INVECTIVA BRVNI CONTRA CEN turias Hiftoriæ Ecckfiafti'cæ : in qua fimul rccitan turamplius loo Hiftorica, maximi*^ mo' menti Papiftarum mendacia ;

A c c E S S E R V N T alij Libclli diucrforum Scn'pto* rum, tum ad confirmaticncm illarum narrationum, tum alioquiadpraefèns inftitutum cumprimisfa* cieates; Quorum CatalogumpoftPræfa-’ tlonem reperiest

J^egapolcnft, ç^c. fuo domino clemenüßimo, optât M.^TTH. fl, Illyriens Ardensperpettium^ ueret pnraj^ pietatis Budiitm,

ANC Apologiam noftræ Ecekfiaz-fticæ hiftoriæ,amp;r pontifîciorû men-quot; dacioru indicem,tibi\Princeps lUu^ ftrifs{me,ideo mitto, quia ea Hifto-ria. uarie ia(ftata,nunc tandem,uelux ti in portum quendamjn tuæ C.rc^ gionem patrociniumcp confugit*

Cogor fanèjquoti'es de ea cogi'to,agnofcere Sc ad^ mirari Ilupenda Dei prouidentiâ ac bonitatem, qua iniftoipfb conatu operec]^ animaduerto* Excitauit ïîle ad id confilium Opusc^primiimclariß» uimD* DfCASPARVMa NidpruckjC. M. c5fih'arium:amp;: me quoque, indignifsimum miniftrum fuum : quicon-z fuluic pafsim mukos dodos de toto ifto Opereicocz pit etiam libros cónquirere, ex quibus paucorûbrcz-uisc^ ufus nobis côtigit.Contulit amp;nbsp;mecum tum cogt; ràm, tum per litteras fæpifsimè, diligenter : quia aliz-qua nobis noticia intercedebat, eo quod aliquando politica Ar iftotelis Vuitebergæ à me audierat.

Verumilk(prohdolor)fato nobis nimium cito abreptus eft. Ego porro mihi(uel Deus ipfe potius) adiunxi alios quofdam, qui rem totâmulto diligeiv dus tum cxpenderuntjtum Si promouerunt: quoru ' a ' Z nomina

nomina niEccîefia Dei' nota funt tum ex hoc Opete, turn Sc ex alijs monumentis dodifsimis panter acUz tilifsimisgt;

Laboratum quidem initio eft integro anno, fadis non paruis fumptibus,fruftra: fi tarnen id fruftra dp ci potedygf eoipCo conatu animaduerfum eft,quid reétèautnon relt;ftèfieret,meliorcpidea totius open's reperta eft: Gcut I tali coramodo prouerbio dicere fo lentjGuaftando 11 impara, imperfetftè agendo profit citur.

Nondefueruntetiamaduerlàrii tumPapiftg,tuni eorum collufores : inter quos quidam nimium ucre prophetizauerat publico fcripto,fe iftam Hiftoriain nunquam efteuifurum-Adieccruntrjdern etiam fœ* difsima S^impudencifsimamcndacia, dcingenti pcz cunia fub prætcxtu eius opcris congefta,amp; inceruer fa,Cum contra conftet,fa’ptuel decern fynergosad colleftioncs,defcriptiones, diftributiones,amp; eloz quutionem tanti opcris,exomnibusauthoribuscôz portandièC conficiendi,adhibitos fuiife: quosinde etiam uiftitareneceffefuin Verifsimum quocpeft, neminem uel principcm uel ciuitatem, præter unam Lindauienfem, quicquâ ad earn (quod quidem ego fciam) contUlifte, Pauci exillis quibus faftæ funtdcz dicationes,medioeriterlibcrales fuerut:quodipfuni cefsit in eorum fuftentationem,quipræcipuumpon* dus Scæftum totiusdieitulerunt.Priuatiergotantu quidam pauci, ali quid fumptuû fuppeditarunU Ego quidem nûquam quicquâ inde habui,nifi G quando

Magdeburgs: adhuc agens,librorum inquircndoru gratia aliquo profcdtus funijitiner/s fumptus. hibitifuntetiâmoxinitio v.grauifsimiuiri, teftes O' mniumaeceptorumacdatorum: qui(^ omnesßmul chirographa, cum quid acceptum eft, dare funt folp ti.Nec fuit unquam ea pecunia in niea poteftate inde ab initiomec earn à quoquaadmemitti,ex quo Mag deburga iam ferme decern annis clapfis difcefsi,paf-fusfum.

Sedcum dehacreilli ipiîpræfecfti, prætereaiyz nergi open’s Magdeburgæ,me iam lenæ agentc,con tra calumniatores Apologiam ediderint,quibus ma gis fides haben poteft: nihil necefie eft me nunc earn rem prolixius traélare.

Redeoadprgdicationem mirabilis Dei prouidcn tig circa hoc Opus.’quod cum nullius potentis Mægt; cenatis patrocinio defendatur aut fuftentetur, fouca tur ue, Ôt totinfuper habeatuirulentifsimos hoftcs ac obtredatores,nihilominus in tot iadationibus amp;nbsp;exilijs diuinitiis conferuatur ac promouetur.

lamigitur eoingenti Dei beneficio, co progrefla eft hæc Hiftoria,ut propemodum altifsimumpcla^ gus emenfa,tandem fi non portum ipfum,at cei tc me tasfuas.óóuelutimontes continentis confpicereÔC aonofcereJicet adhuc à Ionpè,uideatur.

Vtinamueró Deuslongiorem uitam,firmioremx que ualetudinem optimo uiro D.M.Mattliæo ïudp cilargitusfuifietrproculdubio tumhæc ipfaHifto-ria maturius abfoluta fuiflct, turn ctiâ muîta alia u 11 * a 3 lifsima

lißima fcripta maxime cum uen'tatis commodo in 1u cemprodqfTeiit.Fuï'cem'm in eo coftantifsimo Chrp ftï con£eflbre,uel martyre ponus,fummum mgeniiï, erudicfo eximia,^eîk!sueræ pietansacdomus Domi ni ardentifsimuSjpatientiain crucc,parrhefîa m dkê* daucntateirifrada , ÓCdeni(^ conftantia fingularis» Sed fcih'cet j'ndignus eftingradfsi'mus ifte mundus talïbus Dd miniftn's, fidelifsimè ueram uiam ad up tam' æternam liquidé acueluti digito commonftran ’tibus.Quareimpleturprophetia:Iuftusperit,amp;rn5 eft qui obfcruet corde: amp;nbsp;uiri pij coHtguntur, nee eft qui intelligat, quód propter imminentem malitianti auferatur i uflus gt;nbsp;Summa eft nunc fapientia fapien turn potentum, non ferre fideles euftodes depofigt;-ti Deijfinceri Etiangelq, ardentit^ selo oues Chrifti contra omnes omnium luporum infidias defenden^ tes.Omnesuno ore clamant Prophetis óóuidentib» Nolite uidereacprofpicere reda Joquimini nobis blanda,uidete errores:recedite à uia,declinatc à femi ta ifta,amp; facite quiefcere àfacie noftra ianélum Ifrae^ (is» Sedomitto nuncbancquerelam:quam,acfimi les meas innumeras monitiones,mihi proteftationis loco efleuoloin extreme filij Deiiudicio.Reuertor ad hiftoriam noftram,

Regis igiturprofecftó alicuius,auttTionarcbscam^ plifsimi opus,pro fua ingenti difficultate fimul ac uti itate,ifta Hiftoria efle poterat,8c debebat: non pau^ orum aliquot Chrifti pufilloru, exilia 8c totius miï-' n furiofa o dia pcrfequutiones^ ob fîneeram ucrita

tem fuflinentïu'm. Ver óm rcac Paulus fcnbi’t, rc' rumnaturam uanitatifubiedam efle:nec quiequam minus agit mundus, quam ut adgloriamfilq Dei, eiuscp religionis ilIuPrationem aut promotionem uel leuiter conférât« Quin potius id feduló omnes guntjUthocipfumDeiopuSjiïcut ÔCtotam Euange Irj predicationem,inopia,fame,atqueadeóperfequu tione extrema impediant Sc euertant:ut hac quoque de caufa Chriftus fit optimo iure damnatis obieduz rus,quód eum exukm,egentem,nudumcp ac efuriêz tem neglcxerintzficut contra uerèpios magiftratus, qui ferij nutricrj Euangelq erunt,contraria laude or^ nabit, prgmioqp afficiet»

Quapropter pij omncs,cum cernant eximiam hu ius diuiniopens utilitatcm:dent operam,ut ante om nia precibuSjdeindc etiam libris,ac tandem(qui poP funt)fumptibus, tantu conatu adiuuent;ut ficut Des beneficio præclarè inchoatu, feliciteren progrefliiin cfljita tandem eodembenedicente féliciter finiatur*

T u quocn Princeps illuftrifsime,in cuius prouinz cia nunc id Domini opus perficitur,qui'que certifsiz musteftiseiTepotes finccrèiftarcm traftarijfummo ftudioidem tuetoracpromoue,recepturusamp; hicamp; in altera uita amplifsima premia à Chrifto feruatore»

Dominus lE S V S tua illuft,Celfiad publicïï bonir, prçclaracn opera promouêdæ uergpietatis,difcipliz ngjliterarü, comunis pacis iufticiæcn,regat ac coferz uet, Amê, Ratisbongjin die Matthig apoftoli,in forz tem ïudf proditoris ad propagationem uerP tatis diuinitus alledn

} nbsp;nbsp;Canones ( ut uocant ) diuerfarum tuiffarum aut liturgiarum : quibus oßen-

ditur,Canonem, Kijfam, ey plané totum iftudfacrificium propitiato-rium,humanum,non diainum muentum ejfe.

4 BeatiRhenaniEpiiloladetAiffaruntuarictate. Jtem,PragmentumexlO' annis i x Papie lib.de uita Gregorij Magni. ltcm,Mattb.Placij Epiflo-la de corredione Canonis Mijf£.

f Oratio Caroli Moliniei, de horrenda Eccleßg Cf Politie metamorphoß, qua fefe Papa cum fuis Decretalibus in altum extulit, ut Cefares, Reges, ’ ipfumqi adeo Chriflum er Verbum eins pedibus conculcare, adq^ peduttt fuorum ofcula fummos etiam Monarch as adigereßt aufus.

t , Hidoria Sexte Carthaginenßs Synodi,deprimatufeupoteßale Pape.Itent eiufdem arguinëti wellus Nili arcbiepifcopi theffalonicenßs. In qui~ buslibellis omnibus non pauca Paparun men-

BRVNI CONTRA CENTVRIAS ECCLEquot; fiafticæ Htftoriæ,antore m A T T H i a EL AGIO lUyrico*

E R E^jcomprobanteipfo quo® eüêtu,prae* dtxitSpin'fus ûn(flus,perfèlcftum Chriftî or^anum Pauîuni, Antichriftutn inclinan* tckomano impcrio uenturum, cum cffica* cibus fign/s, pi'odigtfs mendacibus, om-nicp fraudemùîüidx, ut per omni's generfs mendacîaregnet fupcr ecs quinonhabêtftudiumueritatis: quo fie tandem lùa cuîpa, optimocp l'ure l'n aeternum con* dem nehtur.

Infiiu'ras faneÂnticbn'Ûî mcndaciorum formas ,autfpc* êtes jUemo pofsit rccenfèrc,ücl fi linguâs centum, ora^ een* tumpofsideac.acinfûpcrfcrreamuoeem. Sudaruntprofe* Ôô ftrenuè hifeé ïam $o fermé atinis, multa præclarils.inge* lu’ajin patefaciendis cius dolis, lîgmcntis ac impoftun's: nec tarnen totum ilium labyrinthum fraudum penitus peruefti* garCjamp;in lueem producerc,fâtis quiuerunt.

Quoniamuerô non tantum longifs.uetuftatis obfcuritas obliuio J fed multo etiâ magis iftius hoftis Dei falfifsimaî hiftoriæ,acmcndaces pcrfuafionesjamp;uanifsimæ opiniones inuulgus fparfç,fupprcfsiones^ucrarumnarrationum plu' timumadftabilicndas eius abominationes, opprimendam* que iàlutiferam ueritatem, 6C lueem regni Christi profuc runt, dum pleritpnon tantum indodi, fed etiâ mediocriter literati putant,perpetuó talcm religionis Ecclefig^ formam fuifle ac uiguifle iam inde à Chrifti ipfius refurrecflione ôda* fcenGoncîob hanc(inquâ)caulàmuifum eftmihi,alijs^plu* ribusfratribus,SpirituDeinosinomnemucritatemducen-te, apprimè utile fore, perueftigatafumma diligentia omni uetuftate,omnium qui aliquid prodeffe queât feriptis, de* b feribi

fcn'bi toCam formam Ecclefi'æac religicnis,ûidcà natiïntaté Chnfti'urqueadnoftratempora:quô pciïpcvftatofauctiift’a-tis ratio, fublatis in hac qiroquc parte tcncbris per acccnfatn Hiftoriglucenijcupidûucritatislccflorcmdefccutisrcligio* nis inclinationibuSjinnouationibns, abufibus amp;nbsp;corrupte* lis proximarum aliquot ætatum iudicarc fyncerius docerct.^

Hune hiftoricaelucis conatuin cernetes Papiftæ fuis Ae^ gyptijs tenebris obelTcjConduxerunt ctecum ac delirûquen^ dam Brun um,qui non propria impcllente confciêtia,auf uegt; ritatis ftudio : fed tant«m(ut Præfâtio habet) oratus ab illis, ut ipforum uotis moremgereret, non certè ut mandato Dei contraria præcipienti obediret, aliquid contra blaterauif. Qtjod tarnen ipfum( teftePraefatione)uoluitin tenebris la^ tl tare,no in uulguslucemcp publicam prodire : ut qui probe feiret,nullafolidæ ueriratis bafifubnixum efle. Ea igitur ex,' cutiamusjacuelutt quandamncbulamfpiriru fulg^oreœglo-riæ Domini abigamus, ne luciHiftoriaenoftræEcclenafti* cæobefle quean

PafsimtotaPræfatiOjÔt^ipfum Scriptum audaciisiméuo* ciferatur,noftram Hiftoriam multa falfô narrare, multa per* uertere, addere,imminuere,malitiofèdetorquere.Quæcura fint longé grauifsima crimina,præferrim in Hiiioria,ubi pox tifsimùm fincera narratiois ueritas requiritur.-omnibus mo* dis,ifiis tamuehementibus aceufatoribus claré,indicatisœ lociSjamp;additis manifeftis refutationibus,dcmôftranda fuiv fent. Ac fanéjC id multis exemplis talium corruptelarum facere noluifTenttialtcm aliquot paucis,ut decern aut uigin* tijilluftriura hifto riarum corruptionibus oftendiiTenn

At iftæ cæctis iudex, necunum quidem uidcrepotuit:eo* queetiamnonprotulit.nonenim cicerteprauamaledicêdi uoluntas ftudium^ defuit. T antum id aliquoties,loco pro* bationum tarn atrocis accufationis ingcminat:ftudiofum Ie* lt;5toremfi diligenter conférât, noftram iftam hiftoriam cum ucteribus,facile per fefeanimaduerfurum eflenoftramenda dacia, Hæfunt illtc ualidiftima: iftiustamatrocis, ôéplus

R E F V T A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u

ûuàm capjtalis accuûtioms noftrorumcnminumdemon* ftrattones acconfutationcs»

E andern prorfus calumniandi uiam ettS ifèe lucifuga pre* locutor cælati nominis ingrclïus eft. Nam rei ueritate dcfti* tutus,folum rabiofè uociferatur,idem ingeminans,nos nem* peueteres hifton'as corrumpere,ô(^ fcriptores inftitutaqjue* teracontemnere:quodconuiciumjiftebellushomuncio,cre do cqui'dem ctta oftentandæ{useputidæcopiæcaufa,Qiiàm uan'arequeat rem prodïgialiter unâ, fermé fexcenues infuo Prologo repent.

En babes candideLe0:or,totamfummam,ipßTstmäm* qucideam, totius huiusatroci's ôdplanèrabiofæinuedliuæ, quæ mfinita impun'fsimorum conuiciorumplauftra conti* net. Si ergo uis pcrmoueri fobs maledici oris impurifsimis fputis, uenenatiscp uomitibus, ut noftræ Hiftoriæ infenfus infeftus^ fisdanè tab'um deliciarum babes bic ingentem co* piam paratiisimam. Sin firmas ratione^ ac euidctes demon* ftrationes requiris, quibus liquidô aducrfirtj probêt noftrâ Hiftoriam iure accuiàri ÔC condcmnari, amp;nbsp;præfertimfalfita* tis redargui:nullas fane hic,ne minimas quidcm,reperies..

Bene igitur habet, quôd iftam Hiftoriam non folum non polTunt falfitatis redarguereîfed etiam eo ipio amplifsimum «iueritatis,omniscp/iaudisteftimoniumpræbent,quôdcum concntur earn damnare,nectamêullum euidens documentu falfitatis proferant,liquidô uel inuitigementes cp confitean* tur, cam nec poffe quidcmullius mendaci] coargui. Non enimuel uoluntas,uel induftriaiftis hominibus deeft,publi‘ cèproferendi ÔCarguendi,quoducluerifimiliter aceufariSC exagitari pofsit, fi quid omnino in ea falfi elTet.

Àlteram quoque eximiam laudem noftro huic Operi uel înuititribuunt,dumqqerûturacuocife,ÿantur,elfe opus iuac fynagogæ ac fuperlfitioni extreme noxium, ut uix ullum a* ■iudiamlongiisimo temporeeuulsatû. Qiiodcnim turmæ amp;nbsp;abominationibus AntichriftinoxiiTcft, idprofedfô pro* bum ûnumq5,pium ac Dco gratû elfe,prorfus necefle cb.

Pûft'quam aûtde ucritate narrationis iftius conftatfquac fcniper uel pcipua ac penè unica Hiftoriæ ui'rtus efle foict) non m oramur reliquas uel iftius cædblaterom's, dus ueno duam agentis prologi, uelaliorum fycophantarumcalum* m'as aut fugillauones»

Porrôjpræter hanc uentatis huius Hiftonæ confelsione, quam ipfemet hoftisuolensnolens^profitetur,dumaccu' fandicupidifsimus nihil falfi publiceprofcrrcpoteftjipfum quo que opus per fcfc abundè, lèetiam citraômnem nouam Apologiam tuetur,piopriocpfelcuto tegif, munitcp. Nihil enirn prorfus afleritjquodnon protinus autoris fui tcftimo^ m'O; unde id dcfumptum fit,confirmet. Qiio liquidifsimc cernitur,nihil plane noui figmcntiautorum arbitrio fraude* quecofidum eifejautnos fingerc cupiuiflc. Quaexiniialau* deautuirtutc hæc Hiftoriaalias oinnes fuperatjqugnonita diligenter ubiqueadhibitistcftibus fuadiêlaconfirmant.

Satis igitur uel hocunum fuifletad folidifsimamApolo* giam,nempcaducrlâriumnihil plané falfi iniftis tot Centu* rijs proferre potuifie. Nunc dealqs quibufdam cauilla* tionibusjaut potius iycophantijsiftiuscondudicij rabulac Antichriftijdicamus,

Contendit ifie cæcus dux,noft adefie methodum in ifio opère. Atquicontrarium eftmanifeftifsimum. Sequitur cnim in toto corpore temporumferiem, ôcquidem perme* thodum Synthefeosjaut copofi tioniSjUt res ipfægeftæ fiint: ficut iblent omnes Hiftoriæ. Qinaucro etiâ uariærcs in Ec* clefiæhiftoriaexponendæfunt, feorfim quæcp fiio loco tra* dantur, SCquidcm pro earum conditione naturâquediftri* buuntur, ita ut externa internis, tanquam primo occurrerv tia, gcneraliaq? fpecialibus præponantur : quod genus Me* thodi Arifto teles in libris de Animalibus multum conv mendat.

Verùmnegatadueriàrius,docfirinainautcæremoniascc* clefie,quales quoq^ temporçinufufuerintjexponendasefTe: fedfola fada quæacciderwntjô^ adpolitiam, autad Ecclefîâ dodrinam^

dodln'namcp pertinent. Cotra uerónidcinus,Euangeïifhs dcfcribêtes htfton'am Chrifti ôi. Apoftolorum, uel maxime corumdodln'namrccenfere.Idem Moyfes facit.

Enimueró quid tandem magis conuenit, quam ut quihf • ftoriâali cuius dodoris fcribitjdiligentifsimè exponat,quid illeuelfènferit, uel docueritjuel reprehenderit,aut non fen* fcritr'Quid enim demum magis eximiïïeft indot^orejquam cius dodrina.^ Cum igitur in Prima Centuria fuitexponen-dahiftoriaChrifti amp;nbsp;Apoftolorumj6lt;^poftea aliorum patrü: id profedo uel maxime neceffe fuit fieri, ut quid illifenfcrint, docuerint,autdamnarint, omnibus ledoribus liquide coiv ftaret.

Acjfi omnino iftc caecus dux cæcoru papifiarum audienz dus eft, rede dici poflet eius regulam feruatS cfleiquód nemgt; pe tantum fada, quæacciderunt fingulis temporibus, nargt; rata fint. Quæ enim tandem magis notabilia, fcitu^ digna fada dodoriim funt,quam docereucrum,ódredarguercfalgt; fiimÆa igitur ipia illorum fada funt narrata, qualcm nempc dodrinam quoqj tempore aut finguli patres, auttota Eccle-fia,autfedudoresdocuermt, cum quibus diiputauerintjaut contra quos fcripferi nt.

Quidautem magis cupiatomnisuerèChriftianus,acdefi dci puritatc folicitus, cognofcere deEcclcfia, Apofiolis, Chrifto, amp;nbsp;prophetis,alijs'ue patribus faut quid demum ei magis neceflarnrm,utilcüe elf,quamfeire, quod'nam genus dodrinæilli profefsi fint, quos ueerr ores damnauerint, feu quam tandem illi uiamadeundaeuitae euitandi æterni exi' tij humano generi præmonftrauerintf

Qiiôdporrôiniftahiftoriaaccurat!us dedodrina difpu* tetur,fententiæobfcuriores Ä^grauiores prolixifsimè cxpo^ nantur, multis argumentis c5firmentur,aut contra falfp co n futétura'duerôneç^uaquamuere dicipoteft, rcipiaautlibris hiftoriæ id propalam refutantibus.

Negant hiftoricum debere interponere fuum iudicium. Qiiafîuerônonetiani LiuiuSjSaluftius,Thucydides,Xeno b 5 phon,

phon, aîi] fubinde mdicent, quidrcctè aut prauè, ütilitcr autinutiliter.ftultèautiapienterjinijs quænarrantibus à du cibus aut gubcrnatoribus in rebus domefttcis aut militan'b, atQum dirtuinûe fit. Multo uero magis hiftorici Ecclefiç, diftinguuntinterdolt;ftn'namDeiacEcclefig,ÔCfedu(florum ac hæreticorum. omnium uerô maxime id ipfamct iàcra In fioria agitjUt ueram Dei dotfirinam religionem^,à diabo 11 mendacijs Stidololatrqs longifsimè feiungat:illam^ utià* lutarcinlaudctjhanc autem contra utpernicioiamdamnet d^retjciat.

Qiiiduet ô ipforUm fy mmyfta Cochlæus,in defcriptionc hifioriæ Hufsij ÔC Lutheri, nufquam'ne interponit fuum iu* diciumflmo fanèillepotius uirulentam fimul amp;nbsp;blafphemâ inucdiuam,quàm hiftoriam fcripfit.

Cx’terùm quale id tandem fuifiet, recitarc promifcuèdi-(fia ac do gm ata, tum ucra tu m falfa, ci tra ullum difcr imen, ul* lam'uepræmonitioncmautantidotumfHochcrclèidem ef* ret,ac promifcuc proponereuenena Stf làlubres cibos,pufîl-iiscp Chrifti exitij occafionémpræbere.

Nec tarnen intcreafcriptoresiftius Hifioriæ uel temerê, aut pro fuo arbitrio,de rebus iudicantSC pronuncianrjuele» tiam extra fuum opus conatumcp aliunde normam tudicif mutuantur.Scd primùmquidemneceiïariôoportuitin Prima Centuria narrari, qualem do (flrinam de fingulis articulis aut necefiàrijs rebus,Chriftusamp;Apoftoltdoeuerunt. Deinde,hanceorum do(flrinam ficutinitiôreeenièrecos ncceflc fuit,ita etiam pro uera unicacp omnium doiflrinarum Ôif do-gmatum,do(fiorum^ normaagnofceremifinon tam Chri-ftianum,quàmEpicurcumhiftoricumagereuoluiirenf, qui ofiendcretfeipfumdubitaredeillis omnibus quænarraret, tefiareturqî.

Poftrcmôjubi caVeritatis régula ac ueluti legcs politiâ* que huius reip. femel ut in Ecelefia,ita etiam in hac Hifroria, confi'itutafuit: Qporruit porto quoque in fequentibus Cen-turijs iudicare, quid St qua raiionepoftea fubindeab eauel decli-

declinarrcrit,ucl adcam pFoptuslongnts'uc accefTcrif. Ne^ ccffe profedlo eft, hifton’cum incrcmcnta 5gt;l dccremcnta, a.-liasqj rerum ftatusep uariationcs cfusregni,populi,auc ciui' t2[is uel uiri dcfcribcrcjcuius hiftoriam fciibcrrdam fufccpiï» At negarinonpoteftjUcl præci'puum florem,irtcolumita--temcp,aut etiara contra languorem interitum^Ecclcfig,in docftrinæ rcligionisc^, aut fiddipfius puritate, uel etiam in impuritate confiftere.

Hine ergo apparctjUihil prorfusnccin bac quidem parte â nobis fieri,quodprætcf æquum reeftumq} -, contra^ leges tab's HiftoriæjôCædificationis EcclefiæDciefief.

Illud etiam prorfus impudentifsiraû comentû eft, qgt; dicit, in noftra præfattonc Primae Centuriæ mâdari Ecclcfiafticæ hiftoriæftriptorijUtuniuerïàmdocftrinam de cæremonijs complelt;ftatur,exponatcp quis earum ufus,quæ fignificatio^ nes,quæ bonxjquæ malae lint,6C quatenus faciendæ, admits tendæaut ferendæ, ÔC quæomninô de caeremonqs dicîque» unt ; item, ut degenere politiæ Ecclcfiafticæ, qualis'nam ca quoep locoac tempore efte dcbeatjdifTcrat. Qiîoru nihilucl unico uerbo in ea feriptione à nobis prcfcribit,mâdatûrue.

Verùmnon libet prolixiusimmorari refutation! huius uirulentifsimælnuecftiuæ: cùm quia nullis prorfus eft ratio-nibus confirmata,tum quiafpero meum charifsimum in Do mino fratrem iohannem v VIGAND vm multo ner-uofius idem fadlurum.

Quare omifsisfeurrilibusiftius malediôis,folummodo adfcribamLudouici Viuisjgrauifsimiuiri, amp;nbsp;unius de ad-weriàriorum cohorte fcriptoris,fcntentiam, de ipforum Ec-clefiiafticis hiftorîjs : quandoquidemnos itatragicè infeda' tur,quodmodeftè indicauerimus quædam inaiqs hiftorijs Ecclefiafticis meritô défi derari. V erba cius hæc fun t:

Sed mentio hæcrerumà magnisuirisaeftarum,inmentern reuocat mihieum dolorem, quem fæpenumcro cæpia-nimo maximum, dum ipfemecum rcputo,quam diligcntcrg quantacura,Alexandn,Annibalis,Scipionis,Pompei],Cægt; faris.

INVECTIVA B R V N I fariSjOdaliofirm ducum,Sôcratis,Platonfs, Ariftotchs,amp;îa^ lioiumphilofôphorumadâ, perfcriptafunt, ôifempiternx tnemoriæ ïnfîxa,ut pcriculum non fit ne unquam excidant* Aârauetô Apoftolorum, martyrum, denique diuomtnno* Ihæfeligiom'SjSCipfius fiüecrefcêtis Ecdefiç,fiue lamadul* tæ 5 operta maximis tenebi-isferèignorari ,tanto fine ad co* gnofcendum,fiueadimitahduin,quàmducûôiphilofophox rufn,frilÔuofîora.Nâm qüaî deî)s funtfcripta,praîter paucâ quædamjmulti's font commentis feedata,durft qui fcribit,af* iedui foo judulget: amp;nbsp;non quaî egit diuus, fed quac »lie egiffe éum uelict, exponit: ut uitaindidetanimus icribentis, non ueritas. Fuêre qui magnæ pietatis lo co ducérent,incndacio* lapi O religïône confingerc;quod Ôi. periculofum eft, neue* ris adimaturfides propter falfa:amp;minime»necefiarium, quo* niam pro piètatenoftratam multafunt Uùra, utfalià, tâquam jgnaui milites atcç inutiles,, oneri fint raagis, quàmauxilio» Idem alibi inquît;

Sed fortaisis hæc, quamms grauia, attölerabilia faennt» Quale eft, in res facras banc quoque licennam mentiendi ir* repfifle,feupotius aperte eftcinuecftâmmt quæ traduntur de leprâ ConftantinijôC balneo iànguinis pucrilis.de lepra V e* fpafiani, dèGamaliéle, deBeronice, deadfis Chrifti ÔC diuæ Virginis f’Clamamus ô^latramus ad minora, coniuemusad hæc:quç fi inmanus impiorum hominum ueniant,fancftifsi* mam amp;nbsp;grauifsimam noftram pietatem, ridiculam illis ôc c* xibilâildamreddiderint.Necin rebus propinquiorismemo rig tradeiidis fomus religiofiores. Scribunt Gâlli Gallica,!-taliItalica,HifpaniHifpanica,GermaniGermanica3Britan* ni Britannica,aut alij ingratiam gentis cuiufpiam:putatreru auror,idfetantummùnus fufeepifte,ut quantum pofsit,gen rem illam éuehatmon oculumad ueritatem adi)cit,fcdad de* eus illius nationis îhocratus efte hiftoriamfcribcre, fi quid gens ilia præclarum egerit,prodere,dilatare,exômare,extol îcre:fi quid turpiter aut ignominiofé, tegere, elcuare, exte* uuare,defcndere,excufare,ftultinonintelligunt,hocnonef* fehifto*

R E F V T A T I o» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IZ

fe hiftoriam fer ibère, fed caufam fllius geütis agwe: quod patrom eft, non hiftorici. Nec madisfancftorumftribcngt; dis maior cft ucritatis euftodia, in quibus omniaoportebat efle exada abfoluta . VnuGjuiique eorum aefta icribe* bat J ut in quenque crat afFedus : ita ut animus hiftoriam didaret, non ucritas. Quâm indigna eft diuis, nbsp;hominid

bus Chriftianis, ilia fantftorum hiftoria, quæ Legenda Au reanominaturfquam nefeio car Auream appellent, cum feripta fit ab homine ferrei oris, plumbei cordis dius dici poteft illo libro C O 'quàm pudendum cft nobis Chriftianis, non elfe pratftantiisimos noftrorum diuorum adluSjUerius ôi. accuratius memoriæ mandatos.

Enaudis, quanto hic grauifsimus autoranimoßusPapi-fticarum hiftoriarum uanitatemredarguat,quàmnoftrahi-ftoria: cum quidem de ipforumgrege, Â^quidcmHilpanus, fuerit.

Porrô autcm,quoniam nobis res eft non cum uno ifto cae co dcliro^ Balaamo,qui à Papiftis ( tefte praefatione ) R O* G AT vs .ifta conuiciainnos, noftram^ hiftoriam euo-muit,utmodouotisillorum,àquibus mcrcedcm ludaeacquot; cipicbat,neglelt;fto Deo exconicientia,gratificarctur:fed cum ipfo Antichrifto, ciusep regno amp;nbsp;abominationibus ; ideo hac occafione, ftudioç illuftrandi ueritatem, re* darguendi ipforumtenebrarumregnum, acne fruftranos fois inueeftiuis lacefsiuerint : recenfebo iam unam Cen-turiam manifeftorum raendaciorS, foper quæ illi potifti^» mum iftudfoum abominandum Babylonis regnum extru' xerunt. Hincenim quiique animaduertet, nihil magisop^ tandum efle, quam publicis certaminibus ac difeeptatio-’ nibus oftendi ,utra tandem pars meliori fide hiftorias Eccle fiæfcripferit.

Etfi uero unicam tantum Centuriam Papifticorum de re* busmaximismendaciorummeiam patefetfturum pollicar: tarnen in hoc numero multa erunt, quæ fingula ita inftar Troiani equi foeta grauidaqjfint,ut intégras uel decurias c uel ’

Hifcc addere pofsis proximum librö Contradicfli'onum 6^Anrilogiarum,difsidiorumcp Papifhcorum:ubiindem j non una, fed plunmae ccnturiac mendacforum, errorum 0^ furorum iftins abominandi regni conn'nentur.

Forte fuo tempore natrus plus ocq, data^ mthi ab ifti's nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

oceafione, amplion'uolumi'nc, accuranori^ diligentia eo* rum adyta ac myfteriafigmê torum orbi terrarum detegam. Nunc tantum feftinanterjÖCquaßcurfonejqujedambreuif-firne recenfebo.

^^fum elTe primatum inter Äpoö:olos,ÖC fiiper to J[ tamEcclefiam,uehemcnter contcndunt. Quodralfilsi mum elîèjinde apparet : quia Chnftus facpe contrarium do--cetacdecernit, dicens:Gcntiumregesdominantur,uos au* tem non fic. ÔC : Qiii uult elTc maximus, fit omnium fenius Ü. minimus. Sacpius illa quacftio eftab Apoftolis mota agitata,ueluti in omen futuræ den' ambitionis,aff eóatio nis^ regni inEcclefia:fed Cfariftus earn 1'emper äußere dam nauinomnemqj primatum hominum in fua Ecclefia detefta tus cft, idcp etiam poft ultimam ccenam, Lucæ 22. Qiiare Paulus quoque in Galatis adeóncgat fe agnofcerc ullum prt. matuin Petri fupra ft aut Ecclefiam, eum uc folum effe fon* temautnormamueritatis^utcotraaflcraGfceum afpereob ; iurgalft coram totaEcclefia,utfœdè ac pernicioft contra ue ritatem Euangelii claudicantem. Verba Pauli funt harc: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

Cumautemueniftet Petrus Antiochiam, palam iftireftiti^ eo quod reprehenfts effet. Nam antequam ueniflènt qui* K dam à lacobo J nnà cum gentibus ftimebat cibumzcumau* temuenilTent, fubduxitacfeparauitftabiliis’, metuens eos qui erant ex circumcifione, ac fimulabant unà cum illo cac-teriquoque ludafi^adeout Barnabas ftgitjl abduceietur in

îlîôf um fimulationem. V erùm ubi uidjflem qiiod noft rc^ö pedefncederent aducritatem Euangclij, diùti Petro coram omnibus.-Si tUjCum fis Iudæus,gentîfiter mois, acnon ludai cèjCurgentes cogis ludairaret' Sic ôd ipfe Petrus ait:Non dominantes in clero, fed forma fadi gréais gt;8C iabec omnes mmiftros Ecclefiæ, fubie(5tos effemagiftratibuspolitici's. Qiiodamp; Paulus mandat, docctcB Romanos 13.

2 Petrum fuifle Romanum cpilcopum, acern'mè conten* dunt-Hocenim coUocant quafifundamentum fuæ Baby-loni'cæ monarchiæ. Contra Paulus afierit Gai.2. eum turn anteillud tcmpus(quod acciditcircifer anno Domint ya.) fuiffeEpifcopum aut dodorem ludæorum, turn etiam poftea fe in eadem funÆone permanfurum,fibi facrolancf a dcxtrarumpacfiione Hierofolymæ coram alrjsquoqp Apo-ftolis SC tota Ecclefia promifiire. Verba Pauli funt hæc, Ab ijs autem(^loquitur de Petro) qui uidebantur aliquid ef-ïè:quales aliquâdo fuerint,nihil mea refert- Perfonam homi nis Deus nonaccipit.Mihicnimquiuidebantur eflein pre-cio,nihilcontulerunt:fmô contra uidentes mihi concredi-tum fuifle Euangelium præputi), quemadmodimi Petro cir cuncifionis.Nam qui efficax fuit in Petro ad Apoftolatum circuncifionis,efficax fuit ôc^in me inter gentes. Quumcp co gnouiffentgratiammihidatam lacobus ôd Cephas amp;Ioan* nes,q«i uidebantur efie columnae,dcxtras dederuntmihi ac Barnabç focictatis,ut nos ingcntesgt;ipfi ueroin circuncifio-nemapoftolatu fungeremuntantùm ut pauperum memo* tesefl'emus, inquodiligensfui,uthocipfùmfacerem. Ex hifccucrbisfacritextus plenamac irrefutabilem legendam Epifeopatus aut Papatus Pétri habere potes, quam hic bres# uiter delin eabimus,

Prima pars hiftoriæ Petri : Quôd Deus S. Petrum apo* ftolum, epifeopum uel papam ludæorum, Paulum gentium conftituerit. Gal.2. Ab ifs autem qui aliquid uideban-' tur efle,quales aliquando fuerinbnihilmeareiert.perfonam hominis Deus non accipit.Nam mihi qui uidebantur elfe c a in pre-

in prccio, nihil contulcrunt. Imo contra, cum uidiflent mihf concredi'tûfuiiïc Euangeliû pra:putii,quemadmodumPetro circunfionis:cumm uidiflcnt gratiammi'hidatam, 6Cc. Secunda pars : Quod Petrus totis 18. anni's à Chriftiin coe-lum afcenfione,uRpad Synodum Apoftolorum praecipuè ludæïs, 8C Paulus gentibus prædi'cauerit. Nam qui efficax fuitin Petro ad Äpoftolatumci'rcuncifionis,efficaxfuitöd in me crga gentes,ÖCc.

T ertiapars: QuodPetrus ac Paulus de confenfurcliquo rum Apoftolorum co nfti'tuerintac conclufcrint, uthic qutgt; dem gcntilium, ille ucrci ludacorum dotftor apoftolus aut e* pifcopus in poftcrS quotp,ficut antea, permaneret.Iacobus Si Cephas , SCloannes »quiuidebantureflecolünac, dextras dederuntmihl ac Barnabacfocietatis, ut nos quidem in gen* tes, ipfi ueroin circuncifionemapoftolatufungeremur,tan* tum ut pauperum memores eflemus : in quo amp;nbsp;diligcns fui, uthocipfumfacerem. Hicapparet, Petrum tum de fado, tum de iurediuinoac humano^ Iudæorum,non gentilium Apoftolum per totamuitamfuifle.. Quid ergo adnoseius Apoftolatus, quiexgentibusfumusconuer]^ Cumhoc quoœconuenitnumeratio temporis Adorum apoftolico* rum,a epiftolæ Pauli: quædilucidè Qi aperte oftendunt, Pc trum nequaquä Romae ay annos epifcopatu uel papatu per-fundum efte, ut Papiftae fingunit.

Quarta SCultima pars Legcndæ Petri, in qua oftenditur, Petrum aliquatenus ,6Cfùcceftbres eius (quicum^.uelquo* cuncßin loco dem3 fint, fi qui funt) penitus potuifle Si pof* fe errare.’ideocpmeritoabalifs taxandosacrepreh endendos efle.ibidemGal.2. Cum autemueniffet Petrus Antiochiam,„ palam illi reftiti, eo quod reprehenfibilis effet. Nam ante— quamueniffent quidam à lacobo , unacumgentibus fume* batcibum. Cum autem ueniffent, ftibduxit ac feparauit fe ‘ ab illis mctucns cos qui crant excircumcifione, acfimula' bant unà cumillo cæreriquocpludæi,adeôutBarnabas fi* mul abduceretur in illorumfimulationê^ Verumubiuidif* femj,

fem,quod nonrccftopedeincedcrcntad ueritatcmEuange^ lq,dixi Petro coram omnibus: Si tu,cum fis Iudæus,gentili* ter uiuis,ac non ludaicè,cur genres cogis ludaizare /

Quæftio uel ccrtamê de Primatu, quis Apoftolorufupre mus eiredebeat,quater, amp;demûetiam in ultima cœna, Luc» 2x. ab Apoftolis Chrifto propofita eft. Verùm ille earn fem' per, ac penitus damnauit : nec uclPetru, uel Paulû fupremS autprimariâelcgit:imôpotius eos infimosamp;miniftros om nium elfe uoluitaciufsit .Idem Paulus infuis Epiftolis acer* rime impugnat : 8C contendit, fe nec infe, nec in cæteros A' poftolos ullam poteftatem Petri fupremam agnofcere, aut probare.

Hadenus de Legêda Petrididum eft, quam S. Paulus pfe confcripfît. Si quis autem de toto ho c negocio etiant hominum teftimonia audirccupit, Irenaeus, Nicephorus ôi Vrfpergêfis teftantur, Petrum initio Romam expugnandi Simonis Magi,non collocâdi ibi fui folîj caufa ueniffè,ibi^ brcuitemporedocuifle:acmox regenteeam EcclefiamLi* no aut Cleto,abijiîein Aegyptû, inde in Afiam, multas Ec* défias fundalTe aut confirmafle: amp;nbsp;tandem ultimo Neronis anno redijire,ab eo^ occiium elle. Vt Petrus nomagis Ro*-manusucldo(ftor,ucl epiieopus efle queat,quàm Antioche nus : ubi, ut omnes teftantur,integro feptennio docuit : aut Ponti,ubi quinquennio : aut aliarum Ecclefiarum, quasin-numeras,praefèrtiminîjslocis ubi MagifuerSt, docuit, fun* dauit aur confirmauit. Hiftorici Papiftarum fatis oftendunt fc incerta narrare, nam alij feribunt, fecundo Claudîj, alq 4» Petrum Romam ueniffe .Damafus papa difertè aflerir, cum fub Ncronc demum uenifle: quod amp;nbsp;Nicephorus fentire ui' detur.. Vrfpergenfis(utmodoaudiujmus)multas contradi* dionesinreceptishiftonjs Pétri,Lini, CletiSd Clementis cuidenter dcmonftratrut manifcftèappareat, omniamen* dacijs confulà,comixta,amp;^ corrupta efle. At nos malumus-Lcgcndam abipfo Spiritu iàndo per eledum Dci orga* . niunDiuuin Pau’umconfcr/ptam audirc amplcdlirci^

n MÊNÔÂCfÔRVSt PXPîSTÏCORVW 5præapuam habere lidem, quàmexufmodiincertifsimishd* jTn'numfotnnqs.

Confonat cumhocueritatisindicio, quôdiuamEpifto' lamprioremBabylonefcripfit. Nam non fuit tune adhne moris RoinamuocareBabylonem : fedfuoproprio nomfi ne, ut apud Paulum paisim. V erifimileigitur eft, eum in AcgyptOjÄßaS^Babyloneludacos potifsimùm docuifle, fecundum prins indicatamûcrofàncflam paÆonem. Fuie uerô in illis locis maxima ludacomm copia : contra, Ro* mapulfierant. Confirmât eundem eius Apoftolatum» initiumprioris Epiftolæ,quacfcriptaeft ludacispafsim per Afiam fparfis. indicat enim, quorum hominum paftor fue^ rit. Vcrùm quôd Petrus Romac nonfuerir, iam olim aligt; qui (inter quos Marfilius Patauinus ) diiTeruerunt.Extat quoquelibellus Vlrici Velenide cademre fcriptus,qijera infineadijciemus.

In tomis Conciliorum, fingulis Romanis epiieopis qui in banc Centuriara cad«nt,utfunt Clemens, Anacletus,

EuartftuSj Alexander, Sixtus, T elefphorus, Higinus, Pius, Anicet us,S O t er,EIeuth cn'us, V ic^lor, fug attnbuntur epi fto læ. Quia uerô de multis magnis rebus ex ijs teftimonia pro' feruntur J nonimpudenter taciuntij qui nonpri'us fidem te* ftibus adhibent, quàm ad normamueritatis ôi. Kdei fîngu* la examinarint.Idaurem lîquisfècerit,euidentifsimaargumenta, ea^ quamplurimainucnict, quac cum manifefte do-cebuntjhalce cpiftolas.utuulgohabêtur, nuUo modo ab ijs hoc feculo fcribi potuifle : fed ab uno codemcp indoóèo SC infulfo quodam fabricatore,qui longè inferior! uixit feculo, autde integro confidlas, aut fcedißime corruptas elTe. Nam habitus orationis, ÔC totus contextus palam prodit, unum ÓC cundem auiorem omnium epiftolarum efle. Impofsibilc cnim eft, tot epifcopis,de induftria etiam ad ftyli fimilitudi-’ nemaflucfaóis,unamfuiirelocutioncm. Probant id nonfo-lum totaorationis facies fiCcompofitio,uerùmetiamphra-fes eiufmodi in multis epiftolis faepcnumero récurrentes. Practerea initia ÔC occafiones epiftolarum, magnam inter Ce habent fimilitudinem. Et quid argument! aliud plcrætp ha-bent, quàm deprimatuacregnoecclefiacRomanae,deordi* natione epifcoporum, de non lacdendis, accuiandis depo-nendis laccrdotib. de appellationead federn Apoftolicam:* Ha materia? ijfdemrationibus fubinderepetuntur ÔC incul-cantur. Deinde, fi genus Latini et Graeci fermonis, quo Ec-cleliaftici etalijprofani ftriptoresufi funt hocfcculo. con-feratur cum co quod eft inhis epiftolisimanifeftè apparebit, •ïif J'jtt'zsj'fltirÄi/jquod dicitur,inter fe diftare.Etfi enim eo tempore Latina lingua non adeô omni fuo culcu amp;mundicte perfeifta crat, atlt;^ lulij Cæiàris Sd Augufti tempore : tarnen nondum tarn inlulfe, inepte Qi. barbare quenquam locutum efle, teftcs funt multi eius feculi docftifsimi uiri, qui puri fsi me amp;nbsp;elegantifsime loquu ti fiint:ut Plinius,Suetonius,So-linus, Tacitus, Inftinus, Q: alij quamplurirai. Nam multa inhis epiftolis parumlatiné di’ untur: ut,Epifcopifuntobe-dicudi, diligendi, amp;nbsp;funijnopeiè ifcnerandi,£lt;nondctra* hendi'

X4 MENDACIORVM PAPISTICOR'M hcndi ucl laccrandizutin Euarifti Epiftola2uidere cfc.Ii* dem flores ô^fingularcs cleganuæin Tclefphor cpilrola extantj ubi porrô ^hæ feribuntur: Patres omnes {lüicuencquot; randi.no refpuendiautinfîdiandt,amp;c.Item: A'quibusom* nés fefideles cauere debent. Nec apud ullum ecclefiæ do-lt;fl:orem ÔC feriptorem , qui hoc feculo uixit, aut etiam aliquot feculis póft, huiufcemodi portentofas phrafes rc' perias,quales funtjEpifeopus epifeoporw,primates Epiftogt; porum,patriarcha,archiepifcopi,metropolitani:uthabctur in Clemêtis epiftola i. Item,Coepifcopi principes maiores, minores , pontifex , prophetapro Chrifto, iacrificarc,epp feopus regulariter ordinatus : in Clementis epiftola 5 .Apex faueftæ fedis, in fede Apoftolica feruire,facrincare Domino, potificatus : in Anacleti 1 epiftola. Dilcôtio ucftra, reguläres mutatio. epift. Euarifti. Vniuerfalis epifeopus, Apoftolicac fedis pontifex. Viéi.t. Corpus Domini ore conficcre,fniflas fa.cere,ôâ fimiles plusquàmfexcentas.

Multa etiam pafsim in îjs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôd prorfusnonco

hgrentia c5fuuntur,utinClcmcntis j.cpiftola:Hic ergo,hoc eft ,in hacpræfentiuitapofitos, oportet nos agnofeereuo* Inntatem Dei,ubi ôi. agendi Ôtfacrificandi locus eft.Quoniâ in alijs locuslàcrificare ÔCmiffas celcbrarenon licet,nifiin his in quibus epiieopus proprius iulTerit, aut ab epiieopo re gulariter ordinato, tenenteuidelicet ciuitatem, conlecratus merit,ôdc. Poftea fequitur conclufio:Operum hic locus eft, tempus uercmcritorum.feculum futurum. Simile exemplû in4 Clementis fub finem extat : Sed 8i ilia fpecies caftimo niæ obferuâda eft, ne pafsim folius libidiniç caufa cum fœ minis coeat quis, fed pofteritatis reparand^ gratia, amp;c.ergo omnes peccauerunt, ôd egent auxilio Dei. In Telefphori e* tiam epiftola,ubi dicit angelicumhymnûeiTerecitandum folenniter inmiffàrûiôlennijs, infert : Ipfi enimqui proprio ore corpus Domini conficiunt,6óc. funt audiendi,obedicn* di, ôCc.

plenfqaeuiolcnteramp;hiftrionummoretorqtrctor. Aaade--tus 5 epiftola, CephasindoÆfsimèamp;infulfifsimè capufamp; principiumintcrpretatur.ini epiftolailIud,TucsPctrus Sgt;i. i»pcr haue petram^ Öde. expontt petram, ideftfuperRoma* nam ecclefiam,ædificabo ecclefiam. Violêtius uerô ôd eraf-lîusilludeft:Dominus perMoyfenloquit, di'censdeLoth, IngrefTus es quidem ut aduena,nunquidut i'udicesï'Ergo peregrinafubmouendafontiudicta.Nam illud Genef t9.I1gt; greflms cs,ÓCc, nonDominus perMoyfen loquftur, fed So* domftp,hofpites Loth adftuprum poftulantes,obqciunt ôd exprobrantei,qu0dcumfitaJuenaSodonia:,noh'ttamecu* ptdftatibus fuis obtemperare*

Nec paucapafsim occurrunt in qspcrplexaSd contraria,’ V t autem unum de multis proferamus, in Eleutherij epifto la,cum plurimade primatuRomanæ ecclefiæ dixiffetjfub fi nem hæc adifcit ; Hums rei gratia uniuerfah's uobis (Galli's) à Chn'fto lefu commilfa eft ecclefia,ut pro omnibus labore* tis,0dcunlt;ftis opem ferre no negligatis. Hæc pofteriora de* ftruunt priora. Nam ft Gallis commiflaeftuniuerûlis cede fia Chrifti,falfumerit,quôdprius Romanæ ecclefiæ attri-buitprimatum,

Formulæeriaracitationumarguunt,aliô quàmhoc fecu* lo has epiftolas elfe feriptas. Nam in plerifcp epiftolæ Cle* mentis ôd Anacleti citantur, quæ cum fint fufpecftp ôd fuppo fiticiç, utpaulopôftdedarabitur,etiam illis fîdem derogât. Anicetus citât literas Clementis,cumquidêteftelræneoôd Eufebio, Anacletus à Petro presbyter feu epifeopus fit or* dinatus,nec titularis fueritepifeopus. Communis præt créa formula eft, qua Anacletus, Euariftus, Alexâder et ali) utun« tur, iùxta fandorum patrum ôd canonS inftituta,ôdc. Item, Hæc ab antiquis, ab Âpoftolis,à fandis patrib.accepimus, fie Apoftoli ftatuerunt,ôd ûnda Romana tenet ecdefia: A* nach 2. Sed quos ûndos patres uocet,cumÂnaclctusfità Petro fecundus,fecundum Eufebium et Irenæum ôd proba* tiores awtores, aut tertius fecundum recentiores f Idem de { ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d Euatifto»

Euanfto did poteft5quiallegatautontatêpatrum,Apoftogt; lorum,corumcp fucceflbru: quafi longifsïmo tempore poft Apoftolos fcripferit, cum tarnen aliquâdiu cum Apoftolt's uixeritjamp;Ioanneadhucfuperftiteepifcopus fatftus lït,nenv pefubDominanOjUtDamaftis teftatur.Maten'ç quocprerS quas IS tempon's ftatus requirebat, citra controuerüam ar* guunt,nonefleautores Romanos i'llos primes epifcopos. De rebus enim Sgt;C ftatu corum temporum,ne unum quidem habet uerbum. Nihil de perfecutionibus, nihil de periculis Ecclefiæ,amp; quaftationibus, quas tarnen frequêtes tui He eer tó conftat,meminerunt : nihil item de dodtrina,de ofßcio pifcopali ôi.curagregis dicunt. Qin'denim magis eo perle* cutionis tcmporefcribere conuenilî'et,quàm cohortari pios ad conftantiam in cofefsione, dC tolerantiam in cruce,ad uc* raminuocationem promitigationeafflieftionis r'item, cum co feculoabcthnicis amp;hæreticis uehementeraffligerentur pafsimEcclefiæjquæfuilTetcommodiormatcrialiterarum, quamrefutarehæreticorumdogmata, armaremiferas oues Chrifti contra eorum fraudes Sèidololatria acrabiem paga* norumt'In aliorum huius feculi autorum fcriptis hg funt uul gares materiæ,utaut neceflarios fidei articules illuftrêtjaut hgreticosrefutent,autcontracthnicos amp;philolbphos dæos pugnêtjaut apologias pro Chriftiana religione edât, aut de martyrum conftantia amp;confefsione narret» Verùm nihil herum in his ineft epiftolis : aut fi quid ineft, non con* gruit cum controuerfqs amp;nbsp;rebus huius feculi. Qupftio enim illa,an filius fit minor pâtre,an filiusfolus habeatimmortali tatem,Arij temporcagitataeft,amp;non hoc feculo»

Prætereaà ueritate hiftorica alienilsima in fingulis Epi* ftolis continenturplurima, quæ apertorum mendaciorum accufant amp;condemnant luosautores. Nam in Clement.t, epift.multa dePetroa ueritateàlienadicuntunquôdfitpri* mitiæeleôionis Domini,ÔCprimus acpotentior Apofto* lus,cui foil primùm pater filium rcuelarit,SCqucm Chriftus iufleritobfeuriorem Occidêtis plagam illuminare, Ioannis

4- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eium

CE NTV RI A PRIMA. ' i? éntm primo Andreas prior ad ChnftumucnitjSCpoftcaPo trum adducit,amp;Marci ijnó folus Petrus,fed cum eo Andre* as,amp; paulo poft loannes amp;lacobus uocantur.ÔC Galat.2,Pe tro concreditum cftEuangeli'um ci'rcumcifionis,amp;c. Item, quod Petrus fundamentum Ecclefiæ fit definitus, contra il* lud I. Cor.^.Fundamentum aliud nemo ponerepoteft,præ* ter id quod pofitum eft, quod eft lESVS CHRISTVS. Et quod Petrus intégré potueritimplere præceptum: cum tarnen Petrus illamrcgulamChrifti obferuarit,Si omnia fe* ccritis,dicite, Serui inutiles fumus:amp; Chriftus folus dicar,E go ueni legem adimplere.Et quod Petrus Clementi manda* rit,ut lacobode fua mortcfcribat:cumnopotucritignora* re, lacobum fcptem annos antefe mortuum elfe, præfertim cum quotidianaferè commeatio Chriftianorum amp;aliorum hominum exRomaHierofoIyma eftet, amp;econtra:nec tarn demcns fueritjUt ad mortuum fcribere prçciperet.Nec illud admodumuero fimile eft,quôd Petrus Clemetem paulo an* te mortem Romanum ordinaritepifeopum. nam Paulus in cpiftolaad Philippêfes feftatur, Clemente fuum cooperari« fuifle ; neceum appellat Pontificem Romanum epiftopum’ uniuerfalêjCaput eeelefiæ : ncc Petrus in 2 cpift. quam etiam paulo ante mortem fcripfit, mentioncm Clemêtis facit,nee eius aut alterius primatus: quod fané debuiftetfacere,neEc* clefiæignorarcnt, Petromortuo Clemcntemôd Romanos ôdfuccelforcscaputijeelefiæfuturos. Anacletus, fiuerûeft quod in z.epift.dicit, à Petro presbyter Romanus eft ordi* natus.Presby tcri autem erant epifeopi, ut ex Pauli amp;nbsp;Petri cpiftolis conftat. Qiæd ft Anacletus à Petro Romæ ordina* tus eft epifeopus, quomodo Clemens potuit Anacleto ad* hucuiuo ordinari,fi nefas fuit in codem loco plures ordina* ri cpifcopost'Ciiiæ à Platina alijs afferuntur ad réconcilia* da hæcpugnantia,rcccntiorum commenta funt,ô^ignoran* tur ab fj s qui in hoc fcculo uixerût.ut eft Ireneus al ij : amp;nbsp;qui uicinifuerunt,ut Eufebius amp;alij.Eiufde generis amp;illafunt, quae de gradibus epifcoporumftnguntur,quôd Petrus iufle d 2 rit

28 MENDACIORVM PAPISTICORVM rïtingentiumin-besjubï anteaarchiflaminesmaiores craftt, collocate patri arch as feuprïmates'.ubi uerôminorcs,eôar* cbiepifcopos : in aliaucro magna oppida, metropolitanos: lt;n cæterauerô,epifcopos:iàltemillud cauereturjneinuicos ßdparua caftclla epifcopi conftituerentur,nenomen corum uilefcerct ; ne in uno oppido duo aut tres eiïcnt cpifcopf, fed in fingulis finguli. Clemcs in prima. NamPetrus in fuis cpiftolis,quarum poftremâpaulo ante mortem fcripfit,nul lam iftorum graduum mentionê facit. amp;». Pet. y. miniftros Ecclefiæ tantum pr esby f eros, amp;nbsp;quidem fe compresby teru uocatmec ufquam epiicoporum, MetropolitanorCt, Archi* cpifcoporum, Patriarcharum, Papa: óifimilium titulorum mcminit.

lacobumffatrcm Domini Clemens i.cpift. uocatepifco* pum epifcoporum,regentem omnes Ecclefias, quæubique iunt fundatæ : quod à ueritate remotiisimum effe, quis non uidet.^amp;f quidem in y. epift, tantum Coepifcopus appellatur abeodem.

Necilluduero confonat,quod Clemens y.epift.aitjfeHie rofolymisuidilTejUna cumlacobolufto amp;:altjs, quoddifci* puli omniacomuniahabuerint.NamNiccphorus lib.a.cap» all) teftantur, Clementem à Petro fub Nerone tandem conuerfum efle.

Nec hoc ei feculo congruit,quôdinfamig nota inobediS tes epifcopis puniendosftatuunttClemens epi.j.Älexand» t.epift.TcleiphoruSjPiusetiam curiæ eos tradi praccipit. Nam ea poena legum ciuilium erat, quam non epifcopi, fed ïmperatoresirrogabant:quorum editffis Chriftiani,maxi* me uero epifcopi,non tantum pro infamibus, fed pro fcele* r atifs imis, tanquam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes fimul hab cbantur.

Varfj defcribunturritus in his epiftol. quales funt,de bap tifatis oleo per orationem confecratio inungendis, Clem. 5» de^ ijidem feptiformi fpiritus fan (Hi gratia confignandis ôd confirmandis,utperfe{Hi fiant Chriftiani: epift. 4. Clement» De nuffae celebratfoncjne fiat finefuflu epifcopi, nec in alio

quàm in loco conlecrato : ita enim nouS ircttrs Teftamen tumdocerCjÄ; Äpoftolos à Chrifto acccpifre,ôdalîjs porro tradidifle:Clem.3.Änacl.i.Porrö adijcitur,feptcm aut quin-que aut tres diaconos Slt;^fubdiaconos,Slt;^reliquos miniftros facri's ueftibus indutosjà frote ÔCà tergo, presbyteros ucrö a dextra lacua^ cofifterc deb erejfacriHcäte Epifcopo. Euar,^ ».eademrepetit,

Sed hos rituSjHc^ uctus nc^ nouumTeftafflcntum,nc-que Chri'ftusnetp Apoftoli docuerunt;6d fic non efle obfer uatos Romæhoc feculOjteftari poteftueraci'fsimus teftis lu ftinus,qui in 2. Apologia ritum baptifmiamp;cœnæDomini-cæflmpliciïsimèdefcribit;necolei,nec locorum confecrato ruminéeuefti'um, nee aliarumrerum meminit. Quid quod Irenaeus lib.i.cap.iS. Valentini'anos narratjalios quidem o* leum in aquam, recitatis quibufdam uerbis, infudifle : alios iierôjbaptiïatos opoballàmo inunxiflef ut magis hæreti'co-rum J quam orthodoxorum mos hic inungendi tum temporis fuilTe uidcatur»

Nee ordinationis ritus, qui Anacletiepift.z. deicribitur,' de imponendis 4 Euangelijs, amp;nbsp;oleo chrifmatis, hoc feculo in ufufuit.Nectemporiamp;ueritaticongruunt ilia décréta de appellationeadRom.fedemjdecomparitionCjdeEpifcopo pulfo ante indicium reftituendo,de facris uafis non tangendis nifi abhominibus iacratis, neep à monachis aut facris fœ minisjde aquaamp;iàlebcnedicenda3amp;aipergendo populo ut fanlt;Sihcetur,de non feruandis chirographis ui extortiszqua lia paisim extant in Anacleti, Alexandri, Higyni, Eleuthe-rqliteris. NamabApoftolis,quibus pleracp adferibuntur, nufquam ftatutaleguntur,amp;ado(flrinaeorum prorfus ab-horrent.Nam propter perfecutiones perpétuas eins tempo risjftudia, labores docendi, paupertatem, fummumep con-temptum,non licuit,necuacauiteis,lites incuriaRom.co-ram Papa mouere amp;nbsp;tradareequod circa 400 Domini annû, autetiamferius,primùmfaditari cœptum eft.

30 MENDACIORVM PAPISTICORVM inuerftatemapertè impingunt. Anacletus 1.2.3. gcneralciTi poIinæEcclenafticçformamdefcribitjqualistuncnonfuit* ÔC epift.3.fabulatur,fe tomum de phmatu fcripfifle, fed cius fcnpti nufquâfit mentio. Vero etiam abfîmilimû eft, quod Euai'iftus 2. epift. fingi't, Aegyptios fuos epifcopos pepu* liCfe. Nameoloco res Chriftianorum turn erant,utnufquS tutouerftrentur ipfi, obimmanem crudelitatcm perfequi^ torum. Simile Sc^illud eft, quod uult fuas literas per onines Ecclelias Africanas legi, St dicit qs praefecftorum literas ad* luncftas efle. quod baud uerum eft.namneque idfacftuni effe probaripoteft;nee præfctftis,quifub Traianoatrocifsimè perfequcbanturrecclefiam.cum epifcopis Chriftianis ulla* tenus coueniebat. epift.x. VitftorTheophilum Alexandri* num uocatepifcopû:cum Cæiàreç,6lt;nô Alexandria fuerit..

Pius Sd V icftor inliteris, ubi præcipiût Paftha eodcm mo doubiq^ deberc obieruariab omnibus Ecclcfi]'s,adduntra* tionê:quianodeceatmembra,id eft alias ecclefias, à capite, id eft Romanafede difl'entire. Sed huius rationis neqj Irenæ us,neq5 Eufebius meminerut, ubi eâ cotrouerfia deicribût; nee Polycarpus, nec Ircnteus, nec Polycrates, luftinus, Clc mes ôdalij Romanû epifcopû^ capite Eccleftæagnouerût.

Poftremô,ncctempus3quo datæinfcribuntur literæ Ale/ xandri,T eleQihorq^HigynijPij, Aniceti,Slt;^c. cum ucritatis norma congruit»

Quoniâ uerô totum ferme lus Pontifîciû fuper bifccDc* crctalibus Epiftolis extru(ftûeft3dumrecentioresPapæ cas citant : facile apparet, cofutata eorû uanitate,iubrutoœ hoc ceu fundamêto,rotani illammolem turn's,autiuris cônifio* nis^Babylonicæ ruereamp;iacerefœdiftime.Inhocigitur u* nico Papiftarûmendacio ingens chaos diabolicorûmcnda* ciorû Antichrifti continet. Cuianus inter alia ita de illis Epi ftolisfcribit:Sunt,mcoiudicio,illadeConftantinoapocry* pha,ficutfortaisisetiâquædâ alialongaamp;magnafcripta iàn tftis Clemêti ÔC Anacleto papis attributarin quibus uolentes Romanâ federn omni laude dignam,pltts quam Ecclefie fan dæ

ëîæcxpcdit 2Cdecet,exaltare,fepenitus autquafifundant:fi quis omnes illas fciipturastllis fanÆs attributas diligenter perlegcretjamp;^illorum tempora ad i'lla fcn'pta appli'caret, ac deinde in opufculis omnium ündlorum patrumqui ufepad Auguftinura,Hieronymum Ambrofium fuere, ac etiam degeftis Conciliorum,ubi authentica feripta alleganturjU-» fum amp;mcmoriam haberctrhacinueniretuerumjquianec in illis omnibus icripturis deillis praefatisEpiftolismentio ha betur,amp;etiamipfæEpiftoleapplicatgadtempus eorumûiî ótorumjeipias produnt. Scribitur in Clementis epiftolis, quomodo Papa fuitjamp;;Pctrifuccefror,amp;poft Petrimortem ad faneftum lacobum has fingit feriptor mififle cpiftolas,qui fuit frater Domini, amp;epifcopus Hierofolymorü. ÖC eftma-' nifeftum,lacobum. prius Petro octo annis HnifteMartio ui* tarn. Et hæc unade caufis,cur inter Canonicas epiftolas,ea •quælacobi funt, præccdût,ut feribit Beda fuper Canonicis epiftolisjin principio.Scribit quoq},ipfum Clemente fticcef foréfuiflePetri : ôéhocidem inalijs quç iàncfto Anacleto a* fcribunt,4egit:quomodo fanefti uiri,*Auguftinus, Hierony jnuSjOptatuSjMileuitanus amp;nbsp;c£teri,qui omniüRomanor« pontificü catalogûpofucrût,hocignorairenr,qui Clemente Ito interferut, ucl faltcm no immediate poft Petrum ponût, fiipfas Epiftolas aut tune uidiflent, aut pro authenticis ha* buiftent. InueniturinfuperSt^inipfisEpiftolis deepifcopo* rum afacerdotibus differétiatquæ longo tempore poft hoc, utHicronymo placet,amp;Damafo,inEcclefia exortaeft,amp;c, ContenduntrecentioresPapiftæ,PetrumucnifteRomâ j anno Claudij fecundo. AtDamafus papa, cuius uitæPapa* rum funtlibris Conciliorum infertæ,fcribit cum ftib Nero* ne demum Romam ueniftc. Idem teftatur Nicephorus, nempeamplius 12.annis ferius quam papiftæuolunt.

Clemens fcribitadlacobum fratrem Domini, poft Petri 6 mortem fe ab co uiuo ftrcceflbrem in papatu defignatS. At alij plrricp ei præponunt Linum amp;nbsp;Clctum. Quamimpu dens antcmfithocmendaciumjindequoi^palpabiliterde* prehen*

51 MENDACIORVM PÄPISTICORVM prehêditur, quódomneshiftorici teftantur,ilium Iacob um amplius quàmfeptcmannis ante Petrum effemortuö. Sed forte illam epiftolam ei in purgatorium aut campos Elyfios mifit^

contineatjquodVripergenfisoftenditjtotamillamhiftoria fucceisionis Paparum plenam crafsis contradidlionibus ef* fcjuna cum multis ali] s iftorum iacrolandlis narrationibus» V erba eius hæc funt: De fuccefsionc uero Pontifîcû Ro* manorum,Sd ordine atcp tempore eorum,iam inde à princi* pio deinceps in plurimis diueria ientiStur à diuerfis. quorum opiniones hîcfommatim fcriberejidcirco arbitror non cfle ab rCjUt dé fegniores Sé negligentiores mei fimiles ad ue ritatemrei attendendam excitêtur, Sdprudentioresadhanc fubtiliusinueftigandamprouocêtur.Quidamfcribuntjqui bus Sc E cdefiaftica confentire uideturhiftoria,Linum poft pafsionem PetriapoftolijRomanæ fcdiXXV annis præfiden tiSjhanc regendamfufcepifte ; SCpoftduodecimfuiregimi-nis annos, fecundo T iti anno, pontificatum Anacleto reli-quifle, SChuncitempoft duodecimannos Clementi federn tradidiire;quod'uidetur anno Domitiani xij.contigifTeji-pfum^Clementem poft nouem fui pontificatus annos fub Traianopafliim: Euariftum quarto eiufdem Traianianno luccefsiffcjhuic Alexandru, illiuero Sixtum,SCfic cæteros. Alij uero fcribut,Linum Sé Cletum ftib Petro fuifte,ipfumz que Petrum mox ut Pontificatum acccpit, Linum pro fe in agêdis Ecclefiaftfcis,quô ipfeliberius prædicationi uacaret, ordinaire : illo^ poft annos duodecim decedête, Cletû huic ftibrogafte. Quo etiam item poft annos xtj defun(fto,eo anno ÔCtempore, quo ipfèPetrus paftus eft, fcilicetxiiij Nero nis anno, Clementi federn commififlej SC ei fuis^ fucceflbri bus ligandi foluendi^ poteftatem,ficut ipfe à Cnrifto fufcc pit,demum tradidifteramp;huicpaflb fubDomitiano, Anacle turn fuccefsifte, cui Euariftum^ Sé huic Alexandrum,ficœ cç teros, Qya: defcriptiones,cum fihimultum difîbnæ proben

nxr,quærendum,cuimagis credi lïidïcetur. Confidcrcmus ergo earum inæqualitates. Igitirrfi Linus Anaclctum, isqj Clemenrem fuccefTorem reliquifle accipiturj ut prior defcri ptio teftatur, Cletus omnino dePontificum catalogo exclu di'tur: cuius ucneratio peromncs Ecclefias fic Celebris eft,, ut nonfoliim in Martyrologies attituletur, uerdni etfatn: in canonemiftarunijamp;infupplicationibus letaniarum, publi-citùs inter Linum amp;nbsp;Clementem reticetur. Si uero poft LinumCletus, deinde Clemens, amp;nbsp;poft hunc Euariftus SC Alexander numerentur, locus non habetur ubi Anacletus recipiatur:cumßeda inMartyrologio fuo dicat, hunc quargt; turn poft Petrum fedifle,SCfub Domitiano paftum fuiffe, ut primus fit Linus, fecundus Cletus, tertius Clemes,quartus Anacletus. Sedfi poft Clementem Anacletus ponatur,0d fecundum Bedam fub Domitiano paftus recipiatur, necefla rio illudrefellitur,quôdanteceflbr eius Clemens fub Traia-no paftus dicitur, cum euidenter fub Domitiano palTus elTe probetur,fifucceftbr eius Anacletus,ab eodemoccifus no negetur.

Adhuc autem arguihentatur SC illud: Quia fi Linus amp;nbsp;nacletusiuxtaquoldam, fiue Linus amp;nbsp;Cletus fecundum a-lios,uter(^ poft pafsionem Petri,quæ xiiij Neronis anno fa lt;fta cft,per annos xq tenebatpontificatû,quodfpaciumper xxiiij annos in Domitiam' duodecimûprotenditur annum: Clemens ab apoftolo Petro federn ôd ligandi foluendi^ IL centiam nullatenus accepilTe probatur,quod à nonnullis fir matur. Additur ôdhoc, quod S. Dionyfius Areopagita, beati Pauliapoftoli diicipulus,0d AthenarS epifcopus,cum (fieut in libro Palsionis eius legit) beatosapoftolos Petru amp;nbsp;Paulû audiret Romæ teneri,fubrogato Athenis epifcopo ^perauit Romauelocius atttingere:fummopere defideras, liDeus ita ueiret,cum cifdemfancftis Apoftolis occumbe-' re. Sed cudiuinadifpofitiouotaipfiuspræueniret,fan(fticp Apoftoli prius pafsionis gloria coronarêtur, quàmipfeRo mam adiret ; tandem penieniens Clementem codifcipulum e fuum„

fuum, Romanæ fedi lam pracfidcntê inucm't, qui illum irt Gallias prædicatorêdirexit. Quæigiturfuitfefti'nantiatan^ ndefiderij,fiper xxiitj nnnorumfpnciiim,iiel2Lmplias,intee Athenas ödRomam,nullo potuit obfiftentecohibenr’Nec cnim illud i'efragatur,quöd oftio fidei fibi apertOjCaufafemi nandi uerbum Dei aliquandiu retardatus fuifle narratur, Qiiiacrfi per contiguasparo chias, di'uina feminaprædican-dijauidusdifperferatjpalsinonis tarnen defideno feruens, ab Athenisinfraxxiiij annos, maturius Romana contender repoterat. Adhucuero cum idem Dionyfiusxcvi Domi-m'cæi'ncarnationisanno, qui eft xiiij Domifiani,pafl'us de^ fcribatur : Clemens ueiô,qui eum direxit inGalliaSjduode--cimo ciufdcm principis anno,iuxta fuperioris opinionem, defcriptionis federn accepifle dicatur: mirum poteftuideri, qualiteranno nondû ÔCuixexplcto,poflènt omnia hæcex-' plcri, fcilicet ut Dionyfius de Roma in Gallias uenirct.ôd tam ceruicofumpopulumignotus adhuc ôi^aduena fidei itp gofubfterneret,bafilicam conftrueret, aliacp pluraquæ de colegunturjfacerdotumfuper his commotorum rchtio Ro mam rccurreret : diuulgata^ perfecutione, præfetftus inde aniflus inGalüam, Dionyfium diuerfis pœnis occideret.

Liber quocp pafsionis Alexandri papat teftaturquodin or^ dincpontificum Romanorum, Clemens poft Petrum pri^ anus, hoc eft fecundus ab illo habeatur. Sic cnimibi fcriptS eft: Qiiinto loco à beatoPetro apoftolo,Romanæ ecclefiac cathedram Alexander fufcepif,amp;reliqua. Qiiod fi Linus à Petro fecundus dicafur,necefreeftut Cletus ante Cle^ mcntem, amp;Anacletus poft eum à numero cxcludâtutjqua^ tenus Alexâder quintus inueniaturtfcilicet utPctro cxiften te primo,Lino fecundo. Clemente tertio,Euarifto quarto, Alexander quinto loco fubfequatur. Aliter enim Alexâder quintus à Petro non habetur: quia fi Linus à Petro fccûdus, 6l Cletus fiue Anacletus ante Clementemfuerit pofîtus, A* lexander erit fextus. Si uero Cletus ante Clementem, amp;nbsp;A' nacietus poft iilum ponitur, Alexander feptimus habetur, » nifi

Omnes papiftæ uolunt, Petrum fundaiïe Romana cede s fiam, amp;primû fuifleEpifcopûRomæ. At contra ex fine e* piftolaeadRomanos,amp;exalifs fide dignis fcriptoribuslt-qm'dô cernttur, Romanam ecclefiam longé ante quàm uel Petrus uel Paulus eó peruenerint,non tantum fundatâ fuiP fe, fedamp; florufiTe. Neceflanô etiamEpifcopû habuit. nam tune epifcopus idem fuit quod paftor aut presbyter : ut non tantum Hieronymus teftatur in Epiftolaad Euagn'um, fed ctiam ex adis ôdepiftolisPaulinis liquet.Salutatibi Paulus Andronicum amp;nbsp;lum'am, quos di'cit ante fe couerfos ad Chri ftum,nempe qui uiuumDominum audïerint,eoscp di'ci't cG fe infignes inter Apoftolos : quos uerifimile eft fuiireRo^ manos paftores acepifcopos.Êœda ergo impudentia eftjaP ferere Petrum fuiffeprimum epficopum Romanæ ecclefiæ,

Nicephorus libro 14 fcribit,ôdrecitata epiftoladecretali 9 Antheri papæ probat, Petrum Antiochia Romam transla* tum, indeqj Alexandria SORTE migralfe. Non ergo per* petuó fuit Romæ epiicopus, Obferuandu uero eft, quöd eadem epiftola Antheri,quam Nicephorus prolixèprædi* lt;fto loco récitât, etiamin Decreto -7, quæft.i.Can.mutatio* nes. Citatur,fed fceleratè corrupta. Nam illud de trafitu Ro* ma Alexandria, expundum eft, nefcilicet uideretur defijft fe efte papaRomanus. Expende hanc fceleratam falfatione, amp;nbsp;tetrum mendacium. Tales falfationes librorumfuntinnu meræ in papatu. Confidera etiam, quod dicit Antherus pa pa, Petrum sorte Roma tradudum elfe Alexandriam. nam tune fortes pro diuino quodam oraculo habebätur, ut exProuerb.Salomonis,amp;initio Adorü allecftionecpMat* thiæapoftoli apparet. Teftatur ergo,diuinitus eum à fede Romanaabduêlumcfte,utpote Apoftolumiudæorum, no gentium,ficut fupra ex Paulo cognouimus. Memorabile quoœeft, quod idem Nicephorus lib.x.cap.a/. dicit, Petru fub Ncrone demum Romam uenifl'e, idqj expugnandi tan* turn Simonis magi gratia, unde fit mox fimul cum mago à e 2 Nero

56 MENDACIORVM PAPISTICORVM Neronepulfus. poft expulfionê,oftendit eodem libro,cap. 3$,eum totam ferme Africa ôtîAfiamdocêdo peragraffcjac tandem ultimo Neronis anno denuô Romam uenilTejô^ paf fum eflc. Quoi'^iodo ergo potuitimperanteNeronefolis 14 annis,ipfe2yannosRomgfedere,amp;papatumadminiftrare;' Aut cur non aliæ quotp Ecclefiç,quas Petrus ftnidauit,cum Romanamnon fundauen't, Petri fedes dicuntur,carum'ue cpifcopi Papg totius mundifunt.Naminteralias extracon-trouerfiam eft,Petrum Antiochi^ annis feptem cpifcopum fuftTejaut fedifle.

Concilium Tridentinum anathematirat eos, qui ncgât, in uerbis cœnÇjHocfaciteinmeicommemorationemjfacri frcium Miflæ inftitutum efte. At Paulus id difertilsimè ne gatji.Cor. tt. dum ea uerba de facra communione dicfta efte It quidô oftendit, deiacra cœna totius plebis Corinthiace in* quiens:Hocfàcite3quoties biberitisjinmeirecordationem^ Quoticfcuncp enimederitis panemhunc, ôd poculum Do* minibiberitis,mortem Dominiannunciate. îtaillemanife* ftèuultjdicftumChrifti,hoc facit Ejfignificarcjhocbi* bite ac editeuos omnes Chriftiani; nonautem, Hoe lacrifi* cate uosfolifacrificuli. Ergo hoe quoep turn palpabile,turn amp;nbsp;blafphemum mendaciumeft,ÓCipfius Spiritus ftndtiexe cratiOjautanathematizatio.

« Canonemuolunteft'eiacrofanlt;ftum,amp;(ficut Sidonius e* pifcopus in celebrib. Comitqs têpore promulgati facri In* terim folenniter declamitauit, concionescp publicauit ) in* de ab Apoftolis integrum, fic ad noftra ufep tempora penna fifte. AtcontràDurandus,Biel,Belet,Polydorus,amp;innu' meri alij,apudeos proriusautêticfordinerecenfent, quam particulam quis Pontifex illi male conlarcinato centoniaf* fuerit. Gregorius etiam Magnus,plané facrolàncftæ apud ftos autoriratis papa,circa 600 Dominiannum fcripfir,qucn dam obfeurum fcholafticum cum compofuifle,aut cogefsifr fe. Verüm forte profueritad illuftrationem ueritatis menda ciorum^refutationemjadfti'ibcreuetuftiorcsMiffarum ca nones,

noncSjUtcosipfimetpapiftæ cdiderût. Qiiarccos infînehii lus fcnptiadjjciemuSjUtquâto fîti'mpurion'lh's, præfens Ca non Antichrifti am'maduertere conferendo quim's pofsïu Audadfs imè aflerunt mnumeri corS fcn'p tores, h o c tem « pore communionem fub una fpede l'nde ab Apoftolis fuiCgt; îejquin edam Chriftum earn itamftitui'fre.-amp;contràj comgt; muni'onê fub utralt;ç fpede effe plané impiam. At nunc in Condlio,ut pianijamp;^à Chrifto ïnftitutam concedunt,ôd luis fubditis inmulds lods permittunt, non tam en fine impfen-tildmis conditionibus. QuinetiaminDecreto tellantur pa pæelTe grande làcrilegium, communionem fub una Ipecie, Si Leo papa primus,dicit effcManichæorum inucntum.

Coniugiumfacerdotum,utimpientilsimû,ha(fdenus dam »j narunt, execrati^ font, quinetiâ ferro ac igniperfecuri font. At in præfenti concilio publica impreflàcp oratione illuftris partis eorumprinceps, adferuit turn ChriftianilsimumelTe, turn etiam ufitatum in Ecclefia fuilTe : nihil^ utilius, aut ex-petibilius, quàm utquàm primum in integrum reftituatur; quiaexiftoimpurifsimo illorûccclibatu,tum ipfifsimaSo-domainEcclcfiam influxerit, turn etiam religio prorfus ex-tindafit,

Abftinentiamàcertisdbis,certisdiebus,ut lâcrolàncflâ 14 hadlenus aduerfarîj uenditarunt. At anno ifö'j editus eft Staphyli liber Ingolftadîj, quo confitetur, communionem, fubutrai^ Ipede, coniugium facerdotum, amp;liberumdbo-rumufom,eireres plané adiaphoras,autmedias licitasfoe, Sicifti homines feipfos mcndacesjtranfgreffbres^confti-tuunt,dum eafdemres fadfacp modo pias,modoimpias con foentur. ô horrendam uanitatem, Si plané Aegyptiacas te-nebras iftorum.

Innumeras reformationesPapæbacftenus componi,ali- if quas etiam edi curarunt,hifce 400 annis:quarum aliquotfi-muldudumeuulgaui.IiSjfimulantes lè ueh em enter dolere, de fois turpitudinibuSjTeligionis abufibus Si. deprauato Ec-clefiæ ftatu,grauilsimê pollidti font,quód uelint foas curias e 3 foos^

38 MENDACIORVM PAPISTICORVM fuoscpfpiintuales emendarCjabufus^ omnes ôC fuperftitio* nes tollere : fed nullam unqua obferuarût,quin potius congt; trà femper in peins præcipites abierunt, fado Ecclefiæ De»

Omnes ordmandi, ut loquuntur, aut facits initiandi, tnt-' ti'oexaminanturabEpifcopo,autetusincemgerente.Fado examine progreditur, telle Erafmo, examinator coram alta^ h, amp;i. folenni ter lurat, Ce repen'fle omnes illos initiandos elfe idoneos ætatejrhoribus ^fcientiajcumplerunquc (ut idem tcftatur)fintindodifsimi3tummoribus corruptisi'mijô;^fggt; peetiam ætateimmatura»

*7 Idemfcn'bit alibfucliemcnter miriim eflejCur pei'erantcs ali] infameshabeanturicum facerdotes luramento caftitate uouentes,nec tarnen praeftantes,nihilominus inter infames-noncenièanturjièd infuperreuercdihabeant,acfàlutêtur^

t3 Confiât quoquejquod omnes eorum titulares Epifcopi, quos in Germania Sulfraganeos uocant,dum ad aliquêpe^ regrinum epilcopatû ordinâturqurare, feeô quàm primûm profeduros, amp;iiliuslocihomines conueriuros. A'quo ta* men iuramento inox curant fe à Papa abfolui. lurant ergo id le faduroSjquod nec per fomnium quidem unquam cogi tauerunt facere.T alia publicajmoreq^ ufitata di. comproba-tapcriuria religionisiuris^ papalis omnemuelTurcicûfu rorem blaiphcmias^ fuperant, O'abylfummendaciorum SCperiuriorum,

dunturab adueriarqs quçdaminepta di erroribus plena fcri ptajEcclefiæ Dei, Quod autem eorum author illeDiony* fiusnonfitjàmultis dodiscp hadenus difputatum proba* tum'que eil, amp;;hifcerationibus teflimonijs'queeuidentif-firne demonftrari potell. Primûm enim, quis non mire* tur, tantum Pauli difcipulum di apoftolum, benefiet] con* uerfionis ôdamicitiæ cum præceptoretam omninopotuif* fe obliuifci, ut ne uno quidem in loco Pauli meminerit : aut dus authoritatc,qua tradit, fe feribere tciletf' Soient Apo.

ftoli SdProphctaeplur/muminculcare fuamimmcdiatauo* cationemjUt ftiam docfln'nam apudauditores confirment» Optimo ergo iure, necefsi'tateœ id ipfà poftulante, Deoep præcipiente, Apoftolorum dficipuli,i'pforum authon'tatë «n docendo citare debebant,ac teftarijfehaec aut illa coram feleôlo Chrifti organo Paulo audfire,eo^ auditores debere fill's plena fide aflentin'. At fite citât nefeio quem obfeurum Hierotheum,fuum præccptotem,i'mmemorPauli. Deingt; de,nullum ex Apoftolis aut eorumdifcipulis uidemus tarn deinduftria luffifein tradendaeeelefiæ dodtn'na fubti'libus, imo intric3tis,ac prætcr autorem ipfiim,uixafij cui'quam ex-plicabi'libus fpeculan'oni'bus ÖCargutrjs.Ac nihil minus cer tè conucnit ilti ætati, cui Dionyfius tribuitur, utin qua homines rudes return de Chrifto, de regno Dei, de iufticia ôi fàlute ærerna, fingulari fimplicitate 8d perfpicuitatc,no fublt; tilitatum inuolucris,doceri neceffe fuit. Quod quidem indi cium,ut minime dubium autfallax, etiam de reliquis libris Apocryphis Ecclefiaperpetuô pronûciauit : quôduidelicet Itylus eorûÂ: dicendi forma ab elocutioneApoftolica procul ab fit. Denique, in EcclcfiafticaHierarchia fuppofiti-cius ille Dionyfius plurimorum meminitordinum,ut pon-tificum,præfulum,faccrdotum,monachorum,ôlt;'c. quorum (præter quàm epifeopi) Dionyfij ætas nullum habuifle pro baripoteft.In primisuerô demonachis traditio, quos Pauli tempore nondum fuifle confiât, fufpetfiaefi: quorum ut originem minime indicat, ita ncc Apoftolicèfentit, quod co tum ordinem,utfublimioremamp;^excellentiorê reliquis com mendet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Sed his rationibus etiaih Erafmi, quas in Annotationib» in 17 caput Aflorumrecenfuit,aduerbumadqciemus. Lan rentius Vallahoc loco rcfelliteorum opinion?, quiputant, huncAreopagitam fuifle autorem corumlibrorû,quosha-bemusdeHierarchijsac diuinis nominibus; amp;eundem ef-fe,quiapudLutetiamParifiorûmartytio fuerit laureatus:è tribus,ni fallor, Diony fijs unSteddentes. Primùm Areo pagitæ

40 MENDACIORVM PÄPISTICORVM pagitæ indices erant, non philofophi. Atifti Di'onyfinm fummumfaciunt phûofophumiqui ex eclipfi foil's deprehê^ dent, pericli tari rerum naturam. cum confentaneum non fit, eas tenebras Athenas ufœ perucnifie. Nam quod ait Euan^ gelifta,tenebras fuiffe facias fuperuniuerfam terram.-eius re gionis terram intellexit, aflentiente Sgt;C diuo Hierony mo, affeueranteOrigeneinHomihjs quas fcripfit inMatthæû, ubi plane negat, eas tenebras è fob's accidilTe deliquio : fed aut nubibus intercedentibus,aut alio qui aeris denfitate coa efia. Quod fi hæ tenebræ tanto fpacio cotigiffentperuniuer* fum orbem,aliquis certefeuLatinus feu Græcus fcriptor e* lusreimeminiffct. lamepiftolamiuperhacre, uelut Dio nyfij nomine confidam,deridetLaurentius.Mihi non uide tur prifeis illis temporibus tantum fuifle Chriftianis cære^ moniarum,quantumilledefcribit. Deindemiror,fi tarn pri feus autor fuit,amp;tam multafcripfit,a nemine ueterûfeuGrg corum feuLatinorum,fuiflecitatum:nonab Origene, non à Chryfoftomorneab Hieronymo quidem,qui nihil inten* tatum reliquit. Quin amp;nbsp;Gregorius ipfe,uirprobæfidei,ci* tans huius literas,noniudicat eum fuifle Dionyfium Areo* pagitam. Porro cum in Ecclefiafticahiftoria multa fiat men tio de librisDionyfq Gorinthiorum epifcopi,no eftproba* fcile, taciturum fuiffe Eufebium de tanto Pauli difcipulo, fi tantum uoluminumreliquiffet. Hieronymus inCatalogo fcriptorum illuftrium,unum aut alterum Dionyfium recen fet,huius libros nonrecenfet. Laurentius indicat,fuifle fuæ actatis doÆ'fsimos uiros,qui iudicarint cos libros effe Apol linarij.Tametfi eiusnominis duos commemorat Hierony* musialterum Hierapolitanu epifcopum,qui floruit fub Mar co Antonino fecundo : alterum Laodicenu in Syria epifeo* pum.neutri tarnen huiufmodiquicquam tribuit operum» Neœ enim opinorhacc Apollinario hæretico tribuenda.

Ante complures annos,ut memini, uir incomparabilis GulielmusGrocinuSjUtTheologusfummuSjitainnulladi tciplina non exquifîtè docHus Si exercitatqs, aufpicaturus

Londini in æde diuo Paulo facra, enarratione cccleftis Hie-rarchiæ, meditata pracfatione multum afleuerauit,hoc opus clTeDionyftj Areopagitæiuehcmenterdeftomachans in co rum impudcnti'amjqui diflentircnt. At idem,prius quam o* peris dimidium confeciflet, ubiguftum attenn'us caepiflet, ingenue coram auditoribus falTus eft, fibi uerfo calculo, no uideri id opus efle Diony fif Areopagita:. Demiror autcm, curBeda putet,huncDionyfium facftum epiftopum Corin* thiorumrcum Ecclefiaftica hiftoria palam oftêdat,alium fu* ifte Dionyfium epifcopum Corinthiorum, quimulta con-^ fcripftrat. Atquehuius autoritas ibi citatur, qui in epiftola quadam, quam fcripfit ad Athcnienfes oftenderit, Diony ft* wm Areopagitam à Paulo conuerfum, primum fuifte Athe* nis epifcopum ab eodemApoftolo inftitutum. Necaliud quicquam apudprifcos fcriptores comperitur deDionyfio Areopagita,

Hifce argumentis amp;nbsp;cruditorum fentcntrjs,poftis adqcc/i reetiam hafcerationes. Prima,quôdilletumidus,obfcugt; rus, improprius amp;nbsp;intricatus ftylus,ut eft iftius Diony fif,ne quaquam tempore Apoftolorum Athenis fuit ufttatus : fed 300 demupofteaannis inGraecia,0CetiamRomæcœpitef-fe inufu, nbsp;nbsp;nbsp;Secunda: Reccntiorucrfiohabet,quôdHie*

rarchiamad Timotheum fcripferit, quern etiam ftiumfili-um uo cat: quod idem eft ufu fcrip tur æ amp;nbsp;Ecclefiç,ac difcipu lus, cum Timotheus habueritdiutifsimepracftantifsimum prçceptorem illud elecftum Chrifti uas,fueritcp adhuc uiuo Paulo Celebris dotftor ac epifcopus:utillepotiushuncDio nyfifldocere potuerir,quam ab eo doceri. T ertia:Mox poftconuerfionê Areopagita; docuitPaulus Corinthidiu,

Ephefi diutius, quæ loca facile Athenis accedi poflunt: ut,fi Dionyfiusifte difcendi cupidus fuit, potuerit per in^ tegrumbiennium Paulum quafi domihabere:eo^ non fue ritneceire,eum fefe indiftiplinaHierotheo,homini inEc» clefia plane ignoto ,dedere. Qiiarta: Initio Hicrar* chia;dicit^uosprarceptores iftam docftrinamab Apoftolis

acccpifîc. Ynde liquidô conftat,eum non fuiffe Apoftoloru difdpulum.ldeo autem in pluralidicit(praîceptores) ut per plures fibïinuicem fuccedentes præccptoresjcam dodrinS ab Apoftolis ad fe peruenire oftendat. nbsp;nbsp;Quinta:Qu’

fi bile fuitjiftum Dio ny fium non fæp e quæfiui iïe fcrib endo ad T iinotheum,an quid ipfe redius ab apoftolo Paulo audi uilTet deillisïpfis rebus,cum quoilletâdiutanquâfamiliari teruixiflctjS^plenèeruditus fuifletr' Sexta:Meminithic fcriptorcrcbrö chori ódtemplia feinuicem diftindi,SC alia* rum partium templi. Atqui tempore Apoftolorum,ôd loo annis poftea,n6 habuerunt Chriftiani tam operofa templo^ rum ædifîcia, fed initio in domibus conuenicbant. nbsp;nbsp;nbsp;Segt;

ptimarloannes ApoftolusdiutiusDionyfio uixit,fuitq; pie runepEphefi,amp;in Afiaminorijubi amp;Timothcus egitjqui eifamiliaris fuiffe fcribitur. Qiiomodo ergo ifte Dionyfius aufusfuifletdocereTimotheum, habentem tantum præce^ ptorem : non potius millics repetendo petijfletjUt fibi T i motheusueldehacre, ucl de alia fuamaut Pauli loannis'ue fcntentiamperfcriberetr’ OdauailfteDionyfius inlibro deDiuinis nominibus,citât Clemetemphtlofophum de dia ledicadiirerentê,ac dicentem,quôdexemplariarerum pria cipalia, aut ideæ feu caulàe formales fintrelatiuæ. Nullus uegt; rôfuit alius Clemens philofophus, quàm AlexandrinuSjCU fus iam libri extant,qui ducêtis poft Chriftum annis uixit. Videtur etiam omnino illelocus citatus in fine odaui Strogt; matum eftcjubi Clemens dicitcaufàs,pracfertim formalem, cflerelatiuam» NonadfteDionyfius citât 4 cap.deDigt; uinis nominibus,Ignatij epiftolas:quætamen,ficutillorum uitæ teftantur,iunt poft mortemDionyfij Areopagirç feri^ pfæ. Sic idem citât Euangelium Ioannis Apocalypfinin iuaHicrarchia,id^ita,tanquâfica feripta iam diu fuiftent parsfacrpfcripturp.Atcontrà,ficredimushiftoricis,utrungt; que feriptum loannes paulo antè mortem, nempe circiter 14 annis poftDionyfij Areopagitæmortem,edidin nbsp;nbsp;Po^

fcrfpta,quæ cum ita alloquitur tanquâ lam docQorcm 5! ept* lam teftantur fcriptores Dionyfium efle paflum

in Galltjs,annoDomim9«, 6lt;JPolycarpum ló'fïjfugueró tatts 86quot;. Vnde liquido apparet, Polyearpum tempore paf-fionis Dionyfij adhuc impuberemfuifle. nullo mo^ do conflfterepoteftiftudmendaciûjquôdifti libri fintDio-^ nyfij ïlli'us Areopagitæ,quiàPaulo conuerfus eft.Tametfi amp;aliahiftorica Papiftarummendacia de pracditfloDiony* ■ ßo fuprà ex Vrfpergenfe audiufmus : uc cernamus omniæ errore ac figmentis inuoluta efle, hoc non leue mendacium eftjfed innumerorummendaciorumlcrna,obtrudcrenomi neilhus facrofanô:ç uetuftatiSjimpurarecentiorum fcripta. Qiiod aduerfanj in multis hoc tempore fecerunt, Si adhuc facerepergunt, quantumuis itafint couidi, utuelmanibus fuamendaciauolentes nolentes palpent,

lacflanr Papiftæ, Miflam eiïeabipfometChriftoinffifugt; ram:atDeeretumpontificium tribuit eiusinuêtionemiaco bo Icrofolymitano Si Bafilio Cæfarienfi. Hæc enim eius funtuerbadacobus frater Domini fcc und Hear ne in, cuipri-» mum crédita eft lerofolymitana ecclefia : Si Bafilius Cæià* rienfis epifeopus,cuius claritas per totum orbem refulfitin Scripturis, addidervnt nobis jm i s S a E celebratio* nem. InnocentiusquoepPapa iiigt;6cPlatina,fcribuntue* teres tantum uerbis Teftamenti elfe folitos cofecrare. Non ergo dixerSt fe offerte pro uiuis Si,p mortuis, ac pro pecca^ tistotius mundi expiandis,ut poftea Sdnuncimpijfacrifici infuo Canoneblafphemarunt. SeddeCanonisincertitu-dine,iuprà aliquid dieftû eft,ôd poftea quoœ in fine dicetur,

InnocentiusPapadift.xq.audacifsimèailèrit, omnesEc^ „ défias per Italiam,Gallias amp;Hifpaniâ, Afficamep, SCinter-iacentes infulas, tantum à Petro à eius fuccefforibus,aut ab eorum difcipulisjièuquos illi initiarût,inftituras effe. Gon trà uerô ex Adis amp;Epiftolis Paulinis liquidepatctjper to* tam Italiam amp;nbsp;circumuicinas regiones fuiffe Ecclefias,ante* quàm uel Petrus uelPaulus eè peruenerunt. Auentinus

44 MENDACIORVM PAPISTICORVM quoœ ô^altj hiftorici indicât,plerunlt;ç Pauh'nos difdpulos in hilce regionibus concionatos efle. Ergo manifeftiftimû mendacium eft, quod Papæ iat^ant (uorum, anteceiïbrum opera Occidentales regiones conueriàs efle. Atqui fub prae textu huius tam fœdi mêdactjj fibi illic Papa regnum in Ec* clefia Deiuiurpat.Inquit enim : Oportetigit omnes fequi, quod Ecclefia Romana uult ôdferuat.

te,tumuariationeminPafchateSCaltjs quibufdam ceremogt; ntjs pro graui hærcfi habere uoluit:tum ius fibi aciuperiori tatemin Afiaticas ecclefias ufurpare, eas^ proptcreaexco* municare. SedabIrenæoamp;^alqs,præfertimGallicis epifco» pis,eft grauiter refutatus.T eftatur id Eufeb.lib.y.T rip.9. ÔC, Socrztes quinto,ut prolixius in meo Catalogo oftendi.

»î Eodemmodo etiam Cornelius papa afleririt, fibideberi iurifdidionem luper Aphricanas ÔC alias ecclefias: fèœ pof-fe audirCf cxaminare amp;nbsp;abfoluere, eos quos àliqui Anicani epiicopi damnaffentjuel etiam excommunicaflent. V erùm Cyprianus ei fefegrauiter oppofuit:oftendit^ eumnon tan tum iniuftèagerej'urifdicflionem fibi fupra alias ecclefias u* (urpando : fèd etiam recepta in Ecclefia Dei ftatuta, quibus decernitur ut unuiquifcp epifcopus fuo gregi attendar, amp;nbsp;in alienum fibiiusnonuiurpet,uiolare.Quam controuerfiam plenius in meo Catalogo expofui. Verba eius inter alia fiint hæc:Nam cum ftatutum fit ab omnibus nobis,ÔCæquum fit pariter ac iuftum, ut uniufcuiufque cauià illic audiatur, ubi efi: crimen admilTum: fingulis paftoribus portio gregis fit adfcripta,quamregat unufquifip acgubernet,rationcm fui aflus Domino redditurus : oportet utitp eos,quib. præ* fumus,non circumcuriâre,nec epiicoporum cocordiam co» hærentemfuafubdolaamp;fallaci temeritatccollidcre:fèd age re illic cauiàm fuam, ubi amp;nbsp;accufatores habere, amp;nbsp;telles fui criminis polsintrnifi paucis delperatis 8C perditis,minor ui-detur elfeautoritas epifcoporum in Aphrica coftitutorum, qui iam deillis iudicaueruntjamp;^eorum confcientiam multis delidorum

delidorum laqueis uindam,iadicij fuinupcr grauitatcdam narunt. lam caufa eorum cognita eftjiam de eis dicQ^a fenten» ria eft. Nee cenfurg congruit facerdotum jmobih's at^ inco* ftanti's am'mi leuitate reprehendendi', cum Dominus di'cat: Si'tfèrmo uefter,Eft,eft,Non,non, SCc, Sic amp;nbsp;inepiftola de Clericorum fimplicitate dicitjunumquenque in folidum fuum epilcopatum poEidere.id eft,non cfle quafi (ut ita di* cam) feudatan'um alten'us : ficut nunc font omnes epi'ftopi feudatarq aut beneficiartj, feu clientes Romani pontificis. Quis ueró nunc epiicoporum,archiepifcoporum,metrop(gt; litanorum,ód denicp patriarcharum, auderet adRomanutn pontificemitalcribcre,quód illefoosapoftatas ludicareno debeat,fedadfteosreuertioporteat:quiaftatutüfit,ibicau* las cognofci o portere, ubi accideruntf Item, quódunicuicp epifcopo foa fit portio gregis adfcripta:quam regere, ôiJdc CUIUS gubernationc,nó Romano epiftopo, fedDomino Ie* fo rationem reddere debeatf

Vaniisimam amp;innumeris mendacifs refertifsimam Do* »4 nationem Conftantini,multi hoctemporc,amp;ctiamdudum potenter amp;nbsp;euidenter refutarût : ut iam nos adum agerc no fitncceflc. Obferuetur autem in hac cloaca mendaciorS, etiamillud fceleratu facinus, quod ea Donatio in ueteribus amp;nbsp;plane authenticis exemplaribus Decreti non reperiatur: poftea tarnen dolo Papiftarum,dift. 9 6 inferta eft. Citant Antoninus 6C Cardinalis Culanus (coftanter mendacij cant Donationem arguentes) talia melioris fidei exemplaria. Et ■ quidem egoipfe (quod coram Deo adfirmo) quatuor eiuf-modiuidi, ex quibus adhuc duo penes me habeo, Porro exemplaria,in quibus ilia foppofiticia donatio no cxtat,fonc manufcripta,quæ ob uetuftatem adhuc gio fia carent. Co* gita Chriftiane Iccfi^or, an hoc uel fimplex, uel leue menda* cium, amp;nbsp;non fimul nefariafalfttio fitita Ecclefiæiuraintan ti moment! materiafalfare,

ExtatinDecreto u.q.i.Canon, titulo Melciadis papæ, xr qua prædidta Conftantini donatio confirmatur. Sed Cu*

46 MENDACIORVM PAPISTICORVM ûnus cardinah's in opci c de Concordantia Catholica clarc oftenditjuanitatêeius eo cuidenti{simèredargui,quódMel ciadcs ante Sylucftrum fuerir,SC anteilh'us donationis tempus mortuus fit.Ita unummendadumfecum innumera trahtta'uxtauulgare prouerbium, Adunfus mendacq conlt; ftabih'nonemfeptemahjs opus cfTe.

. InnumerahtftoncamendaciaPaparumrecenfet Lauren tuis Valla, ci'uis Romanus, öd rerum Romanarum longe pe rinfsïmus. V ide quæfo Lec'lor Chn'ftiane, eius refutations ponationis Conffantini,cuius modómentionemfeci. Ve* tumamplioris fidei gratia adfcribam unicum eiusdicQum: , O 'miram hominum dementiam, qui his anilibus delira* mentisfidcmhabent. lamucrô,quàmdiuhocfacflitatûeftc' Qiiando fuit cœptumr Ante aducntûSaluatoris,anpofteat' Nihil herum feitur. Pudeat nos, pudeat harum neniarum,, Qi. leuitatis plufquam mimicg.Erubefcat Chriftianus homo, qui ueritatis k ac lucis filium nominat, proloqui, quæ noir modo uera non hint,fed nec uerifimilia. Ateniminquiunt, hanc dacmones poteftatemin gentibus obtinebant, ut eas dijsferuientesilluderent. Sileteimpudötißimihomines,nc. dicâ fceleratifsimos,qui fabulis ueftris tale femper uelamen turn obtenditis. Non defideratlynceritas Chriftianapatro* ciniûfalfitatis. Satis per fefuperqtfuaipfius luccac ueritate defenditur, fine iftis commenticijsacpræftigiofisfabellis, fnDeum,in Chriftum,in S. Spiritum contumeliofifsimis.

«7 InDecrcto Potificio,diftin(fljone6’5,infertaeftqu£dado natio LudouiciPi},CaroliM.fihj,qua)(cih'cet is Romam,0C liberum ius eligendi ac conftituendi nouum Pontificem,Pa pæamp;ciuibus Rom.donauerit. Verùm eius quoque falfitas cxmultis indietjs liquidó patet, quç ego nunc recenfere ui-tandæ prolixitatis gratia nolo, tantum alcribam Molinei re* l^itationem uanifsimi eius figmenti,qui inquit:Et per prædi óaminus ctiam obftatc.ego Ludouicus. 6]. diftinÆ ubi di citur,Ludouicum uPafchali i.ius eligendi amp;nbsp;inftituendi Ro ponufids r emiUfie ; lio.c enun afulpedo auth or e pro* cefsit,.

ccfsitjUi’deh'cet à prçfato BibliothecariOjUt Platina inPafch. I. Sabell. Ennead. viîj. lib. ix, Volatcrn Antbropolog. lib. scxij. teftantur. V t autem non eft l'n fauorem Paparum crc ■dendum Bibliotbecan'o, potêtatus eorum Butori, famulo* que domefti conta noncftcrcdendum Grattano monacho, ■quiamp;ipfe afïècflibusamp;^ambitioni nouorû fui temporis paparum, quâtumpotuit,fauit:nec aliunde quàm à Bibliothe-tario di(flum c. ego Ludoui'cus, tianfompfit. ÔC ficnec alîjs, qui tantum dida eiufdê Bibliothecarij recitant, necaliunde fciunt,ncc examinant. Sed examinando, ueritaselucefcitiiî contrarium.Qin'a,ut fuprà nu.77. idem Pafchak's à populo ui coaôns pontificium munus obire, antehabitam autorita tem Imperatoris, Legatos excufatum, ÔC ad culpam noninfi ciandam,fedinpopulumtransferendam,mifitadLudouici5 Pium : qui,ut manfuetus erat, fatisfaÆ'onem quidem ^ccc'^ pit,fed cumincreparatione cleri amp;populi:ôd abieôlo prçcc pto maiorum inftituta pacfla^ feruâdi,utcp cauercnt,nc de-inceps fimililt;xcmplo maieftatemlaederent,ut exprelTePla tina ôé Sabell. tefirantur. Quid autem magis contran'unt aut repugnans eft præfatæ 8C fufpeëlæ Bibliothecarij fcrigt; pturæf Certè uel ex hoc falfi tatis conuincitur, nec tarnen c-tiam per fe fufficiêti exemple tantum, fed etiam ex eo,quôd temporeEugenij ii,immediate dicftiPafchalis fucceflbris, LudouicoPio adhuc uiuo,Lotharius k filiuseius inImpe-rij confortiumafliimptuSjRomæpolitiam ordinauit,ô^ma giftratus inftituit,ut fuprà nu.78 ÔC112. Hocautem fieri non potuiflet, fi Ludouicus Pius Romam ipiàm,caput Imperij, Papae dediftet. Quid quôd Volaterran. Geograph, lib.j, praetenfam illamLudouici donationem longé aliter, ÔCâif' formiter,quàm Gratian, in d.c.ego. refertrfed ex feriptura quadam apocrypha,quamin bibliothecaPapæfefeinuenif-fedicit. Et fie illius bibliofhecæ feripturæ, unde tam Bi-bliothccarius quàm Gratian. amp;nbsp;Volaterr.fumpferunt, fibi ipfis non confiant : ôi. non folûm quôd domefiieæ, amp;nbsp;è loco fuipeefto, led ut uari«c,reijciendac fupuôémulto magis ex eo, quôd

43 MENQACIORVM PAPISTICORVM quod fides hiftoriærépugnât per pra’didtauum ex eo, quôd V olaterr. ibi Calabn'am inferiorem amp;fuperiorem S)i duca* tumNeapoIitanumincludit. ÔCalia, quæ confiât, ex fœdere diuifionis inter Carolum Magnum àlmperatorê Confian tinopolitanum fatfiæ, Græcorû imperio cefsiflc,amp; diu plugt; ribus^ feculis,etiam pofi Francorum imperium in Germa nos translatum,ufcp adGulielmumFerrebach Normannû, T ancredi Galli Normanni filium ( qui è Neufiria in Italiam traqeientes regnum Apuliæ anno millefimo feptimo, dein* de Siciliæjfacerdotibus tarnen Græcis reliefiis, occupaue* runt) remanfifle:ut etiam exhifiorijs eorû qui tempore Ca* roliMagni ôi^ dein ceps uixerunt 6Cfcripferunt,liquet. Por rônecuerû,necuerifimileefi,quôdLudouicus Pius eado* naiïet,quænopotefat,amp;nullomodopofsidcbat:SCquæ pa ter eius ex diefio fœdere Græcorum imperio reliquerat.

Quinficut regnum Francorum alienarenÔ poterat,itanec Imperium ôiJregiones Impertj occidentalis (quæ ex ditfia di uifione Carolo Magno ÔC fucceflbribus fuis ceflerât)amp;;mul to minus Romam caput Impertj. Alberic.in c.i. C. de fiim. trin.SC l.beneà Zenone. C.dequadr. praefeript. Etfîcdo* natio Ludouici,fi qua fuit, eifdem caufis nulla eflet.

x8 Hifce indicijs,mcndacem illam donationem Ludouici co arguêtibus,adijcc: Primùm,quodineadicit, femper Papas ac Romanos libéré poflediffe regnum Italiæ, amp;ius confiitu endi Romam,ac cligendi Pontineem : cum proximè præce* dens donatio Adriani Carolo fa(fia,contrarium decemat. Deinde, uiuam experientiam,quôd ipfemet Carolus Româ pofiedit.Tertiô,quôdnullaprorfiismfitreuocatio prgcedê tis donationis,ab Adriano erga Car olumfacfiæ. NecefiàriG cnim certè aeperpetuô ufitatum efi,adreiiuris^ declaratio ncm,ut fequens refiitutiopoflcfsionis,prioris donationis mentionê faciat : amp;nbsp;omnino ut omnis pofierior contraefius priorcm refcindens,illum nominet,eum^ expreffe irritum faciat: quo liquide appareat, nouacefsione priorcm contra* riam^ traditionem caflatam fublatam^ clïe, Alioqui uide* retur

rctur utraque ftarc. T aceo expehenn'amjquodLudoui* eus Romam poffèdit toto ui'tæ ïuæ tempore,de quo audiui' mus cxMoIineo» Hifceueritatis teftïmonqs adtjcejquód donatio fadla à Leone Otthoni primo(quæin eadem diftin lt;?ïione recitatur) nullam prorlus mentionê facit huius com menticiæ cefsionis Lodouicüfed fimpliciter tantü citât do--nationem olim Carolo M.ab Adriano facflam. Oportuiffet auteminhacnouaPapæ donatione fieri mentionemceisio-nisLodouiciPif,fi unquâ fadafuiiret:quofciretur earn elfe fublatam, neç relinqueretur locus nouæ litijdum utraep do natio ftarc uideretur. Hinc igitur cognoftantur turn men dacia ac impofturæ,tum 5gt;C. crimina falfi, ac deniqj rapine aut latrociniapotius paparumjinEcclcfiam ÔCRomanumim* perium graflantium» Ad refutationem huius mendactj fà citetiam, quod continuatorDamafi in uitis PontiRcum,li' bris Concilioruminfertus, nullam plané mentionem huius donationis in uita Pafchalis faciat, cum earn prolixe deferi-' bat, multaleuia eins fadaautrcs commemorantem»

Hifce figmentis adqciaturôiJillud luculentiftimummen 19 dacium,quod in eadem diftindione ponitur confidum iu* ramentum O tthonis primi,pcrlegatosloannipapæpræfti-turn. Necefleenim efthociuramentumintelligideloannc XJi. Lolt;]^uiturenimdeprofedioneCæfàrisRomam. Pro fedus uero illuc eft is Imperator, fedente Papa loannc x 11, quem tandem curauit deponi, comprobâteidtoto clero amp;nbsp;populo obplurimaeiusturpifsimafacinora. Hiftoriâhanc prolixe deferibit Luitprâdus Diaconus Ticin. amp;nbsp;Theodor» Niemus in longifsimo fehifmate : quorû narrationes ad uer bum meo Catalogo inferui. Ex illis ucrô narrationibus iP lorum liqudôpatet,tunc Cæfarem nonfuiffePapae obno-xium,ei*ue fubiedum:fed ut dominum eius eô profedum ef fe. Oftendit amp;nbsp;tota ilia adio ac exitus depofitionis, quàm nihil tam feruilis iuramenti ei præftiterit. Réfutât etiam i* pfa cxpericntiacontinuatæ poflefsionis prædidi Cæiàris conftitntionis fuccefloris Papæ, cumfuorummaiorumius

PapæRomanis^ nontradi'dïfle. Idemmendacium poten* terredarguir fuprà mdicata donatio Leonis papæ Otthoiii facia J quam di'ximus eidem diftindi'oni infertâcffe. Efleau* tem l'IIam donationem Leonis v i ii,etiam Platina teftatur. ?o nbsp;nbsp;Eft quoep in eodem loco ualde dignum obferuatu tetrii

mendacium ac impoftura iftorum longé impudentifsima, quôd donationem Leonis papæ præpofueruntficftoilli Ot* thonisiuramento,quo fcilicetintelligereturillapræcedens donatio fublataefle per pofterius ceflbrium iuramentum: cum ex ferie Paparum amp;nbsp;ex hiftorifs coiiftetjLeonem ilium fuiflepoftlohannêjinterpofito tamenßenedidlojtrimeftri Papa^quam ille imperatorHamburgam in Saxoniam rele* gauitjubi etiam in exilio mortuus eft. Quareillud iuramen-tum præcelsiflet;non fequutûfuiftetLeoninamdonationê»

Nec hanc tantum faliàtionem nefariamcp fraudem adhi* bueruntifti falfarij:uerùm etiam adieceruntDecretum Ca* roli M. ex capitulis autiegibus Caroli amp;Ludouici ab Anfe-gifo abbatecollecftiSjÔdiamBafileæeditis: cuius initiû eft, Sacrorum Canonû.ubi tarnen nihil aliud decernitur, quàm ut clerici amp;nbsp;plebes fibi eligant epiftopos iftos communes.

Poftremô autem ad cumulandam mendaciorum amp;nbsp;crimi* num falfimenfuram,hæcuerbaiftorûadulator Gratianus, utfolet, adiecit, ueluti inftimmam præcedentia redaefturus ac concordaturus. Ex hifee conftitutionibus amp;paefto Lu douiciimperatoris,deprehenduturlmperatores illis renun ciaflepriuilegijs,quædeEle(ftione fummipontificis Adria* nus papaCarolOjamp;adimitationemeiusLeo Otthoni pri* moregiTheutonicorû fecerat. Videextremamimpuden' tiam : præcedens iuramentum renunciat fequenti donatio* nijaut de ea cedit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

rum figmentum,quôd prædicftum Benedieftum, hominem perditifsimum, confitfta uanifsima Legenda,pro diuo coli fecerunt Hamburgæ, amp;pafsim in Saxonia: quæ portenta Riendaciorû.reliquarumcpidololatriarum, Albertus Cran* tzius

CENTVRIÄ PRIMA» fzius infuæMetropolcos appêdiceproHxèredargui’t, Vide ipfiimautorcm.

Celebem'ma hiftoria habeturinltbns Concilidrum,de j» mendacio ac falfificadone Canonum facrofancflae Niceng fy nodi,quam alfoqui PapæinDecreto profitêturfeutfacro* fandla quatuor Euangclia uenerari. Vide in primo tomo Çonciliorumjinfynodis Carthaginêfibus, Scelus lioceft prorfus notorium:de qua re mox clarius.

Cohaeret cum hifcejquôdhuic impurifsimo lacrilcgae^ ,, falfationis nefario figmentoadieceruntfacrofanc^iifti pon-tifices magnum cumulum mendaciorum,quôdnempetres illorû ordine fibi inuiccm fuccedentes, ZozimuSjCœlefti* nus ôt;Bonifacius,per integros quincpannos atrocifsimèli* tigarût cum tota fexta Carthaginenfi fynodOjafTcrentes fibi dcberi iurifdiétionemfuper Africanasamp;^omnes alias eccle fias : fuicp iuris elfe cognofccredecaufisab eis prius cogni* tis,eorumcp indicia refcindere» Inde uerô ncfariam auda* ciam expende, quôd non tantum id faliàtis Canonibus ur* ferunt,nec etiam unus folus, fed tres papæmon breui tempo re,fed toto quinquenniOjidœ acerbïisimèlitigarunt: uerùm etiam, quôd in ea Synodo fuerunt ultra 200 célébrés epi-fcopij inter quos etiam ipfemet iàndus Auguftinus, Ht* ftoria eft ualde memorabilis. Rccenfui earn proprio libello, ante complures annos Bafileæ impreflb, quam hic quo^ in fineadqciemus. Vide earn Chriftiane lertor.’iuuabere fi-tnul,amp;: miraberc»

Commentum eft cum hiftemendacijs iftorum fancftifsf- »4. morum patrum,quôd licet euidentiueritate uitftirepulfi^à tantæmaieftatis Synodo fuerunt,nihilominus perrexerunt illud ambitiofum mendaciu fug fuperioritatis urgere, Qiiin etiamïllam facrolàncftam Synodumtot^ præftantiisimos patres execrati funt, quôd nefingere uidcar,a(cribam Boni-facij IJ epiftolam, Concihjs infertam,qui circiter 100 annis poftearegnauit»

n MENDACIORVM PAPISTICORVM EptflolaBonifacij 11 papiCjäd'EuldUumpitridrchdm Ale-xandrinum,lt;ju(i fextamCurthdgmëfemlynodum ddmndt dc detelldtur,licet edm non nomtnet:Gr de fubieiUone Eu-IdlijCdrthdgmenßs inetropolitani infolenter triuinphdt:.

lt;Bonifacius cpifcopusRomanus, Eulalio coepifcopo (alutem. Olim amp;nbsp;ab ïnitio fantam pcrcepimus à beato Pe troapoftolorum principe fiduciam, uthabcamus authorita tem uniuerfali Ecclefiæ, auxilianteDomino,fubuenire:Ôd quicquid nociuum eft,autoritäre Apoftolica corrigerc z-' mendare. Ad hoc enim diuinae difpofitionis prouifiogra* dus diuerfos ÔC ordincs conftituit cfTe diftinÓos, ut dum re ucrentiam minores potioribus exhibèrent, fîCpotiorcsmp noribus diletfbonemimpendercnt, unà concordiæ fieret ex diuerfitate contextio, SCrecfle officiorum generareturadmi niftratiofingulorn. Nelt;^ enim diuerlîtas aliapoteritratio-nefubfiftere,nifihuiufmodimagnus earn differentiae ordo feruarct. Qiiiauerô quæquecreatura in una cadem^ quali* täte gubernariuel uiucrenon poteft,coeleftium militiarum exempla nos inftruût: quia dum fintangelijfintarchangeli, liquetquia noæqualesfunt,fed inpoteftateamp;ordine(ficut noftis)differt alter abaltero. Si ergo interhos qui fine pec* câtis funtjconftet iffam effe diftimff ionemtquis hominû abgt; nuatjlibenteriéillorum diipofitionifubmitrcrcfHincenim paxamp;charitas mutua fcuicecomplelt;ffutur,ôi manet firma concordia,ac in alterna amp;nbsp;Deo placitadiletflionefinceritas. Quiaigiturunumquodque lamp;lubriter tune corn plctur offi^ cium,cum fuerit unus ad quem pofsit recurri præpofitus: uotanoftracharitafatem tuam latere nolumus,ne qui parti-ceps fuit iblicitudinis, gaudiorum fruôlus reddatur extor-ris. Etideo Carthagineniem ecclefiam adeommunionem noffram redtjffe ( Domino propitiante ) tradentibus fignifi camus alloquqs ; ôt^mandatorum, quac legatis noffris dedi-mus,fcriem in omnibus foiffe completam. De qua parte, ut addileÆoncm tuampleniusperfetflègaudium perueniret, libelli Eulahj fratris Ä coniâcerdotis noftri Carthaginenfis

cpiïcopijd^ luftini clementifsimiprfndpis Oricnt/Sjûcrarû lïterarum exemplaria panter credidimus deftinandaandicS tes nihilominus,per On'entis partes plun'mos epifcopos fic feci'ne. Supereft, ut anobis eompetentibus precibus diuini tas exorata concédât, quatenus de aliarum quoqj Ecclefiaru redint egratione gratulemur. Ea ucró quæ iignificarecura-uimus, in corum facerdotû qui fraternitati tuac uteini funt, curabis perferre noticiam,utSCipn deefFedutantærcigra-tias nobifeum cœleftis mifericordiæ,beneficijs referre non ceflent. Aurelius enim,præfatac Carthaginenfis ecclefiaîo* limepiicopusjcum collegis fuis (nempe tempore vi Carthaginenfis fynodi)inftigante diabolo fuperbiretempori-bus prædeceirorûnofhorum Bonifacq at® Cœleftini contra Romanâ eeelefiam cœpit. Seduidens îemodôpeccatis Aurclij Eulalius à Romanæ ccclefiçcomunione fegregatû, humilians recognouitfe, paeem amp;nbsp;communionê Romanac ccclefiæ petens,fubfcribendo unà cum collegis fuis, damna uit Apoftolica autoritäre omnes feripturas qua: aduerfus Romanæ ecclefiç piiuilegia facîîæ quoquo ingenio fuerunt, ô^ficille iàndiisimus PapatotamillamiàcroiantflamSyno dum 200 cpifcoporumamp;:ipfumS. Auguftinû in fepulchro anathematizauit.o blaiphemias.

IaôantPapæ,fe Anglos per Auguftinû minorem,amp;^ Ger » manos per Bonifacium, ad Chriftianifmum conuertifte. At cotrarium licet ex Beda, libris Conciliorum, SC etiam ex ipfiufmet Bonifacij epiftolis liquide intelligere. De quare aliquanto plenius in Catalogo egi,

ladantifti,nullumPapam unquamfuiflehæreticum. At î« contrarium ipforumpropriæhiftoriætcftantur. NamLibe rius papa fuit hæreticus. Arrianus,tefte Platina; Syluefter fecundus fuitmaguSjMarccllinus abnegauitChriftum.DâJ natus cft AnaftafiuSjdift. «p. t r em blonorius, à fextaiÿno-do Conftantinopolitana: Vidor quoqî ab ireneo St Galileis epifcopiSjUt fuprà didum cft.T res papæ à fexta Cartha-giuclîfynodo,quinSC iplèmct PetruSjquemiftiuoluntfuû

fiindatorem effe, tum praua fuadendo Satan à Chrifto uo* catus eft, tum eundcm horrendo luramento abnegauit:tum dcm'tpetiampoftafcenfionem Chn'ftiamp; crrauitjôdaliosfe^-duxitjadeô ut cum in faciem coram tota Ecclefia increpari à Paulo neceflè fuen't. Vide Erafmum inAnnotationibus, deplurnnn paparum erroribus.

pafsimadorantur,efreà S. Luca picftas. ut fi nihil aliud toto uitæfuætemporeLucasfecilTetjtottamen pióturas pingere nó potuiflet.Eôdem referatur, quod Erafmus dicit,tantum ligni crucis ab iftis,diuerfis inlocis oftentari, utuelonera* n'a nauis eins pondus ferrenequiret.

î8 . Ingens fentina perniciofifsimorum mendaciorum fub lU louno eorum fundamctofubftruitur: Omnis Chrifti adlio cft noftraimitatio:Sed.Chriftus, Elias, Mofes, quadraginta diebus nihil comederunt aut biberûulgitur amp;nbsp;nos debemus quadraginta diebusieiunare.Chriftus,Baptiftaôdmultiahj fuerunt cœlibesJgitur cft ingens pictas, uiuere uitam cœli* b em : amp;nbsp;fimilia innumera»

dam bafis to tins Monafticæ fuperftitionis ÔC rapacitatis eft» quôd dicunt Chriftum amp;nbsp;Apoftolos nihil habuifle proprij:. fed mendicafte, id^ religionis gratia, eamÓB mendicitatem per fefe fuifle cultum Deo acceptiisimum. Vnde porrô pro* bare conantur, efte perfetftiisimam quandam pietatem, uagt; lidos, ocioibsrafoscp monachos mcndicare,SCde alienis fu^ doribus uiuere. De hoc plane hæreticoimpio^mêdacio a-trocitermonachi etiam cumiohanne xx 11 papacontende runt.

4° Innumeris mendaciisimis piôluris démentant miierum uulgus,Chriftum ut feuerum ac immitem iudicem iudican* tem mundû,ÔC iàgittas in genus mortale proijciêtem:amp;con trà, diuam Virginem 8C Franciieum, ut mediatores amp;ingt; terceflbres,ei proponunt. Quo fie uulgus neglecfto illo iè-' Jicro indice, difeat confugere adalios mediatores, tanquam magis.

CENTVRIA PRIMA» wagt s mifcricordes, falutis pcccatorum cupidos, atq^ ita iftos (quos ifti fcinétos uocant)inuocet. DiuumHierony-muni pingunt ut Cardinalem, cum galero : ut (ciamus, Car-dinalatum cfle rem pcruetuftam, Ô^Deo gratam. Auguftt-iium faciunt monachum:fanô;um lacobumjinftruunt ut pe Tegrinantemrcli'giom's gratiaJongiorebaculOjpcraac peta fo imbn'cato. Francifcum conferunt cum Chn'fto, totidem uulnerahabentem.ConfimiIibusrnnumeris mendactbus pi (Huns mifcros homunciones feducunt amp;nbsp;démentant.

FmguntBapnftampietatis caufafoh'tan'umuixifle,ôdm 4» eremo uerfàtumjfordideqj mdutum finfle amp;nbsp;tenuiter uitHi-taffe.Eodem modo 8é Heh'am. Qiiareeffe mgentem pieta tem, uiuere foh'tan'um autmonachû, SCportentofo quoda ueftttuuefti'ri T alia de fàncHis fingendo, feducunt pufil-los lefu Chrifti : cumillorummifen'ænon eletHiciæfuerintj, fed Domino crueem eis impônente*

Negant iacr oiàndlam illam federn Romanam errare pof* fe.Dequo mêdacio audiamus eorum amicum ÔCpatronum Erafinum: Porrô fi uerum eft, quöd quidam afleuerant, Romanum Pontificem errore iudicialinon poffe unquam errare,quid opus generalibus Concilqsf'quid opus in Concilium accerfere lureconfultos, acTlieologos eruditos,fi,p nuncians labinon poteftf'curdatus eft appellationi locus, uel ad Synodum, uelad eundem retftius edodum, poftea^ femel de caufa pronunciauit PontifexCQiiorfum attinet tot Academias in tralt;Hâdis fidei quçftionibus diftorqueri,cunt exuno Pontifice,quod uerum eft, audireliceatf'Jmô qui fit, ut Pontificis huius décréta, cum nullius pugnent decretis^ Vt enim taceam de Formofo, non 'ne papa loannes X X11, amp;nbsp;Nicolaus,decretis totis inter fe pugnantfid^ inhis quæ uidenturadfidei negotium pertinerc. Qirorum altei' pronunciauit iudicialiter, ut illorum more loquar, Chriftum ôd Apoftolosnihil habuiflenecincommune,necpriuatim:al-ter contra pronunciatjhabuiffe.Id ex ipforum Extrauagan-tibus licebit cognoftere» Sed propiijs adid quodhicagi-

^6 MENDACIORVM PAPISTICORVM musfadtjquôdlnnocenti'us ii i,ac Cœleftin«s,dematnmo iiio dirimendo prorfus pugnantia dcfinïcrunt. Qiioriim hic lus facit alten cóiugum iterarematnmonium, fi alter fuerit in hærefim prolapfusjnnocentius negat. quemadmodüle^ gimuslib.Decretaliû quarto, titulo dediuornjs,cap.Quâ* to. Nee illic difsimulat Innocentius, quendam prædeceP forem ilium fecus ftatuifle, Coeleftinum indicans ; ut aperit glolTema, declarans Cœleftini iiiperhac rcconftitutionem olim extitilTe in Decretalibus,libro tertio, titulo de conuer fioneinfidelium,infine. Id eomagisuerifimile eft,quod is titulus pauciisimis conftet capitibus:utintelligas,efie de-curtatû. PrætereaPelagiuSjUt extat in Decretis,diftineftio-uetrigefimaprima, cap. ante triennium.conftituerat,uthy* podiaconi Siciliacabuxoribusabftinercnt,quasanteconfti tutionem legitime duxerant. Iddecretuuelut iniquum, amp;nbsp;cum Euangelico pugnas præcepto,retracftat ÔC abrogat Gre gorius eius nominis primus,quiPelagio fuccefsittftatuens, ut in pofterum nemini ad eum ordinem pateret aditus, nifi uouiflet caftitatem. Cæterùm durum amp;nbsp;iniquum effe, ut adcaftitatem cogatur,qui nonuouerit caftitatem: neculla culpa commcruerit,ut eo debuerit compelli. At quod hie iniquum uidetur Gregorio,non uiilim eft iniquum Inno* centio tertio,loco quern modo adduximus: qui itarefpon-detifsqui obrjeiebant, praeter æquumuideri,coniugemreli dum fuo iure priuari fine culpa:pracicrtim cum contumclio fiorfitin Chriftum,quibaptizatus reciditinhacrefim, aut in paganifmû, quam qui natus ethnicusrecufatadChrifti pro feisionem conuerti. Adhacc,ieculis^yquot,hanfentcntia complexaeftEcclefiaMutinenfis,ut qui contraxiftet cum Barbara uerbis legitimis, amp;nbsp;ex animo, fed non intercedente coituzpoftea contrahcretcumCornelia,0d coitum adiunge ret,cogereturpriorereli(fta, pofterioriconuiuere. Idpalam refcinditinnocctius Romanus potifex, ex diametro ( quod aiunt) diuerfam pronuncians fententiam: uidelicet priorcm cfic légitima uxorem : quod cum poftenore fit a(ftum,adul* terium

tcn’iim cfTejnonmatrimoniumnitproditmn cftlibro Deere talnimepiftolarum quarto, titulo quarto, cap. tuas dudum. Et eiufdem ti'tuh' cap. licet. Alexander tertius indicat fiio re* fcn’pto, fuïfl'c ftatutum ac défini turn ali'quando à prædeccl* foribusfuis,id eft Romanis pontificibus,quodin Mutinen fi ecclefia damnat Innocentius. Quanto id periculofius, (juàm caufa diuortij f amp;nbsp;tarnen bic décréta pontificum mura uit Romanus pontifex* Vt non commemorem interim, quöd incauia fidci fcholaParifienfis aliquando publicitüs improbarit Romani pontificis icntentiam,eumcp ad palino diam compuleririfi qua fides hiftorij's. Nifi forte fabulam uanamefle putamus,quodrefert loannes Gerfoninfermo* ne quodam Pafchali, de loannepontificCjCius nominis uigc fimo fecundoiqui decernebat,ante diemiudicfj non efte pu* niendas animas impiorum quem errorem publicitüs explo fit fchola Parifiorum,Pontificem adigens ad palinodiam* IMec dici poteft, hunc errorem priuatüfuifle Pontificis. pu* blicum tuiftc oportet,fcripto, aut etiam decreto uulgatum, curn ca res adeó commouerit Galliæ regnum.

Miraaudaci.aacimpudentialacftantfuæEcclefiæSCdo* 4J (Horum unanimem cofenfum inipforum religione. At con* trà,quàm horrenda confufio acdiftenfio fit inilla abomina* da Baby lone, in proximè editolibro de diftidtjs Papiftaru abunde,idcp prolatis prolixifsimis teftimonijs exipforum proprijs fcriptisjcuidentermonftraui*.

Idololatriamfuarum ftatuarum tuentur confenfu Caroli 44 Magni, Synodorum in Galltjs SC Germania ipfius tempo re celebratarum.. At contra nunc extatprolixus amp;nbsp;erudi* tus liber ipfius,editus in Gallijs,in cuius pracfationeabundè indicatin', quam fit certus SCplané autenticusu'n quo acerri* mèidololatriaiftaredarguitur:probaturcp,ftatuas non lych nis, non fuffitu, ueftiru,aut geniculationibus honorandas efle.

CelebrantPapefeptimamSynodum, quamuocantfecû* damNicenam,in qua adoratio cultus^ ftatuarum alTertus

j8 MENDACIÔRVM PAPISTICORVM eft. Qj.Tin etiamillam adiunxctunt reliquis concilias,ut(âgt; crofan(ftam,unà cum uarqs Admni pontificis decretalibus cpiftolts,ip(amapprobantibus : cuius quoep Icgati eünter* fueruntjOmnes^ illas déliras impiascp adioncs SCleges c5* probarunt. At contra plurcs hifton'ci teftantur, Franck» tordenfem fynodum à Carolo Magno celebratam,condem» iiaflc illud idololatn'cum concüiabulumrubietiam prædi» tftus Caroil Magni liber côpofîtus cft. Vidcplenius meunx Catalogum teftiumueritatis : uel potius legeeum ipfumli» brumjrepcrics ibi nonpauca exprefle,non iôlùm contra Sy nodum, fed ctiam contra illas ipiàs Adriani papac ßullas a» cerrimè ieriptaefle,

Poeticos fancftoSjUt ChriftophorumjCatbarinamjGeof gium, ôd alios,manifeftum eft nunquam extitifte:quum illo rum faneftorum, ÔC etiam undecim mille Virginum, etiam MelchiorCanus,epifcopus Hilpanus, inftiis Locis côfutet hi fee uerbis: Si qua hiftoria Theologo probanda eft, ea erit maximè,quæ omnium Ecclefiarum ore eelebratur. At eiuf-modi multænullam faciunt prorfus in Theologia fidem.Et enim ut ea pretereamus, quç ridicule ôdfalfè de Cirico amp;nbsp;lu» lita,deGregorio,dc Cath erinamartyrc,decpundccim mille V irginibus referuntur ; certe hiftoria T homæ apoftoli apo crypha amp;nbsp;commenticia eft,nonfolumGalefio jy.diftin cap. (anefta Romana,fed ctiam Auguftino lib. 22. con.Fauft. cap. 79,libro unico aduerf Adimantum,cap, 17. amp;nbsp;lib. i. de fer, f, Dominiinmon.cap.js, HisaddeMarthæamp;MariacMag-dalenæfâbulam,quæ narrat,ad Mariam quidem Magdalum ad Marthamuero Bcthaniara forte haereditaria pcruenilFe: cum contra fcribat Iohannes,Bethaniam caftellum Mariae Marthæcp fuiftè. Item cahiftoria rcliquas uidet cxcellcrc, quæàfummis pontificibus probata eft.Côftantiniuerô do» natio,lcpra,baptïfmus, fanitas, no modo hiftorqs celebrant Ecclefiæ: uerùm etiamper fummos pontificcs approbant. Athæc fida cfl'e omnia,muîti uiri dolt;ftiftimi contenderunf.

lebranttalcs ündos,qu!n etiam nunc colunt, adorant St'in uocant. De qua re à pluribus hoc tempore contra cos fci ip-turn efl,ut nunc noftra operain eare fit planefupcrHua.Me«^ morabileiane eft,quodiiteepifcopus confitctur turn cas hi-ftorias quxab omnibus ipforum Eccleftjs celebrantur,tuni etiam multas quas Papgconhrmâquanifsimas amp;falfifsimas elTe. An hocnon eft, mendaciarcgnare in tftorum Eccleftjs, amp;nbsp;Pontihcum decretis;'

Inferos,omnem^eorumpolttiam, St^animarumibifup- 4^ pliciaita accurate ociofe^ depingunt,ut ft ibi diutiisime ui-xiflenr,amp;omnia per fummum ocium ipetftaftent, Supcranc jgitur in ea parte longifsime fuos præceptorcs, Homerum, Virgilium,6C Dantem,a quibus id didicerunt, quando om- « nia multo accuratius SC plenius defcribunt»

Fingunt,imô audaciftimc uociferantur, patres,concilia, omnem uetuftatcm,fic fenfiffe, ut ipfi nunc fentiunt, SC û ftam ipforum portentofam Chimæram idololatriac inde a Chrifto ufcp adnoftratempora durafle. Qiios ipforum pro-prfj fcriptoresfut Innocentius 111,6C Platina in Sixto, Poly4 dorus,ahjcp innumeri)redarguunt,teftâturcpohm Chriftia-namreligioncmfimplicifsimam fuifte, ÔC paucifsimisccre-tnonijscontcntam.Narrant quoq^illijSCalijpIurimiauthcn ticiiftorummagiftri,quæpars religionis corum quoc^tem pore Sc à quoinuenta inftitutacp fit. Ncmpcconftat,iftos quatuorMendicantium ordincs intra 400 annos primum e-xortos eftc:qinbus nunc demum accefsitifte quintus impi-otumIcbufitarum. Conftat quoqj Indulgcntiarum caupo-nationcm inquahifccaooannis proraacpuppis Chriftianç fàlutis ab iftis conftitutafuit,intra trecentos annos a ßonifa» cio8 excogitatas. Conftatdcniqj,communioncmfubuna fpecieprimùmantciooannos dccretamcnc. Vcrùm quam longe alia religio olim inEccIefia fuerit, cf; nunc fit.'SCquo-modofenfim iflatabominafiones papifticæ pullulaucrint, rreuerintep, inifta ipiä noftra Ecclefiaftiea hiftoriaabunde oftendiiur,citatis femper teftibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^’'^dcim/-

pudcntiæ eft,ita(flareuctuftatcnireligionis,5C Apoftolis ip fiep Chrifto abominattones iftas tribueref

detrahamusjconccdere fatiè cogimur, multa iftorum innen ta ucl à ludaicis n'tibus uel à paganis abominationib. dcfinn ptaefferquod non tantuirfnoftrifcnptorcs hoc temporein* dicarunt, fed etiam Polydonis in libn's de Inuentoribus re* rum,qui unus ex ipforum cohorte fuir,nec poteft fuipcólus teftishaberi. Suntigifurfanéapud eosaliquæpartescul* tuumuetuftæjfed non à Chrifto fumptæ,ut ifti fingunt,ue* rùmab Ethnicis idololatrqs potiisimum mutuo acceptæ, paululumimmutatis nominibus.

JO lartantfeiftorumfacrifici ApoftolonimfticcciTores. At contra refpice, Chriftiane leöor, confonantiam ipforum ordinationis autinitiationisfeufuncftionisgt;mandaticpipfis traditi,cum eo mandato amp;nbsp;officio quod Chriftus fuis iniun* xit.Illecnimablegansfuos Apoftolos,dicit:Ite,amp;prædica» tepœnitêtiam amp;^remifsionem peccatorum,in nominemei facrificq autpafsionis:amp;baptizate. Qui crediderit,amp;bapti zatus fuerit, ialuus crit. At Papæ Epifcopi, ordinantes fuos iacrificos dicunt:Ito,do tibi(iuntipforum propriaucr* ba)poteftatemfacrificandi prouiuis SCmortuiSjfiC pro pcc* catis totius mundi. Qui multas Milfas fibidici curauerit, multas^indulgêtias à Papa emerit,falu’ erit.Hinc tu,Chri ftianeLeeftor, expcnde,quàm foedumSCpalpabile mêdaci* um fit,quod iftifacrifici fint Apoftolorû fucceflbres:aut fi* miltftnKQione,utilli,defurigantur. Confidera hancrem at tente Chriftianeledlor.Namcxmandatis autfuniftionemi* niftris religionis traditis,totareligio dependet : ut fi illa fint di'uerfa, etiamreligionemfieriagi^ueab eis diueriam neceft farió icquat. ut fi herus alij feruo dicat, Purgamihiftabulu: alij,Coque mihi cibum, nimirumneceiTario ipforumacfiio* nes plurimum uariabunt.

In Centum grauaminibus Papae à principibus Germaniç ■biidlis, ö^exnibitis in comitijs Norinbergi Anno 1525, in* ter

C ENT V RIA PRIMA» él ter alia fœdamendaci'aôi^jniums plus qiiàmtyrannicas,ilgt; lud quoc^ 1111 obqdtunquôd lam longo tempore immêfàm pecuniam exegeiic fob nomine Annatar3,affirmando quod eamuelit inbcllum contraTurcuminfumcre, quod tarnen nequaquamfecen't. Quaredebcreeumdefinereulterius ec clelias talimendaciocxpilare. Cogita quail's uen'tas aut ue* racitas I'fta tandem fit, fob prætcxtu pietatis ac bom' open's fingendoac menti endo,non unumucl alterum florenum ra pere,fedmultacentenamilliauelpotius milliones afflicfiifsi mis Chn'ftiam's furan', amp;nbsp;in foas Epi'cureas SC Sodomiti'cas uoluptates I'nfomere. Hæc efti'ftarum harpyiarum ueraci tas,ucl uen'us uoracitas. Sic l'ilæ pafcuntSC tondent,autpo* ti'us deglubunt ac deuorant oucs lefo Chn'fti.

Illuducrôi'ngens,i'neffàbile,amp;prorfos extreme fàcrilcgû mendacium eft, quod libro Decretali'u pn'mo,8C diftincfiio* next dicuntuum facerdotium,tumlegislati'oncm,a Chn'fto in Petrum,ScI'nde porro inPapam translatam effe. Vide ibi textum fimul, SC Gio fias. Hac pr ofeCfo ratione prorfos defi nit Chriftus efie iacerdos in æternum : definit cius facrificiS perpetuo ualere, amp;nbsp;plenam confommatam^ falutc miferis mortalibus conferreidenicp definit Chn'ifus efleunicusma giftcr,SComnino totumEuangelium aciacraforipturaabro gatunfolumqjreftatut Papa leges condatquales uelit, om* nes^ eum audiant. Hoc profedô non dicitur à me odio quodam,ficfie;fedrc ipfa ita in Papatu a(flum,praxicp inEc* clefia obieruatum eft. Nam ante praefentem inftaurationein uerp pietatis,facraBibliaplaneignotaabieda^fubmodio, aut (ut uulgo dicitur)fiib fcamno iacebanf.SC tantum Deere taacdecretalia, feuius Pontificium,eius^ Bullae audieban* tur,Sc plané adorabantur» Hoc uero plus quàmdiabolico mendacio, Antichn'ftus nefarièdeturbauit Chriftumdefex de foa, fe^ in eius locum in temploipfius audaciisime col-locauit.

Quomodo noneflet -religio papifticamendaeijs refertift £ma,cumneglelt;fto:unicoueritatis tliefawro,aut fonte,nem-h 3 pc

pe wcrbo uiuenns Dei, hominum tradittoncs fanamp;ionei fequatur,dequfbusdicit Spiritus fan(flus:Omnis homo me dax, Quin etiatn plcracp in ipforum rcli'gione deMifsis, Purgatorio Jndulgêtqs,amp; redimcndis animabus à fpedln's, ut ipforum propri) libn' teftantur,didicerunf. Atfcimus fpe tflraeircipfüfmet diabolos,qui funt patres mendaciorum,te fte Chrifto fueruntep inde ab iiïïtio mandaccs âx^liomieidg.

Qitam fcbduni aufem,amp;' plus quam diabolicæ impuden* tix plcnifsimum eft illud,quod dicit Decreturn papale,non cfl'cfasarguerePapamjetiamfiadeô malêuiuar ac doccar,ut innumerasanimas fecum cateruatimin æternûexitiumab-’ ïïpiat. At contra ipfemet Deus ad homines dicit, Indicate inter meamp;uincammeam.£^ ftlius Dei dicit, Qiiis poteftme arguere depcccatoc'

ipecftû,quàm quôd omnia iuraac priuilegiaquæ in iurepon tificiopro autoritate acpotêtiaiatftantur, ab ipfifmct Papis décréta iàncitacp funtfT antum enim Icgis: Sic hic,fic illc Pa pa de fêdc Romana pronûciauit,aurdecreuit. Qtiis autein dubitat, quin fi ipfemet inremalis cacodarmon debcretfibi regnum priuilegqs ftabilire,nihil eifet contra fe pro ueritagt;-tedccreturusf'Hocuerô fupcratiiluduetus prouerbiû,Do* inefticus cedis. Quisigitur dubiter,omnia illaenè emetitac*

* Innumeriucrô Papæ fefe inuicem damnaruntraeftepifti* me fticcefl'ores nôtantumreftiderunt décrétaluorumante-’ ceftbrum,lèd ettam iplbs anathcmatizarunt,atq3 adeô eriana cxfcpulchris effoderunt: ut ipforum proprius îcriptor Plagt; tinateftatur. Qiiomodocrgo eorum décréta SCconftirurio* lies non eft'ent tallitate Sc erroribus plenifsimæf Vcrùm age aferibamus eximium locum cuiufdam ucteris Remefis fynodi, de Paparum erroribus, inlcitia ac fceleribus, quem etiamantea dodtiftimus uirAirdrcasPricciusPolonus cira uir. Codicemipfûmperuetuftum membranaceum,elegan^ terœ feriptum proferre poftum.

himina protuliftf, noftns tempohbus rnonftmofas tenc-brasjfuturo fcculo famofas oftudiftf. Ohm accepimus clagt; »'OS Lconcs, magnos Gregorios. Quid dicam deGelafio dó ïnnocentjo,qui omnem mundanam philofophiam, fua ïa-pientj'a eloqucntia fuperant r'Longa ferics eorum efl-,qnj fuadoói-rjnamundumrcpIcucrunt.Eorumitacpdifpofirio-’ m',qiri uitæ merito fdenriacunc^os mortales antcirêt, re-cSèuniucrûhsEcclefia crédita eft. Qiramuis amp;mhacipüfe iicitate, hoc prim'legium ribiab Africanis epifcopis contra* ditum fit: has credo,quaspatimur,mifen'asmagis quam ty pumdomjnationisformidantibus.Nam quid fiib hæc tern poranonuidimust'Vid/mus lohannem cognomento Oda uianum,muolutabro hbich’nûuerlâtum. Etiam contra eum O tthonem,quern Auguftus crcaueratjcoiurafle. quo fuga* to, Leo Neophytus inPondfîcë creatus. Sed Otthone Cæ* fare Roma difcedentc,Odam'anus Romam redit, Leonem ■fugat, loannem Diaconum nafo dextn'sœ digiti's ac lingua mutilât; multa^ cede primorfi in urfae debacchatus,in bre* tiimoritur.Cuißcncdidum diaconum, cognometo Gram* maticum, Romani fubftituut. Eum quotp Leo Neophytus cum fuo Cæfare no longé póft aggreditur,obfidcf,capit, de* ponitjpcrpetuoœexiho in Germaniadirigit.Succedit Ot* thoniCælâriCæfarOttho,noftraætate cundos principes armiSjConfilioacfcientiafuperans.SucceditRomaeinpon* tiheatuhorrendum monftrumBonifacius,cundos morta* les nequitiafupcrans:ctiam prioris Ponttficis ianguine crue tus.Sed hic etiam fugatus,atque in magna Synodo damna* tus,poft obitum diui Otthonis Romam redit:infignem ui* rum Apoftolicum, Petrum Papienfis ecclcfiae prius antifti-tem,dataiacramcntorum fide,ab arceurbis dcqcit,dcponif, fqualore careen's affedum perimit. Num talibus monftris hominum,ignominia plenis, ftientia diuinarum 6C Humana rum rerum uacuis,innum cros lacerdotes Dei, per orbe ter* rarumfeientia amp;uitac merito conipicuos,iubq'cidecrctum eftfquot; Qtiidefthoc, Reuerendifs. patres ruel quo'nam uitio fieri

fieri cr^dendumeftjUtcaputEcclefiarum Dei,quod infubli meerecflum, gloria amp;nbsp;honore coronatûeft, itaininfiinade-’ ielt;n:um,ignominia dé dedecore dcturpatum fitf' Noftrum, noftrunieft hoe peccatum, noftraimpietas : qui quærimus quænoftrafunt, non quæ Icfii Chrifti. Si enim in quouis ad epifeopatum elecflo,morumgrauitas,uitæmeritum, diuina rum achumanarum rerum feientia fubtiliter inueftigantur: quid in eo qui omnium epifeoporummagifteruideri appe^ titjinueftigandum no eftf Cur ergo in fiimma fede fie infi mus conftituitur,ut etiam in Clcro nullum habcrelocum di gnus inueniaturf Quid hune,reucrendi patres,in fublimi fo lio refidentem,ueftcpurpureaamp;aurearadiâtcm,quidhunc inquameflecenfetisf Ntmirûfî charitate deftituitur,fola^ feiêtiainflatur ÔCextollitur, Antichriftus eft, in templo Dei fcdcns,Ô£lfeoft'endens tanquam fitDeus. Si autem ncc chari täte fundatur,nec feientia erigitur, in templo Dei tanquam fta tua, tanquam idolum eft.-à quo refponfapeterc^marmora. confulere elE Qy ô ergo confultum ibimus

yy RefcinduntiuramcntaproarbitriOjamp;quosuoluntàiuis iuramentis abibluunt, Qyin etiamfæpè fubditos Cæfarum Ô^rcgum,Principum^ pronunciarunt eiïeliberosàfuisiu* rametisj atqs adeô exeomunicarunt eos,fi fœdifi agi elfe no luerunt. Sicnontantum fubditos,fed ctiâfiliosinpatresnit Heinrieum V ,in quartum,uirum omni uirtute longe prpltâ tifsimum perfide facrilege^ armarunt. An'noneftiftudno tantum mentiri,fed etiam ofticinam quandammêdaciorum. aeperiuriorum praeftaref

58 Simplex quidcm,fed tameminimèuulgarcautleucmen* dacium dicatur,quôd Pontifex pronunciauit, marito innoz centi poftiuftum diuortiumnonlicercdenuô contrahere» At Gregorius in fuis Decretalibus lib. 4.titul.i9gt; etiam Ca* nonem V uermarienfis,aut(ut altj habêt)Euormacienfis fy*-nodi eitatûfalfauit. Cum enim hoc modo propriè legatur, lib. 6. Dccreti Burcardi:Siqua mulier cum alijs uiris in mor/ fiemmariti confiliata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfe aliquem ülorum fe defenden

do ocdden't,poteft(ut nobis uidetur)ip{am uxorcm dimit-’ tere:ôi,riuolueritaliàm uxorê accipcre. Ipfaauteminfîdia* trix pœnitentiæ fubieda,abfcp fpe confugtj maneat. Ille fan dlifs^ pater inferuit : Po tefr iplé POST mortem vxo^ RI Sjfi uolueritjaliam ducere. Qiiid necefle cratde ea re ca* nonem condi,cum plané nullum fit, fuerïtcp unquam,dubigt; um,alteroconiugemortuo,uiuennlicere cotraherefutcor-ruptela fit prorfus palpabilis. Vide artificium iftoru fan- . tfiifsimorum falfariorum,amp;mendaci'um fedudorum. Eode modo eundcmcanonê habet óiRegi'no nis Decretuni,ficuc Burcardus.

Audet Papa cum fuis feducfîon'bus aflerere, fe habere di-«l'no lure utrumtp gladium,feuadminiftrationêtotius mun dï. Quod mendacium uel ex eo propalàm coargui potefl:, quôd id officium prorfus impofsibilceft ,etiamfummo ali* cui angelo, nedum mortalihomuncioni. Quod fi omnino habet,pcfsimècertèfuafuncfiionefungitur,merito^fcelcra tus haberi debet, quod non expugnat T ureum,Mofcû,T ar taros,amp; omnes tyrannos per orbem tcrrarum,coscp adiufti f iam pictatemiç eoledam, ÔC ad fuorum fandifsimorum pedum ofculauokntes nolentcscp compclliu

ladantPontificij adulator es, fuum ilium Thrafonemef- go, fe fupra omniaConcilia. Si cft fupra omnia Concilia,fiœ er rare prorfus nonpoteft, curcógrcgatnunccóciliabulafiiar' Fruftra (ut dicuntipfius Canoniftæ) uel ftultc potius fit per plurajtanto tp laborc Ôi. fumptibus,quodpotcft fieri per pan ciora;

Syluius feribit, Epifeopos adeô obftriéîos cfle ardif* fimis iuramenCis Papac,ut ctiam ueradicere contra ilium, fit contra ipforum iutamentum. Qiiid obfecro poteftma* gis nefariumdici,^ An'non cftilludregnumtencbrarum, iniufticiæ, ÔC mendaciorum f Quàm potens fit fpiritus mendacij in ifta Babylone, uel ex eo cernatur, quôd etiam îj qui antea eorum fcelera SC abufus acerrimé taxarunt,mox uu acceperunt mcrcedcm iniquitatis canonicatum aut

lt;5(5 MENDACIORVM PAPISTICORVM prælaturamabqaam,protinus contranum uoctfcran' cœpc runt.

nus à papis conuocata efle,i'd^ efle ei'us propriummunus. At contra id mendaci'um tum Syluius amp;nbsp;Cufanus réfutât,SC nosinproteftationc contra concilium prolixius rcdargui* mus plurimis uetcrum teftimonijs.

óf Conanturitem PontiHcij parafiti omnibus pcrfuadere, papam,aut eius legatos, omnibus concilias præfediflehadc nuSjCacp rexifle. At contra legantur hiftoriæ, amp;nbsp;concilia ipfareperientur pleruncpaut Cæiàrcs ut in Nicena:aut eorû aliqui præfedi, ut in Chalcedoncnfi : aut all] cpifcopi, ut in Conftantinopolitanis ScCarthaginenfibuSjpræfediiTc. Sic mendacijs fuis hiftorias corrumpunt ifti fandifsimi Anti* chrifti,cum fuis parafitaftris.

«4 ■ Confefsionêauricularem aflerunt Papifte à Chrifto man datam,amp; plane iuris diuiniexiftere. At contra uide eorum propriam gioflam Canonis,quaccontrariûteftatur. Depœ nitcntiadiïtind.f. cap. inpœnitêtia,ficdicit:Sedmclius di* citur, confefsionem inftitutam fuilfea quadam uniuerialis Ecclefie traditione potius,quam ex noui aut uetcris T efta* menti autoritäre. Item ibidem:Ergo neceflaria eft confeft fio, in raortalibus apud nos ( Latinos )apud Graccos non, quianonemanauitad illos traditio tab's.Hæcille.

Clamant pontifices in fuo fordido 6C uenenato iure, ic habereius difpeniandi contra Apoftolum SCEuangeliftam. Cotra uero filius Dei,qui eft unica uia,ueritas 6Cuita, foluf* que eftuerusmagifter, autpræceptornofter,dicit, Cœlum amp;nbsp;terram potius SC citius corruituru, quam unicum apicem aut iota de uerbo Dei aut (acris literis. Sic ille nomine ui* uentis Dei cœlitùs tonat,fuam dodrinam ufcp ad minimum apicem immotam indifpenlabilem^ exiftere. Contra pa* pa contenditjichabere poteftatcm,eam difpenfandi.

ÓS Vcrfionemuulgatamhadcnus contenderunt aducrfarif Hierony mi eflc, onini^ errore carere, Idemiam quoque in

CENTVRIA PRIMA» incoftcih'oafferuerunt : amp;infupcr anathematizarunt aliter fentientcs, aut in ea uerfione non per omnia acquiefccntcs » Iftorum uerôutrunque nonmodo craflummendacium cR, (nam Hieronymus multareprehcndit Si emendatiniuis co mentartjs J quæ iam in ifta uerfione leguntur. Præterea palpa biles errores eius uerfionis, omnibus, uel uteunep linguaru gnaris,pafsimfunt obuij : teftantur^ deeis non tantum no^ ftrae,fed SCipforureligionis homines) uerùm etiam eft quagt;^ ft quædam officina errorum acmendaciorûuitpote quæno* bis ipfum fontem ueritatis,facrasliteras,ob{curaf, ôdquafi prorfus adimit, dumueroseorum fontes conftjlerc ac fequi non concedit. Anuero ifta non eft plus quàm Antichriftia na audacia,taliade uiuentis Deiuerbo cum contumeliano^ minisipfiuSjamp;fummoEcclefiæChrifti damno decernereC

Albertus Pighius edidit librum, quo aliquot iftoru con* 67 cilia, quæ ipfi pro authenticis uenditant, redarguit ut falfa ac fuppofiticia. Qiialia plurima efte in eorum libris,quis du* bitatf

Conftat Gräfintt,cum patres fuonitori rcftituerc,amp;mul ^8 ta adulterina damnarc, ac ab eorum fcriptis iubmouere eft conatus,grauiisimèfuiireàpluribus epifeopis ScTheologa ftris,prçfertim fophiftis,accuiatum amp;nbsp;admonitum,utab in* ftituto defifteret : nihil illorum fijppofiticioru fcriptorum, autinfertorûfubmoueret.Adcôfuafalfafuppofîticiacpconî menta dilexcrunt,ut quæ regnum ipforum conftabilirent.

Notum eft omnibus, Antichriftum, eiusépfedudloresj ^9 extreme odiflelinguas,omncscpmelioresliteras,amp;præfer* timueramhiftoriarum rerumepgeftarum expofitionem:ea nimirum decaufa, quia ficuident fuas tenebras errorum ôd impofturarum tali luce coargui amp;cófundi. Ea eftcaufa, cur nunc tantopereifti noftræ hiftoriæ fint infenfi.

Expendat Chriftianus Iccftor uelillam unicam fraudem, 70 pcrn{ciofiimcpmcndacium,quödubicuncppotueruntinue teribus fcriptis, præfcrtim ex Græco uerfis, impiæ fuæMift fîenonieninfarferût,QtiodinEcclefiaftica amp;:Tripartita higt;

ftoria aliquoties dcprehenditur : ubi in Graeco cft proprie ccetus congregarcjaut conciones habere. Qiio mendaci ad^ miniculo impietatis,etiam Sidonius in fuis condonibus li-bentifsimè abufus cft. Hue adqce etiam corruptelas Dio-ny fio infcrtas,de oblatione:quas in libro contra Fabrum de MilTacoargiUiquac^ in Grxco textunon habentur.

71 Siuelletn corummendaciarecêfere,quæincorruptauer fionc iàcrarum literarum arripuerunt,ô^ mordicus retinue-runt, nimis prolixû opus mihi excrefeeret. Pro exemplo unumaut alterumdicfîum proponâ,utfunt,Ipfàmuliercon-teret caput ferpentisucumin Græco ÔCHebræomultisqp pa tribus ( ut eft Irenæus,Iuftinus,Clemens,Epiphanius, amp;nbsp;no pauci alij) habeatur,Ipfum fernen. Qidnetiam eorum pro prq Saltzburgenfes Miifalesjidem habentinfequetia fccun da feriæ Pafchac. T ale cft illudGen.48,Inuocetur nomen tuumfuperpuerosiftos. SCilludGen.iq.Melchifedechob-tulit panem dC uinum, quo uolunt ftabilire fuam MilTam.

In hoc tarnen ultimo, etiam eoimpudêtius mendacium eft, quod necuulgataquidê,ncdum HcbracaBibliahabet, Ob-tulit;fed tantum, Proferens. Innumera huiufmodi iftorû mendacia,in corrumpendis Ecris literis deprehendas.

»7 . Notum eft,librum LegendarumautVitarum fandlorS, in tanfofuifte uftiacueneratione,utdccuplo magis manib. hominum tereretur, quàm facroEntftus Euangeliorum co -dex. AtôboneDeus,quàminfinita,quam^impudentif' fimamendaciaibi cotinentuiT Quare ipforû proprius fym mifta Ludouicus Viues Hifpanus, grauiter eam damnans ait : Sed fortaßis hæc, quamuis grauia, tolcrabilia fuerint. Quale eft, in res facras hanc quoep licentiam mentiendi irre pfifle, feu potius aperte elfe inueeftam : ut quæ traduntur de lepra Conftantini, amp;balneofanguinis puerilis, de lepra Ve fpafiani,de Gamaliele, deBeronice,de aÆ’s Chrifti SC diuæ Virginis. Clamamus ÔClatramus ad minora, coniuemus ad hæc;quæfiinmanus impiorum hominum ueniant,fan(ftifsf mamSCgrauiftimamnoftram pietatê ridiculam illis ÔC exi-bilandam

bilandam rcddidcrint. Nccinrebu^ropinqutoris mcmo^ nactradêdis fumusreligiofiores. btmox:Nectna(flis(an ó^orum fcnbendis maior eft ueritaris cuftodia, inqutbus mniaoportebat eflc exada amp;abfoluta : unufquifcp eorum acftafcribebatjUtin quenq^ erat affecftusa'ta ut animus hifto^ riant didtaret,nonueritas. Quam indigna eft diuis ôdhomi-nibus Chriftianis ilia fandtorum hiftoria, quae Legenda au* rea nominaturf quam nefcio cur auream appellent, cum fcri pta fitab homine fcrrei oris,plumbci cordis.Quidfœdius di Ci poteft illo libro d O' quampudendum eft nobis Chriftia* nis,non efte præftantiisimos noftrorum diuorum adtus, uc rius Sdaccuratius memoriæ mandates.

lam amplius mille annis Papac Romani exteris nationib. it acfatrapis,reliquias(uti uocant)fan(ftorum,ingenti pccu* nia uenditarunt. Qin's ueródiccrecertópofsit,pofttotfecu* la hoc efte huius autillius mortui os,articulum,digitum,ma num aut corpus,uelpanniculumueftimentiîcumô^resipfac autparticulæcadauerû nequaquam tamdiu durarc queant: ôd ut durarentjtamen tam uariac bcllorum ac motuum amp;nbsp;alia rummutationum turbac,obliuio ôdmortes hominum con* turbent, permifeeant, ac confundant omnia. Quis regum aut principum cum omnibus ftiis fapientibus nunc dicere pofsit, hoc eflecadauerhuiusautilliusmeianteceflbris,an* teyoo annos mortui, nedum ante mille Gum tarnen illorû cadaueramaioriquadam diligentia,ôdinlocis celebrioribus recondantur,minus^temere eorum fcpulchramoucantur. Vix iplac magnæ ciuitates,aut etiam gentesacprouinciac, poft totfeculaagnofcuntur, fua'ue nomina retinentmedum putria cadauera, quaeuel intra uiginti annos plane compu* trefcunt,ac in terram refoluuntur. Quis etiam in illis triftif* fimis ac cruentifsimis turbis perfecutionum, tarn diligenter obferuauit,ubi'nam cuiufquemartyris cadauerpofitum eft, autquomodoabahjs cadaueribus aliorum hominû ibidem fepultis diicernendu fuerit,utiftis fumiuêdis,religionemcp cauponâtibus facrificis, poft tot fectjla irtdicaret,quod'nam

70 MENDACIORVM PAPISTICORVM ofsiculum nthuius aut ilh'us homucionisfOuareconfugiuC adfomniaautfpe0:ra,autponus cuidentifsima mendacta: efle nempe huic aut ilh' uetulæ aut monacho in fomnî)s reue latum^efle huius aut ilh'us ündi corpusu'mitantes nimirum Poctas,qui narratun' aliquid de rebus uetuftiïsimis, Mufas fibi narrare lubcnr. Quanta auan'cia amp;nbsp;ambitione furiati fuen'nt Pontifices Romani, cum ex altjs innumeris hifto* rijs, quarum etiam à me no paucæ funtin Catalogo teftium recitatç, tum ex cruentifsima feditione de papatuDamafi öd Vrfati'j ab Ämmiano Marcellino recitata, quæ tempore dû Ul' Hieronymi accidit, patet. Quis ergo dubitat,tä auaros, aut potius rapaces homines,fçpifsimealiquorum latronum cadauera,autetiam brutorum olTa, iftis, quospercontem* ptum ultramontanos amp;nbsp;ftolidos barbaros uocant,pro pecu niauendidiffejamp;adorandos obtruffiTer

quac omnes Ecclefias reformauerit» Ät uide quacfo exi* pfius Damafi teftimonio, quam ipfamet Romana ecclefia fqualidaacdcformis amplius quadringetis annis poft Chri* ftum fuerit. Afcibam unicam eius Papæ epiftolam, ex li* bro Conciliorum: Petoetiamtuamcharitatem,utficutàre cftore tuo Alexandro cpifcopo noftro didicifti,Græcoruni Pfalterium ad nos dirigere tua fraternitas delecftetur. Qin'a tantæ apudnos fimplicitatis imago eft,ut tantum in die Do minicaApoftoli epiftokrecitctur una,£t;Euangelij capitu* lumunumdicatur:amp;necpiallentiummos tenetur,nechyni ni decus in ore noftro cognofcitur.Peto ergo per fratrem Sd compresbyterum noftrum Bonifacium,ut]ubeat fraternita tituæ,rei huius nobis aperire ucftigia. Mifla $,Calendarum Nouembris perBonifacium presbyterumHierofolymam.

Videquam male fuerit deformata Romana ecclefia,defc ^u piàlmodiæ: amp;nbsp;quàm contra to ta in cantû aut potius boa* tumacululatumfitpofteacommutatajr'Et tarnen feprofite* tur magiftram omniö Ecclcfiarum. T eftatur Sigebertus^ huncDatnafum fuiffe grauifsime de adukerio accufatumzut appareat,,

apparent,cnm non tantum feditione ac fangm'nc ciuiSfe pol luiffejfed etiam fœdis libidinibus.

Omnia officia in cœlo, ac regimen rotins rerum naturae 7f tnirafapientiadiftribueruntPapæ acPapiftçinter Sandfos. Alium præfeccrunt rei milit2ri,alium ftudtjsjalium politics, aliumrei nauticae,alium medicacjaliquos etiam (brdidiorib. munijs.nam alius eis cogiturfues pafcere,ut diuus Anto* 'nius:alius equos,alius boucs autgallinas. An'non funt ifta portentofifsimafummænefandæcpaudaciaemendaciarSed tarnen exeufari aliquo modo poflunt, quia in ea re imitati funt patres eorum gentiles. Quare paululum immutatis no minibus,pro MarteMartinum in curandare militari fiibfti tuerunt:à pro Apolline, Apolloniam,ut dentes caputepià-nct:Lucia curat oculos,non fine caufà,quia fine luce nihil ui deri poteft. Sed de hoc genere Papifticorum mendaciorum figmentorum,extant integri iamlibri.

Habentur etiam quorundamnon incptafcripta, quaere^ 7« cenfent,in quam multis lo cis dicâtur efle eorundem fandlo' lt;nbsp;um capita, corpora aut manus : ut multos illorum non tantum tricipites aut tricorpores., ßcut fuit Cerberus aut Geri-•on,fed etiam decêcipites aut triginta. Qiiomodo non effent innumeramendacia iniftorum ßabylonicareligioniscon-fufionef

NouorummiraculorumSiJcuItuumnullus eftapudiftos rr finis, qug iam hæc,iam ilia ftatua facit. Qug prodigia partiin daemonum præftigijs, ut Spiritus Sandtus.2, Theffal.2 nos prçmonuit futurum: partim, amp;nbsp;multo magis fraude homina confinguntur.Mox autem ubi fpes lucri ex ftulta fuperftitio fa^plebeculaaffulfit, properant facrifici autmonachiad pa pam,donantmulta,ac plurapollicentur. Ibi protinus fan* dlifsimus eas idololatrias benignifsime confirmât, amp;indul-gentiasfuti uocant)infuper eo cofluentibus,0dpecunias of-terentibus,largifsimelargitur. Notifsimum eft,hoc effe ual deufitatumin omnibus regionibus, quæPapam Romanû adorant,aut adoraruntt Conffat quotpquotidiedeprehe* di in-

dl' innumcra fîÆ'cia miracula fraude auarorum facn'ficorum excogïtata. Quorum multa ctiam fermoneamp;fcn'ptis quo* que narraiîtur. Quid ergo to tus eiufiiiodi cultus aliud fuit, nifi copiofus cento mendaciorumpartim humanorum, par tim ctiamdiabolicorumt'

tos annos propala'm ôdàmultis dotQis quocp exagitatg amp;nbsp;co futatæjteftante id Vuefello tut non pauci ctiam Papatui pe* nitus addi(fîf,eas uocauerint pias fraudes, co quod homines ad dandas fin difsimo p^tri eleemofynas excitaueiint»

■79 nbsp;nbsp;nbsp;Sifatfôs cftationcs, imó Sgt;i. faliationes corruptclas^tum

patrum,turn ÔC Scripturae,quibus fuadogmata afferi, Papa: acfacrificinon tantum olim, fedetiam hoc tempore mentid funt,ingens plane uolumenmihi conferibedum eiret,amp;pla' ne innum era: myriades papifticorum mendaciorumrecen*^ fendæ. Nuncilludunumiuffïciat,quódSiriciuspapadidlo Pauli(Quifuntin carne, Deoplaccrenonpofrunt)probare conatur in fua decretali epillolalibro Coneilioruminferta, coniugatosjpræfertimiâcerdotes, carnaliter uiuere,in cubx libus uerfarijDeo non placere,nec deniep ab eo exaudiri. Huie accedatillud bellum experimentum concilij Triden* tinijfefsione 6'.ubi expluribus locis Scripturpunum cento* nem confuunt,amp;recitantpro operumiuftificatione,tanqu3 fitunicus Scripturælocus. Hacigiturrationeiuftificatis ho minibus, hue acceptam gratiam perpetuo conferuauerint, fiue amiflàmrecupcrauerint,proponêda funtApoftoli ueV'' ba : Abundatc in omni opere bono, feientes quod labor uc* fter non eftinanis in Domino; Non enim iniuftus eft Deus, iitobliuiicatur open's ueftri ôi. diletftionis,quam oftendiftis innomineipfiuszamp;noliteamittere cofidentia ueftramjquac magnam habet remunerationem. Hunccentonem explu ribus Scripturg locis colle(ftum,ifti ftcrofandipaftores aut patres, pro una perpétua fententia aut loco Pauli Ecclefiac Chrifti obtrudunt. Anhocuulgaremendaciumeftf Ta* lia prorfus inftnita in iftorum fcriptis rep eriuntur»

IntcrhiftoncaPaparum mendacia non male reFem po so teftjquod in fynodo Florctina ÔC alias fingunt ecclclîâ Græ^ cam kfe fill's fubiecifle,eorumcp pn'matumfupcr omnesEc défias agnouifTercumid fntcrdûtantum unus aut alter adugt; lator, aut pauper doniscp corruptus epifcopus aut legatus régis Græcorum, fuo domfno Papæ, ope ob T ureum indigente fecerft.

làdati'fte feelTe Epifcopumepi'fcoporS,amp;^uni'uerlalem s* epi'fcopû toti'us ecclefiæ Chrfftû At Gregorius Magnus, quem ifti non tantum eruditionis,fed etiam eximiæfandi'ta ti's nomme celebrant, fæpius maxima^ uehemêtfafn luise-piftolis contendit,eum qui fibiifios titulos dignitatem^ u-furpauerit,omnino fore ipfifsimum Antichriftum. Quanta igttur oportet elTeifta mendacia,per quæffteexepifcopo Chrifti fit ipfemct Antichriftusjfummus fili'us Dei hoftisf

Confiât omnibus,qui uel pn'mis labris hifiorias degufia 8» runt, Papas olim extreme fuiirefubi'ecfios Cæfaribus,adco uteosfuos dominos uocarent, tn'buta ei's penderent, obe-dientiam ei's promitterentrnec ullo modo aut nomen epifco pl Romani aut funcfiïonemfufcipereauderent,nifiillis corn, probanribus. Sicut autem olim extreme fubiedi fuerunt Pa pæ CæEn’buSjCorumcp legibus ac praefeefiis amplius quàm per mille annos,ncmpeufcp adHeinricumquintû : ita contra ijdcm pofiea adeô opprefierut Cæfares, eorumqj leges, ut tandê cos fibi iurare, ut infimos uafallos,acdenicp (proh dolor ac pudor) feedifsimis ipforum pedibus ofcula figere compulerint. Qualibusac quàm infinitisfraudibus,men dacijs ac uiolentrjs putas tantâ rem, ramep admirandâ mun-di metamorphofin,ab ifiis fandiisimis patribus aefiam pera tfiamep efief’ Longifsimum opus,narratio omniumillarum fraudum, mendaciorum acuiolcntifsimorum facinorum re quireret. quam horrendamtragcediamquia Carolus Moli-ncus quadam oratione perfirinxit, fini earn huius Opufculf adijciemus. Vide etiam AnamncfinD. Simonis Schardij..

74 MENDACIORVM PAPISTICORVM quódnonrarófuis conciliabulisamp;aulæactionibusaclcga* tiom'bus adhibet quofdam uafern'mos fÿcophantas, amp;de-fperati'fsimæ maliciæ nebulonesrquorSalium uocat epifco* pum Nicenum, alium Damafcenö, aut Alexandn'num, aut Thpoh'tanum (qualis etiam fuit nofter Sidonis epifcopus) qui nee uideruntjnec adiré cogitarunt ealocajUt fic inanib. laruisactitulis rudiplebeculæimponeret,quæputaret reue raEpifcopos totius mundi ad eum cófluerejeum^ adorarc, «4 nbsp;nbsp;Edita eft à Luthero,piac memoriæ, quædamuetus expli*

C2tio fuperÂpocâlyprim, in qua teftaturauthor,iè, cum ea fcribcret,fuifle in car cere, ÔC catenis, ueritatis 6C reprehenfae i'mpietatis pontificig gratia. Narrat etiam fumma diligentia, eo tempore, ôt^prioribus quoquefæpius conquifitos eifeli* bros Sófcripta omnis generis illorum, quicontraPapamegt; ius'ue clerum aut errores quoquo modo pugnarêt. Idem a-bundè etiam exhiftorijs Äfeorum proprijsinquifitionibus patet. Décréta quoc]^ ói. conftitutiones ipforum iubent, omniaipfis aduerlafcriptaabolere. Hoe modo,dum prio* raacfla,omniacpfcripta,papifticos errores amp;mendaciapatc £acientiaabolentur,nonin una aliquareautnarrationemen tiuntur:fed quod in ipfis eft, abolita luce ueritatis, omnibus mendacijs erroribus^ liberum regime inEcclefiaDei con* ftabiliunt. Sed idagunt egeruntep ea arte, utmifera impcri tacp ueripofteritas ipfis feruiliter plané obedir€t,putas fem pcreandem formamreligionisuiguiflè, amp;ab omnibus ad-oratamefle.

9f ReperitTheodoricusNiemus fecretarius,multorSPa-parum,dum effet cum lohanne X x 111 Florêtiac, uetuftapri uilegia Cçfaribus aliquot à papis reddita:qugutanteaàpon tifieijs occultata fueranc fupprimendç ueritatis gratia,ita po fteaquotp ftint occultata. Sed cum duo eorum exemplaria una cum commentatione autexpofitione prædiifti Niemi repererim, euulgaui eain meo Catalogo teftium ueritatis, ód fupra etiam appofui.

300 annis/n poteftatcnonfolumcleri, fed etiam plebis eiul* demcim'tatis, cm'Epifcopus fuit eligendus : quod plurimis tcftimontjs hiftoriaru ÔC Canonum diplomatiim^proprio Iibello,qui meo Catalogo tefti'um uen'tatis in fine eft adiun^ lt;ftus, demonftraui. Idiuseascphiftorias Canones,Papa cumfuæfarinæfodalibus fupprefsit:amp;ad fefetotum idius mendactjs acuioletia rapuit, nifi quod parumadhucaliquid paucis q uibufdam Canonicis concedit.

îlludfane tetrum ôd peftilens mendacium eft, quod cum 87 cpiftola ad Hebracos dicat,multos fancftiisimos uiros uiolê* tia mSdipulfos oberrafteindeferto,inpcllib.ouinis amp;capri niSjin omni egeftate acdifficultate : ifti feducftores fingunr, cos fua fponteacpietatis gratia taiem uitam fufcepifte, ut fic fcilicet fuis impietatibus ôderroribusjhypocrilîcp monafti^ cæaliquidpatrocintj ementitisexemplis compararent.

Innumera mendacia conciliabuli Tridentini:ut quod dp 88 cunt fuifte liberum,uniuerfale aut oecumenicû Chriftianum in Spiritu fandfo colle(ft3amp;re(ftum,aliacphiftcfimilia,quac deeo papiftjci fcriptores narrant, amp;nbsp;ipfe titulus iacftat, nihil attinet feorfim uel recenftre uel rcfutare. Satis id fäcftum eft inproximanoftraproteftatione. Conftat fane,non fuifici# bi libenim Epifcopis,legerenoftrorum fcripta. Conftat,no ftros qui eouenerantanno 1^72, non effe ullomodoadlegp timam auditionem,nedumaddicendam fentcntiam admif-fos. Conftat quoque Epifcopis non fuifte libéras fenten* tias : fed quoidam inde eieftos, quiparum quid libcrius hp cere aufifuerant.Qiiodv.D. Petrus Paulus Vcrgerius,epi fcopus luftinopolitanus, meusqj popularis,p.m.abundèo^ ftenditjamp;fali], editis fcriptis. Sleidanus quoq3,qut nomine Argcnrinenfis ciuitatis ei congregarioni interfuit, idem te^ ftatur; qui ilium quoqj memorabilemjiftorum^ mendacia patefacientemiocum Tridenti iatftatumrécitât: quódlicet uarijs monachorum rixis difputationibus legati occupati fuerintjfimulauerint^ fecondere décréta, tarnen nunquam ßtquicquam publicatum, donecRoma Vcrcdarius no uegt;

76 MENDACIORVM PAPISTICORVM nirct, Canonesœ à ûndi'fsimo affcrrct. eocp uulgôiat^atû eflcjPatres in puolicandis canonibus moram traherCjSC ex^ fpeôiare donee fpiritus fàndîus in mâtica Roma per poftam adueniat,Canones^ condat. Sic libera,ficep Chriftiana con ciliamultahaórenus fuêre:quod Gallienslegatusinfolen-ni orationeTridenti recitata anno i56'3,tcfratus eft.

Adlum fudatum'que multum fuir,non tantum à noflris Principibus, fed etiam ab ipfo Carolo Cæfare,ut daretur no Pris hominibus fufficiens laluus condudlus, ut^ admitterc tur ilia norma difeeptandi Sdinquirendæ ueritatisinpræfen tibus controuerftjs, quam olim concilium Bafilienfe com-probauit : nempe ut omnia fecundumuerbum Dei iudicen-tur,amp;parres tantumeatenus audiantur,quatenusfuas fen-tentias facris literis probant:quam hicad uerbum adferiba.

Lex diuina, praxis ChriPi, ApoPolica amp;Ecclefiac, una cum Coneilijs Qi. Dodloribus fundantibus fc v e r a c I-TER IN EADEM pro uerifsimo ôdindifferêteiudice in hocBafilienfi concilio admittêtur. Hane unicam norma ueritatis cum admittere noluerint, nimiru fuis errorû men-daeijs liberum campumin concilio efleuoluerunt.

piPas,multos inuocariin cœlo,quoruanimæardeant in inferno. Quo didlo ipfimet fuorum Paparum canonizatio-nes lâncflorû, cumacceptis pecunqs quofuis monachos aut alios inter diuos retuleruntjUtfalfifsimas redarguerunt. At talibus mendacqs falfarum narrations,de illorum fandlita-te, amp;nbsp;canonizationum ultra modum impietas idololatria^ papiPiea audla eP.

SI Septem plures^ gradus in ordinandis aut initiandis pjis ïàcrificishabent, quos comicos progrePus aut hiPrionum adlusfolummododecipicndçplebeculaegratiaadhibentjUt fentiat ingentem dignitatem oporterc cPefacrificorum, ad quam per tot gradus afcendaturjcum illisfundlionibusaut miniPerqs minime perfungantur. Infuper etiam (quæ eP iPorum impudentia} fingSt ChriPumhabuiPeomnes illos ordines,

CENTVRIA PRIMA» ordincs,SMiucrfis tcmporibusillis funcQum cfTc. Qiiod feuanifsimûmcndacium, uel ex co apparet,quiaillahiftrto-nica nugamenta feró tandem inEcclefiam inuccfla funt. Vt ueró tanto magis iftorum figmenta jnnotefcat,ficilli recen-» fentordines Chnfti : Chriftus fuitOftian'uSjquando uendê tcsacementes eiedtjamp;dixitjEgofum oftium. Chriftus fuit Lecftorjquando Efaiain Synagoga legit. Chriftus fuitExor cifta, quando de Maria feptê fpiritus eiecit. Chriftus fuit A* colytus,quando dixit:Egofumluxmundijquimefequitur, no ambulat in tenebris, Chriftus fuitSubdiaconuSjquando in Cana Galilæa de aqua uinû fecit. Chriftus fuit Diaconus, quando fuum corpus ôdiànguinêproprijs manibusin Coe^ na difpenfauit. Chriftus fuit Sacerdos,quando panem ói. ui^ num in corpus amp;iànguincm fuum conuertit. Chriftus fuit EpifcopuSjCum Apoftolis manus impofuit,dicens, Accipi* te Spiritum fantftumjamp;c. Sic uidemus Chriftum (fi dijs pla* cet) fuiiïe perfeeftum clericum Romanifticum.

FinguntPetrum ideo Antiochia(ubidiGunteumfcptcm annis epiieopatufuntftum eQe)Romam profetftumjUteófti am federn transfcrrct,ibi^fierctepjicopus. Atomnesifto» rum propriçhiftoriæ tcftantur,cum iblum ideo Romam jjx felt;ftum,utSimonemMagum, ex Syria profligatum,amp;Ro-mæhomines dementantê,ibiquoqp expugnaret. Èodem pertinct,quódhiftoriæ dicunt eum cito inde Alexandriam, ôdporrôinAfiamabjtjfle,RomæLinum5aut(utahjuolunt) Cletum,uel etiam Anacletum epifcopum ordinaftc. Vndc manifeftumeft, eum non uoluifle efle epifcopum Roma* num.

Doeftifsimus uir 6lt;:fidelis lefu ChriftiminifterjHierony-mus Raufeherus, p.m. omnium corruptelarum SC fedarum aduerfari, acerrimusjamp;boni depofiti Chrifti fidelis euftos, ediditplures Centurias mendaciorum Papifticorum, SCip* forum proprijs legendisSC alijs libellis optimafide congé* ftas:cuiuimodi poflentindeinfinitæ myriades coaceruari. T alibus uero Rofarijs MariaCjFloretis Francifci, ScHortu* k 3 lis

78 MENDACIORVM PAPÎSTICORVM lis animç,mifcras ChriftianorS animas pauerunt,aut potins in ætemum perdidenint.O' abominandum regnum mcnda ciorum amp;homicidiorum non tantum corporalium, fed ôd fpiritualium, quibus inHniti hommes aîterno exiti'o interK* ciuntur,

Libri Conformitatum fanÆ Fra-ncifci penè eram obligt; tus,inquo itaconfertur ChriftuscumFrancifco,utcumiit plun'bus ad amußim conuenïantj in quibufdam tarnen longe excellât ftigmancus ille fum'gcr fuum creatorem. In eo nonpolfuntaut debent multamendacia notari,ut dudum fc cit Luth er us editopropn'o libello, aut ego édita Arbore^ quæeftinitio illius puleherrimi open's polîta. T otum eninj id uolumen una quxdamfèntina aut cloaca potius impurif-lîmorumftercorumSatanæeftjfeu unicum quoddampluf-q^uàm infernale mendàciumv

Loretaniidoli mendacia horren da SCÏnfinfta, quibus to-taltalia,uel etiamEuropa contaminatur, SCpræfertim quo-modoillud primarium facellum inde Hierofolyma tranfuo lauerit inltalïamjeiuscp innumerauanilsimorum miraculo» rumfigmentanon attigiflemjnifiin hacremeacpatriægrati ficarer, unde eô multi impia hy pocrifi dementati curfitanu

Verùmuideea dere librumî.D»Vergeri),quialiquanto prolixius de illo abominando idolo eiusqj mendacqs Latigt; nèfîmul Italicèfcripfit.Huius uerô generis inlînitaidola, innumerae'queeorumfuperffitiones infingulis regionibus funt, ut uerifsimè de Papatuillud Prophetæ dici pofsit, Iugt; xta numerum ciuitatum tuarum dqtuilfraeL

InDecrcto diftindione xvi, difertè ponifur,quôd Cano nés, qui Apoftoloru uocantur, fint prorfus reiedi, ut quos necapoftolicafedcs recipiat,nec fandi patres illis alfentian tur,quin potius fint ab haîreticis copofiti lub Apoftolorum nomine. Hacc textus propria uerba funt. Atnunc nobis in libris Concilioru, ô? alioqui turn Græcè turn Latine pro authenticis obtruduntur, fiCpafsim ab iftis pro authenticis çitantunQiiantum quæfoidmendacium eftf

EcclcfianctuSjquæoptimènofTcjUcnfsime^teflan'po- 97 tuit, quæ'nâfint gcnuma Apoftolorû ä^Spiritusfancfli fcri pta, Âquænon:reiedt inter Apocryphalibros Machabaco rum,Epiftolam lacobi amp;:Iudæ,amp;alia quædamfêripta: qux poftca, amp;præfcrtim noftro tempore, Papæeorumcp pfeu* doapoftoliamp;conciliabulum plané Spintus fanlt;5li,amp;Apo-» ftolica Propheu'ea^ fcn'pta effe aflerunt, Qi. contraria fentiê tes anathematfeantgt; Sic impi) homines turn mentiuntur perniciofifsmé in rc omnium grauifsima:tum etiam illam fa croiândam primitiuâEcclefîam blaiphemé anathematefe* riunt. QuismeliusnoffepotuitdchiftoriaApoftolicaruni adtionumamp;fcriptionum CnumillaprimitinaEcclefia, quac id ab ipfis Apoftolis aut eorum difeipulis audirepotuit, ucl ifta Synagogapoft ijoo annos audaciam mentiendi ex' tremam.

Origenes uocatur diftinélionc ty. fchi/maticus ; amp;Epf* pbanius eum dicit elfe fanaticum. Hieronymus quotp eum, utfeduélorem, grauiter damnat. At Papiftæ contendunt, cum eiTefacroiàndum patrem,ciuscpoperariam dotflrinam deiuftificationeiànam iynceramcp eiîe. Sic contra teftimo* nium fanôioris antiquitatismentiuntur.

Clcmentem quotp Alexandrinum eadem diftindionc damnatum,nobis pro orthodoxo pâtre obtruferût hoc tem porc Papiftæ,fa(fia editione Gracca Latina Florctiæ:cum mam'fcftifsimû fit cxeius lcriptis,cum Chriftibencficiapla* néignoralTe, potius^ philofophumquàmtheologum omni iure dicendum elfe.

Decretum diftind.ji.rccitatCanonemfextç Synodi,pro loa coniugio facerdotum : quem, quia in decreto corruptus mu tilatusŒ,exuerfione GentianiHerueti adGræcam ueritate fada aferibam. nbsp;nbsp;Sextæ Synodi inTrullo habitæCanon

xii). QuoniamRomanacecclefiæpro CanonetraditumelTe cognouimusjut diaconiuelpresbyteri qui digni qui ordinê tur exiftimandifunt,profiteantur fenonamplius fuis uxori-bus coniungendosmos antiquû Canqnem Apoftolicæ per-

feótionis ordi'm'sœ feruantcsjhominü qm funt in facn's coft' iugiâ deïnceps exnoctempon's momêto firma amp;ftabilia efi» fe uolumuSjnequaquam corirm cum uxon'bus coniundlio* nemdifloluentesjuelcos mutua tempore conuem'enticon* fiietudine pn'uantes, Qiiamobrem fi quis dignus ïnuentus fuen'tj qui hypodiaconusjuel diaconus, uel presbyter ordi* netur, is ad talem gradum afiumi nequaquam prohibeatur, fi cum légitima uxore cohabiter. Sed neqjordinationistem p ore ab eo po ftuletur, ut profiteatur fe à légitima cum uxore confuetudineabftenturummeexeoaDeo conftituta,fVfua præfentiabenedicflas nuptias iniuria afficerecogamurjeua* gelica uoce exclamante : Quæ Deus coniunxit,homo ne fc' paret. amp;Apoftolo docente, Honorabiles nuptias amp;thorü immaculatum.8C,Alligatus es uxori,ne quaere folutionem. Simus autem ficut amp;nbsp;qui Carthaginc conuencrunt,amp;mini' ftrorumgrauitatis honeftatis^ curam gerentes dixeröt: ut fubdiaconfiquiiacramyfteriacotreôantjôddiaconfiamp;preP byteri, proprijs terminis à confortib.abftineat.Vtamp;quod per Apoftolos traditum eft, amp;ab ipfauf^ aniquitate ferua»-tum,nos quo(^ fimilitcr feruemus, tempus in omni re feien tes, SCmaxime in ieiunio amp;nbsp;oratione. oportet enim cos qui diuino altari aisidént,in iancflorumtraclandorum tempore elfe omnino cÓtinentes, ut pofsint id quod à Deo fimplici* terpetuntobtinere. Si quis ergoj præterapofiolicos cano* ncs,incitatus fit aliquem eorum quifuntinfàcris,presbyte* rorum (inquimus)uel diaconorum,uelhypodiaconorum, coniunÆone cum légitima uxore confuetudine priuare, deponatur. Similiter amp;nbsp;fi quis presbyter uel diaconus fuam uxorem pietatis prætextu eiecerit, fegrcgetur;amp; fi perfeue* ret,deponatur.

Hicclarèuides,illam fynodum teftàri ccclibatumPapifti cûpugnare cûApoilolis ipfis.Ideocp fecfiatoresamp;doólo* res taies cœlibatus anathematixare. Atnoftri Papiftæiam multis fèculis declamitarunt nihil Deo gratius,ô^ Apoftoli cxdoëtrinæ conformius efleipforum cœlibatus legibus.

Quin ctiam ferro ac tgni perfecuti funt ufcp in hodi'crnam dt em omnes coniugatos facerdotes,qui'a fcilicet malunt I'uxta Dei ordinationem honefto coniugio uti, quàm cum ipforu facn'ficis in omnigenereturpitudinumuolutan'jamp;inluftn's proftibulorumuerfan\Hicigitur,prgterhæreticummenda eiurn,etiam falfatio Canonis cernitur.

DiftincflioneXXII recitatur CanonfextæSynodi,de di to» gnitatc Conftantinopolitanæecclefig exæquandacum Ro manæ : qui tarnen in decreto eft corruptus, ac fibimet repu* gnans. Nam cum primum dicat,ut Conftantinopolitana fe dés,fimtliapriuilegia,quæRomæ habet,accipiat:mox con* tradi(ftoriafententiafequiturhiftcuerbis,NontameninEc clefiafticis rebus magnificetur,ut ilia, Quomodo poflunt ef ft fimiliapn'uilegia de dignitate, fi ea debet manere difsimi* lis,necpen'nde(utiphloquuntur)magnificari. Quarecdi tio Canonum græca,falt;fta à Tilio, amp;nbsp;prædi'cfta Latina à Gen tiano Herueto cum Balftmonis cxpofitione affirmatiuè le* git, ut thronus Conftâtinopolitanus æqualia priuilegia c3 antiquæRomæ throno obtineatiEtinEcclefiafticis nego* ti'js ut lila magnifiât, ut qui fit fecûdus poft illum.Hunc tex* tum ui'demus fibi probe confentire, nonrepugnare,ut fupe norem.Hînc am'maduerti'mus mendacia impofturas Ro maniftarum, Canones Concilia^ falfäntium. Verùmafcri* bam utruncp Canonê ad ucrbumjUt magi's tumueritas,tuin iftorum fraus patefiat»

Renouantes lamfti Conftantinopolitani décréta conci* lij,petimus,utConftâtinopolitana fedes fimilia priuïlegia, quæ inferior Romahabet, accipiat;nontamêinÉcclefiafti* cis rebus magnificetur,ut ilia: fed hæc fecunda poft illam ext ftcns prius quàm Al exâdrina fedes numeretur, deinde Angt; tiochena,Slt;:pofi;eam lerofolymitana. Hine datur intelligi, quod Alexandrina ecclefia de fecunda faefta fit tertia,0£: An* i tio ehe*'

91 MENDACÏORVM FAPISTICORVM nochcna dc tertia fit quarta:nifi fortè quis duas cotendat ef-fefecundasjUt Conftantinopolitanam SC Alexandrinam pa rem fuæ dignitatis uelit locum obtinere,

SextteSjnodiinTriiUo habitie Canon XXX.VhextransIatioHeHer' ueti Gentianiad Griecam ueritatein.

Renouantes,quæ à fandis centum amp;nbsp;quinquaginta patri bus,quiinhacDei obfcruatrice amp;nbsp;regia urbe conuenerunt: SC fexcentorum triginta, qui Chalcedone conuenerunt,con ftitutafunt, decernimus,utthronus Conftantinopolitanus «qualiapriuilegia cum antiquæRomæ throno obtineat, ÔC in Ecclefiafticis negottjs ut illa magnifiât,ut qui fi t fecundus poft:illum.poftquem,magnæAlexandrinorum ciuitatis nu meraturthronusjdeinde Antiochiac,ó(^pofieumHicrofoly mitanæ ciuitatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

«01 Numerctur fanè pro unico mendacio illud quot^, quôdl non tantum fingulos Canones nequiter falfificant obleuran dae ueritatis ÔCtuendifua mendacia gratia: fed etiam omnes Canones amp;nbsp;Concilia, omniacp Ecclefiaftica iura fuftulerût, dum eis pro libituac libidine fua ad lucrum quæftumcp abu tuntur. Nolo hic meaauthoritatealiquidadferere.profc' famBudaeijipforum farinæ hominis,teftimoniu, quiitaangt; teprædicationcm Lutheri fcripfit:Nam pontificiam iurifdi dionemita dcgenerafTecernimus ex charitate prifea, ut ubi acqui bonitp 0lt;benignitatis finus foiebat cire,ibilitium offi cina,capturarum^ improbarum nunceffe uideatur.IndciL la formularum aucupia, ôdrituum pontificiorum cautiones adcircumfcribendâfamiliam Domini concinnata. Inde mul tarum compendia præfulibus cnata,acceptorum paginas lu eulenteraugêtia.Indc fàcrilegæ nundinat earum rerum,quae incommercio humano fine piaculo effenonpoffunt.Mitto nunctefleras non modo ueniales,fedetiamuenales,impuri tatem fcelcrum,amp;folutioncm facrarum legum,fbrdidabeni gnitatelargientes. Itacp facrofandos Canones, melioribus annis fades,ut ijs uclut regulis uita clcricorum dirigeretur, Sc uelut patrûpraîfcriptis poften' formarentur,iam in amufi fes

les plumbcas cuafiflejquis non uidetf' Qiialcs olim fin (Te ca nones plumbei SC moles non ftrurtorum operiim tcnorc quabili din'gunt, fed excru(51orû commodo amp;nbsp;libidine fle^ xiles ftruc^ui æ accommodantur. Sic Canones ponriHcq ex iifuEcclefiæ antiftitû flexibiles, plumbei SC cereifacflifunr, utiam diu luftitutamaiorumSCfanÆones pontificiæ non moribusregendis ufui efle:fedfpropemodumdixerim)ar* gentariefaSîitandxauthoritatemaccommodareuideantur. Hæcille.

Sacerdotesfeifti audent appellate, SCdicuntfeàChn'fto loj eHeinllitutos. AtChriftusfeeflefacerdotem perpetuum, SC à Leuitis in iè tranfij He facerdo tium teftatur : nec uiquam l'nnouo TcHamêto miniftri Chrifti autEcclefiæ uocantur facerdores,autius poteftatem ue facrificandi accipiunt. Qiiarefœdum mendacium acimpofturaeft, quôd fe facet-dores uocant^ac Chriftum noui T eftamenti miniftros facer dotes fecüTedicût,cum contrariû exeius liiftoria appareat.

Illuftrcillud quoep mendacium Paparum eft, quodxv. ,04 quacft.vi.cap.alius. fcribitGelafius ad Anaftafium imperato rem, Zachariam papam depofuifle Hildericûregem Francorum, ScfubftituiHeinlocumeiusPipinum. Probatcnitn Radulphus de Columna, ex Annonio chronographo Fran cico cótrarium;quódnempeFrancorumproccres aepopu* lus fuo arbitrio ac iure depofuerint illum,SC hunc elegerint» Hoc mendaciSetiam ipfaGloHa prædicHoloco conntetur. inquit cnim ; Dcpofuit,id eftdeponentibus confentit, quae duo longifsime inter fefe diferepant.

Sicilludetiamluculentum mendacium eft, quod Cardi- ,0, nales creauerintOtthonemprimumlmperatorem. Contra rium enim demonftrant Nauclerus 5C Cufpinianus.

Illud autem etiam multo mains eft,quod fcribut papiftæ, lotf Papas dedifte Germanis poteftatem cligendi Impcratores, Sc conftituifle vrj Elecftores.-cuius cotrarium probat Cardi-lisCuftnusbbro tertio de Concordantiacatholica,cap. 4^ prolixifsimeV

»07 Summa (nenimiumdm inhac horrenda mcndaciornm Ann'chrifti cloaca ucrfari cogar)Diuus loanncs nota hifto'* iici mêdaci) cn'amipfum Antichriftum indicat. Dieft enfm, Antfchrfftüe(recumfcducT:orem,negat lES VM eireClixP fl-tim. Hoe pontifex Romanus non qufdem uerbfs, fed re tarnen ipfa audacffsnnè pernegat. Nam Chriftum elTcj eft Sacerdotem perpetuum, Redemptorem/Medfatorem, amp;nbsp;Regem Ecclefiæ Def efle. Hancdfgnftatere uera Papa Do mfno IE S V adfmftjdumnegateum femel pcrfedfefacrfficaf fe.-eoepfuos facrfficos perpetuo 4» peccatoofferte fûbet,tc^ ftantes nfmfrum nondum plenè perlftatum effe, necrernff« ffonem peccatorum plenè repertam. Nam telle Epfftola ad HebracoSjubf ell rcmffsfo peccatorum acqulfita^fbi' non am plfus offertur pro peccatfs. Adfmft cfdem redemptorfs di gnftatem, dum homfnum operfbus lullfrfam ac falutemadz lcrfbft:eoscp quf fua opera non habeant-ab alijsjUt à mona* chfs £ii^fa.ct:inds, aut etfam ab corum fanctfs emere fubet. Rapft Seruatori nollro oflfdum Medfatorfs, dum fuos fangt; dlos faeft homfnum apud Deum medfatores,fpfum uero im mftem acfmplacabflemfudfcemelTefingit.Denfq^ regnum adfmft ChrfllOjdum fnterrfs fpfeuult elle caput Ecclcffxjfn cœlfsucroEccleffæprotedlfoncm dfuæVfrgfnf autFranci ’ Ico alfjs^ mortufs homfnfbus mandat. Verùm hæcres do lt;5lrfnaqj à multfs hoc temp ore exp off ta ell.Ita hoc unum fn^ gens hfllorfcummendacfum amp;nbsp;faeft ÔCdepfngft aut dénotât Antfehrfftum Romanû, tcllante ucracffsfmo Chrfllf telle D.Iohanneapollolo amp;euangelflla.

,0» OblftusfnhocCatologomcndacforum Antfchrfftffum illudprfmarfum figmentuinterfcrerCjUnde fefcflleuelprac' cfpuc facflat ÔC eifert,maxima^ fuæpotcntfçacdignftatfs C' molumentaamp; fncrcmenta lempcreflconfecutus, amp;adhuc pcrcfpft. Dfcftenimfctranllulflfcfmperfum Romanuma Græcfs adFrancos, amp;aFrancfsadGermanos;eocpglorfa-turfibf deberf ab Imperatorfbus SéImperfo, præfertfm à Germanra Impcrlj Prfncfpibus omnem fubfeclfonem ac obedfeiv

CANONES VET VS TI SS I ME 131 rORÂîA ^USSAE ROMANAE a’ IVSTiNO dcfcriptd,m)hc mdioris Apoloff.e,circd dtï turn

EX fine maioris Apologie. Cæterùmjquomodo nos Deo di cauerimus, renouati per c n ri s t v M,iam sxpoiieinus.-ne quidmalitiofcdifsimuIareuidcamur.Qiiotquot pcrluafi ere dunt hæc quæ dicemus uera effe, amp;ad ciini modum uilicrepolli-ccnturjanteomniadifcuncprecibiis îii ieiunijs petereà Deo pra;-teritorum pcccatoriim ucniam,nobis una preces,iciuniaqjiungé tibus.Deindc ad aqnam à nobis ducuntur, amp;nbsp;renafeuntur, modo renafeendi quo amp;nbsp;nos renati fumus. Nam in nomine Patris om^ nium, Dominiq; Dei amp;nbsp;feruatoris noftri iesv c h ri s ti, amp;nbsp;Spiritus fanfti in aqua tunc leuantur. Dixit enim Chriftus ipfc; Nifi renatifucritisjnonintrabitis in regnum cœlorum. Etpaulo póft: Nos uerb ficablutum amp;nbsp;inliitutum ad alios fratres adducimus,u-bi ccecus fiunt.'ut tarn pronobis,quam pro recens illuftrato prece mur.quo inucniamur per ueram doarinamamp; bona opera digni obferuatores mandatorii, cuflodesquamp;utæternam falutemad-fcquamur. Poil precationem,nos (alutamns ofculo mutuo : deinde adfertur præcipuo fratii panis,8e calix aqua dilutus : quibus acceptisjaudem amp;nbsp;gratiaru aftioncm Patri omnium agit^perno* men Filij/andiq; Spiritu’. atque ita gratiarumaâtonem diu,quo prædiâa impetretjagir.Poft preces amp;nbsp;gratiarum adionem, totus ccetus accinir, Amen.Ea uox Hebraica fignificat idem quod Fiat.

Abfoluta gratiarum aftiooepræfuli8,amp; ominationc totius pie bisjdiaconi (quos uocamus) dant fingulis præfcntibus parte pa-nis amp;nbsp;calicis diluti,fuper quos fafta ell: gratiarum aûioiatq-, etiain dcfcrrelinuntabfentibus. Hocautem alimentu,apud nos uoca-turEuchariftia; ad quod nemo admitticur,nifi qui credit uerâ elfe noflram dodrinam,ablutusregcnerationis lauacroinremifsionê peccatorum,amp;fic uiuens ut Chriilus docuit.Non enim utuulga-rem panem amp;nbsp;uulgare poculum ha;c,lu!-nimuSjfcd quemadmo^ dumperuerbumDeicaro hi£tus iesvs ciiristvs feruacorno-fter.carnem Sófanguiné prolalutenoftra habuitificctiam peruerbum precationis, amp;nbsp;gratiaru aftionis, facratam abipib alimonia, quæ mutati nutrit carnes noftras amp;nbsp;fanguiné, illius incarnati i e-s V carncm amp;nbsp;fanguiné effedidicimus. Nam Apoiloli in (uisferi-|gt;tis,quæ uocantur Euangelia, ficfibi mandalic usvh tradidc-t z run::.

SACRÆ COENÆ runuTumptopanSjaftis^j gratij/Jixüre.-Hocfacitein meî comme morationem: Hoc eft corpus meum.fimiliterfumpto poculo,a-ftisqjgratijs, dixiffe : Hie eft fanguis meus. amp;nbsp;Colis ipfis commu-nicaile. QuodinMithræmyfterijsimitati mali dæmones coiiatt funt.Pancm tnim amp;nbsp;aquæ pocukim initiandis cos apponere,sutn quibufdam incantationibus.fi nefeitisjpoteftis difeere. Nos ueib pofte* femper hæc nobis rcuocamus in memoriam, amp;diciorci egenis fuccurrimus, uerrainurqjunacotinub: Si pro omnibus rebus, quibusfruimur, Crestorem carum bencdicimus per filium eius lESVM Clirifturr!,amp;Spiritumfunftum.

DieSolis urkanorumacrufticorumcœtus fiunt,ubi Apoftolo-rum Prophetarumq; literæ,quoad fieri poteft, præleguntur. Deinde ccflanteLedorCjPræpofitus uerba facit adhortatoria,adimi tationemtam honeftarum rerum inuitans. Port base confurgi-niusomnes,amp;prece3offerimus:quibus finins,profercur(u£dixi-iTius) panisjuinum, amp;nbsp;aqua. Turn Prarpoficus,quantum poteft, prcces offert Jk gratiaru affiones ; plebs uerb, Araen,accinit. Inde confccrara dirtiibuuntur fingulis,amp;abfcntibus mittuntur perdia c0ncs.Ditiores,filibear,pro fua quifq; uoluntateconferunt,colle öa deponuntur apud Præpofitum. lslubucnitpupillis,uiduis,amp; propter morbum aliam'ue nccefsitatem cgentibus,uinfti« quoq; acpcregrinis:amp;in fumma,curator (it omnium inopum.Conuen-tus autem hos die Solis facimui;quoni3mhac die Deus primùm dcpulfis tencbris.formataq; materia,mundu creauiMss vs Chri-ftus quoque noftcr fcruator,eadcm die reiurrexit à mortuis.Nam ea quæ proxima Saturni diem præccdic, crucifixus fuît ; amp;nbsp;proxi-mè fequens Saturni diem, Solis die uidclicet, cofpiciendum fc A-poftolis amp;nbsp;difeipulis præbuit.eisqj fuam doarinam impertijt.

If Hie dare ccrnis,pic Leftor,nullam tunc temporis confirma-tioncm,aut inunûioncm in ufu fuiffe:fed conucrfos,moxaBapti fmo,ad communioncm corporis Domini traduffos effe. Mani-ferte quoq; uides,nu!lam tunc Miffam autfacrificium pro pecca-tis ab Ecclefia cclcbratum fuiffemullumq; alium facramenncorporis Domini, præter communioncm, uium fuiffe. Deniq;ui-dcsillam antiquifsimamEcclefiæ formam.prorfus cum noftrain ftauratarum Ecclefiarum conucnire. Quod profefló eft cxi-mium teftimonium fynceritatis noftræ rcligionis,

CANONES VETVSTISSlMl. 133 SECtVITVR CANON MISSAE, AVT SACRAE COENAE. dcfumptw fxconiiitutionihn^ Apo^olicis4B. Clementeconfcriptis,ntfuntGrtc-cè ac Liitinè Venetijsintra biennium cumpriefutione Ioannis Caroli Bouij, epifco pi Oüunenßs,ad legatos Concilij Tridcntmi,euulgata:,^uorumßdes penes tpfos eüo.Ex lib. S.cap.ty.

Sanfl:us,Sanftus,Sanfl:us,Dominus Sebaoth: Plenum eft cœ— lum amp;nbsp;terra gloria tua:Bcnedidu» in fecula.Amen,

Sanflus enim es,amp; in omnibus fanftus altifsimus,8c fupcrexal tatus in fccula.Sanftus Scunigenitu« filius tuus d omi n vs nofter amp;Deus IES vs cHRIS TVS jquiin omnibusminiftrauittibiDeo ipfius amp;nbsp;Patri, in uario opificio crcaturarum, amp;nbsp;in carum conuc-nienti prouidétia. Non permifitgenus humanum perirc:fcd poft naturalem legem,poft Icgis feriptæ admonitioncm,poft Prophe# ticas incrcpariones.poft angelorum tutelas,uiolannbus naturalem legem hominibus,una cum fcripta obliterataqj memoria di-luuijjincendiijplagarum Ægîptiacarum,cædi8 Palæftinorum, im mineneeq; omnium interitu, dccreuit uolunrate tua,qui hominé condiderac,fieri homo;quilegislatorcrar,fubijci legibusiqui pon tifex cratjuiiftima ficri.paftor, cffici ouis. Teq^ Deum fuum ac pattern placauit amp;nbsp;conciliauit mundo,atq; inftanti ira omnes libe— rauir,natus deuirgine, natus in carne, Deus, uerbum, filiui dile-ftus, primogenirusomnis creatiiræ,fecundum de eo prxdicatas prophcrias,exfemineDauidamp; Abraham,de tribu ludçnSc concep tuseftin utero uirginis,formator omnium qui nafcunturutq/iu' carnatus cft is,qui carnis eft expers: in tempore natus,qui ab æter no cft genitus:pic conuerfatu» cft,8c fanâis legibus inftituit.om-nem motbum atqueinfirmitatem expulit,ligna aeprodigiain po pulo fccir.cibum,potum, fomnum cepitis, qui omnes cibo indi^ genres alit,amp;replet omne animal bcncdiâionc:manifeftauit no-* men tuumijs qui idignorabant:ignorantiamfugauit,pietatem excitauitjuolunratem tuam cxpleuir.opiis quod dederas ilii con fummauir. Quæ omniacum perfecifler.impiorum manibuscom prehenfus,facerdotumatq;Pontificum falünuminis,populiq,- i-pfius iniqui,8c malitialaborantis tradicione,mu}ra paffiii cft,ab i-pfis, omnemq; fuftinuitignominiamtiiapermiffione, Traditus eftPilacopræûdi,aciudicâCiis,is qui iudcxcraticondempatus eft, i: 3 aliorum

aliorumfaluator.’crucifixus, qui efl:impafsibilis;mprtun», natura imrnort31is;fcpultus,omnium uiuificator,ut pafsionc amp;nbsp;morte li berareteos propter quos ucncrat.Scuinculadiabolidifrumperer, hominesq; ab cius fraudibus criperct. Etrefurrexicàmortuis ter tio die, amp;nbsp;per quadraginta dies uerfatuicum difcipulis.receptus eftiii cœlumjamp;rcdicaddcxtram Dei amp;nbsp;patrisfui,

Memorcs jgitureorum quæ propter nos cftpaïTuSjgratias a^ gimustibi Deus omnipotens,non quantum dcbcmus,iéd quan^ tum pofTumus. Et ordinationcm eius implcmus. Nam in qua node tradebatur,accipiens panemin fandasamp;immaculatasma-nuî, amp;nbsp;fufpiciens intc Deurn fuum amp;nbsp;pattern, frangensque de -ditdifcipuiis, dicens: Hoc myftetium noui Teftamcnti, accipi-* te, excocomedite: hocefteorpus mcumyquodpro multis fran-gitur,in remifsionem peccatorum. Similiter calicem mifeens ex iiinoamp;aqua, amp;fandificans, tradidit eis, dicens : Bibite ex co o-mnes/hic eftfanguis meus, qui pro multis cffunditur,in rcmif-fionem peccatorum : hoc facitc in mcam commemorationem. Quotiefeunque cnim comederitis pancm hune, Scbibcritisca^ lîcem hune, mortem mcamannunciabitis donee ueniam. Me^ mores igiturpafsionis eius amp;nbsp;mortis, nec non exmortuis refur-redionis, atque in cœlos afeenfionis, amp;futuri eius fccundi ad^ uentus, in quo ucniet cum gloria amp;nbsp;nirtute iudicare uiuos Sc mortuos, amp;nbsp;reddere unicuique fecundum opéra fua: oft'crimus tibi Régi ScDeo fecundum ipfius ordinationcm, panem hune, amp;nbsp;caliccm hune, gratiam tibi agentes, co quod nos dignos feci--fliadfiftcreiiiconfpcdu tuo, amp;nbsp;fungi facerdotio tibi.Rogamuf-que tCjUtbcnignèafpiccrcdigneris fuper hæc dona propolita in confpcdu tuo, tu qui nullo indiges Deus :amp; complaceas tibi i’n iphs, in honorem Chriftituitamp;mittas fandum Spiritum tuum, titoftendât hune pancmxorpus Chriftitui,amp; hune caliccm fan-guinem Chrifli tui, utqui campcrcipiunt, confirmentur in pie« täte, Serernifsionem peccatorum confequantur, diabolo Scerro« rç cius iiberentur, Spiritu fando rep'eantur,Chriflo tuodi-giii efficiantur,uitâm ætcruatn adipifcantur,dc

Edam rogamus te Domine pro fanfta tua Ecclefîajquæ eft à fi-jiibus ufoiie adfineSjquam acquifiuifti preciofo fanguineChrifti tui,urcam quieram ficrranquillamconferucs ufq;adconfumma-tionem fccuii.Ec pro omnicpifcopâtutraâantc ucibum ucritatis ctiam imploramus te,amp; pro mci oiFcrcntis tibi tcnuitate,proque omni presbycerio, prodi'aconis atqjomni cicro, utomnesàtee— doiflos Spiritu fanfto repleas. Edam rogamus te Domine pro RegC5amp;; pro ijs qui fun tin fublimitatc conftitutijproq; omni excr citu,uc psrilios pacificeuiuamuSjUtinquiète Si Concordiaperfc-uerantes J peromne tempus uiræ noftræ glorificemus te iesvm Chriftum, qui es Ipes nortra. Etiam offerimus tibi pro omnibus quiafæculo placuerunttibi,fanftis,patriarchis,Prophccis,iuftis, Apoftolis, martyribugconfclToribus,epifcopis,presbyceris,diaco nis,hypodiaconis,leûoribus,cantoribüsjuirginibusjuidui8,laicis atqj omnibus,quorum tu cognouiftinomina.

Etiam offerimus tibi pro populo hoc,utfaciaseuminlaudem Chrifti tui regale facerdotium, gentem fandam,pro uirginibus amp;nbsp;caftiratem feruantibus,pro uiduis Eccicfiæ, pro copulatis honora bilibu» nupd;j,amp; filios procrcantibus,pro infantibus populi tuigt; ut neminem noftrûm rcijtias. Etiam rogamus pro hacciuita-tc, amp;nbsp;habitancibus in ca,pro laborantibus infirmitatc,amp; pro acer* bam fcruitutem fcruientibui,prorclegatis,amp;publicationem bonorum perpefsis, pro nauigantibui. Si pro peregrè proficifeenti-buSjUtfisauxiliator,omnium adiutoramp;opitulator. Etiam ora-mustcproijsqui nosodio habenr, amp;profcquuntur nos proptec nomen tuum.'proijs qui extra funt,amp; uerfanturin errorc,ut redu cas cos in bonum, amp;nbsp;furorcm corum mitiges. Etiam rogamus re pro catechumenis Ecclefijs,amp; pro uexatis ab aduetfario,amp; pro fratribus noftris pœnitentibus, ut illos in fide perficias,alios à uc-xatione mali eripias.horum pœnitentiam recipias. Si indulgeas il lis arq; nobis delida noftra. Etiam offerimus tibi pro aeris lalu britate,amp; frudiium fertilitate.-utabunde bona tua petcipientcs.te afsiduè laudemu$,qui das efeam omni carni. Etiam rogamus te proijs qui iufta cauiaimpediti abfunt,ut omnes nosin pretatecu ftoditos congreges in regnum Chrifti tui, Dei omnis fenfiduae Sc intcHedualis naturæ, Si regis noftri,ftabiles in bono,inculpabi-ieSjCrimine carentes.-quoniam tibi omnis gloria,cultus,gratiarn adio,

aûio,honor Scadoratio Patri amp;nbsp;Fiîio amp;nbsp;fanûo Spiritui,amp; nunc amp;nbsp;fempetjßc in infinita fccula feculoru. Et omnis populus dicat,A-men. Ét epifcopusdicat.PaxDeifitcSomnib.uobis. Ec omni« populu« dicat,Et cum fpitricu tuo. EtDiaconut itetüpronuci«t;

Etiamrogemui Dcum per Chriftum fuum, prodono oblato Domino Deo orcmu«,ut bonu« Deus fucipiat illud intercedente ChriftoipGus in cœîcftealtarefuum,in odoré fuauitatis. Pro hac EcclcGa,8f pro populo rogemu«, pro omni epifcopatu, pro omni presbyterio, pro omniinChrifto diaconiaamp;minilteiio, pro uni-uerfo EcccleGæ c«tu rogemu«, ut Dominus omnes cöferiiet atq; cuftodiac.Pro rcgibus,öi proijs qui funtin fublimitate conGituti oremuSjUtin pace per ipfos uiuamus,utquictam amp;nbsp;tranquillaui-tamagamus in omni piecatc ac fanAitace:f3nûorû martyrum me-moriäcolamu«,ut digni efGciamur certaminis ipforü. Pro ijsqui in Gde qureucrunt,oremus. Pro falubritate acris,amp; fruftuum ma^ turitatcrogcmus.Pro nuper illuminatis oremus,ut omnes in Gde conGrmentur, Excita nos Deus in gratia tua. Excitati,nös ipfo« Deo per Chriftum cius commcndemus.Et Epifcopus dicat:

Deu»magnus,amp;magninominis,magnusconGIio,8f operib.po tens,Deusamp;paterfandi pueritui iesv Saluatorisnoftri,refpice fupernos,amp;fuper hacouiletuum,quodperipfumclegiftiin g!o-riamnoministui; ScfandiGcato coiporcnoftro amp;nbsp;animadignos nos fac,ut purgati omni inquinatioe carni« ac fpiiitus, propoGta bona confequamur,amp;neminem noftrüm indices indignurn : fed fi« adiutornofter, auxiliator 6c defenfor nofter perChtiftu tuum, cum quo tibi gloria amp;nbsp;honor, iau«,gloriatio, amp;nbsp;gratiarum âûio,8c fando Spiritui in fecuIa,Amén,

Et poftquam omnes dixerût Amen, Diaconu« dicat; Attenda* mus. At Epifcopus alloquaturpopulumijs uerbi«, Sanda fan-di«. Et populus fubiungatjVnu« Sandiis,unus Dominus,unu« ChriftuSjin gloriam DeiPattis benedidus in fecnla,Amcn.

Gloria in akifsimis Deo,amp; i« terra pax hominious bons uolû' tatis.Olanna Glio Dauid.'Bcnedidus qui uenicin nomine Domi.* ni,Deus Doiniuus,amp;apparuitnobl«:Ofanna in akifsimis. Poft hoefumat epifcopus, deinde presbyteri, amp;nbsp;diaconi,amp; hypodiaco rti,amp;;anagnoftæ,amp;;cantores,amp; afcfitae;3c exmulietibus diaconif-f%gt;.

CANONES V E TV S T I S SI MV 137 fæ, amp;nbsp;uirgines, 5c uiduæ : poftea pueri, amp;nbsp;omnis populus ordine* cum pudorc 8c reuerentia, abfq; tumuku. Et cpifcopui dcc ob-lationenijdiccnsrCorpus Chriki.Et fumcns dicaf,Amcn. Diaco» nui tencat caliccm:8c quando tradir, dicat. Sanguis Chrifti, calix uitæ.Etbibcnsdicat, Amen, Cum reliquifumunr,dicaturPfal. 33. Poftquamomnes fumpferunt, accipientdiaconi rcliquias,8c portent in Paftophoria. Perfefto Pfalmo.diaconus dicat:

Percepto preciofo corpore 8c(anguine Chrifti, gratiasaga*’ mus ei, quidignos nos reddidit percipiendi fanfta cius myfte-ria:5c rogamus, ut non in iudicium, fed in falutem nobis fiant,in utilitatemanimiSc corporis, in euftodiam pietatis,inremifsioné peccatorum, inuitam futuri fæculi. Excitemuringratia.Nos i-pfos Deo folijngenito Deo 8c Chrifto eius commendemus. Et epifcopus gratias agar..

^rDehoc libro nunc accuratiut difputare non libct.Apoftolo-rum non c(Te,facilè probari poteft: ac nee Clementis quidem Romani.narti multórccentioru fcriptorum facit mcntioncm,utTcc tulliani. Damnatæ quoq; funt iam olim hæ ordinationcs à pon tificibus 8c Concilij», titquibus muka impia hæretici admifcuc-rint.Ncc id negant ifti,qui præfati funt inGraccam 8cLatinam edi tionem. Verùm pro impudentia feduflorum Antichrifti,audent diccre,fc incidifTe in cxemplaria,quæ hæretici non corrumpunt. Vndc ueró id probant? Contra manifeftfi eft, multa côtrâdiûo-ria,multaetiâpropalàm impia,in iftisipGs exemplaribus cStine-ri.Ac (uttaceam alia) certc dcfccunda 8c tettiadiuinitatis perfona aliquotics ualdefrigide,imo potiusimpie loquuntur. Quinc-tiam,fi Canonibus Apoftoloru aliquidfidciadhibendumert,ip-femetautor harum conftitutionu cas damnat.Nam in ultimo Cano nc, iubet eos clam haberi,8c non euulgari.Sic enim folcbant in primitiuaEcclefialibros noxios iubere clTcapocryphos,aut oc-cukos.

Verùm (ut dixi) nolo nunc dehac re diligentius dilTerere. alias forte naftusocium, 8c occafioné meliorcm, id faciam. Nunc id mihi fatis eft,quod quoniam aduerfarij hunclibrum de Confenln legatorum aut gubernatorum fuæ TridcntinæSynodiediderùr, àtotaea Synodo comprobatus elle uidctur:coq;,optimo iure,au--. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;». thoritate,,

thorîute,tenimonioqueipfius contra illosuti potcrimu». Sirnc lt;ji!oq; fané pcrmulta in hifce conftitutionibus,quæ meritô ponti ficij» adrcdargucndas eorum nouas impietatcs, crrorcsq; amp;nbsp;abu-luijin08obcrudcrequcamui, Qualeilludinprimiseft,quôdnul lam plané mentioné regni pontificij,Ecclcfiç Romanç,autprima tu« Papaefaciant. VndenecelTariô fequiturjtuncrcm irtam (nunc tantopcré ab aducrfarijs iaftatam accclebratanijUt quoddam pri rnarium caput totius Chriftianifrni) plané ignotam fuilTcipfimec Clementi papae, qui (ut iüi fingunt) hæc iam poft multorum Apo ftolorum mortem confcripfit.

Poiïunt tarnen uideri aliquanonnihi! uetuftiora efle. multum enim ab ifti« recentioribus corruptelisiamp;hypocriû abhorrent, de quibu«aliotemporeagetiir. NuncquoniamcanonemMiffæinde adfcripfimus, quædamobfcruatu digna,amp;rcccntiori Antichri llianifmo prorfusaduerfa,indc obfcruemus.

Primùmnftc canon in hoc mulco fanior eftPapiftico, atq; adeb plané probandus,quôdantc facram cœnam diligenterreducit au-ditoribus in mememoriam bpfum generis humani,peccatû, dam iiâtionem,amp; ctiam redemprionem eiufdem per incarnationem fi-lij Dei faâam. Quinetiam breuiter commémorât priores patefa Âiones, fœderaq; Dci, Siconferuationem Ecclefiæin tam uarijs difficultatibu« ucterisTeftamentiraedeniq; natiuitatem Sc uitam Chrifti percurrens,mentcs piorum ad facram cœnam dcducir.paf-lionemqi cius,r€furrcaioncm amp;nbsp;afeenfionem in falutem creden-tium faftam commémorât,

Sccundojficcommemoratis ingentibus filij Dei beneficiis.exci tataqjfidcadintuendaamp;accipicnda ea,porrô pergit Deo gratia« agere,amp; feenndum cius mandatum ac inftitutioncm uerba facto-fanöi Teftamenti filij Dci,accepto pane ac uino,récitât.

Tertio,licet dicat fe Deo offcrre;tamer. non dicit fc Deo offerte filium eins autcorpus aefanguinem ipfius, fed panem. Solebat iicro turn plebs adferre adaltarepanem amp;nbsp;uinum, in ufum mini-ftrorum Eccleliæ amp;nbsp;pauperum. Vndc parsaliquaà facerdotibus, ueluti nomine acloco totius illius allatæ ac oblata: copiam,Deo, fumpto à Leuiticis facrificijs more, quafi fubleuabatur,acoffcre-baturquandoquidem non poterat paftorEcclefiæ tanta pondera «ut moles fuis manibus cxtollerc. Eandem, illam particulam pa-nisac uini itaquaG fublatamac oblatam,iecitacis uetbi« Tefta-mend

Quarto; Quodillam oblationem non habuerintpro lacrifîcio propiciatoriojinde apparat,quia non dicunt,lc ofFcrrc pro pecca-tis,nonpro animabus,non pro uiuis amp;nbsp;mortuis,uteos cxpurga-* torio tedimant, utniinc papiftiea abominatio Canoni« blafphe-mat. Fuit ergo illis aliquo modo oblatio Eucharillica,idcoq;di-cunt fe ofFerre pro omnibus (anftis, pattiatchi$,prophetis,apo(to lis, amp;nbsp;martyribus. quos ual ipforum papiftarum teliimonio nihil necclïe cft propitiatorio facrificio ex purgatorio igné extrahi : led tantum gratiæ Deo de illis aguntur, qui eos amp;nbsp;largitus fit geneii humano, amp;in uitam æternam uiftores fados mundiamp; Saihanæ, conferuaucrit,actranftulcrir,

QuiîJtb.Non iauocanturin hoc canoneulli mortui, fcu(ut ifti eos uocant)fandi a.c fanftæ.

Sexto.Fiunt quidem prcces pro omnibus ordinibus,amp; cas di^-cit fe olFcrre Deo pro illit, non pancm pro prié, nifi quis fynccdo-chicè accipere uelit.Deniq^ ctiam indicat canon hic, ad quid con-fccret.aut bencdicat pancm ac uinum rnempe non ad facrificium, aut expianda mundi peccatajit iam canon biafphemat: fed ad la-cram communionem piorum. Quod ne fingere uidear,uerbaeiut fcquentia clarifsimc teftantur.ut oftend3t,hunc panem corpus fi-lij tui, amp;nbsp;hune calicem fanguiné Chrifti tui, ut qui cum percipiûc, confirmentur in pietate,amp; rcmifsionem peccatorum eonfequan» tur, diabolo amp;nbsp;errore eins liberentur,Spiritu fando repleancur, Chrifto.tuo digni cfficiantur, uitam æternam adipifeantur, te ci» reconciliato Domine omnipotens.

Quod h quid etiam incommodarum uocum Canonihuicinell, non cftdubium aliquid ab illis fedudoribus, qui ilia euulgarunc (cùm tanto ardore decipiendi pios,amp; propagandi luos crrorcs fla grent) tu m i n G'^æco turn amp;nbsp;in Latino inferta elfe. Ipfe quoq; in terpres clarè cnnfirctiir, fe non tam Latinas uoces ac fermonern^ quàm uocabiila in Fccleba iam reccptâ,lequi coadum elfe.(lia fa ne cil manifïll.1 corruptio uerforis,qubd cû in Grçco fit ÿwJjl»

'tev nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;polucrit, pro donooblato'cum deouif

fet dicere,douo allaco,autapporraro. Quiapij alferebant donaac eleemofynas ad aitarc,quæ illi quidem ofFerredicebanturrnon ta mende oblata illorum ho ilia intelligcbatur.Scd abillis oblationi bus hic tam hotrendus abufui uenit,Quhdâutcmillæ cleeniolyx

11® olim offcrri diâç funt,amp; de iHii.non de ifto nouo idolo pâtre» loquântur,e£iam ill u d argumento eft,quôd nunc quoq; apud pa-piftaSjiila in altare allata üipes,OJFerta,6c cantio quç in terra caniquot; turjOfFcrtorium dicitur.

Hæciam deifto canonedixiflefufficiat. Nuncporro adfcriba-mus exmiiïalacobi aliam formam Canonis. Edideruntcnim fu perioribus annia aducrfarij Parifijs,amp; etiam Antucrpiç,quendani îibellum titulo Miiïa lacobi fratrie Domini:cui præfationem adie citF. Claudius de SainSes Parificnfis Thcologus, ßclohannc« à Sanâo Andrea, ad illufttifs. Principe amp;nbsp;amplifi. Cardinalem.Ca-rolum Lotaringum,ut cius Titulus ibi adfcriptui cft;

SanûuSjSanftus, Sanûus, Dominus Sabaotb,plenum cœlum terra gloria tua,ofanna in excclfis.

Bcnediélus qui uenit in nomine Domini,ofannain cxcelCs. Sacerdos iïgnacula faciens crucis fuper dona,dicit;

Sandus es rex feculorum, amp;nbsp;omnis fanditatis dominus amp;nbsp;da-tonSandus Scunigenit’ filius tuus,Dominus nofter ies vs Chri* flus, per quem omnia fecifti : fandus amp;nbsp;Spiritus tuus fandus, qui omnia perfcrutatur etiam profunditates tuas,qui Deus es.’fandus CS omnipotens,amp; in omnia poteftatem habens, bone,rcucrende, mifericors,amp;compatiens, maxime creaturæ tuæ,qui fecifti bomt nemcx terraad imaginemfii fimilitudinemtuam,quidediftiei «t paradifo frueretur:qui cum poftquam tranfgreiïus eft mandatum tuum,amp; lapfus cft,non defpexifti,ncquc dercliquifti,ó beni» gne:fed correxifti cum, ut mifericors pater; cum perlegem uoca-liijperProphetaseuminftituifti.Poftremóautcmjipfum unigeni' turnfiliumtuumDominumnoftrum iesvm Chriftumdemififti inmundum,utunienstuam renouaretatq; exufeitaree imagine: qui de ccelo dcfccndit,amp; carne indutus cft ex Spiritu fando amp;nbsp;Ma ria uirgine,matreq; Dei: qui conuerfatus cum hominibus,omnia difpenfauitad falutem generis noftri: amp;nbsp;qui uoluntariam amp;nbsp;uiui-ficam percrueem,morte, expers ipfe peccati, pro nobis pecccato^ j ibus lubicuruSjCa node qua tradcbatur,uel potius fe ipfum trade hat pro uita amp;nbsp;faiutc mundi.

Deinde faeerdos panem manibus accipiens,dicit;Accipicns pa ncm in fanâas,immaculatasjinculpabilc8 Scimmortales manu« fuaSjin ccelum fufpicien»,ac tibi Deo amp;nbsp;patri oftcndens,gratias gcnsjfanâificansjfrangens, dédit nobis difeipulus fuis,amp; Apofto lii dicens:

Diaconidicunt.In rcmifsionem peccatorG, amp;nbsp;in uitam æterna. Deinde cxclamac : Accipitc, comedite : Hoc eft corpus meum, quod pro nobis frangitur,amp; datur inremifsioncm peccatorwm.

Deinde accipic calicem^Sc dici c: Si mil itçr poftquàm cœnauit:ac cipicns caliccm,amp; permifecns ex uino amp;nbsp;aqua,amp; afpiciens in ccelum,ac oftendens tibi Deo,amp; patri gratias agens,fandificanSjbe^ ncdicens, implcns Spiritu fanélo, dedit nobis difcipulis fuis, di-» cens:Bibirecx hocomnes.Hiceft fangnis meus nouiTcftamen-ti,qui pro uobis èc multis eifundituGSc datur in rcmifsionem pec catorum.

Saccrdos.Hocfacitein meam commemorationem.quotiefcun que cnim comederitispancm hunc, Sc hunc calice biberitis,mor-tern filij hominis annunciatis,Screfurrcâionem cius confitemini donee ueniat.

Saccrdos;Mcmorcsigitur Sc nos peccatores pafsionum eius ul uificarum,crucis falutaris ac mortis, fepulchri Sirefurreâionis à mortuis tertio die,afccnfionis in ccelos,8c afiefsionis cius ad dex* tcram tuam,Dei Sc patris, Sc fecundi gloriofi Sc tremendi cius ad-uentus, cum uenict cumgloria ad iudicadum uiuos Sc mortuos, cum reddet unicuiq; fecundum opera cius,offerirnus tibi Domine hoc facrificium uerendum Sc incrucnturn ; orantcs,ne fecundu peccaranoftranobifcumagas,neq', fecundum iniquitates noftrat rétribuas nobis, fed fecundum æquitaté tuam, Scincffabilem hu-manitatem tuam prætergrcdiés atq; delcns chirographum illi d, quod eft contra nos famulos tuosdargire nobis cceleftia Sc æterna tua dona,quæ oculus non uidir,Sc auris non audiuit,Scin cor hominis non afccndcrur, qusB præparafti Deus diligentibus temeqi propter me Sc mea peccata répudiés populG,benigne Domine, j s 3 Deinde

Rurfus facerdos dicit; Mifcrerenoftri Deus omnipoten».Mife* rere noftri Dcusjcruator nofter. M'fcrerc noftri Deu», Iccundiim magnam mifericordiam tiiam ; amp;dcmittc lupetnos Siluperhæc dona propo(ïra,Spiritum tuum fanftifsimum.

Deinde inclinataceruice dicit; Dominum ui ui fi cum, unitecum Deo patrcamp;unigcnito fi!io tuo 31sidcntcm,hmul regnanré.con-fubftantialcm amp;coæternû, qui loquucus eft in lege amp;nbsp;prophctis, amp;nbsp;in nouo tuo Teftamento, qui dclcendit in Ipccie columbæiu» per Dominum noftrum i b s v m Chriftum in lordane fluuio,amp; manficfupercum.-qui dclcendit fuper Apollolos tuos in Ipecic i-gncarum linguarum, in coenaculo ianftæ amp;nbsp;gloriolæ Sion in die Pcnceeoftes;ip!umfpiritum tuum fanftilsimû dcmitce nunc quo* que Domine in nos,ôc in base dona fanfta propofita.

Eterigens fe, exclamat;Vtfupcruenicns,lanift3 amp;nbsp;bona amp;nbsp;glo-riofa fua præfentia fanâificet, cfficiat hunc pancm corpus fan« äum Chrifti tui*

Sacerdos apud fe flans:Vt fit omnibus ex his lumentibus in re-mifsionem pcccatorum,amp;in uitam æternam, in lanftificationem animarum Si corporii, ad fiudus bonorum operum lerendos,in eôfirmationé fanftæ tuæ catholicæ Si Apollolicæ ecckfis', quam fundafti fuper petram fidei, ut portae inferorum ne præualeâtad-ucrfui eam:liberans earn ab omni hærefi,8i kandsli»,Si ij» qui o* peranturiniquicatcmifciuans eam,liberans eamabomni hærefi 8c fcandali»,amp;ijs qui opcranturiniquitatcm.leruans earn ulq;ad confummationem fcculi.

Etinclinatus,ait:OfFerimus tibi,Domine,Si pro fanâis tuis lo* cts,quos gtorificafti diuina apparitione Chrifti tui, 5c aduétu fan-ftifssmi tui fpiiitus:amp; præcipuè pro gloriofa S'ion.matre omnium Ecclcfiarum:ac profanda tua catholica Siapoftolica Ecckfia, qtuj ell per uniuerfum orbermlargadonafandi tui Spiritus nunc quo-que fuppedita ei Domine.

CANONES VETVSTISSIMI* 145 funtac Epifcoporum, qui peruniuerfum otbem orthodoxa fide diftribuunt uerbum tuæ ucritatis.

Memento Domine amp;nbsp;omnis ciuitatisacrcgionis,eorumq; qui in orthodoxa fide in ijs habitant,ut in pace fccuritateq; degant. Memento Domine nauiganti urn, iter facientium, pcregrinatium Chrifti3norum,in uinculis Sicuftodij* detentorum,captiuorum, exulum.eorum quiadmetalla amp;fupplicia damnatifunt, amp;qui in dura feruitute agunt,patrum amp;nbsp;fratrum noftorum.

Memento Domine infirmorum, 6c laborantium, amp;nbsp;eorum qut ab immundi« fpiritibus infeftantur, ut à te Deo ccleriter abi/s fa-nenturamp;ferucntur,amp;c.

Mcmêto Domine omnia anim» Chriftian« affliflæ amp;nbsp;ucxatæ, implorantis mifericordiam 6c auxiliumà te Deo .conuerfionis c-tiam errantium.

Memento Dominelaborantium amp;nbsp;miniftrantiumnobis patru 6c fiatrum noftrorum, propter nomen fanâum tuum.

Memento Domine omnium., ut bénigne illis facias : omnium mifererc,Domine,omnibus nobis reconciliarc:reddc multitudi-nem populitui pacificam, difsipafcandala, aboleto bcllarfifte h« refeon irruptiones.pacem tuam tuam^J charitatem largirenobi* Densfcruatornofter.quics fpes omnium finium terræ.

Memento Domine temperiei acris,imbrium Icnium, mitis ro riSjUbertatii fruôuum,amp; in totius anni circulü benignitatis tuae, Oeuîi enim omnium in te fperant,amp; tu das illis efeam in tempore opportune: aperis tu manum tuam, amp;nbsp;impies omne animal bc-ncdtóione-

Memento Domine eorum qui fruâificant, 6c præclara eduntfa cinorainEcclciijstuis fanâis;amp;eorum qui pauperes,uiduas,or-phanos, peregrinos 6c egenos in memorra habent: 6c eorum omnium qui nobis mandai'unt,ucfui memores edemus inorationi« bue.

Præterea meminifie digneris Domine,eorum qui has oblatio-nesobtulerunt hodierno die, ad fanftumaltarctuum:amp;pro quî-bus unufquifq;obtulitucl in mente habet, Sccoium quos nuper tibi I ccenfuî.

Memento Domine, fecundum multirudiné mlfericordiæ tuç, 6c miferationû tuarum, mei etiam, qui abiedus 6c inutilis feruus tuus fum, 6c diaconotum circumftantiura fanâum altarc tuum:

aclargireeîs üitamincnlpatam:eorum miniftenum fînemaculâ' confcrua,amp;gradiis bonos aflere tibi,utinueniamnsmîfcricordiâ amp;gratiâ cum omnibus fanâis tuis,qui ab æterno tibî.placuerunt per gcncrationem ac generationé, maiorum noftrorum, parrum, patriarcharum,prophetarum, apoftolorum, martyrum, confeflb^ riim,doâornm, fandorum, amp;nbsp;omnis fpiritus iufti, in fide Chrifti, tui confummmati.

CANON HIERVRGIAE AVT SACRAE ’ COENAE fub titulo Bitßlij M.dgni editie.quintuUo minuf abommatio' num habet papiütco.

Sanflus,Sandus,Sanflus,Dominus Deus Sabbaoth.Pleni funt cœli amp;nbsp;terra gloria tua,ofanna in excelfis, Benedidus qui ucnit in nomine Domini,ofanna in excelfis..

Pontifex fecrctc:Cum bis beatifsimis uirtutibus. Domine de--mentifsime, amp;nbsp;nos pcccatores clamamus, amp;nbsp;dicimus: Sandus es uerè,amp; fandifsimus,amp; non eft mcnfura magnificentiæ fanditatis tuæ,amp; fandus in omnibus operibus tuis: quia in iufticia amp;nbsp;initia dicio uero omniaînduxifti in nos.Plafmafli enim hominem,pul--uerem accipicns de terra,amp; imagine tua Deus honorificafti eum. Pofuifti eum in paradifo deliciarum,immortalitatem uitæ, amp;nbsp;de-ledationem æternorum bonorum in côfcruatione mandatoruni tuorum promififtiei:fed nonaudiétemteuerum Deum,qui crea-fti eum,fed fuafionc ferpentis fedudum,mortificatum etiam proprijs delidis, exiliafti eum in tuo iufto iudicio, Deus, de paradifo inrnundum hunczamp;conucrtifti eum in terra, ex quauenit,difpo-nens ei rcgcncrationis falutem,quç eftin ipfo Chrifto tuo.Non e-nim conuertifti plafma tuum in finem,quod feciftibenignè; neq; oblitus fuiftiopus manuû tuarum, feduifitafti multis modls per uifceramifcricordiætuæ. Mififtienim prophetas,fcci(liuirtute$ perfandos ruos,quiper fingulas gcncrationcs amp;nbsp;gencrationes glorificarunt te.Locutus fuifti nobis per os feruorum tuorum pro phetarum, prænuncians nobis futuram fieri falutem-.legem dedi-fti inadiutorium, angelosconftituifticuftodcs. CHiandoautem ucnit plcnitudo temporis,locutus es nobis iniplo filiotuo, per quem amp;nbsp;fecula fecifti,qui eft fplendor gloriæ tuæ, amp;nbsp;figura fubftâ tiæ, portans etiam omniauerbo uirtutis fuæ. Non enim rapinam arbitratus sft,cffc.æqualis tibi Dco patri;fçd Deus cum fit ante fe-culai

CANONES VET V S TI S S I HI» 145 cula,in terra uifiis eft, amp;nbsp;inter homines conuerfatiis eft, amp;exuir-gine fanfta natus, exinaniuit feipfum, forma ferui accipiens, con-formis fadus corporihnmilitatis noftrae, utnos conformes face-retimagini gloriç fuse.Quia enim per hominem peccatumintroi-uitin mundum,amp;perpeccatum morsproperauitjbenc placuit u-nigenito filio tuo,qui eft in finibus tuis Dei patris ,faftus ex mulie re, fanâa Dei génitrice, Sc femper uirgine Maria, faftus fub lege, condemnare peccatum in corpore fuo:ut qui in Adam mortui era-mus,uiuificaremurin ipfo Chrifto tuo:amp;inhabitan» mundo hoc, dans prçcepta falutis,difcedere nos ab erroribus idolorum,indu-xit nos in agnitionem ueritatis tuae ueri Dei, amp;nbsp;patris;acquiren« nosfibiipfi populum acquifitionis,regalefacerdotium,gentem fandam : amp;purgans nos in aqua, amp;fandificans Spiritu fanfto,dc ditfeipfum commutationem morti, in qua tenebamuruédici lub peccatoiamp;defcendens per crucem ad inferos,replcretin feipfo o-mnia, abfoluit dolores mortis: 8crefurgens, ac iter facicns omni carni ad ex mortuis refurrcdionem,ficut non erat pofsibile teneri fub corruptione principem uitç,f3dus eft primitiæ dormientium, primitiuus ex mortuis,ut fit ipfe omnia in omnibus primatum ha bens.Ecafcendens in cœlum,fedetindcxtramagnitudinistuæin excelfis,qui uenturus eft reddere unicuiq; fecundum opera fua. Dimifit autem memorationcs falubris fuç pafsionis,ifta quæ pro pofuimus fecundum fua mandata.Debens enim exire in uolunta* riam 8c beatifsimam Scuiuificamfuam mortem,innode qua tradebat feipfum pro mundi uita, accipiens panem in fandis fuis, 8c immaculatis manibus,amp; oftendés tibi Deo 8c patri,gratias agens,, benedicens,fandificans,frangens:'

Et uoce altiori : Dédit fandis fuis difeipulis 8c Apoftolis,dicés:: Accipite 8c manducate:Hoc cft corpus mcu,quod pro uobis fran-gitur,in remifsionem pcccatorum.

herum fccrctè;Similiter 8c calicem de genimine uitis accip'és, mifeens, gratias agens, bencdicens,fandificans,dédit fan dis fuis difeipulis amp;nbsp;Apoftolis,dicens:

Et altiori uoce.Bibiteexhocomnes ; Hic cft fanguis meus no« ui Teftamcnti.qui pro uobis 8c pro multis effundeturin remifsio' nem pcccatorum. Populus refpondct. Amen.

5ACRÆ COENÆ tieienimcomedîti» pancm hunc,amp;caliccmiftumbîbitiâ, meam mortem annunciate,mcam rcfurrcâionem confitcmini. Memorâ te» crgOjDomine,amp; nos falutarium cius pafsionum, uiuificæcru cisjtriduanæfepulturæjcxmortuisrcfurrcâioniijincœlum afcen Coniîjin dextcra tua Dei amp;nbsp;patri» fcfsioni», amp;gloriofa ac terribi' lilt; fecundæ eius prxfentiæ.

Populus;Tibihymnum dicimus,telâudamu»,tibi gratias agî-mus,Domine,amp; poftulamus te,Dcus nofter.

Pontifex fecretè.Ideo Domine fanflifsime,amp; nos peccatores, amp;indignifcrui tui, qui conftituti fumus miniftrare lanâoaltari tuo,non propteriufticias noftra»(non enim fecimus quid boni in terra) fed propter mifericordias amp;nbsp;miferationcs tuas, quas effudi' ftiditaliterfuperno8,confidentesappropinquamus fanâoaltati cuo,amp; propOnentes conßguraliafanöi corporis ßcfanguinis Chri fti tui,tc obfccramus,amp;te poftulamus fände fanäorum,benepla-cita tua bcnignitatc, uenire Spiritum fanäum tuum fuper nos,dc fuper propofita munera ea,amp; bcnedicereifta,amp; fanftificare.

Modo erigit fe Pontifex,amp; fignat.Et oftendere pancm quidem iftum,ipfum honorificucorpus Domini, Dei Scfaluatoris noftri IE s V Chrifti; quodautem cft in calice ifto,ipfum fanguinem Domini Deißcfaluatoris noftriiesv Chrifti.quieffufuseftpromun di uita. Iterum inclinât fc, amp;nbsp;dicit: Nos autemomnes dc uno pane Sc calice participantes, coadunati inuicem inunius Spiritus fandicomunfone, amp;nbsp;nullum noftrumadiudiciumaut condcm-nationemfacias accipere fandum corpus Sc fanguiné Chrifti tui; fed ut inueniamus mifcricordiam gratiam in ccetu omnium fan ftorum qui àfcculo tibi placuerûtauorum, patrum, patriarcharu, prophetarum,apoftolorum,euangeliftarum,martyrum,confcfto-rum,dodorum,8c omnisfpiritusiuftoru,finerniu fide habentiu.

Pontifex uoce excelfa:Præcipuè fand« Sc intemeratæ,bencdi^ ß» doroinatrici« noftræ,Dei gcnitricis Sc femper uirginis Mariæ. . Iterum fccretc:Sandi Iohannis præcurforis Scbaptiftæ,fandi N.illiu»,cuius mcmoriam facimus, Sc omnium fandorum tuoru, quorum poftulationibus uifita nos Dcus.Et memento omniu doc niientium in fpe refurrredionis uitae æternæ, Sc réfrigéra cos,ubi uifitatlux uultustui. Adhucte obfecramus ; Memento fandæ catho*

CANONES VETVSTISSIML 147 cathoîîcæ amp;nbsp;Apoftolicæ Eccle6æ,quæ eft à finibus ufque ad fines orbis terrarurrij amp;nbsp;pacifica eam,quam tuam fccifti honorificofan* guincChriftituijamp;fanftam domum iftamconfirmaiifq;adcon-lummationem fcculi. Memento, Domine, eorum qui munera ïfta tibi obtulcrunr, amp;per quos amp;nbsp;pro quibus ea obtulerunt. Memento,Domine,frugiferorû amp;nbsp;bene operantium in fanâis Ec-elefijs,amp; memorantium pauperum,rétribué illis,diuiribus amp;nbsp;cœ-leftibus donis tuis.da illis pro terrenis cœleftia,pro temporalibu» æterna,pro corruptibilibus incorruptibilia.

Vides agi de terrenis muneribus à populo ad altare in ufum fa-cerdotum,amp; pauperum oblacis, non de oblatione corporis ac fan guinis Domini.

Memento Domine,corum qui funtin defertis amp;montibus amp;nbsp;fpcluncis,amp; in cauernis terræ. Memento,Domine,eorû qui funt in uirginitate amp;nbsp;uiduitatc, ëc rcuerentia, amp;nbsp;monachali habitu, ëc uencrabili ciuilitace degentes. Memento Domine,piifsimi ëc fid« lifsimi noftri Imperatotis, quem decreuifti regnarc fuper terram: armis ueritatis,armis bonæ uoluntatis corona eum.Obumbra fuper caput cius,in die belli .'Conforts brachium eius, exalta dexte-ram cius,corrobora imperium eius:fubditai facilli omnes barba-ras nationcs, quæ bella uolunt. Tribue illiprofundam amp;inabla-tam paccm.Loquere in cor eins bona pro Ecclefia tua, amp;nbsp;omni po pulo tuo, ut in tranquillitate eius tranquillam amp;nbsp;pacificam uitam pcragamus,in omni pietate amp;nbsp;uencrabilitate. Memento Domi-ne,omni$ principatus ëc poteftatii,amp; qui funt in palatio fratrum noftrorum,amp;omnis exercitus:bonos inbonitatecôferua, malos bonos fac in benignitate tua. Memento Domine,circunftantis populi tui, 5c pro certa caufa rcmanentiû:amp; miferere cis 8c nobis, fecundum multitudinem mifericordiæ tuæ. Promptuaria eoruin adimpie omnibono,coniugci eorum in pace ßcconcordiaconfer ua,paruulos cnutri,iuuentutem baiula, fenefturem contins,pufil lanimes confolare, difpcrfos congrega,errantes rcuoca,amp; coadu-nafanlt;læ tuæ catholicæ 5c Apoftolicæ Ecclefiæ : «nergumenos à fpiritibus immundislibera,nauigantibus connauiga, jeer agenti-bus coitera: uiduis patrocinare, orphanos protege, captiuoa like-ra,infirmos fanatqui in ergaftulis Scmetallis, atqjcxilijs feu amj/ la feruitute,ue! in quacunq; tribulatione amp;nbsp;anguftia fiue anxieta-tfi funtjvclçua, MçraentQ Domine,omnium petentiû magnam t » mifsri«-

mifcncordiâm tuam,amp;omnium amantium nos,amp;odîcntîiim,amp; poftulantifi nos indignes orare pro illis. Et omnis populi tui memento,Domine Deus nofter,amp; fuper omnes cfFunde diuitem mi feriçordiâ tuam,omnib.rétribués quæ ad faluté funtpoftiilatio* nef,amp;quorum nosmemoriam nonfacimus,autper ignorâtiam, autpcrobliuionem, feu propter multitudinénominum,ipfe memento Deus,qui feis uniufcuiufq; ætatem amp;nbsp;appcllationem, qui feis unumquenq; de uentre matris fuæ.T u es cnim,Domine,auxi liuminauxiliatotum,fpcs defperatorum.laborantiumfaluSjnaui gantium portus, languentium medicus .'ipfe omnibus omnia fis, qui feis unumquenq;,amp;poflulationem eius,domum ÔCneccfsita tem cius. Eteiue, Domine,ciuitatem hanc,amp; omnem ciuitatcm amp;nbsp;regionem à fame,pcftilenti3,terræmotu,demerfione,igné,gla-diojincurfu alienigenarum,amp; ciuili bello.

Modo excelfiori uoce: In primis memento Domine, Archiepi-feopi N.quem de fanûis tuis Ecclefijs ad paeem,integrum, hono-rificum , fanum, longæuum , reftè tradantem uerbum uetita-tistuæ.

Itcrum fecretè : Memento Domine omnium Epifeoporum or-thodoxorum,reâc traftantium uerbum ueritatis tuæ. Memento Domine,fecundum mulcitudincm miferationum tuarum,amp; meç indignitatisnndulge mihi omne deliâû, uoluntarium,amp; non uo-luntarium .Etnon pro peccatis meis prohibeas gratiam fanftitui Spiritus à propofitis muneribus. Memento Domine,honorifici presbyteratus, qui eft in Chrifti miniflerio,amp; omnis facerdotalis ordinis. Et neminem cófundas circumftantium fanflo altari tuo. Vifita nos in bonitate tua,Dominc.-apparc nobis in diuitibus tuis mifcrationibus.Benc temperatos amp;nbsp;utiles nobis acres tribuc,plu uiampacificamad fruftificationemtcrrælargire.Benediccorona anni, benignitatis tuæ. Comprime fchifmata Ecclcfiarum, cxtin-gueincurfioncs gentium,hærefuminfurreftioncs citodeftrue uir tute Sanfti tui fpiritus.Omncs nos fufeipe in regno tuo, filios lu. cis amp;nbsp;filios dici oftendens. Tuam pacem amp;nbsp;tuam chatitatc da nobis,Domine Deus nofter.Omnia enim dedifti nobis.

•Et uoce excelfiori: Da nobis uno orc, amp;nbsp;uno cordeglorificare, Silaudare lionorificentifsimum amp;nbsp;magnificentifsimum nomen ruum,Patris,amp;Filij,amp; Spiritus fanâi,nunc,Sc femper,amp;infecu-lafcculornm. Populus:Amen.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pontifex.’

Pontifcx.Ec fint mifcricordiaî magni Dei,cum omnibus uobis. Populus:Etcum fpiritutuo.

CANON HIERVRGIAE CHRYSOSTOMI, OLIAÏ CIR-cdannum DominiuyoÀLeoncTuf :o,Bpi^oldrtimapudBntdnuclemImperator rem intcrprcte,çxd lohannc Hofmei^ero Priore AuguhinidnorMn Colmlt;t rite,dnno i; 4o,cm precfationc Beuti pj^enani imprejjie,

SanftuSjSanâus, SanftuSjDominus Deus Sabaoth. His ita pro* nunciatis,dicuntfubdiaconi;Quicunqjeftis fidèles orate.

Sacerdos rurfus orat:Cum his amp;nbsp;nos beatarum uirtutum agmi nibusclcmens domina clamamus Sedicimus, Sanäus es,amp;Ian— flifsimus eft unigenitus filius tuus,cum fando Spiritu,amp; magni-ficétifsima gloria tua: qui adeb mundum dilcxifti,ut filium tuum unigenitum darcs,ut omnis qui credit in ilium,non percat,fed ha beat uitam æternam: qui ueniens completo omni pro nobis my-fterio,nofte qua tradcbaris,magii auté tradebas teipfum pro muii di uita,pancm accipicns,cum fandis tuis amp;nbsp;immaculatis amp;nbsp;impol lutis manibus;cum gratias egiires,bcncdixifti,fandificans amp;nbsp;fran gens,Tandis tuis difeipulis amp;nbsp;Apoftolis tuis tribuifti dices: (Exaltât uocem) Accipitc amp;nbsp;comedite,Hoc eft corpus mcum,quod pro uobis tradetur,in rcmifsionem pcccatorum.

Sacerdos:Similiterautem amp;calicem,poftquam ccenauit dices: (Exaltât uocem)Bibite exhoc omnes.Hic meus fanguis noui To üaméti,qui pro uobis amp;nbsp;pluribus cfFunditur,in rcmifsionem pec-catorum.

Sacerdos pronus.'Memores igitur falutaris huius mandati,8c o-mnium eorum quæ pro nobis fada funt,crucis,fepulturç,refurre-dionis tridwanæ,ad cœlos afcenfionis,fef8ioni8 ad dextram,fecu* di amp;gloriofi rurfus aduentus.

Clerus amp;nbsp;populus:Te laudamuSjte bencdicimus, tibiagimus gratias Domine,amp; exoramus te Deus nofter.

Sacerdos:AdhucofFcrimu8tibirationabile acincrucetumhoc obfcquium:amp; prccamur, ÔC fupplicamu8,0c depofeimus, nt mit-t 3 tas,

Etcrigens fc,amp; tertio confignans fandamunera dicit:Etfacpa nemiftum quidem,prcciofum corpus Chrifli tui.

Sâcerdos rurfusorat; Vtfiat communicantibusin emundatio-nem animæjinrcmifsioncm peccatorum.incommunitionem fan di Spiritus, in regni plenitudinem, in fiduciam ad te, non in iudigt; cium.ncqiincondcmnationem. Adhucofferimus tibirationa* bile hoc obfcquiü pro fidcliterdormicntibui.propatribus, amp;pro auis noftris;intcrucntibus patriatehis,prophccis,Apoftolis, mar-tyribus,confc(roribuî,amp;omnibus fandis.Exaltat uoccm ; Præci* puè autem fandifsima, intemerata, fuper bencdida rcginanoftra Dcigcnetriccjamp;fcmperuirginc Maria.

Hic autem qui ftatin choro, poft fandum altare diaconus, qui fcceratcontinuatam orationcm,pronunciat:Ecpro uniuerforum cogitationibus.ut Deo placeant,exoremus.Cicrui amp;nbsp;populus: Et pro falutc omnium amp;nbsp;uniuerforum.

Diaconus interea fuggerit, ut pro defundis fiat oratio. Sacer-dos: Sandi lohânis baptiftae,prophetæ amp;nbsp;præcurforisfandorum amp;nominatifsimorum Apoftolorum,amp; fandi huius cuius memo-riam agimus, amp;nbsp;omnium fandorum fupplicationibus, uifita nos Deus.•Scmemorefto omnium in Domino morientium, amp;in fp« refurredionii ætcrnæ uitæ;ac requiem præfta cis,,ubi lumen uul-tustuifupcrintendir. Etadhucprecamurte: Memento Domi-ne.omnium Orthodoxorum cpifcoporum, rcdè tradantium ucc bum ucritatis tuæ, amp;nbsp;omnium presbyterorum Chrifto mini -ftrantium,S« omnis facerdotalis ordinis. Amplius obtulimus tibi hanc rationabilem hoftiam pro orbe, pro fanda catholica amp;nbsp;Apoftolica Dci Ecclcfia, amp;nbsp;his qui cafta in conuerfatione ac fobria degunt,pro fidelifsimis amp;nbsp;Deo diledifsimis împerato -ribus noftris ÖC toto palatio, amp;nbsp;omni excrcitu eorum; da eis Do*» mine pacificum imperium,ut amp;nbsp;nos in traquillitatc eorum quie-tam amp;nbsp;tranquilla uicam dcgamus in omni Pçj cultq ßc fobrietate.

Exaltat uocem: In primis memento Domine Archiepifcopi no Hrijtalisrquem concede fan Ai* tui* Eccleßj* in pace faluum,hono rabilem, lanum, in longitudinem dictum, amp;nbsp;rede tradantcmueK bum ueritatis tuae.

Poft hanclacerdoti* pronunciationem,diaconus qui fandum Euangclium dixit, acuciori uocc profert hæc,fi fuerit aliqua magna fcrtiuitas:Michaclis fandifsimi Scuniuerfali* patriarch® Ion ga (Inctempora. Eleutherij Alexandriæ,Cyrilli AntiochiatjLcon tij Hierofolymorum,longa fint tempora.

Et pro oftcrcntc fand* munera hæc, Domino Deo noftro,facef dote uencrabilis prcîbyteri eiusquæin Chrifto eft miniftratio— ni», amp;: omni faccrdotali ordine. Et pro Iniperio,uidoria amp;c perfe-* ucrantia pijfsimorum Ri Chrifto dikdorum Imperatotum Emanuelis amp;nbsp;Maria;,Alexij Magni Impcratorii amp;. Porphyrogeniti : amp;nbsp;pro paceSc bonoftatu totiu«mundi ScfandifsimarumEcclcfia-rum;amp; pro redemptione fratrum noftrorum captiuorfi: amp;nbsp;pro ea qu® Chriftum diligit militia:8c pro ciicóftantepopulo,amp;pio u« niuerfis hdclibu» Deumdcpreccmur.

Sacerdos orat:Mcmento Domine,ciuitatisin quahabitamu»^ 8c omni* ciuitati«, amp;regioni*,8c eoru qui fideliter inhabitant ea»« Memento Dominenauigantium,iteragentium,ægrotantium,la-borancium, captiuorum, lalutis corum. Memento Domine, frudiferorum amp;nbsp;bene opcrantium in fandi* tui* Ecclcfijs:5c eora qui paupcrum curam agunt,8c fuper nos omne* mifericordiant tuam tranfmitce. Exltatio uocis.'Et da nobis uno orc 8c uno corde glorificare 8c laudare honorificcntifsimii ctmagnificcntifsi mum nomen tuum, patris et filij ct fpiritus fandi.

Saccrdos.Et fit fuper no* mifcricordiamagna Dei,8cfa]uatorii noftri IE s V Chrifti.Et clerus 8c populus;Et cum fpiritu tuo.

Deinde facitcrucem fuper populum. Et diaconus: Omnium fandorum memoriam facientes,itcrum amp;C itetum pro pace Domi nofupplicemus.

Vt cleméi Deus qui fufccpit eain fanâo Si cœleftî amp;nbsp;inteUigi-bill altari fuo^mittat nobis proptcrca gratiam amp;nbsp;donum fanûi Spi ritus.

Opitulare,falua Sccuftodi nos,Dcus, tua gratia : Diem omnem perfcdam,fanfl;am,pacificamj amp;nbsp;fine peccato à Domino depofca--muî.

Angelum pacis,fidelem duftorem, cuftodcm animarum amp;nbsp;cor porum noftrorum à Domino petamus.

Vtreliquum tempus uitç noftræ in pace 8c fanicate expleamus, à Domino depofcamus.

Bonum finem uitæ noftrç,inlamentabilem,inconfurum,amp; con gruam refponfioncm ante formidolofum tribunal à Domino pe* tamus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-»

Clerus amp;populu8:ConcedeDomine. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Vnitatem fidei, amp;communicationemfanâi Spiritus, petentes nobismetipfis,amp; adinuicem omnem uitam noftram Dco comme demus.

înterea dicitur haec oratio à Sacerdote: Tibi commendamus omnem uitam noftram, 8cfpem dominator clementifiime;amp; pre camur amp;nbsp;fupplicamus, ut mereamur communicate cœlcftia 8c ter ribilia myfteria tua,huius fanûæ amp;nbsp;Spiritualis menfæ,in pura con fcientia,in remifsionem peccatoruj'n ueniam deliâorum, in Spiritus fanâicômunicationem,in regni cœlorum hæreditate.mmon in indicium,uel in condemnationem.Et dignos fac nos Domine, utcum fiducia indemniter audeamus inuocaretecœleftéDeum pattern,8c dicere:

Clerus amp;nbsp;populus : Pater nofter qui es in cœlis,amp;:c. quoniâtuû eft regnum,amp;uirtus,amp;gloria partis 8c filij 8c Spiritus fanâi.

tf Adijciamus fancctiam iftud horrendum monftrum blafphc-' Gflaßut^_ mi Papifiarucanonis, cuius gratia omnc« priores adfcripti funtgt; 4?y» ut uideatpius Leâor, quantofuerituetuftas purioracfyncerior, quam eft idud præfcns regnum Babyloniæ idolomaniæ.Hoc igi-tur modo ifte polyphemus filium Dei, ciusq; unicum pafsionis fa crificiumblafphemar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Tc igi'turclemcntilsimepater,per i e s v m Chriftumfilium tuum, Dominum noftrum, fupplices rogamus ac pe-timus:utiacceptahabeasâ^benedicasHçctdona:hæctmu ncra.hæc t fancT^a facrificia,illibata in primis,quæ tibi offcri« mus,pro Ecclefia tuaiàndîa catholica, quam pacificare, eu-ftodirc,adiuuare SCregere digneris, toto orbe terrarum : u-nà cum famulo tuo Papa noftro N. SC Antiftite noftro N. ôi omnibus Orthodoxis, atque catholics: dC Apoftolicæ fidei cultoribus»

Memento Domine famulorum famularumq; tuarum N.amp; om nium circumftantium:quorum tibi fides cognita cft amp;nbsp;nota deuo tio; pro quibus tibi offerimus, uel qui offeiût tibi hocfacrificium laudis pro (e,fuisq;omnibus,pro redemptione animarum fuarû: pro fpc lalutis et incolumitatis fuæ tibi reddunt uota fua, aeterna Dco uiuoctucro.

Communicantes.etmemoriam ucnerantes,in primiigloriofç femperque uirginis Mariæ genitricis Dei, et Domini noitri i e s v Clirifti.lcd et beatorum Apoftoloriim ac martyrum tuorum Pétri etPauli.Andreæ, Iacobi,Iohannis,Thomæ,Iacobi,Philippi,Bar-tholomæi, Matthæi, Simonis et Thadæi, Lini, Clcti,Clementis, Sixti,Corncli/,Cypriani,Laurenti/,Chryrogoni,Iohannis et Pau« lijCofmæ et Damiani;et omnium fanâorum tuorum, quoru me-ritis prccibusq-,concsdas,ut in omnibus proteftionis tuæ munia, murauxilio;pcr eundem Chriftum Dominum noftrum, Amen,

Hancigituroblationem feruitutis noftræ,fedetcunâæfamî- Lfo.44i,. liæ tuæ,quçfumusDomine,ut placatus accipias,dicsque noftros Qj-egonut in tua pace difponas,atque ab æterna damnatione nos cripi,etin eleâoruni tuorum iubcasgrege ntimerari,per Chriftum,amp;c.

Quam oblationem tu Deus in omnibus quæfumus benefdi öam, afcri ptam,rationabilé, acccptabilcm^; facere digncris : uC nobiä cortpus amp;nbsp;fantguis fiat dilcâifiimi filij tui Domini noftri Icfu Chrifti.

ülexiiitr. Hic accipiat hoftiam in manibu«,diccndo:Qui pridie quam pa tcrctur,3ccepit pancm in (andias ac ueuerabilcs manu« fuai, et elc uatis ocuiis in ccelum, ad te Dcum pattem fuum omnipotentem, tibi gratias agens,bene 1 dixit, fregit, deditq; difeipulis fuis dices; JVccipiteet manducatcexhocomncs : Hoceftenim corpus meu.

Hicdeponathoftiam,ctIeuetcalicem:Similimodo,poftquani cœnatû eft,accipiés et hune præclarum calicem in fanûas ac ucnc rabiles manus fuai,item tibi gratias agens,bene| dixit, dedirq-, di feipulis fuis,diccns;Accipite,etbibite exeo omnes : Hicefl enim calix fanguinis mei,nouictæterni Teftamcnti, myfteriû fidei,qui pro uobis etmultis effundetur inremifsionem peccatorum.Hæc quotiefeunque fcceritis,in mci memoriam facietis. Hic depo-nit calice. Vnde et memorci Domine nosferuitui, fedetplcb« tua fanfta Chrifti filij tui Domini noftri, tam beatæ pafsionis, nec non amp;nbsp;ab inferis refurreftioni$,fed amp;nbsp;in cœlos gloriofæ afeenfio-nis,ofFcrimus præclaræ maieftati tuæ,de tüis donis ac datis,ho-ftiamîpuram,hoftiamîfanftam,hoftiam‘l’immaculatam, pancm ■hfanaum uitæ æccrnæ,amp; calicemffalutis perpetuæ.

Supra quæ propitio ac fereno uultii refpicere digneris,amp; accepta habere.'ficut accepta habere dignatus es muncra pucri tui iu-» lli Abeljamp;facrificium patriarchæ noftri Abrahæ;amp;quod tibi ob-tulitfummus facerdos tuus Mclchifcdcch, fanftum facrificium, immaculatam hoftiam.

Supplices te rogamus omnipotens Dcus,iubc hæcperfe'rri per manus fanSi angeli tui,in fublime altare tuum;in confpeftum di-uinæmaicftatistua:,utquotquotexhacaltaris participationefa-crofandum filij tui cortpus amp;nbsp;fani-guinem fumpfcrimus,omni benetdiftione cœlcfti amp;nbsp;gratia repleamur ; per cundem Chriftum Dominum noftrum,Amen.

N.quinospræccflcruntcum GgnofidcijSc dormiuncinfomno pa cisJpfis Dornins amp;nbsp;omnibus in Chrifto quiefcentibus,locum rc-frigcrijjlucis amp;nbsp;pacis ut indulgcas dcprccamur; per cundcm Chri Hum Dominumnoftrum,Amen.

Nobis quoq; peccatoribus famulis tuis, dcmulcitudinemife-rationum tiiarum fpcrantibus,partem aliquamamp;focictatem do-nare digneris cum tuis fandli« Apoftolis, amp;nbsp;martyribus, lohanne, Stephano, Mathia,Barnaba, Ignatio,Alcxandro,Marcellino,Pe-gt; trOjFelicicate,Perpetua, Agatha, Lucia,Agnet3,Cecilia, AnaftaGa, amp;nbsp;omnibus fanâii tuis : intra quorum nos conforcium non æfti-mator meriti,fed ueniç quçCumus largicoradmittc:pcrChriftuni Dominum noftrum.Hic non dicitur,Amcn

Per quern hæc omnia Domine femper bona créas, fanfllfGcar, uiui Gcas,benctdicis,amp;c.præftasnobi8;Pcriptfum,amp;cumiptro, amp;nbsp;in ip tfo eft tibi Deo patri, omniFpotenti, in unitate SpiritusF fanäi,oranis honoramp;gloria.

CVm nuper Bibliothccam cœnobij tui publicam aggreftus ef (cs componere, diunegledum, uolumen inciditin manu» tuas Hugonis Etcriani, difputationes ilia* argutifsimai, ac

Miftam Iohannis Chryfoftomi Leone Tufeo interprète contincs, quorum uterq; Conftantinopoli uixit Emanuele Iohannis F.im-pcrante. Expofteriorcopufculo prsefidiiim te naûum exiftima-basjà contemptu uindicandiin ftimma femper ucncratione habi-tarn Liturgiam.Mihi cercè curgratifsimum fuerit,haud poftrema caufa eft, quod ricuueteré oftendens,undeipfuminolcuerit Mif-fæuocabulû,perpu!chrè docct;népeàdimif»ionepopuli,quæbis iJiiffaidi, in publico facro Gebac.-primiim catechumcnorii,deinde Gdclium. tnißtoe po Qiiam rem annotanit llidorus HifpaleGs.non ubiq; malus autor; pulidiâit. fiqnidem magnam partem fpeâaculorum SeptimijTertullianirc pen apud hune in Gnelibri declmiodaui,uc dcalijs locis ctiam ali ' undcfubleStis tacea. Is igitur in Lexico fuo,capitcdc Officijs,ligt; bro fexto.'Miffajinquitjtempoic facrißci/ eft,quando catechume.-

ni foras mittutur, clamant«Leuita: Si quis catechumenuireman lit,exeat foraa.EcindcMifla. Quia facramétis altaris intcrcflenon poirunt.qui nondum rcgcnerati nofcnntur. Hæc illic. Subfcri-Wichrffl bens Ifidoro, quem forcèlegerat, Michael RitiusNctpolitaniis, Rttius. in regiaFrancorum hiftoria libro fecundo:Miflarumjinquitjmcn tionosadmonct originationem eins nominisindagarc,nc quis ut fordidum rcfpuat.Antiquitùs in ilia uaria Dcorum fuperftitio-ne,peraôarediuinajconucrfus ad plcbem facerdosaiebatjÀiV^zf«:'» fiffis'Àà cft,populis mifsiOjUt eft apud Apiileium.quo uerbo pote-ftatem facicbat abeundi uolentibus.Idcm mosà noftris etiam fer uatuscftjUtlibo iamlibato,per miniftrum pronuncietur,i t s M t s 3 A ES T.Id idem ualet,quod Illcctjd eftpre licet.Nam no-ftrç religionis autorcs indifferenter ufurpalTe mifsioncm,miiram' Cypriitnus quc,teftis cft Cyprianus,qui remiflam peccatorum fçpc fcribit,8c id genus alia permulta. A' parte ergo totum facrificium Miffa no» minatum,quaG mifsio. Haétcnus Ritius. Addere liber hoc loto, SeptimiumTertullianum pro remifsionejremiffam ufurpalfe,ante Cyprianum,libro aduerlus Marcionem quarto. Diximus, in-* quit,de rcmilfa peccatorum. quemadmodum in proxima editio-ne,fidem Gorziéfi» codicis fecutijcaftigauimusieciam Miffæ men Mentip. tionein fcholijs illic fafta.Nam ficut illud Graecoruin, Attenti G-» mus,Guc,Attcndamui,amp;idcciam noftrfi,Surfum habeamus corda, Gcncilium imitationc didlum eftiapud quos in facriGcio cla-mabat præco,Hocage. Ita antiquifsimis dodifsimisq; noftræ re ligionis magiftris cciailludab Ethnicii mutuari placuit, Ite Mif» facft.'quali propemodum oratione Conful Romanus Senatum di mittebat. Haneconfuetudinem de dimifsione populi indicat di-uus AmbroGus epiftola trigeûmatcrtia Iibri quinti : Erat autem, inquit, Dominica, poll leâiones atque traöatfi dimifsis catechu-menis.fymbolu aliquib.competéribiis,in baptiftcrijs tradeba baG licae.illic nunciatii eft mihicomperto.qubd ad Portiana baGlicam de palatio dccanos miGft’enc,amp;uela lufpcndercnt,populi parte eb pergcre.Ego tarnen manG in munere.Miffam facere cœpi.ln quib. Lfflionef uerbis,quod dixic,Poftleâiôcs;intclligituel prophetica,uel Pau-Ti'dfldtKj ibiani,amp;ipfum Euangcliu. Traftatum uocat, cocioncm ad popu TraÄrftzf ^um,ut in hac cade Epiftola infra.Dum hæctraôo,fuggeftû eft mihi. Sic Cyprianus in epiftola ad Antonianu.'Ego prius legeram, 5C Epifeopo tradantccognoucram,non facriGcandumidolis.Et Aurelius

relius 'Auguftiiiu» tuu», Homilias fuas in loanncm uocat Trafta-tus. Scquitur:Dimifsii catcchumcnis. HicaudisMiflam,iäeft dimifsionem caccchumenorum,quibus non licebatintercfTe my* fterijs, ceunondum iniriatisperbaptirmü.Horum perfeftifsimi, iam fatis inRituti in bis qu« pertinent ad rcligionc, amp;nbsp;quibus ad-lubefceret Chriftianifmus, appellabantur Competetes, tanquam compefo, qui iam baptifmum peterent,cuius erant de proximo candidat!, His régula fidci, fymbolum tutó crcdcbatur apud fontes baptifte-riorum. Atq; hoc eft quod ait : Symbolum aliquibus compctcnti-bus in baptiftcrijs tradebam bafilicae. Addit paulo póft:Ego tarnen manfi in munerCjMiflam facere cœpi.VbiloquiturdeMifla fi dclium, qui facrofanflæ communionis futuri participes intem-plo remancbant. Nam in fingulis facrificiji proclamante diacono, qui primùmcatechumenos, deinde fideles ipfosdimittcbat, Ite, MiflacftntaMiiræ uocabulum auribus populi infonuitatqj inhæ fit,ut ab ea folcnni dimifsione, Liturgiam ipfam non aliter quam Milfam diftitarc confueuerit. Etuulgo quidcm id temporis rece-ptam facrificij nomenclaturä. etiam dofti coafti funt ufurpare, amp;

tota poftcritas. Sic autem Ambro fins dicit Faccre Miftam,ut auto Fdcere Mif res Sacrum faccre,amp;faccre facrificium. Apud Gratianum quo^ fant. queGclafius pontifexRomanus hoc loqucndi modo utitur. Et Gelaßus. milTas, inquir, eum facere nullo modo pcrmittat. Poribexhis qu« modo retulimus, facile eft intclligere, id quod idem Gratia* nus ex aâis Concilij quarti apud Carthaginem celebrati, citatin hæc uerba:Epifcopus nullum prohibeatingrcdiin Ecclefia, amp;au dire uerbum Dei,fine gcntilem.Cuc ludæum, fiuc hæreticum, uf-que ad MilTam catechumcnoru. ubi pro mifsionepropric Miflam vftjucdd accipit;hoccft,doneccatcchumcniexmoredimittifolenr. Erat Mijßim cd amp;nbsp;altera adhuc Mifla fidclium.ceu diximus, quandoperaftoiam tcchumc'-facto fideles dimittebantur, clamante riirfum diacono,Ite,Mifla norttm. cft.qui mos etiamnum feruatur. Flodie illi tui in oppido uicino, qui tefcripturas tradantem,fingulis diebus feftis 3udiunt,ultra MilTamcatechumenorû uix manent:amp;qui figillatim accunftan-tcr intraucrant, cateruatim extra fores tcmpli promût, uclut Mif* fa fide!ium,in qua ipfa myfteria peragfitur,nihil ad eos pertincat. Sedhociam olim queftus eft Arclatcnfis C«Tefarius præcipuè, de C^ldrius. non expeäatafacerdotali benediftione:amp;diuerforum concilio-lumfamftiones idualereprohibent, ut nofti. Quoniam autem

AmbroGus poft Miftam, hoc eft, dimifsionem catechumenonim. Ego tarnen (inquit)manfi in munere,Miftam fa cere cœpi : Miftam uulgi more pro facrificio fumit.Reâè cquidem Rabanus ille Mau ruSjMagontiacéftïepifcopus,in libello deInftitutione clcricorûr QuæriturJnquitjin quo loco inchoctur officium Miftse, Et fi forte quis ad totum officiu non occurrcrir,ubi præfenrarc fc debeat in initio MilTæ. Nobis uidetur,Miflam uocari ab eo locojubi in ci* picfaccrdos facrificium Deo offcrre, ufq;ad ulcimam benediftio-nem,qua clamante Leuita dicitur, Ite Mift'a cft. Haftenus Rabant uerba rctulimus, lam amp;nbsp;hoc confideratu pulchrû eft, qubd Mif-fa ueterum,cuius hîcfpccimen habcmus iuxtacofuetudincm Ec' clefiæ Conllantinopolitanç,amp; cuiu» formam apud uetuftifsimas proculdubio Orientis Ecclefiai obferuatam Magnus illeDiony-nus recenfct, publica fuifteuidetur.Nam MilTæ priuatæ an uetcri-W/y/a pr - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frequéti ufu fuerint,ucfunthodic,quidam addubitâr.

Certcipfæ præbcndarum inftitutioncsjfi quis tabellas cofcripcas infpiciat,amp; ararum in noflris bafilicis fuperadditicia ftruftura, no pe- præ fcferunt. Eæ apud GratianumPcculiares appellan-culiareS' tur, folennibus ctiam dicbus à faccrdotibusfieri folitæ, ubi hanc fanftioncm pridem legifti.Et hocattendendum, inquit.ut MilTæ Pcculiares,quæ per dies folcnnes à facerdotibus fiunt,no ita in pu blico fiant, ut propter cas populusà publicis Miftarû folcnnibus, quæ hora tertia canonicè fiunt,abftrahatur;fed faccrdotesqui in circuituurbis.autincadem urbe funt, amp;populus,inunuad MiT farum publicam celebrationcm conueniant.Hæc cxGratiano.

Ciuitatcn^ Proindc tu,qui Magontiaci habitafl:i,nonmiraris,cur clerici ci--fcs diocce- uitJtcnfes omncs ( fie cnim Agathenle conciiiû alicubi nominat, fiiui. amp;àdiœccfanis diftinguit)inædc facra maiori,conueniant fefto Diacefd- die folcnni. Id nimirum fit, ut conftitutioni modo récitât« fatif-'fi- fiat, Quin hacdccaufa rotfacclla, fiueædiculas uidemus cathe-Sdeeîlti Cit- dralibu» templis adhærentcs, in quibus Candi uiri Deo priuatim thedrahu^ litabant,ne populum à publica MilTaabllrahercnt. Cum inma-baßlicaru gnisImpcrijcomitijs,quæ Carolus Auguftus abhincdecennium undef apud Auguftam Rhetiæ celebrauitjtemplum ibidem EpiCcopale perluftrarem, oftenfum rnihi fuit obfcurum lace!lu. in quo diuu» Vdalfichus eiuî urbisantiftes CeorCum facrificarecórueuiftcf. Si* niiie mibi Conftantiæad lacumBrigantinum fuit demonftratu,. Cipvl.a. priuatisfandifïimi Chiionradifacrificijs nobile;uulgus,Capellas: appelTac,

CANONES VETVSTISSimr/ 1^9 appellat : quam uocem Francis uctetibus dcbcmus,qui in Gallij• regnum conftituerunt, amp;nbsp;Germanica lingua funt iifi. Occafio no iiæ uocis h«c fuitrut hoc obiternarrem ex annotationc codicis eu iufdam peructufti defumptum Nouicntcnfis monaftcrij.qucmti bi præbui infpiciendiîjnc quis à me confiâum putet. Diuua Mar tinna Ludouicorégi illi (Barbara pronunciationcClodoiieua no-minacur) qui fidem Chriftianamex Francis primôfufccpitjàRe-migio tinftu»,adcô obfcruatus fuit, ut pleraq; bclla ope eins diur ex uoto côfcccrir; quoru minimu non cft illud aduerfum Vifogo» thos geftû, Extat apophthegma,rclatû in annalib.Francorû:Bongt; fané Martinus in auxilio,fcd carus in prccio.Frcqucntcr igitur prç fentifsimum Martini numen cxpcrci,tandcm cucullum(quiFran cisamp;Germanis cappa, atqjcappuladicitur perdiminutioné) de Capptt. illius pallio naâi,quod nigrum amp;nbsp;pendulum ac amphibalon fuif Cappultl, feSeuerus Sulpitius docet (ubi forte amphimallonicgendu,ut u-trinqneuillofum accipias,uidelicet non amiâus modô,fed amp;nbsp;ftra gulæ ueftis ufum fuppcditans.nam amphiphalon,hic locum non habet) Huiufmoditnquam capitis amiculum adepti de pallio di-uijipfi capellam faufliMartini,nominabât fua lingua, SMtMartens CippÆHancqinon folum domi,ceurcmfacramcolcbant, uerum etiam fecum in militiam ferebant totnationum uiûoreiFranci.

Locus in ca(fris,ubi fcruabatur,tcntoriolo obduci folitu»,amp; tempora riaftruduraexornati magnæcratucncrationi uniuerfis que uocitabant,d4sCrfpp£’ß;figuratc pro continente contentum ufurpâ-tcs.unde faftum cft,ut quibufui» poftea facellis id nomen tribue-rctur. In aâi» concilij TriburienGs recentius habiti,citantc Gra tianolegimus;Sicubi àNortmânis amp;nbsp;Sclauis ab Vngaris amp;malis Chriftianis, leu qualicunq; modo ccclcfiæ fuerint incenfæ amp;nbsp;c5-buftæ, in capellii cum tabula confecrata Miffas iterum cclcbrarî permittimus. Vbi intcrpres;Fortc capcllæ non er3nr,inquit,oiini eccleGaîzcum antiquitùs diccrétur Capcllæ tuguria caprarum pci iibus teûa. Audis pcrbellam etymologiam, Ab iliafua cappella reges Francorum facrificium priuatum cum his, nunc militi®, Cjuod frequéter admodum cueniebat.nuncperegrè uerfantibus, cum obarduafubindc negotia non liccret Temper intereflepu- CâpprUd^ blicisM!fsi8,Cappcllanum nominabant,amp;archicappcllanum: mis. ucl quod principis effet Cappellanus, ucl qubd cætcris præcffct: nihilgrammatiçotum præccptioncm curantes,qua Græcacum pclltinus^

Latinîjcomponî prohibent,ne dicam cumbarbaris.Archicappel-lanorum officium fuit, etiam tabulas atqj Imperiales annotation nes cognofeere, quas omnes Latine perferibi mos crat. Eft pênes me exemplum literarum Ludouici regis,qui caroli Magni pronc-pos fuir,fie fubfcriptum : Erneftus eanccllariui ad uicem Theot-mariarchicappellani recognouit. Etalterum Othonis i. Aug. cum hac fubrcriptione;Vuilligifus canccllarius uice Roberti archi cappellani notaui.Dignitas enim efle cœpcrat. Et habet hune ti* fulden/js tulum abbas Fuldcnfis,ut fit archicappcllanus Auguftç.Sedquod abbas ttr- eratpeculiareregibus,ftatimcùm principes, turn inferioris ordi-chicapella nis proceres ufurparc cœperunt:mox,alij diuitijsinfigniores,ut n«rA«g«^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quifq; haberet. Adeocunftisliber, cos qui

ßie, in faftigio returnpofitifunt,imitari, Stillis quatcniislicetfefcæ-^ Sfp«îf«r,f Auare.Idéacciditin fepulturis.Olim cpifcopi,faccrdotc8 ôc prin^ intratem- cipes,aurores ftrufturæ,tantum intra tcmplorum muros fepelic--bantur, hodic eb uentum eft, ut quilibet cerdo in medio bafilicæ uelii humari:ut ædes facræ Chriftianorum,quas mundas efle con ueniebat, polyandria fint,amp; cadauerum rcceptacula. Enimucrb, Mf/ZirKOT ut ad propofitum redeam, Miftæ publicæ tanta populi religione, publicarii S^tam frcquenticonucntu fiebant,folcnnibus duntaxatdicbus, ohm fre- ut in Francorum legibus.quæ ipfi capitula uocitabant,amp; alijs prç ^«enîcon^ ^^tiptionibus prçcedctium feculorBm,quoties præfinitum termi «cntMî. uum nominate opus eft,ad Mifiam Iohânis,ucl Andreæ uel Can^ dclarum Miflam,aut inter duas diHæMariæmiflas,(afiumptionc l/ù^^euo- nbsp;nbsp;natiuitatem intelligentes) aliquid faciundum denniant. Quo-

cabulum niam autem adpublicam Mifiam tanta populi uis undac|uaq;co' c«r nundi- flncbat,folebant amp;c mercatores pcraöo facto tes uenales propone nd tributü te,exopportunitatefrequentiæ popularis quæftum captantes.un de faâum cft,utà Gallis St Gcrmanis,Miirç uocabulum nundinit lAijJje pu- ac mercatui tribuatur. Vocant MilTam Lugduncnfem, Francofor-blioe cur dienfem,Antuerpienfem,ubi merces diftrahuntur,folenni nego--abbatibus ciatorum conuentu. Proinde non eft mirandum ,cur Califtus p5-prohibit^, tifex Romanus prohibuerit, ne Abbas publicas Milfas cantet : ÔC critéEpi' Gregorius,neEpifeopi uel clerici in monafterio idem faccre ten-feopisQT tent,ne uidelicet( ut idem ad Caftorium feribit)in Dci feruorum devis intra recefsibus,amp; eorum rcceptaculis,ulla popularis præbeaturocca-wofw/îf- fio côuentus. Siquidem promifeua hominum multicudo,uiti, mu rw. Iicreî,adolcfcécç6 amp;puellæ,facram etiamcommunionem(fi qui' but

CANONES VETVSTISSIMI* 'l^t buscollibuiflet)pcrcipiebant,unaciim facerdote.'omnibu^tam a» perta amp;nbsp;data uoce pronnnciatis, ut uernaculæ Gallorum fi mpli-citati ctiamnum omnis MilFa cantari dicatur.ctiam quæ in facratif Gillis cur firao reccffii.ncminc quicqnamaiidictelegitur.Itaq; nifi diui Gre- omnw lAtf gorij miflaleuolumcnobftarct,dubicariqucat,numpriuatæMif- faantari fæ.Guepeciiliaresin monafterijs primùmnacae,finecertemagi» diatur. ficquentatas apparct, ni(i quod olim non omnes monachi crant prejbyteri. Gcblius papaapudGratianum;Elcutherius,inquit, pater amp;nbsp;cocpilcopus nofter, queritur.quöd mater ein» in cafa quç caftcllum dicitur,oratorium conftruxerir,ac dedicaueritjamp; in codem loco monacho» conRituerit, ex quibus unu» eft preabyter. Sed amp;nbsp;diuu» Francifeus Alifias, recentioribui potius ( qualcs fibi primiim tocioi afciiieritncmpe)quam ueteribusannumcraridu», iaicos, amp;nbsp;ipfe laicus (ut cxciu» uita notum eft) pauciorei erant o-lim prcsbytcri, amp;nbsp;pauciores etiam Miflae, fed non minorhominn religio. Pedibus enim in eorum fententiam ire cogor, qui putant nihil magis obeffcuctuftifsimi ritu» amp;nbsp;fanatiftimorum myftcrio--rum cxiftimacioni,quam quodhodicGc ad hçcperagcnda continue aftringunturfacerdote* quale» quales.ccuconducanturope-ræin mctalla Vofagi montii,nobis uicini:nccexponunturpopu-lo, quo^d maxi me ad rem partinebat, prccatione« amp;nbsp;colleâæ Mif-farfi.' quibus nihil elegStius, nihil magis pium. quod tarnen baud inconlulto Comes quidam infuaditionenuper(utfcis)ficriinfti tuit. Equidem relcriptum Leonis papae ad Diofcorum Alexandri num epilcopum,quod citât Gratianus,fatis docct,olim in orienta li bus Ecclefijs,unam tantum Miftam fieri folitam,prima diei par- Jnorientit-tc,conuenicntc populo: tarnen Ecclcfiam Romanam dcuotioni UbusEccle plcbisconfulentem,aliam habere confuetudinem àmaioribus ac cepram. Relcriptum id fie habet: Necefle eft aurem,utquædam unit,çrqui populi par», fuadeuotionc priuetur, ß unius tantum MilTae more dcmprimt IcruatOjfacrificium ofrerre non po(Tunt,nifi prima diei parte congt; did parte. ucnerit.Studiole ergo fraternitatc tuam familiariter admonemus, ut quod noftraeconluctudini ex forma paternætraditionis infe-ditjtua quoquccura non negligatrutper omnia nobis fidcamp; afti-bus congruamui. Et rcliqua : ex quibus uerbisapparet, propter Ante hori populi dcuotioncm facrificandi uetcrem ritum (quern B.Platina tertiamfx-in Tclelphoro,(^Gratianus fuilTe tradunt,ut ante horam 3. lacrifi crißeiü tia‘ eiuns non fieret,«xcçptonataliDoniinico}iam olim fuilTe muta- ßcl^at.

tum.nim hominibus obfecundantcs pi) Pontifice», ne uUâ popu-U par«,fua deuotione piiuaretur.tcmpus facrificij laxarunr.Quod fijefcrctc Gratiano,Soterpapa ftatuiCj uc nullusprcibyccrorum Miiïariim folcnnia cclcbrarepræfumar,nifi duobuspræfentibus, Cbic^; refpondcntibus,amp;ipfc tcttius habeaturmegari non poteft, Miflam peculiarem clTe antiquifsimam. Cæterùm illud ex aftis concilij Toletani citât Gratianus: Coniponfiturjirjquit,Miir«,fi' ue prcces uel oration es, feu commcndationesjfcu manusimpoG-tioncsjcx quibusjfi nulla dccantctur in EccIeGa, uacant omnia of ficiaEcclcfiaftica: ubi prcciim nomine fortaßi« non tam precatio nes,quàm ipfum canonc intclligcrc poßumus, quem diuus Gregorius prcccm uocar. Componiucro Mitfar inuatium uQim,in dicatMüTalis ille codex, cuius ante meminimusjniiufmodi ticu--Ium habens; Liber facramcntorum de circule anni,à Saudo Gre^ gorio papa Romano edi tus, quai iter milTa Romana celebrecur.A-hbi eiufdem Afta concilij,Millam pro requie defunftoru prc*mub gatam commémorant,qua lacerdotes quidam fuis inimicis mortem approperaturi, extindfis luminaribus, amp;nbsp;cultu funebri ina-ram indufto,impie abutcrentur Nos uero noftræ Milîæ ordinem, diuo Gregorio ferimus acceptum, cuius uitam dcfcribenslohan. j.PontifexRoman, huius rei facit rnentionem. Sed amp;nbsp;GelaGa-num, inquit, codicem dc MifTarum folcnnijs, multa fubtrahens, pauca conucrteni,nonnulla uero fupcradijciens.pro cxponendii Euangclicis]eäionibus,in unius libri uolumine coarftauiuH^c il Ie. Mutatis rebus,necefle fuit ctiam mutarecæremonias.narnca-techumcnideeffciiicipicbant, amp;nbsp;hodienulli funt: qubd ßßnt, ut exiliere pofTuntjludæis ad nos tranreuntibus,8iTurcis,quidatti nctproptcrpaucos ueteremrepetere morcm?Seoifum hos cdoce remos cft,amp;adBaptifmum præpararc. Atq;haec dc MilTa fortalTe prolixius quam parcfl.in gratiam libclli ad memifsitquem no-lim totum tribuerc diuo Chryfoftomo, ucl ob earn rem, qubd alicubi oratio pro cateebumenis, titulum Chryfoflomi habet, quaG cætcra non omnia Gnt cius. Equidem in horarijs prcci-busGræcorum,qucm illilibellum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellant,

Tarnen pcructuftus eft,amp; ßngularcmGræcorum erga facratifsi-mam Euchariftiam cultum docct:fcd plane eins gcneris,cui qu«-damadijcipofsintjamp;rurfum dcmiquædam.Conftantinopolita-ua

naecclcfia habuitconfuetudinem fuam,amp;cîctcræecckfiaefuam olim proculdubio.nccreferr, in precibus acceremonijs uariatio-nemcfr»,modoiniprarec5ueniamus. Longïi foret, fiMcdiola- Mediohne ncnfis ecclefias confuetudinemrecenfereucllcm,qua hodicq;iii« fiscccleß^ ri amp;nbsp;muliercs in hoccondudi.panem ac uinnm infacrificio infe* runtjiuxta ueteréritó.Libetreceptui cancre,fed fubiunfta prius Geriindenfis concilij conftitutione, quæ extat apud Gratianum;

InHitutio Miiïarum.Gcutin metropoli tano Ecclefiaeagitur, itain Dei nomine in omnibus prouincijs,tamipfius MilTæ ordo,quàni pfallendi uel miniftrandi confuetudo feruetur. Si uidebitur tibi Erafmi noftii ucrfio pluracótinere, ceu putas,quamifta Leoni« Tufeijadiieere cam potcris,ut cum hacconfitcripofsit: liquidem fieri poteftjUtdiuerfa fccuti fintexcmplaria. Accedctadlaudem Coluttij-Columbariæ, dndum opcimos concionatorcs habcntis,etiam il- r^econno lud,quôddoâifsimos literirum præceptorcsnaâaell.'qiiando nu natoresc!“ peritluc uenit Vuilelmut Hämmerns NoueficnGs,otdinis prsedi- profe/forri carorii decus, qui fuos urranq; lingua miro candoredodurus efl. literirum. Video familiam Praedicaforiirn, breui uiris cruditifsimis abunda- QliueU turam. iiccciiim in prælcgendo cciTabir, fi audicores in difeendo firo lum^ non fiierinc négligentes. OperiRprecium feceris,fi amp;nbsp;tuos prouin naribus, cialesiilam Dominicanoruni Academiolamaccederc finas,prçfer ofßiid,ii tim cuiGrsecè docebir.Eum nimm mihi falutabi». Rede uale,p3- f(l tnini~ teriienerande;amp; Anrelium AuguRinfi tnuin euoluere totum per fln. ge.Datum ScieHadij,nono caleudas Februarias,Anno 1540. Scpultura^

Dinus Gregorius fupercorporabcatorum Petri amp;nbsp;Pauli apofto Alleluia^ loium,M!frarum folennia eelebrari dccreuit. Acquifitis numc- Subdidca-rofifsimis oliuetis (quorum fummamin tabulis marmoreis præ niabfqiUe foribus ciufdem bafiiicæ annotauit) luminariafupcraddidit, offi- ßeßterd. ciafcdula deputauif. Defepultura iuxraEcclefiamcommodum nvjuifKf»^ fperare prohibuit. Septem exdefenforibus honoreregionario de- enp. corandos indixit. Alleluia per extrema Pentecofles tempora dici Ptiter «0-ad MiiTas feii t.Subdiaconoi expoliatoSjptedere flatuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fler.

præcepit.amp;orationem Dominicam moxpoflcanoné Consldnli^ fuperhülliam cenfuicrecitari. Dequibus cumpoflea quofdam nopolitmid mutmufarefentiretjtanquara qui Condantinopolicanæ Eccleh.'s errhyu.

Crtgoriuf côfuetudinei fequeretunpijfiiifnus pater non dedignatu« cft red* reichen-' dcrcrationcni,dicens;No» innullohorum aliam Ecc'c'^a n fecu-f«î oh mU' ti fumui. Nam cum Alleluia hîc non dicerctur.dc Hierololymo-Mim Mip mm ccclcûa, ex bcati Hieronymi tradicione, tempore beat» me-/itn. morias Damafi pap« traditur traâum. Etidcomagisin haefed« t-rgo Kif- illam confuecudincmamputauimu«,qnæhîcàGræcis fucrat tra-fiitnteGre dira. Subdiaconoi autemut fpoliatoi procederefaceté,antiqua toriumma confuctudoEcclcfiæfuit. Sed plaçait cuidam noftro pontifici, gis Gr^cif nefeio cui,qui eos uelUtoa procedere præccpit. Nam Silicæ cccle-' fnbat. Gæ nunquidcraditionem à Grxcie acceperunt?Vnde ergo habet hodic.ut fubdiaconi lincii tunicis procédant, niG quia hoc à ma-kvguiiXfH trefua Romana Eccle6aperceperunt?/it;f/jrA/«lt;rlt;î// autem noinc-

Grtgo quediximui, GcutàGræcifdicitur: quia in Græcia omnes Gmul rius inue- dicunt.Apudnos uerbà clcricis dicitur,à populo rcfpondctur. Et totidem uicibuaetiam4r/’/( dicitur,quod apud Grçcos nul Quon'dzrf- lo mododiçitur. In quotidiani» autem Mifiis ( alia quæ dici fo-lentjtacemus ) tantummodo àvpiuKfNffsf) Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicimua,

Paterno- utinhitdcprccationisuocibus paulodiutiùioccupemlir. Ora* tionem ucro Dominicam idcirco mox poft precem dicimus, quia Apofto/o-- *’^0* Apoftolorum fuit,ut ad ipfam folummodo orationem, obla r«i« mot. tionis hoftiam confecrarcnt.amp; ualde mihi incôuenient uifum cft, Preetî no- precem,quam Scholafticui compofuit,(upcroblationcm dice-minec^no rernu»: 6c ipfam traditioné, quam Redemptor noftcrcompofuic, ncittintelli fupereiuscorpus 5c fanguinem nôdiceremus. Sed 5c Dominica oratio apudGraecot ab omni populo dicitur, apud nos ueroàfo Scholalli^ lo facerdote eâtaturJn quo ergo Græcorû cófuctudincs fccuti fu-«(î autor mus,qui aut ueteres noftras reparauimus, aut nouas 6c utiles con eanonù. ftituimui,in quibus tame alios noprobamur imitarifErgo ucftra Studium di charitas,cum occafto dederit ut ad Catanéfem ciuitaté pergat, uel uerßtitis. in Syraeufanâ ccclcGâ, cos quos credit aut intclligit.quia dehac rc murmurare potuerûc,faâa collocutione doceat,ct quaft alia ex occafionccos inftruere nôdcûftat. Nam deConftantinopolitana ecclcGa q.uod dicunt,qui8 earn dubitet fedi Apoftolicæ elle fubie eregorij ôam,'‘Qnod 6c pijfsimus Dominus Imperator, 6lt; frater nofterc-ttodejiia. iufdem ciuitatis epifcopus,afsiduc proßtentnr. Tarne G quidbo ni uelipfaucl altera EcclcGa habet,cgo et minores meos,quf.s ab illicitis prohibcOjin bono imitari paratas lum.Sru'tus eft cnim,q in co fc primum exiftimat, ut bona quç uidcrit,difccrc cotemnat.

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Valda

Val de multa func in hac Rhenani Epiftola, digna quK obfcr^ uentur, tum ds uariecate, turn dcraritatc Miirariim;amp;in primit, quod olim tantum publicè Liturgiç,communionii caufa,amp; nullç plane priuata celebrati funtfolitæ. Indecnimapparet,antiquitu» MilTim propric nihil aliud nifi communionem fuiffe, amp;nbsp;non facri ficij ingentit mcriti,omniaq; mala auertentis loco habitam.Alio-qui hin eaueteret fuiflentfententia, Temper profedló fuilTentpri* uatæMilTæ,Temperctiam infinito numero cumulatae, adplacan-» dum tanto magis Deum,amp; remedium uariarum quotidianarum-' quedifficulratum diuerTorum hominum.

ObTcruadum item,quodmonct,ctiamfi hæcabipfoedira Mif-* fa tota Chryfoftomi nomineiam iienditetur.non tarnen totam iu j inuentum,compofitionemq; effcjnec ab co ficin ordinem re-daâam,formaram'uccfle.Quod ctiam indepatet,quod non tantum hæcGræcae Miflæ forma,ab ca quâEraTmus uertit,item qui Ambrofiiu Pelargui Anno 154.1 edidit,uariant:Tcdetiam,quód(te fte Pclargo) codem alia fit in Vaticano, quae plurimü ab omnibus hiTcediicrcpct. Itaquatuormultumuariantcs Miffarumform«, fub unius Chryfoftomi nomine ucnditanturaitrei ipfa manifcftè arguatjfalfb cas ChryToftomo tribui;amp; haud dubiceius tempore, multo puriorcm.fynceriorcmq; Miftae formam habitam. Nam ca certè quç Dionyfio in Ecclcfiaftica Hierarchia tribuiturjuufquam profedó facrificare fc,aut ofFcrrc ucl pro uiuis ucl pro mortuis.in-dicat.

Pluraalioqui deuarictateLiturgicorum rituum dixi in Appendice uetuftioris LatinæMiflæ, à meolim Argentina édita. Extant quoqiuariae Miflæ à G.CalTandro cditæ,fed fummariæ fo lum,quas icidem ftudioTus Leôor diligenter excutiat. Quo idem (utamp; fuprà monui) intelligatjMilTam Temper quafi ludibriû quod dam humani ingenij Sc mdaciæ fuiflcjdum alius aliter cam pro li-bitu fingitacrefingir, amp;nbsp;ucluti pilam quandam cum fuis collufo-* ribus ultro citroq; iaTlat,pclllt ac rcpellir.

Reuera autem collatis omnibus Liturgijs, earumq; uetuftatib. achiftorijsjliquidó deprehcndipotcft,iftam abominationcm Mif faticam nihil ali ud efle quàm dcgcncrem, aùt prorfus corruptam, inuerfamqj facram communionem.Quàm fi quis apta fimilitudi-ne pingerc ucller,diccrctj cam rariorum homuncionum inuentis ita auâam,formatam ac tiansformatam elle, ut fi naTus, qui ante

pulcherrimam facicm tiim ornabat, rum fuos ufiis præflabat,îtâ» Hoxiorumhumorum affluxu crcfcatac intumekat (lïcutin mul-torum cbrioforum faciecerncre eft)uciamnon ornctauriuuet fa-ciern,fcdpotiu« ueluti monftrum quoddam pulchcrrimum homi ncni tum deformct,tum plané pcrdar. Sic fané ctiam reuera Mill» tum deformat,tum deftruit totam Ectlcfiam ac rcligioncm.

VOTA ADMONITIO M. FLACII ILLT--rici, ad gcntem fancflam, regale^ Antichnïli fàccrdo-tiuxTijdecorrigendo facrofandio canone

Vf ram hi cjuoq; pr^e uino nef:iernn t,crpr£ ebrietitte ffcilicct ffirituali) errtt' »erunt/acerdoserpropheta ncfcierufttprlt;£ ehriettite,dbforpti funtÀuinoy erra-ueruntinebrietate,nefcieruntuidentcm,ignorcitierutii(dtcii(m. Oinnesenisnmat ferepletx funtuomitu fordibiKÎj; (id fft p/p doflrina a.bußbus)itti ut non effet uitrd locus. Q^n igitur tfle tulis docebitfcienti(tm,cr ({uem intclli-gcrefdcictauditumi

V M pro mco erga uoï Antichrifti facrificuli amore obueRras eximiasuirtutes c5cepto,de ueftris com modia.ueftroq; facenimo cukudics acnoflcs cogi-tem, uobisq; boni aliquid facere percupiam; ucnit mihi fiuperin mentem nos nihil magis facrum ha-bcre.quàm Canonem ilium, quo pié creditis pofle uo», tanquam magicaaliqua prccatiucula, cœlo Deumdetrahere (autpotiu» in^ ferosexcirc) accxmortuis mundi démentis uerum acuiuciiccni omniporentemq,- Deum noua metamorphoG facere;eundem tarnen Canonem non inteerum habere,

tacogitatione percurbatus non parum dolui,nec omittcre p® tui,quin uobis illas partes,quç iaminueftro canone defijnt,india dicaré.Verendû enim profedô alioquieft, ne dum inutilata man-caq;c5fccrarione MiflTam mufsitatif,ac omnipotente Deû huma-no gencri placare, peccata hominum delere,regnum coelorii ape-rire, plenitudinemq; rcdcmptionis,quod ChriRus cfficcre nôpo tuitjucftio factificioinucnijcs conamini, magia Dsum offendatis, quina

quïm plâCetis.Affirmo îgitur extra omné iocumj coram Deo fände hocuobis, quodcxauthético codicc,ubi canon aureisliterifl fcriptu» cratjhas fcqucntcscanoni» parte» deferipferim.

Primumin patte communicates poft Cofmæ amp;nbsp;Damiani hæc adduntur: Damiani, DionyGjq;,Bonifaci/, Martini, Gregorij, Augu ftini,Hicronymi, Benedidi, nee non amp;nbsp;illorum fanüorum,quor5 foicnnitas hodicin confpedu maieftati» tuæ celebratur,Domine Deu» nofter in toto orbe terrarum amp;nbsp;omnium, amp;c.iifq;ad,Etoni nium fandorum. Deinde in parte. Libera nos quaefumus,bæc in-terponuntur : Andrea nee non ßebcato Bonifacio martyre tuo,aC» que pontificc, cum omnibus,amp;c. Poftremb amp;hæcintegrapreca-tio ibi cxtat,ucftris uerb Miftalibus iam deeft.

Memento mci quæfo Domine,amp; mifcrcre, licet hæc indigne tî bi fände pater omnipotens æterne Deus mcis manibus offeran-turf3crißcia,qui nee inuocare nomen tuum dignus fum:fed quo-ßiam in honore,laudeSc mcmoriagloriofifsimidiledi ßlij tui Do mini Deinoftri icfuChrlfti offeruntur, ficutincenfum in confpe-du diuinæ maieftatis tust cum odorc fuauitatisaccendantur, per eundem Chriftum Dominum noftrum. Interponitur autemhæc ultima oratio poft(O.nni benedidionereplcamur^ante illam (Me mentoctiam Domine famulorum.)

Præccr codicis porrb authoritarem etiam hocipfum initium fe quentis prccationis ( Memento etiam ) indicat præcefsiflc aliud Memento,aliamq;fimilem precationcm.Nam (etiam) fimilia copulate in tali fignificatione folet. Ad hæc amp;nbsp;uerifimilc cft,facrlfic5 tem pro fe quoq; orarc. Deniq; amp;nbsp;Vilclmu» Durandus,qui uixic anteannos 260, infuorationalidiuinorum fcribit,iftam precatio-nemoliminantiquis codicibusextitiffe.fedfuo quoq;tempore in ufitatis non inuentam.

f. Non dubito igitur prorfus,guin ueftro canoni dcficiat,acintcr-ferenda fit. Cogitate enim quæfo uos per ingentem ueftram fpiri-tualiratem,caftifsimumq; cœlibatum,quomodo cx tarn fandç o-rationis corpore,qua nihil fandius inuiolabiiiusq; habcti»,u!lum membrum fine graui fcelcre fubtrahi pofsit?

Exoticu» ifte Sodomcorum cpifcopus affirmatconcione décima, certum elfe canonem inde ab Apoftolis ufq-, hæc tempora in Ecclefiafecundum omnes fuas partes durairc.Quareuidete obfe-Mo, quoniam traditionum Patrum uald« tenaces eftis,nc hanc o-tationem

rationem porró negligan«:fed quàm primùm congregate carna-lium fratrumautetiam generali Synode,promulgacis^^indulgé-tiarijs Bullis tu moneatis omnes homines ut orent uellrû deunt MaoZjUt uobis remittac iftud tam grande pcccatum, quod haâe-nus hanc facrofanâi canonisnöparuasfane particulasintermif-* fandum miiiïandumq;neglexeriti«,acpro latisfadione tanti pec^ cati flipean uberem conferantad nunquam finiendam fanftiPetri fabricam, ut fic Dei uedri,beatorumq; Apoftolorum ira placctur? Tumetiam tub anathematc praecipiatis, ne quifquam porrö eai omitrat.Vefterenim cultus in eo confiftit præcipuc, ut (heut amp;nbsp;in Magia) omnia uetba amp;gertui cxaâc peraganturjamp; nihil prorfus omittatur.

Verum G quam rationabilem rationem habetis,curomirci debeat (quoniam, fecundum neftri iuris facrofanftos canones, Papa habet ius difpenfandi contra ApoftoloSjamp;poteft quoq;ex mhiio aliquid facere, eft enim deus terrenus ) curate faltem, ut dccrcto Papæomifiio iftarum partium comprobetur : alioqui multorum deuotorum confeientiæ fauciabiintur,qui putabunr,uei mures i-ftas canonis partes erofitTejUeinegligétiaaliqua omiirat etTe,atq; ita ueftros fpiritualifsimos fpiiituales EccleGamque longo iam tempore erralTc.

Indice etiam uobii in eodem codice non inueniri minorem ca nonem,amp; inenumcratione partiu MilTas dareexcludi:quod pro-feâofaâum nofuifler, G olim paruus canon tamfacrofanâaMiP fæ pars fuilTct,ac iam eft. Vndeapparct,6 caftifsimi patres,quanto uoi maioribus ueftris fœliciorcs Gtis, utpctc qui bus fubinde ali^ quae facrae res accreucrinr,amp; hodierna die adhiiccrefcanr. Variant amp;nbsp;monitiones degeftibus non parum in cxéplatibuscanonis fcri-ptisautimprcfiis, in uetuftioribus codicibus:quoiquidemego multii bibliothccii amp;nbsp;templis perhiftratis infpexi, null« prorlus tales precatiunculae degeftibus cxtanr.Vnde animaduerti poteft, ueteres nimis rudes fuiirejignoraflcq;iftas ueftras pulcherrimas, planeq; theatro dignas gefticulationes.

Nec eft quod ucrcamini,ne aliquis Lutheranus hæretîcus hinc arguereuclit,certam eflehancnotam,canonctcmcrcprouolun-tate hominum iam creuiiG:, ac fubinde in ali/s atquealijs partibus muratu efle, arque ideo nullo modo pro ram fanfto liabcndfrclie, ut fanftifiimus pater Papa amp;nbsp;uoi cius fllioli uultis, Veftro enim Sy donicquot;

dbnio ccrto confiât,totum Canonem inde ab Apo ftolii iiCq^in Ec cle'ïa fuiiFe, atqjliaiid dubie iicl ab Apoftolis ucl à diua Virgine, uel ctiamab ipfo Chriflo compofitum ciïe : nifi forte quis magit putet ab aliqiia Magdalena antaüquo Saukconfarcinatum.

Qyaie pro fua aiithoritate dicerc poteft,Tace tu hæretice Luthe rianCjCgo aliter fi io aut,fi non tacucris,exureris. Hoc argumenta profeftöualdc durum ac plane lapideum eft,quippe quo etiam ip fcDominus iesvs, quantumuis uehemens difputator,fçpius fa eile fuperatuSjamp;cedeie coactus ctl, utlcgimus Etluftuleiunth'-pides.

Suadeo etiam nimio quodaerga uosamorcimpulfus,utillani fcandalofam canonis partem uel remoueatis, uel certc nonnihil corrigatis.ubi dicitur: Vt quotquotex hac altarii participatione facrolanâum filij tui corpus amp;nbsp;fanguinem fumpferimus,omni be ncdiótione cœlefti amp;nbsp;gratia repleamur. Poffunt enifnindc hær» ticaquaedam probari, nempe primùm mifiasfinccommunicanti-bus olim non elTc celebraras.cur enim diceretfacerdos ad Deum (quotquot fumpferimus)fi feiret nullum fecum communicatu-rum, atq; ita Den derideret. Multo igitur minus Miflae in angulis amp;nbsp;folitarijs locis celebratæ funt, quod turn hinc, turn ex reliquis Miffac partibus omnibus,qusB in numero plurali rccitantur,falu-tationibus amp;nbsp;conuerfionibus facile patet.quæclarè teflari uideii' tutjMilFam olim publicam totius Ecclefi^adtionemfuiflc.Sed de hac re alibi prolixins diftum eft.

Deinde poftet etiam uideri,olim omnes Chriftianos Tub utra-que fpecie communicalTe. dieit enim dare :Quotquot fanguinem lumpferimus. Hæcigitur fcandalofa fchilmaticaq; ut uiten tur,uehementerfuadeo,ut textus ills ueltollaturprorfus,uelim* muteturfaltem.

Eft amp;nbsp;alia quædam precatio in ueftro Miftali,quæ poft commu nionem recitatur,quæ fie habct.Repleti cibo potuq;ccelefti quae-fumus Domine,amp;c. Vnde itidem uidétur prædifti errores proba-npolfe.dicitenim.Repleti potu.Nam illç prccationcs in numero plurali nomine totius aftantis Ecclefiæ diftæ funt.utScSidonius uefter,mc aliquanto locupleftior reftis,affi»mat;amp;cur fane popu lumalioqui admonctetSaccrdosdicédo,Oremus ? Qiiareamp;illa ucl tollenda,ucl corrigenda eft.

CANONIS M Ï S S Æ nel tollcnduijiel corrigendus cflet,qui dicit effe nefarium facnl» gium fub una tantum fpecic communicare.Scd de dccrcto fortaf-lit alias,G hæc mea monitio uobis placuerit.

Ncc facietis hoc fine exemplo.Nam Cc olim majores ueftri alia canonis partem correxeriint,quîB iam fie Icgitur: Fiat commixtio amp;nbsp;confecratio corporis amp;nbsp;fanguinis Domini noftri lefu Chrifti ac cipientibus nobis in uitam æternam.Olim nero fieleda eft,utad-hucapparct exuetuftis Miflalibus:Hæcfacfofanfla commixtio corporis amp;nbsp;fanguinis Domini noftri lefu Chrifti fiat omnibus fu^ mentibusfalus mentis amp;nbsp;corporis ad uitam æternamcapeftendâ præparatio falutaris. Vidcruntenim illihauddubic,indcquoque probari poftefupra didoserrores,nempepromifeuam Ecclefias communioncm fubutraqjfpccic.amp;miiTam olim fuiftepublicam adione totius cœtus3amp; non unius facrificuliin 3ngulo,autetiam in folitudine miflantis.

Dcantiquis Canonis uariationibus,quod Papæ ufqjad fexcen tefimum poft Chriftum annum fubinde ei aliquid addiderint,aut uariaucrint,nihiliam dicam.prorfus enim quicunq; uult faluus cf fc, ac non exuri,oportet cum fccundum S.Sidonium contra feien tiam crcderc,ac contra fpem fpirare,canonem inde ab Apoftolisfe cundum omnes partes fuas in Ecclefia fuilfc.

Quod porrb canon totus ncc fermonc,ncc rebus fatis fibi conquot; ftet, fed turn repetitione carundem rerum (ter enim memoriam fandorum, oblationcm autem pene infinities rebalbutit ) turn ôc ineptadiuerfifsimarum return coniundioneordinisq;defedu(pri us enim offert,quam confccret, atq; ita ob purum panem homini bus Dcum propitiu effc flagitat)propala fatcri uidcatur fe effc inc-ptum,temereq; à multis coflatum centonem,hoc iam diccreînolo. non enim cxpcdithoc fcireuulgusfccularium,carnalium amp;mun danorum iftorum,ne tarn facræ incantationis maieftas uilefcar. Quarc hoc fecretum uobis Spiricualibus in fecreto, idq; iji tantu, quialiquanto c«terisintelligétioreseftis,amp; fortiorem latiorcm-que confeientiam habetis,cogitandum ac inter uos mufsitandum rclinquo. Quod ucro Græci canoncs tumàucftris tu amp;nbsp;inter fedif ferunt,nihilrefert.certum enim iam eft,eos cffcJiaercticos, uos ue ro catholicos, orthodoxos amp;nbsp;Apoftolicos.

Rt'dè quoq; ficict fandifsimus Pater papa Iulius, non Pflugtis proh ?Jor, fed tertjiu. f ; Conciiio exEpifeopis fibi dcuotis amp;

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confeeratis

confccratîs colleâo legem aliquam de minons canonis certa forma conftitiiat:mirc cniminuetuftioribus codicibusuariatàrecê-tioribus. Nec etiam negligendum cft, quod monachi in fuis Mif-falibus quafdam canonis partes, ut comunicantes, amp;nbsp;banc obla-tionem fubinde uariant. nam putabit uulgut canonem non cfle tamfacrofanôlamrem,nccindeab Apoftolis compofitum,fient fentit Sydonius.fi licebit quibufuis monachis cius partes uariare.

Quod porrb Luth, ex ipfo canone firmiter^bare uidetur, eum non tantum ineptiïm,fcd amp;nbsp;impium centonem cffe,nolo iam di-ccre,ne uideareiuserroriadftipulari.Etuos alioqui facile Luthe-ranos uincere poteftis hacratione,dicite fecundum ucftra Décréta: Etiamfi Papa cum fuis fpiritualibus filiolis infinitas animas ad inferos traheret,tarnen nemo debet cum reprehédere. item fecundum gloflamtPapæ eft pro ratione uoIuntas.Quare fine nos pie fi-ueimpièaliquid ligauerimus foluerimus'ue, tarnen Deus idratfi habere in cœlo cogctur.Itcm dicitc.Vos eftis haeretici, nos fumus catholici,nihil igitur ueftra difta curamus,

Tlludautem uchementerfeire cupio,fpiritualifsimi patres,an epifeopus Sydonius, cum exilla fanAifsimaterra Canaan difeef-fitjfccum Hebcaicam, ChaldaicumautGræcum cxemplarucftri Canonis acccpcrit.Non enim eft ullum dubiumjquin,fi Canon i-fte indeab Apoftolis in Ecclcfia fecundum omnes fuas partes fuit primùm uelGraecc uel Hæbraicè,uel Chaldaicc compofitus fit. Neq; enim uerifimile eft, ^uod, cum Apoftoli nihil latine fcripfe-^ rintjfolum Canonemlatine compofuerinr. Illuduerb certifsimu eft, quod apud ill a s gen tes fermonis Latini ignaras in Syria Lati# nofermone ufipon finr.

Quod fi bonus ifte pater præ feftinatione,ob zclumftudiumq; conuertendi iftos hæreticoi ad obedientiam famftifsimi patris Pa pçiilla prima canonis exemplaria accipere oblitus eft,nec ei id fpi ' ritus fuggcfîititum fane cenfeouos debereeum eoquamprimum ad tarn lanäum opus inquifitionis Canonis ablegarc, non tatum in Syriamjfed ucl ufq;in Indiani acultimam Taprobanamjatq^a-deo ufq; ad Minoa regem,

Magna inde profefto commoda uobis accedere poffent, primu poffevia cpirigere,fi quae minus famftè in latinum funtconuerfa. • Deinde fi Hebraicum autChaldaicum eius cxcmplarproferretis, crédité fr.ihi,proîinusperluadçrsti£onmibu$hominibus,ipfum-

I7i CANONIS MISSÆ CORRECTIO» rnetChriftum cuin in Cœna fecundum nouum mirabilcqj inueii» turn Interimiftarum panem amp;nbsp;uinum Patri obtulit,canoneni uc-ftrum re cita (Te. Q.U a racionc tnehercle cgrcgiè rem conftabililïetis Hcftram.

Quæ ego de uariatibus in Canone exemplaribus fcripG, ea me uerc fcriplifl» ctiam indicatis exemplaribui neccfsicate portulan* te probate potero.Vidctc igitur,quid agatis, uigilate,amp;in hoe ne gociü ferió incGbite.Credite enim mihi, caléteniréteq; canoneca lentculinæ,nitenrq;coquæ uertræ;frigenteüerô, fqualcnte^; canone acMirta.frigent culinæ,fqualcntque,proh dolor,dile--âifsimæ forores ucfhæ.

I Lfgej duties cr imperiales donum Dei funt^ t Sanda ncdcfia etiam primitiua itlis paruit, f Etiain in rebus cr per fonts Eccleßaflicis.;7.

i7 Eefliai.è terraorta.bicornisutagnustfedloquensut draco,etfaciensad» rari beßiam primam.i^.

?» Theotogin purglt;tt4,ßc çr iurißgt;rudentii rcpurgttnd/t, JI Ap«d ethtticos lex e{l ficrorum çr religionum domina.

i 4 nbsp;nbsp;Omnes religiones humanitùs inuentte/unt idoloUtriie,cr fatana; ludiiriS.

j7 Pnorff Antichrifli in perfonam Chri^ipalàm irruentes mox agniti, con-ui(lifunt:fed iße ojßdum Chrtfli fenßm ufurpans diu latuit.

44 Dodor,epi/copus ac mmißer non debet effe expers rerum communium cy ciutlium.4.7.

Paulus non exegit Ppifcopum eße unius uxoris uirum,propter foltim eon^ iugiumtf;d ad aeconomia er politia experientiam. 47.

49 PrzMcfpi efl eußos legis Tiei,quantum ad omnia externa, er merus execu-^ tor. fi.f4.!s.

so Sed in Eccleßaßicis debet adhibere conßlium minifirorum er doäorutn Eccleßa.

si in rebus diumisEpifcopus er magißratusfuntmeriexecutores.sfi st Nec debet alter alterius ofßeium ufurpare,

I »8 Leges imperiales male 4 Deerctifiis diff^amalieffuoßitendori refitlitenda.

CLITA TVBINGENSI ACADEMIA, DIE Lunæ, quarto calendas Martias, Anno 155'4. in fcholismaio-' nbus, coram amplifsimo Senatu,amp; omnibus ciufdem Aca dcmiæ ordinibus clafsibuSjDcdignitatejpotcftateamp;ufu legum ciuiliumamp;Imperialium:dc præccllentiafacrgTheo logiæ)amp; utriufque diffcrentia,conuenicntia,corruptione Sgt;C reftitutione : depoteftatc, officio SCdifFerentia Princv pis feu Magiftratus ôdminiftri Ec* clefiæ,

* Perconfuhißimilt;mi/triuf(i;liirbDo6lorem cAROLVm LIN A E V M ,Frlt;»Hcilt;e amp;nbsp;Germanicc Iureeonßdti{m,lllußrißimi Du cis Vuirtembergenfis Con[iliarium,primunij; luriumprofe/Jbrem Tw-bin^etjJèi!j,lege'sC,Impem!esz^PanJe^arHmiina!yticè ifiterpretantem,

M P LIS SIM E SenatuSjUenerandi patres, doftifsirni omnium ordinumprofcflbreSjincly te cœtus.Dcre--bus maximis amp;nbsp;hoc tempore fumme neceflarijs,brc uiuî (quàm tantæ moli par fit) fed perfpicuè amp;nbsp;exa» âè diâurum, Dei nomine per lefum Chriftiim in-^ * üocatOjbcnigncfut folitieftis) audite, t SanSasleges noftras ciui les amp;nbsp;Imperiales donum Dei cffe,non folum antiquorum celeber ri'mi amp;doâifsimi quiq; fempercenfuerunr, ut apudGræcosDe, moflhcn^iini.orationeaduerfus Ariftogitoncm,îtrÆr (ait) apud Latinos Cicero de Legibus, êcinPhiquot; lipp.p.ut interim legum noftrarum uclut domefticum præteream teftimonium inl.î.delegibus,inl.ult.C.delongi tcmp.præfcripr. Sed etiam eas facra Scriptura teftatur, à fummo Deo maiiare, pa-* treluminûjàquo defeédit omnedonuni perfedum. lacobii. Ipfa quoqueæteraafapicntiaaitjMeum eft confiüum amp;££quiras,mea cftprudentia, mca cft fortitudo : per me reges regnant, legum coditorcs iufta decernunt.Prouerb.S.Porro quàm male,quàm ini quèjlcgcs noflæ fanâæ (præfertim huius primi libri C.) blafphc' menturab ineptis Canoniftis,-amp;t Thcologaftris papifticis, nimi« cft amp;notum amp;pudendum,tAtquiprimitiuaipfacathoIica Ecclc

'Ga, longè purior, doâîor amp;nbsp;(andior, paruit his noUrii ci uil i bus amp;nbsp;impcrialibus legibus àluftiniano magno Impcratoie promulga-tis,amp;propenfogratoq; animo ctiam propterconfcientiam obccii uit.iuxtaDei mandatum etiam fummorum Apoftolorumorc fcii ptisq-, promu!gatum,nempebead Petri in fua prima Canonica.c.z diccntis: Subditi eftoteregi tanquam præcellcnti,Gueducibu« tanquam ab eo mifiii.Et bead Pauli Rom.i3.praEclpicntig,Omni» anima potcftatibu« fupereminentibus fubdita fit.Vbi diuus loan. Chryfoft. difertèait, Apoftolummagnaamp;fena c^’fpyaqi uniuerfa-

, literlocutumcfle,Omnisanima;utoftenderetgt;neminemh3cfub» ieftioneexcipi pofle, etiam G Apoftolu», Propheta uelEuangeli^ ftaGt,nedumfacerdo8, clericus uel monachus.Necfolum fanfla EccleGa catholica obediuit his legibus noftris de rebus ciuilibua ladijGuc quoad respoliticasamp;extcrnas:tfed etiam quoad Gdem j amp;religioné,eo quód à uetbo Dei non difcreparent,fcd iuxta uer-bum Dei,amp; ad doârinam Euangelicam pure amp;nbsp;fyncerc cofcruan* dam Scuindicanda latæ effent,ut facrse leges Imperiales,de fum-ma trin.Sc G.catho.ti.t.C.Quinedam legibus imperialib. lads tam de perfonis quam de rebus ipGs EcclcGafficis,et de totius EccleGç ordine,politaa,œconomia,amp; difciplina.C.dc facrof.eccle.de Epi-pifcopis amp;nbsp;cledcis, de nupdjs, Sc in Noucllis, ut determinatus Gt numerus clcricorum.Conftit.j.QiiomodooporteatEpifcopos ÔC csetetos clericos ordinari,confl:ic,t6.Et conftir.izj.ÿ.ad hæc,ubi in terplura alia iubenturomnes Epifcopiamp;presbyted, non tacite, fed clara noce Sc lingua quç à populo intelligatur,facras etiam pro ces amp;nbsp;myfteria peragere.Has noftras leges primiduaEccleGa,fan-âi patres amp;nbsp;doâores EccleGæ non folum bonas Sc légitimas, fed etiam facrofanûashabueruntamp;parueruntjUttemporibusConfta tini magnijTheodoGj fenioris amp;nbsp;iunions,Mattiani,Leonis primi peraoo annos ante luffinianum magnum teftanturomnes illorû feculorumhiftoriæ.'etiam EccleGafticæ,præfcrtim Eufebij Cæfa-rienGsjDiui Hieronymi,Tripardtæ,Ruffini,Theodoriti,Cyrené-fis epifeopi,NicephoriScaliorum, quipcreatemporauixerût amp;nbsp;fcdpferunt. Quinedam feripta antiquorum Ecclefiæ Doâorum, præfertim Hieronymi,Chryfoftomi, Auguftini, utea res prorfus indubitata,inconcuffa,ôlt; luce clarior,plus oâingentis annis fuc-* rit, Necfolum anteluffinianum magnum,totoqueeius imperio, quod ufq; ad annum Saluds 56'8 peruenit, î Sed etiâ diu poÛ.tem

pore Gregorij magnipapæ, ui bis Komæ Epifcopi Sc Patriarch«, quiadulq; dotf.Saîutis annuin uixir.f» ranriu pontifex qui fucceû forcm ullum non babnit fanftiorem amp;nbsp;doftiorem,nec fiemmatn, doélrinæ.nobilicatisj diuitiariim, potcntiæ nnmeris parem,nedû pra^ftantiorem.is inquam rantns Patriarcba urbis Romæ,qui an^ tvî pontificatnm præturam urbanam Romægefsir, utdefeaitEpi ftolarum lib.j.epiftda z Imperatorcm tuncConftantinopoli fcdé tem, uocat amp;nbsp;iccognoicit dominûfniim à Dco côllitutum, fcque eins fubditum amp;nbsp;famuliim, EpiRoIarum fuarum lib. 2. epi. 6t. amp;nbsp;lib.4 epi cum fequenti;ciu«q; filios Augnflos amp;Cæfaresàpa^ tre fados,pijf«imos,fercnif$imos amp;clemécifsimos dominos fuos «ocitatjUt pafsim in fuis fcriptis. Qjiinetiam cxarchis amp;ducibus ab Imperatorc in Italiam mifiis tanquam fidclis fubditiis obedic-» bat,dominos fuos eofdé duces uocitâs : ncc hoc folum,fcd etiam reipfanon folum legibus eorum ciuilibus rcucrenterparcbat, fed etiam legibus eorû Ecclefiafticis, quas etiam publicabat,amp;ad I-taliæ amp;nbsp;Siciliae Epifcopos obleruandai tranfmittcbat, ut fuarum Eprftolarum lib. r. c. 43. amp;nbsp;Jib.7. epi.ti. Si, tex. Dccrcti. in c.Iegem quam pijfsimui Imperator dedir diftin. Praeterea in caufis non folùm ciuilibus,fed etiâcriminalib.clericotûj imôctiâEpifcopo-rum allegabat.Sc fuggerebat nominatim leges noRras tam Pande ûarum, quàm C. ram in deciforiji quàm in forma procedendi, St præfertim leges Arcadij amp;nbsp;Honorij, Gratiani, Valentiniani 2. amp;nbsp;Theofodij 1.Leonisi.amp; luRiniani,quæfuntinti. C.de Epifeopis amp;nbsp;cler.nccullis alijs CanonibusEcclelîaRicis utebatur Ecclefiain îudicijSjquàm Canonibus EcclcfiaRicis Imperialibusrhoc cR,legi bus noRris,de perfonis 8c rebus EcclefiaRicis latis, ut patet Libro jt.EpiRolarum Gregorij,EpiRola 54.8c in magno etiam Decret.2. q.t.c.in primis.Quid plura.^idem Gregorius magnui Papa,coram Imperatorc Mauricio de homicidio epifcopi Malchi accufatus,mi fit ConRantinopolim legato uel procuratori fuo inRruftioncm ad caufam dicendam,8cius fubeundum,fcque defendendum coram Imperatorc,ut refert Paul.Diac.de geRi.s Longobardorum.li bro 4.C.9.8C ipfemet Gregorius fatetur in fua cpiRola i.lib./.cuius fragmentum, ferie 8c principali omilsis, ponit Gratianus inc. C in moi te îj.q. S.tNec folum præfatæ leges noRræ Imperiales de rc-* bus Si perfonis EcclcfiaRicis,uigucrût tempore ucrerum Impera-tprum ante Câlorum Magnum ifedetiam toto tempore impcrij

Caroli Magni, amp;nbsp;fuccclTorum fuorumFrancorum Imperatorum, qui Germani erant à Francia orientaii, ut patet in legibus Ecclelia fticis eorundem Caroli amp;nbsp;Ludouici pij filij fui, amp;nbsp;Clocharij nepo-tis fui.fucccfsiuc imperantiûjapud Abbatcm Anfcgifum qui co* rum temporc uixitamp;fcripfic,amp;partim apud Abbatem Vrfpcrgen fem,amp; Platin.in uita Gregorij 4.Præfatui Carolus, lib.t.c.i^. inter aliaftatuit,utfoli canonici Bibliorumlibriin Eccleßjs Icgcrctur, amp;c.76.ne Epifcopi amp;parochi figmcnta hominum amp;quicquam exfcnfu fuOjfed puru uerbum Dei prædicarct populis, curarentq; fe exercere in fcientia ueritatis, ut uerbum Dei currat, ere feat Sc multiplicetur;amp; fupcrftirionei,præfcrtim in cxequijs mortuoru eradiccntur,qu3« leges anno i^^o.Parifijs excudifecimus. Qua« in honore amp;nbsp;uiridi obferuantiatoto illo Francorum impcrio fuif-fe probant,non folum hiftoriæ,fcd ctiam canones exprefsi Decrc-ti magni, in c. de capitulis, amp;nbsp;c.ult. dift, lo.ubi etiam Leo 4.urbis RomæEpifcopus (quern fanftitatis nomine commendant) circa annum Domini Sjo-exprclfe Scobnixe præfato Clothario Impe* ratori profitetur, fcleges Imperiales irrefragabiliter obferuaturvi, amp;in æuummodis omnibusconferuaturu, mendacemappellans quicunq;alitcrdixerit,aut in futurum difl:urusfucrit: nimirufpi-rituquodam prophetico præfagiens, futuros canoniftas amp;nbsp;adula» tores impiorum Paparum, qui noua meiidacia fua amp;nbsp;impofturas ctiam ueteribus Epifeopis falfo attribuèrent, quos mendacij præ-arguit.Eandem profefsionem repetijtidemLeo,Ludouico a.Im-peratori,prafati Clotharij filio.c.uides.io.diftina. Et coram co cri minalitcraccufatus,comparuit,caufam dixit, amp;nbsp;fententiaimpera toris iudicis fui abfolutus fuir.text.in c.nos fi incompetentcr ali-quid cgimus.a.q.y.Et coram eodem rationem reddidit armorum in flagranti pcriculo contra Sarracenos fumptorum. c. igitur. amp;nbsp;c. fcq. i^.q-S.In decreto magno,quod compilatum fuit circa annum Domini j j ç o. in quo funtplurimæ leges Ecclefiafticæ, tam uetc-rumquàm Germanorum Imperatorum,in queis diftin. 54.canon Ecclefiafticua luiliniani magni,incipiens,Si Icrtius feiente: cuius fuperferiptioefl,luflinianus Imperator omnibusEpitcopis,amp;c. Ecclefiæ.c.uiâorHonoriuî.p/.difl.ubi adfupplicationem Epifco pi urbis Roms Imperator tuüt legem dccledionc Epifcopi urbis Romæ,amp; c. facrorum.öj dift.ßc c.deillicica.24.q.3. Vbi lunt leges fsu ca nones Imperatorum Frâcorum de cicûione Epifeopprum,

amp; ne quem finecaufa iiifta amp;nbsp;probata excommunicate audeanf, fub pœna perfonali,amp; aliæ innumer«, quas Gracianus monachus papifticus ( qui quantum potuitambitioni paparumjuo tempore perfuperftitionem Scillufionemmendacem ferpenti fauit)nun-quam Dccrcto fuo inferuifletmifi adhuc tempore fuo ut bonæ amp;nbsp;e iegitimæftcti(rent,uix4.oofuntanni, t Q,uidquóduix3x8 anni, Honotius j.quifuitEpifcopuiurbis Roms Anno lazó.in iudi-cijs amp;caufisEcclefiafticisclericorum,ct!äin refpirituali iuramen ti,nonfolum non audebat difeedere à legibu« uetcrum Imperato-rumlatis dciuramcntoclcricorütfed etiam nec ab interpretations diftarum legum nuperfada ab Henrico ImperatoreGermano, uc jpfemet Papæamp; Canoniftæ fatericoguntur. in c.i. extra de iura-ment.calum. t Vnde ergo tanta,necita multum antiqua deroga-tio fplendoris,dignitatis uigoris legum noftrarum Impcrialiu, quibus nongentisfereannis,etiam in rebus Ecclcfialticis, ab omnibus eciä EpifcopiSjCtia Papis ut pontificibus urbis Romæ,fum-mo confenfu.reuercntiaamp;deuotioneparitumfucrat? Vnde niß àpræftigijsamp;uiolcntijs Antichrifti Romani? cuius aduentus qui-dem amp;nbsp;ingreffuSjUt beatus Paulus prædixit,!, ad Thelfalon.a. fuit fecundum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc operationem fatan»,cum omnipotentia ( à

dracone hoc amp;nbsp;à diabolo accepta. Apocal.ij.) Sc fignis,amp; prodigijs mendacibus,amp;cum omni dcceptioneiniufticiæ.(Vtcnimomitt5 quam multii,quam finuofis præftigijs, qua hypocrifi, quo aftu, à prima inclinatione Imperijjfenfim ferpendobeflia illa, tandem poft Imperij Francotum inclinaiionem,fupcr Ecclefias Chrifti irre I pferit) tNotifsimum eft quam præfrada amp;nbsp;pcrtinaci audacia,qua rabie eadem beftia, möxde mari {amp; utDaniel c.n.in fin. interma ria) iamfepticeps cum decern cornibus amp;diadematis afeendens, non contenta fupremo amp;uniucrfaliEcc!cfiarumdominio, frau' dulcntcramp;impièoccupatomt fupremum quoq^ fecularisomnis potcftatiSjCtiam Regîæ amp;nbsp;Imperialis dominiû inuaderenqua in-quam rabic amp;nbsp;effreni audacia,dolis, proditionibus,bellis amp;nbsp;omni armorum 8c impofturarum generc, fummos Impcratorcj Gtr-manos opprefferit, 8c pedibusconculcauerit.Hoc enim teftantur horrédafacinora impiorum 8c blafphemorum Paparum: Gregor. 7.Pafchalis i.Alcx. 3.8c fequentium.

Deinde attrito imperio, collo ctiam ualentifsimoru SueuorS jmperatoru,nempeF£ideriçit, Sueui^ noftræDucis pedibus pref-fo.

o R A T I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X79

fo,-hutleges qiioqueRnpetialcs calcarer,i]lislt;^;degradu,ucliit de p ponte deieâiïjfefiiasq; nouas leges fubrogaret (quod prædixit Paulus i.ThelTal.î.) Décrétales quasuocant, compofuit,amp; edi-ditjbcftia ilia coccina, plena nominibus blafphemiæ,fcilicet Curia Romana et Gardinalium,Habens feptem capita,heceft feptem montes. Apocalypfis t/. quibus inGdet meretrix ilia magna,ma^ terfeortationum amp;abominationum terræ.Cuius merctrici's per-fonam tune gerebat Gregor.5».Qui ad omnem lurisdidionemur-bis Romæ,populiq;Ro.ufurpandam,amp;ad fupprimendamliber-ratem,politciam, amp;magiftratus populo Romano à præfato Clo-thario primo Imperatore datos;iuraq;amp; infignia Imperalia occu-panda, arma cæpit contra Fridericum a.huius noftrseSueuiæ Du-ccm,optimum Imperatorem , amp;c contra ipfum Po Ro.bclla reno'-uans amp;nbsp;perfequés à Grego.y.Pafchal.e. Alex.3,amp; fuis decelïoribu» iam 150 annis contra Imperium inchoata.Cumq-, armis par non cf fet,dolos,fraudes,falfos rumores,nunc decalamitate, nûc de mot te Imperat. (contra Sarracenosin Syria,fortiter dimicantis)quem interim regnis Seditionibus fpoliabat, ciuitatpslmperij in Italia falfiî rumoribus Sccenfuris,.milites Imperiales pecunia,populuin Ro.præftigijs amp;fuperftitionecorrumpens. Vtetiam Plat.in eius uita,amp;latins Abbas Vrfpergenfis,quicoterpporeuixitamp;fcrîpfit, tettantur. t Succeflor autem eins Innoc.4.cum prius amicus effet ,0 intimus Frid.2.( ut Plat.ait) moxut beftiæ coccinæ infedit,federn naftus meretrfeis m3gnæ,apertu8 inimicus Imperij, faftus auda--eins adueffus Imperialerh maieft.àDcoordinataminfurgens, iu-dicialiter Imperatorem ipfum ad (c,tanquam fubditum,fuiq; fori, ci'-arcaufuscft, amp;incumfententiam ferrepriuationis ImperijSc Regnorum.Cumq; Imperator non folum de læla maiéftate Impe-l ijCquod Papæ reuera non fubeff) fed etiam de prodigiofa petulan tia nequitiæ Papæ,qui amp;nbsp;partis, amp;nbsp;cognitoris,amp; iudicis,non tam incompetcntis,quàm prorfus nulli.imo coniurati partibus funge retur,quæftus,Pari(ienGs Senatus, tanquam tertij arbitti: tametfi Gbi.non autem Papæ fufpefl:i,iudicio fubmitterefefeofferret,hoc quoq^Papa teculauit.Tum nequid deprætenfa omnium,Sefpiri-tualium 8i temporaiiû fuprema,quam rapiebat, poteftate minue-ïe uideretur:tumquôdinnocentia amp;iuraImpcratorisamp; Impe-ri) nimisaperta forent. îdeo Papaiuri diffidens, fed omnia ui,armis cenfuris rapturus,fentcntiam,qualrs extat in c.ad apoftoli

iSo DE THEOLOGIE DIGNITATE c£e,dcrciudic,lib,decrer.d, promulgauit.camc^', armis. cenfuni amp;nbsp;proditionibua cxequutuseft,ncmpcmilites omnesSc uafallos imperiales lacraméto de faÜo foluens, amp;nbsp;quofdam praeftigiorum papifticorum falfo metupcrculfos adfefctrabens,per legatum, quem uocabat Apoftolicum (ut fecum Petrus amp;nbsp;PauluSjtotusque-Apoftolorum amp;nbsp;Sahftorum chorus pugnarcuiderentur)Impcra-torem ad Parmam debellauit: amp;nbsp;Imperialibus ornamétii ac gazis fpoliatumjinSicîliam pcrfecutuSjnonfolum Cardinalem belli du ccm,fed etiam Epifcopos, clericos amp;nbsp;monachos,ad illud ut facru bellumaccitos,in ilium armatosemifit,ut etiam loan.Andreæiu ris papiftici tuba,ingenue teftatur,in c.cum apoftolus.col.a.cxtra. de cenfib.in Nouella.ut nos latins ante nS.annos,iura facri Romani Imperij propugnando, fetipfimus in principiocommentariorû « confuetudinum Parificnhum,num.4.5'f'.Et moxtanquam de Cuba do amp;nbsp;fpoliato Imperio triumphans,ftatuit uc Cardinales fui cquo phalerato in publicum ucdi,rubro purpureoque,amp;galero amp;nbsp;ami-du utercntur,Plat.tcftc:ut uidelicet ipfe tanquam fummus Imps rator,amp;RcxrcgumcircundarcturSenatu,non folum purpurato, (utcærcri Auguftifsimi Impcratorcs)/ed ctiam galerato,amp; longe auguftiorijUtpote Mercurios galeriferos,ipfosqueueterumcthni corum diuos fpccicrefercntijimofuperanti. Nam utimpius ille SorbonicuSjPaparum adulatorimpudentifsimu$,AuguÜinus de Anchon3,in fua,quam auream uocar,de autoritäre amp;nbsp;poteftate Ec clcGç,fumma;Cardinales(ait)runt reges,amp; Papa rexregum amp;nbsp;do* minus dominantium.Vidimus quoq;, Scadhucinregnis captiuigt; tati Papifticç feruiêtibus fit, Cardinales no folum ex infima plebe, fedetiâèuilifsimis mcdicis,có euedos,fcfeftatim regö cognatos t» amp;nbsp;côfanguineos palam nûcupare, amp;uocari.fPrçfatus Innoc.4..ut

Decrctalium à fuo dcccirore,legum uice euulgatarum, facinus au dax magis fucccdcrct,tantæ molis erat,tam maximi mométi,utq; beatus Paulus ait,cigt;lt;gt;^)'alt;i;fwÀw«f,nouumPapæ Alchoranum,tan quamrem facratifsimam ab omnibus Schaberi amp;recipi,utipfe-mctlnnoc. ctiam papa fadus,totq;negocijs Scbellicis Seforenfi' bus obrutui(non contentus in dodifsimum uirum Petrum de Vi ncis Imperij defenforem, pro Papali Sc Antichriftiana tyrannide, artificiofis mendacijs,fcd ridiculis,fcripfiHe,qualiaab archaNoe, in c.IicetexfufccptOjdeforo comper.infarfit)primus omniûcom mentariâ in illas Decrcwles, ôc in fententiam illam fuam, amp;nbsp;alias

Dîcretales à feadditaSjCoinpofucrit, amp;nbsp;uîuens euuîgark.’ubi info Icntifsimèfefeiadatjamp;longè memorandam prædicatfuamillam fententiam,fcq; (ucluc alter Annibal,aut Alexander Macedo) infi-nitis terræ marisq; periculis uix enarrabilibus fubiecifle, ut illam ferret. Quin in.profcquenda amp;nbsp;cSficienda illius cxequutione.no contentas, Cardinales, Epifcopos, facrificulosjmonachos arma-tosinexpeditionem mififle,ipfemetuelut ducumamp; miiitum for-tirtimus,Slt; Fridericum i.iam Apulia deturbatum,ctiam infulaSi-ciliæ eieflurus,in exercitû uenit, ubiNeapoli,inexpeditionebcl-licontraFriderichum obijt.t Ab illis Dccretalibus moxutuulgo i?

. recipi,amp; pro authenticis amp;nbsp;facrofanâishaberi cœpcrunt, non fo-lùmmaicftas Imperijimminutaiacuitrfedetiam legum Imperia-lium uirtus ac dignitas euiluit, quinimb in præcellcntioribut ipfis noftrarum legum titulis, malcdiais Scblafphemijs infinitis dcturpata amp;nbsp;obruca fuit. En Papaparum curiæq; Romanæ artes, qui ut in Ecclefijs, Imperio amp;nbsp;rcgnis fubaftis, 8c diutius regnarét, amp;fecuriuslafciuirent:8£ non foliim populos,fed etiam Principes amp;nbsp;Reges, erroribus 8c doftrinis (quas beatus Paulus dæmoniorû elfe prædixit) dementatos,prorfus inebriarent poculo illo aureo, plcno abominationibus 8cimmûditia libidinis füæ: coaceruarût fibifuisq;pruricntib.auribus,magiftrosfanâdoflrinânonfuftiné tcSjledà ueritate auribus auerfis ad fabulas fefc couertentes, ut di uinus Paulus præd:xiti. adTimoth.4,. Porrb qui 'nam funtilli «♦ magiftri acciti 8c coaccruati? nifi Canoniftæ,primæ impiorum ik lorum Paparum,Gregorij p.8clnnocentij 4..creaturæ,nec non in-felicium illorum feculorum Theologaftri fcholaftici ? qui rcliflo, feu ad nouas Paparum leges detorto 8c captiuato uerbo Dei yaoiv erroris Paparum fecuti funt, 8c populis,quinetiâ Principibus magno faftu 8c fupercilio pro cœleftibus oraculis obtruferunt. Hoc non folum res ipfa clamat,fed ipfimetPapæ,fuis fcriptii bul-latis teftantur. Patetinitio Decretalium,Gregorius (inquit)fer-uus feruorum Dei. Auditis hypocriticum titulum,fed eo fenfu ue rifsimum,quo Diogenes Alexandrum magnum uocabat feruum feruorumfuorum,hoceftcupidinum,nempefuperbiæ, ambitio-nis,auariciæ, omniumq; libidinum, quibus Diogenes dominaba tur, ut etiam ibi tradicEgidius Bellcmeranus Canoniftarum dux. nu.tô.Sedaudiamus quibus dirigantutillaeDccretales. Dileôis, ait,Hiijs,Doûoiibus èc fcholanbus Bononi^ çommorantibus. Ec

182. DE THEOLOGIÆ DIGNITATE ceutmoxnouædoârinæ fu» promulgandæ amp;nbsp;propagande, ad' fuasconcupifcétiasidoneos ßbi magillros coaceruauit. quanquâ cnim Papa omnibus(uelut omnium fupremus dominus) Décréta les ferret,tarnen primum omnium ad il!os magiftros fibi iarri coa ceruatos,amp; amplius coaceruandos amp;nbsp;propagandos mifit.Idem fc cit Bonifacius 8.qui ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;Baldus ipfe,dcnouafor,fidcJ.

In ufib. feud, teftatur. Ingreffusut uulpes, cum regnaffet ut led, mortuus eft ut canis.Idem fecit Clemens 5.amp; loanncs xx.Decrcta-t6 lium confarcinatores.i Hinc fadum eft,utfcholis etiam ab ilia be-

ftia amp;nbsp;meretrice magna,uero Antichrifto occupatis,nonfolùm leges noftræfacratifsimæ (contra quàm luftinianus magnus dupli-cibus ediftis uetuerat)fophirticairrumpentc,præpofteris,ineptis amp;nbsp;confufjfsimis commentarijs infclicium magiftrolorumgt;opinio nibus papifticis priusimbutorumCquippe qui prius quàm profite rentur,de poculoillo aureo abominationum amp;nbsp;immunditiae me-retricis magnæhaufcrunt) obfcuratæfint,amp;intricatæ,amp;in maio ri Scdignioriparteproabolitisnullisamp;iniquishabitæ.tVerum-' etiam facraipfa Theologiæprofefsio codemmorbolaboraucrir,. imd quanto præcellcntior eft, tanto pericuîofius corrupta im-mutatafuit,contraquàmtam crebris amp;concionibus amp;epiftolis »8 præmonuerat uai illud diuinæ eleâionis Paulus.d-Has tantas ca^-lamitates amp;c tenebras prasueniens, inculcans amp;nbsp;iubens ne dodri-nis hominum fubijcerentur,ne clemétis huius mundi,ne fabulas Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fequerentur: fed prophanas uerborum inanitates de

uitarent,îlukas Siincruditas quæftioncs refpuerent, nefefedu-ci paterenturpertraditionem hominum,perhumilitatem ôc fidi-ciam religionem,etiam rcuelationis angclorum pr«tcxtu,in quo CololT.x.ledam illam feraphicam,quæ ftigmata à Chérubin cœlu tÙ8infixa,confinxit; Sidementato mundo credi fecit, digito tan-git.’amp;ante omnia præcipitcauercàfpiritibus erroris, Sidodrinis dæmoniorum,Ioquentium in hypocrifi mendaci, quorum Deere taquædâm nominatim ad euidentiorem fignificationcm expref-fir,prohibitione» matrimoniorum Si ciborum,quorum Decreta-lesPapifticæfcatentjin tit.de bigamis.de regularibus Si tranfeun tibus ad religionem,fcilicet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;papifticam,de con

uerf.coniug.de uoto Si uoti redempt. deftatu monachor.Qui cle ’P rici uel uouentes. De cognar.fpirit. De obferuat. iéiunior. ^c. f A' quibus facris monitis èi præceptis fpiritus fandi aberrates ad uf-que.

que fcholaftîci amp;nbsp;papiftici thedlogt ad conCupifcentia» Paparum faâi.coniierlî funt ad uaniloquium, uolentescflelegisdodores, non tarnen intelligentes quæ loquuntur: uel de quibus afleuerâr, ut de illis prædixit Paulus i.Timoth.i. quibus etiam accidit illud Hebr.j. utimbecilles faili fintadaudiendumtcumquedeberenr, faltem iam pro temporis ratione doftores cire,rurfus tarnen indigent ut doceantur quæ funt elementa initij eloquiorum Dei,faftî quibus lafte opus fit, amp;nbsp;non folidocibo fcrmonis ueræ iufticiæ, quæ perfolam fidem Chrifti eft,inflati:nihil fcicntcs.fedlanguen-teSjimb infanientes circa quæftiones amp;■ pugnas uerborum, ex qui bus nafcunturinuidiæjfufpiciones malæjiipéruacaneæ conflida tiones bominum mcncecorrtiptGrum,amp; quibus adempta eft ueri tas,qui exirtimant quæftum elfe pictatem.i. Tim.t. quorSfermo gangræna ferpit, habentes quidem fpeciem pietatis, uirtutem

autem eius abnegates,quos deuitareiubet Apoft.î.Timj.tQuo- 20 niam cxhis funt(inquit) qui penetrantdomos,amp; captiuas ducût mulicrculas oneratas peccatis, quæ ducuntur concupifcentijs ua-rijs.fcmperilli quidem difccntes.necunquam adfcientiam ueri-tatis peruenientesattpræ cæteris feceruntimpix Mendicantium fedæ, quarum qui fupcrbü Prædicitorum ordinem profcfsi funt, tantumabfucrunt àueritate, ut uix anni centum, quæftus caufa, alia noua crucifix! : fpineæ quoq; coronæftigmatain una Senenfi muliercu!a,tanquam à Chrifto infixa,palàm emétiti fint,ad smu-lationem prioris ferapJhici amp;nbsp;ftigmatici idoli,poftqua lire quadra-ginta annoB, in Rota Romana, magno fumptu 5c molimine pro-traaa,fociotamp; corriualcs fuosfunigeros Francifcanoseuincere nonpotuerunt.Et nupernondum 45 anni,Annoitep. Bern« ma-gicaarte,unièfuis(prius,fidis apparitionib.ôc potionibus, ftupe-faao)ftigmatainfixcrunt,quem poftea (nefecretareuelaret) Eu-chariftiauenenata bis intoxicate nixi funt: qua arte antcipjan--nos optimum Imperatorem Henricum /.in fauorem Papç creato ris fui(uelutcorpus Chrifti dantes)intoxicaucrant impunè, luxta illud ApQftoli;Malicnim homines Scimpoftores proficient in pe ius, errantes, amp;nbsp;in errorem mitjétcs.Hi funt de quibus idem Apo ftolusadPhilip.3.fie inquif.Compluresambulât, de quibus fæpe dixi uobis, nunc autem amp;nbsp;flens dico, inimici crucis Crifti, quorS finis perditio eft,quorum deus uentcr,amp; gloria in dedecore ipfo-lum qui terreftriar curant. Hifunt,quos ego fæpcuidi in Galia,

ipûsetiam fummis Magiftratibus,amp;mandatis Regijs oppedcn-' tcs:6cdum nitni» jnfolentispetulantiæ conuiéli argucrentur, tarnen pcrfrifta fronte illud Pétri amp;nbsp;Ioannis, Aft.4.. aIlegare,Obedi« dum Deo magi» quàm hominibus.Atqiii Apoftoliloquebâtur d» creatorecœli amp;terræ, amp;eiu« uerbo:hi uerb de crcatorefuoPapa, amp;fuis Decretis, de deo fuo uentre. Hos beatus Petrui in z.cap. ».epiftol« fpiritu prophetico uocabat magiftros mendaces, falfos doäores,quiintroducentfeäasperditionis,ctiam dominuni qui illos mercatus eR abnegantes,accerfentcs ßbi celerem interitum, amp;nbsp;plcrofque fccuturos illorum exitia,per quos uia ueritati» blaf» phemabitur, Sc pet auariciam fiâis fuis fcrmonib. de nobis ncgo» tiabûtur.ut diunimium expertifumus:quibus fubdit Petrus,lu-** dicium iamolim non tardat,amp;perditio illorum non dormitat. t

Non tarnen poculum illud abominationis omnes fcholas,quam-uis iam ubique multum corruptas,ftatim incbriauit,nifi in It al ia. Cæterîim in Germania 5i Gallia,Théologie» fcholæ adhuc in ali quo uigore ftabant,præfertim Parifijf, ubi doâus amp;nbsp;probus Sor-bonicus Guilclmus de S.amore,qui tempore Gregorij p.Innoccr. 4.amp; AIcxand.4, floruit, amp;nbsp;palam infurrexit contra Mendicätium feftas, recens à Papis creatas amp;nbsp;propagatas, quas publicis amp;nbsp;côcio nibus amp;nbsp;feriptis arguebar, amp;nbsp;puro uerbo Dei conuincebat elfe im pias:illisque initiatoi non effeinftatu falutis,fed teneriinde.utà pcftcfachanæ fugere,fub pœnadamnationis æternç.Necdubium eft,quinueritatcm dixerit.amp;pluresfui temporis do ft os amp;pios Theologos cofortes habucrit,qul decretales Screliquas nouas in uentiones Paparum.à uerbo Dei aliénas, forciterfpcrnebant amp;nbsp;da îj mnabant. Sed quidfpotentia beftiæ fcpticipitis decem amp;nbsp;cornua

amp; diadematahabentis,quam Reges amp;nbsp;populi iam demétati amp;in-ebriati adorabant.præualuit. Alcxan.4,(utaitPlatina) Guilelmi libres (quorum tarnen exemplaria in Sorbona PariGenfl,fub claui fcruantur)publicè damnauit combufsit, priuilegia Mendican-tium, præcipuè Francifeanorum amp;nbsp;Dominicanorum, à Cria Anti -chrifliana fedecócelTa,cófïrmauit amp;auxic. Tum turmatim exilié-teSjSc quaqua uerfum fefc effundentes impiæ illæ leftæ,uclut lo-euflæ deputeo abyfsi, papiflicam doftrinam ubique propagaue-runr, amp;nbsp;contra ucteris Sorbonæ Dccreta,quibus à Doftoratu area bantur,fcholam amp;nbsp;Dofturam Theologicam inuadcntcs,amp;in locum ueterum Theologorum fuccedentes, rcgixjm fcholæ,ex de--creiii

crctis Papa creatoris fui tcnuerunt. tVcThomas A'quinas,qui ex u Campania Italiæ.Parifios ueniens temporepræfati Alexandri 4. Doâuram Theologicâ in Sorbonaftametfi feda Dominicanus) adcptus,confuecum docendi moreni immutauit.nonfoliim Ari-ftotelis amp;nbsp;Echnicorum philofophiam, led etiam Auerrhois amp;nbsp;im-piorum Arabum commentaTheologiæ admifcés;amp; quod detcr-rimum e(l,quæfliones Thcologicas,non ex uerbo Dcijfed ex De-cretis Paparum frequenter decidens,unum pro mukisbre.uitaiis caufa exemplufufficiarjn quæftionean dodus, pius amp;idoneus, fed bigamus,adhucnon uere amp;nbsp;propric,fcd canonice, hoc ek papi ftica fidione, unica uidua,non meretrice, fed honeka matrona,femel olimdudaraninquam,in faccrdotem autEpifcopum cledus promoueri pofsit?Pokquam fuper^. Senten.dikin, ir.q.j.arc.i. amp;in j.partefummæ.q.ôd.art.j.proaffirmatiuaualidis rationibus amp;locis facræ Scripturæ concludentibus difputauit,tandemcon-trarium c5cludit,hac fola ratione, quod Papa in fua Decretali con trarium dixit amp;præcepit: amp;nbsp;fubijcit rationes,fed futilifsimas à Decretikis afsignatas. O' Decretalikam, amp;non Thcologum, amp;nbsp;tarnen principis Theologorum locum (fed fub tyrannide amp;nbsp;præ-Cdio Papæ)occupantem. Hæc ucrba,Patres amplifsimi,uene-rande ccetus, in confilio Francorum regis, amp;nbsp;coram tfibunali-bus confidenter dixi,dumaPapikiideDecretalium amp;nbsp;Paparum abufionibus conuulfis accufarer.tlnfinitafunthuiufmodiAugiæ i4«-kabulo fordidiora, ut pokqua in j parte fum.q.iy.art.?, ex ipfo e-tiam Decalago. Exodi zo.Non facies tibi fculptilc,nec omné fimi-litudinem,probauit,etiam ex alij# Scripturælocis,imagine Chri-fti nS effeadorandaadoratione lattiæ.Oppofitum tarnen conclu-dit ex régula Papali, de qua in c. cum Marthæ. de celebr. miflar. quod Chrikus amp;nbsp;Apokoli multa reliquerunt feruanda, quæ non funt fcripta. Et ad maioré fucum addit rationes Arikotelis in lib. de Memoria amp;reminifcentia.Eteadem parteq.7i.art.i.pokquam cxEfaiac.«jj.amp;aIijs probauit,fandos mortuos non orandoszcon-trarium ex dokrina unius Papæ concludic amp;nbsp;illud Efaiæ,Pater no keres,amp; Abraham nefciuitnos,amp;Ifrael ignorauicnos, eludit di— cendo, quod Efaias loquebatur pro tempore ante pafsioné Chri-ki,quaG Chrikus pok fuum aducntfiamp;afcenfumin ccelum,fit mi nus efhcaXjUel minus confummatus mediator quàmantè. Men-temfubit Gabriel Biel,Celebris huius fcholae Thcologika,qui he

tSd DE THEOLOGIÆ DIGNITÂTE nondjîm d^oanni legebat, cum in Icâionibus fuperCanoneMiC* fsB,leil.$7. muleis argumentis firmaflet, indulgencias Papæ nS pro dsflis animabus purgatorij Papiftici; ramen poft librum euulgatS uidens bullas Sixti 4.amp; innoe.s. qui reâà dabant indulgétias de-fun£lis:amp; audiens fabulam de quodam Papa,qui per fuas indulge tiâs eruit à purgatorio anima n epotis, quæ ci liberata apparuic in teftudine feneftr«. his folii bullis uifis, amp;nbsp;fabula audita dementa-tus retraftauit quæ prius in hac fchola docuerat amp;nbsp;feripferat pro negatiua, amp;nbsp;fixcconclufit,amp;deinceps docuitßifcripßtaffirmati-uam. Quis olim in tam profundas tenebras cadere fcholas credi-diflet? quis tantam amp;fœditatem exccrari, amp;nbsp;miferiâmifereriluffi

25 cerct? tlcaquc feholis omnibus in kalia,Gallia,Hifpania,Germa-nia, amp;nbsp;ubique his Paparum amp;nbsp;creaturarû fuarum retibus illaquea tis,amp; poculo abominationis inebriatis, mox undiq; exulauit ue* ra Theologia ScEuangelicadoftrina, cuius fcintullulæ quædam in paucis priuatis.quos Deus fibi femperrefcruauit,rem3nfcrunr, dumubiq; regnarentjmb debaccharentur Sententiarij, Summu-liftæ,Q.uæftionarij,QuodliberariJ,Thomiftç,Scotiftæ,Occani,Du randani, Bouquinqiiani, Brulcffcri, Paludani, amp;nbsp;id genus noflro-rollum magiftrorollum feftæ, quantumuis inuicempugnantes, caudistamé adeuerfionem Euangelij colligatis,in Antichriftum Romanum,amp;eius décréta coniurati, confentientes amp;confpiran-

*7 tes. Moxetiam apparuit fecûda ilia minor beftiaafeendés de ter-ra,Habens cornua duo,fimilia agno:fed loquens ficut draco, amp;nbsp;po teftatem priorisbeftiæ omnemfaciens in confpefl:ucius,ncmpe approbante amp;nbsp;dclegantc illa,amp; facicns tcrram,amp; habitantes in ea (hoc cft,nifi cxulant)adorare beftiam primam.Apoc.13. Poftquam cnim uetus Chrifti amp;nbsp;fandorum patrum Theogia, decretis amp;nbsp;fer-mento Paparum corrupts, uerfa fuit in fophifticam amp;nouam Pa^ palem amp;nbsp;Antichriftianatheologaftriam,quidaliuddcincepsfue-28 runt fcholæ theologifticæ,tpr«cipuè ilia cæteris præeminens Pa-rifienGs Sorbona, quam alia ilia beftia de terra afeendens ? non e-iiim de m3ri,nccinter duo maria afcendit.utprionfed de contine te,ex inGmæ plebis obfeurifsimis hominibus.Soli quippe ftupidi amp;indoftiorcs cofenefeunt in Sorbona, quibus nccnatale8,neco-pes,neclinguarum cognitio, nccdofirinæ celebricas dant ad po-dora aditum:amp; illi foli pauci,fordidi,uieti,lucifugi,male educati, Ô: peius dofti,à Papa ßc Cardinalibus (quorum flabellafunt)cxci tati.

tatijnegotium faceflünt bonis Scexcellétibus ingeni)S,præfertim pictatcm colétibns. tClarum eft, Sorbonam amp;nbsp;bmilem Antichri ’ Aianam fcholS,nec fcptem capita,ncc deccm cornua amp;nbsp;diadema-ra habere, quæ funt primæregnantis beftiæ ; fed æquc darum eft, illam habere cornua duo fimilia agni, quoniam amp;nbsp;ueteris amp;nbsp;n oui teftamenti Chriftifquçfuntduo cornua agni)noticiamamp; doftri-nam profitetur: amp;nbsp;tarnen omnino loquitur ficut draco, cui infer-uit,cuiq; obedire docet amp;nbsp;præcipic : amp;nbsp;facit tcrramjamp; inljabitan-tes ineaadorare beftiamprimam: amp;nbsp;facit figna magna, ctiami-' gnem de coelo defcendereinterram,in .onfpeöu hominum.t Ad jo Iblius cnim Sorbonæ impiam cenfuram ctiam nullarationc red-» ditaCquamreddcrcnoluntjfcq; ad hoc minime tenerijfoliqyPapç, feu primæ beftiæ,fubijei profitentur) illico,uelut oraculo amp;irre-fragabili præiudicio cœiitùs lapfo, ronitruadirarum cxccrationû «publicis templorum fuggeftis, uelutècœlorum apertiscatara^ âis fragore magno perfonant. E' tribunalibus officialium cathe-* dralium amp;nbsp;dclegatorum papifticorum,fu]gura cenfurarum triful-carum emicant,amp; cadunt in tcrrajn,uelut è fulgurante cœlo,unde fuas prodire cenfuras amp;nbsp;fulmina prædicant. Sanguincæ ac igneæ fcntentiæ,exfacrisipfisRegum ßcPrincipum aditis uibrântur,6c ardentes ignés in terram,terrenaq; corpora acccndûtur.Sic fccun-daillabeftiapræftigijsamp;ui feducit habita tes in terra (feilicet qui morte uel exilio non tranfmigrarrt) eisq; amp;nbsp;facerc amp;nbsp;adorare facit imagincm primse beftiæ,amp; parère nolentes occidit. GratiæDeo, qui nos ab utraq; cripuit, t Hic non loquor de omnibus Sorboni-cis.fcd de feditiofis iliis,qui primas tenentes perfequunturEuam gelium;amp;nonfolum tr3ditiones, fedetiamquafuis brillas amp;nbsp;con cupifeentias Papæ curiæc^; fuæ ( cuius flabella, Dodonæum æs,amp; nrancipiafunCpræferunt non folum coronæ amp;nbsp;Reip.Frânciæ,fed etiam uerbo Dei,quinetiam doârinæ fan£lorum primitiuæ Eccle fiæ patrum. Et qui uix zo anni potentifsimum ilium Francifeum Francorum regem regno deturbare,amp; in faciem eins llluftrilsimâ quondam Nauarrçreginam, fuam fororem,Cainicis contumclijs incefl'ere,3ggredi aufi funt, exeo tantum, quodnonfatis obnixe decretis SorboniciSjSc beftiæ illi coccinæ obedirét.Et quanquam caput amp;nbsp;Decanus, coru impius perdueîlio Beda, pcenas dederit, quod ad Regem Angliæ,amp; alios Principes,nedum Romam ferip-fifter, urgens eosjadregnum Franeifci iUius. i. tanquam non fatis

j8S DE THEOLOGIÆ DIGNITATE eorumlibidini amp;nbsp;cenfuris parciKis,occupandiim ; tarnen fuccef--lores cius,amp; cætcri Sorboniftæ,fatis fc nuper,eiindé Bedæ anima in corde gerere,oftenderunt,dum anno iççr.Regc Henrico i. extra regnuni in hofticoagentCjCtiamè facris fiiggeftis adpopulum quemin fedicionemagere moliebantur, clamabât,in omnibus amp;nbsp;per omnia obediendum Papæ:credendumq;fub pœna damnacio nis æternæ,iuftum amp;nbsp;fanftum effe, quicquidillcfaccret,qui tune hoftiliterin eundem Regem bellucrudelegerebat, Adeb ut unus cxilüs Sorbonicis declamatoribusCcum notos amp;cognatos eins de tam audaci amp;nbsp;periculofo facinorc monuilTem)fcfcilliço è Pari-lîorû urbe proripuerit,uelabfconderit,ne rurfus (utei antetpan-nos conti gerat) relegaretur. Illos autem excipio,quibus,ut Nico-demo, ea pharilaica confilia amp;nbsp;opera difplicent, amp;nbsp;qui ecclefiam Dei,prçfertim Gallicanam, illis monflris liberatam cupiunt.quod breuifaxit Dcus,paterDomininoftri iesv Chriftijqui tempori-bus noftris extremis,Germaniæ,unde minime fpcrabatur,cluce^ feere fecit lucem euâgelij fui. Quifquis autem acerbius me loqui dieet,fuam auteraflam ignorantiam autperlîdiam prodet. Quod enim ad prodigiofas impietates fiâiciç religionis,præfertim me-dicabulorum illorum attinet,legatur côformitatum liber, amp;nbsp;tefta mentum Francifei AfsiGj,8c quçnondû ôoanni, fcripfit Atoninus Florentinusarchicpifcopusamp;Dominicanus adfincmfuæ hifto-riæ.Ecnondum 20 anni,eiufdem fedæSylucfter Prieras pœniten-tiariuSjSc magiftcrpalatij Papæ,in fuo defcnforiojlib.j.cap.x.cap. y.cap.y.cap.tf cap.id. Quod fi quis legere nefeiat autnoiit, non ne plufquam fufficiunteorum amp;nbsp;condones ßeferipturs, adhucprogt; ftantes? Q^antû uerô ad prodigiofas ambicîones, crudcütates, li/ bidines, Antichrifti Romani,légat ( cui uacuum erit) quid de ci$,utde Hildeprando, Gregorio 7. ante4lt;îoannos Bruno cardigt; nalis fcripfcrit,amp;ante 330 annos Abbas Vrfpergcnfis de Gregorio 9 ..5c 220 anni, de Vrbano 6. ôc Clemente 2. fine Roberto de Gcbanna: Theodoricus à Niem, in libro de Scliifmate, immo Aegidius Belleremanus.Rotæ auditor,in c.licct.de elefl. amp;in c.fa criï.dehif quæ ui metus'ue caufa.Qui omnes quç proprijs oculis uiderunt,amp;quibusctiam intcrfuerunt,fcripferunt. Quid Alexan dri ô.amp;Iulijî. recens hiftoria,amp;fequcntium Paparum uita? utfi-leam bonos antiqnos Italorum mores,amp; fplendidifsim.a olim eo-rum ingénia amp;nbsp;iudicia, iam in çxtremam defolationem, 5c apert» epicutifmum

c picurifmum, fub longa tyrannide amp;nbsp;atflatu cötinuo peftiferi pa-pacus deprauata, amp;nbsp;in urbibus ubi matronæ olim,fcriptorû eciam monumentiscelcbratfc,exempla erant pudicitiç,omnia adeó dc-generaiTe,amp; in abylTum turpitudinit collapfa eile, utetiâdecreto Scnatiis mercttices de publico gratis honoratis hofpitibusden-tur,liorrendum diftu.Sed Aäwü/dzama» Papæ ftupiditas Sipcruicacia infrunita exiundif,ut quod iam omnibus notum eft,amp; in fummo totius Europa?,imótotius munditheatro,nempc Venetijs,nonà Venecis, fed à Papirtis gcftum crt,dica,Nondnm f anni^impiui ne magis an fcetidus nefcio,fed quern utroqj malo extremenotabilt notum ert.Ioannes della Cafa,Archiepifcopus Bcneuentanus,Pa-palis Cameras Decanus, amp;nbsp;in toto Venetorum dominio, cum po-tertate Legaci à latere Legatus, ealegationc fungenSjVenctijs li— brum compofuit Sc edidit de laudibus Sodomiæ. Quis hîc non cxhorrefcat? Scd horribilius crt, quod in eo libio affirmât cxccran difsimumillud Sodomiæ fceluijcffeartem amp;nbsp;opus diuinum,idq; ctiam propia experientia pcrfuadere,amp; facere credi nititur,dicen« fe non alia magis Vcnere deleftari. Quis ethnicoru etiam cynædo rum,imö pathicifsimorum poetarum, tam impudent! amp;nbsp;proie-äa libidinis prurientis amp;nbsp;plus quam beluin« liccntia, uti aufus eft? Quid quod ueteres illi Sodomit®, Dei uindiâa,fulphuris Sc ignis pluuia, amp;abylTo,in infernum uiuentes abforpti, Genefisip. nunquam eo dementiæ 5c petulantiæ uenerant, rtunquam fcelua fuum italaudauerant,necartem amp;nbsp;opusdiuinum ellcdixerat. Et tarnen tam non puduit Legatum ilium amp;nbsp;Arcliieptfcopum Papa-lem, interioris etiam cofilij Romanæ fcdis antefignanum amp;c Dec3 num,utetiaminde fibi fuisqj fymmirtisjtanquadeegregio, amp;il-li curiç gratifsimojpalmario,plaudat:n5 clam, fed in totius orbis, tanqua libidinib.Antichrifti fubaâi,theatro,nomenq;fuû 5c qua-Iitate in honoré fcdis amp;nbsp;funftionis fuse, libro prsfixerit,Ven tijs per Traianum Naum, publicum chalcographû,propalàmimpref-fo amp;ucndito,amp;nondum biennnium in Comitijs Heluetiorum Badenfibus tarn prodigiofam fœditatem execrantium,lefto.'dum interim Chrirtianos, amp;librosde Chrirto (ut ilium de beneficio ib s V Chrirti) fua impiabulla 7.Maij,Anno if4lt;).notatum,dira crude Iitateperfequereturamp;cóburerct, fuæimpietacii adminirtroGe-rardo Bufdrago Lucenfi Dccretalifta, auditore feu quæfitore fuo imputifsimo, quiinimpietatis premium cpifcopus Argoliccnfis,

ipo DE THEOLOGIE DIGNTTATE ßccpifcopi Patauini fulFuraneus (fufFragancum uocant) creatus eft.Non'ne plu« quam notum eft in Antichrifto Romano,è cuius oreimpius illc emiffarius, ad Chrifti fidem amp;nbsp;fidcies ferro amp;igni perdcdos,prodijc(Paulus cnim j.illum Venctis utuirum iandil^ limum,inculp’atæamp;excmplaris uitas amp;nbsp;dodrinæ, piopofueratamp; commendauerat ) non'nc inquam notum cft,in eo abunde impie taelFe quae Daniel cm. prædixic, quöd cocupifccncias mulierum, fcilicet præ alijs exccrabilioribus)ncgliget,8c omncm Deum non intelliget, amp;deum Mahuzim in loco fuo ucnerabicur:amp; deum quem no noucrunt patres cius,ucnerabitur auro amp;c argcnto,amp;la' pide prcciofo,Scdcfidcrabilibus. Etciuitatcmillam, fcuEcclcfiä niagnam,cuius nominis,Græcis(quibus beatus loâncs fcripfit) li terislcriptinumerus,fignatum ilium fexccntorumfcxagintafex numerum,adæquatè reddit, Apocalyp.13. quæ regnum occupauit fuper reges tcrræ,elFe Romanamillam federn amp;nbsp;curiam, pmnes uel paticifsimorum omnium libidines excedentem,quæ Apoca^ lypf ti Sc 17. Sodoma,amp; Ægyptug,amp;Babylon magna mater fcorta tionumamp;abominationum terræ uocatur,ebriade fanguinc fan-^ äorum,amp;: de fanguine martyrum lefu : à qua iam manifeftata Dei populus exire iubetur, ne particeps fit delidorum ciug,amp; de pl a— gis eius accipiat. Apocal. 18. Et tarnen in rebus tarn manifeftis, amp;nbsp;contra quam ta aperte monet,iubet amp;nbsp;minitatur Spiritus fandus, biceps ilia Sorbona adhuchodic dicerc audct,imó clamare,Nolp teexire.'fedobedite,crediteillibeftiae,facite,adorate,fumitc ima-ginem, cara(tcrem, traditiones illius, amp;nbsp;nolentes occidite, urite. Apocalyp,i3.èmukisquidempauca,fcdcuidcntifsiraa, amp;nbsp;obiter 31 ad alia fellinans,dixi.tSupcrcft ut quemadmodum detedis erro-

ribus Antiehrifti,amp; rcuocato puro amp;nbsp;fyncero uerbo Dei, dracone ucro cum angelis fuis è cœlo liuius Eçclefiae amp;nbsp;fcholæ proiedo. A* pocal.iz.facra Theologiafugdignitati amp;luci rcftitutaellâtaleges noftç,qu2 codé quo Theologia tempore,fophiftica obfcuratæ, amp;nbsp;m31ed!disdeturpatæfuerût,utroq;malo liberétur,fuumq; fplcn doré amp;uigorélongo tandem poftliminio recipiant;fuum,inquâ, JJ uerum amp;debicum,nonautemalienum,amp;abufiuum.t Siquidem

apudEthnicos lex,fcilicet ciuilis,humanaamp;pofiuua,omnium fuperioramp; domina erat,etiam facrorum amp;nbsp;religio num, nófolum apud ueteres Romanos,ut dare teftatur Cicero deLegib, Liuius Valerius Maximus,Plucarchus,amp; omnes autorcs Romani: fed ctiam

etiam âpud antiquiores illis Graecos.Chry lippus eniffl.qucm In» -rcconfukus Marciainis lib. i. Inftitut. Si habetur in 1.2. de legibus, uocat fummum Scoicæ fapientiçphilofophum,ait inlibro dcLc' ge:legem(fcilicctàfapientibushominibusconditam) cffcomnnx tam diuinarum quam humanatrum rcrum re^iham, ducem ói le-’ gulam. Idem utrifq; amp;nbsp;Grçcis amp;nbsp;Romanis uetuftiores,Ægyptij 8c Chaldæl.Hincapudeos ijdem crantReges amp;Pontifice»,utaitPla tOjloqués de Aegyptijs, in libro de Regno;amp; Ifidorus generaliter loquens,in lib.z.Ecymologiarum cap.t.amp; habetur 21. dift.c.clcros. Quin ueteres quoq; Imperar. Romanicrant etiam fummi pontifia ceSjUteorû tempore uiuentes amp;fcribentciteftantur, Val.Max. amp;nbsp;Sueton. Traquillus,deinde Auguft.Ii.i.deciuitatcDel:fed hifuc** runt pudendi Si perniciofi errores gentiliu,hominü à cæcitatc mé tiifuae feduâorum.tOmncs cnimreligiones humanitù» inuen* Î4’ taCjOmnia facra pofitiua, fiuehumano ingenio excogitata.quan-tumuis in fpeciem apparctia,nihil aliud iiint quàm mera idolola^ tria,amp; fatanæ (ignoratione Si caecitate mentis human® abutétis) ludibrium,eo perniciofius amp;nbsp;periculofius,quo maiori fanâitati« uelamine tegitur, amp;nbsp;adumbratur: ut idem Auguftinus amp;nbsp;omnes fanéli Patres amp;nbsp;Doétorcs teftâtur,amp; exempla funt(nuncquîdem ludibria,quantûuis olim diu crédita)ueteres facrificiorum leget, Pompilij Numæ 5 libri Faftorum Nafonis. Vnde Tertullianus in Apologetico,n5 minus appofitè quàm falfe Romanis obijciebat: oporteredeos multûeffc propitioshominibus, àquibus fciliccc fadi amp;nbsp;creati erant, amp;crcati cuftodiebantur.t Nullum enim Ro- 3; manislicebathabere uel colere deym, nifi quem ipfidelcgiffent, uel talcm efle côftituilTent : quam autoritatem Senatus Romanv r initio adferapuit à morteRomuli, quem oligarchiæcupidir xd. Câpre® paludem àfcoccifum, ad populum defiderio Ref tu-multuantem fedandum,falfis apparitionibiis confiftis dei isauit, ut uel ex ipfa Titi Liuij hiftoria liquetjn li. i.Dec.i.Etcam Icmpec autoritatem etiaminuitis uctetibus ImperatoribuSj quanrur. uis imperiofis et crudelibus retinuit, ut Impcratorem Tyberiam, de Chrifto in deos referendo fenatum confulenté (eo quod i;c expe-dato Senatus iudicio Si dccrcto fulFragiû fuû dedifl'et). ••.direno-lueriffedeam confultationéprorfus et in pcrpctuûrefpucrit, n’ec deinceps unquâ nec roganti nec minitâti Tyberio, eain reacquie fcerc uolucrit,nc qd in apothcofi,dc fua authotitatc minuifle uide

t^z DE THEOLOGIE DIGNlTATE retur.ut Author eft Ttrtul.in fua pro Chriftianis apologia. Ft Nice phorus in Ecclcfiaftica hiftoria lib.i. c.S.HincrcIigioncs fadici», diuijfacraq; ethnica, merito legibus hiimanis, à quibus amp;nbsp;codun tut amp;nbsp;pendent,fiibijciuntur. Qiio fenfu Ouid.Faft.j.air.Indedatæ leges,ne fortior omnia ppll'etjCceptaq; funtpure rradita facra co-3lt;5 li:ttradit3,fcilicetàNumaPomp!lio,quiconfidismir3culisamp;ap paritionibus deæ Aegeriæ SiAnciliorum cœlitùs inmaniïfuam lapforumjeligionem faâitiam diuis cœlitibiis, uirginibusq; Ne--ftalibus, amp;nbsp;manibus, mortuonimq; funeribus compofiiir,amp; à Se-natu approbatam recipi fecit.Liuius lib.io.i.Dec. Sabellicus En-^ nead.i.lib.j.in fin.amp; omnss teftâtur.Cuius libri in eius Fepulchro quadringfneis nonagintaduobus annis poft eius obitum,amp; centum feptuaginta ofto annis ante Chriftum natum inuenti, nefi-(fticiæ religionis impofturæ detegcrentur, iulTu Senatus in comi-tiojigne à uiâimarijs faéto,in cólpcüu populi cremati funt,ut Li-uius iib.io. 4,. Deca,8c ante eii Varro, deinde Valer. Max. Plinius, Plutarchus amp;nbsp;Auguft. de Ciuitatc Dei lib.r.cap.j^.tcftantur.Nec aliterprocefleruntPapæ ad Antichriftianum regnum fuum, fióli--ciærcligionii metufundandum,augendum Scretinédum. Qiiód enim initio Euangclia, amp;fanâa quatuor generalia Concilia ad unguem fc fcruaturos profitebantur.c.ficut fanâi.i;.c.fanûa oöo. iiS.dift.prætcxtus erat tantoperniciofior, quanto magicæ artes di uinii uerbis adumbratae,ut uenena melle illitSjpeftilêtioresfunr, 37 teftibus Chryfoftomo amp;nbsp;Auguftino.tPriores illi Antichrifti Ar-riuSjMacedonius, Apollinaris, NeftoriuSjEutyches,contra ipfius Chrifti perfonam, nunc in diuinitaté, nunc in humanitatem aperte infurgentcs:moxagniti, Scripturis facris conuiâi,à fanâii illis primis Concilijs uniuerfalis Ecclefif, amp;nbsp;à legibus noftris Imperia libusdamnati funnfed ifte fingulari« feru8,qui fpeciem quidem pietatis initio amplexus eft,perfonam quidem Chrifti confitens, fed uirtutem ciui abnegans,amp; officium eius ufurpans,diu(ut Pau Jus 2. Thef.i. prædixerat) latuit, donee nouifsimis his tempori-bus Euangclio (quod illeinfinitis fomniorumlabyrinthis obrue-rar,dcteélo,apparuitillüomne Chrifti fummi prophetæ,13cerdo-tis amp;nbsp;régis officium ufurpalTettum prophetiam (, quæ tarnen ultima amp;nbsp;abfoluta eft,Hebr.t,) uouam doftrinam amp;nbsp;Decretales con-déndojtum facerdotium Cq'uod tarnen aeternum eft) alios ritus amp;nbsp;iàciificulos in terra inftituendo, Sc alios mediatores in cœlo con fingendo;.

fingcndo.’tum regniim, fcfefponfum amp;nbsp;«put uniuerfalij Eccle-fias faciendo, ncc non in imperia, régna amp;nbsp;magiftratus populoru, praefertim pop.R.om.iniiolando: amp;nbsp;fic in effedii,quanquam initio nondum apercis uerbis,tarnen femperre ipfa ncgando i e s vm efTe Chriftum,hoc cft fingularem ilium prophetam, Deuter.i». qui legem sScomnemreligionisdoftrinam compleretjæternum amp;nbsp;unicum facerdotem, qui unica uiâimaamp;oblationeperfeftos efticic in perpetuü fanftificatos.Hebr.io.Vnicum mediatoré.i.Timoth.i, Hebr.p. Aä.4. fponfum etrcgcm Ecclefiæ, ut indubitatus fitille Antichriftus,i,loan.2.Vtautem omittamus quam obftinata rabie, ferro, ucncno, flammisq;. Décréta amp;nbsp;inuenta fua ucrbo Dei præ-ferens, propugnet,amp; quid Canoniftæ creaturæ fuæ cenfeanr, quod ca fint propalàm omnibus nota : t audiamus paucis quid j8 thcologaftri fub eius tyrannide dementati,de uera Theologia, amp;lege diuinafcnferintamp;docucrinr. Quatuorenimgraduslcgis diuinæ, etiam pure amp;nbsp;putè diuinæfaciunt, ut uidere eftin corum Scntentijs, præcipucGabrielis Biel, in 3. dill. 37.q.».arr.i. In primo gradu ponuntleges immediate rcuclatas à Deo,pro tota commu^ nitatc uel principaliorcpartchominum, fcriptas in Biblia, ut ipfi Ioquuntur,et prçfcrtim in Euangeliji latis à Chrifto ad confcquu tionem beatitudinis.Ecce ut unicum tantum gradum tribuant Bi blijs amp;!Euangelijs, quæadhucdeprauât, amp;nbsp;potion parte truncar, facientes Euangelifi,amp; totum nouûTellamentû legem duntaxac opcrum,decruncata amp;nbsp;abiefla i uRicia fidei.In fecundo autem gradu ponuntlegcsdiuinas,quæexpracedentibusinconfequentia euidenti deducuntur,expræccdcntibus inquam Papifticoferme-to uitiatis Sctruncatis,unde deducunt articules,comenta amp;fom-nia fophifticæ Theologiæ,quæ tamé uocant amp;nbsp;affirmant leges pit rè diuinas.In tertio gradu ponuntleges diuinas exprsdidis dedii âas, per fuccefsiuam ( quam ex Decretis paparum in c. cum Mar-thæ.jÿ. fane multa,de célébrât. miir3r.fupponunt)relationem Apogt; ftolorum amp;aliorum,æquiualentem fcripturae facræBiblicicano-nisjuidelicetdèterminationes Ecclefiæ,IciiicetPapalis,quam Spi ri tu fanélo(eti.im nouis dogmatis)crudiri regiq; credunt,amp; credé dum docenr.Hludelllus Canonicum,Decretales,Scxtus,Clemé-tinç,Extragauantes,amp; infinita aliarum fuper alias bull arum decrc ta:quæ tarnen uocatnonfolumius diuinö, fed lus pure diuinurn. In quarto gradu ponunt leges Ipecialiter infpiratas amp;nbsp;reuclatas

quibufdani fingularibus perfonii, ut Brigittæ, Francifco Afsifio,quot; Dominico Hifpano,Francifco à Paula, amp; id genus Fa ftî ci as rcli-giones: etiam Mendicantiû, quas Procopius Bohemorû dux amp;nbsp;le gatus in Concilio Bafiliéfi à diabolo inuétas c5uincebat,quia nec à Mofe,nec ante eum à patriarchii, nec poft eum à prophetis,nec à Chrifto, necab Apoftolis,ut ctiâ Aeneas Siluius qui præfens erat, amp;nbsp;poftca papa Plus 2 fuit,in fua Bohemica hiftoria,cap.$o teftatur. Sedcur tam potés amp;ineluâabileargumentû,non alia arte, quàm faftuoforifu amp;nbsp;turpi cachinno clufumfuit? nifi quod illic theoîo-gift« amp;nbsp;Canoniftæjege diuina potiori parte truncata, refiduum adhucpedib.concukabât,commétaamp;:inuentafua,'præferendo,amp; în parte etiam Icgis pure diuinae crigendo,ut etiâ loan. Andreae ca nonici Paparü iuris tuba,in c.uit.ne cleri uel monachi,dicat etiam iegé ciuilé efle parte legis diuinç amp;nbsp;Theologi3e,quod Bal.proœtn. feud.col.7.trahit ad côfuetudines Longobardorum,amp; ad quas no fæces amp;nbsp;deliria trahût? Et tamé adhuc minus délirât,quàm q tra-huntadconfuetudines quarumuis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fupcr

ftitionum,quibu8 etiam ex papiftica doârina audent etiam pecu-liare factum, tanquam è ccelo lapfuminftituerc : nec folum uerbii Dei prætexere, fed etiam quod maius eft, præccptisDccalogi,ue-40 lut opus fupererogacionis prçferre.tVtqj unum pro muftis, fed fa mofif$imum,amp;totoorbe€antatif»imumproferamus exemplum; German! nuper,quàm brutalibus,fed altè fixis prçftigijs,uc!ut ce-ftro pcrciti,ad idolum illud Compoftellanum cuifitabant ? quod tantum aberat ut ad feuenientes feruare poftet, utindigeretcufto diri ab illis qui ftudio diuum plufquàm poeticum cuftodiendi,no fte circum altare ill jus, nedurn uulncribus.fed etiam homicidijs fefcconficicbant, ut eft texr.apertus in Decretal.c. propofuifti, de confccrat. Ecclefiæ uel altar.quam idolomaniam tantum abeft ut Papæ eradicarint, it deum camino infuderinr, confirmantes hac diabolica infaniabeatum tacobum Apoftolpro fanftè ritctp,coli. Tantæ impietatii uotum, uelut eo facratiu.'!,quo fccleratiius, fuæ foli difpenfationi refcruantei,ut Panor.amp; omncs Canonifîæ,in c. cxmultajdeuoto amp;uotiredcmpr.qu3ntumuislacobus contraria docuerit, nccunquam in Hifpania fucrit, fed primus Apoftolorû paulo poft Stephanû Hierofolymis occifus, Aû.n.Quid hic dice-rent and qui patrcs,Epifcopi,doflores Ecclefiæ primitiuæ.^ quor-liun ab corum faciefcfcproripcrent tçt Theologaftri amp;nbsp;magifteft

JÎinadulationîmPapiftieærcligioniscoacernatiflAtnosquiDci 41 gratia poft tam diuturnas tenebrasluceuerbi DeircnatijChriftia* ni ftimusjacram Thco!ogiam(quæccelcftis cft^utnonconfundi mus cum naturaiibns fcicntijs,itaneccumhumanis legibus,tantum abeft ut Icgcm üllam humanam, eft'e reginam,dominamjaut fuperiorem Thcologiæ,ut ne æquandam quidem illi ccnfcamus; fedidutethnicumamp;b!afphemumexécrantesfacram Thcologia amp;nbsp;authore amp;obicâo;amp;ccrtitudine,amp;finecæteris omnibus difci plinis Seftientiispr^ftantiorem Sc fuperiorem aflcramus. V’eriim 46 ut alia eft interior cordiû iufticia,quæcftperfolamChriftifidem, quam Thîologia docct,alia ciuiliîiufticia et difeiplina externa, in qua Iuris prndentiaucrfatur:ira21iaamp;fupcriorTheologiç,alia8c inferior Iuris prudentiædignitas, uirtusamp;funûio.In hoeautem pulchrè differendo conucniunr, qubd utraq; amp;nbsp;Ecclefiæ amp;Rei-publicæ necclfaria eftûlla illijixc huic pfopior,quodq; altéra alte-rius,quanquam diuetfo modo indiget.Iuris prudentia enim indi. get Theologia ut fuperiore, ram in theorica quàm in praxi, in hit præfertim quæ res diuinas Sc Ecclefiafticas conccrniintrThcolo* gin uero nô indiget (urifprudétia, nifi ut inferiore, uelutreliquit inferioribus facultatibus,amp; circumftantiarûcognitione indiget: tnullatamen magis cgctquàm lurisprudentia,proutnullaTheo 4? • logiæ uicinioramp;affinior cft,præfertim in bis quæ adfccundâ Dc-calogi tabulam fpcâant. Ipfeenimoptimus maximus Deus pet os Mofi,poft diuinasamp;3’licologicas,ftatim ciuileiScpoliticaide rebus humants leges Ifracli attexuit Sc promuIgauit,Quod fi ueru bonum Thcologum, non in Metaphyficis (ut Ariftoles, Auer» rhois cætcriqjCihnici philofophi,amp; poft cos ad ufqj theologaftrî üli cenfuerunt) fed inmentibus amp;nbsp;moribuî uerboDcific doâri-na cœieftiimbuendi« amp;nbsp;regendis uerfari opotct.Si inquam,oportet ilium,amp; multo magis Ecclefiæ miniftrum,non folum commit nia fenfus, fed ctiam œconomiæ, politiæ.rerum agibilium amp;nbsp;cir« cumftantiarumcxpcrttim cfle,urfatis oftendit Paulus i. Timoth. s.Jk cj.adTitum.Quç nam profefiio magis hoc docctScfubmini ftrat quàm luris prudentia,non confufaneaillainfinitis opiiiionû f'C inrricacionum labyrinthis liaftenus obruta; fed dilucida,æqua bilis, parabilis, rebus amp;ufibus hominû accommoda, utnunc rc--purgamus amp;nbsp;profitemur? i-Ipfa certè amp;nbsp;uetus amp;nbsp;recens hiftoria amp;nbsp;44. CKpeiientia docuit dqcct, ut nonnulli (crunt expertes, præfcr-

»9^ DE THEOLOGIÆ DIGNITATE tirn Exmonachi.folâ Bibliorum Scaliquot cxégcticorum Theolo giælibrorum leftione:quinctiamlinguarû quandoq,‘noticiafrc-ti, fine uilo rcrum ufu, fine cxperiencia Theologiam doccre, aut Ecclefiatr. regere aggrcfsi,quàm infœliciteramp;iciunè,ncdicam pe riciilofcjde magiftratibus Sc iudicijs,delegum ciuilium poteftate amp;nbsp;iiCujde contradtibu!, de uf«ris, de belle,de dcfenfione,dc rcotû pœnis amp;nbsp;fcripferintamp;docuerint: utfilcam quanta fencRrâquan-doque aclanarchiæ,uel anabaptifmo aperuerint,non dolo,fed dum exfuafolaumbranlithcoria,dcrcbus quarum funt experte» 4? iudieare etdîccrnerelc poffeincautè côfidunt. Non exige Theo logum à îurcconfulto doceri,uel iiiranoftra dîfcere,ne quis cauib Ictur, quamuis prim amp;nbsp;à Grammatica, amp;nbsp;à Dialeâica longe infe» rioribus facultatib. doceri debeat. Sed hoc dico, quod fincaliquo rcrum commünium,prîcfcrtim ciuilium cognitioneamp;ufu (quæ præcæteris Iuris prudcntiafuppcditat)non debet ad aftum 1 cri— bcndi,docendi,regédiq; Eccclcûam accederc, Scitum cft, quantû piæ memoriæ Martinus Bucerus,linguarum amp;facrarum litcratû peritifsimui, iam fenex,amp; ipfa rerum experiétia cdoftu»,quanto-pere futuris Ecclefiæ doâoribus amp;nbsp;miniftri»,lcgum ctiam noftra-rumftudiumcommendabat.-t-Quid quod non folum uctus 8cre-cens hifloria, fed uai illud cleâioni» Paulus hoc teftatur ? Quor-fum cnim i.Timoth.j. tam difertè fccundo loco cxcgit,cpifcopû fiue miniftrum elfe unius uxoris uirumf An ne plnres fimul iixo-res contra legem Dei habcat, ut quidam etiam antiqui cenfuerut? minimè,quum priorcloco exegcritirrcprehcnfibilem elTe.An ue-rô ne admittatur,nifi mox duâa uxore,fi ea careat, ut etiam tempore noftro quidam ccnfucrutamp;pra£hicarunt? Nechocquidem. Paulus enim,etiamfi uxorcm quandoq; (ut Ignatius fcripfit) ha-buerit: tamé illam fecum non ducebat in minificrio apolîolatus, i.Cor.9, quinimocarctibus uxore,fuadebatne quærcrent uxoïé, lcdutmancrétutipfe:hoccft,cœlibc», modô côtinerepofTent; amp;nbsp;addithocprodefle,quoliberius quæDci funt curétur,7.Cor.7.Palam eft ergo,Paulum hoc rcquirerc,uthuiu8 œconomiæ (amp; fi fieri pofsit politiæ) noticiam habear, qui Eccclefiam doccre aut regere debet, idquod ctiam difertis uerbis exprimit, addens : Qjd fuç domui bene præfir,qui li beros habcat in fubiedione.Qiiód fi quis propriæ domui præefTe non nouit, quomodo Ecclefiam Dei 47 çurabit ? I Tim.?, t Nonigitut fiiffiçit folauelcxaRa feientia, fed aliquis

fliîquis etîam rcrum ufus,amp;aliqua œconomîæ amp;: negocîorum ex-periétia, etiam uocediiiinacxigicurin eo quîEcclefiæDoélorauc Epifcopus futurus fit; quoniam multo amplius amp;nbsp;iudicij amp;nbsp;cxpe-rientiæ requiritur in publico doftore aucminiftro Ecclefiæ, qui nonfolùm aducrfarios ueritatis conuincerc: fed etiam conGlio amp;nbsp;prudeutia (quæ fine aliquo return ufu non habetur )EccIcfiam iu-uare Si regere qucatjquàm in alio priuato.Beatus Ambrofius In-fubriai proconful, nondum baptizatus,in Epifeopum Mediolanc fem eleftus,non folum Ecclefiam illam Arrianalabeinfeâam,fed etiam uiciuas libérauit,malleus hasrcticorum fui temporis,amp; do-ûor Ecclciiæ præcipuus. Nedarius è prætore urbis Conhautino' politanæ, in eiufdem Epifeopum aflumptustamfanéiè fegefsit, haerecicos cohcrcens, ut fpecimen nomenq; fanftitatis reliquerit ecclefijg, quas monachi, rhetores, ludimagiftri,autali/rerum ex* pertes fæpeturbaueruntj amp;nbsp;difsipatas reliquerût.Quifquisigitur cum uitæ amp;c doftrinæ integrirati, talcm rerum experientiam adic cerit, ut per aiTuetudinem fenfui habeat exercitatos ad difcrctio-nem boni amp;nbsp;mali. Heb.5. fi is cótinerc uelit amp;pofsit,quid magis præpofterum,amp;à fenfu Pauli alienû,quàm utuxoré priusquàm minifterium fufeipiat, exigerc ? -kNotum eft quod nam fitEpifeo ’bS pifeuminifiri Ecclefiæofficium, nempe uerbum Dci difpenfare, idquepurè amp;fynccrè, nonutfalfi caupones aquam uino mifeenr, Efaiæ «.aut paleas tritico,Hierem.i3.hoc eft, traditiones humanas, iitibi beatus Hieronymus exponit, amp;facramétaadminillrare co* demuerboinftituta,amp;Ecclefiç (utfamiliç) doârinaSc exemple, non dominatione præefle,t.Petri Principis autem uel magiftra« tus Chriftiani off ci am eft, populo (in quo etiam miniftri Eccle^ Cæ côtinentur ) præelfe poteftate eminenti amp;nbsp;præccllenti, ad uin diftam quidem nocétiumjaudem autem rcâcagcntiû, ad Rom. b.i.Pct.iEdifcipIinam omnem externam, fiueciuilem,fiue Eccle- 4^ fiafticam feruare, amp;nbsp;fuper omnia legem Scueibum Dei legere, di-fccre,cuftodirc,amp; euftodiri faccre, ut fpccialc mandatum amp;nbsp;præ-ceptumhabetà Dco.Deur.i/.Iofuæi.Nonreccdet (inquit Dominus )liberlegis huiusab oretuo, fed meditaberis in co dicacno-fte, ut obfcrues amp;nbsp;facias fecundum omne quod feriptum eft in eo.Eft igitur uoce Dci euftos totius legis,etiam mere diuinæ, fairem quoad externa officia. Quare externa officia amp;nbsp;profefsiones fpeâantcs non folum ad fccundam,fcd etiam ad primam Decalo

gi tabulam,iudicat.Prima enim tabula propter difciplinâpertinet so ad uitam corporalcm amp;tcmporalé:tnSquôdinhisl'olusfibiexe-tjuendi modum aut typumÉcclcfiafticû décernât, fed cum mini* firis amp;nbsp;doétotib. Ecclcfiæ, utDeut.i/.iubetiir ipfefibi defcribere exem plat legis in libro,coram facerdotib,amp;Leuitis;amp;tic no clam cis.nec incôliiltis.Si enim in rebus ciuilibusjin quib.fuoiure(tcr-uata tamé æquitate, Si. fubditorû commodo) liberam habet pote* ftatem.-inaturû tamen eocum ad quo« fpedat cofilium prius adhi bere debet,l.humanum. C.delegib. Quanto magis in rebus diui-nisjinquibus non habet nifi nudum minîfterium amp;executio-nem, fient merus minifter; nec poteft ucl tantillum addexteram uel finiftram defleétere àuetboDei, nec addere aut detrahere. t Et hoc eti quod fcntitlegum doftor Baldus in traftatu de pace. Conftant.ad fi.dicen»,quôdin his quæ funtiuris diuini aut natu-ralis,furnmus Princeps non porertprocedere, nifiutucritas.id eft ad limites ueritatis, alioquin quod facit ipfoiurenullum eft,tan-quam à mero priuato uel procuratore ultra ucl præter mandatum agente. PariterEpilcopuî uel minifterEcclcfiæ, merus elf cxecu-^ tor leu dilpcnfatorucrbiDci : non eft dominus nccfponfusEccle» tiæjfed fidcli« feruu« Si amiieus Chriftifolias fponfijlans Si audi-ens eum.gaudiogaudenspropteruocemfponfijhoc eft dum uer-bum Dei crefeit amp;nbsp;currit.Ioan.3.1 Porto ut non debet Princeps’of-ficium Epifeopi feu miniftri inuadere,quod non impunè tentauit Oziasjob id lepra percuirus,ettemplo cic£lus,2.Paralip.26.ita nec Epifeopusautminifterofficium principi« fcumagiftratusciuilis: hæcenim difereuitDeus,utriufqj maximi dont dator, amp;nbsp;difcrcra manere uoluit, Si fub utriufq; compétent! regimine,quicquid hti manogencri utile eîl,conferre,ait text, pulcherrimus in Auth.quo modo oport. Epife. amp;cler.ad ord.pcrduci.Nouelîad.Hoc fuit fcc* Jus horrendum, amp;nbsp;notacertifsima Antichrifti Romani; qui poft-quàm fibi prœHigi)« Si inEcclcefias fubiccit,in officia amp;nbsp;iura Prin-cipum, Regum,Jmperatorum, nec no magiftratus populiPvom, inuolauit,amp;omniadiuinaamp;humana/uætyrannidis ergbconfit U dit.fSed ad rem: Minifterexcedit Principern, quantum ad curam internæcordis iuRiciæ per fidem,amp; quantum ad Euangelij prædi cationemamp;adminiftrationem facramentorum, ucinquittext. in dida Nouell.é.in princ. quæ eft fundio longe fanâiotamp;nobilior Omni magiftratu, ctiâmregali Si Imperiaii,Princeps Si quitus ma giftratus.

giftratu»,ôt!am fegali amp;nbsp;Impcriali Princcps amp;nbsp;quîuîa magiflratus excedit miniftrum amp;nbsp;Epifcopum in lurifdiâionc amp;nbsp;omni difciplt na externa,etiam Ecclcfiaftica;amp; debet cffe erainens,imó fupere~ lïiinens amp;præcellens,ctiam fuper Epifcopos, amp;nbsp;omnes Ecclefia-fticosjn adminiftrationc gladij amp;nbsp;omnis lurisdiâionis Sc difcipli næ extern«,etiam EccleGafl:icç,ex decreto Dei.Rom.t3.i.Pet.ï.Eft «tiam poteftas temporalis pro hac tantum uira,cum qua finitur. Contra Epifcopus amp;nbsp;minifter debet eflein humilitate.t.Petrj.con Centi alimentis amp;nbsp;quibuï tegantur.i.Timoth.ó.quoniam regnunt Chriftiquemfolum prçdicantjnon elide hoc mundo.Ioan.iS.imo nee municipium quidem eorum bic eft,fed in cœlo.ad Philippen, j.in fine^ad Hebræos c.ult.quamuis interim pugnatcontra hofte« longe maiores Sc truculentiores, nempc peccatum, diabolum amp;nbsp;infernum.Defeenim Scalijsminiflri» ait Paulus adEphef.ö. Non cft nobis luâa aduerfua fanguinem amp;carnem,fcd aduerfusprinci parus,aduerfus potcftates.aduerfus mundi dominos,reftores te-' nebrarum feculi huius,aduerfus fpiritualei aftutiai in cœleftibus. Qiiapropteraffumite uniuerfam armaturaDei, amp;c.tQuanquam ^4’ etiam Chriftianus princcps amp;magiflratuscontra huiufmodi fpiri tuales holles pugnct fuo modo,uidelicet fanam dodtrinam fuaau toritate cu{lodiendo,tum fanftas ad hoe leges ferendo amp;nbsp;exeque-do,utTheodoC magnus fccitin l.t Sc i.C.dc fum.trin.tum iubédo fuis Euangelium pure prçdicari,alios ueró fuo exemplo Sc moni-tis ad id incitando, prout pius Scfandlus rex Ezechias fecit.4. Reg.8,5c j. Paralip.jo.ltaqucquantum adomnem difciplinamex' ternam,etiam Ecclefiafticam,poteftas cft folius Principis feu magi (Iratus, qui tarnen quantum adres Ecclefiafticas.miniftrorum Sc dodlorum conlilium adhibere debet.t Qiiantum autem ad cu-ftodiam,prçdicationem Sccurfum uerbi Dei,quamuis uterq; tam minifterquàm poteftaSjGt merus executor:tamen minifterfeu E» piftopus potior eft, nimirum duxuerbi, illiusq; amp;nbsp;facramétorum difpéfator.Princcps autem feu magiflratus manet in terminis Gm-pli£is quidcm,fedpubliciamp;a Deo, quatenus uerbum illius fequi tur,approbati exccutoris.ut eft text.apertus,2.Paralip.i5^.Et ingref fi funt (fcilicet facerdotes) iuxta madatum regig(fcilicet Ezechiç) amp;nbsp;imperium Domini. Rex itaq; non propriu, fed domini imperium Gbiiniunflucxequcbatur,dumfradlisidolis amp;excelGs,etiam ssnco fcrpcnte,congrcgauit facerdotes amp;Leuita8,eosq0ufsitpù-

ram Dei legem refumcre,ncc peccata patrum imitari,rnifsisq;pec curforeifuos cpiftolis,prçdicauitreliquisfilijglfrael, utreuertcré tur ad Dominum,nec ambularent in prçceptis patrum Bc fratrum, fed Domini.2. Paralip. 30. t Quantum ergo ad res diuinas tantum præftat Epifcopi ucl miniftri munus amp;nbsp;dignitas Principi feu magi flratui,quantum os manui,iuxta pulchram illam amp;fandam facræ fcripturæ analogiam,de miniftro quidem fie dicétis,Malacb.î.Lagt; bia facerdotis euftodierunt fcicntiam,amp; legem requirent ex ore e* ius. De Principe uerô,2. Parai.xj.Dederutq; in manueius tenendâ yy legem,fcilicetloiadaamp;facerdotes,regi loas.lSacræ ergo leges no

ftræ ImperialcSjpræfertim primi libri Codicis fanôæ,iuftæ uali dæ fuerunt,fiuc de perfonis amp;inftitutione Epifeoporum Si. Eccle fiafticorum pro ratione temporis, ut 1. officialcs.1. presbyteri.l. in Ecclcfi;î.l.quicunq;.8e fanfta l.fi quenquam de fymoniacis Epifeo pis,amp; participibus criminis,tanquam !æfæ maieftatis coram pre-feâisprætorioaccufandis,amp; cum perpétua infamiaregradandis. C.de Ep.amp; clcr. fiuc de rebus Ecclefiæ,amp; tota difeiplina Ecclefia-flica,ut toto tit.de facrofan ft. Eccl.fiue de cohercione amp;nbsp;pœnahæ ireticorum,tamclericorum quàmlaicorÛ5fiuedenuptijs,amp; fimi-C8:quas Chriftiani Impcratorcs proprio iure amp;nbsp;potcftate.non mi nus quàm Dauid,Solomon,Ezechias,Iofias,Ifraelis amp;nbsp;ludæ reges ferre potuerût : fiuc etiam de fide catholicaamp;religionis doftrina, ut tres illæ leges fitæfub tir.C.de fum.trin. Sedhai quidem ulti^ mas amp;nbsp;fimilcs non tuleruntpoteftate aliqua fibi propria,quam in his nullus hominum,ncc angelorum quidem habet.ad Gal.t.Co-]oir.i.uernm ut meri executores uerbi Dei conformiter ad cius prç 5S fcriptû.tMalèigi tur et impie fuerut nûcnullitatis,nûcimpictatis, infimulatç amp;nbsp;propalàm difFamatç, etiain tcholis,iudicijs amp;nbsp;côcio nibus,perDecretaJes amp;bulla8 Paparu,ranas Silocuftas monacho rS, theologillarû et canonirtaru à papiscrcatas et emifias.at dein* ceps in Chriftianis Ecclefijs amp;nbsp;fcholis,præfertim in hacTubingé-fi,longé quàm unquamflorentifsima,quippc Dei bcneficio,Euan geüj luce reftituta, fub Chriftianifsimo amp;nbsp;clcmétifsimo Prin cipe . noftro Chfïftophoro Duce Vuirtenbergenfi, leges quoq;Imperia les priftinaedignitati amp;nbsp;fplendori,ad decusueræ Dei Ecclefiæto-tiusqjfacriïmperij ornamentum Scftabilimcntum perpetuum,re ftituendæ funr;amp; ut Chriftianos fidelcsq; facro Imperio dece r,pu riiis(fophiftiam omnemrepellendo;docendæ,quonôfolumin pfiuatorcm^

prÜutorum caufi«,fed etiam in publicis,amp; EccIcGae amp;nbsp;imperio u-fui Cnt.Amplifsime fenatuj,uenerandi patres,clarifsimiprofelTo-res,6c omnium inclytç huius Acadcmiç ordinum amp;arcium dodo reSjOiagiftrijAvr«), amp;omncsoptimærpciftudiofi,lâborcs

noftros amp;nbsp;ftudia in primis Chriftianifsimi Siclemcn* tifiimi Principis noftri iuuate.

INTER ROMANOS EPISCOPOS ET SEgt; xtam Carthaginenfein fynodum, Africanascp ccclefias, de pn'matu Papæ, bona fide ex authenticis monumentis colleda,a M A T T H IA flacio

E X T A Carthaginenfis Synodus circa 4,20 Domini annum celebrata cft. Fucrunt in ea cogrcgati Epifco pi numero 217,inter qiios amp;nbsp;ipfe diuus Auguftinus, Profper,Orofius, amp;nbsp;multi alij prçftantesac célébrés porrb Carthaginenfis epifcopus,præci puus Àfricæ totius metropolitanus,uit tum uitæ tum cruditionis nomine laudatifsimusjpræfedir.

Infignis autem acadmodu ucilis hiftoria dePapae imperio feu poteftate,ex ea fynodo amp;nbsp;alijs quibufdam uetuftis ac authenticis monumétis coliigi poteft:quæ tarnen hadenus (quod ego fciam) à nemine, nefummatim quidem cSprehcnlaacexpofitacft. Qiia» re breuiteream,cHRiäTo iuuate,recitare tentaboztarrietfi optan dum profedö uehcméter fit, illam ab aliquo infigni artifice Sc pro lixè amp;nbsp;luculéterc5fcribi,atqj illuftrari. Adû enim eft maxima con tétione,uel etiam acerbitate, in hoc c5cilio,intcgro quinquenio, de piimatu Papç 1 uper Africç Sc aliirumexterarum prouinciaruni Ecclefias.Sed in hac fynodo.tota caufa tandem beneficio Dci fceli eiter decifaeft: quam ut ordinc exponam , quædam pauloaltius mihi repetenda iunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__

Omnino (utexomnibus Romanorum Pontificum adiombus Sc fcriptisapparct)cupidiiam inde ab initio Papæ fucrunt, poten-tia m feu tyrannidem fuam quam latifsime fuper alias Ecclefias ex tcndendi.luuabatcrcdocos.fiîuc ipfam urbem Romam,ipiumq; ;

toi DE P R 1 M A T V P A P Æ impcratorem orbi tcrrarum policitè imperare uidcbant, ita Si oflï nés Dcî eccieGasfub fuoiiigo acimpcrio feruictes ceniere: amp;con fuctudincipfamundiitafcrente, plerunquemaiorum ciuitatum Epifcopi in maiori ucnerationc habcbantur.Mecropolitaniq; uo-cabancur.Vidcmus fane quondie,quantopcrenon tantum magu ftratuSjfed Si incolæ magnarum ac potentium utbium, alios mi-norum oppidorum ciues præ fecontemnant.

Inflabat eos forte amp;nbsp;ipfa opinio,rumorque hominum uel uerii» uelfalfus,qubdibi Paulus acPetrusfummi Apoftolidocuilfenr, quodqj ea Ecclefia finceriorem doârinam cæteris ex iplis fontib. haufillet.Idcoq; putabant Papæ,fe eciam Petri ac Pauli authorita* temamp; nomen habere debere,amp; in eademeum ipfisapudomnes Ecclefias Dei ueneratione elfe: ficut amp;nbsp;adhuc fempet fe Apoftolos amp;nbsp;Apoftolicos uocitant.

Quantacertaminadiuo Paulo cum huiufmodiPetrinis difeipu lis, de fui præccptoris nomine tumétibus ac gloriantibus fueriiir, notifsimum ex eins epiftolis eft. Nufquam enim non rixari cum eiscogitur,amp;contcnditfe nullam fuperioritatem feuprimatum Pétri agnofeere ,necab eo quicquam accepifleautdidicilTe,quin potius cotra ipfum de regraui monuifle,ac coram multis in facie lerib obiurgalfe.

Hocigitur nefario dominandi fludio incitât! Epifcopi Romani iam inde ab initio, fubinde aliquid egerunt, aut fairem moliti funt,quodad eorum potentiam augendam fafturum uideretur: quae utinam omnia hiAorijs fideliter comprehenfa fuiffent.Multa tarnen certc eiufmodi accidiffe,facile ex ijs quæ notata ab hiAori-cisfuntjquæq; exeorum proprijs decretis conijciuntur,anin)ad-uerti potcA.Taceo enim contentioncs Paparum in ipfaeleftione, ubi fæpc etiam armis interfefe competitores certatût.Ccrtè fie A-nicetus diuum Polycarpum u'irum prçc!arifsimum,cogere uoluit ad rccipicndam fuam obferuationem Pafchx ieiunioruiTi,amp; alio-rum quorundam rituumdicet fruAra,cum ille ei cedereac fubijci, cumquefuperiorcm agnofeere nollet.SicpoAea ViftorPolycraté amp;nbsp;omnes Afiaticas ecclefias, adiunâaetiam excommunicatione, adeafdem nugascompellcre uoluit:fedabfrenæo,alijsq;occiden talibus Epifeopis increpitus, à propofito uel inuitus defiAere coa lt;tus eA.

fire exemplüm eft amp;nbsp;certamen inter D.Cypriannm archiepifcopu Carthaginclem amp;nbsp;Cornelium papam. Volebat enim tunc Cornelius Cbi iurifdiâionem ac quafi regnum quoddam in Africanas ec clcfias ufurpare.Verum ille nullam prorfus fuperioritatem ponti-ficis Romani fuper fe amp;nbsp;ilias Ecclefias admitterc uoluit, ut ex eiu« epiftolis ad Cornelium liquido apparet.Nam cum in perfequutio nibus, amp;c. Adfcrtbc ex meo Catalogo,facie t8, ufq^ad fincm capitis autnarrationis deCyprianOjCXceptis 6 ultimis lincis.

Eandem ambitionem ipforum amp;multæeorum epiftolæteftati turtametG non paucas fidas efle,in Clemente noftri Catalogi o-ftenderimus,amp;in finebuius fcriptietiam oftenfuri fimus. Sed im pudentifsimæ Paparum gloriationis,audiLeäor,unicû iam tantum exemplum. Ad Innocentium primum miferatfynodusMi-leuitana amp;nbsp;Carthaginenfis fua décréta contra Pelagianos, ficut amp;nbsp;ad alios, præfertim primarii fedium Epifcopos,petens ab eisfub-fcriptiones Scexecutiones. Ibi ille modeftifsimus Nocetius,in re-fponGone ufq-, adimpudentiam,dignitatem potentiamqj fuæfc-dis peftilentiæ deprædicat; Reflc cos facereinquiens,quódadfe ca décréta mittant.Nam nulla Ecclcfiaftica negocia,quæ etiam in remotifsimis prouincijs 3guntur,prius finir! debere,quàm Roma ad fandifsimam federn cxaminanda amp;nbsp;confirmanda mitterenturlt;

Atqu^non hoc confilio,bone Nocenti,ad te miferat illi fua décréta ,ut ex tua authoritate,nutu ac confirmatione ea pendcre ucl Icnufed quæexuerbo Deiconcluferant,ea etiam abs teobferua-ri uolebant,ut exipforum epiftolis apparct.Et cur tu temctipfum deprædicas amp;nbsp;célébras,tibiqjpfi tibicinem aut præconemagis? Alienum te os,ut Sa pi é s inquit,prædicet,non tuu.Caufa in prom-ptu eft, quia inanis gloriæ, ampliandæq; tuæ tyrannidis cupidus eras,amp; talem prædicationem tuæ maieftatis illi patres in fynodis exiftentes fuis epiftolis inferere contra fua nota obliti fuerant.

Omnino omnesepiftolæuetuftiores abalijs Epifcopis ad Romanas fcriptæ,aut prorfus nihil dePapæ impcrio,aurccrtètcnui-ter dicunt,cxceptis perp3ucis;fed Papales rcfponGones contrà,po tifsimum in fuæ tyrannidis deprædicationeoccupantur.

Licet uerb tantis furijs Romani pontifices agitarécur,feduloq; fuum PLvs vLTRA'quærcrent:tamenufq;adNicænumconci-lium,nempeurqj ad annum Domini 340,nihil admodum efficere potuerunt,nullaq,-eximiaeorumauthoritasin Ecclcfiafuit.quod

(ur iam brsuitatis ftudio alia teftimonia taceam)diferce Pius fccu dus,feuÆneasSyluius, epiftolajoi teftaturinquiens:Ar)teNicç' nam lÿnodum unufquifqj fibi uiuebat,amp; paruus refpeftus ad Ro-nianam Ecclefiam habebatur. Verum in ea fynodo occœpit oligac cbia;in Ecclefiacoftituttim eft,utfingularum prouinciarumuna aliqna Eccleßa,amp; unus aliquis Epifcopus primus ac fupremus ha beretur,qui amp;nbsp;Metropolitanus uocaretur, quo commodius omnia adminiftrari poffentQuare faäus eft Romanus epifcopus primas fuburbanaru feu circumiacentium Ecclefiarum,Carthaginé-Cs Africanarum, Alexandrinus Ægyptiarum, Antiochenus Syria-Carum, ConftantinopolitanusGræcaribamp;c.Nonpræfert fane ca fynodus,aut honeftius appellat,ne unica quidem literula,Roma-num cpifcopum Alexandrino,aut Antiocheno,autalijsmetropo-litanis.

Hic fuit primus gradus Epifcopo Romano ad akiora(quod du dum ex animo concupiuerat)afccndcndi.Hac ucró ille qualicun-que occafione non fegniter ufus eft: fed ftatim Italicas, præfcrtim Rom« uicinas Eccleuas,fuo impcrio fubiecit.Poftca etiam ulteri-ns limites imperij fui propagate fummo ftudio inftitit : de quibus fingulis nimis longum effet dicere.

Cætcrùm hoc concilium, de quo iam agimus, circiter 8o annis poftNicænum eftcclebratum.Præfeditin co(utdiftum eft)Aurelius Archiepifcopus Carthaginenfis : uir amp;nbsp;illis fanftis patribus amp;nbsp;ipGs etiam Papis,ut ex eorum epi ft olis apparer,ob multas pi çcla-ras dotes Si mérita reuercndus.In co tres Papç ordinc,fummo ftu dio id egerunt, cum fanftis illis Patribus, ut fibi iurifdiâionem in Africanas Si alias cxteras Ecclelias concédèrent. Occafio autem eacrateis oblata, qubd quidam Africanus facerdos nomine A-piarius,presbyterEcclcfiæ Sicccnfis,homo (utei illafanfta fyno--dus teftimonium præbet)infinitis fceleribus contaminatifsimus, à fuo Epifcopo,Si etiam ipfa fynodo excommunicatus.ad Papam Romanum,omnium facinoroforum perpetuum afylum,confuge rat.'à quo ftatim in communioncm,fine aliqua diligentiori exami natione,tanquam innocens receptus.Si à fua accufationc abfolu* tus eft; nec tantum ipfe Papa eum recepit, fed Si ab Africanis eum in communionem recipi præccpit.

Cogirans uero bonus Papa Zozimus(nam is tum imperab3t)fe ca occafione aliquid eximium ad ftabiliendam fuam iam diu opta tam

tam amp;tentata monarchiä gercre pofle, mific ad Cynodfi Africana legatos à latere,quenda iiomineFauftinu epifcopfi Potétinû,præ* fentib.Cut ex fadis eins apparet)Curtifanis,probit3te,fapientia,ct modeftia baud ita multüabfimilé:amp; duos Romans Ecclefiæ pref byteros,nomine Philippum amp;nbsp;Afelum:eisq; in mandatis tra did i r, ut fupra didum Apiarium curent, tanquam bonum ac innocéterr» facerdotem,incommunionemqu3mprimuma totafynodo reci-pi:amp; fimul agant cum fynodo, ut Epiicopis amp;C facerdotibus liceat afentcntia fuorummetropolitanorum,autetiamfynodi,Romam adfuam Sanditatemappellare:ribiq;etiam legatos à latere in Afri cam mittete, qui caufai appellantium ad federn Apoftolicam ibi cognofcat: uel Cutfummatimdicam)iurifdidionem ac imperium fibi fuper cxteras Ecclefias flagitauit.

Quo autem id facilius impetrarepoflent,tanquam iam olim de bitum Romano pontifici ius feu priuilcgium, dcdit eis Nicsnam fynodum falfatam feu corruptam,in qua tale priuilcgium fibimet Papafuo arbitrio adfcripferat.Hæcprimùm Zozimus papa cgir,

Illi fandi uiri,Paps legati, ad fynodum proficifcuntur.'cxponut ibi fua mandata,cum magnaquadam fanditatis fpecic;dicuntS, Paps Rom. peccre tantùm utNiccnæ fynodi décréta feruentur. Quid hac petitione honeftius ac iuftius uideri poteft ? Patres in fy nodo ftatim petunt fibi literas amp;comonitorium, memoriale feu inftrudioncmipfius pontificis exhiberi.Legunturliters5ccom-monitorium,in quo amp;nbsp;fuppofiticius ille Nicænus canon.

Intclligunt Patres, quatuor efTePapç poft ulaciones.Præcîpuc tarnen prima de appcllationibus, quæ non obfcurè totam iurildi-dioné in Africanas 5c alias peregrinas EccleGas flagitabat, amp;nbsp;Ni-cænç fynodi decreto confirmata effe dicebatur, eos fua nouitate 6c abfurdirate obftupefacir. Abfurdifsimum enim eis elfe uideba-tutjunumhomuncionem omnibus christi Ecclefijs per orbem terrarum fparGs imperarc, easq; regere (quod tam muitis epifeo-piseffet perdiffieile) uelle. Vrebat eos etiam non leuiter, qubd ilium tarn fcelcftum Apiatium àfeiuftifsimè damnatû, tarn réméré Papa in communionem rcccpiffet ôcabfoluiiïct, acafeiam e-tiam recipi mandater.

Délibérant igitur quid faciendum Gt, Inftifsimam efte petitio-nem uidebant,utNicsni concilij canones feruentur. Nonmemi-nerant autem feunquam quiequam talcin illius fynodi canoni-C 3 bus

2,06 de P R I M a T V P A P Æ bus legîfle:nectamcn poterât, aut audebanttantum fcelus defan-öifsimo Papa fufpicari, quod fcilicet décréta Nicænçfynodiau-fus fuifletfalfare. Quare pacis cupidipollicentur,fefccundumc-jus pctitionem faauros;fcd tarnen folùm tamdiujquoadauthenti ca Nicænorum canonum exemplarianancifccrentur, quæ fedulo feruare uellét.Interea moritur hic falfator, cum nnum tantiim annum fediirct.

Hicfüit primus aßus huius tragœdiæ, in quo obferuandû cft primùm, Papam hune non prætendiffeius diuinum, Scripturam, aut CHRIS TI ordinationé,qui fedem Romanamomnibus Eccle^ h/s imperareuolucritjUtpofteafaâumeft, amp;iam in primis fit:no citaflsetiam confuetudinem,quôdiam per 4.00 annos ca ecclefia amp;fedesalijsomnibusperorbem terrarû ChriRianis ecclcfijsim-pcrauerit.’fed tantum iushumanumjid cRdecreta Nicæna,caque ipfa perfcelusacimpietatemfaHata. Vndeapparet,nondum mo-ris fuiiïcjUt Papa exteris imperaret : coq; morem feu confuetudi-ncm,feupraefcriptionemlongi temporis citare non potuiHe.

Deinde obfcrua inenarrabilem turn ambitionem Scregnandi cupiditatem, turn amp;nbsp;audaeem ucl temerariam potiusimpiecatem Papæ, quodaufus eftNicæni fynoditam fanôç (quam alioquii-* pfimetRomaniftæ quatuor Euangelijsauthoritate in fuis decre-tis æquanr)canoncs tam nefariè falfare, idq; feribens ad tantam lynodum,ubi Auguftinus cum tam multis alijs fanâifsimis amp;nbsp;do ftifsimii epifeopisfuir,

ZozimofucccfsitBonifacius primus,qui magna cotentioneSc ambitione uix fedem Romanam contra Eulalium (is enim fimul, idque à maîorî parte clcri amp;populi,faâus erat Papa)obiinuit:qui Eulalius,quantomclioracmodeftiorhoc MaJefaciofueritjnde appareqquôd cum poft mortem fui copetitoris ad papatum con-' corditerà populo amp;nbsp;clero rcuocaretur,eam dignitatem ultro con« tempferit. unde manifeftum eft,amp; anteeum non iure uiâum ab al tero,fed ilii fua modeftia fpontecefsifte.

Hic bonus Malefaciu* primus,in fui antecefforis impia ambitione petédi iurifdiâioncm fuper exteras Eccleljai,amp; nefario fcc-lcre corruptorum canonum Nicænæ fynodi peruicacircr perftitit; per cofdcmq; legatos,amp; nouas iiteras,codcm modo à fynodo fibi imperium tyrannidemq; fuper c h ri s ti Ecclefiaspoftulauit.

atq; labore,urgente nimirum legato Papæ,u t Nîcænæ fynodi décréta feruentur,quæ ipfe aiebac Papæ iinperium fuper omnes Ec-clefias dare:ßerefiftentibus Patribus.acnegantibus quiequam ta^ lein fuis Nicænçfynodi exemplaribusinucniri.1 eftatur fynodus inepiftola adBonifacium,longis uoluminibus comprehenfas eG-fcillas altercationeSjfcu difputationesrquæ ô utinam extaicnt. Mtiltahaud dubiè adlucem ueritatis utililsimaibiinuenirentur. Namproculdubio multautrinque dida amp;nbsp;allegata funt/nulta c— tiam conftantius contra Paparuihfuriofam ambitionam abillis fanftis Patribus longo illo certamine dcclamata.

Tandem conclufum eft,utpetanturauthcntica Nicænæ fynodi exemplaria Conftantinopoli amp;nbsp;Alexandria; amp;nbsp;«c interea,quo-. adafFerätur,nihilominusPapafuum comcnticiumius,feuiurif-^iaionem exercerc pofsir.In eandem fententiam Se Papæ refpon dent:amp;infauftum ilium Fauftinumjegatum àlatere,cum tali re--fponfodimittunt.

Ablcgat quoq; fanflafynodas proprioslegatoscumliteris,ad Conftanrinopolitanum amp;nbsp;Alexandrinum patriarcham, qui inde authentica exemplaria Nicænæ fynodi afferrent. Interim Malefa-cius illc RomanuSjCum triennium amp;nbsp;menfes oftofuamaleficia in fedc Romana exercuilTetjad patres fuos abijtjfine pœnitcntia.At-que hic eft fccundus huius tragœdiæ aftus.

Malefacio huic primo fuccefsit Cœleftinus primus,per antiphra fin hand dubiè fie diaus Hic onerauit Ecclefiam prolixo amp;nbsp;innti-li boatu.Sc multis alijs uanifsimis traditionibus.’cum antea tantû Epiftolæ beati Pauli,amp; Euangelia, cum maiori Ecclefiæ pci ædifi cationelegcrentur. Hic in maiorum fuorum ambitiofaimperan-di fuper Ecclefias christi cupiditate,nefariaque decretoruni Nicçnorum falfificationc pertinacitcrperfcuerauit;licct ab Africa nafynodo ueriora exemplaria Nicænorum canonum,Conftanri-nopoli amp;nbsp;Alexandria petita,fuum anteceflbrem Bonifacium pau-lo ante mortem accepifle, ac fceleratam fraudem fa! fate rum cano niimdeteââ elle,probe feiret. Quarc rcraifsis ijfdcm legatis.nem-pe infauÛo illo Faufiino,Philippe amp;nbsp;Afcllo, pofiulationes prioiû Paparum longe maiori fraude amp;nbsp;impudentia pertinaciter urfit.

Jj feientes iam fraudem corruptorû canonum, in qua antea fcc mcfolafpem uiftoriærcpofuerantjdeteflamclTe: ftatuentesque, nunc tantum audacia Si impudentia çffe pugnandum/ui noui P* pæ

2oS DE P R I M A T V P A P Æ pæcœlefti fpirituinflati,aftutijsqjinftruâi,tantomaiorîuiacîm-petu contra fanftifsimi fynodi pâtre», ueluti Anthei quidâ infur-gunt:urgenr,ucfceleftum ilium Apiarium incommunioncm fin5 mora recipiant,quem iamdudum fanâifsinius Pontifex in com-munionem rcccpiflet, amp;nbsp;ab omni accufationeabfoluiflct.lnftant quoq;,ut Romanæ fedi fefe fubijciantjiuxta priores Paparum pc-titiones,amp; fanflæ Nicænç fynodi décréta.

Contra Patres profcruntauthenticaexemplaria ab Alexandri-na.amp;Conftancinopolitana eccicfia perfuo» legato» alIata,Papa-rumqi Romanorum impiamambitionem amp;immancfcelusfalfa tæfynodi redarguunt. Dicuntfciam anteaillis ipfis legatisbis, cum prius à Zozimo, deinde àBonificio mifsi cadem de caufaeP fentjindicaflejCÔmunia excmplaria longé aliter habere, ac Papa ßcipfieius legati a{rererent:amp; tarnen pacis ftudio cofcnfiflein eo-rum petitioné,quoad liquidius explorarcturex authenticis exem plaribus,aniddecretumàNicæna fynodo conftitutiimeffet. Ad hæc,feiamdudum illaipfa authenticaexemplaria Bonifacio Papç huius prsecelfori, pereofdem Innocentium presbyterumamp;Mar-cellum fubdiaconû mifiire, qui ea Conftantinopoli amp;nbsp;Alexandria attulerant.-indicalTeq; ipfi,neqj communes,neq;authéticos Con* ftantinopolitanje Alcxâdrinæ ecclefiæ codices ita habere, ficut ipfe amp;eiusanteceirorZozimu8affirmauerant.Q.uarefemaximo. pere mirari, amp;nbsp;Papæ amp;nbsp;legatorum.præfertimqi ipfius Fauftini au-daciamamp;impudétiam,quiadhucau(înt iliamfuam ambitiofam tycannidis flagitationem urgere, amp;nbsp;Nicænis canonibus tam fcclc rate abuti, Negantigiturfe Apiarium in gratiam recepturos,nifi il leautpurgetfemanifenè de obieâis fibi criminibus,aut confef-fus cafupplexueniam petac. Negantetiam, fe ullam iurifdidioné autpotcftatem Papæ in Africanas aut alias exteras ecclcfiasdein cepsconcelTuros elfe.

tbi fceleratus ille Faufl;inu3,aliiqjegati àlatere,plane Curtifa-n enfi audacia uociferari amp;nbsp;proteftari incipiût, eos conari facrofan ftæ fedis Rom.priuilegia irnminuere, amp;. Nicænæ fynodi décréta irritâfacere. Pugnaturamp;,côtenditurintegrum triduum acerrimè, hincfanâi» patribusPapæ iugum renuentibus.inde Romancnfi-bps legaris fuperbifsimc amp;nbsp;audacifsimcinftâtibus, ut id omninb accipiant.

dens fcpcrlcgatos Papæcomunionem Africanis ecclcfi/« extorquere poflcjamp;confcius fibi refponderc ad obieâa crimina non pofTe^procidens in genuagt;obieâa flagitia confitetur,fupp]cxq; ue niam à fynodo petit. Et fanéta fynodus deccrnit, ne cuiquam uel lacerdoti uel epifcopo ex Africa autali/sprouincijs metropolita--nos habentibus,ad Papam appellare liceat : fed fit prima cognitio caufarum Ecclcfiafticarumpenes Epifcopos amp;MetropoIitanurn, fecunda penes prouinciale concilium,ultima penes uniuerfale : i-tem,ne ullum ius deinccps Romano Papæ fupcr Africanas eccle* fias concedatur. Atquehacrationc ilii fanäiPatresiugum Papæ fuis iam ceruicibus imminen3,penitus repellunt acreijciunt.

Ipfi quoque Papæ (acis afpera epiftola patres illi refpondent:in qtiaprimùm grauiterquerunturde maximis moleftijs, quas fibi cxhibuerit Fauftinus,eius legatusjnftans ut Apiarium ab ipfo Pa paabfolutum incomunionemrecipiant, amp;nbsp;urgens fidiciaRoma-næ ecclefiæpriuilegiacorruptis canonibus fubnixa: cum tarnen Apiarius tadem omnes illas fibiobieäas turpitudines uitroagno iieric,amp; in Nicænæ fynodi decretis nihil talc repcriatur.

Deinde accufanr amp;nbsp;ipfum Papam non obfcurè,qubd tam teme-re ilium nebulonem à fe iuftifsimc excommunicatum amp;nbsp;damna— turn,in communionem rcccperit,ficq,- Ecclefiafticam difciplinam dilfoluerit.

Tertió difputant de iure,qubd nulla fynodus ademerit iu» Africanis ecclcfijs, finaliter amp;fine appellatione de fuis contro-uerfijs pronunciandi:quin potius,aiunt,Nicænam fynodum omnes facerdotes amp;nbsp;caufas fuis metropolitanis amp;nbsp;fynodis fubiecilfc, fine ullaulteriore appellatione.

Quarto alferunt amp;racionesj quare finguîæ caufç in fuis prouin cijs finiendæfint, nec ad Romanum fitpontificcm appellandum: quia fit magna commoditas teftium amp;nbsp;aliarum circumftâtiarum, adcognofcendâ caufam in eo locojubi exorta eft.Quæ contra om nia non tantum fint incommoda,fed amp;nbsp;plane dcfint,fi alib procuJ, ut Romam,controuerfiæiudicandærcijciantur.

Ad hæc dicunt,amp; diuinum auxilium turn in iudicandoj-tum in cÔftanterexequendo, non minus Africanis aliarumq; gentium fa ccrdotibus aut epifcopis, quàm Romanis Papis aflfuturu. Nccde-bere ipfum Papam,aut alium qucnquam cogitate,fibi quidem af-futurum Oeum in iudicando,alijs uero Chriftianii non perinde.

Qui locuj deæquali diuinægratiæpræfentiacum pnmisobfcrnâ tu dignus eft,quandoquidcni impurifsimi Romaniilæ impuden tiore clamitâc fibicflctradiras claues amp;fcientiâpafcédi oues Chri ftijfuum papam crrare nô polie, amp;nbsp;habere omnia iura in fcrinio pe doris fui.

Quinto negantauthentica exemplariaNicænæfynodiitahabc re,ut ipfe cum fuis antcceiforibus Papis, in fuis literis ac Nicaenis cxemplaribus ad fe iam toties mifsis pofuerant.

Sexto monent Papam,ne ullos à fe ad ipfum appellantes admit tat,neullos à feexcommunicatosin communione accipiatrneullos Curcifanos aut legatos à latere in Africam mittar,qui de ullare ibi indicate præfumant. Monent etiam,ut ilium fuumimpuden-tem rabulam feu legatum FauRinum,ex Africa protinus reuocct.i

Demum graui admodum epiphonemate concludunt,acPa-pam monent, ne fumofum (recito ipforum uerba) typum feculi huiusin Ecclefiam Dci inducat, quae lucemfimplicitatis amp;nbsp;diem humilitatis Deum uidere cupientibus præferat: id eft,ne perinde uafris ac fcelcratis confili/s pefsimisqj artibus inEcclefia Dei imperium ambitiofe quærat, Ccutimpij homines in politics per fas amp;nbsp;nefaspotentiä,regna,amp; tyrannides quærereaffedareqifolent. Piorum enim hominum in Écclefia officium eire,ut fimplici ueri^ tati ftudeant, amp;nbsp;humilitate aemodeftia inter fefe decertét,omnigt;' busq; officijs ac honore fefe mu tub præueniar. Atq;hicfit tertius aduSjtuncquidem noninfcelix,necfanâo Augiiftino, alijsq-,tam multis præclarifsimis uiris amp;nbsp;Epifeopis, qui ci fynodo interfue-' runtjindignus.

Ne quis autem puter,immeritb Papis falfationem Nicænorum canonum obîeôam elfe, primùm id ipfius facrofandæCarthagi-nenfis fynodi teftimonium probat, quod profeäö à pijs contem-ni minime debet. Deinde Paparum amp;nbsp;aliorum Romaniftarum fi-lentium, quo nimirum fafsi funtfeobiedum crime refellere non poftc.Tertib ipfa propria Romanæ ecclefiæ exemplaria concilio-’ rum,quænehodic quidern ilium fuppoficiciiim canonéinterNî cænadccretanumerantjautponut. Quinetiam contrariiim cano-nemdeæqualitate authoritatismetropolitanorû fexto loco po-nunr,quem tantopeie Carthaginéfis lynodi patres pro fecitant.

Eadem porto prohibitio (utad propofitum rcdeani)appellan-di ultra mare,id eft,ad Papam, fuetat c tiam fada paulo ante in fynodo

n(^o Mileuîtâua,ubi itidem Auguftinu« fÿnodo interfuîr.In hac, aurelia Carthaginenfi fynodo ctiam illud decretum Hatutum cft, quod diftinä.p5gt;.recitatur in hæc uerba:Primæ fedis cpifcopus no appclleturprincepi facerdotu, uelfummusfacerdos, aut aliqiiid aliud huiufmodi, fed tantum primæ fedis cpifcopus. Vuiuerfali« autem, necetiam Romanuspotifexappellecur. Quodadmodum belle cum præcedenti hiRoria conuenit, amp;nbsp;ambicionem epifcopo rum cohercct.

Vbi nunc funt Papi ft ici feduftores, ut uccors Maranus.Sc al i ƒ : qui tantaconfidentia affirmant, nullam unquam fuilTe c n ri s ti EccleGam,quæRomananon fuerit,aut Romanç nonobediuerit? Nurn igitur diuus Auguftinus cum tot fandifsimis epifcopis,co-rumq; auditoribusEcclefia c hris ti fuerunt,quiaiugumRoma* ni Antichrifti tarn conftantera fefcrcpulerunt?

Mirari autem quifpiam non immetitb profcäo pofsitjtäta am» bitioniscupidicate,tantaq;dominandilibidine,aut furore potius incitatoSjUcl ctiam furiatos fuilTc tres iftos pótifices,ut no Deum timucrintjaut fakem homines ueriti ßnt,cum tarn impudenter fi* bi tyranidem in domo Dci flagitare,amp;tamfacrofanâæfynodi décréta contra confeientiam falfarc, idque coram tanto concilio, ad haec ctiam prçmoniti à tota fynodo aufi funr.Scd profeflb pleriqi Romani pontificcs tali quadam inexplebili ambitione amp;nbsp;regnan-di cupiditatc arferunt, ut amp;nbsp;de ipfis ctiam ucrc dicipofsit. Ex unq dike omnestid eft,plerofq5,paucifsimis plane exceptis.

Vr autem melius amp;agnofcereamp; mirariiftorumRomanenfium nebulonum fraudes pofsis, audiquæfo hoc. Prædiâo infernali Coeleftino fuccefsit Sixtus,cui Leo primus,cuius non pauca ferip-taadhucextanr.Huius tempore Chalccdonenfisfynodus célébra ta cft:in ca damnatus eft Eutyches. In eadem amp;nbsp;Anatholius Con-ftantinopolitanusarchiepifcopus, uolcbatfibi fubijeare Alexadri nam,Anriochcnamj8£alias orientalesEcclcßas ; id eft, fupremus Scuniuerfalis cpifcopus, utnunefe Papa elfe iaélat, totius Eccle-fiæ fieri. Ad cam rem obtinendam citabat decretum Conftantino-politanç fynodi, quæ ?o annis ante Macedonium damnaueratjU-bieadem dignitas Conftantinopolitano archiepifco^o erat con-cefla.Etfanè ctiam ca ipfa Chalcedonenßs fynodus unanimiter ei talem dignitatem fponte ac ultro cöcedebar, ut ex x vi eins aftio-* neclarcapparct.

Ob id uel Anatbolij ucl fynodi ipGus faâum,Deiis bone qaan-tastragœdiasinfuisfcriptiscictLeOjfurcntis inftarclamitan^fa-crofandam Nicænam fynodum conftitiiifleperCngulas prouin-cias Metropolitanos cpifcopos.quibus omnes alij fubiefti effent: amp;nbsp;nullus plane impcraret, nifi fynodi uel prouinciales, uel ctiam uniuerfales. Proijs uocifcratur,feuitamfuampiofufurum;acne-quaquam paffurum,ut ulla ex parte uiolentufjaut quifquam om-nino epifcopus fibi Metropolitanos epifcopos fubijciat. Ncmine cnimdebcrein EcclefiaDeiimperandicupiditate,amp;:aliorum epi-fcoporum opprefsionCjpotentiam quærere.

Vndc apparetfcelcratus plane pontificumRomanoru animus. Hieenim declamitatpro libertate amp;iure Metropolitanorum. At anteceffores cius (imo amp;ipfemetpoftea,ut moxindicabo) idem plane egerunt, quod tunc Conftantinopolitanus agebar, ut fcili-cet fibi Metropolitanos omnes fubijeerér, ac per omnes ecclefias amp;nbsp;quidem ip G Papæ,tanto maiore fcelere,quód fimul etiam falfa' uerant Nicænæ fynodi (quam ifte Leo,uel Lupus,facrofanftam ef fe uult) décréta: item, quod inuito concilio id extorquerc uolue-rant,quod Anatholiofynoduslibenterconcedebar.

Ifte Papaclamitat,Nicænam fynodum ftatuiffe, ut nullus unus Epifcopus præfit,feu imperet Metropolitanis. At illi tres fuperio-res pertinacifiime,amp; contra confcientiam,admiffo etiam crimine falfi,affeueraranr, Nicænam fynodum fibi,id eft Romanis Papis, omnes Metropolitanos cum fuis coepifeopis fubieciffe. Itauide-mus, quanto furore fint aâi Romani pontifices, amp;nbsp;quomodo pro libitu amp;fuautilitate, iamhociamillo modo iuratorferint:eosq; conciliorum canones, quos ab al ij s tanquam facrofandos obfergt; uari uoluerant,petulancer feientes ac uolentes uiolauerint.

Quin êihuiusipfius Leonis legatiin prædiftaChalcedonen-fifynodo Nicænumcanonem fextum fubtili ac planeRomani-fticaartefalfarant. Nam cum illud decretum,archiepitcopum A--lexandrinum amp;nbsp;Antioebenum difertè æquet Romano,alijsque metropolitanis; illi cum decretum recitandum præfidentibus offerrent, præpofuerunt canoni talem fummam ; Quod Romanus epifcopus Temper primatum habuerit. Quod illi latiusaccipi uo-Jueranr, quam canoni»fententia erat.'tanquam fi præ omnibusa^ lijs metropolitanis primatum Romanus epifcopus femper ha-* buiffetjcum canon tantum defuapiouinciajuideîicet circumuici-na i

naltaliâloqucretur,etalios mecropolicanos ei nequaquam fubij-ceretjfcd plané æquaret. Sic uidemus, Romaniftas lemper falfan-disfacrqfanftis concilias, amp;alijsfanâorum patrumfcriptisafluc-tosfuifTe.

Sed quid fanâiaciuftihabetimmenfaregnâdi cupiditas?quæ fi ufquam fefeimpotentergefsit, tum ueró inprimisin Romanis pontificibus. Paulo fane ante huiushiftoriæ tempus, tanto furo re Romani papæ intcrfefecertarantnon femel,ut inter Damafum amp;nbsp;Vrfacium adeb atrociterfitdeeapeftilentiç fede pugnatum,uc una foladie 140 homines in uno tantum templo interfedi innen-ti fint. Acciderficautem alibi pafsim in tota urbe promifcuæ cæ des pluribus diebus. Quotergo putas ucrifimileeffe homines in-terfedosjob illos duos tyrannos? quandoquidem non omnesle-thaliterfauciati,ftanm inipfo loco conflidus moriuntur. Plurimi hauddubiè pofteadomi mortui funt. Fuit enim tarn atrox inter illos duos nebulones feditio,ut ipfemet Cæfareus urbis amp;palatij præfedug,exurbe,metués periculum,aufugere coadus fit. Tefta-tur hoc Amianus Marcellinus,eius temporis hiftoricus.Redè ergo Adrianus 11 n diditare folitus erat,Papas Romulo potius in a-dipifcenda per parricidium cyrannide, quam Petro in pafcédis o-uibusjfuccedere.

Sed nondum hie finis huius triftis tragœdiæ,aut execrabilis Paparum ambitionis fuit. Vere enim de infatigabili acimmenfa eo' rum cupiditate dici poflet Terentianum illud;Falfus fum,fed non defatigatus'.Hac no fuccefsit.alia aggrediemur uia.Nam hic idem Leo rugiens ftatim, poftquam uidit Anatholiuni defijiTe ambire tyrannidc, cœpit cogitate, iam tempus elfe, ut iple earn ueluti ua-cuam quandam polTcfsionem fibi uendicet.

Quare fciens iam obijffe Auguftinum, amp;nbsp;alios multos patres, qui fextæ Carthaginenfi fynodo,ubi falfarij amp;ambitiofi Papæ re-pulfi eranr,interfuerant:denuó tentât quafdam tantum Africanas ccclefiolas : non eas, ubi erat Metropoliranus, quem tentareparu tutum efle fciebat:fed moderte nonihil,uel timide potius. Scribit enim ad Epifcopos Mauritaniæ;amp; non amplius,ficutpriores Pa-pæ,petir ut ad fe liceat cuiquam 3ppellare,aut ut Romæ caufæ fi-niantur.'fed tantum dicit,fe mififTefacerdotem quendam in Mau-ritaniam, qui cognofceretillarum erclefiarum ftatum:eumq;fibi quædam reculilfe, quæ parum rede fierent. Debere uero eos om-

nia fecundum ueteres canones agere, amp;nbsp;præfertim in EpifcoporS ordinationc.Quod fi quæ lires aut controuerfiæ oriantur, eos de-herein fua proiiinciacascognofccre, dijudicaicSc finirerfed ramen amp;nbsp;fibi de cis aliquid fcrib«rc,amp; ut ipfe pofsit fuum fufFragiû adijeere.

Antca uolueranr Papæ foli efie domini,amp; torum ius finiendi iil tiniafcntcntia caulas fibi ucndicare;nunc,cumidnonfucccirerit, cupiunt faltem in aliqua parce eius poreRacis hærere, donee plus per occafionem rapianr.

In alia cpiftohjad Theffalonicenfem epifeopum fcribensjiubet fibi omnes cotrouerfias indicari,ut ipfe de eis ftatucreamp;pronun» ciarcpofsic:ubi paulo plus fibi rapir,quàm in proximacpiftolaad Africanos.Ineadem epiftola obiurgacTheflalonicéfem epifeopû, quodnelcio quidduriusin Atticum Nicopoleos metropolitanû epifeopum,quemipfemetei antea fubiecerat,{latuerit:eumq; dc-^ nuo eius poteftateliberathifceuerbis,quæ ex epiftola ipfius Leonis adfcribam.

Igitur fecundum fanftorum patrum canones,fpiritu Dei condi tos (intelligitNicænos) amp;totius mundireucrentiaconfecratos, Mecropolitanos fingularump^ouinciarumepifcopos (quibus ex delcgatione noftra fraternitatis tuæ cura prætenditur)ius tradit» fibi antiquicùs dignitatis intemeratum habere decernimus, i ta uc à regulis præftitutis nulla aut negligétia,aut præfumptionc difee« danr.Vide amp;nbsp;totam epiftolam,fi liber.

Hic difertc Papa ifte indicat, fe illi metropolitano fuG uetns ius ac dignitatem rcftitucre:quod eijalijsq; metropolitanis facrofan-* di canones Nicçni ante centum amp;nbsp;amplius annos tribuerunr, arque ira eum Theflalonicenfis epifeopi iure à fe concefld liberate. Cur igiturantea,amp; quo iure eundem metropolitaniim fua digni-tate priuauerat,amp; alceri fubiecerat,atq; ira facrofandæ Nicænæ ly nodi décréta uiolauerat,proquibus tantoperccontra Anatholij conatumdeclamauit?

Cureriamnonmeminerat liicLeo infernalis,fuarum déclama tionum de Anatholio:quôd epifeopi non ambitione,fed humili-tatccrefcât?quôd christvs uencricnon miniftrari,fed miniftra-re? quod qui ueliteflefupremus, ille omnium feruus clfcdebeat? Hæcenim plenis buccis in Anatholium declamitaucrat.Sed nimî rum epifeopi Romani tantum ideo alijs modeftiamauthumilita-tera

tem fuaferuntjUtillifolifuperbireeó commodîus,amp;;infoîenterty rannizarc,alijs ftultaimpériraq; modeftiaultro eis cedentibus.ac fefe fubijcientibus,poflent.

Secuti Papç Africanos epifcopos,amp; prçcipuè Metropolitanum Carthaginenfcm,eiq; adhérentes tum clericos tum laicos excom municauerunt,ac pro excommunicatis ab omnibus haberi iufle.--runt: amp;nbsp;turn duris, turn bonis uerbis ac faftis denub ad patédum fibi folicicarunt,amp; urferunuRes ac caufa hæc haud dubiè uariè fur fum ac deorfum iaftata eft. Sed tarnen centum integrisannisàfti pradiftafexta Africanafynodo liberae fuerunt illæ ecclefiæàty-rannidePapærtametfi illi,ut eis mos eft,fubinde aliquidfibiiuris in eos,quantum peroccafionem potuerunt.ufurparint.

Cætcrùm centum annispoftquam fanflifsimiiftityrannitam duriter (ut fuperius diäum eft) cum fua ambitiofa tyrannidis af-feélationc/impudentiq; amp;fcelerata facrorüNicænæfynodicano-num falfationCj afanda Africana fynodo repulfi fucrant, obtinue , runt imperiii fuper epifeopos Africæ. Et mctropolitanus Cartha^ ginenfis, quipræcipuæ authoritatatis in tota Africa eftefolcbat, fcfeeis fubiecitrproculdubio improbantibusidfadummultis bo nis atpijs uiris,in Africanis ecclefijs.

Is,qui tune cum hoc accidit,eratmetropolitanus,uocabaturEii laliusrPapa irerb erat Bonifacius fecundus.Extant iitriufque de ea lefcripta. Trifte uero omninoeft acpermoleftum,non tantum cómemorare,fedetiamcogitate folùm,quamnefariè SiPapain^ fultet prædiâæ facrofandæ fynodo, amp;nbsp;metropolitanus ilia damgt; net:tamctfi earn difertè non nominent.

Fuit fane amp;nbsp;hie Malefacius fecundus,primoi!!i (de quo fupra diximus) nonitaabfimilis.Nam amp;ipfeperindeutille,magnaam bitione uixobtinuit,ut aliqua pars cleti amp;populi fein Papameli' geret.amp; cum circitermenfem illud fchifma duralfct, acalter,qnià maiori parte erat elcélus, nomine Diofcorus, uita decefsilfet: is Malefacius protinus ira,dolo,acgrandi amaritudinc(utlibet Pon tificialis teftatur) collefto cocilio cleri, id egit,ut ille etiam defun-ftus damnaretur: ipfeq; eum publico fcripto (quod amp;nbsp;in archiuo ecciefiæ tanqua ad æternam rei memoria collocauit)damnauir. Cæterùm clerus ei damnation! fiibfcriberenoluit,eo qubd amp;nbsp;mul ti tum Diofcoro fenferant:amp; iniquum elfe putabant.etiam in ma nes mortui fæuire.Ssdhinciftiusfauûifsimi Papælenitatcmfpiri tus.

Potes etiam eiufdem tum fcientiam, tum probitatem, amp;nbsp;ex eo perfpicere, quod congregata fynodo in bafilica Pétri, 8c ante eins fiippoficiciumcadauçrconftituit,8c iureiurâdo id decretum con-firmauit, unàcum c!ero,ut fibi liceat fiiccelTorcm eligere : elegicq; Vigiiium diaconiim. Sed paulopoft idem decretum de confcnfu totius cleri damnauit,8c coram toto fenatuac clero publicè exuf-fiCjVigiliumq; ut renunciaret eleûioni, coegit. Sicifti Antichrifti etiam propria iuraac iuramentafurfum acdeorfumiadant,acpro libitu iam rata iam irrita clTe uolunt,figunt atquc refigunt : ncc tarnen,teftibus eorum Gnathonibu»,errare unquam poffunt.

Hicigiturfandifsimus (fi dÿs placet) pater,extorfit Carthagi-nenfi metropolitano, alijsq; quibufdam Àfricanis epifeopis, con» fenfum in fuam monarchiam Se damnationem decreti fextæ Car^ thaginenfis fynodi,de qua fuprà prolixius didum eft.

Trille auté eft,ut priu» dixi, uel cogitate folu, quàm diris ac ne-farijs uerbis ifti duo ncbulones,Eulalius 8c Bonifacius,illam fan-ôifsimâ fynodum,totq; doftilsimos acpientifsimos patres dam lient ac profcindanntametfî earn nominate nonaufint.

Nam Eulalius metropolitanus Carthaginéfis,ln fua epiftola ad Bonifacium dicit, fc damnare fuos anteceflorcs 8c fuccelTores, ac omnes plane qui fandæRomanæecclefiæpriuilegia tollerenitû tur.Item dicit,fe cum fuis collegis feu coepifcopis,anathcmatiza-re omnes,qui contra fanôam Romanam 8c Apoftolicâ ccclefiam fuperbiendo,'u3s eriguntccruicei, 8c fe fequi in omnibus Apofto licam federn,eiusqiprædicare décréta feu traditiones.Dicitfe eos pro excommunicatis habiturum, qui non confentiunt per omnia Apoftolicæ fedi,id eft Papæ. Obligat fcetiamac obftringit ad fer-uandam iftam impiam promifsionem feuconfenfum, hifee uerbis : Qiiod fi in aliquo à profefsionc mea deuiare tentauero, horu, quos damnauijComplicem mea fententia me elfe profiteor.

Omnino fuit quædam abiuratio 8c exccratio iftis,quas iam fee-lerati prauitatis haereticæinquifitores miferis Cbriftianis propo-* nunt, non difsimilismifi quôd,qui iam reuocant,fe pocifsimùm e-xecrantutjfuamq; fidem damnant,idq; metu periculinlleueio ue-ri ta ci s ac Ecclefiæ Dei proditor Eulalius, omnes 8c anteceflores, 8c fuccelTores,6c tot fandifsimi Pacres,interquos 6c Auguftinum iam in Domino dormicntes,totamqj illam facrofanöam Cartha-ginenfem

H I s T o R I A» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;217

gîrienfem fynodum, extra otnne periculum exiftens, contra con-Icientiam damnauit,amp; impio oreanathematizauit»

CiEterùtn ipfe Pap3,utpote choragus amp;nbsp;author tanti fcclcriSjC-tiatnimpudentiusinillam facrofanâam fynodum debacchatur. NaminepiHoIaad Eulalium Alcxandrinumarchiepifcopumfcu metropoiitanum,in qua fuumipfi triumphumdeEcclcfijs Africa nis, amp;nbsp;de ipfa ueritatc rccenfet^fic feribit:

Aurelius enim, praéfatæ Carthaginenfis ecclcfiæ olim epifeo— pu«(is fucrat Metropolitanus,amp; totius Africæ prima»,amp; in praedi ftafextafynodo præfcderat ) cum collegisfui» (ideft, totafexta Car:haginenfi iynodo)inftigantediabolo fuperbire temporibus prædcccrtorum noftroruniBonifacij atq;Cœleftini(dequibus fu prà) contra fandam Romanam ecclefiam cœpit.Scd uidens fe mo dopeccatis Aurelij Eulalius à Rotnanæ ecclcfiæcommunionefe gregatum,humiliant rcgnouit!e,pacem amp;nbsp;communioncm Roma næecclcGæperens,(ubfcribendo unàcumcollegisfuis,damna— uit apoftolica authoritatc omnet Stiiptiirâs,qus; aducrlus Roma næecclefiae priuilegia fadæ quoquo ingfnio fusrunt.

Hortatur prætcrea ilium Alexcndiinum Eulalinm,ut ilium fu-iim ttiumphum etiam aüj» nie; ’isepiieopi», figoificer,amp; illam pu dendam reuocationem EukiiJ CanbaginenG» emnibus oftenter. . Indicat quoqiie ei,amp;alios multosepiicopos per Oiienrem,firnili-terfeipfi tubijeere. Qiiænimirum cmni Aîcxandrino epifeopo i--deo fignificat, nt amp;nbsp;ttiumphos fuot omnibus anibiuolè oftentet, Ccilluinadfubi/cicndum ieipfitanto magis iii’jîtet.

Quæfo te pcrimmoitaleni DeunbChrillianelcdorjan fatis fa* na mente præditos fuilTe putes illos duos ncquifsinios nebulo-neSjEulalium puto amp;nbsp;Bonif3cium,qabdaufi funt tam petnlanter impuro oreillos landifsimo» patres, amp;nbsp;iilam lacrolandam Syno-dum bkfphemare.Quippc cum Eulalius dicar (eanathematizare fuos fuccellores ÔCanteceiTore», illumqjfacrofandnm cœtum ac-cuiet,quôd Romanç eccîefiæ priuilegia tollere uoluerinr,quodq; fuperbiendo (nas contra cam ccruices erexerint.Sc Malefacius Ro manus clamer Aurelium eiusq;collegas,id eft cotam fextam Car-thaginenfem fynodnm olim inftigante diabolo contra S. Roma- -nam ecclefiam iupcrbiniiTs,mult3q; feripta coratn uniueila Cliii-fti ecclefia often tare accircum ferre curet amp;nbsp;iubear.

«BS AfltichriftuSjUaltdè obtinere potiiît. Nam nec ifte ipfe pfodî— tor uericatis Eulalius Catthaginenfis merropolitanus, ci fimplici terfummam abfolutam^; poteftatem datmccin poftcrum Côftan tinopolitanjpatriarchæqiiieuêre,quifibi itidemuniuerfalis feu œcumenici Epifcopi nomen rapiebant.nec id folis Romanis con-cedercuolcbant. Quarc plurimæciscum Papis de iftopræclaro Antichrifti Palladio contentioncs fucrc:ut exConciliorumlibro, Papalibusq; cpiftolis apparct.Pelagius certè acerrimè ciim loannc Conftantinopolitano patriarcha, de hoc titulo contcndit:nec ramen tam contendir,quàm eum titulum,eamqj ambitiolam digni tatem penitus damnat.

Idem agit amp;nbsp;Gregorius Magnus, eius rucccflbr,etiam magis,ue hementiusq; illam plufquam ethnicam tyrannidit afFcûatioHem damnat ac uituperat multis admodum epiftolis,quœ in eius Régi ftro Icgi polTunc. Sæpe dici t,iliam cupiditatem etferendi fefe fuper alios epifcopos,effe idem quod Luciferi peccatum,qui reliquis fe angelis æqualem elfe contentus non fuit.Sæpe quoq, dicit,id cf--fe Antichrifti faâum.Sæpè item dicit,confétireutaliquis fitfupre mus feu uniuerfalis epifeopus,elfe idem quod fidem abncgarc.Di ci t eum titulum effe nouum,ftultum,fupcrbum,pcrucrfum,fccle-ftum amp;nbsp;prophanum.Sæpe etiam repetit,pugnare cum Euangelio, amp;nbsp;omnibus patrum canonibus. Teftatur itcm,nunquam quen-quam fuoriim antecelTorum eam dignitatem,potentlamfeu titu-, lum habuilTe.Vide eius Epiftolarum libro 4,,epi1.35.ôc lib.ô.E-pift.jo.Sc alias.

Ex quibus omnibus teftimonijs clarc apparct,reuera Papas uf-que ad ilia tempora nondum iftam tyrannicam poteftatem ira fir-iTiam ac ratam habuiftc,ut nûc habét:tametfi eam fæpifsimc haud quaquam difsimulanterafFe£tauerint,ucfupcriusprolixius didS eft.Scditautem hic Gregorius primus poftBonifacium fecûdum, . qui Africanas ecclefias, ut fuperias diximus, opprelTcrar, circiter annis fexaginta.

Gregorio magno fuccefsit Sabinus,cui Bonifacius tertius. Is à feditiofo amp;nbsp;parricida tyrâno Phoca impetrauit,ut Papa Romanus primatumfuperomnes Ecclefias amp;epifcoposhaberet. Hocfefe fundatorefuæpotentiæjuel tyrannidis potius,non immeritoPa-pæ Romani iaâare debent-.ut fimile habeatjfequc dignum patella operculum,quodficutilkinpolitiaorjteromne fas acius tyran-nidem

nîdcm perparrcidiû priori« imperatoris acfuîdomîni inuafcrar, ha papa eius fauore adiutu« Ecclcfiam opprefsit.Nam no minimû ab eo, û non longe maximum, ftabilimcntum fuæ dominationis habuerunt.Ccepit fane tune eorum regnum egregiè crefccre,ut e-tiamß multi amp;nbsp;in Occidente amp;nbsp;in Oriente cis côtradicerent, tame id plané fruftra faccrent.

Secuta eft paulo póft imperij translatio, qua aftutè in fuum com modumPapæ abufi funt. Egregiè etiamfuntabufifimplici acim-pcrito zelo,incautaq; deuotione illorum barbaricorum Cæfarum (ficenim eos ifti terr« filij Curtifani Pap« uocitat) qui Rom.frau-dum parum gnari expertiq; fuerunt,

A pparet nihilominus,ctiam Carolo amp;nbsp;Ludouico regnatibus, Papæ maieftaté longe minorem fuifte.quam nunc fit.Nam illi Cæ fares, quin amp;nbsp;multi eorfi fuccelfores, turn confilia fuoarbitrioin-dicebant:tum epifeopos creabant amp;nbsp;confirmabant,cisq; quod ui-debatur,imperabant,Quin amp;nbsp;ipfos Romanos pontificcs confirma bant, nec erat rata eorum eleâiomeclicebat eos côfecrare,nifi Cæ farannuiftet.

Atque hate poteftas longo tempore Csfaribus Germanicis inte gra, inuiolataq; permanfit, licet fæpius Papæceruicem fiiam con. traCæfares exerereconarentur. Dcmùm,cum Henricum iiii,cir-citer ante annos 4.$o,per proprium eius filium Papæ cum fuis epi-fcopis amp;fpiritualibus opprefsilfent: turn tandem plenum imperium non tantum in omnes ecclcfias, fed amp;nbsp;ipfum imperium fibi arripuerunt amp;nbsp;afterueruntjUt ab alijs prolixins explicatum eft.^

Hie babes breuiter comprehenfam narrationem certaminu de tyrannide P3p«,nô quidem eorum quaecum imperatoribus Germanicis acciderunt, quæ quia aliunde redius cognofei polTunt, uixattigi:fed corum,quç olim inter Papas amp;nbsp;concilia, in ptimisqj lt;nbsp;Carthaginenfefextum fuerunr.

Ex haebreui hiftoriola,Chriftianefrater, mnlta cognofirerepo-tes.Primum difees,quod initio Ecclefiæ,amp;aliquot pofteafeculis, Papæ nullum taleimperiu, aut tyrannide potius, qualem poftea, amp;nbsp;præfertim hifee pcftremisacinfœÜcifsimistemporibus, inEc-clefias Dei habuerint. Q.uod etiam ex ipfius Pij fecundi ore fupe--rius clarèaudifti.

DcindeaniniaduerreSj quibus quam præclarisartibusRomani Antichrifti itafcfcinaltumextulcrint, cuexerintq;; ac om-

I nemp8 miris fraudib.Sc plané nefarijs Icelcribus falfando amp;nbsp;dam nindo factofanaaconcilia,confiogendo fuppoGtîtîa fcriptajcxco tnunicando (inceras eccleGas,amp; horribiles turba« ac difsidia in Ec défia Dei conciendo : quin amp;nbsp;nephariaacplus quàrn ciuilia Bella mouendo.omniadeniqjiultaac iniufiafurfumacdcorfum mifcs do atqj pertutbando.

Tertio cog’ta,fi iam olim uînente Auguftîno,Hieronymo, Aift brofio.alijsq; fanftis pacribus,ifti Antichrirti tam fcelerati, tamq; audaces fuerunt in fuaimpietate tyrannidc promouéda : quid pofteaeos uerifimrleeft nonauibs fa«ere,cum amp;nbsp;ipforum împro-bitas,amp; reliquorum Chriftianorum religionis negligentia amp;nbsp;infci tia,in immenfum creuerint?

Cogita dcnique, fi in hac religionis parte îfti impij feduSore» tantum aufi funt ; quid putes eos etiam in al y s, ut in Purgarotio, Mifsis, operibus fupererogationis,indu^gentiiï,84c.nôautos efie facere.utmodô exreligione, animarumq; noftrarum aeterno cxi-tio,quàm plurimum lucri habere, amp;nbsp;maximum quæftum faccre po fient?

Abeantiam Papae cum fuis papiftii Scadulatoribus, qui nobis fcmperPatres patres, Conciliaconcilia obganniût:amp; pcrpendât, quàrn fanftè uel ipfi, uel eorum maiores, fanftos patres fanflaque concilia curent,fcruent amp;nbsp;audiant : qui tam fanâifsimæ Nicarnæ fynodi decretajaufi funt tam pertinaciter,coram tam cclcbri Car-* thaginenfifynodo,etiam praemoniti,fcelerarè faifare:amp; pofteail-lam facrofanftam Carthaginéfem fynoduin tam hortibiliterdam nare,amp;dicere, earn inftigâte diabolo contra Romanam ecJcfiam fuperbiuifi'e.

Sed RomaniftæjfubtileshomineSjbonaà malis,miro delcûu, fecernerenorut. Eaigittirexconcilijsaccipiunt,quæbonafunt, non quæmala.Qiiaeautcm eis funtqnælo bonaÎAudi eorum Ge* lafium,de concilio ChalcedonenGdifpurantem.Dicit,eam fyno-dum non omnino accipiendam, ted cantam quæbonain ea hint, ut quod Eutychcn damnauit: quse uero mala, ut quod Confianti nopolitano patriarchæprimatum dederat,eaefie omnibus modis rcijcienda.SicSi '“xhaclexta Carthaginenfi fynodo,multa pafsirri in fuis decretis 6' epifioHs citant.fed illam fuæ tyrannidis damna *'onem,horriBtliivr impure ore dctelUntur Si execrantur.

Tta jiidemu«,PjpÎ8 ea omnia inftiganrc diabolo afla amp;nbsp;faâa ef-' fe.quæipforumculinæ aucambitioninonprofunt:quçautemjp-fiint,ea ex Spiritu fan do fada amp;nbsp;décréta eiïe.Sic fane et hiftoriç ere brö tcftâtur.qubd qnamprimùm aliquis Cæf3r,aut alius ChrilUa-nusprinceps.Paparum cupidiratibus per omnia fatisfacerenou uoluit(utcum non eft paffus ucl fubditos fiios ab eorum quæflo-ribusôc procuratoribus expoliari,uel aliquibus urbibui (latîm non cersit)mox fitab eis tanquam hæreticus amp;nbsp;fehifmaticus pro* fcriptus.amp;excommunicatus.HærefisenimacfthifmaPapæom--neide(l,quodeius cupiditatijibidini amp;ambitioniaduerfatur.

Atq; hic fie quartus Aâus huius Tragœdiç. Quintu«,uel iam eft cum CHRIS T VS fpiricu oris fui Antichnftum confccit,eiusq; frau desacidololatria» detexiratq; refutauinautpoftea erit,cum eum præfentiafua in extrema dicdamnacum,amp;in tartara proieAum abolebit.

Sed nequiiputetmehæc confinxifle, addam îpfa Concilio-rum amp;nbsp;Paparum fcripta,exlibro Conciliorumzex quibuspotifsi-mùm hanc hiftoriblam bona fide defumpfi.

EX LIBRO CONCILIORVH DESCRIPTA, VN* de potifsimum præccdcns hifton'a defum* pta eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

N hocconc'lioadum eft,utNicænum cocilium abc* pifeopis oricntahbus peteretiir. Cui fynodo interfuit legatio ecclefiæ Romanæ,Fauftinus epifeopus,Philip pus amp;nbsp;Afellus presbyrcri,amp;c.

Poft dicm præftitiiram concilij.ut recordamini fratres charißi* mi,milita flagitata funtperexpedantes fratres noftroF,qin nunc ad præfentcm fynoduin iegati aduencrunt, quæ geftis necefie eft confocicntur,amp;:c.

Fanftinus Cpifcopns plebis Pütentina?,prouinciæItaliæ,Pice-1 fti,iegaius Romany ecclsfi^i'^i^iitJniunda nobis funt à fede Apo-E 3 ftolica

ftolica, ali qua per fcripturam, aliqua etiam in mandatîs, eum ue-lira bcatitudine tra6lâda,(îcut amp;nbsp;geftis fuperioribus meminimus: hoc cftjde Nicænis canonibus,ut conferuentur,amp; conftitutio eo-rum amp;nbsp;confuetudo,quia aliqua ordineamp;canone tenentur,aliqua confuetudine firmatafunt.Dehis ergo primitùs,fi placerbcatitUquot; dini ue(lræ,haûenus:amp; polleacætera, quæ aâa uelinchoarafunr, inferta firmabuntur,utadfedemApoftolicamrcfcriptis uellris in-timare pofsitis, arque nos uos admonuifle apud uenerabilem Pa^ pam euidenrer parear, licet amp;nbsp;capitula aâionû iam inferta fint ge-HiSiDeipfisergo (utdiâum eftfuperius) quidueftræbeatitudi-ni placeatjagere dcbemus. Veniat ergo commonitorium in medium, ut fcire pofsit ueftra bearitudo, quid in eo contincatur, ut ad lingula refpondeatur.

Aurelius epifcopus dixit, proferatur Commonitorium, quod fratres Scconfacerdotes noftri in aftis niiper allegauerunt ; amp;nbsp;cæ-tera,quæaQafunt,uel quæ agenda funr,fubfcquantur. Daniel noj tarius recitauit.

Commonitoriû fratriFauftiuo, amp;nbsp;filijs Philippe amp;nbsp;Afelloprefi-byteris,Zozimu8 epifcopus. Vobis commiffa negotia non latent. Vos ita ut noftr3,imô quia noftra ibi in uobis præfentia ell,cundà peragite: maxime cum amp;hocnoflrum pofsitishaberemâdatum,, amp;nbsp;uerba canonum, quæ in pleniorem firmitatem huic commonp torioinferuimus.

Canon fuppo/ilitf à Papis,qui tarnen ne hodie quidem uel in Lati^ nis uel in Gr^ecis Uic£n£ fynodi canonibus habe^ tur.imô plané contrarium habetur.

Ita enim dixerunt dileftifs. fratres in concilie Nicæno, cum de Epifeoporum appellatione decernerent. Placuit autcm,ut fi epifcopus aceufatus fuvrit,amp;iudicauerintcongregati epifeopi regio-nis ipfius, amp;nbsp;de gradu fuo dciecerint eum, amp;nbsp;appellaiîe epifcopus uideatur,8c confugerit ad beatifs. Ecclefiæ Romane epifeopum,, amp;uoluerit audiri,amp; iuftum putauerit, ut renouetur examen,feri* here his epifeopis dignetur, qui in finitima amp;nbsp;propinqua prouin-ci3funr,utipfi diligenter omnia rcquiranr,amp; itixca fidem ueritatis definiâc. Quod fi is quirogat,caufam luam iterum audiri depreca-tione fiia mouerit epifeopum Romanum.urè latere fuo presbyte rum mitû't.-çritin potcllaîe epifeopi Romani, quiduelit, amp;nbsp;quid, exiftimer.

• H I ST ORI Ä» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XI5

exîftîmct:amp;n decreucrit mittendes efle qui præfcntes cumepif-copisiudicent, habentesauthotitatem eins à quo deflinati funt, erit in fuo arbicrio.Si uero erediderit fufficerc epifcopos,ut négocie terminum imponant,faciet quod fapientifs.conßlio fuo iudi-cauerit.

Hoc cowmonifon'Mw/e« memorittle integnwn non ell,ut ex fcquenti episloU Synodi ad Bonißdum apparet:/îcut nec epiüoLe horum tri umPaparum ad fynodum adfunt.qua omnia fi-audePapißO' rum interuerfa {fje,uerifimile efl.

Et cum rccitaret Alipius epifeopus Tagaftenfis,legatos prouîti ciæ Numidiæ,dixit:Dehociam fuperioribus etiamliterisconci-lij noftri refctipfimus,amp;idnos feruacuros profitemur,quodinNi cçno concilie conftitutum eft.Adhuc tarnen me mouet,quoniam cum infpiceremus Græca exemplaria huius fynodi Nicænæ,ifta i-bi nefeioquarationeminimeinuenimus, Vndepetimusuenera-tionem tuam fanfte Papa Aureli,ut quia hoc authenticum concili um Nicænuminurbe dicitureffe Conftantinopolit3na,aliquos cum feriptis tuæ fanflitatis mittete digneris;amp; non folû ad ipfum fanftum fratrem noftrum Conftantinopolitanum epifcopum,fcd etiam ad Alexandnnûamp; Antiochenum uenetabiles facerdotes, qui hoc nobis concilium fub ftipulatione literarum fuatum dirigant,ut omnis poftmodum ambiguitas auferatur; quia nos ita,uc frater Fauftinus attulit,minime inuenimus. Ifta nos tarnen tanti-fper feruaturos (ut antea dixi) donee integra exéplaria ueniât,pro fitemur. Petendus eft autem litcris noftiis amp;nbsp;uenerabilis ecclefîæ RomanæepifeopusBonifaciuSjUtipfe quoq;digneturad memo ratas Ecclefias aliquos mittete, qui eadem exéplaria prædidi Ni-cæni concili) fecundum eius pofsint feripta profcrre.Nunc autem memorati concili) Nicæni, qualia exemplaria habemus, his geftis fociemus.

Fauftinus epifeopus legatus ccclefiæ Romanæ dixit : Nec ue-ftrafanftitaspræiudicetecclefiæ Romanæ, fiue de hoc capitule, line de alijt ; quia dicere dignatus eft frater^nofter amp;C coepifeopus Alipius,dubios elfe canones,amp;c.

Auguftinusccclefiæ Hipponis Regienfislegatus, prouinciæ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Numidiæ,

mid»ae,dixit:Et hoc noi feruaturos profitemur, falua dilîgentîore ■ înquifitioneconcilij Nicœni.Aureliusepifcopus dixit;Si hocetia omnium ucftræcharitati placet,rcfponfioncfirmate. Vniucrfum concilium dixinOmnia quæ in Nicæno concdio ftatuta funt,nO' bis omnibus placcnt.Iocundus epifcopusEcclefiæSufctuIælega tus,prouînciæBizancenæ,dixit:QuodconrtitutumeftinNicçno conciiio,uioiari à quoquam nullatenus poteft,amp;c.

VI. Antîqui mores obtîneant : Qui apnd Aegyptum funt,amp;Li-byam, amp;nbsp;Pcntapolim, Alexandrinui cpilcopus horum omniû ha« beatfolicicudinem:quiaamp; urbis Romæ epifcopo fimilis mos cfh Similiter autem amp;nbsp;circa Antiochiamj amp;nbsp;in cæteris prouincijs pri-uilegîa propriarcferuenturmetropolitanis ecclefijs. Omnino autem manifcftum eftillud, quia fiquis prætcrconfilium metropo-litanifaftus fueritepifcopus.hunc concilium magnum definiuit non debere cfle cpifcppum.Si uerb commun! omnium décrété ra tionabtlifacundumcanonemecclefiaiîicû comprobato,duo aiit tres prop ter proprias inimicicias contradixerint, obtincatfcntcn-, tiapiurimorum.

Vil. Hierofolymirana cofuetudo antiqua feruetur,ut Elias E- -pifcopus honoretur,amp; habeatordinem honoris: falua tarnen me-, tropolitana dignitate eiufdcm prouinciæ. .

EPISTOLA AB OMNI C O N Ç I L I O AFRP cano adBonifacium urbis Rem-e epifcopumjperFau/iinum epifcopun:,Pbi^ ■ lippum cr Afdlum prejbyterosjegatostcclefiit Roma^

DOmino beatifsimo amp;nbsp;honorabili fratri Bonifacio,Aureliusgt; Valentinus primæ fedis prournciæ Numidiæ, ôc cætcri qui prælentes adfuimus, numero iirtcxonini concilie Africæ.

Quoniam Domino placuir, ut de his quæ nobifcum egerunt fan-ôi fratres noftri,coepifcopus Fauftinus,amp; compresbyteri Philip pus amp;nbsp;Afellut, non beatæ menioriæ epifcopo Zozimo (à quo ad nos mandata amp;lirerasattulerunt) fcdtiiæ uenerarioni Cqui in e-îuslocum diuinitùs eftcon(litutiis)hiiniiliras noftra fiibfcribe-ïct.Ea breuiterinfinuarc debcmusjquç utrorumq; concordia ter-minata

minata funenon cajquæ prolixis geftorum uoluminibus continé tur,in quibus(falua quidemcharicate,non raméfine paruoalter-cationis labors ) demorati fiimus,ea geftis delibâtes,quæ nunc ad caul'am pertinéc.Qiianquam amp;ille (fiadhuc effet in corpore) hoc acciperet gracias,quod uiderecpacatius terminatunijdomine frater. Apiarius presbyter ( de cuius amp;nbsp;ordinatione amp;nbsp;excommunica tionefueiacexortum nó folum Siccenfi, ueriim etiam toti Africa»^ næ ecclefiæ,non leue fcandalum) de omnibus crratis fuis ueniam petens, communion! eftreftitutus. Priorautem coepifcopus no-fterSiccenfiii,Vrbanus,quod in eo corrigendum uifum eft,fine ui ladubitatione correxir.Q^tia ueró paci amp;nbsp;quieti EcclcGæ nó tantum ad præfens, fedetiam in pofferum profpiciendum fuit (quo-niam talia mulca præcelTcrât,utueIfimilia, uel etiam grauiora de-inceps præcaueri oporteret) placuit nobis, ut de Siccenfi ecclefia, retento fcilicet honore gradus fui presbyter!;, remoueretur Apia-r!us;amp;accepto epiffQJio,ubicunq;alibi ueller,amp; poffet,presbyte-rij munerc fungeretur. Quod eidem ipfi per literas proprias poftu lanti, fine difficultate concefsimus. Sane prius quam hæc caufa i-fto tcrmino claudcretur, inter alia quae diuturnis difceptationib. uerfabamus : quia rogatio ipfa pofcebat, ut apud afta ecclefiaftica à fratrib. noftris Fauftino coepifcopo amp;nbsp;Philippo atq; Afello cum presbytcris quaereremus, ut promerent quicquid eis nobifcum fuiffiet iniunâû agendum,nonnulla quidem fine ullo fcripto pro-fecutifuntuerbis.-fed cum id potiusflagitaremus, quodinliteris ferrent,Commonitorium protulerunt.Quod recitatum nobis, c-tiam geftis,quæ fecum ad uos deferunt, eff alligatum. In eis quatuor quidem nobifcum agenda mandata funt; unum,de appella-tionibus epifeoporum ad Romanae ecclefiç facerdotemralterum, nead comitatum epifeopi importuné nauigent:tertifi, de traftan-dis presbyterorum amp;nbsp;diaconorum caufis apud finitimos epifeo-pos.fi à fuis cxcommunicati perperam fuerint.'qnartum, de Vrba-noepifeopo excommunicando,uel etiam Romam euocando,ni-fi ea quæ uidebantur corrigenda,corrigeret. Quorum omnium de primp amp;nbsp;tertio,id eft,ur Romam liceat epifeopis prouocare, amp;nbsp;ut clericorum caufæ apud fuarum prouinciarum epifeopos finiatur, iamprioreanno etiam litcris noftris ad eundem uencrabilis mc-moriæZozimum epifeopum datis infinuari curauimus,ut ea fer-uarefine ullaeius iniuria paulifper fincrcmui, ufqj ad inquifitio_

iwm (lacutorum concilij Nicæni.amp; nunc de tua pofcimus fanâîta te,UC quemadmodum ea apud Nicæam à patribus aûa uel conflit tutafunt, iî ea à nobis facis cuRodiri,amp;ibiapuduosifta, quæin commonitorio attulerunt, facias exerceri:id eft,fi epifeopus accu-fatus ftierit,amp; iudicauerint congregati epifeopi regionisipfius,8c degradu fuo deiecerint eum, amp;appellalTe uideatur, Si confugeric ad beatifsimum EccIeGæRomanæepifcopum, amp;uolucritaudiri, Si iuftum P utaueriqut renouetur examen,fcribere his epifeopis di gnetur,quiin finitimaamp;propinqua prouinciafunt,utipG diligen ter omniarequirant,amp; iuxca Gdem ueritatis dcGniant. Qubd G is qui rogat cauJam fuam iteru audiri, deprecatione fua mouerite— pifeopum Romanum,utc latere fuo presbyterû mittat:erit in po-teftate epifeopi,quid uelit,amp; quid ællimet.amp; G decreuerit,mitten dos efle,quj præfentes cum epifeopis iudiceiiqbabentes authori-tatem eius à quo deftinati funt,crit in fuo arbirrio:G uerb credide-rit fufGcete epifcopos,ut négocie terminum imponâc,faciet quod fapientifs.fuo confilioiudicauerit. Item de presbyteris Scdiaconi bus: Si epifeopus quisiracundus(quode(Tenondebet)citô auta.^ fperè commoueatur aduetfus presbyterum^Gue diaconum fuum^ exterminate cum deEcclcGauoluerit,prouidendum ert,nein-nocena damnetur,autperdatcommunionem:h3beacpct.'flatem eieélus, ut Gnitimos interpeller epifcopos,amp;caufa eius audiatur, amp;diligencius trafletur,quia non oportet ei negari audientiam roganti.Etille epifeopus,qui autiuftcautiniuftèeum reiccit,pati enter accipiat ut negocium difeutiatunut aut probecur eius,aut e-mendeturfententia. Hæc utiq; ufq; ad aduentum uerifsimorum cxemplarioru Nicæni côcilij inferta geftis funt,quæ G ibi (quem-admodumipfo quod apud nosfratresex Apoftolica fededirefti commonitorio a!legauerunt)continerentur,eoq;ordine uel apud uos in kalia cuftodirentur,nullo modo nos t31ia(qualia comme-morare iam nolumus)uel tolerate cogeremur,uel intolerabilia pa teremur.Sed credimus,adiuuâtc mifeticordia Domini Dei noftri, quod tua fanaitate Romanæ eccleGæ præGdente,non fumus iam iftum Typum paffuri, amp;nbsp;feruabûtur erga nos ea quæ nobis etiam non dilTerentibus euftodiri debeant, cum fraterna chatitate, quæ fecundum Iapientiam3tqueiufticiam,quam tibi donauit Altifsi-mus,etiam ipfe profpicis effe fcruanda,G forte aliter habent cano-nes concilij Nicæni, Quant ui« enim plutimos codices legerimus, fed

fed nufquâinNicænococilioinLatiniscodicibus legimus, quc-admodum in fupradiäo commonitorio inde direda funt : tarnen quia hic in nullo codicc Græco ea potuimus inuenire,ex orienta-libus EcclefijSjubi pcrhibentur eadem décréta pofle etiam authen ticarepcriri,magis nobis defideramusafferri.Pro quaretiiam quo queuenerationem obfecramus.ut fcribercetiam ipfedigneris ad iîlarum partium facerdotes.'hoc eft,Ecclefiæ Antiochenæ,Alexan drinæ 8c Conftantinopolitanæ:8c alijs,fi etiam tuæ placuerit fan-öitati,ut inde ad nos ijdem canones apud Nicæam ciuitatem à pa tribus conftituti ueniant, te potifsimùm hoc beneficium cundis Occidentalibus ecclcfijs in Domini adiutorio conferente.Qids C' nim dubitetsCxemplaria efle uerifsima concilij in Græcia Nicænç fynodi congrcgatç,quæ de tam diuerfîs locis,8c de nobilibus Grç cis ecclefijs allata Si comparata concordant ? quod donee fiat,hçc quæ in Commonitorio fuprà dido nobis allegata funt,de appella tionibus epifeoporum ad Romanæ ecclefiae facerdotem,8c de cle-ricorum caufis apud fiiarum prouipciarum epifeopos terminan» dis,nos ufq; ad probationcm feruaturos elfe profitemur,8c beati-tudinem tuam ad hoenos adiuturam in Dei uoluntate cSfidimu». Gætera uero, quæ in noftra fynodo gefta uel firmata funt, quoniâ fupradidi fratres noftri Fauftinus coepifcopus,Philippus,8c Afel-luscompresbyteri fecum ferunt, fi dignatus fueris.tuæ notafaci-ent fanditati.Etalia manu ; Dominus nofter te nobis annis pluri-miscuftodiât,beatif«imefrater.Subfcripferuntquoq;,Aiipius,Aa' guftinuSjPofidius,Marinus,8c cæteri epifeopi ivj.

DOmino diledifsimo, amp;nbsp;honorabiü fiatri,Cœ!cflino,Aure— lius,PaIatinu$, Antonius,Tutus, Seruus Dei, Terentius, Fortunatus,Martinus,Ianuarius,Optatus,CeIritius,Dona'' tus,Theafius,Vicentius,Fortunatianus,8c cæteri,qui in uniuerfa-Ji Africanoconcilio Carthaginis affuimns. Optaremus,fi,quem-admodum fanditastuadeaduétu Apiaiij lætatosnos fuifle, mil-fis per compresbyteru noßrum Leonern Uteris intimauit, ira nos quoque de eius purgationc hæcfcripta cum lætîcia mitteremus» Effet profedo Si noüra Si ueffra modo alacritas cercior: nec feffi-nata,necpræproperauiderctur,quçadhuc tam dcaudiédo, quant de audito præceflerat, Adueniente fané ad nos fando fratre amp;nbsp;coe-F 1 pifeop®

pifcopo noftroFduftino, concilium c5gregauimus:amp;credidimiH ideo eum illo miflum, quoniam ficut per eius operam presbytcro antearedditus fueratjcanuncpolTctdetantiî eriminibiis àTabra cenisobieélis, eo laborante purgarij cuius tanta ac tam immania flagitia decurfus noftri côcilÿ examen inuenic,ut memorati pa trociniû potius quàm iudiciû, ac defenforis magis operam quàm difceptatoris iufticiam fuperarcnt. Nam primùm,quantum obfti terit Omni congrégation! Fauftinus,diucrlas iniurias ingcrendo, quaß ecclefiæ Romanæ alîerens priuilegia,amp; uolens eum à nobis in communionem fufcipi,qucm tua fanûitas (credens appellaffe, quod probate non potuit) communioni reddiderat,quod mini-* mè tarnen licuinquod etiam geftorum ex Icftione melius cogno-fces.Triduano tarnenlaboriofifsimoagitato iudicio,cumdiuerfa eidem obieAa afAidifsimi quæreremus,uel moras coepifcopi no* ftri Fauftini, uel tergiuerfationes ipfius Apiarij, quibus nefandas turpitudines occulere conabatur;Deus iudcx iuftus, fortis amp;nbsp;Ion ganimis,magno impendiorefccauit.Tctriorequîppeacputidio-re obftinanonecomprefla,qua tantum liuidum ccenum impudé-tiancgationis uolebatobrucre,Deo noftroeius côfcicntiam coar-ftante, amp;nbsp;occulta, quæ inillius corde tanquam inuoluta criminû îam damnabat, etiam hominibus publicante,repentè in cofcfsio-nem cunâorum abieâo flagitiorû dolofus negator erupit,amp; tandem de omnibus incredibilibus opprobrijs ultroneus feipfe congt; uicif.atqjipfam quoq; noftram fpem,quaeumamp;credebamusamp; optabamus detampudendis maculis pofiepurgari, conucrtit in gcmitus.nifi quoniamiflam noftram mœfticiam uno tantum fo-latio mitigauit, quod amp;nbsp;nos labore diuturnioris quæftionis abfol uitjScfuis uulneribus qualemcunq; medelâ,etfi inuira (acfuacô-fcientia reluftante) confefsioncprouidit,Domine frater. Præfato itaque debitçfalutationis officio,impendiô deprecamur.utdein-ceps ad ueftras aures bine uenientes, non facilius admittatis, nec ànobisexcommunicatos in communionem ultra uelitis cxcipc-re.quia hoc etiam Nicæno concilie definitum,facile aduertet ue^ nerabilitas tua.Nametfi deinferioribus clericis uel laicis uidetur ibi præcaueri,quanto magis hoc de epifeopis uoluitobferuari,ne in fuaprouinciacommunionefufpenfi, à tua fanditate,uel fefti^ natb, præproperc, uel indebitè uideantur communioni reftitui? Pxesbyterorum quoque amp;Tequcntium elericorum improba refu^ gia

H I s T o R I A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22p

gîa ( fi cut te dignum eft ) rcpclht fanaitas tua: quia amp;nbsp;nulla patru dcfinitione hoc ecclefiç derogatum eft African^, amp;nbsp;décréta Nicæ-nafine inferioris gradus clericos, hueipfos epifcopo» fuismetro-politanis apertifsimecommiferunr. Prudentifsimè enim iuftifsi-meq; uiderunt, quæcunq; négocia in fuis locis ubi orta funtjfinic da:ncc unicuiq;prouinciçgratiam Candi Spiritus dcfucuram, qua aequitasà c hri s ti facerdotibus amp;prudenteruideatur5amp;coftan tilsime tencatur : maxime,quia unicuiq; concelTum eft,fi iudicio ofFenfus fucritcognitorum, ad concilia fuæprouinciæ,uelctiam uiiiuerfale prouocare. Nifi forte quifquam eft qui credat, unicui-libet pofte Deumnoftrum examinisinfpirare iufticiam, amp;innu--inerabilibus congregatis in cocilium facerdotibus denegare; auc quomodoipfum tranfmarinum iudicium ratum erit,ad quod te-ftium necelfariæperfonçuel propter fexus,uel propter fenedutis infirmitatcm, uel multis alijs intercurrcntibui impedimentis ad-duci non poterunt? Nam ut aliqui tanquam à tuæ fanditatis latere mittantur,nulla inuenimus patrum lynodoconftitutum. Quia illud, quod pridem per eundem coepilcopum noftrumFauftinu tanquamexpartcNicæni concilij exindetranfmififtis,inc5cilii« uerioribus ( quæ accipiuntur Nicæni) à fando Cyrillo coepifco-po noftro Alexandrinæ ecclefi «,8c à uenerabili Attico Conftan ti-nopolitano antiftite exauthentico mifsis,quæ etiam ante hoc per Innocentium presbyterHmamp;Marcellumfubdiaconum,pcrquos ad nos ab cis diredafunt.uenerabilis memoriæBonifacio epifcopo prædeceftbri ucftroànobis tranfmiflafunttin quibus tale ali-quidrion potuimusreperire.executores etiam clericos ueftros, quibufq; petentibus nolitc mittere,nolite cocedereme fiimofum typum feculiin Ecclefiam c h ri s ti (quaelucem fimplicitatis,amp; humilitatis diem,Deum uidere cupientibus piyfert)uideamurin-duccre.Nam de fratre noftro Fauftino(amoto iam pro fuis nefan--dis nequiiijs de chri s ti Ecclefia dolen do Apiario)fecuti fumus quod eum (probitate ac moderatione fuæ fanditatis falua) frater-ha charitate ulterius in Aphrica minime fuftinere patiatur. Er alia manuzDominus noftcr fanditatem ueftram æuo longiore orätem pro nobis cuftodiat,Domine frater.

Canon porroNicænus vi, quemfanda Carthagincfis lynodus contra Papam in praeccdcnti epiftola tantopere urget,fic in Chal-cedonenfi fynodo ab ipfis Papae Romani legatis proponitunTe-

neatÆgyptuSjUtcpifcopus Alexandrias omnium habeat potefta-tem,quoniam amp;nbsp;Romano epifcopo hçc eft confuetudo,Similiter autemamp; quiin Antiochia conftitutus eft epifcopus, amp;nbsp;in cæteris prouincijsjprimatus habeant Ecclefiae ciiiitatum ampliorum.

Hie clarè uidemnSjNicçnam fynodû primum in hoc canone pri matum in fingulis prouineijs fuo metropolitano dare,omnesqj e* pifeopos ac facerdotes ci fuæ prouinciç fubijeere. Deinde,omncs metropolitanos epifcopos,Alexandrinum,Romanum,Antioche-num,amp; aliarum prouinciaru,inter fefe plane exçquare,ita ut nullus alteriimperarc in ulla plané re pofsitjaut debeat. Demum,ne ullius (utitadicam )fubditi,ad alium metropolitanum appellate pofsint.Atq j hoc modo etiam fexta Carthaginenfis fynodus prçdi ftum canonem in prçcedenti cpiftolaintelligit,citat58c urget.

Cçterùm ex hifce,quç prç cefTeruntjfciiptis potifsimum fump--ta eft hiftoria certaminum Paparum.cum concilio Africano,de eo rum primatu feu tyrannide. Primùm,quàmfccleftifsimisartibus illi faniftæ fynodo affenfum in fuum imperium extorquere fint co nati:deinde,quam conftanter fint ab ilia cum fua echnica tyrannic dis affeâationerepulfi.Quç omnia non tantum uiuenre,fedamp;prç fentCjinfpefläte amp;nbsp;agente Auguftino aâa funt.Iam autem fcquun turduo fctipta,ex quibus intelliges,quomodo Romani Antichri-fti centum annis,poftquam tam turpiter in prçdiôa fynodo repul fi fuerant, tandem Si tyrannidem iam oli m afteflatam, aliqua ex parteoccupauerintjamp;prædiâam facrofanûam fynodum impie damnauerint.

EPISTOLA EVLALII CARTH AGINENSIS METRO-uni cunt alijs ^uibufddm fuis coepifeopis anathematizdt fcxtdm Car thdginenfem fynodum ( licet edni cldrè non nominet} c^u^e negduerat Pdpa om-nem iurifdiilionem feupoteüdtem fuperAfricdnascrdliasexterdseccle'-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fûlenniler fubi/dt.

PRimafalus eft,reflç fidei regulam cuftodire,amp; à coftitutis pa rrumnullatenusdeuiare;amp;quianôpoteftDomininoftri i e SV CHRISTI prætermitti fententia, dicentis, Tu es Petrus, Stfiiperhancpetram ædificabo Ecclefiammeam: amp;hæcquædi-’ da funt,return probantur efFefl;ibus,quia in fede Apoftolica extra maculam femper eft catholica feruatarcligio.De qua fpe et fide mi nimè feparari cupientes, amp;nbsp;patrum fequentes conftituta,anathc-matizamus omnes, quicôtra fanûam Romanam amp;nbsp;Apoftolicam. ccclefiara

ecclcfîam fuperbiendo fuas erigiint ceruiceSjfequentei in omni-' bus apoftolicam fedem,8f prædicantcs eius omnia conftitiita, amp;nbsp;peromnia fpero, ut in una comunionc uobifcum, quam fedes A--' poftolica prædicat,effemerear, in qua eft integra amp;nbsp;ueraChriftia-næ religionis Sc perfefta foliditas: promittens fequeftratos à com munione ecclefiç catholic^, id eft,non confentientes fedi Apofto licæ,eorum nominainterfacra nonrecitandaeftcmyfteria. Quod fi in aliqua profefsione mea deuiare tentauero, his quofdam naui coplicem mea fentétia me cfle profitcor. Hane autem profefsione meam manu meafubferipG, amp;nbsp;Bonifacio fanfto amp;ucnerabiliPa-pç urbis Ro mç difexi,damnâs Sc anteceftbres et fucceflbres meos, amp;nbsp;omnes qui fanftæ Romanç Sc Apoftolicç ecclefiç priuilegiacaf-farenituntur. Hincenimfupernçmifericordiçdocumentum per-docctut,quando ßemundani principes caufas fîdeicum reipubli-cæ ordinatione coninngunt:Sc eeelefiarum præfules,quodad di-fpenfationem fuam pertinet, officij memores cxcquuntur. Ta-libus cnim indigebat poftdifcordiç procellas religio Chriftiana rcétoribu», qui comprefsis prouidadifpenfationc turbinibus,diu peregrinatam pacem dcpulfa tempcftatereducerent,ut infutura póft feculaadpropofiti fui exempla tendcntcs,fibi aferibendum indubicanter oftenderent.quicquid Domino placitû pofteris pro fuaimitacionefeciflenr.BenenicamusDominum fratres charifsi-mi.noftris hoc diebus fuilfe conceirunKamp; totis orationum amp;cu-rarû uiribus adnitamur, ut quæ Dei ope bene cœpta funt, ipfo ad^ iuuanteperomniacompleantur.Sperandiimenimeft,utadcom-pagem corporis fuireliqua, quæadhuc diuifafunt, membra fefti-nent,amp;àpotioribus minora non difcrepent.Ad quod cum me dp leftio tua Chriftianç ftudio charitatis hortetur, debet, quod inui-tat,fequi:amp; quodamandum fuadet, amplecfi. Similem enim iam fidei curam gerentes,per religiofam patientiam par etiam prçmiû de boni operis fperamus affeftu. Neq; enim difficultatibus eft ce-dendum.Non enimfatigaturafperis fides, necad cœlorumardua per procliuc tenditur, ncc remuneracionem citra laboris exerci-tium quis merctur. Vnde ne facientes bona deficiamus,fpeciali-teradmonemur, etiam teftantePfalmifta;Beati quicuftodiuntiu dicium,amp; faciunt iufticiam in omni tempore.Quia no initium la-borisremunerationem præmij confueuit inuenire,fcd terminus. ! Ergo ftudiumfolicitudinis afTuméteSjquibus eft una in commu.

nionefocietas amp;crecluiitas,qucmadmodiim de unirate fedis apo ftolicæ,amp; Conftantinopolitanç ccclefiç, pariterexultamus in Do inino:ita de reliquorum quoque (ficutaffcdione admones)redin tegrationelætemur,amp; curemus præmiû,ut fidcm integritatemqj noftram immacuIacâabomnicontagioneferuemus.Nofti enim, frater charifsime ac fandifsime, quia ecclefiaftica feruant uincula concordiam, quæ nos ab hæreticorum tueatur inGdijs,per quam etiam canonum cuftodicurintegritas: hisin roborefuo omni cir-cumfpeûione feruatis,remédia Iperantibus conferuantur,Haber enim ccclefiafticarum ordo regularum,amp; ipfius forma iufticiæ, ut medicinararionabilis benignèamp; fideliter fperantibus non nege-tunnecquifquam eft ira ab humanitäre difcretus, quem non à rigorc diftridionis inclinetcauta fimplicitas. Sed ut cautè hoc.cæte rascj; querelas aut errores alicuius æui uaieas expedite,diledifsp me frater,perfonam meam te in hoc oportet induere, fcientem in huiufmodi caufis,ficut prædidum eft, quid cauédum firjSc ita ante omnia præuidendum, ut à tenonambigas rationcm dil'penfa-tionis huius Deo efle reddcndam.Ita tarnen,ut eos qui uobis fue-rintcommunione fociati, uelperuos fcdi Apoftolicæ, ueftra no-bis fcripta declarennquibus etiam amp;nbsp;quam continentiam libcllo rumobtulerint,inferatur. Sicquoqjhumilitatem debemustene-rc in mente,ut inde ordinis noftri dignitatem fcruememus in honore, quatenus in nobis ncchumilitas timéda, ncc ratio Ct fuper-ba.OmnipotensDeus,charifsime,fuateprotcdionecuftodiar,at-quead cœleftisremunerationem patriç multiplici animarum fru-du perducat, Deus te incolumem;cuftodiar,rcuerendifsime frater,Amen.

E P 1 S T O L A B O N I F A CI 1 II PAPÄE AD EV-lilium pstridrcl?dmAkxctndrinum,cluAfextM Cdrthdginenfem ßnodum damnat acdeteslatur,licet cam non nominet,cr defubieüionc Eulalij Carthagincn-fis metropolitani infolenter triumphat.

BOnifacius epifcopus Romanus, Eulalio coepifcopo faluté. Olim amp;nbsp;ab initio tantam perccpimusàbeato Petro apofto lorum principe fiduciam,uthabeamus authoritatem uniuer fali EccleGç,auxiliante Domino,fubuenireramp;quicquid nociuum eft,auchoritate Apoftolica corrigere amp;nbsp;cmendarc.Adhoc enim di-uinæ difpofitionisprouifiogradusdiuerfos, amp;nbsp;ordinesconftituit efle diftindos, ut dum rcuerentiam minores potioribus exhibèrent.

rent.Sc potiores minoribus dileâionem impenderét,una ^bcor' diç fieret ex diuerfitate contcxtio,amp; reâè officiorum generaretut adminiftratio Gngulorum.Neq; cnim diuerfitas alia poterit ratio-ne fubfiflere, nifi huiufmodi magnus earn dilFerentiç ordo ferua^ ret. Quia uero quæq; creaturain una eademq; qualitate gubcrna-riuel uiuere non poteft, cœleftium militiarum exempla nos in-ftruunt : quia dum fint angcli, fintarchangeli, liquet,quia non æ-quales funt, fed in poteftate amp;c ordine, ficut noftis, differt alter ab altero.Si ergo inter hos,qui fine peccatis funt,côftct,iftam eflc di-Ainâionem : quis hominumabnuat,libérer fe illorum difpofitio-ni fubmittere ? Hinc enim pax amp;nbsp;charitas mutua fe uice comjile-Ûuntur, amp;manet firma concordia, ac in alterna amp;nbsp;Deo placica di-Icftione finccritas.Quiaigicur unumquodqj falubriter tune corn pletur officium.cumfueritunusadquempofsit recurripræpofi-tuSjUota noftra charitatem tuam latêre nolumus.-ne qui particeps fuitfolicitudinis, gaudiorum fruâus reddatur extorris. Et ideo Carthaginenfem ecclefiam ad communionem noftram rcdijffc, (Domino propitiate) tradentibus fignificamus alloquijs:amp; man datorum, quælegatis noftrisdedimus, feriem in omnibus fuilTe complctam. Dequaparte, utad diledioncm tuam pleniusperfe-ûè gaudium peruenirct, libelli Eulalij fratris amp;nbsp;confacerdotis no* ftri Carthagtnenfis epifeopi,amp; Iuftini,clcmentifsimi principis O' rientisjfacrarum licerarum cxemplaria paritercredidimus deftinâ daûndicantes nihilominus, per Orientis partes plurimos epifeo-pos ficfeciiïe. Supereft,ut ànobis competentibus precibusdiuini tas exorata concédât, quatenus de aliarum quoqjecclefiarum re^ dintegratione gratulcmur. Ea uerb quæ fignificarc curauimus, in eorum facerdotum,qu! fraternitati tuç uicini funt,curabis perfer* re noticiam,utamp; ipfi de effeftu rantærci gratias nobifeum cœle-ftis mifericordiç beneficijs referre non ceffenr. Aurelius enim,prç-fatæ Carthaginenfis ecclefiç olim epifcopus,cum collegis fuis,in -ftigante diabolo,fuperbiretemporibus prædecelTorum noftroiû Bonifacij atq; Ccelefiini côtra Romanam ecclefiam cœpit. Sed ui-dens femodo peccatis Aurelij Eulalius à Romanæ ecclefiæcom-munione fegregatum,humilians recognouit fe,pacem amp;nbsp;commu nionéRomanæ ccclefiæ petésjlubfcribédo unà cum collegis fuis, damnauit Apofiolica authoritate omnes feripturas, quæ aduer-füsRomany ecckfiæpiiuilegiafaôlæquoquo îngpnio fuerüt,amp;c..

Hæc funt Chriftisne Lcdor,præcipua fcripta,unde pracejJen* tem liißoriam dcfumpfi. Nam omnia apponete, nimïs molcftum amp;nbsp;mihi amp;tibi fuiffer. Quæ fi diligenter ac candide perpendifti, ac ciim hirtoria cótulifti, facile baud dubiè uidifti, me bona fide rem gertam narraflernifi quöd illi fanâi patres pauló mitiorib. uerbia omnia,quàm egOjexpreflerunt. Vt.nondicunt illiquidemclarè, admilTum elFc à Papis crimen falfi, ut ego:fed tarnen dicunt,nulla plané exemplaria,nec authenticajoec quç uulgo habcantur, ficjUC Papæaffirmant,habcre:fedc5tratiumoftcndere,eoq;rccorumfla gitationi minimè aflentiri utile. Quod idem plane eft,ac crime fal fi exprobrare.

In caufaautem fuit, quod olim patres ufi funt Icnioribus uer-bis, quod femper mcliora de Romanis epifeopis fperarut.Qubd fi fciuilîcnteos inillam.quanos nunc gementes cernimus, fumma regiminis tyrannidem,dodtinçacreligionisimpietatem, amp;uitæ plus quàmSodomiticamturpitudincm declinaturos,proculdu-bio amp;nbsp;illi durius eos traaaffcnt.Nuncautem piorum patientia to-tics læfa, mcritb in furorem uertitur. Omnino turpitcr eft ifta Babylonia meretrixabufa piorum nimiamodeftia,acfanefemperea illis fedulo inculcauit.ut fint modcfti,humiles,obedicntes,fimpli ces,nó altum fapientes:quo fcilicet ipfatanto facilius,3ccommo dins crefeere acextollere, amp;nbsp;Chriftianorum ceruices pedibusfu^ petbc conculcare,nemine répugnante,polfct.

Cui, quæfo, non eft Papæ,eiusq; Curtifanorum cantilena nota, Chriftianos homines debere in fimplicitate fua ambulare,amp; fimplicitcr cicdere,quicquid Romana fedes eis proponat: earn proculdubio ipfos non decepturam. Quod fi decepcriqipfoiqui-dem excufatos efle,illam ueró Deo fuorum faftorum ratione red-dituram. Quæ omnia nimitu eo fpeftarunt, ne quifquam pius ungt; quam auderet caput nonihil fubleuare,ac depulfa illius inanis no minis fedis Apoftolicæ nebula, aliquanto di3igêtius intueti, amp;nbsp;ex facrisalijsq;fcriptoribuscognofccre, an omniaitafefe haberent, ficutRomaniftæblaterant.

Hacigiturnontamagninafimplicitate, quàm afininaquadam ftoliditate,acferuilihumilitateChriftianorum,itaabufi funt Ro« mani p5tificeg,ut non fint ueriti nobis (utuulgodicitur)quid pro quoobtrudcre,comméticij8q-,amp;fuppofiticijs fcriptis turpifsime omnes deludeie,manifeftifsimaq; mendacia nobis pro diuina ue ritatc

tkate colcnda proponere.De fifticia Conftantini donatione muk tï haftenus fcripferunt : qua tarnen ifta Babylonia mcretrix plané »egium,imó amp;plusquamregiumfplcndorcm acpotentiamfibi rap uit.

Sic amp;nbsp;Clementis illa longa epiftola ad lacobum amp;nbsp;aliç ei adiun-ftæjubi tota ferme Papiftica abominatiogt;præcipuc autem ius fuc-cefsionisjfundataeft, egregièPapæ adftabiliendam fuam tyranni dem amp;im piëta tem funtabufi:quam tarnen fuppolïticiS,adukeri namq; e(re,ac longo poftca tempore ab aliquo impure Curtifano, amp;hiüoriæueteris egregièimpcrito (cautius enimalioquiprofe-flö mentitusfuiffet)confarcinatam,ex eo apparet,quód nec Hie*-ronymusinuita Clementiseius mentionem facirmeci; ritusad-huc tunc in ufu fuerunt,quorum ea mentionem facit : amp;nbsp;denique qubd lacobus ille integtis annis feptem ante Petru, telle lofepho, HietonymOjEulebio amp;nbsp;alij8,mortuug eft. Quomodo ergo potuit illi mortem amp;nbsp;nouifsimauerba,f«u teftamétum Petri perfcriberc? niß forte ei in purgatorium aut campos Elyßos earn epiRolammi ßt.

Qubd fi ea epiftola ferb ali quando tandem confifla eft,igitur amp;nbsp;aliæ plurimæ primorum Paparum cpiftolæ comenticiæ funt,quæ illam fubinde citanr.Talia médacia, acuel (uppofiticia uel falfata fcripta,hauddubièplurimafunt, fi modo quis diligenter ueritaris ueftigia perquircrer. Ego fané non dubito, etiam il 1 os uerifsimè difputare,qui negant Petrum Romæ omnino fuifte, ant certè tam diu(ut Papiftæ mentiuntur)ibi in triplici corona præfediire. Nam amp;PauluSjCum tam multas epiftolas Romam,amp;Roma(eo tempo requouulgareshiftoriæ Petrum Romæ fuilTe.ac tanquam epifeo-pum fupremum fedifteteftanturjfcripfcrit,tanquam multorum e-tiam uulgariumhomuncionum mentionem feceritjOiinquam ramé uel fyllabâ Petri,tanti uiri,meminic. Quis quçfo credathoc ac cidere potuifte,fi Petrus tunc Romæ fuiffet?

Adliæc, ne ipfi quidem Papiftæ quicquam certi de eo affirmare polTunt. Aiuntenim cum Papam Romæ annis 25 fuifte : amp;nbsp;tarnen fimul alios duos Papas eo uiuente fuifte,Linum amp;nbsp;Cletum. Item alij afhrmantjillos Petro fuccefsifte,amp; Clementem fuilTe quartum àPetro. Ali/,utetiam iüa fupràdifla Clementiscpiftola,dicunt, Clementem ftatim Petro mortuo fadum Papam.Item alij dicunt, Petrumeodem lococumPaulo,accodem gencrefupplicij affe-*

ûum'ali) plane diuerfatradunt.Alij quoq; affirmât Petrum fecirn do Claiidij anno Romam ueniffe, alij quarto ; Damafus uerô papa ' fcribit, demum Nerorie regnâte. Nihil ergo certi quifquam nouit! autdicit.

Deniq; ego omnibus omnium mortaîium hiftorijs de Pctro,il lam ad Galacas fecûdo à Paulo fcriptâjprçfero.lbi enim illeprimû affirmât difettc, Petto elTeconcrcditum apoftolatum feu epifcopa turn inter ludæos.fibi uero inter genres,feu fuper gentiles. Deinde narrat,Petrum ufq; ad concilium Herofolymitanum (quod cir citertSannospoftafccnfionem cHRisTi,amp;feptimocommenti-cij papatus Petri,celebratu eft) potifsimü ludçii prædicaffe, Sgt;C de poilero temporefanitifsimü datarum dcxterarûfœduifccû inijf-le.’quod ipfe quidem uelit prædicare ludæis, Paulus uerb debeat cöcionari gentibus.Vbi habes breuifsimc amp;uerifsime coprehen-fam hiftoriam Petri,quæindicat,eiamp; à christo potifsimumfuper amp;nbsp;inter ludæos apoftolatum,cpifcopatum,feu papatum,con-creditum mandatumtp, e(Te : amp;nbsp;eum tum ante Hierofolymitanam fynodum.tum poftea potifsimum ludæos docuilïe : eoq; potifsi-mum ibi fedilTe aut ftetilTe,tibi plurimi ludæi fuerunt.-id eft,in Sy« ria,amp;alijs orientalibus partibus. Nam Romæ no ita multi fuerüt: quandoquidem amp;nbsp;nondtim fucrant ficdifsipati,fient pofteain euerfione Hierofolymæ ; Si Claudius eos Roma penitùs cxpugt; lerat.

Quodautem quidam hiftoriciaffirmant,Petrum Romæ tam diu fedifle: mihi maxime ucrifimile eft, Paparum fraude eorum feripta falfata elfe, qui inde ferme ab initio tyrannidem indo-mo Domini fedulb affeStarunr, amp;nbsp;omnibus malis artibus arden-ter quæfierunt. Adhçc etiam ufitatum eft in hiftorijSjUtjCum unus aliquis initio à uero aberrauit,tunc amp;nbsp;omnes fequetes cæcum du cem ,caeci amp;nbsp;ipfi,id eft,negligente8 ueritatis inquifitores,eum réméré fequantur. Plane enim ueluti grues,fefe mutub hiftorici du-cuntamp;fequuntur.

Et quoniam in difputatione de fedc ac papatu Petri incidimus, curnonconfidcrantftultiac impij pfeudoprophetæ Antichrifti, apoftolos nullam certam ac fixa federn habuifle,ut poftea etnuuc epifcopi aepaftores : fed quam lafifsime per mundfi uagatos,id tantü agentes,ut infingulis locisprimùm,utcunq; fundamentü Chtiftianæ rcligionis iacerent, amp;nbsp;mediocriter ccclefiam coftitue-

Tent.’ poflca moXjCreatis per fuffragia presbyter!g,eîs îllam com-mendarér,amp; alio properarent? Quod amp;nbsp;cxhiftoria'Adorum apo-ftolicorumclarifsimc patet,amp;exmandatoipfi«a Chrifto dato. Di xit enim eis Dominus.Ite per uniuerfum orbcm.non dixit,Confi#

V dece finguli in fingulis urbibus.Item, Vos mihi tcftimoniu perhi-bebitis per uniuerfum orbcm. Idem etiamipfum nomen Apofto-lu8,ablegatus,fcu nunciusjaffirmat : quod fcilicet non fuerint fin-gularum ciuitatum præfeûijfed nuncij, uagantes ac difcurrentes pertotummundum,amp;bonumnunciudereconciliatoper chiu. s Ti meritum Deo,omnibus hominibus indicantes. Quare amp;nbsp;Spp titus fandusperprophetam dicit:Eccequam pulchri pedes annS ciantium pacem. non dicit.Ecce quam pulchræ fcdes,feu tribuna lia.Ideo amp;nbsp;Pfalmiis praedicit, exiturum fonum eorum in omnem terrani,amp; in fines orbis terrarumperuenturum. Confiderunt quu dem aliquandiu alkubi, ut Paulus Antiochiae circiter quadricn-nium, Ephefi triennio, amp;nbsp;Corinthi biennium, amp;nbsp;fæpeetiampoft abicum eodem recurrit, eo quod ibi magnam meffem habuitmon tarnen propterea Ephefus,aut Corinthus,Pauli fedcs fuit,aut ali ciuitatcsaliorum.

Hane igiturproprietatem Apoftolorum (qua etiam prætera-lias àfecutis paftoribus amp;nbsp;doÄoribus diftinguuntur) (i perpends rent indodifsimi amp;nbsp;fceleftifsimi Romaniftærmoxuiderct, quo iu re de fua cariofaaut fumofa Apoftolorumfede glorientur.

Nam etiamfi maxime Petrus Romamuenifler, tarnen non ue-nit eOjUt ibi federn autfolium fuæjmaieftatis poneren fed tantum ut eamecclefiam inuiferet,amp;corrigeret, G quid correâionis for* tè indigeret:amp; moxeo perfedo,alib docendi caufacommigraret: Gcut amp;nbsp;Nicephorus prætcr alios de eo fcribit. Sed de hac re alibi prolixius.

Hine igitur potes,Chriftiane frater,animaduertere,quam præ-claris mendaciorum fundamentis totaifta fuperbamoles tyran-nidis amp;nbsp;impietatis Antichrifti Romani fubnixa firmataq; fit.

Quare tuu eft, iam deliberate, an potius per mcndacia ae impo fturas non tarn hominum quam ipfius diaboli,amp; eius Antichrifti Romani,adæternum exitium;quàmperfimpliccm christiuc-ritatcm,adæternam f31utem,properareacperuenirecxoptes.

Dominus i e s vs liberet omnesfuos à mendaeijs amp;nbsp;homicidijs diaboli,Sc eius Antichrifti, Amen.

N On altéra Romans urbis ecclefia, altéra totiui orbis exiftû manda cft.amp;Gallis,amp; Britâniæ,amp; Aphiica,amp; Perfi», O-rîens, amp;nbsp;India, Scomnet barbaræ nationesunum c h ri-s TVM adorantjUnamobferuantregulamueritatis.Si authorita» quer)tur,orbic maior efturbc.Vbicunqj fueritEpifcopus,GueRo mç.GucEiigubi/jGne Conftâtinopoli,fiuc Rhegij,fiue Alexâdriç, Gue Thanisjciufdcm nnieriti,eiufdem eft amp;nbsp;facerdoti j. Potentia di« uiciarum, amp;nbsp;paupertatii humilitas, uel fublimiorem uel inferiore epifeopum facit. Cætcrùm omnes Apoftolorum fucceflbres funt. Sd dicis, quomodoRoraç ad tertimoniumdiaconi presbyter or dinatur? Quid mihi profers unius urbis cofuctudinem? Quid pan citatem,de quaortumeftfupercilium,inleges ccclcfiæ ucndicasî Hieran,

Non eft facilèjin loco Petri Si Pauli ftare, amp;nbsp;teuere cathedra re-gnantiumeum ch ri s to. Quia hincdicitur: Non fanâorum filigt; lunt,quitenentlocafanôforumtfed qui exercent opéra eorum.

EX REGESTO DIVI GREGORI î, LIE. 1 I I I dd Mtiuricium Augußum, de Joanne Conßantinopolitano epifeo-po,^ui fupremut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uniuerfalii epifeopta did

Nunquid ego hac in rCjpîjfsime Domine,proprlam caufam de-fendo/nunquid fpecialem iniuriam uindico ? Caufam omnipoté-tis Dei,caufam uniucrfalis ecclefiæ ago.Quis eft iftc,qui cotra fta-tuta Euangelica, contra canonumdccreta.nouumfibi nomen u-furpare præfumitjamp;c.

Etpaulo poft-.Certcpro beati Pétri apoftolorum prîneipis honore,per uencrandamChaIccdonenfem fynodum Roman® pon^ tifici noméuniuerfalis epifeopi oblatum cft:fed nullus eorum un-quam hoc fingularitatis nome aftumpGtjnecuti cofenGt: ne dum priuatumaliquoddareturunijhonorcdcbitofacerdotespriuaren turuniucrG,8cc.

Trifte mihi aliquid ferenifsimus Dominus înnuît, quod non eum corripuit,qui fupcrbit:fedmcmagisab intétionemea decli nare

haro nuduît,qinînhaccaufa,Euangeliorum Sccanonumhumilü tatis atq; rcftitudinis ueritatcm defendo. Qua in re à prædiâo fra-tre amp;tonfacerdote meo contra Euangelicamfentenciam,contra beatum quoqj Petrum apoftolum,6c contra omnea cccIeCas, con traq-, canonum inftituta agitur,amp;c,

Sed in hac cius fuperbia, quid aliud,nifi propinqua iam efle An tichrifti tempora dcfignantur? Q.ui ilium uidelicct imitatur, qui fprctis infocialigaudioangclorumkgionibus, adculmen cona-tus eft fingularitatis erumpcrc,diccs;Supra allra cœli exaltabo fo^ Iiummeum,amp;c.

Ex rpiüoltffë eiufdem ïihri,dd Euhgium Alex((ndrinum,amp; Auitfliißiiin Antiochenuin,fpifcopoi,

Qui fi ncquaquâàfuaclationis rigore uolueritinclinarijtunc •quid fieri dcbcat,cum omnipotcntis Dei folatio fubtiliuapcrtra-' detur. Sicutenim uencrandamihiucftrafanâitas nouit,petfan-ftam Chalcedonenfem fynodum Pontificis fcdis Apoftolicæ, cui Deo difponcnte deferuio,hoc uniuerfitatis nomen oblatum eft. Sed nullus unquam præcclTorum meorum hoc tarn prophano uo cabulouti confenfir.Quia uidelicetfi iinuspatriarcha uniuerfalis dicitur, patriarcharu nomen csteri* derogatur. fed abfit hoc, ab-* litàChriftiani mente,idfibiuellequcmpiam arripere.undefratrû fuorum honoré imminucre ex quantulacunq; parte uideatur, amp;c.

Et aliquanto poft;Plt;rpcndis,frater charif$ime,quis c uicino fufa fcquitur,cuius amp;nbsp;in facerdotib.erumput tarn peruerfa primordia. Quiaenim iuxtàcft ille,dcquo fcriptum eft,Ipfceftrexfupcruni' uerfos filios fupcrbiæCquod non fine graui dolore dicere compel-Ior)fratcr amp;nbsp;coepifcopus nofter Iohannes mandata Domini, Apo-ftolica prçccpta amp;nbsp;régulas patrum dcfpiciens, eum per elationem præcurrcre conatur in nomine,amp;c.

Rogo,deprecor,amp;quanta poirumdulccdineexporco,ut frater nitas ueftra cundis fibi adulantibus,atq,' crroris nomen deferenti bus, contradicat,nec ftulto ac fuperbo uocabulo appellati confen tiat,amp;c.

Et paulo pbft.'Quis rogo in hoc tarn peruerfo uocabulo,nifi ille adimitandum proponitur, qui defpcdis angclorumlegionibus, fecum

240 de P ri M a T V P A P Æ fccumfocîaliter conflicutis,adculmenconatus eftfingüiarîtaus-crumpcrCjUt 6c nulli fubeffe, amp;nbsp;folus omnibus præeiïe uideretur? Qui etiam dixit : In cœlum confcendam, fuper aflra cœli exaltabo folium meum.Tedebo in monte teftaméti, in latetibus Aquilonis: Afcendam fuper altitudines nubium.fimilis ero Altifsimo.amp;c,

Veftraautemfanâitasagnofcat,quantum apud fe tumeat,qus illo nomine uocariappetit,quo uocari nullus præfumpfit,qui uc-raciter fanâus fuit. Numquid’nam non, ficut ueftra fanditas no-uit,per ucnerandum Chalcedonenfeconcilium huius ÂpoRolicç fedis antiftites,cui Oeo difponéte deferuio,uniuerfales oblato ho noreuocati fundSed tarnen nullus unquam tali uocabulo appeU lari uoluit.NuIIus hoc fibi temerarium nomen arripuiçne fi fibi in pontificatus gradu gloriam fingularitatis arriperet,hanc omnibus ffatribus dcnegaflc uideretur.

Etaliquanto pbft.'Omniaquçprædidafunt.fiunt.Rcxfuperbîç ; propè eft,amp;(quod dici nefas eft)facerdotum ei præparatur cxerci* tus;qui ceruici militant elationis,qui pofiti fuerâtut ducatum prç berent humilitatis.Sedhacin re,etiam fi noftra lingua minime cô-tradîcatjillius uirtus contra elationem in ultionem erigitur,qui fu gt;nbsp;perbiæ uitio per femet ipfum fpecialiter 3ducrfatur,amp;:c.

Paulo póft:Penfemus,quidno8 præccptaadmoneantRedcm ptorisnoftri.dicentis; Beatipaupercs fpiritu, quoniam ipforum eftregnum cœlorum.Hinc etiam per Propheta dicit: Super quem lt;nbsp;requiefeit fpiritus meus,nifi fuper humilem,amp; quietum,amp; tremé -tem fermones meos ? Certè cum Dominus ad humilitatis uiâ ad-hucinfirmantiadifcipulorumcordareduceret,dixit; Si quis uult inter nos primus elfe,fi tomniu mini mus. Qua in re aperte cogno-fcitur.quoniamille ueraciter fublimis eft, qui in fuis cogitationi-bushumiliatur.Formidemuscrgoin illo numero aferibi, qui pri^ -mas in fynagoga cathedras quærunt,amp;falutationes in foro,amp; uo cariabhominibus Rabi,quos contradifeipulis Dominusdicit: Vosautem nolite uocari rabbi: unus enim magifter uefter eft,uos autemfratres cftis.amp;patremnoliteuocareuobis fuper terramm-nus eft enim pater uefter.

Quid ergo frater charifsimejîn illo rerribili examine uenientis îudici/ es didurus.^ Quoniam non foltim pater,fed etiam generalis parerin mundo uocari appeti5?Cauc3turergo,amp;: fugiatur,om nis.inftigatio diaboli,amp;c,.

In quitus fc penè per fingulos ucrfus œcumenîcum patriarch* nominat.Et paulo pàlhin ifto enim fcelefto uocabulo confentirc, nihil eft aliud,quàm hdem perdcre,amp;c.

Eundem uerd fratrem Sc confacerdotetn meum ftudiofe admo nerecuraiii,ut,fi paccm habere omnium,concordi3mq;defiderat, à ftulci uocabuli appellatione fe compefcat. De qua re mihi in fuis iufsionibiis Dominorufn pietas præcepir, dicens^ut pro appella-tionc friuoli nominis inter nos fcandalum gencrari non debeat. Sed rogOjUt imperialis pietas penfet. Quia alia funt friuola, ualde innoxia,atqi alia uehementernociua.Numquid non,cum fe Anti chtiftus uenienSjDeum dixerit,friuolum ualde crit,fed tarnen ni* mis perniciofumîSi quantitatem uocis attendimus,du; funt (ylla bç:(ï uerô podus iniquitatis,uniuerfa pernicies.Ego autera fiden* ter dicojQuod quifquis fe uniuerfalem facerdotcnxuocat.uel uo» cari defidcratjin elatione fua Antichriftum præcurrit: quiafuper— biendo le cæreris prasponit.Nec dilpari fuperbia ad errorem duci-tur.Qiiia ficutperuerfu8ille,deusuideriuultfuperomnes homi— ncs.'ita quifquis ifte eft, qui folus facerdos appellari appétit,fuper cæreros facerdotes,amp;amp;

Exhifeediui Gregorij epiftolis apparet.quantoillexelo.quan* taq; uehementia damnauerit iftam ambitiofam Papç tyrannidem quöd is fupremtis feu uniuerfalis epifcopuf,feu Epifeopus epifeo pprum elfe nuit. Non enimdefolonomine,fed de maximare fuit tantacotentio.Plane enim pcrindeConftanrinopoIitanus,uel u-niuerlalisfeuœcumenicus epifcopus,uel epifeopusepifeoporura uel epifeopornm dominus elTeuoluit,fic ut fe nunc Papa elfe uult ac iaàaf.Quare qui cupit feire quid de tali imperio fen tiendum fit, hinc id cognofeere poteft.

Cum ad unitatem Ecclefiæ conferuandam illud potifsimùm rc quiratur,utuna fit omnium fides:circa eauerô quç fideifunt,quç ftiones uariat fuboriri contingatziinum elfe principem, unumqj caput oportet,amp;fupremum iudicem,qui quæftiones ipfas dilfol-nat.alioquin fententiarum dsuerfitas Ecclefiam ipfam diuideret, at qj fo lucret unitatem, Quemadmodû faâum effe uidemus'an-

te concilium Niçænum,dum fibî quifq; uiuebât,amp; ad Romanatît ctclebamparuushabebaturrefpeàus.

Qnoniam in Romani ordinccanoniseflecognouimustraditü, eosqui ordinati funt diaconiuel pre8bytericonfitcri,quodnon fuis iam copulécur uxoribu8;antiquum fequentes canonem Apo-ftolicacdiligentiçjamp;conftitutioncs facrorum uirorumjlegalesnu ptias amodô ualere uolumus,nullo modo cum uxoribus fuis eo-rum connubia dinbluent;es,aut priuantes eos familiaritate ad inui cem in tempore opportune. Quicunqueergo ddigens inuentus fuerit in fubdiaconali ordinatione, aut diaconali aut facerdotali, hinullomodoprohibenturadtalcmafcendere gradum.pro uxo-rjs fuæ cohabitationemec ctiam tempore ordinationis fuæ profi-teri cogantur.qubdabftincrcdebcantàlcgalis uxoris familiarita-te.ltem oportetomnes qui altari miniftrant,in tempore oblatio-rûs fanâorum continentes elfe in omnibus,ut à Deo pofsint con-fequi.quaefuppliciterpoftulant.Si quiiigiturpræfumpferit contra ÂpoRolicoscanones,aliquos presbyterorum amp;nbsp;diaconorum priuareà cotadu amp;à communione legalis uxoris fuæ,deponatur. Similiter amp;nbsp;presbyteraut diaconus, qui reiigonit caufauxorem fuam expellit,excommunicctur;lï uerö in hoc pernianfcrit,dcpo-natur.

Hic clarè audis,Çhriftiane frater,facrofanâam uniucrfalem fy-nodum affirmare, cœlibatum Papæ,qiii prohibée facerdotibus u-fum coniugÿ, pugnarc cum Apoftolorum amp;nbsp;aliorum fanûorû pa-trum canonibus l'eu decretis : eoque talem Papæ legem, omnesq; cûm fequentes,damnarc amp;nbsp;anatbcmatizare.Scd hune ipfum cano aem quædam nouæ imprefsiones ( utPapiftis mos eft) non kuiter mutilarunt, idq; ftudiofe, ut facile animaduertere licet,exclues quibufdam præcipui momenti uocibus.Vtinam uerb amp;nbsp;alÿ ca-nones huius fynodi extarent. nam cum ducentos uiginti condide rit, uix decem inueniuntur.Sed forte non fucrunt Romanæ curias

Antichrislui eß it, qui negdt i e s v m Chriflum. id Papa fdcifMin adi' nit Domino ibsv regnum er facerdotium, quig Meßhite officia funt. Sa-cerdotiüei adimit,dum aliosDoäores uult audiri,alios fgt;ro eo in terra fub^ flituit facrificulos,çrincœlo mediatores, Regnum ei abrogat, dum hic in terrii ipß uult eße caput Eccîefiæ : in coclo uerö alios pro eo opitulatores, nempe PetrumtMariam^ Francifium,crc.comminißitur.

N T E annos mille centum amp;nbsp;triginta celebratfi cft con-*'*^*^'quot; Carthaginenfe v i. cui ducenti amp;nbsp;decem amp;nbsp;fc-ptem cpifcopij ac inter alio» Auguftinus quoq;, inter-__fuerut. AbeafynodopetijtPapaperlegatosamp;litera», ut liceret lacerdotib. illinc ad fc appellare. Item,uc ipfe pofsit pret byterum à latere eb mittere, qui de controuerfijs cognofeat, fibiq; refcrat.Acomnino iurifdiftionemfupra Aphricanasccclefia»fibi concediuoluit. Id ut fibi deberi probaret, affirmauitàNicæna fy-nodoficdecrctum efle.Atq; ita crimen falfipatrauit.

Ad earn petitioncprimùm refpondit fynodus Aphricana,cùm alia quædam,tum etiam, quod nihil tale inufitatis decretory Ni-cænæ fynodi exemplaribuslegatur.Quare petieruntrem differri, quoad authcntica exemplaria Conftantinopoli, Antiochia,amp; Aie xandrîapeterentur. Allatisinde exemplaribus.uanitas Papæ ma-nifeftè deprehenfa amp;refutatacft.Quare inpoftcriorirefponfo pia ac graui epiftola penitus Papç pctitionc negarfit:atfirmaueruntq;, nihil taie in authenticis excmplaribiis, quale ipfe citât, inreniji: nec iuftû effe alias eeelefias Papæ fubijcijcum amp;nbsp;illis Chiiftus fuo fpiritu adfit.Sed adfcribam locum ex epiftola fynodi.

Décréta Nicæna inferioris gradua clericos, fiueipfos epifeo-posfuis IVletropolitanis apertiisimècorr.mifeiût, Prudentiftimè enim, iuftifsimeq;uidert!t,quxcunq-jnegociain fuis loci?,i bi or-ta funt,finienda.Nec unicuique prouinciægratiam Spiritus fai ^li defuturam,quaæquitasà christj facerdotibusamp;piudcutcr ui-deatur,gcconftanti:'simè teneatui,Maxime,quiaunicuiq;ct ncef-

144 CONTRA P RI M A T V M fumeft.fi iu^iciooffenfui fuerit cognitorum,ad concilia fuæpro-iiinciæ,uel etiam uniuerfales prouocare. Nifi forte quifquam eft, qui credatjUnialicui (fcilicetPapæ) poflcDeumnoftrumexami-iiis infpirare iufticiam,amp; innumerabilibus congregatis in concilium facerdotib.denegarc, Aut quomodo tranfmarinûiudiciu ra-tum erit.ad quod teftiu neceftariæ perfonæ uel propter fexu, uel propter fenedutisinfirmitaté,ueietiâmultisalijsincurrétib.im* pcdimentis,adduci nópotucrunt?Namutaliqui tanquamàtuae fanditatis latere mictantur,nulla inuenimus Patrum fynodo con-ftitutum.Quiaillud,quódpridempcreundem epifeopumnoftru Fauftinum, tanquam ex parte Nicseniconcilijexinde tranftnifiquot; ftis, in concilijs uerioribus, quae accipiuntur à fando Cyrillo coe-pifeopo noftro Alexandrin« eccle(îae,amp; à uenerabili Attico Con* ftantinopolitano antiftite, ex authentico mifsis, quae etiam ante hoc per Innocentium presbyterum, amp;nbsp;Marcellum fubdiaconum, per quoi ad nos ab eis direda funt, uenerabilis memoriae Bonifacio præceffori ueftro.a nobis tranfmilTa funt, in quib. tale aliquid non potuimusreperire.Exequutores etiam ueftrosquibufquepe tentibus nolitc mittete.

Nolite concedere, ut fumofum typum feculi in Eccleftam Chri fti,quæ lucem finiplicitatiki,amp; humilitatis diem,Deum uidere cu* pientibuspraefertjUideamurinducere.HadenutSynodus.

Magnum fcelus,idq; non immeritó,exiftimatur efte crimen fal ft,etiam cum aquouis tantum inprofanis cauGs coram uno indice admittitur. Cogitaigitur pieLeftor,qu3m præclarum facinus fuerit,cum idPapa,fciIicct (G dijs placet) per totum orbem terra-rum,Vicarius Chrifti triumphantis,in rebus eccleGafti»is,idq; coram tanrafynodo,patrauerit. Atque itaunicafuaefraudis fagena tarn multos facerdotes,epifcopos, totasq; c h r.i s ti eccleCaa fuæ tyrannidi fubijeere uoluerit.

Cogitaetiam, G iam ante mille centum amp;triginta annostales ambitioGjiniufti.falfatoreslibrorum amp;fynodoiumPapçfuerinr, quantum nobis hadenus,crefcentefubinde eorum multiplicima litia amp;nbsp;aftutia,aliorum(|j Chriftianorum turn infcitia.tum amp;nbsp;rcli-gionis negligentia,impietatis Sc iniufticiae per fua décréta, Sc de-cretale8,Sc extraiufticiam uagâtes,nugas,agenda8,Iugendas, tam varias fandiones Sc huilas, amp;nbsp;mille occultas praAicas in eccleGâ inueherepotuerint.Vtadmodûparuç autocitatiseirepijsdebeant com-

P A P Æ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X4$

commenticu donatio Con{lantini,amp;{imili9multa!quoiufnplæ' raq^(hauddubièadulterina)etiamex nonmalis authoribus.uel pro tyrannide,uel pro impietate pôtificia ftabilienda nunc cicâtur.

Tâlis eft ctiam ilia prolixa epiftola Clementis ad lacobum lu^ ftum,fratremDominiHierofolymorum epifcopum, demortePe tri.deqj fui fubftitutione,multisque ali,’s parum fanis, amp;nbsp;quçdam «liæ. Conftâtenim exIofepho,Hieronymo,Ecclefiafticahiftoria, Platina,Sialijshiftorici8jl3CobumfrarremDomini,cognomento Iuftum,annofcptimoNeroni8interfeâum.Teptemfcjlicetautam plius annisante mortem Petri,qui decimoquarto Neronis occi-fuseft. O'Papiftas mendaces, parum memorcs.Eiufdcm farinæ funt amp;nbsp;Apoftolorû canones, Dionyfij fcripta, quatenus illiprimo tribuuntur,aliaqi plurima religionis Ancichrißi columina.

Atq; omnium iftorum,uteaprædiâum concilium appellat,fugt; morum,quosimpiaPap»frau8 amp;uiolentiainecclefiam inuexit. Spiritus fandus amp;ecclefia,recundumimpudentem uanitatépfeu doprophetarum Antichrifti,autoramp;inuentrixeirecogitur.

Talibus igitur ai tibus cum tam longo tempore Romanus Anti chriftus inftruâusfueriCjacCmplicitaté EccleGæ oppugnauerit, non eft mirum ( prsfertim conniuente Deo obnoftra peccata, uc à Daniele iam olim praediftum fuit) eum adeb in Ecclefia c h m-8 T I crcuifle,8c omnium ctiam iplacordafibi fubiecifte, utiam ab ipfo Deo, ueluti propria manu in cam federn collocatus elfe uigt; deatur.

Hunc Antichriftum Dominus i e s v s in templo Dei fedentem, ac ibi omnia lâcra uendcnté,amp; profan3ntcm,cx tern ploqj Dcimc-ramlatronumfpckincamfacientem,fiagello uerbi fui nunc ciecit. Quernquoniam multi reftitutum cupiunt,eiq;non pauci ianuas ÔC feneftraspatefaciût, alperaq; uiarum complanat, oportet not, quantumuis puGllos,infantes amp;nbsp;laQcntes, excipicndo regem no-ftrum,Dominu i e s v m filium Dauid,eiusq; regnum Içtis acclama tionibus celebrâdo, infernalem iftum lupum à grcge Domini ab-fterrereamp;fugare. Dominus i es vs nouit per balbutié infantifi amp;nbsp;laûentium fuam potentiam augerc amp;nbsp;ftabilirc.Per talcm imbecil-litatem uirtus eius potifsimum crefcereaugeriq; folct.

Hancigitur obcaufam fcriptum hoc cdercuolui, quod in tria capita diuidetur.In ptimo,c hris to iuuantc probabo.Pctrû non habuiffc priraatuinecclefia ch ri s ti,autius aliquodfupraalios

Apoftolos.-mnlto minus utrumq; gladinm fupcr orbem terrarnttfi Infecundöprobabo,qubdctiamfi maximehabuiffet primatut« Petrus, tarnen Papa proptcrea non haberct.In poftrcmó prob ab o', nee pofsibile ene,nec etiam utile EccleCæ,ut fit unus aliquis uni-uerfalis epifeopur.

Qubdigitur Petrus non habueritprîmatuminEcclcfia,necfue rit uniucrfalis Ecclefiæ epifcopus,his fequentibus rationibus pro bo.

Prima. Quia Paulus aliquoties in epiftola ad Gala tas clarè tefla tur, fe quidem elfe Apoftolum gentium,Petrum uerb ludæorum; ciust^; apoftolatum inter ludasos.funm inter in circumeifosefle. Verba cius cap.î.hæcfunt:Cognofcentes,quôd mihi fit concredi-tumEuangelium præputij,ficut Petro circumcifionis.Nam qui in Petro effieax fuit ad apoftolatum circumcifionis,efficaxfuit in me erga genres. Ibidem paulo póft : lacobus, Cephas amp;nbsp;Iohannes,qui uidebantur elfe columnæ,dexteras dederunt mihi ac Barnab« fo cietatis,ut nos in genres ,ipfiuerôin circumçifionem apoftolatu fungerenttir.

Primùm diuinam ordinationem,deinde (anâifsimam dexrra-rum padionem ftatuifte ait,utaltcr fit Iudçorum,alterGentiiium Apoftolus.Hçc profeâo clarifsimc.ac fine omni ambiguitate ofté dunt,Petrum non effe fummum epifeopum in totaecclcfia.Nam fi Chriftus eum uniuerfalem Apoftolum fupra omnes gères cenfti;-tuifler,obfecro quomodo ucl ipfemet,uel Paulus, aufus fuilfct e-iusfundionê decimo oélauo demû poftpafsioné c h risti anno, tantopere ad folos ludços coarâarendq; ram fanâo paâo^Sed fu-perius clarè teftatus eft Paulus,Petro diuinitùs cas metas circum-fcripraSjUt fîtcircumciforum Apoftolus.

Ira cxhislocis Pauli animaduertim«s,Petrum diuino amp;hwma' no iurc particularcm,amp; non uniuerfalem epifeopum coftitutum. Item quàm latèfe extédat illud loan ai.Pafce oues mcas. Nechoc iuSjhancq; funâionum diftimftioncm irritam facir,quod aliquan-do per occafionem amp;nbsp;Paulus Iudæis,amp; Petrus gétilibus eft côcio-natuî.De iure enim hic,non de fado difputamus»

Iam,fi Petrus eft ludæoium apoftolus, non gentilium, quid ad nos eius apoftolatus, qui ex ethnicis conuerfi rumus?Multo uerô minus Papa,etiamfi elfe fucceffor eius, haberet ius fuper ecclefia« ex ethnicis cóuerfas.His adde,quôd fiiin ecclcfiafticis cancilenis

P A P /B ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»4?’

TauluijnonPetfuSjApoftolusgériumcanitur. NonhatiuîtJgitur Pecrusprimatumfuper omnes ecclefias,necutrumquegladium; multo minus Papa habet,qui fe eius fucccflorcm menticur.

Sccunda. QuiaChriftusaliquoties contendcntibusapoftolis de primatu,ncgauit eos deberc imperare amp;nbsp;regnarc.Inquit enim: gentium dominantur cis,uos autem non fie. Nec tantum cos non uult dominari,fed etiam uult cos feruire amp;nbsp;fubieâos efle^ cum inquit : Qui uult effe maximus , fit minimus , Et quidem. proponitfeeisproexemplo,qui ueneritin tetram, nonutalijei îcruiant, fed ut ipfe alijs miniftret, idque fumma Sedurifsim* feruitutcrac negat planefc elfe côftitutum iudicem.prohibctq; fe* iienter,prçtcr le quenquâ magifttû.patrem aut dominfi appcllari,

Confonac huic fententiæ 8c Pauli dodrina i.Cor.j 8c 4.qui dick,Petrum amp;nbsp;Paulum amp;nbsp;omnes apoftolos.effc Ecclcfiæ,amp; non cf fe ecclefiam ipforum.-eos efie tantum miniftros quofdam Euange-li; Chrifti,pcr quorum prædicationem homines ad Chriftum cou ucrtûtur.Sic amp;nbsp;Pettus docet in primç cap.j.No dominâtes,fed forma fafti gregis. Non côftituit igitur Chriftus Petrû dominû fupcï «cclcfiam amp;omneaCliriftianos:multominus AntichriftûRoma-num,çui omnes Chriftiani fub pœna «terni exitij obedire cogâtur.

Tertia.Quia Petrus baud dubiè funflione fibi à Chrifto mâdata uerc amp;nbsp;intégré funûus cil Fuit enim fidclisac bonus Chriftimini fter,acfinccrè ouesChrifti pauir. lamcôftateum neqjuoluifledo minart apollolis 8c clero,fed fe cçteris presbyteris exçqualTe. Multo minus gladiû amp;nbsp;politica funâioné fibi ufurpafie,acrcgc8 amp;CÇ' fares fibi fubicâcs ut Papa facit)côtendiirc:quin potius mandalTo Chrirtianis omnibus,ut fint fuis magiftratibus fubicfti.i.Pet.i.

Si igiturPetrus intègre fuafunftionefunftus eft,neque tarnen uclfiipcrioritatem fupcrapoftolosufurpauit,imôetiam patienter Pauli obiurgationem, tanquam inferior, tulit : ucl politicam gubernationem fibi rapuit;fcquitur neccfrariô,quod ilia nô petti* nuetint ad Petri officium.Multo ergo minus ifte perfonatus Petri fucccflbrtantam poteftatem fibi arrogate debet,amp;utrumqucgla-dium,tanquam tyraniius,rapere.

Quacta.In Euâgcliftis dar« cellatur Chriftus,fe elfe fp5fum,apo ftolosuerô elfe fponfi miniftros. At ius fpiritualedieit,Petrô fuifle amp;iam Papam elfe fponfum ccclefiæ.Quàm cafta igitur fit ifta Pa-pg fp5fa,qugduos fpofos habet,no difficile cft diuinare. Res^fe* ab

öó ipfa indicat, cam reuera fponfi Chrifti oblitam: poft Antichrï-' ftum, ut Scripturaloquïtur, fcortata efte. Perpéde fupcrftitione», abufus amp;nbsp;idololatrias Papæ,qu5bus multipliciter homines à mcri to Chrifti ad hominum mérita amp;nbsp;nugas abducuntur id uerunt cfte dcprehendes.

Quinta. Papa co tendit,de neceftitate falutis efle, credcre,qubd ipfehabeatfupremadignitatemfuperomnesecclehafticosamp;poU ticos magiftratus.Iam nóeftdubiuni,quin,cumapoftolus Paulus tarn multa etiam de inHmis uirtutibus ac perfonis in Ecclefta do-ceatjhaud dubiè Sc de Papatu aliquid docuiflet,fi effet tam neccffa ria res ad falutc,quam earn Antichriftus effc contendir.Ccrtè cum toties de fua,Petri,aliorumq; apoftolorum uocationc différât,ne* ceffaribaliquando amp;de Petri primatu aliquid dixiffet,ff tunc Petri primatus in rcrum natura fuiffet,

Sexta. Aftor.S.lcriptum eft,quod apoftoli miferint Toannem et Petrum in Samariam. Non mirtic inferior fuperiorem,fcd contra. Quarcfequitur, Petrum nonfuiffefuperomncsapoftolos domi— num,fedfingulisapoftoliRîBqualem,totO'aotemconciIioinferio* rem.Nec ualetfophifmaEkijjSenatusfblet mitterepræcipuos ex fuo ordine.Namcerte nullus fenatus mittit fuum principe,regem autCaefarem.

Septima.lllud uerb in primis obferuadum eft, qubd,poftquam( Chriftus dixerat ad Petrum,Tu es Petrus, See. ( ubi Papift» Petrop primatum datum contendunt)l'æpius orta eft inter Apoftolos du bitatio amp;nbsp;contentio de primatu,quis'nam primus inter cos effe it» poftcrumdebeatjUtfemelLuc.îa.iaminultimacœna.Quæprofe«' ftbdubitatioamp;cotcntioortanonfuiffet,ftChriftus femel unum reliquis omnibus præfeciflet. Adhæc amp;nbsp;ch ri s tvs eis refpondif-fetjfe iam unum Petrum femel caeteris prçpofuiffe,ei reliquos on» ncs obtemperare debere,nec de re ife penitus conclufa adhuc liti gare. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

Veriim ille ibidem,Lucç22 contrariumrerpondef,nemincm il lorum deberealteripræfcrriiuerùm omnesCbimutub,acomnib. alijs Chriftianis, prompte inferuire. Sed adferibam amp;nbsp;uerba Euaa gcliftæ:Orra eftautemamp; contentio inter eos, quiseorum uidere* tur effe maior, Dixit autem eis : Reges gentiu dominantur eis, Sc quipoteftatéhabentineaSjbencfici nocantur.Vosautno Gc. Sed qui maioreftinteruos, Gataqualis iuniorir 8lt;qui princepseft.

arqualis miniftratï. Nam utcr maior cft,qui accumbit,an qui mini ftrat? Non’ne qui accumbit? At ego in medio ucfttûm fum, ut qui minilhat.

Hine igitur manifeftc apparer, turn Petro ante pafsionem non. fuifledatumprimatum.'tuinetiam christvm plancnoluiflecon ftitui fuperioritatem inter apoftoloj, 8c penitu# iftam Antichrifti ambitionem damnafle.

Odaua. CHRIS TVS dicitad difcipulosjoannigao, Sicutmemi. lit uiuens pater,ita 8c ego mitto uos.Certo certius eft,c h ristvm-nonmiirum apatre,utcoftituatregnaacpolitias,ncchabuiffcglagt; dium politicum. Negat cnim, fuum regnum eife de hoemundo, aucfehicconftttutumiudicem. Igitur neculius apoftolorumauc C H R I s T I uicarius,debet libi quicquam talcufurpare,quod ipfi CH RIS TO à patre demaudatumnon fuit.AdhæCjeodemiurcdicit fe fingulos mittereinulliigitur dataiiqiiam prærogatiuam.

Nona. Quodattinet adlocuin Matrh.ió. Tu es Petrus, 8c fupec banc petram,Scc.Hâuddubièucnfsiiuaeftinterprctatio Pauli, Au güftiniin multislocis,Hicronymi,Lyranifupcrhunclocum,0cE* lâiæ.ac ipfius Perri, qui dicut, Petra erat Chriftus.Supra Chriftura enim,qui eft firma petra, non fupra Petrum, ædificata eft Ecclefia: quietiam pottafeenfionem Chrifti perniciofe nutauit: 8i eodem id.Matih.pauio póft,latanas appellatus fit.Nonpotcft aliud fund» mentumædificij EccIefiæponi,tefteSpiritufanfto,præterChri^ ftum. Quid igitur nobis fedudores ifti fuos Antichriftos fubfti tu-unt pro fundamento Ecclefiæ, in locum Chrifti?Illi ne fe quidem, fuamqj domum pie regunr, quomodo igitur Ecclefiam Dei pic ad miniftrabunt ? Locum Lyræ adferibam ; Et fuper banc Petram,id' eft,Chriftum.8c paulo pbftiEx quo pateqqubd Ecclefia non confi ftlt in hominibus, ratione poteftatis, usi dignitatis ecclefiaftica?, uel fecularis.Qüia multi principes,8c fummi pontificcs,8c alij in.-ferioresinuenti funt apoftatæ à fide.propter quod Ecclefia confi-ftitinillis perfonis,in quibus eftnoticiauera, 8c cenfefsio fidei 8c ueritatis. Hadenus Lyra. Quod porrofequitur eodem locoj Tibi dabo clauesirede patres explicanr,quöd ad Petrum fermodiriga-tor,tanquam omniumapoftolorum perfonam gerentemtquod e-tiam ex eo apparer,quodius clauiumhicpromiflumjlobannis io.. omnibus Apoftolis ex æquo datur.

CONTRA PRIMAT V M ftoli quidâ,inîm(ciq;gracuitçiHfticiç Chrifti,tempore apoftolorS emnes cccleGas piè à Paulo inRitutas, hocpotiCtimum telo inRru fti perturbabant:Pecrus amp;IacobusfuntfupremiapoRoli:illi cum Domino i e s v mulcum üerfati, 8cab eo tanquä principes apoRo/-lorum plurimi fadi funt. Illis potius credendum eR, quam Paulo, qui eis nullo modo parcR.Nos porro fumus illoru dilcipuli, iam rcda ab eis uenimus:fic illi feruant amp;nbsp;docent,crédité nobis,See.

Contra hos fedudores,iuRiciæq; ChriRi fubuerfores.accrrimè pugnat Paulus in Galat. amp;nbsp;Corinth, cotendens, fe nullam prorfus fuperioritaté ucl Petri uel aliorumagnofeere, fedocere fine Petri ordinationeautpermifsione.fe nihil ab eodidiciffeautaccepiffe: fe adeb non agnofccre eum fuperiorem, ut etiam in faciem coram plurimis aufus fit cum obiurgare:neq;feneqj Petru elTe domina Ecclefiæ,nec pro ea crucifixum, nec illam efle in nomine Petri auc Pauli baptizata, fed omnes apoRolos cxæquo effeEcclefiæ mini' Rros;Ecclefia uero effe Chrifli,ChiiRum autem Dei.Vide duo prima capita ad Galatas,amp; tria prima prioris ad Corinthios.

Cum ergo quçRio iRa de primatu amp;nbsp;fuperioritate Petriiam du dum à Spiritu fanfto per eledum ChriRi organum Paulum fit dc-finita,quid necefie eR nos adhuc de ea dubitare?

Hadenus déprima propofitione, quod fcilicet Petrus non ha-buerit Riper alios apoRolos,amp;fuper omnes ecclefiasprimatum. Iam Deo uolente,aliquot rationibus oRendam, qubdut maxime Petrus habuiRet primatum,tarnen non proptcreaPapahaberet.

fum eft.întfe enim efficeretur, ut longé ultra Neronîi mortem ui-xiïTet,« quo tarnen inteifeûus dicitur.

Demonftratio item certacft,Petrû Romæ non finffe,quîgt;d Pau lus Romam amp;nbsp;Roma fcnbens,ac tam multos mediocres Chriftia nos falutans amp;nbsp;nominans, nuCquam tarnen uel unico uerbo Petri tanti uiri mentionem faciat.

Vcrum accipe Chriftiane frater,authenticam hiftoriam dePetri primatu, quàm latc is Chrifti ordinationepatuerit, ôc ubi eum Pe trus potifsimum exercuerit.Paulus Galat.î.ficinquit:

Hichabesîntegram Petri hiftoriam,à fidedigno (utopinor) hi ftorico defcriptam. Primùm enim teftaturhic Paulus difertc,fjbi «fle concreditum feu demandatum apoftolatum intergentcsiPe-tro uerbintercircumcifos,ideft ludços.Hic habes ordinationédi uinâ de Petri primatu,qubd fit Apoftolus no gentiû,fed ludçoru^

Deinde narrat Paulus,ubi Petrus anteillud fœdus,cuius in reci taco Pauli rextu fir mencio, id eft,ante decimum oftauûàChrifto paffbannum docuerit,nempeinterludæos,qui tuncnondum ira erancdifperfi, præfertim peroccidentalcsprouincias, ficutiam. Nondum cnim Hierufalem capta acdeftruäa fuerat.Quare neccfr fe eft, Petrum præcipuc in ludæa Sccircumuicinis Afiaticis regio-nibusdocuifle.

Tertio narrat Paulus, ubi potifsimu poft hoc tempus reliquos XXannos Petrus docésexegerittnempeitidé inter circucifos,fcu ïudços.Dicitenim gentiû apoftolus Paulus,Petrû fecum fanâifsi mum dexterarû fœdus inijlTe, qubd ipfePauliis debeat in pofterû potifsimùm concionari ethnicis,Pctrus uerb ludceis.Iam tu cogita Chriftiane ledor,quàm bene papifticae hiftoriç cum iftaPaulina «ôueniant.Certè fi Petrus uiginti quinq; annis Romç,nempe à fe-

‘ cundo Claüdij ufq;ad ultimuNeronisannû,Papafuiflef, ubi prç» cipuè ci amp;nbsp;fermé folum cum gentilib.tesfuiirot,tum omnia eflent propalàm ac mànifeftè fâira,quç Paulus fuperiusde eoalTeruic.

Sed efto fane, quôd fuerit'Petrus Romæ aliquando ad paucoa menfes,aut ctiam annos: quid turn poftea?num ftâtim ibi poneda eft eius fcdes.Ôc fuccefsio Paparû? Curnon alibi potius,ubi itidc iongotemporefuitiutin Ponto, Antiochiae, Hierofôlymæ,amp;c,

Verùm hic fefe egregiè Papiftarum aut infcitia,aut ctiam mali-cîa prodit. Curenim non perpendunt,apoftolos nullas certasfe-des habuifle/quibUsaffixi hærerent,ficutolim pontificcs ludaici, aut nunc Chriftiàni tpifeopi aepaftores^Cur non perpendunt uec ba mandat! apoftolis tradithite peruniiierfumorbem.Item.'Eritis mihi teftes ufq; ad fines tcrrs.Quibus ueibis eis profcöó non ma datur.utinuno aliquo loco confîdean t,aut certam federn fibi po-nant:fed ut quàm latifsimc uagencur, amp;c fpargant feu diifeminenc Euangelium c h ri s Ti.Hinceriam apoftoli,id eft mifsi,feu ablega ti dicuntur. Ideo ctiam Pfalmusinquit:In oinnem terram cxiuic fonus corum,amp; ufqjad fines orbis terræ ueiba eorum.Ideo amp;nbsp;pro pheta amp;nbsp;Paulus dicuntiEcce quàm pulchri funtpcdcsannuncian tium pacem,amp; euangelizantium bon3,6cc.Atq^ eadem ratio uoca tionis ctiam ipfius Chrifti fuir.

Quare ctiam (iapoftolialiquadiu alicubi propter uberem mef-fem confedcrunt,ut Paulus Antiochiæ circiter quadiiennium,E-phefi tiiennium,Chorinthi biennium,coq; ctiam poftea fæpe re-currerunt.-tamen non propterea ilia loca eorum fedes didæ funt. Sicut non dicitur Antiochia, Ephefus, aut Corinthus Pauli fedes, licut nec aliorum apoftolorummec ipfius Domini fedes nomina* tutjaut celebrantur. Nufquam dicitur fedes Chrifti, Andre«, Phi— lippi, Ioannis, îacobi,Bartholomæi,Matthei,amp;c.

Atq; hanc uerifsimam fententiam do incertis Apoftolorum fe-dibus,etiam hiftoria probat. Nam nec Paulus nec Petrus fcribitut eo animo Romam ueniffe, utibi fuamfedern poneret.Sed Rom.». fcribit,fe iturum in Hifpaniam, amp;inrranfitu Romanos inuifurû. Adauero teftantur, ilium eo uindum Hierofolyma addudû, i bi qgt; biennium elfe captiuum dctentum.Poft quod tempus plures feri-bunt, eum in Hifpaniam profedum, Si denuo poft multos annos captum,Romam adduaum,ibiq,-fupplicio affedum.

'P A P Æ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^3

Sic amp;nbsp;de Petro ipGmet Papiftæ fcribunt, eum Romanrprôfeôu efle.nó ut ibi fuam federn aut folium poncret,aut ut triplicemxo-ronam ibi papaliter gcftaret;fed tantùm,iitSimone magumsex-pugnaret.

Quare etiam refert Ni ceph oru s,in ox Petrum un à cu m Si m one Roma pulfum efle.ac aliquandiu Alexadrinæ ccclefi» poft id tem pus praefuifle: poftca pafsim per uaria loca äberraflc,8c demfi fub Ultimos Neronisannos denuöRomam uenirTejibiqjpalTum effe. Vnde itidcmcIarifsimè appaTeti Petrum nufquam ccrtam fcdcm pol uilTe,licet diu in mültis locis fucrit.

Quare manifeftifsimum eft,apoftolos nullas plane certas fedes habuilTc,fed iuffos eire,quàmlatifsimè,ficut ablegatos quofdam nuncios,Chriftum omnibus hominibus euangelizare.

Verum miraii quifpia non immeritö pofsit,unde tandem iftam cariofam Petri federn Papiftç comcnti fint.Nam Chrifti diftü,In ca thedra Moili, nullam plané cum Papiftarum Petri fede cognatio-hem habet,necullo modolocüfignificat.Nani Mofesnec Hicro* fofolym aemecufquam in ludæaunquâ fuit, muko minus docuir. Non lignificat ctiä ordinafiâfuccefsioné. nam facerdotes ladaici nö Moifi, fed Aaronis fuccelTores fuerut.Sed fignificatdbftrinam Moifi.feulibros Moifirefteintelledos.Quod etiaexeo apparet, q,deeifdép5tificib.Sjpharifæis,quosin cathedra Moifi docentes audire iuber.alibi eorü fermétû feduló uitare ac cauere mädat.Vn de apparet,Chrillü prçcipereppfam doärinä Moifi audire,ciqj obe dire,nó Pharifæos amp;nbsp;fcribas. Hine igitur luce meridiana clarius pa tet,qtemere ßeinaniter Papiftæ de Apoftolica fede Petri gloriétur,

III. Sedetiamfi conftaret eumRomæ docuifle,ac per locum fuccefsio ualere deberct,cur is,qui Hierofolymis fedet,ubl Petrus amp;nbsp;Chriftus amp;nbsp;omnes apoftolidocuerunc,non habet eandé autho-ntatem,qu3m Chriftus aut Petrus ? Cur item Antiochenus patriae chanon habet iusPetri,cum ibi Petrus amplius? annosdocuerit, ea quoq; fedes Apoftolica à ueteribus appelletur f Cur ite'm nul lusPonticusçpifcopus,aut Babylonius,eius fucceftbrdicirur, cu amp;nbsp;in illis locis federit? Non uideo fane, qu» fit caufa, cur Papa fit eius fucceftbr p Oti US, quam illi epifcopiSc patriarchæ.Cupiohic audireRomaniftarum rationes,exuerbo Dei funrptasicur ipfi po-tius,quam ali/,fuccedere Petro debeant.

111Verum nufquam in Scripturis promittitur idemîuj,«eî-eadem laus pofteris Petri, uelaliorum fando rum, quæaliquando Petro tribuitur.Chriftus dicit quidcm,fe oraffe pro Petro : fed non dicit,feoraffepro Papis,nedeficiateorum fides.Quorum(uttacea impios errores) plufquam Epicurea uita indicat,eos nihil minus, quàm Igt;eum,æternam uitam refurredionem credere.

Moiß Deus eximiumteftimonium probet,qubd fit fidelis in to ta domo Domini.Num autem amp;nbsp;eius fuccefibres ei fimiles fuerfitf autperinde leges facrorum populo ferre,nouaqj dogmata dare de buerfiri Samuel,Dauid amp;nbsp;Danielfunt magni uiri, amp;nbsp;amplis laudi* bus in fcripuris à Oeo ornantur, nec fides eorum defecit. At eoru fuccelTores eii nullo modo fimiles fucrunt.

Spiritus fpiratubiuuk:reuelat Deus ea paRoribus ScpifcatotP bus, amp;nbsp;pufillo accontempto gregi fuo, quæ non reuelat fummis acordinarijs facerdotib.amp;gubernatoribus.Nullus prophets aut apoRoluseandemcertiudinem Spiritus acueritatis,donorum^ue-amplitudinem fucceflbribus teftamento relinquit.

Valdeigiturhoc loco illud præclarum Hieronymi didlim ob* feruandum cR,quoddiR.4,o.recitatur: Non ëRfacilèinloco Petri amp;nbsp;Pauli Rare,amp; teuere cathedram regnantium cum ChriRo. quia hiuc dicitur : Non fandorum filij func,qui tenent loca fandorum, fed qui exercent opera corum. Apparethanc elfe ueterem quanda rcgulam, dodisq; iam olim in Ecclefiaufitatam,amp; no à beato Hie ronymo cxcogitata.Proindetanto plurisfacicnda eR,amp; PapiRaru cupiditati,fuperRitioni amp;nbsp;ambitioni tanto fidentius opponenda.

V. Primi partes primatum nulli'cpifcopo dare uoluerunt,ut fuperius citaui fynodu m Africanam. Ex eo quoq; clarifsime appa retjcfie nouum mendacium, Papam iure diuino primatum habc*-rc:quód Papa pctens ab Africanafynodo fubicdionem, non diui' num,fed humanum tantum ius citauerit. Profedb enim,fi diuino iure cam dignitatem fe nancifci polfe fpcralTctjid potius.quam hu manum citalTet.Item Nicæna fynodus Ratuit, ut epifcopus Roma* nus tantum fuburbanarfi ecclefiarum curam habcrer, alij uerba-liarum. Hieronymus ad Euagriumdicit, omnium epifcoporfiefle candcm prorfus poteftatem.Vide ciusEpiR.

Gregorius Papa in RegiRro multum difputat, neminem debe-re effc uniuerfalcm cpifcopum. Magnis cSuicijs hunc titulum in^ fedatur. Dicitefle nouü, flultum, fuperbum, peruexfum,fccleR5, prophai-

P A P Ægt; ’prophanum:în quem confeptireidem fît,qüod fidem abnegate. Dicit hoc faftum, fi quis fe fiipra cæteros epifcopos effcrre uelit, confimillimum cflcfaûo diaboli,quinon fuerit contentuSjfecae-terisangclis æqualem efle:eamq;collationéprolixe inpluribus epiftolis traâar.Sæpius repetit, id pugnare cum Euangelio,amp; om nibus canonibus.Negat fuos præceflbres,uel alios epifcopos,un-quam eam potcftatem Gbi ufurpafle : amp;nbsp;affirmât, eum qui primus fibi id nomen ufurpauerit,forc præcurforem Antichrifti.

Auguftinus quoqj lib.j.de Baptifmo contra Donatift.cap.j.rcci tathæcCyptianiuerba:Neq; enim quifquam noftrûmfeEpifco-pum epifcoporum conftituit,autcyrannico morc adobfcqucndi necefsitatem collegas fuos a digit.

Pius item fccundus Epiftola joi.claiè hæcuerbaponit.’AnteNi cçnum concilium fibi quifque uiuebat,amp; ad Romanam ecclefiam paruus habebaturrefpediis. Quibus ucrbis clarc affirmatiftc Papa,primatum pontificis Romani fupraalias ecclefias, ante Nicae-nam fynodum in ufu non fuiffe.Hic enim primùm ci tantum fub-urbanæecclefiæ fubiedæ funt. Sedbreuitatis gratia nolopluracx pattibus amp;nbsp;CGcilijs teftimonia recitare.Exhis enim facile animad uercipoteft, quodepifcopus Romanus antiquitùsnôdumiftam tyrannidis fuæ arccm occupauerat,quam iam tenet.

VI. Ecclefia christi latèac longe per orbem terrrarufparfa eft, quæ profedo non eft fubicûa Papæ. Imo non dubito, in i ƒ s c* tiam locis Ecclefiam eficjubi plané ignoretur ifta noftri orbis cala mitas,Antichriftus.ReftiteruntprîmatuiPapaBdiuRaucnnas, Me diolanenfis amp;nbsp;Aquilegienfis ecclefia. Quin ne Græcæ quidcm ec-clcfiç,Afiaticç,Rutenicç,Mofcouiticæ,Valachicç,amp;aliæquæuici næ funt,etiam hodierna dic,Papam audiunt. Num igitur obfecro propterea nô funt ChriHi ecclefiæ, quia Papæ pedes nô ofculâtur? Nonopinoretiâ ipfosPapifticot pfeudoprophetas tâuefanosôc impudétes(licet fint impudétifsimi)efle,ut hoc affirmarcaufint.

VII. Ad hæc hec rite cligûtur Papæ,ut ne Romani quidé pond ficis iüra obtinere pofsint. Nam ut taccâ.quod uetuftifsima acrc-ceptifsimaconfuetudo fuit,cuius amp;nbsp;Aél.p. mentio f.t,utcùm alij epifcopi, turn amp;nbsp;Romanus àplebeamp;clero comunibus fulFragijs eligerctunitépoftea abipfifmet Antichriftisdecrctû fit,ut ab Im» pcratore c5firmétur(quæiam omnia abolira ôcmutata funt, loir* ^uc Cardinales,quéuolût,eligûr) iilud tantûmoneG,elTe diftinft.

^56 CONTRA P RI M A T V M 27.cap. Siqui«. Quód fi quis Papa cligatur pecunia uel gratia hu-' maoa,isnonapoftolicus,fedapoftaticushabendus fir.

Notum autctn cft ex hiftoriji, amp;nbsp;totius Roman» curiæ morib. iam multi« feculi« Papas non obinfignem corum eruditionem, probitatem ac pietatem eleftos, fed tantum uel per Jargttioncs.ac humano« fauoresjuel per fraudes aliquas uel etiam peruiolcntia. Ante mille ducctos annos Damafus papatum obtisuit contra Vr-facium j non tarn ftilFragij«, quam cruétis armis: Sc ficlæpc poftea accidic.eoq;faaumert,utfæpeduo,nonnunquamamp;trcs Papçfn erint,ac inter (c atrocia bclla gelTerinuAc fané de plerifqs Antichti ftis iam logo temporeid dici poteft.quod de fanäifsimo illo apo-ftaticojubilei primo autore,Bonifacio vi r r uulgó dicitur.-Intrauit ut ualpe«,regnauit ut leo,mortuus eft ut canis.Sut igiturjucrüt-queifti lupi Romani , iam longo tempore non epifcopi Romani, multo minus Petri,aut Appftolici,fed meri apoftatici amp;c Antichri ' ft’»- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

VIII. Si Petrus paulo pbft,qu'am audit,Tu cs Petrus (ubi Papi ftac dicunr,eum conftitutum clTc fupremum)quia amice quædam parum pia,Chrifto fuadebat, appclîatur à Domino Satantquanto magi« Papæ,ut maxime Petrüus obtinare deberent,tarnen Petri cf fc definerér, ôi, fièrent Satanæ coram Deo qui iam amplius per mil leannos tanta fcclerapatrarunt, orbcm terrarum fuis ccelibatibus polluerunt,infinitum Chriftifanguincmfuderûr, tamhorribiles idololatrias aut excogitauerunt,aut certè confirmarunT.Oenique iam infuper agnitam religipnis Chrifti ueritatem tam furiofe per-feqyuntur?

Hââenus iuuante Chrifto prGbauI,neque Pétrum habüifte pri-tnatum fuperappftolos,amp; omnes ecclefias : nequeetiamfi Petrus habuifter, proptereaPapam habere. Deinceps aliquot rationibus probabo,què)d non cxpediretjUnum hominem toti Ecclefiae præ, jici,etiam probum. -

I.lt; QuiaEcclcfiaeft,quodconftat,perorbemterrarumdifper-fa,iuxtaillud, Vfquead fines orbis terrarum fonuseorum.lmpof-fibileautem eft,unum hominem (etiamfi donis Petrum autPaulum fupeTaret)caufas,controucrfias,difsidi3,fchifmataamp; haerefes quæ in omnibus finibus orbis terrarum exoriuntur, cognofeere.

Quàm cito obfecro,uel licerç tantum ab extrema India Romam uftj;perfcrrctur,amp; co rcfponfum,per tamlonga mari« terrarumq} fpaciaj,

lpàcîa,per tam uarias linguas.pcr^; tam uaria aquarum.tempefta-tiimjferarumjamp;latronumpcnciilaf

Impofsibile etiameflec.eum tantam molem uarictatis 8i magni tiidinis negociorû dijudicare.Impofsibile itemexequi,Plané im* pofsibile clïet unquam uel literas tantum ex omnibus orbis terra-rum partibus in unum aliquem locum affeni,ne dicam mature af-fern.Eadcmq-jdifficuItasinrefcribendoelTet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;*

Nullus unquam Cofmographus orbem terrarum pernouit ; ne dicam,ut finguli Papæ fingula maiora négocia,quæ per totum mû dum acciduntjCognofcere pofsint.Mofi tanto uiro impofsibile cft unicum populum regere.

Nonnimis magnam orbis terrarum partem rexitPapa:amp;tamS quam multae caufæ uel penitus indifcuflæ, ucl certè nS fatis reâc difcuffæ, tantû ideo funr,quiaaut nô potuir altéra para altéra ap-pellantemjUfqjRomamfeclafKautnonpotuitfatiaexaâacogni-tio haberi circumftantiarum negocij, cxramîônginquislocis.in quibus litis caula oita cft. Reftè monènc patres in citato à princi-pio textu cocili), non polTe tcftes, qui ad cognitionem ncccffarij funt, ex tam longinquis locis Romam ufq;, propter uatias circû-ftantias,adduci.

Adhæc etiam,fi longinquitas nihil difficultatîs afferret, tarnen tantæ multitudini maximorum negociorum unus homo plané fufficere non pofletmt maxime contederemus hoc Papiftis.quod quicquid Papa dijudicat, fitid plané cœlefte oracuîum. Quare amp;nbsp;hodierna die Papæ fermé tantîrm uolùptatibus uacatjuegocia ue* ro harpyisillisCurtifaniscoramirtuntur.Qui (ut rest ertatur) tantum eôinrentifiinr, qui nam quamplurimumrapere,amp; orbem teï rarum expilare,exugere,amp;degluberepofsint.

Si ergo Chriftus totius orbis terrarûcuram unialicui Alaofco-pOjfiueRomanojfiueColocutano manrdauir,eiq; utrumq;gladiû ' fupermundum dédit,remimpofsibilcminftituit.

Il, Quiaimpofsibileeft,hominem,etiam uerépium,in tanta potentia amp;nbsp;opibüs non corrumpi Si infolefcere;quod exempla Da uidis,hominis fecundum cor Dei,item Salomonis, Déo diicdi,Sc mortalium fapientifsimi,indicant. Qùaredspreeatur Salomon o*^ pes,nc forté(inquit)faturer,ac deficiamramp; dicam, Quis eft Domi-nus?Atqueobhâccauram uohiit Deus,ne politicos quidéfui po--puligubernacorcs,fibiopttsacpotentiâaugere;uc in multis loci»

Sed nó efl necceffs, nos multùm diuinare,Papas futnros fuilTc ïnfolentes,fi diuiniti'is rotiotbi terrarumpræpoGtifuiflcnt. Ipfi-met cnim id admodum pukhrè nobis fuarumaftionum cxperien tia confirmarunt, cuni quidem tantum parti cuidam orbis impe-jrarent.Primùm enim.ubi uiderunt,fcftultaregum Stpopulorurti deuotione ucl fuperfticione potius abuti amp;nbsp;crefcere polfe, cœpe-runt id malis artibuSjid crt,iniuftis decretis,impijs indulgentiaru amp;ofsium,ueftiumq;cultibus,uitemuari/8 titulorumamp;priuilegigt; orum donationibus,aftutè quærcre.

Deinde,cum id uiderunt fuccedcre,adeó infolentes fafti funt,ut quofuis reges, Gbi in aliquo quatumuisiunore(ïAétes,tanquani hæreticos amp;fchifmaticos excommunicate, fubditorum obedien tia refciffo obligationis iuramento priuare, eisquebellamouere ueriti non fuerint : atquc itainnumera ciuiliaintcr Chriftianos bclla moucrintjChriftianorumque fanguine orbem terrarum c5* taminauerint. Deniq; tandem cö ufq; eorum diabolica infolcnria progreflTaeft.utChrifti décrétarcfcindercaufi fint:Reges ói Cæfa' resinlua uerba iurare,fibiq0naudita fuperbia pedes ofcularicoc-getint,eorumq-, ccruiccs pedibus calcarenon fint ueriti.

Quare cum plané impofsibile fit.unum hominem in tantam po tcntiaeueftum, urfcilicetipfehabeatius utriufq; gladij peruni-uerfum orbem, non infolefcere, corrumpi : non effet utile uerè teligionijUnum hominem Ecclehæ præfici.

111. QuiaChriftusipfeuultregereEcclefiam, uultnobifcum effe ufque ad finem feculi,amp;propè adefie omnibus inuocahtibiis eum.Non relinquit nos orphanos. Dat nobis infticuta,quætefte Pfalmojfunt nobi.s confiliariorum uice.Excitat pios doólores.Mit tit etiam in corda fuorum Spiritum fanftum.qui eis eft conciona-tor,amp;ucrus Chriftiin Ectlcfia uicarius.Is amp;nbsp;omnesfimul amp;nbsp;fingu los feorfim docer,confolatur,gcmic pro eis coram Dco:8i plané ad omne bonum opus.omnemqs ueritatem inftituitpraecipuè ad pre cadoncm.Clamatenimad Deumin cordibus piorum, Abba pater. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

1111. Obijciataliquis; At hic in terris oportet habere Ecciefiâ uifibilc caput,etiamfi Chriftusadfitinuifibilitcr.Rclpondeo,non effe neceffeiquiâChriftus etiam inuifibilis,tam bene Ecclefiç fuæ aden,acliadeffetuifibilis. Ipfeenim ccitöpollicetur,quódubi duo

P A P Æ duo in nomine eiusconucnerintjipfe fit adfiiturnsiamp;quicquidpe ticrinCjfit eis datums. Ait ApoftoliSjprodefTe eisjit ex corum con fpefturecedat,acpro CeeisSpiritum fanâum mittat»

Legimus in facris literis, quàm ægrè tulerit Deus olim,populû Ifraelitiûcfibi regem prxfecilfe. Dicitenim, eos fc repudiafle, ne fupraeos regnet,amp; reuera ita erar. Dum enimin fuos uifibiles re^ ges,eorumq,- potenriam amp;nbsp;fapientiam refpiciebant, omnipotent tis Deiobliuiicebantur.Sicplane amp;nobis accidit in Papatu. Dùm cnim inanem pompam Si. Iplendorcm, uanifsimasq; bullas, in— dulgcntia», Si tam multipliées fanâitates gemmei Papæ,amp; pur-puratorumeius Cardin alium amp;nbsp;Epifcoporum,refpiciebamu»:fa' jcilè pauperis,ablcntisq; (uttuncopinabamur)Chrifti obliuifceba piur. Longé prxjfeéto plu« remilsionem peccatorum,amp;regnG cœ-lorum à Papa ( qnod mihi,qui itidem fcrius Papilla fui,probe con flat) quàmàChrillo quaefiuimus,

V. Qi^iia longé aliter Deus Ecclefiam régit, quàm politiæ re^ guntur.Regit cnimeam non humana fapientia, fed ucrbo amp;nbsp;Spin tu fando, qui fpirat ubi nuit. Plerunque Deus in magnisEcclefiæ dtfficultatibus, præteritis ordinarijs, magniq; nominis guberna-toribus, excitât aliquos pilcatorcs,pa(lores, aut alioqui uilis con-ditionis homines,ut Apofto!os,Mofen,Amos, Dauidem. Atqjita de llercore erigi t pauperes aliquos, eos fuo fp i rit u alijsq; donis or nat.per os eorum Ioquitur,pios érudit, impiosconfutatamp;profter nit.Atqûtaimpias doarinasccfuperfticionesabolet,lucemEuan gelij illuftratjEcclefiamq^inftaurar.

Tales eximij uiriingentibus donis diuînitùs ornati,funt,ueluti fuperiores quida Epifcopi, fuperalios miniftros in ecclefia. Quos plerique pi/ audiunt,fcq;eis fubijciunrmon quia fint in aliquo fu-periori gradu,fed quia omnes animaduertunt, eos maioribus donis à Deo ornatos:rentiuntq; Spiritum patris per os eorum loque tem,acueritatéclara fcriptura probantem, cuiomnes pij in timoré Dei ultrö cedunt.

Taies,ut ita dicam,Papae fubindealiqui funt in ecclcGa.fuerunt olim tales, non tantum uiri infimæ conditionis, fed etiam mulie— res prophetæ. Tales fuerunt inter apoftolos Iacobus,Ioannes amp;nbsp;Petrus,quos Paulus colunas appellat. In primis uerb ipfe Paulus,^ uas Dei elc£lifi5imu,q plus omnib. alijs laborauit.Talis fuit fuo té pore AuguftinusjAthanafius, ScnoHio tcporeLutber’,8lt; alij uirl

lt; eruditione ac pietate præftantes. Ac femper omniho funt non tas* tum in tota Ecclefia.fed ctiam in fingülis ecckßolt« alij tanquanS oculiamp;capüc in corpore,alij iicró tanquam manus amp;pcdes'. noit Humana uoluncace,fed quia Deus itaüari/s donisfuam Eccleßam diftinguitamp;ornatadeiusaedificationemiHabentautem hancrc-gulam maiorcSjUt fi minori reuelatum fit,illnaceanu

Quare neque pofsibile,neque neccfleeft,neque utile,nequc pie tati confentantum, eflc aliquam fupremam perfonam, quæ om-nes Ecciefias 'Chrifti tam latè ac longè difpeifas regere debeac, ac infuperSc polkicum gladium ßbi uindicec.

Haftenus tres prOpofitiones, quas fuperius propofui, Chrifto iuuante probaui.Quarum prima eft, quód Petrus primatum non ' habuit, nee pr^eiTe caeceris Apoftolis iuHus eft:multo ueró minus utrumque gladium fupra orbem cerracum 3Ccepit.Secunda,quód etiamü Petrus talcm aliquam poteftatem habuiflet.qualem Papi« ftæ mentiuntur,tarnen non propterca Papa earn Haberer. Poftre— ma,quód nequc necefle fit,nçq-, utilchCque pium,unum aliqucm hominem uniuerfas Eccîcfiæ'præfici ,multo autem minus utrun-que ei gladium fuper órbcm terrarum tradESed interalia argumé-ta nobis illud firmifsimum effe debet,quod uerifsimè amp;nbsp;clarifsi-mc hoe tempore à plurimis probatum cft.Papam dcfcereamp; defen' dereimpiamdoörinam.amp;eflcipfifsimum Antichriftum,cuiusrci rationes hicrepetam.

Iohannes prima fccundo, definit Antichrlftum effe eum, qui negat lefum effe Chriftum.Id plane Papa facit,non uerbisjfed re. Nam Mefchias Hebraicè,Gr^cè Chriftus.cftperfonadiuinitùsmif fa,ut fitpopuliDei perpetuus Sacerdos amp;nbsp;Rex. Sacerdoiis porrb officiü eft,docere,orarc amp;nbsp;facrificarc;fcd régis eft,regere amp;nbsp;defèn--dere.

Adimitergo Papa Chrifto faccrdotium.Nam non folum dileflu filium uult audiri, fed magis fe fuosque pfeudapoftolos, aliud E-iiangelium adfcrentcs.Item, quia multos alios mediatores in cœ-lo nobis pro Chrifto fubftituit.qui pro nobis coram Patreinterce-dant;neglcâo Chrifto,feuero iudice.îicm,quia infinitos facrificu» los pro Chrifto fubftituit, qui generi humano Deum placent, ad quoi dicità'Ghrifto per Petrum facerdotium tranilatum effe: déni que, quia ptf mérita fuorum fpiritualiumfanâorumque nos falua ti uult.

P A P Æ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2lt;îl

Regnum porto Chrifto aufert,quia in terns uultipfctapatefle Ëccleuæùn cœlo uero alios ppitulatores amp;nbsp;feruatoresnobiscon'* gt;nbsp;ilituic, ad quos in miferijraiosxonfugere iubctj Nc^acergdfiapa i B s V M effe Chriftum.

Daniel cap.t*.Aiiticiiriftum pluribusnotis inGgnit.Primùm in quir,Faciec quicquid uolet.Facit fane Papa quod eilibet,non tantum in temporalibus rebus, ubi Monafchas créât amp;nbsp;deponic,fiib-ditosque iuramento roluit,amp;c.fcd etiam in fpiritualibusmt de altera Euchariftiæ parte,dc coniugio facerdotum,de libertaté Chri-ftianainadiaphoris. Confitcturidipfemet dift.40.Si Papa infini-tas animas fecum in infernum tfahcret.tamennemo dcbecei dice re,Quid facisfEtgloflainquit.Papæeftpro ratione uoiuntas.

Secundd dicit,quôd fe eleuabit fupra Deum.Id fecit,tit«xpræs • cedentibus apparet.Item,quia uuk fe audiriplus quàmDeum:bla fphemansqucuociferatur,fcripturamcffefontcmomniuirihærc-fium 5c fchifmatum,ambiguam,obfcuiam,amp;c.feuerb errarenon , pofte.

' OpprefsitPapa,ucuoIuit,fuatyrannideamp;impietatetumpolitiat plurimas,tum Si innumeras ecclefias.

Quarto dicit;eumnoncuraturum'Deunfi fuorum patrum. Hoc * de Papa uerè dici,fuperiusin loco lohânis clarè probauimus. non curat enim berilt;ficiaChfifti,8cmouamieligioncm«xcogitar.

Quintb dicitjUon curaturumamorem'mulicrumiquod Papa fe ci t turn præcipiendo fuis cœlibatum,tum per fuas5 odomiticas li • bidines.

Sexto dicit,qubd coletDeum Maozim,idque auro amp;nbsp;argento. ‘ Quod fecit,dum totam pietatem in eo collocat, ut multa magna-quetempla fp]endidcextruâa,omnigenispreciofis ornamentis niteant.cantuq; reboent.

UI, QuóddicitAntichriftumuenturum cum fignis menda-- ' cibus.id Papa,tefte expcrieiitia,fecir.

Uil. (^iód mittet Deus efficaciam ilJufionis.-quod in Papatu' manifeftè accidit. Omniaenimlongè firmius credidimus Papæ» quam Deo.

V. Quintam fic Ambrofius fuper hunc locum exprimir: An-r tichriftus apparebit,cum Romani regni defeftio fier, amp;nbsp;reddet R«| manis libertacem, fub fuo tarnen nomine. Hocacciditanre DCÇ annoSjCum Romanum imperium ruebat, amp;nbsp;à Papa non tanquarr» Caefare Diftatore, ConfuleautSenatore, fed utà Papa Romano nonnihilinftauratum eft.Tuncenim Papafuam potentiam amp;nbsp;im* pietatem peroibem propagauit. Sic Apoc.XlII. læfabeftiaabalia iîmili agni beftia honoratur.

h Tim.Ull. Poftremis temporibus difcedentquidam à fide: Papanegateflealiam fidem, præterhiftoricam.Attendent Ipiriti-busimpoftoribus: Papa omnia fuauifionibus fpiticuum,amp;anima rum probat.

Prohibebunt coniugtum amp;nbsp;crborum ufum: horum utrumque ' . de Papauerifsimum Scnotifsimum elE Confiât ergo ex hifccfi-gniSjPapam efle ilium ipfum uerum Ancicbriftumgt; de quo Scriptu ræuaticinatæfunt. '■

* Regula eft iam paftim receptifsima, Per peccatum, abnegatio-nemamp;perfequutionem,commodifsimcpoenam uitari. Eam,uc fpero, dare Deus etiam in hac uita refutauit. Sed fi in hac uitaid gt;nbsp;praEtermiferit.facietprofefto in altera uita,tanto cumulatius.

Quicunque ergo uultæternum exitium cfFugcre,aeternaque' bcatitudinecum Chrifto fruiJIleAntichriftumexani-

je EN SIS ARCHI EPI S c OPI L I» bellus de Pn'matuPapar, à Matthia Flacio IP lyrico uerfus.

F FIR M A N T Romanæ ecclefiæ adhæreates,pnmo bex turn Petrum efle Apoftolorû principem à Chrifto con (licutum.eoq; ei meritö fSe claues regni cœlorum tradt tas efle, amp;nbsp;fupercum Ecdefia ædificatam, cotra quarn portæ non fint præualituræ.'quippe cùm pro eius fide

Chriftusorauerit, ipfumq;8e fratrea confirmare,amp;: oucs fuas pa-' fcerc iuflerit.Congcrunt amp;nbsp;alia hue multa,quibus Petri principal turn probari polTeexiftimant. Secundo aiuntfucceflorem Pétri effePapam,totumqjeius principatum fuccefsione accepilTe,eoqi-amp; omnia, quæillc in rebus religionis potuit, hune quoq; pari mo do acracione polTe. Quare tertio loco dicunt, impofsibile elTe Pâ pam ucra fide exciderc. Nam fi id acciderct, aâû de Chrifliana re-ligione amp;nbsp;Ecclcfia, quæ fuper ipfum extrufta putatur,effet. Ad id probandu citatur quoque domefticus teftis Papa Agathon,qui in quadâ epiftola affirmât,Romani ecciefiam nunquâ ullo errore la-boraffc,necà ucra ueritatis uia uilatenus aberrafle.Quapropter di cuntPapamfuum primatum femperindeab Apoftolis habuiffe. Quarto aiunt, e3demq-,ratione ipfi cæteros metropolitanos feu Archiepifeopos fubefle, ficut Conftantinopolitano archiepifeo— po,quifubeofuntepifcopi,amp;;)ac.erdotes fubfunt. Quinto aiunt ïiceread Papam appellate, quare cum dominum effe. Sexto Sei-* pfum uoluntomnes iudicare.ànemine uerb iudicari debere,nec in moribusjnec in doârina feu fide. Septimo dicuntPapam non untus alicuius certiloci epifeopû efleautdici, ficut alios,fed fim-pliciter fine circumfcriptione Epifeopum uocari, utpotc uniuer-falem totius Ecclefiæ Epifeopum,idq; proprio Papæteftimonio probant, quinunquam feRomæ Epifeopum in fuis literis feri-bat. Oûauo eodem pertinere aiunt,quod lola Romana Cedes, A-pôltolicæ nomen obtinuit, quia amp;diu ibi Petrus apoftolus ui--tam egerit, amp;ibimortuus fit. Nono contendunt, foli Papæ fas efle Concilium conuocare. Decimb amp;nbsp;ultimo aflerunt fine Papç affenfu nullos canones inftitui,nihil inEcclcfia ordinaripofle. Concluduc icaq.-joninia prædida iura amp;nbsp;quafi priuilegia Papam à

Petro habere,eoqj omnes ipfi debereobedtre,amp; neminem ullls e-^'-ius mandaciscontradicere. HæcquidemLatini occidentales'ue ' profuipapaedominio acpotentia alFcrunt. Adquæ non quîdem • quidrefpondeam dubito,fed coramquibusrcfpondeam.Si enini ' coramipfîslatinisfeu Romanæ'ecclefîæaddiâis,quid fperâdum cft,me iuftae fententiç iudicij'uereportaturum, qui meos aduerfa rios indices conftituam ? Sin coram Græcis noftris, iure queri Latin! de me uidebuntur, qui Græcos eis indices conftituam, quos illiin rebut Eccleftafticis aduerfarios fuos elfe fentiunt. Quid ergo faciendum eft ? Non certè eft diuina ueritas æterno Glentio fe-pelienda,fed dicendu profeâo potins iiberrimè bona fpe, optan-dumq;, nt qui in haec fcripta inciderint, nihil prius ac potius ueri-täte habeant. Aliquem enim profcâô fruâum hinc quoq,* ueiita-tiiamatorcsreportabunt. .

Primum igitur de Petri principatu, quomodo illius facri cœtus princepsGt, quidue ei fit iuris côceffum aut debitum, no opinor iamidilferereadmodu neceffeelTe. Sit enim id tale ac tantu, quantum cupiam,uelcomminifciiibcat:non tarnen profeâo inde un-quam confequetur, Papara id inris à Petro habere, nt omnibus a-lijs Epifeopisimperer,quæ fecundaaduerfariorum propofitio eft. •

Duo enim circa Papam conlideranda funt.Alternm eft,quód fit EpifcopusRomæ,qucmeititulûfanâae Synoditribnunt:amp;pras-terea,quod primusaefnpremus omnium Epifeoporum effe unit. Ill u d qnidem à beato Petrer habet, uc fcilicet fit epifeopus Roma« nusaHoanerofcilicer primatumhabeta quibufdam patribus Sc regibus, qui id ci boniordinisftudio multis feculispoft Apofto-los concelferunt. Atq; id uerum efte producam teftes non duos ■ auttres tantùmantduplo plures,fedfcxcentosamp;triginta,eosque fandos-patres. Legeuigefimum odauu canonem ùcræ œcume-nicæ Synodiquartç feu Chakedonenfi8,qnifichàber;Vbique Pa-trum définira feqnenteSjfic modo recitatum canonem centum 8c ' ^o.epilcoporumConftantinopoIi in noua Roma tempore pientif fimiTheodofijeongregatorum perpendentes, eadém amp;nos fta-tnimns amp;decernimus de honoribus feu prærogatiuis Ecclefiæ e- ■/ înfdem ConftantinopolitanænrbisnouæRomæ.Etenim fedi ue-teris Romæ propterea, quod ea urbs tune orbi terrarumimpera- ' bat,meritô patres fuperiorem honorem primatumq; dederût. Ea-dem quoq; lationcmoti centum qninquaginta prasdidiEpilco--pi no««*-

pî nouse Romæ fcdî pares honores parcmque primatum attribuc-riinr,rationabiliteriudicanteshancurbemimperiofenatuq;impe rij decoratam,æqualiq;dignitatecumueceriimperijfedefruécem ctiam in Ecclcfiafticis negoci/s ex æquo cum ilia emincre,cum fe-cundapoltillam lit.

Qnidigicurhincdifcimus?Nil fane aliud,nifi nonab Apoftolis, fed à patribiis Papç primatum aliarum Ecclefiariim traditum elle, idq; non ob aliam grauiorc, iuftiorcm 'uc cauf3m,quàm quia urbs Roma ciinc orbi terraruni imperitabat. A' pattibus enim difertè inquitCanonprimatum fuperiorcm uc dignitatem fedi Romanç datamellc.HabetitaquePapaideo fuperioritatemjeamq, propte* rcaà pattibus datam,quôd olim Romana urbs imperio potita eft. Non igitur ideo haber,quia Pétri fuccclïot fit,aut quia earn illi A-poftoli concelferint.

Verùm cuidétioris ueritatis caufalcgaturfanè amp;nbsp;luftiniani cen tefimanouellaconftitutio,quo2pp3reatueritatéundiquaq;tefti-moniahabcre.DeccrnirnuSjinquit/ecundumfacrarumSynodutn décréta fandifsimum ueteris Romæepiicopum ptimum elle omnium facerdotum: beatifsimum uero noua; Roms Conftantino-* polis epifcopumfecundum pofteum locumobtinere,alijsucrô o-mnibus prçferri. Audis principem affirmare Romani Papç primatum facrorum conciliorum decreto ei conceifum elfe?

Qiiodlî Synodorum tantum decreto primatum Papaobtinet, qüomodo obfecro uetum erit quod quidam aiuntjd eum ex fuc-* cefsione à Petro haberc^Qiiid igitur dicat aliquis,an non e!l Papa exfolido Petri fucceiïorf Eft fanèjed utEpilcopus tantùm,ficutamp; unufquifq;eorum epifcoporum^quiabilloordinatifunt^qui qui-dem plurimi fuerunt.imo Si ficut unufquifq; Epilcopus lui Apo-* ftolijà quo ordinal’ eft, cuius'ue loco docetjuccelfor eft.Hac fané rationefunt plurimi turn Petii tumaliorum Apoftolorum fucceffo reSjUt fciiicet tantum epif opi fint,Sinon ullaalia. Petrus enim Si Apoftolus fuit,Si Apoftolorum primarius. At Papa nec Apoftolus eft,nedum Apoftolorum princeps. Non enim Apoftolosordina-* runt.crearunt'ue Apoftoli,fed tantum paftores amp;nbsp;dodores,

Poftca Petrus totiusorbisterraiû fuit dodor, fient Si alij. Nam 8i ipti perinde,iitcæteris Apoftolis didum tftà Domino.îte Ôiprç dicate Euangelium uniuerfæ creaturac, AlPapaamp;eftSiuocatur loliim Romanæ urbis ep feapus,

Praetefcâ Petrus Antiochias alium,alium Alexandria!, amp;aliuni alibi crcauic epifcopum. At Romano Pap« nihil tale permittitur. Adhæc Petrus epifcopum Romanum ordinäre poteft, at Papæ id Facere non licet.

Demùm Petro fine aliqua conditione diftum eft,Quicquid liga ucris aut folueris,crit fokitum aut ligatum in cœlis;Petrus uerb Pa pam ordinans præfcripfit ei,utid liget aut foluat,quod merito li-gandum folendum'uecft. Hifcectiam illud præcipuû adde,quôd quicquid beatus Petrus docuit uocc aut fcripto, id indubitato c5 flat Spiritus fanâioraculum fuifle. Vcrùmde Papa nihil tale fas eftcrcdere.Nó igiturPapa omnes Petri prçrogatiuas, dona acprî uilegia fuccefsione adeptus eft:fcd cam tantùm,qu« amp;nbsp;unufquifâ que à Petro ordinatorum epifcoput, nempe, ut liget ac foluat, tic baptizet amp;nbsp;doceatiac deniq*„uc reducat in uiam fcduâos,aliaq; fa-cerdotii muniaobeat.

Tertio,quod ctiam àueritate aberrate Papam quidemimpofsî-bi 1 e elfe cotendunqid uerb ctiam Pétri ipfius dotes acujrtutcs cx-cedit.etiamfiomnes fuccefsionead Papamneceffarib peruenire deberent.Nam illcbonus uir non femel grauiterimpegit,cum qui demfedulôadniterctur,nefibiidacciderct: ategoquçro,anctiam Papa pofsit aut folcat incidere in crimen mendacij,auariciç,inanis gloriæ,aliorumq,- uiciorum,aut omnino impofsibile cft eum pcc-care?Negcnt fanc,fi cos nihil pudet propalàm mcntiri.Quod fi ma nifcftum eft,cum quoq-, haud rarb labi,ac confeientiâ uiolarc pof-fCjUtpote hominem.' profeflb poteft accidere, ut ctiam in ueritate rcligionisnaufragium fubeat. Teftaturid ucrum efle etiam diuus Paulus Timotheo feribens, inquitcnim.Habcnsfidem Sebonam confcicntiam,quam quidam négligentes circa fidem naufragium feccrunt. En hic audis eum,qui confeientiæ uulncra admittat, e-tiam circa fidem ægrotare pofte. Quare fi Papa no omnino fempec confeientiamab omnicriminc illæfam gerit, amp;nbsp;hoc malum cum errore in fide coniundum efte folet:fequitur neceffarib,elfe mani-feftum mendacium, Papam à ueritate Chriftianç religionis aberra re non pofte. Quinamp;ipfumuiolarepeccatis confeientiam genus quoddâ defedionis eft, tefte Paulo, qui ait: Deum uerbis quidem confitentur,operibus autem abnegant.Quî igitur fieri potcft,ut pa pamreipfaacoperibus Deumabnegare fitpofsibile,ueibisuerô non item?

P A P Ælt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^7

Sed ne tantum rationes excogitare afferreq; uideamurjCxpcrie dam uero diuerfum à nobis teftari,uiuo exemple Papæ,qiii turpi-ter à fide aberrauit, fentétiam meam confirmabo. Nam Honorius papa profeâbàfinceradodrinaaberrauit,ideoq-,à fexta Synodo eft damnatus, nt ex decimo fexto eius decreto euidéter probatur. Sanfta fynodus dixit, Quos femel iam damnatos effe oftédimu», communiq; decreto ex facris precümlibris eiccimus,eoscôuenit etiam publicè anathematizatos elfe proclamare.

Poftea laudabili faâa principum mentione, mox cohærentet fubijcit: Theodorus Pharanites hæreticus fit anathema, Sergius hæreticusfitanathema,Kizius hæreticus fit anathema,Honorius hæreticus fit anathema, Pyrrhus hæreticus fit anathema. Omnes qui fauent hæreticis,fint anathema.

Sedadijciamuseuidentioris ueritatîs caufaSc aliud teftimoftiu exorationcfanftæ Synodiad Imperatorem. Nouas uero uocum inanitatei (inquit) earumq;inuentores procul ab Ecclefiæfcptis fubmouemus, iuftoque anathemati fubijcimus, quales in primis funtTheodorus,Pharanites, Sergius .Paulus,Pyrrhus amp;nbsp;Petrus, qui olim in hac Conftantinopolitana Ecclcfia præfcderunt:præte rcaCyrum Alexandrinorumfacerdotem.amp;Honorium Romanæ urbis epifcum, Q,uód fi Honorius Romanus cpifcopus fuit hære— tiens, pofsibile igitureft , papam dogmatum ueritate cxcidere poffe.

Àt non popterea ftatim papa errante, fermo Domini irritus fàl-fusq; fuit,quem de ecclcfia fua dixit,qpod portæ inferorum aduer fus earn non fint præualiturç.Seruata enim eft in ali/s epifeopis ac dodotibus dodrinæ ueritas. Hic etiam clarè apparet.non de Romana (ede didum eire,quodfuper earn fît Ecclefia Dei extruélà.Ni misenim durum eiîet ficnonitamultumà ludaicaleruilitàtedi-ftans.alligare ad Romam Dei Ecclefiam.Nam Ecclefiâ luam Chri-ftus ipfecxtruxit.amp;quidem fuper Pétri doûriham feu confefsio-ncm,omnesqi eos quifimilem Petrofidemacconfefsionemreti* ncbuntactuebuntur,

Quod porro papa Agathon gloriaturriunquam fuam Ëccîefiam à ueritate aberraire,non eft mirum,quæeôrumhominuiTi frôseft. Verùm moncaturillc bonus uir,ne return ueritatem ad lu u ni fer-monem uiinfledat, fed contra potiu» fuum fermonem ad rci ueri tacem attemperet,

Sed forte Agathon motus eft turn eo,quod ratio qiiçftionis tunc id poftulàuit, ficut fæpè fît, ut ita fcribcre,tum quod reuera rarius il!a Ecclefia à uero aberrauerit. Alioqui fi fie fimpliciter ac fine omni exceptione amp;nbsp;conditionc, uerum effet, quomodo illuddi-dum conftaret, Omnes declinauerunt ac noxij fafti funt : non eft qui bonum faciat, non ufque ad unum. Poffet Scillud hîcreftè di-ci,Agathonem de præteritis temporibus amp;nbsp;rebus locutum, quod in illis Romanaecclefia nonaberrauerit: non de futuris,qubd un-quameam aberrate fit impofiibile. Certèante fcxtamSynodum ea Agathon fcripfit,nec ca tuncadhuc fatis cognorat,de quibus fe xtaegitSynodus. Nonualdequoqùe mirum effet,fi facrofanda iila fynodusexpluribus fandifsimis patribus collcda,ca perfpe-xiffer,intellexifrerq;,quçunus folus uirnôfatis cernere potuiffet.

Atq-,hçc quidem uera effe ex epiftola Leonis papç,qui ftatim A-gathoni fuccefsiqfextumqj concilium approbauit, clarè animad-uertipoteft. Sicenim habet epiftolaLeonis ad Imperatorcm de hac fynodo fcripta:Paritci qjanathematizamus noui erroris innen tores,id eft,Theodorum,FaranitaTium cpifcopum,Cyrum Alexâ-drinum,Sergium,Pyrum,Paulum, Petrum Conftantinopolitanae ecclefiæ fucceffores magis quàm præfulesmec non amp;nbsp;Honorium, qui hanc apoftolicam Ecclefiam no apoftolicæ craditionis dodri-na illuftrauit, fed prophana proditione Immaculata fidem fubuet' tereconatus eft.

Quarto qubd aduerfarij dicunt,eandem rationé habere, ac per-' inde Papam Conftantinopolitano epifeopo fupsriorem cffe,ac il* le Cæfaricnfi,aut alio quopiameorum,qui fubipfofuntûduerb utplanè falfuni.itaetiam minime ferendum eft. Nam Romanus quidem epifeopus idco dicitur prjmus,qubd Conftantinopolita-nusfecundus pofteumordincac dignitatefir.Cæterùm Conftan-tinopolitanus ratione Cçfarienfis non dicitur primu8,nec ille aut quifpiam alius eifubiedorum epifeoporum fecundas partes aut fecundû dignitatis locum poft eum habet; fed ita ipfe eft primus eorum quifubipfo funt,utueluti folus fit, nee alium quenquam ad latus habcat,qui quafi conferri cum eo aliquatenus, ueluti fecundas partes tenensjdignitate pofsit.Cæfarienfis uero no fecun-dus ratione Conftantinopolitaniepifcopi dicitur: fed primus ra tione aliorum, quiunacum ipfo fub Conftantinopolitano funr, quorum alius ei fecundus,alius tertius Sc quartus eft.

Quod autem Romani epifcopi primatus fit nô liber folutmq;, iielurimonarchatus qindam,fedcoordinatusadaliosjficutcolle-gariim dignitates efle folent inter fefe coordinatæ, facile proba-ripoteft. Namtrigefimus fextusprædiâæfextaeSynodicanonî-ta habet: Renouantes quæ à centum quinquaginta fanâis patri-bus,quiin hacàDeoferuataamp;regiaurbeconuentumegerunt, amp;nbsp;fexcentorum triginta,qui Chalcedone congregati fuerunt,infti* tutafunt:definimus, Ht Conftantinopolisfede» parem habeat dignitatem fedi antiquioris Romæ,amp;in Ecciefiafticis negocijs æ-què arq; ilia magnifiât, cum fit poft ipfam fecunda, poft quam A-lexandrinorum magnæurbis,amp;poft hanc Hierofolymarum epi-fcopus fuccedat.

QiiodfiPapafibi ideo imperium in cæterosufurpat, quiapri-* mo loco numeratur, primumqj honoris gradum habet, concédât ncceffe eft:amp; Conftantinopolitano,qui fecundus numeratur,ean dem potcftatem in cos,qui eum ordine fequuHtur,nempein AIc-xandrinumamp;talioszcôccdatitem Alexandrino, qui tertio loco re-cenfetur,in Antiochenüm:Sc Antiocheno,quiquartus eft,in Hie-rofolymitanu numéro ac ordine quintS. At qui hocneciuftû effet,nec quicquâ ali ud quàm Ecclefiæ Dei percurbationé efficerec.

Verùm non perinde præeflc Romanum Conftantinopolitano epîfcopo,uc hic Cæfarienfi, inde facile potes deprehendere,quôd Conftantinopolitanus quidcmCæfarienfemaliosque fibifubie-ôos ordinanRomanus uero ncc Conftantinopolitanû,nec alium quenquam metropolitanum. Sed ut ctiam liquidius appareat Pa-pam nô imperare alijs omnibus Epifcopis debcrc, legatur fextus Nycænçfynodi canon,quo difertèpraecipitur,utaliJsEcclefijsA-iexandrinus,alijs Romanus,alijs Antiochenus prçfit, nec licere a-lij alius prouinciam inuadere. Antiquaconfuctudo ualeat,quæ in Aegypto,Lybia amp;nbsp;Pentapoli fuit,ut Alexâdrinus cpifcopus excel-lentiamfuperhæc omniaiummamq; dignitatem habeat,quoniâ ScRomano epifcopo hæcipfaconfuctudo eft. Similiterautem amp;nbsp;apud Antiochiam amp;nbsp;in cæteris prouincijs,primatus,dignitas,am-plitudo.authoritas Ecclefi/s conferuetur.

Hîcclarèlegiscanonem Nicænum iubcreueteremconfuetu-dinem feruare,caq; contentos omncs efle,quæ côfuetudo unicui= qucEcclefiæfuamdignitatem tribuit acferuat, ut fdlicet Alexandrina alias,8s alias Antiochena,nempeomnes quæ inutraq^Sy-

riafûntïalus Romaiiâ,alias Hievofolymiuna.eas uidelicet (utfc-priiîius canon eiufdem Synodidefinit) quæ funtin Phœnicia, Pa-leftâna amp;nbsp;iA.rabia,rcg3r. Conftantinopolitanæ porto ledi fubjjciû tur,u!gefiino oâauocanone Chalcedonéfi,ecclefiæ Afiaticæ,Pon ticæ,amp; Thraces. Qui igiturfuis Eccleûjs content! funt Metropol. fetuancinfiitutumiOtdinem acius. Quodfi quis fuis non conten-tus etiam aliéna appétit,is fané merito uiolator confuetudinis ac canonum fanûorum patrumhaberi debet: quandoquidem id Ni cenus canon feueriter prohiber, qui ueteres confuetudines in hac leferuari præcipir.

Si fane orbis terrarum climata inter alios mctropolitanosca-no diuilîflet, Romano ueró nihil attribuilfet, tantum dixilfet eum alijs præeffe: uerifimile diuinare forte liceret, eum deberc omnes omnino Ecclefîai per totum mundum adminiRrare, omnes^j epifcopos turn alios tum mctropolitanos fubieótos elfe ac parère, ficut Conftantinopolitano fuæ prouinciae epifcopi parent. Nunc cumaliæ regiones attributæ fint Romano, aliæAlexandrî-no.aliæ Conftantinopolitano, non magis hi fub illo funt,quàm il lac fub hifce.

Quintb dicunt aduerfarij, Pàpam habere aliquam prouocatio-nem in negocijs Ecclefîafticis,ideo 8c dominum aliorumelTe. Atgt; qui eandem 8c Conftantinopolitanus habet, fed tarnen non pro* pterea habet ius aliquod aut dominium in alios Metropolitanos, Quare nec Papa ob earn prærogatiuatn debet aliorum Mstropo-Jitanorum iurifdiftionem percutbare. Vtautem appareat uerum elTequod dixi, Conftantinopolitanfi epifcopum ius prouocatio-num habere,adfcribam nonum quartæ feu Chalcedonenfis Syno^ dicanonem. Si quis clericusaduerfus clericumhabetnegocium, non deferat propriu epifcopfi, ad fecularia curfitet indicia : fed firius aftio uentiletur apud epifcopum proprium, uel certe confi-lio eiufdemepifcopi apudquos utræq; partes uolucrint.iudiciü obtinebunt.Si quis autem præter hæc fecerit, canonicis correptio nibus fubiaccbit. Quod fi clericus habet caufam aduerfus epifcopum proprium uel aduerfus alterum,apudSynodum prouinciae iudicetur. Quod fi aduerfus eiufdem prouinci« mctropolitano* rumepifcopus uel clericus habet querelam, petat autpræfcdum diœcefos, aut federn legiæ uibis Conftanünopolitanie, 8c apud i-plam iudicetur.

Idem amp;nbsp;decitnus feptimus canon eiufdem Synodi dkitVigefi mus porro amp;nbsp;trigefimus fextus canon fextç Synodi «andern digni tatem authoritatemq; per omnia utrique fcdi Conftantinopolita-næ, fcilicetfic Romans tribuunr, quare etiam prouocationca ad Conftantinopolitanum epifcopum rcâè fieri,dare indicant.

Sextó,quód blaterât aduerfarij,Papam omnes iudicarCjipfum ue rb à nemine iudicari dcbere,nónne uanitateac mendacio plenifsi mum eft, amp;nbsp;ab Apoftolorum æquabilibus modeftisq; canonibus plurimum diftonat.Sienim turn Paulus ideolibeterconfertfuam doiflrinam cum Apoftolis,ne in uanum currat aut cucurrerit, turn Petrus acriter fe à Paulo obiurgari modeftèpatienter^j fert. Quo iure, qua uemodeftiafibi Romanus Papa arrogabit, ut ille folus ueluti tyrannus quidam,nulli mortalium defadis uitaq;fua ratio nem redder« uelit,cum quidem Petri fucceflorcm fe elTe plcno o-reglorietur?

Veriim ut dixi,falfifsimuid effc etiam ipfa experientia facile e-iiincemus.Nam Honorius de falfa dodrina à fexta Synodo, ut fu-pcriusdiximus, non tantum eft iudicatus,fed amp;nbsp;damnatusumó deniq; etiam anathematiztaus eft, ne morte quidemacfepulchro eum à tali S.Synodi feueritateliberare ualente.

Quod porro ad alias adiones ac politiam eius attinet,prçter do drinam, etiam in ea parte legibus fubiedus eft,non minus quam alius quifquam epifcopus,quandoquidem Scipfe inter epifco.-pos connumeratur. Multæ uerb tales leges feu canones funt partim initio ab Apoftolis,partim poftcaà facris concilijs condits: i-mb poffum proferre locum,ubi etiam feorfim Romanus ponti-fexàconcilio coarguitur,cuius rei euidentifsimum teftimoniutn eft canon 13 fextæ uniuerfalis Synodi, qui fie aif.Quoniâ in Romana ecclefia in ordine canonis elfe cognouimus traditu, eos qui ordinandi funt diaconi ucl presbyteri,confiteri, qubd non fuis iam copulcnturuxoribus:nos antiquumfequentescanonem,apofto licædiligentiæ Scconftitutioncsfacrorum uirorfi legales nuptias amodbualereuolumus,nullomodo cum uxoribusfuis eorucon nubiadilToluentes, aut priuantes eos familiaritate adinuicemin tempore opportune. Deinde fententiam perpoliens, clarioremq; reddens,canon addit rSiquis igitur præfumpferit contra Apofto-licos canones aliquos presbyterorum amp;diaconorum priuare,a çontraduamp;àcommunione legalis uxoris fuæ deponatur: fimiliter

liter Silpresbyter ast diaconus, qui religîoniscaiifauxoremfuam expellitjexcommunicetur.Siueróinhocpermanfeiit, depona-tur.

Idem amp;nbsp;quinquagefïmus quintuscanon eiufdem Synodi tefta tur,cuiushæcfuncucrba:Qiiandoquidcmcomperimusquofdani ' in urbe Romana, tempoie QjjadrageGmalis ieiunij in Sabbathis, contra receptum Ecclefiç moremieiunare:uifumefthuicfacrofan âæ Synodo, utetiam Romanam ecclefiam modis omnibus obliger canon,qui inquit:Si quis clericus fuit deprehenfus die Domi-nico aut Sabbathi ieiunare,excepto unico tatum Sabbatho,is dc-ponatur:G uerölaicus,excommunicetur, Liquidóigiturhincap-* paret, Romanum epifcopum 8c in doâtinæ controuerfijs alijs rebus adionibus(^ueiudicaripo{reacdebere,fi quid alienum à redo æquoqipatrauerir.

Qubd autem Papa non fitfupra dignitatem epifcopalem,ur quidam perperam fentiunt.euidenterexij» quæ diaafunr,probari poteil. Qiû enim fieri poffer,ut fi epifcopali dignirate matoreiret ab epifcopisjin concilio iudicaretur,eisque rationem fuotum fa-öorumredderecogeretur.Conftatfanc quöd eum uocentepifvo^ piim patres,cum ad eum fcribunr. Certèabepifcopis ordinarur: quod profedo non ficret,fi eius dignitas Epifcopaliamplior effet. Nemo enim id alter! dare poteft,quod ip Ce prius no habet. Adhæc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

quid aliud eft id dicere, quàm ordinem EccJefiafticum difloluere j amp;nbsp;perturbare?Beatus fanéDionyfius, qui Apoftolorum tempore fuit,tantuminDiaconos,facerdotes8cepifcopos Ecclsfiafticam Hierarchiam diuidit.Necuelfufpicione concipere ex eius fcriptis pofsis effealiquam epifcopali maiorem in Ecclefia dignitaté Ne-que illud etiam uerifimiliter dici poteft,qiiod uel ignorauerit Dio nyfiuSjtalem dignitatem in Ecclefiaeffe, uel etiam rtudio difsiinu laueritjcumillefeprofiteatur intégré detotaEcclcüæ Hierarchia dicere.

Sed fint fané ifta ita, inquient aduerfati j, illud iam expedi, qua tandem fronte tu fextæSynodi canones citare audes,cum eanul— losplanécondideritjprætereos quibus deduabus Saluatoris uo-luntatibus contra Monothclitasdefiniuit? Refpodeo primùm;E-tiamfi canones,quos pauloante nominefextæSynodicitaui,eius genuininon effent: ramen propofitum noftrum,quod Papanec maior fit ceteris epifcopis,nee liber à iudicio effe debeat, exalijs adiuntftis

P A P Æ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;275'

adîunftiseuidéterprobatur.SienimTiullaeftepifcopali dignitar, maiorigitur-necepifcopus cpifcopo maioreft,quatenosquidem epifcopus. Omnes enim epifcopos dicit Dionyfius,elTeofiCTixyàs lieu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft eiufdem ordinis amp;nbsp;dignitatis.Quare cum St Pa'

pa fit epifcopiis,alijs æqualis elTcjOrnnibusque legibus fubijei de-ber,quibus epifeoporum genus fubijcitur. Tot uerö funtEpifeo-porum feude Epifeopis leges,rantumq; uniuerfales Synodigt;quib. contradicere non licet,in ijs condendis curæ pofuerunt,ut omnes cnumerarefitperdifficile.

Secundo refp5deo,notum efle omnibus qui ucl mediocriter in Ecclefiafticis ncgocijs uerfati funt,prædiftoscanones turn effe fe-xtæSynodi,rum firmes ratosqueene St haberi deberc. Nam cum nec quints Synoduî,nec initio fexta ullam curam canonum habu erit,mox eadem Ccxtainftauratacopleuit, quod priores neglexc-rant. Nam ficutillæ tantum de dogmatibus differucruntomifsis alijs omnibus lanâionibüSjita hæc inftauratafeu itéra ta fexta Sy^ nodus leuiter dogmata attingens,tantum canones depolitiaEc— clcfiæ,alijsqj Ecclefiafticis rebus condit.Quod uero fit amp;nbsp;ipfa hæc iteratafeuinftaurat^Synodus uniuerfalis,app3retprimùm exhi-ftoria Bafilij epifeopi Gortines ex Creta,qui uices Papæin ea Synode tenuit. Deinde amp;nbsp;ex eo apparct,quôd amp;nbsp;Synodus femper fc uniuerfalem uocat. Quod fi ucrum non fuîftct,rantu8 Epifeoporum cœtus in manifefto mendacio deprehedi ueritus profeftö fuif fer. .

Sanâaquoquefeptima Synodus in fuo primo canoneinquit:Li benterfummaqjuoluntatc diuinos canones anipleftimur,firmâ^ cjueacinconculfarn eorum authoritatem roboramus,qnos edide-lunttubæfanâi fpiritusûd eft,Apoftoli,8c qui per loca certa con-gregatifuerunt adhanc ipfam rem, amp;nbsp;fanâi patres. Omnes enim eodem S.Dei Spirituilluftrati,eaftatuerunr,quç utiliaeffe çenfuc runt. Quosilli anathemati tradidcrnt,St nos tradimus.quos fepa/ raueruntjamp;nos fcparamus.-quosilli depofuerunt,amp; nos deponi-mus:8t denique quos ali J mulôis muIâarunt,S£ nos mulûamus. Nam diuus Paulus in terri um ufquecœlum raptusjcdoâus^j quç dicere nS licet.clamat mores pioru abauaricia deberc efle aliçnos, ßefuisrebusforts^jeotentos Quarc cum fandafeptima Synodus turn Apoftolicoru canonûjtfi fex uniueïfaliû Synedorû m cm in e-

rit, amp;nbsp;fexta Synodus initiécôgregata,n)hil de canonib. egent,fed hæc fexta iterata feu inftaurata eius defeâum fuppleuerit, manife ftum eft, gubd de huius canonibusfeptima Synodus loquitur. Quod porto ctiamanathcmatizat cos, qui canon um décréta con-temnunt,annon terribileeft,ac plané taie, quodetiam iapideum cor permouerc queat? Quin amp;ipfe Romanus pontifex huius Sy-nodi décréta, quoad paxinter orientales Ecclefias amp;ipfum fuir, adeo firma rataq;habuit,ut Adrianus primusTarafio Conftanti-nopolitagt;io Archiepifcopo fcribés, cum maxima admiratione lan daret eum,quôd conftanter unà cum fuis hæc décréta obfcruarer, quod exipfis eius epiftolæ ucrbis apparer,quæ moxfubijciam. In-uenimus autem in prædiâaSynodica ucftra epiftola,quâta fit con Fel'sio amp;reftâ fides ueftra,circa cœtus facros amp;nbsp;fexfacras Synodos, crga uenerandas amp;nbsp;facras imagines :quæ profeftô mira eft,amp; copunaione digna. In qua ctiam clarè eft exprelTum, quod in fe-xcæ fynodidiuinèamp;Iegaliterprædicatis,canonibus recipitur pi-dura ilia ueneranda, in qua agnus digito præcufforisdemonftrâ-tusgraphiccinfculptus,quiin typum gratiç aflumptuiuerum no bis perlegem agnum,nempe Chriftum Dcum indicat.Vetercs igi-tur,inquit ca Synodus,typos,figuras amp;nbsp;umbras tanquâ ueritaris lî gna Si notas Ecclefiæ traditasfufcipientcs, gratiam Scueritatem 3gnofcimus,tanquam legis plenitudincm hane arbitrantes. Vt igi rur Siin colorum cfFeftibus omnium oculis fubijciatur figura ilia, que agnum ilium,qui abftulit peccata mundi, nimirum Deum no ftrum,iuxtahumanam effigiem delincatfcenfcmus ab hoc tempo repro ueteri illo agnoSinouum inEcclefijsDeierigcndum, quo per eum exalcationé humilitatis uerbi Deiconfideremus,quo in memoriam politiæ illius,quain carne uixit, item pafsionvs eius Si falutiferæ mortis, unde mundo liberatio contigit, ueluti manu ducamur. Quod igiturhic canon fita Papa Adriano confirmatus, quodq^fithuius lynodi,de quaiamagitur oduagefimus fecua-dus,authenticilibriteftantur.

Verùm nemo fatis mirari inconftanfiam Scleuitatem adhæren tium Papç pofsit,qubd non tantum fandas uniuerfales Synodos, quas antea probauerant,iam oderintacdeteftctur,fedetiam ipfi* met inter fefe Papædifsideant. Nam hofce canones Papa quidem Adrianus,utmodo lcgimus,mirandum in modum laudat.-at (noo centiujf

Quod fi quis dieet, Papam non ciïe fubicâum patrum legibus feucanonibus, fane is minime ferenduifuerit, Indignifsimum c-nim profeûb erit,fi Papa patres contempferit, per quos tamé eam dignitatem primi honoris,de quofupràeft diftum,adeptiis eft. AdhæCjfi Papa canones contemnerer,fuam ipfe authoritatem reij ceret,quippe quiiplemet multos fanxcrit,qua rations fe ipfum te ftimonioPauli cranfgrefibrem facerer. Sed oftenfum profeâbac demonflracum eft,Papam turn in dogmatibus, turn inreliquo re-gimine feu politia Ecclefiæ cogi concilij rationem rcddere.Quare ctiamdecretis patrum ac Conciliorum neceflarib fubicftuseft. Minime certè iuftum effet, quenquam ipfum Papam, ut patrem quendam uenerari,fi ipfe tam multos fanûifsimos patres con-temnereu

Septimo locoaiuntPâpæ 3dhæfentes,Papam non unîus alicü-ius difereti loci epifeopum effe: fed fimpliciter epifeopum, id eft, totiusorbis terrarum epifeopum. Qui quidem manifefte ueritati contradicunt.primùm enim certè probatumeft fuperius.eum cæ' teris epifcopiscoordinattim effe, acuelutiin cadem fetie refide-re. Deinde quotieseiusmentionem aliquamSynodi perocca-fionem faciunt,quod erebrb fir,femper eum Romç epifeopum no ' minant. QuarefiRomæepifcopus eft.certusuniusalicuiuscir-cumfciiptiquc loci eft epifeopus, nifi Romam certurn locum effe negare forte uelit.

Sed obijciet fortè aliqilis ; AtqüiPapa cumad altos fcribit,non uocat fe Romæ epifcopum,fed fimpliciter epifeopum.Quare indi cat,fenon unius certiloci epifeopum effe,fed omnium.Cuirefpó demus : Nimiseum leuibus,ne dicamus futilibus 3rgumentij,res longe maximas probate conari. Quo probaticnis généré,fi nos u. ri uellemus,c5modiui profeftb poffemus Papæ dignitaté euerte-re,quàm ipfi ftabilirc. Cum enim (e communi uuigat^ dignitatis nomineepifeopum uocet, non Papam, nonprincipem facerdotû, quibus Scfimilibusnominib. ei fui blandiûtur.’fignum eft,ipfurri-metPapam fuæ conditionisuilitatemcognofcere, amp;ipfoftaîira nomine teftari.Verùm nec nobis eft animus ram inualidis rationi bus,in tanta re contra Papam pugnare:necipfe,dum talibus argu-mentis utitur,aiiud 3git,quàmut ex arena funiculum texere co.««

-’DE .PRIMAT V tur.Si enîm tantauisin hacârgumcntatione elTct,etïam Cyrillus candcmhonorisamplitudineniobtinerctjUt uniuerfi orbis terra-1 um epifcopus effet,idquetantomaffis quàm Papa, quod illeab alijs non femel fine loci additione fit epifcopus uocatus. Sic e--nim legimiis,Theodofius,gloriofustriumphator,amp; femper Au-guftus Cyrillo cpifcopo nihil adijcicns, cuius'nam loci fit cpi^ fcopus, Qnidaucera dicemusdc illis, qui ne Epifcopiquidem nomen adijciunt,fedtantum proprium nomen ponunr,num dici mus illos uel non cffe Epifcopos, ucl etiam uniuerfali epifcopatu a rtjpliorera dignitatem obtincre?quandoquidcm propter non ad ditum nomen loci, ubi fit epifcopus, Romanus Papauniuerfalis E-pifcopus elfe uulr. Poffunt uerô plurimæ taies infcriptionesamp; fubfcriptioncsjubi nomen Epifcopi plané orailTum eft,ex authcn ticis libris proferri.

Oâauo aiunt,nomen Apoftolici foliPapæ conuenire,quod fal fum eft. Commune enim ideicumalijs cft,utcxundecimaaétio-ne fcxtæ fynodi apparec,ubi ita legimus: Conftantinus pi en ti fsi— mus Archidiaconu» huiusfandifsimæcatholic« amp;nbsp;Apoftolicæ Ecclefiæ.Iterum in fubfcriptionibus eiufdem Synodi ita habetur: Petrus presbyter,amp;locum tenens Apoftolicæ fedis Alexandrias, Georgius minimus pre8bycer,amp;locû tenci Theodori Thcophy-lafti presbyteri,amp; uicem gerentis Apoftolici throni fanâf fed is ci uitatis Dei noftrilerufalé fubfcripfi.amp; iterum uidc in prima aélo-ne fcptimæ Synodi,cuiu8 initiu eft:In nomine Domini lefu Chri-11 i,ueri Dei noftri, amp;c.Vbi poft recitationé eorum,qui Roma erât mifsi, poftq; Conftantinopolitani epifcopi mentionem fic adiun-git.Ioannes Thomas pientifsimi presbyteri,'monachi,amp; tenen tes locum Apoftolicorum thronoru dioccefeos Oriétii. Hocinue nies initio omnifi adionum feptimç Synodi. Item in fubfcriptionibus eiufdem Synodi ficlcgis: Iohannes Dei gratia presbyter amp;nbsp;Patriarchi coafieffbr,locumq; tenens trium apoftolicorfi throno-rum A!exandriæ,Antiochiçamp;; Hierofolymæ,patrum dogmata tra ditionemqjeccleGæfequens,definiens,lubfcripfi. Item Thomas, Dei gratia presbyter amp;nbsp;primarius habicatiois fandi patris Arfenij, quçin Aegypto eft fupraBabylonem,ac locum tenens trium Apo ftolicorum thronoriim Alexandrin!, Antiocheni amp;nbsp;Hierofolymu tani, fequens patrum dogmata,St Ecclefiæ ttaditionem,definiens fub-

Hine ciarc agnofcis,plurium Ecclefiarum fedes apoftolicas efle uocatas,non tantum Roman«.Quare,fi reéla rationerem perpetv dere uolucrimus, aut omnes illas ledes ac Eccle{ias,quas luperius oftendimus Apoftolicas uocari, æquali honore condecorabimus: aut certènec Romana quidemobhunc titulummagnifaciemus, quandoquidem eius foliusproprius non eft.Quid ueio de eo dice mu»,q, Dinus Chryfoftomus alicubi fcribit,omnes Sacerdotes no ui Teftamenci in cathedra Chrifti federe, ficut ueteris Teftamen-tiin Mofi cathedrafedetût?Quin etiammaiorem dignitatem eos habere contendit ipGs angelis amp;archangelis,ut nihil eximiumcl* fe pofsit,quod Romanus Papa Apoftolicam federn iaâer, quando quidem omnes epifeopi in Chrifti cathedra refideat, amplioremq; dignitatem angelica obtineant.

Nono contendunt Pap« leftatores,folius Papæ ius efle uniuer' fales Synodos conuocare,in quo manifeft? ueritati repugnant.Mi rum uero ualde eft,non pudere Papam de tali re infolefcere,amp;; cri-ttas in EccleGaattollere.de qua re etu reges gloriari polTunt, Non quidemidebdico,quódregum amplitudinem contemnam (ha-bent enim amp;nbsp;illi fuas dignitates fuosq; honores) fed quod Eccle-fiæ dignitas terrenas glorias opesqj contemncns,cceleftem quan-,dam præeminentiamgloriamq; appetat 8cquærat. Quareproba-bo.euidentibus teftimonijs, regibus potius hoc ius quam epifeopi s co nuenire. Sic enimhabeutadafacrofanAi Nicænifeuprimi Concilij.

Sana« magnæq;Dei gratia Alexâdrinç ccclefiç,8£ dileûifsimis fratribus per Aegyptum8c Lybiam 8c Pentapolim cóftitutis,con-gregati,8cmagnam fandam fynodum Nicææcélébrantes epifeopi in Domino falutem: Quoniam Dai gratia 8c Deo amantifsimi pri 11 ci pis noftri ConftaHtini,nobis cogregatis in urbe prædida ex prouineijs diuerGs 8c ciuitatibus.Item in tertia feuEpheGna fyno do ftc habetur; Pientifsimis Deoq; diledifsimis Cæfaribus Theo-doGo 8c Valcntiniano uidoribus,triumphatoribus, femper Augu ftis, fanda Synodus Dei gratia,ueftroq; nutu in Ephelina ciuitate congregata.

Item in Chalcedonenfis concilij fine Gc habetinferiptio epifto-1« totius Synodi : Sanda,magna amp;nbsp;uniucrfalis Synodus Dei gra-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M3 gatia.

tiaamp;dccretopicntifsimorum noftrorum Imperatorum congfe-gatain Chalcedono Bithyniæ, fandil'simo amp;nbsp;bcatifsimo Roma' norum archicpifcopo Leoni.

Qnod igicur couocarc uniucrfalia Concilia ad regum Chriftia-norum dignitaté pertinear, ex prædiftis locis plui fans apparet: fed adijeiamus fane amp;illud, quod Leo pcoifex Imperatori Theo-dofio fcribcs/aeluti ingens quoddam beneficium humilitcr orar, u teurer in Italia prouincialemSynodum congregarirquodprofc* ÖÓ ab eo tam fuppliciter non contendifiet, fi id fui iuris effe iam antea feiuiflet. Verba autem eius epiftolæhæc funt: Omnes Eccle-fiæ noftræ amp;nbsp;omnes facerdotci ueftfam clementiam cum lachry--mis fuppliciter orantj fecundum libcllum Flauiani epifcopi,ut iu* beatis prouincialem Synodum in Italia congregari.

Si quern illud mouet, quód Romæ Petrus fuum diem obierin multo cum magis mouere debet, quód Hierofolymis Dei filius fa lutarem humano gencripafsionem fit perpcffui.

Sed dieet forte aliquis : Atqui etiam à patribus Romana fedcs magnifaftaeft. Refpondeo :nS ididcofcccrut,qu0ddiuinitiis ma gnas aliquas prærogatiuasfedieiatttibutasiudicarent,fed partim ordihis ftudio. Magna cnim uis amp;nbsp;utilitas eft ordinis,quandoqui- 5 dem ordineccelcftia amp;nbsp;terreftria coftanc continéturq;, partim uo lentes dîuinis mandatis obedire.Præueniteuos inuieem honore, -amp;c.Item ftudio llabentes imitari exemplum humilitatis à Chri-fto pedes abluente fuis dîfcipulis propofitum, alia^jcius præclara monita falucariaq;.nobis pietatis paradigniata.

Diuus Paulus Corinthi/s fcribens,fcruum feeorû propter Chri ftum uocat:quin amp;Papaipfeferuum feruorum fe initio omnium fuarum literarum feribit: quid ergo mirum, fi amp;nbsp;patres feeorâeo uicifsim nonihil humiliarinr,primumq-, ci honoris gradum utfu-perius probatüm eft,concefferint? Decimô,dicunt dé illud aducr-farijiuonlicere quicquamin Ecclefia conftiuereinconfulto Papa; quod quidemrefte nobis proponitur.^edeadé menfurauicifsim aduerfarijs rependitur.Nam nec Papçquidem licet ali/s inconful tis quicquamin Ecclefia ftatuere;fiquidem Apoftolorum cano-nés audire uolumus.Siccniminquit trigefimus tertius canon A* poftolorum.

P A P Æ* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.A7P

musfit.habereqjîpfuniquodammodo procapite, neqiGneniius uolunrate quicqiiamagere infolitumnlhautem lolaquemqjpro fe traftare, quæ ad parochiam eius amp;nbsp;loca ipfi fubdita attinent,fed neq; illc citra omnium uolûtatcmaliquidfacito.ka enim concot' dia erit,amp; Deus glorificabitur per Dominum in fanâo Spiritu.

Qubd fi obijcientaduerfarÿ, Apoftolorurii canones non genui-nos,necauthenticos,fedapocryphos;nos eis uicifsimpatrumpri-mæ, tertiæ, quartæ, fextæ amp;nbsp;feptimæ Synodi autoritaté canones Apoftolorum tuentem opponemus. Nam primaSynodusin fuo quinto canone duorum Apoftoiicorum canonum mentionem fa cit duodecimi Sc trigcfimi ieçundi. Item eadem in meminitde» cirrii quinti apoflolici canonis.Tertia uero feu Ephefina fynodus ad Theodofium fcribens,meminit feptuagefimi quarti Apoftoli' ci canonis,quo fuita-inftrudaq-, etiam Neltorium damnauit, ficut amp;c quartaeodem armata Diofeorum côdemnauit. Rurfus hæc eadem quartain fuo quintocanonedela.ij. i4.amp;i5,Apoftolorumca none fie ad uerbiim feribit-

Decommigrantibus temerè epifeopis exaliaciuitateinaliam, fâcileqi funâionem mutatibus, uifum eft huic Synodo,uc apofto lorum canonibus fubiicianturamp; caftigentur.Porrb canones fextæ Synodi etiam numerum ipfum apoftoiicorum canonum indicât. Sic enimfccundus eius canon habet:Vifum eft huicfanftæSyno-do,optimum pulcherrimumq, effCjUt oâuaginta quinq; canones apoftolorum nomine à fanûis olim patribus acceptos probatosq; amp;nbsp;nobif per manus traditoszdeinceps quoq; firmes ratosq; elfe ac permanere debere, ut fint falutares animorum medelæ amp;nbsp;curæ tu riorum quæ in ecclefiaaccidunt,morborum.

Cçterùm feptima Synodus in fuo primo canone enumerans ec^ clefiæ leges.ante omnia ponitcanones ab Apoft.editos,adijciens Scillud Moyfi,quod illis nihil addi nihilqueadimi debeat. Iftos ergo canones, qui à tam multis fanâifsimis patribus adeo laudan-turaeprobanturjuostanquam fuppofiticios inutiles quedam-nabimus? Minime uero gentium,fed fumma caput queomnis mei fermonis ac difputationis ca fane fit, ut donee Papa in Ec-clefia conucnientem.olimque inftitutum ordinem feruat,do-,nec ueritatem cœleftem tenet actuetur,amp; donee Chiiftofum -,jmo uero que Ecclcfiaedomino accapiti adhæret,facilepatiare-una

um amp;nbsp;capntccclefiæ cHe, amp;nbsp;fummum facerdotcm amp;nbsp;Pétri.‘uelc-ti«m fi liber,omnium Apoftolorumfucccflorcm efle,omneseio-bedire.acnihilo idquod adcius honorem pertinct,diminui. Sed fi à ueritate difceftit, necad earn redire uult,merito pro dam-nato reicfto'que haberi debet. Dixi haec pro meis quidem uiri*» bus dePapæprimatu, uerifsima ea planéefTeftatuens. Quod fi falfa funt,cupio reûius edoceri. Oro enim amp;nbsp;ego,ac cano ad Do* minum illud Pfalmi^Ne aufcras de meo oic uerbum ue litacis.

I N D toimnunicjtio Chrißidnorit qudlis olim fuerit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lót)

(ommunio fub una J^eeie ^udndo décréta fsgt;

cominunio fub utracy l^ecie papiflii 'm-

iCommunionei« fuaprouincia fu/^cnfi, eidem d papd non refittuendi nbsp;nbsp;nbsp;ii3

conciliu/m Tridentinum tjuos anathema-tizet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^

concilia Ctefarum arbitrio indici folita concilia uniuerfalia couocareadrcgniim

Chriflianorii dignitatë pertinere 17 17 s

concilior«)« autoritaton ß-ußra obijcere papiflas qui cr Hictenàfal/are,cr Car^ thaginëfem danarefintauß izo cano-ncsalior approbari dpapii, alias'^ in^ proharijpro libidine,z^- cur zz»

eonßß.o duricularis

coniupßuin facerdotum in ecclcßa ußtatii

ßdijße

coniugta facerdotibus per fcxtam [yno-

dMnconceffa

Conßantini donatio a multis reßutita 4;

fiëld. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i3S.id!

Conß-iutinopoliian 1 ßynodiis xt»

ConsldHiinopolitan^ eccleßis confuetu-

do nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;163

Conllant!!iopo!it,ii!cirum patriarcharunt cum Komanis epißopir^de Vniuerfa-lii ßue (XCUKmici iicminc cotendo 118 controucrßie ßnffilif co loco uhi ort£ ßint,difceptiiiiiie, à fynodoconßitu-tum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zu

Cceießima primut lorMßirnalis zu ccethe facc£ canon pApißico ßaiiior 139 canonii cxplicatio 117 cij wzifj uetn

E X, üißimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iz6

coeno! Dominiclt;erituiquotnodoà lußi^ no deßcribatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x^

Corneliia papa à Cypriano réfutâtiit 44 Cufani de cocordatia catholica opui 40 de epiHolis Decretalibuf locuf jo

Curtifani harpy ilt;e if? tem ßlijns» Afri-cano concilia abrogati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zin

Chrißianis ampleëîcnda, crc. xj4 Cgt;pn'ilt;ni7ori« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44

Tgt; Amafui papa quando Petritm RomS ueniffeaßerat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jx

Ddm4/z4clMftlt;TiB»n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y 9

inter Damafum er Vrfacium de Romana fede contentio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xi}.i;5

Daniells de Antichriüo prophetia x^x Dauidis corruptio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zsy

pro Defunëlis commemorafio i ƒ4 DfHW uilii codttionis hominesßbi in ec-cleßd ferè deligere, er /ßiritu fuo do-nare,(^c, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 ƒ9

Dionyßus Arcopagita, Athenarum epi-fcopus ÎÎ Pauli difcipulus33 quando floruerit iz6 quandoßt pafßis j4.4J'

pt Dionyfij Arcopagita nominetnepta feripta eccleßa Dei obtendi^ sS de Dionyßo Areopagita quid apud pri-

• pifcopus fÀÜUi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IS

r.umüi rpiâola nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14.

ad Euchariüiaittcjui nonadmiltendiii ij» Eulalius Alcxâdrtniiipatrianba$i. X17.

ÎJX

E«/dii«j metro politdnm Carthiigi». epi~ feopo ftfe jubieciti^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nj.xjx.xjj

Eulalim pdp4 rleitiii Bonijicio cedit 206

«fntdtfi cr ecclefi£ Deiproditor ii3

Eulitlif contre Carthag. fynodu/m cpiüo-la 130 item in edndem împrobitoi ii6 riufdem abiuratio,

Eutyches Chalced/ynodo damnatta zut zzo

P aI/i crimen,ntitgnum feelut z44.

Eciuflmui epifcopiii Potentinia Z03 le giitui d latere ad concilium Carthagi-nenfe

TMflino Aß-ica interdiilum 210 fidei teil£ reguld cuüo dienda zio filiut dnpdtrefit minor,qufflio quomo-dodgitdtd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zi^

Fortundtianui epifeopnf

Fortundtusepifeopui.

Erancifei Aßißjtelldmentam^ 188

Frdncißci Confàrmitatum libri -j î Francifeicdm Chriüo colldtio. ibid.

Erdnaßeum cnr pdpiÜ£ ciem Chrigt;l:o co^ fcrdnt

Fuldenßs dbbdi drchicdpeÜanui Angu^£

ISO

ƒltml

AbrielEielcelebriithelogi/ld i3f

Galatdru/tn epißoldnbi ß:riptd too

Gallii cur pmnis mijßa cantari dicatur ist

Geldßj bldfphcmdtio 1^3 locut 1^7. xsi fen tenfiAde Cbalcedonenß concilia zoz

Gerrndiii per que ad Cbriüidnißinu ßnt conuerß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sj

gladium titrumq^ diuino iure pdpdnißbi (irrogdre 6$ contra Petri 'ni^iitutu,rcigt; P ere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z47.z!S

Grdtidnilocus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfr.tsz

Gregorij contra primatum eccleßaßicum dd lodnnem Con^tantinopolitanum fententid X3S item de Vniuerfalis epi-fcopititulo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;118

Gregorij primi pStificatiK diuturnui zi3 Gregorio magno danata tyrannidii affe..

Henricuf m i .Crf-p»quot; dpontificibut c? epijcopù Rom.oppreßus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zytt

’ Mdnisftt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

ftidulgentiiirum cttuponatio i^uo exco-ygitdU f9 im{tofturlt;e cur piit/raudei -ri. innocentius,Nocentiut x. _ xoj Innocent«w rm. FnWencjtMtfecMndHW tanqimmfubditumcitut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;179

Legenda aurea àplumbeo homine feri-pta ao Chriflianis hominib. indigna, wid. diuis çr Chriflianis hominibut

E X. indigna

Legendarum liber à L. V««? damnttus ^8 infinita mendacia continere.ibid.

. in quanta fuerit Meneratione. ibid, Leo ab Oâauiano fùgatur df Leo Agaihonisfucce^or

Léo 'mfernalis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;114.

Leoprimus,Sixtifueceflbr zu Leonis ad imptratoremexëpla i^spra;-clara in Anatolium fententia 114 pr« mi aHuta ambitio, qua paulatimad primatum occupandu aflirat 113 eiuj-dem de epifeoporum ftp erioritate fen tentia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HZ.

lex rerum diuinarum cr humanarum rc-gina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191

Iegtódï««nlt;cgrdJKf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;isj

legislationcm nequaquamin Papâtrà/.-latam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;et-

leges ciuiles g? imperiales,Egt;ei donu 1-74, libriapoeryphiyt) qui in primitiua eccle

Plt;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t9T

librorumfalfationes'm papatu innumer.^

lingUie eur Antichriflo flnt exofle 67 Linus CT Cletus duo pap£, uiuente Petra

13S quando Anacleto pontificatum re liqueritsi quando Roinanam fedeilt regeniàfufleperit. ibi. fecundas po.^ Petrum Romaniceccle/iieepiflopus 9t literie faerie quatenus àpapiftis corrunt pantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;68

Loretani idoli mendacia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^

Lucas aâionum ApoftoUcarii hiüorio^ graphus 104 indiuiduus Pauli mini-, fier IIP Paulinæ peregrinationis indi-ttiduusfocius to4. quâdohifloriam â-poUolicam feripferit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tis

O' Luciit

I ’N D ’.Liiiid^lifocutcs cunt tudfcri peccdtumih è^îfcopù [iriinatu ajfidintibui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ng

•jŸi AcfÜortfi« Cottildtitbiopoli ßyno-do ddmndtui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»tt

Mirßlim Patduiniit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21

Martinmepifeopus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xiS

Martinm Lutberus quiteniis Antichri-ßutniniiißtrit ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tg

MedioLtnenßsecclcß^conßKeludo lo? n Mclehioris Cani conßutatio fS Kicndacij Ißiritußquain potens ßt in regno papiHico nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6}

5 E ‘X..

ßefiie tS} 'ai AleMtidra tttt.eüffßrft)i tieit4undepullularfnt. ibid. Meßebiatquid,

Meßi£ofßcia

metropolitani epißeopi omttet inter ße £-

qualesiioin Nicanaßynodo primùn confiituti X04 jtfw ctetcris epißcopis praßeili m qui

metropolitanifpriinatM inßngulispro-’ uincifs datm

MichaelKPitjf locut . igà. Miieuitanaßynodm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. zoj

Mileuitana: ßynodo interdira appeUati» ad papam ultra mare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttt

minißer eccleßte Chrißi ßeruut igt; 8 miniHri eccleßie officitvm

miracula mnumera fraude auarorum.ßa-crificorumexcogitata

miraculorum nouorum nuHm apuJ papii flas finis

m^a antiquitus quid t6s Dionyßff tempo re qualis ijo lodrtrtw Chryßoüomi igx peculiaris antiquißima isi priuata 17® publica, ibid, quatenus eccleßä defor^ met er deßruat iss unJe diäa tfs mijße canon liiforma^qualis Chryßofl.

tempore 16 f inffitationem cui papißte tribuant 4j ordincm Gregorio acce-ptumßerritöipubhcue cur abbatibus prohibitie 1S0. item epißcopis çy de-ficis. ibi. peculiaresiyS Pomaiiie forma igi uocabulu cur nundinis ac mer-catui tribuatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;160

miffamante Gregoriumagis gr^dßaßße 164 facere 1^7 olim publica totius ec-deß£ fuijße adioiiêi69ßemper quaß ludibriu huinani ingenij fuifje 16} uni inorientalibusecdeßijs ßerißoliti igt

P^g. i^.ueYf.sfu^î^^ot Jt‘ ^ocoiruptiß'tmi 4f. jf priediif^ 47.16increpâtione '49. io litjuidô tSf' J^iurdmentum) fg.shitnc 6z,7menditces 70. io Afcribain t).é mRitutlt;( S4, 2 Antichridi 2^ appuliffet loi. s fubom^ti 102. t^ßtU' to6,i7 itnperittoris iu,içgt;occidunt ui. 2} occidendos n$. 36 rttognofcet 119. î Jufcipiamus i36.4^iiritu 141.»4fanguif gt;$4.7 uenerabiles iS4.t2Ecclefîd26tt i^Pyrrhü t69.33locupktior 183.38 Gaüia ,i86.iffdntiüuU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bien

' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Efcleßam298-32270,88 dioecefeos,

■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;278.6 pontifex.

BASILEA^; ex OFttCÏNA lbANlt; nisOporint, Anno Salutfe M’Pi tlt; X Y k Mcnfç I«UW'