E OFFICIO jl AC PVBLIC AE TRAN-qVILLITATIS VERE' AMAN# tis uirijin hoc Rcligionis difsidio.

^eperies inhocfcrîpto,Lcétor,nonfolùm cxpeditifsïmam tontroueifiarum, quitus miferè adcólaborathodie Ecclefia, componcndarum rationcm: fcdetianijquo paäovcraepic-

«aiis atqi concordix Chriftianæ ex animo ftudiofus, durante ifto difsidio, optime fcgcrcrc in quauisRepublicapofsit

ac debeat»

ADIECTA EST.

Defenfio eiufdcmlihclli, aduerfus initpumSC importunum caftigatorem.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVCTORE VeranioModcjloPicimontino.

I Addùur lgt;ars illa ex Jcriptis aduerfdrijijCKi in hac

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defenßone rejpondetur.

M, D. LXII.

DE omCIO PII VIRÎ IN «

HOC ÎCCLISIAE DISSIDIO*

O N ignoto pcrmultos cflc, qui in hoc Ecclcfiædifsidio, quo fcrèho-« Chriftianus orbis colliditur, ucKc* f’icntcr angantur animi,8i ranquam inter duos fcopulos nutent 8( rcmigccqui cum faluti fuç confultum uclint,quid fugiant uidcnt,quô au^ tcmfugiancuidcrc nondumpotucrunt. Quæ cogitatio ipfa me quoc]^ iam olim cxcrcuit,8( tâquam procella hue illucimpulit.donectâdem portum aliqucm,in quo ac-« quicfcâ,rcpcriffe mihi uideor.ltaqjquae meainhoeper-» plcxifsimo ncgocio fententia fit, non grauabor breuiter ficdilucidccxplicarettum uthuius inftitutiSi propofiti mcirationcm,pietatis 8i aequitatis ftudiofis hominibus rcddam:tumetiam,utiisquieadcm cogitationc iaâan«* tut,exemplum quod (fi placet ; fequi poifunt,proponä. Inprimishoetcftatum uolo,mehanc uiam,quâinqux«* ftionibus controuerfiis Religionis fequor,nonaliadc caufa fufccpiffc,quàm quôdeam poftlongam amp;nbsp;diligci teminquifinoncm,rcftifsinaam 8i tutifsimana effe iudu cem’.camqadpacificationem amp;concordiam conftituc# àam,quàm accommodatifsinaamefîcputem. Rogatos autem uolo eos qui inho c feriptum incident,ut quo ani-mo cos feto qui à me in nonnullis rebus di(sidcnt,mo« àoinfundamentisRcligionis noftræ confenfio fit,cogt; dem animo me quoqi fcrant,alicubi forte ab iis diffcntic«

A ü xcmt

DE OFFICIO

tcmiquod me à päs Sc çquis uiris impctraturum confifi®'

Equicicm iam inde ab adolcfccntia conftitutionun) amp;nbsp;Cærcmoniarû Ecclefiafticarü obfcruantifsimus fuiî fie tamen,uc natura, ucl diuino potins impulfu, omneni fupcrftitioncm,quam tum utcunc^ deprchcnderc bar,nebcmctcr deteftatus ßm.Mox itaq; cum in Icôlio** nem feriptorum huins ætatis,qui r^formationem quan^ dam amp;nbsp;repurgationem fupcrftitioforum cultuumamp;ab fnrdarum opinionum promittcbant,incidcrcm,mirèil' lorum inftitucum placuitt qui ramen ira fuperftition^^ amp;nbsp;abufiones quæ nônullis Gaeremoniis Ecclcfiafticis mixtæcratjCxofashabcrcmjUtipfamEccIcfiafticamp*’^ litiam quæ his Cærcmoniis ferè conftar,non fublatam^ cuerfam ,fcd repurgatam emendatam cHc uelkm.

Poftea ætatc amp;nbsp;iudicio accrcfccntc,uifi funt mihii” hisabufibusSi corruptelis notandis amp;nbsp;infeôlandis noi^^ nuUiuTTf^TaVKow^tva profilirc: idc^ illis accidcrc,qtio^ iis qui cum putres amp;nbsp;corruptas corporis partes prxcid^^ re uolûc, etiam fanam partem, amp;nbsp;quæ fine corporis offcnfionc amp;nbsp;læi ione tolli non potuit,inuadunt: nô cos etiam fcabic,ulccribus amp;nbsp;u ici is corporis offcnfosjpf*' us corporis odium conccpiffc, 8C procuratoribus, Äinfedatorisperfonam induiflc^

Iraq; putaui,mibi amp;nbsp;corum fcripra,quos illi utadw*' farîos inuadcbantjcadem diligentia perlegcnda, amp;nbsp;P^^' M attentioneamp;iudiciiæquitare inter feconferendarinqu'^ r bus aduerfariis, ut in æiVu contentionum àccidit, | nu* i

P II V IR K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

nulla quoq; olFcndcbant.Nam mihi quidcm ita uidcbac tur,utillos odioiiitiorum,ctiamquæ fana.aut ccricmc^ dicabilia crant, præcidcnda 84 rcmoucnda contcndiffcî itahos contra,cçco quodam amorc coporis ctiam uitia-ta 8lt; morbida, tanquam fana 84 benè habcntia, tucnda fufcepiffc.

Cumigiturutriq;àrcgiauia,hi qiiidcmin dcxtram, illiucrô in finiftram nonnihildcflcxiffc uidcrcntur,ad ipfam diredam rcgiamq; uiam inquiïcndam mandato diuino mecogi 84 impclli putabam,Quarc ut ccrtius alb quiddchicrc cognofccrc,84ccrtum aliquod firmumq; iudicium dchiscontroucrfiis compararem,ftatui mihi ab omni partium ftudio abftincndum, 84 pcrfonarum præiudicium feponcndumJibcrtaicmq; iudicandi (quac nifi cxuta partiüm 84 pcrfonarum affeôkionc conftarc non potcft ) retincndam.

Iraq; mihi indices 84 arbitres in hoc difficillimo 84 ar^ duo ncgocio adcundos,84confulendos effe putaui: nul# lumq;Çirmius 84 ccrtius iudicium inueniri,quàmfnpfa

• ' Scriptutafacra,ciusq; uera 84 fana intclligcntia pr opona^ tur .Satis cnim deprehendebam ,non nudum ipfum Scr ilt;* pturirumcontcxium,fcdipfarum Sertpturarum intef-* ligcniiamjnquæftionibus R.cligionis diiudicandis adlt;* hibcndam 84 côfulcndam^Primô ,quia Apoftolidoftri# natnChrifti, quæ compendio his feriptis continciur, rnulto plunbus uerbis, populis ad quos deftinati crant, expofuerunt 84 cxphcaruni; turn etiam quod hxtefes,

A iü qux

Db, officio

quae mox ab Apoftolorum è uica cxccflii extifcrüc,cufH picræq; Scripturam ipfam iam ab omnibus recepram, ncgarc non poflcntjde intclligcntia tantum Scripture cjuçftionem mouebant.Quarc non ucrbis,quç illis cuin orthodoxis cômunia crant, fed ucra intclligcntia amp;nbsp;to entiadiuinarum literarum confutandicrant;quç intcllw gentia petenda crat âcômuni confenfuSi publico monio omnium Eeelefiarû, quibus doélrinâ â Chrift*’ acceptam tanquâ depofitum quoddam Apoftoli cojn^ mendarût. Nam qui nobis initio ucrambanc amp;nbsp;gem^î^ nam effcCbrifti Si Apoftolorum doftrinâ,quac iis to' pris continctur.fuo teftimonio approbarun t: iidem ûnc Si mentem ipfam amp;nbsp;intclligcntiam corundem feriptorû, quam cxuiua ipfaamp; amplifsima Apoftolorum doôlr*^ naacccpcrant,poftcris tradiderunt,.

Atq;hæccft, quæ Catbolica traditio ctucritas no” feripta à nonnullis appcllatur. Quanquam in iis quæ dei quæftioncs attingunt^nibil cft quod Scripturis faenS n on aliquo modo contineatui tcum bate traditio niW* aliudfit,quàmScripturæipfiuscxplicatio et interprétât tio: ira ut non inepte dici poftet, Scripturam efte impH' catamquandamet obftgnatam traditionc, traditionell ucrô elfe Scripturam explicatam et refignatam.

Nô inepte igitur V incentius Lyrinenfis, quifub ætî' tem AuguftiniuixitjCÛiammultæct uariæ bærcfes Et' cIcGam ucxarantjCt cxcrcucr3nt,cum qui fc aducrftis Eæt refes omnes munitumet tutumcïTc uclitjhacç duoto

P II V I R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

proponcrc dcbcrc côfirmatt Canonicam auétoritatcm, et Catholicam traditioncm.Non,c{uin Canonica au* Âoritas fufficiat:fcd quôd Scriptur æ uerba in uarias fenj; tentias ab impiis et imperitis nominibus diftrabantur. Quarc certam aliquamfentcntiam conftitucndam,qux aCatbolica traditioncpetatur. Quae quidcmCatbolijs catraditio tribus notis deprebendaturj aiuic^uitatc,unigt; UcrfitatCjCt confcnfionc»

Huius intclligcntiæ ex Catbolica traditione.id eft an* tic|ua,perpétua et uniuerfaii confenfione ncccfsitatcm, bodiccpiocy deprebendimus. Nam,exempli caufa,bæc Uetbalnprincipiocratucrbum,c[uin ab Apoftobs feri* pta fint,nemo inficiatur .De in telled u autem buius uo^ cis V h R B V M,ingens certaraen eft: et qui diucrfam ab Eeelefia fententiam fcquuntur ,non minus pr obabibbus ïationibusnituntur.Nos autc ex perpétua nac traditio* nCjCtantiquifsimorum patrum concordifsimis feriptis, ctuctcrumCôciliorum grauifsimisdccrctisadnos ulcç propagata, per non propofitum aut non ideam quandam et formam in mente diuina,fed perfo* nam et ù;roslt;icrip fignificaricredimus.ldcm acciditinbis

1 ücrbiSjVcrbumcarofadumeftîEgoct patcrunumfu* i nbsp;nbsp;mus*, et multisfirailibus,quxcxplicarclongum effet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

I Cum autem quæftionum rcligionis duo fint genera, '. nbsp;nbsp;quorum alix dodrinam,alix difeiplinam et Cxr emoni*

1 as fpcftantx quod adprius genus attinct, Primum cam doftïinâuitucïam et Catbolùcam babendâ effe iudico,

qux

lt;JU3E facris lircris cfr cxprefla: Deindè,quæ ex ment«® intelligcntia carûdcm literarum ab ipfis ufq; Apoftob* rum tcmporibijs cft tradita,à per fuccefsioncmadnoî ufq; deriuara quarum utramq; pari fidei intcgritacc plcdcndam duco. Terriô loco eft, quæ ab omnibus clcfiis.ucl maiorcccrtè parte eft recepra,amp;probabilibu^ rationibus c facris literis confirmata, hâcquoq; pio cu)lt;J! fufeipiendam cxiftimotquamuisingeniofis bominibu^ rationes occiirrerc pofsint,quibus probabilitcr refutlt;^^ tur.Qiiartô locoquaeftionumquodJam genuscft,^i*^ neqjtam claris Scripturæ tcftimoniis,ncq; tam

amp; magno confenfu Ecclcfiænituntur:tamen pofteriof^ bus temporibus, in bac præcipua Occidentali parteconftitutæamp;receptæ flint: quæcùm diuinis manifefte non répugnent, in carum confutationc nf^ pugnaciter agendum, neq; ea decaufa Ecclefiarum ccmperturbandamputo.Quôd fi fententia aliquaia’” omninorecepta amp;nbsp;firmata, minus probabilis uidcatuf» de ca tarnen non pafsim amp;nbsp;odioft contendendum, 1^“ cumeruditis amp;modcratis uiris placide inquirenduni^ difeeptandum exiftimo. Quæautcm certorum hon’’^ num quamuis doftorum, probabilibus difputationibüS afferuntur, ita utalii aliter de iis fcntiant,bberam cui'îfi quid uelit fequendi poteftatem clTc conftat. Si quæ fententiæ amp;nbsp;diuinis literis,amp; ucteris Ecclefîæ traditio”* aduerfæ: amp;nbsp;per crrorcni uel impeririam,uel ctiam artib*^ tioncmpoftrcmishis amp;nbsp;corruptifsimis temporibus i”^

PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

ucâx uidcntur,casutfcrmcntum uicandasct caucndas non ncgot fie tamen, ut priuato homini temerè apud c{uofuis de iis contendendum nô putcm,ubiccrta offen;» fio,profcftus8i utilitatis nuUa fpes. ïtacyprudentiacam Chriftianam hic adhibcndam,utnon temerè SCpafsim ubiq; dicas quicquid fentias, neq; tarnen unquamdicas côtràquàmfcntias.ubiuero gloria Deiuel proximiuti-litas poftulatjiberè amp;nbsp;conftanter dicas quôd fentias. , De Cœrcmoniis uerô quæ ordinis in Ecclefia confer;» uandijUel difciplinsE in populo conftituendœ caufain-ftitutæ ucl uîu receptæ funt,ita ftatuotCaeremonias quç à Chrifto ad côlligendam noui populi focietam inftitu»» tæ funt,quç Sacramentauocantur, cafte 8( intègre obfer;» uandas,nihil eorû inftitutioni tanquam mutilatis im-perfeâis addendum,neq; utfupcrfluis detrahendû.Interim Apoftolis corùq; fucceftoribus ius poteftatemq; conceffam credo,ut pro tempore SiutilitatcEcclefiæri-tus quofdam St Gaeremonias inftitucrcnt,quibus in pu» blicis Ecclcfiæcôucntibusfacramenia ilia diuinitùsin-ftituta adminiftrarentur: lum ctiam, quibus difeiplina populi tanquam politicis quibufdam le gibus,fine qui» bus focictas nulla côfifterc poteftjcgcictur St continc-rctur.Ex iis autem ritibus et Cacremoniis quaedam.pcr uniucïfum orbem (ummi confcnfionc iam inde ab ipfis Ecclcfiaeinitiis obfcruatac,ct adnosufqifuntpropagatç: quaruracum rationes pcrpetuae finl,pcrpctuam quoq; obferuantiam effe conuenit, Quarc traditionum Apo-

B ftoli»

ftolicarumamp;confuctudinumuniucrfalium appellation necommendanrur. De iisafTcntior B.Auguftino,fcrin quot;bend ad lanuarium; Jn obferuatione Ecclcfiafticaruni confuetudinum,hanc radonem tenendam, fi quid Serin pturæ diuinæ præfcribit auótontas,non dubirandü cfc ' quin ica faccre dcbeamus,ut legimus.Similitcr f i quid lio rum tota per or bem fréquentât Ecclcfia,hoe quin itahn ciendum omnibus fitdifputarc,infolentifsiinæ effe iiiû*' niæ.Huiufmodimaiorû conftitutiones obieruâdas ex Apoftolicisaäisdifcimus: ubilcgimus,Paiilum,amp;f' adiunlt;îf os,'no tantum exprefla Dei mandata oppidatin’ docuiffcjUcrûm ctiam obfcruari tradidiffe décréta quJ ab Apoftolisamp;fcnioribuscrantordinata.

lllud tarnen uerum eff, ex iis qui olim per uniuerfu’” fcrcorbcm obferuabantur,ritibus,quofdam autquian'^ tantum momend habere putabantur,aut temporum cô* niutatione utiles efTc dcfierant, autintemperantiapO“* pull in abufioncm uencrant,paulatim defuetudinc abrogatos. Née inficior,alios quoq; eiufdem generis ei'* am hodic publica auóloritate, modo id quam minim® feandalofiat,abrogari poffe.Nonnulli quoq; adhucam tiquifsimi ritus in Ecclcfia reliqui funt, quorum hucul? ucftigia,amp; tanquam lineamenta feruantur,quamuis21’ ipfo fine amp;nbsp;ufu ad quern initio inftituti funt, nönihil flexerint: quos tarnen, donee légitima auóforitatc aU* prifeo fuo fini reftituantur,aut ctiam ex ufu rcmoucafl* tur,pacis amp;nbsp;unitads Rudio obferuandos cxiRimo. Cot^

trï)

P 11 V I R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«I

ira, nonnulliritus olim uniucrfalcs,ÖC fumma rcligionc ut Apoftolicæ traditionis obfcruati, tandem paulatim obfolcucrüitquoSjUt ego c^uidem exiftimo,in ufum rur* fuin rcuocari per Icgitimam auftoritatem, quàm mini^ ma fieri pofsit perturbatione,conucniat.

Suntamp; alii quidam ritus certarum Eeelefiarum pro-» prüjcdlongaconfuctudincconfirmatijquipcrlocatcr* rarumrcgioncscj;uariantut.Dcüsrcgulam à B. Augu-» ftinopræfcriptam tenendam fentio: Quodneq; contra federn,ncq; contra bonos mores iniungitur,indiffercn-lt; tcrcftbabcndum,amp;procorum inter quos uiuitur focic# tatcfcruâdum. Item ad Cafulanum: In iis rebus de ç^bus nibilftatuit Scripturadiuina,mos populi Dei uclinftu tuta maiorum pro lege tenenda funt.Dc quibus fi difpu* tare uolucrimus,8i ex aliorum confuctudinc alios imgt; probate, orictintcrminataluftaiio. EtpoftcaiSitcrgo, inquit,una fides uniucrfaequæ per orbe dclatatur Ecclc^ fix,tanquamintus in membris,ctiamfi ipfafidci uniras quibufdam diuertis obfcruationibus celcbreiur,quibus nullo modo quod in f ide uctum cft impeditur. In candc fentetiam B.Hicronymus fcripfit LuciniotTraditiones Ecclcfiafticas,ptxfcriimquxfidcinonofficiunt,itaob-(cruandas ,ut à maioribus ir aditx funt ,nec aliorum con^

januario (criçùi ÀuguftmustQuÇ (cripturis non contv nçnwr ,ncc in côcûiis ftatuia ncc uniucifaUcôCuctuàinc

B ü €on^

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE OFFICIO

confïrmata,fcd pro rcgionum et hominum moribus US' riantur,oblata facultatc rcfccanclafunt,ctiamfi fidci no’’ uidcantur aduerfarij quia rcligioncm quam Chrift us H' beram cflc uolmr,feruilibus oncribus premunt.

Illud aiitcm in primis obfcruandum cft,in bis ritibu^ Si obfcruationibus muleis modis uitium accidcrc poB^' quot;Vno modo,cum iis ritibus quorum bonus'ufus effe left, falfaopinio Si alienus finisadfingitur: quæopiui*’ cum in animis hominum Si non rebus ipfis infita dè fenrienti legitimcq; utenti præiudicare non potefr Aliquando ritus adpium ufum inftituti,fuperftirio’’^ populiinabufumucrtunturîquiabufus publica ritarc tollendijpriuataautem cautionc uitandi funt: bo' nus autem ufus,fi quis cft,rctincndus.

Seite didum eft à quodam feriptore Italico ætatetTanti nô debet cite ullus abufus,ut propter iplb]” tollatur bonus ufus.ht magis pro eöferuando bonouW; corrigendi funtabufus,fi qui fint inEcclefia.Quanq^’ hæc fupcrftitio ufcp eo inualefccrepoteft,ut publica doritaterem quoq; ipfam,cui fupcrftitio adiunda eft/ medio colli conueniat; ut de ænco ferpente ab Ezcchi^ rege fadum Icgimus»

Nonnullæ quoqjhuius generis conftitutiones fuf’f» . quæ quamuis exiguum ufum habere uideantur, rame’’ unitatis retinendæ et fcandali uitâdi caufafcruandæft^’^' Aliæ cius generis funt,ut cum picrûq; utiles elfe pofsuj’ ramen non rarô tempus incidit,ut priuatim corum ôb'

PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«î

lcruatio ucl impofsibilis ucl noxia fit: ut in iciuniis et de Icftuciboruhaudraro îcgrotis ctdcbiUbuS accidit. Hic àucrbisftatuti admentem inftitutorisctEcdcfiæ con* fugiendum effe nondubito.Non diffitcor tame, poft rc^ mis hifee tcmporibus,unà cum ignorantia, auaricia et ambitione,fupcrftitiofosquoq;nonnullos cultus et rilt; tus in Eeelefiam irrcpfifte,ita ut uitium ipfis rebus inbæss icat,ipforumq;obfcruatio fidciintcgritatiofficiât. Hos ut publice per cos c^uorum inEcclcfia fumma poteftas cftjtollendosî ita priuatim cuicpuitium agnofeenti ca« uendos,neminem inficiaturum puto.

Inborumautcmrituum diiudicationc dupliciter cr# roraccidcrcpotcft.Primùm,finimio odio fupcrftitio'* uiSjiiritus cjuitolcrarijcitracpimpictatc feruari pofsint, pro noxiiset impiis tcmcrc damnentur et abiieiantur. Rurfunijfi cæco cxrcmoniarum amorc, et inconfidera^ toEcclcfiafticç poteftatis zelo fupcrftitiofi et impuri rb tus pro rcligioûs et fandis defendantur amp;nbsp;exigâtur. Quç tarnen diiudicatio bomini in rebus Ecclcfiafticis utcuncp ucrfato,nulloq;partium aut perfonarum ftudio prstpc* dito,baud ita difficdis crit.

Haeededofttina 8i Cærcmoniis fcnicntia mibi poft diuini fpiritus implor ationcm ,batumcp controucruaiü fepofitis partium ftudiis adarbittium diuinarum literal rum St antique perpetuxq; tradilionis qux in uctuftis patrum (ctiptisamp;conciborurn antiquorum dccïctis cx^ iat,cxplotaiioncm,ucra,Cbriftiana,CatbobcocY;bomb

B in ni

14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E O F F I C I Ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

ni pacisq;amp;Ecclcfiaflicæ unitatis ftudiofo dignaamp;coW ucnicns uifacR.

Cum igitur in hac Ecclcfia Occidcntali fine Romany, in qua nari,amp; in Chrifto rcgcncrati,cuiusq; per bapt (quantum ad externam conuerfationem ) ciucs ct brum effedi fumus,profcfsio Chriftiani nominis, Scr*^ pturarum audoritas,amp; dodrina ilia A poftolica,quoda‘J capitales Religionis arciculosatcinct,retinea€,facramf^^ taq; ut funt à Chrifto inftituta feruentur, (quamuis in EuchariftisEcclebrationcSd difpenfatione nonnihil uii*' uideri pofsit) amp;nbsp;in multarum Cæremoniarum amp;nbsp;rimin' obferuatione prifeæ adhuc Ecclefiae imago in ca cofpic'^ tur ladhçc perpétua presbyteroru feu Epifcoporûquâuii multum à prilca integritate degenerantiumjam indc^l’ Apoftolisfucccfsioneguberneturîbancinquam fiam ut ueram Ecclcfiam amp;nbsp;domum templumq; Dci,m3^ gnæq; illiusamp; Catliolicæ Ecclcfiæ non contemncndui^ membrum,non poflum non ampledi amp;nbsp;uenerari. uis non inficior,eandemillam Ecclcfiam à prifcofuoiH“’ dccorc amp;nbsp;fplcndorc non parum diucrfam,multisq;nio'‘^ bisamp;uitiis deformaram,nonunquamS: gubcrnatorugt;i’ tyrannidc miferabilirer preflam.

Porro hæc idco Huieexternæ focictati, quam RonU** nam ucl Occidentalcm Ecclcfiam uocamus, attribut, quodin ea Dei uerbum ciusq; facramenra feruentur, ingens (uti fpcro ) eledoru multitudo,quireueraCbrb fti Ecclcfiam amp;nbsp;fponfam conftituunt, intra cam conti«’

P 11 V I R I.

ncaturî quamuis pcrmulti, iiq;illuftrcs in ca focictatc fintjimorcgnum amp;nbsp;gubcrnationcm obtincanc.qui ad Cbrifti Ecclcfiam minime pertinent,atq; adco Chrifti eiusq;doftrinxhoftcsfunt,actanquam alicni in ca ty-» rannidem exercent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Pulcbrè Auguftinus,alios ita effe in domo Dei ut ipfi ctiam fint cadem domus Dei.qux dicitur ædificar i fupra «p. s •• pctram:aliosucrô ita dici effe in domo ut non pertineât ïd compagem domus,nee ad focietatem pacificx fruiii? fcræq; iufticiae.fed ficut effe dicitur palea in frumctis,amp;c. ttalibi:Sunt,inquit,ctiniusbortcs Dci,quorü peftora iWtmï»-*» obfcditfpiritus Antichriftnet tarnen gcrunt fpiritualia“’’’' ctdiuina,8(c. Quarc quæinbac Ecclefia.fanactuereEc» clefix Cbrifti confcntanca funi, rcligiofè ampleftor; qux nonmbil uitiata,modo non impia, cum tollere nö poffum,pacis caufatolcro.Si qui autem grauiorcs morbi funrquiomnino medicationis indigcant,contagioncm itauito^ut tarnen corpus ipfum non cum acerbitate in* feftandumjedfummo cum animi dolore commiferan* dum,8tfi qua fieri poteft opitulandum effe putem.

Interim tarnen cos damnare non poffum,qui in tun# damentis Apoftolicx doftrinx pcïftftcntcs,ftudio fin* ccrxR.cligionis,cûaliquacorrcftionis indigcrc,abcru# ditisamp;piisuiris admoniii intclligant,inaliqua tcclcfix parte,prxcuntc furama auft oritatc ,acccdcntc cömuni il liusEcclc(içconfcnfu,in doftrinç gcncrc aliqua repurga# tut; Sc Cxicmonias aliquot ctii uctuftiorcs,cü id populi vnagna

id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEOFFICIO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

magna utilitas amp;nbsp;prope ncccfsitas cxigat.aufcrcnSas.alii» f asq;pictafiamp;difciplinæconucnicntiorcs fufficicndascP fc purantïmodó idquàm minimo fcandaloamp; perturba^ done fiat, amp;nbsp;communio fpiritus Si uinculum pacis cum rcliquo Ecclcfiæcorporc coferuetur. Quis cnim niem^ bro uitio ucrtat,fi reliquo corpore laborâtc,amp;fuicuram negligence,ipfum fui curâ fufcipiatc’ non ut reliquo cot^ pori infultctjfed curandi exemplum præbcat,amp; ad imitai doncminuicets’

Eos igitur qui in his coctibus ita uerfantur, ut nihilali' udquamChrifti gloriam Si Ecclefiæcius inftauration*: quærantjtotoq; ammo ad ccclcfiæ pacem ct unitarcm iia^ cumbantjCtcum reliquo Ecclcfiæ corpore, etiamPiqua-' damrituum ct opinionum diucrfitatedifcrcpcnt,chari^ tads tarnen uinculocolligcntur,à Chriftocapitcamp;c^r* pore cius,quod eft Ecclcfia,fepararc amp;nbsp;remoucrc no poP fum:quamuisa nonullis.omnem Ecclcfiæ inftauratiû'' nem 8( reformationem ucl inconfidcrato zclo.ucl prim^ toanimimorbo afpcrnantibus.uthærctici, fchifmaró 8( Ecclcfiæ hoftes traducantur 8d condcmnentur.

IIlos ucroprobare minime poftumjqui ita à Romani Ecclcfiæ abufibus 8i corruptclis reccdcre uolucrunt,ut abipfa Ecclcfia dcfcciftc, fcq; ab omni cius confortioS communionc feparafle uidcantur. Quarc non ad came-' dicandam amp;nbsp;inftauranda,fcd perdendam potius ct cucr^ tendam,omnia fuaftudiaconfcrrcuidcntur. Quemad'' modumrurfuminiis qui Romanæ Ecclcfiæ guberna' tores

P 11 V I R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»7

tores amp;propugnacorcshabcri uoluntjllud improban-diim cxiftimo,quod morbû nullum agnofeuntî 8C quod Iiuicrciconfcqucns eft,remedia non admittuntî immo dccorrcftioneadmonentes,8( adcurationcm exhorta# lcs,opcramq;fuam ad id cfficicdum offerentes, no modo rciiciunt, amp;nbsp;ab Eeelefiæ focictatcdcpcllunt,ucrùm ctiam multis in locis crudeliter intcrficicndos cenfue# runtjquæ res huic miferabili fchifmati occafionem de# difle uidetur.

Ncqjtamcfatis caufæ eft,cur huic ccctuiEcclefi« Ca# tbolicx nomen detrahatur ,quôd multi qui cam gubcr# nant,rcfte monentes pcrfcquantur.ncq; cnim id Ecclc-* hætribucndum eft, quod falforum 8i infidclium gubcr-natorum uitio committitur» NamSi inEuangcliofcr#*’'** “* uus infidclis fupcr familiam Dei conftitutuslcgitur,8c Chriftus de Hicrofoly mitanis queritur ,quôd occidcrint prophetas, amp;lapidaucrint cos qui adfc mifsifucrantxu«

• ius tarnen ï cclcfiæ communionem 8c ante P ro pKctx, 8t Chriftus ipfc,piiq;stateGlariftihomines Çut Z^acharU IS,Simeon,A.nna,Nlatia,lofcphus) non defugetunt.

Ncq; crrorcs tum doftrins,tumhumanarum tradi-* tionum,qui in caobiinucrunt,ad auferendum Ecclcfts titulumfuKiciunttcùmin Ecclcfia Hicro(olymitana,’n Vontilicibus 8tPharifzis,qui cius gubernationem tcnc-hanijhuiurmodi crrorcs Chriftus ipVe notaritStrepre# bender it ,cum à fer mento Scribarum 8tPhatiÇçor um ca# Uendum monct ,8t cofdem {euere increpat quodirritura

»8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E O F F I C I O

faciâc mandata Dei propter fuas traditionesî nee obfcugt; I rè cos infimulat.quodfruftraab ipfis colatur,doârinan’ amp;nbsp;mandata hominumdoectibus. Idem ramen Chriftus admonce fuos,tit in cathedra Moifi fedcntcs,id eft fum^ , ma autoritäre Slt;potcftate in Ecclefia Dei ex inftituto Moififungcntcs,audianr,rctccx præfcripto diuinæh^ gis monentibus parcant: quamuis opera illorum,dodn* næ quam profitentur,minimè confentiant.

Atdicuntnonnulli.èueraquidcm Ecclefia prodii/ï^^ Papiftas,quos uocant,fedperfalfasamp; nouas opiniones amp;nbsp;impios cultus ab ca defecifTc: quarc ab iis tanquanul’ Antichrifti Ecclefiaamp; diaboli Synagoga, quàmlongi^^ fimè fcccdcndum,nullamq; cum ca communionemb' bendam.

Vcrùmilludmihi uidcan non longe aliud fitjà tare et finecritate turn dotrinæ turn morum, quauctu^ Si primitias. Ecclefia floruit,dcgcncraflcjaliud abipfa^^ teri Ecclefia prorfus defcciflctfc'cclefiacnim abipfofuiv damento quod efl: Cliriftus pro nobis morruuserref^^ fcitatus,æfl:imandacfl:: cui fundamentofi poftcri pr® auroamp;argcnto ctlapidibus prcciofis,hgnum,fœnumS ftipulamfupcrfl:ruxerinr,nonramen continuo à funds* mcntorcceflerunt. Etriuulus,tametfilongociirfu,conlt; rrato limo amp;nbsp;fordibus,nito rem ilium amp;nbsp;puritatcquxu’ ipfo fontc,aquaq;fontiproxima fpctatur,coinquinauc* rit 8i confpurcaric: no ramen à fonte alienus Si feiundus habetuxi fed ibi curandum,ut pro ligno,feeno amp;nbsp;ftipu’’» aurum,

P U V I R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*sgt;

aurum,lapides gcmmæineodcmædificiojuper^jco^ dem fundamento reponâtur : amp;nbsp;hic, ut aqua riui quæ po* tifsimùm c fonte profluxit,fcruaia cade fcaturiginc quogt; ad fieri poteft ,à limo amp;nbsp;fordibus repurgetur.

Contra autcm,quôd omnes ii qui ob reprehenfio-« ncmnonnullorum abufuum initio rcicdi,confcicntiæ impulfu in rationc docendi 8( forma minifterii aliquid immutarunt,abEcclcfiadcfcciflcdicuntur,amp; inter hæro ticosamp; fchifmaticos numerantur: uidcndumcft,quàm idreÛè et iufte fiat. Totusenim Chriftus caput eft,ec corpus. A’ capitenon rcceditur.nifi per falfamSi Seri-pturis facris diffcntancam de capitc Chrifto doéf rinam; à corpore ucrô quod cft Eeelefia, non per quamuis ritu^î umamp;opinionumdiucrfitatem,fcd per folam charitatis ddeftionem*

Quarc,ut ante quoq; dixi ,qui reâa fententia de Chrb ftojcapiti iunguntur: 8( charitatis et pacis uinculo,cti-arnfiopinionibusquibufdam 8i ritibus difcrcpcntjclu quoEcclcfiæcorpori côncâuntur: nullo modo uifchiC» îïiatici8(ab Eeelefia alicni habedi funt,ctiarnfv ab alia tc^ elefiæ parte potcntiorc,8igubcrnationcm obtinente rcs» i^dijCt ab corum focictatc Si communionc fcparati uidc^ antur.Neq;cnim quseuis reieftio 8(fcparatio fchifmatb cos facit,fed initia fcparationisSi caufæ fpcâandx funu non cnim fcparatio facit fchifma,fed caufa.

H2ccdciistantuloquor,quihanc feparationc inique fçruntjSi omnibus uotis paeem et eonciliationcm de*

C ü (idci

î» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E o F n C I o

fidcrant, amp;nbsp;à quibus quadam ex parte externa comm“* nionefeparanturj fidei ramen amp;charit3tis uinculo con*' iunguntur, 8i ad omnem confcnfioncm communion nem parati funt,quam diuinis inftitutis Si mandatis noP aduerfari arbitrantur«

AtdicaSjpcrpaucoseflchoc animo pfæditos. PlcF“î cnimex iisquifibiabEuangelio nomenfumpfcrût/an) partem quæuctusCatbolicorum Si Romana ïcclcfi^ nomcrctinet,prorfus afpernantur,omnemq; eins com-' munionem dcfugiût, nee ut membrum eiufdem corpo' ris amore amp;nbsp;m i fer i cor dia profcquuntur, fed ut Satans S Antichrifti corpus abominantur.Scio id cquidcm,amp; Icoj 8t qui eiufmodi funt, quomodo à fenifmatis nota cximi pofsinr,non uidco.Idcerrcfcio,principes aliquot illius partis, atq,- adeó ipfum ducc, qui primus ad repuP gandasfordes Ecclefia facem pratuliffe uidetur,long^ aliudnonunoinloco feripfiffe, ex quibus Iocis,quam^ uisid fit prater breuitatis inftitutum, unum 8t altcrum fubiiciam.

Quâuis,inquit,bcudoIor,Romç peius agaturquàm ■f^artrndSconucnirct, tarnen nulla caufa tarn grauis eft, aut ent * nbsp;nbsp;nbsp;unquam,qua merito fc quis ab il la feparare debcat: imo

quanto peius Romana Eccicfia habet, ranto magis illiSt accurrendum Si fuccurrendum fucrit,ciq; magis inhs-* rcdum.namdifcefsionibus nihil proficies. Adde,quó(l ChriftUS propter diabolü deferi non dcbcat. Et in difpiv cadone L ypficnfi;Nunquam,inquit,mihi placuit,ncc in atcp

PII V I RI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“

stcrnumplaccbitquodcunqjfchifma. Inique faciut Bojj hcmi,quô;Uc audoritatc propria feparant à noftra uni-täte, ctiamfi ius diuinum pro cis ftarct: cum fupremum ius diuinum fit charitas, amp;nbsp;unitas fpiritus.Et alibi:BoHc' niorum difsidium ab Ecclcfia Romana nulla poteft exa cufationc defendi quin fit impium,amp; contra charitatem. Nam Hoc quod unicè allcgant,fcfc timorcDciStconfcU cntiaedcfcci(fc,nc inter malos facerdotes 8t PotificesuU Ucrcnt;boc cos maxime omniü accufat. Si cnim illi ma« li funt,8( tu liera charitatc ferneres,nö dcfugcrcsî fed cti^ amfiin extremis maris effent, accurrcrcs,flcrcs,monc-tiunquid 8C nos qui ferimus oncra,Sifcrc importabiliamonftraRomanaccurisCjidco fugimus 8C difcedimus.'’Abfit,abfit.Rcprcbcndimus quidemet de# tcftamur,oramus,moncmust fed non fcindimus ob hoe unitatem fpiritus,non inflamuraduerfus cam,fcicntcs quod charitas fuper omnia cminct.ldcra in rcfolqtioni-DustPighardi jnquit,noftri uicini,hærctici,infcclix po# pulus,qui factorc Romano gaudct,ficutPharif3EUS fuper publicanum,nonautcm compatitur.Scimushcunoftrü cafum,ct dolemus: non autcmficut hacrctici fugimus,et fcmiuiuamtranfimus,tanquamahcnis pcccatis pollui timcremus: nosucro,quo mifcrius laborai Ecclcfia,co fidclius afsiftimus,ct accurrimusftendo, orando, mo# ncndo,obfcctando;(iccnimchatitas iubct,altcrum al-tcrius oncra portarc.

bieq^uetó ncfciOjCum poftcahanc caniioncmlon* C in 8$

, D É o F f I C I o gc contrario amp;nbsp;accrbiorc carmine commurafre,fclt;^ portunis Si. abfurdis quorundam hominum I fcriptisincitatumatqicommotû^quosdiffîtcrinonpo*^ fumusjhuic miferabili diftradiói Eeelefiç magna ex te occafioncm dediiïc.Quanquam ne pofterioribus dem feriptis, cum à Pontificia bulla fcrocior faélus cngt; Romanam Ecclcfiam,inqua Rom. pontifex impel*' um tenet,ueram efle Ghrifti E cclcfiam negauitî quan*' uis cius gubcrnatorcs,ut Papam,Cardinales,EpifeoP^^» Doftorcs.non efle E cclefiac membra,fed tyränos amp;nbsp;ho* ftes proclamet.lta cnim fcripfit ad leftorc de geftis guftaetQuarc ego coram tc leftor protcftor,mc colerc^^ fcqui Rom. Ecclcfiam, in omnibus: folùmillis refiflo, qui nomine Eccicfiæ Romanæ Babyloniam nobis flæ* lucre moliuntur. I tern aduerfus Bullamt Romanç Eccles fiæabundc fatis eft gloriæ, partem efle paruam uniucP falis Eeelefiæ: curiae potius Romanae ifta bullaeft,amp;c, Et poft comitia Auguftanat Illa, inquit, ucra Ecclcfia Chrifti fundamenrum ct columna ucritatis eft,locus fa' crofanftuSjin quo ftat abominatiot ct in bac Ecclcfia Deus miraculofè et potenter feruauit baptifmö, textum Euangelii,rcmifsioncm pcccatorum,facramcntuni ah taris,ordinatiortcm,claucs,amp;c. Et in Gcrmanicoquo^ dam libelle, quem defidei fuaeconfcfsionc fenex cdidif, in quo R omanam Ecclcfiam feu Papifticam, ut uocant, horrendis uerborumtonitruis pcrccllit,h3ec tarnen in^ tra caetera loquitur: Nonfolum agnofeimus yos una

P 11 V I R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15

nobifcum ex ucra Ecclcfia prodiifTc, uerumetiam dici-musuosinEcclcfiacircctmanerctimo ucro inca fede* reet rcgnarc, qiiomodo Paulus dixie Antichriftum in temploDci (non in ftabulo uaccarum) feffurumeffet uerùm de Ecclcfia, uclmembra Ecclcfiaenöcftis amplv us,Sic. Quæ non prorfus diffcnranca funt illis qux fupra ex Auguftino adduximus. Quomodo uero atrocifsimis dietis confcntiant,in quibus non ucram,fcd Papifticam, non Apoftolicam,fcd apoftaticam Ecclcfiam,imo non Ecclefiam,fcd Synagogamfatana£,proftibulum diaboli, arcbimcrctriccm,fcolam infcrni(ctquis omnia ilia prac-s clara clogia enumerate pofsii? ) appellat,non uidcotnee multum curandum,ncqi mirandum puto, ft homo hu« mana paffus fit,

Hane quoq; Ioannis Caluini,qui modo auftoritatc apudfuos Luthero non cedit,de Romana Ecclcfta fentes uamluiffc,uclcx Epiftolaadlacobum Sadolctum con-ftat. ita cnim ibi fcripfttt At cuius atrogâiiæ eft, inqui# cSjiaftare penes uosfolos effe Ecclcftam,ct cam adimctc orbi uniucrfo?Nosuïró,Sadolctc,EcclcftasChrifti cas quibus ptxftdctis effe no negamustfed Pontiftcem Ro-manumeum toto pVeudoepifeoporum gtege immancs cffelupos dicimus,8ic.

Hxcilli. Sed plûtes horum difcipull St fcftatorcs, neid quidcmadmiffutiuidcntut.'Nam fupctiotibusdic« bus inftgnis quidam 8(. uetetanus intet cos, ita dtfette (ciiptum icliquiuNos nomen Catholicae IccVefti optv mo

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE OFFICIO

mo iure illis adimimus,nobis autem refle ucndicamuî- J Verum ego credo,permukos in eo cœru efle.quibushæc poftcrioraccrbitas turn Lutheri.rum fedarorum eins, minime placeat; quiq; ctiam,cdm à rcliquicorporis fo^ ! cictate reiedi ac pulfi uideâtur, focictatem ramen er cógt; j munioncomnem Chriftianam eu toto corpore, quàm late pater, animo ac uoluntate colant. De quibus nobis nunc ferrao eft,

Eosuerô quiperimpiamdc Chrifto Eccicfiæ capi« et fundamento fcntentiam.à Chrifto capitc feparantur, et falfa perfuafione ab omni focictate et cömunionc alia* rum Eccicfiarum abftinctcs,a Chrifti corporc fediuch lunt.ucrchærcticosamp;fchifmaticos dicendos er haben-' doscxiftimo,ncq;ad ullamucl externam ucl internam I ccicfiac focictatem pcrtincrc putoîut funt uaria er mu!* tiplicia Anabaptiftarum genera. Simpliccs tarnen inter hosetfpccicpictatis inerrorem indu(ftos,ut ncqjin clcfiac focictatem admittcrc,ita nee damnarc prorfus au* fim,fcdDco incorrupto iudicict mitifsimo parcniiiu* dicandosrclinquo.

In quibusquicquidcft uitii,cum id omne in error« animier infirmitatciudiciipofitum fit,Ct cum nullo fli* gitio Ct fccicrc.fcd potius cum cxupcrantc quodam licet impcritopictatis zclo coniunlt;ftum,ccrrc qui ciufmodi funtjcommifcrationc potius ct ope profcquendi, quàm acerbis fuppliciispcrfcqucndiuidcntur.inudmodo cu* rândum quod in longis ct contagiofis morbis fieri con* uenir,

P 11 V I R I.

ucnitjUt amp;nbsp;falutis corum ratio Iiabcatur,amp;ab aliis contJu gio probibcatur, quod baud ita difficile eflet fi faniori^ bus confiliis locus fit,fed bæcaltcrius Iocifunr,ad infti-tutumreuertamur.

Quicquid igitur in utraq; bac Eeelefiæ parte, fine ca antiquo nomine Catbolica,fiuc nupcr nato Euangclica nuncupctur,integrum,fanum, doófrinæ Euangclicæ 8t Apoftolicæ tradition! cófentancum inucnio,id ut Chri«* filEeelefiæ proprium uencror 8i amplcdor: camq; Ec* clcfiam,quód in fundamento ucræ amp;nbsp;Apoftolicç doélrb iiæ,quæbrcuifsimo illo fidei Symbolocontinctur,con# fiftat,nccimpio febifmate à rcliquarum Ecclcfiarum communione fc fcparctjUcram Ecclefiam,ucræq; Ecclc^ fiæ 8l Catbolicæ Eeelefiæ Chrifti membrum elfe iudico. ncq; id tantum dcOcciduis,fcdcriam Orientalibus Ec-lt; clcfiis,utGræcorum,corumq;qui ipforum inftituta fcÿ rcfcquuntur,utRutbcnorum,Syrorum, Aetbiopum amp;nbsp;Armeniorum fentio: nifi me ab bac fententia grauior auâoritas,rationcsq; ualidiores dimoucant.Ncq; ad bac unitatem Catbolicæ Cbrifti E cclefiæ diucllcndam 8t di-» firabcndam,Cærcmoniarum aliquot St quæftionum di^ ucrlitatcmualcrcputo,modôin fundamento fidei cum capiteCbriftOjSt in finccra cbaritatc cum corpore cius quod cft Ecclcfia,communio St focictas retincatur.

Inprimisautem odifadionumilla odiofaSt èTarta-» roufq;cmilfa nomina,cum bi alios Papiftas, Antichri«» ftianos.SatanæminiftroSjboftes doôlrinæ Cbrifti: illi D ucrô,

D E O r r I c I O

uero contra, Los Hæreticos, Schifmadcos, ApoAataS, ' Ecclcfiac Chrifti hoftcs appellant: ut quæ nihil aliUil quàm exiciali fchifmatiamp; miferabili dilaccrationi Ecck-* ! fiae,pabulumamp; nutrimcncum fuppeditant.

Ncq; ucró ita partium ftudium uitandum puto.ut Utraq; parte improbata, nouamquandam amp;nbsp;neurralef^ (quam uocant ) fedam introduccre uidcaris: fed câ tan^ tum partium addiélioncmimprobandam duco,quælH bcrtatcm8^æquitatciudicandipræpcdiat,quauidelicc[3 iiicnsamp; crroribus,quibusncutraparsomnino immunU cft, confiderandis reprebendendis auoccris: ad^^ quoqjqux in altera parte rcdaamp; fanafunt afpernands' camqjhoftili animo perfequendam compcilaris.

Quin potiushçrefibus,quç per impia dcCbrifto'^^’^ gmata â capitc Chrifto, amp;nbsp;nefariofchifmate ab cius co^ porcrcccfleruntjdamnatiSjin utraq^ bac parte quæ fungt; damentum rcligionis rctinct ita uerfandum exiftimo,^’' fi non peromniainriribusamp;fenrcntiis côucniatur,ck' ritatis tarnen communio rirmircr rctincatur, 8i nd plcn» quoqjfolidamqjconcordiam conftituendamonini diocontendatur* Hoc ego officium pii uirijfuxqjûlu^ confultum uolcntis,bis perturbatifsimispericulorunKp picnifsimis tcmporibus,cflciudico. Quôd qui præftcnt, cos uerè purc^ Catholicos cfTc amp;nbsp;dici poffe arbitror. Namq^religio ucra finccra^ inter duo malamibipofi» amp;nbsp;conftituta uidetur.

Extant cnim hodic potifsimûm duo hominû genera: qu*

P 11 V I R r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»7

quorum altcri, quod Ecdcfiam non paucis maculis re# «pcrfam,à paulatim conrraftis uitiis dcformatam uidct, omncm cius ftarum labcfaftarum amp;conuulfum cupiût; dogmata Luthcri,non quæfanioradhuc 8C tranquiili^ or,fed poftca Bullae impctu pcrculfus, irrirarior 8i comü» morior,aflcruit,quouis modo confirraanda amp;nbsp;defender daducuntj id quod à fuis fedatoribus (quos habet nee pauciorcs,ncc obfcuriorcs) Caluino quoq; accidit, quos fortafsis rede Anticatholicos ScLuthcranos fcu Calui^ nianos appelles. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Sunt alii ex aduerfo.qui quód non pauca ex ipfa anti# quitatc adhuc apud fe rcliqua uidct, praefentem Ecclefiac datum, quamuis corruptum, amp;nbsp;paulatim fubortis abu-fionibuscôtaminatum,omnino tarnen fuo loco mane# rcuolunt,neq;quicquam,quamuis iduetcrum decretis cofentanec fieri pofsit, immutari patiuntur: pontificem ucro Romanu,quern Papam dicimus tantum no Deum faciunt:eiusq;autoritatcmnon modofupratotam Ec# clcfiam,fcd fupra ipfam Scripturam diuinam cffcrunt:8C fententiam cius diuinis oraculis parcm,imôinfallibilcm fideirégula conflituunuhos non uideo cur minus Pfctts docatholicos amp;nbsp;Papiftas appellate pofsis.

Inter hos qui maxime hodie in Ecclcfia eminent, ter-» tiuni quoddam genus hominum,quamuis fere occultû amp;nbsp;obfeurum, reperiturj qui cum in alterutra parte ucr# faricogantur,tamcnnulhpartiex animo addidi,quic-quidutfobii^ redum ^Catholicac fidci amp;nbsp;obferuationi

D ii con#

18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE OFFICIO

confcntancum eft ampledcntesîquç ucrô his contraria, ) modum mediumq; (ut in contentionibus fii)cxccdcn^ tia deprehenduntur déclinantes,ucram,finccram amp;nbsp;nbsp;nbsp;i

uinislitcris Catholicæq; Ecclefiæ traditioni congruen' | tem pacem amp;nbsp;concordiam omnibus uotis exoptant,« cam conciliandam omnem fuam operam amp;nbsp;ftudiü con;* ferre parati funt. Atq; hoc animo fi plurcs in utraq; pari« præditi fint,faciliusamp;citius pax futura,ct concordia iturafit. Nam nifi talium hominum confilium ualeab nulla conciliationis fpes cft; amp;nbsp;talcs fi audiantur,dcpaci‘' ficationc dcfpcrandum non crit,

Scdprohdolor,in utraq; parte plurcs, iiq; potcntii» rcs,ita animo comparât! uidentur,ut hoftilcm animui’’ infcmutuoinducrintrct cum pacem utrinq; optarcui^ dcantur.campacem uolunt,non quæ utraq; parte falu^» mutuaconciliationeamp;confoedcrationeconftct, fcdqu^ cum altcriusamp;aducrfæ partis opprcfsionc et deletion« coniunda fit. V idetur cnim mihi hæc Ecclcfiarumdiui''

iis qui Rcmpublicam renenr, corruptas leges, et iniquis Ce conftitutionibus preftam quefta, dum condition«^ proponcret,rcpulfaamp;damnata,ct quafi fcccfsioncm fa*' ccrccoaftaeft. Hinc Ecclefiæ,Rcpublica in duas part«$ diuifa,crcfccntc indies diflcnfionc, rcs in atrocifsimu^ odium et quafi ciuilc bellum crupit, ita utexhis plcrKli iniqua iam pcterc,illi ne æqua quidc concclTuri uideâtut’

Habet autc utraq; pars luospropugnatorcs, qui

PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a?

lisfuz ftudio incitati,quouis modo caufam fuam dcfcn^ derc amp;nbsp;tucriconantur: et hoftili animo aduerfampar# tem infeétantes, in ca perdenda et extinguenda omni ftudio laborant: cum tame in utrifq; caftris boni ct æqui uirircliqui fint,qui communis Rcipublicaeamantcs,ad paccmct concordiam mutuam,ct Reipublicx ad priG cas leges,quibus initio conftituta fuit, inftaurationem omniafua confilia et ftudiaconferunt.

Ex quo apparet, duobus modis in utrislibet caftris aliquem uerfari poftet uno modo,ut unius partis propuj« gnatorc,Ct alteiius partis infeftumhoftemt altcro mo«* dojUt intcrccftorem et pacificatorcm,qui quamuis in ab tcrius partis caftris mancat, alteram tarnen partem ut ciufdem Reipublicæ membrû amoreprofequitur. C^a^ renonadciuscucrfioncm,(cd conciliationcm potius ct confocderationcm cófilia fua rcfcrt: quo fit, ut qui in alt;b uerfa parte prudentiores et aequiorcs funt,cum non ut boftctnctinimicum,fcdutciucmci amicum habcanr, fit quidem non rarô, ut feruente inter utrofq; pugna, utrinq; plagas accipiat: qui tamenfi aliquando fc gerint, ardorq illc pugnx defcrbuctit,bcnc ab co Udi confultum,gtatiamq;illifcdcbcrefatebuntur«

Hic tarnen apparet,quam dcploranda et peticuu plCigt; na fit conditio cotum,quibanc uiam ingrcdi,ac pacifica«* tor um munus tueri uodunt ,N am cum duxnx tanquam faftioncsuniucifumpcncEuropx Cbriftianifmum inigt; letfepaniü (intÇquamuisaltciainduasquoque partes,

D iü cascjj

5° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E O F F r C I O

casq; fcrc parcs .diflcdafii) fit, ut plcrisq; in locis, acrio«* ribus illispartium patronis gubcrnationcm tcncntibus uix acquis nis amp;modcratis hominibus locus dciur; imo plcrunqj utrifq;,aducrfariorû loco habetur, amp;exilii,fo’^’’ cunarum capitisq; pcriculis exponuntur. Acgrè enim ib ii quenquam in fua focictatc admittunt,qui non per nia illis côfcntiat, omniaq, apud ipfos rcccpta probet,al'' tcramq; partem ut inimicam hoftilitcr oppugnct.Quâ“' uis aha aliis loca hac in parte mitiora amp;nbsp;acquiora fint,ca^f dccaufatranquillitatcquoqmaiorc frui uidemustqui' bus in locis praeclarc cum nuiufmodi pacis amantibus uiris agitur, n utcunq; quictac fedes concedantur, quiut grauiorapcriculacuadant,lcuitatis certe, inconftanb?» timiditatis amp;nbsp;adulationis notas uix cffugiût,cû illis utriqj parti aduerfarijhis ucró utriq; parti afientari uelleiu^i^ cetur: ad honores ucrójdignitates amp;opcs cöfcqucn3asgt; aditusfcrcomnino illisintcrclufus eft,quo nifi turn amp;nbsp;potetum fauorc,quos fibi fere partes uendicarût, non perueniturjfcd pratmia fibi in cœlefti Hierufahn’i ciuitatc acternæ perpetuaeq; pacis,rcpofita cHc feiant.

Inanis autem mihi corum oratio uidetur, qui his Rô ligionisdifsidiisfc à pictatis ffudio retardari amp;nbsp;auocari qucruntur.Satis cnim ampla pictatis cxcrccndac materia in iisrcbus,quibus in rebus utrinq; conuenitur, propofi* tacft.Namdcfidcin Chriftummortuum amp;nbsp;refufeita^ turn pro nobis collocanda amp;nbsp;charitatc Deo proximo çxhibcnda,contrQUçrfia nulla eft. Porto in hi? duobus capb

P 11 V I R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3’

opitibuspictatisfummaconfiftit. Quid cnimcft aliud pietas.quàm officium prxftarcDcor quod officiû quid almdcft,quàm cius obtempcrarc mandatis^ Porro man^ datacius,Apoftolo eiustcftc.grauia nonfunt; uidelicct ex Deo nans,amp; eius fpiritu præditis. Hoc cft,inquir, ma^: datuciuSjUtcrcdamusinnominefiliicius I E S V Chrv fti,amp; diligamus alterutrum.

Non igitur pictas fubtilcs arduirum amp;. difficilium quxftionum difccptatorcs,84 curiofos latcntium 8i abdb tarum rcrum inueftigatorest fed fimpliccs breuifsimi ucrbijboc eft mortui St refufeitati Chrifti profcftorcs, St fidos uoluntatis fuæ cxccutorcs requirit. Propc, inquit Paulus,eftuerbum in orctuo,St corde tuo: hoc eft uer* bum fidci quod prœdicamus. Quia fi confitcaris in orc tuo Dominum IE S V M ,8t in corde tuo credider is quod Deus fufeitauit ilium à mortuis,faluus cris,Stc.Et idem: Ncmini,inquit,quicquam dcbeatis,nifiut inuicem diligt; gatis.Qui enimdiligit proximum,lcgcmimplcuit, Ët adTimothcum monct,non intendendumfabulis St gc* nealogiisinfinitis,quaEquæftioncs exhiber magis quam ædificationem Dci,qu3E eft in fide; finem autem St com» plcmcntum totius prçcepti efte charitatem de corde pu# to ,8t confcicntiahona,8t tidenon fifta.

Opportun! igitur St obferuatione digna eft oratio lrcnæi,qu3Ecxtatlib. ii. dehxrcfibus;Mchus eft,inquit, nihil omnino feientem qucmpiam,nc quidem uni eau* fam cuiuftibet corum qux faâa funt,cur faft u,St crcdcrc

Deo,

D E o î FI C I o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

DcOjCtpcrfcucrare in cius dilcftionc,quç hominem u? f uificat,ncc aliud quzrcrc ad feientiam nifi I E S V M f Chriftü filium Dei,qui pro nobis crucifixus eft; quàm per quæftionum fubtilitateset multiloquium in impie«' rarem cadcrc.Cui et hæc Hilarii fcntentia côfentit Iib,x. de Trinit. In fimplicitate fides eftj in fide iufticiaeft. confefsionc pietas eft, non per difficiles nos Deusad beatam uitam quæftioncs uocat,ncc multiplici eloqucn^ tisfacundiæ gcnerc folicitat. Inabfoluto nobis ac facili cft ætcrnitas,Icfum fufeitatum à mortuis per DeumcK«’ dere,et ipfum efte Dominum confiteri.

Non cft igitui*,quod quis ucl inquicrorum hominuni contcntioneSjUeIrcrum credendarum et faciendarun' difficultatcs et perplexitates, ignauiæ et impictati luX ; prætexat.Suntquidem nonnullæ quæftioncs, qua’à civ ' riofis et inquictis hominibus cxcitatæ, cria doâis ci püs ' uiris ncgocium faciunt. In his ca moderatio adhibenda uidcrur,ut primum de iis nihil temerè, præfcrtim quôd fit manifcfto Dei uerbo contrarium ucl alien um,ftarua^ tur: ncq; propria fcntentia contentiofè et pertinaciter j obtrudafurctdcfendatur,dilfcntientcs ucrô non fupcrgt; bè et contumeliofè rcpcllantur.

Atq;utinam histemporibus audiatur B. Auguftinus, quipiosquofdam etreligiofos uiros,dc prædcftinatio^ nismyftcrio non fatis inter fc conucnicntcs, his uerbb commoncfacittNunciatumcftmihidc uobis,fratrcs,ab aliquibus qui in ueftra congregarioncfunt,ctnosin(lc

ucnc'

PII VI RI.

ucncrunf,quôd de hac rc difTcnfiones in uobis funt. Ifacp dilcâiHquot;. ne uos perturber huiusquæftionis obfcuritas, monco uos primùm, ut de hisquæ intelligitiSj agatis Dcogratias. Quicquid cft autem quô peruenire nôdum potcftucftræ mentis intentio,pacem inter uosamp; cbari-» tatem fcruanteSjà Domino ut in tel liga t is orate:amp;donee tcsipfapcrducat ad eaquæ nondum intclIigitiSjibiam/ bulatcquô peruenire poruiftis.Hæcadmonct apofto^ lus Paulusjquicüm dixiflet nondum fe cHc pcrfeôlum, paulopôft ait:Quotquot ergoperfedi fumus Jioc fapia^s musî id eft, ita nos eße perfcélos, ut nondum ad perfejî ftionemquæ nobis fufficit,uenerimus. continuoq; fub;? iunxitÆt fi quid aliter fapitis,boc quoq; Deus rcuclabit: ücruntamen in quod peruenimus,)ncoambulcmus.

Huicconfilio Auguftini,imô uerô Apoftoli/iqui* dam obtemperarenr,melius amp;nbsp;publicæquieti,amp;: fuç tran^ quillitati confulerenr.

Habet igiturbiepius animus, ubi feruente boc aftu contentionum nônihil acquiefeat. fed quia difficile cft. Ut non aliquando uiros præfertim Iiteratos,hic æftus in^» Uoluatî ca cautio amp;nbsp;diligentia adbibcda erit, ut neq; præ^ poftero pacis amp;nbsp;quietis ftudio,ucl nimio pcriculorum mctuucritarcmprodat,amp;confcicntiam laedat: ncq; rur-* fum infeito ueritatis 2clo,ucl tcnerac nimis confeientix prætcxtu,non neceftariis decaufisucl publicam paeem Ucl priuatam quietem perturber.

Optandumquidcmillud imprimis effet, utauflori^

£ (are

34. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D I O T ! I C I O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

täte publica ea Formaccclcfiæcôftitucrcturj'n quamfi’ ( niorcs utriufq^ partis mcrito confcntirc amp;nbsp;in qua religion fiutrimcpanimilibcntcracquicfccrc pofsintjcdidcuni , neq; fubitqob morbuminuctcratum,ncq5àquouis,fc(i ' à fumma tantum auôtoritatc Si poteftate præditis fier' | pofsit,priuatus interim homo. PratfcntcmEcclcfixin qua uerfatur ftatum, quarenus nihil impictatis côiinct, quamuis minus purum arq; florcntcm.boni confulct,«-' usqjcmcndationc prccibusamp;uotis apud Dcii expofeer* Qui ucro cruditioneamp; return facrarum pcritia prïdif' funtjCtiam opcram fuam amp;nbsp;ftudium,fi quern modo ufum efle uidcrint,ad E cclefiæ conftitu tioncm amp;nbsp;infti''* rationcm adiungent.

Hæcdc officio boni pii^uiri,fcd priuati,nulloq; blico in Eccicfia muncrc fungcntis,dida fint. Eorû uer“’ qui publicum docendi amp;nbsp;res diuinas adminiftrandioffi* ciu tencnr,alia ratio cft.Adcoscinimpractcrcapcrtin^^» urperuerfasopinioncs amp;nbsp;falfos cultus,fi quos in fuap^'' tc obrinuincpcrfpcxcrint,ncq;ignauc dilsimuladoal^t, neq; importune infedando confirment^ fed modo pJ^ denter de iis corrigendis difpiciant,modô ctiam firesfe^ rat,propheticofpirituafflati libère conftanterh; apertîî diuinæ legis tranfgrcfsioncs redarguant, neq; ullumhu' jus rcicaufa periculum defugianitexempio Zacharixfi^ lii Ioiadæ,quiindutusfpirituDci,populûôlt; Regem lam trâfgrcfsionis SC dcfcdioisaccufauit.-quarcrcgis M iufTu à populo in ipfo cempli ittio lapidatus occubuit»

(PII V I R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Siquis igitur huiufmodi muncrcFungcns, fuse partis Ecclcßain tyrannise prcffam^cam^; pcriclitantcm inuc/ n;nt,nondubiö quin aperce tyrannicisS^impiis edidis, ’ quibus aut falfa dodrina, aut impius cùltus ftabilitur, , 1 aduerfari,Slt; pro fuo officio intcrccdcrc dcbcat. Quod ft ' I cadccaufaciuitaccjhoceftEcclcfiscciuscomunioncpcb ’ nbsp;nbsp;latur,nonncgo quin fuis fearmisjid eft diuinisSi Eccles

fiafticis fcriptis aduerfus tyrannorum criminationcs 8t pcrfccutiones tueri pofsit: itaeç tyrlnnidem ipfam qua Rcfpublica prcmitur,non ipfam Rcmpublicam tyraU'* I Hide preffam oppugnabit quomodo olim Thrafibulus 1 occupata Atbenienfium Rcpublicaatyrannis,profugis ' nbsp;nbsp;aliquot ciuibus colled is, tyrannis bellum iniulit* non

w Atbenienfium ciuitatem ,fuam patriam,cucrterct, fed uieaminlibcrtatcmaflcrcrct.QuodfijUtnon rarofit,» tyrannorum fadionc interimatur,babct exempla propbetarum: ut quorum imitatut fada,corum quoq; pr at-naiaconfequatur.

Cum autem fupra de concordixet pacis ftudio nongt; nulla dixerimus ,boc modo admonendum duximus, in ea Concordia 8( pace concilianda ideauendu c(fcgt;nc quç* uis tranquillitas 8i quics.quxctiain fumma feruituteSt corrupiiftimoEcclcftx ftatueffe pofsit, pro Cbriftiana pace fufcipiatut.Ea ein demum ucra,folidaamp; Cbriftiana pax eft ,qux cum Dei gloriauoluntatis cius ob(ccutiogt; ne coniunda, ct ab omni corruptcla cœlcftis dodri-nx St diuini cultus feiunda eft, Qyarc ncquaquam bic

I u quo#

quorundamHominum,quiRcipubIicæ confiliisa^’^ bcntur,ftudiumprobandumcftjqui rcrü ordinc inucP I fo,humanis diuinaamp; tcrrcnis coelcftia ccdcrc uolun^^ , rcligionc raqiiam Lcsbia régula, ad præfcntcm quab*^ . cuq; Reipublicsc ftatû componcndum 8( tuendü,ui«^^ dum ccnîcntî cum Rcmpublicâ amp;nbsp;Ecclcfiä lapfam amp;nbsp;formatam ,non ad religionis normam crigcrc amp;nbsp;con^'' tucrcjfcd Religioncm ad Rcipublicae Sc Bcclefix cunq; ftruduram farcicndam amp;nbsp;fulcicndam dctorquerc nitunturj ciq; pcrucrfoamp;præpofteroftu^JiJ’ pacisSÏ tranquillitatispublicæ nomen prætexuntî H prætexcufumptOjOmncsad uitiorum corrcôfionc gum diuinarum inftaurationem (fine quibus uera,fo'“’’ amp;nbsp;firma inter Chriftianos pax à Concordia conftareno” poceft) adhorrantes,utturbulentos,feditiofos et publiez perturbatorcscrudelifsinacinfedantur.

Sed de officio Principum 8( Pontif, quibus RcipuW*^ ex et Ecclcfiæ procuratio et fumma adminiftratio com'' miffa cft,nunc non eft dicendi locusj quorum plcros^;, prolidolor,hodic uidemus^in curando hocexiriali clcfiædifsipatæ amp;(. dilaceratæ morbo, non bona confiK’» j neqjapta remédia fcquutos.Nam cum à radicc et caulai morbi curatio fieri deberct,eam non modo non cueUf* damctrefccandam,fcd potius firmandam et flabilieiv dam curarunt: ca tantum quæ in præfcns moleftiam ali* quam.quz tarnen falutaris eflcpotcrac,adfcrcbât,aufo^ rc etc medio tollere flatucrunt; ci utdciicati îPgri

HcrJ

PII VIRK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7

uera remédia,quod amarorisaliquid adiunftumîiabcât, afpernanteSjtemporariam tantum Icuationcm adhibe-»' riuolucrunt.Quo faétumcftCquodin febricitancibus, aquæpotufcruorcm m^rbi lcnircuolcntibus,ficri con^ fucui()utadtcmpus nannihilacgritudoicuari uidcaturj fcdpoftcaimpctu maiorc et cruciatu uchemcntiorc rc* entrât,et pcriculofius rccrudcfcat.Cuius rcihodic trifte exemplum in amplifsimo regno uidemus, in quoprsc^ pofterxhuius curationis infclicifsimus fruftus perfpi-citur.

Necobfcurum cft quantum momenti in tcclcfiæ morbisfanandis in co pofitum fit,fi Reges,Principes,8t magiftratus,officium fuum quodEcclcfiæ Dei debent, ttrcftcintelligcrcntjCtfcdulôcxcqucrcntur.Scdplcricç omnes confiliis et colaortationibus male in bac caufa confultorum bominum ufi et incitatif nô ad uerâ mor#s borumEcclcfiæcurationcm,fcd ad partis cui prçfunidcü fcnfionem,ct aduerfarix partis cuerfionem, poteftatem tuam conuertunt. Sunt tarnen nonnuUi Principes,fum-« moftudio Cl maxima animi propcnfionc Ecclcfix fuæ procurationi commiffæ confultum uofentest qui cum ( nbsp;nbsp;omnino prxfcntcm Eeelefix ftatum correftionis aficu«*

iusindigercpcrfpiciant, in tamis opinionum uarictati«» buSjCtanimorum diftraftionibus,quidpotifsimùm fcs? quaniur nonuident: et multis grauibusq uitiis,quibus Uiraqj faftiofcaict,deterriii et débilitati,ab omipiotfus Eeelefix cmcndationc fc cobibett qui f oiiafsis câ emen# l iü datw

D E o F n C I o dationcm cum aliqiia uniitarc et fucccfiii fufciperc poP | fcntjfi æquiorum hominum, amp;nbsp;hanc rcgiamquam urgt; cunq; commonftrauimus uiam fedantium cöliliis utc' ■ rentur. Sed his non modo acceffus ad principes intcrclu» , ditur, et audoritas omnis adimitur: fed quoad fieri po' j tcft,côtcmptio et odium,Icuitatis et timiditatiscriminù bus obicdiSjUel fufpicionibus inicdis,conciliarur, Sedhæcfiuiusloci non fiant. Priuati tantum homi* nis officium indicandum fufeepimus: qui tarnen non ita priuatæfuæ quietis rationem baberc debet, ut non pro tempore amp;nbsp;conditionc fua in commune confulat^ et in ca confolationc non rei familiaris conferuationem, nonfamam,non opes, non amicitias et cognationcJ» fed D E V M tantum et confeientiam ex D £ I uerbo rede inftitutam proponat. Qpód ficonfilii fui nullum ufum cfTc uidcrir,iuxtaProphcticum didum,in filcntio et fpc prçfidium fibi et areem collocct;cxemplo piorutn in ludœa uirorum,qui Pharifæis ctimpiis pontificibus gubernationem tcncntibus,populoq; ranquam naribus trado impius duccs fcqucntc,ipfi taciti Scriprurç oracu^ Jis inftiiutijCt fpiritus fandi afflatu cdodi, rcdcptioncm Ifraclis cxpedabant.

Plura quidcm et ubcrioradchocargumcnto dicipoG fent^fed bis paucis fatis mulra mibi dixifl'e uideor, Dcdi cnimopcram quantum potui,ne quid prœtcrmitfcrem, quod ad caufæ expofitionemae confirmationem;,ctad obicdorum anticipationcm ctrcfutationcm pcrtincrct.

P r r V IR T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39

Non ignorofamen,abingcniofisct acribus homînibus muira et fpeciofa in aduerfam partem dici pofTc: quos fogo,ct monco cum Apoftolo, ut ira commoucarb tur,nenimia ira culpamfibiacccrfant.-ct animo trâquiU îo etpacatoin cubilibus fuis,rcm cum animo fuo expert dant et cogitent. Quod fi omnino contra dicendum pu«f tent c andern quem ego animumjd aequum, modéra^ tum,amicum,ctfratcrnum exhibeant. Nos contrà,fi \ uitafuppetar,autîcuioribusobicdlis refpondebimus aut ctiam meliora docctibus et faniora monentibus libenter

obtemperabimus.Nomcn uerô noftrum ca de caufa adlt;; dendumnon putauimus.uticdori libcrius æqup usçiudicandi poteftatem permitteremus, quæ præiudicio perfonz non raro împediri folct*

r I N I S*

defensio in*

SONTIS LIBELLE DE Ob FICIO PII VIRI, ADVERSVS INL quumSCimportunum caftb gatorcm*

AVCTORE VERANIO MO-dcfto Pacimontano.

Adiecimus initio ex fcriptis aduerfariîs earn partem, cui in hoc fcripto rea fpondetuh

M, D, LXII.

*

RESPONSIO AD

VersiPELLEM qvendam

MEDIAT o REM, Q_VI PACIFICANDI fpccicrcftum Euangclü curfumin Galliaabrumpcrc molv tuscft.

HXcufusefthis diebus virulentas liberplaufîbili ci-tulo fiicatuSjDe officio pii,ac public« tranquilli-tatis verè ainantisviri, in hoe religionis difsidio. Author nomen fuum ideo fe non adferipfiffe excu-^ 1 fat,nc conceptum experfona pneiudicium, caufx I obeffet.Equidem facile patiar de re tota integrum 1 exlibro indicium fïerhraodôèmedio tolläturlar-------------- u«,quasfibi multiplices induit ad fallendos impe-ricos.Seà prima adolefcentia valde religiofum fuiffe iaólat,nec tarnen fuperftitionibusdeditum;fibi'cjjarrogat quodnemo quamlibet cxcel-Icntis ingenqde fe profiter! aufif.vt fimplicibus,quipr!cfertim eü non ,nouerunt,perfuadeatfeangelume(îeècœlo delapfum, cuius voci non fecusarqjoraculoacquiefcerereiffumactutum fit. Atquoniamapud nos,quibus pridem familiariter cognitus cft,nullü huius tante vel pie-tatiSjVcl prudëtiç fpecimen edidit,libi à nimia crededi facilitate caue-antLedores.Cóqueritur graues SCmoderatos viros, quorum videri vult fignifer magis quàm poftremus,excludi à publicis confilqs,nec au-thoritatequa decebat valere ad fedâdasturbas.Quafiverônos lateac quorfumnuperprofeftusfit in Galliâ:quàmfallaci prçtextufimulaue-ntcurâdafibieffedomefticanegotiajCÙmreftàfe ad cum contulcrir, excuiusgratia fperabat opimampr«dam:qua: confilia coxerit, SC po-fteaagitauerif.quàm fe proditorièinfinuaueritapud quofdam Proce-rcs.Kquibusnunc quoqjartibus fe venditarecupiat. Cömendatfuuiu ftudiü;çquo,moderato,amico,8lt; fraterno animo librü meras impoftu-ras KprçftigiasfpirantCjtuendisactegendis Impijs erroribus cöpofi-tmn,8C refertü calumnqs ac virulctia,à fe editü fuiffe afferit. Atqui par fuperbi« amp;nbsp;fadus,deinde feruilis malitiæ SC verfutiac exemplum repente , difficile effet.Faceffant igitur è medio decipulac, quibus nimium credulos deludere tentauitme fallaces prptextus,quibus fauorê vena-JUS eft,iniquopra:iudicio,caufa:veritatcgrauët.Egovlcifsim,nevide-A ii ar ac-

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RESPONSIO ADVERSVS

aracquîrendæfîdei caufa obtendere perfonain^quacLeAores fuopon' dere inouear,nomen ineum fubricebo.

Prodic in raedin pacificator quidam, ac fe breuem K’expeditanirJ-tionemaiTerrcprædicar,quadirimanruromnes controuerfiat quibus bodie laborarÈcclefia. Exclamare libet,Qnid dignum tanto feret bic promifTorhiaru^Nolim tarnen fperni,fi quid vtile afferat.nec veto reinere defpiciendus eft qui experientia ducç magiftra, poft varias flu' ftuationes tandem portuin fecuritatis reperir, ad qiiem alios inuitat. Sed hic cauendum eft, ne vbi imago quieti portus oftenditur, errore Crahamur in arenas,qux nos abforbeant. Etcertemox depreliendenc quicunquemediocri iudicio erunt præditi, fatiusefieduriter vexan inter fcopu!osquosliber,quamdemcrgi inhacpalude, quxlocopor-tus ab hoc bono amp;nbsp;fido duce oftenratur.Quia autem fufpicatus pofle omnes fuis illecebris facile incantari,poftulat vt eo animo fe«' mus à nobis di(rcntientem,quo nos ipfe tolerat, dum abipfo difside* mus.Magnum certèfliprimariæauthoritatis virumefîe oportet,àr“' iusfententiafasnon fit difcrepare,nifi par pari reddarur,vt libèrereij-ciae quiequid difplicuerit. nempe laudabili modeftia nomen fuu® ideo fupprefsit,neeius fulgore nos obrueret, Sed homo liorc fe exornat elogio, quod iam inde ab adolefcentia rituum Ecd^-fix obferuantifsimus fueritific tarnen vt natura,vel diuino potius puiru,omncin fuperftitionem vehementer fit deteftatus. Rara indol'J foclicitas Sf incredibilis: toto mundo carcuciente,vnum ipfumfuiflein ea actate perfpicacem. Accefsit moderatio grauitas plus quam vir*' listficexofasquxceremonqsadmixtacerant corruptelas habuifte,vc politiainEcclelix,quachis ceremonrjs fere conftar, non fublatainÄ euerfain,fed repurgatam 8(. emendatam efle vellet. Quis matunexo* tis viro nunc audeat obftrepere,qui à teneris annis angelica dexrerita-te prçdituSjÔf prudentia imbutus eratf Hine fit vt vereatur naturf ad-feribere tantamprçftantiam;quanquamdubitanter naturainfibifuille ducemgloriatur.Tolliturquidemfufpicio hic IoquiBalduinuin,qgt;i* longifsimèfempcr ab omni ceremoniarumreuerentiaabfuit.

Iam quo deectius fibi cenforis partes vfurpet, viri perfonam indult! Vbi iterum perfpicaciam fuam fatis liberaliter extollitiquod mox an-tequamexprofefibad cognofeendum fe accingeret, animaduerterit eos qui prauas opinioncs corrigere ftudebät, w7r«ç Tà’ioxoçu/xi’vapr®' filirc.Mirum,nifi hxc tarn admirabilis in obfeuro vitio notando feue-ritasterreatomnesaccompefcac,cogat(:plinguas omes obmureftere. Tandem feriptis vtriufque partis diligenter attente examinatis(fi ve« nwrat)vltroiÿ Si citro pari aequirate expenfis, arbitrum fe inter-ponenS,

QVENDAM MEDIATOREM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3

ponen$,nimiam veliemenciam SI excefTum in vtracp parte dainnat.nc-pequiaaudiuitvtpluriinüminatftucontencionum id acciderc,faftii-rusfibioperaepreciuinvifuseftjfiintcgriSf adfuminam raoderaciöem compofiti hominis cxiftiinatiöemfibi acquirerct. Erçortfedato »ni-mo ad cenfuram agendam fe accedere probet,confulto fe ab omni partium Audio abftinuiffe dicit.Sed cum certmn fit eum non minus fcruo-risolimpne fetuliire,quàm quos nunc intemperantiç accufat,quidiu-uatfpeftrumaltiscothurnisindutuminfcenam inducere, vtfegeniu nefcio quern è cœlo delapfum perfuadeatî'Hoc refellendç putidç St fu-tilisarrogantiæcaufabreuirerdiftum oportuit.

Acnecuividearnimis precifèautmorofè hominem afpernari, qui vtvigeatpurior religio,certain aliquamreformationem expccere vi-detur.antequam longius progrediar,infidiofam vulpis aftutiambre-uiterdetegereneceffeeft.Cuigracificetur, Stquafpe conduétus uinciamhanc appetiuerit,in prxfentia non difputo.certe qua ambiti-oncStauaritia flagrat,deinde qua confidentia eft inflatus,nonvulga-remfibiinercedempropofuit.Nonvtarconiefturis taquamin ream-bigua.fciunt mille teftes in cuius clientclam fenuper contulerit^uifi-dem fuam obftrinxerit,cui fe deuouerit,8t addixerit fua obfequia, cui denlquelibellum fuum obtulerit,non abfqjcondnnëto.Nam quia labra naftus eratfnnilia fuis laélttcis,non pofle aliter componi St paca-ri Galliç turbas prçfatus quàm fublatis quibufdam crafsiorgt;bus ƒ itqs, fibi in manu artiftcium effe iaftauit quo v olentos,vt v o cal^t, piorum tonatusdifcuteret ac difsiparet.Supercilium quamlibet enerat/erui-literadulari voluit nouo patrono,cuihoc commentum placuifle,non tftquod miremur.Cœpcrat enim fex ante mëfibus ad hanc praxin ani-mumadqcere,8t quotidianæ eius voces iamjerèin prouerbium tran-fierantjinconfideraios effe qui fe reformatiôi opponerent. Cupide ergo oblatam turbandi matetiam arripuit,vtpiorum ftudia irange^tt quia null um abrumpendicurfus compendium melius fit, quam »»»c nebulaobtenebrandxluci fpargatur. Gorrcftione quidem opus e et fed ab acribus remedqs non minus effe pcriculi,quàm abip o mor ot quiaexitialis fit feuerltas quse ad extremum vfcp vitia perfcquitur, ncc modumfanationistemperat.Vnumhoc nunc agunt qui cupiut in hu-liareftituipurumDei cultum,vtEcclefia fordibus 8t inquinamentis, quibusmiferèfœdataeft,purgetur. Erumpet fubito comme nius in-terceffor, quiadinoneat diu tanta de re deliberandum eflc.'^aimiS cnimplurimisvitqs corrupta fit religio, 81 grauifsimis morbis laborer Ecclefia,fas tarnen non effe facramRoman« ecclcfi{autnoritatem conuellere,toùus« Occidentale eedefi« ftatum,qui inde pendet, la-

A in bdaftatw

. RESPONSIO ADVERSVS befaftare:quia fine crimine ciefeólionis Ichifinatis, perperua ipfis Apoftolis hucufcp durauic fuccefsio,violari iiequcac.Nec deerunt^ fuffragaroresadreliquasfabulac partes fubornati. Ita vana vtilitat** fpecie oinnes pioruin conatus facerè éludent.Hac vafritie libellumf“' HTe àlariiatopacificatore contextual,facile ex contextu deprarhendet oculati.

Hæcporrôtotiusfarraginisfummaeft,niillü pofTe certiusiudiciu® inuenirijqudmfiipfaScriptura,eiusl]} vera intelligentia adlubeatuf' Hie primo obferuentLeftores, Scripturamin fummo graduitalocïri» vt pars ramen iudieij aliunde pendeat. Quod ad intelligentiam pert“' netjfatcor fané non ideo traditain effe Scripturam vt abolcar propl®' tiædonum: ideoiÿ tenendam efle Petri regulam, Non elfe priuats i”' terpretacionisquæ fcripta funtDei oraculazquia non hominis volui'' täte olimallaraeftProphetia,fedàSpiritu fandïo impulfi fanfti homines loquutifunr. At veto longé alio nos trahitcenrorfuisaaibagili' ne quid momëci in fc contineatdcriprura,nifi adiuta liominSdecretif ergôpoftquàai vifus eft aliquidScripturgdeferrc,in cius locum callid' fubftituit homiimm placira,quç catholicç traditionis clogio infignh' vt veritas non fcripta,quamappellat, ad dirimendas omnes contro-uerfias vnavaleat.Necp tarnen me latethanc elfe veterem ôirritâ cantilena,qua iam annis quadraginta Paparus impieras defenfa fuirafuh patronis.fed quia nofter Aenobarbus,vt eft fröre ferrea,amp; peftorecha-lybeo,nifi plumbeum quis malir,vt olim deatauo Neronis didluindli quafi rem nouam 8lt; in fiia officina fabricaram prorulir, noninuidco quam tanropere affeélat veteraroris laudem : modo palàm appare-ar perfœdifsimum ludibrium calcari Scripturam, dum nihil perfe æftimariir: quin potiùsad hominum arblrrium totaeius rransfertuf authoritas.

Nos verô bis nugis adeoep facrilegis fîgmentis libéré opponimuî qua? de Lege,Prophetis,amp; Euangelio,fpirirus Dei fa?pe teftatuseftd-o-gem viam proponere vita: amp;nbsp;mortis: lucernä effe pedibus fidelium,S certum lumen:fapienriamconferre paruulis:efre teftimoniuin Deifî-deleunandara eius probos effe confiliarios : Deum non in abfcondiro loquurumefle: nccfruftràdixifiefemini Iacob, Qiiærire me: feripras proplierias inftareflelucernæ ardentis in loco caliginofo: Scripru-rameffe vtilem ad docendum,arguendum,erudiëdum in iuftitia, vt integer fit homo Dei:breue compendiumEuâgelij feriprum eire,vt(rc-damus,amp; credendo habeamus vitamacternamin Chrifti nomine. Nifi clara fit 8lt; certa,quam lex continetdireôf io,perperam denunciatMo-fes illic proponi via viex luortijtfi duLia cfi ac fi^xibilis, reinere

QVENDAM MEDIATOREM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

uidexclamat,111uminare oculos,vt paruuli quoque inde fapiant.fi perplexa eftac ambigua, non ccftabicur fideliter quid reftum fit.fi eius mandata fufpenfos redduntdifcipulos,quomodovocanturcon-fil^a^ii^fidoft^inaeiusinuoluc^is tedaeft,falfumilludlfaiaf,non lo-qui iliis Deum in abfcondito. fi caliginem fuam obqciat, quifpiam ne-bulo'.occurrit ApoftoluSjScripturxluccmintcnebris quoque fulge-re.lamfiex folaScriptura peti non poteft certa definitio,vbi illa quammagnlficè Apoftolusprxdicat vtilitas ad dodrinac perfedio-nem?Poftremö,qui conueniet fufficere nobis quodferiptum eft ad fo-lidamfidem,ex qua falutemconfequamur:8C tarnen abfquetraditione nihil liquidé cognofei?

Verumantè quam longius progrediar, breuiter refutandaeft cen-foris noftri obiedio .HærefeS inquit,qua: exortac funt paulo poft Apo-ftolorummortem,nonScripturac verbis,fed fana intelligentia pro-fligatç funt.Ego autem vthoc pofterius concede,itafortiter conten-do apertis feripturac verbisdeuidosfuiffe hacreticos.Näquod Arianos dicitjdü negant voce t5hypoftafin vel perfonamfignificari ra-tiôibusvtiacquèprobabilibusatqueOrthodoxes, ineo fepatronum deteftanda: impietatis prodit.Näfiadmittimus quodvult,deitas Chri-fti in folo concilii decreto fundata erit. Quis non videat hominê pro-finum aliud fimulädo,hoc fidei principium malitiose conuelleres'Do-cetloannesacternumSermonemDei,quiab initio vita erat, SCDeus apudDeüjCarnem induiffe.Ridet cenfor noftcr: Siprobabile eft fimas naresfuomorecontraxiffe,durarationes Arq tä perfpicux fententix opponit.Si quid vnqui humanalingua difertè exprenum eft : vbi Scr-roo vocaturDcuSjhxc locutio clare fonateffentiätvbi autem additur, ïuiffeapudDeum,hypoftafis palam monftratur.Nunc quid fidei mere-tur qui amp;nbsp;xternam Chrifti enentiam 8i hypoftaticam à Patte diftin-ftionem,Scripturx teftimonio fpoliaf?

Similis impudêtia in alqs quos récitât locis.In vtramtç partem pro-t habiliter torqueri poffe garrit quod feriptum eft,Verbum carneni effe iMn.

(aftum,nifi traditio Patrum fuccurrat.Quafivero nön pcrfpicue fta-tuaturvna Chrifti perfonain duabus naturis.namfiDeusfadus eftho-iuo,conuidacft de duplicl Chrifto,Neftorq'impietas. Difeernitur eti-amincreata deltas ab humanitatecrcata.Quodficôtràvel Eutyches, velScruetus infurgant,ac cauillëtur verbum effe conuerfum in carné, inpromptueft folutio: fic effe Deum manifeftatum in carne,vtin Chriftohabitauerit plenitudo deitatls*. vt caro fueritDei têplü. (^id ergo opus erit mutuari aliunde quod nobis to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lupeditart

Cenfori ambigua eft ac xnigmat ica propofitioiEgo ßt P atet vnura fu-

mut»

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RESPONSIO ADVERSVS

mus.PotentiamfuamvccommcdetChriftuSjin cuius fidutiain recum-bit piorum fccuritas,fe cum Patre vnum efle aflerir. Cuius iinpudentif eftjfenfum apertifsimis verbis detrahere,ac fi confufus tantum fonusi Spiritu fanfto editus foretÆt certè male nobifcum ageretur,nifi firma exLege,Prophetis ó^Euangelio nobis religio conftaret. NegatbonuS cénfor,doftrinamilliccompnchenfammederi porte cr#oribus. autemlfaiasc'Ciimmultiplicifuperftiriöumlabe vitiatus eßet Dei culj tus,amp; verkas mcndacijs obruta,vt remedium adhibeat tantis mails,nó l/lt;«le S. nifi ad Legem Siteftimonium fuos reuocar.Quódilucidius totapieta-tisfummainEuangeliopatefafta fSiexpofitafuit, illic baud dubièli-quidiorfuggerituromiumerrorumdilutio. Quare Paulus Ecclefiaio , adomnespugnasinftruenSjfatishabetvocareDei verbum, Gladiuin fpirirualemiTraditionis non fcriptæ,nulla mentio.

Verumin quemlabyrinthum nos conqccrevelit impoftor,prudes | tcrexpendantlefboreSjVtfibicaueant.fateturveramertc SC catholicä doftrinam quaefacris literis eft exprerta:fedpari fidei integritate ai«' pleélendamerteducit,quæ ex earum mente èc intelligentiaab ipfisvfquot; què Apoftolorum cëporibus tradita ad nos peruenit.veriim cuius erit momentijVeruin cenferi cuius abfconditus fit fenfus^CathoIica fitrf' ritas quiequidScripturis continetur.Verum fi quid in controuerfia® vocerur,quiaflexibileeft to Ê'yyçofcpo/jinftarnaficerei, abfqj rraditióiS fubfidio quiequamdefinite fas nôfît.Quid iamfietpræcipuis fideino-ftrx capitibusfTria foliim exempli caufa proferam:Naturænoftr£Cor-ruprio ôi miferaanimæferuitusfubpeccati tyrannide, gratuitaiufti* ficatiOjS; Clwiftifacerdotiü apud vetuftifsimosScriptores ira obfcu® attingitur,vt nulla inde certirudopofsitelici.Nondum exorti pernitiofierrores.De libero arbitrio,De operum meritis, Defatbf’' ôbionibusmondumereati eranringenri turbapatronimondii qui inundireconciliationeChriftum Patri ofFerrent,inaugurati erantfa-crifici.Er Satan callidè fpinofisquarftionibus pios DodloreS inrrici-bar.multa'tp deliria,quibus refu candis ocçuparenrur,fpargebatperf’; nacicos homines,vtncgligentioresertent in hacparcc.Quoniamvcr® errores, quibus profligandis tune circumagebantur, magna ex part® ‘ funtobfoleti,mcdiocremduntaxatfruôlum percipimusex eoruinÜ' bris.Interea fi' ex corum traditione haurienda fit cognitio falutis n®' ftrac,iacebiromni$fiduc)a:quia ex illis nunquam difeemus quoniodo Deo rccôciliemur:quomodo illuminemur à Spiriru fandlo,Si forme-murin obfequiü iuftiriaE:quomodô gratis accepta nobis feratur Chn-fti obedienriaiquid valeat facrificiuin mortis eins, Si côtinua pro n®-bis inrercefjio.quaruœ rcruinluculçcaexplicatio in Scriptura pafsi®

QVENDAM MEDIATOREM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

occiirrit.Itaque nouo hoc inagiftroauthore,qiiæcun(pad falutem ap-primecogniru neceflaria fuiir,noii tanniin inanebunt feinifepulra, fed quia nulla traditio fiiffragarur,certiriidiiiecarebiinc.hocfcilicetnon eric fponte ad plenum folisfulgorem cæcutiref

Inalteromembroæqiièpeftifera labes,vt pari integritate amplc-^lamurquæabexordio Euangelqreceptafunt dogmata,atque Scri-pturara.Vbi ergo illudPauli,fidemex auditu efle, auditum autemex vcrbo Deiffiexcipiatcenfor,verbum efle Dei quod approbatum fuiCRMit,iogt; comiuuiii ecclefiæconferifiKtergiuerfandi non eil locus, quando Paulus exprofeiTohominumplacitaaDei oraculis difcernir. Priiniim inter nos coniieniat quid fit verbum Dei.Si refpondeac cenfor aliud clTe fcripruin,aliud non fcriprum : hæc fecunda fpecies qua nota infignie-tur,nedeeaambigere licearf Summum crimen amp;nbsp;nefaseric non cre-dcreveritati non fcripræ.Porrô nullum eric eins difcrimen ne mifcea-turinendacijs.Quid agent mifcrar confcientiac his anguftqs conftridlp, vt nefciant quid credendum fitfQuod fi rurfum excipiat cenfor,tribus notisdeprachendi polTehocfpeótrum Catholicærraditionis,anciqui-tate,vniuerfitate amp;confenfione, non mulrum apud fanæmentis homines proficiet mal us dialefticus, qui membrum vnum in duodifcer-pir.Q^idenim eft Vniuerfitas8iConfenfio,nifi Vniuerfalis confenfiis:' quia ii pars tantum confentiar,nihil ad traditionemEcclefiæ. Veriim vtlniicinfcirieignofcam,velim nobis exponat,rufficia'rne vnaquæque exnotis.Si in Tola antiquirareacquiefcendii eft,prodigiofifsimæ quæ-quehærefcs,quæ Apoftolornm ætati conriguæfuerunr,fidemCatho-licain efficient. Si tres notas fimul connexas effeoportear,non alijsfi-deinoftræcapitibusaccommodari porerit,qua'm de quibus nullaeft internos amp;nbsp;Papiftas controuerfia. Sic niifquam reperieturvniuerfi-tas.Vndeapparet non modo fucumfieri,fed inanes prçftigias obtendi fimpliciumoculis,dumfiibfallaci tradirionis titiilo obtruditur con-fiifum ex varia mixtiira chaos.Porto quai is ingenuitas,fpeólrum anti-quitatis obijcere, exquo moxprodigiofafcaturiat errorum omnium congeriesfNamfi rogemusquænamfit veruftas, cuiusdecrctis paren-dumeftmobisinfulfas næniasiadlabir cenfor,quæ fiib nomine Ignatij. Cleraentis,Lini amp;nbsp;fimilium circunferuntur.Miror etiam, cùm facile e-rubcfcat,non magis efle verecundum,dumlucem quçrefulget inScri-ptur!cfiniplicitate,ex confufa denfacp prifcorum inrerpretum caligi-ne peti iubet.Atquc,vt breuiter abfoluam,hæc fuitofigo Cabaix quç ludgosfafcinauit.Hinc prodijt Pharifæorum feéla, quiLegemamp;Pro-phetascontaminaruntadulteriniscommctis.Ex eadem lacuna emer-iicPapatusmecaliafulcuranititur Mahometis religio.Quibus exem-

■ B plis

8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RESPONSIO ADVERSVS

plis fatis fupertp monemur quàm exitialefit,vel tâtillumàpuro Sgf* nuino Dei verbo defleiflere.

Ad alias poftea fpecies defcendit:ac do(firinam,qu« ab omnibusEc-clefijSjVel inaiori certè parte eft recepta, K probabilibus rarioiiibus t facrisliterisconfirmatajVultindubièfiifcipi : quanuis ingeniofis liO' minibusratiöes occurrere pofsinr quibus probabilirer refutetur. lainquidem arancætcxitimpoftor.fed quibus nos infîdqs apperar,ob-feruanduin eft. Paiilópoft in locum ecclefiæ Catliolicar fubrogabit Roinanam federn.ciim ergo pertinaciter tora,quain vocat,Occident' lisecclefiadefendat quicquidimpietatiiin inerico dereftainur/ublati crit rota inquirendi libertas.Quanrtimuis enim probabili rationeop-pugnesquod videbiturnon efle rationiconfenraneum,ingereriirdy' pei inftar,maioris partis confenfus.Atfententiam hancprudctertempérât cenfor,dum probabilem confirmationem exigit è facrisIireris. Nugx.nulla enim ram crafta in quæftionein veniet abfurditas: cui non inducantcolorem.Miflamfi facrilegiumefTedicamus, in quafingnnf Chriftu immolarijprobabilis fuppetet ratio,qjMclchifedech obtulf' rit pane K vinuin,8i Propheta denuntiet ab ortu vfqj ad occafumgo*'' tes Deo purum facrificimnoblaturas.Si fatuitatem hanc repudieinuS, fufficiecaduerftc parti TÓ4)a/uó^ttvo/.,vf rara fit authoritas.

Quarrum genus quatftionumquodenumerar, videtur qupdame(flt; retraólatio.Nainfiquadoftrinanequetam claris Scriprurx teilimo-niis,neque tam antiquo 8lt; magno confenfu Ecclefiac nitarur, poften-oribus tarnen temporibus in præcipua Occidentis parte receptnl’^' ciiindiuinis lirertsmanifeftènon repugnet, ineius confutatione ne-qiicpugnaciter agendum cenfet,nee ideo rurbandameftepacem.Qni-bus verbis etlïprimo intuitu videtur recentiorisEcclefîæplacitaafn-perioribusdiftinguere, quàm tarnenflexiloquus fit,hinc palainliqutb quôd nuper dubitationem tollens de maioris partis confenfu,nulh® «rarem defignauic.Sed in eo fe prodit turpior nequitia, quod nüc claris Scriprurg teftimonqscxornat,quçprius ccirrtzTr/saeftevoluit.Quof' fumverô tendit prarclaraeiusfenrentiaî’ Notemus de recentibusfig-mentis eumloqui,qux tarent Omni antiquiratis fuffragio.eanonvulj pugnaciter confutari,nifi manifeftèrepugnent facris lireris. Cur iftud fuum manifefteinferuit, nifi vt àuT/Ao-yia nulla credatur,in quaverbum cum verbo non confligacÆrgofi’quisBaalimadorer,eximcrefepott' rit à manifefta repugnantia ; quoniam articulate non afferat plu«* ertc/deos.

Longiusprouehirurarroganria cenforistnempe fî fenrentia aliqua iam omnino recepta^minus probabilis videatur,dc ca tarnen nonpif-

QVENDAM MEDIATOREM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

lîmKodiofèconccndioporterc, fed cum erudicis modcratîs viris placide inquirendum.Primo dubiuin noneft quinverborum blâditqs mali grauitatemexrenuet,dumfenrentias minus probabiles appellat falfa, peruerfa,aut vitiofa commcta.Quid aucem eft odioft certare,nifi populum ingenue monere vt fibi caueat^Non pacirur cenfor huius generis errores nifi inter doiflos agitari-.vt fcilîcet in vmbra confabulen-turquierudicionis opinionefuperbiunt'.cotusChrifti grexà veri co-giiicionearceatur.lntereaplusliccntif quàm par effet, curiofis 8fpro-teruis homiiiibus concedit: vt in probabili difputatione libera fit quiduis feqiiendi facultas. Etfîenim nullus nobis eft in terra fideima-gifter,cuius arbitrio ftare m cadere nos oportear, hic tarnen aprior e-ritmodeftia Ôffobrietas quàmfouendiSerroribus.Cæterum quicquid hafteniisdixitadeô venuftè fucatiim eft,vt qufcunque in medium pro-dufta fuerit do(flrina,adtertiam,quartamvel quintam clafrein,pra cuiufque libidine referri queat.Eri fynceritatis ftudium, quo fe toties Infinuat in Leftorum gratiam.qua iaftantia aliquid proficeret, fi cum beftqs effet negotium.

Nuncaudireoperxprctiumeft quid de fententijs pronuntîet, quae Kdiuinis literiSjôd veteris Ecclefiæ traditioni aduerfae, Kper erro-rem,vel imperitiam,velambirionem poftremis hisK corruptifsimis teinporibusinuedïç funt.Eas vtfermentuin vitandas 8C cauendasnon ncgat:fic tarnen vtpriuato homini temere apud quofuis contenden-duin non purer, vbi certa offenfio: vrilitaris amp;nbsp;profeftiis nulla fpes. Expendant Leftores, in hoc ordine ex immenfa errorum congerie quatinraundo graifatur,nullum prorfus comprçhendi. Nuperdepo-ftcriorumremporumcorruptelis difleriiit.eas',dequibus nunc habet ferinonem,reftringit ad poftrema hçc corruptifsimatempora.Atqui • ex torerroribuSjde quibus hodie nobiscertamen eft;8i quos obftinatc Papiftæ tuenrur,fareor vix vllum reperiri qui non fit centenarius. Traditionesnondum attingo,quarummentiopaulôpôftfiet.Falfas Sf iinpias doétrinas,quibus adulteraraeft tora religio, iain ante noftrâ Si parrumætarem fabricauitSatan.Ergo quacunque parte aggrediamur Papatum,hoc propugnaculo muiiitus erir,pro ferinento non effe habendum Ilifi quod poftremis annis inucélum (îr. Dicemus puram Si le-girimainDei inuocationemcorrumpi,duin ad patrocinium mortuorü confugirur.faceftar omnisdifcepratio:quia res tot feculis comproba-ta, traditio eft. Dicemus tyrannicam elfe legem, Si facrilegæaudaciæ plenam,iinôdiabolicifuroris, dum quifque iubetur quotannis proprio facerdoti omia peccata confireri.atqui fæculum pneterijt ex quo Innocentius terriiis in concilio Lateranenfidecretmn hoc côdidit. De

B q Tranflub-

IO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RESPONSIO ADVERSVS

TranfTubftantiatione litem mouebimus : in p romp tu erit refponlîo, quadragintos annos non cenferi in hac poftremaactate. Videmusergo vt bonus cenfor facetèfcurrando fermenta omnia fepeliat, dura ne-gat pro fermento habendum eife nifidequo nulla inouerur contro-uerfia.Nequeetiam dolo vacant exceptiones, per errorem , iinperiti-am,vel ambitionem: quia ante quam patcat ad difcep ratio nein adi-tiiSjVnuniex his tribus coarguendum erit. Quid au tern fiper auariti-am, vel ciiiufpiam Epiciirei vafritiem error obrepl’erir/VideiniiSergo vt metis nebulis perftringat oculos.Iam qua feuerirate phantafmi fuiimperfequitur^ Dodlrinas palam iinpias, qiiæ heri emerferinr,ca-uendas non negat vrferinenruintmodo qui easnouerint, non reinere apnd quofuis conrendant.Qiiid hocfibi vulr^Nempe vtqui alijs pn-irc debebatjperfido filentio prodarfrarrum alutem. Paulo quidem honeftiusquod ftarim fubqcirunvbi gloria Dei, vel proxiini vriliras poftular,quod fenrias,libère 8i conftanrerdicenduin efTe. Sed faciIi“S ignem cum aqua concilies, quam flexuofas iftas ambages, qua: homines faniore inrelligenria praediros nunc iubentfibi folis fapere, nunC ad libéré loquendum incitant: prarferrim ciim in medio contextu laudetur calliditas,Non effe quod fenrias, pafsimSi vbique dicequot;' dum.

Ad ceremoniasduin ventum eft,quçàChrifto inftitutae funtadcol-li^endamnoui populi focietarem,K facramenta vocanrur,ftatuitCJ-fte Si intégré obferuandas:nihil eorum inftirutioni ranquam inutih-tisSi imperfedlisaddendum,neque vtfuperfluis ad detrahendura. Eft hoc quidem aliquid,quanuis non totumiquia alios omnes rirusobli-quo artificio inEcclefiainadmittit.Sedhæcdimidia veritas quamex-torfit pudor,altero póftverfu euertirur,quando Apoftolis eoriitp fuc-cefToribus iusconcelTum effe credit ceremonias inftituendi, quæ'quot; facramenris adminiftrandis ornarus loco accederct.ergo qui nihil addendum confeffus crat, nunc aduentirias traditiones non modo ad-mictir,fedetiam commendat.Venim argiito effugio fe expedier: modo nefacramentaputenturmurilaaur imperfedfa,ferendaseife accef-fiones.Itaquibufcuntpmixturispropéin nouain figurain mutatafue-rint facramenta, nihilerit vitqzmodo ne palam Chrifto exprobretur, mancumeffe vel iniitilum quod inftituir. Scio equidem quam vetufta fitorigo exfiifflationis Si Chrifmatis,atque etiam Pafchalis cerei:hii poftea accefsitfputmn fale mixtum,aliæque mulræ infulfitates.SiquiS hæcaddicamentarepudicc,vnoverbolisdirimetur,Optimo conlîlio Chrifti inftirutioni adiundîa fuilTe: quoniam ipfa Baprifmi adtio nullo fplendore ornara perfefrigeret.quafî veto per incogirâtiam liæc vti-liras

QVENDAM MEDIATOREM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

litasChriftumfugeric, ncque fatis prouiderit, olco cereiluniinc non minus quàin aqua repncfentandain effe Spiritus grariam. Porro quæabipfisEcclefi'æinitijspervniuerfumorbein fummo confenfuad nospropagata: funtceremoniac, cdin earum rationes perpetux fint, perpetuamquoqueobferuantiatn,cenforis iudicio,efle conuenit. Sed quomodo hoc cü proxima pagina conueniat non videotvbi dicit'rituj quofdam, qui per vniuerfum ßrc orbem olim obferuabantur,quiano tantùmhabebant momenti,auttemporumcommutatione vtiles effe defierant,aut intemperantia populi in abufionem vénérant, paulatim defuetudine effe abrogatos.Vbiigitur perpétua ratio,ex qua perpétuant obferuandi legem niiper ducebat; Itane homini arreptitio, qui fui repente oblitus,fecum pugnat, fe to tus orbis fubqciet ad diffenfioncS eiusarbitriofedandas^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;. e . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

At Auguftlnum habet patronum. Quid illet’Si quid Scripturac diui-næprçfcribit authoritas,non effe dubitandum quinita facere debea-musvt Icgimus.ergo Scriptura perfe confcicntias ftabiliet, neciam eritinutills,quanuis traditione Q^ofttVtion adiuta.Si quid veto tota per orbem fréquentât Eeclefia(idem Auguftinus pronuntiat)v ocare in concrouerfiam,infolentifsimç effe infaniç. Hoc fanftus vir cenfuit veile effe pacis fouendx caufa,quod ad paucorum rituum confuetudinem ‘ dequibusnemo noftrum litigarevellet.ficenim habentverba fanfti viri,Retineriquçdamnon fcripta,velab ipfis Apoftolis, velConcilqs quorum eft in Ecclefia faluberrima auchoritas,ftatuta:ficuti quod Domini pafsio,8ó refurreftiOjôC afcëfio in coclum, 8t aduentus c cœlo Spiritus fan£li,anniucrfaria folennitate celebrantur. St fi quid aliud talft occurreritquod feruaturab vniuerfa quacunquCfe diffundit E-cclefia. Cuius,obfecro,pudoriseft,exhac paucitateimmenfam aceruum con-ficere; quod impoftor nofter molitur. Atquehac modeftia viam fibi fternere voluit adliberam querimoniam quapoftea vtitur,Ecclefiam, cuilibertas àDeo conceffaerat,feruilibus oneribus preml, vt tolera-biliot effet conditio ludxorum,qui fub iugo feruitutis ,Lcgalibus ta-men farcinis,non humanis prxfumptionibus fubiefti fuerant. Verura efto,plusdetulerit Auguftinus confuetudini quam par erac : an eius confilium fuit,Sacramenta à Chrifto tradita, humanis commentis in-quinare;Nequeenimde quibuslibet cereraonqsagit,fed quarum li-bervfusEcclefix reliftus eft,ficuti feipfecaplicat.Nos quoqueprifeos ntus,quibusindifferentervti licet, quiaverboDei confentanei funt, no reqeimus ,modó ne fuperftitio St prauus abufus eos abolere cogac. Scimus enim quxcunquc ad decorum St otdinempercinent,nonhabë-daeffe pro humanis placitis quiadiuinitus approbantur. Sed quid hoc

B iq adeen-

n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RESPONSIO ADVER.SVS

adcenforisiftutiamr’quifubfallaciiiiteguincntocorruptelas omesot-cultaf.quod nunquain faniflo viro in mcnceir. venit.

Addirurputidiuscauillum, Paulum amp;nbsp;Barnabain non tanriim Ec-clefqsinandaiTevrexprefla Dei mandata feruarent/ed eriamvc parèrent Apoftolorum amp;Senioruin decretis.Primo expendere conueiiir, quarnamdecretaintelligat Lucas: deindequorfumadea feruandaEc-clefiasliortarus fuerit Paulus. Pacatæ fuerant conrentioneS,quæo-mnibusAfiæSt Græciæ ecclefqs ex horribili difsipatione ruinani exitium minitabantur. nihil autein decretum fuerat, niiï Deiver-bo confentaneum. Ne feilicet genres ad ritus Legales adigerencur, fed tantiiinà fanguine amp;nbsp;fuffocato abftinerent, Huic decreto obrera-perandum effe Paulus docuit:fed ad tempus,doneeadolefcereteorunt fideS,quiMofi nimium étant addiéli. Et certè paulô pôft abrogauic ipfe Paulusquod pacis retinendæcaufa feruare fuadebar. Miruinau-temeft,exemplum obtrudi àcenfore noftro,qui nihil ex communiveteris Ecclefiævfu remirti patiriir.Dicmihi,bone vir, vrrumtibifan^li-us eft obfcruatu quod Apoftoli mandaruitt, amp;nbsp;Paulus firmuin inane-reiuf$ir,an quodab ignotisauthoribus profeélumeftf fi ApoftoloS pracferSjCur fanguine libéré vefceriSjChrifma non credis abroganduffl^ ßiadhuc Paulum traditionum pratconem cirabis, quô inuiolabilisfit earumauthoritas^Aliosantiques ritus,quorum veftigia amp;lineamea-raapparenr,quanuisà fuo fine K vfu nonnihil deflexerinr,paci$amp;vni-tatis ftudio obferuandos cxiftiinar,donec légitima authoritate autre-ftituanrurprifeo fuo fine, autex vfu remoueârur.Quoniamaftuttquid velit difsimulat,monendi funrLeftores, adhanc clafiem referri o-mnes hiftrionicos geftus quifimqs magis coniieniunt quàin homini-bus, amp;nbsp;vix in aôbionc profana ertenttolerabiles.Vrcunqueàfontenon vitiofomanarint, confiât nihil aliud hodie elfe quàm facrorumin-quinamenra. Paxigiturrua, nugaror, cuius fiudio quxuis pietariS ludibria obregis,quandoterproditoriaefi, ànobisprocul faceflat. Quod ritus quofdamanriquifsimos,qui religiofè olimfueruntobfer-uati,amp;paulatim obfoleuerunt,rurfus in vfumrefiirui cupitperlc-gitimam authoritatem, Si quàm minima fiçri pofsit pcrtiirbatione,li palam fecilîer de quibus loquatur,fignû aliquod ingenuiratis dediflet. Vfum calicisin facraCœnapopulo,cuiindignéereprus eft,reddinon modo rééluin forer,fed omnino neceflarium.Nec dubito quin hocin-ferendo, fauorem caprauerit. fed quàm dilute refiirurionem liane procurât^ Dimidiarantiiin Cœnæ pars refidua efi inPapatu. Harch-ceratio, an ad momentum ferenda effets Et qui licet vel momentum difcerpcre qu^Chrifeus indiuiduonexucouiunxicf Nugarorà putidi

Clcri

QVENDÄM MEDÎATOREM.

Cleri nutu pendere nos iubet, êi quafiin releuicula ciuerc onnem perturbationem.fcd ininiinè obfcurum cft, quin eadem qua prius ma-iitia/pecicsoinnes rubncens,noua oneruin mole opprimcre cctec inU feras animas.

Quantum ad ritus partlculares,vigcat fané Auguftini fententia i vt fingulis Ecdcfqs liberum fit morem fuum tenere ; imo inccrdum vtile eft,neexternis ceremonqs alligetur religio, aliquid effc varietatis: modo abfit £mulatio,ncc alq ab alqs nouitare ille Ai,diuerfum aliquid

' habereaifeftent.QuanquamvtintelligantLedoresfincerum nihil ab bochomine prodire'.memoria tencant,longéaliam fuiffe temporis il-

( liusrationem ac noftri,ex quo turmatim innumcra fuperftitionum c5-geriesad obruendumDei cultum exundauit.Expendere etiä conucnic quidvaleat,ne{pcontrafidem,netpcontrabonosmores iniungi. Nam

I cùmvelltDeus ex pracfcripto Legis fuæcoli,ac pro inde fiftitios cultus deteftetur,fidei certè répugnât, quicquam eins mandatis add!, homi-numarbltrio'. nee bonis moribus confcntancæ funcludicrx ineptiae, quibus to ta religio foedata eft in Papatu.Si qui ritus per fe boni fint ac Vtiles,errorcm qui octupat quorundi mentes non obftare faceor,quo minusbono bene vtantur qui reélè fentiunt: modo ne communisfit error,quemvfus ipfeconfirmer. WLultisenim cxremonqs per fenon damnandisitaadharretfupcrftitiOjVt quifquis easvfurpat,exemplote-ftetur fc vnumefleex errantium numero.lta farpe falfaopinio quç vul-gôconceptafucrit,abufu contaminât ritus alioqui puros: vt non tantum priuata cautionevitandifint,fedetiamlibercnotandi,nèfimplces magisacmagis obdurefcant.Necçenim Chriftiani xeli eft,quenque fibi feorfum confulere,nifi moneantur alq quoque vtfibi caueanc. Itaque quodexfcrlptorelralico adducit,abufunon tollibonum vfum,fiabf-qucexceptioneintelligas,minime vcrùm eritsquando non minus pru-denter attendere iubemur ne infirmos fratres lædamus noftro exera-plo,quàmnc quid tentemus illicitum.etfienim vbi Paulus vetat car-nemguftando quse idolis fuerit immolatafratres offenderc,de vna fpeciedlfferit,generalem tarnen pneferibit régulant, ne malo aut no-xio exemplo turbemus debiles confeientias. Ita reftius ac fanius dicc-tur’. quzDeuS ipfeinftituit,nullo abufu autvirio poffe aboleri’.qux autemhumanitus tradita funt, poftquam errore funt vitiata,fi eorum vfusnoceat,8( pariat offendlculum fratribus, effe abftinendum. Ac rairor cenforem, vbitandem concedit interdum eô vfqueinualefcc-re fuperftitiones, vt publica authoritate tollend« fint res ipfxè medio Çficuti de ferpeute «nco à rege Exeeltia faftum Icgimus) non petfpiccre fuam verfutiam bonis omnibus exofam fore t quôd de vfn

14 RESPONSIO ADVERSVS QVENDAM MEDIAT, vfii colerabili fubtilitcrdifputando, crafsifsinias qiiafque fuperftirio-nes obliquéfaluas amp;nbsp;iiicaólas mauere velir. Quid euiin in Papatunon fjuni« , fjiniJe ferpentia:neo,prpreroriginein^lu!Tu Dei coiiflarus fueracaMo-fe:feruatus fuerat in beneficij meinoriam. inter Ezecliiæ virrures nu-

• 8« jperarur^ ilium fuiffe cöfractum SC in cineres redaólum.Magna pars fu-perftitionumquibufcum hodicbellum geruntveri Dei cultores,tl8' cunis nefcio quibus manauitomnes impijs erroribus ïmplicita; funt, iinó deliburac, qui niiquam elui pofsinr,nifi abrogaro illarumvfu.Cur non ergo fimpliciter quod verum eft agnofcimus,neceflariuin hoceiïs purgandæà fordibusEccletKV remedium^

Qiiod additjConftirutiones nonnullas, quanuis exiguum habeant vfuin,ramen vnitatis retinendæ SC fcandali virandi caiifa feruandasef-fe,etfi veri fpecie non caret,dolum tarnen fubcfte ex contextu planuin faciet.moxeniinexceptionemadditjSi quacvtiles plerunqiie fint,ramen earum obferuario priuatim vel noxiafit,vel impofsibilis,adinen-tcm legiflatorisconfugiendumefte.Ergo lex de ciboruindele(flu,qiH interdicitur efus carnis,ouorum,laftisS^ butyrijpublicènoxianoncc-febitur.Vnde colligere promptuin cft.fuslp deçfacere bonuin viruni, fi confcientisc humanis decretis feriiiliter opprimantur, modo abfquc valetudinis iaélura fiat. Deniqiie quo ad onera tyrannidis commode ferre poterimus,illis ferendis nos obftringir. Quid ergo ilia Pauli fen-Colojj'.x. tentiafier^Nemo vosiudicctin cibo 8lt;poru.kem, (^id adbiicdecre-CrtUf.;. tisrenemini^Item State, amp;nbsp;neiterum fubqciamini iugo feruinitis. Equot; Reformarionis ftudium,quod tam faftuosèiadbar. lamclaufulamatre-xens,Cultus perfe vitiofos priuatim poffecaueri ab agnofcctibusvi-tiumeetfi viderurnonnihil dicere,malignèramen exteçuatquod fum-mam deteftationem meretur.Quid enim fi ôC Dei culrum fceleftcpro-fanari,amp; fratres meos in exitium ire præcipires videâkacirilfiie vtrun-que pariait Hæc fcilicer ratio cft cur peccari admoneat, fi niniio fuper-ftitionum odio,ritus qui tolerari poflunr,pro noxqs 8C impijs reinere damnentur.ld quidem inrerdum contingit: fed quid adpræfentem caufam, cùm nemo abijciendum con-tendar, nifi quod manifefta impietatis la

be turpiter corrup-tuin elh’

IOAN-

IOANNIS CALVINI RESPON,» (io ad Balduini conuitia.

Efcio an frigldas rhapfodias,quæ rurfiis inluccin prodicrunt ad leges De fainofis libellis, ante an-nos quatuor edlderit Francifcus Balduinus. Nain vicefima quinta die lulq anno quinquagefimo fe-ptimo priullegium impetrauit. nunc opus retc-xcns quo pleno gutture fuara in me virulentiain euomeret, an iure priuilegiumillud quod libro __________ cunc compofito datum erat nouç inueftiuç apta-. nbsp;nbsp;nbsp;ueritjVelim mihi rclpondcac lurifconfultus.Ccrtèbeneficio Regis an-

1 le biennium mortui opus à quatuor raenfibus fcriptum ornye,abrur-. ' nbsp;nbsp;dum fuit. Atcgvt apices iuris omittam, ficuti loquuntur, talfarium hic

deprehendlfenfusdiftat.Porro quanuis 8i audacia eius 8Ç improbitas pridemOmnibuscoenitafucrit,nunquam tarnen putaui eoamenn« prorupturum,vt mihi tarn proteruè malcdiccret. Verum vt ciufmod» homines ad rabicm incitat defpcratio,pr{cipitem eum egit i^la con-fcientiatvt cçco impetu in fcipfum potius quam in me rueret.Commo-lumcius intemperie me fuiffenon negabo î quando fieri non potcft quinhominibus cordatis 8C ingenuis ftomachum moueat tanta indi-gnitas-.fed eius conuitia perinde ac fi me non attingerent facile defpc-xi.Celebre eft Socratis didumjAn afino,fi me calce petqflet, coraPr«-torediemdiceremïetfiautem proculabfumab caanimi i^gnitu i-ne qua excelluit Socrates,logo tarnen vfu iam obdurui ad iftorum ca-numlatratus.atquc ex meliore fcholadidiciDeumpro^s K cotumc-Iqsferuos fuos vt probeteorumtolerantiam,fubqcere.De magnitu i-; nbsp;nbsp;ne Quidem rcuelationum,quafi ad Paulum acccderem,non g oria or.

hoc tarnen mihi commune effe cum Paulo agnofeOjange um at^, txtollar,mihi diuinitus miffum effe, qui me col nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»ft rtp

militatemerudlat.Quoniam tarnen nobis quotidie rogan u uSjVtdiabolumeius'qj mlniftroscompefcat,noftrarumiquoqjp i eft,neeorum mendacqs obruaturveritas,effreui corumO“quot;' fterc.Bafileae ante quinque menfes editum fuit fcriptum a p « tisnomine •. cui plaufibilis inferiptus fuit titulus, ac fi fe an i fiidifsidns optimum remedium afferret.Huie oppouta uit re i futatio, in qua perftriftus fuit Balduinus. hac occafione nun m g oreditur 8t ad capitale iudiciumvocat,vel potius trahit » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

metraduilusforct.Quidvero fi negemlibelluvo,cultam^r

CALVINE

feftuS cft, à me feriptum? Et cercè fi cauiJlari lib2at,negare promprum eft. quia ramen magna ex parte ex meo fermone fuit exceptas, pro meo agnofcam. Hie velis expanfisin me Balduinus inuehirur, ft' quefalfa calumnia grauari conquerirur: SC quanquam Aurhorem non nominat,alienum ramen opus dicit immérité fibi afcribi. Ego auremeumlibenteradiuuo:ac teftatumvolo efte Leftoribus,næniaS illas non ab vnoconfarcinatasfuifte.EftCaftander quidam ablioini-num cöfuerudine, vtaiunr,remorus.nec vnqiiam innotuiffereiusnomen, nifi Balduini impulfu nunc à meproduólus effet in thearruiii. Is exfolirudineâuficcî/'axp, vtfieri folet,ira contraxit, vt oiunes ftj' eiusfenfus obftupefecerit morofitas. Qiioniain olfecerat BaldiiinuS ilium viginti annorum otioadmediam quandain amp;nbsp;flexuofam rel‘-gionemcudendamabufumelfe,ex eius finii infaufta ilia commenta ft' eile elicere po tuit: quælucemtenebris mifeendo fub peftiferæconcof-diacprætextuomnesin Ecclefia corruptelasfouerent. Vixenime«' dibilceft quantafagacitatequicquidpietari noxium eft inueftiger-Qualifeunque autem erat ilia farrago, cam fuo arriffeio poliuif' Nam fi quis roget cur nulla in Refutatione fâdla fuerit Caffandriineo-tio, refpondeo nullam fuifferationem, cur lamia ilia, vel lama,cfto antro, vbihadlenus bene latuit, exrrahi deberer. Veriim quia po^' fiin Balduinus non obfcuras ftyli fui notas libello impre/rerar,''^ omnibus confpicuum effet non nifi ex eius manu prodijffe (necTypO-graphus negaret)acquicunque mediocri præditi eranr iudicio ide® fentirent ac loquerentur: obliqué eum perftringere qui Jibelluin vul-gandovenenum exclaufa pyxide effuderat, nulla, opinor,vetabat religio,velæquitas. Arque hîc crafsi mendacq conuiftus tenetur, fetoriusreiinfcium fuiffe fimulans: quuin longo ante rempotepi^' dam banc apud Caffandrum venatus effet. Adde quod is qui Co-lonixtot annos in fterquilinio fuo ad hune vfque diem iaciiir,acft in medio Galliæ finudegeret, déplorât turbulentum regni ftatuiH' Quorfum hæc tam purida fabulaf Et quis ram obtufuseft, qui non Balduini penicilluin agnofeat^ nullo certè vnquam atramenco ho^ quicquid eft delebir. Hæc enim probi hominis amp;nbsp;ingenui exeuft' tiOjdumhiftripnis in morem quærulandolachrymasftultisvulteli-cere: Cumin intima elfem Gallia, inquit, quidam in extremis Get-maniæ finibus qui de Gallia neque feiebar neque cogirabat quit' quam, libellumcompofuit8é edidit. Quid ergo fibi vult quæriino-nia, in qua Galliæ turbas déplorât ille quifqu.'s eft libelli Authorf lam quidattinet Coloniam Agrippinæ locate in vItimoaliquoGcr-maniærecelfuf vc taceam de incima Gallia,quum cmilfo aculeo Rbe-ino«

RESPONS! o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«7

mosfecontulericad vcndirandas Cardinali fuasoperas.

Porrô cum duplicem quæftionem agicandain effe præfatus fîc,Fa-fti,anipfe librum compofucrit: Si luris, an dignusfic liber tarn acer-ba infedatione : quam fœlicicerpriorempartemexpediac, penesLe-^oresefto indicium : nempc libclli culpam, cuius Author non eft, iinmerito in fe transferri. Infîciando fe purgat. ft volet adiungat 8Î Ptriuriuin quo me temeritatis reum faciat: quiadere incerta libe« pronuntiare aufus fuerim. Ego veto rem totamde qua trépide balbutit, ingenue Si familiariter aperio nec inui-

dia onerari volo,quantum res patitur. Editum eft fcriptumquod mihinotam infamiæ apud

omnes afpergeret:fupreflum eft Au-

thoris 6i Typographi no-jme data opera,vtiin-pune me lacerate librumef- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

fer,8ic.

C ii DEFEN-

quot;DEFENSIO IN'

SONTIS LIBELLÎ, DE OFFICIO PII VIR I, ADVERSVS iniquumamp; importun um cafti^ gatorcm.

Modcftus. Placidius.

Adfero tibi fcriptum nouum ex bocmcr^J/ ru Modcftc,quod an uideris ante ncfcio. M’ Quod tandcmf P« Titulus eft multiple^» fed hie capitalis. Iohannis Caluini refponfio ad niconuicia, M. Equidem uidimiplacidi Si pcrlcgi,^*’ ucroanahquidincoIcgiftifP. Non potui fané, qua füll’ 'nouarü rerum cupiditate,quin eumnaftusftatimpci^ currerim,feupotius deuorarim. M.Dicamabobonafi' de quid tandc de eo iudicas.''nam quamuis uirum illufU magnifaeercfoleas,nôdubitotametfi tefatis noui.quin ueritatem cuiufuis hominis æftimationi anteponas, P♦ Reftc tu quidem de me iudicas, equidem uirum iHui” ob infignes animi dotes, iam olim admirari Si fufpiccr^ j fim folitus,maxime quod abufuum Si corruptclarum in Eccleßa repurgationem, magno mihi, Si heroica animn aggredi fit uifus,nunquam tarnen ita me illi addixi,util^ lum ab omni crrorc uindicandum,amp; non potius bun«'' numaliquidaliquado paffum putarim,Ad idueroquod quxris plane rcfpondcrc non poftum, quod caufa miW ton

Dï OTTICIO PII VIIL ■’S» tow cognita amp;nbsp;pcrfpcâa nônt,ltaq;adtcucni,utfimogt; do tibi eft otiumàliuiSjdc hac rcpaulurn conferamus, Midimus 84 anteriora feripta aducrfaria,Caluini,alicrS aduerfus Vcrfipcllcm moderatorem, in quoBalduy num auftorcm facit libcUi cuiufdamdc Officiio piiuiri inhoc Eeelefiarum difsidio, coq; nomine ilium atroci«* ter profcindit.Balduini alter um,ad legem de famofis lu bellis,in quo inf iciationc Caluini aceufationem rcfcllit, cuiquod iam prodiit fcriptumopponitur,totiusq; Eu# ius controuerfiæ certamen in co pofitum uidetur, fit ne Balduinus Euius libclli uel audor, ut primo feripto affirmauit Caluinus,an ucrô,quo inficiationc Balduini impulfus confugit, impetratot adiutor 84 expolitor, de bac caufa tu optime indicate potes,fi modo ucrùmcft quodaiuntjtibiauftorcmlibclli illius imprimis notum efte 84 familiärem, NI EÛ itaut dicis Placidi,noui eerie iliumtanquammc,magnumc|;Eiccrrorcm àianto ui* ‘ roadmiftumcffcfanftcaffirmarCjUtquiccriofciamBaV duinumncq; impulforcm ncq; auftorcm, ncq; adiuto* rem illius opufculi,imo neep confeium uUo modo fuif* fc priufquam in lueem cminum eflet ,ac ne tune quidera de auftorc quicquam pr xter fufpicioncmEabuiuc ,quâ«» uis argumentum illinon difplicucrit, caep de caufa ex* emplariaaliquot in nundin s oblata amicis diftribuctii, atqjEinc fortafsis illac lacErymae.P. Idfi itaeft non fim* plicicrrorc,fcdmultis84 grauibus modis à tam excelle* tcuiro (cogor enim ucrùmfaicti) pcccatum cft.Pri* C iii mum

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO LIBEL LI,

mum enim grauitatcm cius non dccuit,quodtam kiiw bus rationibus de auftorc fepanus cft perfuaderi, nec profefsioni cius,hoc cft Ëuangclicac manfuctudini con^ gruit,quod tam impotenter,tantaq;ucrborum atrociw^ te,totconuiciorum 8i contumeliarum accruos in ilium congeflerit. Adhæc Humana adbuc uidcri pofsint,uti^ potèexerrorenata:illud uero cuiufmodifit,diccrcnon aufim,quódtam ferio ab illoqucmfalfó infimulauitadf’ monitus.errorem nondum agnóuerit, fed perdnacitei conatus fi t errorem falfa affeueratione diluerc,cum cofi^ ftanter Balduinu ilium,fi non auftorem, primüamp;dcli^ neatorem fuiffe illius li bel li, tarnen ad cum perficiendö operam fuam coniunxiflc, amp;nbsp;pcnicillo fuo tanqua ornagt; turn,amp;coloresaddidiffe cöfirmanSed cgobuncuirum potius importunitate quorundamhuc raptü,quanifua fpontcadduólumexiftimo.M,Sititafanè,neq;cgoma' gnorum amp;illuftrium uirorum obtredatione dclcflor, fed tame uitiailla difsimulanda non funr,neq;cm squö cft ut pódereaudoritatiscuiufcüq; hominis ucritas opgt; primatur.Enimueromultismodis hiciniuriuscft,tum in eum,qucm falfo libclli auélorem cft opinatus,tumiii libclkim ipfum,qucmob fufpicionem auóloris imme* ritó cft cxccratuSjfcd dc his alias fortafsis oportunius agemus,nuncautcmquando in nouifsimi huius fcripti mcntioncmincidimus,mulrain cotanto uiro indigna admifl'a eße dcprchcdi.Nam primum, quo animo qun que ßducia hæc initio fcripfcricjntelligcrc non poITum,

DE OF FICIO PII VIRT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

ego înquicfcftatum iiolo Jcéloribus, næniasillas non ab uno cófarcinatas fuißc.At ignofeat tibi Dominus bone uir,falfumcft hoc quod publiceproferrc audcstc-ftimonium. Ego ucro meliere confeientia, coram Deo amp;liominibus teftatum uolo,auólorcm harum quarum^; cunqucnæniarum,ncquc cuiufquam impuifu duclum, neccuiufquammorraliumopcra adearum confarcinæ; tionem adiutum fuifle. Eodem pertinet quod Baldui-num crafsi mcndacii feconuicifle putat, cum affirmée fe totius rei infeium fuifie, cum praedam hanc apud Caflandrum longe ante uenatus elTct. Poterit fane hac dereßalduinus fanéfifsimo iurifiurandi facramento li# bere fepurgarc, nee eftquodperiurii crimen quiequam nietuatjfiiureiurandoaffirmée fe totius rei infeiumfuifle, nee praedam ucnatum,adcoq;libeUi culpam, cuius auftornon fit immerito in fetransferri, V idcant igitur æqui indices an ne remeriratis reus fit, qui de re non mox: do incerta, fed prorfus falfa libere pronunciare fit au* fus, Atque fomnium quoque fibi fingit, cum queritur editum effe feriptum, quod notam illi infamiæ apud omnes afpergcrct, eoq; Typographi amp;nbsp;audoris nomen fuppreffumjUtimpunè ilium laccrare liberum cf* fett cum fände deierare pofsim, nihil feripti illiusau-dorem, cumea feriberet, pcculiaritcr deCaluinocogi* taflre,fcdoblataoccafionc obiter illius ut Luthcri amp;nbsp;Pa* pæ incntioncm fccilTc. Simile huic eft, quod ait non cfle probabilc quod is qui Coloniæ tot ânnos in fuo ftcr-

DEFENSIO LT.BELLI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

ftcrquilinio iacucrit, Galliac ftatum dcplorarit, nam is qui libel li audor cft, cum cum fcribcrct nihil de Gallia praccipuè cogitabat,nam quod obiter florentifsimi regni (quo nominequidem Galliam intclligit) turbulcntum ftatum déplorât, quid mirum eft, fi in tanta uicinitarc, quæ ci parti Germanise cum Gallia eft, in Galliæ nwn-' tioncm incidcritfeumtum temporis, nullafcrc regio in I terris fucrit,quam no Gallicitumultus fama complcuo rat.Scd de his fatis, quid ucrô Placidif qualia tibi ilia ui'' j dcntur,qu3cdc Caflandro hominc fibi ignoto quern ti' bi puto no ignotû cffutiuit,num Chriftiano SC licojimo graui probo 8c modefto uirodignasquot; P. Egoali^ quotics cum cóucni,cumq; ut ucrum fatcar longe alium quamabhocjcxfalfahaud dubie dclationc defcribitur, imotraducitur,cxpertus fum,nullamcniminco morw fitatcm.fcdfummamhumanitatcm amp;nbsp;morum placiJi* ratcm deprehendi. Scdtuillius ingenium melius noftii ut quitibi pcnitusamp;intimcnotusfit.M.ItacftPlaciJi' Etfifortafse ilium nondum fatis nofti,habcthóc uirilU peculiarc,quod fingulari dcfidcrio pacis amp;nbsp;concordiï Chriftianæ amp;nbsp;Ecclcfiafticætcnctur:amp; in iudicandis reib gionis côtrouerfiis reda rcgiaq;uia ingrcdiatur:amp;rcgii' lamfcripturarumdiuinarum.amp;intclhgcntiçcarum.pcr Catholicamtraditionc mad nos prepagatæ,nulla babi' tu partium amp;nbsp;perfonarum quamuis iniigniumrationc, fcquarur.Eaq;dccaufa fir,ut apudnon paucos parribus addidiorcs,amp;cius propofitum non fatis perfpedumha^

DE OFFICIO PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5

Ecntcs,malc audiat,8lt; inconftantiæ Jcuitatis amp;nbsp;timidita^ tisincufctur:qui cerrè aliter iudicarcnt,fi cumpcnitius noflent,aut ex ipfo potius, de fe ipfo audirc, quam alio* rum nicndaciis crcderc,amp; fuis fufpicionibus indulgcrc ma lient, Ego ueio hoc certo fcio, c^uod in fuo inûituto, non gratiam cuiufquam hominum,fcd confeientiæ tangt;: turn indicium fcciuatur. Ac polfct hic t^uidem hac potif» fimumicmpcftatcahc|uid operepretii ad publicam Ec-clefiæpaccmconferrcjfinon crcbcrrimisamp;pcnè conti-» nuis iiscy cum acerbifsimis ctuciacibus conmnâis mor* bis affliftarctur 8( penè cnecarctur- Quoduerô adhoc fcriptumattinci.inquodicituïab hominum confuctU;? dincrcmotus,8(cxfolitudinc contraxiffcjitaut oninis fenfus cius obftupefcccrit morofitas, «|uam in.» cpta quam temeraria, quam uana haec funt, cum ipfc l^lacidnudicare potes. QuamucroEuagelicum hoceft ^uodhominem ccrtèChriftianumamp;Chriftibaptifma^ te côfccratum lamiam 8i laruam appellat, huius reiEx:? cmplum ex quo Euangelio fumpfcritncfcio,cum no-» ftrum Euangeliura contumcliofauocc fratrem compel-» lantern,homicidæ parem faciat,8( gehennæ ignis addi? cat. lllud quidem uerum eft Caftandrum, iam inde ab aliquot annisuitampriuatam St ingloriam St pene foli-» tariä ac defertam duxlffc,non iia tarnen uttanquamla-» naia ucllaruain antro fernper dcliiuerit; aut ut Timon illc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominum confortia uitauetit, fed quod

ob animi paruitatem, St corpufeuli infir mitatem, quo #

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D rum-»

24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFEN s 10 LIBEL LT,

rumuis Iiominumfamiliariratcm,cui fc minus aptum fcnricbar,minusaffc6laucrir,ncminc ucro unquâ cuiuf* cunqj fadionis illc fucrir, qui cius cogrcfTum cxpctcbat, rcpulcrir,corü ucro in quibus modcrationis aliquoduc-» ftigiüjd eft, ingcnii fui fimilitudmc aliqua pcrfpcxcrii (q hodic cxigua turba eft) amieitia8lt; familiariratc 1 iben-’ ter eft ufus,tantu ucro abcft,ut ex folitudinc morofiratccorraxerit, ut nimia facilitate amp;nbsp;crcdulitare, dumfequibufuis acccdcntibuscxbibct, imo cxplicat^^ patcfacitjinlcuitatispotius uitium plcrisq; inclinarc fit uifus.Ncqjucro in tanta badenus obfeuritate uixit,iit nifinuneprimumin thcarrum produdus effet,cius no»« men altis adhuc tenebris fcpultum iacercr,cum amp;nbsp;literal rumprofefsioneamp; libellorumaliquot emifiionc (nam grauiora ædcrc amp;ualctudinisimbccillitasamp;tcmporuni iudiciorumq; malignitas uctuit) iamindcabannis am-* plius uigintijftudiofis amp;nbsp;1 i ter atis pafsim hominibus,pOi« tifsimS per bane inferiore Germaniam non fucrit prorgt; fus ignotus.In hoc codem fcripto infimulat cundc quod uiginti annorû fpatio,ad mediam quadam amp;nbsp;flexuofam religioncm cudendam fit abufus: itaqjcx cius finUjfaciî le infaufta ilia commenta clici potuiffcjqux luccm tene^ bris mifccndojfub pcftifcrac concordiç pr2tcxtu,omncs in Ecclefia corruptclas foucrent. Hie fane mirari fatis no poffumin co uiro cuius fcripta plcraq; fummam gra' Uitatem 8^ cximiac cuiufdam pictatis fpccicm prs fc runtjtantaminaffirmadodcre incognita temeritatem,

DlOîflClO PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

amp; in iudicando, fi fas cft diccrc, malignitatcm. N â quod dicit de uigintiannorum ono,longé fccus fchabct,cum bonam partem illius teporisin pcrcgrinanoncsinfura^ pfcrit,8( iamindcà trcdccimcircitcr annis,quictamdc# mumutcunc^ueftudiorum federn colucrit, quod ipfum . ({üoc^uc tempus magna ex parte grauifsimis amp;nbsp;crcbctri-* mis morbis fuit impeditum. Initioquoque Icdioni eo^» tum,(^ui Ecclefiac reformationem polliccbantur addi-âior jinicpiioi fuit iis, c^ui pontificii dicuntur, ca pot ifs mumdc caufa,quodlanicnis 8i incendiis potius,quam «gumentis 8( rationibusfuatuerie aliéna rcfutarc uU dcrcntur.fAoxucrocumutriufquc partis feripta, inter fc conferre cœpiffct,8t utroflt;^uc poft diuinasiitcras,plvH limum prsfidü in auftoritatc ucteris Ecdcfiæ ,amp; prifeo-turnEcclcfiafticorumferiptorum,(«quorum utriq; cre-brateftimonia praeferebant) collocate uidiffct,confti# mit poft diuinarumlitcrarumlccfionemjirmam conlt;* ftantcmc^dc rcligioncClitiftiana fcntcntiam,8tunani* mcnantic^uitatiscovûcnfioncmfapudcpiam uctam ïc-« clefiam ucramcprcbgroncm faille,nemo inficiari po# tcft) diligenter incpiitcrc.St ad rcgulam diuinarum lite^ tatum,8i Catholica: ttaditionis, cpxa ucra facratum litc-* tarumintclligcntia continctur,cxutispTOïfus pattium aîfcâibus, cpios plurimum iudicio officere dcprcVicn-dit, çpriftionum controuerfarum difccptationcna ex* pendere ,8t obfcruatisKatum conttouctfiarum fomis bus, de mediis ac raûonibus, cpâlotts Kxc pctniciofa

D Ü Icdci»

aö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO LIBELLI,

Ecclcfiadifsidia componi pofsint, difpiccrcamp; coginre. Non igitur hoe otio fuo ad mediam quandam Sf flcxuo^ fam rcligionem ciidcndam abufuscft.uerumillud oin: quantulücunqjfukotiijin rcóta ucra firmaq; rclsgionis . forma inquirenda,à qua utrimq; deflexum uidebar im* pendit. Ncq; talia unquam commenta emifir, quæ higt; ccm tenebris mifeendo, fub pcftifcræ concordiæprærc' xcu omnes in Ecclefiæ corruptclas fouercc, fed eiufmo* di potius commentaria eft mcditatüs,quæ tcncbrasàlu* cc rcmoucndo,fublatis quæ Ecclefiam déformant corrugt; ptclis,falutaris concordiæ uiamoftenderent. Neefatis modeftiæmeminifle uidctur,cumillüColoniaetotan* nis in fuo ftcrqiiilinio iaeuiffe dicit, cum iam aliquot an* nis media in urbe in edibus ccicbcrrimis, quondam con* fularibus, bcncficio ampliff. uiri Henrici ßaers illu'' ftriif.princ.Du.CIiuiæ etc. Canccllarii,amp; ornatiiT. uiri AdolphiBaers ciusfilii ad quos haec haercditaccpcrue* ncrûtjdiucrfatui fit.Ecquamuis priuatam nullaq; publi* ca funftionc illuftrcm uitam duxerit, non tarnen itauel in antro dclituit,uclinftcrquilinio iacuit,ut nonincî urbCjfi non mulris, certè aliquibus iis q; praeftantifsimis Si Cummi ordinis uiris,innotucrit,qui cü bencuoIcntiaSi Omni humanitatis generc, funt côpIexi.Hæc breuiter de Caffandro noftro difta uolui,cuius cum mihi innoeen* tia,8tintcgritaspcrfpc(ftafit, indigne certetuli, cumim* mcritotamfupcrbcà faftidiofctraduci. P. Egoquoquc hoc loco prudcntiamSC modeftiamin hoc feripto défi* derarc

DE OFFICIO PII VIRI.

dcrarecogor.Scd c|uoniatTi in libelli iftius de officio pii üiri,qui caput cft occafio harum omnium turbir um naencionem incidimus, cupio tccum de co latius ƒ gerc, quandoquidem otiofus iam mihi uideris. M- S«is mini nunc quidem otii fuppctic,quod etfi minime ter in tuam gratiam quoduis negotium fim poftpoli* tiirus. Nibil enim mihi tua tuiq; fimilium præfcntia 84 Cûlloquio, iucundius 84 gratius accidcrcpoteft, quod libcllum hune,caput harum turbarnm appcllaft i, putotcintcUigcrc.nuUaminipfohbcllo culpam hære-

1 nbsp;nbsp;tere,fed caufam omnem in crrorcillius,qui SCdcaufto*'

le falfam pcrfuafioncm,84 de fine propofitoq; fcripti,uagt; nam imaginationeminanimum fuum induxcrat,pofU tameffe» P. Haudaliter fentio mi Nlodcftc, nam 84 id ipfumrcsipfadcmonftratjfedhoceftquodabste uolc* bam. Gum feriptuilludaduerfus vcrfipcllcm modéra^ totem, partim in perfonam, partim in rem ipfamfcra* tutjdcpcrfonaquæ falfo infimulahatur, error iamfatis dcicftus cft, 84 ah ipfo qui immerito impetcbaïur, fatis fttcnucconfutatus.HocunumnuncrcftatjUi rci ipfius in libcllo comprzhcnfx, defenfio fufeipiatur, ad quam rem cfficicndum neminem te magis idoncum efte fcio, ütquiauftorcmcius quifquiscft (ncc^ enim id (cire la^ boroftanquamtcipfumpenitifsimc noucris,8t ciusme^ tem ccrtilsimè teneas, nccçdubito te in cam cogitation

\ nem ineuhuiffe .Qviarc te pro noftta amicitia ohteftot, ut quando iam oùo abundamus 5i quid ca de te in pr on^

D iii ÇW

DEFENSIO LIBEL LI, ptu habeas liccat id mihi ex te cognofeere, nâ liai ia funt deeohbello iudicia,amp;nonnunafiniftra,c[uaeliniftra iu^ dicia huius uiri lam acerba infedario(cuius apiid mulws quæuisdidaoraculi locum obtinent; mirum in moJû auxic amp;nbsp;confirmauit,quo fit ut ad audiendam reprehen-* fionum illarum refutationem magis accendar. M.Tu uerô Placidi priusquæfo ingénue mihi dicito,quodtuû delibclloillo, cûineum primum incidcrcs iudiciûfiw itjtumadidquodpoftulasucniemus. P. Dicam.quam-' uisexiguum in me îudiciû fie« Argumentû fane ipfun* mihi non difplicuit, ut quod cum ingenio meo difsidio^ rum iftorum iam pertæfo, amp;nbsp;pacis Chriftianæ cupido congruebatjfed illudamp; ego amp;nbsp;boni aliquot mccum uin. imprimis dcfiderabanc,quod in partibus doflrinx tuum feu Cærcmoniarû cnumerandis.intrathcfinamp;gf* nus fc continuerit, neq; excpla ulhjCX quibus mcnscius propius cognofei totumq; negotium melius ilïuflrari potuifTet fubiecerit,M. Id ego confu! to amp;nbsp;rede ab co fagt; dumarbitror:ncq;cnim illi hoc loco propofitûfuit,de fingulis his articuh's.quibus fere tota rcligionis caufacógt; tinetur,accurate diftindeq; dilTcrere, hoc cnim altcrius amp;nbsp;maioris eft opens; amp;fi modo uita amp;nbsp;otium fuppetar, alibifortafsisabcodemfietoponunius) fed fatis habuit hoc loco breui amp;nbsp;tarnen no obfeura defcriptione, piorö amp;nbsp;in ftudio religionis non prorfus rudium confidcraiiogt; nem excitarc.Quod uero ex me libelli delenfioncm co* gnofcerccupisjcquidcm tibifatcor Placidi .quidenim ' tajv

DB OFTICïO PII VIRI.

tintumamicum cclcm)aducrfario illofcriptoinfpcâo, tcrnpcrarc mihi non potui, quamuis graui languorc impcditus,quinftatim arrcpto calamo aliquid fpanini ^(tumultuaric annotarcm, qu3C poftcà quâdo per otium liccbat in ordincm aliquem SC tanquam corpus redegi, quod fi tanta tihi cas nugas cognofeendi libido cft,atlt;ç

' dignumputcSjUt iis audiendisaliquid temporis impen^ das,pucrum acccrfcmus qui fcriptum ipfum Icgcndo tibi rccitct,quamuis ne quid te fallat tenue cft iciunü, nulloq; orationis ornatu comptum SC cxpoliiû,utpotc abingenio cxili,fcd ex animo tarnen pio bonaq; confev entiaprofeaum. Neque ucro hoc feripto noftro totum illud aduerfatium fcriptum expendimus, nam id pet graues occupationcs nondum licuit, fed earn tantum partem attigimus jqua de doftrina 8t Cçrcmoniis difpu» taiio continctur, rcliqua quoquccadcm ratio ne perfe^ quuturiJiuitamDcus Stualctudincm fuppcditarit,uc-rùm quicquid cft tibihbenter communicabimus.P .N v hil cft quodeupiam magis, M. Heus puer adcfdum, cape fis has chatias,amp;quxiniisfcripta funt leget at ut clarc,diftinftc,8(articulatc.

ÇA quot;V I nupcrlibcllû de officio püuiti inlueem cmi* fit, ingenue obteftatus cft ,ut fi quis ci côtradieen* dû putctjUicifsim xquum,modcratü amicum atq,fraters num animü cxhibcattquod eu poftulatct çquifsimam fc rem 84 qui mctiio impeuate debet et gt;poftulaic uifus cftlt; Qugt;

P de officio pii vire

Quarc nunquam fore putabat, ut libellus hic in tam inb lt;}uum,accrbumamp; hoftilcm reprehenforem incurrerct.

V crum continuo atqj is in hominû manus ueniflet, tititquidani,quiplcnisconuiciorû amp;nbsp;contumcliarû liSjtû in eum que falfoaudorcfufpicabatur,tü inipfum fcEtum,qucmopinati parentis caufa extreme oderat,in^ ucóluseff^Impulfusautcmhuc uidetur, imprimis odio quod iam in hominem cuius hoc opus effe putabat,cow j ccpcratjcoquodabillius caftris,ad partes moderators pacificatorum : minime fibi probatas,transfugincft uifus:tumctiam quod negotiû hoc ftudiofè ad impcdigt; endum curfum atq; progrefluminftituti fui.fufceptûfo iffc fufpicarctur,quam ctiam fufpicioncm tempus ipfum adiuuit.ScdquamturpiterSi longe falfus fit, res ipfade*' ( clarat,nam quod auótorc qualis cumq; huius fcripti atti* net; is fane quauis forte in ftudio Ecclcfiafticç uetufta' tis,amp;inrationibuspacificandæ inftaurandaeq; Eccicfiï, CÛ co quem falfó auéforc cft opinatus cöucniatjtamcn inuitæ inftituto amp;nbsp;gcncrc profeduq; ftudiorû magna, inter cos difsimilitudo cft,Nam illcingenio amp;nbsp;memoria praeftäs ca ftudia eft fccutus,qu3E ei ad gloria amp;nbsp;nominis ccicbritatc aditum parcfcccrüt.Itaq;pcrpetuo infumma luccamp;illuftrifsimorü uirorûnoticiaamp;familiaritatcucr-* fatus cft.Hic ucro ingenio exili,animo paruo atqj dcic-» doîadhçccorpufculo afsidua infirmitatcamp; crebrismor-' bis frafto atq; cxhaufto,ftudia illa maiora, quibus gloria [ amp;nbsp;nomen paratur,oraittcrc coaófus cft; amp;fi quidfacub tatis

de OÎFiCIO PH VIRI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ît

mis 8i temporis, ab inibccillirate corporis, 8i crebro rc.* curretibus morbis,rcliquum fuit, c[uod fane fuit per qui exiguum: id omne in cognofeenda memoria, ecclefia-fticæ uctuftatis ,8( in obferuandis fontibus controuerfiîu rum,quibus hodie religio Chriftianaconfliaatur,8ira-» tionibus ac mcdiis,quibus illæcomponi pofsint.difpici# endis impedit. Quarc baéienus uitampriuatam,obfcU0 ram, amp;nbsp;ingloriam duxit; ab bonorum ucrô 8i opum eu-* piàitatc,longifsimè femper abfuit,uitæcp tantum ncccG ( fariis,qux illiDcusboncftarationc fuppcditauit, côten-' tus,obfcuram quidem ,at c^uictam Si innoxiambaftenus c|uantum non afsidui morbi intctturbant,uitam exegit. Quo fit ut criminum illorû ,fupcrbix, cupiditatis,ambigt; nonis,uerfutiœ,8(adulationis,c{uorumuirum ilium in fimulatjinboc bominc ne fufpicio quidemulla bærcre pofsit Hsec de perfonadiftafuf€iciant,dcc^ua femel ad^ luiffus error,alter um quoep errorem pcpcrii,dcfine pro^ pofiiocp libclli,c[ucm ad impediendum ipforuminftv tutum, fcu.utloquuntur, ad abrumpendum Euangclii curfum, conferiptû euul gatumq; effe iudicabat. At rur# \ fum ucbcmctcr errat: nam tpuibuius eft auft or opufeu-\ li,cùmAludmcditabatur, neepde Gallia,neep de editio-nc c|uidem,cpticcpiam cogitabat.N am difputationc epua# gt;nbsp;dam,(puamfortc cum nonnullis uirisnonmalis,dcanù*

î\uisEcclcbxRomanx cxrcmoniis,omnitwcpdc fiaRomanababucrat,motus,pauca rpuxda tumultuaric {aipfii,Quibusin2.cncrc lentcntiafua,dcEcclcfiaciuscp ■£ doftti*

3i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO LI BEL LI,

doHnna amp;nbsp;cacrcmoniis,tum de pii uiri, nullo publico m Ecclcfia ucircpublica mumcrc fungcntiSjofticioexp»quot; carcqutcùm ufuscnctcaad,manum Eabcrct,ctbon^ fidisq; hominibus oftcndcrcr,atqj de iis placide aruiccÇ confcrrct.Idcüm fieret, cucnit utcüminitió ualdc cnjt cxiguum fcriptum,obiedis nouis argumcntiSjfubind^ aliquidaccederetjidq; nö ordine, fed ut quicq; obieóluni cratjita rcliquisadneófcbatur: quo fit ut nonnullis Iolt;^ farraginis potiiis,qua artcdigeftæ et collocatae oratio^ nisfpccicmhabcat. Quodtamc immerito reprehend tur,cûmin huiufmodifcriptis,nonquàm compoßt^^ ordinate, fed quere, ctreflèquid dicatur, fpcôfandû lit» Adeditioncm uerônon fua fpontc, fed grauium rundamctpiorumuirorûquibus illud exhibcbat,bor^ tatu, induàus fuir, imô ucrô non edidit ipfc,fcHarb^ tratui cuiufdam boni uiri pcrmifir,ut fi uidcrctur,pr^‘° tradendum amp;publicandû curarct,fupprcffotamcn au* dorisnomine,cuius cxprefsio nihil conferre,imo ciu$ infti(uto,nonnihilobclTc polfc uidebatur. Mcmin'U’’ aöt hi homines debent,non ad ipfos tantum pcrucniif^ amp;nbsp;intra ipfos conclufum elfe regnû Dei,fed in ca communitate,quam uniuerfam immerito papatus no* mine infamant,multos elfe pios uiros, no minore quam quisq ipforum præ fe fcrat,reformandæ ecclcfiæ ftudio, amp;nbsp;corruptclarum ac fupcrftitionum odio flagrantes« ïd quod ingenue agnoucrunt et profefsi funt, uiriqui^ dameo locoatcj faftigio apudeos collocati,utcorunJ auôlo'

de omcio PII viRi; îi audoriratcm dcfugcrc non pofsinr, quorum unusin-» ter cos przcipuus Jaccrur in es parte quæ Gatholica ucl Romana dicitur, multos efle fpiritu Chrifti ucrc præ« ditos, ncqjdccffc talcs apudfuos. Alibi feribit de his rc^ Iigioniscontroucrfiis, cum iis demum conferendum ce tradandum elle,qui in aduerfa parte Deum timeant, amp;ucrè filii Dei funtî et quamuis ob probabilcs caufas ipforum inftitutum non probcnt,quædam tamenapud fiioscorrcdacupiant,Alius pafsim feribitadbarum cô-» p-mcUhA» troucrfiarum diiudicationcm arbirros et indices effe dc;: ligcndoSjUiros doidos ctpios, qualcs adbucfunt in omü nibusnationibus,non partiales, née uni parti addidos, ucritatem intelligentes amp;nbsp;amantes. Alius ucrô affir«- LBKuti«. mat iudicandi audoritatem non adimcrc fc omnibus Prælatis Se Epifeopis indifcriminatim, cum fperet inter cos pios effe uiros, qui genua fua nô flcxcrint ante Baal. Ex nis amp;nbsp;bis fimilibus, quorum plura adduccrc pof# fim teftimoniis ncceffariô conficitur,corum quoque, qui Romanæ Eeelefiæ aduerfarii babentur teftimo-nio, in communionc Romanæ, quam papifticam uo-* cant eeelefiæ,cfle bomines ucrè pios,et ad rcgniCbris» fti hæreditatcm pertinentes. Hi certè inter extrema ilia uitanda,medium obtinent, cùm cos qui in fua parc te nihil corredum, fed omnes abufus amp;nbsp;fupcrftitioncs defendere uolunt non probent. An fi quis fc ex bogt; rum numero profiteatur ut impius amp;nbsp;infidel is dam-« nandus Si rcpcllenduscrir,ctnon potiüs ut utilifsimus

E ii cccle^

H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO LIBELLI,

ecclcfiacjamp;adpaccmamp;concordiamconcilianclamaptii' (îmus,collaudandus8lt;amplcdcndus Grits’ Etquiop^^’-amp; ftudct ut quàm plurimi eo animo præditi fint,is Euin; gcliicurfumrcmorari.amp;nonpotiûsiuuarcSi promouf' rcdiccturfnifi forte aliud quiddam pcculiarc Euangcîij nomineintelligant. Quinpotiusnullimagis Euatigc^’’ curfum remorantur, quàm horum fimilcs, quiproi’^^ amp;nbsp;pios uiros,ad Icgitimam ccclcfiæ inftaurationcm,ft^ diafua amp;operam confcrcntcs,contumcliis laccfTunt, Ä calumniis, quod in ipfis cft, opprimunt. Nos aurcm profitemur in utraq; parte uiros elfe pios amp;nbsp;moderatos» qui ab utroq; extremo remoti, ad medium illudpun-' ftum,in quo purum germanumq; Catholicifmum ftituimus,proximcacccdût,quibusq;liæcextrcniaftio^ rumacerbitas ex animo difplicet,amp;Chriftianam rationem in fuis defiderât,84 communem inChrifto clcfiæpaccm omnibus uotis exoptant. Atq; is finis bis Se huiuslibelli auiftori propolîtus cft, utquàmplun^ mi talcs rcddantur:amp; qui ciufmodi funt,in fuo propofit^ confirmentur. Falfus cft ergo caftigator noftcr(aliu^ cnim uocabulum modo non fuppetit: Si calumniatorc dicere modeftiæ inftitutum prohiber, ) qui libclluni huncqucmflagcllandum fufccpit,turbati Si interrüp^^ Euangclici curfus arcefsit, cuius pro defenfionc ctpur^ gationc,aliquidmihi dicendum elfe puraui. Qiiamuis magna pars aducrlàriihuius fcripti,in pcrfonæ,inqu3in pererrorem fercbatur,infc(ftationc confumi[ur,totaq; fcrlt;

DE OFFICIO PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î5

fcrè fcriptio ex odio hominis etfalfa fufpicionc profc# ftauidctur,fic ut putcm co crrorc fublato,ilium aut li accrbitatcm mitigaturum, aut omnino à fcribcndo icmpcraturumfuiflc. Atcaquæin hominem dicuntur, ad nos nihil attincntjUt qui patrocinio noftro nô eget: cùm et iurifconfultus fit,8C fumma cloquentia, dieen# diq; copia inftrudus,8(magnorum clarifsimorumq; ui-torumpræfidio feptus,quinet edito iam feripto, innô-« ccntiamfuam,ingenueftrcnucq;défendit. Ipfc ucro libellus non alio cgcrc patrono uidetur,qerudito attento Siæquo left ore,qui facile quicquid in co aceufatut et rc-prenenditur.pcr fummam calumniam diâumcffc cO;? gnofeett nihil ucro obiici,cuius non in ipfo libcllo,fl dis# ligentius cxpendatur,côfutaiio abundc fubminiftrctur. Hæcquamuis itafe habcant,tarnen nô inutilcm,ncc bo.» nisamp;ucritatisacpacis amâtibus uiris,ingratam operam me fufeepturum cxiftimaui,fi cxplicata libclli fenten-tia,calumniarum et cauillationû nebulas, difeutiamat# que dcpellamtquain rc cam modcftiam,ct orationislc-nitatem.fequi ftatuimus,ut omnes intclligant,nos non alicuius perfonæ,aut partis odio impulfos,fcd folo in-noccniiæ tuendæ ,ct ucr itatis afferendæ ftudio hue indu# ftosfuilfe,

Cùm igituï initiô ftatimhbellum uirulcnium appel lat,ci mox audori, fuperbiam ,faftum, feruilem maliù-amctuctfutiam inauditam ttibuivjibrum ucro ipfura mcias impolluras et ptxftigias fpiiarc, tuendis impiis

E iii cwo^

DEFENSIOLIBELLI, crroribus cHc compofitum,calumniis et uirulcntia refers tum,ancrir,in co ftomacho fuo plus nimio indulgctiat; quchæcbilicommotæ,etconfuctudini qua folemncil^ iis cftjfcripta fua buiufmodi flofeulis, fiuc emblematic cxornarc ct infignirc condonanda putamus. Deaufloris aût animo,quam ilium æquü,moderarû,et fraternû ex; hibuerit,iudicabit melius Deus,amp;aEquiplacidiq, lcflo* res,quàmhiccaftigatoræftuquodamut uideturfuroris incitatus. Et qui pacato tranquilloq; libellum animo lcgerint,non impios crrorcs, impofturas, calumnias ci uirulcntias, fed fummum ucritatis ftudiu,ingenuitatc, candorem.fimplicitatcmmodcrationc attj modeftiaiu deprehendent. Facile aflt apparct, fi rccriminari libcat, ' quato iuftius hxc omnia tela in illius,qui ea tcmere eia-» culatuscft, caput retorquerc liccat; fed nos nullius liogt; minis immodeftia ct morofitas à modeftiae lenitatisq; propofiro dimouebit. Poft pauca fcriptorcm exagitat, qui fe poft uanasfluftuationcs, portum tandc inueniffc dicar Etcauendum moncr,nc imagine quicti ponus fc* dudijin arenas amp;Syrtcsptrabantur,imô fatius clTcinter quoslibet fcopulos duritcr uexari, quam inhac paludc qui porrus loco oftentarur dcmergûQijæfo te pielcftor quis alius commodior ctfecurior portusinucnirict com monftrari potcrit, quamfi rcmoris ct fedatisodiorum et contentionumproccllis, animus uacuuset tranquil-* lus in ChriftoacquiefcarfNam inter mulripliccs huius uitæ turbines cttcmpcftatcs/'n folo Chrifto,paccm,fa;

lutcm,

, DE OFÏICIO PII

•^tem quietcm et portû inuenias, à quo Chrifto ecc cgt;* *3jUt à capitc corpus ,fcparari non potcft.Huic aût c^io fuo corpore qui ut membrum uiuuin, coniunctus, ^ornpaginatus, et tanquam incorporatuseft,is tutifsi^ et quictifsimum portum inuenitiadquem porta

*^011 alia uia,quàm per ueram fidem et fynceram cnaritalt;s ) ïcni patet,quæ uia cùm nunc à duobus potifsimum uo-* ï3ginibus,tanquam fcylla atq; cbarybdi intcrcludatur, ^uireftum et medium inter cas curfum,qua ad portum pcrucniatur,oftcndit,is fane neminem in fcopulos, Syr#: tes et arenas abducct. Id quodccite fedulôbic feriptor conatuseft,non arrogantia et fuperbia ulla,fcd fola cr# ga ccclefiam in cbaritatc adduétus. At uideant qui bæc iidcnt,nc cantus fuauitatc illcéti, ncglcfto poriu ad Sygt; tcncos fcopulos confcncfcât, Addit poft bacc unum boc îgerccos,quipcr Galliam purum Dei cultumrcftitutü cupiant,utàfordibus8C inquinamctis,quibuscft mifcrc fœdatapurgctur.Etquidcmmifcrc {œdatâcftc ccclcfiî negate nöpoffumu$,nccpquicquänobislôgius cft,^ui iUi fuccurratur, V crùm anboc unû agit qui id prx fc£c-« runt,ut legitime ad piï antiquitatis exemplum cede-fia repurgetur, amp;nbsp;non potiùs, quod multi opinantur, ut facie omni priftinz ccclcfiz dclcta,nouaforma 8t nu# pet cxcogitata,ipfisq;propria amp;nbsp;familiaris in ccclefiam inàucatutjStancam in ccclefiam induct cxpcd\at,non-* dum conuenit. Subiieit autem hoc pium ftudium ab boc feriptor e, quem ex falfafufpicione, conduftitium

inter*

js nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE FE N T 10 LI BELL I,

jntcrccfTorcm, appellat, impcdiri,qui cenfeat tanta de re diu deliberandum,amp; à grauifsimorum morboriim, quibus laborat ecclcfia.curationc tcmperandum,neu*'' dclicct Romanæ ecclefiæ audoritas conucllatur,S^ clefiæ occidentalis ftatus labcfaóbetur,ct perpétua fuc;^ cefsio,quod fine fchifmatis amp;nbsp;defeébion s criminefien nequeat.uiolctur« Ver üm nihil talc in hoe libelle repent as» Quamuisenim cius auftorjfingulariordiniSjpacis^ concordiæ ftudio teneat ur,et ab omni turbatione amp;nbsp;con^« fufione abhorreat, non ramen hacc co ualcrcputat,ut pcrnicioforum in cccltfia morborum curatio neglig^^ rur.modo idcaucaturne intcmpcftiua remédia adhibc' antur,quç ipfo fint morbo grauiora»Quapropter aperte fcribicfcnöimprobarcjfiqui ncccfsitate uclcximia urp Iitate indudi,aîiqualcgitimcin ccclcfiisfuisferuatoCagt; fhohcæ unitatis et charitatis uinculo immutarint, et regt; pugnarint. Mcminitem fcripfiifcB, Auguftinü,Q.uod ncq; contra fidcm, ncq; bonos mores iniungitur, indif«’ fercnter effe habendfuita his de caufis,id cft,aut propten fidcm, aut propter mores, ucl cm en dari o portere,quod perperam ficbat,uel inftitui, quod non ficbat.

C ; prant quidem illud imprimis optimi quiq;,ut Rom» Pontifex autoritärem et po reft a tem,quam certè tot f?-* eulorum populorum confenfu obtinct, ad generalem totius ccclefiae quæ illi parct (amp; quis illi in tam pro infti-' tuto non parcatOcurationem amp;nbsp;iam diu defyderatam^^ promiifam rcformationcm,tandcm aliquando conucr;« tat,

DE orïicio PII VIRl* tat.mîrantur autcm non parum cur idhaftcnus différa^ lur.cum ut ipfi cxiftimantjillc pro ca,quam adhuc obti/ net auftoritatc, nulla iaólura auftoritatis uniucrfalis ccclcfiæ,nullafuæac ecclcfiaftici ordinis dignitatis im-» tninutionc,imô et citra concilii fatigationcm.fimul amp;nbsp;glorix Cbrifti et publiez eeelefiæ tranquillitati, et priis uatim multorumpiorum bominum côfcicntiæ confu* lcrcporsit,idq;effiecrc,ut fi non ftatimomnes motus, quibusbicnofter orbis Cbriftianus côcutitur, compel# cantur,fcminaria tarnen 8lt; fomenta tollantur. Et contra nifi id primo quoq; tempore fiat, periculum elfe ne bi motusjufqadcô crcfcaniSi inualcfcant ut poftea fedari componi uix pofsint, in quo ctiam ipfius Pontificis, omniumqciconiunâorum caufapcriclitctur. V crùm fl Deus in cuius manu 84 re gum et P ontificù corda funt, nondumillibanc mcntcminfpirct,utinuniucrfum ce-» clefiœbacrationc in tempore profpiciatur,non zquum uidcrijUtfingula régna ucl nationcs, quzinftanie iam 84 prœfentc pcriculo urgentur, curam fui abiiciant,8( non potiùs legitimis rationibus, publiez eeelefiæ fuæ tran^ ■ quillitati,pcr eos quibus ccclcfiarum cura diuinitus cft cotntnendata prouideantî non quidem noui aliquid, c^uo præfcns eeelefiæ ftatus fvuftra turbetur,aut uctu# ftatis auftotitati detrabatur inftituendo, fed quæ an# tiquitustraditaetmodoncccffariafuntjUt inucrafidc et difciplinaCbriftiana populus ccntincatur,rcftitucndo titcuocando.N am ut pattes Kft .caniConcilu ai Cœlc-» î ftinum

40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO L I BELLI,

ftinumurbisRomanæ Epifcopum fcripfcàint,dccrctis Niccnac Synodi prudcntilsimc iuftifsimcq; prouifum fuitjUtquTcunqucncgotia in fuis locis ubi orta funt fi-' niantur,ncc unicuiquc prouinciægratiam Spirituflan-* ófi dcfururamj quod non folùm ad caufas clcricorum, fed ctiam ad fidci amp;nbsp;difciplinç negotia pcrtinerc ex quargt; to Concilio Tolctano pcripicuumcft,in cuius cap.te^ tio, definitur,ut fi fidci caufa fit, aut quælibct alia cede-' fiæcommunis,generalis totius Hifpaniæamp;Galliciæ nodus cöuocerur. Ad quem locum ira Nicolaus de Cufa fuaætate Germanorumdoófifsimus appcllatus,amp;rcrû ccclefiafticarum diligentiff. pcrfpicaciff obfcruator. i,il,.t.dcf5'Ecccinquit,quod iftud Concilium difponit dcprouin'' rorda». clt;« cijj iHi Concilio fubicólis, qc ciiam dicit,quia qua:fidcS^ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'generalemecclcfiamrcfpiciunr,in rali uniuerfali Conti«;

lio traéfari dcbcrc,cx quo eft mente tcncdum quód uni* uerfalis multarij prouinciarum Synodus eft lupra ipfts prouinciaSjgencralcsq; ctiam fidci caufas tractare pofsit. M ulta fanè exempla magnorum amp;nbsp;cclcbrium concilie# rum,gcncralitotiusalicuiusnationis feu regni Epifco-' porumcöuentu habitorum, profcrri poffunt, inquibus fidci caufæ in iis locis exortæ 8i tnâatx fini, St definitæ, quæ amp;nbsp;ipfa concilia gcncralia,uniuerfalia St plcnaria no; minantur.Si igiturinaliquo regno, ubi imminens peri; cukim præfcns remediumcxigit, fapientum et piorum uirorum fynodus,fiuc conuentus, fupremi adminiftta# toris iuffu inftituatur,in quo de his rçligionis contro-»

ucr;

DE om CIO PII VT RI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«

ucrfns utile aliquidamp;diuinis litcrisantiquæqitraditioni confcnrancum conftitui pofsit,inquod qui in unaque parte faniores funt confentiät: amp;nbsp;ex quo Chriftiana tra,# -q^udlitas in ccclefia nafeitura Iperctur: non credo hie quenquam pium,nedumuerum hui c uel opinatum augt; tlorenijhuicinftituto intcrcc{Turum,ncq; ut longa dclu bcrationc res dihcratur,confulturum; fed ad cam pcifi-* ftendamomne fuum ftudiumSi operam adiunfturum* Ncqddco RomanacEcclcfix auóloritatc cöuclli cxiftl^ mandumcftjirchquisquoqjccclcfusfuum ius in cöftb tucndarchgioncSédifciplina Chriftiana trihuatur.Tgt;5c(^ ucroccclcfiæOccidcntahs ftatumlabcfa(ftari,fi parscigt; US aliqua infignis adpriftinam dignitatcSt formamin^ ftaurctur6icxornctur.Ncq;fucccfsioncmuiolari,fiEph fcopi apoftoheum munus in conftituendis Si r cpur gangt; disçcclcfiis haftenusferè ncgleftum, fcduio exequan* tur.TJcqdcfcftionisct fchifmatis enmen incurrijiur^ gcn;cccclcfix nccefskatc, aliquid prxfcntihus monbus diffentancum, diuinis ucro litcris 8i antiquls morv bus conîcntancum inftituatur : modo per liuorcm odium à rchquo corpore non rcccdatur, neque remerax tioprxiudiciorcliqui cödcmncniur^fcdutUKpc icnur, charitansSi concordix Ghriftianx uîncuÀü Kuncadahatranfeamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Senbit auftor hbclh

nullum in his controucrfiis ccrüus indicium inucriin polfe ,Quam fi ipfa feriptnra fact a »cinsqiuera mtclhgctia adhibcaiurstdeotorqnct,quafibocdraolcnptnra itain Ï ii \um?

4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO L I B E L L T,

fummo gradu Iocctur,ut pars ramen iudicii aliiindc peiv dcatjimó hoe agarur ncquid mometi in fc fcriptura cox tincat, nifi hominumdecrcris adiura, atq; adco quamuis aliquid feripruræ deferri uidcatur, callidc ramen incius locum hominum placita fubftitui. Hæcomnia quam ua-« na,et cum àueritatc.tumab auóf oris mente aliéna fint, acquus perfclcdoriudicare poterit. Cum iraq; in iudp candis controucrfiis, non nudus fcripturac contexts, fed cius intelligentia proponitur,non propric duo dp uerfa proponuntur:nam quod dicitur fcriptura amp;nbsp;cius uera intelligentia, perindcualctac fi dicas^fcripturarc-« deamp;fancintcllc(fta.Bamq;fuinemcntem audoris cob ligi potuitex co quodfubiicitur,fcripturam elfe impli* caranitraditioncm,à traditioncmcfTc cxplicatam fcri' pturam. Intelligentia ergo feripruræ, quæ ex tradirionc pcrcipitur.non eft ab ipfa fcriptura feparanda,ciimin ca contineatur,uel tanquam dcfinitio in definito, ucl tâ* quam conclufio in præmifsis» Idem fignificat libellus cum inquit in fidci præfcrtim quæftionibus nihil cfTc, quod non in fcriptura contincatur. Atque hoc eft quod inquit Nazianzenus; Quædamcfrcamp; dici in fcripturis, quædam ucre effe in fcripturis tametfi non dicantur. Cumigiturhuiefeu traditioni Ca(holicæ,feu ucritati, non fcriptæ,auiftoritas in controuerfiarum diiudicatio-' nc rribuitur, nihil ipfi feripruræ detrahitur: cum nihil aliud fit quàm mens Si intelligentia feripturæ antiquitut nobis tradita,quæ ut feripta non fit, in iis ramen quJ , ferb

de OFTICIO pii VIRT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43

fcriprafuntcontinctur» Qucmadmodum cum in fcri-« ptislcgibus, ubi de Rcpublica conftitucnda agitur,ipfuni alic^uandoTÔ^MTÔ/j in controucrfiamucnit,itautlt;/^'avo»a8i fcntcntiainfpicicndafit,atœexcaiudicandum, nihil ta-* men auóloritati legis detranitur, fed omnis auäoritas penes leges manctûta cum dicimus nudam ut propofi-« ta eft fcripturam,quœ in alienum fenfum trahi pofsit, nonfatisfaccrcadomncscontroucrfiasdiiudicandas,fcd I ciusmentem atcj;fcntcntiam elfe fpeftandam, nulla in 1 refcripturx autforitas imminuitur, fed omnis auftori-tas illi foli deferturtnam fcriptura facra non eft ipfe lite-rarum amp;nbsp;fyllabarum contcxtus,fcd ipla intelligentia quç in iis continciur. Quid,an non ipfe Chriftus aduerfus Sadduceosintclligcntiamlegis potiùs,quàm ipfa uerba attulitfNoncnim illisucrhahxc,EgofumDeus Abra-* hatnjfaacamp;lacobignotaerat,(cd fenfum c^uiin iis latelt;s bai,ignorabant ldcoq;8iignorantix fcriptutae accufangt; tur. Qiiar c illi demum fenpturam nouilfc dicendi funt, , nbsp;nbsp;non c^ui eiusuerba tantum,fcd fenfum ct intclligcnliam

\ tenent'.cjuodbrcuitcrdicitur aB.Hicronymoamp;ante cûcont.LMcî» 1 à B.HilariOjfcripturx no in lcgcndo,fcd in intclligcndo 1 confiftunt amp;nbsp;pulchre ab Ircnco diélum,aptaq;fimtlitu^ liv.

dine exprclfum eft ,hçrcticos in his Apoftoh ucrbti,Ca# roamp; fanguis rcgnuDcinonpofsidcbunt,nudasipfas di^ ftiones icnuilfc, nee fenfum Apoftoli pcrfpexiffc, nee difttonum uirtutc fcrutatos elfe Quidtquod multa funt loca fcripturXjtpax prima fronte ablurdam 8t impiam

Î iii fen«?

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F E N S IO . L I B E L L r,

fcntcntïam prac fcfcrunr,ut cüm Humana mébraamp;affc* dioncs Deo tribuuntur.cum beau pronunciantur,qui fecaftraucrunrpropcer regnü Dcit oculus fcandalizans erui amp;nbsp;abiici iubc€;amp; His fimiliaj an non in His ncccflario à uerbis ad menrem amp;nbsp;fententiam eft tranfeundum* Sunrigiturquodad Hüc locum attinct,dupliciafcnptugt; ræ loca,quibus ncceHaria rcligionis noftraecapitacon-' tinentun Alia cnim ex ipfis uerbis manifeftum fcnfuni habentjdc quibus nemo unquam controuerfiam rnouit nifiqui ipfam feripturam fimplicircr negant, deprauai“ ritjUel mutilaritjUt Chriftum natum c uirgine, crucifp xum,mortuum,refufciratum.AliafuntquorunnfcntciD tia, nö ftatim cuiuis tarn obuia amp;nbsp;plana eft, quin in alic;« namamp;contrariam fententiam trani pofsint,cx quorum uaria amp;nbsp;peruerfa intcrprctationc, uariæ Hærcfcs natæ funt. VerümHisopponitur,una,plana,certa,cöftansL[: fenrcntia,quç antiquitus ab ipfis Apoftolis amp;nbsp;corum au^ ditoribus tradita,adnos ufq; manauit, V t quod dicitur,in hac orationejn principio erat ucrbum.uoccm x^yo/inon de cogitationc ucl prf pofiro, fed perfona intclligi debe-' rc.Cum igiturHancintclligentiam.innonnullisucrbiJ diuinæ feripturæ fpedandam dicimiis, non Humanis dccrctis fubiicimus diuina feripturamj neque audios riratem cius rotam ad Hominum arbitrium träsferimus. Nö cnim cuiuis Homini,imó ne uniucrfali quidcmcon^ ciliOjtalem intelligcntiam commin fei licet. Earn cnim tantummodo rccipicndamconftat,qua: antiquitus ;ut dixi-»

DE OF FI Cl O PII V IR I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

diximus^ cumiprafcriptura,abipfis apoftolorutn tcm-lt; poribus cft tradita, Ncqjucró idcoabbominum iudi;# nopcndethæcintclligcntia,c[uôd ex traditione Si teftiÿ monioprifcæamp; A poftolicæ ccclcfiæ fit pctcnda;nô msk# gis quàm ipfa fcriptura facra,idco ab hominibus pcndct, 4uia ciufdcm ccclcfiae traditionc,has tantum quas rccc# pimusucras effc apoffcolicasq;fcripturas cçtcris rcieâis, cognofcimus.Qucmadmodùcnimlnc intclligentiam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

i itaSiipfam fctipturâjdccuiusintcUigcntiaagitur excc-, dcfiaftica traditionc primum accepimus: quœ tamen traditio,qiiamuis nobis fcriptura ipfiusq; intclligentiam annuntiarit,auéloritatcmîamc ciquam habet diuinitus infitamjUon contulit. Nâ àqaibushâctraditionc accc-plmustcftcstâtummodofunt cœlcftisdoôlrina:,nô aurores Fruftraigiturqdcmtaminiquifunthuictraditio ni,qui ueram feripturæ intclligentiam conhrmamus. Ncq; cnitn aliam uim tribuimus traditioni in ucra intcU ligentia à f alfa difccrncda, quàmhabcat in ucris fcriptujî lis à falfis Si adultcnnis dignofccndis. Omnino emm

i noticiam ucrorumEuangclicorum,Si Apoftolicorum I fcripiùïumccclcfiafticx traditioni,quam per minus ce-* clcCia ab Apoftolorum difcipulis accepit,acceptam fcti» rcdcbcmus.QuomodoOrigcncs fcribiife intraditionc de quatuor buangeliis acccpif(c,quæ (olafinc contradi-» aionc.inun’ucrfiquçfub ccclo cft,ccclcflaDci rccipi» untur. Et Eufebius poft enumerationem rcccptotum Si dubiorum fetiptorum ,ncceftario inqulthor ü Caulo#

Stam

4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F E N S I O LIBELLI,

gum confecimuSjUt difccrnamus inter ea fcripf3,quç fo cundum ccclefiafticam traditioncm, neefafta, nccdiu bia,fed uerafunt.Pulchreuero codem loco duabus no^ tis faHafcripta deprehendi afferit, turn quod ncmoccf clcfiafticæ fuccefsionis fcriptor corum mentionem fa# ciatjtumquodphrafcoscharader aconfuctudine Apo-' ftolica uariatjquasctiam notas in falfa interpretatione amp;nbsp;intclligcntia feripturæ deprehendenda adhiberc li# cebit. Si Ct nemo ueterum qui Apoftolis apoftolicisq; j uiris fucceflerunr eins fenfus mcmincritj 8i ipfa fenten# g«p,Ki{,.jjiaâucracompertaq; apoftolica dodrina difTcntiat. Eo

cnimargumcntoircncusincöfutanda Florinicuiußam prauadoélrinautitur.Hæc dogmata,inquit Florine qu$ ancris,confidcntcr dico,non funtfanæfcntcntiæ. HïC dogmatanon funt confona ecclcfiafticæ fidcùhæcdo# gmatafandi illi presbyteri, qui ante nos fucrunt.nun# quam protulcrc,illiqui Si apoftolos uidcrunt. Eodem modo Si Tertullianus ait, Dodrinam harrcticorumji dum cadoólrin3,quam Apoftoliinftitutis à fc ccclcfiis rradiderunt conferatur, deprehendi non efle Apofto' licam. Contra quoque notae Vinccntianar,quibus ib Ie Catholicam traditioncm agnofei dicit ,ad fcripta Cai^ nonica cognofeenda accommodari pofsint. Ea cnim uc* re Canonica fcripta habenda funt, quæ antiquitus per omnes eeelefias omnium confenfu funt rcccpta,quo* rhodo fupra ex Origcnc oftendimus. Cum igitur b uiuG modi traditio paritcr Si fcripturæ,à cius intcUigetix

, DE OFFICIO PII VIR I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47

uiar, non eft quod âb huiufmodi fraditionc, aliquid au-« ftoritati fcripruræ detraftum ii i mctuamus. Et quod niemus,nefalfæ rraditioncsprouerisamp; apoftolicis ob^ trudantur,facile bis notis diligenter exploratis 8i adhi-bin's,propulfatur. Verum hoc loco admonendum illud eft, ciirn tria fint fradifionumgcncra,aliæ enim doéfri-« nam fideft aliæ ritus amp;nbsp;cæremonias,aliç rcrum geftarum nicmoriascontinent: nos Hoededogmaticis tantùmfuc

j nbsp;nbsp;ira loquamur ) loqui,quæ certæ Siperpefuæ fünf,non de

ritualibustquæ pro temporum conditionc uariari pof«

I Hint, non de Hiftoricis quæ incertæ plerunq; funt, amp;nbsp;ad falutemnonconfcrunt.Cumautcmfraditioncmamp; ucis ritatem non feriptam dicimus,non intclligimus fcntcnlt;î tiam bumano ingenio cxcogitatam,ct à feripturis facris cxtraneamamp; alienamî uerûmintelîigimus fenrentiam, in feripturis facris ad uerbum non exprefTam/ed ex eius Ucrainterprctationc,quamapoftoli uiua uoce predica-« runt, et eorum auditores et fucceffores nobis tradide-« runtjcxccptam et conferuaramjeuius rei inter multa ex* cmplafunt,xo7o/j fignificare perfonamrdiuinanaturam infilii perfonabumanæ naruræ efte unitam: filium pa?: tri cftecoætcrnumatq;o/jLovcz'(o/Jî fpiritum fanftum cum patreamp;filiojfimuladorandumet conglorificandum, et caetera buius generis, quænon exprefta in feripturis fa-« cris Iegimus,fcd ex mente Si intelligentia feripturarum intelligcnda elfe prifeorum patrum, Si grauifsimorum conciliorumauâoritatcdidicimus»

At

48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DtFENSTOLIBELLT,

At dices,nos de inrclligctia feripturæ, quin ncccflarii fît non conrendimLjs,ucrüm cam ex lcripturis ipiis.non ex rnditione petendam affirmamus Elt quidcliæcratio intcrprctâdæ feripeurç longe optima arqj ccrtifsima,qua ctiam prifcos patres ^córncndaflc et ufurpaflcaducriüS hxreticosjnprimis Ehlarium Piutauicnfcm cognofei^ mus;fcd ciim ca ipfa rationc,qua funt fubtilitatcamp; perti* naciaj'nfalfofenfu aftrucndo abutantur hærctici,fitnô rarôut ad finiendas controuerfias, hœc ratio minus uSi« Icat.Excmplicaufa,CathoIicis aduerfus Arrianos obib cicntibus,huncßuangcliiIocü,Egoamp;paterunû fumus, ad unitatem fubftâtiæ confirmandâ,illi ex aduerfo fimb Icmiocü quafi huius,ut uolcbant,interprète adferentes, ut fint unû ficut amp;nbsp;nos,unitatc uolunratis 8( fenfus figni* ficari côtendebât Quàm aût hæc ratio nô fufficiat,accp bifsima illa,quæ interquofdam de Euebariftiahodiefe gratcontentio, abunde teflatur: in qua fummoftudio utraq,parsucrborüfenfum,dequofolo quæftiocft (ni deucrbiscôuenitjhisquasdiximusè fcripturisipfis pc« tiris probatiôibusinquirir.Ea uero ratio,quaintelligctia diülorum.cx ipfa Apoftolorûintcrprctatione,antiquaS^ continuata traditionc, ad nos deriuatapctitur,fæpenu# mero ad uera dogmata confirmanda et hçrefcs confutâ^ das,plurimum momenti habet, utpotequa hxrctici ipfi prorfus deftituunturt Si qua nifi aperta côtumacia Si im^ pudenda eludere improbarencqucunt.Vtrumqjaût genus ad redarguendos hærcticosadhibendum Ircncus

tefta-

DEOFTICIOPIIVIRI» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49

tcftatur fcripturarnuidclicct facram amp;nbsp;traditionell ,quœ Ljb.j.xJ-eft ab apoftolis, quæ per fucccfsioncmprcsbytcrorûin ecclcfiis cuftoditur. Ëftinquit plcnifsimahæc oftcnfio, unam amp;nbsp;candc uiuificatriccm fidcm cffc, c^uæ in ecclcfia abapoftolisufcpnuncfitcöfcruata,8ttradita in ucritatc. Et de Polycarpo niox inquit,ucniftc cum Romanijmub tosq;hacrcticos conucrtilTc,annunciantcm folam liane ucritatcm,quam ab Apoftolis acceperat,amp;ccclcfiac tra-diderat Idem quoq; alibi inquit code libro. A gnitio ucra cft apoftolorum dodrina, et antiquus ccclcfiæ ftatusin uniucrfo müdo,amp; cbaraélcre corporis Chrifti, fecundü fucccfsioncs tcmporü.quibus illi cam, quae in unoquoqj loco eft ecclcfiamtradidcrunt.quç peruenitufe^adnos. Qtiamuis aut idem Irenens affirmai fuifte quofdä liaerc-ticos,qui ncq;fcriptur3E,ncq;iraditioni affeniicbätur, nô minor fane corù impudentia in ncgandatraditionccergt; nhur.Cù emferipturis urgebantur .feripturas aceufabât, tib.j.c«, ut non reetc fc babentesuarie diél as, ex quibus ueritas inuenirinôpofsit,abiisqui traditionc ignorciîcamaût traditioncm nô per literas iraditâ.fcd per uiuam uoccra, dcquaPaulusdicatjfapicntiâ loquimur inter pcrfcâos, atqeatnfapicntiâunufquifq;corüinucntam àfc fiftio-ncaffirmabat.Cumaût ad apoftolicamtraditionc pro# uocabantnr,iaâabanifc non prcsbyicris modà,ucrùm ctiam apoftolis ipfis fapicntiorcs, fynccram ueritatem rcpciifte,apoftolos nero faluatoris uerbisIcgalia mifeu* ifte, quo quidarrogantius St impudcniius fingi potefti

G ü tAirum

DEFENSIO LIBELLT,

Miriim autcm cftquæ Je intclligcntia amp;nbsp;traJitionc fcripturæ facrx aJiungcnJa dicuntur, ca tam accrbèSi odiofè ab ifto fugilIari.Güm cadcm propcmodum nö à S/mmyftis modo ct fcÓlatoribus,fcdabipfiscorüdu-' cibus profcrantur.Multorum inftar nobis erit unus M. Buccrus,quo ncmo iftarum partium Catholicæ pa» cisftudiofiorfuit, à ad cam acccfsit propius, Obicdum fuitilli,quód in Rcformationislibro non fatis ecclefiï Catliolicæconfentaneèjde prioribusecclefiæ fignisfcri-» pfiflct, Ecclefiam cnimCathol»ucllc fcripruram intel* Ïigidcbcre fecundum traditioncm uniuerfalis eccIcfiJ, amp;exigcrc concordiam doftrinæ in traditionibuSjquas cccicfiafinc fcriptis rcccpit:librü ueró folam nudamq; fcripturç litcram intueri. Ad ca liunc in modum refpon* dit.Liber inquit,ficIoquitur.Primum Ggnum ccclcfi^ cft ucra dodrina, quomodo cam Deus per Chriftuni ctapoftolos in Euangelio inucrofuo intelleótu traiJi* dit.EtpauIo poft, primumin quo ccclcfiæ coniunflio Ct unitas confiftit,cft confenfus de doftrina Euangelii, amp;ucroeiusintclleftu. In his inquit ucrbisucrus iniellc* (ftus Euangelii difertecommcmoratur, cum ipfo Euan^ gclio,qui ucrus in tellc(ftus,folum per Chriftum Si apo* ftolos initio fuit traditus,amp; ab ccclcfia ut uniuerfalis feu Catholica traditio confcruatus.Cumigiturinlibro to^ tidem uerbis pofitum fit,doftrina quam Deus per Ghrw ftumamp;apoftolosin Euangelio tradidit in ucro eius in* tclkftu,fanc in co comprehenduntur omnes Cbri^i^

de officio pii vire

nædoftrinx partes,quçccclcfiæ à Dco fiuefcriptojiuc non fci’ipto traditœ unquam fuerunt. Hæc ille^ in apolo ? gia Germanies feripta aduerfus Golonicnfiû antidida-gma. Idc inlibrocôtraLatomûjduoccclcfiç auftoritati tnbuitjTraditionesfinefctipto traditas,8i interpretation ncslcgititnasfcripturarûjCX qtiogcnerc efle dicit,præ-gt; cipuorum articulorum intclleftumucrum. Verbi eau* fa.Cùm feriptura nobis prédicat,patrem,filium 8^ fpirU tumranftumjfentimustres perfonas Siunam fubftariÿi tiam^debisinquitSthuiufmodi omnibus,quarû cogni.« tioadfalutcmcftnecclTaria,obtinct ccclefia ucram feri^ pturarurn interpretationcmjcceptam iam inde ab apon ftolis,8( uindicatam contra bæreticorum fopbifticen. Quamuis autem dicat patres confirmandis ueris fenten^ tiisSi falfisrefcUcdiSjdiuinis maxime fer ipturis ufos,fa^ tciurtamencos amp;nbsp;traditioncs obieciffe. Itcmircneum îcrtulk Augufti. ccclefiæ traditioncs, in inielligcntia præcipuorum dogmatum cxtubffct fed quid Bucerum cômcmoroteùmGaluini ipfius uerbain promptu funt, qux aduerfusPigbium delib. arbitriofcripfit. Non dif# beultet inter feSePigbiuminbac de traditionibus con-* tcntioneconucnirepoffe,fi modo ccclcfiae traditionetn ex cctio 8( perpetuo tanftorum Ortbodo^çorum conn (enfu demonftrarct,atqiiis Vimpliciter candide ad uc# tamSi getmanam ccclcfiæ doftrinam comprobandam

\ utcrctur.CcrteniKilaliudbuiclibcllopropobtum fuit, Quodautemaddit, V^ûc ficxpriuatopaucorûconfcnfvi

G iii conv

DEÎENSIO LTBELLI, communcm cccicfiæ confcnfum Eiccre U dit Pigbiuî» non rccipiâjin co quoq; confcntimus. Hæc libcntcf huiufmodi fcriptonbus cômcmoro,quæ ad pace Se congt; ciliationc acccdût,Etutinâ cam modcrationcpcrpctuo rcnncrcntjfacilius mukarû amp;nbsp;grauifsimarü quæÛionum Concordia iniri pofsit. Sed uidco nihil magis,quâ imph-' cabilc hoftilc odiû utrinq; contendentiû animis infitû concordiæ amp;nbsp;côciliationi obfiftcrc: quo fit ut omnia ad-* uerfariorû diôlaindctcriorcm partem torqucantur,dc# praucntur,cxafpercntur,Facilius haud dubic couenircG fl hæc charitatis régula ab utrisq; adhiberctur, ut qualcm quifq; uclit Interpretern fuorû feriptorû, talem fcexhi^ bcataliorum:8lt; quamodcraiioncutuntur in eorû fcib pris cômodaintcrprctationcmitigandis, quosfibi con-* iundos fuæq; partis ftudiofos uidcrint,aut à quorû diP iundionc fîbi mctuunt,candcm adcxploranda feripta diâaq;eorû,quosaducrfariosducunt, accommodarent. Sed hæc obiter,nunc ad rcliqua orationcm côucrtamus. Non fuit fane caufa cur tam accurate teftimonia depcP ipicuitatc amp;nbsp;ccrtitudinc feripturarum congcrcrec, caç taminfoicnternugis.imôfacrilcgis figmentis feoppo^ nereiaditarct. Sunt autem omnia, quæ in medium ad* fertteftimonia,aut ex uctcrc.autnouo T eftamerofurw pta^ Inlegcquidcm amp;prophctis præccpta piæ uitæ, uc^i riq; diuini cultus manifcftè proponi dubium non cftî myftcria uciô falutis noftræ per Chriftum, in ucteris legis dccrctis,amp; prophciarum oraculis, rccondita8{ abftru*

DE OrTICIO PII VIRÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;53

abftrut'a, paucisq; diuinitus ad hoc dclcd^is nota fuiffc tnanifeftunicft. In nouo ucro Tcftamcntohxcomnii i niyftcria,quorum ad uitamætcrnam noticiaopus cft, diligcntihimc ctplinifsimè primumquidcmiuffumâ«* datoqjChriftiu'.uæ uocis praedicationcabapoftolis ex-/plicata,moxadpofterorum mcmoriâhtcris confignati fuiffe,omnibus pcrfpicuum cft. Atquicorum,qux litcris ' ptoditafunt,fcnfus8(intclhgcniiaprimis illisdifcipulis . apoftolorum auditoribusmaniicftifsima et notifsi* nia fuit,ut quorum cxphcationc ab ipfis apoftolis Euaru« gcliiq;præconibus acccpcrant. QuamuisB. Petrus ag-nofeat in feriptis Pauli ineffe quxdam intclleéfu diffU cilia 8( obfcura,quæ imperiti infirmiq;,ut esteras quogt; ^ueferipturasin fuamipforum pcrniciem detorferint. lllud fane ucrumeft, nonnullanon tam plane aperteqj dici potuiffe, quin pofteri, quibus apoftolica pVirafis, nontamnota8(familiariscrat,adcorûintclligentiâ ex-plicationcSi intcrprctationc à maioribus accepta opus haberent. Â.cccfsit poftcaEsrcticorum ucrfutiagt;qui hu-iüfmodi aliquot fcriptis,nouos,alicnos8(pcrucrfos fus affinxcrunt. Huiufmodi fane apoftoheorum fery ptoïum loca, quamuis ab apoftolis, difertis, propriis tune omnibus,qui cos audietunt,notis ucrbis exporta fuctunt,St in fc quidem manifeftam cettamq; fen-tentiam continucrint, poftetis tarnen qui ab apofto:? lorum State longius icccftctunt, prsfcrtim tudiotibus impetitioïlbus, non tam plana aperta fuerunt.

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DETENSIO LIBELLT,

Ut non probabili aliqua cxpofitione,uerus illoriim fcn* . fus obfcurariSideprauari potuerit,amp;non aliquacxplicagt; tionciuuari ^illuftrariopushabucrit. Ccrtctot contée tiones omnium feculorunijde fummis quoq; articulis figt; dci,inter cos qui iifdem utcbantur fcripturis habitç,illuil manifeftè conuincunt. Quôd fi fimplicitcr omnia,quæ ad fidcm pertinent, tammanifefta 8^ obuiafunt,ut nuifo usprorfusintcrprctationisindigcant.qui fitquæfo ut ho die de gtauifsimis articulis,amp; quos ad rcligionis purity tem imprimispertincre putant tâtoperè dcccrtctur, idq; ab iis qui utrinq; amp;nbsp;feripturæ teftimonia producunt,atq! inter prima dogmata,hanc feripturæ claritatcm amp;nbsp;cerfigt; tudinem ponunt, neq; tarnen adhuc dcciusfenfu inüs de quibuscontendunt, inter fc conuenirc poflunt cùm ramen utrinq; manifeftis feclarisq; feripturæ loeisfcn^ tentiam fuam tucri elaments’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Manet ergo hoc Fixum et ccrtum,plcraq; feripturæ noui tcftamcntiloca,etiam adfideicaufam pertinentia» non tam effe nobis ex ipfo uerborum contextu nota, quindceorumfenfu controuerGa nafci queat,ncc alio, ad id probandum,quàm ipfa experientia argumento eft opus. Quæ tarnen ipfa loca ea potifsimum in quitus fa-* lutineccfTaria fententia continctur,piis omnibus data nota Si certifsima funt: quod corum intcllcélum non ex proprii ingenii inucftigatione,non ex quorumlibct ho-' minû probabili ratiocinationc,fedcxipfa uiua apofto-« rumprçdicationc amp;cxplicationc,â maioribusadnos uh que

DE OFFICIO PII VIRI. cjucdcriujtaacccptumtcneant, Atqjadhûc ucrumgcr:, nianumqjintclicdû apoftolicorû diótorum afTequcndu inprimisconfcnfum uetuftatis pertinerc.ccrtifsimû eft* id quod ex ucftris quidâ neq; ii uni gares perpetuis hifee inf initis difputationum conflidationibus impulfi atq; coaâijaliquandoingenueconfitentur.Itacnim Philip, Melanchthon quodamloco afferit, fententiam diuini„odj. ' ücrbijconfcnfu Catholicæccclcfiç perfpicuam effe Si iU 1 luftratam.EtinEpiftola quadam anno co,quem ultimû ' nbsp;uitæhabuit. Scio inquit,carnificinam non folùm feuam, nm vrlt;«ip

fed etiam pcrniciofam elle dubitationcm. Exiftimo au-tem ad confirmandas mentes,confenfum uctuftatis plu;; timumconduccrc.Adiiciamhis confcfsioncmapcrtifsu ntam,noftræq;fentcnîiaEprorfus congrucntcmjquam-* uisadalium hnem relata uiri in academia Celebris non incelcbr is diuinarum literarum profeßoris. Si dogmatû Ueftrorumnoninftrenui propugnatoris. Magnamin-quithodiceßefeftarum uarietatcm,qui aliquo funtin-»

I genio norunt. At ne una qutdem eft tarn inepta,tamim^ \ pia,tamprofana,qu3E ucrbumDcinonucnditct,iaftet, \ hbiqucndicct,imô ueritati etiara opponat. Hæc ratio fatis monct nainim'e ßupidos ,Si cos qui aliquo dcfidcrio ' falutisaff!ciuntur,ncnudisucrbis ßatim (idem adhibc-ant.Quomodo igitur examen hoc ht inftituendum at^s tente eft conhdetandum. N on potctii autem mco qui-\ dem iudicio ceitior ,aut compendiofior adinucniri me# thodus,quautciuditaE antiquitatis ueftigiis infiftamus, R Opti#

5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DETENSIO IIBEILT,

Optïmi magiftri atq; duccs nobis cflc pofTunt. Ircncuï Tertull, Auguft, qui plurima huius generis cerramina pofteritati rcliqucrunt, l5xhismonumcntis quiuis co-' gnofccre poteft ipfos inprimis adbibuiflc fidci quam uo cabantregulam.huic iungebantpiorumatque crudiro# rum anrecclTorum fuffragia,confcnfumq; apoftolica-' rum ecclcfiarum, hoc eft carum,quas uelabipfisapo^ ftolis uel ab apoftolicis ut uocabant uirisorigincmdi-' xiiïcjconftabat. Audis'ne aequifsmè ledor fcntentiJ qua haólcnus tucmur, quæq; extremæ impietatis 6^ fagt; crilcgii accufatur, à focio ciufdcm difeiplinæ manifc-' ftum afreucratorcm,nullam cflcfeóiam tam profanam, quænon uerbum Deifibiuindicet.ex quo conficiarur, nudis ucrbis non ftatim fidcm ciTe adhibcndam,acl cxa;; men autem ueritatis ccrtifsimam amp;nbsp;compcndiofifsi-' mam mcthodum cflc,fieruditæuctuftaris ucftigüs ftatur. Ad Philippum quoq; ut rcdcamus,fi ut illcamp;qw dcmucrifsimc confirmât, ad mentes in ucro intclledu diuini ucrbiconfirmandas,S^adilIufl:radamdiuini ue^ bifcntentiamualctinprimis Catholicae cccîcfiæamp;uctJ^ ftatis confcnfus.nonigitur facrilcgu Siimpium figment turn cftdiccrcjfcripturæfacræ nudis uerbis,cius intellp gentiam ex teftimonio uctuftatis amp;nbsp;confcnfu Catholic? ccclcfiæ cflc adhibendam.

Facile autem quiuis animaducrtcrc potcfl:,ca qu? hni diximuSjCum fcripturælocisab aduerfario addudis mi-* nimè pugnarc. Sunt quidem prophctici fermoncs in-* flat

Dï or FI Cl O PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5jgt;

ftar Luccfnæ in caliginofo loco apparcntis, fed eór5 fer** monum Icntcntia nö omnibus ftacim côfpicuacft^Qua# propter idem Petrus continuo admonct,PropEeticam feripturam nö efle priuatæ interprctatiôis. Eft item feri# pturaomnisdiuinitusinfpirata,utilisad doârinam.Scd ) tarnen ad earn intclligcndam inftitutionc amp;nbsp;doélrina opus elfe idem Paulus teftatur, cùm inquit, perfiftito in bis quæ didicifti, feiens à quo didicciis. Breue qui-dem compendium Euangclii lui à loannc propofitum eftjUtca quæ ab ipfo feriptafunt credamus, 8lt; crcdcngt; do uitamhabcamus, At fiomnino nullealioopus eft, cur fruftra buius Euangclio aliquorum Euan gelift agt; rumSi apoftolorum fcripta adiefta funt? Lex quoque t|U3Eobfcruannbus diuina mandata, uitam,tranfgreftorf 1 ribus mortem denunciat, clara eft atque certifsimat tnanferunt tarnen in ea multa fidei myftcria ufquc ad tempus leuclationis ablcondiia. Porto quod fcripto-rem infimulat, quaft bac rationc feripturam dubiam, ftcxibilem, petplcxam, ambiguam, St inuolucris te^ öara alhtmct, tale quicquam neque fenfiffe unquam 1 net^ucdixiftebunc fcripiorem credo ,ncquc ex iis qux ab ipfo difta flint,tale quicquam confequitur,Non enim diffitetur controucrliam omnem qux de fcripturx fen-funafeitut, non uitiofenptutarum,quafi Alx de indu-fttiaobfeuri St ambigue proditat (intjedbominum uv \ tioaccidere.quiauttarditatc St ignauia, noncamquam ■ debent diligentia St ftudium ad cius fenfum per cipiendii . H it adle?

58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D EFE N S 10 I I BEL LI, '

adfcrunc,autanimifuperbii paratum Sc promprumex maiorum traditionc fcnfum alpcrnantur,aut dcniqj nialt;; linaalienum amp;nbsp;coaftum fcnfum affingunt. Vtuerôad conclufionem huius loci ucniamus, non negamus,cx fo lafcriptura pcti ccrtam définit ion cm, ncq; camcn ideo à fcriprura ueram cius intclligcntiam ucramq; eius intcb ligcntiæ confcquendæ rarioncm feparamus. Eaquoquc qua: fcripta funt,ad folidam fidcm fufficcrc profitcmur, fed ad C3,quæ fcripta funtintclligcnda,ucra8lt; apoftolica | traditionc nos non parum iuuari neceffario confitemur. j Quin SC Fides ilia,qua una falutcm côfequimur,per unigt; I uerfum diuinæ feripturæ corpus diffufa,ab ipfis,utcft probabilc apoftolis,in breue compendium eft redada, quod apoftolorum Sy mbolum dicimus,quod certè Sy ni bolum non feriptura, fed traditionc accepimus. Imo maiores noftri atramento illud cbartis illini,atq; aliter quâm uiua Catcchiftarum uocc Catcchumcnorumani-' Bfymab.iil». mis infctibi religion! duxerunt, qua de re Ifidorus Hi' f.cap.uit. fpjlenfi5.5ynaboluminquit,liocfidciamp;fpcinoftræ,non । feribunt in charta amp;nbsp;atramcnto,fed in tabulis cordis cargt; Df nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rei rationcm, alibi reddit. Iccirco autem

Jlico/ji. lit.patres noftri hoc non fcribi,fed rctincri cordibus tradia ut certumeffet neminem hoc ex Icctione,quï interdum peruenire ctiamad infidèles folct,lèdexapogt; ftolorum traditionc didiciffc.Hæccerrc breuifsimafidei confcfsio,quanos in pattern,filium 8c fpiritum fandum | credere profitcmur,quç nihil eft aliud,quâm dominico^ rum

de orïicio PII viRî. $9 rum ucrborum, quibus baptifmi formam præfcripfit, cxplicatio ncq;ullo fcripto pro dira, fed fola traditio ne adnos dedufta,Apoftolica tarnen audoritate,confcnfu 8^ teftimonio perpetuo omnium ccclcfiarum firmata. Ad obieâionem cenforis, ut appellat, qua dicit hære* fes paulôpoft apoftolorum mortemexortas non feri-« pturç uerbis,fed fanaintelligentiaprofligatastrefpôdet. Ego utboc pofterius conccdo,ita fortiter côtendo aper^ tis feriptur æ uerbis deuiâos fuiffe hæreticos .Cui nos uu cifsim paucis refpondebimus.Confiât fane Ortbodoxis certamen omne cum baereticis, non de uerbis lcripturae, fed de fcnfufuiffe» Et quamuis Ortbodoxi ucram cer-* tamq;fentcntiam ex ipfis feripturis afferrent, bærctica tamen pcrtinacia,difputationisacumine,quopoUebat, fréta,alias fcripturaSjaliosqjfcnfus opponebat,itaut cer ecckfu.«. tanaen infinitum cxifterctA iditboc uir acutifsimus Si-» “X'j’bifb? finnius.quamuisNouatianuSjdcbomoufio tarnen tbodoxisconfcnticns.Gumcnim TKeodofius Impcra^ tor cum Ncâario Epifeopo Conftantinop. de quatftio#

1 nccontrouerfatandcmcxplicanda SCconcordiaccclefiis ' reftitucndaageretjSifinniusbicquem Agelius Nouatiai# noruraEpifeopus,cuius tumleéîor crat, poftca fuccef-for,utbomincmfcientifsimum Steloquentifsmum ad# duxerat.confultus rcfpondit: Dialefticas difputationcs, ut quibus febifmata non modo no unirentur ,fcd ad uc# bementiotes contentiones magis bxrefes acccndcrcn# tut ,prorfus f ugiendastT eftimonium poiiùs ex tr adttioi

H iii ne

DE FEN SI o LIBELLf, ncuetcrum adhibcnda» fcicbat cnim ucfcrcs omnesin eoconucnirc,quodinitiumcflcntiænulkim Dei filioaü tribuercnt.Intcrrogandos igit ur hacrcfiarthas (nam plu; hmum fcdaruni duces conucncrant ) probet ne cos do* dores.qui ante diuifionc floruifTenq amp;nbsp;an eoru de pro^ pofita quaeftione tcftimonia rccipiantt Quod cu beret, probarc quidcm fc cos,amp; uc præccptorcs ac dodorcs uc-» nerari uno orc refponderüt; de corum uero reftimonio rccipicndo cum intcrrogarcntur,ita confufi turbatiqat* que inter feipfi diuiGfeparatiqjfuntjUt certi nihil ex ilHs cognofei potuerit.Quarc imperator animaducrfoquo^ fo{adifputationc,nonaurcmuctcrum cxpofitionc nite* rcntur.rcdafidc fufeepta amp;nbsp;cóprobata, rcliquas omnes fidci profcfsioncsimprobauit. Ex quahiftoria fatis ap* parct ad ucram fidem ftabiliendam amp;nbsp;falfam labcfaßan-dam,traditiones amp;nbsp;cxpofitioncs antiquorum nonnilid niomcnti 8i pondcris habere,fed de his fatis.

In iis uero quæ fcquntur maiorem fibi infedandi amp;nbsp;bb Icm fuam in innoxium audorcm cuomendi, matcriam amp;nbsp;occafionem habere uifus cft.Dixcrat audor,cû ncccb Ijtatcm intclligcntiæfcripturarû ex Catholica traditio* ne pctcndæ,dcmonftrare ucllc,dc inrelledu uocis xczyós» ingens effe ccrtamcn,amp;qui diuerfam ab ccclcfia fenten* tiam fcquuntur,nô minus probabilibus rationibus nui. Hoc didu Caftigator noftcr, non humani caftigatoiis amp;monitohs officio contentus, fed capitalis accufatoris, imo Sophidicicalumniatorispcrfonâindutus,ad arrogt;

de otttcio pii VTRT. a cifsimi criminis infimulationc dctorquct. Apponam au tctncius ucrba,in quitus nullam,in moncndo humani-tislcgcmfcruatâcflcconftâbic. Ea fichabct. Quod rianos dicic dum ncgât uocc tSxôtou hy poftafin ucl per-* fonamfignificari.rationibusuti æque probabilibus atcjj Ortbodoxos.incofcpatronum deteftandæ impictatis prodit. Nâ fi admittimus quod uult,deltas Cbrifti in fogt; loconciliidccrctofundataeritjQuisnon uidcat bomb Hemprofanum,aliud fimulando hoc fidci principiutn rnalitiofè conucllcre^Haftcnus caftigatoris ucvba au? diuimus, Quod itaque initio Arrianos commémorât, nonignorantiæfcdincogitantiætvibuendum cft. Ncq; enim de Arrianis ullafit à feriptore mentio,fGd in geno rcdciisloquitut,quidiuerfamabccclefia fententiam fe* quuntur* Nam quod de peruerfo intellcâu uocis^^ô^os lt;licitur,idollmSamofatcno,pbotino8( noftraætate Ser^ Ucto conuenit,non Arrio,qui non negault uocc m xo^ôf bypoftafinucl perfonam apud loinnem Ggnibeati, fed bancpetfonam non elfe natura Dcù, née ciufdcm cura i pitre fubftantix pcrtinacitcr affcucrauit.Quadc rc pic, Steopiofe dilferit Pbilip* îAclancbtbon in locis com* munibus,probatq; xs^op in natrationc Ioannis figni* cire perfonam, tum ex aliis feripturx locis, lum ex* confcnticntibus,uctctumfcriptorum,qui ante Syno# àuinNicenim€ucrunt,di£Iis,ac pcrpciuo cccIcfixCa? tbolicx confenfu. C^od addit dicctc ilium Xrria» nos rationibus uti xquè probabilibus, uciba auftoris fie

DEFENSIO LIBEL LI, fic Iiabcnt.Qui diucrlam ab ccclcfia fcntcnriam fcqnu*^‘ tur,non minus probabilibus rationibus nitunrur.Qpod dcrationibusprobabilibus dicitur,æquiorcm interpre»* tem requiritjUox cnim probabilis duplicc habet fcnfuni' Sunt enim amp;nbsp;ucrè probabilia quæ Græcis Wo^a ^unt augt; tem in fpecicm amp;nbsp;non re ipfa probabiliaquçjcpawtvai^i^ cuntur,cxquibus fyllogifmû i^isinè/i nimium muleis hogt; dienorum amp;nbsp;ufitatum Ariftoreles conficidocuit. Qus' rc fi cui hæc oratio caftiganda uidetur,addat illud ut di^ catjinfpcciem probabilibus. Quamuis née ipfa,ut eft pofita oratio,quicquam habet incommodi, fi commode intelligaf.. NâS4 AriftotelesfcripfifTe fertur qdamfalf^ probabiliora effe quibufdam ueris.At noftro caftigatogt; ri magisca interpretatio plaçait,quam in occafionem atrocifsimæ criminationis rorqueri poffe putauit. tarnen ex ipfis,ut pofita funt uerbis,tam atroeem crimi' nationem,nifi fycophâticæ artis feientifsimus Si expert entifsimus ullushominum conficcrepotuifTeuqusEars potiùsfanguinarioinquif)tori,quàmEuangelicæ manlt;i fuetudinis profeffori conuenit.Quid autem atrocius in quenquamdicipotcft,quàm fi dicas ilium deteftandæ impietatis Arrianæ patronum fe prodcrc:amp; hominem profanum aliud fimulando hoc fidei principium de du uinitatc Ghrifti malitiofè conucllcre^ Sednæiftis im* porrunècffuticndis,magis ipfe,quisquis horum auilor cft,animifui,odii,malcuolcntiæ,8lt;iracundixæftulabo^ rantismorbu prodidit,quàm ut uulnus ullum fcriptogt; ti

DE OFFICIO PII VIRE

H innoccti inflixcrit, imô ucl labccuîam ulla afpcrfcrit.

Ad rem autem ut ucniamus.oftcndunt Gne noc fcngt; ptahærcüicorum,finuda ipfa Ioannis uerba intucaris.at# ^iicipfam uoccm,Ao'7o/jin fcconfidcrcs,non minus progt; tabilibusbumanæfapicntiæ uerbis eosufosfuiiïc.quàm Onhodoxos,quiuocishuius ucrû intcllcdum, non ex probabilitate rationis.fed ex comparationc amp;cxploratio île aliorum Iocorum,tumetiam perpetuo concordi tcftimonioueterumfcriptorum.attulcrunt. Atq;fuit,amp; eft hodiequoqjbaec firma dcmonftratio Apoftolorum auditores,quorum audoritatcamp; teftimonio credimus loannem hæc uerba fcripfifTcjInprincip.eratuerbum, iidem nobis tradiderunt, eundem apoftolum per banc üoeem xôyo/i non cogitationem amp;nbsp;propofîtum, fed per-» fonamamp;naturam fubfiftentem fignificalTc. Errant igi-» tur ignorantes fcripturasatqjuirtutemDci,qui quamuis ptobabilium rationum fpccic adduôfihac uoce xó^osh/ïs poftafin fignificari negant. Quinetiam bare uerba loan-» annisquum feribit,uerbum quodab initio uita crat, amp;nbsp;DcuscratapudDcum.carnem elfe fadü,fatis aperte eC' fcnthmamp;hypoiiâfinConant^fed nonita quin batrcticis probabdesin fpeciem rationes ftippetantjOuibusucrbi nomine aliud intelligi/edatoribusfuis perfuadeant, ut noftraætatcin Adamopaftore uidimus. Quarc pluris? mum apud cos uaîct uel certe ualere deberet, ciîm cis ad ucram huius uocis intclligcntiam probandam.feriptu* -rarum teftimoniis, ipfam apoftolorü cxplicationcm, ex

1

co-»

lt;^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DïrtNSIO IIBELLI,

corumuiua prçdicationc,acccptam poftcris traditam, adiungimus. Quo dcmonftrationisgcncre Ircncus Ter* tuil, Bafil. A. uguftgt; non raró ufi func. ld fi quis nüc quolt;f faciat, an illc Ie dctcftandximpietatis patronü prod«« amp;nbsp;ut homo profanus hoe fidei principiu malitiofecon;« ucllctj amp;nbsp;Gnrifti cflcntiam amp;nbsp;Hypoftacicamâ patte di# ftinftioncm feripturarû teftimoniis Ipoliabirj'aut delta# tem Chrifti in folo Concilii decrcro rundabitrut hie im# pudetifsimecaluniatur. Aduerfusquacalumniam,cum fidci caufam attingar,grauius 8^ copiofius eflet dicendû, nificamnon iudicio,fed implacabili odio à impotcnti calumniandi libidine cxpreiTam ciTc ocs intelligcrct.Vc# niammihiab acquis leftonbus daripoftulo, fihicpaulo acerbior amp;nbsp;uchementior uifus fumj cam cnim uchemc# riaminuito,amp;abca imprimis abhorrcntirci indignitas cxtorfic. Intolcrandu cnim mihiuifumcft,homincin# noccntÜT.amp;immeritifsimûhorumtam arrociû criminû quocunqj modo infimulari, cuius tame cammanfuetu# dincm cite fcio,ut fi modo illû erroris fui amp;nbsp;incogitanti« pœnitcatjlibcnrcr culpam oem fit rcmiffuruSjpræfertim cûucrifimilcfit,hæcnôcxanimo didacifcjfcdaffcâa# tionc RhctoricicultuSjUthac uchemetia quâ uocant G rçci,orationi magnitudinc,8t ut ita dicâ tumo# rc (ô'yxo/; dicunt Graeci) adderet, qua tarnen oportuni# us alio loco uti potuilTct. Sed ad inftitutum reuertamut. De hac autem orationc,Verbû caro faâ um eft,quâ pro# babilcsin fpecicm rationes hzreticis fuppctant,quibüs cam

DE OF FICIO PII V I R I.

cam in fuâ amp;pcrucf fam fenrcntiâ trahât, nimis manifc# fta cxcmpla amp;uctcfû amp;nbsp;rcccntiû Eutychianorüdccla* ranr.Qüàm ingens hodic hominû numerus cft,nccp in-» gcnionc^zclo Dcicarcntiû.amp;in leflioncfcripturarum cxerciratifsimorûjtiui damnatâ olim in Eutychc,amp;nüc abinfcliciHofmannoamp;Mcnnoncrcfufcitatarn de uerbi incarnationc fententiâ cbftinatifsimc fcquûtur; cùm aG ferunt uerbum nô acccpific c uirgine carne, fed propria uiriutcinuirginis utero carne amp;nbsp;hominem cffeôlü. At^ ad cam fententiâ confirmâdam, hæc Euangeliftæ uerba, Uerbum caro faft um cft,afsiduc ingeminant, amp;nbsp;tanquam clarifsimc 8i apertifsimè dida,omnibus rationibus, qui «adücrfb cibiicipofsint,côfidcntcropponût:amp;fcripturf rç loca,qu!bus hçc uox,faâû cft,ad hâc fignificationcm acccdercuidctur.diligcntcrconquirût.Huiuspcrtinacix CKcmp]ô,quod hodie in huius generis horriinibus expci« hmur.Thcodoretus in primo aduerfus hxrcticos dialogt;f go in Eraniftac perfona clarifsimc exprefsir Nâcümab Orthodüxofirmifsimis c pluribus feripturarû locis ragt; tionibus urgcrctur,illc perpetuo eâdcm cantilena occû uebat, Ego dico ut cdoôfus fum. Ego credo Euangeliftæ qui dicit.Vcrbum caro fadumeft, Idem hodic amp;nbsp;Menno faftitat.Pulchrc quoc^ in codem dialogo,amp;fcqucntb bushærcticorû ingcniumdcfcribit,quicû folifcdiuinæ Ichpturæ fidcm habere dicanr, tarnen teftimonio uctu-ftatisfc plurimu tribucrc difsimularc non poftunr,cum hquidinaliquoantiquorûfcriptorum inucncrint quod

1 ii illo-

lt;lt;lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFÎNSIO LIBELLI,

illorum fcntcntiæ, fuffragari uidctur,lt;iicî non potcA^» quâm magnificc amp;nbsp;infolcntcr illud iaâct. Quarc amp;nbsp;apu^i Thcod Eraniflcs poft firmifsimas c fcripturis diuinisab Orthodoxo allaras rationes amp;nbsp;cxplicationcs, probabili' . terquidem inquit interpretatus es, ego aût icirc uclini, quomodoantiqui Ecclcfiædoftorcs illud didumA^r. cajaét.cft intcllcxcrint,amp;poft pcrfpicuatn aliquot fan* dorum patrum expofitioncm allatam, mirarilcaiï,co-' rum uirorumconcordiamSC confcnfioncm, quiomn« Euâgclica difta fie interpretati funt ac fi fimul conuenib fcnt,8^fuam communitcrfcntcntiamcôfcripfiftcnt, Et in altcro dialogo poft longam c fcripturis difputarionc, fcquifcfandos patres,qufolim in ccclcfiis fuifient Ëragt; niftes profitetur. Et in tertio dialogo pollicciur Ortho-* doxus oftenfurum fc fanftos patres,cadem cum iis quï ab ipfo affirma ta funt,fenfiffe, Adquæ Eraniftes. Grata fibi amp;nbsp;expetendam cam narrationcm forcj certam cnitn amp;nbsp;mire utilcm efte h uiufmodi doârinam.Ex his ccrtc ap parct.quantum pondus auftoritatis hæc confenfio antP quitatis,ctiaminhærcticorum animis,tamctfi id aliqu^ü do fedulo difsimulcnt,obtincat Quantum ctiam tradi-* tionimaioruminquaEftionibusfidci rribucrc uideri uc-* linthærctici, ut qui ciusauftoritatem ctiam pcrniciolil-* fimiscrroribusconfirmandis feu potius colorandisob* ^ctidantjcxcplo Eunomii à Bafilio demon ft ratur.Fidcm logttin^. enim fuam,leu potius perfidiä expofiturus EunomiuS) _ wrj.üHBflm. jffîjniatfctraditioncmpiam, quac ab initio apudpatres ob-*

DE OFFICIO PII VIRI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7

obtinuit uclut amufsim acrcgulam præmiflurumjpfaq; cxafti iudicii loco, ad corum quç dicûtur iudicationcm ufurum. Quid hic aliud cgit E nnomius,quàm quôd ho«» ftcs circunucturi callidi duces faccrc folcnt? ut hoftium, ^uos fallerc ftatucrunt,arma,clypcos ,amp; infignia fibi ac^ commodcntaia Ennomius cùm feiret hoc elypeo tradh tionis imprimis fiderc Orthodoxes Juosq; maxime code urgcrijcum ipfc fibi aptauit,fcd cius fraus diu per it ifT. aiv tagoniftam Bafilium latere non potuit. Deprehendit cnim illc,quam ante piam patrum traditioncm, régula, amufsim,acfccu umiudicium,Orthodoxosimitatus no minaucrat,poftca inftrumcntum fraudis 8i arte figmen* tiabcodem fignificari.Patctigitur ex hac Eunomiifi«« mulationc, quo loco apud Orthodoxes huiufmodi piz traditioncs habitæ fucrint. De loco autem illo,Ego Sc pa tcruuumfumus,ingcntesquocp contcntioncs fucrunt, cum hincCatholici, illinc Sabclliani de cius fententia acerrime dcccrtarcnt,illis unitatem fubftantiæ.his unv gt;nbsp;tatem perfonæ co fignificari affirmantibus: Arriani ucgt; l rè utrifcp,cum cxtorqucrc conantibus,amp; uoluntatis tan;« l nbsp;nbsp;turn unitatem notariuolcntibus,uicit ucrô Orthodoxoÿ

rum fententia ,qui co loco ofMTiop uoeem ante panels no# tam confirmaucrunt. Atq; ad cam fententiam confirm raandam,pr3Etcr firmlfslmasc fcrlpturis diulnis allatas rationes, ctiam antlqultatls tcftimonlls,qul cam intcrlt;j ' prciatloncm apoftolicam effe teftati (unt, uchcmcntcr adiulifucic.CumhaEc quz ucrlfsima effe conftat dicun#

1 Hi tur.

68 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO LIBELLI,

fiir,nôfenfusapcrtifsimis ucrbis dctrahirur,ncccôfufus /pirituifanftofonus tribuif, ut hiccauiiîatur,nccjjidco huiufmodi pronûciara fcripiurç ambigua amp;nbsp;arnigmatica purâda funr,quôd maiorû rraditionc amp;nbsp;perpctuo ccclcfiç confcnfuilluftrcnfjneq; dodrinç q in legc,prophensSi Euangclio rradtrur,infirmaamp;mcdcndiscrroribusinufP Jisa/reritur.Quin ponusin oinidifpurarioncdcfideicô# troucrfia/oJi diuinç fcripturçfiimma auéioritasamp;iudv du dcfcti. cü de eius lcnfu,ut fæpc,quaeftio oii' rur,hanc de qua iam frequeter diximus, apo/iolicâamp; cc^ clefiadicâ rraditionc,multû præfidiiamp;adiumcntiadfct-' rCjncgarinôpotcft.Atinquics Pauluscû adoespugnas cedenam inftiruit,fàtis habet uocarcucrbû Dei^^adiam rpintus,traditionis ucro non feriptæ, nuHam mentionc fade. Quid quæfo hoc loco Paulus uerbi Dei nomine tellcxic no certe fcriprura noui tefta menti, quæ noniiû feripto prodita erat neq;folam feriprurâ ucteris menti,fed baud dubicdodrinamEuangclicâ à ChriHo tradicâ,abapoftolisreliquis amp;nbsp;abipfoprardicata.quæ^a-' neprxterpauculas ipfius epifiolas magna rum ex parte fola nôfcripta tradiricne côftabar.Traditionisuerônô

1. ctr.,1. feriprx, an nô faris aperte meminitcû inquiet' Laudo uos quod omnia mea mcminiftis,5^ quemadmodum tradidi

. rhtf.i. uobis,rradieiones teneeis,amp;ahbit T encre eraditioesquas djdid/iis,fîueper rermonem,fnjc per Epifîolam noûrâ, Df spintu qux eefiimoniaà ß.Baftlioadferunrur,adcôfirmandatn nbsp;nbsp;(

giorificaeionc cum fpirieufandOjquam nônulliue feri^

pto

DI OFFICIO PII VIR T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^9

pto noncxprcHamrcprchcn Jcbât. Quarû inquit tradb tionû una cft 8i præfcns hæc, quâ qui ab inifio côpofuc'' runtpoftcrisq; tradidcrunr,u(u fcmpcrfimulcumtcpo^ rc progrediente per longam confuetudinem ccclcfiis irgt; radicarunt.Haclcnus Bafilius. Monet deinde caftigator noftcrledoreSjUtfibi ab impoftorc caucant, qui eosin labyrinthum coniicercconctur. Atquis tandem eft hic Labyrinthusf Veram St Catholicam efTc doûtrinam,quç lacris literis eft expreffa: fed pari fidci intcgritatc cam amplcdcndam.qujccxcarum mcnrc,abipfis ufcp apo»* ftolis rradita^adnos pcruenit» Atq; bic nullus labyrin-* thus eft, fed ccrtifsima amp;nbsp;cxpcditifsima omnes perfidiæ ambages cuadendi ratio 8C uia. Id cnim ucrifsimum cfTe itequcis ipfc qui nos notât, ncgarcpotcrit,Cum mub tosipfc fidci articulos,non expredbs infcripturis,fcdcx carum intclligcntia nobis traditos, pari rcligionc,fi mo^ do Ghriftiani hominis nomen tucriuclit,amplcéti co-* gatur. Quidcnim ut apoftolicum Symbolum taccam, dequo fupra diótumcft,annon primariorum illorum amp;nbsp;facrofanólorum conciliorum Niceni inquam.Con-» ftantino.Ephcf,amp; Chalccdo.fymbola 8tdécréta de furrw mis fidci noftrac quxftionibus, adhaccquod Athanafio inferibiC Symbolu rcligiofc ac certa integrac^ fide baud aliter att^ca quae fcripturiscxprimuntur.amplcólifc Ä crcdcrc profitentur^ Atqui horumplcraq^ innullo no* ( ui icftarncnii bbro conferipta Icgunturt fed mentem amp;nbsp;intcUigenciam corum quae fcripta funt, ex diligenti fcr^

7° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO L î B E L L I,

fcripturarû collatione Sdkrutationc bauftam,fidclitlt;?r cxplicannamp;acccptam abapoftol s,amp;anccccdcntium trum perpcrua traditionc rcceptam Euangclicorum apoftolicorumfcriptorum fcnrcntiam continent, Vcrü dc his nö magna,fcu potius nulia inter nos diflcnfio eft, dum illud inter nos conuenit, nihil efle huiufmodinon feriptarum traditionum,quæ non cum cis, qui feripta funtconucniuntî atq; adco,ut fupra quoddidurrtcft, in iis qu3E feripta funt comprchcnduntur.Illud ucrô nûc confidcrcmus,quôd exiftimat ex iis,quç dc traditioneS intclligcntiaàfcriptorc libelli dicuntur, abfurdû fequi. Videlicet èferipto, quia flcxibilc fir,côtroucrfiam,fiqua forte oriatur, abfq; traditionis fubfidio definiri nullam pofle. Verum feriptoris mcntcm,aut non i n tell exit, aut intclligcrcnoluit.Noncnim infe ipfam flcxibilc fentit cfTcfcripturamjfcdâpcrucrfis hominibus, nônullacius locaaliorfum detorqueri poflc;atq;adfirmam,ccrtam, conftantemq; feriptura: fententiam obtinendam amp;nbsp;rcrigt; nendam,traditionis apoftolicæ amp;nbsp;antiquitatis ac confen fionis cccicfiafticæ præfidiOjfidcIcs mukum adiuuari, Id ouodamp;confcicntiæ ftimulo coaólosnonnullos cxcorû fo Jalitio principes ucrôfatcri fupra oftcndimusÆxcmgt; pla ucrôadfcrt,quibusoftcnderc nititur non omnium côtrouerfiarum cxplicationcm ex uctuftis feriptoribus fumipoffe Neqjdcillopugnareuolumus,tantum dici-mus.adgrauifsimas nonnullas controuerfias explicam das,multummomcnti in monumentis ucterum pofitü

DE OFFICIO PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71

effet de quo ccrtc nemo paulô rcrum cccicfiafticaru pc# ritior dubirabit. ucrôab eo profcrunrur exempla, cum magna intwrabili ueruûatis infamia 8( ignomb nii coniunda funt« Audet enim affirmare, ex prxcipui's noftrzfideicapitibus tria hacc non minima« Dénatura noftræ corruptione.Gratuita iuftificatiôe,amp; Chrifti fa# ccrdotio,ita obfcurc à uetuftis fcriptoribusattingi,nulla ut inde certitudo elici pofsit. At ego ut huic calumnia occurram,cx amplifsimo illo ueneranda uetuftatis fenagt; tu,quoniam longum effet tam multos adducerc, unum producam fumma audoritate 8i fide prçditum,qui unus amp;nbsp;fuo amp;nbsp;omnium collegarum fuorum, hoc eft omnium Orthodoxorum patrum,qui fecum amp;nbsp;ante ipfum fuerût nomine,uerba faciat. Is erit Léo urbis Romæ Epifeopusî a««« 4*4. incpiftola ad Leonern Auguftum, qua illûinfidc thodoxa de Humana Chrifti natura,cuius rei gratia con cilium,Chalcedoncfecoaftum fuir, aduerfus Eutyche-« tisinfaniam, confirmabat. Eius uerba ita habent; Qup cunq; funt ita obcæcati amp;nbsp;à lumine ueritatis alicni,ut uerjs bo Dei à tempore incarnationishumanæ,carnis dene# gentueritatemtoftendantinquofibi Chriftianum no# men ufurpent, Si cum Euangelio ueritatis,qua rationc concordent, fi per beatae uirginis partum, aut carofi# ne deirate,aut deltas eft orta fine carne. Sicut enim ne# garinon potcft,Euangclifta dicenre,quôd uerbum caro faftum eft, amp;habitauit in nobisj itanegari non poteft B.Paulopra:dicantc,quód Deus erat in Chnfto mun#

K dum

7i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DÏTINSTO LIBELLT,

dum reconcilians Gbi Q^ç autcm tcconciliatio cfTc poP fcrquahumanogcncripropitiarctur Dcus,nifiomnium caufam mediator Dci,hominumq;ftifcipcrct^ Qua ucro rarione ucritatem mediatoris impicret, nifi qui in foP ma Dei æqualis eft patri, in forma ferui particeps ciTci ôtnoftriî ut mortis uinculum unius præuaricationccon tra(ftum,unius morte(qui folus morti nihil dcbuitjfoh uereturfEffufioemproiniuftisfanguinis iufti Chrifti, tampotens fuit ad priuilegium,tam diucs adprecium,

uumcrc*

derer,nullum diaboli uincularctincrent.Quoniamficut Apoftolus aitjubi abundauit peccatum, fuperabundauit amp;nbsp;gratia. E t cum fub pcccati præiudicio nati, poteftatem acceperint ad iuftitiam renafcendi,ualidiusfaftumcft donum Iibcrtatis,quam debitü feruitutis. Qua itaqfi^’ inhuius facramenti pracfidiofpem rclinqunt.qui in lab uatorenoftro negant humani corporis ucriratems'Pi* cant quo facrificio rcconciliati,dicant quo fanguinc fint redempti. Quiseft (ut ait Apoftolus) qui tradiditfc' metipfum pro nobisoblationcamp; hoftiam Deo in odo«» remfuauitatisf Autquod unqua facrificiö facratius fuit» quàm quod uerus Si xternus pötifex alrari crucis pct it”* molationcm fuæ carnis impofuit.'quot; Quamuis cnim mub torumfandorum in confpedu DominiprcciofamoK fuerit,nullius tarnen infontis occifio,rcdcptio fuit fflunlt;i di. Acceperunt iufti, non dederut coronas,amp;defortitt** dincfidclium exempla nata funt pancntiç,non donai^

Dl OTTICIO PII VIRI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7S

ftitix.Singularcsquippcinfingulis mortes fucrunt,ncc aitcriusquifquam debit um fuo fine perfoluit, cum in# ter filios hominum unus folus Dominus nofter lefus Chriftus,quiuerccrat agnus immaculatus,cxtiterit,in quo omes crucifixi,omncs mortûi, ocs funt ctiam fufcv tati De quibus ipfc diccbat.Cum cxaltatusfucro omnia traham ad meipfum.Fides enim ucra iuftificans impios amp;nbsp;creans iuftos,ad humanitatis fuse trafta participcm,in illoacquintfalutcminc^uofolo fionao fc inuenit inno^ centem Jiberum Habens per gratiamDci de potctiacius gloriari,qui contra boftembumani generis m carnis no ftrçbumilitatc côgteffus,Kisuiâûriam fuam tribuit,in quorum corpore triumpbauit. nbsp;Obfecro te xquifsimc

Icftorquid debifee praccipuis,fidci capitibus,inquibus humanx naturx per Cbriftum mediatorem inftaura.» 5 tio continctur,clatius cenius amp;nbsp;rebgiofius dici potuit? I Natut3tnoftr3Ecotruptionem,84 fub peccati tyrannidc \fcruitutem.an non fatis exprefsit cum inquit, mortis uinculum unius pracuaricationc côtradum,unius mor# te folutum,fanguincm iuftum pro multis cHufum, uniucrûtaicm captiuorum precio fanguinis C H R l* Sî I à diabobuincuHsfolui,itemfolum Dominum nogt; fttum i î. S V M cbriftum uerc a gnumimmaculatum cxtitiftcjin quo omnes crucifixi,omnes mortui, omnes . nbsp;nbsp;fepubi, omnes funt ctiam refufeitati, bomincm in fo-»

\ lo ebrifto fc inuenire innocentem^ De gratuita uc# rô iuftibcaüonc quid apertius , quàm quum inquii K ii fidem

T4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO LIBELLI,

fidcm ucram iuftificantcm impios amp;crcantcm iuftos in illo acquircrc falutc,in quo folo fc homo inucnit inno(lt; ccnrcm,qui homo iampcr gratiam liberum habcat,de cius potcftatc gloriandi,qui contra hoftcm humani ncris in carnis noftræ Humilitatc congrefliis his uidorÜ fuam tribuit,in quorö corpore triumphauit, Atdc Chrü fti facerdotio an præclarius quiequam expedtasfeumau^ disafFirmari folo hocfacrificio quod in humani corporis ucritatc obtulit Chriftus,Chriftianos effe rcconciliatos, folo eius languinc rcdcmptos:qui ( ut ait Apoftolus) trax diditfemetipfum pro nobis oblationcm Si hoftiamDco in odorem fuauitatis. Item nullum unquam fuiffe fa-* crificium facratius, quàmquod ucrusà atternus pontv fcx altari crucis per immolationem fuæ carnis impofuit« Quid an non ctiam uirtutem amp;nbsp;efficaciam mortis Chrilt;* fti à morte fandorumhominumfatis manifefte diftin^ xir,amp;gloriamrcdemptionis folius Chrifti morti afle«» ruinquot; CÜ inquit: Quamnis multorumfanftorumincon fpcctu Domini pretiofa mors fucrit,nulliustameinfon* tis occifioncm propitiationemfuiflcmundijfibi qucnqgt; fanólorum mortuum,ncc quemquam fuo finealtcrius debitum pcrfoluiirc. Hçcquidcm Leo Romanus Epife® pus,qucm uidcs thefaurum hunc pracclarum fidci,a ptÇ* cipuisapoftolisapudfuamecclefiam dcpofitumamp;conv mendatum,diligenter haófenus conferualfc et fidclit^^ difpenfafle. Atq; hie non unum te Lconcm,fcd uniuci-' (amS/nodumCalchcdoncnfcm,qu3C cius aduerfus

DE OFFICIO PII VIRI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75

tichcm fcripta fumma ucncrationc 8( approbationc cô» plexacftjimôuniucrfam Orthodoxam anriquitatCjCU^ iushi interprètes S( osfuerunt, ccaudirc exiftimato.

Quôd fj hoc interprété 8C tanquam Legato uetuftatis contentus non es, adducam tibi ex ipfa antiquitate, ui«* nim pictate amp;nbsp;eruditio ne imprim is uencrandû, Ircneum inquam.qui Galliam Lugduni,ubi epifeopatu fundus cft,EuangcIica et apoftolica dodrina imbuit, Cuius quç adnosucncrunt fcripta, quamuis in refutandis fanati-* corumhominum,quitunc ecclefiam turbabant,deliriis pluritnumoccupcntur: tarnen dodrina hacc de corru^ ptionc naturænoftraCjamp;falute per Chriftumreftituta, non obfcurciniis explicatur: cuius dodrinæ fpecimina aliquot profcrcmus,Dominusinquitpollicitus eft mit# tiV.».«. tcrcfcparaclctû,quinosaptarct Deo.Sicutcnim deari-* lt;lo tritico maifa una fieri non poteft fine humorc,ncquc nnus panis: ita ncc nos multi,unumfieri in Chrifto le* poteramus, fine aqua, quac à cœlo eft. Et ficut arida terra,fi non pcrcipiatnumorcm nôfrudificat fic8t nos lignum aridum exiftentes primum nunquam frudifica«5 temus uitam,finc fupernauoluntaria pluuia Jtcm.Quc ipfumfpiritum dédit ecclcfiç in omnem terram mittens de coelis paraclctum,ubi amp;nbsp;diabolumjanquâ fulgur pross iedum ait Dominus. Quapropter neceflarius nobis eft tos DcijUt nô comburamur,nccp infruduofi cfficiamur, 8iubiaccufatorcmliabemus,illichabcamus amp;nbsp;parade-* tum,commcndantc Domino fpiritui fando fuû, homi*

K iii nem

76 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO LÏBILLI,

nemquiincidcrat in latroncs, cui ipfc rnifcrrus gauit uuincra cius kcm: Solus ucrc magiftcr Dominus gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noker amp;nbsp;bonus,ucrè filius Dei,amp; paticns ucrbum Dei pa

tris.filius hominis faäus.Lu^lütuscftcnim Äuicitjcrai cnim homo pro patribus certans, perobaudientiam, inobaudientiam pcrfolucns: alligauit cnim fortcm,ct foluitinfirmos,8( falutcm donauitplafmati fuo,dcftrugt; enspcccatu.Eftcnim piifsimus amp;mifcricors Dominus, amp;nbsp;amans humanü genus: hærcrcitaq; fccit amp;nbsp;aduniuit, qucadmodûprædiximus, hominc Dco. Si cnim homo non uiciffet inimicum hominis,nô iufte uiftusertetini^î micus.Rurfus aût nifiDeus donaflctfalutCjnonfirmitcr habcrcmuscam.amp;nifihomo coniunftus fuiflet Dco no 'ftro, non potuiflet particeps fieri incorruptibilitatis, Oporrucratcnimmcdiatorcm Deiamp; hominumper fuquot; am ad urrofquc domcfticiiatcm, in amicitiam et concor diâ utrofqj rcduccrc.amp;faccrcut DcusaHumc.cthomb nem,amp;; homo fcdcdcrct Dco. Qua cnimrationc filiorû adoptiôis cius participes efte pofTcmuSjnifi per filiû cam, quæ cft ad ipfum, rcccpiftemus ab co communionc.nifi Cdj».uerbûeiuscômunicaflctnobis,carofaâûÆtmox:Pro^ pter hoc cnim ucrbum Dei homo,amp; qui filius Dcicftifi-* liushorninis fadus cft, cômixtusuerbo Dei: nôcmpogt; fcramusalitcrincorruptclâamp;immortalitatcaccipcrc,nb fi adunifi fuiflemus incorruptclæ amp;nbsp;immortalitati. h^.' Cdf ïi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfc Dominus erat, qui faluabat cos, quia per

femetjpfos nô habebât faluarijßi propter hoc infirm rate homb

de OTTICIO pii VIRI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7®

hominis annuncians,ait. Sciocniraquoniam nonhabw latin carne mcabonum,fignificans,quoniam non a nogt; bis,fcdà Dcocftbonum falutis noftrx. Et iterum: Miter ego homo quis me liberabitde corpore mords huius^ Deinde infert liberatorc,gratialcfuGhrifti Domini nolt; ftri. Et alibi: In Abrahâ inquit prxdidiccrat, 8i alîuctus fucrat.fcquiucrbum Dei.Etcnim Abraham prono animo unigenitum 5lt; dileftum filiumfuum côccfsit facrU ficiumDcOjUtDeusbcneplacitumhabeat, pro uniuer* fofcminc eins dileftum Si unigenitum filium fuum prç^ ftarcfacrificium in noftram redemptionem. Prophe-ta ergo cum effet Abraham,Si uideret in fpiriiu dicm aduentus Domini,Sipafsionisper quemipfe quoque. Si omncsquifimiliter,ut ipfe crcdidit,credynt Dco, falua-iiincipercnt,exultauit uchementcr.Nôincognitusigb

1 turcrat Dominus Abrahx,cuius dicm côcupiuituidcrc: fcdncck pater Dnit didiccrat emauerbo pni,amp; cred^it d.Quaproptcr Si deputatü cft ci ad iuftitiam a Dno.F p desquç cft ad Deum juftific^^ hominc. Hçc Si his fimihi

\ nbsp;nbsp;ex iislibris colligi pofsint, in quibus apoftolicam

\ tatcinprçdicâdobcncficioincarnaiionis SimortisC ti ft,,f»ciUeaamp;nofcas.Plunm»5dcm eodcop«cdclûgt;«.'-‘-**” K hominisdn cligtndobono 8t rept obando mïlo diiïo titîfcdbic »ductfus eos dicuntut .qui nitur» quofdim c(ftUno!,quofdim uctà mibs »Kercbant.ut oftendK Dcù,ncmincm pet uioiendam cogcrcftcd etedentibus St obteraperantibusuitâ,nonetedentibus8t abhftcnubtw

7« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, D E F E N S I O 11B E L L I,

utloquitur ac Deo aetcrnam mortem conftitutam:hæc^ confirmantur teftimonio apoftoli ad Romanos. An di* uitias bonitatis cius amp;nbsp;paticnciac ct longanimiratis congt; tcmnisî’ignorans quoniam bonitas Dei in pœnitcntiani tcadducit,amp;c»Quód fi ca,qux de libcrtatc uoluntatis, tum à ChriftOjtum ab Apoftolojumabhocapoftolico uiro dida funt,quidam ad clcuandam Dci grariam torfc^ runt, hanc culpam illi præftarc non dcbcntj ct Dci gragt; tiacffcdumcft,utcrroriillinafccnti,ftatim à dodifsi-* mis ct fandifsimis uiris,apoftolicam,amp; apoftolicoruni uirorumdodrinam apudfcconfcruatam rctincntibw, occurrcrctur.Scd nunc ad inftitutum rcucrtamur.

Nemo fanc tarn infanus cft,ut dicat cognitioncmfi'' 1 utis non cx diuinis litcris,fcd ck traditionc tantiim ma' iorum hauricndam,ucrüm maiorum tradirioncmadcogt; gnitioncmfalutisc diuinislitcris pcrcipicdam multum nabcrc mometi dicimus. Atiliudfalfifsimumctin fangt; dos patres contumcliofifsimum efle iam uidimus,nügt; quam cx patribus difei poflc,quomodo Deo réconcilie' mur,quomodo illumincmur à fpiritu fando, quomodo gratis accepta nobis feratur obedientia Chrifti, quid ua' Icat facrificium mortis cius,ct continua pro nobis inter/ ccfsio.Nam fi herum cognitio ad falutcm eft neceflaria, et corumut cius uerbis utamur)Iuculcnta cxplicatio in feriptura pafsim occurrit,autfupinac ncgiigentiac accu' fandi crunt,qui in tanta multitudinc fcriptorum,qu’bus populumad pictatemindituedum fufccperunt,eapr2/ terie^

Dior FICIO PII VIRI.

icricrint, qux ad falutcm comparandam imprimis fint neccflariaj aut cralTç ignorantiæ, qui ca quorum in fcri^ pturis tam luculcnta cxplicatio cxtat non intcl! cxcruntj autdctcftandæ pcrfidiæ,quifi ca intcllcxcrunt populo CHriftianocxponcrc nolucrüt:autdcprauatacorrupta^; tradidcrunt.Sidicas fanélifsimis illis amp;cruditiff, uirisfa-« naticorum hominum dclyriis intricatisrcrumtamnc-* ccflariarum tradandarum occafioncm defuiffc. Fatcor cquidcmcoshïrcfeonimportunitatc coados,magnam pattern fcriptorum fuorum in corum dclyriis refutam dis confumpfiffe, quœ potifsimum in contcmplationc diuins effentiae 8i œconomiæ incarnationis dominicac üerfabantur.c cætcris ucrôquætunc controuerfa non want quxdam tunc non tam accurate fubtilitcrq; perfe tutosfuiffc,quod (ut Auguftinusloquitur)finc aduerfa-tiofccurifucrint, Quo tarnen aduerfario forte oblato, üidemus quanto ftudioucram 8c Euangclicam, apoftogt; lkamq;dodrina,dcg,’^2i^’3L Dci,8ibcncficioCbrifti dc^ \fendctint amp;nbsp;cxplicarint,ut ex Auguftino, Innoccntio, ZobmOjProfpcro, Fulgcntio,aPclagio8i Cclcftiocogt; rumq; fedatoribus cxcitatis, manifeftum cft. Adbtcc fieri non potuit cum omnesbx quæfttones,quarum co^ gnitio adfalutem eft ncccffaria inter feaptxSC connexx fintjUtnonaliquando in tot 8c tam muitorum patrum \ fcriptis, non aliquando ctiaabud agentibus aliquis ctiam \ locusbifee cxplicandis tnctdciti,quod fane fadum effe \ comtnonfttautraus,amp;fitcspoftutct,pluribus commo# \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L ftta*

DEFENSIO I î b Î I I T, ftrare pofs nijs.Prærcrca mirorcuin nô uiJcrlt;?,fiiduc* rum litqijoJafhrmircx ucruftis illis parribuinuquam addilti polïc ca quzad lalurcm apprimc cogniru nctclîa ria funtjconfcqucns clTc uniucrtum populum Chriftia«' numjarnindccxquotcmporccxtatccclcliafticorükri# ptorû nicmoria ukjjad hanc noftramactarc, cognitionc rcruniad falutem imprimis ncccnariarû dcftiruiü fuiG fc,cùm ccrtû fitpopulum ocmChriftianû,prxfcdorû fuorumdoffrinamlccutum.cosaût non aliter docuifle quàmfcnpfcrint,ncq;eaquac docuerunt,infuis feriptiî omino praEtcrmilifTc. Quodaddit deerroribus tune nô/ dum cxortis,de libero arbitrio,de operum mcritis,dc tisfaôlionibus,aliàs aptior crit dicedi locus. Neç[; inficia* mur controuerfiam quoq; hodic incidere poffe de qua in feriptis ucterum dilucidior explicatio de{idcrctur,ncc certa aliqua fententia ex antiquo^ uniucrfali confen-* fu conftitui pofsit,ita ut feripturç fenfus ex fola collatie» ne Si infpcdionc feripturarum inuefligari dcbcat.Scd contra negari non poteft, bodic quacftioncs,casq; non Icucs cxcitatas,in quibus cxplicandis praccipuum ex per# petuo hocconfcnfuamp; uniucrfali ccclcfiætraditionemo^ mentum accedit. Quæritur cnim hodic iui c ne baptize« tur infantes, qui id negant, manifcftis fc ac clarilsiwis Euangclii uerbis niti iadanc,qui crediderit amp;nbsp;bapnzalt;’ tus fucrit; qui ucro id affirmant,ad fententiam horuni uerborum ptouocant,8tquamuismultisc feripturadu* dis rationibus, iiflt;^ fane tïrmifsimis utantur, tamen ad (ùaia

DI OFFICIO PII VIRK finm ucram Catholicam^ fcnrcntiam comprobandam mukam q«oq;inhocantiquitatisconfcnfu præfidii cflc agnofcunr. Id quodintcrahos Philippus Melanchthon , , • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' -r n- T - I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I I r 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- inloCItCOMf

ingcuuccorcituscli,quu dcparuuloru baptilmo loques tt;u,*»n0 4i aitjUniucrfalis eöfenfus cccicfiæ omniö temporu eft re# ftimoniü,quod hacc ordinatio cftapoftolica,quachifcc dictis Augurtini ubidc codcargumcntoloquitur.cófcn# Of lupfff. fanca funr,Ouod,inquir,uniucrfatcnctccclcfia,ncccon;5f‘^‘^‘‘“®'

1 • n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ZL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«r

CHUS inftirutum/ca temper retentu clt,non niii autork C4p. 14.. tatcapoftohea traditumrcdifsimccrcditur.

Ad illud quod dicit in eo pcftifcram cflc labem quum dicitur pari intcgritate amplcdcnda quac ab cxordio Euangclii recepta funr dogmata arque ipfam feriptu* ram, iam fupra refpondimus.Ncquc cnim de aliisdo-» gmaribiisloquimur, utiamaliquoticsdidumeft,quam lt;|uæfcripturisdiuinisconfcntanca flint: amp;qu3C quamuis ’nkripturis facris ad uerbum noncxprimantur.tamcn ex iis qu3E fcripta funt confequuntur: neque alio lo# cohabcndafunt,qua diflufiorcs cxplicationcs amp;nbsp;inter# prcrationcs corûquæbreuiusamp;rcdius fcriptafunt, quac inrcrprctationcsamp;antccuangclium fcriptum uiua uocc plcraccp traditæ,amp; ab auditoribus acceptç poftcritaric^ perfucccfsionc traditæ amp;expofitæ.nônullæ uciôamp; am# plifsimorum conciliorum dccrctis declaratæ fucrunt. Atquchx funtillx traditioncs fcuucritates non feriptac . quarum gratia hie nofter caftigaror tantopcrc tumub tuatur. Horum exempla iam fuprapofuimusut Twyop

L ii figni-

DIFENSIO LIBELLr, fignificare pcrfonamj filium patri cflc cozwrnumS^ có-* fubftantialcm; in diuina natura tres cfTc hypoftafes® unam candemq; cfTcntiam: in Chrifto Domino duaï eße naturas,pcrfonasunam:Spiritum fandum cumpa» tre amp;nbsp;fi 110 fimul adorandurn 8i conglorificandamtChn-» ft i carnem nobis cflc confubftantialcm : infantes iurc ba« ptizari, 8t caetera huius generis, quorum nonnullaho' die à nouis hærcticis, iam olim fcpultas haerefes rcuo^ cancibus, impugnantur, co potilsimum nomine, quod । in fcripturis tocidem uerbis exprefla non Icgantur: de ( quibus nobis uobifeum nullacontroucrliacft,quuni8^ ipfi pari fidci inccgritatc ca amplcftamini, atq ea qux ■ fcriptisproditafunt:amp;haerefes cum iis pugnantes pacH ter dctcftcmini,atqjiniis haerefibus oppugnandiscuiv dem arictem, id eft, uctuftatis uniuerfitatis confen^i fum admoucrcfoIcatis.Scdaducrfariumutuidctur,ina-' j nis metus pcrccllit, timcntcmuidclicctnc praetextuhu; iufmodi dogmatum hominum placita obrrudantur. Nam ut interim notas illas à Vincctio commcmoratas feponamus, certe Martini Buceri auftoritatem amp;nbsp;cefti-' ihonium rcfutarc non potcrit, quo uim huius con* fcnfusamp;infigncmnotam quo impia commenta à uc* emmfnt.m dogmatibus difccrnantur,oftcndit. Namfententiara Katth^um de perpetmB, Mariaeuirginicateprobans,italoquitur. Ad quod credendum confenfus perpetuus cccicfiae mo* mentum prxcipuumadfcrt.Dcquo fane dubitarc,duni ' nullum id cogit certum oraculumfcripturae,non eft eoc

rum

DI OFFICIO PII VIRI.

rum qui quid fit Ghrifti ccclcfiac didiccrunt. Exhocuc-' to confcnfu nemo ucrearur ut impia fibi hominum com mcntaobtrudanturûUacnimfcmpcr dcprchcndcs cum exprefsis fcripturac oraculis pugnantiacx diamctro.Hic Bucenuerbafunt.

Neq; ucro abfurdum eft, nctÿ Pauli feriptis aduer^ fuinfi dicamus uerbum Dei efle quod approbatum fit comtnuni ccclcfiac confcnfu* cum fatcamur illam eue ucratnfcripturamdiuinam,quatapprobata fit cornmu«» niccclcfi3Cconfenfu.Nccycnimbic confenfuseft placigt; tum HominiSjfcd ncccfCaria à rci ucritatc expreffa com fefsio Sttcftificatio.Poftulat ut inter nos conucniat quid fttucrbumDcijducro difficile non crit. Dicimus cnim uerbum Dci(dc ucrboEuangclü feu noui teftamenti lo,« quimur )cffc uoluntatem Dei à Chrifto 8i apoftolis uiua Uoccpraedicatam,cuius prçdicationisCqux propricEuâ* gclium8( uerbum Dcidicitur) fumma ab apoftolis co^ turn'uc difeipulis nulloquidcm expreffo diuino mandat lOjfcdpiorum Hominum rogatu,8i falubri cautioncad poftcrorum memoriam liter is confignatafuit, quorum fcriprorumcxpHcatioStinterprctatio ucra ab auditory bus obfctuiia ,ab ccclcfiis quas apoftoli inftituerunt cö^ fcruata,Stpoftcrispcr manustraditafuit,quz ctiammas gna ex par tc,amp;t in monumentis prifcorum fcripiorum 5t ptimiriorumconciliorumdccrctiscft prodita.Nonal^

' (urdc igitut refpondebitur effe uerbum Dei aliud ferU piumaliudnonfctipw,quod tarnenuerbunon(ctipw,

L üi non

«4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFI NS I O LIBEL LI,

Jiô c/i aliud,hoc cft diucrfum amp;nbsp;alicnû à fcriprojcd idco (fæpccnimrcpctcndu cft)nüfcriptû dicitur,e|uôdquâgt; uisfcntcnciamfcripti côtincaijtripro tarnen nôcxpri# matur^Cû haccita fe habcant,eaufam nô uidco cur fc lâ* toperc torqueat, amp;nbsp;piorû confeientiis tam anxic metuat obhocucrbû/iôfcriptô,cùm plcracp omnia qu^ ad hoc genus pertinent,iâ olim ut diximus prifeorû patrû molt; numcntis,amp;primariorü conciliorûdecretis,quibus ipß quoq; audontatem fe déferré profitentiir,fatis lucuUnte expofita fint.Neq; enim conciliorum propofitum fuit, nouumDci uerbum cudcrc,fcdacccptumà inaioribus aduerfus hærcticos illud impugnantes uindicarc,(|ucni vwcentiMf fjßgrn conciliorum fcruus Dei pcrcgrinus(itacnimfc irmen ». appcllauit) in fuo aduerfus prophanas hærcfcon nouationes libro,difcrtc expofuir:f^id inquit unquam aliud conciliorum dccrctiscnifacftccclcfia,nifi ut qu^d ante fimpliciter crcdcbatur,hoc idem poftca diligcn' tius credereturf 8(c. Hoc inquam femper, neque quic* quam pra:tcrea,hxrcticoruFn nouitatibus cxcirata,con;! ciliorum fuorum decrctis Catholica perfccit Ecclcfii, nifi utquod prius à maioribus fola traditionc fufeepe--rat,hoc deinde pofteris etiamper feripturse chirogta-' phum confignauit. Qiiibus confcntanca funt,quæ in libro deiudicüs Synodorum/iuc is Crucigcrifiuc lanchthonis fit, Icguntur, Synodus inquit, non gignit nouum articulum, aut nouam interpretationem fed tcftiseft lier« incojrruptae fcfltcntiæ/raditac in ftri-

D E OFFTCrO P II Vir f.

ptiseruoccaportülorum.Ncquc ucrôparumrnomen-ti ad dcprchcndcndam ucram foJjjam Catholics tradjtionis cffjgicni, non autcm dus inane fpcclrum, ütfuomorc ludir cafbgaror,jnhis tribus notis à Vin^* cenno Lirinenfi diôfo commcmoratispohtumcft.an^ tiquitans, uniucrfitatis Si confenfus: quas camen notas nimis argute iraó ucró fophifticc Si pucrilitcr ca-üillatur: quac omnes cauillationcs cum ad auâorcm potius,quàfn rccirarorcm pcrtincant, ipfum auftorem producemus, ut fuis ipfc uerbis caufam fuam aduer* fus rcprchcnforcm, iam tandem poft mille amplius an-* niscxtantcmtucatur,fiprimüm illud caftigatorem no-ftrum admonuero,cüm dicit non multum apud fanac mentis homines profefturum malum dialeftîcum, ^uimcmbrum unum in duo difccrpar,ipfc uicifsim mamp;f , mincrit, multo minus fe apud fanæ mentis homines profefturum, quamuis bonum er cxccllcntem fophi* ftam, qui benedifta temere conuellat. Efto nihil fit aliud uniucrfitas Si confenfus, quam uniucrfalis confenfus,an ideo rei cxplicandç caula feparatimponi non po# tucrutf Quid enim ad rem intereft, hue hoc fiue illo mo do dicas,quçnam quæfo hçc improbitas cft,amp; cauillandi immodcrata libido, tä minuta fcftari. Si in commetario tlicologico tamexactam dialcdicaru prxeeptionu ob-fcruationcm exigerefVcrum ipfius auftoris mente, at(|f adcoremipfam non fatis obferualfe uidetur, Nam hxc conletifio ab auftorc,ut ex cius ex p licationc patct,nö a J uni*

DEFENSIO LIBEL'LT, uniucrfitatcm tantum fed ctiam ad antiquitaterrirefe-* renda cft,ut fihæcbrcuifsimccomplicarcamp; cöplcdi ucgt; liSjdiccndum fit, Antiqua 8i uniucrCalisconfcnftoJiue, ütipfemetaudorin anaccphalcofi prions fui libclli logt; quitur, uniuerfitatis S( antiquitatis cöfcnfio, Sed hæcdogt; cendi caufa feparare maluit,ncqjid ctiam prxtcr rem,ciï rcipfafcparcntur.Inueniri enim poteft uniuerlitasfine antiquitatcut Arrianifmi tepore: amp;nbsp;antiquitasfincuni-' uerfitate ut Hebionis infania;amp; iitraq; fimul fine confcngt; fUjUt diuinitatis amp;nbsp;refurredionis abnegatio: et confenfns fine utraq;,ut bçrefis de baptifmo infantium.in quamin^ genshominum multitudo confentit, nunquam tarnen ec nondum per omnes ccclcfias difperfa, et ante annos quingcntosprorfusignofa,ac primü fub Bcrnardiæta^ tenaraucl ccrtèdiuulgata,fcd mox opprcffa,quânunc prob dolor,non paucis ante annis refufeitatam et reno/! uam uidcmus.Sednucipfum audorcm uerbis fuisfuam caufam agentem audiamus lt;nbsp;ca autem uerba extant in lû bro quern pro Catholicç fidci antiquitatcamp; ucriratediG fimuiatofuo,pcrcgrini nomine fuppofito conferipfit, dim iamex uariis ut inquit ipfc amp;nbsp;triftibus militia: turbio nibus cuolutus,inportumct quictcm,ut tunequidem crat,monafticç cc rcligiofç conuerfationis fc contuliflet. idq; co tempore dim iam cccicfiam multis ct acerrimus, hæreticorum certaminibus defundam uidiffet) uerba cius ita fc habet: Saepe magno ftudio ct fumma attentive pquirens aqua plurimisjandicatcct dodrina prçftam

Dî OFFICIO PII VîRÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87

tibnsuiris,quonammodo pofsim ccrraquadam acqua* fi generali ac regular! uiaCatholicaefidci ucritatcm.ab^: fiærcticçprauitatis falfitatcdifccrncrc,huiufmodi fern-» per refponfum abomibusfcrc rctuli,quod fiuc cgo,fiuc 4uis alius ucllct cxurgcntiunahærcticorum fraudes de# prebcndcrcjlaqueosq; uitarc,amp; in fidc fana fanus atq; integer pcrmancre.duplici modo munirefidem fuam do tnino adiuuantc dcbcret,primô fcilicct diuinae legis au-ftoritatc.tumdeindeecdcfix Catbolicæ traditionc. Hic îortaPfc requirai aliquiSjCÛmfitpcrfcdusfcripturarum ' \ nbsp;nbsp;Canon,fibiq; ad omnia fatis fuperq; fufficiat, quid opus

eft ut ci ccclcfiafticae int eilige nt iae lungatur auftoritasf

1 Quiauidclicct fcripturam facram pro ipfa fua altitudi^s nc non uno codcq; fcnfu uniucrfi accipiunt, fed ciufdcm elogia aliter atq; aliter alius atq; alius interpretatur ,ut pe nequotbomincsfuntjtotillinc fententix crui pofte ui-

' nbsp;nbsp;deâtur. Aliter namq; N ouatianus,aliter PHoiinus,aliter

Sabcllius, aliter Donatus exponit, aliter Arrius,Euno-

1 inius,Maccdonius,alitcr Apollinaris,Prifcillian’,aliter 1 louinianus,Pclagius,CcElcftius,aliter poftremoNcfto \ tins. Atq; idcirco multù ncccfte eft,propter tantos tam uariierroris anfraftus,ut proplicticx amp;nbsp;apoftolicæ in#

\ tcrpretationislincafecundum tcclcftaftici St CatKolici fenfusnotmam ditigatur Inipfa itemCaibolica cccle-fia tnagnopcrc curâdum eft,ut idtcneamus quod ubiq, \ quod(emper,quod ab omibus creditum cfttboc eft etc# 1 nimucïè propticcyCatbolicum. Quod ipfa ulsnomi^ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H nis.

'«8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DETINSIO lIBIIir;

nis.ratÏo^; dcclarat quç omia ucra ac uniuerfalircr cópramp; hcdit.Scd hoe ira demû fir, fi fcquamur uniucrfiratc, an-* tiquirarcm, côfenfioncm,Scquimur aurc uniucrfitarcw hoe modo,fi häe iinam fidem uerâ cfîc farcamur,quarn tora per orbem terrarum eonfitctur eeelefia, A ntiquirarc uerô ira, G ah his nullatenus fcnfibus reeedamus,quos fan dos maiores ae patres noftros cclcbraflc manifcftû cft,eôfcnfionc quoq; itidem fi in ipfa uetuftate omniurn uel eertc pêne omniû faeerdotum pariterSi magiftroru diffinitioncs fententiasq; fcdemur,Nô poflumhicprx^ tcrireeiufdçhui’ auctoris puîchcrrimâdigrcfsioncqua amp;nbsp;Catholicç traditionis audoritatc Si fidelis expofitoris diuinarum literarû munus exponit. Enarrâs emhunclo cum Pauli ad Timothcû,ô Timothée depofitü euftodi. Quid eft ingt,depofitü,id quod tibi creditü eft,no quod àtcinucntû,quod acccpifti,nöquod cxcogirafti/cnitió îngenii fed dodrin3E,nö ufurpationis priuatç,fed publb cæ traditionis,rem ad te perdudâ non à te prolarâ,in qua nô auftor debes efle,fed cuftos,nô inftitutor,fed fedator nô dueensfed fcqucs,dcpofitum inquit euftodi,Catho^ licæ fidei ralctum inuioïatum illibar û q; côfcrua,quocl tp bi creditum cft,hoc penes te maneat,nocâ tetradaÊ.Au^ rum accepifti,aurû rcdde,nolo mihi pro aliis alia fubiieb as, nolo pro auro aut imprudeter plumbum aut fraudu;« Jeter atrameta fupponas, nolo auri fpecic fed natura plagt; ne Ó Timothée,oSacerdos,6 Traftator,d Doftor,Sitc diuinü munus idoncüfcccrit,ingcnio,cxcfcitationc,do#

dfp

DE OFT I CIO PII VIRI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9

ârina,cfto Spiriralis tabcrnaciili Bcfclccljprcciofas diui# ni dogmatis gcmas cxfculpc,f idclitcr coapta,adorna pienter,adiicc fplcndorc,gratiä,ucnuftatc.lnrclligatur te exponente illuftrius,quodantca obfeurius credebaC: pet tepofteritas intelledum gratulctur,quod ante uetuftas no intelledum uenerabaf. Eadc tame quç didicift i,ita do ce,utcu dicasnoucnödicas noua.Scdlongû eflet omnia quç huic noftf o inftituto fcruiunt cômcmorarcjfuffcce# tit ante fihuiuspriorislibri feu cömonitorii (utipfc ap^ pcllat)anacephaleofim ut ab ipfo audorc eft coprehefa, inmediüadducam.Diximus inquit bac fuifle femperS^ efic hodieq; Catholicorü cöfuciudinc, ut fide ucrä duo-* bus his modis approbent, Primû diuini Canonis audojt ntate,deinde ecclefiæ Catliolicæ traditionejnôquia Ca* nonfolusnon fibi ad uniuerfa fufficiat,fed quiauerbadü uina pro fuo pleriq; arbitratu interprétantes, uarias opi«s niones,erroresq; concipiant: atq; idco necefte fit ut ad unam ccclefia ft ici fenfus regulam feripturç cocleftis in* telligcntiadirigatur,iniisduntaxat præcipucquæftionb bus, quibustotiusCatholici dogmatis fundamenta ni* tuntur. Itemdiximus in ipfarurfus Ecclefia uniuerfita* tispariter S( antiquitatis confenfionem fpedari oporte* rc,ncautabunitatis integritatc in parte fehifmatis ab* rumpamur,aut è uetuftatis religione in hærefeon noui-* tares præcipitemur. Item diximus in ipfa ecclefiac uc* tuftate, duo quædam ucheraenter ftudioleq; obfer* lianda, quibus poenitus inhatrcrc dcbcrent,quicunquc

M ii hzre^

amp;O defensio libellt,'

hacfctici eflc nol int. Primüm fi quid cficf antiquitus 'ab omnibus ccclcfiç Catholicç Sa'ccrdotibus uniucrfalis Concilii autoritäre dccrctum. Deinde fiqua noua ex^ urgcrct quæftio ubi id minime rcpcrirctur, rccurrcngt; dum ad fantorum patrum fententias,corum dunraxat qui fuis quiqj temporibus Si locis in unitatc communioii nisamp;fidei permanentes,magiftri probables extitiflent. Et quicquid uno fenfu atq; confenfu tcnuilTe inucniren;« tur,idecclefiacuerum8i Catholicumabfq;ullo fcrupulo iudicarctur. Hatenus ipfum autorem loqucntcm augt; difti optime lctor,eiusq; fententiam fatis intellcxifti-Sed neipfius proprium elfe hoc commentum pures,alb os ante ipfum infignes in ccclefia uiros candemuiam amp;nbsp;rationem commonftralfcpaucis indicabimus.Tcrtullia nusitaqjdc hœrcticorum præfcriptione primahancnogt; ramantiquitatiscommcndat,cdmait,pcræquc iam a(b uerfus uniuerfas hærefcs præiudicatum elfe, id elfe ucru quodcunq;primum,idclfeadultcrum quodcûq; pofto rius, eodem libro fic inquit: Cæterû quod apud multos unum inuenitur,non eft erratum fed traditum. An non hie aperte ad traditionem ueram ab errore difeernenda, uniuerfitasSi cöfenfiofeu uniuerfitatis confenfioadhi^ C4f,i9; bctur.'’Bafilius quoq; libro de fpiritu fanto, ad confirm mandam traditionem de glorificationc cum fpiritufan#; to, quam quod fcripto non conftaret, nonnulli infc# tabanrur duas has notas antiquitatem Si confenfioncni adducitjin quibus Si tertia continetur Nam in colcnuo# nc

*

Oï ornCîO pii virl

RCuniucrfkas quoq; intclligitur*Num inquit fiuclut in ïüdicio probationc per fcripta dcftituti,tcftiü multitude ne uobis producer c mus .fuffragium ucftrum confcquc-rcmurÆgo quidcm arbitror.Nam in ore duorû uel triû tcftiumftabitomne uerbum.Quôdfi etiam diuturnita-icmrcmporisànobisftare.uobis palam demöftraucri-mus,numuobis probabilia dicere uidcbimurJNó poffe Uidciicctlitc hanciurecötra nos intcndi, perfuafiuacm quodammodofuntuetera dogmatajn antiquitateuelut canicic quadam rcucrendum quiddam liabctia.Tres ctia basnotas Catliolicæ traditionis in Koe difto Au gu ft ini aducrfusManicKcos deprcKenderelicet cum inqüit.Pa* lam eft quod in re dubia ad fidei certitudinem ualcat ec« clcfiæauâoritas.quæabipfis fundatifsimis apoftoloru fedibus inKodiernum diemfuccedentiu fibimet epi(cogt; porûfcrie,Sitôt populorumcôlcnfionefirmatur. Qua* uisbicSi quaria nota elici pofsit,quæ eft pevpetuitas 8( continuatiodoftrin3E,qu3E pet fuccefsionem propaga-i tur,ucrùm earn nofter Vincentius in antiquitate com-\ nbsp;nbsp;prebendit, Eft igitur in Hoc Auguftiniloco,antiquitas

I nbsp;nbsp;in fundationcjperpetuitas in fuccefsionc, uniuerfitas in

I populorumuarictate, cofenfio in multorum apptoba* tionc.Ex His itaq; auOioris St aliorum cxcellentifsimorû uirorumilliconfentientiumucrbis,facile indicate potes sequifsimcleftot,quanta(anftifsimi Si eruditifsimi uH \ rimanibus iniuriainfcratut,cdm puerilibus quibufdam atcçfopHifticis arguiiis,ciusfcntentia exagitatur,cuHac

M. iii ipfi-*

y-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO riBELIT,

ipfiusdiftinftionc fucus fieri amp;nbsp;inanes præftigiç fimpH«' cium oculisobtcncli,ac fub fallaci traditionis ticulo con-* fufum chaos obtrudi pronunciatur,hoccft ur aperte lo# ^amur,fimulator,prçftigiator amp;nbsp;impoftor nominatur» C^amuis autem h» contumeliç in ipfum exferiptorem iaciuidcantur,tamcn conftat cas in ipfum potifsimuni audorcm rcdundarc.

Quodaût fingic roganti quæ fit uctuftas cuius dccrc;lt; tis parendum fit, auôtorcm infulfas nenias obiedurum, quæ fub Ignatii,Clcmcntis,Lini amp;nbsp;fimilium nomine cir;« cunfcruntur.falfo ccrtc cumex eorum numero eflefu* fpicatur,quiambiguis,falfisS^ fuppolititiis feriptis nita^ tur: Quamuis cnim præftantifsimorum quorundam antiquifsimorum monumenta aliquaintcricrint,tamcn adhuc fan’s multa tanquam c naufragio ucl incendie ïc^ liquafuntjCX quibus ucritatis teftimonia fumi poflunU Satis aût intcliigimus cuiufmodi feripta ab ifto notetur, quamuis fatis neglige ter exempla protulerit.Dclgnatii cnim epiftolis illis duodccim,præfcrtim quæ Græce ex/ tant.noncftquoddubitctur, quarûctiam Eufebius mcgt; minitjLini quod feiam nihil extat nifi quod feripta quï/i dam de pafsionc Petri amp;nbsp;Pauli illi adfcribùtur.Clcmctis adCorinthioscpiftolâab Eufcbiocômcmoratâ,à Clw mente Alcxâdrino citatâ,dcfidcramus. Dcrcliquisquï Clcmctis, AnacIctijEuarifti, Alexandri, Tclefphori amp;c. nomine circunferuntur, qui credi pofsit ut ca homo ue* ritatis ôc finccriiatis amantifsimus tantopereprobet cum

DE OFFICIO PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;93

plcraq; eorum 8i olim ab ipfis pontificibusinrcr apocrylt;! pha fint reicilajS^ poftrcmis IiifccfcculiSjnoftracj; ctiam xtate,à uirisprudcntifsimisamp; doâifsimis adiedis gra^s uifsimis 8(. firmifsimis rationibus in dubium fint uo^ cara,in quibus cft Nicolaus Cufanus uir rcrum ccclcfia* fticarum peritifsimus,acerrimiq; iudicii,cuius hacdc rc Uerbacxlibro tertio de concordantia Catholica adfcrpc4f.i, bemus Sunt inquit,meo iudicio illa de Conftantino apo crypha,ficutctiam fortafsis quædam alia lögaamp; magna feripta, Sandis Clementi amp;nbsp;Anacleto papç attributa. Si quis il las feripturas diligenter perlegcrct amp;nbsp;corum tem-’ pora ad corum feripta applicarct,ac deinde in opufculis omnium patrum,qui ufqjad Auguftinü,Hicronymum amp;Ambrofiumfucrunt,acctiam degeftis concilioru ubi audcntica feripta allegantur ufum 8t memoriam habe# ret,hocinucniret ucrumtquia ncc in iilis omnibus fcrigt; pturiSjdcillis præfatis epiftolis mentio habetur,amp; ctiam ipfæ cpiftolæ applicatæ ad tempus corum fandorum fcj« ipfasprodunt amp;nbsp;rcliqua. Hæc quidemille,Erafmi uero noftri de bis feriptis indicium omnibus notum cft, qua^ rc illud adduccrc nihil attinct.Sufpiciofum certe hunc hominem elfe oportcr,qui tarn inepta dc audorclibeb lifufpicctur.cum eins fufpicionis in toto feripto nulla occafio offer atur.

Qiiicoquofupradiximus mododetraditiöc 8t anti#; quitatis.uniucrfitatisq; confenfuin cxplicandis feriptu-* ris diuinis loquuntur, ncquaquam lucem in feripturz firn#

9^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defensiolibelli,

fîmplidtate refulgcntcm ex confufa denfaq; prifeorû ingt; terpretum caliginc pctiiubcnt, ut hic fuomorc cauih latur:fcd uctercs diuini uerbi interprètes, face ad difpch Icndas tenebrasdiuinis literisab hacreticis illatas præfc^ rentes,fequedos efle docent.Ncqs uerô eft,quod cos qui itafentiuntranquam turpitudinealiquaadmiflaquicqua pudeatj ipfumpotiuSjfiquis modo cft pudor, cümuir grauisamp;rcligiofushabcri uclit,cuius fermonc omneW falc conditum efle cohucnit,huiufmodi pucrilium ne di cam fcurriliu facctiarum merito pudere dcbcrct.

Eiufdc qua hadenus præftitit ingenuitatis amp;nbsp;câdoris cft,gd hincjhoccfl: ex carationc tradâdç fcripturç,qu35 ex traditione uctuftatis fumitur, cabalâ ludæorû fcflâq; pharifçorum origincm traxifle fcribit:amp; ex cade lacuna, (agnofcisicdormodcftiam fermonis) cmcrfdTc papagt;! tumjncqj aliafuIturanitiMahumetis religionem. Vigt; des quos focios papatui adiungat,Iudæoscffafcinatos, Pharifços,amp;Mahumcranos,quodfortafsis ferri pote-' rat, fi papatus nome ad co s tantiâ qui dignitatis ucl quæ^ ûus fui caufa craflbs amp;nbsp;manifeftarios abufus prçtcxtu E o mani pontificis defenfos amp;nbsp;confirmatos uolunt,omncq; quod in fe cft ccclcfiç inftaurationcm impcdiunt,afl:ringt; geret. At nunc eu m papatus nomine uniuerfum ferè to«* tiusoccidentis,quiiamolimepifeepi Romani adrninP ftrationi amp;nbsp;procurationi fubieftus cft, Chriftianifmum defignct,paulô rcucrcntius 8i modeftius de co loquendû uidctur.ScdhicIoqucndi modus tam inolitus infixus

DE OFFICIO PII VIRE

cft his hominibus,ut iam radices firmifsimas cgi{Te,nc-' que facile euelK 8( clidi poffe uidcatur. Quare co difsimu lato ad rem ucniamus. ludçorum itaq; Cabala magis ho-« minumuitiOjCius nomine ad ineptifsimas nugas abu* tcntium,quàmfuaipfiusnaturaamp;conditionc male au-* dit.Quod idem amp;aliispr3eclarisrcbus,ut Mathematieç, Philofophiç amp;nbsp;Dialcdicç accidic.Nam ut dodifsimi ui-« ri amftorcsfunt,ucra Cabala nihil aliud erat quam do* ßrinauiuauocc tradita,contincns certifsimam myftigt; corum quorundam diuinæ legis feriptorum interpréta-« tioncm,quamoraculodiuinoMofcm fufccpiflc,acdc* inceps fclc(ftisfcniorib’tradidinc,coq;modoad poften ros propagatam cxiftimant. Nihil autem aliud Cabale nomine quam huiufmodi traditio dcclaratur, habetq; nomen ab accipiendo,lit hæc à tradcndo.Sunt enim hæc côiunâa,quomodo Paulus inquit,Ego accepi à Domi-«y^^'yyy noquodàtradidiuobis.Tradidiuobisquod amp;nbsp;acccpc* ram. De bac Cabala amp;nbsp;traditionc meminit lofcphuscUj'^^’’*'^ inquitjPharifæos multas traditiôcs à maioribus.pcr maj: • s. nus acceptas tradidific populo,quæ nonfunt fcripræin* tcrlegcsMofaicas,quibusSadducæiauéî:oritatcm abro;» gcntjdicentcscatantümobfcruari oportcrcquæ fcripio continentur.Dc bac Cabala, multa præclarcdiHcrit lo* anncsPicus Mirandulanus,uiriiariamultipliciq;fcicn* tia præfertim abtruGorc ilia amp;nbsp;reconditiorc infigniter præditus,inoratiücdebominc,eam uidclicct effe ucram diuinælegisinterpretationem Mofidiuinitus tradiram:

N Caba*

96 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFKNSIO ITBEILT,

Cabaïam id cftrcccptioncm idcodiéfam,quod non per litcrarum monumcnra,fcd ordinariis rcuclationum fuc,^ ccfsionibus,alrcr ab akcro quafi hæreditario iure doto nam illarnrccipcrcc.Hancab Efdra diuino iuflu.liabito Septuaginta feniorum confilio in Septuaginta iibris cölt;» prehenfam,ne cum propter cxilia,fugas,amp;captiuitat« gentis, in ft) tutus illc à maioribus per manus tradendi mos feruari cömodc non pofsit,cŒleftis illius dodhnx arcana penitus intcrirct.Hos cömentarios hodicq; apud ludæos magna religioneobfcruari, fibiq; diligenter efle perledos atque in iilis fc non tarn Mofaicam, quàm Chriftianamreligioncmcompcriftc: illic deTrinitatis myftcrio,ucrbiincarnatione,Mcfsiædiuinitatc,dc pcc-» cato Originali, deq; illius per Chriftum expiationc con fentanea Pauli,Dionyfii aliorumq; ccclcfiafticorumau^ Äorum feriptis extare. lllud quidem certum eftjquic** quid apud Pharifæos redæ fententiæ ucræ^ legis intcb ligcntiaCjidomncexhacCabala uel traditione manaHc. Ex bac Cabala uaticinium propbcræ,Et tu Bcthiccm ter ra Iuda,de Mefsiç ortuintellexerût.Ex bac Cabala Chri ftus Pbarifacos tentans fumpfit, Dauidis bunc Pfalmum Dixit Dns domino mco amp;c.ad Cbriftum rcfcrri.Ex bac quoqj Cabala Cbriftus Sadducatos redarguens/criptura nancMofiSjEgo fum Deus Abrabam,Dcus Ifaac, Deus Iacob, de rcfurrcdionc mortuorû interpretatus cft.Ex liac Cabala Pbarifxi à Saduexis difsidentes,animorû inv mortalitatc amp;nbsp;mortuorû refurredionejege quoq, diuina

de otïicio pii viri, n

fignificatam crcdidcrût» Non îgitur hac Cabaîa fafcinati fucrunt ludæi: ncc Pharifaei Icgem adultcrinis cômcntis concaminarunt: fcdhinc potiùs Sadduczianimorûim«» mortalitaïc 8( rcfurrcftioncncgarunt, 8(fcripturâ igno* laffc à Chrifto difti fum,q^uod nudis fcripturz uerbis af^ fixi,hâc diuinâ Cabalam qua illis Cbriftus cxpofuit, rc-* pulerunt.Et Pharifçorfx omnis error ex co natus cft;quia cam Cabalam uclmalkiofc dcprauarunt,uclcôtumacis* ter rcpulerunttSC cius prztextuabutctes,multas ineptas, imo Si diuinzlegi contrarias traditiones cxcogitarunt» Ira amp;nbsp;poftcriorcs ludziSt Rabini multas abfurdifsimas fabulas,Cabalç nomine,quibus reucramiferos cftafcinaii runtferiptisfuisprodidcrunt,quæomniauerz Cabalx ucrçq traditions nibil quicquam derogant»Si ctiam talc alic|uid apudnoftrosfaftûcft,nibil adnos,qui deueris tantum ccrtisq;traditionibusloquimur.Nô igkur erro^ tes amp;fcft z bine nafeuntur ,quum in feripturarü cxplica^ tioncjiuius tr aditionis fubfidiû adbibcturt ncc^ ea tradU ( nbsp;nbsp;nbsp;tio caufam ullam prçbct ut à pur o genuinoq; Dei uerbo

\ nbsp;nbsp;nbsp;dcflcftaturxfcd idco potius afC umitur ,ut pur us amp;nbsp;genui-^

' nbsp;nbsp;nbsp;nusferipturarum fenfus confeructur ,Qum ponds fefta#

rum omnium amp;nbsp;err orum caufa bine tanquâ c capuc dult;3 citur ,quôdbac per petux ttadirionis régula amulsi ne^ gjcâa,unufquifc^ pro fuo ingenio (ctipiurz icnbwna fuuminftimtumdciotquct.

ï Quz deineeps in cxplorandis quzftionum gène* ribus ab ifto Ccribuntur, plcraquc omnia tam aperte N ii e»«»

defensio libellt, capriofaamp;fophifticafuntjUt prætcr folam libclliinfpc-» óiioncin 8^ Icólioncm aequus 8^ utcunq; attcntus Icftor aliam nullam refpo nfioncm amp;nbsp;confucarioncm rcq ui rar. At ipfcmet caftigator iniquitarem ccnfuræ luæfubindc prodit, cùmaliquaclibcllo (quœuidcripotcrat) abfuti* ditatc produóla,cius mitigationcm amp;nbsp;tcmpcramcntum quod ftatina adiicitur, cum difsimularc non poflct,cagt; luniniandumfufcepit, Adinfigniorcs igitur aliquot ca«« lumnias obiter rcfpondebim us.

In ordiiîc quæftionû,quæ ad dodrinam pcrtinct ter^ tio loco côftituitur ea doftrina, quæ ab omibus ccclcfüs ucl majore cius parte eft rcccpta,8C probabilibus rationix bus c facris literis confirmata.Hanc pio cuiq; fufcipicndâ exiftimac: quamuis ingeniofisbominibus, rationes oc^ currere pofsint,qbus probabilitcr,rcfutetur.Ad quod do ârinç genus audor bæc 8( huiufmodi referenda intcllc^ xit,Animasbeatas corporibus folutas,ftatimdiuinaui^ fioncfrui,quod loannes xxii. negauit. Angelos amp;bcato rumhominum fpiritus,quiiamdiuina uifione fruûtur, pro conferuis.uelCut ita dicam)commcmbris fuis, in terx ra peregrinantibus apud Deû intcrccdere,quod Zuuin-» glius improbauit. Animas è corporibus exccdcntcs,ftagt; tim à Dco,ucl fuppliciis æternis uel cœlefti regno adiu-* dicarij quod Græcis neq; in buneufq; dicm,olim nccLa tinisquidc omnibus uidebatur,amp;fi qua bis fimilia funt. Hanedoftrinam igitur fufcipicndaaudormonct,quod ûm ab omnibus penc ccclcfüs fie reccpca:addic autem, pro^

DE OFFICIO PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»9

probabilibus c façris litcris rationibus confirmata. Hoc tempcramcnttim de confirmationc e facris litcris, nu«* gas hic noftcr appellat. Quid ita?Quod nulla tam crana in quxft ionem ucniat abfurdiras,cui non bac ratione co loralic|uis è facris litcris induci pofsit. Quîn potius hx Uanilsimæ nugaEfunt.Namfitamcraffafitbæc abfurdi* laSjbauddubièapcrtisdiuinaEfcripturæ teftimoniis con futabitur.Quomodo igitur probabilcs rationes dici poc tcrunt,c|uæ aoertis diuins feripturx tcftimonüs aducr* fanturfAtfiîioc temperamentum non fufficit,addc8t illud, Et apertis diuinarum literarum tcftimonüs non tcpugnât.Quôd fi cui ncc illud fatisfacit,iamcû Buccro CmnmmM» ilh rcs crit,C|ui monct ex hoc confenfu ccclcfiç non effe tui({uam ucrcndû.nc impia hominum cômenta ftbi ob# lïudantuï.lllacnim fcmpcrhacnota deprehedi. Quod exprefsis fetipturx oraculis ex diametro répugnent. Qÿodcxcmpliloco adfcrt,M.iffam facrilcgiû dici,cjuod incofingaturChriftus immolari,dcconôcft nunedi* fputandilocust hoc certè conftat,hanc loc[ucndi for^

I tnam.ut in légitima cclcbrationc corporis 8t fanguinis Domini (lt;|ux iam inde ufcy ab Ambrofii state Miffa no minatut ) in c^ua immolationis Chtifti in cruce faftat memoria reprçfentatur ,Chriftus offerri immolari di caiur,non effenuper inalicpxaccclcfiæ parte repertam: fediamolimà grauifsimis uirisutriufe^orientis amp;nbsp;occu \ dentisccclcfisjummo confenfu urfurpatam, Stfirefte \ explicciur jcpiod abûlisdoftiCsimis uir is fit,nihil habe« \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N iii IC,

DlfENSIO tlBELLI, rc,quod diuinis lircris aducrfctur. Tcftimoniaucró ilb quorum mcminit.quibus id probctur, no à nupcr cxop tisjcuibusjindoótis 8c impuris papiftistfcd ab antiquife inis,grauifsimis,doftifsimis,fanóïifsïmisq;feripïoribus, inhancfcntcntiamcflcproduda; quodfi opus fit facile ex luftino praefertim 8i Cypriano dcmôftrarc pofsimu^’ Non igitur fatpitas cft,hæc teftimonia pro comprobâ-' do myfticofacrificio producij nifi forte hi grauifsimiui” ri abcofatui iudicentur: quos cum multisaliis erudition ncamp;pictatcprcftantifsimis,his teftimoniiSjadeompro' bandum myfticum in légitima adminiftrationc facra' menti Dominici corporis, faciificiü ufos confiât.

jM iror aüt cur ill ud rcprchcndac,quod dicitur nô elfe pugnaciter agendum inconfutationc carumquæfiionü quæiamrcccprac funt,ctiamfi ncq; tam claris feripturæ lcftimoniis,ncq; tam firmo antiquo ccclcfiæ confenfu nitantur,modo diuinislitcris manifefte non répugnent. An non idem à ßueero didum fuifle fupra oftendimus, cûmait.Impiahominum commenta hoc modo depten hendi,quod cum exprefsis fcripturæoraculiscx diamc^ tro pugnent» Quæ igitur à multis amp;nbsp;grauibus uiris rc^ cepta funtî neque apertis feripturæ oraculis confutari poflunt, non ftatim inter impia hominum comment (tareiici debent:nequede iis temerc odiofum certamen quoquam fulcipiendum erit, Modeftius autem pijjcaiboii uir quidam erudiius, ex eo hominum ordine quiprotc' ^^^'^cswocantur, cum de fanôiishominibus iani Chri-' fto

fto fruentibus loquirtir, pia inquit affcdio crga illos, Quotum communium prccum non pofsitut opinor, lt;laninari; cum ncqiicaJuctfctur doärrinar ucricatis ccc-* ïcftis, 8i cxcmpla ucfuftatis extent. Nimis autem in* cptumcft,quodbicnofteradorationcm Baalim bac ra* îionc defend! poHcfcribit,quafinon fatis manifefte in (cripturis facris alicni Dei adoracio prohibeatur.

Ciim in libello dicitur, fi qua fententia iam omnino recepta, minus alicui probabilis uideatur, deçà tarnen nonpafsimnequcodiofc contendendum, fedeum cru# lt;litis uiris placide inquirendum, nefeio quam hic ar* rogantiamobferuarit. Affirmât non cfle dubium quin ncrborum blanditiis mali grauitatem cxtenuct, dum hlfa,pcrucrfaautuitiofa commenta, fententias minus probabiles appellat. Atquis Ipiritus tibi banc aufforis mentem fuifle rcuclauit, ut nomine minus probabi* lium fententiarum falfa, peruerfa amp;nbsp;uitiofa commenta intcllexcritfnifi isfpiritus, qui ctiamrcdè amp;nbsp;fimplici* terdiftafalfis fufpicionibus deprauarc confucuit/Ccrtc audoripfc inter Icntcntias minus probables, amp;nbsp;cas quac diuinislitcris amp;ucterisccclcfiac traâitioni aduerfanf (ei cnim funt falfa, peruerfa amp;nbsp;uitiofa commenta) manife# ftcdiftinguit.Ac fi feire uisquid hoc loco nomine fententiarum huiufmodi,quç quamuisrcccptæ funt tarnen alicui minus probabiles uideri pofsintjauôfor intcllcxc#! rit,ego tibi paulôfinccriusamp; ucrius aufforis metem dcgt; clarabo, Recepta cft iam olim fententia, SC Augufiini

Omni#

lOî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEPENSIO LIBELLI,

omnium^; cius amp;fcqucntium actatû confcnfione firma# ta,infantes cdam Chriftranorum, qui citra baprifmum moriuntur, 3Etcrnisfuppliciisdamnari,ucl ccrtc regno Dei in perpetuum excludi.Quid fi cui hæc fententia du# riorminusq; probabilis uidcatur,amp;probabilibu$rationi; busmoucatur,utexiftimet huiufmodi infantes qui iam iioto amp;nbsp;uoluntate parentum Deo ad baptifmumoblati amp;nbsp;confecratifunt,h ante expirent,quam baptifmi facra^ mentum côfequi poflunt,à Deo rccipi,amp; à baptifmi gra# tia,à quo non uoluntate fed necefsitate prohibenturnon cxcludijfcduotumamp;LioIuntatc pro fado deputarifQuo modo fine dubio adultis fublata baptifmi faculratcfides amp;nbsp;baptifmi uotum pro baptifmo dcputatur,amp;infantibus Hcbræorum ante odauumdicmmortuis fides parentû ad ipforum falutem fuffccifTc putatur; qua in fentenna fuperiorc fcculo fuit uirdodiif, loan. Gcrfon.amp;noftra actate uir acutifsimus Thomas Caietanus.Quod ciim ita fît, exiftimamus multoeum qui ita fentiat, redius pru-» dcntiusq;fadurum,quidehacfuaopinione atq; fenten# tiacum dodis uiris 8i ingenii moderatioris inquirat,8i placide moderateq; difccptct,quâ qui cam pafsim amp;con tentiofe apud quofuis obtrudar^à aliter fcnticntibus per# tinaciteramp;odiofcobludctur. Qp^’^Huæfohic æquifsi' mclcdorarrogantiam amp;nbsp;non poriüs fummam mode«» ftiamanimaducrtisc'Atuidcat prudes èc pius lcd or quid de iis iudicandum Gr,qui falutem huiufmodi infantium utccrtifsimumfidci articulum publice priuatimq; per# tina#

DE OFFICIO PII VIRI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loj

rinacifsimètucntur, idq; noua amp;nbsp;maudira rationc,cüm promifsioncm firmamctumq; falutishuiufmodi infan* tiumnôad baprifmi granam,utomncsccclcfiaftici,fcd ad gcncrationcm Si ortum carnalcm rcferûtî amp;nbsp;quod in* tolerabilius cft,contrariamfcntcntiamtam multorum amp;nbsp;antiquorum patrum teftimoniis firmatä, ut grauifsi-mû amp;nbsp;intolcrabiic crrorc, publicis fcriptis amp;nbsp;cöcionibus infcdantur. Parem hicanimi eädorem adbu bet, CÛ amp;illud arroditquod in libcllo ucrifsimè dicitur. Quac probabilibus rationibus dodorum hominum in Utramq; partem diflerütur, de iis liberam efle cuiqj quid iiclitfcqucndi poteftatc,quo dido afferit curiofis Sl pro-* tcruis hominibus plus licentiæ quam par fit concedi. Quam autem id falfô afferat excmplo id manifeftum fier. De origine animae cruditae amp;nbsp;graues extät iam olim bominû in utramq; partem difputationes,aliis arbitran-* tibus cas ex traduce propagari,quam fentetiam uta pri-» mordiis fidei acceptam, Aethiopcs hodie conftantcr tincnt:aliis afferentibus animas fingulasàDeocreari amp;nbsp;corporibus iam conformatis in fundi, quam fententiam iam maxima pars fcholafticorum dodorum fequitur. Quid hie quaefo pcriculi eft, fi dicamus unicuiq; fas efle citra odiofam contentionem amp;nbsp;pertinacem aHcueratio-* nem utrumex iis uclit,camq; quac fibi magis probatur fententiam fcqui,'’

Nunc ad cas tandem fcntentias uentum eft, quae diui* nis litcrisSt ucrcris ccclcfiae traditioni aduerfæ poftremis

O his

ïO4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSTO IIBELtr,

Iiis fcmporibus per errorem, impcritiam uel ambitio# nem inucólxCain.Eas Lbcili aucîlor in cauendas no nc/ gat.ut ramen priuaco homini rcmerc apud quofuis de iis contendendum non purer,ubi cerra fir offenfio.urilitatis amp;profeûus nulla fpcs.Adiunxiraurcm rrcs Clirifiianæ prudcnriærcgulas,quarum prima eft,non rcmcicamp;: pafi fimubiq;diccndum quicquidfcnriasjaircra, nunquam dicendum contra quam Cenriasj terria, ubigloria DeiSi I proximi uriliras poftulat, libère amp;nbsp;conftanrer dicen-* dumquodfentias. Atq; biscaurionibuf er prxfcripàoni' busomcm fc calumniæ aditiim inrcrclufißc ut nulla ad : eu parte adfpirarc pofsit^putabat.Sedcaîiigatornoficr, nbsp;nbsp;!

qua eft fubtiliratc,rimas adbuc aliquot, per quas pene^^ ' tratet,inucnit.Primum quod errores Si corruptclx quï ut fermentum uirandæ monenrur,ad poftrema bxetan^ trimSTcorruprifsima tempora reftringärur. Quafiucro i hiepodrema rempota triginta ranrum aut quadragin/ taannorum fpatio definiantur, Certc confucuerunt ipd j Caas fententias piæ uctudatis parrocinio Si reftimonio commendare; Papidicos autem, ut uocanr errores I / uiratis nomine condemnate: ut qui à trecentis ucl dringencis dreiterab bine annisab indoóiis Copbifiis uel abauarisSiambitiofis pontificibus inueftifinr, Deidif i erroribus non ed nunc hie difpurandi locus. Grauii enim resed, Si diligctiore inquiCitione opus habet. Illult;i tantum hoc loco admonendum, nonnulla ab hisp!'^ capicalibus Si exitialibus erroribus damnari, qux Ci re'

DE OFFICIO PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;of

âc œftimcnturjtamgrauitcr damnanda non funtxùm antjquitus per omncs cccicfias fint rcccpta amp;nbsp;diui* nislitcrisnon aducrfcntur, imô probabilibus rationi* bus ex iifdcm diuinis literis non deftituantur. Quem^ÿ adrnodum contra fatendum cft piè initio rcccptis cro ditis, poftca fupcrftitiofas opinioncs amp;nbsp;obfcruariones acccfsiflc, quas nonnulli ccclcfiafticæ auétoriratis præ-» pofterè ftudiofi, defendendas fibi putauerunt, cuius tei exemplum in cultu et ucncrationc fandorum,cuÿ! ius hic fit mentio maxime cernitur. Nam ucteres addu* feripturæ teftimoniis et exemplis, quibus manife-* ftumcft preces iuftorumhominum proaliis fufeeptas plurimumapud Dcumualcre, adhæcccrto perfuafiho tnincs non extingui morte,fed Chrifto coniundos beagt; Um uitara agcrc.-eorum quoq; precibus in czlo régnant tium,fcinbac tiita peregrinantes iuuari magnopere opx taruntacpoftularunt: atqueuotumilludfuumac défi-' derium ucl omncs in uniuerfiim, ucl nominatim quotj aliquoscx iis^tanquanifpirituSianimopræfcntes appeb landojtumin publicis turn in priuatis precibus déclara^« runt: non quo illosmcdiaroresfummos et propitiator rcsapuJDcum conftitucrent: fed ut precibuslîlorum, quas pîurimum apiid Deum ualcre credebant, noftris quoque precibus adiunâiSjfadlius à Deo pâtre per uni-» cum mcdiaroremctpropiciatorem CHRIST V M, quod uelicntimpctrarcnt. Quomodo Cbryfoftomus, i^ando, inquit, quod ex nobis eft fimul offerimus,

O ii amp;ao

IO« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO LIBELLI,

amp; acccditinrcrccfsio fandorû, plurimum nobis confcrt. Ncquc pcrhocpuram amp;lcgitimamDci inuocationcm ullomodo corrumpi ccnfcbant, non fane magisquam cùm in bac uira exempîo apoftolico, fratres noftros Chriftianæ profcfsionis uinculo nobis coniunótos inp pcnfîusamp;cnixiusobfecramus,urnosprecibus fuis apud Deum laborantcs adiuuent. Hocautcmuclipfifchoia' *‘^*^iuidcrunt,inquibus Alexander Alcfius difputans^*^ coquifitoranduSjfolum Deum fimpliciter orandum^ inuocandum afferitjUt à quo folo fit omne bonunigt; fan-« dosuerô magis fc habere ex parte orantium quafi tO'' adiuuantcs,quàm illius qui oratur. Hçc nemo fanus im^ pictatis damnarc potcrit.Scd hominum fupcrftitio hos limites paulatim cxccfsir. Tantum cnim hçc fan^îlori^'” intcrpcllatio cxcrcuitjpræfcrtim uirginis matris, utadgt; iiocati mediatoris Chrifti officium propcmoduni obfcuraric.Maiorccnim ftudio,amp; plcniorcfiducia riq; matris amp;nbsp;aliorum fandorum^quos fibi patronos amp;nbsp;aduocatos dclcgerunt, nonnunquam ctiam obfcuro' rumamp;inccrtorum,quâm ipfius Chrifti patrocinioamp;ingt; tcrccfsioni fc commendarunt, ac proprios Chrifti, tan* quamiamaduocatiamp; intcrccftoris officio dcfunfti titu^ Ios,ad matrem tanquam potiorcm ucl ccrtc IcniorcmS^ mitiorcmtranftuIcrunt^Ncquc id à uulgotantùm im*' perito faditatum cft,fcd ctiam dodorum Thcologo^ rum feriptis SC concionibus comprobatum. An no te feribit Gabriel Biel uir alioquinon indodus nccin;

cptus,

DE OFFICIO PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;la?

eptus,patrcmcælcftcmdimidium rcgni fui dcdiffcbca^ tifsimæ uirgini cœlorum rcginæ.id^ in Eftcr fignifica^ turn fuiflc,cui diftum fit ab AfTucrOjCiiam fi dimidium rcgni mci pcticris dabitur tibijita pâtre coclcftcmcûm habcatiurt:itiamamp; mifcricordiam tanquam potiorarc* gni fui bona, iuftinafibi retcnta,mifcricordiam uirgini matri conccfsiifc. Eandcm fententiam ab infigni quo# dam Theologo publice aliquando pro concionc Lute# quot;nbsp;ciæ Parifiorum proponi audiui.Eadcm in urbe cum ado Icfccns quidam ad fupplicium illud exquifitum 8i hor# rendum fidei nomine ducerctur j ac palo infpcâo fubin^ decxclamaret, Domine Deus babe mifcrationem mci, * magni quidam pominis Thcologus mulç infidcns,iden* tide increpantis uocc geftu occlamauit,dic inquit Ma# riamatergratiæ, mater mifcricordiæ amp;c» Sanâa Maria orapro mc.Hçcamp;fimilia plura profcrripofsint.utquod tionnullis in locis in prccibus ccclcfiafticis canitur.Ora’^P^r“^*quot;’ pâtre et iubc-filio. îtcm;Ofclixpucrpcra/ noftrapiansruJ^^Z fcclcrajiurc matris impcra/rcdcmptori.Haec ut colorcm aliquem inuenire pofsint,ciufmodi tarnen funt, ut pias auresnon immeritô offendantt et ab optimis quibufq^

1 Se minime fuperftitiofis improbantur. Quinctiam pu# S nbsp;nbsp;blicc ab iis quorum ad officium hoc fpcéf at, corrigenda:

aefanftorum et imprimis uirginis matris itaucncratio

I cömcndanda,ncCbriftifcruatorisbonori aliquiddero# i nbsp;nbsp;gctur,ncuc;ut Bonaucturac uerbis utamur' dum matris

1 nbsp;nbsp;cxcellentia ampliaturgt; filii gloria minuatur, 8i fie in illo j. f ».

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O iü mater

tof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO LIBELir,

mater proiioccrur,quæ magis uuk filiumextolli quant feipCsm^ucpoce crcatorcm crcacura. Et moxjobirdcnfii« bus quod honor matris rcfcratur ad filium, rcfpondet idem ille Bonaucntura. Vcrum id quidcm cfïc, non ra-» men ex eo fcqui, quód omnis honor qui attribuirurfi-* lio.tribuendus ftc matri : quia fic non elTc filium hono-' rare,fed poriùs filio conrumcliam faccre,dum honorem jpfidebitumquisalii attribuerct. Hæcillcamp;quidcmpiè, quxq; aliorum incommode didis corngendis rede poniamp;adhiberipofsini:,VerùmiIlisram abfurdis crrogt; ribus aliioffcnfi, nófc intra abufuum Si fupcrfiicionunt reprebenfionem conrinucrunr,fed hmpheiter omnem fnterpenanonem fandorum cum Chrifto regnantium impiecads,blafpbemix,8iidololatrix damnaucrunr ac ut cam magis odiofam ac rctram rcddcrcnr,fanclos iam bcaro æuo cum Chri/lo fructcs,mortuos bomincs,pra:^ tereccJefix confuerudinem appcllarunt. AfqjhancmoD [uorum,ut uocanc,appellacionem inter praccipuoserro/ res Papifi:icos,obquosuidelicei: illorum communiola^ gienda fit, pofuerunt. Earn porifsimum damnanonis nuius fenrentiam adferenies,quódper cam puta,amp;legp tima Dei inaocado corrumpatur: amp;nbsp;ad homines mor^ i cuosgloria foli Deo débita transferarur, cum iamfupra fads ofïenderimns, hacfenrcnria fi rcóiè inrelligaTur S( ufurperur,nibiIChrifHofficio,Siglorix Dei derogari: cij Si Chrifio ueriintcrcefforis Si capids ecclefix ac uni^* | ciredemptorii ac propitjatohs officiü relinquaturSioia^ tio

DE OEÎICIO PII VÎRÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’S'*

tioomnisadDcumtâquarn ad unicum fontcmSi largilt;: lorcm omnisboni rcfcratur. QuarcSCprincipibusinca focictatc uiris aliquandohæcfentcntianontam abfurda uifacft.Lutherum 8^ Occolampadium omitto, quorum apcrtatcftimania profcrri pofsint:unü modo Buccrum profcram,qui in defcnfionc ad Abrinccnfcm Epifcopura ficloquirur. Siquis pcrpenfa infinitailiaDci infanélos indulgcntiaSc facilitate amp;nbsp;fimul illorum in nbs miferos adhuc conferuos fuos 8i cômembra claaritatc,animi ar«* dorehucprorumpatjUtillos ccupræfentcs præfcnsap# pcllct,proq;feintcrccderc Dcû rogctjd licet in nulla feri ptura doccatur,fi fie tame fiat,nulli damnamus. HuiuU modicnimprimûipfumOcumorâtjSitota fiduciaDci ' bonitate amp;Chrifti merito nitunf.Sanftos uerô inuoeât üt unà orent,nô ut pro fc orentjpfis orarc aut nô auden^ \ tibusautnegligetibus. Hisccrtcmultüdiffcntancafunt illotû fcripta,qui hancappcllationcfanftorùquocuncj^ tandemodo fiat,bla'pbcmi3e5iidololattiæ côdemnant.

1 Sed de bac rc obiter dixiffcfufficiat,ut intclligamus non \ reftè àplçriiq; née code ab omnibus modo (alfas iftas 8t \ itnpiasdoiltinasæftimarijndignû autem rcfutaïucft» quoi cnumcrationc illim pet crrorcmjmpcriüamucd ambitionc doli infimulat ncc^ cm qui caufas aliquot cti? rotes aut (aâ i alicuius adducit ,r cliquas cxcludit Jcd po • liùs tcliquas ciufdc generis iniisintclligiStincludiuult.

\ Nô igit it ncgarc uoluit auàor crrorcsaliquos pet auv \ tinamuclpet uafricicm obtcpcicpotuifCc.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ivae

MO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F E N S I O L I B E L L I,

lurc fc rcprehcndcrc putat quod dicitur, i ta dodrinç palam impiæfcrmcntumcaucndum, ut tamcn non tc*quot; mere apud quoluisdc co contcndatur; quo quid ucrius ôtfanius dicipotuitî’Præfcrtimcüm dchomincpriuaîo Ioquatur:amp; expreffe addatur,ubi certa offcnfio,utiliratis. nulla fpes: Si régula proponatur,ubi gloria Dciamp; proxi* mi urilitas poftulat, libéré etconftantcrdiccndumcirc quodfenfias.Mirumautcmcurdicat callidirarcm laui’ darijCum dicitur.Non pafsim et ubiq; dicendû elTc quio quid fentias. Quid, an non extrema temeritatis cft pa^* fjmamp;ubiq; fine ullo bominum et temporum dclcótu, qiiicquid fentias effutirefEft igitur hoc Chriftianç pru^^ dentiæ proprium Sipræcipuum officium, ncq; foluma priuatisfedabipfis quoqjdiuini uerbi minilVris obfcr-' uandû. Idq; mâdato Si cxcmplo Chrifti et Apoftolorum côprobatur. Prohibuitem Cliriflus fandum dari cani* bus,et de doélrina fua â pontificc interrogatus obtkuit« Quare rcôlcab Auguftino dilTcritur, aliud elfe ucruni occultare,aliud falfum dicere uel mentirij illud cnim nô femper uitiofum cfrc,hoc ucrô fempenSic cnim de ucp bis Domini feriptum reliquit. Quoniam poteft nônub los Dei præccptis obtemperare cupienres nome fimplk citatis decipcre.ut fie purent uitiofum eflcaliquando uc* rum occultare, quomodo uitiofum cft aliquâdo falfum dicere,rcftcfubiûgit. Nolitefandum dare canibus;quia Dominus quamuis nihil mentitus fit,ucra tarnen alk quando occultare fcoftendic,diccns. Adhuc multa ha-*

DE OTFICIO PII VIK I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m

bco uobis diccrc,lbidc|n:Qui ergo mundum amp;nbsp;fimpicx cor habet,non debet übi rcusuideri fi aliquid occulter, quod ille cui occultât, capcrc non poteft, née ex co arbilt;* trandum cft liccrc mentiri: non cnim cft confequens ut cüm ucrum occultatur ,falfum dicatur. H adenus Augu# 1 ftinus. Si ergo ucrum occultarclicet, ctiam ubi occafio aliqua cius proferendi offerri uidcatur,quanto magis ta* «re licet ubi non modo utilitas nulla inuitat, fed certa

uiam noxa amp;nbsp;offenfio expeftatur.

1 Haéfcnusiniisquæftionibusquæ doârinamfpcftâtOY*’^*' I ‘»«fatifumustnunc quern candorcm 84 qualcm tandcmSfCfîpb ' ’Ec^uitatcmin cxplorandis iis.quç de cærcmoniis amp;nbsp;tradbP^'“'

1 tionibus ccclcfiafticis ad difciplinam populi Chriftiani

\ pcrtinctibusdiftafunt,adbibucrit,uidcamus, Primura

'taqjfcribit auftor libclli facramcnta à Chrifto inftituta, «ftc84 intègre obfcruanda,nihil ut corû inftituiioni tä-H^ammutilisSt impcrfcâis addatur,ncqiUt fuperfluis dctrahatur.Hoc cum fimplicitcr reprebendi non pofsit, aliud quod mox fubiicitur did um inuad.t,quo feribitur, Apoftolis,corùq;fuccc(ronbus ius poteftatemq;cöccf# famelfe,utpro tcmporc,8(utilitatcccclcüac ritus quof-»

1 datn inftiiuercnt.quibus in publicis ill is cccltbç cenuen# 1 tibus facramcnta ilia diuinitus inftituta admin.ftravcn^

tur.Arihicquicquam animaduertis câdidclcdor,quod non 8i ucrifsimum fit,84 à grauifsimis uiris amp;nbsp;ducibus iljî lius ctiamfocictatis confcftum 84 affirmaium: Cuius rei 1 exempla ptoferre baud difficile effet ,nifi ptolixitas pro* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P bibe^

wi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSrO LTBEllT,

- hiberet amp;nbsp;minus nccclTarium clTcJJ^rcm Quïs cnim un^ quam non ingenue agnouir, inclcl^rarionc publica fa^ cramcntorum,(am inde ab ipfis apoilolis,0lt;: antiquifsi* misccclcfiarû tcmporibus,rirusquolda adordinisamp;dc* cori in iisconueniibus confcruanonern,amp; ad dignitatis Äuirtucis illorum cömendationcrnS^ cxplicat!onc,ingt; ftitutos,amp; fummo cofenfu per uniuerfas totius orbisec# clefias obferuatos fuifTc. (^lid, anhæcpugnarcpurasS^ concradiccrc iis,quæ fupra a firmata funt, nihil lacra# mentorum infticutioni tanpam munlafisamp; imperfe-' élis addendum? atqui hoc caftigaror nofter perfuaderc conarur, Veriirn uel pueri primis dialedicae dementis imbuti facile hoefophifma deprehendent, amp;nbsp;prauc ui# trofcq;huncclcnchuminftirutumcircclamabunt Non cnim haccre ipiapugnantia func,nihil addi Iiccrc facra-» mentis diuinis,àaddilicerc,modô illud diuerla ratio-’ ne fieri intelligatur: uidclicet niliiladdi licerc,quo falt;^ cramenra ut mutila fuppleantur^addi ucroliccre.qub bus homines ad facramenti dignitatem contiderandam cxciccntur St commoucantur. Ver d m q tia parte cum cal ceus urat fatis apparet, cum de quibusaddiramcntis lo^ quatur mox aperte declarer. A gnofeit uetuflam clTc orP gincm cxufHationis, Chrifmatis, St cerci pafchalis,qui-' bus acccircrit fputum falc mixtum, aliæq;,,ut4nquir, infulfitatcs. Dchocfputo,cui iniquiorc/Tc uidctur,ali-' âscrit dicendum. Non autem fine magna conturaclia anriquicatis St totius prifex ccclcfix, haue St cius finals

DE OFFICIO PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«lî

les cæremonias, infulfitatcs appellat. Cur aurem non has niodó quæ Icuiorcs uidcri potcrant, fed antiquifsû mas lilas amp;nbsp;fandifsimorum uctuftifsimorumq; patrum tcftimoniiscommendatifsimasjcxufflationcs amp;nbsp;ChriG» niatis cærcmonias rcpudiaucrint, ipfi uidcrint : illud cerrè tolcrandum noncft,quod nonmodó illasutmi-» nus utiles uel fupcruacancasomifcrunt,fcdut ineptas, lüdicras, ndiculas,imô noxias amp;nbsp;perniciofas plærique damnandas amp;nbsp;profligandasducunt-.eosq; qui cas antiquU tatisreucrentia, præfcntis ccclcfiae cHaritatc, ac publU cæ pacis ftudio adduóti colunt atque obfcïuant,ut Papi^ ftaset Antiebriitianos infeftantur: quæ infeftationon modo ad praefentem ccclcfiam, iam prob dolor muU tis fordbus inquinatamjed aduniuctfæccclcfiac,quagt; tenus rcrumcccltfiafticarum memoria rcpctipotcft.ino , bmiatnctcontumcliampcrtinct,Rcólc autem uidit,ad.« uerius cos qui contumacitet bæc répudiant,uno ucibo lite dirimi et finir! poffc,{i dicatur ,optimo conGUo.Cbri i ftiinftiiutionibxcàmaioribusadiunéta fuiffciquçfcn^ \ tcniiaut ucrifsimactccrtifsimacft,itaqui eamnegant, \ fumma impudetia et extrema arrogantia,maioribus no^ 1 ftris ignoraniiam et ftoliditatem, imo temeritatem et i hlafpbcmiam impin gunt, qui facr amenta diuina quafi ’ per fc frigida et impctfcfta,bis additamentis et buma* nis inuentis corrigerc et perficcrc uolucrint: Cbriûocq;

\ quodammodoincogitantiamci negligetiam exprobra# \ tint. Mqui pübommcs,ct de maioïuminftixutisfineerc \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? ü reue#

- «4 ' DETENSrO LIBELLr, rcuerenfer^’iudicantcs,facilcuidcntamp;cx ipforum fcrigt; ptïs obfcruant longc alio confilio has cærcmonias à ma^ ioribus infticutas. Qyarc amp;hi qui inter iftos faniorcsSi modcratiorcs fucruntjongc mitius ct rcligiofius de hu* ius generis cærcmoniis fenferunt. Ac imprimis operx^ j preciiim me fa flurii puto,fi huius hominis importunp nbsp;nbsp;i

tan exccHctifsimiS^ nominatifsimi inter ipfosamp;fummi ' au iforitatis uiri fententiam oppofuero Js erit Martinus Bucerus,cuius hçc funt uerba:Exorcifmi,cxufflationcs, biiikacrft Chrifma,alba ueftis,bcncdiftio aquae baptifmatis, ct fi uetcrcs ad baptifmum ufurparunt, ubn cunq; adhuc in uera fide abfep ulla fuperftitionc fcruan* tur, pro bonis amp;nbsp;piis exercitiis habeanrur. Idem. Côfuh tu inquit cflct,fi in cfTentialibus articulis religioniscon* ciliatio fieri pofsit, uc ctia in his amp;nbsp;fimilibusrinbus,quot uetus ccclcfiacommunitcramp;fingulariattentionecoluit, coformes nos cxhibeamus.Haec certe uerba ct maiorcni rcucrcntiam erga hçc maiorum inftituta declarant,longt; gcq; meliorcm firmae concordiae Ipcm oftendut. Impu; dens igitur calumnia eft,olcum amp;nbsp;cercum aliter adhibcri non poflc,nifi Chrifto incogitantia cxprobrctur.qui no fan's prouidcrit hifee materiis non minus quamaqua, fpiritus fanófigratiamreprefentari dcbcrc. Ncq; cnim corum quihaecadhibenda primùminftitucrût,longoq; tempore in hanc ufq; aetatem adhibuerunt,ca mens fuit, utiudicarintcaadfacramenti huius fubftantiam Ä fcólioncmncccirariacflcjuirtutcm^ aliquam baptifnio addo

DK OFTICIO PII VIRi; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nj

addcrCjfcd ut his fignis tanquam uifibilibus ucrbis, ut ab Auguftino appcllantur, homines de facramenti huius conditione,dignitatc etuirtute admoneanturt quando ita comparatum cft,ut plcruncp, homines magis fignis in ! oculos incurrcntibus,quàm ucrbis aurcs pcrîonantibus j nioueantur* Quamuis non fatis dcplorari poteft no-» ftri temporis corruptcla,quo facramentühoc ncgligcngt;j tifsime amp;indignifsimc fcrc adminiftratur.Nulla einucl ccrtc minima ineius adminiftrationc rcucrctiaadhibcC, gt;^ulla inft itutionis prsfentiü ratio Habetur, cærcmoniæ \ omncsutmuta8(inania fimulachra cxhibcntur,quofit ' Ut apud alios inludibrium et contcmptum,apud alios ( uctoinabufum et fuperftitionem abierint. Hæc quæ uu 1 tiohominum accidunt, utina corrigantur.fperarcm in* \ nbsp;nbsp;1er faniorcs de ipfis caremoniis ad Icgitimü fuum et pri*

' uixuum ufumreftitutis non tantam contentionc forc« Inrituumct cacremoniarum diuifionc monctlibcb lusquafdam cacrcmoniaspcruniucrfumorbcm iamin^ 1 de ab ipfis ccclcfiae initiis fummo confenfu obferuatas, \ ctadnosufq;propagatasfuiffc,quarücumrationcs per-« 1 pctuzfunt,pcrpctuam quoque obferuantiam effe con^»

Ucniat. Mox ucro addit,cx iis qui per uniuerfum fcrc or* bemiamolim obferuabantur ritlbus,nonnullos defue*; ludinc paulatim abr o gatos f uiffetatq; exempli gratia tri* plicem huius abrogationis caufara apponitî ucl quia nö \ tantum momenti Habere putabanturx ucl quia tempo* \ tum commutationc utiles effe dcficiunt ucl quia popu* \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P üi li

DEFENSIO IIBELir, Jiinrcmpcranmin abufum ucncrant, Hiccaftigatorno dum in fcirpo quærir, er pugnam o ftcndere conatur,ubi non modo pugnanulla/cdctiamfumma confcnfiocil. Si qais enim candidum animumadhibucrit,non modo hæcnonpugnantia, uerum ctiam maxime confcntanca, nec confcntanca tantüm,fcd criamconfcqucntiacncdcgt; prehendet:,Nam ex traditionibus8i cærcmoniarumob^ Icruarionibus, quæob anriquiratcm ad apoRoIos rcfcgt; runtur.quafdamuidcmusinbunc uiq; diem fummaro ligione ab omnibus gcntibus Chriftiani nominis cub tas amp;nbsp;obfcruarasj quafdam uero defuctudine paaJanm abolicas: nonnullas uero quibufdam locis commuta^' tast cuius rei quæ alia eau fa efi, quam quod ratio ob quaminitio cæremonix huiufmodi infiitutx funt amp;nbsp;in' duótx,inillis firma S( immota perman ferir, in bis iicro debilitata uel cxtindla uel commutata fit. Confequitur ergo fi huiufmodi confuetudincs 8i cxremonix ideo perpetuam obferuationem rcrinuerunt, quod earutn rationes pcrpetuæfint, ut quarum ezremoniarumnon fit perpétua ratio, carum neque perpetuam eife obfergt;î i uanriam necefTefir, fed ratione ceifante 8l ipfam cxrc' f moniam feu confuetudinem,qux legis in fiar habet, cef' farepoiTc. Portorationem hic intelhgi exiftimo utilh / tarem,qux non modo in fine utili ad promouendâ inpo pulopieratem, fed etiam in accommodationc Si colla' tione ipfius extemonixad eum finem, {pe£ia turl uideli^ cet fi caaéiioSlobfcruatio momentum aiiquodamp; poiy

DE OFPTCIO PTT VIRI* ' nbsp;nbsp;”7

dus ad cum fincm confcqucndum obtincat, ut exempli caula Aniucrlaria PafchjE,idcft, Dominicæpatsionis et rcfurrcâionis obfcruatio,quæ non tantum in memoria ciusquodmorruus eft Cliriltus ctrcfurrexit.fcdctiani in facramento quo tranfitus è uira mortaliad uitam im(s mortalern fignificatur ab omnibus, qua patet nomen Chriftianum gentibus celebratiir. Atq; hie finis, id eft, m-moriæ Oominicæ refurreftionis et facramenti hu^gt; ius fclicis tranfirus frequens repctitio,quàm fit utilis du-biumnoncft: ad cum uerô fincm plurimum conducit, fiinfingulosannosfubipfum cfurrcxifîc creditur diem, Celebris populi conuentus habcatur, atquc in co conuentu pfalmis, hymnus, canticis, Icftionibus fa-cris et carum expofitionibus, adhæc myftcriorum db ninorum, folcmniorc participationc ac fplendidiorc quadanifacrarumcçrcmoniarumpublicamin C H RI* no lætitiam fignificantium pompa, tanti benefit cii memoria, tantæ'quc co bencficio nobis partæ bcatP tud!nisfacramcntum,fidcli populo inculcctur 8( quo-dammodo rcpræfcncctur, Eadem ratio in aliis quo-que ccclcfiafticis ritibus in hune ufquc diem inde uf* que â primis ccclcfiæ CHRISTI tcmporibus ubb que feruatis facile pcrfpici cxplicari pofsit: cuiuG modi funt cclcbratio Dominicæ Afccnfionis, Aduen«» tus Spiritus fanfti, Natalis dominici, Iciunii uclabfti# nentiæ quadragcfimalis ,^£xorcifmorum ahrenun* ciationumdc côfignationis ;n bap(ifmatc,pfalmorum8d hynv

nS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEF ENS I O LIB EL LT,

hymnorum dccanratio, foicnnium prccum et Icdio)i numinfacra fynaxirccitatio,mulicrumucîatio et lilcngt; tiumin ecclcfia/acinoroforum hominû à fidclium cô-' munionc légitimafcparattojiæccnim omnia perpetu' am habentrationem,quarc non mirumfi carum obfcruatio perpétua fucrit. De fuperftitionibus et abulb bus qu3C paftorum ncgiigctia et impcritia,et populi litia in eas irrcpfcrunt,nihil nunc aliud dicimus, quâ nos cumoptimisquibufq;,casdcfcnderc nolle: fed prudenti confiliOjCas ornes abufiones ab iis rcmoucri et tolli fum* mopere cupcrc,amp; quantum in nobis cft,fuaderc,nc(j tagt; men propter agnatum amp;nbsp;induflum rci per fc bonæ ui* cium,rem ipfam abiieiendam ducimus:fcd adremutb lius confcruandam,uitiatollcnda 8i refdndcndapun' mus.Porro cærcmoniæ quædamamp; ritus funtantiquiib liquidem, Staliquanto tempore per cedefias lateufun ' pati,quos paulatim obfolcuiflc amp;nbsp;in dcfuctudinem ueniff feuidemustex quibus alii prorfusextindi funt,aliofû ueftigia adhuc tantum quædam Si lincamcnta fcruangt; tur.HorumabbbclIiaudorctria genera commémorât tur,quorumprimumcfïcorum in quibus non tantuni momenti putabatur,ut omnino corum obfcruatio tant accurate rctinenda uidcrctur: cuius generis eft illud, quod à Tcrtulliano amp;nbsp;Hicronymo adfcrtur,dc prægu* ftationc ladisÄ mcllispoft baptifmû, adinfantiæutint quit Hieronymus fignificationcm.qui ritusad ilIudPc# tri alludcbat,Qpafi modo geniti infantes lac et mcl coiv cupi*

DE orncio PII viRi. «p cupifdtc amp;c. Item nongcniculandumdominico dic,amp; per omnem Pcntccoftcn, boceft,quinquaginra illos à r afcha ad Pcntecoftcn dies, fed ftädo orationc facienda, cuius ut apoftolicæ babitæ,amp; in fynodo Nicena cap.xx. conftitutæ,amp; diuina eccicfiarum confuctudine firmatæ obfcruacionis,niillumnûcin ccclcfia ucftigiumeftrelû ^luù.Ccrcc inter Dominicû 8i queuis profcftü dicm nub lum diferimen obfcruatur,nifi quôd folennibus quibuG lt;^3n;iciuniorû diebus Diaconus ad genua fledendabor* ^itur.ltcm iciuniumquartæfcriæ amp;nbsp;profabbati olim ren ^’giofifsimc colcbatur,quibus diebus amp;nbsp;fynaxes fieri apo^ ftolicæ effe ordinationis teftatur Epiphanius. Sedillud Huartæ feriæ ieiunium propemodum apud Romanos '^bfolcuitjUiCi quôd nonnuUæ genres amp;nbsp;priuatim nônub ^i Homines eoquoq; die à carnium cfu abftincant. Pro* fabbati uero fiue fcxtæ feriæ ieiunium in abftinentiam tantScarnium cft conuerfum, quomodoSt totiusferc

1 Quadragcfimæ:quæ tri abftincntia inanem tantùm ucri ieiunii umbra rctinct,cùm apud plerofq; dclitiarum cô# mutationem,amp;lnaiorc luxus profufioncm, quàm corgt;

I porislafciui refrenationem ullambabcat. Alterius gegt; ncris funtquæfaâatcmporumcommutationc,uRma in ccclcfia baberc defierunt. Initio enim ccclcfiis aliquot per inûgniorcs ciuitatcs amp;nbsp;prouincias conftitutis, cûm cotidic ex gcniibus Siludæis homines ad Cbriftïanifmi \ profcfsioncmacccdcrctjUniucrfali confcnfione conftU \ tutumamp;rcceptum fuit, ut ftatis tantum diebus,hoc cft, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;et prb

»O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DETENSIO LIBELLT,

priJicPafchæamp;PctccoftcSjfoIcnnimore in ciuitatibus bapcifmusadminiftrarctur: utquiegctibusin commu«* nioncm 8£ täquam in ciuitatem eccleüxaäfcribi ucllent, ccrto tempore in ciuitatc uenicntcs,cömodius à presby** ten's amp;nbsp;catcchiftis fidei dodrinainformarenturjÄ fern-' tiniis, Catechifmis, ritibusq; nönullisfacrisad baprifmi fufceprioncmprxpararentur^ Auita ucro iam amp;nbsp;propalt;’ gata ccclefia, cum extinóla fere gentilitate Cbriftuni omnes profitcrenrur,foHq; propemodü infantes ad piifmumoffcrrctur, quorum tenera ætasmulrispcriciv lis eft fubieda, non uifa eft amplius tarn accurata horû temporum obferuatio ncccflaria /ed contra potiuslibcM quocunc]panni tempore baprizädi infantes fecultaspcp mifla eft: ita tarne ut folcnnis iliius ritus in üs ipfis tem-poribusucftigiaadhucretincanrur,quibustarnen tepo' ribus uel pauci aliquot infantes bapnzandi adhiberi iolcx bant,ne prorfus inanis,ne dicam inepta Sc abfurda pom-* pa exhibeatur, fi cærcmoniæ iIIæ in gratiam eorü qui fagt; cramentum hoc regcncrationis pcrccpturi funta maiogt; nbusinftituræ,neminepræfcntcad qucmilJç pertineât, celebrctur.Tenio loco lùntquæ olim ccclefix initio tu' toSC cafte obieruabantui', led poftea mulritudinc amp;nbsp;centia populi crefcente in abufum uencrant: ut crant ccf lebrioribus temporibus nofturnæ in ecclcfiis uigilia^» ex qiiibus hoc religiofifsimè ren?batur, ne nodu fehæ ante noftis medium populus dimittcrctur. rumhxnodurnzuigilizin populo obfoictç,à folis

rc

tgt;ï OTFICTO PU VIRL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»i

te monachis utcuncp rctcntx,amp;maiorum pruJcntÏain iciunia funt commutatç.quæ idco iciunia difpcnfationis Uocantur; fic ut ipfi iciuniorum huiufmodi dies, ipfalt; tümuigiliarumundccommutata funt, hodiec^ nomen obiincantlnhis igituramp;huius generis rinbus aut abolü tis prorfusaut commutatis,facile cuiuis apparct cam ab* ïogationiS uclcommutationis caufam fuilTc, quod non eadcmutilitatis ratio in iis perpétua manferit. Non igilt;» tut hçc uUo nnodo pugnant,fcd ut diximus maxime con fcntanca imo 8( conlcqueniia funt iis,quibus affirma# tur, earum catrcmoniarum quac ab ipfis initns cctlcis fis ad bate ufque tempora funt ptopagatae, idco per# petaam mcrito obferuantiâfuiffc,quod earum rationes ferpetux Si immutatæfint. Niiuntur bæc omnia duo# Düs illis pronunciatis non tarn uulgatis quam ucris,qui#

1 bus dicitur. Nlancntc caufa cffcólum mancre« amp;nbsp;caufa \ ceffante, ccffarc cffcaum. Hane quam modo cxpbcagt; I nbsp;ui non dubito auiloris mertem fuiftc, quam caftiga#

i tor aut non inicllcxiffc aui difsimulaffc aut deprauaffe 1 Uidctut. Non cnim uoluitauéloi in omnibus antiqui# 1 lus rcccptis caercmonus banc perpetuam rationcm fpc* I ftanjedin iis tantum quatum obferuatio perpétua,8tjn I bunc bfc^dicm immotarctentaeft Hie eu uere,rc£le5i ! fane dicfafint.non ctat quod bomo intcmpcrasca arrcs \ ptitiobomini,amp; fui repente obbtoiribuetci,quinpoti* I us aquusleft er iudicct,an non fi quis eouiciis ecrtaic uc^ \ btjtcftius db Gricutn cognomentum impadurus bt, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q, ti cuius

rt* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DÏFENSTO IIBïLlT.

cuiusrcmtamftrcnnuCjgrauitcrqj.calumnianJo S öp mtnâdo cxcrcct. Adhibctur ab auóiorc patronus Augu' Sfift. 111. jflinus qui in cpiftola ad lanuarium dicat. Si quid fcript*^ rædiU!nxpræfcribiüauâ:oriüas,non cHc dubicandü qui’’ ira faccrc dcbcamus,concludic cx eo caftigacoraducrfuï hbcllum,uc quidcna uideri uult.fcripturampcrfccon-’ fcicntias ftabilirc, ncquc cflc inutilcm,cri3m rradition^ nan adiutam. Q:iis iducrô ncgctf Conftai qui* dem multas cfTe utriufcf tcftamcnripræccptioncsjafn •apcftas Si manifcftaSjUt cauillationcm nullam admiP tanr,amp; explicacionis nullius indigcant» Az contra ncgan n on potcft,quædam cflc in iifdcm fcripturis diuinis prx* ccpta.qux inquibufdam caufis controucrfiam ÄquJ* ftioncm habcnt, ad quana tolicndam perpétua ilia non fcriptatraditionc plurimum adiuuamur. Exprcirumcft Si manifeftum Cnriftimandatum.de docendis amp;nbsp;bapti* zandis omnibus gentibus, in nomine Patris Si Filii,« Spiritusfanfti. An Tub hoc præccpto etiam infantes co-» tincantur diibitari merito pofsit,nifi traditio hxca-yjaif«« ad huius mandati intcllcftum, adiumetum amp;nbsp;luccm aih ferret. Quod autem fubiicit Auguft inus. Si quid tota per orbemfrequentet ccclefia, uocarc in controucrfiam ingt; folcntifsimæcfteinfaniæ, quo dido carum ezremonia;« rumquztraditionumapoftoIicarumSt uniucrfaliucoo! fuctudinum nomine uocantur»obfcruatio commenda^ tur,hoccxiftimat fandumuirum pacis fouendz caufa utilecftccenfuifte^utquodadpaucorum rituum edfue*

DE OFîîCiO PIIVIRl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w?

I tudincmpcrtincatjdcquibusncmo ipforû litigarc ueb j lct,adfcrtc^ uerba fandi Auguftini ex eadem cpiftola Cüm ait: Rccincri quædam non (cripta,ucl ab ipfis apo^* ftoliSjUclconciliisquorû eft in ccclcfia falubcrrima aiv ftoritaSjftatutaîficuti cft quod Domini pafsio,amp; refurre^ ^tio, amp;nbsp;afccnfio in cœlum. Si aductus c cœlo Spiritus fan-* fti,anniucrfariafolcnnitatc cclcbrâtur,8t fi quid aliud ta^ Icoccutrcritquodfcruatutab uniuerfa quacuntjfc dif* funditccclcfia. Concluditc]p inhacc uerba, cuius obfccro pudoris eftjcx bac paucitatc immenfum aceruum confia «rc,quodimpoftornoftcr molitur. At cuius obfccro pudoris eftjimpoftorem tcmcrc appcllarc,qucm nulli# usadhuc impofturæ conuiccris, atque ideoipfoinlo* quo qui uebementius amp;nbsp;acerbius tccum agere uclit

i piulto certiora impofturç figna obiicere tibi pofsit. Nâ \ itapauca ifta exempla ex Auguftino à te commcmoraft^ ïur,quan oftcndcrc uelis,iis fere folis hanc dcrinitioncm i üniucrfalium toto terrarum orbe obferuatorum rituum wntincrijcxcludiqjmulta quæ hodic in ccclcfia titulo üniucrfalium rituum obferuantur. Gum Auguftinûdi« ligcntius'paulo Icgcnti conftct,hac régula multos ritus comprcbcndi,qui à uobis utPapiftici ridcntur,exibilani! tur,àcxploduntur.Cuiufmodifunt uerbi gratia, exor* LiV. .r®«»

i ciltnus, amp;cxufnatio,8( rcnunciatio diaboli in baptumo De SjnniwL , paruulorum. Sacramentum Ghrifmatis,84 unguentum

1 quo baptizatos ungit ccclcfia.Confignatio crucis,feu fi- of ««pt- er I gnum Domini« pafsionis in fronte baptizandorum.

Q iii Gomi:

«4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO IIBEIII,

Commcndatio defundorum,amp; commcmoratio martp fiiff.iA... rum ad mcnfam domin!cam,ccrro loco,in folcnni faccfgt; ^2^*‘,,^^docisprecc.Deprccaciofacerdotisfupcr aqua baptifmi, wt prtiti. fupcr oleum, fuper £ uchariftiam, amp;nbsp;fuper capita corum DerMtu. quibus manus imponitur. Longe ergo latius patet hac CMfwf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orbcab uni^

ftumlib., t. uerCa quacunq; fc diffundir cccicfia,non fcripta, fedrragt;

Att.s^ttt dcftiaetantümà pacisfouendæcaufaab Auguftinofu* , incconccna.utcxhacmodcftiauiam fibiftcrncrctadlp

De Crwut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Dei (ik nbsp;nbsp;beram querimoniam qua poftca utitur^Vcru id quidem •

cft,qucri Auguftinu humanis quibufdam conftitutionix bus 8i ut ipfc appellat præfumptionibus fie omnia fuo tempore plena fuifle, ut præ iis muha in diuinis lifcris I faluberrima præccpta minus curarentur: quæ religio-* i nem ipCam(quam pauciCsimis amp;nbsp;maniFeftifsimiscclebrii fionum lacramentis miCcricordia Dei effe liberam uo-* luitjferuiJibus oneribus premant; ut tolcrabilior ficcon^ dicio ludxorumjquidiuinx legis farcinisnon bumanif prxfumpcionibus Cubiiciuntur Hxcquidem Augulii^' nus, at ea minime ad eosrirus quos tora per orbem ob^ I feruat eccJelia, de quibus nunc îblis nobis ferma eli re^ nbsp;nbsp;/

ferenda ütnr, Jdquod ex adiunôlis ab ipfo Auguûino I uerbis quxà multis difsimuhndo prxtereumur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

nifelîum e/f, quibus apcrrèprofircrur, fe de iis tantum । ritibus amp;nbsp;obieruarionibusloqui, quxneque fanôlarum nbsp;nbsp;j

Zcnptufarum auâorirâhbus eontincntur nec cond' I luf /

DE OFFICIO FII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n-î

liis cpiTcoporum ftaruta inucniuntur, nec confuctudi-I ne uniuerfae ccclcfiz roborata funt ,fcd diuerforum loco? rù diuerfis moribus innumerabiliccr uariantur,if a ut uix ! sut omnino nunquam inueniri pofsint caufz quas in eis inf^ituendis bomines fecutî fint« Hzccnim eius uerba û)ni,quxcumabaliquo obfcruafiamp; adferri poife puta? r«,conccdit fieri poruifle ut Auguftinus plus quàm par crat,confuctudini detulcrit. Ncquaquam tarnen eius Confiliumfuiffcjfacramcntaà CHRISTO traditabu^ oianis commcncis inquinare. At quæ ilia Humana com? nicnta funt quibus uos facramenta Chrifti inquinari putatis,non eft obfeurum. Atqui in iis fere omnia repc? ririquæ ut ab uniuerfa ccclcfia in cclcbrationc facramcn? lorum antiquitus obferuara ab ipfo Auguftino com-* ’^cndantur,cx iis quç iam fupra coramemorauimus ex* emplis notifsimum cft«Nec illud ucrum eft quod addit, Auguftinum de iis tantiim cacremoniisloqui,quaruni ïiber ufus ccclefiis rcliiftus fit.Nam ex ipfius explication« ^ongc aliud apparct. Interrogatus enim à lanuario.An quintafcriaultimæhebdomad« Pafchac mane 8( uefpe* re offerendum lit,hoc eft Euchariftia cclcbranda,an uc* ro uefpcre tantum,idfç ante cccnam an poft. Rcfpondci, tria eflfe rituiim gcnera,quiin ccclcfia obferuantur.Pri* rno loco funt facrameta à Chr ifto inftiTuta,ut eft baptii? mus amp;nbsp;communicatio corporis amp;nbsp;fanguinis cius et Q quidaliudfcripturiscanoniciscömendatur,fccundolo#i co funt ca quz no fcripto prodita,fcd traditionc accepta toto

DEPENS! O LIBEL LT, coro terrarum orbe rctincncur,quæucl ab apoftolis ucl plenariisconciliis funt ftatura, cuius generis funt anni-' uerfaria celcbrario Dominicæ psCsionis amp;nbsp;refurreóiio'^ nis,amp;fi quid aliud occurrcrit, quod ab uniucrfa ecclcfù feruarur. Ad cerrium genus pertinent quae per loca ter-' rarumregionesq;uarjantur,ficuricftquodalii iciunant ƒ fabbato,alii non,alii coridie corpus« fanguinc Domi# nt communicant, alii certis diebus, alibi fingulis diebus nbsp;nbsp;/

offerrur,alibi labbaro tantum et Dominica,alibi Domv nbsp;nbsp;f

nicoranmm.ÏJehis tribus generibus ira pronunciat^ En qux CcripturxprxCcribit audioriras, fine dubio facienda f eile: fimili modo amp;nbsp;ilia quæ rota per orbem fréquentât eccleÛa,Nam de eo difputare quin ira faciendum fir, in^ j folenrifsimx elfe inCanix. Quad uerô ad rertium genus affiner, eius quod per loca regionesq; uariarur, quo in gcnere'quxïîio propofita continerur, faciendum eiïe i cuia;,quodin ea ecclefia in quam uenit inuenerit, quod quiaem fideiaur moribus non aduerfetur. Dehocraru rum tertio genere hxc affirmai. Totum hoc genus re^ rum libéras habere obferuationes, nee difciplinamub ' hm eûein his meliorem graui prudentiq; ChriiîianOi I quam ut eo modo agar, quo agere uiderir ccclefiam 3d nbsp;nbsp;f

quameunq; forre deuenerit. Quod enim neque contra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

dem,nequecontra bonos mores iniungitur indifferent ter efTehabendum amp;c. AJanifeftum ciiigirurex hisAu^' gufliniuerbis^ diferimen cxremoniarum quxin omnh j bus ecclefus pari religione feruandxfunt, earum qux / libe^ /

DE OFFICIO PII VIRb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«y

li’ocram habcnt per uarias ccclcfias obfcruationcm, quæ libcrtasincoconfiftit,nonutqüifq; fuoarbitratuca fer-* UctjUcl omitratSi reiiciatjfed quod cuiq; eeelefiç fua con* ûictudine frui liceat, nee una eccicfia alterius ecclefiæ confuctudinicedcreamp; parère cogatur. Id intelligi uulc de iis,quæ ncq; contra fidcm,ncque contra bonos mores fiant. Nam ob has caufas uel emendari oporterc quod pcrpcramfiebatjUclinftitui quod non fiebat. In hoc au-# temtertio généré conftituit quædam,quç diuerfis diueti« forum locorû moribus innumerabiliter uariantur, nec caufaquam in eis inftituendis homines fecuti funt,ap-parct,casoblatafacultate fine ulla dubitatione refecan# das cxiftimat.Hæc cft fententia B* Auguftini in duabus epiftolisad lanuarium fatis copiofe amp;nbsp;perfpicuc expli-* cata. Quod autem feribit à fuis non reiiei prifeos ritus qui ad décorum amp;nbsp;ordinem pcrtincant,neq; pro humais nisplacitishaberijUtinamiftuc uerbumuerè 8lt; cxanin Wo dixcrint.ld enim fi faftum effet, non tanta in eccle^ fiis diuerfitaSjUnde difsipatio amp;nbsp;dilaceratio nafcitur,cx-* titiffet.Nuncucrôabolendismultisprifcæ ecclefiæ riti-» bus,tanta uarictas ab iis indufta cû,nulla ut pene fimili-* tudo cumprifcauclpræfenti per maiorem Europæ par# tem diffufa eccicfia, reliâa fit. At enim cxcipict ad ab* olcndoshuiufmodialiquos ritus (upcrftitionc prauo hominum abufu fc coaftos fuiffe, Vcrdm ad pace Chri# i nbsp;nbsp;ftianam multô fuifîet côducibilius, fi quod haud ita dif#

1 ficilcfucratjfublata fupcrftitione 8lt; correfto abufu, pri* \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R Ici

»^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DÎFENSIO LIBELIT,

Cd illifoto orbe fcruati ritus retenti obfcruatiq; fuifTent. Hancquoqiiuóioris buius IibcIJi mcntcm effc crcdidc* rim,falfoq;iniaftutiamobiici,ut qui fubfalJaciintcgU-' mentocorruptclas omncsocculrarc uolucric.

Putidum cauillum uocat quod ex aclis apofioîicis ad;’ fertur^PauIum amp;nbsp;eius focios ecclcCtis ad quas ueniebant, ob/cruanda tradidiiTe decreta^quçHieroiolymisfrequc^ tiC/nodo ab apofiolis amp;nbsp;fenioribuseranccôüiruta. recuCamus Canècur minus expendantur illa décréta, qua de caufa ad cam obreruantiam ecclefias apoûolus hortatusfirj'nquiratur. Fatemur ex uerbo Dei contra eos iudicarû qui genres oneribus Mofaicæ legis fubiiee^f reuolebâCjduob'’ histantû capitibus de fanguinc amp;nbsp;fuf' focatoexceptis,quorumobferuacionem fairem adrem^ pus pacis inter duos illos populos conHirucndxamp;liabi' licndç caufa neceffariam iudicabanr. A rep ex bis quatuor capiribus rradirionum apofiolicarum, quæ in bac fpno^ do decrerafuerunr illud diferimen cxremoniarum fiue rradirionum,quod ab auófore bbelb propofitumamp;àca^ ïligarore importuna reprebenfum fuir,manifefbfsimè Si pulcherrimè elucefcirr uidelicet earum cxremonia^ rum quarum efi perpétua rario,perperuamquoqjobfergt; uantiam e{reoporrere,quarum uerô C2eremoniarum,fb ue rradirionum ratio ex remporum commutationema-' tatur,earum quoq-fobferuationem paularim abolerL ut defornicationcomitramus, quam genres legi naturx cuius in dccaîogo explicacio continetur, minime aJuer^ 1 faii I

DE OFFICIO PII VIRL

I fari putabantjid dccrctum quoniam ad mores pertîner, i I nbsp;nbsp;ex gencralibus illis inftitutis petitum uidetur, SC de per^

pctuacius ratio ne quæeft cafte pureq; uitamduccrc du,? biùnoneft. Dcidolothytofiue immolatitiouideamus, îiusccrtèdccrctiratio,qu3£cft ncidolorum cultui ali* qmdtribuerc uidcamur,nodie apud nos ceftafte uidetur, ciimSi idolorum cultus Si confuctudoilla in idolorum templis ex iis quæ idolis immolata crant cpulandi in his locis obfoleuerit.Quibus ucrô inlocisadhucidololatria obtinctjn iis huic decrcto adbuc locus effe pofsit. De bac igitur abftincntia immolatitiarum carnium, quod primum caput eft in apoftolicis decretis,quam abftb nentiam Catholicis Chriftianis quafi Si ipfi aliquem ci:# bumpollutumiudicarent,Fauftusobieccrat,ita rcfpon#

1^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-1.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;••■..tlf«

dcî AuguftinusiCur inquit non expédiât immoiatitio Munich« « ücfciChciftiano Apoftolusdicit,Nolouos focios fieri quot;P’*’ dænioniorum,nonquari natura ipfaimmolatitiac carnis

, btimmunda, alioqui Si ucfccntc contaminarct,fedidco i nbsp;nbsp;feiens ab ea ehr iftianusabftinct propter confeientiam,

ne dæmonibus communicaffe uidcatur. Haec certè ratio \ nbsp;nbsp;dum manetjioc cft periculum of€cnfionis,ne idolorum

eultuialiquidtribucrc uidcaris,cui Si illud accéderc po^ 1 nbsp;nbsp;leftnchaccpulandi confuctudinc adidolorum culium

infirmi reuertantur, hac inquâ rationc mancnic ctiam huius decreti obfcruauiiâ raiam f ir mamq mancrc cöue* \ nbsp;nbsp;nit.Atqjhisrationih’ niütur Paulus dùCorinthiostam

' nbsp;nbsp;accurate ab Idolotbytorum efu dehonatur.NcqjUcrum

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R Ü uidegt;

tp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO LIBELLT;

uidecur quod fcribit aduerfarius paulo poft ipfum Paula abrogafte, quod pacis rctincndx cauftafcruare fuaferat. Namcdm inquic,Quicqdinmacellü uenit,niaducate, nihil intcrrogantcs propter confeientiam, non abroga-* tionem apoftolici decreti inducit, fcdcius dccreti feno tentiam interpretatione cxplicat, nc peruerfo cius in*« tclicftu in fuperftitionem Iabcrcntur,quiaputarcntfc contaminari,fi ucl infeientes in immolaticiam carneffl incurrerenr. Ita hunc locum Chryfoftomus amp;nbsp;Thcogt; phylaftus intcrpretaniur.Thcophylaéfi ucrbaquæpau* ciora funt adfer ibam. Cüm haólcnus inquit muliis com uiciftet ac côfirmaftct, abftinendum plane ab ldolothylt;lt; tis, nc plus aequo hie curiofiorcs imo fupcrftitiorcs reeb dcrcntur,adco ut abftincrent ctiam ab iis quç in foro ucif ncruntjcum metuantne amp;cafint Idolothyta, omnein-» quit quod ucnditur,cditc amp;c. Hxc de Idolothyto dida (int^Reliqua duo capita de fanguine amp;nbsp;fuFfocato tanta olimrcligioncàChriftianis omibusper uniuerfum orgt; bcm obferuata fucrc, ut prorfus adhuc ncccfsitatc qua* dam ad cafe aftringi arbitrati fuifle uidcantur, exempla i.iT’.pui.paucafcdilluftriacommcmorabo^Dc Biblidc martyre ita fcribit Eubefius: Qpomodo inquit infantes cdcrcnt illijquibus nc irrationabilium quidem pccudum fangub nc uefei licct.E t Tertullianus in apologc.Erubcfcai error uefter Chriftianis, qui nc animalium quidem fanguine in epulis cfcuicntis habemus,qui proptcrca quo^fuffo* catisÄmorticinisabft.incmus,ncquo fanguine cotamb

ncmitf

DE OFFICIO PII VîRI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iji

ncmur, ucl intra uifccrafcpulto. Addit autcm inter ten-tameta Chriftianorum ,botulosctiamcruorcdiftcntos à paganis admoucri folcre,exclamat igitur,Qualc inquit c ut quos fanguinem pecudis horrere côfiditis,humalt;^ noinhiare credatisf Et in concilio Conftantinop.vi.ge-ncrali,propofito diuinç feripturç præcepto, dânantur ii quicuiufcuncp, animalis fanguinem arte aliqua cödiunt, ß^ficcomedunt.Extatquoq; feuerifsima cöftitutio Leo^ eo»/«/.,«; nis Imp. qua grauifsimis pocnis propofitis fancit,nc quis huiufmodi cibum ex fanguine inteftinis infarto,ucl con liciatjUcldiuendat uclemat: atq, huiufmodi cibum ne/ farium,ac uctcri nouaq; Icgc interdiftum pronunciat. Quæconftitutioconfirmatiocft Canonis concilii Con^ ftant. vi. Teftantur etiam hiftorici tempore Calixti, Pomcranis ad fidem Gbrifti conuerfis inter caetera inlt;^” iunftumfuiflc,nc quid immundum commedant, non niorticinum,non fuffocatum,non ldolotliytum,neque fanguinem animalium. Omittoquod pœnitentiarii li-bri omnes, fanguine ct fuftocato ucfccntibus,tanquam temillicitam perpetrantibus pœnitentiam indicût. Hæc cum itafc babeât,tarnen iam inde ab aliquot fcculis apud Romanos bçc obferuatio pcnitusobfoicuit. Nam apud Græcos 84 Armcnios adbuc rctincri intclligo, Apud Afros ucro iam turn aetatc B, Auguftini décréta hsede fanguine 84 fuffocato non tarn accurate obferuabantur, M-miS* i quin,utipfc ait,lcporibus ct turdis exterisq minutiori« quot;F* •gt;». bus auiculis qux citra fanguinis cffufioncm occidi fo*

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K iii lent,

DE F ENS I o LI BEL Lr, IcntjCIiriftiani intrépide ucfccrcntur,atq; huius rei cau;# famadfcrt.quód his præcipicndis exiftimct Apoftolos pro tempore rem facilcm clcgifrc,amp; nequaquam obfer* uantibusoncrofam, in quacum Ifraeliris genres aliquid communitcr obfcruarcntï co ucró rranfaélo rempore cum lam in cccicfia getium nullus carnalis Ifraclita ap^ parer et, à Chriftianis illa tam accurate fcruari dcfiiflc. Confiât igiturhæc,quæ de bis apoftolicis dccrctis dióla funt,pulcbrè cum libello conuenirc, qui cxremonias ib lasamp;traditiones uniucrfalcs,quarumperpctuafit ratio, perpetuó quoq; obfcruandas afferitj fi quae uerohuiuf” modi cærcmoniç ucl traditioncs paulatim obfoIcucrinG id có faólum qu : d corum quo^ ratio iam dcfiiHc puta-* rctur. Non cftigirur putidum cauillum/cd firmum amp;nbsp;manifeftum argumentum,quod ex apoftolicis hifccden cretis,ad cômendandâobferuantiam corü,quac ad tatemaliqua eeelefiç à maioribus inftituta Sttraditafunt profertur, Ncq;côboccxcmplûadfcrrur, quó nihil ex communi uetcriseccleCiæ ufuquauiscaufarcmitripoiTc demôfirct:ar,cûapertc in libello dicatur, ex iis quiolina pcruniuerfumfcreorbcmobfcruabanturrinbus,quofda cercisdecauCis paulatim defucrudincabrogates,fedut exemplo cofirmerur quod in libello propofitû fuiv^apo;^ ; fiolis eorUq^ruccefToribus poreiiacc cöcefram,ui: prscief ea quæ diuinitus fun t mandata,pro teporeSi utilkateec^ cleiix rirus quo fdâ in fi:ituerent,amp; ranqua leges quafdanJ ferret, quibus diCciplina populiregeretur^Siconrinerek

Loquof I

DE OTÎICIO PII VIRÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïSÎ

Loquor aût ex fentcntia,quæ fcrc ab omibus rcccpta cft, mandatû illud diuinû de langui ne prçfcrtim 84 fuffocato quod ab Ifraclitico populo tam feuere amp;nbsp;frequenter exi«* gcbatur,ad genres nihil pertinerc. Quare faiendü cft alv quabicab apoftolis 84 presbyteris penes quos tune crat gubernatio ecclefiæ conftitutaamp; populo fideli iniunéf^ fiiiffc,ad quç alioqui diuina nulla expreffa lege obligabâ# iur:qnô propriè diuinç praeceptioîïcs »fcdapoftolicæ uel fynodicï feu ecclcfiafticæ traditiones appellant, Hæcli câdidè aduerfarius expcndiffet,intcrrogationc illam fuâ quanti fuperbe tanquâ è faftigio infultâdo producit, irn-» portunâ 84 alienam efle uidiffet. Rogat cnim utrum obgt; fcriiatvi faciliusfit,quod apoftoli mandarunt,Paulus cô^ lirniauit,anquodab ignotisauóloribuseftprofeólu. Et hapoftolorum inftitutû præferat,cur fanguinc citra re-ligionemucfcatur,Chrifma uerô abrogandum nôcrc# dat? Rd hxc quid rcfpondcri 84 pofsit 84 debcat 84 ex ipu# \ us bbclli fententia facile colligi potcft,84 nunc abundc \ explicatum cft. lu bis uidclicct omnibus apoftolicisSt \ ccclchafticis dccrctis 84 inftitutis, quas traditiones uo-1 camus,raiioncm 84 caufam effe fpclt;ftandanti,qua m^ ' îicntcScipfamancrcconucniat,ccffanicucïô,8( iplacdj» (arc uclpofsint uel dcbcani. Ad Kxc, pacis concordix 84 reueventix cuiufdam erga ccclcfiam habendam ratio* nezn,nctcmcraria nouaiionc ccclcftx prxfcntis ftat^ perturberur,84 ucteri ccclcfix iniuria 84ignominia 'ïalu-* tatut. Qaodigitut adfanguincm84. Cbrifma attinci,dc

tî4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO IIBELLI,

auftoribus utriusq; traditionis non difputamus,fufficit nobis B. Auguftini fcntcntia,qui id quod uniucrfa per orbem fréquentât ccclcfia,fiuc ab apoftolis fiue plenst riisconciliis inftitutumamp; commendatum fit,citra con^ tentionem amp;nbsp;difceptationem faciendum cfTe pronun-' ciat. Præfcrtim ciim amp;nbsp;apoftolica Pauli auftoritarc nv tatur« Si quis uidetur contentiofus cHc,nos talcm con-» fuetudinem non habemus, nee ccclefia Dei. Huiusefle generis ufum Chrifmatis in ccclefia negari non poreft, qucmamp;uctuftifsimumamp;pcromnes totius orbis cede-' fias fumma confenfionc Si rcligione obferuatum effe cóftat.Habctautcmpcrpetuam camq; auguftifsiraâ fi^ gnificationem.-nam eo interior amp;inuifibilis fpiritusfan# éti unéf io,qua Chrifto quodammodo in regnum quodx damamp;faccrdotiumfpirituale inaugurati côformamur, tanquam facramento dcfignatur: Chriftiani, nominis dignitatis amp;nbsp;officii fui admonentur. Quarc nô abrogan-» dum prorfus cius ufum^quum ea abrogatio, offenuonc contemptum Si iniuriam turn præfcntis tum ucteris cc^ clcfisc adiunéfam Habere uidcaturîfcd ut cum ütiîitarc, fruduccclcfiæ,amp;citra fupcrftitioncm ufurpetur adni«* tendura Si laborandum effe putamus, à qua fententb ncœ Buccrum abfuiflc,quædamcius modeftioraferip» dcciarantjamp;fupraciusrci teftimonium adduximus. De fanguinisuerô abftinentia longe alia ratio cfi,cûmqui cam abftincntiam ncglcxcrunt,cius quoq; caufam (quï fuit ut diximusjduorum populorü in ipiius fidei rudb mciw

DE OFFICIO PII VIRI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«î

metis fonciliatio) iamolimccflaflcamp;dcfiinc exiftimet: quemadmodum alias nonnullas etiam uctuftifsimas amp;apoftolicashabitas traditiôcs amp;cærcmonias,iam olim fimilidccaufa obfoletas amp;nbsp;abrogatas uidemus» Alioqui Paulum non fold m commun! apoftolorum, Qc feniorS deercto inftitutarum,fed etiam fuarum quas ccclcfiisà Icinftitutis propofuit traditionum preconem 8( cômen-» datorcm fuiiTc conftar,cüm Corinthios collaudat,quôd omnia fua memincrint, amp;nbsp;quas illis tradidit traditioncs tenucrint. Voluit ergo Paulus huiufmodi traditionum quæ ufum aliquem in ecclcfia habent non temerc audios ritatem uiolari, neq; aliud uidco hoc Pauli exemplo, li-belli audorem confirmare amp;nbsp;oft end ere uoluifTc«

Dcinccps ritus quidam commemorantur antiquifsigt; ’’li,quorum adhuc lineamcnta quaedam fcruentur, fed qui non ad cum cuius gratia initio inftituti funt ufumSd fincm adhibcnturjquos tarnen pacis caufa donecaut fini luo rcftituantur,aut aliud de iis légitima auftoritatc ftalt; tuatur, obferuandos libellus cxiftimat. Ad hanc clafs fem interpres nee fynccrus admodum,ncc ucrus referri eoniicit hiftrionicos quos uocat geft us,fimiis,ut ait,qua bominibus conucnientiores, cos putoquibus facerdo* tes hodic facris opérantes utuntur. De quibus non credo' auftori cum hæc fcribcret aliquid in mentem ucnifle, quarenon eft quod de iis dicam us,nifi quod fi prçtcrmo dum amp;nbsp;decorum hie aliquid admittatur,id modefte cor^ rigi non pctulantcr ridcri cupiamus* Magis autem ere-»

5 do

dïfinsio libella

do II zede folenni illo ricu cuius fupraeft Faâa mentio incclligicum uoIuinc,quopridicPafch3C 8i Pcntccoftcs aqua baptifmari dcRinara cerrisprccibus amp;nbsp;cæremoniis quodammodo fanflrificabatur. Item cerci Pafchalis be-* ncdidioamp; acccnfio,quæomnesczrcmoniæ turn ufuni aliqucm habere potcrantjCum præfcns circunftaretrc' gcncratorum cams,cuius gratia haec omnia fufcipicban^ tur.Nuncucroinanisamp;quafianima dcftitutahæcponv pauidetur, ciim nemo adfit corum quorum gratia hæc â maioribus inftituta fucrunt. Quarc initio Icgis illius quaftatutis tantum illis temporibus extra mortis peri* culum baptizare liccbat, gratia faóla,ctquouis tempo, re baptizandi facultatc conccHa, infantes tarnen ali* quot in cum ufum conferuari ct ad baptifmum adbi* bcri foicbant, ut eft audor Rupertus Tuicienfis ciim ait conceiTiipafsim ad tcncræætatis cauenda pcricula,bagt; ptizindi hcukatCfbapcifmitämen folennitatcm uel in paucis cum Dominica refurredione ccicbrari. Et in libris quibufdam cccicfiafticorum rituum, pueri nati per oftauas ante Pafcha uel ante Pcntccoftcm rcfcrua# ri iubentur,fi id citra pcriculum fieri pofsit,ur in fabbato fando Pafehç amp;nbsp;Pcntccoftcs baptizcrur,qucm more acb iiucin aliquibus ecdeCiis fcruari audio 8i ut ubiep, donee aliud legitime conftituatur idem mos obtineat,oprandû puto« £â quoqß audoris mente hoc loco efte nö dubito. Qparc uidc mihi pic Icdor an hie tarn inimicæ amp;acerbx inuedioni locus tuerit,ut in hzc uerba erupcrct eu inqt.

DI OTÎICIO PII VIRI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«îgt;

Pax tua nugator, cuius ftudio quæuis pictatis ludibria ®b^cg’sgt;4uâdo ter proditoria cft,à nobis procul facclTat.

Admonet audor quofdam ritus olim uniucrfalcs St fumma rcligionc cultos paulatim obfolcuifîc, quos per Icgitimam auûloritatem.ct quâ minima fieri pofsit pcrgt; turbationc ut inufum rcuocctur côuenirccxiftimat.Hic ingenuitatis fignû caftigator requirit.quôd nô palam de quibus ritibus loquatur exprefferit. Id ego nô aft u ut hic *ufpicatur,fcd tame confilio faflû puto.Ncq; cm propo^s fitüiUifuiffcuideturjdcfinguIishis articulis quibusfcrc totareligionis caufacôtinctur,accurare diftindc^; differ Krc:hoc cnim Staltcrius 8t maioris cft opcris:fcd fatis ha l^uit generali hac,amp; tarnen nô obfcura dcfcriptionc, tan;» indicio quodâ, piorû Si in ftudio pictatis nô pror^» fnsrudiûamp;impcritorü confidcrationc cxcitarc. Adhuc ücro locum quod attinct,nô omnino iftum à mente au* ftorisaberrafle puto,cüm in hune ordincm ufum calicis ponat.Hoc tarnen inter ilium et hue interefte exiftimo, quôd inter hoftilcm infcdatorcm.ct amicum monito-* tcm.Sciocnim auôforcmin calicis ufucommendando, non ca ucrborumaccrbitatc qua illc papatum et putû dum cicrum inuadit, ufurumfuinc,fcdhacpotius mo* dcrationc,quam Acncae Syluii poftca Pii II. Pontifi* cisuerba de facerdotum ccclibatu præ fc ferunt. Quon* dam caufam aliquam uifam fuiffe, cur Laici Domini* ci calicis ufu prohiberentur, nuncucrô multomaiorcs et grauiorcs urgcrc caufas gt;nbsp;cur reftituendus uideatur.

S ii Mini*

15« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO LTBELLT,

Minime ueró omnium illi probari fcio rationcm nonnulliin ufurpando calice fcquuntur,quæ cüm Äatrocibus conuiciis,malcdidis 8( infcdationibus rcH* quæ per Ëuropam ecclefiæ coniunda eft,qua prçtcr ne( ccfsicatcm pacis amp;nbsp;concordiæ uinculum uiolcntcr pitur. Atqjnaud plane fcio an hic Lutheri priores fente-* ■ tiæ plus ualcre debeant, cùm feribit ad Bohcmos,præft3gt; repacem Si unitatem quam Chriftus ubiq; praecepic, imïïîi. «Sari, quàm de fpeciebus facramenti contendere, et alibi onif jMb «0, rogatjobfecratq; Icdores, ut feruent unitaiis uinculum, Jîîyÿ; quæ longe præponderat facramcto,quo ceu figno fignigt; ficatur.At uerôcumhic ufus dominici fanguinisfimul cumDominico corpore in huius facrameti adminiftw^ tionCjamp;Chrifti inftitutionem, àtotius ecclcfiae ampli*' us millæannis,amp;in hune ufq; diem torius orientis coiv fuctudinem habcar,multorum^,' religioforû Si ucrc Cagt; tholicorum hominum animos hæc confideratio com^ moucat,multisq; huius ufus mutatio ab ecclefiç focicta^j tcdifcedendi,eiq; obtrcdâdi occafioncpræbeatjOptan-' dum uchcmcntcr,atq;adcoclaborandum uidctur,utgc^ nerali coftitutione, antiqua hæc, Si longo tempore per-» peruata, integra Sacramenta adminiftrandi confuctudo reuocef: Stcalicisfeu fanguinis Dominicipublicus ufus nonabolitus, amp;pcrpctuo edidloabrogatus, fed tempos ratio ftatuto, 8t fub forma utaiunt prouifiôis intermif* fusatt^fùfpenfus, exigente illud temporum ncccfsiia^ te, cuius caufa faepè ecclcfiaflica Aatuta mutan(ur,de^ nuo

DE OFFICIO PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hîgt;

nuorcftituatur. Quôdfi ramcitô, ut gcncrali conftitugt; tionc id fiat obtincri ncqucat,confidcrandum piis Si cru-» lt;îitis uiris rclinquo, quibus ucra ccclefiarum conciliatio, 8^ piarum confcicntiarum pacatio cordi cft, côfultum ne S^probandum cenfeant, fiquæccclcfiæcitra accrbam8( odiofam,aliaruni ccclefiarum infcftationcm 8i damnai tioncm,mancntc concordiæ Ghriftianæ uinculo, adhi* bita quoq; diligenti inculcatione fruftus, qui ex huius Sacramcntiparticipationcfufcipitur,fcnfim paulatim ütriufcÿSacramcnti ufumrcducant. Et quemadmodum *ionnullarum primum ccclefiarum dcfuetudinc,à plena Integra^ communicationc,quamuis gcncrali obfcrua^ tionc,amp; publica côftitutionc firmata, paulatim rcccffum cft,ita paulatim quoeç ad candem pîenam integrameç wnimunicationcrcdcatur,quodfinculla nouitatis per-turbationc, hauditadifficultcr, fieripoffe uidetur- Ad-» Hæc diligens cautio adhibeatur, ne quid in fanguinis nbsp;nbsp;nbsp;*

fpenfationc tanto facramento indignum admittatur, cZmm. quatn inter præcipuas caufas unam fuiffe conftat, cur fu , perioribus fxculis in tanta uidclicet populi incondita mrba'calicis difpcnfationcm, ut qux fine pcriculo effu- JÏ'pÉ fionis uix fieri poffe putabatur, non adhibendam elfe iu^ u». dicarint. Alioqui ctiam poft tempus Conftanticnfis fy-' nodi, doftis 8l grauibus uiris uidelicct cum pcriculum

11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;• ttiwii/ircwt«

, nullumtimcrctur,ctiamdominicum languincm admi- l*.,^«,4 \ niftratu fuiffc Thomas V ualdenfts in iis quos aduerfus n-Mmew» 1 yuiclcphû adMartinü pontificc fcripfit,hbristeftaC» if ’‘JJ* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S üi

U* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEFENSIO LIBELLI,

Pratter hûc calicis ufum,audcbo amp;nbsp;aliud quiddam cô^ mcmorarcjidq; ut opinor non prætcr auéloris mentem quod ad hâc claflcm pcrtincar,nc facerdos hæc myftcriî (olusobeatjfedadiunélosfempcr aliquoshabeatut mi' nimû ipfosèclcrominiftros,cüquibusfynaxin faciat,S^ facram banc cômunionem participer: id quod qua rcii# giofifsime olim obfcruatû fuifleex monumetis ccclcfi' afticis manifeftifsimû cft,amp; doftores ocs ingenue agnogt; fcunt.Quinamp;ccclefiafticorûrituumexplicatorcSjingc# nue fatcntur,eam effe legitimam miffamjCuiinterfintfa«* cerdoti refpondentcs.oiferentes atq; comunicâtes. Por# -rôhuicrei côfirmandæ Canon uetuftus qui ab aliis Ca-« MicocWf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab aliis Anacleto tFibüi£ur,adhibc£: cuius bate funt

ucrba.Pcraftacófccratiócocscömunicct,quinolucrint cccicfîafticis carcrc liminibus:fic ein apoftoli ftatuerunt fanóta Romana tenet ccclefia.Eft igitur bæc côfuctugt; do ut inter plurcs qui facræ huic aftioni præfentes funt, hæcfacra communie celebretur,amp; apoftolorû ftarutisamp; R om. ccclefiac mori confentanea, amp;nbsp;rede à quodam po# jjççj æcatis didû cft,propriècômunionemdici

TrtKfw.Krr^ r ’ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îr •/! nbsp;nbsp;’ • l

^Mn DeiMramp;cruditus üieMonachus loanncs Hoffmeifterusinhçc

de hac rc fententiâ prodidit. R es ingt ipfa cia«» mattam in Græcaquàm in Latina ccdcfia,nôiolûfacer# ft ioirifiau. facrificantCjfcdamp;reliquos presbytcros,Diaconos, necnonamp; rcliquam plebem,aut faltem plebis aliquam partem cômunicaffc,quod quomodo ccflaucrit mirant dunt

DE OFFICIO PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H»

dum cft.Et ut bonus illc ufus in Ecclcfiam rcuocctur la* borandum. Nccncgligcndam puto, commonitioncm doâifsimi illius Philofophi,fcd tarnen Chriûiani,8t re^ rum Chriftianarum non imperiti, Vici Amcrbachü« qui in annotationibus inEpiphanii orationemà fe con Ucrfam,hæc fcripta rcliquitUllis inquit,tcmporibusnon folebant itacrcbro Miiïas facerc,finc diftributionc Sa# cramcnti, fi tamcn ullas fcccrunt, ut nos facimus, amp;nbsp;fægt; pcquidcm plusquàm negligcnter,amp; impure. Vtinam * HWCMOtO tandem iuftum in hoc tanto myftcrio pharmacum ad^ biberctur à noftris,potiùs quàm à Ihurcis aut hacreti- do orandi. cis uaftarentur omnia. Haec illi quidem, cum qu’hus tnultorum piorum eruditorum uirorum uota con «(»»*gt;lt;» cmI-ucnmnt» Addam ucro 8t tcrtium, in quo non parum quoquemomenti confiftit,idq; non præfcntcm ccclefü föHo «ow am calumniandi SC reprehendendi, fed cius dignitati et tranquillitati confulcndi ftudio. if Optâdum uidetur ut iuxtaapoftolicum mandatum et prifeum ccclefiæ more, uicomni«^ inpublicisccclcfia prccibus,cantionibus et leâionibus, quæ populi caufafu(cipiuntur,populi quo(^ ratio aliqua fonmtntw.-nabcaturtnequeintotumctpcrpctuô abomnicommult;'^,po^‘i^ nionc prccum et leftionum diuinarum,fidelium uulgus 'quot;«wp« arccatur. Manifefta funt uerba Pauli,non intclligi pof* » .c«r. • «. fc quod dicitur, nifi per linguam fignificantem fer* moncm exprimas: et eum qui ob imperitiam quod di* citur non intelligit»fieri non poffe, ut ad alterius gratia*

1 mm aâioncm Amen rcfpondcat. Et oracwlum illud

cuius

«4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defensio libelii.

Ae«. syt«ùjf cuius monitu.Pontifex Romanus ƒ um fenatu Cardinal lium,Sclauorum genti cöccfsiHc dicitur, ut patria Iingua ' s * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in facris operandis utcrentur,ad omnes genres Chriftia^

ni nominis pertincre uidcrur.Omnis fpiritusIaudctDo^ 'minum Si omnis lingua côfitcatur cijamp; Tho.Caicianus, uirhaud dubic dodifsimus amp;acutifsimus alicubi ferp pfit,mclius efle ad ædificationem cccicfiç, orationcspugt; Dlicas,lt;juæaudicntc populo dicuntur,lingua uulgariin Tima.f. ccclcfiadici,quam lingua latina, idçcum à quibufdam •piijci^ior, rcprcliendcretur, refpondet fcfundafic fupcr doclrina ÏM.S. I f. p^uli i,adCorinthiosxiiii. Arq; baud ira difficileefler, per cos qui ccclcfiæ gubernationem tenent,in his,amp;hiG ccfimilibus,adnormam prifex amp;nbsp;purioris ccclcfiXjCor«* redioncm Si inftaurationcm fieri,nifi quorundam anp mos inanis metus occuparcr,amp; uana fuperftitio irop!icagt; retî quod tarnen nifi fiat fpcm nullam uidco,firniamin ccclcfia confenfionem Srcocordiam futuram. aut fehiû matumamp;difsidiorumfeminaria defutura. Ncqucillud ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoq; uidcrc po(rum,quomodo non ipfi quoque, quibus

ccclcfiæ cura demandara eft, perturbatæ Si dilaccratac co clcfiæ rationcm reddituri fint, quam pro officio fuo cugt; rarc,amp;caufasundchærcfcsamp; fchifmata nafcuntur,præ* fcinderc ncglcxcrùt, Sed bæc obiter monuifle nunc fans fit,ad rem igiturreuertamur.

Expcndcndumilluddicit,quidualcat illud Auguftb ni ncq; contra fidcm,ncq; contra bonos mores iniungi. Prim urn certum eft A uguftinum de particularibus ccr^» tarum

DE OÏFICIO PII VIRI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;««

tirum prouinciarum amp;nbsp;locorum Cærcmoniis amp;nbsp;obfcr-uationibusloquijCÙminquit adlanua. Quod ncc^ conlt;« tra fidcm, ncquc contra bonos mores iniungitur, in* differenter efle habendum, amp;nbsp;pro eorum inter quos ui* uitur focietate feruandum. Itemhis decaufis,id eA:,auc propter fidem.aut propter mores uclemendari oportet, 4Hod perperâ fiebat,uel inftitui quod non fiebat:amp; Epi* ftola altera ad eundem. Mirorinquit.quidita uolueris, utdchisquaEuaric per diuerfaloca feruantur,tibialiqua conferiberem, eüm una in his faluberrima régula reti* nendafit,ut quæ non funt contra fidcm ncq; contrabo* nos mores,amp; habent aliquid ad adhortationcm uitæ me* ïioris,non improbemus, fed ctiam laudando 8lt; inuitan* dofcâcmur. Atephuiusmutationis quæfidciuclmorû «ufa fitjUcl pcrpcramfaâa immutando,uclquæ nô fie* ^antinftituendo, exempla apud Auguft.cxtant.Inqub bufdamlocis Africæ pr3Efcrtim,confuctudoè gcntilita^f'^J',*’*'^’ tedufta obtinucrat, ut ab iis qui ad memorias martyrû conucnicbant,cpul2C inferrentur, ac conuiuia célébra* tentur,quodquidcm Auguft.à mclioribus Chriftianis^'fquot;quot;^^” ficrinegatjamp;à B. Ambrofio Mcdiolani abrogatum fu- ' ’ ‘ iflc.teftatur.ltcm nonomnes Ecclcfiac confuctudincm Pfalmos amp;Hymnos in Ecclcfia canendi rcccpcrant, quod ad imitationcm orientalium Ecclefiarum Amb, Mcdiolaniinftitucrat,hunccancndimorcm ubinondû Epiji. । obtinuit,utilitcr inftitui pofte aftcrit,cùm non modo fi*, dciamp;bonis moribus non aducrfctur,fcd ctiam Exem*

144 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CÏFSNSTO ITBELLT,

plis amp;nbsp;praeccptis Apoftolicis nitatur, amp;ad commouen«» dumad pictatcmanimum nö parum momcnti habcar. Jvlanifcftum cft igitur Auguftinum dc tali mutationc Ucl uarictatcloquijquæ nihil public3c,antiqu3c,pcrpctus amp;uniucrfali Ecclcfix confuctudinidcrogct. Quanquam ncgiri non potcft,ut fupra quoq; cxplicatö cft, nonnul-' lasctiamuniucrfalcsconfuctudincs ufq; co degenerate pofTcjUt cria paulatimabolcri pofsint,modó id fincgragt;! ui Ecclcfix Ixfionc fiat. Sed id co trahi non potcft,ut cui» iufuisparticularis Ecclcfixiudiciojmóaliquando unius ' hominis arbitrio, quæuis Eccicfiæ etiam antiquifsimx, quæq; fi rede cxpliccntur Si ufurpetur cum lucroaliquo pictatisueiccrtèfinc infigni dctrimctOjamp;cûEcclcfiaftp pacis, quodminimè côtemnendû cft, compendio fer#

«ah pofsint traditioncs amp;nbsp;Cxremoniæ, conucllantur 8( cxcindanf. Ncqjfatis cft ad quafuis Csrrcmonias rciici# endas infimuîare cas quod fidei répugnent, ca uidclicct caufa quod hoîm arbitrio nihil addendû fit diuinis man# datis,cû non intclligcndû fit diuinis mandatis addi,quo nihil dignitati 8C perfedioni diuinorû mandatorû derra# hif ,quin potius aliquo modo ad obfcruationc amp;nbsp;illuftra-* tionem diuinorû mandatorum côducit,arq;côpl3trc^ ocs uniuerfalcs illxamp;pcrpctuç in Rom.EccIcfia feruatç, nonnullis fublatx Cxrcmonix pertinent. Quodde ludicris ineptiis feribit, quæ in Eeelefiam irrcpfcrunt,ex ccrtèfi quæ funr,bonis moribus minime funt confenta-» neæ,cûm Eeelefiam Chriftigr4uius8lt; deeorum impri** nais

DS OFirCIp P TI VTftb lt;4gt; mis deceanquarc cur minus prætcrmittantur caufa nba cft,Scdciimhuiufmocli ludicris incptiistotamin Papa* tu,id cft,R.omana ccclcfia/cligioncm fœdatam afliimir, mctuo ne ineptias illas ludicras, priuata fua, fuorum^ æftimarionepotius quàm aliorum dodorum Si religio^ forum uirorum iudicio metiatur.

Non negat audor iibclli ut aduerfarius quoq; agnoC» cit,quin eo ufqjaliquâdo inualcfccrc pofsit lupcrftkio. Ut cxcmplo ænci ferpentis res quoq; ipfa c medio tollen^ dæfint«Vcrùmin co inter ipfos minime conuenit, quoi ^icrationcmhancad omnia fcrcquæiam olim in Rom» Uaccclcfia ufurpantur,dclenda Si euertenda detorquet cum dicatj In Papatu nihil non fimilc elfe ferpenti acnco prærcrorigincm,fcilicet,quç Deumaudorc nabet. Itatç concludit/um magna pars fupcrftitionû. de quibus ho lt;l'ccôtroucrtif,impiis erroribus implicitae,imô dclibufç funrncccffariôhocrcmediû adhibendû, ut prorfus illa^ tù üfus abrogée Nos uerô fuperftitionû amp;nbsp;errorû defenü fioncm minime fufcipimus:magnâ uerô partem carum Cærcmoniarû quac ab ipfis abrogatæ funt, amp;nbsp;abrogandæ cenfentur ira ab iis quç acccficrût erroribus Si abufibus, repurgari Si prifeo fuo nitorireftitui poflccôfirmamus: ut nibil prohibeatjCur minus rcucrctiæ 8( pacis caufa ea* rû ucrus Si legitimus ufus, rctincatur Si obfcrucÊ. A tq; hu iusfentctiç aftipulatores laudarc poffum, uirosquosfe, ncq;eruditiôencq; iudicio,neq; pictatis ftudio inferiores agnofeerc cogenÊ. Quid cm an'non Lutherus Si Buccrus

T Ü Ut

1^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DXriNfTO LIBELir,

urcacMrosomiftam,facpc 8£ aperte proclamant, fc non dctrc*fl2furos, cur minm cacremonias plcras^* omnesÄ traditioncs, in cccicfia Romana publiée rcccptas conv munitcr obfcrucnt, his modó adiedis conditionibus/i doólrina Euangclii de iuilificarionc gratuitapcr fidem in Chriftumnon impcdiatur:nccin illiscacrcmoniisfa# lusSiiufiitia conflituatunnecuc præcepca diuinacapi* nlis peccati poena propofira cxigantur:amp; de ueroillo^ rum ufupopulus doccatur:dcquibus conditionibus,nó cft nunc dilpueädi locus. N ccobfcurum cft,adquas remonias 8( tradiciones hxcrefcreda purennnam in hoe Luthfr. in orditic comrmniorancfenas, icjunia,ciborum deleäas, uerticérafum, ornamenta eccleCiaüicaJndumemaKifif facica^alcanü luminaria exorcifmos^exufflationes,CheiO albam uc/lem, benedióiionem aqux Baptifmatb,^

e/uer tótM difTemanea Cinchuius cafiigacons fentenciç,quinon aJb repitrgandxEccïefix, à ruperfiicionibus amp;nbsp;erroribus, Lypßcdami qui fortc bis fuper/ïinonibus aceeïTerunt, remedium fu^ niCi ipfis Cxremoniis quibus adiunóla cd luperflitio, excinóiis una atque deletis. Si enim uiri illi prorTus necetTarianj illarum cxremoniarum abrogation nem iudicafTent^nee^ iUisfaIuis,faIuamreligionem con/ f fierepofTe exifiimafTenttnuIIisfanepadis Si condition nibus^adillarum obferuationem Ceinduci permififTenb Quanquame/iquodin i/lis uirisdeüderem,Namfihii €onditionibiis feruatb, nihil harum exremoniarü amp;nbsp;tran ditw

Dl OFFICIO PII VIRI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»47

ditîonum obferuationem obenereligioni 8(. Ecclefix iu^ dicarunt, cur non pocius in ecclciiis fuis rcformandis, hanc formam propofueruni^ut his conditionibus ferua«« tis,quodl fine magno tumultu amp;nbsp;nuiore cum utilitate wipotcrat,cxrcmonixipfæ,quæpcr fcpictati non oblt;f funtjfuo loco rclinqucrcntur^ Atq; bic mibi non imporgt; tuna uidetur expoRulatio eruditi illius CulmariennsiM*i.M0/«. Monacbi. Atobiiciüt inquit,8( noftras traditioncs, progt;‘“’ nbsp;nbsp;”*

ptcr admixtas fupcrftitiocs cflc impiastut quid ergo fab uistradiiionibus, non fcccruntimpctum,aut fimauis iniprcfsioncm in fupcrftitioncsf Gene in hoe conduóli fucrunt,nonutfpoliarcnt Ecclcfiam bono tranquillita«* tisjedut potius repurgarent ipfamab omnifpccicini* Huiutis/cdhxc altcriuslocifunt. Ad caftigatoremno-* fti‘unircdco,quiauftori libclli.quod concédât interdö wufejinualelccrc porte fuperftitioncs,ut res ipfx tollen dxfint.ucrfutiam obiicit,quod di^utando fubtilitcr, de ufutolcrabilijcrafsifsimas quafq;(upcrftitioncs oblique hluas amp;nbsp;intaàas manerc uelit« Hic xqui Icâoris iudiciû appcllotnecp enimlibcUi auftor fuperftitioncs faluas cu pit,quas fi quifquam alius,extreme odit.Sed cum multia doâiSjamp;piaprudentia prxditis uiris^llxfis plxrifc^ czlt;« remoniis,fupcrftitioncm ab iis auclli porte debere ex«* iftimatincq^ enim confequens eft,ut fi aliquibus in loei» fupcrrtitiores aliquas per fc minus utiles amp;nbsp;ncccfTaiias \ ita inuafit amp;nbsp;occupauit ,ut nifi his fublatis fuperftitio toV 1 li nequeat, ftatim hoe ad res omnes amp;nbsp;exremonias, eiub

T iii DUS

M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEPENS 10 IPS EL Lr,

bus âliquomodo fuperfiino adbxrct transfcrarur. cnim exemplum Ezechiç,qui fummo in eo regno impe^’ rio prædicuSjCÙm animaducrrcrer populi luperftirione, nififublsta mareria amp;nbsp;occafione, quod ilii per facile fuit, prohiberinon poiTe, ferpencis send fimulachru Dei quh dem iufTu cre£ium,fed iam olim fuo ufu defunftum, cö^

fregitfCj uaIer€debec,accuiuCuis magiftratus arbirrioS^ concionatorum aliquorum liorratu,anriquifsimç amp;iani olim per uniuerfum Ckrifiianü orbem ufurpatæ exte-^ monix,ob errorc amp;nbsp;abufum,qui oprimis rebus arq^ pr^-* clarifsimis inftiruris agnafei folcr,rollantur amp;nbsp;euerrâturt præfernmcumgrauifsimorû uiroru iudicio uia pafcar, taluis cxremoniis amp;nbsp;rebus ipfis,quarum Ci reóle ulurpcn^ rur bonus ufuselTeporeftjerrorem 8i fuperfiicionemfcii gregandiamp;remoucndi. ModeCliusccrce, ut fercinomb

bus.M.Bucerus,quiaduerCusLatomum icafcribiett^on ' effenecefCe omnia uercere, quælupra mille annos in fuerunc, noua uerotancûmodoôi noxia irreligioCorum hominum inuenca, commucandaeffc antiquis dogma-» tib'’amp;inftirucisiamp;in Dialogo Germanico deprxparatio nead Conciliû,ad Guilhel.Com.NalTa. Illis inquit tan-' tummodoinflitutis confradicicur,qux recennores tifices amp;nbsp;EpiCcopi Cux tanrum ucilitaris er dignitatis tia côfiiruerût,nô ucro iis qux Candi et anriquiparres,et ueri E piCcopi infliruerut er obferuarat. Extant et mode^ ratioraCciipca,Philip,Mc}âcb.de Cçrcmoniis,uteû Cetb bit ad rbilippû ducc Cattorû,KogQ uefirâ cclf,

Dï OÎTICTO PTÎ VIKL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UJ

ChriftaiTijUrquâtum fieri pic porcftjpacispubiicæcaw^ fa uctcrcs Cærcmoniascôfcruct: nunquâ cnim mores et ritus, fine magnis fcandalis nouâtur: et Chriftiamfmus inrinbuj minime cft fitus,fcd in timoré Dei,fidc,charita tc,ctobcdicria erga magiftratus, Quanquâ non ignoro, Anguß, pa^ Uariis ilium in locis, tria traditionum er Gærcmoniarû genera conftitucrc» Primû quod Icgi diuinæ aduerf'-tur, In 14. lt;d ctfincpeccatoobferuari ncciucat,cas fine dubio uiolan^ Mas:altcrumcôtinet adiapnora,quorum cft pohticusip ni 4.7. nis ut funt feriæ et cantioncs 8{c. ea in Ecclefia tetinendaî tertium et ipfum adiapbora continet, fede^uibus accedit opinio cultus,et meritiaut nccefsitatis,buc rcfcrticiunia ccclcfiafticaSidifcrimina ciborû,buiufmodi ritus pror** fustollcndos8lt;abiicicndos aflcrit,atq; bue trahit exemÿ plüE2ccbiç5cd in boc tertio genere^nô fatis firma ratio ncnititur,atqjadcofccumamp; cumfuis repugnare uidef» Si cnim in bis ritibus falfa opinio tantum offcndit,cur rc faluaatc^ integra,opinio nôtollitur,^ lt;|uid(jgt; cam opinio nciiipfiquibus illâ afsignat,non agnofcuntjcdfaifófibi i attnbui dicût^quid quod 8lt; ipfiamp; alii opinionibusbis rc«: 1 motis amp;nbsp;ucro fine reftituto bos infos ritus non modo nô \ uituperandos docct.fcd ctiâ ad illoru obfcruationc pacis et cbaritatis caufa fefe offerûtfScd bæc admonuifte lutfic cittnâ banc difputationc perfet^ui Jôgum effet, et prxtct inftitutü. A d exemplum aûtEzccbix ut redeamus ,ncgi tinon poteftin EcclefiaquocçCatbobca,tcpus incidc--tcpoffc,e[uo adeius mutaùonctnfit ucnicndum,cuircî corw

(

n» ' DEFENSIO LIBELLÏ, confirmandæ amp;nbsp;illuftrandæ tcftimonium adferam Ioannis Antonii Delphini c Cafali maiorc feriptoris Iw-lici,uiri cruditi quidcm,fcd pôtificiç potcftatis,quamfiV! pracöciliacffcrc,nimii fortafsisaflcrtorisjsinlibro iii. de ecclefia,de Elibertini Concilii decreto, quo ftatuitur piduras in ecclefianö eße debere ne quod colituramp;ado# racurin parictibus depingatur,quopadoaccipicnduni amp;nbsp;exponendû fit,hue in modû dilferit. Forte inqt patribus Orthodoxis,qui Elibertino Concilio intcrerant uilt;! fum fuit nccelfarium edere talc dccrctumjquoniam po pulus co ucncrat fuperAitionis,ut piduras ranquamnu^ men aliquoduencrarcnturaccolcrcnt.Quod fi aliquant do,ut eft humana infipientia amp;nbsp;temcritas in populis ob^ tingat, nc fuperftitio atq^ idolatria figat altius radices quam porro difficillimum fit reucllcrc, tarnen pofiunt, ac debent Catholici paftorcs Ecclcfix curare diligentur, utquibus in locis tantum pcriculum fitjanta^ abomb natio.ad tempus imagines Si fimulachra, omnia tollan-tur de medio,adu interim bene inftituâtur Si admoneâ-turfimpliccs ac rudifsimiquiq; de cuitu Dei amp;fando-rum. Ita Ezcchias rex zneum ferpentem, quern antea Mofes fcccrat Si crcxcrat,mandato praepotentis Dei con frcgitjZcIoq; motus rcligionis dcmolitus eft. Hxcillc, at(f hic.ipfuscftfcriptor illc Italieus, cuius libellus,hoc didumadducit, tantinondebcrcefte ullum abufum ut propter ilium tollaturbonusufus,amp;€. Quod didumà caftigatore fugillatur,ut quod ucrum non fit, fi fine exceptio.«

DE OFFICIO PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i5lt;

ccptionç intclligas. Iraq; illi akcrum rcâius ut cxiftimat amp;laniusdiâum opponiLQuç Dcus inftiruit,nulloabi: ufuaucuitiopoflcabolcri.'quæaûr bumanirus funttra«* dira, poftquam crrorc irtiara funt,ab iis abftincndum. Hoc fané diôlumficxccptionem omncm tollas,multô minus in fc ucriraris côtincr N am corum inftitutorum, ad homines referuntur,multafunt difcrimina: quç^ dam cnim,ut iam fa ris oftcndimus cam in ccclefia audio ritatcm obtincnt,ut non ftatim ob crrorcm,abufum ucl offcnfioncm quorumuis aboicndæ fint.Scd de bis iam fa th dixiffcuidcor.

Quôdfcribiturinlibcllo, Conftitutioncs nonnullas ^Uamuis exiguum babeant ufum, tamen unitaris retb nendæamp; fcandali uitandicaufa effe feruandas,agnofcit t’cnfpccienoncarerc.dolum tarnen fubefle confirmât, cdm mox adiieitur cxccptioî In iis quæ picrunq; utiles lunt, quarum tarnen obfcruatio priuatim ucl noxia fit Ucl impofsibilis,ad mentem Icgislatoris cfTcconfugicn^ dum.Excmplum adferrur,de iciuniisamp;difcriminecibo mm,in iis qui corporis infir miratc amp;nbsp;debilitate tenen tur, qui ex mente Icgislatoris,ad obfcruantiam iciuniorum amp;nbsp;abftinentiæ certorum ciborum, minime obligâtur, quis Hic dolum aliqucmanimaducrtat^At biccaftigatorex-clamat,crgo Icx de ciborû dclcélu,qua intcrdicitur cfus carnis,ouorum,Iaftis amp;butyri,publicènoxia non cenfo biturf Vndc ucrô bæc tam cxitialis noxa.''quod confeie-» tiæinquit humanis dccretis, feruiliter opprimuntur

V oncra

lî» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DTFENSIO lîBELLT,

onera Tyrannidis imponunmraducrfusPauIi Ccnren'^ tianuNcmo nosiudicetin ciboamp;potu Sic Quidadhuc dccrctis rcnemim? frcm; Starcamp;ncirerum Cubiiciamini iugo fcrairucis.Nöinfid3ruriuóior,homines sliquando impcriros amp;nbsp;fupcrdinofoSthscEcclcCiafiica conrtittitio^ nc^ad [yrannidemSiopprefsionem amp;nbsp;laqucuin confdc^ tfarumcHcabufos» Arquâmduilccftcx hominü uiciis, quos Plafo legam Tyrannosappcllat, legfbusbonisad fuamhbidincm,ucIfgnorannamadutcnrmmiprasJcgcs infeclanfQuódühutus côftiturionis Ecdcfianicae (en‘gt; tcnnam ex dus ueris interpretibus cognofcas,nibil in la iniquû,nihil T/rannicüfcdfumma æquiracc fcpcratu inuenies,Qai cm idunii fiara fcmpora,amp; cerrorû ciboru abftincntiam prxCcnpCerunt,non bocegerunt, ut tin»* disSipcrculfis côfcientiislaqueos iniieerent, fed uc wr/î dosamp;cc/ranrcs,tâquamcalcaribusamp; ïiimulis quibufdä. adearnis laCciuiam cocrcendam,exdrarcm. Ncq;quod cibum altquem immundum 6ipollu[um dueercnt,aut regnum Deiincfca^ potu coHocaren(,fed quod etiam à liciris amp;nbsp;concefsis rebus aliquando abûinere laudabile, amp;nbsp;exemplis prxcepns^; diuinarum lirerarum confenra^ neS fit.Neq; quàdin ipCo idunio dbiq; detradionc,njc^ ritialiquidamp;iufîiciæconû:i[uerenc,fed quôdieiuniumS^ delitiarû abüincntia^cû uera reîipifccntia Sipietatis ÜU'' dio coniundfa plurimü momentiad Ddcîemctiam itTi^ petrandam^Sipœnaspeccatidehiras mitigandas habere, ûcrx quoep lûcrx pafsim teüantur. Non afpernabirur eredo

!

DEOFFICIO PII VIR I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»3

credo quifqu5,pauló modo æquior Erafmi fcntcua, que tame Cærcmoniis iniquiorc fuifle nônuUi caufantur, eu , nô Cærcmoniis i pGs, fed abufui amp;nbsp;prepofteræ Cærcmogt; niarû fiduciç inimicus fucriLlsitacpin Epiftoladc intcr;^ diâucfu carniû ad Epifeopü Bafilicfcmitafcripfit: Nue ieiuniüamp; deleft us ciborû nuiufmodi func,utGquisreâc ûcatur,adniinicula fint ad ucram picrate, V alct igitur ic^gt; iüniû Si cibor û dclcdus,ad duas quafdâ rcs.Primü ad dogt; manda corporis lafciüiam, ne fcrociat aducrfusfpiritû. Ûcindc conducit ad placandam iram diuinâ,noftris fcc” lcribus prouocatâ, nimirû cùm uidet nos, de nobis ipfis pœnâfumcrcjillc rcmittit uindiftam fuS. Hæc plané cö«! fentanca funt iis, quæ feribuntur à B. Thoma Âquinatc, nifiquodduob* hifccfinibuscertiûadiungit. Alfumitur ingt,iciuniû (in quo ctiâ dclcdus ciborû contincî) prin# cipalitcradtria. Primûad concupifccntiascarnis côpri-» mcndas.ii.Corint vi.in iciuniis.in caftitatc,qiuapcriciu3 niacaftitas côfcruatur. Sccundà affumitur ad hoc, quôd mcnslibcriusclcuctur adfublimiacontcmplanda, undc dicitur Daniel, x. quôd poft iciuniö triühcbdomadarû rcüclationc acccpcrit à Dco, Tertio ad fatisfaciendû pro pcccatiSjUndc diciC lohcl.ii.Conucrtimini ad me in toto corde ueftro iniciunio,ftctu8lt; plâdu.Porrôquoddcfa# tisfaftiôc pro pcccatisdicit,nô aliud intclligi€, qua quod lt;nbsp;dcplacationcirçdiuinç,amp;rcmifsiôc uindidç abErafmo diciC.RcCtè quooK 8( ex ccclcfiçfcntcntia idc hic Erafmus dcamabilicccltuæ côcordia,deleftûinquit ciborumac

V ü icivvi

«H - DBFENSIO LIBELir, îeiunia non indixit Ecclcßa, nifi ad faniratem corporis S animi. Icaq; quipifciumcfupcricIiranturauticiuniOjS ualctudincm corporis Si animi uigorem Ixdi fcnriunr, hosncquaquam obligateccïcùx conftiturio, Quiucrö fentiunt fc cx abftincnria carnium Si iciunio, Si corpo* rcamp;animo melius habere,quç rogo contumaciacft,ucb le inod.'um Ecclefiæ hoc rciicere,quod ranram adfcrt ucihtarcmf Idcmin£pi/loIjfupracornmcmoraf3,praE-ccprum inquir E ccidlæ dc iciunio, non obligat infantes, non admodum fencs,non acgrotos, non inopia laboran^s rcs,nondcn!q;cactcros,qui ob aliam quampiam caufam non fcrunt inediam.multominus de efu carnium. Hi fi uefcuntur,utiq; ucfciuidenrurex eius Centencisqai gern condidit. Scd operac prætium eil ur fcholafiicos ipCos qui uocantur dolores, quos nonnuUi nimix fu^ perflitionisinCimubnc^quid dchacamp;fimilibusEcdcfix confiicurionibus Cenrianr^quamcp legum ifiarumjiue ^3tuforum interprerationem adEeranr^audiamus. Itac^ apud Gabrielern ßici fidelem 3i diligentem fcnientiagt;gt; rum feanrecedenrium dodorum colleóiorem, ex Tho/ mx prxfertim fenrentia bxcleguntur. Prarcepta inquit £cclefixpoficiua,non eodem modo obliganr, freut prx-' cepta natura: uel diuina.mam prxcepca diuinafunede iis, quxper fe fanc de necefsirate fa Iuris,unde bisprçcipiutii furaflus uirturum, fidei, fpeiamp;cbaritariSyautprohibc^ tureaquxfuncperfe mah,urfun[ aälus uiriorum,amp;ad illaomnesrcnencurinquolibeccafu. Prxcepra ucroec-' cieüx i

DB OFFICIO PII VIR I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155

cicfiï feu iuris pofitiui,funt de his quae ordinant ad uir* tûtes,amp; iis praccipj untur, quæ non per fc,et in quolibet C9 lufuntbona.fed-quandotjpoflunteflc mala. Etprohi^ bentur, quæ non lemper, et in omni cafu funt mala fed in cafu poffj nt effe bona uel indifferentia,et idco nô eft, ncc debet cfTc intentio legislatoris,ut femper obferuetur præccptu;amp; per hoc ut dicic Thomas,præccpta iuris po* fitiui,magis obligat,ex intctionc lcgislatoris,quâ ex ipfis Ucrbis.Idc, Caufa inqt rationabilis, propter qua foluens præccptù aliquod £cclefiç,ut de ieiunio nô eft habendus tranfgrcflbr ea eft qua exiftentc ctiâ legislator iüftus,nö Hellet legem fcruari,puta quando ratio legis ceflat; et licet ratio legis non femper exprimatur, tarnen nos cam côicâurare dcbcmus,ct ad limitem illius legem amplia-rcuclreftringcre. Lexem debeteffehonefta,pofsibilis, fccundurn naturam, id eft naturalem rationc* unde ubi-cunep locum habet ratio legis,ctiam locQ habet ipfa lexj undc cciïancc rationc legis,ceflat obligatio. Ipfmsquoq; Thomae inter fcholafticos praecipuac audoritatis hæc jfcMiAi funtuerba Omnis Icx ordinatur ad cömunemhominü falmcm,ct in tantü obtinct uim et rationem IcgiSjfi uc* róab illo deficit, uirtutem obligädi non habet.Item, fta» tutainquitcömunia proponuntur.fecundü quod multi* tudiniconucniuntjctidco legislatorin iis ftatuendis at* tendit id quod communiter habetur et in pluribus acci* diqSiautemcxfpeciali caufa inaliquo inucniatur,quod obferuantiæftatuti repugnct,non incendirralcm legis

V iii latorgt;

DEFENSIO LIBELLI,

lator,acl ftatuti obfcruantiam obligarc. Idem aiiod pro* priusadinftitutumpcrtinctjiciuniü inquicabfolutè con iiclcratum,noncftdc ncccfsiratc pracccpn,fcdcftdc ne-» cefsicate prçccpti unicuiq; talircmcdio indigcnti.Etquia mulricudo hominum ut plurimum indiget tali rcrac^ diorquiain mulds omnes ofïcndimus, rumetiamquia concupifcit caro aduerfus fpiritum.conucnicns fuit ut ecclefiaaliqua iciuniaftatucrcr,ab omnibus communi* ter obferuanda, Hæc amp;nbsp;his ßmilia apud fchokliicos feriptores occurrunt,in quibus quacfo xquifsimè Icftor quid Tyrannicum» quid ad opprefsionem confcicntiagt; rum comparatum, amp;nbsp;non potiüSjUt initio dixi,fumma acquitatc tcmpcratum agnofcis. Inepte autem ad hanc ecclelialf icam eóftitutionem improbandam, adducun' turIocaPauïi,ncmouos iudicctin cibo Sc poru,amp;quid adhuc decrctis tenemini, ne iterum fubiiciamini iugo feruit. ConftatcnimhæcàPauIo diólaeffc aduerfuslugt; daicam fcruitutem qua pfcudoapoftoli conabanturgcn tes ad Chriftum conuerfas, ad præccptam Moifi lege ciborumquorundam tanquam immundorum,perpctii# am euitationem, utneccflariam aftringerc.non autem pcrtincrcadtemporariam quorundam cduliorumabfti*’ ncntiam, quæ pietatis ftudio.hoc eft carnis cdomandï» fpiritus in Dcumcrigcndi.uindidæ Dei anticipand® mitigandæcaufa ad tempus praefcribitur atO; fufeiP’^*^^’ At qui ad hos fines fN cffcamp; ex mente Eccfcfiæ tur,rautummodo dclcâus iUeciborum.abccclcfwp^'' feil'

Dï OFFICIO PII VIRI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nr

fcriprus rcfcrri débet. Quarc renfle Erafmus. Iciunium inquit amp;nbsp;ciborum dclcdus, non poHiint intocumhoc nomine damnari.quôd nihil omnino conducantad pic;« quemadmodum oportet adhibeantur. Quôd autcmnonnullinôadcarnisamp; cupiditatis coertionem, fedad luxum SC dclitiarum commutationem, hoc cibogt; turn difcriminc abutuntur, ii certè contra mentem legis faciunt,amp; in legem ipfam committunt, ut non incommode aberudito illo amp;nbsp;multis fui ordinis ptudcntiorc monachojfcriptumcft. Da inquitmihi hominem,qui y. dcleélum ciborum iuxta Eeelefiç praeferiptum obfcruat, amp;uidcbis ab co nihil culpa dignum fierhnamqui carni# Um cfucertis ac ftatis diebus iuterdixerunt, non itain-ftitucruntut interim nospifcibus,ucl alia obfoniorum fpccicfaginaremus,quodaûtitafit,dcploramus,nô cô-medamus SCc, Cofcquitur ergo cum tandc uere tradition nc£cclcfiæobfcruarc,quinô folucarnibusabftinct,fcd qui fibi omnibus dclitiis intcrdicit,qui porro no minuut fed potius mutant dclitiascfculcntorum, non obfcruat ccclcfix rraditioncm,fcd mali genii fuggcftioncm. Hacc illc.Ncc illi probadi funt,qui mente huius legis no fatis animaducrfa,ad fupcrftitiofam,imôimpiâ proprii corporis dcbilitationc.hoc ccclefiac ftatutum dctorqucnt,dû nitniaincdia,ucl noxio cibo,morbos fibi nonunquam amp;nbsp;or nnfttr, morte accerfunt, de qbusuidcâdecrctorû librofcribun^^'^’* tur,3i Thomas infumma,quibus locisadJucutur Hicrocundiz aiji, nymus,qui dicat. Non refert utrum magno ucl paruo tc inte-

*5» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E F E N S I O L I B E L L T,

inrcrimasjquiade rapina holocauftum offert,qui ucl ci/ borum nimia egeffate, ucl manducandi ucl fomnii pc-' ■ nuria immodcratacorpusaffligit. Inprimis autem illogt; rum hominum impcrita fupcrftitio,SC fuperftitiofa im-' pcriria damnanda amp;nbsp;cxecranda eft, qui nuius falubris conftiturionis ad hominum falutcm ( qui efle finis onigt; nium Icgum debet) latæ.fcnrcntiam amp;nbsp;uim ignorantes, cam ad Tyrannicam confcicntiarumopprcfsionc,amp;bo=! minum exitium,amp; diuinç Icgis franfgrcfsionem,hoc cft charitatis uiolationcm conuerterunt, dum citradiferi-* men,à quibufuis,intcnratamorraliscuIpæpŒna,ciusrp gidam amp;nbsp;exadam obfcruationcm cxegcrunt,multosq; nac fupcrftitionc implicatos in fumma incommoda amp;nbsp;pcricula corporis amp;animæconicccrunt,8cpcrindcqiiafi cardo pietatis in co ucrtcrctiir ucræ pictatis et charitatis cxcrcitiiSjhæchumanadécréta prauèintclicóla præpo# likti.efj. fucrunt.Scd hicgrauifsimi uiriErafmi uerba adfcribcrc

malo. At gdam ingt clamant,quis nefeiebat in cærcmo'* niis non efle conftitucndû fine pictatis, imô quis nefeit totam religionem hadenus fuifle redadam ad cçremo» nias,acuigorcm Euangclicû fuifle per cas propemodû antiquatumamp;c. In Gallia,ut fcribunt,duo pcriclitantur non ob aliud,nifi quia duobus quadragefimae diebus cô-^ mederunt carnes coadi morbo, uidc quid fadant cærc-* moniæ,nimirum utobhominûcôftitutioncsuiolcmus præccpca Dei, Icuiusdud ntes paricidium,qua prætcrirc conftitutioncm pontificum,quanquâ hoc nullus Pon# tifex

DB OFFICIO PII VIK I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘î*

tifex uctuit,nc ægrotus ca fumât,quç poftulat uaictudo. Atœîi3ccimpiaamp; fupcrftitiofapcrfuafioadhucin non* nuliarum prouinciarum amp;nbsp;ciuitatum gubcrnatoribus baret, qui per Quadragefimaraintotû maccllumclau* duntjamp;fcucris edidis carnium ucnditioncm prohiber, boccft,infirmis,dcbilibus,languidis (quorum in ciuita* tibuspræfcrtim populofis magna turba cft,quicitra car-* nis cfutn ualctudinc ac uitam tucri non po(funt,amp; pifeiû cfu grauiter læduntur ) his inquam quantum in ipfis cft moncm ucl certè morbum indicunt. Atinquiunt,nc-* mo ægrotum occulte ucfci prohiber, ridiculum, quafi nonfatis prohibeat ucfci, qui prohiber iicndcrc,Maior Çnim bominum pars ita comparata cft, ut ucfci non pofsitnificmat,quomodocmct ucrefinon fit qui uen* dit, Sed interim inquiet fi id perraittatur aperitur fcnc-ftranubs,quihoc praEtcxtuucfcentur,cùmnonfit idogt; nwcaufa,hisErafmircfpôfumoppono.Hocpcriculum û fpeftaret ad homicidium,aut aliquod graue malum, audirc-.nunc tolcrabilius atbitror, ut (cxccnti uefeantur i carnibuscitrancccfsitatcm,quàmutunushac fupcrfti-1 tionc pcriclitctur de uita. Proindc mihî non difplicct 1 mos apud Italos, iuxta quem ctiam in Quadrageftma 1 publice in maccllis uenduntur carnes uitulorù,h(xdo* 1 rumamp; agnorum,fcdà paucioribus ne quid défit aegro» \ lis,autüs quiatgtccarcnt cfu carnium,nccquifquam no^ 1 nbsp;nbsp;tat ementem autucfccntcm,ctiam ft nihil morbi prz fc

\ fcrat.Sunt cnim caufx quas ex uuhu non pofsis deptc-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X ncngt;

DIFENSIO LIBELLI, hcndcre Si Cliriftianx charitaris cft, in mcliorcm ïntetx prccariparrcm,quicquidrcdè fieri porcft.Offcndimus badcnusmaculas amp;nbsp;labcs,qbus haccfalubriscöftiturio, ucl à luxuriofis ucl à fupcribtioGs hominibus, afpcrgb turamp;cöraminarur,a quibus fi cx fcntcncia ccclcliaftico-' rum fcriprorum rcda do^ftrina uindicctur, nihil habebit hæccûnftiturio incômodi,ncq;Chnftianæiiberrari,ncc paulinis illis dióiis, ullo modo aducrfabitur. Quarc amp;nbsp;Philippus ipfcin apologia, hæc quidc Pauli teftimoniâ profère, fedaduerfus necefsitate tantum humanarû tra* ditionum:adiuflificationemamp; remifsionem pcccatorü: qua opinione dctraôfa, publiez utibratis Si tranquillira-' tis caufa feruari dcbcant. Nemo ueró his iciuniis amp;nbsp;cibo# rum abftincntiis,abccclcfia przferiptiSjad iurtitiamSi remifsionem pcccatorü plus tribu!r,qiiam àdiuinisli-' tcris iis opcribus pictatis caufa fufceptis,ti ibuitur,ncnv pc fl cum liera pœnitcntia,ex fide fiant, opera eßebo-» na Sr grata Dco,quæ carnem domando amp;nbsp;uirrutes cxcû tando, iuftitiam bonæ uiræ augcntjamp; ad Dei iram pla-* candam, amp;nbsp;peccati pœnam tcmpcrand3m,ucl euaden'» dam liaient, ut extriduano Niniuitarum iciunio,àrcge indigt;flo perfpicuumcft.Non nefeimusautem efle non-* nullos,qui nulla uiua fidcadhibita, nulla habirapanp tcnciæ rationc, nullo uitæin meliuscommutandæ pro/ pofito in ipfa inedia Si ciborum certorum dctraâionc meriti fibi aliquidSriuftitiz arrogant,qui certc abufuî, nonccclcfix conAitionijCuîus fententixprorfus repU'*

DE OFFICIO PII VIR I, gnat, fed hominum peruerfæ amp;nbsp;fupcrflitiofæ opin'ionî attribui debet: quâuis præcipua culpa penes eos fir, quÿ bus docendi populi munus incumbic, amp;nbsp;ufe^ adco in his conftiturionibus proponcndis,fanam cccleliac fenrenti;: amnonexponuntjUtetiamfuperftitioni populi fomci« turn præbcanc. His uiciis dum quidam ex aduerfo occurs tere uolunt,abicfta omni chariratc amp;nbsp;rcucrcntia,qua ca elefiæ Chrifti obftringuntur,publicam cccicfiæ confuc;? tudinem cemere uiolâc,cùm iis,diebus qbus antiouitus, pcrocsecclcfias iciunium ciborü^ parfimonia rcligiofc obferuari folcc,conuiuiis amp;nbsp;carniû epulis, pafsim à qui* buHibet indulgcrur. Atqjfi Deo placet huic hccntiæSt deform i cati Jib erra t i s Chriftianç Si reformationis eccïe^ fiaftics nomc obtenditur, cu ucralibcrtas Si reformatio in co côfiftar,fi propofita St cxplicata ex mete cccicfia: Hcraabftincndi Sticiunadi ratione,opcradcrur,neinani fupcrftitioncconfcientiæimpliccnfjUelnimiaStimpor^ tunaliccntia, cccicfiæ perrurbentur. Suntautnonnulli, qui à dclcóïu ciborûStfimilibus cóftitutionib’ refleex;; phcatis,non prorfus abhorreât Jed cas in cccicfia utilitcr refiner ijUcl reftitui pofle farcn£,modó abfit præccpti ne^ ccfsitas. Ira cm Lutherus, libcntcr inquit unà cû iis, utcgt; i„ mur iifdcm cibis, feruabimus ircm ferias Si iciunia ipfo* ^«1«. rum,modô nos iftaomnia uoluncatc libera fcruarc per* mittant, Stiftas minaccs uoccs omittant, mandamus^ aggrauamus,cxcommunicamus,8tc. Et Bucerus in dcü libcrationc Lypfica. Si rurfum inquit de huiufmodi tc^*

X ii pori*

DÏFENSIO IIBÏLLT, poribus conuenirc pofsit, coq; modo uoluntarium ie-» lunium, per Chriftianam exhortationem, fine præcc* pro reftitui, ad hoc libenter omnes, operam noftram conferremus, Gue fit Quadragcfima, fiue quatuorrciw pora,alia'ue iciunia,quomodocûq; ecclefiç illud fint or*’ dinaturac. Ibidem: Bonum inquit cITct fi magiftratus, cum uerisanimarum curatoribus, talcm abftinentiam in cibisamp;aliis rebus ordinarent, quz ucræ emendationi feruirct,amp; ncque fidcm,ncquepublicam pacem, amp;nbsp;cha' rirarcmimpediretuclturbaret; in co omnes Chriftiani libenter obtcmpcrarcnt.Ccrtum eft amp;nbsp;Erafmo, amp;optp misquibusq; uiris,huc nimium præccpti rigorcm.qucin aliqui proponunt difplicuiifc, ac difpliccrc,amp; tempera^î mentum nicaliquoddcfidcrarc. Itaenim fcribit ad Io* fpi/i, * annc'm quenda Epifcopum:Nulluscft inquit ucrc pius, quin fi rem attente confidcrct, mallet in his rebus obli* gationemj uerfam in exhortationem: ut nunc quidem funttempora, minus effet laqucorü,S^ plus elfer ex ani* mo iciunantium, maxime fi in uita faccrdotumjclucc^ ret Exemplum abftincntiæ tcmperantiac^ Chriftiana. Atfihuiufmodipræccptorum pofitiuorum ut uocant, feu fiat ut or um ecclcfiafticorum, ucra interpretatio St cxplicatio confidcrctur,haud multum à confilio feu ex* hortationedifferre compcricntur,nifi quod forma quç* damprxccpti,adlicentiam quorundamhominum co^ crcendam, tanquam feptum quoddam amp;nbsp;repagulum, carnis lafduiz oppofitum fit. Certc ut fupra ofiendu muf

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de OFFICIO PII VI RI.

j muimaximum difcrimcnintcrdiuina prsccpta,8(hacc i pofitiuaipfi quoquc fcholaftici fcriptorcs conftituunt, cüm difcrtc rradunt, illa omncs obligarc: hxc ucrocos

i tancummodo, quibus corum obfcruatio ad pictatcm conducit: ncc in corum tranfgrcfsione,ubi caufa quam üocantrationabilisadcftjpcccatumullum mortale com mini. Non prorfus iniqua uidcntur,qux inter cætcraà Thoma, cuius fupra quoque teftimonia adduximus in Ihxcuerbafcribuntur-.Pracccptaqux permodum com*Srnmik ƒlt;« munis ftatuti proponuntur, non codem modo gant omncs,fedfccundum quod requiruntur ad fincm««. ». lt;iucm legislator intendit: cuius auftoritatem fialiquis tranfgrediendo ftatutu contcmnat,ucl hoc modo tranQ grcdiatur,quod impediatur finis quern intcndit.pcccat mortalitcr talis tranfgreffor: fi autem ex aliqua ratio* nabilicaufaquisftatutum nonferuct, praccipucin cafu, in(|uoctiamfilegislatoradcffct,nondccctncrcieffe fcr*

\ nbsp;nbsp;uandum,talis tranfgrefsiononconftiiuit pcccatu mor#

1 nbsp;nbsp;talc. Etfi quorundam fcntcntia rigidior hie uidetur,nc#

I mo credo prohibebit, mitiorcm (cnicntiam fcqui, qua 1 àGerfonc.Slà multisoptimiscpuirisGcrfoncmimitan# I tibus cxplicatur,qui in huiufmodi prxeeptorum tranf# 1 grcfsionc,in folo fcandalo 81 contcmptu,qux haud du# ( nbsp;nbsp;bia diuinx Icgi repugnant, pcccaium mortale collocât.

1 Atquehaerationc,non inepte,ah Alfonfo VcrucGo ui# 1 to Hifpano diferimen uctcris 8( noui icftamcnti ttadi# \ tionum exponitur. V ctcris inqiui legis traditiones, oh# 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X iü ÛW

’64 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dî F EN SI O LIEE LIT,

fifaccrant præccpfisamp; inccrminationibiis: nofiræ ucrô trsditioneSj nihil capifalii pcriculi adfcrunt tranfgrcO foribusj modo abfit animus impius aur conrenincns» Huic confenranca fcribir loachimus Pcrionius Cicero^ aianus Sorbonæ doflor,cx SorbonæopinorfusEfenrcfv tia.Mulræinquitfunt in Ecdcfia Cacrcmoniaf,quæfub confilium caduntjquæ autcm fub præccprum adunt^ne earum quidcm uiolarores omncsnoftri peccarircos cQ fe uolunr,nifi forte conrcmnant,Quid quôd Caieranus difcrtè fcribir in cundcm Thomam,ex ni ucrborum,nul

. Jibiiciunium ccclefiafticum inueniri præccptûjoquciv do de prxccpro ftridc. Quod Ci deieiunio ucrum mulrómagisdcdclcótuciborumid uerucrir,qui delen ûus ieiunio Cefuic Hæcpaulô licius à me dida fünf, ut doit CuCpicionem,qu3 blCàgraustur.à libeIJi audorercquot; pellamtimmeriroq; illi impjngi,quod Cusq; deq; ferar, Ci confeiendæ bumanis decrens Ceruiliter opprimantuf, oCiendam:urq;lcx ilia fiue côliirutio ecclcCiaCiicadecb borumdelcclujà calumniailla,qua ut noxiaamp;pcrnicio;* fatr3ducirur,uindicerurtnec â tero reformationis dio^quod illi inCulrandoobiiciturJucaudloralienuseCCe demon/lrccurjn claufula buius diCpurationis de Caere^ moniisamp;rradicionibus admone(auôlor,rirusperfe ui-^ cioCos,pubbcèper eos qui prxCunr cccleCix rollcdos;prb uarim uero ab agnoCcentibus uitium cauendos:bicnihil ab'ud à cafligarorereprehcndicur,qua quod maJigncexn tenucuir,quodCummâdç[e/îationem raercfur.Afnon

DB OFFICIO PII VIRE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ȋj

fuit ca mens auóloris,ur aliquam fupcrftitionc noxiam, cxrcnuâdo tucatur,fcJ ut in ca tollcnda Si euitiâi Cbrû ftiana prudcntia amp;nbsp;moderatio adhibcatur.quz nulla cû grauiorc pcrturbatiôc ôtoffcnfioncccclcfix côiunilafic. ludicct uerô lcdor,an non potiori iurc notandi Tint,qui înCærcmoniis Si obfcruationibus ecclcfiafticis,ca odio* fect atrociter exaggerât et exafperant quç pi or ü cr bo* norum uirorumiudicio,lcnirioncct mitigationcm ad-niittunt.Cum aût continuo in libclIodupTcx error in rû ïuurn diiuJicatione norctur,corû qui nimio odio fuper-ftitionis.ricusqui citrafupei'ftitioncfcruariponunt,pro ’’^xüsctimpiistcmcrèdamnant:cccorum,quiinconfy# ^îtato zcio ucl cæco am jrc,fupcrftitiofos et impuros ri-^^pro rcligiofis et fandlis defenduntî prias illud inters contingerc fatetur, fed nibil illud ad prxfentcni caufamfaccre, cùm nemo exipfis abiiciendù contendae, ’l'fiqjod manifcfki impictatis labe, turpiter corruptum «ft. Atcumomniapropemodumin ccclefia,manifcfta l‘^pictitiilab;corruptadicanc,fit utomniaquoque ab-iicicnda,niliilq;fcrècxprifca ecclefix confuetudinc rc-linqucndumcirccontendant: cumalii non minore rc* P'J'gandjEccclcfix ftudio pr3cditi,3Ut nôtantam impie* tatislabcm,in picrisq; agnofcantîaut fi labcs aliquafic, cam tarnen ira auclli et demi poffc,ut ramen re« ipfa et tanquam corpus cui adhxret non fta*

cim abiieiatur et exiinguatur.

Hic fini« cA.

M. Hxc

DEFENSIO LI bel LI,

M. Hxc habui fuauifsimè Placidi, quæ hadenus pro dcfcnfionc libclii huius diccnda cflc putaui» Scdtc credo iam audiendi tædio fatigatum.gaudcrc quoque quód ad Icdionis fmcm.tanquamadporcumpcrucntumfit. P» Minime uero,non enim ut uencer cibo quamuisdeli' cato,ifaaurisauditionc rcrûgratarû facile fatiaturî fed quidjhzcne in luccmcdcrc, amp;nbsp;publica faccrc ftatuifti« M. Nihil ctiamnumca de re conftitui. Sunt cnimqui dcterreant.quod purent nonnullosoffendendosamp;irrb randos, quorum ut crabonum aculei minime fintcongt; temnendi, P. Id ucro nihil eft quod te commoucat, Prigt; rodmenim nihil tarn moderate tamq; circumfpcdc fcribi poteft, quod in tanta iudiciorura uaricrateamp; ma-» Iignitatc,non in aliquorum hominum offcnfioncmamp; reprehenfionem incurrat ; ut hac ratione omnibus omnino à feribendo abftinendum fit. Deinde cam migt; hi, amp;nbsp;in aduerfario refcllcndo modeftiam, amp;nbsp;in rcrum quarum patrociniumfufccpifti,dcfcnfioncamp; explicatif one,cam rationii firmitatem adhibuiHc uidcris,uinub lamiuftamreprehenfionemhoc fcriptum mcrito extb mcfcat: iniuftaucrôrcprchcnfio,potiùs bonorum oni«i nium, reprehenfori odium, quàm infamiam aliquam amp;nbsp;probrum innoxiofcripto conciliabit. Quarenonuideo quid ab eden do te pronibcat: uideo ucro qux cxcitare amp;nbsp;moucre te dcbcant: cd m quantum ego quidem iudico hocfcripto uiaquzdam ftcrnatur,amp; commonfircturad ueramamp;folidam nonnullarum controuerfiarum coneb liatiof

DE OFFICIO PII VIRI. ' liationem conftitucndamt quo ccrtè hoc remporc ni^ hil utilius cogitari potcft. M. Equidem Placidi cam infcribcndo modcftiam amp;nbsp;orationis Icnitatcm fccutus mihiuidcor,ut tu ipfc amp;nbsp;quicunquc hæc audicnt facile intclliganr,non perfonæ aut partis alicuius odio,fcd fogt; lo innocentiæ tuendæ Si ucritatis uindicandæ ftudio, banc prouinciam à me fufeeptam fuifle: nifi quôd ali-* quando nimia caftigatoris improbitas inuitum ad du* riorempaulô rcfponfionem compulerit. Quis cnim fc-« tatbomincmrcligiofifsimumamp; Catholicæ fidei obfcr-» üantifsimum Arrianifmiinfimulari, patronû deteftan* dæimpictatis traduci,prophanumdcniq; hominem ap-* pdlari, qui aliud fimulando, principium hoc fidei de æternaChrifti deitate malitiofèconucllat/'fcd hanc ci-' catricem rcfricarc nolo. Dedi ctiam operam, quoad eins fieri potuit,ut me intra caufam contincremt nc'ue qiiod nonnulli folcnt,àcaufadigrcnus,inpcrfonarum criminationcmdiucrtcrcm,quod fophifticum, imo fy^ cophanticum effe puto. P. Nihil hic à te pcccatum ui-* dco» Acquum cnim cftutquifibiiniuftèiuftamamp; uc-« ram fententiam calumniandi liccntiam fumpfit, iuftè iniuftam calumniam dcpcllcndi, libertatem concédât, Eft cnim hoc iurc naturæ fancitum, ut iniuftam uim in* fcrcnti,iuftadcfcnfioncrcfiftatur. M. Egocertè nul-lo iftius uiri odio tencor: fed potius infignes eius dotes fufpicio: quin ctiam ob eximiam cruditioncm, Si com-paratam iamiongo tempore rerum facrarum peritiam,

Y ca

DEFENSTO ITBEltT, ca illum aliquando modcrationc cHc putabam,iit fi cum acquis amp;nbsp;rcligiofis uiris committcrctur, fpcsq; aliqua klt;’ gicimeconcilian ix 5^ pacificandx ccciclix offcrrctur,dc fumrno illo rigorc aliquid fit rcmifTurus: Si mulia uc# tuftati, charitati Si paci fic conccfTurus: V crum liccthxc fpes inconfideratis hifcc 8i incempcdiuis Icriptis, non-parum fic dcbilitata,non diffidimus tarnen, quin ubi forte impetus illc 54 æftus animi, quem falfa perfualio amp;nbsp;uana imaginatio concitauit, refederit, alium fc Ä mitiorem æquiorcmq; Ct cxhibituruslt; Longe ctiani falluntur, qui me 84 Iibelli auéforem, ccclefix refor-* mationem 84 Euangelii curfum quoquo modo impc* dirc,84nonpotiùs omnibus modis adiuuarc 84 pronicv uerc uellc arbitrantur. Verum qui banc reforman# dæ eccicfiæ prouinciamfibi fumpferunt,nonrcda no* bis uia ingrcdi uidcntur. Nam ratio quam fibi propo* fucrunt, ncque ad pcrpctuitatem in poftcrum conti-* nuandam facis folida, ncquc ad uniucrfitatem Chrb ftiani nominiscolligendam, fatis idonea uidctur. Cuffl ’■°’’® Cbrifto ut pulcbrè diflcritur à B, Augu» «mT' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpcdanda fint, caput 84 corpus, fponfusS

fponfa, Cbriftus 84 ccclcfia, quibiis duobus duo uin^ cula nos aftringunt, fides 84 cbaritas- buiuspoftcrioris non fatis accuratam ab iis babitameffe rationem cxifti* mamus. Sed bæcres magna eft, nequc tcmcrc traftan* da. Si iam fatis diu congrefsi uidemur, alias fortafsis crit uolentc Deo, conueniendi Si latius diHcrendi locus.

P,Ego

DE OFFICIO PII VIRE

P. Ego ucrôtibi pro iftliac humanitäre,qua me ram hc^ nigne ad ftudiorum tuorum communicationcm ad-mififtijingcntcs habco gratiasratquchæc tua bcnigni^ üsfîduciam mihiaddit,utfæpiustcadirc,ac de religio-niscaufa tccum conferre non uerear. Vclim autemim^s primis ut quando otium erit, de optima quam putes ntione, inftaurandx amp;nbsp;pacificandæ eeelefia:, ex te au# ‘lirc.Namuideo te banc rem non leuiter cogitaffe. M» Equidem Placidi quantum per ingenü exilitatem amp;nbsp;ua^ Jetudinis tenuitatem licuit, nonnunquam de co nego^i tioniccogitafTcprofitcor,fcd fæpemcum impetum rc-tirdatum, quôd nullum propemodum ufum horum ftudiorum uiderim, neque ctiamnum uidcam. Nam Honnullos dodifsimos uiros ci de re prudentifsime lcripfifle, amp;nbsp;rationes non incommodas commonftraf-fcuidcOjfcdfurdisfabuIam ccciniffe. Iraque non confi# lia amp;nbsp;rationes, fed homines défunt, qui redis confiliis amp;nbsp;ucris rationibus obfequantur. Quodquamuis ita fit, non po(rumtamcn,quoccclcGafticæ pacis ftudio tcnc-or,quin aliquando in ca mcditationc ucrfcr,amp; cum bonis uirisjn quibus arquitatis amp;nbsp;moderationis ueftigia depre# bendo, de hac caufa fermonem libenter conferam, P. Made uirtutc Moderte, neque tefinas ab hoc propofi* to,quorûuis hominû malignitate abducij amp;nbsp;fi pauciores uidcantur (uidclicct magna ex parte hominibus partiü fauorcimpeditis) qui id ueftrum inftitutum probent,

Y ii ne

DEFEN. IIS, DE OFFIC. PII VIRI.-ne Mires ramen,quin üdhuenon cxigiia bonorum ui* rorummukirudorcliqua fit,quinimiamparriumuchfts menriam exofi ad moderarionem ifiam afpirenr^EtCt talenibil fiCffufficiacuobiSj quodcófcientiam ueftram, Cummo illi gubernacoriDeo^qui pro Cuo arcano iuditf cio omnia moderatur, approbare poteiiis» Dcum augt; fern precor^ utamp;uobis adnzc moderarionisiiudiaper^ fequenda uires amp;nbsp;facukates fuppedirertSimultorum ho^ minum, ac inprimis utriufijue ordinis prindpum

uirorum animos, ad moderata 8i uerx ec^ clefix in/iaurationi,amp; pacification^ ni accommodata conßlt;«

liafleóiatt

r I N I 5,

ERRATA QVAE OB EXEM/ plans Cacographiam obrcpfcrunt»

P’g i8.1în.i5.eunilcgeid Ibi.Ii. iS.tamctfîlc.ramenfi pag.19, ‘•ïS.poftaffirmare. addepoflum pag.z2.1i.25.1e.habita pag. z^.li. ’5'Cuinle.tu pag. zô.li.i.ccclefîale.ecclefiæ Ibidem li.i7.hxc hac-f^dicatele.hæreditatchæ pag3lt;^. li.iS.vanas le. varias Ibid. li. 22. 3“ile.quæ pag.^y.li.y.duobusle.duabus Ibid.li.13. dele in Ibid. J'l?- cupiantle.cupiunt pag.jS.li.i^.fli I7.1e.repurgarint pag.40 *''14. dele quia pag.42.li.22. verèle. vero pag.43.li. j.dele to Pîg47.1i.8.hocle.hic pag.5lt;î.li.8.Ie.duxifre pag.57.Ii.12.le.aliorä ’3g58.li.vlt. dele quæ pag.59.1i.vlt.Ieg.teftimonia pag.do.lin.3. ^•piurium Ibid.Ii.22.1e.vellct pag.7O.li.8. quodle. quocp Ibid. i'U.verole.viros pag.71.in marginele.95 pag.76.1i.22.facillele. Me pag,78.Iin.i.acdeole.àdeo pag.79.1i.25.nôaliquando dele non pag.8i.Ii.2o.reftius leg.teftius pag.86.1i.i7.1e.rcnouatani pag.jiî.li.ig.poftintelligentiæaddefuic pag.107.inmarg.Ie. Marix pag.117.li.13.le.hymnis pag.141.Ii.19. ecclefia le. eccicfïx pag. 15°.* ' li.i5. ramen le. tum pag. 152.11.9. le. abutcntium pag. 153.11.1. Icg» fententiam. '