morbo cofli tftâf, extra lineâbonorû ponût.Vnefto,q? doctioribus repugnauerïtC'a^t.Hx« vol tn âKexTo'M-y0oi,qn rephéfioné eruditorû fequût, fuâignorâtiâ cÔfitêt.Sermo .n.illos elidit^qre nec ego exiftîationé mihi ab illis fieri qlécuq^ etiâ molefte Fer ré.Nec nobis côtra hos agédû é,Fufficit illis tâdé cognita ignorâtia ^^pria Fe figt; bi ipfis maniFeftafre,ac ridiculos pbuifTe,dû id qd ipfis placuit /ibi 1 olis placuif fe agnofcunt.IIli etiâ aliquando dum de daris authoribus audiunt,nullum colz lophonium FufFragium facerepo(runt.Et fi ex obtufo ac femoto pedore qd cuomuerintç' obfundam eorum iguorantiamyoÙK TtTjafcoji putantur.

-ocr page 527-

PROTREPTICA

1C ft,,pxîores tn hebctib^ acutis.Quos couerfo nature curfu,medi5 Cuirtutis hofpitiû')falfo occupaffe putam9.Magis.n.ueritati accederet/i illos necdodis necfemotp ronis hoîb9 aiïitnularem^ç’uerû illis mediu ob id debcri uelim^^qj *icc digniccfeantjin cordatorû nec abiedoruuiroru claffem reponijamp; dû ïui

ac detradiôib9pedora eorûofïufafint,bcfl;iarûCqb9 ^priûeft) nÔhoîm couerfatiôe poti9 niterêt.Niliis infolêti9 eft(uteximi9 orator didt)g ultra pri •nas litcras ^greffi/alfâeruditiôispfuafionêîduerût.Adco.n.ptinadter praui tati inh^rêt,ut nulla uia nulla rône fadle ab eorû opinioe abducât,adeo genus

hoîm falfp eruditiÔis pceptpambitiôeintumefdt.Bonorû etiâautorûpfa gia i lli in côtrariû uertût,ôlt; alto uirib9 nÔ rône detorquêt.C^to inde maior au toi^jtatograuiorinfolêtia €orûtumultuat.Geftiût.n,ex côfumatorûuirorû ca/ Ï5nia,uberiorê falfæ dodrîp fufpitionê î fe trahere.Nô eft qd ifti nÔ côtênât ftudiorû gen9,tela eorû ac uenena in eruditilTirnû quêq^ cÔtorquet, monumê *3 qliacûqp amoliût,dû ocafionê alterius nois afFedâf ,qrût. Vn laudes alioi^î decâtari inpqnTimis aurib9 excipiût^e hg noî eorû obftent,amp; nÔ ob aliâ rê,nifi ütporahoîm ferât.illic^ uideât,q tâ dodoRihoîmf5niaexcufferït,dûitacj giîanitût,infirmiorib9îgcniis ^ppnûê nulli9 pftâtieeedere.Adde q» circa illos plçrûc^ fordida ac abieda fût oîa,amp;'. ipi dû inf umbrasTirefio fiFes j^fantjOCU latifTimi inf Infcos uideri conâuEorû pterea fentëtiæ plus cminet,plurimû ad/ miratiôis ob ignobilis uulgi fubfcriptionê acqrût, Afterût.n,illis opinionê mul torufuffragia /acilêtç ftdê inf cgcos ftrab9 meret,qb9 indulgenf ad pfuafione eorû receptis obtinêt, ac mPtitudinê errâtiû q libueritc' ducûtjpis itatç nûero plebeioRz pftâtig fuffragiorû pôdus acceditjUulg9 inde pfuadetdû arredis au ribus pdpit ea q ipfe dicere maluit. Literatores côiurant,ac nô alif corydo eorû fl qstotârê literaria uiarmifcß occupanet,gtinacic5tcntiôe digladiûr, Noui ipe cuiufdâcorydiinfolêtiâ^tottnplebeiorûuotis adultâ,qdûfupciliofa argumêtorû côtrouerfia cgteroR2 gfuafionê réfutât,nome infolêtiffimû fibi ar rogat.Et dû in diuerfis dicêdi gnibus minus ualet,qd nefcit in aliis refellere co nat,dû nil minus pofïit.Nec a rifu me defendere poflû,dû uideo qfdâ tâ pecu liarif in hui9 admiratiôe occupari,ut ei9 argutias ueluti oracula uenerent. Ne/ fcioanfiFestuncinueniât labraC’FerûtMomûolîjdûnihil inrephefionê in Ve neredearapi potuerat,fandaliû ei9 faite affedaffe. Nec id aliud retæ gen9 eft dû.n.nilin excelfisfcriptorib9expifcaripofTunt qd inius trahât,uelhic exalte riusfegeteuindemiâ fecerit neceffeeft. Autordinê rerûppoftereeft ,pfeait9, aut copiofi9 remiffiuf«^ rêtradiditNec ft eus fi autori qddâ exciderit,qd ipo rû genio no arridet,in q femel pede exorbitauerit,hoc unû tenêt, fufi fîuêtefc^ rimarû pleni,in modû Datifis Câtileng oîbus decâtant, ac repêtino murmure inftindi ueluti claflîco leuata manu urgêt,ÔC qdcûcp uerbû uelodiofiftîmû oc currerit,euomût.Moxincôdtatifsimû ludiciû de illo autore ruût,nulla habita rôneilloïSiinqbus autor ille pualucrit. Talicôtumeliafalfiimo falfi illi homi/ nes/iodorûmeritis inûdiat, qob pauca minus câdidepofitafingula bona ob

R iii

-ocr page 528-

ORATIO

ruuc.Nectutû eft côtraillosinfurgere,ginagispugnäquictonaCutSeneca in gt)mal5t.Si.n.qdc^ cotraipfos ftatuercm9ï;nilnificÓduplicata inuidia noftru crime intêderê9.Necignorati^morb9 eoi^î quêcpfjro-araeovuocatjullo remedio leuare p5c.Dü.n.fenfu laboram? oïs in nobis inclinât medicîa, qa uitia noftra nos fugiuntJndeeft utlethargicisphreneticifc^,’multo feriusconfulitur. Vc lim igicurfciolosillosfe ipfosfanitati reftituere,autfe fanos noefleagnofcere. Et tu FLORENTI immorandu adhuc uirtutis diffiicultatibus putasCS«: huic uiæinfiftendûç’ quâp oêsgradus qua longe latec^ patet,arduisneceftîtatibus fummus labor dânauit.Facüetuocedâ iudicio^ôdeo libêtius,qfciâ me remoto oî dubiOjin pfentis libri tranfitu arduiftimâ uiâ intercepifle,nefcio plane an uir tutis qdê.Haden9aût nil aliud q laborê,quê fuftuIim9^cxpofuimus.Supeft ut nunc his q noftras uigilias plurimistelorû gnibus oppugnabunt/efpôdeam^. Sunt q a nobis eloquentiâ poftulabût.qs eo plus miror.q magis id qddefydc rant,inteIIigOj^uis nô fatis intelligâ,q idinferiptore germanicorcqrantC eu ius faite nomen (ueluti barbarû)eloquentiæ delitias nÔ folû non intdligit,nc diietiâfugit.Si.n.Tullius atlt;^Lucrcti9 in philofophOjManilioin aftronomo, Strabo in geographo,Erafmus in adagiographo,nullas eloquêtiæ copias pe/ tunt.Si nec Thucydide, neeXenophontê ob facundiâatticæmufæ nomen fe/ rentê,oratori pmittit Ciceroç’ qrû intereft uenuftate orÔnis res extollere,ac fti eu orôniaccÔmodate,qdemû de rationedicendidiftèrût,extrapfcriptos elo quêtiæ termîos regredi poflunt.Quis nobis fuccenfet'Tqnlicêtius a ftilo pau lû abiuerimus,amp; fi in materia oîs candorisîmpatiête nobis facûdia fubfiderit. Dû hiftoricorûfitjliberioribus (ut Fabius inqt)uerbis,acremotiorib9figuris narrandi tediû euitare,oêf(Ç ad memoriâ denit^ pofteritatisamp; ingenii famam hiftorias componere,non ad rei intuitum, Adde q? nullius ftili tanta foclicitas fupercft, quæ nôtotiesuariatoorÔnisfilorefrigefcat,ubi nullacôtinua ordne tenet.Modo multa nobis obuenere, q eloquêtiæ riuû tot ac tâ uariis rcrû Cpc/ cicbusoblatis,mutauerunt,ac nitorêoêm puerterunt.Primo triû linguarû uf* aftiduuSjÔd pcipue germanus coIor.Multa.n« e nullo fatis idoneo auâorelatîo græconixi adduximus,qexgermanicofermonereduôa latino câpo dona uimus.Tôt pterea ieiuni fcriptoresgermanicas res tradiderunt,ueluti Entra dus,ôif chronographi,q ab oî eloquêtia recefferunt^plus exigendæ ueritatis,^ aurium uoluptatis ftudio tribuerunt, alioqad nullâ bndicendifacultatemre/ grcdiebant,potiorê(^ hiftoriæ parte elegerût.Nâ pofthabitis eloquêtiæ uiri-* bus,ad formandâ materiâ ipfis oblatâ fe totos penitiifc^ tradiderunt.Eorû lin/ guâ igit aridâ fanguine ac uenis implere nobis erat opus,ut uoluptati paululû futura hæclegentibus effent. Ne (ut plæric^ côfueuere)orônisdulcedineca pti ,poftq uenuftatê fermÔis in noftro ope inclinatâ uidifrent,animû eoR2 auer tiffent-Sed in tanto numero ault;ftorû,nullus uidebatja q dicendi copia ac ueri tatê germanica poftulafTem. Qui ergo potuiflem îtegrâfuis numeriscloque tiâ defendifte ( quâ fi in ^cîêfu ad nota ueluti ,ppriâ habuifiemç' neceflum fti iflequt in tâ uulgata amp;nbsp;crebra triû linguarû ac priuatorû audorû traditiôe no bis de

-ocr page 529-

protrepticä

bis deperiMet.No igit mead eloquêtiæ régulas aUigabo,quêadmodu illijqb^ materiæ claritas orÔnem illuminauit:,eloquêriâcçfuppeditabat,acg fepollice bat,Nosueroinbarbara regione occupât!,nô q iiosdelcdusuerborûi Cquê materianra fugitin prîo ueliibulo)uocat,tendere potuim9,uerû qnosreina tura tuleratHorret .n.non minus in fermone q in regione barbarica prauitas, quêadmodû germanicus rigor in fe dulcis,expeditiori linguæ cÔpatus hor ridior apparet,ita Sd dû incertis uocibus nos deterfo etiâ paululû barbarie! idi Oman's fquallorc loqtentabimus,a romanoeloquioabefTe uidemur.Non tn a curiofis ideo rephendar facile. Vt.n.nulluscenfurameret,q inter Gotthos uerfatus,non negligêter nec incôpofitegotthicû q^tulerit uocabülû,ita nec im probet,fi qs reeffe dida de illis qrû mentione facit fub eorû lingua in pubicû c miferit. Non pot magis naturalitcrcuiufcûqprei^pprietasexprimi,^ d’P’’*® eius dicendi colore amp;nbsp;fermone,ubi ^priûfaporêcuftodit. Vnûqde^ .n.plus in eo qd a natura recepit,ualet,acriora nâcp funt q ex ui ac genuina uirtute tra bunt.Quô igit barbarica regione iuxta oês numéros exaéletradere poffum? nec aliqn faite ex côfuetudine pceptg barbariei,uoce barbara labiC Nec ergo in iudiciû tubp ueniat,qn hgcbarbaricis ftridoribus imbuta acnumeris,aliqn barbaricûclangorêemiferit, acuagitû ediderit.ïmpoffibile ^fedo eft,paliqs barbarorû literas quendâ legendo faite fecurû fine labe deferri.Taceo de illo qeuftodito eloquêtiæ fluxu non folû mores,bella,ambitiÔes,infolentias,terro res,uerûamp;noîa barbarorû pofteritatimâdaturus,fine contagiôe elabi conat. Permittâ igit mihi libero aîo barbarie tantifp,donec a barbarica regione ftilu noftrû auertâ.Liuiusladeæ eloquentip fons,quâdâ patauinitatê (utin eo Pol lio rephendit) ânexâ fibi tenebatNefeio qd fimile in Cicerone,romanæ ligue fulminatore,anîaduerterit FabiusÇ' Et in nobis odiofe reqris C’qn nbsp;nbsp;exigentia

materiæ in tâ ^caci ope,facundiæ paululû negligentioresfeceflerimus, dû ex cellentilTimi uiri aliqn locoaconeri peper cerît,paulûcp refpirauerint,ac fufpê fis fæpius eloquentiæ pceptis refederint.Veniâ igit nobis cÔcedet Ledores, dûmodo non uoluntatis,uerû neceffitatis îbecillitatifcp iadura laborauerim? non noftri caufa,uerû materiæ nobis fubiedæ,q pene prauitate fua,noftrum ftilu corrupit,amp; adeo expugnauit,ut nÔnihil fœditatis barbarie^ (qua caruit) frequêtia ac ufu traxerit.Cecilius in epFa ad Caniniû Ruffûm_,extra ordinarias ac ftatas oronis leges tranfitû huic indulGt,q in rebus barbaricis tenet, Canini oc^ultroindefcriptionêDaciælicêtiâ a(rerit.Præterea (inqt) fi dat Homero amp;nbsp;mollia uocabula amp;nbsp;græca ad beneuolentiâ uerfus cÓtrahere^ extendere,in/ fledere.Curtibi fimile audentipfertim nÔ delegata,fed necefifaria facultas no detCquafi fubaudire uellet ncceffum eiTe in barbaris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etaddit,una

fed maxima difFicultas eft,hæc dicendo æquare,plane arduû îmenfum«^ etia tuo ingenio. NÔnullus.n.labor ê,cp barbara amp;nbsp;fera noîa uerfibus nÔ refultêt. Cæterû noîa q nô publica latini rigoris forma feqbant,qufc^ decor patiebat, moneta romana,licet barbara fuerint,fignauimus.Nec id indulgenter,uerû q üf»^ ratio poftulabat.Qpæ uero publicâfpeciê translata uidebât amittere, nu

R iiii

-ocr page 530-

ORATIO

dapmitusacintegral^rfusBarbaraadduximiis.Necid infra noftru erat oftidù,nam non nemini liquet, qd a T ufeis ac Pcenis Romani mutuauerintC' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Et fi mihi hanc negledæ eloquentiæ caufam fubuerterisÇ’ Nos nonnihil mate riænoftrætenuitas excufat,qper eloquentiæ cunabula nee uagari nos patie/ bat.Opus.n.erat ut plus inqfitioni q ftilo tepus noftru daret,ac cû inuentione nobis pugnandu erat potius,q auriû uoluptati indulgendû.Quintilianus gra uis audor materia fcriptori i primis lata ac abûdantê tribuit,etiâ ultra q opor tct.r4ultu.n.anni decoquet ôdnônihil Humana ratio limabit,plura uel ufuipo deterunt,pluria circûfcriptiusadductiufc^ adhibita enarrâdi luce circûfcindût Ipfe uero nullius fcriptoris ftudioadiutus,_^uinciâ hanc uel potius folitudine uacua ingreffus,nil repi qd ullo pado noftru labore iuuafte potuifl et.Nec de fcribere ueru parère materia primitus uidebar,ut exile,ita difficilima.InuêtiÓis igit onere pftus,oem ^fufioris eloquentiæ cura cxclufimus,nifi q? fiqua dub ccdinepelegantiaru delitias qddaeffluxeraqidtn no afFedanter,ueru calore qdâ côfueto ^labat.Eft pterea qddâ hoc hoim genus,qd peculiariter gr^caRt literarû eruditione delcdat.Quas fi qdâ q) ea copia ut in grammaticis ac ada/ giographis non in nobis inuenerintCid no in me, ueru in audoru ignoraniiâ côpetant,qbus nihil CÛ germania côe fuif.Nêpeamp; q noftru opus inlormat,id finegr^caruliterarû teftimonio deducat necefte eft. No ultima ipfe teneorad miratione,unde tot nobis grpea fuppeditauerintç' dû tn nulli græcorû operain COR2 germaip accômodauerît.C^terû tumultuaria editione op9 noftrû matura bâ, tpis exiguitate deftitut9,nil qd ultra qtidianu fermone fe attollere uidebat, aftedauimus^ic repetino conatu opus hoc noftrû temcre pcipitatû acceleraui mus.amp; calore qde iuuenili c0fifus,me coelo terræ maric^ pmiG,ut id qd uirib9 tutari neqrem/iduciæ crederê.Parû uires noftras ante côfului,qd ferre h^ feu polliceri poflînt;’ experiebar.At q opus erat cxpiri,dûnon germaniâ forma dâjUcrûeâformantibusanfam tm mepbiturûdiufpopôderim.Non potuit germanip ratio abunohoîepfedaoftêdi ,fineadminiculo alterius.Multi ^er ca ad id qd elaborauimus fcribendi genus fe cÔpofucrût,arduâ tn,qd fcio, ptê nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

ipfe obiui, amp;nbsp;q ad ^pfedû germâiæ conferre uidi,nô fub noie germaniæ,uef^ potius opi huicut occafiÔisautanfæ pbendætitulû ^»gt;Klt;rtlt;off.i.cÔm€tarioni defumpfi.Nemo aût ignorât,nô ad eloquêtig lafciuiâ,feu ad capiêdas aures c5 mêtaria tradi,dû plus hæc ad enodâdos authores,tpa,8d fada feribanf ,ac ab hi ftoria eodifcrepent,qalicêtiusaftilo alioqieiuna facultate cÔdita,fecedant.lta Didymus græcus uolumina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tia- •ar/vc/icf cv.i.cÔmentariorû in PindaRt

reliqt.Et ut totâ rêdicâ,ad nullas eloquentiæ leges me alligare uolui,ad obti nenda ea q modo tradidimus.Nâ fi facundiâ fpedaflem fuiffet in me pariêdo rû aliorû ufus multo locupletior uberiorcp in aliiscq cômêtariorû; ftudiorum ac opcrûgnibuSjubi res ipfa materiæ ingeniû iuuaftct,aceloquctiæ facilitates ultro admififtet.In pfenti ueronegocio,potius uoluntatêanimi,ac materiæ rc cefTum, ambiendo qjdigiofam cloquentiâ noïa interptari uolui, amp;nbsp;ut gt;?^ba materiæ uinculis folutæ,nô materia U€rbisferuiret.Inde ut cæteris germais fa

ces fub *

-ocr page 531-

protreptica

Ces fubderê.ad attoïlendas patri^ corn curas,aut fi' çj tergi'ucramp;rêt,a noftra ot» ’urgatiôe morderêt.Neceiniitacp erat exïduftria aflîmülata ignorâtiapofté tis antepofita qdâ reliq(re,ne animi corû a re oîno exacfte élabora ta auoCarêt. Rcfpirauimusigitaltqn,acnos înterdü qetetradidimuSjlicentiæqddâ ïndulfi m’.Siob id merebor obiurgariCnecdepcabor cuiufcûcp admonitionê,îmo lo CO obfeqi idhabebo.Si côuincor errore lapfus*;' eûdc Iibenter fine ftomacho agnofcâ,cæteris grattas dicâ,q mihi in tenebris illis uolutanti manû porrexerît ac germaniâ iuuerït ueritate. Veniâ forfitan inde côfecüturus fum,du nondû uigefiinâ tertiâ ætatêingrefiTuSjin rudibus annis adhuc côftitutus,hoc mare in^ ftrudo naui primus îbuerim,amp; cpl5gi(rimetenderim,repêtinoduâ:u emiffi onê occupauerim.Quâ olim curiofiori examine recogniturus nouabo,amp; qug negledafunt,accuratius reqrâ,Remittendij itacp aliqd erit adulefcêtiehoftræ cui ut Euripedes in hicetidibus ait a' Ai ivio-n. «n/r^ ntap-nv nbsp;nbsp;tTi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Lice

tià qdâ ineft cui ueniâ tribuere opus cft.Sumus pterca plus gq in ^ferendis ingeniis celeriores ac repêtini,amp; plærûc^ ueluti ex Thucydide Liicianus ï epi ftolis,Cecilius amp;nbsp;Plutarchus eliciunt.Optima Ôd excelfa ingénia uerecûdia re! primit, àTraaAê/lt;x 9fa«?«- àignorâtia nobis audaciâ fubminiftrat. Venio nûc ad id qd ad ueritate hiftoriæ ac integritate uidet attinere,in q plu ribus telis nofter labor forfitan c5fodet.Hic.n.inqt,ciuitatê gcrmani^ alicuius opinionis emifit. Alius receptas uulgi pfuafiôestâ diu obtêtas,memutatû iuif/ fe calûniat.Âlius,hic,ait,illius regionis antiqtates executus,nullâ turriûjfoflaRz; Origine,aut primi habitoris,herbaruqp in uilla noftra crefcentiû,mentionê te tiuitNe illi maligni igit cenfent,q rerû naturas interuertêtes,id ad chronogra phi ofFiciû aut potius geographi fpectare putât,qd chorographorû eft. Nec ùltiatn inter illas diuerfas partes difcrepantiainterferitjqm (ut Ptolemgij^bis loquar)Chorographia particulatius loca a totoabfcindens,pfedeunoqc^ gt;pforuagit.Dercribit.n.ferme fingula acminima,ut portus,uillas. populos ac fiuüiorû fci(riones,aut his filîa,Geographiæ uero ,ppriû eft,unâ amp;nbsp;eandêha/ bitabilê terra cognitâ ondere,quô ilia fefe fitu naturae^ habeat.Et tm circa ea uerfat.qp ghalesdefcriptiÔesipfi cÔiungunf,ueluti circa opulentiora oppida montes amp;nbsp;nobiliores fluuios,Ôd q ad fingula eorû reqrunt.Nec igit ad ,ppofi tûdeftinati opis ta exada reru enodatio ptinebat, ïmo a natura inftituti opis recedebat.Si.n»nûc ad medicina dcfcêdiftemuSj^tiés herbæ germanicæ me/ moria nos admonuiftèt,inde ad rônes naturales nos tranftulilïemus, pene in infinitü opus noftrueuafiffet.Vidimusalioqin tanta mole ac pondus uolumi na noftra adulefcere, ut fi maior pariendi uoluptas nobis accedi(ret,cui amp;nbsp;uer boRî ac rerûlicentiâ fupftitiofeindulfiffemus,nefcio anapiente felatius mate ria in coloffi magnitudinê id qdqd èft infurrexiftet.Progrefrus.n.fum alioq 15 gius dedpientc tranfitu,^ hiftoriæ ratio a nobis defyderabat,l5giuflt;^ têdim9 deftinauimus.Dû.n.primitusin altumuela uentisdedimus,caloreqdâiuue nili animefiores excitati,fine ulla reditus memoria,extra pferiptos ac certos pe ne limites cxceftimus.Necfatisaftuti eramus,ubi carbala noftra alligaremus?

-ocr page 532-

ORATIO

Donee q longifli'me a littore rcmcti,iâ me diu ptlagi occupantes,deftinati fi/ nisterminosamiferamiis.Tuncprimitus ad nosipiosregre(ri,negocji arduû täte pêfitanteSjOÏ conatu fccuritatê itcrû peabamur. Egrcgic fateor poftq me diashuiusopisdifîicultatesptergrediefcâmur,maiori ftudio uelaretrahcrc pâdere nitebamur.NulIusgeographicæ ^pfeflîom's copia rerS Strabonê fiipa uiuCedat aût Strabonis op9 eftufiirimû,toticp orbi deftinatû,magnitudie ger . maniæ noftræ,q tn ab ingenio dodiüïïmorû qrûcunCjj ^cul rcceffiuSuphic* ofa êt amp;nbsp;q priuato cuicp côftant, ex ïduftria opis nollri neceffîtate omifim?. Nec em expedit g ornes reru minutarû (ut eximius orator ait) rÔnes trahi^ac oês cuiufcunq^ rei tradus excurrere,ab unoqc^ argumêta fumi,amp; ex qua tau/ fa fluant.Inde mores inceffcre,amp; q in malâ côfuetudinê recepra (unt,refutare, amp;nbsp;denic^ uniufcuiufc^ ftomacho inferuire.Ipfe inter primas hiftorici uirtutes

' puto,aliqd nefciuiiTe,necoîa fedari,ucrû tin ÔCmaxîe neceffaria.Si.n.huicinfti tuto uiueremuSjUt nihil a nobis in feribendis ogibus ptermitteret/æteris iger mania occafionêac conatûaufercmus. Nec facile pofTemus cûda exeq,tâiiv finita.n.funt q dicere deberemus,C^ta ipfarû rerû uarietas.C^terS oîa q memo ria noftra^rogautmusjidoneisaudoribus nixi,ubi potuimus,ubinô,qtù le/ dionis ratio,acrecepta aliorûgfuafio in nobis exigebat,appofuimus.Plgrult;^ oculari teftimonioalioqineruditofidê abrogauimus/gpe dodorû hoîmiudi eio,amp;qrcgi5es ignorabant nitebamur,ac cÔfidentiori ^aeruncp aîo.Nôn.tu femg eft,ea q gieulo luminû nobis Gonftant,Iicet amp;nbsp;ueritatc foueant.in lucc fpargere.Nâmulta extant qoêm de fe memoriâfiigiunt,omittic^ cupiiït,plu/ ra,q ut tenuiora exiftunt,uim afferendâ ipfis ac colore accÔmodâdû poftulant. Vfus ergo hiftorici eft,informandis rebus,fparlaac minus idonea(ne afterâf) tranfgredi,qdâ uero uenuftatis gratia fuco älinire,qufc^ rei decus patit.fca tn modeftia,ut plus in omittedis fingendis rebus laborer.Quare necillis acee do,q ea ueritate res,qua adæ funt, enarrandas putant.Narrand^ qdê funt,no ut adæ,uerü ut narrare expedit, itac^p depofira materig occultât^ ui rebus ero gare opus eft.Nâ intentiftîmusgeographiælabornon folûinrerûinfpediôe ucrû î gftimatione eonfiftit,ac maius pciû habet,dû a uifu remotus,ab ingenio acaîæhabitibus,plusq a corgis fenfibus ^cedit.Q.uia inhiftoriis acin cgteris monumêtis animus cÔtêplatione redi informât amp;nbsp;exêplis,q inoîbus difeiplîs potentiora funt exgientia.Quoifum.n.attinet Achillis fortitudine intelligereC’ nifi eâ ad uitæ tuæ imitationê tranftulens.Nec eo têdebat Homeri intêtio, ut tm in cultu corgis ac expftione Achillis oceuparetC uerû magis q uirtutê illius nobis in excplû formaret.Nô igit ueritati Homerus nec mendacio patrodna bat, qtiefcunqj falfa,ad fingend’ostn bonos mores recepta nobis pponit. Na plura heroibus cÔGeftit,q finxit,amp; illis q finxit,^ximâ ueri imaginé reddidit * Nimiæigitfedulitatis aclugftitiofi hois efte puto,Homerinarrationêoraculi ueritate uenerari,qué multo ante médaciftîmû futurû Sibylla pdixit,a cui9 qc^ deTroiæ fententia tâdodiftimiabfunt. Nimiæ qlt;^ temeritatisefle coniedo Horaerû mendaciis inlimiilare,amp; a uero receftifte calumniari, dû nihil ucrius illo qd

-ocr page 533-

protreptica

inOjqducrinînlead mores bonos tranfumipÔt.Et fi falG ç^dJain ipfo côui^tS fuentjdûinodo a fide hiftorica no exciderit,amp; ad bona uitg inllitution? trâfirê poc.ita falfum eft,q5 uerû. Gauêdû tibi erit,ne tu çj id falfi loco habuerisCfallc/ tisNon igitubic^ frigidû amp;putridûeft,qd nÔpcifam rei ueritatê explet, du modo tm a uerifimilibus côieéluris ducat ,amp; ütilib9,nÔ uice mêdâcii explodat. Nec ueritas cxpiîa ptinaciter tuenda cft,übi falGtatê cois utihtas melior ra/ tio,pudic^cpaures exigût.Videmusplura a reru natura ^duci,qrû tnemoriâ ex induftria audores clalïîci excIuferüt-Non qa ueritate id aiferi nô poflit,ue rû qaaut ab îpudica rône ^fedû fücrat,aut in fufpitionê îcredulitàtis cecide/ rat,aut pias aures ofFenderat ,fiue ïuidiæ materiâ fuppeditabàt, Muka.h.a rci^ natürâ occultant,qfi qs luci ^duCeretC'infaniret.Quareduplfrücç literarunl ^ceresnugâtjidcogiteSjtibi itanugari nô datû e(re,nectepo(re.Refenêdi igit funtq id nugandi genus fummouerSt. Et qa hæc firmiora funt,du exêplis dc monftrant.Nonneq hoîem Gbi ad pingendûdefumit,eaqfuadente rône co fûmare pÔt,excurrit. Arcana qdâ amp;nbsp;îpudica remittit,ac mêbra ab oculisrêota occuliat.Haud fecus ifta in hiltoricû cÔpetunt^cuius opa funt, non coàdis acccrfitiSjUerû côcefGs ac fidisdefcriptiôibus,moribülcp cÔducibilibusaliqn decurrcre.Nûc q memoriæ répugnât,pofthaberejplæracp incÔpofita eriarri di luce formare.Nec magni refertC fi mendaciû dicat fcriptor,dûmodo nô me tiatAitt merttiat etiâ,dümodo nô mertdacii idfpcciêgerat.lmrho Fabius no/ fter oratori alioq uiro bono ac pfedo mêdaciû pmittit ƒ illud ad honeftatertt aiitpfuaGonêduci pÔt.Curnosid inhiftorico eXplodimusCAddecj» ta longé a fe inuicê feriptores in diuerfum abeût,ut difFicilimu f it difcutere,cui9 iudiciO potius cedam9.Nec dimidia pars illor u ueritate defendi pôt,q principû geneâ lognsinterferunt.Multi.ibad gratiâloCuti,principû uoluntati arrilcrût, amp;nbsp;bis qlaudi eorûcôueniunt pluribusfidiôibus anncxis,principû auribus inferuP ûnt.Ex qtotû fandorû numeru qlibet genealogia Gbi arrogauit,tâtîicp bonos pnncipes,8d q ad uirtutê nitebat côpledit.Hebetes uero excludit.Qiiare neé ægrcferaSjfialiqn in ferêdis ducû arboribus.a tua fchtêtia rccefferim9.Pro te porû.n.qlitate,loci optunitatc,phabita cuiufcûq^ rei débita dignitate,amp;hisfin gulis in chronographis emêfis,multu ac diu penfitâti,tandêdigniorêuiâ îgré diebamur,acgenealogiasnoftras^reinece{Iitarc.nÔanentauôe imbuti,for/ mauimus.QuodnegociunonuuIgarê laborê nobis attulit.Seria.n.re3agit,qti CS dcrônenobilitatisdilïcritjubi nifi cautp ac diligenter exploratacGdaïuerif* adu erit de totius gcnealogiæ ueritate.Nâuno faite gradu eius dcfyderato, totius arboris fumma puertitjii al its rebus occafione aliqn error admittitj illo uero totagnis ratio deturbat. Vidcm9 ptcreanullâ ciuitatêtâ exilé St priuaiâ q non anile cômentû de eius origine,qua fibi blandiebat,efFinxerit. Eueniunt, etiânaturç rebus ta mutuæ ac uarig uiciflltudirtes,üt pene décoda fintoîaillo rû,qantiqtatcuenerâda,autreceptauetufl:atememorabât.SubGdûc.n.môtes, amp;pal9 aptaq; remis uicinas urbes alic,amp;graue feiititaratrü. Vbi jpterca olitn

i

-ocr page 534-

ORATIO

terra,nûc manahorrct.Et du ita fe rcs habeat,ut CL. Ptcïemfus a(rerit,(ÿ ob mLitationcs,corrupnonefcp rerû,multa corruiffe agnofcaripiecefle eft nouas nom tpis traditiones mtêdere.Libi âda tn cfl: feriptorû fentetia, m Ajd hde dignû; Verû qaloca oiaautob infmitâ eorû magnitudinê, H243:/ityaADj» lt;2yifßoAi(V,ut eius uerbisloquar,autqa no femg Ce eodê modo habent. Nemo hæc explorare tâ exacte pôt,qn fp tpa futura eius ronê nô fecerint manifeßio rc.Hæcilie.Videorplura in defcnfionenoftraexegifle,^rei neeefficas patic batjhaberê amp;nbsp;adhuc plures,qbus opus effet,occafiones ad tuêdas copias nras, nô intcpeftiuas,n!fi qp g hacc addefenfionê recepta trâfire,nô hærerc uoluii Su tn ea partim ola tuâ uoluntatê ingreffus FLORENTl,partim ut côtra uà ndoquêtiâ Cm qua multi Ce erudiût)agêdo,aliqto liberius expaciarer,oner»c^ -cederê parûg,doneeanimu in ta anxio negocio,qd germaniæ cogniuôi impê dimus,refpirando parug repararêLftugerêcp defidiâ,ac cæteros germanos qs defidiæ natura dânauit,cÔpellerê.T enuit me pterea dignitatis tuæ in cmni literaturaliteratiiTimç ratio. VItimo fummatuain mcfeduIitasFLORcnti uthæc,qadde»‘enfionê noRrâ côceperâ,cûnoîs tuiflorêtiflimi pfatione porà rê,Slt;in qflionea nobis mota,honeßamutugcharitatis noftræc5tentiôc,tccii dcccrtarê.QLîâ(dûabarduis principis negociiamp;animûtuûcuris folututn uolu ptas aliqn auerterit) infpicias,ac noftris illis qcunc^ finrj^oni confulas rogo gt;nbsp;unaeç BERNARD VM VurmtzerSalterû iuuêtutismej(pcm,hisnugis g ticipê fadas^uiFU(inq)q altifTimtâ iuris eruditionê ex îtimis penetralib^repctit^^ polittorib9 ftudiis côiûxit. Vaic,amp;: dii tibi plene licitatis optatû curfii ofRrâ* QvAiTt IQIÙ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oXCia

FRANCISCVS IRENIGVS AdOforcm.

Si carpenda iiidesC’ tibi nunc cß Morne facultas' AudeC’ocuIis coram quæ modo carpishabes

Êxcidiumfera T roia tulit,defcriptor Homerus

Inuidiam,liuor non niG fumma petit

PIaudcfinu,necinuidiæ germania cédas

Nanep eris in numéro quo fera Troia fuit Id dccori accedet noRro/|uum fortis Homeri

Compos,amp; in numerum ponar Homere tuum Percp deos liceat duce te mihi gloriav Homero

Dicar ut æquales ipfe tulifle uiccs.

Toü avTst/Wfàa*

na'tÂov (peovep» |xoi inijAtx p.ifx»vamp;i^tté

x«Ae‘’rov CiGAcç ^ovtk lt;fgt;eCamp;, OvAiV Ïo/W •n®*' é'n'otKovôTXttzrcûV nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toVf

XtoîOjOÛx âXtyft GiGAooquot; o2i.6Vm kaküv,

Hlt.ia.ff vQamp;i^av âç a-BrÔAôiTa KtvôiT

À^‘a.yi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,p.’icyaiovs TOV

S«;^Ai7T,«ç teamp;Aoù UWlwtTO TatÛT» 9iA^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

FINIS

-ocr page 535-

ÏilDÏCEM PRAETEREA LECTORI APPONERE VOLVIMVâ Quem obiter utfefc nobis res obtulit,ita per currimusiuxtaferiemfóhorü.

De littera A

Abacûcondif . foJxxvii,5i,cciii, bafilica airertdorfF. cci. anfpach,anolfbach. ccüÎà Abfyrtus NicômedeS duftorcô Alexander apudfe habuit gerz apuleiusfex. cótra Ger. cxxiiL tra germa.uir dodus, cxxvii. manos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxi. app.Sabinus cótra germatCxXiiib

Abudiacum

Acynacis quis

ccxviii, Alexan.quid contra gcrma.cxxL nbsp;nbsp;Si idé occifus ab eifde.

CXXXk clxviiü clxvï. clx.ii. cxciX*

ccL xiiii cciL Ixxiiiü

Ixxxé

xxix. 6i.cxxxviii.Si contra getas. apes in germanià.

Achaiadiripif aGothis cxliiii Alexan.feueruscôtraQer. cxxvL aqlegia capif a germa.

Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxxxi. A laricus Romam 5i totam Itâli â-jTôtrxüSùrxt

Achillis dromos

ccii amcoepir.

Acarnaniadeftruit ager. cxlviii A Ices in Germania

Aemonia Adula mons. Adrianus cótrager. Adrabi Adiopocampi. Aduatiti

ccx. altitöna.alpes.

clxix almonus fluiüus.

cxi.5i.cxxv. 6i.clxxx.Si.cciL clxxxviiL algaügiaeoppida

txlvi. aquifgtanö* clxviii. aqiieburgö.

clxxii. argonâucæ in Iftro

clxxiiii argentina

argentinéfis epatui exeii. arnesburg

Cxc. amalafuntha 6^ ei^uirtutes lix. armeniaagotbisdiripif.lxxxviï —....... cxcix. amaritinijariibianijambiuâtii.cc cXxxi. ,

Adamasingerma.nafcié cxlvL amifîustielaniafusflu. clxxxiL arcadius côtra Germa, cxxviû Aencàs $yl. quid in reb9 ger.fo.i. àmerbacu m,amberga ,amertal, arelaten germa.ccperût.cxxxviL Aegy'rum

clxv.

ambioncs.am.ixobii,- ceii'. 8i.cxxxix.

Acragcrmanorii Acnusfluuius Aeneas fluuius Aégrafluuius

clxvi. anaxona,uel aniaxona, ibidem arelatenfe regnu. clxxx. antiquorupauciingemanil.iii. Si.lxi.5i.lxviii.

cc.

clxxxii. antiquorum ignoiatia iti rebus aidaburi9cótrabarbaros.cxlviï*

ibidem, arimiilagotthisdinpit cxiviii*

clxxxiii geinianicis

Affiriitas graecorii 8i Romano z ancoiia aGer.capi^.

Ixxxvii. arbonchi.

cli.Si.ee clxxi. clxxxiiii* clxxxvii.5i.ccii.

tum cum germanis. clii. antîochiaaGerma.capi£.lxxxix. arduafylua

Agathius auftor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo.i. antigonus galatas apudfe habuz araresduo

Agrippina ciuitasRomxcxxxix nbsp;nbsp;m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cxi. aredäta.^

Agrippina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxcix. Cótra eundc galatæ uift9 .clvit àrtobriga

ibideiTu clxxk cxciiif

ibidem*.

cc«' ibident

ccvif ceii» ceiii ccvi*' ccxüii»

ccxxi*

CCKV»

cxüL cxxiù

Aichftat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccit antoninuspuis ger.dilexir. cxi. arduenna

Aichltattc.eptusei^ongolxxiiii auxiliodei hicuiciteofdé.cxviii arftôsquid.

Alani germanica originemhaz antonini 2traMàrcoma.cxXiiii arflophilax,arfturus bent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. xvii. antoninis damna lUata à germa areuacii

AlaniaGotthisuenere xx. nbsp;nbsp;nis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo.cxxxi. argentuaria,argentaria

Alanorû lingua eadécû got. ibt antiochus contra Galatas. exix. arûcud.

atgentóracum cli. arelflauiane,armarii. cliii arftopolis

clxxx. arftauium clxviii arfenium

Alanorftfigna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxviî. nbsp;nbsp;nbsp;6i.clv.3i.clvL

Alanorû Strategemata in gallos antes qui Tint,Si unde.

amp; ocs eorii excutfiones Eoiü regii Catalogus

cl. angliaaSueuiscapi^.

Ixii. angros fluuius.

Alcmania vnde difta fit nbsp;xxiii. anferes germanoru.

AlfatesqnclixilHani

XXX. anguillei^busfluaiisger.clxxiii armincnfes Alfatiælâtgrauiat9ad qs.xcviii. andromade.

cxciiit ardennenfescomités, clxxxviii. afiriius poliio cótrager.

Alfatia duplex. ibidé. angili.

Alfatiaefcrtilitas. clxiiii. ailtuuerpiunx

cc afciburgium iii.6i.lxxxviii.

cc afiapopula^agerma. cxxxL

Alfatiavndedifta,Silt;ç Heluecia angriuarii,an{uarii

fit. clxxxviii.6i.ccxiü.5i.ccii andelau Alfatiaeoppida nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exeiii andegauia

lvi.Sifequé* Xiii.6i.cli.

cci eexse’

ce. 6igalatis;

cciL aitringL eexx. afehau rixxxiii. afcalingium^

Algiones,AlthaAlbanL ceiii. anchialc Allobrogi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceii. ana fluuius

ccxvi. athenæus uidus a SOtthis.cxUiiL

Albagreta,albadoniinosü,alba angulushudis.

-ocr page 536-

INDBîi

fttbalarïd mantuetudo

tlvi ÊOtuflxategemata-Se^sfepulz dirîpitur.

düL

Attila germaniâ deftruxit

cxL turae,ciuitates,Sioîa

ibidenx britannica herbâ

lii

Eiusgenealogia.

Ixi- Baden ciuitas.

xcvii brufeUaeduæ

cciiik

atheniéfes uincûf a galàtis

[ clvii Balneabadenfiû

clxxxiiii. brufellaadepifcopû

ixxüii

âthcfisfluuius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxxiiii Backenheim

xcvii. bruviler ad epm tullem

Ixxv.

attuatucum.

cev Barbonxarae

cxvii. brunfuigum

ccvii.

audit9 pualet uifu in geographia Bathanatus

clxvi. Illiuscomitatusinitiû.

ixxx

ôdhuicteftiôm d^dûgt;vi.Si.v- Baccnafylua

clxxi De ducibus eius

Ixxix

auarifci

xiiii. Balthcû mare

clxxiiii nbsp;nbsp;Ibidem oinia caetera côtinenf

auaresunde

xvii. Bacuntiusfluuius

clxxix brabantia.

ccvii.

ïdemuincun^ a Bulgari«.

clii. Batanodurû. cbtxxvii

. £amp;cciiii. Eiusoppida

cxciii.

augfpurgéfis epatus

Ixxüii. Balbrun

ccvii. brabâtiæducatusinitiâ.lxxxviii.

Augufta

cc. Bardini

cxc. Quô adFlandréfeSjbuigundioz

auuidius contra germa.

fxxilîi. Baltia

cxcviiii nbsp;nbsp;nés, Auftros, Si eorum ducum

Aurelianuscótragcrmanos,3ivi Ballenftat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccvii ftratcgemataquot; Ixxxix.

âusabifgt;is nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxxxi. Belgarûdefcriptio,amp; an germa bruriaagotthisdixuif çxlvi.

Idem contra gotthos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxlv. ni finr,amp; quoad germa. x.amp;.xi. amp;.cxlviii.

Auguftuscôtra germa- exxii. Bretthenadpalatinû. Ixxvii breuciundedifti. cii.amp;.ccUL tdê àb ipis uiftus eft,Si 4damna Bergenfes in marchiones, induz brcmenfis epatus Ixxiii.

acceperit.

cxxxi ces.Si quô ad luliacenfesdeue brufteri côtra romanos clxii

ïdem contra gotthos

cxliii. nerint^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixxxviii. brongus fluuius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxix.

«ucs germaniæ

clxviii. Bellum pratum. lxxxix.Si.cci. brigantia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxxvit

auerpi

cxc Befickeim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xcvii. brigarhi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxc.

Auftria ccEiusurbes.

excii. Bernicus fluuius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxix brifeiaeoppida nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxciii.

auikiae longitudo

cxeüi. Bederau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cci. brufteri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cciii.

aucntinûjuel auenticû

eexi. Bericus fluuius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxix brandcnburg?fes marchiones,Si

Aufterania

cc Bcmi cxc bethafii ttiiii. - eorû catalogus Si genealogia

AugiaCaefaris

cciii Bellouaci ccv. berna.cci. Si eorûbclla lxxviü.3i.lxxix.«

fiugiamaior.

ibidem. Bizantiûdeftrui^ a gott. cxlüii. Eorûciuitates. cciiiLSi.lxxix

Aureatenfes

idem. Birchanis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cc\^ brandenburgenfis epatus. Ixxii«

Auxta

ccxxi. Bingium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem^ brun ccvii. bremen, ibidem

Auftrafiaetegû catalogus Ixiiii. Bituriges. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cci-brifacû ccv. brénus. Ixxxvt

Auftrafia,Siubific

Ixiii. Bilickeim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem bulionarx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exiü«

DelitteraB

Blauusfons nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cciiii. bulionenfes marchiones Si comi

Baftarnaegcr.SigàIatae.xx.Si.xiiii Boiôiboarii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cci. nbsp;nbsp;tes,3i eorû catalogus« «üi.

Hi côtra mithridaté Si rom.clxii. Bithynia dirui£ a ger. nbsp;nbsp;nbsp;cxxxv buUienfes Antiochiam amp;nbsp;Hieruz

Bârdi facerdotes qut

XXX. Etagotthis* cxlix. Si a Van falemcepcrût nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixxxix.

Bauatiqiïchriani

xxxi. dalis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cl burgûdia olim germanorû. ccv.

4s reges Si duces habuit

Ixxxw Bohemia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cci.Si.xxi bmgundiæducatus. ibidem«

Eadé ad Otton^ fchuiéfem. Ixxxi Bohemi fagittarit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cx\^ burgudiones côtra lotbaringos.

Barbariqut

cci. Vincunfagermanis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxl. Ixxxix. burgudi uifti ab hel

BatauiquL

cciiü. Rexbohemiae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uetiis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xc^

Spumabatàua

lit bohemicafylua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxi. burggrauiiNorinbergeó-adbra

Biusdimenfio.

exevi. bombarda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cx\â denburgé.marchionatû.amp;eo

Bafilienfis epatus

Ixxiiii. bonafusin germania clxviii. rumgenea’o .Ixxviü.Si.ixxix

Bamberga.

cciiii bofphorus cîmcricus clxx\m. burggrauiimagdenburg^û'Siro

Babcbergenfis epatus.

ibidem, borroniagus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxxxüii. tenburgenfes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xcviü.

Bacharaeô,

cciiii. boccoduru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem, bulgari côtra germa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxl.

Etquô ad Palatinos.

Ixxvii. boleatum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxxi Chrifliani quâdo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxxù

Ballenüiden

Ixxx. bonna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccv. bulgari qui, Si corûuirtus nbsp;nbsp;di*

BadeiïmarcliionatUSundeSi ex bootesfydus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxcv. bulgaria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxiÂ

qvubuamp;

xciifl. biiunau a Sueuls, amp;nbsp;a (axonib^ buceilaria» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;civuk

-ocr page 537-

ÓPERiS


budâurbs clxxxvii.Si-ccviù cafTuIa capclla calbiû. ccvii. Etcarûinduftria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tjdifc

bulaàoiî. clxxxixStcciyi. câpus regis caieci carnûtcs.ibi. cimbriterribihlTimî.

bruntefhoffen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccvii. carnuntum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceviii. Idem fagitrarii

budoris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;axiiii. Cæfaramp; celtesijdin germanicis De corn galeis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidc. '

budonis nïó.burffelt cci. rebus ogati fint- fof.i.Si.ii. cimbrorû aræ

Délitera G celtæqui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v.amp;îx Eotumvcxilla. ibidem.

Garni q. fint fo.xi.Sj.clxxxvii. celtrépuerosrheno explorant, ix cimbridi belluhortédaptæcef/ Caibos a germa, xviii. Reli^.cli. cæfaris gladius in germa- xlix. ferunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem.

C3pniôiseruditio8ifortuna.xlii. Idemgerma.doio vicit cxviii. cimbiiadiisuiftifunt. exix. Caracalla uoluit effe ger. Ixx. taenomagiû. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceix cimbricabellaoiftia. clix.clviii.

ïpe côtra germa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exxv. cella unde difta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xcvii'dphioim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cc.

Caticnelenbogen quô ad lautz cella quô ad marchionf. nbsp;ibidé. cizenfis e^atus qn amp;nbsp;â quo initia

grauiû xcviü.Eteiuspsquô cecîna côtra ger.amp;helue. cxxiii. fumpferit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IxxiL

adPalatinû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixxvit Idé bisuiâuseftabeis. nbsp;nbsp;cxxxv. claudianus adulator. nbsp;’ nbsp;nbsp;cix.3i.

Carolûmagnûfuiffeger. Ixiiii. cerauniü. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxvL cciiii.ac.cxxviii.


Tora Caroli genealogia Ixvii. ceciusmons. Caroli Burgûdiæ ducis gefta.xc i. cellenic balneiî. Ca.CaligiTlafecû ger.habuir. cxi. cepheus Ipe côtra germanos. cxxiii. cenomanni Careiæ germa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxv. centroncs

CaniiUus fortuna fola ufus eft cô cerufii

tra germanos. exix- ceracares.

CapKolii expugaatio a Senoniz cella monachorû bus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exix. choaquid.

Cartivincunf a Drufo exxii. chali


exc- amp;.clxxi. claudius.a ger.imp.faft^ eft exiî Ixxxiiii. clodiusAlbinus impeditus eft a cxciiii. nbsp;nbsp;germanis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxiL

ceviii. clodius ob uiftoriam côtfa gerz ibidem, nbsp;nbsp;manos gloriofus. nbsp;nbsp;nbsp;fljidcm*

ccvii. nbsp;nbsp;Idem côtra germa nbsp;nbsp;nbsp;cxx\d

ceix. cleoclianusuiftusager cxüiii. ibidem clades apudAliam. clii. XXXV. climataquot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxciii.

clxxxix cil uenfes duces Si matchiones.fo


CCuratius côtra germa, cxxiii. chetaori nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxc. nbsp;nbsp;lio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lxx.xviii»

Cains côtra germanos ibidem churones ch.ucota: nbsp;nbsp;ibidem, cliuenfisciuitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccvii

Cappadocia diripi^ a ger. cxxxi cheracatriæ churiones nbsp;nbsp;ibidé. clofternuenburg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceix

Caifandradeftrui^ ager.cxxxvi. cherufei. ccvii,iSi.clxxi-amp;.clxxxix. dingen munfter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem

Câpaniadeftrui^agernx cxlvi. claamæleon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxvii daudouium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem,

Calabria deftrui^ a gott. cxlviii. chronus.fl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxxiii cluniacenfes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem.


Carpi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cli. chalauftus.

Carthago diripif a Vâdalis- dix- chercobalus Cauchoriiftcrilitasfrugû.clxiii. chenni


àinpecoribus clxvii. cheniteri

Carparus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxc.amp;.clxxi. chenifei


cxcamp;-clxxxiiii. colonié.archiepatus eiufcp origo dxxxvii. a catalogus atchipfulû. Ixxii. clxxxix. colonia.cxcix.Q.nchriania xxx.


ccix. coraci qui ûnt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxxii.

clxxxv'iii. côfcii indices Vueftualiœ.xxxvi.


Catarracta: in Danubio clxxix. choburgum Carpis fluuius.


CarnuntO' Catti.

Çaxuntii.

Caturiges. Camburg


ceix coîasfcriptor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dvi.

ibidem, cycyzena a gotthis diruif. cxüiii côftanrinusexptemrisger. Ixx. clxxxix- Cyprus a gotthis vaftaf.cxxxviii. Idé a ger.faftus impator. exiii-cxxvii. cxxxiL Cxxxiiii-


clxxx.iX.ccviii. ciliciaeripif agotthis-ceviii. Et a germanis..

ibidem, dus âuui^ in Danubiu.


cxxxi. Eiusgcfta côtra ger. cxlix. Vincit^ a germa.

clxxix. Eiusmors.


Carcinites Carini Carefii Caninefates.

Cafuani Carithnî Caniptæ Carudes Caumani- ibidé-Caffiopeia.

Califto Cacionebis


cdx. dus fl.in Ma:num.

Caicl. ceix. cimbriûmare.

ibidenx cimbrorû inûdatio ceviii. amp;-clxxiii. 5£.xx.


ibidem Cornelius Fufeus côtra ger.cxxiiii


dxxiiii. Abcifdemoccifus.


cxxxi


clx.amp;.clxxii contra Leonardû aretinû cxlii.


dxxxix. cimbriundcyÿcorû fedes.


XX.


côftantinopolisobfidef a germa


ibidem. cimbroselTe germa.

amp;.ccviii, cimmeric9 bofphorus. cxciii. Eius dimenfio.

ibidem cimbroru antiquitas.


nis.


cxlv.amp;.Ixix.


ibidé. cornu diruif ab alarico. cxlvi. XX. côftantia pifeofa urbs clxxiii.


cxcs'iii. codanus xx\ùi carcerus.fl.


clxxiiiL dxxix.


ceux, cimbri.mulerû caftitas. xxxvüi. coiaphis.cixxx.eoquun.fl.clxxxii Sii


-ocr page 538-

INDEX


Corrtâgenij * ' tkxxviL Donagetmano.quîuicetût.cvîü EttHngeii jbîdéfli.

Corconcii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dxxxix Domitianus germanicus effe vo Ettcnhcimiü ibi- £uentü.ccxi.

Coronafydus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxciiii. nbsp;nbsp;luit.' cxxiiiLEiusfgt;lia. ibidè Eumodurö. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxiit

Columbaria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem. Domicianusvindf a ger. cxxxi 'Delitera F

Corroduû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«viii. Idemcótragotthos exliiii. Fabulæphaétôtisdeciaratio

Condrufi collobatcs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ix. Domitianus emptiscrinibus de Falconesalbiinifulisger-cxcviil

Corbeia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidé. nbsp;nbsp;germanistriùphauit. cxxix Fanefii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxL

Criminéfis e^atus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixxiii. Dockcbergu ccx.Dornftet.ccxi» Focderici primi cæfaris habit97o

Craffus alpinos domuit nbsp;cxxii. Doftrina pacis. ibidem. FocdericifecûdiftrategemaracÔ

Cryftallus nafcif in germa.cxvi. Donis germani trii uiäi funt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tra tur cos amp;nbsp;Italos nbsp;nbsp;nbsp;Ixxxvii»

Cracouia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccviii Drauennafluuius. clxxxiii. Filcini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxi


Culmenfisepatus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixxiii. Draos fluuius. dxxxvii. Flandria in comitatö amp;nbsp;comirä

Curia cclxxxvibSC.ccvii. Draus flu. Drabonaflu.clxxx» eius Catalogus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xc»

CucuUaemöns nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«vii. dryudes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xviii. Flädriaaddanos hanoniamma

Curia Hugonis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccix. drufinæfoflÎEamp;ftrufturæ. dix. mortenfes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem


Delitera D driifigcftacótragerma, cxxiiii. Eorumftrategemata xcii« Daei Gcrm.iniamp; qui xv.amp;.cliii. drufusuincif abeifdem nbsp;cxxxi. PotentiaFlandrenfiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibide

Daei femp iuxta Iftrü, amp;nbsp;duæ Da dromachetis gefta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exliii. Oppida Flâdriæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xeiü

ciæ. Xvi. Hi eötra roma. exxv. durlacum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cXyitSi-ccx. Fleuusfons nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dxxüii

Cctraeos germani. cxxxvii. duldoni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxc. Fleuuslacus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxxxi.

Disiain^uinciam. cxxxix. Delitera E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Flaminii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cexxiii.

Cfc li a germanis xviii. Ebrios non (olü germanos, fed St FIauiana,Fiauioflauia. nbsp;nbsp;nbsp;eexv.

qnciTïiani.xxxi.Gaetera.dxxxviii omes genres faxxxiiii. Fontinagû. ' Ixxv. Cc .a regû genealo. amp;nbsp;Cataf. Ixv. Eburones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccx. Foifenfe monafterift nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eexi.

D.-sCavtisDacifq^fidem. xxxiii. Eberbergû.ccxi. Ebtaeû ibidc Forchen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem.

DancburgûadLuncburgé.lxxxi. Eburum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem. FranciGermani funt xix.amp;clil-

PaffeL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem. Eberfteinmunftcr ccxix Quandochriftiani xxxi.


Panubii limes. cxxxii. Ecmundenfe monafte. eexi. Eorûinitiuamp;Catalogus.lxxxviif idem côgelatur dxxviL Edera fluuius dxxxiii. Franconia ad epifcopatûHerbi/ Ciufdc ipetusamp;qiitasamp;rô» 178. Egeftani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxxv. nbsp;nbsp;polen. lxxiiitS.’.lxxxv.

Panubii on9 amp;nbsp;çxit^ oftiarû. 179 Aegyptii oés barbares dixeft.exe Frânci ad Rhenû Ixxxv'. Sexaginta flumîa in Danu.clxxx Egra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxi Francorû ducû Catalogus ibî»

Eiufdélongi.amp;latitu. cxcvi Ehenheim, ccxi» Eluones. ibidc. Francorû libertas cxiiih Dandidi Dandati dxxxix. Eiunen.monafteriû clxxxix. Frâcuamicûhabenô\dcinû.ibt.


Palmaria


ccx- Elmeones.


ccxiiii. Francorû vexillaleo. cxviL


Pâna roma.illata bello cim.clxi. Elcdrû eius noïa.vîrtus, amp;nbsp;pftan Franci batâuiâ ceperût cxxxii. Denodurû Delegia ccx. ftantia,St ubi nafcalt;5 dxiiii. Franci contra gotthos omiavflt;g Pecianæarat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cx\rii. Elegium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxi. admarecceperunt cbb.

Delphi côtra gala. cxix.amp;.clviit Eleftores imperii amp;eIedio lKx\\ Franciæ rex nihil fine germanis Decœbalus a traiano uift9.cxxv. Embeccenfis dnatus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixxxii nbsp;nbsp;egit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exiiî*

Pelphinatusolim ad germanos Engern St eius dominilxxx.amp;fe. Pluraafrâcispoffïderi quægerz fpeâabat cxxxlx. St-lxviii. Engonafis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxciiii. nbsp;nbsp;manorûfunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IxviîL

Decius contra germa exhiii. Eningia. Eppingen» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxi. nbsp;nbsp;Franconia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxi.

Piocletianus côtra gotthos ibi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxxiiii Eius ciuitares. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxdi.


Idem german^effe uoluit. Ixx» Equigermanorû

Pigulones; clxxxix.8t.ccx. Erafii

Pidoni cxc DiCQboldi. ccx. Eremus Heluetiotft


cxvii Frâcorûrexfubimpatore ixviii


Diglumî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem. Erftcnheim

Pmoadûpyrgu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxviii. EriftaUiû. Erphotdia

Dornbergû. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lxxvii.8t»ccx. Erafmieruditio.

Donaadhsmortalibus. ciii. Erythropolis

Ponagermaràsadiisoblata-ibi. Eflingen.


dxxxix. Framea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxv.

• cxc. Fnfia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dxxxix.

ccx eius ciuitates.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxciii.

ccxi. Frifiquâdo chriftiani. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxxi^


xli Friburgenfes contra Egonem Si ccxxiii Marchionem. xci. St.xcvih ccx. Friburgeft.fub zaringélibuft^ibi


-ocr page 539-

OPERIS

Friburgaduo.

Fïidbcrgû Fnczlaris. Fränckfordia.

Francoi'û. ualiis

êcxîl-Gefmahiaefit9Jatera,amp;:pcriphra gerfnano.ebrîem ibk΀(lt; ’ ccxi fis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vni.amp;.cxcvi. Germanorii excrcitatîo StfliidM

ibidem Germania fuperior, inferior, ma inuenatuamp;flumîbu.s. xxvt. ’

eexii. gna,parua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem ger.gymnafia Si W àleiElxxxvii

ciusepifcöpatus Fulda fluni us Fulda ciuiras Öe titrera

Galatia qu«

ibidem* Ger.olï indiftinfta.Si qn diui(a*!x Ger.ueterû numifmata, côiùgîai ccxi- Ger.fubiugaf Si iterû reftituif• x. nbsp;nbsp;Si matrirnonia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem.

Ixxiiii Germa.plures genres e fcâdia ué germanica.mfie.caftitasi xxxvhüi clxxxiii. niffe, xx.Sieorûarbonxxi. ger.lingua vnoriginéfûpfe. ibii ccxi* Germâniæ fœcunditas. xxii. Nomîà gcrmânica quo grtece di G Germa-Calliditas ibidé. canfjSieorûôrigoijg. 6i.xlvî« vi.8i.clix Germâniæ fimplicitas xxii. germa.nô effe barbaros. xli QjR0adllt;oma.imperiû. ibidé. Germaniæfrigora xxii germa.!lluftres q ôbierût. xl. Galarægcrmani vi.Si.x!x. GçrmanorûmultitûdoSipopuz ger.recentiû trüditiô. xlLSifó Galatarûhteræadgrxcas. eUx liâbipis xxiii.Si*lv!ü. germanô.cheolôgi,mathématigt; Galatarû mulieres exiii* Regiones Si urbes a folis germaz ci,aftrolo.Si grâmatici. xlv. Galatarû équités 8i acies cxvii hiscôditæSirepletæ. xxiii* ger.olî inter grecos.uerfà'tos.xl'^ Gaiatæ àb Apolline Si delphis vî Germani unde difti ibidem, ger.olî græca càrmîa faciebât.ib. cunf.clvii.Siabelephâtis.cx!x. Germaniadicif teatoniâ Sialez germà.theoIogiSiiutiftæ. xliiii.

Galatæ côtra Macedones.Pânoz mania

xxiiiï. geràinuénèrûrphiam, 8i Iras grâe cistrâdidêtût*^ xliiih ibidem gall! amp;gefmanilfarum gratia irt græciamtrattfmigrabât. ibù xxiiii germäilöogbardainüenere.ibh germa.veftura Si plauftra, xlix* , ger.uefl:és8tlânæ,bàceaÉdâgæ. i •li ger.mercatura,vfuraidiuitiæabi* cxvi germàno. cupiditas donorûinfa Ivi. ciabilifcg âuîditas pecuniæ iù xxvi. gcrma.dimenfio ætatis, fenedugt;

nios,Attt!ochü,tSi oia.clv.clvi. Germartitianus GalatïtScordiftxdicunf clvi. Gérmanicus menfis. Galatâc uincût a pirrho.Siroma, Germania in Hifpanià.

fo.clvii.ÿa Mithridate- clviii. German! apud Perfas Gaiiderfheini ccxiiii. Germanic^ animal Galliâî diuifio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aergernianlcus

Gallorû. multi gernlani xix germadi iongaeui Gallicanas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, xxiiii. german! an indigenas?

Galloïû germanorûçg dtnlaaibi. Origöeorum.

Galli effccminati ibidé germaiâriri(Jtas3ircgeÿ.

Gallorû ebrietas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxxiiii. germania recens qualis^

ibidé* tiS,Sipüericiae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li.

Galliauaftaf agermanis folio ger.cultilsSi theofophia -xxviiu ggrmanorûfunera ibidem cxxxi!.Si.cxxx’iiL Si fequétib'5’ germanorû dii,fupftitiodeS} forz ger.nô etroia.aut lôrna.ortos,lvi-8iabalan!s.cL ôiafueuis. cliii. tes,5iaufpicia- ibidé. gcrma.fynceros éffe ab oî aiiorû

G.üligeflerae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cly* germanorû facrificia. xxix. mixtiöe^Sieorüörigo. îbidci

Gandâ.uû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxiiiL Germa.languine htabant. xxviii ger.imperiû aqfiuerût, Si ger. iüâ

GiatiâbéllicaGermànOrû apud Si xxix.Siahquâdotauris.xxix eligédipapâ. ibi.3i.lx\h*

imperatores. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxi. ger.iuramétû militate. ^ix. ger.frâcia oriétalis dicebaf. Ixvû

Galba côtra germa. cxxiüi. Sacerdotesgermanorü. ibidé. ger.,pc£Eritasamp;ftâtura ciiü.

Sifecûhabuitgerma. cxi. germâ.oîbusrcligiôfiores. xxx-germano.fpûsinbello. cv* Gallus hoftii côtra germa* cxxvi. Germa.qû chrianiî Si cp nue chri ger.ppetuo epiteto feroces fût ib. Sanftus Gallus ccxiil. ftiàniffimi Sieorû perféuéran ger.fermidolofiifimi* cv* Gammanôdurû’ ccxv. tiaihfide ibidem* Fortitudo ger. itîi.Sifequé, Galatinus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vi. ger.nüqräptosadßucrfamfi.ibi. Etillaipisinhataeib, ex*

GalienusuiAusâgotthis cxliiii. germanorûhumanitas xxXi. ger.fp prim! in acieftragem fete cxxsn. germànoïû latrocinia. xxxii. runt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;evi*

Geograph! aritiquijtimi.

Geograph! nó éoîa explicarê.6.

eundi amicitiâ.

ii. gcrmano.amicitia,8i modus inz germà.fempbarbati. ibidé. xxxii. germanica tonfura cvii.Si*li.

German! gälata: d!ft! funt vL germa-cibui Cerma.Celtaehomiabanf amp;Bel germaniæfcrtÜitas

xxxii!. ger.uicinitatéfuifleodio. evii. ibidem germano.beilicofitas. eviii. gæ- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folio.vit ger.antiquinoabftinuert.xxxiii. gcrma,ocri,crines,colores,comâî

Germania côpféhéfa eft fub Scy Et aliqn tamé côfultabât iuxta u! ora,uox. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lu

thia Si Sarmatia ibidé, num- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxxiiii. ger.feoblinebâtPlafca. - lit

S tii

-ocr page 540-

INDEX

gfttnxortiamoita lüî. In germa. gcmaeamp; iafpidetclxvi. Qafcaherba nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ckxiL

germxeftdifficilis captu cviii. In gcr.auru Si argentû fodif. ibi. Gncfen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxiiij,

gcrnu.f:ides,habit9, noîa,os,feri ger.pecora.aïalia^ egui. clxvii. Gotthos effe ger. xv.amp;exliii.

rarem,referre. cviii.amp;.cix. germa.ucrcrisfacies clxviii. Angotrhiidéfinrriidacisï ibi germa.refiftcriaamp;utlocitas cix. germania arenofa dxxii. Gotthimin9cogniti qgetar.ibi. germa.morté côtemnût ex germa.pifcesSt fontes- dxxiii. AngottiScythæfinti xvi. ger.fatellitcsapudimpatotcs.cxi germa.ftumia côgclanf. clXxvii. Gotthosno cffcThraccs/ed Get germa.opinio bcUica, St chroma germa, fluminû dimenfio- ibi. manos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xvii.

ni ab illis uifti fint, cxii.8t.cxx gcrma.noim uarietas. cixxxvi Gotthi e Scadia St eorum lingua germanicarii mfierû uirtus. cxiii ger.noia n rndcre latis nueris.ib. St genres a gotthis defcende/ geima.iibettas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxiiii. germa.nc«ainter{»tata ab enarz res. xvii.8t.cxliii.8t.cli.

germa.ira St furor. cxv. ratote ptolemjci. clxxxvii. Gotthoruantiquitas; xxvli germanifemparmatifunt. ibi-ger.noia fecusinterptata. ibi, Gotthi quâdo chriftia. nbsp;nbsp;nbsp;xxxi.

germauoiâ lancéæ, Framiac arz ger ueteris urbes St aedificia. cxc. Gotthoru facerdotes- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xix.

madcuta,Catheiæ. ibi. Germa regiones unde dicanf, St Gotthoru caftitas. xxxvii. germa.ex crinibus mulierû feuz nomina habuerint cxci. Gotthi eqtes Stfagittarli, cxvii.

ta fabricabant. ibidf. ger-urbiucoditoresSt^tpe. ibi. Gotthoru in Thracid, St in tota gerlilani AoÇïôlt;^ofo* funtexvi. ger nationû pluralitas. cxciL terrd irruptio. c’x.3t.cxxxii.St VariisGetmanorû uaria teloru Qiiot fint regiones aut nationes cxxxiiii.Stfequé. cxxviii.

gna a fcriptorib9 cé addifta.ib. germa,St de earn fuigulis. ibi. et.cxliiii.St.cxIix.

germa.cquitcs Stfagittarii. cxvii. germa.fydera,circuluspoligt;paral Gotthoru rela ucncoîbuûf.cxv. ger.galcæ St thoraces araeacies.ib leli,climata,zonae, cxciiii. Gotthorumdiuifioinoftrogotz ger.diruptiôes fuiffe diuîatas.ibi. g.horarû amp;nbsp;dierû. dilatatio.cxcv. thos, Vifogotthos.St Vanda/ ger.jgt;mptos ad renoua. bcUa.ibi. germa lon^ct latitudo. cxcvi. lös. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxhiLSt cxlv.

ger.uir t u.nuq uiftos fp dolo. ii 8 ger.ubi alriffima et media, ibi. Gotthi cótra augiiftû St M atedo g.a deo no hoib9 fuccubuiffc.ibi. ger.linguae dilatatio et finis. 197- ties. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem-

germa.requies odiofa eft. cxix ger.infulae et carû ignorâtia. ibi. Gotthi contra francos, cxhdt ger.eoru triiiphos uédidiffe ibi. germa.infularû dimcfio. exeix. Gotthi côtraluftinianû ibidc. gcnfameStfitipaciétiffimi. ibi. Getæ er gotthi una gens. xv- Gotthi pcllunf ab Italia, cxlviii. germd.q damna romanis intule Caetera de getis req. 1 die. gotthi. Gotthones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxc.Si.ccxiii.

rint.cxxviii.8t per ^ttuor folia Geb6na.xxiii.germafchen.lxxvii. Gotthoru impatores,8t reges, eo ger.totû orbéafflixerût.cxxxi.fe. Getingefi.comitatus Ixxx. rundemop gcnealogiæ. lix lx germanicaru gentiu incurfiones Gelré.in comités,difti. et quo Gordianus cótra germa. nbsp;cx\d-

cxxxiii.St.cxxxv.Äfeque. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad egmótefes, Iuliacengt;et Ber Et fecû habuit germanos. nbsp;cxi.

ger.fpacqfiuert,nil pdidcrt.155. gen.de eorüîcrenito8tola.85. Graeci cur ab hebræis abftinue .i. ger.imp.ro.inccfferût. cxxxv. Gerzbamel in ciuitaté Ixxxviii. Eorû error in externis. hii.

ger-nûquincebanf in ger. 158. Gcppingeincendif.xcvii.clxxiiii Etcf intabulis errauerintibidé. germa.quot leglonib9 cuftoditi Gengenbachu.gerolczeck.. ibt EorûtimiditasStirrifio. cxliiii. fintne româinuaderét. ibL Gdduba. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxiii. Grolandia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exesdii.

cciiiû ccxiii. ibidem, cxxsdi. cxxxiiii. clxxxiii.

ccxiiî ibidem

germania nullos gétiu unq fubz gebellinotti et vuelphoriû difeor Gramonariû

iugaffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxxxix. dia in Italia- Ixxxvii. Gruningen.

ger.totâEuropdfubiecerût. ibi. Gepidægermani et vndifti.xvii. Grunes ger.fubdiderût Vngariâ. cxxxv. Eorû figna. cxvii.St.ccxiiii. Gratianus cótra germa, germani fubdiderût bulgaros St Gepidarû reges St belLa. Ixii. Eius mors.

fclauos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exh Geloni,gelduba,gengcn ccxiii Gutalusfluuius

ger.rcgio. quô in puincias-cxlix. Gengenbachu. ibidem. Gugerini.

ger.bello Troianis pftanc ibi. Gemelacen.monafte. ccxiii, Guntiû,gutones ger.detuftaf ab Attila. nbsp;nbsp;nbsp;cxlix. Geuentruden,gedei, nbsp;nbsp;ibidem.

Et a Nortmânis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cliii. Genforiacus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem.' Délitera H

clxv. Hanonia comirams ad Flandre. Cc.St.clxv nbsp;nbsp;St eius diuifio ac cóiundjo. ex.

clxxiij. Haffia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxiiUb

ger.una die fepe vicerût ro.diiii. GlefTus. ger.îp.qtiesromâuaftauerit.clix. Gleffaria geinuniæ arbores St frudt 165. Glanispifciamp;

-ocr page 541-

o PERIS


Eiusuîbeî- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excü; Hifpaniaincolif a regibus Getz tmpatô.fÔtrt4.cèttàêer.pug?îâft

fiaffiælantgraiüat9amp;oïa.xeviii. manisjrSieorû Catalogus Ixt tesfpfuiffeinamp;clices cxxiiüi Harorûfcuta,gladia.cxv.Si.cxvi. Hicronymiætatej^dgcrma.côz Imperil fubliiftitas IxvL ■ Halberftat


' Halberftaten-cpatus. Haldenburg Halleces germa. Hanhulen. Hatterflauen Hagenau HabfelienTis e§atuSi Halbrun. Honofer Hamburgum Harudes Hallis Hafloch Hafingert. Hafflingen Hadering.

Hercules ingermanii


ccxiiiii traRomam.

Ixxiiii Hiafpoiis xevii. Hildefheim* clxxii Eiusepifcopatus ccxvi hirfav,hirffelt, ibidem hierofolyma capif


cxxxiiü EiusdihutiOjamp;cjoräs reges fub


ccxiiü« ipofitir.


Ixvii


ibidem. Imperiuni tm chriftianos amp;nbsp;illos Ixxüt nbsp;nbsp;ornescom^hendi. nbsp;nbsp;nbsp;- Ixviii*

eexv. Impato.rôànorû quis primus ad agermanisSi nbsp;Iftrüamp;Rhenum nbsp;nbsp;nbsp;cxxxix.


cixxxvii. nbsp;nbsp;regumcius Catalogus,amp; gez Impa.ftrufturæ in germa, xlix


Ixxii. nealogia


ixv Imßato.roinano.trn peotnia fibi


ccxüii hornbergu ad btunfuigeft. Ixxx germanos cóeliaffe. li* ibidem, hollandia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cev. Imperiu. ad ger.qfl^ lxix;Si.Ixvf.

ibidem. Eiusoppida. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxciii. Impa.primus germa, öi imperii

ibidc. hollandia in comitatû ad Traie nbsp;nbsp;eleftores. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixix*

ibidem nbsp;nbsp;ften-Leuen. amp;nbsp;Bauaros. cx. Imßa,multosroma.extitiffe ger*

ccxv.hollandiFrifiamfubegert.ibi. ante tranflationem; IXx*


ibidem, hochburgum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xevii. Imperiu quo a gne ad'genus- Ixxt

ibidem holfatia.cxc Eiusoppida.exciii Imperiu primo ad faxones. ibi« Ixxxviii horofeopi germanoró. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad Sueuos amp;nbsp;Bauaras. ibü

ii. horb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxiüi. Imperiu femp litteris coniunßü

Duo Hercules in getmania.xxvii hocnloenfiscomitatus,Sf eorum erat ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciiü

Heruloruregu Catalogus Ixii. Catalogus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xcix, Impe-diutlusapud Germanos^

Heruliagerma.orti xviLamp;d. hugortis monafte. ccxiii.amp;cxlix.. nullibi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cvüL

xxxi. hünigermaaiegotthis. xviii. Impatór nullus ger.cöpulit. cix. cl. Eorü ftratege« xix.amp;.cxlvL Nullus nifigerman^ ad imperiu cli. hunnivincunf. . cxlvii.amp; leque. venit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lxxi.amp;.cviü«

ibidé. hunni quorfum uenerint. cl. Eleftoresimpetiiquis^i Ixxi»


Hi eötra longobardos. Eorum irruptiones. Quorfum eualerint.

Hegaugla. Eiusoppida.


ccxiiü- hünoru reges amp;eorü.Catalo.lxi. Impfforiaarsager.inueta. xîviî


Herbipolis Heidclberga


cxcii.

cxciiii. lazvges

Ixxiiii. lapones


Peliteia I


Inutru,alüinutiiü


Qcxv amp;.ccvi. Inder^hcim.


ccxvi eexv.


ccxüii. lagufta Ixxvii.5i.ccxüii. Icciusportus. Henrici Leonis depofitio Si tituz, Idiftauiftis


ccxvi Ingaeuones. Ingelheim ibide-clxxxii. Inefegh promontoriü exeviii cev louinianus cæfar germanos apd


ibidem fehabuit.

clxxx. S.Iacobimonafte.


Ixx. xcv, - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„______________ .xiii.

Hcrodesger.fecuhabuit. cxi. A galatis.clv.Ab Alatico. cxlvj Ifter Danubius eft» clxxviii. Hercyniafylua, Si omnia quæin IUyriidiuifio,amp;quottuplex. xii-Iftrosurbs* crxv- Ifanis. clxxx.


lus Heidock


lxxx.Stlxxxi. Igla,Ilfus.

xevii. lUyriun diripif a ger.cxxxv.Se fe. Iftria an germa.colonia


eafunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxix. Imbripolis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxüit Ilenacû ccxv Iftasuones; ibi.

Heimburg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cixxxvii. Impatorûromanorû familiariz Iflandia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxcvii*

Helium uelheluetfl. ibidem, tascûgetmanis. ext Ifarus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. clxxxiiit

Heluecii.ccitamp;.ccxiitamp;.dxxxvÜ. Impa.ro.volucruteffeger. exii. Itineratiû auguftanû. clxXxviii. Hemonii,hcrmandut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxc. Impa.qlis honor vincere germa. Italia deftruif a gotthis. cxxxviii.

exe nbsp;nbsp;aut (altem ftigare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidé. abAlarico nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxlvt


Hermiones,herlilfen Helméftidcr. Hcchelberg. Hermonduii Helleuiori


ibidem. Impatores temete de Germanis aTotila. cxlvii.cxxxvi.amp;fcq* exeviii. triuphafle. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxxix. a Longobardis. clii.

eexiü. Impatores romanorüfalfofe di Iulius dilexit germaiios,quosS2 ibidem xiifegcrmanos,S£crinesin tri apudfehabuit cxi* Hifpaniaagotthisdiripif. exxx. umphoemiffe ibidenx Idemvicitger.donis. cxix.amp;feq. A Sueuis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clii. Impatores romanorü falfos titu Iulült;eila cótr'agerma. exxi*

Hifpaniaagermxcapif. cxxxi loslibiafcripfiffede.ger« .ibi.. Eiustriumphi. cxxii«


S liii


-ocr page 542-

Index


îttftiiiià,apud feh€tuloshuit.cxi. Limites germa. amp;quot. cxxxvîî. Marcotnanifottnidollt;/jffi- M tdcmuinci£ a germa. cxxx\ ii. Limitate quid^ amp;nbsp;liniétinusdcus Marius ut dcüs habitus eft. exii. ld€mcótragötthos.cxlviLamp;feq. limentini agridimitanæidimi Macîahopolis. cxxxv.amp;.ccxi3f. Julianuscôtra germa, cxxvii. trophidinenophilaci.dxxxviii MeÔiadiripï^ager. cxxxxdi. Idem uincit a germa, cxxxiii. Limita primus fundat or ibidé Macedonia diripi^ a ger- cxK^


ïuliicefi.in eqtes autati^ cur,pz Lyncuriû quid pofiti aquéles fuerint ixxxviit LimaguS

luliacé.addeuen.amp; gelten, ibi. Lycusfluuius luiiacii.ccX^'. ôppidaeius.cxciiL- Lyhx.

Iirtaffusjura montes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxii Lyra fydus germa,

luuarusßuuuius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dxxx» Lignæ,hckelf heim,

turare per acynacc amp;nbsp;uentû.xxix. Littuauia


ctxvé Màximian^côtragotthos.cxliiii


dxxiiii Maximilianigefta.

dxxx. Mardi

clxxxvii. Marcger.amp;quotiilorû. cxciii. Maris gcrma.diuifio. ccxvii. Marisgerma.miracub.


dxii dxviii. dxxiiii dxx\r ibidc.


luramentû germa. S.I ufthMonafteriu. Iulianajuuauia.


ibidem Ligiijlingones


ccxvi.amp;xxii. Maris germa.difficultàÿ dxxvi, ccxvi. longitudo amp;nbsp;diméfio eius. ibi.


ccxv. Longobardoruregûgcnealôgia Mare germa côgelàri dxxvii. ibidem nbsp;nbsp;amp;nbsp;Catalogus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixii. Matoasnomé danufaii dxxvüi


luliobona ccx\^.Si.dxxxvii. tongobâfdigé'rmanifunr. xvü. Marisfluuius.


cxxix


Délitera L Lanceaquid Labienus côtra germa. LaûusHuuius Latobrogii Laureacéfe monafte. Lacenfe,ad lacû ibi-


Eotûftratege. dii.amp;.dxxxix. Matrona^i84' maringi 189. cxv. loUianus côtra ger. cxi.Si.cxxvi. Marmôtii.cxc.mackburg. ccxvii cxxiii. lotharingia ad gerlt;Iix.ôàdxvii. Mafonis mona.marfigni. nbsp;nbsp;ibi,

clxxxiiii. Ad brabantinos amp;bulien. arden Marfaces nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem,

cxc.-. nen.vaudemôtenfes,bdlaei9 Mafagetae,mart inopolis. ccxviii ccXvii. fitoihiai Ixxxix. amp;-ccxvî. Marcc.mona.Marie viri,ccxxix.


St.lxxvii. Ducxtusilliusiniciû.!


Lantzhutta, laciburgiu. ccxvi. lôfch.j


xxxviii. matra.

ccXvi, Magdeburg.


dxxxit ccxviii'


Lapones. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxvi. lu^id. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxxiii. Eius archie.72. Eius bur^a. 98.

Lantgratiil unde.xciiitamp;.xcviii. ludus Anto.côtrâ germa, cxxiiii. Mænus,mogan9,velmofg^.i 8z.

Leuönórüfcuta. xvi.amp;cxc. luicen.monafte. ccxvii. Merfpurgefispfulatus. Ixxii*


Leucideopontiijeuphana ccxvi. lucipetra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxvi Metis uelmedionatricü ccxviii-

Leodiû,ccxvii.Eius epatus xxv. luriCnburgrciuitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem Eius epatus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixxv.

Lcua.ccxvii.Conîitcscorûi xciii luhcburgûducatusqfiamp;comita Mechelburgen.burggra. 8z. Lemannuslacus.


xxiil tuamp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixxx.amp;.lxxxi. Mechelburgen-duces. exiii,

cxxiii. Quomôad brunfuigefi-amp; itéra Mefopotaniarûpi£a ger.cxxxi. Lconfteinc. comit. Catalo. c. diuifio eius ibidem. Mocfiæ limes. cxxxviiL


Lentulus côtra germa


Ligurinus germanus Liuoni quâdo chriftia. LiUonia Xâuoniæ urbes.


ii iuetds duâor côtra germa. Dru z Et in prouinciâ redigif. xxxi nbsp;nbsp;fl machinas reftituit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cüx A gotthisdiripif.


cxîiiii-dxi.

cxlviiî. ccxixj dxviii.

cxc, cxciiiî. ccxviii ccxix.


xxii. luthanen.adlunêburg. Ixxxi. Miforûinfolentia. exdi. lutzelburgu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxvi. Mediolanû uaftaf.

Liuoniaagerma.fubdif. cxxxix. Eotû cœnifesfiiCatalogus, xcii. Mediolaniû Liuoniae extenfio cxcviii. AdMarchionc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xevii. Md germanise

Lingua germanica* amp;nbsp;qute ad eâ lucania a germa-diripif. cxlvi. Monethani requiraritur. xxxviii. lunâeffecaufammotuamarino megifta.

Leiningenfia comités Ixxvi. rum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxv. menapii

Linburgû. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixxxviiî. De litera M mediolanu.monafi'erîô

Idem in Comitatû, nbsp;nbsp;cxv.amp; ibi. Maximinus côtra gotthos.cxliiii mifnen.marc hiôes faxoniâ reçu,

Inducatûad Lotharingosamp;bra Maximi. fuit ger. lxxÂ.cxxxî. perauerût.

bantinos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex. Idc a ger.impatof faftuS efticxii. Eorû beha côtra frifos.

Lirtibutgû mónafterió* cevi. Danâeidcillataager. nbsp;nbsp;nbsp;cxxxi. mifniaamp;eiusoppida.

Libertasquid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exiiit Morseius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxxxiiii. mifncnfisepatus.

Lis inter côftantiû,côftantinû,amp; Mattia Se mattiacæpilæ. côftantem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxxvii. Fontes martiaci.


Ixxxii. ibidc. exdi. Ixxii.


liii. De mifia.vide in diâione mæfia


î,îsîterSaxonesamp; Sucuos^ pax Marchiones unde


iterum.


ixxxi Marchia duplex.


Ixxiii. muilhufen. xciiii. minden, excii. Eiusepatus


exevii. ccxvii.

ixxiil


-ocr page 543-

OPERIS


Möritd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

ttxvîîî. Netvuîïfenburg

ibidem OdoacCf

quot; diÏilli

corum epatus

Ixxv. Neptingen.

ccx Olmucza ccx.OnaeinfuIæ.ccxx*

Moguntiacüi

ccxvdi Nicetéfuifle in germa

xlix. Ony margarita.

dxvbfii. xxxvt

eius archiepatuS. Ixxit

■ amp;pfuJ. Nimagen.

Ïxxxviii ódclxvi.

eins Catalogus fli;^ditio. lxxvit Norinberga,8dquicquid ad earn Ophiulcus.

cxcüli

Molfeo

xc\dt attincL

c-fld fequê. Oppenheim.

dxxxx^ii.

Montes SaxoniaefldBoe. clxviL Nicer.

dxxxii. Oqueni

dxxxix.

Montes germaniaz.

dxix.8dfe. Nida fluuius

clxxxiii. Orbaciuitas.

clxix.

Montes germa.altiffimi. dxxii. Nitriones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxxix. OrdefiiisHuuius- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxixj

MonsTuringiæ ibidem. Nidenfis comitatus clxxxüb Ottenberg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xcvii.

Mons marcis-i ibi.amp;.ccxvii. 8i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xcxdiL Ofyrisiuxtadanubii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiü.

Montiü'gcrma diméfio. clxxit Nifa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxix. Ofi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xiiii


Mons Notvuegia:

ibidem. Nidermynfter

ccxx Oftrogotthh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xvii.8d.lx.Ixi.

Morauia

ccxvii. Mona.in nigra fylua.

'ccxx. 8d.cxlvl.Sd.cxlvii.8d.cxvliii.

Oppida eius

exeii. Nicopolis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

ibidem Ofophoniscaftrfl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxx.

Moreck

ccxvii. Nicomedia diripif a ger-

cxxxv‘ Ofophonismonaftcriü ibidé.

Monteregium

ccxviii. Noriciangermani^

xi Offenburg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem.

Mona Moeuium

ibidé. ôdcjhodiebauàrifunt.

Otto germanes fecû huit. cxi.

Monacum

ccxix. Norici in jgt;uincia.

cxxxix Idem cótragermanos. cxxiii.

Monsgratiae

ibidem. Vaftaf ab Alarico

cxlvi Ottonis Cadans gladius ap^' gee

Mofa. Mofella.

dxx'xi eiusdimenfio

exev. manos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xlix.

Monafterienfis pfulatus Ixxiii Nartmâni a danis. xviii,amp;.clüi. Ottenburen.

CCXXo

xcvii. Sóccxvii. Quadochriftiam

Mulbrun.

xxxi. Ouilia fiue owilapis. dxxxviti*


Munimentagermx 'Murra fluuius Muftelæ in germa. Murbach.

Délitera


cxxxviii. A germa-clxxix. Omiaeotu gefta. clxviii. Northen.

ccxviii- Noara fluuius-Nois


cxc. diii.


de litera P


ixxx. Panonia duplex,amp;oïadc ea.xiiïï


flxxix» Qnédo chiiftiana.


Narfesgotthosexpulic ab Italia Nouefiö.

fo. cxi-Stcxx-fli-cxlviii. Noruegia


ibidem cade diripif a germa, dxxxvii. iSe.(cxxï.


xxxi.

cxxxv.


Naharualoïü (cuta. Kaparus Nabus Nagalta.

Nabalthae Nagct-T. Naifauv.


ibidem.


cxv. eius dimenfioßimiracüla- cxtv.


aGoçthis cxliiii. abAlarico vii. alongobardis. dii-a aG


S. Nazarii monafteriu ibidem


dxxix NouaTroia dxxx. Nouientü dxxxii, Northufen çlxxxiii Nouiomagia cxc Nouiomagü-ccxx. Nurtingen.


de litera


latis.


elv.


ccvix. Pannonia in puihciam, cxxxix. ibidem. Papæqoigermani fuerint^ Ixvi.

ccxx Patauium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dxxxvii.

ccxvii. eius epifcopatus. Ixxiiii. ibidem. Palatinatus,palarini vnde.cxiiiï.

ccxx. Rbeni palatinatus 8d omiadeeo


ixxvi,3dpcedcnti,fequéti^ fo

Nanfium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxx. Obnobii montes. cxc.3d.clxx. nbsp;nbsp;liouRj adfof. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxciiii.

Neptunus apud ettlingen.xxviii. Obrunca clxxxtSd.cxc. Parma capif a germa. nbsp;Ixxxvii.

Nemetes xl.fld.clxxxvii.Sd.zz4. Occanusgermanicus. clxxiiii. Paithiacapif agerma. nbsp;nbsp;cxxxi.

Muvéburgü monafte. Ixxvii. Ocddentahsfylua germa, dxx. nbsp;nbsp;ab Alanis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxxxvi.


Neuborgó. ccxix. 8i.ccxx. Occani limes


Nero cótra germa.


cxx. Oétapodes.


Neapolis capif ab Alarico. cxl. Oderfheim


cxxxxii Paphiliaa gotthisdirlpi£. cxlix. dix. Paumecampi.


vi-SeaTotila.


Ncccharus. Ncomagus. Nerceani-Neuria. Nerui.

Neuyilec


cxlviii. Oderaflu.

dxxxii. Oddonislylua.


clxxxvibSd.ccxvii. Oeforuck dxxxix. Ofenburgü* cxc. Ogdolapis Ccxix. Oldertburgö. toideni. eiusepifcopatus


ccxx. Paralleli quot. clxxxiii.fld.cxc. Pauonis urbs.

dxx Padeborna

ccxx, eius epifcopatus ibiÄ-xcvii. Pachelfburg

ibidem. Paniodelana

ccvx. Parrhenopoliï “ IxxÜt Perri domos. ..


cxc. cxciil. cciiiJ.

ccxx.

Ixxiii. ccxxi ibidem, ccxviii»

ccxxL


-ocr page 544-

Index


Rcgnefus clxxxii. paeoncs-xiiii- Rado erroris fcri|gt;toruminger RitterFhufCn^ingauv* axriî.

Peucini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem nbsp;nbsp;manicis. fo.i.ii^.iiii. Ripen.amp;rimege.epatus. Ixxiii.

Pertinaxobuiftotia contra gerz Ró cur noia germanica adeofae Rhifa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxc.Sdi.ccxxii.


nos cxfar euafit. Idem cótra germa.


cxii. rint niutata cxxv- Ratio cur germa.aIbL


vi. Riphxi montes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxii.

lii. R igodolöi,rinucii,ribuaria.ccxxi


Perufia a gotthis diripif. exiix. Rô jjcaeritatis germanorû Petauia. clxxxviii. petreia.ccxVi. Rô côtcptiôis mortis ger.


cv Rigomagiu.

ex. romagotthicadiftaeft.


pegaumefe monafteriû. ccxxi. Ro cur balnea qdam fua fpontc roma capi£ ab alarico.

Pemani. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem calidaferueant. clxxxv


ccxxiL cxlvi. ibidé.


PeruiuabHadriatlcoîJftrû.xiii. Rôcur germa.màrc îflcf.clxxv.


Pfortzen Pfederfheim.


ccxvii.s^iccxxi Rô eut germani galliâ fetnp uaz


exciii. ftauerint.


clxviiL


àbodoacro. cxxxväa gotthis cxxxviii.a Gcnfcrico, Van dalis.cl. Oéstomac deitrufti ones habend. . clviii.Se.dix.


PfefFingenfes domini.

Pliia a germa.inuéta eft.


PhCnni germa.


c. Ratifpona. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxiiiL romanoru Fortuna in bdlis con

xlviii Ratifponé.epatusSe origo ixxiiii nbsp;nbsp;tragermanos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxix,


XV.amp;.CCXX. Rhädag’afusrexgotthormcxlvi. romano.metus ob germa, cv.


Philippus uictus eft a gott.cxliii. Raphanus in germania. clxxii. româo.ligua deprauaF a ger.chx Phrygjft agotthisdiripiFi cxlix Rappenfteinéfiûfontes-dxxiiii. rotenburgû. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eexxü.

Phlexüm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxxvii. Radiafttia.lxxxii.Rauraces'.22i. Eoruduces.xciii. burggra.xdx.

PhunduFii pharodini clxxxix. Rauenfpürgum. ccxiii. roftt-ck. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxxii.

Phabiramû. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cevii. Regû germano. inftitutio. Ixvii. rotel. xeviL rotvuil eexxL.

Phileû eexii. pheugarû.ccxiiii. Reges germa.antiqfßmi. Ivii. romandiffa ccxvi rota Ixxxit Phanefii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxxi. Reges germa.tpc A ugufti. Iviii. rofenburgen. olim epatus. Ixxiii.

Pi ftones tiel pifti. clviii. Reges ger-qd différât a plebe. 67 ruffinus cótra germa. cxi. Pinifer clxx. pyrctus.flu.dxxix Q_uiregcsunganFapapis. Ixix. ruffinus cótra gotthos. cxlvi. 'rriTvaùQ cxcvi. püntburg.ccxx. Regesocsfubimgatore Ixvii. rutilianuscótrager. ruftïa.cxxv Plyniusfuitingermanix v. Reges bauarorû Ixxxv ruffiarecupaF ager. dxxxsâi. Polonia. ccxx.6C qnchiia, xxxi. Reges Sueuorû Ixxxvii. rugoseffe germa. xvii.amp;.CGxiii.


Pomerania.

Quando chriftiana Oppida eius. Pomericûmare


cexx. Vngaioru.lxxv. Bohemorfl,ibi. Eorft reges amp;fcuta.


xxxi. Remalienhs epatus cxciii Regus fluuius.

dxxiiii. Regnefus.


cxv.


Pompei^ cótra Dalmatas-ccxxii. Reginopolis.

Pem^extus cótra ger. nbsp;nbsp;cxxiii. Rhenus flu.galaciae.

Pomp.Syluan9 cótra ger. cxxiiii. Rheni limes.


Ixxiiii. rugi cótra Italia Seeoruftrate.cli dxxx. rugorûregügenealogia. Ixii. clxxxii. rugiû.ccix. rundii.dxxxix.ccxxi ccxiiii. rubiacu. ccxxi. rutlingé.ccxx.


vi.


Delitera S


Porrenenfisurbs. Eins epifeoparus Poftumus cottager. Pontes Saroi. Poffidonopolis.


cexx. De aurea eius harena. ixxii De congelanone.


clxxxvii. Sarmatia-rfarrnatici mótes-exc. dxvii. Sapoqd.lii. Saltzbuigc.epa.74' clxxvii. Saxoiua ad dnos de anhalr. 81.


cxxvi. Derotofluxu,meatu,Siei9pprie Turingosamp;eorûftratege. ibidé clxxxviii. täte.


ccK- Deortu,oftiis,amp;exitu.


Prufl'ia xxi. Qiicliriana .xxxi. Rheni oppida


dxxx. Saxonia 224. Einsurbes.cxdi. clxxxi. Saxo.infulæ.197. Qpchria.ccxj


Eiusoppidx


exen, Rhenus flu-Italiac.


Eiusfoclicitasin pecorib9.clx'/ii. Rheni dimenfio.

Tn frugib9.dxiii.ei^ extéfio. 198. Rhætia.

Probus contra germa. Ixx- Rhætiæ limes.

Eius honor ob uiftos ger. cxiii Rhætia diripiF a ger.

Prinitza.ecxxi. PtolemaEUs.fb.t duobusfequétibus


cxdiii Origo ducatus illius.

clxxxi. Sabelli in germa, cxcvi. Sal germa.se falinæ

xii.amp;.xiii. Saus fl.dxxx.Sala,Sara. clxxxvii. Sabis, Sambia.


Ixxix. dxviii dxix dxxxiii. cixxxiiit


cxxxv.Si Salmû.clxxxviii.Sacarbâtia. 187»

Sauaria ibi.Saluatorismóa.225

Delitera Q.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RhætiaîpuinciâredigiF.cXxxix Salfarhenana.

ccxxiiii.

Quor urfa nô occidat. nbsp;nbsp;txciiii. Rhætiæ dimenfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxcvi. Salatii, Salaffi,Saconiû.

ibidé.

Quadi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxiÂccxx'. Rhodanus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dxxxiiii. Samogitia

exa

Quadrata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxiiii. Rhoxani,rhoxolani, ccxxi. Salinftiden.pfulatus,

Ixxiii.

Quindelburgu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ccxxi. RhutenbRhemi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidé. Sambien.pfulaus.

Ixxük

Délitera R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rhinfinianaaimagen. ccxxii. Scriptoresrufciæ;

ccxxL


-ocr page 545-

OPERIS


Scriptorûerrorcs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dxxxvü. scbufiani,segiifiartî ccxxüü sabcyrîni

Sbocii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxxiii. seleftadiü,segni,seg€ftica. ccxv. suibui'gn.ccxxiiii.suatü ccxxüd

Scriptörcsrerügc«carü,R.onia Sicilia diripi^ a ger. cl.Si-cxlix. Delitara T


narüamp;todusorbis. foti. Sicilia fub iure olim germa, ibi. Taciuisfuitingermï^ vi Scriproresrcrögalatarüi clvi. syriadiripif agerm. cxxxii. Ipemendax nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciiii.

Scriptorcsmonarcbara v sycambroriipaludes clxxiii Taurifci. xxviamp;ixi.Sixcxxii. Scripto.adulatiö mendacia de sycambri. cxe.amp;,ccxxiii, Tacitus impator cótra ger.cxxvi-

germxxxxii.Se.cxxix.3«.cxliiii. sasittarii,sidinü ibidem. Tamanufida a ger.diripi^ cI-Scripto.germä. amp;ÇI ligua germa sylla ccxxiii. syllaceü.ibidé. TaboritaE montes clxxviî.

mcafcripferc fo.i.ô{ixxxviii. sita. ccxxiiiL sigipedes ccxxv. Tarandys animal clxvii, Scriptorescaefaru. ciiii. Sindelfingen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem. Taunus mons nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxii,

Scripto-fluminü germa, dxxti sirmiü clxxxvii. sylurus.clxxiii Taxagetü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxxi

Scycharuorigoexgerm. xvii. sycambrica lex xxxvtSC.cxciii, Tautiaci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxxvi.

EorûfâcrificiaSiiuraméta xxix soL clxiiii. sorabi. ccxxiii. Telles oculati' Üii.amp;v*' EorüaidtiaSi uirt^.xxxir. xxxiii. solidurniü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem Teftofages. xix.amp;.ccxxii'

EbrietasSiabftinentia. ibidem, soltfeldc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecxxv. Teatones. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxüü

inarrimonia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxxvii. soTipedes ibidem sphori.xxx. Teuconus deus. xxvi.amp;.xxviiiii


pl3Uïlra,boue5,currus.


Eanieamp;fitipatientia

Sterilitas.clxiii. Infolctiaeo.clxi. spira.


xliji. spama’bataua amp;nbsp;cauftica cxx. spanheim


lii. Teilimoniaitalorüdeger. xlvi.


Scythxingræcia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xlviii. strubinge nbsp;nbsp;stragona.

ïntorüorbé eorûincurfio.xxxv. streptopliori SclaaosgerminoselTe xvit straabarg* stoibarg Eorii(acerdotes,xxx.Q.n chfiani straftaric impato.in ger. xxxLeorû tela.cxv. Thoraces, scarii pater gfermanas.


xcvit Teodericusrexoftro. eexxiiii. Theodofias cótra ger.

ccxxv. Eiustitulus


iix.

cxxxte


lii’ Telfalia capit a germa. cxxvii.S£ Ixxvii. cxxxvi. amp;nbsp;.cxvxvii.St. c xliiii.Sil’ xlix. 5iciviu.5t.clix.


cxvirStrategemata.

Sclauonia

Eins dtmenfio.


clii. stoUhoffen


xlvi. Teutonicifcatres


cxk


ccxxv. stacgardui. xcvii,3i'.ccxxüii. Tciphali. cxviii stybco'jis perfidia cxlvi; Termipo


xcvik Theoderic9Italiä occupât cxlvii*


Scordicaselfeger.3igalatas. xx. styria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccxxiii. Teutenbergéusfylua

Scholaftic-asfniyinras cxlii. styria ad Auflriam 3ioia qaas ad- Thefia.


Scyri.clii. Schern mons clxxii.


ipam requirunv


Scaldis. clxxxtSchlefia.ccxxiii. steinîgam.

Eiasoppida.cxcii Eiuslógitu.Si Stephani campas


dintenbo.

Scandia Scandiniaia.

SchaTiafen

Schontal Schutern Schleiaigl Epifcopatusillic.


cxcvi. stereontiü cxcvii. stagnen ccxxiii. Eius epifcopatus ccxxv. staden ccxxv. saceinl


Ixxx'/. Teutoburgä ccxxv. Tentonarii ccxxv. Tentei-f ccvii Terioncs


cli,5e.cxel clviS ibidem.' clxx» clxxxvij clxxxix*


cxc.St ccxxvi.i^ cxciiiw


ccxxv. Teuts ccxxy.Tegerin9Iac9,226^


Ixxii. Tergeftü ccxxv. Tetifti,


ccxxij ibidem


clxv.3i-clxvi. Thratia diripif a gotthls. cxlilii«» cxcii. Abalarico.cxlvi.AfcIauis. cli»'


Ixxii. saeaixoppid.i

Schalmas. 185*Schuarzahgt; 225. saeuia clxxxv. Eius pagi.cxe. a gotthis. cxlviiT.Si:.cliXf Septettionales feroces. yi, saeuix ducatus initia Ixxxvi. Thyle cxcviii Thirietheni.cxclt; Sägittarnxxv.cpalbi.lii.(jgerm. sueuiChrilliani. xxxi. Tiberius ptrager.cxxit St feque^ xiü.Eorudilatatio.- nbsp;nbsp;cxcvii, Dacameorü Catalogus.Ixxxvi. Titus flauian^ cottager, cxxiiiî.

Septentrio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxciiii, saeuia in ducatü Ixxxviii. Ti^’urini

Septédormié.inScidia. clxxvi. Eorum ligna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxvit Tigerette

Sena infula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxcviii. saeui a Drufo tradafti funt-cxxii. Tigurinus lacus.

Seaer9imoacorager,faÄ9. cxil. scracegemita,cxxx.3c.cliii.S«.clv. tiraritus flauius.


seruia. ccxix.scligntclxxjieix.cxc. sueausmons

scnones. clxxxi?t5{,cliiii,Sf.cxcii. sasuaftauitbauariam


sdandix oppidt serpens fydas segeabergü


cxciii. SLipellierburg


clxxxiii. tybefis flauius. xii. tyrol


ccxxii.quot; ccxxii.amp;xotc

clxxiii.i clcxX* ibidem^ xiife


xxxi tyrolenfiä oppida. /cxcii. cxciiii. suiticämare .clxxiiii.sudim.cxc Ethatc quomodo ad Auftrid de scxxiii, saitenies. ccxiü^sjtccxxü« aenejint, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixxxv«


-ocr page 546-

INDEX OPERIS


Tomaamp;eiusdireptio. cxxxvî amp;.ccxxv.


amp;.clix. Tornacu Toxolani. Torbiad. Traieftum Eiusepatus Triufgri Tranffyluania Tridentini Triphali Trox olani


vidouifle«


cfexxviil.

exxv« ibidem«

li^xi.


ValentinianiK fuit germ. Ixx. villacum clxxxvilamp;ccix. Eins mors cxxxiiü.se.cxxvii. vfbium ccxxi. Vagenftige, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixxxviii. vif naben

ccxxii Varuscótrager.occubuit cxxii vitciBindusfaxonîîEduxj Ixxx.


ccxxvi. Valens cötragotthos. Ixxiii. Vuallisrhehipars. ccxxvi Vargióes Varifcæ.

ibidem Varini.


cxxvii. vilfus fluuius. clxxx. vifurgi

clxxxix. virones cxc. vinuli

ccxxvi. viliobona.


ibidem S.Valpurgis.Vuattaeu.

ccxxii valachia,varagri,vataftica.ccxv viftoali


Tramaricus


ccxxi VuaiTcrburg. Ixxxviii. vlmigerL cxciii. Valachia. ccxxv. vbii. ccix. vlbaneftes

clxxxii. Veneti ger.cli Verra flu-clxxxii vkna


clxxx, . cxc, ibidem ccxvi.

ccvi. ibidem ccii.

ibidem ' ccxxv«


Trichisin gérmania^^ cixxiii Vetera caftraælxxxviiSicxcix^ vlmenfiûmulierû facùaus. cxiii. • Treueri xi. qnChriani xxx. Ventus'qd xxix. (amp;æcxxv vngaroruorigo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xiii«

Cætera .ccxxvi Steexxv. Vefpalianuscótrager. cxxiii. Quädo chriftiani xxxf, . De eorü archipfulatu. Ixxil Veftigiaimpatoruinger« xlix, virtuteshoru contra turcuixxv. Trufila fluuius.


dxxxiii. Vueftüaliä.tcxx\h.,Ei9op^xciii. vrigarorüfortitudo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cWil

xxxix,5i.ccii. Vueftria.ccxxvilEi9oppltxciil Eoruiri boues, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxvii.

Ttæariuspôntcftruxitfuprà Da Vuerdébcrgenfuiorigo. cevii. Eorü plia cótra germa, cxxxix . hubium' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixix. Verona, ccvl Vucrde.ccxx\nl vngctuapd'lftrünafcif.clxxviil

Idem uicit germa, penuria. cxix. Vuerdenfis epatus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxxiiii Vénones,verbigen^.


Tribochi


Idem contra Dacos. Troianorü nobilitas. Tranfrhenani belgæ


Ivi Velomidi,vcromädi-


TrifrhenanigaUi qnamp;ger.


Turcilingi Tungri;

Eoru fons


Ixxiii. vrbcsager.papisdonaras -wx.


ccxxv. volgæ


xixamp;jccxv.


ccxxv. vocabula ger.monafylla.xxxviÜ

VL Viruniü.xii.5i.clxxxviii. 5ej226. voirlandiaducatus. .....


ix Vindelici. xii.ep Sagittarii cxv. nbsp;nbsp;amp;xciii.


xviu.5i.ch. Viricunf a Drufo.. XXX. Viuflenloch


vormäcienfes.


clxxiiLamp;ccxxvi Vitellins córra germa.


Ixxvii. vormatiéfis epifeopatus.


cdav.


cxxiil vocaliscótra germa. nbsp;nbsp;nbsp;cxxiii

Tugröru epatus, origo,amp; oiä ad Et ipe a germa, fit impator.cxii. vogefus clxxii.vuormholt.zz7« cum requifita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixxii. Viftorini pmiu a viftis ger. cxii. v«olcæ


Turdi in Germa Turicenfes.

Turegüuelturogö* Tubera

Turogi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Tubantes ibidem.

Tnringia.

Turingiæ marchiones


clxviii. Virginiusrufftis.

clxxiiii. Vibiuscórrauindelicos


ccxxii. Vindcxcottager, clxxxii. Viuidarii clxxxix. Viburgclisepatus


cxxiii. vri clxviil. cxxii. vrgis.

cxxii. vratiflauia.


cli.amp;.ccxxvii. vfipetes.cxxü Ixxiii. vffubium


ccxxv. vrfe.cxciiii.

dxxxiii. ccxxvi vfpii.ccxxv.

ibidem.


amp;ccxxil Vituglclx. vifogotthlcxxxix« vuarmefisepifcopatus Ixxiii eexxvii. VifogotthiHifpaniam récupéra- vuirtenbergenftu ducatus,amp;eo Ixxxi. uerunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixi« nbsp;nbsp;tum Catalogus- xciil

Saxonia ad turingefes. Si corum. Vifofaxones,vifontes nbsp;nbsp;nbsp;clxvii. DelitteralX.


ftrategemata Turingiæ oppida, Tubingen Tubifurgum, DelitteraV


ibidem. Vilurgus.clxxxii viad^.clxxxiii. Xangen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clxxxvii«'

excii, Viftula ibidc.Vidius. clxxiiii. De littera Z.


Valeria.


ccxxiL Vuien.

cevii. Vindonesù Vuinhufen.


clxxxvii.5i.ccxv« ZuifaIr,Zeringen eexx« clxxvii.^ Zupff. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixxxviii


cxxvii, Zeringêfiûducû cat.alog9 xcüil ccxxiii.5i.xii. \«uingarten in Brabantia. ibidc. Zeringefes ad furftébergé. ibidc. Sueuia ibidem. Zyrim quid.


Vandali germani funt. xviii vuingarten in Vandaliexpcllun£. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exhx vuittenburga

Vandaloruregu catalogus. Ixi. vireduum


Vidalia.ccxxvi Vahalc.cclxxxi vifbium l^angiones. xxxix.Siclxxxvii’amp; yiducaffes.


ibidem. Zonæquot.

ccxxv Zonx germani« ibidem. Zifaria.Zifa. ibidem Zuibieca.


cxx. cxciii. cxciiii, cc* cxcüii.»


-ocr page 547-

^Exclufimus ptetca kftot humane ab Indice noftro,paparnm,ïmRatoiö,tègum,ducum riiarÉhôhu* bntgrauiorû,plurimorûlt;5 comitû genealogias,quorû memoria débita in folo libro tertio eft exafti Multa quoi} locahoneftiffimorû. auftorûemédata.paffimreftituimus; Nec id noftto indici Indî ingt; l«(eruimus,inqbusfeipmfedulusleftor iuuare poteft. Quæ uero incuria inhac excuffiohe prolapfâ obiter rccognouimus,illa furtt folio primo.ubi ponif gallorûjfcribe galatarû.Ibidc peloponcfiacarû* fctibc.peloponrteftcaïu.FoI.itffvyfjws'of fcribe my^vaso'^lFo.iitdatiui græcicaz icntfubfcriptiôe,ibL7»ç«Alt;tAf«. «faKÀHtf/cribe.nçsÂa/a ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffà. ibt-^dt-zsaAy-Tjuar

■^*7I5\u 7jquot;d’.Fo.7.vindeni.fcri.Videlici.fo.ix.Sex.Ruf.Féft9,ibiàdùasbelgaSjlegebelgicas.ibi.‘gt;tt9fia‘ fcribe.f Uef o(ç.Ibi.tefto rheno,lcge teftos.Fo.x.Sabellico in Aeneidege Enetibi bis frilios pofitum cftjquot; potes Frifos legcre.Fo.xi.bclgæ fcnptù cft.lege belgic£E.rbi,Acnei,lege Enei.Fo.xii.Sexto Ruffo in lib* ad yalentianû,Iegc Fefto Ruffo in libro que ad Valentinianû.Ibi in ftilliconejege Styliconc.Fo.xiii. ihæticü Jege rhaetiâ,pariturus.partur9,fine diffimilatione,kge diffimulationeiT otâ feptentrionéJcge totiifepcétrionc.Fo.xviii.Vngaria amp;nbsp;Vngari fine afpiratione fcribanf .Ibi tcpeftâtejege tcpeftate,huz ois,lcge hunnis.Et in margibus,Hungaros nec ab auaribus,ncc homies,fcri. Vngaros rkc ab auaribus* Oïchunnisfo.xxbingcnealogiaScir Rulgarihûnii.fcri.Styri Bulgari hûni.fo-xxv.inmargtln aliquix bus cxcplxgermanicü aial4cri.germanic9.fo.xliii.ultimû verficulû Eutipidis ita legere potes nbsp;nbsp;nbsp;ç A'

tx»9’o|ioi« To7ç^oyAfcyf4ao-/vfittranflatus.Vos uero fifia vris inftitutis agitis-Fo-xliiii fub quo ferulas fubduximusjege fetulislbi Erhardo liftrio.fcri.Geratdo.Fo.xlviii.p deos graecos,fctLgraecorâ.fo.liiii. auguftincfiXcri.auguftenfi.Fo lxii.in margi.heruiorû.lege herulorû.FoilxiXiquifqlio, potes amp;nbsp;quifqui liisdicere.Ibi débita opajege deditxFo.lxxün.huptusJege Ruptus.Fo.ciXipatrias,lege triones pfios. ^cx.euftochiâ4e.euftochiû.Fo.clxxxix.ifara,i(aurus.Fo.clxii.âpoftrophe,anaftrophejFof.cvii.æoliis oialletuixiffe catcruis,lege caucrnis,uclfub antris. Fo.cxvi.inah(jbus excpla-Aoyotpo^o/ AoÇ)ôlt;pofoiFo. cXvÜLfàftauKÛv' fwv.Fo.CXix.Polybius in.iiii.lib.lege.ii Foxxvii.fà(x«.fcùv kge nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fo.cx.hy

o^oocômentario.lege hvmni.Fo.ccxxviii.NôHifpaniac galliæue.lcgeHifpani Galliue.Ipe,I.i^o. ftetc *^at,legefteterât.quifi.ierit4ege quinfuerinlUitadcge illata.Fo.cxxxiiii.in ali^büs exépla. crabones.lc. rrabronesGûftas Pânonas.fcri.oânonias.bono(us4cri.bonofius. Fo.clvii.in aliQbus exépla. Gaatarû. ^•Galataru-Fo.clxxx\àtStereontû Lacibutgûjege Stereontiû Latiburgiû,. aretifflauia, areffluuianaî. *'o-clxxxix.pomeri,pomerani.Fo.cxxviii.quâ Cato.le.quâ a Cato.Ibi inlittore rheni contulerit.fcri. rocubuerit,amp; inmargine (eruiciajege feuitia.Fo.cxxix.duplexdifpendiû4cge ftipcndiô.Fd.cxcv.Anz dromada,andromade.Fo.ccxu.pinxiffe4cg,fixi(re.Fof.xxiii.lii.amp;.dxxxix. mattiaticû, mattiaticae pilae^

oiattiaticijlege mattia£Û,mattiacæ pilæ.licet amp;nbsp;utrum} tutari poffit.Sicuti amp;nbsp;fo.cxciii. parallela: in foeminino genere ponif jicceptior tamé ufus auftorüin malculino protulin

tnprotreptica noftra oratione.fo.iiLnotis4cribc nobis. Numer^ praeterea foliorû a folio clvituf«} ad.clxii. S a.ccxxi.ad.ccxxvi.trafpofitus cff.Pcrpere quoJj folium cxcviii.numero.cc.fignatitm eft. Nec te primi uoluminis capita afo.xxv.uflt;5.xlinfolonumcropcccantia moueant débita erii ac fyncera ordinis

fériés permanfit.

-ocr page 548-

VRBIS NORINBERGAE

CONRADI CELTIS PROTVCII GERM ANI, IMPERATOR - ; riismanibuspoetæIaurcari,deorigfrteJitu,moribus,amp;inftKutis. , ’Norînbergæ libellus incipitfœh'dter. Cap.Primû. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

Præfatio ad Scnatu.

HVM NVPER RELAXANDI ANIMI GRATIA in urbemueftrâ ornaafTimiacfcelicillimi Senatores co/ celTiffem, ueftrâc^ florentiflimârempublicâjOrdinê pru dêtiffîmi fenat9,modeftiITimos ciues ,relïgionis fuperuc^ •gt;' curam,facrasædes,cæteracçurbisueftræornamentadili' ‘ gentius contêplatus fuiflemjCcepi mfta apud meitacito ani mo cogitare,quonâ pa(ftoamp; egoueftris uirtutibus monumêtum aliquodrc linquerê,amp;in ærariû ueftrûuedigalaliquodnon uulgarc infcrrem. Perfua/ fus igit quantû anguftia têporispaflà eft,ut aliqd de urbis ueftrg origïe,fitu, inftitutis,amp; moribus fcriberê,litterifcp œmendarê,ut quêadmodû nome ue/ ftrû,qd iam fcre totûorbêfua fama îpleuit,per cûdaft^, terras, maria cm/ poria circuFert.Ita qcçinlibris Si bibliothecis a Jaunis Si eruditis hoîbus le/ gi,admiraricp poflit,maximef^ germanise noftræ Si eius inclytis urbibus,ea rumc^ prîcipibusamp; redorib9exêplar fpeculû quoddâimitabile fore, quo imperiûRomani noîs cuius uos fpecimê,decus,amp; ornamentûeftisreuirefcc rct,refurgeretcp,diui Maximiliani aufpiciis,de quo(utille iam pride animos noftrosmultorûfœlicitate belIorûÔC gloria fuftuIeratJta nucpiiffîmo pâtre Cæfare Fcederico ex huanis fublato, ipfoc^ ad îpcrii habenas fubfcäo,pias Sciuftasfpes noftras quas cÔcœpim9,haud dubio dii patrii noftraq^ Germa na numina fruftrari nÔ pmittent,Quocirca ad uei vræ fœlicitatis cumulû nihil ego egregius laudabiliuf^ accedere poffe exiftimaui, qp ueftrg urbis lau/ des amp;nbsp;annales illuftrê hodie aliquem fcriptorêfortirent,quinomê ueftru 8^ famâ eloquêtia romana extollerct,poftcritatiqp c5fccrarct',muro diuturnio/ re Si gcnniore,quic^ a morte tuen uos poffît cingcns. Qua in re meminiflc uos maxime dccetGræciæamp; Italie urbiû,quæ Si fi hodie magna ruina fepui tæ Si collapfæ côfpiciunt,tam celebri th noîe,amp; rccenti quadâ fama apud nos non fu^eirent,nifi ut illorû ciues pternitatt’s fuerant appetêtiflimi,fua faâa,di da,amp; gcfta litteris cômendalTent,liberos fuos non in queftuofis tantu Si fer/ uiltbus artibus inftituêtes,fed longe fpeciofius rati,fi in philofophia,amp;inge/ nuis difciplinis eruditi,patriâfuam ingenio,dodrina,litterarSc^ claritate illu ftrarent.Sciêtes fe fuafcç urbes,opes. Si familias eluuioßibus,incediis,bellis, terrgmotib9,aliifcçmûdi accidêtibus,aliqh euern îterireq^ pofle.Ideocp folis Iris ( qbus fub cælo nihil æternius Si per uniuerfum orbe uolantibus ) gloria fuam amp;nbsp;famâ in longû æuS ^rogare debere.Quorh hodie nota no trabibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

aut faxis C quâdoqdem amp;nbsp;in ilia têpus uires fuas habet ) fed monumêtis æter/ næ laudis incifa uidcmusJn qbus,id eft in illorû Iibris Si hiftoriis,dû corûfa/ da Si fapiêter dida legimus Si audimus,§(^ quantû illi hûano generi æfuerût nô fan's uenerari Si admirari poirumus,dû in hodiernû uft^ diem ,plidt per

-ocr page 549-

DESCRIPtîO

iBosüniUcrfus ofbiSjamp;^ ilcdu teges8C prkipes î illößi libns Sf fapia feobk(?(äc cS folantjüeruoêmR.P.amp;tod^uitæ feriêôC imägineäd illoB? emiilàtionê,amp; tan^ ädi rpcculöqdda imitabile côponeré cnitunt.O magna lfaR2 bnfidä. Odiuinamortati bus cóccfla mûerajper q ab ignoraria obîiuiôe îtcn'ciiq? uendiCärc nos poflTum^ inêoriS nram in lôgu æüû è(. fkda trâfmjfTuri. Sed ncq? ego îccirco bæc dixennii q UÖS ab bore gcnnano,amp; î mcdîo bef cynip faltu nato ah'qd taîe.i.cloquênâ^q urbc vram digne pdicarefjexpèdaré debebitis^QLiæ amp;nbsp;fi tâta î me Foret^q uel niillli un^ mortaliû côtigitTlt;?t,tn magnitudo ÔC âplitudo laudû vraRZjpnblicæ ac piiuatæ j^tu/ tes/acilcoroncamp;oêm dicedi omatûextenuârctamp;uinccrêt. Satis ego mibifccifTc arbitrabor,düamicor?2pcibus paruerî^Quo ego obferuantiâ amp;nbsp;amoremeüin illoâ Si crga I^P.vrâm ^dâ teftimonio nô uulgari coprobarê. Apd* qs oro iudiciüdidi onisnoQræfît,titq(X illi me iuncntit,examinêf^amp;^ dein landet aut cptênanr^ Neep illoßj iudiciû qleeûc^ futurû ert ab îftituto me reuocare debet, dû côtra offîciû trip riimefaciuruautfeciiTe mêarbitror,fi germariiatr mcæpbâs nras luenbratiûaiIaSj ( tanqali^ mûctc )côgratu!atûirc aipio,qd talé hodie Si rira ptâte Urbefottunatifx fimâjSi pinde pulcbérrimû ïperii nri dorriiciliû,in q Ôi nos tpdâ impator îfigriiuiP fet,haâa(jt,qfua pulcbritudîeStmodcrâdæ.i'.p.fcîa,fiedûrtoflTis,fed extcrnis gerf b^ admirationê uifendicpdefidcriû amp;nbsp;arfiorê iniedtdÔcp fairiâ ei^Si nomêylandefc^

firiÔ oes,qadtn fieri potueritab boiegermano têtatasyncofortaflc îcÔfuP tâ^temerc aütFriuoléfaiftû exifticn Aceedebacct utlibêtiusbüûisrei afiTiimeremusi JîUinciâjtanq prelndiû qddâ Si ingenii cxpiriientu ante editionê illuftratæ germa •'iæ,q in manib9 eFt,beniuolislcdorib9 pmittercm9.Scdne diutius bic îrrioremur^ ita urbis fitu exordior. nbsp;nbsp;nbsp;De origine Si i itu,6i regione nrbis in gne* nbsp;nbsp;Cap.ii.

ESt locus in Hercynia.xl.M.p.pates. Cuins tota terre fupficies qd nüfq aïs

inîteriori germâia cÔpcri,puIucrulêtabarena fquaIet,maligriosSiî;occS dos undicp colles a radicib9 alplû Si molli dcUexitate,î modû fellg germa/ riicp in bercytiiû iugûufqj ^^currêteserigês.Paflim eaftenis,uicis^ardb9,pagis,^ut^ bolû foiis,câpus,aut pafcua inuitauerit,refcrt9. Syluf tn îexciduæ fuus bonos Si ppe tua frondis Si îtadi roboris glîa manet^q uäriarii Feran: Si uoIucfu altrix in diuerfai ' ^liptes logos ramos,ingêtes Si éf nos lucos,ucluti ^fdâ maris finuscxpandit.Sed baud Foclid limo,ud ubere gleba,lœtaué uligie,benignâ aut obfeqntc tellure,ueru tdunaSiinfœcûdaglareaq reludâte natura îcolæ,ütingeniû Si boîmîduftriaeft, ad ptû Fcvcûditatecp Fufcepti femîs cogut,ubi fimo mergocp Si farmetis arborS in ftratis arena ipinguata,fuccû alimêtÛi^ uegetalis aîæ attraxerit, Pardffi'me tri Si ad niodû tenui fccnore uotisrndet,ncc^ qtanis/cd duobt tribufue annis odofisAm/ nés duo nÔ igrtobiles.Pcgnelùs,8iRegnefus in ei^regiôis tradu furgûtQui übi fe P bibülas arenas Si fterilccaredûeuoluerït haud^cül ab urbc,cui9 fitû dicemus, niifcentSed alf ubi influes p mediû illâ abluit,diuiditc]^. Ratiû tn Si riâtiigii ütcuC^ folutis niuib9 aut efFufis imbrib9 fociæ undp Si côfluüs b5orîtumuerit,^rfus ïpati lt;ns eft-Quê illi arte Fâdle ratiferû Facerê,nifi curruû magis q nauiû cÔmoda anîad/ ricrterct.Pifcofus alias Si fcrtilis amnis fapidoq^ Si uario gne pifdû ubcrtim fcatCTy qRznoianô facile dixerî,temulas,drutas,^s Si uarias a Coloris uarietate dicût,afcbf as,fundulâ.Prifds uocabulis affirmarc fortaflîs nÔ aüfim,In eius regionis barenofæ ferme centro collis natiuus Si arduus,qui urbi nûc îmiriet erigit,faxofus Si ut natu ta frseeftinunâ petrâ ex barenarû mole côcrctus,clemêti tn diuofenfim Si lcriitet

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T ii

-ocr page 550-

VRBIS NORIN BERGEA

affurgcs^ctplacido afccfufc faft/2iäs,in cui9 luraitatêetcacumêcuguêtücft,cefpitê ‘ amplumFta arbore ümbrofuinfiRtudinêtheatridrcüducit ïeftuate fyrio gratüp/ fugiüJn q du drcSIatis lumibus pftiteris urbis fitu ipamcp herciniâ ad prirnS ab ur be Iapidê,amp; qfi porcis ei9 undicp ïminentêjamp; ïftar coronæ drcûdud kueberis. Sed ubi fylua fterilitate hareng exarueritillâ,qd mireds lucis fatiuis reparât,qnquidêfe rendarû fyluaru fdentia noftrorû hoîm folcrtia nup inucnta eft ,tantus amorne/ morum Gcrmanis eft.Syluîe-jjté/fi.Ê'^oç fedecim milium eft-Noridquondaaqui/ bus nomen colli qui prindpis uenationi cubiculum erat, amp;nbsp;urbi eft dum ab Hun/ •lis premerentjUt grauillîmi autorcs prodüt,ea natura loci pcrfpeda,amp; q? eflet ab îcurfionib9 tutiirim9,amp; ob amnis uicinitatê ad inhabitâdu accÔmod^. In eo caftellu . rudi ope cômuniere.Ad amnih^ ripasJiqtorias nbsp;nbsp;ferrarias elaborâdi molliêdic^

ferre offidnas,q arte gens ilia ab antiq claruifte mêorat,cxtruxerut,rotaf^ îpetu amp;nbsp;rapiditate amnis drcûadas machinafep ad uarios ufus èC artes inuêtas fabricauere. Auda dehîc fobole,ut hoîm focietate fit influêtibufcp aflîdue Herciniæ paftorib?, ciufcp loci aborigîbuSjhi côgeftis temere faxis amp;nbsp;roborib’jfoflàcj oppidû dnxere. In qd diucrfarûartiS amp;nbsp;morû hoïcs colluuie qdS fine duce amp;nbsp;legib? çolledi coiere latrodniisamp;rapinis ferar^morc dediti,infeftâaliqpdiu reddebât Germania. Qua/ obre P impatores Côrados èc Hcnricos caftellu c5 arce fua direptû amp;nbsp;expugnatu legim9.Nelt;^ a latrociniis,ab idomitis et fylueftrib9hoîb9 têperatû ê,donee impator exerdtû coÛi admouerit,muros crexerit,amp; coloniâ deduxeriqdomidliû fibi in arce firmiftima côftruês,ueterâifcp et cmeritis ibi relidisjqb^ regêdg urbis gubernacula cômiferatjpdpiês ut uaftû nem9 ob rerû cômerda a latrodniis purgarêt^tutucp red derêt,cui9 rei ihodiernu ufcp diêurbs ftudiofiftima eft,amp; ad hâc rem emiftarios fp eqtes Si pedites pFes hêt,q oîa nemoris latibula Si luftra a latronib? infefta, diligêti indagîe pqrut,tutâcp amp;nbsp;fecurâ negociatorib^ uiâ fadût,hi publicis fuptibus Si ftipê diis aiunt.ln eu igit modu urbs cœpta eft,c| dein impatoRz nroi^c freqntia Sicrebris cÔuêtibusgermanig prîcipu,qbus illafitu Si loco.ut dicem9,poptuna eft,îcredibile rnêoratUjin qs diuitias Si opes ordinécp fenat9(quê hodie uidem^) breui coaluerit. Sed priufq de urbis fitu dicam^ jiÔ incomode putaui aliqd de Hcrcinia fyîua inféré re,qhquidê obfcuritate reRi germanig ptimcp icinerû Si pegrinationu difficulta te,ptim et ignauia Si nîoRi hoîm inertia,qbus illas res,hoç e naturæ maieftatêinqrc re ludibrio eft,a nuUo haâen9 feriptore hue locy plene abfolutû repio. Id ego non iniucudu b'terarum ftudiofis futurûfpo,h itautillâlabore Sicuranfa aliqtanriis pmêfi fum9,h{c breüii abfoluem9jNô fine maleuoloRi hoîm obtredatiÔibus, cors et q fe fumas fapîæ ptes attigifte arbitrant,uano nos qdâ Si uêtofo (pu paruC^ fta/ bili aîo Vlixis errore teneri cauillâtes,Ego aût inf diffîales illos pegrinationu mea rû labores Si crûnas,q peculiu mcû bonâcp corpis ualetudinê nô mediocrif attriuc rât,eo oem anî cogitatû côuerti in eâ fane fpem adducÎ9,ut fi nÔ patrianis Si germa nis mcis,q ut Comelii )^bû eft hofpitib9 tm fauêt,placerê,ex£nis tn Si dodis hoîb® ad mai9 aliqd excudêdû laboriofa ilia mea dodtrïa occafio Si îuitamentû eflet. Impt torû illoRi amp;nbsp;barbaroRi hoîm indicia de nrîs reb9, pinde ac febridt^iu guftû exiftî mâs/lecp dignos de qbusaliqs fermo hhdus fit.Eos igtcegerones Si gt;?berones ab : boneftis literisSi eoRz cultonb9c uteoi^z )^boutarexcoîcamus Si eu fua ignorâtia relinqmus. De Herciniæ fyluæmagnitudîe,8i de ei9in Europa dcfînitiôe.Ca.ii#,,

ç St fylq^ in Europa g in Borcâ lpeâat,q feRhcni,Danubii, Albis,Vifurglj,

-ocr page 551-

DESGRIPTIÖ

Ödere,que Sueuû amp;nbsp;guttulâ a prifds uocatu repend, Viftuïæef amp;nbsp;aîiot^ ïneîytS amniS parente iacî:at,grgeds amp;nbsp;latinis mêorata fcriptonb9,hâc germani,pcr nbsp;nbsp;nbsp;fin es

femaxîe extêdit,Hêreiniâ â pice,qua pria Kngua harts üocàmt^dixcre.Hfc igit ut tau rus fe per Âfiâ,Slt;^ Atlas g Africa/ta ilia fe g uniuei làm Enropâ fpargês in gallig finib^ ab Ärdemia fylua,q èi. hoc noie hodie gaudetinitiuoriginêc^ fumes,dein g Germa niâ amp;nbsp;Sarmatia in ultimû Europg angulû,amp;^ in ipos cæli j^ticcs fempif nis iugis cocré atifep mudo roborib? fc ^ppagat,ubi tranfrhenanas urbes,Friburgû,Pâduâ,Heidel/ bergâjFranckonofordiâtç Mæni attigcrit,diucrfanoiafibi cÔfci(cir,a Rhenilt;^ ripis ingêcesfaltus imanes trucefc^ ueterireligiôeIüCos,g inilueros germanigSi Sarmati^ poplbsefficit,lt;^s noshicfiimatim gftringem^.AFriburgoigit in ortu èc feptêtrionê uallo amp;nbsp;gpetuo tradu occurfantes inf Ce colles CJccipiês îplicâs,hinc ad rheni latusj 8lt;in iptsradicib^alpiS pofitos Rhetos,VindeliCofcßattirtgit,dtraOertü,Lycu,amp; Ifa ru lÔgilTimo dorfo ad Ûanubii ufcç ripas porreda^rarfore tn nbsp;nbsp;huiliore )^gulto,ut

a Frequêti hîtatorc excifa ê,Fri(îngê,Rati(ponâ,Pataui5 Noricas urbes,ipm(Ç Ccciu ( qamp; raôs caluus ) norici fminu,ô^ Viènâ Pânoniac attingês.lllic ad fonte Danubii Si Necari g tota Suetiiâ fe late uaftec^ diffundês nigra fyluâ,q Si. baCenis â maiorib? di/ da ê,efficit,Ut qillâ.colî pagis,{tahodie.c.haud cÔtênendis fueuiæurbib9referta eft, doiiec ad Eichiltodiu ufcp urbê,a qrceto fyluas nojatâ,ô(^ almani amnis ripas attingat^ qsaliqdiu fcquês,donee circa fàuCes danubianasäbhis g Norinbergêfiû harenas Si trâfdanubianü noricû hercynio iugo^q gs germaniæ editior eft,tngêti Si çCno dorfo cÔmittat.A q.hocêapinifero m5tc,ut ille qttuor inclytos, amp;nbsp;dites amnesîtra ipaciû duu ferme M.p.nÔ fine admiratiÔe Si naturg maieftatc efFûdic,ita ab co mote amniu amp;fyluar5 genre qttuor ramos ueluti imania cornua in diuerfas orbis gtes porrigit, J^fusaclûg Curioncs c5 Sala fluuio,q in Albin defert,in Turogos ad Zephyru,c5 Mxnobachtferoi Fracos,q tradufylua cûartine ^grcdies,moxnomea collib9,q Ce gt;nIeuâfaftigiat,accipiLFrâcifcecp fteigcrvualta.ardua fyluadicitDein ubi ^pior rhe nomæn9fad3 efc^uetuftiffima urbc tfiGiaaxi FrâcoRr metropoli irrigata,vn ÖCnoßi ongo ç ad Mildeburgû oppidû fuis ripis fylueftrib9,fyluæ duo nota îponit_,uc dicem^ Ab Euro aut cû Bgra fluuio,nabo g noricû trâfdanubianü fluête in Boemos fe erigit, qs cû undicp tanq natiuo muro cîxerit ad feptetrionâliâ ci9 Albin Si Oderâ emittit,ad meridionale amp;nbsp;oriêtalc ei91at9 marcomânos Si quados attingês^Si abhisî Carpathü germaïg caput,q 8lt;:fueu9 eft,côfurgês, IaGgib9,baffarnis,dacis getifcç côtermîa gêti/ busjedad carpathi m5tis( q frons germaniæ ) radices redudo in feptêtrionê ïpetu, fup Iftulæ 8c Oderæ,memuIi,tibifci,ncftri,boryfthcnis,êC tunuri,amp; tanais cq curopg Si Afiæ limes )fontes g farmatiâ curopæ,g agâthirfos,amp;Sauromatas.i.poloniâ,Ly/ ti{aniâ,mafouiâ,bru(riâ,liuoniâ îmcjifo fpacio Si infinitotraêlu ad europæ ufe^ fines diuagat,cû ipo terrarû orbe defines,amp; is qde oriêtalis ei9 trad9 a rheno cft, nûc feptê trionalê qîfèquamur.Ab heidelberga igit palatini rheni regia,übi cattos a cherufeis, amp;frâcosa forabis diüidit.Oddonis fylua ab îcolis dicit,fiue ex oddonis imgatorisdo natione Amberbacêfis ccnobii,fiue exloco nô ignobili Odonoheim übi Oddo in ue natiÔibiis gnox agebat.Ex alfaaût Mæni ripa übi Frâconofordiaô^ Affiburgiû ur/ besmôtefcp e rcgiôeMagûdinp urbis,q pria fculpfitfoUdos ære charaêleres,amp;)^'s docuitferibere lris,attingit,ab abûdantia picis,germanicefpeifhartz,hoc eft picearii fylua dicitdbic^ uaftiffime fe iterû dilatas,donee fîexo in feptentrionê tergo in obno/ bios,q alpiû gticula funt,8c Cattot^feu Haffiæ motes,ab his ufc^ ad Sycâbros,holt; tftgelrêfeslogisUterib9obtcdit.QüO et loco tribochosî' a trib9qrcub9 antiqreligio/

Till

-ocr page 552-

VRBISNORINBERGAB

ne nymph IS cofecratis îcludit,Q eu germani in galliâeriïperêt,in alfa’rhcni n'pacxpul fis gallis côfedere.Tribotefc^ corrupte uocabulo qô(^Argêrincn.dich fut. Verûubi fefylua,utdixim9pcattos 6lt;obnobios Si. bufîactores,qB2uet9 î hûcuf«^ diê nome amp;nbsp;familia extat,extêdcrit,mox Buchonia regionê a ^ceritate fagorû diôâ apd ifigne Druidû cenobiû Fuldâ attingit. Ab iis ad Vifurgi ÔC vidri Amaf i amp;nbsp;(aie fontes in faxo ncs ad gofloriâ^alberftodiû brûfuigû clarifîi'mas urbes fe refledit )^fus feptctrionê èC oceanû nrm, quis gêtes êt fine arbore uiu3t,10ge latecß naftis folitudîbus diffufa, ubi êt uetcrê fui uocabuli fignificationê adhuc feruat. Ab nf cp iterRz in turogos So rabos fc recuruâsjnclytâc^ urbê a noie fuo hercynofordiâ didâ pteriês,donee in her cyniû iugûa qtantâ pegrinationê fecerat ingêti fronte amp;nbsp;cornu fe attollat. Opulêtas undic^ urbes.xv.publicis gymnafiis ornatas^ditefq? ppf’oSjarces æreas amp;nbsp;inexpugna/ biles.argêti amp;auri,uniuerfiq^ ghis mctallidiuitesS^iexhauftas uenas môtibus,{afpi/ de,alabaflro,amp; diucrfo marmoi^ gnc,cry ftallocp nobiles uulcania8,picearias,uitriari as,amp;carbonarias,cyclopu off icinas^qi^ ut in pHmu Norinbergêfes ciues dni fut, Saf êt fontib9,amp;fubf rancis mÔtibuSjfalelapideo ucluti faxo cÔcretis.Fluuiisêtmargarira 8C auri fcracib9.Hoc effîcit ut fylug ficut èc f r^^nô cadê apd' ocs poplbs facies fit,ut .n.illa glebâ fabulGcp arenâue folo ffraiierit.ita uerfus feptctrionê maxîe taxû amp;nbsp;pinu æducit,obfcurisuallib9,fonoristorrêribusamp;^ P faxafe pcipitantib9parû lucidaîferni (pêm pbens,)^fus meridê aût qrcuû inagis amp;nbsp;fago uiburnifcp fida, ut fra faxea amp;nbsp;lapi dofa ê maxîe ad rhenû,neccharû,mscnû,amp; danubiû.PecoR: aût amp;nobiliû ferarû i ea ingês înumerabiF copia, Armeta êt eqrû mita q publice aluntnullo mortali ope co tacti Thermarû etiâ amp;nbsp;faluberrimaRz aqi^i fontes, maxîe ubi rhenû attingit,lac9 etia uaftos Ïexclufosamp;^ ppetuos pifcofofcp,amp; diucrfo gnepifeiû fcatêtcs,utin germania dicem9.Deuolucrib9aûtamp;de fyluro îmæno fluuio ( utapcF âutores ê )nihilc5pertu habeo.Mî’ta cm defiiffe q hodie nô fint,Sê multa renafei in rerû natura q olim no fue rint nouacccleftiû corpoR2 ,fi qd in mûdo nouûaliqd cmergcrepÔt,cÔfigurati5e cre diderîjfed nihil îhacfylua druidû cçnobiisilluftri9 ê.Gen9 illcF phoRz apd‘gallos graî caniceuiuêtiûerat,qs'^à'T^«lt;F‘'“Ç-f^4’'^*^bus noîauere,inê qs utabilF antiqt9,ut abrag amp;nbsp;gedeonis qrcusteffis ê oracFacftûndicrcdcbât.Ita illi ucluti oraculoRz amp;fortiûfuF minûiÇ qR2 illa arbor obnoxiainterptes,talcs côfedebâtqlcs nudi9uidim9,dû ioânes ©eoipiAotfuir f ûma eruditiôcamp; îgenionos inpriam fuâad radices piniferi fecû adduce retjhicdû forte î cenobiû diuerti(rem9,imagines lapideas fexuetuftifTimo faxo adfo/ res têpli pieti îfertas cÔfpexim9,feptê pedû fingîæ nudis pcdib9,capita îtecli^græcani CO pallio amp;nbsp;cuculIatOjperulacp amp;nbsp;barba ad inguina ufcp^pmiffa,amp; circa naris fiffulas bifurcata in manib9 liber amp;nbsp;bacFus diogenicus fæuera fronte amp;nbsp;triff i fupcilio,obftipo capite,figêtes lumîa fris,hi qudaapd* gallos,Gue interptâdæ rcligiÔis,fiuefolitudinis graq expcditioresîinqrendisrerû caufiseênt in nemorib9amp;faltib9 côfedere, multigt;' tudinêcp uulgi ad fe pellexere,Poff ca aût cp T iberi9 cæfar ipos ^pf fadiôes du ceserât galliis excedcreiufriiTetjilli in germaniâ cômigraucre,ôlt;lub Carolis, ArnoF phis,amp; Oddonib9chrianâ religionêinterptâtcs,tot«âhercyniâin ameenisSf irrigiiis uallib9,8f aprorû amp;nbsp;ceruoRi faltib9,fub ânofis ôf nigris qrcub9,a qbus cenobioRi fuo rû noïa fût,occupaucrc.Qui nûcdïuitiis èC opib9 ita creuere,ut rcgibusamp;prîcipibusi nîis nô îferiores fût,feu luxû,fcu arma cÔfideres. MFti ex his ut diuitiis amp;nbsp;urbib* audi fuiiTent,8f ut illis dynafliâc5iungerêf,cxcuiTorcligiÔis feuerioris iugo,abieêfoCp cuz cullo,quêadhucflatisânitpibus ferût licêtiorisuitæ habitupopFarif uiuere cccperufi Cudit adhuc apud frâcos nûmi gen9,apd'qs Burgard9 amp;nbsp;Kilian? Britanni,a vdigflt;^

-ocr page 553-

DËSCRlPTtÖ

OrM huit döaicrat,q(j a druidü noîc drui'dêfues dr.Magna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gi‘2cds nuc èi. fetti

pifnoa noî5 gîa hnda cft,qppFm oli efFerû,amp; que ulFa arma domare un^ potuerut* Nûic illi reh'gioe 8^ ui'tæ fctitate ad minora ftudia 8(. îgenia côucrtcrût^' q pri9î nêo/ rib9 ôd fyluis uagi iâ g illos î ccctû ôd focietatê côgregati clariffîmo impio/ctïs legib?^ amp;nbsp;optîs morib9 pbe dcgut.CgtCR» fylua ipa trâs fîftulâ Vifontcs,qE;î uenatio farmagt;' tis gïîcfa amp;nbsp;uros hët.Sed in Maflbui^ tm finib^^q imgator Fridcric^.iü.mafnû gen^ daxit.Motes êc in fridericifaxonieprîcipisfra,q vefuuiû amp;nbsp;ethnâ fcmpitnis ignibua imitât lilud aût in nbsp;nbsp;ncorïs môtib9,q ab alpib9 ut dixim9 p gcrmaniâ amp;nbsp;farmatiâ ppc

tuo dorfo î carpathu ufcp excurrut,mira naturæ ^uidêtia accidic,ut flumia a medio il loi^ fpîa decidctià hîc in oceanu amp;nbsp;Gnu codonû a gotthis accolis didû pcipitent. Hinc pdaniibiû î potufe euoluâc,tâtefre fæpi9 anguftia,utqdâarcesamp;rufticoR2 cafulcdS îbresfufapiûtîdiucrfàmari9,fiaitin apênino fit,acuno tcclo trâfmittant.Caro.Maglt; dû apd'frâcos ageret pulcherrimû facin9 Hercule amp;nbsp;Xerxêgmulatur9,aîo agitaucrac dû pfuafû Gbi fuerat poffè pcômode de rheno in danubiû nauigare,amp; ^inde ab Eu/ xino i exrernS oceanû copias traiiccre ƒ! in RegneGi amp;nbsp;almonû fluuioSjq.x.milib9 tirî diftât eiufmôi foGTa duccrer,q eêt nauiu capax.CÔfeftim rexcû oî militû mlhtudinc S CO labore totû autûni tps coniûpGt,ducdacp eft fofla cui9 ueftigia adhuc cernim9,qua hodie accolæ traieâû dicSt,duoR2 M.p.Iongitudine.amp;.ccc.pedû la titudîcj fed inuai nû labor ois ceiïît. Nâ ^ppt iuges pluuias,amp; terra q fabulofa erat op9 fieri no potüit, qgt;tû.n.terræa militib9 interdû cgeflû erat, tantû no(ftib9humoiterû relabêtefubGdc bat. AcccfG't ad ta pulclierrimi opis retardationê oîmoda nbsp;vitima Saxonû defecliow

Hac ïgit fylup digeftiôe definita ei9 qdê lÔgitudo ï europæ finib9 a mofa gallig fluuio» in tanais ufcp fontes accipiêda ê,latitudie ab alpib9 in oceanû ferme germanicû porrc lt;fta,Miiliaria fiqsrem curiolius innrere uelitjCX fupputatiôecæleftiû circulcisîô^gras duû colligat/'n q traétu hoc eft feptêtrionali tres nobiliffimas getes /ucuos ,frâcos,amp;^ Boemos fylua fuisfaîtib9claudit.Morib9 tnamp; lingua rcligtonecp difFerêtes^regiôes ipæadmodû lætæSlt;^opimæpennibufcpfontib9Ô^ flumîbus îpeditæ. Getes ipae pu/ gnaces regû amp;nbsp;îperatoBi nîoRi parêtes amp;nbsp;nutrices'/acilecp geftàrû rcRj gfia hodie in^ cæteros germaniæppFos pricipes ipe p hercyniâ ci*’ colles î more theftalicoi^ tepc undicpcireû'eptp,îtusglebulctç,uiniamp;;frugûferaces.De qb9tgermâiaqxlt;!ûfo7çac{»(Â(» attinere uifa fut difFufius fcr^fim9. nbsp;De imagîe amp;nbsp;defcriptiôe Norinbergæ. Ca.iiû\

VRbs igit Norinberga ncgodatrix tota qftuaria opofam quâdâ cogerfê ÔC negociationê côtinês,amp; quâ ex cÔiedtura lôgitudinû et latitudinû fegodonS a CL.Ptolemæo noîatâïuenio.ln mediis eius regiis amp;nbsp;nemoris harenis ædi ficata fpacio muroRî ocfto mihb9 patet,triplici muro amp;nbsp;folfauna fupbifiïme cinda^uc tere et foiïâ Slt;: antiq urb ueftigia îtus hns, )^fus meridiê ut ab amne recedit lau'orj fe/ ptêtrionêaddudior,nec oîno rotûda,fedde ïduftria aliqn redult;ftoG'nu,ut oppugn» tu difficilior foret âgulofa,lapide rnuroRî undic^ feclo ôdharêulêto que paffîm in ci9 regiôis colîib9 ôd câpeftrib? locis terra effodiût,cui peculiaris qdâ mollitudo eft^ ut coagulât^ harcnp natura facile fcrro cedes.Qui ubi ad auras expofit9 ê fok amp;nbsp;uetorû flabris uelut igné cÔco(ft9 îdurefcit,pin ftruêdis pdib^aliiG^ pdificiis pidone9,fofla urb latitudîe.xx,cubitoR2 patct,altitudîe ferme totidç eminês^inf .lÉmuros ppendicularif crccdos inf labête riuulo S' cefpite hcrbido,quê ferais greges,cei'ui,hînuïicÿ depafcot Turresinîteriori muroqeditior ê qdrâgul^amp;fediilapidttpà'rcuitûeminétesparî fpacio difpofitp ducêteerigüt,qbus uigilcs ad excubiasurbîpoGtiquIulâtib9cornib« clâgêtib? cÔcifo 8C cÔtinuo câtu tub ingredictes hofpites ipmq^ fyd9 exoriês falutât

T: iiii

-ocr page 554-

VRBIS NORINBERGÄE

ô^excipiut,Vt^ luxoccidcrit^câtu il acx antiqrelïgiôeamp;ucfi îfiitutb^fcqiiut.Prê ^one et nodis horan'o amp;nbsp;excubitor e,g p ftatlôes ürD,ekcübias nodis,ut illc î turrib» fing'as uocedenûciatjioris did Sc nodisâd anuâ fyderisdédîationê.amp;f ei9fup orifo/ tê morâ.i.umbrg luds qtitatê no fine foP accedêtis rccédêti's obferuatiÔe difcretis.fingfifcp horis î qrtas p pulfu mallei diuifîs.Ec in qttuor urb régiôib 9 a qtuor cxceiGs turnb9 ordæ deriûciatis^Tâta apd* fcclidfTimos dues tpis ufura ê,cui9nlFa ho ncftior auarida ÔC grauiof iadiira.In anmurali aût qd foflf utb îminct fer c turres to/ tidê,hSiliores tn,ôlt; ubi mûri fîex9 pofdt terefesamp;rotûd£,fingîç machîs,amp; torràetis, baliftis muralib9jamp; armis,uariolt;^mPtogne teioR2oppIctg,amp; ta^ adpfehtaneâex pugnarionêîftrudg.Moenia pînatacodili latere teda. Mûri aût indoris crafîitudotâ taêjUt bini armatip drcuitûïfcrtis mutuobrachiis finepiculo comeare pnt.In anmu/ rali idêtidê,portas ingères î diuerfas germaîg ptes ducêtes.vi.hêt èc duas anguftas, Gn gulg arduis turrib9amp; fortiflirrtis ^pugnadîs pmunitg,in qr^ frotifpidis Cemere ê. aq/ las bidpites mFtoauro ueftitas»opîanroHrîpatOF?2de româis qndS fpolia iâportis nriSjUcqndâ româo forolocataroftra,p portas aûtcôfulto nôreda^ed î obliqüufk xa ducit î urbê uia,locû aplû amp;nbsp;m! tor^ hoïm capacê,moeniâ^ âbldofa hntes, q uel p fidio portf dû ïpetus cxigit eè polTin t,aut irrûpetcs hoftes defup iaxis telifcB obruere. Porff aût catèis,uclt;ftib9fcrreis cocellatis amp;pêGlib9datris feu cataraôtisobFirmate,ab îmo pacuta cufpidc amp;ferreis lâceis obduétc amp;aculeatg,q dimiiTf ingreiïuhoftiiïar cêt^utfubito deddètes impflbres ^îfternûtamp;cofodiÛLÂqduâûurbsameridiehêt ablucdis deuehêdiftç fordib9 î diuerfas plateas coad9,q cgas tandê cunicuF in amnis alueû defert. Amnis aût ubi ab ortu p patètcs arcus datris fortaliciis mûitos,ubi îfu fus cft duas îfulas efticitPrîa ut arte fcâ eft a côgefta fra amp;: harêa nomê hêt.ScdFa an/ guftior/ed illa prior latiflîma amocniiïimû âbuladû p circuitû circûduccs dcfum plcnû î fpcdênêoris comata arbore seftiüis ümbris pamccrtûarborib9ad utrâq^ ani'* nis ripa ueluti colûnis porticû effidêcib9,locoîtus patèrilîi'mo amp;nbsp;ad foie apro J q lines ueftêqgermâg mfieres frequèti9utût ad fôIêundaR2afpgine,alborccâdoreCp îfidiït. Hûc illi locû a pallore nos collybiû aut cÔditoriû ,fi ita liceretloq dicerem9^Què dreû utgftiuis Iauatioib9amnis pfalubrisêad lucisoccaiû Synode îtêpefta rnFtitudohoîm calorèreîeuâtiû côfluitfubmtfîîs câtib9,amp;^ duld murmure p opacas amp;nbsp;tadtas umbras gradiêtiû,audires tûc uarios adulefcetiû amp;nbsp;iuuennpuellaßrqpi côcent9,blâd^lt;ç fc iâlu/ tantiû èi. exdpiêtiû mir ûc^ dilt;ftu,nullâ unq hic fada cgdê aut ortâ cotrouerfîâaut rixâ tâta aîoRi naturg cÔfcnfuad amorêamp; aîcidâ^perantiû.Adiacêt Thcrmg medêdis rcleuâdifc^ corpora fgritudib9fàluberrîf/alutaris unda ubi uernotpeab acceflûfy/ deris teporê fpiramêtûc^ uiuificû accepit^uenâ^ fuâ largi9 apuerit mltitudinêlanguê tiûin cÔediuerforiû rcdpit,uiFesamp; uigorciènhficûmêbris fiCartub9î prauûdebpfis reftituês,maxîe foie p taurû amp;nbsp;gemîos ƒnalia fydera trâfeûte medic9,amp; ad fanâdû ef/ ficaxliqr,amnisaûeubi p.xii. potes fublidos ÔdCedi lapidis,qb9urbptes cÔiungûtS^ g innûeras rotas pep arais duos regios ferreo iêpto datratos fefe euoluerit extra urB muros ad ripa fuâ locû publicû pameenû hêt,quê pratû al 1eriS ipi dicût.In hoc die fcfto iuuêt9 ôi. OIS ^tas eft uià j^no tpe uelut in cÔe theatrû côfluit.kiuêes î paljftra,Iu/ da,faItüfaxoRt,ftipicü phalâggamp;haftaRt iaculari5c,aliifcÿ exerdtiis amp;nbsp;ludiscôtêdût, uirefcp 8^mêbroRtroburexpiunt,uarioqrapplaufu cachino uacâtippPopbêt fpe/ daculû. Loc9 is.ccccc.paf.Iogitudîe patetjatitudîe angoftior.fnt9 qterna ierie arboRz lufto infuallo diftêtiû confitus,fub qbus qttuor fontes irrigui oriunuTrcs in altûfin/ guli qttuor fiftulBamp;cânisændsgarrulûliqrem eftiindûtjinnioreq^itnbhû lpargû(

-ocr page 555-

■ DBSCRIPTLO.....

ampîislâûacriscp^’rnbis amp;nat3toriistcrefis,amp; cauati lapidis fuppofiti'sjQûart^pcïil foiafeâi lapidisadimûpfpîeuus i'nißoprato crîrpit uena Liberrima;Iargfßrrna,Sd ' ; raluberriahaurtUipfegafüamp;iibetridêpinareSjGmufaf^ imagîesjatiCphcebïnmiriagt; ciûexpiïum hf?t tam Iceta fade jUiridi ÔC ^digoherbais^cefpite amp;ôdorà dû fiorêt aiborûopadtate,adftrepêtib9 ^ximi amntsnpis^uariocçStduldcÔGcntti uoliicru €x colle q adiacet frugiferis aiborib9amp; uitib9 amidt9,g in arcê ufcp cgfareâporrigië Vbiab occafu arjç prupta petra,foHgurbis alritudîe.ccubitorû ambidofiffime imi ' •let. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.;Dearcefmpiah'jfonribus,aedificiiflt;]^,amp;forisurbis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;*

V ortiSjôdofFidrHsmetallarns. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gap.v,

Rbs l'git in eû modû fita adutrât^ amnis ripl ^na cft, tcctac^ Si ædificîa fuahûiliat^mplasmàchîariasjamp;papyrianas/râgendgfrugis/ormâdi æris fcduras amp;nbsp;ftridêtis ferre rotas uarfafqp metallariasofficinas amplectês,q incredibi li arte amp;nbsp;miro ingenio^rma,cnfes,cufpides,loricas,frameas,tela.cultros, nouacfas/ • caldaria,pelues,pateUas,acus,forpices,fartagîeSjgiros,filacp ferrra8iænea,8ihonc ftæ fiipelleélilis iiaria uafa,efearia,lotoria ßi. potoria cudùnt Si expoliût, rotis ipfis quot;nbsp;i^alîeifcp ÔC machîs uelut in officia BrÔtis Si Steropis inf fe cÔfonâtibus^ipift^ aqz ' fS nymphis de tâta feruitute Si laborib^ fuis eonqrêtibus,Ferût ibi primû artê exte nuàdi ducêdicp radii p rotarû laborcs inuêtû a qdâ Rudolfo,q dû art€ uelut arcanû ' occukaret^magnafcp ex eadiuitias conqreret,ob hoc cæfis duib9c quêadmodû ufu iienitin lucrofis ^puetibus maxîe apd' audionarios )inqrêdp eius artis cupidinc in • ieeiffc.qfiliû eius induxcrât corruperât,ut interioRî rotulai^labores Si tenellas q '■ fcrreâbradeolâ g anguftû foramê prendûqGcc^ ptinad^ trahcdo exténuât arche/ thypo aliq exprimeret,qd fadû dû paf côperit uelut in îfaniâ Si furore adus, filiû trucidare llatuiiîe ferût,nifi fe die afpedui fuo fubtraxiffct,manibufep elapfus abftt g'-ffet. Ab amne aût urbs fenfim Si lenif affurgês )^fus Boreâ,Eurû Si occalu pome ' ria fuburbana uiridaria,hofpitïua uoluptuariof«^ ortos itiûeros extêdês uario gne ' fruduûjflorû ,Si herbarü,pegrinifq? arborib9 côfitos olerib9,caulibus,rapis, cæte/ rife^ fructibus peocib9.în hortis îterftrudis ædicFis captâdis,umbris,^ftiuis,delitiis, ' auGupiis,8ideclinâdis imbribus acc5modis,uiuariispifciûSiauiariis, îtus capaciffi misuinieç fcracib9.Oppidulûdoriêtaliportgad!acet,q) Verdâafaliceto amnisdi cunt ad fagittæ ferme iadû,in qd tancp coloniâ ml’tos ciucs oparios Jullones, Si di uerfaßt artiû mgros urbs ipa deduxit.ct extra qdê urbis imago cû arte füa facrife^ ædibus pulcherrîa fpede ingredictiû fe odis infcrt,8i côtêplatiôi pbetjngrcflos ma ioriadmiratiôe rapiesPlateæ amplæ Si mûd3C,Si adfolêaptæ faxo duriffîmoun/

»PPf onerarios curr9 ftratæ.Cathenifcj ingêtibus maxïo fûptu obfcratis, ut ß nbsp;nbsp;'

qn feditio prindpû orta eêt,aut exercitus p urbê iturus,ciuitas tuta Si occlufa foret. Puteis publids. c.Si.xx.Cânalib9 aût Si fiftulariis tribus fup.xx. optunis locis p urbê ob incêdia Si neceffarios ufus extrudis,duob9 et fontib9 fubf ranris üenulis crûpêti bus,a^utpharenascolataeft dilutiffimaSifuauilïîmapotu.Foramita habet/ap» riû,p^rcoriû,ladariû,uinariû,frumêtariû,caballarra,oporionû,uF obfoniû a fiudi bus fie didû,ex illis qd fpadofius eft negodatorû fonte hêt fedo lapidemulto aura uariocß genere fculpturæ ornatûjUirorû fortium imaginibus dreûpofitis. Materia eius inftar piramidis erigit opéré mirabili ferrea Si cancellato fepto* Intus laüâcra ampîiffim.o(ubpofito,jn quôlt;ï fededm cantlis auràtiprofluens liqùor de colligitr j Adiaçetdiuæ uirginis phanû per Carolum quart» tnagnifiça opère ceftrudu«»/

-ocr page 556-

VRBIS NORINBERGEA

opîbuffp regii’s Jotatû.Expulfisab coloco îtid^isqoês fctcstirbisücncno ïfeciffe caufabaijCxcidéda^pfecflo ges aut ad Caucafü Ôi. ultro Saur ôat as ppetuo exilib re/ legada^q p uniuerfû orbêi fe tories ira numinSc5citat,hûani gnis focietatê üiolâs SxL cÔturbâs. Acdificia aut publica urbis amp;nbsp;ædes ei^priuatæ publicæ ingêti fûpw 8^ lùgo labore cxornatæ teclacp largis îfufa diuitiis,dupha latere rubêtiaja bafe eu bica amp;nbsp;tetragona î trigonu,^diuatis teetts ( uf du ibris niuefe^ folutæ fuerît dedu/ cant ) in arctulibcralinïme côfurgût.Parietesoîm ferme ædiû fedo lapide olîru/ derib9 amp;nbsp;j^gultis G'mplicitate illi9 fæcfi argilla obliti ƒ retat^ aut gypfo epmêtario opeobdudi,a füdamêco largilTimis îpenfis infûmitate eredi elücekût^ut plane no ad ciuiujfed ad regis amp;nbsp;prieipis hûani gnis,amp; îperii domidliü côftrtida exiftiment Feneftrç patetesÔC colûnulis poftibul^ fulcitæ,mrto ferro circüfeptserotulifepui/ treis ^p acris intêperie obclufæ,ante qsmultorû gna florû amp;nbsp;peregrine herb^ tcfta ccis uafisuernâtS^ redolet.qubiaurafpu agitata fuerit,cubiculaamp; ædes^ut pattilæ Sfpflabiles fütodorefuoîplent.In ædib9 penetralia amp;nbsp;mcditulliamlfajin hife^mu da uariaep fupcllex aurô,argêto,cæterifq3 thefauris metalf referra MaÏfeftiór tn öulla fupellcx nbsp;nbsp;framea, camifea ferrcaƒlaua,equos, eatÿ ad prifeæ nobilitatis 8i.

antiq fuæ ftirpis,ôd gnis daritudine in oftêtatione hnt,ad que armoru apparatû te/ nues etiam oparii cogunt tani^ ad neceflàriâ fupelledilê,ut ad quêcuneg motû Si trcpidationê(cxtemâ aut domcfticâ ) manus ^mpta Si expedita fit,[Collis aSt cuius meminirn91atera fua in ortâÔioccafu circuducit,urbêfp ipam extedit/nfto undicp Ôifrequêti habitatorecircu radices fuas dom9rcgias,ôi diuerforia fpaciofa ample xus,q cæfarisfatniliâ Si eius aîcos magnificêtiflîmerccipe poffut Jn collis j^ticedug arces egregip. Maior in occafû relpicics ex urbe anguHö aditu p petrâ exdEm ad mittitd regias aulas Si cpnationes laqatas magnitüdîe pat«cs,8i ornatu locupletes habet. Ulatç cæfaris Si Romanorû regu domiciliu eft.Cæfar Frideric9 ut ortis plu rimû fe oblcdare folcbat in ea arcc pêl îles fibi ortos fieri fcdt,pilis onus fuftinet, al ritudiné mûri pquâs/blûq^ fup ftratû herbal^ Si arbuftuloRî patiês ê. Altéra auf arx qhuic ab ortu adiacet(a q comitib9 illius lcd qndâ tirul9 crat)nûc pene exdfa Si de moliraeft^xîo bello^ in eiuslocû publica dom9frumêtaria côftrtida ^ppugnacu luadurbisexcubiasbabês.p qd porta in poméria )^fus«fKT«»dudt,q utriuf^ «po» piétés P excifamrupe ad ppcndiGulû.xl.cubitis furgût fofla uelut îmenfa dehifeete. Si felaxâtc ualle ^hidiftima Si larinima,ambiciolu fane opus Si uiolatænatur^ pu! chrûipedaculû. Collis delubra tria,Si ornata habet,duo loco publico duib9 fp pa/ tentia diuac Margaritæ, Si Vualpurgi dicata.Tcrtiû in impiah arce anguftiu5,quo Caefir rei diuinæ,ôi facrifidis cæremonüGç adfiftit/crut uuîgo illud ^nda Dianae fuiflè phanu,ciufcç rei argumêtu adducût nbsp;nbsp;nbsp;Aezuetereftp quafdâ Si. incogniti

mulacri imagïes,qd ego ut mFta in Germania incôperta habeô,fic an hoc Ita fit nec ne,no qdê amrmaueri, Purcos duos collis hêr,unû motis radici Si turri uetçri adia/ çentê,alterû inuerticeexdrû,cuius ,pfunditasuiia fruftrat,aq machina miroinge/ nio Si fadlitate haurit. Turres aûr qttuor in dreuitu collis,uafta Si ardoa mole cir/ lt;ûpofitæeminêt,duæadCïcfarisarcem urbêipamdefpiciût,reliqadoftu folis ad/ lacent in Auftrû Si Boream ^rpedantes,una ex illis altior,6i q? in magnû cæli ter/ rscep tradum uiiîim admittat,Iongo latotç jjfpcdu patens,regionu fpecula ab ilK« uocatur,famaeft hancdiaiSigi(mundi imperialicemporefumultuarioopere coiu Ihrudam, dum ducÿ aliquorum Gcrmaniæ piincipum feviidtati urbis, audufS^

-ocr page 557-

DESCRÏPTIO opulêtiæ i'nuidentiu,impotcntiâ)dominationcc^ fufpeâam hab er et,ii ent i' hé aliqqê fubitu motü aut feditionê C ut nouaru rcrum cupidi fuht ) in urbe exci/ tarent.Ideoç^presCæfarêadiifle rogafTeepjUturbi 8c ard fuæ prïefidiïj tuta tnenep aliqd ponere pmitteret, at Cæfar quicqd,inqt,in lunæ cÔuerfione eîà truere poteritis uobis pmifTum fitdlli priufq fydus fe impleret,amp; ad fecundü coitû rediretjtantâ molem in auras ercxerât,multorû fane holm ôd ^pcranti um opus.ÄItera turris uenerada antiqtate cofpicua eft,rehgiofe(^ a ciuibf ué tus Norinberga noîatur,fcabro lapide,fcedafitu,ut ab imbribus tepeftati bufc^ exefa eft,longi æui,amp; mutati fæculi euidens fignu,figura eius non rotu da^nec^ tetragona Jed præter confuctudinê gdificiorû noftrorû lohga abfidé deformata.

De uerticalibus urbiSjfyderibus, qualitate,aeris ualetudine,amp; habitu populi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.vi.

Ydera uerticalia duæ de prima magnitudine ftcliæ urbem ferme irttucgt; tur,amp; una qua in Iyra,amp; altera qua in auriga GÔfpicimus,quæcç in latigt; tudine eius inclinationis mudi intra circulû ardicu,amp; æftiuû cÔuerforê in cæli imaginibus déclarant,ut genua herculis,hûerus Boetis,alia finiftra olo tis,Ândromedæ pedcs,poplitel(^ Cairiopeæ,Perfei umbilicus Jexuralt;^ po fteriorupedû maioris urfæ.Exfignifero )^o maxîe j^ginis fydus imitât,qdôd ingeniaamp;fignaurbisaquilauirginco capite deformata teftant,ex quorû naz turis,qd cuicp ingcnio,arte,feucôiec’turalicet,8lt;^qd uelit ÔC poteft eliciatVi* bis paralellus,qui ôd g Bor yfthenis fluuii oftia ducit nbsp;nbsp;latitudo feptimi climà

tis,quæ ex terræ deuexitate accipit,qdraginta noue ptibus aliquot minutis ab gquatore abeft,diem habês minore paulo horarû fedecim lÔgitudine Eu/ topæ ferme media.Q,uo fit,ut urbs no modo uniuerfæ Germanise,fed totius Europæ medio cêtro côdita fit. Quippe quæ tantu a Codono amp;nbsp;Hadriâtico Gnu diftat,8c ab Oceano externo ÔC Tanais ripis pari fere fpâcio.Quaobrem loânes de Mote Regio cÔterraneus nofter aftronomorû 8^ mathematicoru noftræ ætatis facile princeps ^pter uniuerfalê couerfationê hanc fibi urbem inppetuû domiciliûelegitjUtcûuiris mathematice ftudiofis cômercia amp;^obz, feruatiôes fuas cgleftes opptune hre pofifet.Sed cseleftia forfan odia hûcuiru ( dix plura pofteritati pararet) fuftulerunt. Regio urbis necß caloribus,nclt;^ frigoribus nimis infeftajaerifc^ amp;nbsp;cæli illius clemêtia,amp; qua no benignior in germania eft,fumma tëperies amp;nbsp;benignitas eft.Quippe quæ in arena fita eft, àmnefcç duo qs dixim^ neq^ paluflribus uliginoßs,aut flagnâtibus locis pro/ fluantjillud maxîe efFicit,ut terra ipahalitû puriore fpiret, èC uapore ficciorc cxhalet,hic aer purgatioramp;a ueto träqllior,ipa(» corpaualidiora,animilt;^ui gór cæleftior,ïgeniaq^ eleuatiora amp;pfpicatiora.Et queadmodu alia ibi terrg fupficieSjtta illi a cæteris germanise populis moribus,ingenio,lingua,Ô^ babi/ tu difcrepât,^pter terrse exhalatione ficca,amp; qlis Mercurii eft,que ego in eo tradu pHmü e terra ^grelîùm credidcrim,fi ( ut Hefiodo 8^ dodiflimis pla cet ) terra deorûparês extitit,nec fide quisdetredet,cum ( ut apud Corneliu

-ocr page 558-

tfl)Geritianiantiquîtus Mercurio 8lt;;Ifidi facrificarûtjUt in gcrmahiâ illuftfâ ta diccmusjQualitas igitaerisamp;tclluris huiufmodi eft,q? longe fecus ad Da/ nubii ripas ^ppterhumidiorêcccli difpofitionêamp;alpiû j?pinquitatem,ôb ali/ menti etiâ naturam accidere uidemus,ut ex illorû hominû lineamentis,fermô ne amp;ingenio deprenditjdc^ mirû ut ad qttuor urbis portas amp;nbsp;plateasdiuei' fa 5C uaria dues inter fe lingua loquant,Sueuice J^rancifce,Bauaricc,amp; mota/ ne proue cû diuerfis hofpitibus urbê frequentantibus lingua corrupunt èé af/ fuefeunt/requentes tarnen nebulas urbs^pter fyluæ uidnitatem circaxqui/ no(5ha habet ut in omnibus regioibus feptentrional ibiis aedditPeftes luefq^ corpora rarifItmeCnifi düuniuerfalcsfunt)patit.Quas magiscorporu conta/ gioneintartta hominû multitudine ^aliqua codi iniuria accidere‘affïrmarlt;ï aufim,fed ubipeftisiliaamp; humani generis grauiflimushoftis euolutis decerti aut duodedm annisfut fit per germaniä jfeuire indpit feu occulta qdà codi ter i^ue repugnantia.Seu alimenti corruptioc.Seu regionü iniqtate fyderumue paiTionejfeu infaufta cæleftiû uirtutû cÔmixtione,deorumcp ira/eu q? natura ad certu numeRz mortaliü per haue luem reducat\dü feipfam purgat amp;nbsp;fu^ua caneü tollit amp;nbsp;refecat feu ut in alüs anialibus peculiares quædâ plagæ amp;nbsp;mor • bi funtjita qcp in hoim gne acddit,Sed quis oim eorü quæ natura fiüt caufas certas reddideritjConiedura nfa tenuis eft amp;nbsp;inuêtio timida amp;nbsp;incerta utcûf^ fit.dû plaga ilia inualuerit mebraq^ nbsp;corpa incendio fuo dcpafcit,amp;: ne cota/

gio ad alios ferpat fingulari cura èC ^uidentiaad amnis ripâ extra urbê con/ ttruda publica domus eftClazaretû itali uocant) fpaciofa amp;nbsp;aérofa inc^ uarias cellas digcfta,in quam aurigæ amp;nbsp;baiuli cû fellis geftatoriis illos quos lues cor ripuit euehunt amp;nbsp;abducunt/eruis profelitis,operariis,amp; cuiufe^ conditionis hominibus hgc pietas fi't,domus ea diuo Sebaftiano côfecrata eftph eoep no/ men habet.Populus igitiir Norinbergenfis ut codi terrælt;^ tradus eftjamp; pto germanornm natura corpore ualidusjaborû frigorum amp;nbsp;æHus patiens^net uisamp;o{ïîbusfolidis,natura eleganti,vultu liberalijamp; profperaualetudinCjnf fi quam intemperantia amp;nbsp;non merentis ftomachi accufatio(ut noftrorum fe Culorum luxuria eft^induxerit in libidinem uentrifcp gaudia cffufi.animo læ/ to 8d hilari amp;nbsp;quod multum decoris apud illos eft in uariarum linguarum lO'' quelis gnari amp;nbsp;prompti.nouitatum rumorum auidijngenio uafro amp;nbsp;foler/ ti lucriofoelatoamp;iaÀabundOjquicp ad alFedioncs facile commoueantur amp;nbsp;dto refiliant,naturam arenæ credcres,quæ facile a uento tolliîamp; diffipat^ele/ gantia raorum,8^ duilibus uirtutib9,alias confpicui.habitus corporis pîp-ûqp nigro ôd ueftium formafsepe mutabili,ut ab extremis gehtibus,quibus cû ne gociat corrupt! fuerint,utq^ diuerfæ natiÔes influût,pbcntibus maxime priri cipibus noftris occafionc,qui ut iam in multis aliis a prifea germanofû uirtu/ te defdueruntjita quoc^ neduma patrû fuorû,uerumetiam a patriç mtibus degencrauerût,linguâ^ noua uefteqp fequunt, amp;nbsp;patriæ meminifle piget^ui taccß prioriSjdum paxatc^ fides fuit ôd eoftantia rebus,nunc Sarmatarû mo relaxa ôi finuofa uefte uitta caput redimit, pendentq^ a corpore pelles, nunc

Pannoniae

-ocr page 559-

' «5ESCRIPTiÖ

Pânomæ häfücujamp;italiae cucullû patria ucfte cômutantcs,ftuc gafloi^ moré batas chlamydeSjôC manicatas funiceiïas induûf ^lûc corp’,caliga,ô^ tunicella îtcrÜ b ftridiffirne fingfacß mêbrâ exprimête ftringûf,caputio poftcriore pte phalerâ to amp;nbsp;caudi'culato fufJiccîlo palholo ad déxterâ apto,ui'xlt;^ fup ihgui'na ,pdudo,cal CeisquÔdâ rofl:ratis,n5cueroobtufisjamp; circa talos zonatis,crcpidis Sc folds fubgt; ftratisin gallicanumorê ferUt.Scnatorib9tnamp; honcftisaliis ciuib9patrius hadé/ niisamidus niâfif,incindi tunica ad talos ufcj demiiïaamp;ampliter mânicata drcâ colla latû 11 mbu circûducês, 8^ a pedorc ad pedes ufq? nodis fibulata^pileoc^fuae libertatis indice capta tedi,annulus aureus in leua, fignaculo aut gemma indiifo,, Dcxtera aut zona orana cum ampulla oliaria teretiambitu formata.

De ingcniis 8^ moratione uirorS mulieru. Cap.vii.

VIri Ù1 armis cxpediti amp;nbsp;exerdtati C qppe qui üt plurimû iuucnes Bella fe quant externa ) qd ut in hd^itu cofuetudinccp adduca excrcitia bellorS iemp hnt,dic feftonôingurgitatiôibus autingluuie uacât,vino/omnôj epulifc^fepulti/ed ubimanefacris irtterfuere dbifq^ refedi,c5feftim bombardât rii amp;nbsp;fagittarii' ante urbis portas aut folTas coeut, mSeribus pmiifc^ iuucntute a J cctcainê iiiuit3ces,quicp pcritior,amp; ad fignu ccrtior fuerit,primS ille munus cofc quitjCæteri ex ordine C ut finguli uirtute pftitcrint )intcr fc alia munufcula diftribu unijhaec fût annulus aureus,aut aliqd argento fabrcfadS,arma etiâ Sd framea,cari tarus,fcu6cllac^ ftânea,patera ,phiola,lagcna,ôd aliaqfupelledilêditarc amp;nbsp;ornâré polTunt. At parte in alia ceturioncs C qui longo ufu bellorû in re militari cxccllöK pcditatus,cohörtiüc^ pfedi colleda ingenua amp;nbsp;plgbeia C ,put fors quêc^ armauc tit );uilentutê,fub fignis in foflas urbis longe latecp patêtes tympanis tubifq^ fonM tibusdeducût,quâ illi in cohortes,phalâgas,alas,pfidia,Slt; primipilares fub (ignis in duafcg hoftilesadesfubimagineueri futuri amp;nbsp;pfentand prœlii diftribuut, amp;nbsp;figno dato armis fe 8t fagittis primo lacefTere^dcin coHigcrCj haftifcp cedere, rtûc îlhre nutare,nuc fugä fimularc 8i. midilib9 feruato ordîe ftatione,nuc retro C€lt;iere,mutuoc^tandêcongre(ruc5currereuiritimcpmartê coferere cuaducrfa 3cie docent ,acclamationibufcp noiatim quêcp hortâtes animât 8C inftruutGladiâ torû etiâ gymnafio ob câ rem militarê fcmp in diebus feftis apto nbsp;frequêtato. In

gcnia utriufcç fexus ddicata amp;nbsp;uafra 8^ que c ut a fapiêtibus qt^ traditü ) locorü 4lt;$(itusitafirmat,ut anAÔTiffcfli honoris ÔCgRælaudifqp cupiditatc maxïe flagrêt, pataingêii fimulâti5eamp; lucri ca nihil intêptatû relinqntes,utcç apesdiutrfosflo/ res puaganqut fauu côftruant,8^ aluearia ditct. Ita illi a diuerfis regionib9 diuitia» 6^ op« côquirûti urbiqp fug inuchiït,in pFimû fibi tribuût,ôd ad uulgi oftêtationS fe aceoniodât.PopFarisaurguenatores ôdaucupes.Vrbs ,pfeélo oîm q in curopâ agunt gnara amp;nbsp;nil reticcte, amp;nbsp;fermonu aüida quæc]p fui gnis,diuitiarû,facuitatûgt; mgfatuu 8Chonorô rcfpedû,maxime inter fc,amp; pegrinos habcri uelint amp;nbsp;cupiât 4d U ici U ut in prindpib9 rtoftris dû côucniût côfpicuû eftjita rtûc in dues cÔtagiô ne fua fc latiiïîme diffudit,c5comitante femp inuidia 8c. animi indolêtia,fi que prg/ latû fibi arabitiofa niensuiderit,quæ no parûtûcinillos pôt,dû aut rebus diuinis Uterfuiit^aut Qqblids perfungurtt honoribus.tûc turbato ordîe auta côgrelTufe

-ocr page 560-

VRBIS NORINBERG AE

fubtrahut,aut alter alterS adhortat prefum manibus aHeqüentêattraherci)föuï/ ribûsadnites^qdfihonorêiUi priperct indelibile adhortâtisindjgnationê incurre rctTantu nSc ofa hoîmab animisdifTidêtjqnquidêexhumanis mêtibusair.idti'a prifciïillud raortahu boniï nûc cxoleuit,iti cuius loc5 affentatioeSjblâdidïe, amp;nbsp;optima nûcuia ^ceflusamorisiâmulatiofubmigrauit.FceminaR2 aût hilantas Ôi cximia rriafuetudof pluf^ ctedipar eft )decora uenuftaadeft illis(2Jmaxîeàni mos c5ciliät)coitas,affabilita5,mitiflt;^ hûanitas,ut plane ad emoHiêdâ fylueftriuuï rorS)^ täte natæuideant mûidæjpolitæ,iiiicûdæjamp; maritis ïperiofe,amp; andromc dæ,qpropter urbano èC lepido ioco in illos ludit,ob eä rem impatorc aquilä uirgl heo defor matam capite urbi in fignS dedifte,placidæ tn amp;nbsp;ad obfcqa uiroru tæ côtubernales SfC côuiuarig no legreges aut coclauarig, amp;nô tm in curâda edu/ cadalt;^ ^le (_ qua peer more ger manor û in hacurbe ^fufaindulgêtia amp;nbsp;blâàffi ma appellatioe edticât ) folidtg.V'erû in gubernâda dirigendatç lamilia prudêtcs merducp anthmetieg muficæ,Romanorûq^ charaefterû amp;nbsp;linguf Romanæ întelledlû èC ufûlitérarû callêtes. ideoep qftib? fellulariis dedit^,inceftus âüt èé ha bitusmatronalis,8^ q pudorê uultu geftu«^ p fc ferat^peplo paru in frôte rugâto, feptuplo aut decuplato ob frigoris atpitatê capita inuolutæ.Plerû(Ç etiâ üelo C qd »ligne matronale eftjato ÔC fiiiuofo plidfcç retorto Sdcirca tpabicorniculatoqd nôoibusgeftare cÔceirumeft,amp; qgeftâtfi ïfamiaaliq notant uelû illis interdidt Pallis nigrisfinuofis fyrmata trahêtibus,pudicicia/ide,amp;obfeqo erga maritos i'nfignes,adeo foecûdæ,ut nulla pene Europas duitasa fobole fua uacet, ad quatni or ferme milia duiu nafdqtanriis phibent.Cæamp;r Fridericus utnouiftîme Notin bergæegeratjUtde multitudîe puerorp urbis fibi relatucrat,oês pueros infra de/ cimatüin foftam urbis cui arx îminet uocari iubct.Iâ tota urbs in puUicü gaüdiu,

cÔem lætidâ effufa,amp; génitrices exultim in fpem cre(ft3e,q) aliq egregiamuhe raabimpatore in eodeledu accepturieftent.jyîatreftamiliàspucrorù fades Ip^ fimas luftrarê Jrontes ornare^comas peetere amp;nbsp;diffunder€,ptextabul'a câdidacp toga purpura aure amp;nbsp;margaritis onerare,amp; nihil eoru q banc ætatê gratiôrê amp;nbsp;fauorabilê reddere polTutnegligere.At Cæfar ubi collcdtâmultitudinc amp;nbsp;gerrha ni fanguîs flore,oculof«^ hoc tenerrimo examïe huaili generis fatiaftet .pueris pla centulas torttilafcp mellitas C utîçtas puerorû illaru rerû auida eft )diftribuit ,fict^ piftillis donates parêtibusremifit,côftituês ad futurû corû côuentû numû argèn teûfignatoriafuagêmanotatûinlingPos donare,quêilliinlonga fecula amp;ingnà tiones amp;nbsp;familias fuas tan^ thefaurû aliquê afferuaretPueri tue ingenui fup qttU or milia nûerari fuere.Côpara nûc prifeorû inipatorû in ciües romanos donatiua amp;nbsp;côgiaria publica amp;nbsp;luptuofa cÔuiuia ad nra tpa. Ornat9 mulierû ôd corpiscütt® ( qd eqdem in hoefexu ^bauerim parairim9 eft,aurû èC gêmas nifi in digitisfef? re côceftu eft.Sarmaticas, fcythicafcp pelles nlîa margaritas nlla coccineafep, cûâ9 àut oftrinas ueftes nulla,fed has tmlimbis ueftiûaftuûtjCÔfiderâtes hac mlieruli^ xuriamFtasgermaîæ amp;nbsp;làrmatiæ urbesî paugtatê addudas,dû uiri mReriariieof rupte fpîarû appetitui nimis indulgêt,earûcpjornatui,cui9 ille fexusauidiflim^eftj

ab iliis dilRculf erïpip5tincôfultefauêtj,qad ære alieno amp;nbsp;egcftateoppffym/

-ocr page 561-

DBSCRIPTIÖ

pnidentiae 8d illfus luxun'æ dartina cxpcnunt.

gt; . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De duóbus auguftioribus templis hofpiW

iibuSjCorumc^opibüsamp;reliquis Cap.vüi?

SAcras ædes amp;nbsp;auguftiores duas habet -wf ó^^iaa* græco uocabuio uocanthââ Romani quondâper ^uindarüfuärum dirpénrationes,quaslt;AzofK»tftà uocâÉ/ inftituerûtjatine aêdgs præbicorias dicerc poffumus^ut quêadmodû iUæ qngt; ' dam proLÜnciaru præfidib9 publicitus uiaticu præbuerc. Ita mine mutata relïgio/' nç ex illis diuina facramêta crogant.Pririia Si honoràtiof Pccro apFo dicata Si di/ üi Sebaldi corpe 5^ fepiiltura fua eelebris.Is durü paulo poft Caroli magni tempö ra,ut Britanni,Galli ^Hybernicichriftianâ religion« in germaniâ inuexerant c5 aliïs influens,primus eius collis Si hemOris itlcolas ad religionê chriana ùita S*!quot; mo turn fanctitaçe inuitauit,eie(ftisueterib9 diis,quospri(coru hoîmfimplicitas fuorû Âgrorû Si locoru præfides Si tutores püLabaLÄlia diuo Lawrêtio côfecrata éft ƒ e gbfane bafilica Si ampIi(rinia.Singulæ magnis opibus Si rhulta fupelledile facrà ( ut liberalitas amp;nbsp;pius in religionê ciuiu affedus cft ) dicatæ (uptuofo opéré parié tum,te(ftoru,colûnaru,amp; fencftrarûpatêtiiTimarû côfpicuæ, binisarduis turrib^ fiugulædeeoratæ,ingêtibuf(^ uaGsæneisqs capanas uoeätonetatae^quot^fönitu îpulfu populû ad remdiutnâ uocant,àut elatà funera^pféquuntjamp;ingruêtibuS têpeftatibus nubes ( ut naturæqcp interptestradidetc ) diftipât,rumpût,amp; pro/ pdlût.Aedesaûtîtus eu abfydibus fuis forniéatispilis,8^ arcüatis teftudibus dua/ tum colûnarû ordîe in fublime crigunt,uârio genere celaturæ parietu Si feneftra ’^um,ôdfculptura imaginû,auro,argento,gêmif(^ dotatæ,armalt;^ Si ingenuàrû/ amp;ueterij familiarûinfignia,nedû iu hisædib^,fed Si in aliis oîbus monafteriisôii facellis afFixa^qd primoribus tantûc ut dicemus) permifTum eft*Veftibüs Si oi^ hâmêtis ad rem diuinâpficiendâuario opère amp;flaboreexotico,artecp Si materia pegrina pciofis.Organis ( quæ PipinoaConftantinogræcorû impatoré ) mifta crant,primuep tune in Germania amp;nbsp;Gallia uifafunt,ô4ftftulis longitudiné Si ma./ guitudine difparibus maximo fumptu coftrudis,quae ubi attracto per folles ucpi to manuû Si pedû impuliu coceptû fpirim per uocales cannas euomUerint ingen/ tes fonos Si mugitus rcfultâte teftudinc Si forntee côcordi cum harmonia redduÉ cocentu tubarûô^cimboloruintcrftrépêtc.Orgiacrederes aut Choribantû cho? rumincedere.Ht''o'/'oxSa.i.diucrforiaegrorü educâdis fouêdifc^ paupibus( quul/ go ipi hofpitalia uoeât ) qttuor habeclnfignius qd noua uoeât/up amnis ripas im menfisopib9 Si ftrucfturisadpauperu Curas dotatu perêni ftipêdio xajsf'yov arox matariûcp fouês^qui aftatî Si abûde q ægris falutar ia fût adminiftrêt,opêcp ferût eius diuerforiitêplofacrofandæ impatorûnrorS rcliquig feruanqmaxïe defaluâ toris cruce Si lancea,amp; Caroli Magni infignibus,amp; uetera rcgû,amp; imperii noftri diademata^qbus impatores noftrihodie adaqs crarteas,ideftÂppollineas Mégt; diolani Si romæ cæfares declarant,ha5 Sigifinudus cgfar irt eo motu quo Boémiâ areligione Romana defecerat a PragaBoemofû metropoli in Norinbêrgâ,quâ folâ inter tot claras germanise urbés hoc munere dignam cenfebattraduxit.quaé nunc quottânisexadisduobus Si deeêpoft pàfcha diebus in publico foro maMM

-ocr page 562-

VRBISNORINBERGAB

UcSlOi'atione amp;nbsp;cultu oftcndunt tabernaculo miro apparàtü ÏH forö conftrac^to/fi ‘ qfaccrdos uocali(rifn9 aftâtibusdryudibus gabinomorcpdné^is,amp; diuinis exil/ uiisonuftis uulgo ^clamat,magnadrcijiacentiûrcgionû frequêtia,ôlt;^ ex omiger mania ad hue diê popPo tirbê uelut dilüuio quodâ inundate, ob id armatis èc c3i/ -, thafractis in fpeciêpr^lii pedê tabcrnaculi forûq^ipm amp;nbsp;portas urbis cingêtibu» ne per infidias urbi facro fpedaculo uaeati trepidatio aliq fuboriat Refera in hoc loco ftibitû ciusdïei tumultu ludicra amp;nbsp;uana re coortût.Coruus in foro aftâte mal titudine culmini domus infidebat,utcp aduediaprgdafcfàtiaucrat/ôfpeda inter hteresenataherbulamoxunguibus uerrerc amp;nbsp;roftro latere cÔcutere SC collide/ re,qad folutus cake ingêti fonitu per teda peeps euolutus fecum alios fua ruina trahebat,quifruftatim decidêtes nonullorû aftantiiï capitibus inpadti funt, iâ ad fonitû amp;(. fragorê in ^fundo (ilentio ( cum oîm animi amp;aures in cÔcionatorc arre(ftie(rcnt)turbaueluti repêtino malo correpta GlentiSrupat,ftationcfep fol/ ueratjtû a laterculis uulnerati ueluti haflis defup eÔfoffî effent,fublato ingêti cia/ more pfonabät/ccuta moxmulierû nbsp;puerorû no minor ( ut in trepidatiÔc fit )

üodfcratiôJamcg falutis fuæ quifcß memor,tancp urbs capta efl'et, plateatim uica timC^ difeurrere cceperât.Sed iam in ordines fuos fingulæ cohortes ^cefftrant, figno dato,tumultuantêpopulü,quinullo alio remedioarceri amp;nbsp;fedari potuit uocc ôi uerbere caftigârût,amp; côfirmarut in eo tumultu aliquorû corpa'^trita,ali quorû uulneratarepta funt.Exin fpecftaculi die fenatus cathenis ferreis forû clau/ dit armatos in modû coronæ circûftare ( ut nemo ad fiPem uan5 tcrrorc elabi cx tra feptu fori poflit) iubet.

De noué urbis,monafteriisi^ eoru fancîis nbsp;^batis moribus. Ca.ix.

MOnafteria uirorûamp; facra kcivóCix .iicotubernia urbs intra muriï.vii.halt; bet,|ocis ogtunis c5ftruêlajamp;: g urbê diuifa,ædificiifcp ædib9 idonei» donata,amp; iUis quæ ad rem diuinâ religionêeç ornandâ pertinêt abundc !(Xupletata,illanô fuo fed fenatus decretoSôarbitrioregunt.Infdiunodult;^ deo amp;fupis pfallût,nô utin mFtis germaniæ locis g urbê vagi,côüiuioru amp;nbsp;caupona/ nim îportuni uolucres,aut auaritiæ ftudio aîarunegociatores, nbsp;a paupcrû mêfis

uekit rapaci iTimæ harpyiæ cibos auferêtes.Memores his morib? religionê magis fccdari,labefadari,cÔtaminaricp poffe ^incrcmêtafufcige,fed utfcnat9iuffit,8i uduit qtidianas fupplicatiocs amp;nbsp;facrificia ßlutc reipu.fanda amp;nbsp;pia couerfatioc feciût,ab alienis abftinêces amp;nbsp;illis q poffidêt,aut q ultro erogant cafte amp;nbsp;modefte utentcs,crebris cocionibus pptfn ad religionê deic^ cultu amp;nbsp;metû adhortâtes, ôd a uitiis deterrêtes,laudes pmiat^ )^£utu q bonis ppofita (ut,Sc pœnas fontiu ^pcla mantcs.Sacerdotib9 eti3 populariba honeftis legibus a fenatu coercitis, ne licêtio/ fc uiuâtjUtin aligbus urbiba fit,in qbus Gbi oîalicere per religionê amp;nbsp;dnationem putât. Duo etiâ facrarû )^ginû xoivôC/a q utfegpetua caftitate deo deuouerût,ita ab hoîm afpcdufublatæ èi. occlufae,nec amicoru aut parentû cÔgrcffu aut uifu g/ fruunt,fed uelut mortuæ uitâ agunt.Quapropê dû aliq cÔfecraf pluriraa circû ea mortis imago,antc aras ^ftrata candida uefte induit,amp; uelut fepulchro iam cona pôfito,facri lands afgûoiie gfundit,fuffîtion€ ÔC al lis mortuorû eprimoniis amp;nbsp;ori

-ocr page 563-

jDESQRIPtlÔ .

HoibusIuftraüjCJuæ ubf (pesante populo padafunc/accrdos candeîafibtM tbâ nus pr^ftita ad oltiû ( pér qd tantû uirgînib? cxreligione ingredi licet tæteræ j^gines cantu,or5nibus_,amp; ofculoingredicntê excipiunr, earn collaudâtes Si cxtollêtes, qgt; contêptis urbicæ luxuriæ Si. (ùpbiæ delitüs, perenni Si iugi fe ca-* ftitati Si feruituti dei fan Aorü,qua nulla ucrior libertas eft ^deuotautrlt.

De doinib9 publicis,frumêtariis,ôide fame,amp; gnibus pahû infolitis.’ Ca.x. DOmus publicas in urbe multas Si qridie nouas extructes habêt,tnaxîaflt;ÿ

Si patêtioresfrumêtariaSjQuæ urbê C du annonæ chantas ex fterilit atc cæli,aut calamitate bellorû acciderit ) fuftehtare polTunt* Firumëta anho rum centû Si quinqginta habet aceruis iarn fiue folliculis,ôlt; nüda adipe fatifccnte. bx eofrumêto Maximiliano nup e gallicobello inpannortiâ tehdehtipänis ütdé fiderabat piftus eft,quê Si nos apud amicu Si hofpitê noftru Sebaldû clatnofülÜ antiqratisôi h'terarûamatorêferuêtiffîmû deguftauim9.Aliaf(^ fpecies panis ( dé quibus dicemus ) uidimus.Sed ille colore Si (apore fubftahtiacp inter cæteros fa/ tilenofcibilis.Sedquoniâ in hune locu incidimus quo panis mentionêfatereiti^i referenda êtia a nobis eft noftrofû temporu grauiffîma fames.quâego in ptitHiä nicmoratudi8'nâduxi,ne hocut alia multa apUdnos feriptorû penuria ab holni memoria elaberet^auttêporeintercideret.Hæcad annu nonagciîmC primû fup mille Si qdringentosorbis chriani,regni uero Maximilianiannofexto,àdbiêniû gcrmariiâ afflixit/uriêtibus etiâ tune,ne ulla calamitas fola eftet Galliæ, Pânohia’j Si domefticisgermanise bcllis.Quibufdâhoîbus pro panis ufu eratpyrû agrefté Si corni fi uCtus,forbûcp cÔtufum modico furfurc fermetoq? congefto, ne partes maftæ diffluerct,alii exf^no herbaru florikp femina,ôicuiolliculi5fuis grana ék/ cutiebât lunipero addiro Sifarremodico jicepin cibü Si uitf alimoniâ accipiebât* Erant q lame pmente ad prifeorû hoîm cibu redibât,glandé fagucÿ mola frange/ tes,8iexillis tortulasqftoleacei panis pinfebât,fuerûtq pyrü foie aut'furnoficcatü farre Si furfure tantû mifeebât/ermetiep Si furfuris parte addebat^ qcoagiilatio materie cohgrerenQiiidä dû longa fame cofeóti fuiflcntjmótis tandédentibus co fumptis angiuis priuatifunqcorrugatifc^ Si intortis uifcerib^ dum pané^ ibuep àé coepiftenrjhærcnté ficcis faucibus aliméto fuffbcati Si cxtintftivfût. Compertû cft: multos ne fame cütabelceréc,in remediû uitæ caules,rapû Si nucû pütamîa, cÔcer ptisarborûfoliis Si corticibusc5cudilTe,Si cû laétcleniedscfamis^a abfûpfifle. Alii amicorû Si uicinorû conuiuia,ut germani gentiliter cpulones Si maduconcs funt petétes,nÔ prius domib? recepti funt,quâ tantû panis ante oftiû fecû attulif/ fedemonftrarétj^tû ad coena illis fufficerc poffer,uidiftes tue oîs ætatis Si fexus hoîesa rure ad ürbescômigrare,intonfum hirtûipagricolâ,hercyniiq^ nemoris incolâ,fccda Si fruticâte barba fqualidû,pendétibus gcnis,maciecp côfc(ftû,per pla teasurbishoftiati,uelut iumétû famelicû ad uacua pfepia boans,éy'itefacrâs ædes cûcÔiuge ôiliberisftare,ingrediétes acclamarephenfare,clatifcp adfydera mani bus Siabortis lachrymisgenu nixus rogare,priuf^fupos placarét pietaté aliquâ q nihil gratius acceptiufcç diis îmortalibus forct,in le fuofcp iam ^pefame Si ine dia defeâuros facerétMemoriæ proditû eft quendâ tûc in furto dephenfû laqo

V iii

-ocr page 564-

VRBISNÖR NBERGAB

ut in ludidu tracSus crat addidu^ubi fecG an porta ad gemonias ucntu fuerat/cà-* læ P lidorc admouêdus illeultro amp;nbsp;exiiltabûd9ter fado faltu afcedit,interrogate cur ad paratu fuppliciû pfentêtç morte ta I^to uultu alacricp anto ^pcedefet^mox ' ille ad multitudinc côuerfus.Teftor ingt fupos,amp; fg mihi cuka chrianoru numîa ' me nÔ alia caufa cogête fame ad furtu coadü’.Cûcp chariffîmâ côîugê,amp; ex ea fufceptoshberos mortuos fame iâ terra c5didiflem,mec^ fupftitê nullo ingèniô, aut laboreuitâredimere potui(ïe,ideofurtireushac hora,fan's urgênb9,amp;^ fe hac mifcra clade mea fatiatibus,Iibens côiugê liberof^ meos (èqr,gaudeolt;$ nue me ab his uitaeliberari miferiis,corLiisaliifcj! feeuis alitibe nobis fcelici9natis hac mea carnêjfiq adhuc ofïibus hærct,expofitur9.Et his didis iam laqo îplicitus fe a fcala, dûliberar'eillufupplicio ppB pietas uellet,pcipitêdedit,îmotus ^rfus,amp;nclt;^pal ' pitanSjoblifis faucibus,qfî eu fenfus huani folàcio efuriebundâ exhaîabataîam.Fc/ * runt mftos tedio uitæ affedos necê fibi laqo côfciuiffe.Du hoc malu fueuiâ amp;nbsp;ha uariâmaxîegrafTaretdam urbcpopulûcç Norinbergêfem ueluti fæua quædâtê/ peftas afflabatjOÎmc^ anîds pculerat du pcrebueratjGne Bauariæ frumêtis,q iam defcccrâtjUrbê ggre fuftêtari polTe.Cûc^ indies piftorû auaritia glifcerct pane mi ferisciuibus amp;ogariispcio aiigefcêtes,eiflt;^ fubtrahêtcs^utuixdiurnoqftu uulg’ fâmê ^puîfarepoffet.Mox hacre cÔperta,fenat9 ut in aliisctiâprudês.Frumenta nas,butyri,iâlis Jalitarû carniû ficcorûep pifciu ^leguminû ædcs,cellaf(^ uinari/ as apuit,pîftorêcç fe publicu côitituit amp;nbsp;gciïît laborâtibus ciuibus amp;nbsp;aîo cÔfîerna tiSjpanêoîaq^ uid:ui neceiTaria redo Ôdiiiftopcio uendês,donecpiftoru amp;auari cia lapidata totac^ urbs a fame releuata fuerat.Magnû J5fedo,amp; memorabile, 6^ falutare reip.fadu. Eft pterea domus fenatoria amp;nbsp;ptoriâ aula patêtiiïtma, ejua du Gerraaniæ,aut cæfaris,aut prijic(pû,côuentus eft caufæ difeutiunt, amp;nbsp;publica nu/ püarûamp; diorearufpedacüla celebranthiftoriisamp; imaginibus uetuftiffimis im/ peratoru noftrorû amp;nbsp;regn depida.Sed ut bibliotheca publica amp;nbsp;omatifiîma cius domus publice pari incuria fuligine 8^ puluere obfita eft 8c negleda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

De domibus ccreuifiariis,amp; armctariis,8lt;^ expofitoru. Cap.xi.

Similiter du ppFs cereuifiarios ( ita uoeât eos qui cereuifiâ coquût amp;nbsp;uendut ) codem fcclcre criminaret fenatus,ut lucri cupidine ex illoru animis eraderet,' mox tabernas cercuifiarias braffiatorias ædificauit, publicuc^ potu ck il is cxhibuic.Potusis aqua eftjdecodione fumati hordei ( qdtuuc uulgo brafiu Oo/ cant ) aut alterius frugis adipe corrupta,cui C ut omes in uitia ingeniofi fumus )fe mina herbæ cui humulo ( ab hebræorû uoce fie dicunt ) nome eft,mifcent amp;nbsp;inco quuntSC ut herba plurimi fumi cft,ita feme eins in aqua cu fruge decodû,immo/ defteq^ hâuftu,potâtes in hebetudinê fenfu5,amp; temulcntiâ agit,uidim9 dum in fà xonia amp;nbsp;littorali Germania effem9 poft decodione eins potus,filiqs ad platcas ur/ biu expofitas,iumetaqi exillis nidore fumü(^,ut adhuc tepebât narib9 attrahere, pauloqj poftinfuriä ados boues uibratis cornibus ad mutua plia felaceflentes, herba ^fedq taxo ÔC ueneno colchicó nocêtior,amp; q plprifcp germaniæ pptîs cæ/ diu amp;nbsp;m’toru malor u caüfa èft du certa lege amp;nbsp;artib9, poculoru uiciftitudie intet fe cÔtendût,amp; tanq de hofte parta uidoria fit )^tute amp;nbsp;gFia de eo que infenfatuô^

-ocr page 565-

DESCRIPTIO

üelut mortuurcddident gPiantib^.Potus alias fi modefiia âd natura feqriSjlMuttfe, , (ane amp;nbsp;nutricdis ucgetâdifc^corgibusleuâdi æftusfedâdælt;çGtisgrati(ïîmus.hiigt;’ mor.Armamêtanas dorti9hntferramêtis,niachinis,bellicifcp infirumêtis locupk tcs.Nec facile qsin Europa urbê noîauerit,qharû rerû ftudio amp;wparatione hü ic urbi par elTe potcrit.Na fiqd un^ germanæ ingénia armis,ipachinis, tormc . tifcprcibellicpexcogitarepotuerut^Ilicaffatiinuenies acutasSlt; hamatas ciifpidas mucronataslanceas,trjnodes amp;nbsp;quadrinodes dauas,gefas,fraimcas,acinaces,faL* Qtos currus,coracas,loricas trilices,papiliones,fariiîàsjmachpras,çatapulta$. Cer/ neresinftrumêta ad muros SticndosdiiTiciêdofq^ exqfita,amp;; ad ocm apparatübel loru/xpugnationuqj ncceflaria,feu caftra poncre,feu Martêeminus, cominufq^ cÔfererç optuerit bombardarû,baliftarû,mortarior û.tormentoi ij,fundarû,oîfc^

• gnis tclorS inGnita pene multitudo diuçrfis uariiftç formis admirabili ingenio arte,$C diuerfis ufibus apte ingêtes orbes,glâdcs,amp; uolantia faxa fternacê uagûq^ igné, flâmas,tedafcp,aliâcç materia pnicioiam amp;nbsp;exitialê iaculâtes,ÔC quæcûc^ ho ftem in cÔditiones pacis ôd deditionê cogéré,^fl!gare,cxtermîarec^po(ïut,emit tentes,quorû oîm ufü amp;nbsp;forma defcnbere magis belli q pacis fcriptorê pofceret» Epofiticioru domus,feu ut’græci oîa nbsp;nbsp;nos melius Bfflt;poTfocp£7a ut fexùs maris ôd

fœminæ eft,duas publicas hnt,qbus infantes a genitricib9,pauptate,imbeçillirate, infamia,timoreautpudore (ut affediÔcsilli^fexusfunt )expoGtieducant,his Gi/ ma cura ftudio nutricu maxîa pietate incerta foboles adulefcit.Collatis etiâ nup pio afFedu pecuniis, ut uir èi. fpîa his domib9 pceptiojnis mun9 obirêt,qui pueros priusfine lege amp;nbsp;inftitutiôe,barbaro(Ç inter fe fremitu 8lt;f riru uiuêtes,iam in inge nuis morib9 amp;nbsp;characleru Romanorû cognitione formatione imbuût. Cû aût puericiâ in his domib9 exegerint,iâcp ronis cÔpotes faéti fuerint ciuitate mas fœmina donat,ô^ ut de ingenio,indole,aut induftria fpes eft,ita mas n^^ociaton'i aut opario ( qs grai.i.ope manuû uictuquærêtcs uocant ) cômendàt, fœmella ex pietate dote affignatauiro copulat. A ciuibus orbatis plfrilt;ÿ,àutinfce cûdis adoptant,fed qrh in eu locû a nobis puentu eft,nûc etiâ cæteras urbis pieta tes cômcmorabim9,qs illi ut multa uocabula a græcis etiâ germana lingua accept mus Ue H/ioo’/i'aa- id eft mifericordias uocât.

De pietatibos,amp; eleemofynis urbis,leproGs. Cap.xii, N On facile quis urbê per religionê chrianâ offendet,q huic nræ coparä/ re qat tam jppen(àamp; cxpoG'tain pictatisopaeft,funt plufq.xl.numi au/ rei perêni rcdditu,q qtânis in illorû ciuiü (ubfidiû amp;nbsp;uitæ fuftentationê cr(^ant,qs aut fatu aut iniq fors extern9 lÔgus career,uel æs alienû ( dûmodo ex (ua culpaobærat9 no fit ) fregerit,aut incendia latrociniaue opp(rerint,ô(f in ægeftatêcÔpulerint,qaliqh cûignominiaSd côtutnelia urbê cogèrent deferere hoc annuo amp;nbsp;occulto ftipêdio,cû qbus rô ghis dignitatis aut familiæ habet,fuftert tant, donee defæuiêtefortunaredeutibufcp placidioribusaftris têpeftatenaüfra/ giûc^ cnatarintJllud ergo maximu pietatis opus duco,q ingenui cria, amp;nbsp;in tacita calamitate cÔftituti cofolantSut poft hâc certi amp;nbsp;publie! reddit9 honeftarû pucHa rS dotibus refcruari,qs parères prç inopia mrimonio locare nÔ poirunt,atit pupil læ orphanæep fucrint,dûmodo Ipetftata pudicicia amp;nbsp;^bitatc morum fanâitateq^

V iiii

-ocr page 566-

VRBIS NORINBERGAE

infigncs fucn‘nt.Sunt^i.uirorudecrepitor5 ( qs illi.xü.frcs uocat^ duo cotubcr? ni'a,in q dues opafü colligunt.qui fcnio aut logo labore efFoctis i5 üiribus fefiR,ui lt;ïlu Si corgi's cura egêtes.Hi a tredecio fratrc illorü curatore^oibus uitæ neceflari/ is ^uidcnuPro fccinïs etia mt’ris domib^ eadê pietate coftrudis fundatis. Sunt hebdomodales,amp; ut ipi dicCit dites fportulæ ( ita eâ pietate apud Romanos qndS cxtitifTe uocatû fuiflc inuenio) hæ centû^ÔC Ixiiii ciuib9 egetibus fingulis hebbo madibiis die folis,ubi faccrdos facras undas in ppFm (pferit ppetuis redditib? pa/ nem,carne,larid5.aut du ck religione a carnibus abftineï, pifces fardani, qua illi al lec pifumaliac^ leguminaelargiunt.Dece fportulæ numoaureo coparant,coftitu tisdifpdatoribusq de honeftate,^bitate,neceflitateq^ accipientiu cognofcantS^ cxame fadät.Sut infug minores amp;nbsp;perênes ctiâ Jfed pecuniariæ fportulæ q die vz neris.lv. düibus,fed aliisa fugionbusin fingîas hebdomadasfolidu( itanomifma uocâqqd uicies fumptû aureu Rhenêfem reddit ) crogâtes. Eft aliud pi5 opus qd fcx ciuiû filiis annuos fûptus qnlt;^ annis ad gymnafia gnalia mittit. Primi facris li/ tcrisamp;theologiæ ftudêt.Secudiordîs hûanisamp;diuîs legibus ogam dant,reliqui medidnæ.Hi dûfuorü ftudiorûpmia honeftiorefq? titulosdodorû, quod in eo rû arbitrio pofitû eft merent,in urbc reuocanqquor û oga, fi urbs indiget, digno àfenatu ftipêdio guident,^ticnfq^ in cÔi côfuko opus bis fucrit,côfiliisadhiben£ qdfi extra urbê apud prindpes,aut alias urbcsillos agere côtingat facramêto ada di funt.Dû fuis cofiliis opus eft reip.ôd ciuib9 adeffe. Eft Sc aliiid pietatis cpus.Ôd, qd nufq apud alias urbes aut gères îueneris aut audieris. In ea hebdomada quâ de (aluatoris nîi paflîone obferuam9deprofi utriufcç fexus ex omi regione in urbem côfluût.Sexcêti odingêtiaiiqn cÔueniût,domo publica in urbead côuentûillorû c5ftruda,q per cos diesreficiunt.Qiii ubi c5uenerût,facerdosamp;phyfi[cuseosde qbus ccrdtudo morbi no cÔftaqluftrât amp;nbsp;îtuent fîgnis ei9 plagg diligenf afpedis fi aut lues aiti îolita,aut alteri9pgritudîs câ caro polluta fit.Moxc^ iudiciû mûdi amp;nbsp;îmundi corgis ^ferêces ucluti in deledtu militû fit illos excludunt,alios ad collefta multitudinêcÔfcribûtjdatis literis afenatu his qmûdi regti funt/uâ fanitatc tef â/ ribus,q deledu habito facerdos dato ad concionêfigno oms die que de cena dni appellat in unû locS cogit.ls eft que ad ædesdiuiSebaldi Ko/ft»T«BLûv grgca uoce di cSt.Nosdormitoriûmortuoru dicere poffum9,cÔfcenfolt;^ fuggefto horrat illos ad patîam 8^ tolerantia^ qdcç eâ mêbrorü luem corporûc^ fceditatê, amp;nbsp;cj? ab ho minu focietate extra urbes 8^ pagoseiedi uiuât æq 8d placato patiêtic^ aîo toile/ rentjfandorû martyrS8lt;^eremitaru meminifteuelintjtnaxîecç acerbiflimâfalua/ tons nîipaffîonê prgoclîs hre amp;nbsp;mère reuoluere,quâtas ille pro hûanignisfaîute 8^ redêptiÔc côtumelias/uir^ fandiifimi corgis plagas fuftulerit,cui9 corp9 mox gada cÔcione î memoriâ paftîôis eius fûpturi funt. Qiiib9 ira côfolatis èi. Hrmatis poft facrificiû in facclloqd cœmeterio adiacet a pctîs purgari dnico corge cibât. Dein ïftruda cœna lautiffima in cÔe ccenaculu oès coueniût. Vidercs tûc nobil es infignes matronas,ingenuos8dmagnificos,ciuesuelutmîftrospandos ad illot ii mêles ftare indlbno ^pinatoriöt^ mûere uelut ad rcgû epulas gaudcre,miniftc riocp inf fe certarejCÔuiuâtcfc^ adhortari,côfolaric^ ut corp9cibo animir^ gaudio cxpleât.Tanta pientiftimarû matronarû 8lt; optimoru ciuiû pietas 8C ftudiû cir'^a

-ocr page 567-

DBSCRIPTFÖ

niifcroseftjAflubi iamepulæmcfeqîrcmotsc.amp;hymno diclö^fÏngulis UcfFiS^ tunicàamp;linca camifia dat,c5 lùatico^ ad yppnâjc falutadoneamp;finüriànm' ihtiitä tionefacta )remittunt,addenûc ad has urbis pietati's qttuor ah portas domus' U prarias,amp; duo publica in urbejamp; circa urbê pegrinorû diuerforia q ab oîbus re/ gionib9Ôlt;C fris itinercfatigatos colligüt,cibo potuc^ g diêamp; noâê reficiht.SccFô die recupatis uiiibus cû uiatico ad inftitutû iter dimittût. Adde nune huic pietati paupes ado kfcêres a rure amp;nbsp;cæteris urbib^ difciplinai^ èé Ifàru câ îfluêtes qs urbs qttuor publicisgymnafiis larga manu fouet.Acceditàd Italicaru urbium more 8^ imitationê,^ingenuispueris SCadoIefcetibus eredû ftipcndiG.c.aurèoi^ quirin romanis lîis erudifius in poëtica amp;nbsp;oratoria î publica domo legit,ad id ftipêdiû pri mus a Monaco Henricus Greninger9uocatus,uir Rhomanis lîis exqGta dodrina oil in Italia inftitut9,uita moru h5eftatecörpicu9,amp;fingi’ari huanitate amp;modc deftia pditus.Eius eretHiois ftipgt;edii author apeP fenath genitor hofpitfs mei lb. Ptrekeimer utriufep iuris ^felTorfuinSediam alia ^fequamun V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De magiftratibus urbis. Cap.xiib

Rbs trifariâ in pl^be mercatores amp;nbsp;pres,lt;q antiq ghis claritudic inßgrtCS, diuifa eft.Inter qs.viii.amp;.xx.fere honeftiores amp;nbsp;ucteres familiæ fût,apud qsfûma rcru amp;nbsp;îperii eft,qd grgei âjiis-oKf«TB«v uocât,publicofcç honores illi foli, mgratus a pl^be amp;nbsp;mcrcatorib9 fepati abeuqin q^z manib9 ratæ leges amp;nbsp;fûmS lus C qd nuft^ in aliis germaniæ urbib9 ïuenies ) repofitû eftiHi ex agris amp;nbsp;pdiis ui uût,negociis th èc mercib9,ut hui9 urbismores funt pleric]^ dediti,patrû amp;nbsp;plebis *’arûc5nubiu.Corp9 fenat9fex§lt;f.xx.uinscÔftat.xiii.ex his ptâlem in cities exercêt, qsilli feabinos,romani ptores urbanos uoeât. Cæteri de rep. côfukât duob9 fp eX' ütroep ordie p mêfem côfulü noie gaudêtibus,qs ipi magîos ciuu uocant^q infti tuto lunatioes.xiii.annua folis côiierlione illoru nuerocxplen t.Queftores aût qui cæteros fenio,fide,modcftia amp;nbsp;^bitate antccedut ex his duos hht.lfi^ fhmus apd* cos magratus eft^quioîm uedigalihqreip.neruifunt/acrarû pdiûamp; monafterio rû eoRz reddituh totiufcp urbis ærarii cura hht.Sût pter hos ferme.cc.ex tribus qsdixim9 ordîbusfenatoriiuiri^qfeFin anno amp;nbsp;ubi res ardùæpoftülauerît coeüt, amp;in cÔecÔfultStjhosipinoîatos uocacEft qnqu€uirat9apcF quêcrimîalescâp dif cutiunqhicp tribus per hebdomadâ dieb9 câsaudiût.Qtiib9 êc dieb? ptores urba liiinciuilib? qftionibusius dicht a(ridêtib9 fp tribus docîoribusiurifpitis.Eft pter captor arualis quiruftids rusdiciqurbi acciuibusfubiedis.Exqbus ch necelîitas: ingruit fupra dece milia armantJnter qs circa fex milia egregie bombardis periti.' Currusaht falcatos ac preeliares ultra tria milia ex his inllruht.NulIh in urbe opa riorh,autplgbis publich,aut occulth couenthpatiunf. NeccÔuiuüreligionis, aut cxequiarhcaufa,pniciofum illud amp;exitialereipu.arbitrâtesq?ex talibus côgreflt fcusfeditiones fatîliones diferiminat^ popularia feminentèc pullulent,quæ res tnujtis germaniæ urbibus libertatê noftra memoria ademit. Quod fi aliqua inter ' oparios fimultas aut diffenfio orta fuerit nô ad capita opariorh amp;nbsp;ad primores ar tium/ed ad fenath omia referont,qui ut patres confederint,ftatim duos ad illos priuato colloquio mittunt qui concordiâ tentent,8^ dum illi pertinaces pftiterint ÏÔfeftim ad fenath caufa refert^rauimulda concordiâ empturtHac caftigationc

-ocr page 568-

VRBIS NORINBERGÄB

rcprefn plures inter eines cotrouerfiæ toHuntjSc ab iniuriisabftinet,Cæfar Fridc riens dû romæ côfccrationê coronæ a potifice^ut iitipatores nri ex religiôe folent, accepifret^utep Nonnbergârediit,pplï mFtitudinê effu(am,ante portas nndiç^ ni dens,amp; nt urbê intrafTet ciuitatê in ppFm eftufam obfefl as undicç plateas nbsp;nbsp;t^da

laborâtia ÔC nclnt diluuia qdâ nidiflet feniorê urbis,q tûc leue eins adeqtabat inü roganit qnâingenioamp; arte tanta multitiidinê fine feditiôe amp;nbsp;tumultn regerêt amp;nbsp;côtinerêt.At ille ut uir ucncrâda canitie fuma animi prudêtia erat,^bis,inqt,ini perator inuid!frime,amp; grauib9pecuniariis corpife^ pcenis id efïicim9,Ggnificâs in ' genuos eines ƒ bis amp;nbsp;piis adhortatiôibus monêdos efle^hifcp fe emêdare.PIf bem aût UC feruile amp;nbsp;indomitû uu!g9 nÔ nifi corpis pœna aut pecunig mulda a deîidis arceri debcre,ad eohibêdaq? petâ plus timoré qpudorê apud uulgû ualere.Vox digna amp;nbsp;falutarisreipu.eûétifc^ ciuitatû redoribus ôC priiicipib? mcoriæ traden da. Nullus in urbe pnblieus aut priuatus locus patet aleæ,taxiilis, potati5ibus,aut aliis q corrupere aut deprauare mores urbis poifunt^pter eü que fenatus ingc nuis lolûconftituit relaxandorûaîorû gfa,nedecodorib9 èC abligutoribus bono rûfuorûoccafioaut irritamentû pbere pofTit, qd in illoru hodie urbibus q ex reit gione fibi cuda licere putät,tanq in decus incrementu reipu. chîianæ fieri uidc mus.Quinedûpublicasluforias tabernas uilifTimis feurris deorûej côtemptori/ bus locât,ucrûetiâipi dehis quæftûtanqhoncftûlucrûqruntôdrecipiût.In qbus cerneres lacris initiatos^amp; qs nec hitu,gt;^bis amp;nbsp;morib9a pl^be difeernere pofl is in corona federe,aleam,pocula,taxillos pari furore nbsp;nbsp;îfania tradare,execrarc,fure/'

re,amp; indignari,amp; qd magis ftomacherisin ruborêpallorem«^ eferuefcere,bra/ chiaiadari,îgemifcere,felt;^ fuac^ fortunâ amp;nbsp;uitâ accufare,dirifq^ deuouere,« amp;nbsp;tremécia labra in deoshoîes exafpare.Hi feculi noftri moreschrianæ reli gionis principes funt,in qrû ufum reddit9 a maiorib9 nris relidi pio in religionéaf tcdu,^i?2 hodie tâta luxuria amp;nbsp;auaricia eft,ut fi totus orbis ipmcç eœlû cû foie ab eis pndi poftet uedigale faccrét.Honeftatis cura urbs talé amp;nbsp;circa fccmîas hét,ut nedûde illarûueftib9,uerûetiâdc pedûuinculisleges tulertt,eiuflt;^rcifecretosde latoreshnt,ô easq legi no paruerîtdenûcient,ferût multâ pecunia publico sera/ rio qtânis inrerri qrundâ fœminarû ad uoluptaté inftrudarû licentia amp;nbsp;îmodefta lafciuia.Cogunc aût fingulæ apud fenatû côparere amp;nbsp;muldâ offerre.ut illarû co/ tumaciâ j^bis etiâ amp;nbsp;monitiôe benigna ad uerecûdiâ amp;nbsp;modeftiâ inducat. Qd* fi^ inf mîîeres cotrouerfia coortafuerit,altéra«^ altéra ïniuria,)^bo,fadoucîdecoro, ( ut ille fexus maledicétior eft ) leferitput q pcllicatui aut lenociniis fauerit,uel ca/ ftitati puellarû pofuerittfidias,aucadulterorûcôgreftibusc5fuluerit,certo aut uâ 20 authorc delata,publico foro ante curia patrû magnû faxûin globi forma excifS nûeris geftare cogif ,pcone cû tympano amp;nbsp;phiftula pcedéte,ad cui9 pulfum in fo/ ro atotouulgocôcurrit.In fequétibus amp;nbsp;acejamâtibuspueris amp;nbsp;ætate^uedori/ bus fœdacp (uggillatiôe cauillis amp;nbsp;^bris faxo onuftâ ( ut Ictiori greftu fpedaculu pbeat, côfufionecp ôd calûniis fubiaceat ) infedâtibus amp;nbsp;per circûagâtibus,ridîcu lû ^fedo 8^ plenû cachinno fpedaculû,amp;coercédis mulierû déliais fatis effieax documentû.Has.n.uitupationes aliqn magis metuût q leges ad bene beatet^ UV uendû cÔftitutas. Sed nos iam reliqua urbis ornamenta côfedemur.

-ocr page 569-

DESCRiPTIÔ ■ t

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dcpccnisfontium, Cap.xinî. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

f Vmmalibertatisurbis cura hab?t,qd fiqua côtenti'o autrixa inuuîgococîtâ ta fuerit, aftanfcç ciuis illis priufq mutuis uerbcnbus aut cædibus féaflFèce?

lt; J rint pacem uenerari, ab iurgiis abftinere fenat9 audloritate pceperit,amp;: il/ li in furore gtinaces pftiterint.Mox appitores qlibertati urbis inuigilât accurrutj caiceribus illos cÔfeftim mandpates.Profcribut ultra germaniæ ( ut logiffime ab Uvbe quiinpriamdeliqrint aWînt )qttuornenioraamp; flumïa.Bacenin,Sueuiæ,Pi ceariâ amp;nbsp;Hercyniâ Frâciæ Ôd Thuringiæ,amp; Boemiæ,Danubiû, AlbinjRhen5,amp; Mænû,qbus flumîbus amp;nbsp;fyluis urbs ad qttuor mûdi latera in medio (îta circûfcpta cft.Eos aût q deliâa c5mittut,leui etiâ aliqn caufa diuerfis pcenis amp;nbsp;gnibus torniê torü exqfitis afïiciüit,aut qftionibus fubiedîos dânant,ut fint reliquis dûcumêto,amp; magnitudo pœnæ alios pterreatjalios ad palu in foro uintflos ferreo lupato circu coUû adado corâ multitudîe ftare cogiït publico foro uulgic^ ludibriis amp;nbsp;ignoml niis exponêtcs. Altos p urbêuirgisadcruorêcæfos ante portas deducût amp;nbsp;extor/ tes ab urbe,amp; trâs nemora amp;nbsp;qttuor flumîa^fcnbût.Aliis oculoru orbes cfFodi/ unt^Litpfeflis aurib9,amp;amputata manuurbe expellunt,Linguasdei fandtorûc^ blafphematorib9pr^fcindûtjdigna tragocdiis materia,amp; de Oedippo Thereocp decatata^periurii reis digitos qbus ille tadis fact is caeleftia numîa in teftes uocaue ratjamputât.Falfariis monetäre utiâ metallanæ artes adulrerinæprauorûHoîm in genio inuêtîc fût ) antalterius rei cauterio uelut pânoniiseqs,frôtibus aut genis, indelibilê charaderê inurût,talicp nota pœnas nepharii pendût. Neminc occulto ’ ueneno,aut toxico placidiffîmo gne mortis ( qd eqdem german æ fimplicitari triz buo,tollût.In nullos fæuiusgrautuF'jp in Iatrones,parrictdas,fures,amp; patriæ ho fies aîaduertêteSj cerneresan portas ingemoniisdânatoRicadauerafufpefa mutu »S feCdiï acr mouet ) côflidari cadauerib9^ôd uelut diomedeis pfepiis a coruoru fcc «arume^ uolucrû roftris lacet ari,falfarios merciû aut monetair/acrarûq^ ædiS fpoliatores amp;façrilcgosjuiuosrogoîpofitosaut adftipitêuindos cremât,infcrto fub afcellis capiti,{nguinibuf(^ nitri puluere,ut flâma fomentû corripiat.Latrones

parricidas no crucibus agutautculleis infuSt,fed aculeatis rotis tibias amp;nbsp;lacer/ tprû moras cófringSt.CÓtritifcp fingßs oiïibus carnifex ceruicê amp;nbsp;præcordia hu tnerofe^ ingêti rotæ cixato îpetu pul(at,a fedibus amico domicilio latibulifc^ fu/ is miferâ explodes aîaiTJidein lacerû amp;nbsp;deforme cadauer fpirâtibus calêtibufc^ ad hue venis rota fup palûfoflRxa inaura refupinatosuolucrib9exponût.Atqbus ci5 mitius agit uiuos prius enfe pcutiût,dein trûcûipm fupplicio rotæ afficiût.ln mor tuos etiâ amp;nbsp;exanîe corp9 fæui,Nec ad has pœnas miferis ^ficifei dat, fed eq adli/ gatosfupinosad hæctormêta trahunt per faxa lacunas, uoragines,imbricefçp pla teaB2 miferorS corpora C ut de Hippolito tragœdia gémit )lacerâtes, obiter un/ cîsflâmatifc^forcipibus furas amp;mufculos,aliacp carnulentiora corporis locauelli cantesfœdum illud înGermanicæfeueritatistrifte fpedaculum,nec ad coereen/ dalatrorinia,cædes,amp;rapinas perditiffimorû homiû fufficiens amp;nbsp;efficax exem/ plum,dum lacera corpora amp;nbsp;truncos artus,amp; infeda tabo canibus amp;nbsp;feeuis aliti/ bus cadauera exponunt hoftibus patriæ amp;nbsp;in cam coniurantibus exta rimâtur, amp;nbsp;fcielutiharufpicinawt ficret, carnifex primum cor fcrutatur,cxcdis de/

-ocr page 570-

VRBISNORINBERGAB

inde cætcrisinteftinis corp? exenteratû in qttuor ptes lancinât, in manus îxJ crura exerunuHastanq cxreligione ante urbis portas palis amp;nbsp;crucibusaffixas ad Sttu/ or müdi regiones amp;nbsp;cœli cardines exponût.Tanta germanorû latrocinii èC facri/ légii uindidaeft.Necmulierib? Q tantus feueritatis ÔC iufticise rigor eft) parcit,q eû ( ut raro fe a fcelerib? ab ft inet) toxico aut amatorio poculo lymphaticos fece/ rint_,autfafcinalione,autfupftitioneifamatæfuerint,ucl quæ partu necauerît, aut îmaturû excuftcrintdiuerfis fuppliciis affïciunt,aut culleo inftitas fubmergSt,aut igné uitâ adimut,aut uiuas humo defodiut,nec his tormêcis ÔC cruciatib? huana te méritas a flagitiis ôi fceleribusarceri amp;abfterreri pot.qn femp fcelusfceleri accu mulenuNouisetiâ ingeniiscrimiappetrâtes,utn5 fatis illisdignafupplicia amp;nbsp;tor/ menta refpôdeat.Oîbus dânatiscû ad fupplicia ducunt cucull9capiti iniidqne ex amici6,cognans,not!s,aut ignotis animi turbatio,aut defpatio mifero fuboriat, fed fixis humiamp;obductis obtutibusSd facie,ad morte qfi incognitas trahat.

De uniuerfali urbis iufticiajegibus cÔuiuiorû,nuptiarû, iudeis,amp; uini corru^toribus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap jcv.

NiuerfalisiufticiXjqalieneutilitatisfpeculatrix eft,amp; eoruqad ciuileni cukû ptinent nigilânftimâ cura agût,ponderij,regulæ,mêfuræ, utriufcp ex auroamp;argêto monetæ,ÔCincûdtarûrerû admtftrationeseqbilitate feruare pcipiêtes.MerciS adulteros grauifïîmaaïaduerfonecorporû ôd pecunia: puniêces .Nuptiarû c5uiuiorû,amp; quicqd eorû eft q in fauorê mîimonii nbsp;con/

trahêdæ amicitiæ caufa fiut de cibo potu,nûerocp côuiuar G fuptuarias kges tu lere,necp carnes amp;pifccsfiFfepelire uêtribuscÔceftum eft.Satisuiiumunûelemc turn ingluuie nia fpolia(fe,amp; nÔ cûdis naturæ mêbris C ut luxuriæ popinali niodu ponât y ^pf guîâ nîam infidias pofuiffe^eaft^ cÔmeftationes uelut iaduras èc in/ ânes fuptus,ôd qbus fe ciues exhauriût,dânauit.Lege etiâ de canibus lata,ut fingß prefFamiliasunutm canênutriât,uenati5e canûnodurnaob eârê p uifpilonê de/ mâdata,utextorres notftemoloffis fuis prêdat amp;nbsp;maôtet,ucnatQri in cani ab hac legeîmuni.Innatiuitatib9 ^lisôcfuneribusc ut per totâferme germaniâ fitjepu/ lationes nô concedût,nemulieR2aggregatiÔi occafiones ebrietatû dari côtingat. In cÔuiuiis aûtdû publicas uoluptatesinftru5t,epularis fermo cÔcinn9,amp; pter fô fuetudinê germanorû fedatus,necmurmurabûdus,necin licêtiofos cachinnosef/ fuf9, fed uerecûdo filêtio piFuSjprudês nbsp;nbsp;accurat?. Vinorû etiâ corruptores utinâ

grauiore fupplicio affïcerêt,cui9 corruptelâ,ut mita alia nia feda excogitauere,ita ilia qcp adulteratioamp; execrandû malû inuêtûeft,neciâfolu p Germaniâ,fed amp;p galliâ,Pânoniâ,Sarmatiâ,aliafcp fras feel? illud fe plâtauit,dû colorc,faporê,odo/ remj)^tutê,fubftantiâ,patriâ etiâ in illismutât.Inuentû illud druid^efïèferût Mar tino bauaro nome illi erat in franciæ oppido qd a nigra qrcu dicût, dign? ^feâo asternis fuppliciis q liquorêc amp;nbsp;resiacræ fiût ) corpi huanogratiffirnupeftifeE^ amp;nbsp;lœtalê fecit.Naturæ mun? amp;nbsp;q nô aliud pftantiusfydera ipa ornamêtucp mü/ di phœb? excoqt côtaminâs amp;nbsp;inficics,amp; qd î gaudiû alacritatê amp;nbsp;curarû nraru remediS natura nobis elargita cft,illein toxicù amp;nbsp;uariarûægritudinûcâs mutauit huani gnis extin(ftor,fanguinari9 amp;nbsp;crud? carnifex.QcF fi meroû èi. monetæ adut

-ocr page 571-

bE S-CRIPTiÖ quot;

îeratores capitali poena apud uos prudentiiïïn'i fînator es plcóciiturjquaÏi j IkrS (upplKioa'dicicndûccnfetis,qui tothoîesocadit,aùtin ægritudincs coniicit,qü^gt; hodie uinubïbüt.Hli paudoribus corriiptelas fuas ucndüt.ÜIe æratenj oêm ütri uffp fexus hoics in uai ia pericula adducit. Muliei ibus ficrilïtatê indudt,aborfuä facit. Concept n^pfcctn abigit,nutn'cib9lac inficitautfubtrahit.artcricos doloreS corpon'îmittit.lnuinsaûtinteftinorü renuc^ tormina( quo no maior dolor co? poris eft ,0d corrofiones uifccrû indue«, ut plura paucis dicam venenu inflamgt; niat,mordicat,adurit,extenuat,cxiccat,nec fitim aufert ,fed auget ut natura fulphtl ris eft.Cuius magnâ vim prius^ deferbuerint uinaCcomixtisaliisnbxiis uené nofis rebus quæ hic docerc pudet)add5t,naturâtranfmütâtcs,hoc nos fub dulcf melle uenenft am{cisnoftris,uxoribusamp; libcris amp;nobifipisC utmagna pluribus annisuini charitasfuitXarnmagnis pecuniis emimus, natura tanti fceleris ultrice, quæ huncliquorcpcr tot annos ^pterhosfuos hoftes,amp;uniuerfihumanigenc/ ris exterminatores fubtraxit.Quocirca pFcs prüdêuffîmi no fold corn uaGs coeuP fis in fl juiû ueftru tale uenenu effudere debetis,uerûetiam huius uini ^pinatores in rogûi igné uiuos pcipitaredebetis,nô minus hui9 toxici latrocinii cura age tes.Hebroos inca pte quæinfeptentrionê fpceftat urbs habuitamp; fouit,fedobiugt; ftas amp;nbsp;neceftarias reip. utilitates nup expulit amp;nbsp;explcfitjgentê tranfmarinâ infigni tÔrumelia amp;nbsp;ira numinû a patriisfedib? cxulantê,quf e fuis facris amp;nbsp;fupftitionib’ adhuc dedita cûdis regionibusaduerfa edurat,necfatis erat tantûauriâ^ argentï in Italiam nierciû S^côièruandæreligionischriftianæ giatiaa nobis quotânisin/ Uehere.Illos etiâ pecuniarû nrarû corrofores Ôé fccneratorcs intra finu noftrû per Germania fouem’.Et qd quorûdâ principû noftrcwrû auariria a fuis extorqre no pot,hoc per fuorûfubditorûamp; paupcrû locationê Sdredêptionê efFic{Unt,uttan/ dein a iudpis ufuras amp;nbsp;uedigalia ôc tributii colligac. Fcclices ^fedo utbes SC ter? ræ quæ hac hoîm luce caret,ne multis furti occafionê,amp; bonorü fuorû diftradioz nem pbeant.VidcrCsab illischriftianorît fupelleâilêucftes,aurum,argentu facr'a «Uâuafa calices ueluti .pferiptâ prpdâ fubhafta uêdere.Chriftianorûpecuniasno tantû fed 8c fanguinenoftrum fitire, dû ueteris fuæ fupftitionis extifpicia cum irt/ fantibus noftris,qs cruente amp;atrocitermaâ;3t,celcbvât,amp; hocdiuinatiÔisgenc/ re futura perquirûr,nulla Germanize urbê fmunê reiiqre,quâ hoc fcelere nÔ pol/ luiircntSacris etiâhoftiisamp;; facramêtis noftris fæpe ablatis cÔtumeliac^ amp;nbsp;igho/ miniaaffedis.Quaproptcrflâmis aliifcpfuppliciislæpc excruciati magnâ fuôruni fcelerû feeditatis perfidiæ reliqucre infamiam.

De annona Si uidualibus urbis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capitula decimû fextû amp;nbsp;ultima*

ARmenta Si pecora,ouesamp; capræ in urbe nÔfunt JJpter mundiciâ,^uis ad prima ab ea lapidé ingens copia finGrcgaliâ Ôi cicurû ipa prorfusex/ pers.Quippc quæ in tam ftcrili folo fita eft ,ut uix locüftis amp;nbsp;formicis cigt; cadifeç ( quod omniû infedoi^ maxime ieiunû genus eft alimenta cibûcp pro/ creer. Ipfa tarnen annonæ amp;nbsp;cÔmeatusabundantia nullis Gcrmaniæ urbibus ad flumina,^^ ad inclytosportus Codoni 8C Oceani noftri conftruâis inferior eft; ^^‘iope quæ fæpe trigintaaut quftdragihta prinapibus/mperatori^Ô«; regibus

-ocr page 572-

VRBISNORINBÉRGAÊ

omnia ad com familia ncccfTariaadmiftraüerit.nulIius rei^ üd luxuria regum,aut cbrii f2C(;uli,aut naturae necelTitas requirit cgens,uini,frumenti,olei Ja/ Iis,carni8jpifdum,falitarû,ferarûi, uolucrû, omniû«^ rerüm,uidualiult;^ copia ôi âffluèntiâ abundans amp;nbsp;exuberans,iufl:olt;ç legitimoprecio^tan^ apud fc nati/ Uis opibus genitu fit,quod inter licentê üendentêc^ conueniat oinia affatim exhP bens,a Mgn o*Tubero,CoccrO,Âefto Frandæamnibüs,amp;NeccharoSueuig,amp; Rheno pâtre fluminû uinâ,ex Pannonia amp;nbsp;Boemia carriem in fingulâs hebdoma das boues ccntû madans præterea üitulorû amp;nbsp;pecorum multitudinê magnàm,ex Norico falém,fcrrùm,amp; frumenta,cuius mille modios fingulis feptimanis abiu/ munt,quoru unus hominê per annum pafcit,cx qua re colligit ciuiu numerû qüin quaginta duo millia exccdere.Ex Italia oîs generis frudus ÔC pcrcgrinauina,fult;y eos,odores,aromata,tranfmarinafq^ opes magisàd inftrumêta guise amp;deliciaru paCroCinia ad uitæ necelTâria inuedas. Hæ ornes res pecuniis quâe a négocia/ toribus important cômutatione merciû fada a ciuibus èC operarüs comparant. lndidêuiditantes,amp;ut eorû uerb5eft,rton terra cælo,autaere ut caéterimortalcs fed folo numo uiuentes.Quo circa magna mihi intuenti rèmpub.üeftrarn grauifli mi fenatores admirâtio fubiit.Cum cnim alias urbcs quæ hodie adliuc florent,uel qü£ iam logis minis excidere,cclebritate tamê famæ,aut literarû benefiao adhuc apud nos memoratæ,has aut inclytis portubusamp;fluminibus,marium cÔmercio, ubertàte terræ,aut pecore,mineris bellorû gloria aut imperia in uidnos audas lo cupletatafcç legimus 8C uidemus. At uos in uicinos If udio,obfequio, amicicia, amp;nbsp;fide inGgnes,eiuf(^ reigratia non fragili facile perituro papyro,redfirmopcr/ gamcno ornes uellras epifl:olasamp; fenatuicôfultaemittitis.Êt ficut parandæ paos conferuandæcpfidei â^fœdcrum autores Jta latrociniidominationisô^ rapinaru Temper impatientes amp;nbsp;infeftiiïîmi hoftesfuifl:is.Qiioruagmm dum luftrofylua fabulum Ôd harena inucnio,dum Huuiû ipedo ceruum tranfilire con!icio,amp; is ue/ fier OceanusjRhodanus,Rhenus,amp; Danubius qbus rebus in earn opinioné ad/ ducor,ut crediderim ueftram urbem,ficut Græcia de quibufdâ fuis urbibus canit, a diisimortalibus conditâ,ôd in hune ufe^ diem in ornatiiîimafua rep.8(f in taiita populi multitudinê fine ciuiu feditione amp;nbsp;tumultu numinu fauore conferuata, in ,qua uelut in cômunê patriâtotius Germanisegêtes amp;nbsp;collimicise noftræ natioes , côfluunt,lt;^salatrocirt«s tutantes uos recipitis,Sduariis mercibus onuftoS per uni , Uerfam Europa emittitis focietatishumanæ amp;nbsp;cÔmercioru cÔferuatoreSjS^prina pescælefi:ialiquaamp; occulta credo uirtute,utdodiffîmide loci naturadifle

runt,in urbem ueftram defuper diuinitus infufa. Quam precor fau/ ftam,fœlicem,ftabilemc^ dii immortales urbium amp;nbsp;locorû an tiftites amp;nbsp;fatales,gcnii,indigctes,amp; ho(pitalcs,diu in fcc/

lidtate fua,fi quid ex uoti noftri nuncupatione illi accidere poteftjConfement SCiueait/ tur,dum rotataftra polus feriunt dum litora venti.

-ocr page 573-

Eîaboratnmcft Hoc Gcrfnsnîæopüs,typîsâc FormuK» Thomæ Anshehnî,Hagenoæ, prgfetne caftigatorec^ authore ipfo. Sumptibus autem Vin ornatiflï mi loannis|Kobcrgii Norinbergen.

Incolæ. Annofalutisnoftræ

M. D. XV^Il. MenfcAugLi

-ocr page 574-