de GERMANO' pVM PRIMA ORIGINE, MORIBVS, INSTITVTIS, amp;memorabilibus pace ôf^bdlogeftis omnibus omnium feculo/ rum UKp ad menfem Auguftum anni trigcfimi noni fupra mil kfîmum quingentefimumjibri Chronici X XX r ex pro/ badoribus Germanicis feriptoribus in Lati/ namlinguamtralati,autolt;
re H. MVTIO« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnnh'e
Multa hic inuenies Icflor,qux apud Latinos hadenus par tim omnino non^partim obfcuriora fuerunt.
I *
BASILE AE APVD HENRI/ CVM PETRVM,
-ocr page 2-I ’/ a T 5Î o y. i o i o ' a i*! i gt;i a m din^iotbb’ioH. i jS^^ßqeudiüduofnofnZä 2üdî2'* ;{■- n'fï vrn ui’ :, '»»»OiijjuAniJinifHbs^w mirt Z-î'^-H jidu? di' rniîrnibîn:jgr;:jpffiufnn:ji l-iï ■ ■4;rgt;ïqro{2i7ifiHrnt'gt;D8udri-ji. ,.^
SGjiJß.'nEL'r; ; ■ = iEUgnil ffi-sn
'•■ ■’ .OIT . .M
d RonüE? bïjqs ’wp^îo^jal gbïnobfii gt;' I sdura ijui noi'njüdo ;■ i'ujßtpnon onuufiu i :ïï
-ocr page 3-Dquot; Dgt; EVSTATHIO
QVERCETANO SVMMO PHILOSOPHO
amp; Medico h. m v T i v s s.
V M multas nationesjob animiingcnij^cultum,óiphilofó phiae ftudium, potiflïmum medicinXjpcragrans, dodifltme Euftathtuifitares étiâ in Germania daros eruditione uiros, Sc in noftro FIorétifs.Gymnafio magna cQ tua laudcjandito run^ frudu legeres publicè,ftüdebas cum exadiilïma Lati nxGrxcxcß linguxcognitione Germanica quocp linguam ________ coniungere:amp;^ cum lingua notitiamrerumcöfequendigra/ tia,diligêtcr mcliores autores qui Germanorum res geftas germanice'fcripferût, 6Ôquirebas,in quibus ubi olfeciftijpro tuo exquiftto iudiciOjmulta prxdara ciîc digna qux ad Grxcos ÔC Latinos tranfmittâtur, rogabas me ut memorabilia ca quæautomnino nÔ^aut certènô tam bona fide necß tam clarèefiènt apud La/ tinos/râsferrem in linguam Romanam .Quod quantopere recufarim jcis,nc(^ cnim ignorabam meoneri tanto noncflcferendo,neccratocium. Nue uero tan dem fumaggrefluSjquanquâ nihilomagis ociofus quàm turn, tarnen animi gra titudinê declararecupio ualde erga tCj^'quo cum in altjs mcdicinac partibusjtum praccipuèinanatomicis ÔC re herbariajmulta,candide amp;nbsp;amice tradita, fi no didi/ ci,falté audiui.Quam ob rem omnes libros hiftoricos Germanice fcriptos,quos habere potui aut extare feiui, ftudiofèexcuffijSC quae uifa funt infigniora, feituep digna uerti tibi in lingua latinâ,at(^ adeó tibi uni, no iudiciûjfed candorê SC amo km in me tuum refpiciês, Nec hic mihi ftudio fuitjullam uel ingentj uel ai tis lau dem confequijfatis abundè exiftimans me prxftitifïèjfi morcm gererem tibteui pro noftra amicitia nihil meorûpoteftdifplicere. Quaautemfeftinationcocca/ patiifimus icripiêrim,aides facile,ex tumultuariæ difpofitionis modo ÔC exelo/ cutt'onis genere» 1 idê certc,quæ fola hiftorias cômendatjiwn defiderabis. Porrô ncquid diflîmulem, primoiequebar quofdâ feriptores no certifltmx per omnia fidei,fedubiprimum animaduerti,mèliores confului,necç temerècuiuslibetue/ fiigia fecutus fum. Cum hacc leges,côpater charifiîmcjfac memor fis quantope/ repeticris hoc,adco^impcraris mihi.Ego rerû Germanicarûfcriptorem quem/ piam optarim exoriri magni ipiritus, confilij amp;nbsp;artis,qui ingentia didu^ uix cre dibilia fada haius populi,altiorc quopiâ tono celebret, qui^ tot infignes uido/ has hexametro fono efferat. Sed nemo mortalinm uila orationis ui unquâ cofe/ Quetur, Si Germanifacultatedicêdijquemadmodum bellica armorum ùirtute, Komanos Graecosc^ fuperaffent^dtj immortales, quâtxelïènt res quaeiam igno tï Sc obicura: plerac que iaeent. Dolendum profedo tali materia: nullum hade nus dignum fabrum contigiflè. Idcirco ego nulla magis caufa,tuo impulfujtan ta:mohsonusfubiai,quam quod fpei nonihil eft,aliquc maioris fpiritus SC oris, meâ debilitate, onere uiribus longe potêtiore fuppreflàm ,leuaturû,qui poflit di gnè res omnibus nominibus tnaximas è tenebris eruere. Spero enim ubi appa/ ruerit qualis nam materies lit, aliquem peritum fabrij manus admoturû. Quam ob cauiàm,nullum auriû lenocinium adhibuimus, fed fidem fandèjquod eft pal mariumhiftoriç,obfcruauimus,nifi à quopiâ fcriptorefalfi fimus,quod tamêin pauciffîmis fieri potuit.Mirari fan's hon poflumjquod hanc nationem multiferi ptores ita praetcreunt,ccu nulla eflèt mundi pars,etiam autores qui quoep deferi/ ocre conati funt quid apud Antipodas SC in terris non habitabilibus agatur,nec unouerbo uelnominant Germaniam.Porrô (quod hic locus alioqui requirerc
A uidebàtuf
c
-ocr page 4-E P î s T o t A.
uidcbatiir ) de utilftatchiftoriae, hoc eft, fpeculi QC màgîftrx môrtah’um uîtât ƒ«gt; peruacuumeftad tcfcnbcrc,qui in illis iucundiflimis qux inter nos frequcntiffî mafueruntjcolloqutjsjmecûfxpciàpicntcr difleruifti,quàm nulla repromptius animi prudentia pariatur, melius indicium formetur, éc redius uita inftituatur, quàm ex accurata hiftoriarcim obferuatione Sifrequêti ledione.Eft cnim hifto/ ria hominum uitae imago.Hapc utilitatem ucteres baud dubiè uiderunt, qui pro illiteratis multamonumentorum genera j tropxajimagincsjftatuas,amp;c.pofuc/ runt in locis in quibus homines maximècôueniunt.Et bis rebus magis ufi funt, cum adbuc nullus ufus erat literarum, Quxfo fi ex facris literis detrabas biftoriâ, quid rcliqui eritfSi auferas ek ftudijs literarum bißoriatti,quid obfecrojmancbit quod magnopere ufui efle poffit Quid canit à dodis,8C à uulgofquid loquufl tur hominesjin rebus fertjs amp;nbsp;ludicris,in omnibus côaentibus ?ndnnc fi demas hiftoriamj omnia muta erût^ Sed nihil opas bis ad tCjUt dixi, Accipe igitur ut pO ttjfiijbreuibus quicquid Germanifcriptoresmcmorabilc babent,de Germano rum rebus.Bonieg confules fi quid efi rudius alieniore^loco diâum»
Vale in domino tuam aliorum^ ualetudinem curans QC conferuans quàm diutifllmè. Bafileac anno d. m. x x x i x, Menfe Augufto,
quot;J '-Tl
-ocr page 5-INDEX«
|
INDEX EORVM Q.VAE OPh/ ri fparfim infunt. B|i Ba VngarorQ rex 0^ «lus ty K] rannis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;127 «I Abbates Ölmulti ccclefia/ »I ftict regi Philippo excö/ ‘ tnunicatocogebantobtêperare 189 Abbacellenfes inarmis^ fortes joz Abbacellenfes fcedus cum confcedera tis Heluctiis ineunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30z Abbacellenfiuminduftria 305 Abbacellëfes copias aduerfus Guiliel tnS comité Brigantinû duxerût 304. Abbacellcnfiumpugnacum Abbate S. Galli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30^ Abbacellenfium fucccflus 303 Abbacellenfes animofi homines 303 Abroditi uiâià Henrico Imp.£lt; fufce pcruntChhftianâreligioncm 107 AcaurbsobfcflaàGermanis i8o AchalamfubegitAtila 3^ Aconenfisportus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»58 Aâa Bafiliêfis concili] approbauit Ni colaus Pontifex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3x8 Adelbertus occifus Pracêfisepifpro/ pterreligionemChrifti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nr Adelrich adminiftrauit rcgnS Italie 3 7 Adolphus cornes de Naflau Franco/ furdixeledus Adolphus fuperat Anglos amp;nbsp;Saxo/ nés nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«yp filt;7o Ô6 71 Adolphus archiepif.depofltus ôi. qua te Adolphus Mogûtix depofitûs eft ab imperio Adriani Pontifîcis et Friderici Imper» odiaamp;litcrx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1G2 ÔC 16} uexati à Turcis 139 Aegyptum occupant Turex 47 Aegyptû expugnant Mahomett 47 AegyptijRomanôiugumabiiciût zz Aegyptti capiunt Hierufalem 1^9 Aemilianus à Germants occifus zz Africa laborat fame fiCpefte 38 Africa uaftata à Germants duce Gçn |
fertco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34 âf 3«f Africam occupant Turc» 47 Agarent qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;y Agapetus Pontifex Rom» m Agiulphos Romam obfidct 4lt;y Agiulphus rexper Trudelinam uxo/ rem Germanorum fadus 45 Aißulphus inuadit Italiam,expugna/ uitRanénam deinde fœdus initcâ Pontifice Aiftulphimors nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sz Aiftulphi 8é Pipini pax nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5i Alaricus fororem Honori] Placidiam duxitamp;decolatur 31 fiC 3z Alaricus GermanorQ fiC Radagafus GothorS rex depopulât Vngariâ, dein inuadût ThraciâJ taliâ z/ et 5 o Alaricus rex Germanorum za Alaricus Italiam ingreditur 31 Albertus dux Auftrixeoronatus unà cum uxore fua Äquifgr ani zzs- Albertus Romanorum Imp. interfe/ dusapudKungsfeld Alberti exemplo docemur dominum efle noftrum refugium z}3 Albinenfes Britannia oppreflerSt 34 Alboini thefaari perueniüt ad Longiz num Alboinus foceru fuum occidit deinde ipfeeconfiliouxoris fuxRolimun de occifus Alboinus omnia diripiens in Italia ca/ pit Venetorum agrum, Infubriam Alcuinus primus profeflbr fchoix Pa rifienfis Alemäni à quo nomenacceperint z Alexander Magnus nuquam in Ger/ maniam deuenit Alexädria obfefla à Friderico Im» 173 Alexandriamquixdificauit 173 Alfatiamuaftant Vngari 100 Altada Aflyriorum rex Amicorö poflef» pciolior pecunia 191 Amicor.multitudo acceffit Philipi87 AmtfumcaftrumapudRhetos 183 Ambrofius Aurelius occiditur à Saxo nibus rex Britanix A 3 Anathema/ |
|
f N D Anathematizatus eß autoritäre conct lîjBenedidusPapa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jix Anconam ad deditionem coafla 17 o Ancona diriptunt Saracent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 9 Andalifius BeneuentanorS dux fugte in Sardim'atn propterLudouicû 9z Andegauta capta à Nortmannis dein deaCarolo Caluoiterumeteëii sz Angelas dni Ladislao apparuit 30«; Anglen'ae comes Gualfagus Mediola Angloró rcx Ardurus pretnit Anglia eiedi Saxones p VertigcriÜ39 Anglix rcx obtulit Pottfici décimas $3 AnglorumrcxBethlcemuenic 180 AnglorûSc Caroli Calui bellum 90 Angiorû rex captusà duce Auß. i3i AnglorumSC Saxonum pugnacum Germanis duce Adolpho 9G.Si 70 Anglia occupata à Saxonibus 34. Anhalt comiti Bernliardo dédit lmp. ducatum Saxonix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;174 Annonz caritas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187 AntharisrexGermanorutn 4.5 Anthemius Leonis Imp.auxilio eiecic Genfericû ex Italia poß dilaniatus àRichimero Antichrißt præambulum nominatur Fridericas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo8 Antiochix rexobuiam it Galliarûre/ Antiochiam ceperût Chrifliani 6C pri/ mus in urbe Pyrrhus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;138 AntontjVericQ Germais negotiû xi ApuIiamuaßantSaraceni 78 Apuliam capiût lmp. Côflantinopo/ litaniScSaraceni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117 Apulia uaflataab lmp. 182 Apulia ucnit in poteßateRogerrj Apultâ dat Lothar. lmp, Rainalde t Apuliâeripit Imp.Otho Grxcis ùlt;t Apulia expulit grxcos Ludouicus Im perator nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;st |
E X. Apulte rcgnobello hborauitLotha/ rius lmp. Aquifgranifynodus Aquiigranûlèrecipitex fugaLotha/ Aquifgrani undus et coronatp cfl Frf dericus Aquifgrani Otho 2. in regê créât 11 Aquifgrani fît magnus côuêtus Prin/ Aquifgrani côueniût multi Princ.200 Aquifgrani concilium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a 1 ÔC Sx Aquitaniam capit Carolus 5® Aquitaniâ fîbi fubiecit Pipinus ü Aquitaniâ uaflantNortmanni SC fibi hanc fêdem elegerunt s® AquitanixrexPipinus Aquitanix rex Pipinus moritur 87 Aquitanix Princeps occiditur à Caro Arabiam ceperunt Mahomethi 4-7 AralusAflyriorumrex Arcadius dctrûcauitRuffi'nûducê ts Archicp.abfol uit ab excômu nica. 195 Ardurus Anglorum obfidione ein/ Ardurus bellageritc5 SaxonibusfiC ab illis occiditur Aretiû expugnata ab Hêrico Im. ’4® Argentinâ urbê obfidetPhilippus i3 Argct.epif.nnà cQ ciuib.difcordis «2 Argentinêfis epifeopusuno diccirci/ ter cents comburipermifît Argentinenfes urbani dcderSi fePhi lippo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’87 Argen, epif.ultro ucnitad comitia iS7 Argentina foloxquata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î» Argcntinêfes defciuerunt à Friderico adLudouicum Argen.epif.redit in gratiâ cS Imp.’S? Argentinx pugnatum efî à Germants Argêtinx pbendâ quis inßituerit 127 Argentina cam ciuitatibus nonnullis . fœdusinijt Argêtinêfîs magißratus uiros dodos fempercoIuitSChabuit Ariouifli refpôfîo ad legatos Cxiâris acadipfum Ariouifîi |
I N b E X*
|
Ariouifti contra Cxfarcmpugna Armeniam fubegic Attila Arminius GermanorSdux 19 Armirathus Turcarû dux Cotiftanti/ nopolimoppugnat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48 Armorum fplendore pratftantta mi litum Bafilea praeftat ArnoldusBaua,dux tells côfofïus 112 Arnulphus Imper, expugnat Berga/ mum AmolphusfiliusBalduini sgt;^ Arnuphi Imp, pugna cum Maharenfi bus Arnulphus Imperator bello affliâus in Gallijs Arnulphus Imp.ucnenumhaufit,fed poft pediculorS multitudine obtjt amp;nbsp;Ratifponx fepelitur in monafte/ rio D. Emerani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99 Articuli Hxretici Reghardi Bertoldi deRorbach Arslibros ftanneis typts imprimendi inuenta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j2lt;y Alfatiar Princeps dux de Zçringê Afia non tuta â Germanis xx A^riorum reges nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i SC i Aflur expugnata per Balduinu 141 Afta incenla Atib Germania amp;nbsp;Galliâ diripit j 4 Atila Italiam inuadit Atila moritur prima node qua noua nuptamcompreflit Atila inierat amicitiâ cS Germ. 35 AtilaMefiam, Achaiâ, Macedoniam, Armeniam, Thraciâ, Sicambriam fubegit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ 35 Auaritia quantum malum '333 Augiac abbatis eft Vlma 79 Auguftâ clade efFecit Hcnric.Imp,i3 5 AuguftaeconuentusPrincipum 1C4 Auguftenfisepif.Huldrichus iolt;7 Auguftx concilium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48 |
Auri uis magna potens in reb.möii talium Aurelius Scaurus à Ger.extindus t» Aurelianos afHigunt Nortmanni 90 Aurelianns uidus à Germ. Si poftea ipfeuincit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xx. St: xj Auftriam uaftant Vngari 1x7 Auftriacus duxLupoldus Tigori ma gna cum reuerentia exceptus eft x8 x Auftriam hoftiliter inuaferut Boëmix rexSCduxBauariç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xo$ Auftrix Marchioni bellum enm ducc Saxonixamp;cQVngaris i$i. Auftrixdux inijt pace cum Imp. xsj Auftrixduxaduerfus Abbacellenfes nihil operatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30, Auftrix dux Fridericus priuatur omni bus feudis amp;nbsp;pofteftionibus 310 Auftrix ducem cÔfœderati uno impe tuoppreflerunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xs» Auftriç duces quâdocoeperint ilt;ro Auftrix domus parte cofccderati Hei/ uecq occuparunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;311 Auftrix dux Frider.rogat gratia 311 Auftrig dux Fridericus jimittit iureiu/ rädo Papâ Côftantiâ redudurû 311 BAbenbergenfts comes Imper,fa dus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1x0 Babenbergx cönuéntus PrincipS 149 Babenbergx comitixcelebratx 1^3 BabenbergxLotharius Imp.uixit i$s Babenbergefts epifcopus mittitur Ro mam ad Pontificem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i lt;74 Babylonia quâdo xdifîcaricocptaftt 1 Babyloni) reges nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Babylonix urbis locus ignoratur 5 Babyloniam ueniunt Germani 139 Balbi filtjuincuntNortmannos sg Bakus AiTyriorumrex i. 6lt;: x Balduinus fit rex Hierofolymx, AiTur Si Cxfaream expugnauit 142 Balduinus régis Ludouici ftliäludith rapuitpro uxorefua,deinde appel/ latus comes Flandrix 9^ Barbaroftä Imperator creatus Si ftatu ra eius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»$9 Barones in comités euedi 3‘* Barü urbem diripiüt Saraceni Si Imp, Conftinopolitani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*17 Baftleam |
|
i N D BafiJcamuaßantVngad loo Bafih'enfis epifcopus ÓC afïj feccrStpa/ ■ cem inter Friburgenfcs etcomitem o/Aëgo Bafika bene mérita de Henrico 122 Bafilexmurus fofTxueteris urbis te/ dus lapidibus infcriptis literis He/ braicis Bafilienfrum duxobfidet Cremas op/ pidum Bafilex fepultus iacct Hartmânus Ru dolphi regis filius Bafîliêfis ecciefiae reftaurator quis 122 Bauarix dux uino extinxitanima 21^ Bauaria magna pars hoHili uaßatione pcrditu'r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;255 Bauarix ducem copulit ad deditioné Bauarorum ducem domuit Otho Im/^ perator^f BauarixducêuicitCôradus Imp» 154-Bauarorû duxTafillus ter fœdifragus dânatus crime Ixfxmaieft.eo^ôC ei Bauarix rex ducitexercitum côtra pa/ trem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Bauarorum dux confoflus cecidit 112 Bauarix ducis fororem habuit Conra dus Beleus Cimbrorum rex occubuit ij Bellû Fnburgêfiû ctcomitis Aègi 287 Bellum difcernitur contra Colonien/ fes , Bellû inter ciuitates imperiales et Vuir tenbergenfes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9$. 29G Bellum ortumeft inter monafteriû S. Galli ÔC Abbacelleniès 302 Bellû parat Sigifmûdus adnerfus T ur cos Bellum inter comitem Vuirtcbergen/ fern Sii. ciuitates Sueuix Bellum decretum eft contra Herman num Thuringixcomitem |
E X». Belgius Germanus Afîam côfflexcr/ . citu intrat Belifarius multa in occidêterecepitno mineluftiniani Beliiârtj ÔC Vuittig regis Gcrmanorô prxlium Benedidus Papa cômunicondlijlèa tentia eft depofitus Benedidus Papa noluit nómenPon tifîcisdeponere Bendidus Pontifex arrogantiorcxte ris Benedidi monafterium quisxdifica-* uitLuccrnx Benedid. Papa autoritäreconcilij ana thematizatus Beneuentanorû regioncm eucrtûtSa raceni Beneuentanâ urbêincenditOtho n» Beneuentum cur Pontifici data,ô6colt; mes INortmannorû eamexpugnat 123. Beneuêtanorûdux Andalifiusingra/ tiamreceptusâLudouico Bodislaus Princeps Boëmorum fubz iugatus ab lmp.Henrico Boëmicxfedxaduerfantes fugam tur , piffimam arripiunt Boëmiâ ingreftî copix omia pdunt jiÿ Boëmife oppofuerût Sigifmûdo 3'4 Boëmos uincit Henricus lmp. »o«? Boëmorûduxcoronatusinregé 1« Boëmorum rexdonaturablmp.Frû derico leone rubeo in clypeo i7i Boëmos uincit Henricus I mp. loff Boëmorum régi Philippus iunxitma trimoniofiliamfuam ist BoëmorûpugnacOHëricoImp. m Boëmi partë Germanixdiripuere iG9 Boëmorum ÔC Henrici lmp. bellû fadi tfibutartj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115 Boëmamdus fadus Princeps Antio/ chix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13®. Boëtium quis interfecit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3® Ber ëgarius in Italia regn cf obtinuit 101 Berëgarij SC Ludouici Imper, pugna^ |
|
i N ßoftmodSLudouicus priuatur lu/ minibus à Berengano nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lox Bcrengariû fugauit cepit Otho Im perator m amp;nbsp;114. SC 115 Bcrengarius uindt Guidonem S9 BcrengartjSC Vngarorumpugna 101 ßergamum cxpugnatum ab Imp, Ar/ nulpho nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99 ßcrnhardus Pipinifdip capite luitpœ Bernhardus Pipini filius parat cxerci/ tum contra LudouicüPium Bernhardum conftituit hgrcdcm Italig Carolus Bcrcoldus dux Zeringcnfis dedus ÔC quarc Bethleemuenitrex Anglorunî 180 BombardxàGcrmanisinuentg 325 Bonifacius à Phrifqs occifus Bonifacius primo praedicauit Chriftö inGcrmania nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4-3 Bonifacius Moguntinus Archiep.$4. Boniàcius Papa publicauit lubileum 227 Bononix connocantur omnes Italix Principes SC magiftratus ciuiö 194- Bononix fcholx quis autor 79 Bononiêfes ignominiofe Fridcricum tradarunt Bonofum ddeoit Probus qui fcipfum degitinimperatorem Bofonrcx coronatusa Carolo Caluo 5C Prouincix regnum illi dar Bofonis frster affedat Galliam Boëmorum rex magna manu occur/ ritobuiamPhdippo Brabantiz duxinfenfus fuit Othoni Brabätix dux Henricus obuiam feßi/ natlriderico Brabantiz ducis fdio Philippus filiam dcdituxorem Brandenburgenfis ccdefia à quo zdi/ ficata ßrennenburga obfeflaablmp.Hcn/ rico BrennusRomam incendie x Brenno in Äfiam cö Germanis profi/ |
cifciturSCdcpopuIatur « Brenno duce SenoneSjHcIuetij, Sue/ uijhoftditer ingreffi Italiam 11 Bingx conuentus decomponenda pa ce inter Henricos Imp.patrem SC f»/ lium Brifaciarcemquiszdificauit 1$^ BritanniamtenentSaxones 35 Britannizrex Ambrofius Aurelius oc cidituraSaxonibus Britannos uicit Carolus Caluus 91 Britânizregisfdiâducit Carolus Sim plex Britânia opprdîâ à Seötis, Pidis, Al/ binenfibus Brixia iadat conuitia in Imp, 244 Brixiz muri demoliti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ff 9 Brixix concilium habitum 134 Bruno przpofitus in Colonicnfem ar chiepifcopum confecratur ' 189 Bruno epifcopus Colonienfis 105; Bruno epifcopus captusSCannu duri ter uinculis detentus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;190 Bruno epifcopus Colonienfis libera/ turècarcere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19z Brunfehuigenfis comes 174 Bulgari Pannoniam inuadunt 85 BurdegaläafßiguntNortmanni 90 Budzmagnus conuentus omniü Vn gärig PrincipQeft habitus 32z Burgundia afflida à duce de Zerin/ gen Burgudiam in fuam poteftatem rede/ gitlmp.Fridericus Burgundia Imp.Henrico reddita 10 lt;7 Burgudia fubiedaimperio occifoeo/ c * CAefaris exercitus inermem tur/ bam GermanorS trucidât 17 Czfaris amp;nbsp;Eberhardi de Vuirtenberg coditiones pacisdeferibuntur 284 CziareaexpugnataperBalduinö 14z Czfaris uxor pace emità Germ, iff Czfaris amp;nbsp;Germanorum pugna 17 Czfar mittit legatione ad Ariouift um deindeipfemetconueniteum 14 B Czfaris |
D B X.
|
Cxfarîs apparatus in Germânos ir CxfarQ conatus contra Germanos 19 CeTarianoruetGermanorôpugnç 4.5 Cacânus Hunnorûrex côucnitCaro lum ut poffîthabitare circa Carno/ tum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;ylt;r Calabriâ cripit Imp.Otho grxcis xiff Calabria capta ab lmp» Calabriam capiût Imp.Côflantinopo litani 6C Saraceni Calipha AcgyptiorQ rcxpugnatcon/ tra Cbriftianos Calûniari nimiô procliues fumus xsj Camillus ex exilio uocatus Romam Germanos in fugamuerrit n Campania bello laborauit Lotharius Campania redadain feruitutêab Im/ pcratore Crania expulit Grxcos Ludooicus imperator Campaniam uaftantSaraceni 9$ Capux dux Italia expuifus per Rogc/ rium Capuanos fubegitOtho lmp» 119 Capuam occupant Saraceni jxi Cardinale unosmilTusColoniâ 187 Cardinalis de ColûnaeligiturinPon tifîcçm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JIX Caritas annonæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187 Carolus Simplex rexGalIiar créât s'ÿ Carolus lmp. petita Baûlienfibusre/ cipi Carolus Simplex filiam Britannizre/ gisducitEdinam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;98 Caroli palatia fada ab ipfo Carolus Magnus cuius nationis 7) Carolus Imp.quid refponderitlegatis lt;nbsp;inconuentuPrincipum xa^ Caroli inftitutiones in erudiendo es Carolus recepit Neapolim QC. miferç afflixittotumrcgnum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29^ Carolus Norinbcrgg mokas inftituti/ onescorrexit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xSff Cardinalis in Germ, pecunia collegit ad ufum expeditiôis in Turcos xo o Carolus magniftcèexceptus eft in urz beBafilea Carolus bxreditatibui paternis quid |
CarolomânibellscßNortmSnis 9e Carolus Caluus uictt Anglos 5gt;C Bti/ tannos Carolus qnibusecclcfijsdonauit es Carolus Martellus libérât Rotnâobrt dione Francorum rex 4-gt; Carolus Prag« conftituit archicpifco/ patum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x8ff Carolas rex GalliarS Ifabelâ ducis Ba uari filiam uxorem ducit ^9^ Carolus rex GalliarS Margaritam fi/ liamMaximilianirepudiauit }4-$ Caroli régis GalliarS uidoria 34-5.34® Carolus rex GalliarS rapuit Maximi/ liani fponfam amp;nbsp;côpreftît X4J Carolus Imperator inciditin grauem morbum Carolus Imp. Vlmä urbcm totam dti xit.fedobfidionemfoluit xso Carolus Magnus in Germ .natus 74 CaroloclaudSt portas Norinbergen/ fes Carolus Sucuorum rex fit Imp» 9^ Carolus eiecitGrxcos ex Italia 7^ Caroli fid Boemorum bellum 77 Carolus Caluus moritur 9i Caroli S^VenetorS bellum Carolus Caluus coronatar in regem Bofonem Slt;Prouincizregnuniilllt;l dat Carolus exceptus Rom« honorific^ ÔC côtra pontificum ius noluit quic quam decernerc Carolus Magnus fundator fcholarS SCmonafteriorum Carolus Simplex fratrê Odonis Rogt; bertS Aquitanix PrincipemoccicH tur Carolus Simplex fxpe uicit Nortman nos Carolus Simp, capit àHereberto 98 Carolus uetis amp;nbsp;mêfîbus Germanica nomina impofuic Carolus Simplex filiä dat in uxorem RolleniNortmänorS Principi 9t Caroli Calui duo fil uno lumine pri uauit,alter à milite interfedus, tertl US Ludoui« Balbus fußftitit 92.9» Carolua |
|
i N Carolus mifît legatos ad Papâ pro re/ formandaecdefîa Caroli Martelli gefta 49 8^50 6C Caroli Calui bellutn cum Nortman/ nis Carolus rex Galliard cû Anglis gcflit graue bellum Carolus mittit exercicum in Angliam quoSCuincit Carolus quêdam iuuenêdepofuit de epifcopatu 8C milité ex co fecit e 8 Carolus init paccm cum Danis Caroli Calui in Anglia bellum 90 Carolus Aquifgrani fepelitur ^9 Carolus filius Caroli moritur cs Carolus Hierofolymam ufque perue nit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ey Caroli uxoresamp;liberi acteftamétum poftmortcmcius 0^ lt;^4 2^ lt;^5 CarolusCaluus creator Imp» 94 Caroli liberalitas amp;nbsp;eius ftatura corpo ris acfcientia linguarum qui^ prç/ ceptorcs fuerunt eius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e 7 Carolus diligés in legêdo exercitan dofeamp;inpauperesmifcricors es Carolomahnus moritur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58 Carolus uicit Aquitaniam amp;nbsp;Vafco-» niam Carolus GalllarS rexDcfideriumca/ pit SCuxorem eius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$8 Carolus duce Bauarorum ter ignofcit denuo dânatur amp;nbsp;ducatus fit fuus co Sc lt;ri Carolus poft odo annos gladio fobe/ git Vngaros £C Pannonia Carolus aregePerfarS Sclmp, Con/ ftâtinop.êC alqs multis muneribus donatus CaroliCal.amp;Ludouicipugna 94.95 Carolus in monafteriumfecotulit 90 Carolus fubegitSaxones ÔCinfidem Chrifticonuerfi , Carolus cacdit Turcos -Carolus uidus à Turcis r- Carolus Imp.1,Occidents 7} Caroli,HirenijNicephori pax. Carolus Roma Pôtifici fubiecit,alia^ multailli donauit Caroli Martelli pugna in Hifpantjs cS |
DEX; Turcis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49 Carolomannus monafterium ingredi tur Carolomannus ÔC Pipinus fratrécôtj ciunt Griphonem in carccrem $0 Carolomannus oculis priuatur, iulTu patris Caroli Calui Cxfar uerfus in Germaniamconuen/ tusPrincipumcelebrauit 333 CæfaràVenetis honorifice'tradat 331 Caftinus dux contra Germanos 33 Catanenfem urbcm dinpit Henricus Catulus fuperatus Romanus a Ger/ manis Caufxquare Pontifex Dieterichs ab/ rogauit „ - Celtis tulit leges Samotes i Celtiberis legem tulitlubai ' i Chriftianorum amp;nbsp;Turcorum pugna 137 amp;nbsp;139 f Chriftiani capiunt Hierufalem 140 ChnftianorSamp;TurcorS pugna 334 Chhftiano Principi nihil antiquius pax * nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioff Chrifti religio quando cceperit in Ger mania nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3 Chriftianos pcrfequitur Lucius 35 Chryfoftomus in exilium milTus 33 Chriftophorlis Marchio Badenfis Ma ximiliâhû pfecibus multis reuoca/ uitabinftituto . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;352 CilijE comes cu quibufda focrjs conci/ lium ceperut de capiendo Imp, 332 Cicenfis ecclefia à quo xdificata 11 s Cimbrorum Beleus rexoccubuit 13 Cinifiusmons ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;173 Ciaes Moguntiac inexilium mittun/ tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;338 CitiesMogStixmiferrimetradati 338 Ciuitas Bafilicfis praeftat armorS fplen doreamp;militumprxftantia 332 Ciuitas Bafilea ad locS coheilfj depu/ tata .V x Ciuitates Imperiales in Sucuia gefle/ runt bellum^um duce Vuirtenber/ genfi Eberhardo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;289 Clamor miferabilismulicrum 338 B 2 Claudius |
|
■ I N ß Claudius rcx Fracorum inuadit Gal/ kam Clemens 5. celebrauit Vienna in Bur/ gundia concilium Clemcs lubileumannum celebran dum ftatuit ClodiamVngaridin'puerunt 101 Clodoueus rex Gallixconfitct Chri/ ftumjf^ecßuidusaGermanis 38 Clophis Germa, rex Tiberiu fugauit ex Iralia,deinde occifus 44- Clotharius Francorum rex 44 Cogitationcshominßuanxfunt 334 Cogitationes hominum.ßukaeS^ua/ nx Cognius Saxonum düx 38 öc 39 Colonix anteurbem omnia in cinerê redigebantur 'Colonix epifcopus reconciliatus Phi lippo Colonix obfidionemfolucnsad par/ uaoppidadiuertit Philippus 190 Colonienfes ineunt pacemcüm Phi/ po Colonienfis epifcopus üxore Hêrici regisunxitamp;coronauit 101 Colonienfes offerut Adolpho omnia quxhabuitinurbe Colonienfes ciues magni xftimätRo manxecclefixobedientiam 189 Colonia recepta per Henticum $, Im/ peratorem Colonienfes recipit Philippus in gra/ tiam Colonienfes pollicétur Cxfari Philip^ pomulta Colonienfis epifcopus à ciuibus uoca tuseracapoßaca Colonienfes ciues Adolphum epifco pumexcipererecufant 189 Ccloniam prouedusTreuirorum ar/ chiepifcopus Colonienfes iurant Philippe qufcncp poßulat Colonixcouocantur Principes Ger/ manix Colonia mittitur unus cardinaliu 187 |
É Colonienfis archiepif.Hcnricö adofe/ feente coronal in regem Comes Palatinus rebellabat Rudol/ pho Comités qui interfedi funtin pwia in pagoToffingen Comitia celebrauit Philippus in Mui huien Comitia Principes celebrant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55’ Comitia Ratifponxcelcbrata nbsp;nbsp;*4® Comitia celebrauit Fridericus Mog«“* tix Comumquisxdifïcaûcrit Concilia generalia frequenter célébra riconflitutum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pf Concilia Francofurdixcelebratur 8^ Concilium celebratum Piks Concilium celebrâdumdecretutneft Concilium habitum Moguntix '5^ Cöcilium celebratüFrancofurdix Concilium habitum Brixix iJ-t- Cöcilium Bafilienie Eugenius Ferra/ riam tranflulit Concilium Balilex inflitutum à Ponrf ficc Cöcilij Baiilienfis ada Nicolaus Po« tifexapprobauit CôHuentixcIigitur dux Sueuorum in Imp. Coiuratio quorundâcS Philippe i8lt;s Conradusmortuus efl in Apulia Conradi Imp, pogna cum duce Saxo/ nia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io$ Conraduslmp.moritur i$9 Coradus rex Hêrici Imp.filius (o.an/ nos regnauit in Italia 14e Conradus Imp, Vngaros Sclauos cedit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124 SC 11$ Conradus Imp,obfîdetDamaica 15« Cöradi Imp. pugna in Africa co Tur/ lt;nbsp;cis Conradus dux Flandriç Orientalis co 'ronat ferrea corona Mediolani, rebellât Imp. Lothario nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15® Conradus SueuorS dox eligitur in Im peratorem Conßuentiz Conradus |
|
k N •Conrados Imp.Burgundiam fubiecit imperiooccifocorLimducc Coradus Imp.Hierofolymâ bienit Conradus Imp.pnuikgtjs VImam or nauit Conradus Fmp, pugnat féliciter côtra Conradus deLanfpergmittiturin Po loniam Conradus fuburbia incendit Medio/ lani,amp; tributariâ facit Polonia u) Conradi Imp.6lt; Ernefti Sueuix ducis pugna Conradus Imp.Norinbergam priuilc gtjsdotanit Conradus Imp. petit Italiam cum ex/ Coradusimp.uicit Guelfonem du cemBauarixprxlio Conradus Friderici filius eledus in re gem Germanorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loff Cöradus cligitur in Imp. SC facit tribu •.ariana Poloniam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uj Cöradus Imp.obfidetVuinfperg 154. Conradus Imp.moritur 104; Conftantiâ Pontifex primo adueniês ooningreflus Côftantixagit cum Longobardis I ri dcricus Imp'.qmdfingalx ciuitatess, illideberent Conftantia Imperialis ciuitas eleda in locum concilij Conftantix S. Petri monallerium fun datum Côftantiâ SigifmSdus Imp. uenit 307 Coftantia Potifexhabitu famuli equi tisuulgarisexiuit Gonftantiam redqt Sig’fmundus Im/ CôftanuammilTus eft Ioan. Hus 308 Conftantinus5, Imperator oforima/ ginum Côftâtinus contra Sequanos Ger/ manos pugnat,à quo ferunt Caro/ lum 5. Imp.originem duxifle 3^ Conftantinus ui fedus Pontifex cogi turrelignarepontificatumsff 0lt; 57 Conftantinus 5. Imp.cotra Pipinum mitcic exercitum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;52 |
E, 5^- Coftantinopqlitana Relpub. obfèft^ a Germanis abijs^prxlium com/ miflum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S)C Conftantinopolitanum cxilium 33 Conftantipolim ueniQt German! per Vngariam Conftantinopolim regionem diripiSt Conftantinopolitanis Imp. quâdo ac ceptû Roman, imperium occiden/ talc Coftantinopolitani Impcratoris Leo/ nisSi^LudouiciPtjfcedus Coftantinopolitani Imp.cum Saracc* nis Barum urbem diripiunt, Apu/ liam amp;nbsp;Calabriam occupant 117 Conftantinopolitani Imp. fadi tribu/ tartjTurcis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55 Coftantinopol.Turcusexpugnat 333 Coftantinopolitanum uexâtregnum Huni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$lt;s- Conftantinopolis obfelTa à Saracenis io3 Coftantinopolis obfeiTa g T urcos 48 Côftâtinopolitanus Imp,Michael 83 Confpiratio aduerfus Fridericum Im peratorém nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;33^ Conftitutioncs quxdam xditx 3 ix Cofuiiturde expeditione fulcipienda , jnTurcos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;198 ÔC 199 Cotentio non parua inter Rupertum Imp.ö^ Florentinos 300 Contêtiones magnxexortxob regn 3 Corbana Princeps militia: régis Perla rum “ Corona aurca Fridcricó Imp, Romas imponitur Corporis habitas Henrici Imp. 185 Craft» Imp. pugna cQ Nortmannis 9 7 CralTus Imperator mente captus 97 Cremas obfidet Bafiliêfium dux,dein ab Imperatore Friderico capta itf? amp;nbsp;Iff3 Cremona aftlida à Crcmonenfibus Cremonefium QC Mediolanenfiû bel/ lum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^x Crcmonefes danauit Cxfarut omnia Mediolanenfibus reftituant nbsp;nbsp;nbsp;i$x ß i Cremonenfium |
INDEX.
|
Çrcmonennumagridcpopulati 19 Crefcëtius Nomêtanus in Italia lmp. Creticusrcx Anglix ÔCeicdff èregno pcrSaxones Cruces fanguinez in ueftibus hzferûc Cuma deftruda à Mcdiolanenfib. Curienfîs cornes Hunfredus ' 84. Cyrus confultum nonputauit Roma nosauingere EAciam fubiecitimperioLotho riuslmp, ifcum Imp.Côradus,rex Gallia rum Ludouicus, rex Hierofolymi/ tanusobfident DamafcopofuitfedêMahometh 4.7 Dani Frifiamdepr^dantur 107 Danorum rexinterficiturafîlio^ôd fit paxcumCarolo DanorûrexMersburgicoronâfp Darius cû ad Danubiû peruenit ceflit Décretû Pôtificis quodin côcilio Cô/ Decius depolaüit Thraciam amp;nbsp;à Ger manisoccifuscumfilio SiC zt DeipHino mictuc legatos BaOlicfes ÔC rexRomanorum Delphinus uenitin Alfatiâfecit^fœquot; dus cum tjs Magiftratibus 327 Delphinus magnis copijs Gallias eil ingrelTus Delphinus depopulatus eit ocs agros inter ßafileam 0^ Alfatiam 327 Dertonem capiunt Cziäriani itît Defiderius fit Pôtificis hollis QC urbes eius cepit Defiderius Longobardorum rex $2 Dietmar rcx Gothorß parés fuit Die/ trichiàBerna Dietrich Germanorum rexet Ftius fc côiunxeruntcôtra Atilâô^ fuderût illûjoccubuiic^eô plio Dietrich 3^ Dieierichû Pôtifex Rom.depofuitô^ |
abrogauit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î57 Dieterichus arces Mogunttnz forma uit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1}7 Dietrich de Berna natôs German, Ita/ I;am regnauit,Odoacré intcrfêcitet BoétiûPontifîcê^I.Ioan. Dieterichi de Ifenburgo bellum catn AdolphodeNaflau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îî7 Dieterichus arcem deferit 358 Dieterichus noluit inllituto fuccefîori Adolphocedere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33î Dietrich à Berna quales parentes ha/ buerit Dieterichus articulos fibi obieâos de fendebat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjz Difeordia magna inter Vüirtébcrgcn fern ôi. ciues Eslingenfes 1« Difi-ordiemultz fuerùtin ccclefîais«^ Diflidia cœperunt fernere inter Pond fices Dodrinâfuam Bocmi4..arriculiscon firmant Dodlrina Ioannis Hus 307 Drufo mortuo ex uulnereimpofitö it ti nomê a prouincia Germanie? i9 Drufus cum exercitu ab Augufto in Germ, miflus Halïbs S»^ Vïipetcs opprelIîtjS^ Sueuos QC rurlum ipfe àSueuisuidus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i3 Drufus Germanizaliqoam partem in prouinciâ redegit Herciniâ per/ uiamfecit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i3 Dux Albertus fzpe cû Norinbergen/ fibuspugnamintjt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^» DuxZeringenfis pecunia exhauftu« ‘185 Dux aufirizintjf pace cum împ* ^85 DuxMediolanen.bdlûaduerfusKef uctios conatur excitarc 3^4 Dux Bauarie Georgius Rupertofî/ lio comitis'Palatini iunxit filiam fu am matrimonio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35« EBerhardus cornes Vuirtebergcti Z fis Vuormatizà Waxtniiliano cllduxcreatus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34lt;î Eberhardus cppidulû Hemishen cir/ cundatillud^inccndit Eberhardus |
|
Ebcrhardus dux Vuincnbcrgetifis d uitatcs Sueuix fuperauit Ebcrhardus comes dc Vuirtcbcrgcx/ torfitaciuitatibus Sueuizmagnatn pecüniam Eberhardum comitem de Vuirtêbcrg Sueuixduitatcsapud Czfarcm ac/ cufant Ebcrhardus comes de VuirtêbcrgRu dolpho Imperatori rebellauit ïti Eberhardt comitis dc Vuirtenberg Ebcrhardus cocptc dcteftari fuä fupcr/ biarn Eberhard! comitis dc Vuirtêbcrg con tumacia Eberhardo principi rcbcllare cœpcrSt oësnobilcs incomitatu Vuirt» 29s Eboracenfis dux CÛ rege Ängliz beb lumgeffit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎÎ4 EboracumArduruspremitrex 39 Ebrictas maxime noxia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;241 Ecclcfiarum occidentaliSturbatio 134 Edenulphus rex Angliz dccimas ob/ tulit Pontifici Erncricus Sucuorum rex 34 Epifcopus Moguntinen.Dfeterichus Principes auxiliarios habuit 337 Epifcopus Pragêiïs multa conatuSjOi hilautcmproficicns Epifcopus Adolphus Principes à fua parte habuit Epifcopus Colonien, parui zßimauit iufiurandumOthonifadum 189 Epifcopus Argent, appellat Fridericu Epifc.Sifridus fugit in Turingiä 19 EphcfumpcruenitGalliarSrcx 157 Equilium diripucrunt Vngari loi Erdfurdiz fynodus habita contra Pa/ pam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;132 Erdfurdiz epifcopus Elcdorcs pricipes quädo inftituti 119 Eslingen feftinatliberarc abobfîdiôe Eslingen oblidct Fridericus Imp,246 |
Efchental arcc cximic munitionis exgt; uirerûtcôfœderatiHeluctiorS 304 Etius Fräcos ex Gallia expulit deinde ipfe rurfus iilis fimul^ Sueuis cef/ fit Etius ab Vaicntiniano Imper, obtrun catur Etius cum Dietricho fugarunt Ati/ lam Excömunicatio publicatur in Philip/ pum Eudoxia uxor Vaicntiniani poftmo/ dumMaximiaGenfcricocapit 3ff Eugenius Papa fummam pccunixex pendit ut côcilium Bafilienfe difiur baretur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;32ff Eugenius Bafilienfe côcilium tranftu litFerrariam Eugenius Pontifex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s Eugenius citât per literas ut ueniat ad concilium Bafilienfe Eugenius pcrmoleftctolit pacem Via dislaicumTurca Eugenius Papa conabaturlocûconcî lij à Bafilea transferri Bononiä 3 iff Eugenius Pont, mißt legatos ad Vn/ gariam Eugenius Papa cum cardinalibos ad/ moncturfeconferreBafilcam 3iff Eugenius Carthagine pulfuspcr Ar/ rianos Eugenius deponit à pontificatu publi ca fententia generalis concilq 320 Europa totauexàtur bellis 99 Excrcitia Henrici Imperatoris 18 j Exercitus cofcribitur paifim per Gcr/ maniatn F FAbius Max.GalIiam uicit 1 lt; Fata eorum qui occidebât Alber tum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;238 amp;nbsp;239 Falernum urbem Siciliz capit Henri/ Felicianorum hzrefisdamnata 72 Fames in Germ, quale^exêplum ac/ ciderit co tempore Famclicicxpellunt MogStie ducs 333 Felix quintus Pontifex dox Sabaudiaä Bafilezereatus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;320 323 Fcrrariatn |
INDEX.
|
Ferrariâ träßuli't Eugenius concilium Bafilienfè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji9 Filius ducts Vene torn fufpendit zq7 Fiauius Claudip expulic ex Italia Ger manos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zz Flandrix conftituitur eptfcopus $ lt;y Flandriamquisexcoluit 95 Flochbergcaftrum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;154. Fcedusppetuûconfîrmatû inter Suan ( depoidu amp;nbsp;fratres Tcutonicoszo^. Foeminaincxhauftzlibidinis zlt;Ji Foeminafibi prudes magna peftis 293 Franci expulfi è Gallia ab Etio, poft hac itcrum receperunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj Franci Orientales quädo occuparint Galliam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jz Franci Orientales undc orti QC eorum lausacfituseoruni Franci tenent Galliam, uexantHipa/ fpaniam.ac hallam I rancorunipugnacum TurcisinHi fpanqs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49 amp;nbsp;$0 FräconiamuaftatLorharius Imp. iji Francorü QC Hifpanorö cotentio 43 Francorum dC Sueuorum bella 43 Fräcofurdix Maximilianus eft eledus in fmperatoicrri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;344 Francofurdix rex Bo’émix in Impera/ torem eligitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3zoi Francofurdix concilium celebratû 72 ÔC 3^} Francofurdix comitia Principum celc braüitHcnricnsrexinGerm. zoo Fräcofurdix Vuenscelaus Imperator eledus Friburgenfe bellum cum comité Aez _ go Friborgumquisxdificauit Fridericus dux Auftrixa Sigifmundo ImperatoreinconielTu Principum accufatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;310 Fridenci oratio habita ad Innocet. 19 ff Friderici pugna Imp.cü Suitano 179 Fridericus dux Auftrixpromittitiurc-iurando Papam Conftantiam redu öurum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;311 Fridericus reddit ablata ecclelix 200 |
Fridericus ubic^ fufcipitur Fridericus dux Auftr. rogatgratiä 311 Fridericus admonet duce Bauariz ne alienum regnum fufeipiat 3Mr Fridericus Imp. excömunicatur aPoz tifice Fridericus Imp. in fuampotcftatêrez degitBurgundiam Fridericus Im.mortuus in Apulia 212 Fridericus adHonotium mittit lega/ tos Fridericus tertius dux Auftrig Franco furdix eligitur Fridericus amicitiam regts Galliarutn animaduertit Fridericus per Germaniä uißtatciuita tes Fridericus denuo conuocat proceres Fridericus Imp.obtjtLyncex 345 Fridericus Imp.ubi fepultus iacet 34Î Fridericus Imp.diu tmperauerir34i Friderici Imperatoris fadum inexetn plum pacis turbatoribus 345 Friderici comitis Palatini, duciscß^^^' uarix bellum cum Vuirtenbergenfl Comite Fridericus dux Auftrix priuat omniz bus feudis amp;nbsp;poITeffionibus 310 Fridericus Imp. VeronxPrincipemui cit Fridericus Barbarofïalmp.faâus 159 Fridericus Imp. Boémorumducéco/ Friderici Imp, QC Pontificis odia Sgt;C terx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iffi ÔC lerf Frider.Imp.uindtMediolancfes Friderici Imp.filt; Pontificis odiS les Friderici Imp.ada in Italia Ä^cotradu cem Saxon iç amp;nbsp;Papam Alexandru 174 nbsp;nbsp;17$ Qi ’7ff Frider.uertit figna in Lotharingiä 198 Fridericus Hagenau addeditionêcô/ pulit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;97 Fridericus ueniä amp;nbsp;pacérogatàPon/ tifice ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20z Fridericus primum Romam petit i9ff Friderici ducis Auftrij animi dotes32i FridcricusRomx fub aureo panno du dus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jjo Fridericus |
|
i N Frïdericus Imp. Romx à Pontificc in Canonicum creatus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nt Fridericus Imp, una cS uxore undus amp;coronatusRomx Fridericus Imp.a'Pontifice undus in Fridericus Imp. una cum uxore Nea/ polimprofeduscft Fridericus Imp.Bafilienfi ciuitati plus alijs tribuit Fridericus redit in gratiam cum Ponti fice Fridericus Viennam properauit 3?$ Fridericus Treuirenfesinfidem acce/ pit Fridericus bellum gerit in Italia et Me diolanumcapit Fridericus Imp.obfidet Alexan. 17} Fridericus undus5^ coronatus in Az quifgrano Fridericus comitia Moguntix célébra Fridericus afcendit in Sueuiam 198 I rider.rcucrnt nolincignominiaxoi Fridericus affligitfubditos Papxquâz tumpoteft Fridericus dux Sucuix rebellât contra ImpLotharium Fridericus in Italia diutius comoratus odio eft habitus ab Italis Fridericus deliberatione opuscfle tc/ fpondit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i9ff Fridericus Imp.Hetruriâ fuâ facit,An conam ad deditioncm cogit 170 Friderici Imp.filij i^i amp;nbsp;177 Fridericus Imp, uincitducemPolono rum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iffx Fridericus Imp. capit Crema, Medioz lanumobfidet iff7 ÖC leS Fridericus capit pofteftionê urbis Hie rufalem Fridericus cum noua nupta proficifci turinApuliam Fridericus minatur Ie Romam uentuz rum Fridericus impetrauit à Principib, ut |
D È. X. Fridcr, mittit legatos in Europa iox Friderici nuptix celebrant Romx ïà Fridericus mittit legatos adHcricUm filium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;201 FridericS excomunicat Pontifex 199 Fridericus Afiam retfta petit 201 Fridericus Henrici Imperatoris filius. Imperator appellatur i9lt;r Fridericus uxorem tertiam duxit 205; FridericQ excomunicat Pont. Ro. 202 Fridericus per Italia ufcß ad urbê Roz mam omnia profternit 199 Fridericus mittitlegatos ad Longobar dos Fridericus conuentumhabuit Herpiz boli Fridericus Imperator in carcere ierua/ tur perpetuum triennium 254. Fridericus Romx quid egerit 209 Fridericus rex Sicilix amp;nbsp;Imper.iterum • appellatur Fridericus properatin Germania 199 Fridericus dudus Conftantiam à Cuz rienfiepifeopo Friderico aditS negarunt in Hagenau 197 Friderico exponitur totum negotiS à legationefibimifta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i9ff Fridericus in Italiam profedus 199 Fridericusagitgratias Principib. i9ff Friderici adolefcentiscaufa agitur i9lt;r Fridericus in Italiam proficiRitur itrr Friderico loâncs rex filiam fuâ in uxo Fridericus ducit copias contra Henriz cum Brabantix ducem Fridericus Imp.in uiolatores pacis pee namftatuit Fridericus 2. ducatS Auftrix in regnu euexit Fridericus patrimonia S. Petri impie tradauit Fridericus cum coptjs reuertitur in Ita liam Fridericus Imp. detinebat graui morz bocoporis Fridericus magnis itineribus contchz ditinApuIiam Frider, bona ecclefiaftica inuadit 202 Fridericus nauigat in Syriam 202 C Fridericus |
|
î N D jpn'dcncós infignia impenah'a in Sue/ uiammifît Fridericus in Tufcia multis infîdrjs eft petitus Frifiaobrequés reddita Henrico Im/ peratori Fnfiamdepredantur NortmanniDa nicp Fruges contritx in agris xsg Frugû magna caritas in Germania SC 1 uropa Frugum conferuatio laus gloria ci/ uitati Frumento plurimos iuuarunt Argen tinenfes Frumêtorum copia magna infterqui liniumabietfla Fuga fibi confulitDieterichus Fuga turpis aduerfariortim Bomie fe/ clx Fulda monaftcriS à quo srdificatû Fuldcnfis Bibliothecx fündator quis 108 Furor quorundampnncipum 357 G Cï Àilarda deßrudum* i6i y GalcnusuoIuitinGermaniam proficifcicum Imperatorc 19 Galliamuaftarcum Vngaris Atila 34. Galliarum rex in Afiam nauigat 15$ Gallixrex Carolus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;89 Gall lain locußxUexantSC fames, pe/ ftilcntiatp Calliï rex Carolus Simplex 97 Gallix rexcÔfitcfurCbriftum Clodo ueus atc^ nidus à Germanis 38 Galliam à Germania Rlienum fepa/ rare Galli Sc Germanicofpirarant SC Ro/ manum imperium inuadunt ic Gallia quâdooccuparintFrâciorien/ rales Galliarum rex Conftantinopoli exce prushonon'fice Galliarum rex Ludouicus Hierofoly mamuenit Gallias inuaduntNortmanni 90 Galliam fenentFranci GdllixrexliberaturperRogeriS 159 |
EX. Galliarum rex oblîderDamafcS Galliam inuadontGermani 44-GalliarûregûpugnacûHenr. Im no Gallia hxrefis floruit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’■^4« Galliam uaftantSaraceni sgt;9 GallixrexLotharingiacapit ÔCagros, Aquifgraniuaftat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;’7 Galliarû reges pugnacnmTurcis 157 Gallia affeaat frater Bofonis 9^ Galliam uaßant German! 22 Gallixrcxfeditionibus uexatur m Galliam uaftantVngari 10® Galliaru rex Ludouicus captus à Sara ceniSjfedRogeriuslibcrateum 15® Galli locutos Germanica lingua 73 Gallos Germariica lingua locutos i Gallos German! expulerunt * Gallogrccia uel GallatCjUndedida’X Gabriuius 6. Germanorum rex ßre/ Geifxregis Vngarorurn bellumcuni Aufirixduce nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151 SC 151 Gengenbach monafterium quisadi/ Gcnfericus ab Anthcmio eicdus cX Genfericus ciim cxercitu in Sicilia na uigauit Gcnfericus Germanoru rex initpacé cum Valentiniaho Imp. 3î Genfericus crudclis Africa diripit 34quot; Genfericus Roma diripit, Eudoxiam capitjMa imum interficit 3* Georgius dux Bauarix iuxit matritno nio filiam Ruperto filio comitis Pal latin! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3î^, Georgtj monaßeri'umxdificatom i3lt;* Germania diuifa diJob.principib.H^ Germanix parte diripucre Boemi lO Germanoru fuperftitioes SC diuinatio nes auguria^SC agrorû diuifioncs 7 German! uincut Clodoucumrcgcfti German! !neStpacecuIuftinia*io 4-® Germanip fines Germanica lingua Gallos locutos t Germanorum rex T eia German! quando acceperint imperiS Rotnanwm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73 ÔC 74 Germaniaoi |
|
IN Germaniam cur mercatores adiré con fueuerant Gcrmanorumj.rcxTngxuo x German! diripiuntAfncam , Germanorû uidoria cotra Cxfare 17 , German/uincuntAurelianutn SCipii poftmodum uincuntur xx ÔC 2^ Germanorum mul/erô memorâdum exemplum Germanorum fort/tud/nis latts cotra Decium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xi 0^ 2x Germanos flC Gothos opprimit Stil/ co Germani regem Macedon/^ truncant Ptolomxum Germanorum 5. rex Marfus à quo di/ d/Marfi German/ repulerunt Hunos German/u/ncunt Romanos ix amp;nbsp;ix German/a mult/s mod/s uexabat x^x Germanorum pugnacS Vngar/s xoo German/obfident Acamurbem 180 German/ inf/dijs c/rcumuenti â Thra c/samp;mul/er/bus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29 Germanorum leges nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 Germanorum progen/tor T u/ico x German/ Româ,Ital/am uaßantjNea pol/m caperenonpotuerunt }lt;r German/z pars inprou/nc/â redada perDrufum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 Germanorum ac Czfarian.pugnz 4.5 German/z populorû nomina $ ÔC Gerhiani fuderunt Cf far/anos Germanorû gefta, mores, leges, r/tus X amp;nbsp;3 Germ, pr/nc/pu corpora cuftodes xo German/pulu ex Ital/a Germanorû amp;Saxonûpugna 8lt;An Germanorum Romanorum^pugna apudArgentinam German/ truc/dant Sebaftianum Ma/ gnum dom/numLuf/tan/z German/ /n Angl/am prof/c/icuntur Geru/cauiua aLothar/oinuas clau/ d/tetinfluuiû Arach/m proi)cit 87 |
DEX. Germahi propter l^endiu ncgatuni confp/rarunt cû Gallis SC inuadunc imperium Gcrm^celleruntcx H/fpantjsin Afri/ cam Germanorum cantus hoßem aggreP . furi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xflc IO Germania multa apparuerût in coelo t5;4- Germani u/ncunt Aegyptios H/ero/ fblymz , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14.X Germanorû cum Romanis duce Pro bo pugna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X3 Germani Babylonia ueniunt 139 Germani captant Hierufalem 140 GermanizrexLudou/cus 89 Germani cû luß/n/n/ano Imp. foedus ineunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4X Germania Rhenus feparat à Galli)s x Germanorû pugna in Italia 17^ Germani fugant ex Italia Francoru re gem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40- Germ. 3oo.annis regnauerut/n Lorn bard/a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4X SC 43 Germ.expulerût Tiber/û ex Italia 44 Germanorû pugna cum TurcisinHi fpantfs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49 8C ilt;i Germani Cößantinopolim reg/onê d/ripiunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;137 Ger.côtra Saracenos profîciicunc 34» Germaniam inuadit Conßantinus 3» Germ, tota hyeme othia florucrût 17t Germaniam fames afflixit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;129 German/a famelaborat,quandoque German/ Gali/am /nuadunc ac Tauri Germaniam unan/mem reddit Henri German/f fames terrpmotus 93.94 Germanorû rex Mannus fu/t x. Germania uaßata ab Vngar/s German/a qual/s ai/quando fuerit 4 Germanorum rex 4. Herm/on German/f ciu/tates uetuß/ßimz qua/ Germaniam d/ripit Atila cum Vnga/ C X Germani |
|
I b Germani unde didi Tcutones x Germani Honorium expulerunt j i German! bombardas iniieneru nt ji«? Germanorum matrimonia 7 Germamam Mars rcfpicit 7 Germani Scilconis cxçrcitû fuderût} i Germanorum uita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff Germanix firus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 Germani naufragiopericrunt jx Germani Algediüum trucidant 58 Germani qux Conßanünopoli amp;nbsp;in Vngaria geflerint Germani incurfiones faciunt in omes nationesAfricameptenent Germania inter fe cruêta inteßina bel/ ia gerit Germani inierant amicin'am cum Ati la Germani uincunt Saräcenos 87 Germaniam uaßant Vngari et deinde aGcrmanistracidati Germanas mulicres patriapugnaP fe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff Ô6 9 Germanixmagna pars miferèafflida 337 Germani,Mauritaniam, Numidiam, CarthaginêjGallitiam capiunt 34. Germanorum 7. rex Sueuus unde no minati Sucui SC Tigurinae urbis co ditor Gcrmaniarßatusmiferandus 187 Germania Imperâtores reges pul ß GermanorScriminS capitaliö fuppli/ cia in manu facerdotum étant 9 Germani fuperant Roman.duceHar minio GermanorSrexGâbriuiusbelIo for/ tis Germanorum comitiacjquibusq; fum mus magißratus, qui nobilitan/ tur,eorumue humanitas, ac poculo rom concertatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 Germanorum geßa ante Chrißum 11 Germania affligitMorauia gens 98 Germani à quibusnomêacceperint 2 Germa niac uilitas frumenti QC uini 1^9 Germaniagrandinescecidereutcari/ rarem fecerint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;122 Germant Gallos expulerunt 2 |
E X. Germanorum rex Gcnfericos init ps cemeum Valentinianolmp. 55 Germaniam afiîiguntMabarêfcs 9“» Germani Dclphis Appollinis templS diripuerunt,deinde multiperierût cum duce Brennone Germani occidût Varum duce Armi/ nio Germani uincunt Vngaros » 0^ Germani Pifidiâ perucnerunt,Antio/ chiameeperunt Germani Italiam inuadûtôi^ Galliam uaßant Germani CößätinopolimucniSt per Vngariam Germani dcpopulant Vngariâô^ ßa/ liam Germani uin Amt Nortman. Germani Atilam uicerunt 35 Germani uexant Italiam 4) Germani^ duces primi adoriunturho ßem Germani quando profefli ChrißS 48 Glai entern uallê Vucrdenbergéfisco mes amp;nbsp;Donatus de l'otLêburgua ßauerunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;281 Godefcalus occifuscum fnis militib. perV’ngaros nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;137 Gotfredus Lotharin. dux rex fit Hie/ rofolymx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140 Gotfredus Danorum rex 6) Gothosôt^Gcrm.opprimitStilco fo: Gothos expulit Italia Probus îj Grauißimaodia inter Vucnceslaufo* gern BoëmixôC lmp. Albertû Granam urbem expugnat Henricus Imperator nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loff Griciam occupant Turc« 47 Grxcis cripit Otho lmp. Apuliam SC Calabriam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uff Grxcos expulit Campania Apulia Ludouicus Imperator nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;92 Grxeorum aßertio de Fide 320 GrxcorûcûOthonelmp.pugna n/ Gregorius Pontifex Germanus 119 Gregorius Papa prx animi angußia mortuus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3tt Gregorius Pontifex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;’ Gripho Bauarig ducê compulit ad de/ ditionem Griphonem |
|
Griphoiicrn fratrcs conijci'St in carce rem Guelfoncm Conradus Imp.uicit 1^4 Guclfo coqucrttur fe fuis facultatibus priuatG/it deinde Marchio Tufciç, duxSpoleti,princcps Sardinia leo Guelfonû quidam ex Sueuia familia Tubingam obfedit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;122 Guntherus comes de Schuartzêburg cligiturinimpcratorcm Guntherus obqt Frâcofurdia^ fepul Guido Marchio dux Germanorû uin GuidonemuincitBerengarius 99 H Hagnau S. Vualpurgis monaflerium a quo fundatum Hartmannus filius Rudolphi rcgis in Rhenoflnminefubmerfuspcri}t2i9 HaflbsopprelTitOrufus i8 Heduorumamp;Sequanorumbella 14 Heduus quidam folicicauic Romanos aduerfus Ariouiftum regem Roma norum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14 Hcidelbergam oppidum qois acdifica uit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iffo Heluetiâ prxire felictflimis terns pro/ batur Heluettjs multa przdixit Nicolaus de Heluetia popuIoHor cxteris regioni/ bus Heluetiorum fadumomni memoria Heluetq copias duxerunt adurbêBel lentZobfidendam Heluettj cÔfœderatiparte domus Au ftrixoccuparunt Heluetijs excitarc bellum conatur Me diolanenfis dux Heluetiorö fœderi multi acceflèrSt 281 Heluettj negligenter difperfieximpro uifofuntopprefli Heluetiorufoedus inuidumcorrobo/ ratum 28^ |
DEX. HcluetiorG cofoedcrati arcc Efchental eximix munitionis exuflerunt 304 Heluettj hoftiliter ingrefl’t Italia expu/ lerutLatiosacTulcos urbes^ftru/ xerant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 ÔC lo Henelus SiC Ardurus przlium comit/ tuntcumSaxonibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39 Henricus appellatur Imp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 14^ Hcnricum excomunicat Imp, Ponti/ fex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^9 de 130 i}i Henrici Imp. pccunizSpirz , 143 Hêriciducis SaxonizpugnacQ Imp» Conrado nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107 Henricus Imp. in Sclauos uelHunel/ los ducit copias SC oppidum Bren/ nenburgam ceptt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loff Hérici Imp. litersad filiS 8C principes amp;filij item ad pattern 144 ÔC 14^ Hêricus Imp.coronatMediolani una cum uxorefua corona ferrea 243 Henricus rex Germ, foedus contra pa trem Longobardis ferit 205 Henrici Imperatoris exercitia 18^ Henricus Imp.uicit Saxones 148 Henricus uulpinaingenia notât 244 Hêricus rex tn germania comitia priii cipQcclebrauitFrancofurdix zoa Henricus capitur à patre 205 Hêricus Nortmânos Danoscß ôif Ab/ roditos uicit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107 Henricus Imp.moritur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;123 Henricus 4.appcllatus Imp, 129 Hêricus Imp.in Vngariä copolit Vn/ garos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xo® Henricus Imp.inîtaliâprofîcifcit 13^ HenriciImp.bellQcum Polonis i4lt;y Henricus Imp.quid Pontifici cocelTe/ ritjfi«: Pontifex è tranfuerfo 149 Henrici Imper.filiuscuicömiflus 185 Henricus Imp.Pontificê urbeRoma eijeit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;248 Henrici Imperatoris obi tus 185 Henricus Imp. Herbipolenfem epif. de fededeturbat,Norinbergäexpu gnat, Katifponam obfedit 14^ Hen.i.dux Saxoniz créât in Tmp.xo4 Henricus Imp. cöiuratos in le omnes fupplicio affccit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xsj Henrici Imp. nauesin Vngaria fub/ merfz C 3 HenricuB |
|
I N D HenricÔs 5. Imp.patrcm copnshoftilt ter petit Henricu 4.. Imp. 14.2 amp;nbsp;14.J Henricus Imp.in Dalmatia ducitexer citum,Bocmos uinci't,Granam ur/ bem expugaauit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iolt;r Henricus Imp.obfidetMoguntiä 14-8 Henricus Imp. uincitin Italia Saracegt; nosôCobfeditNouemurbem ui Henricus ingreditur Lotharingiâ tocr Henrici Imp.uxor Kunigundis 121 Henricus periculorum cotemptor on gitur et coronatur à regni epifcopis Pragae ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijff Henrici Imp.pognacum Galliarû re/ gibus ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lid Henricus Imp. adhortatur fratrem ut curam pueri gerat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185 Henricus cömes deLucêburgRoma^ norüm Imperator eligitur 240 Henrici lmp. bellum contra Boemos 12$ Henrico Imp redditaBurgundia loff Henricus Imp.4.Leodijmoritur 14$ Henrici Imp mors nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;29 Henr. dux Aufti ix captus à rege Boë thix Henricus Aquifgrani unacum uxorc ab Archiepifcopo Colonienfi coro nantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;240 Henricus rex Germanorum filiam du cis Auftriarduxttinuxorem loo Henrici régis GermanorSnuptixNo rinbergxfuntcelcbratx 100 Henricus Imp. pugnat in Camp^ania cum Saracenis, dein fubiecit rrifiä Henrici Imp. frater epifcopus Augu/ fienfis impius Henricum Imp.nitunturcapere Ro/ mani Henricus Imp.excomunicatur 147 Henricus Imp.obfelfus à Mogütia ci/ uitatc Henricus $.Imp.Pontiflt;cêcapit 147 Henricus Imp.epifcopum Babenber/ genfem créât in Pontificem us Henricus Imp. capitducem Lotharin giX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12$ amp;nbsp;12ff |
E X. Henricus Imper, filto dat imperif infi gma Henrici copias trucidât du .. Lotha/ . ringix Henricus Imperator obfedit Vangfo/ . nes Hêricus patris lui cadauer efFoITuni ruri fepcliuit qd poftea Spirä tranP , latum Henrici Imp.prxliacum Sueuorudu/ , ce Henricus Tmp.in Ttaliam proficifeitur amp; Aretium expugnatj dein Romä pergic Hêrici Imp. pugna cu Sclauis amp;nbsp;Bocgt; mis Henrici Imp.uxorfuperferrScandcn . tem ambulauit Henricus Imp.$.Sueuiäaf'ixitamp; Au guftam clade dlFecit Henricus Imp.uincit Vngaros Henricus Imp.moritur 108 Henricus Imp. pugnat c6 Saxonibus . 129 0^ ijo Henricus Imper.uincitVngaros 1^7 Henricus Imp.refiaurauitecclefiä Ba filex Hcricusimp obfidetRomamamp;fPon tificem ' Hêrici Auftrixducis bellum cum Vrt garis i$i amp; Hfreticus nomine Reghardus Bertol dusdeRorbachreuocauit Herbipolitanus antifies Ü Hcrbipolêfem epifcopum defedede/ turbatHenricus Imp. 14* Herbipoll conuentus principum 149 amp;nbsp;200 Herbipolenfis epifc. orator pro Hen/ rico Imp. Colonix Herbipoli Principum conuentus 154 Herbipolis obfelTa à duce Sueuorunt Hercinia fylua peruia fada per Dru/ fum Heresbergoppidûoppu^àtur loj |
|
i N b E X. Herebertus capit Carolum Simpt 98 Hermanus comes Turingix mittit ad Philipps de pace amp;dcditionc 188 Hermion4-.Germanorumrex 1 Hetruriâfuâ facit Imp.Pridericus 170 Heydelbergam dudi funt Principes cap« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}}7 Hicràinfulam affligunt NortmSnipo Hierofol. ufqueperuenit Carolus ^3 Hierofolymâ uenit GalliarS rex Lu/ douicus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;158 Hierofolymx pugnatur ab Aegyptijs ôd Chriftianis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14-' Hterufalemcaptunt Aegypttj 139 Hierofolytr Romam 200 Hierofolymâ Imp, Coradus uenit 153 Hierofolymx faciunt regem Chrifiia/ ni Gotfredum Lotharingig'ducem 14.0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ Hierufalêcaptaà ChrifiianisôC Ger/ manis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4-o Hierofolymitanus rex obfidet Dama ienm 153 1}lt;Î 14.0 14.0 Hierufalem capiunt Sarraceni HierufalemobfidentMahumeti 4-7 Hierofolymx fit rex Balduinus 14-^ Hireni Caroli.Nicephori pax Hircne uxor Conßantini amatrix imaginS effodit ca de caufa filio ocu losjdeindeincarceremconieda 5$ HirmogardisLudouiciPtj uxor mo/ ritur HifpaniâoppugnâtTurcx 4.9 5^ $0 HifpanorS amp;nbsp;FrancorS côtentio 4-3 Hifpania liberatur â Turcis per Caro lum 60 HifpaniaminuaduntSaraceni 85 Hilpanix uenit in auxiliS Ludouicus amp; Lotharius contra Turcumimpc ratorem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85 Hohenburg monaßerium 183 Honorius concedit Germanis Gal/ liam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;31 Honorius Pontifexlegatum in Ger/ mamam mitttt Hunorius frater Arcadq 200 xc |
Honortum cxpulefuot Gcrmani Honoricus regnat in Africa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38 Horologium miro artificio fadum ex Hulrichus epifeopus Angufièfis uita ôôgeneredarns nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioe amp;nbsp;108 Hulrichus dux Virtenbergen.uir bel/ lode pace prxßantilfimus nbsp;nbsp;nbsp;tei Hunfredus Cutienfis comes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84^ Hunt uaflât Vngariâôe Pannoniâjô^ repulfi à Germanis, deinde bellum transferunt Conßantinopolim s» Hunelli uidiab Imp.Hcnrico 10 e Hunnus Herculis pater nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i HunnorS rex Cacannus habitauit iu/ xta Carnotum propter incurfiones Sclauorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elt; Huiritarumhißoria3o8 öe 314. £lt;30^ HyeraeinGetm,fereomnia lloruetSt 178 1 Brus Germanus IconiumpcruenitRoman.rex 15® Imagines fandorum in Niceno conci Imperatorem liberate Principes fepa rant ÎJl Imperatori nudus gladius offert jjo Imperator Albertus dyfentcria corrcgt; ptushonorificèfepultus tn Alba Re gali Imperator circa Coloniam multa mu/ nita locadeftruxit 190 Imp. datu^oteftas eligendi Pont, $3 Ingxuo 3.Germanorum rex loänes rex filiam fuam in uxorêlocat 200 Friderico loan.Francifcus dominus Mâtuae ap/ pellaturàStgifmûdoMarchio 3i(T lo.Hus uir eruditus bonis difcipl.}07 loan.Hus Cöftantix ceu latro captus dudusad (oannemPapam 308 loannes Hus mors 308 QC 309 loan.abdicatus à potificatu tradit Lu/ douico comitt Pal. cuftodiêdus 311 gt;nbsp;loan.CapiftranusordinisdiuiFranci fci fcruator urbis Albx Î35 loan.Pôt. trucidauitmultos ôi. fcortis deditus,pbßremoinaduUerio occi ditur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115 lofaphat |
INDEX.
|
îofaphatconuallis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14.0 Infubriam capit Alboinus 4.} Innocentius Pont, unàcum urbeob/ uiamoenitlmpcratoriOthont 194 Innocenttus Pontifex mifitSptram li/ teras nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28 er innocentius mittit legatos ad Carolû imper.profubfidioCamerat 18$ Innocêtius Pont.Romaexpulfus i$z Irenicigehealogia Italix ciuitates fibi fubiecit Lotharios Iraliam petit cumexercitu Conradus imp. Italiprofli'gatiabVngaris 101 8iios Itaiiam ingreditur Hericusimp.cum coptjs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijß“ Itaiiam uexant Galli Itaiiam domat Fridericusimp» leo Italix tumultes Itaiiam petitcumcoptjs Lotharius im pcrator nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151 Italia fubiedaa Palatino cornice Cx/ fari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilt;r4 Itaiiam Germani Si Gotbi uaßant 30 8^ 4Î Itaiiam uailantSaraceni iiff cC 121 131 amp;nbsp;78 6C pff Italia maximiSalTeda eft malis sgt;9 ItaiiâfubiugauiiOihoimp.in ôi 114 Italiapulfus Tiberiusimp.a Germa/ nts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44 Italia pulfus Francorum rexh Germa nis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4ff Italix regnum adminiftrauit Dietrich de Berna Ôc filius eius Adelrich 38 Itaiiam capicHenricos imp. 14(7 Itaiiam uaftantSenones^ Noricigt;Sue/ ui,Heluettj Italix regem coronatur PotifexLudo uicum Italia expulit Probus Gothos 23 Itaiiam inuadit Aiftulphus Itaiiam totam capit Totib nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41 |
ludxi libenter Balilex habitauere »77 ludxorû magna multitudo uarijs fup/ plicijs affedi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27% ludxi coadi côfîteri Chriftum autoc/ cifi per Godefcalumetcomitemde Lyningen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;137 ludxis iteiûpermifTum iudaizare per Germaniam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141 ludxi quandofinxcrintThaltnuth 3) ludith uxor Ludouici Pij répudiât 8« luliani pugna contra Germanos 24 luftinianus pacem facit cum Germa/ nis , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40 de 4* luftinianus multarecepit inocciden/ tc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3*^ K KVnigunda fuperferrûcanden/ temambulauit 112 0^121 L T AdisIausundusinrcgemVnga I V rorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;301 Ladislaus puer Vngarix eledus rex 3^5? Ladislaus moritur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50^ Lan tgrauius T uringix moritur 201 Lantgraoiusobfidionem foluit *8® Lâfgrauius promittitOthoni femiffu rucaptSautoccifum Phillipu 18® Lâtgrauius urbê Erdfurt circûdat i89 Laudenfsepifcopuscapitur Lauda deftruda à Mediolanenfib.iffj LechonPrincepsBoe'morumin bel/ lo perqt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77 Leges ftatutxper Germania ab Imp. 1 riderico nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»78 Leonis Imp.odium in Pontificem 4® Leo depontus de pontificatu Leonis Conftantinopolitani Imp. fee dus cum LudouicoPio Leodium miferrimè direptum à militi/ bus Limpurgi monafteriû exuftum per co mitem de Lyningen Linteuinci cxercitus in Vngaria Locuftx Galliam uexant Lombardia tenucrunt3oo.artnis Ger mani Lombardia undeuocitata 75 Longinus cum cxercitu in Italia profi cifeitur |
INDEX.
|
clTcitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.i Longinus fruitur bonis Alboini 4-} Longobardorû rex monafticâ uitâ cS nxorc Si filtjs ingrefTus Logobardi confpirarSt cotra Imp.20 o Longobardi ubt habitent 75 LothariusproficiiciturRomam 8j Lotharius Aquifgranô fe ex fuga red Lotharingiæ dux capitur a Hcrico Im peratorc Lotharingiam conatur occupareCa/ Lothario Imp, tributus rcdditus à Po/ lonis Lotharios Ô^Ludouicus filius uincôt Lotharius Galliz rexLotharingiâ ca/ pit ac circa Aquifgranum agros ua/ flat Lotharios Imper.creatus,cui rebellant Fridcricosdux SueuixSC Coradus duxFranciaeoricntalis 150 Lotharius Imp, Sueuiâ SC Frâconiam uaftat Lotharius accipit h patre totum impe/ riutn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87 Lotharius dudt exercitum cotra Tur/ cuminHifpaniam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8lt;y Lotharingie duds pugna cum Imper. Othone nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»o» no L'otharij pugnacin Campania ScApu lia cumcB Rogerio Lotharius Imp.in Italiâ proficifcit i$2 Lotharingiz dux trucidât przfidia re/ gis Henrici 5‘circa Mofam nbsp;nbsp;145 Lotharius impertj conibrs fadus cum patre Ludouico Pio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;81 Lotharingiâingreditur Henricus 10 lt;? Lotharius liberis fuis régna diuidit 9 o Lotharius lmper.dat Rainaldo Apu/ liam Lotharius uincit Saracenos 92 Lothar. amp;nbsp;fîlius fuus Ludouicus ,Pon tifex^ contra Saracenos ducat exer Lotharius Imperator nominatus, Si Loiannâ Carolas dux Burgundix ho LucernenfescumSuitenfibus feedere |
Lucius tyrannidem exercet aduerfus LocernçS.Bencdidimonafteriô quis xdifîcauic Lacernaniceperutperuim oppidum Ludoulcas Arnulphi filius fitimpera tor LudouiciPqfiliorum pugna 8® Ludouicus Pius Bernhards nepotem fuum capite damnauit, Si eo têpq/ re contra Saxonespugnat 82 Ludouicus Balbus Imp.undus eft 9^ Ludouicus duxBauarix uxorê fuam interfecit Ludouicus Pius coronatur à Pontifi cein Imperatorem Ludouici Ptj filius Pipinus uincit Va fcones,amp;^uxorciusmoritnr sj Ludouico Imper, régnante S.Pontif. mortui Ludouicus Aquifgranicoronatus ab epifeopo MoguntinenfiÔC Treue/ renfi Ludouicus Vngarix rex defpôiàuit ft liâfuâSigifmundofilio Caroli 292 Ludouicus répété morte abreptus eft 27^ Ludouico inferior Germania iurauit ufcp Argcntinam Ludouicus definiuir qup in Italia Pon tificis qux^ impertj eiTe deberêt 8,i|. Ludouicus Imper.contra Sclauospu/ gnat Ludouicus Balbus Saracenos expulit Italia deinde moritur Ludouicus Imper, uidusab Vngaris deinde Si ipfi uidi Ludouicus Pius récupérât Pannoniä Ludouici Si Caroli Caluipugna 94 Si 9$ Ludouicus Pius coad9 deponereim periumafiltjs Ludouicus rex GallorS mortuus eft 34-4 Lupoldus duxaggreditur Suitenfes 182 Si 2}) Si D Lupoldus |
|
I N Lupoldus circa SpirS uaftat omnia ho ßiliter Lufitaniz dominus Sebafiianus Ma/ ■ r M Lutetizfcnolzquisautor 79 LotctiamafHiguntNortmanni 90 Lyningenfis comes occifusab Vnga ris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ7 . LyfimachusàGermanisuiâos zo MAcedoniam fubegit Atila 35; Magdeburgêfem ccclefiäquis zdifîcauit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zir Mahometh quâdo ortus, quando re/ gnum inceptum Mahomcthi ccpcrót Arabiä, Syriam, Damafcö,Pcrfiam,Acgyptü,mul/ tasc|,'prouinciaseipiaerunc ^7 Maharêfcs aifligut Germaniapoßea pro Higa ti Maharenfibus data Boe'mia 89 Mannus i.rexGcrmanorum t - Mantuamquis ferturftruxifle ii Mantua boftilifcrinuadit Frider, 205 Manfem SueuorQ rex monaßeriöfun dauitManfmunftcr Man'afiIiadudsBurgundiz 34.2 Margarita Maximiliani filia Carolo Ludouicifilio regiGallorü nuptui 343 Marchionë appellat SigifmSdus loan nem FrancifcûMâtuz domina 31^ Marchio de Baden rebellabat Rudol/ pho Marchioni Brâdêburgêfinupfîtuxor filtj regis Bocmiz Marchio Mifnêfis Philippa iuuit 188 Marius in fugâ aertit Germanos 12.13 Marchio de Vogfperg Mars Gcrmaniain re^icit 8 Marchio Biâdenburgenfîs exercitum duxitaduerfusBoëmicâfeââ 314 Martinus 5- Pontifex eledus 312 Mafliliam ccpit Carolus Martellus Mathias V^aiuodacoronam regni pe/ tijt Mathias rex Vngarig Viennz uita de/ fundus eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;344 Mauroru rex duxSaraccnotu Saba 89 MauriuidiaSiculis |
D EX. Maximilianus Co!oni5dcfcendit34) Maximilianusdoxit Mariam in 11x0/ rem Maximil,captus à Brugenfibus 34 Maximilianus Alberto tradidit fei è to tarn Bauariam Maximilianus Imp, cum altjs docitco pias aduerfus Rupcrtum in Baua/ riam MaximiLoccupauitfîne negotio quic quid ad Palatinatu pertinebat 35* Maximilianus duxit in uxorem duciP (amBritonurn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34^ Maximilianus occupauittotäproum cialem aduocatiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3P Maxtmiliani filiam Margaritam Caro lus repudiauithne omnicaufa 34^ Maximilianus Croaciam rccipit 341 Maximiliani nuptiz celebratz in Inf/ pruck nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;341 Maximinus omnia confumpiit con/ tra Germanos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zt Maximus arrogatfibiregnum Romg daxitcß Eudoxia,occiditur a Gen/ ferico MediolanS urbê quis rcftaurauit 172 Mediolanêfis dux adiecit animum ad regnum totiusJraliz Mediolanêfis dux belluaduerfus Hcl uetiosexcitareconatur Mediolanenfis magißratus captus eft 20 s Mediolanum quis ßruxerit « Medioianêfium amp;nbsp;Cremoneniîû bel/ lum Mendicantium ordo eftinuentumSa/ thanz Mersburgi coronat Danorû rex Metafthenes Perficarom rerum icri/ ptor Mifnenfis ecclefia à quo zdifi'cata iitf MoguntinçarcesfirmauitDietericu» epifcopusMoguntinenfis 35^ Moguntiam uocat procercs Frideri/ eus 198 Moguntia urbs quomodo opprefla Moguntix pons fada à Carolo 53 Moguntia exufta Moguntinus epifeopus proditor no Moguntinorôepifcdporû bellum 33? Moguntia |
|
index. ^ogôtia obfidet à Henrico Imp. 14.1 ^oguntia oppugnata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m ^ogintia coilapfum eft 94 ^ogutix conuentus PrincipS de com ponenda pace inter Henricos Imp, filium amp;nbsp;pattern nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14.} Moguntixciues unà cu uxoribus QC ft Itjs miferrime tradati jj t Monetanouaexcoriofada wo MontisferratiMarchio 17} Muller peperitduas puellasunopar/ tu in fronte connexas 34^ Mulierum faduamoris crga maritos Murtam oppidS obfidionc cinxit Ca/ rolusduxBurgundix 34 z - N N Anils oppidum Carolus dux MarfetCs nomine luftinianimulta re/ cepitin occidentc Neapolis obfefia ab Imp.Henrico 181 Neapolimprofedus eftFrid.Imp, 331 NicoJaiarum hxrefis codemnata 14z Nicolaus de Lyra Lutetix docuit fa/ eras literas Niceno cocilio imagines admiftg 5$ Nicolaus de Suitzuigintiannis nihil Nicea urberefedicopix Corad.Imp, Nodomarius perijtplioapud Argen/ tinam dux Germanorum Noe profapia, ui^ uxor eius appella/ ta,eius^fynonima NortmannorS regio ÔC unde didi 97 Nortmanni quando Chriftianam reii gioncmfufccpcrint Nortmânorum principi Carolus Sim plex dat filiam luam in uxorem 9 3 Nortmanni Aquitaniâ, Hierâinfulâ, in Gallias Burdegalam,Santonas, Lutetiam, Turoniû, NouiomagS, AurelianosjPidauos afflixerSt 90 Norinbergacxpugnataab Hérico Im peratore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14z NorinbergêfisBurggrauiusmorit z Norinbergg célébrât^ fût nuptix Heti |
rici regis Romanoruni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zoo Norinbergx multos inftitutiones Ca/ rolus correxit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zSff Norinbergx ornes principes SC Magi ftratus conuocant yi^èCioGOCuG Norinberga à quo lmp. priuilegqs do - tata - . - . NorinbergêfiSSCCafimiripugna 353 Noriciltaliamuaftant Nooemurbemquisxdificauit rzf Noua ciuitas cingitur obfidione 33z NouiomagSaftligunt Nortmâni 90 NouarienIesadiuuarStlmpFrid.174 Nuftiâ oppidS Carolus duxBurgun/ dixobiidereconatur 340 O ODoaccr interfecitOreftemTici numi^urbem incendie ^7 Othoneelapfo Philippus Colonia di/ , feeflit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;190 Otho magnam multitudinem ducitin Romanx fedis ditionê^omntai^ de/ uaftat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;119 ÔC 194 Othonis fâdis quidâ Principes Gcr/ manix refiftere parabant 195 Otho de Vuitlifpach cornes Palatinus Philippum occidic ' Otho ducis Saxons filius in regê Ro/ manorum quare eledus tSf Otho in Galliam proficifeitur 11 Qtho ex Hagenau in Italiam profici/ feitur Otholmp.uenenoperqt izo Otho eligitur in regem ab archiepifco pisôCaltjs i8(7 Otho cÔfîrmar Imperator^ appellat Otho ^uincias Neapolitan! regni in/ greditur ■ Otho captus à V cnetis 17« Othonis Magni mors Otho Imp.fugatus a Grxeis 8C Sarace nisaccaptus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117 ÔC nS Othonis lmp.se Boislai pugnx 10 a Otho odium contra Sueuos euomere *conatuseft . Othocarus uxorem perditilTimam ha buit Otho Imp.uincitfili6,0CgenerS m Otho Imperator mittit in exilium Pa/ D 2 ' latinum |
|
IND b’num coÄU'tcm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109 Otho de Vuitlifpach ptofcribtt latro/ dni) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19} Otho [mp,uincitSc!auos 11 Otho fupcratus tnultis priltjs iSff Otho adhortatur Principes ne Roma norum mancipia fiant 19$ OthonisImp.pugnacûVngaris n} Othocarus uidus uScoris flultitia ai8 Othomannus Turcorum rcx 47 P PAIatinus comes Colandus uicit T urcam nobtlem, ipfe ex laffl tudineobqt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eo Palatinus comes de Vuitlifpach petit euaginato gladio legatüPotif. ilt;î4 Palatinatum Rheni inuaduntPrinci/ pes SC nobiles nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jp Palatinus comes de Vuitlifpach in Ita liamexercitumducit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1(54 ► Palatinus comes Ebcrhardus rebellis contra Imp.Othonëcapiicpfratrem eius duccßauarip Henricü 108.190 Palatini comités nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ico Pannonia reçuperat Ludouic.Pius 8} Pannoniam Bulgari inuadune sts PannoniamuaftantHuni Pannoniam fubcgit Carolus ei Papa mifitlcgatos ad expcditionécô/ tra Turcos fulcipiendam ‘288 ParifijsincenditfuburbiaOtho Impe 'rator Pafchalis Roman»Pontifex 8i Pdagius Pelagius Pontifex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41 Perfas deuincunt Mahomcthi 47 Perfarum rcx ad Carolum mittit lega/ tos cum munufculis Perfarum SC Saraccnorum bclla 47 Pefcha caftrum obfidctur ab Henri co Imp» Pcftis maxime graflatur per Galliam Germaniam ik Italiam 271 Pharamundus rex Francorum 3} Philippus coronatur appellatur^ fern per Augufius |
E X Philippus Maria dux Mediolanenfis moritur Philomcliucaptu per Frid. Imp. 179 Philippus ad paruaoppida ducitco/ pias Philippus abOthone de Vuitlifpach OCCifuS Philip.SC Otho uaria Fortuna ufi 187 Philippus Argëtinâ urbê obfîdet is« Philippus adoritur oppidulum Vui/ zenfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;188 Philippus quid in uita egerit 18 ff.isz. 188. 189. 190. 191.192 Philippus iter um mouetfigna in Tugt; ringiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i83 Philippus obuiäducitcopias Boemo rumregi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 3 Philippus arripit iter in Italiam Philipplisrexfcueuorum i8lt;y Philip, omnes cruddicer pfecutus i8lt;? Philippo iurät prompto animo Colo nicnfcs quxcuncppoftulat 190 Philippus comiriacclebrauit in MuP hulen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8lt;9 Phrifios Carolus Martellus ad fidem cogit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50 Phriiq propter prardicationê euangdi cam qccidcrötßonifaciuin Pidit ßritanniam opprellerunt } Pipin9 S)C Car.filij Caroli moriunf««» Pipinus Aquitanixrex 89 Pipini AÜtulphi pax Pipinus LudouiciPij Filius Vafcone« uincit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8}, Pifis in Iral/a cclebratSeftconciliS jot Pifidiäm Chriftianiperuenerunt O* PlaVcntix muros demoliuntur ^^9 Pogebratius rex rem Hufliricamprogt; monit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;340 PoloniafaCla tributaria Im,Conr. i2| PolonQ Sc Henrici Imp.bdlum 14» Poloni dät tributS Lothar. Im. 1^2.1« Pomerani quädo Chriftianam religio nemfufccpcrint pQtifex Adrianus hauftu mufex tuuseft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lea Pontifices jeodem tempore iilt;s Pötificis legatus amifitjoo eqtes 88 Pontificum Concordia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}i3 Pontifex primiegros Romx opprimii «4 Ponuuccffi |
INDEX.
|
Pontifîcum didum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iffo PotifexInnocen.Roma cxpulfus ijx Pottfici rex Angh'f obtulit décimas 5j PontifexcotraSaraccnospugnat 90 Pontifex eiedas Roma per Hêricum Pontifex cacditur 3 Romanis yx Pontifex in oppidum Öchafïhufcn fc contnlit Pontifex Iulius ci^us Pontifex habitu famuli equitis uulga/ ris Conftantiaexiuit Pontifex concilium Bafilex decreuit fieri Potificis fugâ Sigifmudus Imp. iuflit proclamari Potifex Rom.mifit legatos ad Heluc/ tiosSCimpIorauiteorSmanus xji Pontifices multi obierunt 12s 06' 1x7 Pontifex Germanus eligitur Pontifex uidus prxlio SCcaptusaRo gcno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i$3 OC 1$^ Pontifex quando amp;nbsp;3 quo tantis ucdi galibusdotatusfit Pontifices 8C Roma urbsdiflïdêt isx Pontifex loan.Iuminibus priuat 119 Pontifex foedus init cum Aiftulpho 5 t PofthumusduxGermanorurn 21. Pragam uenit Sigifmundus 317 Pragcfis cpifcopus accufat loannem HusapudSigifmundQimp. 308 Pragêfis cpifcopus occiditur propter religioncm Chrifti Principes acomite Palat, capti Hey/ delbergam dudl funt Princip. eledores qiûdoinftituti no Principes inuadStPalatinatum Rhe/ ni Priuilegia Bafilienfium quotânis pu/ blicæ leguntur ' Prouincix regnu datBofoni Carolus Probi pugna cum Germants 23 Proculû deleuit Probus qui feipfum Imperatorem appellauit 24 Pruteni diu milire uexarunt Chriflia/ norum regiones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X03 R *1^ Achis Longobardorum rex mo XX, naliicam uitam ingrelTus cum |
uxore SCliberis RagufiumdiripiuntSaraceni nbsp;nbsp;nbsp;ss Rainaldus uincit Rogeriumin Apu/ ha nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m Rainalde dat Lothariusimp, Apulii Rauennam expugnat Aillulphu* 0 Ratifpona obfefl'a ab Henrico Impe/ ratore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141 OC in Ratilponzcomitiacelcbrata X4ff. Reutligenfes abegerôt pafioribus iti Vracnpecora nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’189 Reutlingcfium pugna cum Vlricoiil niore comité de Vuirtenberg 289 Rhadagafushumanofanguine fimu/ lahris facrificauit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30 Rhadagafus GothorSj Alaricus Ger manorum rex depopulant Vnga/ riam,deininuadût T hraciâjtahani 27 ÔC 30 Rhenumterminuelle Galliz^ Gerz maniz Richimer obficlet Romam, Antheml umi^dtlaniac Rixilla SueuorQ rex deleuit legiones Romanorum capii^aliquas urbe® Î Robertus Odonis frater occidit à Caz rolo Simpl.Aquitanizprinceps st Rogerius uindt przlio Pontificê i5gt; Rogerius expuiitducem Capu; Italia Rogjerius uincit Turcos OC liberanil Galliz regem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yj 1^9 Romanis in Oriente bellum gt;nbsp;gt;nbsp;Romanum imperium inuadant Gal/ liamp; German! Rotnz capitolium ab ^nlêreferuatSïi Romani impertj finis ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Romanis capiunt quz habet ihorien/ Roma Odoaerta uocata 3» Romana ecclcfia caruit Papa duobus perpetuisannis , Romz primgeerij opprimuntur aPon dficc D 3 Roma |
X.
ItaliâirruGt SiRomâcapfût.Siciliâ, . TarentS, Apuliam uafiant, Tufeiâ depopulantur^poßremo iî Germa nis uincuntur 87 Si 89
Saraceni totomaregraflant libère 90
SaraceniuincûtTheopbilû oriétis 89 Saraceni in oriente fubijciût qux erâc
Romanorum
Saxonix duces duxereexercitû aducr fusBoemicamfedam
SaxonGpugnac5Henr.Imp.ii9.
Saxones quâdo ad Chriûi fidê peruegt; nerint ,
Saxonix inurbe Nortbufen célébra/ uit O tho nuptias
Saxones recepti à Ludouico Pio Saxones prxiiô uicit Pipinus Saxonum iîtus Si leges
Saxonibus quis primo inuenit argen/ tiuenas
SaxoniamuaftâfV^ngari 100 amp;
Saxoniçducis Henrici côfpiratiocon tra Imp.Fridericûamp;dânatusinco/ mitns
Scbletftatàquo fundatû S.Fidistno' nafterium
Schifma in Ecclefîa in Germania et in Italia
Sclauos uincit Otho lmp; i’4 Sclauifedederunt Ludoùico împ.û^
èoru Principem oculis priuauii 9» Scoti Britanniam oppreflerunt J4
Sceufam oppidum direptum *7)
Seckingenfis ecckïîa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;71
Senones boftilitcriri^eiïî rraliam«*^ puleruntLatios ac T ufcosÄurbe« , quafdamxdificaucrunt
Sequanos oppugnat Conßantinus 32
Sicilixrexfadus Rogerius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tj4
Sigeriebus obtruncatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î*
Sigiimundus rex Vngarix capitur3ot
Sigifmâdonullaquics nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^8.314
Sigifmundus dux Auftrix gelïïtbellû cum Venctis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î44
Sigifmundus Si Albertus affirmabât
Boëmicûrcgnûadfepertinere as Sigifmundus feüinat oofidereBrune cam oppidum
Sigifmundur
INDE
R omxcreauit Imperator eqnites jq-o Romcchete GermanorS rex capit Ly fymachum regem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo
Roma quâdo fubiedaPôtifici nbsp;nbsp;84.
Ronianum imperium quando perue/ neritad Germanos 7) ÔC 74
Romx peftis graffatur irx (84 Romans curixeoncedit eligcre Papa RomamcapiuntSaraceni 87 Roms quando cofules abrogati 177
Romx magiftratus conftituitur 8^ Romani Carthaginem cœperunc per
Romanis mittKauxilium2^eno 37
RofatO cadrû incêdio confumptû lai Rorenbergâ oppidum Lucernaniper uim cœperunt
Rudolpbus cornes deHafpurgeleds» inimperatorcm
Rudolpbus filius Alberti equo ligax tusadeaudam
RufFinûducem capite plexus eft Ar^ cadius is
Rupertus eu hoßepugnat accerrimè Rupertus elapfus cû parte copiarû 552 Ruperto eum Galeaceo magna erant odia amp;nbsp;fimukates nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;199
Rupertps duxBauarizobledit Eslin/ gen alias ciuitares
Ruperti comitis Palatini eledionem
Ruperto filio comitis Pakt. Georgi/ us dux ßauarixiunxicmatrimonio filiamfuam
S
SAbaMaurorûrexduxSarace. 83 Sabaudix ducem Bernêfes eiece/ runt
gacerdotûcorredio 6^ quando adem ptxoxores 54. amp;nbsp;131
Sangallumop.impcrialcobfidct 302 SantonasafßiguntNortmanni 90 ëarmatiam Tuifcohabuit
Saracenorumamp;Perfarumbella 47 SaracenorQcüOthoncIm.pugna 117 Saraceni perportû Cêcumcdlêièmin
-ocr page 31-|
ƒ fg^rmundus Imp. fidem fcruarc uolc batloanniHus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jop ^’gifmun.Cardinal! minat mortê jjff ^‘gifmundumexcommunicauit Pius Pontifex S’gifmundus fubiuitmagnos labores propterccckfiat paCcm ju amp;nbsp;jix Sigifmundus Imp.accufatinconfefTu Principum Fridcr.ducê Auftri^ j i o■ Sigifmüdus bdlö parat aduerfus T ur/ cos Sigtfmodi uxor Zuomiat capta eufto/ dixmancipatur Sigifmüdus quare in Imp. eleâus jo^ Sigisbertus Francorum rex repcllitur i Germants ex Italia 4-^ Simoniacahxrefîscondemnata 14X SolimanicopiaefuiîpGcrmanos i}8 Solomonis candelabrum ubi lyx SpirenGs dioedis ruftici multi côiuraz runtaduerfus dnos fuos nobties )$i Spir» pccunix Imp. Henrici 14J SpirxRcghardusdeRorbach captus Äfignecrematus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xSj Spoletiim ui capta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iffx Stilco opprimit German. 6C Gothos JO amp;' Jl Stufkardiâ urbé Rudolph, obfeditxxt Sueuorum dux cligitur in Imp. Con/ Sueui nonpalTi funtadeosinuehiuiz num Sueuorum duci in przlio amputata efl; SucuorO rex Carolus fit Imp. 9s SucuiamuaftantVngari Sueuiç dux amp;nbsp;dux de Zeringen inter Sueuoru duces uincunt rebelles Imp. Sueui Rheni ripas occupant 4J Sueuorum amp;nbsp;ValentinianiprxliS 24 SuitcnfesaggreditduxLupoldus x8x Eultzbergnionafleriumquis zdifica^ Sufpicioobnouem nuptamOthonts Syriam occupant Turcsi 47 |
T TAruifium obfident vngari xdi Tartar! uocanturTurcz 47 Taurinenfes adiauarut Imp F’rid.i74 Terrpmotusmaximiin Germania 94 Ô6 119 6C 28} Tcutonem fernt regem fuifle Germaz niz unde didi Teutones t Talmuthquandofidus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}} Theodatus interficitur à Vuittig 40 TheodoGus Imp. moriturdum occuz paturin apparandoexercitucontr* Anlam,fui^autor Codicis 35 TheodoGus cotra Bonifacium mittii exercitum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj Thraciam occupant Turcz 47 amp;' 48 ThuringiamuaflantVngart 1amp;7 T igurinz urbis conditor quis a Tigurinis bellum exortû eft cum Hei/ uetqs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jx$ Tigurinâ urbêobfedit Albertus dux Auftriz Totila capit totam Italiam 41 Traiani belli contra Vngarosamp;Ger manos Tridentinauallts Troiziccus urbis honicitur T ubinga obfefla a GuelfonS quidam famtlia,6C epiic. Auguft.St Spiren* V uormat. Berroldo ducc de ^erii) gen,Marchionc de Veltenburgo, Hermâno de Baden Marchione i2x T unefij regem uincit Rogeriut 15! TurcorG amp;nbsp;Chriftianorum pugnajjs 259 1J7 amp;nbsp;IJ9 Sc JJ4 amp; TuroniumaffiiguntNortmanni 90 Turcarum ÔC Caroli pugna in Hifpa/ ntjs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49 amp;nbsp;$0 T urcz periculum exponitur Budz tn frequentiflimoconueniu jjtf TurcauidusabHuniadc jxgt; / Turcos czdit Carolus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;co T urcorum nx Othomannus 47 TurcorG infaufltlTimû przliG jij 3^4 T urcz omnern orienrem, Aegyptum, Syriam, AGam, Africam ƒ! hraciâ, Grzeiam,occupant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47 Turcorum |
|
IND T uf Coram e o. milia occifa 29 s Turcorum Imp, (ibi ipß mortem con fciuit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}}4. Turcusuenitin Vngariam 3}4. Turcarcs Chriftianorninuadi't 339 Turcar S pu gna cQ GalliarS regi 157 T uringiz Lantgrauius moritur 201 Turingia tota crudeliter bello deuafta ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19$ TufcizMarchioGuelpfo ico Tufci feduce Rhetoin alpes recepe/ runt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti V X 'TAles Imp.telo uulneratus in/ V cendioperitjfuitArrianzhzre fis defenfor Vâgioncs uaftât omia circa RhenS 32 Vâgiones defecerûcab lmp. amp;nbsp;ab ipfo obfeffi Vafcones uincitPipin9 LodouiciPq filius Vbij bells geflcrunt cum Sueuis 17 Velleda mulier à Germ pro dea habû ta Veneti unde plumbo obfignät literas Veneti Cçfarê gloriofiffîmè tradât 331 Vends nomina Germanica impofuit Veneti quo tempore liberl fadi Venetorum ciuitatem nouam incêde/ runtVngari Venctijs Pontifex egit hortulanum et eoruurbesoppugnauit 17e Sé 3$^ Vcringêfis comes côtra Im.Fride.174. Veronzprinceps ab Im.fuperatus 1« VinSeffufum.eo quod uafadeerât2$i Vladislai caput Turci lecQ retulerunt domum Vlricus comes Vuirtenbergêfis cum Friderico comité Palat, duce^ Ba/ uariz bellum habuit Vlricus comes Vuirtéber. plurimo nc gottj fecit uicinis ciuitadbus 329 |
• E X. Vlmenfes inuaferant principatS V utr tenbergenfem Vlmaexpugnataa Lothario lm. dein rurfum dotata priuilegtjs per Cora/ dum Imp. Vngariuaftât omnia circa RhenS 32 Vngari occiderSt epifcopos oês Sé rc/ gern ipfum macerarunt 12B Vngarorum Principes necad x 14quot; Vngari eiediex Pannonia 105 VngarorS pugna c3 Othone Imp. nj Vngari ualtant T uringiâ, Saxoniam, Sueuiâ, Bauariâ,Bafileam,Alfadâ) Lotharir^iam, Galliam 100 amp;nbsp;107 Vngari polFmortê Ladislai Czfaretn elegerant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;359 VngariadepopulatadGermanis Vngariâ récupérât LudouiC9 Pius 8j Vngari elegerót Maithiam adulefcen/ tem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33® Vngariam circofepiuitTurcus 354-Vnulo paftor ecclefiz in Bauaria 53 VdpetesoppreffîtDrufus i* Vuenceslaus loannêHusmifitCon/ fiandam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;308 Vuenceslaus Imp.eledus Francofur' diz Vuinfperg obfeflomab Imp, Conra/ do Vuirtenbergenfe bellS 2x1,241.337.0^ 357 amp;nbsp;271 Vuilzorum regnumduofratres pede runt,curamp;difcordati Vuirtêbcrgcnfis comes diripuitS^ ua/ ftauit Mengen ^pidulum »n VuittigintertecitTheodatum 4o Vuiriêbergêfis comitatus magnâ par/ tem uafiauic Imperator VuormadzconuentusPrincipü 14» Vuormatiadiruta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3* Z ZAborth locus in Vngaria 137 Zacharias Papa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51 Zeno mitdtauxilium Romanis 37 Zeringêfis dox Bernam Sé Friburgg zdificauit Zeringêfis dux obfidetTubingS 122 Zolorenfis comes contra Imp.Fride/ ricum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;284 Zuifalten monafierium quando fun/ datum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2}® |
F I N I S.
-ocr page 33-DE GERMANO-'
RVH RITIBVS, MORIBVS, LEGIBVS, et OMNIBVS GEe ftis omnis prxteritz ztatisjchronicorum Liber i»
Gf ««î cz or/go Germttnorum à Tuifconefilio Noc.
V N T autores,inter quos cft ôi. Nauclerus SC Berofusjqui tra dunt poft diluuiûNoë inter reliquos filios genuiflèTui/ fconê gigantê, qui Germanoro progenitor genuit Mannû. Manno aflignantprogeniem hanc:Mannus genuit Ingçuo nem.quiproduxit Iftzuoncm, ex quo Hermionem natû dû cunt,cuius filius Marfusjurfus huius Gâbriuius,ex quogc nitus fertur Sucuus,qui pater Vandali cft, cui prolem adfcriz buntHunnum patrem Herculis : Hercules autem fadus pa tens Teutonefilio.HæcferèetiâTacitushabet.Hinc uocitatos Ii^xuones proz ximos Oceano, medios Hermiones jCgterosIftguonesjMaribsjCwbriuios, Suc uos,Vâdalos.Ioannes Viterbienfîs tradit: Nocnumcroiàm profapiâhabuifle, Tuifconem autem Germanorum amp;PolonumDanorumcç autorem ÔC patrem efle.Idcircogenus Tuifconis ad Noë ficut Enosad Adamum redèrcfertur» Vxor Noë quz peperit illi T uifconem tribus nominibus, Vefta fcilicet Terra, 8lt; Titea appellatur. Atqj ita pulchrèBerofus Cornelio Tacito côfentit,T uifco/ ni matrem fuifle Tellurë.Longe^fallitur hoc loco Diodorus Siculus exiftimâs propter hzc nomina Noë multas fuifle mulieres.Nam tres appellationes unum uriius mulieris nomëeft,funtcç abftç dubio fynonima, Quemadmodum etiam Noë appellatus eft lanuSjBifrons^ pingiturjquod bina fecula uidit. Eodem Be rofo non dubiz ftdeiautore,Sarmatia Germania Tuifeoni forte obtigit:. Cui Berofi opinion! aftipulatur amp;nbsp;C.Tacitus, fcribit enim Germanos federn ÔC noz uam regioncm quzrentcsjpoft longos uariosfe errores in Ocean! littoribus terz ram prinum attigifle. Propter has caufas din German! ab Italis amp;nbsp;Gallis Tuilci uocati funt, quod nomen adhuc non folum in Gcrmanorum,fedfere omnium gentium ore eft»
Bcrofus (quern quidam,inter quos cft etiam Metafthenes Perficarum rerum fcriptor,fide dignum autorem duc0t,qucm^ lofcphus libris antiquitatum fzpc citât,libro hiftoriz fuz quarto) fcriptum rcliquit, quod à dilnuio poft centum tri ginta un urn annS prima ÔC potentiflîma urbs Bal^lonia zdificari ccepta fit.TGc etiam temporis Noë,qui ô( lanus eft uocitatus, Tuifconem filiû fuum in Euroz pam mifinè,ô( illi tradidiflè regnum a' flumine Tanaë ad Rhenum ufquc. Sicut amp;nbsp;Tacitus fcribit,Tuifconem deum terra zditum amp;nbsp;eius filium Mannum autoz tern 8c coditorem gentis.Item fcribit Bcrofus quod anno4.Ninircgis Aflyrioz tumjTuifco Germanos circaRhenQ legibus amp;nbsp;inftitutiscorrexitSC in ordiné •^edcgit.Quemadmodû lubal apud Celtiberos, amp;nbsp;Samotes leges tulit Ccltis.Sc cundus Germanorum rex fuit MannusTuifconisfilius.Scnbit enim Berofus: Sexto anno Semiramidis reginz AftyriorG,iuxta Rhenum Mannus Tuifeonis filius Germanorum regnum obtinuit. Tertius Germanorum rex fuit Ingzuo filius Manni tempore Nini filij Nini. Hermionem quartum ferunt Germanoz rum regem fuiffe,tempore Aral! feptimi Aflyriorum régis. Qiiintus eorum rex fuit Marfus, têporeBalei otftaui regis Aflyriorû. A quo didifunt Marfi,hinc^ cftregnum Marforû, Teftibus Plinio amp;nbsp;Cornelio Tacito ♦ GambriuiGfextum regem in Germania faciût hiftoriz têporeBelachi AflyriorQ regis.Hic Gambri uius ftrenuus QC fortis belle fuit, loannes Annius quibufdâ conieduris colligit a hune
-ocr page 34-a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
hunc ptitftunl coronatS regem Germam'x fuifle. Sueuum feptimum regem fcri buiftj Baleo undccimo rege Aflyriorû feu Babylonix imperium obtinente. Ab hoc potantur Sueui nominati. Hic T igurinx non ignobilis urbis coditor fertur. Vandaius Germanix odauus dicitur rex^ Altada duodecimo in Affyria regnan te.Nonum tradut Teutonem fuifle huius nationis regem. Ab hoc funt Germa.* ni didi Teutones.Fuit aut tempore Manniti tredecimi Babylonix régis,qui pH pium dtjs facrificare inftituit, Decimus rex Hercules fuitjtempore Macalei deci miquarti Babylonix régis. Hupe omniS uirorum fortium primum in prxlia itu/ ri Germani,carminibus cantucpcelebrabâtjautore Cornelio Tacito.Hxc de re^ gibus Germanorumjautoribus citatis.
Verifimilecftj flcutiudicat etiä loannes Viterbienfis, quod quemadmodunt Germani à Tuifcone nomen acceperintj ita Alemannos à Manno Tuifconis fi lio, ïècGdo regefuo uocatos. Etafeptimo rege fuo Sueuo nominatos Sueuosjfi/ cut ânono rege Teutone appellatifuntTeutones, Germani uero logo poft tem pore abexteris nationibus, Gallis fciIicet,ÖC Italis didi funt.Cuins nominis cau îâm arbitror f uilTe, quod belli têpore tam fraterno animo femper partiti fint pe/ riculaamp;fuccefTus.Et quod i| quidomiremanicrät pafcêtes,rufticâtes^jUxores ÔCliberos pro communipatrix fàlute militantium alebant.poft annS qui in bei/ Io fuerät reuertentes domum uiciflim rura colebant nu triebani^ familias, qui in corum locum exirc lege inftitutoepin bellum cogebätur. Hxc uicifljtudo èC mu tua mutatio cum magna germana^ fide fiebannf^ec autê ufquâ germani frater/ animi magis apparent quâm in prxlrjs, ubi uitx capitist^ agitur periculum» Hâccaufàm huius nominis efie idoneifuntautores.Porroexnominibus omni bus illis nouiflimum eft Germanus,necmultum,quod fciam,anteChriftum na tum in ufu fuit.Quäquam hoc nomen etiam fit apud Titum Liuium primx de/ cadis libro d.lulius quocß Cxfar in Commentarqs cum lib.j, tum aiqs quibuf/ dam locis huius nominis meminit. Facit amp;S Cornelius Tacitus rnentionêhuius nominis. Item Strabo Geographix lib.7. Trans Rhenum, inquitjuerfus orten/ tem Germani habitât, gens forma amp;nbsp;moribus non prorfus diffimilis Gallis. Ä Romanis uero frequentiusTeutonici uocatifunt.Ita fine dubio uocabulQ Ger/ mani minus eft uetuftum. Quädo autem aut per quem, prima fic appellati ünG fcribitNauclerus fenefcire.Quanquä uero minus uetus fit reliquis nominibus, tarnen quam uetuftum fit uidemus ex Liuio. Poft enim urbem Romam condi/ tarn, anno centefimo fexagefimo fuerunt Germani in italia.gt;quo temporeBren nus Romam incendit.
Omnes,qui digni funtquibus fides habeatur, cofmographi, nempe Ptolo/ mgus, Acgefippus,CorneliusTacitus,Bcrofus, Strabo,amp;fi qui funtalq huius loci confentientesferibuntj Rhenum GermaniamaGallijs fepararc,cfle^utri/ ufiÿ nationis ferminum. Neceft dubium obfcurumuc Gallos olim aftp ad Rhe num occupafle omnia. Atep ficRhcno diuifas Germaniam Qi Gallias.Hinc pa lam eft Argentina amp;nbsp;Mt^untiä ÔC maiorem Bafilcam,reliquastp in ea Rheni ri/ pa urixs in Gallia fitas. Germanienim uirtutc roboris,armiscpprxftätiorcs fuis noncôtenti Gallos expulerunt.Fcrunt etiam quidä fcriptorcs,Gallos aliquan/ do Germanica lingua locutos, fed bellis omnia confufa. Solinus incolleda/ neis ad Auguftum dicit: Germaniam eflepopulofam pertinere^a' Polonum fi/ ueSarmatixmötibus perherciniäfyluamufcp ad fines Rheni ÔC ortûDanubîj. Plinius lib,4.cap.ij. fuis quoep finibus Germaniam defcribit,fed nobis parum cognitum quid fibi uclit,adcó per temporis bellorumtp iniuriara,nomina ciuita tum ÖC regionum partim interciderSt. partim m utata funt. uixcp eft inuenire ali/ quid quod fuum priftinö nomen tueatur. Piolomxus amp;nbsp;Cor. Tacitus libro de
Germanix
-ocr page 35-LIBER P R I M V S* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
Gcrmanix fitu fiC moribus fîmilitcr fcribunt Germaniam eflè imprimis ftobdp tatcSCmagnitudincinfignem : Rheno ÓC Danubio à Gallis,RhenSjSC Panno/ nns:Monabus ucro aSarmatis Dacis^feparari. Hi ueterum Germanorum nes funt. Scd nunc fingulari armorum animi^ robore ad fua adieccrunt m ulta, iierfus meridiem, orientem amp;nbsp;ièptentrionem, tranfgreflï,poflelïbribns fugatis, flumina 6ó motes,omnes fuperarütdifRcultates, Cuius reiteftimonio funt Ger mani tranirhenani in Gallia, ut fapra didnm eft. Tantum^ acceffit Germanisj utduplohodiemaior fit, qu'imStrabonis, Ptolomxi, Plinij^têporehabitacft. Nam Germani omnes regiones QC populos qui lingua teutonica cuiufcünque idiomatis utuntur,fibiaflèrant.Quantamuis uariafithuiuslinguxdialedus.
Germaniï omnes naturxdotes tantum uariant,cum ijs qnac olim illi, fi credi mus Romanis dC Grxcts fcriptoribus,fuerunt,adeo^ferèomniaaliter habentj ut hacc abunde poflïnt efle argumento ( fi fcriptores non meia mendacia dC fo/ mnia mandatât literis)cœlô regionö naturam mutari. Etfi philofophi phyfi/ ci non concédant. Sed domini uerbo obediunt omniaelementa, faciunt omnia hxc iuxta iuflum amp;nbsp;imperium domini exercituum.Hoc benedicente Sgt;C aperien te manum, terra fert frudum fuum fertilitate^ omnia implentur, Maledicête Sgt;C rnanum claudente fterilis redditur terra öd omnia pereunt, Vt pfal.i05.Dante té tllis colligent,aperiente te manum tuam omnia implebuntur bonitate. Auerteti te au tem tefaciem,turbabötur : aufçres fpiritum eorum öi. deficient,amp;in pulue/ fern fuum reuertentur. Emitte fpiritum tuum amp;nbsp;crcabötur,amp; renouabis faciem terrx.Etpfah ji» Mifericordia domini plena eft terra. Verbo domini cœli firmati funt amp;nbsp;ipiritu oris eius ,oranis uirtus eorum. Hoe genus fententqs tota eft ple/ fcriptura Jn hunc modum folet cflè uiciflitudo in donis defmutanturt^ fie ar tes,animijingcnia,óó regna,fieri^ folêt mortales poft uaria dona ÓC nidorias fuc ceflusi^ arrogantes SC molles uinjs^infi'nitis inquinantur, quarepoftlongam patiêtiam non perpetuóferens dominus deus,punicnscp ingrates datfrudö fe/ tentibus.Sic eft mutata fertilitas,propter populi peccata,terrx promiflïonis quae prius fluebat melle, uino ód lade, iam uixfpinis SC tribulis ferêdis efthabilis.No turn eft quales frudus in teftimoniQ SC ftgnum Ifraelilofue SC Caleb ex illa at/ tulerint terra,qux iam eft defolata,dcferta SC colono prorfus no relpondens. Si/ cutetiam SodomaSC Gomorrha ante maledidionem omnibus rebus abunda/ ueruntjUt iure habitxfint paradyfus SC pinguedinis domus, Propterea Ezechiel cap. 16, perditionis eorum nullam aliam reddit caufam, quam omniörerum af/ fluentiam fine magnis operis, SC luxö qui folet comitariocium SC fruduö abfiß hborc copiam.Sic uerum exiftimo Germaniam aliquando fuiflêlbarbaram,hor fidam,2C infoecunda.Semper tamê bellicofam alqs^ populis fortiorem, quem/ admodûcôfueuiteffegenslaboribus indurataamp;excrcitata,paramp ciuilibus mollioribus^ moribus imbuta. Sed dominus iam tandê quoi$hancterrar0 or/ bis partem refpexit,ita Ut ex uerbo et gratia domini uix unquamTuerit regio,uel fertilior magisue habilis ad omne genus frudus producendos, uel felicior ingc uiorum animorunx't^ bonitate, magnitudine SC prxftantia. Quibus enim gen/ tibusjquxfojin ulla ceditarte, imó quos populos qui SC funt SC fucruntnon Ion go interuallo poft iè relinquitC lam incipiunt Phyfici diiputare de temperie me/ dia Sc famma, cui afcribunt illam benedidionem domini, in Germania, quam olim tribuer5tÄflyrrjs,Pcrfis,Terrxpromiffx Ifraeli,Médis,Grxcis,Italiæ.Iam »lluduerillaue domini benedidioin Germania omnes miranturcum ftupore populi. Nihil inhoc mundo uanitati obnoxio folidumjimmutabikjöi^ incorru/ ptibiIe.Fueröt alia olim etiam fecula apud Aegyptios,Grçcos SC Romanos erti didoneói^artibus omnibus excellentcrdutata €xculta,fedtéporis iniuria,qug a 2 omnia
-ocr page 36-6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G ERM / N. CHRONIC«
omnia côfumit,artes amp;nbsp;homines intcrcidcrunt.Id quod fine dubio nobis poteft cuenire fi ingrati fuerimus domino deo omnium bonorö largitorü Et iam nunc cauig paulóoculatioribus nonfuntobfcurx.Et nifidominojqai omnia propter fefe facit,afcripferimus in ucrahumilitate SC timoré dei, in defpedS barbariemt^ maiorem priore,rdabemur.Nam dominus propter peccata cum alia tum potiH« mum fuperbix,molliciei ÔC luxus transfert animos amp;nbsp;régna, Ita ut répété leones immutentur in lepores,Quare ambulandü in lumine ante^ prsetereat. Ne quis fibi in illis donis fibiplaceat, arrogäteitpalios defpiciatjDominus deijeit fuper/ ,bos de fede,exaltat humiles.Qualis aliquando Germania fueriteftapud L. An/ neum Senecam in lib, de gubernatione m undi, dicit enim errare eos incertis ied» buSjperpetuas hyemes illic efîè,folam infcECundû,nuIIas sedesjuenationibus ui uerejubicunt^noxfcflbslaboribus dcprehéditcubarefubfrondibusautinfpe/ luncis foueislte.PcIlibus ueftitSautetiam nudägentem efle. Miram illis effe fri/ goris pattentiä,No diffimilia feribit 0! Tacitus : Quis porro prxter periculS hör ridi QC ignotimaris Afia autÄfricajaut Italia relitfta Germaniam peteretfInfor/ mem terrâ,afperâ coelo, trifte cuItu cöipeducß,nifi fi fit patria. Addit poft pauca: Terra etftaliquanto fpeciediffert, in nniuerfum tamenautfyluis horrida^autpa ludibus foedajhumidior qua Gallias,uentofior qua Noricum ac Pannoniäafpi citjfrugiferarS arborum impatiens, pecorum fœcunda, fed plcruni^ improcera« Nearmentis qnidêfuus honos aut gloria frontis. Numero gaudentjeatßfolxSd gratiflimx opes funt. Argentö aurum propitij an irati dei negaucrint,dubito, Nec tarnen affirmaucrim,nullam Gcrmaniæ uenâ argentum aurumuégignerc, quis enim fcrutatuseftr’poflèffîoneamp;ufu baud perindcaffiauntur,ôfc.HgcTa citus.Talia de Germania refert etiam Strabo amp;nbsp;aliq plures ex Graccis amp;nbsp;Latinis. Nxifta uidentur mera mcndacia, amp;nbsp;fîgméta omnibus quihodichxclegunt aut audiut. Nam quo loco amp;nbsp;ftatu fint hoc tempore Teutoniex res ad aftra fublatx nouittotus mudus, Sed tjee autores grauitate et dodrina infignes excufari pof/ funtjiudicio domini,de quo paulo ante. Si iam cernerêt ifti return fcriptores ger/ manas res,non poflentno fuffundi rubore.T. Liuius putat Germania totam ni hil nifi horridam fyluam efle,ad quam nullus unquâ mercator ueniat.Nec quif/ quam ad eos accederepropter feritaté audere,nificum ualida militum armorö^ manu. Idem quot^ demonftrat in ns Italix locis,in quibus nunc funt polcherrf mx urbes Bononia amp;nbsp;Mutina amp;nbsp;alix,defertum amp;nbsp;fyluam fuifle. Iulius Cxfartra dit:Nelt;^agriculturänc^ ufum belli intermittiapud Germanos, fed priuatiac feparati agri apud eqs nihil efle. Necg logius anni tempore uno in loco incolêdi caufa remanere concelTom efle.Necß multum frumento, fed maxima partem Ia deateg pecore uitam degere,multum in uenationibus eflè.Et hoe uitx genus QC quotidianam exercitationélibertateme^ uitx, ab omniég officio acdifeiplina ua cationem,uircs alere,amp; immani corporum magnitudine homines effi'cere. Ad/ dittç in earn confuetudinem addudos utlocis frigidiflïmis nullis ueftibus,cxce/ ptis pellibusjutantur. Qux Cxfar in Commentartis de Sueuis fcribat cuilibet in promtu eft Iegere,ut nihil opus fit pluribus ♦ Facile eft uidereeo loco quomodo induratifuerintad laborumöCbellorumincredibilem patientiam,quamfrugali uitafuerintcontenti,modo falua eflêt auro predofiorlibertas .Ex quibus caufe barbarie! patet. Nee mirum terram à domino ftatim poft Adami lapfum maledi dam fine diligentibus cultoribus nihil pioduxiflequam tribulos amp;fpinas. O/ mniaerantoblita fentibus„quxiam funtueftita pulcherrimis amp;nbsp;fœcundiffîmi» uinetis pomartjs. Nihil eft tam felicis ingentj quod noncultum frudum pro/ ducat fuum, Quanquamfint autores phylici qui opinentur ex reuolutione cce/ leftium uirtututn SC per hoe tempcriei mutatione regionum fcecunditatem mu/
4
-ocr page 37-tIBER PRIMVS* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5
tari in ßcrilitatem,amp; fterilitatcm rurfum in fœcunditatetfitid^ adeo ot ubiniific eft mare aliquando terrasjô^ ubi terrajillic maria fuifle.Sterilem autê fieri fixe tin dam rerram indicant etiam Romani fcriptores qui queruntur, non candem efic fuarum terrarum foecunditatem » Difputâttçin eo,num etiam terra fenefeatefiœ taep reddatur fenedutCjUt animalia. Quf mutatio fatfta fir in Canaan feimus. Na tura rerum infirmis ekmentis fubiciftarumeft fragilis,conuptionibus 0^muta/ tionibus expoftta. Nihil eft ram fpkndidumamp;magnificum quod noredigatur adnihilum amp;nbsp;incontemptum ueniat.Omniaucreralcuntutucftimêtum.Domi nus fol us imm utabilis maner 6C qui in eo funt unû cum illo fadi.In Afia et Afri C3,altjs(^memorabilibus locis iammulta iacent negkrfta infrugifera, defer/ tajqux uix ferpentibus iam alimentum fufRciont, ubi fucrunt ingentes ciuitates populofiflîmx. VbifuitBabyloniaC VbifuitNiniueC’VbiTroiaf'VbiThebac? ubireliqux de quibus ram magnifiée loquuntur hiftorisTfEcee rerum humana/ rum miferam conditionê* Quid miferi extollimurCquid egei infiamur in ram ca/ ducis rebus C Babylonia: urbis amplitudo amp;nbsp;altitude nota cft,fed ubi fucrit igno ratur locus, eft iam habitatio fyrenum, draconum, crocodilorû amp;nbsp;ueneficarum aliarum ferarum. Die mihicampum ubi Troia fuit, fiC cris mihi magnus Apok lo. Aegyptus qux ex Niliexundatione paradyfus erat,iam fuàs laudes non rue/ tutjnec refpondct colonis fuis.Quid igitur mirum fi ex Germanix eremo faôus efthortus omnibus ÔCad uoluptatcmôr^neccflîtatemfuffîcientibusplantis côiî tusjOmnia'’£5,penèdixerim,fercnsfineculturçdifciplina,Qucmin modôomnia fphxrica reuolutionemutêturà domino in facris literis cum altjs locis pluribus, tumclariflîmè Solomon in inEcclcfiaftetradit. Multafaciut ut ego perfuadear Gerraaniam felicitate non ulliorbis partium cedere. Quanquamenim funt qui prxdicêt Afiac, Afriex, Indix, Italix, aliarum^ dotes,ramen cum Plinio iudico fe/ lidfljmam reg'oncm qux fuis contenta, alicnis nihil opus habet, cuiqteftrem/ peratus aër. Concede altjs hyemesminusrigentes,fed calonbusaftatismagis fernentibus affliguntur, Frudibus alrja|iisabundanf,fcdhabctamp; Germania fuos peculiarcs. Tacco de animalium aliarum regionum nocenriore uencno. Non facile eft côfcrreinhuncmodum terrarum feliciratcm,nam nullam partem eft inuenire qux ferre omnia pofti't, fen: per negatum eft alq quod in aliam colla tumuideas» Non dicoin prxfcntiarum quam diucsauri amp;: argenti,aliorum uc mctallorum fit Germania: quan^ omnibus rebus ad uitam laute degendam co/ piofe fibifufficiatj nihil prorfus externi cgcns,fi uellet:quid cnim opus eft de his pluribus dicere,qux in oculis omnium in daro diecenftituta funr ltalix,Hifpa ntjs ÔÔ Galltjs fere prorfus omnia metallanegâtur,nifi quxàmercatoribus Ger manis mercantur.
De Germania fcriptum Cornelius Tacitus rcliquit, Germanos indigenas, minime^ aliarum gentium aduentibus amp;nbsp;hofpitijs mixtos, qui olim non terra, fed clafltbus adueSos. amp;nbsp;aliquot populos 1 acitus, Plinius, Orofius, Strabo* Ptolomxus commémorant, fed nominibus nobis adeoincognitis,ut mirari fa/ tis non poflim qua temporis iniuria adeopcrierinrrt gionibus fua nomina Nec •ninus eft mirabile, quod nullus ex autoribus cum alio confenrit inncmenda/ tura,fed quiliberalia tribuit regionibus SC utbibus nomina. Cum tarnen in uno fere fcculo tres infigniores uixerint, Strabo enim fub Tiberio,Cornelius Tact/ tus fub Traiano,Ptolomxus imperante Antonino Pio, fiorucrunt. Ifta fun t no mina populorum Germanixapud Strabonem,Bru(fteri,Sueui, Caldui,Nar/ comanni, Liuq, Zumi,Butenes,Mugilones,Sabini, Senones,iSic3mbri, Card, Gambruuij, Cattuartj ,Chaubi, Cimbri, Caulci, Csmpfiani,,Bifurges, Cherufci,Catifci, Ampfani,Cheinfci,Landi, Sabatij, Heumunduri, Boi}» a J Cum
-ocr page 38-é nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. C H S O H I 6
CûStrabohCjCorndius in pluribus uanat. Orofîus his uôcabuHs appellat, petes, Tcderos.FrifoSjAgoriuarioSjDuIgibinoSjTafuan'os.ChauchoSjLögo bardos,Reudingos,Aui'arios, Varmos.EudofoSjSaarmos, NuithomoSjHer/ munduros,Nanfcos,QnadoSjMarfignos,Gothos,Ofbs,Buros,Ligios,Arios, HeIuetianos,Mannumos,Helifios,NaharuaIos,Rhingios,Lcmones,Suiones, VenetoSjFennos, Vandalos.Ptolomacus multa alia habet,quar recéfere fuperua cu Sexiftimo.Tam diuerfçimpofitionis nominûnon fuit alfa caufa, quod do ëriffimi hi autores fibi putarint licere pro animi arbitrio imponerc nomina bar/ barx nationijficut ÔC adhuc hodie Germani percgrina libêter imponimus nomi na, uel Grxca uel Latina. Hue facit quodjolim in Germania,autorcTacito,nec uiri nec mulieres nouerStliteras.Etiâ ipfi Galli anteq Romano imperio fuerint fubiedinullas omninoliterasattigeruntjuecetiäuiderunt. Grxciialiquâdo illij Graccas literas oftêderunt,quas pro miraculohabuertû. Exhisjdubiû nô eft illa Germanis nomina impófita a Grxcis uel àLatinis. Romanis enim fingulari ftu diofuitlinguam latinâcum imperio propagâre,amp; pleraiç alqs appcllationibus nominate. Noftro tempore Germanise regiones appeliantur hoc genus nom»/ nibus f Eapars quae non multumabeftàfontibus Danubtj ôi. Rheni Sueuiauq catur,qnam folam Alemaniam quidam uolût.Huic uicina eft Helactia, Aliatiaj Brabantia,Selandia,Holandia,Frifîa,Dania,Saxonia,ThuringiajHaftîa,Fran/ cia Orientalis,BoëmiajSchIefia,PoIonia,Bauaria,Pannonia.
Iulius Caefar memoriae mâdauit,quod Germanis uita omnis in oenationibuï ftudqs'quc rcimilitarisfuerit,quodepàparuulisdurideiSélaboribus ftudeanr.' Qui'tp diutiflîmeimpuberes permaneant, maxima inter fuos laudem ferre. Hoc enim ali ftaturâ,alihoc uires,neruos^ côfir nariputât,SC caetera qcæ eo loco feri bit in promptu funt.De his Tacitus fcribit,quod aliquando fupra mods incul« barbari fuerint, in fordibusamp;magnisfudoribusà prima iuuentutccducati,in Omni domô,inquit,nudi amp;fordidi. In hos artus,in hxc corporajquxmiramur, excrefcunt.Sua quenq^ mater uberibus alit, nec ancillis ac nutricibus delegâtur. Domina ac ftruum nullis educationis delict)s dignofeas ♦ Intereadê pccora in cadêhumo degût,donecaetasfeparetingenuos,uirtus agnofeat. Seraiuuenum VenuSjCOt^inexhaufta pubertas,nec uirgincsfcftinantur:Eadêiuuenta,fîmilis proccritas,pares ualidi^ miicentur,ac robora parentum liberi référât. Seuera fl/ lie matrimonia.Dotem nô uxor marito ,fed uxori maritus ofFert.InterfuntpareU tes SCpropinquiacmuneraprobanttmuneranonaddelicias muliebres qugfita, nec quibus noua nuptacomatur,fed boues amp;frenatâequum,ÔCfcutScum fra mea gladio^. In hxc muncra uxor accipitur. Atep inoicem ipfa armorô aliquitl uiro affert. Hoc maxima uinculû, hxcarcana iàcra, hos côiugales dies arbitran/ tur.Neic mulier extra airtutûcogitationesextra^ bellorû cafus putet. Ipfis inci pfetis matrimontj auipicijs admonctur, uenire fe labors periculorumcp fociamj idem in pace,idem in praelio pafltira aufuramcp, Hoc lundi boues, hoc pâratu« equus,hoc data arma denunciât;ficuiuend3,ficpereundS.Acciperere,quçlibelt; ris inuiolata ac digna reddat,quç nurüs accipiât/urfus qu^ ad nepotes référant»' Ergofeptapudicitiaagunt,nullisfpedaculorâillccebris,nullisconuiuiorâirrt/ tationibas corrupta. Hxc ferèad uerbSTacitus de moribus Gcrmanorum.Sfît fîC alia apud alios autores ex quibus côijcerelicet,dc morS îêueritate inftitutis ita tetricis ut tamê no per omnia honefta difeiplina caruerint. Scfibunt quidam, olim Germanas mulieres fortiter pro patriapugnafle, SCiam laboratib.in dubif Martis periculo uiris in multis nô uulgaribus prglijs prompte uirilitercp fortes ait xiliares manos attuliiïè,res aliquâdo penèfradas aliquâdo reftituilTe.Etab incit nabilis liberos ad arma educate et exercerefolitos .Qup côfuetudo adhuc noftro tempore
-ocr page 39-LIBER P R I M V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7*
Jcmporc durât, ita uthacc natto toti orbi abunde fatfs mtlitum mittat, Propterea •uos iibcros Marti dedtcabant,qucm praeter alios deos colebant.Nam aßroruni periti affirmant peculiariter Martern uirtutefuajö^ utloquuntur,infiuxu fuo te/ fpicere Germaniam,ut no folum ufu exercitatione in militari difdplina amp;nbsp;ro^ bore animi ÔC corporis caeteris przftent, ied etiam natura.Quare Dionyfius uo/ fat eos natura bellicofos.Quädo matrimonijs iungebätur,utriq; iponio et fpoil fæpracdicebatur: AdeptOS fuorum laborum SC moleßiaruin focium, SC utpacis belli tempore mutuamfandeinuiolatamfcruarentfidem.Omniacg commu/
Bia ducerent pericula ÖC pacis tranquillitatis^commoda, ocia SC labores, bona 61^ mala. Hoc iundis fub unum iugum bobus, equo inftrudo, 8C armis urrint^ datis,fignificabatur. ite, ut faeöltates amaioribus acceptas audiores fuis hberis pofteris relinqaerent. Mulieres uero arcentnr commeflationibus publicise^ 'f ^pcdaculis,quo fumma dos mulierum pudicitia illib^ta permaneret. Qoa difci/ plina fads eft, ut adulteria rariftima apud eos fuerint, Deprehenfx in adulterio maritus iure omnem cçiàriem eoellere pro arbitrio potoit.Eteiedä’cum fumma ’gnominia ex domo per omnes urbis plateas,ucl etiä per omnf s regionis uicos duriffimis uerberibusagebat. quo^feucriorerat inpeccata uxorishoc uirlau/ datior habebatur.Nec hic ulli perfonarSrefpedui locus erat. Propter has caufas ’pud eos boni mores plus ualebât, quam apud alios bonx leges. Diuerlîtas fup pliciorum eftexdclidorO uarietate» Proditores amp;nbsp;transfugas arboribus fufpen derut. Ignauos SC dégénérés animo, imbelles ÔC corpore infames paludibus QC coeno merferunt. Ita diuerfitate fupplicij puniendo fcelerS naturam oftendebät. Leuioribus peccatis pro coiufcß delidi magnitudinc equorS pecorumcj; nume/ fo couidimultabantur. Multx pars reipub, uel regf 'pars ipfi qui uindicabatur, ucl propinquis eius exoluebatur. No iundas ledes incolcbät,fed feorfum difcrc li rura fua colebät,ficutfontis,aut campi uel nemoris occafio admonuit. Quifeç fuam domum certo fpacio circSdedit^uel propter incedij periculnmjuel propter barbariem xdificandi'cßimpcritiä. Subterranei fpecus rnulto fimo onerati erant •Ill's hyemereceptaculaSC domus,Sc frumêtofrudibust^aliis horrea cellx.Et hoc modo 8C brumx rigorcs,ÖC hoftium depopulationes fallcbanr. Veftitus erat fagS aut fibulajuel etiam fpinis contextum, Totos fere dies ac nodes ad focum fedebant ♦ Locupletifltmi eorum à uulgo diftinguebantur ueftibus non laxis SC fluitätibuSjficut Sarmatx ac Parthi, fed ftridis SC ftngulos corporis artus expri/ mentibus. GeflerSt SC plericp ex ipfis ferarS pelles maculis quâdocç uariegaras, Nec alio ueftimentorS genere mulieres quam uiri utebätur, Nifi quod foeminx fxpiuslineaueftepurpurisuariata induebätur.fedfinemanicis,brachia 5C lacer tosjtotamtp anteriore pedon's parte nudx.Etfifuerit,utdidû eft,fumma in ma-' trimonîjs caftitas» Pro dqs creaturas uifibiles coluerunt, ficut Lnnam 5C Solcm» Mercurio prxcipue diuinos honores exhibueruntjCuius imagines adhuchodie qaibufdam locis extant. Cui fanguine humano,uiuc^ homine facrifîcabant ali quando.Sed Martern 8C Herculem pecude quapiâ placabant. Iftdi quidâ Sueut facrificabât.Non ferebât deos fuoshumana effigie pingiautfculpi, Nemora SC lucos dqs dedicàbant, ÔC ilia ex deorn nominibus appcllabant. Propterea qu od illi abfcondita uident. Quidâ terrâdeam uocabât, honoribust^ diuinis colebâr, quod aima tellus omnia producat. Sunt prxterea multa apud aurores de ueterû Germanorum fuperftitionc 8C diuinatione SC augurtjs,quç non duco operf pre tium cflè enarrare omnia.Quanquam adhuchodie cxca SC chriftianx lucis igna ra mortalitas infînitis fuperftitionibus inuoluta fit.Magna xquitate agroi um lia mites diuidebant, SC ne quid iniuftèinxqualitercp fieret,quotannis pofîèffîoni/ bus mutatis ueteres migrab ât coloni inuicem in aliorû agros. Qui ex magnati/ bus«
-ocr page 40-8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
bus^ficut hodie fir^quando abclhs uâcàbâqodojudcndo/cmno fcuiurs ui/ tain duccbât.Reifanulians curam amp;ffijliuräagrorGmulieribus,feni(q;dtfcdiS autälioqui imbellibus comittebant. Summus magiftratus apud quengt; bellt rem pore uitxnedfqjniseraqtemponbuspacisabrogabatur/ôftnuristnfinguhspa gisiudidbus. Publice conucntus comitiaueagebantjilentioafacerUoteindi/ lt;So ÖC re propofita, reges, magnates autalioqüi lingua amp;nbsp;auforitate pra^pollen/ tes lententiam ordinedicebant,magi£^exorantquj'm imperat quod uoiunt. Si uuigo fententia difplicebatmagnis clamoribus explodcbantjprobantcs autem, armorum concuflione QC fonitn animi propenfionem fignificabant. Bellis con/ fedis centum duces, uiros ex omni populo prudetia S»C probitateinü^niotesk^ ligebât, quilites dirimerent, cuftodes efîèntlegum .Sed omnia publica amp;nbsp;pnua ta armati agebant, Nec erat ülis conceflum ius uel belli fufeipiendi, uel alias ali/ quidmaioris momentiagchdi,nifi prius populo uelciuirateconfultàJuuentus bello fortts magnis honoribus amp;nbsp;prxmijs affidtur,fupra^ alios nobilitatur, No bi litas apod eos non ex maiorum ftcmmate,fed ex fortiter geftis iudicatur. Nec tarnen défunt autorcs ex maiorQegrcgiefadliSjSCprolemlaudem nobilitatemxj confecutam. Et iuxta fadoru magnitudinem amp;nbsp;daritatem per gradus ad regum latus fedes tribuebatur.Nobilitas altjs armis amp;nbsp;animo fortior,hoftibus uicinis^ omnibus terrori erat,facpf(^ uel folo nomine uicerunLamp; in officio uicinos cond Duernnt, Ad hos Icgationes cum muneribus frequenter mittebantorab exteris. Nulla gens propeniïore animo peregrino bofpitia offert, óif cmnem humanita temoftenditinomnes,aduenas prafertim. Ducuntq?in plerifc^ locis probono omineeffejficui deushoipitempcregrinum egenummittit. Nam fine deo fieri non pofferediiffimèperfuafifunt. Atc^utinam banc humanitatê non exuerent bis peffimis nouiffimis têponbus, quibus prsdidlG cß homines fore fine omni charitatis affedlu, Germanorum humanitatis 6C praccipuein peregrinos facilita^ tis uefligia adhuc mancnt,fed refrixit etiam hac charitas in multis. Hoede Ger/ manis ueteres autores Romani teflantur. Magnum flagitiO iudicatô apud Ger manos,peregrinum quapiam uel leui iniuria afflcere.Quamobrem cofugienu* ad fe auxilium aduerfus potentiorum iniurias petentes fumma ui amp;nbsp;integrita te defcndût,ôô ius perfcquuntur iniuriam patientium ultro fine fpe pra miorum, fed folum propter folam bumanitatem amp;nbsp;mifericordiam erga infii miores.Hilaz ri fronte amp;nbsp;affabilitate non uulgaricibum Si reliqua neceflaria indigétibus com municant. A fomno fiatim calidalauareconfueuerant, Dormiuntautem libenz ter ufepin diem a'curisfoluti.Cibi gencribus minimeexquifitis utuntur.Nullis condimentis ôd illeccbris noluptatum Si effocminata mollitfe uincebâtur. Cibus eratuenatio autarboreifrudus,autlacexladîcq?côfeda. Sedin potando immo dicosfemperfuiffenegari non poteff.Exiccandispoculisfemper ccrtaruntSC adhuc certant, quicßcapaciorauno haufiu fapius exhauritrobuflior habetur, SC hxc non ultima laus efl.Necin hoc pugnagencre minus pertinaces funt,quant in praeltjs - Potu utuntor exhordeo Si alrjs frumenti fpeciebus codo,uino fapo/ re non abfimilijSC ut meru inebriat. Sunt que cß autores qui reliquerût feriprtira de Sueuis.quod pafli nonfuntadfeinuehi uinumjquod molles animoamp;cffcE/ minatos reddat.Ncc ad côuiuia, nec ad opus euntnifiaimati.Paratioresfemper ad uerbera quam uerba etiam poflcalices.De magnis rebus ccnfuhantintcrpo/ tandum. Aperti funt.minimènigriSCfalIaces, nihil diffimulare, nihil cxlare,ni/ hil adulari nihil fingere,non repofiô odium in pedore Si orcrifum gerere.fcien tes.Ludo nimium deditiprxfertim alea:,amp; non dubitantaudaces omnesfaculta/ tes femel deponete : imô fuorum ipforum corporum libertatcm non raro depo/ nunt,Et uidus ficjnihil repugnans uidori fe uindum prxbebat feruum. T anta
femper
-ocr page 41-LIBER P R I M V à ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F
hmpcr fuit apud cos fidci obferuatio.Speflacula corum omnia craftt exercitäKö tradatio armorum, fummum decus fcire rem militarem. Malebantfic fe exer cerequâ uenas argenti SCauriin terra abftrufas magnis fudoribus effodere.Nec cnim preciû hoc hxc metalla habcbant,ficut partim fuprà diximus,partim in ft/ que ntibus ubi oftereturoccafio,narrabitur.VafïS aureisamp;TargentciSjquae dono» acccperantabexteris, utfidilibus ufîfunt ♦ Quanquam Romano imperio uici/ niores propter ufum SC cômertium monctam prxcipuc Romanâ Si acceperint ß^expofuerint. Sed nullus amor aut honor lamxufui ucro folum. Remotiores autem alqs rebus comutabantjrariqs pecunia utentes.Muneraftmperamarunt, quod quidcommodi incommodiueadferatpatrix rerum noftra memoria decla farunt euentus, Nunc in quo luxu,quibus^ inutilibus peregrinis rebus intricagt; ta fit Germania,fine dolore recordare quis poflit,qui hos ueterum mores auditj* Perhos certeinfticia extrema ueftigia fecitexcedens tern's. Inproximos frequen tcrhoftilescXcurflones cxercebant Si propter rapinas Si propter exercendam in uentutem, ne ocio emolliti belli temporibus inutiles redderentur, fimul utuiciz nis terrorem incuterent. Btexducibusadhuiufmodi incurfiones paratiorapoz’ pularibus prx ceteris laudibus uehebatur. Adeccj? non dedecori cratalienas gen Us diripere,ut etiam laudis plurimum datum fit,quiplurimö domum retulitraz pinarum.Ita fadum eft utnSquam cum hoftc confiigerc,etiam iuftis bellis conz fedisjdefierint. Ex nobilioribus reges creabâtur, duces uero propter fadorum tnagnitudinem eligcbätur,fed cômunibus omnium fuffragtjs. Tantumep abeft in regibus liceat tyrannidem exercere, ut etiam nihil audeant coftituere in rebus quoep exigufmomentijftd omnia populo feiente Si cofentienteagere cogStur» ctjUel ob minimam tyrânidis fufpicionem e'regno repellStur, Atep ita rex Si duz ces magis exemple quamimperio plebeiosprxcedunt.Primidomiconftitutioz nes legum fadis exprimunt.In prxlijs primi hoftê adoriunt in primaacie confti tuti. Primi,fi quid operis in caftris locandis exigitur, manus admouent. Nodu Si die per omnes locorum difficultates primi proficifeuntur, rcliquus exercitus hos ftquitur,ab his cxemplu in omnibus fundionibus capit. Supplicia criminS capitaltQ leuiorumcp flagitiorum in manu facerdotum erant,no exautoritate rez gum aut principumjftd deorü.Religionem enim deorum fupra omnem hömagt; num magiftratum, collocabant. Perfuafioiç hxc de dtjs fuperftitiofa feditioncs cauebat, Si plebem in officio retinebat, quod per alios principals impolTibiJe erat. Quanc^ infeius non fimlulium Cxfarem feribere,fummum inbellojimpe ratorem apud Germanos habuifle necis Si uitxius Si poteftatem. In prxltjscoz gnatos 8i amiciffimos quofcplocabant^ coniundiffîmèpotcratfîeri.Quo miz nusalterum alter deftreret, pugnareti^ fortius quifc^ pro familiariflîmo quot^. Et ob has caufas etiam uxores Si prolem inter impedimenta habere Si prxliatu ris oftentare Si commendare: eorum captiuitatem Si crudelem tr ucidationem ft uincerentur,prxmia Sifpolia,8C laudem, ôt^gloriam, Si pacis cômoda fi uincez rent,ob oculos ponere.Hoc per duces eloquêtiorcs fieri foiebat. Etiam per muz Itères infantes in ulnis mammis^ adhibitos oftenderc. Ipfx^ arma non raro itt manus caperc in acie locum u iril i ter defendcre, hoftem repellere, quibus incitaz mentis Si facibus uix quicquam excogitari poteft, quodetiam ignauifltmûcxz dtet,utfi non aliam caufam refpiciat,ucl pudore compellatur aduerfus hoftem. Obfidum loco nubiles uirgines dabant Si uiciflim accipiebâti Hoc uidetur illis peculiare fuiffe in delibcrationibus magnarum rerum,nullius quantumuis abie dx in fpeciem perfonx,confiliu fpernere,etiam mulieres audire» Vefpafiani tern pore fait Velleda mulier propter bona cofilia pro dea Germanis habita. Hoftem aggrefturfcarminibus Herculem celebrabantôir inuocabâtjfi^ clamoribus quiz b bufdam lt;
-ocr page 42-to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A N. 7 c H R o N I G ;
bufdam ad tefrendùmhoftcmconfîdi'sutiunà omnium uocerolitifunt,nefuo.ft’ infpem uocari,hoftes cöfundi animo fperantes. De hoe câtus 06 clamoris géne re T acitusjamp;f alrj quidâ. Arma eorum baud noftris nunc fimiba fuerunt, expedi j ta Ô6 Icuiora feruntur fuifle. Omnia agreftiajUihil pidiA effbeminati quod effœ minatum animSargucret.Equitcsequisnonprorfus diflimilibus qs quibusho dicTurcus utitur.Relinquereequos filoci prplij^ratio flagitareuidebatur Aut feffls uulneratis conccdere pedicibus ipfi pedires uiciffim pugnarc confucuc/ rant.In quern ufom equos in omnem cuentS aiTucfaclos habebant.pugnâdo in przlijs omnes ad principecxercitus refpicere, omnibus cura efle utillö immiien turjutplaceâtilli.llliuiciflîmftudiûutadanimofitatéexercitum prouocct.Nuk lum maius dedecus principe rclido fugere,imô principe uiuo Ô6 re non pror/ fus defperata refpicere,fugere relidis armis aut principe^ flagitium habcri cofuez uerat maximS. Ncc poftea unquâ cÔceditur taliadcrfèpublîcis côuenribus, uel facris eorum.lta^contemptim tradabantur,ut multi laqueo uitamfinicrint,uel alio quopiam genere fibi morte côfciucrint, Pacediutius durante,iuucntus prgz cipue nobilior patriajrelida,quzrere hoftê,ô6 alfjs fine prorfus titulo bellum inz ferre iblebat .Sic uitac diferimina amp;nbsp;labores fubirc, quàm demi ignobilcs inofio torperc,maluerunt.Honeftiorcmtpqaacft6 ex fanguine Humana, quàm ex terrz coltura barbari iudicabant ; Funera non tanta religionc Ô6 apparatu quanto alif popuIicurabant.NobiliorS cadaueracum armis ô6equiscôburunt.Dcindetuz mulo inuiridi quopiâ hortoautprato iêpelierunt. Neclamentationibus funera profequuntur. Virisenim uitio datur,mulicribus propter fexusinfirmitatcm
X nonnunquam concedimr. Mercatores,non'utaliqnid importarcnt,fed utfpelia abhoftibus accepta emerentabiIlis,Germaniam adiré côlueucrant.Nunc merz catorum facultatibus Ô6 multitudincanteccdit fermèomnibus nationibus. cte rum nulla fuit negociatio Ô6qupftus,quàm bellum,uenatio,agricultura,paftioz ■ nés pccoris qux multis locis (olarin ufu fuerût.Pagi Ô6 oppida nÔ muro,fed fofz fa circundata longe diftabât : nam maior pars agri fylueftris Ô6incuba manebat. Verifimileeftex pagis qui turn fucrStnobiliorcs, quat nunefunt ciuitatcs origiz nem fuam habere.Rhenani àRauraca Bafilfaad oceanum ufi^ fuerunt al s ma gt;nbsp;' gis politici', propter Galliz uiciniam, qui mores, exuta barbarie, cioiliores ante
Germanos,acceperunt : qnod uicini fuerunt Romanis, quibus t iuilitatc Crxci prçceflerunt. GrçdaûtabAegyptijs ciuilem uitâmutuatifunt.Coloniâ,Agrip pinam amp;nbsp;Trenerim primS omnium politioribus moribus à Gallis acceptis, ad ciuilem uitâ perucnifleftrunt-Dicuntur^uetuftiflimzimpertj ciuitafes,zdifica ta:àTrebctaantenatum'Chrifta,anno i548.têporibus Abrahami.Apud Gerz manos olim nemo poffîdcbatpropria rura,fed iîngulis annismutanda fuerunt, cededumcpabjsjne quis arrogaretfîbi terra, quzeomunis omnium aima mater cxiftit.neue libido poffîdcndi animos hominum ftultos occuparet,przrlpcrêi^ alq alt)s quodfruendum omnibus dat dominus.Perniciofum nimirum putanz tes hominem fibiagrum aflerere, de quo rotante cenèrint,omnia^metatorcus» Ccrtc illam ftubâhumanz mentis arrogantiâetiam annus lubileus illcin facris literis uidetur cauere. Eratciuitatibusfingulareftudin quàm longifîimc nullum habere uicinum quant^Iatiflîmè omnia circum fc habere fylucftria, amp;' nullis ha bitata hominibus.Ethoc laodi przcipuzerat.Sed primi libri hic finis cfto. In fez quêtibus ordincperièqui,egrcgiè dida Ô6 fada Germanorum conabor. Sequf autê uifum eft CzfarS têpora ,à Brenno incipiês ad Carolum hune v.pergens fi annuerit dominus. Ne cui autê uideat abfurdû Ô6 prçter rationê ^d ordine Cçfa rum meâdiipofitioncinftituo.Ncminiopinornoncognitum quantum Roma nis ducibus,cum Germanis/orfum Germanis cû Romanis fucrit negotij.Alte ri^ altetos cl8ros,reddiderunt.red hic primi libri finis efio.
-ocr page 43-t î B Ë k IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11
DE GERMANIS
LIBER SECVNDVS,
D e ueteruM Gertndnorum Ante ndtiuitdtem Chriüigefiis»
N NIS î64.poft Romam côditam Senones ,Süeui nbsp;nbsp;i) qui nfîc
Heluetrj uocantur, Italiâ ingreffî funt hoftiliter^duce BrennOjUt luftinus refert,gratia houarum fediutn quxrêdarum patriâ pro/ pter inteftitias feditiôes rapinas relinquêtes, At(Ç in Latio ih/ colas expuleruntjT ufcos primum.xdificaflcq; fcruhtur nobiliô _____rumurbiumquäfdam5niinirumjMedioIanS,Cömum,Vincen darrij ÔC alias quç nunc partim Venetis,partim ducatui Mcdiolancfi,partim Ro/ •nano potifîci funt fubiedg, Mantuâ quoc^ uolunt quidâ ab bis cceptam ardificâ •■ÙT ufci, duce Rheto nomine, fe in uicinas aipcs Slt; montiû locà inacceflà recc/ peruntfugientes milité Germanum 06 GalIum:Vocarunt^^regionêàduceRbc •iâ,6c fe Rhetos Porto q non côtenti agro Tufcorû occupatOjhoftili animo Ro •nam ucrfus profedi funtjOmniaq^ depopolantes incolas^ trucidantes ÔC eqcicn tes in poteftaté redegerSt. Quibus mature obuiam miffî lunt a fenatu populofß Romano duces cum ualidiflîma milita manu,fed refiftcre non üalentcs frequen tibus prxlqs uidifuntjaccepitc^Roma maioré quàm unquam ahteacladem. Ali quotiesitatrucidatifuntjutuixeuaferint przliorum telles. Tâdem etiam adiain •otcladibus acceptis terrore confufam Romam ipCana urbem üenerunt, fucceflî bus clati amp;nbsp;barbarieferoces hoftesjquâexpugnarûtfacile,propugnantibas me/ tu exanimatis, capta crudeliffîmè diripuerunt nulli ætate fexui^parcentes. Qui** dam ab alteraparte fuga fibi cohfuluerût, cum quibus pôtifîcesjueftacg moniâ/ les uirgines egrelTi funt, cum fuis lacris reliquîjs amp;nbsp;fimulachrisdcorum.Nam ic tiientibus hoftibus non occurrerunt, fed è regione in fugam fe côijdences focos penatcSjfiC feriio defedos parétes hofti trucidandos defernerunt,Maltis urbis locis incendio cxuftis,ô^ magnis uiris Romanis multis trucidatis : obfëflb^ Ca pitolio(quod Romanis folum ex omnibus fopcrerat) fcx totis menfibusfrullrâ, nam fortitercofifilocimunitionedefendcrntRomani.Didturq^fcruatum à uigi lianfere. Nec Galli ôd Gcrmani fine magna fuorûiadura Capitoliûconatifunt capere.M.Torquatusin ea propugnationeprudétcr multa geflit,inter alfa hofti fperâtideditionê Capitolîj propter cibipenuriâjproiecitultroiiberaliter pané ek Capitolio,quo depertinaci futursc deditionis fpe barbaros iam etiâcômcatn iri/ digcntes detjceret. Nec cum rei expedatio fefellit;barbari enim homines capicrt di Capitolt) anima defpondcntes^ado ccrto auri pondéré,Romanis in CapitO lio reliquis Romam reddiderût. Parâtibus uero difceflum Getmanis amp;nbsp;GalliSi F. Camillas in his turbis ex exilio üocatus amp;didatOr faâus,militecÔparato mi/ ta celeritate, nôexpedâtehoftebarbàro, abituros,omnia tùta putâtcs, nihil iam timcntés,negligétercp omnia adminiftrâtes, quafi te bene gefta amp;nbsp;cÔfeda,àdori tur,uertit infugam,maioré partem trucidât, fpolia rccipit.haq^ incenfam Romae •gnem fanguine hoftiam cxtindu redèquidam dixerunt. Atq; hoc modo Ca/ •nillus cxinuidia a fuis ciuibus in cxiliû miflus,rem Romanâ reftitüit, in quo ui rocéfent autores quod abunde fan's prçdicabilefuilTetjquodhoftifepropterin/ iurias nô adiunxit,quo orcigiturfonanda animimagnitudo quod etiâ auxilia/ res manus fradis prorfus rebus attulit. Hoc téporecofultabaht Romani de beh lo in Germanos amp;nbsp;Gallos fufeipiédo, ne aliquâdo denuo armati Româ conten dcrentjSt: tépus belli plcrifœ opportunû uidebaturpoft rccenté fugâ amp;nbsp;boftium dadem. ged aliter uilum eft Catnillo, cui fumma erat rerum poteftas,qui maluit b 2 feprius
-ocr page 44-12 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
feprîus reconfgerct,amp; prgfenti contra hoftem fuccefTu côtçnta effet Roma,cju? fimih'or eptacetuoiapidum quamxdtficatx urbi.Sed qm'uolethxc plentflim^ in hiftorqscognofcct. Ego propterca panel's uerbis indteare uoluijUtadmoncre quo fcculo primu longius profedi fint in militiam Germahi.Nam ante hoc tern pus neep Italiam,necp ullam remotiorê region? hoffiliter ingreffi funt. Poff m al fas aBrenno ciuitates in Italia xdiflcatas,profedus eftcumarmata Gallorum 8C Sueuorum(quorQ maior pars abfep dubio ex ijs montibas fuit, quos bodie Hel uettj poflident)manu in Afiam.Prgmiflbprius legato Bdgio Germano cQ Ger tnanis, qui totâ Afiam ita terruitfuo aduêtu,ut magna ui pecunix plurimi reges pacem ab eo emcrint, legationibus undiqj ad eum milfis,pacc petentibus. Ptogt; lomxus rex Macedonia coparato exercitu refiftere conatus,uidus^jcaptas,tr0/ catus^capitetp eius à Germano milite per totam Macedoniam circulatOjincufle/ runtiogentem formidinem Macedonibus amp;nbsp;uicinis regionibus omnibus. De/ populata igitur Macedonia SiC. Afia,tota^ Grxciajfecutus eft ÖC Brennus maiori bus coptjs, amp;nbsp;quxrelidafuerant, deuaftat omniajnon parcês templis Si eorum aris.SedjOthiftoriæ uno loquuntar ore,ubi Appollinis templum diripueruntiti Delphisjmulti terrgmotuperierunt,multi foiminibus pericrunt,multi gladio pc rierunt,multi pefte pcricrunt,uchemêtcr4 coptjs afdi(fiis,8C Brennus ipfc impez rator uulneratus grauiffime, doloris impatiens,fibi mortem confeiuit : quidam fcribunt pugtone trâsfoflum pertjffc, Alij alio mortis genere pcrtjffè tradiderót., Poft ducis mortem Gcrmani Si Galli occuparunt qpportunas in Afia fedes, dt à Grxeis Gallat«,quod nomen feruant»Hinc Gallogrxcia ditfta eft.
Quid Cimbri Si Sueui, Si populi in ijs montibus, quos Heluettj inhabitant hodie,in Illirico,tota Gr«cia,Hifp3nia, Italia gdTerinqquan^ difficilia bella coii fecerintjpoteft ex uarrjs hiftortjs colligi,quâtumois dilTimulanter paucaex plu/ rimis uix yno digito attingant.Solet enim humann ingeniu fua exaggerare qua: putat effclaudi,aliena uero extcnuare,ucl enam deprauarc:ncquc enim uefimilc eft ex rerum ignoratia fadö. Quantis copijs Aurelius Scaurus conatus fit Ger^ manis refiftere, quo pado fufus fit.quot milia amiferit, quomodo captus Si in/ terfedusjfi enarrare uellem iufto uolumine uix poffem.Quid dica de M. Acmiz iio,qui cSingentiapparatu multisetlegionibus aduerfos Germanos miffiis exz (indus eft cum uniuerfo exercitu,in quo habuit loo. milia peditum, prxtcr equ« tatum Si impedimeta. Ex omni illo numero uixeuaferut odo animx. In quo In du,quo(p metu turn fuerit Italia Si ipia urbs Roma,cogitationc melius uerbis côièqui poflum.Nam iam ante xdiderant barbari malta fu« crudelitatis cx€plä, quarc uchementer timuerStne imminens ferox hoftis Italix, fuperatis alpibus, direpta^ Italia,excindcrct totam urbem.Nam tales iadabâtur minx exhoftium oreauditg.Etiam Romanum imperium fubiedum in Germania ÔC Gallias pee nuncios iadabant.Sed domino aliter uifum eft. Nam Marius côtraillos minus prudenter condantercç exultantes Siferocientes barbaros,multis praeltjs uidoz res repulit, expedata locorum opportunitate, Si hoftiùm commeatus penuria,' (quxres plurimum in bello habet momenti)adortus cft,pugnarunt^ totam ferÔ diem dubio marte,fed Gcrmani frigoris patiêtiores,quàm xftus calorem in ualz le foli expofita, tempore anni calidiffimo non ferêtes,fub uefperam diffîpati ter gumuerterunt.lnquo prxiioutrincçinfînita hominummultitudo defiderata Teutobum eft-Sed Germani potiores fuos duces amiferût, ôiregem ipfum'l'Teutobochû. Sed fub idem tempus Q Catulum in alpes cum non contemnendis copijs milz fum adprohibêdos hoftes, non fine magna Romanorum cedx ex prxfidijs dez iecerunt Germani. NifiCatulofubueniflct mature Marius ( quiutantecundaz tione^ itahicfeftinatiooeprudcntiftîmè ufuseft} adutneratdelegiontbus Caz tuli
-ocr page 45-■ . t I B E R , if. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if
tuil’. Marius contra barbares ufus temporis 8C locorum commoditaté ,riam ur ®lios cQdanter magno confilio, ita illos feftinanter mane nebulofo tempore ob/ feruatis foils exortu amp;nbsp;tiento, uteflent hoftibus infefti,aggreflus eft, ÔC foie ho/ ««bus aduerfo ÔC nebula amp;nbsp;puluere excitato per uentum frétas uicit amp;occidic fe/ te ducenta milita. Supra quadraginta milita captis, Ibi inauditum apud alias geii tes mulicres Germanorum.SC mulieres fecutae caftra memorandum exemplum pudicitix amp;nbsp;magnorum animorum xdiderunt, Nam cum in uallo amp;nbsp;munition^ buscaftrorum primo impetu non potueruntRomani eas redigerein poteftatê, cernentes ita uiriliter munitiones defendere, ut morituras potius animaducr terentid^noninultas, quàmfehoftitraderêt. CÔditiones deditionis obtulerût illisj fed dix omnes reeufarunt, niiî promitterent illxiàm omnium pudicitiam fo te. Quod cum negatum illis eft,iîbi ÔC fuis liberis confei uerunt mortem,ne ucnl ttt earum pudicitia in manus eorum, qui fuos charos contuges occiderant, alix ferroj alixlaqueo, alix feprxcipitandoinaquam (quxab uno latere caftrorum erat alcagt; quod ètiam fîngulare munimentum caftrorum fuit)Paucatp ex magno numero inhoftis manusperuenerunt. Suntquoque inuentx quxquanquam captxcumcongreiTuris uiris tampertinacitercertarunt, ut animas in pugnare/ iiquerint. Interea ita caftra defendcrunt,ot hxc omnia peregerint nbsp;nbsp;omnia qux
Unii putarunt fore hoftibus in ignem iccerint, nec paucas feipfas in ignem con/ tecerunt.Quxdam irruerunt inhoftiumarmadenfiftîmajincertiflîmam mor/ tem, fed fecum hoftium aliquot ad inferos rapientes. In hoc prxlio multi duces amp;nbsp;rexipfeCimbroram Beleus,occubuerunt. Etinhac pugna fradxRomanx resfuntperMarium reftitutx, non tam militû uirtute, quàm ducis prudenti aftii riaj. (^ux nifî fucceflum habuilTent, Romanû imperium totum fopprelTutn erac Germanorumarmis. .
Qiiicquid fe ullo modo cfrcrt,amp; fuis uiribüs confîdit,dominus deqcit : nemo édita creaturis munitus,quemdeus nonexuatfuo tempore. Omnem faftunt dcpi imit, Si ftultitia eft fibi placere in creaturis,quas omnes domtnus propter ic fccît : fîC nulla eft maior uanitas, quàm hominem fibi arrogate uel culicem. Rc/ Î;na Alîyriorüm,PerfarumjMcdorum, Alexandri Magni ab alio ad alium tranfz ata funt, tandem peruenerunt ad Romanos qui ctiam iam fuerunt Tro'és, eor5 imperia fruftratim fdflum,fcrè tot tyrânos habet quotoppida uel uicos.Sichxc pereunt ÔC tranfeunt.Perit omnis arrogantia,ncc enim deus ferre poteft.OmniS turga amplius non neceftaria, SC inutilis fada in ignem mim'tur. Exitus tyrâno/ rum operxpreciumeft confiderare,quàm mifcri,inexpedatitpfuerint. Vide/ mus^ Diux uirginis cantionem per omnia fecula impleri. Deponit potentes de fede,exaltathumilcs, Deus perpetuó fuperbis refiftit, humilibus dat gratiam. Quod uult aliquid uideri, in nihilum redigitur, uoeatepdeus quxnon funt tan/ quamutfint.!. Corinth.i. Roman,quarto.Hutusdiuiniiudicq omnes hiftorix telles funt, funt^plenxexemplis omnes .Quantireges, quanta régna SCimpe/ ria,quantx urbcs,quantxrcipub»dcleta funt,ut ne ueftigium quidem remaneat; omnium exittj cauià nulla prorîuseft quàm fuperbia cordis cxcx que mentis humanxdcigloriadeftitutxSCuacantis. Quid Troiam, Grxciam,Pharaoncs, Romanos SC Conftantinopolitanos prindpes, Romanum fenatum, populum Ifraclitlcum,quid alios reges SC Imperatores commemoremt Quid aliud habet omnes hiftorix CQuin nunc Turca tam breui in tantum faftigium potentiaeft euedus, ut uel folus fatis abunde indicio fi t, quàm inconftantes mutabiles'que fint hurtianx res * Sic non Fortuna, negentiliter loquar, fed dçus omnia uerfar^ omnia mutât.
b î Vt
-ocr page 46-i4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. chronic«
Vtrcdeamusad Germanorum gefta. VicinosolimfxpecompofuifTC'StCoc gifie fuum ludidum fequijalijscß nationibus, ut adhuc hodie res fe habet per métuendos fuiflè non eftobfcurum, quantumuis diflimulent hiftoriarufcrt ptores.Heduis ôé Sequanis diu deimpenolitigâtibüs.PetieruntSequania Ger mam's cotraHcduos alioqui potentioresô^ peiorêhabcntcs caufamjauxtiium, qui percogm'ta utn'ufcç fadionis caufa, Rhenum tranfgrcfflj à quibus Hedui ui dareip obfidçs coadi* ÔÔ perpctuis pacis côditionibos cÔpofiti ad uotum Se/ quanorû ÔC arbitriu GermanorQfunt.Nechoc bellum leue fuiqlèd Heduoruni omnis nobilitas in praclijs eftinterfcdîa. Vnus tarnen ex Heduis Roroanosfolilt; citauitaduerfus Ariouiftum Germanorum regem amp;Sequanos,qui cômemo/ rândoquid Germani tandêaufuri eflent. Quat^eorûfamaiameflètperomnê Gàlliamjô^ tn Hifpanias ulèç peruenireinciperetjquxcontra opinio de Roma/ nis fifôcios defererent effet futura, ÔC hoc genus perfuafîonibusalijS facile indu xit Romanum imperatorem ad auxilium ferendum, amp;nbsp;cogitandum de bdlo aduerfus Germanos fufcipiêdo.Nam iam maiorem parteth poff’effîonumamp;^d» agroHeduorum ÔC Scquanorum occupauerât Gcrmani.Et quotidienutncfos aduenientium ex Germania augebàtur, ut breuihaud dubie uetercs Gallos coz lonos omnes eieduri uiderentur.Hucaccedebatjquodnô habuitminimûmo/^ menti ad Romanos excitandosjquod Ariouiftus rex uir erat natura ferox,amp;ad bellum quoduis oblatum perfîciendum promptiffîmus. Vi armorûomniaag^ rcjnihil illi maiori fiudio eue quàm imperi) fui unes propagate, Romanos ubiz cût^ occafio offerebatur, omnibus modis conatibusqjapcrtcôè clam impcdirc» Sedulocogitaredefibi fubtjciendaGallia.Romanorum præfidia cxeaetjcerc. Pgt;3S Inlius Cpfar moka prxfidijs tenebat loca in Galkjs.Quarc Cçfar facile côiéz dura,^ magnæ Ariouifti regis fpes efïènt (quid enim nô fperaret eriâ de Italia, capta tota GalIiaC ) affequi,amp; quid moliretur oculis confpicere,potuit. Vidit^ totam Galliam fuam futuram fi hune hoftem uinceret. Propter uero ffiprà con» memoratascaufas quxin hoc rege étant, prudenter diligcntetcpcotratalem miz nimecontemnendû hoftem cenfuitagendS. Quamobrem uifum eft illi ad Ario uiftum legationem mittete cumtalibus mandaus: Vtad quempiammedtjitine/ ris locum certum Si cômodumcôueniret Cæfarem,de communibusreturn pu/ blicarum commodis,6lt; utriufeß fuo Ariouifti iure,amp; componendis rébus tur bulentisjcolloquendi gratia. Refpondit barbaro Qi. elato animo Ariouiftus:Se/ mirari quid iuris 6d negotij effet Romanis in Galliajqux armorum ui ÔC iurebd lifuaeffetfada.NihilfibiapudCxfarceffenegociorumjflquidillcueliLadfeuez hire poffè. Hxc nimium fuperbè renunciauit Casfari. Quibus auditis Cxfar cen/ fuit hominem barbarum ferocientem aliter tradâdutn.Remifit^ legatos qui fc/ hero uultu fiC animo illi nunciarent. Vt in memoriam reuocatet ex gratia amp;nbsp;be/ neuolentiafenatus populiq^Romani,fefaIut3tum,appellatum queregem. Qu» nam fit ingratitudo, non uelle uel ad colloquium uenire propter pacem^euitan/ daep multa incômoda SC pericuIa.Quum autem non uelit uenire,nxcefîê quçuc lit.Primum ne in pofterû in Galliâtranfrhenû Germanos ducat. Deinde ut Hc/ duis obfides reftituat.Poftremo ne ülla caufa amplius arma fumât cÔtraRoma/ noseorumue focios, fi hoc faciat fore atnicum populi Rom. fi nô fc Romanos fOcios^eorS ftimmauidefenfurû, hcc ullo modo Hedüos inultos rclidurum« Nec em Romanos talc côtemptum in fe rCcipere folitos. Ad hpc refpondit Ario uiftus rex: lus t cl 1 i efre,ut uidor cum uidis pr o fu o arbitrio agat. Et hoc ctiâ Ro manos cG fuisagere. Quûigif ipfeRomanis nôprpfcribat quidcQ uidis agât, fè quoeç no uelle impediri. Heduosjüidos fuis armis,obfides fe non tedditurG, hec arma aduerfus eos moturû^quâdiu pacis côditionib.et^miffîs fatisfecei int.
Quod
-ocr page 47-I I B E K t h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O,
Qood autê Cfßrminetur fe ulturum €ös,poflecuin uefi/re fi cupïat.Ncm/ficttl «mpunr hadenus cÓtra fe QC Germanos arma fumpfiHc:fè cfFcdurum,tu fentiac qux uireSjQuodcprobur fit Gcrmanis,qui lam quaruordccim annis fub djo ob/ duruen'nt peraetuis in mih'tiajnunffiœ tnterea reports domö uenerint.Inutdoï^ hadenus fuiflc. Hts auditisCçfarftftinandnefièiudtcaui'r, Diligenter leitur co pijs colledis quamprimS ad Arioutftum contendit^nec fegniter minon^cona/ lu Arioutftus aduerfus Cxfarem tn Sequanos profedus efl:. Sed ccicrior Caefar opportunt'ora loca amp;nbsp;urbes SequanorumRomants prxfidrjs mantuir.Sed fact/ IcCxfar üidtt,quantopere miles romanus Germarumtimeret,quan^inma/ gnacxiftimationcfortitudinisinutdç eiïetGermanus.Quarchunc mctumlon ga oratione cxemit,Primum,ut orarioni uiam ad exteiritos 8C metu fiupidos ani mosj'faceretjArioniftum non réméré contra Romanos bellum moturum,qut' Ie confuk tot beneficia accepiflct à Romanis, pracfertim cognitis fuis poftuIatis,amp;C Scquitate conditionum,deinde incipit,commcmorare Martj fa^orum fucccfius, füam diligcntiam, Hos Germanos cum Arioutfto efic quibus cum fapenumc ro Heluetq cor^reflt hon folum in fuis fedibus, fed etiarn in illorum finib us ple runque fupcrafient. qoitarnen pares cfleRomanis non potucrintfquod t; men fidumerat,neque cnim HeluetijRomanis unquam ceflerunt,itauthabeant quod glorientur) Gallost^ magis aftutia quam uirtute ab Ariouifto uidos.Poft hïc,prxtextus uarios timoris dtlutt. Quidam cnim metuere fe rei frumêtaria pe/ nuriam,quidam itineris diffi'cultates uolebant utderi,de quibus pro tempore propofiro prudenter ubidixit,conuerfi fontmirabiliter omnium animi, alacrira te^ mêtium cupere prxliumprac feferebant. Caefar igitur arripuitpercêrnodiffi ma icer,fineomni ceffatione aduerfus Ariouiftöcum fuis contendit, Audito ad/ «en CU Cxfaris,Ariouiftusmittiradeumquinuncient:quodanteadecolloquio poftulaflct,idlicerefieri, addittteaufasquareiam cupiatultro quodanterecu/ îànqâf conucniendiconditionioos ftatutis,8lt; utereg fuis comitibus in equis fit/ patus,Cxfar primum RomanorS beneficia erga An'oaiftum rccêfnit, quod rex à fenat u faluratus cflct,qoodq5 dona mifla amplifiima efient,nihil ctt3,promcrea ti.Cômcmorabat,quocç qua chart efient Romanis Hedui multis ex caufts. Ta/ Icsq; côfaderatos fuos Iblere no folum defendcre,fed etiâ augercRomanû fena/ rum. Addiditetiâ föam priuatim animi propenfionem èC beneuolentiâ erga He duos.Dcinde ut obfides Heduis rcfiitucret poftulauit, nec unquâ focq's Roma/ norum inferret bellQ, fi tradudos Germanos reducerenon poflet, faltem effl ceretjUtin poftcrû nullt Rhenû tranfirét i Ad banc Cxfaris orationê Ariouifius rcfpondcndo fua in bellis gefta reccnfuit,caufas^ quare fit iure SC merito rex ap/ pellatus.Reddiditc^ fui in Galliâ aductus caufam,uidoriâ£Ç fuâin ^rplio eu uni/ uerfis Gallizcoptis,cômemorauit,uno prxlio totius Gallix uircs afe fuperatas. Si malint denuo fortunâ Martis èxperiri, ic efic accindu, fi uero uelint potins in rerS trâquillttate quiefcere,fibi iure promifium ftipendiS debcri.Sc amicû popu iiRomanifadnut iuuct,non utiniuriasferat. Setraduxifle Germanorûcopias» nec^ enim incrmem potuific ueniread defendendos iniuriâfcrêtcs. Nam nô ue nifleadoppugnandâGalliâjfcdàfadionôaltcra rogatô.Sepriorê in Gallia efic quàm Romanos,adeo^fuam efic hancprouinciâ,Cpfaremtç propter nullâ He duorû cû Romanis ncceflîtudinê,fed ad opprimêdos Germanos ucnifiè. Qua/ rc nifi ^primû decedat cum fuis omnibus coptjs, hoftis loco en habiturn. Necÿ cnim feignarâjinquit, etiâ magnâgrattâiniturSapudmultosRomanpreipub. principes,fi Cxfarê tntcrficiat. Id ad fe clara multorS uoce perferri: igitur nôefic
*'■ ut timeat ic côtra Romanos principes fadurum fi refiftat lui. Cçfart. Pofiremo polîicetur gratum iè forefi difeedat ex Gallia fua, His A riouifti poftulatis Cxfar ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multii
-ocr page 48-iö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
multis côtradi'xitjfenon poflcullo modo facere,neq; Romanyfïdeifoçiçs ferere.Item fi tempons diuturnitatem fpcdandam ludfcetjpopuli Romani iuftc imperia Galliædeberi,anfe enim bonam partem Gallig bcllo uidam a'Q.Fabio Maximo* Eccedumutrincßhgccontrauertuntur, équités Germanimorximpa tientes ad Romanos propius adequitant.in cos^ tela ÔC lapides mittunt.Qua rc nundata Cxfari, ftatim ad fuos aduolauit, S)C cum comitatu fuo ad excrcitum fe ex periculorecepit. Et in uulgus militSfparfitquam potuit odiofiflïmèArioui'' fti in colloquio libertatem,uel,fi quis mauult,arroganîiâ. Quo padlo Romanis ex omni Gallia interdixiflet, Quomodoc^ impctu fedflentjCÔtra fidê,in Roma nos Germant. Quibus modis maieftas Romani nominis contemnerctur aBar/ baro regelate^ ita incenfos othniQ animos reddidit. Iterum igitur cupiebant col/ loquendi gratia conuenirejied Cxfar impctu GermanorG metuens ^mittit ad (c/ gem legatos, qui quâpnmum ucnerunt utproditoresautfpeculatoresconiecit. in uincula,ftatim^ exercitum ad Cxiarcm promouit propius. Cxfar exercitum aliquot diebus in conlpedtum GermanorG in aciept oduxit, fed loco iniquiorc cotinuit. Equités primis diebus fortiterpugnaruntutrint^.Germani tali pugn«. genere ufi funt. Erant tot peditG quotequttes, horG altert ad alteros fe in prxlio, ut res ipfa reqairebat,recipiebant,aliquando côiundi,aliquando feparati pugna bant. Pedttes mirxerant celeritatis,gquarunt c'qaorG,iubis nonnunquâ fubleua ti,curfutn,quandocGcg erat opus feftinatione.IntercaCgfaropportunioribuslo cts caftra munit. Ariouiftus fortttudine dC alacritate iuorum fidens, mifitexerd/ tos partemad munttiones Cxfaris oppu^andas.Hic toto die accerrimd pugna turn eft ufcç dum nox diremit pugnam .Et quâquam Romani in muniuonibus fuis fuperioreq; loco conftituti fuerint,tarnen tanta conftâtia Slt; robore German! pugnaruntjUtCxfaripfehoftisfcribat: Solis occafufuas copias Ariouiftusmul tisfilt;illatis SCacccptis uulneribusin caftra reduxit.Exhisuerbisqutuis facile I'ntclligere poteft,quomodo co die Romani uix in caftris fe defenderint,tantum abfuitjUt in xquum campQ defcendcre aufi fuerint. Sed nimium côfîfî poftridie eius diet' iterG locis iniquifl'imis adortihoftcm,Sf magna parte excrcitus Cxfaris trucidata, tandem propter nimiam locorum iniquitatéamp;^munitiones diligentia Cxfaris fadas,coadi funtcedere,utrinlt;ç occifis infinita penehominum multitii dine. Sedpoftca amp;nbsp;tn illas ÔC in alias Gallix partes irruerunt hoftiliter, uicerut^ longe feptus uidi fint. Cum igitur fxpius GaUiâ diripcrêt,6C omnibus modis Romanos conatusimpedirêt, Cxfarneceffario belli mole omnêin Germanos uertendâ iudicauit. Comcatu igitur cöparato,deleducß habito militG 6C equitS aduerfus Germanos ( qui in Gallia fedes occupaaerant,expulfis incolis Gall» Romanoru foetjs) proficifeitur Qui ucnienti obuiammiferunt legatos cum his mandatistPopuliRomaniamicitiâfeferuaturoSjnetçunquâbellQ priores Ro/ manis illaturos.Si aute quis illis prior inferatbcllum,fe minime recufaturos.Ne que enim Germans uirtutis efle bellum deprecari,fcdhoftem rcpellerc perfe/ qubnechadenusquenquâimpunelacefltflèGermanos.Éxpofuerunt^longa orationc aduen tus fui caufas. Et uolantatê erga Romanos,quanti ufus efle poP fint Romanis in militia,fi fcdcsoccupatas cum pacis tranquillitatcillis concefle rint uolentes. Nechoc fepropterea dicerc quod animGdcfpondcât icnôpoflc defendere armts capta,nc^ enim parem Germanis nationem inueniri ufquam. Sed malle poflidcre cG gratia RomanorQ,quam inuitis illis. Ad hxc CaefarlNul/ Io modo fe laturum utipfiRomanorum focios ctjciant,8Coccupentagrqs roriJ, malet^eos de Romanis fentire qui hxcfperât aut petant ab ipfis,Nullos in Gal/ lia habitatoribus uacuos agros efle, qui fuffîciât multitudint tantx.Prxterea pol/ licetur illis auxiliu contra hoftes fuoSjUtpoflint redire ad patrias fuas fedes.
refponfq
-ocr page 49-t ï B É R ÎL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï;?
fcfponfb rcddito à Cxfare mouit propius ad Germanos caftra/efti'nandum eert fens antequamcorumcopjxcôgregarentur,nam difperfasintellexerati iterunt «giturlegari Germanorum ad Cxfarem redcont petunt^xquifljmas pacis cort ditiones,quas Cxfar omncsrecufauitjnimirum uidens Germanorum paucita/ tem/idens uero fuamultitudine, Quod ubi Germani nonobfcureintellexeröt, tarnen potius fortiter uolueruntjquicuncp efTet dnbij martis futurus euentuSjpU gnarc, quam turpi fuga ie ex periculo eripere.Vbic^ primGequites Cxfarianos cofpexerunt (quierant numero quinep mille. Germanorum autem équités erât uixodingentûmultienim quibufdam caufisabexereituaberant) Germaniim/ petuntip eos faciunt,ftatimcpfetiâ Caclàreipfo tefte)Romanos pcrturbaucrût,fu gauerûftç interfedis multis. Rurfus Cgfarianis refiftentib.relidis equis Gcrmd ni in pedes defilierót/ufFoflïscp equis, copluribuscp GermanorG deiedisjdenuo feliquos in fuga conieeerunt,perfecuti^ funt illos ufc^ ad Cxfaris exercitG.In ea pugna equeftri plures Romanorum equitum interfedifuntquam GermanorG fuerint. Et in bis fuerunt quidam imprimis nobiles. Poft hoe prxlium fperabât •am Cxfarem pofte ad xquiores eonditiones adducijCÔueniuntigiturCot conue nerat inter Cxfarem dC legatos) cum principibus fuis amp;fenioribus ad Cxlarem in eaftra credentes Cxfàris fidei,ut de inductjs agerent » Sed Cxfar quos ad fc ue nire iuftèratjCapfos feruari prxcipit,cÔtinuo^ copias fuas omneseducit caftris, Slt;acictriplici inftruda ad Germanorum eaftra pröperat nbsp;nbsp;ducibus principi/
busep per infidiam deftitutos inéxpcdatus aggreditur expedantes pacis condi-* tioncs. Et quan^ difceftli principum fuorum tarbati, nullum fpatiû habuerint confulendi nec arma arripiendi, dumcpincipiunt deliberate, uelinfne in caftris fuos continerc, an aperto marte, edudis coptjs,pugnare.Intelligêtes fe perfidia drcGuentos 8C animi doloribus(propter fuOs charos natu maiores SC principes, qui fîdei hoftis eredêrcs ultro in manu Cgfaris ierât)triftitiatp cÔfufos(his omni/ bus accedebat quod ab exercitu magna equitGôf peditGpars,frumentâdi pa bulâdi gratia aberat)ccce hoftis côcitatus irtuit in fte paratos.Sed pudor amp;nbsp;Ger/ manauirtusprohibuitfugafalutêpctcrcjid quod facile erat, nam equitatus ita erat metu côfternatus ex priore prxlio, ut uix in ultimo agminc a' long^ fit fccu/ tus. Sine igitur ordine arma celcritcr arripiQt, amp;nbsp;in obuiG hofte perfidia eius inci tati feroces ruGt, aertter^ pugnarQt diu,donee puerorG fîC mulierum multitudo exhoftium manibus effugeret.Porro Cxfar mulierum ôf puerorG fugam uidês j equitatum trepidantem ad alios ufus inutilem mifit ad hos côfedandos, qui cru deles amp;nbsp;irati propter priftini diei fuam turpem fugam,infantes ÔCmnlieres iner/ mem multititudinê trucidarunt.Vbi uiriin caftris pugnâtes clamorê audiuerGt, SC fuos trucidari uiderunt,nefandam fobolis ôd matrum cxdem non diutus ferre ualentes, ex caftris proruperunt,impetumcp in équités faciunt,amp; magnû nume/ rum ex equis dctjciGt,imponunttp in hoftiles equos mulieres cum pueris. Atlt;^ ita armati repçllentes^ hoftê fe trans Mofam in tu ta receperGt.Ingens eo die mu herum amp;nbsp;puerorum Germanorum numerus périt, magnus quoep utrincp uiro turn numerus.Cxfar poft ilia intelligens à Germanis,Romano imperio femper fore in Galhjs periculG, ÔC in Germania inteftina bella cfte,uocaretur(p à fadio/ num,ut fït,partibus, Vbq nanadiu cQ Sueuis quibus pares eftcnô potcrât,bel lum geftèrâtjpreftî'tpdiu ad C£farê,quê aodiebâtcGmagnis copijs in Gallia efîè, legatos mittûtjfœdusineuntcGeo utauxiliares manus contra Sueuos ferat: efle enim fuperioris Germanix populos inuidos nift côiundis uiribus eos adoriât, neep Contentos fore nift etiam Gallias tandem in poteftatem redigant, poftea etiam Italiam uexent, Aep hxc Cxfar etiam non admonitus timuit antea, quare omnino tranfportandum in Germaniam per Rlienum copias cenfuit. Quibus c ex caufts
-ocr page 50-lt;7/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R H A N. t CHRONIC»
ex caufîs non nauibus trâfient Rhenum, fed potius ponte, qu ocp ponds gencre. traduxerit fcrtbkipfc,tdcirco his immorandum non cenfèo.Porrô omnibus co-* ptjs tranfportatis per pontem uolens terrorê incutere Germants xdificia frumen tatp paffimfuccenditÆtcum in Vbiorû regionem peruenit, quibus auxilià latu rus ueneratjCOgnouit Sueuos éffe in armis omnes in unumt^locû coueniflè, ho ftemlxtosanimoïçplaneGermanoexpedarc,amp;^ fiueniatmfos obuiosexccptu rosjimôetiam abiturumperfecuturos.quare celenter fein Galliam recepitjfiC ne Sucui infequipoffînt, pontem deftruit, qui magno fumptu ÔC laboribusfadus. erat.Nam Saeuorum nomen erat excrcitui Carfariano tcrrori tanto,utnondifFi/ cilcuideretCacfar,quidfadoopus effet. IterumBritannico amp;nbsp;quibufdamieuio ribusalijs confedis bellis tranareRhenum conftituit lui. Caefar, namnonceflà bant in Gallia euni multis modis uexare.Côfecitigitur alium pontem per Rhe/ num, fed quamprimum perexploratoresinfcllexicSueuor6amp;: aliorum Germa norum belli apparats 6C uires animosep itcrû fe in Galliam fe recepit, pontcmcß refeidit. Neep enim cêfuit tutum elfe cum Sueuis bellum in fuo agro gercre,qui in alienis plerunc^ inuidifuerint. Quibus caufis dudus Catfar magnam multi/ tudinem Germanorum magnis ftipendijs condudam in cxercitu fuo habuit. Nam uidum Pompeium amp;nbsp;tot Bella féliciter in Italia QC Hifpania, alijs^natio/ nibus gefta debet hand dubie Germanis«
R V H M O R 1 B 7 S ET FACTIS LIBER II L De bellisGertnMorutn geftis cum Augufio,Tibcrio,cr lt;tlijs RomMis principibusi.
Emporibus Augufti Ocîlauiani Imperat.Romani,cft in Germa niam miflos eu exercitu Rom. Drufus, qui imparatos ex impro uifoqppreffît, qui circa Rhen 5 habitabant,SC Vfipctes, Haflbs quit^ inillis habitabant regionibus.Sed Sueui omnes^ uicini re/, pente armis fumptis hoffe aggreflî in fugam conieceruntjamp;f ma/ . gna Romanor 6 multitudinc interfetffa, in quibus fer unt uiginti centuriones occiibs. Etadum erat plane dcDrufi coptjs nifi barbariinfolentes iam uidoriagt;negligcntifîtmè omnia adminiffrafTent.Nam iam ceu uidores tra/ -duntur fpolia diftribuiflc,omnia^ cgffle aefî plane uiciffent. Sed id accidit illis, quod omnibus fuperbientibus SC hoftium fuorum contemptoribusînegligêter enim omnia adminiffrantes ceu in uado nauigantes .Drufus collcdis fuis omnl bus,loco ÔC tempore fibi cômodiffîmo opprimit nihil timêtes, nec tarnen inultl mortui funt, RomanorS enim magna périt m ultitudo in ea pugna. Et uel à mu/ lieribusincredibilem Romaniacceperuntcladem,intramunitiones enim caffra defendentes inoppugnantes cmilTis omnibus telis ÔC lapidibus,multis^militi/ bus fie cadentibusj'tandem omni rcliqua materia, qua hoffern repellerent, défi/ ciente,fuos liberos in terram collifos in faciem oppugnantiS proiecerût. In hoc prxlio,fi ufquam alibi,apparuit quàm crudele animal homo fit. Sed Drufus tan dem(ficuifumfâtis uel potius domino) earn regionê in RomanorS prouinciam redegit. AMoià flumineufcß adRauracam Auguffam, ubinScinclytaciuitas Bafilea eff jardificauit arces numéro circiter fexagintà. Effècireg magnis operis,ut Hercinia iylua effet peruia, multiscß locis habitabilê : nam ante aduentum illius Drufi feribunt quidâ Herciniâ fyluam defertum hominibus inhabitabile amp;nbsp;inac celTum fuiire,ferar3 domS. His têporibus prima Germani exuta paulatim bar/ barie ad humanioresÔCciuiliorcsperuenerût mores, Romanis moribusô^Icgi*';
-ocr page 51-t t B fe R i It
bûs afTucfadi.Äh'a prorfus fades non folum hominS, fed etiamrodo terrsc hi dcbatur enim in Germania.Mortuo in GermaniaDrüfojnomenimpofitumjeft prouinda Romano imperioadieda,GcrmanicüSjficütcôfueüerantRomani fortibus uiris nomina â regionibus adijccre quas deuieerantjiit Sdpio Aphricà Bus,amp;c.Porrô immatnra morte Drufus admodu ädoicfcens abrcptus eft,ex ùül nereqiiod a Germanis acceperauData efthfcDrufiprouinda.Q.Var.fed Ger mani iugi impatiêîcsjad libertatêafpirabant.Nec enim eam humanitatê Qc gqui/ tatê,qua imperia reonenf jRomanioftendcbant. Nccenim fadlius eftaut mino ris ingénq arcisue parta tueri acqüirere,Germani igitur natura fngenio^ ad If/ bertatem natijVari hominis odiofctumidi ÔC iuperbi nonferëtCs dominationem digût ducem^quo Romana cum praefide Varo prgfidia eijciaht. Varus côfîdens Romanis legionibus,nihil à Germanis(quos iam iugû accepifle,amp; afluetos fer/ rCjferuosip animos effedos putabat) times non ueretur magnâ multitudinêcort üocare,ut léges pro arbitrio prxfcribatjiobeatqj quod iibuit. Illi coueniuht cû dó ce Arminio uiro forti5amp; ad aftèrendâlibertatê omnibus nominibus idoneOjRo hiahos nimio trâquillitati faceffibus^ confifos opprimât, arces et ceptas urbes folo aequât,tres Romànorûlegiones trucidant. CaptorS,quorô magnus fuitnti ttiêrüs,ahjs manus,alqs oculos,alijs aliud membrnm exciderunt.Principis Vari corpusj^d milites terra obruerant cû fignis militaribus duabus aquilis,effoflunt fruftratim diflècauerût QC in paludêproiecerût.Romani igitur qui maria ad me/ ridiem occidentê Ôd orienté ferè omnia occupata tenebât, Rhenû fcruarc non pot aérât. Poft Romanos eicdos utrâcç Rheni rmâoccuparût Romani.Sût ad-» nac in utracp ripaueftigia urbium ôd munitionû Romanarum tune téporis difie darum» Atc^ illo têpore abolitâ eft Romanû nomen ÔC imperium apud Germa nos,quod magnu erat ufcp ad Parthos ôd Indos. Quo in loco hoc fadâ fit dubi/ tant feriptoresj funt qui uolunt in agro Vindelicorû fadû.Strabo alio üolt locô fadum.Ëft qui putatfadum ubi iam Franckfordia eft. Tadtus putatfadum irt fyluaTcutoburgéfî.Ego exiftimo nô uno loco,fed paflîm perdiipofitas muni/ tiôes inftitutg à Drufo prouinciae.Quanæ alqs locis coUediores füiflè üires Rô manorû,maximum^ prxfidium Varum lecum habuiflè uerifimile eft. Hacc cia/ des ueheméter Auguftâafflixit, capite^ in parieté ^auiter illifo fæpc clamauit: Quintili Vare redde Romanis Romanas legiones.PofthçcgeftàmiflusàSenâ tu eft in Germania frater Drufi Tiberius cum quindecim legionibus qux erant maximus eo têporeexercitus Romanus. Hie Germanos bello grauiifimo impc tiuit.Magna damna illis inférés,magna uiciflim accipicns. Toto perpetuo trien nio durauit bellum hoc,uix poftet multis libris explicari digne pro rei magnitü/ dine.Nec ullum grauius magis^ fanguinolentu Romani, poft Punica, gelTerut bellu.Sed tandémaiore parte exercitus amiftaaSueuis uicinis^ Germanis,mul tis pracltjs uidus Tiberius difceftît,üel ut uerius dicâ,fugit ex Germania .Quan quam non infeius fim Romanos de fe hxc ita fcribere,ut alienam glori.5in le uer bis transférât. Sed finis et fuga ex Germania Tibertj fan's abûdè quiuidores fué rint,arguât. Poft hune Velpafianus cÔtra Germanos rniftus eft cum uahda ma nu,magniscß conatibus cos aggrelTuSjfrcquétibus prxlqs feretotû exercitû per/ didit.Fermcenim quadraginta prxlijs coflixit.Tandedefperato propofito redit domû. SuntSd alq qui rebus paru pröfpere'geftis,multiscpamiftis redierunt dogt; mum.Antontj Aureltj ôd Alexandri CxfarucOnatos, ôd expeditionû côtra Ger manos apparatus noti fünt. Qui étiâ ad arbitriû ôd üotum âtt^ adeo nntum Ger manorûcôditiones foederis côpofuerunt.Galenus medicus ille fiimmus Romä nis principibus charus rogatus,ut cornes eflctlmperatorijrèfpôdit homines no effè parcs urfis nô carétibus rationc,quare non iturâcomité,qüos eftet periculu triftiores reddituros.Traianus non imperandOjaut armis aliquid apud Gçrma/
c i nog
-ocr page 52-»O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A N. C H R o N ï c;
nos potuît cfficcrc, fed longe alqs anibus,nempe manfuetudinejhiïtnanjïàtei 8â iuftiiia fibi eos deoicit, Qiiid dïcâ.quid Norici, Sucuicp cû îjs qui Hductix mon tes inhabirantjin Italiafiepe geffcrintjtotam U3ftauerint,xdificia igné exufîêrint, fedes occuparint,aut prxdaonufti domum redierint uidoresf
Alexander cognometo Magnus poft^ totum Orienté, Afiâ,Africam ma gnam Europx parte fubegiquocatusc^ propterea amp;nbsp;habitus dominator orbis ter rarumjtamé ad fines Gcrmanorûnun^ perucnicNct^ em cÔTultS purauit Ger manos attingere.Etiâ Darius SC Cyrus illi potentiffimi reges cum ad DanubiS Çuenerunt,Germanos ueriti retroccflèr5t.QuéadmodQinfinitx,penèdixenm, potentiç Turcus cum omnibus fuis colledis uiribus, ubi primû afpcxit terribiÛ toruoep uultu Germania nirtute Germanorum repulfus turpiflîma fuga^innu/-merabtli multitudine amiflà,falutem inuenit.QuaE res cum propriam hiftoriâ rc/ quirat, à nobis non tradabit. Quan^ hic Germana uirtos ànemine fatis poflit prxdicari.Dominus detgratiâ âducê,utei foli gloria afcribamus,alioqui dura/ bilis gloriatio non crir. Lyfimachas rex potétiffimus, cum ufcp ad Danubium peruenitcum exercitninfinity multitudinis à Germants multitudine iraparibus uidus eft. Cuius exercitu deletojpfe rexLyfimachus captus eft à rege Germa/ norum Romechete.Hac fortitudine in bello Germani confccuti funt apud exte ras nationcs,ut de illis hocgenusdiuerbiafcrâtur:Qui pugnarcuclitinfelicitcr, cum Gertnanis pugnet. Germanos amicos habc,uicinos uero minime. Germa nos urfos efle ratione prxditos. Hinc eft quod Romani Imperatores titulos SC cognomina omnia pofthabuertntGermanicicognominCjUtDomitianusGer manicus,Nerua Germanicus» Et Tiberius fuû filium cognominauit Germant fum Nulla prorfus aliacaufa,^ propter infignem fortitudiné,animimagnitud» nemjfidetphuius populi. Tarn tenaces femper fuerôtfidei, ut Imperatores qui/ dam Romanifinter quos ïul,Ca:far6C Auguftus fuerunt) cosfidos fui corporis euftodes habuerinqutnoftrotéporcrexGalIorÛ3amp; Romani Pont. Scnbûtctiî Romani,inter quo5 Tacitus eft,neminé un^ cum Germ.bellum gefliffè,quem nô pœnituerit.Qufi^ nÔ plus incÔmodorum $ cômodi acceperit. Atep certûeft Germanis defuiiïè eruditos uiros, qui fada ingêtia corû deferibt rêt, SC falfoab alienis feriptoribus multadetorta ctdeprauata,uieftinßenium omniûhominu. lténô eft dubium Romanos maxima qua^ fua bella Germano militecôfcciiîc. Etquis adhuchodierexaut princeps aliqd audetfine Germanis t'Et qui aliquid contra Germ. cgcrunt,militibus germ.fadum eft. Quod magna ex parte milite germano Carthaginé ceperint cxciderintcp Romani, autores digni qoibus cre/ datur,funt.Cuius belli feriptores pluresfunt,ut nullus mcntioninoftrçreliquat locus.Redeundum igit nobis ad propofît5,titulus£p,quieft de Germania,reÿi ciendus.FerunthiftoripAuguftû principe Rom. imperij tempore toto regni lui nô habere quod queri iure potucrit,nifi in conatibus côtra Germanos. Nam hic uir libidine nimia regnâdodudus aufus eft Germanos primus, ficredimusau/ toribus,armis laceflèrc.Sed Germani,duce Harminio.prxlio fuperarStRoma/ nos trucidarûttp fcre'triginta millia. Reliqui fuga fibi côfulétes,in Italiâ^ trepidi peruenientes tantS terroré ineuftèrunt Italig 8C Romanx urbi,ut confultauerint multi de fuga in Afiâ, Africâcp,SC nauibus omnibus, ne eftetfequendi facultas, quibus non eflèt opus.exuftis.Sed nefeio quid Harminio accidit,quod hoftem nô ufcp in Iraliâ perfecutus fit.Dominus qui ponitterminum mari,ponit ctiam tcrmtnum hoftis furori. Alioqui fxpejfi rcfpicias tantum hominùm côfilia,mira here, quarc hic non progreflus longius fit, quareretroceffèrit. Sicenim homini «ntuenti creaturas,non regem Imperatoremç,cuius eft omnis poteftas,apparct.
T raianus non uulgaria cÔtra Vngaros SC Germanos bella geffît. Germania, quïtota defciueratjiterum redegitin prouinciâ,at£p bcneuolentcmhabuit,qua:
•nte
-ocr page 53-■' ■ t/l ft 'E^ R I ifc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xi-'
■ntc niillis armorumi ufrïbus domari potim huius bencüolêtia cômiutè uida ûignm tulit/ed no oneribus ^raiitoribus degrauata, Talê cnim pace prætuhflèe bellis etiâ Ci dubius Mars eis certô fauilîèt perpetuo. Quâ bene audierit hic apud Germanosquancgcharusillisfuentjfuntadhucreliquaquçdâmonimentoruni ueftigia. lté Marcus Antonius Berus multû negotq habuit in Germania cS qs, ' Quifunt in extremis qui habiraripofluntlocis.QLjicû bonuSjUt cft hominis an! ttialis captuSjUir eiïet, facile Germania circa Rhenß Sucuosin officio detinu' uit,quorû opera facile fuit répugnâtes Barbaros repellere » Qiiodaût pcrfecutus nôfit ufcg ad ultimas glacies,mirü non cft,neep enim operxpretiû fuit magno ca pere homines in locis incultis degêtes nihilhabêteSjneqj acdificia^net^ fuppel!egt; lt;?hlê ullâ,nifî cortices arbora,aut pelles ferarO. Huic Imperatori fîngulare ftudia ftjifjUt Germania latius mitefeeret, nam liberalia ingénia habere eos deprehédit hoc melius alq Impcrat.quo fuitdodior in philofophia,nam philofophatum fedulofaiflefcribûthiftoriac, Marcus Antoninus Verus (que dicûtita formait philofophiae pceptis habuilïèanimûjUtfemperin codé uultus afpedu uifus fuc/ rîQlongo SC magno bello quod illi cum Germanis fuit, exhaulît nô folû xrariff/ fed omnem etiâ domefticâ prxciofiorê fuppelledilê, tantg molis erat Germanos bello tentare » Hic fxpe fretus potêtia Ô6 cômeatus copia cûdîando occupâdo altiora loca,altjs^ circûftântîjs fibi fàuêtia occupauit,co*egitcß Germanos, quar» tumuis frugales âf patientes, paruo^ côtentos.^pter cibi penuriâ pugnare in lo cis amp;têporibus iniquiffîmis,6C f£petamen,defpcratis rebus in Germania,de re/ ducêdoexercitucogitauit.ItacgmoriêsGcrmaniarelinquerecoaduseft,utnul/'^ la partemagis Romano timeret imperio. Propterea^ etiâorationê ad fuos fümz mosamicos habuit,in qua cômendauit filiß.Pcriculum enarrâs,quôd illi àfortti' na,àfucceffu rerum 8C infortunio potiffimû à Germanis eflet. Maximinus qui mtlitauerat fub Akxâdro Scuero omia qux acceperat,milites amp;nbsp;reliquain Gerz mania côfumpfit.Nâ cralTus amp;nbsp;ftupidus ueter,nec{j fuis,neep alienis parcês poft morte Alcxâdri Germanis nô dubitauitinferre benû,aligd pr^clarê ageremediz tans,idcirco rem diffi'cilimâ conat,para expendens maior uc utilitas an incomoz ditasetiâad uidlorêrediret. Poflè/ne côficires tanta,qnâtumue effet diferiminis fie certi periculh Et quid aliter facerct talis uêter çquot; Aggredit igit Germania danamp; fîeaccipies ingetia mala,nam férus tyrânus nemini parcit, exurit omia,nihil mo/ uet quâturn numerû fuoru pdat, fpe enim prçmiorn amp;nbsp;,ppter omnigenâ licentiâ militibus imptjs ab impio Imperat. côceffam femp ex (jallia amp;nbsp;altjs nationibus/ etiâ ex ipfa Germania colluuies pefftmorû nebulcrûcôfiuebatjfempercprefîcié/ bantlegionesquâtumuismultitudiné flagitioforûhominu quotidie Gcrmanl occiderêt.SicLpperdcs multas legiones ipfe fibi femper cauit, magnâ pecuniae uim exprxda corrades, unde animus quotidie efferebat,ita ntodiokis omnibus hominib.tandê redditus fit .Et Romani uidêtes quotfuorum in Germ .pdcrct nf hil omiferut quo eum minuerêt amp;nbsp;imperio priuarent. Et ipfe in oraticne ad fuos quadâ querens de Romani fenatus populicp imurijs fibi iliatis,nihil habet maiusi
, quodexprobret,^ qgt; Romanâmaieftatêa'Germanorûmanu defenderit.NâjUt dixi,fciebat Romanis à nulla orbis plaga maius imminere periculû. Voluitip ma ximû uideri ^d feciff'et négocia Germanis» Decius,tyran us uerius Impcraù cß GermanisThraciâdepopulâtib.grauiageffîtbella.Etmultisphjsuiclus, tart dem tam numerofb exercitu et ualido, ut ipfe et filius exultâtes ccu uidoriâcerrâ adeptimanus eu Gerin.côferuerunt. Ipfum(pfcrßt Deciû itafuos collocaffCiUt nullus fugx paterct locus, fortiterigit pugnâteDecio 8C filio uterep occififünt»' Atlt;$ hoc bellum memorabile, folumarternam fortitudinis laudem parère pofleÉ Germanis.Impares numero totum diem ôf nodem fere totam pugnarût,amp;^ ex/ creitum pcnèextinxerunt Romanqm , Quanta materia Romanis ÔC hzcfuiffèt f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c 5 fcribendl
-ocr page 54-ât nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R H / N. CHRONIC.
fcnbêdi,fî ipfîs ceffifTet quêadmodS Gcrmanis.Dedus artibus uirib, corpôgt; n's amp;nbsp;ingenîj uir incôparabilisjtn l'mpcrio tanto côftitutus nidus fan's loquif, ut uerbis opus non fît mds. Et in hoc belle tanta uarietas euentuQ dicitur fuiHè,uC fxpeica iocis iniquioribus Germant circQuenti fuerint, ut Dccius nihil de uido tia dubitarit.Sedcum dominus qutTyrânosàfaciefuajceu uêtus uchemens pul uerem proqciqnô amplius uoluit per illud uas irx fandifîcare fandos fuosCttatn magnâ Chrifîianorû multitudinê fupplido afFedÇcû ignominia alt;f inferos deic cit.Necenim un^ diü in hac lucetulitjquieffuderuntiànguinêfandorûfüoriï» Et hoc loco nô intépeftiuè admonemur^quod dominus ultus eft fuornm fangui fiem per Germanos.Qiiàm miferèperierit multis uulnenbus acceptis^in palude fufFocatusfitDecius,câ fan's mcmoriçiam olim mâdatû fit, nihil opus eftplurib. Lidni) Valcriani teporibus treccta GermanorS millia Italia inuaferuntjöf maxi mam prxdâ domum milerut. Veneruntcß in fpem etiä capiendi Roma ipfam.Fu git(^ quiequidaudiuitaduentare Germanos tätus huius nominis extitit terror« Sub idem tépus exdibus QC incendijs impleucrni Germani Gallias, neccratuel ex Romanis jOec cx Gallis qui refîftere änderet. Nee tune temporis Pontus aut Afia tutx fueruntà Germanis,nam uehemêter ab iljisafflidx funt.His etiä rent poribus Vngaria à Germanis eft deuaftata,uidore£^ domum redicre prxdagrs nes, Nee uulgarê laudê meruerSt Germani têpore quo Aemilianus non procol a' Mo gunt ia eft occifus. Erat in Germaniahis ferè têporibus Doxnomine Poft/ humus, qui adeo excellebat arte militari, ÔC air s dotibus, ut milites eu euexerint ad imperiû totiusexercitus, qui milinbus Gernianxnationis magis fidês, quo/ cöc^ Germanos habere potuit,magno ftudio cofcripfit. Romani Gallig hoc ui dentes ,00 omnia merito timetes cogitarSt de oeddendo Pofthumo aut quoquo modo tolIêdo.Per prodin'onê igitur interfedus eft,hic maximxin bcllicisrebus fpci uir.Sed quan^ dux illis fublatus fuit,tarnen Germani coliedam exerdtS in in officio feruarunt, alium^in oedft loc6fubftitucrGt,8C trâsferentes bellum ex Germania in Gallias.ln hacexpeditione Gallos no uno tantum prxlio uicerSt, amp;prxfîdiaRomanapenitusin Gallijs fuftulcrunt. Hactempeftate magnamia dura Sc detrimêtum Romanum imperiapaftum eft. Etmultum Germanorum fuccelTus aduerfus Romanos promouerunt bella,quz illis eifdem têporibus fue runt in orientalibusregionibuscam Peril's ScAegyptqs. Tatumi^ negorij exhi bucrunt Germani Rom.ii^erio.utPerfz SC Aegyptij nullo negocio Romaniï iugu abiecen'nt. Flauius Claudius non femel connixit cum Germanis magnis prathjs uidus uidoreß uicifljm. Germanos uero in Italia prxdâdo occupatosex improuifo improuidos fuist^ uiribus SC fortung mendaci nimium cofidentes op prcflit,magnac^multitudine oedfa expulitomnes ex Italia.Quaobrem illi funt ftatuti Romzfummi honores,ereda ftataa illi eft anteatnetÿ eni leuem hoftê ui/ cerat,aut (altem cohibuit,neprogrederet longius. Aurèliani têporibus ex longa coeli temperie bona nulla peftis cofumpferat populûin Germania, 8Comnibus qsregionibus quxfuntadfeptentrione,quarecogitaucrunt deoccupandiscul/ tioribus terris. Inuitabat ueroetiam in Italia rerum omnium copia,8C quod Ro/ manis in Oriente diffidlia erant bella quarc Italiâinuaferuntinfinita multitudi/ ne,quibus neceifariooccurrerecoadus Aurelianus, omibus oprime ordinatis# Sc locis Sc temporeelediSjCogreflus eft.Pugnatumrjefteo przlio toto die.tan/ dem tergadedere Romani, uix($ Imperator cum paucis qui circum cumfuerut euafit. Quz clades ÔC fuga Romanis tantum incuftit rerrorem, utex u^bemulti fugerint,GermanIsiamexultâtibus,geftientibus,nihil timêribus,amp;^omianegli gentiflîme adiminiftratibus/etretj; domum feribêtibus fedominos ItalixSCur/ bis ipfîus Romz, ecce alio interim conferipto exercitu reuertitur Aurelianus o/ tonia^diligcntiflime adminiftrans nihil timentes in diuidêda preda amp;nbsp;locorum occupandornm
-ocr page 55-t I B E R Hi* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if
occupandor5eledione occupâtes Germanos adoritur, pügnät ütrffl^ acHtcr, fed Aureltanus uincitTribustçpradtjs ab co ita uidi extenuad funt Germani,u£ domum reuerti coadi fint.Pofthaecbclla Aurclianus cofcnpto Germano mill/ te contendttaduerfus rebelles in oriente^SC profpera ufus fortuna fape uicit eos mari amp;nbsp;terra. Probus poft morte Aurelianicôtra Germanos qui Gallias tenez bant, multislocis proficifcitur magno apparam. Cumigituraliquotdicbusiter fcciflètjnueniebat ex ijs quos explorandi caufa pracmiferatjflumen innere unius diei abeflè trans quod flumen omnes Germani confediflèjóó in neccflitatê belli multafecifle,cxpedare(Ç cupide' Germanos, quod ex captiuis intelkxit.pxpe/ daricç quotidie^auxilia ex Germaniajiam^copias Rhenû trâfiflê. Impedimenta omniajpuerosj fenio defedos,mulicrcs,reliquam^ turbâ ad arma inhabilem in locS natura SC arte munitiflimûconicciffè.Habere^ magnam cômoditatem uez durx ad cômeatum,SC pofte longo têpore intra muniticnes fefe tueri.His rebua auditts Probus alio loco expedabant Germani,exercitum traduxit, delegircç locû caftris talem, Mons eratnôadmodûaltus quileuiterdefcêdebatadfiumêj ab altera parte afper, SC propter rupes inacceftus, ad radice montis erât fontes SC patens câpus hune occupât caftris Probus,Nô procul ab hoc loco alius erat col lis non diffimilis fitu SC ad flumen defeenfu, fed paululû humliior, hue tenebanc Germani, Inter igitur utrorûtç caftra erat plankies, fed maiore parte fylucftris» Probus igitur poît caftra locatafe Germanis cum paucis equinbus cftendit, col locauit^ ininfidîjs milites quilaborâtibuspoflèntauxiliumferre.Nec Germa/ nis uifum eft fuos prorfus côtinere in caftris:prarlium igitur leuius equeftrecum hoftiumcquitatucômiferunt, PoftcomilTum praclium ftatimexoccultoexihût pedites Romani, Germa ni fe receperunt intra munitiones.Sequentidie iterator prælium equeftre,fed Germani pro morefuoferebâtfecô pedites quitta infede/ bantequiSjUtuideri non potucrintab hoftibus, côgreffi igitur/erritis renon ex/ pedata Romanis,SC occifis qQibufdam,muItis captis,fugareliquifibicôfulue/ runt.In pofterSdiem utricj Romani SC Get maniècaftris educunt copias infini das, Probus longiftîmaorationc fuos cohortatus eft: Vti cogitaient nullôfngae Ioc6 efte propter flumen, per hoftes ipfos uiam jfaciendâ aut pereundû. Germa/ norû iniurias SC contumeliàs in Romanos exaggerauit quantû potuit plurimis* Sifuftineantprimûimpetum barbarorûuidonam certam confecuturâ.Numc/ ro fe fuperiorê, certa prxmia propofita uidoribus, uidis certa mors aut c crte du riftima morte^ grauior feruitus.Huiufmodi in hâc fententiâ multa dixit ad exci tandos SC inflâmandos milita animos. Germanorû duces nô minus fuos adhor tari funtjUt priftinx fortitudinis memoriâ tenerent,nullâ in fnga faluté efte. Vin/ cendû ant pereondS.Cum igitur nô longe abeflent hoftes,amp; utrincp animi inci/ tati 6C para« ad dimicandûeftènt, prsliacomilfum eft.Diu^pugnatô eft dubio inneutrâcg parte inclinante femarte,in prima coitione magna Romanorum mi litû mulntudo in flumêcôpulfa eft.Poftremo cû cedere coadi funt Romani,rece perunt fe intra munûiones, interim nox incidit, Germani^ progrefti in locû ini quiffîmû infequêdo hofté per node difttpati ait} dormierât,alij exuebant occifo quot;rum corpora,iam fecuri ceu uidores, Sed matunno têpore redintegrato prxlio difperfos adoriunt ex fuperiore loco,6C fine negotio in fugâ côticium. Sed cû fu giêdo ufcg adflumêpcrucnerûtexdefperationepugnarût rurfus 8C iterum retro aguthoftes amp;nbsp;équités Rom. interueniêtesrurfum ad flumê egerût Germanos» Ncctamêà pugna ceirarût,donecfîdcs illis data fitq Probus cos uelitautdimit tere in Germania fuâjaut in numéro militûafcribere.His Germanis conicriptis Probus rfeeSus eft in Italiâ, quâ mifereaffligebant Gothi,’quos uick SC expulit «xomni îtalia.^'st^ Germanis militibus ufus eft fîdeliffîmis in^omnibus oriêtis
partibus»
-ocr page 56-24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
partibus. Et omnes motus bellorS féliciter compefeuit. Primum cnim domum aliquot diuites dimifit in Germaniam, QC cum qs fimul qui alios confcribcrcnt, qui felcdiflimos quotqaotuolebant facile inueniebanufperabâtenim diuitias, amp;nbsp;magna erat bonitatis Sgt;C liberalitatis fama Probi.Pacato igitur Romano impc rio per uniuerfum fere orbem, Proculus amp;nbsp;Bonofus feipfos imperatorcs uoca-* bantjamp;occupabantaliquotprouincias.Inuocabantcß Germanos illis pollicen/ tes montes aureos,nec enim eos latebat fe imparcs fore Probojnißeflent illis au xiliares manus Ger in a nor urn. SedGermaniob fidem amp;nbsp;probitatera Probi do* negabât illis auxilium.Quamobrem breui nec magno negotio deleuiteos Pro/ bus.Ncc enim iam tum,ut nuncjulla fpes poterat elle uictorix cotra Germanos militeSjfine Germanis, Coftantinus in Germania no imperauit, fed per omnia Germanis inferuiuit,hoc£ß maximx laudi autoritati fuit illi Romx, SC in toto Romano impcrio^quod didus fit Germanis imperare-Didumc^ eft de eo uul/ go,quod inaltjs nationibus imperator fit,in Germania adulatoratc^etiâ feruus. Julianus quoc^ non mediocre bellum geflitcum Germanis.Poftqua enim Gal lias deuicit, German! qui tranfihenum Galliseloca occupaucrant, non fans ua/ lentes erant ad refiftendum Romanis:quanquam primum Romanorum impc turn ita fuftinuerinqut plures hoftium interfecerint, qua'm Germanorum pene/ tint co bell o.Pagnatumautcm cftapudArgcntinam urbem.NodomariusGer manorû rex peri] teoprxlio. Sednemo infequi eos audebat, ftatimenim rurfus colledi in altera ripa Rheni, hofte prohibiturine tranfiret, armaticonliftebant» Iiacç pofuit rurfum,cicdis ex Gallia Germanis,Rhenû finem Romaniimperrj» Hoc prslium tantum ncminis dC fauoris peperit 1 uliano,ut mox à pugnafaluta tus fit Romanorum Impcrator.Nam,utffpe;didumeft,tam;prçclarum propter difflenitatem,habits eft cum Germanis non infelicitcr pugnaiTe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim la«
dem meruiftetullam, fi cum alio hominSgeneredimicaftet tanta fuorumiadu-' ra,0C nonlongius afinibus imperq Romani fubmouiflèt» Valentinianus im/ pertj fai anno tertio, autfutaltj uolunt)quarto, uolens aliquod prxclarum üci^ nus in memoria fui relinquerc ,cum legionibus expeditis iex, aut fepte, 8Cequf tatu ualido in fines Sucuorum profi'eifeitur, quod hij neqj Romano imperio pa rebant, imdqnodfineintermiffloneRomanorS focios incurfionibus uexabat. Et quod moliri expeditionem tranfalpes dicebantur. SC quod potiflîmû uidetur mouifle eum, quod nulla maior laudis materia inueniri poterat, Hxc enim pars GermaniXjUt fan's didum eft longe plurimutotiusGermanix,uiribus SC milita ribus uirtutibus omnibus homnibus excellens fuit, Habet^ milita copias impri mis magnas.Tâgit Romans imperium, unde illi infefta eft. Sucuis igitur fimul atq^ de Romanorum exercitu cognitum eftequitatS peditatumtç cogère,omni/ bus qui uel per2:tarcm,uel per infirmitatê bello adefle utilitcr no potcruntinfyP uas inacccfTa^locaabditis, qualia loca apud illos fuerStmnlta, Bella parareinift tueruntjamp;hoftiobuiâireantequâexpedaret.ProgrcffitglongiusinconipedS uencrunt Romani,coeperunt ergo German! eos ex locis fuperioribus prohibe/ re S)C prglium cômittere,fcd non nifi ex locis natura ÔC hominum induftria muni t!s,quae erant iam olim ad propulfandum hoftem pratparata, Frequétibus enim foflls ÔCarboribus fiiccifis aditus prxcluferâtomnes. Pauc! ex foflîs SCiyluis c3 multis Romanis pugnabant, facile^ ab ingreflu proh!bebât.Sed Romani fimu lantes fugam aliquando aliquanto longias fug!ebant,quos primum quidem fii gientes pcrftqui uctabât feniores rerum^ peritiorcs, quod infidias falpicaban lur.Etficaliquot dies confumpti fant.Quotidie uero incautiores redditi Germa n!,pofter!oribus diebus effufim crupcrOtexmunitionibus fyluarS,fccutitp funt in planitiemxquamfugâ fimulantes Romanos,quô ubiperucneruntjdifperf«
-ocr page 57-I I B E R I i I.
nihil tale expédiantes Romans legioncs Sdequitatus adoriturjaerîter utrini^ pugnatur,caduntplurimi, fed fineordine numetoiçinferioresGermanicederè coadi funt,amp; in fyluas collescg copulfijcodem die rcintegrarunt pugnam,mul/ tos denuo utrincp amiferunt:nox^ pugnam diremit. Die fequenti impi udenti/ bus Romanis, incç muniendis caftris occupatis, ex improuiio ex fyluis euolauc tût Germani,magno£p impetu in hoftes fado, qui erât in operis occupati ornes occifi funtjfed munitiones étant firmiores,quam ut expugnari potuerint : defati gatis igitur Sucuis nodefcitj'pfi paflim iacentes expedarunt craftinam lucem^ flua orta rurfum caftra oppugnarecœperunqôô tam pertinaciter in j?pofîto per/ feuerauerunt, ut quanquam plurimi omni generc telorum emiflb ex uallo péri/ tentjoec eflèt poffibile aggeres tranfcêdere tâta propugnâte multitudinCjtamen non deftiterunt donee ad cam raritatem redadi funt,ut u el cxco apparere potue fit nihil effici cotra caftra pofte. Accedebat quod etiâ ex paucis illis reliquis uix nnusatep alter inuêtus fitquinongrauiteruulneratusfuerit. Nec alia eft laus $ bxc quafede Germanis iadarepoftît Valêtinianus. Necenim infeius fum fcrt/ ptores quofdam tradere uidos ab eo Germanosjprscipuè S ueuos ÖC Saxones» Porrô Germanis militibus Sequanos SC Heduos fubditos fibi reddidiuNâ Gcr nianis charns redditus fertur ob animi dotes eximias, amp;nbsp;odiû eius in uitia : prs/ ftrtimautcmodiuitauaritiam» Quàm magnas res ConftantinopoIigciTerint Germani,Valentepoft ValentinianQimpcrâte,fatis cum non fitmemoris man datum hic paucis attingendS uidetur. Germani tempore Valentis Vngaria de/ populatajâ: deuidis refîftétibus omnibus peruenerût Côftantinopolim, eam^ lerruerunt non mediocriter urbem. Contra quos Conftantinopolitana refpub, copias co'égit quantas potuit maximas, SC conftituebant côfererecum barbaris manusjquanquamexterritianimimilitumfuorum cftênt,8C barbarorû animos ad pugnam paratiftîmos,rerum^ fucceftîbus efferâtiftimos cernerent,Multa fui timoris prsbebâtfigna,primum quod paftî tamdiu fuerunt diripi tot ciuiS egre gie'sdifîcatas uillasSCcultilTimarura, quodtç non fubuenerantetiam ciuibus qs qui ad mœnia urbis ÔC occifi 8C captt funt. Deinde quod aliquoties egrefli mox intra muros fe recipiebât, quodcß etiam egrelft fe in altioribus locis continebât, necdelocis sditioribus defcendebât.PoftremononobfcurSdefuo timoré indi tium dederuntjqnod mûri nodestç dies^ pleni homiqibus cum omni ad propii gnandum excogitatogcnereinftrumentorum, quodcßiterfacientescorum co/ pixcÔfufx,ne(Ç ligna,neep militates ordines lèruare uidebantur. Tarnen omni/ no rem prslio committendam cum uiderêt, ÔC prslio quod non poffit non eftè cruentiftimum, qusrebâtcommoditatem loci 6C temporis nihilcp omittebant, quo hoftem ad locorum quanpiam iniquitatem perduceret.Ea^iam return erat conditio,hue fcilicct de induftria deduda, ut qui priores promontotium ad ma te quoddam attingerêt,fpem habituri cftènt rem confie! pofte, alteroscp uinci fi/ ne fuorum fanguine aut certe non multo, eô igitur dum contendunt Grxci cum fuis, Germani quod primum nô animaduerterât locorS ignari,tandê ÔC feftina tionc hoftium côfilium intelligunt, 8C cum elTent propiores loco quem petebât Côftantinopolitanfpriores Germani eô perucnerunt,atcp ex hoc loco cÔtra ho» ftem copias in acie collocât.Grxciexpedatione falfî,quendâ naturamunitûlo cum idoneum caftris, in eo côftiterunt. Germani quotidie libéré uagare paftim per agros,SC hoftem prouocare in squum campum, aliquando etiam non fatis cautipericulo fefeexpofueront nimiû indiligentes SC temerarîj, hoftem^ nimiû cotempferunt, SC nifi ingens pauor occupaftèt animos ConftantinopolitanorS fine negocio SC abfcp uuineribus uniuerfas copias Barbarorum extinxiftènt,fed aliquandiutenoerunt fein caftris, Germani fuipicanteseos auxilia expedaie,
d quamobretn
-ocr page 58-i
26 nbsp;nbsp;■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. C H R Ó N I C«
lt;)uâmobrèm magts irritate omnibus modis ad pugnandG occafioncm dare, nihtl(5omittcre,quodimicarecog«êtur.TandcmineumIocû rem deduxcröt, utneceflariôillis decertandû eilet, Igitur die quodä com Barbari in locum omni bus modis iniquü defcêdiflèntjCum uiderêt omnino côfcrendas cum bofte ma/ nus proruperuntjprxter Gcrmanorum expedationê ex caftris acriterq? pugna/ runtjquia uidebâtautmoriendumautuincendQ,Fuitprgliumcruentiftimû,neu tris cedentibus, ijs ex defperatione ÔC neceflitate, illis ex animorum feiocitate ÖC côfîdentia pugnantibus.Sub uefperum tandem ad raritatê rcdaôti Conftantii^o politani fnga lalntem quacrerecaperunt.Valens Imperator uulneratus telOjper/ latus eft in uillamuicinâ, quem Germaniperfecuttuillâincenderût,quo ineen/ dio périt hic Imperator Valens dereliëiusàfuis omnibus,amp; grauiteruulnerela borans. Quâto metu poft hoc prxlium côculTa fît ciuitas ante ita paoore côtur/ bata,qualis^ faciès fuerit illi facile quis uidet, ne longior fim ledori cogitâdum relinquo.PofthancpugnamIatèIongcj^omniainccndijs,rapinis,côpleucrunf* Cum^efleturbs ipfa Côftantinopolis in magna formidine SCcerto prxfenti^ periculojipfa Carfarisuxor paeem ab hoftibus magna fumma pecuniae emit. lu/ uit^ eos nauibus SC fromento alqs^ad profedionem necelfàrqsjOt difeederent: Sic dominus per hos Germanos huncÂrrianat hçrcfîs defenforê \ alentem fup plicio affecit. Fuitenim inprimis ftudiofus Arrij dodrinxhic Imperator, amp;nbsp;or/ ihodoxpfîdeihoftis.Odio profecQtus eftnon ulgariomnes qui non iiirarontin fedam,qu3eipfî arrifît, Arrtj. De reditu Germanorum in patriâ nihil hsbeo eer/ ti,quod Icribam. Eodem tempore mare multis locis exiccatum in aha loca dt tra latum. Caufx funt Phyficis in promptu.
O c feculo ficut reliquis omnibus quat fuerut'hadenus omnes nationes Germanorum auxilia in omnibus bellis petebât, nee ferèullum bellum paulógrauius ft'ne Germano milite eftgeftö ufquâ gentiû. Arcadîj ÔC Honorq xtate Ruffînus nomine dux exercitusfummus cum cogitaret de Arcadioe medio tolledo, nullam fpem negoclj coficiendi inuenire potuit nifi per Germa nos,quapropter magnâ uim pecunix mittit Alarico regi Gcrmanor5,magnif^ promiflis folicitat ut ueniat quâprimum. Sed cum eflent omnium oculiin Ger/ manos coniedi,SC nihil in Germania agi potuilTet,quod noh diligcntilfîmèob/ feruarctur à principibus regibusu'e, Arcadius refeiuit omnem rem, idcirco de/ truncatum caput Ruffini per totam urbem 6C exercitu oftentauitccu proditoris; Hoc fadam eft per legatum Honortj fratris Arcadtj Stilconem ueteratore, qui diu quxfîta occafîone,qua Imperatoréfaceretfîlium fuum Eleutheriô,quàm ob caufam multis dolis, multas infîdias, magna aftutia excogitauit. Quos potuit alienauitab imperio Romano, quosep potuit in arma contra Romanos exciuir» Bellorum fomitesexcitauitomniconatu. Germanorûcum bcnènofceretinge/ nium, negauit illis ftipendium promiftum pro quo militabant.Quod Impcrato ribus fuadebatnôignarus quod de fnoiure nihil côcederent Germant amp;' qued militia meriti eftcntjpro quccg uitæfubijfient periculum armis fummacß ui pc ftu laturos.Nechxc expedatio hominê fefellit.Nam irrita« iniuria,SC debitiftipen/ dq negatione, ftatim cum quibufdâ uicinis Gallis côljîirarunt German! aducr/, fus imperium:cÔucneruntautê paucis diebus fupra 400. militumgt;amp; focios Ro manorum
-ocr page 59-LIBER till.
hianornm,proxi‘mos quofcg depopulätur » Tantus furor fuit Germanorujficut folent irafci fupra modum ingenia natura ferocia cum iniuria fit eis, ut ne refiftc fe quidem quifquâ tentarit.Rapiendo igitur ÔC contrucidando defatigati pracdà onuftireuertunturdomû.Alaricusnonlongêpofttêporejfcedereido catnRa/ dagafo rege GothorumjCÔfcripfcrunt^ polFunt maximas copias, quas diuifas •ta utfî neceflîtas ufusuepoftularctbiduo aut triduo cogiin unum polïènt. Prilt; •i^um Vngariam inuaferuntjin quaquicquidprxdz adeptifunt,funtautemma îfimaadepti ÔC exmultis rebus amp;nbsp;ex uocalibus,rétro domum miièrût. Depopu lata Vngariajexpu!fis,captis,SC trucidatis Romanorum pracfidtjs, omnes muni/ tiones demoIitifunt.Hiciterum exanimatum eft Romanum imperiû metu.Nec •nirum mukitudo enim hoftium numerari non potuit.Hinc in Thraciam profe lt;Si,ex qua legatos cum copijs Romanis eiecerunt primum. Deinde pro animi ii bidinc omnia tradarunt.Èxhis autem qui effùgerantpericulû primum ex prçfi d«js Romanis coniunxeruntfibi paftores ÔCaratores quofdam,occuparunt(^lcj cum natura munitiflimum, aquafiCfofTis, ubialiquidmagnifaccre cogitarunt. Quamobcaufamfimularuntmetumfummujamp;effecerStuthoftes perfuafi fuc tintilluc mulieres,amp;pueros infirma turbam côfluxifle.Quâ ob rem poftquam uentum eftadeumlocumhoftibus.cgreflïcfuntfoeminae quædam cum infanti/ bus,que ferocem hoftem ad milericordiâ cômouerent,fupplicesfÇ falutem petic runt fibi Sd rekquis qua: confugiiïènt in cum locQ, obtulerunt^ il lis fcfe amp;nbsp;quae/ cuncp haberenuMoxemiflacfunt aliae mulieres forma infigni qua: animos prin/ cipum cxercitus in ie facile conuerterc potucrunr. Quae quocp prioribus cofcnta neadixerfît.Ducûbarbarorû quidâmifericordia deuidi,quidâamorecapti,ni/ bil fufpicâtes mali,abutebant illis» Cumc^ aliz prodirent forma infignes malie/ res,plane perfuafum eft ill is nullos uiros il lie efle, nec enim naturâ humanâ hzc pofïè ullo modo pati. Ergo iam incipiebât clam te. fubducereillis qui erât in ali/ quo cminetiorc loco cxercitus ôifingrediebant per cas uiarûanguftias per quas bæ mulieres uenerât,qui omnes clam ingreffî,clàm funt trucidati, nam primS ingrefïos côprchenderunt ij qui propter fingularê peritiâ, amp;nbsp;ufum in rebus bel lias iê conièruarant, fibii^loco caucrant, amp;nbsp;excaptisomnem hoftium miiltitu/ dinem, propofitu,fpem,fortunas, opinionem de illis qui cÔfugcrànt in eum lo/ cumhoftibus inacceffum,cognouerunt,amp; qui diflèntientialoquebantur dnrif/ fime torti dicûtur 4 T andern cum multi fie amiffi ex exercitu eftènt, inceptum eft dubitari in exercitu quo nam iuiflcnt,quzue e fient ceflandicaufxjjquod ubi co/ gnouerût Romani amp;nbsp;Thraces qui corn ijs crant, emiièrunt alias paucas quafdS ftatim mulierescQ infantibus, quxqueftzmiferabiliter apud fummos exerci/ tus redores, de quorundâuirorûinexhaufta libidine qaiingrcfiîefiènt, propte reanc uiderent egrefiàsjfed potius hofti fe tradere quàm hzc negâda uidere quae «lli perpetrarêt. Qnod ubi auditum eft conuocant concilium deliberaturi de Ion gioreprofedionecUmcpalijs de rebus agêdis,tumdeillaturbamulierum8lt;puc rorum quæilluc confngifiètjintcrca dum hxc narrantur ÔC aguntur plures mu/ liercs illas qu3crunt:interfîciuntur autem omnes quotquotintroierunt.Eratan/ guftafemita per rupes, SC multis ftexibus nunc afcendebatj iterumqß defcêdebat per cliuos, in interiore loco eratamplus campUs lacubus ÔC fluminibus cireSda/ tusjlatccç patebat hic locus,caperec^ potuit magnam multitudinem populi ÔC pc coris alimenta amp;nbsp;pabula.Igitur cüm aliquot dies cfient illic morati certas ob cail fasjôd paulatim multos ex primoribus perdidifient: nâ huius rci fuit adhuc igna rum uulgus in cxcrcitu.Nec tarnen quifquàm fenfiebatàmiflum ullû,iam enim nullopcrtotamregionemhofte exiftente quiftç fine omnipericulo uagabatur^ quocun^ libuit» Defcedebant igiturab exercitu uarijs ex caufis, hi regionis fi ' d Z. turn
-ocr page 60-îS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERM A N. C H RON I G
tum uidendi, »lit dcfoflàs opesj ut folet in hîs cafibus fieri inueftigandi caufâ, âïif aliarn ob caufamerrarantper totum ilium agrum, Porrôhoftes abiconditijqui facile uidere poterant,tandem futurum ut mitterent oiftjm in locum ilium,quxiî lue congeflîfTentjquiôdquantus hominum numerus feillic feruafîetjamp;quje elîètloci natura,quxrebant rationem qua hoc periculum dcciinarent. Ergomii lieres quafdam facundia prxftantcs cum infantibus fuis emiferunt.Quarum ora tionis hxc fere fuit fumma : Maximas calamitatcsjduriffîmos cafus nihil necefic ,eflè multis uerbis exponeretob oculos enim ita pofitajUt uel durifflmafaxamo/ ucrepoflenc.Ex uultu principum cxercitos fefecolligcreeorû animos mifericor dia tados. Nec fe ignorare belli iure hxc fe pati propter Romanos, quos magis feiant ineufandos quâm hoftes fortes uiros,qui fine dubio non ucnerint abfquc aliqua iufta aut iàltem probabili caufa côtra Romanos, nimium fuperbèmultis imperantes, quibus coadi ipfihadcnus paruiflènt. Attç utinain inquiebât,uos quihuiccxercituiprçeftishabuiflèmus reges. Nam ficutmulier bene efttutô fez cura,quaE habet uirû fortem £lt; indufiriû, ita gens cui eft rex fortis amp;nbsp;indufirius. Hxc nancß ut ueftra infignis fortitudo fatis oilendit paflî non eflèmas.Nûc qui refpeximus Romanos ab illis^ expedauimus auxilia, noftros chariffimos proz genitoresjdulciflimos natos, iucundiflimos coniuges amifimus.Focifuntexuz ui,omnia folo xquata funt.Et utinam contigiflct mori:felices enim ftint quihgc non uiderStjfcliciflimi qui primi perierc. Quot confciucrunt fibi mortem,quxz dam laqueo finierut fibi uitam, magna pars prxcipitata efi fua iponte in aquatn fufFocataœcft-Doloribus periere non paucx mulieres.Prpgnantium multx abz ortierunt. Multac fc in incendia iniecerunt. Adhuc hodie inueniuntur qux mori cupiuntNos rogatum uenimus, obteftamur êCobfecramus uos perhumanitaz tem communem^hominûfocictatcm,qua non coniunxitnatura pares,atlice^ at nobis uiuere in caftitatc qua noftris uouimus maritis, qui pro nobis mortem oppetiere.Nam uno omnes confenfu decreuimus autmori, aut caftitatê feruare coniugij fuperftites.His ita longa orationeexpofitis demonftrare conatç funt ni hil facultatem fecS habere, nifi quâdam vulgarem quotidiano ufui neceflariam fuppelledilcmtnec enim temporis ipaciû fuiflè conuafandi aliquid maioris moz menti. V ix eripuifle fc cû puellis, quos matres argento 6C auro preciofioribus^ rebus omnibus potiores habeant.Imo przfentius inexpedatû fuifiè periculum, quam ut uitz confuIerent.Paucis cxceptisttotum enim exercitum teftimonium perhibere quot in mfa fuga correptz fint nudz. In hanc fententiä cum multa m« liercs uiriliter dixifient,cum lachrymis miferabiliter om nia, Reipôfum eft illis fe mifluros cum illis comités,qui animos earS erigant SC confolenturNulIum am plius periculum illià quz primo impetu non occubuerint, Ethuius generis cztc ra, lllz fine hzfitatione ( fiue quod hoc prouiderant, fiuc quod mulieres natura promptiores funt fingere caufas 8C excogitate mendacia) refpondcr5t,efle in eo loco inclufas qnafdâ quz adhuc non redierint ad montem, doloreœadhucrecen ti infanirc,quam ob caufam non licerelegatis tutdad cas accedere.Si enim pauci ueniant ab infanis facile fuperari : fi ualidiore manu conentur ingredi non paffii ras. Certû enim cfiè omnibos potius mori, quàm in alienorum uirorum manus peruenire. Apud ipfas fummum piaculum habericum tjs hoftibusrem habere,a quibus fui nccati fint uiri.Cumcp utrincj diu fie orationem SC fententiam cômuz tarunt. Cumeç nihil fccfficerc uiderent mulieres, omnino^ftatuerent hoftes uiz dere quidnam ageretur inanguftqs illis claufîs.PetieruntutcÔcederentiilis priz mum reuertere ad cas â qbus miftzeftênt mulierib. ut illis nunciaréthoc, Quod facile concedebant,nihil uidences mali quodhinc oriripoftèt,Nam tows hic loz
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ eu»
-ocr page 61-L I B E R ttlh
'^us per oitinem rcgioné ab cxercitu drcndabaturjUt cfîugeré tiô magts pôflentj çuàm fi in arcc eflènt inclufe obfeflàe ob omnibus partibus. Ergo permittebat il lis hxcpoftuIatiOjfcd ca lege intra biduum rcfponderent non aliud quam quod •pfi uelicnt principes exercitus. Igitur quam pofîuntocyfiïmèreuerfxconcilio conuocato hxc referunt. Diu cofultantcsjalqs aliud faciendum uidebatur.Craf/ fior turba uoluit qua'm plurimos admittere ufquc ad locum quêdam, in quo ft/ nencgocio aliquot millia perdi potuiflent. Alq uolcbant tantum reges admit/ terecum fuis familiariflimis,utillis miferrimis modis tradatis amp;necatis,exer/ dtus, redoribus'deftitutus in periculum fine rationc ruerct : cflcenim belluam fine capite multitudincm carens rege fciebant.Non defuerût qui cenfebant per/ feuerâdum in prima petitione j 8C cum prioribus mandatis remittendas eafdem» Tantum additis quibufdam argnmentis adperfuafionem, amp;nbsp;exorandum aptio tibus qaa'm priora fuiflcnt. His uarièiadatis in omnes partes, tandem uicitco/ turn fententia, qui cenfebant reges fol0,amp; regibus proximosinaitandos,atfup/ plicium dignum deillis fumerent» Etexercitus poftca irritatus,temeritatc barba/ ftca fe in periculum prarcipitarct, aut diuifus in partes fadionesuc impcrandi cau fa* Quid enim non dominandi cxca libido non facit f Poftridie igiturreuerfx 8d principes exercitus, Multa conqueftx de fua fortuna, QC alia quae uidebantur ad propofitum facere, poftrema orationis parte orant, ut reges accédant, ut fuis ocolis praefentes cernantmiferrimum ftatum ancillarum fuarum. In fpem enim indubiâ uocari, reges milcri^ uiduis dC orphanis, infirma pueroru amp;nbsp;mulierutn turbxopê laturos. Omnes^regiam uultus regtj maieftatem reuerituras. Iratn enim ita refrixiffè, ut nullum amplius periculum fit, modo nihil amplius pétant faciant'uc, Hoegenus cum multamultis dixiflènt,refponfûm eft. Ex exercitus côfpedu reges abefle nullo pado poflè,ne qua feditio oriàtur inter milites (hoc uere'ue dixerint an uiderint periculum efie pofiè in clauftra illa caeca ingredienti/ bus incertum eft, ) fed mifluros quorum fidei non dubitent fuam ipforû uitatn concredcrc. Cum hxemulieres audirent fupplici uoceobteftataefunt, ut SChaec • prius referre ex gratia regum liceret, reges rcfpondent propter fexum fccmineS ÖC hoc ea condirionc illis permittere, fed nullam moram interponi uelle : ideir/ coquàm primum poflèt fieri redeant. Haec igiturpcrferuntadfuosrefponfa,Irt quarecumdiu deliberarcntquid fado optimum effet. Poftquam multa corn/ mutata uartjs fententtjs, placuit illos futures legatos faluos rcmittere. Nam nul/ lius momenti omnino utilitatem ad fe exeorum morte peruenire uidebant* Sed omnibus uiris amp;nbsp;armis in interiore antra abfconditis ÔC ueftibus tedis.antéque illos mulieribus infanïam ftmulantibus côftitutis, quas dentibus frementes alix fingebant à fe magna ui retineri ne ruerent in legatos, Cum igitur diutius mora/ rentur miflî funt aliquot uiri ad illas cum interprète, obuix igitur illac quacibant 3d exercitus principes, ducunt inno, ubi cum paruulis fuis liber is mulieres nu/ dae pedes amp;nbsp;pedora, minima^ fui corporis parte tedaeraris lineis pannis, Qux itaornataeerant, ut facile quantumuisinhumanum cor ad mifericordiamflede/ re,amp; Veneris cupidine incendere poffent. 11 li igitur côfolati illas primum,fpecç fadalibertatis nonaudentes adfrendentes dentibusinfanas propius accedere* iam fatis omnia perferutata ôf cognita arbitrantes incipiebant incenfi amorelu/ dere cum nudis mulieribus.Quae tarnen pertinaciter amp;nbsp;conftantiffimèrepugna? bât,nec ullis ^miflis uinci potcrât,Siue quod uiros habuerint ornes fuos latêtes proximèjfiue quod iudicarêt prgftarcincêfos non exundos abirc,ad paratas in/ fidiasad finemoptatum perducedas,nam infaniqp am ore nihil aliud cogitarepo terant,^ Vencrem, Cgco ergoamore nihil penitusferutâte,Et diligentia omnê^
d $ exdudente
-ocr page 62-GERMAN. CHRONIC.
cxcludcterx recent i uidórianihilredé profpidês animielatiOjabieruntcupidi quampn'mum redire cum fortiore manu,fed cum nobilioribustantû: inuidebâc en lm plebeis militibus ad filas ucneres. Vbf igftur uentü cft ad reges eminentfo/ riscß loei duces ktf omnia nunciant, QC fuam dilfgentiâ in perfcrutâdis omnibus ! anguIispraedicantjOmniafuisóculisexpofitafuilièafferunt.FormasóShabitus nudor5muliebriumcorporQdepingunt,adfinguntmultaqu3egrata comilitont bus fufs,apt£iß ab codé igné quo ipficorrepti crant, focios incêdcndos uideban tur.Quibuscreditis,nam prudentiorcs amp;fidcliores miferât, Certioresreddunt de ijs rebus omnibus quotquot putabant fufflcerc ad cogendas muliercs,armati quidem,fedfineulliuspericulifufpicione fine ordine per anguftfasuiarSirrufir* Inclufi uero oeyus armis correptis, per exploratores numero aduolâtium c^ni to, abfcpndût (cin locis opportunis, Si obi iudicabant fatis multos intromilîos, oftenderût fejprohibcbät reliquos, qui omnes rc noua perterriti fc in pedes con iecerunt,multicp in illa fuga perierunt. rntromiffi capti gratiä petebät,cx quibus ubi omnia refeiuerunt qux putabant operxprctiü fcire,cÖtrucidantomnes,Re'* ges autem in extremo agmine non pcruencrunt intro, quod uchementerdoluc/ runt Tbraces,amp; cum iplis alq inclufi, Quibus infidtjs cömoti Germani reges, namfuos chariffimosperdiderunt magnisconatibus multis diebusexpugnye tcntaruntjfed fruftra nam inexpugnabils erat locus,ÔC ipfa oppugnatiö^minlt; credibili iadura cöiunda fait, magna enim maltitudinê amiiêrût impoUibilein. rem molicntes.Porrd cum omnes res neceflärias abüdc intra munitiones habei*^ rent.Germani aute cömeatu effent deftitituti. Profedîi funt uerfus 1 taliä, omni» in itinere deuaftätes-Radagafus rexfuis fimulachris Romano facrificauitfangui ne.Perucnerßtea profedione Romä cum centum milibusarmatorü,omnia di/ ripiêtes Romanû uolgus in fide Chrißiana parnm rede inftitutS fe ob deoruni-cuitumomiirum,ôô deieda deorü fimulati^ dearu fimulachra base pari clamita'* bat. Vt folet fieri cum in rcrö tranquillitate ore omnes eöfitentur Chriftg,deinde; aliquid incidit aduerfitatis.Quälibet enim caufam fui infortunîj uultcaro potiu» uideri uerû,nêpe peccatû. Ati^ itaRomx dû fadio fadioni imputât caufam, et armajin fe uertebâ^hoftis peruenit intra muros,partes^ qug ita mutuo fiagiti bant odiOjOmnes fine deledu oedfx funt,efttß urbs ipfa Roma capta, direpta,ha bitationibus partim captis,partim occifis.Hic uidiflès in tribulationib. quid cot pium,uerc^ pendes à dco,fabbatifmS agens domino,quid^gaudiuni illud uc/ rum in fpiritu fando in perpétua permanês,prxftct impio cordi amp;nbsp;fuperbo jn fe côfidenti,in fe refpicienti,gt: gaudio huius mundi finem mox habeti,multistßmi ferijs m ixto. Nam Chriftiani Ixtt uocati ad nuptias ibant,nihil expedantes rex gnum dei, laudantcs dominum qui per hxc media ad fua tabemacula reciperet fuos.Nam aliam ianuâ non effe quàm talem iam antefrequenti meditatione cru cis domini lefu didicerant. Illi quiantea ita culcabantterra fuperbè, utetiâafir» SC cœlos defpicerentjfe omnia àfeipfis habere putâtesjfe robur9pfum,ipfam pru dentiam ÔC fapientiam cxiftimantes,ita uiuentes atcç fi fempiterni eflènt futuri fu perftites,accedenteiudicio domini ita côfunduntur,cÔfternanturanimo,ui nul/ lo modo tâtu m habeant reliqui animi quantû porcus.Fugajdefpcratione,tinio/ re,mala confcientia,dolorejdefyderio rcrû,quas fibi arrogauerant, amiflionefui thcfami,cruciâtur, efteorûopfonion mors,illorûgmilitaucrûtdno uitapterna« Sed dns uafis irç nÔ folet diu parcere. Stilco igif copi|s colledis in oppott^ji a iti nera gbus redituri uidebant,fuis locis diipofuit,nec expedatio fefelht cû,nâ onu fti prpda Barbari fine ordine omnieg metu domû^perâtes in anguftijs iuxta Ap penninû monté opprefii funt,efti^occifa ingcsmultitudo. Nihil certihabcoaft irex Radagafus occubuerit dlic,an euaferit. Certe id contigit illis quod adhuc no
-ocr page 63-t I’ B È R itiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji
firaxtate milidbus exitalia redenndbusfxpeacddttjOpprfmunt entrnfjcritinc/ vaniflcôiundimprofîdfcuntun Necmiïum gentem bdloaftùdâuldoniscupi dam drejamp; omnem occafionem paria referendi quxrentcm.Poft hxc mox Alà ncus rexcumaltjs Germanorûcoptjs Iraliâ ïngreditur,qua terrefada, mûdtad Impcratorem Honon'2 legatos,qui nundent illi,ut pugnandû Cçfari cum Gcr nianis,exponendütßtotumimperi5certopericulo.Äutfimalit quiétêôëpacem cxpcririq; quales amid fint GermanijCÔcedat illis iâtis amplâ regionemjquæ ex/ dpereliberaliterpofîît Alaricum'cumfuoexerdtujuxoribusamp;^liberis. Hono dus fibi imperiot^ non mcdiocritcr metuens,nô diu côfuluitjUtrS uellèt, pugna te ncjan agrum côcedere fufticientê Alarid copijs Qiîâobrem ftaiim refpondct fe femper populi Germani amicitiâ cupiuifre,amp;gaudcrc fibi occafionê oblatam gratificandiilliSjôdcupere perpétua amicitiâ. obtulitigituriIliGalliâ,quâacce/ ptam fpcrabadfemperenimilliinhiabât Germani. Nec alioquiinoffîdomanfc •■ânt Galli,Romanû femper afpcrnantes imperiû acccdebat, c|, illis têporibus ab altjs Germanis eratoccupata magna ex parte. Sic etiâfperabatHonorius Impe/ tator Barbaros côtra Barbaros diuturno bcllo laboraturos, fe^ inuicê fie côi um pturos hoflcs Romanorû.His rebus ficcôftitutis,uerfus Galliam profedi funt, Placentixcum copîjs aliquandiu moratus Alaricus, piltans nihil amplius uf® fibiinfeftû in Romano imp.nihil igiturfeftinat. Stilco uero exfuperiori fucceP fu adhuc elatus fie côfidens, fimul omnê iam diu mouens lapidé, ut aüt ipfe aut filius eius ad imperiû perueniret. Et iam incipiebatbeneRomæfiéinexercitu aù diretnec enim parua res habebat quod paulo ante geflerat,de quo iam cft didOi Quare palam iam timiditatis arguebat Honoriô,qui tantum barbaris côtra Ro inanorûgloriâjCÔccfliflet, ignominiofiffirtiû Romano nominiaiebat, has cum barbaris condidonesipotius quiduis audendû fuiffè. Qtiâ ob caufam Saulé fu3 legatûclanculumbcnècopîjs bonis inftrudum mittitPlacentia adoprimédos illos Germanos iam pafehatos feftû celebrates benêiam potos,depofitis ai mis, nihil de pugna cogitâtes.Et prima coitione planèex fentetia fucedfi t.Scd poft^ Germani arripneruntarma,ôe datû eft têpus fie fpaciû pugnç totû Sdlconis exer citumjqui Sauli duce côtra Germanos ucnerat, côtrucidauerunt ad unum ufe^ otnnes delctoslcribunthiftoriographi.Tûdemû Stilco côfufus ignarut^ quid ageret, incipi t adulari Honorio,in cuius nominis honoré fe omia conatû uoluit uideri.Quare petit auxiliares manus ab Honorio, prxliuminceptûjcertâeffe ui doriâ modo ipfe admoueatfuas uires.Sed Honorius ^pofiti cogitadonût^ Stil conis nô ignarus,fciebat fine dubio Stilconé fie pctiuiflèiter ad imperiû,fie eali» mnias eius certis nuncijs tenebatjdco tpittit ex fuis qui Sdlconé fie filiûeiusjiam ex fuga recéd, male^ gefta re, omibus pfidfj s deftitutos interficiât, Et hoc fedlTc fert Honor.nô folum ex priuato odio ^d imperiû affedabat Stilco fie filius eius, fed ut Germanis fedé faceret côtra fuâ uoluntaté hoc tétaflè Stilconé.Sed nullo, ftatuto exéplo,nec ullis quâtumuis cohgrentib. argumentis fides Alarico fie reü quis Germanis fieri potuidNecinduci ullis radonib.potuerût,utirati crederent inuito Honorio hxc conatû Stilconé, Facinus cfh maitis uidebat,Quarc relido inftitutoitincre.reuerfiaducrfusRomâcôtenderundôidcuaftauerûttotâ Italiâ, Româ expugnarût, Honorium cxpulcrunt, filius eius Gallam ôC fororem eius Placidiâ cœperunt. Et cuiuis apparet cum hxc in manus eorum pcruenerint,niz hilnon in poteftatemeorumredadum. Omniaigiturconuafaueruntfiecaptiz uosomncsduxerunt,quos nô trucidarunt,nccàtéplis abftinuerunt manus. Pla cidiâ,quia grat jnfignis forma,fororem Honorîj duxit uxoré Alaricus. Hxc mu liertantûexcelluitformxôeanimigratiâ,utpacem conciliarit inter fratrem Ho norium fie Alaricuin maritum.Hicrcx Alancus,aut quia timuit dominum, aut quia
-ocr page 64-quia fie dominus uoluit, edixit militibus fuis, ne ullo pado Chnßianos aut ed-* rum bona quis atungeretjaut etiam eos qui ad eorum ecekfias cofugilTent.Con uerfatio enim fandlorS erat tarn incülpata ÖC (ynccra. Et ut magis caueret ne qui Ixderentur Chnftianijftatim Romam reliquit.eduxir^omncm excrc!tum,feue riter animaduertens in eos qui Chrißianos lacferät. Hoc quidam ferunt €ƒ preci bus uxoris fuis fecifle. alioqui decreuerat radicitus tollere Romam, aliä^ ad fui nominis memeriam aedificare. Sed Placidiigratia tantum apud hominê oaluif, ut à propofiro defifteret. In his rerum felicibus fucceflibus libere duxitexercitum in quolibet Romani imperij loco .Porro poft tres annos excrcitus ignauiacince pit eUm accufare:totum Romanom imperium potuiftc tribus, quibus regnarat, annisfubigare fine difftcultatejclamStes. Sic animieius placiditateminterpretan tes. Propterea decol lauerun tip rum. Sigerichum elegerût in locum eius,uirurti fortem, fed etiam trâquillitas êc pax cordi fuit homini magis quam exercitui pla cuerit. Cum igitur Romani nihilomitterent,quo pacem coponcrcnpadiecitdC hieSigerichus animCi ad pacem,led non ferens exercitus rerû ti anquillitatc qua uidebant futuram,obtruncarunt amp;nbsp;hunc Sigerichum. Eligunt aût in locum eius Valliâ qui uulgi uoluntatem animaduertitlongius proficifcendi, nihil nonfecit QC dixitad populi nutum. Vokns igitur more gerereplebi,prgparabatmagnam nauium multitudine,quibus exercitus partem in Africam tranfmittatjUtRoma num imperium fubigeretinillis regionibus. Sed naufragio perieruntomnesad Unum,qui nauibusfefecÔmiièrant. Maris etenimfiCnauium illarûimperiticrât* Hac clade accepta non leui,init quoeß feedus cum Honorio Cxiare,mittit igitur Vai lia Honorio fororem uiduam Alarichi régis uxorê,quam collocat Conftan tinocuidamRomano,cuius opera fideliinbello ufus fueratHonorius.Ethunc ad comune imperium aflumit. Ex hoc Coftantino ÔC Placidia Valêtinianuscft natus. Hie Conftantinus auxilio Vallix amp;nbsp;Germano milite profedus eft cotra Sequanos QC Germanos Frâcos. Deuiceruntetiâ cÔiundis uiribus Hifpanias, in qua optimas poft hoc bellum elegeruntfibi fedes Germani. Coftantinusfihi afleruit T olofam.Sed breui poft obtjt.His occafionibus Germani excefierutex Italia,8C manferût in Hifpanijs. Quidam illorû ex Hifpaniamigrate coadifunt in Africa, Carion tradie quod Carolus v.6^ eios progenies ex his Germanis ori ginem ducauego nihil aufim hie definite. Hiomnes non bene Gcrmanorûlinz gua ufi dicuntur.Copiofiflîmèhxcpoteris,fîlibet, legere apud Orofiumlib.7. capitibus id.27.28.6Cc,Dum hxcin Italia, Gallia, Hifpania amp;nbsp;Africa funt gefta, infeliciter habuetunt fe res in Germania, omnia fuerunt plena armis,rapinis,S^ latrocinqs.Populis circa utrancç Rheni ripam habitantibus amp;nbsp;Sueuis, amp;nbsp;Franz cis,amp;:Saxonibus,SC reliquis inter fecruentainteftinabella exercetibus,alij alios diripuerunt,nullaîEdificiaabincêdtjs tuta fuerat. Hine fadameft,utcôfumptis inuicem uiribus incolarum,ut Vngari 6C Vangioncs totum flumcn Rhenumâ fonte ufcß in marc ab utraeç ripa deuaftarint. Pukherrima Rheni oppidapartim diripuerunt,partim tota fuftukrunt. \ uurmatia hoc anno ferè toca eft diruta, ÔC Mogûtiaferètotaexuftaeft. In ipfisccclefijs multa milia hominum occiiafunt» Et Argentina penèeo anno folo eft xquata. Circa haec tempora Franci Orienta Ies,auda proie, cum ager natalis habitatoru multitudinem nô caperet,incepcrût cogitate de alijs quacrendis fedibus. Quas ob caufas cmiferûtexfuis oigintitria millia in Galliâ, quâ hoftiliter ingrellî funt, expulfîsc^ Gallis occuparût agrum eorû 5C coluerût, hxe geflèrunt dudorc Ibto Germano, homine corpore 5C ani mo prtEcelknti. Huius expeditionis tempore adhuc regium nomen inter Fraiy cos erat inufitatum.Quidam Marcomitus nominemannidemaffcdauitinil}^ Francis, qui in Gallijshabitabant. EthicmurisôCfoflîs circummuniuiturbem
-ocr page 65-t i B E R inn
5i
Corum in Gallijs, Ktncurfiones hoftiöexcludcndas, HuiusMarcomîtifîlium Pharamûdum propter fingularem in rebus militaribus induftriam regeln fuper feeonftitueruntFrand.Quiprimus leges quibusinter fe utcrenturtulitjquibus cômunem uitaefocictatem tueri poflcnt.Pofthunc Pharamûdum in regnfifuc/ ceflît filius eius nomine Clodius, ÔC fie deinceps regnauerût fucceffîone:de qua alibi fan’s. Porrô poftquâ ConftantiuSj cui Honorius fororem matrimonio iuft Xerat, quemiçfocium impertj afciuerat, mortuus eftmenfeimperij fui feptimo, Honorius fummâ rerum bellicarum, ÔC copias^lâs Etio uiro militari commifit, qui poteftate aflumpta duxit exercitum ualidiflimüm in Gallos,Frâcos rurfutn ex Gallijs côpulitin patriam Germaniam,ô^ multos occidit.SedFranci excita/ lis Sueuis coegerunt ingentem manumjamp; obuiam profedi funt magnis conati bus EttljEtiusBarbarorufauitiam ÔCiram ueritas fugitexGalIîjs in Hifpanias* Qux fuga Ettj fupra modum Honorium malehabuit, quare Etio exautorato, ftibftituit Caftinum primz nobilitatis uirum,fperâs idoneum qui cum Germa/ nis bellum gerat,fed opinio fefellit Honorium,nam etiam hie Germanorum no men cimuitadeo ut refiftere nufquam änderet. Quod adeo dolori fuit Honorio, utpropterea mortuus feratur. Vires enim uniuerfas Romanas colledas uerterc Uolebatin Germanos. His temporibus Arcadq S)C Honortj fueront multa fedi/ lionum feminaria inecclefia. Multz hzrefis caufz, loannes Chryloftomus epl fcopus Conftantinopolitanus eft in exilium miflusjproptcrea quod Eudoxiam icginamin publica concione lefabel nominarat. Eft qnoiç conciliu celebratum Conftantinopoli in quo loannes Chryfoftomus codemnatus eft. Lucius tyran/ nidem aduerfus Chriftianosexercuit. Vixerûthoctemporemultihzreticihomi nes fibi placentes, omnes odio profequentes, qui non iurarant in eorum uerba, qui^ non adulabantur illis. V olebant^ hzretici omniu rerum primi eftè,omnes fuipedoshabebant,interfefeclanculartjs diflidentesodtjsjetiam tj quiprorfus idem fentire uolebant uideri.hac ztate uixerûtetiâ Celeftinus amp;nbsp;Pelap I'us. Cum Ccsfideiamp;religionis maximeiadarenturubicß.diiputarenti^ qui contitebantur Chriftum cum ludzis acriter, finxerunt ludzi fuum Talmuth, in quo cornent! iontinfinitajridicula^ mendacia.Tantum fcceruntChriftiani ludpis negocq,ut Priceperint publicomandatoludzi,ncquispericulocapitisdifcederetaut du/ bitaret de ueritafe eorum omniu qux eflentin Talmuth commentata, no magis quàm quzeflent in Mofe amp;nbsp;reliquis prophetis. Nee multQ poft,anno nimirum 4^î.celcbratur illud magnu confilium Ephefi contra Neftorium,8Cc. Interea Germanorum qui in Hhfpantjs remanferanqnon fad's concordes quidam cefle/ cuntexHifpanqs in Africam,ubidcuidis incolis occuparunt quai^cultiffima.
Romani imperq roburubicum^ potuerunt labefadarunqnam quo potentia Romana minor erat,hoc erat tutior fortuna eorum.
HabebantFranciregem militarem uirum nomine Claudius,^! diuexpeda la occafione fufeipiendi belli in Romanos, audita de imperio diflentione, amp;nbsp;de qutbufdam Romanorum cladibus,8C quod ncceflartjs bellis tenerentor altjs in ^is Romani, deledum inter fuos habuit, Qi mira celeritate inuafit totâ Gallia j ^fugauit,occiditamp;coepitomnes Galliaminhabitantes. Subcgir^paucismen ' i’bus totâ Galliam,expulfiscß omnibus incolis Frâcis habitandam dediqqu! pri iiiuin locuti Germanorum,hoceft,fua lingua, bellorum iniurtjs fadu eftjUt ma/ icrnam linguamamifcrint,loquanturcxpulfz gentisiermone. Romani hoc fie/ quot;nbsp;Pafli funt inuiti. Circa hxc tempora ualidam inprimis manum mittit Theo/
U.S aduerfus quendam Bonifacium quern conftitueratimpertj uicariumjBo “’ciusfolicitatubiep in Africaamp;Hifpania habitantes Germanos amp;nbsp;Gothos, Pioniittit illis magnam pecunig uim,am fimaiint partarum regionum partes cer e tas.
-ocr page 66-J4' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. C R R O N I C.
tas Ji'intelligentes ex ufu fuo efle R omanum imperium Quàm minime ^uiciccgt; fe,quàm maxime minui amp;infirmari, ftatim arripiût arma occupât Mauritania, difipiunt Numidiam,amp;capiunt Carthaginc amp;nbsp;multas urbes,quç omnia in fuis manibus feruant, neep qoicquâ Bonifacio rcdduntjimô 8C ea quae antca poflède rat f ripiunt. Sueui foli regnum obtinebant in Gallitia fub rege fuo Emerico,qui regnauit J5. poft Emericum regnum fufeepitinter Sueuos Rixilla,qui uero no/f biliprxiio Romanas legioncs multas deIeait,SC capiturbes Emeritâ, Hifpalim, Càrthaginemjô^ Bethicam jteliquasq; quarum me nomina fugiunt. Theodofto fie Valcntiniano incredibiliter dolêtCjquod ita imperium fradium uidentRoma num,ÔC indies magis debiJitari. Quare Valetinianus quoquo modoputauitpa/ cem facienda cum ijs Germanis qui in Africa federn fixerant : igitur cocedit illis plus quam petcrcautfperare aufi fuiflent, amp;nbsp;ampliora promittit, uiciftim petit ut iuuent ilium quo recuperate poflit Elifpaniâ amp;nbsp;Gallias. Nam nihil non poP fe opera Germanorû iperabat.Fccdus eft his coditionibus idû.Genfericus prac/ erat illis in Africa Germanis. Qui ftatim crudeliffimetotam Africamdeuaftaruc omnia rapiniSjCaEdibus,amp; fanguine complentes. Hie Genfericus erat uir crude Iis,hoftis omnium hominumjSC quo quifque humanior hoc magis odiuit cum. Singular!' odio facerdotes amp;nbsp;nobiles profccutus eft, hoc genus hominum occi.* dit miferabiliter. Arrianac hxrefeos quofdam paflus eftprxcfle plebi, tcmplorS bona diripuit, in prophanos ufus ccckfiafticas facultates dilapidauit.Sicq; fube/ gitGenfericus fibitotam Africâad Arthiopiam ufque. HaccquiccrtiusôCpie/ niuscognofcerecupitjIcgatBlondum, Inhis rerum turbationibus amiflacftfi^ Anglia de imperio, Nam Scoti, Pidi, amp;nbsp;Albinenfes, coniundîis uno tempore uiribusopprefleruntBritanniam. Angliin anguloquodamregionisfuxmu/ nitione fe defenderunt, ne tota gens extingueretur : fed cum uiderent fe non din fic durare pofte, quinuenirent inmannshoftium, miferuntin Gcrmaniam ad Saxoncsjimplorabanteos, utlaborantibus fubucnirent, qui ftatim magnis co/ pijs aduolauerunt, Si^ uiccruntScotos amp;nbsp;Pidos, eiccerunicpex Anglia omnes eorum hoftes, fed ipfi Saxones occuparnnt fedes corn, nee reftitucrunt Anglis fuaquibustulerantauxilia. Variogeneremortis affecerût nobilitatem maxime Romanam. Itatç dominât» in Anglia coeperuntSaxones. Dehisquicognofee recupitpluraexautoribusinpromptucft petcre. Genfericus Africamob«/ nens totam, non contentus ilia, cupiebat regnum propagate, amp;nbsp;Romanum int perium debilitandofua cofirmare, quare quam maxima potuit clafteinSicili/ am nauigauit. Siciliam autem cum cuperet liberate bello V'alentinianus, mit/ tit cum copijs Sebaftianum cognomento Magnum in Africam, ut fic reduceret Gcnfericum ad fua, transferet^ bcllum ex Sicilia. Neciudicium fefcllit Valcn/ tinianumtnam moxrelida Sicilia redit in Africam. Sebaftianus ille degenerani mo nihil nititur prxclareagere ex iuflu amp;nbsp;uoluntate Valcntiniani. Sed quibuf/ dam artibus effecit apud Germanos, ut ilium domina fecerint in Lufitania,non diu autê perfidu nebulonê fcrentes occiderCt. Valentinianus proficifeitur Con/ ftantinopolim ad fuum cognatum Thcodofium,amp; ducit filiam eius in uxorcmi Anno 45. ex Vngaria Atila uirga, ut fe ipfum nominabat, deiinuafitinaudita crudelitate Germaniam, dcuaftauitex Pannonia ufque in Heduos omnia,to/ tarn pcruagauit Germaniam,miferiscßmodis earn ubiqueaftiixit.Pofteaingrci/ fus Galliâ nec minus crudeliter tradauit earn. Supereratadhucangulus quidä in Gallia adhucfabiedus Romano impcrio,qucm locû tenebat Etius, qui Ati/ Ix crudelitarem uidens cum Francis qui Gallias tenebant fërio egir,cqmmunica uiti^ confilia,quibus rationibus Atilx poftitrefifti. Getmani in Gallijs 0^ ipfiti mebant Atilam, quare libenter iunxerunt fe Etio. Atila uehementer timuit Fran
cos
-ocr page 67-LIBER V. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3$
COS, nam partim expcrtus fuit cos fuo damno, partim fama peruenerat ad cum quot;quaks eflentinarmis,ergo dC ipfe legationibus ctepiftolis egitcum ipfis cupiês eosàRomanornfocietateauellerctmuitisigiturmodis tenrauitcorrumperc Die Idchum Germanorum turn in Gallijs regem ♦ Scd Gcrmani uidentes nepban/ dos Atilx conatuSjOmnes cius conditiones,8f amicitiam eius recufabant. Con/ »unxcruntfeardiffîmè contra hunc comunemhoftem Romanis. Itaqj poft mul taada ÔCcofultationes uentum eft utrifque partibus in xquum campum, acicc^ utrinqueinftruóla,non procul àTolofâ. Eratab altera parteDietrich Germano fum rex cum fuis ÔC Etius Romanus cum fuisjab altera Atila cG fuis copîjs. Igi/ turmagnis clamoribus ÔC animis congrefli funt, pugnatumcß eft utrinc^ per to/ turn diem dubio marte,donee tandem fub uefperam in fugam adus Atila ; netp cnim diutius propter raritatem fuorum quircmanferantconfifterepottrat. Su/ pra quinquaginta millia amifiteo pradio Atila. Occubuit quoep co pralio Die/ trich rex Germanorum. Tanto dolore ex ea clade Atila affet^us eft, ut pene fibi mortem confeiuerit ♦ itaque infirmatuseft utfecôferrecoacîus fit in \ ngariam Unde uencrat, VbicoIIctftis uiribus, innumerabilium copiarum Italiam inuafit, multasa urbes Italixradicjtusfuftulitomniainccndioianguinct^implens.Sunt qultradunt Pontificem Leonem eiobuium uenifle in fuis pontificalibus orna/ mentiSjtogaflè^cGutapropofitodefifterctjexpofuiflecj eipotentiâdominiqui gubernatomnia. Atilamcçcommotûpontifîcis uerbis,iterumin \ ngariam re/ ucrfum,ibi^nuptias cclebraftè,fubitaneaq: morte prima nocîîe qua noua nuptâ compreflîtjinterijfle.Nec défunt idonei quibus fides adhibeaturautores,quitra diderunt hune Atilam ante has expeditiones Mefiam, Achai3m,]VIacedoniam, Armeniam, Thraciam fîd Sicambriamfibifubegifle. Multos reges^multos que populos fibi tributarios fcciflè.Magna quoque Germanix pars amicitiam cum noc Atila inierat. Theodofîus dicitur côparaflc omnia neceflaria ad bellum ge/ rendum cum hoe Atila,fed in ^parâdo dum occupatur,Theedofius pefte cor/ reptus moritur» Hic Theodofius eft autor Codicis operis im ire inprimis prx/ clari. Eratuir iapicns,literatus, pacis amans. Interrogatus cur non ultioncm de hoftibu»futn«ct.Reii)ondit:utinam uiucrentomnes quimeomandato mortui funttCum expendo uitz dotes,ufum mirabilcm partium humani corporis.
DE GERMANIS
LIBER Q_ V I N T V Si
0 N longe poft hzc iuflit Valentinianus obtruncari Etium for tem ducem bello, quiafufpedG habebat ambireimperin.Nec habebatullafignanifi qdfada 6C dotes dignç Imperatoreerât æ Etio.Et certe quouis loco dignus iudicabatur Etius poft il/ lam magnam aduerfus Atilam uidoriam. Poftrcmo fecitpa ccm Valennnianus cum Genfcrico rege Germanorû in Afri/ ca habitantiûjamp;S regionê partiturcum eo côtra maieftatem Ro mani nominis. Genfcricusmultos exmilitibus amp;nbsp;equitibus qui côfpiraueranc aduerfus eum obtruncauit. Cum forti niro Etio ruit magna ex parte Romanum imperium. Et poft interfedum Valentinianum uidebatur adum eftè de Roma noimperio.Quâqoam multi uolucrintappellari Imperatores, Et Maximus Ro mz arrogauit fibi regnum, proptcrca quo^-Eudoxiam uiduam à Valcntiniano ' nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e J rcliclain
-ocr page 68-36 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. C H R O N I CJ
relidam uxorcm duxit.Eudoxia uirago cupiebat fuos hxrcdcs tapcrnim con qui,ad quod pcrficicndnm à neminc putauit fe melius iuuari, qusm cofidcntifll mohomine GenfencOjquarcuocauiteumadfeRomamex AfricajUtauxjJiLim ferret aduerfum Maxima. Gcnfericus occafioncm occupandi plura no ofnifit, quamprimum parat profîcifciRomamjnô fine magna manu ueniqfedRpma/ ni non uoluerût takm hofpirem amicumueexpcdarc,fugerunt ex urbe inmon tes ÔC folitudines. Maximus imperq affedatorquoeparripuitfugam,fed milite» gratificarcuolentes Genferico occidunteum. Genfericns ingrefius urbem dingt; piendo earn confumpfitquatuordecim dies.EtEudoxiam uidnam maioramo/ lientem quam Icxus capitmuliebfis,captam cum duabus filial us ducit fecum itl Africam.Hanc mulierem fuperbia turgidam ficafflixit infortunium, ut mcerorc ofla penèexaroerint.Sed indicium dominiiußum eft.Tuncà Getmanis fecûdd Roma direpta amp;nbsp;deuaftataeft, anno 466. Poftdireptam Romam,etiam Italiae urbes omnes diripucrunt,multas pra^claras folo xquarunt, Neapolim folam ca/ perenonpotuerut.Reuerlicpfuntin Africam.Sic^Romanumimperinmfinem inoccidentehabuit, durauii^ nomen imperij tantum Coftantinopoli.Quan^ enim luftinianus rurfus in occidentepoftea imperium aflerereconatos fit,0f per Belilarium ôi Narfetemmulta receperit,tarnen poft Valentinianum nullus Im.* peratorquiraeruerithocnomen extifitin Italia, MultiquidêfefeappeUabâtCa: fares,fcdaliusaliû ftatiminterfecit. Germaniincurftones inciricsferenationes faciebât, iam nullo refiftente. Franci tenebât Gallias, uexabât,Hifpanias,amp;l Ita/ liam. Africam tenebantetiâ Germani. Saxones in Britannia regnabant. Ita crât . resimperrjfradx. Hincmagnxô^quotidianocaufebellorû. Anteacnimeunt omnia efient fub uno Cçfare quiefcebantneceftàriôinunc qiiilibctager cum ha beat fuu regt m,quæ caufac bellorum fint in multis locis quotidie uidemus. Fran • ci in Gallia exteris qui ubiuis gentium degebant,terrori crât. Gcnfericus rei ih Africa uidens omnia in Romano imperio dcbilitata,nihil iündû,omnia diflblti tasfcopasjcxiftimauit tempus eftcpropagandifoûimpcriûjnam intotauitafua declarauitfatisquantam ambftionem dominandi habuerit, igitnrquàntifcun^ potuitcopijs colledis amp;nbsp;omnibus nccefîàrîjs prarparatis ad expeditionem, ma/ §na clafte in Italiam nauigat,populatur omnia obuia quo acceftum habuit.Sed
mthemius auxilio Cxfaris Leonis contra ihftrudlus fufficientibuscopt)s,refi/ ftit illi, capir omnem occafionem amp;nbsp;loci 6C temporis oppor turn' dimicandi cum homine,pcft aliquot dies uenerunt altcri akerisinconfpedum.QuâquamGcn fericus uidcret fibi omnia efle iniquiora:tamê pudore noluit in prxfcntiarum pu gnam detredare. Veritus ne hofti accederct animi,fuis alacritas minueretur. £t fiigitur multa difplicuiflent, qux ad futurum defidetabatpr3clium,inftrudata/ men acte, maluit uidcri pctere hoftem primus. Quarc cogreflum eft, pugnatutn . eft,in fugam adus Gcnfericus cum fuis eft, ex Italia eiedîus eft, amiflis nauibus amp;nbsp;militibus Gcnfericus cum paucisfugit in Africam. Poft hoc tempus ftatim quidam tyrânus Richimerus nomine obfidet Romam, quipaucos przter Ger/ manos habuifteinexcrcitu fuo dicitur,in oppugnâdo primum laborat,tandem ; tame expugnatâ diripit,Antbemium fruftratim dilaniat. bed Richimcrillepau/ cis poft menfibus moritur. Auguftulus.lapfiimperij omcnjCxfarcoronatits,' . pacis conditiones cum Genferico c^onit:fperabat enim opera ÔC aoxilio Gen fericiimperaturum Romanis. Sed Odoacer rex Gothorum cum ualtda manti Germanorum irruitin Italiam. Cuife Oreftes pater Auguftuli, cum militcRo/ mano opponit. Cum uero iam eflet prxlio confligendum,efrent^hoftcsproxi mi, Oreftes territus eft, cum uidit quantam uim militum Odoacer habuit, arn'/ poit^
-ocr page 69-t I B E R Vi
jpuiic^ fugâ,aftte4uam «nceperit pugnare, lociscptutîs 5)C urbibus muhWoribus quaiiuit iâlutem. Poftremo confugit Oreßes cum fuis omnibus Tidnû urbcni munitiflîmam, quem Odoacer pedecutus obfedit, brcui(^cxpugnat,quâquam non fine négocie amp;nbsp;fuorum iaâüra,omnia conuafat,inccndit urbem, folo adx quat.Ex omnitç Oreflis exeteitu qui numerofus fuitjpaucifiîmi cuaferût : inter/ fccli cnim penè omnes funt.Et Odoacer fua ipfius manu Oreflê interfecit. Ita«^ fiatuit exemplum ineaurbe, ut omnes ultro uenerint, qua^enim eandemfor/ midabatfortunam,p3cempetierint,iêfcdederintjfuaomniahofiicrudcliobtu/ lerint, Augufiulus fuga uitæ fuac confulturus abiecit imperatoria ornamenta omniajualedicensimperio,quod reuera nullum erat rcliqunm. Hune habuit fl nemincomparabileillud Romanorumregnum. Ab Auguflofubquofuitin fnmmo uigorisfiatu ufcp ad Augufiulum diminutum amp;nbsp;fînitum.Anne477. Facile inueniuntfata uiam cum eßaliquid finiendum .Omniafie fubieétafunt üanitati, omnia practereunt, quem dominus terminum fiatuit nihil pratenre po teft. Videmus quàm primum ordo /qui rebus robur ôô uim ut durent, addit, confunditur, adum efle. Dum omnes uolebant Cæfares eflè, nullus ulli locus cftrclidus. Pofi bas rcsconfedas:Orcfietnoccifum5fugatum Augufiulum, iti fidem receptas multas ciuitates,territam Italiam, Odoacer Româ profedus eft, neminerefifientefadus eft dominus totias Italie .-Romani animo abicdi,ut érh res fefe offèrunt,ita magni aut humiles fumus,omnia exhibüerût homini barba/ ro,quaferuos xquum efi exhiberedominisfuis.Omnem ergo humilitatem ani mi ofienderi illi,regem fuû appcllabant,deducebant magno comitatu in capitb/ lium.OfFerebant illi omnia îùa Honore deorum qùocpinhuncbarbarûconfe/ rebant.O fuperba Roma,ubi eft ilia feucritas,grauitas,qua côtempfit totam or/ bê te rraru ♦ Vbi efi décoré illud,quot ut feruaresenertifti rot infignespopulosï totpopulos diruifii Sed omnis fafius hominis bulla eft. Hic Odoacer tyranni/ dem pro animi libidine exercuitRom3Cjamp; in Italia tota annos qoinde.cim,norrii nauit^ Romam Odoacriâ. Odoacer in imperandoprimûnôftiitinfelix.ltalos maneipiorô locohabuit, Germanis militibüsquorû armis ad ilium locûpcrue/ nerat donauitmagna.Hic Odoacer tam immanêtyrannidêexercuit ultimo an/ nbjUt Romani coadi fint circumfpicereunde nam peterepoflentauxilia. At Zc nonêigitur miferût quiimplorarct auxiliûaduerfus diffîcilimûlatatyrannum, Zenoigitur mißt auxilio Romanis opprcflîs Dictrichjquêuocâtjdc Berna,qui prudentcrSC afiutècenfuittradandStyrannum ,8Canfam in manus dédit Die,/ tricho OdoacetjUam uidens non contemnendûhofiem Dietrichû Germanum obtulit illi cômune Italix imperium, amicitiamt^ petit fern piternâ cum illo.Die/ trich intclligcs dolo malo hxc omia fieri,tamcn cû uulpe cêfens uulpe elTe oporgt;' tere.lnuitauitigtt ill5,pofl^ utrincç magna bcneuolêtixfigna alter alteri often/ derat, Odoacer inuitatus nô dubitat uenire, fed ftipatus fui corporis fidelifTimis cuftodibus.quos omnes interficit Dietrich. Odoacer igitur hûc habuit fine,qui dum tolerabiliter in Italia tyrannidem exercuit,tulerunt illuth,fed ubi nimiû ex/ tendere uolult,utinprouerbioeft,arcumpeirumiuit,neccßinquicquäuiolenti5 in humanis durare poteft.Nec eft ullum regnû ftabile inter homines, quodnon beheuolentia fie comitate adminiftratur. Dietrich ergo folusfufcepto regno re/ gnauit in Italia in magna trâquillitate annis ji. Nec eft memorix mandata in Ita/ liamab ullo unep domino tantnbeneficiorûcollatum. Collapfosurbes refiituit rhagnisimpêfis.RomâurbcxdifîctjsnouisornauitpIurimis.Culta ruramiróin modam amauit.Quodaût ftierit hic Dietrich natus Germ, funtautoresboni, Sc ipfu m notnS Dietrich indicat ; fonat enim in Germanica lingua fadis diues.
é Î Porrô
-ocr page 70-38 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A N, CHRONIC
Porrôfuprà menrio eft fada eciarn Dietrichi Gcrmanorum ducis quietiatn iof uit in Atila uincendo nbsp;nbsp;foruter dimicans in pradio contra Atilam occubuit.
Suntqui fcribunthuins confanguineûfuifle. In huncmodumregnauit hic Die trichin Italia magnalaudcjmortaliumcß commode magno. Huic inregno fucceflît filia: cius fîlius Adelrich, qui odo annis bene regnum Italiz adminiz ftrauit .Nam Dietriche fueront tantum tres filisc, nulli fill]. Quarum unam col locauit Alarico régi Gothorum. Aliamfiliam iunxitmatrtmonioregi Heduoz rum. TertiameuidamnobiliuiroGermanomilitarinuptuidedit. Poft Adel richSregnauitcognatus Dietrichi, qui latrocinio fuftulitfiliam cognatifuiDiez trichi. Qui tarnen pauculis menfibus poft dignas fadis fuis pœnas dédit. Die irichum hune hominem barbarum literas literates que uiros fîngulari odiohaz buffle quidam tradunt, quod idoneog putauit,qui regnam affedarent. Proptez rea capitis fupplicio affccifle uirum dodiflîmum inomni philofophiatgcncrc Boëtium, SC quoftlam alios innocentes occidit. Sed iufto iudicio fit, utiyranni qui taies dodos uiros interficiant, perpétué infames reddâtur omnibus leculis?^ liéeenim Appelleinultosrelinquitfuosmyftos, Pontificcmquoqucloan.i.io earcere coniedum fameperirecoëgit. Dietmar rex Gotthorum fuitillfus paz ter,qui mifiteumadimperatorem Conftantinopolim, cum^Odoacerr.imiun» nbsp;nbsp;,
afHigeretItaliam miflus eft, ut diximus, q^ui laborâtibus ferret auxilium. Finein autem uitac habuit morbum apoplexiar. Poft hacc mox tempora iterum Saxones deledu habite nauigiarum in Angliam infulam, qui primo prehibiti ab infulart bus ne litt us attingerent ,fcd poft longam pertinaciâ peruenei unt ad petita Iktoz ta, incoliscj fuperiores uidores euaferunt,regem Britâniæ nomine Ambrofium Aureliû occiderunultat^ makis diebus fcuierunr,utomnes Angli relida Infula ad extras nationesfugerint,uitalt;ç fugaconfuIuerint.Quægens antç quo^oez cupatam,iam totam capit,8C totum illud régna obtinetadhuchodierno die.Brc uiitaaudaeft in infula ut regibus Galliac fapeintulerint bella. Sedutfateamur uerumjcam opus fuitillis auxiliaribus copîjs,ad manus habuerunt (èmper Gor manos Saxones fuos. Dchis rerum ftatibus qui plura cupitjlegat Aeneâm Sylz uium.Item Blondum Decadis i.libre fecôdo.Sunt amp;nbsp;alff autoresjfed in quibuP dam uariant. Nec enim conuenit quoties Angliâ Saxones armata manu inualé rint.Verifîmileeft fxpius fubmiflbs altos poftquam femel federn illicfîxeranr.
HoeZenonis tempore incepit Clodoueas rex Galliac confiteri Chriftum,ia infignia fua accepit lilia. Clodoucus à Germanis multum paflus eft fape abdz lis uidus. Multa quoque mala intulit illis,farpccß uicit eos. Quse bella dignaelz fentmultis libris,amp;^ oeiofoferiptore. Hoc etiam tempore Honoricusmaiorna tu filius Genferici, loco patris in Africa regnauit : erat autem Honoricus hic toz tus hactefl Arrianæ deuotus,expulit ergo omnes qui ab Arrian a fadione difleqz tiebantjfpoliatosigue omnibus bonis in exilium mißt omnes. Et eorumzdificia igné confumebat. In hac perfecutione Carthagine pulflis eft Eugenius orthoz doxus epifeopus cum quingentis pcrfonis,qui Arrianxlcdasnonconfenferâi; Tandem finem habuit milèrabilem qualem Herodes, uermibus enim confumz ptus eft, Peritt^cxclb àuermibus corde. Sic dominus fuos ulcifcitur, ipfcretilz buit. Secuts^ eft hancperfecutionem in Africa tanta fames,urcmncs uiaeeflent plenac cadaueribus, nec uiuifufficerentfepelirc mortnos j Comedebantfolia SC radiceSjô^ alia non apta humanis corporibus alimenta, hinc fequebanturmorz borû infînita czca genera, hinc peftis,6C mortes. Ardurus Magnus Anglican! populi rex circa hxc tepora conat recuperate infulâ Angliâ eiedis Saxonibus, quos paulo ante Diglâs non modico prxlio fuderat. Dux Saxonum Cogniüs non
-ocr page 71-i î B E R V. *
hofi audebatrcm eômmittcreprxliojtjuarecontincbatfcfn munWoftibus loct» tum urbtbus, Ardurus quotidie magis cupicbatconfiigcrc, ÔC properabat: nainaduentare Germanidicebantur, Cognius ccdebat ubicuncß commode po tuir» Poft longos ÔC uarios crrores contulit ft cum fuis Eboracum expcdaturus fllicauxilia ex Germania. Ardurus igitur obfidionepremit Eboracum : poft^ ucropercepitaduentare ftxcdas naues plenas Germano milite,foluitobfidio/ ncm,amp;occup^t locamunitioraininfula, ÔC mittitadminorisBritanniarregem Hcnelum,pcti(ç^ab eo auxiliares manus,alioqui adum cflè de ntriuftp facuka/ tibus in Anglia Hic Henelus uidens prxftns periculum omnes quas potuit co/ piascogitSCfeftinansconiungitft Arduro, quicôiondis uiribus quacrunttcm pus amp;nbsp;locum pugnacapturti, quibus Saxones copiam libenter faciunt pugnâdi, conférât manus utrintç infinitus hominum numerus, primis aliquot dicbus ita foluitnoxprxlia utneutri fibiuidoriâaflerereiurepotuerint. Vtrifcçaccrrimè pugnantibusjceuprofocis 6Carisfieri cónfueuit.Tandem non nihilcedcre co/ adifunt Saxones,multitudinc nimirum obruti. Ardurus magnam Anglix par temrecepitjnfulasetiam Orcades, Hiberniam,0£;Norucgiaminpoteftatê re/ dcgit,amp;fi hoe nihil uideri poflït,nec enimin Noruegia habitabanthomines,ex/ ceptis fcris quibufdam pauculis uenatoribus fub terra in fpcluncis degentibus. Breui poft uencruntex Germania noua auxilia Saxonibus,qui Ardurum uicc runt,a in prziio interfecérunt/eccperuni^ ferè rurfus totam infulam. Poft hu/ ius Arduri mortë rex V ertegerius Saxones bello aggrcditur,implicantur(^ dif/ ficili fiC longo bello.Poft longas rerum uiciflïtudines,quales in grauioribus bel/ iis eftefolent, uincit Saxones,rcgnocpcijcit.Sict^ reftitutum eft Angliæ regnum ufq! ad regem Melgon,qui luxuria amp;nbsp;lafciuia perditus fuit, quiiçfubitanea mor tcabreptuseft,cuiiucceflltrcxCreticus,Intereatcporisparauerât ft ultionë Saxones, quarecóadisthagnis copijs rurfus ex Germania profedi funtin B«'/ taniam. Étpoftmultasfortunxmutatiohes uincunt Anglos cum regefuo Crc/ tieojdeploratistç rebus de relinquenda infula cOgitant. ^uam ob rem fugierût exinfula, quibus effugere gladium datum eft. Epifeopi dC fäcrificuli in Gallias cum fuisecclefiafticisornamentis ^reliquijsconcefTerunt. Alîjaliôfugerunr, cotperunicv totum regnum Saxones, 8C iam nuUo mouente bellum polîîdebanc omnia,8Cfruebantur prouentibus infulx. Pontifex Gregorios mifit poftea ad illos Auguftinum quêdam monachum, qui doccrctillos religionem Chi ifti in Britannia, nam antea non confitebantur Chriftum Saxones. Hie igitur mona/ chus conuertit illos fi non ad ueram Chriftianam pietatem, ad faltem ad humagt; niores mores. Bedalib.i, degeftis Anglorum fcribit.SaXonesa Vertigero rege ftipendio condudos, anno 449* tern pore Martiani SC Valentiniani.ftd ftipen/ dio non contentos fuifle,infulam inuafifle,fiC tempore Ambrofij Aureliani eie/ cifle Anglos, oarios fortune cafus fuiflc,iam Saxones uidores,mox rurfus ui dosfuifïc. Donee tandem Saxones domini eaaftrint : amp;nbsp;anno 58i- Chriftus il/ lis per Auguftinum monachum à Roma miflum per pontificem prxdicatus eft, quacfficaciafpiritus,nemo faciledixerit. AtalaricofiliofilixDietrichi dcBer/ na Italiac res non peffîmè adminiftrante odoannis,Italia non infcliciflîmè ui/ xit. Sed mortuo Atalarico r^c,matereiusfilia Dietrichi artibus quibuidam tra/ dnxit,regiâm poteftatem in Tncodatu cognatum fuum, quern amauiftc dicitur ctiam obfcœnè.Sed hicTheodatus cmedio fuftulithanc mulierem fuam confan guineam, cuiregnum debebat. Hoc latrociniu male habuitRomanum populS amp;nbsp;ftnatum,male uero amp;nbsp;habuitomnes Germanos quiin Italia primas tenebât, pcftîmè autem omnium habuit luftinianôlmpcratorem, cui erat à maioribus comifta.Iudicauit igitur luftinianùs fatis oecafionisjcaufat^ fibi oblata: ulcifci la
troctnium
-ocr page 72-40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. chronic
trocintom,Romanam libertatem aflèrere à feruitute Sgt;C tyrannide Barbarorum« ’ Ad quod perfidcndum nemo uidebatur magis idoncus lk!ifario,qui paulo te Africam iterum ad imperium reduxerat, eiedis ßarbarisjcuicßlibertas Roma nacurxefle uidebatur,minimc^auarus eratuir. Hie igitur contra Theodatum mifTuscum omnibus luftiniani coptjs,amp; ad bcllum neceflarijs.Sed Theodatu# fibi male confeius formidolofus erat uir, agit clam cQ BelifariOjprodituros fuos« Quodolfacienres Germani alium créant regem Voittig nomine, qui interfeciC Theodatum. Cotra huncbcllum gerit Belifarius legatus luftiniani rara prüden/ tiatnam Vuittighabebatexercitatûueteranum müircm ÔC hune namerofiflîmG« Belifarius coniinebat fe intra urbium muros,aut alias in aeditioribus locis, Vuit/ lig obfidcb3teum,patienter multa fertobfelTus,donee tandem, id quod expeda uerat,fame coadius Vuittig difeedere coadlus fit. Germani igitur Gothi quia l'pficapere uoIuerufttBeIiifàrium,amp; fempercontinueratie intra muros uel muni tiones,nihil minus fufpicantes,quàm hoftem aufurum cgrcdi,abeunt fineordi/ ne famelicûecceerûpit Belifarius extremû agmen aggrediturjCadit magnum eo/ rum numerumj'pfum regem Vuittig eapit.Sed tarnen collegeruntfe Sgt;C utrûque ordinati repugnant tandcm,SC fie nondum defponderuntanimum.Belifarius ti mens fuis ne fcilicet multos amittat,reducitintra muros Romp.ïuftinianus com ponit paeem cum illis,datc}j illis certes limites habitandos inter montana Pa/ dum.Pofic^receptamôôIiberatam Romam, Ncapolim,amp; Siciliâ,reuocauit ad fc luftinianus Belifarium.Qiiidam putât tim uifîë luftinianum ne poftillos tan/ tos fucceflus Imperatorem ièfe appellaret Belifarius. Et certe fauor, Italix ôi. Ro niæ,6CmiIitum,inuitareeumpotueruntadufurpandumnomen hoc.SedinBe/ lifario nihil talis perfîdiæ fuit, cuius reiargumêto fatis eft, quod uocatus cûomni obedientia 2d reuerentia ad dominum fuum Conftantinopolim àduolauit .Ma gno igitur triumpho Conftantinopolim ingrelEis eft ,ducens fecum Vuittig re/ gemjddmultoscaptos nobilesex Gothis Cermanisue. Interim ex Italia in Ger maniam frequentes cÔmeabantnuncîj,qui folicitarent,amp;fcuocarentbellicofiflî mos quofc^,nam nihil agere aliud quàm de ultionc cogitate,amiflà recuperate, hxc agunt tj,dnm illi Conftantinopoli triomphant, 6d gaudio perfunduntur,for tis futurxnefcri, IntereaTotilarexcreatur à Germanis in Italia. Etant aute non mediocriter débilitant Beliiàrio.ProptereaCxüriani in Italia omnia licenter 2d crudeliter agunt,2d contra Italos 2d Germanos, idcirco iniurtjs fuis quotidianis magis atcç magis quotidic excitabât Germanos,ut cogitarêt de ultione.Illi tutà omnia putantes, nihil atrium militariû exercentes, fans eratillis nomen Cstfaris. Totila omnia diligenteradminiftrate, negligerttiam fummam fimulare, omnia diftimu!are,bona ucrbadare,interim nihil omittere quod uidebatur adfuturam pognam facere,fuos adhortarifi ufus ueniat,utfortitcr prolibertatepugnêt.Cac/ fariani gloriari,2d fuperba Ioqui,multitudinem numcrare,oftcntarc feie. Totila fuas copias quæ erant 8000. iuxta Placentiam in planiciem deducit,in acie collo cat, hoftem prouocat, qui defeendit in eâdem planiciem cum 20000. fed in qui/ bus Totila habebat duo aut tria millia quos fibi fauere feiebat, 2d qoi uidîoriam Totilæ uel uita cmifiènt.Quxres peperitTotila: uidoriam. Congreflîigiturpu gnaruntaliquothorisjfed ij quifauebantTotila:in Ca:farianisp3rribus uerte/ runt tergum conturbata^ eft tota acies Cadàriana, occiftœ funtab illis Germa/ nis 8000. cum non plures Germanorum fuerint. Nec eft hic quod quifquam hoc fadlum tam memorabile alcribat uirtuti cuiufquam, lcd tantum habet mo/ mentiapudhoftes elle quinobis uereex animo faueant. Sunt data ôd multa ex/ cmpla qux referre poITem, Sed laudem illam uehementer auxit dementia in ui/ dos,2d modeftiapoft uidioriam tantam.C^o généré uirtutis tantam fibiconcè» liauit
-ocr page 73-5t ï 'B B ft V*’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4i.
^«aüitânimorum bcncuolentj'am gratiam, ut multae urbcs èjuas nun^uâthop iJugnaflctjUltro ad cum uencrint eius fidei fcfè commilerint. luucnes captos irt/ finitos feruatos ad fua liberos dimifit. V irginû caftitatis curam geffît, Matronas ah irtfürtjs defendit^Omnes rtiaiotes Italix ciuitates reccpit fine impêfîs.Neapo/ lim recepram laborantem ornniotn rerum penuriâjCÔmeatu iuuit. Dimifiîs mi/ fitibus Cxfarianis incolumibus. Rura coli mandauit, âC efiecit ut in tota Italia o/ Onttiaètiam run fub dio elîcnttuta ♦ His tebus ira compofitis, Romam cÔtendit, •^xfe darenegauit,multis agit cum ipfis, fed fruftra uidet feuerbis tentarerem. Quare manus adm ouet, pofit^ lôgam obfeflîonem,per proditionem capit eamj anno 545.Et ne uànus haberecur multos primo impetu ( nam hoc illis fîC grauio lt;aminatus fuerataddeditionem adhortanseos)intérfecit,amp;facultatcs çiuiuni diripi permittit. Scdfiatim rogatufummi pôtiflcis Pelagtjjpraîccpit militibus ne *quem ampliUs hccarent * Ne ullam mulièrem üi comprimèrent. Item^utnequis attingeret bona ecclefiarum. HabUit^Totila in his pofiulatis omnibus militent fttis obièquentem. Pontifex Pelagius mittit ad luftinianS, docetc^ eum,omni/ bus modis pace elle opus cum Totila,alioqüim ipfüm incenfurû urbcm5amp; nort teîidurum lapidem fuper lapidem.Sed luftinianus nullis rationibus induct po/ lt;uitad ullas pacis conditiones. Tantum confîdit Belifartj militaribus uirtutibüs, amp;nbsp;felicitate ♦ Totila cogitationes lufiiniani non obfcure intelligens magna com mouetur ira, prèreipitomni populo Totila excédât ex urbe,ubi habitare debeât, indicat. luflît deinde muros detjeere Si demoiiriturres,Slt; in omnibus partibus incendere urbem. Quibus omnibus fadis ad animilibidine,profedus efiin Ca labriam coepit omnes uftdieß Urbes, Rauennâ uero iam petebat,quæadhuc Cæz làreana erat. Interim adpulit ad Italiam cum coptjs Cxfarianis Belifarius,berue/ nir^ in urbem Romam apertam,amp;^ multis partibns deiedam Si exuflatn,fine ha bitatore omnino,eam habuir loco cafirorum« Incipit earn refarcire fofias impie/ (as euacuat, muros reficit, turres ligneas erigit ad muros, munitcopendlo quo/ cunque poteftjhxc omnia adminiftrantur militanter cum fcftinatione,menfisi^ fpacio perficiuntur, Romani ciueS ad patrios lares confluxerunt.Nec T otila in/ (créa quifeebat, fed comparâtis aduerfus Belifariû necelTartjs omnibus, fefiinat cum exercitu Romam,quam primo accarfu capere conatus repulfus eft àBelifa tio.Sed Totila ad muros per omnia loca obfidioni apta difponitprarfidia quail/ tumcp potuif,prohibuitneinuehipöncntalimêta.Cumautemfpes capiendi in/ prxfentiarum Romam non eftet, difeeftit à mûris aliquanto longius,ita tame ut commcatasinuehinonpoflct.InteteaBelifarios reuocaturCôftantinopolim,üt aût UOtaretur eftècit uxor eius. Belifarius defperans de rebus Cxfaris in J talia fa cilis acqüicüftjteditcprelinqucns Italiam Coftantinopolim .Poft Belilarq abitû fecepit Totila omnia in Italia,Româcgnônihilreftitutâtreuocauitigitür omnes ciues Totila Romam Si reftituitillis bona illorû omnia.Multac^ beneficia in ur/ banos contulit î itaq^ nihil omifit quod ad otriàndam SC augendâ Romam face/ re uidet af,ut appellatus fit pater patriæ.Net^ enim mitis Si benignus pater ad fî/ lium iunandum procliuiôr cflè poteft, quàmhicfuitiniuuandis amp;augendis ci/ uibus.Idcirco meruit incredibilc omnium ftudiumôdamorem. luftinianus uerô grauiter ferens fibi totâItaliam ereptam,alium^in ea pro rege haberi : mifitigi/ tur in Italiam Narfetem uirUm reimilitarisfcientiffîmum Si animo forti. Totila aduentu eius cognito,pcriculnm pradèntiens,munit urbesjaugett^ copias.Nar/ fes magnis pramtjs folicitat Germahos,fîne quorum manu contra Totilam ni/ hil tentandum prxuidens.Colledaiéitürrobufta Germanorum manuô^receii UNarfes properat in Italiam, effecit^utin acqüum campum cum fuis defeendat Totilajquifuorumrailitumuirtuttcoafidebatplurimum.Pugnaruntigiturali/
-ocr page 74-42 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC
quotdicbus.fuit^ah'qiiâdiu mars anccps.Sed tandcufrcrût ij quinuperin Gcr mania côfcn'pti erant à Narfete. Ocdfuf eft Todlas uir an/mis 06 corpc re uere magnus. Gothi uero amp;nbsp;Gcrmani quiiamahânaturam induerâf,tamdiu fcihcçt in cxlo Italico morati: nondum prorfus fradi poftTotila mortcm,alium clige/ runt rcgê Teiam^qui militaribos dotibus prxdan's nobilis erat.Scd amp;nbsp;hunecum magna clade recens noua'uc ex Germania manus adduda occidit. Pcfîbâc ftra gern in qua Teiamoccifum diximus,adeodebilitati funtj utpacem a Narfete ro garint. Huncephabuit fînem regnum illud quod à Dietricho de Berna aufpica/ tumdurauituft5adTciam.Fuerunt(nifaUor;annifcdccim. Pacis conditioncs turn tjs quifupererantfoerunteiufmodij utrelinquerent Italiam,conferrcn!cç{c domum, ibi^colerentterram, necunquam aduerfus Rcmanum imperium acgt; ciperent arma. Quod iuramêto fe faduros promifêrunt.Narfes tota Italia Ro ma reccpta,3cdificîjsquscpotuit omnia decorauit.Magna qnoquedonacontulit l'n GermanoSjquorû opera SC uirtute tantas res cÔfecerat.Iuftinianus quccj Cç far ablèns fertur magnas gratias habuifîè Germanorû fortitudini. Sâxittp etiam ! uftinianus foedus cum qs Germanis qui in Gallia babitabant, quiFrancicrant, coceflitep illis partes certas Gallix, ea nimirûlege, ut ficubi opus el^t,armis fuis Romianu imperiûdefenderêt.Hxc fuperiora qux tradidimusjCScmia per Ger/ manos fint gefta,autcertequorû maxima pars Gcrmanifueruntjnon intempe/ fliuèànobis uidenturbreuitertradata. Operarprecium ueroefi animaduerterc quoties à Germanis capta SC direpta fîtRoma. Ab Alricho primû, deind à Gen Fericho. MoxàTotila,poftremoiterumàTotiIa. At(^hocpado imperium lu fliniani temporeinduftria Bclifarij amp;nbsp;Narfetis adiutum eft.Maximatj bella funt féliciter gefta.Porrô Germani quorufh auxilio uicerat NaricSjnullis fiipendns, nullis muneribus fatiari poterant ♦ V idebât cnim fibi deberi uidoriâ,fe uidoics fecœpiflê Italiamiquarcoccuparuntquse illis arridebantloca. Cxfaris manda/ ta amp;nbsp;preces contemnentes. Abilüstçuidebat luftinianus nouom periculum im minere.Iamcß regnum tenebant. Etmuncribus quotidianis ôf pollicitationibu» continendifuerunt, nelatius occuparent, animum^ ad majora adijccrent,plu/ resue ex Germania inuitarent Ji regnauerunt in Lombardia fere' annis joo.Hic cogitandum prudenti ledori relinquo quid periculi fît alienam gentem inuita/ rc in patriâ. Narfes interea Italixres adminiftrabat, mortuo iamIufl:iniano,cir cumq; fehabuit Germanos quibus omnia debebat: Romanis autcnôomnibus placebat. Quare aduerfus eum luftino fcribütgrauitertßaccufanteG,addSt^ni/ fi liberenturab illius tyrânide/reddituros urbê hoftibus. Poft bâcaceufationé ftatim aduerfus Narfetâ nô auditum miffus eft à CasfàrcLonginus ex Grarcia in Italiâ.Narfes Neapolis eu fuis Germanis Longiniaduétumexpcdabat.Sed eu primû intellexit côtra fc bellum à Cxfare decretû parari mifît legatos in Germa/ niam qui adducant milites, fimul feribit Alboinorege qui multos Pannones SÇ Germanos fub fehabebat, utueniatadfein Italiam, promittitilli aureos môtes, promittitilliItaliçregnum,fubfole:fîcenimuocabatjpukherrimum.Sinecmni difftcultate Cxfàrianosfeeiedurum.Conatus Cxfàrisinterprctaturilli. Hispat tium confilijs amp;nbsp;conatibus cognitis, Pontifexloannes olfaciens periculorûma gnitudinem^molitur rebus periclitantibus fubuenire.Primum igitur ineufat du riter Romanos, quod hune uirum odio inuidia, fuo magno damno prxiên/ tiq; 8C certa pernitieprofcquanturjqui tam bene meritus fît de Republica Rcma jna^ut meruerit nomen Patris patrix. Item qui omnibus uitam donarit, nam alM quando omnium uitxnecis«^ ms inmanibus eiusfuerat. Qui^totornamentw urbem amp;nbsp;Italiam decorarit. Tantum Pontifex hoc genns argumentis effccit, ut Romani cum lacbrymis obteftati fînt PçnttficcmjUtconuenirct Neapolis Nar/
; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fetern»
-ocr page 75-t î B È. R V* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41
fetem cum tllis placaret, deprccaretur culpam fe obfccutufos Narfeü côfîiijs amp;autoritati. PontifcxprofidfciturNeapolim.agitlongaorationc Romanoriï caufam,apud Narfetêimpetratquxcupit.AddaciteSfecûRomâ.Romanifup/ ph'citcr orant eum ut ignofcat, condonet^ culpam. Perfuadcnt^ illi utAlboino nuncict, ut cum Germanis fuis in Pannonia maneat. In Italia iam nô elle quod agat. Sed Alboinus iam cÔparatis copijs accindus eratad iter iri Italiam,nec po/ tuitretineri.Compofitis igitur in Pannonia rebus,amp; qui prxeflènt illis regioni/ bus cÔftitutis, Italiam petit cum magna muItitudine.HabuitueroprxcipueSué üos multos SC Saxones.quos etiâ iulïît liberos SC uxores côfequijUt expulfis Ita bsnôuûpopulumnouusrex in nouo regno haberet.Venitigitur cum innume/ fabilimultitudinearmatorum,mulierum,liberorumSCpecudûprimumin Ve*» netorum agrûjquorû omnia, praeter Venetias urbem.capit. Pofthec Infubriâ SC Mcdiolanû capit, SC iîc deinceps omnia diripit, agros fuis diuidit, quotidiefine intermiflîoneex Germania pluies Icquebantur, quibus omnibus poflèffîones dabantur. Multae urbes claues ofterebantperfacerdotes SC mulieres gratiam pe/ tentes* Longinus Cxfaris legatus mifluscontraNarfetem Rauennæfeconti/ nuitjôCurbes quafdam pradidijsmunit.Necquiefeebanttj Germani,quiàNar lete uocati in Italiamjfibi optfmas fedes dclcgerant|, proximos enim incurfîoni/ bus uexabant. Atque ita Germani diuerfarum partium tenebant Italiam. Alboinusiam cotentusifsregionibusquas cœperat, quiefeere in ocio cupiens ludis SC fpcdaculis intentus eft Veronç quâ regni fui primam federn uoluit eiTe» V olens igiturlaborum fuorumaliquâdofrudumperciperejindulgetgeniojco meflâtionibus uacans. In quopiam igitur çonuiuio Alboinus liberalius potus, coëgit fuam uxorem Rofimundam bibere ex fui patris cranio,quod ornatû erat auro.Nam Alboinus focerumfuumocciderat quibufdam excaufis.Roïïmûda uxor antea parum pqua marito propter patris mortem, fit longe inimicitiore ani mo in eum poftquâ coaCia eft bibere ex nefando poculo. Quare exafperata mu/ lier cogitât quo modo intcrfîci poflît Alboinus,inuenit uiam, premit propofitCti occiditur Alboinus periuuencm cum quo Roiîmûdaadulterium commiferat. Germani funus procurant,adulterû,quem uoluit adultéra rcgem,recufant. Ipfa cum magna ui pecuniarum confugit ad hoftem Longinû, cui coni propter for/ mamSCpecuniam placuiflèt,complexuscftcamreginamt^ futuram,fedfifuftu lilTetueneno iuuenem quo cum confueuerat rem habere,cuiufcß opera interfece rat maritum fuum Alböinum. Muller ad quoduis facinus audax cófentit Lon/ ginOjSC cum egrederetuiriuuenis ex balnco, SC exconfuetudine peteretpoculûî exhibuituenenum in potu,bibitjrapitur ftatim per calefaClum corpus balneo ue neni uis, lêntit^mox mortem bibiiTe. Accipit extemplo quod reliquum erat in calice,nam non ebiberattotum, ÔC per uim infundit fcortoRofimunda?. Sierpiu fto iudicio diuino ambo pericre.Perueniuntcp ad Longinum hoftisfui regtf the/ feuri,fineeius ftudio SC cura. Germani Italia: optimas partes occupantjfaciûic]^ inter fe leges 8C ftatuta,quibus pace 8C bello Uiuant, Temporibus quibus fu/ pra dida lunt gefta occoparunt Sueui utramcß Rheni ripam,paulatim^femper latius in Gallias extenderunt manus, ut non obfcurè uidere potuerint quid tan/ dem auftiri elTent.Quarc maturè uenienti malo occurrêdum Franci cenfuer unt Copif s igitur coatftis bellum Sucuis inferunt, Sueui non afueti cederehofti op/ ponunt Ie Francis, aliquoties congreflï uitfti funt Sueui, ceflère igitur tandem,ri pascp Rheni Francis poftîdendas conceftcrunt. Quantum negocif fecerint Ger mani Exarchisin Italia refertx funt omneshiftorig,igitur diutius mihi hicimmo Candum non cenfeo. Erat etiam illis temporibus acres quaedam contentio inter Francos in Gallia SC Hifpanos in negotio rcligionis, dierum obferuationibus, f z prxcipuè
-ocr page 76-• 44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN.’ C H R O N I C*
prxdpuèdc pafchatis die,que diem celebrabant Franci J4.Caleftd, Maij,Hi/pa ni uero feftum pafchatos agebant i2,CaIend. Aprilis. Quam litem iödicarütRo mani Pontifices, Tiberius Imperatorpoftconfedium bellum Perficum,ducic copias in Lombardiam contra Germanos illicdegentes, fed quicquid glorix ÔC nominis fibi in bello Perfico pepererat,hoc omne hie amittit. Fugatus eft à Lorn bardts non femel tantum turpiflimè. Clophis rex ab illis GermanoitaliseIccSus poft Alboinum, occupauit omnes ferc in Italia urbes,agros pro arbitrio diuifir, Gallos Sc Italos feruos fecit, Germanos agrorum dominos. Omnibus igitur in poteftatê redadis^obfidioneRomamcingitjCumtçelTetdcditioniproximajpctc retqjRomaiam côditionesdeditionis,ecccàquodam quofamiliariterafus fue rat Clophis interficitur. Coturbato igitur morte régis exercitu, refpirareRomx datum eft. Mortuo hoc rege magna inter populum hunc fuit epntentio de ma/ giftratu eligendojaltjs uolentibus regem,altjs aliud genus cupientibus magiftra tus.Nam hicrex ultimus Clophis in fubietfios iuxtaac rebelles,in focios amp;ho/ ßcs fuitdurus SC crudelis. Quare triginta elegerunt uiros quibus rerum guber/ nationem cömiferunt. Quiprofpereegerunt, SC propter unanimitatemterrori fueruntomnibus gentibus. Clotharius rex Fräcorum ex Germanis originem ducens,intelligens Germanos in Italia fortiores quam ut quifquam contra Ita/ liam cogitaredebeat quicquä,ipfc uero uidens alioqui Italia diuturnis bellisde/ bilitatamjUt fibi earn fubijeere facile poftet, ft German! earn relinqucrent, quare frequétibus legationibus, miftts donis quibus corrumperet prxfedos, conator cfficere ut Italiä deferant,diultes^ ÔC onufti auro domum redeant,quod ipfis lau di Sc maximærei futurum fit, Sedilli nullis aptecohærdibus uerbis moaentur, potius qux in Italia pacata non fünt componunt,qua: non in manibus habet ca/ piunt, Campaniam horreum Italiac cxcolunt, Quod uidens rex Clotharius ma/ gis muneribus aureisuctelis pugnarcconatur,tädem fledit animos eorum. Au ri facra fames, quid non mortalia pedoracogisf Sednö omnes ibantjcrätenitn quiconfilium régis Galliaeintelligebât, quaremagis irafeebantur reg» quipecu cunia regnum Rempublicamuc Germanorum in Italia ita difturbaftet, Ergo q cum Lombardis SC (talis inuadQt reges Gallixuicinia,capiüt[munitiirimaqux/ dam loca breui tempore, praeter alias urbes expugnant Taurinum ualidum na/ turacß loci munitum oppidum,diripiunt multa eius loci loca,SC multitudine ho/ minum infinitam trucidât cum magna SC preciofa praeda reuerfi funt in Italian?» Itemc^ S axones SC airj German! profedi funtinItaliä, SC fedes quaefiueruntfeli ciores in Germania habuerüt. Cum quibus Clotharius Gallixrex pacemfa citjpromittiuç illis rex fi uellent in patriam fe effcdurum,ut Saxones per Sueuos qui Saxoniam tenebât,libéré domi habitarc polfent, Saxones igitur magno nu mero mulierum ÔC liberorom 8C pecorS domi cunt, fed Sucui nullis neep pree!/ bus,necp minis moueri poterant utcederentSaxonibus,aut illis locum in patrio fuo folo datent * \ t femel dicam, res deuenit ad arma, partes nullis zquis cond!/
tionibus conuenire poterant. Concurrunt utrincp,ac!es inftruitur^ ma nus conferunt, Sueui poftlongam pugnam uidores eua/ dunt,obtincntagrum Saxonicum,Saxones cxpellSt.
( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hine adhuc hodie Sueuorum lingug SC morutn
ueftigia funt non obfeura
inSaxoniar
-ocr page 77-DE GERMANIS
LIBER SEX TV Ä
' iE ER» gencrManritiusimpenumRomanumucIpotiusCo« i ßantinopolitanö aflccutusjanno 58Î.QU0 tempore Longobar/ dos amp;nbsp;illos Saxones (jui erant in Italia Sueuorum uidoria co tra Saxones peffime habuit, Quod uidens Dotrula unus çx trigin ta illis fummis loco régis magißratibus, natione Sueuus,neque ____J enim obfcura odq in fé figna dederötjtimens igitur peiorajdefci/ ßtuitäfuis.IunxitfeExarchoquiagebatRaucnnac. Cuius defediototSeorum •■cgimcntumperturbauitjnamilleSucuusoptimcnouitquapartehxcrcgnandi latio infirmiorconucllipoflct. Quamobrcm aliamadminißrädi regnumfuotn rationem ineundam iudicaruntjckgerunt igitur Antharim filiG Clophis régis» Cum deceiam annis fine rege pertrigintaillos non maleadminißraßent Rem-* publica pacis ÔC belli tempore. Antharis ergo arrais adoritur Dotrulam,quipeft paucitatem fuorum refißere no diu potuit,breue^fuit illud bellum.DotruIa uin citurjfed effugit manus hoßis * Aliquandiu induciasLongobardxfeccrütcum Exarcho. Sed finitis induetjs bella magna 8C crueta exorta funtjintcr Germanos amp;nbsp;Caefarianos qui ÔCipfiufi funtperpetuo Germants militibus.Inhis tumultt/ bus bellorum ueneno extinguitur Antharis. A cutus morte uehementer contro uerfum eß inter Italogermanos de re^, conuentt tandem ut eßet rex cut demor tui regis Antharis uxor Trudelina enètnuptura « Nupfitautem Agilulpho, fegt; citepeum regem nupttjs fuis. Qui feuerus uirfuitjinobedientibusep durus. Ma/ gna^animo propones. Quod Mauritius Imperator utdês,occurrereconat.No MO igitur ExarchojRomano nomine,fado, cut magnâ uim pecuniae,amp; exercitiS infinite mulritudinis dédit, quo eijceret Germanos ÔC Lôbardas ex Italia. Qua prouinciam Romanus hic nouiter fufcepitjcapiens primo impetu multas urbes, quas tenebant Germani.Tandê tarnen corruptus à qoouelquareincertûmihi cfijCçfaris exercitû prodidit,reccperât^ Germant omnes amiffas urbes.Infelix prorfus fuit his temporibus flatus rerum in Italia. Nam Caefariani maiort oneri erant fuis, hoftcs,quarc quotidie defciuerant occafione qualibet oblata, ad ho fies.Huius Mauritîj Côflanttnopolitani Imperatoris xtate graues fuerötdtflcn/ tiones tnter Gregoriûi. Romanû Pont.SC patriarchsCôflantinopolitanacecclc fia:,cum^ mccûexpcdo utriufip animû lèntentiâ, uideo animi humilitatelon gè propius ad Chriflû accedere GregoriG hune patriarchs,qui nefeio quid fu perbê fpirabat inflatus inanibus titulis. Aetate Mauritîj ingencibus malis obruta fuit ItaliaJd ^d querif fsepe Gregorius,qui inciderat in ilia infelicia tépora ♦ Hic Lôbardx inter fefe inteflina exercebât odia,necc^ ein omnes tj triginta principes agnofeebSt regé Agiulphû, prêter em expcdationê quorôdS ilh Regtna nupfe tat.lllic rapinis latrocinio implebSt omia.Exarchi qui quoœ unotêporeplu/ res fuerût. Atep ita quicquid delirant reges pleduntur Achiui. His caulis repleta crat Italia cxdibus,incendijs,rapinis,quas pefles indiuiduuscomcs,fequiturfa/ , mes,qux Italiâuehcmêterafflixitiflis têpohbus» Gregorius Pont, plusfperans f qui tatis et pietatis in Agiulpho c^ Mauritio homine auaritia pditiffîmo,têporS flatûapud Agiulphû déplorât, adhortafq? ut humanarûdiuinarv^rcrû ratione babeat,ut de cet magiflratû qui a deo efl. Mauritius humilioris animi homo pe/ cuniac inhiatjOihil curas rcgnifortunaSjnullâ publicarûrationêhabens ♦ Priuata tantû curauit. Quare ôôflipendiûmilitib.debitû nôfoluit,facultatesinnocêtibus Wpuit g uim et calûntas, Cû ucro intelligeret Agiulphus alienatâ à Cgfare Italiâ, i . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* f 5 Romam
-ocr page 78-’4ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;german. chronic.
Romam 8d Ponti’ficcm j anfam filîi oblatam exiflimauit totam Italiam fibi fub^ ciendi.Quare deledu habito hoftem laccflere indpifpexpugnauitcpaliquotop/ pida,uenit£^ad moenia Romanae urbisj obfidetcj Romam totum intcgruman/ num. Mauritiusauariorquam utuelitexponeretantupecuniasinmihtesjUtRo mam urbê liberet obfeflam,8C laborantem omniQ reru penuria, Gregorius Pon tifcx nec Cadarf nec Agiulpho in ulla re obfequttjUt fanguinis humani reus fiaf. Nam utcrqj nonfspeeius autoritäre abuticonatus eft. Profeflus libéré feopcrS datura ne reus fiat mortis ullius hominisde eilim aliu profiteri fpiritum,fe(^fpegt;’ rare uas mifericordiæ domini. Mauritius Audio pecunix infaniens,milites iti hy berna mitti ad amicifllmos camqjomfti fubiedioneobedictes quos hoc modo cxhaurit.Porro'ubihic Imperator uidet de feadûefle in Italia, fomnioœdefiitu ra fuaneceeftètadmonitus, utinuidiæamp;odio fuo fatisfâceretcômouet Lombar dos èC Germanos aducrfusRomâ,quam angue peius odit.Etquacunq; uia po tuit nocuit Romanis ciuibus. Ex hoe odio fecit quor^ loannem epifcopS Con/ ftahtinopolitaniï caput omniûepifcoporû etiam Romani. Hacxtate Sigisberz tus'Francorûrexin Galltjsuidens motus uarios Italorû,lmp€ratori£^ ignauiâ, in fpem uocatur rei bené gerendx in Latio,cum magna manu uenitjfed cum ma gno dedecore repellitur à Germanis. Poft quam Sigisberti regis fugam,uniuer (àm habüerunt fibi fubiedâ 6^ audiêtem Italiam Germani. Circa hxc têpora in^ ceptû eft Mahometicû illud regnu nunclongépotentilîimum/aparuis exordij» àufpicatûjde quo ut pauca dicâ liceat à Germania digredi parumper.Anno 630» Mahometh uir obfcuris parêtibus natus, fed, ut re ipiâ apparet,dolofus ingenio 6d infignis impoftor fe pro propheta Ô6 rege in Arabia apud Sarracenos alios^ populos oftentauit. Et ereditû eft illi incredibiliter.Et quis fan's mirari poteft ho/ minem tam humilis loci Sé abiedum dementare maiorêpartem orbis terrarum. Et quan^ in multis fupcrftionûgcneribuseuidens fit humanx mentis excitas, tarnen hic uel cuidentiffîma eft hominû excitas,qux hominem animalem amp;nbsp;im/ purum itacolit,ueneratur öf adorat,utnulla religio iam latius pareat,plur3homi hum corda occuper. SicilluditSatanincordibuseorum quipereunt. Tanta eft errorum efficacia, Euedns eft autem ^uod tcltamentu utrn^ nouum amp;nbsp;uetus interpretatus eftcarniutplacuiqimptjs^ militibusadülatuscft,quilibcnterdul/ ci errore impliciti crediderQt, amp;nbsp;probauerßt quod palato fapoit fuo, mendaetjs^ ftdudi confolatione in peccatis habuerunt ad tt mpus, fed male teda peccata In per corda feripta diuino digito inuenerunt finedubioin finefedudos mileros mortales. Porrocrefeedi in maius talisinciditöccafio huicfadioni. Agaren» in Arabia erant ad bella amp;nbsp;rapinas latrocinia^romptiffimi, qöi ftipendijs Roma 'nis merucrant in benis,quf diu durauerät, Perficis. Poftquam autem ftipendia buieperdito hominû gencrinegatafuntàRomanisducibus.Côiurarunt per fe/ ditionesin Romanorûduccs,eft^audusfupramodû numerus illoru.In nacfe/ ditione euedus eft Mahometh, nam elegerunt fibi hunc in regc,qui ingeniofu« fuit ad fallendu ÖC circOueniendum quofeunep libuir. Mahometh uidens multi/ tudinem fecu fentientiu, eogitauit aftutenon poflein officio feruari fine religio/ nis fanda quapiam fuperftitionc.Quare primu omnium ftudet eos imbuere rcM gionis opinioneôé2clo,effîcittput in ilium eflenteeumagnû écœlo dcmiflùm propheta. Igitur uidês apud quofdam Chriftûmagnfîppud quofdam maiorem Mofen, utrifque fatisfacitjfcripturam pro animi libidine ccu mollem ceram fin/ gens. Promittens illis benedidionem bonaep terric, libertärem, beatam in hoc ' feculo uitam,aduerfushoftcs uidoriâeertam, Etiam felicitate amp;^quietem pacis |)oft hanc uitâ. Damnas amp;nbsp;reféllens omnes fedas in religione. Omnia carnaha ' fromifla proferens, Spiritus fandificationêSécarnismortifîeationêdiflîmulâs.
-ocr page 79-L ï B E R Vb
cranf carfti grata. Om nes prophetat (^ui homtnibus ftodettt plaeere talia do cent,ut ftudia carnis non damnent. Hoc propofitû amp;nbsp;hos conatus Mahumethis iuuttSergius monachus qui ueram fîdcm abnegarat, uel potius nun^ gußarat. Quimultasin clementiscôflitutasccremonias cxcogitauit. Vxores maritis plu res côceflît. Militibus qui occûbcrent reiigionê illam defendentes promifit futu , rasdelicias in cibo ôf potu, ÔC ucncre,fluminaolei, uinifîCmelliSjladiSjUtrura paradyfifaa (ponte ferêtiaomne genus frudîuû.Quoautcm maiorillihaberetur odes faciebatjcomitialis morbus, quo farpe cadebat (puma ex ore mittens, Pra:/ dicabat autê (îc fe a fpiritu prophetico corripi qui eum doceret. Nec enim (plcn dorem angeli amp;nbsp;uocem dei incommotum fc poflè audire.Quoties igitur redibac ad fe, recolligens fe ex morbo conuocauit populum ,exponens illis uoluntatem mandata domini.Prpdicabatautem quicquidad populum in obediétia con/ (cruandum facere putauit. Hoc fane prudenter fecit : fie enim fapefaditatum eft à tnagnis uiris. Sic fimulauit Romulus colloquium amp;commertium deorum, Nec erh poflibile efl regere homines nulla religione imbutos. His artibus ereuic inadmirandam magnitudinem. Primam Arabiam cœpcrunt,moxmagnâpar/ tem Syriac. In Damafeo pofuit fedem fuam Mahomethtnon longo pofi tempo/ rctotam fubegerunt Aegytum .Poflexpugnatam Aegyptum, deuiceruntPer/ fas. Imperatores Romanos fxpe eo tempore fuperarunt, funt dC ipfi faepe itidem luperati. Antiochiam expognatam miferabiliter diripuit.Sunt qui traduntetianx ülo tempore Hierufalcm ab illis obiêfTam poflannum expugnatam:nihil auflm hicaflîrmare.Hocnegari nô potefl,multas ab eo prouincias breui Romanis erc ptas,SimulachragentiQ,amp;Idolorum cultumubicç deiecit,imperans unû deum adorari SC coli.Quoedido multorum conciliauitfibi animos.Sed non uero cul tu palTus efl coli deum cœli SC terrx, qui quia magnus cum fit, prudêter eft coleti dus.Mo(êm SC loannem magnos prophetas iudicauît,qs maiorem Chriflum,uc quem deus ex uirgine fine femine uirili nafci uolaerit ad (êruiendum gloriac diui nar.Sed fefecundû pofi Chrifium fecit prophetam.Hoccçpcrfuafi'tferêtoti orbi. Ut nulla religio,nullum^ regnum iam amplius potêtiust^ fît. Sed dominus cum iilius fapientiac uifum fuerit.fîniet hanc beftiam:cum enim tempus aderit,euane/ fiet fîcut flipula rapicur àuento uehementi, Anno Szo.iterarunt Saraceni bclla cum Pcrfis,nc£f enim res Perfîcae unquam omnino fradacfuerût.Perfae Turcos oocaruntin auxilia,qui habitabant iuxta rnontem Caucafum, uocabâturtjTaf tari.Perfp igitur horum auxiitjs uicerunt hofiem.Pofieris autem téporibus nun Quam Turez reliquerunt Afiam, Sicut confueùit fieri cam aliéna gens inuitaCj Turez illi erant militâtes SC equefires uiri nefeientes alium quzfium, quam bel/ la Sc rapinas.Itacß funt fadi domini in Afîa,Saraccnos fub iugû dotpauerût, fed rurfum Saraceni religione faa Mahomethis Turcas deuicerunt, fieeßfadum eft Ut nemo facile pronunciarit utrum Turcz Saracenis, an Saraceni Turcis magis impcrarint. Coaluerût igitur hi in onum populum. Tanta efl uis fupçrflitionis» Creuitq; imperia illorum paulatim ufcÇ ad Othomannô, qui uixitanno millefi/ ruo trigentefimo. hie Imperator Turcorum magna gc(nt,dilatauit^fines r^til fui fupr3 fidem.Numerâtadhuc hodie ab hocTurcz fuam originem. HzcTur carumpotefiasRomanuimperiüIabcfccitetiam totainorientc;nam,utdidum eft in occidente iam olim perierat.Turcz occopant omnia in oriete Aegypta,Sy tiam,Afiam,Africa,Thraciâ,Grzciâ, Stfe. Sed nimiû longe fortafle digrefli re/ (jeamus in Germania,fed nobis in itinereobuiâueniut inItalia Germani,quorS conatus amp;nbsp;fada funtpaucisoflêdêda.Luitprâdusigit rex Germanornqinhabi tabât Italia, multa fub iugS in Italia mittit, pcipuas urbes expugnat.Iam^ ab eo ebfefla Roma magnopçre laborabatTotifcxope qrit nô apud Leone Imperat,
~ Romanum,
-ocr page 80-4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;german, chronic.
Roirtanum à 4110 pcti primum dccebat/ed apud Carolutn Martell um, FràfidSr Francorû in Gallia regem.ld fecit pontifex odio Cxfaris : ncc non quod parunt pofle Cacfarem intcllieebat.Carolus igitur rex Francix cum Germanis ueniens, muttumualuit apud Luitprandumautori£até,fîCetiam pecunia autoritäre faâ au Sit.EfFecit igitur ut rex Luitprandus foluta obfidione difcederet, Pontifîcicp Rtf mano reddidit multa oppidâjinter quæ fuerunt Narnia ÔC Ancona in agro Picc ho, ÔC quxcunt^ Lombarde in Hetruria triginta iam annos poflèderant. Simuf omnes captosjreddidit fine precto. Fecit^ pace cum Romanis decê annos. Hoc qüotÿ tëporeinuafcruntTurcxThraciam.amp; Armirathusfummus eorum belli dux cum matimaclafle adpulit Conßantinopolim, quam mari Qi. terra circum/ datjSC ab omnibus partibus oppngnatperpetuo triennio. Sed temeraria pcrtina cia Turcarûinfînitos perdit; perireeniminnumèri pefte/ame, ôi frigorCtOi glaz dio.CIàlîCm pene totâ oppidani igné abfumpferât.Nam difcedere coadisTur/ ds uix qüinf^ triremes fupererant ex tribus milibüs,quas fecû adduxerant. Poft diuturnam illam obftdionê quam ciuitàs bxc paflafuit, uenit peftis quxüix ter/ riamhominum partem fuperftites in urbeteliquit, Leoni j. ftudium Retirai uni ca erâÉ,qua uia poflitpdntificis Romani odium in fe ulcifcCqui regê Gallixuo/ carat Romam, fe^eius fidei comiferat.Quarc quâm primum perTurcas amp;pc ftilentiam fieri potuitjmiiîtcum copifs ôi ncceflàrio apparatu Româ Marin3,cu ius fîdem ôi induftriâinmilicaribus negoctfs fpedatâ habebat, utcaptû Papam ad fe adduccret, fi poflèt:fi non, ut occiderertfi nec id pofièt, ut è Roma cif ceret, Sed aliter uiium cft dominOjin innere efii tetigit manus domini hûc legatû. Poft hune cum eifdem mâdatis eftmiflus Româ Paulus Exarchus. Sed Papaadmo riitus, hofpites hos cxccpit, ficutmerucrâtjquiènim captû ueniebant eoscapif, liiulti^ exhis occififunt. Exarchus tarnen euafitRauennâ. QuanquamTüreae noncefiarent iniurifs non ferendis afficcre Chriftianos.Et Barbari Italiam graul iugo pfxmerentttanien Léo Imperator nihil aliud cogitauit dies Qi nodes,de fuppbeio fiimendo de Papa. Nullis impenfis parcit. Mittit milites Qi pccunian« Exarcho Rauennä, ut Pontificem irt carccrêdücat,aut occidat,autquoquomo do de gradu detf ciat, aliu in locum fubftituat Papa Germanos in auxiliü uocaf. qui prxfêntes auxiliumferentes, Exarcho in itinere obutf cripiunt pecunia ma/ gnam,ÔCcapiût multos ex eiusfamiliaribus. Epiftolx Gregorij ad Bonifaci^ monachûeuangelium in Germania prxdicantemabundcteftantur,hocprimil tempore Germaniâad religionê Chrifti côuerfam i Quâquam enim quidamin Germania Chriftu profeffî fint antea, tarnen cultus dxmoniorû adhuc uolgo in ufu fuit,prçcipuc uero ad Rheni ripas Treucris, CoIoniaE,Mogûtip,amp;:c. In hanc cnim fentétiam feribit pontifex ad Germanos. Proptercaad uos noftrôiàndiî fratrern Bonifaciû mifimuSjUt uos baptifèt,2C in Chriftiana fide erudiat. Adhor tatur etiam idem Pontifex Saxones, utBonifaci5audiant,ÔC dodrinxcius obe/ diant. Idcirco feribit quoi^ Gregorius j. Bonifacio illi Germanorûapoftolo,ut omnem idololatriâ abroger. Et in eadé epiftola adhortatur eum ut doceat Ger/ manos,ne ita fugiant peftilcntiâ,at^ fi manus dei ab homine effugi poflît.Scribit etiam Gregorius 5. ad epifeopos SueüixôC Bauarix,utexcipiant digne hune Bo nifaciüm,^ dodrina? ciüs obfequantur,ÔC omnes ritus gentiles abifeiant. Lau/ dat^ Pontifex hune apoftolum quod uerbß eins tam cffîcax in domino fucrir, ut conuerfi fint cius prxdicationê fupra centum millia hominS. Hane conuerflo nem quidäafcribuntCaroIo regiirt Gallia Francoru, Peruenit^ u^in Panno/ niam fua prxdicationc, Qi conffitüitubiep diaconos Qiepilcopos. Celebrauit^ aliquot concilia,quorü unum Aüguftgfuit,in quibüs multas ordinationes qui/ bus utcrctar ecclefia inßituit Ptaccipuc uero adorationes frcquctcs,amp; ieiuniafl^
cleemofynaA
-ocr page 81-I t B Ë R VT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^
tleemçnnasadhortatuspopulfîfchbKur,,EtinpnmisIaudauithofpkaiitâtê.Fe/ f uniurq; multi in 11 cnri fan óti uirijqin reliëf IS quçmûdifuntuacarint contempla/ tionibus ÔC oratfonibus,mortui mundojconfolanoncm infpj'ritn ôf contempla tionibus habêtcs. Certe quales fucrint maiores n oft ri declarant ecdefiarû ÔC mo nafteriorum adificia Si facultates,Quaks fratrcs olim in monaftertjs fuerint de/ tnonftrantbibliothecae. Déclarât qucq?eoruminftitutioncs, qnas fîpofteriali qui corum non ita prauaricati fuifîènqnûquam dominus eos paflus fuiflètper/ Ucnirc in tantum contemptum.Dominus dirigatnos in uias redas.
Carolus Martellus Caroli Magniauusprinceps Frâcorumin Gal!tjs,farpius tn’Qphauit uicit^hoßesqnamcredi pofltt. Praeter alias uero expeditiones qoas obiuit maximasjcx Gallrjs Rhenß tranfgreflus eft coptjs nö minus inftrudis numerofis.Subiecit^fuae ditioniSueuosjSaxoneSjBauarosj breuitertotä Ger/ nianiam.Obliterauitcß quicquid reliqui erat de Romano imperio in Germania, Itnperauit^ itSjUt populus GermanuSj alioqui ad liber täte afpiräs obedire^ ne/ fcicsjuolcs imperio eius obfecutus fit. Eins teporibus T urcae qui iam olim quacgt; dam Hifpaniac loca occuparuntjatius propagare regnu femper tentabät ♦ Cuius rnorbi principijs obftädum prudentinimusrexexiftimauit, Comparatis imtur omnibus ad graue bcllu ÖC diuturnß neceftarijs proficifeitur in Hifpanias, Quo ubi uenit reperithoßes in uallojamp; munitionibus manu fadis amp;nbsp;natura munitis. cum omni comeatus copia, Carolus SC fi dimicare in Uotis habebat, tarnen uc/ ritus munitiones aggrediprgfertim tanta multitudine propugnatorum replctas, Exaduerfo igiturmunireiubet ex tempore caßra uallo pedß 15. Foflamtçiubet fieri daplicem»Turres erigiimperataltiores turribus hoßium, quo tela longius inhoßem mitterentur, Hoc opus cum abfolutß fuit frómetatum longius mittit fuos,fed multos fi'mul,nâ caßra eiufmodi erant ut a' paucis defendi potuerint fact le, Interim multos per dies procurrctibus utrinc^ Turcis Si Francis fiue Germa nis cotendebatur, aliquädo longius alteri alteros infequebantur, ußp ad caßra, Item pabulaioresali] altjs nö mediocre detrimentûafièrebant. Cum per multos ficinutiliter tercrentur dies, SCanimaduerteretCarolushoßemcomeatu longe abûdantiore utf poflèt^ diu obfidionem ferre, SC fic propterea muniuifle caßra^ Neclocßeumclaudi polTenifimaioreexcrcitu, mittit domß in Gallias ÔC Ger/ mania,ut nouae eöferiptae copias maximis itineribus ad fe uenirêt, Ipfe interea la/ celTtthoßeiquibus poteßmodis prouocatjhoßes quotidicmaiore numero erß/ punt ex caftris,Francos fubmouent longius, Stationes femper equitum difpofi tas habentcs,quifuis laborätibus fubueniant, Cognitis ßa^ionibus Turcarum equitßß)litis, Carolus in arbußis infidias difponit, eodcmcßfequcti die équités mittit, qui indueât Tnreas in infidias jcircßuentot^ per difpofitas infidias omes ■aut occidunt,aut captos in caßra perducunt. Irrita« hoßes funt hac clade fuorß, nam ncc paüci SC ex prima nobilitate perieranqSC capti funt multi. Ex his captis omnia hoßi« confilia extorquet Carolus, quibus percognitis,fua confilia aliter atep primü inceperat inßituit, animaduertit hoßes quidem diligenn'us ßationes cquitu difponere,fed auidiores etiam noflros SC immederatius infequi. Quam obrem quottidie prxiiacômittunturleuioraincôfpcdu Turcarum,SCChrißia/ norum.Cum uero Turex cognouiflent alias nouas copias uenirc, prxuiderant obfeflîoncm, quam in animo Carolus habebat, ergo node dimittuntxtate pro/ uedos Si alias infirmiores Si impedimenta, mane luce orta armati inßruda acie fequGtur impedimenta SC c5meatum,quos ultimo agtnineinfequitur Carolus ncc paucos ita trucidât. Sed hoßes itéra fe recipiunt ante nodem in col!cm,ubi caßra muniût, Carolu? cregione non paulohumiliore loco caftris digit locum, fofla^circadatextêpore^ada,Hinerurfumleuioribuspralijs congrediuntar, g Erat
-ocr page 82-germa N. *’ e H'quot;R quot;O N 1 C.
Erat autemita âudüsauxilfaribuscopîjsnouiscx GesmaniaexercitiJsCaröW^' ut quantumuis ampla caftraconcludereobfidtonepotueriu Quare ftatuft Gard lus fuis cafinsincludereTurcorum caftra,fedipfl incommoda prauidêtesqùx .certahincerantfutura,potius copiampugnandifacere ftatuunt, quàm cxpcda-* re certam captioitate. Éducnt igitur in latiflîmû campum qui fubiedîus collibus crat,6lt; alacritatem animorû cupientium pugnam prçbuerunt. Carolus fuos co hortatus longa oratione^ quid hoftis animi habeat, quid futurum fit fi uincereti quan^ hoc non timendû,certam enim uidîoriâ fe habere,hofiem fimulare illani animorû lactitiam^quam potifflmQ équités oftentabant. lamdiu de fuga cogita/ re^inuitû ècaftris exiujlTe/edlpeiora certum^exitium timuilTe. Quare deûillos in manus fuas dedifle. In uirtutem illorû totius orbis qui Chriftô côfiteantur for/ tunas pofitas.Explicans quantû fit in hoc prxlio fitS, Videns autem ex uultu ex/ cxercitus animos credos et adpugnam paratosjaduerfos hoßem excrcitû ducit, habês folis uentorum rationê. Primû igiturequeflreprxiiumcômiflum efl, qui nullo modo noflros fuflinercualentes fugiunt paucitjincolumes cuafcrût. Hpccçfuga fada in utriufcç cxercitus côfpcdu terruit nehemêter Turcarum pe/ ditatum^è contra alios animauit. Concurritur igiturjpugnatur,fcd Tarcx in gam primo impetu pofl unam at(Ç alteram horam ucrtuntur, fed uf^ ad fcquen tes dieiuefperâcxdijtunScribitur in hifiortjs eo praflio fupra trcccntamfllia Tur carum occifos.Ëxcopqs Caroli defidcrati lunt circitcr duo millia tantû. Hoc bd lo liberauit Hifpanias â T urcis. Potuiflètcp fi libuiflct fibi aflerere Hifpaniâ uni/ uerfam,tanta erat iam nominis cius uis. Tantus omnium erga eiim amorô^ fa/ uor. Confedo ex animi uoto bello hoc redit in Gallias, ibi Hedui QC Sequani ne fcio quid noui moliti crantjfed eos leui opera côpcfcuit. Omnibus in Galltjs pa catis rebusj in Phrifios ducitcopias, quos adhucidololatras ad Chrißianä pro/ fcffîonem cogiqfed cruentis pradrfs. Dciecittcmplagentilia in quibus erâtfimti lachra dxmonum.Hoceflfadum anno 72$. Pofihoc têpus,itcrû uiribus colle/ dis SaracenifiucTurcæpctûtmagna, utfcmpercôfucuCrût multitudineHi/pa/ niaSjhofiiliter^ oniia crudeliter omnia obuia trucidâtes. Côiunxcrunt autc etiS feillis Gothi, qui multis annis habitarantin Hifpanijs. Has ob caufas Carolus qua maxima manu in Gallijs 8C Germania coada quam potefl ccicrrimc occur rit.Nam cogitabantdetota EuropaTnreae capiendaea expeditionc.Et nifido/ minus per ilium Carols prohibniflcqadumcrat. Adeoreliqua omnia crâtpro/ pter diflèntiones ÔC in minutas partes^quaciungi non poterant, diuifionesinfir/ mata In Romanis Impcratoribus,qui no tam re quam nomine Imperatorcs no minabantur ex aetericonfuetudincjnullaeratfpes,nullum robur.Vt unouerbo cxpediâillam expedition? Caroli. Hofii quàm primû occurrit, ne longfus graf/ fans omnia^uaflans.uires acquirat proccdêdo,amp; tot mortales occidanturamp;ca pti abducâtur.inucnit hoflem paratu dimicarc fident? infinita multitudtnc,ado/ ritur,uincit, maiorcexercitus Turciparte occifa,rcliquos fugatita,utnullus con fiflereaufus fueriqdonecuencritad naucs,cuquibus fccrediderunt mari, In his neceflàriô fufeeptis bellis omnium fru dufi décimas in flipedia militum ôf equi/ turn contulitjcôfcnticntibus iàcerdotibus.Hic uir nationc Germanus null J nc^ Gr3Ecorum,nequcRomanorum fiucfelicitatcm fiCdcxtcritatcmin rebusagenz dis,fiue gefiorum magnitudinem reipicias ccdit. Moritur aüt anno ï5«rrgni fut. Rcliquit tresfilios Carolomannum^ Pipinum ÔC Griphoncm.Carolomânoô^ Pipino teflamento dcditjquaearmorum belliueiure alfècutus fucrat. Mater gra/ uitertulitjquod pater teßamento prseferierat Griphonem, ilium igitur incitât S£ impellitad petendam xquam hacreditatis paternac partem. Petit inflindu matris xquam partem,illi ncgant.Ius foum armis pcrfequicon3tur,fcd duo fratres con iundi
-ocr page 83-L 1 B E R VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5t
âifbrtiorcs uincunt,incu(lodiam Griphoncm conijdunt. Deinde partfSturdi iiones inter fe.Carolomanno obuenit Germania,nempe Saxonia,Sueuia,amp; re liqux in Germania parteSjSC Gallix pars quxdâ. Pipinus profita parteacdpit Gallias amp;nbsp;Phryfiam, Pipinus fratrem fuum Griphonem ex cuftodia liberQ dû mittitjhabetiçeum no uulgari inter fuos loco. Erat autêfolû ex pâtre frater,gen( tuscpfuitCaroloexcocubina, Pipinusuero8CCarolomânusnatifuntexlegi tima. Liberatus ergo Gripho quot^ furgere cupiens,non contentus uita libera QC nulla re egente, iungitfibi temerariâm militum turbam, 0^ inuadit primûho/ ftilitcrBauariam,amp; Taffillonem Bauariçprincipem addcditioncmcôpulit,atc^ ducatum occupât. Pipinus iniquo ferens animo fratris fui iniurias, quas intulez rat Taflelloni confœderatu fuolxterna enim inter Pipinum SC Taffillonem pax erat confirmata. Quam ob rem uido fratre amp;nbsp;iterum capto, reftituit principem Taffillonem.lterumt^ libertate donauit fratrem fu6 Pipinus,dcdit^ ilii honeftas £lt;principe dignas poffeffiones. Sed mala hominis mens nata ad feditioncs,coii fugit ad Aquitanix principe aliam ibi quxres copiam, Illiceft hie Gripho interz fedus, Henricus Cornelios Agrippa fcriptum reliquit, eflèexcÔfilio 8C iullii Pipini interfedum. Att^ hoc modo regnum Gallix ad Pipinum peruenit, Cuz ius pater Carolus Martellus, de quo ante diximus, fed de quo nemo fan's dicerc poteft,effecit quicquid Onquâconatus eff Vel hoc iblo excelluitomnes qui anz le cum fuerunt,quod Germania fubegit fibf,quod nec Iulius nec ante cum Auz guftusnee alius quifquamunquampotuit.Mafliliam femperinuidam urbem cepit «Tories Turcas îuperauitquocics cum illis pugnauit, effedumc^efthis rcz buSjUt re Gallix rex fuerit,omncs enim omnium oculi in cum fblum coiedi fue runt. Childerichus nomine rex fuit, mulierofus mollis, ÔC uentri deditus nullius frugi homo,adminiftrauit omnia regni negotia per cofiliarios, omnis^ res agez batur ex confilio aliorum principum uirorum. In quorum numero primus fuit primo Carolus Martellus, poftiimorteeius Pipinus. Cum igitur Childerichus conteneretur ab omibusjclièt^ fummo loco inter fuos Pipinus,Pipinû multi fti tnulauerSt, ur ipfe regnu affumerct, fuper ca fcribSt Romam ad,Pontiflcem Za cliariâ,accufantes ChilderichQ moliitiei. Pontifex intelligcns animum Pipinij effect è re iua tale habere fibi obftridu. Contr^ hoftes ccclefix uides egregiu fe nadS defenforê,igitur approbat confilia Pipini aduerfus Childerichum inutile ecclefixr^ê,fuffragio Pontificis Romani acccdentc,eIigiturPminus in regeni Gallix, Childerichus reliquum uitx priuatus in monafterio trâlegit. Hoc Roz manus Pontifex nonabfq; magno iudiciofecit,namillospolieahabuitdedirifz fimos ecclefisEjôd fi antca dediti werint Romanis Pontificibus. Pontifex autori rate ecclefiaftica fua iufiurandû rcmifit illis, qui Childericho obnoxq erSt, inz clinarunt fead partes Pipini, Bonifacius qui religionem Chriftianam apud Ger manos prxdicauit milTus à Pontificc Romano,unxit Pipinu Si coronauit in rez gem, ueftiuit ergo Childcrichu habitumonachi, apod quern rcligiofa quxdam opinio tantum ualuit, ut cum quiete cû monachis uixerit, non reputans iniurias amp;nbsp;contemptum. Hoc tempore Papa Zacharias effecitetiam ut Rachis Longo bardarft rex rclido bcllo,cum uxore fua amp;nbsp;ft Iff s uifitaret Romanas reliquias ftrt lt;ÎIorutn,defertaq uxore cum filijs uitam monafticâ ingreflus fit. Huie frater Aiz ftulphus in regno fucceffit. Qui rex fadusftatim inuadit Italia, Rcducitur cum coptjs domu pecunia data à Pontificc Stephano, foedus ineunt quadraginta anz nos,fed quatuor tantum menfes feruauit foedus, Poft quatuor enim menfes con trafoedus Rauennamobfidens cxpugnauit,ÔCfubfuampoteftatêredegit. Pon tifexfcribit Conftantino v. cius nominis qui habitabat Conftantinopoli, figniz ficaci^ iUi per literas QC legatos nifl fubueniat Italix ftatim, adum effe, Nifitß uez g 2 niaî
-ocr page 84-GERMAN. CHR ON I C*
nîat «juàm ptimS cum ualida manu^ah'a auxilia inuocanda illi fore. AiRuFphtrt «ûciat Papx, nifi dedantfe Romani cum urbe,omnes pcrituros gladioA hoc iu rciurando confirmât.Papa concione habita prxcipit icinniaomni populo in fac cis Sc cinenbus. Vidés fpei ÔC auxihj nihil in Cxfare Papa, mittit ad Pipinû Ger manum Galliarum regem,petit ÔC obfècrat ecclefix in fummo difcrimine con ft i tutx fubueniat, nihil non pollicetur illi ôf coeleftium, ÔC terrcftrium bonorû.Se/ ipfum uelleadPipinûucnirepromittitPapa. Carolusfilius Pipini obuiâPonti lici proficifciturufc^ ad fines Gallix, quoditercratcentummiliarium. Pipino uero obuius fit Pontifex tria miliaria ab urbe Carifiaco, defcendit deequo,ofcu latur pedes Potificis, SC duces equS Pontificis capiftro per pedes ufcp in urbem Carifiacû. Promittitobfecranti Pontifici nomine fand» eeclefix,auxiliares ma nuSjSC iuramento intcrpofito pollicetur omnibus fuis pablicis ÔC priuatis facuP tatibus ecclefiam defenfurum. Quas ob caulàs unxit Pontifex Pipinum,quan/ quam ante per monachum Bonifacium quocç in regem undus fuerat, amp;nbsp;filios uxoremtç eius Gertrudam, benedixit illis amp;nbsp;pofteris eorum, dC excommunica/ uitomnes quicuncp bellaaatgererent,autin pofterumcflentgciruri.Pipinusti/ tab's Sc benedidionibus multiplicibus à Potifice datis l£tus,5C fpe bona plenus, cum numerofo exercitu hofté petiturus procedit. Aiftulphus anguftias alpiuin prxfid; s munit, prohibiturus Pipinum ne poflîttrâfirc montes, fed Pipinus fe/ cum ducebat Germanos duros bello,afuetos^ afcendere rupes,SCc. Cedercigt/ tur coadus Aiftulphus, recepit fe Papiâ. I bi obfeflum, SC ad defperationcm regt; dadum,coegit dare quadraginta obfides^ne unquam negotium faceret Roma/ noPonfici feu ecclefix,0C at omnia oblata ccclefix reftitueret. SC damnum quod ab illo acceperat Romana ecclefia compenlarct. His rebus ex anitni fententia côfedis,dedit Pipinus Pontifici cquitatum 6C peditum aliquot milha,qui Pon/ üfîcem Romam tuto SC honorificededucerent. Porro ubi Pipinus cum fuis co/ ptjs,relida Italia, domum ueniqdimifitcjjexercitû, Aiftulphus nihil eorum qua: promilerat feruat, fed inexpedatus ex improuifo aduolat ad mœnia Romaeiai^ omnia pacata SC tuta putantis fuburbana xdificia omnia exun'u Maioré cladem co bello accipit Roma quam antea uix unquam. Pontifexiterum ad Pipinum mittit,reiindignitatem amp;nbsp;perfi'diam indicans 8C exaggerans. Pipinus feftinan/ ter uenit maiore belli apparatu quam prius. Cxfar molefte tulitcotemptum illif# quod^Pontifex alienoauxilio utcrctur,mittii^ftatim exercitum inItaliam prx** uenitcß Pipinum Cxfaris exercitus.Cum uenit Pipinus, petuntabeo legatino/ mine Cçfaris,ut reftituatCçfari qux bello acquifita Pontifici dederat,quorûius ad Cxfarem pertineat. Refpondit Pipinus non fuo nomine elTe hxc capta, ne« ftbi aoluilTeferuarc.quod tame facile potuiftct, fe nomine ecclefiz bella ilia geP fiflc,donaffcccclcfip,ncc fe unquam mutaturum, quod non temere fecerit.Hod refponfo accepto difcedit Cxfaris Conftantinopolitana legatio. Pipinus fccun docogit Aiftulphum, ut fatisfaciat Pontifici, SC reftituat quxad PontificemSC ecclefiam fpedabant,hxf^ omnia faccre co'cgitdum prxfens in Italia fuitadhuc Pipinus.Dare^coegitobfides quosuoluit Pontifex. Etdifcedens Pipinus alt/ quandiumoratus effinmontibusexpedansan perfi'dus rexrurfum res nouas molin' uellet. Sed Aiftulphus mortuus eft in uenatione morte fubitanca. Quae morbi mortisue caulafueritincertum eft.In cuius locum cligunt Def/deriû, qui rex fadusa' Pontificis partibus femper ftetit. Poft hæctépora cum exercitu pro/ ficifeitur Pipinus in Saxones, quos prarlio uidos, led cruento prxlio, etiam Pi/ pint' exercitu uehementer afflido, meliore'que eius parte exfa, uidos tarnen in/ quam,fêcitfibitributarios,coégit^utiurarentfcfaduros quicquid onerisimpo neret. Praeter alia exegitquotannis trecentosequos, quorum quilibetarmatutn
/ Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;equiiem
-ocr page 85-t 1 B Ê R VL
equRem ferre poflèt. în Aqui'tani'aodoanm's perpetuïs bellum gcffîtP/pfnusj antequam fubijci potuen‘nt,i'uMmcß ferre uoluerint. Scribunthjftorfarum auto resfcpties grauibelio pctitosàPipino.uIrimoregemeorûoccifumjamp;fubiedo» Pipino. Pofthos fub manûfuâredados breui moriturP/pinus Lutetif.Pofthii lus morte multa multi fabulâtureueniflèamp;apparuiflêinaërejamp;rterrajà^aquis. Ego quia nugas iudico nihil horû fcribo. Anno 85O.Edenulphus or/gioem ex Saxonia ducés rex Anglix quam maiore parte Saxones tenebant,collegitdeci/ mas omniu fruduS terrât SC pecoriSjtulit^ eas Romam, obtulifcp Pontifici Ro/ mano Leoni 4. Vouit^in toto re^o fuo ex. lîngulis domibus duos argenteos quotannis Romam femiHurum.^uod hadenus adnoftrâuf^ztatemfaditâ/ tum eflin Angiia» Anno S51. erat inaudita omnibus retro ièculis Germania falt; mes, Homines'q^in xdibus^ôC rure amp;nbsp;utjs mortui fame reperiebantuh
LIBER SEPTIM VS,
Aulopluribus arbitrer dicêdum, quod omnium rerum longS, 1 maximum eft,qua ratione quandoeç Chrifti religio in Germa nia caperitjOuibusucinitijs creuerit.Annoigitur 720. uix deci mus quifrt Germanorû hominû Chriftiferebatnomen,Ç^i«' dam de Cnrifto quxdam aüdierant,quarc fîmul cum idolis co/ lebant Chriftum,nihil déco rcdcfentientes,Nec ego ufquati» inueniode ullo apoRolo qui Germanisprzdicarit,antenunc Bonifacium qui ä PontifîccRomano,utantea quoque didum eft^milTus fuitii» Germaniam, Ante eum fama SC rumore incerto auditum de ChriAo dubiû non’ cft, Porto quo pado religio SC mores in Germania habuerintantc annum 75.f» tis arguunt epiftolg Boniîacq apoftoli per Pontifices Romanos in Germaniant miffijquasjÿiftolas è Germania ad quatuor dédit Pôtifîces.nempe Gregorifî t, SC J. ac ad 2.achariam SC Stephanum cius nominis z.Rurfum fans ejpifiolz Poil tificum ad Bonifaciun^rxdicatorem indicât qualis quod attinetad religionent Âatus tûc temporis in Germania fuerit» Qui hxcplenius cognofcereftudetjcuol uatbonxjtneo iudicio,fidei feriptorem Nauderum. In Bauaria fuit unus tâtuni pafl:or,cui fuit nomen Vnulo, qui tarnenamcBonifacium non fuittnam Boni/ »dus cuius difcipuiuserat,eûineumlocâcôfiituitJtahic primas SCfolusecd« fix prxfuit in Germania; Poft hune alijs locis quibufdam alios ordinauitepifeq/ pos Erfurdix unum.Deinde conftiuit Herbipolitanum antiftitem. Quid ofïîcij fundionisuc illis cômiferit facile quiuisconijcit. Et plané fcriôqux docebâtUB Gcrmaniexcquebantur,teftanturtot pinguia monafterisà:collegia fpiritua/ lium tum mulierumjtum uirorum jqui fine dubio non peffîmeprimum nixeruf.’ Bonifacius queritur in literis fuis ad Romanos PontifîccSj quod abufus infiniti in Germania magnoperefuadodrinaimpedimentofint, Animalesjinquit^o/ piines tempora quxdamanni habent quibus infaniunt crapula fedegrauantea inebriantes, comeifationibus totos dies SC nodes uacantes, clamantes ferino more,faltantes SC canétes cantiones obfcœnas qux facile mores corrumpuntba nos. Muiieresfeexponuntmerctricio quxftu uenales, Hoc genus multa que/ Htur ualde obftare fux prxdicationi amp;nbsp;bonis inftitutis Chrifti,
Item feribitidem Bonifacius adZachariamPontificem, quod Carolomannu» Francorum rex petat ab eo ut res ccclcfix in Gallqs componat, fynodo habitay namiamtumuulpesfubingreftxi^eruntinccdefiaminGaliijs. Ad quxBo/ • - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-- g , nifadf
-ocr page 86-0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G É RÄ A tï. CHRONIC.
ni'facq rcfpondetPôttfcx t Omnibus modis occafionê corrigendis eccleïîaftienp rebus 6C perfonis non negligendam. Et prxdpuèadmonet eum,ut ficubi inue* niât facerdotes presbyterosue ècclelîxjadulteros^quii^ pluies babeât uxorcs.no una content!,uel qui milites 8(. latrones fînt,qui(^ non animum ad orandum ièz dulo amp;nbsp;pafcendd gregem habeant, qui non precationibus ÔC ieiunijs uacd, hj)« omnes officio priuet,alios probatos in eorum locum fubftituat. Anno 74i‘CÔcî lium in Gallia habuit Caro!omânus,uir religiofus enim erat hic princepsA ma gnx curx fueruntilli rCs religionis.Huicin Galliacôcilio prxfuitBonifacius ille Gérmanofû apoftolus,ad quod munus à Cârolomannorogatus fuerat.Hic Ca rolomannus poff iilam fynodum relinquens regnigubernarionem fiCcurâalîjs, îngreditur monafteriu, uefte monaffica indutus à Pontifice. Vt paucis indicem quid decretum fit in eo concilie. Statuerunt ut in Gallqs quotannis congregata fynodo res6Ó perfonxinecclefiäemendentur.Sii^ulxciuitatesfuühabeantepI (copûjfuper omnes uero archiepjfcopus fitBonifacius,cui omnes obfequide/ béant. S acerdotes adulte«' au tfeorta tores nô debeantdeecclefia uiucre, neep rai niftrare ecclefix.Cogendos ueroSCadhortâdos ad pœnitentiâ. Item fpiritualem uitâ profeffîjSC ecclefiarû presbyte«' non armati incedant,fed præfe ferat toto ha bitu pacem.Necç militêt in bello,niii qui à pfincipibus Si magiftratibus eligunz tur,utminiftrctin facn's, Statueruntetiam utrex Gallixfcmperin familiaribus fuis habest unûaut alteru epifeopû cum diaconis. Item fpiritualem uiiâ profeP-fos non deberefeimmifcçrcnegottjs fecularibus.Ludis amp;uenationibus uacarc non debere,fed iugiter femper orare pro populo.Nullas presbyter ad officiû clefiaftica debeat aflumi, nifi prius ab epiieopo Si fynodo cômuni fit probatu's, fittß dodrinxSC uitx fpedatar. Cauendu quoeç euâ ateg etiam ne «tus gentiles, à quibus auelli imperita Si rudis plebs non poterat breui têpore, in cecldîam ûrez pant.Quod plane caueri omnino nô potuit. Item qi deprehenfus fpiritualêuitî profeflus in fcortatione,debcatin carcere duci.Si fuerit presbyter,incarccrecon (èruetur integrû bicnniû,deinde flagellatus coram ecclelîa dimittatur uiuat^ pfi uatnsinlaboremanuQ.Siautê clericus fuerit terin anno, debetduriter uirgiscsc' di,pofttp annu dimitti, nec recipi in minifteriû ecclefix debet nifi pœnitêtiae ucr« cfara figna fpecimen^ certQrefipifcentix prxbeat, His etiam modis monachos Si moniales plecffendos. Veftitus^ abidiotis laicisuediuerfus eftin hoc côcilio conftitutus. Quid in hac fynodo de matrimoniofàcerdotum fit conftituturain'' uenics in nsfcriptoribus,quihanc fynodum diligentiusliteris mandarunt. Con ftitutum eft quotÿin hoccôcilio.utmonachifuas profeffiones rigide obferucnt, necàregulis quas femel uouerSt difcedant,SC belli tempore ieiunijs KorationP busconfuetis addantorationesSC freqoentioraieiunia. Item ftatuitur quod de? béant pecunia certa ftatuta multari qui aliquid facrorum gentilium fàciant.Hoc genus multis conftitutionibus qux uidebantur ad bonos mores, puramtç reli/ gionem facere ordinatis ♦ Carolomannus dat Bonifacio literas fuo figillo confix gnatasadomnes Gallixamp;Stotius Germanixprincipes Simagiftratus,adquof/ cunque uenturus fit, uteum excipiant, tutoq^ poflît fuum minifterium in ecclex fiaftico negotio exequi, defendant ficubi opus fiteum.Illö omnibus rebus quiz bus opus habeatiuuent. Poft multos exhauftoslaborcs,multas'q;pereg«'natioz nés facit eum Archiepifeopum Mogutinum Zacharias Pap3,ÔC Colonienfisec defix prxfecfturam adiungit.Nam meritus in omne fua peregrinaiione bene eft de Romana ecclefia.EffècirtJ ut multi Romampeterentcum oblationibus.Con trahucapoftolû miflum à Ponrificibus Romanis duo doefft uiri infur^ût, nomi na eorû erât Adelbertus Gallus,amp;Clcmês Scotus,îj Iwretici declarant, qgt; nomr nabâthuncBonifaciû adiilatorê Si mollem martyre, Hmul cum uita dotffrinam
eiuf
-ocr page 87-Lr I B E R VJt.-
çips l'ncafabant. Confercbantcçcurfum ei'us amp;nbsp;uitx genus ad apoßoIorS cxçm/ Qnod odiofiflîmum crat.Bonifacius de bis hære ticis Pontifid fcribic, accu/ fa.iqîeos ^auiter, Pontifex excômunicateos à: omnes qui eis crederent aut au/ dientes elTent.Simul prohibe! ne publicè doccât5aut in eccleftjs nllum locnm ha bçant.Poftquâ Stephanus 2.eledusad PontifïcatûRomanSeft,fcribitadeum Bonifacius Mogûtinus epifcopos, quid Romanæ ccclcfiïfua prxdicatione ad/ iecerit^quidporroin animohabeat quodadaugendâecclefiampertineat, Prx/ quocç fuppliciterjUt eum difcipulum fanditatis fuac agnofcat, Ô(. offert fe fuaq! omnia ad fanditatis eius pcdes. Subfjcit^ dodrinâ fuam ÔC quam traditu/ fus fit, SC quam hadenus docuerit iudicio Pontificis.In eadê epißola petit ut bo ’Mconfulatquodtardius uôlueritadeumfcripferittfeenim pngnaflecum gen ubus qux ferè triginta ecdcfîas labefecerint* Poft aliquot epifcopatus fui Mo/ guntiniannos digit uicariâquendâLuIlS in ecclefiâMoguntinâjipfêperRhe/ nomnaui defcenditinPhryfiâadpraedicandamrdigionemChriftianâ.Ibimori tur,funt autores inter quos Nauclcrus eftjquidicunt ab incredulis occifum.Po/ ftea uedS in monafteriû Fulda, quod ipfe fuis impenfis sedifîcarac, amp;nbsp;rebus ne/ cçHà rî] s inftruxerat.Scribût ubi funus monafterio appropinquauit, omnes cam pançfolito melius fonafle,fpÖtecß faa abft^ humana aut alrerius animalis,aut ret ope pulfaffe. Quod relinquo iudicâdu ali)s an crcdendû fit.MuIta huiufmodi ft gmenta fomnia extant qux etiâ faciunt ut uera non credantur. Et in hoc cofin gitingeniofus mille artifex Satan. Conftantinus v. his tcmporibus peraenitad imperium RomanujCuifuit uxor Hirene Germana, principis Bauariæ filia.Hec mulier ôd Conftantinus maritus eius propter imagines letaliter inuiceoderunt, Çôftantinus enim imaginum ofor omnia fimulachra dciecit amp;nbsp;fregit,illa aduer/ fatrix uiro magnis impenfis rcftituit fradas imagines. Qiias rurfum confradas cobuffit Imperator. Mulier loco unius ablatae reparauit binas imagines, Quod maritus ferre coadus ab uxore fuperba ôd faftu turgida, quia habuit fecum fen/ tientes omnes Romanxccclefix principes, amp;nbsp;patrocinâtes ei. Porrônô diflimu/ landum arbitror alios fcriptores aliter hxc habere,qui fer ibSt Hircnem illâ fuifle uxorcmLeonis4.SC huncConftantinums^fuiflèeius focerum. Côftantinum autemd,eiusfiliûcxtitifte,Et quodhzc Hirene focerifui Côft3ntini5.cadauerc fepulchro erucrit, Si exufti cinerê in mare mififfe,propterea quod imagines deic cerit ÔC côbufTerit, propter eandê caufam crudelis mulier eruit oculos filio fuo qaem ipfa genutrat,amp;aternocarcere tradiditcacum-Nullam aliâ ob caufam,^ ^uod patris adnerfus imagines animû gerebat. Pofi^ hxc patrauit inhumana fu perftitiofa mulier concilia côuocauitNicenû in quo fucrûttrecenti trigintaepi/ fcopi,in quo eft defînitû, imagines pofte tolerari amp;nbsp;literas nefeientiû litres eue* Poftquam acceffit hoius fynodi autoritas mulicris opinioni SC uoluntati,impie oitomiaCôftantinepoliain totaoriêtetcplaiimulachris.PoftillainRomanâ Occlefiâ officia fua Hirene mittit ad Pont.Rom, legatû fuû,qui ageret c6 pôtifi'ce ut Pontifexfuâ autoritatê interponendo effîceret apud Carols Magnô FrancŒ Ut cam uxorêduccret.DotêforeRomanû Imperia,fic^ Carols fore dominSoc cidentis ôforientisjPontifex intelligens érefua CarolumfuummancipiS^po tentiffimSeffe, agitdiligentiflîmS internunciS, nihil omittês quod ad rem perfî/ ciendam putauitidoneum. Hoc Hirenesconfilium ôf| pradicam illam refciuit NicephoruSjCÔftantinopolitanos«^ commonit,quid hinc futurum fi'texplicat, oratio ne negotio iSCpropofito fuo côuenienti, perfuadet,captamHirenemcon/ demnatàmad xternos carceres ineuftodiam duci.Suntquiferibuntinexiltum miffamfedcaptam .Dédit harc fuximpietatis haspœna.s, Alias fperauitnupti/ as, aliam cxcafutunqueïgnara mens aulam fQmniauitô^ cxpedauiu
His
-ocr page 88-^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A N4 chronic
Hl's ÉC1Î1 poribus Hum* percgrinus populos uenies tx Afia magno nufficrO ch/ ruit Vngariam, 6C Pannonia. Sunt qui ab his uolunt didam Vngariâ,ante Pan noniam nuncupatam .Hi imminentes GcrmailixaGermanis funtrepulfijfed nonincolumcs:pentenim in una pogna ferètotus exercitos.Quarc expert! Ger manorum uirtutem, uertebant uim bellorum fuorum in Côftantinopolitanum regnum. Quotidiecp aliquid in oriente Saraceni fibifubieceruntjquodcrat im/ perq Romanyamfataliter ein ruebatjdeuoloebaf^ad alios. Romani erâtin^ib/ lós Gälliarum reges Francos intenti^ qui indies creicebant. Tentaruntquidê all quando Côftantinopolitani principes fuam fortunam aduerfus T urcas/ed gidèjanimusillis cratiripatinisdomi. Delicias amp;prpfcntcm luxumcorporiarz ridentêprscfcrebantglorixueraeamp;uirtutiquxdurat. Quare fadum eft ut tribu/ tarq cum magna ignominia fadi fint Turcis, Solam^ Thraciam reliquâ habuez rint, imônon habuerint/ed in eaTurco feruierintjnam plus ferc tributi annui co gebantur T urco dare quâm ipfi acceperint.Et talis erat rerû ftatos ut omnes pau locordatiores praruiderintamp;Tprjcdixerintj nifi reges GalIixcuGermanis rebus ih extremo periculo côfiftentibus fubueniantjOmniajCô oefitjin poteflatemTur ex fore.Sed principibus pleriftÿ Ôi eeclcfiafticis amp;nbsp;fccularibusjquos uocant/uit gratius ociû in delici)s ÔC pompa aulicàjquam utferuareuoluerint tot homines, régna tam eximia. Anno76o. moritur Aiftulphus Longobardarûrex, de quo fuprà.RegnûigfturinuaditDefideriusprinccps Etrurix.TamgrauitertulitRaz chifius Aiftulphi frater regnû ad aliènes puenirc, ut rclida uita monaftica,nam in monafterio fuit monachus,coî’gitcp exercitum quem ducitaduerfum Défide rium. Portoomnes Longobardx fauchantamp;ftud£bantfratri regis fût Defide riusinuocatKomanûPonrifîcem.promittitfeetfuadeuotafutnraPontificiRo mano.Seomnibus fuis facultatibusdefenfurnecclefiam. NonferegemLongo bardarum futurum fed PontifieemRomanum. Hxcomnta iuramêto quàm po teftreligiofiftimocôfirmat, Accufatmultisnominibusapofîatam monaebufic cnim uocabat.nifi odiretSc côtemneret religionê non reliquifict.inqoit uitxg^'* nus quod fèmel inftituerat. Prxterea fratre exemple effe quid debcat ecclefiaab illo expedare. Omniaci^ quxünquam Aiftulphus in Romanos Pontifices fccez ratjcômerando exaggerat Pôtifcx perfuadetur,fcribit imperiofè Rachifio à proz pofito defiftatjin monafterium iè conferat.pccnitentiam agat,fi hoc fadurus fît, fe eum abfoluturûjfi non excômunicaturum ôf perfecuturum donee redigatjUt nefcïat quo fcuerrât.amp;cxtera hoc genus pluraminatur.MoxtÿappellatDefidc rium regemjSC ungiteum.Eratcp tanta iam Romani Pontifîcis autoritas,utLon gobardx coadi ne hifcerc quidem aufifuerint côtra regem Defideriû. Cum auz rem Pipinus Cat oli Magni pater uita efief defundus. AttçetiâPapa Paulus laz borarct morbo à que nô pofteliberariuno ore prxfagiel automnes Rcmx mez dieted ubi cognouitDefîderios rex (nam ciufmodi res latere reges nópoftunt, quibus funt longiftîmx aures amp;nbsp;multi oculCnoua ex rei euen tu côfilia capitnoz uas magnasqj fumit fpes, impiger natura ad res huiufmodi fiegerendas home, mittitfcftinâterprincipcmcuiprxtcralios ftdcbatplurimS,Rcmâcummunerl bus amp;nbsp;miliubusj ut donis primum Conftantinum fuum fratrem Papam conare tur efîîcerc, fi dona hoc efficerc non ualerêt, ui amp;nbsp;armis extorquerct eledionem fratris futfperabataurcm per fratrem fuum adpontifi'catum euedum feforclmz peratorem Romanum,amp; fratris autoritate fiC potentia magna gcflurum.Confiz îioÔLConatuiillieuentusrefpondebfuftragtjsquorundam cligiturhicCcftan/ tinus frater Defidettj,amp;: ui ai mûq; in pontificatu per fratris eperâ dctineiurjccn tra P hilippicS qui etiS eledus fuerat, moltc^ pluribus fufiragrjs, fed at ma eum defedçdetccerunfRcmaniueromoleflèferentcs üimilftm,Côiunxcruntcigd
fccardinaz
-ocr page 89-t t B Ê ft Vii* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4?
fe catdinaiibus epifcopis,8ó clcgcrut Stephanutïi cïus nominis tcrtfum, Etfrä trcm Defiderïj Conftantinum cogut ut pontificatum refignet. Defidcrius üfchit poft has turbas Romam, ftmulacleharum rerum omnium ignarû. Eledo Pon/ tiftci aduerfus fratrê fuum familiariftimè dC blandiiïimèalloquitur, admiffus ad dfcüla pcdum gracias agit,Irafcitur fratri Coftantino quod tantam rem conatns ftccontra patres quos regi fpiritu ßndo (ècredéte aftirmat. lubet deinftindoti/ bus ô^s qui ilii autores Pontificatum petendi fuerûtfumere dignas poenas, tii/ digniflimè fe ferre fïmulat,quod rem tantam celarit fe.Sed non mirari neep enini ftatrèm nefciûfuifîequo animo tuliflet Deftderiusftdehoepropoftto £)C iftanc phanda ui cercior fatftus fuiflet,Iurat quoep Pontificifepatrocinaturü Omnibus (ais opibus amp;nbsp;uiribus fedi apoftolicx- Pacem^ xternä cum eeelefîa pollicet fe fer uaturum. Audurumep eeelefîam quibufcuncp rébus poflct,SC earn reîigionê fi/ bi cordi eflê perfuadere conatur,quicûcp Pontificê onendat, offendere oC ipfuni deum.Hxc omnia ex falfo corde procedere feiebant pontifîctj, neep quicquâ cre debât ilii,qui anteafatis rebus ipfis teftatusfueratanimam fuum malum in Poii tifices. Deftderius uerointelligens fcfufpedum elle perfidei, nihilc^illi credi in RomanacUria, Côtratpfcaliquidjparturire pôtifîcios,aperte fîthoftis Papx,dc/ ciaratep animû palàm inPôtifices Romanos. Quicquidputauit Romano Pon/ tifici nocere cfticit, nulla impenfarû ratione habita, tantum odium potuit in uiro alioqui pecunig ftudio infaniête.Pr^ter reliqua detrimenta quibus incômodauit Romane cUrix,reftituitCgfàris Romçprxfcdum Affîartamin priftinum locuni 8^poteffatem fuam.Iuflitîpferuos ecckfîx orationil^us uacare. Quos a' partibus Pontificis ftare cognouit Romanos necauitjmultoscp fufpcdos tantum Pontiff ris fouere partes in exilium miftt, Epifeopis quibufdam exautoracis, qui fcilicec Pontificem iuuabant, alios hoftes Pontificis elegit,Quafdam pontifieix fèdis ur bcs expugnatas pro fuis pofîîdct. Pontifex clàm hxc omnia queritur apud Cà folum Gallic regem,in quoomnes fuashabebâtipes pofitas,fèddum hxcperle gatos agit in Gallfjs,mitrit ad Defiderium Abbatcm cui in mâdatis dcdit,ut ob/ teftetur Defideriû humiliter, ut àpropofîto defiftat, urbis ecclefix armis ereptàs reftituat,nempc(nifallor)FauentiâjFerrariâ,Com3ch5,Raueniwm,Vrblnumj Eugubium,Senogalliam,Bler3m,Ôriculum, Hxc petit Papa no guod fperaret aliquid â Dcfiderio,fed ut negligentiorem eum reddat, perfuadeattç fibi nullunl aliud quxri medium a Pontince. Deftderius inflatus fuccefTibus, fuperbè SC cori tnmeliofé refpondet legato Abbati. lubet Pontifici renunciare ut ipfe ueniàt,fc/ cumep prxfens agatjàlioqui fc Romam uertturüm hofpes non commodUs. Pa/ pa,hoc nuncio audito, munit prxftd^rjs urbê,claudit portas, procurât cômeatuni amp;nbsp;omnia qux ad bellû obftdionémcpfercndam neccfïària uidebantur. Precibùs per freqüêtes legatos inUoéat regem Galliarum. Deftderius ubi certior fit unde: Pontifex fperet3UXilium,ÔÔ Carolurti conferibere exercitüm quem ducat in (ta. liam.ïtcrum cortaturperafïcntationemfeinfinuarePontifici,fedfruftra.EtDe/ (tdcrtj ftupiditas magna fine dubio fuit,qui fpcrauit fe fidê aut gratiâ apud Ponti ficios reperturum,qui rôties perfidus contra fidem amp;nbsp;fœdus QC iufiurandumegc rat. Carolus igiturconferipto magUo exerercitu Germanorum amp;nbsp;Galiorum pc detentim uerius Italiâ ducit copias, fed mittit priuslegatos qui uerbis agâteum DefideriOjUt ecclefix reddat poflèfîiones qoas occuparat. Pollicetur amicitiani, alioqui omnibus uiribus pontificiâ fèdem defenfurû minatur, Vim prxterea ma gnam fedarè uellepecunixut rcs componatur j ne bello tam graui agenduni fit» Deftderius quo ad çquiores côditiones fubmittit fc Francus hoc clatior, durior, pertinacior fît. v elociter igitur claudit prxfidqs omnes uias in montibus,pet quos iter erat ex Gallia Carolo lt;nbsp;Catolus ffetus milite Germano hoffe in mon/
h tii
-ocr page 90-ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e E R H A N. . C H R o H I C*
n'sangùfiijs adontur,quâtumuisinlodsini'quis.Djffîcultasfuitm3gnajfedrtta iormüitû uirtus.Per loca iter fadunt qux nonuidebanturaccefTahonu'ni. QuP dam cum prxfidqs in anguftijs pugnantes pracfidia detjdunt. Ita multitudine róborcmilitum per anguftias irrumpitjhoftem in fiigam agit,qui mukis amiflîs fugit in mumtiffimas Italiæ urbcs,quas Carolus obfidens capit.Quanquam ferc omncs ultro obuiam uenerintjamp; feantcaduentum hoftis in poteftatcm obtule* tint.Quidam amicorum Defidertj Coftantinopolim fugiunt.Carolus fine prx/ Iio totamferèltaliamfibifubtjcit, KeginamDefideri]uxorêquoq!addlt;diuogt; nem cogit ♦ His rebus féliciter ex animi uoto peradis Carolus Romam ucnit ad Pontificem Adrianum,qui erat turn Papa, excipitor ceuobediensfiliusaparre. Carolas genibus flexis ofculatur pedes Adriani .Benedixit igitar Carola Ponti fex liberahflima bencdidionc. Poft benedidioncm fcriutinter fe foedus xtcrnS, interpofîtoioramêto religiofiflimo, Et talefccdus amicitiami^ qua ardior nulla excogitari poteft. Quicquid Pipinus donorum ÔC priuilegiorô contulerat in fc/ dem pontificiam Romanam, id omnefilius cius Carolus non modo ratu habet, fed multipliciter liberalifliftie auget. Ingentibus muneribus condonat Romana tcmpla. Hxc omniaiurciurandOjliteris ÔCfîgillocorroborât. Nondumautern Defiderius erat captus,aut è medio fublatusjled obfeflus Papip per partem regff exercitus dum hxc Romae agutur. Igitur coniungit Carolus cxercitum quern fe/ cum habebat Romas, illi quern ante Papiam reliquerat ad obfidendum Defide/ rium Jgitur Papia uehementifame amp;nbsp;crudeli peftilentialaborante,auda ad mcc nia obfidionCjdediderQt fe urbani,in uincula côtjcitur Defiderius cum uxore dC liberis,6d in cathenis ducitur in triumpho i n Gallias. Collocat prasfidia franco/ rum ex Germania Mediolanum, Papiam,Veronam,fed quid nomina locorum comemorem,Omnia ferèoppida,omniarura I rancis complet, datqjilhs habita tioncs pertotam Italiam.Pracuidebatenirn fratiê Dcfidertj Algedifium, quicori , fugerat ad Cssfarem Conftantinopolitanum,colleda quapiam manu conatorS recuperarcfraternum 0^ paternum regnum. Id quodacciditnon multo poft di/ feeffum Caroli ex Italia.Venit cnim Agedifius cû maioribus quam quifquâex/ pcdarit,coptjs adiutus ab Imperatore Coftantinopolitano.Qui pnmuattigit Italia, cxceptus eft ab qs Germanis, qui propterea erâtin Italia relidi à Carolo, Amifliseß coptjs fereomibus,tpfc Algedifius capit trucidaturc^.ltacp Italia mul ris diuturnis bellis fine intcrmiflionefatigata,bcncficio Caroli Galliatn tegis pace Sc trâquillitatefruitur.AdrianuspofthasccogitconciliûjadiutusàCaroio, in quo cocilio datur plena poteftas Carolo eligêdi Pontifice Roman6,nec lice/ re ftatuitur ul li religioforû autfcculariS,quos uocant, principS contra ucl dicerc uel fentire.Itein eo cocilio dccernitur, ut omncs epifeopi 8C arebiepifeopi pallia à Carolo Germano Francoru regi côparent.Quicunœ côtrà autdixerintaut fe/ cerint,ut excomunicentur habeteadem conftitutio. Hxconftitutionts moltas cotentiones pepererunt,ante^ pofteri Pontifices a pofteris Imperatoribus Ro/ manis hxc priuilegia rurfus extoricrint. Ante hoc bellu, Carolus ftatim apatris lui morte armis Aquitaniâ imperio fuo adqcit,uido ÔCcxpulfo Aquitanie prin/ cipe,qui confugit ad regê Valconix,quo cum amicitiâ amp;nbsp;ncceffîtudinê ueterem habebat. Carolus minatur régi nifi reddat Hunuld0,nam hoc nomine uocaba/ tur Aquitaniçprinccps,feomnem uim belli in ipfum translaturum.Qui cum co gitarct Sc deliberaret quid honeftum,utile SC ncceflariû cflet,SC no ftatim humi/ liter faceret qux petebat Carolas, tnuadit armis regem Hunuldi hofpitem, uin/ cit,ambodediderQt le, iurct^illo belli fit Caroli Aquitania 0^ Vafconia. Interca moritur Carolomânus tota nobilitas elegit Carolum ut folus regnet, quoniani rariftimam felicitatem QC dexteritatem in rebus potilfimum bellieis uidebannn uiro
-ocr page 91-LIBER Vil.
üiro. Pofthxc tertium fufccpit bcllum, lt;]ood pater Pipinus poft feimperfedum teh'querat.Nec diffidlius pcriculofîusue autetiam magi's diuturnum ullum bel-* Jumgeflit, ErantnancßaduerfusSaxones,quifunt Germanise durilaboribus affueti, nec dum erât Chriftiani, cum ijs bellum triginta annis geflît, QC cruêtum bellum.S^e uidus difeedere coadus eft, ixpe uidor compofita conditionibus pace difcenitjfed à difcelTu nihil obfidibus datis, nihil promiffisj nihil iuramdo, nihil literis confignatis mouebantur, defciuerunt fxpe. Carolus diu inops coiv filij quid ageret cum hominibus barbaris, qui nulla ratione Se uia in officio reti-* neri poterant,tandê huic male mederi uolens incolas educit ex aedibus fuis, alijs ineorum agrum miffisjdifperfittçf axones per Germaniâ,amp; Gallias, quoftlani in Latium ad colendarura mifit. Haccç ratione domuit,quinullis armis, minis amp;nbsp;cedibus domari poterät. Fadus autem eorum dominus Idolorum cultum SC ritus gentiles deteftandos fuftulit, coè'git^ eos ad Romanæ ecclefix cerimonias, quibus diu répugnantes uix afuefadi iunt, Multis occifis propter ritus ftios gen tiles, a quibus auelli tarn difficile poterant. Erantconftituti Scabini quos nomi/ nant,quibus erat poteftas laqueo fufpêdendi,aut gladio interftcendi omnes qui gentiliterlacra faciebant,autecclefiafticas cerimonias contemnebant,contra fa/ aentes uel etiam loquentes. De ffs feribit Aeneas Syluius. Saxonibus omni/ ho fub iugum miflis, T urex itcrum in Hifpantjs multa uaftarant, abdudisinco liSjipfi ftdes SC poffefli'ones occuparant,femper^latius fua propagarant, Caro lusigitura PontiflceôeHifpanisinuocatur,maiorum fuorumquoep exemplo inaicatur,parat igitur profedionem in Hifpanias aduerfus Turcos, qui maiori/ bus animis Se coptjs quam prioribus temporibus illud bellum fufeeperant.V c/ nit Carolus,Turexintelligentes regem cupidum pugnädi, uidentes fiinul fuo/ rum alacritatemSe animos fpeuidorixfuturxplenoSjdefcendunt in planiciem, adprxliumparatosfeoftentant, Carolusfuospro temporeadhortatuseft,Sein memoriam reuocat, quam fine Chriftianorufanguinc Pipinus pater fuus illos oicerit.lam^multo potentiores fe pluribustç inftrudos copqs.Diffîmulans ma iorem Tnrearû multitudinem. Hxc cum multis ÔC eloquenter,fuit enim facun/ dusjdicit, equitatusutriufegexercitusconcurrunt,Turcxieuionbus fuis equis cedunt,incertuman de induftria,an impetum noftrorum no potuerint ferre,no/ ftriincautiusfequuntur.fugientes ufiç poftpeditatum Turcorum, quo circum uenti ad unö omnes font partim occifij, partim capti. Sicep périt equitatus fereto/ (US,in quo multum fpei habebat Carolus. Pauci qui circa regem manferät apud exercitum fupcrerant,fed ij pauciores quam ut magno ufui eflepoflint.Hic uc/ roerant tarn propinquiexercituutreferrepedemnonliceret. AlioquiconfiliS fuifletintra munitionesreducerecxcrcitûôCrcparare equitatS. Confufus igitur Carolus, cogitur inuitus pugnare, QC ü uideret fuorum animü iamdudum in pc des delapfum, poft fcilicet équités amiffos, in quibus magna erat pars uidorix. Turexgeftientes animis curfu citato in noftrosirruunt, qui diutius actius^pu/ gnarunt, quäm prudens harum rerum iudex fperaffet : fed tarnen poft tres qua/ tuoru’ehoras in fuga falutem quxrunt, qux paucis faluti effe potuit, pauci inco/ lûmes euaferunt, cum equitibus qui reliqui erant Carolus euafit. Qtiantus ter/ tor Italiæ 5c Gallix illam Caroli fugam iccutus fit,uerbis confequi non eft poflî bile.Saracenienim perfequebanturfugientesufque ad fines Hifpanix,Carolus animo non fradus fuos confolatur, deum fic paffum fuos tentari, fed non pror/ fusabieciffe. Pollicetur breui rerum mirabilem oiciffitudinem. Nechoefadum uirtute Turcarum, fed temeritate equitS qui prxeipitarint fe cum effent uidores (n certam mortem : iam enim uidoriä in manibus fibi fouiffe,fi illi caute infecuti
h 2 fuiftent
-ocr page 92-r 1^0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. C H R O N I G
fuifTent hoftcs fugientes lam hottes clatos uïdoria fux hatte tiirtuti afenhere; omnta negligcnter admim'ttraturos.Mittit externplo nuncios in Germaniam ÔC Italiam, qui cogûtexercitum quam poflînt maximum, omnes ubkj parati funt commune periculum depellere.Conuenitexercitus ex Germania, Gallijs amp;nbsp;Ica lia quantus uix hominum memoria fuiteodem tempore congregatus, mira ue/ locitate, non crcdibilibus itineribus obuiam ueniant hofti, iam omnia uida pu/ tantû Carolus quàm ardiffîmè cogitcopias quo fpeciem paucorum prxberet exercitusjdoncc hottes fe demilêruntinxquam planiciem. Vbi(^ uentum eft ut f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neuter exercitus fine pernicie in cattra redire poflèt. Imperat ut équités lacefTant
T urcarum equitatum, laceffîti accurrunt,impetum uero nottrorum non feren/ tes, uel nt quidam iudicarunt, ex compofito fugientes ucrtuntterga,fednottris prxceptum fuerat,ne cupidius perfequentes eos circumuenirentur,in medio igi turcurfu fittuntequos. Cum igitur co dedudiciïèntut neutris liceret in cattra redire,pugna dcuitata,diducit Carolos fuum exercitumqui fpifliflîmè ftete/ ratjfilt;? aciera inttruit.Quam multitudinem hottis uidenSiintelligenscß propterea coados fuiflêin anguttias,quo ipfe in harenas defeenderet, timorem diffîmula/ reita non potuit,quin daretclara fuxformidinis figna, Carolus (uos alloquitur, certum fe habçre oraculum â deo,hos fibi in manus datos.Iam animo uiéios ^dt cumfpicere fugâ,6lt;c. Scribût hittorix de comité Palatino Colando Germano, quod ante prxlium cômittum fingulariprxiio cquettri, quod paribus côditioni bus côparatum erat, Turcâ nobilcm in rc militari infolitx ttaturx ulrum uteerit fiCinterfecerit. Sedita feflus in ca pugna fuit,6e fiti confedus, ut ôd iplêcorre/ ptus febre mortuus fit. De illo uiro ôe alia infi'gnia fada refcrûtur, Singularialio certamine uicit principem Marfuriû. Cohortatus milites,ut iam dixi,Carolus fi gnûpugnx dat,concurrit,acerrimèpugnatur, equitatus nottri pars in fugâadu hottilem equitatum fubmouetlongius,6e diflïpatos quos coniequi poffunt in/ terfîciunt nottri ♦ Reliqua pars ( nam in duas partes diuiferat equitatum ) hofti'* Icm ordincm perrumpit. Perturbato ordinc contjciunt fe in pedes,uertunt^ter ga, quibusobutj nottri équités uidores, qui diflîparantimodeleuerantSarace/ norum equitatum, interficiunt fine numero multitudinem hottium.Detentoscp hottes per équités nottros peditatus aflèqnitur î occiduntur igitur 8C capiuntur incredibili numero. Recuperatis ergo omnibus in Hifpania, hottibus fubmo/ fis ufquein Africam 6e Afiam, Carolus dimittit exercitum, redit triumphans ad fuos. Non diu pott hoc bellum féliciter adfinem perdudum, Princeps Ba/ uarorumabuxorefua (quxerat filiaDefiderij regisdcquofuprà,ôeodiopro/ pter patremDefiderium habuit Carolum ) irata perfuafus Carolo indicitbellS. Qnod confilium uxoris illi ceflît qualem plerunquc mulierum maximeira corn motarumconfiliacuentum habere folent. Boëmosigitur âe Vngaros côtraCa rolum euocatos ttipendio 6e promiflîs ampliffimis condudos. Quos cum con feriptos uno atque altero menfe aluiffèt,inciperent^ defîccre neceiraria,incipie/ bant Vngari SeBoëmi reuolarc in patriam. Hoctf plures fecerunt quod Caro/ li nomen aduenientis terruit eos. Bauarus difeeflu militum, quibus iê 6e fortu/ nas fuas crediderat confufus, à Carolo petit pacem ôe gratiam. Detettans fe qui tam ftultus fuerit, ut ttulta uxoris confilia exequi conatus fit. Carolus uocat Bauarum Tafillum, nam hoc principi nomen erat,ad fe Vuormaciam,ubifor/ te erat cum,ibi pax fit,dantur a principe régiobfides 12. addito religiofèiuramen/ to, Carolus firmam exittimâs pacem proficiieitur in Gallias, dimitfcns copias. Vxorprincipis filiaDcfidertjpatriscalamitatum quas à Carolo acceperat non oblita^ ira obcxcata non ccflài maritum, à quo amabatuf, incitare aduerfus Ca/ roluns
-ocr page 93--LIEE R • V II* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÔJ
tolüm, rurfum fgi’turinfanis lïatx uxoris confilqs Si predbus indudîus, contra ■fœdus Si l'uramentuni rcgi przftitum agit. Quare à Pontifice Romano cxcom? municatur,SC tribus locis contra eum mittit Carolus tres exercitusj quorum mi/ nimuseratualidiormuItôBauaro principe« Eratautêipferex in exercitueo qui abea parte ueneratubieft Augufta Vindelicorum , Venir ergo Princeps dcSpc ratis rebus fuis, ad Carolum ante eum in terram procides, fuppliciter gratiam ôd mifericordiam petens,SC utcunq^ excufans refellens^ quxdam obieda. Caro/ lus magnam femper laudem putâs uidis Si fupplicibus ignofcere,amp; multa con donare, iractp non obedire, ignofcit, renouare iuramentum Si obfidibus priori/ bus adderefilium ex Principe legitimo thoro natum,impcrat. Hxc fiunt,Caro/ lus confolatum Siadmonitum quod boni uiriofficium fît, dimittitad fuos,iplè in Gallix regnum reuertitur, Porrôcsccus erga uxorem amor,8C cxca uxoris ira «lanebant. Vxor non definit fecura reuoluere patria fui miferias,amp; in quo loco poflet eflc nifi hic Carolus fuifret,;quotidie repetit ueterâ fuâcantilena apud ma titum,a quo amari impenfius fe fciebat. Multa quibus Carolus poflet minui ex/ cogitât» Saxones expedare occafîonem iamdiujqua iugum Caroli abijeiant. In Italia res nouas plerofcß Principes uiros Si ecckfiafticorum Si fecularium opta/ re» Neminem ufquam gentium eflè qui Caroli potentiam no imminotam uelit# lamiam enim futurum,ut omnibus|Principibus ceu mancipijsjad nutum illi fer uicndum fît » Exprobrat etiam fubinde quod facile uideat fe no amari, qui ita pa tris fui iniurias ncglfgat » Hoc genus fîgmêtis iterS uincit mariti amore languen tis animum caecum, bedaccidit illi quodomnibus cÔtingit qui mulierum ( nam omnes ft ultae funt, linguacitate faciunt quaedam quidem ut non cordatis uidean turprudêtes,cum fintcacteris utnequiorcs,ita ftultiores,quarenaturxdinin3tçle ge uiros fequi debent ceu uir deum ’quocun«^ uocat ) confilia fequuntur « IteriS enim accufatur apud Carola de perfidia,quod^res nouas inolitus fitcotra Ca/ rolum. Carolus mittit ad eB,expoftulat,minatur illi, Ille petit feprxfentêprxfen tiexcufare » Carolus iubet uenire,ucnit,conatur fe excuiare,fed non potuitaccti fTatoribus exaduerfb refpondere quod eflet ad exeufationê fatis.Extabantexem plaria literarum quibus in Italia commouere uolueratquofdam Principes» Ex/ tabanteius fadiaamp;didaquxnegarinonpoterant» Damnaturergo laefxmaie/ ftatis crimine. Orabat^ folum pro tempore quo pofltt pcccatorum fuorum pœ nitentiam agerc antemortem» Carolus donauit illi uitam,claufituero ilium Si filium eius in monafterium, ut illic poenttentiam agcrent. Rcliqui omnes cius profapiae inexilium mittuntur«
DE GERMANIS
LIBER O C T A V V S,
V M igitur Bauariam fuam feciflet iure de quo didum,cau/ fasbellorum dederuntuicina Pannonia Si \ ngaria,aduer/ fus quos odo bella geflitannos, inhis bellis fspe pugnatS eft, Marsi^ dubius modo' in illam modo in aliam parte incli/ nauit fe.Sed maior potêtia,maiores opes Si copig Caroli tan dem fuperiores euaferût » Sed tantû fanguinis prius effufum ^eftjUttn multts oppidis ne unus guide uir inueniri potuerit» h * 5 nam
-ocr page 94-éZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M rA N. C H R O N I C.
ham perti'nada corum tanta fuit, utièdarcnolueïintdonecad camraritatcmré* gt;nbsp;redadi fint,ut nulla reliqua fpes eflè poffèt. Omnis nobilitas in Vngaria amp;nbsp;Pan iionia petit in ijs odo annis. ßellQ in quo plus fit elFufum fanguinis uix fuit un^ quam.Inexhaoftos thefauros reperifiè dicitur Carolus apud V ngaros. His fpo lijs Sc his thefauris multas ccdefias et monafteria çdificauit rex Carolus,ampliP fimetç donauit facerdotum coll egtj s qux ex hofte confecutus erat. Mukas diui/ tias ecclefi'arum ÔC monafteriorum collegia acceperunt ab hocrege.Scd dilfimii landumnôefi:,quodfummacuraftudueritcauereneperfonxirreligiofxillabo naconfumerent.Voluitenim ocium côtemplandiSCorandt illis facultatibusfo uere,uoluiteducari bonos SC dodos uiros ad pietatem qui alios erudireadiuftl tiam ualerent. 1 ta non minus religione quam bellicis rebus magnus fuit. Cuius quidem uirtutes 6C triumphos, paceSC bello res gcftas confequi non poifumus uerbis,nam fortitudine ÔC fingulari induftria GalliarQ regnS à patre fufceptuni îcadilatauitjUtquâtumuisamplSjduplumtamen reddiderit.Accepcrat enim hx reditate a patre earn partem Gallix quae inter Rhenum ÔC Ligurim fluuiS, Occa nuracpSCmareBalearicQ fitaeft. Acceperat^eam partem Germaniae, quae inter Saxoniam SC Danubium SC Salam flu uiumjqui Sorabos à Thuringis feparat,cî regionê quam incolebât Alemani SC Boioartj. His àpatre acceptis adiecitarmis Aquitaniam, SC Vafeoniâ, totumep Pyrenci montisiugum ufcp ad Iberóamné, qui apud Nauarros featuriens fertur per fœcundifîîma Hifpaniac rura iuxta mot nia Dertofï urbis Balearico mari infîuit. Adiccit quoc^ Icaliam totam ulcç in Ca labriam minorem,ubi funt Grgeorum SC Beneuentanorn cÔfinia. Adiedtetiam Saxoniam citra ÔC trans Albim magnam Germaniæ partem, AdiecitSC Pannoz niam ÔC Vngariâ,ôC regiones fitas in altera Danubij ripa, Daciâ fcilicet,lfl:riâ SC Liburniam Dalmatiam^. Adiecitetiam barbaras illas gêtes qux intra Rhenum ac \ iftulam fluuioSjOceanum mare 8C Danubium degunt,qux Germanisan/ numerantur,quanquam moribus ÔC habitu diflimiles fint,lingua autê non mul turn uariant. Acceditetiam ad gloriam huius CaroÜ, quod omnes non modo fî nitimi reges, fed etiam in extremis terris habitantes eum ceû dominû fuum ho/ norarint,munera miferintjmultis modis animum fuum erga eum dedararint bc neuolum. Aaron rexPerfarûpotentilïïmus mißt ad Carolum hue legatos,an/ no domini 8o7.qui ferebâtilli ampliflima munera »planecpdigna quxâ tali rege ad tantum regem mitterentur. Erant autem tria tentoria uario colore diftinda ta berrrime, inufitatx magnitudinis, omnia byfîîna tam tentoria quàm funes eoriï; Mifitetiam per eofdem legatos dono pallia ferica multa in quibus ars materiam quâtumuis preciofam uincebatEt preciofiflïma unguenta ac balfamum,8C ho/ rologium exauro miroartificio compofitum,in quo u.horarum curfusadClc/ pfydram uertebatur, cum totidem xreis fphxrulis qux ad completionem fingula rum horarum deddebant,SC cafu fubiedum cymbalum tinnirc faciebantjhabe/ bat quotç horologium duodedm équités, qui per duodccim feneftras comple/ tishorisexibant.finguli fingulishorisexeuntes feneftras fingulas daudebant* quxapertx erât,fic(^ cum die daudebâtur omnes feneftrx,inerant prxterea mira bilia alia in horologio illo qux enumerâdi locus hic non eft.Imperatores quoc^ Conftantinopolitanifrequentes ad cum miferuntlegatos, amicitiam dus expe/ tcntes,uel,ut ucrifimilius eftjtimorem fuum déclarantes. Qpibus ôC fi fciuitnon poiTecharum, tarnen proptercommuncm pacemôC uitanda fcandala cum illis focictatem ÔC pacem feruauit. Quanquam nonignoraretGrxcosFrancorum potentixinimicoseflcjScConftantinopolitanis Imperatoribus in oreôCcordc elïè illud frequens roy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tvs, yihevet ».
Carolua
-ocr page 95-LI BER V Uh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éf
Garolus muka loca rcgnorum fuorum xdifictjs exornarc,max{m^ ccdeRarG fa-» bn'cas curx habuk.l n his operibus eins eximium eft/emplum Aquifgrani extru dum mkabiltmagnifico^opereyad cuius zdifîcarionê è Roma ÔC Rauëna mar *nora Ôc colûnas aducxit.Imperauitnç ubicp in regno fuo abbatibus et epifeopis, pfilatis^alijs ccclefiarûjUt honeftèxdifîcent, ne pecunia in luxum uidus côfu/ meretur» Monafteriaquotç fcribuntfundaflejUtitaloquarjiccGdum nurncrum alphabeti Jiterarumjin fingulis monafterijs fîngulas aureas literas pofuifle. Suis quot^ impenfîs pontem Moguntiç fccit tranfrhenum quingentorum paiTuum. Qui tarnen incendio côfumptus eft anno ante mortem ipfius.Quod praciagtj de morte eius loco eft habitum. Et palatia operum eximiorum sc^cauitjUnG non longèàMogGtia iuxtauillam Ingelheim, in qua uilla natum ex Pipino pâtre SC Bertha uxorecius. Aliud palatiumNouimagq fuper Vahulamfluuiumcôftrii
\ t redeamus ad bella ab eo gefta, non multG poft deuidos Vngaros ÔC Pan nones de quibus paulo ante diximus, cum copijs Carolus miftt filium fuum Ca *^olum in Daniam leptêtrionalem contra eius populi regem GotfredG,qui quo** hdianis excurfîonibus Saxones SC Phryfios uicinos^ alios deuaftabant. Cumep bicrex Gotfredus in animo haberetmaius aliquid gerere,eiretcßinexcrcitu ma/ •ore quàm un^ antea habuerat/nterfîcit à fuo ipfîus filio, propter repudiatâ ma •rem fuâ, amp;nbsp;aliam à pâtre dudâ. Dani aliQ mox elegerunt regem,qui cG Carola côponitpacê. Atcç utrincß dimittiturexercitus. Suntautores quoep qui fcnpca reliqueru nt,poft hadenus omnia dida, ab eo pettjflè auxiliares copias SC conii lium Conftantinum Conftantinopolitanum Imperatorem, aduerfus Turcam^ Ipfumq; Carolum colleda ondicçex Germania, Gallif s,Hifpaniis,ôlt;rlraliâ ma/ nUjin Afîam profcdG,Turcos frequêtibas prxlijs uidos profligafîè,amp; in ca ex/ peditionc ufcç Hierofolymâ perucniflèincolumêincolumicpexercitu, multas il line fecum adportaflè rcliquias,qügadhuc hodie in quibufdâ Germanix SC Gai-liarû ecclefijs maioribus oftut'intur.Vbiredijt ex Hierofolymâ in régna fua ex/ Ccptuseftcûomniquxabh.-.'.iincexcogitaripotuitreuerentia. VxoreshabuiC primamHirmigardam filiamDefidcrtjLongobardorGregis,quâpoftprimum natim annum rcpuaiauit.Cauiàm iuftam feribuntfuifle/êd nullam audio. Poft banc repudiatâ duxit nobilitatc SC formaincôparabilem ègenre SueuorG puel/, lam nomine Hildcgardem,de ftirpe Gotfredi ducis Sueuorum. Hxcfecit Caro lutn tribus filqs parentem,quibus impofita funt nomina hxc:Carolus,Pipinusgt; amp;: L’udouicus.Mortua autem eft Hildegardis, anno domini 79î.Calend.Maq\ Poft hanc duxit fîliâ Rudolphi comitis de Fra ncta orien tali,nomine Faftradam, ex qua genuit filias duas Theoderatam SC Hiltrudem. Habuit autem ex Hilde/ garde etiâ tres filias,nomjntbas Rutrudis,Bertha SC Giièla, Anno domini 794, moritur Faftrada, hac defunda, Lutgardam duxit uxorê, qux fterilis apud cum manfit. Poft mortem Lufgardxufusdiciturcôcubinis,primum GeriuindacîÈ Saxonia qux illi peperit filiam,qux nominata eft Adeltrad,Deinde aliam habuic concubinamRcginamtficenim uocabatur, qux genuit ex illo DrugonêôdHu gonem elegantes puellos.Poftremo concubinamhabuitappellatam Alindam, ex qua natus eft Theodoricus. Variantinhis non parnautores, hxc mihi omnia diligenter expendenti uero propiora uila font. Tres uero folum ex legitimo thoro fufcepilTe filios,abundé teftari mihi uidetur teftamentum quod poft mor/ tem feruandum ordinauit. Sic enim ad uerbum fonat : In nomine patris,ô(^ fîltj, amp;nbsp;fpiritus fandi.Imperator Cxfar Carolus rex Francorum inuidiffimus,ôd Roman, redorimperq pius feüx uidor ac triumphator femper Auguftusomnl bus fîdelibus fandxdeiecclefiæ.qui fubnoftro imperioconftituti funt. SicuC omnibus uobis notum eße credimus quomodo diuina dementUcuius nutu ad
■ '........ ■ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;........... occafum
-ocr page 96-^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMA N. C H R O N I C.
óccafumténdcnriafêculaper fucccffîones generatfonum reparatîoncs geficta^ tur/res nobi's dando fikos magno nos mifcrationis ac benedidionis fua dkaait munercjqtn'a per eos fecundum uota noftra fpem noftram de regno côfirmauir^ S)C curam obhuioni obnoxix pofteritatis Icuiorem fecit. ka amp;nbsp;hoc uobis notum fieri uolumus, quod eofdem per dcigradam fîlios noftros regni à deo confcrua ti,ÔC côfcruandi regni uel imperîj noftri hxredes relinquerejk fie diuina maieuas ' annueritoptamus,nonutcôfùfèatc^inordinatèant fubtotius regniiurgiSjUel lins côtrouerfiam eis rclinquamus, fed trina partitione totum regnS diuident« qóaqüif^iUorStucri uel regere debcatdefcnberc amp;nbsp;defignare uolumus, CO uiz delicet modo Ut fua quiftç portione cÔtentus iuxta ordinantionê noftrâ amp;nbsp;fini« regni fui qui ad alienigenas extendâtur cum dei adiutorio nitatur defendcrc, ÔC pacemattÿ charitatem cum fratreeußodire .Diuifiones uero adeoconferuatiS^ côferuandi impertj uel regni noftri taies facere placuitjUt Aquitaniam totam qnc \ afeoniam excepto pagoTuronico,ôlt;f quicquid inde ad occidentê at£Ç Hi fpaniam refpicitjô^deciuitateNiuernis,qu2:eftiita fuperfluuiû Ligerirtcum ipfo pago Niuernenfijpagum Analenièmatcp AIfenfcm,Cabillonenfèm,M»ti fconcnfem,Lugduncnfem,Sabaudiam,Tarantafiam,montem Cinifiû, uallcffl Segufianam ufcp ad Clufas, amp;nbsp;inde per terminos Italicorû montium uftç ad ma re,ael ufcÿad Hifpanias continetur,hoceft illam portionem Burgundiïamp;piO' ûinciam âf Septimaniam uel Gottniam Ludouico diledo filio noftro configna uimusjtaliâ uero quæ amp;nbsp;Lôgobardiadicitur,amp; Boioariam ficutTaffillo tenuit exeeptis duab. uillis quarû nominafunt Ingoldeftat fie Lutrahahof, quas quon darn Taffillo beneficie noftro tenuit5amp; pertinêtad pagum Nortgouae,deAla^ mania parte quaein AuftraliripaDanubq fluminis eftjôC de ipfo fonte Dânubîj currenti limite ufcç ad Rhenum fluuiû in côfinio pagorum CletgoucÔC Hcgolt;* ue in locum qui dicitur Auge, Scinde per Rhenum huuium furfum uerfus ufcp ad alpes quicquid intra hos terminos fucrit, ÔC ad meridiem uel oriêtem reijjick» iinàcû ducatu Cunêfî, et pago Dùfgouc Pipino diledo filio noftro ordinamus» Quicquid autê deregno noftro extra hos terminos fuerit, id eft Francia SC Bur^* gundiâ, excepta ilia partequS Ludouico dedimus,atcp Alamaniam excepta por tionequam Pipino dedimus, Auftriam SC Ncuftriam,Thuringiam,Saxoni3tn, Frifiam, SCpartem Boioarix quxdicitürNortgoue diledo filio noftro Carolo concelTimus, ita ut Carolus 6C Ludouicus uiam habere pofïïnt in kaliam adau^ xilium ferendum fratrifuofi ita neceftîtas extiterit. Carolus per uallem Au^fi* nam quxad regnum eius pertinet, SC Ludouicus per uallem Segufianam, Pipt-* nus uero 6C exitum SC ingrelTum per alpes Noricas atcß Curiam. Hxc aût tali' or dine difpofuimus, ut fi Carolus qui maior natu eft prius quam exteri fratres fui obteritjpars regni quam habebat diuidatur inter Pipinü 5cLudouicûjfîcut4uo® dam diuifum eft regnum inter nos SC fratrem noftrum Carolomannum,có tho/ do,ut Pipinus illam portionehabeat, quam frater nofter Carolomänus habüif. Ludouicus uero illam partem quam nos fuftepimas. Si uero Carolo SC Ludoui CD uiuentibus,Pipinus debitumfortishumanxcompleuerit.Carolns SC Ludo^ üictis diüidantinter feregnum quodillehabuit,utabingrcfln Italixper Augu^ ftamciuitatemaccipiatCaroIus Vercellas ScPapiam,8CindcperPadumßuuiö termino currente uftß ad fines Regienfium, SC ipfum Regium SC ciuitatem no/ uain atep Mutina ufq^ ad terminos S.Petrfbas ciuitates cum fuburbanis territo/ rtjsjSC qüicquidinde Roma per Genua eft ad Ixuamuna'cum ducatuSpolontl ' no accipiat Carolus, quicquid aütem a prxdidis ciuitaribus Romam euti ad de/ xträiacet de prxdidoregno,id eft,portione quxremâfltde regnoTranÿadana ynd cum ducstu Tufeo ufi^d mare Auftrale j ÔC uftj ad illius prouinciâLudo/
-ocr page 97-LIBER nil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e$
uîcocédât,Quod fi cateris fuperfti'n'bus Ludouicus £aerit defunâus earn pane Burgundiç,quam regno eius adiunximus cû proumcia Si Septimaniafiue Got thia ufcß in Htfpaniam Pipinus accipiat, Carolus uero Aquitanjam atcß Vafco/ niam, quod fi filius cuilibet horum trium fratrö natus fuerit,qnem populus chgt; gere uelit,ut patri fuo fuccedat in regni hzreditate, uolumus ut cöfen tianr patrui ipfius,8C regnare pcrmittantfilium fratris fui in portione regni patcrni, PiacuiC ctiam inter prxdidos ftatucre at^ pracipere propter pace quam inter eos perpe/ tuo tnanere dcfyderamus^ut nullus eorû fratris fui termines uel regni limites in/ uadereprafumat, netç fraudulenter ingredi ad conturbandum regnom eius uel marcas muniêdas,fed adiuuetunufquifcj illorû fratrê fuum, amp;nbsp;auxilium ei ferat cÔtra inimicoseius iuxtarationem ftSpofTibilitatcm/iue in patria,fîue contra cac teras nationes.NecpaliquisillorShomines fratrisfuiproquibuslibetcaufisfcu culpis ad feconfugientes fufeipiat ad interceffîoncm pro cis faciendam, quia uo lumus ut quilibetnomopeccatisamp;intcrceflioncindigens intra regnumdomini fui,uel ad loca fanda, uel ad honorâtes hom»nes côfugiat, 8C indeiufiam inter/ ccflîoncm mereatur. Similiter uolumus,ut quem liberum hominê qui de minS fuum contra uoluntatum eius dimiferit,amp; de uno regno ad aliud profedus fue/ tit,ne£^ ipfe rex fufeipiat,necg hominibus fuis confentiat,ut talem i ecipiant, hoc non folum de libcris fed ctiam de feruis fugitiuis ftatuimus obferuandum. Qua/ propter prarcipimus ut poft noftrûdifceftum unufquii^ accipiat beneficia in re/ gno domini luiamp;nonalterius ne forte per hoc fi aliter fiat fcandalum poftitali/ quod accidercjhæreditatem autem fuam habeat unufquifcp illorû homin 6 abfcp contradidionein quocuntç regno hoc eum légitime habere cêtigerit.Vtunof/ quiflt;^ liber homo licentiamhabcatpoft morte domini fui fecÔmendandi inter hxc tria régna ad quodeuntç uoluerit.fimiliter amp;nbsp;ille qui nondum alicui cômen datus eft.De traditionibus autem Si uenditionibus quxinter partes fierifolent, prxcipimus ut nullus ex his tribus fratribus fufcipiatde regno alterius aliquâtra ditionem uel uenditionêa'quolibethominc rerûfmmobiliS, hoceft tcrrarum.ui nearum,fyluarû,fuorumcp qui iam caflàti funt, fiuc exterorS qux hxrcdiratis no minecêfenturex auro amp;;argêto,amp;gémis, Si armisac ueftibus,necnon Si man cipijs nô caftatis, Si his fpeciebus quxproprie ad negotiatores perrinere nofeon tur,cçteris uero libcris hominibus hoc minimeinterdicendû iudicauimus.Si eau fa côtrouerfix inter partes propter terminos autcÔfi'nia regnoru orta fuerit,qux hominûteftimonio diffinirinô poteft,uolumus quodaddeclarationéreidubix iudicio erueis dei uoluntas SC rerum ueritas inquiratur,necunquam pro tali eau fa cuiuslibetgeneris pugna uel campus ad examinationem indieatur, fi uero ho mo de uno regno hominem dealtero de infidclitatccôtra fratrêdomini fui apnd dominum fuum aceufauerit, mittat eum dominus eius ad fratrê fuû, ut ibi côpro betquod dixit. Super, omnia autéiubemus ut ipfi très fratres curam Si defenfio/ nem cccldïx S. Pétri fimul fufeipiantficutqoondâ ab auo noftro Carolo amp;nbsp;bea tx memorip Pipino rege à nobis poftea fufeepta eft,ut cam eum dei adiutorio ab hoftiV us defendere nitanturjSê iuftitiamfuam quantum ad ipfos pcrtinct,6ê ra/ tio poftulauerit habere faciant.Similiter Si deexteris eeeleftjs, quxfub illorû fue rint poteftate prxcipimus,ut iuftitiam fuam Si honorem habeanr,Sê pafiores ar/ queredores uencrabilium locorum habeant poteftatem rerum, qux ad ipfa pia locapertinentin qüocûcjdchis tribusrcgnisillarum ecçlefiarum pcfièfriones fucrint.Dcfiliabusautemnoftrisiubemus, utpoftnoftrumdifcefiumlieêtiam habeat unaquxe^ eligendifub cuius fratritutelamfcconferre’uelit,amp;qux(urcp ex illis monafticamuitam clegcrit,liceat ei honorificè uiucre.Qupautem luftêSd rationa biliter à condigno uiro adeoniugium quxfitafueriqeit^coniugalis uira
I 1 placueric
I
-ocr page 98-es nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.’
placucnt non à dencgetur à fratn'bus fuis fi SC uiri pcftulantis SC focminx confca nétis honcfta amp;nbsp;rationabilis fucrit uolQtas.Poftrtmo ftatuimus ut ^uicquid ad/ hue de rebus ac côftnutiombus his noßn's decretis addere uoluerimusj fic à prac/ diclis diledis fihjs noftris obferuet, ficut ea qux in his iam flatuia funtac fenpta; Hacc autê emnia ira difpofuimus ateg in oidincm fit marc deci cuimus.ur quadiu diuinp maieftati placuerithanccorporalem agcicuitemjpotcftasncftra fit fuf er adeocoferuatum regnumatcçimperiumiftud;,ficuthaóenusfuit amp;' ut cbedicu teshabcamuspra!'dilt;ftosfiliosnoftros,a«ç dccamabilcm popuIumnchrQcuni omnifubietSionequaf patri àfihjs Imperatoriactcgiàkiispcpuliscxbiheiur. Amen. Hoc Caroli teßamentum afcribere uißim cß propter eos, qui non fans diligetes in hißorqs quiduis in qualibet charta inuentum crcduntliiciisjceu cer/ tumjmandant. Quod genus ingeniorum in cauia eßjquod ita uariât^ut in infl nitis alijs rebus,de huius Impcratoris filtjs : eß enim magna contrcucrfia qui ex uxoribus, qui^ ex concubinis Carolo nati fint ♦ Dißenticni caufam dédit uxo/ rum cocubinarumcp quas multas habuit^SC ex illis prolis diuerfitas. Quoniâ ant duo fill) Pipinus 6c Carolus immatura morte abrepti funt,Quorum alter nempc Pipinusquinqjfilias SCunum filium Bernardum exfegenitosreliquit, Caro/ lus fenexmutatneceflariöteßamcntum,foIümigiturLudouicuminßituif barre/ dem confortem^ imperq, Bernhardum autem nepotem ex filio Italiarregem cit.De thefauris fuis regiacp pecunia omnia diligêterordinauit,amp; qusradeieemo lynas.SC quxadfilios filiatt^ heredes fuos peruenire uoluit. Haccrgoraticnc fà cultates Omnesfuasparcituseß. Partibus totfadîis quotopus erat ad inßitutö, cxomnigenerefupelledilisjcuius precium fuprafidemfuiflcferunt. Laigirio/ reseranTab illoconflitutæillis eccleftjsjRaucnnac, Mediolanenfi, çcclefia quas cßForumiulibilli qux erat Gradi, item ecclefix quae Colonia-erat, item Mogun tinx,itemqupluuanixerat,qu3EUcrnaculalingu3 nominatur£ali2buig,ittmec clefix qus Treucris efi,itêilli quæapud Sencncseß.^juff eß V elontr;,illiqquae Lugduni cfi,itequa£;efiRothomagi,quxRemiefl,illifp qua cß? relarejCftleffa: Viennenfijccclefix quaeeratTarctafia', illi etiä quac Ebrcduniefi,itê quj de Bur degala-, item ccclefqs apudTuroncsSd Bituriges. Conßituitctiam liquidèquid hxredum quifqueacciperedeberet controuerfia poß mortem exorirctur. Quid pauperibus clargiendum eßet. Quid feruis in aula, quid uiduis, quid pupiliis, quid nubilibus uirginibus pauperibus donandum eßetemnia rcligiofiflîmèor dinauit. Qua ÔC quäta QC qualia quibuttt dederitj cum longius fit enumerarc ÖC in alijs obuium fit fcriptoribus,brcuitatifludens in pratfennarum prxtereo.
Annodomini 810. PrinccpsHunnorumCacänusconuenitCaroIum,pefens fibicöcedibabitareiuxtaCarnotum,quoniam propter incurfioncs Sclauorutn, in prißinis fedibus fuis durarenequeat. Cui Imperator Carolus omnemhuma/ nitatem excipiendooßcndit,quicquid pctijtconccdens illi.donatun cpliberali/ termuneribusregqs iußithabitareubicunep circa Carnotum vellet, HvneCa/ cannü quia Chrifiianus crat,fedulö cohortatus eflad ecclefiarü curam, in cvn tp ufum infumendam dedit eipecuniam non modicam. Propter qua largitiont m hochicrecefuimus.Qvioniam autem in CarolirebusimplicitifvmuSjquiequfd incidcrit SC quocuncç forte iter duxerit iliac eamus,ut expediamus hinc nos. I« liberis ÔC nepotibus crudiendis liberaliter diligentißimus fuit ; nec cnim defidia Sc ignauo ocio perirc paßvs cßj quenquam fvortm. Hominem enün ociofi m male cogitate, Satanse huins aëris ante rerum renouaticnem demmo obno/ xium eflè;6C eius têtationibus cxpofitû,non ignorabat. Quamobte m magnum illi ßudium fuit, ut ßudio difciplinarnm mares eßent occupati, SC fo mina lanifî cio SC alqs mulieribus artificijs lémper eßent occupatz. Vtrique ueto imprimis pietaîç
-ocr page 99-ÜBER Vin.
|)ietate fandimonta inßgntbus perfonis uiris ôi. multcr ibus (qui tum in nionà ftcrio plurimiinueniebâtur) erudiedos ÔC inftituendos in rdigionis negotîjs tra debat.Ncœ enim (atiseflegenuiiTepfokmjnifi'cxculfam utilemeducâdo S^cru diendo redderec. Hincfadatn eft ut tot honefta uirtutum uiriliû ÔC muliebriurn exempla prodierint ex huius familia. Hofpitalitatem diligenter, ficutçxiàcris II teris dodus fueratjcoluit. In excipiendis Sgt;C alendis peregrinis tam largus fuitjUt non modo aulx fed toti regno óneri éflè calumniati Ont quidam ex familiaribus amp;nbsp;œconomis eius, qui üidelicct animales ratione dudi, fpiritu diuino deftituti, non cogitantes, mirabiliter dominus impleat omnia cum uelit benedidionc, eum^ claudît manum omnia egeant.Nón cogitantes quantum numerum Chri ftus aluerit quincp ordeaceis panibus.Sed non tj tantum fie patarunt;totus enint hiundus lumine uultus dei cafens fie putat. Nonne quotidieaudimus,nifipeftç autgladio multitudo hominum è medio tollatur, annont uilitatê non expedan dam.Cum contrarium clariifimè dominus quotidie declarer. Videmus enim ini femiitjs quxnon numerofeTuntfeftinantesexnodein nodem inre qusrêd^, tamê femper egere amp;nbsp;mutuo acciperc 8C nÔ reddefe. Cernimus rurfus alias qux numerofiflîmg cum filentio dC qutete nihil feftinant,fed opus fuum facientes eu ram in domino reqeientes, abundare omnibus rebus,alqs dare mutuo, ÔC multa| largire pauperibus.ïtem cümirafcitur,ut fie dicam, dominus poft infinitam pez fteconfumptâ multitUdinê fequitur quandotp maxima fames.et plenis horreis. Etcontrarium apparetetiam cum benedicit dominus quâtauis enim multitudo Îiônîirtum fit,ô^ horrea uacua,tarnen annona ad extremâ uilitatem peruenit.Sed ad Carolum redire tempeftiuum eft. Fuit corpore eufarco amp;nbsp;quadrato laborum patientejftaturaiuftà.ocülis fplendêtibus Slt; pracgrâdibus,naribus paulo oblonz giôribusj uultu læto 8C purô,(3nguine fuffulo, inceflu uirili magis quàm fuperz bo.Br3chijs,manibus fiepedibusproportionereliquicorporis mediocribus. o ceclara,ôt^ facûdianon uulgari:cratenim copiofus fie memoria rara. Nee unam tantum calluitlinguam, latinam linguam ita didicerat, ut ca prompte uiua uocc ufus fit,eleganter autem feribendo. Grxçâintellexit,fcd in colloquio uti parum qutuit. GalIorS linguam fieltalorum fere acquè nouit attj maternam Germaniz cam. Artibus liberalibus earumt^dodis profeftbribus magnum honorem maz gnac^prxmia prxbuit.Dodos quos fama commendabat ad fc uoc3uit,aut ut in celebribus locis docerêthoneftis condudos ftipendiis curauit.Ipfc ufus eft prxz ceptoribus Petro Pifano in literis Grateis,in dialedicis fie rhetoricis, fie aftroru fcientiàmathematicis^ omnibus ufus eft prxceptorcBritanno Alcuino Diacoz no. Scribunt autorcs,quod hic Alcuinus à rege Anglix legatus miflus fit ad Ca rolum de magnis regnoru ncgotqs, fie fie alter alteri cordi fuiflè, ut manferit Al/ cuinus apud Carolum.Eft etiam mandatum literarum monumentis.Illis tempo ribus duos Scotos ex Bedç difcipulis Claudium fie loannem nomine uenifle ex Hibernia in Galliâ,uiros in literis facris fie difeiplinaru omni genere fupra mo/ dum dodos.Qui in ciuitatibus per plateas clamabant, fi quis iapientiæ cupidus ieft ucniauloquebantur autem non de humana fapientia, fed ea qux à deo eft. Fa ma de his permanatad Carolum,qui uocauiteos, dicitep fe ucrxfapiêtix cupidû eflèjUcnalem nehabeant,Refpondent uenalem habere,fcdijsquibus nÔ eft pe/ cunia gratis dare fe.Rexauditis eis per aliquot dies probauit fpiritus eorum,iudi Cauifcß bonos, quarc gratias égit deo quod miferit illos ad fe. Rogauit igitur eos quid nam pro fapiêtia poftularêt. RcfpÔderQt,ingcnia fie animos capaces philo fophip,amp; locû aptûad philofophandû,8e in quo le exroftico qugftu iumentorû Se feruoru opens,Se fuis etiam operibus,quantS fatis eflèt fapientix exercitij cor poralis.Nam habere deberemodum corporis exercitium.lllorum ergo alterum t î prafecit
-ocr page 100-of nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A é ri R 'o N quot;i C*
pteFccitpucrtsnobiliflïmts quos putauitadrcrumgubernarionc ab’qoSdo pcrgt; oenturos.Magni enim referre ludicauit fapiês rex, rcdèà: fapiêter inftnuios coi qui alios regere debcrent. Akerô uero nicrtipe loannem in frequens monafierio ordinfs S, Auguftini iuffitirc, ÔC in eo monachos ad pietatê erodiïe. Ab t}s uiriat Si Alcuino Anglohabuittnitium Parifienfis fchola. Carolus nullum unquani incermifît diem,quo nôaliquid in hiftorfjs,ucl in iacris iiter/s,uel alrjs di/ciphrt« legcricTamcncorporis exercitationem nunquam omittens,quo in ncgodjspi cis Si belli labotibus corpus fuffi'ceret. Necp enim odo torpida corpora ucre ui* uere dici poflunt,funt enim ita dilîôluta ut mors non multQ mutet in illis. £t in/ féliciter uiuunt,nec enim delicatus cibus potus quantumuis bene praparatus fapit illis.Et quid potcft non efle infelix quod contra natura uiuiit Carolus igi torfapienter uidusrationem ordinatâobferuans exercuitfe equiiâdoA uenan* do mittendts telis,curfu nonnunquam. Obledatus eft etiam lauacro calldatum aquaram, propterca Aqoii^ni atdificauit regfas atdes ibic^ libcnter uitam e^u Fuifle fcribitur modici potus, cibipauloliberalioris. Inter comedendum letSio/ nehiftoriarüjautqnxßionibus philofbphixobledatus ell. In iunandis paupertgt; bus fe tpfum uincit,nclt;$ enim ulla uirtus in eo prarllantior fuit. Miltt eleemoly/ nas trans mare in Syriam, Acgyptum,Africam, Hierofolymam, Alexandriam, brcuiter in omnia loca ubi cognouit paupcres Chriftianos degcre.Rcgibus trâs marinis paupcres fsepe commendauit, quod quo diligentius taccrent, atnicos 6C focios habuitjopemtç eis in neceflitatibus pollicetur.Minatus contra non fetncl regibus gcntilibus fi pergerent Chriftianos pcrfcqai,ie ultorem Ucnturutn. Id^ aliquoties fccit, nec enim femel târum propter cam ibiamcaußm beîîa fuftepiù Pauperû ucro in regnofuo prsccipuâ rationem habuit. Admonituicjj aliqusndo a' quopiam familiari nc quibufuis petcntibus etiam indignis daret. Refpondifle fcrtur:Et qua charitatenos tulit hadenus pater coeleftis,ad cuius legem noscoP lari fumus ipfa impuritas Si iniuftitia, fatrones SC fures f Religioncrn Chnftiana teligiofiflimcexcoluit, multas boras diet,multas nodis in orationcs collocans* leiunijs etiâ cum periculo ualetudinis cxercuit corpus. In ecclefia uoluit omnia ferio maximatjj honeftate Si grauitate agi,idtp a' perfonis fpedatp uirp in moruin puritate. Pfa]lendi,orandiamp; cantandi ritus in ecclefia inftituir,uTanimis dto de/ uotis omnia fièrent uoluit. Scribitur Si à Nauckro ecclefia: Tubingenfis prapo fito,bonxfidciautorc, quod Carolus cuidam nobili adolefcenti epifeopatS ccri tulirqui mox adis regt gratqsjiptus diiccdens Si ante palatium in fdlam equi ft / bi addudi è terra inftlqtgeftiens.Carolus diligêsperfonarum probater ecclefia/ (licarum hoc cernés per feneftrasjiuflitadolekentem reuocari.Dixit^ illi.uidcd ex moribus Si geftibus tuts te bello aptiorem epifeopatui ubi oportetefie ui/ ros pietatis Si bonorum morum exemplaria. Tu igitur mecum ibis côtrabofteé militatum. Altj magis idoneo imponemus munus epifeopi, moxc^contulitaltf epifcopatum.Imperanç illi ut prxiens in cxcrcitu fit,die côfiituto. Legitur etiam deeo quod quoc^ alias non dubitauit non modo uerbis reprebendere Si confii tare cpifcopos,fcd ex ccclcftjs etjccrc propter mores paftore indignos. Qux lam olim iCTipta fuislodsprxftatjopinorjlegi,^ hoc tepore reperi.Cum autem fenrf ret le fenio grauariSiimpediri a nccclîàriis regnorS fundioibus, habiris omnini principom comittjs Ludouicum filiumimperq regnorumtç omnium hxrcdcm Si uicarium dum fuperftes eilet inllttuit. Bernhardum autem nepotem ex Pipi/ no fillo uita defundo Italix Prindpem conftituit, appellant^ regem Si undio/ nem regibus debitamàPontificicpetereiufltt. Hxcrataubiep habueratomnea amici. Et hxcordinatioconfcnfuscß omnium hoftibas terrori fuit magno. Ita re/ bus ordinaris Sfpacatis,in liberale ocium fe contuliqquod orando,legendo,au/
' diendo«
-ocr page 101-t I B E R t Hb -
diendo dodos uîros,uenando non rarô,ôi; fuos ad luftitiain^animi robür SiT mo de(liam,fortitudinem adhortando^praua in re^o corrigendo confumpfit.Ha-c cutn adhuc aliquot annos in fenedute non trißi,bonat^ bene adx uttz confcien lt;nbsp;tia egiflet, corrcptus eft febre qua per medicorum confilia ÔC abftinentiam min/ gata^ nonnihil conualuit, fed recidi uo febris redit comitanrc earn pleuritide fepti mo diepfallens orans in domino obdormiuit f^tuagenarius, dc cum omni rcuerentia regalitcr fepultuseft Aquiigrani non (tne magno in plurimis locis plandu. Numerantur prodigiaquxeius mortem przcefterunt^folis defcdioju nseodem anno tres defediones. Sphsra qazinapice templiapud Aquifgranû erat fulmine deiedajn eodem loco porticus qua ex zdibus Palatinis adtemz plum uia erat corruit. Et pontem quern ipfe Noguntiz infignem conftruxerar conflagrafte antea diximus, Diutius fortafteimmoramur in hoc Carolo deftri/ bendo,8C recenfemus quzuidcripoftuntcuipiam alienioraabinftiiuto^uerum cum per hunc tantopere Germania fit ornata QC exculta, de qua ex profeftb fcriz bimus,nihil de illo nimium uideri debet. Quare nihil morati moroforum caluz mntjs etiâ alia eius gefta narrabimus,quz hadenus non fans diximus .Geftit efia bellum non uulgarecum Saxonibus ÔC Anglis, geftit autem per militaris difciz plinz peritiftimum uirum Adolphum. Erat belli iuïcipiendicaufa,quod ftditio. forum BritannorumSlt; Saxonumturba magna comm unem pacemturbarant (n Anglia,eraó^ regnumitaturbatum,uthoneftis moribusnulluslocus eftèt. Quibus igiturpaxa returntranquiiiitasƒrat cordi,petebantcontra kditiofos illos auxilium à Carolo, qui ante fzpe alias apud alias nationes iuftitiam pcrenz tibus, amp;nbsp;iniuriam patientibus contra iniuftos communem focietatem tnri atzs auxilium tolit. Hoc cnim uere regium,hoc Principis Chriftiani iudicauit quatn plurimos bonosiuuare, minimet^ multos Izdere. Cum igitUrfuppreftas legeSj religionem^ omnes bonos, audiret,mittit fuumducem bcllo maximum Aoolz phuni cum exercitu fatis adhoftes magno gt;nbsp;Nauigat igitur fecundis uentis cunt copijs in Angliamjcum^nonprocul ab Ängliz littoreabeftec, Eccc Angli baxoncs qui de belliapparatu diuante cernorcs erant fadi, Adolphum cum fuz « is egredi nauibus prohibebant, nouoque tormentorum genere quibus magnoa mitrebant lapides innaues,mukosc^ lieperdiderunt. Adolphus induduserat in magnas difticultates, naues propter pondus reduci alittore non potuerunt. Defiliendum è nauibus erat omnino militibus, quibus erant loca ignota, in aqua fludibusm cum hoftibus dimicandum,loco prorfus iniquo,nam Saxones amp;nbsp;Angli ex aridoaut parumadmoduinaquacÔliftentesexpeditiftimi, locis no tis pugnabant,amp; telorû noua genera conqciebant mira denfttate. Quibus diftiz culcatibus quidam in exercitu milites no mediocriter perterriti funt, amp;nbsp;ftudiutn •liacritatem^dimicâdo confuetam iicut in czteris pugnis non oftenderunt.Scd Adophus magnzuocisoratione fortiter fuos allocutus,Primam coitionem elz fe acriorem, magno animo ad littus contenderent, hoftes in fugam fpem habclt; re,nobis (inquit) aut uincendumeum gloriaztern8,autignominiofein aqua pereundum,uidetiscnim ipft nullum locum fugz. Pollicetufque uidoribus magna przmia fiCprimis militibus millibus,qui inaridum perueniant finguz lis mille aureos clarauoce promittit,amp; addit qui mauult turpifttmê fuftbeari, quam fortiter uincere ceflet, ego faciam quod mei eft officq, amp;nbsp;cum hoc uerz bo inieeft fe in medios hoftes, turn etiam cundantes, partim exempio, partim oratione, partim przmiorum fpe common anteuerterunt ducem, quifqne prorumpit mediahoftium tela, ut littusattingat, confequatur hos mille aurez O5,ßatim«j hoftes refare pedem coadi funt parum, tantum tarzi en ut Adolphus
7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;is inftcco
-ocr page 102-GERMAN. CHRONIC.
in ficco iam cum maiore parte exerdtus confiftens pugnaret, Diu^ fie acem'inc eft ab utrifqj pugnatum. Artgli ôi Saxoncs non par urn defponderunt animum quot;nbsp;cumuidiflentinwaresfefuifte hofticSadhuceflefimpeditus infludibus,mnb to minus iam rcufterc pofte colligebant, cum xquum locum eftent aftecutiho/ ftes,quare uehcmCnter perturbati funt, Animis uidisjuulla eft reliqua in corpo/ ribus exanimatis fpcs,(^am ob caufam cS Adolphus cum fuis omnibus in ter ta ficca conftitit animi omnium funt ercdi,hoftium uero deiedi, quare tergam tiertCntes fugs fe commiferunt. Adolphus parum tutum ratus perignotam re/ gioncm longiusinfequi hoftem jucritusnecubieftent pofitac in hunceuentum tnfidisrnequecnimlperarepotuitita hoftem uidum antequam ingredetur An/ giiamjquamlibcrandamuenen't. lubetigitureosbonoefteanimojmaximum Sudifficiliraum belliconfedum, hoftes territos ♦ Caftramuniuntinsditiorecol lojnaues reparant fiC in altum reducunt, uulnerati medentur, exploratores mit/ tunturiobi riam hoftes conftiterint fcirepetuiit. Nomina miiitum conquirGtur, qui primi littus attigerant in fuperióris diei pugna. Ibi uero ingens fit contentiO: namquincçmillia petuntprsemium,quorum quifqueprimumiefuifleconatut probare; Ipfedux Adolphus omnino exiftimauitfidem ftraandam fibi propter, autoritatem 8C nome fuum, hadenus enim nomine fuo bono fretus féliciter ex/ crcituiimperaueratjquodopuseftunicuicßquiimperarehominibusquocunt^ modo cogitatjftue pueris, fiue maioribus natu, ubi enim in contemptum uenit quiipiam SC futilis leuisue habetur, nemo audit eum,contempto^ capite mebro rumreliquorum nullum fuam fundionem obit. Adolphus igitur qui fuis ocu/ lis prxfcns uidcrat fimul uno tepore plurcs audaciffimè perrupfiftè hoftes, SC in aridum littus perocnifle, ut ergo cernerent fortiter fadis prxmiû apudeumcflcgt; SC quoqp liberaret fidem fuamjfîC ad reliquu belli haberet paratiores (nam quafli fum fupcreflet difficultatis feire nondum poterar, necç enim adhuc ad cum delà/ tum erat quid hoftibus animi ucl fpeifupcreflctjquid molirentur ubilt;$ conftinf/ fcnQ addit il 1 is decern millibus quos promiicfat aurcis alia aureorum quadragin lt;à millia, diuifiitç cam pecuniam in eos qui prartnium petebant, iufte autem pie/ rofij pctere feiebat, Qnam pecuniam optime collocatam demonftrarunt diffid Ies cafuSjöC neceftîtates ancipitest^ pugnsfequentis icporis.Interca redeuntex/ ploracores,referût,hoftes caftrismunitis in colie,uiduo arboribus,inter duasfyl ■ uasfitocaftramuniuiftCjôCmuniendoadhucoccupari. Adolphus exexplora/ torum uerbis hoftium timorem conijeit, quamobrem ocyftime, prsfidijs adna/ «es tuendas relidis,properat utexrecenti fuga territos adoriatur. Vbi uenit,Io/ cum diligenter perfpicit,aggrediturexp^narecaftra €3 parte,qua minus firma «idcbantur,6C fuis minimum noceri poflit telis 66 tormentis, quogenerearmo/ rum plurimum fidebanihoftcs,rclinquens fimul liberumhofti ad fugamexitS, nam propterea iuxta fyluas caftra locafTe uidebat,ut haberent quo feexpugnatis caftris reciperêt.Hic erat uidere quanta uirium 66 animorum, ilia aureorum 50» millia-addidiftent militibus, quifque enim ex illis quinc^ milibus uoluit probare ,non collocatum pracmium in indignS. Potiftimum uero illi qui quibufdâ puta/ bantur non meritos accepifte, fadis audacibus uftj ad extrema temeritatê hanc .^fcfuIpicioncamoucrenituntur.Reliquus ucroexercitus nititur declararenon animum SC fortirudincm defuifte, aut uirtute illis inferiores efle, fed locum illis ereptum,neque enim tantum loci fuit, utomnibus fimul poftibile fueritcapcre littus. Itaillahoncftifiimacontentionc,afccnduntuallum,irrumpuntin caftra per media hoftium, fed ex fuga priore confuforum, tela, Angli 66 Saxones cijci/ ■tint feex caftris qnâ fugx patebat locus, diffugiunt in fyluas, fed magno numc/ ro occilbrum ad caftra relido, Ex captiuis cognofeic Adolphus quanto terrore hoftes
-ocr page 103-LIBER vni.
hofles confufifunt, aperte’em'm inter cos diciunaomniumuöcc.nonhomincs cfle Gallos aut Germanos,fed deos^aut darmones in fpecie hominü. Verf erat quod dicebant, quanquam non qni fieret iciebanu Deus enim per homines de •Ills fupplicia fumebat,ôf dei manus uere pugnabat contra eos. Conuocatis fuis poftexpugnatahoftium cadra Adolphus prxdicatuirtutes militum gracias agitjaboriim prarmium pollicetur.DiuijJitîpolia quçincaftris naëti eranuerunt autem ipolia uaria S)C magna. Difceditqj hinc panlulum propter cadauerum fee totem. Mittit^ leuioris armaturae milites circa fîC in fyluas qui hoftium uefligia fccuti explorent quidnam agant.Lzti per nemora quzrunt hoftem, cum perue/ ncrunt eô ubi hoftes laflî quieuerunt,uix cnm eflenr quingenti, hoftium effet iu ftus exercitusjattoniti ipedabât ex arboribus quid hoftes agerêt.lamiam^ fub/ ducerefeclanculum parabant, ecce hoftium exercitus, quitotus illiccôuencrat ex fuga,confpedis illis conijcit fein pedes, fugit^nô aliter atcßouiumgrexcon Qîedo lupo.Quiigituradexplorandummiftî étant,fequuntur,fed tardioribos pedibus,ubi uenerunt ad eum locum in quo hoftes quieuerant, inuenerunt reli da pofita in arboribus plurima arma,inucnerunt ôif multa alia ex impedimentis relida,hicigitur unam atep alteram horam morati,admirati funt formidinem ho tninum,deinde reuerfî onerati hoftium armis alq s fpolqs ad fuos quzaccide/ tunt 6C qu^ie uiderunt referunt. Poftera luce ucniunt ex tota Anglia kgati ciuita/ tum,fefua^offèrût Caroloregi Frâncorumamp; Galliarum:Inquiunt ièiamtran quilitatem Angliçfperare,gratiasagunt, ôfc.Quos confolatus Adolphus bene ïperare iuflîtjfe propterea à rege fuo miftiim, ut Horêtiftîmum regnum liberetur, bonis^ locus amp;nbsp;ocium honeftum fit,leges amp;inprimis religio fioreant ad hono/ rem ÔC gloriam omnfpotentis dei, Hoftes igitur fuperati,omnicp fpe erepta, mP feront legatos eodem tempore,8C ad Adolphum,SC ad Carolum in Gal!iam,hu militer tppetuntgratiam amp;nbsp;pacem,ÔCfedes in Anglia,fc legibus 6C religioni obe dituros,obfidcs quotquot èc qoofcunœ uellet daturos, quzcCq; Carolus im/ perafletcum omniobediêtia promptefaduros. Adolphus ubicognouit etiatn legatos hoftium apud regem eile, nihil reipondet, expcdat^ régis fentêtiam SC uoluntatem. Carolus uidis ignofcft,peccata côdonat (quod illi peculiare fuit.) lubetut Adolphus quam longiflîmê diflitasfedes prsebeatijs qui in cafttis amp;nbsp;in coninratione fuerunt, qnodifiundi minus feditionem denuo excitare poftènr» Adolphus mandata exequitur, pacem, kges amp;nbsp;religionem in Anglia tota iuxta Caroli prxfcriptum ftatuit SC firmat, obfides ab illos acceptos ad k redpit.Re/ ditum igitur ex Brittaneaapparans naues reficit,imponif copias,foluiteas.Eccc fubitoimprouifa tempeftas cooritur,amp; claflîs indiueriàs partes maris difqcitur, naues^per totam earn obfcutâ nodem anchoris iadis difperfxin mari ftant,flu öibuscßxftu maris excitatis obtuuntur, mifercep affliguntur.Fitcg ingens exerz citas perturbatio. Redire igitur coadi funt ad portusAnglix: naues enim plurk mzad nauigandum inutiles fadx funt. Magno ftudio nbsp;cura adiuuarunteos in
feparandis nauibus certatim omnes Britannix ciuitates, paucis^ diebus in refîz ciendis nauibus confamptis,nadi ferenitatem ÔC maris tranquillitatcm iternm ie crcdiderûtxquori,profperecfinGallias ufcp nauigatiôeufi funt. Atqc itaefthoc bellum finitum, quod in Anglia ftatus felix pacatus^confecutus
lt;ft, Animicß gratitudinem omnes fingulatim ciuitates ua rqsmuneribus milfts declararuntergaCaz rolum regem Galliarum,qut
iilishxcodafecerat.
-ocr page 104-GERMAN. C H R O H I C»
LIBER N O N V S;
V O D de confpiratione Pipi'nt filq in Carolum patrem fuffpro/ ptcrnouercam Faftradam quacfiiit légitima uxorCarolikribi tur mihi nô cohçrcrc uidentur,malam^ fabefle fidem fufpicor» Anno 79Î. fi hiftorias nô falluntjUifitauit omnes terras fibifubie dasjprsfertim Franciam Orientalem in Germania, ConciliCtp ___Franckfurdiecdebrauit,multis cpifcopis,monachisA Fa«rdo turn præpofitis illic congregatis.In eo concilie damnata efi: Felicianorum hacre/ fisjÂ: opinio eorum qui imagines in templis non ferendasputantfiC docentAn no 796.Leo Pontifex Romanus 3. Carolo Magno claues S. Petri mifitÄ uexil lom Romanx ciuitatis. Qux dona accepta ÔCgrata fuerûtincredibiliter Carolo, Pontifici igitur pro bis reddidit magnam uim auri ÖC argenti, quam in Vngaria natSus armis,depofueratapud principem Henricum Foroiulienfem, Prxterea edixit Romanis, quinondum omnes percmniaPapçobcdiebantjôtiureiuran dopromitterentfe fatfiuros quiequid Papp cöftituilTentjmandaflentcj,aut man darentjant etiam in pofterum mandaturi eflent.lufiurandum hoc fine tergiucrlä (tone ccadi funt Pontifici iurare.Quanquam inuiti pleri^ fecerint.Sed tantum Caroli sutoritas ualuit.Quam autem inuiti iurarint,Pontificibuf ita fe manck parintjdeclarantea qux poftca Romx acciderunt. Anno nant^ iecundo poftiu/ ramentum,nempeanno798.conatifuntin libettatemfeaflcrcrejamp;ReipiiblifS S enat uïq-’ aferibere quiequid Cafaris erat.Quibus exordijs omnia eflent orta 0^ poftea peruerfa allegantes, ÔC fe ita defendetes. Hocintoleiabile uifum cfiLcc/ ni 3.Pontifici,quiiutaRomxCa:fârisipfefperabat. Apertcigiturcontra Rcma norum conatus fecitamp;f dixirquibiis rebus infecÖcitauitiram omnium Roma/ norü. Leo côtemnens iram illoru, in proceflione igitur quadam ÔC pemps mhil expeôâs mali omnia tuta putäs/editione à Romanis ciuibus fa(fia,deequo abtj citurjPcntificio ornat u exuitur.pugnis colaphisc^ exditur, femimortuus in car^ cerem tr3hitur,Tantaq;hxcadlaluntcrudeIitateutcmnes cardinales exanimati fugerintjamp;tota curia exterritadifFu gerit, Vcrûutnihilrcdècuraripoteflinpo/ pulo,qui in partes diuifus diflcntit,habuit amp;nbsp;fuos amicos inter Rcmanos, § ftu debant Cafarianis amp;nbsp;Pontificijs rebus contra Rcmpublicam, à quibus paucos poftdies ecarcere liberatus cft,amp; confugit ad Principem Fpolcti.Romanicrgo nbiaudiueruntPapamècarcereliberatum,fauieruntincmnesfufpedoscrudc literjCtiam in Palatium Pontificium Suf domos eorumjiquorum opera putabatur liberatus.Lcoad Carolum Magnum in Gallias fefiinauit, opem fiCauxiüö çuac/ rensjRcmaniad eundem mittuntfuoslegatosjfeexcufantes refelknteicf ponrf ficiam accufationemjgrauitei^ rurfumaccufaruntLeonem.Carolus ueroclau/ dit aurc s ad Rcmanorum accufationem contra Papam, patrocinatur Pontifict. Romani hoc ceinentes trifles redeût, ad Senatem omnia referunt, fenatus nefei , re quid agat. quo fe uertcredebcat,fcicns potentiam SC in rebus gerendis Caroli fucccfluSiCmnesfcpurgarejdicerenunquamplacuifreaudaximpaflibilc^faci nusjadulari Pontificijsjaduerfam fatflioncm damnare.Quidam quiprimiauto/ resfuerât,fugere. Qoibusfcilicetexcufationinullus locus,erat, Carolus Leone Pontifieem R omâ remittit cum equitatu forti,comitâtibos eumquibufdamepi fcopiSjfequitureum Carolus cumcoptjs. RomâubiuenitPontifexobuiâpro/ cedentes omnes ecclefiaflicxperfonp eum excipiunt honorifîcentiflîmècS pom pa maxima,procefferuntautê tlliobuiam nfen ad pontem Milaiû, Carolus poft pauculos
-ocr page 105-L I B É R IX.
t^auculos dies fequkurquoep ucnit Romam quicxcipitur omnis generis inßru mentis maiîcis.pulfatistpomnibus câpanis.Odauodiepofiaduentûeius,fedit auditurus feditionis ÔC tumultus caufas,ex Romanis etfi uiderentiudicis animû indinari in diuerfam parte, nbsp;nbsp;aufugiflènt autoresjtamen inuêti funt qiii cû péri
cnio magno uentatc nô dubitarint proferrc.Prasfati igitur qug ad propofitû Si. rc gis animû uidebant apta,nefanda Si capitalia fcelera Lconi obij ciebât,amp; omnia probabantargumentisquxcôuellinonpoterâtjcum^eflcnt excalefadiinmc/ dia aceufttionis oratiôc, iuffi funt tacere, cardinales,epifeopi et abbates,qui unà f’fdcbant cum Carolo caufas audituri,damabant : Sedem Romanâ eedefiarum omnium capuc, iudicâdi ius habere omnes,à nemine uero debere iudicari. Pro/ pter hanc ecdefîx autoritäre noluit Carol us iudicare in hac cauia, rdinquit^ iu/ dicium iànditati pontificix.Nauckrus hxc feripta habet ubifiquis cupitlegere inueniet. Poft hxc cogitauitLec ?. quibus rationibus efficere poftètjUt iedes Ro mana haberet defenforem,fi quid talealiquid accideret, Quandoquidê Cxfares Côftantinopolitaninon fan's uiribus SC opibus pollerentaddefendendâRoma nxfedis dignitatem, amp;hadenus infeditionûamp;tumultuû.ciuiliun’.^belloruni motibus Romam deferuiftent. Quas ob caufas in Occidente opus efle Impera/ ratore qui h^c curet.Mnka autem ob mérita nemo inueniebatur dignior Carolô rege Galliarum.Primum ob rot officia ab eo collata in eccleft'am Romanam, Si tot priuilegia côfceflâ Pontificibus Romanis » Deinde quod cflètfortiter fadis darus per totû terrarûorbem, tantacß autoritatis, utfolus nominefolo plus poP fetquàm multi alijcruentiftîmis bellis,qui Italiam Si Hifpaniasabhoftibusfgpe liberaffet,T urcosiçfupcraffètmultis maximis praclrjs, Poftremo ob eadem me/ rira amp;nbsp;beneficia in Romanam ecclefiâmaiorum fuorS,quorum egregiè fada ad aftra eflent fublata apud omnes genres -, His excaufis Pontifex cû côfenfu fuo/ rum Cardinalium amp;nbsp;epifeoporû appellat Carolum Magnû Galliarû regem Im/ peratorem Romanum in Occidente. In die natiuitatis Chrifti cum Miflàm cclc brauitPontifex,uertitfeadpopulum,SCpronunciauitCarolumRomanum Im peratorê in toto Occidête.Omnis populusapertis tibijs cIamarûr,Deus Carolô inuido Augufto Imperatori largiatur paccmjuidoriam côtrahoftes,incolumi/ tatem,amp;fannosuita:longiftimos.AIiicIamabant,Dominusomnipotensfortu/ net omnes grelTus omniac^ confilia eius, Et ftatim auream gemmis diftindam, preciofiflimam coronâimpofuit illi Pontifex, At($ ita peruenit ad Germanos Graccis ius Romani impertj. Scribût aurores totum regnum Caroli nûcupatum regnum 1 ranciar,Gcrmaniâ ufe^ ad Vngaros uocatam regnum Franciac Orien tabs. Galbas SC Phryfiam regnû Franciae Occidentalis nominatû. A Carolo au/ tem rege regnûFrancis uocatOeft,nam Carolus Germanus Francusfuit, Mal/ ta funt apud uarios autores quo pado imperium à Grscis translatum fît ad Ger manos, Hucetiam facit Canon de confec.dift.i.in qua apertedicitur,quod Ro/ manum imperiO âGrscis ad Germanos dedudum fit Jtem alfis locis feribitur, quod Romanum imperium in perfona Carob ad Germanos fit translatum,Le/ gimus étiâ in fpeculo Hiftoriali, rniod Carolus natus fît Germanos, materna^ ilium habuiffe linguâgermanica.Et Germanica nomina mêfibus amp;nbsp;oentis Ca/ rolum hûc primû impoluiflc. Fuit enim ingenio felici,ôf literis uartjs culto, qus dotes illietiam ab iniquis côceduntur .Etprofedo non uulgaris ingentj fuitilla nomina imponcrc menfîbus SC uentis Germanico fèrmone qux habet, Lingaa Germanica etiam locutos in Gallia tempore Caroli, teftâtormunimenta multa tieterum.Hoc Beatas Rhenanus notaujit, uir in omni genere literarû excellenter dodus Sc uere philofophusjproptereacp uere bcatus fuis côtentus fîne ambitio/ ne uiuit rex, amp;,quod ad noftrum propofîtum facitjhiftoriarû ômniû feculor um
k feientiftimus
?
)
-ocr page 106-G E R M A N. C H R 0 fî I C
fcfcritiffîmus iudexacudflîmns Quem uirû fi plnribus defcfiberem,nôpof/ fcm did non rcfpexiflelibri titulumjuidentur enim talcs magna pars Germanie, Lotharius Ludomd Pq fill us teftatur omncs liberos Caroli^agni etiâ Germa/ nicêlocutoSjnempe natos Francos»Fuitcç magna linguxSaxonumamp;Franco/ rum fimilitudo propter commertia SCbella inter eos aflîdua.Porro nihil tameer turn quod non inter mortales,ad mentiendum amp;nbsp;fîngêdum ingeniofos ÔC incli/ natos,in controuerfiâ uocetur, quare etiam inuenti funt qui negate aufi funt Ca rolum hune Magnum Germanûfuifle, Germanix maxima uirum inuidentes* Quod antem Germanus fucrit abundè fatis magno teftimonio funt cius ueftesj uxoresjSC liberi.Ircnicus probat hoc ex maiorû dus genealogia, quam recenfee a Clodoueo ufe^ ad Carolum Magnum lib.j.cap.i^. Eft dC in Decretis compro/ batum.Baldus teftatur,Flauius Forliuienfis,Otto FrifîgcnfisjVrbanus 2. Plati/ na in uita Adriani,ôf Gotfridus Viterbienfîs, SC rcliqui aatores, quos enumera te longum eft, omnes confenfienti uno ore dicunt hune Carolum Magnum in Francia Orientali natS.NaucleruSjLaboldus Bambergenfis^Eginhardus Can/ cellarius ipfîus Carolijcui tutôcredipoteft,addunt etiam locum in Francia Ger manixin quo eft nacus,ncmpc Ingelheim. Marlianus dicit, Carola natûin pa/ go Lupilia nomine,8C feribit ornes dus maioreSjCognatoSjSC liberos fuiftè Ger manos.Cuifubfcribit Ganguinus.Eginharduscancellariusdus feriptumreli/ ■quit, Carolum Germanica iemper pro fua peculiari lingua ufum, PlerQcç apud Germanos uerfatû,nifiurgêtibusregnorum negotqs,6C bellorum tumultibus nunquam Germania egreflum, tantoperc fcilicec deledatum patrio folojpatriï moribus,coeli,fub quo nacus erat,dulcedine.Et per totam fuam xtatem non ali/ ter ueftitum,quàmcôfuctudincôC more Germanorum.Prxter bis Romp/oga/ tuPÔtifîcis Âdriani,5C Leonis terttj ueftitu Romanorûmore ufum, propter con ciliandos fibi morS ueftium^fimilitudineRomanorû animos, fed egreflus ur/ bemutaflèScRomanûhabitumccuonusdepofuiflç. Quanquâquid opus eft probate rem clariflimâ,nos tarnen hxcpauca ex pluribus addidimus,neqois du bitet,illor6 qui incidunt in eos qui audent hoc in dubiû nocare, autetiam impu/ denter negare,quos miffbs faciamus,ne^ enim digni funt quiautlegantur.auc nominis eorum ullamêtio fiat. Iis uero autoribus,quos citaui,nemo dubitetere/ deie,fidei enim maiorem rationê habuiflè animaduerto, quàm didionisclegan tix,idi^ laudo, neep enim in hiftoria aliud xquè rcqoitimus aut expedamus atep certâfidem. Suos etiam filios SC filias SC uxores à Germanorû cultu nihil differ/ re uoIuit.Filios^ in armis ÔC excrcitationibus in ocio SC ucnationibus ad cofuc/ tudinem Germanorûaftuefecit.Exercuit autcmcos àprimaadolcicentianôfe/ gniter,quo indurati fufficerent fertjs rebus bello SC pace.Porró qui dicunt impe ri] Romani ius prima per Carolum ad Francos translata, SCpoftcaâ Francisad Germanos dedudû per Othonem i q toto errant coelo,ignorant enim Francos Germanos, putant Gallos Frâcos efle,cui errori occafionem dedit, id quod fu/ pra didS eft, regnu Gallix ctiam uocitatû regnû Franeix Cquod nomen ad no/ ftra tempora obtinet ) propter reges eius ex Frâcia Germanix. In his qui dubitat idem data lace coecutit.Loquunturcp contra pauldantc citatum décréta, Etcort tra Canonem in cap, Venerabilem.quibus locis fatis eft côprobatum,imperiurn Romanû in perfona Caroli primum ad Germanos uenifle,Quanquâ pofterio/ ribus temporibusPotifices Romani SCalqfxpctentarinthocius Germaniseri perc. Propterea quod Germani Cxfares quidam non uoluerunt mancipia efle quorundâ,ôd non omnia ad nutû quorundâimplere iangaine. Et plane, quan/ tum ego ex omnibus return circQftantqs conqcere poflum,nullx fuerat alix cau fe, quod quidâ ita ad Berengarij SC Hugopis Ardatenfi's,amp;: aliotu quorundam
-ocr page 107-t I B E R 1X.
fecq 8iC pads cômunis torbatorû tyrannidcm conniacruftt, îmô 8^ clàm îuuêruht ad imperium et cômunem mortalibus falutarem almàm pacem turbandâ.Quo/ fum malorû qux adhuc hodie orbem afdigunt^ caufæ funtapertiores ut inue/ bcndom fît mihi in autores bellorû.Neccft noftriprôpofîtiautcôfîlq perftringc l’cquenquâ.Reuertar igiturad Carola,cuius xquitatem cum ubit^ tum potifli/ *num in Italip rebus ordinädis uidemus.Logobardis cnim uidis{fcdes tribuit cû «Mediolanum ÔC Papiâ, ôi. in his locis quos hodie adhuc uocât Lombardiam* Exarchats Rauênæ nominauit Romaniolam, ut qnae Romani efTet Pontificis. GrjEcos omnes eiecitex Italia,Sicilia ÖC Neapolim cöcefflt propter pacem Con/ ftantinopolitanis Imperatoribus, quas facile fibi fubijcere potuiflet, nifi maluiP fct reram tranquillitatc, Reliquä totam Italiam imperio Occidêtali adiudicauit. Pax^ fada eft inter Hirenem ÔC Carolum, 8gt;C cum Niccphoro,ea conditions le §e,ut Veneti fuis legibus uterentur, eflctcg ciuitas liberajOeutri neœ Occidentis, netç Orientis imperio obnoxia,hoc fadS efletraditur anno'Soj.Nö longo polt •empöre in Germania uenerunt ad Carolum Imperatórê princeps 8C epifcopus VenetiarS cum magnificentißimis muncribus,petentes ab co priuilcgiorS ÔC li/ bertatis donatac confirmatione. Ad quam eorS petitionem Carolus Auguftus fä cilis plura petieruntconcellit. Sed uoluit utetiam his à ieconcellts priuilegtjs accederet Pontificis cöfenlus amp;nbsp;autoritas. Ea fuit Carolus modeßia,amp; erga Ro manam fcde obferuantiaA^cneti autê brcui poft tcporc beneficiorS Caroli non fatis memores egerunt,ncicio quid,aduerfus Carolum, egcruntautêtantS cötra tra cum, ut illis indido bello in eos mifcrit PipinS cS exercitu ♦ Pipinus ubi cum Germano militeappropinquat VenetiarSditionüExagro palïïm Veneto Qi. ex urbibus etiam munitioribus fugieruntin urbem VenetiarS. Idcirco Heracliam nouam urbem,amp; EquiliS uacuas reperit Pipinus, Totam^ eorum in ea parte in Italia fcilicct ditionê cepit Pipinus,nullo refîftêtc ♦ Niccphorus in hoc bello fua» fimultates cS Carolo diftimulare non potuit,contra enim foederis leges Qifidem mifît Venetis auxilia,amp; illos cocitatiit aduerfus Carolum. Conatus Qi al/os co/ dem tempore cxcitare.Qux res Carolum no mcdiocriter cômouit.Quareaugct copias,maioricß urget bellum animo ôi âpparatu. Profuit autê non paru, quod VenetorS quidâ Principes Carolo fauchant. In urbe igitur nihil folide difeordes proponerc poterant,8t: erant debiliores Nicephori manus cxpcdàrât, Caroli autem copia indies crcfcebant,ex quibus caufîs fadû eft, ut Veneti defpôderint anima, petierint^ pacem,adeoà ut fe faduros quicquid iuftû SC çquum elfe iudi caret ipfe Imperator Carolas à Igitur nouS foedus inter Carolum ÔC Vcnctos eft fadum. Cuius hx pracipux côditiones erant,primô,ne nbsp;nbsp;nbsp;mitterént Conftan
tinopolitanis principibns auxilia, neue ab illis peterentauxiliâ, Qi nihil prorfus cômunecômcrtium^ cum illis haberent. Secundo,ut fîcubi necelïîtas exigeret^ «t Carolo opus eftet nauibus,ut certS numerS nauium bonàrS darêt. Et certani fummam pecunia côtra Turcos côferrent.Tertio,utquandôcunc^ ufuspoftu/ laretjUtüli loca eorS ôf portus omnes paterêt etiam Venetia iplâ urbs. Hac fuht • literis ÔC fîgillis,iuramentiscg corroborata, Porto Veneti cû iintferè omnes mer catores,aut fi qui funt quibus nallo amplius quxftu eft opus,ex mercatura has fii cultates funt cÔiècoti,non diu igitur illam iaduram facultatû fcrtint,uident enint aut mercatura rem quarendâ,aot delèrcndâ patriam mutandumeß locum ; Neep enim uineta in mari côferere,aut aquor ararepoterant. Obhascaufas cum Prin cipibus Côftantinopolitanis itéra côtra leges pacis rcdeuntingratiä.Necß enim mercaturamexercerepolTuntjnifîamicifîntConftantinopoIitanis.Qiiaproptcr cum T urcis tam diuturnâ pace noftra memoria feruauerSt ♦ Nec diu poftunt dii tare in ca populi frequêtia, nifi amico utâtur Turco, qui tranfmarina fere' omnià
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k 2 ioed
r« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;german. chronic.
loca fub foo premk imperio, ex qutbus ad nos per Venetos apportStur mcrces, Quâobrem uquandoinddutcum Turco belli caufx,breuelbler efle bellû.Pacê cnimemunt magno, qua pecunia ex Europa quxeius fruit mercibus large reci piunt. Hane defedionem Venetorum no laturus Imperator Carolus, multo priusapparatu belliamplioreinuaditcos,duce Pipino.V cnetorQfubditi utan/ tea ex oppidis nbsp;agris paflim fe intra mœnia Vcnctiarû recipiût.Pipinus omnia
habitatonbusÖLomibus rebus uacua facile in poteftaté redigit.Erataaiêcôfilia Sefpes Venetorû,nôdiu cum tâtoexcrcitupcrmanere poflcincaßris.IpÜ uero habebât omnia neceflaria in urbe uberrime,ÔC libere nauibus per mare quo uolc bât inuehere poterat,ne^ enim nauali facultate Pipinus pollebat. 1 pfi uero claP fem habebât magnam amp;nbsp;bene inftru(fiâ,amp; qui cam regebât peritiffimos,ad pu/ enamq; naualê expeditilfimos. Cu igit Pipinus aliquädiu de in caßris têpus fru îtra tereret. Vcneticg nulls deditionis auttimorisßgnS prxbcrent,fcd ic intra moe nia cotinerent, intellexiteorSfpem eße breui difeeflurS. Erat primS confiliS Pi pini,captûagrûSC urbes aducnishabitatoribustradere,fortibusc^ uiris ex Ger/ mania, amp;nbsp;Italiâ reliquâillis iungere, utquando Veneti pofl excrcitus dißeflunt reciperc conarent,una coiundi rcfißeret. Sed Carolus iubet eum nullis impefis parcere, claHcm quoc^ parare, qua ctiâ ab ufu maris prohibeantur. Pontifex in claße parada fic tota Italia iuuat eum.Poß^ cireSdedit urbe mari ÔC terra^pontê ab arido uicß ad urbê,magnn opus,facere inßituit,cum aute pene erat ad urbem perdudusjigne à Venetis miro artificio ÔC materia fado,correptus media node totus côflagrauit, perqtqt ca nodîc magnus militû, qui i- ponte étant,numerus. Claflem quoep eius incêdereconatijfed Itali qui in ea -.râteauerunt, fed Nauali prxlio congreßi cedere coatßi funt Pipini naues, una atep altera amißa. Qjhbus rebus non parScomotus eßira Pipinus,fed quo magis cupit ulcifci,hoc minus fpei eß fiere poße. Videt em inexpugnabilé urbê,uidit obßinatos ciuiS animos. Pudetßcdifcedcrc,rcbusinfec'iis. Imperator Carolus fubornatPôtificemjUtfc interponatamp;qualêcuncp poßitpacefaciat. Pôtifexad V^enetosmittitlegationê epifeopû uirumfacundiaamp;Tprudétiainfigniter dotatû. Qui ubiuenitadVenc-* tosSC Pôtificis uoluntateamp;poßulata depaceexpofuißet. Rcfpôderunt,fenui lis rationibus poße mercaturâ qua ciuitas ceperit ÔC in earn magnitudincm cre/ ueri SC hadenuscôferuatafit,relinquere,n!fiueIintetccx:Iummutare.Sed3difn poßibilia promitteda adadlos à Carolo,qux fcruarc ullis legibus nemocogatur. Qiiarc aut li bertatc fuâ uelle retinere,aut cxti cma omnia tentare,fi Carolus uelit eisintegrûrclinqucrccum Conßantinopolitanis di. etiâcum Turcis mercaturâ exercere habiturS amicâ ciuitatê, amp;nbsp;qux oßieia iußa nun^ fit negatura. Interea Pipinus repararenaues.fimularcfealios milites ex Germania expedare,moliri maxima quxcß. Veneti refpondét Pontifîcis legato fi poßitefiiccre,ut inquiète poßint ßatum ciuitatis conicruare,falua libertate,maximi benefietj loco habitu/ rum.Donät practerea munufcula no uul^arialegato,qui horn refpofo audito ad Carolumprofi'cifcitin Germaniä. AgitcpapudCarolum Venetorum caufatn, exponit Pôtificis uoluntatê de facienda pace, quafi ignarus, quod hoc Caro lus àPôtifice pctierit,SCincertûcfl, an dißimularitfc feire, anuerenefcierit.Ca/ rolo magnoperc placuittaciturnitas amp;nbsp;fides Pontificis. VcnctorScaufam ferio agit,quod tueri ßatSurbis fine Grçcorû ÔC aliorûexterorum cômertiono^of/ fint. Si ex agricultura aut pacfiionc uiuere uelint urbem relinquendâ neceßitatc coa(flos,inuitos côtra Cxfareâ Caroli maiefiaté egiflë.Caroli uirtutes ^plurimis Venetiarû principibus uiris prædicari cädidißime'. Nihil jcque cupere cp a Caro/ lo occafionê prgberi quo animum ciuitatis erga cum declarare poflînt.Petcre pa ccmjfed cum libertate côiunâam. fed in qua urbis flatus poßet durfte,fed poflî biicni
-ocr page 109-t J B É R IX.
feraatUjCÔtra^ ^uâ noncogant uelintnoh'nt, agcre.Carofus âPohHficis legato epi'fcopo placatus ÔC Venetis beneuolusredditus totus. Refpondetfema *ora Pôtifîd nônegareautpofleautdeberc. Venetis «gnofcereamp;quxcGcß ad au gendâciuitatêfaciantcôccdere.Epifcopûmultis officias collatis,dimtttitjcupit^ arbitres Pontifîcêet hue legatû decôponenda pacecû Venetis,ficpax,fuaomia récupérant Jiberecum omnibus cômcrtiaagunt.Dimittit exercitus.Hoc pado hoc eft finitû bellum. Graue quoc^ cû Boëmis geffît bcllum,contra quos cum ^optjs Carolus Magnus mifit fuû filium Carolum. Qui cum Boëmix appropin Ç|Lia(iet,obuiâ «11 i Boëmi uenerût, utile putâtes bófte iii fines fuos nô admittere* Collocarunt igitur prgfidia per omnia loca montium Si iyluarû per qux hoftena uenturum putabant.Vno nero loco côgregatuseftexercitus.qui in animo habe hatcxciperehoftemprxliö.Quibus Boëmorumrationibus cognitis Carolus, fuas ex illorum rationibus moderatnr.Ergo itcr tenuit per quod uêturum expe-* dabât.quâdiu potuit, Si paruis itineribus iuit per aliquot dies. Hoftes colligunC hiaximas uires fuasin unum locum Si benemuninntcaftra, ÓiCobftruunt ma/ gnis laboribus uias. Simulât ergo Ie parare ad perrumpendamomnem eammu óitionem perhoftes/edacceptis uiarum peritis dudoribus fub crepufculum no lt;Sis iubet omnes fe cibo reficere, promitttit laboris prxmium, iubet ut cogitent, quam paruis itineribus hadenus fint du(fti,totös dies fxpe iam quieuiftejUt una hac node fint animis parati rogat, fine onint difcrimine dudurum in mediS ho/ ftilcm agrSjfed hac nodefeftinandü.Incendii^ignes adieda materia qua ignes per totam node durent,prxbeantcß fpeciem manentis cxercit«s,tacite^^ preperè abducit exercitum per loca qua minime à Boëmis expedabatur, inuenit tamert ea quolt;5 prxfidqs munita,fed infirmis,ns igitur partim captis,partim occifis^par tim fügatisjperuenit fine negotio in hoftilem regionem.Eratautem eanox Heil is öfluna clara.Luceorta Boemimirantur infolitö filentiurhjcxploratc^res nuntiâc hoftes nufquamapparerejfubito timet ne illudfitj quod erat^nempealfam uiant ingreflbsjtamen dilcederenon audentjmetuuntenim infidias. Ameridic riun/ ciatur il lts in caftris ut aduolct hoftes uaftare omnia. Boemi properât ad fuo« pa rêtes fenesjuxorcsjcharos liberos Si focos defendendos. Eo die hofté confequi non poftuntjfed ueniunt ad üaftata Si incendtjs confumpta xdificia,nouä Si dc/ plorandampatrixfaciem. Feftinantigitur per totam nodem earn SCfequcntcIii cem cófufi dolore Si ir3,to uefperi ueniöt in hoftiS confpedum. Qui caftris mii nitis quiefcunt laboribus Si longis itineribus fatigati.Boëmi ceu irrationales irri tati animantes/efti Si fame débilitât« ad caftrorum uallum inexpugnabile currüc magno clamore/epulfi igitur aliquoties, multis amiflis, alio loco non minus fir mo tentant,amp;^ ficpertotânodemfruftraoppugnant caftrajamittunttpmagnam copiarum multitudinem.Luce orta uidens Carolus non compotes mentis,côfi/ hum ex tempore capit, nempe uidens aut omnes fine fuorS iadura oppugnâdd cafuros,fi uelint pergerCjUt ea node fine ratione fecerâtjaut difcelTuros ut quietc Si cibo fe reparent. Quareequitatû paratum iubet ad portam expedare^ut cum primum fignum datum illis fit erGpant,Si extremum agmenabeuntium carpat, alio loco in eundem ufum etiam expeditos leuis armaturx pedites conftituit,qui f/gnum expedent erumpendi. Boemt ubi uident mukos laflitudine Si fame deft cere. Si expugnaricaftra non pofte. Collem quiaberat circiter quingentos paP (us occupaturi ft in pedes contjeiGt/ed fatigati tardius ftftinarecogQtur. EmiP fi équités, Si peditatus magna pars à Carolonon extremum agmen carpunr, fed uniuerfas pene copias obrutas contrucidant, pauci effugiunt. Atque exca-* ptiuis cognitum eft totius Boemix uires hie fuifte colledas. Carolus mouet trP duo poft prxliû càftrajexpugnaturus urbes,Boemi mittunt qui pace petant,qui k s obftde»
-ocr page 110-^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A fî. CHRONIC.
óbfi'dcs daturos,qui quic^afd jubcatfaduros,polliceant. Prorfus cnîm crStfra di SC uidi:nam etiâ pen'ératin oppugnâdis caftris Princeps eoru Lechon.Caro lus linpcrat obfides,côdirinones foederis prxfcribit.Quid iingulis annis Carolo Magno tnbucre debeât ftatuit, ct reducic exercitu incolumê,tôthôftibusoccifî» quod «tHÏabik rarumcp audtru eft. Porrocum tam multa hadenus dida fint de Francis Gcrmanixjnon eft quod quif^miretur:eftenim mägna pars fupcrioris GermanixjSC ante Carols ciusiÇ maiores clan', prxtct alios Germanos, fucrunc be) itcts laudibus, Valerians afuis finibus repulerSt.Drufus Germanicus exper* tus eft Slot 3 fortitudinêiPoft cum Caius armis eorS cedere coadus eft. Vitcllius quoc^ eorij roboris teftis eft, DomitianS fi quis roget reipodebit quales fuerinf in belio.Traianus,quiinfcfiore Germania fubiecit fibi,ad fines FrancorSufi», àFrâcis abftinuit. Aurelianus apud MoguntiâuicitCos prçlio,fed minimèinuV tos. Prob us fxpc üicit in fuperiorc SC inferiore Germania, ftd a Francis accepit dctrimctiplurimü. \ alentinianus SC Theodofius ctiä Fräcos cedere Romani* coëgerût fed non ex agro Frâcixccflèrunt, fortiteràfuisfocis hoftê quâtumuis^ potentemjrcpulerunt A^ux autem prima fit Francorum origo multi fabolantur muità inunliter.Frâcos ciTe fuperiores Germanos clariflîmeex Straboneautorc optiinojprobari poteft.Qiii têporibus Augufti uixit,6C cumRomanis in militia fape uerfatus eft.Hicautor diierte 1 rancos uicinos facit Vindelicis, Quos attin gunt una parte adhuc noftra xtate. Hac occafione autê euedi funt in tantam po tennâ.Galiienus Romanorû Imper.appellatusjR omxin omnigencreluxus ul xif,parû curas imperij rcs, ucnit igte in cotemptû ignauus uêter. Erat aût in Gef mania duX,dôtibus muitis boni Imper.ornatus,nomine Pofthumus,g ab exerz citu cui prxeratappellarus eft Imper.Quod ubiad Gallienû f uenitjhomo irafei, amtcos côuocare,auxilia coru inuocarecxercitS^poteft per facultatesmaximS côfcnberc,cÔtra Pofthumû mittcrc, graue pÔdus auri polliceri g caput ad fefer-* rct Pofthumi,quafi efièt in uado fi modo habcrCt caput Pofthumi, mentis inop# uêter putaujtjnÔ cogitas fcdefpici, SC fœmina icorto haberi. Audiês ucro hâc iram Gallieni SC cÔtra (c mitti excrcit6(quan^ nihil inexpedatû illi crat ) exRo majPofthumus copias Tuas augCt Germano milite SC prpeipue Francis,qui tun» proprer bellijprxtcr alios,laudi bene audicbât.MaximaigiturFrancorSmultitil dincm in exercitûaftumitjexpedat duces mollis hominis Gallieni fine folicitu/ dîne,pu tat enim delicari principis feruos quoc^ delicatos. Nimirû ita côtemnet hoftê jcôfcrens uirtutê fui cxercitus adadueniêtis Romani robur. Côfifus igitur militû uirtuti nihil periculi timet, quarc per proditionê facile occidic. Prxcipuc tâto occifori prxmio ftatuto, Pcfthumo igitur ûiterfedo, FrancorS copiât non propterca ftatim diflbluSturjfed cucflentlatis cotra potentiflimS hoftê magnat, unanimes ftatuût perfequi bellû, 6C n^ropter unicû hominê Pofthumû dom3 uacuos redire. Délibérât igit qua potiflimû parte Rom,imperiSfitaggrediendS illis. Alq primo alio loco aggrediend3cenfcbât,tandêuincitfentêtiaeorûquifc/ qui Rhenû côfolebant ufcp ad Treuerim,6C apod Treueros trâfirc RhenSjGaF liast^ inuadere,6C fedes ülic quxrerc fub feliciorc 8C têperatiorecodo,Poftâ hgc diligêtcr delibcrarûtjftne cClîarionc uiâ propofitâ arripiut. Omnia ufiÿ ad Treui ros qiixirt itincreerâtRomani imperij populant,Trcuerim expugnatâin potez ftarem fuâ redigunt ôlt;^ Galliâ ferè totâ capiût, fedes in ea eligât,dc qua re eft in fu perioribus quoc^ didu. Ex his Frâcis nobilioribus fuit profapia Caroli Magni. No défunt g uolût earn regionê fubicdâ illis fuiflc,quâiam cornes Palatinus ha bct.De magnitudine animi 8C fortibus fclicibus^fadisCaroli maiorût^eius ni miu fortaflè cuipiâ dixiflèuidemur. Quaremulta apud alios obuia omitt£mus. Maximû quod in hoc uiro prxcipuc laudibus uchendû iudico cft, quod nô facis
-ocr page 111-LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0
Ii3bui'tgcnutflèprokm,nifictiâeducaretredèjfîCufmortaIibusurutcncpôfièti ^uod non fatis putauit régna actjuirercjnifi bonis legibus,moribiis, ÔC reda rc llgione inftituta in pace liber ali ocio locus eflèt.Qpap*‘opter ubicp locorû tot cô cilla célébrant, tantâadhibuitdiligentiâin perfonis,qui Ôc^religioneSd Reipub» præeflent. Eas ob caufas tot fcholas,ut loquuntorjfundauitjad difeendas bonas artes,bonos mores,Chriftianam doclrinam imprimis. Autor eft eius uniuerfîta cis qux eft ßononix,filt;eius quae eft Papi!E,eius^ qux Luteeix eft. Nee alio pro/ pofito totfundauitmonafteria,nifi ut iuuêtus bene in illis inftituta otilis efletex/ cmplo S)C doeftrina hominibus, QC qui in illis cofenefeere mnndi ftultina SC pom pa contempta cotemplationi amp;nbsp;orationi fe tradentes ftatuerent, docerêt morum probitatem,ueram^ religions populum. Muka de hoc eius nunquâ fatis lauda/ Co Audio funtapudautorcs,nosuno tefte addudo fatis habebimus. Sicigiturfc ce'ad uerbum eft fcriptum apud Nauclerû : Carolus pro fuo religionis ftudio VI rpam regia uillam abbati amp;nbsp;conentui Augix maioris dedit,quieccleftg iura,deci oias,tributa,penfioneSjper prxfecftos fuos inde accipiebat, fed Vlmenfes iam ad libertate fua no fine maximo,ut legimus incomodo redierût, donatione fuâ Ca/ coins literis confirmauit, quarS hic exêplû habestln nomine fände indiuidug Crinitatis Carolas diuinafauente gratia Imp. Auguftus. Sifandorûmonafterio Cum loca,ne labantur frequenter fuftentamus,fuftentado ditamus non fol5 deS per hoc nobis placamns,fed etiS nofiri totius regni ftatS corroboramus. Qua/ propter omniûprxfentium ac futuroru comperiet induftria qualiter Vlmam no ftram regalem uillâ pro animx noftrx ac parents noftrorS remedio ad monafte/ rium quodconftrudumeftin infula quxin Alamanix partibus fita Sintleohefa: na nancupat,ubi uenerabilis prgfal Hetto fpirituali turmx prçeft cum omnibus appendices fuis,amp; locis adiacentibus,tradimus att^ trasfundimus, ut fratres ibi dem regulariter fubfiftcntes,amp;diuino operi die nodeqjiugiter infudaptesjdum à noftris fumptibus alacriter procurâtur aftiduis eorS precibus deS nobis propi/ Cium facere dignent,ut cum prxdidus Hetto cum fratribus fuis monachis uideli cet atq; clcricis in prxfata infula extetioribus uiris femotis deo feruirc liberius at/ que fecurius infiftere ualcat cum ipfius abbatis defiderio Riorum^ monachorS cogatu Adelberts cognatO nqftrSin fupradida VIma aduocatSac defenforem côftituimus, Qé eundê quia qualesfuturi homines fint ignoramus, nc ftatutano ftra uel quife^ fuorS fuccefforS trâfgrcdiaf in prxfenti cum iuramento tenaciter cligamus.Hacde caufa noftrx placuit prouidentixeodê Adelberto defundo in prxfentia abbatis fuorumcp fucceflbrSaefratrS uidelicet monachorS hoeperpe/ tuaponerepoteftate, ut fapientiS uficofikjs ex his quos inter potêtes nouerint, 8^ inuenerint meliores feculi Si xquitatis amatores eligât huicloco ficut Si incç terislocis fuis copetenter aduocatos Si defenfores,eo tame tenore ut quâdocSqî fuicômiffîprxuaricator,3utin rebus uel hominibus quod uulgoBalmSdidicit €Xiftat,ftatim fine mora,fine iudicio aduocatiâ perdat. Qui aduocatur Si omnes fuifucceffores quale ftruitiS in prxfata uilla Vlmaab Augenfi abbate eiafdem^ miniftris deinceps percepturi, uel quale iuftitiâ ipfi abbatibus fint faduri breui/ terhiedeterminauimus. Statuimus ergo Si pcipimus fi prüfens Adelbertus ad/ uocatus uel quif^ fuorS fuccefforS in pdida uilla placitare uoluerit, quâdo uel qualiter aut quotiens hoc fiat,in abbatis arbitrio pendeat,amp; ab eo difponatur, ut noncompluribus quam jo.equis ad placitandum ueniat. Si taleferuitium quale tunc repedtur,0f quod prpdidx militS ÔC equorS multitudini congruat Si fuffi/ ciat,eidem aduocato prxlibato abbas decêter Si honefte exhibeat. Et ut hoc nSc Si in futuro cundis pateat regali noftro imperio fancimus Si confirmamus, ut nullus aduocatus in prxfata uilla maius feruitium ab Augenfi abbate, uel à fuis ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miniftris
-ocr page 112-éo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;german. chronic*
inimfiris quafi ex debito cx«gatj aut adlibitu fibi ftatuat ipfe fiue ijuafî ex iure uigt; tra ßatutum quicquam ofurpare fibi uel uendicare audeat.Infuper ftatuimus at/ queiubcmus quicquid pladtando ibidem acquirat tertia partefibi retentaduas abbati reddat, SC nullum aduocatû uel exadorem prater fe fine abbatis permiP fione côftituat. Addimus quod nihil priuati muneris uel feruittj in eadem uilla, uel a'quolibet locorum illuc pertinentiS, fiueacellarijs quafiex debito ÔC ftatu/ to fibi iure exigatac manfiones uel pernodationes ufpiam firequentareaudeat. Quod fi prxfens aduocatus uel quifquam fuorum fucceflbrum haec noftra ftatu ta tranfgrediatur, fine iudicio SC abfiç fpe recuperationis iubemus, ut aduocatia ßatim priuetur, ÔC alter fidelior aciuftitiac amâtior fano confilio in eius locûfub/ togetur ♦ Ef ut hoc fcriptum noftrfi atcß decretutti ab omnibus firmius obferue/ turSC obnoxiusannalinoftri fignofigilliq^ impreffi'ohefirmariiuffimus. Data anno falutis 8ij. Sed fan's fint hxc de hoc incôparabili uiro,cuius memoria dele dari prolixiores fuimiiSjqüis enim no cupiatperpetuo eflè cQ hoiufmodi uiris»
DE GERMANIS
LIBER D E C I M V 5;
Natiuitate Chrifti anno Caroli Magni Imperatoris Româ norum,GalliarumjFrancorumc^ regts filius Ludouicus regno/ lumimpertjt^ aflumpfithabenas, propter fumma in religions obferuantta,SC fingularem pietatem dernentiamep Pius didus. Quamprimum audit patrem Aquifgrani uitadefundum, illuc __propêratj iufta patriperfoluitjftudium SCcaram omnem ad ad/ miniftrationem impertj ô^regnorutrtconuertit, nullis laboribus abftinuit,quo omnia in tranquillo felicicp ftatu perfeuerarent. Nam maxima in rebus admini/ ftrandis prudetia SC cura eft opus poft magnorû principum morte, folent enim turn rrtulta moueri,multi res moliri nouas. Ad quam peftem excludedam impi/ ger fuit hie nouus Imperator Ludoüicüs»Primûergo legationcs quxad patrem uenerant,quxmuItxerant0ddcrcbusmaximimomenti,patientcraudiuit,amp;rc/ (pondit; Comités mox habitis magnatumjad leges cuftodiendas SC pacem com munem conferuandâ legatos in regnorum omnia loca mittit, Paucis poft men fibus uenitad Imperatorem in Gallias, qui tum agebat in Aurelianis, Pontifex Romanus Stephanus, qui Leoni fucceffèrat, depublicis eccefiac cômodis ftabi/ licndis,ôôfediaonibus tollendisadurus. Pontifexcum omni, qua potuitfîeri, reuerentia eft exceptus ab Imperatore. Et non minore cura Si fedulitate res ecclc (îae curat Ludouicus Pius quàm Pontifex ipfe. Noluitenim fuorS maiorumue/ ftigia deferere. Hocautem praccipuedicitur Imperatori Pio placuifle in Ponti/ fice, quod orauerat pro fuis perfecutoribus, SC illis Romanis qui in caufa Leo/ nis Pontifîcis in exilio erant.Solennibus poftca facris ex more edebratis Ponti/ fex Stephanus corona impcrialiLudouicumcoronauit,Romanorumcp Impera corem falutat.Rebus igitur ecclefiafticis exanimi uoluntate ordinatis,dimittitur Pontifex Romam.Eo anno ccclefiaReatinauacante,utficloquar,Pontifexno luit eledum epifeopum côfecrare nifi ab Imperatore Pio obtinuiftètprius Itcen tiam. Habetur in Decretis ôj.dift.c.Ledis.Ex quo fan's darum eft,tuncinueftu/ ras epifeopis praEftitifle.Dc quo Imperatorumiurcjprius eftdidum. Leo Impe rator Conftantinopolitartus, hoc anno legationcm mifit ad Ludouicum Pium, qui petant confirmari 8C renouari foedus, quod inter Carolum MagnS SC Con/ ftantinopolitanum Pfincipem fuit. Quod facile impetrarunt ab eo Principe cui nihil
-ocr page 113-t I B E R 3c« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éf
ftilid àhtfquius pace rerum trâquillitate, Eo quocÿ anno moritur Stepbanüi PontifeXjineius locûeligitur Pafchalis Romanus natfone. Hic,quonueledus erat non accedente Imperatoris Ludouici calculo feu autorïtate, fine mora lega/ tos ad Imperatorê mitnt,qui prxueniant accufatores QC ancequâ animus eius ir/ ritatus propter Izfam maiefiatemaliquid apud (c contra eledionem ftatuat. niant ergo legati antequâ ulla fama de ca re ad Pium permanaflèt. Exordijs mû niunt fibiuiam, tradât oratorîjs artibus Principisanimum,tandem hue euadut, paratum fe deponercjfi difpliceat Impcratori,pontifîcatû,imo non afliimptu nifi autoritäre eius côfirmetur. Culpami^ reijciuntin clerû populum, fed propter probitatem uitx QC pietatem tâtopere fauifie omnes illi,neminem digniorem in/ uentum.nonambiuiflèj minifterium ducere 8Conus,qaodinuitoimpofuerint, paratum fiiubeat Imperator alqcedere.Quaoratione Cxfarperfuafus/atamha buit eius eledionem.Sed ne pofthac fieretfeinfcio edixitjinquiês populo amp;nbsp;cle/ fo maiorunl inftituta, legesjö^ pada efle feruanda, in pofterum impunènon lx/ furos maieftatem^quare cauerentjUec hxc faa facilitas amp;nbsp;dementia eos audacio/ res redderet ad leges prxuaricandas.Itai^ dimifit, ut fimul facilem 8C feuerG uirG, finetp leuitate dementem Romx prxdicarent, Pofthxc apud Aquiigranö gene/ ralem habuit fynodum ecclcfiafticorQ amp;nbsp;fecularium procerG, in quo de uitijs ex eedefia tollendis.de reformadis,qux in deterius labebantur,multis ecdefiafticis rebus perfonisjde fcholisinftitucndis, de probandis perfonis in minifteriO ec clefix aflumendisjde perfonis in monafierijs aiendis,de rationibus tacnd^ pacis, de ritibus ecdefiafticis, de pfallendo 5C cantando non ore tantum, fed amp;nbsp;corde, det^alqs adfociecatem Si. uitam felicem mortalium facientibus,cft tradatum. la eo quoc^ confilio tres habuitfilios,quos illi Hirmegardepeperit légitima uxor, quorum Lotharius in imperïj confortium admittitur, futurus^ pronGciatur Cx far. LüdouicusBoioarix rex creatunPipinos Aquitanixrex dedaratur.Nam il/ b fuerutlt filqs nomina. Porró Lotharium imperq confortem, in Italiam legauir, ut eius res quodad imperium attinetgubernaret, fed prius iuffum proficifci Ro mam,utaPontificcPafchalidiadematecoronatus plusautoritatis Claris acee/ derer. InfuperioribuseftdidGLudooico Caroli Magni fîliofuiftè duos fratres germanes ,nempc Pipinum amp;nbsp;Carolum,qui ambo uita funt defundt ante mor tem patris ♦ Sed reliquit Pipinus filiG nomineBernhardG, qui lus regni Italici ad fe pertinerc uoluit,parer enim eius Pipinus ab Imperatore pâtre fuo fuit rex cori ftitutus fuper laliam, mortuo Pipino, Italix regnû ab eodem Carolo Magno auo fuo eft traditû Bernhardo Pipini filio, His caufis contra patruG fuum Ludo uicam, fiC filium eius Lothariô arma parat, copias cogit, omnes in alpibus, qui/ bus uenturus putabatur Ludouicus lmperator,uias pr^fidqs firmis occupât,ex/ ercitum quotidieauget,urbes munit,fePontifîci infinuafenititur,folicitatàdde/ fedionem quofdâ.Hxc omnia nunciantur Carolo cum adhuceflèteongregata fynodus Aquifgrani,Ludouicus caufamfuâincomitiisagit,nullis prxfentibus qui nomine Bernhardi ex aduerfo illi rdpOndcrent, quanqoamfuiflcdicuntuf qui caufam Bernhardi iuftam iudicarint QC percognitam habuerint, ramé nem ö ^Ôtra mutité,nemo non prxfenti Impèratori adulari, omnes nepotem eius Bern bardum crimine Ixfx maieftatis condemnare, hoftem communem imperîj iudi/ care,ornes polliceri auxiliarés manus aduerfiis feditiofum Ixfa^ maieftatis reG, Imperator milites per totàm Germania amp;nbsp;Gallias côfcribitjfiC cogit copias Ion/ g^,quàm opusfuiftet,maiores,propcrat Italiam uerfus ubi uenitadalpes, Bern/ nardus ueritus ne magis cômoüeret anima patruum Ludouici,fi rcfifteret,prxfi dia dedacit quibus obftruxcrat in alpibus üias. Intellexit enim contra fe totû im/ pcrium uno omnium côfenfu confpiraflè, fuastj copias ad Imperatoris collatas i omnind
-ocr page 114-U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ERMAN. chronic;
omhino imparcs Jmperatorem^ bellfl pofleproduccre,fi opus ftfj'n multôs an? nosjfeuixpaucniosmcnfcs, Côfidttcpueniâô^ gratia feinucnturnapud fmpcia tore qui ftudeatdcmêsSCpius haben , illiîcpnominibus iam pcrrotûorbêbene •udiar.fîC apud patruS fuum propter fanguims coniundioncm.Qiiare ad Impc ratorempatruûfuutnconfugiqgenibustexisanteeum procumbêsin hancien tentiam in eum affatur.Se auiùm accedere ad eum apud quem fdat maximis de-* lidis ueniam,quem^ fciat propter charitatê Cbrifti etiâ hoftibus non folûignoz fcere, fed SCbenefacere. Pieta te illacôfifum deprecariculpam,agnofcercftul'ani fuam puerilem teneritatem, artatis errori fgnofeat, pofthac reuericurû fc maiefta/ tcm eum omni débita obferuationc. Non fua malicia fadû, fed impulfu quorun dam fadSjfefe fortunastp fuas in illius manfl QC uoluntatê ponere, cfl pace ratum habiturû quicquid cius bonitas ftatuat. Admonuit fîmul cS unitatis fanguiney, Volûtatis Caroli Magni, mentioncq^ nôtempeftiuam imprudêterfecit iuris fui, in fine orationis putauit,optnorjanimû ad cognofcendâ caufam paratfl. Ludtui eus Iniper.patruus,ofFenfus,utcreditur,orationis fine,quide iure Bernhardi re-* gnum LatinûfuiqNepotêadhucadmodûadolefcétem £gt;C tresepifcopos ( quo/ rum inftindu potiffimum tantam rem conatus fuerat)fcilicet Thcodolphfl Au/ reIiancnfem,ValfredSCremonenrem,et AnshelmôMediolanêfem fecö Aquif/ granum captos duxit,multis tarnen prius qui ftuduerant Bernhardiparribus itj Italiaante^difcederetiugulatisuiris. Cocilio Aquifgranihabito,inquocmes, otfieri cöiueuit, afleflbres prius cöfulercnt aut fententiäferrenqdiligenier ex/ plorauerüt quxefletanimi Imperatorij fententia uoluntas,qua cognita.rcga ti cam ferebant fententiä,qux maxima placitura uifa eil principi. Horum igiruf iudicio damnatus Bernhardus rexnepos Imperatoris capite luit peenas, Fpiicu pi,proprer religionem qna non licebat eos occidere,funt in exilium mifll, fii bac îynodoputant qoidäcorum locorö Italixius ab jmpciatore Ludouico pontifi/ eixièdidonatû,dc quo V olatcrranus lib.gecgraph. Nam in co concilie défini/ tum efle quid iuris Pontifex,quid Cxfar habere debeat in adminifirandis rebts imperrj.Irem dedaratScnc per quas regiones amp;nbsp;faculta(cs,cenfus amp;nbsp;uedigali« Romana fedes fuftetari honeftedebeat. His rebus ex uoto Principum dilpofnis, inciditgrauiflimum bellum cum Saxonibus,qui,utßpealias,abimperiodefect rant, Viromacho duce ÔC defedionis autorc,quiafFcdauit regnum,propreredlt;p hanc feditionem excitauit. Ludouicus igitur Cxfar opibus öf copijs prxpollens multis regibus,nedumSaxonixunipartiGcrmanix,adoriturSaxoncs, Viro/ machus fux fadiones turbä cotra ducit,fcd Saxonixurbes 8C magißratus etiatn illi qui V iromacho promiferant eandem cum illofortunälaturos, uenißtadlm peratorem fe cxcufant,petSt nt per eum in pace uiucrc poflint,hunc turbatoretn pacis ViromachSemediotollat, fccum inutilem ocioforflcolluiem hominöha/ berCjquofdä coados metueius caßra fcqui.Et negât cömeatum paßim tj qucqi quos maxime fuos putauit. Quod cum uident pauIo cordatiores in caflris iro machijfuum cöfilium répudiant amp;nbsp;defperatis rebus caßra deferunqdcmfl fe red piuntjpurgätfe alius al!tcr,quidâdicuntfe coados abeo,alij dicuntnefanduffl 0^ temerarium eius propofitö cotra imperium nefciuißc,aliud^,nefcio quid, fe uoluifle agere. Contra hoßes fidei fufeeptam expeditionem pntaße.Sic igitur fo ci)s,amicis,cömeatu,comilironibus prxeipuis deßitutus Viromachiis facilecfl uiduSjSc^ interfedusjciust^ morte cß bellum finitü,rediit^ Saxonia in uiä.Eccc alio loco alia tempeßas. Erat Anglix princeps Nortmänus nomine (funt qui «Hum ex maioribus Saxonemfuifle) qui bis autter fcedifragus uidusa f ranco/ rum regibus toties gratiamamp;ueniamconfecutuscß, iam iterum contra datam fidem res cÔtra imperium nouas moliturjamp; coada nebulonum magna roultitu/ K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dine
-ocr page 115-t I B Ë R xr. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SJ
lt;âîneoccupat magnam Bn'tanix partem fiC turbat totain cam infùlam, utne^ lé gibus,necp religioni cflct ullus locus ♦ Contra quem ubi miïît copias fuas Impe/ rator,idem fcrèaccidit illi Nortmahno quod iam diximus Viromacho contigiïz fe. £t(blet plcrifqueaccidcre qui turbxmultorum nebulonum nituntur,contra leges,ut uno ucrbo hoc bellum expediam, Nortmannus uincitur,obtruncatur, 31ma pax Angliæ redditur, Mox ab alia plaga è regione alia exoritur atra tempe/ lias, in inferiore Pannonia, in ea enim regione quidam nobilitatisprimx Linte/ uintus nomine, contra Romanum imperium magnam multitudinem excitauit, «Juafdam etiam urbes ea fadio habuit quam cum indies crefccrc intelligercc Im/ perator,maturèoccurritcrcfcentifeditioni. Mittitenim ex fuperiore Germania militum felediflîmorum fuffîcientem multitudinem contra quantafuis copias, Linteuintus fuas cÔftituit in urbibus aut alioqui munitis locis expedare, üt aüt eogerentur locisiniquioribus fecum dimicare, autprodudo bello tandem difcc dere infedis rebus, bed confilium fefellit eum,copix enim Imperatoris occupa/ rontomnia pertotam Pannoniâô6 Vngariam loca bene^pracfidijs muniuerut. Linteuintus fuos diuifos tribus habuit partibus,qui cû uiderunt omnia ubicß ho ftcm in manu habere, fe^ obfeflbs adeocp captos, longe numero inferiores eflè etiâfi colledi client omneSjOon poflè aute côucnire uidebât, hoftem uero per fa cultates pollê bellQ, ß fitnecelîèjducerein multos annos,quare defperarût,acce/ debat maximum incÔmodum nempe ita erant obièlîi, ut altj non potuerint fcire ^uid alrj agerét,aut cum illis ageretur.Duces exercitus etfi uiderût hoftem in ma nibus fuis eire,tamen cupientes qua'm primû riegotiQ expedirei Earn partem op pugnareoccipiunt,quzuidüfaciiioruidebatur,fed nihil proficiuntjnifi uoluif/ fent perdere multos fortes milites »maluerSt autem tempus terere longius quam expugnare caftra cum ladura tot militü,Èrgo aliud tentât. Induunt ergo milites prorfus quali habitu Ueftitos üiderüt illos quorü caftra oppugnare conati eranu Pramittünt^ équités ouantes ad illos quialias partes duas obfidebant,6C iubêt, ut préparent fè ad expugnationem illorS alios efle trucidatos omnes prxter pau cos captos,prima quidem non crediderSt, led mox cum uiderunt uenientes uin dos qui erât induti ueftibus fimilibus (öciorum fuorn, ftupefadi nihil amplius dubitauerSt, pace hoftes 5C mifcricordiâ petût, faduros fe quacimperct Impera/ tor promittöt.Fada dedtiôcjîtquas côditiones pacis côfecuti funt. Leges funt ré ftitutx,6C quietus ftatus in Pânoniaô^ Vngaria. Contra Vafcones mißt filium fuum adolefcentêPipinü, feddatis illis fenioribus confiliarijs qui eius iuuêtutis fcruorê temperarentjfuperâtur bello hoe Vafcones, amp;nbsp;iugüimpertj illis impont tur,redtjt uidor triumphans Pipinus.Eodem têpore uxor Ludouici Pij Hirmo gardis regina moritur. Anno poft eius morte proximo duxit Guelphi comitis filiamludithâ quam ex multis forma amp;nbsp;nobilitate prxftantibus uirginiboscle/ git.Hjrc peperitilli filium qui uocatus eft Carolus Caluus. His temporibus Mi chaël Côftantinopolitanus,qui Leoni in imperio oriêtis fucceirerat,mifit Ludo uico Imperator! maximi prectj munera,inter qux fuerût libri diui Dionifij de di/ uinis nominibus, 8ë de cœlefti hierarchia latinitate donatos, Anno ànatiuitatc domini 8iz Lothariû filiû mifit in Italiâad fufeipiendam regni Latij gubernatio/ nem.Lotharius ergo Româprofedus gratia cólequendiqux putabat ad regem future neccflària.Igitur in BafilicaS.Petri ungitur,amp; coronatur à Pafchali Pon tifîce,appellatur fië falutatur rex à toto pôtifîcio qui turn aderat populo.Sed Ro/ inanx urbis magna pars 6C per Italiam multîeciuitates 5c principes regem reeufa font,malta aduerfus cum intolerabilia facictes: quare Lotharius cogitur adiré pâ trcm,ut auxilio amp;nbsp;côfilio cius adiutus Italiam obedientem reddat.Ecce in itinerc nondum Italia egreflus èRomafequuntur nunttj qui fignificant,Thcodorum
1 2 Romanx
-ocr page 116-el nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMA N. ' d u M Ó I C.
Romanxecckfix primtcçn'Gj ô(. Leoncm eins generûi'n patnarcbatu L3teranê[l pnrnu oculis crudeliter cnolTiSjpoftea decollatos, idcp perpeflbs nulla alia cauià quod Imperatori Sd régi Lothario exanimo fauebant,necp dubiS ultûerat Lei thario hâccaufam fuilîè,quod tam atrocibus fupplitfjs afFeÔti erantilliduo fum/ miamiciImperatoris, EftetiâuulgôcrcditûPafchalêPontifîcêhuius facinoris côfdum fuifïè,atcç etiâ iulfilTe fama erat, Multæ concurrebâtjquibus uerifimile fiebat,caufas:,tarnen Imperatores Ludouicus Ôi. Lotharius adduci nô potueruritç ut hoc de Pontifîce crederent. Necç enim probabile illis uidebat ex fede apoftoli catantû profedû facinus. Curiêfem igitur Comitênomine Hunfredû, dC quoP dam alios quorSprudentixamp;fideifidehârjvomâmittuntinquircdigratia uerP gt;nbsp;tatêjCÔmittûtrp illis ut nihil omittâtquo illâ caufam peognofeât. Pôtifex Pafehâ lisjaudito oratorû Ludouici patris amp;nbsp;Lothartj fîlij aduentum^ tr/ginta côuocatis cpilcopisjquos feiebatcontrafê nihilfadurosautdiduros,admiflis etiâoratori bus Imperatorûjinnocentiâ fuâ iuramento teftat, nam alîjs argumentis difficilis purgatu erat. Etiâoccifos pronunciauit iure exfos tan^ maieftatis reos. Ipfostç interfedores qui laterenÔ potcrât,qui^ erant familiäres Pontificis, de familia ui delicet S.Petrijabfoluitjbenet^ deRepub. meritos tudicauit. Quibus plane iudi/ eqs tâ fufpedûfemultis Pafchalis reddidit, ut nihil prorfus dubitarinteius iuffu feelus perpetratû.Legato igitur abeût,re fatis explorata,Pafchalis cû animaducr teret uiris fe fufpedû,eos^ dolere cafum interfedorS, ucritus neapud Imperato resliberius dicerét dehocfacflo, mittitfimulcûeis fuos oratores qui caufam fua apud Imperatores agerêt.Qui unà perueniunt ad Imper,Hunfredus uir liber ani mo ÔC lingua, ÔC ueritatis amicus enarrauit omnia ordine. Amicos illos interfe/ ëîos Ludouici SC Lotharq Imperators fuilTe dubium nô erat, quare putauit gra^ uius laturos Imperatores.Sobridêdo iram indicâs dixiuPontifexiureiurâdo iua innocentiâpurgauit/untexfamiliaeius qui latrociniSperpetrarût, Pôtifex non tantum abfoluiteos,fed SC magnifiée meritos de Repub.iudicauit. Quï iudicia cui nô funteerta indicia, quo nôfolum diflîmulante, ut prius fufpicabamur,l€d iubête hoc fit fads. Poftero dieaudiunt Pôtificqoratores, hiexeufant Pafchalê, multa in trucidatos dic5t,fed mortui nô refpôderSt.Quanq nô obfcura erat totâ reSjUtnulIo côtradicentejresipfa fatis negotiS manifeftarit, Lndoutcus Pius hic multis nimiû Pius uifus eftin Pontificê Pafchalê, nâ duos Caefaris amicos,qur' bus Romæ nullos habuit lynceriorcs, credebât tam miferis modis quibus didS eft iam,necatos Pafchalis côfilio amp;iuITujnulla alia ex caufa q? nimiS côfiden/ ter reftiterint Pôtifîcifs conatibus côtra imperatoriû ius. Sed Ludouicus intêtus in fanditatê Pôtifîcixfedis, memorcp quomodo erga eâaffedi fuerintmaiores fui,cauendum putauit,ne aliquid nô paternum daret.Semel namcç propofuerat omnibus utribus Romangfedis dignitatê defendere amp;nbsp;augere,id q? per oihia im perq fui têpora diligenter executus eft,nclt;ç cm ullus PontifîcS,quorS dum ipfe regnauit fuerunt quatuor,nô ufus eft eins opera,auxilia,ôê fudoribustfxpe aute eius adiumêto opus fuit illis in feditionibus RomanorSjôô aliorShoftium ecclc ftp. Hoc têpore,autore nÔ indiligente rerS feriptore Bibliothecario,clarius defini uit Lodouicus qin Italia ciuitates imperio,qup ecclefipiuri Çubiedg eftè debeâr, ïmperioautêafcripIïtinHetruriaÂreti5,CIufium,Piftori5,Volaterras,FIoren tiam à Carolo Magno reÇauratâ, Lucâurbê, Pifas,Perufiâ. Reliqua omnia fin Hetruria Rom.eccIefixattribuit.PrsEterea in Vmbria adiunxit T udertS, ultraiç AppêninumRomaniolâ,ettotumRauênaeurbis Exarchats. Etquoinlmpera toris liberalitate PÔtifîces nihil defiderarêt,Ludouicus totû ius eligendi ( fi credi mus qs qux literis funt cômiflà)Papam côceftît Romanx curix,epifcopis,abba/ tibus^ reliquis facerdotûprincipibus, cum antea, ut eft fupra' didum,fine cal culis
-ocr page 117-- ' t' I B 'E R'quot; ' xf. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;èj
«óTtó ffnßcratorS fus no haberêt epifcopu Romann cligêdi. Hoc cnfm fus Adna hus Papa fccft Carolo amp;fucceflbribus eius. De hcc tex.eft 65.dift.Ego Ludoui jcusiln quo loco tame hoc funs fibf et fc fequetibus Imperat. coferuatum uoluft; utcreatus ôé côfecratus quilibet Papa ftatim legatos fuos ad Impcr.mitt3t,q foe/ ,diis ÔC pace inter Pontificc ÔC Imper.renouent dC ftabiliet.Quod ius Erâcorum,' hoc eft,reges GallixadnofträufcßaetateputätadfepertinereiAlquoluntlmpe/ tatoribushocius datS. A natiuitare Chriftt teporeLudoufei Pii,anno 8x51 neo/ fnittjs hrancofordixcelebratfs uenerStad LudouicG duo fratres quorû urerc^ad fo pertinere iure contédebat,regnum VuilzorS, quare litis judicê Sc arbitrG com muni confonfu elegcrunt Imperatore,ut quicquid ille iudicaret uterep haberet ra tum.VenerûtaûtSCalfjlegati de regno Vuil2orû,ex quibusenLudoufeus intel Icxiftet, iuniore natu gêtem optare, melioris^ indolis ipfo uidiflet eû efte, ftatuit Ut iunior regnQ gubernaret, fed fratrê eo loco haberet quo deceret. C6amp; uideret periculQ ne difeordia fratrû euaderet in tragicQ quempiâ fine,non dimifit eos do nec uidit placatu maiore,quc fufpêdit magnis promiflis, liberaliflïme^ ambos donauit muneribus Imperatore dignis,0C iureiurâdo facrametoep cocordia inter cos fa(fta,cum pace dimifit. VerierûtSC altj magniprincipes qui fententiâ 5C côiî liumpetierunthuius Imperatoris.MiffàfuntôC illi magna a'magnis regtbus mu ncra,amp; à ciuitatibus magnis.Hadenus fuit Ludouici imperiû felix, tempeftates ortx fine magnis tumultibus fedatxfuerut.Sed fequêtibus annis co regnâtc.intc ftinisodijs SC bellis omnia mifeent magno hominum malo.Etexternihoftesm Chriftianos fxuicrunt.Prodfgiaquocpacceirer0ttot,utfataliahïEcinfeliciatêpo' ra fint crédita. In Germanix quibafdam locis terrxmotus euertit m ulta xdiftcia, Grâdines magnitudinis tâtx quales prioribus feculis nun^ uific funt,ceciderût, homines SCpecoraintcrcmerunt. Narrant prxter earn ulta qui prudensomitto,' quia plericp nallâhis rebus fide habent, ÔC certe plerGcp funt uana. Mortuo Pa/ fchali Româo Papa, créât Eogeniusinloc5eiusPont.tot, quircgnâuitRemx annis tribus, ubi accepit Lotharfus imperfj côfors patris fui Ludouici Eugemû tad5Pontificê,Româpetit,ut cômuni uoluntate, côfilio ÔC fententiâ cum Pon tifice ftatum Romçurbis SC totius Latq reformaret, erât enim uarq motus,fomi tes beliorum,ÔC mutua principum uirorum odia in urbe ipfa SC per reliquam Ica liâ. Et Lotharius Eugeniust^foributurmagnâtum rebus in Italia uacillantibus opem SC falutéattulift. Tune temporis, teftimonio Blondi,primum Lotharius Imper. SC rexItalix, magiftratus in urbe Roma conftituit, qui populo ius dice/ rentjôC caufas cognofeerent intertp partes litigantes fententiâferrent.Ex quopa tetante libertate ufos,fed per diflèntiones 8C feditiones libertaté amiferunt: neep cnim regnû in fe diuifum durare poteft unquâ. Hoc tempore Saraceni iterû inua dunt Hifpanias,magnâ hominu ÔC pecoris multitudinc abducût, ôf mnlta loca/ populantur,urbes direptas incendio côfumunt.Quam ob caufam Lotharius ad patrem Ludouicum properat coniundis uiribus ftatuuntquàm prjmum duce/ recopias aduerfus hoftem Turcam, conforibitur exercitus per Germania,Gai has, èc ltaliam,confcriptx copix ducuntur reda in hoftem, qui numéro infinito ^ratScomnibus rebus bclloneceftàrqsinftrudus, Et,quodnoftfisplurimum attulitdifficultatiSjlocain qs regionibus belloducendoomn;« aptaprxoccupa/ uit, Faitc^ omnino neceffe noftris aut redire unde uenerât, hoftemt^ graflàri pa/ fisaut cum hofte côferere manus iniquioHbus locis.Redire domum,intadoho/ fte non conueniebat, erat enim res plena turpitudinis, ignominix, amp;nbsp;periculi SC damnt. Reliquumerattentarefortunâinquantauis locidiffîcultate. PrimûigP tur caftella quxdam oppugnare uifum cft,fed qux non aperta erât 5C uacua, erât jprxftdtjs ualidis, SC multiplicibus cômunita,quare nequic^ oppugnare conati ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l 5 font.
-ocr page 118-id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GER M.A N* C M R O N I C.
funtJadui'a^ maxima forttu uiroru erat coniunda cnm oppugnationtbus Igitur ubi uidêt non eflccôfilium tempus côfumere ôi perderc bonos milites ÔC lîihil tarnen efficere in oppugnandis caftellis Si ut bibus, nihil intcntatum rclin/ quünt quo hofiisprouocetur ad pugnam.Sedfrunra omnia tentant. Hofttum quidé exercitus non continebat fe in urbibus,fed fub dio oftentabat fcnoftris,in loco tame in acceïïô itafcilicet natura fimulcÿ opera hominum munitus erat. Ha bcbanta'lateref umen latum amp;nbsp;profundû, nauigabilcatergo mare, abalterola^ tere erat mens altus foffîs in co fadis, ficubi opus putabât eflc, à fronte altumflC latum uallum inter duasfolTas. Noftri monténitunturafeendere,fed hoftesuer ticem tenentjdeuoluuntingentia faxa,obruuntur multi. Aliquotdies uchemen ter laborarunt,fcdfruftra.HicpremiRomanûImperatoréFrancorumuc regem audiêtes Bulgari Pânonias hofliliter inuad6t,ad quos debellâdos amp;nbsp;abinftituto prohibédos Ludouicus ié côuertit.in Hifpania tamérelinqucs fufficiêtcscopias qui obftent T ure is ne pre^rediâtur gtafl'ando latius. Poft difceflum Ludouid cucopiarü parte,Icuioraaffidua prf ha fucröt inter Chriftianosamp;:Turcas,hab«e run uarioscuétusjttunc^ tarnen iuftü utriuftp exercitus pralium eftcómifluffl. Noftri Hifpania urbes reijquas muniucrunt3amp; hofti ubit^ prafidia oppofueröt, hact^rattóebellQita eftduôû pet aliquot annos.Habüir4;res inter eosnóahtef Bfcp cQ inter duasuicinaS regiones eft perpétua inimicitia. Sic^funtdetentiTur cano finemagnis impê{is,donec tandê fatigatireceflerint. Anno dominiS3Oi Synodüs magna eft celebrata Aquiigrani, prafente amp;nbsp;prafidente ipfo Grego/ rio 4. Pontifice,quipatria R omanus fuit.Quafynodus coada eft ob nullâpo/ tiorem caufam,^ utuitafacerdotö 8i monathorQ itaeiTet inftitutajUt ctiâtacett/ tes Chriftû docerét exemple,amp; bonaopcra pradicaretfaciêdo. Eftin ca fynodó cx patrö fcntenrtjs multis uiucndi modus prafcriptus profitentibus fpirituafen» uita. Statutu eft comuni fententiahuius cócili),ut epifcopi amp;nbsp;clerici nee precio/ fis,nccfericis ueftibus,neq? baliheis aurcis autgemmatis utantur. Sed quxmö^ faftus funtdefpicientes, folum cogitent coeleftta,qui nöfitfic animatus inutilcm eflead fpiritualem uitä.ordinemcßdehoneftare, ut malèaudcat,multos^ afaon» operibus impedire,et efficerc ut religio contepta iaceat,ergo fcadala tlla nó ferm da in ecclefiafticis pcrfonis,decretn eft,per hanc fynodü.Pcr id tempus Maufüfl Siciliagraflan* hoftilibus fadis,Papa implorât Ludouici amp;nbsp;Lotharq Impcrato/ rumbrachiû,utferâtSiculis auxiliû, Imperatores tergiuerfantur ad alios hoebd lum porius pertinere,nempead ImperatoréConftantinopolitanü,ie tarnen non negareôcfuasmanusfiuideât fenorem agiabijsaquibus potiffïmumdebcat. Duin hxcagutur prolixius,quam res SiculorS Si uicinorü ferebat,uicini,quor5 paries incendioproximuscrat,quorum^focis, uxoribusSCproliferox hoft» im(nineb3t,cÓiundi tribus pugnis inter Carthaginem SC Vticam Mauros rant,amp; liberata eft Sicilia ab hofte fine aliorû adminiculo.Pcr ea tempora Ludo» uicus Imper.filio fuo CaroloCaluo,qucmilli genitScxuxorceius Judithfupr^ fcripfimus,deditSucuiam,Rhetiâa:Burgundiam.HocaJij fîlf) Imperatorisgta uircr tulerunt,multi igitur prxlatieccleiîaftici ieinterpofuerût, patremeum fiîq» cocordem redderc conantes, prxteralia media quibuscos reconciliarcnitcban/ turjfuaferunc Carolo^ut matrem Caroli uxorê fuam ludith, tan^ malorô omniS auf orem â fe abdicaret. Côfilio fpiritualiû patrû obiècutus, repudiauit uxorcm* h cd fpe fruftratus eft, neqp enim hxc media animos filiornm placarc potucrunt. £rgo magnatum multif qui gerebant in cordibus fuis repofium odium erga Lu douicum abus alia excaula, plurimi ueroobinterfedumadolefcétem nobilcm Bernhardum ) filios iuucncs per fe fan's fiircntes incitarenon definunt ,cumill« confpirant, Ludouicus, nihil taleà liberisfuisex fegenittsexpedans,capitur.
-ocr page 119-t I B E « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X*-
Captam amici pkricg déférât,ad filios de(cîfcunt,filqs nemo refiftere aiidet, mul tialfentantur illis/aCTum laudant. Quarc in frcquentiflîmo principum conuen tUjCogitur omncm impcrij poteftatem dcponere,filtjs omncm dignitateimperia km côferre.Deinde in tnonaßcriö includitur,cuftodibus adhibins jquibus con/ fidebantfiltj* Ex qua cuftodia poft unum annum libera tus eft,opera(ita dco dj fponente)multorum principum, quorum confilio amp;nbsp;prudentia parata quoque crant illi ad manum copix loca quo fe reciperet,quibus frctus imperiu amp;nbsp;uxo rem recepit, Filium Lotharium qui magnis copqs uenerat,in Icaliâ compulit re/ dire. Vbi receptum imperium uidct qui anteâ parum profpetSèfiltjs adulati fue^ rant, ceu iam adum effet de Ludouico, fugiunt, Remeniis archiepifcopus qui contra Ludouicû cumfilrjsconfpirauerat,deponitur ab archiepifcopatu, damna tus Igfe maieftatisjuita propter undionem donatur illi,in exilium mittitur.Pro/ pter hos in imperio graues motus,amp; quod uiderent inter Principes Chriftianos tanta diffidia,Saraceni innumerabili multitudine per portum Centumcellenfem in Italiam irruerontjomniaexpngnantes ÔC uaftantes,ceu torrens eximprouifo inundans omnia fecum rapit,fegetes, ædifîcia,arbufta Sgt;C arbores cum fuis radici bus,Romam urbcm obfidionecingunt, capiunt, omnia conuafantjoccidût mu lieres,pueros,puellas ÔC infantes.EccIefia S, Petri equorum ftabulum fit, excinx dontmultas egregias atdes,m3gnâ partem urbisincendunt/cmpladiruuntmul ta celebria.Omnem Tufciam populantur eodem modo. Gregorius Pontifex mittitad Carfares, mittitad omnes Principes ubicp,aduolatcum Germanis ma/ »'me qs qui Hduetiorum montes incolunt Guido Marchio, quofeßq? alios po teft ex alpibus fecum duccns,cum bofte cÔgreditur.fit inauditû prxlium,pugna tur à noftris fortiflîmè,uinciturhoftis,ledcûnoftrorâfanguine fupramciunni multo.Hoftis ita fugatur, ut tarnen omnem prardâ fecum tulerit,in itinerc Sicih» K Tarçntû,Apuliam^ uaftarint. Lotharius a pâtre in Italiam repulfus,iralcitur, quofcG«^ putauit patri ftudere,occidere,patrisprffedos intcrficerc,ecclefias exz poliare (quod patri moleftiffîmâ iudicauit) legatos à pâtre miffbs côtemnere,tlz lis minarijGcruicâ fororê ducis Bernhardi uiuam in uaie claudi amp;nbsp;in flumê Arg rim protjei, iuffît.Imperatorem hxc filrj infania ÔC impietas uchementer maièb« buit,qu3reLudouico 8C Pipino filrjs in gratiâ rcccptis,côtra Lothariû copias du citjubi utriufcß patris QC filq exercitus elîent in càftris nô longo interuallo diftan tibus,Lotharius facile perfpicit fibi omia effe in toto imperio infefta, amtei adula tores incipiebâteu defererc,multi deficere q diffîdebâtcaufgô^iuiribus Lotharq* loops igit côfilq Lotharius, incipitcauereneamplius irriter parcnté,mittitade3 qui tentent animûcius,an ulla gratia fît fperâda.(^icrantmiflî,nefcio quid retn lcrint.Filius ipfe fupplex patrem accedit, culpâ grauemiÇ pcenam meritum fatez tur,fed per uifeera Chrifti,pcr uifeera paterna miiericordiam rogatjôfc. Pius pie tatismemor uerbis corripit ô^confutatuerbis filium,in gratiamrecipit. Sacragt; toento fibi deuindum in Italix regnum remittit.Non diu poft hâc cum filqs con cordiam Imperatoris Pipinus Aquitanix rex obit diem fuG,quo mortuo, AquI tania de rege fubrogâdo ad Imperatorê legatos mittit, fed Imperator maioribufi auocatur, ut in ea de rege re nihil agere poffit» Ludouicus enim filius rex ßauaz rix magnis coadis copqs Germaniam inuadebat, huic occurrens pater, morbo corn'pitur grauiffimoapud MogStiam. In quo morbo per quadraginta dies fcrl bunt nihil comediffe neque bibiffe, nifi quotidie facrametum panis nbsp;nbsp;uini, cor?
pus amp;nbsp;fanguinem domini lefu. Lotharius filius ex Italia uocatusadfuitxgroto, -quem benedixitpater,imperiGtotûcômifitei,data illiin manus corona in penaz li aurea ÔC enfe quo ufus fueratin prxlijs. Commendatilli Iudithä,amp; utpermit/ tat cam rclida hxreditateinpacefrui. Cum Carolo fratrçpacem feruat imperat.
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ludouico
-ocr page 120-SS , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC«
Ludouico filib Bauarorutn regi ignofdt. Rogat Lothan'um ut inter fratres coAgt; cordiam cÔciliet ôi. alat,religjonem, QC honore glöriam^ dci in primo locoTem/ per habeatjcogitet ièmper hanc horam,quae illi «ara aflit5amp; illi aduêtitare. Extre mis horis nihilcurabatterrena, paflïonê Chrißi mcditabatur,orabat,perpetuo, obdormiuit fui imperij anno 16, Regio ritu magnificentiflimè in ecclefia Meten fi fepultus cft. Anno domini 84t.poft Ludouici Pij mortem fufeepit
' fees Lotharius filius eius primogenitus.Statim a'morte patris ingens diflentio or ,lt;a eft inter filios de regno Francorum .Fratribusenimeadem fèntentiamaneb^ , côtra Carolum Caluum fratrem quacerat cum patréin coftodiam captum conie . ctrunt.Lotharius patris iuflujuoluntateextremajôfprccibus nihil cratimmuta/ tusjdifcordias aluit fratrum, nô cogitabat nouiffîmâ patris horam^ quam ut me/ m oria perpetud haberet pater moriturus admonuit.Tantum poteft ambitio,tan/ Cum dominandi cxca libidojtantum in fîlijs huius mundi poteft ille qui tentât,6^ obcaccatmêtes hominum. Et in haccxcitate ft.ultitia^dctinetpkroftß donee car ne infirmatioculi illis aperiantur, utuideant,uanitatem huius mundi,elemento/ rum corruptionem, uidêtautem omnes cum refoluitur hoctabernaculumcor/ porisnoftri.
DE GERMANIS
LIBER VNDECiMVSê,
i PIN V S rcxjde quo paulo ante,Aquitaniç rexƒ lius Ludouid Pij,mortaus reliquit fîlium nomine Pifjinû qui uenit de Aqui
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tania, Lotharius ex kalia rcuertitnr, utertç cnm coptjs non me-'
diocribus juolueruntomnino côtra Carolum Caluûrcgnutn Ftancorö diuiderein tres partes, ex autoritäre teftamêtiaui fui Caroli Magni. Nô arbitros admitterCjquiinter eos iudicét,ftlt;i cogéré uoîunt.Ex aduerft parte Carolus amp;nbsp;Ludouicus coniundi fua mordicus retinerç,nih!l prorfus propter pacem fratribus cedere uolunt. Vtrifcç pro iudice cft uoluntas.Dum ita al ceri alteris utro dtro^ legatis miflîs arroganter imperant amp;nbsp;uiciffim reipondêtjUtrintç exercitus crefcunt,odia augêtutjquare pugna ino/ pinata committitur in agro Altiffîodorenfi.Magis pertinacifer amp;nbsp;acriteruixeft unquâ pugnatum,ftrages^ fada cft maior inter fratreSjquàm inter maiores co/ rum ôf hoftcs,qua: tamê cxdcs quam multx amp;nbsp;magnx fuerint audiuimus.Caro lus Ludouicus uidorcs, fed finemêfura fanguinefuorum,Lotharius cum tjs qui illi ex crucntiflîmo prxiio reliqui étant Aquifgranum ex fuga ic recipit,hic intromiflus,muniturbem,fed fruftra, fine moraenim fratres hoftes fcquutiex Aqüiigrano deturbatus V^icnnam côfugit, fperans ad ferendam obfidionécam firmiorê quam Âquiigranû.Fratres dum terror illius recens^dum nullû ipacium cogitandi de repat âdis uiribus, dum uido nullus amicus qui audeat propter ui/ dorern ilkim iuuare ftatuûtperfequi, dum autem cura properâtes fequunturin itincrc ueniût multi ad eos exmulris regionibus quife interponût, placareirain fratrum nitunturjueniunt amp;nbsp;Pontifices Sergq legati,quorû erat unus Archiepi/ feopus Raiien.cui nomen erat Georgius, Cuius cafum oper^pretiâ erkuna aut altera ’itéra indicaffe.Hic Archiepiftopus antea quoeç componedi pae^ gratia à Pôtifîce Icgatus cum eflèt apud Lothan'um fortefortuna die quo pradium com/ mittendum erat,Lotharius^in fugam eflèt adus a fratribusjcpifcopus iuxtaim pedimenta Lothartj euentuin prarlij cxpcdans,fugicntc Lothario,amifitferetre/ centos équités,tot cnim comitaius uenerat,uix elapfus eft ex hoftium manu. Le
-ocr page 121-t î B E R X I.
fgitur muka excogitât quæ ad fedandos ÔC conciliandos animos fratrum üi debantur facere. Lotharium ante Temper tntradabiliorem nûc Fortuna humilio/ rem reddiderat, guz res ad pacem fadendam momenti attuiit plurimum.Nec pa rum fedt ad côfenfum fratrâ,quod omniû uires attritg erant per illam difcordiâ, omnes enim ubi^ facukates in milites ÔCapparats belli côfumpferant.Pofl: mul ta igitur côditiones SC media propofîta,illa placuerunt, Vt Carolus eilet rex Gal lixjhaberet^ fîbi fubiedas omes regiones quz ab Oceano ufcp ad Mofam funt. Ludouicus rex Germani^ uocaretjoaberetcp fub fe Germania, Pannonia,Boe/ mian),Moraaiâ,SclauorSrcgna,Bauariâ,FranciâGermaniz,Thuringiâ,Friflâ, Saxoniam,Sueuiam,quzdicebatur,niFalIor,Alamania.Lothariuslmperatoris nomen folus fratrum haberet,utpater Ludouicus ordinauerat, gétes^ fubiedas teneret,Romanos,Italos,eos^ Gallos,qui habitât in Narbonenfî prouincia, ÔC qui Belgx nominâtur,à Rhcno üf(Ç ad Mofam,qux Gallix pars à Lothario Lo/ tharingiaeftàpofteris Uocata. SedPipinusNepos eorum exfratrePipino,for/ titus eft regnum patris fui, Aquitaniam. His ita confîrmatis iuramentis SC facra/ mentis,modis^omnibus qui requirStur adhuiufmodi,quif(:^ recipitfein fuum regnum,fed prius foedere fado,ut cuiuslibet hoftis effet cômunis omnium, ÔCc. Anno póff natiuitatem domini 84?. Lotharius filium fuum fin quem inffitueii dum literis,przceptis falutaribus philoibphix,8C religione non tantS operx col/ locauit quantum progenitores eius in fuos.)qai illi primogenitus fuerat,confoif temimperq in frequentlyrincipum côoentu facit, ÔC mittit Romam comitatüm maximis copijs. Adolefcens indulgenter,molliter SC malèedacatus,fuperbicns inflatus titulis,non cogitas fèhominé in itinereinter amicos SC fubiedos Omnia cxdibus implet,pulcherrima xdifîcia incendit,euertit urbes. Cum autem Romz appropinquàlTet, illicp uniuerfus facerdotum chorus obuius ueniffèt, canendot Benedidus qui uenitin nomine domini, ofanna in execelfîs. Obuiam etiam ci/ ues Romani in ordine primi pueri,mox adolefcentes,quos iuutnilis xtas feque batur,deinceps reliquzxtates ul^ ad decrepitos fenes.Sictp comitâtur eum uflt;ÿ ad BafilicâSPctri,ibi expedat Pontifex eum, mutuoc^ oiculo dato,unà eunt ad argenteas portas qux clauiz erant. Conuertit fePontifex ad adolcnfcentcm,in/ quiens : lam ex te îcire cupio quo ad nos animo uenetis defendëdi ne Rempub* an pertürbandi, fxuiendian benefaciendi, fi animus eft tibi tueri leges bonas SC maiorS fapientiITirna inftituta patebunt fores SC ingredieris, fin eft tibi alia mens pronior ad malefaciédum limen hoc ne tangas, enfem oftendens pofitum fupra ianuam,dicit,uidengladium omnium feekrum ultorem. Pontifex prudéter fie jcum adolefcente egic qui nullos ante przeeptores habuit, à quibus liberaliter ali quid difeere poffet, fed in finu adulatorum educatus crat, id quod no ignorabat Pontifex. Simul omrtia quz perpetraratfcelera in itinere audierant Romx,qua/ re male ominati funt de eius imperio; Adolefcës Pontifïci refpondet : Offîciû fe fadutû boni principis,ueftigiafcquutur5maioru fuorS. Ne quid uereatur,fed bono fit animo iubettaperiuntur igitur fores,ingreffi genibus flexis orât anteal/ tare. Paucis poftdiebus in frequentiecclefia Pontifex Ludouicum oleofando inungitjCoronat,regem Italorum appellat, Coronatus rexpetitut Romanus fe/ natus fibi ceu fuo regüufîurâdum prxftent, quodilli negatum cft,fed Lothario fe dixcruntccu Imperatori iuraturos.Rurfum hoc tempore Saraceni Siciliam SC Tarentum opprimöt,Crotoniatë finum in Italia capiunt, Saba rege Mauroruni duce,HoftibusoccurritTheophilus Imperatorin Oriëte,cumVenctorûclafle nauium 60.(ed claffis partim perit,partim inhoftiûpoteftatemperuenit, Theo/ philus fuis fetè omnibus amiffis uincitur,fuga ipfeuitam fuam uix fêruaui t. Sa/ taceni uidoriaclati lllyricum, SC Ragufiumj 6C Anconam diripiunt, SC magna m part«
-ocr page 122-90 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;german, chronic.
parte incedio cofumunt.Toto marc libère graflàntur.Ecce coortfs tepeßatibÄ itaafflidâturnaues fludibuSjUtad unum omnes pericrint, Norrmanni codera tempore ( intelligentes nimirum fruftratim diuifum imperium per difcordes fra-* tres) Aquitaniam uaftätjpoft banc Hicram infulam,mox^ longtus progi effi in Gallias Burdcgalam, Santcnas,Lutetiä,T uroniom, Nouiomagü, Aurelianos, Pidauos miferis modis afflixerüt. Ex Aquitania incolis expulfiSjfibi häc federn clcgcrSt. Eodê tempore Carolus Caluus in Anglia geflit bellum, propter quod Nortmannis occurrere non uacauit ilh, quod alioqui pcrcupiebat. b ed bellum »lind Angliaeex animi fencentia confecit, nifi quod Änglis ad feditionem prxter alias genees tum procliuis fiderc non aufus fuit Qu arc in cöponendis rebus Ion giore moraopus erat, Anno domini 85?. defertur ad Lothariufama, Leonern PÔtificê conari träsferre imperiö à Germanis regibusue 1 rancorS ad Imperator res Conftantinop.quare cum potenti militü manu Roma cötcndit.Leo excipit Imperatorê cum omnircuerctia, ac fc purgat ita ut nollum fcrupulum Lothario relinqueret.Delatorcs diligêter conquirunt/uppliciumi^ deillis fumif. Itatßd* feedita' Pontifice Lotharius fine ulla (imukate aut fufpicione. Mox poft illä pur gationem cöiunäis uiribus Pontifex, SC Augufti Lotharius SC filius cius Ludo uicus eötra Saracenos duckt cxercitö ÖC uincuncAnno à natiuitate domini 855» Lotharius filjsfaiSjquorQ tres fuerc,Régna diuidit, Ludouicoprimogenitolm peratoris nomê foli relinquit,8c LatiO urbisep R omanx ius.Carolo filio natu ml nimo Prouineiä Narbonenfem poflîdendâ dat.Lothario fuo filio fccûdo Lotha ringiâ regendâ attribuit. In hune modû omnibus ex animi fentêtia ordinatis,re/ cordatus corum quæillipatermoriens prxdicauerat,uanitatimundi,bonaccele ftia anteponês,uitam cœlibem elegir,monafticem ampletftit in Premenfi inona^ fterio. Ludouicus folus Imperq habenas annis ii .regit.Hoc Ludouico imperai* te totâGalIiâlocuftximplebant,lcx pedibusamp; fexalis^duobusdurilTtmis dent! buSjgregatim uolantcs, omnes frudus terrxdepalcentes,amp; deuaftantes ufepat^ Occanû in quo fubmerfx SC xftu maris ad littus reiedx cÔputrucrunt. Maxima mox eft fames fecuta, ÔC crudeliter fxuiens peftis, ut uix tertia pars hominum ta Gallq s fupcrftes manferit. Hac têpeftate Lothartj filiorû duo cautû in uiuis erât, Carolo utta defundo, qui in Burgûdia regnauit,SC Prouincia. Duoigit fratres eius fuperftites partiti cius regnû, Lotharius Burgundiâ, Ludouicus Prouincia accipit. Lotharius uxorcTheobergarepudiata,linc iuftacaufa aliam duxitcon fenfu quorundâ cpifcoporû(qui pompam mundi ftultâ maioris faciebant ^ecgt; clefiafticas ad bonos mores 8C populum in rcligione côtinendum inftitutas)uel potius adulators. Quibus taméaltj boni patres epifeopi prxlatitp iè oppofucrûr, SC patrocinantes ucritati 8C inftitutioni dei uchemêter rcftiterût,adulatoribusle/ gumtp diuinarS côtemptoribus. Lotharius intelligês à bonis omnibusfibi con/ tradici,leues quofdâfibi aflentiri,pudore ÔC timoré indudus Galdradâ quâ du/ xerat fecundis nuptîjs rcpudiauit,priorcm nempe Theobergâ,ièd cum non con ueniret illi cum ilia,non diu fert eam,iterû(^ reicda,pellicê,contemncns religio/ nem SC bonos fanditate infignos uiros qui ilium li. ereadmonebant.Seddcpra uatus animus corredione nulla emédari potuit,carnis illeccbris 6C illufionibus Satanx irrctitus.Nc aute fîlétio prxtereâ quid Ludouicus,de quo fuprà,rex Ger manixcgeritintcrcatêporistuir uirtutc militari c5 quibufuis maioribus fuis con ferêdus id^teftantcius egregiegeftacôtra uarioshoftes. Duxitcopias Germa norum magnas aduerfus irrequietâ ÔC rapinis intentam gêtem Sclauos,qui ma/ gno cxercitu côtrà erant parati,cum igitur utrit^ Germani Sclaui in xquo pla no^ campo caftra muniuiflènt(nam eo animo utercp exercitus defeéderatin pla nicicm ot côfcrcrent manus,fed neutris uifum crat tempeftiuS pugnare,ncc erat
integrum
-ocr page 123-t i B Ë R XI.
integrum reccptui canere)ncutri$haberent ud aqua uel qood edercnt,neccfîà/ rio fads eftjUt aquatumjfrumentatS,amp; pabulatS irent in eadem locajcrat anten» •n uidnia nihil horum,quare quotidie équités SC pedites ex utrocj exercitu peri/ bant.Germani quanqua fere Temper fuperiores redibât eum fpolijsjtamen no Ci/ nc iadura muItorS uincebât, faepe etiâ uincebanturjuet^ enim potuit fieri in tarn frequennbus pradijs utnon aliquando uidi difeederent. Ob quotidianas igitur cacdes comotus Ludouicus edudt fuos e caftris hoftê ad prxlium iuftum prouo rans ,fed hoftes attjcnuati quotidianis illis pugnis in frumétationibus ÔC aquatto nibns in caftris perfeuerâter fe cotinentXudouicus caufam detrcdâdi prgliS in/ *dIigit,DeIiberatergo uelit neita producere bellum ÔC paulatim hoftem cofutnc fCjan caftra^quasaltis latis^folTis erâtcircûdatajOppugnarejUtrStÿ non fine fuo/ rom fanguine copiofo fieri uidec, Ecce nunciator hofti anxilia uenire,qux res fà lutaris confiltj occafionê dédit. Videns enim paucitatê qux reliqua erat ex tot pii gnis in caftris hoftiSjdiuidit funm exerdtS in quatuor partes, quatuot^ locis dr rum caftra hoftium fingulas iubet fingula munirecaftra,quibus fadis foflis coil •ûgit quatuor ilia caftra, othoftis fine difficultate è caftris egredi no poftet,nec fe aduenientibus fuis coniungercjita^ munit uallis 5C foflis Ludouicus ut a'pauds defendi poftent, Itainclufus hoftis nulla habet fpemreliquam,^aduêtura aux» lia qui aperiant eis uiam,carentaqua, carcntdbo ôé pabulo ligno hoftes, Ger tnani nullo impediente omnia neceflària(quan^ èlonginquo petéda erât) coït UehStjUt in me fern fufficiât, fi forte hoftis oeniat numerofior propter que non li ceat egredi,ut habeât fan's,donee illi uel ad deditionê côpcllantur qui erât indu CCnam fan's feiebant ultro odo dies inediâ perferre nôpoffe.) Vel incerta cogan tur erûpere morte,finejdifcrimine propter Germanorû munitiones.Hoftes ergo (cum expedata auxilia tardius ucnirêt,ne(^ cnim nunciarât fuis tantopere prx/ (êntifaluatoreopus cfre)pofteraluce manè fupplices extendunt brachia abiedis armis, petût uitâ fibi donarijquidlibet faduros quod imperet pollicentur. Lu/ douicus côditionibus omnibus qux fibi placuerûnt prxfcriptis, Sclauis'q; iurarc coadiSjinermes dimifît.Principe tarnen eorS luminibus priuaffelegiturjUt inu/ tilis ad feditiones SC tumnltus exdtâdos redderet homo ferox ÔC impius animo. Nô poflum mihi têperare quin narrêfomniS,à magnis autoribus etiâ pro hifto/ ria fcriptû,iocos enim ferijs mifeere femel nemo tam morofus eft,ut puto,qui of/ fendatur.ScribSt igitur quidâautores,alioqoi non nullius fidei,Ludouico Ger/ manors régi patrem fuum LudouicS Pium apparuiflè in fomnijs/ogafle 6Cad/ iuraffe ut eriperet eum à pœnis illis 6C tormentis infernalibus quibus agitatus fit hadenus fine ullarequie.Propterea LudouicS hSc rege nomine patris fui mul/ ta bona fecifle opera, SCeleemofynas inmulta paffim monafteria difthbuifïè, Hoe genus fomnia quantSfidei mereâtur, quam^exfcriptura probari poflint, inhocopere noeftdifcutiendi locus. Vtad Carols CaluSredeam. Hicpoftc^ deuicit Britânos.itatç eos in fuâ poteftatê redegitjUt rex Anglix fadus fit,poft$ ergo omia ita difpofuit in Anglia,[ut eauerit.quantS^p humanâ prouidentiâ fieri poteft, omes fcdin'ôis caufas SC anfas.Inftituit cotraire Nortmanis. Illis igit An/ degauiâ urbê obfidentibus SC longè late^ circa earn omnia uaflâtibus,ocyfiïmé expeditionê in eos parat, Ecce,iam ad profedione omnibus coparatis, incidunt quxeum retinent. Carolomannus enim filius eius ex uxore priore, facris initia/ tus, fed malèferiatus iuuenis, colleda flagitioforS ntbulonü turba perturbât SC affligit.quacuncpiapitcum infaniajOmnia.Pater igitur folicitusutcorrigatfiliS. Primoc^ captö in carccrê duci iubet, cumq; eerta de fe prxbet indicia, nullâ fpeh» refipifcctix eius efre,facra,morequo folet fieri,adimunturillfluminibus priuat, nelsberatus forte aliquidmalifacinorisperpetret, in tnonafterio Corbicnfi'in cu ftodia feruandS tradiuExquo tarnen c^cus auxih'o dudumonachorSquorun/
tn 2 dam
-ocr page 124-ÿC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A N. C H R O iî I C.
daifi ciiafit, côfugit^adLudouicurti. Ali'usfîh'us Calui Carolus nomîtlCjinüta/ to habitUjUt non agnofci pofleijmilitem temerarius adolefccns prouocat, cxpc/ riri cupj'ens ci us animi robur, S)C fuuni oßenderCjiniles prouocatus adolelcetem interficit. Prêter illos fuit illi alius filiu s n ominc Ludo uicus Balbus, Intcrca dum propter fîliosimpcdituràpropofîtaexpedttionCjNortmâniurbeAndcgauiapo titi funt.Quarcpofthabitis omnibus rebus,maturatprofeâioncm CaluuscÔtra r^Iortmannos. Hoftcs inucnit intra Andegauix muros quibus côfidebant.Cb/ fidione igitur ab omnibus partibus indudit boftê in urbe, adiuuâtibus Anglis, hoftes uidétes urbê amp;nbsp;ante cam hoftê ita circ6uallatum,ut eruptionibus infeltarl non pofîctjfeautêegrcdinullo modopofre,defperantcs igitur, ad Carolum mit tunt.qui pace pétant côditionibus nô quas ipfi merucrint,fcd quibus stquum fit hominê cum nomine.Optimûprincipem irz dominum cum fupplicibus uidis, agere.Çarolus obfides imperat,pacem pro fuo arbitrio prxfcribit.Cfi optio data Nortmannis à Caluo, ut qui odintChriftianâreligionem profîteri illi in regno fuo uiuerêtlibcrijiure^ uterentur cÔmune ciuin,qui uero nô uellcnt,^ primum fc in fuam patriâ,ftcrilem ÔC incultâ terra,reciperent.Maxima pars Chriftianam religionêprofeflà manfitin Gallqs. Reliqui pçtierûtpatriû ccelum. Huius belli cum Nortmannis Calui tempore Saraceni magna multitudine Samni6,quxho die regio Beneuentanornoocitatur,omnino attriuerunt.Quos contra Ludoui/ eus arma, cÔparat.nec fegnius Lotharius copias fuas cogit côiunëti^, adnerfus hofiem eunt,qoem mari terra uidum illis regionibus expdlunt,pradafpolia/ tum,maiorccp parte cacfum.Ea igitur omnia illic refiituta per religionê Qc iasjdu cibus amp;nbsp;praciîdtjs aduerfus repentinas hoftium incurfiones muniuerût, m lua uerba iuraremagiftratus conftitutus iuflerunt. Non multo poft Beneuentanus dux,non contentus fua forte altiora^ quxrcns qux plerunc^ cum periculo fimf coniunda, nouas molitor res, uicinos populos fibi libertatis promtffione adiun ^it ♦ Imperator feditioncm audiens, amp;nbsp;conatus contra imperium, armatas ad/ uerfus eum mittitcopias, Confeederati hocaudientes eum ddèrunt, dcfpondct ipieanimum,ad Imperatorem legatos mittit,mitigatcxalpcratum animum ïm/ peratoris oratione 6C preciofis muneribus,recepto in fidem Duce Beneuentano Andalifîo,nam illi hocerat nomen, ducit exercitû contra Andaliftj focios. Cam paniam ingreflus ubit^ fatisfadione accepta minimum, quantum per tantas co pias licutdamni dédit. Capuxappropinquantilmpcratori proceftîtobuiam epi feopus cum clero uniuerfo eius ecclefix.procidcntestj omnes ad pedes dus gra/ tiam poftular6t,quam confccutifunt. Grxcos leues,qui feditionis illius autores fuerant, omnes jCX Câpaniaamp;: Apulia expolit,ftatuit ne aut illi autaltjGrxdu« quam in pofterum reciperentur in cas regiones ♦ Quod propter leuitatem bantur femper nouis rebus ftudere jquodhominum genus tranquillitati hominû altrici eft inimidflîmû. Andalifius immemor benefîcij ab Imperatore ac cepti(fub mdle oblita lingua cordolofum texerat)infidijs Impcratorê agrgeflu® cum interfîcerc nefando latrocinio uolult, Sedjapud domina nondum fuit de/ cretum ut moreretur, quare icruatus côprehcndere perfidQ latronem magno ftu dio nititur, Andalifius omnibus facultatibusfuis,quxueneruntinmanus Impe ratoris,reli£Îîis,fuga uitâinuenit. Poft aliquot mêfcs ferebatur hic Andalifius tn Sardinia cflè.Ludouicus hic Imperator natus ex Germania SC ex Germanist ne quis nos à propofito longeaberrarc putet c6 feribimus totinalijs nationibos gc ftaamp;Pontifcx Rom. Nicolaus onàftatuerunt, ne ullusfeculariumjfiofU'mlo/ quuntur^principUjCtiam Imperatorû, côuentibus uel concihjs clericorô interfit quacuncjj de re agatur,Clerici uero iecularium perfonarû conuentibus interefle pofltnt SC debeant.Si uero côtrouerfta aut negotium de fide religione^ fit fecula res poftè interelTe deerf turn eft j religionem enim cômunem om nibus Chriftia/
nis
-ocr page 125-•I
- t I B E R Xh .
his cire.refcrre^ ut omnibus notiffima fit.Dc hoc^textu Vbi ftàm.In ealt;^ dem dift.plura font fchpta dcLudouico hoc Mortuo Nicolao Pontifice,eligigt; hit Adrianus z. Propter Ponrificem eiigendum mißt fuos Romam legatos com fertjs mandatiSj namftudebatfîngulariter cuipiam, quem cupiebatad pontifica tumeuehere. Sed hoc curia Romana intelljgens,cauendum putauit ne fit Ponti fcx nimium Cxfaris amtcusjquarc conueniunt propter eledionem fxpe, no uo can's imperatorqs nuncijs, ÔC fi quando uocant,parum ad rem pcrtinetia tradât, creator ita Pontifex legatis Imperatoris nonadmiffis.Quod ubifadum audiuc runtaCaefare miflijUehementer commoti aftutia ÔC temeritatc hominum : quam obrem conquerunturixfam maiefi;atem,contemptum ilium non ferendumgt; Ro mani nihil habuerunt quod prxtexerent, ne tarnen nihil dicerent, dicunt ilium uirum tantum uitxprobitate cxccllereomncs,tam^ charum efle uniuerfo popu lo,ut à multitudine,quz regi no potuerit^fit omnium uotis petitus amp;nbsp;eledus an/ quam uocaripotuerintlegati Cxfariani. Quam frigidifîîmam excufationem ad Ludouicumferunt,primdenarrantesordinequo dolo,quibusep anibus res fit sda, Etfi ergo Impcratorem male habuit, difltmulare tarnen certas propter can fas uifum eft ci ♦ Vt ergo ft purgaret ne putarctur infenfus Adriano eledo Pon/ fifici, propterea quod die ahum uoluit, nam hoc erat per totam Romam cogni/ turn,fcribit Romam prolixelaudaf^eos quod fynccre,nullorelpedu uanogt;ele giflent uirum probatiflimum amp;nbsp;pontifieix ftdi digniftimum. Rede dominum ita difpofuiftêjà quo hxc fiât,cuius ordinationi neminê refiftere pofle.Suos non potuifle feire quis magis idoneus eflet ad potificatS gt;nbsp;fortafte quod fui legati fua fijffraamp;a indigniori ( quod non ita familiariter conuixifrcnt,amp; oranes cognitos habudftnt) dedifftnt. Prxftare ut per dues eligantur ad huiufmodi fumma mu/ nera, quibus perfonx, quibus perconfuetudinem fint cognitx. Salutatcp fimul Adrianum Pontificem,0if gratulatur illi.Primo anno pontificatus Adriani 2.L0 iharius rex,quern ante propter fine cauft repudfatam uxorem excomm unicaue rat Nicolaus Papa, uenit Romam, purgat ft, amp;nbsp;poft fatisfadioncm in teftimo/ nium innocentixfux communicat menfx domini, communicabant ueroeuam Cum co cius aulici primores, qui participarant cum co omnes ante annum pc/ riere. Lotharius poftillam participationemcnfxdominifempertriftiorcftcoo fpedus,amp; ad fuos rediturus in itinere morttur, De cius morte uariant hiftorix, ftd fi quis diligentius animaduertat, nulla eft controuerfia, Qui cnim dicunt in itinerercdcuntcexbello quodgeftumeftco tempore cum Saracenis,nihil aliud dicuntquâm illi qui dicunt itcrèRomafacientêpernflè:nam exSaracenico bel Io ueniens Romam petiuit,cum efletnon longeareda defledendum. Vtfubin de ingrediamur Germaniam » Rege Ludouico in Germania fuerunt quida Sué uiz principes,cx Caroli Magni profapia,qui morum QC uitf fandimonia uetcri bus fandis patribus comparari polft uifi funt. Quorum unus Vuighardus no/ mine xdificauit monafterium. S Bencdidi Lucernx,ubi nunc prxpofitura ilia di ues eft, primus^ abbas in co monafterio inculpate c6 fratribus fuis uixit,quora uitx exemplum longe plus ualuit in corrigedis hominS animis, quam aliorum benefonâtia uerba,prolixx cociones, Dietlandus duxSueuorSmonafteriû He remitarB ingrefrus,abbas^in eo fandilïïmècü fuis uixit, multû dodrina amp;nbsp;ex/ emplo profuitSandus Huldrichus Sucuig princeps monafterin ad lacB Thuri/ cefem fundauit. Mâfem SueuorB rex monafteriS Mâfmunfter fundaflê fcribit, FuerSt multi alq in Germania primo loco nati,qui faftu huius ftniti modi cotem pto, ft ad uitâmonafticâ ubi uigiltjs orationibus meditâda crucc dominiexerce rent ad pietatê,8C alios docerent amp;nbsp;comouerent ad charitatc ueramcp luce amp;nbsp;gau dium quod eft inChriftoIcfu domino noftro. Anno a'natiuitatc Chrifti S^o.Fa mes uix un^ audita afflixit Gcrmaniâ.Fertur in biftorijs ôf bonx fideihiftorijs.
tn 5 Quod
-ocr page 126-(
§4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
Quod quids a RhenOj in quae locapraecactcrfs fames maiorprcmcbatjCn uxo^ ’ Sc puero filio pctitorus Thunngiâjubi paulo remiflior erat caritas, cum effet in ^lua Sc puer prae fame deficeret,0C ipfi parentes,incepit cum uxore demadando ' oC comedendo puero tradarc, uxore ad tantûfacinus non coniuente, nihilomi* ' nus rapiens Sc tenens puerüftrido giadiojiamiam percuffurusjecceuiditduot ' luposceruä captadilaniare, accurrês igitur SC lupis abadis carnis ceruacaccipit, quibüs cQ filio faluo SC uxore uefeit. C^od fi fad« eft (id quod ego nee negate necaffirmareaufim)nohne memorabileeftexêplum nbsp;mirabiliter dens cum ho ‘
minibas agat. Poft banc caritatem anno S.uel ataliqui uoluntjieptimOjterrxmo ’ tus maximi per Germania in diuerfis locis fucrunr, ita ut multae motibusaltisini ' pofitxarces Cörruerint,SC in illis fuperbi ftultei^inflati uiriSC mulieres perierint. Mogötig collapfum eft,côcuflîs fundametis,eo anno templö S. Albani. A Chri fti natiuitate anno 876. Ludouicus Imperator uita hac defundus eft,cuius mor te audita, Carolus Caluus coparatcopias, Româlôgiflîmis itineribus cotendit, ' exceptas à Pont.Ioanne pro morcjhoc eft magna popa,créât omnibus cercmo ntjs quibusGofueuerat fieri, Imperatotjltaliae imperat magno fupercilio glorio/ fus.Sed frater eins Germanorö rex no laturus eum fine ullo iure imperia fibifoil aflerere,copias côfcribitj profcdionêparatin Italiâ. At Carolus dum in Germa' nia quxad bellùm neceffariafnntjparâtur, Italix rebus uteunep ex têpore ordina tis,in Gallias reuertitur,utilliccôpararet milites quibus fratri fcopponcret. Rex uerfasin Gallia totus fuitimmutatus habitu corporis etanimimoribus,inanitÄ tnfolito ueftiö genere fe oftentans, SCa fuo nomine imperat nomina noua impO ncre ciuitatibus. Carol^olin urbê Côpendium nocat. Ad Germanix rege mit tit legatos cum fuperbiftimis minis, prxdicari eos iubet fuam potentiâ ÔC omniS orbis terrx regum amicitiâ, SCparata non folu auxilia, fed Sd parataobedietiam. Ventura in Germaniam cum tâta multitudine, utexhauftis fluminibus omnia ficco tranfire poflitpede,lamcp nunc fe mifereri patrix fux Germanix, cumanP mo profpiciat fuperatx calamitates. Lodouicus nihil inanibus fratris fui (non ‘ amplius Gcrmani hominis fed uaniffimi Grxcfnam fic ueftitus erat}minismox uetur,qux défunt reliqua ad expeditrone diligenter côparat.Sed inopinatomor bo correptus Francofordix morit. A morte patris filtj quos tres habuit,diuidnt regnum paternS in tres partes.Ludouico Francia qua uocantOrientalem,Thü ringiam,Saxonia,Frifiâjamp; partem de regno Lotharrj dederunt,0C appellatus eft rex Oftrofrancix.Bauaria,Pannonia,Carinthia,ScIauoruregio,Boemia,Mora uia,funtattribut£ Carolomanno,8C uocaruntilium regem Bauarig.Alemaniam qux nunc Sueuia nominal 3ÔC partem regni Lotharrj fortitus eft Carolus, JDiuP fo in hue modû,Ludouici regis Germanorö,regno, Carolus Caluus ratus diuix fa debiliora eSunita coniundauefuerunt,bell5 paratin n^otes.Nullâ'planè caufam belli habês.Sed fratrereius rex Germanorö exercitûfufficientê côtrajCa rolö habuit. Ergo fuperbus homo nihil curas confanguineâ necefTitudinê,nihil expendens quid iuftö quid non, cum exercitu Germania inuafurus Coloniam pcruenit.Duo fratresfquod fciebatCaluus)erantalrjs diftentioccupationibus, tarnen iuflèrunt côfcribi copias quas fi opusefièt fratri mitterentjLudouicus igi tur fortis animi ÔC bonx indolis iuuenis, rex Oftrofrancix,mittit ad Caluumpa* truum fuum legatos, qui de pace agerent, eumq; admoncrent modeftèquo pa/ tfto res earumcg caufxhaberent. Pacem fo malle cum iadura fuarum facultatum, quàmbellumcumiaClurahominum uitx ÔC facultatum .[f orebcllum talc ut ad uidioremquoqueplusmaliperuenturum fitquàmboni, Prxftarc utconiun/ lt;Sis uiribus contra Turcos militent, Caluus inflatus fpiritufuperbo nihil audit de,pace contemptim refpondet. Ludouicus interea audio exercitu, fimulatni* hilminus feuellequâm pugnarc,necefleitaparatum, utcumtantoThrafon« audeac
-ocr page 127-t T B E It 20*
'ipdcat congredtj Caluus nihil timens aliquid iuuenem tentaturû abftntibus hrà ^ime natu maioribus fratribus ,nam fatis exploratü habet eosadhuc imparatös «flèjOmnia igitur negligêteradmtniftrat, exercitO ducita u nullö haberei hoftë, bic intelligt ns Ladouicus^bene rem gerendi fibi data anfam uidet,apud Andre nacQ igituraggreditur hoftem nihil tale expedantê, Getmani pugnant fortiter* uincuntjcum magna ignominia Caluus glorioius rexfugita facie, quem tanto/ pere defpexeratjLudouici nepotis.Multj exproceribus Caluitn hacpugna defl deratifunt. Huius rcgis tempore Flandria inculta neglcdïa^ iacuit, ferarum do mus,in ea igitur atdificauir uicos quofdam, amp;nbsp;cultores paftoresîÿ induwt,pra:ie óum dedit iiiis Balduinn nomine uirum audace qui regis fui filiâ ludith, abièrv ^^*^^8c,rapuit,8C pro uxoreea ufus eft.Rcx irafeit graui(er,fed inaulahabuitami cos(an facinoris côfctj fuerint nefcitur)apud regem primsc autoritatis,qQi prim S côfiltjs retinentregem nein primo furore hominé conftciat^poftea cum uifuseft régis animus capax rations,agît etiam caufam Balduini apud regem, uirum ßre nuum,amp; ad magna natum, magni ufus in bello efle pofle, horû oratione plaçai tus animus CaroliBalduino ignofeit, uxorem filiâconcedit,Flandria loco dotis dat, ComitemJ landrii appellat, HicBalduinuspertotamuitâfuamfuitinex/ colendaamp;ornanda Flandria, nee ignauius eamexcoluit Arnulphusfilius Bak duini,qui fucceffitpatri. Hicingeniofusfuitin ordinandis rebus publias, ad augendam hominfi frequentiâ multa excogitauit: qui etfi utilia effent guberna toribus urbiô ÔC regionum(quorQ multi imprudentia fua minuut frequentiâ ho »ninum,qui regionis urbium^ decus efi ôf fei cmaximus prouêtus) trmen hic cdocere propofiti noftri nuc no eft.Imperâre hoc Carolo Caluo,Capaniam torâ ■ miferè deuaftant Saraceni,freu' inteßinis Chriftianorû principum diffidqs.Tota Italia rege deftituta 0^ Itimcratore,uocat CaluG,(cd ille no ut res exigebat pi ope tat.prius créât regem Boionem fratrê uxoris fui,amp; dat illi regnS Prouinciâ.dein de Româproficifeit, cum Saraceni iam nauibus oneratis pridacx Italia recepe/ tantfead iuos. £)uo filfj Ludouici régis Gcimanorû in Italiam patrunfuum Cat Hu m fequStur cum coptjs Gcrmanor0,nam conatus eius impij il los pefTîmèha beb ât.co ueroanimo crant,nôcefîàturos nifiaut ipfi efiènt uidîi amp;nbsp;in nihilG rc* dadi,aut patruouitaScimperium efletadcmptû.Tantopeie eranrcômotiiniu/ federatehoftili animo erga fui fratris fdios. Carolus audiês Romseaduen tum nepotum cum Germanorû elcdiflimamanu,Romam relinquit,angußtaamp; daufurus quà ueniebât, morbo corrcptus.nô periculofo nccj graui,in quo ufus eß medico ludio Sedechia,qui perhibetur illi dediflè oenenatâ potionem ignolt; rantia'ncjUt fipe per imperitos medicini profcflbres fitjan ex coinpofito ignora tur.Caluusmortuus eßjcad3uercondiruraromatibus,ureoferantquoipieuo/ lucrat, putredinê oedores ferre non ualcntes mandât humiVercellis. Inde poft diquot annos alio eß tralatum. Caufam hic autores habent quidâ qui mihi non probabilisuidetur. Imperatore Caluo moruto,de imperio fuitcôtentio magna* Fuctût cnim multi principum Romi SC alqs locis quicupiebant Carolum tue^ uorum regem jqui cum copqs fuis aduerfus Caluû in Italiam uenerat.focio expe ditionis fratre Carolomanno, Pontifex uero reftititilli cupiens Ludouicû Bal/ bum Caluifiliâ,nee no alrj proceres cum PÔtifice unà fentiebât. Pars tamê quae fludebat Carolo Sueuorû régi erat fortior,Pôtifcxcrgo captus ineuftodiâ duck ïur,fed nô diu poft quorûdâ opera liberatus ad Ludouicû Balbû côfugit,cû quo ■liquâdiuhabitaôitjdeindediademate coronauiteumôôimperatorê appellat. Et spudeô pôtificia utit fumftioneôCmolta ecclefiafticadiflidiatollitamp; difcordias côponjt .Poftea apud T recas urbe m fyn odû cogit, in quo ad fidê C hnftianam pertinêtia funt multa inftituta,ÔC inFlâdri3,utnunc diâôeft,,qu?ECultai3m erat
amp; habita/
-ocr page 128-GERMAN. ’ C H R O N I C.
fichabitorîbus fcfcrtâjepifcopuseftordinatusjqui'radêcrudiïctadtfligfôfiêK pietatem populum.Qui à fimplici ÔC riondum ad tnalidâ exercitato populo cum timôfeS^reucrctia âcceptus eft, ôC corn deuotione animi fecuti futu dodrinan» ciüSk Operacß fécutà funt audi'tionem. Porro in bis turbis,Sarâceni tcpus fempcr obferuâtcs Italian) inüadunt,diripiunthîagnâéius partent * Prxtcr esteraawcm tnöntis Caflîni monafteriû miferrimis modis tradauerunt, quarc reuocant Pon tificem,uocant Cxfarem,qusrunt territi Roms 8C in tota Italia auxilium, Ponti fex cum Caroli copqs Si aliorum principüm manu in Italiam ucniens, recreauit tocum Latium,breuû^ expeliûtur hoftes omnes ex Italia, Poft hsc omnia loaiv hes Pontifexanimaduertens plus prxfidtj in Sucuorû rege Carolo quâm in BaP bô,Ô^ Carolum huncamieis Roms abundarCjquamobrcm créât eum Cpiârem, âppellat^ Carolum j, Balbiimperatorium nomen uertiturinrifum, nec feribP tur in albo ImperatOrun). His temporibus fuerut comitia Furonx, ubi certis con ditionibu^acem feccrût inter fe Ludouicus Balbus, Si Ludouicus filius Ludo Uiciregis Germanorum, Paucis poft rrtcfibus Balbus,qaemadmodûfîtj gt;àm fc quicturum,iam fe in portu nauigare,ocio iam felici Si dulci fruiturQ poft t(^ pc* riculà,tot mala Si Iabores,dicens,in morbum letalem incidit, Si in urbeCopen dio obit. Dominâdi infanâ libido prirteipum j incredibiliter afflixit regnû quod BaIbo fubieëfum fuerat, Vxoris Balbi defundi uita fraterBofo uir nibil humilc in animo ucrfans,paruiscç non côtentus,pradic3, utita dicam,multipUci regnô infidatus eft.Principcs ubi cius conatus olfccet unt,reftitcruntjamp; Germanis rc/ gibus oportcrc darJ regnum unanimiter diXcrunt,uota omnium princmScôcof danttum. uidens Bofo,conicquendi regni fpcm deponit omnem. Sed Gertnanî ci reges mortui eodem tempore funt, NeBoib regins frater tyrannidemrurfutn affectaret prindpès ièdulo cauendû putabant ♦ Balbus mortuus filios duos relP queratjLudouicû Si Carolomanttum,natos ca concubina ♦ Hos quan^ illegirf mos faciünt unà reges, Hi regés crcaticürt) Nortmannis Galliaminfeftantibu» pugnant,amp;: eos uincunt tlobüi przlio, Quzrcs illis magnû nomen, Si fauorera totius Gallispeperit* Vidoria illa quoquC przdicata Si grata fuitapud Germagt; nos.Nam amp;nbsp;hosinfeftariNortmâniincipiebât. Seditcrûcolledis uiribusNort manni in Galliâ graftâti funt,codent anno quoàfratribus regibus funtpiofligi ti. Cum quibus iterum cÔgreflurifratrcs, parât fc, cum effentiam parata ootnia, ftoftcmcpalacres peterêt Ludouicus moritur. Bofoautcm uidens nothum Card lomannum belloimplicitum Si pcnêfatigatum,denuo folicitatin regno omnei qui uidebantur aliqua poliere autoritate,œd fruftra,non mediocriter tamcn tur/ bat Carolomannum cum Nortmannis difficile bellum gerentem, Carolus Sue tioriîm rex Si Auguftus,audicns NortmannorS iniurias Si iniuftos conatus Si Carolomannum in magnis diffîcultatibus conftitutum cflê.Ex Germania mit/ lit in Nortmannos copias, quarSuirtute Nortmanni uidi funt, Sed ne aliquid dcirtduftria diflîmularc uidear. Non défunt autores qui dieSt Nortmannos hac têpeftatcnullo modo potuiflè repelli, Si uidoresfe frequêtibus minoribus pr«/ Iqs difccffîfle,amp;^ Principes Gallizpacem pettiflè. Frifiam^ Nortmannorum da ci dediffe.Alios duces addudos ut difcederêt,auri magno pondère, Si its uido» auro non ferre ex Gallia Nortmannos profedos. Adhzc Nortmannis Carolo/ roannus annuum tribuit tributs. Sed non diu poftilludinhoneftumfœdusCa/ rolomannus uixit.Cuius mortem ubi audiuerunt Nortmanni,arma recipiSt ho ftili animo Galliam petSt, Parifîam obftdcntcs circa cam paflim omnia perdue, Totaigitur Gallia non habet, quórefpiciat,unde’ueexpedetfalutem,quamab Imperatore Craffb,Concordibus ergo uotis eum optât,rogant iit ueniat, opéç in extremo periculo cûnftitutis feratjCe illi cÔmendanqdeuouenttç totos. Impe/
rator
-ocr page 129-tI B E R Xk
97
tatol miTeratus ftatum Gallix,uidens eos à fc folo pendcre, quid incommodi firn ul amp;nbsp;turpitu dinis fit cos deferere,rurfum quâta utilitas amp;nbsp;gloria fit eos ier ua/ re.Magnis in Germania copijs confcriptis,imperato etiamcerto militom numc to ciuitatibus in Italia. Ita têporibus profetflionê ordinauitjUt fimul eodem tem/ poreex Germania amp;nbsp;Italia copixeoueniant in ea loca in quibus hoftis erat. Idc^ diligenter obferuatum eft.ConueniuntcopixnonlongèàLutçtia quxabhofte obfefta Sc ita prefta erat, utàdeditioneparum abfuerit, lamiamcpatflû de ea erar, nift Imperatoris aduentu recreata fpiritum recepiflet, Holies potente amp;nbsp;numc/ rofum aducrfariorum excrcitum uidetes, fuos ut obfidendi ratio exigebat difpo fitos feparatim per partes, colletflius cotinentinalio caftrorum gencre. foluitur •gitur arcfla ilia obfidio » Imperator (prgferipta certa ad hoc hora)iubet omes,qui ferre arma poffînt in hoflcm crumpere, eadem hora fe cum fuis adfuturum,figni ficatcxfummomagiftratupaucis,quimaltitudinemiubentparatamad eóftitu/ tam horam adcfleoportercjcum^ iam acie inftruda cftcntituriin hoftem, mul/ titudini confilium 8C iuflu Imperatoris exponont,uidloriameflccertam,affutu/ rum Impcratoremcum GermanorSeleóliirimis.Adhortanturcos utinconfpc/ du imperatoris, fuam oftendantuirtutem. Venithora,utrinqjruühtinhoft€m, fanguinolcnta fit pugna. Imperator fuperat ,ut ccdcrc cogentur holles, fed non frangütur prorfustrecipiSt enim fc noprocul ab co loco in munitiora loca.Ince/ ptum eftagi de pace,Cxfar ÔC omnes principes paccm cupicntes,potius accepc/ runtpauloiniquiores conditioncs,quamfortuna poftulareuifafit. Coceflaeft igitur habitanda Nortmânis ca regio qux ultra Sequanam eft* Noftra xtate ad/ hucea uocatur Nortmannia. Adfeptentriones habitant illiid^nominis impofi tio nö inepta compledlitur. Nort enim feptentrionem eorum lingua uernacula fignificat,M[an uirum.Et German! uocant uentum aquilonê afeptentrionc fian tem Nortvuind,hoc eft feptentrionalis uentus.
BER DVODECIMVS;
o $T domimnatïuitatemôSôJmperatoreCranbmentecapto ex intempérie cerebri,ali um Principes Imperatoremappellauc runt,nempe Ärnulphum, Crafliis poftquä incepit inlänire ant faltem non omnino eße mentis compos,tantum unum annum uixit.Efthumimandatus cumomnircgaliSCimperialireueren tia 8C honore.Minori tarnen planóiu propterea quod animo ni hilüäiebat,inutilisé^ imperio eratfadus. Hic Arnulphus uir quidem induftrius animo magnus iàtiscp pradês, propter quas dotes meruit earn apud principes exiftimationem, ut eledus fit Imperator, ncc^ uero opibus amp;(. facultatibus ualuit fatis.Eratenim is impertj fiatus, utnifialixeflent facultates,imperium nonfufFi/ ceret ad toedam dignitatem Imperatoris ÖC hoftibus refiftendö, omnino nomen imperi magis eratglorix quam rei, Quas ob res Arnulpus hic nee Gallias nee alia loca ut uolebat amp;nbsp;rerum flatus exigebat,tutari poterat. Gallix ergo optima/ tes délibérant qua ratione fibi cofulant, ôT de rege creando tradant. Ludouicus Balbus prxter filios ex concubina duos de quibus pauloante, reliquit uxoré re/ ginam grauidam, peperitq; poft maritimortem filium, qui nominatus eft Caro/ lus Simplex,qui iam natu decern annorum eratregni paterni hxres.lgitur opti/ mates puerum regem creant,tutorem^ prxficiunt puero Odonem comité Pari/ (icnfcm.HicpucrumftuduitregnouiilemredderejbcneinftituédoA binouem
annos
-ocr page 130-0; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. C H R O N I C.
annos nomine pueri regnum iuftèamp;^ cum Iaudcgubernauitmon'tufjanfcmôrgt; tem ucro adolefcentê regem cômcndatregni opdmaubus.Adolefcensfufccpto regno Britannorum regis filiam nomine Edinam uxorê duxit. Quidam tradût tutorê Odonem cum Carolo Simplice magnas poftremis annis habuifle fimuh tatCs. Nam Carolo iam xtate mature Odonem noluifle cedere. Odonem autem adolefcentiquantnuisbonxfpeiiuuenifacilereftitiflejquoniam Odonitotûrc/ gnum fauiflcjob fîngularcs eius dotes in bello amp;nbsp;pacis tempore eximias. Ncrt/ mannoSjquieo régnante faepe Galliâ uexauerût,féliciter SCfortiter fxpe uidos, fuseipfîus uitx periculojrepulit/ed (êmpercôtra eos ofas cum Francis Orienta/ libus turn Germanis alîjs, Carolus Simplex ettämeorufurorifacpereftitit.Etuc firmier elîèt paXjmagis^ Gallia quiefeeret liberata ab eorS incurfionibus, RoP loni Nortmannorn principifîliam uxorê dédit,fed prius fufeepit Chriftianâreli gionem Nortmannus» Perre'Robertus Odonis frater5Princeps Aquitanixar ma parataduerfus regem Simplicê, uolens fibi regni partem nomine fratrisde/ beri, urbes quafdâcxpugnatas,fibiiurare cogit. Vbiaudiuitregêinarmiseffe, nolens fuos bello affligt côtra regê cum copijs inßrudis profîcicifcitur. Sed rex longe numero SC uirtutemilitû fuperiorexcipiteum prxlio,occiditurduxRo/ bertus.Rex iam omnia tranquil!aput3ns,quibuslibetcôfîdmQuareiterfortèfâ dêtem illac hofpitio blandè excipit cum Hereber tus apud Peronem,ccpit£ß im/ pius hofpes Simplicem regem hofpitê. Edina Regina ad Eduardum patrem in AngliâfugitcumfilioparuuloLudouico.ln Gallia capte rege mifeetur cœluni terrx,plena funt omnia tumultibus.Proccrum multi regnûaneêlant, quilibetfe iudicat di^nioré qui altos gubernet » Qua difeordia freti Saraceni iam non fines ultimes Gallix bello tcntant,fed interiora ferè omnia uaftât.Rcx igitur rnalis au/ (picijs ferô creatus cft,Richardus Burgûdix ducis filius, nô fatis enini exerci/ tatus ôf peritus fuit in militari difciplina.Qiia facultate tamê in primis opus e^arî propter SaracenorS, crudelitatem qui turn quoep Burgûdiam depopulabantur. Porro Richardus amp;nbsp;Carolus Simplex capti eodém tempore moriuntur.Regna itcrum deftitutum eftgubernatore in magnis fludibus têpeftatibus. Poft Ion gas côtentioneSjProceres in Anglia Edinam uxorem Simplicis defundi uitaôC filium eius LudouicS reuocant,regnum paternam hxreditatê offerunt, uenienti obuiam precedentesgratulantur,rcgemfalutant,fè fuas^fortunas illi commit/ tunt.Magnis amp;nbsp;uarijs hic iuuenis rex petites eft infidqs, ex quibus omnibus fer/ uatus eft de ereptus Germanorû, ut narrrant hiftorix, opera amp;nbsp;fide. Sed nequis exiftimet nos oblitos propofîti,profefibs fcilicet de Germanis icripturos,immo rari uero in aliarûnationum rebus prxterdecorû. Horum omni0,quxhadenus tradidimus Germant fuerutlonge maxima pars,8C Principes quos narrauimus pleri^ omnes origine duxeruntex Germanis. Propius tarnen nunc redimus ad Germanorûres geftas, Arnulphus, de quopaulôantejlmpcratorappellatus in infelici imperq tempore Maharêfes, ex M orania gens, initio imperq huius Ger maniam afflixere miferabiliter.Caufaeius bellieis fuit,q Ludouicus Germanise rex Germanorû copqs fuperatos maxima clade affeccrat,quare Principû diflen tiones audiétes ucnerât fe ulturos. Illis igitur Arnulphus fc oppofuiqfed quanta profccerit,fatis arguât fœdera eu illis fada.Data eft enim illis Boemia in qualibc ri habitarent. Neceratullicordatioriobfcurum quantû maliamp;difcriminiseflèt Germanis talé habere uicinö,fed danda fuit,ita ferebat res. Ex Boemia igitur bre ui poft tempore egreflî Germania uaftarunt. Arnulphus contra cos duett fuos, led aliquoties ita prxliatum eft,ut Arnulphus anxiliarcs copias adnocarit ex Vn garia, Vngari magna moltitudine in Germania uenietes non multo minus de/ derût quàm hoftes damni. Vicerunt quidam hoftem pugna cum maximis quae unquam
-ocr page 131-t I B B R XlT.
Unquam fueruntcôFcfenda.Ex Germania l'gitur profligatis Maharcft(îfcgt;us,V rt Sari promiflam pecuniam improbè exigerunt ab Im peratore quam cum non ha nerctjpromiflîs effccit uirepererêtpatriâ. Cum autê dies foluêdi adcft,nÔbabct Imperator ut fatisfaciat. Qua caufa Vngari Germaniam uf^ ad Frifiâdepopula ti funt, Germani uero recordati fux priftinx uirtutis, amp;C ob trucidatos liberos,fe/ niodcfedos parentes jôC uxores,cômoti, cS furore arripiunt uno animo cm nés ûrmajhoftium exercitum pene delcuerôt totum.His temporibus tota Europa tu multuata eftinteilinis feditionibus bellisc^. Arnulphus Cxfar in Galltjs bello •bagno implicitus,amp; in eo miram fortunx inßabilitatem expertus eft, Aedifïcia Igné confumantur, fubuertuntur arces amp;nbsp;urbes. Magna omnium rerum penu/ icquitur,famc uulgus périt. Germania quoqoefame laborat,bellis,qux iam diximus, exhaufta. In Latio fadiones multxomnia confundunt. Guido dux Spoletan us folicitat quafdâ urbes in fuas partes j quafdâ terret, quas feilicet cor^ rumpere nequituanis promiHîs.Berengarius PrincepsForoiulij Guidonifeop ponit,cum ciuitatibusartibuseifdemagitquibus Guido.Prxterillas fueruntfa diones perniciofx, quas cnarrarelongum effet. Sic totaltalia perturbata maxi/ mis affèda eff malis.Berengarius fuperior Guidonem uincit,fœdus uidorcum Imperatorefacit. ArnulphuspaulôpoftItaliamcorn cxercitupetit,a Pontifice rogatus, quem fadionesferè opprefièrant. In Italia de omnibus fupplicium fu/ mit Imperator, qui aduerfi fuerunt Pontifici. Bcrgamum,ubi hoftium quidam Pontificis erantjobfcffum, ui^expugnatum eftabeo. Cuius ciuitatiscomitem laqueo fufpendit. Per tot 1 taliam ant fugatis,aut è medio fublatis inimicis Papx 80 feditionum autoribus, ffatu pacatiore redditoItalicarum rerum, Romam ac/ cedit fores apertas fibi fore exiflimans. Sed quanquam uocatus à Pontifice fit, tarnen quoniam fadionum multx erant partes, ilia qux aduerfa erat Papx tanta potêtiain Repub. pollebat,ut urbis portçclauferint,ôf aditns offus muniuerint, ïllis qui à Pôtificia fede nô dilcefferant amp;nbsp;Pontifice repugnâtibus. Intra m cenia igitar urbis tumultus,cçdes,dolus,nemo ab alio tutus. Partium alia fperare, alia defpcrare,alia meditari fugam,alia tradare quomodo nelit uti uidoria ; Omnea parturire dolos amp;nbsp;laborcs,confultare,uigilare,infidiari. In his turbis amp;nbsp;diferimi nibusPontificq prxualcnt,urbsapcritur, Imperator ingreditur,excipitura‘Pon/ tifice formofo honorificc. Qui fibi confci] iunt aliquid aut fccifle,aut dixiffe fu/ giunt ex urbe. Multi tamcobetiam fufpiciones leues crudelibuspœnis afficiun/ tur.\ olebantenimPontifex0^Cxfarexemplaftatuercneinpoftcrumaliquis auderet contra Pontificem aliquid molin', Guidonis facultates quas in Italia ha buit maximas afflixit amp;nbsp;ferè totas contriuit. Referam nbsp;quod de uxore Guido/
nis fcribitur. Hxc mulier obfeffa in quadam urbe nada proditorem ex Arnul/ phi Imperatoris familiaribus, per quem fomniferum letak^ uenenum potu de/ dit Imperatori qui ante urbem in tabernaculis erat, quo ueneno hauffo tarn alto fomno eft opprefius,ut toto triduo non potueritexcitari.Decoxit tarnen naturx in Imperatore uis ut mortuus nô fit, uel potius, deus diutius uolcns ilium in haC uitahabere,feruauit,alio^mortis generehincillidecedendum fuit. Arnulphus bac potione corpore animo ignauiorfadus, Italix propter uenefi'eia infenfuS fuam Germaniam repetit.NecmuItopofttemporc Arnulphus pediculorGmul ritudine ex corpore eius nafeente conlumptos cft,nec potucrunt ulla arte pedicu li tolli, fublatis enim gonitis, ex fubieda corrupta corporis materia altj nafteban tur,his ablatis ex feminarioin potredine relido alij itéra proucniebant,fempei{ß ita numerus audioreft redditus.Itaiç toto fcrecorpore confumpto magni dolo ris morte cxceditex hoc feculo. In monafterio Dial Emcrani Ratifponx fepul/ eus cft.ï^rtis tempore pollebat potêtia ÔC opibus, fed tempore quo imperq ad/ n t miniftra/
-ocr page 132-iB B R M A R. C fi R O N I d
miniftrationcm accepit,non fatts ad imperif dignitatem tuendam diiics fuît. lium kgicimû Arnulphi à mortepatris ßatim Principes fecerunt ît^eratorem, erat autê nomen illi Ludouicus. Primo eins imperq anno Vngari Germaniani (propter patrcm mortuum nam uiuente Arnulpho nihil aliquot annis tentaranï contra Germanos)inuadentesuaHant^ufc^ in Bauariam,quidam uoluntquod ingentibus copîjs totum Noricum agrum uaßarint, in Sueuia aliquoties in/ colarum uirtutc przlqs fanguinoientiîîîmis uidi 8C repulfi, tarnen ad extremum fuperaflc Sueuos, eorumcp regionê crudeliter incêdio ÔC ferro depopulates ufep fid ipfum Danubq fontem peruenifTcjqui eft ad caput fylux Hercinix.Quod ta/ men uerû non eile arbitror,nec^ enim in eo loco iftis teporibus crant Germano rum res, SC Vngarorum uirtus tâta,;ut co ufcp credendu fit Vngaros peruenifle. LudouicusImperator iuuenis magnis undic^copijseoadis obutamproperat, neep enim in initio impertj fui uoluit ferre fuos ÔC pra:ter alias nationes fui impe/ rq charos deuaftari. Vbi uenit ad Lycum fluutum cupidios,utfunt iuueniles ani mi côcitatieres,cum hofte dimicandum $ primS quzrit » Vngari fsepfus acte in/ ftruda an*tnum eius ad pugnâdum cupidum intelligentes,in quendam depreP fiorcm locum arbuftis^fylueftrem infidias ponunt, cum reliqua exercitus parte expedita committunt przlium cum Imperatore.Pugnant fortiter Czfariani, ho/ ftis paulatim cedit, fc quantum poteft fieri defendens recedendo, noftri nihil fu/ fpicantes periculi fequuntör cedentem amp;nbsp;in infidias ducentem hoftem.ubi ad Io cum infidiarum uetum cft,prorumpQt ab omni parte infidiz.Germani amp;nbsp;fi non potucrutnoncommoueri reinopinata, tarnen pugnarûc ita utdiuancepsfuerit przltj cuërus,fed qui in infidijs fuerunt nimiû fuo impetu perrCperant adc CxCa ris,quare tandê fugerc coatfti funt. Pofthäc fugam ita funt hoftiö animi fublati, «t totâ Germania in fuamanu efle putarint» Imperator ut paté confequi poflèt, dédit priuatim occulte hoftiû ducibus magnâ pecuniâ, publicè magnâ ctiâ de/ dit,maiorem fedaturSpromifit. Annuû quoçfi rributum hoftibus pollicitus eft. Aegre^indudi funt ut redierint domû. Ludouicus duxituxorê Lutgardâ fiHS Otthonisducis Saxonum. Dum regnauithicLudouicus odo Pontifices mor tui funt,regnauit uero folum duodecim annos.Non multo poft przlium iam di dum Vngari contra pada non contenu uibuto annuo quod bona fide nume/ rabaturquotânis a'Ludouico,rcpetSt,maioribus uiribus quam anteaggrediun/ tur, Germania, Cum quibus in Bauaria German! bis congrefti.bis fuperatos irt Vngariam repulerunt. In poftrema eorum fuga quidam uolebant illos perfe/ qui ufe^in VngariâSC illic cum illisducere bellum. Sed confilium non placuit omnibus, plerique enimmalueruntdomi quiefcere,quam hoftem tarn atrocis animi fcqui. Sed id euenit quod tj przdixerant qui cos perfcquendos cefebant, Redibantenim tertio fuperatis mulus Germaniz partibus omnia impkue/ runt fanguine. Primum uerfus feptenuioncm Thuringiam Saxoniam miferri/ mis moots tradaucrunt. Deinde conuerfi rurfus in Sueuiam eandem crudclita/ tern in ea exercuerunt, fed multis per omnes cas regiones amiftis. erat uero illi» liberum per Bauariamcaptam iter, quareoccifisfuccedebantiemperalq,con/ fluxerunt enim femper fine intermilTionc altj.Ex Sueuia uertuntur in Rauraco/ rum agrum, ubi Bafileam, quz urbs feliciftimecrefcebat, uaftatam St: direptam fncendSt,fed difeedentibus hoftibus ignis extindus eft,nequemultum deditda mni, Alfadam quoquetotam diripiunt, Inde progreflî in Lotharingiam peruc/ rcrunt, in cuius agris nullum zdificium eredum pafli funt omnialolozquant* Eodem furore penitius in Gallias intrauerunt, Stquot; non remiftiore crudelitate de/ bacchati funt per omnia fere loca Galliz. Redeuntesibantper ca Germanizio/ ca quzprzterierantantCBj S( ccu furijs agitati nulli neque ztati neque fexui par/
cunt»
-ocr page 133-t I B E R X ït ’ J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toi
lt;unt» Cum maxima prxda^iêdinfînito fuorum numero amifîô^hVngarfam regt; dierunt, Ncc Italia ab Vngarorum iniurtjs tuta fuit, uaßaruntenim ÔC illam tox tam, nuilum angulûprxtermiferuntquem nonalHixerunt. In Italia tarnen non eft illis datum graITari,(ine memorabilibus præitjs, Itali aduenientibus Vnga/ ns territi uehemcntcr funt, quoniam audierant quid in Germania, quid in Gal/ lia fecifîêntjamp;dicebanturhumanis carnibusuefci. Quare in tanta tempeftate quzrebantiam quemlmperatorem facerent gubernandi peritifllmum,nonex fauore,fed ex iudicio. Berengarius Foroiulienfis dux eligitur, quoniam prx/ ter czteros fortis ói. felix in bellis uifus eft. Hic igitur belli dux amp;C. Imperator eie/ lt;ftus qua'm maximas copias cogit, hofti Vngaro obuiam it, amp;nbsp;quia hoftes aide/ bantur fatigati 6Choftem nondum expedare, imparatos opprimere uolens ag/ greditur eos,fed numero ÔC uirtute militum inferior poftâ una atque altera hors pugnatum eft,fugatas exercitn pene totum amiftt, Foft hoc przlium Italia mul tôquàm anteamagis conterrita eft, Vngari uidoria infolentiores,amp;cxdefuolt; rum ira iracundiores redditi funt, Taruifium obfidione circumdederunt,amp; ex/ pugnaucrunt,amp;direptum defolatumreliquCTunt, Deinde ciuitatemVeneto/ rum nouam incenderunt, EquiliQ, Clodiamcp diripuerunt,amp; fic furibundi per/ gentes ubiep graflantur.Tande dato magno pondère auri argent» 5Berêgario (quam ubiep ex omnibus ciuitatibus amp;nbsp;epiicewis amp;nbsp;a Potifice collegerat) Italia excedcntes reuertuntur unde uencrant.Porro Ludouicns eius nominis î.împex rator (quâuis eo têpore plures in Italia regnarStjftd no funt agnia pro Imperato ribus in plerifcB imperialibus regionibus, quare ncc nos iftos in numero Impc/ ratorö recenfebimus) non laturus Berengarium in Italia impcrarc,amp;: imperato/ ris nomineappcllarijCoadis coptjs in Itaiiam properat, omnibus rebus poftha/ bin's, habuiflet enim multomagi»neceflariaadftatumregni fui conferuandi ft non magis refpexiftet titulorum gloriam quam fuorum fubditorum trâquillam uitam, Germanorum aduentu audito Berengarius,quâtum licet fieri per infaux ftam pugnam nuper habitam cum Vngaris, cxercitum comparât, Magna: fue/ runt Berengarrj difRcukatestexhauftus pecunia,omnem enim dederat boftibus Vngaris, territus miles, quo confueucratuti, Italus.SC propter rem improfpera geftam cum Vngarisâ multis male audiebat, apud multos fauoremamp;zftima/ tionem perdiderat, homo in his angufttjs omnibus nondum animo uidus eft« Confiditetiam cum nihil habeat in quo fperct, neque enim milite fuo confidere potuit, Ludouico igitur aduenienti obuiam procedit, ut Icaliz non uideatur fra/ dus, Quam primum enim timoris amp;nbsp;defperationis fignum przbuiflet, hoftiqi cederc 8C non congredi audere uifus eflet, ciuitatum plerz^ defeiuiflent ad for/ hores partes, Itali enim femper co Ce inclinarunt ubi maiorcm fortunam maio/ rem^ potentiam uident : SC li omnes homines cum inftabili fortuna mutantur^ Nifihoc fichabuiflet,Berengario longeconfultiuscrat,munire urbes,omnia ex agris prxripere hofti uenturo, in munitiores urbes conuehere, przfidia in ur/ hes difponerc,le intra moenia continerc,ita ducendo bellum Ludouicum fatiga/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
tc. Sed hanc timoris fignificationcm uitandam cenfuit,propter quas dixi cauias. Quamobrem alacritatem fimulare,fpargerein uulgas,cfle Ludouicû imbellcm uirum,quibuslibethoftibustributariomfa(ftum, nihil ad hoceflcpcriculijfimu larefe non modo pugnam no dctre£ftare,fcdctiam nihil zquêcupere.Nihilo ml nus quantum potuit locis cauit nc eflet dimicandum,uidebat enim fuos inutile» pugnz. Poftquam uero in confpeeftum hoftium ucncrunt Itali, ita metu cofuft funt amp;nbsp;exanimatijficut iblcnt efle qui in iudicio dânati ducuntur ad fupplicium, E fi igitur facile przuidet,qua fuit in militaribus rebus prudentia amp;nbsp;cxperictia,(gt; congrediatur quis fit futurus euentvjs rei,tamcn pettinax in homine animus tem
n J tarq
-ocr page 134-tol nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC
tare uokn't rem in qua certa icicbatpernicicm * Congrcffi's i^tiir in praclium co/ ptjsjprimam coitionem non ferens Berengarius fugatus eft. Poft prxb'um ftatira duitatcs inceperunt deficeread Ludouicum, excluditur Berengarius, Ludoui/ eus intromittitur, Berengarius etiam poft illam fugam,amp; Italix defedionem,anlt; mam non defpondet, alia uia aggredi hoftem meditatur, parturit dolos,uirtutc fuorum frada* Ludouicus uidor uidens Italiam totam fuam efle, ab omnibus cnim duitatibus iam mittebantur legati, claues quacunc^ ibat ueniebantobuiâ, nullius erat adueriàrius timendus.Quare non admodum folicitus rcmifitcuras* Ergo cum Veronxeflet àquibufdam familiarium fuorum qui acceperant à Be/ rengario pecuniam proditus eft.Nam proditores illi intromiferunt Bercgariutn in urbem nodurno têpore : ab illo captuseft ca nodc,luminibuscjpriuatus Lu/ dooicus,amp; dimiflus.Scd font aurores qui putant ita priuatS oculiSjUt moricum neccflèfuerit, nam Berengarium ita uideri uoluifle côtemnere poteftatem dus, probabile eft quod dieunt illi. Nequccnim ucrifimile eft liberum luminibus ademptis uoluifle dimittere talem regem. Statim igitur poft creptos oculos mor tuus eft ♦ Regnum poft huius mortem obtinuit Berengarius in Italia. Anno poftobitum Ludouici Impcratoris (qui fuit annus à natiuitateChriftipiî.)con/ tentio deimperio magnorum bellorum in Europa fuit cauiâ. Alium in Galles, aliSin Italia, alium apud Germanos uolebant Imperatorem; Franci oeddenta/ leSjid eft,Galli,prxdicabâtid quod uerûerat,genus Caroli Magni noninueniri in Germania eius generis apud Gallos efle reliquias, Supcrerat enim Ludout/ eus nomine, filius Bofonls,qui genitus erat ex filia Imperatoris Ludouici fecun di, quern Impcratorem multxmagnxduitates Principes prçcipuein Gallia, uolebant. Germant contra noluerunt qui eflèt alienis moribus amp;nbsp;animo à Ger/ mania, qui non eflet educatus in Germania. Quarc clegerunt unanimitcr fere omnes Ludouicum nepotem Ludouici terti] ,ducem Francorum in Germania, 6C Principes quoquelcgiturfuiflèLotharingix.Hûc eledum appellant regem Sc Imperatorem. Sedltali Berengarium fuum Imperatorcm appcllabant, nega/ bant Germano coronam imperiale. Exhisdiflèntionibusgrauia bella ortaaflH xerunt miferè populum, qui fub Imperatorum tutela felicem amp;nbsp;tranquillam ui/ tarn debebatagerc. Ergo Ludouico ca uia qua dixi mortuo. Franci amp;nbsp;Saxones Othonem Saxonix Principem cupiebant Impcratorem, fed Otho ienio confe/ dus oblatum imperium rccufans fuafttut potius Conradum cligerêt,qucm iam dixi eledum. Otho tamen fempcr fcadfuturum communi paci, ÖC imperij digni tati iuriepad imperium Germanorum, promiftt. Huius Conradi imperij anno fecundo quidam principQ in regno eius meditari ccpcrunt res nouas contra Im peratorem, quos ille ftngulari fapientia comprcfltt,amp; fine armorum tumuitu in leges fuas perduxit. Vnus tantum illorum nempe Princeps Bauarix nonfidens flli,confcius fui animi amp;nbsp;propofiti cotra ilium Jugit cum tota familia fua ad Vn/ garos, quos non ceflauit excitarein Conradum Imperatorem, ncc nihil effecit, (cd plus fuis côfîlijsnocuit Vngaris quam Germanis. Magno enim prxlioeo/ dem anno à Germanis fuperati funt amp;nbsp;innumerabili m ultitudine occifa cG igno miniafugiuntinpatriam. Sequent!deindcannoiterumredeunt,iterum^rc/ pulfi Sc multis occifis,ad fuos reuerfi fequete uere'rurfum maioribus copijs qui prius Germanism inuadunt, SC primo quidem impetu non potuerunt rerine/ ri, fed longius progrefli' collcdis omnibus Germanix uiribus uidi fugati funt. Poft hoc prxliG fequêtibus annis proximis quibufda non reuerfi funt. ,Erat hoc tempore dux SaxonG, nomine Henricus Othonis filius iuuenis maximi animi, amp;nbsp;in militaribus uirtutibus pcritiflimas,qui aliquofics Ipecimen fuxprxftan^ dedcrat in prxlijs cG Vngaris, nam co têpore uicinas rcgiocs cladibus affiçœbâu
-ocr page 135-' I I B E R Xîi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fój
Hune Conradus ob has dotes, ob'tjuas dtligêdus eratbmnibüs^ odk înhumani ter. Cuius iuuenis pater Otho de Conrado optime meritus fueratjCuique debe/ bat nomen Imperatoris, ut eft iam auditum. Et cum Conradus intelligeret quid eflent omnes homines iudicaturi de ingratitudine fua ft palam cu illo armis rem •gerct, dedolo ôiinfidtjs cogitauit. Ad hanc rem neminem iudicauit aptiorem Hattone epifeopo Mognntinojquem in infidtjs fabricandis mille artificem feie/ batjamp; audêtem fiCparatS ad quoduisfacinus. Cum illo ergo communicat Con radus confilia fua.Hatto pollicetur nefandam operam/acile fc pofte addit, nam in ea arte erat iam exercitatus » Occafione igitar quaefita Hatto inuitat Hcrictim# magnujnefeio quidjinquiens fehabere quod cum illo communicct. Aduenien tern Henricum fido uultu Ixto excipit Hatto latro, in couiuio donattlliauream torqucm,qua: uencnato auro erat fada, ita ut qui femel in collum inqceretjUenc ni uis penetraret per ueftes etiam ad cordis penetralia, SiC breui nccarct, nec nihil tnanibus tradandonocuit.Hattoigiturallata perfamulum^manibus medicaml neprarparatis in collum iniedurus erat letale donum Henrico, qui per quêdam admonitos clanculum recufauit.Poftca ille qui admonuerat Henricum foil ponitomnia, amp;nbsp;Gomitem Albertum tali torque efle fut latum perhuncepifcox pum, Hattoni ergo roganti cur tântoperefuum mupufculum renuerrefcon/, difie icribitur Henricusjlibinoeflèdurius collum quam Coniiti Alberto. Latro einio illo ergo Henricus fupra modumiratus ,cognoueratautcm poft Conradi odiofubornatumhuncproditorem.QuamobrcmproximaquaqîSaxoniîEfux, quæad Conradum pertinebant,inuadit Ô6 fux ditioniadtjeit nec finem graftàn/ di facitullum. Hatto fefpropter proditionem fuam manifeftata,amp; propter quae fequebantur mala)mœrore amp;nbsp;triftitia conficitanimiqjacgritudine moritur.Quiz dam multa feribût quomodo Satan no modo animam eius ,fcd ölt; corpus à mor tc tradarit,quae ego nefcics an omnia uera fint tacco. Rex in tota fere Germania (nam omnibus erat nota beneficentia Othonis patn's Henrici erga Conradum)i peflime audiebac propter ingratitudinem £C proditionem, omnia uero bene diz cere de Henrico omnes,iuftam caufam habere,merito latrociniumillud ulcifci,: mala qux accipiebât ab Henrici exercitu magis afcribere Conrado Henrico^ Nullum autem occupandi aliéna finem faciente Henrico, Conradus copljs coti quifitis fratrem fuum Eberardum prtmum, non ad recipiêda qua: occupaucrafi Saxonumduxjfedad Saxontam depopulâdam, utreuocaretcum exercitu Hem ricum ad fuos defendendos. Eberardus inflatus regtjs QC imperialibus fratris ful titolis,nô aliter agit rem atep cum hypodidafcolus iuflTus eft à ludimagiftro puni re puerum. Gum peruenit ad opptdum Heresberg minis fuperbeep didis oppuz gnat. Saxones’eumexcipiunt magna multitudine,pugnaturutrinq3 primo imz petu fortiter, led a'parte Eberardi non fan's pertinaciter, uerterSt enitn mox poft primam coitionem tergü,amp; maxime parte exercitus amiffa, reliqui fuga fibi côz fulucrunt. Nee poftillamcladem non mediocrem demifit Côraduslupetbiam adhuc^côtemptorhoftis, coptjs reparatis 8Caudis,mittit legatos ad Henricum cum minis,qui Henricum terreant, utfpontepetatgratiâamp;fededat,fortafîeinz uenturummifericordiam apudimpcratorem. Legatiad Henricö ubi uenerunt. Quid fadurus fit, nifi fe ultro dedatjmperator feeius mifcreri,fuadêt utgratiam petatjfpem mifericordix confequendae raciunt. Henricus cum no habeçet nume ro parem exercitum,nô diffidit tarnen fuis copijs. Adcrat cum Henricus cum le gatis ageret uir magno animo Dietmarus Saxo, qui kgatis prxfcntibus magna uoce affeuerâter dixit : T riginta legiones, quas uoluifti copias,para tac funt quo cunque uoles die,ergo minis ne moueare Conradi .Hoc dixit ut audirent legaz ri Sgt;C omnes comités famuli legatorum,Legati cum uident Henricum Saxonem ccu
-ocr page 136-f04 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
ceu immobile faxum nihil mutari mandatis Si minis fui Imperatoris/edcuntad Conradum,referunc qux e?erint,quai^ a quodam uiro graui de legionibus au/ dierât.Quzetiam per famulos in uulgus toiius cxcrcitusjamp;per legatos inter prf mates diuulgata funt,quo nûcio mirabiliter territus eft totus^exercitus rcgius^^ ideo inipfanodeFranci,relido Conrado,conferunt fedomum.Necpullaratio ‘ ' ne copiae cotineri potuerunt, itacç amp;nbsp;Conradus caOris relidis coadus eft redire unde uenerat. Tantas copias Dictmarns uno fido uerbo uicit♦ blunc accede/ m us ad de Henrico primo hiftorias,in quibus fi quid erit cuipiam non fatis ere/ dibilcjmeam liberatâ uolofidem^namautores fequar quibus maxime credendil iudico. Velimtfncminemtam iniquumefle, utetiam plurimauerareijciatjpro/ prer quidpiamadfidumi PoÇhanc è caftris mirandam fugam Conradus in gra ucmmorbuiriciditjdefpcrataqiüalctudincjôif ex morbohumiliatusrefipuiCja*'^ . tea^ualentecarnc^obcaccatus per fuperbiâ animus erat.Quare cmnesregnipro'’ ceres conuocauit'praeter dücem Saxonix Henricum)Hanc^oratJonenihabuit ad illos;Videtis stvicicoduionis noRrx miferiam, iam ego nudus exhac uitamf , grabo,quemadmodum Si ingreffus fum nudus.Propterca obteftor uos omnes ntcogitetis iam,quxego iam cogiro^quari^omnes ohm cogitemini,ncquecnim efFugiet ueftrum hanc horam quifquam,accelcrathcp omnes hue. Qttare itage/ ratis uoSjUt poffltis refpondererationem cxpoftulaturo.ut poftitis inimico reft/ , fterCjHedetisilliquod contra uos habeatcalumniatorille.Quxritepaceinjqoçtl , te fubditorum utilitatem,communem cocordiam fedemini. Videtis fuperi tain uanam cffe,uanitatcm efle qux nos prima putamus. Nc igitur ftultifli'maambi/ none feducamini.Ethis tarn malis temporibuseligerenÔ exfauore,fed itidiciOy prudentiflimumjrerum omnium peritiflîmumjôt: qux pacis amp;nbsp;que belli funtjiu Kiflimumi^jtalem ego expertus fum HenricQ ducem Saxonigjquocum bellajUt fcitiSjgeffl, Principcs,quiaderät,miratiquod hoftemfuum,quem anguepeius oderat,iam ita prxdicet,amp;f Imperatorem uclit.Cxtcrum pedibus omnes ibantin cius lentêtiam deligendo Henrico .Quoniam tempora talem requirebant uirfi. Eberardus frater regis folus omnium iniquioreferebatanimo,nccmiruni,nain ipféprxcxterisfperaucratimperiûjfratris fui.illam triftitiâanimaduertens Cora/ dus in hanc fententiam afFatur cumtQiiid tu iriftior esf Num quod minus labo ris Sioneris cupio tibi imponercfBeaiior eris fi mhil fupra uires tuas alTumpie^ ris. Num tibi exempli fatis fum .Si mihi hxc uita effet iterum uiuenda totannis quotuixijturbasSCillascurarummoleftiasfipolîèm effugcre magni boni loco ducerem, latentem uitam in ocio,non ignauiter ociofo omnibus regnorum po/ tentatibus prxferrem. Non quod te ociofum fine ulla rerum adminiftrationeuc lim clTc,tantum cibi eoecdemus quantum fatis efle putamus uiribus tuis. Vide» animos, fortunam, fe!icitatem,fueceirus Henrici quem fata pofeunt Itnperato/ rcm.Quarcacceptis diademate,fceptro,amp; gladio regali.ad Henricum^ ped Rternam pacem SCamicitiaminitocS couiro.quiferendisoneribustantisfuffi/ cieuEberardus nouifli'mx uoluntati fratris confentitjUidetenim omncsconcor/ dibus animis Henricum uellc regem Si Imperator ê.Paucis poft obdormitCon radus Si regalibus exeqoijs fepelitur. Eberardus quod frater iaflit de Henrico, effedum dat, fercad eum qux iulîît,pacc Si amicitiam init. Habitis ftatim prin/ cipum comitiis apud f rideslare ^pidS.cofentientibus omnium fuffragijs Hen ricus eft rex Germanix creatus. Regnauit annos 18. Hunc Henricum teftantur hiftorix originem generis habuiflea' Carolo MagnOjfuifle cnim matrem eius io rorcm Ultimi regis ex profapia Caroli. Vehcmenterruredeledatus eft hie uir,fi/ cut confueuerunt femper omnibus feculis nobiliora ingenia omnia. Aucupio quocß animum fxperel3xauit,hinccognominatus eft Henricus Auceps.Hunc
propter
-ocr page 137-t i B È R xn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïolt;
proprer animi dotes militarcs uirtutes,amp; GermanorS uirtutcm, iqu» illis ncccHà ria fiepe fuitjRomani Pontifices Imperatoremagnoucrunt. Et côftitutioncsec/ ckfiafiici iiiris abunde tefiantur qualetn erga religionem di. federn Romanâ ha/ buerit animum. Quoniam de Germania fcripturos in titulo promifimus ÔC hic Cxfar Germanorum nÔ uulgare declis è Saxonn prima nobilitate ortus eft.Sa/ Xoniam deliniabimuSjamp; pauca de inftitufis uetuftis eorum dicemus. Ab Orien te Saxones habcnt Schlefios Pruthenos: a' meridie Francos Germaniæjamp; Ba uaros:à feptétrioneDanos. Ab occidentc Viferâfiuuiû : Intrahos fines fiti funt ThuringijPomeranrjjMyfhêfes ÔC Brâdcnburgenfes, qux appellationes, apud uetufiiores non funtjcadunt enim ceu folia magis quam aliud genus uocabulo/ rum,nomina locorS ôf mutantur. Caroli Magni têporead religionê Chriftianâ cÔuerfos, traditûeft, Vfifuntautê legibus ex quibus facile eft uidereà quopiatn •nftitutos qui philofophosin Grxciaaudicrunt. MultaenimPlatonis legibus conueniebant Diftributi fuerunt,in nobiles,liberos ÔC feruos.Nobiles défende/ bantab hoftiû itteurfionibus reliquâ multitudinê 06 iudicabant cÔtrouerfias, en ftodiebât leges,impotentiorê ab iniurqs potentioris defendebant, Multitudo ci uium liberorS uelt;5h'galia,ô6 annuum tributum dabant. Aequalitas erat in marri «nonio inftituta.Et ex qua familia,quo tempore xratis contrahendû eflet côftitu turn fuit, pulchret^Platonis refpondebathxc omnia placiers. Hxcarbirror ab ijs inftituta qui militatû abierantin Grâceiam, amp;nbsp;ex illis quenpiam prxftantis inge nrj illic didicifle, reuerfum^ in patriam docuiffè. In religione cultu^ deorû Bar/ bariores fuerunt.Quibufdam cnim diebus humants hoftqs facrifîcabantMcrcu rio, Ô6 i Hos qui madandi crât, homines uenerabâtur ceu deos omnestç certatim aliquid muneris in diuinâ hoftiam cÔfcrebant, Deos fuos humants form is noii fingebant,piacuiuminexptabile habebatur imaginimortalis animalis aftimilâ/ re deos immortales. Necç in templ3,ütalixgentcs3collocabât,nam maiores efle iudicabantjCorum fcilicet deos,quam ut fub tedis ab homine fadis habitet, At nemorà amp;nbsp;fylux fuerunt illis domus deorum, Ô6nominibus deorûappellabant fyluasjccu nos templa^Equorû hinnitum,auium ooIatumSCuocem religiofiflî/ me obféruabât, amp;nbsp;omnia côfilia, Ohmes adiones fundtones^ uitxad aufpicio/ rum illoro rationcm inftitüebant, Solem prxterea lunam Ô6 alia qua: notata erâÉ illis fidera abeuntia reltgiofe ualediccbant: uenientia eu Ixtis gratulatiohibus ex/ cipiebant,cefemonijs ad hxc folcrinibus ordinatis.Ingcntis magnitudinis arbo/ ris truncum in aperto campo eredum uenerabâtur, uocabantlingua uernacula Yedermansful,qaodlatinècftomniû cornants coluna.QuantonegotioàCarô lis fintuidi,66 mutare inftituta religionis coadi,amp;quoties defciuerintcôtra ini/ turn fœdus cum Imperatoribus, Ô6 quare à natali folo tînt trâslati per Gallias 2C Gcrmaniam ànteâ fatisdidum eft, Nunctempeftiuum eftrcdiread Henricunl Saxoncm,Othonis fîlium,quem genuit tilt foror Ludouici terttj,fi hxc feribenti bus credimus, Henricus ante adeptüm regnum habuit uxorem Mechttldam,ex quafiliâ habuit nomine Gcrburgâ,qux uxor fada eft ducts Lotharingie, qao mortuo,nupfit régi Galliarum Ludouico, HxcMechtilda genuitfilium Henri CO uel potius orbi terrarS toti, Othonem MagnS de quo in féquentibus dicetur, Poft hune Othonem genuit ahum filium nomine HenricQ, Poft hune tertium peperiqqui nominatus eft Bruno t Hic fadus eft epifeopus Colonicfis ecclefix* Henricus regni adminiftratione fufeepta de pace fouenda 86 facienda cogitaaitj fed earn fine armts non poflè parari, propter Vngarorum iniurias. Quare corn/ paratis coptjs, aduerfus Vngaros profedus eft 86 ex tota Pannonia eos eiecit ÔC fines regni muniuitneeflent hofttumincurfiontbus obnoxq, Prima omnium in regni fui initio ftuduit Gcrmaniam unanimem reddere, feiens côcordantem
O Germantani
-ocr page 138-G E R M‘ A N. r: C H R 0 'N I C.
Germania omnibus hoftibus fortiorem,Nec magni flli laboris fuit coflcordiant ilia faccrc. V'nus cnim Burcardus Sueuorum dux nonnullas ob caufas nonnihil rebellauûjquem beneuolentia Sô animi comitate placamt. Vcrûpacata Germa/ nia A iam unanimiter regem agnofcente Hcnricum, iterum exoriturex Vnga/ ria tempeftas : Arnoldus enim illeduxBauarix qui Vngariam à Conrado Impe ratorcftigatus erat,redit cum ualidifflma Vngarorûmanu in Bauariam. Impera tor igitur coado exercitu occurritilli, ÔC adiuuantibus etiam Imperatoris partes Bauaris,ad deditioncm côpulit. Hoc belle ex animi fentcntia confedo ; ufus in omnibus côfilio Huldrichi Auguftêfis epifcopi uiri uitx fandimonia uera^ fa/ pientia quaeàdeo eftinfignis)ob caufas iuftas cum copijs Gcrmanicis petit Lo/ charingiam, Vbi tranfgrelTum Rlienum audiucrunt Galli com exercitu territ^ de pace impetranda amp;nbsp;racienda quoquo modo cogitant. Mittunt legatos, mit'_ tunt muncr3,offerunt urbium claucs. Rex Galliarum Carolus petit cum eo fa/ cere setcrnum foedus. Quamobrem obuiam uenit illi apud Bunnam Lotharin/ gix urbem, appellans eum Imperatorem dona offert. Lotharingiam prattere^ cam quicquid inter Rhenum amp;nbsp;Mofam eft, Burgundiam reddit Carolus Hen/ rico.Nam nomine imperi) ad fc pertinebant hate, amp;nbsp;propterea ut rccuperareGuc nerat .Rcuertitur igitur in Germania non prius quàm illi populi omnes in etus leges amp;nbsp;nomen iurarinu Dum hscagitin Gallqs Henricus, Vngari Italiam mlt; ferrime uaftant. Et fan's graffati per Italiam,Germaniam quoeç inuadunt amp;nbsp;de/ populantormultalocaGermaniaCjied totexillis occidunturquotidic, utad pail citatem redadi conuerfk^ ad patriam fint, nolentes redire. 1 n ipfo reditu captus eft à Germants Vngarorum Princeps imperatoriep Henrico addudus eft« Vn/ garipoftularuntut Henricus captudimitteretjmagnam auri uim offerentes pro illo,adeó charus fuit illis. Apud Hcnricum uilius fuit pace aurum. Pacem igitue poftulaoit, quae inter eos fada eft. Fine horu tumukuS fado,Henricus operant dat utamp;f fint qui ruracolantjamp;^ qui urbesinhabitent,amp;^ qui feadfutura bella in difeiplinis militaribusexerceant. Duxit quoque copias in Sclauosuel HuneP los, ut quidam uocant, cum quibus faepe congrefTus, uariam belli fortunam ex/, pertus eft, neque enim ex fedibus fuis facile cedit ulla gens. Fatigauit tarnen eos ffequetibus praeltjs,ôf producendo bellum, ut in oppido Brennenburgam con tinerefe fintcoadi. Quâcum uidit Imperator inexpugnabilcm propter aquas, parauit lignorum maximam copiam, ÔC reliqua quaeadfrigus arcendum necef/ (aria funt,5C expedata hyemc caftra pofuitfuper glaciem ab ea parte urbis a'qua minime fibi propter aqugaltitudinemfibi timcbat,ubicperathoftiexpofitiffima, caftris in glacic pofitis.Quare breui cepit cam, à qua pendebat tota circa cam re/ §io,idcirco cum urbeuenerûtea omnia in poteftatem Henrici.Difpofitisiecun urn fuas leges pro arbitrio rebus Brennenburgi, in Dalmatiam cxcrcitum du/ citjoccupatac^ regionc tota ufcp ad oppidum Grana,banc exercitu circundat po ftulansprimo adueniens utultrofededant,iuftillimisconditionibus omnia ic adurum, nulli fe nociturum quod ad uitam, amp;nbsp;quod ad facultatcs attinet,fpon/ det. Oppidani pertinaciores quam illis bonumcrat,côfidebantpropugnaculis Ô6 propugnatoribus quos habebât in urbe, fuperbius refpondent ôf tela in Ger manos mittant,amp; nodufemel atqueiterum in caftracrumpunt,amp;non paucos uulnerant, quofdam ctiam occidunt. Quibus rebus irritatior reddituseft ani/ musImperatoris. Qiiare edicit militiexpugnaturourbem,ut omnespubcres utriufquc fexus interficiant, pueris öf puellis parcant, prædamcç urbis facultatcs coccditmilitibus.Hicquoq; habitatoribuscomparat/s, rebus ordinatis,ucr/ tit figna contra Bo'émos,quos uidos(eorum urbibus expugnatis,capto^ tribuiarios fecit.Poft hxc gefta Henricus cum magna laude ad fuos uenit,dimit tioÿ
-ocr page 139-LI B E R ' xii: ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ io^
riiê^cxcrcitum. Paucis poftmenfibus, Vngari ueniïint,pttunt,qux promifcrat «lhscumpacemfeceröt,munera, Henricus Imperator tot fuccefflbusjamp; tanta ad regnum fuum accefTione cofidentior ^dus^nonrefpondet illïs, nee ad fe admit tit ut audiat. Lcgati inc€nfiira,incenduntomnes Vngaros,amp;comparatis maxi mis coptjs fine mora properant in Saxoniam^ qnos cum uiderent ad fua tuen da paratos,5C ficubi neceffîtas aut ufos rcquireretjCtiam ad pugnam accindosjptg/ tereuntes igitur Saxoniam, inThuringiam magnis itineribus perfyluas ueniüt, uno impetu peruaftantcamjamp; abducunt uiros ÓC mulieres corpore ualentcs, illis ufuriin ueduris SiC aratris. Porrócum prim um nunciatum eft Henrico Vn garos eftèin armis, magna multitudine aduenire, adueria forte ualetudinegraui laborauit, prxfenti tarnen animo iubetcogere copias, ÔCmorbi maturationem iubet medicos accelerate. Medicis timentibus ne argritudo animi grauiorem efFi ceret morbum, inquit, uir robuftus animo, quin iam remitto curas,quo tota uis natura: cum morbo pugnet: eft enim mihi quam primu opus ualetudine ♦ Et uc/ hementer dilTuadentibus medicis adhuc morbo laborâs adexercitu fertur, cum quo hofti obuiam propcrat quam poteftcelerrime,nam feuiebâtcrudeliter. Vbi appropinquauit Henricus exercitui hoftili,fuos ad prxlium animas in banc ien tentiâ locutus eft. Videtis fortiflimi milites, ueftrâ patriâ,ueftros quibus alemi niagrosjueftrosfocos,paretes,uxorcs,prolem ucftra,legesamp;rdigionemabim pio immilericordi hofti uaftari,amp; crudeliter in confpedu noftro perdi. Vide/ tis ho ftc in cofpedu ueftro (qoi longe uiribus corporis SC animi maioribus no/ ftns,amp;: nobis quocß femper ceffîtjtcrritumjcircumfpicercfugam,quideabfent» bus uobis,at excaptiuis çognouimus,contêptiffîme de uobis locutus eft. Qua/ remémoresnoftrorum maiorumfortitudinis,quamcxpcrtifuntomncsexterae nationesin fuisregionibus,nepatiamur hoftem in media Germania gralTart Sant res noftrç iam eiufmodi ut aut uincendu,aut prodeda hofti patria amp;nbsp;omnia noftra. Nec erit in foga ulla falus, amp;nbsp;ft qui fuga pofTent elabigrauiora morte, cxilium 8C in exilio fames^SC feruitus eflènt perpetienda. Vitftoriam^ qux faciiis erit,modo fbrtiter fuftinerimus primamcoitionem,confequemur,pax, fummal omnium qui hic funt gloria, fiC praeda exhofte magna, duplexq; uidoribus nu/ mcrabimus,inquit,ftipêdium. Quarc uirtutê patrô noftrorû acmulati,amp; implo/ rantes dcû, qui pugnabitpro nobis inftiftimam caufam habentibus, contra diui ni amp;nbsp;humant iuris côremptores.Inuocantes igitur poft hanc Henriciorationem dominum deum,alacres prarlium committunt. Pugnatur pertinaciter primo im petu ab utraeç parte,fed hoftes uertuïit tergum fugxcf fefecommiitunt.Trucida tur infinitus eorum numerus,impedimentaeorum omnia quæabiecerantar/ ma ueneruntin Germanorum poteftatem,Plurimiquocpcaptifunt Vngaroriï» Excrçitus eorSeftdiflipatus ,utconucnire non potuerint ufque in Vngariam. Hoc hgt;emorabile prglium in triclinio arcis Mersburg Henricus iufltt dcpingi,ut fxpius memoria eius occurrens animi uoluptate ex eo fepeacciperet. Porto mu nera àc tributum quod V'ngarts dabat anteprxlium, pauperibus poftea dari in/ ftituit. Nec minor prxliogloria eft iecuta, pro meritisç digna cft illi habita gra/ tia ab omnibus. Imperatorem,feruatorcm,patrerri^patrixomnes uno uocabât orc. Famafadiperuenit adomnesextremasnationes terra:,Lcgati cum muneti busa'longtnquis regionibusueniunt, amp;amicitiampetunt,obicqüium^fuum offerunt.Non multo poft hacc tempora,Nortmanni Dani^ mari terra depre/ dantur 1 riitam,quoru conatus repreflit, eostç domauit ut domi poftea diu man ferint potius uidû quarren tes pifeando, pafeendo, agrotcp eolendo quàm cum uitx diferimine rapiendo, Abroditosquoep pugna fuperauit,nec cum fupplican 0 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* tibus
-ocr page 140-lot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GER M A N. C H R O N I C
tibus pacem prius faccre uoluit quatn Chriftianam religi'oncm agnofccrcftt R« ligionis enim ante omnia rationem habuit,ad qua puera przceptoribus fuis fa/ luberrime inftitutus fuerat, à quibus dodus eratjuulli PrindpQ dei religionist irriforum aufcontemptorum non imminerecertum interitum malum fi no cor/ poris(quod tarnen fatpe uidemus accidt re) at certac animx.Cuius perditio quan/ tohorhbiliorfit; quamcorporis didicerantilliPrincipesrcdeinibruti. Anno domini pzj. eftinecclefiam Augußenfem uocatus ad munusepifcopiHuIdi/ chus uiruitacmorumtpuritatepracdarus jfuitaûtexprimi locinobilitateà Ki/ burgoarceô^Dillingen. Inepifcopatusautmunereccclefiac fideliter minifira/ uitcirciterquinquagintaannos. Hoc temporeocioamp;aima pace fruiturGer/ mania,nulle iam hofteeum laceilèrea^udête,omnia quschominibus QC uolupta/ ti SiC neceHâria funt uiliHima, aureumt^ plane têpus. In Italia omnia tumultuaa tur, omnia inteßinis laborant odqsfîC ieditionibus ÔC incurßonibus uexantur« In Afia perturbanturmagisetiam, Saraceniclaflibus obfidcntConßantinopogt;' lim,multis parribus. In Germania ridét omnia. Numerator à feriptoribus pro/ digia quxprxfagiafuißeuolnntmortis Hennd^qnacconfultóprxtereo. Voca/ batur àfadionum partibus in Italiam Henricus,frequentibus literis di. legatioi^ bus, uolens autê bonus Princeps ei impertj parti confulere parat expeditioné, quant uideret in ea maximis difiicultates. In parando in letalem aegritudinem tncidic,ÔC moritur:Othonem Magnum cognomento regnihxredê conflituit*
NN O eodem frequens Principum côuentus Aquiigrani,iii quo cß communibus una omnium uoce eledus rex amp;nbsp;im/ perator Otho Magnus Hérici primogenitus filius, amp;nbsp;flatitn poßeledionem undusabepifeopoMoguntino Hildcber/ tho, cui magnam Bibliotheca? partem Fuldenfis monaßerq deberi putant, fuit cnim in eo monaßerio ante epifeopatutn monachus uitæintegritate amp;nbsp;literis eximius. Poß undioné
appellatus eß rex amp;nbsp;Romanorû Imperator. Veniunt ad eum legati âConflanti/ nopolitanis, à Romanis, ex Hifpania, breuiter ab omnibus orbis partibus, gra/ (ia fœderis amp;nbsp;amicitix cum eo faciêdx. In Impertj eius anno primo Boislausuir Fanguineus référés omnibus coloribus Cainocciditfratrem fuûVuenceslauni PrincipemBoëmixuirum fpedatx fanditatis. Cuius rei improbitate commo/ tus Imperator, qui in animum induxerat officio fuo, quantum poffet ficr/,faaf' faccre, SC iußos ÔC fubiedos tueri,iniußos etfupcrbosdcbellarc,mittitigiturad/ uerfus impium fratricidâ copias,in oitioncm fanguinis innoxij, fed latronis pec/ cata nondum erant omnia compléta,nondû finis tius aderat,quareOthonis ex/ ercitus fxpe pugnando uarium martern expertus eß. Interea nunquam cefiàuie Boislaus tyrannus bonos fupprimerc 5C occiderc, malos primo loco habere SC cuehcre.Otho pio zelo motus nonfatigatur,poß annû enim quartû decimS de/ mum uidumBoislaummancipiumfuumfacit. Pereadem temporaetiamdu/ cibus Bauarixfratribus difeordantibus, iußam SC xquam cauiam habétibus pa/ trocinatus eß,iniußis SC contemptoribus legum punitis. Hanc eius iuflitiam im probiiniquiffîmo ferebant animo,qui quiduis in quoslibetlicercmaluiffent,ut cß ingenium impiorum SC corruptorum animorum. Ex quorum numero fuit cornes Palatinos Eberardus, qui obiniurias qoafdamalijs innocentibus illatas, àb Imperatore fuit igtïominia notatus,quam fuperbus homo non ferens,nomi/ nis
-ocr page 141-1 I B B R Xlfl,
nfs fui maculam bcllo düuere conatur.Ergo foKdtat uarifs mod/s S^ratîonibus,' ’ quofcunquc uel morum ingcntj^fimilitadojquxad amicitiam coniungendani eftefficadflîma,uelfanguiniscognanoilliiunxerat. Habebatautemconfanguf neos SC aliqua afïinitatis necdîîtudine deuindos plurimos. Multo uero plures ïlh amid fuerSt propter morum {imiiitudinemrmaiorem enim nemo negate po/ lefteflè peruerforum multitudinem hominum quàm rcdorum.Mali igitur plu/ •■imi fauebant caufxdus. Et cömouit Gifilbertum Lotharingizducem,cut erat lixorforor Imperatoris Othonis ,ïj ergo com alqs quibufdam cÓiundis coptfs, ptimum adoriuntur fratrem Othonis Henricum ducem Bauarix, amp;nbsp;in loco de/ ptehenfum non munito obfîdentes captant,amp; abdacunt in arces fuas munitifll mas in cuftodiam.Hxccekritatefretifecerunt. Sed cumprimum reifama ad Im peratorem deucnit,rcfiftend5 uenienti malo, ne creiceret in peius,occurrendunt quâm primum iudicauit. Capit igitur uiarcem in qua frater erat captus,quem in fuum locum reftitoit, Venerunt autem pleric^ fadionis autores in manus Impe ratoriSjquos iugolauif, Eberardum mittitin cxilium. Quem paulb poft in gra/ tiam receptum reuocauit, óf reftituit non folum iuftus iëd óf benignus Impera/ tor. EberardusPalatinusnonmutatusdamnationeófexilio,nequeImpcrato/ ris gratiajóf reftitutione. Incipit ftatim rurfus patere laborcm óf dolorê, infidias meditari exdtare feditionem,aducrfus Imperatorem. Affedibus obcxcatus nee ueretur potentiam Imperatoris,nee diligit eius bonitatem. Quid huiufmodi ho minibus accedat (a tis eft feculorum omnium exemplis declaratum. Nihil igitur intêtatum relinquit. Lotharingix dueem iterum in fuam fententiam indudum 'feditionis fociumaccepit, cuius opera ufuseftapud Henricó Saxonix ducem, fratrê Othonis Magni.Semperenim erant occults fimultates inter fratrcs.Nam Hêricus perfuafus erat fibi omne ius deberi impcrij ,qui natus erat pacte tam lm/ peratoreappellatocumOtho Magnus natus fit illiante^ regnumadeptusfue/ rit. Quamobrem captabatoccaftonem omnem fui iuris perfequendi, fedhaeîe/ nus fortior ôf felicior frater fucrat,^ ut aliquid aufus foerit tentare.Quaproptec qui circûfpiciebat ultro omnia ubi poftèt anfam peroeniendi ad paternahærediz tatemarripere, facile inducitur ab illisduobus.Credebat uero pctiirimûdudLo tharingiac quihabebat fororê horum fratrô Othonis ôf Hcnrid.li ergo tres con/ lundi uidentur fibi totus orbis eflc, tantum fuas uircs óf potentiâconniiaamp; non ettâ aduerfarri quid contra habeât,cxpcndunt. Putant iam totius mûdi oculos in fe côuetIbs.Spcrant plures accefturosjpropterea in Galiiâ,ltaliam,urbem(^ Ro mam mictûtliteras,plurima adfîngût. Veris maiora feribunt omnia,fuas copias» fuas opes facultate'sue ôf focios plures habere fe métiri nô uerent. Et çaufas te/ bellionis falfas fingunt,Et per ilia mendacia expedatione Gallias, lcaliâ,Ôf Ro/ manum Pont.fufpendSt.In Germania quoep iam inueniebâtur qui euentûincl piebant timere.Et alius aliud ominabat. Fadiofi enim fua $ tutgidiflîmèoften tabant.quo intentos in potentiâ Ôf uircs Imperatoris in fccôucrtercntautfaltcin auerterêtab Imper.Hanequoe^ ob caufam feftinâtoccupari aliquid,Ôf ante esc/ peclatû in caftris eflc,quo fpem fuis faccrêt.Ad tipâ igitur Rheni altéra quçdara capiot,ôf exultâtceu uidores.Ferebafcßfamauelox Româ,iam pence Germa/ nia pulfum Impcr.Otho crefeeti malo obuiâ properatcô uenitad altcrâhofti op pofitâ Rheni ripâ,pars alaçrior uel potius nimiû temeraria dido nô audientiutn ninitinihenûttanfcût,hoftiûmultitudinioblatioccidûturoms,Impcr.nauiu co piâ nô habet quibus exercitû ftatim trâfmittat,nô fine maximo animi dolore tr n ddatifuos côfpicit. Eberardus ôf fadionis ali) feribût in lôginquas regiôes pal/ Cm plio a fc uidû Othonêjcius cxcrcitû dcle tû»ipfû nÔ aufû fuilTe trâfgredi Rhe
0 5 num
-ocr page 142-iio’ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;German. chronic.
fiumjaïioèjuferiam iaitiautoccifutnautcaptum^fradum efleuïnbus Äfanfmo« Hxcfparguntur, per Gallias SC Italïam, ferturcp fama Conftandnpolim ufqut Sed Imperator mirabili celerirate comparât quseneceflariaétant ad exercttum tranfmittendum. T ranfminb exercitu hoftcm aggreflijs fugat uix elabitur. mal tis uülneribus acceptis Henricus.l ama prseuenit Hcnncam in Saxonia,(Hen/ ricus enim in innere medendis uulnetibüs occupatus longiorem traxcrat mo/ ram)ali) occifum in prxlio, altj ex uulneribus mortuum poft pugnam dicebant. Quare omnes Henrici ciuitates Sgt;C arces defciocrüt ad Imperatorem, praeter duo oppidula Mersburgum amp;nbsp;Schidigen. Henricus de fuorum defedione in inne/ recertior facftus,propcratdomum,quanquam nondumconualueratjUeniK^in ■' arcem fuam Mersburgicum pauciscomitibus, ImperatoreoproperatjObfidec fr3trcm,addcditionem facile compulit,gratiam à fratre petit. Imperator abhor/ rensa fraterno fanguinedonansilli uiramjöi; uerbis confutatum in exilium mit/ rittnam non confidit illi qui fraternum fœdus femel uiolauerat. Henricus ctfi ni hil habetjöd eum amici omnes feredeferuntj de ultionecogitat,quare aditGifil/ bertum ducem Lotbaringiae cuius auxilio arma contra fratrem iterum fumit,öi illfs denuo Eberardus feiungit. EratetiamFriderichus Moguntfnus epiico/ pus Henrico belli focius/ed clam. Imperator enim eo uiroin confiltjs utebatur, ÖCfidebatillipiurimü,nihil^malide uirofpirituakm uitä profeflb uenitlmpe/ ratori in mentem. Hic igitur Epifcopus fead Imperatorem coniert,illoslxfa:ma ieftatis reos puniendos bello perfequendos eftedocet. Inter alia iuadetlmpera/ torijUt caftellam Brifacnm ad Rheni ripam in Germania fitum expugnet, qood erattum comitum Palatinorumjeratcp fub poteftate Eberhardt. ImperatorareW cpifcopi confilio obiequitur.Caftellum expugnaturus uenit^Epifcopus qoiau xiliapromiferat cum fuis quoqueadeft. Pofitis circum caftellumcaftris,epifco/ pus conatur uarijs utjs prodere Imperatorc, fed aliter uifum eft domino^ omnes cius cogitationes irritçfiunt.Non femel prudentibus bonis amicis admonetur Imperator, recedat ab hac obli'dione, multa fibi difplicere,fufpeda(^ efle. Nam imperator omnia agebat exconGIijs proditoris.Qua: multisbonts aeprudenti/ bus difplicucruntjô^ mirabantur confiliorum Imperatoris rationem.Parturien/ te archiepifcopo fuam proditionem, Eberardus cum Gifilberto tranfeunt Rhe/ iium, 06 uaftant omnia quatad Othonis ditionem pertinebät. Proditoris autofi tatedetinetur rexin obfidione ne fuccurraC fuis, necç audiebat quenquâ alium» Tandem Vto Ô6 Côradus cognomento Sapiens proceres ex Sueuia non feren/ tes diutius Germania ica ab hoftibus aftligi,fuas copias accipiûr, Eberardumô6 Gifilbertû alîecuti uincunt,copns eorum ferè dcletis.Cadit Eberardus pugnâs, Gifilbertus fugiensin Rhenoeftfubmerfus.lneoprxlio futile Argentinenfes cum EberardOjClade^ maxima affedijdicuntur. Fuereamp;altj multi exprincipi/ bus utrts Ô6 claris ciuttatibus focij fadionis SCdadis Eberardi. V’enitLotharin/ gia poft Gifilbcrti mortem in poteftatem Imperatoris. Et quxfucrunt Eberardi titulo iuris bellt Imperator occupât. Archiepifeopus ille proditutus regem, ubî uidet fuaconfilia non fucccdere,fcd omniaprxteranimi fui fententiamfieri. Etjquitlli maximusfcrupulusfuit,excaptiuisueritus cogniturum Imperato/ tem, quod eflètfocius Eberardi, Ô6 quid moliretur,ab Imperatorecum omni/ bus fuis rccedit,amp; ad Henricum, qui pralio nô intcrfueratjconcedit,nam Hengt; ficus in militibus côfcribendis Ô6 apparatu belli inftruendo erat occupatus.Spc/ fatigitur EpifcopusapudHenricumfeinuenturumcopias fan's magnas,quk bus le tuert poflïnt.Sed Henricus poft cafum Gifilbcrti 06 Eberardi^animo con ftcrnatus,amp;: fpc Omni fublata,délibérât uclit ne fugere Ô6 in exilto nô modo con
contemptus
-ocr page 143-t I B E ft ‘ 'îcilii * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iff
tçâtptûs ô(f ignobflis, fed in extrema inopia uiuere, an potiüs precatofes fibi pâgt; quot;nbsp;tarc.jMaluit uero experiri fratris animum prius qua'm abiret in exilium:fciens an ■ tem apud fratrem Imperator? abbates ÔC epffcopos plurimum ualere, quare ro/ gatos aliquot abbates ÔC cpifcopos mittit ad fratrem, qui impetrarunt illi gratia* Imperator fertur ilium durius obiurgafle ÔC perfîdiâ eius illi expofuiiîe, ut fuIEi ftjs ruborc agnolcere Henricus dixeritfe non mereri ueniam; Ignouit ei 1 mpera tor,fedprx manibus illi dédit non tantum utaliquid nouarumrerum moliri po-* tuerit,ne(^ enim primum confîdit illi» Poftquam uero uiditeum humiliatum ue rèefle,addit illi plura. tandem cum pcrfpedam habet fan's fidem eius, prarficit il/ lumducatuiBoioariorum» Pontifex Moguntinus ille bonus uirconfufus infe nefcit quo fe ucrtat,agitat cum indicium domini, Venit Mog5tiam,fed dues no tueront eum recipere,quoniam Imperatoris hoftem efle cognoucrunt» Errat igi tur,ubiqueexcluditurjfparfo ubique rumore de eius nefando propofîto.Quarc proditor proditur Imperatori,amp; captus in Saxoniam dudus cuftoditur.Imperà tortam liumanum amp;nbsp;beneuolum animum habuit, utillom qui tam ncquiter il/ lius imperio SC uitae infîdiatus erat non folum fuperflitem effe palTus fit, fed bre/ uiinprifiinumlocôreftitucrit» Poft hxc apud Germanos gefta Ludouicusrex Galliç uartjsagitaturfeditionibos,8CrebelIionefuori3.MitntadImperatorcm, petite^ ab eo auxilia. Imperator magnis ex Italia,maioribus ex Germania copijs ' coadis in Galliam dudt,tumultus fedat.rebelles compefcit,hoftiSplurimos oc/ ddit,multos capit,omnes uincit, Galliarum res proanimi fui uolnntatefapiëter difponit, magna laude in Germaniam fuam rcuertitur, in qua emendanda corri gitjSC pro meritiSjanimfue dotibus quêtç ciuitatibus ÔC regionibus praeficit.Di/ Ifgens in primis fuit,utrcligionifuus maneat honos. Id fieri aliter nô pofte uC perfonac ccdefijs miniftrâtes, qua''m probatifiîmis fint moribus, 8C prxftcntaltjs hominibos prseftantia ingeniorumSCanimorum probitatc» Vtcos fufpidentes amulariomnescopiant» Obhanccaufamftatuit nequisin monafteriaaccipiac aut improbæ mentis,aut abiedx indolis,fcd qui apti fint ad bene ad inftùuëdam iuuentutem morum fandimonia ingenijcß cultu»Non diu poft negofia qux fue runt Othoniin Gallijs,quibufdam potêtioribus in Italia omnia diutna SC huma na,cœlum SC terram confundentibus. Agapetus x»Pontifcx Romans ecclefix le gationem mittit ad Othoncm,cuius laus pacis ÔC belli tempore iam per totum fe re orbem clara crat, petit ut labetibus in Italiarebus fuccurrat,Berengarq fuper/ biam intolerandam eftc.Hocpetunt SC alij Italix Principes»Otho motus autori/ täte Romans fedis,cupiens leges SC religione in Italia efle ialuas conferipto eX/ ereitu cotenditreda in Italia (quanquâdcnuo Vngari inciperentin Germanos mouere figna)Longobardos primS fubiugauitBeregarius de ciuitate in ciuitaz tem fugiens tandê toto relido regno cofulit uits fus. Id multo magis faciunt alq proceres ItalisBerêgario inferiores» Otho in fidem fuam toto Italis regno fufee pto, iniuftis fuppreffis,iuftis credis, cuftodes legum canfarum indices coftituit, religionem quibus poteft uiribus tuetur. Adelheidam reginam uxorcm Lotha rij kalis régis Papis in carccre duxerat Bcrêgarius,quâ Otho liberatam uxorem duxit. Et pro maieftate imperatoriaTicini célébrât nuptias ,poft quasin Italia pro uirili omnibus ordinatis, SC prsfidijs conftitutis per ciuitates »rcuertitur cum uxorein Germaniam,non fine magna gloria, nam magnas res breuiteporecorii fecerat. Lutolphus filius Imperatoris, triftior ob patris nuptias, non diftimularc potuit,quod molefte matrimoniûeius ferret, nam didertis in patternfenem no/ uum nupt5lufit»Etiracundus à facie patris in Saxoniam fe cotulit » Incipit medl tari bellutn gc quos putat habere caufam aduerfus patre ftimulat, interreliquos Conradû Franca gencrû Othonis uiru bcllicis laudibus clariffimSfibi adiungit,
ImperatoK
-ocr page 144-«li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN, CHRONIC.
Imperator pater eelenus refîftendum temerarijs conatibus cenfens^ colledo pcgt; ditatu ÔC equitatu, primum conatur urbes eorum e^pugnare, id quod facile fir» Omnes enim urbes quas filius ÔC gener Othonis habuic, no tarn Lutolphum 8C Conrads^ Othone patrêdominûagnofcebât.Quâre fine negotio omnia eorS uenerunt in poteftatê Impcratoris.Gener er filius cumfuo exercitu decreucrunt expedare patrem Moguntiaejperantes patrem confifnm copqs, in oppugnâdo urbem temere fuos ad mania àddudurû^ Sii. facile à fe repelli pofie fine.fuorS diz fcrimine,patemarû uero copiarum magna ftrage^fic (inquam; cogredi prxftare ducebantjquam aperto marte loco xquo pugnâcômittcre.Nec eorum rationes fefellerunteos. Imperator enim qui fine ulla difficultateoccupauerat omniaeo/ rum prater banc Urbê accedit non ccu ad oppugnanda urbem in qua totus exer citus propugnatoru fit, fed ceu pater ad filiu rept ehendendO firpe mûris deiedis per arietes St alia machinarßgenerajintrarejUrbem conatus/a-pe reiedus,militi bus qui cadebantfoflas impientibus. Quci^ plures cadunt, hoc irritatior Otho (folentenim hac uchemeter comoucre bonos duces à quocûcç hoffe fiant,mulz to uero magis patrem fi filius bacaudeatcotra fuum genitorê ) incautius red Licit milites,Sc pradam urbis 6c ampliorafiipendia promittit,fi capiatur.Doos menz fes perpetuos ita laboratobiidendo SC oppugnando.Porrocum Lutolphus uû derer patrem tarn côftanterurgerepropofitûjde pace agendum ftàtuit,no tarnen ferio, fed tantum ut patris anirou experiretur qualis eflet. Inter autem agenda de pace, expertus eft animo patris erga fe ita comotum, ut placari pofte nulla uidez ret ipem. Poft illas inducias qua fada erant gratia de paceagcndijquidâ defeiue runt ab Imperatore ad hoftes/uafu ducum Bauaria, quorum regnu Otho dedc rat fuo fratri Henrico,quod grauiter ferebant Bauarorô duces,ÔC relida Mogun tia properaruntad Ratifponam urbem Henrici, in qua erant thefauri SC uxor beriójeiuSjSC expugnarunt ex improuifo aduenientesjpotiti pradamagnajuxoz rem Henrici cum liberis nodos dimiferunt. Otho Imperator Moguntiadifpoff CIS rebus.Ratifponam cum coptjs pctit,hoftcs in earn inueda annona ex uicinis agrismuniût urbem, Imperator non aliter diu fruftra laborat in obfi'dione^anz tea Moguntia, Tarnen conftituitnon difcederenifiurberecepta, Circöfeplïtaii tern earn milite,utne(ÿ egrediendi,ne(^ ingrediendi ullum effet fpacium, V rbaz ni poft diuturnam obfidionem coeperunt omnia rerum penuria laborare,SCcon tra Principes fuos feditiofa propter famem loqni. Quare belli daces coadi funC de pace agere, inducia paucorum dierum conftituta funt, agitur de conditioniz bus pacis, fed Imperator nullas pro meritis fatis dignas poenas in fîliû fuS ftatui pofTe dixit,Sc duriores coditiones prafcripfit utacciperc potuerint, Redeiint ergo in urbem legatipacenoimpetrata. Poft banc de pace tradationem, urbem parte infirmioreoppugnare nititur ( quoniâ ex exploratoribus cognoucrat difz lenfiones cfTe inter urbanos,uulgus enim fame diutius no uelle ferre)in ca oppu gnatione occubuere multi fortes uiri, Arnoldus Boioariorô dux,qui Ratifponâ capiêdtautor fuerar,telis côfoflus cecidit. In illaopugnatione nihil effecit, V rba ni itéra mittunt de pacead Imperatorem, fed Imperator ceu immobilis lapis nul lis fupplicationibus moueri poteft.Donec epifeopi quids SC Princmes alq plaz caruntanimum,iniurijsinfinitisafilio illatis,meritoiratum .Fada eftigiturpax uel potius tantum inducia ufi$ ad conftitutum diem.Poft hac Imperator reoerz titur ad fuos, Henricus Ratifponam recipit, fed prima node incenfa eftanefeio quibas nebulonibus ,8C plufquam media pars incendio confumpta • Paucis poft diebus,confilio quorundam uirorum prudentum, Lutolphus fupplcxaccc dit ad patrê SC ad fblum ante pedes eius profternitur cum lacry mis obteftatur pa trem ut ignofcat, fe agnofeere,inquit, magnitudinem peccatoru fuorum, ramen aufum
-ocr page 145-t I B E n X11 h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iij
uturn accedere ad com qui fciat fe ctiam patrcm habere in ccciis a' quo ctiam ini/ •«icordiam fperet5amp;estera locutus eft ita ut patri amp;nbsp;omnibus qui aderâtmoue/ fet iachrymas, Apud paternum animû inuenit gratiam^SC uftß ad finem uitæin ft depermanfifle tradunt » Porrô Conradus Imperatoris generfde quo ante, cum hsEcnon fucceffiftent,alia uia peiore tentauit Imperatori nocere, Ad Hungaros fnim profedus eftSC illis fpem prsdsconiequends fecit.Quf propter inuidiam facile perfuaft, alioqui omnem occafionem captantes, imofine omni occafione f»pe Germaniam inuaderc folitijconftribunt copias,quas cum Conrado in Ba Uariam ducunt. Eodem tempore ab alia parte Sclaui Germaniam infeftabanu Otho igitor Imperator primû miflîs aduerfus Sclauos copqs, ipfeobuiam Hun/ garis it,peruenit Auguftâ ufcß.lbi de hoftium confiltjs amp;nbsp;exercitus magnitudinc perexploratores cognouit quâtum potuit. Coradus gener opera cognatorum ftiorS ex Boëmia amp;nbsp;Baoaria^SC Francia Orientali coëgit non contemnendas co pias,quas in caftris non procul ab Augufta habuit fecum.Eratauthic Coradus Uir no folum audacis, fed etiâ perfpicacis animi, SC in bel lid's prscipuè laudibus pra:ftans,propter quas naturs dotes elegerat Otho eum gcneru. Cum igitur cer/ U'oreft fadus Imperatoris copias appropinquate,receflit amp;nbsp;iubet Hugaros pro/ plus ad fe mouere caftra,necß enim cofultum putabat numero longe inferior pu gnarecum focias copias Hûgarorom adiungi pofte uiderct. Imperator côtendic aduerfus hoftcmjomniadiripientë, cum^ effet alter exercitus alteriincÔfpedu, acies utriqp inftrucre,8C lora apta fibi occupare certatim,adhortari ad fortiter pu/ gnâdum, in odium Qi inuidiam aduerfarium adducere, uidoribus magna pro/ mittere, fugientibus turpitudinem Qi periculum,0C alia incomoda ob oculos poi nerc. Otho ab una parte habebat Lycum fluuiG,quern tranfifte putabat omnes boftium copias,adhuius fluminis ripam impedimenta omnia ponit, Qi aciei ex/ *rcmum agmen,nihil periculi ab hac parte ueritus, quanquâ eo loco flume in la/ Ufadinem diftufum minus altum erat quam alijs locis, itacp uertit â f uuio aciem fuam aduerfus hoftes admonuit^ fuos,cogitarêtfugælocG non eftc,omninc^ autoportcre uincerc aut fuffocari in aqua,de induftria autem eos in eum addu/ xilfe locum diftimulauit. Hungariamp; Coradus fuas inftrudas copias côtinenr intra foffam quam ex tempore fecerât. Othoni fua propius figna admouenti,co' piam no faciût pugnâdi,nifi uoluiflet foffam trâigredi,quod non fine magno di fcriminefieri potoiflet,eundandi autem hsc eratcaufa, Poftquâ Conradus ani maduertit foceri fui Imperatoris rationes, ftatim mittit expeditos équités cir citer quingëtos cum totidem peditibus clam per arbijfta qug ad ripam fluminis erât, perlongiores uiarum ambages, ut trâfgreflt fluuium, obferuarent tempos prsltf itcrum^ per flumen impetum facerctin extremum agmen Othonis, Aduentus autem corn fignum expedabât, quod erat ex alta arbore fumus no magnos, né aduerfarq à tcrgoaliquidfufpicarëtur periculi. Cum ergo fignum uideruntfinc mora/eddiderunt fignum uiciflim.Et cduxerGt extra foffam exercitum,cômit/ dturpugna. PrimQimpetum Germanorum Hungari no ferGt, Germanist^ iam ccu uidoribus cxultantibussCcccillicxinfidtjs in extremu agmen ruunt,amp;if ordi hes perturbât.Re noua perteriiti Germani, tota acies confunditur,utrin£^ occu bucre multi, acerrimea mcridieufcß in nodem pugnatur,nox^diremit pugnâ. Per totam nodem Imperator fuos recolligit,reficcre cibo corpora iubet, confo/ latur, paruin fupereffe laboris perfuadere conatur. Luce poftera exorta inftru/ öiscopijs adoritur hoftem difperfum ftatim^ fugatum,autoccidit,autcapit,mi/ ïior pars elabitur. Porro'mane Conradus uidens uidos Hungaros, uertitarma lua in focios fuos fugientes, Qi ita pugnâdo ftatuit praftare mori qua m aut per/ Méfliiein Imperatoris manus,aut Hungaros fugietes fequi, quibus fuerat illius p memora?
-ocr page 146-lt;(4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERM R«N. chronic;
ïremorabilis cladis autor .Qui fine dubio quopiam cruddi fuppliciorû gehéré ilium afFcciflènt, Quare non prius ceflauit currendo Si occidêdo donee cadens laflitadinc,xftUj8C uulneribusexpirarit. itainhoepradio funt Vngari traâatiàf GermaniSjUt poftea nûquam induci potuerintjUt Germaniam hoftiliter ingrez derentur.Omnis cnim eorum nobilitas hic eft deleta.Tres principes,quos uoca bant reguloSjUiui capti funt, quos Otho quidê feruare uoluit, fed altjs exercitus Principibus uifum eft aliter cum illis agendû. Nam operarprecium putabanteos qua'm crudeliflîmè necare, ut exem plo territi non facile redirent, idcç faâum eft, altj feriptores aliud mortis genus habentjtjs qui fcribuntlaqueo fufpéfos,credo. Imperator côfecutus uidoriam, fine fuperbia grattas agit deo cui adfcribedum omnia nouit,decreuitcp per omnes ecclefias gratiarû adiones omnipotenti deo* Partem exercitus mittitaduerfus Sclauos,partem dimittit. Hoc tempore cruces fanguineae in ueftibus hominum denfè cohxfcrunt, 8C corruperunt ueftes. V nz garis ad mods quem dixiuidis, nee minus Sclauis, Principibus GalliarûÔd Germaniac omnia ex uoluntate amp;nbsp;iententia Imperatoris Othonis primi gerentf tibus, Italia tyrânide Berengarij preftà,adOthonemin Germaniam mittitlegaz tos,qui opem oretaduerfus tyrânum,qui in ecdefiafticos ubi(Ç,etiâ Rcmanam fedemjaliascpquas uocant, feculares Refpub.intolerandam tyrannidêexcrcuit* JMittuntautemnonuulgares legaros,lèdmaximos Principes fuos,epifcopo£cp aliquot prxftantiores.MittSt omnes infigniores Italiae ciuitates fuos legatos,mic ttt Pontifex ipfc fuos. Nihil omittunt quo uidebatur O tho moueri pofte. Otho prxfèntibus legatis cpifcopis,in celebricp aliorS procerum conuentn,Othonem ' filium fuum nödum odauum annum ingreffum regem folenniter créât Aquifz grant. Vngitur^ puer in regem ab archiepifcopo legato Pontificis, appdlatur^ mox Imperator Otho 2. Poft hxc ada Imperator colledis copijs in Italiam mo uit caftra. Pcrduxttç copias ad Papiam ufeg. Qux ciuitas gauifa eft quod uenit liberaturus à tyrânide Italiam,fimulat quidem fc inuitam capi,fcd nullum ex exz crcitu Othonis tägit, ftatimcgaltero die intromittit Othonem cum nobilioribus ahjsjamp;iuratinuerbaeius.Abhacdiicedensrdiquasfimiliterfinencgotio ciuiz tates capit. Vidés Berengarius Othonis potentiam, amp;nbsp;fuorum alienattonem dez fedionemegjin munitiflîmâ arcem fe cum filto fuo colbrte regni Albertho recez pit. Sc indies munitionibus adiedt alias, nam fibi male confeius fupra modn paz uore eöfufus erat. Otho in itinere fine ianguine humano totam Italiam fibi fubz didit,amp;: tandem Romam ucnit.ubi exceptus eft honorificenttftime'ab Utrifeg fpi rituaIibusfciIicet(utuulgaritcrloquar)amp;:fecularibus,Età loanneu.Papaungi tur,amp;:coronatur,appellaturRomanorum Imperator. Tarne ante undionem amp;nbsp;coronationcm,uel,ut quidam autorcs tradunt,etiam ante ingreflum Romx, iuz rauit Pontifici, ic imprimis K omanam apoftolicam federn, SC totam ecclcfiam, pofthabitis omnibus dcfenfurum,8C audurS,amp; in magno digneeg honore habt turStotum clerum, nihil exPontificumplacitis mutaturum,nihil illis oneris int pofiturum, quiequid in Italia aut alibi effet ecclefix Romanx non modo no fibi ufurum,fed ettam ab aliorum iniurijs uendtcaturS.ldç iuramentum eadem forz ma öd fententia daturumcuicunmeörnitteret Italixadminiftrationcm.ldcft feri ptum in cap.Tibt domino.dj.dift.Dum hxcImperator Romx agit, Beregarius mittit filium fuum Alberthum in infulam Corficam cum magno thefauro. Ipfc conftituit latere in monte S. Leonis, in quoloco fiduciam habuit etiam propter munitiones.Imperator diutius pauloceflauitRomx, cupiens loannem Pontifiz cem corrigere, ut digne officio uiuerer,rdida peffima in omni gencre fcelerS uiz ta,fed nihil profecit,quinimo Potifexalienatus eftabImperatore,fiC iSxit fepar libus ßercngarij,cü quo ei morS fimilitudine magis conueniebat.Quare pofl^
-ocr page 147-t I B E R xnr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i{^
operator dcCperauit de emêdarionc uitac PontifictSjquxfit Bcrcngarium,lt;iuétn ubi cognouit filiu mifîlle ad Pôtificem, ÔC atnicum fociumcp belli illi fadu Pon/ tificem. Romam redit, Pontifex fe plcrii® feiens odiofum ob corruptifïïmam ni tamjfimul certior fadus ab amicis quibuldâ, quam irato animo eflèt in cum Tm/ perator, quem enim odio habuiflèt ferner ob uitam omnis generis uittjs inqui/ natâ,nûcmulto magis odire,quod fe pelïîmis tyrannis adiüxerit,aduerfus quos Pontifex uocauerat Othonê.Quamobrem ubi Pontifex de reditu Imperatoris cum exercitu audinit, territus, parat fugam, dimittit filiS Bercngarij Alberthu in Corfiéam infulam ubi antea fuerauEtantequam Romam reliquit,ömnes proce res quos fufpicabatur Othonis rebus ftudere,palam trucidauit,aut per dolum fii Au 11 c è medio. Inter quos fuifle memorätur duo cardinales. His perpetratis fub/ duxit feja titare uolens. Imperator ubi Roma uenit,exceptus cft,amp; fenatus und cum populo Romano rogarunteum,utrefpiceretecclefix miferS ftat0,utpoflit alius ereari Pontifex uiruitzinnocentia ledeilla dignus. Imperatorminimis »notibus IcmpcromniaagerecupienSjreuocareftatait loannê ilium,(peräs poft illä fugam QC exiliS, Si gratia ueniamuquot;e mutaturû uitam« Scribitur igitur illi,mit tuntur nunctj, fed Papa loannes ad infaniam redadus, nemini (idit, in quadam arcc in inacceflis faxis fita habitat inter fcorta cS quoda fimilis farinz hominc ad quem eRomagrauis zreuencrat« Hancodofam ludendo,fcortando, bibendo uitam maluitquam fümmum ecdefizepiftopatum. Otho ubiaudiuit hominis uoluntatê SC uoluptatê,iubet utipfi Romani eligät ad pontificatu utrQ quêpiam eruditioneô^morumprobitateprzftantem.NameamodeftiaeratOtho ut nuk li unquam aliquid de fuo iure aut autoritäre detraxerit, Si fibi arrogarit« Romani (giturcum clero,eIegerùntLeonem 8. Hunc Imperatorcófirmauit,exiftimans uirum bonöeflc, Leo multa defc pollicetur, blandiflimcaffatur SCtradant Cz/ (arem. Ita Romanz urbis Si ecclefix rebus copofitis, pergit perfèqui BerengariS quem cum filio Si uxore capit, nam ex Corfica infula forte uenerat filius ad pa/ trem.Berengarium Si eius uxoretn mifitinFranciam Orientalem,ut ibipriaati degerent in exilio, neque enim ullum erat periculum ne homo ignotus in igno/ la regione, cuius linguam non callebat,aliquid noui moliretur quantumuis ank mofus Si ingeniofus ad feditiones. Filiam Bcrengartj mifit Conftantinopolim* Interca temporis Ioannis Papzcanfai^uineiamp; amici effccerunt,ut Romani ite rum ad loanncm mitterêtjamp; illi pontificatum offerrent,loannes iam plenus pri/ uatz uitx, fed non laxus,Iibenter oblatum papatum rccipit:igiturLeoncm depo nunt,hic recipitur. Leo proficifcitör ad Imperatorem. Quzritur de iniuria fibi ik lataâRomanis,accufat eos grauiftime, quodbenemonentem ferre non potue/ *rint,óóqui nimiöfaueritCzfarij Czfaris hoftem receptuprj^ter odium in Czfa tem,amp; aliquid iamdudum contra Imperatorem parturirc. TantS odium cepiftc eos Germanorum, nt quiduis uelint potius experiri quam diutius imperium in Latioferre.Otho Leonis queremoniasiuftascredens,omnia enim quzab eo dt cebantur apte cohzrebât, Si probabilia erant, ira cômotus,fine longiore delibe/ rationead urbem properat. Dum hzcadCzfarem à Leone Pontifîceperferun/ lur,fic dum Romam ducit exercitum Cgfar,Iôanncs Pontifex Maxim us nuper/ rimereftitutus in adulterio deprehenfus occiditur « Romani obuiam Czfari mit/ tunt,cxcufàntfe uiciflîmré aceufant Leonem. Petebant quendam Benediâum confirmariabeo. Otholenegatfadurum, arguiteosinconftantiz, docetquan turn mali in tota Romana ecclefia hzc adferant,qu^antum religioni officiant« Int perat ut recipiant Leonem que ipfielegerant paulo ante. Multas obüciebant eau fas ex quibus non effet Leo htc recipiendus. Sed poftquam hoc fixum in animo Imperatoris uidebant,promiferunt fe faduros. Sperantes difeeffurû fie cum ex/
P 2 eteitu«
-ocr page 148-itf» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M -Ä N. -7 C H'n O fT I C.
ercitu.Otho ucronimium negotiuurgcbat, feprxfetite rcfljluîuoîuit. Romani obftinan recufantfefadurosjquod fuperioredic promiferät^ S)C Blt;, neäidC créât Pontificem uno ferme confenfu, paucis Cxfaris amicis exceptis, qui tarnen nec mutireaudebätjqui dam quotidie Othoni fcribentes exalperabätaduertus Ro/ manos animo eius magis. Cafarqua^ font circa urbem öi luburbana omnia ho^ ftiliter uaftatjobfidione tarn dioturna promit urbê,ut ingens mulntudo fame pc'' rterit. Scribunt autores incredibilia de caritate SC penuria in urbc^modiö fui iuris iriginta uxniiîèdocatis. In extrema tandem neccflitateaperiunt portaSjCaptfx^ dederunt Cxfari Papam BenedidQ omnia imperata cius faduros proni uiut, ueniâ fupplici er orant,Leonern recipiunt. Otho nihiifidenduillis fciebat, qu^ reftatuitomnino Romx manendu donee omnia coftitutionibuSjSC perfohis iù bi et Leoni amicis muniretjcius rei gratia Rom^ moratus eft aliquadiu. Romani dum Romx eft^qoxrunt uiam inttrficicndi Imperatorê.Cum^ peruenifient eo 4 rum infidix ad Imperatorem^multos capite plexit,quofdâ in exilium mifit, non/ nullos captos reliquit Pontifici Jmperauit obfidum magno numerum. Leo ad/ hueprxfenteOthonefecitin gratiaeius quicquidgratum illieftepofte putabat, Etiam poft difeeflum eius in frequenti fynodo Romx coada ftatuit, ut Impera/ tori efl'et eligcndi Pontificem poteftas, traslata ea autoritäre à populo Rom.Cu ius rei teftimoniô eft tex.dift. 63. cap. In fynodo.Hoc aut m ortuo Papa jRomani immemores coftitutionis illiusjcreant Pontificê loânem 15. pauicq; poft rurium deponuntfeditionecruentiftîma.PontificijcurruntadOîhonêàquofûlo auxi/ lium fperabât. Otho audita rcjfinemora petit cBexercitu Roma. Loubiperue/ nit exceptus eft rcuerêtia filt;Sa,öó gratulatione fucata lupra fidem magna. Otho ingi eflus urbem ftatim altero die parnum caufas audioit ,auditorQ magiftratoa altos alio fupplici) genercafFecit,quofdâiugulauit,quofdam in carccrcm conie / citj confules iecum in Germania abduxit. Non longo poft têpore Othonis Jm peratoris filio Othoni dcfpondeturl heophania Nicephori Conftantinopolita^ nt Imperatoris filia. Circa ide têpos Saraceni Italiadiripiût, aduerfus quos mini tur Othonis Magni filius Otho co Germanorûcopijs.Saraccni uidi ita funt ab OthoneiuniorCjUt tarne matorê parte pisrdxfecQnauibusabduxerint.Gtfci^u efi tn eo bello Saracenoro fuerSt, quare Otho fuperatis Saracenis uertir arma in Grxcos,quibus aliquot pltjsuidîiseripuitillis Calabria amp;nbsp;Apulia, His geftislo annes Papa huius nominis 15. Othone 2. appellat Imperatorê, illi impofita prius corona impcriali. Anno à natiuitate Chrifti 974. Otho Magnus mont in fcaxo ria, 6C fepelif in ecclefia qua ipfe fuis impenfts xdificauerat Magdeburgi.Regni cius anno 56,Qualis fuerit hie Imper,ex luperioribus facile colligit,Pacis aman tiflimumjquâ duco maxima laudêin principe fuiflejteftes funtoincs deeohifto rix,ncc un^ ufcj ullum bcllófufcepitalia pacis caufa. luriperitos ubieCtç po tuiteos haberein cognofcêdis caulïsadhibuit,quod,cum probifunt,quantum cmolumêtiadferatadhancuitâ féliciter degcndâ,nemo fang mentis ignorauln/ geniorum meliorû amator uehemés fuit. Argenti auritç uenas apud Saxones pri mus inuenit,amp;f ex illis apertis magnum cepit frutftS, Qualis religione fuerit, te/ (lantur multa monafteria xdifi'eata ab eo, amp;nbsp;ccclefix eptfcopales ab co coftrodae amp;nbsp;magnis redditibus dotatx,ex quibus funt Ma^eburgclis ecclefiaBrâdêbur/ genlis,Mersburgêfis, Cicenfis,amp; Mifiicnfis.In £)ania quoq; ordinatis ccclcfijs cptlcopalibus,fubieciteasepifcopoHambcrgenfi. Vtfemel dicam,religioncm honorem^ dei antepofuifte omnibus altjs rebus teftantur fatfta eius omnia, Eo régnante peruenerûtmultiad fidem Chriftianam, neep aliud xque illi curx fuit, ateg ut Chriftianâ propagaret religione, S, Huldrichys cpifeopus fcribitur afi/ no poft G thonem obdormiuiftc in domino*
-ocr page 149-• DE GERMANIS *
IBER DECIMVSCtVARTVS,
P A TR IS morte Othoî.digîtur uno omniûfcrèPrindpficôfêrt fu,à pâtre amp;nbsp;Pontifîce iam ante Auguftus appellatus corona tus. His anni's Pragêfis epi'fcopus Adelberrusjreliquit epifcopa km fcdêamp;dehaas(mquibusconfueuerût hoc genus homines quidâ confumere uitâ)amp; prxdicando fundus eft epifcopi mune re per Vn^riâ prgdicauit,amp; ubicp epifcopos cxêpîis et dodn'na admonuitfuiofficij:Et in Frufiä profedusjfequens ueftigiaChnfti amp;nbsp;apoftolo rum,o dio habitus eft à mûdo quae odit crucê ChriftijUerâtç humiiïtatê,pr«cipuc in prxdicâtibus uerbû dei in nomine domini ♦ Tandc idê illi accidit q, ijs quoriS imitabat exêplS,nêpe pro nouatore amp;nbsp;fedudore occifus eft. Qui poft bonû cer/ tamenlsEtus teftimoniôueritatiperhibuitaduerfns hScfuperbûmundû, Primo' anno impertj Othonis î. Dux Bauarorû Henricus filius Hêrici fratris Othonis Magni, aduerfus Othonem conat excitare feditionem, omnia tentât, copias in/ cipit cogéré ♦ Quod ubi peruenit ad Imperatorem conatui cius ftnlto occurrit dC domuiteum,Eodêanno Lotharius rex Gallkcû magnis copijs uenitin Lotha/ fingiâjquam Carolus Magnus armis ereptâ Gallig regibus,adiOxerat fuo impe/ fpcm uocatus Aquifgranicapiêdi,cnautêintclligereteâfpcm uanâfuiffe, agros in illis regionibus inhumanifflmèuaftat,magnâ prgdâadcptus audiens Othoné cum GermanorQ exercitu aduolare,redit LutetiâParifiorû. Othouidens fuxfi/ dei côcreditos tam miferis modisaftiidos, tot ardificia exufta, depopularos lacé agros,hofté cS tanta præda abqfle, omnino perfequendû hoftê ÔC recalionë red/ dere,decreuit»Quâobrem hoftê fequêdo Parifios ufiç in itinere omnia quse erac regû Gallorû depopulatus eft.I^rifios ubi puenit,hoftê in harenas prouocauir, fed fruftra/uburbia incêdit amp;nbsp;omia m adiacêtibus agris côtriuit.Poft^ aût uidic hoftê intra moenia fe côtinere, nulla^ effet fpes capiêdg urbis,amp; fimul audiuir de Côftantinopolitanorû aduerfus imperiû fuû propofitâ,reducit exercitu, cui ex/ tremu agmêcarpêtes hoftes, nô mcdiocriter nocuerût. Nec pauci fubmerfi funÉ in Axona fluuio.Hsec illi in reditu incÔmoda acciderSt, V bi uenit Aquifgranû, .côuenerunt ornes regni eius proceres, exercitu audiorê acceflione nouorû mili/ lum reddiderûtjin Jtaliâ® feftinâter ducût.Prius tamêcum Lothario Gallig rege pace fada,receptacß Lotharingi'a. lam Baßlius amp;nbsp;Côftantinus CÔftantinopohgt; itani Imper,c5fociisSaracenis,quibusc0 paulôante fecerâtfoedus, Barô urbêui expugnatâ diripuerSt,ciuiS quofdâ captos fri Grgciâ miferât,quofdâ occidcrûtj pauci hoftilib, manibus elapff funt.Quo exêplo crudelitatis territi uicinx ciuita/ tes ultrofedediderût.Itacg totâ Apuliâ ÔC Calabriâ occuparût. Otho quantû po tuitfeftinauit,uenitcjRomâ,imperauit^fingulisItâligciuitatibus certûnumera armatorûjtumultuarie^ deledu habito per Italiâ;^fédus eft c6 ingentib. coptjs aduerfus hoftiles copias, ubi puenitin Apuliâ,Gra:ci ÔC Saraceni primos üenirc 'uidentes Rom.ôC reliquos Italos(nam hos pmiflt;rat)ftatim ueniêtes adorti funt^ fperâtes hos focios uidos,rcliquos etiâ Germ,pugng minus aptos fore,nÔ tantû aut^pterea finecûdatione aggreffi font illos ne totus exercitus colligeret,fed qgt; • molliores Italos feiebât ÔC minus bellicofos. Nec iudiciû illud illos fefellit,nâ ftâ tim poft cômiflum pliû Romani et reliquajltalorû turbaabiedis fignisjfogicrût» ’Quamultitudinistâtgfugarcliqus exercite nôpotuitnÔ turbari. QuofadGeft ut et rcliqugcopix Othôis uerterint tergS. Prgftitiffètfine dubio,abfcg militi Ira/ lo cô Ger.Otho.bellû hoc gcflîflè.Sed fiefata uolcbât.Otho fufo exerciru fugiês anaatisautnatâs,aut in paruafcaphanauigâs (nam uariâtauio.)capit,ignot9 ta
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P 5 men
-ocr page 150-tl8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC»
tnen.Profuk uero flli quod nautarS linguam adprime callebat. T ädern tame-a t quodâ mercatore Sclauo agnitus eft,fed ilk negociatori promifit magna Impci» tome proderet.fed pro uirtli adiuuaret cû,nam in naui erat fobs firpe coHoquedi copia. Cu igitur uenirent in urbe Rofam ubi erat forte Epiftopus iVlctcfis Theo dericus expedanä belli cucnt0,honcepifeopöacceditmercator,iubei ut cum rlt;/ dimat,nam no magno acftimarffiC nautas lucro inhiari. Epifcopus extguâ quao dam xris fummâprolmperatore numerat nautis.Hac rationelibcratus Otho,$ prim5 ad fuos uenit cogit exercitS ex fola Germania, ut animaduertat in Italos przci^e Romanos ficBeneuentanos qui dégénérés animo fugz fecerant ini-* tium .Duett ergo exercitû in Beneuêtanos,quorû urbê expugnatâ incendit. Ab altjs deinde kalis abftinuit euomuerat enim magnâ parte irz in Beneuentanos, Quod reliquu erat efFudit in Romanos. Nam Beneuentants fubuerfis, petit Ro mam,amp; inuitautt Romz^omnes Principes utriufque ordinis facri,amp;^ ftc enim lo qu6tur)fecularis,inip(cq;côuiuionecarein côfpeduconuiuarumiuflttomnes qui fucrât furpiflimz fugz autores, Sic enim turpitudinc fugz altjs afcribêdatn declarare uoluit. Propter hâc in illos qui fugerât tam turpiter, animaduerfioneoi cognominatus eft Sanguinarius, Illud fugz dedecus tam male habuit uitum;Ut poft banc cladê nun^ Izta fronte côfpedus fit .Et motrore triftitia^animi confe dus nÔ longo poft tepore morit.Szpefuâ infelicitatê cum gemitu queftus fert, quod nô refpondere datûillifit maiorû fuorû fadis. Mortuus eft autimperîj lui anno lo.Sufpicio etiâeft ueneno a' Romanis fublatû.Quidam autorû feriptére/ liquerntjinilia pugna Othonis cô Grgeis amp;nbsp;Sarac€nis,occubuiflc multos Prinz cipcs,eptfcopos SC alios proceres,ex Germania quofdâ nominant, HenrieSepi feopû Auguftêfcm,VucrnherBabb3têFuldcnfis monaftertj.Etalios multos nu merant. Anno poft natiuitatê Chrißip48.Othone 2.Impcr.uita defundo,Wn cipes quorü erat eligere Imperator? difcordabät, altjs eligetibus HenricS Bofoa riorö ducê nepotê Othonis prirni, altjs uolêtibus Othonis 2 filiS Othonc,nomi ne,nató annos.i2.Dum ita lis p?det,nulli uolüt altjs ccdcre. Henricus cap/tpuez rum OthonêA appellat fe,principibus quibufdäadiuuätib. Auguftû. bed mul tos hoc fado iniufto amp;nbsp;tyrânicoa fealienauit,qui antca iHiftuduerSt, iam quo'^ accédât ad illos g Othonis 2, ftliû uoluerût. Quare illi principes côiundis copîjs ui repetierûtpuerûbonâdefelpem f bentê, amp;nbsp;addudû Aqaiigranûin fi-equéti Principe côuentuunxerûtinregê, ÔC moxappellatus eft Otho 5.Sufccptoimpe rio maioraconat ôi^efficit^ztasiliacÔfueuit.Habuit enim ftatim multos quite bcllabâr,côtra quos tâta fortunaufus eft fie uidortjs tumfrcquêtibus utmiracu lum mûdi uocatus fit.ltali non agnofeere uoluerût hune Imper.clegeruntalium nomine CrefcentiûNomcntanû,quiRomz tantâexercuitinomnes tyrannidé przeipue in ecclefiafticos, ut Papa fugere coadus fit in Hetruriam. Pontifex omes prziati Romani feribebât ad Othoné, petebât auxiliû, admonêtes eû quid maiores fecerintccclefîzboni,fiC quod jjpterea deus lècûdarituiaseôrâ.Appelz lant eû Imp^eratorê,ut femel dicâ, nihil omittOt qgt; faccreputantadcômouendum Othonê. Crefeentius uero GermanûaduentOueritusfprzcipue q?cumnôlatez bat,quo animo eflèt kalia quod fcilicet tota Othonêpeteret,mittitad Pôtifîcem quos pntat maxime apad eum autoritäre fiC fide ualere, per eos rogat eum ut rez deat K.omâ,promittitilli amidtiâ,obedientiam,fi!fcontra quoslibetaducrfarios patrociniû.Hzc iuramêto ÔC facramêto confîrmaturû. Przterea enumerat incÔz modaqupex Germanorûaduêtu fîntfutura,in memoriâmultaexcpla quçpere grini exercitus fecerût in Italia,reuocat.Pôtifictj omnes rogât ut redeat. P apa im pietatêmilitû, ÔC bellorûmala timct5rcdit,cffunditfc Crefcêtius ÔC uniuetlâ ciul tas Romana illi obuiamt excipitunÿ magna gratulatione fiC reuerctia omnium»
Otho
-ocr page 151-LIBER xiri^
Otho Galh'arum amp;nbsp;Germania:rebus aliquandiu occupatusjquibûs «teün^ di ipofitisjtaliam petit ubiep exdpitur reuerenter. Roma ubi ucnit Crefeentius 8C Pontifex prodeût obuiam,exhibentes omnem honorem, amp;nbsp;rogât ut in Italia pa cem faciatjfed ad arbitriû partis quxRomae erant, EfFeceruntcç apud Othonê,ut fimul Italiam totâ pacatam attç adeo obtemperantê Romanis redderet,ß0 quàm prims cum exercitu excederct Roma, quod iliis gratiflimS S)C Utiliflimum erat; Nam uolens Romanis gratificarijftatim uertitiigna in Capuanos amp;nbsp;Beneuenta nos,quibus no coueneratcum Romanis,illos adegitad coditiones quas Roma ni uolebant. Hoc tempore creator Pontifex Romanae ecclcfiae Gcrmanus,filius Othonis ducis SueuiatjCognatus Othonis j, nomine Bruno,qui Papa fadus eft nominatus Gregorius 5.Othonêj.hicPÔtifexcoronauitjamp;ÂuguftümappelIai Uit.Quibus rebus Romx magna pompa fadis,Otho Germaniam repetit. Poft Imperatoris difeeffum Romani iniquo animo ferunt Germanum barbarum,uC •pft uocant, hominem in Pontifîcêcled5,mo!iuntur in ilium multa clam ÔC pa/ wmquot^minantur.Quibus rebus fadS eftutfedamfubduxcritcxurbcjprofe dus^in Hetruriâ,mittitad Othonê CæfarêconfanguincS fuS,filt; fperat Roma/ nos ultro ft rcuocaturos,ut loannem Pontifice ante eum reuocabant, fed nemo uenit ad eum è Roma,qui uocet, quinimo ne in Hetruria quidê tntum fe intelli/ git.Quarc fuae faluti cofulturus repetit patriS cœlum Germania, Othoni^ omia exponit, RomanorS iniurias, 5C ItalorS cum in Germanos omnes, turn potiflt/ mum in Imperatores odium,quantS poteft exaggerat.Romani CrefeentiS rur/ fum aduerfus Catfaris uoluntaté confulem faciunt, Et Pontificê aliScreant Grx cum hominé non indodS nomine loannem. Mirum eft non exemplis tot fupe/ rioribus fapere mortales, ut abftineant afeditionibus 06 defedionibus huiufmo di,quasconfcquifereftmperfolentmaximaecalamitates.Otho nomine Pontifi ds âS confanguinei uehementer excandefeens cogit exercit5,quo cum ubi urbi appropinquauit,clauduntur portae, muniuntur Sc firmantur loca qax hofti po/ tiluraum expofita uidebantur.Otho obfidens urbem paucis diebus capttpopu li Romani magna parte eum adiuuante. Confui Crefeentius 0^ loänes f ötifèx fugiStinarcê Adriani.IIlamconaturexpugnare Otho. Propugnatorcs ueroar cisfortiterftdcfendcnd5tprimo,tandem cum nullaipem uiderët illorSquierâe in arce,maior pars ueniâ fperabat apud Othonê, quare apperuerSt arcem,fuppll cesad Imperator? ueniunt,utignofcat petunt,Crefeentius fuga falutê quarês ca ptus eft, amp;nbsp;prius cireSdudos afello, membris trScatus,dcinde fufpenfus eft ante nrbem.Ioannesetiamcaptusluminibus priuatus eft,Rcftituitur in locum fuum Gregorius5.quiexpulfusanteannSreftitutuseft. Huius Othonistemporede dores Principes ftint inftituti, Othoenim j.nonhabens hacredéfiliSdecreuitin fiequentibus comitijs PrincipSjUt in pofterS perpetud Francofurti eligatur Im/ perator.Coftitutis,tribus cIedoribusarchiepifcopis,MogStincnfi,Colonienfi, Treuerenfi.His addidit quatuor alios Principes feculares,quos uocant, nempe •■egem Boemix qui SC archipincerna imperi) debeat elft: Marchionem Branden burgenfem,quê uoluiteflè camerariS.’Ducem Saxonix quicfiètmarifcalcus:5^ Palatins comitem Rheni,qui dapifer eflet. Hos eledores feptem conftituit pe/ n« quos effet omneius amp;nbsp;poteftas eligendi Cxfarem, Huic Othonis conftitu/ tioni,Gregorius Pontifex addidit aliam uolens patrix dignitati confulere. San/ ciuit enim ut foli Germani eligant,ô(^ non alium eligant quàm Germanis paren tibus natum.Statuit quoep idem Pontifex, ut pofteledionem primum appelle/ turtantumRomanorumrex.Coronatus neroamp;undus benedidionec^acce/ ptaà Romano Pont.tum demum appelletur Imper. Auguftus. Poft Gregorq Pontifteis mort?,Othonis aliquando pueri prxceptor Syluefter ad pontifîcatus afcendic
-ocr page 152-«Ó' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN.' CHRONIC.
afcend/t fafîigium,ita per gradus opera fuorum difcipulorum afcedit : fuit enîni amp;C Robertt regis Frâcix preceptor, Huius pontificatus anno primo uenftOtho Romam,illic ordinabac itnpetij cedefiaej ftatumjferebat pro condiiione tempo ris leges canfas grauioris momêticognouit. Romaniiniquo animo (ut femper antca qüoeç fatSitare oonfueucrât) feruni hominem Germanum in orbe Roma omniûgentiûaliqoandodominaiora proanimiarbitrio dareamp;mutarejconfpi/ rant^ propterea cÔtra O thonem.Primum per infidias magnû militum eius nu.* merum occidunt^deinde properant ad obfidend um Imperatorem in palâtio ♦ Et corn iam efletin extremopericuloconftitutus, uenitfuromuseius amp;nbsp;fidelisami eus Hugo Italix MarchiOjô^ Henncüs dux Boioariæ3amp; ( quâquam feirent fatis Romanos àpropofito non pofle auocari ; tamê ut fie mora interpofita amp;nbsp;ipacio accedendi Imperatorem dato, gratia colloqüendiÔf tradandi deeenditiontbos pacisjaliquaoceafioclabendi fortèofFerrerctür)petuntà Romanis utdecôditio/ nibus pacisagicôcédaturjfe mediahaberequibus fperentpaeem fieri pofle. Ro manietfi quoep fçiebât nullas cohditiones feaccepturos, nam iam aôum elTede Othonecapturnt^efleiudicabant, tarnen ne did poflèntfurereaudiendosccnfe bant. Dum igitur res tradatur,adeuntprxfati Principes feorfum ad utrofiç.Sub bocprxrextu colloquendi dcfœderis eöditionibusj fubduxit leCtho cum Syluc ftro Pontifice.Hugoneamp;f Henrico adiuiiantibus. FcrturHugoRomanumle/ natüm rogafl’eutdebeatOthoniconfulere quodoptimü putetillieffe,uelle 6C Romanis confulerequod putet optimöjnam utrifcß confultG feoptare .Roma/ nos rcipondiflcjhcc ipfl adeoperilioslicere, utnon bonum uirum iudicent nifi hoc faciat, cuius maxime caufa Romä ucnerit. Deinde abijflè, cômutaflc uefles cum Othone,fie idem famulos Hugonis cum famuiis Otbonis fecifle, fie fiC eua ftlTe Imperatorê.Hugoncm Rortianis iratis refpondifle nullum tnclius côfiliutn fehabuiflê.cumfenlerit profiofitû Romanorû. Otho elapfus èmanibus Roma/ horum opera fie indußria Pnncipû qüos dixijteparatoexercitu ulturus Roma/ nos in innere hauflo ueneno moritur.C^is exhibueritcertantautoreSjCftqui^f bat Crefçêttj uxorê mififlè,amatorium^fuiire,quod mihi no fit ucrifimile. Ro/ manoriïfcelere clam per quempiâilli datum credo, Corpusdelatum in Germa niam fepultuefl partim Auguflc,partim Aquifgrani. Augufisc inteflifia AquiP ^granï reliqUu. Ante fiepofi huius Othonis morte prodigia per Gcrmaniam uifa enumerantur muita,terrxmotus,cometes,ardefltes in acre faculx ihterdiu. Poft - uitadefundû Othonem Principeseledores per Gregoriu Pontificem Roma/ hx ecclefix inftituti,quemadmod0 eft fuprà didum,iuxta potificiam coflitutio/ nem Francofurti coueniunt, fie eligunt Imperatorem ducem Bauarix com/tem Bambergenfem. Hieprimus ex legibus conftitutis f Gregorio 5,eledus eft,nul lofuccvflionisrefpetflu. Porrodehuius maiorQgenealogiafie ducumBauaro/ rum apud plures aurores fcribitur,^ ut hicrepetenda fint. Hie Henricus appella tus eft ab eledoribus impertj, HenricUs 2. fed Itali quern Germanierçarât Hen/ ricum Aucupem parentem Othonis Magni non conumerabant inter Impera/ tores,hunc ergo primS uocant. Scdopponi aduerfuseos poteft textus ille: Con ftiturio fie eft palea. ój.dift.Hxc cohftitutioenim didtur primi Henrici cum Ro/ manis Pontificibus, Henricus cororiatUs fie undus in regem eftabarchiepifeo po Moguntino^nomine Vuillegtfo.Gallix reges fie Principes primis annis eius impertj plurimQ illi fecerunt negottj, fed Imperator ita cum il lis Ixpepugnauit fe liciter,ut ilia bella magnam exiftitnationem fie gloria pepcrintilli, quarefadum eft utalix poftea nationes exemplo Gallorû dodxminus rebellarint, V ixenim eft aliud quod magis ftabiliet fie quietum ftatum fadat ac tueatur regnum quam bona de Principe exiftimatio. Gallia fedata fingulari felicitate dC uirtutc,exerci/
turn
-ocr page 153-LIBER xini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;üi
ïum ui'dorcm dudti'n rebelles Bo'émos ÔC. Sclauos,cum qôibus fxplus congref/ Ins femper uidor difccdit,admoda exiguam fuorum iaduram palTus.Prxko uc ro prxter alia maiore poftremo nidi pacem petnt, iugum^ admittnt. Subiugatis Boémis amp;nbsp;eorS Principe Bodislao, apud illos iura ôô leges in rebus prophanis aefacris ordinauit.Exilia expeditioneexpeditusin Germaniadifponit quç prix us per bellorum occüpationes non potuiu Eodem têpore Babenbergenfem epi Icopatum inßituitjSC ditauiteodem^loco bina xdifîcauit monafteria,in qüibus orandojieiunando amp;nbsp;uigilando fandi educarentur uiri.Fuit Henrico Impcrato/ fi frater epifeopus Auguftêfis ecclefixjuir non iatis ofRcio refpondens,hic Hen ricum fratrem odio inuidia profccutus eft uehemêtiflîme nulloalio nomine, quàm propter ratam cius pietatê ÔCegregia felicia^gefta. Imperator iuxta Chrt fti dodrinâ non reddidit illi malum pro malo, fed pro ininrijs illâtis non ceflàuit illi bencfacere, coaccruans prunas fuper caput dicêtis in corde fuo, non eft deus, Henricus improbis,ut fcribitur, precibns principû impulfus ducit nxorem Kux nigundem filiam Sigisfridi comitis Palatini, Kunigundis genus alq aliud faciut, magnac^ diflentio eft inter autores.Non défunt qui originem eius à Carolo Ma/ gno ducût, qui facile refelli pofte mihi uidentur. (^i multa de hac re cupit legat Chronica Norinbergenfem. Henricus 2. decimo impertj fui anno Italiam cum Germanorum copijs ingrelTus earn pacauitjdifcordiarumjôtS fèditionum eaufis fublatis, quantum potuit fieri.Romx honorifice' amp;nbsp;rcuerenter exceptus eft,coro na imperiali à Pontifice Benedido accepta, QC luramento Pontifici prxftito du/ cit exercitQcontra Saracenos qui Italiam miferè uexabant, Capuam autem turn occupabât,ad illos ilIuccôtendit,fîC uirtute Germanorum militum uidosillinc expulit Jllis profligatiSjSabagonum ducem Côftantinopolitanum,qui Sarace/ nos inuabat,amp; incitabat aduerfus Romanö imperlS,perfcqui ftatuit per omnes diffîcultates.Nouêurbcm hic Sagabonus xdificauitad fines Apulip,in loco mu nito, Sgt;C unde cômodiftîme Italiam hoftes infeftare poflent. Eo loco propter ean dem caufam Hannibal caftra maniuiuHanc urbem oppugnat,Henricus menfi bus quatuor pcrpetuis,cumcpiam peteretoppidani pacem,deiperatis rebusjde/ ditione ultro offerrcrct fan's feruilê, fed noJlet Henricus,nifi duce Sabagono tra/ dito[inmanusfuas,eccetatus xftus 0^ feruor folis incidit, ut Hêricus QC alfj Ger mani no afueti caloribus illis,foluercobfidionêcoadi fint,quare oblatas ab op/ pidanis deditionis conditiones cum obfidibus accepit,Romamq^ reuertitur,ma/ gnâ militum multitudinê no tolerate tales calores ualentes perdidit ea xftate, Vi num enim nimium uinofum non extinguebat,fed magis incendebatinflamma/ ta exiccata corpora, Aqua bona deerat, paluftrem turbidamtp quamlibet ob/ uiam ingurgitabant. Multa qux tunc tempon's in infomnqs uiderit narrant fcri/ ptores, quoru cQ fides fit plerifcp fufpeda 06 qui cupiet legere taliajapud multos nimium plura inueniat, prxtereunda mihi duxl ♦ Hoc uerum elTe nemo dubitet Itnperatoremhunctimuiftedeum,In orationibus,uigiltjs,ieiunîjs,ô6facris,qua2 nocantur,officijs frequente fuiftèjed an hxc quae traduntur miracula egerit cum ipfo deus,non aufim affirmare.Vnum miraculum referam quod accipimus acci difte tempore Henrici:in ecclefia quadam Saxonix célébrante facerdote milTam •n uigilia natiuitatis domini i8.uiri,i5.uero mulieres,in coemiterio faltar5t,impe/ ditus eorum ftrepitu in facris occupatus facerdos imprecatus eft illis, ut ita cho/ rcasducat per totum annum, id faêlumeftèfcribunt Vincentius,ô6 loannesde Columna, Tunc prim urn illamfaltationem quxnoftra xtate multos utriufcß fe/ Xus homines afflixit,ortam affirmare quids non dubitant. Mihi non uidetur ue/ rifimile. Henricoi.abecclefiafticis merito debenturmagnxlaudesjquarenomi ror ft gratitudine animi dudi qupdam ueris adfinguntur.Qijanquam fi pium Ô6
q paternum
-ocr page 154-lu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oerman; c r h o r I c.
paternum erga fuos am'mum ÔC bencfadêdi propenfam uoluntâté, opcrsq? i'pfa rcfpicias ucrorum fan’s habcnt^quibus eum prxdi'cent amp;nbsp;ad aßra fcrât. Cum ior te Argentina: effet aliquando,ceremontxœ èc preccs facerdotû illi arriderct, i on lt;brs corû regulxjUt fie loquamurffadus eft, fed inftituta pro facerdote uiro pro/ bx uttx prxbêda, qui regts in facris effet uicarius,ipic difceiïît auocatus publicis impertj negotijs.Ea prxbenda Argêtinxad noßram uftç xtatem uocataefirtga lis. Ecdefia tnator Bafiliefis infigni opéré eß ab co reßaurata, non fine maximis impenfis.Cum cnim magna terrx(quæfolutus eß fabulo tota) moles minaretur templiruinâjimôxdificfumlabeladatûiam rueretinRhenum,cfi enimxdjtolo . co ad ripam Rheni iitumjCpfar Henricus tarn amœnilocijamp;templi addiuinos bonorcs xdificari ruina animaduertes, fuis impenfis aggeri ruenti oppofuit mu rum materia amp;nbsp;opere infignem 8C fortêjcuius fundamenta in Rheno laäa fünf. Remouitep tota lêplimolem aripapaffus i4.Quod hoc opus Bafilexciuiiatife/ cit maxima caufam fuiffenon eßdubium, quod ea ciuitas bene mérita fucratde co in bellis qux in Gallqs,Bocmiajamp; Italia cum Saracenis gcfferat.Eueda in al/ tum erat hoc têpore in Sueuia familia quxdam Guelfonü, qux referebat genus fuû ad Troianos^huius munimenta cofpiciuntutjin aliquot ecdeftjs ôé monafie rijs^nempe Alttorff amp;nbsp;ad Vineta uocant VuingarteUjin his enim quidä illorunt fepultifunt. HorûquidâTubingam obfedit annopoßnatiuitate Chrifii 1165» coniundis focijsepifcopis Auguß.Spiren.amp;f Vuormat.BerroldoduccdeZe/ ringen, Marchionedc Veltëburgo, Hermanns de Baden Marchicnêamp; cricris «lijsjqui fugati funtomnes ab oppidanis 6; Hugone Palatino^mulu cspti.plurf tntocciftfunt.Fuitmemorabileamp;^fanguinolentûprxliû, Henricus uxorê iuatn no attigeratj ipfa oiciflim caflitatê feruare cupiens coienferat ipöio,ita ambode/ gebaut uitäcoelibem.Satan, qui nunquâquicuit,neqt quiefcir,neq; quielcetan/ tccôfummationem,fufpcdâ Imperator! reddidit reginäKunigundem nomine adulterq, cum quodä enim equiteaurato rem habere conabatur malas ccgitatio ncs fuggeres diabolus perfuadere Henrico. Henricus incufat eam.quur iimulet amp;nbsp;profiteatur caflitatê coram hominibusjgrauius iudiciS earn maneie, domina qui corda nbsp;nbsp;oculos fecitomnia uiderCjCtiafl fallat homines.Cafiiffiraa ui» go pu
clico ôd modeflo uultu cÔflanter negat, amp;nbsp;fc gaudere,inquit,quod dominö leflo babeat,cuius n flimonio ipfa fitcôtenta, nam repofitâin corde iuo ccrtâfiduciâ, tnanifeflâ forefuam innocentiâcumdomino tempefliuS fuerit uifum.V tautcni Henrico hic fcrupulus que Satanilli iniecerat, eximeret,côuenit inter eos,ut re/ ginaambularetiùperferrum candens (uottierem candentê feribunt fuiffe) quae pofl^inuocauitnomcndominijutproptergloriâfuamprobaretinnocentiâan/ cillx luxjlxta fed modefliflîma fronte,nudis pedibus ferrum igneiamiam extra/ dum ôd adhuc rubens calcat toties,quoties uoluerunt tj qui aderant telles culi,quod deus cum uirginefua ancillaoperatus cfl.Qui feribût ex impolio b^ta nx hoc excogitatû ab Henrico, ut cogeret uxorê fuam quânun^ cognouerat, neccum ilia côfuetodinemfchabiturüdecrcnit, non fequi quod illi inferuntpe nèdixerim calumniatores, elle fatis iudict) HenricO tyrânum potius fuiße fat» dum uirum. Qiiur non cogitât,quibus quâtiscf têtationibus fandi dei à Satana fint tenratijôd non rare indudinônihilCCôcedo cnim iam argumêtigratiafnam ego nihil auflm aflercre) tentaterê fuggeffiflcHêrico,fiue per hominem quem/ piam fiue fine medio, ut in hune modum probarct fuxfponfx caflitatê. ]n his ut in omnibus hoc genus rebus, nemo nifi fpiritualis cui fcriptura diuina eft cogni ta,rcdeiudicat.Quaremeum iudiciS non interponam, Illis téporibus grâdines in Germania tarn late ccciderc,ut caritatis magnzeaufa fuerinuCotra uerbS uul go iadatum;GrandO nulla caritatê facit.Henricus Czfar multoanteprzuidens
-ocr page 155-t I B E R xillh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;iZ5
fui corporis rcfolutionêinnarcjcôuocatergo Principes 8C prfdicitfecôtraius et fandioné pontificiâ decligendo Imperatore non fadurû, pknam^ poteftatetn Çuantu in îçfit relinquereeJedoribus principibusjqui que putêt gubernâdi pe/ ntiflimum ÔC utiliflîmûprxièntibus têporibus eligerepoflint/perarefctamé ne/ niinem grauius laturû^autin malâinterpretaturû parté/i dicatjquis ipfi uidcatur imperio utilior. In banc fententiâ prxfatus modeItifimiè.nominat Conradû Sue uum nationCjSC ex maire regiæ ßirpis, Addit^ caufas quare illû imperio indicée idoneûjbelIocnimSf pacefeeiusintegritatêjpietatê^iamp;animiinuidtü roburper/ fpexiflèjobdormiuitpaulô poft banc orationêHêricuSjamp;icpuItuseftBabêberz ga?. Principes pedibus com in fententiâ CaffariSjdigit Côradus, fed non unani miterjCrat enim quidâ Boioariorû dux opibus et autoritäre prcpollcs.uocabatur Cunojqui Conradû deipiciendoA largiendo muncra^ô^ alijs malis artibus am biebatimpcriû.Etputatur àquibufdâ non muItO abfuiflejnunacj alia res cum ira pediuitjmagisj^ quodfaftu turgidiorcôtemptim nimium ubitj loquebaturdc CÔrado,qui ab omnibus uir magnus ÔC bonus babebat. Côradus uxorê babuit de uetuftilïimo Carolorû ftirpe,qua: genuit illi Henricû qui patri fucceflit,appel htus^ eft Henricus j. Libérer hic Côradus habitauitLimpurgi,qoa fuit aix mz 1er Nemetes dC Vangiones Poftea arcé illam mutauit in monafteriû inter Keme tes ôd Vangioncs fitû eft, nomen adhuc antiquûobtinct,etfi a Comitede Lynin gcnEmichionc exuftûfttmonafîeriû. Nôdiu poftfufceptûa' Conrado imperiS Bodislaus dux Polonix,fprera CÔradi autoritatejfcipfum regé appellauit, ôd tri fcutum quod debebat Côrado exfœdere negauit.Qué maieftatis imperialis con temprû iniquiflîmè ferens Conradusjcogere copias incipit,interea moritur Boz dislaus, duos fîlios relinqués nominibus Mificonc 6d Othoné, ambos ftrenuos cxftrenuo pâtre. Quorû alter,Otho fcilicet nolens Conradorebellare,periculo fum nimirû exiftimâs, à fratre regno cijcit, quare fugitad Imperatoré, apud que multa pro fe côtra Mificonem germänS fratrê dicit, currentemrÿ Conradû côciz tatmagis.Coarftis igiturcoprjs in Poloniaprofecfius,aflumproOthoneMificoz nisgcrmano,quîcrithoftc rebellé, militibusprohibensnequêexpkbenô arma ta tâgcrent-5d man us abftinerent ab omniû facultatibuskflè énim hoc regnû ma gis Othotiis quieflëtinexercitu kcû,^Mificonis. Mifico fuorû animos magis inclinad ad fratris partes(fiuc q? Imperatoré timebât, fiueîqd melioré defe pr^e bat Otho fpem)uidcns,dcfpcrat, cedit,in Boémiâ,fugit,riâ illius rex V ualdrichus erathoftis Imperatoris,fed hofpes exceptus à rege holpûe tutus nôfuir,Vualdri chus enim Mificoné quéfupplicem fulccperat.conietfturà in uincula mitteread Conradum, cxukmt^ ducé qui le fîdci eius cômiferar, perfidus prodit or tradere hofti decreuit. Hoc clam Boëmus per literas fignifîcat Côrado, fperans hoc nez fando muneregratiâ Itnperatoris redempturû, Côradus deteftatus regis impiez latem cla'm admonetut aliorîï fîdci fe credat,fî uelit cfîê faluns,fimul regis illi mit litliteras. Mifîco proditoris animo cognito,bonitatemq^£dmagnanimitaté]mz pfratorisuidenSjfubducitfecxBo'émiajSdultrofuppkxucnitad Conradû,illicp offert tributi ius quod debitO pater negarat dare,imperio feobkquuturûpollice iur,ucniâtemeritatis iuuenilis rogaf.lmpctrat ueniam,cÔponuntur xquis parti/ bus fratres,Polonia imperio tributatia manfît.Conradus filio fuo Henrico rege appellato. Si rebus Germanixpacatis, Romam petit magnis comitatus copqs, gratia imperialem corona accipiédi,in innere Mediolaniiuburbiainccnditproz uocatus,6Ciamiam eratexpugnatauibs, nifî propter Beatum Ambrofiumabfti nuiflct.Vbi urbi appropinquauit,obuiam procedOt omnes omniû oidinum,ha buitcçinfuocomitatu aliquot potentes reges. Eft auté moxcoronatus Pappel latus Cxiar Augirftus a Pötificc loannc 20, Cum au temRom» paruo tempore
q 2
moratus
-ocr page 156-Iï4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A N . ;ï C H R O N 1 C»
tnofatuscnèt Romani milttum licentiam grauius fcrcntes, clam confpirawjni* cautosopprtmercconantur elcóa ad hoe temporis amp;'lodopporiunitate,Cum igitur omnia effent conftitutajinfidix fuis locisdifpofitar^hors^aggrediendiad/ effèt^magnoimpetu Germanos nihil periculi tiirentesadoriunturjed Getma/ nus miles prxfenti animo amp;nbsp;uirtute arma arripit,urbanQ heffem rcprcfl'ir, Mul/ tifunt utrinep cxfi, Non in contemnendo difcriminefuit totus exercitos Impera toriSjamp;f per hoe Imperator ipfe, In animo enim Romanihabucrunt totum exer cirum delere^ó^ eonfiliorom rationes non erant uanat, totinfidiarum dolis étant inftrudxj fiC tam apte omnia erat diuifa loeis, amp;nbsp;temporibus. Porto qui de hoc Conrado eognofeerc uolct qua pietatc,qualt;ç feucritate fuerit, legat eiuscôflitu tiôes icu décréta. Seribûtormultadeeoà VincêtiOjàGallo,Gotfrido Viterbien fijMartino, Hermanno, quar ex narrationis ierienon côuçniente, temporibuitp ÔC perfonis non eongruentibus facile iudicari poffunt uerane an fida fine. Mir« inueniri ingenia qaxhuiufmodi nihil ad inffituendos mores faeientibus fabulis gaudeant. Sub idem tempus quoCôradusin Italia coronatur Dux SueuizEr/ neffuspriuignus Imperatoris, moliturin Germania res aduerfus Coradumno uasjconfifus fortitudine militum quos Sueuia producere confoeuit, quorun dam nobiliû amicitia,coad:is ergo copqs diripere finitimos fibi, I mperatori iub/ iedos, cepitjCd quadam non fatis munita occupauit, Conradus comparaicex/ exercitu opponcreieilli cogitur,antequam uires acquircrct,hoftisautem fuitui/ du facilis, quoniâmaior pars Sueuia Imperatortftudebat,nec habere per fecul/ tatum tenuitatem poterat fatis rebuftum excrcitum, quarediffipatus lt;nbsp;ff exerci/ tus,dax aliquandiu errans per fyluarutn latebras,tandem eriam occifus eff. Her mâno fratri Erncfti amico imperij Sueuixducatum Conradus dedit. Conrado I'mperante, fuerunt in eccleiia hatrefes quxdam, prater reliquas fuit in Gallia ept fcopus, qui allatas e' ealo epiff olas prxdicauit, qua pacem aurea fecula effent faduracin terra,argumenta carGeffe,ut3rma cmnes comm.utarétin infirumen/ ta ad operas neceffaria, ablata bona nullus repetcret, iniurias quashbej quilifcet ferret, ieiunarent omnes pueri quoque amp;nbsp;fenio deft di quibufdam dtebus t ertis quos ncminauit,fabbato à pinguedine abflinerent omnes, Hxc fcrnâda cmni/ bus hominibus prxcipiendû. Huie homini credebât multi. Epifeopis omnibus etiâRomano hxc per literas fignificauit. Cotra ilium aute multi pugnabant-po** tiffimu uero Gerardus Cameraceh. illi reff itit,affii mans, natura ita fe res hurr a/ nas habere nec aliter confiftere ullam Rempublicam poffe)utfintiudiccs magi/ ffratusu’e, milites Qc agricolæ, herum nullos ffnealterius adiumento perdurare ßoffe. Scripfit^hic Gerardus plura aduerfus didam hzrefim,tandem Pontifice
Romano curante fubiata eft hxcopinio,Poftquam Roma redtjt in Germania«» Conradus Itali feditionem concitarunt contra eos,quires Imperatoris procura bant.Imperator igitur collcdis in Germania oiribus Italiam repetit. Irait Vnga/ ros ÔC Sclauos focios fibi iungunt, impares cnim fatis expert! funt fe effe Getma nis. Conradus igiturin Italiam feffinâtius uenit,ScIauis amp;nbsp;Vngaris ceffantibus, ßrixiam amp;nbsp;Mediolanum caprt,tradunturcp illic Cxfari confpiraticnis autores, qua iàtisfadionecôtentus,no grauius tradatillas ciuitates. Vbi Cremona per/ uenit,obuiam fitilli Pontifex Max. utplacet animum exafperatn GcrmaniCx/ faris,amp; ne RomamueniatomninoaOtfaltem non tarn hcftili animo.Ccmpoff/ tis ex animi fentetia rebus in Italia,uertitfigna in Vngaros amp;nbsp;Sclauos quierât in itintre,ut Italia contra Imperâtoremiuuarêt, Imperator locisoportunisprxfidia amp;nbsp;iniidias ponit, cauet ne quis ex fuo exercitu prxcurrat, ÖCnunciet ilhs aduen/ turn funm. Vngari amp;nbsp;Sclauifine omni metu ibanthofiem in Italia t xpedaturi, .Conradus erunipitexinfidtjs quatuor partibus, hoffes oneribus prefios,finc or dine
-ocr page 157-£ I B B7R XI I Ijf -
dioeitcrfacicntcs fincfuorumfangm'neinfügam agit,magnam^mulcitüdiriéni occidit ÔC capit. Hoc Conradi fadum omni hominum memoria dignum miror tarn ieione literis cÔmifTum. Hoc cjuocç tempore per fuos duces legatos O tho^ nemCelticum Burgundixducem uidum prjelio occidit, Burgundiam impcrio' fubtjcit,Magna pou hac Conradi fuit apud omnes gentés exiftimatio, fola^no mine autoritäre plurimû inmortaliû rébus potoit. Quarc imperrj rebus côpofi/ tiSjRomam profedus eft,quia audierat Pontifîccm uexari quorundam iniquita teSC malicia.Et Gracos Nortmannos^ de regno Apuliacôtenderc,quos paca uit paucis uerbis,iuflit cm ut ab armis difcederêt,6C uiris bonis arbitris rem paciz fîce cÔponercnt. Romanû quoq^ Pontificem ibla autoritäre amp;nbsp;minis ab iniurifs inimicorum libcrauir. Omnibus igitur fuccedentibus ex uoto Une omni labore, ociofè urbes Italia regiones uifitat animigratia,per longas ambages mari» Adriatici redit in Germania. lamcp torus quietus,nihil uidês pcriculi,laboris auc magni ncgocq,dixit iam quietâ degam uitam, iam ociofo licebit in amœnis obic dari hortis,ucnationibus, Sn^c. Eccc(quod folet pler ûcp illis hominibus euenire, quiiam fibi exhauftos labores omnes putât,ociocg frui incipiûtjcorripitur àletaz ii morbo,quc paucis diebus mors cÔfequitur, Mortuus cft Traicdi,fepultüs uc ro Spira,ubi adifîcauittemplûinfignc opus. Poft Conradi obitum quofdâ de/' dorum male habuit,quodHenricum contra legû côftirutionem déclarât Impe/ ratorem ante mortcm:quanquam alias fatebantur eum Impcrio dignum uiden'/ Tarnen cum intclligerent pattern tantxautoritatis fuine,amp; filiuoptari ab omni/ bus,non poterantalium prxter ilium eligere.Succedit igitur patri,anno poft na/ tiuitatem Chrifti 1040. Statimcp primo impertj anno cum Boemis geflit bellum toto femeftri tempore, 6C in angufttjs ÔC fyluis multos Germanos amifit, infe/‘ lixbellouifus eft inprincipio .Hyemecnim alperareducerecogiturexcrcitum no modo re infcda,fed magno militS numero amifTo, Hoc no fine maxima ani mixgritudinctulit. Quamobrem primo uerereparatisSC audiscopijs aliauia alio^ conatu hoftes aggreditur, priore enim xftate didicerat quid opus eifet ad hoc bellQ conficiendû. Hoftes fimile belli ratiönêcxiftimabanr,quat prxeedente anno fuerat, ad haneeg omnia fua paraucrât,id quod futuru prxuidit Hêricus jôC accedes ad hoftes,fimulat idê fibi elTc propofitû,aliter aSt cos aggredics pturbaf omes eoru raticies,uincit prçlio,capit duce corn, co eos adegit,ut fupplices pace pctierinuPer coditioncs igitur dux eft liberatas,06 Bo'émia tributaria imperio fa da.Fuit Celebris Treueri ^nodus.in qua multa de pace comuni Chriftianorum tgir Henricus Imper.Omnibus omniain fe delida c0donauit,utpaci cofulerer,' Pada eft pax p totS fere imperi3,Duxit uxore tertio imperij anno Agnetê nomï' ne uirginé moribus 8C forma mirabilirer prxftanté, amp;nbsp;nobilê,erat cm filia ducis Pidauienfis qui ex prima nobilitate fuit.Celcbrauit nuptias frugaliter, iudicauit enim magis dominu deu adus fuos matrimoniû^fortunaturû, fi impêias quas «xigSt magnificx illx ftultx mundi popx iuberct in pauperes elargiri.Paulópoft nuptias Godefridus LotharingixduxaduerfusimperiQmolit feditionê,omni/ bus rationib.folicitâs oës gbus ullo modo caufas opinat fingi pofte cotra Imp» autimpcriü.Sua enim referremagnoperc exiftimauit minus potentecfTc Imper, lam^ no contemnendâ (beietatê adeptus erat,cû Henricus cognouit eius cogita' nonesjmulti adferebât eius dida ÔC conatus maioratç ucris fihgcbât.Impcr.diflî niulat fe male habere, fimulat fe omia cÔfênere,aliud agerc, meliora de hoc dued fpcrare.Quâ primû uero omnib.Principib,fcribit,cÖuocatcß Spirâ oês ccu comf tia cclebraturus,nec de fuo ^pofito quicä cui^ dixit.Qnç ex Lotharingia perfe runt rapit interpretâdo inmciiorê parte. Venir aût ad côuentum magis armatus num erofiore^ comitatu, iubet ctiâ aliosimperij principes adduccre plures amp;nbsp;ar' mis iqftrudiores, Et ne quis aliquid fufpicari, poiTct ctiâ îjs q fummierât amici
q 5 foci)
-ocr page 158-« E R M A H.' .C H R O N 1 C.
Si fbcq peHcûIorumipfîus Godefridi nunciat, utcomkatiorcs atmatis ueniant; Nullâ addês caufam nifi ut uiderêt cxterilegan qui ucturi cflent ex Grfcia,quan tisarmorO uinbus pollerentcG pacis têpore fic armatos confpicerent.Ét quo ma gisexcluderetomnemfufpicioncmjabbatôjmonachorû Si cpifcoporum imbeï/ lemftunc temporis)turbâ ucnire imperat,ceu de religione négocie mulra traóa/ turus.Conuenit magna equitum,amp; peditum non parua multitudo.Dux Lotha ringle comitiarum finem ftatuitexpedarCjmotus excitâtes fedatjcxuitfearmis, foeqs uêturis (quosexpedabatmultosjnecp enim parua res erat, NortmannióC Si Galliarum multi proceres confpirarant^renunciat euentum buius cêuentus expedandu,nihil timehSjquam fortaflis cxcêmunicationem. Primo igitur een feflu expedari Grxcos oratores dixit nihil intereaagipofle,fed feorlum une/ quoq? principe uocato^ propofitum fuum cxponitjamp; uolontatem fingulorü exz ’ plorat.ëequentidie cêuocatis omnibus quiparaticum eo eruntquo iielletpro/ ficifcbdiligentix fuxrationcm reddit^nam multi putabantfuperuacuû fuifîetan to apparatu ad opprimendG inermem Lotharingip ducêjcnarrat rnagniiudinem conatnum eiusjôd multitudinem fociorQ cofcedcratorum eius Nunc uero intel/ h'gcreeum exutSarmis, nihil opus fuifle tanta cura. Ingrediûturautcomnes col ledirn in Lotharingiatn, ducem Godefridum captum fempiterno carceri tradit Imperator. Circa hxctempera erantRomar tres Pontifices eodem temporcjcc/ rû^ nullus eo nomine dignus erat^erâtenim omibus uicijs iniquinatiflimi.lVIo/ lefte tulit Hericüs taies haberi capita ecckfix Chrifti, quam ob caufam Rcmam cum copîjs proficifciturjcô obi uenit^certatim Pontifices muneribus Si promif/ fis deuincere Imperatorêconâtur.Henricusfciensefièmalos uiroSjnihil adula/ tionibus, nihil donis promiflîs^ mouetur, omnes deponit.pontificatum tribuit Suigero epifcopoBabenbergenfîjnominaiîçeum Clcmentem fecûdum, quiaP fumpto pontifîcatüjCoronauitHenricum, Deinde ordinauit Imperator Roms omnia.Etmonetutc3ueantncpofteaficdedioriefuaturbcntecc!efiam, PorrÔ eodem tempore Saraceni magnâ Italis partem uaftauerantjaducrfus quos ducit Imperator exercitum,in Câpaniac^ cum eis pugnauit feliciterjm odico cnim fuo/ rum fanguine fupcrauit Si fugauit ita ut uniuerfa prarda, quam maxima in Irah'a corraferantjUeneritenim in poteftatê Germanorû. Ita rebus magna gloria Si Mi dffîmis fucceflibus in Italia geßis Si difpofitis jtepetit cô ualête exereitu in Ger/ maniam. Vbi uenit in Germaniam redàducit copiarum partem in rebellem Fri fiam, quam breuiobfequentêreddidit. Annodomini 1048.moritur papa Ger manlis Clemês, euehit^ ftatim à morte huius Boppo Bauarus, qui neminatus eft Damafus 2. HôcRomphabuiflè milites GermanoSjarmif^jcorûintrodudô uijCûeledus eflet alius ab tjs quiidius habet, Huius pontifîcatus nô menfeuno duraUit, defundus eft cm uita ex morbo qui ueneni fufpitionê medicinx peritis prxbebat.Romani cum ante menfem fuam eledionem irritam fuifle confidera/ rentjGermanos^ milites creafle Pontifi'cemjmiferünt legatos ad Impcratorem, oratum, ut uirum bonumj Sifandimonia uitx fummo pontificatui dignum cc/ clefix quxreret.Spcrabant oero Romani Henricum refponfurû quod (spe alias ait] Imperatorcs refponderunt,ncmpcuteligcrentprobatiffîmum ipfi^quibus eflet penitiorperfonarû cognitioj^ iudiciû melius fpiritualium rcrum exadius. Imperator oblatâplenameligendipoteftatê (cÔtra Romanorû expedationem) arripitlibeter,finecj5mora nominatBrunonem inculpatx uitSjaperti fimplicis^ ingenq hominêjCpifcopû Tulcnlêm, Qui milTus Româ papali habitu,in itincrc abbas Cluniacenlïsamp;Hildcbrâdusquidâfacûdiainfïgnismonachus.pfuaferût illiutdepofucritueftêpontifi'ciâ.Dixerûtenim Henrieûnon babere ex iure neep dtuinonelt;$ humano poteftatem eligendiPonttfîcem. ïuflcrunttf tum cogitarc quid
-ocr page 159-t I B E It ‘ xiiih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iî7
^üld proximoPotttifici Germano accidiflet, quiquofç per milites Gerinanos côtra fânda fandorû pontifîcû décréta fît Pontifex fadus, uix enim uixiflc die» uiginti fexinpôtificatu.Breuiterhomofimplexet nôimpiuseftindLidus,utabgt; iedo pôtifîcali habitu ingreiTus fît Româ ueftitu priuati h ominis, amp;nbsp;ex orc eius audits eft quod dixit,fe non quscrereociû amp;nbsp;ut uttam in dclictjs agat5nccß titillari fe uana eloria m5di,quâ inanem nullâ cognofcat,fcd feruirc domino deo fuo amp;nbsp;Chriito feruatori fuo, nô alia cauià Imperatoris autoritaié tam prompte fecu/ turn,Quare feparatûefîè (addiditgloria amp;nbsp;gratia fit deo meo)cedere diuinaeoo/ luntati,cuius feruus cupiatefîe, etiam quolibet periculo, qualibettÇ fui nominis ignominia,,modo benedicatur amp;nbsp;glorifîcet ille qui folus eft laudandus cuicp ib/ lidebetur omnis honor ôC laus in fempiterna fecula.Quz uerba magnopere ob^ ledarunt Hildebrands monachu, quare apud abbatê iuum primo,deinde apud cpifcoposaliquot,adiuuanteabbate, dehuius uiriiandimoniamulta prxdicat, cfRci per illos quos induxeratin fuâ fententiâ,ut à clero populo^ Rom .unaiïi mitcreledusfîtadpontificatusmunns.VocatustÇeftLeononus. HildebrandS obmorû ÔC animi fîmilitudinêadeo amauitut RomçretentS cardinale creartt,nt hil^ fine eius cÔfilio fecen't,planc^ unus anim us onatç fententia in duobus corgt; poribusextitit.HicPôtifexpoftquintS papatus annSeftmorruus, Nôdiu poft nzc,rex VngarorS Aba Auftriâ 06Bauariâ depopulatus cft,occifis mukis, ma? gnam prçdâ,innumerabilê(^ multitudinê captiuorS abduxit.in Vnganâ obi rc/ uerfus eft. Munit loca quibus fidcbat,focios quzritjdeledû habet militû.nam fa elle frire poterat,nô ficlaturS ïmperatorc.Ea propter Imperator côfenfu amp;nbsp;auxi lioomntSimpertj Principû côtradis copqs Vngariam petitlnter Vngarosma/ gnz erât fediciones, multi enim regê clanculum odiebât amp;nbsp;mordebant, uenienie autê exerrito GermanorS,palam illi maledicere incipiebât;quamobrem erat ma gnaanfa oblata Cxfari Vngariâoccupâditotâ,nifîaliagrauioris momentieum auocaftenutdcirco cum uenifîènt illi,fines Vngarorû iam imgrefîb obuiâ legati 8C pace pcterêt,faduros quicquid iuberet, modo fal ua fua libertate ôc kgibus in quibus utuerentjfœdus qualecû«^ fecit,ô6 magnis Germanixciuiiatû £6prinefe pum impenfîs fruftra confumptis, reducit copias in Gallias, qux erant in armis, Porrô VngarorS tyränus Aba poft Imperatoris difeeflum incepitcrudclifumc fxuire in eos qui aliquid uel dixerantjUcl fecerantcÔtra fe.Quod quidâ côfpiran tes aduerfus Âbam tyrannSliteris fîgnifîcarunt Henrico, petebant^ utuenirer, Abam odio haberi ab omnibus Vngarip regê ut det,rogât, multa tyranica fadt Abxenumerant .Inter reliquafcelera qua perpetrauerat,hoc erat unö.lnuitaue^ rat ex toto Vngariz regno uiroscircitcr quinquaginta primx nobilitatis, 66 qui ab omnibus optime audiebant nomine prudentixö6fuftirix(quales tyrâni mini mcferuntjfimulauit^ côfilio eorum ufurS,ubi autemconueneruntiuflitomnes obtruncari. Quibus rebus comotus Cxfar,cS magnis coptjs proficifeif in V nga riam.Cui non minore multitudinê Aba opponit. Dum^ aliquod dies utcriç ca ptaret têpus locStp pugnx fibi cômodiorem,tandê defeenderSt in xquS campO, 'ibiprimum diu xquo marte per équités,quos plurimos habuere in utrai^ parte, PngnatS eft,ubi uero manus côferereinceperûtpeditatns, ecce repen tina tempe ftas exoritur turboeç uehementis uenti pulucrem plorimS inijeit in Vngarorum oculos, qux res fecit ut Henricus uidor uicerit. In eo prxlio pen'ere uiginti iex milia,ex quibus uix tria milia fuerSt exexercitu Henrici. Abas rex e:^riElio eua fithoftium manus, fed in uilla latitans afuisquosiniurijsmaximisaffeccrBtjOC/ ciditur. Vngaria uniuerfa confluitad pedes Imperatoris fupplcx imploratuegt; niam,petitcß pace. Quibus Henricus molcftèô6 perbenignerefpondet, 06fum/ mam xquitatem beneuolentiamç oftendit. Regem Petrum, qoem Aba regno ui eiccerat.
-ocr page 160-i2« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G Et R M A N. CHRONIC
ui eieccrat5rcßituit,amp; fimultates qux erant inter Petrum regem nbsp;nbsp;quofdam Vn
gariae proceres tolliuRegi^ praefcribit uiuendi SjC gubernâdi leges, ita ut non ma gis rex^ prxfedus Imperatorisin VngariahicPetrus didpoflit.HicPetrusin/ humaniusuiolentius^inVngarosquofdâleues tantum ob fufpidonesanimad uertit,quare accidit illi quod plerif«^ fokt euenire qui imperant uiolentia nimiai Vngari enim cofpiratione fada contra regem fumunt armajducibus Andrea æ Leuenta fratnbus ex nobili genere fortibus uiris, quibus ducibus omnes epifco pos totum^ ckru oedderut in V ngaria, ÔC profeffi'one Chriftiani nominis abic da in uarqs abominandis fuperftitionibns uixcrunt. Regem Petrum inpugna fortiter dimicantem capiunt,ÓC luminibus priuatum ducunt in Albam, ibi mor/ ' tuus eftex dolore uulneris ÔC animianguftia.Regefuperato dux Andreas coro natur ab Vngaris, appellatur^ rex, Hêricus magna comparata claflenaiiigatin Vngariâ nauibus uehens omnem belli apparatum amp;nbsp;comeatum, Obfidens mu nitiflimum caftrum Pefcha(quodad Danubïj ripam fitum cft,habet(^ fubterra/ neummeatum ad fluuium)filente node fub aqua natans quidam omnes C2:fa*' ris naues perforauit, fubmcrfa-^funtamp; périt comeatus SC belli apparatus,mul/ tifudot^militum non parua, Hacciadura tantum debilitauit Cxfarcm,utfolucrc obfidionem ÔC in Germania redire coadus fit.ïn patriam reuerfo Ccfare,decer/ nitur fynodus,dies SC locus conftituitur, fed earn quidam fibi malèconfctj impc direconati iünt.Prteualent tandem boni qui rebus ecclefiacconfultum optabât. Habita igitur eft Mogûtix, in ea fuit Papa Leo de quo fupra, SC Imperator ipfe, , Quxdam de perfonis ecdefiafticis alcndis, quales efle debeant,8C de ecclefisf ri/ tibus funtineafynodoinftituta,Hac fynodo finita, Henricus denuoconferibit exercitum SC in Vngaros ducit, ufus^ per omnia fecunda Fortuna uidor difpQ/ nitres Vngari3ecxfuauoluntate,8C cofilio Leonis Pontificis,quern una'cumlm peratore in earn expeditionem profedum poft Moguntinum concilium,accipi mus,Poft in Germania Pontifex c3 Imperatore multa paffim ordinauit in eccle fqs, priuikgiatç oterque dedit ciuitatibus SC ecclefijs multis, Eo anno natus eft Henricus 4. Pontifex ex Germania difeefluros Vuormatixremftcramkciti^ jCçfarias præfèntia SC magna Principum conuentus,SC benedidioneapoftolica ualedixit Germanite. Henricus cum Pontifice ualidam manum Germanorufe-* lediftimorum militum mifitRomani^quibus illicfadioforum inordinatosmo/ tns comprimeret, Vbi attigit Italiam nunciatur Leoni Pontifici in itincre,Giful/ phum NortmannorS comité, Beneuentum^ urbem ui expugnaflèfuo^ regno adieciftè. Quam urbem Henricus 2,donauerat Pôtifîci Romano.Cum enim cu peref ecclefiam Babêbergenfem incathedralem prouehf,rccufauit Pontifex Ro manus, qui tum erat Benedidus odauus,nifi ecclefia Babenbergenfis Pontifici Romano daret quotannis centum argcntimarcas,SCequum pharctrarßalbiim, quo tributs Romanas Pontifex remifit,pro accepta Beneuento urbe. Hane er/ go urbem Romanx fede poftquam audiuit captam, Leo ccleriter nunciat Cacfa/ ri,kd fidens GermanorS militum manu,quos fecum habebat,non expedat C« fan's auxiliom aut refpofum, kd ducit fuos (quos tarn benearmatos SC alacres ui dens,putabat inuidos;quantSuis hofti numero impares,aduerfus Gifulphum* cofifuscg magis autoritäre apoftolica,pontificijs^ benedidiontbus,^ artemilita ri ipfeLeo Pontifex regitfuascopias,igitur cum hofteimprudentius congredi/ tur Sc capitur a' Gifulpho NortmannorS comité, qui breui poft honorific^ reue/ renter^ tradatS dimifît Pontificem, comitesc^Romam ufc^ dédit, timens nimiz rum Henricum, Magna illis temporibus fames Germaniam afflixit, ÔC alias fi/ nitimas nationes,quam fequente anno omnium rerumaffiuentia confecutaeft, eius^ anni autumno crudelis fxuijt peftis, '
-ocr page 161-i î B E R xr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«9
DE GERMANIS
LIBER DECIMvSCtViNTVS.
O anno mortuus eft Hêricus S)i. regio more Spirx przfênribus proceribus fepultus eft. Ante obitom uero filiumfuum Henri/ ( cum regem appcllauit Romano Pôüfïce ôi omnibus Pnncipi/ j buscôlennêtibas.ErgopuerquincpannorSrcgnarecœpitjno minatuîcpeftHenricus 4. Paterillimorienscômendauitmax ____; trcm mulierê prudentem,8C timentê deum, admonuittç ut côiî lijseius nteretur ehâinmagnisimpetijrebus. Primopieobfecutuspatris uolun fati^ufus eft matris côfi lij s bene fucceflerunt omnia, Sed breui per adulatores amp;nbsp;malos nebulÔes fcdutftos mollis puerilis.animus matrê contênensiecutus eft eos,qui fuadebantquicquidilliarridereoidebant. Quidam igiturmaliadulato/ rcs puerum infecôuerterunqita utratum babueritquicquidftatuerunt.Itacpfua fada Ô6 conatus fub pueri prxtexto defenderunt, Mukis^ bonis deiedis,malos cuexerunt.Multa deimpertj iurerapuerGt,muIta confirmarûtiniufta.Puerpuex rilia magis curanSjOmnia maiora concedebat, Facilior erat ad donandû magnas ciuitates, amp;remittenda tributa, qua'm adamittendam quampiam coloribus ua/ riegatam fonorâ auiculam, O mnia literfs, figillo nomine^ imperatorio corro borabantur,Effrenata licentia ubicp erat in omni fcelcrum genere. Poftquâ uex ro Imperator adoleuit creuit^ cum xtate indicium, incepit odire adulatores per iquos erat fedudus, nam fuperftites quidâ adhucerant. Multa reuocauitquxre/ ramimpcritus cÔfîrmauerat, Necimpune abijflent qui xtate eius abufîerâqnifi mors plerofcß abripuifTetjamp;^ reliqui propter extremam fenedutem termine fuo proximi fuiflènt.Diffluentem licentiam pefTimorom morum côpreflît, leges bo nas amp;nbsp;iuftitiam exultantem rcuocauit quantum licuit, Porroaulicilicentia pec/ candi diuturna corrupt!,amp; malis moribus nobiles afueti odire Imperatorê inci/ piuntjCOgitant de alio eligendojconfpiranqcalumnijs falfis traducunt Imperato rem, Saxoncs primi côtra cum arma fumunt, ex improuifo eum opprimere cox nati.Scd dco omnium gubernatori optimo aliter uiium eft. Henricus enim eorû manus euadif,mira celeritate cxercitum côtrahit,congreftiis cum illis xquo cam po facile fibi malècÔfcios fugaqdiripitregionem eorum autorum,arces ex rupix bus aid's deijciqincêditcaftra urbes, Pcrtinaces diu fiepafli funtgrafîàri,ne(^ peticrunrgratiam,quanqaam fe cernèrent uidos,quare omnes expatria faa eiex di funt, in exilio influ Imperatoris capti funt, tamê pleri«^ breui liberati rurfum coniurant contra Henricû,ftatuuntfg inter fe prius mori,quàm aut cedere tx fua patriajaut fe dare Imperatori. Adiunguntur uero illis quidam ex Longobardis, amp;nbsp;ex Sueuis, non pauci etiam ex Francis Orientalibus amp;nbsp;Bauari nonnulli, qui omnes non potuerunt accommodate uitamfuam bonis legibus, Coniurant erx gOjinCxfarem ducuntfuas copias. Cum autem uidenteum inftrudum poten ti animo ad excipiendum hoftem paratum, fuis copijs non fidunt, quare mittût Romam legatos ad Pontifîccm Gregorium 7.cum mandatis mendacibus,accu fanteum grauiffîme,quicquiddeteftandorum nefandorumc^fcelerum fîngipo teft illi obijciunt,Obteftanturigitureum per omnia facra ut lua autoritäre iuutt quo alius Imperator eligatur,quiiàpiêtia SC grauitate dignus fittantoimperio», ; Hunc eile dedccus SC maculam non Imperatorum modo fed hominum omniü. Propter abominanda fcelcra,qux ipfi nominate non uerebätur,nos nominibus fuis appellate prohiber pudor, Pontifexexcommunicatlmperatorem,imperat Principibus ut nihrl cum illo cömertij habeant, abfoluitomnes Principes SC im r petio
-ocr page 162-Co - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'GERMAN. C R H O R I O
pcrio Fubfedos populos àiureiurâdo.Nunciatcçpnncipibus l'mpefqutfînt bo/ no animo,fe breui in Germania afFuturum,intcrim quiefcant. Henricus Imp era tor ubi hçccognouit,oblëruauitin itinerc Pontificem obuius^ tlli exponit unde fintillxIachrymaE nempe quod homines nimialicctia pcrditi, rcâèmonêtem 0^ ftlutares leges ferre non poflint. Suam innoccntiam probat.Papaabfoluiteum, Interea tempon's cledores impertj elegerant Sueuorum ducem Rudolphum in Imperatorem, Qai cum ufurpaflet nomen Imperatoris mox armis ab Henrico petitus eft, Rudolphns fugit in Saxoniam, ut illic uires colligeret omnia fee urn fenftentium. Nec dubium eft, eletftum hunc Rudolphum confentiente Pontifi/ ce Romano, quia in itinerePapa eum mctu abfoluifle dicitur, uenicbatenim ua Iida militS manu obuiam Pontifici,ut fi non uerbis poflet,armis extorqucrct abz folutionem. Henricus,fugiente Rudolpho,occupât omnia quae erant in Sueuia amp;nbsp;Bauaria hoftiô fuorû.Rudolphus coîledis fue fadionis uniuerfis uiribus ob/ fidet Herbipolin, Cxfar cum fuis coptjs eodem côtendit.Erant exercitus multi/ tudine fèrè pares .Principes qui erant ex fadione Rudolphi per infidias multos fubornarant quiad Hcnricule contulerunt amp;nbsp;militarunt cum co,ubi igitur uen turn eft ad pugnam tlli fubintrodudi quidam uerterunt tergum, quidam uerte/ runt arma in proximu quemtç, horö proditorum periuroru multi erant in equi/ tatUjidcirco equltatus prius quam peditatus in fugam adus eft. Nec diu confufi GC perturba« peditesconfifterepotuerc. Henricus Imperator oulneratus euafit cum equitfbus.RudoIphus potitur uidoria 6C urbe. Henricus animi conftantis amp;nbsp;infradi uir reparatis coptjs repetit Herbipolin, ciedisep praefidtjs recipit cam. Recepta urbe fine mora proficiicitur in Saxoniâ,cui opponit fe Rudolphus non abiedi animi homo. Multis prxltjs multc^ GermanoiS fanguine produdG eft per totâ xftatê bel 1 û in Saxonia,poftrcmo maiore reliquis pralio fuperauit Hen ricus. Amputata eft Rudolpho pcrtinacius pugnâti in co prxlio manus dextera. Quam oftendiflê ferunt ubi fuga clapfus eft, epifeopo fuo,cuius impulfu rebel/ larat CaciàrijôC obiurg^flèepifcopum propter impium ôô malam côfilium.â^^ di/ xifTe hacc eft manus qua ego periaraui Henrico domino meo exanimo^pceni/ tuifle eu. Ex eo uulncre amp;nbsp;animi dolore mortuus eft Rudolphus .Porrô ncc pcft mortem Rudolphi petiereSaxones pacem autgratiam, ièd pcruicaces alium eli/ gunt ÔC. nominant regem Romanorû, Hermânum nomine armorum peritia SC robore animi fimul SC corporis prxftanniïïmû uirum,fed paulôpoft clcdioneirt c Saxonia expulerunt, cauiznonfunt, quodfciam,proditarab hiftoriographis» Hic fugit ad T reuerenfem epifeopum, à quo exceptus eft propter militates uir/ tûtes. Exploraturus quâ animofe quidam in arcc uellct hoftem rcpcllcrepropu gnandOjCum opus elTet, alTumpns aliquot focijs, ceu expugnaturus accurritad caftri portas,ibi idu lapidis,qui ex arce milTus eft a'mulierc,perit.Saxôcs in pro/ pofito perfiftunt donee ad extremam raritatem funt redadi. Autores rcbellionis qui non fuga côfoluerunt fibi,omnes occifi funt. Pôtifex Romanus multis uijs palam 8C dàm Hêrici res impedire conatus eft per aliquot hos annos, fxpe cum ' cxcommonicauitjfacpe abfoluit.Fama enim exierat de hoc Henrico cum eße pa rum xquum facerdotum generi, SC fadis multis cóftra ecclefiafticos teftatus cft. Qaalis in eum Papa faerit hxc uerba Bullx in Gcrmaniam contra eum miflx te/ ftantur abonde, qux fic habent, Henricus quicornoa ÔC calcem côtra ecclefiam dei nimium fuperbe erexit fada coniuratione cum multis Romanx fedis inimi/ cis in kalia, Gallia amp;nbsp;Germania. Qui fradus porius quàm ad fanitaté redudu» ad me in ciiâlpinam perueniês, abfolutioncm anathematis fuppliciter quxfiuit, hunc ego quem ad pœnitentiam ucniflecrcdideram in gratiam recepi, huictan tummodo cômunionem rcddidhnô tarnen in regnutn ex quo cum in Romana
fynodo
-ocr page 163-t I B E R X V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijî
^nodo merho dcpulerâ reftituijticc ucdigalibus regniut ad fîdêrcdirét coccOî. Hocidco fcci ut fi redire in gratiâ cû finitimis fuis quos fempcr ucxauerat differs fet,reddcrc^rcs cum ecdefiafticas,tutn perfonas exfœdereabnueret,cogiad oE* ficium cxecrationibus SC armis poffet.Hacopportunitateadiuti quidâ Germa-* nixepifcopi Sé Principes ab hac fera diu uexati in locum Henrici fuis flagitîjs è •^cgiio cadentiSjduccm RudoIphQ deligût,qui regia modeftia ÔC integritate ufus ftatim nuncios ad me mifît, àquibus intelligerem fè coadum regni gubernacu^ la fucipere, non effè tarnen adeo regnâdi cupidum ut non malit nobis, quàm re/ gnum pollicentibus obtemperare. futurum fe in dei poteftate femper ac nofira. J d(ç ut arbitraremur nos fadurum,filios obfides pollicitus eft. Stomachari turn Henricus cepit, nos primo qnidem precari ut Rudolphs ab occupatione rc/ gni cxecrationibus propellercm us ♦ Dixime uelle uidere cui ius côpeceretSC eo niiflurum nûcios, qui rem omnem refcifccrêt » Vetuit Henricus quo minus res t'iegatis noftris decerneturj multostç turn feculares, turn ecclefiafticos interfecit, ecclcfias dtripUit,amp; prophanauitjiâc ob rem fidês in dei iudicio mifericordia, fultüs etiam autoritäre nofira, ipfum Henricum eiustçfautores uinculo anathe-* man's colligo,at(çiter5 regia ei poteftatem adimo,interdicoqj Chriftianis omni/ bus,illo iuraméto abfolutis quo fides regibus dari folet, ne Hérico ulla in re ob/ tempèrent, Rudolphum quem Germanix proceres delegcrant/ufcipiant ôüfc» Paulôpofiincadem ballafubiûgit: Agite igitur Principes ô^quoddixi uefira autoritäre interpofiraconfirmatc.SCc, Pofipauca lequitur in Bulla: Hocautent iudicium citô in Henricum excrcete,ut intelligant omnes iniquitatis filtj,nô for tuitu,fed uefira opera eum regno ccderc. Velim infuper ùt a domino gratia con fequatar, uefiris moriitis ad poenitêtiam indutfius. Adum Romg nonis Marttjs. Fucrunt prxterea alixdifcordiarumcaufx inter hune Henricum amp;nbsp;Pontificem Romanum. Nam Imperator beneficia Si prxlaturas ecclefiarum côtulit quibus placuit,nô expedata apofiolica èRoma autoritate.Quod permolefièruht Pon tifex,adUerfus iura ccclcfiafiica hxc fieri diditans.Sxpeadmonuit Henricum ut Ut ab ilia intolerâda ecclefix prxfumptionc defifieret, ecclefix fuum ius relinque rct,non poneretmanusincœlum.Cum ucro pcrtinaciter Henricus in propofî/ to pergerct,omnes apofiolicas ê Roma fîue per literas, fine per legatos uenietes admonitioncs contemneret, cogit Papa Romx frequentilTimam fynodum epi/ feoporum SC reliquorum prxlatorum ccclefiafiicorum. In quo cÔcilio multa de porefiatePapx funt fiatuta Si cöfirmatä,ut feruétur perpetuo apud omnes Chrl ftianum nomen profitêtes. Henricus denuo ccu hoftis perfecutorc^ ecclefig ex/ communicatas eft. Hxc fynodus anathematizauit cas quocß ecclcfiafticas per/ fonas qux de manu alicuius fccularis ( fie enim loquuntnr ) perfonx acciperent, autunquâ accepturx efiètinuefiuram.VtefifcriptS quefi.i6.cap,7. quod inci/ pittSiquis deinceps Quo loco paulóinferius fcribitur: Si quis lmperatorum,rc gum,ducum,marchionum,cOmitum ucl quxlibet fecularium perfonarum inuc fturam epifeopatuS, uel alicuius ecclefiafiicx dignitatis dare prxfumpferit,eiul/ dem fententix uinculo fe efleobfiridum fciat,SCc. qux in bulla fcributur.In hac quoep fynodo cxcÔmunicati funtfimoniaci ÔC fornicatores facerdotes omnes, ôf prohibits plebi ne ad feortatorS facra acccdat,SC uxores facerdotibus adêpta* Hocita habere tefiatur breue apofiolicum ad Côftantienfcm eeelefiam feriptS, quodira aduerbSfonat :Grcgorius epifeopus feruusféruorumdei,cIericis6C laids maioribus atcç minoribus in Confian.diocefi confiitutis falutê 6C benedi/ dionem.Mifimus fratri noftro epifeopo uefiro Othoni literas exhortatorias per quas pro nofiri necelTitatc offîcij apofiolica autoritäre iniunximus illi ut Simo/ niacam hxrefim de ecclefia fua penitus cxcluderet, SC caftitatê ckricorS fiudiofe
t Z prxdicaiidam
-ocr page 164-ï5ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M Ä N. ’ C H R O N I C.
prxdicattdam fufci’pcret /fed epifcopus ucßcr nbsp;nbsp;nbsp;Bean' Petri réöerenti'a ptxee**
ptijnecp officij fui follidtudine attradus,ut nobis rclatû eft^quac paterne fuafera? mus perficcre curauitjamp;^ ut non folum inobedientix,uerumetiafn rebcllionis of/j fenfam cotraheret, quemadmodu accepimus, palam clericis fuis iuffîoni noftra:.-imo uerius Beati Petri omnino contraria permifit, ita ut qui mulierculas habue^ rantretinerentjamp;quinon habebantillicitatemeritatefubintroducerent.Quod utaudiuimus molefteferêtes altéra ei fcripfimusepiftolâ indignationis noftrx motus oßendenteSjquinetiam ipfum ad fynodum Romanam aduocauimuSjUt rationes reddat amp;nbsp;inobedientia: caufas^fi rationabiles fuerint, in audientia totius conuentus exponat. Hxctdeo ßltj charißimi uobis nota facimus, ut faluti ue/ ftrae confulamus, fi enim fronte aperta epifcopus ueßer repugnans 6C cotumax cflcfludueritjindignûeflutprxfitjamp;c.Quapropteromnibns ficutpracdiximuSj deo QC Beati Petro obedientibus apoßolica autoritateprxcipimus, fi in obdura/ tione fuaperfißere uoluerit, nulla eiobediétix reuerentiäexhibeatisjnecßid anigt; mx ueflrxperniciem efle putetiSjUam fi prxceptis apoßolicis uoluerit eflc cotra/ rius,ab omni illius fubiedionis iugo B.Petri autoritäre uos abfoluimus, ita ut ß etiam facramentiobligatione quilibet ei fuerit obfiridus quam diu deo acSed, Ap.rebellis extiterit,nulla illi fidelttatis exhibitione fiatobnoxius. Sunt autores qui dicunt epifcopum ilium Conßantienfem omnino infenfos habuifie fcorta/ toresjpatrocinatum^ coniugio facerdotum. Romam inuitatum non ueniflea«! fynodum, timuißeenim ne^ntentia fualocum non habuiflcti Sunt prxterea alia multa pontificum décréta contra fornicationem pro cafiitatc feruanda facer dobbus. Et propter hanc caufam congregata cfl fynodus Erdfurdix ab epifcopo Moguntmo, cuius facerdotesabhorrcbantab hac ponbficia conflitutione ! pU^ rique enim habebant uxorcs,aut fenes iam aliquando habueru nt)0f contra affc-* rebant ex euangelio ÖC Paulo,naturali^ dei fnflitutione. Et plane erat epifcopus ciufdem fententix,lêd magis diflimulare metu pontificixautoritatis coadus efl, nam idem quod Confiantiam fcripferat etiam Moguntinxecclefix Papa. In pri mo fynodi confeflu proponebatur breueapofiolicom quod imperabatimpcrio fiflîmè utomnes facerdotesautconiugium,autfacerdotium relinquerentjiocc^ fineomni tergiuerfatione facerent finemora alioqui no folum excômunicatio/ nis fententiam latam obflinate inobedientes €xpedarêt,fed etiam animabus Sa tanx traditis, corpora fupplicijs afficienda feculari potefiati traditurtim dominö Papam.Sacerdotes omnes uno confenfu refpondebanttSe fua omnia fubtfccrc iudicio ccclefix,nec ab ea un^ diiïènfuros,modo nôapertecôtra domini inflitu tionem faciat.coniugium cui cflent diuina inflitutione, fide^ data obflride de/ (erereautabiurarenonpofle.Necminuspoflfidemdatam facerdotio femini/ fierio alfaris abdicarepofle, Etmultapro coiugioaduerfuscoadum cclibatutn adducebantjôô quo quifque uir melior aut facerdos fandior,hoc pluribus uehc mentius repugnabat. Epifcopus dicitfe cogi apoßolica Romanxfedisautorita teadhancexadionem.Nec quenquam fperare debere,quod argumenta fuppli cationescp aliquid hicmntarepoflint, Romx efle hoc decretum infacrofanda Pontificis, cardinalium fiC epifcoporam fynodo frequentiffima, Pofl epifcopi refponflonem ôd cxcufationem, facerdotes inter fcconfultauerunt, inter uarias fententias prxualcbat illorum qui ceniêbant, utfpacium confultandipetcrent, quod fi illud ncgaretur,nihilominus domum quifque redireqnec reiponderent uxores ne an akaris miniflerium deferere uellent,Epifcopum fententiam execra bilem nÔpromulgar€aufurum,cum ipfi unanimes concordesue fint,prius Ro/ mani
-ocr page 165-t î B E R xy* quot;
argumenta ruamiflurum,faltcm rem ira differrf poflèfînet)ériéüîo.Êpifco puscumuideret cmncsuniusanimiuniusîçuocïs cflè ncnaudct contra muugt; •tjtimctenim propius pcriculum,magts remotûquodàPontificccxcpcdan/ dum erat.Nam facerdorcs potutïTent eum cathedra cpifcopali dcturbarc. Quare iubetutquieti fint, nihïlin uulgus fpargât, aliquiduein PontifîccmRomanuni fcdjtjofè dicant.Sc cum aitjs epifccpis conatnrum D.Papam ab huius fcntentias auftcn'tateabdudurum.Sicfolutacfthxcfynodus, Anno domini 1074. Nez èotiutn ita dilatum cft in annum fcqucntcm. Frequentes Bullae,frequentes nurt ctjè Roma ncnicbanteoannoquibus ira Pontificis in non obtempérantes faz éerdotes fignifi'cabaturjamp;^ minabantur epiieopo ôi dero Moguntino anathem» ta amp;nbsp;execrationes, Quare ftatim poft annum fynodus ccdeïix Moguntinenfi» diocefis eftcongregata in urbe Moguntia gt;nbsp;Adueniebant etiamalij ecclefiaftici prxiati,inter quos erat Curienfîs epifeopus qui linguz facundia uir potens erat^ ueniebantautem utcauerent fchifmaecdefixquodpraruidebant futurum ex iàz çerdotum MoguntinacecdefîxcontentionecumRofnanoPontifice. Aüerat ctiam apoftolicus ex R orna legatus cum bullis pontifictjs quae continebant hcr rendas minas, nifi ftatim abfque ulla difputatione amp;nbsp;tergiucrfiitionc aut uxore» repudiarent, autfeminifterioaltarisabdicarêt. Hoccum epifeopus utgeret JVlo guntinus (contra tarnen fuam uoluntatem déconfcicntiam,quod non icmel tan tum fa flus cft ) uigcret epifeopus Curienfis, amp;nbsp;alti qui aderant ut inducetent ad obedientiam clerum ecclefiz Mo^tinenfis. Quidam audatiovis Ipiritus (quan Suam prohibitum erat mandate Domini F apae, dé uiua uocc Icgati apcftolici Lomani) contra fententiâRomanxfedis multis magna uocedifiérebant.Nonz hulli, pauci tarnen,uel timentes famem, fi eflènt facerdotia rchnquend3,.uel ahoz xjui non amantes uxores,libenter uxores concubinis commutantes, refpondez euntfeecdefiafticisconftitutionibusfacrofandf iynodicbtcmpetatuios. Hoz ’ rum quidam poftcaclàm ufifuntuxonbos fuisjetinucrc^ficuxorcs amp;nbsp;facerdô tiatq ucro qui fuas uxores non amabant, ud cum ancillis iuis, udcumadulteri« tnulicribus,quas multas ipfî fecerunt, ud cum uulgari immunda mcrerncû t urz ba confuetudincm babucrunt,loco oxorum. li autem,qui contra ptaftitam fî/ dem uxoribus dé aduerfus dei conftitutioncm, putabant faluaconfeientia del Qto defpcdo hominum conftfrutionibus obfequi non licere, nihil aliud re
:runtquam fententiasex fcriptura,6Cdifputandomolefti apoftolicolez gatofucrunt quioccluferataures fuas adeorumargumenta, Itaquemandatum eftillisjutrdidisfuisquibusprxcrantccclcftjsaliüfcconferrcnqnetutbarêteo» qui in eorum locum ciïcntmittcndi. Si quis aliter fàceretcxcommunicationern animx fîmul dé corporis interitum prxfentiflîmum expedatenSed facerdoturn illius ecclefix maior pars ( nefeio qua fiducia ) obdurata domûreuerfa apud plez bem fuamcaufam ex fuggeftu contra Pontifîcem Romanum egerunt, Slt;' qued diu alius ab alio audierat de matrimonio ex Biblia, linguli plebê fuam cocebâti refcllentes opinionem Domini Papx, quâodiofifltmis nemimbus appellabâf^ Hsceç prxdicarant qua'mprimum ucniebantdomumperaliquot dicscôtinoia quatuor aut quinque horis. nam feiebant illis non diu Iccû foreconcionandt, nifi populnm pararct,nt noua èRoma uenientem opinionë nÔ admitterét. Nec pontificq non intclligebantpcrtculû,quareexcômunicationibusfulminabanfi, publiantes latam fententiam ab apoftolica fede profedam. Parochi autë ubitp occuparant fua dodîrina animos uulgqnihilcçmoucbâtur Bullis Rom.nihil mi his^ibilexecrationibus, §dubi animaduerterôtpôtifîcijjaliquotprxftantioresi
( ÿ diuerfat
-ocr page 166-iJ4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. C R H O N I G
diuerfxpärtiscaptos interfccerunt. Hoc exemple alios deterrere uolentes (ed longe aliter accidit qua ipfij opinabâtur, fupplicio enim affedis qoos ipfi bonds fîCdeumtimêtes uiroSjUcntatcmcp defen dentes iudicabantj inceperunt omnetn poteftatem ÔC autoritatem Romanx fedis contemnere,male de ea loqui^ôf quic quid Pontifici Romano intelligebant placere, illis fufpedu erat, conipirabant^ multi cumcisetiam fub altjs epifeoparibus donee tanta multitude non folum In Germania, fed etiam in Gallia in earn contra Romanam Pontificem fenten/ tiam addudiafitjUtimpune ubiquefid facerent S)C dicerent contra federn apofto/ licam Romx: nam erant etiam Principes in ea fadione. Henricus coniuebatad bxCjime grata illi erant, quam minimam enim optabat autoritatem Pontifias i quo excômnnicatus erat.Qtix diffenfio Imperatorû amp;,Pontificis in cauia fuit, utdiutius amp;nbsp;latius fparfum fit dogma illoru qui difientireaufi funt a Pofltifice ÔC, fynodo Romp ricecongregata.Ritus ecclefiarû mutabant, facerdotes nort uxo/ ratesobferuabât,dcprchêfos in fcortatione fententijs exbiblqsamp;Pontificunt conftitDtionibus confutabant, Sd accufabant palam coram populo,conferrc iu/ bebaut fcortatorem merctricisfatana^membrumjSd maritumcaftèuiuêtcm 6d liberos iuxta dci inftitutionem educantem, Breuiter erat magna iIio tempore in in ecclefia occidentali turbatio,cœlum mifeebaturterrx. Atcß hxcdifcordiafecit ut multi Orientaliecclefixaccefierint. Dominus abfa dubio iudicabit bypocri/ lam fid iuftum/etribuett^ unicuique iuxta opera fua.Nofirx modeftix ÔÔ angu/ ftt captus eft interim iententiam fufpendere, fid orare fimplici humilie^ corde do/ minum,nccxcitatcm fid errores immittatinpopulum fuum propter peccata. Id quodfxpcfaditaflelegimus. His temporibiis multa in Germania prodigiaac/ ciderunt, Conftantix peperit mulier, pucrum birta capita, quatuor manus. tott/ demî]p pedes habentem ; Terrxmotus in multis extiterelocis, fide.
Henricus igitur partibus Pontifici Romano äduerfisfauebat fid arte fidconfilio aderat.Conradus uero exequebatur Ui Pontifi'cisplacita,Henricus fluduandet pcrturbatxccclefixconfulereuolensjcogitconcilis Brixixquxeftnrbs Norics, conuocat autem omnes epifeopos fid abbates fecum fentientes aduerfus Grego rium Pontificem. In co concilie abfentem Gregorium à iede apoftolica dcpcHc bant fuis decretis, ut Ccclefix turbatorcm fid ucianom monachum, nam mena/ chus ante pontifi'eatum fuerat :in eius locum eligeban tarchiepifeopum Rauen natcm Guibertum nomine. Recenfebo autem eius decreti uerba quxfic habcnK Q uia Gregorium ilium coftat non à dee cledum,fed à fe ipfo in fraude fid pecu/ nia impudentiffîmèeredum,qui ecclcfiafticum fubuertitordinem, qui Chriftia ni imperti perturbât regnS, qui régicatholico ac pacifico corporis ôd animxin/ tcntatmortem,qüi periurum defenditregem, qui inter côcordes feminatdifcor/ diam,inter pacifiées litCs,inter fratres feandalajinter coniuges diuortia (loquitur hic de facerdotS coniugio) fid quicquid quietè inter pie uiucntcs ftare uidebatur conculïït.Nos autore deo congregati in unumjlegatis ac literis freti epilcoporS decem ôd neuem, die fände Pentecoftes Brixix congregatorum, contra eûdem Gregorium procaciftîmum facrilegiaÔd ac irtcédia prxdtcantcmjperiuria fid ho/ micidia defendentem, catholicam fid apoftolicam fidem de corpore fid fanguinc domini in qugftioncm ponentem jhxretici Bcrengartj antiquum difcipulum,di/ uinattonumacièmniorumcultorem manifeftum,necromanticû,pythonicofpi ritu laborantem, fid idcirco à uera fide exorbitantem, iudicauimus canonice de/ ponendum ôd expellcndum, nifi ab ipfa fede, his auditis, defcenderit in perpe/ luum contemnandum. Ada autem funthxc feptimo Caknd.Iulij indidioneter tia. Porro in eadê fynodo mutarunt nouo Pontifici nomcn,ut mos eft,ôd cum appellaröt CIementê(erat enim inter Imp.fid Pont. Gregoriû magna inimicitia)
HoC
-ocr page 167-t I B E R XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îîlt;
Hoc décrets per nuncium Romam miflum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanèincredibflftér têmik Gre
gon'um totamcp R omanam curiam, erat fpes tarnen magna in Rudolpho. Staz tim poft hoc concilia bellum illudcôtraRudolphum perHenricum eftgeftum in quo uulneratus périt Rudolphus ut iam ante didû eft, Hoc nunciû ergo bre/ ni fecutum eft Romam illud de decreto .Maior ergo pauor mentes Pontificis £gt;C Romanorum coneuftît. Et acceffît aliud quOd non leuius animos pontificiorS afßixit. Henricus cnim Filius Imperatoris Henrici quarti(quem pater cum Ger/ oianorum copijs in Italiam miferatutamicos fociosu'e retineret in officio amp;nbsp;ho/ ßibus ficubi opus effet rtfifteret, Sé ft uideretur etiam inuaderet,non paruoprx/ lio uicit hoftes,qui acre Pontificis merebant. Facile uerbis confequi non eft,qu3 poft illa incom oda Pontifex amp;nbsp;omnes qui fenferât cum eo aduerfus Imjperatorê animo deiedi fuerint,profpiciebant enim iamiam Henricum cum fuo Papa ad/ futurß,£lt; ulturum fe.Paucis poft diebus nunciabatur Romp aduenire Henric «1 cum infinite multitudinis copijs. Romani igitur munire portas,muros, couehe recomeatum, deledum habere militum,folicitarc5Ccxcit8rcquofcuncppotue/ runt in Cscfarem. Vngaris multa promittereut inuadant Germaniâ,apud Gal/ los nihil intentatum relinquerc, fiCc. Henricus uenit ad mania Romana eo die poft annum quo decretum fuit illud Brixiac contra Grcgonum,nempe die Pen/ tecoftes. Obfidione urbeconatur premere, fed uidens omnia tarn diligêter pro/ uifa, ut à dmidis fieri confueuit, ut nulla omnino Fpes capiendi earn efiet in prat/ rentiarum,cum fuo clemente PontificcRauennam profedius eft. eSnno proxi mo poftrurfum uenit ad urbeminuadendam.paratiorad producedam obfidio/ ncm,qua diuturna ad ultimam famem eos adegit. Inceperant in urbe qui Impe/ ratori Henrico fauebât, palam illius partes defendere, delciuerunt multi ad cum ex urbe ôd reliqua Italia quxPapx erat. Difeordantibus igitur intra mania ani/ mispaucist^fideliter fuumlocum defendentibus, uiexpugnauit. Popuius Im/ peratori acclamauitjfefe illicomendauit,in illius laodem amp;: gloria cecmit. Ponti fexuidens feapopulo defertum,rimamfugxnullam cflë, cumcardinahbus in caftrum S. Angeli confugit.Caftrum militibus ab omni parte circundatur,nul/ lum^ Ipacium cgrediendi aut ingrediendirclinquitur. Curn uero Pontifex diu/ tius fuftinuifletobftdionem Romanis committit Henricus utdiligenter cufto/ diant, Sd omnibus uiribus ad deditionem nitantur eum adigere, iple ad tcliquas ciuitates pontificias in Italia expugnandum cum exercituRoma difcedit.plcrif/ que igitur ex Fententia fua fubiugatis ( quoniam facile fe dabant, poftquam au/ dierant quo loco cfTent res fedis Romanx ) Romam redit, cum quibufdam Fuis Pontifex,fuga elapfus eft,côniuentibus Romanis, Romani ergo dedideruntfc Henrico, qui cum fuo Pontifi'ccepifcopo Rauennate magna pompa amp;nbsp;fucata Romanorum Ixticia intrauit Romam. Clamabat omnis populus ecclefiafticus 01^ fccularis.’Benedidus qui uenit in nomine domini,etc. Statimcp poft glorioftf/ fimum introitS,confccrcatus eft ex more Pontifex,per cardinales nbsp;nbsp;cpifeopos,
mox à Pontifice inthronizato, uti enim liceat ftilo Romanxcurix,coropatus SC Imperator Aqguftiffimusappcllatus eft Hêricusquartus.Hocloco difienferöB aotoreSjfed Fuperftitioftus cxcutere nobisjopinornoeft neceflcjcum ad Roma/ nam federn magisqua'm Germaniam,pertineant.HxcdumRomxalt;fta/unt,in Germania Sc Gallqsdifcordia maxima fuit in ccclefta. Quart Cxfarein Germa niam reuerfo,concilia Moguntix habita eft, in quo Hericus multitudinê fequês acceftît eis qui facerdotû coniugiû Fublatû uolcbant,quare5rcfiftcntcs ei opinio/ ni cÔdemnati Funt. In hac Mogûtina fynodo pax in Germania eft conftituta.Sa Xones quocpuolcntes imperio obtemperaturos fe promifcrût,Cxfaremqîagno/ üerunt Henricâ.Multi uiti bene animati ÔCexpeâantcsfalutêanimatû füarûin his
-ocr page 168-f
IJÖ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A N. ’c M R’O’N I C»
his turbarionibus conténtionibus fe è ttiundi uanitate eo tempore tn monaßc ria contuleruntjfn quibus fucrant Principes quidam uiri. Quamobrem mona'^ fteria quaedam tune funt fundata, monafteriö quoq^ S, Georgn in Hercinia fyP ua tóceft ceptum xdificari. Item monafterium ad doplicem aquam Germanice Zuifalten amp;nbsp;alia. Loquimurautem de xtateannorum anatiuitate domini io85» amp;nbsp;1084. Circa idem tempus Henricus 4. Sueuiam inhumanitcr afflixit, quod fibi elegerât regem dum ipfe abeflètin Italia, Auguftam urbem uero prg/ cipua clade afFccit. Cuius exemplo rcliqua territac urbes obtemperabant Impera tcri,nec quifquam res molin'nouas audebau Hoc tempore I riderico duciSue uis Imperator dedit uxorem filiam fuam Hagnem, ex qua Herico genuit duos nepotes nominibus I ridericum, ötl Conradum qui pofteaImperator faduseft» Hare Hagnes mortuo primo marito Friderico nupfitMarchioni Äufturio Lui^' poldo, eumt^parentemfecitquatuor filijsamp;filiabus tribus. Pcperitenimillifi' liosLuipoldum ducem Bauariac, Conradum archiepifcopum Salfoburgcnftm, Sc Flenricum ducem AuftriaE.Henricumfcruntrurfumcum Germanorum co/ pijs Itaiiam irigreflum ÔC feditionum,quxplurimacRempub. imperij turbabât, autores puniuifle, ÖC Saracenorü graflantium in maritimis locis Italia; ferociam compefeuifle. Poft reditum urbem Auguftam obfelTam SC afflidam ante,nSc prodicionc capitannoeodemjqui fuit io8p.Rutenorum régis ftliam dxixituxo/ rem. Hoc tempore Pontifex Romanus in fynodo frequenti contra HenricB de/ cernit multa nam Clemes quem Henricus Pontificêfecerat,mortuus erat) quï nonlaturus Imperator confcribitexercitum,amp;in Galltjs magni motus amp;mor talibus multis exitialcs, Qua diicordia princip« fretus Turcus fuG propagatin* periG ChriftianorQ magna multitudinem trucidât, SC abducit in feruitute quoll bet mortis genere duriorê. Eodem tempore quoep miferèab hoftibus fidei affit/' di funt,qui Hierolölymis erant Chriftiani. Pontifex igitur qui tum erat Vrba/ nus 2 ftudet in gratiam redire cum ImperatorejConciliat^ alios Principes,docet pericuIorumaTurco magnitudinem SC prxfentiam. Decerniturigiturexpedi/ tio in Turcum qualis antea nunquam fuerat, Aliar nationes alijs itineribusibât, Germanijde quibus loquitnur in prxicnti opcrc, ducuntur per Gualterum Sue. uix ducem,delcendêtes per V ngariam,in Bulgariam primö,deindc Cöftantinp polim ueniQuCöftantinopoIiftatuit Gualterusexpedarefocios exreliquisna/ tionibus,quierantingens exercitus. Coftantinopolitaniomnem humanitaten» oftendebät noftris militibus.Ducibus manera dabât.Poft paucos dies,ueniunt copix,ex GaIlqs,Hifpantjs 5C Italia, Coniundis igitur omnibus una uiribusna uigant per Hellefpontum in Bithyniamjquxin Afia eft.Cömeatus abQdefequc batur â ConftantinopolijUfi^ funt uentis fecundis.In Äfia caftrametati funt,in/ tellexeruntenimhoftem non longeabefle, 6C primis quidem diebus caatipabu latum Sc frumentatum a caftris receflerunt non longe,paulatim longius abierGt Sc plures,minority cura,cum fiepermenfem totumenam comoratilunteoinlo/ co duos menfes ) nullum uiderent hoftem, lémpertç impunèprarda onufti ueni/ rent,aufi funt tâdem per decern miliaria fine metu pererrare regioçes illas armen ta Sc greges ad exercitG agebant. Poftremo circiter tria milia Germanorum im/ peditum SC duo milia equitû longius progreflî, à duce TurcorG Solimano ( qui ita exdolo hadenus graftàri paflus fuerat,eos ut négligentes redderet) circQuen ti 8C omnes ad unG trucidati funt. Qua clade audita,uulgus in caftris furcrcjarri/ perc arma,magiftratus monentes, cautè SC prudenter,non fernere agendum,fa/ tore nihil effici,rationc opus eflCjnô audire. Quare frena remittere duces coadi, inftruda acie peditum uiginti quincç millium,equitum quatuor milHum, aduer fus hoftêcontendunt.Solimanus infinitamultitudineuenientçs excipif,pugna/i
tur,
-ocr page 169-' t i B E R? XV. '
hjr dfuâ uodris acernme,fed nimia muintudtne drcufufi Perè omnes occifi funr. Occubueriït muht nobiles tn co prxliOjt'nrcr quos Gualterus Sueuus dux occi/ fus cft.Hxc ncgh'gcntiam Si tnobcdientiam mala confecuta funt. Circa hxc tern Jïora Godefcalus presbyter tcutonicus cum 15, milh'ûcoptjsludjeos per Germa tu'ampaflimcogebatprofiteri Chriftumjautoccidebat. Incepitautemin Fraci? Orientait, Poftea tn Vngarta ceperûtludæos qüocß perfeqnijrcx^ Vngarorum perfuafus piû opus hosfacercjnon reftitit.Cum igiturtlli Godcfcal/milites ona fti effent prardaj Si fuperbircntt'n diUittjs quas ludacis rapuerant, quotidie ebrq j £lt; pétulantes, nullumtç modum tenentes,etiatn iniuria affîcientés alios hort tail tnm ludxos^rapicbarttertim maritis uxoresper uim, ftuprabarttuirgines ciuiûi Quod cum rex uidet irafctturjcogit copias, tllos comeflando^potado, ludcdc^ occupatos trucidatfereomrtcs, Si fudxorum facuhatibus potitus ipfe. Hie finis fecit ut Godefcalus malus hypocryta iudicatos fit a plerifcp.Quod huic fub prx/ texturcligionisfucceflerantrapinarjpaulo'poftaltiinfurrexerunteodem rapiert/ dipropofito,autor eius fadionis crat Emicho comes de Lyningen,homo fadio fusjfic rapirtis affuctus. Primum quoeç tantum ludaorum hofies uolebant uidc fijfed quid in animo habtierint poftea eft cognitum, Reliquias ergo ludxorum per Germaniam mifcrcafifixerunt. Vbi aero ad fines peruenerût Vngarorum, ad locum Zaborth,inucncrunt iter quo tranfeûdum fuitjclaufum, idi^imperan tc rege fuit fadum.Emicho multitu dine confifus ponte fado pertranfire fiumen conatur ui, prxfidia regia adott'turjmurtitiones oppugnat. In tantam fidüciâ erSt addudi,ut irtcepcrint tradarejquomodo uellet regnu inter fediuidei-e,quis in re gem eligendus fit.Et dum ita inter fe cófultantjdifputantjamp;^ côtendunt, ecce V rt gari ex tmprouiib erumpunt Si plurimos ex eis occiduntjquofdam capiût, pau/ ci fugx debebant uitam. Vt autem redeam ad expeditioncm cotra T urcos fufee/ ptam.Vbi audiuitCoftanttnopolitanus Princeps noftrorum cIadem,Solimant uero profperitatê,multaagcre cepitcontra noftros,iilis qui prxceflcrât,quos di ximusin Afiacaftramctatôs,6Cferè2o,miIiâamififte,præiipuitcÔmcatûjfequen tes impedicbat, Hugonem fortem heroa fratrem regis Francia? per infidias Si do lumcaptumin uinculaconieccrat,Solimanum hoc modo fibi conciliate uoluit, Sedfortiflimiuiriex Galins amp;nbsp;Germania cScopijs fecuti, übi cognouerût Hu/ gonem ducem cxcrcitus Gallorum captum, celcrrimc miferunt niïciós ad Impc ratorcm,qui peterent ut quos fine omni iure in uincalis teneret dimitteret.Id Im peratorc negante,finCcundationeomnem citca Conftantinopolim regionêdi ripueruntjita plebi,utfolet fieri, delicium Impcratoris fui dcuorandum fuit.Tart dem etiam fibi timereincipierts in Urbe dimifit Hugonem Si quos cum eO in cu ftodiahabebat, Nccdum hie Alexius hoc Imperatori nomen crat, ceffauitmo/ hri quicquid aduerfus noftros facere putauit .id non ferentes noftt i multas ciui/ tates ditioni eius fubiedas occuparunt,iura,leges,Slt; incolas mutabant. Vbi Ale xius noftrorum potetiam Ä^^alacritatcm uidet,Si prsefens fuum diferimen, petit pacem.opem fuam cotrahoftes pollicetur, magna munera noftrorum ducibus raittit.Noftri,utendum in pracfentiarum homine hoc iudicabant,quâquam non ignorabant frandalerttum Si uerfutum hominem effe, omnia ex falfo animo fa/ «re,amp;:c. Conueneruntergoin Bithynia omnes copix, quae numerate inuenta funtpeditum millia fexceta,cquitum centum millia. li uniuerfi primum urbem Neceam populifrequêtia,opibus,munitionibus(^incomparabilem,obfidionc circumdedcrunt.Solimanus T urcarum Princeps coado uix credibilis m ultitu/ dinisexercitUjCeleriratemiralongisitincribusconfedis aduenit auxilium latu/ rus urbi laboranti. Prxlium eft cômiffum,à matutino tempore ufiç in node eft pugnatum,Turca:uerterût tergum,in fuga occifi funtplures quam inprxlio ,ti/ s UifatV
-ocr page 170-Ijö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN» C R H O N I C.
ui fatiguine fluebant,ducenta milia defiderata eo pralio fcrunt, fed multo maio# numerus Turcorum occiforum fuit, Poftpugnam urbsexpugnata direpta 5 noftris eft, Solimani uxor QC liberiin ca fuerunt Qi pericre. Solimanas uir for tis irafuccenfus ob pulcherrimä urbemjuxoremliberos(çamifios,uidcns lecolx ledîis illis ob uirtutem corG non eße paremjobferuatoccafionem tempusuc quo diuifos aggrediatur. Nec eius confiliG öC expedatio uana fuerunt f'^ofiricnim poft tantam ftrage SolimanG non «mentes difiundi per aliquotmiliana copia» duccbant.QuofdâigiturquiIongiusprocefleranta’foctjs5SoIimanusaggrcflu8 inopinato fugatjinterficitq;mnltos. Quod ubiadnoftros pcrucnit,ftatim cöiun di in hoftemferuntur ÖC. uincunt,Solimanusfugauix tutatuseftuitam fuam in coprelio. Ex noftris maxime Germanis periercmukiacotisfebribus.Progref/ fi hinein Pifidiam peruenerunt, omnia in innere fubtjeientes. Pofi^ longas iti/ nerum maris SC terrx ambages Antiochiam perueneruntjquam urbemobfede/ runt méfibus odojquo tempore multa incomoda paflt funt.oppidani enim do/ lis Scarnbus multis inftrudiftimiplurima damnanoftris intuleruntpe int^e fta node,fada eruptioncjno fine multa noftroru esrde repulfi in utbem funt.Êx uicinia omnia ante noftrorGaduentG erant in urbem uedajccq; homines fccon tulerantcum fuis facultatibus omnibus. Hinefadum eft utnoßer cxercitusma gna laborarit fame, Cumq; iam de obfidione foluenda cogitafient, nulla fpe ca/ piendxurbis apparente,difeeptatio inter exercifus Principes eft orra, alijs uolen tibus obfidioneproducere,altjs cum nullam fpem uiderent,nolentibus manere. Fuit in exercitu BoëmûdusTarennnorû Princeps,qaifpcm perproditionêex/ pugnandx urbis fecit, «dcirco manferunt, öf ot fco'émundus dixerat tradica eft â quodâ proditore qai in turrim noftros admifit filete node, uigilibus^ occifis ex illa in alias proditore duce funtdudi.Tandemcß aperuerui portam totüintrotni ferGtexercitG,quigrairatus eft fane nimiQinhumaniterinomncs,nÔ ut oportuic habito reipedu iexus SC xtatis.Omes domus amp;' platezimplebâtur cadauenbus. Magna uisauri,argeti, precioiarumq; aliarû return eft inuctamiluGplcncpfunt diuites fadi ex przda opulenoffimz urbis. Porto'' no ignot o dehac re longe ali/ ter BlondG Sc Platinam fcribere.Nam illifcribGt.cum rts eflentinancipiti diferi mine quendâ in urbe primas tenentem PyrrhG nomine,pl urimG apud omnes ci ucs gratia SC autoritäre pollêrem, petijfiê uidere amp;nbsp;ailoqui Boëmundum heroa, cuius geftorG fama ad illG AntiocnenGciuê peruenerat. Id,inquit Blondus, per inducias cotigifleilli. Conuenifle per interprétés collocntoSjtantoperecçillunt PyrrhG raptû in amorê Boëmûdi ob animi dotes quas in uerbis SC moribus eius perfpe: crat,ut promiferat,fceffcdurum ut Antiocheni ciues tradät urbem Bo2gt; mundo,modo ille folus gubernare uclit earn 8C id uelintreliquiexercitus princi pes concedere. Id rclatG ad Principes,cöcelTum elfe,urbem ira ab illo Pyrrho tra ditam feribGt.Edideep cautG eile apud milites ne ciues laderêqin Turcos 5C Sa racenos (qui arma« erat in urbe ut prepugnäd o defenderent cam jfz uitG eft-Tur corum magna multitudo eöfugitin arcem,ubi uiderunt hofiem in urbem in« o/ miflum.Quare ftatuerunt arcem expugnandä omnibus modis eficjante^ difee derent An«ochia,quamuis uidcreteaarxhumanisuiribusincxpugnabilis,crar cnim fita in altiffimo monte rupibus,natDrali faxo duriftimo inaccefla. Hane ar cem temerario impetu expugnarenitGtur, putantenim metu perculfos nihil ani mi habere, qui côfulcrant. dum igitur rem no poftibilem conätur,multi cadunt lapidG telorumepiadu,SC Boemüdus ipfefortiusnimiun^ ttmerèpugnâs uul neratur grauitcr fagitta, amp;nbsp;ex eo uulnere decubuit per aliquot dies. Dumita in arceoppugnäda laboratur per aliquot dics,nunciatur nouus uenire Turcorurai exercitus,quibus przerat Corbana Princeps tnilitiz regis Perfaru» Noflri nun/
cia
-ocr page 171-LIBER XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i5lt;î
do hoc accepte flits obuiâ proccdcrecômuni’concflio dccernunt,fed anteqüaAl potuerit actes ordinari^ad meenia adfuntj cingunt^ urbenij tn arcem admittStuif albctjs. Exarcc fperabantfecxpugnarcurbetn poflê,quare ex arceeruptionent in urbem fadût, pugnatur ante arcem in urbeacriter, compelluntur Turexfugé te tn arcem.Multi utrinc^ occubuere in ea pugna.Poft hâc fubitam eruptioncot noftri munitionibusarcem dauièrût,interciptebatur ubique mari dC terra corn/ mcatus,nihillt;pinferriinurbem poteratjcratenim circumfuia hoftibus. Propte/ rca tanta fames exorta eftin urbcutafinos,equos,canes ôC mures comederc co/ äi fintjperit^ magna multitudo inedia. Quibus diffîcultatibus moti ornes una/ nimiter in urbcccnfebantegrediendum ex urbe prxlioc^commiflb experirifor/ tunam fatius cflèfortiter pugnâtes cum laude mori quâm fame tabefeere ÔC cort fumi.Erumpuntjhoftes acie inftruda non inftrcnuèexcmiuntnoftros, pugna/ tur dubio marte aliqaandiu, tandem Tnrci uertuntur in fugam Centum milia TurcorQeo prxliooccubuifleconcordantes fcrtbuntautores.Hacpotiti uido/ doria incaftris inuenerunt omniumrerumabundantiam,miracpannona:ufli/ tas efteam uidoriamconfecuta,nam ueleafulRcere poterant quasinuenta funt in caftris hofttum:funt autem præterea quoep omnes uix qux ab hoftibus occki fx erant,apertx,SC, quemadmodum fecundam fortunâ folent fcqui amicijmulti miferunt legatos fœdus focietatcmcpcum eis facere petentes. Poft hoc prxlium inarcequoqueterritidcdeditioneinceperuntcogitare. Arcisprxfetftus feiens fc nullum locum poft deditionem habiturum apud Turcam, fortaftts alioqui non magnopere abhorrutta Chriftiano nomine, quarc arcem noftris tradididit, ealege ut qui reeufarent nomen Chriftianumcum fuis facultatibus incolumes finerent abirc liberos quo uellcntjqui uero Chriftianam uellent profiteri religio nem cocederctur ius libéré inter Chriftianos uinerCjôCeorû legibus uti no aliter atquefteflèntcx Chriftianis parentibus orti. Hoc modo uenttamp;arxinpotefta tem Chriftianorum. Bo'êmundus Princeps Antiochix côftituitur,fed ira utex/ ercitum cum fuis copqs fequatur ofc^adfinem expeditionisfuiceptac.Vencrunt Antiochiam legati à rege Aegyptiorum, fœdus 8C paeem cum noftris ut faccrêti contra Turcam auxilium pollicentur. Nam à Turcis Aegypttj multa erant paf/ fi» Fœdcre iundi, mittuntur ad regem Aegyptiorum cum legatis Germant' pro/ ccritatc ftaturx prxftantifltmiex toto excrcitu, qui cum Babyloniam uencrunÉ ad regem, Aegypti) QC rex mirari non fatis poterant hominum noftrorum ftatu/ ramjCorporis habita,armaturam, inceiTumjUultus, qux omnia animos prxftan tiffimos prxie ferebant. Rex Aegyptiorum comparât copias, 6C,tllos Germa/ nos fecum accipiês ,ad Hicrufalem,quam T urca tenebatjducit, obfidet urbem, minatur totum exercitum qui Antiochia cœperit, fœderc fibi iûdum, hos fe ad/ dadurumjoftentat Germanorum prxftantia corpora,talcs eftè omnes inexcrc» tu trccentorum millium.inquit.Hierofolymitani perterrefadi his m inis.Nam fa ma ad cos pcrucncrat quo modo Antiochiam occupaflènt illi ex Europa, tradut urbem regt, qua recepta earn circumuallauit, amp;nbsp;omniq; genere munitionum fir mauit,uteam noftri nôexpugnarepoflent.Itanoftros deccpitrexillcamp;eos qui habitabant Hierofolymis, nam illi ftupefadi noftri excrcitus famx magnitadi/ ne,non metu regis urbem dediderût. Antiochix poft ilia in urbe amp;nbsp;extra urbem prxlia, crudeliflimc fxuit peftis, quare quâm primum eduxérunt exercitû, prius tarnen rebus in urbe adreligionem Chriftianam coordinatis. Iterpropofitum profequentes, uerfus Hierufalem copias ducunt, in uia ferê omnes ciuitates tri/ butarias faciunt.lnterim rex Aegyptiorum arte qua dixipotitus urbe,parat fcad ferëdam obfîdioncm,ôlt; oppugnationem ♦ Etjcitex urbe omnes Chriftianos, 06 s 2 nbsp;nbsp;nbsp;. ipfum
-ocr page 172-j40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERM/ N. CH R O N 1 C»
ipfumpatdarchamfpoliatos omnibus facultatibus. Quarc lunio menfceiuinto anni toç^, copiac noftrx ante urbcm Hierofolymâ peruenerûn Qu3e,ficut euam ex facris fcripturis licet uidere in monte eû xdificata inter ualles amp;nbsp;montes fita^ qua re fit utnoßi difficillimus fîtacceflus. Acceditalia incommoditas obliden/ tiû earn, quodicilicet intra mœniaaqux fan's habent,extra paucas modicæaquf, profundas,qux ruricolis ûixfufRciuntadarcendamfitim. Amnis Siloëpcrexiz guusex monte Siondefcendit in conuallem lofaphat, fed per urbcm tranfit an/ tequam ad exercitum perueniat^quo fit ut cum lauet urbcm cam populofam,pe/ ftifer reddatur, ftcrcorandis^agris urbi fubiecfiis aptior, quàm animalium cor/ porib us potu reficiendis, Sgt;i praeter fordium colluuiem qux fem per purgatur iilo flumine, etiam oppidani cum uident hoftes ca aqua opus habere^ ueneno infici/ unt. Suntquocß quidicunttorrentem eiïè,quiacftate fxpecxiccetur. Noftri igi turin ea obfidione aquae penurialaborarunt maxima, Quare intelligentes fern obfidione durarc diu non pofleconftituunt maturate oppugnationem, idcirco cum primum totus exercitus conuenit ad urbem,iufferunt unum atque alterum diem exercit6,refocillare cibo amp;nbsp;quictc corpora, interea Principes muros,fitum reliqua perpendunt,quibus quepartibus uifa eftexpofita expugnationi ma/ gis in fjs locis aggrediuntur uniuerfi eodem tempore, Hicrofolymitani accerri/ medefenduntmuros, noftroscprcpellunt, ita trigintadies quondieoppugnan/ do certant,non fine uulneribus ÔC caedcjdie trigeiimo primo uarijs tormêtis.qui/ bus turbabâtèmuris propugnatores,uarqs machinaruo^cneribusjquibus mu rosdetjcicbant,SCuari)spontibos quibustranfibant foflas,amp; tranfeendebant moenia,fretioccuparunturbem peruim,in quamadmiiTiomnia militari furore omnia profternebant,nonmuliebrifexui,nonpuerilixtati,noninfantibus par/ centes,trucidabantomnes. Feruntur fupra decern milliaquicófugerantad tern pit altare obtröcati. Poft hâc horrendâ egdem,fanda loca quæfiuerunt, amp;nbsp;uifita runt. Hoc locomiraculamultarecenfentmagni etiâautorcs, qaaequan^ pleril/ quefabulae uideantur,tarnen paucis attingerc uifum eft. In ciuitatc ianda (icri/ bunt) multis apparueröt multi qui in innere de Chriftianorû exercitu perierant. Eteo die quo capta eft urbs epifeopus quidam qui Antiochix mortuus crat fui/ gentibus aureo colore ueftibus cum aureo baculo fuper murum urbis ftansap/ paruit, fiClxta frontenoftrosadhortatus fertur, Italocafandaetiamfepuitiper uias quibus iueruntuifitafledicûtur. Hoc anno ter eft Hierofolymâ captafiCua ftata,prius enim Saraceni ceperant ex manu Aegyptiorum regis,qui qua fraude rurfum ceperitdidum eft. Noftri Gotfredum Lotharingia:dueemregemHie rofolymacfaciuntjhicenim praftantibus fadis mentus uidebatur in
ea expeditionCiprxter alios,regnum. Inftituitur prac/ tereapatriacha,inftituunturfacerdotumcol/ legia ad ritum Romanz ec/
clefiz primo»
-ocr page 173-t t B B R XVI,
f4X
LIBER DECiMVSÎEXTVSi
E D redeundSinGcrmaniam ncprorfusoblitJuideamurpro/ uincia: fufccptae. Henncus quartus hi's temporibas Rariïponx degit. Vbiludxi's,qui erantab ilh's de qui'bus fupra cft dKÎlum, adbapüfmû coadi, l'terû ludaizarc permifit. Et fa eu ka tes qua« ludæis rapuerâtfub fpectcreli'gtonts quidâjab illis exegitmul/ titç en'am fuas facultates date cogebâturjoam inuidtjUt lolet fie/ fijplura rapuifiè dicebant, Aceufabantur etiam percalumniam quidam diuitio/ resjfacilec^calumnixcredebâturjamp; condemnabâtur à pecunia: inhiantibus» S«/ quentianno AquifgranS côceiïît,amp;fententiâ uoluntatemucfuâjqua ConradS maiorë natu fîliû fibi uoluit fuccedere in impeno,mutauif,amp;: Henricû filium mi norem natu regêpronnciauit. Côradusenimrebcllaratjfediuftas ob caufas.pa tri fuo.Hancerga fe patris uoluntatê intelligens Côradus, cxcul’auitfeapud im pertj Principesjcaufis redditiscur à pâtre iuftediffenferit, Hxctamê omniamo deftiflîme de pâtre dixit ♦ Nome regis nihilominus feréper decem annos/i redê tempora rebus geftis conferens.colligojobtinuit, ÔC magnis Rerumpub. corn/ modis in Italia imperauit, Nam uir ek habitus timens deum, omnia pofihabuic public» utilitati,clemens 8i comis erga omnes. Hiftoriarû diligens ledor^uehe mens antiquitatis amator. Patrem iuxta prxceptum dei honorauit, nec de pâtre maleloquêtesaudiuitjquicquid ftatueritin eum pater iratus;,nominauit patrem Impcratorê fiCfeferuSeius. Propter hancanimi modeftiâôC pietatê regno,Italix units ôi charus fait. Immatura morte uero mulrorû magno dolore abrepeus eft, Vcncnofublatumcredunt quidam. Tempeftiuum eft ut reuertamur Hicrofoly mam,utcognofcamus quidillic Chriftianijquorûpotiflîmaparrs Gcrmanifuc runt,egerintjquislt;ç finis expeditionis fuerit. Gotfredus igitur Hierofelyma: rex côfcniu totius exercitus côftitutus regnare féliciter cœpit,opera,uirtute^exerci/ lus oniia finitima fibi fubiecit. PorrôBabyloniç Aegyptiorût^ rex coaciis in/ ftrudis magnis coptjs aduerfiis noftros uenit,Hierofolymâ recepturus,cui no/ ftrorû copiz colledx in unâobuiâ in loca opportuna proceflerunt, in urbe relt/ do fufticiétt prxfidio ♦ Rex Aegyptius nomine Calipha homo eratfupcrbus 5C arrogâsA propterea nô ualde prudêsjufœ ad mœnia urbis nÔ putauit exjpedan dum hofté, imo in hoc erat quomodo pollît elicere hofté extra mœnia, ^uâob rem fîneordinibus diuifimjfinecßexcubqs ducebatexercitû. Noftri adhibita dili gëti locorG amp;nbsp;têporû ratione,8^ orationead omnipotente optime iàpiêtiffîmet^ coda gubernantêhabita,hofté oneribus preflljm^ex itinere fatigatQ,arma ad pu gna neceflaria impofita iumétis habentéjôtT nihil tale expedantê adoriûtur amp;nbsp;fe/ rè fine omni fuorû fanguine hoftin occidunt circiter quinquaginta milita. Reli/ quos difltpatos in fugâ agût. Noftri igitur triuphantes Ixticp potiti uidoria dco dant gloriâ^orât^ ut ÔC in poftern à malo liberet populû fuû amp;nbsp;nomen fuG glori/ ficct.Cumq^ poft hoc prxliu iterû maxima pugna, in qua hoftiû millia centQ deft derata funtjfuperaflentjeflentiçlate lôge^ in circuitu Hierufalé omnia fubieda Gotfredo regijmaiori parti exercitas ex Galltjs ôf Germania placoit domn redi rc.Poft qu orô difcefliim Gotfredus uir prudétiffi'mus, nÔ ocio ignauo dédit fe, fed indefeftô ftudio quicquid ad imperq robur SC conftantiam facere uifum eft procurauit peruigiljalqs dormientibus,ipiécôfultauitde regno ftabiliendo,me/ ditatusq; eftlegé domini fedulo. Prima ueroinfti:uédx ritèreligionisrationem habuit jfine qua nullum unquam imperiû durabik fuit aut erit - Conftituit per s 5 ciuitates
-ocr page 174-I4î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
cîuîtates P a Him cpt(copos,qui populum docerent Si in facris regcrcnt.Quibus omnibus fapienterinftitutis,Gotfredusobdormitin domino. Poft quern regni Hierofolymitani cligitiir in regem una omnium oocc Balduinus frater Gotfre/ di, qui in ea expeditionefortiter fadis, Si animi modcftia. Si prudentia fratri per omnia comparari potuit.Qui rex àPontifice Romano per legatum apoftolicu, uncftus coronatus eft. Flic Balduinus ftuduit acceptum regnu diiatare.quare AiTur Si Cïfaream expugnauitjiionftne magna uirtutis laude. Fad us eft breui omnibus hoftibus terribilis, SC multi ad eum reges Si ciuitates mittebant mune/ ra,amicitiam eius expetêtes. Auo Simatre Germanifuerunt ij duo reges. Cum domum redierunt illi quos dixi,ex Hierufalem retulerunt mirabilia qusECum iliis dominus fecerat, crefcebaicp per multorum ora famarei.Sicui Iblcntadfingi multa. Innumerabilem multitudine inuafit cupiditas uifitâdi loca fanda, Si con tra infidèles pugnandi,quarc altera eft décréta in Saracenos expeditiOjin qua mi litum Germanorum lo.miliia fuerunt. Huius expcditionis fortunas defcribcrc longius cflet. Illis igiturrelidis ad propiora propofitarcdeamus. Hêricus filius quarti qui a pâtre Aquifgrani rcxamp; uioctepatre confors irnperij eft fadus,quo/ fundam confiiqs fedudus aduerfus pattern molitur res nouas, Si pattern impie infamat.hprcticum nominans,0Cinimicum ccclefixuerae.Multi in imperio Prin cipes ecclefiaftici Si fecularcs feilli coiunxetunt, breuicp tempore potens eft effc dus. Alij alijs excaufis fe illi iuxerSt, plurimi quodiuuencm diutius durarc pof/ Ce iudical3ant,quàm fenemjaltcrum iam pedem in fepulcbro,ut dicitur uulgö,ha bentem. Hêricus iumor cogitfynodum generalem tn Northuien uilla regia,ubi magna ex parte tntellexit qui illi eftentaudientes. In hacfynodo multa in ecclc/ fiafticis cercmontjs inftituta Si confirmata funt.Simoniacam hærelîm côdemna runt. Eft quotç inhocpatrû conuentu hxrefis Nicolaitarum condemnata. Hen ficus 5. fie cnim cftappellatus hic,fe,fuum iudicium, ÔCconfilia fua omnia fub/ iecit fedis pontifieix dignitati. Nihil^ xquè in pâtre defiderare quâ reuerentiam debitam RomanxIedijtcftatusinconcilio.Quarefanêplurimumcaufamfuam iuuitaduerfus pattern. Hacfynodofinita Henricus 5. cpifeopum Moguntinen fem à pâtre cxpulfum conatur reftitucre, copijs igitur hofttliter Moguntiam.ubi erat pater filiumhoftemexpedans,petit. Ad muros urbis ubiuenit, multi Prind pesinterpofueruntfcjomnia tcntantesjfednullaqaibus cÔponerentpacem me/ dia potuerunt inuenire, fîlio nihil aliud petente ( per fimulationem,putant, quo fcilicet pontificum Si omnium aliorum ccclefiafticorum fauorem fibi concilia/ feQquam ut pater obedirct eccleiîx. Si gloriam debitam Romanxfedi prxberct. Pâtre nihil minus faccre uolente.’uerum alia maiora pollicente, non hireditariS lus imperif confirmatnrum, imperium cum filio diuifurum potiorcs partes filio felidurum.Hæc igitur cum filius rcculàflet. Nihil efteffedum. Cumautemui/ det fein prxfentia patris nihil aururum,refiftêtibus omnibus PrincipibuSjô^ im pium iudicantibus, nihil etiam potuifle credo, pâtre prxfidtfs urbem tenentefîr/ mis, Quam ob canfam redà illinc difeedens, Herbipoicnfem epifeopum patris fammû amicumè fedecpilcopalideturbat, ex fuis familiaribus alium fubftituit. Poft hoc fadum ahôproperaü,fuos prxfîcit in ccclefiafticis perfonis ÔCfecularû bus,ut pattern debilitet,fe ipfum potentiorê reddat. Venitad Noricos qui à par/ te patris ftabant,Noribcrgam obfedit,amp; ui expugnauit. Quidâ,quod credo,pu tantproditione captam. Apud Noricos rebus ordinatis,Ratifponam uenitjob/ fidionem parat, minaturillis exitiumnifi Ce fuafpontedcdant. Pattern acculât odiofisnominibus diuina iurapcrturbantem,ecclefixreuerentiam conculcan/ rem, etexr. Econtra feexeufatpatrem ilium rclinquendum, odiotj^profequen/ diim propter Chriftum,iuxta euâgcIiftas.Ratiiponam feribit pater fe adfuturunti
fatir
-ocr page 175-t I B E R ' X V r.
fetts tcpefti'ué refellitobicda tnobedicntis filif. Simul fubct ut h urbe armâticxgt; pedent,utcutn ueniat SiC cutn hofte congrediatur ipfi crumpantprxfentes forti •nimoadfint, nihil elîè periculi, nôdeberc cos rcfpicerefucccflus ciuS;hadenus feilli non reftitiffc. Pollicetur prxtcreaRatifponcfibus magna, fi in fide pcrfetîc i’auerint,utunouerbo expediam hancRatifponx obfidionem. Venir pater curai Copijs,crurapunt contra cxpedationcm Ratifponenfes, fugatur cum fuis filius, in urbem admittit pater, Héricus filius poft illam fugâ ueritus nominis iatfturâj iufto prxlio cû pâtre decernereftatuit,quare laceffit eum quantû potuit,erai frez quens inter cos ducllum. Patris amp;nbsp;fili) caftraoppofita paucis paffîbus difta! ant multi ex gregarijs militibus 8C nobilibus in duellis cadebât quotidic, Principes denuo de pace agebant,fcdfruftra.Multomaiores crantfilij copiæ^ patris. Item plnres focios amp;nbsp;obtempérantes habuit,defciuerût quo^ à pâtre m ulti €X nobiligt; tare prima,fcienf€s filium fore Impcratorê poft morte patris utcunrç res caderef j rccôciliare ergo filio cupiebant, Pater ergo cum dies pugnar adueniflet, uiden# fuorû animû à pugna alienûf palam cnim clamabant fc nolle dimicarc)nmulans fe acicm inftrucre(nam filius nihil acqûè exoptauit patrê captQ habere, propte/ rea obferuauiteum multis modis) amp;nbsp;ita clanculum cum pauciftlmis le fubduxie lt;x excrcitu.Poft^ pater fie coptjsexutus fuit,filius Spiram properauit,nam illic trant thefauri magni patris,qui femper ftudiofior pccunixfuit, Filius potitus pc cunia paterna,omnia ubiep fi bi fine labore fubtjcir,uf niunt quotidic qui fc excti fant,quod patris autoritatê fecuti fint,fidc cnim illi fuifle obftridos, nunquâ du/ tum patris animum probaflc,fxpeadmonuiflèutuolupratccx prudétifîimo ÔC fortifîimo filio capiat,potius dolorem,fiCc. Porrdpaulô poft conucnit,quod quidam boni Principes procurarant,inter Henricos patrem filium,ut côueni rent Bingx, propter pacem côponenda quo ubi peruencrunt,uidet pater epifeoz porum, quorû autoritärem fequebaturfîlius, in feanimum irritatQ. Quare qua differret rem,nihil^contra propofitumcogcretür facere, incôftantia nota enim bonus fenex timuit,petitut Moguntiaciterum alio die côoeniaht,iriterim fe deliz beraturS. Quodfacilecftcôccnum,nctç cnim fufpicabatur quif^ aliqUtd doli, Antequam autem uenirctcôftitutus dies in quandâarccm ferccepit,ibiq;latuit, necg enim fuam libertaté autuitam fidei epifeoporû cômittere. Sic cnim feribunt quidam feriptores, qux ucra fint ncc ne dcclarabit patris cpiftola quâ mox fubtj ciemas,in qua intelligemus patrem a' filio captS Moguntix. Itatç fil if perfidiam reticerequibufdamuiium eft. VcniutMoguntiam multi feculares quos uocant ‘ Principes,plures ecclefiaftici ucniût, ad diem que petierat Henricus 4.cxpeôât patrê regis,tandêintcllcxcrûtconfiligeius,proptereafcilicetpetnffcaliom diem ut interim abfconderefe poflèt, nccogeretur reuocarc fuâfententiâ de Romanas fedis poteftate fiC iure. Quarc in co conuentu antea excômunicatus,itcrum ana themati,quo cffîcarior reddatur excômunicatio, fubijcitur, 66 quicuncp illi conz lcntiunt,aut ilium fub tedium admittunt.Erant auté qui confulebât Icni,ut trade tetimperiûfilio,quoduolenslamantefcciflet.Quarc Imperatorprodir,omnia imperij infîgnia filio tradit, cômendateû Principibus. Quod ad hçrefim attinec fie excufauit,fc quicturum,uacaturû orationi,iuftîs ualere mundi eufis/uis opiz nibus nemini nociturum. Sed paulô poft pœnituit patrem quod totumimpeh'u inmanus dcderatfilij,crantenim quidemftntentixeiufdem dcreligionc,fiCfoï taflis nimiam filif potentiam imminntam cupiebantjtj ergo Henricum quarrum excitabant,quiquietifedcderat. Necerat contemnenda potentia quam pater itcium confecutus crat, Epikopus Lcodienfis, Henricus dux Lotharingie, ôd ciuitates quxdamColonia,Ialiacum,Bunna,etcxtcra. DuxigiturLotnarinz ^izcopijs contraâis,rcgia przfidiaadMofam difpofita trucidât, 66 capit,duRi
HcnricuB
-ocr page 176-144 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M. - € » R^O N I C.
Hehricus^, Aquifgrani celebratcœnâ dcnifni. Quare mox Henncus ç.duccm Lotharingie in frequenti Principum côucntu condemnat,niaieftatis rcum^ holt; ftem reipub. pronûcians. Dccernitur communi omnium confenfu contra eum bellum. Interea têporis Colonie rebus ordinatisjamp; urbemunita, rccepit feLeo/ dium Henrieos 4.illincliteras ad uerbum tâles mittit filio 8(. Principibus.’Henri eus deigratia Roman, împerator AugnftuSj epifcopis,ducibusjmarchionibusr comitibus,ceteris^ regni principibuSjgratiâ ôé diledionem dignâtibus earn re/ cipere.Côquerordeo omnipotêti ÔC domine S. Marie SC B. Petro principiapo ftolorum patrono noftro ÔC uobis Principibus omnibus que habemus côtra di uinum amp;. humanum iusad infamiam QC uituperium regniexpoliatifumus, ita ut nihil penitus prêter fblam uitam nobis relidum fitjibi cum fermé omnes eflè tis magna ex parte contriftati, proh dolor nihil nobis öeßra contulittriftitiajqui de oobis fibi làtisfaceret,uolGtas inimicorünoftrorum odiofa.Etquiacutncöfi/ iio togatu filq noftri fide ÔC lecuritate uitp amp;nbsp;honoris ab eo primü acceptajfidu cialiter ÖC defideräter Mcgantiä in pfentia Icgati Rom. amp;nbsp;Principu téderemus, uteoru dilpofitiqne ageremus tarn de ftatu ccclefi'e amp;nbsp;honore regni^defalutc anime nourej'pfe non eft ueritus in hac uoluntate amp;nbsp;obedientia nos contra da/ tarn fidem capere^SC ulcp ad periculu mortis ferê perducere. Non aufi fumus ita nos illi credere ut iniurtjs 6Ó contumeltjs nos pro uoluntate fua ficut prius ualeac tradiare,quapropter multum rogamus uos amp;nbsp;obnoxieprecamur, utproamorc dei amp;nbsp;honoreregni, achoneftatcueftradigneminiftuderequomododeiniuria in manibus oeftris nobis illata per uospoffîmus recuperare iuftitiam.Nos quo/ que pro confilio ueftro ÔC aliorS qui nos odio non habent rcligioforü uirorutn, parati fumus tarn filio noftro fiin aliquo eum olfenderimus alicui in regnoli/ benter emêdare.Pretcreaficutdomino Pappin prefentia legatifui ÔCueftraobc dire parati fuirnus, ita öf nunc parati fumus, ei omnem débita reoerentiäamp;obe/ dientiam fyncero corde amp;nbsp;deuotionc exhibere, 6C tarn confilio ueftro fpirita/ lis patris noftri Hugonis Cluniacen.abbatis,aliorum(^ rcligioforü uiroru de fta tu ecclefiefiCftatu regni quantu in nobis cftdifponerc, CG igiturad hec omnia parati fumus rogamus uos Ö^obnoxicprec3mur,ut pro deoamp; honore regni 0^ ueftro inftäter moneatis filiu noftrum,cum fecundü prefatam fententiä nulla el aduerfum nos refidua fit occafio ,ammodo defiftat nos amp;nbsp;fideles noftros perfe/ quijSt? quiete ac pacifice oiuere permittat, ut fupra dida cum tranquillitateperfl ciant.Quod fi noluerit rogamus uos per autoritatê Rom.ecclcfip cui nos cômit timus amp;nbsp;honoré regni, ne fuper nos amp;füper fideles noftros ucniatis,quiamani feftum eft eum non diuinx legis zelo,ucl Rom. ecclcfiae diledione,fed cupidinc regni hoc incepifle. Äpud quem fi interpellatio ueftra aliaue interuentio ad pr«/ fens non prodefle poterit, appellamus Rom .Pontificem 8C fandä uniucrfalem Romanam federn ÔC ecclefiam. Ex hac epiftola liquet ipfum non poft Mogun/ tinum conuentum feceffifle metu, ut diximus quofdäfcribcre,qui Hérici quin ti impietatem erga pattern difltmilarunt,fed contra fidem a filiocaptum pattern. Ad has patris querelas, ficrefpöditfilius, quae tarne prius paflim publicarifccit» Verba adfcribä: Poft inueterata perannos circiter quadragintadiiTeniftonéim pert) Rom.qux tarn diuinas humanas pene leges oboleuitjôé cxceptis morn/ bus omnimodis, facrilegtjs, petiurijs,rapinis amp;nbsp;incendqs ipfum regnGnoftrutn non tâtum in folitudinem, fed ctiam ad apoftafiam catholics fidci nue in ipfutn pagonifmumproperedegit, refpiciente tandem fuam ecclefiam diuinaclcmen/ tiajUos eiufdem Chriftifponfxfiltj per ipiritum fandum in imitate fidei xquairf mes earn peftem refpuimus, ipfum incorrigibilc fchifmatum caput HenricG di/ dum Imperatorem zelo dci ôf apoftolicx ndei obedientia abdicauimus,cathol«
cum
-ocr page 177-t I B E R X V ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï4^
cum nobis licet ipfius de femine natS regem elegim us, cuius regni principiS fui finem eiîe côfpicicns,etiam ipfe tanquam uoluntarius,fed utiam eius fatentur li terx nimis inuitus collaudauitjregaliareddidit, filijcurâcum regno noftra: fidei lachrymâdo cômifit, de reliquo nullam fe regni pompam,fcd animg fuarpotius tncdelam ulten'us afFedîaturum fpopondit,at nunceccepriftinis fe reddens tergi uerfationibus prxiudicium Icpaflum perorbemterrarfi conqueritur^Gallorû, Anglorum, DanorumjCæteraram^ fînitimarum gentium gladios cordibus no ftris infigere meditatur/uper illatis etiam iniurîjs recuperate fibi iuftitiam prcca tur, côfiltjs quoq; noftris ammodo promptum obedire fe pollicêtur, re autê uc/ ta folitis arguments cadra hæc domini difpergere Chrifti exerciiQ exarmareco/ natutj ÔC ut in propatuloeftuineâ domini quæiamferoflorefcerecepitjtam per fefingularem aticp feram^denuo depafcercjquàm perlupos illos nimirum qoifi bi adhxrent peftilentes homines demolirfac per facrilegia facerdotû Belial ana/ themati recidiuo reddcrc quafî quod didu nephas eft Chriftû iam iterum in ec/ clefia fua refurgentem in omnium cordibus crucifigeremeditatur. Quapropter placet tam régi quàm uniueriis regni Principibus^ut fenior idem,ne ulla fibi pa/ teat aduerfum nos iufta querclajquacuncp uelitfccuritate,quacunç|^ malueritfta tionecoram prxfentefenatu fîmulô^ populocaufamfuamagat,iuftitiamfufci/ piat,amp; reddatj ut ab ortu fchifmatis'omnibus feditionum caufis ac fi nil inde fuc rit diffinitum undicp difeuffis,tam filio qua'm patrifua iuftitia reipondeat, eccle/ fig uero regniqt ftatus nô ut ipfe more fuo proponir poft longas inducias, fed in prxfêntiarum his contronerftjs fublatis uacillare definat.Cum fais literis mifit le/ gatos epifeopos quicorâ arguerct.Legati uix ab ira fenis liberatifunt, adeo gra/ uiter hsEc tulit. Refcribit igitur ad hacc Principibus de filio fuo odiofiflîme'.'nem/ pe efle hypocritam,nihil ftudio religionis facere/ed iuucnili ftulta ambitione,ô(^ return imperitia iam adhuc nihil uidere quid iuftumjquid^iniquûfit, f oturum ut idem uelit ôô fentiat fîlius quae iam pater (quod poftea euenit,quod iam audie/ mus)ipfum fîlium perlequuturum malos fuos confultores, adulatores illos qui iam per deuia feducant eum.Rogat ftmuljfî qui fintcordatiotes ex bona cÔfcien nahbcrèiudicentjneminctiineantjquàmeumquioccultasiudicasurusfitcogita tiones. Se fan's fibi confeium,nulla caufa tantopere refiftere quorûdam faftui Sé dominandi libidini quàm propter imperii dignitatem 8C cômoda publica ÔC cæ/ lera in hâc fententiS refcripftt, Quibus refpôdet filius amp;nbsp;ah} Principes:Scnêeflc delyrum menttqj captû^obcxcatum feilicet hxrefi. Cnr non de falute animx fug cogitet, cui iam moriendum fit, cur non poenitentiam agat, SC redeatad matrem fàndam ecclefiam. Quam,docêf,grâuc indicium fit habiturus qui toties Satanae fit traditus,qui imperiS ita côturbaritjreligionemjbonas leges,fanlt;ftoruin^ con ciliorum décréta fubuertcritjiura ecclefix uiolarit.Huiufmodi muka literis le/ gationibus ad eum mittuntur. Hxc uero cum ad fenem petlata funt, commoue/ runt eum uehementifîîme.Nam cum fintfenes morofinon aliter att^argrotifefi: enim fenedus morbus)etiam in rjs quac bonoanime illis fiunt,multa finiftrèin/ terpretantur, ÔC animi dolore torquentur. Senex ergo furerc, incepit in legatos qui hxc ad eum pcrtulerunt, amp;nbsp;tanto dolorCjanimi affèdus eft ut aliquot diebus non comederit. Henricus 5, ducitexercitum in Lotharingiam, illamqj belli iure fibi fubtjcit.Senis mors ob animi mœrorem maturata eft,obtjt enim in his turbis Leodq,6L fepultus eftillicin monafterio.Poft morte fenis filius Coloniam reci/ pitauxilio epifeopi eius utbis.Recipit amp;nbsp;reliqua quoep omnia in gratiam.Leodi enfes nolnit reciperc nifi effbfTum genitoris fui cadaUer, abijeetet in locû quem/ piam ubi folent mortua pecora locari, Tanta erat non religio hominis,fed uel in pattern odiû,uelfimulatio qua ecclefiafticis inferuire uoluituideri. Leodiêfes uc
t abfolaerentuK'
-ocr page 178-lt;4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;german»' C h R o N 1 C»
uerentur ab cxcômunicatione, excômunicatum cadauer effoflum extra urbenf, ru ri (èpekerûLSed poftea eftrurfus efFofltim cadauer Spiram cft translatô.QuP dam fcnptorûmiranturhuncHenn'cum quartû tantopereodio profecutum Ro, manos Pontifices, cum alioqui fucrit bonus Princcps, dC dcum timutrit, quod teftan tur eius opera,mul tas enim eleemoiÿnas dédit, fuerit^ infigniter prudens, S)C ucritatis cognofcendxftudiofiflîmus.C^uæaDtem caufaodij ÔC excômunica/ tionis pontificu in Hêricum fuerit,fi quis cognofeere petit légat Cancn'.m,qui caufas reddit. Anno domini iioö.mortuo Henrico 4. Hcricus quintus AquiC* graniinfrcquêtiPrincipûconuentu appellat Imperator,quan^anteà pâtre bis dcclaratns fuerit rex, amp;nbsp;ut didum eftimperauerat.Poft comicia illa Aquifgrani iterum feqaentiannoiterûFrancofurdixconueniunt Principes Imperator, deliberanKÇ de bello fufeipiendo contra Polonos,qui tributû Impcratori débita dare recufabant,regem^fibielegerant,ipn^ corona impofuerant, Quitum Inv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
peratoris erat fummus contemptus. (^uarecôfcripto ^xercitu in eos proficifeit» Rex ante Imperatoris aduentû in caftris eft, pugna tur aliquoties multo utrorû^ fanguine, ad extrem Q uero uicit Imperator, milite Germano fretus, ÔC potentia fua.PoIonis igitur in fîdem rcccptis,tributoc^ ueteri audo propter belli expêfas, reuertitur in patriâ,comitia ftatim à reditu célébrât Ratifponx,ubi cum Principle bus confertfuumconfilium de profedione fufeipienda in Italiam. Approbanâ bus inftitutum eius Principibus, côparat exercitum magnfi,depeditatus mulugt; tudine nihil certi accipio,magnG fuifle feribitur, equitatus uero fuit milliû 5000* ex Germania,quibus ubi uenit in Italiâ adiundi funtplures ait). In kalia omnes ciuitates èi. proceres obuiâ ueniût, reuerenter cxcipiëtes munera offerût. Aretio excepto,namilli primum infidtjs dolo circûuenire Impcratorem conati funt, fed non fucceflît, deindepalàm reftitcrc, multis Italis clanculum adiuuantibus» Quamobrempropugnacula cornexpugnauitprimû,deinde urbem ccpitamp;digt; ripiêdam dédit militibus, exemplum ftatuens nequx alia ciuitas talem rebellion nemtentaret. Deinde profedus eft Sutrû,ubi legatipontifîct) obutj ueniunt Cæ farijcxcipiunt Cxfarem nomine Pafcalis Pontificis, ÔC apoftolicam benedidio/ nem illiparatâeflc, modoecclefixpriuilcgia uetera côfirmaret,8Cexemploprï/ ceftbrum fuoru augeret. Et multa alia de ture Cxfaris Pontificu funt tradata. Henricus omniaiufta fcfadûrû, neclatum unguem a'patrum decretis dtfceftîv rum promittit. Sedhocetiam uelleapontifictjsexigere.utnihilampliusalindue çonêtur qua'm acceperint à maioribns.Se forelegum euftodem, id efle officium fuum, non ha' iturû perfonarû refpedû nullum qui àlegibus inftitutionibusuc matorum difeeflerit fe pafturû.Qux refpÔfio Henrici quinti terruit pontificios, ham pâtre uiuêtc in omnibus fc forefubditû Romanæ fedi prxdicarat fxpe.pro^ ptereaeç eu pâtre bella gerere uoluit uidcri,quod pater nimia libertate in exigent» dis offictjs ecclefiafticorû uteretur. Mirabantur igitur nouas uoces,amp; oris Itbtr/ tatem infolitam.MuItis autem utrincp cômutatis tandë conueneruntconditioni bus 5lt; legibus certis. His conftitutis,ô(: literis iuramentis^ confirmatis.proficû fcitur Imperator Romam,cuiomneslîominumRomx degentiûordincs proce dunt ordine obuiam,cum reliqutjs, cantu ÔC gratulatione excipiunt Henricum, deducunt^ eum ufcç in B. Petri Bafilicâ, ubi Papa miflamcelebrat,poft^ fumz pfit Papa facramentû, uertit fe ad Cxfarë ei quoc^ miniftrat panem corpus demi ni,in teftimoniû foederis fadaep pacis perpetuo feruâdx. Dum Cafar fumitfacra mentûdemanu Papxjccce ecclefiafticorum quidam Principes,quos malehabc bant Caefaris minx de conferuandis patrû conftitutionibus,in temple per arma/ tos ftditioné tumultû^excitant, corporis Henrici euftodes fuis locis deturban/ tes,eum caperenitôtur,CaEfar fuis ipfius manibus uim rcpellés uixcuafitCxfar ad exercitum
-ocr page 179-t I B B R , XViïi
' ad cxcfcitum ubf ucftft,colligit f«os, fuccêfus ira fupra modum, ad ürbis portas properatjriô claudunt portx,nec^ enim fperabât refifti tâto exercîtui Germano/ fum pofle. Omnes excufabât fe, inuitis magiftratibus fadû aflèrebât,ornes qui fei illius fedidôis eflènt, polticenf fe dïgnis fupplicijs affeduros, uel Imperator! tradituros.Sed Hêricus pfuaderi nô potuit,funt('n urbe in omnes,magnâ duiS 6(1 clericorû mulcitudinê trucidât, Papam captufn tenet cuftoditô, extorquer ex CO côfîrmationcm omnium quae optauit,amp;I extorquer coronâ benedidionem^ *quae côferri confueuerât Imperatori a Pontifîce Rom.extorquer iuramcnta,fîgil ia,bullas ÔC côftitutiones.Poftea liber fadus Papa,coronâ Romæ imponit Hërl CO f, Sed ne itéra uulpes incideret in IaqucB,cuftodcs corjporis plurcs,inftrudio fesjdiligentius obferuâtes domina, ÔC propiores habuit.Prxterea antetemplum cquitatû iuffîtexpedare.Vbi autres finiraeft féliciter, omnes cecinere, gloria in cxcelfis deo. Accepta corona et apoftoIicabenedidione,Romg omnia côpofuit ratione qua potiffimS fides SC pax perdurareiudicauit, omnia iuramentis inter/ pofitis roborauit.Vbi Romx impchû fatis pro uirili confirmauif,ad reliquas La rij ciuitates cû copijs profedus, fi'milibus rationibus, quibus Romx,oniia diipo fin’t.Cogebatur!^ Italia rota iurare lene^ conaturos aliquid contra Imperatore, net^ aliquid molientibus re aut côfilqs adfuturos,fed contra,impertj dignitatem defenfuros facaltatum iadura,SC uitzfiopusfir,pericuIo.Omnes quod petîjtfe cerunt. His hoc modo ftabilitis incolumis cum incolumiexercitu ( przter pau/ cos amiiibs in fcditioncRomz de qaa iam diximus, 6C quofdâ ex morbis mor/ tuos)in Germania uenit. Porrô aixltaliaegreflus 8Cin Germaniareuerfus C« iar excômunicatur àPôtifi'ce SC collegio epifeoporû SC cardinalium.Net^ enim arbitrabâtur le teneri iure per uim extorti iuramenti, necß inimicis ecclefiz fidem feruandâ iudicabant.De qua re in uita Pafcalis plura feribuntur. Hæc côtra Cz/ farem excômunicationis lata fententia,ecclefiafiicos ferè omnes,multos^ feculai tes Principes alienauit ab Imperatore, Turbantur n on mediocriter impertj res, plurimumamp; negorij eft exhibita Hcnrico.Multi conipirantaduerfus cum. Quiz bus excaufis Moguntiamcouocatimperij Principes,utfecxculetrefpondeatiß accufatoribus ÔC ficubierret,mutctfententiâ.Sed Principum nulli ueniebât,prz/ ter unum atcç alterum epifeopû, quibus quocß non conueniebat cum Romano Pontifîce. Henricus uehementer doluit,fimul ira fuccenfus iteruad omnes nun cios mittit ut ucniant,fuam innocentiâ cognofcant. Parata fi quis oftédat fc non rede fentire,mutare fententiam.Nihil aliud le quzrere,^ imperij conftantê ÔC fc licem ftaô.ôCc. fed nihil efticit,nulli ueniunt. Quod ubi intellexerunt Mogutini, quos adhuc uiuête pâtre,uehemêter afflixcrat,eoram^ agrS, propterca quod pa tris partes fouebant,uaftarat,putabant fib! occafionem datam ulcifcêdife,quo/ niam uidebant eum deftitutû przfidtjs, SC omnes imperij Principes inimicos ha here. Quare ama arripiunt,0C eum obfident indufum in aulafua, cum penitus elTetin manu Moguntinenfium.Minati funt ei nifi omnia qöz pctant largiatur, cocedat SCconfirmet moriendu illi cum omnibus fuis clTe.Itacp cogebatur facerc quicquid illi uolebant. Inter reliqua poftulabât epifeopum faum Adelbertum, quê iam in tertiS annum captiuQ tenebat, reftitui in locum fuQ, Id^ raox facerC recoadus eft. Poft^ uero uotis eorumfatisfadûeft,ÔC iureiurando côfîrmataà Czfare funt illis omnia,folucrutobfidioncm. Czfar Igitur hinc abiens,quocûc^ uencrat amicos nullos inueniebat. Cofpirarant cpifeopi ÔC Principes cû Pafcall Pontifîce. Anno domini 1116.Omnes ecclefiaftici SC feculares maiores in impc riomagiftratus coucnerunt Coloniz,ut dcHenrico 5,capiêdo,àutlàltem depo nendo deliberarcnt. Aderat quocß Romanz fedis legatus cum excôinunicatio num fulminibus in Henricû, Imperator fuo nomine mittit ad comitia Epifeo/
t 2 pum
-ocr page 180-GERMAN. CHRONIC.
lt;43
fcopum Herbipolcftfcm,cummandat{s huiufmodi. Imperatorcparatum accu* (atoribus refponderCjiudicibus PrincipibuSjnon decere caufa no audita ullum côdcmnarc,8C Satanx tradcre.Libenter celTurû R erret,0^ fatisfadurS ex fenten/ tia imperij PrincipS.Imperatore hadcnus omnia fecifle ôâ a quibnfdam difien/ fifle propter impcrq Remp.Hoc genus cû epifcopus uir facûdus multa dixiflet, fiChumiliterpetijfTetautaudiretur.ctiaiiputentcertGeflequodiniuftamcaufam habeat, proptereaquodimperitis amp;nbsp;ignaris reru fufpedûeflepoflît, fiaudierini inauditum(prxfertim cum cupiat pro fe dicere ÔC rationê fadorS rcddere)condc mnatum,nihil effccit, imô ipfe quot^ in difcrimen no folum famx.fed etiam uitx ucnit.Seriôenimcum mandata expofuiffet,feridcum Imperatorefentirccontra Romanam federn eft iudicatus. Nthil^ aliud refponderunt epifcopo legato Cz larisquarn.’Ipfum codé loco habiturosjamp;excômunicaturosnifîdefînatbarritico impio filio diaboli Henrico patrocinari. Epifcopus metu fe excuiat bona fidccx Henrici non fua dixiflc fententia. Hoc officiu legati fuifte, Promifit^ eum uita* turum ceu hzreticû, nee cum ea pofthac quic^ comerttj habiturS. Redqt igitur Herbipolin epifcopus Cgfari nihil refponftafferenSjÄ: uitaturus Henricum nec acceflitad eum utfatisfaceretpontifîct]s,Cx(àrirafci,matafîde legatione Hindu dicercjcogere ut omnia dicat.Epifcopus rem narrat ordine, iquo pado peneuc** neritin difcrimen oitac.Quibus auditisjcogitepifcopu ut non folum fecG come/ dat.fed etiam coram illomiffàm cclebret, quod erat raagnupiaculu. Epifcopus quam primum potuitfefubduxit, SCiterQ ad confilia Colonixreuerfusjquidilli àcciderit exponit,abfolutioncep eft côfecutus.Quâ ob caufamCaEfaruchemcnrf ira cômotus eft,idcirco ducatû i raneix OrienraliSjqui eratepifeopi Herbipolcn fisjdat Corado SeuorSduci filio fororis fux. Hêricus igttur Imperator ub/cp ab omnibus excluditur^ab omnibus contemnif ,omnes cum uitâtjceu mêbrum pu tridum,Quarc itéra Romaproficifcitur/upplicitcradmittiadofcula pedSPon/ tificis,gratiamqî ÔC mifcricordiâ petitjceu feruus qui grauiter deliquit.âdomino fuo.PolIicetur Imperator le fadurû quicquid imperaucrit Pôtifex. Mirum cft, quâ iniqua peticrint pontifîctj àCxfarc fie humiliato : Nihil cnim illi reliquerSt, a folum nomen, Magni erant in Germania tumultas,dum Czfar fuit in Italia » Fadioforû colleda multitude uaftabat multa monafteriaSC alia facerdotû colic gta.L^ibus nail us erat locus,qui potuit plus plura fibi arrogabat. Erat^ plane mifer Germanix hoc tëpore ftatus, populo in uarias amp;nbsp;difeordantes partes diui fo.Cum aSt tarn iniqua à Cxlare^xigerct Papa nihil^ fupplicâdo proficerct Cat far,côfugit uim armorum,iratuscpomnia diripiêda militi côccdit. Potitus urbe, eijeit Papam,aliumcp incius loco fubftitult.lntcrca epifeopi ôd Principes in Ger mania moliuturaducrfus Henricum quicquid poITunt,multos quierantàpartc Cxfaris alienabant ab co uarqs modis.Saxones excitant ut contra Imperatorcm armis fumptis cogèrent quoqp qui nolebant rebcllarc. Henricus igitur utcun^ copofitis In Latio rebus,celerrime redit In Germaniam,ducit^ copias in Saxo nes,quibusc5côgrcflusuiciteospugnacruêta, Côponitœrcsut potuit difficul täte infelicitate ftatus return GermanicorG/urfumtß In Itali âproficifcif.Pon tifexhoftis Cxfaris Intereadum Impcr.abfultconiunxeratfiblfoclos inter lt;wo$ prxcipui erant dux Apulix amp;nbsp;dux Câpanix. Sed Henricus fugato Papa exRo/ ma, abfolutionem accipit à Potifice quern Ipfe elcgerat, amp;nbsp;nominauerat Grego rium odauum. HocPontifice cÔfîrmato,amp; Romanorum fide! comendato,per Italiam pœnas fumpfit de omnibus ciultatibus quxaduerfg parti adhxrebant,to to(^Latio pacato fubiedo fibi fiC Pontifici fuo,rcucrtitur in Germania. Non diu poft,Henricus $. Moguntiam obfidionc circGieptam premit,utnc(^ infcrri net^efferrl quic$ potoeriqtum per Rhenum, turn pet terram. Moguntino cpI/ (copo
-ocr page 181-t I B E R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X vV ti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t4gt;
^opo 8^ ürbî aüxilium laturi Saxones cogebant copias. Vbi hoc fignifîcatS cft HenricOjCÔfcribit plures milites in AKàtio Ô6 apud Rauracorû Bafileam, Princi Pcs Germanix utrofep ad pacem hortati funt,amp; Henrico pcrfuafcrunt,ut rem to ^3m componendam crederetimperi) Principibus arbitris.Conuentus PrincipS Rcneralis Herbipoli habêdus eft decretus.In eo conuentu corn unis pax eft con/ fiituta,utlt;5uicgd in his Germanixfeditionibus amp;nbsp;partis motibus effet adêptum Ucl ecclefiafticis uel fecularibuSjid cui($ redderet.Si quf côtentio de iure «ncede fctjUt ilia fine mora iudicaret apod iudices,quos côftitucbant Principes. Legei^ grauê pœnâ ftatuebâttemerelitigâti.Raptorcs et fadionû autores ubicC^ in im perio deprehenderentur,àmagiftratibus primum c medio tolkndos decerne/ oant. Quod uero attinctad excômunicationcm Romany ledi relinquebât Prin Cipes, In hoc côuentu redierunt Germanix Principes cum Imperatore in gratiâ« Cxfar enim fatis expertus fe folum aduerfus tot nô poffe pcriequifuâfcntentiâ, Ceditjmaluiti^ de iure fuo côcedercjquâomnia mifcere,amp; muItS fanguinê effun lt;ïcre, quod uidebat neceflàriô futurs, fi uellet pfeuerare in fuo propofito, quod utile ÔC falutare alioquiiudicabatimpcrio. Vuormatixftatim poftnuncconuen turn fuit allUS de fiabilienda pace inter Principes,concordia enim poft totfàdio num calamitates omnibus cordifuit, Ibi à pontificqs legatis quorum auroritati
poteftati fnbiecitfe propter pace, eftabfolutus ÔC in finû Romanx ecclefix ceptus Henricus 5. cum omnibus qui cum ipfo excômnnicati erant. Quid autc conceffèrit Romanx fedi per hxc uerba Imperatoris intelligimus,qux ad literatn fie habet : Ego Henricus dei gratia RomanorS Imper. Auguftus pro amore dei amp;fandx Rom.ccclefix,amp;dominiPapx Calliftr(namhicrcceptusàRom,etat, Br Gregorius 8.eiedus,quê Imperator fccerat PapâJÔC pro remedio animx meg dimitto deo 8C iandis eius apoftolis Petro ÔT Paulo, fandag catholicxeccleiîf, omriê inuefturâ per annulum amp;nbsp;baculum,amp; concedo in omnibus ecrlefrjs fieri eledionê amp;nbsp;libéra confecrationê poffeffiones ÔT regalia B. Petri qüx â principio huius difeordiç uf^ ad diem hodiernS fiue tépore patris mei,fiue etiâ meo ablata funt,qux habco eidê iàndxRom.ccciefixrenituo, quxâutê non habeo, uticfti tuantur fideliter iuuabo,pofleffîoncs etiâomniû aliârSecclelîarû amp;. principû,ÔC aliorStam clericorS nbsp;laicorumcôfilio PrincipS, qux habeo rèddâ,quxnonha
bco,ut reddanf fideliter iuuabo et do uerâ pace Callifto fandat^Ro.eccIefiXjôC otnnib.gin parteipfius runt,uel fuerSt,ct in quibus fanda Rom.cccl.auxiliS po ftulauerit fideliter iuuabo.TlIam refignationis forma Calliftus accepit,fed manu Imperatoris fubfcriptâ Sc figillo côfirmatâ. Côtrâ uero Pont.fe queep obligauû Cxfariinhacforma: Ego Calliftusfcruusferuorumdeidiledo filio Hcrico dei, gratia RomanorS Imperatori Augufto. CÔccdo cledionc epifeoporS amp;nbsp;abba/ cutn Tcutonicl regni qui ad regnS pertinêt in prgfentia tua fieri abftp fimonia «liqua uiolcntia,ut fi qua inter partes difeordia emerferit Metropolitani amp;nbsp;côpro Uincialium concilio ucl iudicio fanion* parti aflènfum fîC auxiliû prgbeas,eledüs autê regalia per feeptrS à te recipiat,exceptis omibus qux ad Ro.ccclefiâ pertine re nofcunt,ÔC qux ex qs iure tibi debet faciat,ex alrj s uero partibus imperq confc Cratus infra fcx mêles regalia g feeptrS à te recipiat,de qbus uero nifi querimoniâ feceris,fecundum officq meidebitS auxiliS preftabo, dc^ tibi ueram pacem Omnibus qui in parte tua funt oel fuerunt tempore huius difeordix. Data anno nu.nono Calend.Odobr. Hxobligationcs Imperatoris Pontificis in ma/ ximapopuli corona ante urbem Vuormatix in cam poiuxta RhenS Icdxfurir, amp;nbsp;panbus datx,hoc autem fadum eft,ut quàm plurimi effent teftes.Pofthûc alte rum conuentu habuit Babenbergx ubidemuneribus PontifîciRom.mittendis tftadû.Nam ImperatordeclarareuoloitanimSfuûergaRom.PonLquarelega ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r } toa
-ocr page 182-l50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN» CHRONIC
tos Romanos regahbus muneribus donatos'dimifît. Poft hjcOtho epiTcopÜï Babcnbergcnfis eccIcfixjUir non uulgariter rdigiont dedituSj mißt Pomerano/ rum genei uicarium fuum uirum piëta te óf facundia prxftantê, utapudillos apo ftulatu fungeretur^nam adhuc nihil de Chrifto audierât,hoc prxdicante Chriftia nam religionêaffumplèrunt,óf operibus fidem teftatifunt« OthoneFriftngenfl teftCjVangioneshoctêporedefecerntab Imperatore, SC eius fuburbanauillam^ in qua ixpeiè obledari iblebatjdeftruxerut,Sgt;Cexpulerunt quos fciebant Cxfarl ftudere.Quï^circa urbêamp;inurbehabebatfibiuendicauerSt,Quâobcaufam Cxfarcôtradis coptfs urbem eorûobfeditjôf cumperproditorêquempiâfciret horâ qua ciues eruptmi eflent, fuos clam ita difponit, ut obftrudis portis milite, reditus fugientibus no pateret, qoare magna ciuinm cxdes fit, plurimi capiStur, pauciffimi elabant fuga, capti altj alijs mebris mutilati, plurimi oculis orbati di/ mittStur in urbê,quo Çedaculo ciues in magiftratus defedionis autores fxuirc inceperuntjitacg difeordia in urbe ortajôf clade magna accepta,petunt pace,qua conle'cuti funt,magna pecunia data^ nee fine libertatis mediocre iadura ♦ Poft banc urbem fubiugatam Imperator urbes in Rheni ripis fitas inferioris Germa nix,in ordinem redegit,qua re confeda omnino ex animi fententia apud urbem Traiedum Pentecoften celebraturus in morbu letaleincidit, ubi fenfitnullam fpem uitxrelidâcôuocat fuos proceres amp;nbsp;Melchtildem uxorê fuâ,quid uelitde facul tatibus fuis poft morte fieri indicat,teftaméta côftituit,de impertj rebus con fulit.Infîgnia regia ÔC coronâ imperiale dédit côferuanda diligêter, in arce muni tiflfma Hamerftein,Qux poftquam omnia compos rationis qs quibus plurimS fidei habuit,commifit,fundus fato cft,anno domini 11x5, Imperq anno 15, Spiras delatum cadaaer regali pompa fepultam eft»
DE GERMANIS
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER DECIHVSSEPTIMVS.
Enricus nullam reliquitprolem,fuerunt illiexfororeHagna nepotes Fridericus dux Sueuix ôf Côradu s dux Frâcix Orien/ lis.Poft huius igitur Imperatoris m ortem fine cûdatione Pringt; cipesimperq conueniuntMoguntix,ibicum multimalisarti/ bus ambirent imperium, incorrupta Principum eledorum in/ ___________ tegritas quatuor regni optimates defignat ( tefte Gotfredo Vilt; terbienfQFridericn fcilicet ducem Sueuorum,Lotharium ducem Saxonix,Lu/t/ poldum Marchionem Auftrip.ô^ Car olumFlâdrix comité. Ex his quatuor deft gnatis quem potifîimum digèrent aliquot dies deliberarunt, tandem tarnen Lo tharius côcordi fentêtia eledus cft,uir humanitatis amator,fortis^ animo. Mul. tos male habuit quod non de progenie Henrici quinti quilpiâ eledus erat, prac/ cipue uero qui erant de illius genere contemptum grauiter ferebant.Qpare Lo/ tharius ab illis fibi periculum fore facile intelligens,nihil omifit quicquidad mi/ nuendos eos facere putauit, Fridericus ôf Côradus Henrici quinti nepotes mul ta côtra Lothariû machina« funt: ôf alqs quot^ caufas fîduciâ rebellâdi dederôr, Quapropter Lotharius «mens illos,primû nô armis debellâdos, fed excômani/ cationib.deterrêdos cenfuit,idcircoexcÔmunica«funtab HonorioPapa.Ilfinl liil mutati excômunicatione g potius magis irrita«', contrahSt copias,Conradu» créât à Friderico fratre amp;nbsp;alqs quibufdâ rex, fadus rex ftatim cû copijs magnisquot; uerfus Româ uertit figna,in itinere omia fuo nomini fubtjcit. Mediolani ab epif. coronatus eft corona ferrea. Multa liberalitate «fus cft in ttinçre,omnia recept«/
rum
-ocr page 183-t I B E R XV*
rum fp era Ulf ubifubijccretfibi ïtaliam. Cum in Italia impenfis (cduxitcm'm cum magnum exercitü amp;^ largitionibus quam facultates ferebant maioribus ex^ uauftus totus efTetj amp;nbsp;fimul audiret LothariQ Imperatorcm Sucuiam ôC 1 ranco-» uiam hoftiliter uaftarejn Germania redit,côiunëiurus lè co fratrel ridcricOjUe/ rUm ubi attigit patria defpcratis rebus fuis, cum Lothariofœdus facit, depofitacp regia appellatione fuis côtentus uixit. VlmamuixexpugnarepotuitLotharius, râta côftantia ÔC fide eines urbê dcfendcrût,obfedifle eâ diu accipimusjiuburbia inccndiflè,tandêarietibusaltjslt;^machinarôgeneribusmuros diruifle,amp;multiz tudine militû obrUiflè oppidanorum paucitatem .Verum poft mortem Lotharîj Conradus Imperator cam urbem propter fingularé uirtutê dC conftantiâ aman» magnificentius xdifîcari iulfit nbsp;nbsp;antea fucrat, priuilegtjs ôi. agri latitudihé,uillis,
monafterifs eam egregic donauit ôi. ornauit. Qua: omnia hodie polîîdêt V Imei» fts féliciter audîa ÔC in maius prouedla.Nec mirum tam profpcrè crefeere Si tant diudurarcqua:tamlaudabilemoriginemhabuerût, Annodomini 1141. Henri eus Auftria: duxmagnG excrcitû per Germaniâ confcripfit, QC aduerfum Vnga/ rorum regem Geifam duxit.Rex Gcifaaduêtu Germanorâcognito,omncsnt Vngaria qui bello per actatê corporisue uires idonei uidebantur.ex qs elegit ciref terodo milia quos iudicauit robore corporis ,amp; animi uirtute praftantifiîmcs, reliquis quo® in certas partes diuifis,mi(ïtcj; per longas uiarô ambages qui à terz gohoftéproncifcentêimpedirêtultimûagmencarpendomifitôdad latus parte,' qui quoc^ côftituta hora aggrederentur hoftê, quâ per fignS indicaturû fe prxdi *it,ij)icrcx cum reliquo exercitu inplanicie expedat hoftcm,f3dis in campe cæ cis fofttSjöif acutiftîmis ferramêtis impleuit eas foflàs.Tot infidtjs in hoftê inftru âisjiuflit domi manere ecclefiarû miniftros omnes SC orâdo deû propitiu redde rc patria-,necÖcederethoftidiripendas miferorû facultates^adefletqjfua cupiêriz bus rucri,nôaliéna rapere, Id^clerus fedulodienodufcp fecit. Illiigirur quicrât miftiad deuorandS hoftê appropinquantê, cum ucncrûc in eum locû ad queni tnifti erant,hoftê fequuntur carpuntcjjeximpcdimêtis quxdâ, ôf eos qui aliqua caufa impeditiab exercitn procul aberantjOec^ potueruntconfequi Germanos qui expeditis itineribus plurimô anteceflerât, multo nimirfi profedi lôgioribus itineribus,^ rex ituros iudicabat, fed cum uêtum eßet ad fumen queddâ quod erattranfitu difficile propter impeditas ripas magis^aquxaltitudinê, confecutl funt Vngari Germanos fed cquitatu tantû,necç enim pedites aderant. CJfi He A* rici copiarum pars traniiflet,pars adhuchxreretin citerioreripa, eqoifatus uero Henrici longius proceffiflèt, Vngari équités magnâ mukitudinem intcrfccerûtr Neep enim opponcrc fchoftibus potuerunt oncribus graues oppreflî ex impro Uifo. itaeß qui nô fuga clapfi funqoccifi aut capti funt ornes,8C magna pars comz meatus uenit in poteftatem Vngarorom.Miiitadillos qui erant poft hoftê miflî rexnûciosiufli tcgadflumen caftramunire ut fi qui ex Germania fequcrêtur,int pedirent, nam fama crat multô maiorê mukitudinem primis auxilio miflam ucz nircjfed nemo ueniebat, nec tarnen inutile erat côfîlium de caftris à tergo hoftiS municndis,nam cômeatom qui ex Germania fequebaturintcrcipiebât.Rcx igi tor Hcnricum in caftris fub dio pofitis expedat, habens infidias à latere abfcongt; diras. V bi appropinquauit cum Germanis Henricus, opponit caftra Vngaris, R ex ftatuit fe continere in caftris, cundandotp tardius hoftem potius fine fuora fanguinCjquàm cito non fine fuorum cede uincere, feiebatenim hoftes ncqj haz bere,nec^ polTe fequi cômeatum.Cum igitur Henricus uiderct fe in magnis difz fieukatibus conftitutumjdiligentcrcircumfpicitan regis caftra expugnari pofz fint, cùmcpuidet nullam fpemcducit fuosaciequcinftruda conatur procederc ad diripiendos agros hoftiles, fed rex id quoque prxuiderat futurum foflîs carcis
- -
!
-ocr page 184-152 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A N. CHRONIC..
fadi's fn éa agn regtonc per quam fafptcabatur profedurû hoftê, quarc ubi uengt; tum eftadcxcas foflàs mittitequitatum rcxfuum qui hoftem abeûtem adorian/ turquo magis properer, fif in foflàs incidatj'dcp accidit,nam \ ngaris equitibus appropinquantibus,ardius coniungant fe, alius^ aliS trudit,amp; temper ad pro/ grediendum propellit, quifcç enim dum cauere uulc in tanta multitudine neipiê primus equitibus cxpoiitus fit,incrcdibilceft quanta promoueritcxercitus,nc/ que enimconfiftere cum uult poteft, ita fruftra damant qui in primo agminein folîàs detruduntur. Equitum uero quocp primum impetum non fufferêtes ma/ gis in foflàs incidunt, ex qoibus fe expedite non potentes à fuis profternuntur. Hoc cum rex in caftris animaduerteret educit omnes quos fecû habuit,6if Henri cum infugam agit,multis Germanorum millibus occifis.Henricus cum paucis reuertiturin Auftriâfuam. Galliæecclefia illis temporibusmultahabcbatcutn Germanorôdi,flênfientia,Innocêtius Pontifex Romaexpulfus,ritus amp;cercmo nias earum côpofuit,fretus Principum fauore.Quod Innocenttj ecclefix pacific candy ftudium,SC religionis amor omnes Principes ei bcneuolos reddidit, cft^ «lliLothariusreftitutionem pollicitus. QuaieLotharius Principibusecdefiafti/ cis Qé fecularibus adiuuantibus, magnas contrahens copias iter in Italiam parac utreftituatlnnocentiûin pontificatû. In itinerenufquam propter ullam caufan» moratus cito cum PontificeucnitLothariusRomam,excepta^ ( quia habuerut magnum Germanorû exercitum)honorifîce funt à Romanis, latuit enim ncfcio ubi antipapa. Romy igf tur omnibus ordinatiSjLoihariocçgloriflimèàPontifice Jnnocentio corona imperialiexornaco,paratur reditus in Germaniam, initinc/ reigituromnia in Latio pro fua uolûtate ordinat CafarôC redit in Germaniamî Babenbergaqj fua familia uiuit,illictß caufas grauiores omnes impertj iudicat,ô^ côponitdilcordantia. Babenbergam adLotharium ucnifletradunt B. Bernhar/ dum Claryuallenfem, ut reconciJiaret illi Fridericum amp;nbsp;ConradS Henrici 5. ne/ potes, quos Imperator in gratiam recepit, motus precibus Sâtfli uiri Bernhardi.
1 tac^ per Germaniam pace f orente,nullis pala'm difeordâtibus,parat expedino^ nemin Polonos,qui rebellabâtjamp;S tributum debitum darerecufabât.Poloniuc* ro bellum timetes Imperatori obuiam mittuntducem fuum cum magnismunc ribus, quem occurrentem in Saxonia ad fe admittere noluir,nifi tributum prius perfolueret.quod duodecim annis non foluebant,debebant autc fmgulis annis quingentas libras. Prxtcreaiurarentfe obtemperaturos imperioin perpetuam. Hxcomnia duxfecit,8C prxterea dona dédit magna. Attain huncmodûpacen» fecitcum Polonis. Étineadem expediiioneregem Daciy imperio fubiccitfola nominis autoritäre. Et ab V ngarorum rege munera maxima eodem tempore Im peratoraccepit. Hxc dum ad leptentrionem à Cyfaregeruntur.Roma antipapa rurfum erigit fe aduerfus Innoc entiQ,fiunt^ uehementes Roma motus,populo in fadiones diuifo, Innocentius mittit legatos in Germaniam ad Lothari6,cx/ ponit rem ordine quid Roma a' difeeflu eius adum fit.Rogat per cômunem pa/ cemecclefiy,utquàm primô rébus confulat,in Italiam quàmocyflîmeuoletjn/ dies enim aduerfariorum uires crefcercjcofcßin uulgus fpargere deCïlàrcmen/ dacia,efleoccupatum in Germania,Principesbellumaduerfuseum pararCjOi/ hil prafidiireliquum ineoefle,deftitutumcnimubic}îamicis amp;nbsp;foctjs. Hacubi Lothariusaudiuit, felctfîiflimorû militûcopias parat, maioresillis quasantcaia Italiam duxerat.duciteas per uallem Tridentinâin Italiam,in itinereCremonen fes ÔC Mediolanenfes occurrunt Cafari obuiam,perunt utricç a teros auxiliû.Nam diu inter fe bellum geflerunt, Imperator audifis utrito clt; eau fapercognita, Cremonenfescondemn3uit,ô(' imperauitutimpenfas amp;onmia damna Mediolancnfibus reftituât, Legaci ubihanclmperatoris Germanicôtra ■ fefententiatn
-ocr page 185-t i B E R XVit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151
fentèntiam domum retuIcrGt,Crefnoncnfcs urbem mnnirejpraefidia ubi öpuä ^•dcbatur difponerejtacpfcLotharïo oppo^nercconâtur. Imperator eor« agro» caftella depopulatus urbc prêtent, uenùcç Papiam, cuius urbis ciucs magna pecunia gratiam imperatoris cmerunt, iurarunt^ in leges cius, Acmilienfes QC ^ononienfes quo($ occurront oblatis muncribus gratia pacem petunt5p€ra/ gfauittotam Italia omnes ciuitatesin deditionem accipiens.In Câpaniaamp;Apu *lt;anonmediocritcrlaborauit,cum Rogerio prxlijs aliquot dimicanSjSc eum fu perans amp;nbsp;fugiente ufcp in Calabriam pare cxercitus perfeqaens. Omnia autem ubic^ fubdit fibiLotharius^dCccclefix reftituit quxRogerius rapucrat. Apulia yiro forti fummo amico fuo Rainaldo tradit Cxfar, ultra mare fugato Rogerio» Antipapa intcrea teporis moritur,Romanicp uno oregt;corde autê ininimCjlnno Pentium agnofeebant Pontificem. Quarc Imperator,Italia imperio fubieóa,Slt; ^ontifice in IocSrcftituto,in Germania reuertitur. Eccein innere non procul à T^ridento letaliter xgrotarecepit, amp;nbsp;in ruftico tugurio in monte hxrête moritur, ännoregnifui u. Cuius morte audita Italifadionibusamp;feditionibus , magno Jfalix malOjOtnnia cofundunt. Rogerius rurfum cotradts in Sicilia coptjs, pu Jiam rccipereconaturjfed uidus à Rainaldo (cuiLotharius Germanos milites difeed^s reliquerat) fugitinSiciliam.Sed non diu poft Rainaldo uita defundo, l^ogerius reuerfus Apuliam recepit omnibus nobilibus Apulix ucl occifis uel gt;n exilium ciecitjhinc feipfum Sicilix regê nominauit, Et à Pontifice Innocêtio exigit belli impenfasjprxterea multa mala illi facit. Anno domini ii58.exeeflit e uiuis Lotharius à cuius morte ftatim Conradus dux Sueuoru in couen tu prin/ cipum cligitur ad imperiuapud Cofluentiam, Omnes Principes in hoc eligen/ do unanimes fuerunt.prxter Saxones Sgt;C Henricum Bauarixducem, cui cogno men fuit Superbus. Hêricus enim duxBauariçcum haberetimperialia infignia, quxmoriens Lotharius illi potiftïmûcômifèrat, quoniâ gener erat Lothari],fibi imperium iuftius deberi arbitrabatur. Reftftebat igitur ÖC contradicebatilli eie/ diont CöradusigiturBabêbergæcomitiacelebrauitprimaimperrjfui,adquç Saxones ueneruntÖC mortui Lotharq uxorcum eis,petieruntcpquçdâab Impe tore,nomine uidux, quxSaxonibus amp;nbsp;uidux Coradus, quiaxqua uidebantur, cöceffltjhoc modo gratiam amp;nbsp;pacem Saxones cofecuti funt. Boioariorum dux Henricus illa comitia defpiciens non ucnit quan^ uocatus, Sgt;C expedabätur ab eoimperialesfafces.Pofthuncconuentû.aliumindixitjRatifponxcelebrâdum præcipuè propter Hëricum Bauarû rcbellem, V ocatus igitur eft Ratilponâaddi tis minis nifi ueniat.Henricus Principû côfenfum,6ë fimul Saxonû cû Conrado Concordia fiC reconciliationem intelligês.imperialia infignia Ratifponam mictit, nimirum coronam,lanceam amp;nbsp;crucem. Simul mittitfuos oratores,fed tam aptè dicerenon potuereutpotuerint Henrico placare Imperator?. Qiiem CÔradiin feanimû animaduertens Henricus cognométo Superbus, in Germania nihil ui dens quod contra Imperatorê pro fe faciat,uertit fe in Vngariâ 00 Italiam,quare ad Rogeriû mittit legatos, ÔÔ adhortatur clam ut ftrenue pergat Rogerius nihil egens ftimulo fans enim fponte currebat.Multos iam amicos imperij,in ter quo» erat Robertus dux Capux ex Italia expulerat, qui omnes ad Conradum uenien tes auxiliu pctebant,Sed Coradus ueritus neSuperbus aliquid in Germania no ui moliretur,non aufus eft excedere Germania,qux quomodo in eû effet affeda nondum plencfcire poterat.Conrado enim perfuafum crat,nouo Principt nihil clTecontemncndum quantumuis leue. Innocentiuscumdiu Imperatorem fru/ lira expedaflet. P omxamp; perrcliqua Italia collcdis coptjs proficifeitur in Apu liam aduerfusRogertj furorcs,fedcumnô fan's peritos militariS rerum duces,0d exercitum ex quibuslibet obuijs leuibus ociofis nebulonibus haberet, prxlio ui
u dus
-ocr page 186-1^4' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. chronic;
dus eft,Sc Papa cümcardinalibas SCepifeopis qui'expeditionecam feejuebanfi captus eft aRogerio. Porrorex Rogerius obi cognoutt PapxôCcardinaliûinge nium nônihil,liberosdimifit8CreuerêtercomitatosRomâdeduxit.Qpaineos beneficentia liberalitate cofecutus eft id quod fperarat nempe Potiftx comu ni cardinaliQconfenfu cum in rege unxit coronauit, appdlauii^eum regê Si cilix.Rogerius igitur ut ftabile eflet regno fuum, Conrado negotium ubicunep fieri poflet faciendS iudicauit. Quare Guclfonc SC Henrico duces Bauart» adiu tos pecunia côtra Conrado concitauit. Rex quoeç Vngarorum Conrado Imp* minus potente optans,omnemtß occafionê eum minuendi captans, poft^ audi uitBauarorû duces eius hoftes eflè,adhortatus eftcos,clam^ pecunia S)i rei mil* taris foriiflimos uiros mifit illis jfimul côfilia eum aggrediendi dat.Rex enim ille Vngarorum erat uir incôparabili prudentia iri bellicis rebus» Et fîmul polHcetuf maiora auxilia,fi bellô ferio ÔC forticonftanticp animo gerant, Rogeriusinterea non ceflat in Italia fuum regnô propagarelatius SC ftabilireomnibus modis. Et ciuitates optimales^ Italix de imperio partim blandimêtis, partim donis, partim minis abducereôC abfterrere.Etiam apud Innocentiû Pont, effecit Rogerius, ut ïmperatorê Conradum multis rationibus impedirct.Conradus hxc intellig^ns, hoftiû confilia non côtemnenda iudicauit,fed primum contra eundum.Com paratis igitur coptjs maximis, ducit contra Guelfonê, qui cum fuis coptjs eratirt minori Rhctia,non longe à caftro Flochberg, Conradus magnâ militum multi tudinem habuit ex Sueuia,amp;ex illis agris qui nûcfunt HeluetiorS, 6C ex HercP nia fylua.Dux Bauaria Italos et Bauaros in fuo habuit excrcitu» Vtertj ergo cô/ fiius uirtute foorô milit5,congredtuntur. Sed Guelfonis actes impetu Conradi perturbata eft ftatim poft coitionem prima. Quare in pedes fc conijciêtes diflîpa tifugiôtin montes. îpfequoeç Guelfomontiûfylueftriûlatebris uitadebuit.Ma gna multitudo capta eft in eo prxlio ex Italis SC Bauaris, Guelfo iterS breue poft tempus fuasrecollegitcopias,aduerfusquem Côradus mittitfiliôfoumHenri cum iuuenem bellicis laudibus cum quouis ueterô cÔferendum, Hic Henricus cam hofte conflixit nôprocul ab oppido Vuin^erg,eum{Ç uicit 6C fogauit.Hoc oppidum poft prxliûobfidione ad deditionê redaâ:um,conccflît Henricus Con radifilius (alq ConradSipfum in obfidendo oppido adfuiflefcribunQmatronis SC uirginibus,proptcrgratiâ,fauoremSC amorê erga muliebrcmfexum,utque'' cuncp humeris portare poflènt liceret efferre, quxnegleClo muliebri mundo SC preciofiori fuppelleClili,maritos fuos humeris impofitos extuleruntfecû. Ethaec induftria côiugalis^ amor Principi toticp excrcitui admirationi 8(. uolûtatifuit. His bellis confe(ftis,amp; ducibus Bauarorû fraeftis, Conradus cogit Hcrbipoli co micia Principum,ubi Henrici ducatumaltjs tradit.profcripto Henrico. HenrP eus ad amicos fuosin Saxoniam fe contulit ÔCexpofuit eis fortunas fuas. Quo/ rum auxilio uehemeter afflixiteos quibusCxfardederatducatûBauariXjSCcS iam eftet recuperandx ditionis fpes,morbo corripitur Henricus pauciscß diebus aegrotus obit. Poft morte paths filius cut quoep nomen erat Henricus, bellum, Saxonibus adiuuâtibus,a' pâtre inceptû,profequitur, Adfuittç quoeß Guclpho patruus illi,fed poft multâcxdem, obpaupertatêàpropofito coadifuntdefifte/ re.MuIta his temporibus feribunturapparuiflein Germania pafflmjacies arma/ torum inftrudx, gladtj in acre, armati per aëra non aliter atque per terram gra/ dientes, miftàs célébrantes facerdotes ÔC miniftrantes afigeli,etcetera. Q.u»cum à uero abhorrcant,mulicrcularumcp delyramenta fen fabulx, quibus pucri terte/ rifolent,ftnt,nondicam.VtadImperatorem Conradum rcdeamus.Hft Conra dus Germaniâpatriam fuamimpenfifltme'dilexit.Multis egregôsxdificqs exor nauit.Norinbergam uvbem non Gerraanig modo, fed etiam totius Eoropx imo
-ocr page 187-t I B E Pi XVIL
órbis terrarum ornamêtum,htc Côradus auxitxdjficqs, înRitatîs 8i priuiîcgijs, debetcp illa ciu iras magnâfui parte huic Imperatori.Monafteriû^ illic ad S. Egiz diû fändauit. Vias^ drca eam urbc undicp latrodnibus obfeflam tutas reddidit. Anno ànatiuitate domini iix6. die Mercurtj in hcbdomada fefti Pcntccoftes per totam ferè Germaniâ pruinx frigore perierût arborei frudus, 6C fruges, uitcs cS fertilifltmû omnia pollicerent annum.Frumêtarexfrnges erantin flore, tenerriz mus in uitibus abundabat humor,quibus caufîseftfadû,utexpo(îtiilîmafrigo fi fuerint.Poft gelu hoc mox 16. Calen, lulij imbres fecuti funt tanti ut aluei tor/ rentum amp;nbsp;fluminScapereaquam non potucrint,amp;exundationefrumentum pabulû plurimû perierit. Totat^ea xßas pluuiofa fuit,qux caufa fuit ut apes pe/ nè omnes per Germaniâ perierint, Autumno proximo uaria morborum gene/ fa fecuta funt. Circa uel ante hxc tempora Bernam Friburgum in minori Bur gundia xdifîcauit dux Sueuix Bertoldus de Zeringen, quixdificauitetiam ar/ cem Brifaci,cx qua Burgundiam bello diuturno afhixit, Leguntur igitur in por ta hi uerfus iniculpti:
HancduxBertoldus portam ftruxiflenotatur;
Ex qua propria fraude Burguhdia depopulatur,
Quan$ quo tempore hic Bertholdus uixeritnori côcordes fcribunt,ncc ego au fim quic^ aflèrere. HicBertoldus cam parua equitû manu fxpeincurfionem in Burgundiâ fecit,retulit^ magnâ prxdâ. Belli caufa erat quod dudBurgûdixcô/ milerat filium inftitucndum in militari difciplina, que dux Burgundiæ tradauit côtümeliolîuSjBertoIdus igitur reuocat filium domû,S^ coptjs in Bernenfiû Fri burgcnfiû^ agro confcriptis,dudt cas in Burgundiâ, cui duxBurgôdix feoppo nit.CumCç utrin^ aliquâdiu leuioribus prxiqs pugnalTentjtandêBertoldus, c3 in ea rcgionis parte illi oinia eflènt infefta,BrifacQ fe recepit, illius munitionibus fretus bellum diu gerit cû Burgundionibus. Hancfamiliâ deZeringen peruetu ftam amplâjSC diuitcmfiiifle teftant uetera dus monumêta qux adhuc hodieui funtur per Germaniâ. Ruthardusde Zeringen Aliàtix Princeps fundauit mo/ naftertum Gengenbach, fîC alia magna qüxdâmonafteria, ôlt;f donarûtecclefias multas per Alfattânon aulgaribusmuncribüs, Bezelinus amp;nbsp;Gebifo fratres ex familia ill3,inceperunt perfeccrunt monafteriû monialiô in Sultzberg ubi fe/ pultifunt. Gebhardus ex ea familia epifcopus Conftantien.fundauit monafte rium S.Petri Conftantiæ.Suntalia multa uirorum amp;nbsp;mulierû huius familix no/ mina,qux multis locis paflîm per ccclefias legunt lapidibus munumctorum in/ fcripta. Teftâturt^ infcriptiones illx pluf^ odingcntos harte familiâ durauifle. Quodrarum eft,propterea mihiuifum cft notabile. Oportet enim bonxcôftitu tionis corporis fuifle illam familiâ,qux tam diu durare potuit.Bonam^ conftitu tionem boni quocß mores fecuti funt neceflàrio. Sicut necelïè eft malam corpo ris teperiem malos ctiâ animi mores fequi.Etfi nô ignoré elfe benedidionem do mini, fed dominus fokt per huiufmodi media benedicere. His temporibus fuit côuentusPrincipûccdcfiafticorum ô^fcculariumMoguntix in quo eft tradia/ tum de dodlri na SC mor um probitatc uiris probatis in monaftcria conftituendis, qui iuuêtutem nobilium potiflïmum(quos beneinft/tutos ÔC homanitateimbu/ tos utileeft multisjmoribus 8C dilciplinisinftituerét.Ncc fcre'ex nobilibus quif/ quam erat qui non in monaftcrijs educarctur. Hinc uirgines caftx 6C modeftiflï mxnuptui dabant in timoré dominieducatx. Turcx ÔC Saraceni in Afia Chri/ ftianos afflixerunt milcrrimè,Quos miferatus Ludouicus rcx GalÜarum cofcri bitcoptas,comparat^ omnia bello ncccflaria, 6C in Afiamnauigatanno domi/ tii»46. ConradusquocçRomanorurcxaPontifteeSCPrincipibus reliqaisro gatus 8C adhortatus cftad eamexpeditionem fuas uires prxcipnxcx Germania u 2 conférât»
-ocr page 188-«ERMAN. C HR O N I Ci
Conférât Quare coparariscxercito Si apparatu omni ad tam longîn^^âexpedi* ttonem ncceflarqs uerno têpore per Bauariâ Si AuftriâjSC VngarorS fines pro/ fedus eftjin magnis xftaris caloribus peruenit Conftantinopohm eu toto cxerci tu incolumt priter paucos aeftus impatientiores in itinere au t mortuos^autaegro tantes rehdos. Hic eft cum omnibus fuis omni honoreexceptus ab Côftantinopolitano Emanuele, Quo cum multa de imperio, multa^ de Turcis contulit,amp; adiutus ab co cômeatUj nauibus Si nantis in Syria per mare uenit Ce/’ cundisuêtis.PofteaIconeum,gua:eftLycaonigMctropoIiSjapplicuitjhadcnus quocunque ucnerunt ufi funt felicibus facceiribusjamp; omni humanitate excepti funtà régions incolis. Imperator Conftantinopolitanusuiarû duces dederatno ftris,qoi noftros per deuia duxeruntj ab Iconic femper pollicentes breui uentu/ ros in regioncm omni ^encrc frugum Si pabulorû plenam, noftri fequebantur longis itincribus, cum^penèomnem côfumpfiflênt cômeatum, node clam ex caftris fubduxerût fe duces.Qua caufa ignorât ,fu3 ne malitia^an mandate Ema nuelis fui domini, an pecunia corrupt! à Saracenis, an propterea quodexigno/ rantia feduxerint le amp;nbsp;noftros, Si cum noftros uiderent nullum habere commea tum,amp; idcircoq^ irafei timuerint fibi, dubiû eft, quanquâ tam bonos uiros fuifle narrant,uttotusexcrcitus ferènihilpeiusfufpicatusfit^ quod ignorantiaerra«* rint,amp;: nullum finemfciuifte uix.Luce igiturorta,duces nuf^ apparent, Impera tor conuocat Principcs,confulant quid in tanta difficultatc faciendû fit,pars cen febat progrediendûjalij côlulunt redeundS.Quod fieri non potuit,autenim bre uius inueniendum iter ad homines, ubi inueniant alimenta fibi Si iumentis,aut moriendû,tam logo itineri enim ad redeundS qux habcbâtalimêta reliqua non fufFiciebät. Vicit igttur fenrentia corS qui iudicabant nbsp;primû iter arripiendS Si
procedendû,forte enim breuius iter elle. Cû igitur aliquantulSprocefliftent, illis qui in primo agminefueruntobuiam Turcorû équités ucnicbât,qui noftros la/ ceflêbant freticelcritatefuorû cquorum. Noftrigaudebant fe uidere homines, quan^ hofteseflènt, fie enim aliqua^esaliquomodoapparebatfamecôfum/ ptis.ïgitur hoftes fecuti fugientes ceu fideles itineris duces, côlpexcrunt magna rum copiarum hoftiliû acicm aduerfus fe uenire. Quare noftrifamc dcbilitati $ primû mori aut aidorcs hoftium caftris potiri cupiebât, Inftruunt igitur utcûcç acicm,in locorû magna iniquitate, Si quan^ uiderent propter famem fe nôdiu pofle prxlq labores ferre. Ventu eft igitur adpugnâ, diui^ pugnarunt utric^ forti ter. lamcp hoftes aliquot paflus cefferSt, noftri uero famcdenciêtes non fan's in/ ftâter infecuti funt quâobrcm rurfum côftiterunt hoftes, Si debilitatis noftrorS uiribus,opprimûtur multitudine T urcor6,nec tarnen fugx fe commilèrunt,fccl omnino defedi omni corporis robore, animi ta^mê uigorepugnâtes cadSt. Vbi Conradus Imper, uidetomnes tracidari,nullamcß fpem uidoriac prorfus rclidâ, hortatur ut paulatim pedê refcrant,fed nihilominus hoftem repellant ccdétes,ut non to tus exercitus delcat.Supcrerat auté uix media cxercitus pars. Hoftes infc cuti funt eos ferè miliare,in srditum locû fie paulatim peruenerût noftri unde faci le hoftem repulerunt,loci freti opportunitatc. Circa crepufeolum igitur muniût leuiter loc6,nam benè non poterât, deerant enim uires,ct deerât inftrumcnta ad fodiendû.Eanodeequos aliquotmadaruntamp;comederût,quibusuehemcnter opus habuiflent ad uehendos uulneratos Si alioqui debiles.Per totâ earn node clamaruntad dominadeum, utnoninfînérelinqueretpopulû fuum.PerueiK/ runtautë fequentibus diebos non procul à Nicca ubi quidam cibos inuenerût, Subfequcntê igitur côftituuntexpcdare LudouicS regem Gallorum, nam bre/ ui adfuturû fperabant. Rex igitur Galliarû Côftantinopoli non minori honore quâ Côradus eft exceptus Si dedudus à Emanuele Imperatore Grçcorum. Vbi
fiiBithyniani
-ocr page 189-t I B ER, XV It. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15^
înBithyniam perucftit rumor ad ilium perfertur Imperatorem Conradff eicerd^ turn fuum pene'cotS amififîè, Hic Ludouicus rex exanimatus eft dolore pariter metu^nam non minus coftdebat Conradi coptjs fuis, conat cauere nec hxc, fama in exercitû fuum perueniat,fed nullis uinculis potuit cotinere fama malum Ccyftime crefcens. Vbi exercitus GallorS,dc clade Côradi aodiuerûtjftatim ani »ïii deiedi funt. Multis uero de reditu in patriâ confultantibus, rex properare ÔC Acum Côradireliqutjs coiungcre ftatuit. Igitur Ludouicus paucis poft diebus perucnitadcaftra Imperatoris, Germani,uilis Gallisjcfpirât, Galli uero exerci/ tus GermanorS calamitate ob oculospofttafpiritus amittunt« Imperator amp;nbsp;rex X-udouicus diligenter cofiltjs comunibus dcliberâtquidfaciendûfîtjpofitçlon/ gas difputationes tandé cÔftituunt Ephefum unàproftcifci,quôubi peruenerût. Imperator fiue faftu Gallorû non ferre uolens,fîue propter paucitatê fuorû/iuc Quod paruccnfuitregqs coptjs territisconfîdendS,cumfuisrcda reuertit Con?* ftantinopolim. Vbi opprcftus hyeme manere aliquot mêfes cogitur, nei$ enim per hybernû codum uentis turbatu nauigare poterant.Rex uero GalliarQ Lphez fum relinqoês peruenitad Venâdrum flumen, quod trâfire noftros prohibebâï, Turci, quare ad fluminis illius aada hxfit per aliquot dies exercitus rcgius, ucrS quot idie alacriores rcddcbant Chriftianl, cupiebât ultro^ poftulabât milites hoftem aggredi.Nam ripx fluminis nÔerâteiufmodi ut magnopereaut noftros impedirêt ,authoftes iuuarct.Ludouicus igit clam per deuia mittit,qui alio loco conentur trâfire, qui repulfi ab hoftibus redeunt ad exercitû, amp;nbsp;affirmât proptcC paucitatê non potuilTe fe pertrâfire,quod fi plures fuiffèntpaulô,nullam diff icul tatemfuiffèintrâfitu.Quarecum texuideretinlongitudinêaliquotmiliarium^ prxfidtjs hoftiS ripas muniras,diuidit exercitû in aliquot partes, quas fimuiat fè in diuerfis locis tranfmittere uclle quo hoftes minus perfeuerarent coniundi iti uno loco. Difeedûtigitur noftri,tan$ qoidam afcêdentes in fuperioribus locis, quidâdefcendêtes in inferioribus locis uelintpertrâfireflumê,boftcs igitur nihil ■liud confilij fubeflê putantes, cum ÖC antea idem facere conati fucrunc noftri,dl mittunt in omnes partes fuos, noftri autem ut pracceptum illis a'rege erat, uelo/-lociflîmè reucrtantur,ô(f regem tranfeuntem feqauntur, fiC planche omnia ordi nataerantjUtnon difeefliflè fedprarcedentibus tantumprimum locumdediflc uideri polfènr, nam una acics fada cftantequam primi ad hoftes ucnerint. Hoz ftes uero quo iuflià ducibus fuerantireprofediexpedanthoftem.Tandemfc/ ro fineordine concurrunt,cum primiiameffentca:fl uel fugerent. Efttphoc, Ludouici confiliofadum utffnefuorum magna iadura inftnitam hoftium mul titudinem occiderit, amp;nbsp;magnam prxdam adeptus Ixtus cum hilari exexcitu Ion/ gius pergit. Magnas terror ab hoc prxlio inuafft omnes earum regionem inha/ bitatores. Omnia igitur finenegotio capiuntjmagnam omnium rerum copiant ubiej inueniunt. Sed dum illi geftientes uidores indulgent genio, hoftes colli/ gunt magno ftudio uires, ÔC occafionem opportunitatemue captant, qua ulci/ fcanturfe amp;nbsp;focos fiC aras tueantur « Noftris igitur iter facientibas per montent fineordine, hoftes à latere in uerticemontis irruentes in noftros diuiduntillos, quipratccITerantab illis qui fcquebantur,itaque hoftes,noftris paucis in fummi/ tatemotis facile uidis, facile exfuperioribus locis,in noftros fub oneribus pref/ fos tela S)C lapides mittunt. Pugna fit magna, Chriftianis diuifi utrinc^ in hoftes impetum faciêtibus,T urcis magnos lapides deuoluetibus.Magnus noftrorum numerus cadit.Nox dirimit pugna. Silente node noftri qui in extremo agmine fucrant,reuertutur rurfum ad montis radices, Qi circuitu itineris longo iungune ft illis qui fuperarant montem, Magnam cladem in pratlio acceperunt Galli, 8C
u i comeatus ‘
-ocr page 190-158' - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A NÎ CHRONIC.
cômcatus ^utïcqucbatur fequi no potcrat^quarc famcsjnon parua afBixït cxerd tum. Tandem poft longa itinera amp;nbsp;magnas difficultates,Satiliâ peruencrSi qua urbs eft fubieda' Impcratori CôftâtinopolitanoJA ciuibus eius urbis noftri ad/ iuti nauigant ad ports S.SymeoniSjUbi aliquot dies moratus eft,ut feflos recrea ret^Sd ulneratis adhiberetcuram. Ineo portuOccurrit regiFrancorS Raimûdu» Antiochia rex,cum donis 0^ reuerenter exceptum ducitfecum Antiochiani. Pe titcß RaimSdus à re^e Ludouico ut aliquot urbes adqcere fuo principatui poflet uirtute GailorumJednegatLudouicusullamcaufam tarn magnâeliequçeum reuocari a propofito poflet,Hierofolymâ enim omnino fe profedurum. Qparc Antiochia difeedens Hierufalc petit L udouicus cum exercitu. De his omnibus qua acciderfitrcgi Gal lorum poft difeeflnm fuum audiuit Côradus Imperator quihybernaratjUt diximus, Cóftantinopoli,quarchycmetranfada cóftituitpr** terepotius Hterofolymâ ciuitatê dei,^ domS cum ignominia redire, Quamob rem nauigat redo curiu ad portum Aconenfem QC poftea,ut in longiflimo itinc re brcuisfitu,Hicrofolymâpernenit,effanditautê Imperator! Conrado feobuiä uniuerlaciuitas HteruIalê,Rex clerus, populustp deinceps ibant, ÓC intrododoi eft in Sandam ciuitatê, Pauculis poft diebus nunciat aduenire Ludouicus rex. Cui obuiâ miferunt patriarchs cum clero,rex in ciuitatê manfit,hoctç fadum eft ut declararet Côradus Ludouico maior, Introduxerunt ergo magnifiée regen» GallorS.Vbiigitur loca fanda uifitarunt rex amp;nbsp;Imperator, duce regcHierofoly mitano SC patriarcha, conuenerunt de rebus regni Hierofolymitani confulturi, quo ftabilirent qua: infirmiora uidebâtur,SCadi}cerent alia.CÓmuni autêcófilio ftatuunt DamafeS urbem obfiderc, qux urbe potentia fua multü Hierofolymi» nis nocuit. Ea urbs eft fita in planicie, habettj exilé agr n, fed cukura induftrisef fit fertilifflmus. Neep enim tam infelicisingehtj terra reperit ullajquxfton frodS fuö proférâtficolatur, SC feraturfeminibusquaenonrecufatnaturafoIi.Coptj# igitur iundis tres reges Hierolblymitanus, Imperator dC GalliarS rexad Dam» fcum iter faciStper monté LibanS, ubitp ad urbis Damafcenae moenia ueniunt, muninntcaftra multis locis,quo indudât oppidanos.Cum primS noftri acceflc runt T urci ante urbêin hortis macertjs amp;nbsp;denfis arboribus munitis fe côtincbâl^ noftros hinc repellere conâtes, ne propias ad ciuitatê caftra admouerent,amp;l fan« nó nullius negotq fuit illinc deturbare amp;nbsp;intra mcvnia cogere, fagittis eih in no^ ftros iaculantes damnS dederunt nó paruS,fed noftrorum uirtus hortos,oppidgt; nis in urbê cöpulfis, occupauit igitur muniêdis dum noftri occupant eruptiont fada T urci in noftros magno impetu ruât, fed multis occifis in urbem rcpellóf. Sed breui poft têpore iterS erumpêtes repullfi funt» Poftquâ ucro in ea parte ur/ bem uidebât expugnabilê,altera urbis pars crédita eft minus firma,quare per flu men noftri traduxerunt exercitum.Quod ubi fadSeftex loei natura potuerunt oppidani noftros prohibere ( occupatis prioribus noftrorS ftatiuis ) ab aquatioz ne QC commeatu.Quâ ob rem fruftra aliquoties conati expugnare urbê tandem fitini Sc famem diutius ferre non potêtes,neceflario obfidionê foluunt, SC Hieru falem repetSt. Coradas igitur primu utile eflè iudicans redire ad imperió,ue/ ritus nelongtor abfentia aliquid domi malipareret, Quareeóparatis nouis quiz bufdâ SC uetcribus reparatis nauigtjs credit fe itineri nomine domini, Non mul/ to poftfcquitureumLudouicusrex,fed initinereincidit in clalTem Saraceno/ rum Scab illis capitur.Eodem forte tempore Rogerius de quofupra',Saracenos mari SC terra füperauit. Regê Tuneftj eo anno uicit.SC illi pacem conçut pro/ pterpromiflum ingens tributum ,cumcp Rogerius per maria ubiqjclafleu^or liber uagaretur, incidit difponente maris, terrx ÔC coeli domino in da flem Tur/ carum qux habebat captum Ludouicum regem Gallorum, nauali igitur pugM
-ocr page 191-t IBER XVIf.
eftjUincit P ogcn'us,dafîîs tofa hoftiutn uem'tin tnaniis Rogcrif, règeni Ludouküuiuum libérât magno cumgaudfo. Atq? hoc mode redit tâdempcft multa djfcriminaamp;' multos laboresdomum Ludouicusrex.Côrado ueroineo reditu,quod feiam,nihil grauius accidit.In Germania ubi u? nit,f urauit diligcn-* terea quy ad religioncm dC communem pacem fpetftantjdifcordias heminu ant bitiolorum ftultas côpofuit,ecdefias ornauit amp;nbsp;fundauit nouas, fed hyc fruftra fieri nifi fint in ecdefijs perfonx uitae fandiiate infignesjquibus nihil cordi qii'm oratio gloria dei fit, quiq; fafium huius mundi uanitatem efle intclligât. Non diu uero poft reditum in Germania,cœpit laborare n.orbo Côradus,quo quotl die ingrauefcété tandem obtjtdiem, amp;nbsp;regalibus adhibitis ritibus fcpultus eft in monafterio Lorch in Sueuia.Infcriptio fepulchriadhuc illiclegitur.Mortwus «ft anno imperijdecimo quinto» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“
DE GERMANIS
LIBER DEC1MVSOCTAVS»
Tatim poft Conradi mortem, multis imperium ambientibus^ Sgt;C innouare multa cupientibus, eledores Principes Francofor diaccoueniunt, ÖC eligunr poft multam dcliberationem Sueuix dneem Conradi tertij nepotem exfratreFridcrico,FnderitUin primum,qui cognominatus eft Barbarofla, Et quanquam mul tianhelarent ad imperium donis^Romac öl'in Genraniaclan culumagerent, tamêhiecocordibusomnium Pnncipum fuffragrseftelcdus. Poft eledionem Aquiigrani coronam imperialem accepiijinconucntuumuiqi fiatus fccularis 8^ ecdeftaftici Principum plurimorumcx Italia, Gallia ôt Ger/ mania. Etundicpexlongioribusnationibus ftatimlegadones cum muneribus ueneruntmultac. Erant tempore eledionis huius Principis in Germania omnia tiilia,uino ad extinguendam calcem utebantur bono,frumêti non minor crat co pia.lnhac^rcrum copia pax erat,ne ufquâ graflàbatur peftis.Eo tepore in coHc grs monachorum amp;nbsp;monialium iuuétus educabatur ad bonam frugem.Quan/ qoam aliorum Principum formam non dcfcribcrcfoleam i reuiscupiens cfle,ra men non poiTum mihi têperare utnonhuios uiri corporis formaatiingam,paii ciftimis tamê. Corpore mediocris habitusamp;ftaturae fuit,fronte hilari,fereno uul tu oculis fplendentibusjfeuc ritatem coniundam cum comitate in facie toty^rae fe ttilitLibet hic aicribere quoniam non inélégantes mihi uidentur,uerfus Guit theri Ligurinidehocimperatoreficcanentisï Nobilitate uiget,claro^ hinc fanguine regesi Inde duces contingit auos,facundia dulcis, Forma,animusqt fagax,manus impigra,folcrs Confiltjsjbello^ ferox ÔC pace modeftus» Mente ieneXjXtate puer,prudentia rerum, Certusamor,robuftafides,conftantia mentiSj Necfrangenda mails,nee fuftollenda fecundis Laudis amans,largitor opum,crudelibus atrox,;
Tranquillus placidis,ferus indomitusepfuperbiSj Supplicibusfacilis,iuftispius,afperiniquis, Fortis ad inftantes cafus prudenscp futuri PrsEteriti^ memor/ocijs bonus,impius hoftU - ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Huk
-ocr page 192-iöO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
Huic Impcratorl quantu debcat Germania pridican' fan's no poteft, iitinâ qui* bus rerûhabenpregendac cômtfl^funtc' êpla illaobocoloshaberét Jienodc^, Stanm poft acccptam coronam b^^ersburgi Danorû rexrcgiamcoronâdema/ nu CaEfarisaccepKjôCimpen'oiurauitfefutürum fidelem,Multos conuentusi'n mulnslociscelebrauit, in quibus omnibus nullireiftudereeftinuêtusunquâÇ publias commodis ftudere.Quare initio imperij ftatim meruit nome patris pa/ irix. Gallia diflîdebat uchemenier, fed r-ridcricus Imperator earn côpofoit. £rat magna diftènfio inter Henricum ducem Saxonix, SC Hcnricum Luipoldi Mar/ chionis Auftrix fratréjUtercç enim Noricum ducatum fibi arrogabat,utcic^alle/ gauitius S)C caufas in fpeciem faltem probables. Hanc litem Cxfar dirimere eu/ piens magnoperelabcrauit. In fuperioribus eft didû qua caufa Côradus Impe/ rator Hcnricû Superbum repulerit à ducatu Bauarix. Eum autem ducatum Lui poldo Marchionis Auftrix filio côtulitjhic Luipoldus admodû adolefcens mor tuus,rcliquitducatum Hêrico fratri fuo. Hac fuite aufa magnorum motuum in regionibus Norici ducatus,Sueuix6t Bauariafjcxfi^ funt multi cam obeaufam» Fridericus Imperator muka rentauit,quibus componeret remeed diu nihil pro/ ficere pótuic,ita odio occaluerant perttnaces animi. Tandern adhibitis Germa/ nix Principibus omnibus hac ratione pacem intereos ftatuit. Ducatum Boio^/ riorü HenricodeSaxonia reddidit.nam hxreditarioiureadeüpertincbat qucni parentes amp;nbsp;auus eius pofiedcrant.Henrici uero Auftriaci animü alio modo pla/ cäre conatur, cum enim ante Marchionis titulum tantummodo haberet, appel/ lateû Auftriçducêjquarchic Hennens nomme Marchionis in ducis titnios mil tato, alter Henricus uero ducatu Bauarixeotentus deponitiram, Hxcdifcordia prüderer perlmperatoris induftriäfedat3,Guelfo fraterHenriei ducis Saxonias palam coram Principibus conqueritur fe iniufte negligCÄ; fuis facultatibus pri/ uatum.Cui patrocinatur dux Bauarix Henricus Germanus frater eius. Frideri eus rex Rom.cupiens amp;nbsp;hunc placare,conrulit illi Marchiam T ufeix, ducatum Spoleti Sc principatum Sardinix. Hi frarres Guelfo SC Henricus dux Bauarix Fueruntauunculiimperatoris 1 rideriei,quxconfanguiniras caufafuitpotiftima propçnliadcosiuuâdos animi. Hoc enim peculiare hic Princepshabuitjquod omnibus uiribus Sé ftudio fuos euexit, SC beneficijs affècit, fed, quod laudabilc eft,non quoquo modo, nam nufquam iniufte deprehenditurj quêquam ex fuis iuuafle per opprelfionem alioruni. Eratillifrater Conradus quem PalatinGco/ mitem Rheni iecit^uitadefunClo HermannocomitePalatinohxredenulIoreli/ (ftoad quem iure perucniret Palatinatus. Hic Conradus Imperatoris frater Hel delbcrgam oppidum SC arcem xdificädo ampliauit SC decorauit, ante cum enim nihil illic erat nomine memorabili dignum.Libérer enim eo loco habitauit.CoI/ ' legium facerdotu in NeuuenburgiuxtaHeidelbcrgam, mutauitin monafteriu monialiumjSC annuos reditus auxit. Caufa mutationis hxc fuit in oppidouoluit doceri Sc inftitui pueros, aliaej; ha*' ebat uirorS monaftcria in quibus inftituebaii turpueri ingenui. Hoc autem ucluit efle fcholam pucllarum ingenuarS, ubiin pudicitia ad timorem domini SC fandam maritorö, pcftnuptiasjobediétiapuel Ix inftituebantur. Crcdidit enim 1'eculum quod tnm erat,8C aliquot quppoftan/ ternerat, nullam magis falutarem rem unquam inftitutam quam tales ad utrüq^ fexum ludi inftituti,hoc eft monaftcria, tx quibus prodibüt tot caftxadmaritos uirgines,qax fadxmatronxfuam prolem educabantad modum quo ipfat étant educatx,autdomi,autin monaftcria, traditam. Ex illisfcholisprodibätiuucncs modeftia SCtimoredominfhumanitatcqtprxditi. Nccpcratullusnobiliumqui fnos non tradiderit inftituendos in has fcholaSjUbi cr?nt prxceptores uaeätes le/ dioni Sc orationi ÔC leiunijs, Quam aliam caufam putas elfe tarn bonorß Prinz cipum
-ocr page 193-t I B É R XVI T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iffÉ
«pum 8«f modeRiflîmx nobilitatis,qui fucrut per aliquot fcculaf Nemo fcrèà Ca tolo Magno Pnncipumfuitjqui non in monaftertjs educatus fitapuero. Côfer priores Nerones adillos Principes de quibus partim iam didû eftjpartim dice«* cemus in iequêtibus.Etfîullum féculum eHèt futurû, quod omen deus auertat, quod inftitutionc illam fanflâ iuuentutis, religionê côtemneret, fuo magno uialofiC infelicitatcefiètuifurôinhumanitatêamp;impietatéomniû hominûà ma *imo ufcp àd minimum, amp;nbsp;nulla efletuiciflîtodinaria afFedio humanitatisfutu«* fa. Quale feculum uidentur minari futurum facrx literx, cum prxdicunt charita tem nullam aliquando in hominum cordibus futuram.Quarc qui timcnt demi/ num,amp;^ non cxuerût omncm humanitatê, huiufmodi fcholas augeât,fuis facuh fatibus in cas collatis.Vtfint uero boni in eis uiri qui feruiât domino,quibus reli gionis uerum ftudiû,amor proximi,bona litcrarum ftudia cordi fint, curandum fflenon ncgo ÔC dominum orandum ut raies raittat, Et in fuperioribus didum fft. Principes optimos hoc fummo femper ftudio curaflè. Erat Fridcrico Impe tatOriuxorfilia Marchionis de V^ogfperg,quam illicofanguinitatis nomine te/ fie Abbate Vrfpergcnfi,haberenô potuit,quare repudiauiteam.Anfuerintalig quod quidam putant, caufxnefcio. Duxitpoft diuortium aliâ filiam Rainaldi Burgundixcomitis,qua'peperitilliHcnricum,FridericumjConradum,Philip/ pum,ÔC Othonem, Fridericus in Germania omnibus diipofitis féliciter, pace^ inter omnes fïrmatajconfcribitexercitum, comparatisqj omnibus adproftrdio/ nemneceflarijs,uerfusItaliammouetcaftraA bicumcoptjs Italiâattigitueniûc iIliobuiamMcdiolanêfcs,petuntpriuiiegiaquxdam,petunt^Cumxamp;Laudac dominium,magnam pecuniam promittunt,amp;: cauiàs quur petantaddunt, Sed cum apud Imperatorem xquum ôd iuftû cflèt pecunia preciofius,non potuit in/ duci ut adimeret iftis,illis adderet, Mediolanenfes igitur non ferebant xquo ani/ mo,quod negauit illis id quod petebât,uolentes autem ab urbe fua quâ longifli/ me Impcratorc cum excrcitu iter facere, per diffîcilia deuia circumduxerût cum per tres côtinuos dies, tandê intclledo eorom confilio, amp;nbsp;forraflîs aliquid peius metuenS3redapc«t,contraMediolanenfiumcôfiliumamp;uoluntatem,MedioIa/ num,cu£p urbi appropinquaflet,pro iufto precio exercitui necefiària petir,quod cum negarent, iratus CxfarRofatum caftrum eorum egregium, quod habebat fupra quingêtos in prxfidio armatos,capitSC incendio cÔfumittotû, omnem agri eorum regionem peruaßat,ufcß ad urbis portas. Nec mediocris timor in ur tcfuit,ne cxpugnarer urbem, multas prxterdidum caftrum, eorum arces deie/ cit,nominatim uero Gailardam, Trccam,6C Minimam deftruunt ferro amp;nbsp;ignc* Per^ Padum Rumen cxercitu tradudo Curam uaftât urbem jAftam incêdunt, Dertonem obfidcnt SC capiunt, urbem prarfidijs 6C loci natura munitiflîma,Pa/ pienfcs alioromiaduradamnoi$dodi,Imperatoriobuiam ueniuntôC fefua^ omnia cÔmcndant, cum magna rcuerétia coronatum in urbem ducunt,aliquot dies illic commoratus offices eorum obledatus eft.Difcedens ill inc per Longo bardiam,Romaniam,T ufeiam SC Sutrium Romç appropinquauit,ibi Pontifex Romanus cum fuis cardinalibus,epifcopis toteeß clero occurrit lmperatori,offc rens illi primumeoronationem imperialem^ confccrationem. Deinde agit eau fam fuâ aduerfus Romanos,quiintulerât illi iniurias, deqj rebus ecclefiafticis SC Fepub. Rom.muki CollocutiperueniuntRomam. InBafijica diuiPetriimpo/ nit imperialem corona Fridcrico Pontifex in magna hominum frequentia .Ro/ mani uero eonati funtexercitum GcrmanicQlmperatoris eximprouifooppri/ mere, quare per portam Adriani crumpunt magna uiolentia SC impetu in Ger/ manosjquibus para» Germant' opponunt fe, 8C occifa magna eorum m u kitu d t ne,magnaetiam capta fugât . QuiconatusRomanorum poftquammaleceflit
X paccm^
-ocr page 194-iâi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A N* CHRONIC
pacem petiere 5C gratiam ab Imperatorc ÔC Pontifîçç,quam afljßciit(funt,amp;f red/ diti funt tilts capti. Omnibus tgttiir Romadifpontis amp;nbsp;PontifîçtfubieÆsjFridc rtcus Germantam petere conlh'tuirjfed per aliam Ifalix uiam domum profedus eft,tJt quibus fcilicet Italias regtonibus erantadhuc rebelles. Spoictum igitur ur/ bem rebellantêSCmultafcditiofècontra maieftatê Cæfariâconantem cepituiôC folo xquauit,quo exemple reliquarû multxterrttXjfponte ueniuntjobtempera/ rurasfeimperio promittunrquxomnes gratiâ Imperatorts conlècutaffunt,tatn enim fact lis ÔC benign as in fubiedos Sgt;C officium racientes ,quàm feuerus in fu/ perboSjSC feditiofos fuit. Vbi uenit ufiç ad môtis Falerni anguftias,dtffîcilia tran litu itinera, cxercitus pars tranfieratmontem, Albcricus Veronæ Princeps occu patclaufuras montis,amp;prxcludituiam Imperatori.Pctiti^pecunia ab Impcrato re.alioqtiiminaturnon paiïùrum trâfireeum per montem, ÔC fi maior cxercitus pars montem fuperarat fiC Imperatori côiungi non potuit, tarnen Imperatoruir magni amini nô modo pecuniam dare recufauit,fed ncc dignitatis fuseputautt la troncm per legatos alloqui.Qttare Othonem Palatinum de Vuitilifpach cum le dtfitmis expedttis militibus mittit per alias uias difficilimas, dudortbus locorS gnariSjqut per prçrupta mentis reptando fupra heffes confcenderunt,ôô in tnfc riore mentis parte expcdabatFridcricus Cçfar .lllt igif Germant in uertice mon tis cum magne clamorc amp;nbsp;anime inuaduntlatrones ëé magnâearu parte prxci/ pitâtjpartim trucidâtes, partjrn uiuos quofdâ capiût.Fugit ntes currût tn manus Imperatoris. Itatç expedite itinerc pergit Imperator in Germaniâper Tridenti/ nam uallê. In Germania excipitur magno omniû gaudio, ignibus ubicç in caffl/ pis,collibus ÔC montibus incenfis. Veniût ex longinquts nationibus legaticum muneribus amicitiâ Si pace cmentes. Imperator nihil aliud agit,quam ut fiat tn/ terChriftianos Concordia,amp; fibiquamplurimos bénéfices deuinciat. Bo'émo rum ducem eb fingulares bont Prtneipis dotes coronat in regem. Polonorum duxfèedus fiC,fidem Imperatori nonferuans, oincitur,ó^ fubtugum mfttitur,co giturts tributum dare maius quam antea un^. Hxc dum in Germania à CxCare nunrjtalia tumultuatur amp;nbsp;ièditionibus laborat fupra modS.Roma urbs SC Pon tificeshoftiliterinteftinisodtjs inter ie uitammifcrèagunt. Adrianus Pontifex FridericSexitialitcrodire incipit,quod non ad nutum eius in Italiam cum coptjs Germanorö uenit, quas querelas iniquioretulit Fridericus animo,incepit^nÔ kuiter poteflatcm pontifîciâ côtemnere. Nullum legatum apoftolicQ ferebatirt Germania nifi à fc uocatû.Sacerdotia ipfc incipiebat cÔfcrrc,qu3E iuris pontifîcS Romanorû erant.Nec^ ullum ex Germania Româ irepatiebaturfub formaap/ pellationis. Hoc teftantur literæ Papx amp;nbsp;Imperatoris, qux fie habent.
Adrianus epifeopus feruns feruorû dei Friderico RomanorS Imperatori faluté SC apoflolicâ benedidionê, Lex diuina ficut parentes honorantibus longxuita tem promttttt,ita maledicenttbus patri SC matri fententiâ mortis intendit. Vertta/ tis autê uoce docemur,quia omnts qui feexaltat humiliabitur.Quopropter dtic ôe in domino fili, fuper prudêtia tua non mediocriter admiramur qui B. Petro, SCfandx Romanacecclefiæ non quanta deberes reuerêtiam cxhibcrc uideriSjin literis enim ad nos miflîs nome tuum noftro prxponis,in quo infolcntiac, ne di/ catn arrogantix nota incurris. Quid dicâ de fidelitate B. Petro nobis S te pro/ mifTa SC turata^quomodo eâ obferues, cSab his qui dei funt ÔC filq excelfî ornes, epifeopis uidelicet homagiû rcquirisjfidelitatê exigis,ÔC manus eorû facratas ma nibus tuis innelt;ffts,ct manifefte nobis fadus cÔtrarius cardinalib. a' latere noftro dirc(ftts,non folum ccclcfias,fcd 8C ctuitates regni tui claudts. Refipifee ergo,re/ fipifcCjtibi côfulimus, quia dum à nobis coronam SC confecrationem merueris, duminconcefla captas,necôcçflà perdas nobilitatituztimemus, SCc^ Ad hanc Ponttfîcis
-ocr page 195-LIBER :^VIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6i
Pontifias Romani cpifiolâita refpondit Imperator: Fridericus dtigratia Rom. Imperator fempcr Anguftus Adriano ecdefiæcatholica: Pontifia, omnibus ilK adhxrere quxcepit lefus facere dC docere, Lex iuftidac unicuiqj quod fuû eft re/ ftituitjuon enim parêtibus noftris derogamus,quibus in hoc regno ncftro debi tûexhibemos honoré àquibüs uidelicet progenitoribus noftriSjamp;regni digni tatem fufcepimus ÔC coronam. Nunquid tempore Côftantini Syluefterrcgaüs aliquid habuifle dignofcitur, fed eins pietatis conceffîoné libertés conceflà eft ecclefiae, pax reftituta ÔC. quicquid regalis papatus uefter habere dignofcitur, lar/ gitione Principu obtinet. Vnde cum Romano Pôtifici feribimus iure ex an/ tiquo nomen prxponimus, ad iufticixnormam eidem nobis feribenti conce/ dimus. Reuoluitc annales amp;nbsp;fi ledum negkxiftis quod aflerimus, illic inueni? tur. Ab his autem qux deifunt per adoptionem amp;nbsp;regalia noftra tenent,curho/ magium SC regalia facramenta non exigamus, cum ille nofter ôé uefter inftitu/ tor ab homine rege nihil accipens, fed omnia bona omnibus conferensjqui pro fe Sgt;C Petro cenfum CtTari perfoluitjamp;^ exemplû nobis dédit ut ita faciatis.Docet uos,dicês:Difcitc àme quiamitis fum amp;nbsp;humilis corde. Autigitur regalia nobis dimittant, aut ft hxc utilia iudicauerint, quie dei deo, quae Cxiaris Cxfariperfol liât. Cardinalibus utitß ueftris claufx funt ecclefix amp;nbsp;no patêt ciuitates,quia non uidemus eos prxdicatores fed praEdatores,nô pacis corrobatores,fed pecunixra ptores, no orbis reparatores, fed auri infatiabiles corrofores. Cû auté uideiimus cos,quales requirit ecclefia,portantes paccm,illuminantes patriâ,affîftentes can fxhumiliû in xquitatejneceflarqs eos ftipendqs amp;nbsp;comeatu fuftentare non diffe rernus. HumilitatisautéquxeftcuftosuirtutSamp;manfuetudinisueftrçnômini mam nota incurritis,cum huiufmodi qugftiones religioni non multS coferentes fecularibus perfonis proponitis. Prouideat itaque paternitas ueftra ne dum talia mouet qux indigna ducimus, offendiculum ponat il lis qui uelnt ad imbrem fe/ rotinum ori ueftro aures fuas artigere feftinant,non enim non poffumus refport dere auditis, cum fuperbix deteftabilem beftiam ufe^ ad federn Petri reptafîè ui/ demas,paci ecclefix bene femper prouidentes.Bene femper ualere. Hx funtfcri ptx liters à Pontifice SC Imperatore, qox extant com alibi, turn in ccenobio Hir/ faugienfi diocefis Spirenfis, Dum in hue modum Imperator SC Pontifex odio/ fècommutât uerba, epifeopus Laudenfts in quadam caufa appellauit Romam aduerfus Impcratoris ediâum.Cum uero ipfe epifeopus eflet in itinere Romain uerfus,ab Impcratoris equitibusuiarum cuftodibus uerberatur,capitur, in cu/ ftodiam ducitur ÔC feruatur. Quod ubi Romx nunciatum eft, Pontifex rei indi/ gnitateincredibiliter motus, mittitadlmperatoremquàm primum legatos car/ dinalem 5C cancellarium foum, uiros morum feueritate amp;nbsp;facundia prxftantes. Qui ubi perueneruntad Imperatorem,qui tame fortè Vefontij erat, literas Papte obtulerunt Cxfari, quxerant uehementer libéré ôt^mordaciter feriptx ÔC obiur/ gatorix ita ut mirum in modû offenderint Imperatorem,inter cliqua multa fcri/ ptumin illis fuit hoc: Quia quamois nobis non exxquorcfpoderis,non tarnen nos pœniterct fimaiora quàm acceperis demanibus noftris beneficia fufeepif/ fes,acet. Ncc minus mendaciaSCdurainmandatishabebantlegati, quxbona fide ex Pontificis iuffu Imperatori in os dixerunt omnia. Nec uero aliud minus patientertulit,quam quod inliteris QCorationelegatorum uiua fxpe repeteba/ tur,Pôtifici Fridericum imperialem coronam,SC imperium ipfum debere. Qua/ recum unus legatorum contentiofe ad Imperatorem dixiflèt: Si ergo Impera/ torabapoftolico non habet imperium jaquohabetC Quibusuerbis omnes au txCxfarexprcceresttafuccenfifuntfupramodum,prxcipuèOtho Palatinus
X 2 deVuitlifpaeh,
-ocr page 196-164 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMA«. CHRONIC
de Vuitlifpachjqui gladiutn Imperialem manibus tenebat, euagtnato çnim gla? diolegatum quihxcdixeratpetiturusjamp;à Friderico uixcohibituseft. Reipon/ ditlegatis Cslar ferèin banc ientennamj quam uidemus in fuperius fcripra cpi/ ftola.Admonuiteos offictj apoftolici,exempli Chrifti. Quid interfit inter regem adminiftratorem Reipub.rerum terrenarum, amp;nbsp;huius uitXj SC miniftrum eccle/ (ÎXjmyftcriorumc^ religionis, multis exponit. Apoftolici legati iniurtjs affeâos fequerunturjdefuapoteftateexiurediuinoamp;humanomulta diflerunt,quo lo/ CO quo^ honore deus fuos excipi amp;nbsp;haberi præceperit, quam autoritatem inter homines illis dederit. De clauibus multa,multa item de inferno,6C purgatorioi Admonent prxterea exemplorum Imperatorum ueterum : quomodo reueréter ccclefiafticos tratftarint, quibus eos ornarint donarint qua felicitate amp;nbsp;fuc/ ceffu propterea ufi fint, Imperator iuflîs tacere, abeuntibus praccipit imperiofe, ut uia regia K omam reuertantur, ne quxftom in itinere faciant,fi aliter comper/ turn fucrit,non impune habiturus. Legati Romam reda petunt, ubi illuc perue neruntjRomanoPontifîcienarrâtiramjamp;blafphemiasfficenimuocabanQlm/ peratorisjiniurias fibiillatasjamp;uim fadam querûtur,uixfe mortem euafifle,nul lum fubolcum inhumanius ab ullo agreftilTimo uiliico tradatû unquam. Pon/ tifex zelo accendi, meditari ultionem, cogitare de excommunicaticne ôé anathe matecoepitj qoamobrem frequentem epifeoporum cardinalium fynodum co git,mulra in ea fynodo tradantur contra Cxfarê ,fed difeordant ft ntentix,quid5 exêpla proferebâtjquod Pontifices Romani Impcratores cogerintiuxta fuaslc ges amp;nbsp;uoluntatem uiuere. Quidam contra', proferebantexemplajquod Impera tores urbe Italiam diripuerint amp;nbsp;omnia mifeuerint pro arbitrio, Pontifices^ in exiliûmiferint.Itacp uariantibus fententijsin ca fynodo ftatutûeftnibil.lmpc rator quoq^cÔuocatis Germanix Principibus, queritur,quod Papa Romanus nimium fibi arroget, cupiat^ Impcratorcm obedire,ceu mancipium, pontificijs côftitutionibus quibusiibet, apud Principes multa difputatdefundionibus mi niftrorum ecclefip, de pace ecclefix,SC quid pariat bonos hominû mores.Princi pes Germanix uidentes que tandem finem hxc tragoedia fit habitura, nifi $ pti nium principûFriderici amp;nbsp;Adriani animos irritatos placent.Quâobrem epifeo pum Babenbergenfem cum alqsmagnis uiris ad Pontificem mittuntcum literis amp;mandatis mitioribus ÔC ad fedandas iras accommodatis. Quibus nihil Ponti fex motus eft,pcrtinaciter^in fua perfeuerauit fententia. Quod ubi Imperator rircnûciatum eft,extcplo cum felediflîmis copijsnon magnis autê mittit in lia** ) nbsp;nbsp;liam Othonem Palatinum, qui res in Italia difponat, fè ipfum cum iufto exerci/
tu fubfequuturG minatur Italix,nifi omnes ciuitates obtêperent Othoni. Qûod ubi Pontifex intellexit SC totus cardinaliû ordo, timor inoafit eos,maxime cum uidet ent Italix ciuitates audientes eflè Cxfari. Quare habito confilio mittuntad Cxfarê legatos epifeopos ôd cardinales, qui de cÔcordia agant, quicç nihil aliud loquâtur aut faciant quam quod ad pacem faciat/eorfum uero quofdam Princi pes Germanix rogatper legatos amp;nbsp;lireras PontifeXjUtfeinterponant.Imperatô risiram extinguant. Poft ilia Auguftxeft conftitutus conuentus Principum, ubi côuenerunt eccclefîaftici amp;nbsp;feculares Principes, quorum opera reconciliatÄ funtduoorbis capita, Adrianus ficFridericus. Hxc paxomnibus bonxmengt; tis Principibus gratiffi'mafuit,nam quätum malihinc timedum fuit,nemo pau*» löcordatior non intelligere poterat. Poftquam uero in gratiam redierunt Impe/ rator SC Papa. Italia cepit tumultuari inteftinis odiis,dilcordtjs 5C bellis. Et Mc*» diolanenfes adhuc memores malorum qux illis Imperator in prima in Italia exgt; peditione
-ocr page 197-tl B ß R Xvïlt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iëj
i^cdin’one fcccrat, rcbdlareceperuntjôif alios fibi iunxcrunt rebdiionis fociosj Qui crantLombardixciuitates quxdam opibus 8i uiribus pollentes. Cutnam dd Laudam quxera'nt fidei Impcratoris commilTx deftruxerunt, S)C alia quxdam, Qux Cxfar in eorum agro incendîjs ÔC ferro ante deuaftauerat omnia repararâr^ Cremonenfes qui obtemperabanc Imperator«, necabduciab impenopote/ •■ant, multis modis affligunt Longobardi fiC Mediolanenfcs. Quæcum toléra/ bilianullo modo Imperator iudicaretjContrahit ingentes copias,quas in Italiam duxit,adaduenta eius totaeft territa Italia. Primum Brixiêiès ad deditionê com pull« iunt, Pergens poftea caftramctatus eft iuxta flumen AdduamjUbi ab alte/ fa ripa Longobardx amp;nbsp;Mediolanenfcs hoftcs conuitijs Impcratorcm laceHerül Uerbis ad terrêdos animos ingcnioie couidis, ut «rritarint neminem ex toto ex/ ercitu magis quam Imperatorem.Ccruû ducem inter Leoncs.Leones hoc duce nihil cgregiè faduros. Ceruû fibicauerelocojproditurum propcdiem cxercitû, Itnperatoripfe flumen cûfcledioribus paucis tranfiuit flumen lignea crate ex ar boribus quibuslibet obutjs fada,ÔC cum hoftibus conièrens manus flatim fuga oit, qui ferecipiunt in caftrum proximum, quos Fridcricus cum pâucis fecutus cft ufe^ ad arcem in quam confugerant, fignumq; dédit exercitui, ut totus feque fetur, id quod fadum eft .Illi in caftro obieffi, defperatis rebus fuis, mittunt fup plices ad CxiaremnunciSquioretut uitamdonet omnibus qui in caftro eflent, ôf capiatcaftrum. Csfarnihilillispromittere uoluit,qaarecoadifuntfedaread gratiamj ut loquunturuulgo. Cxfarcaptisdncibusincaftro,amp;milicibusexu/ Os omni militari habitu, cum pueris Ô6 mulieribus pafTus eft nudos abire. Ca/ ftrum militibus diripiendum conccflitj5lt; exurendum. Cxfar hinc difccdens ue nit Melegantiuffl, illic moratus duos dies expedauit fruftra Mediolanenflum nuncios qui pacem peterent. Quare fine cundationelongiore, colledo amp;nbsp;au/ domilitibusItalisexercitu,propcratMediolanum. Ventunrmagnamultitudi nearmatorum obuiam Cxßrihoftilitcr. Cumi^ inter foifasjqux erantinter Cæ/ faremôC Mediolancnfes,conftitiflènt,cxpedarentcp Cxfaristranfîtum, quierat difficilis amp;nbsp;nôfinc certo diferimine copiarum Impcratoris, propter altitudinem SC latitudinem. Cxfar per aliam uiam mittit partem exercitus, neque enim Ion/ gaualdeeratfoftà,intcreaiubetinproximisagris fafciculos faceteex arbuftis, quibus milites complètent foITam. Adfuntigiturquimiifi fuerantalia uia,fimul parati inîjciuntur fafciculi ÔCfie duabus partibus adoriuntur hoftem, qui primS «mpetum nonferens fugitad urbis maeni3,qaos Cremoneniès infecuti funtlon gius quàm Germani,quos cum Mediolanenfcs confpcxeruntfolos, iterum in/ cuntcum illis equeftre prælium, quod anceps permanfit, donee Imperator ad/ currit 6C Germanorum uirtute intra mœnia cogit. Suburbia oinnia incenderôt, Imperator urbem obfîdionc circûdat.Erat extra mœnia turn's alta ad prxfidium «uitatis, qux ubi in poteftatem Cxfaris uenit, urbani defperarunt de rebus fuis, quare mifcricordiam petunt à Cxfare. Nuncti qui ucnerunt fupplices ad Impe/ ratorêex urbe,inter rcliqua quçmodeftiflîmèàhumilimèlocutifunt,dixerun£ fc agnofeere Ixfx maieftatis crimen,non ignorare fe uidere impudentes,qui fpc fent gratiam.Tamcanfosfefuifletctare,quoddeanimi Icnitate Carfarisomnes tammagnificaprxdicent. Foremaiorcm laudem qui tammaftmeritisignofee re potuerit,nihil cflè quod magnopere laudibus ferri ad aftra pofTit, fi quis kui/ terdelinquentibijs culpam condonct. Scorfum aero locuti funt cum Principi/ bus quierât cum CxfareFriderico autoritate pollentes in ea cxpeditione,fcilicet
X 5 cum
-ocr page 198-*66 * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A N» C H R O N t. Cr
cum rcgcBoemorum,Lupoldo Auftrig duce^Othonc Palatino,Rainalde Bàitt bergenfi epifcopo,amp; cum rcliquts uiris quos putarQtapöd Cacfarcmualeregra/ tia ÔC autoritatCj illorum quibufdam muncra cl^m dederunt,!] ergo apud Carfa^ remmueneruntMediolancnfibus granam. lufla eftigituruniuerfaurbis multi/ tudo inermis ad Cacfarem exire, amp;nbsp;fe ad pedes Cxfaris profternere. Itaquefecc runtSCeftillts uita donata. Nam Cxfar in animo habebatomnesadarma habt/ lesöccidere» Fadaeftigiturpax,MedioIanumfubiugatumeft,obfidesdeder6t» Lorigobardpomnes ueniuntpoft Mediolanenfium dedin'onemjmifericordiain petunt, Imperator/ obedientiam promittentes ♦ Imperator totam Italiam fubdi/ tarn in fe fol um refpicere uidens, legibus cauendum putauit ne poft hac tarn leui buscaufis rebellarent, QuarePrincipibus conuocatis fuppliciorumgenerafta tuit in uiolatores pacis^fiC contemptores fummorum magiftratnum ♦ Conftituit quo^ pecuniariammuldlam ineosqui uiolarent fœdus ,nempe urbesmedio/ eres fingulae centum marcas auri perfoluerent.Maiores ducentas.MarcWo quin quagincajComes quadraginta, amp;nbsp;fic ufep ad tres marcas pro cuiufque d gnitatc. amp;nbsp;tacukatibus.Qui tres marcas auri non habcrent,pro magnitudine rebellionis autmorijautuerberibuscardiamp;mitti inexiliumdeberent, Indices quoqoeper ftngulas urbes conftituit.Scribitur àfrifingenfe (qui eo tempore uixit SC prxfen tem in Italiaapud Friderieüfuifle eft prohabile) Jmperatorem magna diligetia a iurifperitis quçfiuiftè quid iuris inciuitates Italia Imperator haberet.Nam çôtra ius ôf xquum nihil ucluitprudens fciensuefacercj perfuafus nihil iniufti durabi leefte pofte, Omnes iureperiti amp;nbsp;Principes ecclefiafticilecularesq^ qui aderant, una concordi fententia adiudicarunt Imperatori. Omnia regalia^ quæ funt mo/ netîcjreloniajucdîigali3jnauigia,off/ciorum dignitatumueconfirmationcsjiudi^ cum,confulum omnitimt^ magiftratuum crcationem,exadiones prgterea quolt; cunque tempore ÔCquotiefcunqueneccftàrixfuntadimperiumdefendendom, aut tuendum, aut augendum. Has leges ÖCconftitutiones per J taliam promup, gandas comifttImperator cancellario Rainaldo amp;Othoni Palatino amp;nbsp;quibuP dam alq s, qui comitati forti militum manu hxc per ciuitates fingulas ordine de/ nunciant, ôt^feruandaimperant. Vbi Mediolanum uenerunt,conuocatisciui/ bus^utfeceruntinalqs ciuitatibuSjConftitutiones imperiales promulgant.Ciucs his,inauditis apud eos,auditis,reclamant,amp;preconem interpellantes no patiun tur diccre,erjciunt ex urbe legatos mox contra Imperatore multa faciunt.Quod fuitplurimarum calamitatumcauia.Nam Pontifex earn Mediolanenfium rebel lionem fouit, amp;nbsp;illud deiurefuo poftquS Imperator decretum promulgauitpcr Italiam, multx prxter Mediolanum urbes rebellare, nouat^ optare uifx funfj omnest^alienatx prorfus funt, Pontifex rurfum quoque difeedit ab Imperato/ ris amicitia,uocatcum iniuftiftimom tyrânum, faeuum,8C inflatum. Legatos Cx fan's Roma ingrediprohibetjOifi' cum uelic ipfe cum fuis cardinalibus, uicem rc/ pendere uolens, nam Ôf Imperator in priore fimultate in Gcrmaniam non ad/ mittebat apoftolicoslegatosjoifiquum placuit, Minatur Potifex nifidefiftatab illis in Italia exadionibuSjfiC imperiofa tyrannide, fe totiorbi declaraturum non Imperatorem efleFridericum,fed dep^rdatorem, Imperator ueritus periculum, ncPapacum Conftantinopolitanoprincipefœdusiniretjprxfertimhoctêporc cum nouo fe imperio decreto 1 talia exafperata eftetjcxcufatfe apud Pontificem uerbis quam leuiftimis, pacem nôeftèrumpendâ,quid hinc maliprouenturSfit • cnarrat,fe paratQ mutareofi erretjfententiam, fapientum iudicio fe cpmmiflurum caufam fuam, Hxc omnia Papa recufat, nec poteft placari, quod cum intellexii Imperator, non eftarbitratusex fuadignitatecflc,plura offerre. Quamobrem
feditionem
-ocr page 199-t I B É R XViit
redûionem Mcdi'olancnfiutn comprimendam eflc iudicauft,ne iIM d/uhus itnpu ftiri alt)s darcnt exemplum amp;nbsp;fiduciam rebellandi, Cumas cum exercuu, eius^ ducs in priftinû ftatum à quo â Mediolanenfibus erant dcturbati. Supra urbetn Cumarum arcem munitimmam icdificauitj in illam przfidium militum Germa/ norû impofuit, Quâ primum uero Imperator difcedit ad alia quxdam côficien/ dajprius quàm aggrederetur urbem Mediolanum,Mediolanenfes ingeniofe fa/ bricatis machinis, tormentorum^ uarijs generibus arcem confregerunt xdifica/ tam apud Cumas, prxfidium militum T eutonicorû captum in cuftodia fcruant. QtiodfadumMediolanêfîumanimos multisaddidit utaufi fintap'értcrebell!» rc,quarefeftinanter Imperatorin Mediolancnièsducitcopias,rura eorôcukiffî/ ma peruaftat,uineta,fègetes,arbufta3arbores omnia fuccidit.O bfîdet urbem Fri dericus cum maiore parte cxercitus,reliquam partem contra alias rebelles urbes mittit.Côtra Cremenfes,quibus fe adiunxerât multi Longobardx amp;nbsp;ait) ex uici/ nia,mifit Rupertû ducê primi loci in toto exercitu, Bafilienfèm cS militibus Baß lienfibus, quos hic Fridericus multos in exercitu habuit, quos^ propter ratâ uir tutem lîngulariter dilexit. Hic Rupertus Bafilicfis ubi uenit cum fignis Cremas qoxfuntualidinîmumoppidumjoccurrûtiniobuiam cum maiore multitudinc armatorum quàm expedarât Germani,in loco çquo concurritur,primo utrincÇ! accefrimepugnatur,multicadunt,oppidani tandem oertuntur infugam,qui fu gientiSnon pcruenerûtredo curfu intra mœnia capti funt omnes aut occiii. Ali quotdiebusobfidentoppidûamp;expugnarenitunturfruftra, tam paucis nullum adoppugnationem apparatum habentibus impoffîbile erat expugnare tam fir/ mam urbem eu mnnitiflîma arce. Quare reuocati ab Imperatore ,ad exercitum redierût. Ad munitiones igitur Mediolanenfium Imperator tempus terens, ned capiendxurbis fpemmagnam habês,fimulatdifceirum,rccedit4in proximam ryluam,mittitucro Papienfes contra Mediolanenfes folos,qui ubicôgrelTt funt cum exercitu ex infîdijs erumpit Cxfar Mediolanenfium magnämultitudinerrt occidit, magnam quoque capit.Nec tarnen poft hoc prxlium humiliati funt Mc diolanenfes ♦ Non ignoro quofdam feribere, quod ÔC uerifimtlius eft, Cxfarent cum maiore parte exercitus alio profedum, partem quâdam exCrcitiis pofuifle in infi'dias. Imperator obfidionem tandem urbis Mediolani foluere efteoadus» Quare Cremas cum toto exercitu repetit. Primum colloquio res ada eft. Impe/ rator iura imperialia quxpromulgata erànt, Ôif propter qux Cremenfes in armis erantjCxigit, Cremenfes munitionibus fuis amp;nbsp;caftro firmiflimo confidentes ne/ gantquicquam talium daturos fe, nec debereargu mentis diiputât. Additeriam illis animum quod Mediolanum cogi nondum potuerat, fîC quod iam olim Lo/ tharius Imper. cS Germanis fruftra diu in obfidione laboraucrat. Imperator Fri/ dericus eorum confidentiam animadaertens magnis conatibus o ppidum cxpii gnare nititur, Altiflîmam ligneam turrim erexit, arietes,machinarum alias fpe/ cics mûris iniecit,foflasfuccifiisarboribus,ac terra impleuit.Obfides quos ab il/ lisanteaadconfirmationem pacis acceperat, qui erantciuitatis Principum filif, ad crates ligneas qux turri erant appenix alligauit, in confpedum propugnato/ rum, amp;nbsp;hoc modo turrim ad arcê propellif,ncc potuit ullQ telû in turrim Germa norûmittijUtnô tangeretuades qui omnes crâceorû liberi.SicenimIperauit Im peratorfeadmoturû turrim quocunqp uellct,necem ullûputauittaminhumanu impiuue elle,qui poflit ferre fuos liberos in côfpedu fuo trucidari.Sed oppidanl indurati telis de caftro miftîs, amp;nbsp;aitjs inftrumentorûgeneribus in ligneâ turrim milfis,ferro igncjcrudeliter côtemnentes naturx 1 eges fuos interfecerunt. Cre menfes uolçntes par pari referre, quofdam captiuos Germanos in xdito loco fu pra maros eredis patibulis fufpenderôt, Germani poft^ hoc uiderunt, fiifpen/ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;derunt
-ocr page 200-gt;
ids nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;german. chronic.
derunt multos captiuos quocp in confpedu oppidanoru.T andern tantis opeMgt; bus ad oppugnationS fadiSjSó mûris deiedis in magna urbis parte,0^ conquaP fan's turribus mceniprS, Crcmenfes defpondent animff,fupplices rogantca qug pacis flint, omnia faduros pollicentur, uitam modo donet Imperator omnibus quiin urbefînt. Imperajprquantnuisexafpcrarantilium,tame timens dominû, mifericordes ÔC mites beatos pracdicantem,donat omnibus uitam,ea tarnen con ditione ut tantu una fimplici uefte induti cu paruulis exirent, re! id is rebus omni bus inarceSC Urbe. Miferabileeratfpedaculum, nudos uiros,nudas matronas cum parjjulis fie de fuis penatibus,Ô^ facultatibns ab ire. Imperator urbçm militi bus diripiendam dediqSC caftrum direptum incendi iufltt oC funditus tolli. Hac dum geritperltaliam Cacfar,Romx fit maxima contra Imperatorem colpiratio, in qua ie aftrinxerûtiuramentis SC facramentis Papa Adrian us, cardinalesôô Si cilix rex Guilielmus multx ciuitates Italias. Excommunicatur igitur Impera/ tor Fridericus cum omnibus fenfiêtibus cum co foeijs. Accidit ante cum Adria/ nus Pontifex excommnnicationem promulgaratapud Anagniâurbem amp;mul tain ImperatoremdiceretjCofiliumi^cum ecclefiafticorum Principibuscapcret de alio Imperatoreelig^do, procederetc^ refrigerandi gratia cQ familiaribos fuis, ucnit ad fontcm,ex quo auidius bibit,haufitt^ mufcam,quac gutturi eius inhatfil ita ut nullis medicorum artifaus extrahi potueritjmortuuseßeftnon fine magno dolore. Abbas Vrfpergenfis hxcfcripfit ante nos, ne quis de fidenoftra dubi/ tet.Nam alt) aliter fcribut, qiix mihi no probabilia funt. Vita defundlo Adriano morn's genere quo dixi,coniurata ilia fadio cardinali5,rcgis Sicilig amp;nbsp;ciuitatuni Lati) ad pontificatumeuexit Rolandum Cancellarium Imperatoris inimicilfi/ mum hoftem.Romanus uèro populus fuis magnis mails quæpropter rebellio/ nes fgpepafluseft à Gernlanis Imperatoribus,digit cardinalem Odaoianûcô/ fenfientibus quibufdam epifeopis ÔC cardinalibns. Sedfadio quaselcgit Rolan/ dum forn'or craqquareeledioncm promulgant,appelIarunt(Çeum Alexâdrum tertium,qui tarnen propter multitudincm populi Romani ab urbe fecederccogi tur,neq5 enim Romani uolebant utproptcr eum iram in urbem euomcret. Ale/ xandro ab urbe expulfo, Vidor, nam ficuocabantOdauianS, occupât fedem pontificiâ padculos dies. Alexander contulerat fe ad regem Sicilix, apud quem magna cardinalium amp;nbsp;cpifeoporS ciuitatumq^ conuentus eft celebratus, in quo conuentu Alexander* inthroni2atus,ita enim Ioquuntur,eft, Alexander uidens fibi opus efle ad poftîdêdum pontificatû Imperatoris autoritâte amp;nbsp;fauorc,quarc legatos ad eum mittit,qui Cxiarem orationum ui fibi conciliant,de^cômunipa ce tradent, polliccantur^ Imperatori Pontificc m imperij dignitatem comenda turn habiturum.F ridericus utrnq^ Pontificem iubetad fc Papiam uenirCjambo rumqj cauia per prudentes 8C fapientes cognita,iufte in re fan da iudicctur. Ale/ Xander non fidens Friderico cuius tarn aperte hoftis femper fuerat, Anagniâ fc cofert.Fridcricus grauiter tulit quod aut abhorrebat à iudicio fapientum a pio/ rum uirorum,autfideieius non credebat Alexander.Mifi'tad eum legatos Impe rator,fiC imperatilli ut ueniatadPaprenfem iynodum.Inilla Icgationenominat Imperator eum non Papam,fed cardinalem. Qux res cômouitnon mediocriter A!exandrum,quarefuperbins refpondet Imperatori, dicens Romanum Ponti ficem ànemine iudicari deberc. Vidor uero uocatus ab Imperatore Papiam ue nit,quem lynodus Papienfis uno omnium conftnfuPapamdec!arat,amp; Cxfar Papamfalutat, ôifequum eius,exmaiorumore,perurbemdeduxit. HuneVi/-dorem F ridericus mittitin Germaniam,ubiab omnibus PontifexMatdmusfii lutatus ÔChabitus eft. Quas ob caufas Alexander Fridericym cum fuo Pontiff/ ce excommunicat. Fridericus uero à fuoPontiffee abfolutus non curat an»the
ma
-ocr page 201-Liber xv iiß
hia Alcxandri. Alexander fibi criam lunxerat Philippum regem FrancorG.Ro/ •nanis uero diflîdentibus ab Alexandre,quod metuebant Imperatorem,Roma dcceditin Galliâfccôferens,concih'o^tn Claro montehabitoanathemata mit/ titinImperatoremSCOdauianumfeu ViAorcm. Qiiae fulmina I-ridericus ni^ hil ucritus.domatin Italia paHim rebelles urbcs,fuo Pontifîci VitSori iurareco/ giturbes ecclefixRomanxfabiedas.Bellum non facile histemponbus gerit Im perator in Italia, magnxcumaduerfartjs pugnxcômittuntur,inqûibus tarnen plerifcp Gcrmani uidores difcedût,non tarnenline fuorS fuanguine multo.Ca pit multas urbes per Latiû,ex quibus quafdâ diripiendas militibus tradinMedioi ianenfes fuperbiunt, fuam urbem inuidam putantes,nihil omittQt quod iudica/ te poteftimperatorem irritate. Quamobrem circumuallauit Mediolanum,amp;f€/ mel in animo fixum habet nô foluere obfidionê fe uelle nifi urbs ueniat in pote/ ftatê fuâ, earn obfidionê aliquod annis duraflè feribût, multos côflidus ante ur/ bem cum urbanis habuere Germani,multa in ea obfidionê Mediolancnfes per/ lulerunt.Nullum animal tam immundû habetur quod non comederint. Ad ex/ tremum uenitMediolanS in manus Imperatoris, fed quomodo certantautores* alij inedia ad deditionem côpulfosjalij per uim captam, ait) per ludxos proditâ, Uolunt,altj feribunt in orbe dues inteftina feditione fcipfos ita inuieem côfecif/ fCjOtad raritatem rcdaëii fint cui nulla reliqua ipes refiftendi potuerit eflè. Qua/ cuncp uia SC ratione capta fît,conftatin manus Imperatoris peruenifle,direptâ£5 a'milite Germano. Innumerabiles^ homines,mares amp;nbsp;fœminas,omnis generis aftatis in Germaniam trâfmiflbs.l mperator, poftquâ milites omnia in urbe con uafarunt/unditus euertitmcenia,amp;omnia xdificia,ubi urbs folo efi;xquata,cir cumducere aratrum,amp;fal feminari iuffît,quod fignum erat perpetux cÔdemna/ tionis. Piacentini amp;nbsp;Brixienfibus quotp Imperauitmuros fuos demoliri, fof/ fàs implcrc,nullam(^in pofterum munirionem faccre,ne delcifcerent, ut fxpefa ditarâtante, altjs idem'imperauitciuitatibus quxcûc^ nomine perfi dix fufpe/ dxeranc,His ita in Italiamultislaboribus,difcriminibus,amp; longo temporege/ ftiSjFridericus Imperator audit in Germania exortus motus bellorû,magnas ex des fîerijObfidcri urbes SC caftra,quare reuertit,prxfidijs in Italia relidis. Vbi uc nit in Germaniam conuentus célébrât,partis caufas cognofcit,iudicat, compo/ nitjucc potuit primo anno fedare,tanta odia erant, Eo tempore Boêmi magnam Germanix partem diripuere fretipartibus fadion5,quidam cnim ad il!os cÔfu/ gerant ôf eduxerant. Cxfar tamêmagno animo fuâ interponit ubicp autoritatê, amp;nbsp;fi adhuc unumannSceflàfletin Italia, miferrime fuiflètafflidatus Germanix ftatus,quem feltcem ÔC pacifîcum difeedens reliquerat.Quàm primum aute Im/ perator compefdt quorundam in Germania furores, cÔuertit animum ad com/ ponêdam pacenrinter ccclefiafiicos,namuidcbat magnam pietatis amp;nbsp;religionis •aduram diflîdiüillud duorum Paparumparere.Qiiâobrem ut fchifma illud toi leretur, mittit legatos ad Francip regem Philippum apud quem Alexâder Papa tratjhabebant legati Cxfaris in mandatis.ut admonerent regem GalIiarS, quan ta mala euenirent ex difeordia ilia Pontificom.Paratum Imperatorem,fuum Vi diorem mitterc ad iynodum ecclefix generalem, quodetiam petat à Philippo ut idem faciat, quo confiderata utriufi^ eledione, ÔC uitajalter cédât, alter ad federn pontificiam confîrmetur una omnium fententia.Promittit fe uenturû Rex Phi/ lippus, côftituunttempus amp;nbsp;locum, nempeDiuionem. Imperator ad conftitu/ turn diem uenit amp;nbsp;iuxta Humen SaoSjqui Gallos à Germanis diuidit,caftrame/ tatus eft, qui locus non procul a' Diuione diftat, Conuenerant aliquot potentes reges,Principes 5C ciuitates. Habebat fecum Imperator fuum Vidorê Papam» Alexander non eflè poflè legitimum concilium quod non ipfe,hoc uerus Papa y indixiflèc,
-ocr page 202-I7d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
indixiflêt,affi'rfnat, tjuarc fè uenturumrccufatadtalemfynodüm.Rex Philip*» pus utfidem noferuafledidnonpoflctDiuionem uenit jamp;cahora quaingrefz fus eft, rurfum cgrcditur Quam fraudem ubi audiuit Friden'cus ÔC alq Prindz pes non fine ftomacho recedût, Friden'cns fuum Papam cum copîjs Germano rum in Italiam prxmittit, comparatis ad expeditionem neceffarijs ftatim confer cuturum promittens. In eo itinere paulo poft moritur Vidor in urbe Luca .Im/ perator fine mora alium créât Pontificem Guidonem Cremenfem. Appellant cum Pafcalemjilliobediuntfereomnes Germanig Principes ecclefiafticiamp;alq, Italix quoeß ciuitatum ÔC epifeoporum maior pars.Qui uero in Italia contra Im peratorem coniurarantjconlcribunt copiaSjCX Galltjs etiâin Italiam conducunt milititummagnum numerum. Nam Germanos conduceremilites conatifuntj fedfruftra,omnes cnimuiaeprxdufaeilliserant. Coniuratio^nouamultarumcl uitatum in Italia fada eft, in qua fucrunt etiam Veneti, tantaq? potentia hoftiurn Cxfaris fada cft,ut ÔC Romani metuere Cxfarem defierint, ÔC pafli fint reuocarc Alexandru Papam, ex Lutetia igiturParifiorum Romam uenitcomitatus rege Guilielmo Siculo,6d multis alfjs Principibus. Putatur Romanis addidifle anP mum Philippus rex GallorS, cuius potentia refpexerut potius quam Pontificis caufam.Eo qnocß têporefadio Italorû hoftiû Imperatoris, omnes in Lätio qui infideerga CxfarêFridcricGmanferunt,afflixerûf,6C perfidia Imperatoris ex ca ftris SC urbibus eicccrunt,SC trneidarunt quofdam, quofdâ captos in carcerê con iecerunt. Qux cum uiderent Cifalpinæ Gallix populi fpem côcipiunt libertatis j arma fumunt feditioièaduerfus domina fuum Fridericû Imperatorë. His malis motus Fridericus maiore quam unquâ antea manu cÔtrada in Italiam per alpes redit. Vbi uenit in Italiâ alia ratione ducendi bell S opus elle iudicauiqquàm qua ufusfueratinprimaexpeditionein Lati0.Quâfeueriflîmêigifurprohibet,mili£i bus,ne quis aliqutd raperet,neùe quis cuipiâ moleftus eflèr,lt;èd omnia bona fide 6C iufto precio foluerd. Etiâin eorû agris nulli moleftos fuitq coniurationis pri mi autores fuerunt. In Brixiana regione diligêtiffime cauit ne que Ixderct. 1 pfds quoc^ Veronenfes ÔC Gremenfes( qui nihil omiferant quod ullomodo adutr/ fum Caefarê facere exiftimari potuit) fc adeûtes benigniflimè SC blandiflîmè allo entus eft,neccum quoquam expoftulauit quic^. Bononix etiam pluf$ Mitio/ nem egit. Alexander Romx in lùmmo honore habebatorjCÔuitia iaciebât in Pa fcalem,non Romx folum fed in tota Hetruria. Gxiàr igitur ui fuâ facit Hetruriâ. Romxhabebatmagnam ciuiu partem adhucfauentê fibi. Quidâetiamfinonfa uebant tarnen quia fuperiorû tempora pericula timentes nihil cÔtra Gxfarem aii debantjUel facere ueldicere. Alexander largitionibus multos fibi iunxerat,ôif pe nèuniuerfam ccclefixpecunia in urbis defenfionêexpofuit.Quotidic^concio/ nés ad populum habuitjn quibus animateaduerfus Imperatorë conatus eft Ro manos, Cxlàrisimpietatemexaggerans. Barbariem GermanorS multis modis aceufans. Fridericus Anconâ rebellem ad deditionë cogit,mox^ ad moenia ur/ bis Romx admouet exercitû Bafilicam B. Petri capit. Pontifex fugit inxdcs Frc gepanum in urbe magna difeordia eft alqs Imperatorem admittere,altis exclude reuolentibus. Imperator mittitfuos inurbemoratores qui populam orationc. in fuas partes adducât,qui exponât quam nihil Gxfar iniqui cupiat, nihil ilium quxrete, $ cômunem pacem,cômoda^ Reipub.Petcre^ Imperatorë ut popu/ lus Romanus audita caufa SC difeuflà utriufcp Papx, ipfe iudicet SC iuuetxquio/ rem caufam,quicç ex illis melior fit uir SC fummi pontificatus loco dignior, con/ firmetur,ut unum fît fanum caput eccIefîx.Necp diutius calumniator caufam ha beat calumniâdi SC male loquendi defanda Pétrifede,SCreligioneRomanxec/ defix.Si xquos indicés in hac caufa fe oftenderent Romani,pollicetutjpet lega '
-ocr page 203-t I B E R X V11L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«7i
tos fe patrê Romanorû futurum ^urbis Romanç dignitatem audurum pró üi«gt; liccclefîx omnia redditurâ,quinimoadea quxhaberetadditurum. Populus ni/ bil iniqui petcrelmperatorem uidens,amp; fibi pacem offerre,iudiciumc^ in ponti ficam caufa,gauirus eft non mediocritcr,8C gratias egit Cxfari. Viciflîm^ mode/ ftiflimè multa iudicio amp;nbsp;autoritati Imperatoris tribuitjobedientiâ iuftam promit tant. Qu od ubi uidit Alcxanderj'nfilentenodle cum paucis Komadeceditnaui CaietamdelatuSjhincpetitBcneucntum, SchbitregiGallorumamp;regiSiciliz, Côftantinopolitano quoej Prindpi,omibuscßPrincipibus ôi. ciuitatibus quas contra Imperatoréeflecognofcit .imperator paucis diebus Romae cômoratus, peftecrodeliter graflante, difeedere cogitur,nam quotidie magnû numerû mili/ tum abripiebatpeftis, quantâmultitudincm gregariorum ttiilitum fuftulerit pe/ ftis poflumus colligerecxepifcopis ÔC aitjs principibus uiris quos peftilctiç prggt; fens uenenuinteremit. Perieruntepifeopi, ColonienfisjSpirenfis (quimaximx ^udImperatorêeratautoritatisjciusenimcÔfiliainagendisrebus fequebatur Fridcricus nô aliter atep oracula ex tripode Apollinis)Ratifponenfisj Pr3gcnfîs, VcrdcnfiSjLcodiêfis. Praster alios uiros exercitus Principes periere dux bueuiae nominêFridericuSjfilius Côradi regis, GuelfoduxBcrêgariuSjComes deSuItz/ bach,Henricus comes de Tubingen.Propter banc peftis crudelcm feuitiam Ini perator quàm prima cGcoptjs mutât cœlum,ièd milita aulgus in itinere fine nu/ mero cadunt,bibcrant enim Romæ ueneno infedîû aërajôô infedii per contagio/ nem alios infecerunt. Quibus ex caufis diu eft laboratû anteqüâ exercitus libera tus omnino fita'pefte. InTufeia Romänorß^agro caftra muniuit omnia Ger/ manorum prxfidt)s,8C nouas xdifïcauitarces. In monte RadicophanoaltifRmû a:difîcauitcaftrum,ex quo urbiRomxplurimû nocere potuit. Vias muniuitjur/ bes mûris ÖC uallis circûdedit. Milites Germanos prxfecit ciuitatibus paflim per Italiam. Qooditali grauiter tulcrunt,netç ehim putabant ferendû hominem ara torem aut paftorem.cultifiîmx Italorû genti dominari, Hoc tempore egit Impe ratorCôftantinopolitanuscS Pontifice Alexandro utccdefiacOrientalisritas cÔcordesredderenteccIcfifOccidétalijfubiedîionêcjîecclefijGr^corûRomano Pont. promittit,ea côditione ut Alexander coronâ imperiale, qua iure eflet per anathema priuatus Fridericus,Romani Imperatoris Côftantinopolitano redde ret. Vnum cnim imperia fuiflèjfic magnorû motuG di. bellorG caufam fuifle diui fionem illam imperq.quae per diffenfionem nullo confilio fit fada. Aliaq? multa ^ud Alexandru addunt legati Grxei,quibus inducant Papam ut Emanuelem GrxeorG Principe appellct Imperatore RomanorG, Alexander cupiebat quidê depofitû Germanû Fridericum, fed fatis habebat exploratû ir^oflibile eflet, Qiiare etfi nulla ipemhaberet hoc pofle fieri, tarnen fpem facit Græcis,nam ma gnam uim pecuniae attulcrât,amp; plus expcdabatjqua opus erat Alexâdro in du/ cendQ bellum côtra ImperatorêFridcricâ.Refpondet uero Alexander legatis,fe celebraturG breui fynodu in qua res tarn magna agenda fit,interim fe deliberatu rumj5lt; adurum caufam Coftantinopolitani côtra Germana. Pafchalis interea teporis moritur Romxin fedc pontificia,6C fepclitur in bafilica diui Petri, Poft huius mortem ftatim ex côfilio 6C autoritate Friderici Cafaris eligitur loanncs Sarmienfis Cardinalis ex Pannonia natus,creatumq; Pontifice uocantCalliftG, HicexcÔmunicat Alexandru cum omnibus ei adharetibas. Alexander uiciflim cxcÔmunicat Calliftûcum Imperatore Friderico 5gt;iomnibus obedientibus illi. Imperator femper omné mouit lapidé quo pacem in ecclefia faccret, ita tame ne cum nota exiftimarionis fuafieret,fi improbis nimiG cederet. Quare epifeopum Babcnbergenftm uirum religiofum,in uerbis uultu, di moribus pra fe pietatem ferente,amicG Alexâdri,mittitadAlexandrGrmperator,utiIliofFeratcôditiones pacis, Alexâdro fatisjhoneftas, quafiç non reeufafTet, nifi fufpicatus fuiflet fub/ y î efle
-ocr page 204-lt;72 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K E R M A K. C H R o N t 6
efle tam liberalibtis cenditionibus dolû, Natio cnim plerunc^ alia, nefcio quolt; niodo^alij non fartsfidcrcfokt, Si quisc^ magis credit fuse nahonis hominibus qua'm aIienzlt;Hocautem pouflimum erat quodfufpedum babebat Alexander in oblata ilia pace à Czfare, q? excludebat à pace Logobardos,quorum amicitia maxime fidebat Alexâder, Putabat enim Papa propterea Logobardos excludi, ut difîundos facilius uincere poflec.Idcirco epifcopû uirum bong remittiiad Im peratoré^nihii aliud refpôdens,^ perliberalitcr Imperatorc quidê ofTerre fibi pa cemjed nôeiïefuscfîdeideiererefîdeles fuosfodos, Longo bardos xquûeHena. here cômunempac^jquibuscûhabuerit cômuniapericulaSC belli incômoda* Poßhxc Alexâder Romanosj Imperatorc Collantinop« omnes Latij ciuitates, RegcGalIix,regem^ Siciliziblicitacad arma uno têpore capienda aduerfus Im peratore Fridericü.Et mittit quo^ dam literas in Germania,fi quo modo bcHS etiä illic pollet fuicitari.amp;^ noomnino nihil effccir.MuItû enith tranquillitati im/ perij obnicit.ImperatoraudiêsexmortePrincipâquorundâ in Germaniaoritu ras difcordias^propterea^ibaprzfentiaopus uehemêcereflè,przfertpatriz Get manix res Italias,domGi^rcuenitjibié^cauCas cognovit Si iudicauitjpacêcom^ pofuit,ducatus diftribuens ex zquo iure,qua iuHitia placuit inimicilumos inter fe animos, Si magna illidonata funuRudoIphus cornes de PfuIlendorfFomnia prxdia fua Imperatori hzreditario iure reliquit. Imperator ne uideret ingratus, Albcfto coraiti de Kabfpurg (qui Rudolphi cpmitis de PfuIlendorfF fîliâ uxo/ rem habebat)dedic T tiricenkm comitatâ,amp; adiacentia ^ckingenlis ecdeßx c3 prxdtjs çôquifitis. I^rxterea multaalia dono ud hxreditario iure accepit Impera tor.His ordinatis Burgundiâ cû copias ingrcdit, Si irt poteftatêfuâ redegic,nam iureilU debebat. Praeter hxc alia multa ad eum iure redierât bona» K ex Bo'émo/ rum Vladisiays cum in Italiafbrtiter inexercitu Gxfàris geHiiTèt multa in prçltjs urbium caftrorumtj expugnationibus,donatur ab Imper.Leonerubeo bifur catx caudæin dypeo albi coloris. Quod infigneregiuconceiTum magni xtiima turn eßbenefici),magnx^glorizloco. Câdelabrum etiam Solomonisquodex Mediolano attuleratex fpolqs, Prag« collocatin eccleûâ S. Vin. Sunt feripto/ res hißorici qui fcribOthoc tempore dPriderico Inmeratore monaßerin S. ridis in Schlecßat fundatum .Atlt;^ etiam monaßerium SA'ualpurgisiuxta Hagnau» Quan^ in his monaßerrs inueniat nonimperatoris nomen, ßdducis Sueuix Fridrrici,ita aerißmilecß ante^ ad imperium perueneritbxc fundaße,nam legi tur in primaßaiim adoleßentia hicFridericus religionideditus fuifle,magnope rccß excoluifle fcholashuiufmodi inßitutas ad bene inßituendam utriuf« fexus iuuentutem,qualia monaßeria faerüt. Anno domini ii^o.Gualfagus Angle/ rix comes (qui in manu fua ferèfolus habebat Medioianu ante^ caperetur a' Cat rare,qui^ captus expugnato Mediolano, ut didum eß,cum alqs multis in Ger^ maniam mÜTus eß) ex carcere euafit, copedibus fradlis,dclituit aliquädiu in fyl/ ueßribus locis,deindein rußico habitu per alpes Mediolanum uenit.Ibi^cöuo/ can's ciuibus (pollebat enim hic uir rara facundia nec uulgari prudenua) Medio/ lanenßbus,qui in augurtjs ruri humilibus^ caßs diiperfi habitabant a uaßatione de qua didum eß, adiuuanteeum Pontiftce Alexandro, foetjs^ ciuitatibus,öi^gt; ut quidam feribunc Imperatorc Cößantinopolitano,urbcm reßaurauit,6(f moe/ nibus muniuit.Hoc Gualfago duce Medioianenfes reßituti,aduerßis Cx^em denuoconfpirantcum omnibus in Italia rebellibus hoßibus imperij,qaicöiun/ dis in unum uiribus,omnes indices Siprxfedosà Cxiàre per diuerfa oppida in Latio conßitutos eijciuntcum omnibus qui iudican funt amici fautoresue Cat/ faris.QuofdameorSfufpendentes, quoidâmutilatosaliquo membro uiuosnu dosq? dimißrunt,alios alio fupplicij genere affeccrunt.Irritatific Germanorutn militum infolentia qua mulus annis in Italia uft erant. Nemo enim ignorât mi/ Utum
-ocr page 205-gt;' t i B È R ±VÎIÏ.
^’tarh (mpietatern, 'qua fuifle cxafperatos, mirum non eft, Huius fadionis caput ftn't Alexander Pontifex, qucm cum uidiflcnt ciuitates, qux prudeter Temper ca Ucbantàfeditionibus huiafmodbcflc autorem huius confpirationis feu fcedcris, ’JcfciueruntjConfpiraruntcp cum Alexandri fadione. Nee uerebantur contra in •^mcnta pfxftita Imperatori quiduis facere. Pontifex enim abfolucb3t,amp; hofti** bus ecclefîx Romans fîdem non feruâdam, iam antea à Romanis Pontifîcib us trat conftitutiim.Confccderati illi(iîcenim modefto nomine uocâreliccat) xdi/ ficarunturbem quandam,qUam funditus exciderat in prioribus bellis Csfar Fri dericus amp;nbsp;à nomine Alexandri Porttifîcis uocabant Alexandria» Earn urbe ædl ficauerûtin loco undeeas urbes qupperduramntin fide Çxfaris arnicas,poHènt infeftarC.Nam multis modis Alexandria incomodabatPapienfibüs, Dertonen fibus ac Montisferratenfibus, quos ferè folos amicos reliquos habebat in toto Latio. Csfariani illiin Latio earn urbê uocabâtper rifum Paleam» Hsc in Ger mania Cxfar ubi audiuit, côtrahit copias, cû omni apparatu bellico ducit in Ita/ liam,per montem Cinifium,concedente hoc iter Marchiono Montisferrati, qui eratamicitia Si. foedere iundus Cxfari.Et primôuenitad oppiJQ Sccufam,quod cumLongobardis côfpiraUerat côtrafîdem Csfari debitam.Hoc oppidum per oim expugnatû Si dircpt5,totum squat folo,omnibus armatis qui non fuga ela pfi funt,aut trucidatis aut captis. Hoc exemplum xdere placuit in hoc oppido ad terrendam Italiam. Aftenfes appropinquanti obuiam ucniunt,ueniam precâtes Si fe quâtum caoià fînebat exeufantes, qui ubi magiftratum ad Imperatoris iuf/ fum mutarunt,ôd obfîdes dcdcrunt,paccm conffecuti funt» Mox Alexandris no us urbi in Pontificis hoftis Imperatoris honorem,Csfaris ignominiatn sdifica/ tx,admouct cxercitum,in animo fixumimmotum^habens eam radicitus è folo éruere.Hancurbemfoffîs Si mûris benèmunitam cum obfediflèt quatuor per/ petuos menfes,Odobri menfefrigida plüuia ita côtinuata eft ut flumina alueos exeuntia nullum locum circa urbem ficcum reliquerint,ubiexercituseflepoflif, alioqui pluuiarum frigus maxime per nodes militum uulgus ferre no potue/ runt. (Xuare foluta obfèffîoneadhybernandum per uicinaloca collocat exerci/ turn. Per hyemem reparant muros Alexandrini, quos Csfar multis locis deiecc rat,focix ciuitates 8i Pontifex Alexander omnia in cam uehutper Pad5amp; Ta/ narum fluuios,qus ad obfidionem perferendam neceflaria funt,annonam,tor/ menta benica,machinas quibus utantur cotra mûris iniedos arictes^militu prs/ ftdia,amp;c. Primo ueread urbem obfidêdam redit Imperator ex hybernis excrcitu redudo.Nihilintcntatôrelinqùit,extruitligneasturres,foflataligno,lapidibus Sc terra complet, fub murfs cuniculos agit. Oppidani aliquoties node, aliquo/ ties interdiu erumpunt, Sii Germanisrcpelluntur _,non tarn abfcÿ utrinque cs/ de. In hunc modum in obfidione laborante Friderico dux Henricus de Saxonia Imperatoris nepos cû fuis qui erât magna exercitos pars difeedit, dicens deû ex? cômunicatis refiftere,dcûpropugnareÔ£rdcfendere urbem in fandiff pontificis honorem sdifîcatâ.Pecuniaautêcredebaturhic Henricus corruptus, nam auà rior uir crat.Cüius difeeffîo uehemêter perturbauit animum Friderici,nam totus reliquus cxercitus intêtus erat non paru in ilium Henricû 8i eos quos fecû habe bat.Quareitcrum obfidionêfoluitöó receflit Papiâ. Secutus^ Imperator Henri cû dilcedentê ufiç ad lacû Cumanû cû magna animi demiifîone. Si prster déco/ rum côfuetudincœ fuâ fupplcx rogauit ut maneret. Si in tanta neceffîtatc nô de/ fercret patruû,imo,inquit,patrê fu û. Scribit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoluerit fc ad pedes Henrici di
mittcre.Quod recufanteduce,familiariû eius unus, nomine lordanus dicitrPer/ 'mittedomine, ut corona imperialis ueniatad pedes tuos,ueniet6C ad caput tuû» Henricus duxSaxonis prsuidês Imperatorê ipfîrepêdere conaturû ubi in Ger
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y î maniant
-ocr page 206-174
GERMA M. CHRONIC
mania illi fit ucntn,quarc in Sueuia confpirationc cötra Impcratorc facit cû mul tis alrjs tumpotiflimö cum Zolorêfibus ÔC Vcringenfibus comitibus.In Saxo-* nia quocp quofdä à Cgfare alienos facit. Accufat Impcratorc per totä Germania grauiflîmècontemptorê religionis cflc, idcircoinfclicê in omnibus fadis fuis ui deri, Irato animo faccrc omnia,ratione in eo nullä efle, affedibus turbari ÖC tcgi ccu iumcntüa' furiofo dominojhoc genus calûnijs multorû animos ab Impcrat, alienos fccit.Imperator uero in Italia audies hofles copias maximas contrahere/ (qui crât multi ÔC potctes,ncmpc tota ferè Italia,rex Sicilix, Pontifex Alexâder, rex GalliarS,pecunia Emanuelis Imperatoris Côftantinopolitanijqui nondum fpem imperq Occidentis côfcquendidepofucrat)excrcitQ reducitin Germania, permonte louis per difficillimaitinera, nam reliquxuixeratab hoftibus obfeP fx. In co reditu fidelitcr adintus dicit à Taurinéfibus amp;nbsp;Nouarienfibus,alioqui infinitxiniîdixerâtilliubicçinftrudx,utpcr totu iter rcditus,indutusfuerit babi tuferuGamp;Tcuraritequos.Vbiin Germania ucnit,côucntuPrincipûconuocato, caufam fuâ cÔtra defertorê Hcnricum agit. Accuiàt cum proditionis, ÔC lacfx l'eftatis crimine rc6 facit. Dux fxpe citatus nÔ uenit ad comitiß,défendes fe qua/ dam Icgequâipfecôfinxcrat,dicebatcnim of Imperator ducé condemnare non poflct,uel cum priuarc ditione fua,nifiintra duels ditionc hoc decerneret,adhibi tis ctiâ iudicibus ex cÔdemnandi Principis ditione. Contra refpondebat Impera tor:Poflèad tribunal Cxfaris uocari Principe, côuentuiufto PrincipSeoadori tè,in quêcunc^ locûin fînibus impertj.Quaexlege cum nôuenire uelletHcnri/ eus refpôfurus I mperatoris obieais, condênatus eft unanimi fentêtia omnium Principûquifynodoprxfentesaderât.Qnarecius ditioncs amp;faculta esomnes, alqs dédit Imper. DucatôNoricû tribuit Othoni Palatino de Vuitliipach, uiro in armis incôparabili,hic auxilio fuorû fratrnducé Saxonig Henricû,cx Norico ducatu eiecit,amp;:infuâ potcftatêredcgit. Ducatû uero Saxonix dédit Bernhardo de Anhalt,uiro in militaribus rebus prgftâtifîimo.Hic Imperatoris auxilioctcpl feopi Colonienfis Moguntini^afeß Lant^rauij de Turingia cÔtradis copijs lî/ gna uertitin Saxoniâ, Dux Henricus iceotinebat in caftris prxfidqsfirmilîîmis tnunitis,fic bcllû duccre fiatuit, in una cnim arec cxpugnâda laborâdum efiè ali quotmêfibus putauit Bernhardo. Sed breueexpugnauit ferè uiginti arecs,op pida quxdâ eepit, amp;nbsp;fubmouerunt ex ducatu fuo Hêricum ufcÿ ad Brunfehuig» Quâurbêadfinê uitpipfeciusc^ progenies inmultafecula tcnuere.Adhucinuc tus hoc genus referont fuum. Âltjs alias cius poflèiïionem diftribuit Imperator, Anno domini ii74gt;miferabiliter diflenfionib.SC fadionû partibus laborauitcc/ clefia,magna(^dabac occafio calumniâdi hoftibus religionis, ^d multis religio/ fis uiris ôd bonis Principibus graue latu fuit, quarc propter cômunem ecclci« pacêjconati i unt Alexandrum Romanum Pont.ôd Friderieû Imper.côponerç Et primo hisintereeflbribus induciç funtfadx inter partes,LÔgobardf,Vcneti, 8C Pôtifex Rom .SC reliqui cÔfocderatorû uififunt ex animo pctercpacê.Friderl cum cû fuis pace petere nemo dubitabat. Sxpiflimècnim, omnibus pofthabitis rébus,conatus erat pace faccrc. Quare ad pace faciêdâ didus eft dies Papix. IHnc côueneruntpiurimi utriuscç fadiôis legati.Tres è R orna cardinales, Icgatiregis SiciIiaE,rcgis Franeix oratorcs, LÔgobardx 8C aliarS ciuitatû oratores,cx Germa nia Imperatoris legati Principes quidâ uiri.Petieruntab Imper. pÔtificij cÔditio ncs fœdcris,gbus eeclcfia Rom.fua iura priuilegia in omnibus nationib.recu peraret,etiâ in Germania. Lôgobardifimilitcramp;alrj côfaderatipfcribcbâtiogc aliû fubiediôis modû,® Fridericus cxigcbat.Confuetudinêallegâtes ^priuile gia q à Carolo Magno Ludouico amp;nbsp;Lothario durafret,nec^ uolebât quicq in^ uatû fcruarcaut aliû ullum iugû imponi fibi, fridericus côtrà uolebat ea iura efle imperatori de quibus didû eft füprà, Ncœ cnim fc ignauum pccus cui feruiliter infiftendum
;
-ocr page 207-LIBER XVIir.
infiflédum fit uefiigqs przfcriptis, inquit, quod eft abicdiflîmorS mandptoru, Quin magis licuit Imperatoribus fuperiorûtemporum ftatucre, amp;nbsp;leges ferre, lt;iuàm Fridcn'co. Addebant^alia^ in banc fentcntiâ multa legati^Cxàriani. Qui/ bus caufîs fadum cft ut inimicitioribus animis difcefièrint quàm conuenerint* Poft cnim folutum conuentS ftatim utrincpcôparantcopias. Alexander urbem a fuo nomine appellatam Alexandriâ^munit turribus nouis folTariSjqao^po pulatiorem Si ornatiorem reddat epifcopS illuc conftituit,Papiam uicinam pal/ lij dignitate priuat,nihil ad earn ornandâ faciens omitrit, Mediolaneniès amp;nbsp;Lon gobardiomnes Papienfiam, ComenfîSÔCreliquorû,qui paucifuerunt,in Italia Imperatoris amicorûagros uaftant. CôparanturRomzâPontificejamp; in Sicilia per totumt^ Latium^quæ ad excipiendum hoftiliter Imperatorem neccflària pu/ tanturjmilicncopiz,urbiûmunitiones,cÔmeatus,pecuniajetc.Imperatoradex/ peditionem in Italiam interea temporis ie pararat^ côtradis nouis coptjs,qaibus in Italiam dudis,ubi Comu uenit confœderati occurruntfnam McdiolanQ con/ lundi fueruntomnes)intcr Comum Si Mediolanû.Primû equeftre przliû pau/ corû cômiiTum eft, in quo utrinlt;$ équités qui interfueruntpenèomnes interent pti funtjadeo pertinaciter pugnarunt. Mox codé die at($ adeo eadê hora,cÔmiP fa eft pugnaambor5exercituS,qui magni fuerunt. Primo impetu Germanièlo CO fubmouerunt hoftem, in oculis cnim Imperatoris pugnances quifcp altj lau/ dem przriperc uolebat»In illo uero concitato aciei curia amp;ardoreanimorS figni fer Imperatoris ruit Si intulit in medios hoftes aquilam, qux in hoftium poteftaz temjUcnitjCÔfoITo fignifero. Atrociflîmepugnantibus utrincç,dubio Marte diu, Fridericus Imperator nimiûtemerè in hoftes fecôîjcit, amp;nbsp;magnam dumezdent hoftium facit, equus fuffoflùs cadit cum Imperatorc» Quod ubi Germani uide/ runt, crediderâtoccubuifte Imperatorem, cceperuntcppedem referre pugnantes primd,deinde mox uerterût terg5,cum aquila fignS effet amiffum Si Imperator putareturoccifus, in ea fuga GermanorS magna multitudo in ffumine Ticino eftfuftbcata. Nccpauciignariuiaruminhoftiûmanuscucurrerunt,quiautcz/ fiaut capti funt. Etiaro quatuor poft przliû dies fama erat Fridericum occubuff/ Ce, quare uxor cius Si familiäres ecclefiaftici perronz,quos Czfar Comi relique/ rat iturus in prxiium, mutatis ueftibus trifti ladu iufta funereregio meditaban/ tur»Sed quinto poft przlium die Fridericus habitu Si comitatu imperatorio Pa/ pizeft^uifus,priufquam nemo eum fuperftitem effc audirct. Neep ulla erat uxo/ ri alqsc^ fpes eum aiuere, cum tot oculari teftes alfirmarent le uidiffc ilium cade/ rCjôC addebatur,utfolet fîeri,occifumeffeàmultisuifum. Ergo qui fatagebanc profequi funus,hocaudiêces ad eum Papiam aolant » Imperator poft infauftant illam pugnam magnam paiTus eft fociorum Si amicorû iadurâ. Multi^ acceffe runtad hoftes cius » Et przeipue ecdeiiafticiepifcopiatcç archiepifeopi dcfciue/ runt ab eo,dixerunt(^ illi in faciem:Hzc eum pati propter hzrefim, cum excom/ municato deumeffe nonpoITc,lucre Germanos Fridcrici contraecclefiamim/ pietatcmSC perfecutionem, Addiderunteßnifi Romano Papz Alexandre ob/, temperet pacem^det, alium Imperatorem ab ele(ftoribusfepoftulaturos,qui ec clefiam colat, neque enim bene agi poffe cum eo Imperatorc tmiin cœlum fpu/ at» His malis afflidus Si minis huiufmodi plurimis deterritus Fridericus, quz/ rituiam ÔCrationcm quohoneftè minima que cum exiftimationis iadura pa/ ecm cum Pontifice faciat» Ad omnes igitur religionideditos uiros qui nec Port tificis nec Czfaris partibus fe addixerant, (ed (implici oculo in dominum in/ tenti pacem curant, quz eft in deo, uera, mundi uanitates pedibos conculcan/ tes,mittit nuncios,poftulatut Pontificem adeaquz pacis zquz funt, addu/ cant. Ex quibus rcligiofis uiris étant quidam abbates Si epifeopi, qui propter
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uitat
-ocr page 208-GERMAN. CHRONIC.
iiitae fandimom'am magnxerant fidei difautoritatis apudomnes Principes cor* datiores. Horum igitur opera ÔC ftudio conueniunt partes Vcnettjs. Erât in hac re legati nomine Cxfaris archiepifeopi Magdeburgenfis amp;nbsp;Moguntinus, de lo/ co coueniendi diu eft difeeptatSj alijs alia loca fnfpedaerantjtandem omnes Vc netias ueniunuSed Imperatorem exdudunt,donee iureiurando promittitpatrS maiorum décréta ié feruaturu,amp; ex illis pacem fa(fturum,quod Imperator rece/ pit fe fa(fturum,quamobrem pacem pontificij confecuti funt qualem optabant. Hxc ada efle uolunt anno domini 1177, In huius teporis geftis ualde uariât fetP ptores,nec me extricate poftum ex uarijs eorum opinionibus ♦ Hoc quibufdam uidetur ucrum,quod poft conuentS Venetijs celebrat5(fiue non fit illic pax con firmata,fiueconfirmatanonfitferuata)FridcricüanimäreccpiflejmagnisGer/ manors coptes coadis Româufqj per uim uenifle, totam per Italia in innere ho ftes perterruiffe,Romanos inuito et prohibête Pôtifîce,portas Cæfari aperuil^. Pontificê uix in ferui fordido habitu elapfum Venetias profugifle, Si Vcpetqs 'fnmonaftetiûdiuæ uirginis decharitateprofedSjhortulanumincomonafterio egiflêj poft aliquot menies à quodâm agnitû, qui ftatim ad Principem Venetia/ tum acceflïcjilli^ dixit adefle Pontificem Roman, feruirc^ in dido monafterio; Dux igitur ille cofefttm congregatis fenioribus accedit magno apparatii in mo naftcriSjibi Pontificê rûcarcolerainuenitanguftiflîmusfcnatus,ducunt^eum cum magna folennitatead diui Marei ccclefiâ,in co templo Alexander in ponti/ ficali uefte, abiedis feruilibus panniSjPrincipem/enatum Si omnem popülum benedicir,Iibcraliftîme($ concedit indulgentias. Imperator Fridericus ubi audi uit Alexandra Vcnettjs eflèjôdloco fummi Pontifîcis colijmittit Othonem fili3 fùm cum armata clafte Venctiàs, ut repofeat Pontificê. Otho primS patris man data pcrnuncios in urbem mittit, fed Veneti reeufant daturos fe Pontificemec/ clefi^lcgitimêcreatum caput^in mànus hoftis.Otho bellum indicit,ur pater pr^-* ceperat, Veneti claflès fuas aduerfus ill um mittunt, fnpcratû Si captum uindjâ«^ Othonem in urbem dueStad Pontificem. Pontifex ÔC Venetiaguntcum Otho ne de pace, Otho patri chariffimus filius, nihil non potuit apud Fridericum pa^ trem nocat igitur pattern Venetias Otho ad fc libcrandum, Si faciêdam paccm^ Imperator approbat pacis conditiones quaePontifici placncrunt, adhortantc^ ita uolente filio Othönc, Reddit igitur illi quiequid Romanx ecclefix fuitjiurein rando promittit nufquam in imperio Pontificê auteius legatos impeditur6gt; fi*quot;® üiterpromittit Fridericus patienter fine rebellione laturum quiequid iniungerct pôtificiâ fanditas. Iftis igitur foederis côditionibüs ubi côuenerunt Papa SC C« far^mox ad ianuä diui Marei unàacceflèrc^ôôibi corâ uniuerfo populo,imperat Imperatori Pontifex,utfèhami profternat,amp; ueniâ clara uoceroget. Imperator procidit ad pedes PapXjPapa Cxiaris collS pede in terra prcmit^inquiês/criptu cftrSuper afpidem Si bafilifeS ambulabis. Si conculcabis leonem Si draconem. Refpondit Fridericus : Non tibi Alexander,fed beato Petro cui tcdicisfuccede/ rcjpareo. Ad hxc Pontifex ait:Et mihi Si Petro.Hxc tanta uocis cótentionefunt dida,ut nemo qui uidcrit aut audieritnon facile peripexeritj odia in cordibus rc poftaadhucfüiftè.PaxigiturhocmodoIccudumquofdam fcriptoreseftfat^» Sedquidam fcriptorum ita funt partium pars ut inclinent animS fuum totS m fa/ dionem irt cuius nerba ipfi iurar5t,qùo fit ut hiccertöaflerere nihil aufim-EIon dus hic fcribitjpoftquâ Imperator proftratus Pontifici pedes exofculatus eli,ac/ cefleruntambo PapaódCxfaradmaiusciustcmplialtareJbicpfemutuoamme/ xu exofculati funt. Imperatorin hune mods humiliatus à Pontificê triluor Vc/ ncttjs difeedit. Alexander ucro uolens Venctis animigratitudinêofteoderc du/ ci Si fenatui priuilegia concedit non uulgaria.CÔCedit illis portarc funalc
-ocr page 209-t I B E R X V I I f.
âum j^uod antca liccbat foil's Romano Pôtifîd portarc»Item pl6b o literas ôbfi/ gnare côceflît illis. Dad eorum gallerû conceflît.Item in thcatro Romani Ponz tifids cerciam federn dédit Principi Venetorum. In fefto Afcenfîonis domini do nauit Venctos plenaria omnium peccatorûremiffîone in templo S, Mard, quæ indulgentiae perpetuô in co loco durarc dcbent.ltcm ucxilla aliquot ferica coloz ribus eleganter uariegata duci eorum dono dédit. Déditquoiç Principi illorum ccreum album infignis magnitudinis 4 Hxc Sebaftiano duci v enctorû qui tum crat fupra fidem grata fueruntjcratenim uirapud quem Romana fedes cratreliz giofa amp;nbsp;farida, Veneti abeuntem Pontifîcê magno comitatuct iumptibus maxi mis comitantur, propter hacc qux dixi,coeleftia dona, Comitatur ctiam eum rex Siciliæ Româ ufep. Hic rex non fcquitur eum propter indulgentias amp;nbsp;bullas,fed terrena magis curans propter potentiam SC largitioncs Qc ut autoritäre Pontifîz cia ftabiliat regnum fuum. Româ ubi uenit Pôtifeximperiofiorem longèoftcnz dit erga Romanos animum,nam fubiagarat Vencttjs,ut audiuimusjmperatóz rem ipfum.Primû igitur cupiens Romae habere omnem poteftatem, agere cœpit de abrogandis côfulibus, quod in totû femel fieri non crat poffibile fine magnoi quot;nbsp;populi motu, quare ita inter cos conuenit, ut confules Pontifici iurarerit fe lèdi pontifîcix fore fideles^fiC audientes per omnia^ nihilcp contra fententiam Pontifî cisjfaduros. Née eligerentur ad confulatû nifi placèrent Pontifici, Sic quidem re fuerunt confules abrogatifquid enim aliud erât quàm féru t Pontifîcis jnomiz neautem manferunt, Vno poft menfeCalliftus quem Pontifîcê Cxfarianicreà uerant,ad pedes Pontifîcis Alexandri proftratus petit ueniam,pœnitentiâa(ftuz rum fe polliceturjab Alexandro abfoluitur.Sed à Germania rerum geftaru ordo me nimium fèducir,uenio igitur ad Fridericum nbsp;alia Germanorum propria.
Anno poft natiuitatem domini 1181, maiora Colitis comitia Moguntix celebrauit Fridcricüs, Aderant Principes Principumr^legati ex multis nationibus^aderât quoep legatiex Hierufalcm.amp;^ Conftantinopoli, eft in hoe conuentu confultaz tum inter Principes de pace ecclefi'x, bello in Turcos, Fridericus iam laboribus Sc fenio defatigatus incipiebatdc oeio cogitare^iadatus per infinita pcriculaiam annos triginta, Quare filtjs régna diuifiuHenricü Imperatorêdefignauit,Ocho nem Burgundixducem facic^briderico Sueuix ducatum tribuit. Sed minor natu Conradus mortuo Friderico dux fadus eft poftea Sueuorujminimus natu Phiz lippus mortaoHêricOjappclIatus eftpoftcaCxfar Auguftus,Hos enimhabuit Fridericus Imperator filios. Fuerunthoe têporc in Germania anni aliquot ferti Iitate fclices, fed fecuta eft copiam fruduö peftis qux fuftulit fupra mediam parz fem homines per Germaniâ.Poft conuentum Moguntinum^ Côftantiam proz fedus eft Fridericus c5 impcrij proceribus, uoeauit illuc Longobardos ut cum illis ageret de iure Impcratoris in eos, quid fingulx ciuitates ill i debcrent,Et priz uilegia ciuitatibus côccffà çonfîrmatacp funt,côftitutac^ eft inter eos pax qux dez bebat durare perpetuo,Hanc Conftantix pacem uocantjde qua in iurifperitoru libris eft fcriptum. Si quis plura cupit uideatBaldum de hac pace Conftantienfi, Sic incipir : Imperialis Clcmentix manfueta ferenitas, ÔCc, lllic etiam conferipta funt nomina ciuitatum quxfœdushociurauerunt, quodiuramentumitaad uer bum habet. In nomine dominiiuro cgoN. q? ammodo cro fidelis domino Imz peratori Friderico ÔC cius filio HêricOjnô ero in cofilio uel fadoj quod ipfi perz dantuitam uel membrSjaut mente feu coronam impertj uel regni fui, feu capian tur.uel ft feiueroaliquem fecifle,uçl facere uolentem per me uel peralium domi no tmperatori,nel regiucl nûcioeius fine fraude manifeftabo SC eum adiuuabOi Infuper pacem domini Impcratoris Friderici 8C filtj cius régis Henrici SC fux par tis fadâ CÛ focietatc Lombardi« ficut feriptû eft, ÔC inde fine fraude infra i5,dies
z poft
-ocr page 210-J7S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A nJ chronic
poft sc iurata bono intdledu ÔC ftgillo domini Imperaton's figi'llata obferuabo,' bona fide SC fine fraude. Et hoc iurare faciam omnes mafculos mecum habitan/ tes à lö.annis QC fupra ufcp ad öoJnfra 15.dies poftquam iuratum habuero, pris feruiSjôC qui per me iurare noluerint infra tertiû diem Imperatori uel regi uel fuisnuneijs per breuemanifeftabo .Hare iuraruntciuitatumlegati nomine fuo/ rum ciuium inconuentu Conftantienfi.
DE GERMANIS
LIBER DECIMVSNONVSi
domini ii86.fuitcoelum hyemis clemêtiflimum in Germa nia,florueruntin lanuario précoces arbores omneSjôC uitiSocu li promoti confpiciebantur longitudine fpithamz,in Februario poma quantitatenucis iuglandis confpiciebantur. Fruméta flo rebant.Aues excudebant oua, nee ullum frigus in eo anno fecu tumcft,quod'nocueritfiru(ftibus,in Maiometebaturfrumétum inregionibus in quibus folet alias in fine lult) demeti. Codzj^erantuuzin prin cipio Augufti, optimum ÔCmultum uinum SC frumentoeo annojproueniebat» Anno ueroqui fequebatur principium brumxnóeratinclemês,fedMartioin/ cepit frigus intolerabile animâtibus SC plantis, quod durauit per Aprilem Sd per medium Maium uini caritas rarifttma eft fecuta,periere enim frigore uites. Et fru menti quzdâ genera pruinis perierunt.Hoctêporcin noua urbe Mediolano nu ptiæfuntfadzfplcndidifflmæ multis Principibus Germanizprzfentibus,ade/ rat quoc^ Fridcricus fenex Imperator,nam filius eius Henricus duxeratfiliâRo gerij Siculi.Poft nuptias Henricus iuucnis natus annos uiginti prcficitur Lom/ bardiZjSd reliquis in Italia ciuitatibus multis, qui pro ztatis rationc fan's grauiter omnia adminiftrauit. Pater cum fuis proceribus in patriâ Germania reuerritur. Nôlongo poftnuptias têpore frater Cöftantiz uxoris Henrici Guiliclmus no/ mine rex Sicilias obit die fuum fine hzrede legitimo, dediteß dotis loco ducatum Apuliz Sc regnu Sicilias Hêrico fororio fuo. Qux ditio quomodo fuperiohbus têporibus ablata imperio erat,fupraeft dieftS. Annofequêtiubi rcdijtin Germa niâFridericûs Imper.magnam PrincipScouentum apudNorinbergâ célébra/ uit,propter propagandâdmâ pacê.Hzc igitur décréta funt in eo côuentu. Qui/ cuncß in ditione alicùius incêderit aliqd, prqfcriptus denuncieî. Et eS epiieopus cxcÔmunicet. Et nifi fatisfecerit pœnitentiâcp agat,uniucrfo iure honoreœ priua tus habeatjomnic^ prxbêdali iure carebit perpetuo. Itê fi in raifa alicuius domini qnifpiâincêdium fecerit,dominus cuius eft raifa(liceatenim mihiuerbis utiquz turn in ufu erant ) iurabitfupcr reliquias,quod nô faciat cum feiêtia, mâdato uel uoluntate fua,reum autéabijcietàfe 8C nun^ rcfumet,alioqui dânum refarciet. Si tail's incendiarius in caftrum domini dum agitat fugerit, non tenet cum trade re pcrfequêtibus,fed iuuabit ut uel in fyluâaut alium locum abeat,dummodo ta men dominus eius cofanguineus uel uafallus fueritjalias cum pericquêtibus re/ prefentetjuel in eadc culpa fit. Eft przterea ab Imperatore 8C Prinefpibus côftitu tum in illis comittjs,ut quicunep alij dânum facere aut eum Izdercintêdit,tribus ad minus ante diebus per certum nanciu denuncict.Sancimus,inquit Imper.ut quicunep treugas alicui dederit,nifi aliud adum fit,contradicere ante terminum ftatutfi nequa^ poflit,quod fi feccrit uiolator,fidei cêièndus crit. Ite qui nunciS aliqaêeo quodcontradidurus mittit lzferit,fidê fuâuiolauitjSC deezteroomnt honore carebit.Defilqs quocp,inquit,faccrdotû, rufticor5ftatuimus,necingu/ lum militare aliquatenus affumant. Statuitctiam,fî quis uinetaautpomaria uel unamfruâiftrâarborem exciderit,qteidem pcenaé cum incendiarçs fubtjciatur.
Statutum
-ocr page 211-LIBER XVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
Statu fnm cft in eiTdem comittjs qui rufticum aliquod inftrumentS ad arandutri autalias ad colendâ terrain necefTariû furacus fueritgrauius puniat, alfa furta in agris enim rclinqui farpe nccefle eftjnec patiStur rationes r ufticorû ièmper do «num intra parietes includere. Hoc genus multa conftituta funt tum per Frideri/ cûNorinbergæ,quoru quxdâinfpeciem uidentur non admodû digna quxlegi bus imperàtorijs afcribâtur/ed nihil tam humile quod no magnopere uitx mor talium fit utile atq; etiam neceflàriû.Hoc tempore nunciu triftiflimu decladibus Chriftianoruqui Hicroiblymis habitabatjn occidentemperuenit^quareFride ticus Principes alij,pia animi afFedione comoti difccrnSt bellS,comuni con/ cordit^ animo accingSt fe ad expeditionê Hierofolymitanâ ultöri fratres qui ab infidelibus nefanda ôd crudeliffima, qux nemo fando cofequi pofTet patiebant* Cumcp iam iter arriperêt Galli,Itali,Hifpani amp;nbsp;Angli,exorta cft inter eos diffen fio tanta,utgeflerint inter fefanguinolentabella,quorü caufaSCeuentusmihidi cendanö funt,cum nihil horö in Germania geftß fit,nc£Ç ulli Germani interfue/ tint. Imperator auté cum filio fuo Friderico, Bertoldo Morauix duce, epifcopö Herbipolcnfi,archiepifcopo Tarätafiano,epiicopo Monafteriêfi,epifcopo Pa/ tauienfi,cpifcopo Olisburgêfi,epifcopo Mifncfi,Hermâno Marchione Baden/ fi, amp;nbsp;alijs multis fortibns Ô6 pijs utris per V ngariä, Bulgariä,8C Thraciä Cöftan tinopolin pcruenit,ubi cum Imperatore Grçcorum fœdus fecitjdeinde reda per HellefpontS in Afiameftprofedus,haëlenusprofpcroufus itinere, Sedpoft^ uenit in Afiä,aliam induit Fortuna facie. Suitanus enim quilcontj multosfubic habebat T urcos, ueniêtibus noftris omnia humanitatis olßcia pollicebat, omia ad uidö neceflaria exercitui fe daturü recipiebat. Imperator credebat amp;nbsp;minus diligenter procurabat comeatum,omnia parata apud SultanS eflè putans. Suita nus interim rationibus Ô6 uiribus omnibus colligebatcereales fruges, abfcondc batt^ intra munitionesfuaSjfimulauxit copias fuas,undicpcögregatisTurcis. In camcp necefiîtatê induxit Fridericu ut coatfius fit propter comeatum cum hoße cöfiigerelocisiniquiflimis.Anguflias enim uiaruoccupauttomnium, qua trän feundü erat Hierofolymä uerfusjfi^ unde cibus erat petêdus. Nec kuiter nocutt hxc res noflris, uicerut quidê tandê fiC illas difficukates non tarne fine fanguine. Expugnauitenim Fridericus manu cômiflà cöTurcisJias munittoncs,8C expc diüitjdeietßis prxfidijs T urcicis, uiarö obflrutßiones cladê^ fide maioréaccepe runt Turcx. No folum aUtê aperuit uias,fed omnia in illis regionibus depopula tus efl, cómeatus omnis in Germanorü peruenit manus. V i captQ PhilomeliS örbem diripuit. His tam fortiter gefiis,terruit regiones cas ferè omnes per quas tranfeundö erat,quâ ob caufam poflea per Armenia minore non folû impedien tibus nullis hoflibus fecit iter, fed in Cilicia à Principe Armeniorû efi fufceptus reuerêtcr ôf dum omnibus honoribus Imperatore dignis. Illic igit aliquot dies côicdit utrefocillaretfattgatas ex itineribus copias. Ipfe uero Imper. Fridericus deledatus fempcr uenationibus,cnpiês fcire befliarûillius terræ ingenium dum auidius feras fcquit nimiû incaluit,quare dum lauâdi amp;nbsp;refrigerâdi caufa ^fiuâs prxcipitauitfenimis temcre in rapide flucntê amnê, qua'erataltiffîmus uorticis uiolentia tradus fub aquâ,8C abforptus fuffocatusc^efljcuflodibus corporis plu timis côfpicientibus amp;nbsp;nequicæ iuuareconâtibus. Hocaccidit anno a natiuita te Chrifli iipo, impertj uero JS.Quantus in armis, in pace,^ diligês legû cuflos, uerxprobitatisamator,oforuerohypocrytar3 fuerithicFridericus abûdè fada eius teflant,qux à multis cÔfcripta reperiunt. Scriptorû quidam tarne cius qux/ dam fada Slt; dida rapinnt in peiotê parte propter inuidiâ,amp; peruerfum in rebus iudiciûrquorûerrorfaciledeprehendit abomnibus quinon carétomnino men tc.Pofi^ perijt, modo quo dixi, in undis 1 ridericus Imperator, Fridericus Filius boni iuuenis officiofundus, acdult uiros fapientes ad k, quorum confilio pru/ z 2 dentia
-ocr page 212-I8O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A H. chronic;
dcrfa cxcrcîtu regcrct.Duxit^ copias Antiochiâ,ubi abundâtcf inùcnernt oîni* ad uidunccefTaria.Quâ rerû omniû copia tanta côfecuta eft peftis ut penè totüs confumptus (îtexercitus. Huius peftis caufam phyficialtj aliam iudicantfuifte» Quidam plenitudinê faturitatemueimmodicâ.poftfamem (namtâtxmultitudi nis cxercitus non potuit per tot itinera non aliquâdo egere) quidâ a'éris intempe riem,amp;^ anni têpus cœlumtp natura calidiusfnam natura animantiû omnium, ÔC ctiâplantarûdiffîculter ferâtmutationes prxfertim magnas ÔC repentinasno/ runt non folum philoibphi fed ruftici paftorescß)quidam uero uenenû immixtu uino amp;nbsp;farinx, arbitrantur caufam fuiflè tam repentino interitus tanti exerciius« Exercitu per peftê ita perdito,cogit Fridericus dux mutate omniû fuorû cÔfilio/ rum nationes ornes quxpofucratexpugnare in itinerehoftiûcaftrafiC urbesjca/ fus uero Si fata eum retrahuntad arnicas Si focias urbes»Quare Tyrum nauigac cum reliquijs copiarû lècum uehes corpus charigeniforis aromatibus conditû, Tyri corpore paths regalibus ceremonîjs magnificctiflîmèfepultum,proccdit» Nunciaf autê noftris Sultanûobuiam uenire cumarmatorû manu non exigua, Quan^ autê ad paucitatê eflent redadx Germanorû copix,tarnen nô addât ho fti animos,fortiteraduerfus hoftê tendût, Si Ce ad pugnâ parât, fed Suitanus iam antea expertus quales Germaniin prxlio elîèntjfe intra urbes munitas rccipit,iP licexpedaturus hoftê.NoftriAcam firma fiCopibuspoIlentê urbêobfidcntdiu Si multaferûtante urbê,oppidanienimcontêpta noftrorum paucitatê fçpceru/ ptJonibus fadis noftris nô mediocriter nouerunt.Tandemcp eo' deuenerat res ut noftri magis obfiderenf ab oppidanis,qipfi cos obfîdcrêt.Donec uenitrex Gai liarû Phillippus Si rex Angliç cncopns noftris ad noftros,tum enim conati funt 021nstormêtorûfîCmachinarûgeneribuSjinfinitacpmultitudine milita expu^a reurbê,nec ullârcquiêcôcedebâtpropugnatoribus murorû, ita fine intermiffio ne urgebât oppugnationê,in qua côtentione, oppidanis pcrtinaciter noftros ro pcllêtibus cccidcre multi Phncijpû exercitus noftri, inter quos erat Si Fridericus fîlius Imperatoris dax Sueuix, Ôomes Thcobaldus Franeix Scnefcallus,comes Clari môtis,fiC multi alq clari uiri.Qua cxde ita funt noftri exafperatijUt omnino propofuerint ante deditionem urbis aut côfumptis uiribus exercitus nô foluetc obfi'dionê.IdcircofecSdo demû anno,fame Acarn urbem premêfc,amp; mûris ma gna ex parte deiedis,inceperat pace petere,primo tarnen nullas côditiones gragt; uiores.qux folêt uidis imponi, recipere uolebât, ad extrem û noftrorû pfeucrâtia uidi 3cceperût,quas noftriprxicribebâtdeditionis côditiones. Keges poft Acâ capta Si Sueuix ducéoccifum, dominâdi libidine, Si deprincipatu contentione fe debilitarût,hoftcs prxualentes reddiderût.Inuidebat tnim alrj aliusSd impedie bat alter alterius conatus,co^deuenerat res,at magis cuperêt hoftiû fucceflus $ fociorû.Quare Philippus redit domain Galliâ.Ricardus uero AnglorS rexfo/ lus,ctfi uidebat hoftê difeeflu regis GalliarO infolentiorêjfperans omnê laudem, gloriâ Si principatS ad fe folum pertinere, magno conatu maxima aggredif,in itinere fxpe pugnauitcum hofte, Si quan^^grauiter telo uulneratus erat, tarnen femper praltjs omnibus interfuit. Côpulitcp ufq; ad Hierufalê Sultanû,quê rex fecutus uenit in Bcthleem,in quo loco caftra muniuit,cognouit^ per cxplorato resmagnâ camclorumamp;mulorummultitudinêcômeatumexAegypto porta/ rc Hierofolymam. Ricardus rex mißt expeditum iuuentutis robur nodu dâm ad inrercipiendû cômeatû. Quod fanèfeliciter fuccefîît, ornes ein camcios et ma los oncratos cômeatu omnis generis cû agonib. in caftra perduxerunr,qui mifljî erâtiuuenes. Ricardo non uidebat têpeftiuum eflèad mœniaadmoQcrecxcrci/ turn propter hyemê inftantê,diffèrre igitur conftituit in proximo uer obfidionê. Hy bernatO igitur dimittere exercitû decrcuit. Ecce nuncq ex Europa noui Si tri ftes,qui certiorê Ricardû reddunt regem GalliarS Notmanniâ afBigere.F ratrêc^
etus
-ocr page 213-t I B Ä R XVII î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igt
^lusToannércgtium Änglixaffedare j^oare Ricardas codi'rionrt fióhönèftas ‘nee ufiles cû Suitano facit,rcliquit enim illi omniaprxtcr TyrS et Ptolcmaidâ 6£. çuçdâ paruacaftella.Fcedererado properat domö per Thraciâ SjC Vngahâ,ubi nenit in Germania in ditione Lupoldi ducis AuHri^,cQ ()uo habebat fiinultates, comitantibus Ie feruiuit^óC inter Ultimos feruos uerfatus eft,ne agnofcerctur.in quodâ ergodiuerforioiuxta Vienna aftàbat fuis manibus carnes, digitogeftâs iegalêannulQ,quê quidâ ex familiarib.dncis Auftrixagnouit,nô crat miles qui in obfeffîone Acf fuerat,quare mox domino fuo Viennx tû degêti nûciauD ux AuftriZjUtilleindicaratinuenitregêin diuerforio,captû cuftodixdiligêterman cipatjdatâ occaiîonê ulcifcêdi le uchemêter gaudet,nam male illi fecerat. Capta cnim urbe Aca, in cuius obfeffîonenulla non pericula, nullcscpnôlabores Luz' poldus dux Auftrix fubierac, rex Anglixcontêpto Lupoido figna fua per urbS crexit,8C cô ereda uideret uexilla ducis Auftrixprxcepit cÔculcari,pterea prxdâ interfuosdiftribuit,nihilreIinquensGermanis quierâtcopiçauftrixducis,cun» tamêcômuniapericula multamaioraiçmultô perpcffîfint,utquiprimiin obfi/ dione fuerint primam^ coitionê fuftinuerint, cum adhuc ciuiû Acæ uires in Riç effent,quas fregerant Germani magna ex parte ante aduêtum Angloru.Has merunt inimicitiarû caufx.Porrô Pontifex Rom.ubi andiuit regê Angliæ reucr tentera exexpedittonelaboriofiffîma captû, tenericjin uinculis, ducem Auftrix execrauitjiniquiffîmo^animoomnes tulerunt qui caufam fgnorarût t Plaufib» lis enim erat expeditio apud omnes Chriftianos, maxime^ adrairabâtur ÔC diliz gebâteosqgt; fumptisarmisaduerfusTureâin longinquas regiones ibanr. Dux ceroreddidit caufas,quibus motus ilium ceperit.Hêricus Imp.tum cgir Vuorz matiz,illuc iubetad fe duci captum regê, ibi Hêricus audiuit caufam Lupoldi ôC Ricard!liberatus eftrex dato magno aaripôdereImperator!SC Lupoido. Nam prxdâ qux Aex Lupoido przrepta u! erat à rege, magni zftimabat « Rexcû non haberetaurum fufficiens ad fe liberandû, ecclefiafticSornatum accepic Quo 1er monisordinecum Friderico ex Germania ad in Alla SC Hierfolymis rcsgefta» uenerimus quoeçdudu rurfus redierimus in Germania,uides nô igitur etit no ftri inftituti longius immorar!,!n rebus Hicrofolymitanis,quan^ poftea mirabi liaauditu inter Chriftianos ÔC Sultanû fada fint. Poft nuptias magnas gelîîtiit Italia Henricus,Romano Pont.obtêperantesfecitqui non obediebanteinitates rebellantes fubiugum egit. Câpaniam quz nimiû fuperbe'defpexerat Imperato rem in ultima lèruitutê redegit.Neapolim maximis prxfidqs munitâ très menfes oblèditjCirca^ earn omnia curipuit,led peftiscrudeliffimèinuafitexercitum. coa dus igitur codû mutare,foluitobfid!onê, Dumautéin obfidioneoccupât Heil ricus, uxor élus quänuper duxerat,à quibufdâ Apulix Principibus capif. Port tifex eos qui capta tcncbant,excÔmunicat,SCditionêcorumcuilibct occupant! côcedit.Raptores anathematis fulmine tcrr!t!,remittunt Henrico uxorê J mpera tor minatns illis ukionê (nâ in prf fentiarS non uacabat)propter neceffaria regnâ négocia in Germania reuertit,nam cum multa alia in Germania corrigêda erâr, tum pcipuè in Sneuia quidâ moaere nô mouenda tentarât,nam quomodo Ag3 oppugnâs fortiter Fridericus occubuerit didû eft,idclrco primum in Germa* niam uen!t,conaocat!sproceribus fratri fuoConradoducatumSueuix dédit, 8C admonuiteum ut perfuaderet fi crudelitate non ftabile effe pofte regnum/ed humanitate amp;iuftitia,przcipuèapud hominesaltioreingenio przditos,qu3* les effent omnes German! potiffîmûueroSueuos. Adhortatus qnoep cumeft, ut opera daret charilfimus fubditis elfe, quot^ fublimioreloco poft tus fit hoc modeftiorem oportere effe. Et ut ftudeat qoa'm paocilTimos izdere, quantS fei* licet iuftitia falua fieri poteft, plurimis autem prodeffe, iuuarecp mortales diui* num effe quiddam nocere Satanz propriû, Hxc amp;nbsp;huiufmodi multa inculcanit
“ Z 5 Conrado
-ocr page 214-ISX^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A M. CHRONIC.
Corado hominiagrcfti Qi. ferociflimo. Archi'epiTcopus Colonien.muitt,abferi, te CçfarCjô^ occupato in Italia,conatus eft côtra Cçfarê facerejSC quofdäalios in fuâ adduxcrat rebellionê. Quos côtra Henricus ubi primû inccpitparare bellû, mittût ad eum rebelles legatos,excufant fe quâtum licnit,6C rogât pacem, falt;ftuz rosqj recipiunt fe quxcûcç tolerabilia imperet. Ab Imper, recipiunt in gratiam» Germania pacata tota,Iegibus ÔC religtôe in ea florêtibus, cuftodibus^reügiôis £)C Icgû côftitutis,côtrahitcopias,amp;ducibus BertoldoàKunfperg militin ItaliS per quâ totâ excepti funtàciuitatibus honorificè,donec uenerGt in Apuliam,ad qoâ peruaftandâ miferat Imperator ipfum exercitu, irafcebat enim Apulixpm/ pter temeritatê Sgt;C prxfumptionê fui^ côtemptum, ut quiaufi fuerant prxccdête anno uxorê eius capere. Quare Apulix urbes ui captas quafdâ diripuerc, quafz dam urbes SC caftella in deditionê acceperût. T otâ Apuliâ occupatâ muniuerSt praefidijs GcrmanofS milit5,qui infolentius imperiofiustß tradarût eas urbes in qiubus erât, qua caufa uix dum Italix finibus egreflus erat exercitus, côlpirarSt incolx cotra Teutonicos milites qui in prxfidijs erant,quorû parte manciparunt duriftîmx feruituti,parte eiccerunt,parte etiâ occideront. Qux res ubi ad Imper, perlata eft,denuo confcriptum exercitu in Italiâ ducit,SC omnes qui pfidiaeiece/ rant puniuit acriter,quofdâ in exilium mifir,quofdâ patibulo fufpêdit, altos altjs mortis generibus affecit, Ciuitatû qux prxfidia T eutonica etecerât quafdâ fundi tus diruitjtrucidaiis inliabitatoribus omnibus,deterrere uolês ne id in poftt rum un^ Germants fieret. Hoc bello Apuliam amp;nbsp;Câpaniara totâ redegitin prouin ciam,cui prxfecitforttflîmos ex exercitu uiros, reliquiteis prxfidia armata Gerz manorû nÔ inualida. Cum cXercicu in Calabriâ ÔC Siciliâ eft profedus, quas rez giones ui coepit,ubi uero ad urbê Catanenfem appropinquauit,omnes qui in ci uitatibus ÔC caftellts paffîm regnarât colledi in unû cum magnoexercitu ciui^ artifîcum,paftorô,SC aratorS turba undicg colleda,occurrunt Imperatori, SC ca/ ftra muniaerunt proximo ad Germanorû caftra. Imperator eius gentis moré bd landifciês,quodfcilicetnodecôcubiafolerêtimpetûfacerein hoftcs, caftra anz tenodëmuniêdi têpusfibirelidumnÔeftèfimulat, reliquit^magnâpartefoft farum imperfedâ, excubitores raros in illa caftrorS regione collocat. Hoftes id animaduertêtes rati fibi data occafioné benè gerendx rei, iuuentutis felediffimô roburftatimpoftmediânodem utin caftra Imperatoriseaparteirruâtquanon eran^erfeda. Adueniétibus igitur hoftibus expedatis uigiles Germanicedût, utiuflifuerantjSC hoftes intromiferunt,quos expedâs Imperator locis cômodis circûdatosr^ trucidât omnes,paucis,qui capti tamê funt,cxceptis. FuilTe auté cre ditur tria tnilia jfed totius exercitus prxftâtiiftmi ad pugnandû^ prôptilTimi. CS pr/mQilIujqt Henricus urbiadmouetcxercitumjprïterienshoftiû caftra. Celeri tatcîp mirabili machinarS 8Ctormentorû uarîjs generibus incipit murû deljcere, 6C foflata Iapide,cefpitcligno^côplet, Quod ubi uiderunt hoftes incaftris,cdu cunt exercitu in apertâ planiciem amp;nbsp;Germanos ad pugnam prouocât,inftruda acie.Imperator primû dubicat prxftet ne urbé obfidione circûuallare SC exclude re ab urbe hoftes,an cÔgredi melius fit.Vbi uidet auté ob urbis circuitus amplitu dinem excludi nô pofte,ftatuitcôgredi. Quarc fuos ad uirtutécohortatus eft,ÔC interreltquademôftrauit claris argumétis autmoriédumautuincendû,nullam fpem falutis in fuga cfte poftè, oftediteß uidu faciles efte colluuiem hominû qui nunquâprxlio interfuerintnonafuetos armorum confpedu exanimari. Vbiui det animos fuoru credos, 6C pugnâoptare, certa uidorixfpecôceptaaducrfus hoftes cÔtédi't magno animo,ftatim fine Germanorû cxde r turbatis ordinibus, primo cÔcurfu ad urbe fugiût(nâ animi in urbe ante cogreftiim erât fine dubio) exercitus Germanorû fugientes perfecutus cum eis irruuntin urbéjSC primo fu rore occififunt in urbe ornes utriufiç fexus,nulla etiâ habita xtatis rationc,captis
-ocr page 215-t î B É R X1 :st. quot;
Üfbîs prîmatibus epi'fcopo qui multa pcrpctrarat côtra Cacfar^jincendit urbê^ Recpafliis cftextingui ignem donee omnia exufta in cinerê redada funt, Huic bello quidâ uolunt ipfum Hcnricû non interfuiflè/ed per legatos gcßiflcjquo/ •■um primum faciant HenricS de Kalend Marfcalcû Imperatoris.Hoccôftatinz ter omnes bellum illud geftû.nomine Henrici,amp; Henricum turn in Italia fuiffe, Çrxlijs autem interfuiflèjuegant quidam» Quidâ Italorum uirtutem maiorê efle împcraton's uidentes quàm utfuperaripoirct,doloeumintcrfîcereftatuôt,mul/ tiin eius necê coniurant,quod ubi cognouit Imperator ,fcdulo diflîmulauit,nec Uultu, necuerbis ullam illis fîgnifîcationê irxfuipt'cionisq? dédit Principum fregt; Quentibus conuocationibus habitis, femper unumautduos coniuratorumadhi buit,amp;dimifitutreliquos,fîct^in confuetudinemdudi funtconuentusilli ut poftremo omnibus coniuratis côuocatis nihil (îniftri in mentem ucnerit. Quos correptos in uinculai^côiedos,exquifitis memorabilibus'que fupplictjs affecit» Quoidâenim cute uinosexuit,alios oculis priuauit, alios aitjsmembris mutila** tos uiuos in exilium ablegauit, alios lento incêdio enecauit, quofdam uedibu» humo afRxos longis et ingentibus doloribus mori coê'git. V nom uero in prirpis •uiferabili fpedaculo extinxit,qui al tjs potentior regnum afFedabat,clauis enim ferreis per tempora transfix«,cauerciubens carnificem,ne neruofo quopiâ ladb Uita finiretur breui. itaep omnibus ferèillius regionis fubiugatis daitatibus,Hen ficus promouet figna ad urbem Siciliae Falern3,qua:opum amp;nbsp;magnifîcêtia alqs Siciliaeurbibus palmâ prxripiebat.Fuerunt in ea thelàuri régis,amp; primiloci no/ bilitas» Adueniens primû impetum feeit in regia uiuaria, omnis generis animan tium qux ad menfam ueniunt,rcfertiflimâ. Madarunt milites ,ôd Ixti côfurount fegias uoluptates.Oppidani territi pace petunt ciuitatê Imperarori totâ tradunt, quare templa,xdificiapublica,portx SC turrcs,6C hoegenus alia infigniuitimpé riali aquihjadiundis iuorum maior5infîgnijs»Imperattç ut omnes ciuitatispla teasjôc feneftras parietestçdomuûfrondibus odoriferis,fericis pannis artificiofè contextis,impleri, uias gramine uiridi fterni, odores incendi,pcr ordinem dues utriuicß fexus cum muiieis inftrumentis procedere, Primo loco puellx,moxma tronæjdeinde pueri,deinceps alise actates ordine ibant» Sic uoluit imperiali pom/ paexcipi. Poft hanc pompa fecundumcuiufcg uirtutem, largitus eu munera mi litibus, ingêtem enim argenti auri^ uim repererat in ca urbe, KcdegitcpSiciltam totâ in prouinciâ,ex qua magnos annuos prouêtus accepit. V t autem totum fc/ minarium rebellionis è medio tolleret,nobiles omnes captiuos in Germania mi fit. Filium regis propter hâc caufam,nc ad regnum animS adijccret oculispriua/ fi duci ad Rhetos ibi^ in caftro Amifo culrodix perpetox mâcipari iuflit.Re/ gis Sicilix uxorem matrimonio iunxit Philippo fratri fuo,cuius ftrenua amp;nbsp;fîdeli opéra in bellis illis ufus erat. Hxemulier nomine Irene filia Côftantinopolitanl Imperatoris, pudicitià feruare in uotis habuit, fed ob forma genus animum^ Philippus ad earn adieceratanimû, quare coadaeftui ad nuptias fecundas cum hofte. Multa quefta eft de rerum humanarS fragilitate ôô inconftantia, fed quo magisphilofophix prxceptisanimum mulicbrcmimbut0uiditPhilippus,hoc magis rapitur in amorê dus, amp;nbsp;fec5 in Germania dudam Auguftx prxientibus multis Principibus magnificentiflîmis apparatibus nuptias celebrauit. Cöaut« negotijs publids ab ea abeflecogebat,in munito amp;nbsp;amœnitatis prpdpux caftro earn habuit inter multasmatronas amp;nbsp;puellas nobiles. Apulix reginam Sibyl/ lam cum filia eius mißt in monafterium mulierum Hohenburg,quod eft in AI/ fatia ♦ Et hoc modo quiequid putauit facere ullo modo ad rebellionem fuftu/ lit. Vades quoque fecum duxitex Apulia duos primos comités, SC cpifeopum Salernitanum.Ingenium enim cognitum habuit illius gêtis ad res nouas prom/ ptum Sc rebellionem procliu^s.Quanquam uero diligenter omnia prouidilfet
ne
-ocr page 216-i84i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;german. chronic.
ne ollam caufam aut materiâ rebellandi reltnqueret in iilis regionibus, tarnen iri Apulia funtinuenti,qui nuliorefpeduhabito capcorum ÔC obiidum rebeliarnt, Cxfaris (latutis contradicentes ôi. contrafacientes.Qiiamobrem ira fuccéfus Itn perator obiidcs, quos apud fein cuflodia habebacin Germania, luminibus pngt; uat.Et fine mora celeriter mittit legatQ cB copijs in Apulia,rebellescaptos,ua/ rtjs 8^ crudelibus fupplicqs atFecit,ut exêpio al ij deterrerentur.Vixit aliquot an/ nis cum uxore fua Irene fuauê uitam Henricus in ocio. Et Germania crefccbat nouis pagis 8C urbibus hominumcp fcecunditate.Hoc tempore Cörädus Sueuig dux Bertoldo de Zeringen indixit bellum, amp;nbsp;cum côtrâdas copias duceretad/ uerfus eum in urbe Durlach morcuuseft. Imperator poft mortem Conr3di,du/ cem Sueuixfacit Philippum fratrem fuum.Per id tempus apudPrincipeselctSo res elFecit Henricus ut 1 ridericB filium fuom natu trium annorum eligeretin rez gem,amp;; iuraruntpuello ceu regi, eletftio^ fete omniB Principam literis obfigna tis eftconftrmata.Imperator Siciliam, Apuliam totam(^ Italia magnis exadionl bus preftit,amp; prohibiturusjcbelliones multos uario genere mortis occidit» Ab ecclefiafticis idem exegit quod ab alijs poftulabat:Nec abftinuit manus ab initia tis facris ordinibas,fed quoslibetob quamuis leuemfufpicionem fupplicioaffez cit.Semelenimdecrenerat prohiberefeditiones.Quiigitur nihil palamaudebât, clÈm apudRomanû Pontifîcemaccufabantcum,qaerebantur^ deluorSmor/ tc,quôs innocentes fuiflè probate conabantur. Quare Pontifex eum anathema te percuflît,prius admonitS. Henrico autem bona uerbadante 8C femutatururn pollicentc,fi quid fadlorBeius paru Principe bonû deceret. Pontifex eum abfoP uit amp;nbsp;in gratiam receptû cohortatur ad expedicionem Hieroiblymitanâ amp;nbsp;côtia. Turcos qui ÔCantemulra ChriftianorB tenebantSC quotidieoccupabât. Règni Hierofolymitanirecipiêdijfpem facit, deum fortunaturum uias/ebenedidurB, pro fua poteftateab apoftolo beato Petro fibi reliâa,indulgentias libérait pie naq; manu daturû,omnibus rfs qui unà ifuri eflent.Prxterea promittit ieopérant daturum ut fimul eant reliqui Chriftiani nominis Principes, Probat etiam Papa facilem futurâ profedionem Hierofolymam ü fc^, cum altjs argumentis, turn quod Conftantinopolitanus Princeps non folum amicusjfed etiam focius belli futurus fit. Et quodSuitanus nuper exceffèratè uita,amp;Sultano etiam uiuetein proxima expeditione Hierofolyma fuilTet recepta, poft Acam captam, amp;nbsp;Suita/ num toties uidS. Si ille malus Satan non frigidam fuffundiflet inter regem GaP liæ Sc regem Anglix,interq; hunc SC ducem Auftrix.Qux PÔtifîcis uerbaficha/ here non ignorauit Hêricus. Nam ex muItorB, qui in ea fuerât expeditione, ore omnia cognorat,quomodo Suitanus defpoderitanimum, cogitarit^ de redden da Hierulalë, quomodo^ difeordia inter Principes acciderit, quxcß caufadifeez dendi regibus amp;nbsp;reliquis exercitus ducibus fuerit, Henricus igitur omnino fta/ tuit illud bella fufeipiendu, maxime cum in Germanta ocioforB militum abun/ daret copia,fed cum multxeflentcaufx qax eum domidetinebant, nominefuo mifitarchiepiicopum MogBtinum,8C ducem Saxonigô^ alios multos uirosna/ talium fplendore SC bellicis laudibus magnos, inter quos primi fuerunt Conraquot; dus Cancellarius Imperatoris,Lupoldusdux Auftrix,Hermannus Lantgra/ uiusdeThuringia,duxBrabantix,cpiIcopiRatifponenfis,Patauicnfis,Halber ft3dienfis,Conradus MarchioSCalij comités 8C nobiles uiri quos enumerareni/ hil opus eft.Hi ergo omes religionis amore,fuas maximas ÔC pulcherrimas pof/ £èftîones,fuas uxores charam^ prolem reliqUerBt.Magni profedoSCfufpicienz di animi fuerunt. Hgcanimorum fublimitas debeturredæ pueroruniinftitutio/ ni : fuerunt enim omnes non in ftabulis equorumjSC in uoluptatibus carnis,fcd in monaftertjsjfcholis ChriftianttReipublicx faluberrimis,afandis patribus in orationibus,
-ocr page 217-t ï B E R XI1C* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ig|
6htfontbus,feïuftïjs falutaribus euâgcb'cx dodfinaepneccph's infiitüti ed« cati, Duces igitur,quos dixi\ ducunt magnas Germanotru copias^per reda iti/ nera,6C fccundaui't domus iter eorum uflt;^ ad Hierufalcm,quampetebant.Qug (n itincrc eis acdderint.quid unanimes bellicofiiïimiuirigeflèrint,antec^ per tot Wncrum pericula ÔC difficultates Hferoiblymâ uenerint enarrari pro rei magni/ tudine multis uoluminibus uix poilèt» Platina SC Blodo autoribus urbé lopent fi^Beritum recuperauerut uiexpugnatas, amp;nbsp;ad Hierufaiem caßra moturisnuti ciatur Imperatorem Hcnricu mortuum, cuius aufpicifs in ea militia crant,quare omnes unanimiter rcpetunt patriâ reda amp;nbsp;breuiffima uia. Pofl ilium uero repert tinomabitum exercitus,receperunthoßes Beritum ói. lopem, amp;nbsp;crudelibus mo dis fzaierunt in Chrifiianos illicrelidos,urbesà incenderunt. Henricus Impe rator Meflanz in zgritudinêincideratjdum ille Germanoró exercitusfuit in exz peditione Hierofolymitana, obtft diem fuum przièntibus multis uiris Princi pibus, uxorecg faa a filio paruo Friderico, qui rex Imperator ab eledoribus erat panló antCjUt didum efl^appellatus j hSc zgrotüs per legatos Romano Pon tifici,qui tum erat Innocentius tertius comendat. Commtndatuero eum przci/ pue fratri fuo Philippo cui Sueuiz ducatum dederat^nam eius fidem amp;nbsp;probita/ tcm exploratä fc habere putabatjdecombês igitur in ledo adhortatur przfentem ßatremjUt pueri bene inflituendi przcipuam curam gerat, ÖC regnorum admini firationem eidem Philippo cömittit,donec puer maturus fiat gtate.Iubetaut in/ fiituédum tradi bonis amp;nbsp;probitatis fpedatz przeeptohbus, amp;nbsp;exerceri quotidie ad robur animi fimul amp;nbsp;corporis, quodncceflarium omnino efl Imperatorioßl cio fuo fungêti. Eratenim Henricus uir perfpicaci animo generofo,corporis habituita gracili, ot non rede pollis diceretenuem fuiHè, facies illi qui tenuior fuitreliquis partibus corporis ,exercere uenationibus equos pedes fefokbat frequenter,libentius ruri in arcibus habitauit quam in urbibus, izpe in hortis eie Canter arboribus per ordinem confitis ambulare uifus efl unoaut altero comité. Pofl mortem Imperatoris curam imperij dux Sueuiz Philippus Hêrici Germa/ nus frater fuicipit, nomine puelli Fridcrici,Ä^ adminiflrante omnia Philippo,ap pellatLis eflà multis rex SC Imperator nccrecufauit nomen,poflea cum uiderent Principes multi diflrahi qug crant imperq propria in Latio SC Sicilia,ncc fatis au toritatisefle tutori,quidä PrincipSelcgeröt Philippüin rege,amp;quo maioreau/ toritate polieret, Mogötiza Tarentafienfiepifcopo efl in re^undus SC corona tus. Quz undio Sccoronz impofitio malèhabuit PontificcKom, SC alios mul/ tos epifcopos.Proptereaatchiepifcopus Colonien.SC aln quidâccclefîaflicorS amp;nbsp;fecularium Principum cöueniunt Aquifgrani SC Othonem docis Saxonum filium in regem Romanorum eligunt ÔCcoronant accedentc etiam calculo Pa/ pz. Habebat utercp Imperatorn Otho SC Philippus fua parte potentes SC mul/ tos Principes. Ricardus rex Brittaniz fludebat Othoni, item comes Flandriz, Papa ipfc, Archicpifcopus qui illi coronam foknniter impofuerat,item ab illius partibus ftabât dux Limpurgz SC Liuoniz,itê comes Palatinos Rheni ÔC Lant/ crauius Thuringiz. Philippo autem fauebat rex Galliarumamp;omnesquinon wntenumerati inter Othonis amicos.Innocetius igitur infynodo Romzcû car dinalibus fuis habita reprobâeledionê Philippi flatuit,quod dccretum per apo ßolicos legatos mifi't in Germaniam,^gnificans quid concilie patrum in fpiritti congregatorum uifum fit, mandauittçautoritäre apoflolica ut omnes obediant Othoni, promulgataexcommunicationeinPhilippumamp;omnesei adhzretes» Sed Germanorum pauci,nifi qui alioqui adhzrebant Othoni, bullis pontifieqs deterriti à propofitO dcfiftebant. Conatus enim Papales amp;nbsp;Othonis ubi uidet Philippusje excufai ubit^ fua iplius przfentia autper legatos,quid Pötifex Ro
A manus
-ocr page 218-f Samp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M / C M R O N I C.
martüs rimcat,exponit,fimul copias confcnbiuNcc Otho fcgnius fe exadurtfo pararad bcllö. Philippus Sueuorö copias aduerfushoftêducitjoppôitfe Otho, inultacxderescftada,ufercg Germanoshabuitjfcd uirtutemilitöprpualuitPhi lippusjcos enim in fuo exercitu habuit qui in môtibus Heluetix nati erât,S^ Suc uos,omncs(çd Rheni origine ufcß ad Argentina, quietiâ noftra state fortiflimi tn dites habêtur/uperatus igirureftmukis prglqs Otho,ô(f cum pertotâ Germa? niam folus habererur rex,fradisüthoncô(f ibcijseiuSjCÔftituit ddigéter fideles ubii^ prxfedos apud Germanos,ipiècum robufta manuarripitin ltaliâiter,nc Pontifîci uacaret excômunicationibusuidioriâfuâperturbare,uoluitkalis Pontifici negotium facerejatijt^ res côponereita ut refponderent legibus ÔC iuri ueterû Imperatorû (Non ignoro hçcapudabbatc V rfpringenfem aliter feripta, inihi f xpendenti eius temporis ftatum, hsc uifa funt probabilia,fi quis uero ak? ter fcntitnihilimpedio) cûigituriam copis effent partim accindîx, partim in iti? nerCjCertiorredditurdequorundâPrincipS côuentibus utalium Imperatoretn cligerent. EtBertoldus dux Zeringenfis magnis largitionibus cfFcat,utipfefiL eledus SC appellatus rex. Philippus grauiter hoc tulit, quare cum omnibus qui fauebât illi principibus comitia in Mülhuien celebrauit, ubi queritur de leuitatc amp;inconftantiaquorundâ, quitamleuibuscaufisadducerent adalium Imper, cligendû. Aderât SueuijSaxoneSjBoèmi,Boioarq, amp;nbsp;multi Rheni Principes Si ciuitates qui coniurarût eu Philippe côtra quofcQcp uellet,Collediscp copijsad? ueriarios uexabât non mediocritcr,implebat Germania rapinis ÔC cxdibus par tes ubicç contêdebant bello,nullus locus apud German, pact rekdus erartubitÿ bclla erât.Dux uero de Zeringenad poftremû pecunia exhauftus,cum Philip? po redit in gratiâ,2lt; agnofcitPhilippû regê. Colonienfîs Moguntincn.archi? cpifcopiamp; comes de Lyningen,amp; alq qui contra Philippû elegerant Bci toldum ducem,cupienresaliumhabere Imper, (fpcrabâtautemaliquid feeffîcerepofle, quod idem uolebât Papa, amp;nbsp;rex Anglix Ricardus) miîtuntad Othonêjquitum epud regê Ricardumerat,uocanteum,fpcm imperq confequendi faciunt.CoIo nia igitur Ocho uocatus uenit,conüeniunt multifadionis eiufdê,digit Otho in regê,approbauit Pôtifex eledioné,excel auit uero etmaledixit Philippû. Vtercp prxparat fe aduerfus alterû coadis copqs, feltinat uterep Aquifgranû akeri prsri pere cupiens. Philippus prxuenit Othonem,capit urbê iurant illi ciues,prçiidijs munit cam. Ad alia fub manû fuam redigenda properat T hilippus.Q tho cû fuis fuorûq; fociorû copifs uenit quoœ poft^ difcellîtcum exercitu Philippus,obfi? detoppidû,cumcpprxfidianonenent fan'snumerofaaddefendendâurbem,ad dedirionê adadi runt,fed faluis oniibus etià militibus qui in urbe erât. Capta ur beepifeopus Colonien.autoritatcapoft.coronâimperialêimponitOthoni. Cg? terû uniuerfa curia Imperialis amp;nbsp;omes officiales fcribacß imperq fequebant Phi? lippQ.Nec no cöplurimi Principes utriufcp ordinis fecularis ecclcfiaftictQuam oDcaufam magnçfîmukates,magnçcôcertattones inRcp.imperiali,fit^ecclcfia ßica funtcxortx.ln Galltjs Qi. Germania,cuius têporis gefta cöfufa uideo,ita ut muka ignorent ubi aut per que fint fada, muka enim régi Gallig Philippo aferi buntur,qux rex Romanorfl Philippus fecit,dccepti autores nimiru nominis Phi lippicômunione,namubiaudiebantfcriptumueinueniebâtrcx Philippus,crra runt facile. Hocautê no eft dubium inter cpiftopos quofdâ amp;nbsp;Pontificé Rom* magnas fimukares,inimicitias3odia,amp; lites fuifle,nô fine magno eedefix fcâda? lo. Nam adhxrentes Philippo anathcmatepÔtificiopcrcuflinihilominus facras fundioncs omnes obibât. Philippus uero omnes crudelitcrperfecutuscftôf af/ flixtt qui Othonis focii erât, depopulatus eft agrû bono ÔC muko uino nobilem Alfatixjdeuaftsuit incendio^ô^ cxdibus omnia côplcns, arecs humo xquans re?
gtonic
-ocr page 219-t I B E R , XIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8gt;
iSfohis magiflratum 8^ nobiles captos in uinculacôr)cicns,pr«terreliquacâftrà •Ion procul ab Argcterato caftrû Haldenburg nomine euertit. Itê arcê in Rubia ^o uctuftiffîmo Germani^oppido radicitus mftuIit.Caftrum etiâin Aphicb fun ditus euertit. Magna prxdâ fecû abftulit. Proximo poft anno ftatim poft hyemê •■Eparatis copqs Argêtinam urbê obfidet, agrum prima depopulatus eft, deinde ftiDurbana ^difîcia quæegregia SiC multa antemœniaerâtexuftît. Vrbani fciêtes fc nô pofte diu obfidionêferrejdediderût ièjxquis côditionib.iurât illi ciuesjcpi fcopus quotÿeius urbis reditingratiâcumimperatorejmagisfuisprxfentibus facultatibus timens, excÔmunicationû minas. Porrôcu uaria fortuna ufi fint in multis praclijs Otho ^Philippus, mutaruntcç quoc^ eorû fe amici pro fuccef/ fuum ratione ÔC fortan^ mutatione,nô babito iuramêti pr^ftiti ÔC fîdei refpedu, iîcqj uarq euentus arguebât multorû leuitatê. Sxpius tarnen uidor diiceftît Phi/ lippus.Sed utrincp multi occumbebât fortes milites,Et erat omibus modis mife/ rädus Germanix ftatus,multx uiduxjmulti reddebant totprxlîjs pupilli, caritas annonx magna fequebat,totpaftîm agris per Germania uaftatis, 8C frumêto ÔC feliquis niduineceftàrijsin urbes et arces abreptis ÔC côleruatisad obfîdioncsjfi ufus ueniret,perfcrendas.Nam ixpe propter fufpicionê belli futuri annonæ car» tas confueuitfieri. Poft AlfatiâSi Argentinâ fub iugum fuû redaâas Philippe acceftît amicorû multitudo,ôt^ multx ultro ciuitates dediderût fe.Magnum enim pepererat fibi nomen deuidis totarcibasfiC oppidis,prxcipuèuero Argenrora/ lo urbe. Othonê non mediocriter cômouerunthxc,quare ne plures defdicerêt, omnibus uiribus infequit Philippa,ut fufpêderetexpedatione focios qui quo/ tidie deficiebât ab CO.Philippus ubi prima audiuiuitfubiequi Othonê, uertit fi/ gna in eum Si occurritilli alacriter,nihilxqaècupiens prxlio decernere.Otho ucro non fecatus eft eum quodpugnâ cuperet,fed ut fuos amicos in officio reti/ neret, quare ubi Philipps cS fuis obuiam contendere audiuit,retulitpedê,dt^ re/ uerfus in Saxoniâ alia ratione opus elfe bellâdi aduerfus Philppû uidet, mittiter go legatos Romam çxponit Pôtifici quomodo in Germania à le amp;nbsp;a Romano Pontifice defeifeât multi, etiâecclefiafticGcaufas alias confingit,ham ex ufu eius non erat ucra, nempe q? ferè omnibus prxlqs fuperiorê uidet Germania Philip/ pum,Pontifex Rom. côuocato concilie fuorum cardinaliû Romx, repetit ana/ themate Philippû,Othonem cofirmatimperatoremcç appellat. Qua ob caufairi cardinaliûunum mittitColoniâ,utpublicaretexcômunicationem in Philipp« Si omnes ei adhxrentes. Itê publicatis bull» s mâdauit fub excômunicationis pœ na,ut Oihonêomncs pro Imperatorehaberêt,SC uitarent Philippû ceu membrû «nortuû à corpore ccclcfîx rccifum.Hickgatus multos, prxfertim ecclefiafticos, proceres à iuramêtis quibusPhilippo obftridierât,abfoluit, Philippus magno/ perccxcâdefccnsin Pontificê Rom.facerdotia ecclefi'xprofuoarbitrio qui bus «olebat,nihil Pontificisautoritatêmoratus. Munit omnia fua poteftfirmiflî/ milites cÔfcribit quofcuncç uf^ bonos inuenit. Suarum partiû Principes omnes Bambergx côuocat.In freqaêti ecclefiafticorû Si feculariS côuentu mul/ ta pro fe aduerfus Othonê dicit,cxtcntat aerbis autoritatê ponrificiâ,amp;' $ inique pro affeduum libidine iudicet et ftatuat in caufa faa déclara t.Eodem têpore fuis partibus adhxrentes Otho UocatadTraiedû urbê,accufat apud illos Philipps, fuam caufam agit,gloriat de légitima eledione, quâapprobaritfàndiffimus do minus Papa, reiedum exlibro uiuentiS Philippû Si omnes illi adhxrente exaggt; gerat, Foerunthxccaufa magnxln ecclefîa pertarbationis, Hoc têpore quod qui anno poft natiuitatê Chrifti uoj.Philippns fuas copias ducit in Turingiâ contra Hermannum Lantgrauiû,quod Papx anathema ueritus partes pontificis defen dendas fufceperat,8lt; quod iuuaret Sifridû MoguntinS archiepifeopû côtra Phi tippam, nam hic Sifridus coniundifTimus erat Othoni, ecclefiafticis eum iu ua/
A a bat
-ocr page 220-g E R M X N; C H R O- N Ï C,
batbonfsquam poterâtmaxime.LâtgrauiusTuringtxOthocanjmBoêmi'xre^ gem Paladn5,qui cum üthonecontra PhilippQ lènti'ebant,inuocat ut fêtant »111 auxihares manus, Boëmorö rex magna fuorum manu occurrit obuiam Phi/ lipppo ab aha parte cS fuis coptjs quoeç comes Palannus uemt, ab Othone ad/ iutus.Maiores copias contra fe uenire putabat,ubi uidet Philippusjfct^nimiiï numero infen'orêjftatuit fuos intra munitiones côtinere,quare exercitum in ur/ bem Brdefurtducicjllicexpedans hoftê.Lantgrauius cum fociorSauxiliaribus copijs ad urbem properat, obfidione totam urbem circudat^ iperans fe enm ilh'c inclufum tenere ÔC capere, quâobrem ad Othonê mittit/cribirfetencrecaptuni in urbe,petitcputmilitumadhuc aliquot millia mittat. Nammanusfuas Philip/ pumeffugerenôpoflèjautcaptumautoccifumlèmifTurumOthoni promittiu îamc^ incipiebât gloriari uidû ÔC eu toto exercitu captS.Has pœnas dare dicebât impietatis,inobedientip,côtempta?^ ecclefiac.H^cfama per totam uolitabat Gér mania, incipiebanttßrurfum aduerfo uêtoimpelliin parte diuerfam harôdines, de quibus dixi hoc eft incôftantes homines,qui quolibet uêto in quamlibet par lem mutâtur animis.Philippus hoc periculum animaduertês,^ primum ftigicn dum quoquo modo uidet antegaogerenturcopip.Propterea media node cum paucis luorûelapfusjuenitad Marchionë Mifnenlem, ei^aureos pollicet mon tes.Qui illam pro tenuitate facultatû fuarum iuuit, cum paucis igitur properat It beraiurus fuos,fed facile ab hoftibus rcpulfus eft, Illi uero in urbe aliquoties eru/ ptionibus faëtis magnâ hoftium esedem fecerunt. Et fortiter propugnabant moc nia ubi Otho certior faduseft Philippum fugafibiconfuluiflè fuosrtuocat,Si Lanigrauius impenfas lôgioris obfidionis times,ibluitohfidionê. Venir eo tem poreOtho rex cum multis mlititum legionibus Mersburgumjcccpcônuocauit omnes fuos côfœderatos ôëfubditos magiftratus. \ eniebâtqucc^ quideficien tes a' Philippo perebant amicitiâ Othonis,caufam defedionis (ux reddebant,fc» licet,quod Pontifex Rom.excômunicarit Philippum fit omnes qui eum féque/ rentur,fit qj mâdarat Papa ut omnes relinquerët eum. Sed nulla erat picrifeç alia caufa deficiendiquod uidcbaf Otho fuperior. In illis comitijs apoftolicus le/ gatus epifeopus denuo Othonem coronauit, Sgt;C benedixit illi in frequentiftîma populicÔcione,filt; magno ftrepitu fif pompa Philippus intcreacÔparat copias, fuos ubic^ bonoefïe animo filt; benefperare iubet. Itcrum^in Turingiâmouet f gna.Primumcpadorit oppidulum Vuteenfcjpaucis^ diebus capit,£lt; totam il/ lam regioncm.prxter unam atcß altéraarcem,in fidëaccepit.NunciaturilliBoë/ mix regerurium aduenire. Philippus obuiâ illi ducitfuas copias, Boëmiadifcr parariores ad prxIiS, celeriteribant, quibus cum nûciaturhoftë aduenire,ad/ eftquocç Philippus cum tjseadë hora ferè qui nunriabàt régi Boëmorûaduola re hoftes, italt;^ dum aciem inftruitBoëmus,irruit Philippus in eos,ftatim pertur bâtis ordinibus tergû uerterunt,in qua fuga Boëmorû multitudo non exigua eft occifa.Qui fuga euafernntdomûdiflîpati uenerunt magna cum ignominia, Phi lippus exeo prelioincredibiliahabuitcômodajquieniminduxerantin animum audire PontificêRom.prxcipientë uitareanathematepercuftüm Philipp6,mu/ taruntfententiâ,Philippo mittunt auxilia.Quxdâciuitatum ciàm mittebâtfubff dium uerebanc enim excômunicationê. Philippus omnes pagos,uillas, arces, oppida coepit,amp;igné fië ferro fuftulitomiaxdificia. Qui^paulôante dicebst ui dus,in hoftis manu, iam uidor hoftë aftiigit pro fuo libidine, Turingix cornes Hermanus ubf certior eft fadus triftiflimo nûcio, q? rexBoëmorô,in que oment collocaueratfpem,tâto prxliofuperatusfitdefpôdetanimûjuidetfeilhusirxrefi ftere nô pofte,mitdt ad Philipps de pace fiC deditione, fe paratû per omnia xqua illi parère fignificat. Fit pax inter eos,in gratiârecipif.Alios^quidefciuerâtaut primûnôcaccedebâtfine fuperbia amp;nbsp;exprobrationefufcepit.Coloniç quocÿ epi feopus qvjidefecerat, rccôciliatus eft illi. Philippus noëie diecf properabat (dum
-ocr page 221-t t B fc R
téccs Fania de ui’doHa fua uigerct in orcaun'bus^hominajad occüpSda quf adgt; uerfariü fuû Othonê fequcbantjamp; in fidê fine iniuria accipiebat omes qui ie da/ bât. Adolphus archiepif. Colonien, ^^mifit Philippe feeffedurû, nt fuis partib« accederctduxLotharingixSCduxBrabâtiïjûômagnopcrccupiebat Fhilippusj uidebat ein Otho rotus fradus fi hoc fieret. C^uare epifcopo dedit non uulgaie pecunip tum partim ut ipfe feruaret fibi,partim ut largitionib.animos illorü Priti cipûeor0^procerûtcntarebamp; abOthoneauocaret.rpifcopus bonus uir parui pftimauitiufi'urandSOthonifad0,autexcômunicatiôislatâfententiâjprimQaii to aulicorn familiariû illorS Principô corda deuincit Philippe, deinde mêtes qcg capit Principû auri ui,q magna ÔC potês eft in rebus mortaliû. Hi duo Principes ubi acceflèrût, Otboncrelido,ad Philippa, plurimis alqs ide faciendi caufafue/ rSt,quibus nulla munera data funtjimôipfi Philippe dederût, Sicut côparatum eft inique,ut ditioribus fempali^uid addat. Philippügit rehus fie fchabêtib.fis Aquifgrani magnus principû et ciuitatû côuentus,3derâtctiâ duces Lotartngig 6^ Brabâtix. Ineo renouant fœderajiuramctis amp;nbsp;litcris côfirmant,de alio fubro gando Pôtifice Rom.fi il le nolit mutare fententiâ,deliberaf. Coronatur^ in illis eominjs iterum Philippus appellaturcp rexRomanorû amp;nbsp;Imper.femper Augui ftus.Multieelefiafticiabbates ÔC in altjs dignitatibus côftituti cogebant obtepe-* tare nô fine côfcientia carnificina, régi Phillippo excômunicato, qiudâ tx eis nimirSreligieni magis dcditierât,potius proponebâtquiduis fcrre.^ammpde trimentû pati.Nâ pfuafum erateerto reda ad inferos defeedere animas eorû qui in excômunicatione mortnieflent.Propterea Coloniêfes eines fuû epifeopû uo cabât apoftatâ,etiniquiflîmofercbât animo q: côtraiuramentû Gihoniprpftirû, fie côtrafacrofandâ Rom.fedê B,Pétricôiunxerat fe Philippe. \ clebâr ein po/ tins quodlibet diferimê fubirecôtra Romang ccclefix obedientiâ facei e, Qua/ re petebât a PôtificeRom,nt AdolphO archiepif.fuû f cathedra epifi opali detur baret.Acculàbant^eûleuitatisô^pfidix nomine grauiter. Hocueiograuifiîmu iudicabâqq ipfe coronauerat fuis manib. Philippû. Quâ ob cauiam Icgatus spo flolieus quirum nomine Pontificis Rom.legatione in Germania fungebaf, epi feopû Adolphüdepofuitjamp;^ côfccranit in archiepifeopQ Coloniêfem prapofitiî Buro ditifiiffimû Bunnx prppofitû Brunoné nomine, Id2 legatus eadê legationc ctiâ depofueratMoguntinûeptfcopûquêPhilippus Imp.uolebat,amp;: ahûfuhftû tuit. Sed côfecrati hi fucrûtepifeopi. pterea nihil,dû Philippus fu - ftes fuit. Nea enim ofus reddituû, aut adminiftratio muneris epifcopalis illis côcelîa fuerunr» Sed prxualuerût niribus 8C auxiliorû copia epifeopi régi), pontifictj latere coadi funt.In his dilfentionû turbis multa monafteriafmaiorû honeftiiïima inftituta et ütiliftîmajfnntdircptaetdirutajmultæ ecclefixfpoliatx,multipauperesopprefîî. Dum ita (uccedûtomnia exfententia Phillippo, Othoaduerfarius eius laboraé apud Saxones grauiflîmo morbo,et omniû penè amicorû auxilio deftitutus ani »ni xgritudine non leuiore corporis detinet. Nihil habet reliquO in quo pofiîc côfidere^ PontificêRom.ad quem mittitnuncios,amp;' in Germania îegatO fup/ plicat quotidietß nuncios appellatfuâ prxdicans in Romanam fedem obferuam tiâ. fpiram Philippus cÔuocat Principes Germanix, ibi^decernitbellûccnira Colonienfes omniû Principû qui illic erât côcordi fentétia. Qoare côïundas co pias lmp.Philippus ducitaduerfus Coloniêfes g tori crantU cm. Papxdeuoti. Adueniétê placare uerbis Imperatorê conant.Imp.poftulat ut Adolphe epifeo po fatisfaciât,pro magnitudine iniuriaro, quas illi intulerât, omnia fua reftituât, Omni honoreexcipiâtôc uenerent ut archiepifeopû fuû illife lurent. Quod cû ci uesreeufarent,multrcpde fua débitaecclefixobedientiâdiircretent,l hil!ppus omnia quxante mania ciues habebâtmilitibusdiripiendaôf uaftandaobijcit. Nihil ante urbem manfitintegrû omnia incincrem redfgebâtur.Deindeexefêiz
A î turn
-ocr page 222-Iço nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6 E R M A chronic;
tutti propfus mûris admoucndo ardius urbê premercconatur,totâ ferè urbSd^ cumualiando magnt laboris opèribus.Sed paucis diebus capiendi nullâ fpem uf dens jfolùens Qbftdionê ad parua oppida Adolphe rebcllâtia capienda ducit co pias^quz capta turarunt Adolphe iidclitatê,ut fie loquarJormula fer mom's ufita ca.Multa mutiita loca circa Coloniâhocbellô deftruxit Imperator. Arces omes epifeopo Adolphe reddidit. Otho interea reftitutus fanitatijautoritateapoftohgt; ca multas recipit Urbes, nâ mâdataautoritatis apoftolicz plericß credebätilli ibH imperia deberi Imperatoris appellations ♦ Ouare cohortat fuosjdnm ecclefiä fuamrtonficpeflundaripafluröjrationêbreuiTuturarerum.ïmpioSjCeu pulue-* rem t facie uentfeoram domino breui difijciendos ÔC perdendos feruari, Quod ubi Coloniéfes audiuerut, refufcitatSexmorbo fcilicet OthonëSCpararearmâ, poft abitum Philippi,pleracp omhia récupérant, eiedis ÓC captis przfidtjs Philip pi ÓC epifcopi. Ipfe epifcopus uix euafit,ucnitcp ad Imperatorem Philippurti, ills omnia enarrat ordine.Qiiare Philippus fine mora repetit Colonia cum cöpijs et recipit quz ad ccclefiâ Coloniénfem pertinêtia omnia, quz extra urbê fuerGt, quatitô fieriper magnitudinêurbis,cxcrcitus^fui,urbécircGuallat,mittif^paP (im ad fuos côfixderatos,at auxiliares manus mittant, nam totâ urbem cupiebat circGdare eratenimipfe Otho rexcumfuoepifeopoBrunoncin urbe,coniêcra rant^epifeopû Brunonê Sifridus MogQtinus epifcopus,et duo ex Anglia mifgt; fiepifcopi.Ex Germanisenimepifeoporum nullus audcbattêtare,omnesenim metuebât PhilippG. Augebat igitur quotidie cxercitus Philippfiamró Otho uP debatfequotidieincludimagi8,augcricppericulG,ncchabereullos iociorumà quibus cflètexercitusfperandus.cuius operafolucrct obfidio. Qi-isrecum uidc rec diligêtius,etiâ node omnia itinera euftodita, ut nulla pofftt eflè fpes elabedi, nifi certo pcriculo,c0ftituit cG fuis erQpere per medios hoftes diuifos,per ambitS ciuitatis,eruptionefada prorGpitquidéfortiter per hoftes ô^occidit multos,fed Philippi copiz numero fupçriores multo'(quan^ uixfexta copiarum pars co lo co effetjfugientê Othonê perfcquunt æ uix dimidia pars, q comitabâtur domP num,euafit,alij enim capti funt,alti occifi.Brunone etiâin eo plio cepit,8Cin uitt colis duritcr detinuit perpetuG annG.Colonienfes magis etiâ moniGt urbc,et d«H gêtius difponGt in maris 4?pognatores, Philippus ubi uiditelapfum OthonCjÔ^ capiêdz urbis facultates fibi no eflein pfi:ntiarG,difcedit,8C obferuat quid Otho parturiat.Colonicfes uero ubi extra moenia nuf$cflènttuti. Omnibus ferèreda dis in poteftatc Philippi, amp;nbsp;Otho urbe non fatis côfifus cflèt(q) imprimis ciues malehabuit,necp ein tutorê fatis comodC putabât,g hoc modo obfeflam urbetn relinqueret)Romani aGt Pontificis fpiritualia excômunicationû fulmina cia efle apud hoftes uidêtes, mittGt ad ducê Braban tiz,ut eius cöfilio amp;nbsp;opera re^ concilient Philippo Imperatori. DuxBrabâtigfuâ operapollicetjucniotigitlc gati ColonicnfiGad Impcr. PhilippG Botpardiâ ubicum multis Principibus 8d parte excrcitus agcbat, PrimQpetuntutcödoncttoteorum delida,quz ueniam mereantur uelobhocfolG,quodfic dodi fuerint à fuis religiofisjfiC propter cuP turn diuinum fecerint ,ied cum uideantecclefiz maiorê partem per Germaniam
religiofos quot^ uiros apartibus Philippi ftare, gratiâ hu militer fe petcre in/ quiunt, amp;nbsp;delidorum ueniam, offerunt epifeopo Adolpho omnia quzhabuit unquam epifcopus in urbe iura. Czfari item Philippo faduros plura quam ipic uel fuo uel impertj nomine unquam poftulaturus fif,pollicentur. Philippus re/ cipit eos in gratiâ nihil pœnz granioris propter rcbellionê illis imponens. Qua/ recumlegatis Colonienfium mittitquocp fuos Philippus,qui Colonienfibus ci uibus pacis conditioncs expofuerunt, quas ubi uident non modo zquiflimas, fed etiâ mire faciles,gratias agunt Philippo,8C quzcuncp poftulat iurant prôpto animo, Philippus ergoin dignttatêarchiepifcopi,redamâtePontificeRom. rc/ ftituit
-ocr page 223-t I B E R XIX.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rpf
ftituit Adolphum,8(f quaecuncp ad ecdefîaiti perttnucrât reddidit,^il»dâ alia_argt; •njs capta ecdefîxiiii donauit.Ocho aûtdefperatisfuis in Germania rebus,omia Phdippo obnnente,ad regem Angliæ fe côtulit^ut illic lateret, tragcedïa^ fînetn «pedaret^nihil minus tarnen cum Pontifice côfilia confert, quid fado opus fit quærit. Philippus aSt fîrmû ÔC ftabile conat regnû reddere : Propterea ad omnes ciuitates proficiicit/enouâtur ubicÿ iuramenia,per omnes ciuitaies fu^ hberali/ tatis Ôl lenitatis fpecimen exhiber ♦ Amicos $ plurimos parat, nam in his bellis prxcedêtibüs omnibùs fatis didicit,multo preciofiorê poflèffionêamicorû mul lorum multx pecunix. Quare fîliâfuam matrimonio iunxit régi Boëmorum, aliam filiâ minore natu dédit uxorem filio ducis Brabantix. Opus enim fore ali/ quandoamicisputauitjnei^ enim fîcquieturû PontificêRom.ôtOthonêlpe/ lauit.Qux hoc têpore in foie oifa feribunt ƒ! quis cupit feire légat in altjs, Philip pus poft^ in Germania res ftabiliuit fuas quanta potuit fieri firmifTimè, côuoca lis Principibus exponit fuam uoluntate faciendx pacis ecclefix, propter uitanda fcandalajmultorûenim fimpliciumôë bonorû mentes offendi feiebat ôë in con/ feientia cruciari,qp cxcômunicatierant omnes adhxrentes Imperatori Philippo. Idcirco decernunt in co côuentu PrincipeSjUt legati ad Rom, Pontificê mittanc depace facienda,utexplicent quanta malorû ortum fit amp;nbsp;exoriri adhuc pofîît ex ilia difeordia. Mifla autê efthoneftiflima legatio ex dodis ôf ex Principibus uiris.Hi ubi uenerût Româ expofuerunt multis mâdata,docentlt;ç quâtus religio nis cÔtemptus uulgo fieri foleat,ubi uidet,Principes côtemnere ea qux rehgio/ nis font, Philipps autê eflè iam eo loco,ut nullâ aducrlarîjs reliqueric fpern arna/ riab omnibusjboni Principis dotes cumulatim in eo eflc.Etnô cfiePrincipem quircligionê maiorisfaciat, iam partium côtentionibus coadSdiflèntireinuitu à Rom. Pontifice, quan^ no diftèntiat,fed eum lorquere quod ex Rom, Pôiif» cum hofiefuo fenfiat.H^c amp;nbsp;alia multa ubi legati Germani cxpofùcrût,nomine cômunis pacis,Papa priuatû fuum negotiû adfert,petunt fi uelit Philippus abibi uijôë eledionê fuS probari per apoftolicâ autoritärem, ut filiâ fuâ nepoti Pontifl cis matrimonio copulet, fperarSt enim pontifi'ctj ex hoe cóiugio magnâ partem ïtaliîeadfercditurâ.Hoccû feriô Romanus petcret Pontifex, polliccrcturcpope tam fuâ ôë ftudiS erga Philippum Iraper.fi hoc faceret. Itéra addebar Pontifex fa eile effedurumjUt Otho nihil poflhac araplios ten taret, Sed Icgati no paru offen fi,quod Pôtifex tara apertepriuata publicis, carnalia fpirituahbus anteponeret, tcfponderStjfibi non licerc in hac re quic$ agere,nec tn mâdatis fuis habere,fua/ dercautê ut Pôtifex propter matriraoniû hoc legatos ad Imper.mittat, feautem pro ui rill curaturos ut nuptix illx fiant. Nunc autê propter ecclefi» amp;nbsp;impetij pu vlicâpacem,ô6 propter euitanda fcandalaRomâ miflbs, dehis rebus agendum tfle Pontifexeandêcanit cantilena,fi filiâ dederit,nihil non fadurû eorS quf pe tebât,imôlôgè plura promittebat optare aufus fuiflèt Philippus. Quare Pon tifexcum legatis Cxfaris fuos etiâ mittit legatos,illiscp plenâ poteftatê dat omnia qux petit Philippus côcedendi, modo filia excômunicati Principis nubat nepo liPontificis. Mittit autê legationem quadigniornullamittipotuiffet. Erâtlega ti Léo tit.S.Crucis in Hierufalê Cardinalis, epifeopus Hoftienfis, ôë epifeopus Velturenfîs.Qui ubi uenerunttn Germaniâ AuguffxVindelicorû legati hono tifîccfufcepti funt à Philippo, fed Philippus ex fuis legatis quos Româ miferat, cognouit,quâ ob caufàm potiffimS adeffènt,qd fperarent,quare ffatuir paululû tem produccre et ita pôtificios alloqui comiter,ut in fpem certâ uocaret illos filiâ ßepoti Pont.dcfiïonfurSjCtfi nihil de ilia readhuc tradatûerat,legati tamê facile côtjeere poterât,omia p legatos fuos imperatori expofîta,necç em legati Ç'd adS tflet Romxjdicere potuerût,nifi illud de petitiôc Papae dicerêt, Ex Augufta igit
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Philippus
-ocr page 224-gSi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN, CHRONIC,
Philippus Spiram fecum ducit Pôtifîcis legatos,Spirxaedito edido pubticö cö® uocatotnnes Principes ad comitia in Northufcn.Vbi natalem domint célébrât, prxfentibus legatis Pontifias, Admirabâturomnes Romanos cardinale amp;nbsp;epi-* icopum interefle facris excomunicati Philippi. Sed Philippus propterea ita Ipc ladarat 0^ fulpenderat legatos,ut fic uiderent infi'rmiores(qui non fineconfcicn tia comerrium habebant cû Imperatore excomunicato maxime in facris} ncc au tores excômunicationû fcmper curare ilia fulgura magnopere. In cotnittjs igit illis ubileganexpofuerSt Papxuoluntatc decoiugio fiIixImperatoris£Cnepo tisfui.fimuk^inrelligcrentPrincipes ex ore legator5,quare id petcrct Pontifex, nam dicebant nomine dotis eâforclatis quxin Italia pollet Imperatoris nomine cocedere, quxalioquino effent in manibus Philippi,Principes plericp cS Impc/ ratoreridebât, amp;admirabant,qua frôteauderêttam aperte fua quxrere.Quatc nihil refponderont quod attinebat ad matrimonium illud.fed dicebant,primum oportere mortaliu rebus comunibus confulere, poftquam illx bene haberent 0^ pacatx cffèntjtum ad parua ilia priuata defcendcndum,Lcgati pontificij ubi ne/ gare non audebant,hxc fic habere,rubore fuffufi, de pace inter Othonem 6^ Phf lippum cœperunt tradare,ô^ fi propofuerâtprius fuamrem agcrccopulandoiP los quos dixi,nempe nepotem Papx amp;nbsp;Philippi filiam, Principes igitur de com ponenda pace inter OthonemSCPhilippummulta excogitarunt.l'andem pla* cuit omnibus hoc media : Vt Philippus Qthoni fuamfiltaminuxorêdet,Otho nonaffedaretamplius fuperftite Philippo regnum,poft mort em uero Philippi Otho regnaret.In his comitrjs Bruno Colonienfis epifcopus liberatur ex carce/ re, 6C cum ponrificijs legatis Romam profedus eft ibflt;^ palliS 6C côfecrationetn cpiicopi adeptus eft, Adolphus uero,confentientc Imperatore depofitus eft. Pa pa ubi cotemptum fe à Philippo aider,mulra contra eum dam amp;nbsp;pala'm machi natus eft de quibus nuc breuitati ftudcns nihil dicâjcum plura fint quàm utpau-* cis dici poffint. Philippus aliqua exparteexturbis negociorumamp;bcllorumcx/ ' tricatus ftatuitgenio indulgere per aliquot faltem dies, curare corpus* Cum ergo effet Babcbergx liberaliüs pranfus, QC àprandio in cubiculum feceffit cum cancellarioamp;daptferofuo,corpus^quieti dedifièt,Othode Vuitlifpach comes Palatinus,quiob multas caufas odium gerebatin regem, feftinâter ceuremma/ gnam nunciaturus acccdit ianuam cubilis in quo rcxdormiebat, grauius^ puP far, agnitus ab ijs qui intus crât cum rege intromittitur, gladiu celerrimè educit, amp;nbsp;incollum uibrat,abfcindens iugulares aliquot uenas,nam quod non totuab/ fcidit caput,in caufa fuitillorum duorum qui unàin cubiculo cum rege erât cia/ mor, illo ein ÔC magnitudine facinoris perterritus latro titubauit manu paruûc^ fdcirco uulnus infiixitjfed letale.Rigore ÔC terroreobftupucrecàcellarius Ä da/ pifer. Tarnen uir maximi fpiritus dapifer, nomine Henricus de Vualpurg,pro/ peratrepagulis fîrmareforcs cubilisjfimul^clamat maxima uoce,milites uocâs. Scd latro confidentiffïmus truculentiffîmus,uulnere in caput dapiferi obftan tis inflido tam graui ut caderet, pcflulis ôd repagulis rcmotis,fe è cubiculo eiecit prpcipitauitt^ ad equos qui para« cxpedabâtlatronem,itacçcquos côfcenditô^ àufugitanrcquam quiiquâfcireexillis duobus qui erât cum rege poterat,quid effet. Latrone ex palatio fie fe prxcipitâte,clamorct]p câcellartj amp;nbsp;dapiferiaudito, concurritur ad cubile rcgis,qui uolatatus in fanguine fuo exanimis iacet.Ofata incuitabilia,PhilippusrexitaperqtcumiamprimSinciperetcurarecorpus,Pe/ rit gladio in cubiculo palattj fui,quo tempore minus hoftium habuit quam un^ antea,qui in prxlijs tories feruatus eft, Regalibus ceremonijs eftBabêbergx fe/ pultus magno multorSiuduamp;lachrymis, Latrocinioautem tali occifus eft Phi lippus anno domint uo8,quo etiâ annopax eft fada de quaiam diximus,Multi amid
-ocr page 225-t i B E R XÏX. » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fÿj
BmïdPhilippi dam confpirarunt dc ulcifcenda morte eius.Otho dc Vuittifpack poftlatrodniumilludcódnuttfeapud EgbertumBabenbcrgenfemepifcopum, öi eius fratrem Henricum Marchioncm. Quarc Qu» conftitucrant ulcifd neceni Henrid,etiàillis infîdiebâtur ♦ Henricus ergo Marchio de Aderfehe pauds poft Rienfibus occifus eftinquadam ruftica ulIlaaMarefcallo Phüippi Imperatoris» Ç^id Philippus in uita egerit fatis didS eft^quali corpore fuerit uno üerbo expc diam. Fuit corpore debiliorequàm animo,nam fxpeea conatus qux percorpo/ risinfïrmitatê non potuitefRcere,àpropofîto deftitit.Fuitenim animo ad maxi/ mas qaafc^ res adminiftrandas, bella fufcipienda,SC prxlia ineunda promptifli/ tno, Paulo graciliore corporis habitu fuit,facie dignitatê 8C animi fublimitateth prz Ie tuliubxercitationibus fupra modum deledatus eft,rarus intra parietes,rd ri afliduus* Statim poft morte Philippi côueniunt Francofordiz Principes cle/ dores,amp; iuxta pacis côditiones in Northufen cledus eft ad Imperiu Otho dux Saxoniz,qui ante tätopere laborauerat tot cafibus ÔC pltjs aliquot annis ut régna ret. Potifex Rom .audita morte Philippi,ÔC Othonis eledione no mediocri gau/ deo aftedus eft,quare duos cardinales mittit ad eum in Germaniam ad gratulan dum Othoni Sc Principibus gratias agendum,fimul ut Romam inuitarêt Otho nemadimpertj coronamaccipiendamXegatiigiturilliubi ueneruntin Germez niam SC Othoni pontificia mâdata expofuerunt, per multas ciuitates écciefiasi^ iter fecerant,indulgentias SC priuilegia,SC peccatorû grauiorum ablblutiones di fpenfarut.Rex Otho poft ilia comitia coftituit omnia itinera per Germania qux eo tempore latronibus infefta erant aprzdonibus ÔC latronibus libera redderë« Quare imperaüit tibic^ edido pnblicato in pr^dones 6C pacis turbatores animad uerti fiue effent nobilesjfiue non,nemini^ omnino parcere uoluit.Hunc Otho/ nem nimium familiaribus fuis contra zquitatem ftuduiftè fcribuntautores. Sé/ cularia enim SC ecclefîaftica beneficia familiaribus fuis contülit.Neminemi^ feré circa fe habuit, quam quos fecum ex Saxonia SC Anglia duxerat. Quidam hoc in bonâ parte ititerpretunt, fuiffe enim illos qui perfeuerarûtcû illo in aduerfis» Alienäuit à fe multos proceres nobiles et plebeios in ijs Germanie partibus qui/ bus maxime in béllo uicereomnes Imperatores.Quod enim propter PhillippS odium coceperat contra Sueuos,iam in eos euomere conatus eft, nam hadenus fortuna aducrfa illi negarat,Otho non diu poft mortem Philippi Auguftz Priti cipum conuentum célébrât,ubicomitemPalatinumOthonemde Vuitlifpach Sc eius focios perpetrati latrocinq profcripfit,corum^poireffioncs ôC facultates Omnes partim imperio adiudicauit, partim ad alios tranftuIit.Voluiti^ uideri gra uiter ferre mortem foccrifui Philippi,SC fi feirent omnes uiuum ncan mortuum mallet,fed licebat impuneoptare uiuum. Necdefuerunt qui credidcrunt Otho/ nem de Vuitlifpach aliquidabOthone regebcneficijfperafleob occifum Phi/ lippum.Efto hie fuum indicium cuit^ liberS, dominus folus corda nouit,nos(Ç nimium fumas procliues ad iudicandum,uel potius calumniâdum in hoiufmo di rcbus,necß enim eft indicate fed calumniari fi qnis rem ignotam rapit in peio rem partem, Ad proximum poft eledionem nec comitia in Hagenau habuit,in quibus expeditio cum magno exercitu in Italia decernitur.Iubenturq^copiarnni duces eledi fe quam primS parare. Ex Hagnenau in Saxoniam proficifeitur gra ria deledus militum nabendi,SC etiam caufa illic Philippi nouam nuptatn cuftoz diêdi, qua in urbem Brunfehuig cum honeftis uirginibus SC matronibus ducitj iubet^ earn illic Içta fuum ex Italiä reditum expedare. Conferibitur per Getma/ niampaffimexercitus,Auguftzconueninntcum copijsomneslit imperatum erat. Fer uallcm T ridentinâ iter facientes V eronâ ueniunt, ubi excipiuntur paci fice Sc offernntur illis omnia quz poteft dominns à fubiedis fperare.Poftea Boz
B noniam
-ocr page 226-g e r m a n»' c h r œNi G
‘nonfamufc^uemtjnîcftatm'tcxpenn'totijsLatq Pnnciputninimos,€^ómnfa prius tcntarc uerbis quamarmis. QuareBononiam conuocatomnes Icali^Prifi tipes 6C ciaitatum magiftrarus,cum eis pace fcederacß facit, imperat quc^ lingu lis pro facultatûmcnfura numerum certum equitQ QCpeditum,contrac'ti,cp kaJigt; cis coptjsjmagnifîcêtiffîmèpcruenitRomâ, Tota urbs cffuiauenit cum omniü ordinam, artatum Si fcxushominibus Imperatoriobuiam,aduetuigratulanturi muficis inftrumentis uariorum generum ÔC uocibus canSt. Adeft ipfe Pontifex Jnnocentius, qui amplexus Imperatorem ducit ad Bafilicâ diui Petri,amp; magnifi centia,qua maior excogitari non potuit,coronam Imperialem imponitilli,öi' be rcdidione apoftolica ilium participem facit. Corona imperiali Othone donate» Jnnocentius poftulat ob Othoneiuramêtum de patrimonio Petri defendendo, 8i fanSix ecclefiaeobediêtiam praeftando,Othone hxfitante,nccç tam promptus ed iufiurandû nt Romani fperabant,improbius autê Romanis exigenttbQS,ori/ turtumoltus,ad arma cocurritur, inter murosanguftiaeimpediebât Germanos, ex tedis Si altioribus xdificiorQ tabulatis cuoluutur in Cxfarianos lapides,moP ti primxnobihtatis,amp;familiariflimiqui^occSbunt. Multi grauiteruulnerâtur. Otho cum Romanis cxpoftulauitôCpetijtabcis reiàrciri damna, ied uidet nihil in prxfentiarum contra eos fieri pofle,omnes enim munitiones occupatas tenez bant,quarc difcedit Roma, amp;nbsp;Mediolanó ufi^profedus è Germania aaxilia uo cat,amp;Longobardorum multitudinem magnâconfcribit,amp;in ditioncfedis Ro tnanx ducit, nihil^prxtcrmittit no uaftatum.Tufciam ScRomaniolam miferis modis perdidit.EtRomxparabant fe ad obfidionem perferêdam,n3m quotidic iiüciabatur cumcxcrcitu aduenire.Poft depopulatas ecclefixRom.terras,Neaz politani regni prouincias,quxtcnebat Fridericus2.ingreditur,amp;fibiomniaiuz » are cogit.Hec quo animo tulerit Pontifex Rom.nihil opus cft dicerc,cum uero 'J’on tifici copix dceflent quibus rcfifterct Othoni, Si minis nihil efheere poflèt, admonuerat enim cum per legatos utecdelïx fua rcdderetjmittit ad regem GaP |ix,qui alioqui male' uolebat Othoni,femper enim feniérat cum Philippe Impcz ratore côtra Othone, prccibus Si pollicitationibus eum inuiratad fubuenicdutn ecclefix,maior0 eis exempla cômemorat rcgijôCc» V’crû Otho nihil motus Pon/ xificqs minis Si conatibus.pergit occupare,uaftare, diripienda militibus dare ur/ bes amp;nbsp;cadra pontificia. Quare Pontifex Othone cxcomunicat.In Germaniant cumbullis mittens legatos, quircbellionêcôtracû exciter. Et pod^ uidet Papa Othone anathematis fulmine non terreri cocilio Romx habito epiicoporum Si cardinaliu eum ab impcrio autoritate apodolica deponit.St' pronuciauit excom/ municationis fententix fubiacerc omnes qui illi faueant,dudeât, bencep loquan tur.Abfoluitueroomncsaiuramcntisprxditis,anathcm3cpiubcteflequicunc^ uel nominaret eum Imperatorem aut rcgem.Otho animum Pontificis exafpera turn intelliges,magis omniaimplettumultibus per Italia, ducitcpcopias in Apu liam Si Calabria,hodiliter omnia uadat,cadella militibus donat. Exigit magna pecunia à uidis SC frumcntS,in munitiffimas arces conuehit in ufum obfidendx Komx. Fada^ ed breui incredibilis caritas omniû reram per totum Latin. Nec paruus timor inuafit Romam: uidit enim fucceflus eius Si conatus.Pontifex in Germania defedionem ab illo cxcitarc uartjs ambus tentât. Mittit cum mâdatis Si excomunicationum fententijs legatos fuos ad archiepifeopum MogStinum bifridum,hui^mandat ut latamin iandafynodo Icntêtiam in Othonem diuul getpertotam Germania,quodfcilicetOthodeturbatusabimpcriofit. Sifridus obeditautoritatipontifieix ,0^ promulgatubicuncyjotedfentetiam Pontificis. Qiiodepifeopi temerarinfadum comouit adiram Germanip Principesomnes ferc,nam quod cpifeopus de excômunicatione diccbat flocci non faciebât ipfo/
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum
-ocr page 227-t I B E ' r X T X ~ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifil
fum mutrij'nam dum adhuc uiueret Philippus occaluerant ad illos tcrrorcs Ro mam' Ponuficis» Quarc comitam ducum^ quidam cum magna nobilium mul titudinecoprjsarmatis dirioncm omnem ccclcfix Moguntinx peruaftantxdifi/ cia cxurunt^monafterïjs ÖC. templis non parcentes. Sifridus epifcopus fibi bene confcius fc ob nullam aliamcaufampromulgaflèfacrofandx fynodi Romana: dementia in Üthoncm,qiiam zelo 8C obcdientia erga fedem B Petri, fugit in Tu ringiam ad comitcm Hermannum apud quem latuit,nam is comes quocg bene cumRom.ecclefiafcniïebat, Gcrmanix Principes quidam ubiaudiuerunt lm/ peratoris per Italiamfada,placucrunt,qui fcilicetdidicerant,régnante Philippo cotcmnerearma quibus aduerfartj refiftebant, quidam uero faais Othonis rcfiz fiere parabant,alii aliam ob caufamjOb excomunicationem multi quoq?, qui ti/ mebant ecdefix perniciofiflîmâ difcordiam amp;nbsp;fcandala peflÏma.O thoni ubi h^c fic habere in Germania fignificatum eft,quamprimum in Germaniam fefiinan dum cenfait,quare rebus utcQcp in Italia difpohtis, ducit exercitum domum,nec contemnendam pecuniam ex Italia lecum attulit ♦ Inuenit uero Germaniam tu/ multuantem feditionibus,erat enim diuifa in partes,altjs pontificiam poteftatcm delpicientibns,alt|s earn fufpicientibus Si formidantibus. Anno igitur poft na tiuitatcm Chrifti nu. Otho reuerfus in Germaniam menfe Maio Norinbergam omncs Germanix Principes couocat, illic Principibus commémorât Romano/ rum perfidiam, SC multorum nobilium fortium uiroru cxdes ob oculos ponir, •niquas petltiones Pontificis SC dolos cxponitmultis uerbis. Adhortatur Princi pes ne fubmittâtôC detjeiantgenerofos animos, ut macipia Romanoriim fiant» Addit prxter reliqua fe paratum impcrio cedere,fi Principibus eledoribus uidea tur inutilis SC meritus ut deponatur, nam Pontificem Romanum propterea fibi irafci,quod contra impertj dignitatê ÔC utilitate non uelit eum audire per omnia» Principum igitur iodiciofuam caulam fubïjcit,SCimperijRempub. committit» Infidiarienim Innocentium imperioSCfaculratibus Germanorü,imprimis Ro manismoleftSeflequodius Impcratoremeligendiapud Germanos fit. Quod fublatum,inquit eflèt, fi Potifex poftet deponere Impcratoré pro fua libidine,ut prxfumpfit.Principes igitur cordatiores erant quam ut non uiderent quid ^quc retur,quantaue eflet eorum poteftas Impcratorem eligendi, fi ra tam haberét len tentiam Papx deponendo ab impcrio Othone, Cnm^ in hanc fenrentiam lm/ perator quofdam confirmaftêt Principes, quofdSalicnatos reconciliaftèt,quof/ dam ad maiorem iram in Pontificem concitaflet, decrctu cft bellum contra Her/ inannum T uringix comitem,qui audiebat Pótificem Romanum, SC propterea Sifridum Moguntinum epifcopum fouebat. Quareccleritercopiis cotraais in/ uadit Hermanni ditionem,SC primumarces Rodenburgum SC Salfsingen mu/ nitilfimas loei natura ÔC operibus hominum. Agros quoc^ in ilia regione nafta/ öit totos. OppiJö Vuizenfe incendit, fed prius diripiendum obiedum militum furori, Senbunt autores turn primum machinam illam bellicam inuêtam quam Trybock Gcrmanieius inuentores nominarSt, Inuentam autê, certis argumen eis colligitur,in qs Germanixlocis ubi poft inuêtxfuntBombardx,nempc No rinbergx. T uringiam igitur nimis crudeliter totam eo bello uaftauit. Poft hane hoftilem depopulationemTuringixin urbe Northufen Saxonix cum filia Phi/ lippi nuptias imperialimagnificentiacelebrauit. Poft nuptias quarto die noua nupta moritur. Sufpicabantur alq aliam mortiscaufam fuiftè,quidam dicebant uirginem non inuentam, quidam cócubinas magis Imperatori placuifTc, fueröt qui putabant per pellices ucneno foblatum,nonconfcio Imperatorc. Inimici ÔC pontifici] palam dicebantper Impcratorem uenenum illi datum, Dum hxc agit
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B a Otho
-ocr page 228-iÿS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN» CHRONIC»
‘ Otho cum fuis.aduerfa pars quae adhxrcbat Pontificij cuicß alfas nofl placebant fada OthoniSjCrâtautem przcipui aducrfariorû ei'us Sifridus Mogunttnus ar/ chiepifcopuSjBoëmtxreXjCpifcopus Treuirenfis,item Hcrmannus comes Tu/ ringtg,dux Auftn'x ÔC alq quidam,qui côuenerunt,cômuniq,’ fententia decreuc runt,rcuocarcFridcricû Henrici fmperatorisfilium,eumcç appellant Imperato rcm,loco abrogati Othonis, Paffim ad Principes ÔC urbes fcribebantÔL agcbâc adolefcentis Fridericicaufam, admonentes eos iuramenti quod olim per lotutn imperia puero fadûerat. Item quam libérait ÔCgenerofa indole puer fit, quai cç benè ôC modeftèeducatus fît déclarât,Quarc ad eum Icgationem honeftam mit/ tunt,amp;ad fufcipiendumimperium uocant, fpemfaciuntjdcum fortunaturûco/ ' natus eius contra hoftem ecclefîx Othonem. Mittunt autem Anshelmum de lu ftingen ôi. Henricum de Nyfen fummos cloquentia,nobilitate ÔC fortitudine ui ros.Qui ubi ad Fridericum adolefcentcm ucniuntjcxponunt illi omnia,quomo do abrogatus fît Otho,cxpedari eum à maiore Ô6 meliore parte Gcrmaniæ, odi/ re bcllicofîmos Germanos Othonem. Pontificis poteftarem ÔC autoritatem ilü probantjfî fortedubitaret. Regem Francis quoep côtra Othonem adfuturum, fi opus fît omnibus neruis.pollicentur. Fridericus agit gratia s pro uoluntate in lè Principibusjfed rem periculoßm et magna efîc,deliberationc propterea opus cfle.Duxetiamßrabantismultis excaufisinfenfusfuitOthoni,quarecopnsar matis Leodium obfidet,amp; per nim capit urbem amp;nbsp;multos dues, epifeopus fuga fibicôfulit.HacexpugnationeLeodium eftmiferrimèà militibus djrcptum,nuî la nllius loci eft habita ratio,nô monafteriorum,non ecclefîarû. Fcclefiafticx per fonac non aliter tradatxfunt,quàm feculares. Alia quoque Othoni fubiedaditi puit hic dux Brabantiz. Et animos addidit multis audendi rebellare Othoni, Annodomini un. fuithzrefisin Alfatia, qua fedudi crantnobiles ôi. uulgus* Affîrmabant quolibet die licere carnes comederej'n pifeium efu immodico tant ïneffèluxum ,quàm inreliquis carnis generibus. Item male facere,qui contra/ here matrimonia prohiberêt, cum deus omnia crearit, amp;nbsp;fanda om ma fint cum gratiarumadione acceptaàfidelibus.Hi pertinaciter opinionem illam fuam de/ Kndebant,amp; credebant multi illis,nec dubitabant blaiphemias dicere in fandif/ fimum dominum Papam qui prohiberet ecclefiafiicis cotrahere, amp;nbsp;quibufdam diebus àcibiscorporum humanorum conftitutioniidoncis, QuapropterPon/ tifcxRom.prscepitciufmodi homines ë medio tollere. Sunt^uno diecircitof centu ab cpifeopo Ar^ntinenfi cobufti Multi carccribus mâcipati donee reuo cauerunt palamprofellî feerrare. Fueruntprstereamultxdifcordixin ccclefia, necabfîinebantâ facris faciendis quos excômunicatierat Papa.Iierûmittûcurlc gati ad Fridericum Sicilix regem iuuenem,utad fufeipienda imperij infignia ue/ niat,Fridericusuix tandem perfuadeturadtantx difTicultatis rem. Quareco/ ptjs colledis pro facultate, comitantibus eum Germanicis legatis, Romam pri/ mum petit. Ad Innocentium inhanc fententiam orationem habuit : Se fuas te/ flues facultates non igflorarc,nec tarn ftupidum eflej ut non expenderit quid fer re humeri fui poflint, tarnen,prxfentibus legatis Germanorum teftibus, uix in/ dudum utconeturtâtamrem.Potifîimam auiem caufam quod conetureifeec/ defix infelicem ftatum,qui bonus efîènon poffit, régnante hoße ccclefix,ho/ mineSatanx tradito. Fuifîè autem quoque, addit, quod imperium ilh iurcde»» beatur.Quxomniaetiamnullodicêtebenefcicbat Pontifex. Poflremohucue/ nit omnis eius oratio,ut coron^ imperiali donct Por ifex cum quo maioreauto , ritate in Germaniamucniat. Pontifexnondumcoronandumiudicat, fed mit/ tit cum co kgatum cardinalem,' ut mandet autoritate apoflolica Princgt;Plt;bas Sgt;C.
ciuitatibus
/
-ocr page 229-L i B R R XIX. quot;nbsp;•'
ciuitatibus per GerfTiantam, ut ab Ochoneanathemate percuflb Sii. ab i’mperio depofito recedantjöC Fridcn'co feeSdo obtempèrent,qui olim puer ab eis eleâu» fitamp;cuipræftiterintiuramentumjàquo nondum abfolutifint.Fridericus igituc Pontificis legato A Germanicis legatisjcopijsi^ Pontifîcis opera per Italiam au lt;îbs per alpium difficiles (nam reda propter infîdias Othonis ire prohibebatur) uias aenit in Rhetiam,illicà Curiéfi epifeopo amp;nbsp;nobilibus cum magna reucren/ tiafufceptuSjdudustç ad Conftantiam urbemeft. Ibiconfedit per almuotdic» amp;nbsp;ex Sueuia copias cogit, procerumtß Sueuorum auxilio felcdilTimi Germano rum milites ad eum magna copia ueniunt Conftantiam.Otho ne uires eius cre/ feerentj feftinans cum exercitu Côftantiam uerfus tendit, ubi in Sueuiam uenit, omnia ferè fibi infefta reperit,pergit autem ufcg in Vberlingen oppidum,fed F ri dcricus copijs amp;nbsp;amicis foctjstj ciuitatibus Sgt;C Principibus multopraepollebatiF li. Quotidie^ deficiebantnobiles Ô6gregartj milites ab Ochonc ad Fridericum, Germania enim benè fperauit femper de hoc Friderico cum adhuc effet puer,ÔC feiebat ad eum imperium iure pertinere. Otho igitur uidens fe in Sueuia deftitu/ tumfocijs,omniatçinclinariadFridericu,defcenditadBrifacumufqj oppidum ad ripam Rheni fitQ,illic omnia tentauit ut augeret uires,fed alienos reperit quoi putauitnunquamafefeparariullafortunapoffè.Quoslibet autem obuiosmili/ tes conlcribitjqui Principi non obedientes,cxcurfus quotidianos ex oppido falt;* ciebant, atquc uiciniam Brifaci diripiebant. In oppido etiam ipfo manus nô abgt; ffinebâtàfacultatibus,uxoribus,uirginibus(^ciuiû,oppidaniigiturad fe intro/ miffis uicinis,et]'ciunt Othonem cum rapacecolluuie militum extra orbe,Otho in Saxoniam reûcrfus eft.Fridericus per urbes in utraeg Rheni ripa ficus deken/ dit,ubiqaefufcipitur,ceudecetcxcipereImperatorem^ufqueadHagcnau qùod oppidum erattotum addidum Othoni,conftituerunt£5 extrema omnia experi/ ri potius quàm defîccre. Quare portis claufis negaruntFriderico aditum. Fri/ ■dcricus mox obffdione oppidulum circundat, Ô6 foffis completis muros diruit, paucisq; diebus ad deditionem compulit. Veniunt ergo ad eum ciues gratiam ÔC pacem petunt,rogant neeisfraudi fit fides ÔCconftantia erga fuum domiqum, cuiiurarint fidelitatem, idem poffhac faduros Friderico, promittuni : his in fi/ dem igitur fufeeptis, pergitpercß omnes ciuitates ceu rex amp;nbsp;Imperator magnifî/ ce pro cuiufque facultattbus excipitur. Vbi Moguntiam peruenit, comitia celez brauitjilluc confluunt multi quos non expedauit,deficiebant enim ferè omnes paucis diebus. Argentinêfem epifeopum auelli ab Othone poffe fine armis ne/ mo fpcrabatjUenit ultro ad ilia comitia fiC Fridericum appellat Imperatorem. Vc niuntcpifcopiBafilicnfis,Conftantienfîs,Spirenfis,Herbipolenfîs quiplerique credebantur, fauere Othoni. Nam Archiepifeopû Mogûtinum ÔC T reuirêfem adfuiffè, nihil opus eft dicere, quos ex profeffo hoftes fuifle Q thonis iam ante fatis didum eft.Adfuit cornes Palatinus Rheni,Lâtgrauius T uringix,rcx Boëz mix amp;nbsp;ait) multi, qui omnes Fridericû appellarunt Imperatorem femper Augu ftum.Finitis comitijs Moguntinëfibus reda Coloniam defeendit, hinc féliciter peruenit Anuifgranum,ibi^ eft undus SC coronatus ab archiepifeopo Mogun tino. Porrô Fridtricus animaduertens amicitiâ regis Galliarum maximo ufui fi/ bi effepoffe,quare mittit ad eû legatos,dies amp;nbsp;locus conftituitur,ubi foedus inter reges fiat. Apud Vallicolorem autem conueniunt, rex mittit fuum filium Ludo/ uicum,nam ipfe propter ualetudinem ucnire non poterat. Fœdas igitur eft inter eos fadum quamdiu fuperftites effênt. Fridericus per Germaniam uifitat ciuita
- les potiffîmumeasquxfufpedæerant Othonis partibus fauere. Verum omnes fubiungûtur fine negotio, neminem enim latere potuit adum effe de Othone.
B î Quare
-ocr page 230-ts8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ERMAN. CH R ON I C.
Quare Otho ottinifpcin Germania deftitutus, coiunxit fe loanni AnglorSre/ gi amp;nbsp;Rainaldo Bolonix comiti. Quibus oppofuit fe Philippus rex Gallixôi fupcrauitmultis prxlqs, Rex Angliaeenim fado fœdere cum comité Flandrenfi nomineFerdinandomagnamclairem ad GranâtingosFlandriæurbem duxit. Contra Ferdinandum ducit copias rex Gallix, Brugas urbem capit, mox Gran danumobfidet, fed ante deditionem folucreobfîdionem coadus cft^rexenim Anglisilli aliquot naucsceperat. Porrôrege Galliæoccupato in Flâdria,Otho copqs fuis,quas collegerat undccuncp,illis^ magis prxdam quàmobfoniûpol/ licttuscrat,comitatum Geldrenlèmà Fridericipartibus ftantem uaftauitamp;dirl piendum militi prxbuit. Poftea coniunxit iè régi Angliac Ferdinando comiti Flandrenfi,qui una aduerfus Philippum Gallorûregem duxerunt copias. Phi/ lippus illis apud Tornacum cccurrit, congreflîc^ in loco xquOjd/u pngnarûtfor titer utrinq?,fed longé multitudinefuperior Galiiarum rex uincit, fugatos^mul tos caedit amp;C capit.Captus eft etiam cornes Ferdinâdus,Otho euaiît fugitc^ inSa/ xoniam. V bi defperatis omnibus rebus moeroreanimiconfedus incidit in mor bum corporis,obijttppaucisdiebusmagnis doloribus corporis Séanimi afFe/ dus. Cladcmillamultima Othoacccpit,ôémortnuseftanno 1214. Qua:poftea bella Gallus cum Anglis geftèritiSé fi hic requirere locus uideatur, ut dicantur, tarnen quoniam apad alios omnia funtcommifîa literis,Ôé non propria Germa/ ntx,prætereo,hic ergo huic iibro fit modus»
LIBER ViGESlMVSi
Oftdcuidum ôéfato fundû Othoncm,Frfdcrfcus denuo Mo guntiam conuocatimpertj proceres ecclefiafticos ôé feculares, il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;communipace facienda multa ftatuuntur,Sé dereliquiis
partium Othonis tollendis primum, deinde de expeditioncfil feipienda in Turcos confultatur.Item iterum Moguntinus epl feopus magnifîcentiflîmis ceremontjs Fridericû coronat. Po/ ftea in Sueuiam afeendit Sé omnia difponit diligenter, Sé iubet ut parent fc ad expeditionem contra Turcos,nam Imperator uoto fe ad earn ex/ peditionem obligauerat, fi uinccre concedercturàdeo domino exercituum. Ex Sueuia rurfum cum ualida armatorum manu defeenditad Mofellanos ♦ Et Trc uirenfesin fidem accepit, SéomniaoppidaSéarcesin illis regionibusaddedi/ tionêautoritate noministantûcoada,in fûaiurareuerba côpulit. Verrit deinde figna in Lothar{ngiâ,Ôé Metenfes, Lcodienfes^jomnesc^ iurare fibi coé'git. Po/ ßea copias per Mofam traiedas ducit cöra HenricQ ßrabantix ducê,quifcfflpflr ftudueratOthoni.VbiadudareaudiuitduxFriderieumfeftinatilliobuiam,ft^ plexcç pace petit,animi gratitodinê opera Sé obediêtiâ fuâ promptâ in quibufui» periculis promittes Jmpetrauit aSt quxcôc^ petüjt ab Imper, dédit aût obfîdes ali quot nobiles,ôé filiS fuû. Hoc têporc T reuirorS archiepifeopus Coloniâ profe duseft,utillic ciues ad obtemperandum Imperatoriinduceret, Sé abfolueretab cxcommunicationc in qua cum Othone diu fuerant, nec enim ullis bulIis manr datisué unquâ potuerut moueri quo difeederet ab Othone. Quare ubi archiepi/ ftopus mentes duiu tnutatas cûfortunauidit, celebrauitmifTamin templodiui
Pétri
-ocr page 231-t I B E ft X X»
cofam omni populo amp;nbsp;abfoluittotam duitatcm ab cxcommuttfcatione, Eodçm die uenitilluc Fridericus Imperator, cftcß cû magna reuerentia cxcepius ob omni populo,ubi autcm dues illi iurarunt, afcendit in Sucuiam,ibi^ de expc ditione in T urcos cum Principibus agit,milites deligunt, omnia cÔparaniur ad expediîioncneceflaria.OfferSt autê fe illi Principes ad militiam,Fridericus z. itn perator dux Morauix,dux Brabâti2E,duxdeLcmburg,duxde Ancei,comes Iugt;? liacenfis,cornes de Tubingen,cornes Lohenfis,Marchio de Baden,cornes Mon tenfis,cornes Sphanhemcnfis,comcs de Naflàu,comcs Feldcnfis,cornes Hirfu/ tus,comes Sylueftris, cornes Synenfis,Epifcopi Moguntinenfis,Leodienfis,Ba benbergenfis,Herbipolenfis,Patauienfts,Argentincnfis,Eichftatenfis,Côftan ftantienfiSjAuguftenfîs, hi omnes reliduri omnia pollicêtur fe Hierofolymam ufcß contra hohes ituros.In Galltjs rexfe quotç parat,amp; rex Anglix.Sedinapz parâdo anni prxtereunt aliquot. Ad alia nos côferamus inhituto nohro propio/ ra. Fridericus in Italiam profedioncm paras contrahit ingentem excrdium,rc/ bcllareenimperLatiû auditmultosjubiuenitin Italiaefînes,obuiam ucniunt,ôd omnia qusc pacis funt optât omnes,nam uix alius Imperators ante eum exercitö numerofiorem ex Germanis 5C paratiorem in Italiam duxit.Itaiç primo aduen/ tu coronatus eft à Pontifîce Romano Honorio.Sed diutius in Italia cÔmoratus» miiitum petulantiam amp;nbsp;licétiam non fan's compefeens, odio tandem habitus eft ab Italis. Confpirantigitur quaedam ciuitatcs in eum. Quare in Tufeia exigens iura imperq,amp; leges fercs,multis infîdqs et dolis petitus eft. Imprimis uero igno miniofèBononienfeseum tradarunt. Multiplicibus^ infidtjsamp;alïïduisdolis ita diminutus eft exercitus,ut infignia imperialiain Sueuiâ milcrit,cuftodiendagt; amp;nbsp;fîlum odo annos natum cômiierit bene educandum amp;nbsp;inftituendum, ut de-* cet Principem futurs, ipfeaut mori aut ulcifei ignominiam, qua per Italiam no/ tabatur paffîm,iniurias fibi illatas,infidiasrç quibus magnâ parte exerciius perdi derat, ïdcirco per Italiam uftçad urbem Româ omnia cum reliquo exercitu ho/ ftili uaftationeprofternit. Compereratenim amp;nbsp;Pôhfîcem fentirccum hoftibus fuis. Patrimonia fandi Petri impie tradauit, urbes diripuit,agros uaftauit. Pro fuo arbitrio epifeopatus amp;nbsp;omnia eccleftaftica benefîciacontulitfuis amicis,eic/ dis qui à Pontifîce inftituti erant.Quaccuncß ex cccleftjs undic^ ad Pontifîcê Ro ttianum redibant,ipfe prxripait. Pontifex mittit ad eum legatos qui admoneanc quomodo a Pontificibus Rom, fitadiutus, quibus autoribus peruençritad im/ perium,nempe ab ecckfiae obtemperantibus,refiftentibus imperq hoftibus ma/ xime.Hxcillequo fæpius in memoriam apontifîctjsreuocantur,hoc Imperator magis ftcuit.Pontifcx tterurn iterum^adhortatur eum,minatur nifi refîpifcat, QC eedefix ablata reddat, feanathemate pereufturum amp;nbsp;ab imperio depofîturum*' Othonis reces excmplS ob oculos illi ponit. Hxc Fridericus omnia fpernit,pcr/ gît in propofito,affligit quâtS amp;nbsp;quos poteft ex fubditis Papç.Qpâ ob rem Pon lifex excômunicat eum,priuatcß imperio,in lynodo patrum Romx congregata, 6£omnium omnia iuramenta illi ut Imperatoria 8C régi prxftita, irrita pronüciat, côtra faciêtes abfoluit,impératif mâdato apoftolico ut aat omnes ab co difeedâr, aotcum ip(banathema fint, Hxc ineumeuulganturSó in Germaniamperle/ gatos pontifîcios perferuntur, commouent multos, nam Honorius habeba^ur, uir fedi pontifietr dignüs, hoc eft nihil xque cnrans ,atquc Rempublicam uni/ uerfalis ecclefix 6C pacem cius. Fridericus contra, minatur fe propediem in ur bem Romam uenturum, QC purgaturum ecclefiam Beati Petri, ut nemo illic fit, nifi qui fequatur ueftigia apoftolorum. Porto ubi audiuit in Germania agi ut alienenturanimi ab CO,quantum poteft per anguftiam temporis, res Italicas di/ fponit, amp;nbsp;in Germaniam, properat, ne abfentia fua defedioni locS ullum det»
Vbi
-ocr page 232-XBÖ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R Ä A M. CH R O NIC.
Vbi th Gèrmânfath üenit conuentû Priticipum habuît Hcrbipolf, ibi fc cxcufagt; utt, de refutauit onlnia qtitbus per Gcrmaniâaccufatuserat. Enarrauitenim or^ dîne quibus tnfidîjs ÔC doits contra Germanos ufl fint Itali,in quae difcrtmtna ue neritjôC qux damna ab tilts paflüs fit. Apologia ttaep placatis Prtnct'pâ ant'mts?'« eifdê comittjs à Principibus eledoribus tmpetrauit, ut tn Germanorû regem elc gerintHenricum fîlium fuum,admodumadhucadolefcentcm. Paucispoftdie/ bus jConaentunt Principum multi Aqutfgrani, ibi^ adolelcens Henricus ab ar/ chiepifeopo Colonienfi ungitur ÔC coronatur in regem.Imperator conftabilitis rebus in Germania^ amp;nbsp;adolefcéterege uiris iàpientibus cômiflb, reuertitur cura copqs in Italiâ. In earn ubi uenit, ftatuit primû leni amicoiç animo omnia tenta/ re. Prxdixit^ publice omnibus fe patrio animo adminiftraturû omnia, nifi qui nolintobtemperareacquis legibus. Rogauit^ Italos utpotius experiri ueltntbo nitatem 6C lenitatem,quam iram dC fxuitiam fuam. Eodem tempore Hierofoly/ mitanus rex nomine loannes (amiflb toto ferèregnOjtjs quxilli in Syria reliqua crantmunitis per przfidia)uenitRom3jgratia petendi auxiiiares copias.Rexigi tur ille Hierofolymitanus dC Pontifex intelligêtes uehementeropus efiefibiau/ xilio Imperatoris FriJericijCumiÇ alioqui uouiflè iam olim,fe militatumiturutn contra hoftes fidei Hierufalem uftp.Quare mittunt ad eum iegatum,qui fignifi/ cent il lij, quod rex HierofolymorS petat ut in gratiam cum Pontifice redeat, hoe enim ftatum ecclcfix ÔC hæc temporajquibus hoftes fidei ita profperentutj requi rere.Fridericus pacis quoc^ amans amp;nbsp;cupidus conichtit,fit paxinter Impcrato/ rem ÔC Pontificem.Fridericus reddit ablata ecclefixjöC promittitfecum primutn liceat dudarum copias aduerfus hoftes h'deijad recuperandâ Hieruiàkm. Item, loannes rex filiam fuam in uxorê locat Friderico, eitj dotis nomine dat ius fuir in regnurn Hierofolymitann. Propterea Sicilix reges ufifi ad noftrâ memoriâ tP Culum Hierofolymorû regni fibi uendicât,appellantur^Hierufalem reges. Ro/ mamigituradduciturfilix regiSjRoma^celebranturnuptix.PoftnuptiasjCuin fponfa profteifeitur Imperator in Âpuliam, ibi cum noua nupta nonnihil têpo/ ris trioit.Hxc dum à pâtre inîtalia agunt,filius Hêricus rex in Germania Fran/ cofordix comitia Principû celebrauit, ad ilium Principum conuentum ueniunt quocpIiterxFridêrico nunciantes uenturum Fn'dericum in Germania, utdelP beret de regni Hierofolymitani recuperatione, in literis quoep feriptum erat,Fri dericum Imperatorem efle regêm Hierôfolymorum, quo nimirum plures Gec manorum incitarêtur admilitiam illam. Eodem tempore mifitetiam Honorius Pontifex cardinalem legatû in Germanü qui adhortaretur Germanos ad pront pto animo fufeipiendam expeditionem illam in terram fandam. Hiccardinalis ubi uenit in Germaniam, Coloniam côuocauit Principes Germanix,illic^cos cohortatus eft ad honeftiflîmamjUtiliflîmam de neceftàriam expeditionem fufci piendam. Collegit etiam hic cardinalis non paruam pecuniam in Germania ad ufum expeditionis in Tnreos.Hoc temporefîlius Friderici Hêricus rex Germa norum duxit in uxorem filiam ducis auftrix,nomine Margaretam, nuptix^ma gnificentia plane regia funt fada in urbe Norinberga. Eo anno inauditi rigoris’ hyemsfuit.ôC longa non minus quàm dura. Ethyemem magna fames eft confc cut3jnonfolum per Germaniam fed de Gallias. Hoc tempore multxfueruntin Germania Ieditiones,contemnebant enim quidam iuuentutê Henrici. Conuen tusep multos habuit J fed paru profecit. Eoanno quo Fridericus de Principes altj multi erant accindi in expeditionem contra TurcoSjUt in Germania,fie etiam in Italia excitauit Satan qui inftitutum hoiieftifttmum impedirent. In Italia enim contra Imperatorem confpirarunt Longobardi, qux côfpiratio maltis annis du rauit,animos côfpirandi illis addideratoccupatio Cxfaris in expeditionc paran daad
-ocr page 233-t i B E R X X ï. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20f -
da ad Hkrofolymorum regnum capiendum. Confpiïatio autem flia ( quam illi uocarütconfccderationemjimpediuit ualdeprofedionem Hierofolymitanam. Rurfumcg expeditio ad Hierufaletn recuperâdam impediuit Imperatorem, quo minus confpirantcspunirepotneritjcratcnim Fridcricustotus in hac expeditio neparandaoccupatus, id quod Longobardi non ignorabant. Imperator igitur 3d Honorium legatos mittit, eumtç rogat at fua autoritate Lógobardos reuocet in oiamjfi cupiat profedionem cötra Saracenos maturari* Pontifex uero tamfri gidènegotium agit, utmagna fufpicio fada multis iït,Pontifïce focio autetiä au tore banc confpirationêinceptâ. Tarnen tantoperegeßiebat animus Impcrato-* ris uidere loca fanda Hierofolymitana utpoft habuerit omia expedttioni femel inftitutx. Mittit ad Longobardos legatos qui eos à propoiîto promiflîs,et minis auocentjadhortentur autê contra Cbrifiianorû omniû hoftes, unde gloriâ apud homines maxima apud deum uitam sternam confequipoflînt.Promittit quoc^ iliorum militibus maiusßipedium. lubet^magißratuum fummorû animos ten tare,led fruftra,aGcipi5tenim munera tarnen fuoru rem agunt. Fridericus quocß mittit legatos ad Henricum filium regem ut Aquifgranum Principes couocet, quid in eo conuentu fieri uelit fignificat5nempe ut adhortetur Principes ad Hie rofolymitanum bellum, illisvç demonftret quam gratum fit imperatori fadurus qui fe promptèparatum offerat, diem^^ indicat quem ftatut profedioni cupiat» Filius exequitur patris iuflum, conuocantur Principes, de bello contra infidc^ les, ita enim loquebantur, ficut adhuc hodie,agitur. Fueruntin illis Principum comitijs fereomnes Germanise Principes.Epiicopös Colonienfis nxorem Hen rici regis,filiam ducis Auftriscjin eo conuentu iunxit amp;nbsp;coronauit,amp; in regalem federn iuxta maritu collocaaitjreginamcßappellauit. Hoc fadum eftanno 1227» Porrocûdiutiusceflàret Imperator,uideretut^ deindußriaceflare,etcaufas di£gt; ferendi quserere ne itermaturandum eilet Hierofolymam, quod eßet tot pericu/ lis Sc cafibus plenum, Pontifex Romanus Gregorius nonus (nam obicrat Hox norius Papa) praccepitFriderico Imperatori ut quêadmodum promiferat Ponti ficiHonorio ÔC focero fuo regi Hierofolymitano,deo^uouerat,qua'm primum cum copijs in Afiam proficifceret.Minatus^cß illi Potifexanathematis pœnâ, nifi profedionê maturet. Fridericus cofdas prdmißt uon'ue pollicetur fe liben/ ter primo quoc^ tempore iturum, adhortatur^ uicifflm Potificem ut admoneat reliquos per Chrißianum orbem paffim huic expeditioni deßinatos, id Pôtifex promptèfacitjUtomnes armaticruce^fignatiaddiêconueniantBrundufijprxx cipit,miffis quaqua uerfum tabellarqs » Didus autem dies eß primum ueris tem pus.Praetcrita brumacum primo uereconueniuntingentes copigadBrundufiû præcipuèex Germania SC Gallia ,cxpedat diu Fridericus Imperator, detineba/ tur enim morbo graui corporis,multi alias cauiàs fufpicabantur eflèjalius aliam fingebat. Dum autem illic moram facerent tantxcopix,aëris nouitate tentantur, fortaiïîs corruptus fuit aër ex fœtore qui côfequi folet magnos exercitus;magna igit multitudo morit,ctiâ clariflîmi duces, ex quibus fuitÔC TuringixLantgrax uius. Potiflîmum enim German! afuctifrigidiori coelo,peribant,calidiorê enim aéré ferre nequibant,item fontium potu frigidifiimorû uiniscß außeris demi ufi, illic nullam fimilem fontanam aquam, uinofiflîma SC calidiflîma uina tâtum,rcx periebant.Tandcm,magna parte exercitus per pefiem abrepta, menfe Augußo uenit Fridericus,nec moratus ob peßilente aërem cum omni clafle Brudufio di/ fcedit,0C Afiam reda petit, fed in medio curfu uertit claflem 8C reuertitur no fine ignominia,pala'm enim iam omnes clamabantfofmidolofum hominê,mollem, periurum,nunquam enim in animohabuiflèproficifei contra hofles fidei,impc do dedecus efle, Pontifex Romanus ubicertior fadus efi,Fridericum copias ex
C medio
-ocr page 234-iOÎ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC,
medio curfu reduxiflejftatim couocato patrS cocilio,comum' cocordi^ omi uifl fententia, ludicat eum excomunicatum autoritate latae fententix excomm unica/ tionis prxdeceflbns fui Honorrj,nam ilii promiferat, fe profedurum Hierofoly mam cum exercitu.Quo autem omnibus certum eflèt eum cxcommunicatum, denuo eum anathema denunciat, quâdiu non expédiât expeditionem Hierofo/ lymitanam. Ethane ientêtiam in eum per legatos promulgatin Germania, Gal lia amp;nbsp;Italia. Fridericus abiintclligit,illam Romani Pontificisfententiam ubiq^ locum inuenire,fe^futilcm habehjamp; multis odiofum efle, periculum^certSex illo contemptu futurS tandem ut deturbetur de imperio,anno proximo poft,uer no tempore nauigat com Germanorû amp;ItalorS multis legionibusin Syn'am, Acam perucnit,ibt multis egit cum Sultano de pace, tandem inter eos ita conuc nitjUt Suitanus Hierofolymâ Imperator» reddat, têplo domini excepto, totumc^ regnum Hierofolymitanumreftituatjexceptis arcibusquibufdamjnimiraiHas quxrobur regnierâtjnducix decern annis funtetiamfadixinter Chriftianos àC Saracenos.C^are Fridericus capitpoflèflîonêurbisHierufalem amp;regniillias, Coftituto deinde patriarchajcoronatuseftappellatus^ Hierofolymitanusrex, Mittit autem in Europa legatos qui fignificarent Pontifici amp;nbsp;Principibusquo/ modo coegerit Sultanum ad reddendam Hierofolymâ, Pontifici uero pax ilia cum Sultano non placuit, nec quicquam in ea Habile effe polTe prxuidit, robora cnim regnirctinebât holies, ut cum primo dilapfuseflctexercitus,facilta omnia client receptu. Nec erat tarn rcrum imperitus Fridericus ut hoc non uideret, fed animus erat in Germania amp;nbsp;Italia,fatislç illi erat uotis fatisfecilTe.Sic fit co uena/ tur aliquis inuitis canibus . Pontifex igitur grauius ubi^ accufatFridericum unquam antea, prxdiciKß,breui rediturö amp;nbsp;S^ultanum omn/a recepturum. Effe/ cit^ ut per imperiômulti rebellarintimperatori bC débita no reddiderint, prxfe/ lt;Hos eius eiecerint. Totum regno Apulix armis coegit fe fobtrahcre ab obedien/ tia Imperatoris. Quod ubi nuciatum ell Imperatori,celeritcr magnis itinenbus contendit in Apuliam,cum copiarum parte. Reliquit autem Hierofolymis Se^ nefcallum fuum cum maiore exercitus parte ne llatim poll difcelfum fuum tec» peret hollis fœdifragus omnia, male ipfe aodiret in Europa, 5lt; autoritatem no^^ men^perderet. Vbi aSt peruenitin Apuliam mißt fine mora in Sueuiam ad co gendos milites SCfibiadducêdos,qui quam primumueneruntApulixregnum recepit, ignofeens omnibus qui armis coadli funtad defedionê, qui uero ultro defecerant grauibus fupplicqs affecit, Cum autem animS amp;nbsp;fada Pontificis in fe explorata haberct,ditionem ecclefix,quod patrimonifi B.Petri uocant,fcilicet ducatum Spolctanum,Marchiam,Anconitanam,Bencucntanam urbem fiCalia eccleliallica bona inuadit,amp; capta diripit. Fridericus uero finem Tragoedixperi culofum uidens,mittitad Pontificem,paccm ÔC ueniam rogat. Potifex exigitft uelit abfolui SC quiete imperio prxelle,ut ecclefix omnia reddat,prxterea ob illagt; ta damnafoluat magnum auri pondus, qoodà Friderico fadlum ell, Quare ab/ foluitur SCiterû Imperator 6C rexSicilixappcllatur.Tantôpotuituisauri. Nam Pontifex Romanus ob inhonellam paccm,ut ille dicebat,quam Fridericus cum Sultanofecerat, tellatus eil multis prxfentibus nunquam abfoluturum feFridc ricum nifi redeat in Syriam amp;nbsp;ferio uotis fatisfaciat, deum cnim fic non falli, qui uelit fibi ex toto corde feruiri . Non modo promiflis no fan's fecilïe, inquiebant, ante aurum acceptû,pôtifîcti, led ctiam ilia expeditionegrauillimas panas meri turn, quod tot bonos uiros frullra fatigarit,multos perdiderit. Quas ob caufas multo prxftitilTetipfum domi manerc,ac. Eifdem temporibus dux Mofcouix amp;nbsp;Polonoru uenit Romam petijtep aPontifice ut mittet et probum quempiam uiru Prutenis qui prxdicaret Chriftianâfidem, MilTus ell epifeopus uir ad earn fundionem
?
-ocr page 235-t I B E R XX
^undionem idoneus.Sed Prutcni nolueruntapoftolu audirc^di'ccbafttcum non propter euangelium reh'gionem^ Chriftianamucniflç.feduttyrannidemin Ce exercèrent Chriftianû Hanc ob caufam Prutcni ira« arripuerunt arma SC totam ferèPoloniam dcpopnlaci funtjSC ex ea folitudinem uaftiflîmam fecerunt. Ncc biscÔtcnticrebris incurfiontbus,mifcrèuexaruntpoftca diu Chriftianorum ui/ cinas regiones,occifîs non folQ uiris fed 8C m ulieribus ÔC infantibus. AbducQttç rnagnam multitudinem utriufe^ fexus in feruitutem duriffîmam,Iabores (cilicec amp;nbsp;operas iumentorum, Sacerdotum SC monachorum magnum numerum ca-* piunt ad loco cquorum 6C boum trahenda aratra. Templajmonafteriacp redigûc •rftinercm. Polonorum duXjnomincConradus,inuocatjauxilium Pontificis Romanise aliorum Chriftianorum Principum. Belli tota molesàPontificeRo mano imponitur T cutonicorum ordini» Qui ftrenuè negotium quantûuis diffî cilcfufcipiunt.Primum ergo in Poloniam mittiturcumarmata militum Germa norum manu Conradus de Lanfperg, qui cum in Poloniam perueneruntinho ftiumconipecftum,adiundis Polonis reliquo Germanorum exercituifinecun/ datione SC prxcedente natura deliberatione cum hoftibus temerè congrediun/ tur, dum^ maximis animis pugnatur cadit utrinque innumerabilis multitudo* Duxipfe Conradus de Lanfperg uulneratus cadit, cadunt SC ali) duces. Quod ubiPoIoniuiderunt, tcrgadederunt,Gcrmani ueroquicnm Conrado de Lan/ fperg uenerant,confufi quidé non mediocriter, nonnihil cum Polonis primum ccftcruntjfed tandem à fortibus,qui inter eoserantplurimi, adhortatideinregro fecerunt in hoftes impetû tantum ut hoftcsccderecoadi fintexcampoubi prx/ lium fuitj'ta tarnen Prutcni cefTeruntjUt fugifte dici non poflînt.Poftquâ recefft rôt Prutcni, Germanis maior cura fuit uulneratos curare,quàm infequi hoftes, iacebantenim duces eorum in foloictaliteruulnerati, qui fublati cum omnibus uulneratiscuratifunt, duxCôradus de Lanfperg ualetudinibona; reftitutus eft. DuxPolonorum, quofidelioresSCparatioreshaberctcopiasordinis Teutoni/ corumcôccflïtquicquid poflentà Prutenisrecuperare,cxi)s quactum bciloca/ pta obtinebant * Qaare breui receperunt Colmcnfiû ÔC Lubonix regiones quas fibi referuauit Magifter ordinis Tcutonicorum» Sub idem tempus quidam fra/ trum T cutonicorum ucneruntex Hierofolymis uiri militaribus dotibus cumu/ latiftîmi,quibusPrufîîximperiumcftconceirumfiuinccrenteos,namerantui/ cinisfuis Germanismagno oncriproptercrebrasexcurfionesSCrapinas. Ttacÿ ijaffumptis belli foctjs militibusGcrmanicisprofedi funtadillosqui in Polo/ nia crantfratres Tcutonici ordinis,coniunâi Prufliam inuaièrunt,ceperunt,ad Chriftiartxreligionis profeffionc côpulerunt, multis poftea ijdemfratres Prui/ fiam xdifictjs exornarant,6C haCienus poflèderont. Circa hxc tempora mare ter minos fuos egrcfîum exundationc fua perdidit penètotam I rifiâ. Miracula mul ta 8C prodigiaper hxc tempora fcribûtur fada per Germaniam SC alias nationes, quorum quxdam uera,quxdamfidaputo,quxapud multos alioscft inuenire tnultis feripta,quidam cnim immodicèobledantur hoc geniK figmentis.Quan quam,utdixi,nonnego quxdam uera cftè.Poft hxc omnia Fridericus 2.0b fin/ gulares uirtutes ducum Auftrix,ducatum ilium inregnum euexit, appellauitt^ cos duces reges. Cuius rei teftimoniû prxbet epiftola Friderici qnx ad uerbû fie fonat : Fridericus dei gratia Romanoru Imperator, SCc. Fridericus duci Auftrix ÔC Sririx fuo diledo principi SC comiti Carniolx gratiam fuam SC omne bonum* L)efulgoreThroniCxlàrci,uelutdefoleradt),certxprodeuntdignitates,utpri mxlacts integritas, minoris luminis non fentiat dctrimenta,tanto^ magis impé fialefceptrum extollitur.tanto curaregimiais afolicitudinibus releuatur,quan/ C 2 to tribunal
-ocr page 236-.04' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERM Ä N. C H R 0 N I C»’
ro tribunal ipfius digtitores in circuitu circumfpicit regiones. Hâè igitur côniî/ Geratione admonitituis deuotiflîtnè Princeps nofter fapplicationibns inclinât/, nec minus ad honoris facri impertj exakationcm refpedû habentcs, de infra fcri ptorum Principû noftrorûconfilio,uidclicet S.Ratifponenfis cpifcopi,L. V uor maticnfîs epifcopi, H.Bambergenfis epifcopi, C. Brixienfis epifcopi, Sabbatis Câpidonenfis,C,abbatis Cluniacenfis,C,ducis Morauiae,B.ducis Bauarix,du/ catLjs AuftriæSC Stirixcum pertinenttjsfuis, dC terris quashadenus habuerunc ad nomen SC omen regiumtransferentes.Tehadenus prxdiclorum ducatuum ducê de poteftatis noftrz plenitudine amp;nbsp;magntfîcentia principal/ promouemus inregêjeundêlibertatibusjemunitatibuSjSCiuribus prxdidum^regnum tuUht prxfentis epigrâmatis autoritate dotantes etiâad rcgiam dignitatem, ut ex hono rc quem tibi libenter adijcimus nihil honoris ÔC iuris noftro diademati aut impe rio fubtrahatur, quinimo ficuthadenus tan$ dux, princeps SC fidelis nofter ex/ titeris ,fic in pofterum perfiftatis, nihil^ propterea iuri amp;nbsp;honori impertj in prædi dis rcgno ÔC terris fuis omnino depereat, hoc ipecialiter exprefïb quod fucceflb res tuinonper eledionêeligantur,fed fempermaiores natucx generationetua ex teSCex fuccelîbribus tuis legitime defcendentes, ÔC ipfi rcgno fucccdant^nui fus cxeis coronam uel confecrationem in pracdido regno de manu cuiufquâ fu/ fciptat,nifi à nobis ÔC fuccefîôribus noftris tâtum in Curia, aut alibi ex cômiffîo/ ne à nobis fada. Alîj uero hacredes minores natu non habeâtaliod, nifi quod ex regis gratia potcrunt obtinere, Illud etiâ iuri regio coniungimus ut fi aliquis co/ mes aut inferior de rcgno tuo contra te aut fucceflbrcs tuos forfitan cxceftèrint, ipfumperfententiam Cunxiudicarepoferis,Ô£^c. etiam banno otmoris eftimpc rij Romani. Iftis temporibus eratin Pomerania tyrannus Chriftianam quidcnt religionem profelTus uerbis,fcd corde inimidlTimas Chriftianis,hicTeutonico rum ordinis|fratribus qui Prulïîam obtincbâtbcllo captum,plurimam fecitnc/ gocfj,fæpe^ eos pradijs fuperauithic Suandepoldus,nam hoc iiii nomen erat ty rannOjfxpecp ita pracualuitutpcnitus defperarintdc PruiTtaiêruâda. Propterea ad C3Efârem,3d Pontifïcem Romanum,ad Principes alios mittSt frequêics nun dos utfubuenianc fibi,alioqui cedendumhofti omniûChriftianorum atrociflî^ mo. Mittuntur tandem eisauxiliares milita copiac.Mittitur^lcgatus nomine Pa px epifcopus Mutinéfis J qui Pruflîam in quatuor dioccfis ieu epifcopatus diftri buit, ÔC populum in religionc prxdicâdo inftruxit, rescp ccclefixordinaùitad fi/ militadinem aliarû Roman» ecclefiæ fubiedarum, Suandepoldus poft hoc ma/ ioribus copijs uenitjSChoftilioreuaftatione quàm an tea unquam omnes has or/ dinationes conturbat,captos abducit multos homines,plurimos occidit. Tcuto nicorS autem ordo audis ex Germania coptjs fortiter refiftSt, 8C hoftem in fuis terris inuadunt nonnôquam.capiuntcp quafdam arecs. Sic peraliquotannosfe l'nuiccm bellis perpetuis confecerunt huius ordinis fratres 6C Suandepoldus ty/ rannus, tandem fratribus auxilio ucnerunt epifcopus Meripurgenfîs, Marchio Brandenburgenfis, comes deSuart2cnbürg,cum îèledorum milita Germano/ rum exercitu,quicôiundis uiribus cum fratribus Teutonic! ordinis Suandepol dum ad deditionem compelluntjpacem igitur petit obfidcs promittit.Mittiturcr go à Pontifice Romano illuc legatus, qui autoritate apoftolica paeem firmaret, ÔC conftabiliret rem ordinis Teutonici,eft igitur feedus perpetuum côfirmatutn inter SuandepoldûSC fratres Teutonicos.Hxc dum in PrufTia ag0tur,/n Sucaia agit Fridericus Cxfar, nec paruum ortum eft diflidium in Henricû fîiium 8C Fri dericû pattern,fuper ea re habit! funt m ult! Principû côuentus.Tandern propter pacem filias rex in Siciliam eft miftus imo dudus,nam inuito animo patri ceftin
Nec
-ocr page 237-t I B E R XX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io^
Nee fedfiet nifi decrctum publiée à Principibus prius fuiflèt. Filio autem gubet naüonem regiâ in Sicilia cômifit. Eo anno poft abitG filij, duxit Fridericus uxogt; rem tertiam^regis AnglofGibrorcnij ÓC nnptiacmagnificctiftimx funtfaóxin ur be Vuormatia. Poft nuptias proximo anno cumcopns petit Italiam,Longobar doi 5 enim confpiratio indies uires acquirebat,incipiebat(^ copijs,uiribus amp;nbsp;opf bus reliquam Italiam exccllercjerât enim eo fcEdere,ut honefttore uocabulo no/ minêjBrixia,MantuajMediolanûjmaiorRomaniolxpars.Veronaitem,Padua,' Vincêtia,TaruifiQjetalie.Venctigquo^quangdàm cÔtraCçiàrê illos tuuabâc ubicûcp poterant.Pauciciuitatcs erant fideles Imperatorijplurimxuerofalfoanl mo pro forcunxmutationcmutabantS)CipfsefauoreÔCmente. Fridericusigitur ubiin Italiam peruenit,quorundâ opera amp;côfilia Verona eft recupcrata.Vero na recepta^ Mantua hoftiliter inuadit, fed intelligens ad earn obfidendâmultum temporiSjmultum^ impenlàrû effe opus,qux melius collocari poflînt in alijs ca picndis.0.oareagro Mantuano uaftato,xdifictjs omnibus incenfis.Mcrcariam, Clarû^ oppida expugnata per uim diripit amp;nbsp;in cinerêrcdigit, inde fine mora pc tit uicinâ Cremona diu^ obfeflam caperc non potuit, fed maxima damna intu/ . litilli. Quart relidia Cremona,caftramouctad Vicentiâ. Vicentiniciues petunc pace, dum autêagitur de pace, proditur urbs, intromiflus cxet citus diripit urbe incendit,nec hoefadO eft fine magna ciniQ csrdc. Mox in agrum uicinum Pa duanQ immittit copias, totumqjeum agru foecGditate eximiQ depopulatur. Indc ad obfidendam feftinat TaruifiG,fed ita pratfidio ualido munita fuit urbs ut cape re non potuerit. Agros omnium uaftaait,nulli rei parccns. Hxcin hGc modum Fridericoaduerfus rebelles urbes gercteinLatio, Henricus rex Gerrr anorum filius Friderici, hoftibus iungitfe,fœdus^ contra pattern cum Longobardis fe/ rit, impulfu, ut creditor, qaorundam Germanorum Principum, nam pollici/ tus erat Longobardis fibiuenturas ex Germania copias. Id Imperator nmens, quam primum mittitRomam legatos quiagât cum Pontificeutin Germaniam litcras mittat,ncftlium aduerfus pattern iuuent. Pontifex igitur accepta pecunia ab Imperatore,darin Germaniam literas apoftolicas,quibus mâdatîub excom/ municationis late fentetix,ne quis filio aduerfus pattern pareat. Ergo Henricus ftuftratus fpe uenturifibiexercitus ex Germania, deftitutusprsefidtisapatreca/ pitur,regno 3bdicatur,duriflimis uerbis patris correptus in Apulia cuftodiz ar/ diftimz mancipatur,in qua cuftodia moritur breui. Quidam crediderunt patris iulTu necatum,Longobardi poft captum Henricum uehementer liumiliati funt, namcrudelibus modisafflixitcos Imperator.Quas igitur ciuitatesexrebellibus recepit in gratiam,przfidns SC magiftratibus quornm fides illi fpedata fuit, mu/ niuit,quafdam penitus deleuit. Quafdam caperenon potuit.Quâtum ergo per rcrum ftatum,SC côditionem temporum licuit,rebus per Italiam ordinatis,reuer titur in GermaniâjSC arces multas in Auftriadeiecitex motibus, nam przdones in illis habitabant, qui rapinis uiditabant, nullum^ iter erat tutum, propterea Reipub. przfens peftis erant hzc caftra, incremento enim ciuitatQ impediments maximGfunt. Proximo anno anteaduentG Czfarisin Germania, Boemizrex fiC dux Bauariç inuaferant hoftiliter Auftriam,conienfu 6C iuflu etiam Imperato ris, nam dux Auftriacus, fouebat illos przdones. Quare poft dirutas arces fzpc ad couentus PrincipG citatus no uenitjOuncios SC literas Imperatoris contépfir, uel magis credendG cft,iudiciQ timuit, nei^ ein habuit quod accufatoribus re/ fpoderet. Monafteria cm 5C ccclcfiarG bona diripuerat amp;nbsp;dilapidaucrat in omni genercluxus,exadionibusc|;nô ferêdis exhaufcratfubditos.Quâob remfubdi ti eins per totâducatû exccperûtFridericG ceu liberators àfzuilTima tyrannide.
C 5 la
-ocr page 238-20S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
In Vienna capienda laborandum putabant quidam Friderico/ed fponte gratae lantes aduentui aperiunt illi omnes portas.Commendauit^ fe urbs impcratôris fidei.Imperator,uttyrannus minus eamconareturrccipcreucritusimperquires, facit earn imperialem ciuitatcm. Quod teftantur hxc uerba Imperatoris : Volu/ mus utnunqoamper conccffionemalicuiusbeneficqurbs Vienna denoftraö^ imperiltranfeatpoteftate,fiC uthabenturinChronicis Auftralibus, Eoctiâtem pore Coradus filius Friderici fecundi eledus eft in regem Germanorutn è Prin/ cipibusjhoc petente patre Imperatore. Iterum poftea Ratifponaeprxfentepatrc cledum in frequcntiflima Principum congregatione.Tertio mox poft Neme^ ti eledum cffetraditum eftmemorix. Interea dum hxcgefta funtab Imperatore in Italia amp;nbsp;Germania mukum Imperatori iuris de regno Hierofolymitano eft detradS prxtcr xquitatem^quare Imperator filius eius iam defignatus rex mit tunt Romam legatum archiepifcopum Rauennatemcum literis amp;nbsp;mandatis, quod ius Imperatori dcbitum in regno Hierofolymitano fit magna ex parte illi creptum,id petant rex Só Imperator ut illis reddatur, rogarecpeos RomanS Pon tificem ut autoritäre apoftolica fiCpotcftâteeccIefiaftica illis reftituimander. M Gregorius diligenterfecuraturum promittit. Erarenim eo temporein töta Ira/ lia ôc per Germania tantxpotêtiæ hic Imperator ut Pontifex non purarit illi hoc negandum^ ooluit ergo facere quod optauitmodo omncm caufam illi reuer ten di in Italiam amputaret. Nam timebat ne tota Italia prorfus lubiugara, adîjcereC animum ad urbem. Germanix rebus pacificatis ordinatis ex lententia ducit Fridcricus copias in Italiâ ƒ cliquas urbes Longobardicxconfpirationis doman di gratia. Hoc ubi prim um refciuit PapajConatus Imperatoris impedienda iudl cauit quocunque modo fieri poftet. Quare mittit illi obuiam legatum uirUtti uP ribus linguxpotentemjqui longa amp;nbsp;uaria orationefuafitCxfari necum Longo hardis btilum gerat,nec enim pofte fieri fine magnis tumultibus totius Lati|,de/ here autem Chriftiano Principi nihil antiquius efte quam pax, Admoftet ctiam legatus Imperatorem nefoedus cum Longobardis àmaioribus fuis auo Fridcri/ co Henrico patre conftitutum ÔC bona fide ieruatum uiolet, alioqoi male au/ diturum. CÔmemorat prxrerca legatus Pontificis quxdam officia crga Impera/ torem,rogatq;ut gratiâ référât amp;nbsp;reucrtatur in Germania. Pollicetur quocß leg# tus Pontificem curaturum ultroofficium fuum faciantrebelles urbes.Hic lega/ tus nihil effecit,redi|tépad dominum Papam referens Imperatorem immobile f» xum efte. Sine omni mora mittit Papa tres cardinales ad Imperatore qui in ean/ dem fernentiam, fed pluribus apud Imperatorem egerunt, Cum^nihil ullisra/ tiontbuscommouerepotueruntlmperatorem,rcuerfifuntad Pontificem. Port ttfexigitur nihil dubitauit Imperatorem copias non tam contra Longobardos, quam contra fe adducere. Fridericus igitur propofitum premens caftra mouet ad urbem Clarummontem, quam expugnauit, diripuit, amp;nbsp;incendio in puloe-* rem redegit, fpcrauit petituros Brixianos territos pacem. bed cum pertinaciam eorum uideret, necefletfpes capiendi urbem, Mediolanum cum cxercitu petik Ibitotum Longobardicum focdus omnibus uiribus congregatum erat, fimul^ pontifieix Hires fed clam, quanquam funt qui dicant legatum Papxpala'm illic J fuiftecum copijs. Ergo Imperatori ueniunt obuiam, amp;nbsp;ultro ad pugnam pro/ uoc3t,necmirum,erantenimmultitudine Imperatore fuperiores,autfaltem pa/ res. Congrefti igitur non procul à Mediolano dimicaueruntutrinque pcrtinaci ter poft aliquot tarnen horas uidi funtLongobardi magna corum multitudinc cxia öd capta. Capti autem funt primi duces eorum exercitus, totus fere Me/ diolanenfis magiftratuscaptuseft. Venetorumducis filius qiioqueii^tercap«/ uos
-ocr page 239-I
LIBER XX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iÓ7
«OS çftïnuentus.Longobardorum praccipua nobi'litas qua utebahtor in bello câ ptacft. Captiuos omnes affedtcrudelibusfupplicijslmperatoraddeterrendos animosa' rebellionc. Filins duds Venctorum fufpenditurex quadam turriin portu, fcmper frequcntiahominum refcrto,utconfpicere£uràquàm plurimis» Poli hoc pradium Longobardorum ciuitates pler^qj miflîs legatis fuppliciter pe tuntueniam, quas acceptis obfidibus conditionibustpdeditionis pro-uoluntatc prxfcriptis in gratiam recipit. Bononia ôi. Parma Brixia^ folx non ueniunt. Ad Brixix mceniacaftra igitur Imperator mouit,eam^obfidet,poftremo cûca quo/ que conuenit certis conditionibus pacis^ fed magna ex parte libertate eius falua, Irnperatori enim aut diu illic erat non fatis utiliter tempus terendumjaut condo/ nandum aliquid » Pontifex Romanus feiens uires 6C copias Longobardorum ex urbe difceflèratjCÔiunëiurusfeilliSj nam uidebathoftilem Çaclàris erga feani mumjubi uero nunciatur illi depugna amp;nbsp;fuga Longobardorum,magna triftiua Sc animi dolore afledus, defperauit de LÔgobardorum rébus, uertit curfum re/ diturus Romamjfed claudûtur portae, aditus negatur illijfiue quod fama de Im/ peratoris uidoria Longobardid fœderis clade præuolaueratterruerat^urbem, ut caueret diligenter nequid contra Caefarem ageret, fiue quidam Romanorum à Caefare pecunia corrupt! fuerunt(quemadmodû Platina, Blondusamp; Vrfprin genfis tradunt)per quos Pontifex exdufus eft ab urbe. Scribut enim quod no/ biles amp;nbsp;potentes Romani dues de familia qux dicitur Fragepanes, eo tempore apud Cxfarem in caftris fuiflc,magnam^ pecuniç uim ab Imperatore accepiflè, praeterea Cxfarem illis pollicitu maximas in imperio dignitates jUtFridericoRo manorum animos conciliarent, amp;nbsp;efticerent ut Pontifex excluderetur aut eijce/ retur ex urbe. Id illos fedulo feciflè,inquiunt fcriptores,fed magnum Pontifîci* ftudioforum numerum fuifle in urbe,quo faeftum fit ut per oim in urbem perdu dus fit Pontifex,nec fine fadionum partiumuecxdibus.Pontifieêautem tradnt poftquam in urbem uenit, nihil omififlè quod ad reconciliandam fibi plebem fà çere uilum fit. Eedefix thefauros in largitiones erogafle, diftribuifleannonam, maiora promififlè, Seditionis autem autores relegauitautnecauit. Interim tame nondel^t circnmfpicere Papa quomodo Friderico negotium facefleret jCxifti/ mans ergo ducé Venetorû filt) fui tam ignominiofam morte uIturS,GenuenIc# 6C Venetos difeordâtes ingeniofècopulauit,ut altéra alteri ex fœderis côditioni bus neceffariômittcre cogeretur auxiliaresmanus belli téporc.Genuenfes aute ignorabant Pontificem facere quo Veneti focioshaberent belli, quod fperabat Pôtifex futurum inter Cæfarem ôô Vcnetos. Poft hxc quo Veneti ali) audentio/ tes redderentur contra Imperatorê,Pont. Imperatore excômunicat,amp;r omnium omnia iuramenta quibus Irnperatori obligantur,irrita facit, Hancexcommuni/ cationis latam fentetiam per legatos in Germania quoep promulgat, fpe illic re/ belliones exdtanda:,qua reuocetur Fridericus domum.Sed Conrados fill us rex Germanorum ea quç in Germania funt adminiftrant. Pontifex ergo Roman us Imperatoris erga fe animû exploratû habens,cu Venetis fœdus contra Cxfarem faciqparatur à Venetis SC PÔtificc cômunibus impefîs magna claffîs, amp;nbsp;inftruit omnis generis armis,mittitur^ in Siciliâ. Hoc Pôtifex ordmauit ut Cxfar immi/ nens iam c6 exercitu Romx auocaret in Siciliâ, Cxlàri ubi fignificatû eftjcxcom municationê fuâ publicari, fœdus cû Venetis Pontificê iniuifle, clalTem armatâ in Siciliâ mitti, Genuéfes Venetis copulatos Pôtificis artib, Pontificê apud oês Chriftianos Prin,accufareFridericQ,ceu hoftêecclefif,pacis turbatorc,diuinarS rerû c5têptorê,hgc inquâ cû primû nûciata funt Friderico, incômota facie Só aio multaapudfuos dixit de foa innocêtia,aduerIariorûiniquitateSCdolis,pcatus(ç eft clariore uocc deû omniû difpofîtorê,ut adfit iuftiorê caufam babcntib.Iuflitc^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Petrum
-ocr page 240-2o8 r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q E R M A C H R O N ï C.
Petrum Vfnêfem oratorê facundiffimu, qui crat Impcratorf ab epißoks,babere orationê publicè audjente toto exercitu. In ca oratione magna eloquêtia de Cx faris Friderici ïbona erga ecclefiam uolütate,de meritis erga Romanam fedem, de jngrantudjne,2C conatibtis Pontificis. Cómemorauit orator prolixe'in eo 1er mone exempla Pontifïcffjquomodo tradarintimperatores pracdecefîbrcsfuos. Cxfarem badenus nihil conatum quod nonfueritiuftum,quod^nonimperij adminiftratiOjofficium eiuSjexegeritjfiCc.ltac^ paratis omniü animis,nihikj pro-* pter anathematis fulmina perturbatisj duxit copias in Vene tos, agrum eorQ ua/ ft3uit,filt; cum multa prxdaPaduam reuertitur,illic«^ rebus ordinatis,necaufaauC locus eflèt dcficiendi, Veronâ petit,in ea ciuitate quoep componit res nt Padux, binc caftra mouens Parmam, indeLucam,deinde Piias uenit, Marchiâ interim Eceltnoduceoccuparat.Pôtifîcij’et Venetians intereacopiçdânafriderico in/ tulerunt non contemnenda mari amp;nbsp;terra. Pontifex per totam Chriftianuorbem non definit publicare excommunicationem in Cslarem amp;nbsp;omnes illi fauentes, amp;nbsp;Satans tradit omnes quicuntj non quam primû difeedant ab eo, libellis mor dacibus per orbem miflis, Ô6 in plarima exemplaria trâsfufis Imperator SC Pon/ tifex fe inuicem lacérant,caufam agit quifc^ fuam, iniurias fibi illatas amplificât, exténuant aut negâtquas ipfiintulerunt, Fridericus queriturfoedasàPontifice non lèruatum. Item quodciuitaté Caftells contra initum fœdus retinerit. Quod cum efiet in expeditioncHierofclymitana pacem in Italia tnihan't Siciliamcçin/ uaferit.Qiiod Mutinâ conatus fitauertere contra ius impcrtj,6C Placentiam alic narit, ÔC quod confpirauerit cum Longobardis contra imperq iura. Plura^ alia per sdita feripta qusftus eft Fridericus dePontificeRomano.Qus omnia Gre/ gorius Pontifex refellere conatus eft,in epiftola ad regem Galliarû,qus incipiK Afcendit de mari beftia,ÔCc, Longû eflèt repetere ntriufe^ caufs argumêta, qua/ re apud alios legenda relinquo* Reqcit uero Papa alia in Csfarem,quod uniucr fam turbet terram,régna fubuertatjecclefiafticam poteftatem cotemptuibabeat, ecclefias depredetur,ecclefiafticos fpoliet.Qiiam paterne ab Honorio Pontifie« excômunicatum iuftè, receperitin gregem fidelinm, quoties eum admonuerit. Pontifex prsdicat. Item addit Pontifex Imperatorem,fouereSaracenorumcau/ làm contra Chriftianos ,impcdireenim expeditiones in eos, SC prohibereinre/ gno necolliguntur pecunisin ufum belli contra Turcos. Imperator autem hic refpondebat le prohiberc legatos pontificios colligere pecuniam nomine expe/ ditionis in Turcos, nam eos collcdam pecuniam inomnigenereluxusdilapi/ dare. Nominat ergo Pontifex Fridericum prsambulum Antichrifti. Pifis igi/ tur Cçfar agebat per aliquot mcnfesjcxercitum recognouit.SC auxit.Tum apud Pifas nomina fadionibus funtimpofita,pontificios Guelfos, Csfarianos Gibe linos 4 Creuit^ odium magnopere fadionn, eratc^ in tota Italia nullum oppidû in quo non eflèt hoc diflîdij malum, familis diuidebantur peftifera iftius fadio/ nis labe. Fridericus igitur uidens in omnibus ciuitatibus utrafep fadionum par tes, properat ad quàm plurimas potuit urbes, quas facile cepit,3duêtu enim fuo aduerfa fadio territa,diflîmulauit autfugafibi confuluit,Gibelini autem erexe/ runtchriftas, etiâ in qs locis ubianteaduentum Csfaris ne mutire quidam aude bant,ob multitudinem Guelforû. Feftinatio igitur fupra modû utilis fuit rébus fie fehabentibus .Qusautem urbs feultro non dabat,ui expugnatam diripien/ dam SC incendendâ obtjciebat militibus,narijs fupplicrjs afficiebat pôtifîcios,ef/ fodiebataltjs oculos,alios fufpêdebat, alios mukis cruciatibus altjs lacerari iul/ fit. Volensad memoriam exemplum poft ferelinqucrc,ncquiin pofterum prç/ fumerentrebellare Csfari, Genucnfes,utdidumeftfuprà, V enetisfozderepcr Pontificem coniundi, ex eius fœderis lege cogebantur fequi Vcnctos ♦ Pilant igitur
-ocr page 241-t I B E R XX- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io^
lt;glt; tu r armafa clafïè inuadunt Gcnuenfes.Qui frcti focqs Venetîs prxh’o nauaU li^erarnnt Pifanos, muleis occifis, ceperunt clafTis eorum magnam pattern naz uturn, reliquae diflîpatae cum magno dedecore redennt Pifas.Cçterum Friderico profpcrrimè fuccelTerSt omnia,quod celeritati debebat, nam fi priores ueniffènt Guelfîjid cft,pÔtifictj ad urbcs,C3cfâriani, quos nominabât Gibclinos,fc moue te aufi nô fuinènt, Sic enim habet fe ingeniû humanS in fadionibus, cû funt in eadem ciuitate,dum enim altera fadionô pars uidet alteram fortiorem,tacet,diflî utulat,odium repoftû in cordeabfcondit, Vbi uero accedit aliquid quo diuerià: parti iperat prxualere pofle, aperit fc ira, mutationê fortunac uenifle gaudet,amp;c« Pontifex cum non haberet aliud quod opponeret furori Fridericijacccpit capita 3poftolorôm,Ô^ portionem fandiflîmx crucis,amp;in bafilicaB.Petri dans inxdi/ to loco prxlcnti populo Romano ôîT clero oftenditlacrymans,amp;adhortaturpo/ pulum orationc alFedibus turbatiflîma aduerfus FridericG hoftê principis apo/ ftolorum.filium Satanx, (îcenim uocabat^pollicetur prxtereafortiter pugnatuz tis aduerfiis canem hue, uteius uerbis utar,prxmiauitxxterns, Si omnium pec catorû plenariam remiflionê.Hancconcionem Romg habuit Pontifex,cum au tliret Cxiârem appropinquarcurbi»Quarchacorationeadpopulumhabita,amp;, ut uidcbatur,animi incenfîs,iubetarmari multitudinem, quam uenienti Frideri CO obuiamducitPontifex.SedCxfar Romanos in urbem repulit,mQltis occifis captis, captorum alios altjs membris mutilatos in urbem remifît » Clericis co/ ronam in crucis formam uulnerauitper primam cutem ufque ad craneum, qui/ bufdam per os cranei. Vbi uidit autem totam urbem ita dPontifîcispartibus fta/ re,prxter expedationem amp;nbsp;opinionem fuam,omnia circa urbem uaftat SC ineen dio confumit,deinde uertit figna in Campaniam, inde petit Bcneuentum,quam expugnatam direptam^ incendit.Mox oppidum addeditionem côpellit, In Si/ cilix regno crudelius multô per idem têpus cgit Philippus per legatos. Nam ec/ defîaftici fentiebant cum Pontificc, amp;nbsp;ex autoritäre mâdati apoftolici difeedebâc ab Imperatorc. QuaproptereorS bona confîfcauitjtrucidauit multos epiieopos amp;nbsp;perpetuis carceribus addixit, Pôtifex mittit legatos per déuia in Germaniam (nam omnia itinera cuftodicbatlmperator)qui excômunicationibus amp;nbsp;altjs ar/ tibus impugnent lmperatorem,dat^ plenarias indulgentias arma contra Fride/ ricum fumentibus.f ridericus rurfum cum exercitu Fwmâ petit» Caffînenfè mo nafterium ditiflimS diripit, preciofam fuppelledilem ornatum^ ecclefiafticS au team ÔCargenteum confiât in monetam,quam numerauitpofteamilitibus. So/ tamincendioconfumpfitBonatemplariorSrapuitpalTim.Rauênamexpugna uit SiC diripuit. Habebat apud fc milites Germanos qui quiduis audebant amp;nbsp;elfe/ dum dabât» Pontifex Romanus mittit legatos ad regem Galliarum amp;nbsp;Anglix, ut ferant auxiliû eeelefix in extremo periculo conftitutx, mittit ad alios Princi pcs.Reges fuadent Pontifîci ut concilium indicat,ut abrogetur Fridericus*Pon tifexigiturlegatis ÔC literis miffîs côuocat omnes pertotam ecdefiâRomanam magiftratns â principes ecdefiafticos amp;nbsp;alios, celebraturus concilium apud La tcranum»Fridericus concilium contra feindidS audiês,aduenientibus ab omni partedaudit uias,eadem opera Romam obfidct,nccç enim Romani lôgius pro/ cederc,neq? altj ad illos uenire poterant. Idcirco Entium filiû fuum in armis exer citatum ôd fortem iuuenc Pifas mittit, qui portus ôd marc in illis regiontbus eu/ ftodiret.Quô ubi peruenitEntius per exploratorcs cognouit,nauibus Genuen fium uehi per altum marc multos epifeopos ôd cardinales»Quare Entius côiun/ disfibi PifaniscumarmataclaffèPifanorumaduerfusillos progrediuntur. Pa/ tres rogarunt condudorê ut curfum flederet alió,necp dimicaret prp lio.Sed dux daflij in qua nauigabant cardinales uir datianimijUoluituideri Pifanos timcrc, ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D primo
-ocr page 242-MW ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A R. C H R Ó N' I C
adhortatur milftès,fabet arma capcrtf, przmia uidoribus promittt't ,fcd cÔgrefîîl ’ primo ftatim Genuenfîum naues fuccûbunr, paud fuga dabuntur,muln cadö^ multi capiuntur, Multi abbateSjCpifcopijôC duo cardinales capti ad Impcratorê ;docuntur, quicÔtjcerc iuffît eos ia carceres, in quibus multi ex his mortui lunt. PrzlatorS quidam fubmerfifunt in mari, inter quos fuitarcbiepifcopus Vefon/ tinus, Archi^ifcopus Rotomagen, cum abbatibus Cluniacenfi,Clarcualienfi, amp;Ciftertienfl,libcratifunt,rcgeGallorûproeisintcrcedcnte. Pontifex propter h^cmalamoeroreconfedus moritur,atque alius nomine Cœleftinus 4.creaiur, qui mifit ad Fridericû Fauentiam obiidentê, legatos qui de pace agant,lêd f on/ tifex moritur ante refponfum Friderici,decimo enim odauo die pontiftcatus fuf mortuuseft. FauentiamtâdiuobfeditImperatordonccgrauiflîmafamecoada fedederitfIndeBononiam aggreditur,ad deditionemcôpulfamcogitdarema/ gnam pecuniam.amp;illinc transfert uniuerfitatePaduam.Poßeaomnepatrimo/ niû,id eft.ditionê Pôtificis Romani in fuâ poteftatê rçdigit.Fuit in milites perli/ beralis prorfust^eHuleprodigus quare exhaußus omni moneta argenteaSCail rea,monetâ nouam ex corioKcitinfîgnitam fua imagine quâprzcepitubicjac/ dpereab omnibus.Militibuscppromifîcbreuiauréamproea daturûfe. Etprzd pitpoßeaditior fadusThefaurariofuo utmilitibuseam ferentibus numerarec polteaargêteamautauream. Innocêtius 4.poßCadeßinum Pontifex creams, de pace ßne mora magno ßudio cö Imperatore agere cepit,fed cum quatuor to/ tis menfibus nihil agi poßct,conuenirc placuit Caflellanz,fed Pontifex admoni tus fuit ne iret,Frideric5 enim in animo habere eum capere,cius(^ propofiti Cz/ faris confdos eße multos Romanos ciucs.Quare iimulauit fe iturö Caßellanain fld Cziaris colloquia, ÔCprzterea uerbis fpern fedt fe aßenfurum ad cöditiones quas C^far petebat Jed cu pauds cläm fubduxit fe,ö^ naues eöfeendit qux erant in portu apud Centücellas, nauit^ in Gallias ad regem Ludouicö, a' quo maxi/ ma reuerêtia exceptas eß ÔC tradatus,Lugdunû^ dedudus anno domini 1246, côuocauit generalem fynodö, feribit igitur per totam Romanâ ecclefiam onmi/ bus principibus amp;nbsp;przlatis cuiufeunt^ ordinis,utLügdunQ ueniant ad rcferuaii damecclefam confulendâcommuni pad.Conueniuntplurimi,inea fynodo Ludouicusrex Galliz offert fcSCregnûfuum ad defcnftonê Romanzfedts.In/ nocentius Pôtifex autoritate apoßolica citauitetiam Fridericû Imperatorem uC perfonaliter ucnirctSCadobieda refponderct,apudincorrupriffimos iudices. Sed Imperator Lugduni timens,quod timuerat Pontifex apod Caßellanam or/ bem noluituenire,mifitautemfuonomine epifeopum Argentinenffm,fiCHu/ gonem magißrQ ordinis Teutonicorum, amp;nbsp;Petrum de Vineis eruditione amp;nbsp;fa/ cundia Hits temporibus incoparabilem uirQ.Qui in fynodo excufarunt Impera/ torem, quod per aduerfam ualetudinê uenirenô potuerit. Czterû paratûomnia ecclefix reddere quzoccuparat,amp; ferio cum omnibus Chrißianis Principibus bella geffurum contra T urcos,pollicebantur. Contrat]^ iura cccicfiz nihil fadu/ rumjamp;c.hzc ut fynodus credcrct,habcbant legati literas per bullam auream cotl fignatas,quas oßendebant,fcd Pontifex ÔC concilia his non credebât cum pro/ pter alia indicia turn maxime quod captos cardinales aliosc^ przlatos ecclefiaßi/ cos non dimictcbat,Quare Papa in ipfo concilio folenniter pronunciauit fenteti tiam contra eum codemnationis SC priuationis impcrq ac regnorû eius. Frideri eus certior,mox per legatos nûcio mißb,fadus de fentêtia ilia Pôtificis ieu con/ ciln,ad regem Gallizferibit epißolam ficepexorditur: Et fi caufz noßrz,in qua contendit probare fententiam de iure effe nullam, primo ex eo quia etfî Roma/ nus Pontifex plenariam habeat in ipiritualibus poteßatem,ut peccatores quosli bet poffit abfoluere QC ligare, nufquam tamê legt dicit ut Papa, diuina uel huma
nalege
-ocr page 243-t I B E R X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iii
na legC concedcntejpofîît transferre pro libito imperium, aut de regibus 8â Priti dpibus in regnorû priuatione temporaliter iudicare, mox in eadê epiilola fequi^ tur, Papâ proceiTîiTe contra fe non per accufationis ordinem,cum nec accufator Bpparuerit, nec infcriptio praecciTerit, nec per denunciationem legitimo denungt; ciatore ceflàntCjnec per inqaifitionis modS,quoniâ clamoià infinuatio non prfi» cefïît.Negat etiâ Imperator criminanotoriainfertafuifle,Item in ea adregê epP ßola anêr(t,iniquos teftes contra fe produdos, Capuêfem enim epifcopum re/ probate fe iure,caius fratrem proditionis crimineconuidum condemnaritaditi fpêdtam. Vfus autem fuerat Pontifex Hifpanis quibufdam teftibus,quos,ut rç/ rum Italicarum ignaros,quoÆ reijcit Imperator. Addit«^incpiftoIa.Dato quoi teftes fuiflent legitimi,tamen le necg prselèntê fuilîe,ne^ côtumaciter abfentemi Paulo poft in epiftola fequitur,dato quod fuerim côtumax,tarnen non eft legitix ma côtumacixpœna, quod delatusaut accufatus côtumax iudicio nullo difcufz fo per diffinitiuâ fententiam debeat declarari depofîtus. Et in eifdêliteris dicit Im perator,caufas talcs in fententia cxpreflàs,à quibos omnibus incorruptibilis ué/ ritas ô^ublica monumêta eüm defendant ♦ Cenfum ucro neglcdum fuiflc pelf fuos officiales,que ctiâ crediderit probe folutâ,nec fuerit requifitus a' Papa. Poil difcordiam uero cenfum cundê confignatum prxiatorû publicarû pcribnarS lîgillis 6ô apud facras çdes depofitû.Eft in eadem epiftola fcriptum,magiftrû or/ dtnis Teuconicorû,ôi: M.PctrS de Vineis ultimo pro omnimoda pacis confunt matione tradarc miflbs, quos faltem per triduûad multorû nobilium ac prælato rum inftantiâ prxftolari nolucrit Pontifex fummus. In fine autem epiftolx dicfrj bquere^ iuftè dixerit Papaeum decatholica fidefufpedSjquâ tcfte fummo iu/ dice in omnibus ôi. ftngulis articulis fecunduuniuerfalis eccleiîx difciplinâcre/ dat firmicer ac ftmplicicer côftteatur. Quare regem in calce literarum hortatur,ui contra Papam 1 nnocenti afliftatln banc quo^ fententia fcripfit Imperator al ijs Principibus, mittitcp paflîm legatos qui eadem uiua uoceagant. In Germania multi PrincipûdifcclTeruntab Imperatoreftatim poftiatam excômunicationis fententiam, quare hxc deabrogato imperio magis locû habuit.Scripiît Papa ftà tim poft latâ fententiâ in côcilio Lugdunêfi ad Principes eledores utfinecûda/ tione peruenirent ad aliû Imperatoré cligendû. Propterca Principes reueriti lan/ diffimi Papx facrx fynodüs autoritäre,côueneruntfînemora Francofordix, amp;nbsp;clegcrût Henricum Lantgrauiû T oringix in rcgem.Conradus rex Germano rum fdius Friderici Imperatoris, patris repulfam indignifflmè ferés colledo per SueuiâexercitUjFrancofurdiâducit, Henricus occurritiliiiaxta Frâcofurdiam, côferunt manus, fit atrociffîmSprxlium, tandê tarnen Henricus lùpcriorÇfîc ui/ fum deo)fugat ConradS magna cum ignominia. Habebat adhucFrider/cus in Germania,maxime in Sueuia.qui permanebant in fide,aduerfus quos ducit co/ pias Henricus. Reutlingenfes primûaggrcditur, quigratifnameorum urbem muro Fridericus circûdederaQin fide permanebant,6C fortiter rcpulerut hoftem^ qui aliquoties muros oppugnareconatus magnâ multitudinê perdiditmilitumi Quare loluitobfidionê,ô^ Vlmam petit quxetiam in fidemanebat, ÔC propter iuiiurandum quod Fridcrico fecerat,uoloit quodüis periculum fubire,^ contra fidem facerc.Obfidêdo Vlmâ fagitta ab oppidanis uulneratus grauiter eft,quod uulnus ftatim rata Si letalia fymptomata ftcuta funr, Si paucis diebus poft uul/ nusacccptum,moritur.Quidâdicuntdyfcnterialoborantemmortuum, Vtrûc^ uerumcflè arbitror nam^fcntcriafymptomapotuitcircuulneris. Pofthuius mortem mox conueniuntFrancofurdix Principes eliguntGuilielmucomitem Ho Ilandie.Qui poft eledionê exercitum quem habuit Francofurdix duxit cort tra Frifîones, b quibus fuperatus prxlio oceifus eft ♦ Imperator uero Fridericus
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D 2 poft
-ocr page 244-Sli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. Ç H R O N I G
poil fententiam latam Lugduni confanguineos Innoccntij in Ttalta perfccütus cftj domos corum funditus fuftulitin urbc Parma 8C rura eorum uaftauit, zdifi/ cia ruftica inccndit. Accepitpoftea maiorcs excrcitus copias easA ducit ucrfus LugdunumjOpprefTurus Papam,ltaliâ commifit Entio filio iubei^ ne exeat Par ma^ fed filius patrinon obremperans,copiasr^uasiliiparerreliqueratin Brixia«* 41OS ducit, Piacentini fie exules Parmenfes pontificq ubi inteilexerunt Parmam jprxitdtjs Cxfaris uacuam,inuadût earn,fie capiunt,multis ciuibus trucidaris qui àpartibus Czfaris ftabant.Haecfîgnificâtur Friderico cum ciïèt Taurini Impo rator igitnr ueritus ne ÖC. aiiz urbes in Italia rebellarêt,reuertitur cum exercitu ad Parmam, rcuocato quocß filio Entio obfedit Parmam przfidtjs ponttfîctjs mugt; nitam.Caftra Frideriens muniuit,6e in illis xdificauit domos,pmnia^ ordinauit ficutinurbe,forum,trlbanal,maccllum,ecclefiam,nominaaitcp \ idoriâ. Inani 4no autem habebat Parmam delere. Frequenter autem erumpebant Parmenfes, in Vidorinos(nam ficnoux urbis ciucs nominabâtur) Imperator captos hoftes foeminas ÔC uiros baliftis mittebat in urbem. Cum auté Fridericus duos iaman/ nos urbem obfediiïet Germani altj Friderici milites ad portarû unam currunt conglobati ôe earn confringere nituntur,id faduros oppidani prxuiderât,fie mi/ rabantur quod non diu ante conati erani, quare diu banc occafionem expeda/ runt inftrudaacie,erumpunt, ôe circumuentis illis magnam partem occiderSt, magnam captam in urbem duxcrunr,reliquis,qui pauci fuerunt,ualneribus pie ni fugaelapiifunt.Eodêinmetuinuaduntcan:ra,uel utuocabât,Vidortâ,nouâ urbem,capiuntcp. Aberat Fridericus Imperator fie magna pars excrcitus deam/ bulantes amp;nbsp;lafciuientes per ameena nemora qux non multS illinc diftabanr. Ne/ que enim quicquam pericuii Fridericus ab oppidanis effe tanto cxercitui,cxifti/ mabatjquamobcaulamomnianegligcntiflimeadminiftrauit. Parmenfibusno uam urbem tenentibus concurrunt, fitatroxpugna,fed Parmenfes fjs qui cran« in noua urbc occifîs,facile freti foflîs fie uallis repulernnthoftcm, potiiïimûcum parmenfes baberent in manu lua omnia inftrumenta machinas^ quibus ’ ride/ ricus in oppugnationibus uti confucucrat. Quarc Parmenfes uidores Vidoria nouo oppido potiti funt,cum omnibus opibusjimperatoris quoc^ coronam ôe fîgna militaria,omncm^ regiam fuppelledilem in urbc Vidoria inuvnerût. Fri dericus amilTo magna excrcitus parte Crcmonamfcconfert, reparat exercitutn. Parmêfes Vidoriam urbem funditus tollQt. Recollcdis uiribus Imperator mo/ üet cadra ad mœnia Placenriz,eam obfeiïàm quidam domitam feribût,quidam urbem non fubiugaâ,fed fuburbana zdilicia exufta,fie monafterium S. Colum bz dcmolitum.Indc Fridericus cum exercitu tranlîuit in Hetruriam,nuHxciuita tes in Hetruria fcquebantur PontificéprztcrFlorentiam, quareadmouetexer/ citum urbi fie cadra munit, mii]atur Florentinis nid dedantfe, primum circa ur/ bem omnia nadaturumigneepeonfumpturum (babebât autem cultidîma rura, uillasqi magno zdifîcatas) deinde obfcflurû urbem ufcpdum peruim capiat aut ad deditionêcôpellatur. Horêtini timentes fuispodèdîonibus pulcberrimis ôe etiam urbi,eieceruntomncs pontificios,Se foedus cum Czfarc feccrunt. interca Entius filius imperatoris aduerfus Bononiêfes fie legatû Pontificis qui illiccrat, ducit copias,occurruntillipontifjcij.congrcdiuntur,fît cruentapugna,ad extre/ mum Entius cum fuis fugatur,capiuntur multi,etiam Entius.qui Bononiam du dus mittitur in ferream caueam ,in qua fordidiflîmo uidu nutritus mifcrrimam uitam pod aliquot annos fîniuit.Podcaptum filium Ëntiam,eius^cxcrcitS fu/ peratum,dilapfum,atc^adcôdeletum,in ApuliamconfcrtfeFridcricusnonfinc maximo animi dolore,ubibreuipod obtjt die.Quo genere morbilis cd feripto/ ribus^alq animi xgritudine fie moeroreconfeda, fcbrc,alij ucneno,altj aliamor/ te,uit9
-ocr page 245-I 1 B R R X X I.
ttjOita dcfundum uolunt ♦ Mortuus eftanno n$o.ifiégnaui'tannîs tfigînta. Hic ^üam uarijs cafibus laAatus fîtfads eftdidum» Vxores habuktres,Mariä Ara/ gonum regis filiamjolen Hierofolytnitaniregis filiam, amp;nbsp;Mechtildem Angli/ cam,quaruni Mechtilde fuit fine proie, Maria Henricum peperii illi, Côraduni gcnoitlole,ut quidam fcribunt, funt enim qui dicunt dC ConradS ex Ma riagenitum.De gefiis per hos aliquot annos uehetnentcr fcriptOrçs diuerfa fctP buntjUt corum uefiigia fine lapfu feqni impofiibile fit.
Oft Fridcrici tertij mortem Côradus rcx fîlius Imperatoris, ce leritercôfcripto in Germania,prxcipué ueroinSueuia,cxerci* properatinItaliâ.Vbi in fines Italix peruenit,nihil moucn/ oU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duminprxfentiarumiudicat,re(fta igiturproceditinSiciliam
SCApuliampermare Venetorumadiutorioprofedum ferût, non multum refert quà uencrit, nam in itinere nihil geftît me/ morixmâdandum, VbiinSiciliamSóApuIiam uenitmagno gaudio ôi honore ab onitbus cuitatibus cxceptus eft,SC falutatus rex,prf ter Nea pôlin ÔC Capuam ÔC. paucas alias qüx ciuitates Pontificis partibus ftudences re/ oellabantConradus igitur primum uerbis cum Neapolitanis agit.iubeteos ue/ nire SC caufam dicere,quod cû recufarêt,crimine Ixfx maieftatis reos condemna uitjcum^poftcondemnationem non peterentgratiam.ObfidioneSCoppugna tionibus perpetuis odo menfibus fatigatam, SC ad famem redadam,nullum au/ xilium fperantem,ad deditionem compulit, redadam in poteftatem, mûris, tur/ ribus 8C munitioribus domibus cuerfis, immunitâ reddit,peruiâc^cailibet uiato ri eriâ media node.Poftea Capuâ eodê modo,deicdis munitionibus,peruiâ fe/ dt SC aperit. Aquinn quocß non ignobilis urbs autoritärem poteftatemué Pontl ficis ucrita à rege fuo defecerat,nec primo aduentu Côradigratiam pecqc, quare ûbfeftum ÔC expagnatum,incendio confumpfit,Quicunc^ fufpedi erantillifaz uere pontificijs partibus ex regno à Conrado eijciebantur, ne cum aduerfitas ue niret negotium fuis facerent, kiebat enim quam non conilftat regnum aut urbs cum partibus diuifa eft. Religiofos ergo plerosc^putauit Papxfuo patri lauere, idcirco eos extcrminauit,facerdotia SC epifcopatus contulit tjs,quorum fîdem ér ga iè exploratam habebat. Côftituit enim concordia SC unanimitate ftabilire rcz gnum fuû. Eifdê teporibus Innocentius Papa Hugonem tituli Sandx Sabin» cardinalem legatnm nomine fuo apoftolico mittit ad Principes SC omnes ciuita/ tes Germanix,prxcipiésutabiurato SC dcferto Conrado, feqaantur Goilielmd legitime eledum.Minas addens excommunicationis nifi hoc faciant.Quum au tém Conradus prxcipuèin Soeuia haberet adhuc in fide perfeuerantes, compo/ fîtis in Apulix SC Sicilix regno rebus, abique Germanicis prxfidqs per urbes ÔC càftella difpofitis, cum rcliquo exercitu in Germaniam feftinat, primoquein Ba uariam uenit, illicab Henrico duce honorificcexcipitur, habebat enim Conra/ dus fororem ducis Bauarix. In Bauaria igitur eius ducis auxilio cxercitum repa rat,nam in Sicilia militum maiorem partem in prxfidqs rcliqucrat. Conradus fi/ hcmora ditionêomnem epifcopi Ratifponêfis depopulatur, ciuitatem^ ipfam capit,focio duce Bauarorum. In urbeciuibus pepercit,fed clerum ÔC monachoa mifcris aftîixit modis. Vfus eft cathedrali ecclefia SC monafterio S, Emerani pro diucrforqs SC ftabulisequorS, Ecclçfiarumbona rapuit omnia Conradus nie.
D f Commemo/
-ocr page 246-Ji4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRON I-C.
Cómorantem aliquot diebus RatiTpona: quidam cxminiftris cpifcopiRarifpa nenfîs ßatuic Conradum dam intcrficere nodu dormiêtem/ed rex admonitus, mutaait cubilc, ÓC alium in fuo Iccïlo dormire per cam node, eum^ per aliquot fuos familiäres uigilantes cuftodire amp;C rd euentu expedare iuffît, fed hie in ledo
Çex reges familiäres manèinuenti funt occifî. Effugerit ne latro,nihilcerti ha/ beo.Rex irafciçarjCiues fe excuiânr,rogâtcp ne tantû Relus ipfis imputetur. Rex pcrfuafus à monachis hçc orta efle monafteriû S. Emerani ante direptum,iam to tum euertit.Inucnittß illic altare aureû pôdo 67.marcarum puri puti auri. Quotl Henrici 4 têporibus conßatum erat, Guilielmus eledus rex hocaudiens contra discopijscelerrimèoccurfurus Conrado,Ratifponâproperat,fed Côradusap parats ÔC aduentSeius audiês/educit copias fuas in Apuliamjmoxhoßilitctag greditur patrimonium B.Petrijagros urbes uaftans.incidit in letalem morbS, ÔC ConradinS filiû hxredcm inftituit teftamento, dedit^ ill i tutores Germanos* quibuscômifitregnumamp;^fdiürcgcmjmortuuseftin Apulia/epultust^inFun gta ciuitatc. Circa hxc tempora rex Guilielmus côuentum Colonix celebrauit, in quo pra:ter alia tradauit deprofedionefuaRomamjad accipiendam imperia lem coronâ.Porôdum Colonix Principes in comittjs occupatur, Frifones Ho-* landiamdepopulantor.Quibus Guilielmus occurrit,8C dum per paludinofalo/ ca cum paucis fitum locorS'exercitu per aliam uiam miflb)SC hoftiû caftra fpecu lari conatur, in paludeimpeditus ab hoftibus qui in proximis arbuftis latebant, ècciditurcum comitibus. Anno domino usd.'regni anno 7. Exercitusciusali quot diebus expedauit regem, cumt^ no ueniret, fufpicabantur alrj id quod res erat in hoftes incidiffe, alt) dicebantdefperatis rebus fe fubduxifle,alns aliud in mentem uenit. Itacp exerettus dilapfus eft,quidam falui domum redierunt, quiz dam uiarum ignari inhoftium manus inciderunt.Poftea corpus eius exhumatS, Miltcnb urgum translatum eftjôf in monafterio illic fepultum eft, Huius poftca Guilielmi filius Hollâdiat comes ultus eft paterna mortem, multis annis in eorfl agris omnia quotânis femel atep itéra uaftauit, multos FrifonS occidës ôôcapR ens, Caefo hoc Guilielmo Pontifex mittit ad Germanix eledores, ut alia eligât, Côueniuntcrgo Francofurdix Principes, fed in eligendo Imperatore difeordât, quidam enim Alphonfum regem Caftellp,quidam Ricardum Cornubix comR tern uolebantlmperatorem.Nam eledores Principes muneribuscorruptierant ab illis duobus. ArchiepiRopus Colonienfis,Treuerenfis,Palatinus Rheni,fuf-* fragiafua uendiderant Ricardo, Qui Bafilex erat dum Principes Francofurdix in eligendo occupabantur. Ali| eledores reliqui Alphonfum eligebât,muncri/ bus ab eo acceptis,ut fcribitur,nec^ enim alip caufx uidebant.Ex lila diflentione inftnita emanarSt miferis mortalibus mala, durauit inter regnS diu, ft rede con/ fero tcmpora,fere Rdccim annos. Tandem crefeentibus indies malts,2C difeor/ dia,ecclefiâ amp;nbsp;omnes Refpub. perdentem Pontifex Apoftolico mandate prgee pit eledoribus fub poena excomunicationis uteligcrent Imperatoremidcg cito. Quare Principes cS ncutrialteris uellentcedere,côueneruntjin tertio,ambobu» AlphonR) ôC Ricardo repudtatis,eleger5t Rudolphum comitem de Habipurg. His têporibus arma ubicß,leges fere nuf^ dominabâtur, quifc^ occupât quanta potuitper oim, Othocarus rexBoêmixin Germania duxitcopias,occupaturus Auftriam,arrogabatenim fibicius ducatus titulum nomine uxoris quxerat Au ftriaca.Fridericus enim dux Auftrix fine hgrede Iegitimo,regniue capace fecefle ratoccifusa regeVngarorum. Plureseotemporecontendebantiureftbidebe-' ri Auftriam, fed fortior non qui iuftiorem habuit caufam aliquandiu pondit, Totam igitur Auftn'amfibifubiccitOthocarusrex. DucatSautemuxorisno/ mine poffidens, repudiauit uxorcm Auftriacam, QC aliam duxit, neptem régis,
Vngarorum
-ocr page 247-t i B K R xxh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îti
VngarorS.Hoc temporis duds Bauarix.qui nimium inebriatus tjuadam node uino extinxit animam,Othonis filius Ludoutcu« dux Bauarfç uxorem fuam nd Militate Si forma eximiam mulierem adultertj crimine fed faifo, ut creditur,infa/ •ïiatam interfedt. Faerunt his teporibus in eccldîa Romana fehiimata, quidam tnim difputabât de ocio facerdotSjmultitudinc facerdotiorû, paupertate mona^ chorum hoc genus multa in controuerfiam uocabantur» Hoc tempore Coil radinus filius Conradi copias in Germania conferibit imperium (ibi uendicatu/ fUSjCui Pontifex rcfiftit.Sic enim in quadâ feribit epiRoIa Pontifex:Nos uoiête» Conradini ambitû refrenare omnibus 8C iinguiis Principibus Alamanig uocem in eledione Romani Imperatoris habenubus prohibemus fub pœna excommu nicationis latz fententix ac interdidi, ne eum digtnt in Romanû regem,attêto etiam quod non iicet eligere quen$ pendêti eledionc düorum coram Romano Pontifîce,qu3E fueratfada de rege CaftellacfiC Richardo Cornubix comite.Vbi hic fignificata funt Côradino, mirum in modum eft côinotns rei indignitate, 6C iniqaitate, Scribit^epiftolam plenam querelis dcPontifîcum RomanorSiniu* ftjs Obi illatis. Conradus enim pater dus rex Sidlix,teßamento filium Conrad(lt; num hxredê inftituerat,Papa igitur Innocentius afTerens fe pueri Conradini Ba iulum,totum^ regnG occupauit fub illo prxtextu,tutoribus àpatte relidis reclagt; mantibus. Vbicp Pontifex confecutus eft poflèflîonê Côradini tribuit earn fuis nepotibus, confanguineis amp;nbsp;familiaribus. Mortuo Innocentio Alexander ciC* dem dolis amp;nbsp;artibus contra adolefcentê egit. Neep iuftius VrbanG poftea fecum egifte conqueritur, Vrbano autem defundo uita,inclemcntifiîmè Clemétem fc fupprimerc totum conatû,alium regem enim fecerat Clemens.Huiulmodi ploz rima Principibus Germani^ de Pontifidbus feribit,grauius uero aecuians eum, qui turn uiuebat, Clemente,amp; nonparum quofdâ Germanorû Principes corn/ mouitNarn quzdicebateranteiufmodi quznegari non poterant. Qiiare Com radinus côiunxitfibi quofcuncp potuitfocios, nimium quibuslibctflt;dcns,curai igitur maxime opus fuiflèteorumauxiliodefecerunt ab co,céum3li fontes qol non habent aquam eum maxime opus eft in zftatis fiedtate. Fretus tarnen Ger* manors militum uirtute fan's toleraoili fortuna ufus eftaliquandiu aduerfus hoz ftes fuos per 1 taliâ,multas in urbes inpoteftatem redegit per uim.ilnfigni memo rabiliCpprzIio apud Aretia hoftes uicit ♦ Poft quod przlium fi ufus fuifletuidoz ria prudeter fubiugaftet totam Italiam. lam enim mittebantur ab omnibus parti bus ItalizadeumnQdj. Sed relidis omnibus Roma fcftinabat,cumurbi appro pinquairet,uencrût ilii obutj fenatus populus^ Romanus,ôf eum excepta maz ximishonoribusjimperatoremfalutantamp;longo comitatuincapitoliSducunc» Qiiomodo deinde rurium è Roma diice(lerit,o^ per uarios cafus iadatos fuerir^ tinemcp uitz quale habuerit petcre licebit ex alf)s » Nos in uiam redeamus:Dixiz mus quomodo diu durâte inter regno, difeordantibus Principibus cledoribus, Ut fcribitur propter largitiones quas dabant,qui ambiebS^t imperium,tandem ue roclcdus fit Rudolphus de Habfpurgin regem Romanorfi, illis qui affedabat imperium reclamantibus,0C minantibus earn eledionem no ratam futuram.Ex quibus crat rex Boiémif, qai in certam fpem dudûs erat ie fore Imperatorc. Sed Principes nihil morati minas eorum,uocarunt Francofurdiam eledum Rudol pham comitem de Habfpurg, uirum armis SC animi bonitate nobilem. V bi uez nitFrâcofurdiameum fuauxore Anna,Principes eum comitatifunt Aquifgraz num, ubi przfentibus Principibus plurimis corona imperialis imponit ipfi Ro dolpho ÔC Annz uxori cius,filiz decomiti Heigerlach, Antequam Aquifgrano difeederet de pace Germaniz ÔC uniuerfz ecclei^ ftiulta funt tradata,erant cningt; infinitxdifltdiorG nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quas omnes futnmoperecupiebât Principes, fublatas,
£o temporc
-ocr page 248-il6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M 1 N. CH R*0 N I G.
Eô tempore eratLugduni fynodusjin qua Pôtifex Gregorius Papa elcdfonem Rudolphi confirmauit, ca lege ut ueniret R omam fequeti anno ad coronam un dionem^ accipiendâ.Quanquain hic diuerfa feribant autores,ut difficile fît iu-* dicarequemzx eis potiffîmumfequamur.PrimumomniumcôfuIerepatrixcu/ piens Rudolphusjpoft eledionem acceptam Aquifgrani coronâjNorinber/ gam conuocauit omnes Germanie Principes dC magiftratus.In frequentiigitur PrincipucortfelTu, Rudolphus teftatus eft animi fui propenfam uoluntatem ad euchêdam Germania, imperi5,amp; inprimis ecclefîxpacem. Quare laudemptac/ mia^ â fc èC ab omnipotête deo accepturos omnes pollicetur quicuncç diligen-* ti ftudio conatibus eius affuturi fîntJubet£Ç,ecclefî3fticos prxcipuè,omnes map ftratus cum fuis fubdiüs orare deum omnium bonoru largitorem,ut fortunet a per redas femitas dirigat uias fuas ♦ Othocarus rex Boëmix, qui magno fîudio, ut diximus, affedabat imperium, SC dux Bauarix Henricus non uenerut Norin bergam ad comitia.Non diu poft conuentum ilium Norinbcrgenicm,aliû indi/ xit Auguftx futurû. Auguftam igicur Princeps ad conftitutS diem conueniunt, citant ducem BauarixSC regem B^oëmix adeaufam dicendâjôC rationem fuxin/ obedientixreddendam.Quodattinctad Henricû ducem Saxonix fan's dignuni principe refponfum dédit,illacpinobediêtiaillicôdonata eft. RcxBocmixfîjo» qooqj mißt legatos ÔC inter eos epifeopS Sccouiéièm uiru magnû animifortitu/ dtneSôfacûdta.Cum^iuberetlmperatorredderelegatosBoëmosrarionérebel , bonis regis Othocari,prtncijpio epifcopus,in denfa Principum corona,petit uc/ niam dicendi ôf proponencumandatis regis fui.Deinde exordiri incipit,fuasin/ quiens dicendifacultates tenues efle, rem uero quam fufeeperit tradandamma/ sçimam, quare omnem fpem fibi pofîtam in fapiêtia PrincipS, qui melius omnia incelligâc quàm ipfe explicate poffît.Se nô ignorarc quibufdam incredibilia pri/ mo uidert qux didurus fît,fed fi ad fînem u(^ patiêtes aures prxbuerint, clariffi-* mèuifuros rem uthabcat.In huncmod5cxorfus,proponit,eIcdionemRudoP phi nihil ualere.Hocprobatepifeopusargumentismukis/edinualidis. Côclu' diitß cum ergo eledio non ualeat, illi non eftè obediendum, Sophiftam tradSt hune epifeopum fuifle, nam per totam orationê multa artifi'ciofè collegit, ufus^ - nbsp;nbsp;paffim dialedicis uocibus eft. In fine uero orationis latine multa ad legatos apo
ßolicos aliostç ecclefîafticos prxlatos dixiiïè feribitur. Rudolphus uero Impcra tor,inqait ad illum : Ëpifeope noli de me dicatis fermone latino ut refpôderee«' aduerfo nô poffîm, fi habetis caufam aduerfus clericos ntamini latino fermone, coram epifeopo. Contra me uero uel aliüm quempiam noftriordinis propona fis more folito. Nec Pontificem maximQ fucata ueftra oratione in me côcitetis» luffit^aut germanicè loqui aut taccre. Principes uero audientes legatQ Bpemif regisRudolphi cledionem irritam dicere in dubium uocare,ira exarftrSfjiuflc/ runtcç è côfpedu ire hominem. Quarc non fine periculo epifeopus fefubduxit, quanquam faluum condadâ habucrita Rudolpho Impcratore.Redqt ergo epi feopus ad regem fuum,expofuit^ illi indignationêPrincipu GermanorSprxdi xitcp iilicauendum efle,nam Principes impunê,fî poftint,non laturos illärcbcP lionem. Rex omnem admonitionê côtemnens,maledidis abfentcm profeindit Rudolphum ôë reliquos imperq Principes. Rudolphus ftatim fînitis Augufta/ nis illis comittjsjcxdecreto Principum mittit ad regem Boemixlegatum Henri/ cum Burggf auium Norinbergenfem,dat^ illi in mandatis,ut illi nunciet:Con/ fenfu Omnium impettj Principum Impcrâtorem Rudolphum inconuentu Aiy guftx celebrato ftatuifte ut fînc omni tergiuerfatione ôd mora ducatum Auftri» ôôStirixducat5,item Cariothiam amp;nbsp;Carniolam, amp;aliaadimpertfiuspcrtinen/ tia, Imperatori reftituat « Burggrauius cum his mandatis profedus in Boëmiara,
-ocr page 249-LIBER XXI.
fcgi Othocaro omnia exponit aperte,nihil difltmulans, Othocarus defpicithjec Principutn décréta,2C refpondet legato,fc nihil morari quid hie Rudolphus fta/ tOat.Impcratorc enim no efle,additt« eadê fercargumeta qug eius kgatus epiico •n confeflu Principûimperrj Augufixdixerat, Cocludit tandem OthocaruSjUt referat domino fuofenSquam obediturum eijfi cupiat pofle belli fortunam ex/ peririjfc quidem malle in pace mancre. Vbi hare Rudolpho fignificata funtjgra/ uiter tulit, nec moratus findet,quin datim illi mouidet bellum. Sed fuerunt qug/ dam alia prius propter Germaniam pacandaedi'ciêda, Marchioenim de Baden amp;nbsp;comes Palatinus Ludouicus rebellabant R udolpho, ex ufu enim eis fuidet, nullum Imperatorem haberi, nam tenebantmulta perSueuiâ, Alfatiâamp;utrafcp ripas Rheni,öó Franciam Ortent31em,qusE ad imperium pertinebant, qux occu pabant nimirum dum interregnum durauit,amp; temporibus quibus Imperatores à Pontificibus ita,utdiximus,uexati ÖC depofiti funt.Hos igitur primö fubiuga/ uit Imperator,coegitomnia quae malo titulo podidebant reddcrcimpcrio,ad pridinam iurifditionem omnia reuocauit.Itacç per Germaniam rebus bene or/ dinatis,adiecitanimum addebellandum Qthocarü regem,qui prxter multaalia quibus belli caufas prxbuit,dueatus Audriae,Carinthix Stiri2E,principatum Car niolar, portus Naonis fere' triginta annos contra ius ÖC xquum podederat, qui^ eratrebdlis iudicatus, qui etiam quofdä nuncios ad fe propter Rem pub. midbs fufpenderat contra ius gentium. Qu it^ conaittjs in Rudolphum iatdis prouoca rat ad arma. Quare per Germaniam exercitu co a do primum ducitin ßauariam adoerfus Othocaro adhprentê Henricûjqui etdantcaduentum Rudolphi mida illi fuerint prxfidia ßoemica,t3men à Rudolpho facile fuperatus ed. Boemis par tim captis,partim occifis,partim in Boemiam repulds. Subiugato Henrico, Au/ ßriam inuaditRudolphus, fed Audriaci ( quanquam iuramentum prxditident Othocaro,amp; illi obddes dedident,Othocarus^ midis auxiliaribus copijs cohor tatus eos fuidet ut permaneret in fide;cxcipiunt Rudolph um ceu domina fuum cum magna gratulatione ÔC ueneratione. Viennac autem erät numerofa Boemo/ rum prxTidia, quareetfi dues cupiebant Rudolphum,tarnen non poterät intro/ mittere,prxualebatcnim Boemas miles in urbe. Igitur Rudolphus Vienna obfi dione conatur cogere ad deditionem. Erat^ illi fpes breui capiêdx urbis,Iciebac enim oppidanorum mentes. Multi enim confugerant ex urbe ad eum,quos ma luidet tn urbe habere, intra mœnia enim maiori ufui illi fuident. Othocarus in/ terea cum infinitae multitudinis exercitu ex Boëmia appropinquat Audrix.Rex uero V^ngarix, cuicodê tempore crat bellum cum Othocaro rege ,coniungitie cum cop; s fuis Rudolpho. Erant magnxab utratp parte copix, quotidie^ expe dabatur pugnx hora. Qiiidâ uero fpirituales in quibufdam monaderijs fandi amp;nbsp;deo deuoti uiri accederunt primum Rudolphum ro^rót^ ut potius aliquid de fuc iure concederet quâm tantS fanguinis humani effunderet,charitatisjamo ris,paci$^ autorem dominû deum prxdicabant illi,quid nobis donarit hodibus fuis, quo modo nos patienter feratquidrequiratànobis.’quâpretiofadtuitaho minis, demondrarunt, ita ut Rudolphus tedatus fit, non uellc congredi etiamfi fciretcertam amp;. gloriofam uidoriam apud homines fibi futuram.li podeamona chi accederunt Othocarum eumc^ eadcm or3tioncdcmulcent,6c mentis oculos illi 3pperiût. Horum igitur f3nda opera fadum ed ut mediatoribus arbitris qui/ bufdam côuen£rint,Rudolphus amp;nbsp;Othocarus.Tales autem fuerunt pacis con/ ditioneSjUt Boëmia amp;nbsp;Morauia rex Othocarus contentas edet, principatus ue/ ro alios,nempe Aufiriam,Carinthiam,Stiriâ,Carniolam, portum^ Naonis red deretijs quibus edentiudiorestituli. Othocarus quoc^ regnum iuumBoemix amp;: Morauix ex manibus Cxfaris Rudolphi ceu feudum cum iurameto flexis ge
E nibus
-ocr page 250-ii9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A C H R O N I C.
nibut acciperc eft coadus. Sunt quocß codem téporecadem^ fete op«ra recortgt; ciliati reges Vngan'iSd Boemtx, condittonibusxquis,reddiditenim31teraltcri captiuosjurbesjcaQratp fua/oedcrec^ coi'cread mukos annos. Vienna igiturpoft fœdus fddum Rudolphus ingrediturjamp; quod f ridericus olim deca urbcconfti tuera:quodfijpradiximus^idconfirmatutratumperpetuomaneat. Oihocaru» rexhabebarfuperbia amp;nbsp;loquacitatcjioceftpeflimis moribus,pcrditi{Iimauxo/ temjaiPiduc regem maritS corripitjfiC cotemnitopprobrans illi ódioie,quod tan tas proumcias principatusue hofti dederit,Fortuna no omnino tentata,omnibcl |i apparatu iriftrudi(fimus,meticUlofum cum uoeâs, non uirum^iubet ipfum in Gynecio muliebres fundiones obire, fibi darearma, repctituramj quod illeprae ignauo timoré hofti conceftcrat. Hze ÔChoc genus alia quotidie in aurcs in^fagt; ciem prxl'entibus familiaribus nobilibus contumeliofe prxdi^abat faftu turgida mulief, Maritas ftultitia improba^loquacitate uxoris tandem uidus,non cogi/ tatpcriculum, immemoriuramentifœderisâ,conuocatis quiillicranta'côfilqsj proponit illis, fè pceniterc quod tarn inhoneftas admiferit coditioncs pacis, prx/ nare mori quam ita uitam in dedecore conferuare» Prxterea in memoriam reuot cat Germanos à Boëmis aliquando uidos, fibiomnia auguriaÔC omina pollice re fucceffum^quare bellum renouandum fibi uideri» Confiliarq ucl potius adula tores omnesjuoluntatênon utilitatê regts refpicicntesinconfultationtbus omni bus,probant rccuperatos fpiritus regios,amp; fibi dolcrepacem,inqutunt tarn ini-* quam,minus iuris eftc Rudolpho in prtneipatus ill os Carinthix, Auftrif,amp;c.^ regiBoemorum afterunt. Hocomnes maioreftudio diccbant.quia reginzfen/ tennarh Si animum non ignorabant, qua magts dominam non folum aulas, fed tottiis regni experti erât. (^uare qui locum habere uolebat in ca aula,obfcruabat necefi’ario reginam dominam régis. DcccrnttUrigitur bellum,omnia ncccflaria parantur. IdcircorexBoemiciscopijs coadis mira uelocitatcpaftîm perpridi-* dosducatusmunitioralocaoccupauitmulta.Rudolphusanimaduertenshomi nis conatus infanos (qui ex ftultis mulicrisconfilqs proueniebât) parat copias,' cum foeijs Si principibus agit de bello, regem Vngarix, quo fatis teftaretur ani-* tnum fuum erga cum,iuucnem infilium adoptât » Eo anno luliacenfis duxpa-* rans feadexpeditioncm Boemicam, Aquifgraniexadionéà Rudolpho Impe/ ratOre impofitam in ufum belli exigensaduibus ante ecclefiâcum fikjs duobua Si ducentis militibus comitâtibus eö,trucidatur.Imperator ergo id facinus inul-* turn in przfentiarum relinquens,occurritcumcopqs Othocaro obuiam, miferè afftigenti Auftriacos,quod cam faciles fucrantad excipiendum Rudolphum S£ Othocarumdeferendum, Conucniuntergo in campo,quiuocatur Germanies Nidcrfprungu'nftrudis aciebus concurrunt,fitaccrrimapugna ad poftremS ui-* di Boemi fugantur,magna utrinep multitudine militum defiderata. Rex quot^ Othocarus occubuit.qui poft przlium exutus omnibus ueftimêtis eft repertus, uedusep Viennam, apud ftatres Francifeanos fcpultus eft. Hie fuit finis cofilio/ rum mulieris quz uidebatur fibi fapientior marito.Nam rcx,utdiximus,impro-* bis conuitqs uxoris loquacis amp;tumidzadrebcllâdum contra^ fidCm faciendS fmpulfus fuit.Ohocaro fuit filius nomine V uenzeslaus,qui patre in Boemiçre/ gno fucccflît,defponlataî^eft illi filia Rudolphi nomine lutha.Poft uidS Si oc/ cifum przlio Othocaru, tradicus eft filius cius gcncr Rudolphi Brandenburgen fi Marchioni apud qüê bonis przeeptis Si monbus imbuerctur, Nam regnum Boémicum cum filia illi tradidit Imperator. Poft bellum cum Othocaro confc/ dum, couocauit Francofurdiam Principes impertj, ibi adumeftdeprzdonum arcibus fubuertendis, quas multas ftatim poftcomitia funditus fuftulit Impera/ tor. £o anno Heduorum Princeps,quern uocant AdmiraWum/cbellare cona
' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuseft
-ocr page 251-t î B E R X X r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifg
Jus eft rmperatori, quare coada manu pro hoftis roborc in Burgundiam profîci *citur§^ Admiraldumpugna uiducogitfuppliciter oraregratiâ.Subiugatis Hè dois Si duceeorumjducit copias in Alfatiam, nam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;côfpirarant quidâ ièdi
Uofi.Qui ubi deaduentu Rudolphi ccrtiores funt fadï, ipfi inter Ce intedino diflt dio confeceruntImperator in ordinem obedicntia illic omnia reßituenSjmul tos rebellioniscôfpirationisueaotores capital! fuppiiciöafFecit. Eodê ferme tem pore filius Rudolphi regis Hartmânus cum quibufdâ fuis familiaribus in Rhc/ noflumine fubmerfus perijt,amp;: delatus Bafileam illic in cathedraliecclefia fepul/ tuseft» Anno poH proximo Rudolphus Imperatorcomitiacelebrauit Franco/ fiirdixjin quibus multa de Germaniac tranquillo ftatu conftituendo funt confti tuta.Eodem anno,annuenteatcç adco'iubente lmperatore,arces Richenftain amp;nbsp;Schoneck deftrudz funt,prxdones(Ç qui ea lacibula inhabitabant deprehêfî fup plicio funtaffedi.His temporibus per Italiâ Principes fecularcs cQ PôtificeRo mano de multis contendebant, Pontifex ufus autoritäre Rudolphi abfentis effc cit quicquid cupiebat.Erat enim fingulare Rudolpho ftudium retinere Pontifî/ cis amicitiam. Pontifex prater reliqua confecutus eft à Rudolpho ut Romanio lam exarchatum Rauennatê Pontifici reftituerit. Pontifex multis bencdiëïiö nibus ÔC indulgenttjs animum Rudolphi fi bi deuicit. Quæ altj dicût Rudolpho preciofaexiftimaca,altjdicuntfimulaflèfibigratafuiflê» AnnodominiaSi.Ru dulphiuxor Annain urbc Vienna mortua eft . Pofthuius mortem anno tertio duxit aliam uxorem filiam ducis Burgundionû. Hoc tempore non uno loco per Germania terræmotas fuerûtjôi uenti maximi qui multa deiecerût xdificiajpar/ tuscp prodigiofos pepereruntmulieres ôi aliorum animaliû fœminx.Hoc etiam tempore Rudolphus mifit in Italiam nomine fao uicariû qui Romx SC alibi pef Itaiiam res ordinaretjamp;f rebelles ad obedientiâ cogeret,mifitautem cum c6 equi tatu pcditatu GermanorumfnlFicientibus fuftincre quantumuis magnas co/ pias. Hi ubi in Latium peruenerût, àplerifcp ciuitatibus tanquam împeratorad/ eflet,funtexccpti,ÔC honoribus affedi.Quafdam ueroarmorum ui fubiugarûf. Ex quibus Florêtinierant,quos uirtutc militû breui domauit.Pacec^ per Italiam fada utrerum ftatüs pcrmittebat, reucrfus eft uicarius cum copijs in Germania. Anno dominiust.comiciaAuguftf celebrauit.Radolphuscôuocatis omnibus Principibus imperij, prxter alia qux in illis comitijs côftituit, Albertû filiû fuum ducem Auftrix fecit,omnibus principibus confenfientibus. Paucis poft menfl bus eidemfilio dédit ducatus Stirix,Carinthix,Naonis portus,SC Carniolx. Cir ca eadcm tempora, cum per Germania in faxis laterent multi prxdones reliqui, quan^ ante multas corum domos demoliuerat,Erdfurdiam conuocauit Pnnci pesjibi^ cômunicato cum proceribus confilio ftatuit omnes fufpedas arces deq cerc.Quare fine mora poft conucntum folutum.odogintaferè arecs diruit,prx/ donibus qui ad nobilem quâpiam familiam referebant genus fuum, decollatis, altjs eorum fcilicetfamuiis laquco fufpcnfis. Sub idem tempus Honorius quar/ tuseiusnominis Papa fecit comitem lanuêfem nomine Pinziuallam deFlifco, uicarium generalem iinperij, mifittçeum in Gcrmaniam adRudolphum Impc/ ratorem cum mandatis ut Rudolphus hune uicarium côfi'rmarct. Quodfecit in gratiam Pontificis Imperator, quâquaminuitus,malèenim habebateum quod Pôtifex hocius in imperio fibi arrogabat, alium enim uicarium Rudolphus ma luiflet. Hicigitur imperij uicarius Pinziualla ubiin Italiam redtjt.ingreflus Tu/ fciamuocauit ad feSenenfes,Florctinos,Lucanos,Piftoricnres,2C alios aliarum ciuitatum populos,poftulat^ ab eis iuramêtum nomine Impcratoris. Ciuitatcs Unàcongregatx dcliberantquidfacercuelint,refpondentigituruicario,fenullo
E Z iure
-ocr page 252-no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;German; c ö r o n j g
îurc pofïc ad id iufainciitum cogi, (Juarc non iuraturos. Cofpiravunt^ ciuitatés cômancm forcnnamlaturasfe quicquidaccideref, Vicariusira commotus^non Habens uero copias quibus ui pofîètexigcre, quod poftulabatjcôdemnauit pro/ prcr irtbbédicntiam ungulas cioitates cerco pondéré argêti ciuitatum quarSdam Clues in exilium mittendos ftatuit,omnes eorum facultates fibi nomineImpera tons adiudicauit, uerum nemo muldam impofitam numerabat, nemo in exiliS miiTus ibat.Vbi tandem uiditfeomnino contemni,inglorius in Germaniam ue nit ad Rudolphum,petit^ brachiu imperiale^hoc eft copias mill tum Germano/ rum ulttonis cupidiflimus, neque entm dici poteft quam molefte' contemptum ferant huiufmodl ingenia qux putât ie in primo loco omnium rerum, cum non fint. Nec enim dubito hunc uicarium elatiore animo confirmatum uiMrium in ïraliamreuerfum,quàm Cgfar ullus un^ fuerit.Nam primo ftatim aduetu impe riofe omnia agebat. Rudolphos non grauiter tulit qui hunc uicariS fuum quetn Pontifex Romanas conftituerat,non audiebantItaliasciuitates.Sperauitautem fe anfam nadum adipiicendx pecunias.Mifit ergo Gancellarin fuum prudentetn iuxtaac eloquentem uirumin Italiam. Qui primumHetrurix populo diccrctjfc à pacis amâte Principe Rudolpho miflum, ut ea qux pacis eflent ageret cS ipfis» quod fi recafarent, uellent^ potius uaftationes hoftiles, quam tranquilla Ixtafe omnia,ut qua'm primS in Germ.aniam rediret. Fxpoiuit igitur ctuitatibus rebel« bus quam Imperatori hie cotemptus nullo modo ferendus fit.Admonet exeplo rum aliarum ciuitatum qui rcbellarunt, quàm ftulte fecerût, quanta fibi accerfiue rint mala.Quare hortatur cos ad obediendumjSC faciendum libenter quodcoa/ dix fadîurç fint aliquando.Paulatimcçdeducitorationem eô,qtjo ibatjOempeut libertatem peterêtciUitates,efFccitorationcfuacanidiiïimus orator. Ciuitatcs igi tur penint ultro,quod Rudolphus hac legatione uolebat,nempe ut pro liberta/ te numerarentpecuniam. Pro libertate igitur fua dederunt FlorentinifexmfP lia nummûm auri.Lucenfes duplo plus foluerunt. Alix^ numerarunt,pro facu! tatû rationc fingulx. Creauere ergo iftx ciuitates ab imperio liberx magißratus ad confuetudinem maiorum fuorum.Verum non diu poft,ubi uiderunt Ponti/ fices maiora pofle ferre oncra,impcrij oneribus exoneratas, impofuerût cuilibec ciuitatum in Hetruria pro uirium opumue modulo. Quarc Pôtificibus,nonfi-* bi,feipfas redemerunt. Graues igitur xrc mulos agit fecum ex Italia legàtus Ru/ dolphi. Quod Rudolpho fuit admodum gratum,nam pecunix ferunt ftudiofio rem fuifle. Honorius Papa laborauit his têporibus magna diligêtia apud omes PrincipeSjUt pararêt expeditionem in Turcos. Elus rei gratia mifit legatos fuos in Angiiam,in GalIias.fiC alias nationes.In Germaniam mifit Cardinalem Tu/ fculanum, qui Herbipolincouocauitad fynodum omnes magißratus ecclefia/ fiieos amp;nbsp;feculares.Aderat quoque Imperator Rudolphus.Legatus apoßolicus ineo concilio petqt quartam partem omnium prouentunm ecclefiafiicorum per quatuor annos. Non admodum iniquo ferebantanimo fcculares,quoniam ab ecclefiaflicis folum exigebat,pecuniam pontificius legatos. Facile uero dici non potefi^quam moleßetulerintccdcfiarum Pontifices exadiones illasjCO^ magis quod melius feiebant, quam fcculares, in quam nefandum ufum folerent colla/ tiones iliac conferri Romx/amen epifcopi,abbates amp;nbsp;alq prxlati metuentes tace/ bant. ExceptounoepifcopoTulenfi Francifcaniordinis,qui incathedraliec/ clefia Herbipoli prxfentibus omnibus fecularibus 6d ecclefiaflicis longam ora/ tionem habuit,deiurehumano amp;nbsp;diuino, deoffietjs ecclefiaflicis,de bonis eccle fiarumjdc ufu illorS bonorS ♦ Effecit^ ea oratione,utccdcfiaflici prxlati omnes uno confenfu negarintdaturos,patroctnati^illisfuntpleri£ßfccularium Princi
pum
-ocr page 253-t i b'e r quot;xxé '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xii
ptim. tantum dfdicerantex uAa condone Probi, nam hoe nomen état cpifcopö Tulcnfi. Cardinalis minatus eftepiïcopo Tulenfi, no impunnam futuram dus temerariam h'nguam. lubebant Germanix Principes Probum bonó eflè animo, Requeenim fepaflurosut quifquam propter hanc rem uel digito unoattingat» Sed nefcio quibus Pontificis artibus fadum fit, ut bic Probus paulopoft ab epi fçopatu deturbatusretrufus fit ad fra tres fuos mcndicantés. Poftea cum Pontifî/' uoluerunt peenniam extorqucrealiquo prxtextu, quantumuis honefti tituli, obftrucbant muneribus, faccrdotioi^ aliquo, ora huiufinodi uirorum,quod ati .quid autoritate aut lingua: uiribus poterant. Hoc tempore Eberardus cornes de V uirtêberg Rudolpho Imperatori rebellauit, admonitust^ femel atque iterum, nihil mutauit. Quare Rudolphus ira commotus,coadis copqs hoftiliter Eberair di comitatum aggreditur. Eberardus fuis copijs decreuerat Imperatorcm exci/ pere, fed ubiimparem fe omnino numero intellexit, recepit fe Stuckgardiam,!!/ lieexpedaturus hoftem.Rudolphus urbem obfedit, uarrjs machinis muros deij dtjoppugnat, fed animofiffimècomes Eberardus repellit hoftem, frequentibus cruptionibus fadis magnam numerum militum occidit. Verum Rudolphus opibus ÔCcoptjs fretus potuilïètbellum producerediutius,quàm ferrequiuiP fetEberardus, quod animaduertensarchiepifeopus Moguntinus.qui benèuo/ luitEberardo nefcio quibus nominibus.inrerponitfe, primum accedit Impera/ torem inquiens : fttis magnas pœnas dediftè rebellionis Eberardum. Satis uidc reEberardum fe uidum. Maiorem gloriam futuram Rudolphi,fifuperctirarn, filt;uidoignofcat. Itaautem polliceturfuturum obfeqaentem EberardumIm/ peratori, ut nemo non clarè uifurus fît, uidam efîe. Quod autem tam magno animo fit Eberadus,ut flediÔChumiliari non facilepotuerit,nccceftèritmali primis affultibus, non propterea odium méreri, fed magis ob uirtutem amare dignum efîe, Hoc genus argumentis Uidus eft animus lmperatoris,5t^ Eberar do plane placatus, Mediatore igitur archiepifeopo fœderis conditionibus utrf/ que tolerabilibuscouenerunt Rudolphus omnia Eberardoreftituit, Comes Ini peratori iuramentum fidelitatis prxftitit, Erat eodem tempore magna difeor/ diaintercomitem Vuirtenbergenfemamp;ciuesÈslingêfes quos Rudolphus re/ conciliauit. Anno proximo poft hanc pacem iterum feribunt rebellafîè Impegt; ratoricomitem Vuirtenbergenfem, quantum uero ego intelligo priorem rebel«* lionê fuifTe opinor, Eberhardus enim duos comités, kilicet AÎbertû de Achein, amp;comitemdeTeck armis inuafit,proptereaquodciuitatibus Sueuiz,quibus Eberardus perea tempora hoftis erat, auxilium ferebant. Ebrardus autem ho/ rum comitum agros, uillas uaftauit SC incêdit, fubditos abduxitcaptiuos,quof/ damoccidit, Quibus rebus motus Rudolphus ducitcopias aduerfus Eberar/ dum,nequcenim hoc ferre debuit. Erantenim ciuitates imperiales quibus indi xerat bellum cornes Vuirtenbergenfîs. Vaftàuitcp Imperator magnam partenl comitatus Vuirtenbergenfis.Tandem tarnen quorundam qui feinterpofucrût opéra,pax inter eos eft fada,ôf fua funtreftituta partibus, fcilicet Alberto comi/ ti,amp; comiti deTeck, ôf Eberardo,nam illius qüoeç Imperator quxdâ occupauc rat-Tertio rebellafîè hpne Eberardum feribunt,Rudolphus enim munitû quen dam locum in comitatu Vuirtenbergenfi,in quO cornes plurimum collocauerat fpcijdemoliriprxceperat.Quod Eberardus iniquififfimè;ferebat animo,necÇ ein ullamcaufam Imperator afferre poterat, quare facereqquxnon hoftilem animS etga comitem declararet. Intercefîèrunt quidâ amici, qui compofuerunt eos ÔC tmpetrarunt ut permaneret integra m unitio, erat autem cœmeterium. Nam tam •n uicis amp;nbsp;magnis pagis paflim per Germania erant cosmenteria munità,in qua ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E $ fc
-ocr page 254-GERMAN. CHRONIC.
léfrH^uiimt recipiebantin hoftilibus I'ncurfionibus, quae turn frequentes crant. Habebantetiam uillici fua fruduUm repofiton'a fing til a Gnguli in illis coemente tqs.ubi fruges eranttutae ab bofte SC igné,nam lapide fieri confueuerSt. Vt uide/ mus Ueftigia adhuc in quibufdâGermanix pagis. Qiiâquam ufus SC confuetu do mutant ferè omnia. Porrô etfi gratia dei noftro fcculo propter hoftium incur fioncshaecxdificianeceflàrianonfuerinthadcnUSjtamenpropterfruduumfiril gum^euftodiam operxpretium éflèt habere,ut magis negligentia eredam aboli ta quàm iudicio, Videmus enim quotânis non uUo loco per Germania in agris incêdtjs perire agricolarum labores, uel dona potius deijfrumenti plena horrea, Singulari ftudio foiHe Rudolphum elecftum Imperatorem erga fuos confangui ncos, nam contulitin eos benefîciajcomitatusjducatus Sgt;C omne genus dignita/ turn. Hoc tempore Burggrauius Norinburgêfis moriturjuullo hacrede Icgitimo relicfto,Q.uareiusfabftinendialium,ad Imperatorem redîjt.Burggrauiatumigi tur fororis fux marico comici de Zollcm contulit. Ab illo comitélegitimi hxrez des manarunt ufquead Barggrauinm Fridericum, quiincôcilio Conftantienfi Marchio Brandenburgenfis eft faeftus, à Caefare Sigifmûdo. Nec alius Burggra üius poftea fubftitutus eft. Anno domini millefimo decentefîmo fexagefimo/ quarto, infignes doClrina SC pietatc uiri in monafterrjs adhuc per Germaniam paflîminueniebanturjeducabaturcgiuuentusad pietatem amp;nbsp;timoré dominiopti me in feholis quxerant monaftcria.Docftrinæ SC pietati erat honos 6C prxmium apud potentatusjcauebatur^ diligenter head ecclefiaftica minifteria leues 8C im probi admitterentur homines. Hoc etiam tempore Alberto Magno propter phi lofophiæcognitionem non uulgarem epifeopatus R atifponenfis eftdatus.HiC Albertus Magnus epifeopus Ratifponenfis Colonixin frequentiflima fchola facrasliteras a philofophiameft profelTus.Fuit'queThomas Aquinas Alberti Magni difcipuluscolonix. Eifdemtemfîoribusuixit Nicolaus de Lyra,Lute/ ciatßdocuit làcras literis. Magna profeâo ingénia,ÔCexercitata, nec probo qui labores SC induftriam tantorum uirorumingrat! omninopedibus conculcanda iudicâtjpropterea quod uerborum lenocinijs fucata eorum feripta non funt. Ha bent certe multa bona. Procedat irt medium cui non obrepat fomnuSjSC nos lau dabimus eum folum inter mortalcs. Circa hæc tempora magnsedifeordiarum caufxfuerût inter epifeopum Argentinenfem,nomine Henricum de Staheleck, uirum magis ftrenuum quàm oporteat epifeopum eflè, ÔC inter Argétinx urbis ciues, quidam eos componereconati funt diu fruftra. Epifeopus tandem eum Omni clero urbe exit, mâdat^fub pcena amifiîonis facerdotiorum 8C excommu nicationisutfequanturomnes ÔCnequis Argentinenfium pueros b3pti2et,aut alia facramenta miniftret. Super ea rc feribit quoque Romam epifeopus Argen tinenfis,amp;ciuitatis magiftratus mittit etiam fuos legatos,uiros dodos quos fem per ea ciuitas habuit SC coluit,fîcutadhuc hodie multos habet. Argentinéfes in/ ueneruntlacerdotes qui,accepta pecunia,contra edidum epifcopi,omncs ecclc fiafticas fundiones obierût. Epifeopus coadis coprjs urbem obfidet,omnia cir/ ca urbem bona ciuium diripit. Ciues fxpeeruptionibus fadis eum hoftibus pu/ gnarunf,alias^ propitium Martern habuerût,alias uero tnimicû. Vbi uero nihil potuit amplius in urbé inuehi, omniac^ prxripiebat epifeopus,ciues ira inflâma/ ri uno animo decrcuerût femel ornes erûpcrcin hofté,ut aut uincerét,quod fpe/ rabant,autuidicederétepifcopo,facerét(çquxpoftulabat.Quarccohortationi/ bus mutuisfortiteranimati eu prxfidijs milit5,quos nôadmodû multos fecô ha bebât,ruût,eruptionefada ab epifeopo nô prouilà,in hoftê,acerrima fitpugna. Epifeopus ipfe audaciflîméin loco periculofo pugnat,fuos aperta uoce cohorta tur,
-ocr page 255-t J B E R XXL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fijf
tur,uincétibus promittitaurcos rnôtes/ed poft magnam ftragcm amplius Tuos conrinerc non ualens,uertenubus tergS omnibus/ugit dC ipie, uix^ fuga uitam ftruauit. Dcfidcratifuntdecopijs epiîcopinobiks circiter7o.cx quibus intelli/* gipoteftqaantus numerus Gregariorû milita occubuerit.lnter quos fuit unu» ex primx nobilitatis de Tierftain,qux arx miliari uno â Bafilea urbe diftar. ken» ^it quoc^ unus de Geroldiêck/rater epiftopi.Quxfamilia uetuftifljmar ôi pro/ pter uirtutem bellicâclarifttmx nobilitatis fuic,amp;: adhucduratjobtinetc^ antiquS Ingenium amp;laudem. In hocinfîgni prxlio (quod fempiternx laudi Argentiner» fibus merito eft Joquorenim ad animalis hominis lènfum ) feptuagintx fcxar/ mari capti funt amp;nbsp;in urbem à ciuibus dudi. Poft banc dadem epifeopus nô fub/ miflior/ed iraeô dior appetentiorcp ultionis fadus eft, quare longe hoftiliorc anlt; moa^reJitor Ai^entinenles,filt;: longumeftètenarrare damna quxiHisintulit, Viciffîm ciues poltuidoriam audentiores, ab urbe longius progrediuncur 6Cdi kpiSt quxdâditioncs ^ilcopi, Magni nominis reges amp;nbsp;duces conati funt corn/ ponereeos fxpc alias, iedprxcipuèpoftprxlium,iquod putabantepifeopum de/ icenfurum ad tolerabiliores côditiones, fed intradabilior eft poft pugnam. Ira* turn igitur epifcopufti pertulerunt Argentinenfes ducs,nec ceflerunt illius furo/ kbus, donee mortuo epifeopo Henrico de Geroldfeck, pax eft eompolîta inter
I nbsp;nbsp;nbsp;derum amp;nbsp;urbem. Nam anteepifeopi mortem nullus fuit paci locus. Alius igitur
eÔftitutus epifeopus com clero in urbéingreditur,omnitçftudioopcramdede/ •tint amp;nbsp;Argêtincnfes 8i epifeopus ut omnes odtj reliquix, qux folët durare diu poft bdla,tollerétur. Anno paucis poft,totum Hierofolymitanum regnû ami ferunt, qui profîtebantur religionem Chrifti. Sultanus enim rex Aegypti cum innumerabili multitudine ut nit tempore quo minime à noftris cxpcdabatur,ôi quo minus inftrudierant rebus ad bellum neceiïàrrjs quàm unquam antea, peenim Romam ad Imperatorê SC Pontifîcem feripferant ÔC petqcrant auxiliô* ïed non fan's corxerant longinqua noftris ,alieniora nimirû exiftimantes quart» re uera erant. Sultanus igitur uidis Chriftianis in Syria, expugnauit urbem Tiz rum direptamtgincendit, Tripolim eximixmagnitudinis urbem funditus ruer ; nbsp;nbsp;nbsp;titjOccifis omis generis Sgt;C xtatis inhabitatoribus Chriftiani nominis. Nobiles^
urbes Sidonem nbsp;nbsp;Berytnm, qux Chriftianis in illis regionibus reliqux erant;
obftdione continua fiC diuturna fatigatas, tandem multitudine militum obturas expognauit,diripuitamp; magnani earum partem exuflit. Paruas prxterea urbes alias multas fubcgit,hominibus^ quos non trucidauit iumentorû loco ofus eft; Pontifex Romanus ante fie poft has calamitates mißt per totam Romana eccle/ fiam legatos,qui Principes hortarentur,colligcrent pecuniam ad expeditioncm j Hieroiolymitanam. Sed dum quifeç priuata quxrit differtur negotium, petcunt tothomineSjin contemptQueniunt Chriftiani Principes.Non poflumlocohoc diflîmulare,quod in hac re peflîmâ fuit,maxime^ promouit rem Turcorâ,netn pe quod qui collegerant peenniâ per Gallias, Angliam,Hifpaniam, Germania, totâ breuiter Romanâ ecclefiâ fub prxtextu belli in Saracenos, in nefandos ufus' dilapidauerant, ôë quâdo optime a^ebat uix décima pars exponebat in ufum iri quêcollatçerâtpecunix,EtiâPôtitices Rom.hoc nô femel quefti funtjoam fue/ tunt Pôtifices qui ecclcfix cupiebât confultQ Se propterea hanc colledionê colle gerunt,per legatos,ex quibus inuenti funt multi qui uentrê fuQourauerunt,ucr rois efcâ,id bonis patribus multis omibus retro icculis femperdifplicnit. Noua «alamitas accidit in regno Hierofolymitano,nihil enim cum reliquum haberenc Chriftiani,quàm Ptolemaidam,de eius adminiftrationc,orta eft pcrniciofiflima côtentio,eius enim dominium uendicabâtfibi,TcmplarrjjHofpitalartj,Teuto/ oici ordinis fraires, patriarcha Hicrofolymitanus, rex item Cypri, fie Sicilix rex;
Pifanî
s
-ocr page 256-«4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
Pifaniquocç titulutn,nerdo quo nomine,eius impcrij fibt arrcgabant lis fgitur propter reliquias regnijquod turpiter perdiderât, contendentibus,Sultani filius cum maximis copijs ucnitadPtolemaidam,omnemq; eis uici'niâ deuaftat,mul/ tos captosabdudt.tandempropiusacceditadobfidêdam urbem. In qoarerum diflicultateinceperuntiftxdequibus dixi con tendones de imperio Pcolemaidx quicfcere,iam^ no de imperando cogitabât, qui in urbe erârjed de propugnan da et defendêda urbe.Nemo uokbat folus propugnare ut Iblus regnaret. ConA cordes igiturfafli funt, obfidêteurbé tarn potente numerofo bofte, eratenim ducenta millia armatorum duce Sultani filiOjin obfidione.Qui omnes acerrimc impugnarSt dies nodes^ moenia urbis. K' bi autem cirdter tres menfes fuftinuc runt grauem obfidionem,eruptionc in hoftes fada Chriftiani oedderSt magnS hoftium numerum, SCjUndc poflumus coiligere quot oedderint, tria millia,ca/ ptorum in urbem duxerSt,repulcrunt^ hoftem ab urbe plus quam mille pafTus. Poft hunc fucceflum Satan rurfum occupât corda quorSdam, incipit denuo 1» de urbis prindpatu on'ri,inter eos quos ante dixi, SiC multo uehemêtior $ antea, Alij alios nitebantur cijccreex urbe, quod obicognouit Sultanifilius,qui defpe raueratdecapienda urbe,rurfum uocatnrinfpem, quarerenertitur munit caftra iuxta urbis muroSjiam ante pene deiedos,ftatim^ fentiens non earn oppidano/ rum alacritatê in defendêda urbe efte qux fuerat prius,fuftinuerfit tarnen per ali/ quot dies fortiier hoftê, quifiÿ ein pro fua falute pugnabat, fed omnia frigidius agebantur,animis difeordâtib. Quod ubi perfpicatiores,rerum^xftimatores pe ritiores animaduertcr5t,fubduxcrunt fe ex urbe,quotidiecß audo defertorS nu/ mcrojtj quiremanfcruntadraritatêfuntrcdadiutnon ampliuspotuerinthoftS repellere,quarefecuti funt dcfertores,amp;: paulatim plures fe fubduxerût,confccn fis nauibus non bene inftrudis ÔCredore perito carentibus, periere fereomnes naufragijs. Quarepaudmanferuntin urbe quinimirumnauesnonhabebant quibus fugafeferuarent,tj ueropauci hoftisatrocitatem feientes ftatoeruntpu^ gnando mod, ne uiui in manus peruenirent crudeliftimi,amp; omnis humanitatis experti hoftis, Propterea irruSt in hoftem,amp; maxima hoftium cxde fada cxdun tur omnes ad unum.Conuafatis omnibus quxtransferri potuerunt,urbêtotam exuffèrunt,efFoffis etiam fundamentis,ne iterum facile xdificari poftet. Hoc ac/ cidifte memoriae mandatum eft anno 1290. Nihil ampliusinillisregionibuste/ nebant Chriftiani quàminfulam Cyprum,amp; minorem Armeniam. His totmilt; ferandis Chriftianorum cladibus auditis, Pontifex Romanus Nicolaus per ec/ clefiaeRomanx omnes terras mifitlegatos, qui adhortarêtur ad fubueniendum fratrum calamitati. Indulgêtias liberaliter promifit aliquid in earn expeditionem conferentibusjuitamueroxternamcertopromittebat,omnibus qui cruceafliim pta, nam cruci fignarifolebant milites, contra hoftes illos fidei militatu mirent, Nun^ plures fuiflèinuêtospcedentibusannis,in Germania quife armarintad expeditionem illam fcrtur,fed cum omnes cuperct accindi^cfTentad iter,nemo dabat obfonium feu uiaticum,quare manendum fuitjuoluillecp erat confdenttjs folatium. Anno poftnatiuitatemdomini upi. Rudolphus Imperatorxgrotus portatur Spiram, comitantibus eum multis Principibus ,uxorcitcm fua fit^filia Boemix regina,fed ubi Spiram peruenit uedione irritato morbojpaucis poft ho ris morit.^pultuscpeft Spirxinecclefia cathedralimagno honore Sf ludu Hie charitate patrix dudus totoimperij tempore curauit Germanixres, Italiam fie/ pepropofuit accedere, fedcum feditionesôf fadion urn partes uidcret fedariô^ componi non pofte fine certo p^ericolo,mutauit propofitum, maxime cum cogi taret quid alqs Imperatoribus Germanis in Italia accidiflet. Satis putauit fi patrif benècôfuleretjSClux familix quam non mediocritcr auxit,contulit enim in earn
Auftrÿc
\
-ocr page 257-t I B B R X Xi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;225
ducatum principatus^ altos de quibus fuprà fatts cil diâum. A prâcdo/ ^bus Itberautt Germaniam multis corûarcibus demoittis, Vidittç ante mortem ^crmanix (latum quietum ÔC fclicem,crefcentes^ profperrimèurbeslllis tem/ poribus caruit Romana ecdefîa Papa duobus perpetuis annis,tâta erat quorun/ dam in ordine cardinaliû ambitio, amp;nbsp;tta erant Romani in partes diuifi fuii^ Ita/ ua per hzc tempora confufidîma bellis inteflinis»
Oft mortem Rudolphi Principis quem iure quidâpatrempâ/ trtx uocâtjCÔueneront Principes eledores,FrancofurdiZjCori cordi^ fententia clcgernnt Adolphs comitem deNalTau, qui fexannos regnauit magna laudejitaenim adminiftrauit oihia, ütnufquänotari potueritfuaquxrere,autfauore iuoscuehe/ re.Przfecit rebus adminiftrâdis quos dignos putauitjqui ido/ neis uirtutis dotibus utiks uidebätur. Magnis laboribus amp;: u» tediferimine fzpedilatareimperium ftuduit. Pecunia fuacoëmiflèlcribiturad •mperium quafdä urbes, Columbariam Alfatix rebellätem obfeflamj expugna uit,amp; imperio fubiecit. Poft eledionem aliquot menftbus uenit in Sueuiam ad urbem imperialem Eslingemjilluccçcôuocauit omnes Sueuixeiuitates ac nobi/ les.curn illis certiscondttiontbus ßxdus facit, ciuitatibuspriuilegia cÔceflîtqui/ bus fcilicet potentiores ÄS ditiores redderêtor.Omnes imperio eius fubditi funt, prater comitem de V uirtcberg,qui eiufdem ordinis e(Tet,quo fuerat Imperator, contcmnebateumjfueruntödalixodijcaufe. Eo tempore rexBoemix Vuen/ cesiaus amp;nbsp;nobiles primatesueregni Vngarif,quod diu feditionö amp;nbsp;bcHorum tii multibus afflidatum erat, mittont legatos regni proceres ad Othonem Bauart» ducem, offerunt^ tlli regnum,conditionibus certis prafcriptis,Otho ftatim fine cundationc, ne aliqutd inter os ÖC offam incideret, comitatus equttatu bene in/ ftrndo profictfcitur in Vngariä, excipitur^ magna quorödam gratulatione, ab epifcopis Verfprimienll ÔC Canadienfi ungttur öi^ coronatur. Budxcßregni ne/ gotia coronatus adminiftrat,caufas cognofeit ÖC iudicat. Sed non diu poft a'reli/ qutjs fadtonum obftdetur,expognatur,capttur, in uincula cötjcitur,cx captiui/ täte opera quorundam elabitur, ueniens ad fuos in ducem recipitur, Hic Otho ultionis cupidus quam primü in Germaniam uenit nihil non tentât quo poffît in Vngariam redire Së pœnas fumere de qs qui eum conieccrant in utncula. Pa/ taratcßiam multaadexpeditionemnecéirarta,foctos bellihabebat,erat^ totus in cogendiscopiis,ecce nûctatur illi,eiedos ex regno Vngarix omnes qui eS cepe/ rantjcrataûtcum alrjs quibufdàm Ladislaus Vuaiuoda,eflècpuno omnium Va garorum confenfu Carolum Siculum in regem eledum, curate hoc per fuos le/ gatos Pontiftee Romano, Quare Otho fatis habens fuos hoftes elfe ultos,quic Dit. Anno dominiFlandria, cum haberentducem nomine Guidonem totaeft uaftata.Cat rex Angltx Eduardus cupiens auxilium ferre,mtfitnûctos ad Adol/ phum eledum Romanorû lmperatorem,fcedere($ cum eo co^tJmif^t^}? (îmul nia gnam uim pecuntæin Germaniam rex Angliæ ad Adolphum, in ftipendia Ger manorum militum. Adolphus igitur mox coadts coptjs mittit eas in Hâdriami Quæ teraerèante aduentum regis Anglorum cum hofte comité Artenfi qui ma/ gnum exercitum Gallorum fimul etiam Germanorû militû fecum habebat,con greflTi utdi funt occtfî funt circiter tria mtllia in ea pugna ♦ Cornes Artenfîs
F poÛ
-ocr page 258-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;german. C Ö R o N I c;
prxh'nm ilkid urbés quafdam óC munitiones maritimas ocCupauû,Moxab Adolphe Iinperarorefubmittuntur altj milites in locum corû qui primo conhiz du perierât. Venir quoep interea tempon's Anglorum rex in Flandriam côiun/ distÇ uiribus Gçrmani,FIandrenfeSjôlt; ÂngIi,Brugas ciedis Gallis capiût. Sed (ium Anglus audiret regem Galliarû magno conatu fiC apparatuaduêtare.Ger/ manasep copias propter paucitatem non magnopere firmas, Flâdrenfium uero animos inutiles proprer priores pognas qoibus aliquoties fugati fuerant,in Anz gîiamcumcopijs fuis fèrecepitjdefértusc^relinquirurcornes i landriac. Pontiz Kx Romanus his rebus cognitisjmittit Carolum re^m Apulif in Gallias ad rez gern ut pacem inter Gallum^ôC Anglum,ducemcpFlandrixcomponer£t. Caro lusreXjPontifîcis legatus magna retierentia âGallorumregeeftexceptus. Incez ptum^ eft agi de pace, cumcß non ftatim propter rei magnitudinem côuenire po terantjfunt induciae fadae ad biennium, ita tamê ut régis Galliarum eflèn t Brugac amp;nbsp;alia quadam occupataex comitatu Flandrip.Nam rexpro impêfis multóplu* ra poftulabat.Eduardus rex AnglorSaccepit in uxorem filiam régis Galliarum, nomine Ifabelê, ôdhisnuprtjs eftfeedus confirmatu. Albertus dux Auftri^ Flan drenfis belli tempore duxit copias aduerfus Imperarorem,nam malè habebat Al bertum quod no ipfe erat eledus ad imperium. Dicebatur aut A Ibertus dux An ftrix adiutus pecunia à Gallo, quo bcllo Auftriaco domi detêtus no polTet fubz )* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uenire comiti I landrenfi, Nam nifi fuiflet occupatus hoc bello Adolphus fua
ipfms perfona in Flandriam cum potente manu defeendifict. Sic enim tn animo habuerat, Sc régi Anglorum promiferat. Vtercç igitur Adolphus Albertus Germanicis coptjs inftrudi multo cum fanguine bellum hoc geflerunt. Couo/ catus eft autem,duceAuftrix procurate, MoguntixconOentusPrincipum Get manorum,ibi(^ communi fentêtia omnium ferèab imperiodepofitus eft AdoF phus,6C in locum eledus hoftis eius Albertus dux Auftrix. Abrogationis caiv* ia fuit,quod à rege Anglixacceperat centum millia marcarûargêti, utauxilium ferret illicontra Gallos.Huius fummx partem debuifletin conferibendum exer citum impenderejpartem inter Principis Germanix diuidere. Sed fibi ferètotam feruauerat,nihil Principibus dederatjmilites paucos fine ftipedio miferat in Flan
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;driam, fpcm magnam prxdx fecit militibus quam eflent inuenturi in Flandria,
Atcß hac uia deftituit ÔC prodidit, ft quis redèexiftimet rem, regê Anglix,St' de* fraudaait Principes Germanos. Quanquam ilia pecunia ufus fitin r^fncnfidn catu emendOjquêjUt fie dicâ,incorporauit imperio, Quod illi excufationi apud quofdâ eft. Eledo duce Auftrix Alberto, Adolphus abrogatus indigniflimefe tens repulfam,parat arma,nullis impêftsparcêsjftatuit aut ulcifci,aut mori.Rex AnglixiamdudQ captans occafionêreferendi talionc,iuuat pecunia Albertum cotra Adolphû. Multi etiâaltj iuuabâtapertè Alberts. Côradus enim cpifeopus Argêtinéfis, Gerardus Moguntinen. Albertus dux Auftrif, comes de Lynigé, comes de Zuaibrucken,SC alq multi erat hofteS Adolphi SC in mortem eius con iurarât.Cu igt tur in caftris eflent ambo,quotidie propius accedebat alter ad altez rum. Cum^ uentS eflèt ambobusïn latam planiciem,nô procul à Vuormaiia, inftrudisaciebuscongrcflîfunt numero ualdeimpares,namlongcinferiorerat militum multitudine Alberto Adolphus. Pertinaciflîmis animis pugnarunt ad odo fere horas .Tandem Adolpho cum toto ferèexercitu occifojreliqui papci fuga falutem quxrût. Et hic feriptores uariant,fed non admodum multum. Elcz dus igitur ImperatoCjUt diximus, Albertus Auftrix dux arue occifum Adolph« denuo Francofurdixeligiturpoftobitum Adolphi, moxtppofteledionemdcz feendit Aquifgranum, comitantibus eum multis Principibus,SC uxore quoque fua comice,filia comids deTirolis, Aquiigraniiuxtaconfuetudinemcoronatus
-ocr page 259-\ (
LIBER XX II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;227
fcftcum nxorefua.Non di'u poft coronam accepta, mißt legatos Romani, ütpe/ tcrcnc confirmatfonem à Bonifacio Pontifice. Sed negata eft ilIi aliquoties côfir matio.Scribantenim Papam refpondifl'e,no dignuitnperio qui occident Adok phum fuum dominû habentem coronam in capite ac ipatham ad latus,daman/ tem ego fum Cxiar. Hic habitus amp;nbsp;hxc uox debebat,inquit Bonifacius,deterrc/ re Albertâ,fihomo fuiflct. Diu^ ergo cum Papa non ueHctcôfirmarc,ratamuc habere ekdionê Alberti, muneribus tandem impetrauit fauorem pontificiû, ut confirmant ilium. Nam ante impetrare uoluit, fine pecunia. Fuit cnim prorfus ad rem adtétus hic Albertus, Liberis uokns amplum patrimoniG relinquercjhà buitautênumerofam prokm. Fuerûtillifilij fex. Rudolphus qui fuit Boé'morû rex,Fridericus,Lupoldus,Henricus,Albertusamp;Otho. Tres filias illifuiffefe/ runt,quarSaftate prouediorem matrimonio iunxit régi Vngariæ, eratautem illi nomen Hagncs.ÉlizabctnupfitLotharingiarduci.Ninima natu defponfataeft MarchioniBrâdenburgenfi Goldemaro. Studium igitur illi fuit,infanum penè dixerim,quam plurimûrelinquereliberis. Anno poftnatiuitatêdomini ijooi Germani turmatim magna multitudirie Româ petiucrôtgratia uifitandi S apo/ ftolorum limina, QC confequendiindulgcntias ÔC benedidiones Pontificis Ro/ mani. Go anno cnim Bonifacius excmplo uetcris tcftamcti publicauit lubiïeû, conceflît^ pkniftimâ pcccatorû omnium rcmiftîoncm his qui limina apoftclo/ turn uifitarcr. Eum annû ccntefimo quoquo anno renouare prxcepit.Q uam oB rem exomnibus nauonibuSjRomangccckfi'a:tâtahominumturbaconfiuxit,ut Roma urbs uix caperet eos. 1 nnumcrabilis^ illuc allata eft pecunia. lam erât fi/ nitxinducixintercomitem FlandrixßC regem Galliarum, quarc rex côtrahit co pias,ducc fratre fuo germano mittit in Flandriam, hoftiliter omnia in Flandrfa à Gallis diripiuntur,üaftantur^omniamiferis modisSC capiunturpkrx^ ciuita/ tes maritimx. Cornes Flandrcfîs omnibus omnium prxfidtjs deftitutus,reccpit fe cum fuis in munitiffimn principatus fui oppidû Gandauû. Mittit ad fratre re/ gis duce èxerdtus,pctit pacê.Ncgotiû uenit ad colloquiG,conuenerunthis con ditionibus, ut regi certum numerû peditum 6C equitû mitteret quandocunœ contra quemcûcç rex cuperet. Numerarct^certâ loco tributi pecunia. Viciffîm rex rcftitueret comitem Flandriae omniaep redderct, exceptis quibufdâ munitio/ nibüs,quas Gallos èfua manudimittere noluit. Fœdere pacis ira fado,Ganda/ uum,apcrit cornes Flandriz, regis Galliarnfratrem Carolum Vakfianum,nam hoc nomen cratilli,adfcintroroittit,amicû cumipfo habiturus colloquium, fed fœdifragus Valefianus intromiflus,oppidû militibus diripiendn concedit,cum duobus fiitjs capit comitem Guidoncm, ftcenim uocabatur cornes FlandriÇjfiC in Gallias ad regem mittit,occupateptotum comitatôFlandrcnfem. Conftituto autem ! landrixprsfcdo, nomine regis Galliarum, dimiffocxercitu reuertituh Hic regis prxfcdus quotidianis exadionibus cxhaufitFlâdriam, quare magna Flandrtx pars defccit a Gallis,ad Gnilielmum quendam ex ueteri familia comi/ turn Handrif o'riginem generis habentem,cui adokfcens Guido comitiscapti fi liusfcadiungit,i)tumultuariècoadis coptjs,Galliam Flandrijcuicinamuaftant
dinpiôt.Multis prius per Flandriam occupatis,Gallis illinceicdis.Qüam ob rem finemora rex Galliarû mittit in Occutfum comitem Artêfem cum magnis co ptjs. Regius igitur cxcrcituscaftra muniuitapudoppidnColtracû,Guilielmus amp;nbsp;Gtiido intellexcrunt fc pugnam uitare omnino non pofTe, neep fe quoquâ in tuta loca cum exercitu fuo reciperc,uiderunt fimol fuos milites,qui erant uiginti milita,de fuga cogitare,cum hoftium eftènt deeem millia equitum,quinquagin ta peditum, in his difficultatibus cÔftitutis poft lôgam confultationem uifum eft ftios in eum locum ducere, ut cogerentur ex deiperatione pugnare,ducût igitur
F Z quant
-ocr page 260-128 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERM A N. X H R O N IT.
quam primutn faos in cofpedum hoftium in campum planiflimuffij nbsp;nbsp;nbsp;Ga!/
los amp;nbsp;Flandreniès erant cæcac foflx.in quas ruftici per dices aquam duxerant, uc per nimiam uliginem agrum fererepofientjillas foflas fciebant Guido ÔÔ Guhel mus tranfire non pofle line certo periculo tantum exercitum, prarcipue tarn gra/ uem equitatum, Accedebatquod Gallis ignotxiftac foflx erant. Äciebu^igitur utrincpinftrudis, Gulielmusadhortaturfuosaduirtutem,ofl:endiitpqua'mnul la ialus illis fit in fuga cum à tergo hoftis omnia teneat,nam de induilria fic duxe rantilloSjSCcum uideantequitacum tarn numerofum,qui facilcfugicntesconfe quetur.Quam ob rem autmoriendum omnibus autuincendum^uinccreautem facile dicit efle, nam Gallis efic quo fugiantparatum locum, necp illos pugnare pro focis aris, item fe compcrtu habere quofdam ex Galiorum militibus opta re uincere bgt;landrenfes,ne fiatim finiatur bellum, QC alia quz uidebätur ad paran dos animos ualerc dixit. lubetcß fimul pedetcntim ire^ uidens hofiilem equitatu foflts appropinquate, fuos iubct przcederepaululum ut Galli équités in eos itn pecum facere conentur,id ex animi fententia Fiandrenfibus euenit, nam equica/ tusgallicus totus quâtus quâtus eratimpetu uno Flandrcnfcs oppreflurus,laxi# cquorum habcnisjaduolat,perfringuntur aprimis fiatim crates quibus folTz te/ ÖJE fuperieda terra erât, caduntigitur équités cateruatim in foflas, quzcrâtpro/ funds ÔC ampliffimz, qui ultimi erant, cafum uidere non potcrant, clamorè au/ dientes putabât prglium commiiTum, quare alij alios tradunt in foflas,6ccum if qui in ultimis equitum turmis erant, refpicere uidebant cos qui foflas uitare uo/ lebantjCumconuitijs uirctruferunt,donee perierit fere totus equitatus.Dum ilH pugnantinhunc modum cum foflis per aliam uiam ( nam erateiufmodi utnuF lus tranfire pofleQGulielmus 6C Guido mittuntfuum equitatum,eratautem cir citer quatuor inillia,qui rcliquosquinonperierâtinczcislacubus.cxterritosfu gientes tt ucidauerunr quofdam cepcrunt, fecutus« efi peditatos Flandrenfiutn équités, 6C cum equitibus fuis^adorti funtpeditatS Gallicum, qui dcfticuti omni ope cquitatus fui, putantest^ uirtutc equitum 1 landrenfiö fic oppreflum amp;nbsp;ddc tum,ex3nimati uertuntterga, ÔC ui^inti millia perfequuntur quinqnaginta mik lia hoftium. In co przlio plurcs ex Gallis czfi funt,quam fuenntFlandrenfium. Poft przlium extradum ex foflis equitatum exuerut, uiuos homines inuentos, fed nullum uiuQcquS ferunt.Guliclmus6cGuidopofttamomnimemoriadi gnam uidoriam, receperunt omnia in Flandria.Terruit hoc przlium regem, tet ruittotam Galliam.Flandriaenimrecepta,Guido ÔC Gulielmus cepcrunt expii gnarc uicinas Galliz urbes,amp;: quzuidebanturprodeflcfibimuniebant,quz ue ro obelTe deftruebant. Rex ergo Gallip,reparat equitatum,ÔC omniaad bellunt necenària,maiorcconatuquàm3ntea. Carolum ValcfianûfuûfratremfummS conftituitexcrcitas Principem.Omnia affedibus dolore animi,amp; ira,pudorc^ confufus adminiftrat,non fads expendit anni tempus,impenfas belli,hoftis con filia. Exercitum igitur ducit in Flandriam odoginta millium armatorum,6C pro fiipendio dat adulterinam monetam,quod milites ita alienauitabeo, ut fi estera omnia illifaaiflent, tarnen nihil hocmiliteefFecifTctlaudzdignum.Etquoniami Flandria totaefi paludibus 6C uliginofis agris plena, utnifiexertuseo ueniatin zfiate, dum adhuenubes pendent, nufquam ire potefi, minimet^ équités,ucnie autem rex menfeOdobri gelTurus bellum, cum diu in luto 6C paludibus hzfiP fet,màgnis fumptibus, tandem jCum nihil prorfus recepiiTetjinducizfuntin an/ num fadx. His temporibus Bonifacius Papa multo contra AIbcrtum excogita uit,quanquam eum confirmauerat. Nccenim unquamfuit Pontifex hie zquus Alberto propter occifum dominum fuum, nam putauit quiduis aufuru qui hoe eufus
-ocr page 261-V
t I » E R XX îii
ïufus fuit. Regt’s I’gttur Gallorum germanum fratrem Valcfianum Rómam uo cat,eum Romanum Imperatorem fadurusjeicdo AIbcrto.Qui ubi Roma ue/ nit Pontifex cÔcilio conuocatoj exponit fuum inftitutum« Cardinales amp;nbsp;epifco pi aliquot melius fcientcs GermanorSingenium, 8gt;C ftatncius temporis in Ala/ mania quam Pontifex ,di{Eiadent, nullo modo fieri pofïèaffirmantes ut aiiuS poflit fieri Imperator quam natus Germanusjdludius bellicofiffimac nation! exz lorqueri nonpofTe.Quam ob rem Pontifex audiens Valcfianum Imperatorem fit ri non pofle, prxfedum illum conftituit fuper patrimonium Beati Petri. Ha-* buithic Carolus uxorcm filiamBalduini Imperatoris Conftantinopolitantqui ab imperio depulfus eratjogat igitor Pontificem ut Confiantinopolitanum rez gnumfocero fuoiicerctrepetere,ö^ ut Pontifex adiuuaretipfum.Quod Pontiz fexfe fadurum promifit. MiferStigitur Germannm quendamquiKomxcraf, nobilem inter militcsin Germaniarn quiadduceretaliquot Germanorum miz liaBalduinoJimul exploraret animos Germanoramerga Älbertö. Germanus legatus ex Germania celeriter negocio cofedo, cum militibus Germanis ueniS Romam.Pontifex quoque miferat legatum in Gallias utauxiliares manus mitz teret focero fratris fui, addidit eflc opus bonum 8C iàndum,nam reftituto Impez ratore Conftantinopolitano,ftatim fcexercitum milTurum in Turcos. Er erat id propofitum Pontifici. Sed rex Gallis audito Pötificis Icgato,qui erat epilcopusi Arimincnfis, nihil rcfpondit pro uoluntateamp;propofito Pontificis.quarelegaz tus,quemadmodum in mandatis habebat,minatus eft regianathema,amp; a regno depofittonem.fratremcp regem futurum,quem iam nolitiuuare,nam no Balüuiz num fed fratrem amp;nbsp;Chriftianam ecclefiam ut iuuet fc petere. k ex epifcopum io uinculaiubctcöqcere. Exqua re magna inimicitia inter regem Galliarûôi^Pon tiricem efi orta.Rex ubi intellexit Pontificis animum à fe alienatum,qua erat par thifia, uel,ut quidam uocantarrogantiajiuscccicfiafticum, quodPapserat/ibi uendicabat, facerdotia amp;nbsp;cpifcopatus conferebat, quibus placuit,quos prslatoS cognouerat Pontifici patrocinari depofuit,eorum prxlaturas aiqs conferens,diz ripuiietiam opulentiores cpifcopatus. Quibus rebus motus Pontifex,maximS uero quodimpediebatexpeditioncm Conftantinopolitanam,amp;,qusexilla fez cutura erat, Hierofolymitanam, conuocatRomam cöcilium, etiam totius Galz lis prslatos ccclefiafticos uocat ad urbcm, fed Gallus ne quis Romam iret,proz hibuit fub pœna amifltonis uits, aut faltem, fi cui cÖtingcret mifericordia, benez fiel7. Qua régis temeritate Pontifex magis irritatus eß,quare ßatim ad cum mitz tit legatum,per quem autoritäre amp;nbsp;iure apoftolico prscipit illijUt recognitionem regni fine mora faciatjalioqui in promptu efle fulmen anathematis in ca,ÖC Galz liam uniuerfam interdido fe fuppofiturum.Nam in decretis pontificum habeba tur regem GalliarS à Romano Pontifice oportere rccognofcere regnum, in tem poraltbus quoeg. Vbi hic legatus Lutetiam uenit, rexiuffit illi eripere bullas,litc rasue apoftolicas, amp;nbsp;Icgatö ex regno etjcerc, ÖC mandate illi ut pontifierjs nSciet regem fufpenfurum omnes qui è Roma poftca ueniant.Hsc ubi Roms legatus nöciauit, eötinöo cogregatis patribus rege GallorS cxcomunicat amp;nbsp;regnö cius cuilibet occupant! côcedit, fimul in Germaniâad Principes fcribit,qusputaui8 regé odiofum facere onerare inuidia. Excomunicat etiâ omes qui fauêt illi auc beneloquunt. Rex Gallorflcxecrationespôtificias côtemnitnôefTepontificia fede dignâ,eiïehsrcticS,fymoniacS ÔC omibus uittjscôtaminatû hominê,quarc eiusfententiânômorandâjlêdiurcapôtificatu deponendû.Hscpeffîroèhabuc runt Bonifaciû Papâ,quarc fynodo côgrcgata iterô aceufat regé, in qua fynodo Roms habita decernitur, Philippû regem Frâcix e' regno deturbat3,ôf Albertd
F 5 elcdutn
-ocr page 262-o E R M a n. ' c H R o N I G
eledum Imperatorem regem Gallorum patres efus fynodi appellantnam illani putabant aliqutd contra Philfppum pofle ÓC ctiam hbcnter occafionem arripc/ re, nam ah'oqui erat magna fimultas inter Albertum ÔC Philippum. Abfoluun* turtp in ea fynodo omnes iuramentis obftridi regi Gallorum, ^inimo excomz municâtur qui non relinquunt ilium.Mittunt ex ea fynodo in Germaniam lega tos ad Albertum qui eumexhortentur ad cogendas copias,in Galliamducen daSjRomanumPötificem quo® fuas copias miflurum peralpesin Galliam,ut «na coniunóïi membrum eccleux putrefadîum abfcindant, Magna erat ira Poti » tifici,nec minor ira Philippi regis. Albertus iram Pontificis intelligens no diu du raturam,negat fe tantis impenns confaipturnm exercitum amp;nbsp;in Galliam dudu rum,nifî Pontifex rcgnü etiam hxredibus fuis côcedat amp;nbsp;confîrmet.Quod Pon tifcx noluitfaccre,cx quo Albertus facile colligit, PapâGermanis fie abuti de/ creuifTe,donee irac fuæ (atisfaciat. Rex Philippus Pôtificios conatus uidcns,con tra meditatur quid ipfé poflît Pontifici rependerc. Cognouitautem Pontifieem An^niac cflc,cômittitqucndam Italum nomine Sarram,qui etiam uitam debe/ bat GallorS regi, ut qui ilium captû à piratis redemerat, mittit^cum co etiâ alios familiäres quibus rex fidebat, tj ergo acceptis ducetis militibus ex coptjs Valefi) ditionis pontificiaepraefcdi,Anagni3m filentenodcingrcdiuntur amp;nbsp;Pôtificem capiunt,Romamcß ducunt,ibi moritur ftatim poft menfem unum, Quid eos im pedieritquod non duxerintad Philipps regem eertum non eft,nam habuifte in mandatis utfi caperent cum utad regem ducerêt,fcrtur,amp;^ cftprobabile. Alij pu tant iànditate pôtificia deterritos, alq uero dicût Anagninos eines fe oppofuifle ' illis amp;nbsp;coados autdimitterc,autRomamducerc.Suntquiaflèr3nt, propter mot bum nÔ auibs fuifte longius ducere, nam periculofo laborafle morbo. An uero Valcfius regis frater confeius facinorisfuerit,ignoratur, Prudenter fane ob affe/ (Sum temerèin corde Pontificis exortum noluitfc Albertus immifeerijoam fad le prxuidebat nihil hiceftè folidijeuiftimû elfe uêtum.Hoc tempore grauiftîms odiafuerunt inter Vôenceslaum regem BocmixSlt;: Imperatorem Alb^ertS, nam V uenceslaus côtcmpfit ilium Imperatorem,amp; palàm iaditabat,fc rccufalîc itn/ perium oblatum. Alberts fibi debere imperiS. Fuit autem hic Vuenccslaus uir prudens ÔC in militaribus rébus exercitatiirimus,ncc infelix in rebus expediédis pacis amp;nbsp;belli tempore. Fuit educatus apod Marchionem Brandcnburgêfem,ubi Lona natura per educationê eftexpolita.Tantx fuitautoritatis SCnominis ut Po loni fcillifpontanei uolentesque fubiecerint.Et Vngari ultro ueneruntad eum petentes filium eius nomine vuenceslaum in regem, quem pater mifitmagni/ ficè comitatum igitur in Alba Gratca undus amp;nbsp;coronatus eft abcpiicopis re/ gni. Albertus autem uidens hSc Vuenscelaum inimicum fuum tantopereama/ ri,8Cfufcipi,nihilcontraeumtentareaufus fuit. AlbertiImperatorisxtatcHel/ uettj funt primö exiftimati inuidi, nam multi illos bellis laceftebant, fed omnes cumignominia fugati lünt. Quanquam longe uetuftiorem non ignoremori/ ginem eorum,fed hoc tempore primum eorum uirtus et fortitudo nobilitata eft» Scribitur ab autoribus de Suitenfium aduentu in illos montes, qaos iam inha/ bitant,quod xtate Sigiberti Suedorumrégis,fiCChriftophori comitis Auftro Frifonum, fueritineorum regionibus nimia hominum multitudo,ö^ utagcril/ le alere non potuerit, quare fame coados mutare folum, alias^ feJes quxrere» Tum igitur fimul ex Sucdisexiucrc fexmilliauiror3,exFrifonibus mille du/ centi,qui omnes uiribusäf state ad arma habiles fucrunt,prxtermulieres amp;nbsp;puc ros, quorum numerus longe fuit maior, VbiadRhenum ueneruntà Gallisnc tranfirentprohibitifunt. Galli colluuiem hominum imbellium putarSt,fincca/ öris munitis dormicbant.excubtjs negligeterprocuratis, Adueni Soedi pauper
tattf
-ocr page 263-LIBER XXIL ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
htc S)C ygeftate excitati diligentiffîmè omncs têporis articulos obfèruaruntjqoi^ buspoflentconfulerecharisliberis^uxoribusjparentibusfîcfibi.lgituruidentes hoftiumjtemporCjquo non expedabantur,hoftem ftcrtentem ag grediunturjfuperantjmagnammultitudinêocciduntjamp;potiunturprxdanôiJuî gari. Poft hoc prplium terribiks fadi funt hoftibus fuis.Mittuntur ad eos kgati* quid uclint,quid in animo habeant. Ipfi refpondent, fc nihil iniquû petere^nemÉ nem ex fedibus fuis uclle expelkrc^elTe in his regionibus defcrta loca,quç cupiâc fibi darijUt colanf,hoc ius naturale eflè,fî quis hoc neget hoftê eftè humani gcnc ris,qui quod ipfe frui non polïït, alqs nefruantur eripcre.Secuperc quietam ui/ tam in rufticis operibus,non uellc aliorum labores deuorare ÔC raperc, Sunt igiz tur illis conceffà deferta loca ilia, lacus,montes, ualles, colles,fontes, qux hodic poftidentreddita cultiftima QC fcccundiftîma « Äntea nidebâtur, quod nulla erat cultura adhibita,inutilia prorfus,qux hodie tot hominum millia alunt rura. Nul lum eft enim folum tam infelicis ingcntj benè amp;nbsp;prudêter cultum,quod non fu/ peret natural! bonitate optimam terram cui nullus cultus eft adhibitus.Non hoc dico, quod ager Helueticus non fit habilis ad omnia ferè neceftaria fcrendum, fi aëris à foli qualitas fpetftari debet ex corporû magnitudinc ÔC pulchritudine, Ôi inplâtiSjSC in animalibus,nemo poteft negare Helaetiâ prçirefeliciflîmis terris, Vbi proueniût proceriores arbores, quçex Heluetiorû montib.uehunt per Rhc hum ufiçin Oceanum,exquibusnautg malos faciunt^ Vbi boues præftantiores corporis magnitudinc,Ô6 carnis fnauitate nafcQturC V bi pomaria arborum am/ plitudine amp;nbsp;fruduum bonitate feliciora çquot; Frumenti certe granum longe in Hel/ uetia prxftantius eft,ô6 candore ÔC foliditate quàm in ullo loco quem ego fciam. Horn ucro corporis robur, forma, animorum uirtus in bello,comitas amp;nbsp;mutua charitatis affcdio, ÔC hofpitalitas tam euidens eftuthoftes eis hicpalmam conce dant. Habuiflè duces tres fcrûtur cum primum uencrunt in defertum hoc, quod iam paradyfus eft,nominibus Remum,Suicerum,amp; Vuadislaû. Remus amp;' Sui cerus occuparûtlocum fraâi montisjô^ ualles montestp iuxta alpes italiam afpi/ cientes. Vuadislaus ualles amp;nbsp;montes circa Ararim fluuium habirâda QC colenda accepit. Non diu poft graue bellum regt Gothorum cum Italis Romanis^ fuit, qui ex illis Heluetqs fecum aliquot millia in cam expcditionem duxit, qui prxfti terunt miram uirtutem régi fuo, Vbi enim R omam uenerût cum duce rege obfl/ dcrunt nrbem,8lt; magnis fudoribus cxpugnarunt eam,occifîs innumens hofti/ bus.lta inmultis expeditionibus fie teftati funt fuam uirtutem, ut diu poft Ponz tifex Romanus eos fuppliciter rogarit miflîs ad cos cardinalibus,ut fubuenirent iili aduerfus Saracenos, qui urbi imminebant, 8C impetrauit ab eisjuolebât enitn deoferuire dC dcfenderceccleiîam bonum ccrtèpropofitû, ÔC bona mens amp;nbsp;aniz mus.Capiunt arm3,mittunt Romam expeditâ ôë roborc prxftantem iuuentutê, aduerfus Saracenos per duces cardinales ducuntur,aincunt omnem ducum ex/ pedationê SC fpem,hofte enim fuperato 8C ex Italiaexpulfo,rapina(^crept3 quâ Saraceni per Italiam conuaferant,fpolia omnia Romam pertulcrunt,8C contulc runt in xdifîcium Bafilicx B, Pétri, Cumcf Pontifex iufllteopctere quod uelknr, quod modo eflet in fuis facultatibus, fe daturû promifit. Boni uiri religion! dez dit!nihil aliud petiere, quam benedidionem à indulgentias à Papa, quinimo amp;nbsp;ftipendia recufarunt,pro eeelefia SC Chriftiana rcligione febellum hoc confez ciflcjdiccbant.Propterea donati magnis indulgentes ucnerunt cum magna lau dedomum ♦ Anno proximo poft,iterum feribunt Saracenos Italiam inuafiflè fie perueniflè ufquein patrimonium B, Pétri, quarcdenuo Pontifîcem Romaz num mifliifte legatos ad Heluetios, ÔC corum manus inuocafle, Facücque imz petiafte, magna enitn erat eorum in rcligione deuotio, Venient!bus,cum hofte, pugnanübus.
-ocr page 264-2JX' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN, CHRONIC
pügnantibus, 8^ üiticêtibusjobtuh't itèrum beatiflîmas pater Pontifex cis optio nemjquicquid optabttis, inquiens, accéptum feretis in fpiritualibus, in carnalü bus uero pro facultatum modo^Heluctq domi poft prioris anni expeditionê di* dicerant quid efletoptandum. Petieruntigitur immunitatcm atributis, ÔC ut ter raquam magnisfiidoribuscolêdohabitabilem feciflent nullieflètfubteda,fed ot concederetur uiuendi Iibertas,iuxta fuas leges qaas habcrent ♦ Quod illis con ceiTum eftjquo iurc adhuc hodic gaudent, Donauit qu oqj Pontifex abeStes uc'’ xiilo rubeo in quo faberrimèpida erat imago crucifixi Chrifti.Qiiod uexillum maiores prectj xftimabantquam ingentes aureos rnontes.Itacß cum benedidio nibus ÓC indulgenttjs,magnacg cum gloria rediere domu. Propter ingentia Hel uetiorum fada multa fcribuntur de eorum origine, ÓCuariantfcriptores, nequc enimmagnopere qujErituramp; laboratur unde ignaua gens proueneritjfcdqao quidc^ præftantius eftjhoc magis inueftigari folet,qux caufx,qni euêtuS,quis fi' nis eius fit,in omnibus naturis rebus.Quod de CaroloMagno fcribut.quomo/ do propter ferocitatem Saxones in illos montes relegarit, ÓC ut illi uiam apertam in Italiam côlèruarentperualles ÔC montes, ubi nunc eft nobilis pagus Vrania», Relinquo altj iudicandum quàm à uero abhorreat. Nam fi illi Saxones intrada biles, ut illi fcribunt/eroces Ô6 rebelles fueruntnaturajUtrelegandifuerintjCerte prudentiffîmus Imperator non eos cuftodes itinerum fecit, necg dédit illis iédes natura tam muniras, quibus freti potuiflent excurfionibus uicinâ Germania SC Galliâ multis modis aftîigere, 111a ftultitia non caditin Carolum Magnû. Alias aliorum opinioncs décorum origine omitto. Ego non aliunde credo origine du xiffequàm ex Germanis, qui Gallos exhismontibus cxpulerunt,fîôquodipfi de fingulari robore animorum SC corporum fcribunt, nô hocafcribendumpro genitoribus arbitrer, nec propterea neceflum eft ex alio mûdo originem gentis petçre,nam per totxtates dcgeneraftênt iamdudû ♦ V idemus enim omnia deor/ îum labi amp;nbsp;degenerate ièmina,nifî aliud fît quod côièruet. None uidemus igna uorum hominum filios non rarôindolis mentis^ prxftantiftîmx.Rurfumuiro/ rum animi amp;nbsp;ingentj uiribus maximorû,filios ad omnes fundiones fîueanitno fine corpore obeSdas, prorfus ineptos,ignauos £C afinos prorfus cernimus id^ fxpifîîmx. Ita ut nô audiêdi fint illi,qui dicunt : Ex bonis bonos,ex malis malos progigni,hoc enim pro régulahaberinôdebet. Heluetiorû robur naturale aëris puritati âC exercitationi corporum aferibendUm arbitror.Ea enim quse Philofo-* phi Phyfîci fcribunt,animorû SC corporum qualitatê uariari pro ratione aëris,ail menti,exercitatione,educatione,nemo fanus negabit. Nec funt hic fuperftitiofi iquidam refellendi, qui quic^ nec diuinarum nec humanarum rerum intelligwtj dicunt enim hxc omnia ddeo eire,uerifîtmèenim dicunt,fed nihil dicunt,utipfî putant fe dicere,contra eos qui reru ferutâtur caufas,qux omnes a' domino ema/ nant.Sed reuertendum in uiam, ne rapiar ab inftituto. Vicini igitur nobiles pau/ latim fimplicem SC laboriofum populum fccerût fîbi obnoxium, iugum^ impo/ fuerunt.Iugi igitur altior natura impatiens,ad libertatem rurfum afpirauit. Acci dit igitur circiterannûdomini ijoo. quod cornes deHabfpurg habuitnobilem quendamin uallearda Vraniæarcis pra’fedum,hominemfuperbuamp;:tyrânum, qui prorfus intolerabilis latu erat,cum altjs tyrannicis fadis turn potiflimû quod libidine inexbaufta nullam relinquebat paulô formofîorê uirginem ac etiam ma tronâ incorruptâ.primô clàm,tandem eo impudentix uenit ut etiâ nô difîîmula/ rit potândo inter nobiles uicinorûcaftrorumiadarit etiam.Cum igitur duorum Germanorû fratrum fororê uirginem compreflilTetjOcciderût nobilem. Quod facinus cum cornes Habfpurgenfîs impunitum non uellet relinquere,confpira/ runt etiam altj tandêaccentctotauallis Vranix,SCuno dienobiiibus aliquotin/
M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tçrfedis
-ocr page 265-L I B B R XXIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’255
terfeâis,duas,aDt,ut quidam uolunt,tres arces dcftruxerut. Vndcrualdenfes fia lim quocp acccflerunt.nec cnndati arces omncs illic deiecerûc.Rcbellionis ÔC Ce^ ditionis caufas rcddidcrunt, nobiliâintollerabilem tyrannidem, nihil enim pro/ prtum eratcuiquam,quicquid placebat nobilibus caftrorû prxfeâis, in uillis f0 lonorum ÔC paftorû Ç nam plericç agebantpaftoriciâuitam, ficut amp;nbsp;adhuchodic cftuidere) rapiebant ceufuum^nec impune quifquâinterrogare audebat cur fa/ cerent.Si quis habebatbouem pinguiorem nitidiorê aut aliud pccus, abduce/ bant,fiquis bntyrum autcafeos repofueratjabripiebant, ÔC mittebantin Rhena/ nas urbesjcömntabant^ uinojquo fc implebant quotidie. Si quis habebat uxo/ rem autfiliâ forma aliqua inuitabantin arces^nec marito aut parenti licebat quic quam mali uel fufpic3ri,autetiàrogarefiliam coniugemue^quid in arce fecerint, curuetamdiucefiarint. Tantam tyrannidêgentem minime feruilem non tulifl'e, mirû nô eft. Fœderc igitur coierc,primi \ rCjSuitZjôC Vndenialden.liceatenim perfpicuitatis gratia nominibus Germanicis uti. Nec quicquam uel fecerût, uel dixcrunteorûquxfeditiofifolentfaditariubifuccedit primus infanix impetusj nam lafciuiunt,glorian t in malicia, iniurias inferunt quibusiibet obuns,quibus prenaient,negligenter omnia adminiftranf,periculofiflîma tentantes, omnia ru/ ta putant,difcordantanimis,interfefe litigant quiic^inipçrarcuult.ltaq; fit ut fa/ eile ÔC cito ab aducrfarqs perdâtur, Confœderati illi non fie,nam poft^ fucceflit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»
primus conatus,magno cû timoré SC tremore deo gratias agût, cui dâtgloriâ,in iciunijs aflîduis orationibus illû precâtur humiliter at fortunet SC dirigat uias fuas, Cauentnequêquam iniquèagendooffendantjiniuriam patientes iuuant, uidlis ignofeunt, omnia fufpeda habent, fortunx mutationem amp;nbsp;inftabilitatem partem perpendunt. Vigilantiflimèetiam minima curant,nullum hoftem quan tumuis infirma cohtemnunt ♦ Côcordibus mentibus Sgt;C confiltjs omnia faciunt. Nihil ducunthonefta paceantiquius. Bellum nullû incipiunt,nifi falua paxmà ncrenonpoffitjuifitpcogâturmagniscaufishoneftifltmouetitulo.ltac^tamdiu feedus hoemanfit ÔC felicibus fucceflîbus audum eft, amp;nbsp;euedum,Uthoc tempo re potêttfiîmo cuicp regno conferri queat. Principes amp;nbsp;omnes nobiles uicini fia tim coadis copijsprimordia ilia Heluetiorum conabâtur extingucrcjantequam utm ignis conciperet maiorem.Nam uehementer amp;nbsp;non immerito timebant ne exemplum alios quot^ animaretad fimiliatentanda. Quam ob caufam ceu rem facileaggrediebant hos tres pagos.Confœderati uero anguftias in montibusSd uallibusoccuparûtjdiiigentifltmèamp;prudentifiîmcordinatisita prçfidijsjUtficu bi maior uis incumberet facile conuenire poflent.L^idum maximorS deuola/ tionem in hoftes pueris Öd mulieribus cömittebant. Partitis inter fe offte fjs tanta xquitaterespcriculoiasamp; maximasgefferunt,utpoft pugnasautuidos fuga/ tos^hoftenulli querelx locus efièt.SxpePrincipes plus in tmpugnandis illis pa gis impenderüt, Operx amp;nbsp;pecunix quam in magnis regnis expugnandis foleat cxpendi,Et,quxfummaeftoptimorâducumlaus,uicerûthoftes quam minimo fuorum fanguine, née unquâtemcrècongreffilcguntur,femperftudio illis fuit, ut aliquidhaberent quo iuuerenturaduerius hoftem. LocaSC tempora diligen/ terperpendebantjfiquädofeftinandum ccnfebant,in uclocitatecpaliquid cömo dicfle,nallo laborc amp;nbsp;uigil q s deterrebätur. Si quando magis cundandü,non pi gebat opportunitatem 6C occafioncm,quxcum omnibus rebus plurimû habcat momenti, in be’lo prxeipue regnat. Ingeniofiores Grç cis Sc Romanis fuerSt ad fallendum hoftem.Semper tarnen fideferuata. Anno domini 1505.cum focijs quibufdä Principibus Lupoldus Auftriacus dux magnü in Suitenfes confeede/ ratos duxitexercitum.Vbiucnit ad fines eorS poft deliberation? prolixâ quam babuit cum foetjs belli,tandem placuit ut ftmularent ea parte fe ingrelTuros qua
G maxime
-ocr page 266-M4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. C H R O N I C.
maxime putabantfeexpeAari, di rdiAisillictumultuftrepitu^ ignibos,qux prxbcrent caftrorû fpedem, defle Aercnt in aliam uiam traniitu difFicilem,fed mi nuscuftoditam. Putabanr^ boni Principes femagniali^uid inuenificamp;^polli/ cebanturfibi uiAoriam certam. Ducunt exercitum acfi udIcntreAairc perual lem Suitcnfium,filt;!^ cum accefTiflerpropiuSjiubent fieri ignesjfumos,amp; tubis Ço/ nare5amp; qoâta cum celeritate fieri poteft,ducuntexercitum iatis expedite amp;nbsp;tran/ feendere montes parat5,ad aliam uiam quaireconabantur.fperantes illam prafi dtjs non munitam.Hachoftium confilia omnia prxuidentesb uitenfes (nam fi'c nominabant côfbederati) reliAis fenio defe Ais QC minoribus natu paucosep ad/ modum expedicos qui tumultu amp;nbsp;fragore cxdendis arboribus faceret fidem ho Oi omnesiiliccongregatos. Cxterum taciturnioresfiatuamanebâtinconcauis locis abfeonditi in ilia uia per quam ueniebaiLupoldus ,cum ueniebant in eum locum ubiopportuniffimum eratSuitenfibus ferroamp;faxiseximprouifoirronl punt in holies qui in Angulitjs cofiituti, multitudinecp impediti omnino no po terât armis uti,cadebant magno numero, qui in extremo agmine erant fuga fer/ uati funt primi funtomnes captiô^ occifi.Plures captos ferunt quam fuei intSui tenfium, Plures etiam in firage occubuific. Et in captis amp;nbsp;occifis fueröt multi no biles. Et illos qui prxbebantcafirorum fpeciem quifecum habebatimpedimen ta/eperuntSuitenfeseodemdie. CaptiuoshumaniflimetraAabanr,nectarnen nifi redêptos dimittebant,quos cognouerunt habere facultates aut amicos, qui/ bus poflent redemi. Cognoucruntautemcxcaptiuis omnia. Pofiquamxdide/ runt illam memorabilcm firagem Suitenfes habucrunt aliquâdiû pacem, mul ti uicini uidentes fcliccm eorum datum ÔC in libertäre modeftum amp;nbsp;rempcrante, coniunxeruntfeillis.QuodrurfumPrincipibusincepitmolefiumcfle,amp;nôroI lerabile uideri, quaredenuo aduerfus illos copias dccreueruntducerc, amp;nbsp;tribus partibus ipfos urgere,utdiiïïpatiuires amitterent. Hocinfiitutum PrincipQau/ dientes Suitenfes,côfiituernnt excipere qui primi uenirent quam ocyfl'ime,nam facile uidebât non eodem die in omnibus partibus adfuturos, quare primi adue/ nerunt principio Apnlis,quos Suitenfes côiun Ais omnibus uiribus aggrediun tur,cum primum ingrefli funt fines eorum, amp;nbsp;maiorc parte occilafilt; capta, rcli/ quos fugatos ad duo milliaria perfequuntur.Secundi qui ab alia parte debebant cos urgerc ueniûtferètotum pofimenfcm,qui adeo meticulofiluntredditi poll quam audiuerunt Aufiriacorum fugam (nam primi fuerât Aufiriaci}utabieAis armis femultifubduxerintdam. Neccuiquamdubiûeratillos eficinutiles bel/ Io,tarnen ut fan'sfacerent decrcto Frincipum,duces non reduxcrûtdomum,lêd ira copias cÔtinuercin cafirisquxmuninlTima habcbant,utuulgointcrmihtcs diceretur.hoc non eficuolentium alios capercjlccauetium ne capiantur. Suiten (es ad colenda rura fua rediere, amp;nbsp;fœnificia,confiitutis tarnen uigilibus prxfidtjs Iccis fuis, niiincaftrismagno fumptu ocioftdefidebant.PofiremomenfeIulio uenerût terttj,qui diuerfa parte alia quapiam inuadere debebant,qui nihit quàm reliqui territierantex primorum firage amp;nbsp;fuga,quare uifum efi omnes côiunge re quo multitudineconfifierigerent animo.Sedubiconueneruntin una cadra, nihilo utfi funtereAioresanimi. Duces autem cum cuperentexperiri, quidnain prxfiaturi efient in neceffitate, fi côfiigendum efict cum hofie, iubent claflîcum cancre, aciem inftruunt,adhortantureos aduirtutcm,nefpem in fugam ponât, fe per exploratores certô feire hofies adfuturos,cum eflèt acics infiru Aa, inuen/ ta funt multa arma qux milites abiecerant öl'profugerant prxtcrea uef infanus potuiflet ex uultu,gefiu, inceflü^ uiderc timorem amp;nbsp;animorum terroré.Quam ob rem dimiferunt exercitum 8C abierunt domû unde uencrant, fic^ finitum cft bellum quod magno apparatu QC fumptu fufeeptum erat. Suitêfes mifiis legatis ad ducem
-ocr page 267-t t B M R . xxii., àd ducem Außriacäm SCalios Principes petiere impenfas^iadoram quam pàM erancnegligendo rura,ßbireßitui,autfeproxima quxt^direpturos. Analiquid cxtorferintjnon cöftac,probabile eß aucem illis pecuniam datam,nam pax eß da,amp; quieueruntSuitenies.Sed hoc loco fatis (itde Heluetqs Anno poß natigt; uitatem Chrißi ijoj, Flandrenfes inuaferuntArtenfemdiooncm,amp; crudeliter omnia uaßarüt, primo impetu nemo illis refißebat, quare infolëtiores fadi per/ gebaut longius. Galliigitur animaduertenteseosin rapiendoSCincendendis xdißctjs occupatoSjinßdijs eos circumueneruntinlocisFlandrenfibusiniquiß] miSjöC commiflb prxlio fuperatos fugauerötj fupra tria millia eorum occideröt, omnem prxdam eripueruntillis, ïecuti^ Galli in Flandriam retulerunt plus Rialorum quam acceperant, Eo tempore filius comitis Flandrenfium erat iri Apulia,cum primum audiuit hxc de patria, omnibus rebus quibus in Apulia ôc cupabatur,relidis,uolauitin Flandriam, Aduetus eius fuis gratißimus erat,in/ lelligebantenim integritatem amp;nbsp;charitatem animieius erga patriam cum uenif/ let utfuccurretafdidz.Quam ob rem,iili committebant belli fummä, Igitur cogt; ptjsreparatisjö^admonitis ut fortiter propatria pugnent,uitam nos deberepagt; iriac, non eße hominem qui déférât patriam. Prropterea fe ex Apulia per infeßa itinera ueniflc,ut fuôoffîciû erga patriä faciat. Flandrenfes reccperüt animos, ÔC incredibiliter excitatifuntorationcillaamp;J excplo Philippi,hoc enim nomen erat filio comitis. Nemoeratqui nontu^iflimumduceretpatriam defercre. Ergö uno animo denuo hoßiliter ingreflt iünt principatum Artenfcm, ÔC depopulati funtufc^ad mare ÔC poßremo uenerunt ad urbemTornacem, quam obfederStj amp;nbsp;cößanter quotidie oppugnabantmuros. Rex Francis mittit legatos ad Flau drenfes Tornacem obfldentesj petit inducias. Quz fadz funt in annum ununi bis conditionibus,Ut comitem Guidonem, de quo in prscedentibus,liberum di fnitteret ufque äd ßnitas inducias, ÔC reliquos quoque captos utrinque liberos finerêtUiUereuit^adinduciarSfinem. Guido uenitin comitatumiîium, cum^ omnés fuadcrent qualefcuUque conditioiies pacis eße accipiendasjmodo Gui/ do liber manerét. Ad hzc Guido omnino côfuluit, ut nullas iniquiores propter feàccipérentcondidOnes pacis. Chariorem eis debereeße patriam,cuiplus de/ béant quàm ipß 4 Sé iam alioqüi morti proximû eße,eßeenim ea zta^e ut nullà ‘Ipespoßiteßemultolongiorisuitx. Cum^ferio de conditionibus pacis ageré/ lur, putaret^ rex Gailorum omnino quiduis faäüros Flandrenfes modo Gui/ donem Principem fuû feruarent,Guido ubi audiuit iniquißimas proponi à Cal lis coditionesjinuitis Flandrenfîbüs iuit in captiuitâtem, breui poß obdormiuit, lt;ius corpus petentibus Flandrenßbus eßdatum ÔC in Flandria delatum,amp; tum magno honore fepultum. Hoc tempore Vuenceslaus adulcfcens(filius Vuen/ ceslai regis Boëmiz, qüi inter fandos relatus eß propter uitz probitatem ÔC reli gionis amorem ) Boémiz poß pattern rex, tam malus quàm bonos pater fuerat. Ventri enim ÔC Veneri totus erat deditüs, à Germano équité ex Turingia, ucl, ut quidam uolunt,ex Germanix Francia,natointerficitur. Poß huius mortem Boëmi poß longaiii cohfultationem, eligunt Hcnricum comitem T irolis du ‘cem Carinthix, qui uxorein habebat fotorem Alberti Imperatoris. Fuerant au/ lem magnæ diü anteßmultates inter Albertum ÔC hünc Henricum, proprer hx/ reditatem ÔC alias quafdam caUfàs.Szpcë^ res Ueiiißet ad arma, nifi tot boni Prin dpes interceßißent inter illos, nam étant ambo aüariores. Albertus ubi intelle/ xitHéricum forons fux Annx,hocenim nominéappellabatur, maritû in regem , eledum.Statim mittitad Boëmos accufahs ÔC criminans eom,nefcio quibus ho * minibus, ÔC inittitetiam ad ipfum minatur illi ûe tam impudens arrogansue fit, G X ut
-ocr page 268-(
as nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. C H R 0 N I C.
ut fdpfum di'gnum iudicet regno Boettiiae, Vbi minis nihil effîcefé potc(l,cogit copias per Germania, ducit^ in Boemiam adnerfus nouum regem, nec magno labore uincit,0lt;f ex regno deturbat,qui nondum ullas radices egerat. Eiedo tur HêricOjfacit regem BoëmixRudolphum filium fuum. Cum autem uideret Boemorum animos alieniores propter per iniuftâuimciedum Hcnricö quem Boëmi cÔcordibus fufFragijs elegerunt, animaduerteret uero etiam Elizabet fan di Vuenceslai régis fenis uxorem rclidam Boëmis chariiïîmam eiTc, copulat il/ lam Rudolpho in matrimonium, quo Boemi seniores redderentur nouo régi. Neccôfiliumuanum fuit, nam poftqaamillam Elizabet duxit uxorem om nés Boëmi agnouerunteum regem,ô^quàmprimûoperam dantutcoroneturinre/ gcm,6C magnû de co concipiunt fpem, Vcrû primo ftanm anno immatura mor te prxripitur. Poft Rudolphi mortem magna inter Boëmosoborta eft concerta tio,alij enim alium uolcbant rcgcm,quidam aliquem BoémS uolebant, propofl tis proceribus aliquot,prxftare enim habere illic natum. Amorem enim patrfj fo li SC cœli apud omnes homines ualere,ÔC propterea omnes benèinftitutç Refpii bliep,reâiftimêftudio habent utprpftciantur adminiftrâdis rebus autapud fena ti,aut qui fuerût a primis annis illic. Nouos enim homines fzpe perturbaftè fehgt; ces Rcfpublicas accipimus, Nec^ enim curx illis (blet efte magnx quid accidat. Aliorum quidam Fridericum Rudolphi fratrem,(ic magis fore pacificû ëC tran/ quillum regni ftatum dicentes, quidam Hcnricum Carinthiz ÔC Tirolis domigt; num,petierunt,Henricum quidem omnes clcginent,nifi multi à tumultibus ab/ horruiftênt, quantum enim uel leues Prinemum difeordix mali afférant experti erant,tarnen ca pars qux Hcnricum,inuico lmperatorc,uolcbat uicit, erât enim bellicoftores,autcerte côcitatioris animi alq erât quietioris métis ÔC pacis aman tes, his igitur iuftîs quiefcereôCquiefcerenoluerût,fed pcrgebâtfoucrc Alberti partes occifis, mittûtad Henricû.SC petStutregnûfufcipiatiterû.Promittuntfl/ mul fe nô cefluros, ut antea Alberto, è medio fublatos clîc qui illi fauerint, cCué timucrint,ftgnifîcât. Henricus uir ftrenuus 6C periculorum contemptor redit irt Boëmiâ prioris cafus exemple nihil deterritus,ungitur âC coronatur à regni epP feopis Pragz, Imperator Albertus cogit copias per Germaniam profteifeitur in Boëmiam ,rex Henricus cum Boëmis occurrit illi obuiam ,in caftris continent utrinc^ excrcitus, cômittuntur leuiorcs pugnzfxpeequeftres 8C pedeftres, uin/ cunt fppius Boëmi,quo faâum eft ut Imperator magis uolueritex caftris per in/ curftones eos fatigare uaftâdo ÔC exurendo omnia, quam fortunam totam femel prxlio cômittere. Et quanquam miferè afdixitmagnam partem Boëmix, tarnen Boëmos ad deditionem compellerenonpotuit, adeo tenaciteradhzrebantregi fuo. Cum dio Albertus fie in caftris produxiflet bellum magno Boemorum in/ commodo,fuo autem maximo fumptu 8C impenfis,tandem homo ad rem atten tior,non amplius uolens fumptus ferre reducitexcrcitum ex Boemia. Annoa natiuitate Chrifti,millefimo trecentefimo undecimo, in Germania, ficutfiC ahjs nationibusjTemplarioru ordo eft fublatus, 6C eorS bona direpta funt à quibuf/ dam quibus non debebantur.Quod Romanus Pontifex non zquo,ut par erat« ferebat animo,quareeorumfacaltates reddere mandabat fub poena cxcommu/ nicationis latz iententiz, ÖCadiucauit,cas ordiniS. Ioannis, utillis utcrenturin excipiendis peregrinis ÔC expeditiones contra Turcos. Porrofacultates templa riorum erant per quofdam malz fidcihominesdilapidatz,autfaltcmmutatzöC aliter collocatçqua'm prius dum Templari) habebant. Hine magnz fites exortx funt,multum negotq Cxiariquoep fadum eft, utreftitueretur in ufum in quem, erant collatzapijs hominibus, uix enim extortz funt à quibufdä iftxfaeultatcs.
Clemens
-ocr page 269-t I B È R xxiif,
Clemens Papa hoc anno fcnpfît Archiepifcopo MogGtino ütpiiblicarctlâtatn Pôtificis 8gt;C ecclcfix fententiâ datâaduerfus Templarios,nam crâtin diocefi Mo gStina adhuc regni quidam Tcplarîj in ponèflîonibus fuis. Quarc archiepifco/ pus côuocauitomnêfuûderûMoguntiâjCô^ federet in domo capitularijquant oocantjCxponeret^PôtifîcismâdatajfîmuI quo modo quibuscpcaufîs(quxgra uiflîma: erât prorfus nefandaejTêplartj ubitç per Romanâ ecdefiâ eflent dâna ti}amp; ex pofleffîonibus fuis eiedi ÔC relegati, ecce intrat Hugo VüalrgrafF(cp fo/ nat n latinê diras fylueftris cornes) c6 uiginti côfratribus Tëplartjsjindutis habi tu fui ordinisjhoc eft,albis paitjs en cruce rubea airuta,erât ornes fub pallijs pro/ bêarmati. Introeuntibus alTurgitepifcopus ÔC altj qui aderant,iubetutfedeât6i^ quid boni afférant, rogat epifeopus. Sed Hugo cornes dans minaciter incipit lô qoiin hanc fententiam: Domine archiepifeope rumor eft uulgôhecpüto uänGgt; uos hiccôueniflc, aduerfus nos fratres qui nomina dedimus militixrempli, côn filium inituros quopadopublicetis excomunicationem in nos Romx «ditam 8Cuobis mifîàm. Nos hucuenimus non ut uim iniuftè faciamus cuiquam, fed ut nos ab iniuria defendamus, Quam ob rem petimus ut h^nc appellacionê (ha bebat autem literas in manu ÔC cum his uerbis dédit epifeopo ) quam nos aduer/ fus hune Clemcntem intcrpofuimus,ad futurum fub proximo Papa concilium« hiciam uclitisprxfenticleropublicarc. Namcaufanoftraeiufmodieft, otiüftS CCxquumiudicemnonformidemus, Etmalè,ultore deo, aliquando perdentur quiconque noftras facultates attigerunt, Epifeopus toruocomitis Hugonis uul tu,minacic^ uoce, amp;nbsp;praccipuè tot armatis uiris (nam erant prxter Hugonem ui/ ginti nobiles Tcmplarij commilitones confratresiie facile eft iudicarc magnani multitudinem feruorum ficariorum fuifle) uehemêter territus blande'comiter^ rcfportdit, id iê diligenter curaturum. Addit Hugo, At iam.C^are fine mora(Pa pa proccnii poftpofito) appcllationêcomitis amp;nbsp;confratrûeius' quarcontinebat prolixe caufas argumenta^ defenfionis Templariorû,amp; aduerfariorû iiiiqüani fententiam cilc multis probare nitebatur ) legi 06 publicari tufltt, üt Hugo uole/ bat.Quid enimfaccrct epifeopus cum inermi clero,contra tot àrmatos a iratos, paratosepaut extorqucrcquod uolebant aut omnes occiderc.Nam hoc ein fuif/ fc illis propofitum podea cognitnm eft, quanquam epifeopus 06 altj in côgrega tione fecilehnnc animum illis efleuidebant per feneftras hoceftoculos.Praez ter alia fida quç in appellatione erât, fcripferât,fratres militix templi,qui ex man dato Pôtifiets eflent combufti crimina illis per falfos teftes obieda négafle, nec probari potuifle aliter quam per falfos teftes, qui oderinteos ob oirtutem. I^ec» enim apud malos bonis eflè locS. Miraculo autê probatum eos innocentes fuit/ re,nam ueftes cum ipfîs iniedas illxlàs mâfîfle,nec omnino ignis ueftigium con cepiffe, Hxccum ledacflentprifentibusHugoneSëfratribuscius,clcrusadz mirationc miraculi fufpenfus erat, nam creduli quidam ftatim fîdem adhibue/ runtimpudenti mendacio. Et epifeopuscrederc uifuseft.Nambenigniflimè poft appellationemledamTemplarios affatur, promifiteis fuam operam, Ô6 rogauitut fuimentionem faceient inprecibusfandiordinis militarisTcmpli» Dixit Archiepifeopus fc aliquid boni pro cis feribere ad Pontificem 06 dilïgen/ ter caufam eorum adurum, Addunt hic quidam, quod ego referam, nihil re/ fertctiamfi noncrcdatur,cpifcopumnon potuifledormire,neccomedere,nez que ullam aliam fondionem obirc antequam feripferit Pôtifici Ô6 legatum Roz inammiferitcancellariû fuûincaufaTemplariorû.Et quendâdiaconS familia tem epifeopi uirô philofophix deditu, Ô6 uitx probatx,dixifleper iocum,prxfen te epifcopoiNullum teftimoniû elfe innocentix hoftes intadas mâfiflc in igne«
G J fèd
-ocr page 270-2J3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ERHAN, CHRONIC.
fedhoctniïaculo potius figmfîcatum fub puns ueßibusjqoxfuerunt album pa^ lium, latuiHèimpura corpora quxexufta fint, fed ueftibus crematis corpora ab ^neillxfatefiimoniopotuiflè uidcri eorum innocentix. Huncquihxc dixerat (acerdotê,dodum uirum, ab cpifeopo irata facieiuflum in malam crucé ire cum tamimpia perucrfacogitationc, Hxc uera'ne fintnefeioj certeepifeopus difi^ genterKomam fcripfit, oC ita egit caufam Tcmplariorum, ut Pontifex nihil du-* rius refponderit/ed refcripfit ut diligenter adhibeat inquifitionem rerum qux in appellatione continebantur, Archiepifeopus inquifitione fada ad mandatum Papzconuocauit omnesfibi fubiedos facerdotesamp;^pralatosjprztereainuita' uitillos quofdam uicinosepifcopos,amp; infrequentifynodoomnemremutcrat ' geftaexponitordine.abfoluti^funtineafynodo MoguntinaTemplarij illiqui erantfubcpilcopo Moguntino. Circa hxc tempora loanncs dux fratruelis AP berti Imperatoris, qui in aula Alberti educacus erat mifit quofdam bonos ami/ cos ad Inmeratorem qui ilium docerent quarationcquoque iurearx dCdomi^ nium de Kibur^ ad loannem fracruelem fuum pertineretjipfius enim eiïè matrix fux nomine. Cum Imperator negaret, nec ullas caufas adderct, quare fua hxC éfïènt. Perieruntamici illi ut faltem paterctur aliqua parte loannem in hoc domf nio hxrerc. Imperator irafei non folum loanni fratruclij fed etiam qs quas mift^ rat,amicis, quare uerbis iratis confuratos dimifit. Hoc cum iterum atque tertio tentafiet, ninii^ uideret fcefFcdurum unquam apud hominem rei ftudiofiorem qua'm par eft, malz cogitationes immiflxfuntiniratum coreius, namcoiundi« fibi foetjs Baronibus Vualthcro de Efchelbach, Vlrico de Palma 5C Rudolpho deVuart. Indpitcnmillistradaredcinterficiendo Alberto. Confueucrataugt; tern rex ubique enm uno atc^ altero colloqui equitans aut obambulans, nec ha? bebatmagnam fiiicorporiscuftodiam. Ita ergo cum uno feorfum milite quo/ dam Albertum equitantem per fata, illi coniurari qui diu captauerant nefandi amp;nbsp;cinOris perpetrandi occaflonem,acccdant,Imperator nihil talc fufpicans falutat^ iogat cöm/tchquomodo fc res habcat. Vnus exillis,ferunt Rudolphum fuifle, dixitloco réiàlutationis:Quamdiu cadauer iftud equitare permittimus:'ftaumqi cum dido uno momento,Rudolphus gladio medium transfixit; Joannes dtix cuhrum oblongiorem collo infixit. Alter eodem momento caput medium dif/ lecauir. Hocilliaccidit ineo loco fuiagri ubinufquam in toco mundo tatiorem feputarat, Sica^'tur nobiicS,quando alia auxilia a refogia quzrimus quàm do fuf num deum.Hic fuorum przdeceftor Q exempio dodus non uoluit Italiâadi/ re uitz timens fuz,multauitauitob uitxdifcrimen.Timuitenim immodice mot iem,quemadmodS folcnf,qui iminodico amorepecunixdctinêtur. Nihil enim fublimius uidentquam puluerem terrx quern admiranturcoadum in terrenam maftam flauefeentem quam autum uocant. Alberti igitur exempio docemur dominum noftrum refugium,8C arcemfortitudinis efleoportere. Non diu an/ te huius Imperatoris mortem in Gcrmanixfirmiflimo caftro per latrociniS â uigili iuo nobilis Baro opibus pollens, trucidatus cum omni familia, liberis ÔC uxore. Eft autem hie Albertus Komanorum elcdus Imperatorinterfcduslo/ co quo eft monafterium Kingsfeld fundatum,corpus eius Spiram eft delatutn, regaliritu fepulcum eft. Filq dC altj Alberticonfanguinei, prxcipuè tarnen filtf, audita miierrima genitoris fui mortCjOmnibus pofthabitis, unum hoc incepenjt agere, quo ulcifcercntur patris mortem. Feftinaruntigitur Celeritcr. Primunxp Rudolphum fugienrem,0f Romam ad pcenirentiam agendam euntemin itigt; ncre próditum comprehenderunt 8C traxerunc incampumubi parcrerat occi/ ’ fus, ibi ad caudam equi ligatus Rudolphus dC miferabiliter diftradus gt;rotx im/
I' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,'f pofitui
I--.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t i..'
-ocr page 271-t 1 B fe ft XXf t
pofitus eft.Baro de Palma obfefliis in Altpurcn donee mortüüs eft trißi'ti'a êi^ rnmpenuria,Poft morté Baronis Lupoldus films occifi Imperatoris Alberti in ea arce captos quinquaginta uiros iuHït decollari,inferias illas miffurus parentis loannes dux poft multipliccm metamorphoiin, in qua aliquâdo transfigurabat fein mercatoremjfaïpius in mendicum, nonnóquam totum ièmeftre tempus pa . fcebat greges^aut armenta, aliquando agebat aratorem, dura enim egeßas eunl omnia docuerat.Poftrema in forma mendici,quod opificium calicbat melius »lia,proditas eft^ö^ capeusab ImperatorcHerico„quiiIlnm aiuerepermifitmuk tasobcaufas, primo quod fan's pœnarûdediflèiudicabat, quod aliquot annos erraratin multa egeftate ÔCmagnis laboribus, deinde^quod crat dux ex nobilifz lima familia natus. Poftremo, quod maxime mouit Imperatoré quod illi uitam conceftlt,quod uidebaturbabuifteiuftasirxeaufasaduerfus Albertu patruelem fuQ.Quare inclufit eum monafteriOjillicpiefcrturdiu uixiftc. Vualteri uero ca ftrajoccuparutfilij Alberti, Vualterus fugaelapfus latés in pagis multis per Gcf mania fordidifllmis,ueftitus opilio, pauit greges annis eontin uis trigmta quin' que, tandem fenex paftor in eomitatu Vuirtenbergenfi moriturus dixit aftantk bus quis eftet,quare honorifice fepukus eft. Ifta fuere fata eorum qui occiderant Imperatorem Albertum.
Oft oedfum Imperatorem Albertum impertfeledores Pran/ cofurdixconuenerunt,deeligcndo Imperatorc multa contra/ uertuntur. Rex enim Gallip Philippus turbabateos.qUofdani enim ex Prindpibus pecunia corruperat, nam ambicbat impé rium,amp;: in certâ fpem dudus eratab rjs quibus manera dede/ rat.Totis igitor ûiribus hoc agebat rex.Quarc Pontificem Ro manum turn Auinionc agentem conatus e ft, clam introdudis
copijs in urbem,uicogere, utcoada fynodo fuâ autoritatem amp;nbsp;eccleftxintcrpo/ neret apud Principes elcdorcs,0f ad illos legatum mittetet cum autoritäre apo/ ftolica epifeopum quern ipfe rexiudicaturus erat. Sed hoc regis Philippi confi/ liumcftPontificeproditum, qaantumuis fecreteid Philippus cum ftdcliffimis, putabatipfe.agebat. Hoc regis propofitocognito.Pontifexquamprimum cori uocatis cardinalibus fuis qui étant illi àconfilqs,rem ut erat illt nunciata,enartat^ Patres qui Pontifid aderant in confilio, quàm maxime difluadent ne Pontifex Galium iuuet, nam illi omnes erât Gallorum regi iniqui ob iniquas petitiones, Quare una'omnes unafententia primo décernât Galium omnibus modis impe diêdum ne fiat Imperator,ne eccleiia illi fubqciatur,neue ius ullQ habeatin ecclc fix rebus. Quod propterea magnoperc timebâqquod in fuo regno ecclcfiarö fà cultates amp;nbsp;ecclefiafticos irreucrentius fxpe tradauerat, deinde cöfultant qua uia cÔmodiffîmèôC maximèimpediatur,décernât^ fine omni m ora celeriter legatu in Germaniam mittendum,amp; Principibus eledoribus fignificandß ut fine cUri dationeeligent Imperatorem,nift oelintimperium perueniread Gallos. Etil/ lis demonftrandum quàmhoc illis cauendum fit, quantam libertatis Gctma/ niapafturafitiaduram,fifiat, Legati cderitermittunturiubentur que feftina/ nare,antequamrex Auinionemueniatjamp;incipiat turbam quampartcriebat, Etfi
-ocr page 272-240 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oerman» chronic»
Etfimul ftatueruntcômuniconfilfoquem potifTimUmcligendum Prînctpibii# proponerent.Cenfucfuntautem nominandum comitem dc Lucenburg religio nis,ecckfia:^amantê, QC ftrcnuü cum modcrationc in rebus agendis bello ói. pa cc. Cardinali Oftienfi qui in cocilio aderat cófuctudine longa familiaritcr notö» lila omnia Icgati miflï enedó dant, ad Principes perlata ubi funt intra pauculoa dies conueniuntjConcorditer Imp. eligitur Hêricus comes Lucenburgijappclla turcß Imperator Romanorum 7. Atc^’ ita ad uotum ói: uoluntatê Papg hunc Prin cipes elegeruntjproptcrea ftatuerat rex Galliarü cogere Pontificem ad Ie nomP nandum,fcicbat cnim eo tempore fie affedos Principes ut eflent ratum habicuri quiequid Pontifex olebat.Eledio ftatim promulgata eft per Germaniam,GaP liam amp;nbsp;Italiâ. Quod cum perueniflèt ad regé Galliacj'mmoderatiflîmcira dolo/ rec^animi côturbatus eft. lam enim paraueratfeprofedurus Auinionc, Sgt;C fuo# nûcios clam cum muneribusin Germania habebat^nnllum PrincipSfciebatfi/ bi pofTeprxferri, quare quo fpes ccrtiorcrat,hoc magis doluit, ubi feeafruftra/ turn uidet. Etfi igitur ignorabat fua Papx confilia prodita, amp;nbsp;propterea ita feftina turn,tarnen eft lummus Papx inimicus fadus^colligere cnim multis conieduris potuit fedé Romanâfibi xquâ cfle non pofte, nam ita de ea merfius crat. Quam ob rem cogitarejoqui,faccre contra Pontificem,maiora femper contra eum mo lire cOEpit.Omnino cnim uendicare iniuriam ftatnebat.De imperio uero coniè/ quédo nulla il li fpes relida fuitjidcirco nihil negotîj Imperatori ant Principibu» fccit. Pofteledionem Hêricus uenit Aqnifgranum cum fua uxorc,ibi^ambo/ bus illis eft corona impofîta ab arebiepifeopo Colonienfi. A coronationc Pon tifex Clemens 5.ftatim confirmauitapoftolico autoritäre quiequid Principes in eledioneôf coronationcfcccrant.Simul Papamifitpafltm per Italiâ Sc Germa/ niam legatos fuo nomine cum mâdatis,ut omnes fine tergiuerfationc ilium Im/ peratorem rcciperent,alioqui cxcômunicationem in promptu paratam expeda rent. Clemens cnim 5. Pontifexomnino duxitfibi deuincendam hune Impera/ torem, utopeeius poftet uti aduerfus Gallum qui palàm minabatur pontincîjs, ôf crat in parando bello totas occupatus .Poftquam coronam aK epifeopo Co/ lonicnfi Sfa'Pontifîcccôfirmationem accepit, incepit cogere exercitus magnos (multx enim ciuitates paratxcrantad conferendâ pecuniamjSC multi Principes qao®,eratcpipfê bcnèpcculiatus) Parabatenim expeditionêin ItaliamjtnBoë/ miâjCCcontra rebelliones comités Vuirtenbergenfes.HabuitprimumagnâSpi ræconuentum, ut animos omnium Principumamp;ciuitatûerga fe Qi imperiSex/ plorarctjSC fimul tentaturusan'necomitem Vuirten bergen iem Eduardûpoflet adducere,ut offîciûfuumfaccret,fine bello, qaareuocauit ilium Spirâ,uenit CO/ mes fedincomitatus uttotusconuentusab co timeretpericulum. Henricus ele dus Imperator,qui nihil priuati aduerfus cum habebat,mâfuetè eum excepitfa/ lutauitt^ comiter, primS Iblus cum ipfo cgit, conatus cum in uiam reduccrc, In hanc fentêtiam orationcm cQ ipfo habuit, fibi non propofito efle laudê quas/ rere in debellandis fjs quorum auxilio cômunes hoftes fint uincêdi, necgrauius quicquam fibiefte quàm quod timeatneres ad arma ueniat.Necenim feignora re quantum malorum bell am ciuile fecQ ferat, hoftes cômunes roborari, Äini/ micis prçbcri gaudq matcriam,0f partibus odtj feminaria relinqui in multos an/ nos, nec nifi pcrlongiftimâ xtatem eradicari pofte inimicitiâ hoftilem exanimis partium,fieri idcirco ut deinde hoftibus comunibus refifterc non poftint,fed al tf gaudeant propter odia SCinuidiam aliorû cladibus, ctiamfi de comunibus form nis agatur.Id probatper multaru ciuitatum ôfgêtium exempla. Simul dicitquo loco comitatus Vuirrenbergcnfis in imperio efle pofllt, fi res fuas in quicte agâf, quâta item materia, occafio SC facultas fttillis comitibus ad fummam laudem â^ gloriatn
-ocr page 273-t I 1 E R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24t
glorîam confec^aendam.habere eni'm fub feagricoIas^exercRatos^ homines ex quibus prxßätinimi milites fiant, quos fi ducat in Saracenos aliquando fecum, «naximam laudcm reportaturum ( nam fciebant omnes Henncum propofuifle cum maximis copijs SC conatibus proficifci in T ureas cû primû poflet, omnia^ afRrmabatfeageread matnrandam expeditionem illam in Turcosjpollicctur fi/ mul illi ampliuima ex eo belle, amp;nbsp;alias quoep faam operâ 8C beneficentiam non defideraturum.HxcubiHenricus Imperator plurimisilliexpofuit, tâdem dicit illi aperte fe non pofle non defendere eas imperq ciuitates quas affligebat indies cornes, namnifihocfaceret,feponeiudicariuirumnon bonum,quifuum offî/ ciumnegligeret. Nam fufcipercprouinciam,adminiftrandam,ôô officio debitó no fungi, proditoris effe no Principis dicebat. Admonet przterea ut potius ianl fecum in Italiam comitetur,fe ilium habiturum fratris loco. Fore fibi opus forti/ bus uiris remaneraturu beneficium. Fore materiam copiofam confequendi gló riam in Italia,amp; fortaflèetiâ benefaciêdiamicis ôicos augendi ÔCornâdi. Pofl^ orationis finem fecit Henricus refpondet cornes fuperbus, fe contra ius n ihil ha lt;fienus egiflcjnemini iniuriam intuliflè, fe nemini obftrtdam elîè uteeu manci/ pium ad alterius uoluntatem uiuat, Gratias agere fe Henrico qui amet laudeicß ôaeem râtopere,fi uelit,polîè paeem feruarc,ne(^ enim fe bellum incepturûcum Impcratore. Quam obrem utrumuelitpacem aut bellum in manu Imperatoris efre,fe malle quidem pacem,fêd ita ut bellum nihil timeat,ne(^ â bello tantopere abhorrere ut fuûius nôperfequi uelit,autferuiretis quibus non neceflum iit, ÔC al l'a hoc genus refpôdet V uirtêbergenfis comes.Cacfar ex eius refponfo per faci le colligit,nihil uerbis amp;nbsp;ienitateanimi,apud ilium fieripolTc. Proximo igit die fedêtibus Principibus omnibus Germanise accuiatio amp;nbsp;defenfio eias audita eft» Aderantlegati uicinarum ciuitatum,qui grauifiiméaccufabantcomitem.Ciues interfèdos a' fuis minifiris, abada arméta, ÔCgreges fine omni caufa,amp;c. omnià longû eflêtrccêfere Comes uir ftrenui animi,nihil negabat horum qux obtjcicz baniur,fed iure feciiIe,dC,nifi ultro officium faciunt,pofihac magis fuum ius ar/ mis perfequuturum. Ëthocillis ingenue przdicereutcaueant, ne cogaturface^ re,Comes igitur domum redtjt,eo quo uenerat Spiram animo,nihil prorfus mutatus. Henricus apud Principes poft abitû eius côqueritur de hominis cor/ deimmobili,nedS nonpœnitente, amp;nbsp;iniurias quas inferebatciuitatibus enume rat,decernitur hoftis imperq,amp; bellü aduerfus eum ftatim parat Imperator, com mittitq? negotium fortibus uiris quos fciebatcomiti infenfbs. Ipfè urgetexpedi/ tionem in rtaliam, copias magnas amp;nbsp;feledas bcnc^ armis inftrudas contrahit. Porró illi quibus erat V uirtenbergenfe bellü comiflum inuadunt docatö hoftili ter oppugnant,cxpugnât,diripiQtji ncendut,captis amp;nbsp;occifis m oltis,comes V uir lenbergcnfis quoniâ numero nimiû erat impar, recepit fe in munitiores arces urbesjilliccoftituitfatigare hoftem. In impugnandis quibufdam multö eft ope ris 2C laboris impenfum,donee capta fint.Poft multa parua przliajamp;f uariam bel li fortunâ eft fœdus fadS. Eodem tempore ante Henricus Germania excede retcQ copt)s,filiofuodedituxore,amp; celebratis nuptijs mifitcum exercitu in Bo'é miam,ad regnûoccupandu.nondum finite bello Vuirtenbergenfi SC ipiearri/ puitcum exercitu iter in Italiam.Vbi Henrici filius fines Boemizattingit,occur/ ritilli obuiâ cû Boëmis Hëricus comes Tirolis SC Carinthiz,quë Boëmi in regê elegerat. Vbi cxercitus ambo Germanoru SC Boëmorum diftabant pafTus mille quingëtos,utercp caftra manit,8C per aliquot dies cötinêt copias in caftris,quo/ tidieautemfiebâtfingulares pugnz,uidebanturutrincppertinaces animi, fortu/ na uarfa erat.nöchuc nücilIucfcinclinabat.Primisduobus aut tribus diebus fi/ ne dolo inibâtpugnas, ÔC plané Germanica fortitudine ÔC fimplicitare, fzpius^ H altera
-ocr page 274-Sij-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
altera pars capicbat,^ occidebat,alterâ,amp;^ bene capttuos tradatos 6i? potos cere uifia'uc inebriates commutabant, augeritç uidebatur potius amicitia i II is pugnis quam odium inter milites, (latim poft unum atœ alteram idum alter eorum qui congrediebâtur altcri cedebat dabatep herbam, amp;nbsp;ibat fub hoc prxtextu ad copo random, QC uidendis alienis caftris oculos pafccndos.Quod ubi Hcnricus,ßoe morum rex animaduertit faciles ad infidias ftruendas rationes fibi offerri uide/ bat, Quareex fuis fortes SC bonx fidei uiros mifitut fe capi fincrent.ôC diligêtius omnia in caftris perfpicerent, qua diligentia adminiftrarentur fingula,quando comedercnt,quando dormirent,qux uigiliarum excubiarumnratio eflet. Hi er goprxbent feligatis manibuscaptosducendoscpincaftra hoftium,ubifoluun/ tur,Slt; poculiscertât,f(mulant fe Ieuiftimos,expediunt pocula oblata omnia,inre rim tarnen omnia obferuâc,utimperaueratrex(ëquenci die mox mane dimittun tur. Regi obferuata nunciant. Obferuauerant Francos, Saxones, Turingos èC Mifnenfes qui in primo erant agmine nodu omnes inebriari, Si difperfos folu/ tis membris ftertere.Sueuos qui in extreme agmine nd ita folui potâdo,fed non multos eflè ôd armis exui Si colludere. Rex igitur mox iuftit quendam ex capti □is Saxonibus interrogari, fed quaft aliud agendo,quamdio illis eftêt manendS in primo agmine. Reipondet Saxo, per fortem eum loc5 contigiffc ipfis ad me/ dis menfem. Sortin'enim eos qui procédant qui^ fcquantur,nc qui fe aut ncgii gi aut contemni exiftiment. Hacc ubi rex Henricus cognouit,iubet mini bones potatores in certamina ilia quotidiana qui fe captes pr^beât,amp; potêt, nee illi fcic bantregis iuftu femiflos. Si plures mittit.Vnum ex omnibus tantö rexipfc mit/ titcuifidensrex omnia con(tliamanifeftat,iubetf{!utcumtempeftiuum uidea/ turfubducatfcjfiC celeriternunciet,interea omnibus uqs abomni parte bfcnc cu ftoditis,nequis aliquidhoftibuspoftitnunciari, Henricus iubetcibum omnes capere, bibere ufep ad alacritatem, citra uero ebrietatê, aciem inftruit,adhortatur aduerfus hoftes, qui uencrunt,inquit,perdere ueftros labores,ucftram uiram Si liberorum parentum^ ueftrorum, nihil eftc periculi, modo feftinent Si ftrenuc tedant. Exploratoradhuc Henrico uerba faciente uenit. Si nunciat,armis exu/ toSjö^ alios cbrios,dormire maiorem partem. Henricus reX fcftinat,reperit util/ li dixerat, non prius fciunt uenire hoftem qua'm cum uident fuos cadere, amp;nbsp;ia/ gulari, dormientes plurimi, plurimiebrq, quorum neque manus,neque pedes, prz temulentia officium ruunifaciebat,.trucidancur,altj fine ordinecapiuntar/ majfed terrore nê minus tremunt quam temulenti. Erat magna ftrages,uomitio nes crudz in fanguine natabât.Quicunc^ enim temulentus grauiter uulneratur, uomit pleruncp.caafas referendas relinquamus medicis.Ceduntin globum col ledijU t non rede fugiflc quifquam dicere poffit,quinimo cêftiterant,donee ho/ fies node incidente infuacaßrarcdicrint,amp;ficinfuacaftraca nodc German/ funtreuerfi. Poft hoeprzlium Qermanicautiores fuere, multiset locis poftea pu gnatum eftjfzpius^ uiccrunt Germant .T andern admouet filius Henrici extrd tum moenibus Pragz, quam uixpoftdiaturnam obfeflionem Si frequêtemop pugnationero cepit proditione fretus, Capta Praga ex Boëmia recipit fe Carin/ thiam,cedens Ioanni,ficenim uücabatur,filio Hêrici Imperatoris. Boëmi fmpe ratoris ubicg fucceftus audientes in regem filium unguntfiCcoronant,miniftran te archiepifcopo Moguntinoi Eodem anno Henricus Imperator ut fatisface/ retpromiftisquz Pótifici Romano pollicitus crat,copias ex Germania magnas ducit in I taliam. Nam ea conditione erat eledio eius à Pontifice cofirmata ut in/ tra duos annospoftconfirmationem Italiam cumcxercitupetcret.ó^primühö fles cedefig Si impertj in ordinem redigerct,6C fadionum autores,ód motuiï eau fas tolleret.Totum enim Latium tumultu3batur,inteftini»^ bellis perniciofîflî/
ene
-ocr page 275-I i B E R XXI if. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;245
mèlaborabaf,non crat ulla ciuitas qux non haberet bdlum ,cum quapiS utdüêj Ùainuicem femordentesconfumebantur.Prxmittereautem Henrico uifum eft legatos adciuitates Italicas,animos explorandigratia. Qui legati ubiperuene/ runtadFlorentinoSjSCpoftulantutuenientiImperatoriexercitusamp;eiusdiuerfo ria préparent 06commeatum conuehantj QC cum Aretinis pacem habeant^nam hoftilitcr Aretinos turn uexabant. Sihocfaciuntj habituros Impcratorem, ami/ cum Ô6 tutorem, ß non, fe tarnen meliora fpcrarcjexperturos quid eius Germa/ na uirtus poHit. Suadent^oratores multis, ut potius experiri uelint qualis ami/ eus, quam qualis hoftis fit Cxfar ♦ Florentiniarrogantius rcfpondenf,fuam ab imperio libertatem przdicantXibenter quidem fe habituros amicum Csfarem Ô6 omnes orbis terrarum PrincipeSjftd libertate falua, Nimium potentem efle Cxiarem fibi amicum, confilium efle ut quifque fimilem fui amicum fibi adiun/ gat,qui enim potentioris uelitefTe amicus, non commodis amicitixfrui, fed po/ tius fcruirc. Quam ob rem iubent Cxfarem alios amicos qusrere, 66 apud illos diaerterecnmfuoexcrcitu.Sibinonuiderioperxpretiumamicumadmitterceui fitferuiendum. Legatipoftea ad Aretinos proficifcenres.inuenernt ad Aretium Florentinorum copias. Accedentes ergo ad exercitus Principes, Suadent ut re/ deant domum, neque amplius uexent Aretinos, neq? enim fuos fie deferturum Impcratorem quiiam in itinere fit. Quod fi in eorum manu non fit ut quâdo ué lintdomum reducantcxercitum,petuntutfenatuipopulo^ I lorentino peiicu/ lumexponât,ô6c.HiFlorcntini exercitus Principes mukoiuperbius etamarius refpondebât quàm quiin urbeerât,Etfpedâtibus oratoribus impcratorijs Arc/ tinorum uillas incendcrunt,6i6ciucs captos occiderunt,quos alioqui liberos mi/ fiflcnt.Tamcofidentes Florentinos promifîa ciuitatum Ô6 Principum quorun/ darn reddebant Imperator autem per Sabaudiam iter faciebat, iamqjalpcs tran/ liërarpdiuuâtibus Marchione Montisferrati focero fuo Ô6 comiti Sabaudix. Oc currant illi obuiam ciuitatum legati 66 Principes,falutant, adactui gratulantur, offerunt fe 66 fuas fàcultates in obicquium illi. Vbi Mediolanum uenit Gofdo Turrianus cum fadione Guelphorum,GibcIinis exurbeeiedis portas claudir, exclufurus Impcratorê, fed difeordia in ca faëîionc orra, pars fadionis periculS intelligens redit cUm Imperatore in gratia, 06opponitfcin urbealteri parti, fitt^ fitutintromittaturinorbem Henricus Imperator. IngrefTus Mediolanum coro natur corona fcrreacum uxorefua, prxfcntibus omnibus Italix Principibus 66 plurimarum ciuitatum legatis,in ecclcfia Sandi Ambrofij. Poftcoronationem confultauitdcftaturerum Iralicarum, profeflusfc nihil aliud quxrcre,quàm uti litarcm mortalium comtnunein, Venerunt multi exulcs quiaduerfarij fucrant Imperatoris, humilitcr ueniam precantes, horumnullinegauitgratiamjomncs adfua redire conceffit.Ignouitctiam fadionum autoribus,06 Guelphorum du/ cibus. Pccunix uim magnâconferebantper Italiam ciuitates,Ô6 obtuleront Im/ peratori,nam quamdiu collcgcrant Impcratori débita peconiâ repofitâ iam pro/ ferût. Bene exiftimabât fecum agi, quod non auare ad uiuû exigebat rationes ad calculum,nam contentus ea quâ dabât crat, Nifi fiqua prorfus ftaudulenter age/ redcprehendcbatur,reprehêfam Ô6xqüitatis Ô6 debiti fideicjjadmoniiâ iubebat reddere quxdebebat. Padua Ô6 Bononia alia^ quxdâ non accedebât Imperato rem,nam erant in Florêtina cÔfpiratione,utficdicam,colligatx, Nec officio fuo fungebant Cremenfes 86 Cremonêfes,nam eieccrât Gibclinos nec ueniebât ue/ niam petentes, Quare Henricus aduerfus eos mittitcopias,Cremonêfes agris, «illis urbi^fuxtimentcs petunt pace,Ô6 impétrant xquascôditiones pacis. Cre nienfes uero pertinaciter perfeucrâtin propofito,qoare Cxfar agrum eorum ua/ fiat,ô6 urbetn obfedit moenibus euerfis capit urbem.Quo exemplo Parmenfe$, H i qui
-ocr page 276-;-244 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6 E R M? A N. C H R O N I Ci
qui quo($ rebcllabänt dcterritijinittunt ad Imperatorem ÖC uem'am petuntjUfca riumc^Imperatoris obcdientcrrecipiunt. ßrixia fuis munitiombus confifx, ni/ hil officq confert in Imperatorem,nec quodiure debet,facit,imö alios contra Im, peratorem eommouet,iadatquoepconuitia in Imperatorem ÔÔ Getmanos^uq cat eos Barbaros. Nihil iniquius comparatum efle dicit,qua'm quod barbari do/ minanturLatinis,nechoceflefercndühominibus liberis insenuiSjamp;^c.Qua/ re Imperator depopulatur eorü cuItiHima ante urbem rura, uilTas omnesineen/ dio confumit, moxadmouet ad urbem propius exercitü, ÔC oppugnat omni ma. chinarum generi,nec oppidani ignauiter defendunt mœnia,fed deiedis per aric tes moenibus,5C foflis uirgultis 06 cefpite completis, node unàomnes confuge runt in uicinos montes, in quos prxmiferantantc mulieres Qi. pueros, reliquere urbem hofli. Germani diripiunt urbem quibufdam locis incendunt ,fed ftattm extindum eil incêdium, ut non multum nocuerit.Brixianorum calamitates ubi audiuerStVcronenfês,Mantuani,Vincêtini,Patauini,Taruiftni,Vencti,ftatitii ad Imp,legatos mittät,imperata faduros promittüt.Placetiniitem bellicalami/, rates timentes,Guelfosexorbeetjciuntô(^ pacem ab Imperatorepetunt,imperio faduros fe promittunt,quicquid xquitas Qi iura iubeant.Przfedos itaeç ubique conftituit Imperator per urbes. Mox deinde Genuam profedus, nam audiebac élite ciuium animos ieduci à Ruperto Neapolitano rege, qui Qi Florentinis Lu/ ceniibuscßmiferatduoequitummilliainauxilium aduerfus Imperatorem. Mi/ fit^ legatos hic Robertus ad Henricum Genuam,qui fucatis uerbis Henrico fî dem facerent Robertum fauere eius rebus, Qi paratum efle illi feruire quouis lo/ co, fed Henricus uulpina illa ingenia bene notat, nihil^periculi erat illi ab hu/ «ufmodi falfisfidis^amicis. Caeterum Genux honorificeell tradatus, 6Cciues aduoluntatê eius omnia fecerunt. Cum pararet abitum,uxor eius grauida inci/ dit in letalem xgritudinem,paucis^ dicbos magnis doloribus afdida,diem obit. Qu£ non (ine mariti magno ludu fepulta eß tllic magnifice Qi honorifice. Impe ^ator meeftus ac triftis ob chariflimam uxorem,qui folatium itincris Qi laboruiq omnium, ereptam, iter inßitutum profequitur, uidebatur^ (ibi folus iam,fn tan to exercitü. Peruenit que Pifàs ciuitatem Imperatoribus deditiiHmam, abi ni/ ,hil omittitur quodpoteßadmagnificetiam excogitari in excipiendo Henrico. Omnes ex urbe ordine procedunt, obuiam puellæ,pueri,uirgines,adolefcentu/ li, matrons Qi uiri diuerfis cantionibus,uari)s inßrumentis mußeis utuntur,uo/ canteum in cantionibuspatrem patripjfaluatorem,feruatorem.interh^c trißior Temper uifus eß, nam amiferat dulcißimä coiugem ,dimidiam fui partem,quaiii pariter his frui decuit,autetiam amplius,nam muliebris fexos magis his capitur. JMec tarne ita uxoris morte doluit, uteflefe uirummeminiße deßerit.Naminre - bus adminißrandis, in reipondendo legatis,in cauiis di(cernendis,nullum dolo - ris ueßigium omnino apparuit. Venejtunt enim dum Pifls eßet ad eum undic^ legati, magnis ex caufls^ibus omnibus non minusprudenter quamiußere/ fpondit. Veniuntetiam Romalegati, utinuitcntfiCcomitenturRomamjqua/ re comitantibus cum legatis pontificijs,Viterbium peruenit ubi quo(^ ante eiq» ' aduentum erant Guelphi,poß eius uero aduentSaduIabantur Gibelinis, Qi qwi autores fadionisinea urbefuerant,fugiat,altj tacent,a]ii utßdem facerent fe 19/ f uere Imperatori, Guelphis maledicunt, eos^ perfequuntur, ut fclent Icues ho/ mines in mutatione rerum facere, Viterbio difeedentibns Romam^ uerfus iter . facientibus,ueniuntobuiam, qui nunciant in urbe omnia feditionibus Qiarmis turbulenta eße,certatim à partibus mtinitiones multa cxde occupari. VrßnQsgt; cum auxiliaribus Robert! regis Sicilis copijs, Adrian! molem, Gapitolium, (a/ niculutn
-ocr page 277-t t B fc R 'xxitïr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“1'4^
nïculum, omnes^tränßiben'nas munitionesjfïrmfs prarfidtjs eehcrè, omhiho^ tonftituiflc RomaexcIudercHenricum Imperatorê dC Germanos. Alteros ûc to Imperatoris fautores occupatos obiinere montes Ceel Auen tin û,Ôl Qpiri ^alê, alia'lt;ç breuiter omniajprztcr quz dida funt ab aduerfarrjs occüpata. Inter lias partes pugnabatur fine intcrmiflîone de lods,pafl»m per urbc.Hscc cüm pri n^um Imperator audiuitceleriter przmitiitfuæ parti expeditas cohortes aliquot ht animarent 8C. iuuarent fuos in urbe. Ipfe quoeç fefiinat eu toto exercitii. Vbi oénitjhoftes animofeopponuntlcilli,obicunquc lociopportunitate putabant •liquid pofîè fieri a paücis aduerfus multosjtêtabant fortunam,6lt; non fine pluri •no fanguinc multzcômittebantur pugnx. Peruincût tarnen tandem German! Omnes difficultates,Romanis partis fauentis Imperatoriadiuuantibüs, Impeca tor per pontem Miluiû6lt;: portam Flaminiam urbem ingrelTus eftcotnitaniibua turn multis proceribus Italizjôf ciuitatû Icgatis. I fiiç gloriofêaccépliis à multi-* tudinepopuli. Sed uoluntatê animi Papx expedatam non inucnit,ham Ponti/ fexmutaratanimum, ubi uidebat regem Robertum amp;nbsp;alios cum Vrfinis cÔiun/ dos,quor6 multi erant fummi Pontificis amicijneceffitudinibus^uarijs deuin di.Cumigiturin BafilicamB, Pétri ucniflet.coronationem^expedarer,rumor fuitPontificem cardinalibus interdixiïTe, nccoronam imponerent Ittiperatori. Quod primô Imperator nôcredebatjdoncctandêtotcocurferintargomêtaquç fidem fadebantjUt aperte uideret fie Pontificem erga fe animatum. Imperator de ea re mifit ad Papâ nuncios, amp;nbsp;egit cS co expoftulauitc^ multis. Vbi Papa intcL* iexit magnum à Germanis periculum efiè nifi promiffis fatisfiat.Quare corona tur amp;nbsp;amp;nbsp;ungitur à cardinalibus jannuête Pôtifice.Poft coronationêTibur profit dus. Ibi Vrfinos ih gratiam recepitfiCcum aduerfarîjs côpofuit,pacem ubieû^ potuitinter partes reformauiqiniuriarû immemonPofiea Pifas reuerfus illic diit «us mâfit,quod in amicifiima cioitate tutiorem fe putabat,quàm in fuipedis^et furie fis fadionibus urbibus eonfufis.Pifis igitur leges tulit de rebellium Imperà toripoenis,amp; qui fint rebelles cêfendi. Item defupplicio reorum Islxmaieftatis* Conuocauit etiam illuc Italisc Principes paffîm,à tributum imperio debitQ,im/ perauit, fi qui non erant foluêdo przteritorum tributorum,facilis remifit de funi ma, fed prxdixit fe nullo modo in pofierum laturum ut defraudetur imperium, neqj cnim fuam ferem agere,fedRempubIicam imperij. Pifas quibufdam zdi/ ficqs exornauit, priuile^'s donauitantcquam difeederet propter finguiarem rorum fidem erga omnes Germanos Imperatores. Blôdus amp;nbsp;Platina aliter de Henrici Imperatoris huius in urbe Roma geftts feribunt, quos qui uolct poteft legere. Imperator Pifis excedens, ducit cxercitu î lorcntiâ, urben^bbfcdir,8d çdificauit arcem in imperiali monte ubi cafira quoep militaria muniuit, in eo tue monte filio Friderici regis Siciliædcfponfataeftfilia Henrici Imperatoris. Poli fponialia ifta 8C arcem zdificatâ,premcre urbem magis infiituitobfidione, erant autem Guelphorû in urbe, fi credimus autoribus centQ millia, qui quondie cru/ ptionibus fadis impugnabât,cafira Cçfaris,ôif nônu^ dimicabâttam atrociter, ut paucis diebus urbanorû defiderata fint fex millia, Cxfarianorû 1400. Vtrint^ ferunt tandem deiperaflè,Florentinos cogitaffe de dcditionc,imperatorê arce in monte f^ra urbem munita prxfidtjs idoneis illic relidis, exercitum Pifas rc/ duxific. Pifis deinde citauit regem Apulix Rupertum, quanquâ non ignorabac cum n on uenturû,cumamp; neep ipfe ucniret necg legatos fuo nomine mitteret,iuri dico ritu proceffît aduerfus eû,condênaait^ eum criminc Ixfx maicftatis,ac pro/ ditionis,hoficm^iudicauitimpcrîj. Etregnumcius déditcuilibet occifpanti, Eomamc^ ad Pontificem de ea re mifit legatos, amp;nbsp;petit à Pôtifîce ut anatht mate
H } percutiat
-ocr page 278-OERMAN. CHRONIC.
percudat cum, $ primurrc^ promulgetlatam cxcommunicatiorn's fcnfentianii Sed Pontifex moraccautas nedit, nccß negatfc fa durum, nequeaflcntit,cum^ urgeret uehementius Imperator, detcgit animum fuum Pontifex erga Rupertö, Imperator uidet facile fc nullum cxcomunicationis fulmen extorquere poHeâd/ uerfus ilium regem. Quamobrem Imperator cum cxercituitcrarripit inApu-* liam,uocanteum oltro ciuitatcs,plerg(^ quxaudierant de condemnatione régis fui,inprimis Neapolitanorum ciuium multi ad cum feribût ut ueniat. Nam rex l'mperiofîusdominandoferè omnibus dederatdudumantecaufas odtjinfe,ncc mirum quododeruntplurimi hominem qui humanas fîCdiuinascontcmnebat legcs.ln itinerehabuitobuium elegâs amp;nbsp;amplum caftrum, quod uocatur Bon/ conuentum, in eo caftro propter feftum diem qui erat diux uirginifacratus, per duos dies quiefcerc.ibiquefacramentum coloris Chnftifumere,aberatautem CO têporeepifeopus Tridentinus quo confelTorc, ut uocant,utcbatur,nam cum oicecancellario Romam miferarad Pontificem.Quare quidam monachusordi nis Beati Dominici fuborna(usàGuelphis,quiinarceeami(Iàm celebrabat,de/ dit Iinpcratori fub fpecie facramenti aenenû. Imperatorem feribunt ftatim prx/ Icns uenenum fenfifle,8C intcllexifle in facramento fibi datum,adhibuifle reme/ dia, fed omnibus remediorum uiribus ueneniefficaciam prscualuiflè. Poftmif/ fam à monachoabfolutâfnam antefinem miffx in facrofandoopere noluit im/ pedire miniftrum)fertur Imperator ad facrificum monachum dixiffè,calicf m ui txinuertifti mihi in mortem. Quare o' domine fuge celeritcr, namfi noftrifami/ liares fiC amici tuum nefandum fcclus feierint tu comprehenfus fueris,raro⣠miferabilialiquo mortis genere morieris. Igitur fuga ferua hâcuitam,^precare dominum uttibi ignofcat,ÔC agepocnitentiam,dominus enim non uultmortem peccaroris,fed uitam, Ego quidam,inquit,moriariuxta uolûtatem domini. Tu uas ira: dei fuifti,amp;fc. Sic enim feribiturlocutus ad fcelus monachum. In eolo/ co ergo defundus eft Henricus Luceburgenfis, Princeps optimus. Êgreflurus è Germania nullum armorum genus xquè in Italia timuit atque uenenum. Ma lèpofl huius Imperatoris mortem audiuittotusprxdicatorumordojutfuntho/ minum iudicia peruerià, fold enim ftulte propicr paucos malos totum ordinetn pleruncp condemnarc.Nec enim non potuere effe boni patres in eo ordineefle, ctiamii aliquod fceleßinebulones intereos tedi locum habent. Prxdicatorum ordo propter hominum iudicia maIa,àPontificeRomano lïteras acceperunt,il/ lum fratrcminnoccntcmfuiHè.ficfcrturjnihichicaflcro. Corpus Imperacoris Pifas^perlatû, illicamp; maximo ludu amp;nbsp;magnificentia reucrentia^ plus quam re/ gia ièpuhum eft. Prxceflerat in propofîtaexpeditionc contra Rupertum Fridc ricus rex Sicilix amp;nbsp;occuparat,dum BoncÔuenti Henricus moratur,Regi3 urbé, ibi^conftituit Henricum expedare, quo côiundis coptjs totam caperent Apu liam. NecdiHicuIras ullafui(ret,itainclinabant omnium animi ad imperium QC prxciput hocimpertore, qui tambenèaudiebat ubicß, etiâapudimperij hoftes, crût autê Friderico magnx difficultates poß morte Imperatoris ,nam quâquam oderant omnes ferèRupcrtû, tarnen Fridericû quoc^ ciuitates quxdânolebant. Fridericus audita morte Imperatoris cum eßet in urbe Regio quâ ceperat,ßatim mittit ad primos duces poß Imperatorem, petiitç fibi, fi ipfi nolint pergere,dari quincp aut fex millia Germanorû, ut nô turpiter amp;nbsp;cû m^no periculo cogatur ab incepto defificre, duces exercitus dicunt le paratos in Germanü redire, exte/ rum liberum faciunt fi qui uelint aufpicijs Friderici régis militare, illi eflè para/ tnm ßipendiumiußum. Sunt ergo inuenti fex millia quimanferunt. Frideri/ eus cas ciuitates ad Ce uocac, qux Imperatori nunciarant ut ueniret, lam erat Ru/
pertu»
-ocr page 279-t ï B « R XXI ih
pertus ita paralus ut Imperatoriipfi fc parém confideret,habebaletiS Guelpfios ibcios. Cum intelligcret ! ridericus undicp bcilum contra feparart, eflc in armi» otnncs dus regionis ciuirates,auas uocauerat ad fe Ital ig ciuitates non uenire cd bofte communicarcconniiaa Rupercoregeaftiduisnunctjsamp; literisfolicitari, collïgi Si. inuehi intra munitiones frurncta,putauit fibi non ceftandum^quare co ado exercKu de impi;ouifo in fines Ruperti penitius coniendit,amp;^ antequarn illi arma capere aut có(ulere,aut profugere ualerent, magnam pecoris mulutudin^, magnami^ hominû ceptt^ depopulatis agris urbibus militibus diripiendas obie dis,in deditionem uenire compulit,amp; fadis quzcunque uidéntur,ad pacem fir ttiandam facere, pcrgit Si omnibus ncruis Si uiribus in bellü infiftit. Quare hoe ftium confilia qux fint animo perpendit amp;nbsp;circumfpicit,ut fua ex eorum tatione inftitueret.Nunquam r nim quifquam rcs adminiftrabitin bello rcdc,nifi boftis confilia SC rationes cum fuis conferat.Certóigiturpcrfpedishoftiumconfibjs, ^eractam temerarios SC imprudentes eflcj ut ad pugnam in harenas ddcêdanr, fciebat ein eos fuis uelle uideri fuperioreSjSC hoe audio iilis ciTecertis argumene tis coHegerat, quam ob rem fufticiéti prxfidio impedimentis relido^aduerfus ho ftem ducit copias, SC non longo intcruallo intermiifo, caftrametatur, Erat inter 1 ridericum SC hoftes fluuius profundus SC latus,altis^ripis. Sciebat Fridericuä aatem fe in caftris fuis habere qui omnia deferebant ad hoftes, quiequid in exer/ lt;itu palam dicebat,hocenim fatis expertus erat, quare ut hoftibus timoris fut fax ceret fufpicionem, no modô caftris muniendis conatus eft, fed palam ad omnes milites dixit : Quoniam hoftiumcopiz fortes SC inftrudzfint, fenori fuoruni militum uitam SC fuas fortunas przlio commifTurum, fed quam pnmum pofhc uel nodu hinc à confpedn hoftis difceiTurumjdonec augeantur iuz copix. Hxc omnia,audientes qui fauebant hoftibus, fe clam fubducunt hoftibus^nunctât» Circa crepufculum nodis ad fe uocat omnes ordinibus przfedos ,cxplicati]lid rafioncm confiliorum fuorum,iubet ut parati fint,ft eueniat quod fperct,5C quo magis credant hoftes fc timerfiubetfuós magno ftrepitu exire caftris, ut uidean/ tur fugam parare,educiti^ aueribs ab hoftium caftris. Hze ubi hoftes uident,pux tanc t ridericum fugere,nihil^ amplius de timoré eius dubitant,crumpuni ex CB ftris hoftes ne I riderici copiz fuga elabâtur illis ex mantbus, SC przdâ fibi obla/ tarn permittant abire, propterea per przruptas ripas fe przeipitantad MumenS^ tranfeQt,dcinde per alteram Huminis ripam afccndunt.Vbi 1 ridericus uidet max iorem copiarum partem flumen tranfifle.SC per przruptaloca magno labore,ma nibus SC pedibus quadrupèdes afcendere,cohortatur milites inquienstHabetis cômilitones hoftê in manibus ueftris,nunc ueftrz uirtutis erit,fortiter eos czdex re,na:nueftrum decern centum hoftes,fine dine difcrimineSClaboreczdeni.Im peditiflimo loco enim eos uidetis, modo ne finatis eos eflugere ex manibus uex ftris. Signa fimul cum his didis in hoftê uertit, milites in hzrentes in ripa hoftes impetum faciunt. Illi côtra expedationem quos pcrfcqui SC capere uolebant,ui dentes in fe tanto impetu uenire, ftatim terga dant fugiêtium alij occiduniur, alq lapidibus obruûtur, magna pars in flumine fuflbeatur, necexiguamultitudo ca pitur. Vidis hoc modo,poftridie poft ftragem ueniûtlegati quorundamciuitax tum,fe tradut,rogant ne uelit perdere eorum fobolem SC r ura quibus alantur,iux gum quoduis impofttum fe laturos promittuntln gratiam recipit eos, fed impe rat obftdes,imperat milites quibus opus eratadreliqua quz habebat in animo perficienda.Ruperto uido inhunc modQ Papa coponit eos foederis conditioni bas,quas prudeni prztcreo,ncc enim efthuiusinftitud aliéna omnia perftringe rc. Clemens icelebrauit Vienna in BurgundiaconciliQ anno millefimo ireceiY tefimo undccimo, in quo fuerôt omes Germaniz SC Galliz epifeopi SC abbates,
Rex
-ocr page 280-‘f
•1
6 E R M Ä «. X ir R iO N t C.
Rex Gallix aütê autór èratconuocandi cius concilij, ut Boniamp;ctj Porificis tnoriâobliterarei, conabat enfm probate eum nólegitimutn Pontifieem fuiflc» (ed hxrcncü.Nam Bonifàcius eum excómum'cauerat.Sed epifcopi ÔC ex Germania nolcbant côfcnrire,fciebât enim nndc effent iftx lachrymx, ex GaF lis enim quidam adulabanturregü Et Pontifex in hoe erat ut Bonifaciusiudicagt;’ retur hxreticus. Sed concilium,hoe cft conciltj maior pars, declarauit Bonifaciö catholicum Pontifieem fuifTe.Decretü tarnen eftineo cÓcilio,utBonifacq Pon/ tifierjs execratio SC iudiciom de rege Gallorum,nec regi nee hacredibus cius no/ cerent. Gallus amp;nbsp;fi multo plura expedaret dceo conciliofnam Pontifieem fua/ dim partium effe fciebat,6C aduerfusmortuumBonifacium quicquidoptaretfâ durum,amp; fui regni praslatos ecclefiarum nihil aufuros fciebat)tamen tâdempu/ rabat fècS bene adum,quod eóftitutu erat nihil fl li debere nocere,Pontifids Bo. nifaci) fententiâ.Nam uix obtinuere qui impenfius regi fauebant,ut in hoe Ger/ maniprzlati confentirenu
Liber v i ge n m v s a,v a r t v s.
Oft morte Henrici Lucenburgenfîs j Imperatoris Romano^ rum,conuencrunt imperil eledores Principes Frâcofurdix, Eratcß magna inter eos de Imper.eligêdo diflentio, alt) alijs caufis,ad ahum eligendum moucbunturjridecicus, Alber/ tus, Si Lupoldas Auftriaci Principis ambiebâtimpériS,ba/ bebant autem fibi ftudentes Rudolphum Sd Ludouicum du mix,epifcopi Treuerenfis amp;nbsp;Moguntinenfis, Cum i| uiderent futurum utelige retur i ndericus Auftriacus,muka aduerfus eum conati funt,tandê c5 nihil pro/ moucrêt quem uolebant ipfi,nec impedire Fridcricum poftcnt,Ludouicum du/ Cem Bauarix eligebant,quem prius à Friderico alicnarant,adiunxeruntaucê fibI ÔC legatum Marchionis Brandenburgenfis ,utetiam fuftragium iiiurn tuieritBi uaro,quanquam aliuda Principefuo in mandatis habuerat. QuarearcgcBoe/ mix,archiepifcopo Mogûtinenfi Si T reuerenfi, Marchionistß legato elcdus eft LudOuicus duxBauarix. Fridericum Auftriacu uero elegerût,Palatinus Rhe/ ni,archiepifcopus Colonienfis,LudoIphus duxBauarixLudouici frater, SC Ru dolphus dux Sàxonix. Erat magna difeordia amp;nbsp;fimultas inter ill os Principes ,di feedit uterep Fr3ncofurdia,Ludouicus Bauarus cum fuis in Oppenheim,Frido ricus Auftriacus Haidelbergam ie confcrt.Ibi^ hoftilibus animis alter aduerfus alterum parat bellum. Pollicitationibus Si donis,amicos ÔC focios comparante Potiffîmum uero Pontifieem fibiconciliarcftudent.lnuiccm item ftruuntinfi/ dias. Heidelbergs militem quendam fubornarQt,ut iret in Oppenheim abfcon/ dens paruam baliffam fub chlamyde,óiS obferuata temporis opportunitate,fagit ra ueneno infeda interficerêt Ludouicü, Sed aliter deo uifum eff, monitus enim cft à quodam ex Flaidelberga. Venit igitur poftridie poft admonitionem miles Haidelbcrgâjfîmulat fc Ludouico faucre cupere fub aufpieqs cius militate, com prehêfus fub pallio habuit baliftâ.Ludouicus iubet ex illo extorquere,quis iuffe rit.quid datum promiffumuc fitilli,omnia homo confitetur.Ludouicushunc la tronem diu fccumduxitligatum biga,partim loco ipedaculi partim neaduerlà rij poflentdiccre fidumfuifle à Ludouico, utFridericoinuidiäfaceret, ô^inno/ centem fupplicio affccilTe.Poft^ ucro fatis cognitum arbitratuseft, nam omni/ bus
CCS Bauarix, Vehemêter ucro refiftebant Auftriacis rexBoë
t I B B K XXIIli. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14^
bus per Germaniam banc fraudem 8C fiagirium notû uoluit, tîdem adcàüdani tqui imperauit Ifgarc amp;nbsp;per ciuitatem trahere, amp;nbsp;deinde rota membra frangere, poftremo in quatuor partes fecare» Ludouicus eo têpore poft eledionê AquiP
. granum profedus eftjillic^ ab archiepifcopis Moguntinenfi ÔC Treuerenfi un/ ( dus ÔCcoronatus in regem RomanorS. Antequameledusfueritinlmperato/ j nbsp;nbsp;nbsp;tcmjhicLudouicusfuithomo rerum negligenSjSC prodigalitateluxu^fuum pc
né totum perdiderat patrimoniQ, Nam aluit magnum hominum inutiliû nume rum,in largiendo facultatum nullam rationem habuit. Quarc quum uideret illi
I nbsp;nbsp;nbsp;defufurum,cenfuit quxrcndâ oxorcm qux amplam dotem afferret. Ea eft enim
côpendiofa ad diuitias opes uia. Inducenda igitur uxorenon rcfpcxit genus j ■ formamue,fedpecuniamjigiturduxitcomitiscuiufpiamnonadmodumnobilis fed pecuniofiftîmifiliam,qu3eattulitadLudouic3ampliffîmamdotem. Verum ea obtjt fine proie,quarc maior dotis pars rcddenda fuit rjs qui dederât.Hac mor tua,duxit filiam ducis Polonix,qux quocç nô paruâ ad cum dotem àttulit. Hxc prima fcdt ilium parcntem,genuit enim ex ilIo duos filios nomine Ludouicum fie Stephanum. Hxc quoep uita breui defunda eftjduxit non diu poft huius uxo ris mortem aliam filiam comiris Flandrix. Ex haegenuit quatuor filios Guiliel/ mum,Ludouicum Romanum,Albcrtum Si Orhoncm.Nonignoro alios aliter de h's tradere,inter quos cft Abbas de Spanheim. Mihi quae dixt probabiliora ui dentur,cuicß fuum relinquo iudiciS.Certum hocefthabuiftèplurcs axores,fie fï lios. Fridericus poft coronationem coronatus cftBunnx. Nam Aquifgranum iuraratLudouico fidelitatem. Inferior Germania ufqj ad Argentina iurauitLu/ donico,nccp ! ridericum ImpcracorcmagnofcercuolcbantinferiorisGermanig ciuitatcs.Sueuiar quoep magna pars SC Franconix rcccperunt Ludouicum in re/ gern. Vima Fridericu regem agnouitPrater Soludurum amp;nbsp;Bernam jomnes im/ periaics Heluetixciuitates Fridcricumreceperüt. Argentina quocçFridericum Impcratorcm agnouit. Qualis facies Germanixfueritinichifmatcillo duorum eledorö Imperatoru, diflentientfbus ita Principibus Se ciuitatibus facile eft con iedura afièqui. Partes iliac,ut eft natura humani ingenijjnon poflunt nô mutuo feodircjcxquo odio uicinorum Principum Si ciuitatum plurimaeucniuntmor talibus incommoda,fi etiam res, ut tandem confueuit quolt;$ fierfnon ueniret ad arma,altj enim altjsqox poflunt pracripiunt,8e ob odium inuidiamcßimpediunt al tj alioru n comoda etiam abftp fuo cômodojimô nonnunquâ maximo fuo in/ cömodo. In hunemodsdiuifa Germania duobus Principibus, ubiep bellaexo/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
riunrur,8e bellorum rumores,caritatcm annonx faciSt,nam Principes, 8e ciuita tes timentes bellum, eriam ahquando nunquam futurum conuehunt frumenta intra munitioncs, dum^ ita timent Si fperant, affedibus^ animalibus feruiunt Principes,efuriunt multi paupcrcs. Aliquäto igitur tempore neuter alteri mo/ ucc bellum, neuter enim uoluit caufa bellorum, Si malorS, qux bellum nccelTa/ riöconrcquuntur,uideri.Tandcm Fridericus uidês aduerfarium fuum potentio rem, Si animos ad maiorem partem, ubi fc tutiores iudicant,inclinari,fidês fuo/ rumuirtuteCqui erantab Argentina ufeß ad SoIodurum,6eàLucerna Conftan tiam ufc^ .àCÔftantia ufiçad VImam.Inquibus regionibus etiam noftra state milites palmam ferunt. Nec ferè ullus Princeps hodie aliquid féliciter in bello gC rit, qui non habet ex illis aliquibus, quos dixi,locis copias ) contrahit copias ut illas urbes fuis adîjceret quxproximxerant. Quamobrem Fslingen obfidet.
Sed non fatis ad expugnandas urbes paratas, poft unum menfem obfidionem foluit, Si qux uidit tüt dcfuilTe in oppugnationibus comparât, fequenti^ anno rurfum ad obfidenJam redit, Si magnis conatibus Si utribus impugnat,fed op/ pidani etiam ft interim parauerant, quoniam etiam in prima obfidionepoterant 1 difeere
-ocr page 282-GERMAN,' C H R O N I G
diTcerc quae fibi ufui eflè poffent in propugnationibus. Fridcricus aöfcm folum cogttarat quid fibi dcfuiflct ad capiendam urbem ut cratin priore obfidionc,n€C fads attulic uirium quoniâ ad munitioncs ÔC prarfidia multa per id temporis, quo abfiiitjinteruallum adiecerât. Cum igitur pertinaciter ÔC fortiter fine intermifiio/ nenodes^diestpimpugnaret Eslingenfesjemiflbdanculum nodu nuncio, ügt; gnificarunt Ludouico,nifi cito ueniret cum exercitu,fe obfidionem no pofie fee re.Nec agidefola Eslinga,fienim alisc uiderintnullamfpem efleinauxilio Lu/ douici.fponte fua accefliiros ad Fridericum.Coftituunt «Hi diem ante que fi non ueniat.fe paccm petituros, amp;: foedus inituros cum Friderico, Ludouicus intelli/ gens defedionismulcarûciuitatum periculum ,etiamfi non admonuiflenteum, Eslingenies per nunciumjquâquam alias occupatiflimus coado exercitu, accc ptis quoqj coptjs ex Boemia à rege, feftinat ad Éslingam Iiberandam,Certior fa dus de adudu eius Fridericus infefiis fignis SC acie infiruda illi obuiam it, in locoxquo iuxta Necharum pugnâineunc, uixunquam ufquam pugnatum efi; pertinacioribus animis« Imperatoresipfipericuiofepugnabât,milites in cohfpe du Imperators fortiflimè dimicabant, Pugnatum ferSt ufiÿ in atram nodem, itacçdifceflumut neuter iureoidoriam fibi arrogarepotuerit.Quan^multôma ior multitudo ex Ludouici coptjs occubuerit,quam Friderici,ncc fic ex hoc pre/ Iio obfidione liberata Eslinga,fed poll pradium uifum efi Ludouico hofiem auo care ab urbis obfidione, ad Ida defendêda, quod fane falubre Ludouico confiliS fuit, Argentinenfes quo«^ defeiuerunt à Friderico ad LudouicG,qui eis prtuile/ gia noua dédit,amp; ueteraconfîrmauit, £o tempore uidens fratrem fuum labora re Lupoldus dux Auftriz, congregate proficifeitur Spiram obfclTurus .Cui cum pararecoccurrere Ludouicus,adiungtt ft cum fuis coptjs Fridericus. Quod ubf auimaduertitLudouicus,mucat fententiam, nclt;^ potaitadduci ut cogrederetur cum ambebus fratribus,diditâs,ede inuidum quiddâ,diuinanaturxlege qua/ dam, fratrum concordiam. Quare omnino confrituit rem nullo modo cómitte/ re przliOjalijsq: utebatur bellandi rationibus,nec tarnen innotuit uulgoLudoui/ cum cum Friderico cogredi non audere, nam hoc tarn aftute potuit difiimulare, etiam magno fuo comodo, utputarintPridericum premi amp;nbsp;prooocari. Semper enim tranftulit bellum à fuis ad Fridcrici fubiedos. Duxit quocj exercitum in Bauariam,aduerras Rudolpbum fratrem fuum,quoniâ,ut diximus, fouebat I ri dcricipartes. Deftinebat interea alio loco Fridericu ne pofietRudolpho fuccur/ rcre, Cum igitur in Bauariam pcruenilfct inexpedatus holies, Rudolphs inue/ nit imparatum,3^ aduentu eius terriez urbes amp;nbsp;arces,cum nullum uiderent prz/ fens auxiliS,dederSt ft, eiedust^ ell cum tota fua familia Rudolphus. Conmgit autem ad ducem Außriz,fpefufpefus ellFridericumbreuieum redudurum in fuum ducats. Sed uana fuitfpes, Fridericus enim n^otia grauiora magis ur/ gentia inciderSt, ex quibus ante t^am feextricaqit Fridericus,defundus ell ui/ ta Rudolphus dux. Poll mortemRudolphi/eddidit Ludouicus ducatum uxo/ ri Sc liberis eius,fed nihilominus manfit dominus BauarorS. Tutorem enim ft ipfum liberorum fratris fui fecit. His temporibus multp calamitates opreflerunt Germania,caritas,ut dixi,amp;: per omnes uias latrocinia erât. Et palfrm exureban tur uilla rullicz 8C totipagi,Cuius enim Principum populus pluribus malisalfi ciebatur,ab eo plures quotidie defecerant, propterea clam SC palam certabant in inferendis iniurtjs. Ed deuenerat tandê res, ut cum nufquâ ullam iter tutS eflet, ciuitates uicinz per Germaniam conuenerint,amp; egerint de cullodiendis utjs, ÔC. per milites pedites 8Céquités fuis llipêdijs côdudis,uias cußodierinqlatronibu» captis Sc fufpenlis,autfaltem abadis.Hanc ob caufam tunc têporis, Argentina* ßpira,V uormatia,Moguntiafcedere coierunt.amp;^ cômunibus impenfi« conduxe
runt
-ocr page 283-LIBER XX ni.
runt équités peditcs qui nias tedas reddiderunt Oc feruarunt.Naft’nêgotiatiô nés ^quibus crefcût ciuitates,iam totx propter infcfta itinera ceiïabât, Quâm pri/ mum audiuitLudouicus eHèPôtificem eledû (nam uacaratfedes Romana poil mortem Clementis quinti,perpetuß biennium) mittit Romam legatos cum mu neribus8Cpromiiïîsampliflîmis,confirmationem petensàloannea.Pontificc maximo« Pontifex uero caufis redditis,recufauit. Quod ubi audiuit Fridericus negatum adocrfariOjPÖtificemtß parum ^quum Ludouico^ob delida quzdamj mittit ßatim Romam legatosj fubijciens le SC fuum imperium fandi iedi apofto licjEjiuraturûtppolIiccturfenûquam âfententia Pontificis difcelEirn. Pontifex no negat illi côfirmationemjièd differtj nefeio qua ob caufam.Rediere legati bo nam fpem afferunt decofirmatione/ed certi nihil.Tcpore hoc,quod fuit annus Millefimus ducêteiîmns nonagefîmusquartus/uittâta ficcitas per eftatê.ut,alio qui perennesjfontes amp;nbsp;flumina exaruerint, Fœni iecuta eft tâta caritas ut magnâ pecoris partem madare paiîîm coadi fint. Et in plerifcp locis ob pafeuorn ino/ piamfiramina eis obiecerint. Nam exaruerâtSC folia in arboribus ♦ VinofiiïîmS eoanno creuit uinum,ÔC bonitatis eximixfrumentum, necita carum fadumeft frumentum. Caufa fuit,terra bene caloribus folis fermetata, quxin proximû fe/ quentem annum amplilTimâ pollicebatur fpem. Neep fefellit ea expedatio,nanl proximû poft annum fœcundiflîmûferuntfuilîè, in eo annomultum uini cffii fum eft, quod uafa non poterâtcapere,frumcntûitem plurimum pcrierat,quod metu bellorû feruatum erat,abieda^ eft eo anno in fterquilinia magna frumen/ ti copix,nouum enim reponebant.Adhucautem per Germaniam erant (edition nes, latrocinia, beila, miferec^ uexabatur multis modis Germania, necerat qui opem ferret. Cum hoc inteliigerent quidam cordati Principes ÔC ciuitates, in/ ter fefoedera feccruntjUtconiundi tranquillam agerepoflent uitam. Ludouico Bauaro ÔC Friderico Auftriaco ita omnia tumultibus milcetibus, non folû Ger/ mania fed ÔC ltalia,Gania,aliacamp; nationes, feditionibus 6C fadionibus turbâtur, SC grauibus bellis afrtiguntar, In primis uero Italia laborat uarijs fedirionibns. loannes Papa etiam, cum uidcret Imperatores duos propter difeordism no mo do non tant« pofte quantum unus,in imperio promouendo ÔC defendendo ua/ leret,led etiam imperium difeordia illorum dilabi, putauit occafionem fe habere fuos iuuandi SC prouehendi ex impertj bonis.Quare quxcunqj potuit fibi uendi care de imperio per Italia,fecit.Dedit^ exemplû alijs idem faciendi. Nam quêad modum folcatuulgusdemaioribus exemplum bene aut male faciendi fumere neminem latet. Erant tarnen in Latio Gibelini multi qui feedere fe coniunxerur, fortiter^reftiteruntaducrfartjs; Cum uero uiderentfe non pofte pares eftediu/ tius Guclphorum potentixôC multitudini, miferuntin Germaniam ad Ludoui cum legatos, ut ipfe uenirct, aut fairem auxiliares copias ex Germania mitteret, alioqui adum effe,nunciant, de imperio in Italia. Ludouicus refpondet legatis fepropediem ueturum, nondum hoftem prorfus deletumin Germania, ftuduit cnim uideri fe extra periculum efte,6C uehementer gaudebat quod Gibelini Ita/ li ad fe ueniffent, exiftimabatenim fe iam folum Imperatorem receptum per Ita/ liam.Sed Gibelini propterea potius ad Ludouicum miferant legatos,quod feie/ bant fimultates efte inter eum SC Pontificê. Ludouicus mifitcum legatis partem copiarum in auxiiium Gibelinis fimalans fe il lis carere pofte,nihil enim pericu/ li àFriderico propter quod opus fit maioribuscoptjs.Sed primumabicruntle/ gati reparatexercitUjnam turn maxime necelTarix fuerunt illi magnx copix,prin cipcs cnim multi per Germania maxime ecclefiaftici, ubi audiueruntquod Pon tifex Romanus confirmationcm negarat Ludouico,SC quas ob caufas negarat, Fridericum uero confirmare potius diftulifte quam recufaftc Pontificem, inch/
I 2 nabatlt
-ocr page 284-german; C'H R O H I C,
nabant animos ad Fndcricum, rcfpicerc^ ad cum incipiebant qiips LudouicU# putauit fibi fideliflimos cfle ♦ Nam ita rum habcbat Germania, ut nulli dubiutn eflet fore imperatorem quern approbaturus eflet PontifexRomanus ♦ In Italia Gibelin» multas urbes capiunt, opera Germanorum, QC aliquot prxltjs uidores difeeflerunt. Pontifex aduerlus urbes in fide erga imperium obdurantes, inter quas fuit Mcdiolanum,PIacentiaitem,alia^multa:,excCTationibus fuhninauiU Hoc bello quot urbes obielfae, qux captac, quotics pugnatum, quotics Gibelini uidi,quoties^ uidores fuerint longum effet enarrarc, Sgt;C no noftri inftituti pro/ prie,quanquam Germanus miles magna rerum turn in Italia geftarum pars fue rit» Cum loânes Pontifexanimaduertit Gibclinos fxpius uinccre,6C expugna re muniras urbes, fretos militibus Germanis à Ludouico miflis, operxpretium CCneceffarium exiflimauitadFridericummittere legatos,utmittat fibiauxili/ urn,promittit^perjlegatos feeum confirmaturum fiiamprxfentem opemad/ ferat aduerfus holies ecdeliz, QC uicilfim fe ipfi auxilio futurum aduerfus holies fuos. Addunt fimul legati quam facilis uia fit hzc ad fuperandum holiem fuutn Ludouicum,pÔtifîcia enim autoritäre ex tota Germania facillime polfe Papam, fiuelitjcijcere Ladouicum. Przmiainfuperadditaitz ztcrnzplenariamnimi/ rum indulgcntiam omnium peccatorum» Er fratremeius, qui erat facris initia/ tasjpollicetur Pontifex fe ad archiepifeopatum Mogutinum promoturum.Fri/ dericus etfi non fideret pontifi'etjs promilïîs, intdligereti^ quicquid Papa facie/ bat, contra imperium efle, Sgt;C iam fe in ncccllitate uocari, alias Pontificem malle alium Imperatore cui pontificia fedes magis curzclTctquam imperiS,automnt/ no nullum ,n3m non obfeurum erat quâtopere fouerat illud dilfidium duorum Imperatorum, ut nullus eflet Imperator,tamenomninocêfuitmittcndos,ncdo minus inItaliafadus Ludouicusautcogerethunc Papam Toannem adfecon/ firmandum,aut hoc à pontificatu deturbato,alium fubftituerct,à quo confirma/ tionis eledione fuxacciperet. Tota enim Germania intenta in Romanâ federn erat,pluriminanc^ cxpedabantconfirmationem,intereaneutriadhzrereuole/ bant.Tantz Romanz fedis auroritas SC religio erat apud plerofque ut non iudi/ carent necappellandumcêferent Impcratorem, nifipriusundus amp;nbsp;coronatu» confirmatust^ cflèt per apoliolicom aut per apoliolicos legatos. Et fi qui erant apud quos non tantam autoritärem habebatledes Romana, tarnen confirmatio nem cxpedabant,fcientes foreimperatorem quern Romanus Papaeflèt appro baturus,mallebatautem quift^rudentior dare nomenfuum Imperatori quem fuperiorem futurum uidebat. C^uaremifitauxilia Pontifici.Erant przter pedita tum,cquitum,duo millia. Simultç pettit ut excomanicationis fentêtiam in Ludo uicum hoftem fuS per Germania promulgaret, fic enim futurum ut breui poffit maiores mittere copias » Gibelini ubiaudiuerunt Fridericum auxilia Germano rum mififle Pontificc,ftatim mittunt ad Fridericum legatoSjqui illi expofuerunt dilucidilfimè quo pado contra feipfum QC imperium mittetet auxilia,nam mil»/ te Germano fretum Pontificem occupaturum omnia in Latio quz imperlj fint, Elfe enim in Longobardia multas ciuitates quz in fide pcrfeucrent quas Roma/ nus Pontifex debellaturus fit. Et ex Hetruria Gibelinos,id eft fideles iraperq eie duros.Siccp omnes ciuitates SC Principes imperiales iudicaturos, quodFridcri/ eus imperium cupiat perditum,propterca^ uthoflem imperlj aucrfuros.Etfutu rum ut Italia totafubqciatur Potificis ditioni, otneep Fridericus, nctß alius quif/ quam, ex polleris Germanis polfit ire Romam illio^ coronari. Promittunt aa/ tern illi obedientiam debitam,ut iubeatexcrcitum quem Pontifici milcrar, reuer ti in Germaniam.Quarc dubius animi,ignorat quid fadu optimum fit Fridcri/ cusjobfcquine Pontifici, utconfcquaturconfîrmationcmàqua pêdebattotum tniperium
-ocr page 285-t t B E ä XXII If;
Îttpcrfuîfijan Reipubhcx coRilcte Sgt;6 rcduccre cxerci tum. Propter hanerem con uocatis omnibus qui illiàcÔfilijscrantjdeliberauit cumipfîs. Cum igitur omnia difcutcrentdiligenterjtandem placuitreuocare quàm primum exercitum,ne Frî dericus alienarct a' fc omnes imperrj amicosjcêfcrctut^ hoßis impertj qui nô eu/ peret adminiftrare rcs impcrii,fed perdcre.prodcre impcriû.Quare feribit Fride ricus ad fratrem fuum Hcnricum (nam ilium cum copijs miferat in cam expedi/ tioncmjiubct^ eum in Germaniam redircjacccpta oceafîonc, quancunque tetn pusilocusjresjperfonxue darct. Henricus igitur ne uideretur i fratrereuocatus, aiienaretq; pontificios ab eo^petit quafdam urbes ab eisfîuelinc ut unà ferat corn tnune periculum in ièruandis ÔC recipiendis illis, iè enim aeiie fibi peculium paz rare Jua nihil referre quod frater Pontifici cupiat feruire,amp;promiferit auxüium^ fc duce fuist^ magna ex parte Hipendtjs illos fecum ex Germania uenifle,miiM/ tur ergo fe redudurnm copias nifi concédant illi dominium arbium infignium quas nominauit,quas4 feiebat non daturos, Pontifictj magna promittSt utma/ neatjßipendium duciSCmiliiibus pollicenturamplum. Duxanfàarreptadifcc* dit conâtur illi obßruere uiam reditus,fed perrumpit obßrudiones, amp;nbsp;facile fuil Gibelinis non obßantibus,illi enim feiebantabitus caufas.PôtifexmittitadFri/ dericum legatnm,accufat(^ Henricum germanum eius, amp;C queritur fe deferi con Ira fidem. Fridcricus,quia animaduertitfe fufpedum Papa: mittit Romam ora/ tores ocyflimèjUtfeexcufarctne Pontifex iratus cxcommunicationibus in eum fulminaret.EtingratiamPôtiOcisinterpofuitfeutinduciz ßntfadz inter Gibe/ linos QC Guelphos,ne Pontifex per totam ecclefîâ quçrerctur fe àFriderico pro/ ditum j nam famaerat ÔC probabilis oinnino, Fridericum ita uoluiße Pontiß/ cem perdere. Induciz autem illz nô diu â partibus feruatz funt, Gi be lini enim fo lum ex precibus Friderici cÔfenferant, nam fatis erat F riderico pacem femel effe fadam pofl difcefllim fuarum copiarum, ut amoueretà feprodttionis £C perß/ dix fufpicionem, nihil mouebaturnonefleferuatas qucmadmodumilhprom»/ ferantjimo' Gibelines non potuiflè adduci ot confentirent,niß hac fpe quod fcic bant Guelphos quzerâteorum animiimpotentia aliquid breui côtra inducia/ rum ius priores facere,ut in propoiito liceret Gibelinis (qui fecum multos Gefi^ manos habebant)pergeredum fauerent omnia illis. Quid poßea inter illos ge* ftum ßtprudens prztcrcojrcucrfus in Germania. Annopoßnatiuitatem Chrl/ ßi t$2i.erant per Germaniam omnium animi fufpenfijcxpedationeduorum lm peratorum.Preuidebantf^multi non fore tranquillumßatum donee alter altcrd magno quoeß przliofuperaretjamp;^aut capcrCt,aQtalioquitotumfrangeret,nam ut ie res utriuft^ habebant One multo fanguine non poterant componi,ni(i deus mirabiliter uoluiflet prohibere, Przdido igitur annojcum uterep per totö uer QC seßate fe przparaßet aduerfus alterü, Fridericus frater eius Hêricus ad copias Tuas côiundis przfidtjs ex Vngaria miflis^inuadunt Bauariâ hoßiliter autumno amp;nbsp;primQ omnia quz in agris erant depopulant, SC urbiQ quafdä quz in fide con ßanter obdurabant, aut expugnatas diripiot, aut in deditionê acceptas grauifli/ misexadionibus totas exhauriunt.Magnam^ partem ducatus Bauarici brcuifll mo teporisfpacio perhoßileaaßationeperdöt. Vngarienim maxime cöomnes GermanoSjtü pcipue uicinos fuos Bauaros odio profequebant ,ut fieri côfucuil inter uicinas gêteSjqug bellû inter fc aliquâdo gercrc folêt. Trâfmitti enim folet, odiû per longa annorû fpaciaad poßeros. Nifi ergo Ludouicus impiger firenuè occurriflèt illis, adS erat de totaBauaria,celeritarcigit opus eflê uidês nbsp;nbsp;ne tota
Bauaria gderet, SC ne Sueui côiungcrêt fcFriderico ante cogrcfliim jeflinat Lu douicusjhabcbat ergo fuos nbsp;nbsp;paratos,aderat illi rex Boëmiç magna cû m ultitu
di Boëmorû) adera t cû illo in caßris reueredißimus archiepif. T rcucrenfis uir ad 1 i bellum
-ocr page 286-2^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SER M RN. CHRONIC.
bellum natus. Adcrant item multi comités ÔC Barones^cum his Occurrit obuiam FridencOjCumt^ uterque exercitus diftarent medium Germantcum miliare feu circitcrpaiTuum duo millia. Fridericus^expedaret Ludolphum fratrem iuum, ex Sueuia adducentem copias, in quibus,ut par eratjprxcipuam ponebatfpem. Ludouicus prouocare nó deiinit Auftriacos, Fridericus nimium animi S)(. irx ha bens aduerlos quorundam fuorum prudentum airorum confilia, congredifta/ tuitceflanteadnuc in Sueuia fratreLupoldo. Incofpcdum ducitLudouico ex/ crcitum pugnandi cupidiflimum,utrinqj adhortatis fuis concurruntaciebus in/ ftrudis,fit atrociflima pugna,fcribunt pugnatü duodecim continuas horas, nee facileeft relatu à qua parte plures ceciderint. Vtrinlt;$ fere' quinqj milliaequitum occubuerût. Peditum occiforum numerum alij alium fcribunt,magnum fuiflc licetcolligerc exequitibus deiideratis, Auftriacus numero fuit multa inferior, própterea quod nondü fratrer cum Sueuis uenerat. Poft folis occafum pugnan tes fortitcr capiunf Fridericus eledus Imperator ÔC frater eius duces auftrif ,mul tilt;$ cum eis proceres.Quos cum captos uideruntad raritatem redadi milites fu/ gaialutê quxrûtjpaucinô uulneratiex fugientibusfuerSt. DuxSaeuixLupoI/ dus cS elediflimis etfortiflimis ex Sueuia copijs iam ingreflus erat iter bona fpe plenus cum clades ilia nunciaturei, fratres eius ambos captos, exercitum penè totum extindöjpaucos per nodis tenebras elapfos. C^o nuncio homo nihil ni/ fi optima 06 profperrimafperans, quâtopereperculfusfitfaciliuscogitariquàtn dici poteft. (^uare magno animi dolore redqtdomum. Copiarumalacritasre/ pentè commutata eftindemiflamtriftitiam,reuerft igitur funtdomum. Poft pradiumjqui aft uerant pugnxjomnes uno ore etiam hoftes Friderici ,fercbant,fl affuiflent Sueiii longè uiciftèt Fndericus,Scd fatis ut diximus^placuit, Henricus dux Auftrixeaptus a' rege Boemixabducitur in Bo'émiam.Ibiiÿ diligcnticufto/ dix mâcipatur, Fridericus Imperator eledus in caftroTrinfncck incarcéré per/ petuam triênium feruaturXupoldus fratrer Friderici,omnia fua pofthabuitfra/ ternx charitati, currit Romam ad Pontificem, illiq? exponit Ludouici animô cr/ ga Pontificem,Ô6 ecclefiafticos homines,qualis tyrannus futurus fitprxdicatjUt Pôtifex in tempore conatibus eiusrefiftat,admonetô6 delibcrando fratremul/ ta çum Papa agit.Currit etiam mox in Gallias ad regem.Rex Gallix fiuc mifera tus Auftriacorû grauiftïmos cafus Ô6 clades, fine alioqui odio habens LudouicS Imperatorem, fiue inuidia addudus,omni ftudio conatur Auftriacos iuuarc, de ca re cum Pontifîce tradat multa in rem ducum Auftrix côtra LupoIdû.Quam ob rem Auinionein congregata epifeoporum S6 cardinalium fynodo non exi/ gua, Pontifexcxcommunicationis fententiam fertaduerfus Ludouicum Impe/ ratorcm,caufasq}3ddiditin Bulia aduerfus LudouicS, quod fchifmaticos amp;nbsp;bac/ reticos iuuaftèt,et quotidie auxilio eflet ecdcfiæ rebellibus.Excômunicatos etiâ pronunciatomnes qui non difeedant abipfo.qui^iniàcris illi miniftrâr.eos pri uat dignitatis ofticq 66 iâcerdotijs. Mittit ad omnes GermanixepifcoposBullx in Ludouicum xditaexemplaria, mâdat^fubpriuationisofficq 06epifcopatu3 poena ur quam primum promolgent excomanicationis latam ièntentiam in La douicam 66 omnes qui eins partes fouere pergant, Ludouicus animaduertens Principes Germanix plerofc^ audituros autoritäre ecclefix, prxeipuè ccclefîafti cos,conuocatis,anteBuIlæpromulgationempaflinifadam,Principibus,c3çcu/ fat ie, caufas odq pontifîciorS nullas efte docet, $ quod imperium nitatur côtra Papæ conatus tueri, quodep mifta à fe fint Gibelinis auxilia aduerfus Guelphos impertj hoftes Jtacß fuuofficiS faciêdoPapâàfealienaflc.Rogat^ô6adhortatur Principes ut imperij dignitatê 66 fuam libertâtê uelint defendere♦ Italos inuitos (èmper tulillèiugum Imperatorû Germanorâ,declaratjexempla moltorû Pon/
tifteum
-ocr page 287-t I B E R XXMir» » =1
tificum 8»^ imptratorüm profeet. Inillis igitur comittisubiinteHi'gitfandfoi-cni autontatcm pótifici'ain eue alttus^ radices egiflè in cordibus Principnm, quan» Ut conuelli queat, appellat ad côcilium generale ÔC ad Pontificem male inform» tum,melius informâdum. Mifitcß ftatim Romam legatos epiicopos Germanos, quos potiiïimum arbitrabatur Pontiftci charos, quibus in mâdatis dédit ut Pon tifici promittercnt non modo non aduerfarium Ludouicum ecclciix fore,fed pa tronumSCdefenibrem. Legatiubiperuenerunt adPapamexponuntmandata qux habebanta Cxfare, exeufanteum quantum fieripoteß.Promittuntmulta bona Pontifici de hoc Ludouico.Papa refpondet,quomodocunc^ res fc habeatj nonlicere Imperatorem agereSC nomine hoc appellari,nifi fit prius pofieledio nem confirmatus,fiatuit^ illi diem ante quêdebeat nomen ÔC adminßrationem impertj deponcre Sgt;C Romam ueniread excufandSfe, amp;nbsp;fatisfaciendum pro dc/ lidis. Ludouicoueronôefluifumcoafîliôeflc Romam primatumifeiratoirt fe Pontifice;prxfertim fine copijs armatis* Vbi ergo Ludooicus neque imperiS abdicat,neque Romam adit, Pontifex fulminibus anathematum,excommuni/ cationumi^aduerfus Ludouicum amp;nbsp;illiadhérentes procedit,ut eorum didioni/ busutar, Ludouicusappellauit» Ißiproceßus Romanx fediseranttumeßica/ ciflimi,piaculum enim erat inexpiabile à Pontifice Romano diiïèntire.FuerunÊ tarnen inuenti qui fequebantur Ludouicum, nihil excommunicationem moragt; ti. Ludouicus habuitquofdamdodorcs utriufip iuris qui iudicabant i' ontifi/ cis lententiam inaalidam,quod dodorum indicium fecit ut multi no defeccrinu Eßautemex hacPôtificisamp;Lodouicteledi Imperatoris difcordia fchifmaper Romanam ecclefiam perniciofiflimum ortum, quod durauit fupra triginta anz nos. In Germania autê magis afßixit fchifma hoc ecclefiam.Necigitur tranquil litas fccuta eß poßuidum Fridericum,quam fereomnes fperabanc,imc) mentes amp;nbsp;confcientix plurimorum magis funt perturbatx,maior quoque fuit rerû con/ fufio. LupoldusduxAufirixintercanonceflatomnemmouerelapidcmutfr» ter hberetur, accedit Pontificem, qui mittit legatos ad Gallorum regem,cona/ tuttpeum excitareadarmacapienda aducrfus Ludouicum, cum legatis Pqntifl cis « quocß Lupoldus ad regem Galliarü. Voluntatcm Pontificis ei exponunt* Magnam addunt occafionem gerendi res maximas illi oßerri,ftnc magnis diffi/ cultatibus, Germaniam fercomnem defecißc aLudouico excommunicato,plu rimos fauere Priderfco afdido, Vngariam paratam adauxilium ferendum.Lu/ douicum Furqs malx cofcientix agitarGnon eße difficileinfanum hominem uin/ cere, deflitutum illorum prxfidqs, quorum auxilio hadenus hoßibus refliterir» Hoc genus multis conabantur commouere Gallum ad fufcipiendu bellum coii rra Imperatorem, öfad liberandum Fridericnm.Sed Galliarum rcxnon potuie induct utcum certomagno^ periculoin Germaniamduceretcopias lüas,au/ dierat enim exempla fupcriorum temporum. Cum autem fxpe tradaretur de li/ beratione Friderici,Ludouicus pofl multoram intcrcefliones amp;nbsp;preccs,refpon/ det fc liberum dimÜTurum, fi reddat fibi amp;nbsp;refignetinfignia impcrialia,quxLu/ poldus habebat,confenfit captus Fridericus,fcd Lupoldus refignare diu recufa/ uit. Exit igitur fama, Lupoldu impedirefratrem neltberetur,iniquiorcm Lupol dum in Fridericum eße quam Ludouicum, quam de fe opinionem utamoueret Lupoldus, lanceam imperialem Sc alia imperif infignia tradidit arbitris media/ tioribusue .Nec tarnen Ludouicus liberum aoluit dimittere fridericum.Fidun» enim erat hoc de infignibus imperialibus.ut onerarêt Lupoldum inuidia. Lupof dus pofl^ multis uijs tetauit fratrê liberare,nec nulla hadenus fuceeßit. Quare eG armis magis antca infeßafet LudouicG SC incederct multa, multos caperet, nec uft^ tutus ab co eßet Imperator, infidtjs ubique ßrudis indußria amp;nbsp;folertia
Lupoldi
-ocr page 288-10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q E R M A N. CHRONIC»
Lupoldi ingeniofïnimi ad excogitädos dolos in hoftem jLudouicus dfmifit Fr/gt; dericum tandem,(cd cum eo foedcre fado, ne unquam ambiret imperium, neue caperetarma aduerfus Imperatorcm, aut iuiiareteias hoftes,racramcnto S)C mêco religiofiffimè interpofito. Lupoldus nihilominus pergtt infcftareLudo/ uico fubiedos, fretus autoritäre Papz, nam omnes qui adhxrebantilliagnofcc^ bannie Imperatorem erantanathematepcrcufli. Igitur etiam poft liberatum fra/ trem omnia circa Spira uaftat hoftilitcr. Paulö poft ramen Argentina: correptu» febrCjexeacBinfaniens uita defunduseft.Multo minoris fiebatin Italia excomu nicationis iententia contra Ludouicum quam in Germania, Gibellini enim ni/ mium contemnebantRomanzfedis autoritärem, Nulli ergo in Italia ab anathe ma in Imperatore,ab imperio dcficicbàt,fed Quiebât etiam in patrimoniG B.Pe tri,tantum abeft uttimuerintexecrarioncs ponriftcias. Quin ubi audiucruntex/ communicatum Ludouicum magis ilium pro Imperatore habcbant,magis^illi ftdebant. MiierQt igitur Gibelini lirerasin Germania ad Ludouicum, uocanttj eum,uttotam Italiam imperio fubiugatam pacarâ reddat. Hoc facile fieri promit tunt.Ludouicusïmperator,eosadhortaturadperfeuerâdum,brcuiieuenturuin fpondet,laudaflt;i|reos nomine conftantiz, amp;nbsp;amoris ftudqstßerga imperiû. Prz/ tnia digna poilicctur. Vix dum difceflcrantilli nunctj Gibelinqrumjueniuntex urbe ipla Roma Icgati mifll à Senatu populoi^ Romano, rogât^ Ludouicû Im/ perarorcm ut Roma proficifcarur quam primum poftitfieri, Aberat enim loan/ nes Pôtifex aliéna a' fuo officio ages, amp;nbsp;fruftra (a pe erat à Romanis uocatus. In/ dpiebarenim,utantefxpealias icomafadionibus tumultuari. Ludouicus non mediocri gaudio affedus eft,quod ita Roma uocabat,et quod per totâ Italiä Gi bclinioccupata firmiflima ferme omnia tencbant.Romanos legatos laudatosÄ no uulgarirer muneribus donates rcmifit Româ.Se uenturum breui pollicetur, diemc^ indicat ad quern fitexpedandus. Promititprzrerca omnibus pacemdi/ ligentibus pacificum fe uenturum, ÔC cum copijs quious pofllt fuos dcfendcre. Quarcfinemoraconuocat Germanix Principes,adhort3tureos ad concordiâ, oftendit illis litcras fenatus populiqj Romani 8C aharum ciuiratu Italii infigniG, iubetqieos hinc dilcerequâti debeantfacere Romani Pontificis execrationcs,c5 hoc kali in omni generc feientiarum ÔC in diuinis fimul ac humanis legibus do/ diffimi,contra Pontificis décréta audeanr,quibus magis credendum de Pontifl ccutapud quos quotidieuiuit. Nec paucis Germanisproceribus addiditani/ mos.utauderentLudouicoexcômunicatoadhzrere.Putabâtenim Italos przd pue Romanos melius certiustp poffic iudicare de Romano Potifice przfentes ui dentescp,quam fcabfenres 6Cexaliorum relationeaudiétes.Quaproptercômu/ ni Principum côfenfu SC fententia ftatuit tempus profedionis in Italiâ, ftatin'^ compofitis in Germania rebus,contrahit copias,cóparai^ alia ad expeditionem neceffaria. Imprimis operamdatutc^ plurimos bonos ÔC exploratzfideiamicos fecum ducat,quibus in Italia opus utdebat fore. CoadQ exercitu per uallemTri dentinam ducit.ubi fuperatis alpibus T ridentG pcrucnit,occurruntcç multarum ciuitatum Icgati, gratulantur aduentui, SC certatim inuitant eum, 8C pollicentur quzimperetfe prompte faduros, copias promittunt quibus utipoITitaduerfus hoftes.Nam quanquam magnas fecum ducebat, tarnen ob Guelphorum infini tam multiiudinem,m3ioribus uidebaturilli opus.Hoftes enim ubi certioresfa/ di funt de eius aduëtu,collcgerQt omnes fuas uires, quz cötcmncndz non erât, lubct igitur fe arment pro uiribus facultatibus fuis, SC prxftoiïnt,ipfc uerocx TridentoperBrixiam Mediolanum duxitexercitum.Ibimanfittorummenfcra ob caufas quafdam.fcilicet pecuniam colligendi,qua opus in ftipendia militum habebat,SC corona accipiendi. In Pentecoftes enim fefto ab archiepifcopo Me/
diolanenft
-ocr page 289-t i B B R ïcxnti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^-
Qiolanenfî corona ferrea coronatus ell cum uxorc fua Margaiïta. Coronatus ad peconiam cogendam adiedt animum, In colligehda pecunia cum quibofdâ pa/ liberaliter egifie quidam fcribonc, Galeacium enim ducem Mcdiolanêieni propcerea priuatum prindpatuA carccrem cóiedum,Slt; urbisRempub, cori ftituto prx(ide,adiundis illi qui cflèntàcôfiltjs aliquot ciuibus,adminiilrane,(ic omnia uedigalia Si tributum uniucrfum ad Ludouicûperueniflè ♦ Hoc fadum fecituc Imperator pertotamitaliam magnäbonzexißimationis iadurâpaiTus fît,SC multo plus nocuitilli quam profuit, multi enim ob banc caufam ab eo allé nati funt,amp; qui accelTuri erant,mutaruntpropofitü,nec mirum Galeacius enini miferatilli obuiam legatos,8C Mediolani exceperateum honorificè,omniaq^ha manitatis offiidain iplum cötulerat, SC expedabat ab eo falutem aüxilium^ ad/ uerfus hoftes» Mediolano difcedens uenit Piias, kinc fine mora Romam propé nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
rabat,nam qui erantàparte Imperatoris indies uocabât eQm,pontifîcia enim fa/ dio in urbe ualida erat,quotidiealiquid moliebatur infîdiarum aduerfus Gibeli nos,fie enim appellabantar,ut didû ell,imperatorifauentes. Vrbi Ludouico ap propinquante, per omnes urbiplateas pugna 6C cardes erant.Pontifîcij enim co nabätur Czfarem excludere, SC occupata tenebant munita quardä loca quar non parum ufuipoterantefleadeum excludendS. Verum per portam quädam cla'm ad fuos przmiferat Ludouicus cohortes aliquot Germanorum militü, quorum uirtute fretiRomani qui ftudebant Imperatori fuperabâtpôtifîcios Guelphos;
Quapropter omni in urbe tumultu fedato procedunt Romani ordine obuiä Im peratori. Multi ex clero repente mutarunt fententiä,8C à Pontificead Imperatore lenatum^ Romanum defecerunt,poßquam enim uiderunt Imperatorem fupe^ riorem, amp;nbsp;Pontificem ex urbefugercjuno momento didicerunt excommunica tionem aduerfus Inweratorem iniuHam fuiiîè, nec deberi ratam haben, Impera/ toremrede'appeilalRad futurü Papam ♦ Eft enim hominSgenus quod fie uen/ tis uela dare nouit.Ducitur Imperator in Baiîlicam B.Petri magno comitatu, SC corohatur cum uxore fua. Poft coronationem Romzordinatres turbatas fadio numfuroribus.Creatquocp Pontificem maximum Petrum de Corbariamona chum Fräcifcanum,humilhmafamilia natum, fed dodrina ÔC uitzfandimonia uirum probatum.ot uidebatur,8Cadadminiftrationcm rerum, przcipueeddefia fticarum idoneum, hSc appellant Nicolaum 5. Great hic Pontifex epifcopos ÔC cardinales ex Imperatoris fententia,8C loannem 22,hoftcm J mperatoris excomii nicat,Sc hzreticum declarat,additis caufis ualde probabilibus, Statim mittuntur bullzin Germaniam,quibus excomunicantur omnes quiloänem 22. pro Ponz tifice habet,declarari per omnes ecclefias imperat Ludouicus hfrcticSeflc Pon/ tificeillum loannê, conuidö hzrefeos in fanda fynodo Romz legitime congre gatajquifueruntnouiepifcopi8c cardinales Nicolai $. Hoc multos quifemper abhorrebatabeo metu excömunicationisin Germania adiüxitLudoüico.Hzc autem fchifmata in ecclefia non fine maximo confeientiaru piarum fcandalo fi'e/ bant. Et dici non poteft quantus religionis contemptus hinc fecutus fit, religio/ nis contempts uero non poftunt non plurima mala confequijnimirum agreftes inhumani^ hominum mores perfidia, omnis charitatis SC mutuz humanz affe/ dionis abolitio,ftupra,iuuetutis kuitas,odia plus quäm ferpentina, auaritia,hu/ miles Sc malz cordium cogitationes ,magißratuum omnis^principatus cotem ptus Sc odium,breuiter lerna malorS confufumc^ cahos,quod nulla rationeim/ perio'^ue gubernari poteft. Ludouico Imperatore in urbe moräre diutius,Marga/ rita uxor eius paritpuerS mafculum,quem nominauit Imperator Ludouicû Rö manum. ApuIizrexRobertusmulta contra imperium SC Gibelines cgeratdiii duxGuelphorum Scimpulfor ad omniafacinora Sc rebelliones contra Impera/
K torertij
-ocr page 290-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ö E R M A N» CBR p‘ N C
torem,necccflabatpatródnariamp; cófulcreloanni Pótifid quiRomacxuIahafys, fuaq; autoritäre multas duitates in rebellione perfeuerantes continebat. Quare omnino putautt in ilium copias ducêdas,omnia igitur in urbc d/fponit, ÔC prxfi dqs munic^nihilenim tutum adhucin urbe erat, multi hoßes fuo amicorû fpede. latebant. Vbi pracuolauit fama adRobertum regem,Imperatorem hoflili animo uenturum decrcuiflccpcum(fempcrenim famaaliquidaddit)exemplum in Ro-* berto xditurum ne quis poflhac tarn facile rebeller,rex Robertus fibi confcius fa dorS ÔC confiliorS aduerfus Cxfarem fugam ex fuo /^ulix regno parat, conua^j fan's omnibus preciofioribus rebus qux transferri polumt, paratis nauihus ob/ fcruat quando aentorus Cxfar moueat ex Roma caßra Apulia ucrfus,fignum^ ficnauigandiamp;fugiendiexpedat. Net^enim exulante PontificeôC Guelphis non audentibus hikere per totam ferè Italiam, ullam in fuis armis fidudam babe re potuit. Sed ceflando diutius ob octj amorem Imperator,dedit tepus amp;nbsp;locum Roberto Guelphos per Italia latétes quiefccntesfemimortuosrefufcitandi. Nc que enim i^auus dormitabat Robertus,fed ad fpem amp;nbsp;fiduciam magno ßudio reuocabat Guelphos,itacß fadum eß breui, Ludouico Romx ceflante, amp;nbsp;igna/ uius per Italiam res adminißrante,ut Guelphi ita refufcitati fuennt,utcopix Ita/ lorum quçLudouicum Imperatorem Romamfecutx erant,coadæ fint domum redire ad fua aduerfus Guelphos defendeda,quin ÔC auxilia Germanorn quotÿ nonnullæ ciuitates petebant. Et Romx ne denuo couenientes arma reciperent, periculam erat,nam Pontifex qui excederat Roma no parum adhuc habebat ui/ riuni.Quareociofiusceß'ando,amißtmagnamoccaßonem optimègerendi ma ximas res,fi enim acceleraßet totum regnum,expulib rege, Apulix erat in manti fua Sc ubi audiuiflent Guelphi difiimulantes ÔC iatêtes regem fuum docemu^ein * quem om nes refpiciebant,fupcratum 8C fugatum,omnifpe abieda penitus,ani mum adiediïèntad aliam uitam,ad Imperatori obfequêdum. Imperator Ludo/ uicus feriusergo multo quâoportebataduerfus Robertûeduxit copias i omnia enim in innere infeßa erant reddita, qux ante paucuios dies prorfus amica crät» y bi igitur rei diffîcultatê uidet,ÔCapud fc expenditpericula,fciebat enim fi par3 eliquid non fuccederet,uel etiam ß uei falfus rumor Romam perueniret,Impera torem aduerfi aliquid paßum,ßanm aduerfum GueIpborum fadionem RomX fopitam excitatum iri,reuerntur Romam, tbicÿ qux ad cößrmandum ßatum ur/ bis pertinereputabat,conßitutis Germaniam r^eteredecreuit Romanis multa pollicetur,ß manferint in oßicio.Iurametum^ Senatui populo^ Romano prx/ ßititjfe Romam reuerfurS rebus per Germania ordinan's,amp; ßabilitis qux ad im/ periQ pertinerent. Romani duos nobiliflîmos ÔC potentißimos ciues cum comi tatn urbe Roma digno miferut cum Imperatore, quo citius rediret Roma, quicß eßent in Germania teßimonio, quantopereRomani Ludouicum diligerent SC quanta apud eos ualeret autoritäre. Egreßus ergo urbe fecQ duxit fuum Papam Nicolaum Pifas ufc^kum eo à Piianis maxima reuerentia eß exceptus.Ponttß ce Nicolao Pifis relido,ipfecü copijs abit in Germaniâ,Italiâ non minus fadio nibus Sc bellorum tumultibus relinquës,^ inuenerat adueniens.lam enim Ca/ ßrucius qui Ludouicum exMedioIano Romam ferecumduobus millibusequi tibus fecutus er3t,ami(erat Pißorium, fic enim prxualebät Guelphi,ut multa oc cuparintantequam Cxfar Italia exceflcrit.Nicolaus Pontifex ab Imperatore Pi ßsrelidus(fiucproditus,utprobabileeß,fiuercligiof3perfuaßone,atquidä uo/ lunt,indudus,ut agnouerit errorem fuum, ÔC abfolutionem à Póntifice petierit) ducitur ad loannem Pontificem,qui Auinione erat,ubi pontificatum abiurauit. Sc errorem hxrefimcß confeßus cß,carceri mancipatur perpetuo» Qux res Guel phis animos addiditmaiores quam unquam ante babuerant, SC in Italia fxpe ua
-ocr page 291-LIBER XXI hi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î5S
Ha Fortuna pugnatû eft inter Guelphos SC Gibclinos. Et in Germania multi rè/ Fpicere inceperunt ad Pontificem loannem, Statim enim reuocationem eius SC hxreteos confeflionem per totam Germaniam promulgauitper legatos, SC ex/ communicauit omnes qui non mox refipuerut Pontificem loannem agnofeen/ do illi^obediêdo loannes Potifex ut reftaretur animi fuiftudiûerga ChrifiianS ecdefiam,congregate conciliojdçcreuit bellum in Saracenos jCÔfenticnte fimul ad cam expeditionem Gallorum rege. Pontifex autem ad impenfas huius belli deputauit decimam partem fruduum ecclefiafiicorû bonorum per totam cede/ fiam Romanam.Philippum uero regem Gallix ducem expeditionis dedarauih Verum Ludouicus ex Germania decimam partem frudunm ccclefiafticarum facultatum auferri noluit. Necenim hoc licere Pontifici, aflerebat,non conful/ to Imperatore. Ç^are edixitnc quis aliquid daret.Porro quotidic uocabant Cac fariani in ItaliamLudouicum, fed ob multas caulâs ex Germania ire non pote/ ratjquarc cum aliquid magni optatet defignare loannes rex Boemix, pettjt à Lii douico Imperatore ut fibi liceretin Italiam ducere copias, fe bona fide curaturQ res impcrij polliceturjnihiltçprxter uoluntatem SC iuflum Imporatoris fadîuru. Imperator côfcntit,fed ut fuo nomine omniaageret,dcditc^ illi GermanorQ cogt;' piasjqoas cumBoëmiscóiundasducitper Alpes Tridentum.indeBrixiamjCÜ-' tus ciuitatis ciucs uchementer inter fe dilfidebant, erant enim quidam pontifictf, quidam Cxfariani, Rex Boëmiæ Cxfarianos pontifictjs fuperiores reddidit fuo aduentu .Pacatis Brixianis caftra mouitadParmam,quxconditionibus xquis fecit fœdus cum rege nomine Imperatoris, SC pecuniam fimul SC milites dédit» ïndeprofedus ucnit Regium quxultro fcpromittitfaduramimperatajSC cum ilia igitur fada pace,uertit figna in Mutinäjquam quoeg Gibelini prgualcntes in urbe, tradiderunt regiBoëmorum. Et fie in altjs multis Gaeiphi territi aduentu copiarum Germanicarum SC Boemicarum, cefierätjCtiam in tjs urbibus in qui** bus ante aduentum regis,Gibelini nec mutireaudebant. Eo tempore Floren«/ ni obfidione prxmebät Lucam urbem Cxlaris partibus fanentcm,Lücenfes igi/ turadBoémixregem mittuntlcgatos,quibüs rexBoemixrefpondetfebreui af/ futurum,amp; liberaturum Lucam,Florentinistç gratiam quam meriti fint magno cum foenorerelaturum.Statim igitur, uerbis prius qu^m armis rem tentare pru/ denteruolcnSjfcribitFlorentinisferioutLucenfibus omnia reddant quxabftu/ lerant, SC pro datis malis rependant iuftam menfuram, obfidionem^ fine morä foluant,alioquiiecumomnibusfuis coptjs uenturum. Florentini refponderut nuncijs, fe nemini priores intulilTe iniuriam, Malefadis SC iniurtjs Lucenfium fe coados hoc facere, Se fuum ius perfcqui uelle, nec elTe iuftum.ut hoc prohi/ beat quifquam. Cum primUm hoc nunciatum eft loanne regi fine cundationc figna uerntin Florentinos, eorumagrum incepitdepopulari, Florentini foIuSt obfidionem, properantad fuä defendenda. loannes uero fan's tum habuit folu/ tarn obfidionem Lucx urbis,inaliud tempus differre ftatuit ultionem in Floren/ «nos. Studereenim incipit omnibus placere, neminem lxdere,etiam ex Guel/ phis. lamcp profitebatur fe pacificatorem Italix, ubi^ue operam dedit ne offen/ deret Pontificem Romanum. Quod ubi Cxfari Ludoico nunciatum eft,graui/ ter tulit, feribit illi ut bona fide agat, fi uelit faluam ccclefiam, faluum imperium, amp;faluum fuum Boemicumregnum.Verebatur enim ne Pontifexcoronaret re/ gern Boemix in lmperatorem,multx concurrebant caufx,qux faciebant ut non iniuria timuerit.Pontifexcnim in nulla reampliüs aduerfabat BoemOjUec Pon tificiBoëmus,uniusfententiaôfanimielTe ömnes uidebant. Quare Gibelinis lt;ncepitBoemusfufpedus fieri,quantumuis pr^dicaretfc uicarium Imperatoris,
K 2 reuocarunt^
-ocr page 292-100 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GER M A É?; C H R Ö H t C.
reuocarunô^pleraxpduitatcsfuos milites domû,8ô fœdos interfcintcrunt,rijffîz cientes fë confidebantad tuendum ftatum rerum faarum.Interea non ccflabanc Bocmixregem accufareapud Ludouicûjmiffîs frequentibus nunctjs in Germa niam.Rex loannes uiciffim fe excufabat, nec enimpala'm hadenus iuucrat port tiftcios,nec dum enim têpus eiïè uidebat etiâ fî in animo habere uidebatur,quod timcbat Imperator» Sed poftdefedionem Gibelinorû, difcefterunt quoc^ ab eo multi Germant quiftncereeolebantLudouicum, quare eius exercitus pars magt; ior dilapfâ eft,utomnino uideretur reparâdus» Per igitur urbes Italieas quas int manu fua habebat paocas coptjs partitis ÔC przftdio relidis, ipfe profedus eft irt Germaniâjexcufaturusfeapud Imperatorcm.ôC copias numerofiores colledu/ rusjqua caufa miferat legatum in Bo'émiam qui ÔC Boëmos confcriberet. Vente igitur in Germaniam ad Ludouicum^SC qua erat facundta,appofîtè amp;nbsp;aftutè egit caufam fuam,dicebat fufpiciones illas omnes hinc exortasj quod muita ftmula/ rit^multa diftimularit,aliud in uulgus fparferit,aliud apud fe ftatuerit,nec em bo/ niamp;^prudentisducis elle fua conlilia non poftètegere,nihil dilTimulare.Przlêr/ tim cum Italis nihil poftèagi nift quis dolis SC aftutia utatunExempla fadorum fuorum enumerac.ln fine orationis adiecit/e prxftdia nomine Imperatoris Ma/ cinx amp;nbsp;Regtj SC in alijs urbibus reliquifte, fi nô uideatur Imperatori ut redeat eû coptjs in Italiam, quas petebat fîbiin Germania côfcribere permitti, fe paratum dicit domom in Boemiam redire, amp;nbsp;in alijs tcftari propenfam animi promptitu/ dinem erga Imperatorem » Altius autem inièderantaceufationis aduerfus loan/ nem regem argumenta in animo Imperatoris quam ut eximi potuerint. Quare iuftît eû quiefcere,nec permittere uoluit ei milites in Germania contrahere,pro/ hibuit^ ne in Italiam redirct,fçenim dixit, iam in hocelTc totû ut breui paret ex/ peditionem Italicam, Hocanno Imperator celebrauitNorinbergz eôuentum Principum,tn quo egit de pace communt Germania SC imprimis eeelelîx. Ac/ eufauitgrauiterfuo ipfîus ore loannem Pontificem, quam nihil curetfpiritua/ lia, totû efte in carnalibus rebus fuftbcatû docet, dolo mato agere omnia» Éuum nero contra prxdicat,cflc uirum dodrina ÔC fandimonia uitx, apoftolis perfimi lem proptereadignumfumraopontiflcatu, ilium efteuerum paftorem ouium, loannem Pontifteem odio dignum perpetuo apud deum SC homines,qui taletn perféqui non dubitet» Adhortatur igitur Principes ut etiam atep etiam caufas in/ îpiciant, ne fpecie SC foco patiantur fe fallcre. Poft ilia Norinbergenfia comitia Spiram rurfum conuocat Principes, SC illic muita agit de Pontifteis Romani fî^ da expeditioneinTurcos,8C exadionibus iniquis, SC adhortatur ne uelint tan/ tam uim pecuniarum conferre in ufus nefandos,nam confidenter prxdixit, non ufuros potifîcioseâ pecunia ad debcllandum Turcam» Sed adhortatur ut omni ftodio pro uirili nitantur utuerus Pontifex excarcereliberetur,qui ecclciîxre/ de prxfitjtum pacifîcata ecclefia le profedurum cum coptjs Hicrofolymam/a/ tis enim,inquit,uixiffc ie ubi uiderit ecdelîam habere Pôtifîccm cui curx fît ani/ marum falusjlxtura^ fe aut Hierofolymam côtra hoftes fîdei,autex hac uita mi graturum fipoftferelinquatimperioôCecclefîxtranquillitatemSC ftatum feli/ cem.His uerbis cômouitPrincipum multos,aduerfos loannem PÔttficem.Spi/ rxcûmeflêt Imperator acceftêrunt ad earn Romani ciuesfqaosdixi propterea comitatos uteitius Româ rediret ) ÔC petierunt abeundi copiam fîbi dari, quan/ doquidem ipfîreuerti uel non uellct,uel peroccupationes nonpoflît.Reuocari enim fe a' fuis,Romxenim omniaefte partium uarijs ftudtjs tuiitata. Quos Im/ perator egrcgîjs caballis donates dimifît Româ,illis^ comités Germanos equi/ tes dédit quingcntos,ÔCpedites totidem,quibus Roms aduerfus Gueiphos uti poflir*
-ocr page 293-t t B ft R XXIIII;
pofleù Promifît^ feRomamreuerfurum quàm primQfeextrfcarefexftegôttjs regnijquibus inuolutu uidebât Romani. Praeterea ad fidem côftantiairi^ adhor/ tatus cft eos, fuam fïdem ÔC beneficêriam Romanos non dcfidcraturos in fe in/ quicns, Româ ucnerût per multas diffîcultatcs ÔC difcn'mina,inuencrûi^f Guel/ phos dominari in urbe, uix^ Czfarianos fpirare, ut fie dicam. Anno domini
peruenit ducatus Carinthix ad duces Âufiriz Quod Joannes rex Boëmias pergrauiter tulit,nam apudfefiatueratfiliûfuum loanné ducatui Carinthiçprzz ficere,id^iurc hxrcditario, nam filius eius Joannes habuit uxorèm Margaritam filiam Henrici ducis Carinthix, Ad banc afièrebant Bo'émi pertinere dUcatS Ca rinthix.Hêricus enim Carinthius fi'nchacrede mafeulino obierat diem fuô.Cau/ fam banc in conuentu Principum GermanixrcxBoëmiat multis egit, legum tè:/ nimontjs,exempiis8Crationibusaitjs.ExaduerfoLudouicus CxlarcontendiC^ fe ut Imperatoremjpofiè ducatum qui careat Icgitimo bxrede aferibere cui uelit, SiC certas ob caofas hûc ducatum fe adiudicare domui Auftrix, boe enim ad tran/ quillitatemimperti faccre/orcenim Carinthios imperio obfequctiores,fidomi/ nentur eis Aufirix duces.Cû igitur alioqui magnx multis ex caufis eflënt firhul/ tates inter Imperatorem QC loânem Boemtæ regem, coepit rex iam non amplius clàm fed palam dicere Si facere contraLudouicû, neautem res^d matus belinm pcruenirctjinterpofuerunt fe quidam proceres,quibus pax cordi erat,quiJ:ß à bd luabello abhorrebantj rurfus côuenerunt PrincipeSjôë comitatus Tyrolis loan ni fill O regis Boëmix ceflîtjqui quocß Hêrici foceri eius fuit.Ita^ res uicStÿ corn/ pofita eft, Promifit enim Boëmix rex fe côtentum quictû^ fore comitatu T yro/ lis conceffo loarmi filio fuo.Verû Margarita uxor filt) regis Boemi foemina inex hauftx libidinis,6C audax (qua monftroft'us ÔC peius in uita mortalium nihil eft, prxfertim fiaccedat, utfemper folet,loquacitas ôëfaftus ) Ludouicû Marchionê Brandenburgêfem magis maritû fuû amans, cofîdis mendacijs aceufauit ma ritum apud nefeio quos epifcopos,quorû amp;nbsp;pecuniç opera cÔfecuta cft apoftoll Cas Romani Pontificis bullas quibus cocelFum eft mulieri ut per diuortiS pofTet cui uellec nubere, abnegata prima matrimonq fide, quare nupfit Brâdenburgeii (1 Marchioniamp;adcûdotisnomineattuIitcomitatûTyrolis. Aquouirobeftia poftea dicitur tradata ut mérita erat ne^ enim nobilius ingeniû adduci poteft u( taie mulieris monftrû amet. Hic ergo MarcbionullS gênait hxredê ex illa,tradi/ diicpduci Auftriae Alberto comitatum Tyrolis * Hoc têporemoritur Auinione Ïoannes22. Pontifex, tnexhauftos relinquens Tbefauros quosfub uarqs prxte/ xtibus collegerat, anno poft buius mortem poft uaria ftudia amp;nbsp;fuffragia Impe/ ratoris, régis Francisaliorumîp Principum, eledus eft Benedidas duodecimus obfcuris parentibus natus,fed morü dodrinaq? pr^ftantia nobilis uir.Hic aflum pto pontificatu, ftatim mifit ad Imperatorem nucios rogai^ earn ut animum uires conuertat ad refer uandamecclefiam, nam perfebifmatadida irreplërant multx perfons indignx qus alerentur ex ecclefix bonis. Amabat autem bic Pon tifex eruditos uiros, ipfeenim erat in monafterio in libris educatus. Imperator refpondet Iegatis,fegaudere,talis animi Pontificem ecclefix àdeodatum,fe omnia pofthabiturum ecclefixfiCdiuinx rcligioniadhortatur,ut inboneftifli/ mo öd fandiffimopropofito perfeueret, ód precarifedeum, addit utquam Ion/ giflïmam uitam dominus deus cöccdat illi .Regem GalliarQmaIèbabuit,quod ‘ Pontifex Benedidus 8d Imperator ita communicabant cÓfilia, nam afuetus erai fier uitam Ioannis 22. Pontificem folum habere amicö,quod ci non parum emo umenti attulerat, declaratus enim dux expeditionis Hierofolymitanx magnam pecuniam co nomineacceperaqnc^ tarnen unquam regno exce(Terat.Prxterea ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K j non
-ocr page 294-Î62 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN, CHRONIC,
nonparua fpes eratilli fada à Pontifice loanne regni Italid confequcndi.Nanl excomunkatus Imperator, 8C Pontifex quern Ludouicus Romxcrearatin car^ cere mortuos erat, à Guelphi poft Ludouici difceflum per Italiam prxualebant Carfarianis, magnamitem habebat loannes Pontifex pecuniam ,proponebât^ uulgô per Romanam eccledam Hierofolymitanam expeditionemjcxicru in ani mo habebant Italicam. Omnino enim hie Papa decreuerat Ludouicum Impera torcm perfequi colleda pecunia (quam feribunt millies quinquaginta quinque millia fuifte)nam bulk's non magis quam faxum mouebatur.Mifit autem rex gem Galliarum ad Benedidum Pontificem multat^ pettjt iniquiflima. Quam ob rem iterum Pontifex mittit ad Ludouicum in Germaniam, petit^ ut fubuegt; niat fibi quam primum.nam arma Galium aduerfus fe parare.Petierat autem in^ ter reliqua utPotifexeum prxficeretltalix. Quare Ludouicus mittit legatos Ro mam fuum aduêtum polliceturjadhortatur ne cedat malis. Pontifex legatis mul ta dixit de infelici Italia ftatUjSC de fcandalis paflim per ccclefiam,qux omnia iu-* bet diligenter incolcari LudouicoPrincipi, Rex GalliarQamp;: Rupertus Apuliac rex Ludouico infenfiffimi fubornantabbates amp;nbsp;alios fpirituales patres, quibus Benedidus Pontifex maxime credebat, ut uir fimplex perpetuô in literarû QC ligionis ftudio uerfatus, ij ergo Pontifici dicunt quae commiferantillis reges aliénât Pontificis animum paulatimab Imperatore, Vbi illi boni patres paraue/ runtuiä in animo Pôtifïcis aduerfus Ludouieß Imperator?, mittütprpfati reget alios maioris nominis praelatos ecclefiafticos ad Papa BenedidO, quieß admo/ neantjUtab Imperatore illo Satanæ tradito caueat, necôtemptor catholicareccle fix ÖC hxrcncorü defenfor 6C fautor uideatur. Ad quos benedidus multa de re/ mittendo peccantibus aduerfus nos, difpatauit,femper autem habebât quodop ponerent qui à regibus miflierant, Quanquam autem Pontificis animum mu/ tarent,non tarnen potucrunt inducereut damnaretexcommunicarctueLudoui cum,autiuftam declararet Ioannis n.fent?tiam aduerfus eum ♦ Conatus autem eft, miffis legatis,ad partes,componere fadiones,ö^ Principes Chriftiani nomi/ nis.Primum autem regem Gallix SC Imperatorc,admonuit eos fui officij,adhor taturqtutcoiundis uiribus incrementis Turcorü refiftant, Verßrex Gallixira/ tus Pontifici quod non uoluitftatimexecrari Ludouicum,interdixitredditus SC bona cardinaliuin toto regno fuo,Et confilio pecunia^ iuuitin Italia hoftes Im/ peratoris, Eodem tempore loänes rex Boémix SC rex Vngarix, dux item Baus rixHenricus ad Pötificem feripferuntalium Imperatorem efle eligendum, nam hunc homin? omnia in facris amp;nbsp;prophanis rebus perturbare, facra diuinis, codS terrx mifeendo. His omnibnsrebüs Pontifex non uoluitquicquä temerèagere contra Ludouieß,quod eratprobitatiafcribendn,nö rerum peritix. Cum autem Ludouico.fignificatum eftèt quomodo rex Äpulix 6C rex Francix Pontifi'cê ini/ quiorê feciftentei,SC quid Boëmus, Vngarus^moliretur.Côuocatis Spirâ Get manixPricipibus expofuiteis oinia de Gallo, SC Ruberto,SC quo pado conent Romanß Pont.cÔtra fccommouere. Finitis comitîjs,rurfum mifitRomâlmpe rator legatos uiros prudêtes iuxta ac eloquetes,GerIacß comitem de Naflàu, SC epilcopß Curiêlèm.qui Romxperbenignèfuntâ Pôtificeexcepti, SC aurcs facil limas prxbuitPôtifex illis per omnia qux abaduerfartjsobiedaerât Ludouieß exeufantibus. Refpondit Pontifex legatis,hxrefeos aceufatum LudouicumjôC banc pcrfuaflonemaltèinfediflèin PrincipßSCregum quorßdamanimisjqua/ re eximendam poft diligentem inquifitionem. Benedidus enim Papa fimplex uir nefciebac quo animo Gallorumrextantopere aceufaret Imperatorem, pu/ tabatomniazeiopietatis fieri exfuo aliorum iudicans animum,Rex Gallixmi/
nabatur
-ocr page 295-t t Béa xxinh-
Wöbatuf etiam Pofttifïccm fc habiturum pro bofte catholicar ecclcfi*.amp;^ îr^àtu/ . •■lîmjficutBonifadum aliquâdo tradallèr/i Ludouicutn Impcratoretn no habè^ fctpro excommunicato amp;hxrencojnequeenifn,inquitrex Ganiae,bonofpiritiJ duci eum qui làndam fandæ fynodi ccclefix^ fententiatn tcmnit, ne($ takm in ftjmmoecclefiæpontificatufercndû. Suntquocp admonitiRomxIegaticx Gcr mania, ne in manus regis Galliarum incidant^nec^ cnim itinera tuta fore.Quani ob rem per uiam qua nemo eos expedabat funt à pontificqs perdudijufi^ in tu/ tbm iter,Rex GaJIigenim uiam reditus obferuabat^'n ipfos legatos odium quod babebat in CxfarêjCUomereuolens.Tam impotens ira eft Principumnon redè •hftitutorum. Vbi rediere ad Imperatorem legatijbonam uoluntatem erga impe rium Romans Pontificis indicarunt, fed grauius accufatum àrege Galloru Ini/ peratoremjquam ut Pontifex ternere hie credere poflcjiam^ hxrerc Pontificent nefeientem utris credendum fit, Cxfarianis'nean Gallis Sc Guelphis,eflecnini Pontificem uirum fandimonia uitx fingularijqui cupiat officio fuo fungi.ô^ ecz dcfixconfulere.Minas quoque Galliarum régis ei indicant. Hxc ubi audit Im/ perator uchemêtiflimè ira fuccêfus eft, 8C cclebratis mox comitijs primo irx ferlt; bore uoluit Galliam hoftiliter ingredi omnibus uiribus colledis. bed Principes longiore confultationc opus efte ftatuunt,in re tantajUon peffimum côfultorem tram réméré fequendum. Alienum erat tempus, neceratres in Germania paca/ t8,Boemix rex hoftili animo erat in Ludouicum,inimicus erat Vngarix rex. Hd ftis erat dux Bauariz, erant in Germania Principes quorum animus qualis eftet ignorabatLudouicus,quidam rebellem animum aperte oftendebant.Sueuia to tä uetUs odium repoftum gerebat. Nemo adhuc potuit feire quo animum fuutn fnclinaturus efletPontifex, Quarehis fiefe habentibus non ccnfucrunt bcllum fufeipfendöm,donee alia occafio amp;nbsp;commoditas fe offerret. K ex Angliz paucis poft menfibus délibérât cum quibufdâ foeijs Principibus ciuitatibus de repeten do iuoiure regni Galliz, ad ilium enim pertinereaffirmabat regnS Galliz noml ne matris fux Ifabclxjquz Phillippi regts Gallorum fuerat filia. Multi Principes * epifeopi ciuitates parati erât iuuare regem Angliz, fed ex eis quidam erant re/ gis Galliz uafalli, quareabfque honoris iadura non poterant contra Galls An gio ferre auxilium. Quam ob rem rex Anglixmific adLudouicum Imperato/ rem legatos fuum confilium, propofitum,iócios, facultates,óó ius Gallici regni ei déclarâtes. Si petentes abeo ut faceretEduardum regem Angliz uicarium im perijjUtfaluo honore Si nomine, dux Gcldriz,amp; Marchio Iuliacêfis altjtpPrinz dpeseum in debellanda Gallia iuuare poflînt.Omnes enim forefubiedos irnpe ri] uicario ut Ligios.Ludouicus fibi occafionê offerri ulcifeendi feaduerfus Gai tum.adhortatur per legatos Anglum Si alius cius focios,utin honeftiffimo prolt; pofito pergantjpromittit non folum fadurum fe Anglum impertj uicarium, fed etiam maximam partem belli futurum. lubet igitur regem Angliz ad fe uenire incaftrumRensadripam Rhenifitum. In quo loco confultauerunt,de tempo/ re,loco Si rationibus belli gerendi. Promittitrex Anglixmagnam uim pecuniz fnifTurum Francofurdiam ad Imperatorem,in ftipedia militaria,yiciflim Impe/ ratorpeditatum St^equitatS magnum femiflurumpromittit, ad omnia tempus cÔftituitur.Item rex Angliz, Imperatort homagio fado,uicarius generalis impe rtj deputatur. Flandrenles cum efTentinimicifftmo animo in regem Gallizpro/ pter bella de quibus nönihil fupra didum eft,et magno ufui polîènt in hoc bello Éfteaduerfus regê Francix,negauer3t tarnen operafuä.Nam ita ineöditionibus pacis erant obftridi,ut fi unquam facerent contra regem Fräcix excommunica/ tiohis latz fententix peenx amp;nbsp;multx ducentorum millium Florenorum fubiace kcnt,Scdcaminlitcris quzreretelabendiuiam,nihil^inueniretarfcriptum,nifl fiunquatn
-ocr page 296-e E R M A M. CHRONIC, unquam fecennc Flandrenfes contra regem Francis,quidâ ingenfo prompdor» gt;nbsp;dixit,neminem opcare debere literas illas aliter fcriptas.Eduardum enim eflè re/ i ^m Francis, non Philipp um de Val oisjhoc enim erat nomen Galliarum régi., Quare rex Anglorû afTumpfit n'tulum regis Francis,ÔC ceu rex Gall or um Flan drefibus imperauitmilites.Nam QC. hoc erat in côditionibus pacis,ut fîcubiopua edèt mitterêt militû certû numerû, Hac uia efFugiebât Flandrenfes excômunica tionê ÔC pcenâ pecuniariâ.Omnibus itac^ cÖßitucis,uifum eft Imperatori nbsp;An
glo primûuerbis agere,deinde indicerebellum.lmperator igitur ad regem GaP ior8 literas dat,in quibus citateum ad tribunal curis fus, ibi(^ reipôdeat Eduar/ do generali imperij uicario régi Anglorum, amp;nbsp;niii ueniat a^rslcriptû diem iô/ ftinam^ faciat Anglo, fe paratum regem Anglix iuuando omcium luûm facere. Et fimul ad feuenireimperat Gallo ut feuda qus abimperiohabeat, rccognoz fcat, amp;nbsp;homagium Imperatori debitû fàciat. Hxc fcribit Ludonicus ad Gallum feiens ipfum nihil horum fadurum, fed caufam belli indicate uoluit, ut rite proz^ cedendo bellum illiindicerent,feu,utloquuntur,dißidarentipfum,Pontificeni Romanspermififte aliquotepiftopis ut ferret auxiliaresmanus Anglo ad hoc bellum. Rex Gallisrefpondittabellionibus. Nihilinopinatiadferriieparatutn hoftem excipere, mirari fè ftultas amp;nbsp;iniquas Imperatoris ÔC Angli Hagitationes. Vtrinc^igic contrahuntcopias,GailusadGueIphosmittitinItaIiâlegatosqui doceant GuelphosadQ efte de tills, fiLudouicoôC Eduardo ex animi fententia, fuccedatin Gallia, quarecôifliû efteutcôiundirefîftât.perfuafi Guelphimittût magnas ex Italia ad Gallum copias, Pontifex fedet quietus ipedator trageedis, inclinabac ramen animus eius ad altéra partem magis, quia uidebatur illi iuftio/ rem caufam habere Eduardus, ÔC in recenti memoria habebat quid Contra ImpC ratorem apud fe conatus eftèc Gallus, Rex Anglix cum fuis amp;nbsp;fociorum Prind pum ciuitatumcp omnibus copîjs paratus expedat Imperatorem,qui pollicitus erat le in fua ipfius peribna cum magno equitatu peditatu uenturum, Cum^ diucius ceftàiret, refpondit Imperator ferius Anglum promiftàm pecuniam miz fiftèquàm inter eosconuenerit, remifiicÿ pecuniam régi cum ipfeexpedaret Ira peratorem, Refrixeratautem ira Imperatorisin Gallum. PrxtexuitLudouicus. etiâ poenitenrix, quod pecunia non fuftî'ciens eftêt ad exercitum qualem deceret habere Imperatorem,regem autem ampliorem promififte. Scribût quidâ quod propterea non fteterit promiifts imperator, quod poft conuentum cum Anglo informatus fit ab alrâuibus, quod nem deceac nec^ liceat Imperatorê ab ulloftiz, pendium acciperc. Quâquam autem Imperator non uenit, tarnen Anglus cunt altjs foctjsaduerfus Gallû, Gallusrurfus cumitalis GuelphisôC fuisaduerfua. Anglum tendit. Cum^itinere unius diei diftarentexercitus,monialislbrorregt;^' gis Franeix, uidua relida comitis Hollandix,mulier inlignis fanditatis impecra uit inter Anglum amp;nbsp;Gallum fratrem fuum Germanum inducias ad tres annos. 8ed rex Angli^in nullas conditiones confentire uoluit,nift prius Flandrenliura pax eftêt fada cum Gallo.FJandren(ibusreconciliatis,noIuitexercitûreducere nift prius Gbi Aquitania eftêt reftituta reddidit igitur Eduardo Aquitaniâ,ÔCtaz men bene fecû adû putabat,quod erant fads inducis, tâtas copias habebat Anz glus. Deinde in Anglia 8C inferiori Germania paftîm, atc^ etiâ per totâ Germaz niâ nec nôin Italia apud multos peftîiméaudiebat Ludouicus quod Gdênonlêiç uaftêt Eduardo.Dicebâtenim pecuniâà Gallo corruptum,aureis^ cathenis uin dum domi manftfte.Etfunt quimandarûtliteris talequiddam de eo, inter quos eft (acobus MogQtinenfis,qui hxcfcribiczRex Gallix Philippus utauertcretLu douicum mifit lolennes nuncios imperatrici filix fororis fux, quxeun^ ea fuir, uoeâs cam dominam Alamanix, petiuit^ ut Gbi Imperatorem paciftearet multa promittens/
-ocr page 297-t I B E R XI 11 i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
promfttens » Quare interuenfente hinc inde Principes oratores fuos thittebanèj, tandé contraâa eil inter eos liga perpétua litêris ÔC iuramentis firmata » lurauit^ rex FrâcixquodLudouicutncumapoftolicô uellet concordare,8Cficdeinceps Ludouicus per regnum Franciæ Imperator fcriptus eft nominatus, Quo fa* do Ludouicus regem Anglix abfoluit à uicariatu imperq, SC ex tune ipfe Ludo* uicus proiperitatem nûquam habuit,fiC rex Frarieix qui corporale prxftîterat iu* ramentum^quod eum Papx reconciliaret,nihil fecit. Habes lacobi Mogûtinert/ fis uerba. 1 tem feribunt eiufdem dadîs autores, poRea Ludouicû ad Gallüm mî fiflè legatos, promiRi admonuifle, ut eum fcilicet conciliaret Pontifîci. Galtuni non lam impudentem fuïRè ut fimplicicer negarit, quod paulôante prortiifërat, babuîRè tarnen in animo ica fidem Ludouico feruare, ut ipfe feruarat Eduardo» Mififlè igicur fuos Gallus cum Imperatoris legatis ad Benedidû Pontifîcem, ut promiRîs fatisfaceret,nô utpacem faceret inter Ludouicum amp;nbsp;Benedidû. Apud Pontifîcem caufam Imperatoris ita egiRe ferûtnr Galli ut earn longe deterioreni fecerint, poR enim exordiû quo fibi aures Papx parabat, bona fîde rem omneni narraRè, quomodo bonus uir aceepiRètpecuniam SC inam grati regis Franeix deferuerit in periculis.jin qux ilium induxerat regem Anglig,planecp prodideritj quantum ineo fuit, Anglum eius^ belli focios Gallojquare regem Gallixcupe re referre graciam quam promiièritlmperatori,rogareigiturutcômendatumha beatingratiamißrecipiateum. Pontifex nulla aceufationemagis offèndi amp;nbsp;cort citari contra Ludouicû potuifleCjUecantea omnibus fuis criminationibus ÔC ca/ lumnqs tâtum effîcere potuit in animo Pontificis.quantüm hac cÔmendatione» EratenimBcnedidus hicinfenfiflîmuscum omnibus uittjs turn potiflimûpro* ditores,periuros,foedifragos,perfîdoslt;p odio profequebaf. Antea nâcp qux obic cerat Gallus Ludouico ex odio fîeri credebat, quare paruâhabuit illifîdê. Hxc uero uera eflè res ipfa clamabat, ÔC totus nouerat orbis.Nihil tarnen amarius rc* fpondit Pontifex,quam dominum pcrfîdiam non ii^unitam abirc permiflurû. Hadenus propterea, domino difponétc, non potuifle fe induci utabfolueretLu dûuicum hune, quanquâfemper propter fummum in fecularibusmagiRratunt quem gereret, erga ilium propêfum habuiRetanimû.Legati igitur Galli in Gai/ liam,Germaniin Germaniâreuerfiretulerûtdominis fuis. Imperator animi do/ lore pcénitâia amp;nbsp;ira cruciat eo magis quo minus ultionê fperat, qùoœ magis fi/ bi côfcius eRiram PontificisÔf omniû hominûfemeritû,qaod ita deRitueratre/ gern Anglix, ÔC quanta in ipfofueratperdiderat.Nec^ audebatfibi male côfcius Gallo obijeere fidem non feruatâ.Gallos uero in fînu ridebat, triûphabat quod ItahoRemfuum fefellerat. Virtutis eReaflerens hoRem quocunc« dolo circûuc nirc. Cum autem excômunicatio Ludouici, quam aduerfus earn Pontifex Ioan nes 22. promulgarat, iam rata magis haberetur quam unquam antea, Imperatof inops conRltj ubic^ quxrebatconfitium,côfulebataatem etiam monachos, qui apud Principes ob dodrinam amp;nbsp;probitàtèmadhuc in precio erant. Confulenti/ bus igitur quibufdâ monachis ordinis diui Francifei, conuocat Francofurdiam Principes Sc illincexcomittjs décréta fabfîgillo fuo xdidit ÔC promulgauitcon tra proceRus Ioannis 2i. Poncifîcis,qüodaduerbum ficfonat:Ludouicus quar/ tasdei gratia Romanorû Imperator femperAuguRus.Vniuerfîs 6C fingulis re/ gibus ChriRianorû ac Patriarchis, ArchiepiIcopis,Epifcopis,Presbyteris, quo* cunm honoris prxfulgeât culmine, ÔC exteris ecclefîarû prxlatis,necnô feculart/ bas Principibus,MarchiônibaSjDucibus, Comitibus,Daronibus, Capitancis, PotcRatibuSjRedoribus, ludicibus, Prouincialibus,ciuitatûterrarô Romano imperio,fubicdarû,ÔC ipfarû,cuilibct incolis ÔC habitatoribus ac omnibus ÔC fin gulis ChriRi fîdçlibus tam eccleRaßicis qûa'mfecularibus,gratiâ fuam de omne L bonunt
-ocr page 298-G E R H Ä N. C H R O N t G
boflS.Ffdem chatholicam, quâ fânda mater ecdefiatcnet,fîrm{tcr credenfcs,fîÀ deliter confitentcs, QC ipfius ccclefiaE dodn'nâ in facris canonibus traditam fequi üolenteSj quibufdam allegationibusjimpugnationibus ÔC oppofitionibus,qu3: côtra nos 8C cletSionem ac promotionê de nobis fadâ ad culmen dignitatis im/ periaIis,SC contra imperialem autoritatem ÔC dignitatem opponunturjne fimpli cium corda pofTmt inficcre,duximus in his fcriptis refpondêdum.In primis con tranos amp;nbsp;imperialem autoritäre, dignitatem, poteftatë Sgt;C ius imperq allegatur, quodpoteftasSCautoritas imperialis eft à Papa amp;nbsp;eledus in regê Rom.exlôla éledionenôeftnecdicipoteftuerus Imperator, nec habet poteftatem iurifditio nis,d^ antequâ inungatur,côfecrecur £lt; coronctutjPapa in temporalibus etiam habet plenitudinem potcftatis,ad quod refpondemusjhanc oppofitionem facri» canonibus iuriacrationiobuiare,ficutexpreflepatet in c, cumad uerumA c.SI Imperatorjpd, dift, ubi habetur quod nee Imperat,iura potificatuSjUcc Pônfex iura impertj fibi ufurpare debet,ubi gl oGdicit,qp iftaepoteftates funt diftin(fix,amp;^ quod neutra depédet ab alterajmperator enim non habet imperium à Papa,fed à folû deo 9î.dift.cap.legimuSjUbi tex.quod exercitus facit Imperatorê. Et gloP fa ibi dicit, eum uerum Imperatorem antequâ Papa confirmatur,probatur idem in cap»Quoniâ lo.dift.quem textus ponit in longum. Infert quod Papa non ha bet utrûcp gladium almqui fi imperium haberetur d Papa,in temporalibus ad Pa pam poffètappcllari,quod prohiber Alexander Papa dicens ilia temporalta h3gt; berefuamiurifditionem deappel.Siduobuscap.Caufahi quifi.funtle.ibigloC facit ÔC tex.in c. quo iure. 9.d»ft. cap. Nouit de iudi. Ex quibus concludit quod poteftas imperialis eft immediate à deo ÔC Imperator exfolaeledioneantequam inungatar SC coronetor habet poteftatë imperialem, Nec Papa habet in tempo-* ralibus dieftam poteftatis plenitudinem.Secundo obijcitur nobis, quod loan.», per fuos procelFus caftàuitâcmandauiteledionë de nobis falt;ftam,ÔC nos poftea adminiftrari nô potuifteiura impern,fed adminiftratio ad ipfum Papam pertine bat de iure,quæ omnia ftint contra iura impertj, ÔC contra iura ÔC libertates eorû, àd quos uacante imperio pertiner elelt;ftio,amp; contra iura ac libertates Prtneipum AlamaniscjôC fubditorum impertj,contra confuetudines ab antiqUo rationabill ter introdudas. Infuper proceflus fuos, bullas aut literas quas dicitur per mun/ dum direxiflcjin quibus alTerit fe totâ Italiâ ab imperio 6C regno Alamanix fepa raflè,infinuans,qgt; Papa eftdominus uniuerfahs,nôfolûinfpiritualibusfedetiâ în tëporalibusjad quçomiaduximus refpondëda.Qtioddidi oës fuiproceflus, aflèrtiones SC literæ SC circa przdida gefta funt atcÿ fuerunt nulli SC nulla,nullius roboris uel monenti,rationibus infra fcriptis. Prima ratio q? Papa quantScunr^ legitimus talë poteftatë in tëporalibus maxime fuper iura impertj nôhabeat da/ re determinant iura fupra alligata, unde quicquid diëius loan.n, feett in prxdt/ «Sis tan^ ànÔ fuoiudicc fadû,nullius fuitroboris uel momëti.2.q.t,c.in primis, deiud.adft clerici,cûfimil. Secôdaratio,exeoquoddidiproceflusimouerius excelTus contra nos SC in prxiudiciû enorme noftri SC illorum qui nos elegerûr, 6C aliorû Principum AIamanix,ac totius impertj,ex notorie falfis caufis,SC nuîlo iuris ordiné feruato,nobili SC aitjs quorûinter erat abfentibus, SC nullo modo le gititimecitatis emanaruni. Suntidcirco inualidi, nullius roboris uel momenti, 5.q.9. pertotû, ubi dicitur quod omntaquæ côtra abfentesinomni negotioaut loco aguntur irrita erunt,necaliquâobtinentfîrmitatë. Nonobftatautemfidi/ catur didus loannes Auinionc exiftens cum fua curia per literas quas dicitur ad fores eedefix publicafïè ÔCabfentes citafîè, quoniâtalis citatio in fimili negotio eft nulla,ne dicenda légitima, rationibus infra fcriptis. Prima,quia fecûdum iura ad hoc ut citatio dicatur légitima neceflx eft quod citâdus perfonaliter citetur, fi ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuenitur.
-ocr page 299-LIBER X X I 111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^7
inueniturjaut publicetur ad domum, alias cotra ipfum non potcft procedi, pro/ batur4. q.s.c.quifquc de do. SC cont, caufam, deele nonre.ex tux.cum uulga/ tis iuribus. Secûda ratio^quiaadhoc utcitatio arcet ad uenicndum,needle eft ut affignetur citato terminus amp;nbsp;locus ad coparendum fecurus,prout probatnr c.ex parte de app.î.q.p,hortamur,utlit.noncont.acccdens.ffideiudi.SiIocû. Sed no toriumeft quod didus loannes tarn nos noftriimperij fideles Sf amicos odio capitali 8C etiam hoftili exercitu perfecutus eft.Ciuitas ueio Auinien.ôc ipiè Pa/ pa ac dominus ciuitatis, nos amp;nbsp;Romanum imperium habebat odio ex antiquo, quaredcfipcret qui diceret talem citationem aliquo modo fiiifte,canonica, imd irrita fuit amp;nbsp;nulla, Tertia ratio,quia nullus in propria caufa,debet efleiudex^ uel ius fibi dicere,X5.q.4.intcr querelas.c.ne quis in propria can fa in rabro SC nigro. Sed notoriu eft quod didus Ioan, cotendebat (e etiâ in têporalibus, SC in nos ac in totu imperiS habere plcnitadine poteftatis. Et quod contra nos ac iura impe/ ri) uftirpare conabat, amp;nbsp;ut hoftis perieqoi curabat. Vnde 8C côtrs eum tan^ ad/ uerfariu SC hoftem noftrS amp;nbsp;imperij pro defenfione noftra SC fideliS noftrorum appellauimus ad futurû generale côciliumjin loco tuto SC fccuro celebrandujigi tur amp;:^c.Tertio obrjeitur contra nos quod didus Ioan 22.tarn in nos in omnes fèquaces SC fideles noftros habentes SC reaerctes nos pro Imperatore nero gc Ie/ gitimOjôC nobis tan^ Imperatori reuerentiâ exhibcntes,amp; in omnes admittêtes nos ad diuina feu participantes nobifcö, SCc. fulminauitexecrationis iententias Sc interdidû in uniuerfitatê. Etdicit quo fcntentiapaftorisfiuefitiufta fiueiniu/ fta feruâda eft SC tenSds, Ad quae rcfpodemuSjquod fecundû facros canones feti tentiae amp;nbsp;proceiTus huiufmodi fuerut amp;nbsp;funt nullfSC nullius momêti quod pro/ batar rationibus. Prima ratio,certu eft quod cum prxlatus ecclefiae in fuo mâda/ to exceditformâ SC poteftate à facris canonibus fibi tradita, in contraria faciêtes nonincurruntfententias 6Cc.probaturperc.Cumadquorundâ,decxcefprxla. Nam facri canones SC ecc\eüa prohiber ea SC non cocedit Papæ ius impcrij SC po teftatem in têporalibus. Sed Ioan.22. ius 8C poteftate impcrij fibi ufurpare niteba turjCrgOjfiCc, Ethic eft unus excafibus in quibus execrationis fententia non eft aliquatcnustimendanccobferuanda. Sccundaratio, certum eftdciurc,ubier/ ror eft exprelTus in fententia uel mandato, fententia eft ipfo iure nulla, puta prx/ cipitfubdito ut non obediat fuo fuperiori,ucl prxeipitaliquid contra deum, uel contra facram fcripturam pro quo n.q.j. Si is quicum duobus. Etidemeftubi/ cS(^ fentêtia eft ipfo iure nullajprobatur in c.p.tuas de fcn.cxc.de procur.in no/ ftra prxfentia cum fi.Scd manifeftû eft quod didus loan.mandauit ut non obe/ diatur nobis, cui omnes fubedi impcrio obedire SC reuerentiam cxhiberc fecun dum diuina SC humana iura debent, Et quod hoc fccit uolendo fibi ius impcrij in tcmporalibus ufurpare,quod eft contra deum SC omnem iuftidam crgo,fiCc. Tertia ratio,manifeftum quando fententia execrationis uel interdidi ferrur poft appellationem legitimam quod tunc eft nulla,nec timeda nec obferuanda, pro/ baturdeoff.delc.cum abbas.de fen.ex. pertuaSjfiC in gio. Sed manifeftum eftqgt; nos contra didum Ioan.amp; procefliis fuos cotra deum SC iufticiam in nos fulmi natos,appellauimus. Ad futurum generale concilium, SC ad fândam carholicani ecclefiam, qux appcilatio fuit ad ipfius Ioannis notitiam deduda, prout conftat legitime, SC quod ipfc poftea contra didam appellationem promulgauit contra nos,fideles noftros,amp; nobis confiliSfauoremautauxiliumprxftantesergOjamp;fc. Nec obftat ft dicitur quod Papa non habet fuperiorê SC fie non poflit ab ipfo ap pcllarfquoniâ manifeftû eft fecûdum dodrinam catholicam,quod Papa ubi de fide agiturfubeftcôciltjs,i6.dift.ficutin tex. 0^ in glof 25. q.2.ftint quids, ip.dift. Anaftafius.40.dift. Si Papa, Ide ubi de iure diuino agitur,concilia eft fupra Pa
L i pan)
-ocr page 300-169 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M A' N» C H R O N I G
pam îufibus atkgatis. Cum autê pro defenfîone l'un's impertj quod à l'ure diui'no ô(^ fide catholica pcdet appellauerimus, fequitur quod appellatio noftra interpo fita fuit ad fuperiorêjid eft,ad conciliû generale contra aduerfantes nobis, amp;nbsp;nos acimperiûamp; fidem catholica qnam fanda Romana tenet ecclefia impugnâtes, Quâ ob rem de concilio ÔC confenfu prælatorum omniû ÔC Principum Alama-* niaeinoppidonoftro Frâcofurt congregatorûdenûciamusfîC deccrnimuspro/ celTus huiufmodi nullos efie SC nullius roboris aut momêti. Acuniuerfis QC fin/ gulis fub noftro dcgentibus imperio,cuiufc5cß flatus amp;nbsp;côditionis fuerint,diflri éixprxcipimusamp; mandamus,quatinas nulla fingularis perfona,autcommuni tas didas fcntentias cxecrationis aut interdidi prxfumâtobferuare. Quicûcp au temcôtrafecerintjcos omnibus Fcudisquætenent ab imperiOjôô omnibus gra/ tijs priuilegtjs,libertatibus,8Cemunitatibus priuamus. In quorû omniS tcflimo nium pracfentes literas fieri fecimus,amp; noflra imperalis maieflatis bulla iuflîmus cômuniri. Dat.in oppido Francofurt præfatis prælatis ac Principibus ibidem no bis affiflentibuSjdie S.menfis Augufli,anno domini ijjS- indidioneô.regni no ftri anno 24,imperq uero ii. Hocdecretum,ut uocant,fcriptû amp;xditû ex conci lio quorundâ fratrû minor5,efl ingens turbatio in ecclefia fecuta.Pontifcxcnim è contra bulk's horrendis,Ô6 multis fulminauit,quibus confcientix miferrimè tor txfunt.Quidâ eccIefi'aflicorûadhxrerePôtifici conabanf quos omnes prxlatos 6C uuIgQ lacerdotQ à prxbêdis amp;nbsp;dignitatibus deturbauit Cæfar. Monachi mul/ ti relinquebant monafleria, ne incurrent excômunicationis fentêtiam. Quidam fortafle arripiebant hinc occafionê uagandi. Statim poft publicatô hunc,utfic dicam,proceflum expulit ex Francofurdia prçdicatorts qui nolebant obieruarc côtra Papâ Imperatoris mâdata. Mox exreliquis omnibusecclefijseiccitprxdi catores,quiPapxadhxrere pergebant. Plurimi Pontificis ftudio fiobreueren tiam quâ habebât erga Romanâ federn nolentes Imperatoris mandatû obferua/ re Romam turn ex Germania profedi funt,ibicp quefti funtde perfecutionibns quas ob religionis obferuantiâ perferrent. Cû autê maior pars nô eflet pecunia/ ta^expedabant enim fruftra opem ab illo propter que exulabant/ame fuadente ô^côpellentein Germania reuerfi fiCgratiârogâtes àCacfarereceptifunt,Quod clericorôgenus tum acerrimè Imperatoris caufam egitaduerfus Papam.Ex illis Cxfar prudêter côcionatores fecit, nam aliquâdiu nihil aliud ad populû prardica bant,^ de Imperatore ôô Pontifice,probabât omnes déclamâtes ad populn,im/ perium effè immediatèà deo.Nec habere Papâ quic^ iuris in imperiû,quantum attinetad carnalia,ôd redè Cçfarêappcllafle ad futurô generale côciliû ceuadfu periorê magiftratö, concilia enim efTemaius uel Papa uel Imp.fit.Exoriebant multa bellaexhaclire Pôtificiset Imperatoris.Quidâem PrincipeSjquialioqui Imperatoris erant inimici,per fuas eedefias omnibus feftis diebus pontifîciâcx/ cÔmunicationem inLudouicûeuulgebât. Aduerfus quos Cæfar copias uelda/ cebatiplc,uel mittebat.Tumultibus implebat Germania Sc cedibus.ln Italia Pa pa omnia occupabat SC expulfis Gibelinis(fic enim adhuc eos uocabâQcôftituit prxfedos autfuo nomine, aut donauit ciuitates quibus fidebatamicis, nechoc fine magno motu Latq fada eft, ftabiliuit ergo Pontifexita res fuas in Italia.ut nl hil amplius periculi eflet a Cpfare,utputabat.In urbe Metenfi erat magnus Priti cipQ coaentus hoc têpore aderat etiâ Huldrichus dux V uirtêbergen. uir bello SC pacepræftantiflîmus, quicû domû uellet reuerti in itinere captus eft non procul àBonfeld ànobili quopiâ de Vinftingen, SC dudus in arcê coadus eft dare pro fua liberatione cêties mille marcas argêti. Hoc têpore Pontifex ad expedition? Hierofolymitanâ collegitpecuniâper Galliâ SC Angliâ,in Germaniam quoep eiusreigratia mifitlegatos, fedLudouicus Imp.eos expulit, SC quâ in quibufdâ
iocis
-ocr page 301-t I B È ä X X ï 11 f;
locfs cogérât pccuniam cn'pui't ilhs. Romana cccleOa fic turbata, Turc» magno cum apparatu ÔC coptjs hoftiliter Chriftianos tnuadSt jnfinitamf^ eorû mulutii dinem abducût^SC illis abutunt inhumaniffîmèjin nauigationibus amp;nbsp;agrorn cu! tu, qui^cxeisnôüalebâtdtutiusuehemêtes obi'rcfundiones ud perfenedutê, uel per morbS,occtdebant, aut abiedi uiui fame peribât. Quidâ bont Principes mifen'cordia ÔC zelo mon libétcr laborâtibus fuccurriflènr, fed maior pars ambigt; tionc,dominandilibidine,amp;: mutuo odio perdit! nihil afficiebant propter aliorS afflidiones,fedfcu ppetuo uixuri curabâtfuajnullo proximi refpccHu habite.Et duo eedefix capita Imperator amp;nbsp;Papa quxrcbât têpus amp;nbsp;locû ut alter altera pof/ fet fupprimere. Poftnatiuitatê Chriftianno ij4i.Benedido poft feptimû pond fîcatus fui annû mortuojdigitur Clemens 6, qui I ubileû annum celebrandû fta/ tuit quinquagefimoanno, cum Bonifacius decreuerit £C publicarit obléruandS per Rom,ecdefiâ anno loo. ut antea didôeft, Clemens hic dum adhuc eftèt car dinalis,regis Fiâcix fummus amicus Ludouici uero inimicus fuit, quare ftatira poft arrcptûpontificatû,Ioannis n, Pontifîcis execrationis fententiâin Ludoui/ cum ImperatorêcÔfirmat, ÔC denuoexcommunicatomnes quiilli adhèrent, non ftatim ab eo difcedût.Et mox conuertit fe ad eîjciendos ex Italia Gibelines, Ôf prouehendos Guelphos,quofcunlt;$ intelligit uel uno uerbo faucre Imperato riprofcribit,autcapit,quofdam occidiu EtLudouicusanimiamp;bilisabundèia/ lis habens, côtemnit Papam cam bulk's fuis quas aflîduas e Roma mittebat,con fert lacerdotia, epifeopatus omnestç ecclefiafticas dignitates ex fuo arbitrio, ôi. iquicquid antea autoritäre pontifïcia in ecclefia 5C coliegtjs, uniuerfitatibus^ fie/ batj'am poteftate imperial!' côfîrmatur,abrogat,mutatur amp;nbsp;innouat.Sed hxc nô abfcp feandalo amp;nbsp;confeientiarQ carnificina fiunt in ecclefia, Fatftus^ eftprorfus ecclefixftatos milcrrimus.Papafulminibus terret mentes eorâ qui adhèrent Lu douico, Ludouicus non efle uerû Pontificê ubicp prxdicat. Sed cum tandê uidit Ludouicus Pôtifîcis amicitia ÔC fauoreefle fibiopus ad imperiû adminiftrâdum SC retinendû,accidiflcntcp res diffîciliorcs^multô humilier redditus mittit legatos ad GallorSregêjpetit^abeoutiuxtapromiflum recôcilietfibi Pôtifîcisgratiâ, SC abfolutionë impetret, Rex Frâcix,qucadmoduante quoqj fic ÔC nûcagit eau fam Imperatoris apud Pontificê, amp;nbsp;proludohabêtfibilmperatorê.Refpondet igitur Gallus legatis fi Ludouicus petat gratiâ abfolutionë ut fubditû Ô6 pceni tentem decet.fe aliquid impetraturû ab apoftolico.Legat! regis etPôtifîcis inimi cum iniquö^ anima ignorantes refpondent,in Pontifîcis amp;nbsp;regis manum et uo luntantë ponere ut literas abfolutionis ÔC mandata ad forma quam udintfaciât» Legatis cm erat poteftas data faciedi quicquid placeret^ct in mâdatis habebât, ut quocutç modo fîeret operâ datent, quo abfolutionë SC gratiâ Papx cÔfequeren tiir.QuareprocuratorescurigPôtificixpetiere fibi pferibi forma placentêPapp. Pôtifex SC rex côceperunt forma, penitus feruilë türpë et in toi 1 era bil ê, in quâ ne mo paulô al tioris animi côfentiret,etiâfi' eflèt carceri perpetuô mâcipatus, aut ad fnppliciS ducëdus. M3ndatû,fîc enim uoeât hoc genus literarû, exigebat ut prx/ fentes Cxfaris legatifqui erât prxpofiti Auguftëfis,ÔC Bâbergenfis ecclefiarâ.et archicâcellarius Imperatoris nomine Hëricus,auûculus Imperatoris Huniber/ tbis)nomine domini fui côfiterentur ornes hxrefes SC errores quibas criminaba tur,6C refignarët imperiû,nô refumendû nifigratia Papp Ludouicû et liberos in manu Papp ponerët Jtë multa de imperio ecclefix patrimoniouc B.Petri adiudi cabatmâdatû apoftolicû illud, 8C alia de ftatuimperîj intolerabilia feripta erât in co.Hæc in mâdato contenta legati non folum figillis confirmarût, fed etiâ nomî ne Imperatoris feruâda iurarunt. Ecclefiarum enim prxpofiti quos dixi fufpicie bant ceu namen Papâ,eratç illis oraculi loco quicquid dicebat Pôtifex. Vbi cS
L 3 articults
-ocr page 302-i7O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
ardcuhsillis in Germania rediere legatie Ludouicusnulli magi s iratus fuit^ fi/ bi,quialiquid boni à Gallo fperaflct, fibi inimictffîmo. Nec habuit caufam ullä ad obiurgados legatos,difcedentibus cnim commiferat ur quibufcuncß poflènt conditionibus condliarentfibi Papam. Mifitautem paflim per Germaniamad Principes exeplaria literarû quas è Roma attulerant, nullusc^ferèfuit Princeps Germanixqui non uchcmentercommotus fueritreiindignitateiniquiffimis^ Pontifitis flagitationibus gt;nbsp;QuorS fententiam QC animS ubi intellexit Imperator conuocat omnes Francofurdiâ,ô(f in hancfere fententiâ eos allocutus eft:Abun deopinor,foctj SC amici uobis teftatus fum, quam cupidus fim pacis amp;nbsp;tranquil litatis ccclefix,quid fecerim quid paflus fim.Ét omnium fere' belloru quae hadegt; nus geflimus,fincm fuiiïcpotiffimö pacem.dignitatem^ ecclefix amp;nbsp;imperij.Sin gulorum â nobis geftorum caafas,fines deftinatauie recêferem,nifi fcirê uos qux ueftra eft prudêtia,SC fapientia,omnia fcire, SC pro ueftro candore nihil in aliam partem rapere quam fade eft. Audiuiftis quid Romanus Papa petal, ex quibus facile poteftis intelligere uoluntatem eius erga nos.SC imperium. Quanquam au tem omnia fint inquiflîma, quae exigunt a' nobis pontificq tarnen propter ecclc/ fix pacem, ÔC uitanda fcandala paratus fum faccre quicquid ueftra prudêtia fua/ dec,necenim committam ut ufquâ uidear publica commoda pofthabuiflemeis. Paratus fum deponere imperium in raanus Pontificis,etfi fatis abodeprobatum eft iamdudum Papx iuris in imperium SC Imperatorem nihil efte.Scd fi aliter ui/ detur utrefiftamus Pontificis irx,6Cperfeueremus in propofitaappellatione,fu/ mus parati quidlibetpati, quoduis fubirçpcriculû propter imperq dignitatem. Etaliainhanc fententiamdixiflèapudautores reperio. PrxfentumPrincipum multi SC legati eorG irati propter iniquas Papx poftulationes adhortati funt Im/ peratore ne quid humilius quod no deceat Imperatorem faciat. Prxter uero tell quos uir prudens SCfacundus multarumcß rerum ufu exercitatiftimus Vuicke/ rus prothonotarius archiepifeopi T reuerenfis in frequenti Principum confeflu poftmultas uarias^fentêtias ex omniûcôfilijs SCfentêttjsfummâcollcgit qu« omnibus placebat quan^ aln plus,alnminus rogatidixerant.ConcIudendoigi tur breuiter hxc habuit uerba : SerenilTime domine Imperator,Principes eledo/ res Sc all) impertj fideles rccêfentes articulos reformationis ueftrg quos Papa re/ quirit,ac in his refidet, concorditer articulos illos decreuerunt in perniciê ÔC de/ ftrudione impertj eftè conceptos,SC quod ncc uos, nec ipfi uirtute iuramenti im perio prxftiti annuere ualeatis. Intêdunt^ oratores fuos ad Papam mitterc,nec non ad collegium cardinahum cum petitione quod defiftât. Et fi recufarint,iam deliberaueruntquod in Rens fuper Rhenum conuenientuobifeum deliberatu ri qualiter huiufmodiconatibusrefiftatur. Hxc c6itadixiflet,rogauit,numhxc eflet omnium fententia, Concorditer refpondere ita eftcjSC omnes polliciti funt fe propter ullum periculum aut timorem mutaturos propofitum aut fententiam, fed impertj prefentem ftatum defenfuros,quemadmodum deberent.Aderateti/ am legatorum unus in facris Bibltjs non uulgariter inftitutus, qui longa oratio/ ne conabatur eximere fcrupulos quos quidam boni uiri in confeientia habebât, propter excômunicationem SC Romanx fedis autoritäre. Multa hic dixit de ofR cio miniftrorû ecclefix,ÔC depoteftateecclefiaftica,quam etiam atcÿ etiâcômen/ dauit Principibus reuerêdam SC tuendâ,nam nifî fit,inquit,religio in fuo loco SC dignitate, Refpub. nulla confifterc poteft, fed qux fit, amp;nbsp;quomodo defendenda pluribus docet Principes,qui illi credebât non folum propter argumenta,ÔC feri ptureteftimonia,(êd etiam propter uitxmorum^eximiam probitatem.Quâob rem decretum eft, ut legatio honefta ad Pontificem nomine Principum ÔC Impe ratoris mitterct. Miflt tunt ergo ex fecularibus SC ecclefiafticis uiri animi fortitu/
dine
-ocr page 303-t I B Ê R xxritti /
tUdine,facundfa,tlobilitate prxftantes,Qui ubi peruenerûtad Romattüm Pon/ tificem expofueruntilli décréta Principum Germanorum in comittjs Frâcofur dtëfibusjquod nullo modo facere uellet Imperator qux peteret apoftolicus, eflè enim contra iaramentû imperio fadum à Ludouico. H^c Pontifex cum cardina libus fuis audiens,iam non amplius bulk's cum Getmanis agenda,fed armis in/ dementer iudicauerunt, Quam ob rem quam primQ regt Gallorum hxc omniä fignificat Pontifex,adhortatur utecclcfix auxilium ferat,quo poffit hanc bei/ luam ex ecdefia etjcere iam antea fxpe Satanx traditam. Gallus comunicat cönfl li3,polltceturopem,apparat arma. MittitôCad alios Principes paffim per Romà rtam ecdefiam prxcipue quos alioqui fciebacLadouico Imperatori infenfos,in/ ter quos erat amp;nbsp;loannes rexBoemix, quibus cum de bello tradat contra Imperii torem,amp; de alio fubftitaendo in locu Ludouici, Hoc tempore in Germania bel la fuerut,nec fine multo fanguine. Sueuia uehemeiiter affligebatur,qux res pon ttficias partes non parum iuuare uidebatur. Comes Vuirtenbergêfis diripuit 8C uaftautt Mengen oppidalQ. Eidê comiti Vuirtenbergêfi,cui erat nomen Ebcraf duSjCodem tempore,cum propter alias caufas, turn propter oppidum Ehingen, fuit bellum cum ducibus Auftrix. Qui utrincp pertinaciffimos gerebät animos, nee côponi potuerût nifi logo poft tempore.Imperator enim interpofuit fe q^ui/ dem,fed non potuit libéré fuam fententiam pronunciare, ne alteram partem a fé âlienaret,quod fummê erat cauendum ImperatorijnecelTartj enim erant il k ami/ ci multi contra Papx conatus.Necg parum nocuiflet imperatoris rebus,fi aut co mes Vuirtenbergenfts autduces ÂuftrixabeoadPapamdefeciftènt. Pontift x aluit, quanta potuit, difeordiâ illam,SC cum rege Anglorum multa egit Pôtifex UC iuuaret exterminate ilium Ludouicum. Sed rex Anglorum petit à Pôtifice ut fua autoritäre apoftolicefedis.rêftituatfibi debitum regnum Gallix,tum pollicc tur feomnibus uiribus Galliarum Ôd Anglici regni auxilium laturum eedefix, Pontificeautem nihil contra regem Gallix fummum füum amicum agente, rex Anglix noluit qutequam contra Ludouicû Imperatorem agere, ne aliquid Gai lo hofti fuo hinc accederet. Pontifex habebat multos ïam confpirantes ÔC para/ tos ad bellum fecum contra Imperatorem Ludouicum,cccc incidunt répète qus propofitû OC côfiliutrt Pontificis perturbant totum, Rex Apulix,qui pars pon/ tifici) belli non exigua erat faturus, ftrangulatus eft in uno ledo dormiens cum côiuge loànna fceleris eöfeia, nâ maritû odicbat.Adeoà mala mallere cauendiJ eft fiue nimiû ardeat fiue odiat.Regi Gallix fecitAnglus 06 Flandria negoriû, ut non uacarit illi aliquid moliricÔtra Ludouicû.Ita cogitationes ÔC conatus PÔtifï cis contra Imperat.impediti funt. Hoc tépore peftis graffata eitcrudeliffime per Iraliâ,GcrmaniâôC Galliâ tertiâ parte hominû perqiTepatant.Erattotus annus auftrinus,ccElumcp humidius,nullx tarnen pluuixgrauiores qux refrigerari po tuerintaërè. Arborci frudus copia magna,proueniebât,fed cereales no rei'pôde bât prorfus. Apulia poft regis morte eft à fratre régis miferé uaftata,Sé regina lin guax mulier,deteftandû malû uix fuga elapfi» meretricio queftu egens uix fordi/ diffimû uidû quxrere potuit.Pont,Clemens ubi bellû caufis quibus dixi impe/ ditumeft, rurfum redit ad excômunicationis fulmina côtra Ludoaicû Impei ar. crudelibus amp;nbsp;môftrificis uerbis terrere conat Germania, ôë innouatornes loan nis Papx proceftus côtraLudouicum, Mittit quoc^ apoftolicos legatos ad Prin dpes eledores imperq, rogat eos per matrem (andâ Romanâecclefiâ ut déférât fchifmaticû hxreticû Bauarû, amp;nbsp;propter faluté tot animarû qux quotidie pereât alium Imperatorem eligant, Certum conftituit illis diem infra quemeligere de/ béant aliam,addit^,fi ceflent ÔC non obtemperêt, le cum fanda patrum fynodo prouifurû imperio per alium eledû Imperatorê,Natnhuacdiuuosfe nô laturû,
Crimina
-ocr page 304-GERMAN. CHRONIC.
Cnmfnaautcm quibus PapaacculàbatLudouicumcrâthzc Haercfin primolo co ponebat, hxrcticum enim allere bat Pontifex Ludouicutn, quod quaedam de paupertate Chrifti et apoftolorum aliter crcdidit^quàm ecclefia Romana in ufu habuit.Qux opinio iam ante per loannem 22. erat damnata hxretica iudicata» Item hxreicos crimen eflè Papa fcripfit, quod afTeruit Ludouicus Imperatorcm habere ius Papam creâdi ÔC rurfum deponendi.Item qui fxpius citatus fuit ut ue niret ad Pontificem Romanumjautconciliumjcontumaciter cotempfifletjpro/ pterea^excomunicatusjin execratione permanfifiet. Et quod loannem de Lan demo à Potifice Romano codemnatum SC iudicatum hxrefiarcha fouebat SC in aula alebat. Et quod proarbitrio fuo eptfeopos coftituebat^SC alia facerdotia co/ ferebat, SComnes ckricos quos cognouit Pontificis iententiam fequiadignita/ te Sc officio deturbabat. Matrimonia difiungebatjquod ius ad folum Papa perti nebat.Item inter confanguineos affines^ eötraherematrimonium permittebat, quod folios Papx erat côcedere.Redè aöt hoc loco notatus fertur à Papa Impe rator, Nam/ilio fuo Ludouico dederat uxorê comitiliàm Tyrolis, adhuc prio/ remarito fuperftite loânefilio régis Boemix, quo libidinofa mulier cotentaefle noluir. Et mulier ilia filio Imperatoris cui nupfit erat iunCla in confanguinitati» gradu prohibiio. Prxterea contra diuinam inftitutionem alia quxdam in contm hendis dirimendis matrimonijs fecerat. In bulla aduerfus Ludouicum etiam pro caufa execrationis recenietur, quod conftituerat antipapam contra légitimé creatum apoftolicum.Multx prxterea caufxaddûtur periuriajfidcs uiolata.rapi/ nXjSCc, Eadem legatio Clementis per literas pontificias depofuit ab epifcopatil archiepifeopum IVlogutinum Henricum de Viernberg,SCfubftituit Gerlacûfi/ lium comitis de Naflau. Ex qua re magna SC cruenta difeordia inter hos Henri/ cum Sc Gerlacöeft orta, 6C féliciter fucceffit frequetius Gerlaco, quarc quidam defeiuerunt à Ludouico ad pontificios, inter quos fuerut multi cpifeopi, dum Ce ad bellum parat Ludouicus,rex Franeix multos in Germania pecunia corrupit. Multos redegitingratiameum Pontifice longa SCodiofa difcordia.Terrorcon feientiaru quoc^ effieax fuit ad comouendos quofdâ. Quibus rebus comes Ger lacus de NaiTau fretus couocat autoritäre apoftolici Romaniue mandati Princi/ pes ad Rens caufa eligcdi alia Imperatorê. Côueniunt archiepifeopi Lneenbur/ genfis,Treuercnfis,Colonienfis, Moguntinenfis ÔC multi alij ecclefiaftici prxb ti. VeniSt quoc^ Rudolphus dux Saxonix, loannes rex Bo'émix ÔC altj. Interim Ludouicus parturit bellum in Bauaria,fed fan's reitllentibus. Illi uero quos iaiti dixi in Rens, ex impulfu Sc autoritäre Papx, elegerûtalium Imperatorê. Filium régis Boemix,Carolum Morauix Marchionem. Eledas Carolus moxinffituit Aquiigranum proficifci ut coronam ex moreacciperet, fed oppofuit illi Ludo/ uicus copias, quibus prohibitus AquifgranQ non uenit Carolus,fed in Boemia pater cogit numerofi'ores copias,SC in baxonia quoq? contrahuntur,contra Lu/ douicum. Ad regem Gallix etiam frequentes mittunturlcgatiutauxiliumferat contra Ludouicum,hoc agit SC Pontifex apud Galium SC alios.Sed eodem tern/ pore rex Angliæ ducit copias magnas in Galliam omnia diripit,incendit,fundi/ tus cruit,folotçxquat. Gallus regem Boemorum 8C filiS eius Carolum eledum Imperatorem,agentes turn forte Treueris,rogat ut ueniantauxilium latari polU cetar^p (latim poftrcpulfum Anglixregê, fuas uires cotra Ludouicum Bauarû, Boêmorû rex. Sc Carolus filius eius Marchio Morauix cum omni fua manu ad regem Gallix redà tendunt. Rex Anglix quafdam Gallix urbes funditus fuftu/ lerat. Parrhifiâ urbern obfederataliquandiu, cum uero, nulla cam cogiendi fpes cflet,8C comeatus iaborarctpenuria,foluitobfidionem ôC mouitcaftra ad Ambi genfium urbem circa qua omnia uaftauit, SC obfidens earn audit aduenire cum exercitil
(
-ocr page 305-'t t B B R xxiiii.
exercitu Philippum regem Galltpj cum focio regeBoéffiorujamp;Impcratoréeiex do Carolo, Anglus edudt ex munitïonibus,qutbus urbem circüuallauerat,co/ ptaSjOccurritobuiS Gallis ÓC nouo Imperatori parêti^eius Boëmo, Anglus in/ ßruda acie fuos hortac ad uirtutêjprxmia uidoribus propofita oftêdit.ldem bó ßes faciunt» Concurricur,acerrimépugnatur, magna forciû üirorû multitüdo c» dit, Przlium à cerna diei hora durauit ufc^ ad uefpere exortS, cum Poli Galli eo/ rum^ foei) fugiüt,ingenti mukitudine cxfa.Occubuerunt loannes rex Boemixj item rex MaioricarS, duxLotharingix,Gcrmanus frater régis Galloru,üirnobj liflimus amp;nbsp;clariflïmus Boëmds de Rofenberg,comes FlâdripjComes Naumen^ fisjComes de SalincjComes de Arois, comes de Mötpelgart,dcfideraticß funtpiü res alq uiri Principes,comités SC’Baroncs, Rex ipiè Gallorû dC Carolus éledus Imperator fuga funtfaluati. Rex Anglix Eduardus uidor pergitadobfîdehdas urbes SC uaftando agros paflîm per Galliam. Pontifex frequentibus legationi/ bus inter Gallûamp; Anglâconabaturpacêfaccrc,quodcumfruftradiUtentaflet, magno pôdereauri ÔC argêti dato impetrauic Philippus inducias ab Eduardb» ïnductjs inter reges fadis, codé Ratim anno Clemens Poptifex confirmauit Cà rolum,eledionem^cios pulcherrima bulla approbauit, poftca Bunnx corona/ tus eftabarchieptfeopo ColonienG,nam Aquenies ÔC Colonienfes Gdemferuä bant Ludouico,ilium excludebant. Splram Ludouicus couocauit Principes 0^ ciuitates imperiales,ut exploraret uoluntatem eorS erga ie,fpe omnia adhuc mè/ liorainuenitjplericß per fuperiorem Germaniam deteftabantur eledionem Ca/ roli,nihil morabantur Papx excommunicationes, Nemo audebat in fuperioris Germanig regionibus pablicare papales proceflus aduerfus Ludouicu,Crueri/ ta bella funt orta inter Imperatores, eß^ Ludouicus prorfus à fortuna redudus in ultimo imperq temporein eum RatS conditionemuein qua fuit in primis im/ pertj fui annis,Erat fchifma in ecclefa SC imperio non fine corpora SC animarunt plurima perditionc,nonfolum in Germania led etiam in Italia,Römx uero qoi/ dam moliebantur noua,qüi fe libertatis aflertores uocabant. Eratillic dir animo SC lingua prxRantifltmus,qui morum granitate, probitate SC facundia popülum Romanum fibi tötüm deüinxerat, habebat^apud omnes tantum autoritatis,ut facile crederent »lli, neque dubitarent illi Commiterefc SC fortunas fuas, hic ergo uitjCum Pontifex diu abfuiflet, Romx inRituit fenatum Romanum ad ciüitatis olim liberxmultarumtp gentium dominx morem priRinu ♦ Omnia fuadendo öd dementia, nihil per uim cogëdô,facicbatæt finxit fibi titulum autoritatis plena, minime^ inuidixobnoxium,talem : Nicolaus feuerus SC clemens libertacis,pa/ cis,iuRicix^ tribunus, ac faerx Romanx Reipub, liberator illuRris.Nec folutri Romaobtemperabateius confilqs,fedcx Italiapaflîm adeum quotidie uenic/ bant legate fœdus SC amicitiä ab eo petentes,quibus ciüitatis Romanx ius ad mä iorum confuetudinem dabat. Scribit hic Nicolaas adPontifleem Clemente,qui Auinione erat,ut quam primum ad urbem redeat, SC facerdotio fungatur,mini/ ftret ecclefix in tjs qux ad dcum pertinent, öd nifi ueniat 8C in quiete in lacris eä/ clefix feruiat,Romanä fenatnnl SC populum alium creaturum antiRem,nam epi fcopi fui prxfentiam neceflariam efle fenatui Romano. Mittit etiam legatos ad Ludouicum SC Carola Imperatores cum literis quibus eos et alios Principes Ro mam citât, qux hts erantconfcriptxuerbis. Ad honorem SC gloriafummidei pa tris Sc filq SC fpiritus fandijbeatorum apoRölorum Petri SC Pauli,S. Ioannis Ba ptiRx, in cuius facratiflîmo templo militarem accepimus gloriam, ncc no ad re/ ucrentiam SC honorem S. Romanx ecclefix. Öd domini noRrifummi Pontificis Ratum profperom ac augmentum fandx Romanx urbis,facrx Italix,öd totius fl dei ChriRianx. Nos candidus fpiritus fanäimiles Nicolaas feuerus öd Clemens
M liberator
-ocr page 306-174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- fG E R Âî Ä H. chronic;
libtratofùrbfe,zclator Italix, tnbunus Auguftus uolentes QC defydeiantcs dógt; num fpiritus fandi ôé liberatores antiques Romanos Principes, quantum, no/ bis bermittitur imitari, Nptum facimus uniuerfis,quod quioem à nobis poft ai/ fumptùm tribunatus officium, Romanus populus de côfilio omnium amp;nbsp;lingu 10i'ùnTiddicum,fflpitntum amp;aduocatorum urbis recognouitfeadhucillam ha/ bière autoritatem poteftateme^ atcç iurifdidionem in toto orbe terrarû quam ha/ Ibljirin principio ÔC fummo augmêto urbis prxfatar. Et omnia priuilegia fada m priciudicium autoritatisô^poteftatisamp;iiurifdidionemhuiufmodi ad fereuoca/ üiteXpreflè. Nositaqueautoritarem,poteftatemctiurifdidionemantiquam no bis roriceffam à populo Romanoin publico parlamento,ô^ nuper à dompo no furiimo Pontifîcé, ut patet per apoftolicas bullas eius,ne uideamur de donq
amp; fpiriÉüs làndi gratia amp;nbsp;facri Romani populi fautoribus (ngrati, iure amp;nbsp;forma «^uibusmelius poflumus SCdebemus“, decernimus,declararaus dC pronyncia/ *müS,'R'otrianâ nrbêcàpiit orbis et fundameritû tôtius fidei Chriflian^, ac omnes quot;Âîfii^lasciiritates kaliaeliberaseirececifemus.ËtexnuncomnesprîEfatospo/ biîfçJs âç crues ciuitatum Itaîise,facimus,declaramuSjSC pronQciamus,ciues eftê ^l^dfnanos^uós SCRomanalibertate uolumus gaudere. Eadê autoritäre SC gt a/ ■'tïâ dei Scfpïritus fandiacpeptiliRömanidieimuSjprofitemurjac etiam déclarez iiiùs Romähum ïmpèriû, iutîfdidionem, ac etiam monarchiam totius facri im/ ''fcé^ ad ipfàm alniam urbem-,âceius populum,nec non ad uniuerfam Italiâ per/ ƒ nrierie^SC cafdem fore legitimèdeuolutas^multis rationibus SC caufis,quas fuo lo “cô'SÇ tempore declarari faciemus ,dantes ôd prxfigentes in his icriptis omnibus ' 'öc'fihgulis’prxlatisjlmperatöribusjeledisjekdonhusjregibusjducibus, princi/ ' j^ibUs,cortiitibus,mafchiÔnibüs,popults,uniU£rfitatibus ÔC qaibuftuncß alrjs in
gchCré SCïri lpecie,cUiufcuncç prouineix, ftàtus SC conditionis exiftant,8C con/ ''*nâdicere udlentibus jfeU in eledione præfata ae ipfo imperio iurifdidionem ,po/ ® téftâtém SC àutoritàtêprxtcndêtibus quGquomodo,terminQhincad feftQ Pen/ ^^tëcoftes prôximè futurum, ita quod infraprxdidum terminutn in ipfa aima ur/ ^^'béôd facroiàndaLateranaeCclefiacoramuobisSC alîjs officialibus dominino/ ’■ ftifi PâpxôC Romani populi debeant cum eorum iuribus comparere,alioquin à dido termine in antea procedetur, prout de iure fuerit procedêdum amp;nbsp;nihilomi nus ad prxdida omnià in fpecie citari facimus illuftres Principes Ludouicû du/ cem Bauarix, SC Carolum regem Boëmix qui fe aflerunt Imperatores ad impe/ rium eledos, ducem Saxonix, MarchionemBrandenburgenfem, archiepilco/ ^pos Moguntinenièm, Trcucrenfem, SC Colonienfem, qui in didis termino SC ' îococôpareredebêt corâ nobis et alîjs Romani populi officialibus pcrfonaliter, alio^uitï in éorS côtumaciam procedemus.eorû abfentianon obftâte. DanôCc* Hxliterçobi perueneruntin Germania ad Principes,contemptxfunt ab omni/ bus ♦ Nee Romx diu manere potuit, Pôtifex enim Clemês partim minis partim
promiffis effecit apud plebê Romana ut defecerint ab eo plurimi,bre ui^ coadus eft nodu ex urbe fugere, habuit^ finem to/
ta ca Romp fadiOjUam quos euexerat hic '■ tribunus,omnesaltrocefferunt, quidam etiam uix fuga
feruatifunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
De
-ocr page 307-DE GERMANIS*’
LIBER V I GE S I H V S Q^V 1 N T V S;
Nno poft Chriftum natS ij47, menfe Odobricrat LudouicuS in oppido Monachio^inculpata prorfus utês ualetudine,illuc ad Ludouicum fàlucâdigratia diuertit uidua Anna ducifta Auftrix iter faciès exSueuia in Außriamillicexhibuitfpedäculum mugt; iiertmoxàfpeAacuIo conuiuio lautiftimo earn accepiGamp; liberà h'us Princcps bibit, etiam femel at($ iterS as codcm cum ducifta poculojfurgcns autem ab illo conuiuio fenfit intemperiem in toto corpore.Cau fam autem cum ignoraret morbi, uenatum itexercedi corpus gratia^grauitatem corporis excrcendo difeutere cupiens/ed morbi ui aufla de equo decidit in ter/ ram,amp;: repente morte abreptus eft. Sufpicio fuit ueneno necatum,quod tarnen, quo feiam, nemo aftcruit.Mortuus ex uenatione relatus eft in urbem Monachiû amp;honorificèfepaltus» Ludouicimorte audita^CaroIus ftatim properatin Ger/ maniam^nam eo temporein rebus Boèmicis difponédis erat occupatus, poft oc cifum,ut diximus, patrem. In Germania ut rex Romanorum honorifîcèlufcipi/ tur.Ratifponâ primû uenit,ibi excepto Carolo ceu Imperatorijfidelitatem, ut lo quûtur, iurant, ÔC Ratifponâ difeedés profîcifcit Norinbergâ, in itinere à minq ribus oppidis omnibus honorifîce fufcipitur.Norinbergenfes primû aduenieii ri non occurrût, fed claudunt portas,mittunt ad eum legatos, quo animo ueniat rogant. Carolus mâfuetè amp;nbsp;perbcnignerefpondet,multa promtttitjrecipitur er/ go Ôl N orinbergae.Et bine ad alios infigniores impertj ciuitates pergit,ab omni/ busfercappellatur 0^ agnofeitur Imperator. Erât tarnen quxdâ ciuitatesamp; Print cipes qui eum non ritèeledum aftêrentes noluerunteum pro Imperatorc babe/ re. Confpirarunt^ aduerfus cum Palatinus Rbcni,Hêricus arebiepifeopus Mo gunrinêfis,amp; Henricus duxSaxoniacalij^ quidâ, Qüibus cum per legatos ami ciflîmèagere conftitucbatjed illi perfeuerabant in fententia,elclt;fîioncm eius irri tam affirmantcsjamp;f feditioncm legibus puniendam non imperium eftè. Ahno proximo poft Ludouici mortem rex Carolus Imperator uenit ad Rauracorû ßa/ (ilcam,qua:côftantcr ctiâpoftmortem Ludouici in fide perfeuérabat. VtuêteLü douico nullis minis aduerfariorum abftcrreri ab eo potuit, lànâeigfcmper ferua ratfîdem, amp;diü etiam interdidum Pontificis Romanipropterea pcrtulcrât. Pc ritigiturpoftæaduenit Cafolus a Bafilienfibus recipi, Copias ante urbem in câ/ ftris habens. Rcijjondet Bafilienfes fe quidê iam cfte liberos à fide quâ Ludoui/ CO promiferant, uf(Ç poft morte cum Iaudcobferuarât,Iëd ciues unanimi fen tcntiacôftituiftcneminêrecipercaut appellate Imperatorê,nifiabfoluâturprius ab excômunicatione amp;nbsp;facrorS.offîciorû celebritas reftituatur ilIis.Nam fie uide bât fe quâ minimo labore impéfis poffe abfolui. Forte à Pôtifice turn uenit le gatus ab Apoftolico ferés de ea re bullas Romanus epifeopo Babenbergenfi de abfoluendis excômunicatis propter Ludouicûmortuû.Erâtautem in illis bullis bare uerba:Cum multicôtraproceffus amp;nbsp;fententias Ioannis Papac agêtes,adba:/ rentes quondâLudouico deBaüaria bxretico redire cupiâtad unitatemeccleftf, cômirtimus tibi,u t qui confeftï fûerint errores fuos SiC pœnas quas incidcrût ex/ pliciiè ucl implicite amp;nbsp;iuuarerint deinceps fîdcm catholicâ tenere, amp;nbsp;nulli dein/ ceps barctico uel fcbifmatico fauere amp;nbsp;credere, 8C quod non ipeâat ad Impcra/ torcm Papam deponere, Slt;aliam create, fed boe bacreftm eftè damnatâ,amp; qood riullum Imperatorcm babebunt nifi per federn apoftolicâ approbatû.Nec relidg liberis ipfîus Ludouici faucbunt,nifi cum ccdelîa reformentur, Carolo R o
M Z manotunt
-ocr page 308-1‘;76 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ê E R M A «. C H R O N I Ci
tnanorum regiperccclcfiatn approbatOjpatcbStÏab huiaftnodi' fcrtftttttjs amp;*pde nis abfoluas, itaquod fi inaliquocontrauenerintin fenfcntias amp;nbsp;pœnaspnftigt; nas rcIabantur.Cum igitur Bafilienfes no uellentrccipcre Carolum nifi diuihu» cukas rcftitutus cflèt prins illiSj ipficjfine omninota hxrefeos abfblucrêturjfor/ ina lila feu conditiones in bulla confcriptz quibus poflcnt abfolui, funt ciuibuÿ Bafilienfibus prxiedæ, ubi audiuerunt dues quid cxigcret bulla ab ijs qui uellêt abfolui. Refponderunt concordes ad unum omneSjfe non deliquiffc in fide fer/ uanda, nee ullos errores uelle faccre inhac re, in qua bonorum ciuium officium fecilTent j nee unquam iuuaturos fècundum illam formam à Papa przfcriptam. Clerus quoqae urbis ubi tantam animorum conftantiam in ciuibus uident, ad/ hortantur ut eóftantesin honeftifltmopropofito obdurent.Ciuitatis 6C uniuer/ fitatis proceres eunt ad Carolum prxfentibus multis Principibus, amp;nbsp;poftquam falutarunt Carolü ciuiliter SC ut decebat, Conful Conradus de Berenfels bis uer bis affatur epifcopum Babenbcrgenfem: Domine Babenbergenfis fciatis quod nee fateri neecrederc uolumus, quod dominus nofter Ludouicus Roman. lm/ perator unqaamfuerithxreticus quencuncç ctiam dederint nobis Principes domini eledoresjuel maior pars pro Romano Imperatorc,ilium pro tali habebi mus^etiamfl nunquam Papam requireretjnec quiequam faciemus quod fit co» tra ius imperq quoquo modoj fed fi habetis poteftatem à Papa Qi. uultis uos ablt; foluere,ut facra reftituâturjnos uthadenus,bonos uiros pro uirili probabimus, fi dominus bonorum largitor dederit gratiam.Sine ciuium iuramentis erroris confeffione facra funt illis reftituta, nam alioqui nolebât Carolu pro ImperatO/ rehabcre.Carolus igitur in urbcBafileacxccptus eft magnificeamp;iuramentSfo/ litum »! 1 i Bafilienfes prxftiteröt. Laudatis autem eius urbis ciuibus ob animi fbc titudinem SC cöftantiamdefcenditper Rhénum.Vrbes aBafilienfium omnium ore cantata magnanimitateexemplum fumpièrant,nec iurare nee agnofccrcer/ rores hxrefimue uolebant. Abfoluebantur autem plerxcf fine iuramento illo ÔC confeflRonc qux exigebat. Vuormatiz ubi eines audiebât quz exigebatPapa at» abfoluendis, magnus populi excitatus eft tumultus, cogebant^ epifcopum Ba/ benbergeniem ut fine omni delidorum confeffione eos abfoluerit. Erant etiam ciuitatuin Principum nönulli quiomninonolebantabfolutioncm,necenim uel nauciexiftimabantexecrationes Papz/anta erantfcandalaSuffchifinatainec clefia Romana. In bis feditionum turbisA bellorum tumultibus peftis crudelif/ firne affl ixit Germaniamjadeo^ç totam Europam,ita ut multis locis propter pe/ fiem ius non fit redditum,totas domos,tota monafteria, totos pagos totas^ ciui tates fuftulit,ncc talis ante banc horainnm memoria fuitunquam.Szpeconucnl re Principes cupiebät propter cledioncm Imperatoris, ftd peftis ubitj grafläns diu prohibebat, Poft natiuitatem Cbrifti anno iJ4S.conucneruntquidam eie/ duri alium Imperatorem Principes,erant autem dux Saxonix,Ludouicus Mar ebio Brandenburgenfisj RupertusPalatinus Rbeni^Henricus Moguntinusaf chiepifcopus,qui Caroli eledionem nullam efle iudicabant.Mittuntad Anglo tum regem Eduardum,ofFerunt^illi imperium, nam à Germanis genus duce/ bat fuura. Eduardus pcricula,labores amp;,bella timnes reeufauit imperium,Prin/ cipibus gratias agit quod tam bonorificè de fe fentiât, eis pollicetur fuam opem, ficLibi indigeant^ebementergratum fuit illorum de fe indicium, Poftea 1 ride ricum Marchionem Mifnenfem eligunt, fed ea lege utBeatricê uiduâ,uxorcra quondâLudouici Imperatoris iuuet.Huiceledio placet,amp; quomodo aufpicâ/ dum imperium fitpro temporis ratione, incipit cogitare. Sed Carolus obi intel/ lexitelcdumFridericum.mutauitillianimum,decern enim milliamarcarumar genti,ci dédit,promifiteß maiora,cxpolttit przterea illi quàm nibil fît à quoquam peheuli fîbi quem Pontifex confîrmarit, iam maior Germania: pars pro Im/
peratorc
-ocr page 309-I I B E R X XV; ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;_
peratore habest Quam ob rem Fridericus exinfmauit fapteterfibi fineinóleftfa Cc labonbus oblatö quod alij magnis fudonbus ÔC per infînita pericula quirût, nempe otiQ QC. quierem in omni rerum copia feu fakem fuffîciêtiajhicenim foleC efîc plerifcg mortahbus finis ftudiorum Jaborum,periculorumLjj,quos fubeunf» Quanquam generofioribus animiscoskftiorSC preciofior fcopus fit funtfliq/ lîum 8C laborû,nempe, gloria Chriftianis, gloria dei, infidelibus'gloria propriai qux efi uanitasne^igitur Fridericus Imper.maluiç accipere pccuniam amp;nbsp;ea in pa ce uti,quam tôt fubirc labores^quorum finis fitincertus,fortaflîs etiam patrimo/ nijpcrditicCjignominia ÔCmors. Hoc tempore in Germania, Italia,amp; Gallia, alqscp Lurôpxregionibus magnaludxorum multitudo uartjsfupplictiseftafFex da, pra-cipuè igné exufti funt, infimulabantur enim uencno infeciflèfontes. ItR Bonfeld Âlfatixoppidulo de ea re efi tradatum,ibi aceufati funt,quod adultéra/ uerint monetam,quod pneros Chriftianorum multos occiderint, quodputeos, flumina ÔC fontes infecerint, ut pecora ÔC homines plurimi perierint. Saccos crût feruntinfonübus plenos ucneno inuentos » Quaretamcrudelibuspoenis Chrl ftiani afFecerunt ludxos utmultiludxorumfibiipfis confciuerintmortem.Plu/ rimi quoque permiferunt fc baptizari, ob pœnarum metom* Franc fcrèi'n omn( bus imperialibus ciuitatibus ludxorum fynagogXjfiC coemeteria elegantibus laz pidibus conftruda» Ex monumentorum amp;nbsp;lynagogx lapidtbus^xdificauerûtet, uitates rnœnia ÔC turres.Sieutadhucefl: nidere multos prominétes lapides infert pros literis Hebraicis in multis paffîm ciuitatibus per iraperiû Romanum,apudl Gallos,Germanos £C Italos.Bafilcxmurusfoflacucterisurbis intcrionstqtustc ÓUS hoc lapidûgcnere,ctfi illic zdificia nô omnia deftrudta fuerint ludxorü ap/ pellationctp anriquâxdes obtinens,ad Synagogâludaicâ. Libérerenim Bafileaa babirabât propter urbis amoeniflimû fitÛ5amp; téperiem aeris.Omnia ludxorû bogt; ra qux magna erât, Principes ÔC ciuitatcs fibi uendicabâu Pont. Rom.defehdit ludxos,amp; inukialtj.In Germania prêter alios lihultos qui non corifentiebantiti eorû pei lerutionêjcrat 1\ upertus cornes Palatinus,qui diccbat m^gnâpecuniï «cccpiûcjàludxiSjficutSCalqnobiles ÔCinagiftratus quidâ. Adqubs cummulii ludïi fugïflènrcum magnis thefaurisyalqmagtfiratusfubquibusfuerâtiniqya ferebani anttno,non tam quod defcndcbantludzos quàmquodjfeçymabftult rant ludari faeukates fuas, quas fibi debert putabant ÿ qui fupplicijs,affîcicbâtligt;^ dxos propter maleficia, qui uero patrocinabâtur Iudxis,dicsbant ludfis iniuriâ, fieri, ôi. hxc makficia cÔminifciillos qui damnabantut redtrêtbona ludzocuni ad eos .'1 llaé|îcôtentto ad arma uenit, plçricç plus in bella impendebant quàtii, ex ludxorum facultatibus ad le redierit Mwlta hunt in terris a'deo quorumxau/, fa nos lacetquot;^ îudxi feruntùr poßea^cum ipfi admodum paucis locis tuti ambula/, reaudcrét,fuboinanclcprolos,quod fontes inficcKent. Artccjîfcribuntiïrfon.tçs' medicati fuilTè ut lepra bibentes fint infeëti. Comprehenfi leprofi exquifitis.fup plicfisïnrerfeâi funtà magtftratibus. Annopà^ natiuitatcmChriftimiliefi/ mo trccentefimo quadragefimo nono Delphinatus uenit ad regem Galloruqi, fed calegc confenfit Carolus eins nominis quarrus,utprimogenitqs.rggî? pal'* lixranquam uafallusimpcrn poflideatDclphinatum. Hacoccafioriçuemtad, Galium Delphinatus,Delphinus Hunibertus nomine frigidoiû^mfeÇicium. mundi huius negotiorum finem uidens mori fta^uit mundo,quarc u^diditJDel/ phinatum Gallorum regi, pecunix partem magnam paupcribus dedii;,^^fe,i,n/ grcfl'us eft ordtnem Santfti Dominici. Erat his annis nonleue bellum Fràtribua ordinis Teutonici cum Litoutjs,quosduce magiftro ordinis SueuO;Uiceruttna gno pi xko,çx quo confecuti funt maxima laude. Anno millelimo trecentcfiino. quinquagefimOj denuoconuenerût Principes Carolieledionêreprobantes,SCquot; miferûilegatû ad comité de Suartzenburgex Thuringia qui erat uir incompara
-ocr page 310-GERMAN, CHRONIC.
bill's miiitadbus uirtutibus ea state,ofFeruntc^illi imperium^grauatitn confënnt^ nec aliter nifi Fräcofurdis primum decernatur à Principibus imperium uacare* amp;nbsp;prius Carolus per Principum fententiam deponatur. Congregati igitur funt Fräcofurdis Principes clcdorcs quatuor amp;nbsp;multi prgterea Principes alij qui coz cordi fententia iudicauerunt eledionem Caroli,eirè feditionem contra Rempuz blicam,legibus ÔCarmis punicndam.Decrctumcpcft quatuor Principes eledoz res qui turn Francofurdix erant habere ius SC plenam potedatem eligendi Impci ratorem RomaUoru, Ludouicus igitur Brâdenburgcnfis Marchio.Rudolphus comes Palatinus Rheni.Henricus dux Saxonixj Henricus archiepifcopus Mo ^ntinenlis eligût GantherScomitem de Suartzenburg in Imperatprem.Guii cnerus fcx totas hebdomadas in caftris ad Francofordiam expedauit hoftemjCX cofuetudine 0^ ftatuta legc,nemineucro aduenicnte qui repelleretin urbêFrangt;’ cofurdiâ ingrelTus Imperator appellatus eft.Carolo enim non uidebatur in unS przlium poncre omncs fortunas fuas, fi enim uiciHet Guntherus adum erat de imperio Caroli. Quam ob rem conuocauit Carolus Principes fibi fauentes SpP ram,(5Uibns cum délibérât quo pado refiftendum fithoftibus rebellibus,illiceli ftatutumutomnescolliganturuires,amp;omniaprorcimagnitudineadminiftreti tur.Ducit Carolus coadas copias Moguntiam,ibi cxpedaturus hodem,nam d iiibus cam Henrico epifcopo luo erant fimultates,quapropter non exdudebant Carolum. Intcrea Guntherus quxdam cadra expugnauerat,Êt dum confultat quid potidimum primo expédiât, inciditin morbum, qui medicisplurimfîexz hibuic laboris, cum^ morbus declinare non obicure inciperet,medicus prxpaz rauitillipotionemkuemadmaturandos homores), quierantcaula morbi,allaz tum^ad Principem medicus, gudauit deinde obtulitxgroto.Hacpotionehauz da moxcepit uehcmentiUis quàm antelaborare, Si indatus expirauit. Eodem^ iymptomatö genere pertjl medicus.Quare no dubia ucneni fufpicio fuit, à quoz piam dam in potionem imtttiflt, Antemortem Guntherq uerocompoiita eft pax inter cum SC Carolum Imperatorem, cum enim decum beret in Alta uilla ar ce archiepilcopi Moguntini, diceretur^leuitCtxgrotare.qoidam Principes inz terpodicrunt Ct his cotiÜitiönibus compofuerunt eos,ut Guthcrus rdignarettó' rum imperiß, omne^ fuüni tus conccdcret Caroîo,Carolus autem Gûmero daz rctoppida duo cum agris corn in Thuringia fita. Mox pod fàdam pacem Gu» therus obift, genere quo didum tam ed,mortis. Corpus ddatutn ed Francofiirz dtam,honorecç magno cd fepultum,prxfcnte Imperatore Carolo. Carolus cou uocaris ciuitatibus Ô6omnibusmagidratibus qui eum appdlabant Imperatoren cgitmulta decommodis Rcrumpublicarum,priuilegia multamukisciuitatibus conccdît. Francofurdienfibus quocç priuilegianundinarû amp;nbsp;alia confîrmauiri Pererrauitpodea multas duitates Germaniz maxime' Rhenanas. Venit quoiç codé anno eu fua côiugè loannain urbé Bunnam, ibi^cd ab archiepifeopo Co lonienfi coronatus cum fuaüxorc.Qaod non coronâ Aqoiigrant acccperit,caii fam dicût quidâ, quod turn propter pedem aéris temperies fufpeda fueritapud A quenfes.Qiiidâ fcribßt tantam illic fuiflè tur bam flagcllatorû,quxcunlt;ç caulâ fucrit, certè non fuit, q? ab Aquifgrano exclufus fuerit,nam BOnz codé tempore côfîtmaùtc uctera Si dédit noua Aquenfibus priuilcgia.Przterea in alias multas ciuitatès contulit magna beneficia. Studio enim fingulari fuit huic Principi auz gere Germaniz duitates ♦ Putauitenim pulchrum regnarc in pukhro regno, Fîoe tcraporc natus ed ex Ioanna Sücdi ducis filia V uenceslaus,Carolo genitoz rc. Coronato Carolo ,recondliatus cd Ludouicus Marchio Brandenburgenz fis filio Ludouici Imperatoris uita defundi, qui Si Carolo dédit imperialia infîz gnia quzmoriturus pater filio commiferat.Sed ea conditionc dédit,ut due cafuy
fiu^
-ocr page 311-L I B' R XXV.
iîuè morn's aliaucneccffîtatccoadus dcponere, Francofofdicftfibus udNon'n/ bcrgenfibus cuftodienda traderet. Carol us intentus omnibus ncruis hoc téporc fuit in Germania pacâda, nam pace in Germania fada in animo magno magna habebatjUempe T ureum repellercjamp; La tq ciuitaces fubingare imperio Ludoui/ cum Brandenburgenfem iuuitarmis aduerfus hoftesjerantenim qui Marchiam fibi aflèrerc conabantur. Ludouicus hic Marchio poftea uendidit Marchiam Ca rolo Imperatoridi régi BoiémiXjquiSigifmundo filio fuo earnadminiftrandan» tradidit.Carolus autem hic poft coronationem ftudium pacis SC religicnis decla rauit non obfcurisargumêhs.Mifitlegatosad Papamlnnocentium 6. qui moif tuo dementi fucceflerat, pettjtcpab eo utincumberet pacifîcandaeecclcfixamp;tol lendis fcâdaliSjSt^perfonis approbatis promouendis ad minifteria facrorû. Vtep fuû officium fâcfàt rogat,pollicetur fe quoc^ fuum fadurum. Htjs ftudiïs efficie? bat Imperator Carolus,utexteri reges adeummiferintèlonginquis nationibuà legationes mimera,amicitiâpetentes ♦ Anno quinquagefimôfecundo^uprà tnillefimum trécêtefimum Vuormatia cekbrauitcominaPrincipiïdc refôrmangt; da eceleft a,amp; rebellibus imperio Ô6 ecclefîafticæ poteftate domandis plurima tra dans. Aderat in eo Principum conuentu areh.iepifcopus uir prxftâs corporis ôi animidotibus legatus ImperatorisCôftantinopolitanijquiamicitiampacemi^ 'pctrjtjattulitc^ regia dona Carolo Rom.Imperatori.Carolus Cum eolçgato Con ftantinópolitano multa egit de T urex uiribus amp;nbsp;confdqs, amp;nbsp;rurfum ik rap'oni/ b us quibus refifti poflitconatibus Turcicis. Legatus uirprudens Carolupi to? turn incenderat ciipiditate SC ftudio arma capiendi aduerfus T urçajp .jSi^er ea re fcribitquocgCarolus PontificiRomanoutoperamdet quoin içalià^ lia pax fiat.Nam graue bellum hoc tempore erat Gallo cum rege An^lQr,u,fTij, Lc Anglus quoc^ Pontifi'cem Romanorumdefpiciebat , in ecclefqamp;fuiTproSnimi fui arbitrio dominabatur,nec quifquara audebat ucl nominare j^pmani Ponti/ ficis autorifatem. Romanus Pôtifex Innocctius refcribit Caroloj'nuitaitç cum ad expeditionem Italicam, promittit fe illi paraturum iter, amp;nbsp;fimulcertiorem fa^ citiam fadiOnes per Italiam tumultibus fuis inteftinorum bellorûfàugatas cupe re qui iûftfc'gùbernet, paucos^admodum fuperefle quibus non cordi fit pax. Annoigitur poft natiuitatem domini millefimo trecentefimo quinquagefimo quinto, Carolus coadis fclediffimi ex Germania amp;nbsp;Boe'mia coptjs, comitanti/ bus eum GermanixPrincipibus óóciuitatibus, primo acre in Italiam proficifcl tur,comite chara coniuge.AducnientemIxtiffima fronte excepit Italia nihil ho/ noris omittens quod a lubditis domino exhiberi poteft.MedioIanum ubi peruc nit,aliquot illic dies commoratus amp;nbsp;corona ferrea.ccronatus eft. Illuc nulli Prin cipes amp;nbsp;ciuitates ad eum ueniôt, amp;nbsp;ofticium obfeqaiumeß fuum pollicentur ßd fidelitatem iurant ♦ Mediolano difeedens Pifas petit, Pifani uero cum MedioU/ nenfibus certabant gloria amp;nbsp;honoreeum excipiendo, utfitin prouocationibus tills. Diutius quam Mediolaniapud Pifanos m3nfit,quod frequentiores Princi pum amp;nbsp;ciuitatum legationes ad eum illuc confluebant, pacem amp;nbsp;gratia rogan/ tes amp;nbsp;efferentes munera. VeniebantFlorentini magis etiam obediêtix quam int perio debebant promittentes,muneriq5 Imperatori dant fupra centum millia Ho/ renorum.VeniuntôC Pifas Sehenfiu legati cum muneribus amp;nbsp;Volatcfrani, bre uiter ueniunt omniu ciuitatum Hetrurig legationes cum muneribus pace peten tcsjplaneobruebantoffictjs Sedpnis Carolum. Pifas abiens profpero itincreRo mam peruenit,ibi omnes ordines amp;nbsp;xtates mulieres amp;nbsp;uiri obuiam egreffi in ijr/ bem ducunt, cum elegantibus cantionibus amp;nbsp;muficis inftrumentis infinitx ua/ rietatis. Romx in pafchatos fefto magna folennitate, prxfentibus Principibus omnibus,coronatus eft cum ftia uxore,nec diu Romx manfitpoft coronation?.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qaoniam
-ocr page 312-iÔO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN* C H R 0 N I C.
Quoniamfcribunt autores quidam, quod Pontifex ei nolaerit imponcre corOgt; nam nifi iuraret quâm prtmû uelle excedere Roma amp;nbsp;ex tota Italia. Voluit enfin Pontifex confottis impatiens, ut titulo Impetatoris femperAugufti contentus, rediretinfuam Germaniam ibi^Romanorum Imperator ,exerceret imperium in Germanos j Romac imperium Papx relin queret,de qua re extat epiftola Fran cifei Petrachae quam Imperatoris notario Nerio Foroliuienfi fcriplit. Nec aequo animo tum t ul it Italia quod Papa üoluit tarn cito Imperatorc abire,nam feditio/ num bellorum^caufas omnes cupiebätfublatas, quod n5 poteratfieri nifi uno lußeimperante. Quarec Romaprofedus eft per urbem Tiburtinam,amp; per Se/ nas,Pifas uenit, inde in Germaniam redijt, illic foederi Heluetiorum nimiS cre/ feentirefißere conatur,dum illo tempore enim Lucernêfes cum Suitenfibus fos dere lundi flint. Item Zug, uallis Glarenfis,amp;alüjnondiu poft adiunxeruntfc illis, breuiep uehementer creuit foedus illud, caufa fuerunt felicifttmi eorum fuc/ ceftus dC ingêtia fada,nec no fides, am or, beneuolêtia quibus inter fe uteban/ tur.Tigurini poftiam didos omnes accefterunt ad illos, Quare loannes comes de Habfpurg,cuius pattern uiccrantante,nadus proditores in urbeTiguro qu^ polliciti funt fe urbem illi tradituros,cum illis igitur conftituit tempus quo uenilt;* re debeat.Tigurini de proditione futura certiores fadi,préparant ad excipiendö comitem infidias.Node igitur ftatuta aduenientem capiät,militum eius maiore parte occifa. Proditores omnes dignas pœnas dederunt,tota enim membris fra/ dis fedi funt in quatuor partes finguli.Quam ob caufam mox capto loanne co mite Habipurgenfi, Albertus dux Auftriae cogit magnas copias, quibus obfcdit Tigurinam urbem. Aderantin obfidione Albertus dux ipie,comes de Vuirtcn berg,comes de Hohêberg,copiae epifcopiBafiliêfis,£C Argentineßs ÔCalrj muP ti comiteSjCiuitates Si Barones.Frequetes ex urbe fiebant eruptioncs,nam con/ foederâti Heluetij erât in urbe,tandê pax eft fada Si dimiflus captus cornes loan nes,quibus conditionibus fadaßt nihil certihabeo. Certum hoe eft longa obfi/ dionc partes ütrafiç fatigatas fuifle,Ducem Auftrix obfidendo, T igurinos obfi dionem ferendo. Carolus eo tempore ex Italia uencrat,confirmatus Si corona/ eus à Pontißce,quod magnx erat illi autoritati,igitur dux Auftrix petit ab Impe ratore ut fua uel autoritäre uel potêtia reducat Tigurinos.CaroIus magno ftüdio QC diligentia cum Tigurinis agit ut déférant foedus illud, quod uocabat rebellio nem feu fadionem.Tigurini refpondët : Se paratosfacere imperio Imperatori^ quiequid legibus iurecß debeant, contra iuramentS prxftitum confoederatis fuis fe nonfaduros,nec fide falua ab ijs fepararipofte. Carolus hoc eorum refponfo uehementer eft offenfus,dixit^ inis,quod hort potuerint foedcre cum quo$ cop re non confulto Imperatore, quareiuramentum quod fecerint Suitenfibus nihil eftèaddidittçmultaaliaminitandoÔCpromittendo quibus abftraheret à Suiten/ fium confocderatione.Hoc^ non femel tantum tentauit,cum autem intellexit ft efficere nihil pofte apud eos, ftatuit rem armis agcre, toti enim imperio pares nó futuros fperans, contradis igitur copqs per totum imperium ducit eas aduerfus cófcederatosSuitêfesjSCmultisPrincipibus Germanixprxfentibus obfedit lm peratorTigurum,omnia^circaurbcmuaftauit.Sxpeucroex arbe,fxpecxmon tibus confoederati impetöm fecerunt in Gxfarianos,multoscß occiderunt,fed fa/ eile erat Imperatori reparare exercitum,propter hominum per totum imperia co piam.Cófctderati autem fuis hominibus uehementer timebant,erant enim pau/ ci.Iadabât Cxfariani confiß hominum multitudine fibi plures efte carnifices in imperio,quam omnes confoederati efrent,fic uolentes deterrere Suitcnfes,fcd di ïigentiores non timidiores reddcbantur,quod fan's teftabantur incurfionibus Si eruptionibus fuis frequêtibus nunquam autem adoriricófueueranthoftê fuum confoedcratij
-ocr page 313-. t I B È R XXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igi
tonfaederad^nifî ex improuifo,aut loco i’niquiore,aut nodu,autali(^uo flratage mate infignï, non animi formidine,fed dïligcntia fuos conferuandï, maius enim eraciHïs unum uirutn ex fuis amictere quàm ducibus belli quibufdâ aliquot nul/ lia.Obiîdêdo ergo diutius urbem magnus terror occupaüit animos Cafariano/ rum propter frequentes infelices pugnas. Idcirco die quodam cr m dimicâdum eirct,nc($ Auftriacijnccp Sueubnecp Saxonesjnec^ Bauari, nerp I ranci Orienta les, net^ altj ulliuolueruntin prima acieprxcedere,qmnes(^ uokbantin ültitno agmineiêqüi,amp; ita actes ordinari non potcrat. Cum^ imperarent Principes ex/ crcitus Sueuos pra:cedcre,difccflcrunt domû,deinde Saxones abierCjôC 1 c dem ceps omnes recclTcrôt,folutac}i eft obfidio. Abitû uero Cafarianorum fugxnon diiïîmilem fûiflc ferunt. Antehâcexpeditionem uoluit Imperator duci Aullrias daremagnam pecunia pro quibufdâ locis quasconfœderati tenebant,antcautc. Ut ferebant duces Auftriaci, pertinuerâtaddomum Auftrix. Facilhmeenim po tentia amp;nbsp;uiribus totius imperq fefuperaturS unum atcp alterû rcbellem pagQ aut uillam,uel,ut uocabântjcafulampaftoralêjconfidcbat,Poft bellam uero hoc nô luitemere Carolus quicquam eorum quxpoflidebant confccderati. A difccflu Imperatoris confœderati proxima quicp carpebant^ôC dux Auftrixconfœdera/ torum depopulabatur omnia quar accedi poteranr,quare poft fextum demû an/ numfadtxfuntinducixaddecennium. Harum induciarûtempore familiariter Auftriaci 8^ coniixderati murua ufi funtconfüetndine. In omnibus ft rè Princi/ pum comictjs confukabatur dehocfœderetollendo ,nobiles enim omnes time/ bant ne exemplo illorum alij quocjj fubditi rebellarent, ubiconfiderarêt illorunt libertärem,qua ftnefeditioncin iuftitiaurcrêtur.Necfruftratimuerunt,nam ten tarunt nonnulli,fcd infeliciter,neep enim confilium eft ulli hominum generi ma giftrarui eriam duriflîmo latu rebellare.neq^ docebût exempla, femperenim ma/ le cadit ieditiofis, Dominas enim magiftratuiiuflît fiC uult obediri. Alia ratio t ui tenfiS fuitjOempe, tails qualis olim fuitcam prxmiatyrannicidis dabantur. Nec ciuirares qux pertinent ad imperium ab imperio propterea difeeflerunt quod fee derc côiundi funt Heluettjs, imperio enim quicquid liberx imperiales ciuitates debcnt,priftant,quxcût^ uero polTidentjbellorum, qux neceftario iufte^ fufee perunt,iurcoccuparuntÔ^tencnt. Darum anteannum i4oo.ducibus Auftrif fa uentibus amicis,uft funtconfœderati Heluetq. Venit^dax Aaftriacus nominè LupoldusTigurum illicq? magna cum rcucrentiaexceptus eft,fiC multa officia à T igurints in ducem.multaàduce in TigurinoSjCoIlata funt, Hxc pax tamê non diu durauit. Nam caufx exortx funt noux bellorum,inuitis duce Âuftrix amp;nbsp;con fœderatisjfarpe enim incidunt belia,cum omnes homines mallent pacem, domi/ no ita difponentCjfed uaiîs iracminiftrantibus,hoc eft Satana.Diu autem alterial teros rurium uexaaerunt,frequentes^cxdes funtfatftx, Eo tempore fcilicetan/ no ij8î. in die quodam fefto, Rotenbergam oppidum per uim ceperunt Luccr/ nani,capti oppidi muros ÔCareem folo xquant,nam ex illis munitionibus pote/ rantexcurrerc.Poftea ftrages amp;nbsp;incêdiaxdifîciorum fecuta funt,à ducibus Au/ ftrix 8iC confœderatis. Multi fub idem tempus acceflerunt foedert Heluetiorum, tota uallis de Enriibuch ciuitatiLucernanxacceflit. Item Sempach,nec fine plu rimis cxdibus,Meien berg quocpacceffit. Hxc autem omnia occupata funt bel/ lis iufto ticulo fufieptis. V enitautem hoc tempore exercitus duci Auftrix bene inftrudus, quem repentino impetu confœderati opprcfterunt,ô6 occiderût ma/ gnam multirudinem,ÔCprxcipuænobilitatismulros. Pofteainducixfarftxfunr, ledtotcxdibus exafperati animi utrincp,non diu leruarunt.Rurfum igitur alter! altcros Ixd5t,amp; res ad arma iuftumrç bellum uenit. Dux Auftriâcus,Lupoldus ttominc,multis fibi per Germaniâ itinäis focfjs,cum copijs fuis proficifeitur àd
. N Sempach
-ocr page 314-«2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMA Ä- CHRONIC.
Sempach ad ôpprimcndum in co oppi'do przfîdium confoedcratoram» Quo digt; cfs confili o perfpedo confoedcrati plurcs dam nodu in oppfdS mittunt, qui ex/ pcdcnt hoftem.amp;^ ff ufdeatur aggrediantijr,uix igitur in confpcdum oppidi uo nit dux cum copijs fuis, occurrunt illi obuiâ côfœderati in loco paulô fibi acqüio rc,ÔC in quo cquitatus utilis eflcnopoterat. Dux amp;nbsp;omnes nobiles ex equis do* (ccndentcs,acie inftruda,quantum per temporis anguftiam licuit^non autem iy cuit iàtis inftruere, adeo hoftis properabatjopponunt fc illis, cocurritur^ pugnâc nobiles primo impctu fortiflime èc pariprorfas uirtutis robore/ed ex foils zftu amp;nbsp;laboris magni tudi ne fatigati nobiles,cedere coadi funtjOeque enim poffibile fuit ocio alTuetos tamdiu folem QC labores pugnz ferre quâdiu poterât rußicis la boribus cxcrcitati homines. Neceflè enim eft breui folui omnibus membris qui non exercitatus obit przter cofuetudines uehemetiores labores. Dum igitur ex pugna fatigati nobiles ad equosfuos properant, occiduntur fcreomnes. Occu/ buere in eo przlio plurimi fortes uiri,ex multitudine nobilium occifor urn eft col ligere,quanius reliquorum numerus fuerit. Cecidereiniila pugna Auftriz dux Lupoldus ulrfortis,Otho marchio de Hochberg,loânes de Ochfenftam,loan/ nes comes de Furftcberg,Ioâncs amp;nbsp;Viricusde Hafenbcrg,duo comités de Tief (lain, Niger comes de Zollern, Vualterusde Gereltzech, Albertus de Rech/ bergjFridericus deMonftral,Othmarus Truchfes de V ualpurg^fiC altj quorum nomina memoriz,quod fciam,mandata non funt,Infecuti funt confoederatl eo9 qui fuga ftbi confulerchitcbantur,multos in fuga ceperuntSC trucidauerût. Ma/ gnam glon'am amp;nbsp;przdâ in eo pjzlio adepti funt. Habuit occifus Lupoldus dux Auftrix ftlium nomine rcferenspatrem.Iuuenis erat animo fortisSx^ exercitatus in omni armoram gencre. Statuitigitur uindicare patré, 0^alios apud Sempach occifos.Quarc hie Lupoldus dux Auftriz ad Carolum Imperatorem profedus exponit illi fua côfiliaomnia,8C quzritur de clade accepta, amp;:parêtcoccifo apud Sempach,!mperator adhortatur cum ad uirtutem amp;nbsp;bello Heluctios confoedcra tos fatlgandos,nihil tarnen temerèagat,inomnibus diligenterpriuscôfuket, op portunitatemt^ temporis obferuet, monet,polliceturauxiliäres manus quan^ alqs occupatus eftet. Aggredlt igitur duxLupoldus Saitêfes magno animo,co natu,apparatu amp;nbsp;ira,muitis ex imperio foetjs jmultis locfs tentât furtunâ, fed ferê ubic^ aduerfa erat. Eo bello comes Vuerdenbergefis loannes nomine,amp; comes Donatus de Tockenbargcoptjs fuis optimèarmatisuallêGiarêfemuaftauerâC Sc direptas domos tncenderunt,quibus rebus exafperatf Glareani,côiundis ft/ bi paucis ex uicinis pagis, adoriûtur hoftem in anguftqs montium feu ualliuni comitticur pugna, utrinc^ pugnatur fortiter, fed confeederati fortius de fuis focis Sc pro libertate pugnâtes.Vertunt tergûauftriaci,fic enim appellabantur omnes in eo bello hoftes confoederatoru,occiduntur à parte comitum mille quingenn, Glareanorum 0^ fociorum eorum uix quinquaginta.Fuerût autem,ft credimus qui de eo przlio fcriplèruüt confoederatorum uix mille, hoftium uero plures quinep millia. Fugientes Auftriacos infequûtur uftp ad oppidum Vrfee, ubiex fuga fe recolIigcrCjSC requiefcercconftitucrunt. Sed oppidum expugnant Hei/ uetn,coguntur^ nodu ex co fugcre Auftriaci per montes in TocKenburg,Sut/ tenfes armis eorum SC reliqua przda potiti, fequuntureos ufcp in Tockenburg, illiccp Sc per totam Durgiam multas detjciuntarccs. Etoccupantmulta quzad/ hue belli iurc poflidêt.Cumcp fzpius ita in eo bello malecelTiflct,fcmpeitpauge/ rentur uires montanorum hominum, Ô6 indies caperêt aliquid, fatigatis utriit^* Heluetijs carentibus fale SC frumentofnam de uino nihil dico, non enim mora/ bantur,fimplici uidu carnis,cafei, ladistp erant contenti) duce uero Auftriae ex/ baufto pecuniajceperut audirc cos qui de pace lo quebantur,conu€nerunt^ con ditionibus
-ocr page 315-L I B E R XXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iê^
dïnonibus pacis,fed non animis cocordarunt. Quarcpaxnon diu doraiiit,odia emm mancrcneceflum erat diu ex tanto èC tam cruento bello. Cum igitur quod die uicini conuenirent, neceflario propter commertia amp;nbsp;alteri alteros contemnc rent,Sc in memoriâreuocarent qux in bellis fada erant fuperioribus, frcquctes cxdes fiebâtjSC noua bella on'ebâtur. De quibus in fequêtibuS fortalïè hoc loco fatis fit de Heluetiorûfœdere,nunc reuertemur retro aliquot annis. Anno poft Chriftû natum millefimo trecentefimo quinquagefimo fextOjfeuijt per Germa/ niam maxima peftis,qu2 prxceflerat defedio fobs 6C lunx, maximuscg terrx moi tiiSj quo multx altxin motibus arces, turres SC domus in ciuitatibus amp;nbsp;rurecor/ rueruntjmaxime in ripis Rheni,illo terrxmotu maximecocufta eft Bafileajmul/ ta enim xdificia illie rueruntjtemplic^ maioris fundamenta magnum acceperunt damnum. RimxenimpermurospafTim licet uidere,qux hocterrxmotu fadæ funt.Itcm iuxta urbem elegâtium caftrorum quxterrx motus dciecit,ueftigia ui/ funturadhuc. Nos mirati murorum denfitatem tantum^ pondus potuifle tord moùeri fpiritu in terra indufo, unde nam tarn ampli meatus efle potueriht flati/ bus,terrxaltius effbflx qualitatem diligentios inlpeximus in montibus SC ad eo/ rum radicem, in quibus deiedas uidimus arces, uidimus eflè folutum fabulonê, qui uias prxbet flatibus. Haccaufa flatus in terram illam folutiorê multiadmiffî multos efRciunt frigidiflimos fontes inillis locis. Conftatenim inter naturxpe/ ritos ex condenfatis in terra flatibus qui xterna lege fiant, perpetuos fieri fontes. In nimiû igitnr foluta pertranfit fpiritus non condenfatus in aquam,ln ipifla ue/ ro nimfum non ingredi potcft,cernimus,ergo paulô folutiorem ad fontes gene/ randos aptifiîmam efle.Peftis quefccuta eft hos ex alto folo egrelTus fpiritus pri mum per Germaniam graffata eft in minorum pecorû greges, mox etiam in ar/ menra maiora, poftremo abfumpfît maximam hominum multitudinem, potiflî mum inijs locis ubi uchementior terrx motus priusfuerat. Etat hoc tempore hx reticus nomine Reghardus Bertoldus deRorbach qai aduerfus ecdefiâhos ha bebat perfuafos articulos:i. Quod homo times deum 8Cgratias agens illi ex pia mente tantam gratiam poflîtpercipereexcibo commun!, ac fi frueretur euchart/ dix facramento, i. Quod laicus illiteratus SC facris ordihibus non initiatus,illu/ ftratus uero lumine diuini fpiritus,cum maiore frudu poflït alios docere, qaàni euangelium aut facrarum literarum dodores. gt;. Quod homo in hac uita tan/ turn profîcerc poflit, ut nec ieiunijs nec orationibus illi opus fit. Quarto nefeio qux prorfus deteftanda mendacia depafltone Chrifti fenferit, quxapud hiftori/ cos literis commifla leguntur, Hic habuit qui credidere eius dodrinx ♦ Primum uero Herbipoli ab epifcopo coadus eft reuocare, fed paulôpoft in eandem hx/ refim recidit,Spirxcaptus eft ÔC igné concrematus. Anno domini millefimo trecentefimo fexagefimo, difeordantibus in imperio Principibus 8C ciuitatibus, corroborauerunt,firmiorcm^ ÔC audiorem reddiderût Hduetij lib.ertatê fuam, nec enim parum eius têporis diieordia adiuuitHeluetica foedera. Anno enim «am dido Eberardus comes de Vuirtêberg ciuitates imperiales uiginti quatuor, quarum prxfidem cum Imperatores fecerât,afflixit exadionibus iniqais SC non ferendis imperialibus liberis ciuitatibus,de hac iniuria igitur apud Carolum lm peratorem conqaeruntur,petunt ut eum a tyrannide dehortctur,impcret^illi ut iuftiusagat. Imperator Eberhardum uerbisconfutat,SC ut legibus iure^agat omnia imperat.Èberardus admonitionem ÔC iuifum Imperatoris nihili pendes, quxrit focios quorum auxilio refiftere poflït Imperatori, Fecittjfœdus cum du/ cibus Aaftrix,nec in foederis conditionibus excepit Impèratorcm.Quod no im merito grauiifime tulit Carolas,minat illi fxpe,fed nihil minx, nihil ius SC xquS Ebcrardum mouêt,pergit exadionibus yexare ciuitates libéras. Tandê omnes
N 2 SueuijC
-ocr page 316-28^: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;german. chronic.
, Suewx imperiales dûitatcs conueniunt CaefaremjexponSt intokrabilcm tyran/ nide.n Eberardij petunt confilum QC auxilium jdicuntcß fe paratos cfTe fuis ipfo/ rum impenfis debdiarc comitem V uirtcnbergenfem, duccm belli tantû a' Cada/ re petunt^quo maioris aqtoricatis bellum fit. Imperator cÔtemptus mult/s modis ab irberardo comité,pollicetur non folum ducem belli,fed etiam auxiliarcs ma/ nus,ftatiqic^mittitBafileam,Argentinam,Vuormatiam,0C alias quafdâciuita/ tesjiegato's qui petant milites in auxilium ciuitatibus Sueuix,nominefuo.Vuor macienfes, Argetinenfes amp;nbsp;Bafilienfes,a!ij^ à quibus Imperator petijt,miferunc copias aduerfus Eberardum Vuirtenbergenfem. Marchioni Badenfi imperauit quoep certum numeru militS, Sedrecufauit Marchio,namfanguine iundus illi crat Eberardus comes. Eberardus ante e'eontra magnas copias cogente,muleis Prindpibqs clam,nonnullis palam eum adiuuantibus. Carolus intelligés quid futurum eftet fi uinceret comes Vuirtenbergenfis, dedit ciuitatibus ducê Ruper turn Bauarig Pfincipem,5lt; ipfe iufto excrcitu coado,oppidum Alen obfedit,ô(: expugnatum in fidem rccepit.Inde promouitexercitum ad urbem Eslingen,in itinere arcesSC pagos quxcunquead comitatum Vuirtenbergenfem pertinebâs igne ferrot^ uaftauit. Venit ex Eslingen ad oppidG Schorendorffquod obfedit, duxautemJRupertus obfidetoppidû Groningen, Coftantienfes amp;nbsp;quxa* Con ftantia ufqj ad Auguftâurbes funtobfident.Goppingen codé tempore,hgetr/a Vuirtenbergenfis comitatusoppidaobfidêtur. Eberardus comes mcipithumi/ b'ari, fuatntp fuperbiam priorcm deteftari,non Habens quo fe uertat, Ibcijsexpc/ dation! eius non refpondentibus,defperatis erga rebus fuis propter multitude flem clam mifit ad epifeopos Auguftenfèm, Argentinenfem amp;nbsp;Spirenfem, petit ut fe inter'ponancpacemcp faciant,pollicetur fe mutaturû animû fada fua.Epi fcopiputantes fu5 maxime officiu enè,pacem inter omnes homines,quâtum fie ri ppteft,Facerc,accefferûtad Imper, docétquæex inteftinis illis bellis impertjin/ cômoda eueniât imperiu infirmée,holles roborêtur,ut femel dicâ,fledfit ani/ mum Impcratoris utaudiat de pacis cÔditionibusloquentes. Pofiautemmulta .cômutata uerbà,talcs pacis côditioncs fadæfcribuntur; Primo, ut Eberardus Itn peratori refignaret omne ius qd fe putabat habere in ciuitatcs imperiales in Suc/ uia,Deinde uf omnibus quiaduerfus cum caofam habebantcorâ Imperatorerc/ fponderet.Tertio quod non deberet milites,nobiles,barones, fiC comités cômo uere aduerfus imperiû,ô6 nullum omnino imperio bellum moucrc. Quarto, ut fœdus cum ducibus Aullrixfadû renôciaret illis. Quinto,utnullicorûquiad/ uerfus imperiû fe iunxerât Vuirtenbergenfi duci in eo bcllo eflet fraudi apud Im peratorê,fed omnes recôciliati efiêntlmperatori,prxtcr duces Aullrix,quos Ca rolus non uoluit reciperein gratia. Sexto,ut omnes utriufiç partis captiui debe/ rent dimitti. Septimo,ut omnia qux erâtab Imperatore ôil ciuitatibus imperialis bus capta duci reftituerent,Pratter Alen oppidö, quod no diu comités Vuirten/ bergenfes tenuerâtjadiunxitigitur illudoppidûimperio.Suntprætcrea alixcôdi tiones pacis minoris moment!,côfultoigiturprxtereo. Quantßexfequentibus têporibus colligo non funt praedidae pacis côditioncs Ièruatx,nam poil aliquot annos magnâ pecuniamhic Eberardus comes Vuirtenbcrgcn.cxtorfit nomine Impcratoris aciuitatibus SueuiaE,quarSfc pdicabat prxfidé Imperiale. Cû uero rccufarêtprimû dare tantâ pecunia ciuitatcs,dux côtraxit cxercitQ,muItisi^mo/ dis uexauit c!U!tates,cocp redegit ciuitatû quafdâ maxime uicinas,ut potius dede rint pecunia, Eslingen dédit i5.milIiaaurcor5,VIma uero dedit si.millia, Rotui la !o. millia.Rutlingê !5.miIlia,Lindou 6.millia,CôIlâtia 40.miliia dediflèlego, fed exéplaria poffuntmendofa effe.Quan^ ucrifimilius reddat tantu dcdiffe,qgt; primlegia illis propter hâc fummâ funt cÔccffa, Dederût QC alise ciuitates quxdâ
-ocr page 317-t I B E R XXV.
fed maior ciuitatS pars nihil dare uoluit, ncf^ compelli potucrat, fed /ncorfîoncs equitû hoftiliû ciuibus fuis Si milite condudo excipiebant toties, ut ultro tandê quieucrit* Interhasinimperioturbasjamp;inteftina ciuiliatçbellacorroboratScft fœdus Heluetiorum inuidû.Duces Aufttixquocuncp modo poterant impedic banthuius Caroli incremcntum,SC partibus Imperatori aduerfis feadiungcbât» Imperator igitur per totum imperiû omnibus principibus Si ciuitatibus impera/ uit mihteSjô(2 magno coado excrcitu incipitducere aduerfus ducê Auftrix,qu2 in côditionibus pacis cum Vuirtenbergenficomité fadxin gratiam recipereno luitjduxAuftrix per multa cum Helnetîjs bella exhauftuSj intelligens tantas ad/ uerfus iêcopias duci.mittitobuiam Cæfariepifcoposduos, quosputauitautori tatealiquaualereapudeum,quibusfflediatoribuspaxefthocmodofada. Pri/ mum jquod dux deberet renunciare omnia fœdera,in quibus non effet exceptus Imperator, ipfumq? imperium, fecundo ut dux exhiberet imperio earn obedien/ tiam amp;nbsp;reuerétiam quam maiores eius exhibuerant. Tertio,utomnesfibi deuin dos qui effent de imperio, liberos remitteret ad imperium, folutisiuramentis obligationibus,nec in pofterum ullos fibi adiungeret, Quarto,datis Imperatori Carolo literis agnouit fe in Palatinatu Rhenijtn Sueuia, Si Alfatia ducê nô effe* VltimOjUtfi eueniret Imperatori uelfuis legatis, coptjsue tter in Italiam uel que/ cuncp locum ut effet liber tutus fiCapertus per Auftriamtranfitus, Has conditio/ nes accepit neceffanô dux Aûftriacus,nam paratus nô eratad bellum* Si autem illi montani homines qui defecerant ab eOjObediuiffent adhuc illi,audader fuo» duxiffetcotra omnem Imperatoris potcntiam,2C hocipfum fedteum tam auda/ cem prgteritis temporibus aduerfus Imperatorem quodfciebatfuos prodecelTo res in ducatu Auffrix nihil non aufos contra quofuis reges Si Imperatorcs, fre/ tos nimirum robuftis illis SC animofis uiris qui in illis montibus nafcuntur.Gir/ ca idem tempus mifit Innocentius legatos fuos in Germania ad Carolû Impera/ toré,pro fubfidio Camerx.Quod ut côcederct Imperator multa iura dédit Pon/ tifexilli in ecdefiafticis rebus,uerQ Imperator folus in ca rc necg permittere,nclt;^ negareuolens,côuocauitMoguntiâPrincipcsmultos,cpiIcopos Trcuerëfem, amp;nbsp;Colonienfem,duccm ßau3rix,SC dueem Saxonfx Si alios,quibus côgregati# iuffit Imperator apoftolicos legatos corâ Principibus mâdatafuaexponere.Epi Icopus igitur Caluacenfis legatus pontificius multis orauit, fineorationis fado, dixit Imperator,fe mirare quo orc audeant tantum pecunia petcrc,cum tam ma/ le uiuant,ÔC nefandis modis dilapident pecunias.Quur non,inquit ad legatuoij priusreformatisclcruueftrâctoftêditis uitâChrifto fandis^cius dignâ, utcor/ da fideliû piorum^ hominû ultro inclinêtur ad dandS ctiam fi non petatis.Con/ fiderate prxdeceflbrn ueftrorum uias, quâtum abfitis ab illis. ludicium domini nô.feretdiutius, Aderatfortè canonicus ecclefix Moguntinen nomine Cuno de Falckenftcn cum capiiio ferico aureis ligaturis intextis.Hoccapitiu petit Impera tor fibi darijSC imponit capiti,fuo uiliore depofito,6C côuerfus ad prçfentes Prin cipes dixit,utrum militi an facerdotifimilior in hoccapitio uideor * Subridebant prxfentes omnes, canonicus ruborefuffufus tacuit. Imperator uero feuero uuh tu exorfns eft dicere longa oratione,de officio clericorum quod debeant effe ex/ emplaria gregis, quantum malorum in totam plebem emanetex corruptis mo/ ribus facerdotum,rurfumdocet quantum bona exempla ualeant. Prxdicet illis quid futurum fit illis nifî mutent mores, feruiâtep domino non uentri,nihil enim ftare pofle diu quod non obit fundiones fuas â deo Si natura inftitutas,demon/ ffrauç quomodo fände SCinculpatèv^uixerint in monaftcrtjs Sfcollegijs primi patres,quibus beneuolihomines fadi tantas facilitates in eos côtulerunt * Vbi/ que orationcm finiuit, ad Archiepifeopum conuerfo uuitu grautore uoce dixit:
N $ Domine
-ocr page 318-286 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN, CHRONIC*
Domine Archi'cpiTcope mâdamus qua pofTumus maxima autoHtate utclerum ■ ueftrum omnem redocatis in uiamjquo præfint amp;nbsp;miniftrêtecclefixutSEdifîcen/ tur homines^corumeß uita fie ill itéra tis liber uiuus in quo difeant redum Si tem ueram, Prsdpimus uero,inquitj ut quâm primûabufus ueftiS Si cakeorû, ludorum côpotationum tollatur* Etin ieiunqs Si orationibus toti fint. Quod nififiatjminatur.femutaturSpcrfonaSjOperam^daturumutpijuiriô^dignifru enturbenefîcijs ecclefiafticis,naminpiosufus eflccontributa illabona, riunc animum fiChociudiciuminlmperatorc audientcspontifi'ctjlegati.cxcufare le conanturjinquientes, F ontificem in hocefle utcorrigat quç cmêdanda funtper ecclefiam,6lt;: quotidie emcndarc, fed nullum hominum ftatnm pofle irreprehen fibilem effe,homines efie, non angelos, in hac uita. Si multa in hanc fententiatn locuti legati confeenderunt nauem^in qua fçcnndo fluminc Coloniâ uedi funt, ibiduirareSt^cpîlcopo permittentemagnam collegeruntpecuniam. Imperator! autem nô placuit animus corumeum hociudido deecclefiafiids pcrfonis.Hoc tempore, quantumuisrefifteret Carolus Imperator,apoftolidlegatimagnamex Germania pecuniam Romam pertulerût. Sub idem tempus rnilït Pontifex In/ nocentius Spiram 1 itéras, quibus prarcepit ad apoftolicâ cameram mitti median* partem omnium fruduum benefidorum uacantiumautuacaturorumduobus annis in tota diocefi Spirêfi.Et apud alios epifeopos quoque tcntauit,fcd nolue/ runtconlenn'rc.Carolus hic Boémiam bonis legibas,ac religionis cultu exorna uitjfingulareenim illi ftudium fuit religionis, Si morum bonorum, atque etiara lircrarum. Vniuerfitas Pragxabhoc Caroloeftfundata,£lt;adedûcâdamdocen damt^ luuentutc monafteria inftituit, imitando honeftiifîma maiorum exempla Pragx quocß confiituitarchiepifcopatum,ante Carolum enim,nulla erat Pragi Metropolitana ccclefia,fedfubarchiepifcopo Mogûtinoerat.Boëmiâprxcipuê araauitmultas arecs,multas eeelefias exxdificauit per Boemiam pafltm.lmpcra tôr hic Norinbergx multas inftitutiôes melioribus legibus correxit,collegia en* artiften prona ad leditiones mutauit, Eo enim tem pore cxcitarunt magnam ledi tionem aduerfus magiftratum fuum Si Imperatorem, nefeio quem.popularem urbis ftatum c.upicntes,qui confifiere non potuiflèt. Mifit illo tempore Carolus cum effet Norinbergacad Innoccntium Papam legatos duos epifeopos Argen/ tinêfem Si Pragêfem,perillos poftulauitâ Papa ut multa per eeelefiam reforma rct. Item ut omnia qux àpontifida fêdeadutrfus Henricnm 7.quierat auus Ca^ roli,effèntpromulgata reuocarctA irrita pronundaret.Pontifex legatis relpoi* detfeomnia fadurûad Carolifentêtiam,quandoquidem uideateum nihilpete/ rc niiî ad Rempub. Si rcligioncm,feliccm^ecdcfi2 fiatum faciêtia.Poft natûfal uatorem annus j69 pertotam Europam miracfœcunditatis,uin0Si frumentûui liflimûfecit.Hoc anno Vrbanus 5. qui Innoccntio uitadefundofucceireratju/ multuante Italia, mifit legatos ad Carolum Imperatorem ut ecclefiâ ab hoftibus defenderetjprxcipuè àBernaboue,quiomnia dcpopulabatur,nccß Imperatoré, neeß Papam, nelt;^ deum rcfpiciens, cum quo tarnen Carolus pacem feeitante^ ingredereturltaliam.Inuitante autem feriô SC fiepius Imperatorem Pontificc Vr bano, copias ex Boemia Si Germania cogregatas dudtinitaliam, multisnobili bus,baronibus,comitibus Si Principibus comitätibus cum. In Italia duitatibus ubique honorifice aducniens exceptus eft, in itincre litigantes compofuit, fine,' quan tum fieri poterat, fanguine, Vbi ucnit Pifis conoocauit magiftratus uici/ .narum duitatum, Sicaufis cognitis iudicauit Iccundum leges iuftiffime/dens quantum autoritatis 5 amoris que iuftitia Principicondliet apudomnes homi-* ncs.Rcs imperij ordinauit tum ctiam Pifis. Arebellibus Si feditiofis quam pri/ mum potuit extorfit pecunia, nam utiliflîmum Rcipublica: iudicauit illas orbes maxime
-ocr page 319-£ I B E R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ià?
maxime cgefîate inopia^Iaborare, quo nonhaberctfacuttates bonis negotium faciendi. Senis cum effet, rumor in populo exortus eft quod Imperator uclit uitatem in ultimam feruitutem redigere,quare ciues arripuerüt arma, ÔC pene C* folum oppreffèrunt, cum nihil tale expeëiaret, fed uirtute militum Germanogt; rum nicit,multos^ Senenfes occidit, Romx ueniens exceptus eft honorificè ÔC. multa cum Pôtifice decrcuit,fed pofteaparum efteffecftûdatum.Nec longâmoz fam fecitRomx,quoniam omnia illi fuerStfufpedajfiC plera^difplicnerôt,qua» propter temporum maliciam matarc nÔ potcrat.Præterea multa eum in Germa/ niam reuocarunt.Qnam ob rem recepit fccum coptjs fuis in Germania. In Ge» mania multa inuenit turbata, ex quibus omnibus cû uideretfeextricare uix pof/ fe, amp;nbsp;m ukas partes cerneret potêtes, qusc poft mortem fuam fîltjs fuis fuppreff is peruenturx effent ad imperium,incipit cogitare quo pado poffèt filiû fuû Vuen ceslaum regem Romanorum facerc, tentât igitur Principum eledorum animos moneribus ÔC offi'cijs alliceread fuum filium eligendum. Sunt aurores qui feri/ bunt fingulis elcdoribus Principibus centena millia florenorum promit^,poli eledionem uerocum patri Carolo foluendo non effet, Principibus cledoribus obligaffè pignoris loco uedigalia, oppida, ÔC telonia imperialia. Nos hoc loco nihil affcrimuSjquxcommiflafuntab altjs literarum monumétis bona fidepau/ cis indicamusjcft igitur,procurante pâtre, fupra millefimum trecenrefimum, fez ptuagefimo anno Vuenccslaus eledus Imperator f rancofurdiac,magnâqîdcfc prxbuit fpem.Qiiatuor annos ante Vuensceslai eledionem Friburgenfes amp;nbsp;co mes eorum Aego nomine inter fe habuerunt magnas fimultates,plus luns in ci/ Ues fibi arrogabat,0i^ exadionibus latu difficilioribus uexauiteos,quarecum ci/ uesfxpias hoc effent conqueftiapud Imperatorcm, nihilcpauxilrj poffent confis qui,impcratorfeoccupato altjs,excluferunt comité coadiciustyrannicis exadio nibus,8C fixdus cum Bafilienfibus quorum prudentia,autoritas,conftahiia,for/ titudo amp;nbsp;fides magna erat non folum per imperium Romanû, fed per tocam Eu ropâ. Anno igitur millefimo trecentefimo lexagefimo fexto in uigiha annSciaz tionis diux uirginis Marix, comes conatus eft per infidias Friburgu capere .Sed Friburgenfes prxucnientcs eum repulerunt ♦ Dux repulfus, detedis^ eins infl/ dijsjcepitcopias augcremaioribus^ uiribus bellum gerere. Friburgenfescon/ iunxerunt fibi etiam uicinas ciuitates Neoburgum amp;nbsp;Brifacum. His foeijs auxi liaribus captam arcem qua fuper urbem eft deieccrunt,0C in monte prçfidio fuf/ ficienticollocato,obfidione cingunt oppidum Endingen,quod obtemperabal comiti, ad quod liberandum cum coptjs accélérât comes, âduenienti Friburgca fes occurrunt,foluta obfidione,ne(^ enim inter oppidom hoftile amp;nbsp;hoftilcm ex/ crcitum claudi tutum putabàt.Comes habebat fccum mukos nobiles milites ex/ ercitatos mukisbellis,Friburgenfibusappropinquantibus adhortatuseftfuoa ad uirtutem prxftâdam,gratitudincm pollicctur, in loco xditiorc aciem inftruit, numero cquitum longefuperior, peditatum fi non maiorem,at certe non mino rem habebat, Friburgenfes odio tyrannldis concitatiores tumukuarieinftruda acie in loco fibi paulo iniqoiorc aggrediuntur hoftem,equeftre fit primumprx/ hum, fed ob mukitudinemhoftium Friburgêles équités cedere fantcoadi, quae res non parum terruit Sf peditatum, nihilominus adoriuntur fortiter hoftem, fie atrox pngna, amp;nbsp;équités Friburgenfes dcnuopugnant,dumautem neutricedc/ re uolunt, multi cadunt, capiuntur mulri, multi in Rheno fuffocantur. Poft hoc præliû.epifcopus Bafilicnfis,ÔC epifeopus Argentinenfis CoftantienfisqjSe: qui/ dam altj proceres pacem inter eos fecerunt, utrifque bello afriidis. Com autem
friburgenfes amp;nbsp;comes animaducrtcrant,pcromnemhomin5memoriaodiS ciiam in pollens duraturum conccptutncxtotmutuis ccdibosjaccepit comcj oblataok '
-ocr page 320-;.t53 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN.; CHRONIC.
oblatam à Friburgêfibus pecunix fummanijSC eosmanu mifit liberos. Sed funt quiputât pecuniam cornin' numerafle Auftrixducemjcuius pofteafubdinfadl funtjficut adhuc hodic domui Auftrix obediunt, Erant his temporibus frequcn tes diicordix ducibus Auftrix amp;nbsp;alijs uicinis nobilibus j cum confocderatis Hei/ uetiorum. Anno feptuagefimo primo fupramillefimum trccentefimum Vrba/ nus Papa per totam Europam mifit nûcios apoftolicos,quiadhortatifuntpopu los ad cxpeditioncm cotra Turcos fufcipicndäjeiustß expeditionis nomine ma/ gnam pccnniam conflauit.lndulgcntias conceflitin plurimaannorum millia ijs quiaiiquid contulerunt, qs uero qui militatum irentin earn expeditionem) code Ite regnum clauibusapoßolicisaperiebat^ Verum cum uis non paruapecunix eflet colleda^ Pontifex in Galliam profedos moritur, pecunia^ in nefcio quos ufus confertur.Quanquam cnim eodemanno alius creatus fit Pontifex nempc Gregorius ii.tamen antequam hie ad pontificatumperueniretdiftrada eft colla ta pecunia in expedinonê contra Tureâ. Erat poft Vrbani obitum Italia amp;nbsp;urbs Roma confufa fadionibus. Potentiores ciuitates inceperunt aduerfari pötificix ledijmultis^nim annisfuerat curia Potiftcis Romani Auinione in GalliajS^ ml nor erat autoritas Papx,qui proprer B. Petru locum Romämagnus 06 Ponti ficum primus habebatur. Italiam,patrimonia B. Petri per uicarios gubernabati hincmultacfeditiones, amp;nbsp;ciuiles cruenta: difcordix oriebantur. Florentini prxei/ pueiugum PontificG RomanorS abieceruntj eratin Italialegatus Pontificisho mo durus ÖC faftu turgidus, quiin annonxcaritare negabat ciuitatibus frumen/ tum,quodhäbebatinfua poteftate. Perufinis ergo rebellantibusmiieruntFlo* rentini auxiliäres manus,quarum ope arcetn in urbe ceperunt SCpontificiam fa/ tniliam eiccerunt. Bononienfes exemploillorum paulôpoftquocç rcbellarunt, quibus Perufini dC F lorentini fe coniunxerunt, tj ergo folicitariint ad defedio/ nemalios,amp; facilcmultimouebâturexemplo tarn potentumciuitatum.Roma/ ni quocß aduerfus pontificias eöftitutiones crearuntmagiftratns.Grcgorius Pa pa ubi cognouit Perufiinorum, Florentinorum ÖC Bononienfium defedionem, copias armatas ex Galltjs mittit in Italiam, QC cum copijs mittit fimul cêfurarum amp;nbsp;anathematum fulgura fulmina. Florentini uero ÖC eorum Ibcq opponunf fuas xoptas pÖtificqs*Simul mittunt legatum ad Pontificem in Galliam^ei expo nunt quibus caufis moti fuerint ad refiftendum legatorum pontificiorum tyrart nidi.Excafant fCjSC fimul docent^quid mali afferat abfentia Papx ab Italia,neefa dum odio Pontificis effèjfed quod cupianteSapud fe Romx habere. Accufant autem nominatim legatos quofdamjndicantc^ eorum iniquafada.Pontifexue ro ciuitatum legatis refpondetdurius,docet,quam contra diuinas amp;humanasle ges fit magiftratui non obcdire,multo nero maius piaculum efle tanto magiftra/ lui non obedire,hoccft fummo Pötifici.Quam ob rem imperatfi uelintfuägra/ tiam habere,ut obediant naetjs fuis,tanquä fibi ipfi, Poftea fatis claris argomert/ tis Sc fignis intellexit plurima ÖC maxima mala no folum in Italia uerumetiam in tota Romana ecclefia cueniri, propterea quod Romx Pontifex non habitet. Et cxemplS dedit alijs ecclefiafticis prxlatis fuas ecclefias relinquendi. Et cum iuflit epifcopos domi apud fuos efle, audebât quidâ refpôdere, epifcopus Romanus non Romxhabitaret. Quaredecreuit curiam papalem trâsferreRomam,fêdex Gallia difeeflurus diftîmulauit diligenter fe profedionem cum tota curia parare ad urbem, nam in Gallia iam manferatcuria pontificia feptuaginta annis, quare Galli earn iurefuam efic putabant, SC per uim retinuiflcnt,nifi quafi aliud agen/ doclam difcefliflent. Venitergo Pötifex Romam magna cum Romanorum SC multarum Italicarum ciuitatum Ixtitia ac fuo aduentu finiuit bellum. Hoc tem/ pore ciuitates imperiales in Sueuia geflerüt nonparuum nec incruentu bellum
cum
-ocr page 321-LIBER XXW nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 2g9
cum duce Vuirtcnbergenfi Eberardo ♦ Comite enim de HclfFcnftain in arcc Ny ber^a trucidato duitares cofcriptis coptjs aduerfus eum tendût, quibns no pro/ cul a dida arce occurrit comes Eberardus^SC comiflb prçlio fuperaaic,m3gna oc cifajmagna captajmagnacçuulnerata multitudine.Poft hocprxliû fada eft P«n ciplbus quibufdam mediatoribus,pax. Hoc tempore Turci aduêtus timor ma gnus inuafit Italiam, qua ob rem Potifex ad Cxlares Carolum ÔC VuenceslaQ ic gatos mittit, ut rebus ecdefiae periclitantibus fubueniêt, pacem faciât inter Ghri/ ftianos Principes,ne omnes inter fe bellantcs,non fibifcd T urco laborer, Mittit
adalios Principes,nullam pacem non boncftiftîmâ eiïè qux fiat propter com munia ecclefix comoda liberal iter promittit per Gallias, Hifpanias, Brirâniam; Germaniam, Vngariam,amp; alias Romana ecclefiam audientes gentes,prxdican do crucem,ficenim aocabât qnâdo cÔcionatores plebt m excitabant contra ho/ ftes ecclefix. Scd difcordia Principum fuit in caufa ut Potifex fi uftra parturierit expeditionê in Turcos. Anno poft domini ialutis noftrx 1577.denuo erat bel/ Ium inter comirem Vuirtenbergenfem amp;nbsp;ciuitates Sueuix, poftquâ ergo comes ciuitatibus, ciuitates uiciftim comiti multa intuliftent mala, quada node paucis diebus ante feftum Ioannis Reutlingenfes cum fociorum auxiliari manu exiue/ runtjÄ: latuerunt in arbuftis donee paftores exoppido Vrach Tetingen ma/ nefummopecorain pafcua agerent, qux omnia abegerût, SC pagum 1 etingeri incenderût, cum uero cum prxda reuerterentur domu, Vlricus iunior comes de Vuirtenbergmagno cum equitatu per aliam uiam prxueniteos Sgt;Cobuiam illis uenit aefiueniftet ex urbe, fedciues diligenter obferuantes fuos, periculo fuoru intcnedo,crumpunt per aliam portam, circûdaturita comes prxterfuam expe/ dationem côiêruntur manus,fit atrociftimurn prxlium, fed comes par efte non potuitjôf perturbato ordinefugere conatur,fcd circQfepto hoftibus armatis, nul la patet fugiendi uia.Occobuerunt in ea pugna plurimi nobiles,loannes comes de SchuatrzêburgjFridcricus comes de Zollern, Vlricus de Tubingen, Suige/ rus de Gundelfingen,Gotfridus de Vuinflicn uexilifer, Rcinhardus deNyber/ ga, loannes de Seldeneck, Bernardus de Sachfzenheim, Vuolfo de Stamhen, Magiftercurixeomitis de Vuirtenberg,Benzo de Hohenftein,loannes de K u/ denberg,loannes dcLuftnou,Sifridus de Villenberg, CôradasKyfer,Vualthe rus de Hohenfels, Côradus de Hœfîngen, Suigerus de Gemingen,Scharbo de Bernhufen,Héricus Vualer, Sifridus Vualer, Cuno Truchfes deßuehishufen, Eberhardus de Sternenfels,Henzo de Liechtneck,loannes de Sperberfcck, An dreas de Gyflingcn,V Iricus de Liechtneck,Diopoldus deNydlingen, Cunzo de Stamhen, Vuolfo de Phauhufcn,VuolfodeIungingen, VualtherusSper de Eftetten,Sifridus Franco de Erdibach,Hermanus deRatbocëJoânes deGrun bach,CantzdcHcdiken,RaucdeLiechtenfteinjVolcklinusdeKruthen,Io3n/ nés de Grunbach Guiiielmus de Knishem,Conradus de Limppach, Herman/ nus de BoeftaiUjRupertus de Gebfydel,Ioan. de Lor,SC multi altj nobiles,nam hi quos enumerauimus omnes fuerunt nobiles,famulorâ nomina non extâr,ÔC longius eflètrecenfere. Ipfefilius comitis de Vuirtenberg Ebcrardi,aliquot uul neribus acceptis cum quibufdâ alijs fuga clapfus eft et peruenit ad arcê Acheln, Reutlingêfes equis amp;nbsp;reliqua prxda potiti, captis aliquot,oppidum fuum uidîo res ingrefîi funt,nec paucis exfuis amiferunt.Petierunt autem nobiles fuorû ca/ dauera,qux illis Reutlingenfes dedcrunt.Durauithoc bellum diutius,quod C'a rolus Imperator fentiebat iam cum duce Vuirtcnbergenfi. Sueuia ex hocbello multa pafla eft mala,nam uillx rufticç intégrité pagi utriufe^ partis exofti funr,ôlt;S fru«s contrite in agris,qux res multos pauperes rufticos ad mêdicitatcm perdu xit.Poftquam accepitcomes Vuirtêbergenfls hancinfignê memorabilemq? cia/
O dem,
-ocr page 322-IpO , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN» CHRONIC.
dem jComparauit maiores copias quam antea in co bdlo confucucrat, armauit^ omnes fuos fubditos. Côtrà quoç ciuitatcs confcripferunt audiorcm exercnB, fed iufto pixlio nondimicauerunt, alteri autcm alteros uehementius aexaueröt-Eodem tempore Lupoldus Auftriacus dux oppidum Feldkirch cum adiacenti bus quibufdâ emità Rndolpho de Vucrdcnbcrg,hic cnim tueri fe pofle non fpc rauitjille putauit fibi ufui magno fore in bellis gerendis cum confoederatis Heluc tijs.No diu poft propter eandem caufam ab Albertode Vuerden berg idem Lu/ poldusemitBIudentzSCfandumMontem » Hocctiam anno Imperator Caro lus no exiguis coptjs Vlmâ urbem ob fid io ne totam cinxit, deuaftatis eius agris. Erat aSt comes Vuirtêbergenfis foetus Impcratoris in co bellojdiu uero ubi fru/ ftra tempus tereretad urbem munitam optime foffis,mûrisjciuium fortitud(ne, conftantia ÔC concordia (qux eft prxeipuum ciuitatum robur) nulla capiedi ipe apparentejobftdione autcm multum pecuniae deuorante^ibluit obfidionem. Po ftca Vlmenfes coiundis fibi alijs uicinis côfcederatis ciuitatibus inuaicrunt Vuir tenbergenfem principatum, ÔC aliquot arces ceperunt, pecora abigerut.eo anno uario martis fauorc dimicatum eft inter Vuirtenbergenies QC ciuitates. Hoc tetn poremagng diflentiones inter epifeopos,omnes praeiatos eccleftafticos unlga res facerdotesjPôtifïce enim Gregorio partem frueftuum bencficiorura exigea/ tc 8C contra rccufantcs fulminantejalq omnes proceflbs Paps c0tcmnebant,ajtf reucrebantnr, 8C ita fiebat ut contraria de Pontifice in facris cotionibus docerér, fills fe nihil deberCj iftis fummo Potifici omnia eccicfiaftica fubteda eiïè,proban tibus.Hoc tépore Imperator Carolus incidit in grauem morbQ,ubi aût aduerfus omnia medicorû prxlidia morbû prxualere uider,c0uocatis fuis,mandat qux fie ri uelit poft obitum fuum,difpoftus rebus,fua^ uoluntate indicata,obdornïiuib
DE GERMANIS
LIBER VIGESIMVSSEXTVÄ.
Arolus Caefar rcliquit filios duos V ucnccslaû Sigifmuduff», quorS natu maiorem Vuenceslaum odo annis ante morte Im peratoréappellauit,utdiximus. Hoc tempore Gregorio Pon tificemortuo, Romani amp;nbsp;Italiz ciuitates miferunt nuncios ad Vuenceslaum utoperamdaret,quoeligereturaiiquis quiRogt; mzhabitaret,nam Galli omnibus uiribus conabantur reduce/ re Curiampontificiam in Galliam,quare Galium quepiam cupiebant.Hzccle tftio quo tumuitu fit fada fan's eft ab a If) s traditû. Itali cnim clegerunt VrbanS Galli clegerSt Clementem 7» Vrbanom Pontificem agnouit Italia, Germania, amp;nbsp;Vngartai Clementem Pontificem fummum appellauit Gallia,HifpaniajCa/ thalaniaSi Anglia,hiVrban6,illiuero Clementem, antipapam 5C apoftaticum non legitime feu canonice eledum,uocabât, Vucnceslaas fouit ferio partes Vr bani,(^i ftuduit ut^ plurimos fibi faceretamicos,Italiz ciuitatibus multa code/ nauit. Et idem ftudium amicos comparâdi fuit Clementi. Vterep,Principes fibi nonfauentes clam Qc palam odiendo,caufam przbuitmultorum bellorû. Quo/ niam reginaApulizfouebatpartes Clementis, Pontifex inuitauitadoccupan/ dum regnu m Vuenceslaum,cui cum non uacaret uenire,Carolus Vngariz regi/ bus originem duccns, inuitatur, qui ubi ad Vrbanum ùenitRomzundus amp;nbsp;co ronatus eftrex^ Sicilizappellatus. Ante uero quam cum feccritregem Siciliz Pontifex fuis nepotibus mcliores eius regni principals, nempe Amalifatanuni SC Capuanu SC alios dcdic,Carolo futuro rege iurciurando polltcente fc ratû ha/
-ocr page 323-t I B a R XXVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îpi
biturum quid Papa mutant. Carolus R oms falutabatur in Curia pontifîcia tex Sidliz.lnterea dum hzc Romz aguntur,Anna regina,Sicilix uidua nubit alij ui ro Othoni duci Brunfchuigenfî^quo marito Germano,fêcumadducentein 8id liam copias ex Germania,putat fe bene defcnfam. Vbi autem inteliexit hzc mugt; lier amp;nbsp;a Pontifîce Romano accerfîri milites ex Germania,nam Voenceslaus to/ tus dcuotus erat huic Vrbano in filin adoptauit (cum ipiâ careret Iiberis) Gallia/ rum régis fratrem, Andegaucnicm ducem Ludouicum nomine. Cum ergo Ca rolus rexcoronatus nihil omnino haberetquo occuparctrcgnum,amp; iam incipe recrideri rex ÔC Pontifex creator régis fine regno, Pontifex conftituiteffugerc banc nominis iaduram, quarecum Qc ipfeefiet tenuius pecuniatus eccIefiarS 3^ monafieriorum pofièfiîones cinibus Romanis uendidit, contraxiitp exillisferè centum aureorum millia, Suppelledilem auream SCargenteâeccleiiafticâquo/ que mutauit in monetam, ilia pecunia tifus in fiipêdia militum Carolus, copias ducit primo Neapolim,eam urbem per fraudem quorundâ ciuium cepit,in qua accepto à ciuibus iuramento fidelitatis,amp; ordinatis côfîrmatis^ rebus, caftru no uum, in quo erat c6 fua familia amp;nbsp;amicis regina Anna, obfidionc caftrQ terra 0^ mari quanta per cxercitus magnitudinêfîeripotuit, circûdedit, necita tarnen cir cûfepirepotuit, ut no ingredi et egredi qui ucllcntpoflcnt,faltcm per m3rc,narri claflcnon admodum multum ualebatrex. Otho auxBrunfchuigenfis obfcflae reginz maritus, coiugem uel potius fortafle regnum dotem no deierere uolens, adducit copias militum Italorum ÔC Germanorum non contemnendas, quibus obfedit Neapolim Carolo proditam. Carolus autem in urbe obfefius, tali dolo aduerfus Othonê ufns fcribitur,adulterato fecreto figillo reginz,amp; imitatis cha/ raderibus quibus cofucuerat uti Anna regina,nomine reginz fcripfitad Otho/ nem,ut aliquot fidifiimis comitibus ueniretnodu hora amp;nbsp;loco indicatis,ibi con fiituta nodis hora uduros qui indicenteis uiam 8C rationcm occopandz urbis« Othoadhoramamp;f locum dcfignatauenit cum Marchionc Montisferrati,fra/ trc fuo Germano Baltaiare, SC alijs tribus uiris primz nobilitatis apud ducem Othonem fidei, cum ad locum perueniSt, occiditur Marchio cum alijs duobus, Baltafar eftclapfus per nodis tenebras .Otho uero captus dudus efiin urbem, non ficut iperaueratcum duxituxorêreginam.Otho autem prorfus uir Germa nici fpiritiiS dudus ad regem Carolum, nec capitenecgenibus flexis ullum de/ mifii animi fignum dedit,fed corripientem regem uerbis confutauit,liber'e edifie rens ad quern pertineretius regni Neapolitani, amp;nbsp;Sicilian. Carolus libertate uir j offenfusjtalemcß animiim in eo ueritus iufltt Othonem duci in carcerem diligen tcf^^ cufiodiri. Éxercitus ante urbem duce deftitutus foluit obfidionem,diflipa/ ti^ milites domum fcconferunt. Anna in arcc obfefla filtj adopta« aduentû ne/ rciens,in quo uno fpes reliqua erat illi, poftulauit liber» nbsp;nbsp;tutu cum Carolo col
loquium. Conuéncruntergo in hortoarci contiguo,amp;; Anna in hunc modum eltaffataregem.Ego tehadenos utfiliQamaui (nam matrem Carolihuiusaiue/ rat hzc Anna ) nunc uideo te,difponentc deo,mihi efie dominum fadum, peto igitur à te ut me iam uiciffim amp;nbsp;maritum Othonem comendatos habeas, fi un^ tibiaut tuz quz tepeperit matri aliquid bene feci. Carolus placido uultu tnâfue tifiimê refpondit,te non minus quam meâ matrem dilexi,amp;id intelligespofihac meli us,tc^amp; maritum tuS Othonê cômendatifiimos h3bcbo,6^c,Comitate amp;nbsp;beneuolentiam omnem fimulâte oratione Caroli uida Anna, fperauit in homi/ ne gratitudinem animi magnam 8C dignam Principt. Quare fidei eius dedidit ic amp;nbsp;cafirum amp;nbsp;omnia quz in eo erant. JBfi^ reuerenter eduda de arce in elegâtilTi mas urbis zdes, comitata pedifequis multis honorifice, fed,fi fcriptoribus credi/ fiiusjpaulopoft mifiis militibus, in precibus ad déû deprehenfa, firangulata efi, O 2 Baronibus
-ocr page 324-GERM A N» C H R O N I C»
Barontbus eius captis, Et hoc modo totum rcgnum occupauit,fcd prxflâtiorcM rcgnt partem,conianguineis Papxtraderccxpadocoaduseft.Prxtcreaincccle fiafticis prxlaturis omnia immutauit Pontifex RomanuSjttamfenferatcumClc mente Gallorû Papa,mifitcnim iHuclegatûcardinalemquiomnesccclefiarum prxlatos epifcopos,abbateSjfiC totum clerû qui reginxadhxlêrant,multis crude/ libusq? modis affeàos amp;nbsp;ignominx notatos benefîctjs amp;nbsp;dignitate priuatositl cxiliû mifitjSC alios in locum eoru Vrbanus côftituit, Dum hzcin Neapolifano regno geruntur,adoptatus filius Annx de cuius mulieris fatis iam diximus,Lu/ douicus dux Andegauenfis a' Clemente Pontificc in Gallia ungitur SC coronat rn regem Neapolitanû,quare à fratre rege Gallorû adiutus ualidumcogitexerci tumjin quo habuiflefertur benearmatos équités jo. millia, pcditatum uero cen/ Xum millium /uperausigitur alpibus uenitin Italiâ, Vrbanus immodiceterretur amp;nbsp;Carolus eis^adhérentes omnes muniôt urbeSjin Germania proauxiliomit/ tunt legatos ad VuenceslaG^per Italiâcôtrahunttumultuariècxercitu.Multouc ro magis terruit quod in Italia erant qui odiû in Vrbanû SC amorê erga Clemen/ tcmoccultabât. DuxigiturLudouicusàBernaboueuicecomltehonorificèexcl fgt;itur SC tradatur adhortatur^ ad premendû propolîtûjSC occupandâ totam Ita/ iam non tantû regnû Neapolitanû,SC non folum Carolum ex regno per dolum pccupato cqciatjfed SC Vrbanû antipapam ex pôtificatu deturbet. Vbi in Hetri^ riam cum Gallorû copias peruenit,occurrunt illi obuiam Aretini exules auxiliS adaerfus fuos côciues petunt.qui illos eiecerant,qgt; fenferant côtra V rbanû cum Clemête Gallorû Pontifice fummo.Ludouicus dux caftra mouet ad urbes Are/ dnx moenia, Carolus ante Ludouiciaduentûfirmum prxfidiuin eamurbem cot Iocar3t,qùareeruptionibus noCic die^ faCîis exurbe,multiqaocidiccadunt,tan dem poft multas oppugnationes expugnatâurbêmilitibusprzdâfadt,cft^mi/ feris hoftilibus modis uaftata SC ditepta. Caftrû autê urbis propter loci munitio/ hemSCprxiidia quxexurbe capta côfugerantintlludjCapi nôpotuit,quanqu2 côtinuo fefquimenfe impugnata fit multis ariibus SC inftrumêtis bcllicis.Quarc foluere necellano coadus arcis Aretinxobfidioné, rcda tëdit in mediû regnuna à Carolo occupacû modo quo didûeft,magna ftatim defedio fadaeft à Carolo» fuerunt enim multi qui uehemêter oftcnfi erât,morte reginx Annx,nam fidê illi non feruatâ, SCindigniflîmèfupplicio affedâa' Carolo quêcumpauperematre fua domi aluerat. Hoc ergo perfidû facinus multos alienaait ab eo,nô tantûpro/ pter mifericordix affedionê^fed propter perfidiam SC ingratitudinê,qux uitia in quocupt^ animate funt,nihil boni fperâdum ex eo,ideo natura docête,nullis fe/ rè magis oHendimur, quis enimnoftrû, non ftatim odit, etiâ quem nunc^ uidiC hominê,cum audit benefadoribusingratum fuilïe,5C credétem fidei datxfefel/ liflcjUttaceâ occidiflcjSCfic occidilTe mulierê. Quapropteradum erat deregno Caroli nifi cafus eû feruafiêt, Ludouicus enim iam duas infignes regniciuitates ceperat, fed Ludouicus dux morte in medio curfu abreptuseft cum multisaltjs Principibus uiris exercitos fui.Tradûtabhoftibus fontes ueneno infedos fuiflc quibus ufi funt.Nam SC gregarioûmilitum,qui eaufi funt aqua, multitudo mor tua eft duce defundo uita,cxercitus redit diflipatus in Italiâ. Et expediPo tanto/ rum conatuû tâtxcpfpei ita euanuit,habuit^ ilium fînem. Circa annum domini i}8o. Ludouicus Vngarix rexduobus annisantemortê filiâ fuamdefponiâuic Sigifmundo fratri V uêceslai, filio Caroli, Imperatorum, dcdit^ illi in dotem rc/ gnum Vngarix. Altéra quam habuit,filiâ dédit duci Auftrix,dédite« in doté Po lonix regn um. Eodé ferè têpore Carolus Galliarum rex Ifabelam ducis Bauarj (ilia uxorê ducit pudlam formx SC morum elegantia prxftâtiffimâ» Vrbanus his têponbuscôcraTurcâhottatarpcr legatosfuos omnes Principes perecclefiam
Romanam»
-ocr page 325-I I B-:Bt R ■ • XX VTj i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Romanam.Eftribus archtcpifcopts ekdoribus impcrq,cardi'rialatus ultrb obtu lit/cd rccufaruntjquacaufaautênoluen'ntfufdperceamdigniratêincfcio.Vrba nus Papa, uthiftoricirefer0t,pro ingcnij (àgacitateintclligens quâto Germania fibi efle poflît ufuijprxcipuè potentiflîmi Principes Vencesiaus amp;nbsp;Sigifmadusi aduerfus Clementê Papam in Gallia aduerfariû fuum, mittit ad ambos Impera/ tores VucnccslaQ fratrem eius legationem cum multa benedidioneapofto^ |ica SC inuitateos Româjanimû SC ftudiû fuum declararecupiês erga cos, ut ipfl uiciffim copias Tuas in auxiliû contra Clemente mittât. Prorfus^ conciliauit il/ los fibi,totoscß fuos fecit Vrbanus,Quarc ex Germania Voéceslaus mittitlegs/ tos ad Clementê Âuinionê,amp; ceu Imperator dehortatur eu à fchifmate,utponti ficatum deponat, potius^ ecclefix comodis $ fuis affedibus côfulat, etiam atcÿ etiam roga t. Clemens, non ignarus æ intimus V ocnceslaus effet Vrbano,iudi/ cans^ omnia facere Vrbani nô eccleflx totius nomine, ignominia legatos Caeli rianos 3ffecit,quofdâ ex eis facris ordinibus initiates coniecit in carcerem,SC ceti malefictj reos torfit. Quod malèamp;nô immerito habuit Vuêceslaû SC fratrê eius Sigifmundû, inceperSttpab eo têpore omnia pro Vrbano côtra Clemêtem qu» potuerunt facere, Hoctêpore Vrbanus Nucoriae obfeffüs ÔC. in przfentaneo p* pculo côffitutus, cum defpcraret de falute, Lothar Germanus Sueuus cû paueia Germants armatis liberauiteum SC GenuaduxitfaluG* Genuxtum quinq; car/ dinales colligates infaccS in marc demcrfit,duo cardinales Rauennas fcilicet SC. Galcotus clâfe fubduxcrût, SCcrudele exêplum in cardinales difplicuit, amp;nbsp;qp eandem fortunâ timuerût,peruenerût autê ad Clementê in Galliâ à que magna honoreexcepti funt,multa enim mala de Vrbane dixerunt,SC Ipem illi fect rune Vrbanu diu durare nô pofle tanta tyrannidê exercentem in innexies bonosep ul tes» V rbanus omnê fuâ fpem ponit in V uenceslaû eledum Imper, quem fperac inuitatû propediê cum Germanis in Italiâ uenturum.Otho de Brunfchuig poli tresdemûannosdecarcere euafit,fedinitinereitcrûcaptusàmilitibus Clcmétif {)ôtificis,ducit ad Papa Auinionê,âpôtifîce liber dimiflus uenit rurfum in Apu/ iam,auxilio£pamicorS ÔC ciuiû Neapolitanorû fauore urbê Neapolim occupa/ uit. Carolus erat in Vngaria,regina uxor Caroli cû filio Ladislao et Anna filia fit ga elapfi funt. Otho uero paulô poft obijt diê fuû,2lt; recepit Ncapolim Carolus, amp;nbsp;miferèafflixittotû regnûexadionibusintolerabilibus,et uicinasitaliç parte» codé modo cŒpitpremere,ôf collegitmagnâ pecuniz uim qua in ftipêdtamili/ turn omnê confumpfit nam cum itaadminiftrarctregnSuttimcret ab omnibus emnes crât ci quocß ncceffàrio timêdi, Prxtcrea etiâ magnis indigebat copijs, q» animû ad regnû V ngariz adiccerat, defundo ein hac uita Ludouico rege Vnga riz fibi deberi regnû aflerebat,maioricp ânimo et conatu nitebat poflèflionê eiua regni côfcqui,^din Vngarialibêtius uitâagcbat. Quarecômiflb Ncapolitano regno uxori Margaritx amp;nbsp;amicis quibus fidebat plurtmû,ipfc parat profedionc in Vngariâ.ScdVngariz Principes plericç Sigifmûdoadulcfccnti nomine doti* deberi regnû feiebât,^ cû defpefauit illt Ludouicus rex filix Maria deditcß in da tem regnû, côfenfcrât primates regni, quare ftatim poft patris mortê coronât eâ filiâin reginâ Vngarix,Sigifm0dus enim maritus eius nondû cx,cphcbis exceffe rat. Mater aût Marix defpofatx Sigifmûdo,nomine reginx pucllx filix fux regni negotia adminiftrat,amp;^ alios Princ.côtemnens, alios côfulês in gerêdis rebus fe-** ijpfem iudicâs prudcntiflîmâfmagnû malûmagna^peftis cftfœmina qug uidec fibi prudês) regnû breui têpore fadionû difcordtjs impleait mulier ad obcdiêdS Sc nondû nata,n5 ad imperandû.Quarc Principes ab ano cÔtêpti mittût Neapo hm legatû epifeopû Zagabriêfcm ad Carolû in Vngariâ ad regnû occupandum ultro currentê incitant, Carolus igitur Vngarix rerum ftatu cognito,féftinat,cc
O 5 leriterqÿ
-ocr page 326-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OERMAN. CHRONIC.
leritcrc^ cum epifcopo ad urbê Zagabrienfcm ucnit. llluc ftatim Vogaria; procÉ res ad regem confluunt^alrj timoré,alti muneribus,alq polhdtationibus,nÓ pan drerum nouarum Audio dudi. Anus ipfa qaoqucrepentino eins aduentu ter rita mittit ad Carolum nuncios quiexcipiant cum familiariter nbsp;nbsp;adhortatur ut
adfit fibi in gubcrnandis rerum habenis,at cum confulat pro fua prudentia de, Poftremo prorfus cedit illi, tradifqueregnom ôi fe in manus eius, His re/ bus cognitis Sigifmundus Vngarorum perfidiam3amp; Caroli aftus amp;nbsp;infidias ue ritus recipit fead fratrem \ uenceslaum. Carolus blandimêtis fidis afFatus anö, promittitfeeam matris loco habiturum. Et nihil cötra eins fententiamâ^animS fadurum, (X^are brcui poft in Alba regali ab epifcopis coronatur ungitur in regem Vngarix Carolus. Sed Principio ftatim regni,totâfcrè Vngariâàfealie/ nauit, St' regni Principesanûcp rcginâdefpiciens per omnia fuperbèodiofc^ im perabat, Mulierfut hoc genus ingeniofum eft ad dolos) anus regina adhibito in cofilium Principe Palatino Garenfi, uerfatin animo quibus nam artibus polfit Carolus cla'm è medio tolli,nam armis palam fieri impoftîbile uidebat.Habcbat aût Garêfisapudfeiuucnêaudacem promptûcç ad quoduisfacinus,Blafiû:For bach nomine hune ot interficiat Carolum côftituunt. Anus igitut fignifîcatCa rolo régi, fe habere literas de magnis ôC occultandis rebus è Germania feriptas, cogat iimul ut ad fe ueniat literarum argumenta cognofeat, amp;nbsp;fecû côfilia confie rat,nam eftè de maximis rebus totius regni. Carolus fub uefperâ cQ Italis cüfto/ dibus fui corporis côüenit reginam,regina igitur fola cum folo rege fedentc,auU ci hslici Caroli comités fecedunt,omnia^ociofi inxdibus fpêdant.intcnti in ua rias piduras neminem obferuant neep egredientê, nec^ ingrediêtem, quid enini toc armatt timerent fibi in domo uiduatf iraep Blaiîus ad colloquêtes Carolum Si reginâirrepitA dato letali uulnere régi, feexædibus eiecit, rex ex Uulnere ftatim moritur.TotamfermèregnumcÔucrtitferurfumadreginarti3num,iubentad/ uocari in regnum fuum Sigifmundum. Ad Sigifmundû mittuntur à regina nun ctj.regnum rccuperatum,intcrfedum tyrânum.Cumt^iam çmnia extra pericu/ lum uiderétur,( talixenimcopixregix,Carolointerfedo,8Cregniftatumutato. in Italiamredierâtuelpotiusfugerâtjôfrcgina iameum fuis regni Principibus fine timoré de arce in arcê, de urbe in urbem erratet, rerum difponendarû gratia, ccceaniicusfummus Caroli,qui hune occafioncm ultionis^ tempus diu capta/ uerac,Ioannes de Hornnachadeftcûequitûmanu ualida,iterregina cum fuis b miliafibus faciéte, irruit ih eos Si primd captum Blafiû Caroli régis in terfedorê fupplicio capitis.reginafpedanteafficit. Garenfis fortiterpugnanscadit,uoîuit cm potius mori $ uiuus in hoftis manus guenirc,reliqüi regine comités capiun tur,ôfaltjoccidôtur,altjdimittûtur. Anus regina igitur inaquâmerfa finit uitâ. Aderatamp;adolefcês regina Maria uxor Sigifmôdi,qux uiua feruata ob formîôi statem,capta euftoditur. Sigifmûdus ante^ auditetuxorem capta,iben^fup' plicio affedâ cÔtraxerat copias, quibus recipere uolebat cum uxore doté regniï Vngariâ,ubi uero fortunâ illâ uxoris Si matriseius audiuitauxitcopias,fiC fefti/ nauitin Vngariâ. De cuius aduentu certiorfadusloannes Hornnach.gratiam Sigifmundi redimerc cupiensjacceftîtad Sigifmundi uxorem quam capta tenez bat,amp; dixit illi,fi uelit fibi placate maritû fuum Sigifmundum,8C non ulciici ma/ tris fuxmoftem, id^ fe fadüram iuramento confirmet,fe cam liberam dimiflii/ fum ut obuiâ eatmarito fuô,ôf demulccat anima eius.Regina promittitomnia. Si iuramento fupcrftitiofè prxfcriptoconfirmât ie faduram, quicquid petebat Hornnach. Quin neanimi fententiam Si propofitum mutaret, dicit feagnofee/ requod debeatilli uitam, propterea ueneraturum ut feruatorcm Si pattern, Idgt; «irco quam honeftilïîmo comitatumatrortatöm Si uirginum mittit cam mari/
to obuiam,
-ocr page 327-L I 8 E R XXVI. i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»pi
to obuiam, fperans eius opera fegratiam confecuturum, ueniuntigftùreo'dêfer . mèdic Budam rex Sigifmundus ÔC regtna uxor eius^magno gaudio amp;nbsp;hilan'tatc aliquot dies illicconfumpferunt, ÔC copias ex longis itineribus fatigatas refecc/ runt. Sed nefcio^quomodo regina marito fuo SigifmQdo comendarit loannem Hornnachjpertotam Vngariamperfequitur.SigifmûdusilIumHorhnachjinc» ftro quodam obieflus elapfus eft Vuaiuode ope amp;nbsp;confiliojed fugiês captus ÔC ad przferocis equi pedes poßeriores alligatus tradatus^, deinde ignito ferro la/ ceratus, poftremoin quatuor partes fcdus eft. Multicpalijeiufdem facinoris rei fupplicqs affedi funt. Epifcopo Zagabrienfi propter undionê amp;nbsp;epifcopalem dignitatêpepercit ab epifcopato ramen depofuit.IcaoccupauitSigiftnudus Vn/ gariam^SC iuftêadminiftrauit.\ bi uerohzccum CaroloinVngariaadapcruc/ neruntin Apuliam,ciuitates ÔC regni proceres incipiebantresmoliri nouas,amp;J Margarita uidua regina filnsc^ Caroli relidis.deficere.Quzdamciuitates afteroc rut libertatêj qua olim dicelsât fe habuiflè, quxdam nouas leges amp;nbsp;coftitutioncs fibi faciebâtjpauczin fidemanebât. Quzres pcrturbauit totu regni ftatû. Vidua regina mittitad Vrbanumjprzfidium ÔC confilium petit. Vrbanus Pontifex ui/ densetiam periclitatura eaquz tenebantncpoteseius,crantautem, otdiximu« pinguiffima regni. Quare Pontifex rebelles omnibus modis reducere niutur. Anno poft natiuitatem Chriftioduagefimofeptimo fupramillefimum trecenrc fimumjClemés Papa Gallorum^cupiens unitatem ecclefiz, uel fairem fimulans fecuperCjUt plurium fauorem fibi pareret^mittit legatos per Rcmanam eccleha, petit^ concilium generale conuocari, ut fchifma tollatur ex ecclefia fe par atm rex dere^fiita uideatur ecclefix^ nam elcdionêfuâiam reijcere Jalua confcienna non pofte, uocationem cnim fequendam eftc. Etpromittit fi in concilio dccernatur fuam eiedionem efle ueram, fe Vrbanum primz notz cardinalem faduru. Hie animos amp;nbsp;hoc propofitu Clementis multorum corda ci deuinxir. Hoc tempore conuocauit Sigifmundus Budam omnes Vngariz Principes, ftuduit^ cos fibi conciliarcmultis rationibus.pollicenseis omnibus ueniâamp;obliuioncomniun» dchdorum.grauiftîmèenim deliquerantin ipfum amp;nbsp;uxorem fuamjcxcipicnre* de quo didum eft Carolum.Verum proceres regni non fidentes illi,fibi confeij, moltiperfeuerabantin rebellionejn arcibusquibufdamlatentes.quicaptiindti ftria £C confilio Sigifmudi omnes Budam perdudi funt, cum nulla refipifeendi fpesin illisapparcret,apudtribiinaliuftidicerccaufam ,condemnatcj triginra duo uno dieiugulatifunt. Adeo enim impoenitens amp;nbsp;obduratum in odio in/ obediêtia cor in illis fuit, ut nee falutarint regem necullum uencrationis lignum przbucrint, dudi in confpedu eius, nam ipfe in medio fapietum uirorum nbsp;iux
dicum fedens ad fe adduci,amp; ad obieda refpondere ioflit.Poft horû Principum mortëjôf hzc comitia Budz celcbrata,non ftabiliore fif tutioré regni ftatum red didit Sigifmudos, ut fperauit, fedmagnâ regnipartem àfealienauitjmultienim qui ante fata illorS proceru iudicauerant cos fupplicio dignos,pefl]me^ de rege Sigifmûdoôf regina meritos, poft fumptas de eis pœnas, aliter affèdi,dânabant feueritatêregis.Sicenim poft morte odio SC inuidia liberamur.lllorûigiturfupx pliciû caufa extitit magnarô calamitatû. Rex ein nô diu poft ab Vngatis captus, amp;nbsp;in carcerem coniedus uix mortem euitayit.NccVngaripoft hos necatos un/ quam illi ullum argumentûbeneuolentiz aut amoris oftendcrût, fed Icmper hax buerût en odio. Adeo falfum eft uulgi iudiciû quod iam odit mox amabit, quod iam ampleditur,mox odio profequet. Quare quifquis pêdctàuulgi inconftan tis iudicio non poteft non eftë mifer. Eo tempore fuerut non parua bel la inter ci uitates imperiales Si comités Vuirtenbergenfes. Poft przlium cnim de quo fux pra in quo (ot nobiles,barones,ôf comités diximus cecidiftê apud Reutlingen, pax
-ocr page 328-GERMAN. CHRONIC
, pax eft amp;da,c0ditiones pacis non diu feruatz funt, ciuitates cnim uidoria clario res fadzjôC uidoribus plures coniunxerunt fe, Principes uero V uirtenbergen/ fes diligentiores fadi quzrebâtoccafionem fe ulcifcendi ÔC recuperandi laudem bellica qua in illo memorabiliprzlioapudReutlingen perdiderâtjamp; pluresad/ iungebat fibi Principes, ex quibas quidam epifeoptfuifle memorantur ♦ Graue autem eft bellum ortum quod confecuta funt infinita mala, direptiones, przdz, incendiajfamcSjCzdeSjlatrociniajamp;c.Ciuitatacopnsobfidentibuscooneterium in pago Toffingen, ( in fuperioribus autem dido cft,munitioncs,in quas paga/ ni in periculis fe receperûtjfuifle coemeteria illa,fiC fimul horreain quz fruges, Ä fub horreis cellz Dinariz,in quas uinQ,recondebant;qui pagus in comiwtu V uir tenbergenii eft,non longe ab oppido VuilajComes Eberardus c5 coptjs eô pro/ perat ciuitatum copias adoriturjitatrocior pugna quam fzpc inter reges poten/ tifîimos in maximis bellis, prima coitionecomitis cberardi filius Vlricusiuue/ nis animo amp;nbsp;corpore militari, ÔC comes de Monte Leonis, uir bellica gloria cia/ riflîmus, ôtT ait) cum illis occiduntur, quare comitis Fberardi copiznô paru per/ territz ceperunt refpicere, quod Eberardus animaduertens exclamat ad fuos ne quis reipiciat,hoftes enim fugere,fimal cum dido ruit in holies non aliter atque urfus ad fummam tram concitatus,ôlt; fie continuit fuos,exemple^ fuo animos reddidit,SC uicit.Interfedi funt eo przlio à parte Ebcrardi,\ Iricus filius comitis de Vuirtenberg, cornes de Zollern, comes de Leuenftain, cornes de Vuerden/ berg,przterea iüpra 40 „nobiles. Maior multitudo quoc^ occilà efiàparteciuita/ tum.Pofthoc przliû iterunwax eft fada inter imperiales Sueuiz ciuitates amp;nbsp;co/ mitem Vuirtenbei^enfcm Hberardum. Poft non diu anno 1395.in toto comitS eu V uir tenbergenii, nobilesomnes ceperunt confpiratione fada, rebeliare Pria dpi fuo EberardOjhabebantautem hi nobiles munitiones comiti uix expugna/ biles,nec uidebantur uinci à comité pofle, ciuitates enim clam iuuareferebantitf eos. Cornes autê uir minime ignauus natura, periculo ÔC magnitudine rei etiam excitatus omnem opportunitatem obferuabat qua aut eos difiungeret,aut plaça ret,aut uinceret. Cum igitur unà omnes eflènt congregati in oppido Heimshen, cornes per uicinas regiones nodu cogit copias ,iilis^ circundat oppiduln,illud^ incêdit, Nobiles propter ignem amp;nbsp;copias quibus circôfepti erât,nullam elabcfl/ di rimam reperientes, maioribus^circûdati coptjs ut congredi anderent pro/ pter fuorum paucitatem quos fecum inoppidulo habebât,pacem petunt,fedco mes nullas deditionis conditiones admittere uoluit quas petierunt nobiles,ergo dederût fein gratiâ comitis necelfitatecoadi, Egitergo cû ipfis pro animifui uo luntate. Nec tarnen inhumanius crudeliusue audio in illos â comité animaduer/ fum.Hoc têpore (cum fzpe amultis cordatioribus efletprzdidû futurs,propter Principum auaritiam,amp;^ ambitionem dilcordiarô caufas)Turca propius $ ante unquamad noftros fines accellit. Erat autem Imperator Turcorô Pazaita in fi/ gnis uirga domini,nobililïîmum^ uas irz domini, qui poft fubiugatas Macedo niam, Thraciam Theflàliam, hoftilibus maximisi^ copfjs inuadit etiam Bul/ gariam,totam(çdiripit,ôi^cruaftat, ingêtem hominummultitudinem captam, in duriffimam inhumanilfimam^ ièruitutemabducit.BuIgarierantfubicdiSi/ gifmundoregi Vngariz, quare legatos mittitad Turcam cum primum attinge/ retBulgaros,fignificatilIi,fibi pacecordi eflCjUecß T urco necç ulli aitjs côtraius uelle inferre bclIS, docet^ cum Bulgaria fuâ cflè, monct amp;nbsp;rogat fimul ut ab ca abftincat.Turca différés aliquot dies refpôfum,ô^ pcrgês dcpopulari Bulgaria, «dem uaftataBulgaria,|fuperbiflîmèrclpondct, iura quibus agcreuclitcSrcgc V ngariz eflê arma.Succenfus ira hocrefponfo Sigilmundus,ftatim mftnt nun/ cium adfratrem fuum Vuéceslaum eledum Imperatorem, eum^fui offictj ad/
moner,
-ocr page 329-LIBER XXV T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2pgt;
monctjCrat autem Vucnccslaus uir otij amans, labores^ ôc negotiorum forhetà ubicôcp poteratfugiebat.Mifitquocp ad alios Chriftiani nominis Principes, pe riculû demonftrans eorG proximo ardente parietc ♦ Mißt Ô£^ ad Carola GallorS regem legatos, qui in auxiliû magnas mißt copias, ducibus loanne Niuèrnenfi filio ducis Burgundixj Philippo Artefienfijô^ Galthero de K upibus, Vbiuerô Galli peruenerunt ad SigißnQdum, cum bofte confligendum erat, co fuira nt, utri in primp agmine Galli ne an Vngari, uel Gcrmani prxeedere deberêt hoftê aggi'cdiendo. Galli enim cupiebât primi hoftem adoriri, ut mererentur primani laudem,fuam enimfortitudinemcupiebantteftari.Sed SigiftnundocratGallo/ rum ingenium cognitum,nimium concitatum,8C temerarium,qui fxpe foieant prxcipitarefada,£C maiora uiribusconari. QuareSigifmundus dehortatureos^ inquiens illis non cognitam confuetudinem bellandi qua T urci utuntur,fcpius Vngaros expertos. Confilium igitur efle ut illi primi cum hoftibas congredtan/ tur qui fxpe pugnauerunt cum ipfis, quibusq; mos eorû melius cognitus fit. Vn garos quoij minusceflurosôi. maioribus animis pugnaturos, in confpedu {ogt; ciorum,ôi u fciâtfatigatisintegros Gallos faccefluros inprælio. HocSigifmun di confilium parui pendentes Galli,nec fuis ducibus nec S gifmundo audientes funtjSi uiuunt in diflblutiffima licentia,in omni genere luxus,quam ob caufanj Sigifmundus parum fpci pofuittn Gallos. Gcrmani minus licentia ôôluxu dif* ifiuebant,audiebanrcß duces fuos proptcreaomnem fpemin Germanos amp;nbsp;Boe/ mos collocabat. Erant utrintçingentes copiae.Turcus autem numero longe fu/ pcrabat,erat enim Turcorum ultra ducentamillia.Turcus uidens Chriftianoru exercitum non contemnendu, maiore diligentia fe circudedit QC no fatis habuit quod prxualebat tâtopere multitudine,ctiâ doits amp;nbsp;inßdqs ufus eft. Ccftït enini peraliquotmilliaria fimulanstimorem, NoftrtfeqUebanturperfuafiTurcam fti gerejpcrucncruntqj ufcç ad Nicopolim urbcm,qüäm obfidione drcGdare cona/ u uideröt inftrudam Turci actem in equo campo ofFerentem fe ad pugnam, uix aut quarta pars T iircici exercitus hic fe oftêdebat,rcliquos enim abfconderat,irt demiffioris loci arbuftis, Omne enim Turci confiliö hue têdebat ut noftri negli gêtius aggrederêtur copias fuas, propter earn caufam etiam ita cefterat 5^ paftiis erat fuas regiones deuaftari. Ncc T urcam fpes fua fefellit, nam qnâquam Sigif* mundus rex uehementer obteftaretur Gallos ut non nimtû fcftinarént, fed poft maturû confiliö demum hoftem concordi una omniû fententia QC animo aggre/ dicndum Vngaris omnino prima pugnandi locum dandum,qui pugnâdi T ur/ corum cÔfuetudinem fxpius experti cflent, cos fine dubio fortiter pugnaturos, feientes fe ftarein côfpcdu Germanorum amp;nbsp;Gallorum, ôf nullum illis fugæ re/ linquilocum,prïdidum enim illisiameftejquoniâ Galli ôf Gcrmani èlongin/ quis regionibus ueniflent,ut Vngaros dcfendant,ncuehiant in manus tamatro cishoftis,nifipugnent fortiter Gallos amp;nbsp;Germanos in terga ucrtêtes V’ngaros non aliter ituros quàm in obuinhoftem. Sed omnes nationes mcliora de cis fpe/ rare. Et uerum crat,t31ibus didis erant Vngari àducibus amp;nbsp;rege in pralium pra:/ parati. Galli fiuetimentcs nehoftis ccdcret,Ôf non faceret pugnandi copiam,fi/ UC uideri fortes amp;nbsp;bellicoficuptcntes,adhucloqucnte Sigifmundo,tumultuâriè fe irruuntin hoftem audacifltmèSC primo impetu hoftem reprimunc per aliquot paftusjamp;' ita pugnâtes T urcorum magnam multitudincm trucidant,ôf uiciflim cadunt amp;' uulneraaccipiuntplurimi.Dam ita pugnant fortiter Galli ante têpus fineordinc hoftem optime ordinatum aggrcftî,Boëmi Vngari Gcrmanicpin/ ftruunt acies ad pugnam cum Turcis aptas, êCerat magna in omnium alacritatc fpes, fed ecccTurcorânouum agmen adeft feflbs pugnando Gallos obruit, noftrù^ iamiam hoftem ab altéra parte aggrefluris, uertuntterga Gallimultitu
P dinê s
-ocr page 330-ip8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
dine honium oppreffi^ôt fugiun tin noflrorumordincs treptdijfaogu’neplenfj mukiamp;cß ualneribus côfoffî, prorfuscp totam Gcrmanorûacicm Sgt;C Vngaiorum perturbant,ÔôconfunduntjTurdcôglobatifimuIcum fugientibus Gallis per/ rumpunt noftrorumordinemjnihilominus GermanijPolontAngli,nontgn3-* iiius pugnant quam Galli pugnarant,SC retrudut T urcorum cuneos ita ut q qui in ultimo agmine erât putarint eos fugcre,fed noftrorum ordo totus erat diffipa/ tus,amp; ualdc pauci erât collati ad Turçum, deinde ex uiâis fugientibuscg Gallis animorum alacritasnôparumremifîîorerat, quaretandê poft longum pugnâ, magnamcßTurcorömultitudinecsefamjfugerecoganturSCipfi.In pradio multi plures in fuga occubuerunt. Sigifmundus Riga uixelapfus cft, nam non induci potuit ut fugeret,donee uideret nullâ penitus fpem fupereflc.In fuga noftrorum captus eft magnus numeruSjCX quibus quofdâ occidi iuflit T urcorutb Impera/ itorjquofdâmifitadiumentorû operas fubeundas. Multi Principes exefeitus ca/ pti funt, ex quibus fuit amp;nbsp;filius ducis Burgundiac, qui cum uiginti duobos uiris Principibus redêptus eft pondéré auri ducentorS milliû florenorS.Scribunt oc/ cifa in ilia pugna excopijs ChriftianorQ io.milliajTurcorum uero 60.milli3.Cc cidit etiâin eo pra^lio uir in re militari prxftatiiTimus Henricus comes de Monte/ pelligardo à quo hie Vlricus dux Vuirtenbergenfis genus ducit fuum.Hxcme/ morabilis ftrages fatfta eft anno 1396. Poft banc pugnâ cognitumeftjStcphani VuaiuodxcoTilioamp;impulfu Turcum in Bulgaria ufcßperdudum.Sicutamp;no/ ftra srtate Vuaiuoda Turcum in Pannonia ul^ ad Viennam,ut in fequêtibus di cemuSjâdduxit.Poftiam memoratum prxlium Stephanus Vuaiuoda Sigifmun do,nefcio qua ob C3ufam,infenfus ValachiâjôC Mandauiâ ferè totam impulit u£ deficerent dtege VngarixSigifmundo. Quareaduerftjs eum mifitcopias SigiP mundus ÔC breui adegit eum ad dcditionê,fit’ ad petcndâgratiam.Sigifmundus uocato homine ad comitia,amp; cum ad obieda frigidius refponderet, nihil^ refcl leretprobabilitetjiudicio codemnatum capite muldauit. Hoc etiam anno,quo tarn in féliciter pugnatum eft ad Nicopolim cum T urca,fuperftitiofa impoftura Albatoru multos per Romana ecclefiâ feduxit, de cuius fedç propofito qui cu/ pit plura cognofcere,legat Platinam. Autor fadionis a R omano Pontifice igne cofumptus eft. Anno 1400, cumTurca indies Romanum imperium amp;nbsp;eccle/ flam carperet, V uenceslaus autem Imper, (cuius prxcipuum officium debuiflet effe,hoftes ecclcfigetimperfj propulfarc,ociofus torperet.imperq eledores Prin cipes neceflario de alio eligendo Imperatorc cogitate ceperuntjUam prxter Tur cicos horrendos conatos, Principes Chriftiani inter ft gercbantbella,nec multS curabat Imperator, tantû ftudebat tjs rebus quibus ociû luum foueret. De quo ut all) legâtur malo,^ ut ego referam. Eledores ergo Principes potiffimum Ru pertus comes Palatinos Rheni decreuerunt hunc Principem imperio inutilem, quare cofilium de alio imperatore eligendo cotulerunt cum Pontifice Rom.qui inftitutû magnopere approbauiqmiffis etiâ legatos Pontifex ut propofitum pre merent amp;nbsp;no mutarêt fententiâ adhortatus eft. Qua ob rem coueniunt iuxta ma iorum décréta Principes eledores Francofordiac caufa eligendialium Impcrato rem.Sednoncocordarunt, alt) enim Rupertum comitemPalatinum Rheni,epi fcopus Mcguntinen.Slt; Colonien.IqdocQ Morauii Marchionê,cleger0t.Vuen celaûnôadmodSgrauitertulifftrepûlfam feribunt. Marchio Morauiac enim ele dus,ab illis quibus dixi,Imperator,acceflitad Venceslaum patruSfuum,quem ante iemper ut pattern coluerat, exploraturus quo animo ferret abdicationemi Poftquam ergo lodocus nepos Vuenceslai multa dixiflet apud patruum fuutn regno abdicatum ad ft excufandum,refpondit fedato animi fpiritn.Sc uolentein deponere imperium jUtabhorrentem natura à curis multis, ocij quietis^aman/
tern. »
-ocr page 331-t I B E R XXV I.
icm. Etn non,cupcrem,inquft,deponemmpen'um, tarnen non grauatim cede/ rem tibi non nepott fed filio meoXcuiret^ omncm animi ex repulfa dolorem, imperium manet in familia noßra, Demum ad fufcipiêdum imperiS adhortatur etiam,ipber^ bono cfle animo,quod ad mc,inquit,attinet,habcbis adiutorem et in omnibus amic5,ô^c.SicIocutSfer6tc6ncpotefuoMarchioncMorauiç,fimu latione ne'^anexanimo, dubium eß. Si ex animo dixit hxc,uidetur poßea anima mutaße, nam captus à SigifmSdo fratri fuo, fiC Vicnnae in cußodia non fan's dtli genter feruatus,quorundam côfilio.SC opéra euafit,amp; regni adminißratione rez cepiiïè dicirur. Ante hanc captiuitatem, propter diflbiutiorem uitam fuit in eu/ ßodia detentus fer^totufemeßre têpus,fuitaatc àregni Principibuscaprus. Di feordantibus porto Principibus clc(ßoribus,alns îodoeû Morauia:,ali|s Ruper/ tumeomttem Pâfatinneligentibus,mortuus eß intra fex menßs MorauiacMar/ / chio.Poß huius obitü,abdieato VuencesIaOjclegcruntRupertßcomitem Pala/ tinum Rhentquiquoep feribitur primnoblatum imperium reeufaflè. Poß eie/ cßionem comitatos maltis Principibus Colonia defcêdit,ibitp ab archiepifcopo Côlonicnfiiîngiturô(fcoronat,3ppcllatuttplmpcrator,eiuseledionêapproba/ uit Pontifex, Poß coronatione in Germania omnia magno ßudio cöpoiuit, 8Ó quätum potuit fieri pacem fecit inter difeordâtes Principes. Poflea cogit copias, fie parat profedioné in Italia utfubiugaretrebelles imperio, ßatuit enim laben/ tem per Italia imperq ßatOrefiituereinprißinülocü,ßCuocabaf a' quibuidä ma gnis ciuitatibus, quxmiferunt pecunia in ufumexpeditionis.V’erumcotra'erat ciuitates Principes qui $ primum audiueruntin Germänia coferibi milites, fe quoq; ad bellum parabant.Plus autê têporis in apparando cofumpfit,^ inci/ picns in animo babebat,decreuerat enim ante Pentecoßen Roms eße, amp;nbsp;uix in aotüno ad primQ Italis limen perucnit, Vbi uenitin Brixiæciuitatis agrum,con/ ceffit militibos omnia diripienda, Sgt;C prsdä eis reliquit, nam ca urbs erat fubietßä Galeaceo quo cum erät magna odia,ö^fimultates Ruperto, Quare Galeacius, quifcadbellSparaucratdumRupertus adhucin Germania p^rcfedioncador/ naret, occürrit Germanis obuiam,ad defèndédos Brixanos, erat aut Galeaceo prster peditu copias inßrudiflimas,equitatus expeditus SC robußus. Primö er/ go ubi altert alteris uenerunt in cÔfpedum,prxlia leuiora funtcomifla equeßria fit pedeßria,cqueßria autê frequentius.Fauitautemfspius Mars equitibus Ita/ lis,pcditibus uero Germanis .Tandem^ pedites Galeactj cotinuerunt omnes fc in caßris,equitibus uero alacritasquotidiecrefeebatmagis propter fauêtem for/ tunam.Germanienim inferioreserantitalis inequis regendis.Cum^indies ma gis attç magis uenirêt in contemptum équités apud hofies fiC apud foos, milites enim ita defpiciebâteos ut in faciem eisdixerint, Côcedite nobis ufum equoru, nos pugnabimusjuocabâftç eorum equos cancros,fadû eß ut quidâ Principes Gcrmanorö,qui multos ex cquitatupcrdidcrant,domum reuerfi fint, Quorum unus fuit Liipoldus dux Außriac.Dilceflttetiam inuito Imperatore archiepifeo/ pus Coionienfis qui magna pars Czfariani equitatus fuit. Qpare multis infelici bus pugniscqueßribus,6Ca»fceßioneilloräRupertus,nealiquidgrauius inci/ deretjedqt Tridentû cüm copqs, quod non parum animi addidithoflibus cius omnibuïfp rebellibus per 1 taliâ ciuitatibus.C^arein magnis angußiis confiitu/ tus fuit Imperator, nam pergere fine magno difcriminc,redire in Germania fine dedecorc 6C cxiflimationis iaâ;ura,nôpotuit. Tandem tarnen maluitpericulofê quâm turpiteragerc. Animàduertesigiturpeditatus alacres animos Tarnifium adqt.poftea PataiiiûjPatautjobuiâucniuntlegatiRorentinorûjquimagnâpe/ cuniam illi dedet ant,anre^ exiret ex Germania, fiCcum primum attigit Italiam, Adhortâtur eum aduerfus Galeaciû eorû ex profeßb hoße,diuturnü enim cum ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P 2 hoc
-ocr page 332-ÏOÓ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. C H R O » I C.
liocducc Mediolancfi gerebât bellum.Imperator rei diffîcultatc Florêtmisind/^ cauit maioribus copqs Germanorö, maiori apparatu opus eflêjcuranduinq,’ ut Pontifex Rom. amp;nbsp;Veneti feiungâr/ocioseius belli aduerfusducêgerédi.Pratte rea ob didas caufas maioribus coptjs in Germania côfcribêdis ,maiorê pecunia cfTe ncceflàriâ.quare magnâ pecunix uim à Florentinis focijs^ eoru pctit.Lega/ tionem^remiflâmiubet^primSrefpôderequiduelintfacerç, pecuniam nenn merare^an ut ipfe in Germania reuertat, Hxc ubi retuleruntdomö Icgati, ualde dubtj redditi funt Florentini, uelint he plus pecunixmittere, an earn qua primo 'dederât,perdere,imô no folö perdere/ed fe cS pecunia perdere,nam feiebat Ga/ leacius maxime ob pecunia qua miferâtFlorêtini Ruperto Germanos in Italia uenifle. Facile côtjciebant quid conaturus effet contra Florentiä amp;€ius focias ci oitates poftabitö Imperatoris.Qparecenfebät Imperatoré omnibus modis rengt; nendö effe in ItaliajCtiali exhauriêda effet totaRclpub.E^rxterea omnibus ui/ ribus iuuandSjCurandumcpmagna dliigétiaut Veneti amp;Komanus Pon.quocÿ accederét fuis partibus.Quare ffatim mittüt ad Rupertó legatos, qui eum admo néant quid tota Italia fenfura fit fi ita recedat,quid Germania di(ffura,nêpe nó re/ dtjffcjfed fugiffe Galeaciü.Ncc ull5 tepus hoe dcdecus amp;nbsp;hâc tut pitudiné abla/ turü,in hâc lententiâ multa dicSt quz facere uident ad deterrendü ne in Germagt; niam redeat.Per eofdê legatos pecunia promittut qua poftulauerat,nec nÓ auxi ' liares manus.ViamcçÔC rationê fimul indicât qua facile hoffe uinct poffê demon ftrât.Effedurosetiâ3pudPont,Rom.amp; Vcnctosutanxiliofint,pollicent.Ad/ duntlegati qux gloria cófecutura fit Cxfarê,fideuicerit hue hoffe, Omnes rebel les per Italia ciuitates pédere ab hoc ducc,quo uieff o,omnes certatim obuiâ uen/ turas amp;nbsp;gratia petituras .Et hoc genus medijs docêtmaioraxómoda cölèeutura
ipfa dimcultas rei fît.Hçc dum miffis legationibus agunt inter Rupertûet Flo rentinos,inciditbrumaletêpus quo bellûgeri nô potuit.Hybernarcigitur lmp, côffituit in amicis ciuitatibus. incidit uero per hyemcm nô parua côtentio inter Ruperts Imp.amp;Florêtinos de data amp;nbsp;promiflà pecunia afferente Rupertonon datâfuotêporepromiffampecunixfnmmâ,FlorentinisautérefpÔdcntibus,Ru pertum nondû meritô fuiff^ecuniâ,nelt;^ enim recepiffe fe daturos ante^ ingrc deretur cû exercitu hoffilê Galeacîj regionê. Imperatoré auté malèhabuitqj Flo/ eentini eum obligabât tam feruilibus côditionibus.Imperator auté per earn hy V memnônihil téporis côfumpfit Venettjs.Poffnatiuitatem ChrIffi,rcpetijtPata uium ibi expedauit mitioré uerni téporis auram. Cum^ necç Florentini prœti fatis effent ad promédas pecunias,nec^ auxiliares paratx effent manus apud rlo rétinos.necpadhuc Pontifex Rom. amp;nbsp;Veneti iunxiflentfe côlôrtes belli, ffatuic aliotépore hoc eu duce Galeacco bellSgerendS, amp;nbsp;Româpetédâ,coptjs audio ribus,reduxitcß copias in Germania. Et illi contigit ôd in Italia amp;nbsp;per Germania quod kgati Florentini prxdixerât de exiff imationis nota.O uan^ folû apud int quos,qaorûfemper numerus maioreftjrerûxffimatores. Etdux Mediolanéfis poff redits Ruperti in Germania,adiecitanimû ad totius Italix regnS, primuamp;^ conatus ills féliciter ceffit, nam Bononiâ in fuas manus aceepit,amp; uocabat in cer tam fpem capiendi Florentiâ.Sed dominus non annuit amplius eius cogitationi bus uanis. V t funt ornes ffultx SC uanx cogitatiôes omniû hominû qui nô habet deûin côfpedu fuo,ôi' nô ponûtdeû mercedé prxfidiôcRfuû. Nam in medio cur fu eorripuit eum acuta quxdâfebris,qux hominéintcrfecit.DifficulteraStauaî fus eff ab huius uitx pofTeffionibus, fieut folent omnes qui diuites in hac uita pu tant feeffe,arrogates fibicreaturas,quas dominus creauit ut eum gratiarûadto/ ne utamur eis.Poff huius morté Florentini tranquillitaté cÔfecuti lunf,quanquâ taitn reliqueritfilios duos ciufdcm mentis, tngeni) propofitiquopat« fuir,ta
men
-ocr page 333-t I B E à XX VT« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Joi
inen non fuittlKs tatum temporis amp;'oct) utarma in FJorentinosmouerepötuegt; rintjducatus cnim Mediolanéfis magna pars reb^Ilarccepit.ob patris duriciê,ô£ ^uod fîlios fimiliter animatos uidebât.ReIiquttcj!amp; uxorê uiduâ quae poft Gaz leact) marin morte imperiofè SC fuperbè ( quali mulierc uix eft intoierabilius ma lumjexercuit lyrannidë in omnes fubic(ftos»Quâ tamê ultor pauperQ deus nort diu paftusneft uiuere poft mortem Galeaci) mariti fui. Anno 1401. poft fuppltz do afFedos à Sigifmudöjde quibus diximus, Vngarici proceres(qu» plenty lanz guineiundi erant, qs quos necareSigifmundusiuftcrar) confpiraucruntaduerz lus Sigifmûdummotus fedare niteretur SigifmSdus capiturjfîC nobili muliez ri uiduxjcuius maritum ocdderatjduqbus^filns dus nobilibus iuuenibus trad! tur cuftodiendus.Si^ifmQdus multis pollidtationibus conatus eft matrem amp;fiz Iios corropcrcj pra-cipue ad olefcentes quibus promifit aurcos montcs,fc illis ma trimonio iundurum regum potentiffimorum fpedofiftimas filias,amp; illos com! tes ducest^ fadorumjpollidtus nihil effecit tarnen apud adolefccntes bene natos amp;nbsp;liberal!ter educates, fed uiduam coniugalis amoris oblitamjcot rupit leuibus argumentiSjIaudatprudentiammuiieriSjquxpropterfingularêfapicntiam ma' lore fortuna dignaiit^qua^ debeat regere magnos Principatus J ilios perxtatc nondQ capere qux profint quae non, quare ipbm oportere profpiccre ti 1 qs prarz ftâtiftîmis indole amp;nbsp;forma. Quales uix ulla mulier pariat. Laudat ilh tgitur »Iios fupra omnem modum. Nihft enim tarn magnifîcèdid poteft de fjho quod maz ter non credat aut quod nimium putet effe, Promittit igitur matri maxima, uifuz ram breui filios fuos totius regni primatum tcnentcs,ôô tn locoexcelfo quo nattt ra digni fint conftitutos, fi eius opera liberetur. Mulicr uida prcmiffis prit ctpuè uerçfiliorum pritedicationc,liberum dimifitSigifmundum. Proccresautem rez gni Vngarid illi in arcemeuftodiendum tradtderuntpotiflimö, quodcÓdcmns uerat illius dominse maritum,ó^ illorö adolefcentum patrem. iudicantcs non efle poflïbile,nem kgem naturae ferre,ut coniux coniugio ralis,fiIq genitorij fui rjinz ti uiri obliuilei poftïnt ira ut non perpetuo odto autcrem nccis perfequâtur. Por ródum captus fuitSigifmundus, Ladislaus rex Apulixuocatus eft in regnum V ngarix à baronibus regni. Vbi uero V ngarorum legati peruencrunt ad Ladifz laum in Apuliam,Ladislaus eius regni cupidus nihil morarus conftripto cxerci tu uolauit in Sclauoniam, ibi obuios habuit multos V ngaros Principes ecclefia fticiamp; fecnlaris ordinis ,aquibusflatim undus amp;nbsp;coronatus eft in regem Vnz garorum. Sedmoxpoftcoronamacceptam,audiuit Sigifmundumliberatunt amp;nbsp;in armis efie, maiorem^regnipartem adhxrere Sigtfmundo, cos ctiam à quiz bus uocatus erat, Quam ob rem Ladislaus perfpidens \ ngarorû inconftantul matauit fententiam,conftituit^ redire in Apuliam,fed cum nemo coru qui uoeà rant eumjtmpéfas daret, uêdiditmagnâ Sclauonix parte Venctis amp;nbsp;coada pecui niareduxitin Apulia copias.Sigifmundusreccpittot3mVngariâ,auroieslt;ôfp» rationis aduerfus cum aufugerût. Anno poft natiuitaiê Cht ifti millefimo quaz dragetefimonono celcbratQ eft Pifis in Italia tôdlium, propter fchifma ex cede fia tollendum, amp;nbsp;cum propter inuidiam QC odium uitandum utci cç Pöcifex qui in Italia erat amp;nbsp;qui erat in Gallia paffim diuulgaret fc paratû propter ecclefu uniz tatem depofito pontificatUjCxpedare nouam eledioncm,neuter tarnen in Piia-z no confilioapparuit,quare boni patres exfummorum thcologorûfcntcntiaftaz tocruntalium pofte fummumPontiftcem eligi,quandofatisdarumeflet,illos duos non Chrifto, fedambitioni mundanx ieruirc. Quam obcaufamdecrez turn eft Conftantix eelebrandum concilium cum propter banc Pontificum diz fcordiam turn propter alias caufas qox reformandam.ecdcfiamadmonebant.
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P J Erani
-ocr page 334-J02 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
Erant auté in multis mail's pauci bonG ut femper omnïbüs feculis fuit, eH,8ireriC of(^adcôfummationcmmundi,quam obremimpeditneftbonorûpropofîtum fie conatns in ca ecclelta.Pauds ante hoc tepus annis bcllum ortu eft inter mona/ fterium Sandi Galli ÔC Abbacellenfes ,caufaseius belli notauerStaltj ncoterici fcriptores. Abbas eius monaftertj iundus fuitfoederc ciuitatibus Sangallo,Con ftartti3P,Vberlingen,Lindaut)s,Raucnipurgo amp;nbsp;Vuangen ^omnes crgo4j foc^ roiferSt auxiliares manus abbati ad domandos,fi dco placuiflct, Abbaccllenfes* Abbas igitur manu non parua aggredit paucos illos paganos paftores, ficenim wocabât eosjnam omnes paftoriciâ uitâ agûtiCôgregati automnes Abbacellcn fes amp;nbsp;qui utiles pugnz per a:tatê uidetur occurrût ûbuiam hoftibus ueniétibus» Rcliquos uero qui propter actatem minus habiles ad puguandum uidebanturin fublimioribus locis ad uiarûanguftias difponCitjIapidibus datis quosinhoftem deuoluant per alta prxcipitia.Erant^itajnatura loci adiuuâtCjOrdinati utdecen/ nis puer,aut nonagenarius fencx,fcu mulicr,potuiflêtmille uiros aditû prohibe re. Armatiautem cxpedtcinoncôccntierantexcludereàfinibushoftemquodfà eile erat propter locorum naturam, fed cum primum abbatis copix attigerutco/ rum fines,de monté per cliuum rucntes,ceu torrens,impctum ineas fccerSt,pri/ mofinguli aliquot lapides deicccrunt in hoftem quorum iadu multi cadebanc. Poftca manus conlèrucrût, fed loci anguftijs, di paftorum pro libertateamp;foci» pugnantium fortitudine uidx Abbatis copix uertnnt terga. In ea pugna Abba/ cellenfium uix unus aut alter occubuit,exabbatis copijs circiter trecenti iunt ex ft.Etfi paulo longius in montes ingrefîxfuiflènt,omnesjabfi^ dubiofnifidomi/ nus uoluiftèt eos per miraculum feruarc)aut occifi aut faltem capti fuiflent. Ab/ bas inuidos uidens, nifi fame coadi iefe dare cogerêturjad uicinos Principes di duitates partim ipfeprofidfeif, partim mittitlegatos, utmonaftcrio dei domui, fie enim nominate confuetudo eft,fubueni3nt,rogatjamp;peftimo excmplopafto rum refiftatjfuarum enim facultatum non efle,fignificat,ut tâdiu obfidione pre/ mat,donee redigatad famcm,qux fola uia fit fuperandi illos. Nec cxiguis coptjs opusefle,quanquam anguftc habitent paucity fint,efie enim prçferoccs duris in cotibusnati.Hzcdum abbas agitcu nobilibus di imperialibus ciuitatibus,Ab/ bacdlcnfes quxrunt quoqp adminicula,fadus cum cofcedcratis Hcluctijs incut. Vbi autem cognouerut nobilcs non Iaturos,obfidionemcj; meditari longiorem, Utfamc coadi uididcdantfc,uicinacaftcllaexpngnât Sc deijciuntcxmontibus, quxeuneç abbati ufui iudicantefle pofte ad bcllum,amp; uicinos fibi iunxcrût,qua re nobiles magis exafperauerunt, qui omnes fere erant obligati feudorum nomi ne dud Auftrix,quâ ob caufam no ceftant precibus fatigare perpetuis ducé Au/ ftriacQ. Vixenimpotuitadduciut fumeretaduerfus Abbacellenfesarma.nain cquitatus nullus omnino ufus efte in montibus illis potuit, nec maioribus co/ pqs in anguftijs locus crat pugnandi. Et cxpcrtuseratqualcsinarmis eflcntilH paftores.Vidus tame tâdcm.decreait omnino no permittendâillamrebellionê di defedionem impunem,quare acceptis auxiliaribus coptjs à Prindpibus Ger manix, (nam omnes cupiebant exemplum xderc in illos rcbelles)contra Abba/ ccllenfes ducit copias.Poft autem primi de qu o didom eft, belliprxIiS quo Ab/ baspugnaucratinfelicitercnm Abbacellcnfibus,SangalIum duitas qooquema gis ftudercinceperat Abbaccllenfibus,quam Abbati,inclinabat enim fcadHel/ uetiorum feedus, quod adeà fände di concorditcr obferuabatur à confeederatis omnibus, utfadioni leuleditioninihilfimilehaberet.Idcirco primumhoftili/ ter caftra ad oppidum imperiale Sangallum mouetjobfidei^ illud ab omni par/ te, amp;nbsp;eins urbis agrum quem tum habebat latum, diripit, fed Abbaccllcnlês amids fuis hxc propter le fieri grauiftîmè ferentes, de montibus prxdpitant fein
-ocr page 335-t I B E R XXVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fOf
fein holles in ualle,in qua eft oppidum Sangallum,errâtes,lodehtcs ßi diripicn/ tesjincendentesep uillas,cÖmittitur pugna, ied impetum Abbacclknßum tiche^ mentiorc non diu ferre potentes Auftnacx amp;nbsp;abbatis copix, fuga falutcm qux/ rereconantes multi interficiuntur.Perierepracter alios nobiles ineoprxlio utrin bello magninominis de Landêberg, item comes de Tierftein,unus de Clingen ber,nomine Hermannusjoannes dcHaluyl. Neeparuus numerus greganorö militü interfedorö fuit. Comes de V uerdenberg exul è paterna poflèll tone à 1 ri derico duce Au (tria co pulfus^erat in co bello apud Abbacellêfesjcoscp fequcba/ tur pedes per omnia ardua môtium induratus omnibus laboribus. Poft pùgnS illâ non procul ab oppido Sangallo, per deuia mifit dux Auftrisr expeditiftlinos armatos iuuenes, qui pagom Abbacellam expugnatum diriperent Ôl cxiirerêt, fed omnes uix erant obftrudæ prxfidtjs, ut nufquam pateret aditus.de induftria uero quodam loco ceflere q qui in prxfidium côftituti erant, fiC paiTi funt cos inz gredi,ubi uero uenerunt in locû in quo Abbacellenfes optabant eos eflè,démit/ tunt ergo in eos immania iàxa,poftquâ uero uident eos proi fus diiîîparos dC oc/ cifismultisjmultis^ claudis, territos,dcfccndunt de monte 8C impetu ruutih lio ftesiamdudumrcfpiciêtes, éc occiduntduplo plures fuerint Abbacellenfiû in eo loco.Quadringentos enim aut plures occiderût,fuerunt aot uix ducenti Ab/ bacellenfium. Poft^ cladem tantus terrorinuafit Auftriacos ut nec dux necab/ bas,necciuitatumlegati Imperatoresiïepotuerinteos cogère aut pérfuafiombus promiftîst^ adducere ut rurfus môtes 6C aalles Abbacf llenfium ingredi ucllent. Et quotiefcuni^ uel falfo' nunciabatur,eruptionem faâuros Abbaccllenles,exa/ nimatirelidis armis fugierunt, alioquifortes uiribelloerant illideducatu Au/ ftriXjprxcipuè Sueuis uicinijSC Sueui. Sed illi montani homines omnem corum fornrudinêuicerunt,caufamarbitrorpotifiîmâ,quod tamdifficulteràfuis penati bus auelll'poftunqpoircflîonutn^fuarumtantopere funt amantes adecep abhor rentàmutationefoli,utfxpepaternumparuûagellum fcindantinminuniftmas partes, ex qUibus fealerenon pofllnt, nifi mercenariam operam excrceant eorû multi. Atep hxceft caufa quod Heluetia hodiè populofior cft quàm ullaalia re/ giOjpenè dixerim,fub cœlo. Nô quod non quocß ueras cxiftimê philofophicaa rationes,quibus docentob liberos flatus amp;fpirationes cÔtinuas corporû SC ani morum côftitutionem mcliorem 2lt; robuftiorem fieri.Nec nihil càblac êft,excrci tatio qua cû omnes magna ualida utebantur,in colendis dediuibus locis illis, in quibas plerifÆ in profeindenda terra ufus effe nullus poteft iumentorum,nc/ que enim confiftere poflùnt.Duces igitur Auftrix reducere cogebantur copias ab eorûfinibus paulo'rcmotius caftra mouêtes,dc mutâdo milite cogitabant. Sed Abbacellenfes fuccefîîbus animofiores fadi, non amplius continuere fe in angufttjs montiû fuorû, fed fequebâtur pauci magnû exercitum ducis, abbatis, ciuitatûimperialiûabbaticôfœdtratarom. Qiiarc longius ab eorûfinibus re/ duxeruntexercitû duces, quod uideruntanimo demifliorem ^uthoftiopponi poflet.Nouiergoconfcribuntur milites multi,multi remittûturdomum,fed qui noui conueniebant partim fama antequam uehifTent in caftra, partim in caftris timoré,quem nemo non uidere potuit,militum,quoq5 inutiles ad pugnâ fiC tran feendendos Abbacellenfiûmontes,reddebantür.Sub idem tempus Abbacellen fes multas arces, quarum ueftigia eft uidere adhucpafTim per montes. Marcam etiâoccuparût,munitionibusdemolitis. NecmodOfcccrunt ullû deftruedorum caftrorû, inea ualle quæ à Sangallo oppido ad Rhenû ufe^ ptinet, ornes domus nobiliûinxditiorib.ôCdeprefTis locis inccderunt,quarûcôgericm lapidû uident adhucqui ed ueniût.Defecerût autem non folû ruftici ad eos, fed amp;nbsp;nobiles qui/ ■ damquirogarûtducë Auftriaeut fufciperçt bellum aduerfus Abbacellenfes, ôd
iuuaret
-ocr page 336-504 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;german. chronic.
iuuaret abbatem ,poftqùâ ui Jerunt Abbacellenfiom fucccflus/oederc fe Hcluegt; tqs iunxerunt, Et quidam nobiliû conceflerunt in montes, ibi(Ç priuati alucrc fe exfrudu pecoris,SC in bellis ceu alt} Heluetq pedites militarunt. AnnOjpoftna turn Çhriftû (àlutem credentiû, 1406. eduxerunt Abbacellenfes copias fuas ad/ uerfys Guilielmum comitem Brigantinu, QC oppidum ßrigantiam obfidentes, adoêjçumagni exerdtus cxSucuialolucre obfidionem SC domum redire coadi feruntur Poftea rediere ad Brigantiâ obfidêdam,fed comes auxilio nobilium Si prxeipue cpiicopi Conftantienfis magnis copfjs contradis uenerunt ad liberan dum oppid5,quibus cum Abbaccllenles quantiiuis pauci,non dubitaruntcon/ gredi,nimiûiuo robore confidentes, pugnatum eft utrincj fupra omnem fidem pertiiiaciteripoftquam nero magnammultitudinemócciderunt Abbacelleniè» fatigati,ôi iuorû cxde ad raritatem redadi ceftere.armati pugnantes^,ita ut non rede' fugii^ dici poffint. Poft hanc Brigantix obfidionem côfœderati Hcluetio/ rum colledis copijs hoftiliter Longobardiam ingrefli funt. Si occupauerQt mul ta in tjs regionibusjdiripuerunt;6i exuflerunt arcem eximix munitionis in ualle .Efchentaljâiccperût Tliùn.Erfi in ea expeditioneprocefilfient^ducem Medio/ laneniem ex toto ducaiu etedftent, tantopere terruerat omnes earum regionum habitatores, Du;jquero promiflîs. Si magna pecunia data effecitutredierintdo/ mum.C^ux oççuparunt in fide permâfura tperantes, fed prim urn rediere in pa triam Heluettj,Thun rurfum defccitad ducem Mediolanenfem, Dux autem in legibus pacis eius ius Si dominium Heluecqs concefterat. Quare côfœderati ob ’uioiatam fïdéra fuccenfi ira,deledu habito denuo hoftilibus animis ducunt co/ pias aduerfus ducem Mediolancnièm,eiuscp ditioncm late uaftant. Dux in mu/ nir/oribus nubibus fe côtinct, fcribitin Germaniâ^excitarc aduerfus Heluetios bellij conaturjed fruftra^nam Principes nolebant fruftratoties impenfas Siopc ram perderç.Occuparûtautê arces aliquot Si oppiduBt Hentzcum caftro quod babeçrtmnitû, DomQ autem reuerfis Heluetqsj dux Mcdiolanirecepit omnia. Qiiâ obeaulam Helucttj pauculis poftannis iterö copias duxerunt ad urbêBei lentzobfidcndamjUbi uencrQtilluc,caftrislocatis, nihil in urbebellici tumultus audiueröt, quienim erâtin urbéarmati infidias parturiêtcs filentiü tenebat, quoi pliante urbem utnegligentioresrcdderêturjautirruerenctemerejdiipofuerataii tem fùos in urbe,quo eos exciperecomode armis pollet. Cum autem no irrum/ perent,animaduertercnt autem qui in prxfidqs erantm bis, Heluetios fine cura, negligeter difperfos iaccre pafiim abfcp ordinc,eruptione in eos ex urbe fada opj prelferSt eos ex improuifo,fed tarnen prxter oppidanorö cxpedationem,quan/ tumuis difperfi eflènt pugnauerüt uniuerfij nee multi occifi funt. Nam cS eflent circudati ab hoftibus,ôi ad cos clamarent hoftes ut fe datent captiuos,potius mo ri uiui perueniri in manus hoftilcs,uoluerüt. Quare fortiter pugnanies partini occubuerunt,partim itarepulerunt hoftem utcuaferint ut tarnen terga non uer/ terint.Nefcitur pluies neoppidanorum,anHeluetiorumintcrfcdi iuntin eapn gna. Vbi domum uenerunt mox fine mora delegerunt alias copias potentiores, quascotra Mediolanenfem miiterent, ièd duxmittitadHeluetios legatumita^ facitpaccmacfiipfeefletuidus.Rupertus Imperator cumimperaflètannis decc uita defundus cft in Oppenheim,SC fepultus Heidelbergx, anno 1410. Genuit autem Rupertus filios fex, nominibus Rupertum, 1 ridericum, Stephanum,L«
douicum, Othonem S^ loannem. Verum 1 ridericus Sü Rupertus
morcui funrancepatnsmortem. Rdiqui quatuor cum laude uixerunt,ÔC huius uitæ mu/ neribus defundi funu
De
-ocr page 337-DE GERMANIS
LIBER VIGESIHVSSEPTIHVÎ.
Vam primutn R upertus diem fuum obijt,conueniunt Fraricd furdix imperij eledoreSjôC in Imperatore eligu nt Sigifm unda Caroli quartifilium,Bocmixamp; Vngarixregem,cx Germanis originem amp;nbsp;genus duccntê,alioquinô elegtffènt. Sunt autem ad hue eligendum addudi, multis caufis, nempe quod patrem Imperatore habuit, QC quod potens eratjUt poflet labenti impc mittïtlegatos,qui eu Sigifmûdo ekdo Imperatore agerêt cômuni côfilio deee/ clefix labefadxin omnibus fuis partibnSjftatu reformando, Cum autem mulca in uarias partes difputatum eßet quomodo quo remediorum genere fubuenj ri ia excremo periculo conftitutxpoßit, tandem unaconcordi omnium fentêtta iudicarunt fieri non pofïè quàm generali concilio. Pontifex uterque quiRomx crat,nec minus il le qui agebat in Galliajftudebat uideri piuSjfiC cupere conciliû, ecclefiït^ quam incorruptiflima ftatum, utri^ item magnopcrc cura? fuit,ne uk deretur hypocrita nam ea xtatecr3nt,qui audebantpalam dicere utrumtÇ Ponti iicem hypocritam efiè.Miflîs igitur legatis petebant côcilium. De tempore làtis côucniebatjde loco erat côtrouerfia maxima, Omnia enim uidebant Pontifices in loco pofita, ne® enim dubium erat in ea ciuitate repuliam paflurQ Romanû, in quahaberetur Gallus pro ucroPontificejfiC contra in qua ciuitate agnofee/ ret Romana ucrum Papam,illic depofituri effent Galium. Quare diu de loco li tigatum eft.Pontifex autem loannes magna prudentia diffimulauit confilium^ i uum uix uni at^ alteri indicauit, omnino enim noluit effe in q s locis ubi maior effet Imperatoris potentia/ed legatis celandum hoc prxcepit,amp; in mandatis de/ dit qux habebant integritatis 0lt; honeftatis pulcherrimam fpeciem. Cum autem multis Pontifex de eligendo loco legatis fuis ad SigifmGdum Imperatorem mit tendis tradaret, nullum^inueniret locum qui nonautfulpedum cum nomine hypocrifios redder«, amp;nbsp;in quern non uenturi eflentaduerfarii, aut quern fatis tutum fibi putaret, tandem cofufus in feipfoomnem rem legatis comittit (fie do minus agit inuitis etiam inffrumentis omnia pro fua uoluntatCjlegatiubi uene/ runt ad Sigifm undû locus concilij eledus eff Conffantia imperialis ciuit3s,quae Q. tum^
rio fuccurrercjpotilfima uero caufarum fuit qd optimo et fortiffimo animo fuit» Poffremo quod Germanix amantiffimus fuit,quod teffatus erat antea multis ar gumentis. Deeximia corporis ftatura, forma 60 robore alfj ( qui in his qux nihil ad erudiendos animos faciStlibenter tempus ferunt)abundèicripIcrunt.Quàm primum imperium fufcepit,nihilxque Audio habuit,^ at in omnibus per Rom. ecclefiâ amp;nbsp;imperia,nationibus omnes difftdiorQ caufas tolleret,amp; tumultus bel/ iorum fedaret.Nam nihil laboris nôfubireftatuitutcomponcrefccclefîam,qux tum fadionibus milèrrimè erat turbata,confufiffîmccp chao fimilior,^ congre/ gationi fidelium iândorumue dei. Eius rei gratia peragraoit multas terras expo Gitep ièmagno periculo,ô^multorum odio ÔC inuidixÏMifitlegatos ad Pontifî/ CCS,ad epifeopos de ecclefix rebus côponendis,ô^ de pontifteibus cocordandis^ nam profîngulariprudentia uidebat felicem Rempub.impertj fuinÔ effepoITe, nifi religio effet in iummo loco,qux turn propter Pontifîcum diflidia SC aliaruni ecclefiafticarû perfonarum improbitatcm,corruptam^ uitam cÔtempta iacebat, multarûpiarQconfcientiarûmaximofcandalo.Cumautemmultisnunctjsamp;li/ ten's ad Pontifices SC monarchas per Romanâeccleiîam egiffetSigifmundus dé côcordia amp;nbsp;reformâda ecclefiâ, tandem Pontifex Rom.duos cardinales ad eum
)oä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;german; chronic
(ünijUt nodra «täte quocp,habuit fapientia uiros prxftâtes. Lçgati ubi redtefe ad Pontificem fuutn fignificarunt^ illi de loco cociltj futuri, infaniult penépræ ana mt dolore clamauitÇ adû efle de fe. incepttr^ côfulerc de mutando loco, fed nul lum fan's honeßum practextû excogitare potuerunt omnes eins fapientes, Pratdi xerunt legatt tUijUC recofaretlocumjnô enim mutaturû Carfare, adeô illt placer« locû,efle entm Côflantiam Vngarix,Boëmiaejfeptêtrionaltbus populis,mfcrto* ri Germania:, Gallqs ÔC. Hifpanix,5lt; Italix in medio ferèiiinerepofitâ. Addide/ rûtlegatiquodnihil reeufando mutarcpofiet,nifiquod fc fufpedumredderet, Propterea Pontifex à legatis fuis perfuafus,dilîîmulareôCcÔuenirc Imperatorê, cum(çfibtconciliarcconflituit,ldcircoLaud3mad Impcr.properat,ubifeipfuni multis cÔmendauit Imperatori, opintonemegfanditatis apud Imper.fibiparare nirîtur,anèritfedeqciparatûadinfimampriuatâplebeiam,modo ecdeliarcôfula turjuocationem autem fuàm certâ eflè, inquit, ÔC inexpiable delidû fi relida uo/ cationc cédât ijs quos fctatambiaoniamp; uentri feruire, Maiores item Sigifmôdo fuos praedicat effufiffîmo orefe eos propter uirtutes amore,propter fingulare mf nime^ fucatûÛudiû religionis ÔC eccleflaßici ßatus mortuos in domino exofeut lart amp;nbsp;uencrari, propterea in caufa tußa fe Sigifmôdo ut prudentiflîmo amp;nbsp;exerd tatifl!mo,fapicntifltmo^ iudicio plurimô fidere. Propterea hanc côciltj locû Itbi pcrplacere, ôé fi elTetalius in quo Imperator potétiam maiorê habuiflèt,fe malle
hune fcilicet Confiantiam. Et hoc genus alqs fibideuinene fluduitanimô Im peratoris. Vbiautêfpcratfefatisillapluminantmûlmperatorisjncipitagercdc defendendo patrimonio B»Petri,quod Ladislaus rex Apulix uaflauerat.Occu/' paratt^Latrj magnâpartent Vmbnâcotam,ôcHetruriâ,ipfametiamRomâ. Flo renciam 6é rcliquas optbus pollentes ciuicates non quidem çxpugnauerat obfi/ dendo arietibus oppugnando, fed nomini fui magnitudine amp;nbsp;terrore ita fub fe habebat, ut plus quotidic numerarent pro pace $ alix deuidx fu b/ugatp loco tribun'. Huic autê Ladislao eo tempore quo Cxfar pofl cum Pontifie colloquEf, domum redit ad maturandu concilium, accidit quod omnibus fuperbis mortal! busfoleteuenire.CumenimeasItalix ciuitates fubiugalîêt,quas uolebat/euer/ fusti? in regnô fuum Neapoli decreuit in ocio laboru luoru SC uidoriarS frudil fruijccce adeflangelus domini qui ilium arguit flultin'ac, qux efl fumma mûdi fa pientia. Dixerat enim,anime mi parta funt nbi omnia ad otium fouendum gio/ ria SC facultatesjquiefce,ctfruere partis. At quid angelus dominifStulte ubi qug ris regem ÔC pacemCnulla efl illic. Difficiles utas uitxambulaftijSC quxfiuifti ne/ feiens cut. Arrogafli tibi qux domini folius funt. Quod fupcrcfl,pauculos poft dies, quibus grauibus morbi doloribos adficieris,migrabis hinc. lam^ incipics cogitarfqj puluisfis,accipicscttuitxtuxa(flxopfonium,amp;:c, Moritur igitur La/ dislausjqui Italiam uiùus bellis diu turbarat,ÔC pofl eius mortem, magnimotus per Italiam extiterc.Mittuntur fuper ea re legati ad Sigifmundû, Sigifmôdo pro/ ptermaiora, concilium fcilicet 8Calia negotianon aliud licebat^ legatos mitte/ re,pcr^cos ritinis partim,partim rationibus,partim promiffisnonnihilin Italia cöpofuit Maluiflet uerocucopijs ingredi Italiam ad debellandos rebelles.Qug tum Hifpaniarö regi cum regibus Apulix fuerintbella, qoiditêperHifpanias, Italia Sc Gallias geftum fit,quan^ memoratu digniffima fint,nee fan's ordine ab ullo confcripta,tamcnut,a noflraprouincia fufccpta,alicniora,confultóprxtcri/ mus/eftinantes ad concilium generale Cöftantienfe. Decimo igitur quarto fi» pra millefimüquadragentefimum annum, coueneruntfeculares SC ecclefiaflic! Principes Conftantfx ad concilium. Venerôtcardinales,ucnit8C Pontifexipfc loannes ij.fed orbé Conftantiâ non eft ingrefTus primoadueniens,fed in mona fterio extra mcenia mafic donee certiores fadi in in urbe clerus,SC fenatus popu/
lus^
-ocr page 339-t I B Ë R ± X VI t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50^
lus^ prxpararent fe ad excipiendum Pontificem maxitnutn» Obuiatn igttur uez ncrût Pontifîci ordi'ne eccküaßici Si feculares dcduxeront^ cum ad çdes cpifco pi Conftantienfis, poftero die dono Pontifîci mittunt poculum argêteum,dcau ratam,itcm tria uaia boni uini,in quorû uno AlfaticS, in alio Italicum, in tertio uernaculûeratj'tem odoginta faccos auenae, Vbi Principes audiuerunt Pontifï cem cflc Côftantif jturmatim côconfluxerûtjn uigilia Simonis et ludae Côftan tiâ Pont,uenit,poft in die S. Martini templS in pôtifîcia maicftatc circûiuitjpopu lum^ cruce manu fada benedixiu Quotidie aût plures è Roma Si reiiquis kaiiae ciuitatibus fcquebantur cardinaIes,epifcopi,ÔC aJn P«ncipes,Poftea cum Ponti fexin dienatiuitatis Chrifti ,tres miflas cclebraturus effet, quibus Sigifmundus intercflecupiebaf,necpofletin uigilia natiuitatis ÇonftantiamperuenirCjnaui/ gau it ex Vbcriingcn per lacum nodu comitâtibus eum, prater alios Principes, comité de Vuirtcberg,Ludouico duce Saxonia, Barbara item regina uxore, £x naui node cum ardentibus facibus redàin cathedralem ecclefiam iuerût,magni ficentia magna celebrauit Papa primam miffam matutinâ,6(: Imperator clara uoi ceiegit Euangdq locum illumrcxijtcdidum à Cafare Augufto,5lt;c.co die can tauit Paparehquasduas miffasin quibusbencdixitpopulum,amp;: liberaliffima plenifftma^ manu effudit indulgcntias fuper omnes miffam cius audiêtes. Poft miflàsmutuis offices certarunt inter fe Pontifex Si Imperator. Nondumautem omnes aderant, poft nooum annum ucncrGt d ux Bauarix cum ducentis equis, cornes Palatmus Rheni cû tocidê equis, totidemej; equis dux Schlefise. Altjc^ quoscnumcrareIongueft,Principcs«Veneruntpoftpurificationem diuxuirgi nis matris Chriftilegaticardinales fcx ex nomine Gregorq GallorQ Papz, qui concilium autoritäre Pontifîcis fui confîrmarunt. Magna^ diligentia Gregorij Pôtificis legati cum primumadueneruntapud fîngulos Principes cauiàm domi ni fui egerunt. Poft uero unam an^ akeram feflioncmjmiferût nuncium in Bo^v tniamad regem Vacnceslaum çum literis qux autoritatc pontificiamandabant utadConftantiam mitteretur loannes Hus, uir bonis difeiplinis, cruditus, ncc infacundus, de uitx probitate nihil affero, Deus enim folus nouit cor hominis, quis hypocryta,quisue ucrècontritasôf humiliatus reucrcatur dominum. Hic loannes Pragae multa docuit contra facerdotum uitam corruptam, contra ponti fîcix fedis ius Si poteftatem,qux omnia extât ubic^ per iniinita excmplaria diffù ra,quarenosin hislongiores nôcrimusjcrantaût hoc genus p!u) ima,Romana epifeopum nihilo minorem efleexteris praefulibus. Indulgêtias Si abfolutioncs Pontifîcumuanaseffè,nifî uitapunfîcetur,Slt;renoucturhcmo. Hominem fcor rationealqsuciceleribus perditS,non poflcmyfteria dei difpenfare.nihil undio/ nem confcrreolei, nifî undid fpiritus adfit, fîgnum enim tantum efle uers fpiri/ tus fandi undionis. Bona opera non effè nifî quac ex fîde proficifeantur, fiant^ luxta uoluntatem domini propter nomen domini. Qux docêtur de purgatorio cfte confîda, Si inuentaà iàcerdotibus auaris uentri feruientibus, animas enim aut in arternum damnari, aut in confpcdu domini, hoc eft in xterna gaudia,reci/ pi.Imaginesfandorum in ccclefîatolicndasj ex autoritäre feripturx. Abundèfa lis imaginum uirilium Si muliebrium quotidie dominnm facere, quibus admo/ neamus quales fandi fandag dei fuerint.Benedidiones ignis,palmarum,aqua rDm,falis effè uanas,necß enim ullam creaturamelementumu'ebenedidioneho minis immutarffed fî utentes agât gratias domino, Si benedicât domino omnia benedidiombus implentem. Contra ignauum,ut ipfe uocauir, ocium facerdo/ cummukadixit, V erbûdei cum frudu pratdicarià neminenifî uocatus fît à deo, Liberamcpdeberccflepredicationcm uerbi dei, cuicunm enim dominus aperiat, Olum audiendû.Spirituin domini enimitauenire ut neftias unde ueniat ant quo
- Q. a uadat.
-ocr page 340-|o8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M M N. CHRONIC,
uadat. Vndioncm extrcmam non rcccnCcndam interecdcfizfacranlWfa fulfill enim ab apoftolis loco remediorS adhibita. De auriculari cohfcfliooe etiâ quz/ dam ab ufu Romanç ccclcfizaliéna docuit.Confilium ôi ibiatium grauatas cort feientias olim hoc modo quzfiuiflc, ÔC inoleuifle auricularis confeUionis ufum, Czterum ucram confeffionem c(re,confiteri hominem fe pcccatorcm efle, ÓÓ ml fericordia dci paflione^ Chrifti lefu fidereefle abfolutioncm,Templum demi/ ni efle fandos dei,in quorum cordibus habiter deus per fpiritum fuum.Tempo ra omnia xque fandaeflc.Chriftianum omni tempore domino fabbatum age/ rc,arborem bonam frudum ferre bonû omni loco ÖC tempore. Talia multa dogt; cuit PragZjCpifcopus autê eius loci interdixit illi contiones.Sed in uilla Hus po/ ftea acrius inuedus eft in clerum,cpiicopos amp;nbsp;Pontifices,amp; dominus eius uillx défendit eum contra epifeopum. Vénérantautem alij Pragam quieadem qux loannes docebant. Docueruntetiam calicis dominipartiemationem maleplebi creptam. Et contra Romanz ecclefiz inftitutionem amp;nbsp;coniuettrdinem fub dupll ci fpecie panis QC uini iacramentum populo exhibuerunt. Vuenceslaus rex non uoluit, nefcio qua caufa^ illos hzreticos perfequi epifeoposep fuos iuuare, quare epifeopus Pragenfis multa conatus cotra hanc hzrefim, nihil autem proficiens, profedus eft ad Sigifmundû ImpeTatorê accufauit^fratreeius regem Boemiz, quod impunitam finat crefeerefedam Huftitarom.Sigifmundus rerpondetepl Icopoaudiêdos Sf aducrfarios,deindcfedcliberaturQcum /apiêtibus uiris quid opus fitfado.Porroepiicopus Pragenfis dum accufat loannem Hus amp;eiadhx rêtes apud SigifmundQ moritur. In Boemia tota ferebât,manû domini reiigifte ueritatispcrfecutorem.dominumpugnarcpro fuo ucrbo,fiCc. Vuenceslaus er/ go loannem Hus mifitConftantiâ,fed non prius quàm data efiet illifides quod turo poftet Conftantiam ire,SC in concilio libere loqui,amp; domum redire ad Boc mos, ncqjenim Boemiamp;rcxuoluerunt cam finefaluocoduda Sigiftnundire/ gis mittere, Vbi autem ucnitad concilium,ab amicis ftatim admonituseft utre/ ucrtecur domum, nam facile uidcrc poterant eius dodrinam locum non habitu/ ram in eo cÔcilio.Exiatttç rumor nullo tarne certo autore, loannem Hus fugam pararCjUec Czfaris fideifidem babere.quare dudus eft ceu latro captus ad loan/ nem Papam,ubi per aliquos dies miferis modis tradatus tnittitur in carcerem in monafterio przdicatorum, in quo diu fine lumine iacuit. Venir Hieronymua Côftanriam ex Boemia, ut aftifieretloanni,eratcnim Hieronymus uir eloquen tiflSm us amp;nbsp;infignis cum in omniphilofophiz gencrc, turn przcipuê in facris lire ris. Conabanturautemquidam HieronymûabducerealoanneHus.Magnas dignitates,pinguia^facerdotiaprominendo. înquiebant,utinfaniamillam de/ poneretcui tota catliolica ecclefia,tot przftantiiïîmi dodores,omnes Principes, côtradicerét. Sed immobilis petra erat,nô dubitabat effundere uerba per iugulS itura.Qaoties audiri fint, quoties^ cum illis difputarS, petere licet ex aliorû mo/ n U mentis Adeô enim in mala nos incidimus tempora,ut nullo unquam feculo minus tutû fuerit uel ea loqui quz ante annos centû amp;nbsp;feripta amp;nbsp;leda fint ubi^. Vno igitur uerbo perftringam totam hiftoriam Huflïtarum. Condemnatus eft primum loanncs Hus qui non üerebatur in faciem prçlatorum dicerc, cos ierul re uenit i deo (i4O,mundana uanam pompam,opes, dclitiasamp; luxum fcdari,ca/ nesjcquos, afinos amp;nbsp;fcorta alere ecclefiafticis bonis,quz pauperibus SC oeris ml niftris debcâtur.Et plerofcß dcponendos,alios^probatos in locS côftitucndosj qui dodrina amp;nbsp;cxemplo zdificét eedefiam Cbnni, SCc. Vbi Papa,cardinales ÔC gt;nbsp;epifeopi nullam fpemcflcuidentreiipifcentizinloanneHuscnamuiuumdimi/ fifl'ent II reuocaftet fuam dodrinam)côdemnatus ad ignem^ducitur roenfe lolitj anni 1415, In uido conftantiCj animo,quc Izta frons,uultusm ferenus indicabar, mortem pertuiit^ita^ tuit ad nammâ ignis, att^ cibi auidus ad conuiuió/cu fîtiës
tdpotun»
-ocr page 341-LIBER xxviià nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îo^
âd potS.Nutlum uerbum,nullam^ uocem etntfit5qua poflct ulbantmi turbatio incellfgG Quinamp; in flammaardêtececinithymnum.Eius mors multum odtj fid inuidixapudpIurimospeperitecdefîaftidsprxlatis.Cinis exufti corporis/ufRi ccdefiafiicorS Principum amp;nbsp;Papac,cft proiedus inlacû,fîueutomnis memoria eins ddereturj fine ne Bocmi colledS pro rdiquqs coIercnt.Poft Ioannis fiippii cium, Hieronymum mukis utjs ÔC rationibusjminis ÔC pollidtationibus conati funt à fua abftraherc fententia,fed nihil minx,nihil promifla potucrc apud eum, ubi ergo nihil prxualere poflè uident aduerfus eum,pari ignis fu{^lido afFcdus cft codé anno fabbaro ante exultationê cruds. Nec hic ullum trinitix fignQ prje fe in uuku dC facie tuiit/ed gratias egit deo quod foluendi tabernaculi hora adue nilTetjamp;cecinitquo^ fpirituales câtiones ufi$ dum fragor flâmxinrercepituo/ cem canentis.Et hoius exufti cineres miferût in altum lacum» Ferunt Sigifmun/ dumprimSomnino fidêfèruarc illis uolnifle, fed ecdefiafticos Principes illi ex pontificîjs legibus probaflehæreticis fîdê nôfcruâdam. Pueront etiâ qui dixerût SigifmudQnunæ côfenfifle in eorû necemjôô nullam aliam caufam potiorê fuif/ fe qua alienatos fit rurfus à Pontifice cô quo pulchrè rccôciliatus fuerat. Ad Boe raos ubi hxc ada Côftantix peruenerût,omnes qui adhgrebant loanni amp;nbsp;Hiero nymo,adhafrcbataût maiorpars totiusregni,côucnerunt,amp;clamâtomncs uno ore martyrio coronatos fandos uiros,teftes ueritatis. Necparum timuit fibi rex Vuenccslausa'fadioneuulgiirafuccêfi,mifitcrgo adconcionêpopuliquiexcu farôt eum,docuerunttç plcbê Vuenceslaû regêgrauiter ferre fîdê non ieruatâjfîC argum êta magna probabilia^crât,quibusitaoccifos loannem amp;nbsp;Hieron.facde colligipotuitmalêhaberercgê.Dcditilks cnim poftearexecckfias in quibus do gmaHuflïucô libéré docere poffent, ÔC participatemenfe domini fub utraqj fpc cie. Nec uf^ aut dàm aut palâ reftitit dodring eorû,Sed Huflirg nÔ côtcnti ecdc frjs fibiàregccôccffîs,monafteriaôCecdefias pcrtotum regnQdiripiQtamp;perua/ fiâtjfunditus^ toll 5t pulcherrima templorû xdifîcia. Nam quidâ reges Boemixi rcltgionis amâtes xdificarât, amp;nbsp;cxornarât, plurima monafteria amp;nbsp;ecdefîas, itaut uix in alia natione taiia reperiri potuerint, fed plebs fupplicio loânis ôf Hieron. ira cômota eft ot otnnia ferèfoio xqaarit.Hiftoriâ illius rei defcriptâ,ut ante dixi, leget qui cupit plenius apud alios. Côbuftis îoâneamp; Hieron.incepcrSt diflîdia feruereôCexagitari inter Pôtifices.Quan^enimutcrtpfimularitfe ex animo ce/ dcre amp;nbsp;cupere ecdcfïx trâquillitatê amp;nbsp;fublata fcâdala, tam ê dam aliud agere eoa tntdlcxerut uiri cordati. Ne quis aut fufpicet nos aliquid adfingcre extant Leon hardus Arctinus amp;nbsp;Pogius qoi interfuerunt Pontifies confiltj s,ôê quorS monii mentis fatis abode patet qua integritate fide bxc fint in illo côcilio ada. Opçrx précis eft,opinor,utadfcribam decretü q, loan.Pontifex in côcilio publicariteft autem taie. loânes epifeopus feruus feruorû dei uniuerfîs Chrifti fîdelibus prar/ fentes literas infpcduris falutem amp;apofiolicambencdidioncm, Vniuerfiiati amp;nbsp;ueftrû fingulisinnotefeatj quod propter quietêtotius populiChriftianipro/ fiteor, promitto, fpondeo,monco, QC iuro deo amp;nbsp;eedefîx ôd huic facro conalio fponteamp; libère datepoteftatemipfiecdefix per uiam mex fimplicis ceflionis pa patus amp;nbsp;etiam faccre ÔC implere cum effedu iuxta deliberationem prxièntis con/ cilq. Si amp;nbsp;quando Petrus de Luna Benedidus ij. amp;nbsp;Angelus Corarius Grego/ rius u.in fuis obedienttjs nuncupati papatu, quem prxtendût per fe uel procura/ tores fuos legitimos fimiliter cedant,amp; etiam in quocuncp cafu ceflionis uel de/ ccfliis, auf alio in quo per meam ceffionem poterit dari unio ecdefix ad extirpa/ tionem prxfentis fchifmatis. Ada funt hzc in Conflantia anno domini 1415, pr j ma die Martij pontificatus noftri anno quinto, Hxc publicauit loannes Pon/ tifex,qoxhabent fpecicmbonam,acfieflent expioamp;ffando animo profedo, Sed putauii bonus uir fibi omnia tuta, habebebat enimipfum Imperatorem fibs
Q. 5 adhuc
-ocr page 342-310 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN» CHRONIC
adhiic fauentem^habebataliorum Principum praücipuorum fauorem. Couiuïj« exdpiebat Imperatorem ÔC alios utriufc^ ordinis Principes, munera dabat dam multa.Rofam infaais benedidione apoftolica confecratam donauitlmptrato/ ri.In qua rofa confêcrario matcriam fuperarcdebct.Ncc alij PontificSIcgatino gligenter ambiebant apudPrincipes uarrjs uïjs, nominedominorum fuorum» Vbi igituruentum cftadicflïones,agi^ceptumut unum caput ecdefiacpratfic^ rerur,ad quod omnia poflïntrcFerri, uifi funt Principes diltordes ualdc, alijs alq Pontifici faoentibus. Surrexiflèautem fcrtur in frcquentiffimo Principum con/ fcfTu archicpifcopus Moguntinus, ÖC dixiflefe nulli obtempcratnrum nificlige/ rerur loannes, fed uitio datum eft Moguntino epifcopo praeiudicium illud terne rarium^ nondum enim audierat omnium caufas. Sunt autem ab aduerfartjsj qui nonpaucierant,IoanniPapxobiedacriminaplurima öf grauiora utinullo homine nedum in Pontifice fummo ferêda ftnt,quibus frigidius rcfpödit loan/ nes quam amici eius expedabant, Inceperunt^ plcricp alieniores ab illo fieri. Et Sigiimundus ob crimina ilia incipit odire hominem.C^uod animaduertés Ioan/ nes jalïum^ cuentum futurum conciiij uidens fperarat, magnoperedoluit S£ pœnituiteum quod eo decrcto, quod iam fcripfimusjproteftatus fit fe refignarc papatS fi aduerfartj eius quocj refignêt.Quam ob rem incepit cogitate de abitugt; prxtcxens fe fuos^parum tutosjnecliberum eftecocilium^nihil xdificationis ££ frudus exhoc prouenturu ad ecclefiam. Hpc Potificis qucrda ubiad Sigifmuti dum peruenitjtimuit nc difeederetjturbarêtur^ magis ofnia qua'm ante in cede/ fia^proptcrea promittit illi pleniflimam fccuritatem.Peruenitetiam adaurcs Im/ peratoris, Fn'dericum ducem Auftriac omnia confilia cum Papa coferre, amp;nbsp;eum abduccre uelle.Hâc ob caufam uocat ad fe Sigifmûdus Fridcricôj monet eum ne tantum facinusaudeat^ docetcum quidmali hincfecuturum fitinuniuerfam ec dcfiam.Omnes impenfasSCoperam perditam quxin concilium collata fit, imô omnia muitapoft pciora futura. Et fiabducat PapâjOmnes omnia mala ipfiad/ fcripturos, omnia^ exedenda fore illi. Dux Fridericus omnia côftantiflîmè ne/ gauitjôCplane Sigifmund^erfuafit fe nihil tale prxfumpfifle, effccitcgut minuf obferuarct,timerctuedifceffum Pontifleis, Verum Pontifexhabitu famuli equi tis uulgaris Conftantiaexiuit,6C cquo delatus ad nauiculam quxad ripain Rhe/ ni expedabatjillinc naui uedus eft ufe^ ad oppidS Schafthufen, adiuuâtibus Ar chiepiicopo Mogontino amp;nbsp;duce Auftrix inimicis Cxfaris, Cxfar ubi certior fa/ dus eftaufugilTe Papam,fupra modû iratus eft,familiam amp;nbsp;cardinales eius rcti/ ne iuflit, Verum cardinales Sigifmûdo perfu3dent,fe non confeios fuiftc propo fiti ÔC abitus ipfius Papx,0f pollicentur fe rcduduros,recôciliaturos^ eum,qua ob caufam dimifit eos Sigifmundus,ut reducerent Papam,qui fecuti dominum fuumjcum in eadem naui qux pcrforabatur,eflent,non qua rationc reducerenr, fed quomodo cum ipfopcriculum commune eftugcrent,curabant,timebant enim nepriuarenturfuis dignitatibusfimanerentConftantix, Sigifmundusuc to fugam Pontificis iuflit proclamari, SC fimul nc quis follicitus fit propter eiua abitum ,fc enim fcirc quibus rationibus reducendus fit ♦ Mox ucro poft, in fre/ quenti Principum confelTu accufauit Fridericum ducem Auftrix,quod eius au/ xilio aufugerit Pôtifcx,alioqui enim nulla euadedi fpem illi efle potuifle. Com/ memorat in accufatione qux periculaqux fcandala, qux calamitates fccutura (int fugam Papx.Prxter laborcs omnes omnium Principum fruftratos,0if maxi mas Principum cinitatum impenfas,qui omnes ipcraaerant ccclcfîxpacé.Ci/ tatur ergo ad caufem dicedam fuam Fridericus dux publice xdito edido ab Im/ pcratorc, fed non comparente duce, publico Principum iudicio condemnatus, priuatur omnibus feudis,dC pofleflionibus fuis,0i; omnia eius occupanii conce/
duntur.
-ocr page 343-t I B E R XXvii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;11
duntiir, fübditi^ à débita et obedientia abfoluuntur. Nam nullus erat ex ainfcia etus qui aufus fueht eum defendcrc^tn caufa tam odiofa, nemo enim uoluit uidé ri ucl tam malus utecckfiam amp;Rempubgt; imperq tot incommoditatibus Sgt;Cma/ lis affîceretj uel tam rerum imperitus ut non uideret quac krna malorû tx tam in/ tempeftiuo difceiTu Pôtificis euêtura eflet.Expofitaigitur domo Auflri'xomni/ bus occupant!bus cam ♦ Confcederati Heluettj fine mora occuparunt Ergoiani (quam uocâtjibenter enim ufitatis nominibus utimur) McIligen,Baden^reni garten, VuallcftatjDicflenhofcn ÔC alias munitiones.Quod Principes malèha/ buit,kd in fententia damnationis erat,omni ku cuilibet occupant! conceiTo do/ mus Auftriæ.CxfaripkoccupaoitStain,Frauenfeld, Occupabatur etiam Feld/ kirch.Papa ubi audiuit fie agi cum fuo patrono FridcricoexSchafhufendefcert dit Loffenbergâ,inde fine mora fe recepit Friburgum,profed:urus,fî tutum coït/ tingeretiterjad ducem Burgund!\’,quo cum eratilli uetus ncceflttudo,quocpin/ timo fummo^ utebaturamico,Pontifex exeufaturus fuG difceiTum ita ad conci lium fcripfitJoannes epifeopus feruus feruorGdci,uniucrfis innotcfcat,quod cü propter metû,quicaderepotuit in confiante utrum, dcciuitate Conftantienfi rc/ ceflcrimus,nchacoccafione Petrus de Luna SC Angelus Corarius in fuis obedi/ entifs nominati alkgâtes imprelTionê nobis fadâjfe quouis modo ab acccfiîonç retraherent, amp;nbsp;fîcprotrahcretur effedus pacis ÔC unionis ecckfix ad quorû effe/ dum defyderia noftra tcndQt.Ex Friburgo,filt;c.Fridericus autê dux Auftrie ubi uidetfeueritatem iram^ Sigifmundi et Principum,per amicos mediarores rogac gratiam. Si uia fada illi ad Impcratorcm, Si in fua ipfius perfona acceifit Si agno uit peccatum,Ô(f fe fua^ omnia in manus eius tradidit, Et iureiurando promittit dux Fridericus fe Papam redadurû Côfiantiam. Sineomni igitur mora fefiinat dux SiexFriburgo duett Papam uflt;$ ad Cellam Rudophi illic incepit Pontifex repugnarcjuccuoluitlongius Confiantiam uerfus ire.f^am obrem duxFridc ricus mifiîs ad Iraperatorem nuncijsjcôfulit eum, quid fieri uelit cum Pontificc nokntcfeqùt ultro, nam uim adhiberc fummoPonnfici religio erar, Sigifmun/ dus adhibitis tn confilium Principibus multis,quibus fidebat plurimQ, quoruni dccerto capitur loannes Papa Si ducit in eufiodiâ monafiertj Richnau no pro/ cul à Conftantia.Cufiodiae mancipato loannc, incipit cocilium caulas fugxper/ uefiigare Si expedere criminal illi obteda diicutcre curiofius Si diligenttus.Suç autc notabtliacrimina ferequinquaginta ineoinuêta, Si probata quorû unum/ quodc^ per fe folum abunde' fatis magnu crat ut retjcerctur à pontiftcatu.Quam ob rempôtifîcatu abdicatus loannes traditurLudouico comiti Palatino cufio/ dtendusjdudus igitur in Manhçm cafirum milttibus Germanis feruandus com milTus efi, neep Papa aliter loqui cQ milttibus, nei^ milites cG ipfo potucre nil tu Si fignis,nemocß ad eu admiflus efi qui cum loqui feiret. In eacß captiuitate tri/ bus perpetnis annis fuit. Gregorius Papa maiorem in fpem uocatus efi ubt audj uitcaptQ loannéjamp; crimina tot in eo inuenta.Legatt autccius quoeß coadifunc conciltGap probare amp;nbsp;cofirmareunus eoru prxeipuus nomine Carolus Ma/ latefia collocatus in fede non aliter atcß fi affuiflet Gregorius, abdicauit Papam fuum po ntificatu. Quod Malatefix côcil nbsp;nbsp;fadQ tanto dolore affecit Grcgori3
ut prx angufiia animi mortuus fit. Erat enim natura melâcholici humorisabut» dantior. Porrô concilium fiatuit, Synodum generalem legitimecongregatâ ha/ here potefiatem pknam fuper omnia in ecekfia militante,ctiamfuper Pontifi/ cem legitime ekdG. Hoc autem decrctum efi,ne qui dicerent confilto Papa non fubiedum.Supereratadhuctertius Pontifex Benedidus ij. quiprioribusduo/ bus pertinacior Si arrogantior erat, pec magis pontificatas gradu dignus qoam exteri. Sigifmundus autem nulla non pericula nullos que non labores, ut pax redderetuv
-ocr page 344-5« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ERMAN, CHRONIC.
redderetur eccleflz/ubiuit. AHumptis fccum eccleftaßids (ecularibus PrincP pibus anno fecüdo poft congrcgatö concilïû Sigifmundus profcdus cft in Gal/ iias,amp; Angliam ad regesjcostç diligenter adhortatus cft ut propter communem ecdeftx tranquillitatem ÖC concordiam fequantur autoritatem amp;nbsp;fcntêtiam con cilîj in abrogando Benedidojduobus altjs depofitis. Rex Gallix Qi. rex Brittan nix uidentcs animum Imperatoris ad ecclefiam pacandam, refponderunt fefa/ duros qaicquid dcceret Chriftiani nominis reges, nec nbsp;nbsp;nbsp;ecdefiz dcfuturos,
Qi nihil negaturos pollici funt quicquidfaciatad fchifma tollendum, Recurata apud hos duos reges,ex animi fententia Narbonam ad Ferdinands Aragonum regem pergit. Qui c3 fuis fubditis obediebat Bencdido. Vbi rex audiuit SioC* mundum fuo Qi totius concilij nomine de fchifmatc Qi concordia ecdefiz diflc/ rcntem,promififjfc moniturum Qiadhortaturum cum ad abrogationem pontifi catusjfi uero non udit pontificatu ie abdicarc, Qi concilio generali libcram face/ re eledionCj tum fe effedurS apud plebem fuam ut omncs fequätur autoritatem Qi fententiam generalis condlij. Papa uero Benedidus fe recepit in munitiflima loca,nc(^ mimSjUecß ullis ad fuadendS compofitis ucrbis moueri potuitjOt Pon tificis nomen deponcrct. Afflrmauitautcm le efle uerum Chrifti uicariG,fibj efl« cômiftàs regni ccdorum claucs, fe habere potcftate in concilium, nô aSt Chrifti uicariS concilio fubiedS. Rex uero Aragonum, Qi Hifpaniz Principes omncs oftenft pertinacia ßenedidi, przeeperuntzditis mädatis, fubiedis fuis populis, utjclido Benedido,cöciln generalis autoritatem fequercntur.Inhuncmodum ex animi fententia cfFedS dedit Sigifmudus quiequid propofuerat fibi in ca pc/ regrinatione fufeepta pro ccclcfia: alma pace.Cum igitur totum pene annS con/ fumpfilTêt Sigilmundus in illa profedionercdqt Conßantiä, Principes concilif eum reuerenter exccperunt Qi fimiliter cxccpti funt omncs qui comitati cum fue rant. Paucis poft SigifmSdi reditum, comuni concordi^ totius cöciltj fententia depofitus eft Bencdjdus,êC autoritäre generalis conciltj anathemati2atus,accea fis cerciscandclis Sc campants pulfatis uteftconfuetudo,dedaratur^a concilio uitandus uthzrcticus, inimicusip ecdefizcatholicz, Qi omncs eius adhzrctes pa trocinantest^eifdêfcntenttisfubiaccre decernuntur. Hoc anno autoritäre Cziâ rez maieftatis Qi cÔcilrj quidam Barones in comités, comités qnidâ in duces eue di funt. V^ifum eft ctiam tempus effe eligendi Pontificem,ut commodius agerc poftentdccorrigendis ccclefiafticorSmoribus quicorrnptifttmicrant. Cumigi tur per aliquot dies eftèt dilputatum de ratione eligendi Pontiftce,eandem inter omnes Principes conuenitut cum cardinalibus qui tribus Pontifîcibusobtem/ perabant,quincj przlati exiîngulis nationibus digèrent Papam,ij ergo ingrefll conclaue eiegerunt côcordibus fufFragtjs cardinale de Columna nomine Otho nem,appdlaruntcpMartinum 5.quz eledio in fefto diui Martini fadacrat. Erat aurê uir rara in rebus adminiftrandis dexreritate,propterca Sigifmundus,cui ma iori curx erat eedeftz felix ftatus quâm quibufdâ ccdcftafticis prxlatis,fupra mo dum Iztatus eft talem uirum eiedum,Cum autem fibi timerent multi qai digni/ tares Qi beneficia fub tribus abdicatis Papis côfecuti crant, propter communem pacem côfcruandamjdecrctum cft,ratum debere eflè qüicquid loannes, Qi quic quid Gregorius, Qi quiequidBenedidus ftatuiftcntSC ordinauiftènt inter eos qui illis obtemperauerunteeu ueris Pontificibus.Etira in collatis bénéfices,gra tqs concefliSjôC côftitutionibus fadis nihil cft immutatum. Cardinales Qi epifeo pi fadi à Pontificibusabdicatis,manebantindignitate fua, quozquioreanimo ferebant depofitionem dominorum fuornm. Poft eledum Pontificem conftitu tiones quxdam non malz funtzditz,quzfi obferuatz eftent per hos centum an nos Fortaftè in meiiore loco eftènt rcs ccdefiafticz, Eft aurê una conftitutio calls
contra
-ocr page 345-liber X X V li. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jij
contra Simoniacos,lt;5uod cledionesjpoftulationesjconfirmati'oncsjöi!’ prouifio nesfîmoniacxnullx fintipfoiure. Item qui ad ecclefiaftica beneficia fimoniacè perueniant, ÔC poftea deprehenfiad fruduum quos ceperuntreftitutionemcoz gantur. fcc quod fimoniacè dantes amp;nbsp;recipictes fententiâ execrationis incurrât. Voluit, ni fallor, hxccôftitutio iudicio in ecclefiarSminiftros eligi probates ui/ ros,nômuneribus8C fauorecorrumpieledores SCcollatores.Quaedâprxtereà alia qux in eis adis habêturjftatuta funt in Côftantienfi fynodo, Conftitutû etiâ concordibus uocibus eft,ut propter fehifmata tam perniciofa ecdcfijE,cÔciIia gc neralia celebrarêtur frequentiajOimirum hoc interuallo temporis» Vt à fine Gon ftantinenfis conciltj poft quincç annos iterum conuenirent in generalem fyno/ dum Papix celebrandam, ab huius fine poft feptem annos iterum côuenirentiri generali concilio, deinde Temper poft decennium conuocandam generalem fy/ nodum, Locum^in fineconcilqcuias^ deputandam commun! patrum fenten tia,ftatucrunt.Termin6 celebrandæ fynodi breuiorem pofte ex caufisftatui à Cje fare, Ô6 Pontifice Principibustç altjs, fed nullas ob caufas tempus conuentendi ultra decennium producerelicerecuiquam » Quisnon uidetqnàmfalutarishaec con ftitu tio fuiflet ecclefix, fi ita feruata faiflent generalia cÖcilia C Quäta ÔC quot malauitaripotuiftentr’ In fynodo ConftantienfiImperator pronefeio quanta fummx pecunia: cÔfîftorium prouinciale in Durgea ciuitati Cöftantienfipignp fi dedit. Quod poftea-iure belli ad Heluetios peruenit, Sigifmundus poft paca/ tam ecclefiam utcuncçjn concilio Côftantienfi, bellum aduerfas Turcos parat, nam ut refifti Turco coiundis Chriftianorum uiribus melius poftet,tätopere Si gifmödus feftinabat in unitate facienda. Poft fublatum tarnen trium PÖtificum fthifma non refpondernnt fpei amp;nbsp;expedaioni I mperatoris in armis contra T ur/ cam fufeipiendis plericp Principes. Sigifmundus uero uir maximi animi poftba bitis fuis rebus, omnibus neruis intentus fuit in expeditiones contra Turcu quo cum non fatis féliciter pugnarat. Dum autem commuhibus ecclefix commodis confulere ftudetpeneamifit Vngariam amp;nbsp;ßoemiam. Boemienim poft mortem régis Vuenceslai legitimo haeredi Sigifmundo rebellabant, erant enim illi infen/ fi propter occifos in concilio loannem Hieronymum.Quanquam Sigifmun dus fidem feruare illis uolebat ÔC incolumes in Boemiam remitere,concilium au tem effe fuper Imperatorem Pontifices amp;nbsp;facerdotum Principes dixerutjOec hae reticis deberequenquam fidem feruare,tollendos^ èmedio quocuncß modo fie ri poflît.Etfiergo Sigifmundus diceret fefidem illis uelle feruare,fed poftea ope/ ram fedaturum ut redirent ad ecclefiam, 8C inobedientes poenas datent, nihil ta/ men aduerfus eccicfiafticorum zelUm efficere potuit.Poftquam multa conatus eflet cotra Tnreos, amp;nbsp;in Vngaria difpofuiftet omnia^, oppofuiffeteg Turco prae/ fidia in locis quibns opus uidebatur, adBoemicas res fefecôuertit,iaepiftimè uo catus ab amicis amp;nbsp;qs quibus pax SC tranquillitas cordi erat, in regnum fadioni/ bus multis turbatiflîmum, Non enim folum corrigere conabanturquaedocuc/ rat loannes Hus emendanda, fedagreftiaingenia neque Huftttiex hxrefis do/ drinajne(^uUaalia,imbutaomniaturbabant,arbores^quasIoannesHus puta tioneegere docuerat indoâum iniànum^ uulgus totas radicitus extirpapabat. In itinerc autem Pragam uerfus cum eflèt SigifinunduSjOb caulas magnas defle xit Vratislauiâ,urbem Slefiae eximiâ, in qua plebs per feditionem fenatum true!/ dauerat,quern Vuenceslaus rex côftituerat.Quôubiperuenit Imperatorcogni ta caufa, autores feditionis ÔC cxdis capitis fupplicio anecit, fuerutaUtem multi» Quo feueritatis exempio Boemi comoti magis Sigifmundum odirc quam ante, armacapere,maledidis ilium profeindere,multa mendacia in ilium confingefe^ cccupare omnes omnes regni munitiones, aftirmare Sigifmûdum Boëmico no
R mini
-ocr page 346-3ï4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. C H k O Si I C.
tnini infertfamiBfandcnburgcnfès àBoemicorcgnoalienaflc. loannem Sé H/« ronymum contra fïdem datam lufliflè concrcman, Sé eodetn modo perdere con ftitaifTeomnesqni fequâturHuflîticû dogma ita magnum odium Ódinuidtam Sigifmundo per totum Boemix regnum conciliauerunt. Quarc Sigifmudus co pijs coadis per totum imperium ducit aduerfos Boé'moSjUt regnum jquod ad fe hxreditario iure pertinebat,rcciperet. Boemi oppofucrunt fe Sigifmundo, duce Zifcha,qui (xpe uidor,muita oppida caftra cepit,amp;facerdotes quiRomanS Pontificem agnofcebât,autcremauitjautexe(3is teftibus uiuos dimifit.Ncc uno folum prarlio iuperauit copias Sigifmundi ♦ Vbi autem Sigifmundus Imperator animaduertit Zifchje fortuna conftanterprofperamjóf totam Boëmiâ in ipfum relpicere conaf hominêpromiffîsSCmuneribusà propofito amp;nbsp;hxreticorû abdudin fu6 facere ut eius opera Boëmiâ rebellantem domet, Homo ingëtibus promiflis óf pecunia corruptus,pcrfidus^ accepit non modo deferendi led pro/ dëdi foos códitionë, fed dum iter ad Imperatorë facit, fubito quodâ argritudinis gencre perqt. Huflïtac primü dolebant grauiter ob morte Zifchx,ne^ enimfeie bant in pariêdaenitêdaue proditionemortuü, ubiuero pöfteacognoueruteius conatusjultionem dominiin eumfuifleóf protcdionemfui,interpretabâtur,ôf fi autem magna diflidia inter HuflitarSexercitum a morte Zifchx fuerint ut ma gnamfpcm fecerint Sigifmundoaliquid contra eospofleefïici,ucrum nonali/ ter atc^concertantesfuesubialiudanimans jcanisfeu lupus accelTeritinunum conuenientes defendunt feacriter unanimiteit,ficHuITitxinter fè uehemen/ ter difcordantes, ramen commun! hofti,coniunlt;flifîîmèrefiftcbât in unum colic óii animis.Qux dilcors cócordia fecit ut non minus ufi fint propitio Marte per/ petuo quàm ante Zifchx mortem. Nee tantum fua defendebantjfed etiam alie/ nadiripüeruntóf occupauerunt.Bellahatcomnia quomodo gefta fint cum non apud unii’m tantum aurorem extent conferipra, repetenda mihi non duxi, prx/ fertim cum non ad res Germanorum ,fcd ad Boëmicas pertincant. Paucis igi/ tur perftringam, Romanus Pontifex non celTauit à primo pontificatus fui anno inftigare Principes omnes ad fulcipicndaarma aduerfusBoëmicam fedam,in/ dulgentiasliberaliiïimècÓcedendo omnibus qui in eamexpeditionem aliquid pro catholica Romana ecclefia eóferrent. In hanc miiitiam mifit cardinales, fed cum ignominia fxpe repulfi func, ut non fine fcandalo mirati fint multi ( qiH iu/ dicia domini exiftimantanimalifenfurationeue carnali) qui fiat quod dominus hxreticis c ontra catholicos uidoriam concedat,Maioribusigiturconatibus,anï mis Óf copijsaggrediédos duxerunt Hufïitas nofiri,aderatin Germania uir qui ad bellum natus uidebatur, cardinalis Vindonienfis ex Anglorum regibus ori ginem generis ducens, cuius indufiria coadi funt maximi exercitus tres, quoru quiiibetfatis ad opprimêdam Boëmiâ uidebatur, Vnum ducebat exercitüOtho archiepifcopus Treuerêfis quem fecutus efijtotus Rhenus ab oceano ufque ad fummû eius fontem, przterea óf tota Sueuia óf Bauaria fecutx funt bSc ducem. Secundum exercitum duxcrQtSaxonixduces quos fècutx funt Haflia, Turin/ gia,Saxonia,ftagnalesj’quas uocant,ciuitatcs,ófc. Tertium cxercitnduxitMar/ chio Brandenburgenfis quemfecuti funtFrâcones óf altj. Hxcopix omnes in/ greirxfuntBoëmiamcófifzmultitudine,óffortitudinefuamagis quambrachio domini. V bi autem prim urn in hofiis cófpedum uenerunt,terror eos tantus in/ üafit,ut facile euentû rei uidere potuerint pauló rerum bellicarö peritiores. Hufïï tz ergo, omnibus in unum collediflïmis, acict inftruda, infefta in hofté figna ferunt qnod noftri ubi uiderunt,imö ubi a udiaerunt.non paud cöfpexerant ho/ ftem,fugam turpillimam arripiunt,fugiuntt nemine perfequentc,unot impetu fugz per fyluâ curröt. Impedimenta omnia,machinât belliczfunthofiibus reli dapraedz.
-ocr page 347-LIBER XXVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;515
da prxdx. Cardtnalis 5)C Archiepifcopus Treuerêfis adhortantur copias ne ad/ mitant in fe turpitudinem tantam tantumcp dedcciis, fed nihil profîcientes fimul fugere cogûtur. Poft banc turpê fugâ animi audi funt hxrcticis,nofttisc{j magis funtdeicdi. Sigifmundus autem Imperator animo nondum fradus Norinber/ gam Principes ÔC ciuitates imperij conuocat,doceiq; eos qua'm neceflàriô lit ite^ randaexpeditio in Boemos hxreticos, quiincipiebantuicinos indies magis ma gis^carpere. Venir etiam Norinbergam Pontificis kgatus lulianus cardinahs b, Angeli,qui Principes adhortatus eft ad bellum fucipicdum, Eft igitur alia fta/ tim expeditio décréta in Boemos, ÔC contradæ funt copix maximx, dux autem exercitus totius eledus eft Fridericus Marchio Brandenburgêfis, Erat in ea ex/ peditione torum ferè imperium,prxcipuè ecclefiaftici,quibus maior cura erat ut
X perdereturHuflîticahxreû'Sjpugnabatenimimprimiscôtraecclefiafticos. trat quoc^ in exercitu cardinahs S. Angeli.Hx ergo copix Boêmiam ingreflæ inceri dio 5gt;Ccaedibos omnia obuia perdunt, nulla ratio neep fexus ncqj xtatis habetur^ Qux noftrornm crudelitas nô modo non terruit hoftem, quod noftri futurS pu tabant,fed magis incêdit Si irritauit.Colledis enim omnibus fuis uinbus obuiâ occurrunt noftris, quorum aduentû ubi audiuere noftri,nondû uifa hoftili acié, abieda prxda,2tarmis,fugiuntpauidiflîme.Vteodemdieadeo^eadêhorano/ ftri crudeliflimi. Si timidiffimi uifi fint. Cardinalis per interprétés allocutus fu/ gientes,ÔC adhortatus eft ut maneant, bellum eflè cotra hxreticos, canes,Satanx traditos,pro ecclefia catholica,pro Chriftiana fidc,magna uidoribus pmia pro/ pofita,2tc.Fruftra loquitur indulgentias,bcnedidioncs apoftolicas, iandâ obe dienriam,8C alia hoc genus.Surdx funt antes omnium,omnis uis omniû in cor/ poribus partiû delapfa eftin fugaces pedes. Cardinalis miraculo rei ftupidus Si attonitus non poteft làtis mirari Germanos bello fortiffimos ôif.ob militares uir tûtes femper omnibus populis prxlatos ita territos fugere. Sequi autê cogitur fu gientès. Multos in fuga occiderunt Boëmi,amp; confecuti funt magnam prxdam, ceperuntetiam noftrorum multos. Et uicina quxdam caftra occuparunt,Sr^ uil/ las diripuerunt Si incenderôt. Sigifmundus côuentus Principum célébrât,repa rare arma cupitjfed quidam Principum fatigati differendam rem cènfent, donee mntatio aliqua animorû fiat.Aduenerat iam tempus conueniendiad concilium ^XpiaecdebrandöjfedcumpeftilenticonftitutioneinficereturPapienfeccclum, placuit^ Pontifici côcilium transferre Senas,quo ubi ex multis nationibus con uenirent multi,quida largitionibas fiCpromiffis contra Martinum moliebantur ut de pontificatu deijccretur.Qiiod ubi animaduertit Potifex, ftatim cociltj con/ uentum diftbluit, fit ne quis cal umniari poftet Pôtifîcem fi bi timere ftatuit poft feptem annos fynodüm generalem celebrandam, ei^ concilio locum depu tauit Bafileam. Anno igirur poft natiuitatem domini i4jo.in Germania mifit Marti nus PapacardinalemS. Angeli,cum mandatis de concilio Bafilea:celebrâdo,ôd de bcllo repetendo contra Huftitas. Venitautem hiccardinalis Bafileam,ubife/ natusaaguftilTimus Si clerus,urbiscgcœlum falubrcôCamœnus ficus mirum in modum placuerant.Hoc temporeSigifmundus cogitin Germania copias, Ita/ liam ingrcditur,in plerifcß locis honorificèexcipitur. Quidâ quidê primo adue/ nientirefiftereconati funt,inter quos prxcipuèfueruntflorentiniamp;^ Eugenius Pontifex qui fucceftèrat Martino in concilio Côftantienfi eledo. Sed tandê ubi cognoueruntanimumfiCp^tentiamSigifmundiultroadeumueneruntÔs^ ami/ citiam pacem^petierunt. Fada^ pace cum Eugenio 4. Romam ingtefl'us eft, magneepeum honore à populo Romano ôtf à clero eft exceptus. Eftc^ Nomæà Pôufice,ut uolebatjCoronatus.Studuitautêunicèquam plurimis benefacere,fiC hanc laudem uoluit poft fe in kalia relinquere.Multos Germanorû Si kalorum
R 2 poftquairt
-ocr page 348-jl0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN* C H R O N I C.
poftquam accepit imperialem coronam, ad equeftnsordinis dccus eucxït.Etre ucrtêdo domü in innere ciuitatibus priuilegia confirmauit uetera ÔC noua dona uit. Vbiuenit Mantua infigniaimperialiadono dédit loanniFrancifco Mantuac dominojamp; eum Marchionem appellauit. Præterea in itinere eo multa beneficia contulitin multos.Intereadumin Italia eftlmperator^congregatürBafilcæcôci lium,adfunt Principes utriufcp ordinis iècularis Qc ecclefiaftici, Principes ex Hi*' fpania, Gallia, Vngariaamp; Germania, kali foliô^ PotifexcelTabantodiofius. En genius Papa contra conftitutionem Martini prxdeceflbris fuiconabaturaBafîgt; Ica transferreBononiam conciltj locû.Sed omnes Principes concilij iudicarunt, nullum concilio commodiorem Balilea locum inueniri polie,cum propter inge nuos fenatus ciuiumt^ animos,turn propter cceli temperiê, urbis^ amœnilîîma: fitum,denicß propter cômeatus afiiuentiam.QLiare femel atcß iterum monêt Eu genium autoritäre conciltj fanda cui fubiedus fit, utBafilcam lè cum fuis cardi** nalibus cóferat, ÔC adduntminando nifi ueniar,feenim in eum animaduerfuros tanquam in làcrarû patrum conftitutionem pracuaricatorem.Quare Eugenius tl més repullam Bafiliêfem fynodücöfirmauit^ per apoftolicas Bullas. Sigifmun/ dus Imperator in Italia audiens Eugenium pt riclitari in concilio Bafilienfi,cele/ ritatc mirabili uolauit Bafileâ. Nec^ enim deponi uolebata'quo imperialem ac/ ceperat coronam. lllo tempore mifitliteras Imperator ad Boemos(qui ante per/ petuopracdicauerantferationem redderc paratosfu3Efidei,amp; aliéna refellere) uó catepeos ad liberum conciliQ,ad rationem reddendam dodrinse amp;nbsp;religionis eo/ rum. Promittit patres conciltj benignis xquisi^auribusauditurosrationes eorii dogmata. Additetiam incifdem literis quoiure quibuseß nominibus ad fe per/ tineat regnum Boemicum. Dcdit qnoep literas totum concilium ad Boemos, in quibus inuitarunteosadfuadogmata propugnanda,amp; impugnationcs eorum audiendas, Promiferunt quot^ fub generalis lynodi fide plenam fccuritatem QC libertatcm quae uellentloquendi,0lt;: iteraduentusfiCrcditusfecurum, Boemilc dis literis conciltj amp;nbsp;Imperaroris uariarunt fententijs,alij enim omnino non cen febantad concilium mittendos ullos,quoniam nullam fpem efle dicebantpontl ficios dogma Hufltticum audituros. Item Coftantixfidem à Cxfare datam non feruatam Hieronymo ÔC Ioanni,caufa nondum tarn odiofa amp;exalperata tot be! lis amp;nbsp;prxltjs.Etmaior pars in hacfententia erat. Altj autem iudicabantBafileam eundum,iam enim concilium amp;nbsp;lmperatorê,inquiebant uel armaBoemica re/ ueritdros,fi alias fidem no uclint feruarc. Elfe enim omnino dodrinx rationem reddendam fibi cxiftimabant,qui toties teftatifint,leparatoscum quibuslibetdi fputare de dogmatis fut ueritatCjamp; cuilibet pctenti rationê reddere dodrinx fuf* In hacfententia fueruntoptimatum plurimijfiC poft utrorûcpfententias bene di/ fcuflas,placuit eorum qui mittendos cenfebant quos haberent facundiflimos SC
^Huflitiexdodrinxfeientiftimos. Decreueruntergoadfynod0Baliltenfcm,mtt tendam honeftiffimam legattonem. Miflt funt igitur legati cum trecentis equis. Vbi ucnerut Bafileam, magnus ciuium SC peregrinorS numerus ante portas ex/ pedabatjUt uiderent Boemos arm is inuidos homines,tantam compararantopi nionem fortitudinis toties uidorcs.Fuerntautem exleg3tisillisinfigniores,P«/ trus quidam ex Anglia qui dialedices prgfîdia,8CfummâHuiriticx dodrinx co gnitionem cum natural! facundia coninnxerat, loannes Rochezana presbyter, Nicolaus Galecus prxsbyter, Guilielmus quidam primxex equeftri ordineno bilitatis,Procopius Rafus multts pugnis clarus. It cû paucis quibufdâ altjs poft aduentS tertio die uocati funtad publica patrn cofelTum, quos primus lulianus cardinalis allocutus eft manfuetiftime,SC adhortatus eft ad comunem pacem SC unicatê,ecclefix,matris fideliâ,SC fponfx Chrißi,habentis claues codorû A
ftatém
-ocr page 349-t i B È R ’ 2tXvft' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$/ƒ
riatcm nidicandf omnes do(fîrinas,ccckfiaï^,hoceftjcôcihol'um ftatotis hotï mi tius credendü quam facris biblids libn's quibus autoritas omnis ab ecclefi'ajqux cas approbauit,fîn Horrendum effe àmatreecclefia feparan.In fine oranonis fi/ dlis lachrymis obteftatur utredeât. Boëmi ex aduerfo pladdèrcfpondêt, fe nec^ , condlia nec^ fandorum patrum cóftitutiones contemnere, féd eorum qui non agâtur fpi'ntu dei décréta cum fcriptura facra repugnâtia non adle fequi. Verum cirefpiricuales patres approbalTelcripturamji'llisc^ credenduro eflè,fed carnalesj quiiadentfe fucceflores eorumjnihildiuini cogitafe SCfapere, Sandorüm ue/’ ro patrom autoritatêapud fepermanere ineo quo debetlocOjid eftjfummo.No que fe quicquam aufos hadenus loqui quod non cöfirmatum fit autorftate fan/ dorum patrum Së Chrifli apoftolorumc^. Petebant autem à toto condlio etiam idi'otis audiri fe defendentes fuam dodrinâ.Qüam quatuor articuHs fummatim comprehendebant, in quibus à Romana ecclefia diflèntiebant. Primo, Eucha riftix ufum cflelegitimum iuxta Chrifti inftitutionem, fub fpecie utraque panis amp;nbsp;uini. SecundOjln rebus fecularibus dominari nólicere miniftris ccclefixck'' ricis,nec omninoimmifcericr negocijs,quxuocât,fecularibus. Tcrtio,Omni/ bus ChriftianiSjhoc eft,domini fpiritühabentibus concelTum à deoj'mó necefla rium elTe ut prxdicent uerbum dd, nee morandü carnem amp;nbsp;fanguinem,ft d öb/ feruandS quid dominus in nobis loquat. Quarto,Publica peccata nullo modo ferenda jCtiam maiorum malorum caufa. Hare contra Romanam ecclefiam de/ fendendadicebantfibicommiflaaßoemia ecclefia. lulianus autem,inquit,mul/ ta alia de illis dici uulgo quar pias aures offendant. Quale eft illud: Mendicâtioni ordinés inuentum ÔC inftitutum Satanarefte. Verum eflè,aflèruntlegati, neque cnim nouum teftamentum neque uetus inftituiffe ufquam mendicos, nclt;^ men dicanèprophetâs,ncqüe Chriftum,neque apoftolos, propterea fcquiinftitutos amalofpiritu mendicantium ordines.His demendicantibusordinibusrefpon/ dit cardihalis Sandi Angeli, non folum his credendum qua: fint in noui aut ue/ ten's teftamenti libris comprehenfa, fed ecclefix etiam inftitutioncs, ëiîe cenfen/ das de nouo teftamento, ÔC quicquid ftatuit aut approbauit non minus indubi/ tatar fi'deiefleoportère, quam alia qox in noui teftamenti libris funt fcripta. De quatuor autem iam didis articulis Romans ecclefis magiftri 0^ Boemorum ma giftri difputaruntduos totos menfes. Poftremo ita difcelTum eft ut noftri Boc/ mos,Boemi uero noftros,dicerent uidos. Miffi funt etiam in Boemiam ex con/ ciliolegati, quideconcordiamultatradarunt,fed froftra. Boëmiautemeo tern pore inter fe inteftina gerebant bella,quidam enim tyrânnidem inter cos exerce/ bant. Omnia^ per Bo'émiam multis esdibus implebantur. Quod ubiaudiuit Imperator, occafionem non negligendam putauit, quare mittitin Boemiam Ic/ gatos, qui foucâtfimultatcs amp;nbsp;inimicitias inter partes,amp; regni proceribus fe ad/ iungant. Nec uanum fuit hoc Sigifmundi concilium,nam effecerunt apud Boe mosut conuenerintapudRatifponâ,8CSigifmundQregêfti0appellât,iurantc^ i Hi fiidelitatem. Nec diu poft Boëmiâ ingreftus eft, multis tarnen prius datis mu/ neribus regniproceribus. Iglaris conuentum habuitin quo multa de pace ÔC de religione egit cum Boemis.Aliam copofita funt multa de demolitis monafterqs amp;ecclefns earöcß bonis direptis.Poftea uenitSigifmudus Pragà,reûerëter(^ ex/ ceptus elLeôadeum ueniunt multxciuitates S' Barones qui iîlüm regë falutant amp;nbsp;folituluramentum prxftant. Mittunturep Pragam ex Bafilienfi fynodo legati ' cpifeopus Conftantienfis ÔC alq, qui facerdotes Prags confecrët amp;nbsp;ecclefias, ri/ tuscg in ccclefqs ordinent, atquealia qus ad facra necelTaria fint inftituant. Ta/ men quatuor dç quibus fuprâ didum eft, articules mordicus ténebant omnes, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R 5 Erant
-ocr page 350-313- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;german. chronic.
Erant quocp tjuidam qui omninonolebant quicquam commercij habere cum ponnficrjs, ÔC quotidtelacerarenondubitabantecclenam Romanâ,SCinos qui coniècrationcs abepifeopis catholicis accipi'cbantj errarc dicebant. SigifmGdu« igiturconccffit Huflicisfuas ecclefias.Hunîtxuiciffîm paflifuntSigifmundum fuis uti ritibus in rchgionis negocljs, ncque enim difeeffit à Romana ecclefia, ÔC quod Huffitis permiut,neceffitate coaeSus fecit. Nec tarnen ulla quies fuit SigiP mundo Pragx Boemicas turbas componentijindies enim noux dodrinx auto/ resfurgcbant,nec ullus fuit,qui non inuenerit adhxrentcs.Qiium autem uni in/ duftria, cofilio SC prudentia,quibus dotibus mukum ualuit,rex,obftruitos,exo riebantur unius loco multi, piane^euenit iili quod folet hydrx caput amputâtf. Diu ucro fatigatus multis huiufmodi monftris, ÔC fenio quoque debilitatus Si/ gifmundus in xgritudinem incidit grauem,qux cum indies ingrauefccret,mcdi/ ci^ nullam falutis fpem promittcrent,uxor eius Barbara magis de regno retinen do,quàm marito,iblicita,uocat ad fe quofda,dicit illis, regem ex hoc morbo bre uimoriturum. Quid de regno futurum fitdoceqnifi rebus in tempore coniula/ tur,melius aute confuli non pofîe,quàm utipfa uidua nubat regi Polonix. Pro/ ceres uel potius adulatores probant reginxconfilium, m'ulier anus fit nouanu/ pta,(faltcm in animojmarito ôf tali marito^nondum mortuo.O blita filix uxoris duels Auftrix Alberti. Imperator^hoc ubi cognouit ,ad morbum acceflit, nee^ parum xgrotantis animum commouit.Necç tarnen uir magni animi,inops con filq fuit,uocat enim ad fe Vngarici regni primi lociproceres,cis pericola enarrat multa poft foam mortem futura,0f odium Boemorum inièS^ Vngaros fimul oftenditj'ubetigitur ut impofitum fe xgrotû ferctro edueâtex Boemia, Sed mor/ boexuedionecomotioneqi irritatodiuertitur in Morauix eiuitatem Zuomia, ibiadeum filiacum maritoduce Alberto uenic Barbara uxor xcrotum fecuta Zuomix capta cuftodix mancipatur, quieç illi a' confiltjs fueranqfoga fibi côfu/ lunt.Ferunt ipfum Imperatoremiuflifleuxorem captiuamteneri. Vbi autem fi/ nemadeflefenfit,adfeBoëmixamp; Vngarixprimores, quibusplurimQ fidebat, uocaqcommendat illis Albertum Auftrix ducem, appellat^ eum fucceftbrê re/ gnorum fuorum,oratt^ eos utextremam fuam uoluntatem exequantur,nô ma/ gis,inquit,fefaucregcnerofuo, quam fubiedis populis futuros ein felices, qui/ bufeunque Albertus impcraturus fit. Vocat quo($ Albertum ei^comendatrc/ gna,ut non mutetanimum hortatur, Simul docet quo pado poft mortem apud intradabilesBoemos teftamentum promulgandum fit, amp;nbsp;nominal per quos ui ros promulgari expedit. Tanta curarerum publicarum etiam morienti fuit. His ita magna rationedifpofitis J obdormiuit anno fuxxtatis 70. regni Vngarici 51»
Rom. oigefimo fcptimOjBoemix decimo feptimo. Eft autê corpus in Vngariam perlatum fepultum magnifiée in eccle/ fia Varadienfi. Anno domini millefimo quadragentefimo trige/ fimoieptimo.
-ocr page 351-DE G ERM ANI s“
LIBER. VIGESIMVSOCTAVVS.
Lbertus dux AuHrixpoft mortem foccrifuiSigifmundi, mittil in Boëmiâlegatos quos iuflèrat moriturus Imperator, ipfe inte rim comparât copias qnibus utatur ad autoritatem magmficen tiamr^regiâ oftendêdâ,ôif ficubi opus eftè ad rebelles coërcen/ dos.Sequétis auté anni mêfe lanuario Albertus cum fua uxore tlizabeth in Vngaria: Alba K egali,totius regnicôienfuÔë uo/
untate,coronatus eft. In Bo'cmia aôt teftamento, quo hxres regni Boëmici A|/ bertus conftituitur,promulgato quidam reeufant Albertum ÔC Cafmirum régi» Polonia:fratrem regem falutant Boëmorum, fed illi fuerunt qua:dam impoten» colluuies hominum, Potior autem amp;nbsp;maior Boëmorum pars Albertum prafe/ runt,regem^ defignant,in memoria habentesjegum Caroli, Vuenccslai, ÔL Si/ gifmundi beneficia erga Boëmos,amp; feientes uxorê Alberti ElizabetexBoëmi» prognatam, Nec nihil mouiteos,quod cognouerant Albertum Prmcipem paz cis SC belli uirtutibus incomparabilem, Boëmicicpnominisamantem. Accede/ bat uero uetus fœdus inter reges Boëmia amp;nbsp;duces Auftriac, pnmorum boëmicâ regni amp;nbsp;ducatus Auftrix confenfu amp;nbsp;impérial! autoritate confirmacum, ut do/ mo Auftriz carente legitimo mafeulo hxrede,rex Boëmorum ducatum accipiat Aufiriacum,rurfum regno Boëmico deficiêteharede mafculino, regni hxres fit dux Auftriacus. Aliquid etiam faciebat,quod audiebant quanto cum plaulu SC confenfu Vngariappellaflènteum regê fuum SC coronafîèntA xor tigilmundi uidua relida liberatur poftquam Albertus eft rex utriufep regni defignatus ne^ enim quicquamamplius ab ilia timedum erat periculi,fed antequam dimiflàlir, dédit Alberto régi arccs,quas poflidebat munitiftimasjeas enim prafeëti,ctiâ do mina capta,nolebantdare.Vitapofteaturpiflimam in omni genereluxus duxit mulier in exhauftf libidinis. Quod genus mulieres maritos tantifper fuos amât dum ualent,deftitutos uiribus odiSt peius angue, multx ueneno necauerûtfuo» uiros prxamore, ad libidinem incendere conatx. Hoc genus mulierum eadem hora cundem iam odiqiam perdide amatjfuriunt perpetuo enim biliofo humorc per totum corpus abundante Si. eas irritante,Quod genus furoris non nifi à phy fico philofopho deprehenditur, nam uulgus nihil minus putat quam eas furere, ita fux irx cocitatioris animi alias fingûqquas prxtexûqcaufas.T al is fuit ilia Bar bara.Erant, Alberto incipiente regnarein Vngaria,Budx magni tumultus SC fc/ ditiones» Coftabat enim ea ciuitas partim ex VngariSjpartim ex Germanis, erat utrifquc par ius creandi magiftratus amp;nbsp;indices, conuenerat autem inter eos nt alternis annis crcarent fummS indicé. Germani cotra hanc confuetndiné omni bus annis incipiebant create iudicem Germanum,quod quidâ V^ngarus nomi/ ’ ne loannes Euthneus qui hunc contemptum SC iniuriam grauius quam exte/ ri,ferebant,Së Vngaros contra Germanos excitare conabatur.Hunc ereo Ger/ mani cla'm captum SC lapide alligatum in Danubium demerlerunt, poftea cada uerà pifeatoribus in lucemextradum eft, quodubi Vngari uiderunt,magna ira common impetum in Germanos feceruntjfië omnia qux erât Germanorum diripuerût.Germani,potiflimum autores cxdis fuffocati Ioannis, fuga fibi con/ fuluerunt. Vt autem ad Bafilienfe concilium redeam , Annodominimillefî/ mo quadragentefimo trigcfimofcxto,Engenius Bafilienfeconcilium Ferrari/ am tranftuliqprxtexuit'que fadojquod omnes qui credebant non poterant non probate, nempead Fcrrarienfem fynodum uenturamÔëGrxcorum ecclefiam Bafîleam ufque non utile nertirejélTe^addebat Eugenius Papa fpemmagnam unionis
-ocr page 352-GERMAS. CHRONIC.
umonis ccdcfïarum Graecorum ÔC Romanorum ♦ ProptereajUbiEugcnios cer^ «or fadus eft totum BafiHenfe concilium in hoc cflejnon ut hxc reforment ecclc fiamjfed ut deponât Papa cÔtumacem dC concilio non audientcm,mittit Bafileâ legatos quorum unus mirabili facuditate uir, epifcopus Panormitanus^ quiubi Baftieam peruenit, aatoritatiapoftolicx accômodataoratione monetutab ince/ ptodefiftantjdeefleenimillis autoritärem Pontifîciam.Ëflc^ concilio Bafilienfi nullam autoritärem,quoniam à Pontifice maximo translatum fit Ferrariam.Vc rum qui concilio Bafilienfî erant Principes facerdotum ÔC alij principes,content pris tjs quxadfercbantlegati Eugenq, citant per literas Eugcnium denao ut ue/ niât ad côcilium. Eugenio autem Bafileam non ueniente, publica generalis con cilfj fentêtiaàpontificatu eum depofuerunt, 8C fubftituernnt aliumPontifîcem, fcilicct Fèlicem quintu, ducê Sabaudiæ, qui ducatus adminiftratione relida, ui^’ tam fpiritualem cÔtemplatiuam amplexus erat,ueftitu amp;nbsp;tota uidus ratione reli giofam ducebat uitam. Hic igitur ex eremitica uita ad culmen pôtifîcatus prxtee omncmexpe(ftationem,uocatuseft,Sed multi Principes contradixerunttlli, de quibus Aeneas Sylius,Eugenius aStBafileaabrogatus FerrarizCelcbratcûfuis conciliSXaufa ecclefiafticx concordiae amp;nbsp;communis pacis Grxei petituri conci lium Venetias ufq; perueniunt,ubi audientes Eugentj amp;nbsp;Bafilienfis concilif diP fentionem dum dubitantad quos fe conférant potifîimum,tandem uifumeftad propiorem fynodum Eugenitj ire Quanquâ Bafilienfe cÔcilium miferitillis Ve/ netias ufcp obuiam legatos utfe Bafileam conferrent. ExFerraria autem tranftu lit Eügeriius côcilium f lorentiam, propter peftem Ferrarixgraflàntem.Floren/ tfam Igitur üenit Imperator Conftantinopolitanus cum Patri'acha Græcaseccle/ jfiacjamp; multis eriiditisuirïsjquicummagiftris Romanxecclefiat per aliquot men fes difpurarunt. Poft longam difceptiünem,concordarunt,cöcordia^eftpubli/ ce promulgata. Aflèrebant Graeci Romanam ecclefiam iurediuino non habe/ reprimatû.ltemnegabantpurgatoriumeflêpoft harte uitam. Item célébrât, con traritum RomanaEecclefi3E,panefcrmentato. Vtunturetiamalia baptizandifer ma.Habent^ ßcerdotes uxores/barbamq; non tondent. Sacramentum eucha/ riftixfub ütraiç Ipecic omnibus dant,etiam paruulis,nôdum quid fitcapacibus, Si hoc genus plura à Romana ecclefia difetepantia habêt.Hanc unionem iaéta/ uit Florentina f^nodus aduerfus Bafilienfém. PrzdicauerStirem pontificq Icga/ tos ex Armenia Si India apud fefuiflejFlorentix in cociliOjSC a feernditosin ca/ tholica fide.lpfos^agnouiflc Eu^nij Papxpotcftatem, omniatç in quibus dif/ fèntirêt à Romana ecclefia fubiecilîe corredioni fedis apoftolicæ,quod an ita fit, neep' ncgaré,necg aflerere poflbm, certe Bafilienfî cÔcilio nÔnihil in quibüfdâ na rionibus conciliait contemptnsinuidiacß. Cxterum quid in Bafilienficoncilie» côftitutum fit diligenter eft in adis qux ubicp extant,feriptum, quam ob rem hic immorandum nobis non ducimus. Poft Sigifmundi Imperatoris mortem ftaz rim fine mora Principes eledores côuenerunt Francofurdix confultaturi de elf/ gendo Romanorum Imperatore, nullum autem ex omnibus Principibus fnuc/ nerûtmagis idoneum quàm regem Boëmix,Vngarixcp,ducem Auftrix Alber/ rum.Illi cnim omnia erant qua ad Imperatorem bonum pertinent,animus erga Rempub.bonuSjôC multarum rerum peritia,facult3scß qua poterat, Si fortitude animigt;qua audebatexequi negotia Reipub.necefiaria.^uas ob caufashunepo tiflimum elegeront Imperatorem. Sed oblatum imperium accipere no audebar. Nam Vngaris promiferatiuramertto antequam coronarintillum,quod nollet fi fortèofFerreretur,imperiumfincipforum confenfu fufeipere. Moti funtautë V ft gariadhociuramentfiexigcndumjquoddum Sigifmundus occupatusin Ger/ mania A Italia alijs^nationibus fuit,multo regno pernitiofxfeditioncs oricbaft
-ocr page 353-LIBER XXV nlà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fii
Éur^cxponcbatur^ Vngaria Turcorum furori. Conuocatjs igi'tur regni primoH bus Viennam Albertus expofait illis, Principum eledorum erga fc uoluntatêj quibuSjtnqaitjfe nô aufum fimpliciter negare fuam operam » Procercs primutn confentire non uolebât. T andern tarnen Principum precibus uidi conlcnferGt,r fufcepit^ imperq fafccs magnae multorum fpe gratulationc Albertus ♦ Interea Boëmi qui regis Poloniae fratrem in regem Boëmix elegerant, compararant co/ piaSjpatrocinäte fratri rege Polonorum, qui mifit in Bo'cmiam PolonorQ cqui/ tum circiter duo millia,Tafcone igitur ducc,hoftilitcr aggrediuntur eos qui Al/ berto obtemperabant.SC depopnlantur eorum agros, Albertus imperat confcri bi copias per ducatum Auftriae, Vngariam S)C Germaniam,interim opponit fux partis Boëmos hofti, Vbi conuenerunt copi» Alberti, PolonijBoëmi^ aduerfa rq impares fe uidentes,3d Thaboritas rcceperSt fe» Quos fecutus Albertus Tha boritas obfîdet,fed uidês inexpugnabilcs, nifi longiffimo temporis fpacio, non iudicäs rem tanta temporis iadura dignam, foluit obfidionem, amp;nbsp;reducit copias Pragam,Thaboritxautcm frequentibas excurfionibus fadis pugnabantcö Al berti militibus uaria Fortuna, Inducijs autem ad tempus fadis, domum remiOx funt Vngarorum Qi. Germanorum copix, net^ enim uacabat Alberto finem ei bello imponere, propter T urcam qui crudeliter graffabatur in Ralcia, obfiden/ tetç T urca Sinderouiam infignem principatus Rafcix urbem,uocatur Albertus, fedurbs oppreiTa nimia TurcoSmultitudine capitur ante^poffîtcxercituco/ ado auxiliû ferre.OccidStur in ca urbe omnes qui ad fubeödas iumentorû öpë/ ras nonfuffîciSqaltj capti in duriffimâferuitutcabducStur, Filius Principis Rà fcfeoculis priaatur, Albertus uero ubi cum exercitu rtiaximo maximis impenfis cölledo,uenit,Turcalocisnonfacilibus captu munitis,rccedit,omnibus poftfe longe late^ uaftatis, ne Chriftianorum exercitus fequi déficiente cômeatu pof/ iît.Turcauero fuo exercitu utiturinalqs Iocis,nempein Gracia,quam,c£lcrius pfxtëromniScxpedationê ucnicns,crudelibus modis dcpopulatus eft ♦ Thefla lonicam lirberii expugnauit ui,tradauit^,qua folet atrocitate,uidos,Theflalo/ nicenfibus perditiSjAetoliam QC Epiru,hoftilibus armis adortus, occupauit,nec mitior quam alqs deuidis illis fuit. Albertus uero cum exercitu fuo quâtum po/ tuitfécUcusTurcos,magnâcopiar3partcm amifitjdyiênteriaenim ita peribant, ut milites cadra,relinquere fint coadi. Etipfe Imperator Albertus eodemdyfen tèrixmorbö,quo milites,ubi Budâ ucniqcorreptus eft. Cum autem medici fua/ derent ut ccelum mutaret,amp; ipfealioqui cuperet efle in Germania, Vienna agro tans pctiturus ,poftquam pcruenit ad Longam uillam, quxeft in itinere, morbi nbsp;nbsp;'
uiolentia uidus obtjt diem iuum,honorificèin Alba regali lepuItuseft.Reliquit autem uxorem Elizabet grauidam. Poftquâ uero T urca audiuit dilapfum Chri ftianorûm exercitu in Vngaria jcum exercitu fuo reuerfus quxreliquerat prius inRaFcia,perdit.Principeseledores poft mortem AlberticonucniuntFranco/ furdixjcligiturcp Fridericus tertius dux Auftrix Ernefti ducis Auftrix ftlius,iuuc nts adhuc,maximi animi,fucrat autem antequam Imperator eledus fit Hierofo/ lymx, magna^ cum gloria in Germaniam reuerfus erat.Omnes boni Principis uirtutes uidentur in hunca deo collatx fuifte. Erat enim ftatim à primis annis fo/ brius omnino,quodrarumconfueuit efle in iftius loci hominumgeneri.Cupi/ dusc^erat multa cognofcendi,proptercaperagrauitadolcfcens fummo iudictô prxditus longiffimas terras utinftituta morest^hominS uideret. Humanitatc uc ro Qi beneuolcntia erga fuos Qi omnes mortalcs qua fuerit,fan's teftatus eft in ui/ tafua,necp ulla unquanlxtasobliuifci poterit.Qua item pictatecuminrcligiotté tumerga fuos fuerit fan's ab afijs didS eft. Has autem animi dotes corpus uitilcj irobuftum elegantiftlmumc^exornauiqquemadmodum Qi corporis prxftâtiàm
S ornarunt
-ocr page 354-32X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
ornaruntuidffîmanimi uirtutes.Eledus Aquifgranûdcfccndtt,tbitÇ Principle bus prxfêntibus quàm plurimis, coronatos cft. Porro^utetiâ dtcamus quid poft morte Alberti,uxori cius ElizabctjSigifmundi Imperatoris filiXjacciderit.Cuin igitur effet pregnans, ut diximus,conuocauit, Vnganci regni priinores, QC ipfam il Iis commendauitjpartumi^ fi dominus deus eum uellec lupcrftitem. Ad/ didiffè^ fcribiturjomnibus notis èc fi'gnis iudicari fc foemellam pariturâ. Quatn ob rem Vngarici regni proceres de rege cogitâtjquoniam propter Tureâ differ/ re non erat confilium.C^uoniam autem fama apud eos crat,Boèmos in regnum fuum uocaturos Vladislaum Lituanix ducem, fratrem Polonorû regis. ludica/ bant autem utile fore omnibus modis, ut in eo uiro Boemia, Polonia,amp; Vnga/ ria coniungerenturjqao unà uiribus colledis Turcicis conatibus poffent refiffe re. Quamobrem mittûtlegationemhoneftiffîmâad Vladislaum, offer unttçilW conditionibus certis regnû vngarix. Verumîegatis adhuc in iiincreexiftêtibus peperit Elizabet elegantem puellum. Quare Vngari ffatim alios nScios mittôt, ut reuocent primos, uerumpoftremômiffîueniunt Cracouixadprimô miffbsj qni iam cum Vladislao conuenerant, ut illis cÔmiffum crat.Nec ullus locus reli/ dus erat mutandi ea qux cum Vladislao egerant. Vladislaus regnandi cupidus, fine cûdatione copqs deledis, iter in Vngartâ arripit, Budx in rtgiam ingreffhs ceu rexhonorificèexcipitur,à multis regni proceribus. Elizabctcû infante pue/ ro Laidislao, hoc enim nomen impofuerant,cum amicis Principibus ad Albam Regalem fe recepit, necß enim exiftimauit puerö regem natö ab V ladislao tutû» Poftea,cÔfulentibus et curantibus amicis cÔfanguineis imprimis Vlrico comité Ciiix Âlbx Ladislaus puer triummenfiû ungûur QC coronat in regem ab epifeo po Strigonenfi. Aderant ÔC aliquot all) epifcopi,ô(^ multi proceres Vngarix. No mineinfantis comes Gilix iuramentü, quod Vngari exiguntafuisregtbus,prx/ ftitit.Elizabct nero mater fciês VladislaSinfidiaturu puero amp;nbsp;ibi,fuafu quorun dam amicorS', ad Impcratorê Fridericum tertiü conccffit puerö QC coronam comittit ♦ Fridericus cuftodiendS tuendumtj puerö fufeipit. Elizabet reuerfa eft in Vngariä,nc, quod uulgato prouerbio dicitur,utab oculis ita ex corde Vnga/ ris excideret. Poft aduentö reginx in Vngariä,conuentus magnus omniö Vn/ garix Principum ßudxeft habitus,in quo Vdalislaus cepit aliquot amicoröLa/ dislai Sc reginx prxcipuos,coadt^ funt iurare in uerba Vladislai,eumq^ qui no/ mine pueri arcê Viffègradenfem tenebat coègit fibi dare arcem, in ea arce ipera/ rarat fe coronâ inuenturû, quâ Elizabetapud Fridericû Imperatorem depofae/ rat. Vladislaus poftea Albam Regiâprofedus coronatus eftmagnifîcentiffimè» Fuerôt per totam Vngariâinteftina bella, alijs Ladislao SC reginx,altj Vladislao adhxrentibus,confecutx^ funt diffentiones illas maximx calamitates, cxdes,ua ftationes,incendia. Vlricus enim Cilixcornes omnibus neruisfeoppofuit Via/ dislao. Item Boé'mi quidâ, pro puero côtra Vladislaû multa SC magna egerunt* Ita turbatâ ÔC in partes diuifam Vngariâ a^reditnr Turca, omnen^ regionem quxeftinter fluminaSauûScDrauûhoftiliterdireptam occupât. Cuiloannes Huniades arcis Nâdoralbenfis prxfedus occurrit, SC cômiffb prxlio uincit,ma/ gna T urcorö multitudine occifa. Et non diu poft hanc pugnâ in T ranffyluanis regionis itéra cÔgreffus,rurfum fuperauit Huniades T urcos Jed nô fine multo to Chriftianorö fanguine, itaauté eft T urcus uid us utpenè deletus fitexercitus cius,receptac^funt omnia ab Huniade,quxTurcaoccuparatnô(blam in eaex/ peditione, fed quibufdâprioribus proximis. Item poft earn uidoriâ Monda uia SC Tranffÿluanx regiones quxdâ qux metu ad Tureâ defecerât,redieruntad re/ gnum Vngarix,obtempcrarôt^ régi. Verum Turcus poft cladem accepta repa ratis uiribus maximo cum cxercitu reuertitur in TranlTyluanas regiones, amp;nbsp;cru deUHimé
-ocr page 355-LIBER XX VI IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îij
deliflîmèomnta foloxquatâdinctneremuertit. loannes Hunùdesftrenuêob/ uiam proceditjfîtprxli'û ad cuius atrocitatê rubil accederepotuifîct,niagnus nu/ merus Hernie,tandé T urci terga dant,uix credibiiis mulutudo cadic,poticur Hu niades ingêtiprarda 6C gloria. Multo inmaiorehonoreipfc rex poft has uido rias habebatur (oan. Huniades, uocabant eum patre patrix amp;nbsp;feraacorë. Poft ter liam uidoriâ fecutus eft Turcam femouit^ eum longias, amp;nbsp;multas urbes ÔC ca/ ftra cepitjqux fibi fëruauit,ne(^ reddidit his qui per ignauiâ amiferât. Magnç in/ terim durabant diflentiones inter VladislaQ ôi. Llizabet, nei^ Turcus hoftis eos côcordes facere potcrat,nifiq? dominus per Huniadem feruaftet cos ambos Tur ca regno eieciiîèt, Eugenius Pontifex mifîtin Vngariâlegatum apoftolicQ car/ dinalem ad côponcndos Vngaros amp;nbsp;aduerfus T urcam adhortâdos. V crû dun» eflètiampcnepaxintereosfada,moritur tlizabct.Pofteacardinalisfetotûcon uertitad res Turcicas, nam Turcus nâciabatur ucnirecum maioribus copijs c^ antea unquâ, ncc uanum nuncium eratjingreflus eft Vngariâ fecum ducens fu/ pra centum millia armatorum.Sed Huniades qua antea temper utebatur uirtuté amp;nbsp;fortuna aduerfus Turcum, iniîgni enim prxlio uicitcos, qux non paruacrac, (iint^in ea pugna triginta millia 1 urcorum(fi Vngaris crcdimu^occiià. Habe bant antem in eo prxlio Germanos milites plurimos auxil tares. Tot infelicibus przltjs nidus Turca,putauit bdla diftcrêda in his iocis cum Chriftianis in aliud tempusjfperauit enim fortunâmutaturâfacicmaliquando, quare caduceatores mittitad Vlàdislaum deconditionibus pacis. Vladislaus totius^ regni proceres inconftantiam fortunx non ^norantcs,ÔC quanta hoftis polieret potentia pacis conditiones ampleduntur. Fiuntad decennium indueix, répugnante cardinal! nuncio apoftoÜco. Eugenius permoleftetulithanc cum Turca pace Vladislai, (cribitt^adlegatum fuum in Vngariâ ÔC ad Vladisiaumregem.induciarûfidem non feruandà hofti religionis, qux effet Pontificc maximo nefeiente ôi nô con/ fentiente fadx,quare prxcipit autoritäre apoftoliexfedis Romanx,utnullaindu ciarû hàbita rationc bellum côtra Turcam réparent, iuramenta quibus pax crat confîrmata remittit, Vladislaus rex Vngarixacquieuitauton'tati pontifîcix,pc Otauxilia à Chriftianis Principibus, miititnemo excepte PhilippoBurgundiac duce,qui belli fociû ieprxbuitmarifiC terra. Vladislaus ergo collcdis quam po tuit fieri maximis copqs Turc6 inuadit, Turcus uehemêter fuccenfus ira ob in/ duciarum fidcm non feruatam, ccicriter per Afiam côfcriptis copqs occurrit no/ ftris. Cumep non procul abeflet Turca, cenfuit cardinalis omnino loca qux illic erantcômodiflima occupâda,amp; rex cum cardinal! fêntiebat, Verum Huniades (cui in cxcrcitu propter fuperiores frequêtes uidorias maxima crat autoritas, in huneqj unum rcfpiciebâtomncs) non cedendû omnino hofti cêfuit, ne adderen tur hoftibusanimi, noftris üeroadimerentur, fore cnim fpeciê quandâ fugx,in/ quit fi dcHcdâtàreda in montes,timorisc^ ffgnûnÔ obfcurû.Sc Turcos Upc ui cifTe,minor!apparatu bellicoôCcopijs exiguis,Nihil ergo timendû prxfentcle/ gato apoftolicojôc rege ipfo Vlad!slao,amp; tot uiris Principibus, Huniadêornes Budiunt hoftibus ueniêtibus obuiam eunt. Ecce confpicitur T urcicus exercitus longe maior^famaprxnunciarat.Intclligens Vladislaus territû HuniademjCX/ probrat iadationê et arrogantiâ qua noluerat opportuniora occuparc loca, cC^ acics inftruenda crat SC milites adhortand! ad uirrutem in prxlio prxftandâ, rex exprobrabat Huniaditemeritatê incôfultam. Et Huniades regem iubctfugerc, inftruxeretarnenaciem utcuncp. Turcorûimperatorafeenditcumcorporisfui euftodibusin collem quipropceratutbcnc perfpiceretcopiarQnoftrarum ordi nés Qc numcrû.ubi laus perfpex!c,dat pugnxcommitted» fignû, primo impetu «loftri ftipenores Turcos cedere cogunt rétro, quod Imperator Torcorum ani/ ô 2 inaduertie
-ocr page 356-J24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
rnaduertittcrritus eQjfugere putans fuos/ugamcj} arrcptijrû uix rctinucrunt quf apud Turcos proximo Imperatori funtPrincipes. Pugnaruntcrgoutrincp ma/ gna pertinacia ÔC cotcntione cccidere^ plurimi amp;nbsp;T urcorû Sgt;i. noitroru/antj^ ramen noftri fatigati à nimia mukitudine Turcorû uincuntur, et in fuga plurimi trucidantur.Fcrunt Huniadê cum decern milkbus fugiffc, cum primum çonfpc xitmutarenoftrorumacicm,ÔCadhucdubio Marte.Vladislaus ucro pcrtinacius pugnando trucidatuseft.Turciacceptum caput Vladislaihaftataffixumfecum retuleruntdomum,0lt;^ paffimtriumphantesoftcntauerunt,SC lingua banc periu rij poenas dedifledamabât. Multi proceres regniamp;^ aliquot epifcopioccifi funt, Legatus apoAolicus cardinalis,in prxlio feruatus, fed fugiês incidit in manus la tronum q ui eum nouerunt, putarunt^ pecunia habere, a proptcrea occiderut, abdudo equo,amp; exutum ueftimentis nudum cadauer in uia reliquerc. Hunia/ des fugiens incidit in manus Defporx Principis Seruiz, cuius quzdam oppida babebatjquare captum coegitea rcdderc.Hzcfcriptorem Vngaricum pauloali ter habere non fum neicius.uerum non libenterfequor hominem,ubi abaltjs di ueria audio. Muko plures Turcorum in hoc infauftiffimo przlio occifos fcrt/ bunt.Et Turcus uidor propter mukitudinem fuorum amiriam,poftuidoriani triftior,caufam triftitiz rogatus refpondit, fe talcm uidoriâhoftibus optare, ney que fe cupcre hoc modo Izpc uincere, ubi plus damni ad uidorcm quam ad ui/ dum'redeat.Fuit^ita extenuatus amp;nbsp;debüitatus,utreliquiz copiarum domu ducendzillifucrint. VtaotemredeamadLadislaum filiumPofthumum Albee (i eledi Imperatoris, pauca funt dicenda de Bo'émis, Poft morte Alberti in Boe/ mia fuerut magnx diflentiones,alqs ahum rcgcm uolentibus. Poft^ audiucrSC natumex Elizabet puerumLaidislaû, mittant Bocmi legatos qui nuncient illi Bocmos ftatuifte diem elegendi regem,ad cum ut ueniat aut fakcm fuos legatos mittat.Regina mitut fuos legatos Pragam,côuenittotum Boemicum regnû,ua rtant fentendjs in regeeligedo.Sunt qui uolunt Ladtslaum,fed maiors parscon tradicitjin puero infante neminêpofte feire ad quz aptös fit futurus. Nec patris animum folei i transfundi in foetum,fzpe bonos ex malis,ex maliscp bonos geni cos,quare (atis efte cenfent fi eligatur poft uiginti quatuor aut fex annos, quum maturus zdat frudus exquibus cognofei poftit. Hze quz fic fentit, pars ducem Bauarig Albertum digit,amp; legatos in Bauariam mittit,qui offerunt illi regnum« Sedaduerfa pars quz Ladislaum uolebat, etiammittit legatos ad Fridericum de . dum lmperatorcm,admonêtcs 8C docentes cum quid Bccmide futuro rege de/ creucrint. Fridericas ftatim mittitad ducem Bauariz,amp; monet eum nc regnutn akenum,fufcipiat,nam pertinere ad Ladislaum filium Alberti. Hi Friderici lega ti przuenere legationcm Boemorum. Vt fempcr expedite magis amp;nbsp;celerius fieri poteft quod unius autoritäre agitur,quam quod multorum calculofit,przcipuc cum diffèntiût illi multi. Vbi ergo primores Boem orum ad Albertum ducc per/ ueniunt, 36 exponut illi mukts,Doemorum uoluntatem 36 beneoolentiam erga cam,06 regnum liberaltbus conditionibus offerunt, Albertus refpondet,agens primog! atia, Albertum pizmemoriz uita defundum rdiquifte filium ad quem iure pertineat regnum, fe uix gubernare polTe quziure polftdeat, nulla conftan/ tem fortunam in eiufmodi regniscflcfolcre.Quaredikgentereos adfidem pue/ ro fuo przftâdam,adhortatar,fiuelinttranquillum regn« ftatum.V biad fuos re/ CulerQt hoc ducis Bauarizrefponfumlegati,alius dies dicitur,ineo couentupoft multam côti ouerfiam,placuitfentcntiacorum, qui ad Fridericömittendam een febantlegationem,petentcm,ut ipfenomiqepueri,tanquam tutor,regnum acci piat. Legat« ad Fridericum ueniunt,mandata primorumregniconfentientiuex/ ponüt,erant edam ex legatts, qui fuaferunt Imperatori,ut nbsp;nbsp;nomine nó pueri
regnum
-ocr page 357-LIBER ±±Vin.
regnum acciperet j nam bono ti'tulo pofTe, ncmpe ex foederc Bo?m/af éi dom ut AuftriXjdequo fupiâ. Sed ImperatorFn'dericusrefpôdet,fenon ufurpaturum fîbi cuiufquam pupilli, cuius tutor fit hzreditatem. Necctiam Ubi uacarctutoria . nomme regnûadminiftrare. lubet cos magiftratus eligere donee rtas pueri ma/ tura regno reddatur,fibi intérim ftudfo magno forc,ut puer cduccturjita ut utilit regno efrepolfitaliquando,neque in bac tutela iêaliad quxrere publica fub/ ditorumeommoda, Boemiconfilium Imperatorisfequuntur,cl!guntfummog regni magiftratus, fed impatiens côfortis regnandi libido turbat totum regnungt; de quibus rebus Boëmorûiam nihildico.F ridericus autem puerum Ladisiaum« uterat uirtimensdeum,diligenterlàntfta^ induftriacurauit, Poftclademau/ tem ill3m,de qua iam dixi,Vngarorum amp;nbsp;occifum Vladislaû,conueneruni Vtv garix proceres,ut confulerent regno in tantis difbcultatibus conftituio,ct ptimQ opus eflè alio rege iudicabant, altjs autem alium nominantibus fuperat tarnen coram fententia, qui exiftimabant Ladislaum eligendum, Qc in regnum uocan/ • dum,quam ob rem maioris partis fuffragqs Ladislaus puer efteleaus Vngsi iai rex, Poftcledionem ftatim miferuntlegatos ad Fridericum Imperatoren», qui eum certiorê de eledis placito redderent,ÔC ut in Vngariam puerum adducertne fecum ♦ Fridericus non ignarus, Vngariquid timerêt fialium digèrent regem, Ladislao hxrede regni uiuo,nihil^bonifuîpicatus,rcfpondet,nequcoportuilfc eligi, nequccoronari Ladislau, ad quem regnum Vngarixhxreditario lure per/ tincat,amp;^ quiiamantea coronatus fit, quarc fi Vngari tàdcm iuum rcgem,qiietit deus ÔCiusgentiôeisdederit,agnofcât,redèeos bcere,ÔC optare eis hûcammu perpetuo manere. Catterum puerumregnigubernationinondum peratatèha/ bilan,opus^eflcillitutore, necç fc feire cuius tuiela illi utilioreftepofltt,qii'fii cius cui genitrix eum tradiderit, ie fufcepiftè curam pueri, curaïut um ira, ur *»el/ let fûos liberos poftmortcmi curari. In fumma, iubet eos expcëtarcdone». ado/ lefeat puer, fiC poll/cetur fe nihil omiflurum in curatione fiue animi, fiue corpo/ ris,quod ad bonum Principem inftituendum faciat. V ngan, ubi hoc accepet ût refponfum,irafci, itéra admonere per legatos ut Vngaris ïuum regem mittaqne cogantur ni repetere, Imperator nihil aliud primôreipondet.V ngare,Vnga ri dueem belli cligerc,copiascogcrc, Auftriam hoftilict r inuadcrc, agros uafta/ te. Sed abi primû audiucrût, arma Imperatorem parare,tedeuntundc uencrant, Poftea duce Huniade Turco obuiam ducunt excrcitum ,fedinfcliciter pugna/ runt, Iftis fermetemporibus, exortum cft bellum Tigurinis cum Hciuctqs con fœderatisjcaufam hancaccipio fuifle. Tigurinialijs Hcluctijsconfœdciati,fœ/ dus nouum fcccrant cum duce Auftrix,faluo tarnen fœdere quod cum confœd^ ratis Heluctijs habebant. Confœdcrati uero Heluetr iniquo ferebant animo,mi turn foedus TigurinorQ cum duce Auftrix, quare monët cos utrcnûcieni nouas côfoederationi. Tigurini refpondcbât fe contra primam primi feederis fidê non feciflè.Necenim prohibits in conditionibus Heluctici foEderis,aliafoEdcracutn altjs facerc modo non fint contra confœdcratos Heluctic s. Paratos,mquiebanr, fc elfe coram quouisiudice refpondcre. Suitenfes nihil aliud exigebant quant ut renunciarent foederi cum duce Auftrix inito, quod corn ne garet T igunni fc falua fide facerc pofte,arripiunt arma ÔC agram Tigurinum omnes exceptisBec ’ ncnfibusôf Solodurenfibushoftiliterinuadunt,amp;omnia uaftant diripiuntep, cum ucniflent Suitenfes uftp ad urbem,Tigurini procédant eis obuiam haben/ tes coniundas auxiliarcs Auftriacas copias. Çonfœderaticirciter quadringen/ tos uiros cum figno rubeo, quod erat Tigurinorum ÔC Auftriacorû fignû prx/ miferunt qui Tigurinis in ipfa turba inftrucndx ade commixti fugam tâcerent»
S i Congrcdutfitur
-ocr page 358-nô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
Congrediuntur /gttur,cômiflb przlio I'uxta habttationcm kproforSjpugnâ for/ titer utriep incipiunt/ed Auftriaci Si Tigurini turbantur ab ns qui in habitu ami corum ucncrât,fugiuntenimjquosfecutifuntali|,amp;inipfafugaimultosczd5f. Habebantenim illialia przeer crucem rubeam figna quibus feinuicem aTigu/ rinis ÔC Auftriacis difeernebât, fed quz nemo animaduertere potuit, nifi cui erât indicata.Qui plura de hoc przlio ôtS oella cognofccre cupit,inucniet multa apud Aeneam Syluium,qui an omnia uera nee nefcripferit.iudiccntahj. Hoc tempo re magna cum V’ngaris bella geflit T urcus Am urates. Hoc teporc bombardza Germanisfuntinuentz, breuteppoftetiam eft ars ilia libros ftanneisiypis impri inendi inaenta,diuinum planeinuentum. Moguntiz autem autoribus Germa/ nts cepitab admodum paruis exordtjs,fed breui^ut uidemus,creuitindaßriahu/ mani ingentj in earn perfedionê, duobus à Germanis inuentis illis quantu de/ beat hoiuinum genus pauci uident, nec à quo$,quod feiam, fatis przdicatum, CÛ nihil fit tarn fei è paruS quod non inuenerit aliquem qui celebrarit.Relinquo alqs cogitandQ^quod adum fuifiet de omnibus bonis ftudqs his nouiffimis tent poribus quo omnes uentre curât amp;nbsp;inexhaufta habendi cupiditateducûtur,uix / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cnim in uifs optimos Iibrosgt;quos olim magna pecunia uix côparari poterâtjtol/
lunt.Cum^ inceperint abijci SC negligi boni autores ante^ cepta fit,hzc ars,nifi fuiiïet in tempore inuêta perijflent omnes autores amp;nbsp;difciplinzcumautoribus. Hoca’qs ucdixicogitandumô^cômemorandumrelinquo.QuemadmodûâC quâ necefiarius bombardarû ufus fit hoc poftremo tempore, qui uideturomni/ bus prima fpeciemiferismortalibus pemiciofiHimus. Sed non reueraita habet, nam propter auariciâ Slt;5 mahdam,exrinlt;Samcpcharicatêinftnemundi malorum lurba legibus coherceri nô potuiflèr,nemo poflet tutoiter facere ucl miliare. In/ ceperant enim pauloantc bombardarû inuentumfacinoforûhominucoctus ma gnz fadiones per feditionem multis locis bonorum labores diripere amp;nbsp;perdere. Et quis potuiflet illas przdoflum ÔC latronS arces ex montibus deîjcere,quz no/ ftra memoria funtope bombardarum deiedz. Quare noftrum plurimi damna/ mus inuentorcmôCinucntum bombardarum, qui forte non uiueremus,nccpa/ très noftri uixiflènt, certèhicftatus rcrum non eflet. Tarn potentes ôf opulent« urbes no eflent,nec^ enim mercacurâexercere potuiflentnegociatores qui prz/. cipua pars fu nt ciuitatS potentu m amp;nbsp;magnarû. Quare dei dona definat content re,nifi quis didudum os canis ô(. dentes ad mordendum fados damnandos pu/ tat,nifi^ quis cornua in boue nô bonû creatoris opas exifiimat. At nemo fanus damnat ufum hoc genus partium animâtibus à natura datû loco armorû. Malos quidê optaremus ôt nos carere côfilio,bombardis,ct altjs facukatibus,dontsdc/, ut boucm canemcp rabie correptô uellemus nô habere cornua ÔC dentes,Et quz eft creatura qua non abutantur inali r Aut omnia quz deus ad defenfionem ho/ minem docuit damnes oportet, aut bombardis in eorum numero locum conce desjamp;c, Sed przter propofitum hjc. Cxterum fi dominus annuerit feorfum pro/ prio de bombardis dicato libello lcribcmus,nunc ad inftitutum, Fridcricus elc dus Imperator iftis temporibus omni ftudio amp;nbsp;induftria in côponendis per Ro manamecclefiam Principibus,ut unaiundis aliquandoarmis unanimiterfufei perentexpeditionem in Turea. Circahzctêpora Delphinus magnis coptjs per Gallias amp;nbsp;Britraniam contradis ingrefllis eft Germaniam,przcedebantdceius propofito uarij Sf diuerfi rumores.Ferebant qoidä uenifle contra confoederatos Helucttorum imperiumep lotum quoeß arma fumpturû $ primû Delphinus ag grederetur cos. Erat etiam fama propterea primum eoados ut difturbarent côci hum Bafilienfe, Eugenia Papammagnâfummâpecunizin camremexpêdiflc, Necdcçrant quidiccbantiplum uenire utreciperet omnia quae ad Galh'am pert!
nebanr.
-ocr page 359-LIBER XXV III.
hebant,ufcp ad Rhcnum obfcflurum^ Argentina,amp; alias ciuitate» in ecRheni ripa,amp; hoc probabile erat amp;nbsp;proptereajOiunicbât fc urbes,miiites^ ad Ic accipic/ bant.V bi uenit Delphinus in AIfatiam,egitcum ijs no omnino hoftiliter,ne fta tim in ic comoueret omnes Principcss ÓC ciuitates earn regionum. Fecii^ focduii cum ijs magiftratibus ÔC nobilibus qui Aliàtiam gubernant, ut in hyberna acci/ peret uiginti quinep millia milita,nam conftitueraiillichyemare,maiora enim in animo habebat ut una a^ftate cofici pofle fperaret. Vbi ad Baiileâ urbem uenii ioca caftris idonea circQfpicere, ÔC parare omnia quz ad obhdendâ urbem uidc/ bâturfadura. Illicdemâcôueniiïè,aiunt,omnes Delphini copias.Bafîlieniibus aûtxre côdudû Heluetq milites miferût. Quod obiappropinquare urbi certioc fadus eft Delphinus, oppofuit fe illis,ne poiTent urbê ingredi, parua admoduin manus Heluetiorû ab aduerfa Birfx fluminis ripa prope pagû Mutis muniuerûc in colle caftra, quorû hodic cuidentes uidêtur foflz,dum autê fenatus Bafdienfis délibérât, qua uia amp;nbsp;ratione in urbê inducere poflent expedatû przfidiû,Ô!: lam nuncium deftinarêt ad eos qui ab altera ripa Rheni afeenderet, tranarei^ deinde ubi Birfa RhenS paulö fupra urbê influit,amp; latês per faliceta, quse denfiores func in ca Birfzripa,pcrueniret ad prçfidiS miflbs milites.Heluetiorû nimiö audaxiu uentus nöi expcdato cx urbe nScio ÖC confilio, ftatuit perruperc denfiiïïmas Ar meniacorS,fie enim nominabâtur,copias Jmpetu igitur fadocxcaftrorûacden/ tiore loco in hoßes magnam Armeniacorû multitudinê trucidât, amp;nbsp;hoflibus ce dentibus ÔC cadentibus uno pugnz impetu ex caßris ÔCper ripam akeram Birfx decurrunt, per altéra afcendunt,ubi uero uencront in zqnâ illam planiciem cam pi,qui cß inter urbem fiC hofpitalc leproforS,quod ad S, lacobum uocani, maio rem excrcitus aciem oppofitâ habent,adhuc integra,nec dubitant Helucttj quan quam fatigati amp;nbsp;in illam aciem irrucre neeprius czderedeiînût^ omnes cecide rmc,ÔC dilîîparint omnes hoßiü actes. Itatp redè dicuntur ab Aenea Sylu«o,qu4, tum Baklexerat.non tam uidi $ uincendo fatigati Heluetq ( qui codé tempore Kapcrfuil,Taregum,fiC Varfpergarccm obfederunt)prxfidiû mille quingento rum armatorS. \ numcxHcluettjs(quiinprimacoitionemanfcratintcrialices, impedirus nefeio qua caufa,ignauix ne amp;nbsp;timoris,an corporis aliqua noxa)eua/ fifle audio, tarnen ctiam ubi domS uenit de eo, ccu defcrtorc, capitis fuppkcium fumptû. Nullum aotem Heluetiorû in ea pugna exfum tradunt,qui non fecû (fl numcrusocciß)rum ad calculumreducatur)rapuerithofliûfeptemautoâo.Civ citer dccê horas durauit prxliû. Hoc fadû Heluetiorû omni memoria dignû io cÔfîrmauit Delphin0(nelt;ç enim ferè ullos reliquos integros utilesc^ ad pugnam habebat,prxter eos qaos portis urbis oppofuerat,necruptionê facerent ciücs)ul nihil amplius de orbe capienda cogitaret, fed de reditu, ad inßrmiora igitur inter BaGleam amp;nbsp;Aifatiâcôuerfus dcpopulatus cfi omnes agros,mox deinde in Alla/ tiam rcuerfus quzantea in ufum hybcrnorûferuaratjomnia diripitamp; uaflat,nul la priorum conuentionû ratione habita.Mittût autem Bafilifees ad Delphinû le/ gatos QC ipfe rex Romanorû fuos mittit, caufas aduentus tam hoflilis rogant,iu/ bent$ primoabcat,alioqui Germaniatotam inarmisftiturâ,nccforecôtentam hoflem repellere,ad fecuturâ,fe^ ulturâ, nec enim hadenus ollum impunè Gcr mania laceflîfle. His nûcijs amp;nbsp;cladcaccepta ab Helucttjs indudus reduxitunde uencrat copias.MÔtifpeligardi arcê ÔC oppidû bona fidc reddidit,nam adôcniêti certis quibufdâ côditionibus tradita illi erât ad têpus ccrtô,ufui cm maximo efle poterat illi gerêti bellû in Germania. Hoc têpore mißt legatos fuos Eugenius in Germania ad Principes de côcordia ecclefiz agentês, multis^ locis ob earn rem Tunt conuentus Principum habiti, Norinbergx prima comitia habita funt, illic pauci funcinuenti qui non confentirent condlioBsrüienß contra Eugenium«
Nec '
»
-ocr page 360-iî3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E' R M A Ngt; CHRONIC*
Nccm fecundis comitqs Francofurdiaecdebratis multi funtinueiîti 4^^ contrâ Bafiliêfe condliû Eugenio obcdire uoluennt.Tertiô uero cÔuencruntin Oicho fenburgp,ubi paifci quidam inuenti funt qui nomina fua Eugenio dederuntad/ uèrfus concilium Baftlienfe.Cxterum quidam maximi momentiô^^difficiliapo ftufarut Germanix Principes ab Eugenio,quxlifacerenpjpromittebatfeilli ob/ temperatures ♦ Quod ubi intellexit Fridericus Imperator] défendit Eugenîj par/ tés^iniquumXnquicnSj tam graue à fummo Pontifîceexigere, quâtumuis enim acquum uidebatur Principibus altiSjtamcn ob pontifîcatus dignitaté.SC religio/ riis obfcruâtiam non exigeridûm iudicabat Fridericus ab apoftolico, Et planèll Fridèrt'cüs in bis conuentibus acceffîiîet Papx in concilie Bafilienfî create Felici Sabaüdiènfi, adumin Germania de Eugenio fuiflèt. Hoc tempore Philippus Mariä Mediolanenfis dux moritur fine legitime Exrcde^multis igitur principatu cS affedantibusjinter quos fuitöf Imperator Fridericus,qui ad fe pertinere duca tünilduce fiue legitime hxrede uitadefunAo contendebatSenatus uero omne» cxclufit,libertärem^ aflerere priftinam ftatuit,quam olim ca ciuitas habuit. Nul litß quiequam obnoxtj uolebanteflc. Imperatori tarnen quotannis promittebât poculum non ualgaris ponderis expuro puto auro. Volebâtautê poculam da/ re,non pecuniam quo donuminon tributum uiderctur, Sed principatus Medio-lancnfiSjintcrcadum hicontcndebantjmuItorumprxdxexponcbatur.Ludoui/ cusenim duxSabaudix prxrcrmultaaliä Confluentiam amp;nbsp;Valentiam occupa/ uit, Veneti Placcntiam.LaudamjCrcmamtçccperunt. FranciieusSphortia ubi animaduerrit,ita quoslibet quiduis de ducatu rapere,putauit fibi magis licere,^ cxteris,nam gcncrcratmortuiducis Phili'ppi,quamob caufam,Cremonam oc/ cupain'r,moxPapiam, ciuibus cam oitro uocantibiis,3ccepitin fidera ♦ Qui po/ ftea eft etiâ dux a' Mcdiolanenfi fenatu de Aus contra occüpatorcs ducatus prx/ dpuè contra Venctos, benec^ illi fucceflère conatuSjrcftituitf^ducatum in priiU num locum ♦ Papa Bafilex de Aus Felix impulfuÄ hortatu Friderici Imperato ris mifitlegatos procuratores fuos ad Nicolau quintum(hiceft ille Pöntifex qui tot philofophos fouit, fuiscß impenfis curauit Grxeos autores in latinälinguant transferred bonos autores reftitui ) per eos fe abdicauit pôtifîcatu,fed ca lege ut legatos in Sàbaudia (cuius,ut diAiïjdux fuerat) d in Germania cardinalis^ ma/ neret* Attçetiam ratumdîètquicquidhaAenusille feccrat,manercntq^omnes prxiati ci adhxrentcs in fuis dignitatibus d locis* Nicolaus conditioncs lubens accepit, d fi grauiorcs fuiflènt,ut crat uir f3cilis,religioni d mufis deditus,con/ fenlîflèt propter eccldîx communem pacem. Poft hanc Pontificura concordiâ, comitia Imperator FridericuSjprç fentibus omnibus fccularibus d ecdefîafticis, Principibus, celcbrauit Olchofcnburgh d illic omnes unanimiter agnouerunt Nicolaum qnintum pro uero fummoPôtificc, cdiAumc^ publicauitFridericus fupereare per totum imperium ut omnes habcrêtNicolaum pro indubitato Pa pa. Nemo uero tam durx ceruicis, tam^ temerario rebellis eft inuentus qui con tradixerit,prxfertim cum Pontifices ambo concordarenuFacile boni bonis iun/ guntuf, Nifi enim utercp Pontifex bonus fuiflet uir,non ita coniungi potuiflentj uidebatur enim difficillimum, nam habebat Felix totum concilium Bafilienfe à fua parte,nccç dici poteft,quod defperarit rebus fuis, magnis enim potentibuseg amicisinuitis,renunciauitporttificat5. Fuit enim uir piusminimeeßambitiofus, quod fatis declarauitantcajteliAis enim mundicuris,florentinîmo ducatu,icad nitam côtemplatiuam totum tradiderat, Nicolaus etiam,propter maiorem uni/ tatem eedefix, a Aa Bafilienfis coheilij approbauit» Sicut in a Ais extant eius litè/ i•x,quxpromulgatx funt anno domini «44940 menfe lulio. Ilia concordia Pon lificum gratifttma fuit omnibus bonis per Romanam ecclefîam, erat^ fpes ma/ gnd
-ocr page 361-t ï B È R XXVhr.
gna ecckua unanimtprxlatos Tua relîgtonisue autoritäre pace inter omnes Prifl cipcs *',.cturos, ut aliquâdo côiundis uiribus côtra religionis ecclefîa^ Chrißia nsf ’ oftes una'omnes expeditionc iufciperêtjnon folum ad recuperanda proxi/ 17 J qux Turcus inuafèrat dC occuparat^ed etiam ad recipiendum Hierofolymi/ f inum regnum, Conabâtun^ quidam ecclefiarû prxlati bono zelo dudi pacem i?ter omnes principes facere, quidam^ fatis modeftèpic^ obedictes ÔC paratos fe oßendebant ^pollicentes fua priuata pofthabituros communibus commodis ecclefîx Chrifti. Sed potentiorum multi aut cupiditati imperandh amp;nbsp;priuataruin rerum ßudio,nimium dediti,aut deliciantes mollitiores.obturabantauresj quafi ca res nihil ad fe attineret.Qb has caufas paHim bella exoriebantur. Carolus rex Galliarum cum Anglis geflit bellum graue, fîC totam per uim armoru Nortma/ niam occupauit,amp;: Âquitaniam fubiugauit,anno proximo pofl Nortmaniâ ca/ ptam, côfumpfèruntcp illi inter fefe uires fuaSj quibus Turcus eratdebellandusj Alîj quidam Principes nupms celebrandis amp;nbsp;fpedaculis erantintentijUtnÔ ua/ caret de Turco cogitare. Èodem tcpore,nempc anno domini millchmo qua/ dringenteßmo nonagefimo nono,fuitgraucfanguinolentumamp; bellum inter VI ricum comitem Vuirtenbergenlemjfocio Alberto MarchioneBrandenburgen/ ciuitates imperiales. £rât plurimx ciuitates eo tempore fôcix belli,quxdam enim,qax non aperte iè Principum hofles profcrebantur,clàm tarnen iuuabant alias ucl confilio, uel pecunia, uel milite,fimiliter ÔC Principibus adhxrebant ait) Principes mulUjqôidam palam,quidam occultèjn multis locis bellum erat hoc per Germaniam,nec habebat bellum, ut alias confueuit fieri, ufquam propriam federn. Vlricus Vuirtenbergenfium comes plurimum ncgocq fecituicinis comt tatui fuo ciuitatibus nee femel neque uno loco, necfimiliîortuna pugnauitcum e»s,fxpius tarnen uilt;ßorem,quam uit'îum fuifle accipimus. Erat uidere incendijs cxußas uillas,8C p3gos,arces demolitas, uaßatos agros, rußieos occifos,attritas fcgetesjlugentcsuiduasôi^orphanos. Albertus dux fcribiturnouiespugnafle cum Norinbergcnfibus,amp;^ ferèfemper uidor,prxtcr qua'm in nono ultimo prx/ Iio,in quo recuperaruntomnem fuam laudêprndentix amp;nbsp;fortitudinisjqux paßa erat in prioribus bellis non paruam iadurâ. Durauit hoc bellum Germanixexi tiale duos perpetuos annos, ncc potuit componi donee partium facilitates ita at/ tritxfueruntatampliusduccrcbellumnonpoflent. Poflnouiflimumprxlium non proculab jEslingcn,quociuitatesnonfatis profperê p^narunt,fadaeß pax inter ciuitates amp;nbsp;prxdidos Principes. Partes^ cum alijs Germanix primori bus Scciuitatibus pararût feadexpeditionemcumPridericoImperatore in Ita/ liam. Nam Imperator pace earn propterea ßudiofius fecit.Parauit enim felediflî mas magnast^ copias per Germania Fridericus profedurus in Ita/ liâ.HabnittçpromptosSCparatosomnes Germanos j
nemo enim no amabat ob fingulares bo nt Principis dotes eum«
T De
-ocr page 362-»0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E R M A N. CHRONIC.
DE GERMANIS
LIBER VIGESIMVSNONVJ.
Ebus in Germania,ut tcmporum condi'ttofcrcbat,conipofi tis amp;nbsp;contradis copqs Frideticus Romam pet«turus,primo profeduscft ad oppidum S. Viti,ibi dirpofuirquz rehqua erantjmox profccutus eft ûer in oppidum Villacum,illuc ad cum uenerunt Bocmorû ÔC Vngarorû proccrum quàm plii n'm/, qui omncs fc ofFercbant ad fufccptam expeditions,cugt; piebantenim gratifîcari potêtiflîmo amp;nbsp;optimo Principi^qui iecum corum regem ducebat Ladislau ♦ Colledi igitur GcrmaniJSocmi garifcqucbanturCxfarê, lanuario^annimilleiîmiquadringentefimiquinqua gefimilccundifplcndidiffimcintrauerunt Italiam. Vbiuenitautem Cxfarinrex giones Venctorum.obuios habuit honeftiflîmam Venetorum legationem,qu9i nomineauguftiflïmi Vcnetorûlenatusreuerenterexcepit 1 ridericQ,aduentuicÿ amice gratulata .comitata^ ipfum peromnem VenetorQ urbes uidîû fineomni precio Iplendide miniftrauit. O buiam^ uenerunt amp;nbsp;alix innumerz Icgationes, gratiam, pacem ÔC amicitiam petentes, amp;nbsp;munera,obfequiumœ offerentes, Pee aliam uiam, ncmpeuallem T ridentinâmultzad utrâcpripamRbeniciui'atcsôC Principes ccclefiaftici amp;nbsp;feculares, muitz item Sucuiz ciuitates nobiles uenerQt Fcrrariam,ibiq5expcclatolmperatorifecôiunxerunt,utgratô ergaoptimûPritl cipem animû declararêt. Fcrranzïgiturhgna lingulorû PnncipùfiC ciuitatum. qui ad augêdam gloriam eius côuenerant,ordine maxima cum uoluptate infpcgt; xit Imperaror.lllinccumomniexercitu difctdcns uenitbononiam. Quâquatn ciiim dux Mediolanciïs F. Sphortia amacifllmè inuitaretcum Mediolanum ad sccipiendum ex confuetudme coronam illam ferrcam, tarnen rccuiauit, maluic cnim earn Romzacciperc, Bononiz uero obuius ucnitlegatus pontificius quj nominePapzexcepit Imperatorëmagana cum rcucrcntiafit honorc.Bononiam relinquês per iuga Appenini montis Florentiî ucniq illic ex ordine totaciuitas, fe illi obuiâ cHudiqmagiftratus urbis,clerus SC deinceps archiepifcopus,magni/ ficcntinimeeß illictraaatus.Venitdeinde Senas,illuc ad Imperatorem uenicuir go forma omnibus nomeris abfoluta,quz illi defponfata erat,Leonora nomine^ filia regts Aragonû, natacirciterannosfedecim. Fridericus cumprzeipuis ami/ cis extra urbis portas occurrit in amplexus obuiam fponfz. Senenfes nihil omià tunt quod ad reuerentiam honorem, SC magnifieëtiam facere mortales poflunf. Illinc Romam cuntioccurrunt ex urbe alq epifeopi SCcardinales qui eum duxê runt in quendam excelfum collum ex quo totam urbem fitumcg eius uidere po/ tuit,ex quo ad urbem defeendenti ueniuntin occurfum tocus clerus, epifeopi SC cardinales,fenatus populustç Romanus ordine. Antequam autem in urbem in/ grelTus eft,in zquam ante urbem planiciem effufaeft uniuerfa ciuiras ad fpedat) dum fplendidilTiinas Germanorû,Vngarorum, Boëmoçum,SC Italorum (nam tnultz per Italiam ciuitates 6C Principes comitabanturcum ) copias,conuenerât cnimineozquoreomnes. Illicfecundûnationcs,Principes SCciuitatesomnia figtia ordine ibant. Ordines copiarü omniQ regebat uiasc^ il lis demÔftrabat Al bertus dux Auftriz,frater Germanus Impcratoris. Gladius nudus prçfertur lm peratori,ferötur illi obuiam fanCiorö reliquiz in receptaculis argenteis,aureis SC gcmmdtis,cum omni gtnere inftrumentorQmulicorum, 6C admiranda uocG ua rietate, ita 1 ndericus lubaureopanno duóusadgradus uicpBafiliczS.Pctriad fsicolaum Poniificcm fedentem infede exeboreSCauro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cardinalibas cir/
dicumliantibus
-ocr page 363-t I B E R XXIX.
cutnßantibus ♦ Pontifexccu pater fîli'umblandiflîmis uetbis excipit Imperatô/ rem,aducntum(Ç gratulator, Cxfar cxofculatur prim um fandifs, Pontirids pc/ des,deinde ponderofâm puri puti auri maflàm nô kuis ponderis offcrt.Exofcu/ lâtur etiâ dcinccps Pape pedes noua nupta LeonorajLadislaus rex, Albertus fia ter Cxfaris.Poftca ad laottffîmè ÔC magnificentiffmè paratû hofpitium ÔC conui uiûm dudus eft.PoftridieFridericuseftundusôCcoronatus cûfua uxoreLeo norainecclefîa B,Petri,abipfo Pontifice in regem Longobardorum. Accepta haccorona,rurfuspoftridieduduseft,3d fummumaltare B.Petrfiin altoilliclo CO fedentem Pontifice,iufîiis eft federe cum fponfa fua Fridericus,in fedealta Si. materiz Si artis przftâtifs. Ibi primoFndericus iuxta Pontificum décréta,fe non modo patrimonio B, Petri nihil nocitutum,fed etiam pro uirili defenfurum Si à RomanafedenondifceiTurumjamp;c, Poft hoc iuramentu, alba ueftitus in album canonicorG B. Petri eft acceptus,hoe^ modo canonicus fadus,dudus eft cum uxore ad miflam eelebrantem Pontificem,qui dedit illi primum feeptrum ad re/ giam poteftatem fignificandam, deinde pomum rotundum in fignificatione do minum efle totius mundi,qui fphzrica conftat figura,tertio enfem,quo poteftas malos puniendi Si officium tuendi bonos fignificatur. His tribus datis in manus Impcratoris,Pontifex imponitilliquoquccoronam auream preciofiffimis gem mis diftindam.Mox aliam coronam imponit Leonorz fponfz, Vbi hxc omnia maiorimagnificcntiaqu3m prioribus temporibus unquâ futfolethis rebus fem per accedcre ) funtperada, ad prandium in palatium Pontificis itum eft,a pran-* dio mox Imperator ad pontem Adriani duces,comites,bâroncs6f nobilcs pluri mosmilitizmagnificis titulis donauit. Admilitiz decus eo dicfunteuedicirck ter trecenti. Illis autem iucundiflimo pulcherrimo^ fpedaculo effedis poft fo/ lis occaftim iuit ad magnificum conuioium quod ad Lateranum erat paratum, Ncc diutius ociofus Romz coramoratus, Neapolim cum uxore fua profedus cftjillic celebrauit pafcha, indc rurfum Romam red t) t, fed prius uifis per Italiam mukis urbibus,Pontifice multa de ccdefiz ftatu,0if de expeditione aliquando fu feipienda in T orcum locutus, benedidione^ apoftolica accepta, recefflt ab ur/ be,in Germania rcditurus,fed initinereomnia prius diligenter difpofuit, in mul eos^multa beneficia côtulit,uiciflim incrcdibile Italorum omnium ftudium er/ ga fc c:TOcrtus.Nec,quod rarum audita eft, ullas infidias illi ftrudas ab ullo com périt. Certatim ucniebantciuitatQ Icgati afferentes munera materia Si arte prz/ ftantia Si piorfus digna quztanto Principi offerrerent .inuitabâtep cum otries. Vbi 1 errariam ucnit,Mutinz8eRegtj,Lepidij urbiQ ducem fccitBorfiG Eftren/ fem, ob fingularia mérita. Si officia quz in ea expeditione contulerat in Czfare. Borfius gratitudinem animi declararc uolês donauitImperatori aurium quod/ idammonik,quodualebatfupraaureorummilliauiginti. Illicetiam Sphortiz fl bum nomine Galcacium auratum equitem appellauit, A quo Imperator quoc^ magna accepit munera, Indc fecundo Padi fluminc Venctiam pcruenit, ubi ap/ propinquauit urbi multas Vcnctorum naucs habuit obuias in iquibus nobilis ci uitatis eius iuucntus mirabilitcrlufit. Cziarà Senatu Veneto ita tradatus, ut ad bonores Si magnificentiâ addi ab hominibus nihil potuiflet, Et quemadmodG Bduenicti,na amp;jrcucrtcntiin Germania, Veneti per totam ditioncfuamliberali/ ter abundècÔmcatumgratuitodederunt illi Si omnibus familiaribus eius,Matt lit autem dccem dies apud Vcnctos offi'etjs Si fpedaculo corum detêtus, abeun/ tern comitatus eft totus fenatus ufiç ad littus ubi fc urbem^ fua illi commiferunt. Eos autem qui per aliam uiam quam ipfe in Italiam uenerant Principes Si urbes rurfum dimifit per ualkm Tridentinam ,nec autem dimifit ulios immaneratos, T i alijs
-ocr page 364-5îi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. chronic.
alîjs nouä dedita prîuilegia^lijs uctcra auxit, altjs conftrmaui't. In capi’taftcos be ncfidalibt raliflimè contulit.NuIli ucro cfuitatum plus tribuit,quam Bafilicnfi/ bus, quoniam armorum fplendorc Sgt;C militum prxftantia tnultis aiqs prxftabäh Êapnuilegia quotannis Bafileatprzfcntibusaugußinimo fcnatu, amp;nbsp;omnibus ciuibus Icgütur, Vbi uero in Auftriam rcdijt Fridericus omnia turbatiora inue nit quam rdiquerat. Nouas enim res quidä,dum in Italia fuerat Imperator cum altjs Principibus,parturierät. Cilixenim comes cum quibufdam foctjs dum Cx farin Italia faerat, concilium ceperunt de capiendo Imperatore. Eratautemta/ Ic, maiorc parte exercitus dimifla à Cxfäre, Qc cum putaret fein uado eile reuer/ fus in fuam Gcrmaniam,cœlocpprorfus fideret fereno (quid enim in Germania apud fuos timerct, qui tarn rarx profperitatis fortuna ufus erat in Italia ) tum ipff cum uellentin quopiä loco, qui uiderct amp;nbsp;adaudaxfadnus accömodus,oppr» mere ex improuifo.Cumigitur eßet apudNouamciuitatê,ecccilli adfunt cum non contemnenda manu militum, urbem obfidione cingunt. Verum Impera tor nondum tarn nudus erat ab omni exercitu, quare eduxit exercitum ex urbe, irruit^ inhoftcm fortiter,amp; prima coitioncfubmouitretrOjUtrinq^ tres aut qua/ tuor horas ßrennuepugnant, uerum ad cxtremQ Impcratoris copixob raritate, non ob fuam ignauiä, aut hoßium fortitudinê,coadtx funt redire m urbem .Ncc multum abfuit ut non hoßes cum Cxfarianis cedentibus in urbê inucrint,quod ßfadumfuißet,ueniflctinhoßilcsmanus Imperator. Habuitcertequoduehc menter timerei. Adeö nihil eß in mundi gaudio diuturnum, adeotp fortuna nun quam eßperpetuo bona.Sed mileri mortales in quocunque ßatu nntjqui ncfci/ untalia quam huius mSdi gaudia, agitantur fludibus maris(omnia enim,ut file lt;nquit,fiuntinmcdiomari)nuncinakum tollunturjmoxuero deprimuntur.Im perator iubctfirmari urbem,ubi uideretur magis hoßibus expofira. Foßas oppi dani fadunt,aggercsattollunt, portas repagulis firmioribus muniunt. Ncc mi/ nus hoßes quiequid adoppugnationem utile cfleputabantjßrennuefaciebant, muros non uno folum macchinarum gencredetjeerenituntar. Per aliam uiam, utdiximus.mcliores copix,nempcRhenefes SC Sucui,patriam petierant. Tum prxterea Vngari adhuc, nefdo ubi, eeßabant, fortaße de indußria, nam finiftre lufpicabantur qoidä quiddä dceis.Ortum enim erathoc bellum ab Vngaris qult; fuum regem petebant, cum fridericus iturus in Italiam,fecum duceredecreuil/ fetLadislaum regem eorum. Iniquoenim ferebant animo ncgatnmàPriderico regem,iudicabant namtç id quod res erat, fibi no fidere Fridericum. Porrd uM in Germania rumor increbuitjmperatorem eße obfeßum, multi Principes amp;nbsp;d uitates inceperStcontrahere copiasjamp; fe parare ad liberandum Imperatorê.Sed quidam Principum, inter quos fuit Sigilmundus archiepifeopus Saltzburgcn/ Its amp;nbsp;Carolus Marchio Badenlis, pacem fecerunt inter Fridericum amp;nbsp;VIricum comitcmCilixadhxrcntes^cijhaccodifione, uttradcret Fridericus Ladislauin regem Vlrico comiti Cilix,eum^ apud fe haberet ufque ad conuentum Viennx breui cclebrandum,in quo communi lentcntia Imperatoris,Bocmorum 6C Vtt garorum de pucri tutela ageretur. Sed quam primum puer diinißus cß ex manu Impcratoris, impulfu comitis Cilix amp;nbsp;aliorum, regiam curiam inftituit, nouos creauitmagißratus ( exconftlio nimirum eorum qui nihil aliud quxrebât,quàni fub prgtextu pueri omnia adminißrarc pro fua libidine) pr^ feduras per prouin/ ciam ubicç ordinauit,innouauit,mutauit,antiquauit^quxcunque uolebantilW confultores. Procercs Vngarici ueniebantadpuerum (ctiam ij quibus difphec/ bat,quod non fub tutorc permanferat tifeß adpubertatem faltcm)omnia proba/ banqad omnüarridcbant quxeun^ per puerumfiebant, mulnautem pfAua ÔC
-ocr page 365-t I B fe R XXV lïïe
ad f cgfti ftatum debilitandum fadentia per pucrum gcrebant aflènratorès peftcsi Rerumpub, Exada deinde ab Vngaris ÔC Auftralibus pecunia proficifcitur re/ gali pompa in Boemiâ^ubiad Boê'mos uenit fummis eum honoribus excipfunh Pragï deferunt illi regni Bo'émici coronam. Et quicquid gratum puero intelh'/ guntftudiofèofficiofe^faciunt,ne£çd(fRdIecratmollempiâcriIem^animelcui DUS rebus capere^quareludos pueriles inftitueruntjamp;fupcrftitiofa cdebritate ad ornarût omnia quibus magnificc QC gloriofcinitiarent coronarenti^ nouQ regê» His rebus fîebat ut quo quii^ melius adulari nouit,hoc charior régi cflèt ,Libe/ re SiC Ç-^ncere confulentibus nullus omnino locus effet. Quod ubi Imperator co» ' gnou It, non paru moleftu illi fuit, doluit enim ut mortaliû fortunâ inrclicé,quo/ rum fub nominepueri tam perditileues adulatores effent domini. Nccp enim le ues illi aflèntatores latu faciles funt,nam iniuftitia ipfa plcnq; folêt eflè.Hoc futu rûprsEUîderat prudes Imper.proptercatantopercftuduitpucrûapud ferctincre, donee confîrmarctur actas.Ladislao autem cum Huffitis non conijcniqnam adu latores dus non erant Hulîîtx.Sed hxc omittentesad maiora procedamus. Cx» far uerfusinGermaniam, quan$ nô mediocriterturbatuscratobregem Ladif» Ia5,amp; côtumeliam iniuriâcg qux illata fibi erat apud Noua urbe,côuentus Prin» cipum ceiebrauit, fumma cura ftuduit per Germania ôif per alias nationes Chri» ftianum nomen profîtentcs,pacem faccre,ô(S arma in Turcum parare,qui indies nô folum incurfionibus paulatim Chriftianorû fines carpebatjfed magna régna ®gg*'cdieb8tur. Venerunt Conftantinopolitani legati ad Pontifîcem Nicolaum quintû cum lachrymis auxilium implorantes, conatusc^Turcicos crudclcs indi cabant, Sed dum Pontifex ad Cxfarcm,Fridericum in Germania ÔC alios Prin» dpes in alias nationes mittir,dum délibérât maiore Principum parte putantc fut antcfxpc côtigerat) effe impofturâ quorundamauarorum horainQ,Turcus ex» pugnat Conftantinopolim totius Grxcix decus,nonduitatem fed rcgnum,im» periumcpiurcappeUandu.Eam urbem quibus rationibusTurcuscepcrit,quât« cum crudelitatc diripucrit, quan^nulli netç fexui neep xtati pepercerit, quîta^ cum multitudinc, rurfum â quâ paucis defenfa amp;nbsp;àquibus fcripfercplurcs, neqi noftri eftinftituti.Operxpreciucftinuaftationehuiusurbisuidcrcquidauadtij» poffit, nam,ut ferunt, fi dues decimâ parte pecuniae quâ in terra fine ufu deffof» îam habebâtjin auxiliares copias cogédas côtuliffent, facile reftitiflènt T urco in cuius manus ipfi ducs cûliberis amp;nbsp;omnibus facnltatibus fuis peruenerut, Adccl iniufto 6C duro tyrâno fèruiqquiferuitauaritix.ExEuropa enim Principes amp;nbsp;d uitates quxdâfcripfcrâtimperatori Conftantin. non deelîc milita quantScuncp ucllet numerS,fed deeffe quiftipêdia numerarct, quare Imperator côcione Con ftantinopolicôuocata,adliortatus cftciucs ut côferrentpccuniâinauxilia milita aduocâda,nec admodû multû petq t â duibus, nam erât Latini parati etiâ aliquid addere.Scd deerat auaris quâhabebât,pccunia,moriq^ cum fuis,perdit3 arbe,ma luer0t,quampartêaliquâdepccuniadcofuoexponcrc. Audientes Pont. Cal» liftus J.qui Nicolao5.fucceflerat, 06 Fridericus Imperator altjcp reges ô6Princi» pes captam Ô6 uaftatam tam miferis modis Côftantinopolim facilèconijciebant quid porrôeflèt conaturus,quam ob rem Principes comitia celebrant,Pontifex concionatores emittit in regione^affîm Romanx eedefiae, qui adhortentur po» pulum ad expeditionem contra Turcum, amp;nbsp;ad collationcs quibus miles condu ci pofftt, dédit illis concionatoribus magnam Ô6 inufitatam clauium poteßaterrt in multis cafibus Ô6 delidis, Quiplenarias omnium pcccatorum quantSuis ma gnorûindulgentias potcrâtconcedereomini côtribuentiadtam fandamamp;nc» ceffariam expeditionem quincpducatos» Necminoricurx fuitcarcs Fridcrico
T î Iropcraiori
-ocr page 366-5î4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN» CHRONIC.
Impcratori.Efantautem paHim per Romanaccclefiam fimultatcs 5gt;é contenth/ nes.atque ctiam bdia inter Principes. Anglia,ut de altjs taceam,tota erat afflida inteftinis feditionibus QC bellis, Lboracefis enim dux cum rege Anglix bellum geffit,amp; fretus proditoribus cepit eS. In alqs locis alias belli caufas excitabat Sa/ ran, permittente ob populi peccata dominû. Statim poftcaptâjdireptam^ Con ftantinopolin,6Cfama in Europam peruenit TurcS cumingentiexcrcitu Vnga riam petere.Quod ubi audiuit Ladislaus,cum nulla ab Imperatore Vngaris ira/ to fpcraret Opern ,ÔC Vngarorum nec uiribusneefidefatis confideret, contulitfe in Auftriamne fibiaccideretjquod Imperatori Conßantinopolitano. Nec ru/ mor de Turexaduentu uanus fuit, Nam anno millcfimo quinqoagefimo fexto uenit in Vngariam T urcus Mahumetes nomine, duccns exercitum centû quin/ quaginta millium maxima in animo Habens,primumc^ caßra mouet ad Albam, qux urbs i'li commoda fore uifa eß, fi caperct,ad traducendum per flumen exer dtum,Quare circüfepiuitillam militumniultitudine. Quos Turcxconatus ubi uidet Imperator Si altj in Germania Principes, moxnam res nullam ferebatmo ram, mittunt V ngaris auxiliäres manus contra communem Chrißiani nominis hofiem. Nec non SC Itali copias mittunt,nam Vngaria capta proximierant Ger maniaut itali,ncc Italiparu timebant fibi,nam putabantTurcum tarn flupidum nonefle,ut primumbcllicofiflimamnationem aggredereur Germaniam.Mife rat quoep Pontifex Callißus cardinalem S, Angeli uiram facundia prxßantem, nec ad arma incptum,per Germaniam, ut ubic^ omnes cxcitaret ad arma capef/ fenda,in Vngarariä mifit,qui ubi Budam uenit multas fecum ducês copias,con/ iunxitie IoanniHuniadi,unacpuencrût Albam in urbem .DcicceratTurcaiam rourorö urbis magna parte,qua irruit magna uiolentia in urbem, Chrißiani ue/ rofortesfeoppofuerötnullisamplius fretimurisautalijspropugnaculis.Com/ tnittitur ergo incredibilis atrocitatis pugna, diu^j anceps perflitit mars immobi/ lis, tandem noßi orum uirtute, T urex in fugam adi funt, exfis ntrin«^ plurimis. Sed adefl Turcarû Imperator Mahumetes, denuo cogit fuos in noßros, inßau/ ratur tterum pogna, iterum terga dederunt T urex, fed confilio noßros longiu» aburbeducere uoluit,alioloco infidqscollocatis,quieisrcuertentibus exho/ Ilium perfecutione,iter in urbem intcrdperent.Sed callidum Turci confilium in tempore animaduerterunt quidam ex noßris,quarc dum heflem fequerentur 1» xatis frenis Si animis nihil timentibus, rcuocati funt in medio curfu, uix auteni potuerunt rcuocari. Illiuero quircuocaruntßatim duxerunt eos in earn Turco rom aciem qug eratin infidijs colIocat3,Turci cum noßriprxter expedationen» în fe fign a U er ter en t, ßatim fugiunt,nofiri eos perfequ untur, n ee cefla n t in fcqui donee atra noxlôgius prohibuit fequi. Venerûtin manus Chrißianorü omnes machinxbellicx, uarixtormentorumfpecies. Imperator Turcorûfugaelapfus tanto animi doloreeßaffedus,ut ueneno fumpto fibiipfi mortem confciuerit» Excaptiuo quodam,qui Imperatori à confilqs fuerat,cognitum eß,quod Impe/ rator T urca illis qaos in infidqs collocarat, prxdixerat ex compofito fugituros, qoos denuo ad oppugnâdam urbê cópulerat,ut eos oppidani fecuti ab urbe du/ cerentur longius,hi uero interea urbem caperent, feu faltem iter in urbem inter/ ciperent, Nequehoc uerum fuifle, nam nihil de fugiendo illis commiferat ,fed côtràhortatus erat ut ßrenue pugnarêt,prxmîjs cum altjs,tum direptionc urbis, propofitis. Infidias aute illas diipofuerat ut fic uerterctfugam fuor0, fi forte ac/ cideret, in bonum, uttß fi ilia non fuccederet, in infidtjs tarnen reliqua eßet ipes» Sed cogitationes hominum quantuuis fapientes uideâtur, nifi dominus annuat irritx funt,Hoc autem Albx fadum efl,anno poll natiuitatem C hrifli millefimo quadringentefimo
-ocr page 367-I I B É R XXfX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;si
quadrmgcntclimo quinquagcfimofcxtoj'n die diux Manx Magdafcftx dedfeä to. Porrö ne fua gloria quêquam feiens hoc loco defraudê, 1 râcile ano5q; fr acre» l'n me eôcitem j Diui î rancifei ordinis loannes Capiftranus haben uoluit au toc uidon'x huiuSjamp;f Albx urbis feruator, nee imtncrito, nam uefte ordinis Minor« indutusj fletitin bene munira turri,fiC oftcnditamplum uextllö,!« quo erat crux pida magna ut à longe confpiei polTctjChriibanorû copqs pugn5tibus,ergo fe/ quiturjfccundQquoldamfratresMinorum^quodilliCapiftranodcbcturotnni» uidoriacgloria.necfolumsinquiunqexturrioftendiqpugnantibusaltjijuexillflî fedetiam noftris,bencdixitjwftihus mala imprecatus. ItatÇ ergo hic monachus folus heroico fono à quopiam Homero decantandus eft^ob hxc fada.Etpropt« rea etiam poft mortem claruitmirabilibus miraculis. Fueruntin bac expeditio/ ne qua Turcus cladem illam aceepit apud Albam multi Get mani,quibus Vnga ri palmam,etiam inuiri(nam quo animo fuerint in Germanos nô eft obfcurum, cum tarnen fxpe eos à Turca defenderint)dabant.Fugato,ut dixi^Turcico exercé tu,Ladislaus in Vngariam redit, quid pofteaillicadum fit ab eo prudens prxtcr rcOjUt non admodum coniundû cum Germania.alieniustp à propofito noftro» Anno poft Turcis paratis ulcilci ignominiam fiC cladem acceptam apud Alba, Pontifex copias ab Imperatore non magnas ex Germania acceptas eu 1 tabs fuis duce cardinale,mifftRhodum,illiccßrurfus eft uidusànoftris 1 urcus. Idcircccp CO tempore impeditusneadAIbamrediret, ut decrcuifleferebatur.Adulefeen te Ladislao rege Vngarorû amp;nbsp;Boëmorum tempore quo expedabant fponfarn eX Gallia filiam régis Caroli,ÔCcertabant Vngari Boëmi 8(. Au ft raies de nupriarS loco,hoc eft quo in fummo xtatis expedationis fiore efteqmortuo, magnx cor» tentiohes exortx funtob régna illius. Ducatum Auftria: i rideritus Imperator fibipetebâtjCUrc|;adfcdeuolutuseftèt,reddebatcaufas, Albertus frater Impcra-* torisetiam cundemducatum petebat. Conuentus igiturproptereamcauiam ha biti funt,in quibus «udicatumeftad maiorem natu pertincreducatum,nempcad imperatorem. Quod Albertum malèhabutt. Dicebatenim fratrem alioqui fatit habere, quibus adminiftrandisoccuparetur, Subditisq;magisutilcfutorum, «t habcant Principcm qui apud eos fit, ÔC exiftimet fua bene habere cum bene ha/ bent clues,ÔC fediuitécum prouinciales funtdiuites, quam gubernari per prxftj dos, qui mereenartj plerunc^ pauperes nihil ftudio habent quam ut diuires red* dantur quam breuiffimo tempore, quod hominum genus diues fadum folet fis ocio tradcre, uentri enim feruiunt, quare diuites funt pi ures faciendi, necç enitn diutius fçruiunt quàm donee confecuti fint quod quçrebant. Dum ita contentio cftdeducatuinterfratreslatronummagnus numerus in Anftriam irruiqöf qui* bufdamlocisferroQCigneomniauaftareaggrefltfunt. Sedcelerrimctotuspria cipatuSj duce Alberto, In armis fuir, ÔC occurrit latronibus, quos obfclTos ad ri/ pam Puminis Moraulsc,multisoccifis,circiterfexcentoscaptos fupplicqsexqui litisaffecit. Opcrarpreciumenimefthuiufmodi pacistnrbatoribus exempla lia/ tuerc, Ex deuidis autem illis latronibus Albertus animos maiorcs fumpfit,ma/ loremcß fauorem ab Auftralibus confecutus Viennxeum Sigifmundum Au* ftriaco duce confpirataduerfus ImperatoremFridericum,conaM'quc funt to/ tarn Auftriacam inter fe diuidere exclufo Friderico. Quod eorum propofiturn ubiolfecit Fridericus Viennam properauit,antequam quiequam incipercnr, tota ciuitas feil!i obuiam effudit, öf excipit cum omni,quo potuit, honore, du/ cesquoquCobutj diflimulantanimi occultascogitationes,amanteitç extra ur/ bis portas falutant. IngrelToautem Imperatore, conuenerunt Albertus amp;nbsp;Si/ gifmunduSjdeliberaruntcpde capienda arce quä prouincialcs euftodiebât, præ/ udû in locate donecfclrent quinam ducû cHèt dominos prooindx Auftriz.
Vhâ
-ocr page 368-G E R M A N» CHRONIC
Vbf âutem inteilexerunt hoc agi ab his dOobus, fîrmiora prxftdia in cam mittSt, ne«^ cnim uolebâtexcludi Fridericum,amp; ica dare caafas magnorum beliorum* Tandem in tres partes partita eft arx, (ab ilia cnim tota Auftriaca in illis regioni/ buspêdebatprouincia)primaceflîtFriderico,iecûdaAlbcrto/ertio SigifmSdo. Pofthxcgefta Viennx,cxcômunicauit Pius Pontifex Romanus SigifmGdam ducem uftrix^quod in quibufdam negocijs refifteret cardinali Nicolao Cufx, Sigifmundus uero côfultans quo modo quàm facillimcpoffctabfoluijopus ma gnolabore amp;nbsp;impêfis neeexigua pecunia pro abfolutione,forer3tus fi mitteret nuncios Romam qui Papam ubi placarêt, quare cum cardinalis, propter quem Ponn'fex Romanus eum cxecrarat,eflèt,in oppido Bruneca,colledis repentcco pqs,ad obfîdcndâ cardinalem feftinat,rummis uiribus oppidum areem impu gnat,admotis ad muros machinis oppidum capit. Areem ueroin qua eratcardi/ nalis diligêter cuftodit,ô(f earn capiendi uias ôf rationes multas tentât,uenit tan/ dem nefeio qua arte ÔCarx in poteftatem ducis.Captum ergo cardinalem,cnfto/ dix irtdignius amp;nbsp;ignominioiias,mancipat,qua'm dignitas eius fcrcbat,ncc priut pocuic,quanquam multi eftent intercefibres,adduci ut dimitterct eum,quàm car d/nalisiuberctfaccrdoteS qui à facris propter ducis cxcommunicationem ceflà/ bant,miftas celebrate, cumq? uoluifletckrumadfacra prophananda compellc/ re,minatUs eft Sigifmundus illi mortcm,quarccardinalisuitam fuam facris prx/ fcrensjiuflit faccrdotcs per ditionë Sigifmundi miflas celebrare,nec fatisfuit hoe duci,uerum arcem quandam,amp; non paruam pecuniam darecoëgitcardinalem* Fecitenim captus homo uitleg nimiû timens quiequid uoluitaduerfarius, His cemporibus erat Pontifex totus in hoc ut colligeret pecunia in ufum belli aduer/ fus Turcam, Nam timebatfibi Roma. De regno Boemixeontendebant quotÿ multi,Imperator 1 ridericusius regn«eius fuumclTefatftum,cum nullushxres le gitimus cXifterct. Albertus ÔCSigifmûdus ex federe, quod domus AuftrixeS otmico regno habebat(dcquodidum)regnam Boëmicûad fcpertinereaffir/ mabäc.Itcmioror régis mortui,uxor Cafiminregis Polonixafterebatfibf regnS Boemix. hem Carolus rex GalÜarum iponix Ladislai filix fux debet icotendit regnum.Bo'cmi in magno omnium procerum amp;nbsp;magiftratuum conuentu audi/ uerunt horum omnium caufas ex oratoribus eorum, omnibnsQj refponderüt^ potuerStaptilftrac, uerumiudicaruntfe quoc^uiroseflejSf inueniriexBcemis qui adminiftrarc Rcmpub.re^i poflent, nihilcgnecefle efle externo rege. Quä ob rem eiegeruntGeorgium Pogegratium uirumin rebus militaribusperitum amp;nbsp;fingularis felicitatis.Didicßfupenorcs omnesfruftra frequentes,non iinema ximis impenfis amp;: fudoribus,miicrät Icgationes in Boëmiâ. FeceröttßBoemi nä aliter at^,fi licet magna cöponcreparuis,puella qux multos procos habetomn» busep fpem facit,irridës in finu,tandë cxclufis oinibus illis nubit prxter omnium opinionëcuipiam alq. Nec uero minor erat lis de rege V ngarix. Primö omni/ um infrequentiftimo Budx conuentu crantqui exponebâtpcricuIumàTurca, cuius infultus fine Germanis reprimi non poftcntjquarc omnibus modis cenfe/ bant i ridericum imperatorem eligendum.Etantautemalq,qui fatebantur quP dem uerumefle,opuscficaduerfus Turcam externo,maxima Germano milite, uerum împcratorë altjs occupari,ut non uacaret illi effe in V’^ngaria.Exempla Si gifmundi amp;nbsp;aliorum rccenfentes.Prxfentia enim régis efle regno, quod coloni firxfenna agro eft.diccbant. Prxualuit tarnen fententia eorö qui 1 ridericum uo/ ucruntregem,eftitacß rexappcllatusFridcricus,uicit($fufFragiisreliquosquos alt) uolcbant habere reges, fed cum hoc illinunciatumfuit,nonftatim in Vnga/ riam uolauir,quapropter Vngari putantes raroin regno futurum, clegerutMat/ thiamadulekentcinjqui captus erat tum,expeäabat(^ potius capitis fupplicium
quàm
-ocr page 369-t I B É K XX IX.
Quim regnû.Sub idem tépus bcI15 fuit Vuirtcnbcrgcnfi comiti VIrico cuiii FH/ derico comité Palatino ducelçBauarix, Eratautê belli caufa. Quod Fridericiis Vlrico per uim dctineret doté uxoris fuae, quo prxtextu prxtereo brcuis elle ftü* dens.Etalter alterum incurfîonibus frçquerttcr uexabat, uillas pagos^ incêdeii tes.Quidam ettam nobilis in illo bcllo cacfi funt.Tandem malta utrincç incÔmô da accepta amp;nbsp;data compofîti funt per quofdam Principes,amp; præcipuè Imperato ris opera. Hoc ctiam anno, uel,ut quidam uol lt^uno poft anno fuit bellum in/ ter duos epifcopos Moguntinos nominibas Di nerichu de Ifcnburgo,amp; Adol/ phum de Naflàu. Depofueratenim PôtifexRcmanus ÔC exccraratDieterichû, in locum eius Adolpho ordinato,caufæ autem quod Pontifex Dieterichum ab/ rogauit,illx fuerunc. Annatû non foluerat.Itcni legatis pontificijs miffîs ad ubi/ que pecuniam contra Turcos petendam, dixcrat Dieterich Papam argentû nà bonis,nô ftdei defenfionem querere. Item quod àBullafupcr decimis dandis ad concilium futurû^pellaratjécreliquaquxdam qux negabat Dieterichus. Port tifici rcfpondebat Dieterich iè inauditum,contra, nô folum ecclefiafticû ius, fed iusgentiüjCondcmnatum.Defendebatcßarticulosfibi obiedos quos fatebaturj nam quofdâinBulIacÔprehenfos negabat,conftanter^falfo per calumniamin fe côfidos. Res igitur uenit ad arma,Dieterichus enim Pontifîcis fentêria detur/ batus ab archiepifcopatu noluit inftituto fucceflbri Adolpho cxderc, ièd prxfi/ dqs arces SC oppida Moguntinx eccleix firmaait. Habuit«^ quoldam nobilcs ÔC ' Principes fibi fauêtes amp;nbsp;auxiliarios, inter quos fuit Fridericus cornes Palatinos
Rheni,cui loco ftipendrj dédit arces quafdâ ad Moguntinam eccleftam pettinert tes. Earn ob caufam Papa hune Fridericum quo(Ç excÔmunicauit. Necenim le Ue erat ecclefiarû bona ab co accipere, qui ius dandi non habebatjSC excÔmuni/ catum iuuare.Et alioqui etiam aliqüando pontificqs liceris in comitatu fuo refti/ terat,ne promulgarcntur. Coniunxeratfe quoc^ Dietericho Ludouicus,Diucs cognomine,dax ßauarorS; Habebat uero Adolphus à fua parte Papam, Impc/ ratorcm.Carolum Marchioneni Badenfem.Marchioncm Brandenburgenfem, Albertumepifcopum Mctenfcm,Ludouicum duccmBauarixcognomêto Ni/ grUm,Comitem de Vuirtenberg Vlricum. li ergo non paruis odqs gerebant bel lum inter léintcftinû.Inccndijs, ferro,ÔC cquorû multitudine paftîm fegetes,uil/ Ix.pagicp atterebantur ÔC uaftantur, magna^ pars Germania nô modicèafdida batur illorum infania ÔC furore, nec maius ullum, quod feiam prxlium fuit inter iilos qua'm illud in agro Haidelbergéftaliquid magni enim facere geftientes ter/ ram Palatini intraueruntjloannes epifeopus Metenfis,Ludouicus Niger Baua/ rixdux.Carolus MarchioBadenfis amp;nbsp;Vlricus cornesViûirtêbcrgcnfis,quibüs incipientibusincenderepagana xdiheia, celeriter Dieterichum cumcoptjs ad fe uocat Fridericus,SC fuas quas habebat auget,hofti^ focio Archiepifeopo occur rit.Vbi oero Dicterichns SC Fridericus animaduertunt copias hoftiumïüis impa rcs multitudine,ucniunt in fpém aliquid magni gerendi,quareeo perducunt ho ftem,ut à tergo la teribus,SC à fronte obfeftum haberêt « Q bfefti autéhi Principes unam reliquam habebat fpem, fuos fcilicet ex defperationc fortius pugnaturos* quarc cohortatis,8C acieinftruda conâtur ui 8C ferro uiam ftbiaperire, ÔC in me/ dios hoftcs,ruunt,fjtpugna crucntiflima,utricp enim habebant optima militem in peditatu fimul SC equiiatu,fed longèmultitudineFridericus fuperior,fuperat, multis occifis utrincp. Cornes deHelfcnftain,8C cornes de Salm,cummultis no/ bihbusjdelyderati funtin parte Adolphi, 8C Carolus Marchio Badenfîs, epifeo/ Pus Metenus audacis uir animi, Vlricus cornes V uirtenbergenfis, SC illorum no Dilesferè omnes capti duâi funt à Palatino in Haidclbcrgâ, gloriofè Fridcrico triumphante. Nec dimifte eos donee numerarint quâtum ipfî uidori uifum eft»
V SC multa
-ocr page 370-?î3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
£Cmulta alia promiferint fe faduros,lt;juac longutn eflêt fcribcre. Habebat adhuc plura^J Dieterichus in fua potcftate qux erat ecclefix Moguntinae^excludebat^ Éniiito Papa et Impcratorc Adolphus ab oppido Moguti'a. Sed AdolphG alioscg adhuc intcgros eiadhaerentes Principes,fcilicetAluicum comitem de Sults,Lu/ douicum Nigrum duccmamp;rcliquos,non modo non fregitifte fociorumgra/ ûiflimus cafaSjfcd etiam magis excitauit.Quare conRituerunt aliquid contra all cuius momenti faccre,quolibet etiam periculo, Quare de urbe Mogûtia capien/ da délibérant. Habebant enim in exercitu fuo qui uigilum in urbehoras dC loca fciebant, qui Principibus dicebantomnia n^ligentiiîtmèfieri uigiles dormire folere,maxime poRquam fan's confabulati eRent Sgt;C (atis potaRent,nam uinQ fa/ cerdotcs abunde dabât tempore belli, igitur poR unam aut alteram horam à me/ dia nodeomnes altiRimo fomno conibpiti. Quare fcalis reliquo^ apparatu ad conlcendenda mœnia acceptis ftlentio nodis accedunt ad foRas ea parte urbis qua munitiflima erat, nam indiligentius il lie cuRodiebatur,defccndQt in foflas, afeendût muros,inueniât fomno altiRimo opprcRbs uigiles,quos uix excitatos rogant quxdâad propoRtS facientia, quat cû dicerent omnia,uitâ illis donarunt, fed filentio indido. Occupato gitur ilia mœniarum regione Si filente przRdio il lie relido, ad proximos uigiles properant, quos quoiÿ opprcflèrunt,antequam fcnferintjco loco quoeÿ przfidio munito, deicendunt de mûris in urbem, dum^ portam,qus proxima erat.confringunt, ecce uigiles qui nodu folentambire ur bem appropinquantcs,audiunt crepitu amp;nbsp;flr^itum, conclamant campanis pul faturad arma, ciuesexcitati uix fomnoexcaflo, arma tandem arripiut,cumiam porta eflet aperta Si torus hoftilis equitatus SC pediratus admiflus in urbem, oc/ currunt efues fatis fortiter hoRi,pugnatur per totum eum dicm,fipc hofles refer re pedem coadi, tarnen multitudine freti tandem ciues ad deditioncm compulc/ runt, traditis igitur armis expedaruntinermes quid impcraret uidor hoRis, ni/ bil enim promiRum illis erat quam uita, mandarunt igitur hoRes ciuibus ut fine omni mora, reda urbeCxirent extra ditionem cpifeopi, nec concedebatur cui/ quam in domum ire fuam,irt iecum caRam côiugem,uirginemue fuam,uel cha/ ros alios liberos ducerct,cogebâtur nudi ex urbeadhuc fanguinc confperfijuul/ nerati,fatigati Sifameiici,hora fera uefpertina migrate ex urbe relidis focis,ple/ nis cellis Si penart)s,ledis firatis,uxoribus,liberiscjjfuis immitiflimo militi.O trf ilia fata. Matronx SC uirgines SC ftorta eodem loco habentur,extrufis maritis SC patribus incxilium. Hie auditas efl clamor puerorQ SC mulierS miferabilis. Ne/ que poterant uxores SC liberi fcirc utrum eflet fuus parens in numero interfedo/ rum ciuium(fuerunt autem interfedi quadringenti) an in exulum numero.QuI migrabantdeteflabanturfortunam fuam quod non pugnaflent donee etiam ce cidürent,mortecß fmnflènt miiêrias illas. Dit epta efl autem urbs tota,nullicß nclt;p Ccclcfiaflicorum necj alff ,nclt;ç etiam monafterqs pcpercit militum impietas.For tèerat eodem tempore Moguntix in caflro Dicterichus,dormiens in utraniç au rem pofl tam infigni clade affedos hofles in agro Haidclbergenfi. Vbi capta ur/ bem intellexit non fidens munitione arcis,dum ciues SC hofles pugnant, deferit arcem SC fuga fi bi confulit,dolore animi admirationcamp; rei inexpedatx côfufus. Fugit quocß non fine trepidatione cum eo cornes dcK^t2enclbogen,qui ea no/ de apud Archiepifeopum in arce erat. Hoc tempore Pontifex per omnes Ro/ manx ecclefix regiones crucem per fuos legatos prxdicauit aduerfus T urea,con ferentibus peeuniam, liberaliter indulgétias plurimos indulgentias in plurimos annos pleniflima manu promens, fuis autem ipforum perfonis militantibus cru cemamp; fufeipientibus promiRt uitam xternam,ceu eflènt ab omni dclido immu/ nes.Sed nihil eflicere potuit, nam in Germania res habebant,ut iam diximus, in c .J X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gallijs
-ocr page 371-t i B è R X XIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55s
Gallqs uero amp;nbsp;Angl ia multa grauiora crant bdla, Carolo cnim rcgc Gallorüm mortuo,fucceflit Ludouicus fiiius natu maior,Qiio cum geilitnon paruum bel/ lum, frater eius minor natu Carolus, adhxrentibus ei plerifque Gallix primati/ bus, Anglorum rege,amp; Carolo ducc Burgundix.Quod fuit bellum multorum prxiiorum ♦ Italia quoque tumultuabarur bellis, feditionibus laborabat 4T urea interim utebatur multo cum fucceiïu infania Principum profitentium Chridia nam religionem. Nec,ut uidetur, Fridericus Imperator defaiflct expeditioni irt Turcâ, fed alqs negocqs intricabatur ab ijs à quibus minime oportuifTet, Anno enim poft naciuitatcm domini fexageiimo tertio fupramillefimum qua/ dringcntefimu Albertus frater Imperatoris eum in arce apud Viennam, fentic/ bant q^uocß ciues cum Alberto contra Impcratorcm,una^oppugnabant caftru omniftudio SC conatas bombardis muros concutiebant (nam ufus bombarda/ rum erat iam turn m3gnus,quanquânondum in eum locum perueniftèt in quo nSceftjIignorum fafciculis alia^materia fofli implebâtur afcendere muros co/ nabatur hoftis. Illi autem in arce no fegnius ftrenuèdefendebant arcem, 8C repel lebant hoftem, occidebant^ plurimos,quo uero plures ciuiû Viennêfium cade bant hocacrius irafuccenfi pugnabât,nitebâtur^ omnibus uqs,artibus ÔC ratio/ nibuscaperecaftrû. Propoiuerantenim ab impugnationefenon defifturos do/ nec arcem in poteftatem redierent fuam. Neque enim incommoda 6C pericula, ignorabant qux futura eflèntfinon caperent, ImperatorFridericus clam emilît nûcium ad Georgium Pogcbratium,ßoemorum regem petit ab eo,multis qua: feiebat ilium cupere,promiflisjauxilium. Pogebratius non cupiens uincere Fri dericum quo cum magnx illi erant fimultates, tarnen eum fibi bcneficio deuin/ cereuolens, Iiberauitiiium,ita tarnen ut non fubiugaritilli Viennenfes amp;nbsp;Alber tumfratrcm . ImôftudioôC curaceratPogebratiOjUtminueretnonaugeret Im/ peratoris in regionibusuicinisBoëmiæ,imperatorispotentiâ, Cxiarliberatus abobfidionc Vicnnêfium,egitcum Vngaris de regno, nam Vngari eum primii poft morteLadislai elegerât, amp;nbsp;iure fibi deberiregnûaftèrebat. verû Matthias V uaiuoda occupatum regnum tenebat Vngaris uolcntibus, nam magnam cori fecutusapud eos eratautoritatem, beneuolentiam ctexiftimationem ex deuido Turca,eâ cnim fugaratSC receperat multa quxTurcusoccuparattenebat.Quo Vngarorum ftudio SC utdoria fretus Matthias pettjtcoronam regni qux depo fîta olim erat apud Fridericum cnm puero Ladislao .Fit itaep contentio inter eos maxima,nific^ Fridericus Imperator propter communia Chriftianorum cômo/ da cauiiret,neiuuaret res Turcicas mouendo bellum Vngarix,bellum maximS ex ea ré ortu fuiflet. Côditionibus igitur negotiû componere palTus cft,coronà uitt^Matthiâ in magno procerum côuentu in regem Vngaris. Quid poftea rex Matthias egerit petito ab alqs, Aniio poft natiuitatê Chrifti millefimo quadrin/ gêtefimo fexagefimo quarto, magna turba militûex Germania uenit in Italiam profedura contra Turcâ, ueniebâtetiâex Gallia,ÔC Hifpania, expedabât^ fti/ pédiaâ Pio Pontifice. Pontifex enim pcrapoftolicos legatos crucê prxdicauerat magnis prsmfjs promiftîs qui corpora offerrent in earn expeditionem, fed cum nonafferrenttj milites fecümopfonia,concenis large indulgenttjs cum benedi/ dionc apoftolica remifitin patriam, aduerfus hanc expeditionem Turca fc prs/ paraucrat, noftris obuiam itutus, quum ergo deeffent noftris belli impenfs do/ mumc^fècôtuliflent,Turca pergitSC Chriftianorum res inuadit,diripit, multos captiuosabdacitjltaliximminet. Pius Pontifex fcribitliteras, mittit legatos, fed plerique Principes fua quzrunt priuata, ÔC uulgus putant futurum quod antea^ cum muht müites in Italiam ucnerant parati aduerfus Turcam fine ftipêdioiufti
V 2 funt
-ocr page 372-î4» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN; CHRONIC.
funt redire domiim. Erat Matthiae Vngan'x regi bellom cumGcotgfo Pogebr« uo rege Boëmorum^in quo bello erat quoque Fridericus Imperator intneatus. Imperator uero omnia femperuifuseftpofthaberc communi ecclefix utilitatL Nam cum in Boe'mia rex Pogebratius rem Huflîticâ promoueret, impedirctep fandx Romans ecclefixadhaerenteSj Fridericus Imperator contra eum Matthiä regem Vngarixiuuit» Etobeam rem,fimulcgobexpcditioneminTurcam,co/ git in Germania copias,et proficifeit reds Roma ad Pontificem ut cum eo prx/ lente prsfens agat, magnis per Italiam itineribus Romam uenit » Vbiep cxcipigt; tur magnis honoribus.Ncc quicquam aduerfi in ca profedione accidit Frideri co, Roms exceptus eft amanter amp;nbsp;reuerenter à Pôtifîce Paulo fecGdo, qui Pio fecudo fucceflerat. Imperator Roms creauit équités, Veniêtibus ad fe legatis ex Latt) ciuitatibus relpondit comiterôëbenignè. Compofuit difeordes Principes Ôë ciuitates, SupprelTos iniuriam patientes multos iuuit, Cum Pontifice Qi, Principibus Italis de T urea dcbellando multa egit.Itcm Fridericus inuitauit ma gnis precibus Pontificem utipfein Germania ad Principum comitiaucniret,0C coram de bello fufeipiendo in Tureas ageret, multum enim prsfentem cfFcdu/ rum apud eos, quibus legatorum fides iamdudum ex quibufdam caufis incipo peret 1’ufpeda cfle,nec^ quicquam pofte magni ab eis impetrari per legatos.
rum Pontifex nullo modo potuit induci ut tarn longi amp;nbsp;difficilis itineris mole* ftias fufeiperet,legatos autem miflurum iepromifit maximsautoritatis uiros. Csfar honorificêtiffimè Romsamp;peromnesin itinere ciuitates Italis tradatu# féliciter redit in Germaniam. Nopoftum filentio prsterire facinus temerarium Saxonis militis nomine Conradi de KaufF, homine multarum rerum ufu perittj Oc diu in multis^ bellis exercitati. Hic ob nefeio quacaufam priuatus omnibus facultatibus in exiiium mittitur aFriderico duee Saxonix.Quam ob rem uir au* dacis pedoris quxrit ulcifcendi occafionem, Erant duo elegantes pueri duel «lli Saxonix qui in caftro Altburg pçdagogo commiflt crant educandi ÔC. inftituen/ dijnea arceferuum qüédam norat Conradus, cuius proditione fretus quadan« node magno innerecclcritercofedo cum paucis uenitadarcem, fiC quibufdam ferreis clauis per rupes SC muros afeenditin arce,inuenirtj^duos pueros in cubiU dormietes, quibus accepns,minatus eft prsfenté necem fi clamarent aut uocem ullam sderent,hos ferul proditoris auxilio eduxit dam exarce ( quidam dicunt à psdagogo proditos) in ßoemiam dudurus, maxim um exillis fperans preciff; Vbiuenitin fyluamjquamuocantHarcyniamjfeparantem Saxoniam âßoe/ mia, tenera puerorum stas fatigata petit cibum amp;nbsp;quietem. Conradus feiam in portu naulgare putans à carbonario,qui forte illic erat^petlt pueris cibum SC po/ tum darf Dum igitur carbonarius ex proximo qoodâ pago affert panem SC cer/ uifiä SC aliquid opfontj, ecce ex fjs infecuti fuerät prxdoncm quidam ad eudeni carbonarium forte Fortuna ueniût ( nam per omnes uias QC femitas SC per omnia deuia fequebantur raptorem) SC d^rehenfum cum puçris Conradum capiunt, SC ad Fridericum ducunt, capitis^ iuppliclo eft aftedus, His temporibusince* pit fuperbia in cor Caroli ducis Burgundig afcendcre,qux perdidit ilium poftea; Primum conatur Loth^ringiam occupare,duceLotbaringixmortuo. Et ab Im peratore poftulat fißfdari titulos regnoru Sicilix SC Hierofolymitani. VicariQ^ generalemimperijfeinftituipetit. Treueri conueniftc ImperatoremSC Caro* ) Ium huncBurgundix, ubihxcarroganterimprudentercßpettjt,tradüt.HxcuW ab imperatore negata funt Carolus aliam tentâtuiam quaeöfequatur ut uolitet per era uirorû, cogitergo exercitum, quem dudt ad obfidêdam oppidum Nuf/ flam,quod eft ecdeftz Colonienfis, Caufam eius beliireddebat^quodconaretur
reftituere
-ocr page 373-f ï B E R XXlXi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hi
rcflituefc archiepîfcopuftt à Canonicorum Colonienfiuttt collegio ab epiTcopa/ tu deturbatû immerito, Erat autem ducc Carolo fœdus cum co archicpifcopo, prxtereacrantconßnguinci. Colonienles canonici mittuntad Imperatorê Fri/ dericumjauxilium petunt,omncm rem ut haberet cxponunt. Fridericus cofcrl bit repente copias, ducitaduerfus Carolum.aduocatiam archiepifcopatus Colo nicnfis,qua: adimpcrium pertinebat/ibiarrogâtemcontraius, Appropinquaii teFriderico, Carokis maioriftudio amp;nbsp;conatu nititur oppidG capere,fed à propu gnatoribus fxpe repulfus fortiter,mukos fuorüamittit, nihil^ efficit, Cxfar igi/ tur ubi caftranon procul ab hoke metatuseft. Quidam autem Principes compo faerunt eos, quibus conditionibus hadenus neminem inuenire potui qui feie/ rit.CaroIum autem Imperatorem timuiflecertafunt neftigia, Statim enim foluit obfidionem, dC reduxit unde uenerant, copias /oto in ea obftdione anno cofum pto,non finemaximis impenfis.Eteft archiepifcopus confanguincus Caroli ca {)tus,dudus^incarcereminquomortuuseft. Anno feptuagefimo fupramil/ eümum quadringentefimum erat in Francia orientali paftor homo illitcratus, qui quzdam contra eccleliaßicos dicebat qux grata uulgo erant, uitam cieri ple nam fcandalis.SC deo abominabilem prxdicabat,ipfe^ uit^' miram puriratem SC fandimoniam prx feferebat ♦ Quam ob rem magna plebis multitude lecuta eft eum.Creditumi^eft uulgo coclitus hominem doceri adeo, ut qui nullas didice/ rat litcras, difpuiabat cum facerdotibus,nec de fua fententia cedebatjclle dodri/ nam dei akerens, una contionead eum audio fupra triginta millia confiuxifle» Hcrbipolenüs igitur epifcopus mature ferpenti dodrinz occurrepdum exifti/ mâs, quodam die cum nemo circa eum eflètdifcipulorutn,iuflltcum captumin carcerê ducijSt^ côdemnatum ad ignem,comburi,uc hgrcticum. Mulei poft mor/ tem dicebant hominem innocentis uitzfufiïe. Sed hoe dicebant qui ignorabant legem,imperita plebs ï Dominus nouit* Anno eodem fcik'cet miilefimo qua/ dringentefimo feptuagefimo fcxto Carolus dux Burgundix fuam perditionem tnaturaturus. Sic enim ignara fatorum mente mifer homo fxpe ezeo non folunt affeduum impetu ,fed etiam ftulto rationis deum non timentis iudicio,cum pu/ tatfefequi maximèfalutaria,fiCcómodafibi,in perditionem prxcipitatfc. Qua/ re qui ucre fapiens eft fufpeda habet omnia opera fua,SC timet dominö in omni/ bus utjs fuis. Dux in^entibus coadis coptjs Lofannam hoftilitcr petit,cuius ad/ ucntu inópinato Lolannenfes, qui nulla tam répété feiebat auxilia aduerfus tam inftrudum hoftem,territi dediderunt feîcapta Lofanna, qoxerat Heluetns con/ fo2dcrata,Hekiettj fine mora deledu habito aduerfus eum educunt copias, prse/ mifTis in oppida hofti proxima prxfidijs. Dux prxfidiû in Crânien c^to oppi/ do.ignominiofa morte 3fFccit,quingentoscnim SC duodecim uiros Germanos fufpendit. Quo fcelereuehementeriniccômouitomnes fuperioris Germania homines,non folum Heluetios,quarc coniundis airibus aduerfus intolcrabilî ter fuperbienté hominê,duxer3t copias,SC nô procul ab oppido Granfen exue/ runtcaftris, fugatoduce,ôf magna exercitus eius parte occifa.Omnis belli appa ratuSjSC qui maximus crat in noftrorS manus peracnit.Omiacgarces 8é oppida occupata à Carolo recuperaruntHeIucttj,amp; fufpenfos Germanos milites folu/ tos laquets, terra condunt,captos^ Burgundos quos Carolus prxfidio relique/ rat, laqueis eifdem fufpendunt. Ex fuga ilia, maxima accepta clade recepitfe iti urbem loignam,mifiicp legatos in FlandriamôC alialoca qui cogèrent, nouas copiastexegiicpà Bargundis fextam omnium facultatum partem, in ufum belli, quoniam conftituit femel aut uihccrc,aut fe fuos''que omnes pcrdcrc.Tanta craC •nimi uarqs aftedibus turbati ira ; nec habuit yilam impenfarum rationetn.
V 3 Feruntur
-ocr page 374-GERMAN. CHRONIC
Fcruntur tarnen Burgundiilli non dedi'flè. Carolus uero copqsreparatis SCau/ dioribos quamantea itcrumingrediturHducnos ulturusfeoppidumcpMur^ tam obfîdione cinxit, Heluett) uero ualida manu congrcffî cum bofte,uiccrunt, quanquam uehementer multttudine impares hoftibus. Fugit^ Carolus turpifli ma fuga ufque in oppidum loignam (perfequcnte enim iudicio domini amifit^ ex fuis copies in co apud Murtam prxlio feptcndecim millia, Magna illicprxda Hcluetij potitifunt. Itcrum Carolus uires recolligit fuas, immemor brachij do/ min!,rcparatum(^cxcrcitum ducitadobfidêdum oppidum Nanfium,quod eft Lotharingiscducis* Hcluetiosfperansnoniam ftrio aliéna defenfuros, Hclue/ tq auteminuocatia dure Lotharingie, aduolancutrinc^aciebusinftrodis con/ grediuntur fit magna pugna, Heluettjs inauditam ÔC plane incredibilem uirtu/ tern prxftantibus,poft longam pugnâterga dantßurgundiones,Hcluctij ScLo tharingieducis équités ufque in nodem perfequuntur eos hoftes. In fuga occi» buit dux Carolus multis acceptis uulneribus.Fxeius familiaribus captiuiseius cognitumeftquiseflètcxtâtointerfcdorumnumero. InoppidoNanfioapud S. Gcorgium fepultum eft cadauer inuentum, Fama erat diu apud Burgundio/ ncs amp;nbsp;alias quafdam gentes,clapfum ex hoftium manibus ducem Carolum,ui/ fitarc ( hoc fcilicct uoaifte Tandis ft euaderet)loca Tandis côTecrata,maxime Ger manie fàndos ita placare, quos maxime hoc bello offèndiflet. Septem^anno/ rum pœnitcntiâ uonifte. Et erant qui aufi Tunt uendere apud Borgundioncs iu/ menta ac etiam prgdia,Tolutionis die ftatuto quo dux Carolus rediret. Malc^ cre duli uendiderunt,nam Tolutionis dies nunquam uenier, Habitus^eft in Germa nia quidam mendicus pro duce Carole, qui non comedebat nifi luper nudü To/ Ium accübans,Slt; ex fidili tcfta,pannis abiediftimis tedus,fic pœnitcntiâ agens fcilicct. Hicamultisacccpitlautiftîmaferculafnamquicquidoffèrebaturexcon ditionibus uotiue pœnitentie comedereaudebat,Tcd Cubans Tolo)ttolebâtcnim multi Tuperftitioft ÔC ctiam ambitiofi tam poten ti duci eleemofynam dari, Roga tus aliquando num cftèt, tacebat. Admonitus uero ut pauperum rationcm ha/ beret cum in principatum rcdirctjannuitmodeftifl'imè.Exeo^auditumaliquan do eft, pauculianni reliqui Tunt meeperegrinationis. Item, cum quidam ci ceii Pnheipi ( nihil enim dubitabateum cflè) exhibèrent honorem genu feu uerbis, amouebàt Te, inquiens nondum tempus efle ♦ Erant quoque qui multa in cutri conferebant officia, Tperantes aliquid magni ab co recepturos. Hanc opinionê, audio,TeTquianno pofteedem ducis,mendicum aflècutum,amp; tenuifle quinque annos amp;nbsp;Tex menfes, poftea nunquam in Germania uifum. Diu^ poftquâ fub/ dnxit fccreditaseft fuiffe. Neefolum opinionêÔCtituIo fidoducisgauifns eft illcimpoftor quifquis fuerit,fedclàmcongeffit,hauddubic Tubprxtcxtu illo, frctusftultiflîmapopuli credclitate facultates, qux poftea mutato uitat gencre, poterunt Tufficere adalendamtotam famiiiam, nam quidam nobiles beneficia in ilium contulerunt, omnia enim accipiebat, amp;nbsp;clam rurfus pauperibus dare eum qux Tupercflènt,credcbatur, amp;aliquando dabat, ubiè rcfuacfïcintelli/ gebat. Verum facilepotuitcolligere, ubinemo exigebatdati ÔC acceptiratio/ nem. Hxc fuerunt fata Caroli ducis uirigenere nobiliffîmi, ÔC animo nimium fortis. Hic duxCarolus reliquitfiliam prxftantiftîma forma SC morumconcin/ nitate, nomine Mariä, qux poft patrem occifum fc rcccpitad Flandrcnlès à qui/ bus Te plurimum diligi Tcicbat. Cumep rex Galliæ ueheméter peteret ut Maria fi/ lia ducis ad Teueniret, magnis^ promiffîshocagcret,FlandrcnfesprorTus non poterantullis necg promiffisi nctç prccibus, neque minis moueri, fed audicrant de Fridcrico Imperatoris filio multa bona j quibus commoti mittunt Icgatos ad
Fridcricum
-ocr page 375-I I B B R XX
FfidericS SC ad filtum cius Maximilianu óffcrunt^ illi fpohfam dote, amp;nbsp;formai animicpmodeftiaincomparabilem, Fridcricus Imperator ÖCMaximilianusnon putarunt. Lcgatis relpondent per quam I^miliariter
QC Flandrenfibus grattas agunt quod lic de I(nperatore,eius^ filio fentiant,poni centurc^ feanitni gratitudinê declaraturos aliquando,cóftituunt diem ad quetn Francofurdix conueniät de coniugio adurü Âd illam diem mittit rex Gallix gacos Francofurdiam qui in mandatis habebant, ut Imperatorem admonercnt, Mariam illam filiam Caroli ducis regt Gallorû obnoxiam lege feudorum, nee U cere illijinfcio regCj contrahere matrimonium cum marito cxtcrno»Prxterca Im peratorem debere eHè memorem amicitix inter Galliarum reges amp;nbsp;Imperatorê, qnx iam multis annis duraait magno imperij ÔC regni Gallorum cômodo, QCc, Maximilianus uero nihil moratus Francofurdix, ueritus nimirum,ne mora pau lôlongior fibi turbaret futuras noptiasjeda per Rhenum defcendit Coloniam, fcquuntur Galli legati, ut mandata Maximiliano exponant, in itincreautem cer tiores redditi funt legati,defponfatam Mariam Maximiliano, quaread Ludoui/ cum regem reuerfî funt, Rex Ludouicus indigniffîmêfert,tantam SC talem prx/ dam ex faucibus ereptam, cogit copias, qux ad Maria ex paterna hxreditate perrf nebant,occcupat. Maximilianus uero non paruas copias fecQ ex fuperioris Ger manix tjs partibus in quibus optimi milites folenteflcduxerat in Flandriâ, quas Gallis oppofuit. Daxitigitar in uxorêMariâ,SCaccepitdotis nomine 1 landriâ, Brabantiam,Burgundiam,Limpurgam,Gcldriam,Luccnbut'gum, Hannoniâ, Hollâdiam,Selandiam, Artcfîum,ô6 alia quxdam,nam hxc omnia Carolus dux Burgundix polïèderat, ÔC ad illam Maximiliani uxorem hxreditario turc pcuerz lierant. Vbi aliquoues congrefli funt Maximiliani pedites,dC équités cum Galz lis,fxpius(^ fuperiores diiceflèrSt,funt inducix fadx feptem annorff. Hoctemz pore uixit apud Heluetios in folitudine frater Nicolaus dcSuitz, uacabatoratio nibus SCieiOnqs peruiginti annos, Potês eratindoârina,necad eumferèquip quam ucnit,qui illû côfulucrit,petieritucinftitui,qui non difceflcrit animo corn/ motus,autconfolatushilaris^ confcientia,aut territus SC trißis animo, Nihil un quam ab eo animaduerti potuit quod diceret aut faceret ad oßentationem, Ve/ rum fimplcx,apertus,fyncerus^ in homineerat animus, Duduauté fpiritu del ucro, argumentum ccrtifltmumeß,quod quxfutura prxdixit,euenere,ßcut uaz ticinatus efl, prxdixit autem Heluetijs multa, qux humanx mentis ui prxuideri non potuerunt, Habuitauté uxorem amp;nbsp;liberos. Habetur fantßus apud Heluc/ tios, Viginti annis nihil omnino gußafle fertur,nifi femel iubëte epifcopo Conz ßantienß, tres panis particulas comedit, Anno oduageßmo fupra millefimn quadringentefimum, uenerunt apoßolicile^atiadFridericum in Germania SC alios Principes petcntes auxiliumaduerfus Turcam qui Apuliam multis locia hoßiliter uaßabat, capta ciuitate non ignobili Hydrunto. Sed breui poß noßri profligatis Turcis receperunt Hydruntum urbem maritima,SC omnia qux Tur cain illisregionibus occuparat.Ludouicorege Gallor3letaliterxgrotante,cum iam defperaret omnino de uita, uenerunt ad eum legati Flandrenfium de pace agenda. Fit feedus ca lege ut Margarita Maximiliani ex Maria uxore filia nubat CaroloLudouici ftlioregiGallorum,fediußaxtate utriufqueexpedata.Maz gnismuncribusdonat rexlegatos Flandrenfium, Filia uero Maximiliani nonz dum erat nata annos duos, Vbique primum legati rediere domum conditiones pacis placent, placet SC Maximiliano gener, filia Margarita magno apparatu SC pompa ex Gandauo, Parrhifiam transfertur (mater enim eiusMaria ducis Bur güdionum filiaantea mortua erat, namexcafu deequo cum eßet in uenatione perieratjSC paßim per Galliam nondum bima pudlx ceu regina excipitur.
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pucitur^
-ocr page 376-^44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M Ä M. C H R O N I C.
Ducitutô adgraûiter laborantem Ludouicû regem,qui pugnabat uarijs artibtri cummorbo,cum enimuinceret morbusitaqueomnem naturaliumremedio/ rum potentiam,confugitad rés lion naturales, Virgam AaronàRomano Ponti ficepetijt fibi mitti,nam Romg habebatur ea uirga.Quan^ quidam dubitantan Aaronis uirga fit. Hacc uirga allata nihil potuit in morbo regis efficere, 1 uflït etiâ rex fibi afFerri crucem uidorix,quam ferunt Carolo magno ècoelo minàm,quz quoq; inefficax fuit in morbo regis'. Quxdam hoc genus alia iuffît ad fe portari, ièd fatorSneceflîtasineuitabilisaliô uocabatregem Ludouicfl, Mortuusenim cft uno atcp altero mcniê poft Margarita; in Galliam aduétu, Tépore ifto erant in Germania legatus apoftolicus Raimûdus Payrandus quihabuitpoteftatem âfummo Pontifîce non fols uiuos à peccatis abloluendi, fed etiâ mortuos, eiu* enim pontifîcium indultum iead uiuos amp;ad mortuos extedcbat. Multi mortuis quotçemebant indulgêtias.Eo tempore Sandus Lupoldns Auftrix dux in fan dorum numerum à Rom, Pontifîce eft relatus. Hoc etiam tempore Atrebatum Maximilianus cepit. Anno oduagefimo fexto fupra millefîmum quadringenz tefîmum.meniè lanuario uenit Fridericus Francofurdiâ cum fuo filio Maximiz lianOjibfœ in freqoentiflîmo Principû conuentu ab eledoribus Principibus elc dus eft Maximilianus inlmperatorem.Brcui^pofteledionêdefcenditAquiiz granû,ubi magna cum celebritate corona imperq ornatus eft, Eodem tempore in Principum comitijs f'rancofurdiæfecer uni Fridericus Si Maximilianus, co» fentiêtibus Principibus,per totum imperium pacem feruâdam ab omnibus per decem annos.Mandauitautem Imperator hanc pacem f6ruarediligentcr,utncz mo alium laederetaltoqui incurreret, Ht loquunturinbannum imperialem, in pacis huius uiolatorê liceret quidlibetcuilibet impunè.Sueuiæ ciuitates Qc Prin cipes côucnerunt,ô(^ fœdus fecerunt,fe illam pacêferuaturos, amp;nbsp;côtra quoicStÿ pacis huius uiolatorcs (c defenfuros. Hoc Sueuorum pacis ftudium uchemêtcr leni Prirtcipi placuit. Fecitautem Fridericus hâc pacem,ut uacarct Chriftiani» bcllum cum Turco gererc,quare proximo anno poftcomitia ilia Francofurdi« habita, celebrauitcöuentum alinm Principum Norinbergx, in quo egit magna cura amp;nbsp;ftudio de expeditionc in Turcos fufcipicnda ,In co conuentu multa falu berrima funt conftituta,icd non ièruata, Eodem anno quo Norinbcrgx fuerût ilia Principum comitia Innocétius Papa ab omnibus ecclefiafticis perfonis dez cimas poftulauit per Germaniâ,Sed clerus appellauit ab illis procefttbus ac exaz dionibus ad Pontifîcê melius informandum.Imperatoriautem FridericodiipH cueruntillaeexadioncsinfolitz, quare oppofuitfepontifîctiscxadionibûspro clcro, nihil^ datum eft. Eodem tempore Sigifmondus dux Auftrixgcfîït non uulgare bellum cum Venetis,Ô(^ Germani Roucritum oppidum expugnatûfoz lo æquant, Veneti quolt;p caftra quxdamducis Auftrix capiunt. Ad Tndentum Germani cum Vendis côgrcflj,occiduntmagnam Italorum multitudinem,ma gna multitudo quo($ in fuga in flumen Athefîn fc przcipitauit, Pettjt etiam Ro bertus VcnctorSduxmagninominisapudfuos obbcllicas uirtatcs. Poft ilium uidoriam Sigifmundi, Veneti magnum manu repararuntexercitum, Scd Ponz tifcxRom.ôi Imperator compofuerunt cos, Anno poft natiuitatêChrifti 1487. Brugenfes cepdût Maximilians clcdum Imperatorem, Fridericus nero collez disinfuperiore Germania coprjs,defcenditcelcriter,amp;Iibcratfîli3.Tresanno$ poftMaximiIiani captiuitatê Matthias rex Vngariac Vicnnz uitx dcfunduscft. Nam hic Matthias cumintelligcretFridericierga fc parumbcncuolumanimû, cum T urca in honeftè fœdus intjt, ÔC Vicnnam cepit,totam^ferèreliquam Auz ftriamoccupauit. Fridericoalijs occupât©, maxime in componenda pace inter Principes ÔCciuitatcs ChriftianorS.Matthiaautem rege mortuo, Maximilianus
comparatis
-ocr page 377-t I B E R XXIX.
comparais copqs Si Vienna dudus omnia recepit/cni^ patri rcRituic. Äntio nonagefimo primo fupra millefimum quadragentefimum duxitMaximitianus in uxorem duciflàm Britonû uirginem eximiâ forma Si moribus. Quod übi co gnouit Carolus rex Galliarum fine mora coptjs coadiis SC in Britonam ducatS dudiSjrapuitilIamMaximilianiiponfamjSCcôpreffîtjMargaritam^fîliamMa/ ximihanijqoæei matrimonio iundla erat, repudiauit fcilicet fine omni caufa.
Anno nonagefimo fccundo Matthix regis Vngarix copiae^crant adhuc congre/ gatx,quas n^ram legionem uocabant,quxpoil mortem domini fui receperunt fc in munitiffimum locum ex quo Auftriam Si Morauiam excurfionibus Si de/ predationibus aftfixerunt^qui Aufpictjs Friderici Imperatoris obfeflîjUidi, par timoccifi, partim captifunt. Captos exquifitis fupplictjsaffecerunt, in illis re/ gionibus quas turbauerant, alios ad rogutn aflatos necauerûtjalios uiuos exco/ riaruntjUtexemplo eflèntaltjs pacis turbatoribus. Anno domini !492.Lyncc3s obtit Fridericus Imperator^corpus^ eius Viennam perlatum magno cum hono re fepultû eft.lmperauit quinquaginta tres annos et quincp menfes,magna cum laude,Si Reipub.cômodo, Coius laudes alio ftiligenere fonandas funt,Adole/ feens adhuc magnitudinem animi dedarauit cum altjs multis in rebus, turn po/ tiffîmu quod tam longinquas peregrinationes fufeepit ♦ Hierofolymæenimfuc rat,tempore periculoiiflimo,omnibus uijs latrocinijs Si bellis,infeftis. Quâtunt Rudium pacis il11 fuerit,quantus amor erga religionem, quæ erga homines cha/ ritas/criptum ab aîijs cft.
DE GERMANIS
IBER TRlGESiMVS*
Nno quo mortuus eß Fridericus Imperator Turca Croaciâop preflît,totam^ depopulatus efl,magnam hominum multitudi/ nem captiuam abduxit, in feruitutem durülimâ, ad labores tan/ tumiumentisfubeUndos. Maximilianus ubibocaudiuitmira bili celeritate cum Germanorum manu in Croaciam properat, Turex copias abigit, m ul tis ex illis madatis, Croaciam recipit.
Necmediocrem gloriâ reportauitexilla expeditione. Anno proximo poflfu/ gatum ex Croacia Turcamfilia Galeactj,nominc Blanca Maria indole, qua ca/ pacitatc muliebris fexus,prxfianti Si forma pulcherrima,uirgo Maximiliano Cg fari defponfata uenit ex Italia in Germaniam. Et nuptix funt celebratx magnifi/ centia plané imperiali in Inipruck, Hoc tempore Carolus rex Gallix huius no minis odlauus^freqüêtibus nûctjs, Si multo auro obtinuitapud Heluetios utilli mitterentur milites (nam iam turn inceperant Gallorum rcges,nihil fine Helue/ tico milite agerc) parabat enim expeditionem in regnû Apulix,quod fibi deberi iudicabat lt;nbsp;Tngreßus autem eß Italiam autumni tempore maximis cum Gallo/ rum Si Heluetiorûcoptjs.His feoppofuit Alphonfus rex magno contradoex/ ercitu.Côgreff^inLiguriaAlphonfifid Caroliregumcopix,fuperauitHelue riorum uirtute Gallus.Nam Galli etiam fatentur earn uidloriâ deberi Heluetijs* Occupauitep Carolus totum Neapolitanum regnum « Patrimoniû quolt;ç B*Pe/ rri incepit uaßare,captis aliquot caßris Si urbibus,ipfam etiam Romam obfedit. Si compulitaddeditionem Romanos Si Pontificera,certis quibufdamcôditio nibus,quantum turn detrimenti acceperit Roma, tanto intromiiïo exercitu, fa/ cilccflcolligere. Pontifex cum fuafamiliaferecepitincaßrumS. Angeli, Rex «ero extorße minis à Pötifice quiequid uoluit uel in Italia uel Gallia, Cóc^ fedis X Romanai
-ocr page 378-?4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E R M À N. C H R O N I C.
Rotttattîediti'ottcm fati's afflixiflètjô^ Neapolim rcgnum^totSoccupafletjGc/ nuam oppugnauir quoc^ magni's conatibus.fed expugnare non potuit, V cnerf ueroct Mediolanéfes maximis côparatis coptjs occurrerûtilHjfedeos l'nfignitcr magno SC cruento præho uidt.Habebatenim Heluctios multos .Tandê poft$ cxhaufta effet Italia,amp;adfummà famé redactajpoft cades ftragcs^multaSjprx/ fidijs regnû Neapolitanûconftitutisin Galliam redtjtjHeluettjs domû remiflîs» Poft abitû uero Heluetiorû fine negocio receptQeft,regnum Apulicab tjs quo» expulerat Carolus« Cum haccHeluetico militegefllt Carolus rex Galits nondtï state egreflus erat annum uigefimû quartû. Erat anno nonagefimo quinto ma/ gna de Turcico aduentu fama nec uana erat. Anno igitur codé Maxtmilianus Cxiar V uormatis Prindpum comitia celebrauit magna, ôd propter T urcam 6^ propter regê Gallix Carolum qui uxorem Maximiliano deiponfatam dudflam BritonS uirginem eximiam rapuerat, 8C Mariam filiam dus fibi defponfatâ abdi carat amp;nbsp;Italiam turbabat, patrimonium^ B. Petri diripiendum militi obijeiebat, multa^occupabatfineiuftistitulis, Siciudicât Germani,Galli ex aduerfo aliud refpondent Vocabatautem Romanus Pontifex Maximilianum crebris literis; Vocabatur qûotÿ ab alqs Italis.Turca uero quotidie incurfionibus Chriftianos uexabat miferrimis QC cradeliftimis modis. Quare amp;nbsp;contra hunc cupiebat Max ximilianus decerni bellum. De Heluettjs quoq; in illis comittjs fuit mentio habi/ tajUam planéperfuafuam erat Principibus ÔC Maximiliano Carolum regê Gal/ fix nûquam ingredi aufum fuifte Italiâ ft non habuiflet Heluetios, Si quicquid fecerat magni per Heluetios fadûcôftabat.In illis autem comittjs nihil folidum eft decrecum,altj enim bellum contra Turcam prtmum, aft) primum contra Gal lumfufdpicndum uolebât, Maior Prindpupars cenfebatpacem primo firman dameflèinteçimpertj membra duitates 0^ Principes, deinde deliberandS de bel Io in Turcam Si alios impertj hoftesjitaeß difeeflum eft ut nihil effedum fit datS. In illis comitijs Vuormatiêfibus Eberhardus comes Vuirtenbergenfis eft àMa/ ximiliano dux creatus, przfentibus Prindpibus,adhibitis, magnificis confuetis folennitatibusamp;ceremontjs. Eodêtêporc Maximilianus Maria Sphortiâfecit ducé Mediolanenfèm.Dum hic Principû Vuormatixeonuentus celebratus eft, peperitquxdâmulier nÔ procul à Vuormatia duas puellas uno partu, in fronte cônexas,ut altera in altéra oculis intenta eftet. Nec feparari poterât. Ânno no/ nagefimo nono fupra millefimû quadringentefimû,inter Heluetiorô confedera tos Si domû Auftrixfuerunt,quædam fimultates paruis ex caufis ortxprimum, fedexquotidianis uicinorûinuicem côdltjs odium indies creuit,tandem resue/ nit ad arma.Quan^ uoluntas non erat Maximiliani aut ullorum prxcipuorum Principumautciuitatû bellum eo temporecumHeluetijs gererc, fed utdixi,nul Ix magnx caufx belli erant,erat tantû cxcû ftultum^ odium uicinorû quorûdam hominûleuiSquibus femper charior eft rerumturbatio,^ aima pax. Nam ego ex certis autoribus qui irtterfuerunt turn Principum côfilt)s,qui(^ mihi dixerunt Maximilianum Si Principes Germanix prxcipuos turn ftatuifle, in fœdus illud Sueuicum reefpere Heluetios,fi modo ipfi ucllent,ÔC fie omnino fpcrauerût fern piternâ pacem in his regionibus,qux fxpcmiferèafflidatxfuerantex bellis quar cum Heluettjs gefta funt à Principibus. Verum qui non pacem fed rerum turba tionem cupiebantfeditiofi,ftulte^ fuperbi non ceflabant irritate etiâ quictos ani mos. Et quidam ex pads turbatores étant etiam potentes,quare non uerbis tan/ tum,fed etiâfadisindpiebantlaceflere Heluctios. Conabâtur enim arcesquaf/ dam,quxpertinebantad Curienfem ccclefiam cathedralem,occupare,idno fer/ te uolebant Rhcti. Côuenerunt igitur Rheti, SCcôfœderatisfuis Heluetijs que/ rebantur.Cenfueruntigitur Heluçttj utprimum mitterent legationem ad Maxi/
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;milianum.
-ocr page 379-t t B È R X X x; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;547
4nfl/anumA ei haeë exponcrent,adi|ccrent^ nullo modo laturosjiumiïitcr ta men precantcs pacem, MifcruntRhcri epifcopQ ipfumjcui'potiffimu erat illata iniur/a, Maximiiianus Imperator natura à bellis abhorrens,mi(itad Inspruck ut nibilinciperent,fenefdente,nepacem turbarcntjfacilèpoflêignem accendi qui difFicfllimêaplurimis poflïtextinguiautomnino nóextingui. luHit epifcopum Augußenfcm^ cuius prudentixmultâ Maximiiianus tribuebat, fcintcrponere. Statuebat partes diem SC locum ubi couenirent.Locus eratFeldkilch oppidum illucutuenirentfuiconfiliartj in lnspruch,8Cautores tragœdiz^mandauit fmpe rator Jnterea in argritudinc grauem incidit,epifcopus Augußen(is,6ff exea mor tuus eß^eius morte quidâ nihil boni ominabant ,qui deßinatus erat ad rem com ponendâ inter partes,SC multû fpei erat in eo uiro,unus enim talis uir nonnun^ plurimSpoteß, Mortuoautemepifcopo Auguflano,Maximiiianus przfulem Côflantienfèm ordinauit ut partes coponeretmo nomine, Nam ipfiob negotià erat in inferiorem Germania defeendendß, Vbi abierat Cxfar,rcm facilem copö fitu exißimansjccce cöfiliartj in Inspruck, contCmnentes connentü in Fcldkilch ce lebrandum, ÔC ipfum epifcopu Conßantienfem fgeßiebant enim bellum gcrc re cum Heluett]'s)mitt6t ad Principes 6CciuitatesSueuicifœdcris,petuntut Ma/ ximiliano QC fibiferätauxiliumaduerfus Heluetios omnes homines prac iecon/ temnentes (nam ßeininuidiameos adducere conabantur)Slt; quotidie cogitâtes quomodopoflîntaliosinfuamfadiohê Äfrebellioncm cÔtra imperium ÔC fùos naturales dominos excitare.Neceos ueritos bëllum minari ImperatorijSfc.Sue/ uicû fœdus cupiês Maximiliano gratiflcari,ô(S opibus coptjscp fuis côfidens,pol ticetur auxili5,bono animo iubês eos eflcjdefpiciens riimirum Heluctiorû pau/ citatem, Helucrîj uero ubi hos conatus procerum Cxfarianorû in Inspruck ani/ maduerterunt, Si quideum Sa9euicofcedereegerint,pararuntie quoc^ ad arma, fed he quid omitteretür ad faciendam pacem, iterS legatos mittuntin Inspruck admonebanteosmädati Czfariani decouentu habendo inFeldkilch dies enim fiatutus präctcrierat.LegatisHcluetiorüreipondebantftobilesita utfacilcex re/ fpofo intelligi potuerintquid apud fe ßaruilTent^tamcn ne uiderentur Imperato rem dominum fuum contemncre,dicebant fead cemitia uenturos aliumtp con/ ßitiiebant. Sed utrinœ interimfcad bellumparabaht,neclongepoß Cadäriani aliquot uillas combußerunt, abrepta praeda. Nec adhuc tempus eße tudicabant Heluetq fumedi arma,fcd ßrpius uerbis Si eöditionibus »quis tentare rem com/ ponere. Qi tare mifcrunt nuncios ad SucuiaEConfŒderatos,qaifignificarcntcis, Heluetios nihil nifi pacem petere, Si fimul exponebant quac mala Si pericula ex bello hoc accidere poflcnt. Verum Sueukû fœdus nihil periculi ab Hcluettjs fi/ bi eße poße exißimans, contemptim refpondit. Et belli autores quidam nobiles fubnominis Maximilianiautoritatemultumpoterantapud SucuicQ fœdus. In/ uadunt igitur priores Cxfariani Heluetios,capiuntoppidulQ Maicnfeld, êCmo naßcria,quod uocatur,Munßertal,diripiunt, ctiam non abßinent mantis ab cc défia ßica côfecrata fuppclledileaurea SC argentea^captinas abdueüt moniales, occidunt multos uiros amp;captoscumreliqü3 praeda abducQt.Tum tandem Hel ucttj ubi fenferut nullum pacilocum relidû colledi occurrerût hoflibus fuis de/ fendentes fuos focos,fuos parentes Si liberos. Quam longe alios animos gerant quibuschari fui proprtj pénates funtdefendcndi,^ quixrccÔdot^tiahcna impu gnant,neminê latct. Hocetiamfecit utHeluetij primos maioribus copijs SC dili gentius fortius^cxcipercnt.qüod fcicbant,primis illis belli autoribus uidis,pa/ rum negotq in teliquis fore, Cogtefliigitur,diii Heluetioru impetS fuflinuerût Außriaci SC Sueui,tandem tarnen terga uerterôt Cacfariani,quos infecuti Helué iq,fua ortinia rcccpcrunt,ôf igné ferro^ hoflilê agrû uaflarunt.Poß illad pr^liS*
X Z ob
-ocr page 380-543 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S B R M A N» C H R 0 H I 6
ob occifos utrinc^ am'tni exafpcrati funtfupra modum mox alîfs lods înuafêrSe Heluetios jfed nôfefellerat Hcluctios fua opinio, ^d putabâtprimis uióhs, ahj» barum animi futurû,nam fugiebât poftea non rarô cum phmû cÔfpcxerunt ho/ hem Hduetiô,uel aliquando ante^ in côfpcdum ucnirccTantus terror inuafc rat animos,aIioquibclIicofiflîmorQhominô.Maximilianusqui turn in Gddiia érataliobellooccapatusjubiaudiuirde beJloilIo Heluctiorô,quomodocSq5pa tuit pacem fecitapud Geldrcnfcs ÔC feftinauitinfupcrioretn Gcrmaniâ» Vbi uc hit in Sueuiâjuehemëter difplicuit illi, tjuod bellQ erat fufceptô. Ce inCdOyirno no lente,nam difeedens cômiferat ne inciperêt bellum. Érâtquocpin Maximilian! fentétia Principes quidâcordatiores ex eccIefi3fticisfimul6Cfeculanbus,quarc Maximilianus cogitabatan poflèt res côponi,ôô côfultabat de pace. Vern auto/ res incep orest^ belli grauiter accufabantHcluctios apud optimfi uirfî Maximi/ lianum Imperatorê,ô^ facilecratin abfentes quiduis diccre. Inter rcliqua^audio* cos dixifle Maximiliano,quo pado,quofdâad defedione 3; ad feditionê folici/ tarint,amp; palS dici apud Hcluctios, omnes uf($ adDanubiûfore breuiin Hdue/ tiorûfcedere, Maximiliano^ nullQ loco fore, ufe^ Vienna, nifi uditetiâ mulgere liaccaSjfiC alijs hoc genus comentis ita inccndcrut Principe, ut decreuerit omnes uiresamp;neruosinhocbdlQaducrfus Hcluctios intêdere. Quare totS imperium uocat in auxiliû ad dcbcllandos Heluetios. Côucntu frequêti Pnncipû célébra/ to/ôftitutum eft,quotlocis, Qi quotocopiarû numéro inuadendi fint. Et plane erat pradêtcr décréta, q; fi iuxta décréta imperialiûcomitiorô,urio têporc omni/ bus locis aggrcfli fuiflent Hcluctios feciflènt illis negotij plurimû.fed bonacÔff lia fada tardius fequebanc nam primi, quiinceperâcbdlû,ueniebâtnÔ procul â fonttb us Rheni ubiantca fugati erât,quiitcrûfunt repulil plurimiàpaucis Hd/ uectis, Nâ piimis prfltjs animis fuperatis,corpora deftituta fpiritu inutiliacranu Cûitaaliquoties côflixiflent infdicitcrCcfar»ani,petcbat Maximal, â duce Me/ diolancnli ut fc intcrponerct,6lt;^ cû Heluetijs de pace agerct, nam magnâinobe/ dicnnâ in fuis cxpericbat,amp; uidcbatomniô animos terntos, Dux Mcdiolanêiî» quan^ Maximilianomiferat quocf auxilia,amp; imperq nomine.et nomine amief tix bcncficiorû^ qua Maximilianus in cam côtulerat,tarnen fuis ipfius impêfis, mifit ad Heluetios legatos,qui de pace agcrêt,mifit ad Maximilianû,nihil^ omf fitquodadfacicndâ pacem faccrc uifum eft illi. Cum prima ueneruntducisMe* diolancnfis legatos ad Heluetios,multa(Ç prudeter amp;nbsp;ucrê dixiiïent.de bellis lamitatibus amp;nbsp;cômoditatibus felicitatec^ pacis.Refponderunt Hduetîj fibi nihif tntiquius chariu^ efle honefta pace ,docêr(ç legatos ab exordio caufas belli re/ petentes, ncceflariô uim repellerc coadi fmt, quâ humiliter precati fint ca quas pacis funt, patiehtet- côtamdias côtemptus fuperbos pcrpeflîfint, quanto/ perc petierint pacem etiâ poft il 1 aras ab hofte iniurias, Quâ ob rem hortati ultro îijnt ducem ad faciendâ pace utric^ parti lolerabilé ôihoneftâ. Necg cnim effere/ banturuidortjs,fed domino exercituôdco tribuebâtgloriâ^n omnibus dcamti mentes Qi. feiêtes rcrû uicinîtadinê,fortunxcpmutabilitaté,Pacis igitcôponêdg gratia locus ftatutus eft, urbs Tigurô, quo kbcrè ÔC tutô liccret uenire èc redire domu CïfarianiSjfuntcçintcrca inducizfadx. Seddumhxcagebantur Tiguri, media quibu^artes coire poflent quxrebâtur,Cacfariani contra induciarû fi/ dem Hd ueticû Pagum incéderunt,ôd occidebâtapud Reineck circiter fexagin/ ta Hcluctios,fed quanc^ Hductii propter inducias noncxpcdarinthoftë,ôdo0 prclTerinteos Cxfarianiex improuifo, tarnen plares Czfarianos occiderSt,amp;fLt gauerunc eos, Hoc fadum tempore induciarû à fuis,Maximilianâ Principe te-* haciftimx fidei non minus male habuit iplbs Hcluctios. Nihil igitur agi po/ tuit eo têporc adhuc de pace. Gallorum rex etiam cum Cscfare ÔC Principtbus jmperij egit de pace,fed in omnibus adionibus fuis dC uerbis fuis (âas »p€rrè in/
■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* dicabai
-ocr page 381-I I B B R 2CX Xî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54jjî
dicabat fauoré fuu erga Hducti'os, Qé proptcrea minus potuit apud Maximilian num £lt; Principes ♦ TandêprofeiTus cft fc omnibus uiribus adiuturû Hductio» quiinuiti fufceperint arma^ ÔC coadi fint cfFundcrc fanguinê uicinorû fuorum» Bôbardasjpecuniâjcquitatûjrecufantibus^doncc opus habcrêtjHducttjs conaz tus eft obtrudere Galltis.NetÇ cm è rc Galk fuiflcqfi Imperator,ut in animo haz bebatjHduetios fubiugalTet. NullS cnim Galliarûrcgcs mukis annis bdlQgefz fcrât fine Hductqs militibus, Galli cnim dicunt in acie fortes eflèjCS apud fehan bent Germanos milites, alias foli nonadeofcliccs. Hoc Germaniferunt, GalH forte aliter. Poil finitas illas inducias iteru multis locis pugnatS eft,fingulas aut§ pugnas ddcribcrceft cuiufpiâexprofeflbbdlûhocdcfcribétis .Multis locis pu gnatum eft, fedfereubieß Fortuna fauitHduettjs. Côftantiz fzpius pugnatûcft. bub fylua Suaderloch nomine, eratcâpus frumêtarius mafuracß erat feges,cö igl tur raeffbres ex urbe uenilTcnt plurimi ÔC meterêt,militibus in acie côftitutis,qu( boftes repdlerêt fi uenirent. Hduetrj qui in ea fylua excubias femper habebât dî ligenterjCÔgregatiexpedabant donee demcfl’umeftetfrumcntö,amp; partim curri busimpofîtS.Cumiam militSanimieflentinurbe cœnâappetêtes,prorumpunc ex fyluatacitiHduetrj uno tantû figno nbsp;nbsp;audiebat fragoramp;^ clangor tubarum
in fylua non aliter fi effet plena armatis (crantautem feniodefedi amp;nbsp;adolefientu li nondô ad pugnâ habiles quiftrepitû amp;nbsp;fonitus illos cxcitabant) ferrita Czfaria naacics cn primo Hduetiorû ineos impetufugiSt. Nam alia uia quaifi expeda, baturhoftis,uenicbât,declinâtes bôbardasjquæprorfus inutiles erätCzfatianis. Heluetijs fugietesperfecuti afiçferèadurbismœniaoccidcrûtmultos.cepcrunC quofdâ,potiti funt bombardis,curribus dC equis cQ demeffb colliga to frumen to. Hocquocßmcfepugnatûcftapud Dorncck, quzeftarxHduetiorûdiftäs, unu miliareaßafilca. Poftmultainfelicia przlia mathematici,aftrorumtßperiti, perfuadebant Maximiliano,ut iam nouo loco,nouiscß copijs aggrederef Hduc tios,nam fidus quod Hduettjs tätopere fauifletjiam nö amplius in cedo apparez re,fed cÔtràcxortasftdlas quzPrincipibus SC regibus amicz dfftnt.Maximiliaz nus igitUr Italogallos quofdam milites oberrätes cÔfcripiït,eos iûxit ccpîjs qua» Argêtina ÔC Allatia, alij^ in illis regionibus miferât. li ergo una proficilcunï ad oblidendâarcê Dorncck, Erâtcopiznôparuzbenccp omnigcncrearmorûinz fi:rudz,przcipucbombardïs, Caftraigit ante arce parantes. Heluetrj ucroant» ^adueniflentfciebathoftêin iftis regionibus fortunâtematurû, nam pcdetêtim afccndcbant,6C in Mulhufcnmanebât aliquot dics.Inprimis emftudiofoleteffè Hductijs,quemadmodü omnibus rei militaris peritis,ut quidcofilij capiâtamp;i in animo habeâhoftcs,przdifcât. Côuenitenimpierûtç cxhoftiûcôfiltjs noftra di rigere. Quarc dumcaftrislocû dcligunt,ô^ tormentaad arcê oppugnandâdifpa hunt, Hduetrj ex Lucerna, Zug SC Tiguro (nam remotiores fcilicetSuitêfes Vri czteri,poft pgrliû ucnerût)2C ornes propiorcs adfunt,délibérât cxpcdâdi ne fint alij placuitfentêtiaunaomnibus,nô eflècundandû.necaftrorûmunitio nibus ftrmatis plus ncgottjpluriûcçnecefîntrepdlédi.Necdubitabâtfî ita exint prouifo opprimerétaduenientes, nihilcß adhuctimentes (formidabâtenim poft duos tresuedies uêturosHcluetios} ftatim fugituros.Qpâobcaufam pracipita bât fe in hoftê ex monte Hduetrj ceu torres omnia fccû rapics, Czfariani uiolen/ tiam primi impetus non ferêtcs,fugiunt fcquuntur Hduetrj,ceduntex illis quaz tuor millia, urx centum exHduettjs ccciderc ♦ Potiti funtHduetrj magna prz/ da,amp; belli apparatuimpedimentis^ omnibus, ôd aliquot militaribus uexilIis,Ar gentinenfium uexillum Tiguripendet adhuc inecclefia, occubuerunt multi ex prima nobilitate, inter alios comes de Bufch,comes de Fûrftêberg, Si cornes de Cafteluuart.Poft tllud przltûoptimus Imperator Maximilianus irerû conftituic de pace agerc,fed nullo modo uolqit arbitrum baberc regem Galliz,quem dice/
X I bal
-ocr page 382-CER MX N. CHRONIC
bat Hefuctiorum in bcllo bocfocium.Heloetij autem contra pelebantrcgê Gal Itx mediatofcm,amp; non recufabant ducem Medi'of ancnfcm^quanquam no igno rabant qua neceflitudincefTctMaximiliano deuindus. Putabant ergo Hduetq ùidflîm Maximïlïano fèrêdum Gallumarbitrum^noluitautemMaximtlianus cum audirc in bac re. Alq autem Principes ecclebaliid prxfertim pacem conati fane inter illos fàcerc. CôuencruntBafileamobcamcauiâm,Maximilianusïuo nominemifJt ilfuc boneftißimam legationem do dores iurisjnobiles et comités. Indußriam 8gt;C ßudiu côponendzpacis Philippi Palatini Rheni imprimis pray dicât.Cum igitur utric^ Czfariani dC Heluetq pcterent iniqua utarquam ferrent, candem media funtexcogitata quibus cruentum 8Cinfelix bellum eft fublatum, , amp;^paxfada. PoRillzm pacem fadâ rex Galliac Ludouicus eodem Hatimanno tnenCe Odobri duxit exercitum in Italiam cotra ducem Mediolancnfem, fuum cnim Mediolancnfem principatum iurc eflc,affirmabat. V bi rex uenitprope Me diolanum,occurrit ilJi tota ciuitas obuia,ordine fccQdum xratem Si dignitatê.Fe rebât autem palmarö ramos in manibusjamp;' uexillum cum infîgnibus regis Gal/ liarumjamp;f cum omnigénérémufîcorum inftrumentorum,ô(^câdonibus quibus liberatorêjpatrem patriz uocabant regem, atc^ hocmodoobtulcruntclaues Gal lo.Dux cnim infenCos fibi daes,nefao quibus exadionibus,fècerat. Atquefio quipaulôantepacem interImperatorem SiHeluetios compofucrat, fuaomnis tuta pufans,repente ex omni Mcdiolancniîprincipatu eiedus cft, fugit^ad Ma ximilianum. Nihil ilU profuit aurum amp;nbsp;argentum quod congeflèrat, nihil arcis inexpugnabilis munitioncs.nihil prudentia Si 3uftutia,qaa uaIuitpIurimS,fine pugna,iîne hoßis omni laborc uidus cft,amifit omnia.Sic agitur cS ffs qui côfî/ dunt in fortitudine iiia. Verum rex Gallizdiiccdens rcliquitprzfidia Medioiani ex militibus Gallis, qui uexabant multis modis intolcfabi liter Mcdiolanenfcs, quarc rurfum cofentientibus Si iuuantibUs ciuibos facile'rccepir Sphortia Duca cum aaxilio Heluetiorum militum. Quod Gallus non fercns,denuo conferibit exercitum, magnumtç conducitnumerum militum ex Heiuctia, Duxquoque Sphortia conducit ftipendio milites Heluetios, quos iunxit Italis, quemadmo/ dum rex Gallis iâxerat Heluetios. Vbi ergo regius cxcrcitus Si ducis ueniffenc l'n campum ubiconriigendûcrat,amp;acies utrac5iamcfletinftruda,eflènt^utttgt; que Heluectj cxcrcitus maior ucl certè potior pars in qua fperabant Sphortia Si Gallus,nolueruntHeluctnaducrfusfuoSpugnare,fêd congrefliiungebantdé/ xtcras,familiariterfemutuüfaIutabant,feIicêprecabanturreditamJntcrea(Hel/ uetijs ignorantibus Si qs qui fub Gallo Si qs qui fub ducc militabant}Galli ca/ piuntducem Sphortiam,nam multis Gallorum âfacie notus crat,0t'abducûtin Galliamntaqueiterum fine fanguinetotum ducatum occupât rcx.Hcluettj qui apud ducem crant,qui^illiiurarantindigninimèferebant hoc Gallorûfadum, Si quanquam pauciores crâtquàm utconfultom fuiflet Gallos aggredi, tarnen fiduxnonabdudus fuiiïct,aliqua'uc fpcs liberandicumfuiflet,nullumdifen'/ men non fubqflcnt,ut dixerunt mibi qui tum in exercitu ducis fucrunt. Anno domini millefimo quingentefimo primo fœdere iundi funt Heluctijs Bàfiliêfes Si Mulhufenfcs.Eo euam anno,ceciderunt fuper uefteshominum figna cruds, quz multos terrebant, paucorum ueto atc^ adeó nullorum uitam m utabant, ut folent prodigia omnia*' quz efle deberent nobis dodrina Si admonitio utrefipi/ feeremus Si agnofeeremus dominS dc6)fcre femper magis iudicio efle,q^ docu/ mento animaltbus hominibus. Adeo corrupts eft hominis natura, utnifideux per fpiritum fuum regeneret, in ßulcitia, Si inimicitia dei pcrcat. Anno quoep quinginteflmo fupra milleflmum quingentefimum permagnam Germaniz partem,maximeiilasregionesquz ab Norinberga ufqueadalpes
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qur
-ocr page 383-' 1 I B E R X5CX/ ' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hi
îtall'am à Germania diuidSt/uit ingens famesjfubuenerùht ucro Àrgcnti/ nenies omnibus illis fàme laborantibus regionibus non aliter atcß olim ille Pha/ rao Aegyptius rex,lîcut eft in libris Mofi fcriptum. Ncc folum Argêtina ciuitas eo tantû tempore frumenro iuuit uicinas regiones ,fed fa;peante,6C poftjnupertp cum in kaliam frequentibus bellis exhauftam erat plurimû frumenti tranfuedS, incideret^ abundans ilia humiditas pluuiofiiTimi annij quo admodum male re/ fponderunt cereales fruges^unde fecuta eft'maior caritas nô folum in Germania fed ferèper totam Europam,^ multis annis retro audita fit. Argentoracenfes uc fo iuuarunt plurimos frumento. Côferuatio igitur talis fragû laudi ÔC glorix eft ciuitati,qux non ut maioris uendat, coëmendo altjs prxripit/ed emit ut confer/ uet ad neceflîtatem, fi uel bellum uel intempéries a'éris jaliaue caritatis caufa inci/ dat. Anno hoc Raimundû cardinalem legatum mifit Pontifex Alexâder fextus eius nominis,in Germaniam amp;nbsp;alias quafdam feptêtrionales nationes,cum ma/ gna apoftolica clauiu poteftate, indulta eius extendebant fe in mortuorum ante multos annos animas. Verum ubi limina Germanig attigit,eum in Germania le gatione fungi prohibebât Principes Si Maximilianus,nolebâtenim cariiatidu/ ræexadionêetiamaccedere. Sed tandem Principes admiferuntlegatûjqui pergt; agrauit totam Germania,ex Infpruck Norinbergam, illic per Franconia O rien talem,amp; Turingiam,peruenit Coloniâ, Inuenitcç hic legatus Germanos ad pie tatem Si ad dandû promptiores alqs nationibus. Caritatem,qax fuit anno quin/ gentefimo primo, fecuta eft proximo f^uenti, anno per Germaniam in omni/ bus locisjin quibus caritas fuitjCrudelifltmapeftis.Eandê caufam peftis,opinor fuiflejquæ caritatis fuerat prxcedentis anni^nam quæ aëris intemperata conftitu/ tio nocuit plantis ut non refporidere potuerint frudificandojcadem iuftam con coëlionem impediuit in animantibus,ne aliments ad iuftam confecfiionem per/ ueniret4 Quodautem fecundo tandem anno incorporibusmorbofis fympto/ ma peftis apparuit, mirum non eft intelligêtihumorum generationcm amp;corru/ ptionem, longo enim tempore non rarôlatent morborS caufx, Si plerQ^ à par/ uis principtjsincipiuntgenerari. Porrônonfumignarus,quodcaritatemetiâob’ alias caufas foleantcumalij morbi turn peftis fequi. Ncmpecoguntur homines' uefci multis generibus leguminûjherbarum jarboreorû fru(ftuum,amp; radicû,qug omnia malum corruption!^ obnoxium fuccum générât. Verum hxc relinquen da phyficis philofophis à noftri libri titulo aliéna.Cruces in aère uolantes prgee/ denti tempore hanc peftem pronunciaflè quidâ uolunt. Anno etiam quingeti tefimo fecundo Spirenfis diocefîs ruftici multi côiuraueruntaduerfus domi nos fuos nobiles, conquerentes oncratos fe tributis, uedigalibus,cenfibusjdccimis alijscÿ exatftionibus, ferpebat quotidie feditio latius^ nam alius ali G excitabat, Si cum femper malorû multitudo maior fit quàm bonorü, ubitç inaenifcbâtur mut ti qui fe iungebât illis, alius fpe prxdx,alius fpe libertatis, non ulli utacs alienum reddere non cogerentur.Elegerant duos uiros'ad quorum arbitrium omnia agp rcntur,conftituebant ubi côuenirçnt omnes,ut iuramento prxftito, muniriones caperent,arces Si urbes, diripèrent monafteria,8ëc.fed ubi ftataiflènt conuenire intellexerunt eorû locorû nobiles Si altj magiftratus, quare primos ceperât,atc^ ita traeftauerût ut altj manferint domi,multi enim fupplicijs affedi furit.Eo anno magna Principûcomitia Norinbergx,prxfente Maximiliano lmp. funtcélébra ta.Ânno isoj.pabuliamp;omniuetiä qux ad hominis menfam ueniutinfignis cari tas fuit ob ficcitates eius totiusanni. Anno poft natïuitatêdomini 1508, luliusa. Pontifexeft eledus, qui poftea auxilio Heluetiorum tot bella, contra Venetos Si contra Gallum,gefltt, rccuperatis multis quæpertinebâtad Romanâ fedem, multa^ prxtereaadiecit ad patrimonium B, Petri. Hic Pontifex jnHeluetios contulit
-ocr page 384-^5» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN, CHRONIC.
contulttmultabencfîcia,plunmum4îaurum, magnam enim eorum
cit bella.Hoc anno fuit multorum epifcoporQ Germanorum Sgt;C feculatiS Prind pum couentusFrancofurdiXjqnidaotcmtradarint,pauciicicbant, Annohoc exortum eft belum ßauarica, Georgius enim dux Bauaria: habuit unicam filiam quam matrimonio iunxit Ruperto Philippi comitis Palatini Rheni filiOjfecitc^ earn filiam cui nomen erat Elizabeth hxredem Bauarici ducatus.Quare non diu poft focero Georgio dace Bauariæ mortuo contradis copijs Rupertus conatur occupare Bauariam. Albertus uero dux Bauarix legitimum fehxredem ducatus eflc affirmabat, TeftamentS Georgij contra ius fadum irritum exiftimandum efl’e.Cum autem Rupertus à teftamento Georgtj non deicêderet /ruftratç pete/ ret Albertus ius fuumjres tandem uenitadMaximilianum^cuius fororem matrt monio copulatam habebat AlbertuSjMaximilianus Imperator pacis amp;nbsp;xquita/ tis amantiflimusjin cxcogitandis medtjs quibus componeret partes diu labora/ uit,fed mediaàMaximilianOjaffînitate iudo Alberto^Rupertus retjciebat, qua/ re Maximilianus notau/t R upertu 6C omnes ci adhérentes banno imperiali. Ru pertus uero bannum contemnens cogit magnas copias, Philippus comes Pala/ tinus mittitauxiliumfilio,nibil ctiam moratus bannum. Quam ob rem ceieritcr per Bauariam mnlta occupât Rupertus ♦ Imprudenter uero Palatinus fuas tan/ turn copias refpexit quantx cflent,nô expcnderat contra quid aducrfarius poi/ fct. Maximilianus ergo imperqduitates amp;nbsp;Principes omnes conaocat,exponit maieftatiscontemptores quid conentur,^ xqua media recufarint, igitur omnia rebellium Philippi patris 6^ Rupertifilij concedit cuilibctoccupanti, fufcipitur beilum nno confenfu omnium adnerfus Palatmum amp;nbsp;Rupcrtum, Magnis co/ natibusmwltis^ locisrem aggrcdiuntur, HaftixLantgrauiusjHuldricusdtix Vuirtenbergenfis, Alexander duxBauarixamp; comes ValidentiXjSC cum qs mul ti barones amp;nbsp;npbiles diuerfis locis inuaduntPalatinatû Rheni,omnia obuia ua/ ftantjCxpugriant arces amp;nbsp;oppida,Maximilianus uero,Fridericus Marchio Bran denburgenfis,amp; totnm ibedus Sueuicu, amp;nbsp;multi alq nobiles ducuntconiundas copias in Bauariam aduerfus Rupertum. Rupertus cum hofte longepotentiorc congreditur auxilio Bogmico quod habebat,confifus, pugnatur acerrimeamp;pla ne dubio Marte aliquot horis, nec enim ceffit Rupertus donee ad earn raritatem redadus fuit ut confifterc impoftibile eflet, coadus igitur tandem fugcre Ruper tus cumfuis,amifitcopiarum magnäpartem.Bo'cmorßinea pugna mille quin/ genticeciderunt,non ftne bellica laude,ftrenaèenim pugnarût» Rupertus cum parte copiarS elapfus penitus infirmatus eft, occupatam^ feretotam Bauariam tradidit Maximilianus Alberto, relidisprxfidqs quibufdam.lpie uero Maximi/ lianus cum reliquis coptjs properauitaduerfus Palatina, occupauit^ ftne nego/ tio quicquid ad Palatinatû aliquo titulo pertinebat, Gengenbach, fcilicet, Orten berg,Offenburg,Geroldieck, ÔC multa in iftis regionibas,quz Palatinus poffi/ debat. His in fidem acceptis przftdijs munitis,traduxit omnes copias per Rhe num,occupauit^ totam,quam uocant,prouincialem aduocatiâ, Nec^ enim reft ftebat amplius quifquam Maximiliano,poft tantos fucceflus. Marchio autêBa/ denfis Criftopherus interpofuitfe,fiC prccibus multis effecit utMaximilianus paffus fit fc ab inftituto reuocari,Philippum Palatinum in gratiam receperit. in aiqs locis, alq alia de Palatinatu ceperant, Emicho comes dcLyningen, Ale/ xanderduxBauarix,GuilielmusHaflîzLâtgrauius,mukaigncconfumpferâf, Monaftcrium D. Benedidi diues admodum, Lympurg nomine,totum in cine/ rem redegit comes Emicho. Dux Vlricus Virtenbergenfis igneamp;ferro pl uri/ ma uaftauit.Monaftcria aliqiiotmunita przftdqs cepitObfidens autem oppidu Brettam aberupentibus oppidanis magnâ accepitcladem, occiderutenim mul/ tos de
-ocr page 385-LIBER XXX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$55
tos de copijs Voir tenbergen fib us Qi. bombardas aliquot ui eripuernt dud, qui/ busoppugnabatoppidum.Oppidumigiturilludnon potuitcapcre. Pofteauc ro compulit ad deditionem arcem Bofeckheim. Mox poft Leoftain acccpitiii deditionem.Deindefubiugauit Vuinfperg, poft bare Nouam ciaitatem compu litad deditioncm.Poftrcmoccpitoppidum Meckmul. Rcccpto autem in gra/ tiam Palatino Maximiiianus iuflit omnes Principes domö reducerc QC dimittere copias,Dido Imperatoris igtturobedientes omnes reuerfi funt unde uenerant» Rupertus ftatim poft infauftum bellum obtjt,utcreditur dolore animi. Anno poft natiuitatem Chrifti milleftmo quingétefimo quinto Maximiiianus magna Colonixcclebrauitcomiria, prxfentibus plurimisPrincipibus, inter multos di/ feordantes pacem fecitin illo conuentu Imperator, Duce uero Geldrix rebellan tCjô^maieftatcm Cxfareamnon fatis reucrcnte,Maximiiianus comitantibus cum multis Principibus amp;comitibus altjs cum coptjs deicendit in Geldriä,du^ cemep ftatim aduentês ad deditionem compulit, Qi qua fuit bonitate Maximiha/ nusjconditionibus prorfus amicis ducem in gratiam accepit. Eo anno quo co/ mitiaillafueruntColonix, apparüit cometesinfolitx magnitudinis Qiformx, Anno fexto Maximilianuscöparato per Germaniain magno exercitu duxititi Vngariam,nammeditabâturdcfedionéamp;rebcllionem.Obfefluro autem Ma/ ximilianomagnis coptjs urbemBresburgum occurrerüt Vngari fuppliccsob/ uiam,rogantes pacem, quaslibetnon iniquiflimas modo conditioncs accepta/ ros Qi icruaturos pollicentur, Maximiiianus quäquam magnis ea expeditio im/ penfis conftiterit, tarnen pacis amantifltmus xquis legibus pacem fecitcum Vii garis qui longèaliud meriti eranu Eo anno inter Norinbergenfes Qi Marchio/ ncmßrandenbiirgenrem Fridericum fimultatesfuerunt,nefcióquibuscaufis, permagnx,cum(j Norinbergenfes rota ferè iuuenrus armata manu,m3gnocpap para tu in pagü no longe ab urbe diftantê exiret, in quo erat anniuerfaria, qua uo cätdedicatiOjCafimirus fiiius Friderici Marchionis cum equitö Qi peditS copijs obuius uenit,congrcdiüturigitur,pugnantpertinacitcr,diucj5neutrisproptcrcu p Édita té glorixlaudemcß, Qi prxmia,cedentibus, cxdunt multi, tandê tarnen ui/ dor euadit Caiîmirus,fugiunt dues in urbem, Vtrinep plurimi exfi funt. Quod autem Norinbergenfespriores ceftcre nonanimornm ignauix,fedcorporum laftirudini ex xftu Qi labore.afcribêdum eft. Reliquerunt enim Cafimiro lachri niabilë uidtoriam »multi enim primx nobilitatis cecidere, dum auidiorcs gloriae pugnât pertinacius. Vtriufep partis fuerSt peditü circiter tria milliajCquitS duce/ «. Hocetiam anno Gailix rex Ludouicusôf Maximiiianus Imperator de duca tu Mediolanenfi côtenderunt. Hoc anno apparuit cometa fub urfa maiorc,quo tepore illuftriflimus Princeps,Philippus Maximiliani Imperatoris filius,archt/ dux Auftrix,dux Bnrgfldix,dux Brabantix,0C rex CaftcllxLegionii eledus, gener Ferdinand! regis Hifpanix.exFlandriacum claflein qua habuit armato/ rum mille quingentos inHifpaniam nauigauit, Totidaft!prxfecit comitem de Furftenberg nomine Vuolfgangum. Vbi autem per uaria difcrimina Qi cafus irt mari iadati uenerunt in Caftellx regnum, Philippus rexnouitare acris tentatus inddit in morbum grauiftimû, quo paucis diebus fupcratis natorx uiribus, ob qe diem fuum,nondum egrefTas uigefimum odauum annum, Ita immatura mor/ te abreptus eft Philippus Maximiliani filius,in qoem deus tot Qi tanta bona con tuleratjut noftrxxtaiis memoria nullum reperias quern illicompares,hue animi dotes,fiuccorporis ornamenta,feu generis nobilitatem.feu principatum multi/ tudinemQimagnitudinem refpicias. Acceflerunt illis omnibus duo fill) Ferdi/ nandus Qi Carolus,exelegantiftima SCnobiliftîmaadolefcêtulachariftîma con luge« Huius Prindpis omnibus nominibus fummi laodcs dodrina Qi facûdià
Y fummu»
-ocr page 386-»54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN» C N R -O N î f »
fammus ufr Brafmus Roterodamus pridicauft. Anno dominimfllenmo'tjirfrt gentefimo feptimo, MaximÜianus Imperator magna comitia Gcrmanix Priry dpum celebrauit Conftanriae,ïn quibus adum eft,primum,quomodo refiftféc Venctis dC rcgi GallorumjqniucxabantducatumMediolancnfcmjamp;aliacon'' tra Imperatorê SC imperia conabâtur gt;nbsp;Deinde,(ignifîcabat Imperator animi fui propofitum proficifcendi Romam, utftudium dC uoluntatem Prtncipum amp;nbsp;ci^ uitatum cxpcrfretur ,repcrit^ fan’s paratos,Sif promptos ad expeditionc illam QC Principes àduitates,fuperabant^ plericç expedarionem etus.Hoc Maximilia/ ni propofttnfummus uiribus nitcbantur impedire Gallus amp;nbsp;Veneti,magnami^ Italiz parte in fua feeders contra Imperatorem perduxerant,conati^ funt om nes iiias in Italiâ Czfari obftruere,comeacu^ prohibere.Maximilianus ubi hos Gaf li 8C Venetorum conatus intellexit,Prindpum Germanif conlcnfu decreuit bel lum fufdpiendum contra Vcnetos,Quare copias conferipfit amp;nbsp;Venetorum di/ tionem inuafir, multa cepit,SC diripuit* Anno feptimo Iulius Pontifex mifitini Germaniam Bernardinum Cardinalcm S.Crucis,quern maximo honore exce/ pitMaximilianus Auguftx, exiuit enim «Hi obuiam extra urbem ♦ Venit hide/ gatus multis comitatus,S(f cum dautum poteftate mirabile, Inucnicbâtur autem maltiin Germania quiaudebantdifputareutilis'ne,aninutilis effet eiusaduen/ tus in Germaniam,ncc folum in cotrouerfiam uocarc, fed definire quidam noni dubitabât,malum efleaductum illius legati,qua caufa nefcio,fortaffe quod ma/ gisfauebat Gallo,quam Cxfari,uelalia quapiacauia, Hocquoc^ anno,impul/ wre, creditor, Ludouico rege GallorQ,dux Geldrix contra fidem fcederis,quocl Üiólus cum Maximiliano fecerat, hoftiliter cum coptfs ingreffus eft Brabâtiam, quâmifcrèuexauttacdtnpuit Jnuocatus autêà Brabantinis MaximilianuSjde/ fcenditjillis auxilium tulit,cam igitur in Flandria effet Maximilianos, denuo fee derecoitcum Gallorum rege,in qua liga ,ut fic dicam, fuitamp; Iulius, conuenir^ Inter omnes illos, ut unàcôtra Vcnctos mouerêt arma. In hac amicitia Pôtificis, Cxfaris amp;nbsp;regis,quid ä partibus qu^fitu fit,longius effet explicatu,2C magis per/ tinet ad res Italicas, quam ob rem in prxfentia non uidetur ad finem operis pro/ ficranti mihi dicendüm. Maximilianus poft foadus initum cum rege Gallip,mi/ it copias ex Germaniacotra Venctos,coniundis Gallorum militibus.Pugna/ turn eft in co bello fppeleuioribus prxltjs uario martis fauore.plurcs^ Germano rum aduerfa ualetudine ob aeris,di: cibi potust^ nouitatem pcriere, quam armis» Necmaius ullumprzliû, quod audiuerim in eo bello fuit, quàmcumoccubue/ runt Venetorum mille ducenti,in qua pugna Germani non paruam meriti fune bellicâi laudê,nam pauci multos in loco iniquo fuperarut. Veneti auté pturibus srtibus inftrudi ÔC ftratagematis ufl Tergeftû amp;nbsp;Gurcenfem comitatus, Si alia quzdâdomui Aoftrix fubieda occuparât.Nec refpondebat Iulius Pontifex, Si Ludouicus rex Maximiliani Imperatoris expedationi, Inducias ergo cum Ve/ netis Imperator tres annos fecit,at interim de pacts conditionibus ageretur. Anno millcfimo quingêtefimo nono Erdfurdiz magna lêditio inter ciues Si fez ilatum fuit, nam ciues expoftti Si accept! rationem cxfgebât à fenatu, com oero fenatus zre alieno efl’et oppreffos,necç totum exiftimallet ad calculom reducere accepta 0'-?xpofita,clabi conati fontalijs modis qoibofdam. Tandem cioes epi fcopum Mogûtinom,fenatus ducem Saxonizinuocauerunt, qui patrocinium confugientium ad fe fufeipientes, pertinacius fuam quiftp partem défendit, pc/ neepiuftum bellum inter eos ortum fuiffet. Verum hoc prohibueruntepifeopus Herbipolenfis SC quidam alq. Veneti hoc anno ä Pontifîcc lulio excommani?
«» nbsp;nbsp;nbsp;cantur, quod Fauentiam SC Rauennam alias^ in iilis regtonibus orbes, arces«^
cxpugnarantjâC admonidnonreddebant/ed omnia turbarc pergebant.Sed ful mina
-ocr page 387-LIBER XXX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îiv
mi'na cxcômum'cationis fpintuaiia contemAentibus Veneti's,lultus non fine fto macho contrahit copias magnas per Italiam, SC apud Heluetios,qu3s ducit con tra VenctoSjCoiundis Galli SCImperatoris exerciubus fuperantur^ prxlio infi gni Veneti à Pontificijs quorum pars maxima fueruntHeluetq, quorum opera ÔCuirtute recepttRauennamluliuSjnec tarnen fine fanguine plurimo. Eodcm tempore recepit Imperator Maximilianus Tcrgeftum SC alia qug occupauerant Veneti. Paduam quoqueredegit in poteftatem Catfar, breui autem cam iterum recuperarât Veneti. Multaeobellocepit Maximilianus praeter alia Maifterium, Thebinum, Gortium, Forumiulium, Vincentiam, Vcronam,RcifFiam,Slt;c. Nec nulla occupauit Ludouicus Gallorum rcx.inter reliqua in deditionem ac/-cepit urbes Pergamû, Cremam.Cremonam, Pifcoram,Breflam, SC Califellam qux ad principarum Mediolancnfem pertinentia Veneti multis annis tenebant* Vfus eftetiâ Helucrico militeineo bello Gallus. In bellihuius ufum petqt Ma/ ximilianus pecuniam à Principibus SC ciuitatibus impcrrj,ciuitates uero SC Prim cipes Vuormatiarconucncruntdelibcrarunt'quc,quid nam faciendum fit in hac Czfarispetitione.Reipondcruntautem tandem Imperatori, com bcllahacnon gerat impertj, fed fuo ipfius nomine, Ie iam totics exhauftos nihil mittere poHc. Quod reiponfum Principum ÔCciuitatum impcrialium qno animo tulerit Ma/ ximilianus facile cftcuiuis conijeere, SCteftatur apologia,;qua Cxfar refpondet ciuitaubus amp;nbsp;Principifaus,eft autem apologia aedita co anno in Tridetina urbe. Hoc anno monachiordinis Sandi Dominici Bernac funtcombuftiquorumfa/ cinora notiora funt qua'm uthic defcribenda fint. nbsp;nbsp;Anno decimo fupra mille/
fimumquingentefimam,conucncrunt Auguftx Principes ciuitatesep imperq omnes,Ä Imperator Maximilianus,multorum^ regum legati,regis Galliar,Vn garorum,Boëmorum,SC lulq fiimmi Pontificis. In co couentu multum adum eft de Vcnctis,omnium^ fcntcntiaconcordi bcllum denuo dccretum eftaducr/ fus cos.Quod ubi Veneti intcllexcrunt quibufdam artibus Maximiliano Princi pibus^ quibufdam rcconciliare feipfos conati funt,fed ubi primû non fucccflit, pararunt fe ad bellum.Iulius Papa,condudo exHcluetia exercitu.fuis^ ex Ita/ lia copijs adhibitis,magno conatu in fua ipfius perfona in caftris uerfans Vene/ torum urbes quafdaminfignes oppugnauit,quafilâetiamexpugnauit.Veniêtc nero etiam cum magnis Heluctiorum SC Gallorum copijs Ludouico rcgcFran ciz,6C MaximiliantHrnperatore, territi funt non mediocritcr ob hoftium multi/ tudinem. Quam ob tern primumomnium mittuntad fummum Pontificem Ie/ gafos,cum illo de paccagunt,non ignorâtes hocplacato,cum altjs minus nego/ tq fore. Hoc anno TeutonicOrS otdinis firatres,confenticntibus Caefare SC Prin cipibus per Germaniam magnam pecunia collcgerunt,in ufum belli contra Ru cenoSjficTartaroSjbellunn^perdifficilcgcflcrutinPruflia. EodemtêporeCon ftantienlès foedus cum Heluerijs ferirc conati funt,fed piicaton'bns rcfiftêtibus, certior fadus Maximilianus conatus impediuit. Eodcm tempore Felix comes de Vuerdcnbcrgoccidit Andream comitem de Sonnenberg ucnantcrnjOihil ta Ic expedante. Anno duodecimo magna per totos tres menfes comitia célébra/ wit T rcucris Maximilianus, Erant illic quot^ aliorum regum oratores, aderant Principes cledorcs,adcratlegatus regis GalliarS, adcrat Campciu/ugatus lu/ Iq Pap^x. Regum NauarrXjAngliae, Polonixoratores aderant,in fummamaxi/ mus Principu couentus fuit. Maximilianus SC alq Principes cupiêtcs feire num ucrûcfict quod fcrebatur de tunica Chrifti incofutili, propterea Cxfar ioflitapc rirc altare in quo die didum, diacrat ante. Inuenta eft tunica in co 6C multx alias fandorum rcliquix minime uulgares. Magna multitodo poft hunc conuenturrt conRuxerantex tota Germania QCaIqsnationibusTreucrim homines cum mu
Y a neribus
-ocr page 388-GERMAN, CHRONIC,
heribüs multi's,QChocdurauitlongotépore» Eoanno lt;juoTunicadomlnf«ft inucn ta,feditio magna Spirx orta eft, ciues enim de quibufdam grauioribus exgt; adionibus coquerentes fenatu depofito, ahum fubftituerunt. Qaofdâ qui not» fans probe Rempub, tralt;ftarant, mittunttnexih'um. Cxfaroratoribusfuisilluc miffis feditionem fedauit. Anno codem fœdereinter Galium amp;nbsp;Cxfarê ruptOy Gallus per Germaniam clanculum mittit nuncios qui milites côduxerunt eiu» nomine. Verum Cxfar pœna capitis prohibuitne quis ex Germaniamilitatunt in Galliam ad regem iret.Comes uero de Lyningen accepta à Gallojpccunia di» xit in Galliam copias, Quarccum amp;nbsp;omnes eius facultates, comitescj comilito« nes banno imperiali fubiccit, Maximilianus autem conferiptas per Heluetiü SC reliquam Germania copias ducit Mediolanum SC eiedis Gallis urbem,in fuarti potefta!é redegit. Hoc etiam tempore arx nomine Hohenkrrhen in quo hofpi-' cioprxdones proferipti excipiebantur,eftcxpugnatabombardarüuioientis per Sueuicum fozdus iuflu Cxfarcae maieftatis, Anno decimo tertio Colonien fes ciues contra lenatum feditionem excitarunt, magno« cum tumuitu concur« rerunt aduerfus fenatam, Senatus ftatim in turbam picbis furore concitx mißi uiros facundia pollentes,SC populo non fufpedos nomine criminS quibus fen» tum accufabantjfcd mukis ex caulis gratos. Qui ubi uenerQtad concioncmcol« ledf numerofiftîmç plebis, Prudentiflimo exordio cftcccrunt ut audiret eos uul gusöC patêtibus auribus audirct.prxtcrmultorumquiinlenatuerätexpedatio ncm.Primumenim dicebant neminem debere mirari quod ita concurrantciuc# Sc Reipub.amantiffimi,magnas cnim caafas efl’e,exadioncs enim graues quoti dianas fieri, SC tarnen inxrario non efTe quantum deberet(nam fic uulgus clama bar)hoc male habere parrix amätes ciues meritö, led incöfultc SC temcre nihil dez bere fieri, ncc^ enim line ordine quopiam quic^ rede fieri pofte, Nulläcß aliam caufam eflequod fxpequiiuftamcaufamdefenduntamalis,uincuntur,quam quod illi fuaiufta caufaamp;bonaconfcientia fretiunoanimiimpetu inconfuliè cöfilia fua prxcipitantjSC fadorum didorum^ nullam rationem reddendam ho minibus putantes fine ordineomnia confundunt bono zclo, ut non pofTinteo« rum iufta in confufionibus uideri,amp; fic fieri ùt omnes homines,quorum iudiciS fxpiftîmèfallitur,faueant SC ftudeantiniuftam caufam habentibus.Ifti contra ue ro malamcauläm fuamcolorarexquitatis fpeciedóomnemdiligêtiamadhibere neuidcanturfugifleiudiciumbonorS.Nihilcpxquèillisprodefle^acquadcfcn dentium zelus cöcitatior,qui foleatab hominibus cxiftimari furor, Quas ob res fuadebät plebi omnino rationem reddere promitcentes audiendos, etiam fi feiäe non pofte,ut clarc demqnftrent omnibus Principibus SC ciuitatibus méritas poe nas dareob malèiniquecp res adminiftratas,Nibil nâc^ in tota oratione conabaa turaftequifneepenim amplius fpcraripotuit) quam utdifferrétrem faltê’unum aut alterom diem,nam fenatus promittcbatfêrefponfur5,rationereddita,defin/ gulis quxobtjciebat plebs, Aftutèautê przter eztera mifti à fenatu dicebât plebi fenatû aliquot menfibus petere dilation«,fed fe no uelle illis eftè autores ut tantu Ipaciû concédant,fatis efw aliquot dies, Netp enim fein alia fententia eftequam plebem,multa efle corrigenda,^ oncra tollcnda, His SC altjs hoc genus pro tem pore,rebus SC perfonis apte prudentertç didis fedaruntfurorem primum multi« tudinisjhac eft bclluzfinerationc.Nam primo impetu fine dubio,utfertur,etfe« quentia fupplicia de multis fumpta docent, trucidaflent totû fenatu, Difccflit igi« tur plebs tum ab armis, fed ea lege at ftatim fequeti die rcfpondcrêt. Eligebant^ * ex rurba uiros (qui fenatu duplo numero fuperabanQquiexciperent relponfum fenatus. Portas^ diligenter cuftodierunt,amp; uigiles per omnes urbis plateasco» ftiiuçrût, Vcrû fenatu dimiffb, cofulueruntfibi fuga, qui fe maxime® plebe peti
foebant.
-ocr page 389-I I B B R XXXI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Î57
fdcban t. Alij uero podcro dte hora fcnatus habêdi côùéflerunt,ûbf autem ij qui ex turba popuH fekdi erant ad audicndum rcfponfum uidebât illos non uenire, ftatim côuocata plebe,fraudem indicant,elapfos nominât, intérim altj fenatores infuam quil(^domumibant,maluerûtenim ficeuentQreiexpèdare,^cÔgrega ri,in latebris quidâ abfconderût fe.Plebs uero furibunda per plcras^ fenatorum domus difcurrût,5C quofeuneç fenatores inueniut,captos in uincula conijciunf, tniferei^ tradant in captiaitate,(inec^ mora fequenti die maximz autoritatis di tiHimutn ex captis fenatoribus capite truncant in foro focni,fequentibus diebus alios aliquot fenatores afficiunt eodê fupplicio, quofdam pro(cribSt,amp;^ nouum ex plebe eledû fenatû fubftituQt. Non diu poft hanc Colonienfem feditionem, duces Bauariæ uehementer inter fe difeordarunt, uix^ Maximiliani aliorunt principûinterpofita autoritäre recÔciliati funt. Anno 1515.Mediolanum à Gal/ Io recipiturjGermanorû militS opera. Hoc anno per Germania au^ per totam adeo Europam inundationes aquaru, perdiderSt non folum plantas.fed etiâ xdi ficia multa, adeóincreuerunttorrentes amp;nbsp;exiuerûtfluminaalueos fuos, Magna hoc anno Viennz PrincipS comitiaftintcelebrata, imperâte Maximiliano, lllic Maximilianus fœdas perpetuûcum regibus Vngariz,Boëmiæ amp;nbsp;Poloni^ fecit» Anno poftnatiuitatem Chrifti 1518. Carolus archiduxAuftrizin regem Hifpa nizamp;^ Siciliz coronatur. Eo etiam anno Maximilianus Imperatorconuentum PrincipS celebrauit Auguftz de duce Vuirtenbergenfi quid adum fit in recenti memoria hominüeft. Egitetiâin cocöuentudenepotibusfuis Caroloamp;Fer/ dinando quos bonus Imperator cómendauitimperij Principibusctciuitatibus. Aderat 8C cardinalis Caietanus legatus Apoftolicus przcipuè propter dodrinâ Lutheri aduerfus Romanz fedis poteftatê,nam anno przeedenti paucula quzdä pi imü cotra pontificias indulgcntias aufus eft zdere in publicü,habuit^ defenfo rem FridericQ ducem Saxoniz. Adcoautem nihil profeccruntapud Lutherum pontificizminz ut magis etiam uifz fint uirum excitare. lanuario fequentis annl poft lila Auguftz comitia,Maximilianus Imp. pacis amantiflimus,amp;omnibus modisftimmus Princepsobijtdiemfuumapud Vuels,cum eftetfexagenarius» Cuius uiri laudes a multis przdicatz funt,ut meis opus non fit *
DE GERMANIS
LIBER TRIGESIHVSPRIHVS,
Eruentmus,gratia dei,ad operis finem fere,nam quanquS plu/ rima fuperfint his paucis annis reliquis gefta ,tamen cum fint in recenti memoria amp;nbsp;adhuc ob oculos omnium pofita, digito tantum indicabimus breuiter, erunt enim alq qui maioreocio, dodrina,amp; ore ingenidne ad pofteros tranfmittet. Nee tutum eft hodie res ut habet feribere in illis partis turbis. Sinceriore fi/ dealiquädo iicebit feribere, confilia, conatus,8C fada ztatis no ftrz. Poft illa comitia Auguftz, ubi imperij Principum amp;nbsp;ciuitatS fententiam in fe intellexitjCzfare iam mortuo, VIricus dux Vuirtenbergêfis Aprili menfe an/ ni 1519 aufus eft aggredi urbem imperialem Reutlingen. Sed ftatim opibus ÔC ui ribus potes foedus Sueuicum Reutlingen libertati reftituit,amp;^ ducem ex toto fuo principatu expulit, Dux mox recuperare fua fruftra conatus eft,nam nondum domino uifum erat. Anno hocdefundouttaMaximiliano,Principes eledores conueneruntFrancofurdiz eleduri Imperatorem. Vbi Francifeus GalliarS rex multa conatus eft fruftra ad imperiS alpirans.Eledus autem eft Carolus ex filio
Y j nepo»
-ocr page 390-î$e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
nepôsMaxiniiliani,archiduxAuftrix,duxBurgûdixjex HiTpanix,rex SidliTj ôôc.Fruftratusc^ eft fua fpc Frâdfcus rex Gallix,omnem^ operam amp;nbsp;impenfas, qux non exiguxfutflènarrantur pcrdidit. Principes miferunt in Hifpantâ ad etc Ôum Carolum legatos Iridericum comitem Palatinum Rheni amp;ducem Bau» rix,qui honorificcntiffimèab lmperatoreexceptifunt,SCeximtjs munenbus do nati. Carolus poft anno 20. iufcepturus impcrij gubernacula ex Hifpania in An gliam primo proficifcitur, mox ex Anglia Germania petit,Sv Aqutfgrani mêfe Üdobri coronam accipit ab archiepifeopo Coloniêfijmagna totius Impcrtj fpe amp;nbsp;expedatione, cui hadenus quantum per temporum coditionem potuit fieri, fatis refpondit. Hoc anno Lutherus à Parifienfibus,Colonienfibus,Louanien fibusjamp;alqs multarum uniuerfitatumTheologis hxreticus declaratur,amp;àRo/ mano Pontifice com omnibus eiadherentibus excomunicatur. Vigefimo pri mo anno habita funt Principii comitia VuormatiXjUbiLeo Pontifex Maximus perfuum apoftoliexfedis legatum confirmauit Caroli 5. eledionem. Illicetiam fuit Lutherus fux dodrinx redditurus rationê petentibus. Hoc anno Ferdinan dus infans Hifpanix, Imperatoris Germanus cum regina Vngarix Anna fplen didasmagnificenuptiascelebrat Lyncex.Similiterfplêdidènuptias Ludouicus Bocmixamp;Vngarix rex Budx habet cûforore Caroli 5. Turcauero anno hoc Vngariam multis partibus uaftauit,0C Albam Grxcäcepit,quxurbs fingularc monimentum Vngarix fuit. Hoc anno Mediolanum nomine Caroli Cxfaris Germanimilitesurbem ÔC totum principatum occupant., Anno 1522. Cxfar Ca rolus relida Germania profedus eftinHifpanias, Ferdinando fratri rebus Ger manix magna ex partecommiffts. Eodem anno Non'nbergxmagnus célébra tus eft Principum conuentus,praccipue propter Turcam ÔC propter Lutherum» Aderat enim ob earn rem Adrian! legatos Apoftolicos. Aderant Vngari pericu la imminentia fatis indicantes,0C auxilium petentes,fed fruftra. Anno ij.fcedos Sucuicum circiter oiginti tres arces funditos tollunf,quoniam inhabitabant eas quiexlatrocinio amp;rapinis oioebât. Bodem temporecôtradascopias docitad/ perfus Trcuirenfem epifeopum Francifeos Sickingeros amp;nbsp;urbem obfidês Trc uerim, obi audioitexercitus côtra fe parari, recepit fead foa,illic expedâs hoftes focios epifcopijà qoibus obfeflos in arcc Nanftal idx bombardx périt. looabât autëepifcopûjComes Prooincialis Haflîx,filt;cornes Palatinos Rheni,qoiPrin/ cipes omnia Frâcifci occupabât. Rex Galliarum uigefimo quinto à Cxfarianis uidus eft, ÔC captus, quam duriflîmâ fortunam uix unquam minus expedauit, tamnumerofo ÔSbcneinftrudoexercitamunitus,hoftibusoppofitismukôingt;' ferioribus numero. Ceciderût auté utrin«^ multi,fed plures multoex copfjs Gai litexnurnero interfedorûfuerunt uiri Principes multi,fcilicct dux Loiharingiç* cornes de Naflàu, Magifter equitum Francix,comes ab Otenberg,cornes T en derêfis amp;nbsp;alq. Capti funt autem cum rege rex Nauarrx.comcs de Lupfen,Ôtf altj plurimi nobiles. Strenuéautem rex Francifeus in eo prxlio pagnauit : capriuus autem inHifpaniam dudus eft ad Carolum 5. Imperatorê. Anno hoc incepir, Thoma Mûtzero autore, feditio ilia rufticorû in 1 uringia primo, nam Muntze ros falfos propheta perfoaferat multis fimplicibus nimium credulis adeflè fatale tempus quo omnes impij eflent interficiêdi, fe^ad hoc à domino uocatum,nec fore magnû ncgotiS,impios enim nemine perfeqaente fugituros, forctp omnia, fublatis impijs,beata,omnescp fandos futures, dominû in omnibus regnaturû, omnes in fumma felicitate uixuros,neminem plus alio habiturô.breuiter omnia dicebat futuris feculis fore,quxpoft hanc uitam Tandis eueniunt,qux nifi carne exutis,ÔC immortalitateindutis contingere non poffunt.Hxc dodrina carniarri debat,quxàmortifîcationeabhorrct.Magnampkbisrufticanx multitudinem , colkgiC
-ocr page 391-t i B E R xxxr;
dollegit Sc dfripuft monaftena SC (acerdotum nobihïimc^ bona ^obuiost^ fimul furere cogu nt,renitentes occidunt.Nec aliter per Germanix multas alias regio/ nes, ncfcio quo feditiofo SC iram dei ferente Ipiritü autore, excitati funt magnis turbis ruftici,leuari cupientes ab oneribus quibus fe nimium depn'mi quereban (ur. Non deberi décimas, tantos redditas SC cenfus,inquiebant. Pifces in aqua, aues in aëre,feras in fylais capiendi omnibus idem ius elle iure diuino,amp; hoc gc nusmultaemendareuolebant, in nefcio quaxqualitatexquitatcm politamafttr mantes, Fucrunt autem multis locis eodem tempore in armis,ut multi credant fa tale fuine,ô(f profedó non paucis i neuflerSt terrorem. Primum enim antequam confilium ciuitates SC Principes caperent qua uia debellandi eflènt,eiscp reîiftert dum,monafteriaamp;ffacerdotumfacultatesdiripueruntSCuaßaruntmulta,etiani nobiliUm bona,qux in poteftatem eorS ueneruntCeperunt etiam oppida qux/ dam. Sed inteftinis odtjs fadionibuscß ftatim primis diebus cœpcrût turbx ubicp laborarc,quare facftumeft ut minori negotio côfilioSCprudentiamagiftratuum uidi fint quam quifquâ fperare potuiflèt. Difeordia enim quâm infirma res faci/ lis^ uidu fit incredibe eft.In Turingia igitûr,Sueuia, Francia Orientait SC Alfa tia per earn xftatem pluf^ rufticorum centum millia trucidata et rto numerâtur, omnes^ uidi diiïipaticp dederunr poenas,altjs pecunia,alqs capite,alijs uero exi/ lio muldatis, Vigefimo uero fexto anno Hifpalis celebrauitmagnificentiflimè nuptias Carolus Imperator cûforore regis Portugallix, Eodêanno Turca ma gniscopijsinaadit Vngariâ,Ludouico Vngarix rege perexiguas GermanorS copias apud fe habente, Vuaiuoda feedere SC focietate belli Turcxiundo,Vnga rorû plerafc^ uires apud fe tenente. T amen confifus rex Germanorû fortitudine cum hofte côgredttur,nam nô potuit diuttus ferre tantâ crudelitatê T urc^,acerrlt; ma fit pugna,fed noftri multitudine uidi cum rege plericç cxdunt.nec taméinul ti maxima enim Turcorû turbâ fecû rapuerant. Fortes SC nobiles Gcrmani mul tioccubuerunt cum rege,amp; totaaula regis. Turcapofteam uidoriâuaftata to/ ta Vngaria cum maxima prxda SC animi fublationc, reuertitur in Grxciâ, Vnga rix regno Vuaiuodx tradito,fcdcalcgeutTurcxtributariosfit,amp;' regnumTur ex femper pateat,quicquid contra quofuis conetur. Anno proximo poft il lam durilfimâ in Vngarix fortunam Fcrdinâdus germanus Impcratoris Pragx cum uxore fua coronatur in rege Boemix, Hoc quoej anno Romaà Germanis SC HtfpaniSjfub aufpicio Caroli quintimilitantibus,capta eft SC direpta,quç res ab altjs eft commiffa literis,prxtereunda igitur nobis. Proximo anno poft Romx uaftationem Germanorû copix cquitum SC peditum ele(ftifttmx,nec parux,iui/ fu Impcratoris, ducibus Marco Pfittaco,amp;: duccBrunfchuieenfi, Venetos inua feruntjfed ob cömeatus inopiam amp;nbsp;nouitatê amp;nbsp;intempérie a'éris multi perierant equiÔL milites Germanirequitatus magna pars incdiaexhaufta,etiam ubi uene/ runt domö,longo tabis morbo perqt. Anno 1528. Italiâ moltis bellis exhauflam, amp;direptâ,acccdente etiam aeris intcmperie,propter quâ etiam rura,qux pefpaij ca fuerunt,culta paru rcddideruntgt;magna fames preffît,ingens numerus morta/ liûfame pcrtjr. PrxcipuèinInfubria SC Vcnctorumregione. Annus proximus poft fui-^ pluuiofifltmus, prx uligine multa fruges ccreales SC arborei pclTimèrc/ fponderûtcolonis quarc fecuta eft magna annonx caritas,ÔC uari) morbi, prxci/ puè febris quxdâ letalis,quâ uoeât fudorê Anglicû, quiantc repertam curâ,mul tos morte abripuit. Hocquocßteporeconuentusmagnus PrincipûSpirxfuit,' in quo de religionis rebus multa funt a(fta,ô(f confultatum de bello in Tureâ fu/ feipiendo SC expeditione in Vngariam, Heluetîj in quibufdam diffenft runt.ôd I indies magis exafperatis induratisé^ partibus,ad arma uenit,Bernêfes igitur Ba/
füienfes J Tigurinialn’tÆ quidam coniundicopias duxerunt aduerfus quatuor „ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Y 4 Heluetiorutn
-ocr page 392-3^9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN» CHRONIC.
Hducti'orum Pagos amp;nbsp;Lucernanos. Argentinêfes ucro ÔC Heluetij alp lt;juf nuP li partium fe coiunxerant,magna induftria amp;nbsp;ftudio pacem feccrunt,qux at au/ diemus^non diu durauit. Hoc anno Turea cû ingenti cxcrcitu Auftriam intra/ bit hoftiliterj Sgt;C omnia obuia direpta uaftauit uft^ ad Enefum.Totum feremen/ (cm Viennâobfedit 5C iineintcrmiflioneoninis gcncrisiormcntis Sgt;C artibus op pugnauit. Verum Germanis militibus incredibili uirtutcpropugnantibus urb» eft defenfa, coadasep tâdem eft Turea cum magna ignominia plurimis fuorum amiftisjfoluere obfidioncm.Magnam^ laudem meruerSt milites qui Viennç ir» pr^'fidio fuerunt.nccp cnim facile dici po^eft quam magnis animis,fudoribus,ui gilijs, ôdpericulis defenderintnôiblum Viennam lcd multa alia, nam ficepifle« Viennam,finedubiomuniuifleteam,utnôfinemaximonegotiorecuperari po tuiflet ànoftris,Quid deinde conatus eflet quiuis facile iudicare potcft,Eodé te/ poreardiflîmo foedcreBononiæiungStur Pontifex Rom, Carolus Imperator, J crdinâdus germanus frater Caroli,rex Gallix,rex Anglix,duces Sabaudiêfis, Mediolanenfis,Fcrraricn.Mâtux Principes,ÔC ciuitates Senêiès,Genuêfes,Lu cani SC alix quxdâ. Peridê têpus Carolus Cæiàr Bononixà Pôt.Rom. Clemen/ te 7.coronatus eft maxima cS celcbritate. Poft accepta coronâ anno jo. in Gcr/ mania magna multoru expcdatiôe uenit, Nifit^ fuiflèt Cxiàris pacatior animus ^quorundâiânguinolêrorûhominûturbatusfuiftèt Germanixftatns.Seddo minocœlefti fit gloria amp;nbsp;laus, qui fuoerga homines indicibiliamore hacQenus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
pacem dédit nobis cÔtra quorundâ expedationê SC fententiâ, arc^ utinâomnes intelligercntcalamitates SC infelicitates qux cueniftent omnibus partibus etiatn uidoribus, fires ueniftetadarma,utgratixàplurib.agerent domino deo,^plu rcs maiore iedulttate orarent ut ctiâ in poilerû pacem nobis dec deus pater 6C do/ minus noftcr. Vbi in Gcrmaniam,utdixi,Carolus Imper. uenit,exceptus eft ho norificè magno ab omnibus gaudio,per Germaniam, pulfatis campanis ÔC ign( bus incenfis,ad Ixtitiam fignificandä.Conuocatis autê Germanix ciuitatibus ec Principibusccclefiafticis Si iècularibus Auguftxcûeis multa egitdc religionis articulis quibufdä,quos Lutherus Si enm eo fentiétes docuerât aduerfus Roma nx fedis inftitutióncs.Lutherani illic prxiènteetiâ fummi Pontificis legato ratio/ nem reddideröt fuxdodrinx in frequêtiftimo PrincipQ cöfefTu, Sed nihil ftatui potuitin illiscomittjs ob fententtarûmultifariâ uarietatê. Eodêanno copixFer dinandi Budam recipiüt, breui tamepoft tepore« Vuaiuoda itern occupatur,ä£ ita per totum annö uario marteinter Ülos pugnatü eft. Anno hoc Heluettj libera runt Gebennam obfeflàm à duce Sabaudix. Tricefimo primo anno Ferdinan/ dum fratrê fuumaccipitimperij côfortem Carolus,ô^ Colonixà Principibus eli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
gitur in Romanorû rc«m,Aquiigrani poftea regni corona illi imponitur.Hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
anno miles arcem Muftis inhabitâs fretus Sicôfifus munitionibus arcis, quant exiftimabatinexpugnabilem,conatus eftdiripere Vallem ThelinâquxeftRhe tis fubie(fta,cui oppofuerût fe Rheti Si fugarût in caftrQ,quod auxilio Tigurino rumjBafüienfiôjôC Berncnfiû,ô^ ducis Mediolanenfis obfiderût diu, tandem Ca ftellanum ad deditionem compulerunt,SCarcem extirparuntradicitus,ita^deie cerunt ut non facile fit aliam illic xdifîcare. Hoc etiam anno,cum maltas minas quorundâ audirent ciaitates,Si^ Principes qui à Romanx ièdis conftitutionibus quibufdâ difeeflerût,inter fe coicrût foederc, ut cômunia pericula cÔiundi repel/ lât.Dehis omnibus olim noftri pofteritatiffi dominusnô ante fînierithue mun/ dum) licebit liberius confilia Si ftudia partis deferiberererit quoep indicium eo/ rum non folum magis liberum, ièd etiam,ut opinor,magis incorruptum.Quo/ tusemmquifquc noftruiam eftquinonfitautaddidus,auccertèinciinatiorp3r bum alicui. Eodem tempore apparuit nobis fub libra inoccidcntecom^T^s»
-J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc
-ocr page 393-t i B E R XSXii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^i
Hocctiam anno omnibus nominibus uir maximus ,*in omhi dodrirttfät gene? rcjóc^ trium linguarumcognitioncdodinimus uir loannes Occompadius,obqt diem fuum, Eodem anno bellü inter Heluetios de quo diximus lam^antea ma^ Ie fopitSjttunc denuo exdt3tur,in quo cQ altera pars no fan's feiidter pugnaflecj copofita eft pax. Poft nattuitatem domini anno 155Î. Imperator conuocatis ini pertj prindpibus Si ciuitatS legatis Ratilponx comitia celebrauit, eonfultans de fufdpienda expeditione in Turcam Vngariam occupâtemjô^ Germanif immi-»» nentem. Sed erant non parux difeordix inter partes Jatheranos^quos uocant,amp;î pontificios quibus inter feexpoftulantibus diffîdêtibus primum nihil potuft contra Turcam folide ftatui. Conuenerant ergo itcrum de eifdem rebus Schuin furdiXjatc^poftremoNorinbergx.VbicômunifententiaPrindpumô^ Impcra toris^nam omnes pacemcupiebantjdecretueft ut ineo ftatu omnia manerent irt quo erant ufcç ad futurum concilium generakjcuius tempus ÔC locus conftitu/ tus erat in eifdem comitiis, nefeio quod malum impedieritjSC mutarit optima Ôi necefTariS propofitS. De his rebus,ut diximus, nihil opus eft fcribere, in omni« enim ore adhuc ÔC oculis funtjmandabStur^ memorix aliqaando ab alqs bona fide, fine omni affedu animi aut fauêtis aut odientis, In iftis comités décréta eft expediüo in Turcamjquem aduenturö in Äuftriam certo feiebant Imperator ôd alt) Principes,quâ ob rem omnia poft pofi'tafunt illineceflàrix expeditioni, Vez nitigiturcumingentibuscopijs Imperator TurcorS,SCcirdtcruigintidies per/ petuos oppidum Guntz obfedit, cum^ nullam haberct fpem capiêdi illud pro/ pterincredibilëpropugnatorSfortitudinêjfoluens obfidionem,Auftriam,Ca/ rintbiamSC Styria diripuitSCuaftauit quibus conrueuitmodis5hoccft,crudcliflî, mis. Quam ob rem tota Germania cocordianimo illi occurrit fortiflima manu, fed T urca ubi audtuit Germanorü inftrudiffimas copias fibi occurrere,c5 ignek minia recefltt,ucl potius fuga fibi ÔC exercitui fuo cöfuluit,nec pauci in extremia agminibus à noftris oedfi funt,prxcipueequites plurimos amifit, Huie expedi? tioni adfuit ipfe Imperator:poft uero fugatS T urcam iterum Bononiam ad fum mum Pontificem eft profeaus. In huius anni Decembri uehementer périclita/ tx funt multx regiones,potiffîmû Frifia,Hollandia,Seelandi3,ac Flandria. Cir/ ca fontem Rheni,in uicinis^ regionibus infolitx magnitudinis terrxmotus fuit, eodem menfe quo regiones illac in quibus Rhenus mareinfluens finem habet« Hoc anno fine habuit fœdus illud SoeuicS qux fxpe formidabilc hoftibus, fola tium Sc auxiliS amicis fuit, Multi duitates amp;nbsp;Principes cupiebât côferuare 8C re/ nouare ligâjfcd quibufdâ impediêtibus no potuit fieri. In fumma,aliter uifum eft domino,qui parua et magna gubernat.His annis proximèdidis annonpSC alia rum rerû ufui mortaliû neceflariarn caritas fuperioré Germania et Italiam fupra modum afflixit, cum tamê cceli terrxue iniquitas nô fuerit eau la.Dubitant^ ad/ huc,etiâ qui fibi uident in rebus humanis prudentiftîmi,quf fit caufa,alqs bel la, ali] s bellorû metum SC expedationem,ahjs auaritiâ SC extindionê charitatis,cu ramc^huiusieculijquâ extremis têporibus futurâ prxdixerunt multi prophetx, quibufdâ monetx multitudinê, altjs aliâ putâtibus caufam. Sunt qui putât hxc omnia fimul caufam efle. Anno J4.pernitiofa feditioneMonfteriêfes dues ex urbeexpuleruntepifcopû, SCnouam quandâcuiufdâfardorisdodrinâ fecuti, omnia cômunia fecerSt,SC plures uxores cuilibet côcefterntjrepudio pro cuiuf/ uis libidine permiflb. Ver0cpifcop,quorundâauxiliarib, coptjs côiundis poil diuturnâ obfeftîonê.SC multas utrimç cxdes,ccpit urbê fequeti demû anno,muf tisfadiofxièdxautoribusfupplicioaftedis priftinumftatum reftituitin urbe« Annoetiamtricefimoqûarto recuperauit Viricus dux Vuirtenbergenfis pria/ cipatum, patriam SC patrimonium fuum, auxilio comitis prouindaiis Halltx«
Qu«
-ocr page 394-50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GERMAN. CHRONIC.
Qux res quanquam non potuit non molcfta eflè Ferdinando regi propter muP tas caufasj tame ex ingenito pacis amore paflas eft rem arquis coditiontbus com ponere,0^ rccepit ducem Vlricum in gratiam, Maiorem folidioremcp gloria eflè ratus,quàm tumultibus bellorum omnia perturbare. Eodem tempore Craco/ uiz in uicinis^ regionibus illis magna uis aquarum Fuit,quz multos labores ho minu ôS agros uaftarut. Hoc anno turbatum eftetiam armis regnum Daniz.co bello etiam Lubeccenfes implicinfuerunt. Barbarofla hoc temporeregem Tu niflz Akzachenum eiecitcxregno,SC regnQ eius direptum occupatjOec his con tentus ex Africa cum Türcica claflè, quz illi a Turea imperatore commifla erat, nauigat ufe^ ad hnes ltaliz,0^ mare circa Genuam obfidet. Imperator uero Ca rolus Turcicos conatus rcprcflurus,anno j^.cum exercitu Germanorum,Italo/ rum Sc Hifpanorû nauigat in Africam5amp; expugnatum regnum Tuniflzfubiu gatum reddit rCgi cui iure debcbatur,qaa iußitia peperit fibi inai Aißtmus non minorem glorfâ,quàm ipfa uidoria. Hxc omnia cum fint ab alijs feriptaÄ Infinitis pafiim per orbem exêplaribus diuuJgata,non utdetur operpprccium u£ ego repetam. Eodem tempore in Pannoni?. habiti funtmultide rebus Vnga/ rizcomponendisjconuentusiin quibus cum ierenifltmo rege Ferdinando egc/ runt m ulta Icgati Turcx,SC Vuaiuoda. Hoc tempore Bernenfes SC Gallorû rex eieccrunt ducem Sabaudix,ex toto fuo principatu. Frequentes quoc^ Schmal/ kaldix conucncrunt iam fxpe multi Germantz Principes SC ciuitates his tempo - ribus propter rcllt;gionem,pacem GerrnanixSC confoederationcm, De his rebus fatis ab altjs ubi euentus uidcbunt,olim fcribctur.Quid cnim nos fcribcmus,ad/ hue ignari qaid omnipotens rerum redor faccre uelit':’ Hoc tempore Czfar Ca rolus quinrus poft multas confultanonesjde fufeipienda expeditionein Tureâ, prius decreuitbellum contra regê Galliarâjneipfc turbaret Italicas res,intricato Imperatore bello T urcico^quoniam ferebaturrexomnem occafionemcaptare ducédiexercitu in kahl, iure enim ad fe pertinercMediolanêfem ducatûcoten/ debat. Cômouitetiâ Imperatore, quod legationcs Turd apud regem, uiciflîm regis apud Turcum fuerât. No tcmere/gitur rufccptlïc Imp, uideturbellûhoc, iudieâs nihil poflercdècôtra cômunem hoftem T urcam fieri, nifi pax prius fit Inter Chriftianos Principes. Quareapud Hcluetios,Prindpes ÔCciuitates Ger/ manixjcauiàm ob quam bellum Gallorum regi mouendumfit,per legatos dik'/ center reddit.Rurfum rex Galliarumrefpondtt.fibiquoqucconciliareconatus wuorem Principum CbriftianorumôCciuitâtum,pracipuèHeIuetior3, Vterqp Czfar Sc Galkz rex fuam caufam mukis probabiliter delenderunt.Sed ob,qua9 diximus,caufas,beilihuiusconfilia, deftinata,gefta,fortunam,fLjcce(rusamp;^finê, •InsjpotiflimumpofteriSjCommcmorandarcIinquamus, Anno domini 15J7» Erairnut Rotcrod,inomniphilofOphia,przcipuèin lacrisliterisuir fummus, infinitislaboribusSc fudoribus,quibus pertota uitamecclefiz Chriftianzfêr/ uiuit,exhaufto eorpufculo, obdormiuirin gratia SC pace domini. Cuius obitum D. D. Bonifacius Amerbachius SC D.Beatus Rbenanu$,facundia,erudicione amp;nbsp;animi morum^ grauitate oiri incomparabiles,optima fideperfccuti funtin do «Siflïmis przfationibus, bic in D. Eralmi operum catalogos, ille in Originemj przfari, Vitäm eius przdicant fatis totprzftâtiflïmaopcrum monumenta.Mul/ o prindpumó^ akorû magiftraïuâcÔuentus paffîm perEuropam ,potiflïmunt in Germania óó Itaka fueruntannotrigefimoocftauoamp;hocjp.CiuiratS SC Pria cipûmaxima pars cenfet opus eftègenerali concik'o, fed côtrouerfia eft deloco, nullus enim tam reru imperitus eft, quinôintelligat, plurimumrcferre,quis lo/ cos condlq ftatuatur.Nam de tempore inter omnes cÔuenit,ncmo cnim eft qui non cenfeat rebus curbatis primS poftic fieri^generali fynodo fub ueniendum.
Anno
-ocr page 395-t I B B R XXSfj
Anno hoc tcmpofCUernoFrancofurdix frequens cortuéfifiis Ph’ndpSSCciut/ ta turn fuit,fuit ôd ilhc Impcraton's kgatus.Muka de corn ponêdis quibufdâ con/ trouerfijs,de^concilio adafunt:poftrcmôaliuscomitiorum dies Norinberg« celebrandorum Augufto menfc eiufdem anni côftitutus tft. Dominus deus^irt CUIUS manu funtomnium mortalium cogitationes ÔC côfilia,dirigat Principum amp;nbsp;omnium hominum corda in uias legesue fuas ut in pace feruia/ musilli, aucrratq} mala qux uidentur imminere omni carni,nifi mifericors parer cœleftis nos opus manuum fuarum refpidat,
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuifoligloria.
B A S I L E AB A P V b H F N R I C V’ H FETRVM mense avg.vsto» ANNO ”M. D* XXXIX.
-ocr page 396- -ocr page 397- -ocr page 398- -ocr page 399- -ocr page 400-