lt;)

AD I E S V I T A. RVM’ ASSERTIONES, EX EPISTOLA PRIORI DIVI PA V-lï.ad TfmotheumUn Schola Dili'ngana difputatas, quibus totumPapatumftabilire co# nati funt,pfa refponfio.

A' V T o R I B V S

2). yi^ilbelmo^idenbacchïO)amp;-T)»Lugt; ca Oßandro Theologie T)oBo^ rib lis3 (^c,.

' foannesBrentius pio Le«* . äori S. Dlt;

FM Tgt;auidmunitißi^ mamarccm lebußtnrum ohßderet) coüocarunt illi in muro claudos Citsi cosy quihtts frçti de ex^ pugnatione arcis, erantßecurißimi., Itn. cumhodießeßita deletorum Qananao^s runh hoc e^l z5\^onachorum Sacrtfi^f culorum reliquiæ, armùßacrarum Scri^ fturarum oppugnanturd^i clauda c a veter is Idolowani a Sphißmataf iam^a dudu eneruatUiCGuibfaiConfufa^exploßa et in talparum cauernas ahie^ia in aciêpro^ ductmt. Etfi autem tarn imbeüis dißcin* Horum ebST inermium militum turbn^ ri^c deri potiùsdebebatiquàm oppugnari, tir» wen, quirts Ießitse\yel ipß (joliathcy

(fuamuis

4 BPïSTOLA BRENTir.

qnàmuù toües refutat'hJecurioreSiagmU s nibuj 7)ei viuentis adhuc exprohrare et fangum IfiaelblaJ^hemarenS verentur, hoc impuneipßs Heere non debet, ftaq; non dißlicetmihi)TyD. i^uilhelmi^i^ denbacchijy^ Luca Oßandri, meorum in Eccleßa Studtgar di ann^ collegarum eonatuitquipio fludiopro yeritate et per* j^icuitute do^rinæ Apo^olicay qua in priori adTimotheum Epi^ola traditurt contra impias tenebrasßefuitarumpro* pugnant. dubito,quinChrißus le* ßtS) quem-j^qui illiiu nomine gloriantur^ Ießita,neq‘fnorut neq; colunt^hanc ope* ramyEccleßaßa pr^ßitam dementer.

fit approbaturus, ^gloriam nominü, fui contra omnet omniu impioru,

quot; * blafihemias defenßrus in ; quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 'ßcfempiterno-jfecula, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

V zÄmen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;■ -

Præfatio,

ZpDITÆ SVNT A JESVITIS, -^nouo hypocritarum gcnere, aficrtio-

ncs in noua Dilîgenfium Academia ad di-Iputandum propofitæ.Quas ut ex totius anni prçlcdionibus lelegcrunt, ita totius dodri-næ Pontificiæ( quam Paulus hypocnticam i.Tfni.^« amp;nbsp;demoniaca appellat){ùmraa capita paucis pagellis voluêrc compleôli. Multos autem bonos viros Icholafticæ iuucntutis milcret, quç fùb iftis Magiftris ita proficit,vt quod in-tegro anno didicit,id per totam vitameifit dedi/cendum : atq; fie neceflàriô temporis quot;nbsp;fit iaótura facienda, nifi anima: vclint ôc lâ-lutisfaccre. Milerum eft, lèmperdilcentcm nunquam peruenire ad cognitionem verira-tis-.fed multo miferius amp;nbsp;milerandu magis, Icmper dilcente indies magis magisq; à Veri-tate abcrrarc,et mendaeijs inuolui, et in vor-ticem impietatis, ac, qui banc lûblèquitur, SEterni interitus gurgitem abripiiquanquara iufto Dei iudicio fit,vt per omnem deceptio- »»TheflW. ncm iniuftitiæ pereant, qui dileólioncm \c-

A iij ritatis

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R AE F A T t o?

ricatis nokint récipere in hot vclaluifianc. Nam propterea mittit illis Deus cfficaciarrt’ CTroris, ut eredam mendacio,ut iudicenCUt omnes^qui nóciediderunt veritati, fèd ad-probauerunt iniuftkiam. V eruntamen eum mihiquidem dubium non fit, aliquos qui in lcholisDilinganis vcr{amuradölelccmes,nó tam malitia voluntatis, quàrahallucinatio-ne mctis;,hoc eftjdelefttrmagis quam affeéla errare,amp; leluitarum dogmatibus propter iu-dicij imbecillitatem óe anèntiri, non male locatam operam credidcrim, fi quiamp; vel vnam animulam ab exitiali errore libc-reXjipfisq; orci faucibusjut Paftor auriculam Ämos,j. Qviis è riélu Leonis, eripiat. Hue accedit, quod ipla D. Pauli ad Timotheum Epiftola prior,e qua Thelcs fuas emendicarunt leRii-tæjhoca nobis officium exigere videtur : vc ip/am ab impiorum hominum inluria,à fal/àriorura cortupteîis, à prædonum dire-ptionibus amp;/àcrilegîjs defendamusnmove-iQ quia ipfa fc fîio roborc ffiaq; fimpfici amp;nbsp;çonftanti veritate latîs fortiter défendit,tarr-tùm irritos çonatus hoffiiû Fuiffie indicemus»

P R AE r A T î o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

Zi. fulgorem vcritatîs * depulfâ errorum ca-ligincjclarius emicantem ac longe latcq, rc-jplendentcm, omnibus qui non Ipontc cæ-ciitiunt,monftremus.Vide oblccro Chriftia-neLeôlor,quàm milita indigne Si fcelcrafè in banc landißimam eleÓti vafis Epiftolam commilèrint leluitç. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Primùm,vbi argumentum Epiftolç récitant,ne minimam quidem Chrifti amp;benc. ficiorum eius mentionem faciunt : cùm ta- • men in primo ftatim capite luculento Legis amp;nbsp;Eu.angclijdilcrimineexpofito,Chrifti gra-âa ita commendetur, vtvix alibi excellcn-tiuS : amp;nbsp;ex hoc fonte reliqua omnia huius E-piftolæ monitafic præcepta promanant : tic quis,utlefùitæ,hanc Epiftolam tantùm pro libro Cæremoniarum Sc Pontificali Eccle«. fiæ habeat.

Deinde, cùm ècertis quibusdam huius Epiftolæ PericopisThefes corrogant, totam Epiftolam,qua vix alia(nam eam quç ad Romanos feripta eftjfèmpcr excipio)decentiori ordinc amp;nbsp;aptiore Methodo conferipta eft, ità difterpunt amp;nbsp;lacérant,ut in fabulis Mæ-r.a^ès

8 nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;. P R. AB F A T I o. . A

nadcSjOrphei corpus non crudclius lanUnè',, ôc in hiftorijs filiiim Nahas Amraonitaruni rcnem Lesatos Dauidis non fœchûs dêfor-

OC? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

mafle purem, quam hæc Epiftola à leftiiris laniata et deformata coïpicitur. Nunc enim c medio continua: orationis co'rpdrë mern- . brum,vt incptus iîitor è medio corio lorum,, cxccant: nunc quæ indiuulfè inter fè cohærc-. re debcbant, diuellunt : nunc quç diüuhcrc,.

fruftilatim concîdunt amp;nbsp;comminuünt'Jali-bi,quæ lèparari diftinguiq; debebant , com-milcent,vt mali coqui iura conftindunt.

lam cùm ad cxcerptarum fnçiuJiSÿ interpre-tationë^entum eft, Deus bone, quam omnia, aut ccrtè plæraq; cum à fèipfis, tùm à vamp;-' ^ritatc diflèntiunt? Vix quicq; ad veritatem ^ncerc,aut ad rem de qua agitur,appqfitè amp;nbsp;.conlèntaneè dicitur. Plerunq; provnayera amp;nbsp;germana ïêntcntia duas faills aut à propo-fito aliénas adferunt : cum res bcnè cadit, v-nam.veram,alteramfallàmvnanî aptam, alteram à toto Icopo abcrrantcm adducunt, aut crinibus attrahunt, hoc eft, pérvimin-Uudunt,. Hinc tories in iftis male conlutis

thcfibus

P R AE F A T 1 o.

tBefibus bas difiunôhiiias amp;nbsp;conditionales «« particulas inuenics.Vel fic(inquiunt)vel vt a- « lij : vel hoc intelligitur, vel illud : fi fie acci- « piamus, fin ita intclligatur : fine hoc modo, « fiuc quôd magis eft confèntaneum. Ethas u permilsiuas ac dubitatiuasloquurioncs : In- «« telligi poteft (inquiunt) in hune lènfiira, po- « tcft amp;c fie accipi : hune fènfiim plæriq; Patres « adprobant, vel dicere cum alijs pofiuraus : u fi hanc Icdionem Iequamur,fi vero corn. « munior leôtio retineatur, amp;:c. Et illud Ari- « ftotelicum,in philolbphia quidem non im-probatum , lcd in Theologia vituperabile z«xS,videtur ,hoc præcipere, illiid probabilius w videtur,amp;c.An non pie Leétor,hçc làtis ma- « gno documento fiint, iftos homines Ipiritu vertiginis rotari amp;nbsp;circumagi ? Sc, impleri in cis malediétioncm Iegis,quæ per Mofen im-pijsdenunciatur: Percutiet(inquIt)teD’ômi- DeutaS, nus amentia'amp; cæcitate ac furore mentis, vt palpes in meridic, ficut palparc lôlet cæcu« intenebris,amp; non dirigas viastuas? Itaeft profeótö,quorum animi nulla fidei certitü-dine lèu inftrudi muniti lùnt, eo-

rum'

10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R AE F A T I o.

•rum quoq; interpretatïon'es /cripturarum folidæ,cercæ,conltantcs amp;nbsp;concinnæ eflè ne-queuntjfed ambigLiæ,vagæ, inftabilcsiSc diC lintaneæ vbiq; -fliuftuant, vacillant, dißb-nanc,amp; quod ill e de oraculis Delphicis dice-banc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc eft, in vtranq; partem

claudicant: ficq; Icótorem muko incertio-xem dimitcuntqiiàm accepcrunt. Vlq-,adeo labra laducis conueniunt, vt in fthola dubi-tationis, amp;nbsp;doxärina,amp; fides,amp; res,amp; verba, amp;nbsp;(ènlàjamp;s deniq; omnia fint dubia,pcrplexa amp;, ad delperacionem accommodata.

Porrônecîilliidprætercundum eft artifi-cium, apud Papiftas quidem non nouum, (cd à lefùitis tame callidius vlurpatura, quod ad margines (uarum Pofitionumquot;, non (cri-pturarum modo teftiraonia, (cd (cxcentas ctiam Patrum auchoritates allinunt,vtim-pcritoLedori fucunafaciant, qui à partibus iplôrum cùmtotiusïàcræ (cripturæ eœlcfti» oracula , tùm vencrandç vetuftatis (îiftragia ftarc opinctur. Et de (aorarum quidc litcra-rum teftimonijs (ùo Ioco,vbi opus erit, figil-Uûm à nobis dicctur. De (criptorura auccm

Ecclefia-

P-R AE F A T 1 O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n'

Çcclefiafticorurn, quos propter antiquitate Patres vocant,allegationibus,hociam genera tim præfabimur.

PrimùmleEiitaebocfibi permiïèrunt,vs ctiam in bis locis,in quibus nulla eft inter nosamp; ipfos con troue rfia, ingentc aceruum allegationum er Patribus congcrcrent : quo nobis inuidiam’facerent, quafieaetiamin dnbiumrcuocarcmuSjqux nullus fânæ mentis homo ncgarct. Vt- vnum è multis profe- gt;nbsp;ramus exemplum : cùm docent Ghrifti Ec-deftam ab ipfô Chriftq autboritatem baberc excommunicandi publice fceleratos, fi con^ lumaciafcclcribus addant,duodecim Patres amp;nbsp;quatuor Concilia citant.Quafi verb res o-perofa jpbationeindigercc,aut quis inter no^ ftros vnqj extitiflet,qui boc ncganet:fed bæc numcrum complent, ne quid in cbarta vacuum rcmancaCk

Deinde multaloca citant è PatribuSjquç, fiquispenitius introfpiciat, ad remprorfus nihil faciunt,ad quam confirmandam adhi-bentur : nee raagis ad inftitutum quadrant, quam baculus adangulum.Vt cum moiiue*-

B y runii

n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R AE F A T 1 o.

mm fàndorum intercelsioncm amp;nbsp;patrocî; nium adftruere voluntjfcxPatres citant, qui Chriftum propterea vnum Mediatorê Dei amp;nbsp;hominum dici fcribunt,quôd ïolusipfc nos omnes redemerit.Quafi vero neccflario confèquatur, cùm Chriftus folus nos rede-merit,landlos,qui nos non redcmerint, pro nobis intcrcedere ? Quid, quod ibidé odlua-Tticfi.cap.x. gefimam tertiam hærefin ex Epiphanio citant, cùm in vniuerfum odloginta tantum hærefès defcripfcrit ?

Sed efto,rcdl:è omnia. Sc conuenientcr Sc, bona fide allegarint ex Patribus, ( etfi con-trarium infra aliquoties demonftrabimus) Auguft.adm'ca nostamen cumAuguftino folis eis fcriptUr rony.Eptft,»^. libris,quiiam Canonici adpellantur, didicimusbunc timorem,bonorem4i defer-re,vt nullum corum authorem Icribcndo errafle firmilsimc credamus. Atfiincisof-fenderimus litcris, quod videatur contrariu ventati,nihil aliud,quam vel mendofiim cï^ fè codicem, vel interpretem non aflêcutum * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eflequod didlum eft,vel nos minime intcl-

Jexifle non ambigamus. Alios autem ita legi-

mus

P R AS'F a TIO

mus, vt quantalibct fànôlitate doôlrinaqf præpolieant,non ideo verum putemus, quia ipfiitafènferintjied quia nobis vel per illos authores Canonicos, vel probabili ratione, qilöd à vero non abborrcat,perluaderepo-tuerut.Neq; cnim(vt idc alibi ait)quorumli-jj^„^ betdilputationes,quamuis catholicorum amp;nbsp;nat.Epift.ip«» laudatorum hominum, vclut Icripturas Canonicas habere debemus, vc nobis non licc-at lalua honorificentia, qux illis debetur ho-minibus,aliquid in corum fcripcis improba-rc atq-, relpuere,fi forte inuenerimusquod aliter lenlèrint, quam veritas habet diuino adiutoriovel abalijsintelled:a, vela nobis. Talcm ille le cfle profitetur in Icriptis alio-rum,tales vult elle intelleólores luorû. Quid eft igitur, cur plus Auguftino tribuamus, quam ipft fibi tribui velit ? num fic de autho-ritate ianélorum virorum detrahimus ? fi homines fuifle dicamus, qui vtfalli,ita alios quoq; fallcre potuerint ? num propterca ma-gna Ecclefiæ lumina fuifle Hicronymum, Ambrofium, Chrylbftomurn, vcl alios cius notæ fcriptores, inficiamur, quia cos quæda

B iij vel

t*4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FR AB F A T ï o;

vel parum difèrtè IcripfilTejVcl nonlatis con-ftantcrfènfifleexiftemus? Athiipfilelè non' indicarunt-i’^^wM«’'’: vt iudieaflent, fèlè ipfi- -decepiflènt. Sit hoe ergo extra controuerfi- ■ am ; Primùm lolis Biblijs tantum efTe tribu* endum, vtea Ibla omnis erroris cxpertra effe credamus. Deinde alijs Scriptoribus,quani tu muis doólrinaamp; vitç lanólitate claris,tantum eflcaflèntiendum, quanta illilàcrarunv litcrarumiteftimonijs probare queant.Pro* phetç enim,Apoftoli amp;nbsp;Euangeliftç,cùm no àlè dicant aut,fcribant,fèd{pirituscœlcftis, inftindu,ab omnicrrore vacui atq; integri funt : reliqui/criptorcsjcùmplurima quid© ê.fpiritu,quædam tamê etiam è carnis lènlù amp;nbsp;ingenio lcribant, nonnunq; exorbitant. Illorum diuinas vihones,{ànô^ificationes, ab vtero vocationesjin Euangelion Ægregatio-i nesjnominatiminfànétis Icripturis legum tur,aucboritateq5teltimonij diuini cofirman tur:horum vocationes tam illuftria teftimo* nia no habent.Itaq; Iperamus nobis apud pi» um leótorem non fore fraudi,fi no ad fingu-lâfingulorum Patrum diôia fingulatim re-^

ipqnderimus.

P R AE r JI T î o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ

^^onJerimus.Facilè enimnos Auguftinitx-eraplu tuebiturVqui in cótrouerfia, quacum Hicronymo dc Petri fimulatione habuit, ciim authoritatibus clarorum virorum pre-rneretur,necipl€ tot authoritatesopponerc poflèt,ad Paukim tande confugit,qiic fibi in-ftaromnium, imoRipra omneseiïc ftatuit. Quid multis? fcripturis vtamur tanq; ludici-bus : P.atribus tan^i Confiliarijs : qui fi reóhè confulant,cum gratitudine ijs vtamur: fin minus reólê j fine cótumclia nobis à fcntêtia •coru difcedere liccat, ctid iter ingredi,quod propter verbi diuini prçeuntem lucem,expe-ditius,amp; propter veritatéillius, cuius fèrmo yeritas eft,tutius eflc dcprchenditur.Iam igi-tur,quodDeus bene vertat, rem ipfamag-^rediamur, amp;ytcx Antithefiamp; collatione fèntentiaru clariuscluccfcat veritas,primum îpfà lelùitaru verba ponemus : deinde noftra reiponfionê, refutationis loco lubijciemus, vt piusLeâ:or videat, ànobiscandidè omnia Sc ex fide agi. Sic igitur Di-lingcnfis libelli habet Prae-fatio.

ad A s SE R T10 NES lESVÏ-

THESES THEOLO-GICÆ, EX PRIORI EPI-ftola diui Pauli ad Ti-motheum.

^rénjufi 1 u.ca,. LtgtrnmafuiTrtnxum amp;nbsp;Eufeittun’PamphilumtDltr»' Eufeb. Eccle, Htbïüne Seuero, amp;nbsp;Tatiatio, Epißolas omntî ^pnfloîi htft.lib.4.ca.z£. 7auliitanquam non facra!,fu:jJtrt'itÜas : à^tàluflam ycyà Sc Ïih.lt;s,c3,t7» ntutmm ear um qu» ad Timothtum tnittuntur,fuijji inter Cle,t«.Stroni»' fcrifituraî facrat admijjam, Clement ^léieandrinut memoria

prodtdit: quot;îdobif tamen adeo efl Ecclefta teßimonium ratum eif fanSlumi^ute ^uatuordecim tApoflolî huittf Epiflolas in Canonicorumlibrorumßatalago repojuit^yt olflinate^contra-dicentetf temerariot^lane hominettat Haretiiot effe tion. diibitemuf,.

li.É ST 0 :h^s 10..

aV nbsp;nbsp;de hæreticts, vel ,omncs Epiftolas

Fault, vel vtranep ad Timotheumfcriptain repudiantibus proférant,nihil ad nos attinent,quj Pauli Epiftolas fandioreshabemus, SC Rrmius am^ pledinTur,amp; per Dci gratiam clarius intelligimus, ex i)fcp' noftram dodrinam verc piam validius contf finnamus,quämkfuit^ SC omnes SacriHculi ac Mo^ nacbi

T A R V M R E S P o N s T o. ' î/ nachi veliht.Non enim ignotum eft, hifcc extremis teniporibus gt;nbsp;reftaurationem piæ dodlrinae, quam Lutheranam vocant, potifsimum çx Paulinarum Epiftolarum dudtu SiC praefcriptofadlam eflè: quod beneficium Dei apud nos publice folenni cantilelt;s na etiam à pueris celebratur. Contra verb non ob;# feurum cft, quid multi c gregePontificiorum de A# poftolo Pauîo iudicent:amp;r quàm ægrè ifti colluuiei faciane,quæ ex iftius feriptis depromuntur- Ante paucos annos Papifta quidam magni nominis SC di# gnitate praeftans ad quendam proptér Euangelq profefsionem captiuum aiebat ; Duos tantum efle Euangeliftas, Matthæum SC loannem : reliquos e# Slddan, lib^xj» nim duosjô^ Paulum etiam, veluti Centones quof# dam confuiflè ; qubd nifi Ecclefiac Dodores eam Pauîo tribucrent authoritatem, fe non pluris fadru# rum eins Epiftolas quàm Æfopi fabellas, cume^ captiuus inuieem diceret, de Pauli vocatione attß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

munere præclara exiftere teftimonia, præfertim in cius Epiftolæ, quam fcripfit ad Galatas, capite prii# mo:Nihil (inquit ille ) ad rem iftud facit ; nam fi# m bi teftimonium ipfe dicit. Hæc hiftoria teftem habet feriptorem publicum,8^ fide dignum. itaep nihil opus eratjefuitas nobis haereticorum reieSiA--menta oggarrire, cum quibus nobis nihil eft nego# ttj. Sibi aefuis ifta canant, vt de Pauli fcriptisliono# rificentius fentire difeant, ne in eundem catalog gum relati, eodem loco SC numero habeantur,quo Hebion, Seuerus, SdTatianusabEcclefiahaben# tur.Sed bene feres habet de Iefuitis,qui ne paucio# resEpiftolas Paulinumerent^potiusplures ei

C ftribunt,, gt;•

' AD ASSERTIONES lESVI-^ (cribunt,quàîn veris amp;nbsp;indubitatis argijmêtis dc^ iBonftrare poflùntet competerc. Cum enimcerto ccrtÎHs conftct,trcciccim verè gt;-•*lt;««' Paulinas eflê Epiftolas, ifti quatuordccim è vulgato Canonico# runilibrorura Catalogonumcrant, cam videlicet, eft.addcntcs : de qua tarnen Si

• ojimyarièiudicatumfuit ÔC hodie. Origcncs fane vetuftifsimus fcriptorjcam propter phrafin ÔC com^ pofitionem didiionis admodiini Græcam, altcrius cuiulpiam efle iudicat, qui didra Apoftolicaannoi»! tarir, ôi velut in fcholia quædamjquæ à Præcepto^ re audiuit,T.edcgerit. Er buic Epjftolx à Romana k P nbsp;nbsp;Ecclefia,quafi Pauli non fit, contradidum efle, ac

bb ca * * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Canonicas feripturas non receptam, præter

Hièrony^ in Eufebium , etiam Hieronymus amp;nbsp;Platina clareto Efa.cap,8» ftantur:Fucre qui earn Lucæ,alq qui Barnabæ, altj platinain vi« qui Clementi adfcribcrent.Acprofedóliquis fty* lumhuius Epiftolac, Si ipfam docendi rationem confidcrcc, fatebitur quidem cam vtilifsimam efle. Si excellenter pio ac dodlo Apoftolorum difcipulo Heb»«» dignifsimam : fed à Paulo Apoftolo miniraè fcrip^ tam, vel hoc folo inuitffo Argwmento conuincen« tc,quód Author icribiijfc ex praedicationc aliorum Euangelion Chrifti didicifle: id quod ad Galata«

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defe fortitcr negat Paulus. Taceo iam duriores

quofdam locos, ÔC Pauli fpiritu non fatis dignos, propter quos valdc ferb à latinis Bcclcfijs receptam fuiflcconftat. Quamobrem non tantlim imprudent ter faciunt lefuitæ, qui earn inter germanas Paullt; Epiftolas numerant,ver'um etiam co criminefeob# ôxinguntÿ dawaanc alios^tcmentatis nimi? ,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lUClî

'TARVM RESPOSsro.

fum, duin à fe difsfdentés tetncrarios pïahè hoÿ mines ac hæreticos cflè proclamant. Nam fi lefuitat obftinatchanc Epi'ftolam Paulo tribiiere perrexe? rint,magis temerartj Sii. Haeretici crunt,quàm ïj qui' hanc ( de cajteris enim nemo Cbriftianoruttodii^ tat)Paulipropriam efle conftartter negant.His quü dem fuperfedcre potuiflcmus, fi fuos AnathemadC-mos fibi ipfis referuaffènt^aut certè prudcntius pro? mulgaflènt Magtftri noftn',dc focietate lefu, fi Dtjs placet. lam quale prion's ad Timotheum Epiftolac Argumentum ab ipfis conftituatur, videamus.

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-I

lESI^ITÆ.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem ÄftoßolM iac Epißola Thttnotléum,

ßt^Jiiamjjfltlxmiadutrßui Hxreßfi tnnt^rxßentes,S'ttnotniti norum amp;nbsp;ïuiai^ant 'tum, amp;nbsp;futurai ali^s, muniari'vt in eli-^tndé Trefbyteris,T)iac9niitt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tautionem

adhiieat: 'vtdeniçj le^ioni,orationi,amp; yiirtutum ßudio ith ttntUfiOmilia tnuneragt;fedttlù amp;nbsp;caut'eperficiat^

VBI hïc, vt fupra etiaffl attigimus, fit Chn'ftl mentio f vfci Euangelîj vbi gradæ Dei C vbl* fideif vbi iulïifitationisf vbi aliorum iiræcipuorum locorum DoiSrina: Cht ifiianæ i quos extare ma? ximè in Ecclefia prodcft^ 6C inculcarihominibusa quofq? in bac Epiliola Paulus non tantum non omi-• fîfi fed ijs etiaimquæ àléfuids hzc récenfenrur,pr^?

C ij mifît,.

lO ’ AD ASSERT! ONES IES VI-

mifit. Sed ifti homines Chriftum in fcripturis vt no quxruntjitanecinueniunt.Satiseftipfis.fi Epifco# poSjfi Presbyterosjfi Diaconos,fi viduas inueniant. Nos autem,cum in tota fcriptura, tiim in hac etiara EpiQoIa potifsimum quaerimiis Qi. inuenimus. De# ‘ um mànifeftatû in carne,iuftificatum in fpiritibvi^ fum Angelis, praedicatum gcntibus,creditum in mundo, receptum in gloria. Et videmus Paulum fuo more QC hzc ÔÔ ubicß primlim de vera in Chri# ftum fide,poftea.de fidei frucftibus, per varia voca# tionumfeu' officiorum genera difierere. Quod di* fcrimen quia lefuitæ non vident,nihil vident. Sed placet tamê,qubdhanc Epiftolam contra Simonia* nos Qi ludaizantes fcriptam cfle dicunt: fic cnim fuo fe indicio produnt,qucgt;d QC cótra Papiftas fcri* pta fit, qui Qi Simonizant Qi ludaizant : Et per F V T v R A s Hacrcfes, quasnam nifi Papiftarum potifsimum Hærefes intelligere poflunt:’ de quibus 'quarto huius Epiftolae capite tara illuftre extac vaticiniura,vt nullopenicillo acuratiuspingi,nulla hypotypofi clarius cffingi ÔCoboculos poniPapa# eus potuerit.

IE S7 IT Æ.

1^'X. PRIMO CAP.

denunciares quibufdatn ne, .aliter doc er ent,

I

'i^anßtriif erat E^heßTimotheM, quot;Vt turn poteßatt quièttfdamiiù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yt Âtnhrofutt

tÿChr'^

tar VM-RESPONSLO. XI

Chryloßorntu cum relirais expQnHnt')nt aîiam înducerettt Anib.3i Chryf« doclnnam^ab ca quam ^poßoli imdultrAnc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem uh a

doUriHAfftcundum ^tnbroßj^HieronymiÄuguföuu,Chry~ Auguft.rraäatu foflomiq^ fen(entiAm,qite cuin ^paßahcAyel Apsri'e yelob- ^Sdiyloan. Rcä fiur'epugnAt, ^poßoliSAytro ei^^primùm ^quafAcrH y o-Iftmtnihuf contintt:ur,amp; qua sx tUt4 neceßArtb colltguur:de-inde quaAb omnibt^s ßmul recipilur Ecihßjs : turn, quai ßtnifu Tatribiu , ordine ßbi luuedentibw tnagno tonßinßt, iam inde ub initio trad^tA deniq, qua in Condhjsgeneraf libui legit md froboßiA omnibuf ad credendum. Qm AUtem Ab bis dijiedunr J'ui CApitiißgmenta docent,

li^ESTOb^CJIO.

QVID Gtfeil aliam dolt;fîrfnam induccre, nemo nobis ipfo Paulo melius exlt; ponerc poterit,quiadGalatas Gc fcribit: Et G nos aut Angelus c coelo pracdicauerit vobis Euange# lion,praeter id quod praedicauimus vobis, anathe^ ma Gt.Quemadmodum ante diximus, amp;nbsp;nunc ite^ rum dico: Si quis vobis pracdicauerit Euangelion, praeter id quod accepiftis, anathema Gt. Euangeli^ on autem Pauli ad Galatas, vt bC aliorum ApoGo? lorum ad alias Gentes,ct Timothet adEphefiosJioc fuit : Hominem peccatorem coram Deo nullis fuo? rum opcrum meritis, fed fola Dei Gratia,propter folum ChriGum, fola fide adprehcnfum,iuGiGcarf, hoc eG , à peccatis abfolui. Itacp hoc loco »TtjiAA/K«» aliud vel aliter docere, propriè Ggnificat, no?

Gram, non ChriGi, noGrorum mcritorum.no diui? ' n«graviaf, noGrorum opcrum, non fidei iuGitiam

G ii) doccre

A-D A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lE'â vr-

' docercóó adftruerë: id quód Pfeudoapoftoli ludaii zantesfàciebant,aduerfusquospræmoneri præî^ niiiniria Paulo Timothcum ipfimet lefuitacfatenif tiir.Cuni igitur Papiftç(fub quibus femper lefuitasi «tiam cot^lccioi') in docïlrina luftificationis non obfcurè IiidaizentjPhar izaizentjSC Pelagianizent, dubium non cftjquin inter‘'T»ço'A(ft;a‘K«x«3q'«»,aliud do« ccntes,ö6 alujd Euangelion prædicantes fint refe« rendfiac proinde, nifi refipiicant, aeterno anathe« mateferiendi.Neqjenimiftosiuuabit lefiritica illa Äpoftolicae dodrinæ defi'nitio,cuius cum fint qua« tuor membra,folum primum vere conftituitiir:relt;gt; liqua tria falfo affinguntur. Definiunt en im eam. primum a facrorum voluminum vel exprefsis te« ftimonijsvel hinc neceflario colledlis rationibus: idquod rededicitur, modo illas collediones QC confequentias ex feripturis non nimis laxeinter«! pretentur, fed.intra hos limites 6^ carceres mane-ant, quos fibi ipfi circundederunt ; videlicet,vc conectionesillacfintquot;«?''“^nonfî''’^^«),nccefrariae,ô^ non tantum probabiJes aut vcrifimiIes:Só breuiter, vt fine analog« fidei, nbsp;nbsp;nbsp;i

Deinde definiunt- Apoiïolicâ dodrinam à comquot; muni omnium Ecclefiarum confenfu : Quæ ab omnibus (inquiunt)fîmul recipitur Ecclefijs. Hacc etfi fuo quodamfenfu,quem,fîlefuitac boni viri eflent, libenter eis tribucremus,non impie dicantur;tagt; men cum fequentia duo membra tàtfs manifeftè ia-dicent, quae fit lefuirarum etiam in hoc m’embro fententia, non poflumus adprobare dC recipere, Nam venfsimum quidemeft, àvera Ecclefiaper vi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tôt«»»

T ARVM RESP ONSm, *

totum orbctti difpci fa dodn'nam Apoftolic'am re;?' cipbS^ jnhocoirilivocempaftoris Chriftj ab busaudin,quaeSlt;vocemipfiiisfequunnjr: 06cer# rifsimumctt,cum qui cx D^o eft, verbum Dei audi-re; Scd hoe falfifsimum eft ^quod propter hancrcx cepdonem feu aflènfumEcclefiée.docftjina fit Apo4 ftolica:non enlm aflênfus Ecclefiae caufa eft vel fi^s

gnum dodtrina: Apoftolicæ : (cd contra, dodïrin* Apoftolica fignum eft organica caufa Ecclefiæ. Ouium auditus Qi. ftquela(vt ficloquar^nonefficic vocem paftorisgt;fcd vox Paftoris efflcic et mouct au# ditum ÔC fequelam omuru. Itacp etfi nemo omnium hominum dotftrinam Apoftoheara rcciperet, num propterea dodrina ceflàrecçflç Apoftolicac* Abfir. Neqj enim incredulitas hominum ndê Dei facit ir- Rom.,, ritam:SiincreduIi fumus,ille fidelisma-net, negarc^’Tim.a» feipfumnon poteft-Ethaecfanc eft Fortuna dodrinç Apoftolicæ,qubd cam Temper paucifsimi in mundo receperuntyrecipiunt.fiCrccipient: Multi cnim vo-jv^j^h lO, cati, panci verb eledi. ApudEfaiam conquerun#

' tur ApoftolftDominc quis credidit audttui noftroC Efa.;,, hoceft,prædicationi noftraîd Quem locum Paulus allcgans: Non omnes ( inquit ) obedierunt Euq^o,^ angelio, Ec Paulo dicunt ludaeuDc Seda ifta no- Ad.is, * turn eft nobis, qubd vbilt;^ ci contradicitur. Num propterea dodrinanon erit Apoftolica, quia pau# cicredunt, pauciobediunt,fedpl«ricp ei contra# dicunt ? Abfit, vt verbum veritatis ab hominuna • aflenfu acftimcmus. Quin potius fit Deus verax, cmnisautemhomomendax. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom,

•_, .Textib, definiunt kfuitae dodriaam Apofto-L ' i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;iicam

2r4 ad A SSE RT 1 ONES IES vr-

Ikam à fandorum Patrum, ordine fibi inuk cemlt; fuccedentium, confcnfu SiC traditionc, Scd quifccundi membri falfitatcm cognouit,multó ma^ gis huius vanitatem óó deprehendet. Quid cnim i num fi Patres nun^ in dodrinam Apoftolii# cam confenfiflentjnullascp traditioncs vel voce, vel fcriptis ad pofteros tranfmififlent,propterca perijf-. fet dodrina Apoftolica •ƒ Num fi continuac fucccf# fionis Pontificum Ceries interrupta cflet (vt certc non femel interrupta eft)proptcrea etiam dodrinac Apoftolicac feries interrupta fuiflet c* Quidcquot; quod luculenter demonftrari poteft,6lt;f à noftris feepe delt;s monftratum eft. Patres, nec inter fe omnes,nec vnum femper fecum ipfum confenfifle f QC traditio? nes Patrum aliquas quidê ex fcriptis Apoftolicis defumptas,8lt; cum ijfdem confentientes i alias verb mult'o maxima ex parte ridiculas, aniles fidas, falfas amp;nbsp;cum dodrina Apoftolica è diametropug^ nantes reperiri. Sed de traditionibus infra erit co? piofius dicendi locus , thefi vltima» Ad Patres re? uertamur.Dico igitur,e patribus proferri poflefen? tentias contrarias, non tantum variorum inter ft, fed Sd vniusalicuius, non tantum decertis quibuf? dam.fcripturae locis, quos aliter ateß aliter inter-pretantur, veriim etiam de certis quibufdam dog? raatibus Sgt;C Religionis noftrae articulis, ac fummis capitibus. Quid igitur faciemusc’Numexeorum • confenfu veritatem, ex difftnßone falfitatem dodrinæ Apoftolicæ metiemur i Nequaquam: fed ad vetuftifsimorum Patrum, hoc eft,Prophe? lt;arum ÔC Apoftolorum confenfum reewremus, ôi r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qubd

TARVM RESPONSIO. 25 quod in Concih'o-Mileuhano pulchrè à Palentino Epifcopo dicflum eft, priores poften'oribus antefe# remus.MemorabileeftjquodHieronymus in Epü ftola ad Thcophikim Alexandrinum ftribit : Sicuc ( inquit ) interpretationem fiC Idiomata fcriptura- ft rum Origeni Temper tribuijta dogmatum conftan- lt;e tifsimc abftuli vcritatem. Nunquid in turbammit# to Origenem nunquid cæteros tradatores i Scio « me aliter habere Apoftolosgt;aliter rcliquos tracfta# « tores : illos Temper vera dicere, iftos in quibuTdam lt;« vt homines errarc. Itacp ft leTuitæ nobiTcum expo# ftulare voluerint^quod Patres Apoftolis no acque# mus,nec in dcfinitionem docftrinac Apoftolicæ Patres ingredi Tinamus, prius cum ipTis Patribus, qui haec Tibi ipfi non tribuerunt,expoftulcnt.

Quarto loco in definitionem Apoftolicac dotftri-næ admittunt vcl potius intrudunt Concilia : qui# bus j,,Ti legitime à Spiritu Tandoin nomine Chrifti congregentur, magnam quidcm authoritatem de/ ferimus, Ted tarnen, vt ab corum dccrctis Sgt;C confti* tutionibus Apoftolicac docftrinae pcndeat authori-tas, Terre necpoflumus nec debcmus. Nam quia pauci Tunt clc(fti,amp;^ non eft omnium fidcs, Sii. Tpiri-tusTancftus populumiuum in hac vita non Tacit im/ peccabilc,8^ in fummis hominum ordinibus multi Ct magni affe(ftus,ambitionisprçTcrtim et fuperbiç, imperât,£lt; in ludicqs tum politicis tum Ecclefiafti# cis placrunt^ maior pars vincit meliore; idcirco no# lêtcs volentes Tateri cogimur. Concilia non tantum crrare pofte, verum etiam TacpiTsimccrrafle,ac non# nuncjp contraria fibi inuicem QC repugnantia fta#

D tuiiTe,,

AD ASSER TION ES IE SVI-tuiflè, quæ fe mutuó eiiertantatq? périmant. Vndc non infcitè olim prudetiorcs Sd Theologi amp;nbsp;lurif-confiilrijibros Decretoriï, Concordantias Difcorjs dantiarum vocarSt.Itaq; fèmpernobis illud Eiifebq * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;placuiGcum inquit :Salutaris ilia diuinatprædica-

tionis docftrina nulla opus habet Humana adproba^ Aug'jft.contra tione Qi. commcndatione. Et hoc Auguftini : Sed Maximinu A« nunc ncc ego Nicænum, nec tu debcs Ariminenfc, pum°ib 3 «*14. tan^ præiudicatuvus, proferre Concilium,nee ego ' ’ ' * huius auihoritate, ncc tu illiusdetinerisiferiptu;* rarum authoritatibus, non quorumcunc^ proprijs, fedvtrifc^ communibus teftibus, rescum re.caufa cum caufa, ratio cum ratione concerter,6Cc.vtricp DevnkateEc^ tanti ponderis molibus cedamus.Et aliud ciufdem: Ælelix ca 3, nbsp;nbsp;nbsp;Nolo humanis documentis,fcd diuinis oraculis EcJ

clefiam fandam demonftrari.

Hæc contra lefuiticam definitionem dodrinæ Apoftolicæ non quidem pertradafle, fed obiter tantum perftrinxiHê fufficiat. Nobis autem Apo;« ■ftolicadodrinahxceft : quae exfundamentis Pro^ pheticorum Qi Apoftolicorum fcriptorum extru-da,accœleftibusmiraculis confirmata, vnoChri? fto tan^j lapide angulari nititur, in quo folo remifi fionem pcccatorum, iuftitiam Qi vitam æternam quajrendam eflê docet. Quicquid cum hac congru-it,grato animo recipimus, vndccunc^proficifcatur: quicquid ab éa diflónat Qi difeordat, fine vllius perfonse rcfpedu,confidenter reijeimus : neq^ dum Deut. 4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facimus, noftri capitis figmenta fequimur, Ced

lere.zî» mahdatis Dei, Mofis, Prophetarum, Chrifti, Qi A* Maah.7.pofi:QlQrmn paremus : Qi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Ambrofij,

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifoftomi

T A R V M R. E s P o N s I o. ï/

Chrifoftomi in hune locum interprctationes^noltro Ioan*«»-exempîo ftabilimus, dum doó:rinam aliam quàm^?’^'’'^* Apoftolieam induci non patimur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’*

lE S7IT

Einis autempraccpti elt charitiZŸ,

’Perßii'.ttum ef^ ex hoc, eamp;”ptnililtti al'ijs locvs, nomneß- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

rtèf,id,euîMgratta efÇjautpt aîiquid,e^T!'!lt;i^un»,idef^, fgt;lei’ tiitudtnéßgntßcari: nontine 'vero preeeeptiper Synecdocken, Rom. 13. tutam legem yelßeriptttrAtn : Charitas ergo, quod omniumG^ï.i, lac.i, ßt yirtucum T^tgina, merito legum omnium faerorumq^ Ithro-rum amp;piiKe^Ç^ e^plenitudo, quot;Pf^cant itaipnonleuiter,qui negleUacharitate contentionibw eir altercationiltn operam ca.t. amp;dcdod» nauant ,tär qui yerborum facrorum expoßtiones adferura ad Chrift.llt;.7»ca.4» tarn minime (onferentes^°l\'lertdaeif ettam hie conuincuntur, qut anemine mortaltummandataTieiperßcipDße affirmant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Hinc enimconpequeretur,(haritatemquotj^ neminiinhae yi-ta obtingere, qux legis eßpltnitudo,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

' ‘1lt;^E ST o 10:-:

lt;

P R im um h/enotanda eftlefuitarum malitia, qua'^ Paulini textus verba mutilant, dumauellunG quæ ftatime veftigio fequuntur: Ex puro cordegt;0^ ^confeientia bona,Slt; fide nonfimulata: in quibus ta# men verbis omnis vis Slt; robur diëh Paulini confi-ftit.Scd fi diuinare liceat,cur hgc verba refecucrint». propterhançcaufam fecilïe videntur,vcfuum com# . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï}. mentunsi

18 DA ASSERTIONES lESVT-mentum de fide per charitatem formata retincant. Nam ciim Sophiftae frequentergarrire foieant, fi# dem charitatc formari, Paulus ordincm plane in* uertit,6ó charitatem fide formari docet. Cbm cnim charitatem ex fide, qua cor purificatur, ÔC confci-entiabona adquiritur,proficifci vult, clarcindicat, non charitarcm fidei, fed fidem charitatis formam anima eflc.Sed relinquamus Icfuitis fuâ informe fidem,6C informêac deformem charitatê.-etnos cam charitatem ampledtamur,quç c fide,tanc5 c fonte ri* uulus^fluit,que à fide,tan^ motus ab anima guber* nat, quæ 'a fide tan^ frucflus à radice vcgetaf.Hanc charitatem fincm praecepti vocat Paulus : amp;nbsp;alibi Rotnuj» hoc ipfum cxplicans : Confummatio, inquit, legis eft diledlio.Quod h?c præceptunbillic lcgem,quod hïcfinem, illicstx«r«/*«,hoccftjcomplementum, im* plctioncm,confummationem feuplenitudinem vo* cat.Nam c'um duplex fit finis, alter confumptionis, , alter confummationis,vtfcholaftici olim loque* bantur, charitas rede finis confummans,non con* fumens dicitur , quia charitatc lex non confumi# tur, id eft,non tollitur,nonabrogatur, non abolc* tur, fed confummatur, hoc eft, impletur perfici* goixu tur.Qui diligit alterum (inquit Paulus) Icgcm ex* pleuit:fiquidem ilia: No moechabcris QCc» fi quid aliud pracceptum, in hoc fermone fummatim com* prehenditur,nempe.'Diliges proximum tuum ficuC tcipfum. Et hue pertinent fimilia loca feripeuræ, ab ipfis ctiâ lefuitis ad marginem anno ta ta. Matth. îi.Marci.îî.Ro.ij. Gal.y.Iac.î.Et hatfienus quidem nobis cum lefuitis in vocabulo(finis^non male con* uenit.

tarvm res P ons ro. îp lien it. In vocabulo autem Cpræccpti) nort pofïùnius no ab fpGs diflenttren'd enim accipiunt ifti pro tota fcriptura, 6^ rurfus ,pro omnibus Gen's libris, hoc eftitam pro Euangelio,quam Legc.Etfi autem pof-fec quis homini (Implici 8gt;^ candido citra malum do^ lum ira loquenti hanc balbudem condonare , ÔC miti intcrpretatione fît cmollire, quod Hnis quiis dem Icgis eßet noftra tarn erga Deum, quam erga proximum charitas : Euangelij autem finis eflet, Ci? ciam charitas, non tarnen noftra, nec erga Deum, nec erga homines , fed charitas Dei erga nos, hoc eft, vt vulgb loquuntur, charitas pafsiua, non a’diuattamenlefuitarum longe alia eft ratio. Hiegt; nim omnium hypocritarum more opinantur,homi# nem fuis operibus pofte implere legem Dei, 0^ hac legis impletionemereri remifsionem peccatorum, iuftitianbfie vitam acternam. Deinde verum diferi# men Legis QC Euangelq,iuftitiaclt;p legalis QC Emnf gelicse ignorant. Itacpfomniant,ium legem turn Euangclion, non aliter quam noftra charitate,hoc cft,noftrisoperibus,quac omnia vno charitatis vo^ cabulo comprehendunt, feruari. Et haec ratio eft, quare(pracccptum)tamde Euangelio, quam de Ic^ ge interpretentur. Quid autem hoc aliud eft, quam ex Chrifto Mofen, ex faluatore Lcgislatorem 0^ ludicem,ex Euangelio Decalogum facere,fidem opera inter fe confundcre, noftrorumoperura imperfedam iuftitiam cum Chrifti perfeda iufti# tia acquiparare,denic^ coelum terræ mifeere, ac fe# tnel ÔC fimul omne diferimen Legis ÔÔ Euangelij collcrc t hoc eft , folem c tota noftra religione D iij eijcerc,

'-^O AD AS SERTI ONES JES VT-

«tjccre ,'’ömntaqj Cimnicrijs tcncbris inuoliicrc; Peccant itaqi non Ieuiter,qui neglc(flo legis ÔC Enlt; angelij, fidei ÓLcbaricacisdifci-imine,inipijsfophtO matibus operam nauant : qui verboruni facrorS «xpofitiones adferunt ab fidei analogia provfus abhorrentes. Mendacij etiam fiCfacrilegæ impicif tatis hïc conuincuntur,quiaquo$ mortaltum.Dei mandata perfetfïè' impleri pcfle affirmant. Hinc enim confequeretur, Chriftü fruftra elïe mortuum. Nam quan^ nobis in bac vita Spiritus fanclus per bdem donatus aliquam charitatem turn erga Deum turn erga proximum accendit , ÖC obedientiam legis inchoat : tarnen ea eft 5C manet i quamdiu hanccarnem geftamus, impeifedla, qua nee Lex implerijneciudicium Dei fuftineri,nee minimum peccatum expiaripoteft. itaeç verifsimum effi earn charitatem,quæ Legis eft plenitudo^ nemini in hac vita pcrfetftcobtingere.Iefuitç autem/dumfibiper«’ fedionem charitatis adfcribunt,nofq;mendacrjtn* ftmulant, qui in hac vita legem Dei à nobis perfid ci pofte negamus,non in Dauidem Paulum fois l'um iniurq contumelioft funt, fed quantum in fc cft,Deumipfummendacê,ôd Chriftum filium Dei ‘ftultum faciunt,eicp pafsionem fuam petulanter xxprobrant, ÔC hoftiliori Sarcafmo quam Pharifaci j©lim, St militesfub cruce, illudunt. H«c nifibreui* «ati 0^ modeftiac ftudere decreuiflêmus, Jefuitas oum fuisperfedionibus Si operibusfupererogatiois nis‘o fuis poftêmus depingere coloribus, atepeos e# tiam pueris deridendos propinare ; fed pergendum eft üd icliqva.

Ad

tarvb re sponst o. -

Alt;ï margfnes citant Auguftinnmtribns Ïocis^' duöbus quidcm prioribiis abüirdÜsime, tertio auté falfo,quippe cx fcripto notho fnppofttirio. Nam contra aduerfarium legis Sgt;C Prophetarum lih-i.ca.u tantum docet,legem illameiïè Dei Icgcm, quani Prophanus({nquit)iftebîafphcmat:âi iudæos dicte habere fuastraditiones, àlibris Prophcticisôi^ legi« timis aliénas : S)C adducit aliquot didla Prophcca« rum à Chrifto citata^vt probet, Chriftum magnife« cilîè teftimonia Legis £lt; Prophetarum. Quod au« tem legem ita cum Euangelio confundat,vtlefuitæ faciuntjcx nullo verbulo clici potcll.

Idem dedocflrina Chriftianalibu.cap. 4.. tantum monetjVt hoe mundo vtamur, non autem fruamur: quod,quid ad propofitum faciat^nen video.

'lam PfeudoAuguftinus de ïaudibus charitatis (hunccnimlibrumnonehè Auguftini j-féoiof/ etiani Erafmusmonuit)m.agnificè fane pracdicat charita-tem, ac inter cætera dicit : Si non vacat omnes pa« ginasferipturarum euoluere,tene charitatem, 8C. in ea inuenies omnem feientiam. Etpaulópoft: To« ‘tam magnïtadinem diuinorum cloquiorum QC lati« .quot;tudincmfecura pofsidet charitas, qua Deum proxi« tnumqi diligimus. Sed quód idem Author non ex« cludathis encomqs charitatis,Euangelion de Chri« fto, his ipfe verbis dcclarat : Hlc ergo qui venit per crucis irrjfionemcarnjs perimçre corruptio« nem,ôd vetuliat'em vinculi mortis noftræ fuac mor« tis nouitate diflöluere, mandato nouo fecit homi« nemnouum. Etmox: Sed quia in carne mortuus eftjnpnin diuinitate, per fempiternam vitam diui« j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nitatis

AD A SSE RTIONES lESVr-

nitati's non pcrnn'fit eflè fempiternum intcritum carni’Sjamp;^c.Hgc certc didaamp; fimilianonfuntlcgatf lia, fedEuangelica :nelt;5 dodlrinam charitatis, fed ad dodrinam fidei proprie pertinent.

IE S 7 IT Æ,

Scimus autem qiüa bona eÏl ea legitime vtatur,

111, Legitime '^telatur lege ) qui earn temquumfadagogunti. adChrtßum deducentetnJeqweiatur: qui earn feruatat inten-Giittt fift^fer oculis adßdemßgemieif charitatem. Chrißi yero aduentumiAntiquatir Caremoniji, qua.Chrßum yentu» rum adumlrabant , atqß(gilu^ illii ,qua adiudicia yniue eantumgentdt i Conflituenda pertinelanttpars ilUiquafra-Luc. itf. decalogi continet ( ad qua natura leges ei' reliqua de V^om,i.t\„3tV/iorilgt;usfiraceftareducuntur ) nihilo magü airogaripotuitt Ephei, z. quhm commune ionum, finis^yltimm rerum oninium,tollif Matth* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifßitieKofitmunts aioleri. ^are à Chrißo non exe

Luc.18*, nbsp;nbsp;tmßlofilum dr iußioneparsillaßrmata etl^,non foîttm expo»

ßta dr commendata, fed etiam ad hoc gratia donum trilui-Matth turtyteam'valeamusferuare. Hincyeriailla : lgt;lonyeni Uomh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legemfed adimplere.Hinc amp;nbsp;ilia 'Pauli: Legem ergu

deßruimitsperfidem î” aißt :fed legemflatuimttt^

‘P^ES703\QSI0..

HÆC aflcrtiotot vicijs.Iaborat,vtiurcs,mai» gnos iftosJMagiftros^nondmn prima religio-nis.

T- A R V M R E S P O N S LO.

nfs clementa tcnerc.Pn'mhni enim ciim^quid fit Ic^ gitime vti legCj docent, primuni eius vfuni non at;? tingunt, qui eft^ vt zyi Legcagnofcanturpeccata. Sic enim foîetiudicare politica fapientia, leges fer-ri tantum ideOjVt fiant. At LexDei lata eft inpm mis ob hanc caufam, vt extet indicium Dei aduer^ fuspcccatum,vtcon{piciaturira eius;,ô6 voce Legis aceufante ac iudicante oftendantur nobis peccata noftra. Siquisigitur légitimé vti velitlege, ante omnia necefiè eftj vtper exadionem præccptorum 2^ denunciationem makdidionum legis in feip^ fum defeendat, Sgt;C ad feriam peccatorum fuorum gnitionem perueniat : quac amp;nbsp;dolorem iri ipfoex^ citet de admifsisj£c horrorê incutiat,ne in pofterum dolenda admittat. Quæ prima pars eft veræ SC Chriftianæ pœnitentiæ tadquam deinde accederc debet fides inChriftunLquç ex confideratione pro# mifsionumgratiæDei SC ingentium beneficiorum Chrifti à Spiritu fanefto in corde accenfà,confterna^ tas mentes erigit Ô6 confolatur^ac vires inftiper lar^ gitunpofthac à peccatis cauendi,SC noua obedien? tia,fuam erga Deum gratitudinem teftificandi. De histantis rebus mutæ funt Aflertiones lefuitarum: ac interea tantum concionantur de pgdagogico vfu Legis, de quo ad Gal.j.cui tarnen nos etiam fuum ïoeum tribuimus, modo fuperior ille vfus, qui eft peccatorû agnitio, de quo praecipuè docet Paulus, non excludatur, aut cum hoc confundatur. Qup^ rumalterumàlefuitisaut impie, aut imperité fa# öumeft.

Sequitur aliud, quod rwrfus lefuitarum fine im# E pietateni

^4 AD ASSERTl ONES IESV1-pietatem fiue infcitiani prodft. Qgod nam illudi Cum dcabrogatione Icgts fcribunt, fomntant.eam folam efîcveram legis abrogation€mgt;qua fiC Cærc^ moniç Mofatcç acLeuitice,3i!^ Legesludiciales leu Forenfes politiaî ludaicat per Chriftum font anti./ quatæ : fed dcabrogatamalediétione legis ctiam moralts (quod libercatis Cliriftianæ caput eft) ne gry quidem proferunt.Itaq; Chriftiani fecûdum le-fuitarum delyria,fiiblegefuntadhuc, non fub gra;« lia. Nos veto ex facris iitcris conftantifsimc doco mus, à Chrifto totam legem eflc abrogatam : duas quidem priores partes , quæ ad ritus Ecclefiafticos ôt iura iudiciaqf forenfia pertinent, ciim, quo ad malcdidtionem, tlmi, que» ad obedientiam : nifî fi quid in eis eft legis naturæ, id enim cft perpetuum: tcrtiam verb,qug Lex moralis vfitatè Decalogus appcTlatur.tantùm quoad maledi(ftionem,non quo ad obedientiam.Hoc illud eft,quodChriftus ait:Si vos filius liberauerit, vcrè liberi eritis. Et Paulus: Chriftus nosTedcmitàmaledicftiôe legis,fa drus pro nobis maledicftû.Cum enim Lex obliger adobedii« cntiâ vel ad pccnâ,Chriftus ,pptcr nos 05 obedient! am perferftâ praeftittt,ôi5 pcenam exoluit, vt nos ÔC à pœna liberaret,65 obedictiae noftra: imperfetftionc fua perferftione tegeret.Diciteigit vos,qui fub lege efle vultisIefuitÇjVtrûferuarelegê vultis ƒ an verb propter nôferuatampœnas lucre d Seruare,inqui^ unt, volumus, ne pœnam lucre cogamur. Rede. Quomodo autem cam feruabitis i Hîc rurfus no^ uumerrorem (vtfoecunduscfterror)produn£. Ad hoc,inquiunt,grati5c donum Uibuitiir,vtcam va/ leamus r

T A R V M R E S P O N S T Q,

Teamns fcruare.En magnos,Dolt;florcs, vt ignorant, quid fit lcx,quis ver us vfus kgis, quæfit legis abro# gan'o, ita etiam ignorant quid fit gratia, ôôjegcni fsruarepergratiani. Cum enim duo fint,6d diftitv dla^gratia^SC donum per gratiam, illi vtruncpcon# funduntgt;ô6per gratiam vetufto Sophiftaruni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bicjjn

rc, donum gratiæ intelligunt, hoc cft, vt Scholalli# Senr. Dift.iy* ci dcfiniunt, habitum infufum charitatis, fuperna; q.i. Arc.t.Nor, turalem,inhacrcntem formaliter natura:beatifica#ylt;Sei.cx^(xo. bill t per quem ipfa eft arnica Dei, Sé fibigrata 6^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ♦

chara,6C per quem acffus eius elicitus fecunduni ingt; ** clinationê talis habitus eftmeritoriusvitç acternç.

Vel brcuius. Gratia gratum faciens, cft donum dt? Compcn. Theo ’ uinixus datum ad mercndumj quemadmodum tia gratis data eft donum,quo fe homo praeparat fufcipiendum donum Spiritus fancfii. Has tenebras^ in EccIeGam reuocant lefuitæjcîim gratiæ dono îe-gem ànobis feruari poflê aflèrunt. Nosautemdi^ ftindedoccmusPaulinisverbis,dc gratia, ÔC do^» nogratiæ , âS dicimus legem perfede feruari, per gratiam, hoc eft , quandoà Deogratuito fauore propter Cliriftum per fidem acceptamuntum per gratiam, id eft, mifericordiam acceptationeni Dei imputatur nobis iuftitia Chrifti,SC integra im? pletio Lcgis,quam Chriftus præftitit, perinde ac fi nos ipfi legem intégré implcuilTêmus.Poftea hoc e^ tiam libenter fâtemur,af grato animo prçdicamus, qubd per dönum gratiæ, ideft, auxilium Spiritus fandfi, obedientia legis reipfa in nobis inchoctur,, quç in altera vita pcmcietur,cum pro primitqs Spü ritus plenifsimas décimas accepcrimus, Didlun»

Ê q Chrifti'

^6' AD A SSERTI ones IES VT-' Chrifti quod allegant Icfuitae : Non veni folaete legem,fcd adimpIerc,vcnTsinium quidem eft, fed à leftiitis non appofite citatur. Chriftus enim non propterea impleuit legem, vtamp;fnobisdaretvires eamnoftrisoperibusperfedèjin hac vita, implen# ' di: fed vtgt;cum nos earn implere noftris operibus non pofTemus^fide in Chriftum impleremus, dum -nobis ipfius impletio per fidem imputatur. Et hue pertinent verba PaulirLegem ftabilimusper fidem» Stabilitur enim primùmôÔ principaliter pergra-, tiam,per imputationem fcilicetiuftitiæ Chrifti; de^ inde per donum gratiæ, quia fide accipitur donum Spiritus fandi, nbsp;inchoatur 5lt; placet Deo obedi#

entia propter Chriftum. Sic ergo his dieftis non Ie# fuitarum impia, fed noftravere piafententia con# firmatur. Hunc enim efl’e genuinum fenfum verbo# rumChriftiÖÓ Paull, aliorumlocorumcollacione probare poflumus. Alibi enim Paulus ait : Quod Lexpræftare nonpoteratea parte,qua imbecillis crat per carnem, hoc Deus proprio fil io miflb fub fpecie carnls peccato obnoxiæpracftitit,amp;c.Et ite# p.oin,»o, rum; Finis legis Chriftus ad iuftificationcm omni credenti.

1ES7ITÆ.

Scient es hoc^ quia Lex iuflo non eU ßta^fediniußiS) ^c,

t

nil. 2^’^ habtntfoâa UiertAtfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aä Ifctntiatn

^tceandi

T ARVM RESP ONSïO, ^7 ftccanäiconfirmAndam.Si enimhocde quacun^fiegegenent^ tim auifiiatur, intelligipoïeï^ in eumfinfiumÇ^quemplariq^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çjjg

Prffm adprolantiamp; ^poßolus alibiftgnificat')'»t iu/lo^ qua j.Strom. Leo ratione iujïuó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitta fionte legemfieruatfiuperat^non Epift. 21« Cafsiz

fitpofica Lexßedqua ratione iniqum reddi poteS^, latam le-gern quot;^lîolando : Si atttemfieciatim de lege yeteri^qubdex nbsp;nbsp;nbsp;Ault;»,de fpir.öi

}oflQlipropoficoamp; quot;herbis^atq^ tgt;îttguflini amp;fitnSlorumexpo- Ht.c.io.Hier.i'n fitione 'ygt;ideturprobabiliwßttfiermotdicendum ef^, legem il- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Galau

lam non hts, qui iamfuiffintiufli,jedimpiji,'\)tadiujUtiam peruenirenttpofitamfu fie.'Non enim Leic ilia, quatenw l^ diciturfaSlorum, amp;nbsp;à noua difiinguitur, iuflitiam confie quut a ^^fid anteceßd. Lêic yero noua,qua tum leSifiiritui yitee,Rom.f^ Rom*8* tumlêiccordibus inficripta,tum tefiamentum nouum dicitur, Hiere.jvHeb.i». cîiminternafitt, çfr auxiliumfierat ad fie fier uandam,amp; amore requiratin obtempérante Çfitpropri'eloqui'^olumwfiußii tantum pofita eîifi,,

li^ESTO^^IO.

IN hac aflèrtione nihil eft per fe itnpium,fed qnæ-dam ad impietatem procliuia, obfcura certè ambigua permulta. Petimus igitur manifeftiorem declarationeni. Ac primùm déclarent leftjitac, qui nam fint illi foedæ Iibertaxisamatores,quilicenti^ am peccandi confirment. Si enim dixerint, nos eos cfle,impudent! fsimac calumniæarguentur. Deinde exponant quid hoc fit:Iuftus legem non tantum fersî uatjfed 8lt; fuperat. Hanc enim phrafin nondum in-teUigimus,quænoftraeft rudiras. Rudis enim eft, Bartholomaîo Latomo aiithore, Apoftolica Ecclctgt;

E ii} fia.

A D, 1 S SE R T 10 N ES IE S-V T-Ca. Si dixerint. fuperare eflè fiipercrogarc poterie mus fortaflè Sgt;C nos ad hanc refponfionem fupererotf gare aliquid, de quo lefuitis ambæ^aurcs tinnjant. Deinde explicenr,quomodo per legem vetere ira# pij ad iuftitiam peruenerint i num per legem iniu* ftitiam fuara agnofeendo, cui nonrefi agamurmum veto opéra in. Icgc præcepta faciendocquot; quod abo# minaraur:.Quia non iuftificabitur ex operibus legis omnis caro.Euoluant preterea hunenodum fatis inuolutumî quomodo Lex vêtus iuftitiara non fea quatur,fed antccedat^.Num faciendo iufta, iufti fia# musî” vt Ariftoteles in Ethicis philofophatur,ôd Sententiarq nugantur : an veroprius iuftifaefîi feu tuftiheati, deinceps iufta faciamus; vt cum Paulo Äuguftino nosfentimus.Elucident amp;nbsp;hocquofen# fu Euangeîjon legem nouam appellentmura eo,quo Hebraica phrafi quaelibet dodrina Lex dicitur* num verb eo,quo Scholaftici Theologi ac plæricp' ctiamPatrcs,Chr/ituradicuntnouam àc perfedio# rem legem quàm Mofaica fit,promulgaflè,in qua et confilia duodecimjamp;C prxccptapencinnumera con# tincantur c' Denicç extriccntjquodmirificè intrica-runt, quomodo Lex noua,hoc cft j Euangelion,iu-r ftis tantum fitpofita,cumChrifiusdicat: Non veni ad vocandum iuftos,fed peccatores ad poenitentia; Et alibi; Pauperes cuangelizantur. Hæc noftra fi enodauerint, ac nihil maliciofe difsimula# rint, videbimus lcrnam fexcentis impietatibus fea# tentcmjntereà indicium differemus, ne fe nonduin intellecSos præcfpiti celeritate damnari queran# üjr, Ne tarnen l€ôtorera fine vera intelligentiahu# ins loci.

, TAR VM KESPONSrO.

ins loci dtmittannis, opcracprcctum efi: oftendere» quarationc Apoftolus dicat, lufto legem non ciïc pofîtani, fed initifto. Tres fiint vfus Legis diuinæ. Primus politicus fine pædagogicusjquo tan^car? cere feu virga pædagogi, externa difciplina homines cohercêtur,ne fe crafsis fceleribus polluant. AU ter vfuslegiSjoftenrio,agnitio,af(Ç accufatiopeccagt; rijin quo explicando, inculcandoqf diligentifsime verfatur Panlus,quta agnatam nobis hypocrifin dif# ficultcr expelli poiîè nouit, Tertius vfus eft, vtfie norma OC régula certorum operum, in quibus Deus vult nos excercere obedientiam, tcftandæ fidei Si declarandç gratitudinis caufa.Ianbcum duo fint ho^ minum genera, alqrenati feu iufti, ahj nonrenati, feu iniufti, tresenumerati vfus legis ad duplex ho# minugenusfunt accommodandi. Itaq? primus pro# prie ad non renatos,vltimus ad renatos, intermedi# us ad vtrofe^ pertinct. Cum igitur Paulus iufto le# gempofitam eflè neget,iniufto affirmet, certum eft, cum de primo legis vfu, qui iniuftorum (eu non re# natorum proprius eft,verba facere. Hi vtcoherce# antur,nontantum Lex 'a Dco lata eft,fed conftituti ctiam Magiftratus,iudicia,carcercsj lïlt;ftor£s,carni# fices,tormenta,fupplicia, quibus omnibus non eftèt opusjfi omnes homines eflent iuftGac non carni,fed ipiritui obedirent.

Nunc marginalesallcgationcscxaminemus, vt quo ordine progrefsi funt lefuitæ, eôdemô^ nos pr^rediamur.

âemensAlexandrinus lib.2. Strom. Quoraodo finquiQnoncft bonsLex, qux erudic accaftigaf.

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecqu«

40 ad ASSERTIONEN IES VI-6C qiig data eft pgdagogus ad Chnftum,vt dum per timorem caftigationis ratione dingimiir,ad earn quæeftper Chriftum perfetftionem conuertamur. Hacftenus Clemens.Quid autem haec Icfuitis patron ctnentur, neipfe qm'dem Oedipus diuinare pofsit.

Leo epiftola î/.prorfus nihil habet, quod ad prae^s fentem ftatum faciat.Nifi fortafsis lefuitæ alias epi^ ftolas Leonis citent,qu'ani quæ in Conciliorum togt; mis inueniuntur, numero nonaginta quin«^.

Apud Cafsianum,in CoIIatione 23. Abbatis Ioannis cum Theona cap.?. Monachus Monacho conue^ nientem, hoc eftjiypocriticam fententiam profert, inquiens : lufti quibus Lex non eft pofita lie pro^ bantur non efle fub Iege,vt iuftitias legis non fol'um implere, ver'umetiam fuperare contendantifinÿ' de^ «otio eorum Icgali maior imperio : quæ obferuan-tjamcumulansprçceptorum,VOL.VNTA ria ad* DAT AD DEBiTAamp;c.Entibi dicftu iuftitiarq Moi« nachijè diametro pugnas cum dido Chrifti.’c'um fe-ceritis omnia q^ug præcepta funt vobis,dicite;Scrui inutiles fumus,quod debuimusfacere,fecimus. Va-leâtigit lefuitg cum Cafsianofuo,cuius totum libra vix cafla nuce emerim. Nam ÔÔ Author à B.Ioanne Chryfoftomo ex Ecclefia Conftantinopolitana no imerit'o eiedus fuit:amp;^ Prolper ac Cafsiodorus,pro? batæ fidei fcriptores, non obfeure ilium Pelagianißs mi damnat.Et totus deniqp liber Collations, etiatn in lure Pontificio, inter Apocryphos numeratur Dift.iy. ca. Sanda Romana.

Auguftinus de fpirituSC litera cap.io.nondocct legem datam efle,vtper earn ad iuftitiam ita perue# tiiamus»

TA RVM RESP ONSl o. 41 niamus,ficut per multas acSioncs ad habitum. Sed fie loquitur : Nam quislcgttimè(inquit)vtitur lege nifi iuftus i At ei non eft pofita,fed iniufto. An tniuftus vt iuftificetur, id eft, vt iuftus fiat,legitimè vti lege debet, qua tanq,v am pæ. dago copers ducatur ad gratiam, per quam folam, quod Lex iubcc, pofsitimplere i Per ipfam quippe iuftifi^ catur gratis, id eft,nullis fuorum operum præce# dentibus nicritis : alioquin gratia iam no eft gratia, quandoquidemdatur,NON q_via bona opera Î ECI MVS, fed vteafacere valcamus,id eft,n5 quia kgem impleuimus,fed vt legem implcre pofsimus. Et paulb póft eodem capite diiputat Auguftinus: Quomodo (inquit) iufto lex non eft pofita,fi SC iu# fto eft neceflaria, non qua iuftus ad iuftificantem gratiam perducatur, fed qua legitime, iam iuftus, vtatur i An forte, imo verb non forte, fie legk time vtatur lege iam iuftus, cum earn t e r r e n Dt s 1M p o NIT iniuftis, vt cum 6C in ipfis coeperit inolitç concupifeentiæ morbus incentiuoprohibitionis,6lt; cumulo praeuaricationis augeri, confvgiant PER FIDEM AD IVSTIFIC AN T EM GRATIAM, per donum fpiritus fuauitate iuftitiæ deledati, poenam literæminantiscuadant. Hatftenus Augu# ftinus.Quid autem poftet pro noftra fententia cla-riusjô^ contra lefuitarum opinionem difertius dici, qu'am hocipfomt' videlicer,qubd lexnonfic perdue cat ad iuftitiamji quis opera eius faciat: fed ft quis à lege tan^ pædagogo territus adigatur, vt fide ad F Chriftum confugiat, SC propter hunc gratis iuftû ficetur.

Hieronymttsgt;

4^ AD ASSERTIONES TESVT-

Hferonynius, ChryfoftorausjAmbrofius, óf aftj in hunc locum, dum verba Pauli de lege veteri,boc eftjDecalogo interpretantur,fententiæ noftrae tarn nihil derogant,vc earn porius confirment, SC aduer# fus lefm'tas teftimonium perhibeant.

I ES F IT Æ.

Fidelisfermo, c^omni acceftione di^: gnus:, Tominiis leßis ^enit in hunc mun^ dum:i amp;c.

*Konättm per ßdem amp;nbsp;'Baptifintim regeneratis,'tuîtper liée ^poßolite animum addere ß^tjuodti: quot;verbis eiu^ef^per fe manifeßum'jnochrißianorttmßuerepeccata, TropefitHm Matth vit. Chr'ißi in priori hoc adnentu fuit,omnes homines,{cre-ioanui dentes tarnen amp;nbsp;ohedientes') ori^inis peccato , alijs^j delielis tnundareßußosj^ eßßcere, amp;nbsp;iußitiam conßruantes, ad ater-* lleb,tf,to« namgloriam ptrducere. baptißnum 'veropeccantibns, qiiamuis ob maiorem ipßorum in^ratitudinem, aißicilioremß Matth.t8.Ioa. IOƒ/•«non tarnen ne^auiepœnitentia; tabulant, ^tia ßalui Aug.de verbis tfßpoßint.Quodautem Jti?ußinus éy: his iisdem quot;verbts tol* Concil« Triden. ^^^^^i'^^^^tmparuults ^apttjmum ,tanquam peccatt remeäium Seir.j.Decret.de reliSum eßße, quot;verißimum el^, ßde Catholica credendum^ proptertraditionem \jpoßolitam , tir^tneralem Eceleßxcon-

l^ßSTOlHiSIO.

Non

TÄRVM RESPONS lÖ.' 4.^' Non apricultos hortos fœditis vaftantjquàni hoc Pauli ditfîum lefuitæ.Id enim chm fit om# ni fpiiitiiali coniblatione plenifsimum , ÄS contra dubitationê diffidentianicp de Dei gratia validius nitatur, quam quifquamlocus alius, nihilominus tarnen Sceptici ifti nofiri Theologi, quoqiio modo pofluntjtorquent 66 rétorquent, ne in Chriftianis plenamfidei certitudinem admittant,fed dubitatio-nisfemperquofdam aciileos in credentium animtï relinquant. Dicunt enim, Apoftoli verba non ad Chriftianos pertinere, quorum peccata Paulus foltere nolit, (placuit enim cis vfitata hypocritarura calumnia, qua nos fine caufa grauant) fed pertincî» re ad eos,qui nondum per fidem 8^ baptifmum fint regenerathquibus Paulus animum velit addere, ne defperent, fc aliquando conuerti,8C in gratiam re-^ cipi pofle.Hanc èc non aliami fententiam ex verbis lefuitarum coUiget, quicunc^ea diligenter pondc-rauerit. Putas nc autem amicifsime Ledior, iftis Theologisaliquidefle fani cerebri, Sd illæfx memos riac Nam in fine præcedentis Pofitionis dixerunt, legem nouani iuRis tantum pofitam eflfe : nunc in principiohiiiusThefeos dicunt, hate verba: Fidelis fcrmojSdc.quç funt ipfifsimum Euangelion feu Lex noua,pertinere ad iniuftos, nodum per fide Sd Baps# tifmum regeneratos. Ciim igitur quæ modo deftru^ xerant, ea rurfum atdificent, nonne vertiginem infaniam produnt i lam ridiculum eft,qubd iniuftis nondum renatis animum addere malunt ad con# werfionem, quam renatis amp;nbsp;conuerfis ad perfeue# raatiam ; qyafi vel illis certius promifla eflet Dei

F ij gratia.

44 AD ASSERTIONES lESVr-gratia qu'am his : vel hi minus poflènt Qi. deberenc (perarequam illi. Abfurdum etiam eft óó impium, c'um Chriftus fit propitiatio pro pcccatis totius mundi/atisfadionem eius,ÓÓ quod hanc adnuntiat Euangelion ,adcertorum duntaxat hominumpe« cata reftringere. Aut ita ne delirant Iefuitæ,v£ Chriftianos per fidem QC Baptifmum regenerates non amplius peccatores eflè putentç'verumhoefi gt;,Ioan, ii {^nciit,êc feipfos QC alios fallunt, QC veritzs in ipfis non eft. Quid opus eft argumentis pluribus i ipfa tantum Apoftoli verba excutiamus: Sicertus QC fideliseftfermo.Num^Jpter impios tantum certus amp;fidelis erit,propterpios autem incertus óóinfi# deliscquot; Sed hoe ne ipfa quidem dixerit infania.Si hic fermo omniacceptione dignus eft i num vt ab im/ pijs tantum accipiatur,dignus,vt à p q s verb, indiggt; nus crit C Sed ne furiarum quidem furor hoc protu# 1er it: omnis cnim acceptio, certe Chriftianorum e# tiam feuregeneratorum acceptions compleditur» Et fi lefus Chriftus venit in hunc mundum, certc propter Chriftianos ct renatos etiam venit,nifi quis hos c mundo velit relegare, eislt;^' nullam mundi partem aut portionê relinquere^Qubd fi pars mun# di funt, vt omnino funt, certe Chrifti etiam Euan# gelion ad eos fpeeftat. Ac fi proptcrea venit Chri# ftus,vt peccatores faluos faccret,nonne etiam Chri# ftianos,qui peccatum vfiç ad mortem in fehabent, faluos facict îquot; Deni(^ Paulus non dicit : Quorum ego primus fui, fed: Quorum ego primus s vm, Engt; non loquitur de fe nondum regenerate, fed iam du-dum conuerfo « SC non tantum Chriftiano,verum etiam

TARVM RESP ONSIO. 45 ctiani Apoftolofadïo;vt clarcoftenda^Biiafigclion ad omnes omnium ordinum SC ætatum homines pertinere,ac gratiam Dei SC falutem in Chrifto om^ nibus peccatoribus oflèrri, modó hunc fidelem SC certum fcrmonem omni acceptione dignum iudi-cent,SC vera,certai^' fidefibi appliccnt. Peccatores fanc non vniusfunt generis. Ältj enimfunthypo^ crite, qui faciunt quidcmhonefta operated mcritis horum operum iuftos fe ac fanClos iudieant. ÔC hl funtpeccatores longèmaximi, quamuis putentfe fandifsimos. Altj publice ducunt turpem SC flagi^ tiofam vitam,qui idcirco iftis prioribusfunt curabigt; liores, quód ad agnitionem peccatorum Facilius poflunt adduci. Alij funt, qui territi horrore pee» catorum SC mortis, nihil nifi interitum fuum vi# d cnt,qualis erac Petrus,cum poft abnegatum Chri# ftum in amarifsimas lachrymas prorumpcrct. Alq dcnic^ funt peccatores , qui SC agnofcunt peccata fua, Sc in Chriftum credunt, SC ex fide in nouitatc vitæambulant. Hoscertcomnesfufeepit Chriftus vocandos ad pœnitentiam SC faluandos, fi in ipfum credant. Ad hosomnes pertinet aurea Pauli Tentent tia: Fidelis fermo,SCc. Sedhoe eft,inquiunt Icfuü tac,Chriftianorum peccata fouere. O Satanicam ca^ lumniam SC blafphemiam. Ita nc optime loquendi Sc viuendi Magifter Chrifte,peccata hominum uebas, cum diceres ; Confide fili,remittuntur tibi peccata tua ç* ciirn quafi fublato figno laborantes SC oneratosomnesadte vocarcs,tecp illosrefcdurum promitteres ? Ad te igitur, ÔC ad fcrmonem tuum xlt;^lt;''6hoceftjnonmodbfidekm, fed etiam fide acct^

F iq piendmn

4^ A D A S S E R T I O N E S IE S V 1-ptendum ( hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fonat) prouocamus t Sgt;C vt

fidem noftram à dubitatione, ad quam caro per fc pronacft, fubinde libères, Spin'cu fancfîotuo in nobis confirmes ÔC obfignes, tuicp' verbi honorem à lefuitariim probris vindices, fupplicitcr oramus.

Porrb quod Icfuitæ inter peccata ante Baptifmû ô^poft Baptifmumita diftinguunt,quafiChriftus poftBaptifmumpcccantibiis difficiliorem fepraebec at, qu'am ijs qui ante Baptifmum peccant; figmen-tum eft cerebri coram. Nufquàm enim legimus Chriftum oifficilbm eflè ad ignofeendum pec^ catoribus refipifeentibus: imb vero contrarium le^ gimusicura ouem amiflàm indefefib ftudio quçrere, amp;nbsp;inuentamhumcrisreportare;fîCfilioperdito ob# uiam procurrere , in amplexum eins ruere,atqp de# «fculariret peccatori non fepties,fed feptuagics fep# ties remittererdeniqi nullum modum aut finem mi# fericordiægratiæqffuæ erga refipifeentes ftatuere. Maligne igit oftium gratiæ claudunt lefuitæ, dum Chriftum difficiliorem fe præberefingunt,amp; inter# minatam miièricordiami certis quafi limitibus cir# cumfcribunt. Et cum ad marginem reftimonia ex Epiftolæ ad Heb ô.ôlt;: «o.capite apponât,quæ à No# ■ixationis ad negandam lapfis veniæ Ipem detorque# bantur, Nouatianifmum quendam in Ecclefiam re# ducere moliuntur.Dicemus igitur illis, qubd Con-ftantinus Imperator in Nicæna Synodo, repræhen# dens arrogantiam Aïeft) Nouatianorum Epifeopi diccbat : Scalas admouete, amp;foli incœlumafeen# dite,quoniam vos fine peccatoeflê faifo fingitis. Ad VOS amçm lefuit« QC veftri ordinis homines defpe*

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratos

- TARVra RESPONSIO. 47 ratos Monachos óf Sacrifi'culos, tlla adHebraeos tonitrua propriè pertinent. Vos enim ab fntegro ec qitotidic vobismetipfîs filium Dei in Mifïa crucifix ’gitiSjêC ludibrioexponitis,amp; fanguinem teftameui? ti conculcatisjó^ aliam pro pcccato hoftiam 1 qtiam earn iolanij quæ in cruce oblata eft,qiiæritis. Itac^ nifî adfolam cruentatn pafsionis Chrifti vicliniams confugiet4s».noh vitra pro peccan's vcllris aîia rcÜ-j qiia.eiiit hoftiaXcd fornudabilisqnædam éxpeôLa* tio ludicq^ôdignis vehementia,quideiioraturuseft aducrfarios.Cæterùmjqui in racrito crucis ÔC paGs fionis Chrifti adquiefcunt,amp; fine ante fine poftßa« ptifmiravper fidë^d Chrtftinn confugiiintj'n ctnsqt vulnera( vt cnm Bernhardo loquamur)fefe abfcon^ duntjhi quotcuncp Slt; quantifcunq; peccatis onerati fuerint obuijs ( quod aiunt) vlnis à DOo Pâtre nbsp;nbsp;nbsp;,

Filio ôd Spiritufandlo, ÔCabomnibusangelis eius exeipi«ntur,ac in familiam Dci iterum cOoptantur. Nanj vt fine Chrtfto Sgt;C extra Chriftum nulla eft fa? lusdta vicifsim inChrifto,6C ijsgt;qiii perfidem Ghri-, fto funt infiti,nulla eft condemnatio.lnfuniniajcre?

dimus remifsionem peccatorum ô^::ante poft Bä? ptifniunî,ôd non à difficili Indiccjfed à facili patrCoCt charifsiiMofratrcjôC clementifsimo feruarore. ; V leant igiturlefuitæ cum fuo difficili Chrifto, talem cniminfcripturis non inuenimus,qui defeipfoait: Tota die expandi maniis meas ad poptilum non crc? dentem amp;nbsp;contradicentcni. Si adpopuluni non cre# dentem contradicenteohquantb magis ad popu? lum credentem 6C adfentientem; Sed quia lefuitaî ipfi vident,fefe cum fuo difficili Chrifto, extra me?

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tas

48 AD ASSERTIONES lESVr- ' cas Chnftianifmi delates, gradum fiftunt,S^ pedem referreincipiuht: Non tarnen ( i'nquiunt )negauic poenttenriæ tabuïam,quafalui elïe pofsint. Recfl'e quidem hoe, fi à redis diceretur:fed ab inipqs egre# ditur impietas. Qi. peruerfi pernerfe agSt amp;nbsp;loquun^ tur. Fingunt enim hypocritae talcm poenitenriam, in qua meritis bonorum operum pcccata noftraex^ pientur. Et hanc pœnitentiæ tabulam, qua veluti Charontis cymba Stygiam paludem tranfnauigare volunt,ex tribus afleribus compingunt.’Contritio# nCjConfefsione, Satisfadione, QC hoc fenfudicunc Iefuitae,poenitentiae tabula nos faluari pofle. Hæc autem eft extrema impietas, fidae pœnitentiæ,fidis operibus id tribuerç, quod foli Chrifto conuenit. Necp enim alia ratiöne per pœnitentiam faluamurj nifi quia fide, quæ altera pœnitentiæ pars cft,Chrü ßum adpræhendimus, cuius iuftitia nobis ita impu^ tatur,vt di. nos iuftifîcemur,hoc eft, non quidem in hac vita perfede reipfa in nobis iufti fiamus ( vt le-fuitæ fomniant gt;fed tarnen coram iudicio Dei iufti pronunciemur, amp;C à noftra iuftitia abfoluamur.

Cæterùm,^quod infinehuius conclufionis adfe^ runt, infantes baptifandosefle, in baptifmore-mitti eis peccata,plane adfentimur. Sed quod Pægt; dobaptifmum nullis alijs rationibus SC argu# mentis firmant, qu'am traditione Apoftolica, fiC generali Ecclefiæ confenfu , id verb Chriftia^ nis,nedum Theologis Dodoribus indignum eft;0C Anabaptiftis ad blaiphemandtim ampla feneftra a# peritur, fifundamentum Baptifmi infantium, tan# cum ini^fiftu traditionibus SC confenfif Ecclefiæ»

non

TARVMRESPONSIO. 49

non ctiam exprefsis fcripturis collocetur. Nos va ro, etfi hac in parte traditionem ApoPcolcrum SC Ecclcfiæ confcnfum magnifacimus, tarnen firmius tam venerandum Sacramentiim munirc folcmus. Namprætert^ quod in vcteri teftamento circumci# Col fi funt infantes, in cuius Sacramenti locum Baptif# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»tf«

mus fuccefsit, Chriftus difertè omnes gentes, qua# rum magna pars func infantes, baptizari iubet ip# femet fuauifsimepuerosadfevocat, vulttÿvtfina# Mar.t«)» mus paruulos ad eum venire. Veniunt autem ad cum SC ofFeruntur ei in Baptifmo de quo Efaias e# Efa.4^ tiam vaticinatus eft : Afferent (inquit)filios tuos in vlnis,amp; filias tuas fuper humeros portabunt. Adhgc Chriftus paruulis regnum coelorum promittit. ad quos autem pertinetpromifsio, ad eofdemôf fign3 promifsionis pertinet. Practerca Apoftolos intégras familias (quae rarb paruufis carent) baptizaffc confiât. Et Paulus Ecclefiam ( huius autem magna Ephef,/» parsfunt infantes)a Chrifto mundari aflerit lauacro aquae per verbum.Denicp cum ccrtiim fit,infantes, vtpoiein peccatis conceptos SC natos,regeneration Tit«^ ne non minus ihdigerc quam adultos,0( Baptifmus fit lauacrum regeneratfonis SC renouationis Spirin eus fandlijncccfTarib fcquitur, eos baptizandos efle: pratfertim cum Chriftus dare SC feribpronunciet: Amen,amen dico vobis, nifi quis renatus fuerit ex nbsp;nbsp;nbsp;*

aqua 0^ fpiritu, nOn póteftintroirc in regnum Def.

Nifi ergb infantes vltrbpriuare regno cceleftivelin mus, à Baptifmo nequa^ exdudemus. His QCfimin libus argumentis ac teftiniontfs feripturæ Baptif-mum paruulorum confiant« defendimus, poftea

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G- y«0‘

50 ad’asSertIöns’s les Vivero tan^ hiftoriciim teftimonium non grauatim, »mb grato animo amplec^imur Origenis» Aiigufti# rii,ÖC totius piac vetuftatis fuffragia, qiiæ ab Apo^ ftolorum cemportbiis ricum baptizandi infantes in * Eccicfia vigiiiflc teftantur» Tantum hoc cauemus, neparietcsôô tedumfundamettloco fubftruamus, quod aicfuitis abfurde fadtum liquet.

1ESEITÆ,

milites in Ulis bonam militiam)haa hensfidem 0- bonttm confeientiam.

VI. non fatn efi^ milititnon aicôttdçoronamtfed ne^ ai ßijgt;endium merendum ,ßtratnento miluice obligatum ejß^ae

, flationem à T)tfce aßignatam habtre, Çi mïlÙMem (oatttmttte ocioft tratlaitdum cum boflt confltgendum^ uuntcChriflÎAnD'viro fufftàt,baptilmï Sacramtntumlûfie* f ïffè,, habereßdtmt tär in cdi^uo gradufoßtum ejji^ßea negU. gat^quce Leie Chrißi freecißit^ çÿ; fufcept yitce ratio pofltdat^ ^odeiiQ honaconß:ientiacarere» nbsp;nbsp;enimßolaßdeißifßcic^

fur ^foßoltu ChrißictMS etd militiatofiet tmimaf 6* érmi

3 l^EST 0 3^ SIO. I ■ r

NIhtI eft magnopere, qaod in hac Thefi repre« hedamus,niß quod calumniä nobis impingSt, quail Hdc doçeamus inanem et mortuam,quç irudti bonorum

TARVM RESPONSIÖ*

bönorum opcrum carcat : quad item sol am fidcnx ad cotam vitani Chn'ftiani hominis fufficerc arbi-, trcmur.Scdplus millies anoftris demonftratum eft, nccfidem verampoflêeflèfine operibus, neep vnc^ folameflèjCed tarnen folam iuftificare, non alia ra# tione quam quia Cola eft idoncum inftrumentum

’apprehendendi applicandi Chriftum cum fuis mcritis. Ec licet ad iuftificationcm hominis corat» DeOjSoLA, sOLA,inquam,fideSjhoceft,excIufiso# perum mcritis fufficiat : tarnen ad totam vitam ho# minis Chriftiani, dC conuerfationem eius in his ter# ri^ inter hominesmcquacpfufficcre : quia fi'des qui-dem cumDcoagat,charitas autem cumproxirao:0C quae fidei manu homo à Deo acceperit, eorumfru# tftus altera manu charitatis inter homines diftribu# at.ParticuIam autem,soL A^qua in doiftrina luftifi*-cationis vtimur,nóipfifinxfmus,fed ex çquipollêti# bus Pauli phrafibus didicimus, haudmus, arripui# mus, exprefsimus. Quid enim aliud eftrArbitra# mur fide iuftificari hominem* a bs qjv b operibus Ron“'» gis.Etdcnuo; Ei qui non operatv k, fed credit in cum, qui iuftificat impium.imputaturfidcsfua ad iuftitiam. Et alibi:; Scimus non iuftificari homi# Gal.«»-ficm ex operibusIcgfs, N tsi per fi'demlefu Chrifti.

Ht rurfusiGRATi A eftisferuatiper fidem,idc^NO^^ Eph«^»»-ex vobis, Dei donum eft, NON bx opBRiBvs*ne quis glorietur;Quid,inquam,fiatc aliud dbi volunt, qu'am, sola fide hominem iuftificarftlmb,fiquis rem exacftiusconfideret, videbit Paulinas loquutio* nes opera fortius negate Sf exclùdere ex. iuftifica# Uone^quam noftram partkulam, s o l a, qua ideo»

G ij etisua

ƒ! adassertionesiesvt-«iamlibentius vtimur,qubd vetuftis Patribus vfU’ tatamfiiiflèfcimus.Namncc^ Origcni, Arhanafio, Hilario, Ambrofîo.BafiliOjHicronymo, Chrifofto* nio,Hefychio , Arnobio , Scdulio , Thcophilado, HayniontBernhardo difplicuit : nccp Gloflâ ordt* naria,Thomas Aquinas,Lyra, Bonauentura,Erafif mus Roterodamus, QC lacobus Sadoletus abhors ruerunc.

lE S7IT Æ.

quidam repellentes^circafidetn nauj-ragauerunt,

Jgicur^tti ionat^Siontt eontemMenJe,amp;pnmuaJmttt teni{o,ionam repellunt conjcienâamt yiam ingrtiiunturpt» riculofam,in qua mirum non fiitinaufragium faei» ont.Horum è numtrofunt Hymenrti, hoe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuptialtf t!f

yoluptuarÿ homines,maximiqui tontra fidemDto datawt hodie nupturiunt: Sunt u/ddtxandritWjnpt arroganttStiit tontentit^ homintt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leuittr attingtnaumt quod

lo Fidtt ßmilis nbsp;nbsp;nbsp;naui:,ye enim nauût ira ad mtrctt

yehtndas nt(tljaria,yt illù yacua tfft foJTut nullam^ domina ytilifotfm adftrrt,ßcrSrfidt$ ntttffaria quidtmffCt^d ionat a^ionei inferendaf in (telum ,ßno illit (odofatamtn rit inuti»

•^ESTO^SIO.

to

T AR VH RESPONSIO. 5^ INhacaflertionc quis non rideat intempeftiuani ÔC infulfam allegoriâ de Hymenacfs Si Aïexatv drist'quis no deceftcturlefuitarum lieenttam, qui, quad ex profeHô fcripturâ ludibno habeant,fenfua alienifsimos fînguntc'Sic folent tenebrarûHitj tene« bras luci inferre,6£ fcripturas non maiori reueren/ ha, quàm fabellas Æfopicas tradare. Vbi iam ik Iç, quas totics crêpant, Patrum interpretationes i vbtfunc, qui per Hymenxos nuptiales, per Ale^ xandros arrogantes intel ligunt i Dilingae funt, Iegt; fuitaefunt, pileatt func,mox mitrati, ôtTGalera* ti,ô^ Thiaratifuturi funt.Nunquid hoc fufFicit ? Sii proratione voluntas.Sed difperdac Dominus vnk Pial»»** uerfa labia dolofagt;8^ linguam magniloquam. Qui dixerunt, linguam noftram magnificabimus, labia noftra anobisfunt, quisnofter Dominus ed^

Non minus inconcinna eft ßmilitudo de naui mercibus vacua,amp; fide vacua operibus. Nam in hac Metaphorica loquutione( circafidcm naufiragium fecere)peripicuum eft, fîdem non naui, fed merci* bus quæ naui uchuntur, quarumcp' infaeuis tempe* flatibusfaepe iadura fit,comparari. Sededofanè, fit fidcs nauiSjGtnauis mercibus vacua ƒ quid inde aliud con(êquitur,quàm ede quandam fîdem, cum qua non necedârib flnt coniunda bona opera, qua* (is eft fides miraculorum,de qua Paulus 1 .Corine, q, quails eft fides hiftorica, quam QC daemones habenc, fed contremifeunt. Hane fidem bonis operibus ca* tere qui negarit,inter noftros feimus neminem: qui aftirmarinc,plurimos nouimus. Fides autem qualis €(àPaulovbi^» ab authore Epiftolæ ad He*

G iij braco«

54 nbsp;nbsp;A.® ASSERTl ONES IEÎ7I-

bræos €ap.v.4defcribitur, vt bonis operibus fiun^Ç «ft vacua'Xed fcmpef praegnans Si fœcunda:ita na* ui mereibus onuftæ relt;fiius quam vacuæ compara* tur. Vt tarnen naiiis non quia merëibus referta cft, fed quiaprudêter gubernatur. Si ccrtum littuspro* pofitumhabct,ad pottum defertur:fic fides, no quia operum ferax çft, fed quia a Spiritu fantfto, fecun# dum verbi diuini gnomonem ad vnum Chriftum dirig{tur,nos cxhuiusmundi (quiàChryfoftomo r«Aiw«rts dieitur)pioceUis Si tcmpeftatibus ad exoptatiftimum æternæ (àlutis portum euehic.

tradidi Sathana vt dißant non' hlaj])hemare»

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pottßattm kaluUi 'illos KcU

PonrUcc martyr^”'^! * ^uctrdon oifiîtr^ rtnuijjtnt, «4 Chrifli Eftleß^ 3d Epi'icopo s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ântherc^CylfriAiw, Jugnflino') nbsp;nbsp;if fi Mtboff

prouincia’ Be. tdtem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tos tn^endiS^ibtirutfyti d temmuTMnt tttttrt»

praadtndi qtâ btlMificc^tOifr'tfirtim btrrß^ quçft'fuperdci*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ddjderittt, Hwm ^lutt Mim^duerßontsfinti^

li.f.â.??, MatrL»»» tantîint nbsp;nbsp;nbsp;ftccantiffiltufid^ÿ-fuilué ytilitat Ecdt*

,s ƒ, Cor.yi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(UîM l^rtts, yi yfUKsfoffuta sont épiant yifiéri, ita

G^n A’ôfiiw ’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iofuintri, ysrà Ectlefit potefln*

CaHxrus Pont. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^itt (tnttmnitit4 digtntftfi^,t^M

moarryrcpifl^ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, in fottß/ittm ytniat Süthtuht»nt^ai

o?ïEpif.Galiiæ^^»j«jiw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f4K2«^»j futn littrif.mm'

Vrh^i’Qn,mar.,

T X R V M R E S P -O K S I O. ‘'55

ZÄffoßolic^i mdittone cum Ecclefia catbolicg confuttuditii., q^ift.dc comun/ ti- tttm rt^A rationepttmArt yelit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obl.Lco

‘ ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pninusepi. 87.

Terrul.in Apolog.aduer.gcnt.c jp.OrÏCT^hom.î.fn lib.Iuflic.AnibroI.in Pial, iiS.Hierony.incap.iS.MarrhChryfort.liom, jnhancepift.0ilioni.iy.ini.cz pift.adCor.Conc.Car[liag.4.c.7j,Bracarcn.*,c.ïi.Gangrer^incegrc,T rident, ^cfl.ay.Decrct.de.reforniat.c.,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! njp !.. .j

ST 0

VEram Ecckfiam habcre potcftatcm excom# municandi præfradc fceleratos ÔCpcrtinaci# ter hærcticos,apud noslt;xtra omnêcft controitcrfiX pofitutn. Fines ctiameofdenbquos Icfnitac,ftatuH ßius:videhc€t,peccaforis conuer fioncm falutem, ac caeterortHK membrorutn Ecclefiæ vtilitatem, vc tiomines cóffimuncfadi de iudiGio Dèï contra pcc;» catà, Deutn inagis timéant indocent,a€ intentio» ri cura à pcccacisabftincanti: quibus amp;nbsp;tertium adlt; iderc folcmus,nc nomen Dei ÔC ßccicfiac male audi# •at inter genres feu incredulos^quaii Ecdefia Chrift! fccletatoraiM'dîètbominum colluuies. Nec^ in hoc dilTcFWiïnus, eum, quiEcdefîæ pöteftatc harte fpergt; tiitjdignutn eflè qui feueritatem eins fado; ipfo ex* periatur. Sed de hoc conrrouerticur gt;nbsp;qux nam Ec* clefia potcftatcm habcat cxcommunicandi lt;nbsp;Num lt;a,qux malignantium dicitur , qualis eft Ecdefia Fo»tificia,*an verb ea,qux quia verbum Chrifti fin# , - q ccrum fidincorf upcumainpleditur,amp; Sacramentis legitime vtixur, vera eft 8C germana Ecdefia, SiC iponia Chrifti inferipturis appellaturrqualis noftra per Dei gratiam aPapifticis fordibus repurgata u.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclçfia.

56 AD A SSERTIONES IES VîS-Eccleßa, Noncninicft obfcurum, quoniodo Papa ad fe foIum,8C vndiam, rafam^' fuam cohortcm ra* piierit cxcommunicandi potcftatcm, cum Ut toti Ecckfiae Chriftt tradita,,nifiqubd ordinis gratia» per quofdam deledlos adm tniUrari debet.Nec igno* tum cft^quomodo excomniunicationcm commuta* tint in ciuilem poteUatem QC exaóionem, qua homines proptec débita pecuniaria» aut alias politica* caufas excommunicarunt,6Cad folutionem coëge* tunt.Qualiapecuniarum aucupia 8d torturas^Oni# dales» nobile praedonumgenu*» in regno PapiUico cxadiusnorunt» quam fuos ipforum vngues ar* ticulos. Hac eadem poteftate Pontifices Romani ad augendam amp;nbsp;ftabiliendam fuam tyrannidem» ad cxercendas amp;nbsp;expicndas fuas profligatifsimas libi* dines»crudeIitei?».6C. flagitiofe funtabufi» abdicatis imperio»öilomnidignitatis gradu deiedis»etadpu* tidifsimorunii pedum fuorum oicula detruUs prac-ftantiisimis Regibus att^ Imper atoribus.Quac irau* des^quae millefiagiciorum ipecies»pofieaquam illu* cefcente Euangelio Chrifiidetedae » 66 in apricum folem produdae funr».ianT iltlt;i. iniufta amp;nbsp;bruta ex* communicationis fiilminx à Papiilicis, balmonei* vjbrata» QC contt^ innocenter Chrifiianos emiila» non magis quam puerorumcrepitacula extimefcen* da funt pijfqf omnibur illud. cunt Dauide dicen* dv***:MaIedicantini,tu verb benedicas Domine,alt; illudChrifii iedulo cogitandum ;; Aliènes à Syna* gogis fiicient VOS, fed tempus venieUvtquifquis interficiet vos „videatun cultum praeftare Deo, haccfacicnt vobis, quianonnouerunt ne^ Pacrem ae^iuc» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leTuitx«.

TARVH RESPONSIO.

lESVITÆ.

ZTÜ S E C V N D O CAP.

Qm nbsp;nbsp;nbsp;omnes homines faluosperi,

Vukeij^uidem’Dtm,ftßtnpUcemtittif'^eli{ytT)Ama/centu îoquùtir ) antectdentem yoluntatem ^e£ies,omneshomines^*'^^^'‘^'**^''9 faluoißeri: fiautem ,poßquamqutfddmßbiohttmperante^, quoßdam ^utem répugnantes yidet^ quid'Velit,exp)endas Çqu^t yoluntas ab eodem dicitur conßtquens ) illot quidem beare yuhthos y erb tanquamiußu4,adßppltäum damnare.Q^are /Kmb. Chrifoft» dura y 'idetur eorumßenteiia,eir bis yerbis ^poßoUiamp;plterißij Thcophil.cum Tatribus (on(raria,qui T)eum ßne ylla peccati y el ßolius Ori- aliistn^undo« ginalis prlt;eiognitione, hat caußa quoißdam ad damnationtnß'^* ^*ßi”^ßfßtrunt,yt iußiiiam ßuam manifefiam rtddat,

ETfi Damafceni interpretationem non prorfus retjci'endam cenfernus , quemadmoduni nec

Scholafticorum diftindionem de voluntate figni, ideftifignificatain verbo : QC voluntate beneplad^ ti,hoceft,abfoluta6^ efRcaci,cui nemo poteft re(w ftere:tamenex aliorum fimilium locorum collation ne , amp;(. ipfa Paulini contextus ferie, commodio« rem 6^ aptiorem fenlum proferre poflumus,videh'# cet,qubd Paulus non de finguh's hominum perfo-nis,fcd de omnibus hominû ordinibus loquat, hoc Aug.fnEnchW. lt;ft,vt veteres loquebantur,nondefinguIisgene-adLaurcn.c.»o,*

’ H rum

58 A D A S.S E R T 1 o N E s T E s V T-rum,fed de gencTibus fingirIonim.Præccperat enim Paulus Timocheofolennes in Ecclefia prccationcs pro Regibus dû Principibus concipere. Cum autem abfurdum nonnihil videretur, orationes ad Deuni fundijprogcnere hominuni propè turn tempon's dcü plorato,quia non tantum à Chrifti corpore alien! erant,fed ad regnum eius opprimendum totis viri--bus enitebantur, fubijcit^acceptum id eflè Dco, qu.1 velit omnes homines faluos fieri r quo nihil aliud fignifi'cat,qu'am, nulli hominum ordini viamadfa# lutem præclufiflc : fed gratiam fuam in Euangelio ita comuniter omnibusoffèrre, vt nullumeius ex# pertem efiè velitiCuiufcuncp ftatus fitamp; conditio# nis,modó illefeipfe ab vniuerfali promifsione Eu# angclîj nonexcludat,amp; tam benigne oblatam gratiam nô ingrate refpuat. Quidç’quod verbum faluari, vel,(vt Latini loquuntur) leruari^non fern# per fignificat acternam falutem confequûfed fæpius pro generali ilia rcrum omnium-conferuatione 6lt;r îuftentatione accipitur C vt Pfal. 35. Homines 8C iu# menta faluabis Domine. Et hanciblutionera infra Paulus ipfe nobis in.manum præbct,inquiens: Spe# ramus tnDeum viuum, qui eft faluator omnium hominum, maxime fidelium, id eft, omnibus bene# facit,fouens vitam, gignens fruges, feruans totum genus Lumanum,maximè verb iuuans EGclefiam,in qua non fol um corpora fouet, fed etiam largitur ae# terna bona.Sichoc loco: Deus vult omnes homines (àluos fieri, ad generalem totius humani generis conferuationem amp;nbsp;fuftcntationem referri poteft: fîcuC Lutiierus reddidit ; tvtll / bdd allen

T ARVM RESP ONSIO. 5^ ^TOenfc^crt (jcÎJôlffcn werbt. Et, ad agm'tionem veritatis vcnircjhoc ad fideles, qui in æternum faï^ uabuntur.pertinet.Ita optime hic locus cum illo al# tero congruit:Deus eft faluator omnium hominum, maxime fidelium.Gertc vtramcunc^ harum duarum interpretationumleq’fraris.neutra eft impia, neutra à Pauli mente aliéna : vfqj adeb femper amp;nbsp;vbiq^ verum vero confonat. Hocenim fimpliciterSf con# ftantifsime verum eft,Deum fua natura,ÔÔ fuo inge-nio nihil aliud quam faluatorem, imb ipfam ctiara falutem efle. Qubd autem quibuidam hominibus, propter eorum ingratitudinem faluator non eft, fed tudex ÔC damnator, id nulla Deffed hominum cul# pa accidit,qui, quod Deus benignifsimè offert, ipfi ingratifsime repellunt,0!^ ceu pedibus detrudunt.

Paradoxon eorum,qui Deum fine vlla vllius pec# cati praccognitionc, hac caufa quofdam ad damna# tioncm deftinafle ferunt, vtiuftitiamfuammanife# ftamrcddat,a nobis non eftprofe(ftum,idcocp id fu# is authoribusdefendedum relinquimus. Nâ de vafis ad interitum apparatis,nos ita fentimus,Deum non facere talia,fed inuenire talia, amp;nbsp;cum nihil honoris cis debeat, rclinquere ea qualia inuenit : vti autem t)s ad nominis fui gloriam, potentiam, amp;nbsp;iuftitiam declarandam. Vafa autem mifericorditc Deus non inuenitjfcd créât talia,gratuitofauorc, quibus no# tas faciat diuitias inexhaufte bonitatis ac mifericor# diæfuç. Cur aute alios tales rclinquat,quales inue# nit,iniuftos nimiru ôf perditostalios autein iniufti# tia QC perditione inuentos,n5 relinquat,fed ad iufti# Éiârcgencret, QC adfalutêj^ternam praeparet,n5 cu#

H xj riofc

AD A SSERTIONES lESVr-

Roni*«, n'ofc fcrutamur, fedcum Paiilo profunditatem dif uitiarum,8é fapfcntiç QC cognitionis Dei,filt; infcru* tabilia iudicia dC imperueftigabiles viascius humi^ liter admiramur,ô(^ pie vcnerannir.Necp enim ocu# lus nofter propferea malus eflç debetquia il le bo^ Au.dcPrascîcft. nus eft. Nonncenim ei liberiîeft.vtdébitas pœnas amp;grâtia,ca.^r aut iuftc reddat,aut mifericorditer donet i An au# débit debitor creditorê iniquitatis arguerc, fi alte# ri donans, ab altero quod debcbat exegeritî’ Si ergo inter contradushominumgt; nullus ex hocprae# fcriptioni locus eft,vt à fe dicat debitor iniuftè exi# gi,quia fit alteri debitor! ab eodem quod debcbat creditorc donatum: quis in tantam infaniampro-fanæ vociserumpac, vtiniuftitiacDeum arguafc, fi vni indebitam donauerit gratiam, alteri reddiderit Aug libaidcbo debitam pœnaniî’Ergo(vtredè Auguftinusmo# no Pcrfcueran? net)mifericordiam Dci in his qui Iiberantur, ÔC ve# îpfcap. «. ritatcm in his qui puniuntur, fine dubitatione cre-damus, nec^ infcrutabilia fcrutari, neq^ inueftig^ bilia veftigare conemur.

lESVlTÆ,

mediator Tgt;ei ç^hominu Chria-^ ßusIeßtSi amp;c.

4 noßro interprète mediatoren Tertulliant Itejue/ler 'vertitur, quamuis ßngulari modo Joli conueniat Cfjrifloe y il quod ipfi ßltif dittinte humante^ natura partictpt ’mediatortytTtrtulüaaiiStChryßoßomin,

broßfUf

TARVm RESPONSIO.

trcfituX^eöfylti^tn, amp;nbsp;Cyrillttf ^iunt : y tl tjuodfoluf ifft rcfurcaionccai» nos omncs rtdtmerit,'vt Leo 7onhfti(,El)ipbaniuf^^mlgt;ro-

fitti^Hilariu^^iAugußintu^eä' Cyrilltn,imo ipfemet ^ftoßolw Chryfoft.hom, ^flirniat;tam(n ijuodaljjsfanSif, (^dmtrfa quidtm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25

trdtiipoßit.nonfolHm ê^eiiss Etymologia confiât, ftdetiam incand?, c/rii» eie 'verbis dlü ‘Kdofi: Ego fitjuefler tär nitdius,fui inter 'vos tir in loan.Ii, j.op* 'Dium. ^areperperam EJxreiictdetorquent'verba hteCtttd^^^’^^ ca.j4^amp; fanUorum intereeßionem eir patrocinium negandum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leo fermo quot;«'de

paf’si.domini.Epiph hxrcr.}4.amp;8j Amb.Iib.y.in Lucam,Hilarius in Matth» cap.i4.Aiiguft.adBonifac,lib.4 ca.4 Deut.jf»

ST 0:^10.

VEtus illa Sophiftarum ÔC rancida diftindliuiw cula inter Aïediatorcm redemptionis Chri* ftunijSC mediatores intcrcefsionis,fandlos mortuos, locum apud Chriftianos habere non debet. Nam' c'um loanncs dicat: Si peccauerimus,aduocatünos ».Ioan.iï habere apud Patrem Chriftum lefum, ÔC Paulus fc^ Ro”’» •» dentem ad Patris dexteram etiam pro nobis inter# cedereafFirmet,nontemporariamcertc, fedperpe-tuam i11i intcrcefsioncm afsignant, quam nun^ ad alios reijciatjfedipfemctcajcum fideliter turn con# ftanter defungatur. Et c'um hoe loco Chriftus vnw eus Dei fiC homintim mediator nuncupatur,an non ratione precü 2lt; intercefsionis mediator dicit i Ita fan'e cótextus poftulat: nâpaulb ante deprecations, obfecrationû et interpellationuni meminerat Apo# ftolus. Poft^ igit pro omnibus hominibus intcrce# dendumeflè pratfatus eft , nune in eius fententi»-

H iij confir#

6^ AD ÄSSERTIONES lESVI-

* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confirmationcni fubiungit, vnum efle omnium De#

um, SC vnum mediatorem. Ncq;vcrô aliter inter# Aire» lib contra Auguftinus.cuius hacc funt verba: Homi# Parmeni.i,c3.ßlt;, nesChriftiani inuicemfccommendantorationibus iiîts. Proquoaucem nullus interpeUatjièd ipfepro omnibus,hic vnus verusq; mediator eft. Paulus A# poftolus, quan^fub capitepræcipuum membrum, quia tarnen membrum erat corporis Chrilli, SC no# , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerat, non per figurant in interiora veli ad fan/îa

fanClorum, fed per expreffam SC firmam veritatem ininteriora cceli ad faneffitatem non imaginariam, fed aeternam, inu'affc maximum SC verifsimum fa-eerdotem Ecclefiac,fe orationibus fideliG ipfe quoc^ commendat. Nee mediatorem fe facit inter popu-JtimSC Deum, fed rogat vt omnia corporis Chrifti membra inuicem pro fc orent,quoniam inuicem fogt; licitafunt membra,ÔCfipatitur vnummembrum,

** nbsp;nbsp;* * rcliqua compatiuntur. Ac fie membrorum omnium

adhuc in terra laborantium mutuæ pro fe inuicem orationes afeendant ad caput quod prgeefsit in cœ# Ium, in quo eft propiciatio pro peccatis noftris. Nam fi effet mediator Paulusjcflent vtiep ÔC reliqui Apoiloli. Ac fi multi mediatores effent, nec con# ftaret ipfius Pauli ratio, qua dixerattVnus enim Rom» nbsp;nbsp;Deus, vnus mediator Dei ÔC hominum, homo Chri#

In Pfal.5»4. ftus lefus, in quo SC nos vnum fumus, fi feruamus v# nitatemfidei in vinculo pacis. Idem Auguftinus a# libi; At verb facerdotem (inquit)fi requiras.fupcr coelos eft,vbi interpellât pro te,qui in terra mortu# us eft pro te. Et mox : Saniff uarium coeli ingreffus ad confwminationçm vfc^ feculorum folus populi eminus

r X R V M R E s P o N s T o.

eminus^i n atrro refidenfis vota ad Dctarj refert. Et Lib^dcIfaac Ambrofiiis: Ipfc(tnqmt deChrifto)Ioqucns,os no^ anima» ftrum eft, perquod Patri loqiitmur: oculusnoßer, per que Patrem videmusrdextera noftra,per quam nos Patri ofFerinius, quo nifi intercedente, nectïo-bisnec faîuftis omnibus quic$ cum Deo eft. Hæc illi. Ridtculum autem eft, quod leÉùitæ exemplum Mofis, qui dum in bis terris fupcrftes effet inter De# umamp;T populumjfequeftereffèfolebat, ad mortuo# rum fanôorum intercefsionem detorquent, ciim de hisdicatur, AbrahamneiciuitnoSjSClfraëlignora« uit nos. Carterùm, vt maxime fanefios mortuos fuo quodam modo in cœlis coram Deo pro nobis orare fateamur,eos tarnen vt inuocemus, nec uHum mandatum in facris literis precipit,nec promifsio allicif, nec exemplum monet. Quomodoinuocabunt(in# quitPaulus)inquemnon creduntc' Non eft autem Kom.wr in faneftos credendum, Quomodo ig.itur effent in/ uocanâi Et cumnecefiè fit, vt qui inuocatur, fit icrutator cordis (oratio enim eft eleuatio mentis ad Deura) nondebent fanói inuocari, quia non func cordium ferutatores. lamquae à noftris ex Ambro# fio, Auguftino, Epiphanio, alîjsqj Patribus contra (àneftorum vel intercefsionem vel certè inuocatio# nem adferri folenc teftimonia, vulgo ita funt nota, vt repetere ilia pigeât. Ledtorem igitur ad ftripta noftrorum præceptorum remittimus, ôô vt tôt aile# gationcs lefuitarum in margine pofitas faneftorum patrocinio nihil patrocinari cogitet » monemus, quod SC fuprà in Præfatione monuimus:SC nunc or# dinc ac figillatim ex teftimonqs Patrum, q.uot

qnideio* ,

^4 /DASSERTIONËS lESVT-qutdem ad manum habemiis, monftrabi'mus.

Tertullianus libro aducrfus Praxean. Apoftolus (inquit) DeiSChominum appcllans fequefticm^vj’ triuscß fubftantiæconfirmauit.

Idem lib.de rcfurrcdione carnis dicit : Chriftum «(Te fequeftrem Dei atc^hominum, ex vtriufqj par* tis dcpofito ßbi commiflo. Et confolatione plenifsi* mum eft^quod de Cbrifto ait : Carnis quocp depod# turn feruatin femetipfo, arrhabonem fummæ toti-«S : fed dcfandlorum interccfsione, ne gry quidem.

Chryfoftomus in hunc locum docet, Chriftuna ideo habere duas naturas, vt verè pofsit eflê me* diator. De interccfsione autem fanâorum,nulium habet iota.

Cyrillus in loannem lib-j-ca.p./nquit: Nam quo-niamprudentermaiora ilia vidcrcac audirepopu* lus recufabat, quç magnitudine vifionis intolcrabi* lia il I i fuerut,mediatio Mofeos,cuius minifterio di* uina prxcepta populo deferebantur, tunc intercef-fit. Quae res FiGVRABAT mediatorem dej ATQ.VE HOMiNVM,qui natuscxmulicrcproptct nos, Deipatris voluntatcm notam ei vt filio, vt fa-pientiae Dei,vocehumana,vt verè homo, nobis pa* tefecit. Et paulb poft : Mediatio igitur Mods inter Deum 0^ ludaeorum populum mcdiatoris Chrifti fi* gura erat, fed ilia quidem miniftri modo adhibita, feruilisfuitdibera verbhaecChrifti SC myftica. Me* diator enim hominum atqp Dei fadus, verc vtrancp naturam attingit,8^c. Hadenus Cyrillus. Sed quid bjc ad Papifticam fandorum intercefsioncm •'

idem libuida loan.cap.34.. Vnum enim mori o*-portuit*

TARVM RESPONS! o. 65 portuitjfuffi'cientem pro vfta omnium redemptore, vt S)C mortuorum QC. viuorum imperium accipcret. Ne quis illud RiDic VLVM vcrumcflcputaret.A^ poftolorum mortem ad deftrutfïioncm interitus a-liquid contuh'flêj cum liberatis enim abinteritu, etiam Apoftoli iure connumcrantur. Vnius enim nobifcum illos naturae fuiflè confiât,in quos imperii« um mors fuum exercuit:SoIus ergo qui ex viuo Pa# tre cfi,pro vita omnium carnem tradidit fuam, amp;c. Si multa huiufmodi tefiimonia lefuitae allegareper-rcxerintopræuaricari videbuntur,etadLutberanos veile deficere. Caueant igitur,neLatialis Jupiter c vaticano fuo monte fulmen cxcommunicationis in ipCos ciaculetur,dum quafi infeq nbsp;nbsp;inuiti, Caiaphae

infiar,vcritati tefiimonium dicunt.

Idem lib.i.de Trinitate, cadem deMofe fcribit, quæ fiipràlib.j.inIoan. cap. 5».Quod fcilicet Mofes fuamediatione fuerit typus Chrifii. Qiiid autem hæc ad fanefiorum intercefsionem attinent i

Epiphaniushærefi 34. nihil dicit,quodadprae# fentem Thefin vel afiruendam vel impugnandam faciat..

Quod autem Sj.haerefin citant,ridiculum efi.Pu# to autem illos 38.allegare voluifle:in qua dicit,Chritf ftum feipfum tradidifiê in mortem crucis nonne# cefsitate fed voluntate, vt contingeret nobis falus. 6ed quis hoc negat i Intercefsionem fan'lt;fiorum,no redemptionem Chrifii, probare debuiflent lefuitae, fi fuæ reconditae eruditionis thefauros ofientarc voluilTent.

Hilarius in Matthafiim cap, 14, dicit,Chriftuni -1 SOLVM.

66 adassertionesiesvt-

SOLVM Tcdemiflc n-os, nee quenqj habuiflè ea in re focium.Sed hoe ipfuni eft quod contra Papiftas tam frequenter diligenter incuicamus : vt à quo folo xedempti fumusjis idemfolus uoftercorâDeo mcgt; diator ÔC deprecator habeatur.

Auguftinusad Bonifaciumlib.4.cap. 4.prolixe difputatcontraPclagianos,quiinfantcspeccato ca^ï Tere dicebant, eofep cum Mantchæis confert, digt; ■cens: PelagianosManichæis nihilo meliores efle. Vt cntmManiehæi negant, corpus infantis a Deo creatum, ita Pelagiani non concedunt,vt infantes à Chrifto fanentur. Acintercæteradicitde Chrifto: Sicut enim folus(inquit)ideo fadus eft hominis ïiusjvtnosperipfumfihj Dei fieremus : itas ov v s pro nobisfufeepit fine malis meritispeenam, vt nos per ilium fine bonis meritis confequeremurgrati# annquia ficut nobis non debebatur aliquid boni, ita necillialiquidmali. Hanefingularem mediatoris praerogatiuam (qubdftilicet ipie innocenspro no# cêtibusmoritur) Pelagiani euacuare conantur, amp;fc-Cætcrum, de intercefsione fandorum nullam ibi fyllabam inuenias.

Folo ergo W0Î orare in omni loco, le^a Hantespuras manus.

HL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hcum fttnatti-

fejlum

tarvh resp onsio. 67

feßum nbsp;nbsp;nbsp;, ßtatnen Jepuilicü Ç nam dt hi^

Chryfbßomiu ’^perbahutM taßtis interi/retatur^hacaccipia^ mus^yult nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non tantum in templo Hitroßlymitanoy

quot;ft ludai, in monte Garitßm, quot;ft Samaritani 'folelant^ T^ey, orari paffeßdin omni loto adtd dele^o amp;nbsp;dedicato. Inepte tgitur H.ereticii'Verbit ißü alutuntur 3 adfan^itate tetn^ piorttm tollendam3qua T)eo lonficrata funt^etfatras T)iitorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

«mtinent reliqttias, ’bdec pratermittendum eß,prtcando ma-wm attollsre, quemadmodum amp;nbsp;in genuaprocumbere, teere- Luc.w* moniam fui^e ^poflohsjeÿ'tetttris ChrißiantS3 olun jatfs tniliarem.

l(ß5T0:^SI0.

I

Cv M Paulus veïit, vt in Ecclefta omnia de^ i,Cor, 144 center fecunduni ordinem Hant,minimc re^ pugnamus, quo minusin templisjin quibuspublici ^cœtus Eccleliæ congregantur, publicac prccesfi-ant,£lt;femper nobis difplicuit fanaticus óc vefanus Enthufiaftarum quorundam Spiritus , qui in tem? plis orare prohibent, fiquidem Deus ipfe de tem? plo Hierofolymitano pronunciauit : Domus mcaEfa*;«?, domus orationis vocabitur.Et Paulus in templo no impie legitur oraflè. Et ante hunc Petrus quot^ 6Ó loannes in templum afcendiflè perhibentur, circa horam precationisnonam. Vndcó^ iàcræ ædcsap? pellantur, quia verbo Domini £C oratione fandifi? cantur,vt nobis eavum vfus licitus,purus QC fandus fit. At verb,quemadmodum Enthußaftarum furo# ïçsdamaamus ; ita e regione Hypocritarum fuper# J

1 ij ftitionenj.

Ó8 AD ASSERTIO NES TES VT-ftitionem non poflumus non improbarc. Hf enitn publicasprcces contra exprcflam Chn'fti QC Panli fcntentiani,certislocis, nimiuni profedó fuperfti# tiofeaffïgnnt:In omni locö(inquiunt lefuitac ) ad id delecfto ÓC dedicate. Qnis verb, hypocricæ,verbo Domini vos adijeere aliquid iufsit, qnod Deus ipie nefas eflè pronunciat; Paulus enim difertè ad exclu« dendam omnem ludaicam ôi^ Papifticam fuperfti^ tionem ait : In omni loco, vos autem ad ftabiliendâ fuperftitionem de veftro additis ; Ad id delecfîo SC confecrato. Sed quidPfaltesç’Domini (inquit) eft terra Slt;C plenitudo eius : orbis terrarum, SC vnitierfi fi qui habitant in eo. Si Domini eft vniuerfa terra, fie totus terrarumorbis, cur non in omnibus locis quandocunc^ res Se necefsitas cxigit, vel priuatira fingulis,vel publice vniucrris,vt exempli gratia,to« ti alicui exercitui,toti fimul in eadem naue pericli« tanti turbæ orare liceatj’Mundis, inquit Paulus, omnia munda, cur non 8C quaclibet locajquot; Ac fi cibi fancftificantur per fermonem Dei, ac precationem, cur non etiam mare fie arida,cur non fyluaî,montes, vaUes,dcnicp omnia loca in terris hoc modo fandi:» ficarentur Grauiter ab Efaia SC Stephane reprci? henfi funt hypocritæ inter ludacos, qui Deum in templis manufadis habitare,0^ ccu parietibus tem« plorum includi putabant. Eandê reprehenfionê in-currût Icfuite,dum publicas preces ad deletfta SC dc^ dicataloca alligât:quafiquç à cornuto Epilcopoaut jndoefto fuffraganco aqua benediefta aiperfa,ôe altjs pticrilibus Caercmonijs dedicata,aut fandorum vel veris vel ementitis reliquijs fiC donarijs ornata lo^ cafinCj

TARVMRESPONSrO. öp ca fintjCa propria fintDei habitacula, vndc propius aurem nobisadmoucat, autfècrcta ncfcioquæ vis illisinhærcat,quacfacratioresdC acceptiores apud Deum preces noftrasreddat.Nos verb illacrafla,€C rudi fuperftitione Ethnicis, ludæis, Tiircis ÔC Pa^ piftis relida, fcimus veros adoratorcs,citra loei di^ fcretionem, Patrem adorare inipiritu8Cvcrifate:^03quot;'4» fcimus, cum vera Dei templa fimus nosipfi, nobïs intra nosipfos orandum efle,fi in fandlo templo fuo Dçuminuocare velimus. Externam autem pædagt; gogian,vt inter orandum manus attollantur,genua fubmittantur,nec^nosrepudiamus : modb ne inib lis fumma Chriftianifmi, ÓC prora Sgt;C puppis piarum precum collocetur : fed bis cæremontjs, ceu alphai« betarijs rudimentis, tum ad difcendam veram amV mi humilitatem, tum ad cxcitandam feriam Ô6 arlt;î dentem elcuationem mentis ad Deum, vtamur; illamenim genuflexio, hanc manuum fublatio ac (vt Poëta canit)tcnfaî ad fydera palmæ fignificant.

IE S 7 IT Æ.

T)ocere mulieri nonpermitto,

nii»

^ulier yjrfexum hoc loco^non coniu^ium dtßgMnt:Ho fnim nupis taniiim tfed amp;nbsp;omnibin muliertbut, iüieta com-munes Dei natura^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuentt fubieîlio, amp;füentium in

(cetu yirorum, amp;nbsp;docendipoteßas adempta eï'^JDeus tamen^ ^uifitK legibus non tenetutt Delborampopuloßto^rtefecitt amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; *

HQldAmßiritu Trojgt;bttito dttorauit : ^uarundam opera in nbsp;nbsp;‘S****

l iij nono

70 AD A SSERTl ONES lESVl-tiouo teflamento, pttbltcü in Concionibui yfiu e^i^,paue4ru)n tarnenpriuitegium, communes leges non infringit. ^dutrte fidulopie LeBor^diuinam hu amp;nbsp;naturalem ah gt;gt;4poflolo pro~ mulgarilegem'.yt hint intelligasdn quorum numero hahendi ßnt^quiprocacihus mulierculü Sacerdotium trihtiunt quod a/ud ipfis in concionando tantum poßtum el^^

O 3\QSIO.

(

DIci’tc lo psean, amp;; ïo bis dictte pacan. Nam' tandem lefiiitis aliqiiid verum fanum excw dit.Hanc enim totam Thefin acceptamus;,fi illud de muliercularum Sacerdotio fine calumnia intelliga^ tur. Videntur fanè, ne vna aliqua pofitio non fatis virulenta fit^poftremis verbis Lutheranosjquos vo^ cant,veile pungere. Lutherus enim rcctc ex facra^ rum literarum nindamentis,ô^ ipfa cum prirais Di* ui Petri fententia docuit, in nouoteftamentoora* nes Chriftianos efiè Sacerdotes,tam mulieres quam, viros. Per facerdotium autem non intelligit publi* cum minifterium in Ecclefia concionandi 8i. ^dmi^ niftrandiSacramenta, fed illud ipfum quod Petrus ait : Ipfi quolt;^ veluti viui lapides ædifîceminijdo* mus fpiritualis, facerdotium fantfîum ad offeren* dum fpirituales hoftias, acceptabiles Deo per lefum Chriftum. Et mox: Vos autem genus elelt;ffum,rega# le facerdotium,gens faneffa, populus qui in lucrum accefsit, vt virtutes prardicetis illius, qui è tenebris VOS vocauit in admirabilem fuam lucem.Hoc facer* dotimn qpimulieribusadimit/imuletiam Chriflua-nifmum-

TARVM RETPOHTIO. /I

Rifmum ijsdcni adiniit: qui tribuit, non propterea minifterium Ecclcfiafticum tribuit,hoc enini nufcp in nouo teftamêto Sacerdotium appellatur, nee nngt; niftri Sacerdoces,fed Apoftoli.Prophetæ, Euan^c# liftæ, Paftores, doCtores, Epifcopi dicuntur, vnns EphcG^» autem Sacerdos Chriftus, qui feipfum in aracrucis obtulit. Nec quife^ apud nos dixit, Sacerdotium tantumin concionando pofitum efle , alroquin onv nés ôd finguli Chriftiani ad concionanduni effent obftricfb.Quo quid eflêt abfurdius^c'um Paulus mai »•Cor34 nifeftc dicatzProphetac duoaut tres loquantur,cac# teri dijudicent.

De Pepuzianis quidem feribit Auguffinus, eos AuguH.dchx^' tantum daremulieribus principatum,vcfaccrdotio rel.adquod quoep apud eos honorentur.Dicunt enim, Quintib p’*- Deura,h«M l3camp;PrifcillaeinciuicatePepuza,Chriftumfpecie * fœminç reucIatum,Sed cum bis portentofis Enthu^ . fiaftis nihil nobis eft commune. Videant autem Pa? piftæ, neipfidenubfœminam, ÔC quidem meretrh ccm,créent,non tantum facerdotcm,fed etiam facer# dotum Principem. Neep enim ipfis ignotam eflè ar# bitror Platinæ hiftoriâde loanne oâauo : qui tam fœcundus ac benignus pater extitit, vt etiam pepe-rcrit, amp;nbsp;nouum morem cxplorandi fexum mafciili# num in Pontificibus poft fe reliquerit.

IES7ITÆ.

EX CAP. Tir.

FidelisßrmO)ß quis Efi/cofatwn,amp;c,

iiut

AD ASSERTIONES lESVI-

I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sint aim Theo^hyla^o, 'Beda amp;nbsp;Oiaimtnio,E^ifiof)i no-

mine,'Pftïljttrosomnes comprehendamus ,ßue {quod ^poßo-li Merhis y amp;nbsp;interpretaàoni Chryßßomi amp;nbsp;^Ambrofij magit tß conßntdneHytaninm /dnißitaet Trtsljttros illos,qui ab ipßs adyicosamp;pagos.yicitios,dotedi gratia mittelä,tur,cößat Tresbyterorum inferiorumgradum,bîc aptrttnoBxprimi» no quodpoteßateparesßnt cum Epißcopü{yt cum^’erio iam o-iim damnat 0 »out docent Euangeliciyßed quiaiqux de Epißo-pisprtecipiuntur, eadem ferè cxterüs ßresbjteris conueniunt: Epiph. hærcf. quot;pelquia tempore illo{teße Epiphanioy propterpenuriam yi-7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-crurn amp;nbsp;Eccleßx inobiam,EpircopiTresbyterorum,Tgt;iaconi

deC.Hicrarch.c» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minißrorumunera obirent. Eptßopos autem

j.éc 6, Epiph. tßf primas quot;Presbyteros, tir inßitutione Chrißi reliqubs Preß vbiliipra. Cklt; bytertsßunÜiont atq^dignitatisgradußuperiores j compertum • hSb*^^^ad{teße’Dionyfto')perßcere,atq^Patres cpift.dàPatn'an^ Z)oÄ?rex (yt Epiphaniui aity Eccleßaprocreareßjiyerb prim2ti\M3 5gt;cc^poteßatem huiußmodi nullam habent: Uli uApoßolis (Qlemen^ Vrb.epift.de fg^ Anacleto, Erbano, T)amaßo3AmbroßQ,Theodoreto,Bedat. cK^ama epift» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teßibiesy hi yerodißeipulis alijsßuccedunt.

dcCoepifcopiSjAmb.inii.ca.i.adCor.Bedalib.jifÎjperLtic.c.iÿ.Theod.i'n j.c: liuius epift. Ifidorus in quodam fcrmonc habito in Synodo.Condl.Trid, feff». UiC3p.4.amp;Can.tf.amp;:7..

•BJESTOS^^ßlO:

HI C iam,quod fauftum fcelixc^' fit,ad Hierarchy am Ecclcfiafticam deuenimus: pro qualefuitac tan^ pr o ans 6^ focis dimicant: quan^de foci's ccr^ te magis quam de an's fintfoliciti.- Vident enim, Ci ine,dehumano ingcnio confitflus 5gt;C fallb facer nun^ cupatus ordo coucidat,f«turum,.vt culinat ipforum

non

r/RV-H RESPONS! o?

non minus quamglacics, fr/geant; vident quarrt innumera ocioforum hominum turba, ad ftiuam ef-fetableganda, quæ iamfub fcptemplici clypeo fep^ tem ordinum delitefcens,abdomini fuo viuic, iuxta iUud Apoftoli : Quorum Deus venter cft. Vuïgo phil,?» autem gradus , per quos ad Sacerdotq faftigium af^ cendicur,numcrantur hi : Oftiarius, Lcdlor, Exors» cifta^AcolutuSjSubdiaconuSjDiaconuSjPresbyter. Hic autem fupremus gradus adeo foecundus cft, vt ex fe alios feptemjmaiores fe.progignac ; fequuntur enim Epifcopi, Archiepifcopi, Primates, Patriar/ cbæ, Cardinales,Papa: qui,yt glolTainproëmio Clementinarumhabet,dicitur à,papæ, intcriedio# ne admirantis » quia eft verè admirabilis vicarius Dei in terris . Vnde dicit ille Anglicus in Poëtria “ nouazPapa ftupor mundi.Et circa fi'nem:Qui maxi# me rerum,nee Deus es ncchomo,quafi neuter cs int ter vtrunqj.Ex quaglofla colligirur, totius ordinis Hierarchici fupremum faftigium, hoceft,Papam, cum nee Deus nee homo fit, fed inter vtrunlt;ç neu# tcrjcficaliquid bono Angelo deterius.Inter hos au# tem fiue feptem fine quatuordecim, fiue quotcuneß numerare placctordines,tres tantum funt, quorum in feripturis noui teftamenti habetur mentio, quo# rum^'in Ecclefiavfus femper extitit, Diaconatus nimirum,Presbyterium,8C Epifcopatus^Hæc tam2 duopöftremanon ita Ribeiliter difeernuntur, vt no interdum alterum pro altcro accipiatur : fic vt Epi# fcopus QC Presbyter non tarn fine diueriarum fun# dionum, quam aetatum nomina : ciim Epifcopus vel iuutnis velfenex eflepofsit, Presbyter autemi

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K non.

74 ad assertiones ïesvt-non nifi fentor.Et lefuttæ ipfi fetentur, quæ de Epï# fcopis precipiunrur,cadcm fcrè Prcsbyccris conuc)» Qire.Adhæc fatentuv,olim pvoptcr pcnuriam viro^ runijCt Ecclcfiç tnopiam Jjpifcopos Prcsbyteror urn xnuneraobire folitos. Siniul ergo fatcrt cosncceflc eftjEcclefia: dtuitiasSe virorum Chriftianorumtur# bam,nóaïiquod vel Chn'fti vel Apoftolorumman# datu hoe difcn'mc Epifcopalis Sé Presbyteralis dig« nitatispepcn'iïc.Cur igit lin' ipforü moxobliuifcun-tur,cuniaffirmanr, institvtionb christi Elt; ptfcopos reliquisPresbyrerisfundlioncatq? dignitatis gradu fuperiorcs eflcz'vbi auteni,obfecro,Chrw flusvncp vnum verbum, vcl vnum faltem iota de Epifcopis vel Prcsbytcrisprotulifîè apud Euangcli# ftas legitur i Htc ad ineptam allcgoriam, aut claU“, dicantcm fimilitudinem confugiunt. Epifcopi (-in^ , ' ’ quiunt) Apoftolis, Prcsbytcri verb alijs difcipulis, feptuaginta ilhsfcilicet, fucccdunt. Odidtum acute. At fi authores quæras huius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro

Chrifto tibi ncfcio quern Clemcntera, pro Matthço Anaclctum, pro Marco Vrbanum, pro Luca Da* mafum,pro loanne Ambrofium.Theodoretumpro Paulo, Bedam pro Petro , Ifidorum pro lacobo fub* ftituunt. Scd age, condonemus hoc ipforum nimiæ Sé fupcrftitiofæ erga Ecclcfiafticosfcriptorcs (quo* rummulta opufculanothacircumferuntur)rcucren-, tiæ,condonemusantiquo , Sé multis feculis inue* terato roori, pro fcripturisCanonicis dubia incer-taîcp' fidei fcripta,hominiim, nonnun^ dormitanti-tim, allcgandi. Hoc verb nullo modo excufari po« teft^quod impudenter vociferantur,eflc damnatanij

Sé poft

gt;

t ARVM RESF ONSIO. ƒƒ 5C {Soft Aêriam'a noiris Èuangeltds refufcicatatn iTÇrefinjPresbyteros Epifcopis poteftatc acquipara-rc.Scimus quidem Epiphanium nimis pra’cipiranlt;ï ter damnare , ciini alia non impia , turn’ hoc etiam Aërq. Quid eft (inquit Aerius reference Epiphagt; nio) EpiCcopus adPresbyterumc’ Nihil diffère hie ab illo : vnus cnira eft ordo, vnus honor, vnî? dignitas.Imponic mantis EpiCcopus, ica etiam Preft: byter; lauacrum dac Epifeopus, fimiliter 8lt; PreGs byteridirpenCacionc cultus diuini facit Epifeopusi 00 Presbyter ftmilitcr : fedet Epifeopus in throno, fedet etiam Prcsbycer,8Cc. Hunc fermorïcm fiiriO# * fum magis eflc,quain humanæ conditionis.pvonutv ciat Epiphanias. Hunc fequittas ceu Abbreuiator Hærefeon Auguftinus: Diecbat(inquit)PresbytCi» rum ab Epifeopo nulla differentia deberc difeerni. Modeftius certe loquitur Auguftinus qu'amEpi^ phanius, 00 Aèrq dogma magis pro errore quam pro htereff habere videtur. Sed opponamus iftis lrÎ!eronyrnum,æcate interillos duos medium, erugt; ditione fi non vtrilcp,altch tarnen parem,ambobus cert'e non infeiiorem,tam verb ipforum Romanen# fium iudicio,dignitate illis tantofuperiorem,quaiv to Galerus CardinalitiusMitra Epifcopali eftho-noratior. Hie igitur in Epiftola ad Ckeanumfic fcriptum reliquitdn vtraq^ Epiftola, fiae Epifeopi, flue PresbytciiCquanip apud vctercs ijdem Presbyj« ,lt; tert Epifeopi ffierint quia rllud nomen dignita- „ tis eft,hoc actacis ) iubentur monogami in clcrum« eligi. Audis dare afteuerantemHieronymumeof-dcui^fffeEpffeoposgt;2lt;^PtesbyterQ5 apud veterest ! . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

“^6 AD ASSERTrONES IE s Vr-Hi ergo veteres ex lefuitarum fententia, fucrunt hacrcti'ci, fucrunt Aëriani/ueruntnoui Euangelici.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jdtin Comment, in Epifiolam ^JTieum

Op-

Dlligcntcr ( fnquft ) Apoftoli verba attendatnus, dicentis : Vt conftituas per enntates Presbyte* ros, ficut ego tibt difpofui. Qui.qualis Presbyter debeat ordinari, in confequentibus diflêrens,hoc ait : Si quis fine crimine vniusvxoris vir, SCc. Po* ftea intulit : Oportet enim Epifcopum finecrimine cflè,tan^Deidiipenfatorem. idem bst ergo PRE SB Y TER, CLVI ET EPiscopvs,amp; antcquatu Diaboli inftindu,ftudia in religionefierent,6^ di* ceretur in populis : Ego fum Pauli,ego ApolIOjCgo ' autemCephæ, communi Presbyterorum confilio

Ecclefiæ gubernabantur. Poft^ verb vnufquifc^, quosbaptizaueratjfuos putabat effè, non ChriftGin toto orbe decretum eft,vt vnus de Presbyteris elo dlus fuperponerctur catteris,ad quem omnis Eccle-fiae cura pertineret, 8C fchifmatumfemina tolleren* tur.Putat aliquis non fcripturarum,fed noftram eflc fententiamjEpifcopum SC Presbyterum vnum eflè, SC aliud ætatis,aliudeflè nomen ofïicij, relegat

Philip* 1, poftoli ad Philippenfes verba, dicentis : Paulus Timotheus fer ui lefu Chrifti, omnibus fandis in Chrifto lefu, qui funt Philippis, cum Epifeopis SC Diaconis,gratia vobis SC pax, SC reliqua. Philippis vna eft vrbs Maecdoniae, SC certè in vna ciuitatc plures, vt nuncupantur,Epifcopi eflè non potçrant», . À nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed

TARVM RESPONîfO; ƒƒ ßcd quia cofdem Epifcopos illo temporei quos æ Presbyteros appellabant, propterca indifferenter de EpifcopiSjquafi de Presbyteris eft loquutus. Ad^ hue hoc alicui videatur ambiguum,nifi altero tefti? moniocomprobetur. Inadibus Apoftolorum fcri^ Ad.w» ptum eft, qubdj cum veniflct Apoftolus Miletum, miierit Ephefum, amp;nbsp;vocauerit Presbyteros Eccle-fiace{usdem,quibus poftea inter caetera fit loquu# tus.Atfcndite vobisamp;TomnigrcgGinquo vos Spi# ritus fandus pofuit Epifcopos pafeere Ecclefiam Domini,quamadquifiuitper fanguinem fuum. Et h/ediligentius obferuate, quomodo vnius ciuitatis Ephefi Presbyteros vocans,poftea eofdem Epifco« pos dixerit. Si quis vult recipere eam Epiftolam, quac fub nomine Pauli ad Hebraeos feripta eft, SC »bi æqualiter inter plures Ecclefiæ cura diuiditur, fiquidem ad picbem feribit: Parete Principibus ve- Heb, tj» ftriSjôC fubiedi cftotc. Jpfi enimfunt, qui vigilant ^animabus'veftris, quafi rationê inutile reddetes, ne fufpirantes hoc faciâtffiquidêhoc vtile vobis eft. Et Petrus,quiexfidei firmitate nomen accepit, Epiftola fua loquitur, dicens: Presbyteros ergo in vobis obfecro Compresbyter,et teftis Chrifti pafsio num, qui ÔS eius gloria: quæ in futuro reuelanda eft, focius fum: pafciteeum,qui in vobis eftgre# gern Domini,non quafi cum nccefsitate, fed volun^ tarie. Haec propterea,vt oftenderemusapud vetCi« res eofdem fuiflê Presbytêros,quos Epifcopos: paulatim verbjVtdiflènfionumpIantaria euellcren? tur,ad vnum omnem folicitudinem eflê delatam:Si# eut ergo Presbyter» feiunt, fe-ex Ecclefiæ confuei?

K iij tudinc

7^ AD A SSERTl ONES lES'Vl-’''* tudine ei qui Gbi præpoGtus fticntjcGè fubiedlosjt^i Epifcopi nouehntj se magis consvetvdine, Q_VA!V1 DlSPOsiTIONIS DOiVUNICÆ VBRITATE PrcsbyteriseGcmaioreSjSCin comunc debereEc- t cleGani regere, imitâtes Mofen^qui cum haberet in poteftate folus precGe popuIoIG:aëI,feptiiaginta eîamp; git,cum quibuspopulum iudicaret. HadtenusHie# ronymus.

Obfecro tc, quisqufs cspie l^c^or, pofco etiam a te impie lefuita, vt hæc dicfla Hieronymi non tan* turn 'a verbis,quae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prolixa funt.numeres, fed à

momento etiâ acqj grauitate eorum pondérés. Pri* mum claris verbis, non femel, fed bis,fed ter adfir* mat:Eundem eGe Presbytern, quem ôe Epifeopum. Deinde addit, banc fententiam non cflè fuam , fed fcripturarum : idep authoritatibus tarn Petri quam Pauli comprobai. Tertio demonfirat,apud vetcrcs quoep cofdem pro Epifeo-pis QC Presbyteris fuiGe habitos.PoGremb fatetur diferimen qirtdemfadlum cGc inter Presbyterum ct Epifcopö,hüc autê fatGuni eße nódominicac difpoßtionis veritate,fcdconfueä« tudincu'dqj tum demum,cum Diaboli inßimflu ftult;f dia in religione fièrent, fcindereturi^' ( vt ille ait ) ' Gudia in contraria vulgus.Eant nunc Icfuitæ, dam-natasq; hærcfeo.s,ôi nouinefeio cuius Euangelij ar* guant,qui doccnt,non efiè diuerfos gradus Presby# teri Si Epifcopi in Ecclefia.Eîærctici ergo erunt ÔC noui Euâgelïj fctflatores, veteres onines,apud quos Elieronymus tcGatur, eundcm efiè Presbyterum, quem et EpifcopunuHacrcticus cG Si noui Euägeli) Do(Gür,P^ulus ; Hacreticus eG, Si noui Euangeli)

Gmtor

~ TÄKVMKESPONSTO.

faufor Petrus : Hærctica cftamp;S'a vero vetufto Eu^ angcTio aliéna , veritascliuinæ difpoßeionis : dcnic^ hærcticus eft OC noui Euangclij ainhor Spiritus ipfe Chrifti, à quo afflati, SC ex quo loquuti Paulus Petrus,ex eiufdem inftincftu nbsp;nbsp;didtatoferipris pro^

dideruntjCundem eftè Epifeoputn ôL Presbyterum. En,quam puîchramtcIamHæreticoruæ texant le^ fuitæc'

Non pofluni oînitfcrc,quin 5^ Lyrani expofitio? nem in hune locum adferam. Dicunt(inquit)hîc a« ïiqui, quod per Epifeopatum intclligit Sacerdoti* um.quod eft etiam officium intendendi faluti popiiis li fibi commifsi, quia immediate póft agitdeftatu Diacont. Ec non eft vehfimüc, quod feribendo de ftatuEpifcopi ftatim tranfîret ad ftatum Diaconi, facerdotiopractermifto. EtmoxrPotcft conuenien# ter dici,quod inftruiî eum de vtrocßXub nomine E# pifeopi SafcrdotisoiFiciumcomprehendens: quia. Cent eft diclum,ad officium vtriusep pertinetfuper# intenderc populo : magis tarnen extenfiuc ad officium Epifcopi,fcilicct in cota Diocefi fua,ad officium verb Sacerdotis, in vna Paroebia,6lt;c, Vides rurfus Le(ftor,Lutheranosnonpropterea effe hæreticos, quia Epifeopum ôc Presbyterum apud Paulum pro codem habeant.

• SedagCjfingamus demus pauliiper fuiffe in primitiua Ecclefia diftineftos ordincs 6C gradus Presbyterorum atqt Epifcoporum,hodicqf etiam eft fe amp;nbsp;permanere debere: num tarnen propterca,qui bodiehis nominibus in Papatu appellantur, verc cf funt, quod dicuntur, Presbyteri^ Epiieopi, cum

ncc

AD ASSE RT IONES ï E S V Üquot;’

tiec dodnna ncc moribus taies fint gt;nbsp;qualcs Paulii» defcribitî’ Quorfiim igitur opus eftdiumultumq? difceptarc, de ipßs nominibus SC difcriminatis grai? dibus Presbyterorum Sgt;C Epifcoporum cum hodiè in Papatu tales môftrari nequeant, qui id fint quod præ fe ferunt, fedplæricp(vt Sencca inquit) perfo^ nam malint quàm faciem.Itac^ exbibeant nobis prû us lefuitæ vetos Prcsbyteros ÔC Epifcopos,tum no -lât'um Epifcopum Presbytero fupcriorem agnofccs mus QC venerabimur, vcrùm etia,fi fie ipfis plaeeat, vtrosqj turn Cardinalibus, turn Cardinalium crcar .torijfummo Pontifici, antcferemus.

lESVITÆ.

^nins uxorü virum.

IL À Q^andontceffum fuerittyt ik hit qui muritifunt,Mt

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rint,4liquüfiut Epifcopm, caute yerbis yipoflolu^, ne tf

7)ig4muifit,fedyn4stantîtm êicpertwt nuptias. Effèauttm yerba hxc hoc modo interpreeandatêic eodem ^poßolo confiât^ 'df«»»puu^ inferius eandemferai îe^em deyidtus.^ éic Pairie a-.Scrit.cpift.ad omnibus, klemtnttjtiltcet, Sintio, innocenttoprimo, Hime.Tarracô, Tertuîîiano,Hieronymo,^Ambrofo,ÂuguflinOiPrimafio,Se..i EpiC.lnnoc.cpi. eUlio,jdafelmo,Haymont atq^ Patribus Conciîij j^gatbenfs;^ Lao cj^ltax Grtecis,Origene,Epiphanio,Oecumenio,cumquibus(^hry^ Anaft.Thclf/ foflomusiirTheophyla3usnumtmndifitnt,qui,etfquandatn cpifc.Zach.epi. ah am aitingant inttrprttaiionem, banc tamenlibtntius ame ^Ple^ttntur. Sententia yerb nouorum Euanpelicorum, nui

Tcrtul.lib. i.ad. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• mi • nbsp;nbsp;nbsp;• • tr- -d

Etgtlan^ . - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fium

tarvm rest o N si o. 81

ttum ^wdemducemhabent, CatMicorum yero neminem^ adGcrunnAu» gui'r.debono coniug.cnp,i8.On'g. cont. Celfum. Bpiph, li^feiiC'atharoruniF Kcliqui in hunc locum. ConcilAgath,

T^ESTO:)\(JIO.

DVos conftat efle neruos regni Pontificij;

rum, Hierarchicum ordinem, quo fe vncla SC rafa cohors facrofan(flam SC inuiolabilem fecit: No/ lite (inquiunt)tagere Chriftosmeos. AlterunrCœ# libatum,quo id effeccrunt,primum vt fine curis SC communibus moleftqs humani generis vitam Epi-cuream degerent : deinde, vC opes i 11 æ Ecclefiafti^ cæ, Perfica Gaza maiores, perpétuas eiïènt,ac nun# qu'am defieret,quod Epicuri de grege porcis alen dis fufficeret.Cùmautem impurefuo ccclibatui maxime hunc Apoftolilocumobftarc vidèrent,quoE# pifeopum deferibit vnius vxoris virum, varqs SC indignis modis eum interpretati funt. Ali] enini omnia in intempeftiuas allcgorias commutare foli# ti,pcr vnius vxoris virum, vnius Ecclefie paftorem intell igendum elîè voluerunt. Quod figmentum omnes «?«««•«! huius locireipuunf, SC illud praefer# tim,quod de propria domo curanda^regendatp'fub# fequitur.Si quis (tnquit)proprig domui præeflênÔ tiouit,quomodo Ecclcfiam Dei curabitf îdcoepquot; iani Papiftas ipfosiftius delirationisfuppudet: Aîijdi# Aura Pauli ita interpretantur, quafi excluderc volt; luerit vxorumpluralitatem, nonautem admitterc vnitatem.Sed facile eft cernere, ifthoc gloflêmmate

L * quot;viia

?

81 AD ASSE RTT ONES IES Vr-

vim apcrtamficn' verbis Paulinis, quibusEpifcopo vxor vna conceditur. Sunt qui Paulum dicant ad* mittcrc quidem adEpifcopatum cum, qui aliquan# do vxorcm habuerit,non autcm qui iam nunc habe* atrita hanc vxorjs vnitatem ad tempus præteritum referunt, vt qui Epifcopus fit futurus^ei impediment to cflc non debeat,fuiHcaliquandomonogamum. VcrumSC hocgloflema verbis Paulinis confuta-tur.Non enim dicit.-oportetfuiflèjfed, oportet eflci Et pauló póft cum de Diaconis loquitur, pratfenti verbo vtitur,inquicnsî Diaconi fint vnius vxoris Tita. mariti.Et ad Titum: Si quis cft inculpatus, vnius

xoris vir. Ac ne cauillationibus locus rclinquere* tur, Paulus ipfc caucrc voluit, eftvdfis matrimonq in medium prolatis, proie fcilicetipfa, ex quabenc Ô6 reifte eduefta, argumentum fumit boni Epifeopi î contra, ex eadcmmalc ôôad turpitudinem inftitu* ta,mali 2lt; ncquàm Epifcopi.Ali'j harum ineptiarum pertæfi,pulchrè fibifapere vifî funt, fthîcmonoga* mû tantum, adEpifcopatum à Paulo admitti dice* vent, arceri verb cum, qui fccundas eflèt expertus ' nuptias,quem ipfi,SC mali Grammatici,2v nonboni

Thcologi bigamumvel digamum vocarunt. Hos inter ïefuitæ lunt, qui,quanto illis in linguarum co* gnitionc pracftant,quantoq;fceliciori tempore vi-uunt, quàm alij aliquot ante feculis vixerunt, tanto minus exeufationis merentur in peruerfitate fua, qua in claram lucem obfcuras denfasq? tenebras in-fcrunt.Pcripicuum cnim cft, Apoftolumfimpliciter hoc vclle, vt Epifcopus fimul nonhabeat plures v* xotes, quemadmodum tune quidam ex ludæis,quidam

TARVM RESFONSIO. ÖJ dant etiam ex Gcntibns conuerfis adhuc habebant. Nam apud ludæos quidem , experuerfa Patrum b mitatione^quibus quod licuiflècjdem fibt quocp K# cere arbitrabantur, polygamia propemodum pro lege obtinuerat ; apud Gentes verb, ÔC cumpnmi's orienralesjplærunc^nonea religioneSt^ fide cole# bant matrimonta qua decebat. Ergo,ne de impudi# citia Ct leuitate fufpeblus fit Epi'feopus, vult Paulus Epifcopum non elfe polygamum, hoc eft, fimul vno de eodem temporeplurium vxorum, quàm vnius, maritum. Itat^ etfi acceflerint interdum fecundaî aut tertiac nuptiæ,aut fi vidua duefta fuerit, in hanc fententiam Pauli non admilftimerit crimen, modb Epifcopusfimul no habeatplures vxores,fed vnam, . Non enim fecunda vxor, minus qu'am prima tum in adiutorium ( vt olim loquebantur ) turn in remedi-imi data eft; QC fi femel melius eft nubere quam vri, cert'e 8C fecunda vice melius erir, ac fi primum con# iugium honorabile eft,fecundum quoc^ neminfinifl Montani deliria feclanti,probrofum erit ac igno« miniofum. Volo (inquit Paulus infrà)iuniores vb i.Tinij» duas nubere,! iberos gignere, domum adminiftrare, nullam occafionem dare aduerfario, vthabeat ma# lediccndi caufam. Cur non etiam iuniores viduos hocpriuilegio vti concedes, fi nonfingulari dono continentiæ præditi fint i Alibi enimpronunciat^ ApoftoluszVnirsqiiifqiproprium donum habet ex’* Deo,alius quidem {ic,aliusfic. Et ftatim: Dico ante inconiugatis ÔÔ V i d v i s,bonum eft eis,fi manferint, vt amp;nbsp;ego ; Q_v o D s 1 non conti ne nt, m atr v MONiViW COMTRAH ANTlt;Curtu coiugiumetiam

L tj fecundum

^4 ad ÂÎ s er T 1 O N E s I ES V I-fccundum ilHsnegabisj quibus tu donum continent ’ tiæ,quo fortafsis ipfemet cares, tribuere non potesc* Sed ne vi'deamur omnibus veterum fcriptorutn Ecclefiafticorum fufFragtjs deftituGage quid de hoc loco Pauli Hieronymus fenferit,expendamus : eu# iusteftimonium tanto maiorispôderis inhac caufa erit, quanto alws hic vir non tantum fecundis ve^ rum etiam primis nuptijs, ÔC non facerdotum mo^ db, verum etiam aliorum hominû côiugio iniquior eflè foIet.Sic igitur eo ipfo libro, quovirginitatem prop'efupra cœlum effèrreconatur,aduerfusloui^ Samuel nutritus in tabernaculo, * 'duxit vxorem, quid hoc ad praciudicium virgini-tatis Quafi non hodic quoeß plurimi facerdotes liabeantmatrimonia, Ô6 Apoftolus Epifcopumde^ feribat vnius vxoris virum , habentem filios cum omnicaftitate. Idem extradifputationem, fedatis affêcflibuSjvbi verba PaulGdc quibus agimusj'nter-Hîero.în epift» pretatur, fie ait : Qiiidam de verbis Pauli ita fenti# ad Tic ,1» unt: ludaicæ confuetudinis(inquiunt) fuit, vel bi# nas vxores habere, vel plures.Quod etiam in veteri lege de Abraham 6C Iacob legimus.Ethoc nunc voi luntàPaulo eflèpraîceptum, neis,quiEpifcopus eligendus eft, vno tempore duaspariter habeat v^ Idem adOcea/ 'xores. In epiftola item ad Oceanumjfic inquit: Ex num, ludæis erat Apoftolus : prima Chrifti Ecclefia ex . Ifraël reliqutjs congregabatur. Sciebatlege concef? fum,et exêplo Patriarcharû ac Mofi familiare popu 4o noueratjinmultis vxoribus liberos fpargere.Ipfis quoqj Sacerdotibus huius liccntiac patebat arbitriû. Præcipic ergb ne eandê licentiam Êcclefig fibi ven^ ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicenc

tarvh responsio. 55

' di'cent Sacerdotes, ne bina pariter QC trina fortian^ tur coniugia, fed vtfingulasvno tempore vxores

. habeant.Hanc interpretationê adfert Hieronymus verboriim Pauli. Erfiautemplures quocg adferat, tarnen alias prorfus improbat, alias vocatcoadas,

• nonnullasfupcrftiriofas magis quam veras. Hanc vcrójquamrecitauimus, minime reprehendit. Itac^ Hieronymo ad Gerontian^quam epiftolam lefuitac citant, opponimus Hieronymum ad Occanum. Quod fi quishæc contraria apud eundemauthorera miratur,quidreftataliud, quam vt iftis riuis rclü éïiS} ad fontem recurramus, ac Pauli verba expend damus,quodfupr'a à nobis fadum eft Donabimus igitur lefuitishac in parte plærofqj'veteres fcripto-res : nobis Paulum retinebimus, quid enim cum hoc collatus valebit fiditius Clemens c* quid impuri cœlibatus author SC cum natura ipfa pugnansle^ gislator Siritius C quid minime innocens Innocen-tius;quot;cuius ilia extat nocentifsima vox, Sacerdoti^ bus coniugatis,quia immundi fint,omnia immunda cfle i quid Tertullianus,aperte cum in altjs, turn de Monogamia præfertim Montanizansç’ quod ipfe c# tiam beatus Rhenanus notauit ; quid Origenesa multisne Ecclefiæ quidem filius creditus C quid piphanius omnino 8C ;tilt;quot;?-«i‘«sç'Quid illi cen minorum gentium Dq,Oecumenius,Primafius, Se-dulius, Anfelmus, Haymo C quos tarnen, quia ad manum non habuimus,non potuimus infpicere.Sed hoc minime prætereundum duximus, quod Augu? ftinumCqui vnus nobis inftar aliorum plurimorum cflc debet;) fummayi renitentem in partes fuas

L iij tralierc

AD ASSERTIONES lESVI-irahere conantiir,ciim is omnium maxime noßram interpretationem confirmée, fuoq; calculo adpro* bct.Is enimlibro primo de bono coniugali cap. «7. prolixe diiputatj quare licuerit Patribusplurcsha^ ' bere vxoresrquiafcilicec pcrtinebat(inquit)ad dii* penfationem Pfophcticam,ideft(vtinfracap.«8.de# clarat)praefigurabat eorum coniugium ipiritualem illam Chrifti Qi Ecclefig coniundionemjqu'od licuc tumpluresvxoresvni viroadhærebantjta exomgt; nibus gêtibus Ecclefiç plures vni viro fubditg futult;s re cfiènt Chriftordocetqj ibidê,ficut Dominus vnua '' pofsit eflè multorü fcruorum dns, nó autê vnusfer-uus mukorû Dominorum feruus, ira nô fuifle côtra natura nupriarum,vt plures feminæ fint iundîç vni viro, quia plures pofsint ab vno foetari, vna verb à pluribus non pofsit.Hacc cft (inquit) principiorum vis,vt plures fœminæ vni viro fintjficut muka: ani^ mae vni Deo redlc fubduntur. Ideoq? non cft veras Deus animarü,nifi vnus : vna verb anima per mub tosfalfosDeosfornicaripoteft, nonfœcundari. Et ftatim cap.i8.Sed quoniam exmultis animabus vna ciuitas futura eft habentiuni'vnamanimam, ÓCcor vnumin Deum: quat vnicatis r^oftraeperfeeftio poft: banc peregrinationem futuracft,vbiomniumcö^ gitationes nee latcbunt inuicem, nee inter fe in ali# quo repugnabunt : propterea Sacramentum nup-tiarum temporis noftri fic ad vnum maritum QC ad vnam vxorem redadum eft, vt diipenfatoremEc# clefiac non liceat ordinari, nift vnius vxoris virum, (attende diligenter ad antithefin,quæ aliter confiai lenon poteft,nifi intelligatur, vi apiid nos,de vno

TARVB R.ESPONSTO; 87 , ÇnTcodem tcmpore)quod acutius intel Icxcnmt, qui ^_^nec eum, qui catcchumcnus vel paganus habueric / alt€rani(id eft, fi etiam ante profefsionem Chriftia# nçreligionis vna noncontentus,alteram etiam du# xerit) ordinandumcflc cenfuerunt. Et paulopbft: Sicut fœmlna,ôt fi catcchiimena fuerit vitiara, non poteft per Baptifmum inter Dei virgines confccra« ri : ita non abfurdè vifum efl.eum qui excefsit vxo# rum numcrum fingularem, nonpeccatum aÜquod i commifiHèJcdnormam quandatn Sacrament! ami# fiflcjnon advitæbonx meritum^fed ad ordination nis Ecclefiafticæ fignaculum ncceflariam. Ac per i hoe ficut plures vxores antiquorum Patrum(obfcrn ua antirhclin)figniHcarunt, futuras noftras ex omn I nibus Gentibus Ecclefias vni viro fubditas Chrifto: ' itanoftcr Antiftes vnius vxoris vir fignificat, ex . j omnibus gentibus vnitatê vni viro fubditam Chrin . fto.Haec illc.Iam intelligens ód cordatus lecflor ipfc iudicet, quam inconuenienter ad ftabiliendam frin uolam fuamgloflulam Auguihnum Icfuitac allcg^n tint. Qiian^ iura Canonica fecuti videntur, quae Auguftini verba eodem modo, quolcfuitae,pcruern tunt, 6Ó in alienum fenfum detorquentjita li ccccus S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coecum,Canonifta lefui£am,ducat, ambo in foueani

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cadunt,

Agathcnfc Conc{Iium,quod allcgant, eadem fult; pcrftitione laborat.qua plæriq? Patresjdc non ordin nandis digamis. Neqj mirum eft, eum fibi Innocenn tij ordinacionê,SC Siricij autlioritatê fequendâ jjpo-fuerit,vt ipfummet Canonc fatet, hac profcdó in parte, QC multis alijs, non tam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam Agathen#

fe.

88 AD A SSERTIONES lEÎVl-fè.Quod faciliusagnofcet 8gt;C libentius fatebi'tnr,quJ cumifto Agathcnfi Concilio Gangrenfe contule^ ritjin quo non Siricrj, non Innocenti), fed facrarum fcripturarum anthoritas, nornia iudicij Qi. decreto# rum fuit.

I Pencprætcrieram,quodlefuitæ infînehuius AG fèrtionts hxrefeos infimulant nouorum EuangelG corum (vt iftis blafphemare libuit^fententiam^ qua præcipi dicant Presbytens coniugiuni : hanc enini aiunt, Vigilantium quidem ducem habere, Catho# licorum verb neminem.Etfiautem nôftatimhære# ticumeftjquod Vigilantius docuit,atc^ hicfortafïè, mukis qui contra ipfum fcripfere, fuit in facris litc^ ris vigilantior atcß intelligentior, tarnen nefcio an internoftrosaliquifint, quitani^ neceflàriam rem in Epifcopo requiranc, vt fit coniunx. Nam vt in Chrifto non eft mas nee fœmina, fie inter mares co# ram eodem non eft coniugatus nec cœlebs, hec vi# duus,modb cafte QC continenter viuat,cum in con# iugio èCviduatujtum in coelibatu. Ac fiquidem E# Match 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;donum continentie non habet ( non enim

’ omnes capiunc verbum hoc ) præceptum ei di# uinitusefle affirraamus, vt vxorem ducat, vitan# de fornicationis caufa. Propter ftupra, inquit, virandajfuam q^visq_ve ( ergo etiam Epifeopus) vxorem habeat. Sin verb Epifeopus ifto fingulari dono,quod Angelicum magis eft quam humanum, ornatus eft,quis contra Chrifti Pauli confilium, cumadiget vt vxorem ducat, qua fine incommodo ôd fine peccato carere poteftc’ Itacp Ioannis quidem Baptiftx virginitatem , Ambrofij, Chryfoftomi, Bafilij»

TARVMRESPONSTO. Sp

BaGIijSC aliortrm cœlibatummiramur: Petri autem Hermotis, Spiridonis, Tertulliani j Hilari] amp;nbsp;filt;?

mibiTOi coniugia aequè laudamiis ÔC veneramur. Honorabilecnimeftconiugiû inter omnes ctiâ Eptfeopos. Sed tame nos exiftiniamus,Pauli verba in hoc loco,nó eflè pgrcipientisgt;nec tamê etiam peris mittentis tantum,vt alibi inquit Hieronymus, Kf’ poftolos eo tepore permififlc, vt Epifcopus eflet nius vxoris vir,quando recenti adhuc Ecclefia non potcrant inueniri tot virgincs, nee cœlibes quidê, quot Epifcopis 06 Sacerdotibus opuscrat. Hoe profedi'o nimis frigide dicitur. Non enim permittit tantum, fed Ô6 probat in Epifcopo coniugium, fi modo id intra hos limites confiftat, vtfimul vna duntaxat vxor habeatur.Retfrius igitur Chryfofto^ mus : Non hoc,inquit,vcluti fanciens dicit Apofto# '^nry.int. uni» Ius,qu3fi non liceat abfcp vxorc Epifeopum ficri,fed ’* °quot;’* cius ret modum conftituens: ludæis quippe licitum tratetiam fecundo matrimonioiungi,ô6duasititf dem habere s i m v l vxores, honorabiles enim nup# tiaî,06c.Et idem alibi. Si quis ( inquit) inculpatus, InTiuHomj» vnius vxoris vir,filios habens fideles, nonobnoxb os crimini aut inobedientes. Cuius rei gratia €tiä calé in medium adducit 6 Obturât os hæreticis, qui ealumniantur nuptias , oftendens,quód'nonfit resdetcftanda,fed tamhonorabilis, vt eumea poG fis etiam in faneflum thronum afeendere.

Exhisdidis apparet,tantùmabeflè,vt Paulus in Epifcopo coniugium tan$ vicium improbet, aut tan^malumnecefiàrium (ficut Ethnici quondam) permittat, vt etiâ in virtutum,qug Epifcopo dignç

M funt.

ÇrO ADASSERTIONES lESVI-

(unt, catalogo reccnfeaGac vel hinc maxime con^ iugij honcfcatemcômendetjqubd Epifcopum quocp non dedeceat:vtpotè cum quoaliquis pofsitad fan^» (flurn Epifcopatus folium (vtChryfoftomus loquigt; till ) cuchi. Hæc igitur à Paulo inter boni Ecclcfix miniftri rationes icriptafunt, coniugium habere, domui fuæ benè præeflè, liberos pios Ôi obcdientes cducarc : quale quid decozUbatu fi protuîerintlc-fuitæjin curru triumphali eos collocabimus»

lESriTÆ.

in. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ieur reieffa ex/oßeioneiqua ffrxctptuminducitf

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lonßlio contrarium ^ua innumerosfaniîot

^n^uïliclicr' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frerfui répugnât rationït nos de cœlïhaiu ßt-

ïoiiini. onlt;rcn*. eerdotumjiitc afßrmare nonformidumitó: quot;PriiTiùm] ébcjafrfs lio.zj. in Num. liter if contludi, Chrijîi dißtpulos, ft ^tii yxores ,ante^uàin (lt;l^od deßlo Tetro con/lars c.'y amp;nbsp;de^Ubcrô t'dieronymuf eût ) ab ijs deinceps abßinuiße : Tieinde in Ec-arbic.li.i.cap.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ntillum ynnuàm fuiffi morem , yc àSacerdote

Can0.Ap0.x7, nbsp;nbsp;Jacrumordinemßsjceptumt'^or ducereturz ’Eliintjtiàm e-

Presb^^C^^ d* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Canonesßernatifutrunt ÇEpiphanio at^ traditione

Ncoccxiar Tk teßanie'^preshyteriitDiaoonif^ Hybodiaconts liciiißsjvie Carthag.j.ca.x, yxortantt facrum ordinemdu^a^ßhosproireart. lAdhac, fiunquam Epißopos ( quicqnidtßet in lotis quibttßdam Preß lixtâ'ca^yelceeliltesyelfeab ^orihn abßi^ Leo 8x. a-i ^enttsßniffe confecratos: Deni^ in Ecclrßa Gneca, eum facris Anaft. Epiph. ordinibuf {faltem quando cœlibesfacris initiabantur^toniun-Iijerci.^^.Euf.ii« Bumfuiße yotum,/ititpromißionsm caflitatis , idq^ t^ipoßolo-fctdcdemonft, yelEideßx anciqnoßatutotalioquitnnllayideturfuilji catßf

tARVMRESPONSIO. ÿl

taufd, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;matrimamumpojiJairum orflinent contmUitm, E-ian.e.p.Ctiry»

probihitum er irrita apudiplos, yt tti’^^pudLoitirsQS faifTet.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 11 ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjj Syniex.can.48

ciul.Syn.ca.j.

li^ESTO^NiSlO.

aflèrtfo muïn'stmpudentibus mendacqs cftrefcrta. kaqp Jefuitænonabsre de audacia fuapræfati fünf. Nonformidainus(inquiunt ) hacc adnrniare.Belle profedió. Tanto igitur deftabih'or eft veftra texncritas, quanto minus vos iliius pudct: ac quo minus fonnidatis mêtiri, có de veftra pœnw tentia Sgt;C fahiteminus^ reliquum eft ipei.

Prim'um autemdc difcipulorum Chriftivxcw» ribus diccndum nobis eft : in quo mirum eft Icfuitas fpontc coecutire,0(f cum Hieronymo errarc maluifc fe, quam cum cxprefsis fcripturis redtè fentirCoSi^ vcrumdicere.Quid enim dicam num de folo Pci« tro conftat, quod vxorem habucrit ƒ An non eæde facræ literae^ quæ de focru Petri referunt, ctiam de quatuor filiabus Philippi teftantur. Aut igitur has fpurias fuille ( quod vcl cogitare nefas eilet ) auc Philippum vxorcm habuiflê neccftè eft. Atqui (in# quies)is non fuit Apoftolus,fcdEuangclifta,vt Lu# cas eum appellat.Qiiid turn poftea r Difcipulus ta# menClirifti fuit,vos autemnon de Apoftolis fed difcipulis Chrifti loquimini, vt clarèfonant verba veftra. Eufebius certè poft Clemcntem ita fcribic t Eufeb.Eccl.hiit Clemens propter cos qui nuptias reprobabant, cos Lb.j.cap, 30« ex Apoftolis, qui in coniugijs fuiftè probantur, recenfet,dicens: An SC Apoftolos reprobant; Nam Petrus SC Philippus libcris procrcandis operam

M îj dederunt«

ADASSERTIONESIESVT-

dedcrimt. Philippus criam filias fuas viris nuptum dedit.Et Paulus non dccrecflat in Epiftola quadam falutare coniugemfuam,quamnon circumduxic.vc ïj'b,, 7,Stroma* ad miniften'um expeditior elïèt. Et alibi idem Cie# mens dicit: Beatum Petrum, cum ad mortem vxo# rem fuam duci cerneret, gauifum quidem fuifle vo# cationis gratia, SC quod ad fua remearet: acclamaf# fe autem illi admodum hortaudi SC confolandi gra# tia, ex nomine earn compellando ac diccndo.O.N. memento Domini.Taleerat beatorum connubium , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QC integer amicifsimorum affecfîus. Hæc Clemens.

»,Cor, u. Ambrol’ius verb tradit,omnes Apoftolos, exceptis

loanne SC Paulo, vxores habuifle. Contra Ignatius cum Clemente affirmat,Paulum quoqj coniugatum fuiffe. Qyibus etiam adllipulatur Chryfoftomus. Sedfiue Apoftoli habuerint fiuenon habucrintv# xorcs, nobis non tarn quidfecerint quam quid do# cuerintconfiderandum eft. Docuerunt autem,la# queum nemini inqciendum eftè; docuerunt alios a# Iio dono cfle praeditos, SC vnumquencg vt ilium vo# cauit Dominus,ita ambularc deberc:docuerunt me# lius eftc nubere quam vri:denic]^,honorabilc efle in# J tcromnesconiugiumSCcubileimpolIutum: fcorta# cores autem SC adultères iudicatum iri à Domino.

Putidum autem mendacium Efauitarum eft: Ex facris literis concludi, Chrifti difcipulos,fi qui vxo# res habuerint, ante^ Chriftum fecuti finr,ab tjs de# inceps abftinuifte. Vnde obfccro, Sgt;C è quibus fcri# pturis hoc concluditur; imb verb contrarium è fcri# pturis colligitur. Sic enim præcipit Apoftolus: V# xorivir debitam beneuolentiam reddat,fimiliter

autem

T A R VH R E SP o N r I o.

autcnîfîlt;^ vxor viro.Vxorproprq corporis lusnon habet,fed mari tus: fimiltterfîC mari tus proprîj cor# poris ius non habet,fed vxor. Et ftatim adhuc clari# us : Ne fraudetis vos inuicem,nifi fi quid exconfen-fu, PRO TEMPORE, vt vacctisiciunioSlt; precatio# ni : ô^rurfum in vnum conueniatis, ne tentet vos Sathanas propter intemperantiam vcftram. Sed haeeforfitan hominibus è vulgo, non Apoftolis di# (fiafunt. Audi ergo quid Ignatius in Epiilolaad PhilippcnfeSjVt Eufebius narrat, fcripferit.Non de# traho ,inquit, cæterisbeatis,qu{ nuptijscopulati fuerunt,quorum nunc memini. Opto cnim Deo di# gnus ad veftigia eoru in regno ipfius inueniri, ficut Abraham,Ifaac,SC lacob, ficut lofcph. Si Efaias, Si cæteri Prophetæ, ficut Petrus Si Paulus, 0^ reliqui Apoft:oli,qui nuptijs fuerunt fociati:qui nonlibidi# niscaufa, fed pofteritatis fubrogandæ gratia coniu# ges habuerunt,Slt;rc. Quod fi Apoftoli habuerunt coniuges fubrogandæ pofteritatis gratia, quid eft quod lefuita: adfirmare non formidant,e facris lite# ris concludi,Petrum,SC alios Petri excmplo,poft$ difcipuli Chrifti fadi funt, cum vxoribus comereq deinceps nihil habuiflèç’

Altcrum non minus impudens mcndacium eft : In Ecclefia Dei nullum vnquam fuiffe morem, vt à Sacerdote poft facrumordincm fufeeptum vxor du# ccretur.Quia igitur demorequa:ftioeft, morofita# tern Si petulantiam lefuitarum exemplis ë vetcri hiftoria petitis refutabimus : quibusmanifeftum fi# at, facerdotes etiam in ordinibus conftitutos, hoc eft,profeflosiam Si initiatos matrimonium contra# Jciflc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M iij hufebt

5gt;4 A D A s s E RT I o K E s IE s V r-Eufeh.liî).^.^ Eccleßafl.

Dionyfij Corinthionim Epifcopi extat Epiftofa ad Gnofios fcripta, in qua Pinytum Paraeciac illt-us Epifeopum hortatur, ne graue Icruandae caftita*? tis onus neccflàrio fratribus ( hoc eft Sacerdotns bus) imponat, fedniultorum fefe imbecillitatiaw temperet.

Jo^OOTf»»t Edltßdfl. hiß. lii.tj,

Eodem tempore ( fub luliano Apoftata ) vitam martyrio finierunt. Baft it us Ancyran:« Ecclcfi» Prcsbyter,S(^ EupfychiusCacfaricnfiSjquinuper v-xorcm duxerat,8C adhuc fponfus crar.

tEiirwyïr.ut in EßffoU adOceanam,

Cartcrius Hifpania: Epifcopus,homo et çtate ve^ tus, Sc SacerdotiOjvnam zntc^ baptizaretur, ait« ram poft ’auacrum , prioremortua duxitvxorem, SC arbitraris cum contra Apoftolorum feciftèfen-tentiam.qui in Catalogo vtrtutum,vnius vxoris vft rum prçceperit ordinandum.Miror autem te vnum protraxiftcin medium,ciimomnis mundus his ow dinationibus plenusfit, non dico de PresbyeeriSi non deinferiorigradu. Ad Epifcopos venio, quos ft ftgillatim volucronominare, tâtusnumerus congt; gregabttur, vt Ariminenfis Synodi multitudoiu^ perctur.

Siriciitf Tapa Decrttarum ßiorum cap.7gt; .(Éftit Anno plvriMosSacerdotcsChriftiatq? LeuitasPOST Chllfti.404. TONGA CONSECR ATI OMIS SVÆ THAIPORA, tam de coniugibus proprijs, quàm etiam de turpi ■* coitu fobolem didicimus procreaftc,SC crimen fuum bac præfcriptionc defendere, quia in veteti tefta-mento

TARVW RESPONSIO. mcntoSaccrdotibus, acminiftris gcnerandi Eiculx taslcgitur attributa amp;c. En Siritius primus prohü bet, ne hocdeinceps fiat, quodantcipfum aPt-VRi* MIS facerdotibus facritatum fuit.

Et mCis.

Etquiaexempla præsbnti a cancre nos præ# monenun FVTVRVM,fiquilibetEpifcopns,Pref# byteratc^Diaconus(quod nôoptamus)D bi ncr ps talis fuerit inuentus, ôCc. Ergo hadtenus, vfcp ad tempora Siricij ipfis licuerat etiam poftconfecra# tionem vxorcs ducere.

Huic decreto Saccrdotcs Hiipani parère rccufac runt,Slt; patronum habuerunt fuæ caufx Epifcopuni Tarraconenfem, qui reipondens Romano Epifco^ pOjCitatdicftaEuangelij, quae vêtant diflólui con# I iugia. Sed refcripfic Siricius adco arroganter t ac ftolide, vt minim fit, tantam tunc in Ecclefia infcitiasi, audaciam, impietatcm tyrannidem iuiflê.

} ExciufdemDecrctiscap 8.liquet, nvmeros a ! coniugia faccrdotihus Hifpanis permifla fuifie.

Innoccntius Papa in Epiftola ad Maximum Qi I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scucrum Epifcopos Brutios, grauiter conqueritur,

quod Epifcopi per Italiam Qi Campaniam difsimu# lent amp;nbsp;conniueant ad Saccrdotum coniugia, quafi ’ nefciant eflê illicitajamp;c. Vnde autem fcirent, ciim Lucas de hoc nihil fcripicrit ƒ

Idem in Epillolaad Epifcopos Macedonia cap. i. conqueritur,cos qui viduas acceperint vxoreS;non fblumClericoseficcfios cfTe, verum etiam vfi^ ad in# fyUsfummiSaccxdocij periicniire^0i:c.Vnde intel#

^6 AD ASSERTIONES lESVt-ligipotcn-,qujd tum temporis in GrsecisfiC Mace-donicis Ecc’cfijs vfitatum fuerit.

Alibi etiam querulatur,DccretumSiricq, quo Sacerdotes ab vfu coniugij fubmouit, non eflè audi# turn nee R e ce p t v m, Qiicd indicio eft,quàm con-ftanter libertatê fuam Ecclcfiæ defenderint. Quod in Germania multis póft annis cum primis fecc* runtjS. Vlricus Auguftanus Epifcopus circa annum Domini poo.NicoIao I. PapaJegemSirieq rw petente: Otho Conftantienfis Epifcopus:amp;^ Cie* rus Moguntinenfis atqj Erphordienfis, circa tempora Satanici illius monftri Gregorij feptimi, qui vulgo Hildebrandus ceu Hcllebrandus dicitur. Anno domini Ji04.De quibusconfuIeLambertum Schaffnaburgenfem, Hirsfcldenfem monachum,ÔC Chronographum non indiligentem : Nauclerum ü tenijGcnerat.^ó.fol. tóo.

I Vergilius Polydorus lib. 6. Anglicac hiftoriae narrat, coniugia Sacerdotibus in Anglia abrogari cœpta circa annum pzo. Et lib. $. de inuent.rcrum, teftatur, demum circa annum Domini jjoo. occi-dentalibusSacerdotibus coniugium penitus adem/ ptum cflc»

Saxo Grammaticus lib. i^. author eft, Danorum plebern fuis Sacerdotibus coniugia decernentem à Pontifice Romano Clemente IIL cxcommunicatam cfle, circa annum Domini jipo. Tantac molis erat, fpurcos obtrudere Pfaffos.

Bulgari aliquando confulcbant Papam, vtrum Presbyterum habentem vxorem, deberentfuften* tare honorarc, anafeabijeere. His refpondet îSiColaus

TA RVM RESP o N SI o.

Nicoîaus Pontifex, ne ilium iudicent fed Epifco^ piiudiciorefertient.Dift.28.Can.confuIendum,ôfc.

Synodtti Âni^rana cap ïq. ^repecitur T)iß,

2S. Oztîfon/.

Diaconi quicuneçordinantur, firn ipfa ordina# tionc proteftati funt. dc dixerunt,vellefeconiugio copulari,quia fic manere non polïiint, hi fi poftmo^ dum vxoresduxerint, in minifterio mancant,

Sttphanw Tapa t. alittr.

Aliter fe orientalium traditio habet Ecclefiarum, aliter hnius facræ Romanae Ecclefiæ. Nam eorum Sacerdotes, Diaconi, aut Subdiaconi matrimonio copulantur. Iftiusautem Ecclefiæ vel occidcntali^ um,nullus Sacerdotum'a Subdiacono’ vflt;^ ad Epi-fcopumjiccntiam habet coniugium fortiendi. Hacc ille. Quod fiEcclefia orientalis vnaeftcumocci# dentali, quemadniodum vnam eile exiftimandum eftjfiquidem vere Ecclefia eft( vnus enim Deus,vna fides, vnu baptifma, quo initiamur oês, ) fi inquam vtrac^ Ecclefia vna,vna igitur natura Sacerdotq triufqj. Cumcßtalis fit natura orientalisSacerdotij, vt qui eo iam fungantur,matrimonium fortiri que^ antjfequitur, ÔC naturam occidentalis Sacerdotij cam eflè,quæ nonpugnetcummatrimonio.In Chri« Eo enim non eil orientalis, nec occidentalis, non Græcus,nec Latinus,

Dtß, 84, f«/w J« prattrito, Gloß~a tfupcr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

iSacramencis ’Diwmii tnferuiunt,

Pifuntqubdiftacapita fada fuerunt ante tem^ pUb Grcgoi n , qui tnnoduxit continentiam mini#

N ftris

AD ASSERTIONES lESVr-ftris Dift. 31» ante trfennium;id eft^Subdiacotiibus* Presbyteris verb ôlt;^ Diaeonibus Sin'eius introdu^ xtt.Imó dicunt,qucdolim Sacerdoces poterantcö# trahere,ante Siricium. Vndc Mofes contraxit.

Copula Sacerdotalis vel confanguineorum ncc legali nee EuangeÜca vel Apoftolica authoritate prohibctiir : Ecclcfiaftica tarnen lege penitus in^ tcrdic/tur,

Nicdauï CttßinM Epiflala 2. de yßi communionü adEohemos,

Confequcnter i'n nouo Teftamento vilunifuif, poft aliquot tempora irrationaleforcj quod in fa# cris ordinibus exiftentcs contraherent, fimiliterSC folennitcrvouentes. Quod fi facerent, feparandos elle.Qui tarnen ante tani^ àDeoconiuncfti feparari non potuiflènt, ÔCc. Ergo non ftatim ab Apoftolo# rumtcmporibus,fed poft aliquot demum tempora cœlibatus Sacerdotum introdueftus fuit, £lt; feparati ab hominibus, quos Deus ipfc coniunxcrac.

Itac^ infigniter frontem pcrfricucrunt lefuitae, dum vociferantur, in Eccicfia Dei nullum vn^ fu-iflè morem, vt à Sacerdote poft facrum ordinem fu# fceptum, vxor duceretur.

Sed his mcndacijs addunt certium : Nun^ Pref» by teris Diaconis,amp; Hypodiaconis Iicuiftè,ex vxof re ante facrum ordinem duifta filios procreare. Quantphïc limitationem adfcribunt,vbi(inquiüt) Canones feruati fuerunt. Fatentur ergo ipfi, Pon-tificum Conciliorum Canones non vbicß eflê fer^

uatosj

RESPONSIO. ÿp

nafosî fed à multis Eccîefîjs pro libertate.in qua Chriftus eos vocaratjieieiflos. Nam fi facris initiati ad marnmonium peruenirc potuerunt, 2^ in orien# tali Sc occidentali Ecclcfia, vtfuprà demonftratum cibquorfumid fuiiïct^nili fine marrimontjpotuiflt;5 fent vtic Eft enini finis matrimonij non tantum pro;# Jis procreatio, fed etiam vt vterc^ coniiigum alteri-us incontincnriæ mutuis offi'cijs medcatur.QuodSi à Paulo i.Cor.7.alFirmaturjSC3i.q.2.oftenditur.Sed age,quod fupràfecimus,id nunc etiam faciemus, vt excmplis SC Canonibus contrartjs lefuttarum ingt; pudentiam retundamus.

Apud Eufebium Ecclefiaft.hift. lib. 5.cap.24.8^ 25,fit mentio Polycra tis Ephcfini Epifcopi,qui fe ab Epifcopis progenitum ait. Haec enim funt verba: Sed Sc ego omnium veftrum minimus Polycrates* traditionem parentum mcorum cbferuo, quorum etiam aliquot afieClatusfum. Septem nanqj ex pa# rentibus meis per ordincm fuerunc Epifcopi, ega olt;5auus,qui omnes ita obfcruarunt huncdiem.

Tri^artitA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

In oriente cuntfii Ipontanea voluntate, SC no all# qua necefsitate, etiam Epifcopfiabftineant.Pluriml enim eorum etiam Epifeopatus tempore, ex legiti# ma vxore filios habucrunt.

Socrares Jnfl. Ecdeßafl. hh. t. up, ir. So:^omtnM lih I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Can,’lgt;luana,

Nicçna Synodus volens corrigere hominum vi# tarn in Ecclcfijs commorantium, pofuit leges quas Canones vocamus, in quorum tradatu videbatur i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N ij aliquibiM

lOO AD ASSERTIONES lESVl-

Socratesdifert'c aliquibus introduccrc legens vt Epifcopi, Prcsby# tcrijDiaconijSubdiaconijCiim coniugibus,quas an* ° * teconfecrationemduxeruntjnôdornn'rent.Surgens autem Paphnutius confeflbr.contradixi'bhonorabt-les confeffusnuptias, Sgt;C caftitatem dicens eflècum propria vxore concubitum.Suafit itacp Concilio,nc takni ponercc legem, grauem eiïè aiïerens caufam, quaeautipfisauteorum-coniugibus occafio fornii# cationisextfteret.Et hoe quidem Paphnutius, licet nuptiarum eflêt inexpertus, expofuit, Synodus(Ç laudauit fententiam eius, Sgt;C nihil cx hac parte fan-ciuit, fed hoc in vniuscuiuscç' voluntate,non necef-ßtate,permifit.

quot;MicephorM libM. tap, 34,

In Thcflalia et hoc fadlitatû eflè legimus.LicebaC Clerico cuiuis,priuscpin ordinê eum cooptaret,legi time vxorê ducere.At fî poftca,vt côfuetudine recc ptû eft, vxorê cognouiflèt,ordineeo mouebat, cîim in oriête oêsjatqj etia Epifcopi,fi vellet,pro ar-bitrio Rio,no aliqua legis necefsitate coaóli, vxorum congrefTum declinarent. Multi etiam ipfo Epifcopali munerefungêtesin Epilcopalibus ædibus liberos multos ex coniugibus,quas fibi le* gitimomatrimonio antea côiunxiflcnt,lulciperér. Eadem referuntur à Socrate lib.j.cap.zz.

Concilium Gangrenfe^ Ct. t. dr 30. »yi nupti-as.tä- T)t/i. 31. 5/ '^icuperat.

Si quis vitupérât nuptias , amp;nbsp;dormientem cum virofuoHdelemac religiofam detellaturiaut culpa* bilem

T ARTM RESP ONSIO, lOl bilcm xftinîat, velutquæin regnumDei introire tionpofsit,anathema fit.

‘DiJî.i'i.Si ijuis Jißernir,

Sf quis difcernit Presbytcrum coniiigatum,tan^ occafione nuptiarum, quôd ofîirre non dcbeat, ab eins oblationc idco abftinec, anathema fit.

Synoätt^fixta, amp;nbsp;habeturT)ilLix.Cit.Q^ntam.

Quoniâ in Romani ordine Canonis eflè cogno* uimus traditum, cos qui ordinati funt Diaconfivel Presbyterficôfiteri,quôd nô fuis iam copuiêtur vxo ribusrnosantiquû fcquêtesCanonê Apoftolicediî ligentiæ, conftitutiones facrorumvirorujcgales nuptias à modo valere volumusmullo modo cum v# xoribus fuis eorûcônubia diflblucntcs,autpriuâtes eos familiaritate adtnuicc,in têpore oportuno.Quilt;s cuncp ergo dignus inuentus fuerit Subdiaconali or# dinationc, aut Diaconali, aut Sacerdotali,hi nullo modoprohibentur afcenderc ad talem gradum, pro vxoris fuæ cohabitationcrnec eciam tempore ordi# nationis fuæ proficeri caftitatem cogantur, qubd abftinere debeant à legalis vxoris familiaritate. Si quis igitur præfumpferit contra Apoftolicos Canones, aliquos Presbyterorum aut Diaconoruni priuare 'a contaeflu SC à communionelegalis vxoris fuac, deponarur. Similiter SC Presbyter ac Diaco# nus, qui religionis caufa vxorem fuam expellit, ex# communicetur. Si verb in hocpermanferit, depo-natur.

Gregorùtf 7^P. T)iß, /inte triennium.

Ante triennium omnium Ecclefiarum Subdia# €oni Siciliac prohiti fuerant, vt more Romanæ Ec^

N iij cleûx

ÎO2 AD-AS3ERT10NES lESVT-clefiæfuts vxotibus nulla tenus mifccantur. Qnod mihi durum atqj incompetens videtur; vt qui vfum contincntiæ non inueniGnec^ caftitatem promifir, compellatur à fua vxore feparari,at(^ per hoc(quod abfit)in dctcrius cadat.

HinectiamNicolaus Papa, ad Ratholdum Epi* fcopum Argentoratenfem jj.q.z.Ca.Latorem^fcri* bens de Presbytero matricida, vfu plurimarum re* rum ei interdixic : atcß adeo, ne oblationes offèraf, nißexpletis multorum annorum curriculis, man* dat: veruntamen vfu matrimontj ei non interdixic. Sic enimad verbum: A propria(inquit)ac légitima vxore non fcparctur^ne in fornicationis voraginena corruat,quodnc fiat optamus.

Innotentiu^ 3. de yiea ez honeftate Clericorum,

Qutautem fecundumregionis fuæ morem non abdicarunt copulam coniugaléj fi lapfi fuerintgra* uius puniantur, cum Icgitimo machmonio vtt pofsint.

Krbaniu TT. Turonenß jdrd'ttpßopo, T)tß.'^6. ta^, Cenomanenßm,

Cenomanenfem eleclum pro eo quod filius Sa* cerdotis dicitur,fi catterse vircutes in eum conueni* unt, non reqeimus/ed fuffragantibus mer itis, eum; pau nterfufeipimus.

EtGrat 'tanuf iiidem.

Cum ex Sacerdotibus nati in fummos Ponttfice» fiipralcgantur efiê promoti, non funt intelligendi de fornicatione, fed de legirimis coniugtjs, quæ Sa* cerdotibus ante prohibitionem, vbiep licita erant, £lt; in oxicntali Ecclefia vfe^ hodie cis Heere proban*

tur,ÖC:c» / • — ■

TARVM responsio.

tur,5^c. Refpicit autctn Gratianus ad Epfftolaiïi Daniafi Papæ ad Hieronymmn, quæ citatur. Diftï 5d.Ca.Ofius,ó^C4n qua oftendttur;,plurinios ex Sai» ccrdotibus natos.fcdt Apoftolicæ præfiiiflc.

Sed agcj contexamus catalogum Ronianorum Pontificumgt; qui Saccrdofum filij fuerunt.

Bonifacius I. Papa Romanus, lucundi Presbytc-rifilius.

Fœlix II I.Romanus, filius Foziicis Presbyteria Gelafius I.Apher,filius Valertj Epifcopi. Agapetus I. Romanus »patrem habuit Gordian num Presbyterum.

SylueriusI.Campanus,patrê habuit Hormifdam Epifcopum.

Deus dcdit,vcl Theodatus, quem Damafus Ofi^ «m appellare videtur, Romanus , patrem habuit Stephanum Subdiaconum.

Theodorus I.Graccus, patre natus efl: Theodoró Epifcopo.

Hadrianus I I.Romanus, patre T alaroEpifcópo natus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

loannes X I.Sergtj III. Potificis fiIius,Romanus. loanncs XII. Romanus, Qi. hieSergij Pontificis filius.

loanncs XIIII. patre loannc Epifcopo, Rods manus.

• loanncs XVI. Romanus, patre Leone Presby^ tero.Sedit autem is,circaannum Dhi 5)84..imperan# te Otthonc 111. Vnde manifeftum eft,circiccr mille annos poft natum Chriftum,in ipfa vrbe Roma Sa^ cerdotc

404 ad assertiones iesvt-ccrdotes adhuc vxores habuj'nê,Â^ liberos procreaG • fc. Itac^Iefuitac vel ex omnium hiftoriarum infeitia errant, vel malitia id, quod non nefetunt, difsimu* lant.

Äccedamus tam ad quartum mendaciùm lefuita# rum , quod tale eft: Nunquam Epifeopos ( nam Presbyterislicuifte tacite fateri coguntur ) nifi vel coelibcs,vel fe ab vxoribus abfttnentes fuifte confer cratos.Hoc licet ex fuperioribus teftimonqs etiam refutari pofsitjtamen paucula quædam adqciemus, Ecclefiafli.h'./i. hb.

Spiridion CypriusEpifeopus, vir vnusex ordi* ne Prophetarum,paftor ouium etiam in Epifeopatu pofitus permanfic. Filiamhabuitjrenennominc, quae ei ciim bene miniftraflet, virgo defunefta eft.

Su^omtnuf ItbASa.ii.dt eodem^

Spiridion Trimithuntis Cypri Epifeopus, crat vir agreftis, vxorem Habens 2^ liberos,at ob id nihi# load res diuinasdeterior.

Eufeb.hb.6, cap, 42.

Cheremon Nili Ægyptiacac Epifeopus, admo# dum fenex,ad montana Arabiac cum vxore fua fu# giens, noneft rcuerfus,nec vnquam videri po# tucrunt.

T)'iß, 23, ca. Df Syracufano.

Pelagius PapaordinatEpifeopum Syracuianum habentem vxorem QC liberos: nec vfu vxoris ei in^ terdicit: fed hoc tantum exigit, vtfuam fateatur quantula fit præfentis temporis habita rerum de^ fcriptione fubftantiam, amp;nbsp;nihil vnquam per fe aut per filios vxorem, fiuequamlibet propinquam auc

TARVW RISP ONSTO. IO5 anc domcftfcam vel extrancam forte perfbnam dc rebus audcat vfurpare EccleliÄ ; SCvniucrfa fulE# pifcopatus quaefita tempore Ecclefiac fuac dominio fodet : nihil vitra id,quodmodb dcfcriptumcft,fi-ïijsfuis vel hacredibus rclidiurus.

Innoctnttttf ttrfittf, dt Cltric^ toniu^atü (a,Cum olttn»

Nos Igtfur attendentes,quód orientalis Ecclefia votum continentiae nonadmifit: quoniam orienta# les in minoribus ordinibus contrahunt, infupe# rioribus VTVNTVR matrimonio iam contrado, mandamus,ÖCc.

Sed adferibamus etiam clegantifsimos verfus BaptiRç Mantuani,quos in Faftis fuis de S.Hilario Pidauicnfi Epifcopo cecinit.

Integritas vitacjegum prudentia, cultus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

CoElituum,tuteIa inopum,diadema pedumi^ Pidauienfe tibi,dum nil mortalia curas. Dum viuis tibi forte tua contentus,ab omni Ambitione procul,populo applaudëtc,tulerunf.' Nonnocuit tibi progenies,non obftitit vxor Legitimoconiundajthoro: nonhorruit ilia Tempeftate Deus thalamos,cunabula,tardas Sola erat in precio, quac nunc incognita virtus Sordct,amp;f attrito viuit cum plebe cucullo. Propterea leges quæ funt connubia contra Eflè malas quidam perhibentrprudentia patrum Non fatisaduertit,dicunt,quid ferre reeufet. Quid valeat natura pati.Ceruicibusaiunt Hocinfuauc iugumnoÛxis imponere Chriftus

.0 Noluit»

ÄDASSERTIONESIESVT-

Noîiiit. Iftudonus, quod adhuc quam plurfma Fecit,ab audaci dtcût pietate repertû. (nióftra Tutius eflc volunt,qua Lex diuina finebat Iflè via,vccerumq; fequi vcftigia Patrum.

Quorum vita fuit mclior cum côiugc.quàm nue Noitra fitjcxcîufis thalamis dC coniugis vfu.

En quanto rcc^îius amp;nbsp;honorifîcentius de Sacerdo* turn ipforumqj adeô Epifcoporum coniugio fen* €iat Monachus Carmelita, quàm Pfeudomonachi lefuitæ: qui Epifeopum vxori liberis operatn dare poflè negant : ideoqj'vcl cœlibatum vel per^ petuam ab vxore abftineutiam in Epifeopo contra omnes diuinas ÔC naturales leges requirunc.

Sed non fufficit, eos tan^ hoftes Dei naturae, bellum vtriscp' intuliflèinoppugnando EpifeoporS coiugio,nifiidem inrcliquisetiâordinibus oppug-nent. Afluunt igitur quintum mendacium : In Ec* clefia Greca cum facris ordinibus coniundum fuiGs fe votum aut promifsionem caftitatis. Et ftatim icxf tumddcp (inquiunt) Apoftolorum vel Ecclcfiac an# tiquo ftatuto. Et mox feptimum : Matrimonium poft facrum ordincm contralt;ftumjprohibitumamp; ir# ritumapud ipfos etiam Græcos, non minus quàm apud Latinos fuifle. Vtrisiam credemus lt;nbsp;lefuiti« affirmantibus i an luribus Canonicis negantibusf Videanc Icfuitæ,ne tandem hoc patfto imprudence» «tncxcommunicationem Romani Pontifias incur# rant, dum facrofandos Canones ( vt olim voca# bant)apertè falfitatis Si mendactj arguunt.

Orientalis

T A R VM R E S? O N S 1 O. IQ^

Orientalis Ecclefia(cui fexta Synodus regulam vitiendipræfcrtpnt)vocum caftitatis ihminilhis aU taris NON fufcepit.

Et ibi Gloffa,

In Canone Romano ftatutum erat, qn'od EMaco# nés Prcsbyreri orientalis Ecclefiæ deberent co-tinentiamprofitcrirquod male fcruabant:quod fex* ta Synodus cognouit. Ideo ftatuit iuxta antiquum Canonem, vtvnusquisc^ Clericus fuampofsit halt;» berevxorcm.nec propter hoc repellatura promo-tiotie,fidignusfueritjNEC tempore svÆoROt. NATIONIS COGATVR CO N TI N B N T J A M PRO« 11T E RI : eo tarnen tempore, quo miniftrat altario, debet abftinere.

Ec rur(u4 aha Glo/fa ibiJem.

Hacc duo capita intelliguntur de Clericis oricn# talisEcclenç,Q_vi NON svsoepervnt votvm CASTITATIS,

Et mûic.

In oriental! Ecclefia omnes Clerici indiftindlc polTunc vti matrimonio contrado. In occidentali. verb Ecclefia aliter fcruatur.

Ca. aliter. GloJJa ßiptr '^erbo copulantur.

Multi ex hac litcra dicunt, quod orientales poCf funt contrahere in facris ordinibus.

Qiiaeciim itafint.autcrroresfuos agnofcant Ie« fuitæ,autfeàlure Canonicodifeedere palam profit tcantur.Q.uod fifecerint, priuilegium fortafsis Pa* pa,quod ipfis tribuit,rurfus adimet,0(^ in piftrinum, quo digni funt, detrudet.

lam tempus poft ulat, vt loca ex Patribus alcfuitis

O q m

loS XDASSERTlONESTESVb

Jnmargj'nchuius Aflèrttonis allegata cxcutiamus^ Primùm Hieronymi citant libres aduerfus louinia* num. Quis autem nefcit, quod ipfe etiam Erafmus teftatur, Hicronymum matrimonio iniquioreni fuiflèî' Nam cum louiniani autHcIuidqhçrefieflct excitatas, calore œntentionismultafcripfit, quæ fedato nun^ excidiflènt. Sed Sd extra difputationc tantislaudibus virginitatem extulit, vt de matrix monio pafum honorificè fenfiflè videatiir. itaeç ik lins authoritas caufæ noftræ minime noccre debet. Quanquàm eo loco,quem lefuitac citant,nihila-liud dicat, qu'am,exccpto Apoftolo Petro, non effe manifeftè relatum de ali^s Apoftolis, quod vxorcs habuerint: ÔC c'um de vnofcriptumfic,decæteris taciturn, intelligi debere,fine vxoribus eosfuiffè,dc quibus nihil tale feriptura fignificet. Atqui hæc vnius Hieronymi opinio côtrarîjs fententrjs Igna tq, Clementis, Ambrofij, Chryfoftomi refellitur.

Origenes Horn. 23. in Numeros,'a lefuitis etiam in aciem producitur, fed irrite conatu. Verba enim Origenis hæe funt: Videtur mihfquôd illius eft fou ïiusfacrificium oflamp;rre indefinens(hoc eft, vtpaulo ante dixit, orationem, quæ ficut incenfum offert tur Domino)qui indefinenti ÔC pcrpetuæfe dcuo^ uerit caftitati, ÔCc.Hoc (vidbtvr) Origenicum, foîuiturper(NON viDBTVR)Lutheranum. EtOi rigenes ipfe præfatur, fc vereri hoc dicere : adeô euneftanter ÔC timide loquitur. Adhæc nihil ibi de Sacerdetum pcculiari officie tratftat, fed totum fer# ponem ad ciincftum populum conuertit : cui tum de indefinenti feftiuitate, hoc eft, àpeccatisabftinen^

TARVM RESPONSTO. lO^ de indefinenti facnfidOjhoc cft, pfa oratio# neconcionat. Infpice letflor totamHonuliani,8C no magis eam ad Sacerdotum cœlibatum, qu'am ad Parmenonisfuem pcrtinere videbis.

Auguftinus de nuptqs 8C concupifcentia lib. f. cap. 7. nullo vcrbo Sacerdotunr, Presbytcrorum, vel Epifcoporum coniugium attingit : tantiim do# cet,libidincm in coniugibus cflè malum, fed propa# gationcm,quae occafionc libidinis fit, eflè bonani : tandemcp fic concludit caput : Ita nee propter libi# dinis maluni nuptias condemnare, nee propter nu-ptiarum bonum libidinem laudare debemus.

Idem de libero Arbitrio.lib.t. cap. 2, difputar, quomodo, c'um anima hominis peccet, quac fit a Deo,Deus tarnen pcccati non fit author. Cacterum de matrimonio Sacerdotum vel aliorum, nee vnam quidem profert fyllabam.

Canon Apoftolorum 27. fanè non nifi ledtoribus cantoribus permittit vxores duccre. Huic autem opponimus Canonem fextum, ita pronunciantem : Epifcopus aut Presbyter vxorem propriamnequa^ fub obtenturcligionis abijciat: fi verb reiccerit,cx# communicetur : fed fi perfeuerauerit, deijciatur. Hos duos Canones prius cocilient Magiftri |nofl:rt, quam nos alterius authoritatepremant.

Calixti impio Canoni,quo nonfolum Sacerdoti# bus coniugia prohibée, fed contrada etiam diflbl# uit,alios pios Canones Gregorij 2C catterorum,fiw pra a nobis commemoratos opponimus.

Concilium Neocaefarienfe,Carthaginenfc, Chal# cedonenfe, eademfuperftitlone laboratia^cumver#

O iij bo

HO AD ASSERTTONES lESVI-boDei carcantjab vna Gangrenfi SynodOjCjtiae vcw In ca. Sicmifis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Del pro fe habet, validé confiitantur. Nam ÔC

cafti.Extrauag^ Panormiranus aüèritjin concernentibusfidem, ct»gt; de E!ed, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dféîum vnius priuati eflè ptçferêdum didlo Pa^

pæ, fi il Ie moucretur melioribus authoritatibus no# Gcrfon Partei, ni SiC veteris tcftamenti, quàm Papa. Et Gerfonaf# deberelétoti generali Con# cilio opponere , fi fcntirct, maiorem partem ad op-pofitiim Euangelij, malitia vel ignorâtia dcci inarc.

Synodi,quæ fexta dicitur,Canones3,d.ÔC ^S.alio ciufdem Synodi Canonc euertuntur, quicitatur Dift.jî. Ca. Quoniam, quem fuprà recitauimus. I# tacplefuitæ illos côtrarios Canones aut concilient, aut lus Canonicum corrigant : quod non ita prideni Monachus Dominicaner Hifpanus, frater Bartho# lomaeus Carranza Mirandes tentaiiitrqui in fumma Conciîiorum Pontifîcum ad fincm fextæ Synodi ' .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Trullo congregatæ haec verba attexuit : In De#

creto ( inquit ) Gratiani adfcribuntur aliquot De# creta huic Synodo,amp; feptimæ etiam generali, quae inter fuprafcriptos Canones non continentur. Ex quo certó apparct,vitio Typographorum id facftum ciïè.Hæc ille correcfîor Dccreti. Vnde facile æfti# mare potes,candide ledfor, quantum fidei Canoni# buSjamp; lefuitarum allsgationibus dari (|cbeat.

Leonem Epiphanium inlociscitatis non in# uiti Jefuitis donamus. Nam ingenue agcre volu-mus, amp;nbsp;homines fuperftitioibs hac in parte nobii vendicare non laborabimus.

Eufebius de dcmonftratione Euangelica lib t. cap. fie feriptum rcliquit: Veruntamen eos gt;nbsp;qui , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facrati

TARVM RESPONSrO. Ill facrati funt,atcp in Dei niiniftcrio cultuqj occupât/, connneredcinccpsfcipfos a comnicrcio vxorisde# eet. Qui autem non ad 'ï'antvm aflutnpti funt «ACERDOTu MVNvs,ijs idemferiDO diuinus in; dulgct, acpropenioduni palam omnibus prædicat, ^ubdvtiqj honorabile fitconiugium,óóc. Ergo vides Diaconis SC Subdiaconis turn temporis adhuc licuifle vxorum commercio vti. Etnotandum eft, quod incodem capite dicitde miniftris Ecclefixt Hisipfis, inquit (docioribusfcilicetôC^prædicato# ribus verbi diuini ) maxime in praefentta, vt melio^ ribus ftudijs vacent liberius, fciundlus à re vxoria vidius ADAMA TV R,velut tjs qui diuina SC incorpo# rea fobole propaganda occupati tencantur,ófc. Er^ go continentiam in il lis potifsimum commendat Eufebius.qui ipfi à ccelibatu minime abhorrebant, Coadram autem caftitatem omnia fanorum homi-num iudicia aueriantur.

Chryfoftomus Hom./, in î.cap.Matthæi, grauû ter inuehit in eos,qui turpibus ipediaculis in Thea# tro indulgebant. Tandem obiedlioni refpondens, inquit,fe non prohibere coniugia: Sc additi Omnia fiquidem mandata legis nobis funt Monachiscß' communia, præter connubium : quaniÇ h?c quoep beatus Paulus admonet,per cundlaMonachisæ# quare noscupicns,adducit habitummundi huius, vt SC qui habenc vxorcs,tan^’ nô habentes fint. Lo# •quitur autem Chryfoftomus de laicis:ôd totahomi# lia nullo verbo attingit miniftrorum Ecclefiac vel Sacerdotum cœlibatum. Et tarnen tanta eft impu* dentialefuitarum, vt hune locum citare non vere-antur:

III AD A SSERTIONES lEÎVT-

»ntur : qui tarnen miniftroruna contugto magis pa* ' trocinatur qu'anl coelibatuf. Hunc enim cœlibatum (inquam ) Monachoruni efle proprium 6d peculiar rem, ncc reliquis hominibus communem, indicat. Nifiigiturex omnibus miniftris Monachos faccre velint lefuitac, coniugiiim eis pcrmittant necefïc eft.Qubd autem Chryioftomus ex Paulo monet, vt qui vxores habent, fint tan$ non habentes, id non devotoperpetuac contincntiac intelligi poteft, fed de cafto 0^ moderato vfu matrimonij: ne quis, vt Amb.lJ.de Phi« Ambrofius dixit/uæ vxoris adulter fiat.Tam enim lofoph.qucdfatfuaeftconiugtocaftitas, quam virginitati : qucm-Aug.lib.contra admodum rctfic alibi inquit Chryfcftomus. Primus eft, fynccra virginitas: fecundus, inuentio.crucis» ßdele coniugium. Ergo fpeciesfecunda virginitati» eft matrimonij cafta diletftio.

IES7ITÆ.

DïaçonQs ßmiliterpudicos^ non bilhv

gnac.e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* rtliq»ie»im inftriores or dints nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conflituti ej/ènt^

Trakckm. epi. tarnen to ttntpare dißrimintptrj'onarum, à fuptrto^ i-ad lac, Euariz difitrntiantur ordwbus. Q^j autem Viaconos^dt om T'e* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abhii, qui in aiits ^yt^oßolorum fet*

phHc?FXbnus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tir qui eis minifitrium tanttim menlariim amp;{»•

♦pjft.i. Leo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^*flt;^uri Etcleßa conttdunt » omnem autem adimunf

de s Laurent, fucramfun^iontm, prauifn bnUadn^ntWe Hath t)e facrit

T A R V M R E s P o N s I o.

literii confiât,fir nbsp;nbsp;antiquorum T air um tonfianti tradino- can.v.Chryf,

tie,tofdtm ‘Diaconos,qui menfis minifirabantt^elthefauri cuf hom4i4.iy.irt ram habtbant fiücram eriam in Eccltfia babuijjè funbîionetnt CÈT adfiacrum ordinem pertinuißi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

^ESTO:\(^SIO.

A Coelibatii Sacerdotum rurfus ad Hierarchie amfuani Ecclefiafiicam delabuntur Icfuitæ: in qua poft Epifcoposôi Presbytères collocât Diae conos ôi. Hypodiaconos.Etfi autem Hypodiaconoe rum mentio in feripturis non fiat, dabimus tarnen hoc ipfis, vt nomine Diaconorum etiam Hypodia^ conos comprehendant. Reliques autem inferiores ordines Apoftolorum tempore conftitutos fuifle, facilius dicitur qu'amprobatur. NamSCaliquotfee Cul is poft Apoftolos, Hieronymus quinep tantum in Efa.cap cnumeratEcclefiac ordines i Epifeopos jPresbytee roSjDiaconosjFideleSjCatechumenos: relique clc^ ro locum proprium nullum tribuit. Etfienimtum quo(^ erant leeftores 2C Acoluthi,tarnen nomina erant certorummunerum : verum quos clericos voe 'cabant,eos ab adolefcentia certis cxcrcitijs aÏTuefae ciebantadferuiendum Ecclefiç:què melius intclli# gerent, quorfum eflènt deftinati, ÔC paratiores in tempore ad officium accederent. Diaconorum aue tem Apoftolicis temporibus proprium munus non fuifle pracdicare Euangelion,6C adminiftrare Sacrae incnta,vel hinc duntaxat colligitur, quód ab Apo-ftolis idco iursi funt eligi, vt quia iUis non erat pla# nbsp;nbsp;nbsp;* *

P citum

«4 ÄÖ XSSERTIONES lï^Vr-tkum dcrclicSo fcrmoneDci, miniftrare raenfis, his delegarctur hoe negotq : Apoftoh's intcrca de* prccationi Suf adminiftrando fcrnioni inciimbenti* bus. Fuit tarnenamp;^hæc Diaconorumfuncftio, non prophana fcdfacra,hoc elî, ad fancÆos vfus Ecclefia: deftinata : quiscnim prophanum munus dicat,pau* perum curam gererec’ membra Ecclefîx fouerei’

vt caucantur rixæ St contcntionesjomnibus æ* qua ratione confulerc ( Itaq? nefeio quid hîc lefuitæ facrum voccnt,nifî fortafsis vncftionem ôC tonfuram Intelligant, fine qua nemo facri ordinis facræüe vl* lius fundlionis particeps efle queat. Sed relinqua* mus ipfis hæc anilia deliramenta,amp; Dtaconoruni officia perfequamur, quos 6C apud Lucam apud Paulum eofdem efïè equfdem nondubito: de quitus etiam nefeio, an honorificctius aliquid dici pof* fit, quam quod à noftris Theologis fcribitur : Non aliam fuifTe olim in veteri Ecclefia Diaconorum ra* tionem, quàmquæfub Apoftolis fuiflè legitur. O* blationes cnimfidelium quotidianas,quasigt;lt;w«« vo* cabant,8^ annuos Ecclefiac prouentus recipiebant, vt conferrent in veros vfus, qui iuxta vetercs Ca* noncamp;crantpræc/puc quatuor. Nam Ecclcfiaftico^ rum bonorum pars vna diftribuebatur Clericis : id eft,qui vel exparentum confcnfu,fumptibus Eccle* fiat alcbanturô^ inftituebantur, tantiîpcr, dumad aliquod munus in Ecclefia obeundum eflent idonei: vel iam reipfa feruiebant Ecclcfiæ : alter autera quadrans alcndispauperibus, tertius.tuendis aedi* ficijs,amp;: alqs eiufmodi vfibus, parce tarnen ÔC mode-pte impendebatur.Deni(ÿ quadrans qui fupererat, Epifeopo

TARVH KESPONSTO- 11^

EpiTcopo conccdebatur,non vteo abutcretur pro fuo arbitrio, fed vt fobriè ÖJ honeftè viuens fatnilf# am frugaliter aîcret,captiüos ctiam fratrcs rcdimc-ret, 6C paupcrcs aduenas exciperet. Oncra igitur iftiiifmodi committebantur Diaconis: 'quos etiam oportebat Oeconomiæ fuae quotannis rationeni redderccoram PresbyterorumcoHegjOjCui Epifco*« pus praeerat: vt ex Canonum,qu{ Apoftolis adfcri# buntur j quadragefimo primo, ôd Antiocheni Congt; cilq CaiK24..ô^ zj.animaduertitur. Poftea verb cîmi opes Ecclefiacampiificarentur , difficultasoneris crefcercc, attributi funt Diaconis Hypodtaconi, quorum opéra circa paupcres vtercntur.Quibuß’ dam ctiam in locis propter opum amplitudinern inftituti funt ordinis exacîlionis et adminiftrationis caufa, Archidiaconi : ne quid ex bonis Ecclefiac veï negligentia vei vllius fiaude deperiret.Quod autc progreifu temporis, Euangelij quo(^ ad populum leblio illis dahatur, èC exhortatio ad prccandum, quod item ad porrigcndum in facra cœna calicem adhibcbantur,id muncris ornandi caufa fiebat, quo niaioii religionc illud obirent, c'um admoncrcntur talibus Symbolis, non eflc profanam aliquam villi# cationcm quam gcrerent fed facram ôC Deo dica# tam funÆoncm. An voluntlefuitæ Diaconis, qua«# les quidcm in primitiua Apoftolorum tcmporia bus vicina Ecclefia fuerunt, aliquidamplius àncuf bis tribui:quot; Id nimirum, quod netcio qui ftditij Cie# mentes 6C Ignatij illis tribuunt,huiusenimfarinae nothos ignotos authores nobis in marginibus ob-eruduntrquos» ne quid callidc practerqflc videamur, ümluflxabim«?, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P jj Prim'uin

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad ASSERTtOWES lESVr-

Ç * Pn'mumïGNATii citantEpiftolam ad Tralli'a# nos, cuius eftapudomnes do(4os fufpecfïa authori# tas, In ca autem epiftoïa facit difcrimen inter Epi# fcopum Presbyteros : ac inter caetera dicit : O# porter ergo ctDiaconis,qui funt in miniftcriuna le# fu ChriftijOmni modo placere. Non cnim in cibo SC potu funt miniftrijfed miniftri Ecclefiae Dei. Opor# tet ergo praccepta eorum feruare Jicut ignem arden# tcm,ô^c.Et in eadcm Epiftola.Quidenim Diaconi, nifiimitatorcsChrifti, miniftrantes Epifcopo,ficuc Chriftus Patri, 8C opérantes illi Operationen! mun-dam QC immaculatam quomodo faneflus Stepha# nus beatifsimo lâcobo, fixS Timotheus Linus Paulo,ÔC Anacletus amp;nbsp;Clemens Petro,SCc. Hæcfi quis Ignattj edecredaGcrcdat etiam,fi placet,Euan# gelio,quod Thömae nomine circumfertur.Certèno proptereaignatijfunt Epiftolæ, quia fub Ignattj nolt; mine à Valentino Pacaeo Apoftata in Schola Di# lingenfi Græcofermone funtæditac: autfiignatij funt,non profeeffo illius funt,qui poft Petrum alterj^ in fuccefsione Antiochenac Ecclefiae Epifcopatum fortitus, ac Romæ tan^ frumentum Chrifti beftia# rum dentibus commolitus efle dicitur, vt paais mundus inueniretur : fed funt alterius cuiufdaml# gnatij.Romanenfibus magis quam Antiochenis SC orientalibus noti : qui vt fubtilitcr SC aliqua veri fi# militudine mentirctur, ad Ephefios, Magnefianos, Trallianos,ö^c. literas inferipfit: ad quos verum il# Eufebilib.j.ca, Itin!8^gt;««’»r'Ignatium literas dediflèjCx Ecclefiafti# çahiftoriadidicerat,

Clementis Romani Epiftola prima ad lacöbum fratrem

T ARVM RESP ONSrO.

fratrcm Domini,tainnó eft germant ilIiusClemen# tis, quamcertum cftj vtranqjad Timothcum eflè Pauli. Nam fuppofititiam eflè vel hinc tantum elu^ cct,quód Pngit ibi Clemens fc lacobo mortem Pe^ trtac velutieiüs teftamêtum,vltimam fcilicctcon# cionem,perfcribere:c'um(vt omnes hiftorici teftan« tur ) lacobus ille fit plus quam feptem annos ante Petri mortem interfeefius, Quomodo ergo potuit ei Clemens mortem Petri 8C nouifsima verba perfcri^ here c’nifi forte ci in purgatorium aut campos Elylt; fios earn Epiftolam miferit. Vndeapparet, earn po^ ftea ab aliquo impuro Romanifta confidtam : ficut 06 antenoftra tempora plures doefti viri fenferunt,

firmis rationibus afleruerunt, Quare nec Hieronymus vllam cius mentionem fecit, cum alioqui non negligcntcr de cius fcriptis difiêrat. Sed age, fingamus earn vere Clementis efle. Qiiid igitur ad lefuitarum facit inftitutuni; Primum,non dillinguit inter Diaconosamp;lHypodiaconos. Deinde, Diaco^ nis nihil aliudofRcq afsignat, nifi vt fint quafi oculi Epifeopi, ne quis incidat in praecipitium:item hor^ tent LaicoSjVt frequenter docente Epifeopum audi^ ant, ÔCvtcalamitoforum curamgerant : vtautem ipfi doceant, aut alia facramuneraobeant, nullum ibi verbum inuenias.

Euariftus Epiftola prima ad Epifeopos Aphrica^ nos fcribit, in fingulis ciuitatibus debere conftitui Diaconos feptem, qui cuftodiant Epifeopum pra» dicantem, ne ipfiab infidiatoribus quoquomodo infeftëtur fuis, aut verba diuina dctrahedo,aut infw diando poUuantur,vel defpiciantur: fed veritas fpi^

P iij ritali

tlS AD A SSERTl ONES IES vr-titaii recîoleat fauorc,pax prædicata Iabijs,cum voî luntateaniniï concordet, ô6c. Praeter haecdeDla# confs aut Hypodfaconfs,aut eorum officio nul lu na co foco extat verbulunj.

Fabianus PP.Eptftola primagt;fuo,boccft,Pontiß« ciomorc diftinguifj 6C diftincîîa officia partiturin* ter Diaconos, Hypodiaconos,Äcolutos,reliquosc5f minores ordines.Sed quia in eadem EpiftolaClc# mentis ordinatio citatur, non minus nobis qu'aia Pfcudoclcmens fufpcdus eil.

Lco,fernione de S.Laurentio nihil habet dc Dia^ conis,quod nobis magnopere fit contrarium. Ver^ ba eiushaec funt : Cum furor gentiliutn potcftatma in eledlifsima quæqj Chrifti membra facuiret, 2C præcfpuè eos,qui ordinis erant Sacerdotalfs, impe* teret, in Leuium Laurentiurn, qui non ^olumin minifterio Sacramentorum,fed etiam difpenfation« Eccicfiafticæ fubftantiæ pracemincbat, impius pcrgt; fcquutor efferbuit. Quid obfecro htc effiquod non ipfi fupr'a Diaconis quondam tributum eflê confefsl fimus cquot; videlicet, vt fubftantiam EccJefiafticam in vfus neceffariosexpendercnt, caliccm in facra Gcena porrigerent. Id quod Leo per miniftexium Sacramentorum intelligere videtur,

Concili] Neocacfarienßs Canoncmtp nefcioia quem finem lefuitae citent, cum ne vnus quidem a^ pex de Diaconis in illo extct. Canon integer fic fogt; nat : Presbyteri qui conrcgionales funt, in Ecclefia pracfentibus Epifcopis vel Presbyteris ciuitatis of^ ferre nôpoflùnt, nee dare panem fancîifîcatum, nee calicem porrigere, Qyod û abfentes fint ciuitatis

Sacerdotesj^

rARVM RÊSPONsro. np Saccrdotes, 2C foerint inuitati ad dandam oratfone* foil debcbunt darc. Vicarrj atitcm Epifcoporuni (quos Graeci Chorepifeopos vocant) eóftituti funt quideni ad exemplum feptuaginta feniorum, fed tan^ Confacerdotes propter folicitudinem SC Hu* diurn, quod in pauperes agunt,oHèranE, SC honora* biles habcantur. Enaudis de Epifcopis, de Presby-teriSjdeSacerdotibuSjdc Chorepifcopis» de Confa-cerdotibus: fed de Di3conis,8( Hypodiaconis nc gry quidem. Nifi forfan lefuitarputcnt Corepifco# pos eofdem fuilïc quos Diacones : quod neper fe-brim quidem vnc^,quantuniuis phrencticusfom* niauit. Sed fortafsis «4. Canonem allegarc volue* runt ; qui tarnen vt hodic in vfu non eft, ita lefui* ris ne tantillum quidé patrocinatur. Eftautemhic: Diaconi feptem cflc debent fccundum regulam , quamuis non magna fit ciuitas. Regular autem au* thoritasifta eft, quodSCliber Aiftuum Apoftoli-corum infinuat. Quid h?c eft, quscfo, quod vel pro lefuitis vel contra nos faciat f V er urn ita fine iudi* cio fyluam allegationum congerere voluerunt, vt «xtremam paginae fimbriam complcrent.

, IE IT Æ.

o^Mulieresfimiliterfudicas, non dct» trahentes»

dde omnilfit mulierilgt;M Ucyt jdmlroput txtßim^t^ytlde ijif^uXf^uonietmin Eabß^ munu^ «lilt;juod iocum» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gertbantf

no AD ASSERTIONES lESVT-

gtrebant,fMlexuiconuentens, yt Grad patres-at^j adj f?c-Chry^.Tbcoph,ƒo/K^r«w^,Z)^4^0Klt;e 'vocabantur.Ex nidlo ante yeterttm Ex-in cundcm,poßtorum anßat, de quot;vxoribus Eresbyrererttm aut T)iaconQ^ rum bit di/pr ‘t,quedtame »out Euangelii 't mordicus tuentur^ quorum interpretatio quamuts admittatur, nihiladhucnoua coniugio Sacerdotum patrocinatur: de ijs enim ageretur , qute antea in matrimonium duBafuerant, à quibuspo?^ ordinem ßußteptumabßinendumßtit.

^SVO.^hQSIO.

Nimis profecflb verum efl Cfceronfanum illucî: Qiii femel verecundie fines tranfierit.eumbe# ne nauiter oporterc elïê impudentem. ld fuo exlt;5 cmplolefuita: comprobant, bac quantumuisbreui Aflèrtiuncula. Etfi enim tolerabile eflet, fi locum Pauli vel cum Ambrofio de omnibus muîieribus, vel cum Chryfoflomo de Diaconifsis interprétai rentur(nam quæ omnibus mulieribus,ea ctiam cer-tb illarum generi conueniunt ) tarnen hoc nimis qu'am impudenter fernere ab ipfis affîrmatur, ex nullovetcrum interpretum conftare de vxoribus Presbyterorum aut Diaconorum hfe difleri. Non vrgebo iam ipfum contextum verborum Pauli : fed quia ad veteres interprétés prouocant, ac vni* «erfimeos locum hune aliter quàm nos interprétai ri vociferantur, non aliunde, quàm cxveterum in# terpretationibus hune clamorê cornpcfcemus.Thoi mas igitur Aquinas apud Pontificios omni exce-ptionc maior ; cuiufij in Pauli Epiftolas explanai

' tionem

TARVM R ESP O N SI O. lU tioncm ab Ipfo Paulo canonizatam gt;nbsp;infigni mi# raculo columbae fuper caput ci'us infidentïs com* probatam fuiffc Pontificij qutda fcn'ptores iacflant, ad hunc locum lclt;5lionc fecunda fic annotauit. Pri* mó (inquit ) oftendit j quales debent elïè Diacono* rum vxores. Secundo, qualitcr ipfi habeant fe ad ib las. Et poft pauca. Quæ culpa eft Diaconi, ß vxor cius eft mala Refpondeo. Ah'quisà mi'niftenorc-pellitur nonfolum propter culpam,fed etiampro* pterah'quod impedimentum minifterij. Etideofi præter culpam eorum poflent mulieres eflc malac, tum præftant impedimentum dupliciter. Primo, quia cum malac funt, indigent maiori cura : amp;nbsp;per hoc minus vacarcnt Ecclcfiafticisminifterijs, Sc* cundó,quia viri dcprauantur ex vxoribus. Item,cflt;! fetin periculum, quia miniftrorumEcclefiac multi fréquentant domos. Et leiftione tertia. Dixit quod mulieres Diaconorum fintpudicac. Etfi in vxoribus pudicitia eft habenda propter eos, amplius in ipfis eft neceflaria,vt fint omnino a contatftu mulie* rum immunes. Sed quia fccundum hoc pauci eflent miniftri, concedit, quod faltcm ßnt vnius vxoris viri.

Nicolaus de Lyra, qui fi non lyraflet, ( vt vetus verbum habct)totus mundus delyraflet, cum hunc locum enarrat, ad hacc verba(non detrahentes) an* notât; Quod frequenter contingit mulieribus: fed vxorcs miniftrorum Ecclefiæ debent prac cactcris moribuspollere.EantnuncIeluitaî,etclamitent,As quinatem Sc Lyranum faeftos efle nouos Euangelï* cos, quia locum Pauli de vxoribus miniftrorum

O Ecclefiac

Ill Ad ATSERTIONES IE$V1-

E cc I efl æ intel ligant non fecus qu'am Lutherani : aiit,fimahint;hos duos ex numero vcterum expofi-torum deleant. Sed ne id cum periculo faciant^pri# uilegiumfpeciale'a fancfîifsimo domino Papa,0^ SorbonaParifienfi jôS ordinibusfratrum tarn Prac# dicatorum quam Minoritaium impetrent.

Sed pulchrcfibicaucnt lefuitac, cum aiuntj eti# amfi noftra intcrpretatio admittatur, tarnen coniu# gîo Sacerdotum nouo ( veteri ) non patrocinari : de ijs enim agi,qux antefufccptosordines duiflæ fue-runtjà quibus poftca abftincndum fucrit.O didum bene.lam igiiur vnius loci quatuor habemus inter-pretationes,quarum prima omnesmulieres, altera, quxminifterq dignitatcfuntpraeditae,Diaconifla: tertia^Diaconorum vxores, quarta,quæ non à Dia-conis fed ad Diaconatum afpirantibus diuflcjCt poft ‘adeptum Diaconatum non amplius cognitæ fue-tuntjintelliguntur. Quid diceret,obfecrojîulianus, quid Porphyriusj quid Celfus, ft adhuc cflentfu# perdîtes Quid ; valeant Chriftiani cum quadruis plici vix quatuor fyllabarum interpretatione, qui quid aut vxores fonent,adhuc dubitant. Nos verb tertiam foliim vt genuinam,SC cum tcxtu con^ gruentem accipimus : primam dC fecundam tolérai mus ; quartam vt falfifsimam retjcimus : ledtorera adpræcedcntis Aflèrtionis refutationem ablegan« tes: vbi poft facrum etiam ordincm Saccrdotes cum vxoribus concubuiflè,liberos($' ex ijsfufcepifle, co? pioft à nobis eft probatum,

lESriTÆ.

Qu»

TARVM RESPONSIO. ixj eîl Ecclefia T)ei columna amp;nbsp;firmamentum 'veritatis

Catholiiam Eccleßam /hc adhut milit4»tegt;n,^ine, „ *Ptl catm nbsp;nbsp;nbsp;omniumfidtlium qui ptr fidcmamp; ba^tif- °

tnum non in locum ynum^fid in yn^m doSbrinam amp;nbsp;cubum yniui quot;Dei amp;nbsp;Chrifii hfu conueniutit : ytlcutuf Troctrum amp;nbsp;Taflorumtqui rebquam mubitudinem fideltum guiernunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Ehe diebur columna frmumtntum '»eritutb,quodfunda-tnento jdpoßolorum amp;nbsp;Erophetarum^ipfo^ anÿtlarilapidt Chriflo lef U flabilba fir mai 4 , omnes, qui fe totosipßptr-tnittuncdnyeni dotlriniiflabilidt e^ßrmir. HactÏ^, qutt quoniamSpiritumßinehimßmper eißißentembubetiCirChri-fio ptr ßdtm deßonfatu eti^^eodem^ tunquàm capitt Vegeta- Ephef,Uoa*i4 (ur , nec éieddert À fidtpotet^, net in hü qua ßbßdtm ca- tZMartk vit, dune, aut ad mores pertinent adßluttm neeeßarios falb Ephef.x.Ofec«a/ autfallere , ne illiu^s errorü caitjaßn Spiritum Janllttm Qtrißumipfiim deriuari yideatitr.

En tibi rurfiis pro vna vniiis îoei interpretation ncduas,ô6 duas Ecclcfiæ defi'nitiones:quariim quç prior eft,et veritati et inftituto Pauli cofona eft: pofterior, vt pote ab vtroep diftèntanea, meritb à nobis exploditur.Etfi auteni de hocloco Pauli, quo Ecclefia coluinna 6lt; ftabilimentum veritatispræn dicatur, copiofæ erudicæ nöftrorum Præcepton mnicorunientanonesamp;^ fcriptiones extant: tarnet»

Q- n ■

1Î4 AD ASSERTl ONES IES Vr-quia lefuitac vetcres Coccyfmos non ceflant repctc# re,nec nos p 1 gebit veram hutus loci fententiam brelt; uitcr perfpicuecg'tradcre. Primiim igitur, ciim A* poftolus hie Ecclefiani tani magnifico elogiocele* brat, non loquitur de quolibet hominum coetu, qui, vel Dei verbo caret, vel id contemptim negligit, vel crudelitcr perfequitur : qualiseft Ecclefia ma# lignantiumjioc eft,Praelatorum feu ( vt lefuitæ lo# quuntur) procerum Pontificiorum:(cd difertis ver# bis mentionê facit Ecclcfiæ, quat fit domus Dei,quç fit Ecclefia Dei viuentis : quæ ex incorruptibili fe-mine verbi Dei viuentis renata, ÔC cum eodem ver# bo Deiardifsimc colligata,nihil abillo alienum, autpugnansrccipit,aut pertinaciter vfcß adextre# mum defendit,quac propter hoc ipfum verbum eiuf# modi pracconijs pafsim in fcripturis ornatur. Cum enim nuf^ diuina veritas nifi in verbo Dei, nuf$ autê verbum Dei,nifi in fcripturis fandis inueniat, ac fcripturarum fandaru cuftode,teftem($' fidelem» Deus Ecclefiam in terris conftitucrit, Apoftolus no immeritb cam columnam ÔÔ ftabilimentum veri# tatisappellauit: hanc enimfedulo conferuat, ÔC de bac fideliter, intègre ac fynccre teftatur ♦ Alioquin fcribit Apoftolus Paulus Ecclefiam fuperftrudam elTe, fuper fundamentum Prophetarum 6C Apofto-lorum. Quod fi in acdificio fpirituali, non Ecclc# fia, fed fcriptura Prophetica ÔC Apoftolica, hoc eft, veritas ( nam fermo tuus veritas eft, inquit ad Pa# trem Chriftus ) fundament! rationem ÔC locum ob# tinet,fuam profedb firmitatem veritas feripuræ no habet

tarvmresponsio. uj habet ab Ecclefia/edEcclefiafuam potïusftabfk'taA tem, fcripturarum vcritati ö^firmitati debet. Ciim autem ex infinito fcriptorum numero, folas, quas habeniiis in Biblijs » canonicas fcn'pruras, Ecclella fua teftificationc approbarit, non efFecit quidera ex falfis, dubïjs Qi. propham's, vt eflènt veræ, certac QC facrofandac : fed quia per fe talcs erant, ideo tales* qualcs erant,ruo calculo Ecclefla comprobauit. No igiturquia Eccicfia fcripturas veras fiCcertaspro-nunciauitjideo verç ac certæ eflêccepcrunt:verum, q joniam per fe tales erant, verax eft Ecclefia, quae idipfum de fcripturis eft tcftificata.quod crant: ac ft aliter fecifset,mendax fuifletEcclefta. Et hacration ne Ecclefia dicitur columna 0^ ftabilimentum verii tatis, turn quiacommifla fibioraculadiuina, tan^ preciofifsimum depofitum cuftodit actuctur,tum quia de veritate amp;nbsp;certitudine earum,contra omnes fcripturarum hoftes bona fide teftatur, ÔC paftoris vocem aluporum viulatu certo indicio dignofeit. Cum autem Pontificia Ecclefia, præter,extra,ÔC fu* prafcripturas, qua: funt verbum veritatis,authorii tatemfibi arroget, non eft columna amp;nbsp;ftabilimen# turn veritatisjied mendacij nbsp;vanitatis.Ac fi quam

do veritatem profert, in mendacio cam detinct QC deprauat. Itac^ omnes illas præclarifsimaspromiG fionesfadas Ecclefiac, omnes illas excellentifsimas prærogatiuas,quibus in fcripturis ornatur : SC quas ’ confignatis ad marginem multis fcripturarum locis lefuitæ allegarunt, libenter fatemur ad Eccefiam, pertinere ; ver'um non ad Ecclcfiam Pohtificiam,

tt) quae

n6 Ad AS SERTI ONES lEsrr-

quæ eft colliiutes Paparinn, Cardinalluni, Pfeiidof epîftoporumjSacrificiiloriimjMonachoruxn, hugt; ins farinac perditoruni hominum: fed ad Ecclefiam, de qua paulb ante diximus^ quæ eft côgregacio ho«f minum,facras ftn'pturas ainpledentium,atc^ exijs# deni coopérante Spirîtufanifto, verè agnofcentiutii 8C confitentfum vnum Dei, honiinuniqj mediator remChriftnm.qualemfe verboamp;^ Sacramenti's pai# tefecitiCui fc totos, ac vnitierßm falutis fuae ration ncni permittnnt, qutcunt^ vera ôf viua Ecclefia: membra eflè volunt. Ideocç quantumuis aliquando errent ôi^ labant,vt iuftiftcetur Deus in fermonibus Pfil. jft, fui's,amp;^ vineat, cum ludicatur , non tamen in errore Mauh,i4. perfeuerant, nec finaliter à gratia 2lt; falute aeterna excidunt : cadentes enim, domino fupponence ma# num,non colliduntur.HumanumCinquit il Ie ^eft er* rare : in errore autem perfeuerare j diabo’icum. Sic Ecclefia etiâ in his terris, 3. qua humani nihil alien« eft, errare poteft * nam remifsionem peccatorum,0C credit nbsp;nbsp;quotidic ora t: fed in errore pcrire,Slt;èma*

nibusChrifti eripi non poteft. Solidurn enim ftat fundamentum Dci.habens fignaculum hoc : Nouil 8.Tim. a. Dominus qui fint fui.

Summa igitur hæc efto : Quod vera Ecclefia,per verbum aSpiritufantfto ita gubernetur,vt, ctfiTinit cam in his terris cfle imbecillem ( caro enim non prorfus commutatur in fpiritum ) conferuet tarnen earn perpetuó, ne vel erroribus vel peccatis pere* at. An hoe in Chriftum £lt; ij^iritum eius fit eontu« meliofum an hocpaifto culpa error um in Deutn deriuecur.

T A R V M R E S P O N S I O. 11/ dcriuetur/vt horribinterblafphcmantlebufitç)i'uiî dtcent omnia membra Ecclcfiæjquæ in ludlu amp;C in* terdum etiam vidoria carnis aduerfus (piritmn ' inon fancfto Spirituifed carnis fuar, vitio culpam er-rorum ac peccarorum adfcribunt. Vnde etiam cum Paulo exclamant: O nos mifefoshominesoouis nos Rom.f« cripiet ex hoc corpore morCi obnoxio Gratias a# gimusDeoperlefum Chriftum Dominu noftrum. Et cum Dauide : Errauimus ficuc cues quæ peric^ Pial, runt, quaereferuos tuosDomine. Et libera nosà malo, Amen.

I ES FIT Æ.

, E X C A P. m I.

Spiritus manifejlè dicit: qubdin nouili^ ßmis temporibus difcedent quidam a de,

Hxcaâuerpa ’MarcionitaSi Enmtttas amp;nbsp;^an 'ichaospi- nbsp;nbsp;I.

tnilesq^ bareticos diet qui yel cihos ali^uos, tanquàmfiiaftte natitraprohibitDSiyel nuptias tanquàm à Sathanaprofetîast tondemnabant ,amp; tic ijsdemyerbis ^pofloli.cum hißoria^ qua de Ulis eictat, comparât^ confiât, lt;amp;nbsp;ex '•veterum Taf Hieio.Iib.z.ad-tram ^mbroßjßcilicet,HieronyntiiAtgußini,(^ryßgt;fionii, uer.Ioui, Aug. Epipbanij fTheophylatli er exterorum conQntienttbus fin-

tennjs.[luaretmperitedetorquentttr hacanouts Euangeltca lib.t^.c.io.Epi^ i/t ’PontißceSjC^or^ntimreligioforuminßitutorss^’tJeceniw phan.hxrcf,4w

118 adassertionesiesvt-4t7*tf«.reh'qijîin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidt difceffèrunt^quifidem maiorum ßtorum rttinuerunt^

liunc locum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»uinias ^rohibuerunt, ntt cïbos 'a quot;Deo e^i/hre negaut-

rHtit,aute tarnen omnia ijside quibui ef^ bicfermotab ^^oßo» lo tnbnuntur.

T^ESTOJ^QSIO.

QVia Papiftæ proptcrprohibitionem confus gij ZC certorum ciborum, cautcrio notata» habent confcientias , libenter iftas confctentiae labes 8^ maculas elucrent. Itacß vafro 8C aftuto ca# uillo hancProphctiam Pauli conantur eludere, 8^ a fe ad aliosdeforquere : Aduerfus Marcionitas, ine quiunt,8lt; Encratitas QC Manichaeos, finiilcscp ha£^ reticos ifta dicuntur, Quafi verb foli illi taxentur, ac non omnes if,qui in eadem noxa funt. Nam fi in? ter haereticos 3 vt quifc^ fuit tempore pofterior, ita culpamà feamoliri,8C in prioresderiuare voluif# fet 3 potuiflent Manichæi eodem vti effagio^ reijci-cndo Pauli fententiam ad Cataphryges.-hi ad autho? rem fuum Pfeudoparaclctum Montanum,hic rurfus ad Encratitas ÖC Tatianos,illf ad Seuerianos, hi ad ÄlartionitaSjhi ad Cerdonem, SCc. atqj fic continua feric,alteralterum veluti reumfuo teco potuiiTet fupponerc,donee fortafsis ad Py thagoram fuiflet de* uentum : vbi Plato iußiflet quiefeere. At qui ealt; dem impietate laborant, eodem reatu obftridlitc-nentur r qui eadem hypocrifi nuptias Sgt;C cibospro* hibent, eodem fulmine Paulinæ Prophetiæ pro* ûernuntur : deniej qui eiufdem d^monis dogmata profitentiir.

tarvm RESPONSIO. lip profitcntiir, eandem damnationem mcritbfuftinês, Quan^ fi quis rem penitius infpiciat, magis hacc de Papiflis, quam de Mani'chæis ÔC Marcionitis praegt; dicia eflèfatebitur.Pn'mïim enim Paulus,poflremis temporibus hanc defedionem à fide futuram vati^ cinatur. Etfi autem fæpc totum tempus nout tefla^ mentij quod inter primum £lt;fecundum Chrifti ad^ iloan.i« uentum interceditj nouifsimum tempusjimb nouifs fima hora dicitur: tarnen hæc generalis nouifsimi temporis appellatio ipfius etiS partibusnonnun^ tribuitur.Sic Paulus loco in t.Tim.4. pofterioraSC extrema temporajuon fua ÔC primitiuæ Ecclefiæ di^ citjfed quæ futura erant media inter primam vb timam partem nouißimi temporis. Et certè longi# us refpicere voluit, qu'am ad vnumfaltem, aut duo fecula Apoftolorum temporibus proxima. Marcb on autem temporibus Antonini Pij Imperatoris, circa annum Chrifti »50. fua fparfit deliria,6óhune fubfecuta mille hæreticorum monftra plærac^ progt; ximis J5O,annis ante Conftantini Magni tëpora dei» fæuierût.Itacp vixfcio,an illi vetereshaîretici inter poftrema têpora,de quibus Apoftolusloquitjrefersï ri pofsint.Deinde Paulus inquitjhos dodores in hy^ pocrifi loquuturos eflèmendaciu. Quis hgc nÔ vide at de Monachis ÔC hypocritis in Papatu accipienda cflèt’ Nam de Manichæis dC MarcionitiSjquipalàm blafphemaruntjôô apertifsimè infanierunt,non apte polîùnt intelïigi.Sed agè,demusfanè lefuitis, etiam de Marcionitis Ô6 Manichçis intelligenda eflè:num propterea ipfi à criminc funt immunes V Minime vcrb.Paulus enim non tam de perfonisagitj quàm dère ipfa SC dogmatibus.Quamobremetfifexccntç

R producan#

i;O Ad ASSERTIONES lESVT-producatttur diuerfac fec^ae, qiie tarnen cadem hy-pocrifi de nuptijs Si cibis tnterdtcendis fafcinatç (întîonines eidem ciilpç obnoxias forcquis dubi^ tetî* Italt;ß friuolo Si inifcro Rio efRigio nihil aliud confcquuntur IcRiitç,quàm vt culpe Si pœne loci# csplures inueniant: iuxta vulgatuai verficulumj Solamen mifero eft,focios habuilîê malorum.

Sedcxcipiunt:aliam eflè ipforum quam Marcios tiitarum SC fimilium vctcrum hereticorum ratioe nem. Hosenim cibos aliquos tant^ fimpliciterö^ fuaptc natura prohibitos rcieciHe: feautemcertis tantum diebus abßincntiam exigcre à carnibus, no tan^ perfe vetitisjfcd propter Ecclefiç conftitucio^ nem interdidis. Illos fimplicitcr omnibus vRi con^ iugqgt;tan^ à Sathana profelt;Ri intcrdixifle: feautem folosSacerdotcs Öd Monachoscum Monialibus ad votum caftitatis cogere : non quia fimpliciter malæ fint nuptiæjfed quia facratis perfonis mala:, SC ad perfetflionem tendcntibus impedimento fint. VCis r'um SC hæc calua cft excufatio.Perinde cnim cft,ac fi Tyrannus iniquam no eflê legem contendat, qux nontoti ciuitati,ncc omnibus temporibus, iêd par# Ci duntaxatciuitatis ÔCdefinito tempore, impona^ tur. Puerilis ergo eft SC ridicula argutiola, quod prohibere fe ncgant, quia certis temporibus cibos SC czrto hominum gencri nuptias prohibent : atqui faniftimoniam nihilominus,ôd meritum expiationis peccatorum,in hac abftinentia collocant. Deinde hominum mâdatis Deum coIere volunt,atq^ fie pu# rum Del cultum fuis adinuentiunculis SC traditi# ynculis viciant SC coinquinant.Poftrcmb confcien# cias

TARVM RESP ONSIO. ijï

Étas aïlfgant necefsitatbà qua dcbebant effè liberæî

quos Chriftus in libertatetn aflèruic, eos rurfus ' feruih' iugofubfjciunr.Quç igitur temcritas zCt.pica tatem in fupcrftitione collocarc contrarias Dei verbo leges fancire i Chriftianorum confcicntias haminumpræccptis illaqueare ïquot; Certè aquocunc^ dimanarit hæc do(^rina,damnatur ab Apoftolo: fï^ ue Cataphryguin fit^fiue Manichacorum, fiue Papi# ftarunijfiue Francifcanorum, fiue Carthufienfium, fiucdcnic^ Icfuitarum: Dacmonum docfîrinae funt, ctiamfi vel c ccclo Angelus deferret, Adhæc Pon# tificij ijsdem argumentis coniugium Sacerdotum improbant, quibus in vniuerfum omnium homi# num coniugium damnaretur, fi vera eflènt SC apta. Hue enim detorquent dilt;fèa fcripturac : Qui in car# ne funt,Deo placere non poiTunt.Et; Non in cubili# busnecinlafciuijsjSCc. Et: Sandi eftotegt;ölt;c.Et:Im# mundts omnia immunda. Quibus omnibus ncc mi# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

nusinepte,nec minus impie abutuntur Papiftæ, quam olim Marcionitac, SC fimilis farinac hacretici.

Äpud Eufebium inter caetera Montano exprobra# Ecekf, hiß» tur,qubd nouus ille Dodor coniugia diffoluere do# ca,i8. cucritjöó ieiuniorum legf^i præfcripfcrit.Non dici# tur, in vniuerfum prohibuiiîè matrimonium aut ci# bos.Sedfan's fupercß'fatis eft,fupcrftitiofum metuni confcientrjsinieciiîêjô^ earum rerum obferuatione Deum præcepiifc colere. Na fides 2C religiofynce# ra docctjliberum elfe cuilibet viro Sé fœminac,vt in Dno matrimonium cotrahat: vt hoc vel illoctbo in hoc vel illo die vefcat, lam igit harum liberaru rerii prohibitio^fiue generalis fit,fiue ipecialis,femper elc

R q impia

ADASSERTIONESlESVr-impiatyranntSjCtconfcicntiarum carnificina.SC dolt; drina dæmoniorum SC difcefsio à fide mai'oruni, hoceftjProphetarum, Apoftolorum, ôdfynceno-rumdocflorum veteris Ecclefiæ. Nam fi lefuitçper majores fuos intclligunGaliqiiotfecuIoriim Pontifices Romanos, êóqui his iuramentoaddicfti fue^ runt, Praclatos Ecclefig: fatemur fanè ipfos'afi'dc horum maiorum ita non difcefsiflè, vt impietates corum duplo plus auxerinu Nemo enim, quod ego fciam, illorum omnium, tam abfiirdam, atcp a Chri^ ftianareligionealienam vocem emifit, vtSacerdo# tem vxorem ducentê grauius peccare diccret,quam fcortantcm,aut aduIterantem.Noftra prim'um tem^ pcftatcexorti funt Catholici,fi dtjsplacet, qui id omni affeueratione adfirment. Qui, quantum à Ta# tiano Encratitarum duce diftcnt, fi modo cum non fuperant ,hinc conqcere licet, quod ilium ( Tatia# Bcckr.hiß«H»4i inquam) aflcruiflè fcribit Eufebius : Non mi# cap.jf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nus Deo difpliccre coniugium qu'am fcortationem.

Hunc fi inter maiores fuos lefuitg numerant,paren# tum ingénia foboles non male imitatur : Mali enim corui malum ouum. Sin eum non inter proauos SC progenitores fuos reccnient, dogma tarnen quod ipfis eum illo commune eft, teftatur, eos in eadem corundem dæmoniorum fchola eruditos, ac eadem hypocrifi imbutos efle: vt,fi filij Marcionis ac Tatia# ni non fint, eorum tarnen condifcipuli SC commili-tones iure optimo dici mereantur. Itacp quç Hie# ronymus, Auguftinus,Chryfoftomus, Epiphanius, Theophyla(ftus,olim, cum lefuitarum nomen adhuc ignotum efletjde Marcionitis, Encratitis SC Mani# cbeis

TARVHRESPONSIO.

chçis di'xcrunt, ca hodie quoc^,fi in terris cflènt üj-perftitesjdc lefuitis dicerêtmifi fi fortafsis hos tan^ dociles difcipulos vetercs ilfos, vtpote rudiores,fu# peraflefaterentur : îrjMjîzJfiwM«»

lE SKIT Æ.

Illii /iuidtm,quï caß'itatemJùam 1)10 dtuoutruttt, nttpiijs 11. ntceffario inter elicit ur, quod natur« Lt\atq^ diuina po/iultt Num.jo.Dcut. ( ’^t in faerie It hrüfrequenter legimtts ) quod Deo youimttf, tnaxitnèpreßandum efjè.leiunia yerOttSr aliquorum ciborum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s^^EfTh.^,

magis nutriunt, abflinemiantiStel ad corportt laßiuiam Dan.i.amp;p, rtprimendam, yeladDeidonum aliquod frafidiumq^ impe-trandum^yel ad malum impendtns auertendum, ’Velaliorum offenßonem tuitandam,ßnBißim'eßtßipiamp;pr«cipipoße,^er~ iv\att,4 « 17 Jfituum eif^.lslampraterfacrarum literarum authoritatem, Alt;ft,ij.Ko.i4» ^^fj^nllorum patrumdoÉlrinam eif htemplumßolaQj^adra- »quot;Cor, s. Can. geßmes traditio id probatequamefji Chrißi yel ^poßolorum, êiceiußlemantiquitate^éicQanone ipforum lt;ylpoßolorum,ék ^at'cpid ad conßnßttotitts Eccleßee ex 'verbts deniq^ Clementis, Ignatij, Phil.Ori. hom» Origenis, Hieronymit^mbroßj,Chrjßßomi, Leonis amp;nbsp;alio- Leuit.Hk-rm, fiant amfmm nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SonjS. ftr.

î4.j(î,î7.38 amp;lib.4.rupcrLuc,c.2.Chryfoft.hom,i.in gencf.Leocpift.g,^,!, Cafsian,lib,ö,adLeonJmp,]fidoruslib,ö.Etymol,c.i8«

^ESEOS^CJIO.

De votis vctus cft 8C. magna difputatio, à no^ ftris Theologis diligenter tradatafiC pertra^ data : ad quorum feripta kdorem rcmittimus.Brc#

R tq uitcr

. 1^4 At) ASSERTIÔjïÉS lÈSVr-lïitcr autcnijduplcx cft votum. Pn'mum, commune omnium Chriftianorum, quo in vnius Dei nomen inaugurati ,pollicentur üli omnem obedientiam, acrenunciantes Diabolo, omnibus«^' eius operibus pompisjtotos fe dsuinæ voïuntati refignant. ld votum nuncupatum inBaptifmo jConfefsione, ÔC Coenæ dominicac fumptione confirmatur : eftqf fine dubio feruandum omnibus, qui perirc nolunt. Ab ter um eft ipeciale feu perfonale, quod quis fua ipon-tc Deo promittit. Hoc, vtDeo placcat, necefle cft vt fit pium dC pofsibile. Pietas voti, tum è régula verbi diuini,tum è fine, propter quem vouetur, æ# ftimandaeft. Cum cnim votum fit pars religiofae inuocationis Sc confefsionisDei, fieri debet fecun# dum verbum ipfius. Nihil igitur vouere licet, nift confcientia prius ftatuat ex verbo Dei, placere DeOjCui nuncupatur votum. Adhacc finis efl'e debet legitimus, non ad expiandapcccata ÔCpromeren^ dam vitam aeternam, fed ad teftandam obedientb am, vt vouenscautior reddatur, SCquafiftimulis quibufdam ad officia pietatis excitctur. Attg hoc padto fpeciale votum communi ’voto, quod inBa# ptifmo nuncupatum eft,non contrarium, fed analo# gum efle debet ac conueniens.D einde votum debet effe pofsibile, 5C pofsibile fecundum ordinaria Dei gratiam,nam abfoIutampotcntiamDei régula-non metimur. Itacp diligenter perpendendae ac ponde# randæ funt vires,quid SC quantum pratftari à nobis queat,ne maiora tcntemus,quam poisimus exequft Diligenter ctiam confideranda rei,quam voturifu# mus^magnitudo ac difficultas, ÔC »qua lance hinc

T A R VM RESPONSIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^^;

noftra facultas, ilUncnegocîj grauitas trutinanda. Omnia autem vota, feciis quam nunc didlum eft, fadla.vtpote non iuxtapracfcriptum verbi,nec in legitimmn finem fufcepta, dC præftitu irapofsibiîia, plane taniÇ impia, autcertètemcrariarefcindidcis bent.Nullum enim vinculum cfièpoteft j vbi, quod homo confirmât,Deus abrogat. V’ulgata régula lui« riseft : ïn malis promifsis fidem refcindendam elle: fie in impio voto decrecum eft mutandum. Retfiè Cr nimBcrnhardus : Malum (inquit)quodpromififti, nonfacias; quod incautè vouifti,non fmpleas, îm : pia eft promifsio, quæ fcelere adimpîctur. Ad bas Num.?»» régulas accômodanda funt præcepta in feripturis, DeuMj. vbi id quod vouimus DeOjiubemur reddere. Proiiv de,Monachusj Monialis, Sacrificulus, ciim perpe# tuum cœîibatum vouerunt,poflLint ôt debent bona confeientia votum fuum refeindere. Primùm enim fuum Monachiftnum ôô cœîibatum pro cuitu Deg æftimant : aperte autem cum voto communi omnic um Chrifiianorum, ôC cum régula verbi De» pugt;! gnat,colcre Deum mandatis hominum. Deinde mere nuncupant, quod præftare fuis viribus non poflunt: natura enim hominum è prima creationc Dei ad gencrandum apta condita eft. Cum natura igitur ipfa pugnat fterilitas : ac nifi Deus a commua niconditionealiquem per peculiarem prærogati-uamèximat, caftitatem perpetuam non magisferiä uare poteft, quam perpetuam ab efu amp;nbsp;potu abfti# ncntiam.Preterco iam impias appendices, quas Pa-piftae votis annedunt : vt,quód dicunt vota efleotf pera fupererogationis : vota elle confifij, non prxi#

cepti:

1^6 Ad A SSERTIONES lESVT-ceptù Quæ cum voto fiant, tnagi's eflc men'toria, quam que fine voto: Voto folui matnmonium: Vo^ lum Monachatus eflè quafi alterum Baptifmum: In votis difpenfari non pofsc, nifi authoritate Papac: Votacflefatisfalt;fiiones pro peccatis: Denic^vota eflc perfelt;flionem Euangelicam.Hacc nos vota,tan# quam mintme dénota deuouennis,execramur,dam^ namus, S)C vel contra omnes portas inferornm his dininis teftimonqs innitimur acpracualemus*

14.

Quicquid ex fide non eft,peccatum eft.

Fruftramc colnnt,docentes doeftrinas, praecepta: hominum..

7-^.

S'atius eftnuberc,quam vri.

2. for.;.

Vbi ipiritus DominiJbi libertas.

Concil. ^raußcanum.

Nemo quic^ Domino rede vouen't, nifi ab ipfo’ acceperit, ficut legitur : Quae de mann tna accept# mus,damns tibi-

Cy^rianui lib, i.Eftfl.u.de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo dicatii.

Quod fi fe ex fide Chrifto dicauerunt, pudice 6^ caftefine vlla fabula perfeuerent :ita fortes amp;nbsp;fta# biles pracmium immortalitatis expedent. Si au# tern perfenerare nolunt,,vel nonpoflunt, meliuS eft vt nubant, quam in ignem delicijs ftiis. caSant,.

TARVM RESPONS) o.

^gufiintn in liigt; de ionoyiduitatü. amp;nbsp;citatur Di/I.. gt;nbsp;zy.Ca.Quidam,

Quidam nubentes poft votum, aftêrunt adultes ros elft. Ego autemdicovobis,quódgrauiterpcc# cant, qui tales diuidunt.

In eodem libro cap. 2t. nonaudet virginitatetn Ioannis Baptifta: præfcrrc coniugio Abrahac.

Concilium Gtcngrenfi Ca. to. tir repttitur t)iß, 30, Ca-ß^uif propttr.

Si quis ex his qui virginitatem propter Domft num feruant, cxtollitur aduerfum coniugatos, anathema fit.

Idem Can.^,

Qüicunt^ virginitatem cuftodicns,aut contincn-liar ftudens, velut horrefccns nuptias ternerat,nec propter hoc quod bonum fiC fandum eft nomê vir^ ginicatis aflumit,anathema fit.

27.q.t.Ca.nuptiArum.Ex .Augußino.

Qui dicunt talium(qui continentiam voucrunt) nuptias non elft nuptias, fed potius adulteria, non mihi videntur fatis acute ac diligenter confidcrare quid dicant.

.rfmi.ßipert.(or.7.

Non debet quis conftringi, ne à licito prohibitus illicita admittat.

Idem Ulf.t ide'virginiltef.

Non imperari poteft virginitas,fed optari.

lam vcl fola hacc poftrema verba Ambrofq confer cum verbis lefuitarû videbis ea ^lt;5 nànMSf

6 difereparc.

l;5 AD ASJERTIONES IES VT-difcreparc.Iefuitac dicuntrllHs ,qut caftitatem Deo voneriint,nupttjs nbcessARiointerdicitur. Anw brofius contra ait : Non imperari poteft virginitas, fed optari. Vfc^ ade'o non à facris tantiim litcris* fed ab erudita ctiamantiquitate,abhorretIefLiita-rum impia violentaqf udcccÜbatum coacflio*

iBivNio fuas ïaudes,quas fcriptura et tribuit, minimè omnium detrahimus, Vfus ctiam ac fines lt;nos,quoslefuite recenfent,acceptamus.Nam quod inter cæccra dicunt, letunium ad Dei donum ali/ quod præfidiumqf impetrandum prodeffè, id candide interpretabimur, quod illudleiunionon exo/ pere operate tribuant.fed quialeiunium prccationS attentiorem 8C ardentiorcm efficiat,per quam fane, fi ex fide in Chriftum proficifeitur, omnis generis dona 2lt; auxiÜa diuina impetrantur. Sicergônon immediate, fed mediate iciunio tribui poteft, quod alioquin fidcli orationi tribuitur. Porro quod ieiU)» nium in certorum ciborum,qui magis nutriant, ab-ftinentia potius, quam in fobrio Ôd temperato vfu omnium cfculcntorum ac poculentorum coIiocant, hypocriticum magis eft quàmChriftianum: quern/ admodum illud etiamjquod de Quadragefimalis ielt; funtj tradirione garriunt, quam dubitantcr vei, Chrifto, vaL Apoftolis tribuunt, nos autem citra omnem dubitationem, nec Chrifti nec ApoftolorS eftè conftanter aficueramus. Etfi enim Chriftus mi/ raculoie, diuina virtute quadraginta dies amp;nbsp;nodtes ieiunauit : tarnen vt id exemplum imitcmur,nec ip/ fe mandauic » nec fert rerum natura. Quod autem Chriftus Apoftolipiosad idunandum hortan*

tur*

TARTM RESPOnSlO.

tar, id non ad Quadragcfimak, fed ad pcrpetauia jeiuniiim toto vitx noftrae cnrriculo fcruandum pertinct : quan^ 0^ diarium ( vt vocant ) ieuinium fuo exctnplo Prophctat,Chrifta3 8C Apoftoli in cer-tis quibufdam caftbus pro re nata, obferuandutn conimendarint.Eius cnim in primitiaaEccl€fia,pü «m vfum fujfîè ex Adis Apoftolorum confiât. Segt; cuta autem eft poftea magna varieras obferuationis idgenuskiunijin Ecclefijs:quac tam abeftvt Eccle* fiac aliquod tncommodum attulerit, vt magis liber* tatemChriflianorum circa vfumhuius ieiunq tefli* ficatafdci'it. Vndeortumefl memorabilc illuddi* dlum Irenaei Lugdunenfis Epifeopi, quod ab Eu-feb.lib.ç.cap.stf.recitatur : leiuniorum diferepantU fidci vnitatem SC confonantiam commendat.

Soerattslib, ‘j, Ecdeßaß^ hß. Zi,

Nuflt;5 igitur Apoftolus,nec ipfa Euagelfa iugum feruitutis illis imponiint, qui adprgdicationem acs cedunt.NccÇ feruatcr hoc, aut Apoftoli nobis lege aliqua obferuandum eflê mandarunt, neqj pcenam nobisautiupplicium Euangelia vel Apoftoli, ficut ludxis Lex Mofi, comminatur. Erat enim fcopus Apoftolis, non de feftis diebus fancire, fed reëtatïx vitam ac pietatem inducere.

Etpaulo

Nulla religto eofdem ritus cuftodft, ctiamfi can* dem de illis dodlrinam ampledlatur. Etenim qui c* iufdem funtfidcbde ritibus inter fe diflentiunt. Ie* iunia ante Pafcha inucnirc,eft aliter ab alijs cuftodi ri,Romani namcgt; tres ante Pafcha feptimanasprae*

S ij ter

140 AD ASSER.TI0NES lESVI-

ter Sabbatû Dominicain côtinuasieiunât.IIfyri^ ciô^ tota Hellas ÔC Alcxandrinûante fexfeptima«» nas ieiunium ante Pafcha ieiunant, ilIudi^'Quadra-gefimam vocant. Reliquorum autem præterea alq antefeptem hebdomadas fefti huius ieiunium ordiiS lintur, ac folos quindecim dies per interftitia ieiu^ nantes,nihilominusSC ipfi tempus hoc Quadragefiü mam vocant.Inuenire autem licet, non modo circa numerum dierum diflêntientes, fed ÔC non eandem ciborum abftinentiam retinentes.Nam altj omnino animatis abftinent j altj verb ex animatis, folos pi-fces comedunt : nonnulli cum pifcibus etiam vola^ tilibus vefcuntur,filt; ilia fecundum Mofen, exaquis proueniflc dicentcs : altj baccis ouis abfti# nent. Aliqui folum aridum panem manducantmon# nullinehunc quidem. Suntquiad nonamhoram vfcg ieiunantcs vartjs cibis vtantur. Aliter apuda^ lias gcntes iciunatur cuius rei innumeræ funt eau# fæ. Et quoniam hac de re nemo feriptum aliquod mandatum oftcnderepoteft, liquet qubd amp;nbsp;illam Apoftoli cuiufe^ fententiac ac voluntati liberam re-liqucrint, ne metu quif^ vel ex necefsitate quod bonum eft operctur.

tAugußinu4 Epißola d8.ad Caßdanum.

Ego in Euangclicis ÔC Apoftolicis literis, totoiç' inftrumento,quod appellatur teftamentum nouum, animo id reuoluens, video prçccpfûefle ieiunium» Quibus autem diebus oporteat non ieiunare, Ôi quibus oportcat, præccpto Domini vel Apoftolo# rum non inuenio definitum. Aeper hoc fentio.non quidem ad obtinendam, quam hdes obtinet iufti^ i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiam,

T A RVH RESPONSTO. Ï^l t{am,in qua cft pulchrftudo filiæ Regis intrinfecus, fed tarnen ad fignificandam requiem fempitcrnam, vbi eft verum Sabbathum, relaxationem quam con^ ftridionem ieiuntj aptius conuenire.

Idem fermant nbsp;nbsp;nbsp;de tempare,

Sunt quidam obferuatores Quadragefimae deli-tiofi potius quam rcligiofi, exquirentes nouasfua? uitatesmagis, quam veteres concupifccntias caftw gantes: qui preciofis copiofiscç'apparatibus fru^ dluum diucrforum quorumlibet varictates âffapOîî res fuperare contendunt. Vafa in quibus cotfix funt carnes tan^ immunda formidant, ÔC in carne fua ventris Sgt;C gutturis ïuxuriam non reformidant»

AL LB G A NT lefuitatad confirmandam Quadrat gefimae traditionem tanquam Apoftolicam, Cano-nem Apoftolorum 68. qui ftridè præcipit Epifco-pi9,Presbyteris, Diaconis, Leeftoribus dC Cintori« bus,obferuare ieiuniumquadragefimalc. Vevum is Canon non habetur in exemplari Moguntiæ inw prelIó.Quidam enim Ecclcfiaftici fcriptores recipi^ unt tantum 50. Canones, quod Carranza Dominic canus, Conciliorum ÔC Canonum diligentifsimus collector non difsimulauit: De Canonibus (inquit) Apoftolorum varié tradiderunt fcriptores- Eccleü fiaftici,vt diligenter annotauit Gratianus infuo volumincDecretorum Dift. »6. Quidam in totum •reiccerunrtanquam Apocryphos. Alij admiferunc fexaginta » vt Zephirinus Papa fcribens Epifeopis per Siciliam conftitutis, Alq verb quinquaginta ren cipiunt,vtLeo nonusPapa contra Epiftolam Nice# ti Abbatis.Sexta J|iit€m Synodus recepit ôdproba#

S itj uit

14^ ad a s s e kt I o k e s 1 £ 5 V 7-uit 8$. ih Can.2.prout in Græcis etiam exempïari# busferuntur.Hacfteniis Carranza.Eatnunc qui vo lit,amp; fidem adhibeatiftis vndequac^ commendü catis Canonibus : nos fanè in corum fententiarn concedimus , qui cos inter Apocrypha retul« î«nt.

Idem de Clementis Epiftola ad lacobimi fratrem Domini iudicandum elle fuprà demonftrauimus. Sed tarnen 8C ipfa nihil lefuttico ieiuniopatrocina# tur.Hortatur quidem lacobum Clemens fub nomia ne Petri ad fobrietat€m,2C ad ferendas cafamitates qux obtigerint, famcm, fitinijnuditatem,5ëc. nullius autePapiftici leiuntj mentionem facit quod W go quidem inuenerim.

Ignatius, quicunqj tandem illefit, in Epiftoïa ad Philippenfes fie feribit: Quadragefimamnolitepro nihilohabere,imitationem enim continet Dei con# uerfattonis. Hebdomadam etiam pafsiorus nolitc dcfpicere. Quarta verb fexta feria. ieiunatc, reli# quias pauperibus porrigentes. Quicuncç Dominic cam autsABBATHVM iciunaueric, præter vnum Sabbathum Pafehæ , IPS B est christi inter« » E CTO R.Si hoc teftimonium Papiftæ rccipiunt,fc-fcChrifti tnterfcdforcs efiefateantur necefiê eft,vt(« pote qui fingulis Sabbathis ieiunandum efle docct, non minus quàm fexcis ferijs.

Citant prætereaOrigcncm,Hicronymum,Am'^ brofium,Ghryfoftomum, Leonem, Cafsianum gt;nbsp;Iß* dorum:quas ctfi oês recic apte citalïènt,polïijnt tarnen ex corum feriptis alia Si contraria proferri ceßimoniaijn quibusdeieiunio non Papillicè fed

T A R V B R S S ? O K S r Q.

pie Si Chriftianc, ac vt hodie loqiîunturXutherant fenfiflê dixiflêcp intclligiintur.

Ori^tnfs in Leuif.td.Hom.to.

Tufi visieiunarcfccundum Chriftum, SChumi-îiare animam , omne tibi tempus eft aptum totiiw anni, imototius vitæ tuacdieshabetoad humiliant dum animam tuam^fi tarnen didictfti à Domino fal* uatorcnoftro, quia mitis cft Si humilis corde.Iciu^ na ab omni pcccato, nullum cibura fumas malitiac, nullas capias cpulas voluptatis,nullo vino luxuriae concalefcas. Sic, Talc ieiunium Dco placet. Abfti-nerevcrbàcibis,quosDcus creauit ad pcrcipieni« dumeum gratiarumadionefidelibus. Si hocfaccre lt;um his, qui Chriftum crucifixerunt^acccptum eflè nonpotcftDeo,amp;^c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Et poft paucaj cum de Quadragefîmaîi abftinenA tia dixiflètjô^ deferiæ quartaf acfcxtæ ieiuntjs,fub«’ tjcit : Eft certè libertas Chriftiano per omne tempus iciunandi no N OBSERVA NT1Ä SVPERST.i« T JO NB,fcd virtute continentia:.

Hitronymu-i âA ’i^.e^-otiAnunt,

Tantum tibiieiunforummodum imponc, quan* turn ferre potes.Sine tibi pura, cafta, fimplicia, moderata, Si nonfupcrftitiofa ieiunia.

Chryfoß.in

Redamvitam appello, non ieiunandi laborcm, nec cilicqaccinerislccftulum,fedfi pccuniamnon aliter qu'amoportcat, defpicias : fi charitate ardcas. famefeentespane tuonutrias, fifuperiorira fis, f( gloriam inauem non concupifeas* fi inuidia non de* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tinearis.

144 -AD /TSERTIONES lESVl-tineanSjHacc cnim ipfnis documêta funt.Non cnfm dicit ïei'unium fuum eflê jmitandum, quamuis quai» draginta illos dies poiïêt proponcrc, fed, Difcite à ïne,quoniam miris fum achuniilis corde: Imb verb contra: Omne quod apponitur vobfs,comedite, int quit.Depecunijsautcm qu'am exatflifsimè manda# uit dicens : Non pofsideatis aurum neep argentum, nee a:s in zonis veftris. Hæc dixünon quia ieiunilt;f urn mihi non placcat,quod magnis foleo cfièrrc lau# dibus, fed quia doleo, fi exteris ncgledis, fatis ad falutem vobis ieiunium exiftimetis , quod in choro virfutum vitimumcertè locum fortitur. Præcipux nanep virtutesfunt, charitas, humilttas,mifcricor^ ' dia^quac vel virginitatemfuperat.

Hæc QC fimilia teftimonia non eb a nobis rcci'-tantur, qubd nefciamus poflê ijs alia aliorum fcri# ptorum,veletiam illorum ipforum didaopponi: fed vt oftendamus, quam neceflarium fit, vt cum a# pud vctcres reperiantur difsimiles loquutiones fentcntiæ,cascligamus,quæfacris literisfunt cona fentaneæ. Negari enim non po teil, quin immodicis iciunij laudibus, quasfubinde crêpant, fuperftitiw nis quædam femina iccerint, occafionem tyrao# nidûquæpofteaexorta eft,præbuerint. Nos autem' priuata ieiunia ita commendamus, vt non pro di-üinis ÖC mcritorqs cultibus habeantur, fed præftan# tioris finis caufa fufeipiantur : nempe vcl vt lafciui# cns caro quafi fame dometur : vel vt ad prcccs fcrio cordis affedu concipiendas nos ipfos præparemus : vel vt nos toros cum vero animi dolore coram Deo abijeiamus, QC tefiimonijs eciam extçtnis cum nos*

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfos,

TARVH RESPONSIO, f45 fpfosjtuni aHos ad poem’tcntiam cxcitemus. Deniq^ nullam leiuntj Diarrj Icgem præfcribimus,quoniam idiudaifmo potius conucnit, quam Chriftianifino: fed hoc fingulorum libcrç voluntad,pro fua cuiufc^ necefsitate aut opportunitate relinquimus. Gene# rale autem leiuniumjquod in perpétua fobrietate ÔC temperantiaconfiftit,omnibusmodis commenda# musj ôCadillud vniuerfosfimul acfingulos provi-till noftfa cohortamur.

lESriTÆ.

Qwa omnis creatura T)ei bona nihilreijciendumj quod cumgratiarum 4* Uionepercipitur.

FtdeUs iUifunt amp;nbsp;’Verit^tem agnoßttnt, qui cilesotn»ts J TieofAiloSiattj^ßlit adyßim tnoderatumdutoSiproi'enoueruntj nbsp;nbsp;nbsp;*’* *

no AUtem fabulù Haretuortim iredunt, à m^lopilicetfrin^^ ci/)io tot ekißere,AUtßâ bonOiiion tarnen adfumendum condifi tos,propter alqtiid diuini in Hits tkißens. Jnterim tarnen in-telligunt,honor urn cihorum malum eße yfum,ß contra prater ptum datum Ulis ytantur: honum enimfuitpomttm,cuuts eJu Num* «. peccatum in totum heminumgenttsinftBum ei^[^ßlgt;onifiues,Pß^'^''^' hona animantes non emißapnguineßtißocata, boni pipes fquama car entes,honte deniq^ carnes idolts immolai ee, quihus tamenyePci,propter difdnum yel ^poflolictimpraieptum,^'^'^»^^^^^ minime Ucuit,

Relponfio.

»4lt; AD XSSERTIONÎS IBSrr-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OS^SIO.

INhac Aflêrtionc nihiîquidcmpcr fe impie, fed aliquatamênimisfrigidcjaliqua ambigue dicuni» tur.Frigidu ôC dilutû eft,qu'od per fideles ÔC verita;* tem agnofcentesjllos intclligunt, qui cibosomnes äDco fados, atqj fibi ad ufum moderatum dates nouerunt : Quafi verb non idem feiat Bthnicus^ Turca,Iudæus,Hypocrita : qui tarnen nee fideles funt,nec veritatem agnofcunt. Apoftolus autem per fideles 6C veri fcientes intelligit cos, qui cum fi# de in Chriftum corda purificata habcant, feiunt xnundis omnia mundaefle: 6ó ex hac fide omnibus creaturis legitime Si cum gratiarS adionc ad glori# am Dci,ac turn fuam ipfbrum,tum proximorum fa# lutcm Si commodumvtuntur.Quorumcnimperfo# nac per fidem propter Chriftum Deo placent, co# rum opera omnia ex fide profcdaDco probantur, quantumuis infpeciem vilia,ibrdidaamp; abieda ,fiue edant, fiue bibant, fiue ieiunent, fiue vigilent, fine dormiant.Qucmadmodum ex aduerfo,quicquid no eft ex fide, peccatum eft : SC pollutis ac infidelibus nihil eft purum : fedpollutae funt corum mens atqj confcientia,quibus ctiam nonfolum iciunia, verura ctiam orationcs in peccatum vertuntur.

Deinde ambiguum eft quod aiunt, bonorum ci# borummalum die vfumjiquis contra pracceptum datum il 1 is vtatur. Nam fi hoc de diuino prgeepto intclligunt,rede dicunt.Sin de humane prsccepto, impium eft, Sc in libertatem, in quam nos Chriftus . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;after ui!^

TARVH RESPONSTO. 147 affcnrit,conmmeliofuni. Nam quae Deus purificaf« Aft»*» Hit, ca nemo hominumcommunia debet dicere. Et a Paulo grauifsimè prohibetur : Ne quis nos iudicet Cot» in cibo.aut potu, aut in parte diet feilt,aut Nouilu-nij,aut Sabbatborum, quac funt vmbra rerum ftitu* tarum, corpus autem Chrilti. Et quid mul cts opus eil c* cum ab initio huius , in quo nunc verfamur, capitis dodrinam dæmoniorum vocct Apoftolus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

quæ à Cibis,quos Deus creauit, abllincrc iubeat.

Cæter'um quod Apoftoli in concilio Hicrofoly* mitano dccrcuerunt i vt Chrilliani abllincrent ab Idolothy tis,6Cfanguinc etfuffocato(quod decretum

Canonerepetitur) id temporarium fuit, Só ad primitiuac Ecclefiac rationes accomodatum. Non e# nim voluerunt Apoftoli iugum legis ccruicibus Chriftianorum imponcre, quoddifertcfefadluros aut palTuros negant : fed quia periculum erat,ne, fi Gentes corani infirmis ludæis vcfccrentur languinc aut fufföcato,Iudaei ea libertatcoffènfi, aut vna cde* rent ambigente ac répugnante confcientia,autad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

difcordiam prouocarentur : ideo Apoftoli ad auer* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

lenda fcandala diflcnfioncs in tencra Ecclefia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

ludæorum infirmitati ad tempus aliqu^dconceflè^ runt, ideoeg non fuitnouum præccptum humana authoritate traditum, fed vêtus officium charitatis veteri lege mandatum. lam vt conditiones fratrist imitantur, ita ctiam officia charitatis mutantur: ali? ter enim ftruiendum eft fratri infirmo, aliter firmo.

Proinde hoc decretum devitando efu fanguinisöC fjftöcatt non fuit perpeîuuni, fed vnà cum fratrmu imbcdliitate

T g lelùitse

IE SV IT Æ.

SittiEiiJiciitHr ctwii per ^erhHiti ^J^gï omtionem.

1111. tanqu^mper conctßionem diEîa, ChryCoßornus (ad

*’ nbsp;nbsp;*^°'’quit) c^^itaponit .ynumauidem, quodtreaturanulUcom-

tnttnisßt! /4lttrum,qitodetp communesßt ^ntcdieamtntum in prom^tu . Signum Uli crued imprimf,grntias x^e, ‘Deo Gen Num ÿ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;amp;protintti immunditia omnd abceßit. Nurn

8^19» Matth.4* yfro(inquies)amp;quad Idgld immdatumfuerit, eadempoßit. Luc.9. to. tt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratione m tin dare? Licet,ßquidtm nefeias Idolothytum eß^

Mar. vit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fei fin yero feiens amp;nbsp;prudens illudpercipias , immundtts iam

Iacob*. amp;7- RC' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^olothytume^, fedquod, cum tibi

cog.ÓionyC ifn^frat»mfic,no cflmmunicare dgmonijs ,per idcommunieaff Ecclc. Yiiex2xc\\,fe tonuincerdjtetq^ neq^ iltudnatura huiufmodi ef^, 'veriim e^X ^fi^nobedientia immundum effeuur.Hac ille^ Lcotu?Ori'CT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eadem nouis hisreticd reßondtripofiunt x 'veldicere cum

hom.y. fiipcr alijspaffiimus, cibos omnes ,finaturam eorttmßeSbs, bonos Nurn.Aug. lib. tfiè,fi'Verb 'vfitm, nonnunqua illdpolluimtir, idq^ yicio noßro arte,quipobfpeecatum, Ixdendiper creaturas ho-MaVt.deconfie* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß^^ffiutem ^ccepit. l^t igitur Deolargitorigraeißmui,

d.j.c-aquä. Da' quantum ratio poßulat cibts 'Vtamur , yt Dc illd dxmoni-maCin Pontiffs acapoteßas abigaturfanSl'e atqpieiam ab antiqtiißimd tepo^ Al'^^^nd amp;^Eu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noßrinofine Dcempld inytroq, teflamentô êict

tychiani *viras benediSlionibua ^ortifind , in quibus diuina yerba deferibit. Greg. ^ontinencur,non (olhm dum Sacrameta quxda admimfrantur, ad Aug. Epif. fedetiam in cibdfm aqua,eät alüs quibusdam rebu4,yfifimt, Anglorum tefte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ,

Beda in vita ciufdena Auguftini.Seucr.Strlp.in vita S.Martini.

Refponfio.

TARVM R ESP O NS I O. 145^

\EST03\CJI0.

I3Rioreni huius Aflèrticnis partem , quam ex ; Chryfoftomi fententiaÔ!^ interpretationepofult;s crunt lefuitæ , non reijeimus, nifi quod illud de fi^ gnoCrucis ci'bis iniprimendoeft fuperftittofulum. Qiianquam fi quis hanc pædagogiam ci'tra fuperfti^ tioncm vfurpet^vtfrontemô^ petfius ÔC cibos figno crucis fignet, vt fefe ipfe de cruce Chrifti, qua fan;« ôificatij 6lt;'a Diabolica poteftate liberati fumus, commonefaciatjcquidem non vehementer reludlass borrmodb huic manibus efFormato figno cruds nulla occulta vis, autoperi operatohuius delineation nis,nulla virtutis efficaeia,nuna meriti dignitas adn fcribatur : à qua fuperfiitione Chryfoftomum imn munem fuiflearbitror. Quod enim non crediderit Dæinoniacam poteftatem efle in creaturis^qux ex^ orcifmis expugnâda ôu expurganda fit, docent eiufn dem Verba hæc;Non(inquit) quia imniundum eft, à Deo fandificatum; abfit : Veriim hoc in locoillos alloquitur, qui communia quædam ex ipfis eflè arn bitranrur. Et poftdidum illud à lefuitis recitatuin fubiungit;Sola quippe voluntas erit immunda,quç gratias non exhibet Deo. Atqui lefuitas figno cru# cis 00 alijsegenis dementis arcanam QC magicam vim tribuere, ex pofteriori huius aflertionis parte cognofdtur.Putat enim cibos Dæmoniaca potefta# te obfefibsjfignocrucisjbenedidionibus 6C exorcift mis ita purgari, vt ex il I is eieda, profligataeÿ Dia# bolorum legio exulare,2lt; in OrcS pratceps ferri co#

T iq gatur.

150’ AD ATSERTIONES lESTï-garur. Necfd incibisduntaxat, (cdinaquisetfafii amp;nbsp;altjs qnibufdani rebus, puta,herbis Xale,cera,cam^ panisjó^ quæfunteius generisrch'qua, obferuari debere.

Quæfô autem te amiciisime mi Lcdlor,quid iin-pietas eft,quid magia cftji hæcnon eft c* Primiim e# nim cura exorcizandas eflê iudicant crcaturas, pc# n'ndeac fi cflent à Diabolo obfcflàe5lt; fnquinatæ, plurimùm accédant ad hæreQn Manichæorum. H» cnim fenferunt creaturas à natura mali ita infecffas, Vt neceflè habeant easpurgarc: vnde 6C cathariftac, ideftjpurgatorcs appel la ntiir.Cuni igitur lefuitç fa* feipiant bonas Dei creaturas, quas Deus crcationc verbo fuo fancflifîcauit, 2lt; quarum làntflificatio-fua cuique precatione applicatur , exorcifinis ÔC alijs ritibus fuis à Diabolo purgandas,profelt;flô non videmus, quid hac in parte à Maniaeis Manicheis-iK»9xfTtis Cathariftis différant. Deinde cum fufei* plant crcaturas certis verbis, crucibus,cxorcifmis, preculis confecrandas ad eum vfum , quern nec ex naturalicreatione, nec ex diuina ordinationc, aut certa verbi Dei inftitutione habent.-nonne fuperfti* tiofam 8C magicam incantationcm profitcnturc’tan* to illis circumforaneis incantatoribus détériorés, qnanto peftilentiore fuperftitione liominum ani* jnos imbuunt, QC non tantum temporalibus bonis, fed coelcftibus quoque ac acternis male crcdulum vulgus (poliant, H?c nobis rurfus fidlitij Clemen# tis fuppofititias epiftolas obtrudunt, vt malam cau#^ fam maloRindamentofuffulciant. Vcriim is quidem Bpiffobj. ad lacobum ffauem Domini dicit, eos,

TARVH RESPONSIO, Xy» quj lïdem habcnGpoflc ctiam aliorum pafsiones cuw rarc.SC tnexemplum proponit Apoftolos,qm* mü •raculi's claruerunt:8ó addit,infidcntatemfaceiehogt; mtnem obnoxium pafsionfbus, quia licent/am pee# candi præbcat:non peccantes veró.non (blum hbe# ros eflè àDæmonibus ÄS pafsionibus, verumetiara aliorü Datmoncs acpafsiones fugare poffè. Nulliu» autemexorcifmijnullius fuperftitionis, quocunquc nomine cenfeatur, mentionê facit vel vnico verbo.

Dionylïum falfo cognominatum Areopagitam, Coeleftinum, Alexandr um, Damafum, Gregorium Magnum, Pontifices Romanos,acfimilesCerimo# niarum Magiftros libenter Icfuitisdonamus: cum religionem fuam Pontificiam, partim exabrogatis Cerimontjs legis Mofaicæ,partim exritibus genti# um,partim è Sacramentis quidem noui Teftamen# ti,fed hypocritica impietate deprauatis , inftar va# riegati Centonis confarcinauerint. Valeantcum fuis iftis Cêtonibus,filt; bis fe oblccflêt,qucmadmodu porei mendicorum faccis geftiunt SC gefticulantur. Auguftinus lib. io.de Ciuit.Dei,poftquam 2t, capi# tedocuit,Heroas Chriftianos (per quos Martyres intelligit, vti fc ipfe declarat) non vinccre Dæmo# nes placadoeos,fed contra cos certando,mox dicit initio capitis ÎÎ. Vera pictate homines Dei aëream poteftatem inimicam contrariamCg' pietati cxorci# 2âdo eijciunt, nonplacando,omncs tentationesad# ucrfitatcsqf eius vincunt,orando non ipfam,fedfux umDcumaduerfusipfam. Nonenim aliquem vin# citautfubiugat,nififocietatepeccati. Ineius ergo nomine vincitur , qui hominem afl'wmpfit,cgitcp\

Cue

45X AD ASSERTIONES lESVT-tfine peccatOj vt in ipib iacerdotc ac facrificto fier« remifsio peccatoriini : ideft,per mediatorem Dei hominum, hominem Chriftum Iefum,per quem fa»: óa peccatoriim purgatione recociliamur Deo. Ha* cftenus ille. Hic nihil aiidis de figno criicis, nihil de magicis benediótionibiis aut exorcifmis:nulla fit mentio vlliuscibi : foloverbo exoreizandi vtitur, quod poftea declarac per verba:In eins nomine vingt; citur. Sic Apoftoliin nomine Chrifti dæmoniacr iecernncjfine tarnen magicis exorcifmis.Notandum etiam eft,qiibd Auguftinus non dc quibufuis Chri* ftianis, multo minus dc Papifticis Sacrificulis, qui Chriftiani non funt, fed de Martyribus loquitur, quos vocaret Heroas Ecclefig, fi vfus Ecclefiafticus ferret.

In legenda S.Martinf ex Seuero Sulpicio fic nar/ ratur.Cum Martinus in fuæ Diæcefeos villam qua# dâveniflèt, Clerici letfium ipfi plurimoftrami-ne praeparaflêntjille ibidem requiefcensj'nfuetamcp molliciem perhorrelcens^quippe chamæunijs aflue# tus/urgitjftramentum omne proqcit^óó fe fuper nu-dam humumcollocat. Circa mediam veronocflcm tota il la palea igne accenditur, ód Martinus excita# tus dum exire tentarec, fed nequiret, ab igne capi# tur, ÔÔ tarn eius veftimenta vruntur. Rediens verb ad folitum Orationis confugium QC crucis fignacu# lumdn medio ignis intaclus permanfit : amp;nbsp;flammas fenfit rorantes, quas male expertus fuerat vrentes. Monachi igiturexcitati concurrunt,ölt;^Martinum, quem iam confumptum putabant,de medio flamma« ruul illaefum adducunt. Hane fine fabulam.fiue hi# ftoriam

J

T ARTH RE«? ONSïO. • nbsp;nbsp;15^

ftortam îcfiiitæ ad margincm annotarunf.Qpid igif tur dicemus c’ Ergo cruets fignaculo non aqua tan-tiim bencdiciturjö^ ctbt confecrantur,fed ardor cti-am flanimarum extinguitur. Et hinc fortafsis fi# gnum crucis in faftigijs aedtum figt folet, netneen* di'o conflagrent fcilicet, Ego verb arbttror fabulam cfle, adconfirmandamfuperfttttonema Monachis cxcogttatam. Sin vera hiftoria eft, hancliberatto-nem Martini ex ineendio/non fignaculo crucis, fedfideli orationi, cuiusprior fit mentio, tribuc^ rini : 8C agnolco tniraculo confirmatam cfle dulciG fimam promifsionem Dei : Cum ambulaueris in®*”* ^* igne, non comburerisj SC flammanonardebit inte, quia ego Dominus Deus tuus, fanClus Ifrael falua# tortuus.

Sed ne lefuitæ videantur humants tantum teftw montjs Sgt;C Legendarum fabulis niti j allcgät ex Mo# fe locosjde aqua afperfionis, qua Leuiticæ immun# ditiæ purgabantur.Talcm aquamproillius tempo# risratione diuinitus inftitutam fuifle, iamdudum abfqj lefuttarum magifterio nouimus. Sed qubd confecretur in nouo Teftamentoaqua , quamvo# cant bencdilt;flam,cuius alperfione deleanturpecca# ta venialia, SC abigantur dæmonum fpecflra 6C ludi# bria,noneft Verbo Domini mandata Cacremonia, fed humano arbitrio vfitata Leuiticæ afperfionis w »sf»Ai«.pertinct igitur ad hoc diClum Chrifti.-Fruftra coluntmedodrinishominum. Et indubitatuni eft apud Chriftianos,qubd fanguis lefuChrifti per ver# bumEuägehjjperBaprifmumSC Ccenam Domini# cam nobis aiperfus, ac per fidem corde exceptus, elt;

mundet

154 Ad assbrtiones tesvî-mundct nos ab omnibus pcccatis. Quod igititr cil folius fanguinis Chrifti, diuino facræ 1 r jadis con^ filioamp;^ decreto pro pcccatisnoftriscffbfi, hoc non debet tribui aquae humanis placidis confccratæ.

lâ ôif ex nouo Teftamento in mediûproducûc lo# cos,qui de Dçmonqs per Chriftû vel Apoftoîos eie^ amp;is teftâtur,fic ein colligunt : Si Chriftus ApoRoIis contulit virtutem in nomine fuo cijciendi daemon ncs,multómagis contulitfacrificulis , qui maiori pompa confccrantur ÔC ordinantur, qu'am Pifeato# res SC Textorcs Apoftoli. Nosautem breukerre^ fpondemus:Pcrfonalc fuiflè donu, Apoftolis SC qui* bufdam alijs collatum, ad confirmandam authorita* tem doClrinç Euangelij:quod vt perfonas eorû,qui* bus fingulari confilio Dei donatum cft, non egredi-turjta ab alrjs in exemplum minime eft trahendum. Fiant igitur Sacrificuli prius Apoftoli Domini no* ftri Icfu Chrifti,quàm diabolum fuis exorcifmis co* nentur cxpellercjne idem il lis accidat,quod Ephefî ludæis cxorciftis j feptem filijs Sceusc Principis Sa* cerdotum accidifl'e legknus,

lE snr Æ.

Qm e^lfaluator omnium, maxime ve^ rofidelinm,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;futileO^ryjojîomtM tir TheophylaHttfntcdïfftnt

iit ^mkrofitu, ytri* hxc incerpretuntur : T)eum[ciluett Theoph^aCl.in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pertmet^ptluàtorem ejjè omnium^ae yelle (yt

«undem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ufta dixit Jdpoßolus ) smnts kominesfaluotfieri liiert ate

trtmtf

TäRVH XESPONSrO.

tarnen ’Tolunratn cuitn^^ ftrnAta : reipfa yero eosfaluos ejfii ^ui ipfi quot;^ocanti amp;nbsp;opem feremif oittîùni’'' r(^ €oo^erando,di» gnosfe prxßiterintJalute,

•Ü^ESTOJ^CJIO.

EOrum fententiam, qm' Deum, quanCWn adfc pertinet/aluatorem cflc omnium ftatirift,vtra# que manu ampleclimur , cft enim toti fcripturx analoga.Perditio (inquic)tua eft Ifraebtantummo . do in M E auxilium tuum.Qiiomodo etiä Deus,tum ' *** omnium hominum, tum veto fingularitcr fidelium . faluator ßt/upra capitei.expoluimus.Conccdimus 6Ó hocjfuam cuitç Uberam voluntatem a Deo reline quijfiquidem libcrtas opponatur coacflionünon fcr^ uituti.Ncqj enim violcta coadione malum agimus, fedfpontaneaferuitute, quam nafcendo contraxiis mus. Bonum autem non nifi ex libcrtate fpiritus o# peramur, cumfciliceta Deifiiio liberati perfidem fpiritufandodonamur 8Ó regimur. Verumnos vof canti Sgt;C opem ferenti Deo, obediendo SC ope^ rando, dignos nos præftarc falutc , id verb non tantum femipapiftarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;delyrium , ve#

rumetiam Pelagianorum impqfsrmablaf# phemia eft , qna omnes Sophiftarum tenebræ de merito congnn Sgt;C copdigni.3 in meiidianam! ligt;-cem Euangclij totis plauftris inuehuntiir. Verum mdii quidem Jianc Canurinam nunc moucrenon libet.non enimpaucispagcllis abfolui poteftcon# trouei fia ; fed (hidiofum Lcdorê ablego ad librum Prolpcri-Aqiiicanicf gt;nbsp;aduerfus Conudatorem,

V q de libc-

t5lt;^ AD A S S E R. TI O NB S' IE S V T-dc libero Arbitrio:ad Affèrtioncm Luthcri dcScr# uo Arbitrio contra Dtatriben Erafmi: ad recen* tiorafcripta iynccriorum Theologorum , aduerfus Scmipelagianos.Synergiftas.Qinbusenitn ilia fcrû pta,ex facrarum literarS folidis fiindamentis extrii^ lt;fla,n5 fufHciunt,cos tan quant fuo ipforum (ènfui di damnation! relinquimus. Noftra fic cft breuiterfentcntia:Hominem animalem, vi natura# lis fui arbitrij nihil ad conuerlionem aut falutem fui, vcrcô^ fpiritualiter operari aut cooperari pof# fc,vt qui natura ßt filins irae,Ô^ in peccatis morcuus. Hominem verb rcnatum,quatenusrenatus eft, non vcteri voluntatc aut carnis, quae etiam in renatis fpiritui femper relucflatur, fed noua 8C per fpiritum fandumcreatabona voluntatc, quæ non fubftantia fed adione noua fit, ducenti Qi guber# nanti ipiritui fanclo obfequi,in quo tarnen ipfo du# (fluac rcgiminc voluntas hominis magis patiendo qu'am agendo, fpiritui fant^lo fe formandam præbc# at, ita vt QC cogitarc, QC veile, ÔC inciperc, amp;nbsp;profc# qui Si pcrficcrc bonum non humanifit arbitrq, fed folius gratiae Dei, qui inhominc tanquam fubiedo* ad participatum diuinæ iußitiae ac falutis conditoj clcmcntcr QC potenter opera bonitatis QC miCcricorf diac fua: exercet, vt glorificetur Pater per filium iq Spiritu fando, Amen.

IE SKIT Æ.'

nebligeregraüain qua in te e fit

’ T A R VM RESPONS! O.

qua data nbsp;nbsp;tibiperprophetiarujcum im*

poßtione manuum TPresbjterij

Jjocloco^ateßattmtpifcopalempgnificAtptnulfSr gmeiam , ^ua aJ ciui quot;ftilent yjum tß neitßaria : prophétie quot;Pero eleüionem dénotât, Sßritttf ßantlifatlam iwpulßm'Preß-f^terij yero nomine (ßc enim legedum ejße, non tantitm Gra- »«T««»*. ti codices, jed amp;nbsp;AmtroßiM amp;nbsp;yietußa exepurta [atina indicant') yel intelligitur chorta Epißcoporum, à tjuibusTimo-tbetts fuerat conjecratuf ,y{ Chryjoßomus cutn Greects ctete- Hiotnnes ia rts inierj!retatur:aut ipja dignitasEpifiopi,yt Ämbroßtts hunc locum, ^nßtlmus,ßgnißcarfint.Hinc ex alijs ^foßoli ytrbüpri-tniim dißeimusgratiam amp;nbsp;dona nolis ideo tribui yt opert- *'Corinth*.« * mur, deinde illos tantum conßituendos Epißcopos, qui ad id Hlt;b»f, muntts tanquam Äaron Diuinitits eletlißuerint, ttrtio, inter £pß^op«fgt;^ » Q^i boc loco Treslyter dicitur, ac reliqttos Treß-tyteros aliqttid eßße dißeriminü,quarto,Tresbyttri nomine dignitatem amp;poteßatempotiits quamatatem , bot loco,deß-gnari,

Ti^ESTO^IO.

Ne occafiohes rcprclicndcdi arn'pcremagisvif deamiirjquam acci'perc, nihil in hac Aflèrtio# nc damnabimus: ciinijfiuc Presbyterij ncnaincCoI# kgium Presbytcronmi, fiuc dignitas Presbytertj figt; gftificetur, noftra 8C rcligionis noftræ non multiim intcrfit.Hoc tamen Ledlorem monere volumusjc# fuitas ipfos fub finem huius Aflertionis Epifcopi öe

V ii) Presbyteri

158' AD assertîones lEsrr-Presbytert nomina confundcre. Inter Epilcopum (inquiunt)quihoc loco Presbyter dicitunamp;^c. Cur ergo ipfis fupràcap.3. Pofitione i.dehisnomintbiis tantopcre digladiari libuit i Sed aiunt tarnen, inter Epifcopum ac reliquos Presbyteros aliquid eflè di# fcriminis, ÓC Presbyter! nomine dignitatem pote# ftatlt;ln^^'potilIs quam ar ta tem defignari. V tronque negit Hieronymus, tum in Epiftola adOceanum, tum inCommentartjsEpiftolacad Titum . Itaque cum Hieronvmo committemus lefuitas, vt cum illo dimicenc quantum velint: nobis enim flanc litem dirimendi poteftas 'a Papa nondum delegata eft» Quomodo verb è feripturis, fiC præfertim Paulinis Epiftolisdirimipofsit, fupràànobis eft oftenfum. Tft.i*Nam vbi iubetur Titus côftitucre oppidatim Pref-Phil. t. byterosjcontinub fubijcitur : Oportet enim Epifcogt; pum efle inculpabilcm 4 Et alibi Paulus plurcs in vnaPhilippenfium Ecclefiafalutat Epifeopos: Sé in Âdlis refertur , conuocaflè Presbyteros EphefioSj quos ipfe Epifeopos fua Oratione nominat « Vnde manifeftumfic, Epifeopos, Presbyteros , Paftores, Miniftros, promifeuè in facris literis vocari, qui minifterio verbi Ecclefias regunt,

lES^JTÆ.

Hoc enim faciens, nbsp;nbsp;teifjûm faluum

fade S:, nbsp;nbsp;eos qui te audiunt.

it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rttli fungtns fuo

immt

TÆRVM RESPONS!O.

i quiifti nbsp;nbsp;ItAt'ißtma ilUyirgo Chnft'i Tie^homxnif^

t qute ô*faluAtrix A^^tllArifo^eti

T{ESTgt;OJ\QSIO.

Nihiî eft in hifcc omnibus Icfuitarum Aflèrtiex nibus/4«x*«lM«r»f»»qukmhoc ipfum. Itaquecrcdibilc eftjiftos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îr»»i, ciim in Ritnmulis Petri Hp

(pani, 06 expofitionibusTartarcti QC vcrforis ftudi* um poncrcnt, de ponte Afinorum praccipites fuifle deturbatos:quo cafu grauiter afflidum affedumC^quot; occiputjin cerebro vimomnem »•izxa«^wxZu5 eliferit at-que conturbarit. Quidenim tibi de hoc argument© videturc' Minifter Ecclefiæ per minifterium Euangt; gelq,quodcft verbum falutis,£lt;potentiaDei ad fa* lutem omni crcdêtijeft faluator auditors. Ergo etiâ fan(5la Maria mater Dei ôd hominis eft fpes falua* trixnoftra.PauIus cnim cum inquit: Hoc fi feceris, refptcitadpræcedentia , quibus iufsitTimotheum attenderc Icdioni,exhortationi j do(ftrinae,fufcita* re quod in fe eftjdonum, in his fe cxercerc 2C profi* cere, intenderefibi ipfiamp;^dodrinæjSôinhisperfi* fterejîoceft, vtfummatim dicamj'ufsit eumomnes partes fidelis miniftri Ecclefiac diligenter exequi; id fi faciat, fcipfum eftè feruaturum ÔC il los qui ipfi obedierlnt. Nam dotftrina Euangeirj fi incorrupta fit,8C diligenter doccatur,tum docentem turn audi-entem, fi fide cam amplcdantur ÔC in ea perfiftant, faluat.-adfcrtcnimChriftum , ÔC in Chrifto thefau* rum omnium coeleftium bonorum , remifsionem

peccatOiJ

ADASSER.TIONESIESVT-pccca*oriini,iiiftitiain;paccm confcientiæ,læt(tfam fptrtcuaIein,dC denique fakitetn actcrnam. Saluato* res igitur dicirntur Apoftoli, 5gt;(. omncs fideles ac fynccriminiftri Euangcltj, non aperfonis fuis, fed à miniften'o prædicandi Euângelq, qnod eft mini# • fterium grati'æ ôi. falutis, QC effîcax organon ad fa-lutem omnibus per hoc in Chriftum credentibus» Nunquid autem Maria habet minifterium pracdi^ candi Euangclijç’nunquid vnà cum Apoftolisemif* fa eft à Chrifto in totiim orbem ad docendum ôi ba* ptizandum; AtSacrificuIi ipfï negantMariam dcgt; buifle aut potuiftè Miflas celebrare.Confequens cr/ go eft,minifterium verbi Mariæ non fuiflè dcmangt; datum,iuxtaiIIud:Mulier in Ecclefia taceat. Quogt; modo igitur id, quod Timothco propter minifteri# «m predicationts Euâgclij tribuitur,Mariæ,cui hoc minifterium propter fexum denegatum eft, tribuc-turî* Quanquam fi quis confideretpîjfsimum illud Canticum Mariæ,in quo fuo modo 06 pro fiia voca-tione Euangelionprædicat, nonrepugnabo,fi quis cam dicat per hoc canticum multos homines faluaft (c:vtita,fi candide SC citra calumntam intelligatur. Maria pofsit dici feruatrix,non fua perfona, ôf pro# pterfuamerita,autpropterfuâintcrce{sionem, fed perfuamdocftrinam , quam Spiritus fandus per os fandifsimæ Virginis de immenfa gratia SC veritate Dei in promittendo SC exhibendo Chrifto fonuit. Eft enim CâticumMariæ,totius dodrinæ prophc# ticæ ÔC Apoftolice eruditifsimum corapediunuSed vtspEs noftra dicatur, quomodo eaminimpioillo amp;nbsp;infalutari Salue Regina,falutant, horret animus cogitate.

TARVM RESPONSIO. , cogitare,neduni lingua eloqui. Spem enitn noftratn dicerc non poflïimus, niß ßmul etiam Deum no# ftnim dicanius. Pfal. 7. domine fpes meaes tv. Non : Domina,ipes mea cs tu, vt Marani in Maria-li fiio blafpheniant.

Efiphaniw Tom.i. HareJ'.j^.Qontra ^ntiiiicomarianitaï.

Non conucnit colcre fandos vitra decorum, fed Lonorare ipforum Dominû. Ccflêt itat^ error fedu# dorum. Neep cnim Deus eft Maria, neep de cozlo corpus habetjfed ex conceptione viri ÔC mulieris.

Idem contra Qillyridianos.

Reuera fandum erat corpus Mariae, non tarnen Deus. Reuera virgo erat ipfa virgo honorata,fed non ad adorationem nobis data , fed ipfa adorans eum,quiexipfacarne genitus eft,de coelisverb ex finibus paternis acceflit. Et propterea Euangelion munit nos dices, quod ipfe Dominus dixerit:Quid mihitibi curæeftmulierinondû venithora mea, quo nonputarêt aliqui,magis eximiam efle fandam virginem, mulierem earn appel huit, velut prophe-tans,quaf futura effent in terra, Sedarum ac Hacrc# feon gratia, vt ne aliqui nimium admirati fandam, in hærefin dilabantur.

IES7ITÆ.

SÏ quis autemfaorum^f^ maxime meßicorum^^^c.

l6z AD ASSERTIOMES lESVT-

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hac de yidu^ accipi^o/?int ( namilludif'i'”»

yertt etiam^ote^^ißqua } adomnes tarnenpertinere mani-» loan nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^l[^’.T)iciturautem,qui fuorum,amp;prajertim domeßi^

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* (orutn ntgligtt caram , negarefidem, non quidem mente aut

linguatfedfa^éi, dum contrariafatit hit, queefidesdocet amp;nbsp;prxtif tt. Inßdelt quot;vero dieitur deterior:Si enimidem inßdelit adm:tteret,qui tantum naturxlegibin tenetur, leuiusfiecca-ret quam Qbrißianui, qui etiam ßdei legem yiolat. Collige hinc^Chrißiane LeClor,fecundum Tault fententiam,Euange^^ lica lege opera charitatu ejèpreetepta, ate^ in th ar it ate juos reperirigradui^

‘H^ESTOS^CJIO.

QVod in fine huius AfTertionis dieitur, Euan* gelica lege opera charitatisefle praecepta, id quale fit,fupr'a in primicapitis fecunda pofitione o-ftendimus. Nunc hoc tantum Icfuitas rogamus, vt confiderent,quid fit illud : Lex per Mofen data eft, loan«i« Gratia 0^ veritas per lefumChriftum exorta eft.A*’ lioqui nihil in hac Thefi defideramus.

1ESE)1TÆ.

Vidua e^gatur non minusßxaginta annorum,qut^fuerit vnius viri ^xor.

Ex yerhit •yipßolißmul amp;nbsp;htt, qua tn antiquorum Sy-nodorum detrttid, Tatrum lihrù legimuif tonjiat, ohm in i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eftleßa

t

TARVM RESPONSIO. i6j

EcäeßalalitumfuiJJf dsleHutn yiduarum,attißaiitaratio- Terrf nepauptrtatis. £tatù, amp;nbsp;bonürum mfgt;rum qua!dam earum

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ t rr r~ i r r J j t xorc.PoIycarp,

(onjcriprasin catalogum ejje yt Lulepx Jumptibm aleren- EpiftobadPhiai tur,futj^iotiem aliquamfuo/ixui aaommodatam haherent, lippen» Concif. orationibtif obfecratiombtn yacarent, bü niangt; Chaked.c.15» E* fejium (ex ijfdem teßibtu ) legem perpetui cœlibâtiti tir Aî^aufea.* benediSimem amp;ßacrttm ’Velamen,yt etiam à yirginibM T)eo i7,Caith3g»4.t:. facrirßuißeßußteptum. Ex quot;verbii 'Vero illù : quæ fuerit ’o’-’o^- ioj.io4^ vnilis viri WQX-,facil'epoJßent nouiEuangelici, nißocu-

los clauderent, inteiligere,quoßnßu aicipiendumßt,quod an- 1’b»?» dc Sa^ tea dixit i^ipoßoluä, E^ißo^um ynitts yxorK yirum j^b'de v'idui°^*

Nicfph.hirt.amp;:/ def.lib.S.c îfi.Epiph^VbicompcndîanâdoflnriâtraditEccIefiæ Catholic«,

Ti^ESTOiHiSIO.

*T Tiduas oh'm fpecîîatæ pudicitiæ 5)C fenio confo V fecflas.SC propter actatê proueôâad coniugiô QC vidluni manibus quærcndum inhabiles, piiblicis fumptibus fuftentatas fiiiflè, ÔC has vicifsim fuam of pcram pauperibus ægrotis impendiflê,quoadpa# ticbatiir valetiido,extra controucrfiâ eft. Qubd aSt ab his lex perpetui cœlibatusjbenedidio ÔC facrum velame fufeepra fuerint, exfacris literis probari no poteft. Nam quod ad perpetuum cœlibatum vel vw duitatemattinct,nulla lege cogebätur:fed ipfæmet fpontè ac libera voluntate nuptias noniterabantî turn quia per gtatem ad coniugiû non crant idoneçj crant enim vt minimum fexagtnta annos natæ, tum ne eflent ingrate in Ecclefiam,cuius fumptibus ideo akbant, vt vicifsim operas fuas illi locarent,ô(S paiw

X tj perum

ilt;^4 ASSERTION ES I E S V I-pcrum necefsitati diligenter feruirent, id qitoda coniugatisminuspoteratfieri, quam àccelibibus. Quodautem nccelïèeratjvnius viri vxorcs,vel (vt Tertullianus loqui folet ) vniuiras fuiflê 3 id eb fiegt; bac^ne eflêt de ijs fufpicio intemperantiæ vel incon# tinentiç, cuius notari potuiflènt, fi fçpius nupfiflènt, praefertim proviedtiori ætate(iuniores enim Paulus vuItnuberc,)Laudi ern dabatur,nó rolumin primç-ua Ecclefia,fed Sgt;C apud Gentiles, finupttjsfecundis cafta abftinuiflèc niulier,præfertinîfenior, Vndc T ertullianus fcribit: V iduitatê operofiorê eflè vir^ T«rtul.advxo/ ginitafe, quia facile eftj'nquit, non appetere quod rem ib.i» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nefcias,óó auerfari quoddefiderauerisnunqua.Glo^

riofior continentia,quæ ius fuu fentit,quac quid vb derit,nouit.Poterit virgo foelicior haberi, at vidua Iaboriofior.Illa,qubd bonufemper habuitn'fta quod bonu fibi inuenit.Hacc Tertullianus.Et fanè quod# dam veluti pignuscontinentiac fix^pudoris eft,cum mulier ad fexagefimum vfcg annum perucnit,vnico marito contenta, quales hïc eligi vult Paulus. Itacp Lyra breuiter quidem,vt folet,fed bene ad hunc lo# cum annotauit : Quæ fuerit vnius viri vxor : Nam fecundac nuptiæ videntur fignüincontinentiac,funC tamenlicitac.Et Thomas Aquinas,reijciês hzc glof# fam ordinariam, quæ propter Sacramenti myfteri# urn dicitvniuiram eligendam eflè, hancrationem adfert : Hoe dicit propter firmitatcm,vt fcilicet ha# beant continuum propofitum feruandæ viduitatij. Sed Hieronymus in Epiftola ad Geruntiam ali-am rattonem aflignat , fcilicet, quod apud Gen# tiles mos erat, in facris Deorum nullam præeflè, quae

T A R VM REST o NS IO. 1(^5 quae hahcrct duos viros : ÔC idco ApoftoîS voluifle, vt quæ alinientis Ecckfig nutriebantur,non minu» cflent caftæ. Sed quorfum opus erat rationem difci# plinæ Chriftianæ abEthnicts petercc' Hacc nobis vna fufFiciat : vt vetulam multos man'tos habuilTc fignum eft alicuius ineontincntiæ , ficvnius viri vxoremfuinè, laudabile fignum eft probatæ cafti-tatis.

Porrb parumDialcdica cftMwi'«F»feuconuerfio, quam ad finem huius Pofitionis Icfin'tæ attexunt. Hoc loco(tnquiunt)vnius viri vxor intelligitur ea, qua: femel tantum nupferit : Ergo c conuerfo fuprà capite tertio,Epifcopus vnius vxoris virj'ntelligê;« dus eft, qui femel tantum duxeritmon is, qui fimul vno codemcç tempore vnam habeat vxorem , licet diuerfis temporibus pl ures habeat. Reipondeo bre-uiter: Magna eft vtrobique difsimilitudo. Nam vxor non poteft efie fimul multorum virorS vxor, fedmeretrix: fornicariper multos poteft, foetari non poteft. Itaque necefle eft, vt h/c per vniuiram intelligatur, non quæ fimul vnum tanturn habuerit virum:fed quæ per totam vitam vnas tanfum fit ex^ per^a nuptias. Supra ante nihil impedit,quo minus fic intelligatur , quemadmodum nos exponimus. Potuitenim inveteri Teftamento vir vnus fimul multarum vxorumvir ÔC marituseflè.'imo nonpo? tuit tantum hoe fieri, fed fuit etiam vfitatifsimum vt fieret. Ac propè frequentior fuit Polygamia, quam vna vxore contentû coniugiumequemadmo^j dum Auguftinus libro t. de bono coniugalicap.17. teftatur.ltatÿ, vt Hieronymi verbis vtar, cum feiret X fij Paulus

Ad asSErtio nes ies vr-

Hïeronymusad Paulus lege conccflïim, exemple Patriarchariisi familiare populo nouerat, tn multis vxoribus libc# rosfpargere, iplis quoque facerdotibus hutusltcen# tiæ patere arbitrium, praecepitme eandem licentiS Ecclefiæ fibi vendicent Sacerdoces ; nc bina paritcr S)C trina fortiantur cóiugia, fed vt ßngulas vno tem# pore vxores habeant. Expoftulcnt igttur Icfuitae no nobifciim, fed cum Hieronymo , quarc duos locos Pauli, alterum de Epifeopo vnius vxofis viro, aï# terum de vidua vnius viri vxorc, non vno eodcmCj^ modocxpofucritn'mo, fi liber,litigent eu Deo ipfo, cur olim viris pluresfimul habere vxores nô autem mulieribusplurcs habere virospermiferit.

lam marginales allegationes Icfuitarû cxcutia# mus. Primus in acie collocatur Eutychianus,quip# pè Epifcopus,ôô Epifeopus Romanus, hoc cft Pon# tifex Maximus, ôd Martyr. Quem,quo Confilio al# legent,equidem ncfcio,cum lefuitici veli ftultitiam reuelct £lt; confutet. Nam Decretum eiusfecundum itahabet: Nihilominus etiam in quibusdam locis inolitum inuenimus vfum ftultitiæ plénum, amp;nbsp;Ec# clefiafticæ authoritati contrarium,eo, quodyidcli# cet nonnullæ Abbatinæ,filt;aliqu3c exfanÆmofiia# libus,viduis èC puellis virginibuscontra fas, vélum imponere præfumant, ideo nonnullæiniuftc ve# latæjputât fe liberius fuis carnalibus defiderijs poß fe feruire, dC fuas voluntates explere. Quapropter ftaruimus, vt fi Abbatiflà aut quçlibet SanÆmoni-alfe poft hanc diffînitionem in tantam audaciâ pro# ïVpir,vt viduâautpucllamvirginem velare præfu# mat, iudicioCanonicovfcjad ïatisfadionêfubdaf.

Tcrtul#

TARVmrESPONSIO. 1(^7

' Tertullianus hb.i ad vxoremfcribitqutdem,« viduis nullam afltimptam eflê , nifiquævnum tan^» turn habuiflèt virum, fed de vélo aut benediôioni;« bus altunifilentium.

Polycarpus Epiftola ad Pbilippêfes de viduis feri# bit in hue modû: Viduæ verb pudicæ circa fide Dei interpellet inceflanter pro omnibus,elôgantcs fe ab omnibus Diabolicis detraclionibus SC falfo teftimo^ niOjôC ab omni malo,cognofcentes feipfas,quiafunc facrariu Defquoniâ omnia Deus proipicihôô nihil eS latet,nec^ cogitatio,nec^ confciëtia, nelt;^ aliquid abditu cordis. Scictes autë quia Deus no irridetur, debemus digne in mandatis cius SC gloria ambulate, ô^c.Hic nihil audis nec^ de voto,ne(Ç de velo.

Concilium Chalcedonenfeca.15.Si quae virgo fe dedicauerit Deo, fimiliter Monachus, non licet eis nupttjs iungi. Si verb inuenti fuerint hoc facientes, maneant excommunicati. Statuimus verb posse E]S FIERI H VM A N1T ATEM,fiita probaueric Epifeopus loci. Nihil h/c de viduis, fed de virginü bus SC Monachis. Quid autem haec ad Rhombum^

Epaunenfe Concilium ca.2),viduarum confecra-tionem,quas Diaconiflas vocant, ab omni religio# ne noftra penitus abrogamus,folam eis poenitentiae benedidionem, fi conuerti ambiunt, imponendo. Hie ad eruendura verum fenfum Delio natatore oa pus eflèt. Necç enim pro Iefuitis,neqj pro nobis ifta multiim faciunt.Quatum enimlefuiticarum vidua# rum benedidioni fuffragantur , tantum religiofa: corum confecrationi deroganc.

Aiawûçanum Cócüium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diaconifljc omni#

168 Ab ASSERTl ONES IES VI-modè non ordinandac.Sf quæ iam font, benedi'öio# ntquæ populo impenditur,capita fubnn'ttant. f

Idem ca. 27. vidin'tatfs feruandæ profefsioncm, eoram Epifcopo in facrario habita, impofita à PreG bytcro vefte vidualGnon eflè violandam.Eius verb repudiatorcm, vel ipfam talis profefsionis defertrilt;^ cem meritb eflè damnandam, En tibi vnius Concilq duos Canones : quorum prior leluitarum opinion! magis aduerfatur quàm patrocinatur, pofterior auigt; tem cum Epaunenfis Concilij Canone 2». nonbenè conuenit.lllud cnim viduis bcnedidionem tanfiim imponifjnon veftem vidualem,aut feruandæ vidui# j tatis profefsionem . Vfque adeb in iftisConciltjs omnia funt incerta,obfcura, flexiloqua.

Carthagincnfe quartum Concilium Canonibus ïoj. 102. «03. nihil ftatuit contra nos, fed «o4.Canon præfcribit viduis certum veftitum, ÔC vrget obfer* 'î uationcm fuperftitiofi voti:quod nifi feruent, adul# teris peiores eflè pronunciat.Hic autem Canon tan-to magis eft tyrannicus, qubd anathema dicit, non ' tantum fexagenarqs viduis nubentibus, fed etiam j iunioribus. V erba eius hæc funtrSi quæ viduæ,quâ- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

tumlibet adhuc in minoribus annis pofltæ, ôC matu# ra ætate, à viro relieflæ , fe deuouerunt Domino,ô^ vefte laicali abie(fta,fub teftimonio Epifeopi 66 Ec;« defiæ religtofo habitu apparuerint, poftea verb ad nuptias feculares tranfierunt, fecundum Apoftolû, damnationemhabcbunt,6lt;c. Etfi autem cum cæte# ris Epifeopis etiam Auguftinus Hipponenfis Epi# 1 feopus huic Concilio fuamp;cripfiflè dicitur, tarnen fa- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

cilitati eius hoc tribuerim nolentis odiose conten# ' dcrc

TARVH lEîTONSIO.

dcrc i de qualibus viduis PauÏus h»c loquatur : aut non fatis perpendic iHud quod moxfequitiirdunio# rcs viduas volo nubcrc:autfortafsis 3 quod facpc in Conciltjsfadumeft, major pars indoóïiorumEpw fcoporum meliorem partem dodtiorum vicit^

GclafiusPP.i.jnDecrctis fuis t^.ôC îj.difertènc* gat velandas eflc viduasjhis vcrbis^Dccrcto «ç. V if duas autem vclarc. Pontificum nullus attêtctquod necauthoritasdiuina dclegat,necCanonum forma-praeftituit. Non eft ergo pcnitusvfurpandumeis, quia fic Ecclefiaftica funt coferenda præfidja,vt ni# htl comittaturillicitum. EtDccreto.23.Nam de vi* duis fub nulla benedidionc vclandis Juperius late fufFicienterq? praediximus, Hacc duo Décréta quo# modo lefuitae ad fuam fententiam ftabiliendam ve# lint aut pofsint detorquere, ipfi viderint. Mihi em fuo fc iugulare gladio videntur.

Chryfoftomus in hunc locum.Infpicc (inqujt)di# ligentius.vt non fccundis abftinere n up rijs viduam fufficiat,fed alrjs quoep plurimis illi opus fit. Cur e# nim (quacfo) fccundb matrimonium non quacfiuitï^ An quodreprachéfibileexiftjmarctj’ Abfitrld qui[x# pe hereticorum cft.fed vt fe tarn Ipiritualibus deuo# ueret rcbus,Sd virtuti inftaret attentius. Nec^ cnim immundac funt nuptiæ , fed occupationibus pa# tent. Ingentfs enim plane occupationis occafio matrimonium eft. Si igiturideb non inibis, vttimo-quot; ri Dei vaces, amp;nbsp;vacate detrahis, nihil tibi ea res profuit.

Ambrofius in libro de viduis.Docemur (ajt)ita# 4que tripliccm caftitatis eflb virtutem, vnam coniu# ,

Y galem.

170 AD ASSER.TI0HES lESVr-gakm,aliam viduitatis,tcrtiam virginitatis.Non égt; nim aliam fic prædicamus,vtcxcludamus alias.Siw is quibüs«^'' profcfsionibus ifta conducunt. in hoe Eccicfiae opalens dilciplina, qabd quos præferat habet, quos reqeiat non habct,atc^ vtinam habere nunquam pofsit.Ita igitur virginitaiê prædicamus, vt viduas non reqciamus.ita viduas honoramus, vt ' fous honor coiugio referuetur.Non noftra hoc prç# cepta,fed diuina teftimonia docent.

Et paulb ante. Vtiq^j ilia præclarior,quç'caloreni adolefcentiæ iunioris feruefeentem edomat acta# tis ardorem.necmaritigratiam, nec vberioralibe# TOrum oblecflamentadefiderans , quàm quac efFoeta iam corporcjfrigida fenedute.matura acui.nec cale» rc voluptatibus poteft, nec fperare de partu.Neque 'verb fi qua in fccundas nuptias inciderit,quas vticç Apoftolica praccepta non damnant.quafi frucfîupu# doris atniflb, fi rurfus foluta fucrit viro, ab cfFeblu viduitatisarcetur.Habebit ilia quidem velferçme# ritunicaftitatis.Sed probatior erit,quç alteriusnon foerit experta coniugium.In ilia enim eminet ftudi» um caAttatis, huic auteni feneblus aut pudor nio# dum videtur feciflè nubendi.

Nicephoruslib.8.cap.3lt;i.hocfoîumfcribit,virgi# nibus viduisep facratis Byzantij fumptus è public® conRitutos foiflè.

Epiphanius in conipcndtaria yera dodrina, prç» dicac virginicatem ÔC viduitatetn caftam , quæ in Ecclefia obferuetur. De benedidione auteni folen-

veIo,ôC fîmihbus nugis tacet.

lefuitx.

TAKVM KESPONSÏO. J/ï

IES7ITÆ.

Habentes datnnaüonem quia prU tnamfidem irritamfccerunt,

^tdlashic j^pofldtXtyelillorumTatroniy'jttamuii maxi- j jj, mtco'ntntur:,ripundtrtttnebras talent.quot;Namfidifertii ytrbii inßatu damnadoniï eße pronunciantur yidua^que contra yo-tum yelpromißionem ca/iitatü nu^turiebantjquidde illüßa^

tuendum j ^tti infairilego coniubernio ( (juod ipßmatri- Conci'l.CIiar.4. tnonium appellant')proditajide ^uam quot;Deo dtderunt, anni ca.ic4,Tolet3n, regioneconculcata,aliquanto tempore yiiceruntClnhtinc mo-

dum eße yerba bac accipienda,prlt;eterlt;jtiam quodêbc ,gt;4pcßolt;’ ui. amp;inEzcchi« li propoßto amp;nbsp;y er bis euincitur, teßantur é\ Latinió Tatres, dem ca.44, Gc' qui Contilio Carthaginenßquarto, e); qui Toletano etiaquan laf.decr.jj. Au^ to interfuerunt:teßantur tAmbrcßuf,H!eronxmtts, Gelaße

«D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a- • ' j-r- 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ -, virainir.c.ïj.ix

Tonttfex,^ugußintn,ejuiq^ dijapultti Tnmaßus, ^nßl- de adulter, con-mui, 'Beda, Seduliu^ clt;r p-Iaymo:ex Gratis ycrb^thanaß- iug.lib.x, C3.ix. m3'Baßlutf,Chryßoßomui,EpipbAniw,Theophjlailttf,Oecu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PJal.y;.A*

tnenittf Tkeodoreuif,denieLomnes Catholiti 'Patres.aui oc-

r ,■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-r • nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;” ■ virginitatc. Ba*

taßune abqua yerbahacexpojuerunt. Eanttamharetict,amp; filius de virgin, ßngiilarum diilionum quantum libuerit y arias enumerent ac- c.;;.Epiph,ij3ea teptionestêic borum enim quos retulimttsJintetia,per tÜTirif, 5^^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^eliquf

ioc modopromßio yelprofeßio,ytlpabium, yelyctum caßi- locum»-tatis inteHigitur,qurmadmodumper w ‘^i'i^»condem»atio, ex quibus conßequitur,yerbitm idem eßequodyiolare,yel irritumfacere.

‘Ik^ESTOJ^SIO.

■ ■ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Y q Qui»

t7î 'ADASSERTtOMESIESVr-

QViafibiipfilefuitae in hac ihefi pcrmiièrunt dicere quod Iibuit,audirêt ex nobis, quæfor^ fan ipfis non liberent,fi ftultis vellemus refpondere fecundum ftultitiam eorum. Crêpant hacreticos, poftataSjApoftataruni patronos, facrilegos contu^ bernales.Sed no eft religionis,non eft verecundiac, non eft pudon's noftri,fcommata 8C maledicfta regelt; rerc.Vcruntamen ad poftremum conuicium,ignoi« fccnt lefuitç.fi percontado magts quam exprobran* do rcfponderimus.Pium coniugiuni eorum qui nu-bere maluerunt qu'am vri, 8é votS hominibus prac# ftitum tranfgredt, potius quam id.quod Deo in Ba# ptifmo nuncupaucrantjviolare, hoc inquam coniu# gium vocant facrilegu con£uberniu.Interrogare igi« tur placet Ieftiitas,vt dicât nobis,quale id fucrit co# tuberniu, ex quo nati plufcp fexies mille infantes in ftagnu proietfti funt, quoru capita ad GregoriS Pa# patn, cum die quads in viuariS fuum propter pifccs inififlèt,allatafuiflè S.Vdalricus AuguftanusEpi# feopusmemoriæ prodidit,in ea Epiftola,qua coniu# gium SacerdotS ftrenuc aduerfus Nicolau primu e-ius nomtnis Papa défendit. Dicant,quale fit contu-berniS, ^d loannes Cafa ArchiepifeopusBeneueta-nus,verbis (purcifsimis ÔÔ fcelcrata faeSdia comen# dalTe dicit. Denit^ (neinhoc cœno diuhæreamus) dicât quale fit contuberniû,cx quo Romæ in üngu# los annos vetftigalis nomine, ad triginta millia du# catorum fantftifsimus Dominus Papa colligit, quod publice fer ibunt tj.quibus Curiæ Romanæ rationes non funt ignotac.Sin hçc omnia ncgaucrint,quæ ta# jnen hiftoriarû monumentis prodita Icgûtur, faltem hoc

TARVM RE SPONST O. 1/^

Iloc dicantquod negare nullomodopoterunt, qua* Ic fuen't contubernium,ex quo loannes vel Ioanna, ex Moguntinenfi meretricc facfïa Pontifex, impre# gnata,poftremb duni vrhem folenni ritu hifi rat, in* ïpeefianribus Cardinalibus Ól Epifcopts palam in publicopeperit. Multahutusgeneris proferrepof» femus facinora , ipfis etiâ Sodomitis 8C Gomorrhi*: tis ftupenda dC horrenda,quac ab illis ptjs,fcilicct,amp; facrofancfiis contubernalibus,Monacliis,inquaffi,ó(S Monialibus fæpè fuerunt defignata.Scd magis quid nos dccear,quàm quid lefuitarum petulans nialedi* centia fit cômerita,fpc(ftabimus.Nunc ad remipfam acccdamusjhoc eft, ad interpretationem loci Pauli# ni,dc viduis,primam fidem irritam facienttbus.Hic primum,vt ingenue agamus,omnium patrum,quos allcgant,cxpofitiones à noftra diuerfas efle fatemur: Si vt videantliberalitatemnoftram,donamus eisamp; hos,quos citant, ÔC alios plures.Hi enim plæruncp foicntper primam fidem intelligercpromiftioneni feu votum continendi SC abftinendi àcôiugio. Vn# de autem id probant:Negamus enim Paulum nomi# ne primæ fidei intelligerc votum perpetuæ conti* nentiae: negamus Apoftolicis illis temporibusfuif* fe tale vouêdi genus,quale eft fub regno Pontificio. Quomedo enim Paulus, tantiis Apoftolus, fecum ipfe pugnaret^Scribit aute mox: Volo iuniorcs nu* bcrejiberos gignere,domum adminiftrare.EtaIilt;Js: ,,Cor.7» fatius eft matrimonium contrahcre, quàm vri. Ec rurfus : Hoc ad id,quod vobis conducibile eft,dico, non vtuACLVB vM vobisinijeiam. Quid eft: Non

VC laqueum vobis inijeiam aliud, quam: Non vt vo# Y it) u

174 A d'ä SSERTIOHES lEStT*

• ta facienda exigani/Sunt enim tafia vota, quæ Hy#’ pocritæ excogitariint,inextricabifeslaquei,qiiibiw confcientiæ hominum ita irretiuntur , vtnifivcr«’' bo Domini foluantur,non inueniant,qub euadant. i Non eft igitur fenticndutm , qubd Paulus nomine ( primx fidei intclligat votum perpetui cœlibatus, ! quod magis,fi deeo loquutus elTetjfecundamquàni primamfidem dixiflèt : fed intelligitpacflum, quod * in Baptifmoinirifofet. CumeniminBaptifmoDe- j us Pater,Filius, ÔC Spiritus fantffusVecipitnos iti gratiam,ôÔ adoptât nos in filios ac hæredesfuos,re* cipimus nos vicifsim gratos fore, 2C dudiuros piam ! amp;nbsp;lîoneftam vitam, vt nomen Dei per nos glorifiée- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

»^’et.j.tur.Hoc eft padtum,hæc eft ftipulatio,vt Petrus ait,

qua Deus dC homo inter fe conueniunt. Et hanc fti^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

pulationem vocat Paulus primam fidem : Cum au# tem primum non foleat dici, nifi reipeeftu fecundi, ôi. Paulus non faciat exprefiàm mentioncmfecun# dae fidei,dubium non eft,quin ad fecundam quoque refpiciat.-quæ folet præftarixum quis ad publica of# ficiaautalienamferuitutemvocatuf, videlicet,vt i minifterioSd officio fuo diligenter , pic 6d fideliter I fungatur. Quare fentêtia Pauli haec eft,qubd iunio# resviduæ non fint eligendæinminifteriumEccle-ßafticum, quia faginatac Ecclefiafticis facultatibus folentlafciuire, impudicam vitam ducere, ôd fcor#

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tari, adeoe^quot; earn ft'dem, quam primam ÇhriftoDo#

mino noftro in Baptifmo dcderunt,violarc.De qua , fide etiam paulb ante loquutus eft,fi qua fuis ÔC ma- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

ximè familiaribus non prouidet,fidem abnegauit,Sô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

lt;ft infideli deterior^Qubd fi autê non feruant pr im5 |

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidem I

TARVM R ESP ON S rO.

fidem^qiiam Chriflo de honefi-ate vitse Cux dederSf, qiioniodo feruarent fecundam i quam promiferunt hominibus,SC qua receperunt, fe officium fuûfum# ma diligentia ÔC ftudio adminiftraturas i Si vioîanc fidem filio Dei dacam, quomodo non violarent fide filqs hominum promifiàm \ Hæc eft vera fententia Pauli,quam circumftantiæ eins tam loci quàm tem# poris oftendunt. Non igitur primam fidem irritam, fed potius ratam faciunt hi, qui malunt,abie(ftis va# nis fuis votisjhoneftam vxorem ducere, aut honeft® maritonubere, quàm aut inhoneftas voluptatesfe# qui,autfoedis ac impuris cogitationibus indulgere,

Cy^rianits liba.Epiflola u.adTomponium.

Qubd fi fe ex fide Chrifto dicauerunt, pudicè SC caftè fine vlla fabula perfeuercntn'ta fortes amp;nbsp;ftabi# les premium immortalitatis expecftent.Si autê pers# feuerare nolunt, vel non pofl'unt, melius eftvtnu# bant, quàm in ignem deltcijsfuis cadant: certè nullum fratribusautfororibusfcandalumfaciant, SCc. Occafio autem fcribendat huius Epiftolæ Cypriano fuit,quód virgines quaedam Deo dicatæ, dormierât in eodem leóo cum viris/e quibus vnus fuerat Dia# conus. Vnde,quid iam turn iftis cum natura pugnâ# tibus votis effcdlum fuerit,peripicitur.

Chryfoßornu^ in hunc locum.

' Volo igit,quia ipfç volût,volo ego adolefcê« tulas nubere,filios gignere,matresfamilias fieri, do# mirefidereXôgc.n.prçftat hgc facere illa(fcilicet füortari,ociari,difcurrere.)OportebatquidêfoIicitè

curare

ad ATSERTIONES lESVl-curare que Dei fiint, fidemeç feniarcrquoniam verb ilia nonfiunt melius eft ifta-ftertquàmilla. Neque cnimDeus {rritatur,ncque malaiftadifcStur : quip* pe viduitas ilia nihil parit boni:exnuptqs verb plu* rima bona prodeunt ; ÔC illud ante omnia, quod nc-gligentiæ illarum QC animo refupinoconfulitur, do viris fe fubdites norunt.

TheophylaElm ^bbreuiatorChryfoflom't inhune locum.

Volo iuniores nubere,ideft,etfi maluiflem vidu* as minime defciuiflè a paeftis initis cum Chrifto,ta-mencum nuptias malint,SC ipfe aflentior, dummolt;! do iuniores funt,quæ nubcre volunt. Eft enim fati-us matremfamilias fieri,domus ÔC familiæ curam fu# feipere, SC aliquid operari,quàm per aliénas domos vagari, dC ad nugas conuerti,SC ocium. Cum verb aitjfilios procreate, oftendit illis efle nubendum, vt filios pariant.

KAugußiniü lib.de fan^a yirginitate. cap.i^^.

Nec tarnen ait,Nubunt:fed,nubere volunt: mul/ tas.n.carum reuocat à nubendo, non amor prardari propofiti,fed aperti dedecoris timor (habes Papifti* earn monialiû deferiptionê)venines ipCc à fupergt; bia,qua formidat magis hominibus difplicerc quam Dco.Hg igitur quç nuberc volut,00 ideo no nubut, quia tmpune non poftiint, meh vs nv berent Q.VAM V KERB NTVR, ideft,quàmoccultaflanv ma concupifccntiac in ipfa concupifccntia vafta# rentur*

Idem lib.i.de t^dulierinti coniugiß ca^.n,

Nunc reStifsimc dicitur:Q«i poteftcaperc, ca* lt;nbsp;piat:

TARVM RESPONS IO.

pfat,qiu‘ autem fe non contineGnubat. Tune (tem^ pore fcilicet Patriarcharum)etiani continentia pro# pter propagationem filiorum in nuptiarum defcen# debatofRcto. Nunca3t( tempore fcilicetnoui Te#* ftamenti) vinculum nuptiale incontinentiæ fubue# nit vitiOjVt ab eis qui fenon continent,non per tur# pitudinem ftuprorum,fedper honeftatem coniugio# rum,fitpropagatiofiliorum. Et pauló póft. Si ergo fe continet,nee nubat,ncc generet. Si autem fe non continet, licite nubat, neturpiter generet (vtMo# nachi Moniales ) autturpius concumbendo non generet (vt quidam Cardinales in Italia.)

( Non negamus tamen,quin alibi vehementer vr# gcat obferuationê voti,præfertiminPfal.75.(fi mo# dó Auguftini eft) Nee mirum.Deteftabatur ein le# uitatem earum,quacftatim refiliebant a voto^óCvo-lebar cas-aut non vouere,aut fi vouifiè nt, omne ope# ram dare,vt in eo quod vouerSt,perfifi;erent.Scd ta# men perpetuó vera manet illa Regula,quç etiâiuri Canonico inferta eft : In malis promiisis refcindefi# dem.In turpi veto muta decretum.sî.q.^. In malis.

Qnàlium Toleranît Z,rttcitatura2..q.^.Si

Tolerabilius eft ftukæ promifsionis vota reijce# re,quàmpcr inutilium promiflorum euftodiam ex^ horrendam criminum implere menfuram,amp;c. Itacp hunc Canonem Concifij Carthaginenfis quarti,Ca# noni jO4.8lt; ToletaniquartijCanoni 54.opponimus.

Gelafius Papaetfi Decreto 23.in exigenda obfer-natfone voti vidualisfatis rigidus ÔC aufterus eft,ta# men moxhancmitigationêfubiungit:Nos aut ( in# quit) talibus nullö laqueö debemus intjccrCjfed fo-

Z lum

17^* AD ASSEKTIONES IES Vr-fum adhortationes pracmq fcaipitcrnt,pœnasJ|fprà/ ponere diuini iiidicq, vt amp;nbsp;noftrafitabfoIutacon-fcientia^S^ illarumpro fe rationeni Deo reddat inlt; tentio. Caiiendnm eft quippc, qux de eariini niorh bas adtibuscß beatus Paulus Apoftolus teftat,quod plenius exponere practen'mus, ne (cxus inftabih's non tam deterreri quam a d m o N e R i vi# deatur,ÔCc. En tantus alioquin votorum Encomia* ftes,nubentcs poft vota relinqui lubetjudicio pro* priæ confcientiætamp;r magis vulceas admoneri quam deterreri* Sedlefuitachas tanquamfacrilegas , fine omni gratia amp;nbsp;dementia, in infernum praecipitant. Quæ certè tyrants in Ecdefia,poft cxortâ,6C pleno iubare fulgentë Euâgeltj lucê,mcritó deteftanda eft,

Sed vt reucrtamur illuc vnde dtgrefsi fumus, vi* delicet ad veram fententiam dicfti Paulini,de viola-tionc primç fidci:etfi lefuitæ noftrâ interpretations de fide Chrifto in Baptifmo data,quæ prima eft,vo* cifcrantur eflc noua, hærcticâ,6C omnibus Patribus contrariâjtamen aliquos, tS vcteres, tn recentiorei fcriptoresEcclefiafticos, iam olim code modo, quo nos verba Apoftoli intcnexiflc,iamclarifsime tefta* turn faciemus.Semper enim aliqui diuino bcnefi'cio in Ecclefiaconferuacifunt,qui dono intcrpretatio* nis fcripturarum pr ae di ci, acutius viderunt, quam caeci cæcorum duces lefuitae.

Athanafius lib.d,dcTrinitate.Vç vobis(inquit) ij prima fidê Baptifmi,coelitus inftitutâ irrita facicis.

Hieronymus in præfacione in Epiftolam adTi* tum:Licct,inquit,non fint digni fide,qui primam fi-dcm irrita feceruntjMartionê loquor SC Bafilidem,

T A R VH RESPONS m.

SiT omneshærencos,qui vêtus laniantTcftanicntirï Vïncenttus Lyn'ncnfis,i'n lib.cotra profanas om* niûHærefèonnouattones.Scitû etcnim cuntffiseft, quam grauiter, quàmfeuercjquàm vchcmêtcr inucf batur in quofdâ beatus Apoftolus Paulus,qui mira ïeuitate nimium citó translat! fuerant ab eo qui cos vocaucrat in gratiam Chrifti, in aliud Euangelioni quod nocft aliudrqui coaceruaucrât fibi Magiftrc» ad fua defidcria,a veritate quidë auditö aucrtentes, conuerfi verb ad fabulas,habêtes damnationê,qubd primam fidem irritam feciflènt, quos deceperant tj, de quibus ad Romanos fratrcs fcribit idem Apofto? Ius:Rogo autem vos fratres, vt obfcruetis eos, qui Rom.iö, diflêniiones QC ofFendicula prêter doórrinam, quam ipfi didiciftis,faciunt,2lt;c.homines corrupt! mente, reprobi circa fidem, ÓCc, bonam confeientiam repellentes circa fidem naufragauerunt.

£t faulopoi^.

Sed licet autnos (inquit) aut Angelus de Cœlo scuangelizet vobisprçter^; quod cuangelizauimus vobis,anathema fir.Quid eft quod aitrSed licet no5lt; Cur no potius,fed licet ego^Hoc eft,ctiâfi Petrus,e* tiäfi Andreas, ctiâfi Ioäßes,etiamfi poftremb omnis Apoftolorûchorus cuagelizet vobis prgter^ quod euagclizauimusjanachema fit. Tremenda diftrïôio, propter aflcrendâprimæ fidei tenacitatem, neefibt nec cactcris coapoftolis pepercifle* Paru eft,etiamß Angelus,inquir,de cœlo cuâgelizet vobis, prætcr-quam quod euangelizauimus, anathema fit.NÔ fuÊ? feceratad cnftodiâ tradita: femel fidei humang cotw ditionis commcmorafle naturâ,nifi Angeficâ.quoqji

. nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z q exccû

iSo AD ASSERTIONBS lESVr-excellentiam cotnpræhcndifïèt. Licet nos, inqiiît, aût Angelus de Cœlo. Non quia fancfti cœleftesc^ Angeli peccare iam pofsint, fed hoc eft quod dicit: Si ctiâ(inquit) fiat,quod no poteft fieri,quifquis iU le traditâfcmelfidëmutare tctaucrit, anathemafit.

Glofla intcrlinearis, quac in Ecclefia eft réceptif# (îma,diçit,primâ fidcm hoc loco fignificare, vel vogt; tum.vclinvotoviolatoBaptifmifidem.

Nicolaus de Gorra in eundcm modûintelligit di# cens:velprimum votum general E,fidê fcilicet Baptifmûqua Chrifto defponfatac erât.Ofeça.Spô-fabo te ein infide,ô(^c.Quacigitur fie aduerfus Chri# ftum( iuxta veritatê grçcam ) luxuriatur, infringen» voti baptifmatis fîdê,meritb condeninationê habet.

Eant nunc Iefuitac,8C mentiantur o m n e s q kt T H O LIC O S P A T R E s, qui occafionc aliqua ver# ba haîc cxpofucrunt,per primam fidcm intelligerc, votum vel promifsionem caftitatis, aut hos iam rc# citatosferiptores proclament hæreticos, apoftatas, 61S apoftatarum patronos, quibusflofculis nos à pro# genie viperarum ornamur.

lESriTÆ.

Volo ergo iunioret nubere.

î I II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eai, qux faß'itattm quot;Deo youerunt,folate ^Apofoltu

(n hune locutn.,^mhrofus,Oecttnienuts,Stduliu4,lt;:^ ftlmtu annotarunt)quodqHAmuisf«ct/flt;t,cAj}ofloliça quot;veldi-i etina 'vfu4 faiffii auchoritaet f quam hodte multi non requit runtffed i^ffbi^lufquamTontifitesfuntt^^A^oftoli, Sei frxei^ie.

* TARVM RESPONSIÖ.

frxcibic, nt inpofltrum ad yiduarum ’vota yelprofeßionem admittantur iuniores, qttat ctiam nuJftre yuït att],^ ^liosprfi-creare. Hot.auttm idea yidi Âmorofiiutir OecumeniiUf imot^ 'yierl/aipituf ^poflolißgnificaKtquod txenpla tjua-dam malapraceßerant juneKcularuyiduarum, qux pofl quot;votu (aß'aatii tßonJoQhriflo tontenipto,feturlt;s faerant ^tanam, J^EÏèautem admonet HttronymM,yoluntatem jdpoßdli,qute Hierony. epift, hïc dtdaratur efficoAB.am(nonenimeatnubere’Vellet,ß

profefßt caßitatt conflantes fore conßderet) liberam quot;Vero amp;nbsp;abßolutdm illam efße , quam alibi quot;Verbitillis mantfeßauit:

Volo ornnes eflèjficut meipfum.

^ESTO^SIO.

Bcnc eft,qti'od vcl tandem in hac pofitionc fatcn^ tiir,Apoftohca vel diiiina authoritatepofleeas^quac caftitatem voucrunt, folui leligion« voti.Num ve^ ro qui hodie eic facrarum literarum fundamentis dc impictateMonafticorü votorum cruditi, de mu(S tando in melius vitæ gcnere, probe in confcientia confirmati, ex iftis veftriscrg^ulis profugiuntjêó nubcrc quam vri malunt, num inquam, alia quam Apoftolicaamp;T diuina authoritate hoc faciuntfNon^ ne Apoftolica authoritas eft : Melius .eft nubcrc quam vri: Nonne diuina authoritas eft: Non cmnes capiunt verbum hoccquot; Et: Fruftra colunt nie dcéirif nis ac mandatis hominumc' Gerte qui his author ïra-tibus frctijCtiam poft vota matrimoniû contrahunf, non fibqpfis Di] 6C Apoftoliïunt : fed Dei amp;nbsp;Apo^ ftolorum mandata fibîjpfis applicant:ô(^ quia haec ad

Z uj fc

fSx ADATîERTÏONEJTEffVt-fetjùoquepertinerefciunt, rc/îc. SC ex fide fact anf, quod fpreta Ponttfi'cta anthon'tate^Deo malunt obca dire qnàm hominibiis ; SC Chriftum vniciim totius Ecclefix fponfutn c3 fponfis fuis fequi malunt,qu'am Ecclefiacadukerum,Papam,cummeretricibus. Velt;’ tus quidê Canoniftarû catilena cft, votS côtinentiç foli Papæ difpenfabile efle.Sed nos iamdudû didid/ musjiis decretis nô obedire,fed oppedere. Eaenim plær3c^,vt iuuêculæ iliæ viduæ,contcmpfo Chriftp iponlb totius Ecclefiæ^Satanâ 2C Papamfcquuntur,

Pôrrb Hieronymum fcimus ad GeruntiamPat^ lo duplicem affingere.voluntatc : aliam coadlâ,qua indulgeat nuptias jnubere volentibusraîiam libéra, qua præcipiat innuptis,vt innuptæ permaneât. Sed hic error Hieronyrni tam eft craflus, vt ilium Erafa mus etiam Roterodamus dcpræhenderit. Qui dum buic epiftolæ Hicronymianæ aliquot præmtttit ara tidota,hoc etiam præmittit : Inhac, inquit^cpifiolai duriufculê ac penè contumeîiosè infeSlatur digami« am.InPaulo ponit duas voluntates. Alteram, qua voluerit id quod verè probauit, hoc eft, monoga-miam:Alteram,qua nolens voluit, hoc cft,permifit quod no probauit,nc quid detcrius accideret, vt dft gamiam.HatcEralmus.Ncceftquod vel Hicrony* mus,vcl lefuitae fibi blandiantur illo Pauli non pres reptoftd optato voto; Velimomneseffe,vt 8C ipfe fum.Non enim difluadet,multo minus prohiber có^ iugium,quod Öóhoncftum eft Sé diuinitus inftitutu; fed cum ponit fibi ob oculos pracfentia pcricula S£ adflilt;fliones,ac videt coiugia pioru non paru habere difficultatis eo têpore, in medio impiorS ethnicorû,’ ©put Çorinthqs träquillitatem Ô£ fecuritatê; Arbi^ trof

TARVM R E S P O N S 10«

ftor (inquiens) hoc bonû eflè,propter pr acfenté ne^ cefsitaté.EcVehni vos abfcpIblicitudinccnê.Et ca« mê vidct ipfc, hoe oprari magis quàm (perari pofle. Poftquam .n. dixiflèt : Vclini omnes homines efiè, ▼t amp;: ipfefum,continub fubqcit:Sed vnufquiscp' pro« prium donum habet ex Deo^alius quidem fie, alius autê fie. Et poftea.Non vt laqueû vobis intjcia. C5# iugium igttur donû Dei eft, non quidê ira tranquil-lum femper, vt cœlibatus : donu tarnen Dei^nô tan^ quam inhoneftu diffiiadcdum^nec tanquam fordidu pedibus coeulcandS. Et qui fine diferimine tempo* rû ae perfonarû adigit homines ad cœlibatû, nô vo« cat eos ad libertatê,fed intjcit eis laqueum.Quid au* tê coatfta vel virginitas, vel viduitas j^defle foleat, in quae horrenda fcclera, 5gt;C in qualem damnationis voraginê(vt Canones loquuntur)præcipitet,amp; hi* ftoriæ traduntjSC experientia docet,SC vel vna hæc pr) Pôtificis vox teftatur,quam Platina refert; Fuif* îe quidem aliquas eaufas, eut ademptû fit iacerdoti* bus coniugiûjfed multo maiores efiè caufas.cur red* didebeat.EtHulderichusfcribit.Gregoriumjrcp.er* tis in pifeina illis fexmiîlibus eapitibus infantum,, fuo Dccreto,quo caufam tante cçdisprçbuerat,pc* nitus dânatOjApoftolicû illud laudaflècôfiliû: Me* lius eft nuberc. quam vri : addidifiècp' ex fua parte: Melius eftnubere^quàm mortis caufam praebere,

lESriTÆ.

Dicit enimfiriptura : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alltgabù

os boni trituranti dignus çU operarius inercede^^c, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hitw

1^4 AD ASSE^ITIONES ÏESTT-

V» ' diuino iure natura Trtslyttris amp;nbsp;relt^UM Ec-Dcut.tp* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mmißrii ,qut ßio muntre legittimèfunguturjdebitafunt

ilia, qua ad yiilum,yeßitum »jtatumq^ decentemfuerint nt^ (ejjaria, Q^are obmittefcant Haretiti,qui hat non deberißeä '^elex liberalitate, 'Vel mijeriiordia dari à plebe, calumnian' Dciif.jj» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lli yero Tresbytero, qui non el]^ bos triturant,'Vel ope~

rarifit,Jedin otiodegit,fuoqjforlitdexemplo,malè de plebe me~ j T^ttur (quamuüs indignißimw ipße ßt omni fubßdio) jubtrahi tarnen non debet ordinarium flipendium , priuata cuiwq^ au-thoritate. Cum autem le^^ : Dignum eße operarium mertede fua, nonprecium intelligaspro rebut aut funBionibui facrit reddendum,quodejjèe Stmoniacumtßedßipen^ium adalendos Ectltßa nfiiniflrosjteceljariumße quoßtpendio minißripau-peres etiam pacrßci cum hùs pcßßint, à quibut tlludaccepturi ßunt, Qui 'Verbpo/ßint aliundeßbißumptuf facere, pacißcinon debent, quamuttpoßtnt illud 'vellege, 'Vel conßtetudinej 'Vet-liberaliter oblatum aaipere^

I^ESTO^^CJIO.

O quam (uae culinæ metuunt lefuitaî^qui tam fôîr ïkitè cauent.ne fud ex aluearibus eijcïancur. Qin'a enim fciunt plærosc^ Monachos Sacrificulos eß fe boues non tn'turanres,fed votantes SC recalcitrâ* tes, eflè operariosmalosÔ6infidèles: ideotimcnt ne fubtracîlo ipfis ftipêdio^aut fodere cogatur, quod non vaîcnt^aut mendicarcjquod erubefcunt. Itaque Canoncm de malis 8C ociolîs Presbytcris condunr, qui nfisTO «ApciB faciat, quo gulas ventresq; fuos mu# niant,non difsimilem îjs Canonibus,quos Diabolus

ex

TARVM RESP ONSîO.,, nbsp;nbsp;nbsp;1S5

ex Orci faucibus crudlauittSt Papa. Et:Si’ quis fua* dente diabolo, 8^c. Sed tarnen vt modeftiores vide* antur, Canonem fuShoc limite circumfcrib5t;Sub# trahiipfisnondebercftipendiumprivata cv^ IVSQVE AVTHORiTATE. Quafi vcro vn$ à nobis cuilibet pr iuato concefla fit licentia eripiendi Monachis QC facrificiilis fiia,vt vocant, beneficia öd praebendas:8d non potius publica authoritate totius Ecclcfiæ,ac ipforu præfertim Magiftratuû öd Prin^ cipum id fieri debere doccamus. Cum eni Reges Öd Efa»4?* Principes nutricij fint Ecclefiç,ipforum maxime inf tereft difpicere,quos alere öd nutrire debeSt,nepro ap^bus fucos,pro bobus canes in præfcpio,Ôd(quod prouerbio fertur)ferpence in finu foueant.Non def cetprofedo vt vera membra Ecclefiæ,pq miniftri, fcholaftici,paupercs,viduf,pupini,aegrotbperegrigt; ni,8d id genus miferi ac miferabiles homines algeat.

cfuriant,ac interim obefiMonachi,Canonici,0d fimiles ventres, ita in omni genere voluptatum vogt; lutentur,vt Sodomam propein peccatisfuisiuftifi^ cent. Sed etiamfi Reges Öd Principes fuumhac in parte officium ncglexcrint,erit tamen,eric aliquant do tempus, cum diuites epulones Lazarum antea c fublimi deipedlum,cx imo Tartaro fuipicient,in fi^ nu Abrahami triumphantem:ibi turn Monachis Öd facrificulis ftipendium verefubtrahetur,c'um inillis flagrantifsimis ardoribus öd fempiternis ignibus, minima aquae guttula ipfis denegabitur.

Sed egregie fuo fe indicio, quafi forex, produnt, quodcrimini Simoniaefint obnoxij. Negantenim pro rebus aut fundionibus facris accipiendum eflê a præcium.

AÖ A SS ER 1*1 ON ES TESVr-preciuin, quod fit Slmoniacum. Vndc igitur.qacfb, foci facrificulorum tam luculcnto igni calent jquot; vndc tam laute renident culinac vndctâopiparc inftru/ untur menfaeCvt fcorta nitida,cquos comptos,cancs venaticos minime ftngofos,volucrcs ad aucupia,8C alialuxuriacPontificiac inftrumcnta taceam. Vndc (inquam) hæc maiori ex parte olim funt adquifita; vnde adhuc parantur 8C pofsidétur ( Nunquid noa ex Miflarum nundinationefnunquid non ex Omni* bus facris venalibusç’Quid efn eft,quod no negotia-tioni iltoru inferuiat s' quacfium certc faciunt ex re* bus omnibus, coelo, inferno, terra, tempore, vino» panc,o1co,lino,plumbo,papyro,mcmbrana,cera,Ia* lt;fie,butyro,cafco,lardo,ouis,aqua,igni,falc, ód om* nibus in vniuerfum creaturis. Itatp non fruftra Pe* gt;,Pcu3» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hifee mercatoribus iam olim vaticinatus cft,

• inquiês: Per auaritiam filt;5ï itfj s fermonibus de vobis negotiabStur. Quid autem de hac Simonia vetere» Patres fenferint, notum eft : quid ctiam de illis am* plifsimis Ecclefiafticarum Perfonarum redditibus, ' quos hodie percipiuntjudicarint, ex fubfcripti» te* ftimontjs manifeftum fiet.

Ortginej in 'Mtttthteum Hotnikih Opus habcmus,vt fideles fimus pariter ód prudê* tes ad difpenfandos Ecclefiae redditus.Fidelesqui* dem,vt non deuoremus, quæ funt viduarum, Öd vt memores fimus pauperum,Sd occafionem arripien* tes ex co, quod fcriptum eft:Dominus cóftituit his, qui Euangeliô prsedicant,de Euangelio viueretnon amplius quçramus qu'amcibS fimplicê,ód necefiaria yeftimenta^vt ne amplius tencamus nobis qu'am de* tnus

TARTW «.ESPONSr o.

mus efiinentibus fratribus, 5C fitictibus atcp nudis, SC eis qui necefsitatê patiuntur in fecularibus curis.

Hitronjmiu ^dDamafum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tir citatnr

». q.î. Qltricos.

Clericos autcm illos couenit Ecckfiîe ftipendfjf ' fuftcntarijquibus parentum SCpropinquorum nulla fuffragantiir bona. Qui aut bonis parents ôfopibus fuis fuftcntanpoflunbfbquod eftpauperumjaccipi» untjfacrtiegium profed^o committunt, SC per abufilt; onem taliumjudiciuni fibi manducant SC bibunt.

/dem in (ommentjn

'■ Obferua propter auaritiam Sacerdotum, altari« Dci nunimulariorummenfas appellari.

T)urandu4 in /^tionali Diuinorum te.z, ’R^briea. 4.

Sane Mofes videns^quód populus muf ta obtuYi^ fet, iufsir prxconis voce cantari^ne quis vitra off«^ ret.Exod.3î,amp;3lt;. Nullus tarnen Sacerdotum noftri temporis tal ia facere vifus eft.

’Marctlltu T^lin^eniui in Stwpiwt, Eft tutcla ouium curac commiflà luporum, In templis habitant merctrices ateg cinxdi» Et Chrifti pia facra hodicmanusimpia tracîlat, Etcupidus venditcœlûS^ Phlegetôta Saccrdofe Hacc SC coplura alia,praclcrtim in Sagittariofuö^ homo Italus in Italia SC natus SC educatus SC taortisf us,noftris temporibus de Ecclefiac Romanç ftipens dijsjhoc cftjSimonia^fraudibusjapinis amp;nbsp;facrilcgqs ceciniu Quid autem Pctrarcha de his cecinerit, in a a triu^

l8?r AD ASSERTIONES IES Vr-

triuqs Ói compitis tentur. Itaqj kfuttis non tam fa^ ctlè creditur, eos non eflè Stmoni'acos, quàm facile abipCisdicitur. Rufttcorum enim loculi 2lt; crûmes nac a Pontificijs mercatoribus funditus exhauftac a* liud tcftantur : quorum mercatorum impofturac, ß paulb diutius duraflcntin Germania, ncfcio an mi# fcræ plebeculac vllus rclicflus fuilîèt oboIus , quo Charonti(vt adagium habct)naulumpotuiflent fol* uere. Itac^ fcitSfuit illud Alplionfi Neapolitani fa* picntifsimi Regis diderium:Harpyas non amplius habitare in infulis Straphadibus : fed illinc comrai# graflc in curiam Romanam, ibiqf domicilium iam confticuiflc. Quo inexplcbilem auaritiam 6C rapa* citatem Romanenfium Sacerdotum taxare voluit»

1ES7ITÆ.

zÄduerß^ T^resbiterum accufatio^t nemnoli accipere,

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;It^ionemftquamur paucorum êicttnpîartum, in

yeriailla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fub duobus aut tribus

tefbbllS) Yidetur tApoßolui Timotheoßtnpliciterprohi-itiiffi accußttionenf adufrßtf Epißcopurn admittert ßhi^ eaufam iüam reßruart. Si ygro communier ItHio latinorutn amp;^rtecorum txemplarium retineatur, in quihut quot;verba ilia ltgunturprKeinere yidetur^non aliter nomen Tresbyteri de-latum eße recipiendum, quamßduo quot;vel tresßde digni teßet jtotttraillumteflimoniumdieant.. Quaenim'PretbyterM obij-ciuntur^

TARVMRESPONSrO. iJp

ttuMur,ito»facile crtdtnda funt, cumpropter atatem ex^ floratos moresianteqttàm in eum ordinem admitterentur.tum ^uodmultorum odw laborant, 2dec mirum (lt;ftfas etiam ^■pifoporum ad Timotheum delatasfuiße : nam fi Cbryfßo- Chryfoft.hcm» MO credtmitf.totius ferè gt;gt;ifite y!rchiehilcopu^ futt, Hinc tir •’^*-3ncep]ft.

V 1 c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 r .f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matth iS.iCEtu

altunaefaaie contranou^toretconcluaitunLptjcopcsnonnu^ ïo.t.Cor.j 6 dum mvußcrium.yt ipßcalumnianturfed tÿ iudicandi at^ue Aüoafaot '* nulSandi poteßatem babuiß'e»

li^ESTO^^CSIO.

I

Vt in præcedcnti Pofitione dcperpetiiis ftipen# dijs fibi cauerunt : ita nunc de longe maiori priuile# gio fibi cauent Icfuitæ: vt videlicet ab omnibus rea præhenfionibus accufationibus fint immunes, quó,fidtjs placet,diuino fatisfiat cdidîorNolite tan* gere Chriftos meos,hoc cfljcfuitas. Nam Chriftus '6(f lefus nomina funt vni pcrfonæ competentia. Vi* detur, inquiuntj Apoftoliis Timotheofimpliciter prohibuifle accufationem aduerfusEpifcopumad^ tnittere. Atquijheus Iefuitæ,non de Epifcopo htcfit fermo, fed de Presbytero. Ergo rurfus Epifcopum SC Presbyterum confunditis, quos alioquin tarn cu* riose difeernitis. Et veftrum videtur, ioluiturper noftrum,non videtur.Paucaj'nquiunt, exemplaria non habent hæc verba : Nifi fub duobus aut tribus teftibus.Et cert'e,olefuitæ, nimis pauca quam veile*' ‘tis.Et tarnen haec pauca, in quibus il la verba deeflè dicitis, non dubito à veftri fimilibusTalfarijs corru* pta eire:qui fe libcnter tanquam filij Belial, ab omni a iij iugo

îpo ADASSERTIONESIESVT-

iiigo exemiQènt, ne cinufquam hominis poteftati S£ lurisdiiflioni eflènc fubiecfli, fed libéré pro fua libi/s dine quidlibct aiiderent facere. Nam Monachis 8^ Sacrificulis, quidlibet audendi Temper fuit zqua potcftas,vetus.n.cft, fiC heunimiû verus vcrficulus*

Non audet Stygius Pluto tcntarc,quod audet Effrenis Monachusjôôc,

Et fané qiiod adulterandis fcripturis non potu« runt, id nouis conditis Canonibus cffécerunt Pon-tifices:quorum altjsfcipfos, alijs totam fibi iuratam turbam,vndam illam Ô6 rafam cohortcmj’ta munfc crunt,vt facrofandt 2C inuiolabiles ab omnibusha-bercntur.Ex multis paucos tantum rccitarc libet.

Nemo vnquam Epifcopum aut reliquos clerico» apud iudicem fecularem accufare pracfumat.

NecLaico quemlibet cicricum liccat accufare.

' Nec quic$ clcricis cômune eft cô publicis Icgib.’ Vos à nemine dijudicari poteftis : quia ad Dei fo« lius judicium rciéruamini.

«.q.j» • Abfit vt quicquam finiftrum de his arbitremur, qui Apoftolico gradui fuccedentcs Chrifti corpus facro orc conficiunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

a.q.y«, Laici in accufatione Epifcoporû audiêdi nô fünf, quia oppidb eis quidam infefti funt : ÔC indignu ci^ vt ab cis accufent, georûgrauitatê nolunt imitarî g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;No cft a plebe,aut à vulgaribus hominibus accu*

fandus vcl arguêdus Epiicop* : licet fit inordinatu»; ga meritis fubditoru difponit à Deo vita redora.

Non accufcnt Sacerdoces Domini, nec in eos te* ftificentur,

TAKVM RESFONÏIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ipl

fiificeftfur.qui fui ordinis nonfunt,nec cflè poflunf,

Oucs Paftorcm futim non reprachendant, plcb« Epifcopum nó acciifer,ncc vulgus eum arguat:quia non eft difcipuIusfuperMagjftrum.

Praeful non damnatur,nifi cum 72. teftibus. Prcf^ »-q x? bytcr aut Cardinalis,nifi cum 6^, teftibus non depo* natur. Diaconus verb Cardinalis vrbis Romæ nifi cum 27. teftibus non condemnabitur. Subdiaconus, AcoIutus,ExorciftaXe(ftor,Hoftiarius,nonniïïfclt;« ptem teftibus condemnabitur.

Denicß Tyberina bellua fic ex antrofuo rugit:Si Dift.4o,ca3 Papa fuac Qi. fraternae falutis negligens deprachendi# tur inutilis ÓC remiflus in fuis operibuSjSC infuper à bono taciturnus,quod magis officit fibi dC omnibus: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

nihilominus innumerabilcs populos cateruatim fé# cum ducit primo mancipio Gehcnnæ,cum ipfo pla-gis multis in aeternum vapulaturus. Huius culpas ifthïC redarguere præfumit mortal ium nullus: quia cunlt;ftos ipfe iudicaturus à nemine eft tudicandus,

HOS Canones ft in Ecclefiam rurfus inuehere Ie«f fuitac conantur, ncfcio an grauiores crudeliores Tyrannos vnquam habuerit Germania.Sic enim lis berö crit Sacrificulis honeftorüciuiSfilias ad ftupru raperc^cÓiugcs ad adulteriafolicitarc, foetus abiges re,in bona SiC praedia aliéna inuolare/urartpr^dari, cues nó tódere tât'um,fed SC deglubere:denilt;^ id ars bitrari licerc,quodlibeat. Quis enim Temper fes ptemteftes,nc dicam feptuagintaduoSjComparabit, qui de vi aut iniuria illata teftentur quis non in clc# xicorö cöfeffu clericum aceufans caufa cadet quiSj, rciadfwmmuxn Poiitificcm deferatur, abfpftus

fenientia

içri A D A s s E RT I o N E s IE s V T-fcntêti'aqnâtumuis tniuftaprouocareaudebttc'Quis. Germaniæ ÔC totius facrt Imperîj legibus, aduerfus* dolos,contumeltas, caluniniasjvim Ecclefîafticoru

Spirituah'um j vt vocantiir, tutuserttî’ Silebunt certè leges inter clericos,ôô non præfumeturj tant« dignitatis apex errare poflê. O libera amp;nbsp;libertatis femper non minus quàm vitæ amans Germaniajte-n'eiftihominesclericisferuirecogent, vt aduerfus cos ne mutire quidê audeas : qui nullo bono lau^ dabili fa«flo,fed tantum impia hypocrifi, hifce pro# , ximis viginti annis tibi innotuerunt c* Ergo ne ideo àFrancifcanis, Dominicanis, Auguftinianis,Car-melitisjôô alîjsfexccntis ordinibus liberati fumus,vt foloslefuitas ferre cogamur,6C eorum parère tyran# nidi i Hoc autemeflèt pro trabe Ciconiam , pro flagcllis Scorpiones perpeti.Iudicet ergo Dominus inter nos fiC Tyrannos iftos. Atqui (aiunt) olim ctiamhuiufmodicaufæ omnes adEpifcoposdelatac fueruntjquos prætcr verbi minifterium etiam iudi# candi atque muldandi poteftatem habuiflè, facile contra nouatores (adco illis noua eft pia religio) concluditur.Et ne lue abf($fcripturisloqui videan# tur, ad margines locos exnouo teftamentofignant, qui de ipirituali lurisdidione Ecclefiæ loquuntur: qua morum cenfura agitur, dC clauium officium ex# crcetur.Hanc autem poteftatem Ecclefîx datam ne# mo noftrum vnquam negauit ♦ Sed eandem à pote-ftate gladîj, ab illo forenfi ftrepitu, S£ litigiofo pro# ceflu (qualis in Epilcoporum aulis, ÔC Offi'cialium Curîjs pafsim conipicitur) longifsimè feparamus. Deinde non vnins arbitriopermittimns/ed a legit# timo -

TAK^rm RESPONSIO.

ttao confeflù Slt; Ecclefiæ confifton'o adminfftran-dam eflê docemus. NccÇentm olim vel muld}is,vcl carceribusjvclaltjsduilibuspœnis poteftatcmfu^ am cxercucrunt fancli Epifcopi:fcd folo Domini vcrbojamp; feucrifsima Ecclefiæ vindidîa j excommu^ nicatione, quæ nee vim nee manum defiderat j fed verbi Dei potentia cótenta eft. Committebatur aut tlla lurisdidionon vni Epifcopo,fed Presbyteris, hoe eftjSenioribus Sehatoribus, quos ctiS Apo^ i.Cor,«» ftolus alicubi gubernatores vocac, amp;nbsp;quoru Collet Ronum giuChriftusEcclcfig nomine fignificat.cum inquit: CvprîânusK. 9* Die Ecclefiæ. HiiicaûtcoIlegioPresbyterorûEpi# Epiftola 10.14» fcopuspræerat,nô vt ibiregnaret tan^w^xfwijfjfedix.óealiis, vt ex corum fentctia,oidinis caufa, ecclefiaftica pogt; litiaregeretöómoderaretur. Sed poftea dégénéra# uit hoe inftitutum afuis primordtjs, ód partim Epi# feoporumambitione, partim nimiaChriftianorum Imperarorum indulgentia amp;nbsp;ofeitantia conuerfa eft (piritualis lurifdfdio in mere politicam 0(S munda# nam,vt iam non,ficut Ämbrofn ætate Jmperatores,^?””’-,^^?.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilClS Ct*3o£lldlS*

magisfacerdotmoptaret, quam imperium Sacerdo# tes, fed Sacerdotes magis ad imperium adfpirarent, qu'am ad Sacerdotiûlmperatores.ltafadû eft,vtcü ' nbsp;nbsp;nbsp;-

iraperatores palatia,Epifcopi Ecclefias curare debc rêt, Epifcopi ftertentibus Jmperatoribusjta palatia^ quam Ecclefias occuparint. Qua de re extät tä gra# ues SC acerbç bonorum virorü,SC cum primis Bern;! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hb»

hardiquerelæ,vtmirûfit,huncnôfuifleiampridem inter hæreticos relatu à Icfuitis,qui Epifeopis vtrû# que gladiû no minus falso, quâ impudêter afferunt: alicnifsimi profedb ab Apoftolico fpiritu per os

Pauli

ADASSERTtÔRESrSIVr-

PauHloquentctArmamilitiae noflrac non carftafii fed (piritualia funt : Sarculo (inquit Bcrnhardus ad Pontificê)opus cft^non feeptro, vt opus facias Progt; phcrae:nec vel dominans Apoftolatû,vel Apoftoli# eus dominatuni vfurpare debet.Multa hîc reftarent dicenda.’fed properandum eft ad ea quae fequuntur.

I ES F IT Æ.

adhuc aquam bibcre,fid modii co vino vtere.

VII« nbsp;nbsp;7Affilé fuerat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idtempus ( yt reSle hine

Hieronymtts Qhryfoflomtn coUigunt ) Timotheum nere à 'vinOipotuj^ aqux contentum efft,fedeïrtunc non inquit moeier/ito,lij quod minus et^, modtco 'vino'vtere)illoq^ tanqua meditamento,propterlanguentemJlomAchum, amp;frequentes corporif detilitntestSi ergo in homine tarn del)ili,fui tarn mul-fl pro (fhrijii Eulefia perferendi trant laborts, abßinewiam probat à parte iußte quantitatü yinit certe eommendaret ab-/Kntntyim omnino à leino in homint robußo,amp; ^itioßs eupidi-hb* t aduerCug* agitato: Si haSenus Timothei abßintntiam tatendt louin. amp;Chry' laudauit,certe nunenißpoßulaffetneceßitaSiqute htc exprimi-foft, hom.t.ad tur,rie modicum quidam ißudyini coneeßißet.

ochenum nentiam à Tcino laudat tApoßolus j quo modo confequtns ef^ hunc locum Sc CEuangeliciyolunt) yt abßintntiam abillù dbilf Bernhardsfer* yituperetih quibttsßmilepericulum imminett Rio.sotinCanc*

Tlt;^ESTgt;OJ\CJIO.

'. i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V^inam

' TA R VM RBSPONSIO* '

VTinatn verb lefuitac abftinentiatn à vino amp;nbsp;ci- .

bis delicatistam ArideferuareGquàxn abaitjs cxigunt. Nos ccrtc q non fumus^ qui nimiam repk«« tionem vcl in cfu vel in potu laudemus. Scimus cm nos non ideo viucrcjvî cdaraus ac bibanius/ed idèo edere amp;nbsp;bibere dcbcre,vtviuatnus.Efcæ ventri(in#^ qpj quit Apoftolus) deftinatac f«nt,ôf venter efcis:Deiî us autemôs^hûcSi^inasabolebit. Ncc valdè cxiinia Theologia cft,quani lue Icfuitç docentjcum Ouidii? us etiam banc in edendo mediocritatem ÔC tempes tantiam bis vcrfibus conimendauerir.

Neue diu præfume dapes, fed define citra

Quàm cupias, paulô,quàm poteSj eflè minus.

Cû aût bæc mcdiocritas,ctiâ Ariftotelc tefte^cô# fiftat nô in medio reffed in medio quo ad nos(nam quod tyroni nimiu cft, id Miloni Crotoniatæ paru cft,) nec poflumus nec debemuscertam ÄS commua nem Regulâ omnibus prçfcribere, qua fccundû vn* cias vcl cibû vel potû dimetiamur: fed hoc vniufem» iufc^ prudêtiac,qua quis fcipfum;,ôd corporis fui co# ftitutionê optime nouit^ rclinquimus.-ô^ generatim cû D.Paulo prçcipimusjbonorê efle habendum cor/ CoW porimo tameadexpletionécarnis.Qui verbprohi/ bent:Netctigeris,neguftariSjnec^confrcdaris,hoc '' eft, qui certa ciborû ÔC potionn genera certis inters« didis circûfcribûGfilt; abhisprorfusabftinerc iubêtj cos dicimus tradere praccepta amp;nbsp;dodrinas hominû, quæ verbotenus quidê habêt fpeciê fapiêtiae per fu-pcrftitionê ac humilitatê animfôf læfionê corporis: ïcd reipfa fiinr egena elemêta mundCquæ omnia ip/ fo vfupereunt. Non cft cnim regnum Dci cibus ac

b a potusa

AD ASSBR.TTOMBS TESVT-

Ro«’«’4‘ potusjfcd (uftitia Si pax gaudiu fn (p f rf tu fancflo.

HicronymuSjà quo rurfus Icfuitae fuffiragfa e* mendicat.lib.s.aducrfus louinianu fic (cn'bit : Pau^ lus Apoftolus difcipulo Timotheo dolentiftoma^ chum.ö^ infïrmitates plunmas fuftinêti, fuadef vini modicam potionem: lam non(tnquit)aquam bibc-re.Cuiautcm dicit:Iam nolt aquambibere,oftcndit eumaquam antca potaffè. Quod non ante concedes ret, nili crebræ infïrmitates ÔC dolor ftomachi po# ftulaflcnt. Hacflcnus ilIa.Sed non mirum cft Hiero# nymum lisec alia longe abfurdiora co loco fcrip# fille J cum ieiunium tarn immodicis laudibus ibi ef# ferendum fufeeperit, vt non vercatur fcribere : nos per ieiunium redire in Paradifum, vnde per faturi# tatem fueramus eiec^i. Verum hçc Ô6 fimilia Hieronymus fuo,non Ecclefiac periculo,fcripferit.

Chryfoftomus in hunc locumrLicet ille ( Timo# tlieus ) 8C ftomacho Iaflefceret,SC alijs quoc^ morbis efïèt obnoxius,non tarnen ipfum vino permittit im« plerbfed ad fanitatê non ad delitias prçcipit biberc. Nihil hfc eft,quod non Ô6 ipfimet dicamus. Scimus enim vino, vt cæteris creaturis non eflè abuten# PrOucrbtju luxum Ô6 fuperfluitaté, fed ad necefsitatem ôi indigentiam fragilium noftrorumcorporum, ÔC moeftorum cordium.Idem de homilia prima ad An-Epîph,hçrer44j4 tiochenos refponfum efto, vbi fobrietas laudatur. ContraSeucria- non omnis à vino abftinentia præcipitur.-id efh Sc# uerianum SC Mahumeticuefîèc,nonChriftianum.

Bernhardus etfi vt MonachusadMonachosdc »bftinentia à vino fatis#«'«;^'*quot;, hoc cft,fuperftitiosc loquitur,

tarvh rbsponsio. 197 loqu/ttinquafi EpiTcopo qiifdé vinG bibcre à Pauïo permifliim fitMonacho nó itctamen fcrmonem ica claudit : ld te faltem volo admonitum cflc, vc fi tibi ita authoritas Apoftoh' placet de bibêdo vino, wo-D IC o,quod ille adiunxit, non practermittas. Vbi vides,euni mediocritatenVaut ü mauis.paiicitatem, non nullitatem(vtfic Ioquar)vini conimendare.A# liud enim cft modicum,aliud prorfus nullum vinum bibere. Neeg eft ignotu.quod Alanusin vitaBern^: hardi feribit, cum in frugalis continentie exemplo nimietate exccfsifle.Tandem enim propter nimiam ifKirt«» tantum feetorem halituscontraxit, vtadhogt; minum congreflus redderetur ineptior atque inuti^ lior.Qua in parte non tarn in feipfum, quam in Ecgt; clefiam,cui forfan diutius prodeflcpotuifIet,peccaCs fe iudicatur.

I E S 7 IT Æ.

EX CAP. VI.

OMCunquefiintfub iugoferui, nosJuoS}amp;c.

Tluribw in loctf ^po/lolicx Eftflol« maniftft^tn fd(m f fAciunt^xam ef) tempore minifttotfmJie SatAtia, ^ui LiertAtü Rom.,?. ChrißiAnaprxtextu,tentArent omnes[eruitutü amp;nbsp;oledientia Cor.7. leges abolere.Quodfe mAnetpioruwferuitMem iure Gentitim’^Yis' tnueLlAm,^tlt;A! omniu maxime (umhhtrtAtepv.gnArt,amp; edict

Ad a S SE R TI O H ES lESVI-effi “ViilnAr, le^ih-u cA^oJloUrufirmatam ytdtMrtt

Vide E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obedient 'tA dicemuf , ’Pontificibtu (sr terrenii Trinciftiitf

hæref.dnofth nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis diüina legeprgâpitur? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

corum»

l^ESTO^Ni^IO.

ETfi aculeos fentimus, quitus l'nhac Thefi àîe^ fuitispungimur : tamê quia SC nobis ipfi fumus bene confcîjjSC calumniam de Chriftianae libertatis prçtextu fæpc diluimus/ic omnia interprctabimur, quafi contra quofuis alios, quàm contra nos fint di/: tfla. Vnum tarnen eft,quod non poffumus difsimula? re : Obedientiam aiunc Ponttficibus debitam nobis diuina lege prçcipi.Equidem de facerdotibus in le^ Deut.17» ge Mofis, de Apoftolis in EuangeliOjSC de Luc.to, præpofitis in Epiftola ad Hebreos lego:eflc ipfis obediendum t fed de Pontificibus non lego : quos ft Epifcopos dfcunt,fcntentiam teneanr,ïinguam cor« rigant : fin Papam Romanum, ilium P. M. peftem maximam , non alio refponfo ipfos dignabimur, quàm hoc:

Flume apud fuperos nulls eft, quid potibus ergo Eft opus,aut quid opus denic^ Pontificec’

Aft apud infernos cum tot fint flumina,pontes ' -Uli habeant folijPontificesqj' fuos.

' Quia verb in margine , inter cæteros locos ftri* ‘ pturac, quibus ferui Domints,SC fubditi magiftrati* bus parère iubcntur,etiam allegant z.Pet.i. 6C ludac J. oro pium Lecftorem, vt textus ipfos infpiciat : ac . nifi omniacumMonachorumSCSacrificulorum(de . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibus

TAR TH KESPONSrO. quot;nbsp;'

«|uibns vtn'fqs lefiritæ particjpant) docflrfna SiC inolt; ribus congruerc depræhcndcnt, age,pro bonis vi’# nsomnes leCuitæ habentor. Etfienimlocuniludac de Gnoftkis interpretatur Epiphanius: ta'mên quia in nefandis hbidinibus , Gnofticis nihilo mch'ores funtRomanenfes, nonexcluduntur abEpiphanio, fed includiintur in numero eorumgt;qut carnem pro/ priam polluunc, Dominos verb ipernunf,amp; in po/ tcftatepræditos maledida congerunt : qui Friderw ci Barbaroflse lecflifsimi Imperaforis,ô^ Alexandri 111.bipcdum nequifsimi hifloriâ legerit,corum quç à Petro amp;nbsp;luda fcribunturjuculentum habebitcom pientarium.

. I E S7IT Æ,

autem è homo T)ei3hacfugeje^ia^ re yero iußitiam.

Igiturftcundum Tauli fententiamiChrißiano 'v'trofugten’^ tU Junt malatamp;fe^anda ygt;irtMes,/jua hic frater ßdem com-tnemorantur.Qw)d'ttroßth'iiät(C«rta bonum cert amenfidei^ affrahtnde yitam attrna') amp;nbsp;quodfaulotnferitu diuitibiu commendét, yt bonis oftribw diuittsfiant, amp;nbsp;eifidem bonis oferibui thejaurio^entfibi bonumfundamentum yt affrahe-dant 'vitam attrnam ,frifïra djceretur ab t^tfofioloifiif T)ti gratia fr a tunte, liberaqj'Voluntatefequente,Chrifiiantts ter-tare fofièe amp;nbsp;oferarijfitq^ 'vitam attrnampromereri : quibttt tnim brac hijs alijs aut manibtis affrahtndatur 'vita attrna, non facilefuer it int eïUgere* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Refpoiw

lOO Ad ASSERTIONES ÎESVI-

'HßSTgt;03\(JI0.

HIc Icfm'tas publice coram tota Eccïcfia filf) Dei non fol'um Pelagianifmi ,fcd QC Iudaifmi,Tur^ cifm{,ac Ethnictfmi accufamus.Qutd enim aliud eft dicere,hominem fuis operibus vitam æternam pro^ mereri,quàm dicere, Chriftum fruftra eflè mortunî* quid aliud eft, quàm Dominum,qui nos mcrcatus' eft,abnegare,0ir propriam iuftitiam quaerentes con# ftituerCjiuftitiç Dei non fieri fubditosc’Itaque lefuft tis horrendû illud anathema Paulus intonat : Quot« quot ex opcribus legts fiint,cxccrationi funt obno# x^-Ec rurfus:Chriftiis vobis facftirs eft ociofus, qui# cun que per legem tuftificamini, à gratia excidiftis.

Inepte autem Pauli verba detorquent, adtmpijf# fimum fuum dogma de eperibus vitam aeternapro# merentibus-Neque enim Apoftolus Timotheoait: Certabonum certamefidei,promererevitam acternam: Sed,A pprae rende Neep de diuiti# bus per bona opera thefaurizantibus bonum fun# damcntum,hoceft,nonfluxas, fedcertasamp;^^ ftabiles futuri fçculi diuitias,dicit:vt promerEANTvr vitaæternâ,fed,vt APPRAErendant. Qin's autem ncfcit,ah'ud eftè, Appræhendere,aîiud,Pro-mereriePuer nondum feptennispoteft appréhendé# re haercditatêpaternam,qui tarnen non potuit pro-mercri. Mendicuspoteft appræhendereoblatos fi#_ bi ôd: donatos centum aureos, quos tarnen non eft promeritus.Loquitur autem Paulus more fuo de vi# ta atterna, tanquam de gratuito dono , quod Deus

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratis

TA HTM RESPONSrO. ÎW gratis ex mera bonitatc SC liberalitate proppfûerjt» ceu brabçû,ad quod vocantur per Euangelion om# nés homines.Dum aût ad id curritur, alij extra car^ ceres euagantjaltj in medio curfu deficiut, alq pror-fus corruunt,ali} redo curfu ad metam contendunt, amp;nbsp;brabeum,quod tarnen brabeutes Deus gratis ob-tulit,2lt; vt appraehêdatur, expofuitgt;appraehendunt. Hortatur igitur Paulus Chriftianos, vt certent bon? num eer tarnen, 2lt; redo ac indcfcflo curfu pergant» quo Deus vocatmon vt promereantur vita æternâ* quæ iamdudû à Chrifto ^mérita gratis omnibus of# fertur ÔC proponit:fed vt earn gratis oblatâ, appréhendant. Qiii ein perfeuerauerit vftj in fine, faluus erit. Non fufficit benè inccepiflc currere, nifi curfus ctiâ benccôtinuetur abfoluatur^vt donû propofi# turn apprçhendatur.Sed quibus manibus(inquiunt lefuitæ) appræhendituri'Facilimècognofci poteft, quomodo appræhendat ƒ1 prius cognitû fuerit,quoâ modo ofFeratur : correlatiuorûein naturâ habent ob icrtc QC appræhêdere.Offèrtur aût vita éterna gra^ tisfeu ex gratia, Ergonoapprathendituroperibus, Sic ein gratia no eflèt gratia.Offert vita çterna gra* tuitispromifsionibus Dei, Ergo apprathendit Kde« Fides ein amp;nbsp;promifsioncsfefcmutuórefpiciunt.Ec cum promifsio non appræhendaf operibus fed fide, certu eftjCtiâ vi ram æternâ no operibus,fed fide ap^ præhêdi.Promifsio igitur Dei manus eft, qua offer# tunFides aût noftra manus eft,qua apprghenditur. Ec certeopera nufi^ in fcripturis côparantur mani# bus,fed pedibus.NS in operibus 06 nouitate vitç di# cimur ambulare,ingredi,currcrc. Vt igit in huma#

no cor#

ioî äd ass'ertiones rESvr-

no corpore,pedes non fiint aptaamp;fordtnan'a tnflrii# mentaahquid apprçhendendt,fedfun£ coditi QC de# ft-i'nati ad ambuladamata in ncgotio falutis æterne, bona opera non habent hunc vfam.vt ijs apprehend damus iuftitia vitâ etcrnâ,ad quam vocati fumusr fed habet alium vfuni longe amplifsimû, vt per bo^ na opera in vocatione Dci obedientcr ambufcmus, conucrfemur,ficut dignû eft ijs,qui ex gratia Dci ^pter Chriftû per fidê dono acceperunt remifsiong peccatorûjiuftitiâ 06 vitâactcrnâ.Ethæcambulatio feu conuerfatio in bonis opcribusj fignum eft fidei à fcopo no aberrantis,nccïn certaminibus vitac huius deficicntis, nec in pcccata contra confcientiâ ruen^ tis,fed recftà ad vitâ æternâ apprxhendendâ aipirâ^ fis QC enitêtis. Itacß rccftifsime iubemurbonûcerta# me ccrtare,in ftadio currere,corpus in feruitutere^ digéré,deniqj vtfih'os lucis, QC cû Chrifto refufcita# tos decetjinluce nouitafevitg ambulare,vt ficfe# liantes vocatione Dei fide appræhendamus illâ im-marcefsibilê perennis glorie coronâ,quam Chriftus fua nobis obedientia, pafsione ôô morte peperit,ÔC ad eandem per verbû ÔC Sacramenta vocat atlt;^ in* üitat.Tuaût,pie Icdror, ex vna haclefuitica After# tione, qua operibus noftris vitâ æternâ non tantum appræhendere(quodfortafsistolerabileeftè£)fcd e# tiâ promcreri pofte diciniur,tan$ ex vngue Leone, induratos Papiftas iudicato, amp;nbsp;quantû potes, velis Apoc.if* j^emisq? illâ Babylonê fugito : cuius Principes funt mercatores, in cuius veneficijs errant gentes, nbsp;nbsp;in

quafanguis ProphetaruacSandorum inuenitur,fîd omnium qui interfedi funt in terra. Exite C clamat

s VO36

TARVH RESPONSIO. 20J

VOX dlufna ) exite de ilia populus meus, ne partiel# pesfitisdelicfîorum eius, Ô6 de plagis ciusnc acci# piatis. Qironiam peruenerunt peccata eius vfcÿ ad cœlumjamp; recordatus eft Deus iniquitatumeius.

lESVlTÆ.

0 T'imotheC) depofitumeußodideuit^^ii, tans prophanas vocum nouitates.

T)e db^rinx dtpoßto fiue traditione hic agere ^poßolunt) ftrom non taraiim ex inierpretationeQewet^ foßorni) Theophylaèti, Tertullmni, odnihrcß) , tAugußmi, præfcnpt.hæresi ÿ'.ncentij Lyrinenßsi’Prima.ßj,Sedulij^,gt;inJelmi)e^ HAymoi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Auguft*'

conßAtpedex yerhii ettAtn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prcicimèfuhtjàutur: ap^eni Vin\cn‘

amp; oppofitiones falfi nominis Icientiæ. Lt^tn- tiusLyrinenfi» dum autem efß loirtifuiilesjjocef^f'yoctim tiouuairs, yt nßer Übelio aduerlus interpres reß'e yerütinon AUtem,Mvtlt;{uit»tßoc eif,yocum inA- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

nitAtes,éic conjenju ernntam ^^uos nominAutmtüex Theo- peliqui in hune doreto eir Greecü fcholijs^mAnifeflü e^ßewpto lAtnen Theo- locum, phyla^o, qui 'vtrAmep adfert leÙionem. ^agü eÙAm cum trat ditionCiqute commendarur yetußatei ptignaf profana Kocum wuùa!, quàmprofana inanitas.

T^ESTOJ^PJIO.

PAulus fub finem huius Epiftolæ pulchcrrimo cpilogo fummâ colletflurus eorû oniniû,de qui# bus tota Epiftola varie diflèruit, SC fimul Timothe* «in rurfus adfidelêofficij exccutione adhortaturus, c 2 iubeC»

Î04 ad ÄJSSRTIOUSS tbjvn

f übet eum diligenter cuftodirc depofituin , hoc cl!» docflrinam, quam ab ipfo tum antchac tum iam ma* ximè infcriptis acceperatrquemadmodum amp;nbsp;Chri* ftns nobis depofitum dodrinac fuse dulcifsimis ver* Ioan,i4«bis commcndat : Si quis düigit me, fermonc meum fcruabic. Qu'od fi quis häc dodrinam Pauli vult vo* care traditioncm, equidem nonrcpugnauero,cum Paulus ipfe abbi fic vocetrmodö no fentiat, Paulum voce fine fcriptis alia tradidiflc, quam quæ fcriptis jpfg fjQg monct, ne nos patiamur di* moueri 'a mentc,necp turbari(neqj per fpiritum nec^ per fermonem,neqj per Epiftolam,can^ ipfo autho* re,amp;c.vbinoftros Papifticos Traditionarios SC Ca* baliftas egregiedepinxit. Porro fiuc quis hoc loco wiMfOHwiJioceft ,nouiloquia ( fific nouediccrclice* at)liue xw»?£JH«,id eft, vaniloquia velit legcremon of diosecumquo^ difceptabimus , vtraqj eriimpro* hibentur.Certü tarne eftjErafmi ledlione^quam ho* die fequimurjmagis qua vulgata trâslationê,àGrç* cis exêplaribus ap^bari : SC fane maius pcccatü eft, vana SC inanialoqui^quamnoua. Quan^.n.placrS* ' que fint côiuncftajamê quædâ noua poflunc eflë ve* ra:vana aût vt verafint,in æternum fieri nô potcft. Etfuffragant huic ledioni verba fequentia:oppoft* tiones falfi nominis fcientiaernon inquit,noui nomi* nisjfedfalfiôC vani nominisfciêtiæ.Sed omifibhoc Grâmaticali bello,qd Patres à lefuitis allegati de de* pofîto,quod T imotheo cômittit,fenfcrint, videam*.

Clemens AlexandrinusStromat.lib.a.Quemad* mods ergo infecftat Philofophiâ arrogâtia SC glorio* (à dcfe perfuafio;ita*eciâcognitionê(veri Dei) fallâ «. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognitio

TARVM RBÎPONSTO. lOf cogn{t{o,8C quæ appcllatur aequfuocc.Dc qua fcrk bes Apcftolus.OTtoothcc(inqm'c) depofitutneu# ftodijdeuitansjamp;^c.CïEter'um de Traditionibus nul* lum verbum co loco vidcas. Statim enim redit ad difputattonem de fide.

Cbryfoftomus in hunc locum: Depofitum cuflo# di.Cauc ne minuas,no enim tuafcd aliénafunt.quç fcruâda accepi(li,ÔCc.Dc traditionibus autem in togt; ta huius loci explicatione nullum verbum facit. Et obfcruabilc eft, quod de falfi nominis fcientiafub* ijcit : Vbi fides non eft.(inquit)ne feientia quidem eft.Quandoaliquidproprrjs cogitationibus gignif, feientia nô eft.Hæc côtra lefuitas QC omncsSchola* fticosMatacologos totidc fulmina,quot verba font.

Tertullianus de praeferiptionibus aduerfus harre« ticoscitans hoedieftum acriter pugnat, Apoftolos non aliud omnibus,ôôaliud quibufdâ priuatim prat« dicaflc.Et inter cætcra dicit,fed ncc quia monet illu (Timotheû) h ae c fidelibushominibus demâdare, qui idonei fint 06 alios docerc, id quoep argument« O occultialicuiusEuangelq interpretandum eft.Nam 66cumdicit:HAEGDE II S DIC1T,DE C\_VIBVS IN PR AE SENTI SÇRlBEBATtde OCCultiS aui tem, vt de abfentibus apud confeientiâ non h ae C» fed ILL A dixiflêtjSCc.EccenegatTertullianus A* poftolos alia docuiflè occulte, Ô6 alia fcripfifle.Si Par piftis aftipularetur, dixiflet, Apoftolos quidem vnum 86 idem omnes docuiflè oretenus, fed non o-mnia feriptis tradidifle.

AuguftinusTradat.5gt;4. inloannem, tantùmi d* tit^Spiritumfandum dandutn fuiflTe Apoftolis, vt c il) cbaritatc

ioó A D ASSERTION ES IE svr-cbaritate dirFafa in cordibiis fuis , verbum Dei cirto fiduciapraedicarentjSC illointrinfecusapud eos te-ftimonium perhibente de Chrifto , ipfi qiioqiie tCiS ftimonium perhiberent, neqnc feandalizarentur, cum inimici îudæi abfque Synagogis facerent eos 66 interficerent, ÓCc. Cæterum de traditionibus no inuenias vnam fylJabam in toto tracfèatu, ac ne qui^ demfimilealiquidjfalteminfpeciem. Itaque dubi-tOjan fortafsis vel lefiiitac, vel Chalcographi in nu? meris erraucrint.

Vincentius Lyrinenfis in hiiius loci interpréta? tione minime deliras, fie fcribit:Qnid eftdepofitö^ Id eft,quod tibi creditum eft, no quod à tc inuentû: quod accepifti, non quod excogitafti,rem no ingc? nij,fed doeftrina; : non vfurpationis priuatac, fed pu? blicae traditionis:rem ad te perducftam,non à te pros latamnn qua non author debes efle, fed cuftos : non inftitutor,fed feeftatormon ducens,fedfequcns.Dc? pofitum,inquit, cuftodi, catholicac fidci Talentum, inuiolatum illibatumq? conferua. Quod tibi credi-rumeft.hoc penes te maneat,hoc à te tradarur. Au-rum accepifti, airrum reddemolo mihi pro altjs alia fubijeias, nolo pro auro aut impudenter plumbum, aut fraudulenter ajramenta fupponasmolo auri fpes ciem,fed naturam plane.Et mox : Eadem qug didi? eifti doce, vt cum dicas noue, non dicas noua, Ô6c. Vtri fecundum hâc Vinccntqfcntentiamdepofitû cuftodiant,nosne an Icfuitg,iudicium pio Icdori re? linquimus. Nam quid per publicam traditions in? ielligat(qua voce Iefuitæ fibiblandiûtur)cum ptac-cedentia; turn fequentia fatis declarant r doeftrinani nimiruni

fAR VM RESPONSIO. 20/ nimim totiusEcclefiæ ,feu Talcntü catholkæfi'def, qiiæ ccrtè nó in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fraditionibus^fed in fcriptu^ Fpj^çt;^

ris fundata eftn'uxta iIîudApoftoli.Superftru(5îi fu^ per fundanientum ProphetarûôC Apoftolorû^umc mo angnlari lapide lefuChrifto. Et illud : Segrega? tus in Euangelion Dei, quod ante promiferat per Prophetas fuosinsCRiPTVRIS SANCTiS,defii Iio fuo, èCc. Et : Hæc scripta funt, vt credatis, loamo* qubd lefus eft Chriftus il le fi!iusDeb£lt; vt credetes vitam habeatis per nomen eius.

1ESVITÆ.

repr^ehenditbr qtiacun^j 'vocutn nouhé!,fedprc(‘ j j j fana, quajàlùtt adantiqua yeritati derogandamfidim in-ducitur,ctiiuftnodï reptrnur in yoiiiw illütfides htßori(a,iu~ ßitiatmfutaiiuaßduäa, Cœna7)(imin}ca,rerrorescenßitn-tice,amp; aliaquadam,quorumnout Euangelicift^la^ißrct n» immerùoprofitentur.

\E ST 0 3^510. nbsp;nbsp;'

N On omnê omnis nominis nouitaté dcuitâdâ ef

Ce, vel ex ipfo christianorvm nomine Aâc^». apparet, quo difcipuli primS Antiochiæ cognomi# nati fucrût.Prohibêturigit^^phanç vocûnouitates, hoc eft , Vincêtio Lyrinêfi interprete,quç nihil ha;

bêtfacri,nihil religiofijab Ecclefiepenetralib*,que nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

eft templQDei;penitusextraneç,dogmatS,rerû,fen;

tentiaru nouitates,quæfunt vetuftatbqua:antiqtati côtrarig:que fi recipiant, neceftè eft,vt fides antiqft fimorû patrûChoc eft,Prophetanim Apoftoloru)

aut

loS AD ÂTSBRT10NES lïSTt-

aut totSjaut certè magna cx parte violctur.Nonum autem eft plane in Chriftiantfmo , inter prophanas vociim nouitates numerate voces hasgt; quas 'a noftris docendi gratia vfurpatas lefuitænequitercalumni^ antur. Etfi enim hæ ipfæ fyllabæ, quemadmodum ncc f«î»A«’''lt;n«i/jinracris literis reperiantur,res tarnen ipfac clarifsimc expreftæ funt. Nonne enim fides hi* lac.j. (lorica eft, de qua lacobus dicit ; Ec Dæmonia ere# dunt Si contremifeunt. Nonne de iuftitia imputati# Roni.4» ua loquitur Paulus,cum inquitzCredidit Abraham Deo,SC IM p V T A T V M eft ei ad iuftitiam. Et rur# fusrPorrb ei qui non operatur.fed credit in eum qui iuftificat impiuraj m p v t a t v lefides fua ad iufti# tiam ♦ Certè in vno capite 4,. ad Romanos verbum p VT A ND I vndecics repeticur. Quis autem prohibebit à iuftitia quae impufatur , iuftitiam inw putatam vel imputatiuam denominare;

Fiducia,nemini nouum vocabulum eft,nifi cui fi# des in Chriftum ipfa noua eft. Qiiid enim aliud eft quam , stjaliud quam Propha# nus lefuitisnouator eritChriflus ipfe ,ciim paraly# - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicit:Confidefi!ij remittuntur tibi peccata. Ni#

hil enim aliudeft, confide , quàm,fiduciâ habe. No-Hcb.4. uator erit Apoftolus ad Haebreos fcribens: Accéda# mus cum fiducia ad thronum gratiæ. Item fiduciara 3,Cor,3»^,ri;r«i'ögt;lt;fl^)huiufmodi habemus per Chriftû erga De# um.Quid muleis opus eft j* Erafmus in Annotatio-nibus fuis in cap. jo. ad Hæbreos SC alibi faepe adfir# mat,vocem fidei faepe poni pro fi d v C i A.Super.». ad Romanos dare inquit: Fidem frequenter facræ literac vfurpant pro fiducia erga Defi^vc no multum difterat

TARVM RESPONSIO. lOp dïfFcrat à (pc. Budæus Graecae linguae vindcx (Ire-nuifsimusj'n Comentarqs fuis fie fcribit:F(des non modó credulitatêjfed 6C rei compcrfac cxploratae^' fiduciam fignificat. Et pauló póft : Nos autem fidem return diuinarum vocamus, vt Principes Theologi vocaruncstmiW/f». lila eft vis miraculoruip editrix S)C defignatrix, mortis amp;nbsp;luppliciorum cotemptrix, credentium cum credito copulatrix:quae in coelum iam propc dixerim cum iuftitia remigraflè videtur, fi ad normam veritatis pauli(per loqui nobis placc-at.Hacftenus Nouatores, quos fi kfuitac etiam dam^ nabunt,mox à ftudiofis tanquam obfoleti exoleti * Antiquari) explodentur.

lam quale piaculum eft,Sacramentutn Euchari^ ftiac, Cœnam Dominicam vocarc c* cumChriftum coenaflê cum difcipulis Euangcliftac référant. For# tafsis etiam Nouatores funt Euangcliftæ, multó magis Paulus , qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mcnlam Domini vo#

cat. Ne^ enim video j cur minus propriè vel minus honorificè dicatur Ceena Domini,quam menfa Do# mini. Et Pontificij ipfi in Fefto Corporis Chrifti ad hoe Sacramentum accomodant cantilenamdecœ^ na magna.

Terrores confeientiae, lefiiitis etiam noui funt.

quia hos fecuriisimi hypocritç nondum funt exper# ti.Metuo aut.ne fi quando il los perfcnti(cantjpror# fus defperôGÔ^ cum Caino dicantzMaior eft iniqui# tas noftra,qu'am vt veniam mcreamur. Quis no mi# returjefuitas falte exhoris Canonicis^quas demur# murantjiion didicifle.qui fintterrores confeientig? Na vcl cxfolo Pfaimo S/.difcerc potuiflent : In me, d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in quit.

,212' AD ASSERTIONES IES Vr-inqm't, tranfieruntfrac tux, terror es tul conturbauerunt me. Verum ifti homines, vt abfcp labore,ßc etiam abfc^ terrors vi'uunt : quta non eft refpcdlus morti eorum, amp;nbsp;firmamentum in plaga e^ orum. In labore hominum non funt:amp;^ cum homini* bus non flagellabuntur. Idco tenuiC eos fuperbiaro^ perdfunt iniquitate öó impietate fua.

Sed vt clarius videas, qu'am ab omnt nouitate, fi Di]'s placct,aficni fint Iefuitç,iprum cdam facro fan# (fiumChrifti Euangelion fill'snouum eft : vocante# nim nos QC hic óf alibi pafsim, nouos Euangclicos. ” Sednosiamdudumadiftascalumnias, tanquam qui ad Catarrhacftas Nili habitant, obfurduimus. Nam êC olim ita res impiorum comparatas fuiflc fcimus, vt quotiefcuncp Deus quafi accenderct, amp;nbsp;hominl# bus patefaceret veritatem fuam , quamuis canon tantum antiquifsima,fed etiam æterna efict, tarnen ab impijshominibus, óf hoftibus veritatis recens SC noua diceretur. Sic Aman fanguinis Ifraëlitici fid# entifsimus,vt ludæis odium conflaredcos apud Re# Efther.j. gem Ahafuerum accufans, populum vocat nouis v-tcntê legibus ôf Cçremonijs,ôf infuper Regis fcita AA.jy» contemncntem.Paulus etiam ab Athenicnfibus au# dit,nouorum Deorum annunciator. Et; Anno pof-fumus,inquiunt,ex te fcire,qua£ fit ifta noua doclri# naÆufebius etiam author eftj Chriftianam religio# ncm ab initio contumcliae caufa ditftam fuifie Hcf/Kei l’‘i'ii*'jperegrinam ôf nouam.Eadem hodie nobis à no-ftris CclfisjPorphyrijs ôf Libanijs obqciuntur. Nos aut ÔC caufae bonitateôf præclaro integrg confcien# ttae uftimonio nosipQfuftêtamus. Perfuafifsimum cnim

TAKVM RESPONSIO. 211

cnim nobis eft,noftram dodrinam, quæ Chrifti do# drrina cft,ita non eflê nouamgt;vt cam nobis anriquus dierum , Deus 2lt; Pater Domini noftri lefu Chrifti monumentis vetuftifsimis Prophetarum,Euangcli# ftarum, ÔC Apoftolorumlibriscommendaritjquam qui nouitatis arguat, hos ipfos Dei fpiritu afflatos vates S)C legatos6CSecretaries Dei, ipfume^' adeo Dei filium,Dominum noftrum lefum Chriftiim,tan# quam nouatores impie amp;nbsp;federate traducat.

At verb fi nobis Papiftarum xinifui'iKiôC.Kttinifut'M recenfere liberet, fortafsis aliquot bourn tergora no fufficerent. Quid enim aliud eft/ota ilia hoc eft, ociofa Theologia, quam Prophanarum amp;nbsp;nouitatum SC vanitatum vafta quaedam Sgt;C hoïtetïf .da congericsc'cuiufmodi funt illarGratia gratata, SC gratia gratum faciens.Meritum de congiuo,amp; me# ritum de codigno. Fides explicita SC implicita:for-mata ôf informis. Opus opcratum : opus meritori# urn. Habitus infufus. Entitas, Rea}itas,Qiiiddifas. Intentio alt;ftualis,virtualis,h2bituahs,attritio Si có^ tritio. Adus indilFerens, Adus elicitus, Adus bca# tificus, Adus imperatiuus, formaliter SC æquiua# leuter. Volitio Si Nolitio abfoluta vel coditionata. Supponcns SC fuppofitO, SC fuppofitaliter aflumens. Conceptus fimplex SC quidditatiuus.IIlapfusfandi# fi'catiuus.Notitia appraehenfiua Si iudicatiua.Dulia Sc hyperduIia.Satisfadio,Trasfubftantiatio,6C fex# centa alia.Nomine vel folo monftra timenda fuo.Et ne varia nomina ofHciorum in Pontificia Ecclefia, ■variorum item Ordinum diferimina , omnia noue Sc vane conftd3,pcrfequar,vos iam appellojefuitç. c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;da Dicitc

in Ad ASSERTIONES TESVr-

Dicite mihi obfccro,an nonh^cappellatiofit w»8d Adco ne vobis Chriftianorum nomen (brdcGvt lefuitac appellari malitis quam Chriftiani ƒ Num hanc fandifsimi,SC cœleftibus, terreftribus at(Ç in* feris venerandi nominis prophanatione non exhor* rcfcitis i Quorfum ab illo nomen adfcifcitisc' quem non noftis,cuius ofFicium,aquo Iefusappcnatur,ne* gatis:cuius verbu vobis eft nouum,6C cane ac angue peius exofum : quem deniq; in membrisfuis Phari-iaico odio infecftamini, conipuitis, flagcllatis, QC. in cruce adadum cupitis.Itane vobis hoc nomine,qua-fi vclo obtentOjVeftra hypocrifin, veftram confccle* ratam impietatem tegerc placetc’quod qui nominat, Tim.*.iubetur difcedere. Atiampri* ’ ’ dem vobis etiam à vulgo larua detracfta eft, vtpro lefuitiSjIcfuuitacS^ lebufitae 8C Efuuitse dicamini: quac,nc vobis femper Nouatores fimus,muko anti* quiora funt vocabula, quam id quod recens conft* dum impudenter vobis tribuitis.

lESriTÆ.

Tradittones autem Ectleßa/licce, pTtefertim ^Apoftoliœ, Dionyf.Ecclefia nbsp;nbsp;nbsp;eo nectffar 'tx funtt^t hit fuhlatis nulltßnt libri ()tnontci,

aft, hterarch.c.i, nullum yerbum T)et certo confies, quodpartim in quot;Vera inttlli» ffine firiptura fuit ‘ nbsp;nbsp;nbsp;piftola vit. ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;Apofiolts Ecclefia commendatum ‘.nulla fit,yelincerta Dei

HicroCodrcnae' Ecclefiatnulla quot;^el inuttlis fhrifiipromißio: nullus [udescyel us lib.î, ca. z.j. quot;Rtpula qute do^rinam yeram ab adulterina ddcernat : nihil dcpraefcrlpt h - dini^firmumytlratum, quodyelin credendo ytlagendo fe^ quamur»

TARVM KÉSPONSIO.

qnainur.HM tradition^gt;^uas Jpoßolicasdiximw^fiue ad rctî* Vincctîu» do^rinam,ßue admorespertineant his,quxfacris littrü LyrinJib.antc mandatafunt,par ßietatis affe^ui,amp; par fides amp;nbsp;reuerentia

debetur . Quamplurima enimfitnr , qute (ùm in fiacrü liiris Ao.c.zy.tp.Epf firipta non fint ^negari t amen pertinaciter^ aut contemni aifiq^ pha.6i.7;.7tf» ha:reß,nDn boljiint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Auguftinus cô*

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trafpifto.Maz

nichæorum C.4.amp; lib.i»d«BaptiG contraDonanft,c.7.amp;lib.4.c.24.amp;: lib.;» c.îj.ïô.CIiryfoft.hom.z.inEpjft.ad Theff. amp;homil.t. deAdâamp;Eua.amp;hom» tS.inEpift.adHcb.Concil. Ephefi. Epift. adNeftoriiini,Synodus7,adioney. Synodus Trident.fell.4 Decrct.de Canonicisfcripturis»

T^ST03^I0.

De traditj'ontbus multi multa impiefcriplcrSf, èC cum fumma facrarum diuinituscp'didlata# rum fcripturarum contumclia: Sotus cum primis dC Hofius. Scd horum omnium impietates ac blafphe# mias in magnis Si proh'xis voluminibus fparfas vna pagella fuperarunt lefuitæ Dilingcnfes.Quas mira^ fer vel animo concipere,vel calamo exarare potuiG fe tam prodigiofas Si ftupendas blalphemias, Rab;gt; facacis ctiam horribiliorcs: nifi apud Paulû legiflèm î.Tim.« impios Diaboli laqueis captos, SC ferarum inftar ir-retitos raptari ab co ad ipfius voluntatem, ac ilium ipfum fpiritum cfFicatiam fuam cxerccre in filîjs in# credulitatis. Vide enim mihi,quid Cacus ille ex tara EpheG^» tareo fpecu per hæc fua mancipia euomat.

• I. Sine traditione nullos eflè libros Canonicos.

• a. Nullum verbum Dei, eer tb conftare.

d 3 nbsp;nbsp;3. Nullam

214 AD ATSERTIONES IESV1-

• 3. N'jllam eflêjvcl incertam Dei Eeclcfiam.

• 4. Nullam efle vel inunlem Chrifti promiisio# ncm.

• 5. Nullum eße ludicem vel Regnlam difccrncn«’ di dolt;flrinam vcram ÔC faSfam.

• 6. Nihil eflê hrmum^quod vel incredendo, vel gendo fequamur.

• 7. Traditionibus Sc fcripruris parem pietatisafiï fe(flum,parem fidem SC reuerentiam deberi.

• 8. • Quamplurima in facris literts fcripta noneflc, quæ fi qüts neget pertinacitcr.aut contemnatjhaerei ticus fit cenfendus.

Quid autcm aliud aducrfus homines tam’perfri^ dræ frontis/am efFrenis linguæ, tam impudentis o# ris dici poteft, quam quod aduerfus Pelagianos di-Hieronym.i'n xit Hieronymus^Scntentias, inquit, veftras prodi^ Epift.aaCtefi' difle, fuperaflè eft. Patet prima fronte blalphemia, phontcm» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neccïïè habet conuinci, quod fua ftatim profeG

fione blalphemum eft. Scd tarnen heus tu,qui de fo# Ioan, ƒ. cietate lefii gloriaris, cur script v RAS feruta^ Rom»v. iufsit Chriftus, non traditionesC Cur om# nia quæ præfcripra(non quæ t r ad i ta) Cunt, in nofti'5 düdlrinam præfcripta efië dicuntur.Cur ad omnem a.Pct.t» scriptvRAjmPropheticam, fermoncmPropher ticum, canquam traditionem firmiorem, attenderc a.Tim-J» iubemurCCur facræ l 1T e R AE (non Traditiones) dicuntur eruditum reddere ad falutem i Cur omnis SCRIPT vRA(nô traditio)diuinitusinfpfrataprg* dicatur efle vtilis ad doftrinam, ad redargutionem, ad corredionem^ad inftiwtionem, quæ eft in iufti-

z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. tia^vt

TARVM RESPONSîO. 21^ ti’a, vt IN T E G E R fit Dei hcmo,ad o m N e opus bolt; num apparatus c’ Cur totiesin nouo teftamento re-petitur:Sccundum fcripturas:Qrremadniodum fcrû ptumeft:vt j'mpleretur sriptvra, nontradi« tio; Cur Apoftoli, cur Chn'ftus ipfc concioncs (uas texunt exfcn'pturis, non ex Traditionibus;Deniq^ curècœloipfoiubemur audire Mofen amp;nbsp;Prophet; tas.hoceft/cn'pturasmosis amp;PropherarunVnifi quia SCRIPTVRAE tam veterisquam nouitefta^ menti funt verè CanonicXjSC diuinis miraculis Cagt; nonizatæ : quia in his ad viuum expreffûm eft ver^ bum Dei ; quia in his firmifsime fundata eft Ecelo fia : quia per has offeruntur nobis omnes promifsio-nes Chrifti : quia hæ funt regulç iudicandarum onv nium dotftrinarum Religionum : quia in his omgt; nia firma rataq/ funt, quæ vel in credendo vel in agt; gendo fequamurrquia his fob’s ea pietas, ea fi'des, ea reuerentia debetur, quae verbis Domini Dei exer;? cituum debetur; quia in his omnia clarifsime contio nentur,que ad falutcm cognitufunt ncceftaria:quia denic^ quod in fcripturis non exprefsc habetur, vel bona SC neceffaria cofequentia inde deducitur, nullius confeientiam mortali peccato conftringere,aut hominem damnation! adiudicare poteft. Ab his fcripturis,quas tot encomtjsjtantisqjquot; miraculis De# us ipfe ornatas confi'rmatasqf voluit, remittunt nos lefuitac ad Traditiones Ecclefiafticas,praefcrtim A# poftolicas. Ad quas obfecroc'Num adeas, quae cum Prophetica 8C Apoftolica fcriptura , cœleftibus te# ftimonijs confirmatajpugnantt'Sed contra hanc,nec Apoftolus, ncc Angelus de Cœlo audienduseft.

Num

216 AD / S S E RT I O N E S IE S VI-

Num ad cas j quæ his fcripturis funt confcntaneæî’ Proférant igi'tur cas, vt ad fcriptnram ceu ad Lydb uni lapidem exigantur, num verc cuni ea conueniât aut pugnêt. Nâ vt cuiuisfpiritunquafuis nobistra-ditioncs pro Apoftolicis obtrudêti fine iudicio cre-ColoiT.î, damus,integrum nobis non eft. lubet cnim Paulus prouidcre , ne quis nos feducat aut deprædetur per inanem deceptionemiuxta traditionemho# a Theff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alibi vetat, ne cito dinioueamurjUequc

per fpiritum, neque perfermonem , neque per Epi# ftolanijtanquani ipfis ApoftoIisauthoribus.Quid? qubd Chriftiani à Petro redempti dicuntur à vana conucrfacione, quam ex Patrum acceperant TR A# Efa.jj, DITI o N E.Et ab Efaia folus D o M i Nv S Iudex QC L E G1F E R nofter cfle dicitur. Quod ceu repetens Iac4. lacobus, vnus(inquit)eft Legislator, qui poteftfer# »,Thä^i. uare amp;nbsp;perdere.Quanquam autem alibi Paulus iu# bet tenere traditioncs, quasfiuefermonc,fiueEpi# ftola docuit: tarnen nomine traditionum non intel# ligit traditioneslcfuiticas,nullofcripturarum nixas teftimonio, fed docirinam teftimonijs feripturæ co-firmatam. Nam de iftis lefuiticis traditionibusad Gal 1. Galatasfcribit,fe tune Ecclefiamfupramodumper# ’ ‘fecutum S)C dcpopulatumefle, cum eßet vehemen# ter ftudiofus paternarum traditionvm.

itaque intraditionibusjquæ vulgo circumferun# tuvjduo funt confi'deranda ; vnum eft, quæ fint iliac Apoftolorum traditiones,quæ iermone non feri# pto pofteritati funt commendatæ, AlterumtSi con-ftiteritjCas traditioncs efle Apoftolicas,confideran# dum eft i cuius fint generis aut conditionis, SC quo confilio

(

TARVM RESPONSiq.

confiJio fint traditæ, vel ad tempus tantum, vel adi externam tantiim difciplinam:vel num fint cius cqgt; ditionis, vtfine ipfarum obferuatione vcram QC tcrnamfalutem confcqut nonpofsimus. Hacctam-dudum a Pracceptoribus noftris in Ghrifto teueren# diS;,totidcm verbis adiedis aliquot exemplis di# ligenter £gt;C perfpicuèfunt expofita.Sed Iefuitç,qua# fi ca nunquam vidcrint, pergunt vociférât», t R A# BiTioNES, TRADiTiONESjóó nulloplanè nulIarum’r‘f'sKlt;^«f'habito rcfpctfïu coaceruant in# gentem fyluam allcgationum ex Patribus, quibus Traditiones nobis commendatas tedderc cupiunt. Haec igituriam nobis fylua cædenda eft , magno quidem noftro tædiOjièd fortalsis non nullo Ledo# ris commodo. Quod autem fupra de Patruni autho# ritatepraefetifumus, idnunc quolt;$ tribus verbis præfamurjnos precio emptos, hominum feruos non eflè. Vbi tarnen à lefuitis torquantur 8C deptaucn-tur illorum fententiæ, operaeprecium eft, figillatim indicate.

primum quidem Dionyfium ilium false db dum Äreopagitam no inuiti lefuitis relinquimus. Qui author ab emundæ naris hominibusid foliim egifle iudicatutjVt non fine ratione infanirc videre# tur.Iftiusenim cœleftis Hicrarchia,nonmod'omul# tis infulfis SC Monachalibus nugis referta eft, fede# tiam muftis abfurdis commends impjtjsipecula# tionibus featet. Libri autem de Ecclefiaftica Hic# rarchia,fe turn compolttos fuiflè clamitant,cum iam Ceremoniarum congcric adulterata eflet Chriftia# nifmi puritas.Porto liber de diuinis nominibus, li#

c cet

'ïlB AD ASSERTIONES TESVr-«tquaedam non prorfus afpernanda contineat, âr# * gütias tamenmagisfpirat, qii'am folidam pietatcm. Cacterum ijs daobus locts, quos Icfuitac citant, imlt;« pudcntcr garrit, Apoftolos n0n omnia fcriptis, fed quacdam non fcriptis inftitufionibus, SC A R C A N i S SIG N1S tradidiflè,prç{èrtim P R o P h A n ae aï vL^ Til’vbiNiS caufa, cui ne ipfa quidem figna fas fic contingere. CredashFc vel circulatorcm quendam Magum vel Myftagogum Eleufyniorura facrorum loqui.qui fas non eflè putant, vt myfteria corum in vulgus eminent. Tradunt enim qui de Magia fcrigt; pferunt,eam horrere luccm SC reuelationem, amagt; re tencbras:tacendo confirmari,cffercndo extermi-nari.Quid autem Paulusç’ Nihil (inquit) fufFugi eo^ rum,quæ efient in rem veftram, quin annunciarem vobis,SCdoccrem vos pvblice acPER singv* las d 0 Al o s,6Cc.Etrurfus.’Non fubtetfugi, quo# ‘minus annunciaremvobis omne consilivm Dei. Et iterum : o jmni A oftendi ( feu, clarifsi# me DEMONSTRAvij*’f‘J'«l‘« ) vobis. Valeant igitur Icfuitæ cum fuis occultis occultorum, quac ■’Thaumaturgus ifte Dionyfîus ftudio caclare vo# iuic.

Clemens Epiftola quinta ad Hierofolymitanam Ecclefiam, hortatur inter car ter a, ne quifquamfcri# pturampro fuo ingenio interpretetur , fedexfcri# pturis fcnfum velit capere veritatis. Verba digna funt,quac intègre adfcribantur. Relatum (inquit) ' cft nobis, quod quidam in veftris partibus commo# tantes,aduerfantur fanisdoCfrinis,ÔC pro VT E iS VîDBTVK non fecundum traditionem paths,fed iuxtîi

TAR.TM RE SP ONS lO. Up iuxta SENSVMSVVM DOCERE vidctitur.MuU tas cnim quidam ( vt audimus ) vcftrarum pargt; tium , fecundum ingenium hominum cx his quac kgunt, vcfifimilitudincs capiunt , Sgt;C ideo diligenter obferuandum eft, vt lex Dei, cnm legitur, non fecundum propriam ingenij intelligcntiain Ie# gaturvel doceatur. Suntenimmulta verba indrïf^ pturis diuinis, quae pofsunt trahi ad cum fenfum, quemfibi vnusquifquefpontèpracfumpfit, fed fieri non oportet. Non cnim fenfum, quem extrinfecus adulterctis, alienum extraneum debetis qua:re# re, aut quoquo modo ipfumexferipturarum autho-ritatcconfirmare., SED ex i PSis sCRiPTVRis SENSvM CAPERE vERiTATis. Hacfienus no# bis non aduerfatur Clemens.Sediam aliquidfequi# tur, quod lefuitis fuffragari videtur. Etideo(.ingt;j quit) oportet ab co intelligentiam difeere feriptu# rarumi, quieam àmaioribus, fecundum veritatem ßbi traditam,feruauit, vt ÖC ipfe pofsit ca , quae rc-ótè fufcepit,compctcnter afiererc. Et paulo póft di-cit: Vnde confilium dantes veftram prudentiam hortamur, vt ab Apoftolicis regulis non recedatis, £lt;c. HadlenusCIcmens. Ego verb libenter ftque# ter eius interpretationem , qui mihi bona fide re# citaret, quomodo PetrusautPaulusexplicuiftent diffla feripturaerquod Clemens (fi isfuiflet Petri di# (cipulus) facere potuiflet. Sed hoc nihil ad Papi# ftas, qui ex fuppofititijs feriptis nefeio quas futile» «taditiones Apoftolicarum nomine nobis obtriH dunt.

Irenaeus Iib.3. cap.2. j, cum velkt Ecckßa» e i) boru-

noquot; AD-ASSERTIONES I BSV I-

Iiortari, né nouis commeritfs ValcntinGCcrdonfs, Martiants.ôfc.fidcmadhiberet, monet, vt diligent ter attcndant,quid doccant ij.qui vcl Apoftolos ipf fosjvel ipforum fucceflorcs proxnnos aiidiuerunt. Eorutn dodlrinam vocat Tradttioncm. Exempli gratia, quod vnus fit Deus omnipotens fadlor coeli 6^terrae,plafmatorhominis, quiinduxcrit Cata« clyfmum,0f totum deniej Symbolum Apoftolorum cap.J. Traditionemappcllat. Eariimautem Tradi# tionum, quas nobis Papiftac obcrudunt,nulla fylla-ba facit mentioncm.Si autem velint Papiftac fefe in fpeculo contemplari, cum fuis fidis traditionibus, audianteundemirenaeum lib.j.capitet. ( quod ca* putlefuitaectiam allegareaufi funt) ficdicentem: Cum enim (inquit) exfcripturis arguuntur, in ac-cufationcm conuertuntur ipfarum fcripturarum? quafinon rede habeant,ne(^fintex authoritate, QC quia variac fint didac, 6^ quia non pofsit ex his in-ueniri veritas ab his, Q.y inesciant tradie TIO’nem. Non enim per litcras traditam illam, fed per viuam vocem,6lt;c.En vides haercticis folen^ ne fuiflè,cùm fcripturis vrgerentur, eas obfeuritatis amp;nbsp;ambiguitatis arguere, ad Traditionesno fcri# l^tas confugere : quemadmodum hodie Pontificij ex omnibus hacrefibus conflati faditant.

Tertullianus lib.de pracfcript* aduerfus Hacreti^ cos. Age iam qui voles curiofitatem melius exercer reinnegotiofalutis tuae, percurre Ecclefias catho^ Iicas,apud quasipfae adhucCathedræ Epifeoporum fuis locis praefidentur , apud quas Avthenti* t AE teraeeorumrecitantur fonâtes vocem,

repraegt;

fr A RVM RESPONSIO. Î2I repræfcntantcs facie. Ec pauló poft de Romana Ec-defia. Legem amp;nbsp;Prophetas cum Euangelicis QC poftoh'cis Litcns mifcet; inde portât fidem : aqua fignat: Spin'cufancfto vcftirrEüchariftia pafcitimar«’ tyrium exhortatur: ita aduerfus hanc insti# T V T1 o N E M neminem recipit,amp;c. Vbi nunc mai nent lefuitarum traditiones non fcriptae,ex quibus haurire fidem necefie eft;

VincentioLyrinenfi Monacho,ctfimultum tri? buerefoleant Papiftæ/vt fan'e nos quoque non ni^ hil ei tribuimus) tarnen ex toto etus(vt ipfemet vo-cat) Comonitorio nihil aliud ^ferre poflunt, quam quod ipfe fummatim bis verbiscompleditur : hanc fuifle femper 8C efie hodieqj catholtcorum confue# tudinem, vt fidem veram duobus ijs modis adjîro • bent: Primum diuini Canonisauthoritate : Deinde Ecdefiæ catholicæ traditionc .'Non ctyiA CA* NON SOLVS NON SIBI AD VNiVEKS A SV¥» F I CIA T 3 fed quia verba diuina pro fuo plærit^ arlt;s bitratu interprétantes , varias opinioneserroresep' concipiant. Âtque ideo neceflè fit, vt ad vnam e c-dLESiASTici SENSVS Rcgulam icriptiirac coeleftis intelligentia dirigatur:in ijs duntaxat prg# cipuc quaîftionibus,quibus totiuscatholici dogma# fis fundamenta nitunturjamp;c.Quæ fi de vera Eccle# fia Chriftfinon Antichrifti,hoc eft, Papiftica,intel# ligantur: manibus pedibusc^' in Vincenttj fententiâ defeendimus : quippe quæ eft domus Dei viuentis, ».Tim.#* columna ÔC ftabilimentum veritatis : vt fupra audi# uimus.

Bafilioin libro de Spirit« fando Traditionibus c it] non

212 AD ASSERTIONES lESVr-

non fcnptts nimïo plus tndulgcnti, Bafih'um oppo*» nimus, in homih'a de Confefsionc fidei fic fcribentê. Si fidelis eft Dominus in omnibus fermonibus fuis, fidelia mandata cius, faóa in veritate amp;nbsp;æquitatc: manifeftaeftnEFECTiOA fideamp;Sfupcrbiçcris mé, aut reprobare qLiidexhis,quæfcriptafunt,au£ fuperinducere quid ex NO N sCRiPTis,cumDo^ minus nofter lefus Chriftus dixerit : Oues meæ vof cemmcamaudiunr.HæcBafilius. Quifi cumicfui«’ tis fentiret, non fufFicientem efle fcripturam,potius diceretjea,quac non funt fcripta, eiïè fidei augment turn ÔC Gomplemcntum : quam manifestam. Pacr.jp 4. DEFECtionem à fide. Gr æca fic habent.

, » à^TUii quot;nrSii

contra Papifticas Tra# ditioncs pofsit dici vehementius, cquidemnon vi* dcQ.C^i enim Traditionarios à fide excidifle dicic, cunda fimul peccata dicit. Et certè à fide excidfflè, nihil aliud eft,quam ab æterna falute excidiflê,SC in aeternam damnationem incidifîè»

Ei Î. h,Hçrer,5, Sic amp;nbsp;Epiphanium Epiphanio confutamus. Hic cnimSamaritasgrauiter repræhendit, idem plane facientes,quod lefuitæ faciuntzSi quis (inquit)ipfi^ dicat de Dauide SC Efaia,2lt;: fcquentibus Prophetis, nonfufeipiunt; fed immorantur Tradition! apro^ prijs ipforum Patribus inuecftac. Et rurfus contra HîcreC4î» Martionitas: Adteftimonioruferipturae dcletftio^ nem fi quis refpexerit, mirabitur magnifi'cas Dci difpenfationesjc'um fingulat res per teftimonia qug-dam confirmentur acftabiliantur.Et ibidem: Quo* modo luc(Martion)quiprofitctor fehabere aliquid

Euan*

' r A R V M R E s P o N s r o.

EtTangeÏi) S6 Apoftoh', non vel pauca fcn’pturae verba feruare pofsit'Prætcreoinnunicra huiusfcn'# ptoristeftimom'a , quibus fcn'ptiirarum pcrfedio^ nenij contra humanaruniTraditioniim vanïtateni tuetur,

Auguftt'nus contra Epiftolam Manachæi cap 4.. niillo verbo attingic Traditiones Ecclefiæ non fcrilt; ptasrfed docet.qiie res inter alias cum in gremio ves ræ Ecclefiæ rctincant : nempe cófenfio populorum, authoritas miraculorum,fuccefsio facerdotum à Pc* tro vfquc ad fua tempora, catholicae nomen, quod etia hæretici ipfi fuis Conuenticulis adfcribere non audcant. Ac negat fe Manichæis poflê contra hæc credere,promittcntibus,fcd non exhibentibus veri* tatem. Quódautem Traditiones non fcriptsc tam fint neceflàriæ,quàm cas lefuitæ fingunt, aut quod par authoritas ÔC fidcs illis fit adhibenda,nullum vi* deas verbum.

Ide de Baptifmocontra Donatiftas lib.a.Ioquens de caconfuetudine, quod ab haereticisbaptizati no cflent rebaptizandi:Quam confuetudincm(inquit) credo ex Apoftolica Traditione venicntCjficut mul tanôinueniûtur in literis eorS, neq^ in Cociltjs polt;= fterorS, Stamen quia cuftodiuturper vniveR^ SAMECCLESiA M,nô nifi ab ipfis tradita amp;nbsp;com^ mêdata crcdunt.Hçc Auguftinus.Nô autê dicit hoc neceflàrio fentiendû,qui autê aliter fentiât,net$ fcri* pturâ, netçChriftum retinerc, vtlefuitaî nugantur.

Et lib. 4. cap.24. Qiianquam quod vniuerfa Eci« clefia tcnct,nec Concilrjs inftitutum fed 5 e j» P E R retentum eft, non niß authoritatc Appftolica trax ditum

124 ad ASSE RT IONES lESVT-ditum rec'lifsim'ecreditur.Verum Airguftinus non niticurhoc fundarnento, fed tanquam per parenthe# fin inferic ; poftca ftatim accedit ad teftimonia fcn'-pturæ : neqne vllum practerca verbum de traditio nibus,multó minus de necefsitate carum facit.

Et lib. $. cap. 23. de non repaptizandis hæreticis diiïèrês: Apoftoli(inquit)nihil quidem exindcprata ceperunt/ed confuetudo i lla,quae opponebatur Cys priano , ab eorum traditione cxordiûfiimpfifle cre# dcnda eft.ficut funt multa, quæ v Ni vers A tenet Ecclefiajôi^ ob hoc ab Apoftolispræceptabenècre-duntur^quanquam fcripta non repcriantur. Poftea hoc toto capitCjficut nec antea,vllius traditionis no meminit.neque ea nititur,neque tantam necefsitate ' Traditionum conftitui^quantam lefuitae.

Et eodem lib.cap. 26. Qubd autem nos admonet (Cyprianus) vt ad fontem recurramus, id eft ad A^ poftolicam traditioncm, inde canalem in noftra tempora dirigamus^optimum eft. ÔC fine dubitation ne faciendum. Traditum eft ergo nobis, ficut ipic commemorat, ab Apoftolis quod fit vnus Deus,0C vnus Chriftus, vna ipcs , ôf vna fidcs,0C vna Ecn clefia^ôi Baptifma vnum.Sdc.En vides qubd Augu# ftinus dióum Pauli ad Ephef. 4. vocct Traditione. Quo maior eft impudentia lefuitarum, qui propter vnicum traditionis vocabulum , hoc dido tarn infulse abutinon funt vcriti.

Chryibftomushomil. 4. in Epift.2. ad Thcflalon. (nâ hanc lefuitas allegarc voluifle fuipicor)enarras locum ilium ; TeneteTraditiones, ôfç. Hine patet (inquit) qubd non omnia per Epiftola tradiderint, fed

TZRVM RESPONSrO. '

(cdtnuîta ctiam fine literis. Eadem verb fide digna font tam ilia quatn ifta. Itacp Tradittone quoc^ Ec-clefiac fide dignatn putamus,06c. Ifta omnia tolerari poIEintifi quis ea candide interpretetur de Traa ditione, de qua Paulus ipfe in textu loquitur j fiuc per ftrmonem (inquiens) fiueper Epiftola, hoc eftj de docTfrina Apoftoloru vocaltquæ certè cum fcri-ptijra no pugnauit,fed optime confenfit:cum eic eo-dcmipiriruinfpiratæ fint 6C concionesfcriptio^ nes Apoftûlorum.VelimaûtIefuitasproximèprae« , cedentem page! !am Chryfoftomi diligenter infpice* re, vbi perlpicuitatem Si perfeeftionem icriptura!« rumegregiè comraendat. Omnia (inquit) claraô^ Chryfoft.hom* plana font ex feripturis diuinis, quæcuntç neceflà^ 3,inx.Theflal, ria funGmanifcfta font. Sed quia delicatuli eftis aagt; ditores,dclecftationem audiendo venantes, propten rca Si ifta(fermocinationes) quacritis.Nâ die mihi, quo fermonis ftrepitu loquutus cft Paulus cquot; Et tamê orbem conuertit. Quo verb Petrus illiteratusc' Sed ignoro,inquis,quæ in diuinis feripturis pofita font» ^lamobrem^Num .n. Hebraicè^num Latinè,num alioexterno idiomateproIatafuntfNonne Graecè dicuntiAt obfcurèj'nquis: Quæ eft ifta obfcuritas, die quæfo i Nonne hiftoriæ font i Nofti quae clara font, quid de obfcurisrogasi’Mirabor equidê,fi non propedicChryfoftomuspropterhæc verbaa Icfoi# tisinCatalogumhgreticorûreferetur.Namfcriptu# rametiam Laicisproftituit,hoccft, vtStaphylus quondam dicebat,Margaritas ante porcos proijcit»

IdemHomil.iS.inEpiftoIam adHebreos. Argu^

£ mental nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

12^ XD ASSERTIONES lïiVT-

mentatuS cfl:(inquit) Paulus SC ex fcripturfs,6C (ïnc fcripturisjfed amp;nbsp;diClum Propheticumadiubuit,dt/ cens; Quta facrificium SC oblationem noluifti, 8^c, Refpicit auteta Chryfoftonius ad argumentatio-nem Apoftolt ex communi vfu hominum petttam, ^e teftamento, quod turn demum ratum mors interceflerit T cftatoris.Scd quid haïc faciunt ad fta# biliendas traditiones lefuiticas^'fcilicec id^quodba^s culus ad angulum.

IdemChryfoftomus in Homilia de Adam SC Eua. Profundiores difficiliorescp' partes incurrentium quaeftionum^quas latius pertracfiarunt,qui Haercti# cis reftiterunt, non necelTc habemus aftrucre : quia ad confitendam gratiam Dei, cuius opcrisdignitati, nihil penitus fubtrahendum eft^fatis lüfFicerc credi# mus^quiequid fecundumEcclcfiafticas Regulas Aj poftolicafcripta nos docuerunt,vtprorfus nonopi# nemurcatholicum, quod apparuerit praefixis fen-r tentijs eflè contrarium.SCc.Hic Chryfoftomus Tra# ditiones fcripturis non antefert, nee æquiparat, fed docet,qubd ecclesiasticae regvlae tc^ ftenturdeqsjqug APO stolica scripta nos docuerunt.Tales igitur laudat Regulas Ecclefiafti# cas, quae fcripturis non aduerfantur, fed cum ijs congruuntjijscç' teftimonium perhibent, 6C clarè aamp; firmat fufficere, fi creduntur ea,quac nos feripta A# poftolica docent. Cur igitur multa praeter hacc,quas fî ad credendum neceliaria PontiHcij cabaliftae,nogt; bisobtruduntj'

Ephefinum Concilium Epiilola ad Neftorium docet«

TARVM RESP ONSIÖ. Jï/ docet, non fati's cflc, fi Nicacnum SytnboÏum reci* tet, non rcóïè i'ntellelt;5ium, nifi ita credat amp;nbsp;doceat^ ficut Apoftoli ÓC Euangeliftac docuerunt, Qi. ficut turn in alïjs Eccicfijs Orientis amp;C Ocddentis ma# gno confenfu doccbatur. Agitur autem h?c de dog# matibiis, non de Papifticis nugis. Concludunt Pa# trcsConcilrj Epiftolam illanihoc modo:Hæcfapc# re (tnquiunt) cdodti fumiis^tam à fandis Apoftolis quam Euangcliftis, ab omni fcriptura diuinitus infpirata, nee non QC à beatorum Patrum confefsio# nibus VERITATE SvBNixiS. Hacc vt lefui# tas nihil iuuant „ ita nobifcum minime pugnanf. Imó hinc colligere nobis promptum eft , nullaa Traditiones , nullas nullorum Patrum Confefsio# nes recipiendas cflè, nififcripturarum veriiate fub# nitantur.

c Synodus Nicacna fecunda^quam Greet (èptimam generalem appellant, odingentis ferèannis poft natum Chriftumjrenes Imperatricis iuflujamp; auipi# cqs eoada,anathematepereellit eos,qui non omnet Eeelefiaftieas Traditiones,fiue feripto, fiue eonfuc# tudine valentes amp;nbsp;décrétas rctineâta'nterquas nu# merat ctiam imaginum effigurationem óf adoratie» ncm.Sed placeat ifta Synodus illis, quibusfuperfti# tiofifsima foemina Irene placet, quibus imaginum i# dolatrica adoratie placet, quibusdeniep Ioannis,' Orientalium Legati, vox placet, Papifticoccrtc Epifcopo,im'oód Cardinalidignifsima:Satiuseflè lupanaria omnia in vrbem admitti, quàmimagi# num cultum abnegare.Nobis profedb ac pijs omnii

( i) bïn

118^ ADASSRRTlONESIESVr-

bus non placet, Atq^ olitn ctia mox cS cclcbrata cf* (et pijs Imperator ibus QC bpifcopis.in Occtdetcprç« fertim difplicutt.Nâ contra hanc Pfeudofynodû ( vt Regi'no in Annalibus Francicis vocat) ^adorâdis Imaginibus habitâ,2lt; falsb fcptimâ vocatam, Caro^ lus Magnus aliam Synodum Francofurti ad Mœ# num indixit:ad quam frequentes coierunt, Galliæ, Gcrmantac dC Italiae Epifeopuadfuerunt etiam Rof mani Potificislegati, Theophyladus Stephanus Epifcopi:ibi Acîfa Graecorum de Imaginibus adof fandisrefeifla, Slt;Pfeudofynodus Nicacnacommu# nibus Epifeoporum fuffragqs damnata eft.Cum pri^ mis autem obferuatione dignum eft.qubd Hincma# rus Rhemorum Archiepifeopus volumen non mo^ dicum ab Imperatore Carolo Magno contra iftam feptimam Synodum conferiptum,Sc Romam mift fum fuifle teftatur, in cuius voluminis libro 4. hæc fint fcripta: Cum duarum S)C trium prouinciarum Pratfulesin vnumconueniunt, fi antiquorum Ca^ nonum inftitutione muniti, aliquid pi ædicationis autdogmatis inftituutj quod tarnen ab antiquorum Patrum dogmatibus non diferepat, catholieum eft quod faciunt, SC fortafle dici poteft vniuerfale:quo# niam,quamuis non fit ab vniuerfi orbis Præfulibus aeftum, tarnen ab vniuerforû fide 8C Traditione non difcrcpat;quod crebro fa du in plaerisq; mundi par# tibus quibufdam necefsitatibus incumbcntibusjlci# mus.Multa enim Concilia gefta funt,quorum infti-tutionibus fanda munitur amp;nbsp;roboratur Ecclefia. Si verb duarum aut trium prouinciarum Præfulesin

vnum

TA RVM RESP o NSI Ó. Üp Vftutn conuenientcs, noua quacdam ftatuerecupi-cntes i conuenti'cula quacdam factunt,quæ non cum vniuerfi orbis Ecclefiafcnn'unt, fed ab ea, quadam expartediflèntiunt, non eft catholicum quodfacigt; untjó^ ideo vniuerfate nuncupari no poteft. Omnc • quod Ecclefiafticuni eft, catholicum eft : SC onine quod Catholicum eft, vniuerfale eft. Omne autem quod vniuerfaleeftj prophanis vocum nouitatibus , caret. Et fi haec Synodus vocum nouitatibus caü ■ reret, ac antiquorum Patrum dogmatibusconten# Ca eftèt, vniuerfalis diet poterat. Non autem anti# quorum Patrum dogmatibus contenta eft : non igi# cur vniuerfahs dici poteft. Vniuerfalem plane ean# dem Synodum non cuncftarcmurprofiteri,nifteam vniuerfalis Ecclefiæ dogmatibus fentiremus refra# gari. Haec Carolus. En pie Letftor, quanto reeftius Imperator, homolaicus SC militaris, deReligione, de fide , de Traditionibus , de Ecclefia Catholi# ca , de Synodis vniuerfalibus , fenferit , quam 6C olim Epifeopi Græci mendaces , SC hodie Ic# fuitæ mendacifsimi fimul atque impijfsimi fen# hunt.

Ventum crat ad finem lefuiticarum allegatio# num, nifi in extrema claufula ceu autftarij vice ad# ieciflent decretum quoddam Synodi Tridenttnse, quo ftatuitur, vt Ecclefia libros vtriuftj teftamenti fcriptos,0C fine fcripto Traditioncs pari pietatis af# feeftu, SC pari reuerentia fufeipiat atque vencretur. Putasne autem, pic Le(ftor,aliquid pudoris in ani-jno vel ruboris inviiltu lefiiitarum fupcrefle , qui

f 3 concis

Ad ASSERTIONES lESVT-conciliabuIumTridentinunij tanqiiam probatæ fi# dci,SC indubitatae authoritatis Synodiim in rc niaxinii momenti , non verentur in tcftimoniun» adducerc c* At qualis ilia fnerit colluuics, lipgt;' • pis ac tonforibus notum cft. Çertc iftud, fi omni# no ita appellare libet, Concilium , nec ab omni# bus Romani Imperq ordinibus adprobatum, nec loco conimodo SCoportuno celcbratumeft. Quis .autem in eo præfedic, nifi Antichriftus , Â^An# tichrifti fatellitcsc' quales nam homines, Deus bo# ne c* Indices tjdem 8C rci : ÔC rei atrocifsimorumi criminum, idololatriæ j blafphcmiaî, magiæ,frau#, dum , mendaciorum , facrüegiorum , amp;nbsp;aliorun» fcelerum, rci denique laefæMaieftatis diuinat, SC Ipretac Maieftatis Cacfareae. Horum ne homi# numplacitanos fequi vulcislefuita: , quinullibo# no viro vnquamplacueruntç' horum ne refpedius aliquis habendus eft, qui ipfo ibiis afpecfiu indigni func i poteftis ne Annac amp;nbsp;Caiaphac Concilium vituperare ÔC laudare Tridentinum i cum in il# lo peribna Chrifti, in hoc fides Chrifti folenniter fint damnata. Quid enim eft aliud , anathemati fiibijcere eum , qui abfque vlla hæfüatione pro-priae infirmitatis amp;nbsp;indifpofitionis peccata fibi rc# mifiâ eflè certb credat: quid * inquam, aliud eft^ quàm fi'dem Chriftianam femel ÔC fimul totam a-nathemate ferire i 6C Symbolum Apoftolorum, quo remifsionem peccatorum credcrc nos prqfi# temur, QC Orationem Dominicam , qua eandem quoxidiepctimus » ^Sacramenca, quibusdehac nos

TA RVM RE SP ONSIO. îjl nos ccrtius confirmamus , vniucrfîm totum Euangclion , verbum recondliationis , dcuouo rc atque condcmnare Qiiid autem aliud eft, Traditiones non fcriptas pari pietate 6^ venera# tionc fufcipiendas prafciperc, qua fcripturas fa# eras quàm Chriftum mcndactj arguere , dicen# tem : Fruftra xolunt me , docentes docflrinas, praccepta hominum. Quid eft totam religionem Chriftianam abolcre, fi hoc non cft f quando cer# ta de Deo perfuafio , vnde hæc concipitur, feripturadiuina conuellitur. Itaque ciimmulta in temerarijs fuis aflèrtionibus impudenter fcripftrc lefuitae ; tum hoc impudentifsim'c, qubd propter Tridentinx coitionis decretum, non inferiore lo# lt;0 fint habendx Traditiones , quàm ipfi facra# rum fcripturarumlibri Canonici. Hxc videlicet funt pigmenta Myrothccia religionis Chriftia# nx. Hæc Deo viuenti grata SC accepta funt : hxc opoTtuit in honorem venire, vt Chrifti 6C Apofto# lorum dofftrina tolleretur. Nos ex verbo Dei in feripturis expreflb fidem alimus, exilloipem eri-gimus, ex illo fiduciam firmamus. Vos id tan-quam lucernam, adquam furdeprxhenditur, ità fugitis, vt latro crucem , Cur enim fcripturasfup# primitis,quas literisconfignatas Deus voluit, quas ex fæuis Tyrannorum incendijs toties eripuit f Cur Euangelion occultatis, quod Chriftus de tetfto fonarc iufsit i Cur illud lumen abfconditis fub mo# dio , quod ftarc oportuit in candelabro f Cur im# peritx multitudinis cxcitate atque infeitia magis. quàm

i;! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T A R V M R E s P o N s I o»

qifam caufæ bonitati confiditis.Sufpeda ccrt'e nom vidcri nonpoteft , eacaufa, quæ lucem verbi Dei horree, quæ examen fcripturarunifugitat, quæ in;; certas Traditiones hominum certæ dodrinæ filq Dei præfert, 2lt; quofuts potius audiri vult quàm ik lum, quem Pater clara voce de cœlo fonanteaudi^ ri præcipit.Quod fi femel ftatuiftis religioncm vni^ ucrfam cxtinguere,agite, libros iacros comportari iubete.pyras iîruite.rogos accendite, pei ferutamini ædes fîngufasjnquirite cillas, angulosomnes euer# titc,»apire, trahite, inflammasproijcitefcripturas innox{as,icd vobis folis noxiasSC impictativellræ detrimentofas : cineres quoque, ne quid vobis inde refter pcriculfinpiofluêtem fundife,filt; quod Vul# , cano fuperfuir,Neptuno confecrate, denique nihil omittite corum, quæ Antiochus non tam nomine quàmfcelerenobilis ôô *’r/f«wpatrauit. Nosinterea furores veftros ridebim’,nec alios ignés aut gladios in vos cxpediemus,quàm icripturas:has vobis faces adhibebimus,his vos vremus, his torquebimus, his cxcarnifîcabimus,his vos, quocunquepedem tule# ritis,ita exagitabimus,vc vbi tut'o côfifterepofsitis, non fitis inuenturi.

Et hadlenus quidem priorem D. Pauli ad Timo# theum Eptftolam à lefuitarum fordibus,Deo iuuan# te repurgauimus: fîC qua religione homines ifti feri# pturastra(flent,quafîdeicriptores Ecclefiafticos ci# tentjoftendimus. Rcftabat,vt eorundem Thefes de Miflàjquas viginti numero,ad calcem libelli fui ad# ieceruntjconfutaremus, Sed ne adlum agere videa-

niur.

TARVH RESPONSIO.

mur ßudiofum kcßorem ablcgamus ad libres Rc^ uercndi viri D. Valentini Vannij Abbatis Mauh bronnenfis, quos de Miflà diligenter copiosè feriptos in lucem ædidit : quibus in hoc gcncrefcriis pti nihil extat perfediius. Cumcßhosipfos libres in îatinam linguam conuerfos Amplifsimo Cardin nali TruccefioDilingêfiuniIefuitarum Mœcenati, non ita pridem dedicauerit, latere lefuitas non pot funt. Adqcere autem his aliquid, antequam aduew fari) ad illos lefpondeant, hominis eflèt tempore abutentis Stf papyro. Miflàmigiturnunc faciamus Miflàmtô^ oremus Dominum, vtvltimumfuum Teftamentum morte Crucis confirmatum , turn . contra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lefuitas jtum contra omnesfalfa^

rios Sacramentiperdas integrum 8C incorruptum apud nos conferuet, vfque ad diem gloriofi aduen-tusfui, quandonos inplenam SC quietam poflèfsio# nem bonorum illo fuo Teftamento Icgatorum imf mittet,ill?c collocabiGvbinec per fraudes calum# niasc^' deprauari, nee facrileg'e interuerti, nee vel dolo vel vi nobis eripi poterunt ea , quæ fua nobis

morte Chriftuspeperit, quæiç in fe credenti# bus promifit,ôd omnibus aduentum fuum diligentibus praepai rauit. AMEN.

f F mis.

S

Errat4 ft torrigf.

Pa2.i4»lin,jJege,cxiftimcmu» »7»*i»oggannirc, to« zf* Bpheß. 4.ä.z8. Acehj. 48gt;zz.iniuftitia. foax.odofe. f/ttot dele inutile» ibidem^zi« inutile» t$.(;»e(Iênt» S^.t. Hermetis« ibidem «.prxcipientis» iv.ij.ezaAioris. tzx.t4.Diaconi(rx« «Z9,i.fuftinent. ibidem,n»hocloco» 147«s7»naucantur» WtQubdfi« »joliCorqueantur«

T VB 13^ Æ, Apud viduam VIrici Morhardi. Anno 15^6.

CCN