Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

Ad carifTimum fuum fratrem, clariflimutnque virum, P. Plvnketvm, Dominum Baroncm Dunfàniæ.

Ad carilTimutn fuum fratrem, clariflimumquc virum, P. P L VN K ETVM, Dominum Baronem Dunfànix.

t^cce/^ft h is Itbris Hibernicaritmrerum Appendix^ ex Silvestro giraldo cambrensi pcruetuflo feriptore colle^a-^

R IC HARDI STANIHVRSTI DVBLINIENSIS, DE REBVS IN HIBERNIA GESTIS LIBRI QJ/ATTVOR, ad caiifTinium fiuimfratremjclarifTimum-que virnm P. Plvnketvm, Dominum Baronem Dunfaniæ.

te frater^prAcipuo dolore an-gi foleo^ qtibd^ cum extimi orbü terrarum recejjds ad hominu?n fcientiam magù acmagis cottiâie^peruemdty fola Hibernia^perinde o^uafi

Cimmeriis tenebrü ba^enus ejjet oppilata^ in crajfa obfcurit at cubique p^nc delitefcat. 7^am ut eor um monument a acerrima ac attentißima meditatione percurrau-, qui fe tot os in regionum terreîîrium^ at que maritimarum rcrum perue~‘ ßigatione pofuerunt'^ tarnen uix aliquod ex eo-rum fcriptü uerbum expißcari potes, ( extra Abrahamum Ortelium^ darum inGeographia acnobilem} quod adnationem noßram^meritis laudibies iUußrandam pertinere uÜeatur.contrd -que-ißquam tandem de Hibernia menîionem fa-

cùnt^eam “vel rumufculorum mendaciunculùïm-prude fiter oner ant vel import unis malediclù impudent er figunt. Ceterum d quo cavité tam ahie-éiA ignobilitatii labem arceffas, non it a facilefia-tuere potes. Me que enim huiufce rei culpa infio-rentifiimam infulameftconferenda^cum qua qui-dem CAlifalubritate^ agrorum fertilitate^ vherta-te frugum amœnitate fontium opportunitate fuminum-^portuopsfiatiomhuspluarum proce-ritate, ditipimis metallorum venis^paßionis ma-gnitudine armentorumgregibus conferre pau-ca^Sy ante ferre nullas regiones vale as. plgsodpin huius infuU incolas oculos inferre velis^ illi qui-dem corporis commoditate^ ingenij acumine^ ceteris ^animi ornament is vfque eb prsfianty vt nihil eis aut a natura non ob lat urn aut abindu-firia recufatum videatur. Ac mihi quidem^ in fatalem hanc Hibernu {quam ntmts diu haupfca-lamitatem cum frequent er yt urn dolenter intuentiy du lt;? potipimum rationes obueniunty e quibuSytan-quam e)c impur a vomie ay huius coUuuionis gutta dimanant : quarum alteram in proc erum focor-diay alteram in quorundam purr ar urn impuden-tia poptam animaduerto. hi ibernia enim optima-tes in natiuapatria gleba, tanquamin vifeoy im mordicus inhlt;ii,refcunty vt ext er as gent es peragra-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rcyin-

rejnßar mortis arhitrentur. Hine hommes tranß-mArini minime ualent ^el Hibernorum nobili' tAtem oculis colligere, vel inßsU dignitatem auri-biis accipere -, 'uel honorificam prAclar/z nationis memoriam 'ufurpare. Q^od fino^lri heroes ex-iguis unius in[uU cancellis minime feeircamferi-' berent,ßed in aliis etiam orbis terrarism partibiss, infitA^irtistis^ bellicsilaMdis tropAa conßttuèrent'. HiberniA famam, perbreui tempore, longe atejue latepropagarepotuîfjent. T^antum autem abefl,‘vt ad tarn prAdicabile ßudium proceresin-cendantur-^ ut in domefticis elogiis, tanquam cu-mulatißimo rerumgeftarumprAmio jatiAti, om-nino concjuiefcantj. Jn quo quidemprofeéîo, meo animo, magnus eorum exßfltt error. IHam qua-lem habet dignitatem,inpatriistantumi}mbra-culis florefeere, eam^ oloriam,quAcum magnijico nominis acprAdicationisßatu, per exterasgentes ^agari debet pariet um ueluti ßparits admoàum abieHe occulere'i Par eîi enim, ^t is, quißummo-rum^irorum resgeïïas mira impigritateimita-tur, ßummorum etiam ^irorum famam, inex-haußa auiditate aucupetur. Qjiideß, médiusfi~ dius, quod eorum prAmium non ftt perßmile, quorum merit um non eß dißarile'i 'verum enimuero hoc incommodum moderatiore animo effet feren-

fi non defiicat tfiimi plant qui à teneris 'vn-^uiculii heüufn honepatùftudiis indi^um habent^ ddihernora dignitati labem in fin^^idos dies a fierce rent. Sunt enirn^quod ipfiam efl fmßrahile, in noftrapatria qaam minimepanci .f inepti ne--btilones^terrAfilij., necingenuù parentibns orti^nee optimarum artium fludiis ex.culti^ nec ^rbani-tati5blandimentüperpoliti.^qui, tarnetfii innuÜa re fortafiï^ alia Atatem contriuerunt qudm ‘vty tanquam pullarq^gallimn oua in materno auia-rio num er are difeant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;am tarnen intempefli--

ui aduolant.^ ibtque 'in hoc ‘unum omnem curam, at que operam conferunt., ^tiCumpontificiadigni^ täte domum redeanrL, fißflbus autem 'viis huiufi modi candidati adit urn ad hoc honoris fla^igium pateflaciant altius 'uidetur repetendum- Hie igi~ tur nofler Cornelius ßmul illius animus ambit io-nis ótflu turnet y ex patrio nidulo com at us ac brac-catusßed i;ix commode calceatus in remotasna-tiones euolat. Et licet nullum argentifcrupulum.^ cumfie in ^iam dat^prouiaticohabeat^ tamenfie fiatispecuniofium fore auguratur. Cum enim ei natura pedes 'tjocem dederit.,pedtbus iter quod fisficepit conficiet'^ 'uoce^ quam in qustflum conf erre fl at ut um habet, ex diuturna mendicitate cito emerget, QîmIIs enim cumque viator eiobuius

eum, nißpartpaupertate adfiiSietuv., adlîhe-ralitatem importumßimis precib^sße£let. Se ni-mirujn ah extremis Hibernùoris illtsc adueniffe“^ à nefariis latronihits omni ar^to fj^oliatî^m^ Bomarn, reltgionis ergo^ cogitare\ non pojfe ad caupo-nem^propterea qabd fine nummisfiit^ diuertere^ fiibi igitur necejje efiefiih dio^ ahfque cihariisper-noSkire^ ni fi ^oir aliquis ad Chri^iianampietatem infignis^iUius egeSiatem inanirnnmindacatfiu-fientare- Hac ^ero tam lamentahili 'vlalantlque voceprofert, vt nemo homo ad largiendum adeo pofiit reflriSltss ejfie^ qpii ad ßipplicem male vefiiti peregrinipetitionemobdarefiat. Cum igitur ad hune modum osperfricarit, atq- viatici lacunam^ fuprà auam quifique opinaripoteSl^ explerit {fiunt enim J tali in egentes religiofa ßipe eumulatiSimè liberales} tandem ad vrbem bene nummatus ac-cedit J amp;nbsp;in tabernam aliquam, quamp; Gramp;co aut Falernovino abundat ^fie coniieit^ Pofieaquam ibi triduum^ aut quatriduum^ vna cum circum-foraneisgentis fiuamp; combibonibi^s eU commefiatus^ confiilia cum conuiuù fiociat. quot;^^îi verb bene poti de Cornelq aduentu magna difiquifitione inter ße comment ant ur\ quamp; ratio ei fit ineunda vt do-mum^ quafihonorarius myfiagogus^ quàmceler-rimè reueniat, Nuüus honorprêterpontifîciSi ca-pacem

8 DE REBVS HIBERNICIS pacem hominü merittm implere poterit. Huiuß-cemoditjero importuna pet it tones itacottidiein-crebrefcunt-i nbsp;nbsp;iam nunc apud ^RQmariOs in pro-

uerbij confuetnd^inem ‘veni^tt^qnoties in mendicu-litm alique Hibernum incident perfacetam hanc et (jaétflianculamportere'. Domine, vifiieEpiico-pai'i? Hicfortaße^iraltquis, Chrißianaqua-dam ammimodttia.^ac lenitateprAditw^ non it a facile adduci pot er it, ^t de hijce hominibtts dtßt-cillimè fentiat'^ contrdque ßbiperfuadebit, eorugt;m ambitionem tmprobandam, doCirinam ’verb col-laudandam, qui, niß eßent omni litt er ar um généré afßuenter inßru£li, nunquam fe, tantis ho~ nortbus decorari flagitarent. Bona^ç^caritatis plena cogitatio. Habet quidem cordatus noßer Cornelius in quo gloriari poßit, at que etiam in-quo veteresfanHot pontifices, qui heroicis tempo-ribus floruerunt {qualeserant,Hthanaßus,Chry-foßomus, oAmbrofus, ^ugujiinus, Martinus,

Gregoriusßuperare videatur. ßfuamquam e-nim illt litteratifimi patres in facra fcriptura ad-rn irabtles progreßus habuerunt’, ihßnitos,tumle-gendo, tum ßribendo labores exantlarunt cu-ris vigiltis callumobduxerunt-, non tarnenpn-guLes tantorumßudiorum fententias, vt hicno-ßrds, memoriter poterant recitarc^» ß^uid ais'i

•teratttram'i §1^1 poteß'i Etiâmne •vetns inflrü-mentum\ NLagnum imo 'uero incredthile opîtj. 6uangelion aliquodintegrt^'i Audio» Epißolas uero Paulâ uellemnumerare eoipojßet» ;vnam tandem'^ lAihil profe^io minui»^ Jacohi^ Petri, Del Judm btteroi'i ^tinam» J^^Çoa Apoca-^pßw^gt; rifum moues, ßhüd ergo'i Die, oro te, celer ius. Airi tandem î igitur auÇculta. Qui Epi-(copatum defiderat, Bonum opus defîderat. Dtrum hcc Petrus, Del Paulusfcripferit,Diderint . ^heologi. H AC eEl fumma totius do£lrinA, hoc tant um Latinitatis habet,hanc fententiam mente fipi^ agiturA,crehri5ßermonibus ufurpare folet. '^erum illudeßo. 6pifcopatu,ais,deßderat, bûnùm 'opus defiderat. Et illud bonum opus bonum

eandern cautionem huic tamprAclaro operi diuus Paulus adhibet. Meque enim inßtiari poßum, bonum opus, atejue adeo perarduum effe, religio-nem moderari-.^ cupiditates frangere’, ßuxia huius mundi lenociniü renuntiare^ domum hofjjitibus patentem habere', te ad gr egii tui curamreuocarc', multôrum animas,euangelij hamo,falutariterca-pere-yÇhrifit plebem nurrànis prAceptis,inPîttutis^ temperate', Der am doMnam hominum mentibus

.IO DE R EB VS HIDE RN IC I S inferere.)falfas opimones euellere. Fuit quoddam -1emails-icum'viri-i omniijirtuîis nbsp;nbsp;nbsp;doärinAlau-

.de cumulati^ne tantum on w at que munus fufcF perent,partim infolitudines difcefferunt^ partim jn tefquis 'vt fe abinfequentispopulicurfudtf-jungerent^multos dies latitarunt. FTune igitur^ quifacrarum litteMrumfudia^neprimü quidem. labris gußauerasquinunquam adacademiam •accejferas^ qui ne extremis quidem digit is grammaticorum cr epun di a attigera^^ qui lt;vix Lati-'num lihrum mambtts attre£laueras^audebis tanti muneris guhernacula capere^Ctquot; tamquam teme-rarias Phaeton., folis hab en as inconßderatißime traéîare'i oApage fis impudentißtme furcifer^ Jfonc'apiuni peóïoris tui angußu, qualem pro--uinciam depofcas, quantum oneris tibi imponas. Pdecenim ea^quAtufalsb exißimas, inanißima honoris infignia pontißcem efficiunt. Jnfit oportet^ intamexcelfomagnißcoq^magißratu, animi ro-^ bur^ mira ^itamp; integritas^ ingenium acre, magnas nsfias, fummum confilium, incredibiha quamp;dam do^drimt abundant ia, Fa uero quam tuum os fer~ reum adfert, fcurrilis impudentia a tantipnnfu-lis moribjss longißime debet ahhorrere, 2gt;dim-quam enimprocacitas cum religioneperm 'fcetur, nec adfancditatem impuritas admit titur. Pfon

fHiriim eß, mnltortim animai adtor/nentarium mferoriimgî/.rgtiflmmpr/iicipites ri4gt;ere^ ^bi tales, idiot A Chrißianam rempttb. capejjiint.

enim diocceßs tanto e^t religtonis fiudio incenfa.^ qtiatn non improbi pontificis infcientia pertterte^, re^ attjiie^iolafepoßit, S£pè qtsidenï^ optime at-qtte amantißime frater-) citm acerbos no^r^x.gen-tis caßts inter nos ingemißcentes doleremtis, fordern hanc famp;cem € repub.exhattriendam^fi-pientißime itidicabas. Idee^ue enim ßem fore^pa-triamnofiram in hominum gloriam ^enturam) (^namdia eitis amplitudinem tllinfnodi ßmioU^ maculis adfpergattt^. 6tenim que'm mihi it a bene natura conßitutum dabis , qui non frequentius barbarum peregrin A nationù nidorem, quam pel-lucent em Urbanität is ßlendorem memoria, repli-

^ftsocirca^’vtexterngentes intelligant for- gt;nbsp;didam hanc montiuagi feruitij peregrinationem Ulis mole flam nbsp;putidam isideri^qui in repub.no-

ßra dignitate valent, non abs re duxi^ erraticos^ ac effuse petulates hofie prodromos dent at a charta ex agi tare. ^iAtque hoc vnum moderates.^ graues J talos ^proffits vehementer, etiam at que etiam rogo, obfecro^neHibern'orumnobilita-temtalium mendiculorumindignitate, qui nihil hab ent, prêter dedecus, metiendam arbitrentur.

li DE RE B VS HIBERNICIS Ecqaando enim aliquodperißj/lum tam Cïilato opereßlendefcity in cniw ^auimento non aliquA qttifqmlU ohlitefcunt ? Hoe aiatem loco^ Plunkete frater^ non neeeße haheo, eai rationes propter tuos oculosponere-iquikusadduldt4s^meah occupât ißimis mets ßudiis ad gent is nofir^,hipo~ riam exßcrikendam ahduxi^ quem, ^t tute com-pert um hahes de nationis noßra laudikus cele-hrandisnonmediocriifemper curaattigit. ^til-lud item in prater it is non relinquam^ me,(jgt;onte ac ^oluntate currentem^ non it a pridem eße incitât um \ partem ^tßeneßcentem domi maiorum noßrorum gloriam a noßratium obliuione ^indi-carem'^ partim ^t lit ter arum monument is pa-triam exdiuturnis tenebris eruerem, atqueexte-rasgentes admemoriam pr^iiantis infuU excita-rem. ^ddoetiam^alias nationes^proptereaquod bavenus noßri iuris minus retinentes fuimus, in laudatißima Hibernia ornament a tanquam in ^oacuam caducampoßeßionemdnuolaße. Hine !««i^efcript. Hamiano GoèCio in mentem ^enit. Sedulium^ Hlfpan. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

juauem poet am in PuCitanorum numero repone-vide Ap. re^ n quo fane Hibernù magnam iniuriam ho-Adno^’/iV.' mo minime malus infert. Erat Sedulius non Hi-

bernus modo fed totius etiam HibèrniA lumen, dßec patiemur tarn prtuclarum wum extrafuam - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patriam^

fatrtam^ contraâmtiiis exßtlare-^ quin pot iw inpri^ina h^reditate^ quafiquaâam crettone^ rit coüocandw. Çjjiod autem hos meos labor es iam nunc in 'vulgw peruagatos ^fub tuo^ fr at er nomine apparere iso lui-, mult a me rationes in earn mentem impulerunsL. Primum,, quod maiores tui^ in con^lituenda^ moderandatf nofira repub, adfummos honores meritißimb afcenderunt. ßn quibwuiri^ exflitit tam illiminata nobilitas^ at-que illiminata nobilitate amplr^cata isirtw ut, togati prudentia., amp;armati fortitudinerem-pub.prAclaretemperarint. Qtßsenim ^DunßantA ^naßas in oculii non ferafi quAAtas de domino* rum Kille oiA fam a conticuit ? €cquA diecula prA-, teruolauiti in qua LouthiA T^arones non efflorae-tunt'i Denique in'quis compitis pedem pOnas, ad ■ quernan^^iportum 'digitumintendas^ in quassva* luas oculos conncias-^m quibw Plunket or urn coUu-^ prat a infignia^ çÿ rerum nonfilurngeflarum^fed etiamfortiter excellent erq^gKi arum exprejfa lie-ßigia circulanti non liceat contuertl Deinde hoc adiungOy in eadem patria, gß in eadem'etiampa^-triAparticula, ambos nos prognatos eße. Pugge-^ flum item pt illudfamiliaritatem noßram ab ineunte At ate nobifcum creuiße. propiusiseroac-^ cedit, nuptiali,fraterndq.nos eße coniun^ionedn

14 D.E RE B VS HIBERNICIS clarißbrid Barnetiaüorum familia^copulaios.Ca-pi4,t autem eB, quod 'tta mirahiliter non follim mutuo amore-t jedetiam Micio nos inuicemdi-^ Itgamus^^t patrU communionem ^etus necsßi-^ ttido, veterem neceßitudinem conittn^iß'tma af^ ßnitas, comun£lißimam aßinitatem Jiahilis perpetMA amicïtU cpAaßi cAment am congli^t inet

confirmet^ ‘veram qao citua hoc-,qaodfafiepe-ram^negotij tranfigere atqae expedire^aleam^ te ab HibernicA hiBoriA leälione diatim nonretar-, dabo^ß prias hac claaßaU oratioriem meam ter--minaro^ ut hoc meam tenue, ac leuidenfe munuf-culum illußri gratia excipias. Ego 'verb te tuos^ omnesßammay svt par eß y obferaantïa colam», ^lterüm defacilitate taafj^erare'valeOy alteram deßdelitate meaprAßare 'volo.Prias aatemqadm adhiüoriA explicattonem aggrediar y in infiita-tarn opuf multam valebity nonnaUuy quA ad ter^ rA fitumyinfulA naturamy incolarum moresper--tinentylitterisg^monumentis conßgnare. Equi-dem talem prAcentionem fumntü placaiße htßo-ricis y'videod * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

LERI QVE fcripcorum, qui vel ill Geographic!, vel ui Annalium confe-ólione elaborarunt, arque Hiberniam attigerunt, vna conlenhone aftirmant, earn mfulam cum dimidiata taiitiim Britannia: parte æquari. Quæ lane af- Hibemi«

fcueratio ad ycritatem vidctur accedere, modo homi- „-a” oröpquot;.' nes litigiofi nullam, in nominis ambiguitate, conten- «»o. tionem ponant. Nam fi in fignificationem Britannia: Briranni« 'peruagatiHimam conhdcrationem-intcndas, quatcnus Anglian!, Scotiam, amp;nbsp;Cambriam (quæ vulgo Wallia •dicitur) comprehcndit, apertam cuiuis veritatem continet. Verum lî didùfam verbi vim ad certain aliquam Britannia: partem coarâ:es,vt ad Angiiam lblam,à Scotia amp;nbsp;Camoria fcuocatam, aut ad Scotiam amp;nbsp;Cambriam, ab Anglia dilclulam, perlpicue fallum cll:,quod lcribunt.'Hibcmia enim li non Angiiam longitudine •-liiperat, ab Anglia tarnen non fuperatur. Siquidcm Gi- tib.i.Topo. raldus Cambrenfis, vir tarn Britannicæ, quàm Hiber- ' nicæ antiquitatis fcientilTimus, ab bac fententia nihil dillcntit, imb verb prorfus confirmât. Ailerit, Britan--niam inlongitudine 800. in latitudine loo. milliaria complebti.-Hiberniam verb ab extrema Rendanicomm montium ora ad Columbæ promotorium vfque,quod -Thorach dicitur, trecentos mille pafius lupra viginti, fi gt;nbsp;longitudinis mentibnem relpicias, habere- atqui ab vr- Hibnni». be Dublinio ad D. Patricij colles, amp;nbsp;mare Connaóti-cum 160. mille pafius, modb infulæ latitudo metienda fit, continere. lam verb cum Hibernica milliaria Bri-tannicis maiora exfin:at(quod ipltim omnes,qui vtram-que infulam peragrarunt, præclarè intelligunt) fi totam

16 DE R E B V S HIBERNICIS haiic inenfuram ad calculos reuoccmus, lads perfùa-fuin efle debet, Hiberniain Aiigliæ magnitudinem ad-^dedX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CctetLiin vnde Hibcmia fuum habet nomen

duótum, difheilis apud nonnullos eft quæftio. Qui' dam fufpicati funt Hiberniæ notionem inde fùiflc de-riuatam, quôd aquæibi, hibemistemporibus, vehe-mentiftima frigorum magnitudine, conglacienLQuod certô ftio, aliter eße. Habet ea infula.. aërem miriheè temperatum vlque eô, vt multos annos lieeat in Hibernia hibernate, amp;nbsp;in plerilque partibus vix aliquam glaciem, per totam hiemem, conlpicias. Aqua quidem pluuia ibi frequentius abundat, non ea tarnen, ex qua multum detrimenti incolæ capiant. Atq. hie faillis ru-cianJ.iib.y. mot Claudianum, optimum auólorem, in ftaudem, vt verifimile eft, impulit. inquit,

Litera îuuerna premouimus, mode captas OrcadaSy ac minima contentes necie Britannos.

In Britan. Hæc autem appellado Humfrido Lhuido multùm ar-e uit’Td aÏ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantum huic vetuftads heluoni tri-

kah.or.ci. buam,quantum dolt;fto amp;nbsp;erudito viro tribuédum cen-lèam, in hoc tarnen ab illius lêntenda non queo non dilcrepare. vêtus igitur, amp;nbsp;vera opinio noftrorum An-nalium cft,Hiberniæ nomen,vel ab Hibero leu Ebero, Hilpanienfi flumine, vel ab Ibero,rege Hilpanorum lè-Geruod. pa- cuiido (quotuiTi fatu, fine controuerfia, Hiberni lunt tX*î*’Hifp ord) fuifleiam olim tradudum. Etfi enim hîcdilcor-fctip.amp;Frâf. dant Hilpaiiici lcriptorcs,tamê mihi Francifei Taraphæ

Claudiaiius hanc infulam Hibcrnam,amp; no Hiberniani nominee ; danda eft hæc licencia poëeis. Talibus con-ceflum ell, quoniam numeris func aftricliores, vnain quandoquelitceram dckimbare, interdum quidemap-pingere. Hoe etiam nomen Hiberni, in hunc vfque diem, vemacula lingua, retinene, vocanc Hiberniani E-rinn ab Ebero, vel Ibero. Ab Anglis Irlandia appella-cur, quafi Erintcrra. Cùm igicur prilcis cemporibus E-rinlandia dicerecur, cemporis progreifu Irlandiæ nomi-nacionem,ab Anglorum polleritace, accepic. Quando-quidem mulcr voces lölent diucurnicace variari. Anci-quicacum fcripcores liuic infulæ Scociæ nomen impo-nierunc. Duplicem fuifl'e Scociam conftac : Maiorem amp;nbsp;Minorem.HiberniaMaioris,ea vero Bricanniæpars, quæ à nonnulEs Albania, iam Scoria communieer ap- De his piuta pellatur, Minoris nomine fignaca ell. Siquidem Scod pcnV.capu?. Albanenles in earn, quam iamnunc incolunt terram, ? '’• , ab Hibernia tamquam riuuli a fonte deducli, influxe- bemisotiun» runt, verùm à quo primiim initio Scotiæ nomen fit tra- scotiæ no. ôliiin, nondum plane perlpeólum video. Subinfiilfa ell corum opinio, qui verbi vim ad Græcas litteras re-uocantes, a vocula, o-kÔtoç, quôd oblcuritatis tenebris fiierit opacata,infulam nominari confirmant. Quafi verô nullà alia orbis terrarum particula ab hominum co^nitioiie.fimili imoratione,fuerit remota. Gaidelus Græculus (vt feriptum apud Heélorem Boëtliium ell) conflatam militum manum adeptus, ad Pliaraonem, regem Ægyptium, aduentauit, Ôc quia is, cum fua co-horte, eorum amp;nbsp;impetuin fregit, amp;nbsp;amenriam obruit, qui Pharaoni bellum fecerunt:rex,quo viólori meritam gratiam, debitamquereferret, filiam fuam adolefcen-

DE REBVS HIBERNICÎS tcin, Scota, diclain, Gaidelo, libentüliino animo, dc~ Ipondit. QuarevttanticonnLibij dignitas, adpolleri-tatis memoriam prodica, efHorefccret, omncs iili Græci leScoto.s,Hibemiam, in qua, port conrtderunt, Scotia: nomine nuncuparunt.verùm hoc totum,tamquam va-nam poctriæ fabellam Georgius Buchananus, amp;nbsp;ante fcr^s'cot^ Humfridus Lhuidus, cuius modo mentione feci, Hiimf. ' reijcitamp; reipuit. Et fivcro Hedor Boethius huius rtu Bmi'k Brita. I'ci ûdiE, fcLi fabulæ iiou crt architcrtus, tarnen totam HeUorBoe- narratioiiem mcndaciunculis, more rtio, periperat. ihius infidus , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. n V • r

fcriptor. Magna quicicm ambitione Icriptor alle de gentis lua: gloria laborauit. In quo fane conatu,amp; patriæ dignita-ti, amp;nbsp;luæ exirtimationi parum confuluit. Hoc enim iam apud Dortos ert adlecutus,vt cum veiitatis gratia, omnia fcriplitle, videri fc velit, niliil fere verum arbi-trentur,quod Icriplit. Quippe quorfum lpc(rtat,maio-rum fuorum gelia ad hominum mcmoriam tanta ver-borum maiellate,coinmendare ? Illos nimirum Hilpa-nos quatefecifle; Hibernos,lblo feueritatis vultu,expug-nalfc; de finitimis Britannis, quoties voluerunt, trium-phum eginè; vbicumquepedem figèrent,omnes his vi-ctoribus, ferocitate exfultanribus, ea fummifiione ob-tcmperaffe,vtScocos non tarn in aliénas terras irrupifi’e, quam in proprias immigrafl'e iudicares. Hæc quidem Ibmnia fabulartim aniculæ fbrtalfis admiraticnem, Abder-.e alicui applaufum , intelligentibus verb iifiim mouent. Habuerint Scoti,ficut amp;nbsp;plurimr quondam nationes,quæiam nunc celebritatefamæ,in magno no-mine funt, fua quafi cunabula, aliqua barbarie infurta-ta. Et hoc prudentius efiet confiteri, quam,commcnti~ tia hac rcrum gertarum gloria, Iciplbs apud imperitos vciiditare.

vendicarc. Nee vero hæc ica accipi veîiin, quafi ScO' toruin fainatn, honoremque depeculaii cupiam ; quos fane aiumi magnitudine, bellica vircute, inligiii pru-dentia lempitemæ laudis famain contecifïe agnolco. Nsque eniin hoc ell, verani illis laudem adiinere, fal-fatn eis non adfingere. Adhæc tantum abeft, vt débita gloriæ commendationem euertam, vt quidquid ab illis fortiter animofèq. geftum fit, in eo ipfoHibernos, qui Scotorum étant procreatores,riuales nabendos fta-tuam. Hoc tantum fignificandum putaui,adfummam Scotorum exiftimationem in primis pertinere,alicui inter ipfôs acerrimo cricico, amp;nbsp;integerrima religione præ-dito,negotium imponere,Boëtliij librum,qui vt verum fàtear,police eleganterque fcripcus eft,amp; vtleuiflimè digt; cam,mendofior eft,limatulafêuericacis norma corrige-rc,amp; fingulas narrationes,non inanis gloriolæ crutina, fed veritatis rtatera ponderare. Mentiri enim dedica o-pera, cùm in omni re fœdum fit, turn in hiftoria fœdif fimum eft. Nam q^uî taie monumentum vetuftatis ta-bellariu m,fcientiæ tliefaurus,infcitiæ deletrix,lumen veritatis nominetur, quod eftvanitaciscaligineobteôtum amp;nbsp;contaminatum ? Sed.iam ad inftitutum reuertar meum. Hibernia in quinque partes,feu prouincias di-uiditur: in Lageniam,in oriente j Connatiam, vel Con- bcmi«. naótiam in occidente^Vltoniam in aquilonari parte- amp;nbsp;Momoniam,in auftrali plaga fitam. Quinta pars Media appellatur, fine quod ex his quattuor aliquam par-ticulam fibi adfeifeat, fine quod in meditullio,amp; quafi infulæ vmbilico pofita fit: quod ipfumnon Geometri-ca decempeda, fed vulgari popularique conieólura ac-c^iendum eft. Huius aute diuifionis hæc cauffa datur.

Anno, ex quo todus vniuerfitatis fabricator machinam mundi fuit architeólatus, 1535. quinque germani fratres, ampliilimi (fic enim elf traditum) amp;nbsp;clarifiimi viri, va-Hibernorü,'' ffifiimum mate præteniedfi, armata acinftruófa clafiilia ad Hiberniam nauii^arunt. Horum nomina funt

Ganclius,Genandius,Sagandus,Rucheragus,amp;Slanius. Hi cùin terrain iiicultain,amp; miram incolarum paucita-tein reperiflènt {qui etiam in re militari inexcrciti fue-runt) Itatuerantj totain infulain in quattuorprouincias, Siapropordone, dillribuercjvt iinguli fratres in' s prouinciis perpetuum imperium firmarent. Quod fatis concinne fadtum fuit. At veto nc Slanium, ætate minorem, prorfus indotatum relinquerent, vna voce conlentiebant,aliquas,e quatcuor partibus^ glebas decerpere, iildemque Slanium munerare. Ilie quidein munus hoc a diftributoribuvS, prompta animi volunta-ce, accepit: amp;nbsp;exinde Mediæ appellationem emanafle, probabilc nonnullis,amp; pænè verum videtur. Et fi au-tem ilti quinque fratres, in noui dominatus cunis,con-cordifiime vixerunt, tarnen poftea ccEperunt,vi eorum corroborata, inter le digladiari ( nam Venus, amp;nbsp;imperium folent difficiliter riualitatem tolerate ) atq. in nac dimicadone, ceteris partim fugads, partim exftinólis, Slanius natu minimus,vi(ftoria maximus euafit. Hunc femnt humatum propter Mediæ montem, qui hodier-no etiam die, Slanij mons vocatur. In hilce quinque prouinciis alia quædam notabilia territoria ponuntur. vt in La2;cnia includuntur Fin^allia, Oifalia,Lcifia,Ol-firia,amp;: Ormundia. In Media reponuntur,Slania,Fou-ria,amp; Deluinia. In Connatia comprehenditur Claria. El Vltonia condnentur Vrilia, Antrimmia, Lecalia, ac

Trcconelia. In Momonia concludunwr Tripperaria, Keria, Cofmaia,Defmondia, Tomondia, nonnullaque alia, quæ nihil atdnet nominare. Hiberniæ partes cx.-pofùi,reftatnunc,devrbibus opidis pauca explicate. Dublinium cit totiusHibcrniæ,nonLageniæ Iblùtn princeps ciuitas: Celebris quidein vrbs amp;nbsp;copiofa,mul- mcnopouT, titudine ciuiuin,dcfcriptione ædificiorum amp;nbsp;pulchritu-dine, fumptuofa architeâairæ magnifîcentia, nitida ilia, ciuicaque vitæ cultus munditia, reiiquis omnibus longe plurimùm anteftare cognolcitur. Hîc dicæ hîc iudicia, cùm vnus alteri litem intendit, conllituuntur. Hîc publica regni comitia (quæ vulgô parliamento di-cuntur) frequentiùs celebrantur. In hac vrbe infulæ procuratorcs, vt plurimùm confident. Liffèus amnis illicpræterlabitur, rarô autem rapide fertur,nifi poil in-gentem pluuiæ vim:ceteroquin admodum lêdatus fluit. Mare item propè elt. verùm omnes ibi crepidines, ôc prælêrtim portus oftium tam immenfis arenæ aggeri-bus obmratur,vt non,ablque magno naufragij pericu-Io,maiores naues ad ilhi loca poffis applicare. Arqué ex hac obftruólionemultumincómodomm cùm omnes ciues, turn præcipuè mercatores confèquuntur. verùm non longo interaallo diftat à ciuitate (nam lêptem lôlùm milliaria Britannica numerantur) Hothia pænè incinéla mari, vbi nobiliflimæ Sanél-Laurentinomm familiæ primus (qui dominus Baro Hothiæ appellatur) habitat; amp;nbsp;non procul inde fita eft Malahidia,in qua,il-luftriflima TalBotorum ftirps, quadraginta ferè annos, vt inlegitimo patrimonio,hæfit:in vtroque,inquam,ter-ritorio receptacula reperiuntur vtcunq.portuofa,in qui-bus nauigia, anchoraruaduncitatefixa, fecurè fatis flu-

duarepoflùnt. Quod ipfum de Polbcgiajn parte at-tcra aduerlæ ripæ poü'ta,amp; de Sono Dalkiæ eit ientien-duin. Præcipuum,in hac ciuitace,deiubrum diuinitati, S. Patricij nomine, eil coniccratmnj prarclarnm ac au-gnilum ternplum,amp; ampliilimis iacerdotiis locupleta-circa aa.sa- tum. fuiidator iiuius iltuôluræ fuit Iohannes Ciminus, præful ad omnem virtutis kudem natus. Hocetiam tcmplum AngloRim rex, Iohannes, annuis congiariis amphficauit. Item exilât, in hac vrbe, peramplum ca-ilellLim,pulcherrimo profoeôlu,ac firmiiîimo lapidum iêpimento obuallatu. Ædiiîcauit illud Henricus Loun-Anno jito. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quondam,vt lohânes Ciminus, Archie-

piicopus,omni pietatis genere excellens. Noilro autem Circa an.Sa* tempotc, duiH Hcnticus Sidneius, fatrapas dignitatis lut.IJ70. pleniiïimus, vicariumprincipis munus in infula iuili-nebat, ampla amp;nbsp;præclara ædificia in cailello exilruóla crant. In hanc commemorabilem ædificationem nos iam olim hoc epigramma fecimus.

Gefîa lihri referunt multorumclara virorutn 't Lnudii amp;nbsp;in Chartis fiigmata fixa manent.

Veriim Sidnai laudes hac faxa loquuntury T^c facet in fiolû gloria tanta Itbrif.

Si lihri pereant, homines remanere valehunt. Si pereant homines, ligna manere ejueunt.

Si pereat tempus, minime conpsmitur auum, ^uod cum principio, fed fine fine manet.

Hum lihri forent-, homines dumviuere pofifunt» Hum quoque, cum lignù,faxa manere valent-, Hum remanet tempus,dum deniquepermanetauum, Laus tua, Sidnai, dignaperire nequit.

L I B E R P R I M V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z)

primis honefta, amp;nbsp;ofliciis fîdelis ciuitas propter angu-îliores vicos non adinodum luminofa prudcntibus amp;nbsp;bene moratis ciuibus rcferca. Habet tutuni,amp; tranquil-lum portnmjatq. exteraruni nauiu læpcnumero plenû. Frequentes etia Waterfordiæ eines funt, qui mercaturas faciuntûn quo fane ne^otio^vf^. eô prudenter ré familiärem adininiflxant,aaeô caute rationes lubducunt^vt.

breui negotiatione, magnas fibi opes ioleat comparare. In Hiïpania præcipuè nauiculariam faciunt. Niîail ple-rumq. æris alieni nabent,in fuis nummis plurimis funt. Nullus ibi viuitmenfirius, quifraudulento colly bo aut intolerabili foencrationefomniû remmpub.bull:o)in ci-uium bonis,ac direptionibus verfatur. dues funt faciles,benigni,frugijperholpitales,priuatis amp;nbsp;publicis ratio-nibus vtüiirimi.Appellauitlianc vrbem antiquitas Ma-napiam, ficut amp;nbsp;Dubliniûj Eblanam.Amellana reétius nuncuparetur, ab Amcllano, qui earn vrbem condidit, circa Annu quemadmodum Sitaraens Waterfordiam, ôc luorus Limmirîcum fundaffe fèrtur.Erant ifti Germani fratres^ v.de append. Ollomanni à noftris dicûtur,qui,in Hibcrnia,magnam olim dignitatem obtinebant. Limmirîcum autem (de Limmitî. qua vrbe modo diélum eft)!!! tertiis confîlfit. verumta-men loci lîtu, fluminis dignitate huic vrbipalma elt danda. AUuitur S annonio fluuio, omnium Hiberno-rum fluminum,ablquc controuerfia,principe. Ab alto fexaginta milliariorum interuallo diltat. Tarnen one-rarias naues adciuitatis muros nauarchi appellunt : nec eft,quôd Icopulofas cotes,in toto illo curiu, oflendere, multùm pei'timelcas. Incredibile efl:,quântam pifeium vbertatem, amp;nbsp;copiam ibi reperias. Huius vrbis amœ-nitate captus lonannes, Angliæ rex, quo de ante Icrip-C 4 turn

turn eft,egregiuin calkllum^amp; pontem illic conftruen-dum curauic. QuartaHiberniæ vrbsCorcagia dicitur, ceteris minor,poitu tarnen excellenti,amp; tuto ettornata. Hïc etiain ciues, copiis fatis locupletes, operain inerca-turæ nauant, res fuas doini forifque frugaliter obeunt. Atqui hæ tantum quattuor funt, in Hibernia, vrbes, ièu ciuitates (neque enim horuin verborum viin,curio-la dilbndione,hïc relpicio)quaruin tres vltiinæ in Mo--piunaiiao- moiiia, Dubliiiiuin inLas’cnia confiftit. permuln ta~ pidaacmu- r l • ‘J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;■ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I r

que cinóta: vt in Momonia, Kinfalia, Caflilia, Yoghe-lia, Roflia, Lifinoria, Clonmella, Kilmalochia. In Conaria cil Galueia,opidum ab exteris negotiatoribus val-dè frequentatum,amp; opulentis mercatoribus, fiiique nc-gotij bene gerentibus cumulatum. Ferunt,mercatorem tranfmarinum, qui habuitmultum cum bis opidanis commercium, olim percunólatum ex Hiberno quo-dain, in qua Galueiæ parte Hibernia confifteret ? Opi-dum pro regione,contraque infulam pro municipio ali-quoaccepit. Galueiæ annumerantur Anneria, Claria, Sligagia, Ardlonia,amp;: Alonia, opidulum non contem-

nendum. Li Media numeratur Fontana, quæ vulga-riter Droghedaia nominatur,opidum lautimmum,por-tum habet nauali ftationi perappofitum. Sunt tarnen qui mediam huius opidi partcm,nimirum transfluinen, in VItonia ponant. Infunt item in Media, Molingaria, Fouria,Deluinia, Trimmia, Kellefia, Nauania, Aboia, Dulekia, amp;nbsp;Scrinia. In LaKnia lunt Nacia, Kildaria, Catherlagia,Guesfbrdia, Ardllonia, Wiklonia,Thomæ muuîdpium opidum,Kallania, amp;nbsp;Kilkenia municipium perelegans, atque mediterraneum, non procul ab his locis federn habet,

habet, quæ Lageniæ cxtrcmitatcm attingunt : loci fitu cuiii primis excellens, nulla aëris craflitudine infulcata. Exvnaplagacainporumamœnitate, ex altera films a-bundat. Habetnobilein amnem, quo niliil æftate fri-gidius,Norum appellant. Huius putifïîmis liquoribus per reconditas terræ venas diffluenâbus,horti ad ripam îoeati continuo irrigantur. Multis egregiis monumen-cis,amp;: quod caput eft, honeftiflimis opidanis illullratur. Exilât in hoc opido Ichola, exftruôta opibus clariflimi viri, Pétri Butleri, Ormondiæ, ôc Ofliriæ comitis, vxoris eius, quæ Margareta Giralda vocabatur : fèmina fuit Ipeólatilhma; non modo lumma generis nobilita-te, quippe comitis Kildariæ fiha, led rerum etiam pm-dentia, fupra muliebrem captum, prædita. Hîc ludum aperuit, noftra ætate, Petrus Whitus, cuius in totam P«ri withi Rempub.fumma conllant mérita. Ex illius enim Icho- ioucütuuj la, tamquam ex equoTroico, homines litteratilTimi in reipub. lucem prodierunt. Qiios ego hîc Whiteos, quos Qucmcrfordos,quos Walsheos,quos Wadingos, quos Don'neros,quos Shethos,quos Garucos,quos But-leros, quos Archeros,quos Strongos, quos Lumbardos, excellentes ingenio, amp;nbsp;doôlrina viros, commcmorarc potuifrem,qui primis temporibus astatis in eius dilcipli-nam le tradiderunt. Huic ego doôlori operam, in ea-dem Ichola, puemlus dedi. Gui quidem homini tanto officio ac potius pietate fum deuinôlus, vt haud Iciam, qui remunerando eße poffim, cùm infinita eius in me mérita ne numerando quidem percenfere valeam. Sed hæchaâ:cnus,nunc adpropolitum. lamverô Vltonia, quæ Septcmtrionalem infulæpartem occupât, amp;nbsp;Sco- unua. ûæcitimaeft, (namperanguftofreto ab eadiuiditur)

nullam, noilra ætate, ciuitacem habet. Agreilis cfl i fta prouincia (Vriliæ territorium, aliofqueperpaucos campos excipio) abhominum cultura ferèdeferta. Nam non multos a^ros ibi obfitos videbis, idcirco Vlto-niciiles non funt multi panis homines, Siquidem inter eos pecuarij plurimi, led aratores rarillimi viuunt: qui glebam,natura bene lèrtilem,aratri vomere perftrin-gunt. Stetit inibi quondam vrbs Dunenlïs, led earn confecit ac confumlit vetullas. Hæc, prilcis tempori-bus, magno in honore fuit : nunc tantum yillula, cura veteris Ifruôluræ parietinis apparct, in qua corpora D. Patricij, Columbæ, amp;nbsp;Brigidæ fuerunt Icpulta. Quo tempore, ilium locum habuille multum religionis,Annales refèrunt. De quorum lèpultura peruetufti hi verfus percelebrantur.

Exilât item in hac prouincia, Karregfergus, cui oph 7n'’ntai re nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc iiomen erat impolitum, quia Fergufius

guin scor. Hibernus,primus,vt Heôlori Boëtliio placet, Scotorura Albanenlium rex, ibi erat lubmcrlîis. Nam Karreg Fergus, Hibernica lingua, Icopulum Fergufij lignihcat. De quo fatali exim nos olim ità diximus.

Arm h'a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctiam patte fedem habet Armachia, quæ,

Archicpifco* multis abhinc annis, non mediorîcm in Hibernia lo-cum obtinebat. Neque prolcélô iniuria. Archiepilco-poenim Armachanoomnes quidem primas tribuunt, cùm httotius Hibei niæ primas : lêcundas Dublinien-’Tl,teirias GalTilienlî, vlcimasTuemienfi. Namquat-tuoi

tuor Arcliiepilcopi in Hibernia numerantur, verum de huius Infulæ vrbibus, amp;nbsp;opidis fads didum eft ; dem-ceps ad aliam eiuldem partidonem tranftamus ; quæ magna cum cura, amp;nbsp;diligentia confideranda eft, ii quis huius terræ ftatum cognitum, ac pcrlpeólum habere aueat. Quare obftruare diligenter oportebir, Hiber- Alia Hibej= niam in duas partes diftributam eflej in Anglican!, ôc ‘“æ Hibernicam: nanc germani, óc genuini Hiberni, illam Anglorum progenies incolit: eaque pordo, plebeio lcr-mone, Anglica prouincia nominatur, quódftt Anglo- Angiicapr«. rum territoriis,quafi palis amp;nbsp;lèptis circumleßa. Etenim pofteaquam homines BritanniciDermicium, cxaótum regem, Hibernis hoftibus armis caftrilque oppreftis, in patriam, atque adeo in regnum reftituerunt (quibus de rebus agemus tum cùm ad Iccundum librum peruene-rimus) Britannici viftores lèdein ftabilem amp;nbsp;domicilia certa, in leôds Hiberniæ locis habuerunt. Deinde cùm inter le Sc domitos Hibernos quædam quad infu-læ diuorda feciftent-tum illam partem in qua coloniam collocamntjAnglicam prouinciam appellauerunt. Etfi verô primis annis longe lateque patuit: tarnen temporis longinquitare, cœpit in exiguos quofdam fines confti-pari;^ partim pofterorum focordia,qui dum in bonis,ve-lut firmi poflèfibres, hærere non contenderunt, Eliber-nicos longiùs ftrpere ignauiter pafti finit: pardm verô, quôd Britannici accolæ, quibufeum vieilliras Hibernis crat,eorum moribus oblitià priftina maiorum vrbani-tate tamquam Circæo poculo pedetentim degenera-

''rint. Maior Lageniæ amp;nbsp;Mediæ pars,ac ea Vltoniæ por- tins termini tio,quæ Vrilia dicitur, in Anglica prouincia coiitinetur: folptiö.”' fid præcipua Lageniæ pardcula, quæ Fingallia vocatur,

Dublinio,ad Aquilonarem plagam , finiciina, primas tenetjiêcundas Media. Fingallia: enim amp;nbsp;Mediæ agricole rem rullicam laboriolmimè colunt. Eaque agro-rum cultio amp;: fatio ad multorum frudum rcdundar. Vcraque colonia Hibemiæ horreum meritó nomina-tur. Nam ceteris infulæ oris frumentum quotannis fup-peditat. Tametfi Momonie,amp; reliquarum prouin-ciarum agri, in quibus aratores lolum Itcrcoranr, amp;: lè-mentem faciiintdrudbus afTatiin oblèrantur. Glebam lanè habet Hibernia cum natura fru2'ifèram,tum indu-llria culturaq. fèraciorem.Qui in Anglica prouincia ha-bitant, ab Hibcrnis,vidu, cuitu, ôcfermone diffcriint. gioruin. Nam à priftinis Anglorum moribus, ne tranfuerfum quidem vnguê, difcedunt. Anglicè item naturaliter lo-quuntur. Nullo alio cottidiano fermone animilènfâ cxprimunr. Quamuis verb à noua bac, amp;nbsp;nimis pe-re2:rina ma^niloquentia, ex Pentium exterarum linçuis furaci/Timè collecta,îongiùs abfunt:tamê incorruptam . Anglicæ lingue vctullatem feruant. illam nimirum, Poctx lais, quam Chaunccrus vêtus ac nobilis Poëta,amp; Anglorum fine dubio Homerus, in fuis lcriptis vfurpauit: qui ita Anglicè dixit, vtnon ipfam Angliam magis crederes elle Anglicam. Nihil in illius libris ledori occurret, quod Iputatilicam (hoc enim verbum iam olim, nec fine cauîla, ille Romanus rifit) nouitatem redoleat:cx a-licnis linguis verba non mutuatur, quemadmodum lo-lent etate noftra,illi vcrborum opificcs,qui Anglicè vcl turn maximè colloqui le putant, cùm ctiam minimè Anglicè dicant. Sed vt ad noftros prouinciales Anglos re’ueiTamur, illi fanèfimplici quadam voce, non curiofo oris prefiù verba fàciunt. Fcmiiie non admo-dum

dum delicate loquuntur. Ruftici f itis vaPcèj ac hiulcè (quod ipfum in aliis regionibus Ht ) fermocinantur. Cum itaque vltima hrc Hibcrniæ partitio à tranfina-rinis honainibus minus fit percepta,amp; cognita: magno quidem opere mirari lolent, quoties cum Hibcmo ali-quo in fcrmonem Ie dant, qui le Hibernicè nclcire con- ah'” fitetur. verum fi in ipla inlula client, complures eden-

tulos lenes, in Anglicaprouincia, conlpiccrcnt, qui vix exfuiat. vnum, aut alterum verbum Hibernicè loqui, ne dum intelligere polTunt. Atq. ego quidem (lubringantur alij licet, quantum lubet) eorum in ea lingua inlcientiam valde probo. Cur enim patriam locutionem, quam a natura liauferunt,relpuerent, Sgt;c ad aliam, illis haétenus minime afiiiefaólam, derepente tranfuolarent ? Idem ipfe locus à nie olim erat traólatus,in Hiberniæ defcri-ptione,quam diólione vernacula edidi:meaq. ibi dilpu-tatio dedit fcrmonem inuidis, me laudes Hibcrnici Ier- \ monis minuiflè. Sed in falla hac criminatione fuam produnt maleuolenriam,non redarguunt meam. Nee enim ego turn oratione mea fulcepi, linguam,cuius ef-fern ignarus amp;nbsp;infolens, minus confideratè vituperan-do, aàfligerenmô contra grauilfimorum Iiominum au-doritas fidem milii iamdudum fecit, earn, verborum granditate,didionum concinnitatc atq. dicacitate qua-dam acutula redundare- denique cum Hebraica lingua, communi-eonglutinarionis vinculo contineri. Sed boe, id temporis, docere argumentis inftitui, noftræ reipub., minime conducere, Hibefnicum lermonem nimis tri-tum amp;nbsp;peruagatum habere, quem maiores noftri, tam-quam lcopulos, declinarunt. Nee in re minime ob-Icura,rationes proferre maxime apertas opus erit. Hoe

vnum libenrcr fcicarcr,amp; auco audire^quid ÜH boni vb ri ad hoc rcperiant: quam ob cauiTain Angiica locutio, be°n7amp;*v^i' Hibcrnicisterritoriis.déipicatui ducacur? Quos Hb gus ab A n- bcmicos dynalEis proferre poteris, Ançlicæ coUocucio-glico fcrnio- • r ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î

nis locietatenobilcum coniunctos ? imo nolunt mentum, Anglicèloquendo,vt ipfi iocantur, intorquerc. Acqui, hoc loco, felHuum illud Oreli rcfponlum (eft autem is, inter Hibernicos, clarus, ôc nobiîis) præterire nolo. Hic, cùm haberet infantem filium quattuor an-nos natum, qui balbus lèu potius inutus erat, cumque alumni alcrix patentem huius hæfitantiæ admoneret, dixillê fertur : A. nobis igitur ad Anglicam prouinciam amandetur, nbsp;nbsp;ibi dilcat Anglicc loqui. Exiftimauit

nimirum homo ridiculus, nihil aliud ede Anglicè dice-re, nil! vel prorfus obmutefeere, vel mutila amp;nbsp;hiantia verba rufticè atque incondite balbutire. Sed vt ince-ptum opus perfequamur, hi, quos iam in manibus ha-Ânnîibia bemuS| Anglo-Hiberni, adeo hunt ab antiquis iftis Hi-non mifeent bcmicis diflociati, vt colonorum omnium vltimus,qui nirihbJiDi's. in Angiica prouincia habitat, filiam fuam vel nobilim-mo Hibernicorum principi in matrimonium non da-ret. Hxc autem domeflica connubia inter le,ea diutur-nitate,coniunxerunt-vt vnus alterum iam nunc langui-nis communione,vel affinitate plemmque tangat. Atque hoc idem in omnibus illis vrbibus amp;nbsp;opidis ( de quibus ante Icriph) obferuatur. Clues amp;nbsp;municipales, more inftitutoque Anglorum,viuunt : audoritate nu-tuque Britannicarum legum rempub. adminiftraq An-glice etiam ac Hibemice loquuntur, propter cottidiana commcrcia,quæ cum vicinis Hibernis habent:fuos tantum clues mutua affinitate deuinciunt, amp;nbsp;Hibernicos

procos, veheinentiHima animi contentione, répudiant. Ac de Ànglicæ prouinciæ habitatoribus fàtis explicacu proiunnî arbicronreliqutiin eft.vcdsHibernicorum moribus. at^ que confuecudine nonnihil exponam.Vehcmens quæ-dam,amp; peruagata opinio per animos mukorum pcrua-dere folet,Hibcrnicos iftosjad quos iàm orationem con-uertimus,omnem humanicacem abiicere, fufcs per dé-fillimas liluas ac difperfos vagari,deniq. fèrina quadam imininicite edrænatos vitam horridam inculcamque vinere. Sed qui illos bis conuiciis infamanc ‘ à menda- ^tiks amp;nbsp;fc ciocoïïtta verumperipicuè Itahc. Qu.amquamcnim ab Anglicæ prouincir vrbanicate, amp;'lautitia vtcumque abîaorrcnr-non tarnen omni ab humanicate,ficutfertur cxutijvitam traducunc. Sed vt homines,quivcti cogno-' fcendi cupiditate ardent, invcterato hoc errore leuem^ dccreui quidem,frecus leôtoris facilitate, præcipua quX’ dam capita,tam moderato temperatoque calamo,quor ad eius haï potelf,explicate, vt neque calumniatoris a-ccrbi,neq.adulatoris bladi partes fulcepifîe, cuiuis æquo rcnim æibmatori vllo modo videar. Nam mei Roma-chi non eft, contumeliarum aculeis in aliqueïn decla^ marc:nequeitem dignitatis meæ, quanmlacunq. tan-, dem ea fit,agnô{co edè, adentatoriis verborum ienoci-niis in hominum aures feruilitcr influcre. Hîc igitur confiderandum eft, inter hos Hibemicos, cdè, prima- nbsp;nbsp;,/.m,;. t

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z? \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•bcrnoruni,

mm nomma a quarta tere vocali exordium lumunt,vt, coruoiquc vcrbi cauda, O Nelus , O Carolius, O Rorcius, O Morus, O Connorus. Item ifti tyranni inferioris?^ ordinis {irtdèétôs dothitos amp;' fubiGÓtÓs hab'çrièqui cum magno cuoca^orum nuiti'erô pâràti funii^quôti^ îXm.'^ comm

corum princeps fignum furtollic,ad bellum exircjcique, quibuspolfunc, viribus óclacertis opitulari. Quod li oÆcium, vel indiligentia, vel perfïdia preteritum fit (nam ad tale milicare oblèquium in illius lundis, lèu ditione viuunt, quandoquidem nullum aliud llipen-, diafium veóhigal illis imponitur) folet princeps,illos ad arma compelTere ; vel fi eos pcrpugnaces aut refraóla-dolos inneniatjinanum fibi amp;nbsp;copias comparât, ligna aduerfantibus intendit, cos àpropriis fedibus exterminât , bonis omnibus euertit. Talem itaque fibi prin-cipatum fingunt, neque Anglico fub iure, amp;nbsp;imperio , eflè volunt, nifi qu^diu Angli milites eorum territo-faudt ria depopulantur. Soient enim, in huiufinodi alperis temporibus, aut metu permoti, in lacus lucofue fe ab-dere 5 autfe totos dillimulanter (nam præclarè norunt, tempori inlèruire) ad viôlorum nutum amp;nbsp;voluntatem conuertere. vt primùm rurlus Angli arma deponunt, iftimetu releuati, vêtus imperium arripiunt. Hi igi-tur principes (femperexcipioONclum, qui inVltonia dominatur. nam is, quoniam ell grauis aduerlàrius Britannici imperij, in fæniculariis campis ftadua ple-rumque laabet) callclla polfident, munitione ac mole lapidum fortiter exflruóla, cum quibus aulæ fads magne: amp;nbsp;amplæ, ex argilla amp;nbsp;luto fiâ:æ faôlæque, vicina adlaæfione copulantur, Non funt fartæ tedæ aut lâ-rxommdaminis è lapidicina eriiitis,aut Gjemends,aut tegulis, led' agrariis culmis vtplüdmùm'contegunmr. In iftis aulis epulafi Iblent : rarô tarnen fomnium, nifi

in caftcllis capiunt.-quonianiaularum integiimentis ho-Ires po^uut ardentes fai-es, aërisrflabeÜQyënalamÿiàfgt; admoucrcrquandoquidpnriila materies ignem-

L I B E R P R I M V s, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55

perceleriterconcipit. In pnmisautcm caftellano præ-Ldio le tuennir, ne illis quielcentibiis noôlurna vis in-feramr. Quaie vc taiequiddam incoinmodide nodle ca^eUis* um non accidatjhabentin callelli vertice,ninquain in Ipe-cula, excubus, quæ fepifliinè vociièrant, in frequen-nbus clainoribus inaioretn paixem nodlis vigilant. At-que has vociferationes idcirco iterant, vt nodumis lu-ribus amp;nbsp;viatoribus fignificent, patreinfamilias non ita ardlè amp;nbsp;grauiter dormitare, quin promtus amp;nbsp;paratus fit {nam expergefaciunt eum vigiles, quoties inimico-rum aduentum fulpicantur) holtes a luis laribus virili-ter reiieere, atque, fi peropus fit, etiam in campo comi-nus ferro decertare. Habent item areas inagnis aggeri-bus amp;nbsp;Iblfis circumdatas, dumetis ac virguïtLs circum- forlhaT/du-fèptas. In has, quoties anguftiis vrgentur, armenta de-trudunt; vti melius à çrralîatorum incurfionibus amp;nbsp;à ta-gacium furcis,obuallata inclufione, vindicentur. Non igitur, vt multi auerfi à veto opinantur, illi, nelcio per quos filueftres anfradtus, amp;nbsp;paludes vagantur-, led præ-dia amp;nbsp;domicilia certa habent,qu£E maxima cottidieho-Ipitum frequentia celebrantur. Sunt fane homines ho- Hofpitaiita» fpitalilfimi, neque illis vlla in re magis granficari potes, quam vcl Iponte ac voluntate eorum domos frequen-tare,vel illis inuitatum condicere. Pranderelolent,hie-me, antelucanis horis ; æftate, circa horam lêptimam, matuiiua. Pôft, fi vlla militiæ vacatio illis,ab hoflibus detur,cum fatellitibus in campis, otiandi caufià, Ipatiantut; aut ad montana conuenticula iter arripiunt. Nam Itato die tum^quot;’ frequens hominum concurfus fit ex tota vicinitate ad certum locum,qui,cùm editus amp;nbsp;præcelfus fit, vnus e- ’ minet inter ceteros. Ibi vnulquifque de iniuriis fibi

}4 DE REBVS HIBERNICIS illatis, queribunda voce,conqueritur. Tales autem iii-iuriæ,clandellinis furtis, frequentiflimè iiiferuntur. Ecfï ipli dynallæ tam abiccto ac imbecillo animo elle no-« lunt, noólurna incurfione latrocinari : tarnen infimæ conditionis furunculi,lubceffiuis noólibusdn omni genere furandi verfantur nbsp;nbsp;dominorum ædes furtorum

iJas feceptrices Iiabent. Quod Ci ipfi proceres à quoquam, amp;. rapin«. capital! odio, diflideant, noótem ad prædas non adiun-gunt, led exercitum cx ficariis, excurlonbus, amp;nbsp;leruitio conficiunt, atqui de inimici ac eius prouinciæ bonis, omni totius territorij pecore compulfo,luce palam præ-dantuqnili alter, adarma vocatus,paratus l]t,fuas rapi-narum minillris vires opponere, atqueprædonumim-petum pugnacilïimè propulfare. Nam in huiußnodi excurfionibus, agri multorum fanguine læpius natant, amp;nbsp;rapta præda de nianibus direptorum crebro amittb tur. Verùm fi congregata pecuda in territoria lua ad-ducere polïint, alacres exfultant in vióloria, amp;nbsp;præcla-rum illud facinus in album rerum acriter amp;nbsp;animosè Quædccie. geftarum ouantes referunt, Etenim malunt Tyrann! CTS non ha- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prædatotcs apcitos, quàm latroiics occultos

numerari.Alterum in magna fortitudinis laude ponunr, alterum in bomunculum tantum lêmillem caderc, ad-firmant. Ceterùm vi6li,am!llis omnibus fortunis,nulla ferè via compenlantur- quam vel tempor! cedendo,fi viribus inferiores finq vel parem vicforiDus grariam re-fèrendo, vt primum vlcilcendi occafio datur. Interim prælcntem infelicitatis quafi rutam, futuræ prolperitatis pulegio,mit!gant. Minas non iadant. Latrare nolunt, piacabikr. mordete voluiit. pcrrató quidtm dies illorum odium placat,prælêrtim fi aliquis ex eorun; curiaEbus lèrro, in pugnis,

L I E E R P R I M Y s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35

pugnis, fît intcrfeôhus. Et h cnim fimulatæ amicitiæ mitella exLilceratas fîmultatis reliquias fœdere obltrióli, concegere vidcbuntur- tainen multos poil annos (vlci-Icendi occafîone data) facile intelliges,côs,in reconcilia-ta gratia, animum fêmper retinuifîe armatumzquanda-quidem fanguinem nullo modo, nifî fànguine, expiati credunt. Atquenon folùm in homicidii auôlorem im- vitîoinag. placabiles exliltuntj led etiam in omnes, qui eius cog- iunaos. natione tenentur, odium, immoderata intemperantia, conuertunt. Illis fane prüdentilîîmum videtur, quod nonnulli llultillimum rentur, cum viuis,pro mortuis belligerare. Atque ita, in hoc hominum generc,de die, in diem viuentium, volubilis Ibrtunæ commutatio perlpicuè cernitur. Qui cnim, hodierno die,omni re pecuaria amplillimè abundat, pollera fortaflis luce, omnibus bonis expellitur. Et qui hodie ne libellam quidem habet, craltino die, præda capta,cumulatilhmè ditatur. Atque ad hune modum eorum llatus in lu-brica, variata fortunæ vicillitudinc vacillât. Sed vt ad priuata ilia damna rurltis accedamus,qui incommo-doadficiuntur, acceptæ iniurias querelam ad coronam deferunt. Et peritor eum fæpius nomine appellat,qucm in crimen vocat. Habentindagatores, qui, mercedula addudli, folertilEimè furta perfequuntur, veftigiis pecu-dum vel puluerulentis vcl luteis diligentillimè infillunt, amp;nbsp;fi fures de tritis ac indagatis viis, ad extraordinarias lêmitas déclinent, facilius multô pemelligari poflunt. Sed qui reus eft,feu cum falfôinfimules, Icuverè ac-culês, nulla alia iuris formula,præter fceleris inficiatio-nem,lê défendit. Quæcunq. illi crimini dantur,ad omnia refpondct: nego hoc. Quôd fi accufator,certifi

jó DE REBVS HIBERNICIS liinis criininibus frecus, prius oculis, quâm conicólu-ra,furtanon depreliendat,lèd quadam tantumpro-babilitate ducatur ad fulpicandum operam amp;nbsp;oleum perdit. Quandoquidem talis fulpicio, leu dubia o-pinio , tamquam frigida amp;nbsp;ieiuna calumnia , oim nium fibilis exploditur. Perfacetum erat illud Oliueri Giraldi j fords amp;nbsp;virilis equitis, in tali iainolim con-cione, relponlum. Nam cum criminator non modo Oliuerum vehemente fulpicione perftrinxillet, verùm edam clara voce afieuerallèt, lè vidiflè eum ifto iplo temporis punólo j amp;: item in eodcm loco, vbi furtum erat faótum in fuo expeditum equo, qui curtatam ha-buit caudam ( ifte autem equus^ quoniam ceteris, mf rabili pernicitate, tamquam Pegaltis, præcurrebatj omni illi îrequentiæ notillimus erat) hîc OliueruSj cachin-nari incipiens, Audite, inquit, opdmi viri, quam gra-uilTimo lcilicet argumento leuillimus conuidator du-ótus, vana in me criminatione vdtur. Me huius furti aflinem eflè cofirmat, quia equum decurtata cauda polïideam. Valdè bene res lè habet, bone vir. Non dithcilem, ac morofum habebis reum : attende itaque, quammefis vfurus æquo. Percurras tu omnes com-palcuos agros, amp;nbsp;fingula vicadm ftabula quæ in tota conlillunt Hibernia : amp;nbsp;vbicumquc inueneds equos, perfimili pilorum breuitate notatos, compelle viritim talium equorum dominos, aliquam damni tui partem relarcire ; ego, pro rata portione, non grauate pro meo etiam equo perlbluam. Periallo hoc relponlo audito-res mirifice hilarad omnem rilum in acculatorem con-uertebant. At veto (vt eo iam reuocetur, vnde hue declinauit narratio) liquis fignis luce meridiana dado-ribus

L I B E R P R I M V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'57

ribus conuincac, rcum manifeftiiïiiiio in furto tcnerij aut reddendum, aut muka peniàndum cil, quod corn- A,bitri in miiîc. vtuntur, ad taies lires ælUmandas, quibuldam arbitris quos illi, Brehonios, appellant. IIHQjii ex cetia funt ex vna fàmilia prolèminati, intelligcntiam iuris Britannici non habent, ciuilis etiam ac pontificalis im-peritiiïimi. Retinent iolummodo domellica quædam pfèphifmata, vfu Sc diuturnitate corroborata, quorum animaduerlionc, artem aliquam, ex rebus fîôbs com-mentitiiiq^Lie conflatam, pepererunt : quam nullo modo , diuulgari patiuntur, lèd fibimet ipfis, veluti ab-ftrulà arque abdita myfteria, à communi hominum renfuremotiffima,eam referuant. Arque ob vanam gnt'pî«^’’ banc reconditæ cognitionis opinionem eorum nomen vuigô. ab imperita plebecula ( quæ cidus fiôla oftentadonc, quam vera fimplicitate capitur)valdè celebratur. Viuût edam, amp;nbsp;virent inter illos lêmidoôd quidam le^ulei, a primis annis, ciuilis amp;nbsp;pondficij iuds Itudio dedid. La- iurirp«iti tinæ linguæ intelligcntiam, ex grammaticorum fond-bus non haudunt. Totum illud,tamquam luteum negotium,ac pueriles tricas, alpernantur. Quodeumque in lolum,vt dicitur,venerit,efrutire lolent. verba grama-dcorum arte non expendunt; lÿllabarum pondera non examinant; omnem periodum fpiritus volubilitate, non ards iudicio determinant. Neque lânè minim.! Iftud enim ædificium male materiatum, amp;nbsp;ruinolûm eße oportet; prius, cui, quam iaôha funt fundamen-ta, fanigium imponere infipienter conaris. Sed hæc haólenus ; ad montanam concionem, vndehuc deflu-xit oratio, redeamus. Vbi igitur, poft longam lidga-donem, fblem præcipitantem vident,domum redeunt:

Solutie iuri. amp;nbsp;vt quifque ert fortuna.acauóloritateflorens, itaho-tus. Ipituin numei'uin ad cenam iiiuitat, Ccnitaiit mag-iiificè amp;nbsp;opiparè. Nam licet âdicatis arcolaganis minime abunaenc, neceüamillavrbanain epuÜs lautitia adliibeatui'; menlas tarnen habent,boue, porco, amp;nbsp;aliis

Cibi eorura -i-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 -r

amp; dapcs. cibariis, prout temporum obleruatio exigir, cumulatil-fimè inllruótas. Porcos, prxcipuè opimos nimiopere appetunc.-faciunt pluris omnium oblóniorum nihil. InteiTogatus, à conuidtorc^quidamdeO Neli fatelliti-bus, an caro vitulina porco elïet delicatior ? id, inquit, pcrinde ert, ac fi quis percundlaretur, vtrum tri O Nelo lis honoratior ? permolellè nimirum tulit, opinatorem de re minime controuerla pueriliter dubitare. Non-nulli didtitant, illos crudis carnibus vefci ; quod contra eft,ac dicunt : tamctfi non admodurn codtis, nee plus fatis alÏis deledlantur, tarnen cruditate minus fepe naulcant. Vtuntur, pro panchrefto mcdicamine, igni-Potus ex to quodam vino, nullo alio liquore permixto, quod vine Ignite, j-oinmunitcr Aqua vitæ dicitur, cuius ardore cibus fa-cilior ad concoquendum redditur. Hoe potionis ge-nus intimo artificio inftillantradeó vt,flammula admo-ta,totum,quafi bellicus puluis,raptim ignefcat. Ingen-tem vini vim emunt in vicinis opidis, Hifpani prælèr-tim: quod régis Hilpaniarum filium, per rifum ac io-cum, Iblent nominate, vtroque temeto, epotis plenis œnophoris, le obruunt. In epulis accumbunt, ledtulis

Accubnus amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z* i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•r

ordoinmefa politis. ptimus mincnla locus tnbuirur matniamilias, talari tunica, amp;nbsp;læpe crocota, bene manicata, amidlæ: mirurn inter vtrumque coniugem, inlpedlante populo, lilentium: Iola corum familiaritas cubicularis. Inter ccnandum adeft citliarifta, oculis læpe captus, muficis minime

minime cruditus, qui chordarum puliu(hint autein ex ferreis aut æneis hlis,' non ex neruis vt alibi fit, contexte) animos accumbentium relaxat. Nonplcelro ali-quo, fêd aduncis vnguibus fônum elicit. Atque licet in muficis neque numéros expleat, ncque modum,aut Ibnorum accentum obfèruet (fiquidem teretes feientis aures perinde ac fàrræ llridor, facile offendit : ita omni ' ordini obfl:repit)tamen vulgus hominum rudi eius Harmonia vnicè dclcctatur. Quod li aures tuas, pulfis fills, peregrinari intelligat, aut ii Hominis laudem,vlla ex parte,minuas, furere quidem, amp;nbsp;tamquam rabiofulus, bacchari videbitur. Nam vt illius cosnitionem ore laudes pleniore, non modo petit, verùm etiam exigit. Viuit, nac nollra ætate, Cmfus ad lyram, poil hominum memoriam quàm maxime infignis. is ab illo in- cruiîcith». condito ftrepitu, qui incontentis, fêcumque difeordan-tibus fidibus fit, plurimùm abhorrer : contraque eo modorum ordine, fônorum compofitione, muficum obfèmat concentum, quo auditorum aures mirabiliter ferit, vt eum citius fblum quàm fummum cithariifam iudicares. Ex quo intelligi potcll, non muficis lyram, fed lyre muficos Haôtenus defuifiè. Vtuntur etiam Hibernici,locotubr,ligneaquadamfirt:ula, callidifii- Muficum in-mo artifîcio fabricata : cui faccus ex corio compofitus, amp;nbsp;cingulis arôlifiimè complicatus, adhærefcit. Ex pel-lis latere dimanat fiftula, per quam, quafi per tubum, fifiularor, inflato collo, amp;nbsp;buccis fluenribus, inflat. Turn pellicula acre faróla,turgefcit:intumefcentem mr-fus premit brachio. Hac imprcfiione duo alia excauata hgna,brcuiiis fcilicet ac longius, fonum emittunt gran-dem amp;nbsp;acutum. Adcft item quarta fiftula, dilhnóbs locis

locis perforata, quam buccinator ita articuloruin volu-bilitate, qua claudendo, qua aperiendo foramina, ino-deratur; vtex fuperioribus fillulis fonitum feu gran-dcrn,iêu remiflum, quemadmodumei viiüm crit,faci’ lè eliciat. Totius tarnen rei prora amp;nbsp;puppis eft, ne aër per vilam aliam folliculi particulam, præter fillularum introitus,peruadat. Nam fi quis (quod hominibus fà-cetis quandoque vlu venir, quoticshifceauletisftoma-chum facerc cimiunt) vel acu punólum in cuieo rima-retur,aólum eflet de ifto inftrumento, quandoquidem vfd fubito flaccefl'cret. Hoe genus filtri, apud Hibcr-nicos, bellicæ vinutis cotem eflê conftat. Nam vt alij milites tubamm fono, ita ifti huius clangore, ad pug-amp; ordL'”'“ nandum ardenter incenduntu r. At vero quoniam hue declinauit oratio,non multum extra rem erit, eorum in præliis ordinem, amp;nbsp;mores breuiter attingere. Primus Kquit« ha- ordo eft cqueftris. Sed Hibernici équités ab aliarum ftiti. gentium confuctudinemultùm dilïident. Namhaftas bene ponderolâs, circa medium manibus prehendunt, non ad latera fùa,infra brachium, apponendo; fed fuprâ capita lacertis viribufque vibrando. Habent etiam excellentes equos, amp;nbsp;dociles, quibus in hoftium manum multitLidinemque fe committunt; autcorporumdecli-natione, eorum impetum, fi cenamen non fitæquum, virant. Totum iftud abfque magno equitis labore,fit, ctiamfi laxifiîmas habenas habcat. Nihil enim Hiber-nicis equis eft traólabilius. Nunquam petafati in cquis hærent: verùm itaaltè,in vnaquauis lutulenta via, furas attollunt, amp;nbsp;ita placide, fine vllo fuceuffu, equitant, vt caligas cæno atque fôrdibus nullo modo prorfus obli-nant. Ad hæc, ferreis fcalis (quæ â nonnullis, ftapides, dicuntur)

L I B E R P R I M V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

dicuntur) in cquos minime alcendunt:ncq. liuiufinodi nugatoria (iîcillorum opinio fcrt) adminiculaplialcris adhærclcere permiixunc. Scd eas iubarum fêtas , qua: frontibus imminent,autcquorum auriculas dniitra ap-prchcndunq atquc dum cqui, obîlîpis capitibus quietè inclinant (nam ad talem facilitatem, vt elt corum doci-litas, 3. doinitoribus linguntur) équités,ctiam loricis aut figis am'idi,mira corporis agilitate,lc cHcrunt, diuarica-ti^]ue cruribus, ephippia clitcllis non diflimilia, lùbitô occupant. Talis autem alccnlio ita in eomm conluc-tudine verlatur, vt non fît tain laudabile illud munus præftarc, quam turpe non perficere. Canteriis,licet dnt placidilïimi alfurconcs, raro aduebuntur. Equas, vt pariant, tantum pafcunt. Nihil ad cquitis æltimatio-nem turpius, nihil ad inlpcótantium cachinnos aptius, quàm inequa federe. Proximus ell: equitibus ordo pe-aci tris, qui confiât ex quodam genere fagatorum mili-tum , quos illi Galeglaiîos appellant. Homines funt magnæ ftaturæ, præter communem morem corporati, fortes bulluarij, fanguinarij toti,ac minime propitij milites. Humanum apudillos nihil tameft, quam odium humanitatis. Eîabent tela pcdalia, fecuribus fimilia amp;nbsp;gcmina,cultris tonfbriis pænè acutiora,longiufculis ha-ililibus adfixa,quibusplagam grauem faciunt, vbife-- rinnt. Prius verb quam aliquis in eorum collegiû coop-tatur, magna rcligione iurat, quoties in aciem dimica-tionemq. venir, nunquamtcrgiuerfari: tametfi ille mos magis magilq. antiquari incipiat. In omni acri ac acer-bo prælio, fi admanus vcniatur,aut citô illi pereunt,aur citô perimunt. Sunt, fine controuerfîa, homines va-leiltininii, atq. Hibemici belli fundamentum amp;nbsp;robur.

4t DÉ R. EB V S HIRER NICIS pedites,qui Tcrtius ordo comprehcndit alios ctiam pedites,ac Jeu is K uni difti. armaturæ machæroplioros:ab Hibernicis Kami dicun^

tur. Illiquidem ballas amenutas toris viribulque adeo-viribter torquent, vt cas, inllar circuli, iii orbiculatum a' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;compclliexillimarcs. Gctrisautmanicisferreis

armati, pugnant ; non admodum ponderofo vellitu te-éli inccdunt. Hallilium Ipiculis,équités vcl equos emi-nus fauciant ; cominus, dillriôlis dadiis, certamen in-cunt. Inbgnes funt lapidatores : armis palæflricè vti, omnino nelciunt : nec in ludicra gladiatomm arte funt cxcrcicati. Rarô bolles,pungendo, cftbdiunt ; iôlibus Enfis fuos ctebrius vulncrant. Enlcs acuti amp;nbsp;minime Icabri, mi-rabilitcr illis in amoribus lunt : nbsp;nbsp;ne in æmginem inci-

dant, neue comm acics bebefeat, omni diligentia curant. Femnt, quendam, de borum grege, è prælio re-mo'iumdi-*' uertentem, plus qu.attuor pcriculolîs vulncribus accep-tis, gladium inIpcxiflc • cumque ex nulla parte fraólum; aut aduncum vidillct, maximas numini çratias cgjillc, Bombardis quod illa vulncra corpori, non enfi fucrint infliôla. Fcr-ctiam ma- feamm vfus fillularum iam tâdcm apud cos increbruit. n.iaiisvti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r • r

mcipiunr, ttli cnim, priinis temponbus,harum lonitum ferre tre-mcfaôli non poterant: multo minus cas inflammareau* debant; tamen,nollra ætate, ipfi tormentarium pulue-rem conficiunt, amp;nbsp;plumbeos globulos per illas bllulas, admodum dilpobtc ac expedite collimant. Horum polleriorcs cogitationcs, deteriores ac immaniores fo-Icnt clic. Nam b bominis falus in contentione pona-tur, quo diutius conblitim capiunt,eô propius captiui caput petunt. Prouerbium efl Hibcmico fcnnonc ce-Adagium Icbratuin. quoties de rebus deliberatis diffidunt : P o-

occidantjfcmpcr ad llratum cadauer noua vulnera ad-dunt. Nam vnufquifque interfedi fanguine, ne forte reuiuifcat, gladiuin crucntat. Nequc vlla carde occi-fum putant,quoadulque gladiatoriis léhbus caput ab-fcilfum vident. Tum confeólam rem colli fcéforcs ar-bitrantur,imopænècredunt. Quid hoc generehomi-num cautius? Vitimus omnium ordo curforum nume- qæ u^itini ro concluditur, quos Hibcmi Daltmos nos Latine feurras velitcs ,feu lèruos à pedibus nominate poflumus. Irti inermes incedunt ; miniftros lè præbcnt equitibus, nc7a” Iparos etiam amentatos vibrant; phaleras Ibrdibus ma-culatas mundant. Equos, in pradcpibus, dentata llrigili diligentiflimè refricant, amp;nbsp;pexis fetis, nitidos reddunt. Ad hanc poliendi curam, omnibus corporis neruis in-cumbunt; quantum detrahunt de hac induftria,tantum amittunt ex gloria. Etenim hac eleganna,atque equina munditia Ipecialis diligentiæ nomen inueniunt. Vere-lt;undiam loquendi illi, præ omnibus negligunt,{currili lt;licacitatejamp; inquinatilhmis lèrmonibus vtplurimu illi-gati. Torus autemtamequitatus,quampeditacus^quo-ties ad manuSjamp; pugnam venimr, alta voce, pharro, P H A R R o, inclamat. vtrum à rege Pharaonc, Gandeli foccro,an ab alia caußa clamor ille natus fit,parum ad rem attinet explicate. Qui ex acie inuulnerati difee- Cura in fau* dunt, faucios commilitones domum oóloplioro portât. Tuitipræfto funtempirici,quihcrbulisvulneriapplica- Audaces fed tis,ægritudihem abrtergerc conantut. Ifti,vt etiam präg- impe««* chi* matici,in aliquo effe numero volunt: cum tarnen plane indodi,amp; omnino omnis chirurgiæ expertes fint. Ha- Quibusars bent fuas fimiliter familias ; hereditäre, non emditione quot;nbsp;Herediu-medici euadunt. Cùm illud Hippocratis, memoriter

polïùnt rccitarcrviTA brevis, ars LONGA,fè fàtis lucu-lente inftruôkos arbicrantur. Inanes elle confirmant fiominum conatas,in hoc exiguo vitæ curriculo,fê mc' dicorum libris inuoluere ; quorum leélio efi: adeô infi' nita,vt prius moricndo naturæ qu;im curatione ægro-Libûeorum. tis medicinæ fiudiofus latisfàciat. Leclitant tarnen,qui

inter eos leclitare Iciunt, peruetullas, amp;nbsp;fumofiis mcm-branulas,multis lituris interpLinclas,Hibcrnieè fcriptas, quas in ore amp;nbsp;in amore mirificè fiabent. Qtiando oua, in icfiaphiis, agitarc virgulâ norunt, cùm digitos com-primendo, fuccum ex herbis,minutatim concilis actrfi cis,exprimunq cùm vulntis fpecillo attentare,amp; falciolis obligate difcunt ; mm le Alclcpiadas j Hippocratas Quæfitum gcrmaniflimos opinanmr. Et tarnen, inquiet aliquis, btcuiter,tam folent vuliicribus medcti. Sanêquidcm:etiamfiilla,vt cTm'^finr, vt eft, cutatio iiatutali efiicientia: potius, quàm bis em-tuiea°f'' pificis, qui Omni aite carent, fit tribuenda. Sed quo-niam hic nofter libellus in academicomm manus per-uenturus efi, in quorum auribus, propter crebras exer^ citationes, fagacinima laudatorum myfteriorum inda-gatrixjPfiiloibphia, fcientiæ naturalis domicilium col-ïocauit: de bis lEidiis, quæ acadcmiis egregiè nota, m]k hi fuut non inaudita,fretus eomm bumanitate, opidô paucis dilputabo. Natura igitur, cuius nutu,ac modc-ratione cundla exfifi;unt,inlêuit,in omni rc creat3,quofi dam igniculos, quorum calore fingula conlèmantur. jdficrj.viin. Hæc igiica vis A plefilque dialcólicis calornaturalis ap-pcllatur. Etcnim eft in Icbolis res perrecondita ac muh , tùm nbsp;nbsp;fæpe quæfita,an ille calor virabs ab bomine, vel

alia quauis natura, vt ceteræ aduentitiæ res, cogitationc feiungiacdiuelli pofib. Quæ fane dubitatio niliil ad

L I B E R P R I M V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

rem facit. Neque eniin homo proximum cft huius ca^ loris fùndameiuum, fed naturaiis ignis in homincjac in qualibet re, per oinnem mnnduinjconliilens.-fiquidcni eil proprium vnius ignis munus calefacerc. Àbfque hoc igné fol calorem impemire nuUi rei police. Non inSoieig-cniin, vt plebei philofophi affirmant, calor iile ex hoc J* tantum manat, quod folis radij refleôlantur, fod natu-ralis flamma (quæ in foie maxime viget) hoc munus præilat; quæ fi a foie abellct, nunquam radij percufiio ardentem iilam qualitatem procrearet. Etenim qui fol elargiri poHct, quod non habet ? Quod autem in feho-lis peruagatum ac decantatum habeatur,cotem acuere, cùm fit ipfa hebes: in eo etiam homines non fitis feien-ter philofophantur. Nec cnim acu men aliquod ex cote in ferrum tranfit,fèd dum chalybem refricamus,pau-« latim extenuatur aciesj quo tenuior eil, eô acutior efi ficitur: quod non coti, tanquam proprium eft tribuen-dumj fod etiam arenulæ, vmbilicis, pulueri, amp;nbsp;aliis re- , , bus, quæ nouaculæ aciem exulccrando corrodunt. Ego iam ohm,in coinmentariolis meis,qinbus Porphirij in-? ftitutiones, ad Chryfaoriu foriptas, explanaui,nimis frigide de hoc calore'dilputaui., cùm tarnen locus ad tra-«ftandum aptiffimus milii fuiifot oblatus. Sed danda cfthæc venia ætatulæ ineæ. vndeuiginti folùm annos fui naais, cum iftas lucubrationés fcripforim, atque id temporis (dicam enim,quod verum en)de hoc naturali amp;nbsp;vitali foco minime fomniaui. Quod non multùm mirabile videri debet. Etenim nihil eft, in locupletil-fimoipræpotentis philofophiæ narthecio, tanta ærama-tionc dignandum,: ninil in vcnis ac viiceribus naturæ diditi. tain abftrufum atque reconditum, quàm exada huius

46 DE R E B V s H I B E RN I C I S jouis comitio. Pretiofiflimainfanè banc marsiantam, naturæ pala mclufam, velut incorruptam virginein,ab importuna infipientiu procCim Iblicitatione, eius cullos Pbilofôpbia folcc difiungere- ex eo euênit, quàm minime multos naturæ venatores,propter angulHatos ôc in-terclulôs aditus^ad earn/cientiæ perueftigatione adlpi-cçcunîtpTof rafle. Quin etiam ipfc Paracelfus, medicorum, vt eius ^us Pajacci- pmj-Qpcs glotiantut, deus, ne per tranlènnam quidçm. In Aurora baiic nofliam deam adlpexit : dumque D.Tbomæ fèn-csp.°^7^’ tentiam lucifügus Andabata reprehendit, fuam infeien-

tiam manifèftô prodit.Nam amp;: inibi,vt læpius alibi,ve-ritatem mendaciis Paracelfus contaminât; Se qui fit de Doftorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ptorfus ùi media Philofophia retrufo atque

DOD intrauit. præpofterè veto aduerfarium refellis,cuius in curatione j-neiitem petpcram intelli2:is. Sed ad propofitum. Hæc corporum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r -il i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

prarfcntanca igitut iiaturæ lcintillula,per totum corpus iula,membra tiuiignis™* l‘'^bitaricalorefouet;languentem naturam excitât; ia-centem cxtollit; fèflam récréât; manfa concoquit; cruda digcrit; cibos in fânguinem conuertit ; denique elculen-tas reliquias depcllit,poftrembnaturam,omni,quapof. fit, tuitione tegit. Quod fi homo (hoc idem de cccc-ris ani'mantibus intelligi oportet) in morbum incidat, aut ci volnus impofitum fit ; fblet hic naturæ focus fe colligerc, -inuftum dolorem fömentis mitigate, poftre-môægritudinemedicinam adhibêrc. Si artis efficaci-tas accedat breuiori temporis interuallo, ægrotus ex Qui iuuatut vulnere,aut morbo recreatur. Sin maior fît naturæ la-tamen à pc- oot, quaiTi attis VIS; turn diuturnior elt curatio, dolor riw medici- acetbiot, periculum maius, ex vulnere item fanies émanât; quandoqûidem luôfator ignis naturæ, quafi cum

V, ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igné

ignc contra naturam, nec ita cito inccndium per ic le-itiiigiiit. Horum tarnen nihil contingit (nili plaga fit infanabilis) vbi perartis fuppcditationem naturæ vires intc2:rantLir. Nam tum vacuitas eft ab an2oribus,vul-nus purum ac mundum manet. Etcnim nullum pæ-dorem medicina, germanx artis particcps,in Caine per-mittit; quoniam vitali igni opem fert, cuius auxilio re-calcfcit,quocum mirifica operandi focietate conllringi-tur. Ex quo profedto intclligitur, ilta empiricorum Niwiom mcdicamenta penitus cfieotiola. Tantum enim abclE ^utemab

, A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J impcnta.

vt conquaflatam naturain commoueant, currentem quidem vix incitant. ■ Cum itaque naturx ignis fuo per Ic fungatur officio, plures illiterati idiotæ fibi arrogant, quod nullo lurc vendicare debent. Etenim nulla eit carunculx particula,qux, modo putrida non fit, hanc curandi vim à natura non arripuerinquod à talium my-fteriorum Ipeculatoribus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peracute nomina-

tur. Sed hæc mifi'a faciamus, qux indodis obfeura, minutis mediejs incondita j ipfis Phyficis fpinofiora ôc ad hiltoriæ propofitum non admodum necefi'aria vi-dentur. lam veto fi quis,intcr Hibernicos,prælèrtim fung/ fiimmo loconatLis, à vita dilcedat,incredibile eft,quan-to, amp;nbsp;quam farmineo fletu, omnia loca circumfonare Ibleant. Atque vt lugubrein lamentationem, ranonis temperamento modificatam,magnoperenon reprefien-dam- tarnen pemerfum anicularum morcm non pofi fum non liberius accufare. Nam vt primùm vnus ex Praficarum fiis,qui inhonoribus populiverfatur,nalitu extremum cfflatjvidere licet,complures muliefes,pcrvicos amp;nbsp;campos curfare, lupino vlulantique clamore, omnium au-rcs obtundere. At vero vbi templum, in quo mortuo

'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paren-

48 DE REBVS HIBERNICIS parcntattu', ùigrediuncur, quanto eiulatu£icram com-plentædem, non facile dixerim. Buccis inflatis exclamant, perquâm débiliter voces eliciunt, redimicula po-nunt, capita nudant, crines lacérant, frontem feriunt,latera intendunt, palmas dilatant, manus in cælum ex-tollunt y mortuorum ciftas verfant, operimenta dilori-cant, cadaucramplcxantur, olcula infigunt, mortuum humari vix permittunt. Hæc eô fcribo, vt Chriftianæ fidei præcones commonefaciam, deformem banc con-foetudinem , orationis dumine minarum fulmi

ne, ex fæminarum mentibus llirpitus extraliere, ipfos etiam mortuorum manes in edæminatum buncplora-tuni telles laudare. Ncque enim Iqualore vultus, aut genarum 'acerationç,aut corporum pereudionibus, auc næniarum plangore exlcquiæ, amp;nbsp;inner a cclebrantur. Talia viuis abeße valent, mortuis nihil prodeifcfolent. Ex hoc lacrimarum fonte produxit (vt arbitror) tritum illud amp;nbsp;celcbratum, in Anglico formonc, prouerbium, Lacrimas CS HiBERNiCE LÂCRiMARi* Dicimihi memiußnounul-nccTcrastie mulicrculas, tantùm demore,ichislamentis lacri-

locnndo ex- mÜque dcdete. Cuius rei fidcm fecit, non multis ab-aTim?foc luftris, vetula anicula quæ cùm, diu multumque vGciferata, irraucuidèt,de focia quæiiuit, quod tandem mortuo nomen fuit ? Quàm grauitcr notum lugeret, quæ incognitum tam vehementer deplorabat? Haôle-nus deHibernicorum infbtutis did:ributius,ni fallor,cfl:

De moribus explicatum- pauca etiam generatim adiungam. Sunt, pauiiôcora- Vt iiipta comiTiemoraui, pcrnoipitales; proltxa, benih-manius. caque natura -, in laboribus,ex omni hominum genere, Amorinnu- patientidimi; omuium bellicofidimi ; inrerum angu-fradi. Nutrices, ad extremum vitæ ipatium, in lo-

L I B E R P R I M V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

in loco parcntum habcnr. * Earum natos, qiios vocanc Collaôhancos, magis ex animo, quàin germanos fratres amant. Singula illis credunq in corum ipe requieicunq omnium conliliorum iùnt maxime conîcij. Colladla-nci etiam eos Hdclillimè, amp;nbsp;amantiffimè obfêruant. Nihil pcrfidiofum amp;c inh'diofum, nihil fàllax in ilhs in-uenics:quin etiam parati ftint, offerte capita ffia, pro la-éteorum fratrum,vt appellant,falutc,periculis omnibus. Cærtibus hominem contundaSjCculeo excrucies,ignitis Etmirafidcs. laminis amburas, omnia exquihta ïtipplicia, vehcmens feroxque tortor, in ilium expromas : tarnen nunquam cum de infita mentis fidelitate deduces j nunquam vt officium prodat, induces. Hibernici etiam, magna ex pictasiiiorâ. parte,funt religionis fummè colentes. Quod certè lau-dandum cil in iis, qui vitam, ad veram religionis nor-inam dirigiuit : alioquin in Ipoliis, prædis,'liomicidio religio non valet. Sacerdotes apud illos magnam ob- Sfï«. tinent dignitatem:quorum falutari admonitione (vt eff: hominum genus tenerum amp;nbsp;flexibile) auditorum con-feientias facillimè mordentur. Si omnia bello ardcant, religiofi, tamquam feciales caduceo ornati, vtrobique rufticari incolumcs poffunt. Nefas effè arbitrantur, Aquibusin. vel teruncium de facerdotis bonis, in vlla direptione,at-' m beur’ tingere, multô magis cxlccrantur, corum corpora, vul- »bftinent. ncrarc. Idem honor rythmicis tribuitur, quorum in* geniis fubieôlam vitam,famamque habent. Nam,ho« rum laudationibus immortaliter gaudent ; conttaque corum verfibus violari,carnifîcinam exiftimant. Nam yt rçliqua omnia æquiffimo animo ferant, qui illud infamiæ frænum mordeant, non inueniunt. Nec fa- propenfi ü* ccrdotcsamp; rythmici folùin, led omnes etiam, litteris ^eminintc-

tindi, funt in lande amp;nbsp;gratia apud illos. Item ipfa op-timarum arcium coonitio ell in honore maximo. At-cgt;

que vt veteres Ie, nullo modo, fapientes volebant no-minari, led philofophos, qui fapientiam expeterent, eiufque decretis paterent • ad cundem modum, Hiber-nici, etiamli hominem omnium litteratilhmum, ad Quos do- cælum laudibus efferre ftudeant,eum nimquam virum étrinæ filios dodum, Icd bouum dodrina.’ hlium appellant. Præ-appeiiant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoftcs, ill atmorum ardorc, ad tcmpla, animis

tardati, conlugiantjin ilbs alylis^omni periculo liberati, Tcmpla om- magis fecute conleruantur, quam fi callcllana maceria mcr’athafy- cdent muiiiti, atquc firmati. Rullich amp;nbsp;alij plebei ho-l“' mines, in huiufmodi depopnlationibus, in lacra loca, quæ omnibus bellis inviolata funt, fubuolare, cum to-ta familia, confuelcunt,nih direptores, omni celeritate, comm migrationem anteuertant. Simplex amp;nbsp;falfum quoddam, in tali euentu, comitis Kildarix relponfum litteris celebrandum cxilhmo.Vir fuithonoratus,amp; no-KiidariæCc bilis, fuuima potcftatc præditus. Nam Hiberniam,fub

Anglico imperio, triginta tres annos occupauit. verum non deerant inuidi, qui eu m à doininationc rcb Circa annu pub. femotum vellent. Deferebant multa ad Henri-faiut.i5uo. feptimum, Andiæ re^em: eius fcilicet vicarium, Kildariæ comitem, ex quo tempore ad rempub. acceh fit, non tarn prouinciam adminilfrare, quam regno,per fe, vti.' Omnium fortnnas deuorare • ducem fe, princi-pcmque ad quoduis flagitium præbere- quinetiam,cer-to quodam tempore, inimm fuifle confilium, abïpfo comité, inflammandi, facrileguih in modum, Templi CalFilienfis. GiralduS, feus citants ,’;adfiiit. Atquene Ibrte J in rebus litis ante omnium oculos, diuerticula flexionel-

flcxioncfquequærerec, accufatorcs vnumquodquc cri' men planum taccrc ; in digitis fuis iingula Hagitia con-ftimere- atque in fani exultione diu acriterque commo-rarr multi Hde digni, quorum primus Archiepilcopus CalHlienlis fuit, teftes m reum procedcre. Rex ac Con-filiarij, quid ad hxc comes haberet, percunólari. Ille, tis li' erri-præter omnium exlpeófationem, crimen falfus elf. Hic rex exalbelcere,adll:antes oculos in reum conuertere,ho-minis audacillimi diclo obftupelcere. Quid multis ? Rex, comitem llomaclians faltidiose, interrogate, qui fiebat, vt violarit, amp;nbsp;imminuerit ius ac officium ? aut quo ore änderet, illud confiteri, quod eflet ficrilegium perpetrate ? Ad hæc ille,ita me Deus, inquir,amet,nun-quam ego faces‘irti delubro iniicere animum induce-rem, nili quidam nuntii liquidô dicerent, amp;nbsp;milii pro certo figniHcatent,CaffiIienlem Antirtitem,id temporis, in tepio fuilfe. Hic rifum continere rex no potuit, cum virum fimplice, factotum religionifq. minime hoftem, eo argumento crimen dilucre animaducrtinèt,quod eins crimen re vera duplicauit. Illa ergo omnis accufatio in rifum conuerfi eft. In Hiberniam, cum imperio tut-fus mittitut. Nam cum aduerfarij fummum yenrici odium in ilium transferre conatentur, diccbant, Giral-dum tain furiofum ac effrænatum efte, vt cum tota Hibernia gubetnate non poffiq Itffiie veto, inquit Rex, turn ille totam Hiberniam gubernabit. Sed non vaga-bitur oratio mea longiusiadHibernicos redeo,quorum mores fatis, vt arbittor, enucleate illufttaui. Q uod . autem quomnetam lermo increbmit, eos pallim in lil- tatccxcufa«. uis, inter feras, ætatem degere, fænumque, inftat pecu-dum, eflcj id tarn abeft â veto, vt nihil magis veto efte

poHit contrarium. Sed dudum amp;nbsp;conflatiim hinc mcndacium iilud exillimOjpropter noniiullos exleges, omnibus flagitiorum maculis notatiflimos. Etenim , idi nulla fidei, nulla relioionis iura rctinent ; nec Britan-quidam inter luco impciio iu biiciuntur,ncc Hibcmicis Dynaltis mo-amp; «icoe/'®' dgerantuF- fed defertiflimas lolitudines pcrlecjuuntur-in piædones. rapinis amp;nbsp;ex rapinis viuût- villulas amp;: pages noôtuabûdi incedunt- oinnem vicæ Ibcietatc vi armis difturbant. Qubd autem in filuis, probibiti cibis ôc teôbs, délité-Quorum vi- feant, quod ieiunitate corpora adfliganCjquôd olulculis vefcantuiq ha:c incommoda^ leu potins calamitateSj non voluntate indu dialed neccllita-te coaóli, perhèrunt: tametlî rarôjabfque obfoniis vino, etiam in fuis cauernis,inueniantur. Talis vitæ amp;nbsp;vi-6tus alperitas, multorumiudicio, illis vituperationi elb ego tarnen banc duritatem in aliqua ponendâ laude dn-co. Nam licet nodnrna ifta prædandi atquc rapiendi Jicentiaacculabilis, imô verb exfecranda bt; tarnen in ilbs perditis ac profligatis excurlbribus, hæc duritia Eaque excu- fummopete eft miranda. Quem cnim potes mollcm laudc dig»- enematum nouinum^ aliquo in numero, putare, qui cum bode non valet confligere, nid duk icuîa potione, amp;nbsp;quibufdam Iportcllis fudentetur, imô nid,abdomini natus, crapulam cottidie exbalet, nid vnguentorum o-dore nares recreet,nid fubpellibus interquiclcat,nid va-riis vedibus, 8c nefeio quibus lacernis oneretur ? Belli-cofus quidem ille miles, ôi: nemofus baberi debet, qui fudo vdo cælo aptus ed, qui ad omnes labores impi-ger inuenitur, qui famem pro condimento, naduitium pro cibo, bumum pro cubili,arbudum pro tabemacu-îo habet* Hanc autem vicæ acerbitatem ilH /poliatores

vcxatorcfque ita lèuerè ac vehementer conleélantur, vt CLim iam olim pir graflatorum^pofteaquam totam no-élcm pcruigilaiictjfomno fe dare in publico parairet(hoc ritiæ amp;nbsp;pati-aucem accidit brumali tempore,quo omncs paflim agri pruina obriguerant) ôc vnus ex illis ingentem niuis gïo-bum capiti fuo impofùidèt, alter, contubernalis fui mollitiem ægrcferens, dixiflè fertur,Næ tu quidem (excors, ac efamp;minate tiro) vapulare debes. Tantanc, amabo te,mollitia fluis,vt non ablque puluinari,ex no-élurna laflimdine,dormire valeas ? Hoc in libro,quo-rundam fortalïis iudicio, leôloris exfpeôlationi fatisfa-ciendufuit, quæ nonnihilde purgatorioS.Patricij(nam hoc monumentum, in exteris gentibus, multorum 1er-monibus peruulgatum, amp;nbsp;percelebratum elf) atque de nepis,natricibus, aliilq. venenatis animantibus, quibus Hibernia caret, libenter audiret. Sed hoc totum in ap* tiorern locurn,approbante Deo,coniiciam. Pluraitem huic libello,de infula viuentium, amp;nbsp;multis Hibernico- Jamprodi. rum fontium prodigiis adfingere potui, fed quoniam ifta loca nunquam perluftraui, ncque ab hominibus fide ac religione excellentibus, quidquam de illis pro veto accepi; latius elle duxi, de dubiis portends prorfus conricelccre, quam certos, de rebus incettis, lèrmo-ncs diflipare.

BERNIA GESTIS, AD CARISSIMVM fuLimfratrcmjclaniTimuinq.virum,P.Plun-ketum, Dominum Baronem Dunfanix,

T R V M ^rudentim opta-bilitis ejjet, nuüam antiqui-tatis memonam coUigere^an cowmentarios aliquos rerum noHrarum ßribere, perdiu-turna dt4bitatione{P lunkete frater) Afluau'h d^ampror-

fus a genere hoe toto narrandi refugere^ taliprA-fertim quod ad laudem honorémque maiorum nodïrort4gt;m ualerepofrit^ ‘vituperabile tnihi profe-dlo^videhatur-y 0^in eo explicandi munere mul-tum op er A laborfrque confumere 'uix rebar eins ejfre-, qui in Annalibus nodlris^ modiceijel potius intra modum-, ejjet^érfatus. quid opero-ßus ejfrepoßitjquam adki-i ab hominum cogitatio-ne-i longo interuaUo antiquit atü, remotißima^ quorum mem oriam audd or es nuliam reliquerunt, in Hißoriam includere conarid^tenimfi qui fr tarn prifcorum

qunfit iUe^ qui primus pedem in Hi- Mwa’i«m,iii berniapofuit^ quis iüius reipub.fundament a iecit\ Z's’! in nuüamuetuf:atem^per tot am monument or um euolutionemdncurret^ neminem Hißoriti patrem Ic^et'^ nihiHertis au^ortbus-, comperiet {quantum e^o experantiquis rerum ^oeterum Itbellariis ßs-fiicari ‘vnquam potui} à quibus inflruéîior effe queat^'ut quidquhmpro certo^ de hisdubiisßa-tuat. Demus quamp;dam mutilataatque mufcofio-rn macrocola exßare : demus rumores^ fine au-' édore^ capite^prAferri^demus an^eaèia^ quo-run dam Diuorum ^itas litt er arum monuments tradi'^ tantum tarnen h^c abfunt ab HiHoriA perfe^ione vt ^ixpaucorum annorum rimaa^n continuât a narratione-. explere 'videantur. (di uod

T f 'Ï * • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’=***-' , fed adulato-

fi ex Hibernicis poétù-iqui multorumprAconia i«amp;vani. verfibus mandant^ fubfidium ad tanti operls confeédionemipetrtSjilU quidem {ficut mihi vide-tur} pauca atque admodum pauca adiumenta fubminfirant, • Etenim mos efi apud hoc genus ßeriptorum^ex vanitateplurima^ex verdate per-pauca^narrando^explicare. Jßt inßsperqui inter tüos poëmata faciunt^ fie mente ac voluntate^ in cert OS quaßdamfamiltas omni prädicationefitte-ri[fdecorandas^ coniiciunt: vndeeffe£lum eß^vt

^6 DE REBVS HIBERNICIS nHÜa eorum narratio aà hi^loria fidem ßripta ^ideatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qmpoterit ußncere acreligiose

res pronuntiare^qui alieno honori affentatorie ve~ lißcatur'i ^N^qae hsic in eam{ententiam dif^t^“ to^vt nosîrates-^qni antiquitatis notitia deleiian“ tnr^ à quot;Jet er um palimpjeflis legen dis nbsp;nbsp;peruolu-

tandis deter ream \ quandoquidem ^etußatiain-dagatores non modo non contemno^^erum etiam 'Vehementer laudo\ fed adhocvnum omnismea ße£lat oratio i ‘Vt mirameße ßgnificem, talium tahularum paucitatem^ quarum ßttyhü^ res ex-^ not. amp;nbsp;fupc- a£iis temporihus geflamp; amiciri 'videntur. 7ant horis æui

cd pericub ^jerop qui^^abnac ^eterumjcriptorumpenuna^ fctibcnd«. ad res recent es Atate noßra confeÛas^recurrC'^ ret y e af que in publicum legendary proponere cogi-taret’yCgo fancy tamquam alieni periculi cautory ß dißuadere poßemy neminiy 'ut tale muntssfufci^ peretyperfuadere 'vellem. Btenimquid maiores moleBiarum moles continere poßity quam quot;vniuf-cuiufque idiot a iudicium fubire i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^on-

temtißimA plebeculA'voculas incurrere 'i ßlj/am d ob futilia ßupidis0- bar dis reprehendi ? Si quem dilaudesy inukorum J ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t f • t-

Ego y inquit ‘vnuSy in cauponulagarriensy 0 cum fuis combibonibus mentem ac mentum in fcyphis his pugnis non mo do interfui-y 'verum etiam

LIBER S E C V N D V S. p etiam prAftii. 2VIale hoc narrat-, inepte ilbddex-plicat-, tricas nimis curiose dilatat, Afius 'm pm-pulo excitât,-, lemnijcatam palmam in hilo repo-nit-,noninnigro,fed in fu[co etjuo is ^ehehatur-, ptigna erat cum hoße commijja, non hora dtei oidaua,^t ille monument is mandat, fed cir citer nonam» lt;^Ad hAc, ab hisiorico memori a acpoße-rit at i non efl proditum,oiuidfrater metssgermanus eo in prAÜo ^iriiitergeferit-, cognat um etiam me um,inquit alius mendax emendatox,*^^ ohli-uione obruit, vel taciturnitate celat. Facilùss enim uulgus tmperitorum, quid negligent er prA-termiferis, •vituperare -, quam, quod dtltgenter fcripf ^ris, approbare folet. Cum igitur opus 'vaU de vehement er operofum ejfle fciam , antefaEla, perlongo inter uallo tempor urn à nobis diflunHa, in obliuionem diuturnitate obdu^a, htfloria monuments, ad omnem pofleritatem, commen-dare‘s eiu/que nomen, qui Äqualem Atatis fuA me-mor tarn in adfl^eGtum lucemq. prof er t,apud animos maioris partis hominum fubinmfum efe'. ^trumque fine laborem malui ad alios delegare, quam ipfe fufcipere. Medium itaque curfsm ' tenens, maiorum noflrorum, qui,ex quot;Britannia Quid hoc in Hiberniam demigrarunt, bella,Crgloripfas fcrdm^amp;' ^iGloriasfis libris complexus/um» ^tquehuius JüsîSêa-

^joluntat is mcA^non efl difficile rationemfuhiicere. JPrimum domefltcis antiquitatis monumentis te-ftatum confignatùmque eft\^ nihil in omni memoria At atum nbsp;nbsp;temporum magis memorahile tn

JHihernia contigiße, quàm earn Tdritannicis ^iri-hw referatam^armù oppreßam^prAliisjuba5tam^ îriumphisÇ^ tropAisnotatàmfuijJe. deinde ilia hifloriA cognitio, ad no^^ qui in o/inglicaprouin-cia federn hahemus at que ex Britannica flirpe generati fumus^ in primispertinet, Pîenim quo fludio ‘viri^genere ac dignitate prAcellentes^magis capi deheant^ quàm prffcA ‘vetuflatis memoriam tenerel ^utquAmaiorincognofcendofuauitas dele Pi at io efe poßit ^quàm maiorum confuetu-dinem ^itamque ob oculos collocate quot;i Jgnorare enim^quidpriujqud inlucemßs editus^ inpatria contigerit, id eß perpétua in patria eße ßeregri-numgt; Poßremb hancprA ceteris hiPorU partem attingere ‘volui, propterea quad SiluePer Gtral-camiMenfis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gambrenßs^qui recens a primo Britannorum

Hiftoncus. aduentu in Hiberniam 'venitjoaudinepte harum rerümemoria'mpoßeritatiprodidit. Etßenim is nec nihil dopaßime^nec omniagrautßime firipti-tauitßlius tarnen labor meum ^tcumque laborem minuit ^quandoquidem 'ualde quam paucafeu po^ • d: 'ü, nbsp;nbsp;tins nulla quA ad rem pertinent^ tacit us 'videtur

LIBER SECVNDVS. 59 pr^ter/re. aàeo minutâtim omnia minima manfa perfecutui efl ^'Vt ne in hr cuit aï em ojfenderet\maluerit in hifloria 'videri nimis lo- -■ quax , quam parum diligens. C^are in nouo opéré redîuiuos lapides non ahieci, imb pr^cipua quAque ex Giralâo, ac aliù adeïfotis commenta-riolù lihaui^atque ordine quodani} ac moment0 perquifltius ditpenßui^ 'vt hi^îoriamzquA innuï-laparte hiare debet^ continenti narrationis teno-re perpetuarem. ^e reliquo {nobiliflime atque illuflriflime frater} non eH: cur à te^ more inflitu- ’ ' ' ’ toque oratorum^ contendam h me noflra benignè attentéque leéîitare- Beni^nitaternfcio-i'vfltatii tua humanitasprAflabit^attentionemflerodpflus rei dignitas commouebit, 'Bes igitur h^c eB;.

V M quinque Hibcrniæ prouinciis, quin- fju’is“quot;“” que vel'plures reguli,per idem tempus,præ-fiderent- inter iftos, Dermicius, Murchardi filiusjtotius Lageniæ principatum tenebat. niæ» Hic cùm ab incunabilis incredibiiem quandam inlb- Dermiçij lentiam, cum nutricis laólè.fuxiflet; pari animi faftidio, »mprobitas â r r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y t natura amp;nbsp;ab

reliquas ætatis partes coniumlerat. ; Non enim modo yfu. non frequenter, verùm perrarô ctiam accidit,adolefcen~ tes nobili profapia procreatos (fi non bona inftitutio adhibeatur) inflato ac tumènte animo non mrgefeere, vt cos, quibus fortunâ,plurimùm antecellunt, faftidio-fâ elatione iilfolenter contemnant. Quod cùm in

multis perfpici potuic, turn in Dermicio maxime appa-ruic. Poileaqnam cniin pater eins Murchardus Du-blinienfinm proditione intcrfedtis fuit- atque regia La-geniæ prærogatiua ad Dermicium hereditario iure per-uenit: gloriofi regalis tituli nouitate captus, iublatius ac intolerantius le in regno iaólanit, vfquedum nobili-tatis contemtor, atque inHinæ picbis oppreflbr babere-tur. In eum itaque locum rem deduxit,vt prudcntium congrellum déclinant, atque adulatorum blandimen-tis (quo beftiamm genere nihil principum dignitati ini-micius excogitari potclf aures fuas lludiose dediderit. Cum igitur prouinciæ dynaftæ animadueixerent, opd-tidm (quos public! confilii duces elle oportebat) auâ:o-ritatem frangi, nouorum nominum potentiam, im-pudentiam corroborari-fe ab eins familiaritate pedeten-tim difiungere, atque non tarn lacrofinólam regis au-óloritatem amare, quam fuperbillimum Tyranni do-minatum timere. Rex ad hunc modum à latellitibu?

confiliarijs prudcntibus defertus, ad earn vitæ praui-tatem defercbatur, vt non modo fuos acerbifl'imis tri-butis vexaritjlcd hnitimos eriam principes omni iniuria exagitant' Nam dum Ororicius, Mediæ regulus, terminales prouinciæ fuæ oras, cum exercitu perluftrabat, Yti illos,qui vel aperto bello, vel occulto latrocinio eins terras populabantur, ferro ac armis frangeret : Dermf ciuslioc interimlipatio, Ororicij yxoris amore, extra modüm,flagrabat. Hæc erat O Machelini filia: fæmi-na quidem,quam natura formofam, fortuna reginam, morumleuitas meretriculam effinxit. Atque hoe rei exitus indicauit. ' Nam vbi Dermicius cum illade a-morc, per impudicos ganeoncs, ad amafij libidines fados, ôc

choSj amp;per Ororicij domçfticos, largirionibus cormp-tos, crebrius agebatjtandem horum nnporcunitate im-becilh confilij millier vicia ( molles enim ac cereæ funt talium herarum mentes) in prociim lollicitationes, voluntatis inclinationepropcndcbatj bccultumquc animi alicnfum, liibobfcura verborum circuitionc, muliebri verecundia retardata, ligniHcabat. Dermkij Icnones, inganearum illecebris multùm amp;nbsp;ailiduè excrcitati, rcconditos principis fenfus, ex familiari nutu, lafciuo ocellorum conieôhi, atque lèrmonis anlis acute conii-ciunt: totam rem ad Dermicium deferunt, qui, nulla interpofita mora, fada manipularium manu,feminam amore læuo fauciam, lêcum vnà perinuitam Icilicet, rapuit; vti ad matrimonij repagula perfringenda, non tam diuturnis præmiis allici, quàm repentinis pœiiis conjpclli Menelai Helena videretur. Nuntius grauis adfertur liuilce mali ad Ororicij callra: quo audito,pa-rùm abfuit,quin ei zelotypiæ cruciamenta omnes mentis partes ademerint. Fremerc cœpit,omnes diras 11 bi ac fuis imprecari, dilcindere vellem,adftantium aures vlu-lantibus querelis implere. Eius confiliarij,in quem ta- ; metlî perpetuô officiofiffimi étant, tarnen cùm homi- ’ nem ita tabificis furiis agitari perlpiccrent, in eum con-iolando, tanto prælcrtim doloris æftu, qui adJiuc con-Iblabilis non état, fruftra laborcm ponere nolebant. Nunquamenim zclotypia cum ratione copulatur,ne-que ad confolationis grauitatem furor adhibetur. Aft vbi regem, lènfim refipilcere vident, eum adeunt, arque ingenue fatentur, fè amp;nbsp;plurimùm dolere, amp;nbsp;vehementer gaudere. Dolorem caperç ab hac infigni iniu- Quem con-riaj gaudium autem gaudere, peflimam vxorem ab op-

timo marico diflociari. Nullam efle in vita pcflcm maiorem, quàm cum fcorto ætatem dcgerc. Lupam in^enium fuum ad omnem fraudem verfarc; eum amo-' rem, quem fronte præ fc fert, mente refpuere ; expilarc ærariuin; fè in intima coniu^is confîlia fallaciffimc im finuarcj nihil filere ; omnia amatoribus, quibus fè per-vukat, enuntiare : neminem elfe ad omnia confîlia

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

adeo prudentem, quem non meretriciæ blanditiæ infatuate valeant J non elfe tutum mimulæ corpufculum amplexu circumplicare, dum eius animus in alieno grabato conquiefèit; neque regium igitur, neque egre-giumeflèjob raptam meretriculam muliebriter crucia-ri; præfènti dolore præterita mala non fedari j ad extremum, friuolum elle, ea, quæ'fobria meditatione fànari non poffunt lymphata recordatione exulcerare: alia-que plura in earn rationem loquebantur, quibus regem ægritudineleuandum cenfebant. Princeps ha^c omnià parientilïimis auribus accepit, palamque eft profeflus, le in eoruin prudentifTimis fideliflimilque confîliis li-benter veile conquiefeere, integram rem illis referuare. IiTlue regu- Illi confîlium de illata iniuria ineunt, firmo ac maturo ftatuunt, litteras grauifïîmæ conqueftionis ple-nas, in primis ad Rothericum dandas. Is erat Cona-ciæ præfedlus, Sgt;c totius Hiberniæ cùm primarius, turn potentifïimus princeps: ad quem Ororicius epiftolam, ad huncanodum, exarauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Ro-' ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æquo fèmper animo ferendos amp;nbsp;hominis

therienm. „ effe, vittutis præffantia excellentis,ob meretricis incon-ftantiam

ftantiain muubilitatémq. non eftæminarij tarnen cùm « atrocilfununa hoe crimen, quod ad te, certó fcio, prius “ omnium rumore, quam mers litteris allatum ell, ira lit haótenüs inauditum, vt ante hune diem non ht^nolha memoria, contra vllum (quod Iciam) Hibernicum re- „ gern fulceptum: lèueritas me iubet, iulliciæ concedere, « quod caritas monet,vindiclæ reculare. Si dedeeus :lpc- “ éles, hoc ad me vnum, fateor, pertinet: fi cauflam con- “ fideres, ea tibi mecum cil communis. Quälern enim “ in nollris hominibus, nobis regia dominatione dcuin-élis, fpem collocabimus, fi mulierofus hic mœchus,ac « potius pudicitiæ expugnator,tanti Iceleris impunitatem « fuerit confecutus ? Quippe inulta principum flagitia quot;nbsp;(qui in omnium oculis habitant) perniciofam imitatio- “ nem exempli populo prodere confuelcunt. In fumma, meamergate voluntatem fatis exploratam habes. vi- „ des me fortunæ relis läuciatum, maximis incommodis adfeólum,fummis difficultatibus adfliólum. Reliquum « eil, cùm totus animo, amp;nbsp;lludio fim tuns, vt iuiurias, quot;

quibus laceror, tarn confilio togatus, quam auxilio ar- “ matus perlequaris. Hoc cùm vclis, amp;nbsp;vt velis, non fo-lùm à te poftulo, verùm etiam flagito. Vale. „ His litteris iterùm atq.iterùm perleólis,RotIaericus fta-toré Icuerè lèducens, cum illo diligenter lermocinatur. vbi vero nuntius,totam rem,vti gella erat,magis difbn-élè,quam peruagatushominum Icrmo, explicauit,Ro- adui«' tlicricus vehemente exarfit iracundia; 2:rauiffimis verbis Dermicium,peccato amp;nbsp;exemplo rempub.vulnerantem, reprehendit- denique magna contendens voce, religio-fum iurauit iufiurandum,{è,fua^ue vires, Ororicio tra-diturum. Cùm iflud idem in epiftola,tabellario data, fignifi-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o

fiiJnificaflet; ambo concordiflimi reg-uli armorum fo-cieratem coëunt, contra Dermicium, cum manu mib

nitiflima, de improuifb,congrediuntur: eiufqueagris tarn cclcrem inflammationem valHtatemque intulc-runt,vtprius bellum geftum,quam comparaaim,ho-mines prouinciales ab omni fulpicione tumultus ante

•• -vacui, iudicarent. Atque haze incurfio non tarn ip/i Dermicio acerba, quam eius colonis fortunis omnibus expulfisjfuit luóluofa. Quippe folct fæpe diuina ma-iellas, inenodabili fuo iudicio, pœnas à plebe, ob prin-cipis deliólum,expetere, Simul Dermicius audiuit(nam huic malo, in meretricias fordes depreflus amp;; demerfus, non prolpexit) confœderatos principes in illius prouin-ciaprædas ficerc, villas, fuccenfis ignibus, cremate, to-Dcrratcius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

lefiftcre co- tum temtonum permiicere: exercitum cœpit, nonme-«atut, diocri cupiditate, conferibere. At verb proceres, quorum odium, acerbitate nbsp;nbsp;iniuriis tyrannidis fuæ, vlquc

ad fanguinem, incitauit, licet eflênt amp;nbsp;precibus rogati, amp;: auóloritate arcefliti, non lolum regem deferuemnt, sed proceres Zed etiaiTi palaiH oppugnarunt, Dermicius itaque per-eumdcfcrut. fuinma fc clfc mifèriapræditumj à fuis, quibus erat tuendus, dereliólum ; omnibus amp;nbsp;pacis ornamen-tis- amp;: belli præfidiis orbatum j voluntatem bcllandi, fi- • mul cum fpevincendi, deZperanter abiecit, nauemque ita Dermi - conZcendcns, ad Henricum Secundum Angliæ regem, ciusarlndetn .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o*

regis Angii.T qui lam turn, ui Aquitania, ƒ ublicarum rerum occupa-tenfugit. tioße tenebatur, remis veliZq. peruolauit. PoZteaquam rumore diZïipatum erat, adulterum, omnibus inuiZum, amp;nbsp;odioZum, Zbium veitiZIe^tota infula vehementius læ-tabatut; atque Rotherigis in fugitiui locum, tainquam interrex, bene Zecundo populo, erat fubditus. Dermicius

cius auccm pullo amidu veftitus, fbrdidati exiuiis par* tes fufeipit, atque ad Henrici pedes peruolutiis, apnd cum de luis ælumnis déplorât : le repentino efle bello oppreflùm^vicinos reguios eius ïânguinem petere, iijfc-ftum odium prouinciaüû in ilium excitare, patria cum cxpcllere, vita^ fi poflênt, veile : le igitur, cùm vndique Ibiatia deficerent, ad Henricum , cuius benignitas iij omnium gentium auribus eftpolîta, confugercjpro' uinciam fuam illi tradere • in cius bdem fe totum con-ferre: potrô autemreges,gcnerolbs ac potentes, nullo alio modo magis ad àiuinam fimilitudinem accedere, quàm perditorum fortunas leuare, adfliélos erigere, rebus fuis dididcntcs ac delpcrantes confirmare, exaólis regibus calamitatem detrahere,denique principibus, regio diademate iniquiÛimè Ipoliatis, priltinam rcdderc dignitatem. Ceterùm de Ororicij vxore, ab eo attre-ctata, mirum filentium. Nam quotus quilque reperie-tur,qui fuæ calamitatis enarrator, non fibi fc æquiorem præbeat, quâm illis, à quibus vulnus acceperit ? Quo-quo modo autem le res habuit, lamcntabilis Dcrmicij conqueftio eos, in regis animo, aculeos relinquebat, vt vehementi milèratione permoueri videretur. Non là-ne hoc quidem mirabile. Nam cùm infîmorum ho-minum adfliétæ proftratæque fortunæ, fi dolenter ex-plicentur, multorum animos admilèricordiam ducant, turn regum calamitates, quorum nomen apud alios prælèrtim principes,magnam obtinet religionem,quàm maxime milèrabiles videri Iblent. Henricus iraque ex- ^ngii« fiilem grauifiimis verbis confolatur, cui firmam Ipem recuperandi regniiniieit, dummodo proiniflis fier, at- cum fpc st que Britannico imperio fuos regales fafees fubmittat. ”‘

Htc cùm Dermicius fe firmiilimo iureiurando obli-galTetj Henricus ad omnes, fub fuo imperio fubieClos, bas litreras fcripfit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

» HENRICVS REX ANGLIÆ, DVX ’’ NORMANNI AE, ETA QJV I T A N I A E, ET oAndeganu ^ntuerßs ßdeltbtts

A ^ßormannis-, G walenßbu^s amp;nbsp;S co-cun5lifo^ue nationibt^^ fiu ditioni f 'tbie-,, nbsp;nbsp;nbsp;£05 Salutem.

LittersE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dermicius, Lageniæ princcps, regno fuo ini-

regisad ” quiflimè expuUus, iioftium auxilium implorarit; Deimcio ü proptcrca quod ilium in fidem, arque amicitiam „ noftram recepimus, amp;nbsp;prolixam,erga noftram dignita-» tem, amicilEmi régis voluntatem, multis nominibus » caram apud nos habemus,omnibus,qui in noftra ditio-” ne ac potellare funt, licentiam damns, le in eins focic-tatcm libéré offerre, amp;nbsp;ad illius iniurias vlcifcendas, „ quibus armis poterit,incumbere. Quifquis huic prin-„ cipis reduótioni fuum Rudium prælEterit, fciat,illud amp;nbsp;” nobis valde probatum iri, amp;nbsp;ipli Dermicio pergratum In An liam Exful,his littcris à icgc acccptis,!!! Angliam,vcnto rtditDcrmi- vfus fccundo,nauigauit, amp;nbsp;ad ciuitatem Brirtollenlem, magna cum lætitia, tum gloria elatus, le contulit. Ibi pauculcs dies commoratus,negotiatores Hibernos con-uenit,qui omnes minores domi exceptos ad regem cot-tidie detulerunt. Dermicius interim natiuo patriæ vb denda? drdore inflammatus (nam in Kis rebus, à quibus arcemur,dcfiderium crebrius refricamus)nilul prius quidquam habuir, quam. vt ad vnum aEquem Hiber-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niæpor-

niæ portuin, circumfcptus ledifliinoruin militum viribus, adfpirarct. Quocircavtrein ocyus conficiat, a-nagnoftæ fuô dat negotiû, Henrici régis diploma,cuin Etregisiine-iplius Dermicij liberaîitatis corollario,in inagnociuium recKu''' conuentu ac frequentia, rccitare, atquc lianiin littera-tuin exempla, in valuis amp;nbsp;columnis , propalam omnibus conipicienda, defigere. AdfLiit,id temporis Brillol- Ricbaram li, Richardus Strigulenlis, qufvulgo Strangbous appel- stwngbous. latur,vir honorificentiflimus,Chepllovviæ ac Peinbro-ciæ comes, amp;nbsp;Gilberti comitis fiiius. Is ex antiqmfli-ina,nobiliflimaquc Clarenciæ llirpe ortus erat,aft apud Henricum Regem (nefcio quafulpicione adfpGrfus)oni-ni gratia atque auóloritate carebat. Non omittens igi-tur, quam diu multuinque optabat, oblatam occalio-ncm.cum exterminato re^e, de reditu in Hiberniam, agit: lèipfum ad eius cauflam adiungere confirmat,mo-dó fidem dct,cùm eum reduxerit,atque regno reddide-

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r T- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 Auxilium

ri^hliam luam Euam, reclucenti in matrimonmm col- promittic locate, totius item regni hereditatem vtriquc coniugi, °quot;“''“'’-poft fuum occafum, dare poflidendam. Binas hafte æquiflunas conditiones exful non modo non relpuere, ftd fumma etiam voluntate comiti concedcrc. Strangbous igitur,regem, vt fit,manu prehendcns,ci Ipondere, -infeque recipere,ad Hiberniam,ineuntevcre,cum auxi-liariis militibus venturum, regi amp;nbsp;regno præfidio futurum. Etlî hæc Strangboi prOmilla Dennieü animum crexcrunt- tarnen quoniam mirum patriæ deliderium hominem tenuit, ad maritimas Meneniæ oras, in meri-dic lîtas, iter habuit, vti in Hiberniam furtim tramitte-ret. Atqui illo ipft) tempore Cambrcnftm prouinciam habuit Refus, Griffini filius- ôc Dauid antiftes, auôlo-

ritategrauis^lanótitateexcellens, Mcneniain (quæ diœ-cefis S. Dauidis communiter vocatur) Pontificia auôlo-

ritate adminiftrauit. Vterque Dermicium latis libera-li fiolpitio accepit, quamdiu in maritimis, propter naui-^te^Mides. gandi difficultatem, fuit com moratus. Ea tempeftate

Robertus Stephani filius, in hac reipub. parte, fummo magiftratu prieditus erat., Quippe ad eximios honores, plurimis gradibus ofticiorum erga Henricum Se*-cundum,peruenerat. Sed cum is quorundam perfido-lum dolofis confiliis eilet comprehenlus, atque Refo traditus, domum apud ilium , totum pænè quadrien-nium,vinculis diftriâius amp;nbsp;dcuinólus tenebatur. Qui-

bus mulco ante fè laxare captiuus potuerat, fi fidein Refo adftrinxiflct, contra Henricum Secundum, cum illo armorum paóliones Ibcietatefque conflare. Cui quidem improbifiimæ confpirationi cùm vir fidelifii* mus, nbsp;optimo animo vtens refragaretur,malebatper’

petuis vinculis colligari, quàm legitimi regis audorita-tcm, pro qua pugnare deberet,oppugnare. In quo fane à maioribus fuis,omni laude fiimmaque fide præftanti-bus,non degenerauit. Nam eum progenuit Ncfia/a-mina illuftri nobilitatis àc dignitatis laude celebrata, ex quo effeólum eft, vt cum Reib, Gnftîni filio, cuius erat confobrinus fanguinis communione coniungeretur. Etant huic Roberto duo fratres, eiufdem alui focieta-te cum illo copulati. Dauid antiftes Menenenfis, qui à me modo eft nominatus, atque Mauritius Giraldi fi-lius: quorum alter cæîeftis fapientiæ diuinitate,alter po-liticæ cuiufdam prudentiæ acumine reliquis eius pro-uinciæ hominibus longe excellere afierebatur. Mauri-■ tius Giraldus venir codem, régis fiilutandi ac vilccndi caufta,

caufTajquocuin,de reduólione fua,multos lèrmones, in multas horas, habuit. Variis iam tandem verbis vitro citroque faólis, Mauritius, vna cum iratre fuo Roberto adhuc vinculis adllriólo, regij rcditus lociu adiu-toremque fe præbere, poll brumam, promittit ■ modo Dcrmicius ambobus liatribus, cum primum fe in reg-num recipiet, opidum Guesfordiam, amp;nbsp;finitimum pomœrium le daturum,^ondeat. Commodùm rex toto capite amp;nbsp;peólore annuebat,cùm pontifex Mencuelis,amp; Mauritius Giraldus Refum adirent, precibus omnibus orarent, amp;nbsp;obtellarentur, vt Robeitum fratrem è diu-turna cullodia emitteret, ea tarnen lege, vt patrias ledes rclinquat, ac vitæ fuæ curfum peregre conheiat. Relus Robertus æquam amp;nbsp;honellam fupplicum oblecrationem repu-diare non potuit, quin etiam eo grauiorem duxit, prop-terea quod exulceratos iratorum fratrum animos, iam tandem demulcere,atque lenire laborauit. Dermicius, hî.

toto hoc tempore,domiim Ipeólans (nam mira fuit eu-piditateincenfus ad reditum)hominis priuati pcrlbnam libiimponere,in Hiberniam, ad calend. Sextiles, expe- rncmvnatn dite nauigare, atque ab hominibus, religiofis ac lolita-riis inllitutis conlècratis,tanquam peregrinus, acceptus, in eorum gymnafio, omnibus infeientibus, hibernate. Cop}« Ro-pollcaquam,circa primordium anni vertentis, verni nibeSn'* temporis acceffus turbulent! maris murmur fedauit-Ro-beiTus Stephanides, emilTus è carcere, turn fua,tum Gi- infuia non raidi fratris promifla patrare cupiens,cum trigintaeque- plaÔGujf?* llris ordinis viris, qui eu lumma necclîitudine attinçe- fordienfidi- , bant, cum Icxagenis velitibus benearmaus, amp;nbsp;trecentis fordiaint». fagittariis, ex dilcélo totius Cambrenfis iuuentutis flo-

ccücros, Herueius de monte Maurifco, Roberti patruus, ncpoti luo fè comitem præbuit. Ciim autem huic ho-minifórtuna, tanquam nouerca, lcmper inimiciflima cxlbterit, ea fuit return tenuitatc opprellus, vt homun-cio omnium contcmtilïimus j óc quafi de lapide em-tus, per omnes antcaóhr ætatis gradus, haberetur. Sed diuturna Iiæc infortunati hominis calamitas, Roberti gloriæ fegeté ac maieriam fuppeditauit. Nam cum ple~ nique vfu venire conftet, iacentem amp;nbsp;inclinatam pro-pinquorum fortunam faftidircjRobertus de odiolo hoe infoicntiæ curriculo defleótenSjin aliam viam ingredi-tur,patruo fuo omnibus, quibus potcll:,rebus commodat, amp;nbsp;hominem neminem, vief us ac vitæ coiifuetudi-nc, lecum ita coniunótum habet. Quippe fas elle non duxit vir moderatilhmis moribus imbutus, earn con-fuetudinem, amp;: amicitiam, quam fanguinis propinqui-tas coniugauit, aduerfa, vel euerfa penitus fortuna, dif iungi amp;nbsp;diuelli. Vix quatriduu interceflèrat,(vt redeam ad id, vnde cœpi) à Roberti aduéntu, cùm Mauritius Prcndclgaftus,maximi animi vir,decem primariis equi-tibus , rerum 2:eftarum doria nobilitatis, amp;nbsp;laudabili lagittariorum multitudine circumlèfTus adiftam iplam infulam Bannuenfem, pallis velis, accelTit. Britannica claflicula in naualibus tutô coUocata, Stephanides lit-teras deleólationis amp;nbsp;folatij plenas, tabellario ad Der-micium dédit. Erexit le his Lageniæ regulus: ex diuer-foriolo, in quo clam hiemauit, emerfit, arque regalem fuam dignitatem, in Iblem ac hominuin ad^eôlum, produxit. vbi non vario hominum lèrmone per totam flit Lageniam diuulgatum,Dermicium, cum iimume-ris Britannorum copiis,aliammquepræterea gentium

maxima manu,inpatriam rcdii(lc(folecenim fama^dtim per hominiim ora, properans fcilinanfquc, pcriiadir, rem, quam perterr ac dedit, cotcidiana vaniratis acccl-fione,exaggerare) maximiïs metus vniuerlïs Lagenien- Hibc'rlo' ô, libus (quibus principis rediciis præuiïus, amp;nbsp;prajcautus inhacmuta-non erar) propolitns inieódiis f’uit. Vix quidem ere- uanoac. dibile erat, quam trequens ex omnibus partibus ad rc-duccm concurfus debat. Nam qui anteaie toros, Sc ßäuiu^ite. animis amp;nbsp;corporibus, ad principis perniciem contule- '«m Demu.

f . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r f r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciolcadiun-

runt, iam nunc vbi eum vident cum fortuna in gratiam gunt, redire, profpero quodam flatu vti • illi etiam incipiunt velificationem mutare, ac regi, fi non mente, laltcm fronte lenocinari. Duucnaldus à Dcrmicio mandata fumfit, obuiam Britannis proccderc, atque illis de co- DnuenaWos rum in Hiberniam aduentu, fumma animi alacritate, gratulari. Duucnaldus fuit Dermicij nothus, in qucm pater perlaonorificus fuit, quód lè totum genitoris vo-luntari officiofius dederit : quin etiam apud omnem Lageniæ popu kim,ob vitain eleganter trad u6tam,egre-giè gratiofus vixit. Non prins Duucnaldus militibus «rat obuius, quam 'iplêmet Dcrmicius, cum inagna «quitum amp;nbsp;peditum copia, filium in calfra perlèqiierc-

tur. Hic cum prineeps atque Robertus, inter ie com- obuiâitBn-plexi, primam fœderis fanói;ioncm,multis audientibus, •iteradènt,amp; excrcitum prope Guesfôrdiam,quæ à Ban- sâ. nua duodecim millia pafluum abeft,direâ:o ordiiie ad-mouerunt. Percurrit huitrs rei fama per omnes Guef fordiæ vicos. Municipes, acceptis lagulis, amp;nbsp;eduólis kidibus in hoftium aciem innere, amp;nbsp;copias profligate ftatuiint.verùm inani Ipe ad iftum conatum proiiehùn- Guesfordié-cur. Nam cùm münicipio exirent duo pænè millia

hominum, atque ad euni ferè locum, in quo Dermi' cius cadra habebat, gradum facerenqanimis fubito ob^ Ilupelaób cadebant, bmul ac propè perlpiciebant, no-u urn quoddam bellandi genus, quod anteükun diem illis non inuiliim modó,iêd etiam inayditum fuit. Nam

rutilus armorum {plendor,inufitatus buccinarum clangor, nouæ fillularum flexioncs, inftruólio adlpcólulque îîgnorum j cquitatus in quadrum rcdaólus, pcditatus ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ördinem tenens, non mediocrem nouitiis bellatoribus,

molæ quam militiæ aptioribus, terrorem appofuit. For-midolosè ergo ad opidum concurrunt, fuburbanis ca^^ fis ignés inferunt, aditus claudunt, fc mœnibus circum-Opiduni ip, uallant. Dermicius ac Stephanides dum fugientes wiquot;doamp; Bri. opidanos præuertere cupiunt, ad iplos ferè Guesfordiæ Unnis obfi- inuros exctcitum adducunt. Municipes verb, perinde quafi holles in nullo metu ponerent, corum aduen-tum,in Ipeciem, parui pendere, in fuis præfidiis confi-ftere, hiulco ridu obfeflores irridere. Stephanides,opi-' danorum pertinaciam ægrè ferens,gladiatores fuos pro-pius in lacunis,Gt magnis aggeribus firmatisjfagittarios verb paullb longius, in præccllâ editaque llatione, col-locauit. Turn Britannici milites, buccinarum cantu ad pugnandum inflammati, vexilla tollere, tela iacere, Quod opi- holles pilis lagittis vulnerare. Municipes,ex contra-dcfeldoM?' fia parte, acriter repugnare, magna amp;nbsp;continua lapida-tione holies à mœnibus pugnaciterdepellere.Mcrebat, An' ternpore,in Britannico exercitu, Robertus Barrenfis, giicjhiniiii- adhuc pænè ephebus, egregia Ipe maximæ fortitudinis jiSjTutus. Id quod in hac oppugnatione non modb fignifi-cauit, led etiam declarauit. Omnium primus ad mœ-nia accelficneque verb fibi ipfi fatisfecit, dum manum

cum IiofEibus confcruitjfed nimis iuuenililtcr exfultans, ad municipij propugnacuia, nullis vineis protcóhis, ad-uolauit, amp;nbsp;vitam luam in magnum difcrimcn obtulit. Quippe ingenti difco, rapide è muri pinna dilapfo, illi-fus, in proximam foflam,non fine acerbiflimo commi- nut. litonum lênfu ac dolore,cecidit. Eum Ibcij Ipirantem, verum in maximis pœnis fiærentem ad militare taber-naculum adducunt. Hæc laxi conieólio hominem a-dolelcentem longo tempore vehementer excruciauit. Etfi enim lapis bucculam galeæ lolummodo percufiit, co tarnen ponderofo iólu capitis vertex fàtis periculosè guafiàtus erat. Nee verb illud prætercundum arbitror, faucio genuinos, decern amp;nbsp;lex poft annos, concidifie atq. alios indmos dentes,perinde ac fi repueralceretjillis fuccrcuille. Primo itaque die Britanniens exercitus val-dè acerbos Guesfordienles habuit. Nam cum in opi-di defenfione acerrime ftetifiènt, grauiores plagas ho-ftibus inflixerunt, quam ab hoftibus acceperunt. Mi- „a, lires expugnatione fuperlèdent,ad proximum litus mag- ““ combu-no impetu concurrunt, nonnulla nauigia, torribus in-iedis, inflammant. Qu.xquidcm exuftiones rifiim opidanis mouent, ftomachum illis non faciunt. Quare palmarum intentu, ac magno clamoreprobra hoftibus obiiciunt, eos, nimirum, imitari ignauos amp;nbsp;arthriticos accipitres, qui in rapacitatis auiditate, auibus reliólis, muicas capiunt. Ad hæc, nihil efle ftultius, quam,vbi hoftium corpora,apta petitione, fauciare non pofiiint, extremos veile vnguium apices, vti reduuiam exulce-rent, fcalpello relecaremon efte bellicofi militis,eminus nugari, quoties ei licet cominus velitari. Verum Britannic! milites, maledicas hafee ineptias ac ftultitias de-

74 DE REBVS HIBERNICIS uorantes,res fuas,acri Marte,perfequuntur.- Roftratain nauem vino amp;nbsp;frumento refertam, non ita procul a litote fluitantem,confpiciunt. venit,ncgotiationis caullà, ex Britannia. Eam,fumtis fcaphis,milites confeendunt, ^orc^Gi^ in mcrcatorum bona le immittunt. Nauis redor

ft/uTu”’ iniuriolîùstraólariperfpiciens, clam, dumpiratæ ftibter foros nauem exinanire cogitabant, ancoras præ-cidi, aplulfriaordinari, amp;nbsp;vela,omniceleritate,in altum dari, imperauit. Interea dum nauta?, ad nutum parati, funguntur fuo munere,ecce mare,fubita ac immoderata

tempdtate agitatum, veólorcs gurgite propemodum iiiundat. Hïc milites inirari, quïHeret, vt in portu, quem le teuere putabant, tam turbulentis procellis na-uis iaólaretur. Scd aliter res cecidit,quàm opinati funt. Nam dum de illis aliqui,ad fidé faciendam,cibnia ocu-lis coutucntur; lalo quoquo verfus circûlcripti, portum conlpicere vix ponùnt. Hîc milites turn tcrrorem nantis, turn Ipem ollendere, turn nauis præfèdum mina-tionibus inlèqui, turn amice oblècrare, vt eos ad portum prouehat. Si quid detrimenti mercatores capiant, numcrato nummo,tantum damni afiàtim refarcirc pro- , mittunt. Gubernator facile fe exorari eft paflus, amp;nbsp;prolpero, quo ad eius fieri potuit,reflatu vfus, nauim ad portum difficilitcr applicuit. Iftæ rerum alperitates val-dè regem, Robertumque momorderunt, cùm milites fuos, terra marique in tantas difficultates incnrrercvi-du lent. Poftero die Dcrmicius graues habuit ac diHi-dies deliberationes,de Guesiordienlium obfidione: ad quas vtadhibuit primos exercitus duólores,vnus ex ii-dànbamp;m'.û rs,diuino quodam fpiritu adflatus, orationccxplican-[ouiüîum’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fumfit- baud quaquam fane mirandu m cfl'e,dev m

(tjuem vcnerari, quem precari, cuius opcm ünplorarc dcbent) corum opcatis non refpondcre-cLim nullam re-ligionis Chriftianæ rationem colcrent,nullam curam,amp;: a Dco pU-cogitationem in numinis laude ponerent ; led priùs lè JXnTquot;'* in vitae pericula committerent, quam diuinæ Maieltati, orationem fuflimenüs, litarcnc. Nam li, inquit j me-moriæ proditum ell, prifcos illos, amp;nbsp;vctulos bellatorcs, quorum mentes nunquam Chrilliana fides imbuerat, imo qui non habuerunt notitiam aliquam veri Dei,ne-Eas duxillè, ante, cum fioftibus, armis confligere,quam flamines luos confulerent, deonimque numina vióli-mis cxpiarent: qui fieri poteft, quin in illis, qui Chriftiar-no charaólere funt infignid ôc religionis praeceptis, in-fticutifque inftruôli,non liornbile quoddam crimen in-fiæreat, quôd priùs fiumana *pericula adeant, quàm in diuinam clientelam le committant ? Solum Deum (penes quem pacis, amp;nbsp;belli eft poteftas ) hominibus falu-tcm dare-militibus,eius voluntati mancipatis,vi(ftoriam clargiri : eos autem, qui primordia agendi à numinc non capiunt, led in militum numero, in armorum fir-mitatCjin hoftium imbecillitate,omnemlaurcolæ fpem ponunt,viam,ad viftorias obtinendas,cxpeditam igno-rare. placuit bæc ratio amp;nbsp;oratio principi; grata reliquo-rum approbatio conlecuta eft. Quemadmodum cnim, incopiarum adfluentia, permulti diuinam religioncm extingui facile patiuntur ; ita, qui dura fortuna, atque Rcsaduetfæ, crudcli adfliólantur, ad diuinitatis memoriam, perfæpe renouandam, acriori ftudio excitantur. Hoc igitur ca-ftrenfi cœtu dimiflb, Dermicius, amp;nbsp;Stephanides faccr-dotes accerfi iubent, qui res diuinas numini inftituant;

~lG DE REBVS HIBERNICIS peratur, tota meute, ac acerrimacogitatione, adChrifti laudes incumbere. Sacrificio Ibflenni religiolilïimè opidum de= faólo,DermiciLis ac Robertas,ad ipfos fèrè maros Gueb fordiæ, caftra iterum locant,amp;opidum, extraordinariis quibufdam machinarum tormêtis,verberare incipiunt. Opidani interim,tametii oblidionis metum diutius fu~ ftinerc non poterant, pacem tarnen, pront erat bomi-nuin pertinacia, efflagitare nolebant. Erant Guesfor-diæ, per idem tempus, non line aliquo, vt putabatur, diuino numine, duo vel tres pontibees qui oblidionis curam, magna lollicitudinc, lulbnebant. In hoe enim vno animos habebant occupatos, oriens formidololiP Epifcopiaii- belli incendium reftinguere, amp;nbsp;municipes ad régis tjaoc, eines auóloritatcm adducctc. C^iare eos iterum ac læpius, inciinaüu ad paccm amp;nbsp;officium,cohortantur. Infinita armorum detrimenta in eorum auribus defigunt: belli fcilicet con-tinuatione reli2:ionis myfieria pollui,ffioliari ædestfune-Bdlimala n • • ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r'quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

reprafcütata Itaii cluium languuic cloacas; viduas opprimi- virgines conftaprari- vxorcs,ctiam maritis intuentibus, ad inflä’ matas milita m libidines ex pieu das coinpelli • matres à liberum complexu excludi j liberis manus adferri-po-llremô omnia furfum verfum inuerti : dumque his re bus excmpla,ex omnibus fæeulis repetita,adiungcbant, turn in earn partem oratione ferebantur, in prim is fla-gitiofumputandum elTe, contra regem, cuiulinodicun-que exfillat, amp;nbsp;in cuius audoritatem lunt iurati, arnia Rcgiitn fan. contumacitcr fertc. Reegum dominationcs hominum generi diuinitùs effie datas: principes igitur, lî boni fint, amandos; fin mali- tolerandos eflè,ita vt eines neque re-gum prauitatem, propter eornm audoriratem imitenr car, neq. regum auâ;oritatem(quæ apud ©mnes grauifi lima

film efiè debet)ob eorum prauitatê afpemcntur. Quare cùiii conllet J neininem hominem etlèj cui aliquid aut iènfus,auc fanicatis infit, qui iniquifiimis armis æquiifi-mum otium non antcponat,cumqiicopidani viribus amp;nbsp;armis non lint pares, cauila verb longe inferiores • pru-dentius eflèjconhrmabant, certas pacis conditiones ac~ cipere, quàm incercos belli euentus periclitari. Opida-ni llatim vt pontifîces, hac exhorcatione, partim eis ter-rorem iniecerunt, partim eos religione obftrinxerunt, audaciam minuere, amp;nbsp;ad principis auôloritatcm, fine Gundlatione, redire llatuerunt. Orant, atque obfecrant pontifices, ad caftra, quafi interuentores,exire, regis vo-luntatcm illis, quibus rebus pofiint, reconciliare,prodi- EpiPcopi ic-tionis liberationem ab eo impetrare. Legationis mu- gagincaftia nus antiftites, Iibentifiimis animis, obeunt, regem oHi-ciosèpcrfalutant, fepro opidanis fupplices, profitentur, qui fuam pertinaciam agnolcunt,vt rex ignofcat,feueri-tatemque difibluat, orant. Leuiter pontifices, clcmen-terque Dermicius accepit. Eum mirificè placabilem cxorabilemq. inueniunt. Supplicant, impetrant:optant, habent. Nam Dermicius ingeneratam naturæ fuæ im- Sjmant,. manitatem, ad tempus, fiiorum confilio dudtus, tem- uifiiiara-perauit. Quare graues municipum iniurias obliuio-neconterere, atque omnem fimultatem in perpetuum deponere promittit, ea tarnen lege,vt quattuor opidi de-curiones obfides habeat, qui fidem luam, in futuram municipum obedientiam, interponent. Opidani conditiones accipiunt, principi portas aperiunt, honorificis fupplicationibus eum in opidum recipiunt. Perpaucos - nbsp;nbsp;.'

•I • 1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;•••lt;- DMmicip

loi dïes commoratus Guesfordiam , amp;nbsp;vicmiam Ste-donaamp;iibe.-phanidiae Mauritio Giraldo, qui adhuc in Britannia aÏXj?''

erat, in perpetuum dédit. Stipendium etiam militibus large effûfeque numerauit. Herucio item (quem,fècun-dum Robertum,in primis præfcciis habuitjcirciter duo millia iugerum, cum variis prædiolis inter Guesfor-diam ac Waterfbrdiam lîtis, dilargitus fùit : quorum prouentibus, ex egeftate, in rerum adfluentiam, breui temporis decurfujtraduólus erat. Hac liberalitatis ma-giiificentia fidem fuam Dermicius liberauit, atque mi-litum animos,amabililbmo beneuolentiæ vinculo,fîbi deuinxit. Confeôlis bis rebus, rex, cum exercitu, Guesfordicnfium fupplemento bene auâ;o,adOfliriam oükiil'cxquot; viam perrexit. Duuenaldus, per bos dies, Olïiriam^ in peditio. fua poteftate retinuiq quocum graues, amp;nbsp;diuturnas fi-Eiur'ueS-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dermicius babuit. Nam eius filium Du

ll ca^r«.' uenaldus iam olim in cuftodiam dédit, atque zeloty-piæ amentia flagrans, vinólum vno priuauit oculo, cuius dolore confumtus fèrtur lulcus. Dermicius igitur tempcftatem oblatam, ad veteres iniurias vlcilcendas, non amittens, lceleris memoriam excitare, magna verborum acerbitate vfus, Duuenaldi ferociam, in mi-litum conlpeótu, collocare. Qua quidem inueólione, in ipfum tyrannum acerbum odium, amp;nbsp;in eius dirita-tem grauem totius exercitus offènbonem concitare. Fama, totaHibernia, percrebrefcit (neque enim illa ob-lcurè gerebantur.) Lageniæ regem, in viam,quæ ad Offiriam fert,cum magno amp;nbsp;cquitatu amp;peditatu,lc dc-inittere,ignem ferrumque incolis minitari. Hoc lermo-ofsitienfes nc celebrato, magna multitudo Oflirienfium, adterri-parant lcad.._ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tepugnandä. totij hiies concumqinttoitus omncs,inunitionc ac mole aggerum operarii firmant, vti agros amp;nbsp;fortunas, ab in-*^ Aditus om- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;1

L I B E R s E C V N D V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yÿ

tandem regis milites prope onirienfes aduentaflent, amp;nbsp;nulkim ßbi adicum, ad hoftium ftatina expugnanda, rnunirepotuißent (erat enim locus, in quo militaria ha-buerunt velabra,admodum lacunofus, arduis item tra-mitibus, amp;nbsp;paludibus interclufus) vix in Offirienlium confiniavexillaintulerant, cum rcceptui canerc, atque tcrgiuerlari, timidi Icilicet ac trementes, ßmulaflent. Ollirienlcs arbitrati,holies,timoré pcrculfos,le in fugam Quos ftraw. dedille, vincendi Ipe clati, eos in campum, ad prælian- Eu p«tupit. dum ampliflimura,aceruatim perfequuntur. Stephani-des turmam hallatam celerrime obuertic,rcditum Olli-rienfibus præcidit, inermes, amp;hnale tunicatos tirones hallis transfigit. Quos autem equitatus femiuiuos re-linquerc, peditatus confcllim, gladiis amp;nbsp;lecuribus,con-cidere. Ofliricnfibus ad hunc modum,militum impe-tu perculhs atque prollratis, viólores occilorum capita, quæ numero étant ducenta, paflim in acie difperlà, in vnum locum congregate, amp;nbsp;ad principis pedes con-gregata abiicere. Is, dum accruis capitum exllruólis, o-culos palcit, vnum fortuito inlpeólaq quod valde cele-riter arripiens, repetino gaudio exlilit,amp; paflis manibus, cruHa etudc' fufpiciens in cælum, grates fummo Deo ex intimis ani-mi recelTibus agit, quod inimiciflimi kii caput ( huius autem nomen ex omni monumentorum memoria re~ uulfum ell) iam tandem videat amputatum: cumque hoc, maxima voce dixilTet, caput mrfus in manibus tenens, crudelitatem fuam in eo exercuit. Nam fbllan-tes nares, ac cruenta labra, madidis dentibus, corrohr, amp;nbsp;fan^uinem non foldm gullauit, fed etiam exforbuit. Hane ferinam laceration em, fióln turpem,vifu fœdam, cxcrcitus tacite oblcurequc perhorrelcere, licet nemo

contra earn aperte hilccret. Paruam inibi moram Bri-tanni faciunt,intimas Ofliriæ partes percurfant^ nullum locum relinquunt, quern non iucendij,rapinarum, de-populadonis veftigiis imprimant. Dum ad hune mo-dum Britannijin reliquiis Ofliriæ delcndis, agrilquepo-pulandis, tempus confumunq Duuenaldus, quem præ-Icns ümor, nullus præcedens amor flexibilem reddit, Pax cum nuntios obhdes, adpacem conciliandam, ad regem ällcgat. Eins petition!,multis precibus non modo nun-tiorum, fed fumma etiam Stephanidis contentione vi,-ótus, præfto eft. Quare pacem cum Duuenaldo con-firmat,nuntios, cum bona gratia,dimittit. In hac con-flidtione Robertus Barrenfis, quem paullo ante nomi-^fis amp;nbsp;mX Meilerius adeo fortes, atque impigros fe præ-ktij landes, buetunt, vt cotum virtus aliorum laudibus obfeurica-tem adtulerit. Erant ambo homines adolefcentes, ambo Stephanidis nepotes, quorum alter ex fratre, alter ex fororc erat; qui, cum in re militari peræquè floruerint,in f)erfimili tarnen laude, longe diftîmiles exftiterunt.Mei-erius, cupidus fplendoris amp;nbsp;glorir, ad hoc vnum, reli-quis rebus pofthabitis,mentem cogitationemque fùam incitauit, vt omnes laudes colligeret, amp;nbsp;infêrmone ho-minum virtutis fuæ monumentum perpetuum relin-queret. Verùm Barrenfis,remotus'abomniinani laude, in minimis fèmper ponebat, auram populärem aucu-pari ; nec tam fortis vider!, quam efle cupiebat. Erat adolefcens pudiciffimus, venditationis expers. nam fà-mam fuam malebat velis quibufdam obtendere, quam hominibus conlpiciendam, quafi in aperto theatre,col-locare. Ex quo tarnen hoc erat adfècutus, vt cùm lau-dis gratia nilail gefferit, omnia tarnen laudanda eftènt, quæ

^uæ geflit. Soler læpe gloria/ugaccs perfêqui, procos amp;nbsp;perlequentes fubterfugere : Sc lunt nonnulli, qui vcl eomagis hominibus placent, quod eis placere minus laborent. Cum omnia inOfliria efientpacata, rex,amp; duces, in callello peruetufto rimalque agente, perno-étabant. Milites, partim quod cilènt de via fefli, partim quod de varia expeditione languerent, aróliflimus foinnus compleóhebatur. Noóte autem intempcfta, horrifonus armorum llrcpitusj equitum fonitus, Sc tcr-ribilis fragor, cum quibufdam aliis metucndis rebus, audiebatuf. Quibus Robertus Barrenfis, Sc Meilerius, excrcitu ter-qui fimulcubabant,delómno excitati, ad auunculi ta-bernaculum, fumris armis, curfim contendunt. Toto confelHm exercitu fomno fbluto, quidam fulpicantur, callellum de cælo percufîum, concidiffe, caque ruina regem Sc duces obtritos interiifTe. Alij opinati, hoftes inexfpedatos aduentare, fugam præpopcra celeritate quærunt,amp; in vepribus noótu latitant. vt primiam po-fterus dies albefcebat, amp;nbsp;diligent! dilquifitione inuefti-Satum erat, noólurnum hunc ac horriferum fremitum ex crelo tantum fuifle auditum, rex Sc Stephanides, ad iocandum promti, non Iblum riderc, lèd etiam cachin-nari, adeó vt facetè Sc commode obiicerent militibus (quippe iuuat in rebus fèriis animos quandoque cura rclaxare) eoS fua ftipendia male mereri, qui, Ipeólris, ac anilibus vifionibus perterriti, fè in lalióla, ac potius du-meta abderent. Vcrifimile eGè, cos coftarum oppofitus pertimelcere,qui manias amp;nbsp;vmbras ita perhorrelcerent.

De hoe fubito timoré maximus eratmilitum rifus,qui-bus principis ironia turn grata, turn iucunda accidebat. Etcnim noo facile eft explicatu, quam mirificê conciliet

animos milimm vrbanitas feftiuitafque imperatorum. Dum Bricanni, fins fortunato duólu, rem in Hibernia gerunc,incolæ vbique loeorum famam diflipanc, Der-micium, cum magno exercitu, ex Britannis colledo, Guesfordiam Öfliriam debcllaiie, imo amillam La-^7?rôfiîi3 recuperallè. Quod vbi Rothericus,Connaciæ contra An- rcx, primaiius^vc ante dixi, tocius Hibeniiæ princeps, intcllexic (intellexit autem, llatim atque peregrina Bella in infulam fuerunt inuedta) valde vehementer anxius, cum proccribus, quos in conhlio habuir, de inopinato. regis reditu, atque de tarn repentina vidoria com men-tari meditariquecœpit. Nam cum maximum bellum ab exercitu vicfore impendere animaduerteret, ne in cius item fines, in hoctanto motu,erumpcret,fubucrc-Prottidaeius ri iiicipicbat. Rothericus fuit vir perfpieax, ad conie-óluram rerum futurarum cumprimis fapiens : in omni re propofita,potius quid mali contingere pofict, timebat, quam quid boni cuenire vellet, Ipcrabat. vt ergo præmcditatione futurorum malorum proteótior eflct, proterendum adulterum , in patriam fuam peregrinita-tem inlundentem; conculcandos aducnas, amp;nbsp;prius fumantes torres,quàmigneltant,reftinguendos iudicauit. Tabellarios ad vicinos reges, omnes inful.r optima-cmnts con- tcs mittit quibus, line procraituiatione, ad commune præfidium excitatis,magnus exercitus contra Erirannos, Metos Der. citca Kiiiceliam comparatur. Simul vt de hocDermi-m'uVior^ cius nuntium accepit, perturbato fuit animo de falutc peifidia. fua. Multi etiam Lagenienles, cum fortunam reflarc vidèrent, principem in falebris hærentcm, relinquerc, amp;nbsp;ad Rocherici legiones,tamquam perfidiofi delertores, Ro^extiro- conferre. Verum Robertus Stephanides fuit animi f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æquitate

æquitate plerunque prædicuSj vt nec rebus prolperis ex-tollijiiec aduerlîs frangi,mukùm confueuerit. llle^cuni Britannicis copiolis, Dermicio, defperatis rebus omnibus, prællo fuit, ditHdenti animum addidir, ei perfua-denSjvieto corde non e(lè j contraque in bis duns tem-poribus,inanem bunc mctum, regia animi fublatione, îibi minuere: aut enim breui, inquir, communis mors, cum perenni laude, fubcunda; aut communis vióloria, cum fcmpiterna gloria, çrit conlêquenda. Firmiorem regis animum bæc oratio fecit. Quare Britanni exi-guas luas copias in pratulum,non longo interuallo Fer-neba dilîundum, denfo etiam alperoque faltu vndique interclufum,compingebant. Adhæc,fôdicantes opera-rij,continuisfoflionibus,omnem intrandi viamobfè-piebant. His ad bunc modum negonis confeâ;is,à Ro-tberico ad Robertum legatilitteræque venerunt,perbu- Korcnum. manitcr lcriptæ, quarum caput erat; Britannis,per leges, non licere,exercitu amp;nbsp;bgnis inferendis,in aliénas polîef ditumfuadtt bones, eieótis veris beredibus, irruere: quinpotius do-mum,cum bona Hibcrnorum venia,repedandum efTe. Facinus baberi Britannica dignatione indignum, fla-gitium infame iniquo iure dcfendere : eamque regalem poteftatem, quam luxuriofus bic ac profubis nepos (Dermicium intellexit ) per mulierarias libidines per-diditjper Britannorum fubbdia recuperari non debere. Defenbonem bominis turpis, defènfóribus non poife non turpem ebè. Quamobrem illis expedite, in Bri-tanniam , quietiflima mente, remigrare ; amp;nbsp;extorrem iftum grauibimis ignominiis notatum , omniquc au-óloritate ac fpe faluti5^1poliatum,defèrere. Etenim cre-dibile cfie, cos,qui bantem amp;nbsp;florentem regem percu-

leruntj iacentem amp;: exfilio mukatum transfuguin,nulio negotio, poiïe prollernere. Atque vt grauius in eain rationem legati Stephanidem inducerent, integcrrimi viri Hdem, omni ratione, labefaólare conabantur. Ce-tcrùin Stephanides eorum dona aipernatus rclpondit, non eile fua: confucmdinis, argenteis crufbs adukerari, atque inftar cauponis, fidem, h'deliflimo amico datam, pecunia captum prodcrc. At in patrias terras dcmigran-dum elb Itane verb Quorfum recidit liæc Icgatio ? Nurn talaria induendaSi Rothericus amicus admo-net, conblium eius non exquirimus: fi vates hariolatur, oraculo non credimus: li princcps imperat, auólorita-tem repudiamus: fi hollis dctcrret, minas naucihabc-mus. Male mihi litj li non ego muko malini (vt idem pro commilitonibus meis relpondeam) intet cottidia-nos hoftium impetus me obiicerc, quam, ob tarn ridi-culas minationcs domumitionem lemel meditari.Qua-re Stephanides legationem rciecit, amp;nbsp;nuntiis imperauit, ad emporium aliquod conuolare, atque inibi merca-tum fidei inftituere. In illius caflris integritatem vena-lem non eflcj Britannos honeftam laudem , non rurpe lucrum Ipeólare. Iter ergo ad Rothericum eos iuflit ca-pere, eique fignificare, Britannos non efle infantulos, quos puerilia crepundia dcledent. Atqui li pro caulîæ æquitare, armis decertare voluerit (quod à Rotherico Britanni in benelicij loco amp;nbsp;gratiæ peterent) lentiet eos, non in alienum patrimonium,contra ius fafquejirriim-pere,led in fuas pofielliones pedem,optimo iure,ponerc. Ad Rotlicricum nuntij, re inorata, redeunt. â quibus certior fadlus, Robertum Stephanidcm eos alperis verbis accepifiè, legationem repudiallê, lidcm kiam minime

ininimè venalcm proponete, iracundia permouctut, mitcitquc mandata ad ipfum Dermicium, plus animi, Altera Ro-quam confilij habentia. Protinus cum fiiis,qui eum in caulfain, cur tantos fpiritus, aut ex fuis viribus, aut ex inanca hac Britannica dexteila capiat. Si reditum cum fuis in gratiam expetat, fe reconciliationis Sgt;c concordiæ paólorem fore promittit, modo fuam voluntatem ad communem cauflam aggregate nonnolit^atque ab ad-ucnarum amicitia {qui ad vaftandain, quam vincen-dam Hiberniam paratiores funr) fe totum didungat. Hoc fi non fecerit, imo fi non libenter celeriterque fè-cerit, collum fuum in illos laqueos inférer^ ex quibus fe expedite, dum anima fpirabit lua, fruBra Ipetabit. Vt primùmDcrmicius,excu(ïis internuntiorum vocibus, nis legationibus, apertaanimi de{picictia,illufit,amp; nun- Detnücio. tios pluribus verbis male acceptos, dimidt (nam minax hæc amp;nbsp;acerba legatio ftomachum ci mouit) illi, ad Ro-

thericum, omnibus rebus fruftra tentatis, profedi, Permieij relponfiim retulerunt ; quo grauitet commo-tus, apud fuos orationem habuit, cuius fumma fuit: Multas amp;nbsp;graues caudas vniuerfos Hibernos, ad de-pugnandum cum peregrinis iftis , debere impellere. Nam cum omnes, inquit, natura fimus libertatis aui-di, qui fiat, vt defendete turpefit, quam appetereeft honeftumjamp;quafrui iucundifiimum eft, pro ea non gloriofum fit propugnare ? Ita enim viuere, vt tuo arbitratu non liceat viuere , nihil aliud eft, quam in luótuofiftiino omnium ærumnarum piftrino continuo mori. lucundum eft libertatis nomen, ipla e-tiain res perbeata. Seruitus autem ab hoinine libero amp;

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L 5 ingenuo

86 DE REBVS HIBERNICIS ingcnuo nulla potell animi moderatione tolerari. Multis item verbis in Dermicium inuehebatur, eum im-portunum amp;nbsp;impurum appellans propudium,omni vi-tiorum fœditate turpificatum, rerum nouarum cupi-dum, rcipub. euerforem, pluraque alia in eum maledi-óla coniecit, quod hominibus inimiciffimls, amp;lt;: Hibef-norum genti perpétué infelliflimis le totum tradiderit. In quo fane, inquit,intemperatiflimæ pecudis ôc impu-dentiam deteftari, imprudetiam exlecrari compellor. Quid enim impudentius eft, quam in adulterij iætorc, tamquam lutulentum fuem in hara,volurari: cumque regno fuo, conlpirante amp;nbsp;conflato omnium eonlenlu, nudatus lit, perpetratum Icelus non agnofeere ? Spiritus non remittere ? Hibernicis principibus fe non reconci-liare? Quid rurlus imprudentius, quam vt nos lulcos eft ficiat, geminos liios oculos effbdere ? Quali veto regnum cum dignitate obtinere non pollet, nili le alienigi-nis daret ? nifi nouos dominos actyrannos inpatriam, improbiftima ratione, compararet ? nili fe fiios omnibus fbrtunis exftirparet ? nili rempub.penitus deleter? Sed perfuga hie, omnibus conliliis præceps ac deuius.

, quantam peflem pofteritati importet, modo ipfe^iam , egellate ac fcclcrc perditus, in horam viuat, flocci facit. I Præfigit mihi, multùm in pofterum prouidenti, ani-’ mus, vel potins ante oculos meos obuerlatur, quantis ’ miferiis pofteri implicarenair, fi ifte libertatis extermi*-’ nator, cum fho mutilato exercitu vi6loriam(quod deus omen obru^t, perhorrelco enim nomen) de nobis re-n portaret. Videöt mihi videre,quam tyrannice in capite «;,amp;fbtTunis omnium incolarum dominarentur ifti ac-”»colæ,fi colla noftra in feruicutis laqueos iniicerepofîènt.

ouu. JL ; a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ouam

Quinti leôlores, quot agripetæ in noltras fórmnas iin-minerent ? Quis fui iuris eHec ? Scruitus aucem cùin in Omni loco fit inifera, tu in patria inilerriina efixZ^ain-obrem, fortiflimi vin, ad patriain noftram conleruan-dain, totis viribus,incumbamus; finie patriæproditori, inconlideratifliina mente prædito, dum in nofiræ na-tionis fàucibus amp;nbsp;an^ulliis confillit, refillamus. Der-micium, peltem nobis molientem, nullis luis domelli-cis neruis communitum, fed imbecillo aduenarum exercitu armatum , opprimamus : portentuofum hune partum in aluo adfiuc mobiliterpalpitantem,armis ab-igamus, vel ipfam potius grauidam, ôc ad pariendam vicinam nouercam Itrans-ulemus. Facilius elf, libras, amp;nbsp;furculos defringere, quàm ramos, amp;nbsp;truncos amputate; fcintillulas etiam quàm Hammam rellinguere.Re-llinguemus autem, fi magnum animum, virtutemque capiamus; fi alienigenarum confiliis,adhuc iinmaturis, armis amp;nbsp;prælidiis occurramus; fi tela noftra in corum pulmonibus figarnusjpoftrcrno fi fluxam mortem (modo ita lors tulcrit)lèmpiternæferuituti præferamus.Hæc ille. Ex altéra parte Dermieius fuomm militum animos confirmabat,dicens: Rothericum inlàturabili reg-

55 55

55 5gt;

55 gt;5

Robrrti ad Anglos fuos ora-tiuucula.

9gt; 55

55 B

55 » Ongo „ Britâno-rum à Troianis Gallis. 55

5gt; .5

ad tiinorcm ab hoilibus proponuntur, contemnainus at pro nihilo ducamus. Siquidcm proprias pollcflio-ncs defcndcre, pro patrica amp;nbsp;auita iurifdiôtione diinica-re, fcmpcr vin fortiiruni ellhabicum. Quamobrem, commilicones fortiffiini, cum pro nobis contra ambb tionem humilitas , contra tyrannidcm lenitas, contra iniuriain dccertet æquitas; animos crigamus j oinnem mctum propuliêmus ; maiorum virmtes memoria re-plicemus;pro patriis focis, pro priftina dignitate, omnibus modis animi amp;c corporis, pugnemus; cum libertatc potius cadamus, quàm cum miferia exfulemus. Multa etiam in eandem ièntcntiam Stcphanides dixit : Nihil lcilicet,maius Sgt;c gloriofius eflc,quam adfliôlum Princi-pem extollerc; vi impreffione agitatum armis tegercj regno naufragum in regno reponere, diademate nuda-tum diademati reftituere. Porto autem rem eflc, cauflam eô loci, vt, hodierno die,aut tota Hibernia illis fit vincenda, aut tota Hibernia illis delêrcnda. Britan-nos igitur fuos cohortatur, qui maximis belli periculis iamdiu perfunôti funt,vt illis in memoriam veniat, partim àTroianis,partim à Gallis populum Cambrenlèm generatum efièj ex his vfiim, ex illis bellandi vires hau-fifiè: non igitur, inquit, committamus, vt à maiorum virtutibus turpiter degeneremus. Et plura item adiecit, quæ in aliud tempus magis apte relêruanda erancfiqui-dem omnis.hæc oratio ad nihilum recidebat. Nam

Rothericus, toto hoc interim Ipatio, per intemuntios vitro amp;nbsp;citrb curlântes, ccrtiorfaólus, Dermicium ac Stephanidem animi altitudinem, etiam metu oblato, non infleéhere, lèd contra, incredibili pugnandi ftudio flagrare ( id enim ipfum quandoque eft fortifiîmi im-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peratoris

peratoris, fortiflimum imperatorcin hoftibus, etiain rc in extremum perduéla^viaeri) fortunæ rotam pertimef ccre,amp; incertos ac ancipites belli euentus acri cogitatio-ne lultiare. Quare cautioribus confiliis vfus, deßlbc Rothet.cus ftomacharßnuntios ad Derinicium legat, qui compoß-tionem ei, lêdaciore animo, offèrunt, ßib ea conditione, flcuic. vc Dermicius,prilbno imperandi more, Lageniæ regno vtatur : arque vt Rotliericus totius Hiberniæ præroga-tiuam ßbi adfumat, eamque auóloritatem Dermicius agnolcat. Ecß vero Lageniæ princeps primarium hunc Rothericiÿdominatum,perquem, cum ceteris regulis le ^twndcm non patcretur æquari, molelbflime tulit, tarnen fatius eße duxit, iniquis conditionibus pacem recipere,quam præliis,cuiti tam robufto exercitu temerè decertare. Vbi nac pacis paólione alter ad alterius conditionem delcen-dir, ne in pofterum tempus Dermicius in promißis flu-éluaret,filium fuum Cnothurnium Rotlierico obßdem dedit, quorum connubium coniungere,infulæ bellis re-ftinólis, pro filia ßia Rotliericus promittebat : addens, vtrique parti veile lore, nouis alßnitatibus veteres ini-micitias deponere. Cum ambo principes mutuo itire-iurando puolice fuerunt obftrióli, Rodicricus arcano Dermicium iulßt, aut pacem vndique dirimere,aut pacem vßjucquaquc conleruare: hoc eß, cum omnia iam in integrum ßnt relbtuta, Britannicum exercitum di- Rothericus mitterc, arque ex prouincia lua omnes aduenas extei' tuiOctmi. miliare. Huie conditioni Dermicius non tarn üben- ''

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tannos di-

ter, vt fertur, alientiri voluit,quam pugnaciter répugna- mitut. re noluit. Cetertim vtrum ex animo,aut dolo malo ad iftam paóboneni venerit, folus ille cordium Ipeculator nouit, à cuius adlpeólu abditæ, amp;nbsp;penetraies liumana-

rum cogitationum latcbræ non oblitcfcunt. Simiilac Derinicius amp;nbsp;Steplianides ex bis pcriculoiuin cotibus enauigariinc, non veribmile ell, qiiantus ex gratiflimo nuncio, ad eorum lætitiani cumulus acceflerit. Ecee ^nim tibi, Mauritius Giraldus, ftipatus deeem prima-Hibetniam His cqucltns ccnfus viris, equitibus triginta, centum ßa-gittariis adopidum Gucsfordiam appulit. Quo vt venir, Dermicius eins gratulationi fe obtulit. Hîc cùm duccs,fimul collcdi, de omni ratione belli confilium babuifientjLagcniæ princeps proclamauit,aduolandum Dublinium, vrbis muros machinis labefadtandos, ex-leindcnda ædificia, dues omni malo madandos. Si-Dermicius quidem dus animus ea erat maleuolentia inDublinien-biinkniium fiiffufus, Vt non tam vidoriæ quâm vindidæ in-iinmiaet. cciidio flagratit. Interea Robertus in loco, Guesfordiæ

citimo, quæ vulgô Karrekia dicitur, remanfit vbi in municipio ædificando cuius iam turn fundamenta iece-rat, totus fuit occupatus. Quare dillentus bis caftella-nis negotiis,Britannicas copias permilfe cum regiis con-iunxit, atque pro le Giraldum fratrem, altcrum lè,cxer-citui fublfituit. Vix ex primo die, quo rex amp;nbsp;Giraldus apud Dublinij muros caftr^fecerunt, ad decimamlu-cem in obfidione bæferc, cum finitimæ vndique vicini-tatis incola:, boftium fortuna potentia commoti, le in regis partes dederint. Neque enim caftrorum dilfur-bationem, omnium rerum lpc4iationem , fruftra refi-nnb’iniefes ftcudo, fctte diutius poterant. Ciues etiam Dublinien-fidei «us fc (es ad defenfionem minus firmi, vbi omnia principi ex rtnnittunt. • • r • r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ♦ r i

animi Icntentia luppercre vidcntjarmis politis^ le ad au-doritatem regb conferunt- deprecatores legant, qui a principe, quibus modis poflunt, pacem, amp;nbsp;veniam pé

tant. (^oruiTi fumraillis precibus, amp;nbsp;Giraldi præcb puè periuafu ac indudlu J)ermicius placidus mollifque redditur. Vrbê itaque, oblîdibus à ciuibus acceptis,ob-fcffione liberauit. In bac item oppugnatione Robertus Barrenfis, Meilerius tantis periculis corpora obiece-runt.vtfuminain rerum çeftarum non modo commcn-dationem, led etiam admirationem fuerint confècuti. Sub idem tempus grauis acerba contentio inter Ro-tI'iericuin,Connaciæ regem, amp;nbsp;Duuenaldum, Limme-ricipræfedlum, ortafuit, quæ eorum animos ad peRi-ferum bellum faciendum incitauit. Rothericus magno equitatu ad expcditionem illam imperato, infèfta figna Duuenaldi territoriis infert; ai^ros cxhaurit, amp;nbsp;vaftat, prædas ad fuum vfum relcruat. Verùm vbi huius rei fa-ma emanauit, Dermicius,pcr litteras Stephanidem ob-fècrabat, ad opem præfidwmque Duuenaldi generi fui, quàm primùm concurrere. Stephanides, regis rogatu, cum equitatu fitis idoneo Conaólenfium viribus le in-terpofuit,quorum audaciam debilitauit,conatus repref fit, omnem belli flammam ledauir. Per hos dies vixit mulier quardam in Duuenaldi aula, portent! atq. mon-ftri fimillima. Præterquam enim quôd toto fuit corpore pilolàjlongam habuit amp;nbsp;proceram barbam,a mê-to ad vmbilicum, cum intuentium ftupore, extentam. Dcrmicius,pofl Lageniam bello domitam,in antiquum ftatum reftitutus, omnia fibi pulcherrimè procedere profpiciens, cœpit in bac mente amp;nbsp;cogitatione verlàri, nullum præclarum facinus ad exiftimationem fuam magis pertinere, quam vt imperium fiium, naólus am-plam occafionem,latius dilataret. Quamobrem nibil ei debberatius erat, quàm totam in primis Connaciam

DE REBVS HI B E RN I C I S fub ins, amp;nbsp;impciinm iiinm fubinngcre, turn deinde rC’ livjnas Hibernix prouincias in fnain poceftatein rcdige-re. Fœdns,quo hdena lùam ante Rotherico obligauic, eins animnm legibus frænare, amp;nbsp;à tam fœda cogitatio-nereuocare debncrat. Verùm huius padtionis memoria, in mente dominatus facibus incenla, minime infi-debat. Ex quo intelligi poteft, nihil eflè tam landlum, neqne tanta iureiurandireligione ftabilitum, quod non inordinata ambitio polluere, atque violate vaîeat. Vbi huius inilituti rationem cum Stephanide atque Giïaldo communicauit; illi principis confilium,amp; pleniore manu laudare, amp;nbsp;multis etiam ars-umentis confirmare. Ceterùm pro eo quôd magnum opus amp;nbsp;arduum vide-batur, vniuerfam infulam, bellicolîs viris refertam, fine maxi mis dimicationibus, fubigere : vicinos Hibernos neque lacefl'endos bello, neque tentandos, fedhoceius propofitum eo vfque taciturn tenendum iudicabant, quoad plures auxiliarios milites ex Anglia fibi adfcifcat, amp;nbsp;fe nouis copiis ac fupplcmentis renouer. Approbat confiliu rex, cos maximopere rogat, plures ex Britannia commilitones, omnibus quibus poflunt inuitamentis, ad eius auxilium allcdlare. Atq. vt eorum animos,acrio-ribus induftriæ ftimulis, concitet, alterum collocatione filiæ obftiingere,alteru nobilifiTimis praediis ditare,bcni-gnifiime adpromittit, Sed Stephanides amp;nbsp;Giraldus,anti-cipatis nuptiis alligati,ad ifiam conditionem venire non poterat. Verùm poll magnas ac difficiles deliberationes, vtriqueduci optimum fadlu videbatur, cum Richardo Srrangboo, quicu Briftolli ante Dermicius de redudlio-ne fiia egit,inftituti fui confilia confociare,atq. hæc ma-gnifica premia comitis præfentiç proponcre.Strangbou,

fi cum Dermicius litceris proleólet,vellejamp; fi velit^poflè, ceteras iiifula: prouincias ad Lagenienlis impcrij veóli-galia adiun^re. Ds corum fidelitate.confilio. vis^ilan-na non dubitandum dicebant, cuin oinnes curas, ad regis dignitatem, quaindiu Ipiritu viuerent,tuendain amp;: amplihcandam, conferre iamdudum, optima fide, fta-tuerint. Horum confilium lecutus princeps,epifi;olam Dermicij ad bene ponderofam ad Srangboum Icripfitnn qua,dc pro-milfione auxilij retardata, cum illo familiariter expoftu-lauit,coque magis, quod tarn diuturnæ procrallinatio-nis rationem, vnis litteris, minime reddiderit. Illud etiam in epiftolam coniecit, le linum incidifie,in regno efie, ab omnibello, magnis rebus geftis, conquielcere: Stephanidemamp; Giraldum, propter quos triumphat, omnem illi fidem, amp;nbsp;dilisentiam, sratifiimis animis, præftare. Aft cùm tam quieto exitu vióloriam non ducat concludendam,ceteros Hibernos principes,qui eum acerbe ac penitus odcrunt, atque inclufum odium,cum iam olim in turbidis rebus eifiet, in ilium effuderunt, omnibus præfidiis oppugnare, atque adeo expugnare, prorfus lUtutum ac deliberatum habere. Quod fi Strangbous fuas copias amp;nbsp;vires, ad hoc negotium con-ficicndumdeferat,reliquasquattuor diftblutas diuulfafi que mfulæ partes,eiufaem principatus fiocietate, ablque acerbis amp;nbsp;diuturnis bellis, conftringi pofte confirmauit. Quare,inquit, cùmfatis fit, Virumpræftantem cuius ut nobilitas eft fiimma, ita exiftimatio eft integra, pro-milTi fui Icmcl admonere: reliquum eft, vt fidem mam, qua nitor, feruesj vt me, quern perditum defendere pro-inileras, iam florentcm ornarc matures, poftremo vt fi-liam meam, amp;nbsp;vxotem tuam inuifas. Veium quoquo ■

tcniporc vcnies, inilii ac propinquis tuis gratiflimus cX' strangbous {pcéîatiflimufque vcnics. PoHeaquain Strans,bous rc-ditioncm. glas littcras,ex quibus inaximam ccpit lætitiam (crant enim erga ipfumplenæ fuauiflimi lludij) icinel arque itemm rcguilauit, in hoc vno omnem curam amp;nbsp;dili-gentiam, noôles diefque,pofuit, quibus inodis Sgt;c fidein ! rctinere, 8gt;c belli adiuinenta amiciiïimo principi fubmi’ nillrarc poflet : eoque celerius aliquid fufcipiendum iu-dicauit, quodapud Henricumregem, vc antèpofui, magna ac diuturna fuerit in offenlâ. Edi veto omnem fuum conatum,impulfus fummi officij ratione,ad Henrici beneuolentiam aucupandam comparabat, tarnen inuidorum fuorum fermunculis, quos Hóle amp;c fimulatè in regias aures infufurrabant,cffèôlum erat,vt nullæ pre-ces eum, vlla apud principem auôloritate gratiaue,con-ftitucre podcnt. C^amquidem alienati animi amp;nbsp;of-fenfi indignationem eô immoderatius Richardus fère-bat, quôà ab omni culpa omnino abeflêt, amp;nbsp;de rege (in Qucm eximio ïêmper animo erat)omnia egregia ac præ-A tcge Hen- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fèntitet.Tandern ad Henricum accedit.precibus ab

nco veniam _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;. _. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

petit. CO luppliciter petit, vel vt ei prntinam maiorum luorum hereditatem reddat, vel vt eum, in exteris nationibus, timpettat. periculum facere pennittat. Hîc Henricus, in ftomachoridcns,hui, quo aut qua, inquit, vagaberis, per me tibi licebit, in vltimas terras, tanquam pinnatus Dædalus peruolare. Hoc veto cum ea diffimulantia, atque ludificatione dixit, vt vultuofum lubridentis os facile Strangbous intueretur. Aft opportunitatem hanc, quam Henricus fuboblcura licentia ridicule obtulit, Strangbous aperta audaciacelenimearripuit,atquccon-ftnguineum fuum,Rcimundum Gkalduin,cuius auun-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;culi

culi Steplianides amp;nbsp;Mauritius Giraldus erant, in Hibcr- ' niain ad Maias calcn Jas præmiiît. Habuic fub ïignis Reimundus denum numerum equeftris ordinis mill- copia in tum, amp;nbsp;feptuaginta fagittarios. Is erat ita nobilis amp;nbsp;bei-licofus iuuenis, vt difficultet Icires, vtiiun nobilitas for- j titudine, an virtus familia iilulb'aretur. Reimundus -itaque,lecundis ventis,delatus eft ex Cambria in quan-dam crepidinem, qua; plebeio fermohe, Dundenolfia, nuncupatur. Hie locus tenui dilcrimine ab vrbe Wa-terfordia leparatur: quattuor enim millearia numerantur. Inibi milites tabernacula,ex virgultis ædificata,ha-bercjdolare robora,quorum paxillis,altilque folTis præ-fidia vndequaque firmare, locum ex quolibet aditu clauderc. Vt omnium lermone nuntiatum fuit, plures ad hue etiam inquilinos in Hibemiam venide, Water-fordiæ eines,adbibitis inconfilium vrbis decurionibus, quorumprincepseratMachlathclinus Ophellanus,par-uam illam Britannorum manum, dum adhuc, maris gîoquot; aggte. fluebbus agitati, ventilque circumflati, in caueis nau-leant, præproperis repentinis annis exftinguendam défilant. Quorum deliberation! non multum tem-poris acceffit, cùm ma millia Waterfordienfiuin ad Britannorum dilperditionem,in agros coarcematim ad-uolarint. Prius verb quam clues iter verfus holfium caftra arripuerunt, Hemeius de monte Maurilco qui . non procul iam turn a Britannis abfuit, tribus tantum manipularibus ftipatus, Reimundum falutandi cauffa inuifit. Vnde eHèóhum eft, vt in totam negotij flam-mam cafli venerit. Nam Waterfordienles interim flu- « men tranl^rfli Suirenle,quod Definoniam à Lagenia, in Oriente, dilcriminat, ad Britannica caltra certatim

.^6 DE REBVS KIBERNICIS concumint, nullo prælij metu peiterriti, fed fpe triuin-Angü eos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præterüt, quid militum alienf-

fircnuècxci- gciiæ habueiLint. Reimundus ôc Hcruejus lubitô ad arma excitati, ïûos ad pugnandum admodum virilitcr acuunt. Vcrùm in cadris nolunt conlidere j fed per li-gneum ponticulum, in angudiduna femica indxum, proripiunt le à tabemaculis amp;c in acres dimicationes corpora obiiciunt. Vbi verb tantas Iiodium copias ôc impetum exciperc non polTunt^fèex Waterfbrdiendum feiTo non incautè enpiunt,ad cadra recurrunt,præfidia, integerrimis viribus, tutantur. Britannica tergiueriàtio falfam Waterfordiendbus fpem odenditj magnis ani-mis, amp;nbsp;ereôlis funt, fugientes telis amp;nbsp;clamoribus perfè-quuntur. Reimundus in præddiorum limine armatus dctit, amp;nbsp;municipem , ad audendum proieôlum (nam in cadrorum ingredionem pedem ponere, amp;nbsp;le in me-dios bodes delperanter obiicere conabacur) didriôlo gladio iugulauit. Illius interitus celeritatem perfequen-di retardât, amp;nbsp;omnem ferè viôloriæ Ipem perturbât. Hic tarnen cafus aliquantum animi Britannis adfèrt. Se fbrtitererigunt, cum ciuibus iterùm,in agris,ferrum ac manus conlèrunt. Anceps fanè,amp; admodum incerta fuit vtriu/que partis viétoria. Nam licet Waterfbrdiem waterfordi- Ics numeio Eodcs incredibditervicerinr, tarnen Britan-vîuruiwin lagittarij, milêrandum in modum, inermos fàu-ciarunt. Du arum horarum fpatio pugnabatur, cùm viôloria in Britannorum partes fènfim propendebat. Nam mruiicipes fèrratis fagittis vuhierati, amp;nbsp;ab equiti-bus conculcati, locum diuüus teuere nolunt: arma de manibus tremebundis fluunt: multi, in iplodimicatio-nis aidore,timoré prolabûtur,alij fefugæpræpetes danc.

HicBritanni, lætitia elacij grauius in frados fugatos holtes incumbuntjexcordesjinciratocurlujinlcquuntur, ôc valdè calaniitolâs llrages faciunt. Quq5 autem â tergo iaculis non perfbdiuntj è rupibus, editis lâxetis in mare précipites volnbiliter impelkinc. Ne multa: cçd«corum tanto lanùTuineha^c vidloriaredundabat, vt ex ciuibus lolnm lêptuaginta, quorum maiorpars kimmum locum ciuitatis tenebanc, viui caperentur. Inter Britan-nos folùm delîderatus elt Gulielmus Ferrandus, qui corpus amp;nbsp;vitam fuam hollium tclis bene viriliter ob-iecit. In hune totus exercitus, multis nominibus, val-de carè animatus erat. luucnis fuit carne llri2:olîor, corde valentiflimus bellator- naturîi lenis amp;nbsp;percomis; ita amicorum, amp;nbsp;patriæ amplitudini addidlus, vt cum cum gratia vixillè, èc cum gloria cecidilfe omnes vno ore prædicarent. Credo ego, ncc iniuria, leélorem hîc mirari, tantam multitudinem hominum ab ifta pauci-tate militum occifam elle. Nam vt demus, quod elf • dandum,Britannos iftos animi amp;nbsp;corporis robore præ-ftabiles fuillè, tarnen verifimillimum eilet, à tribus lio-ininum millibus, finuda tantum corpora hoftium gla-diis offerrent,atque cum colu amp;nbsp;lana in aciem dimica-tionemque venirent, extenuatiffimas copiolas opprimi, Vinci, obrui facillimè potuiffè. Verùm præliorum e-uentus ex numinis maieffatc, non humanis neruulis pendent. Alt quàm intemperanter viôloriahac Britan-ni fint abufi,operæ^pretium eritexplicare. Cum igitur, Deiiberati» çonfeôla viôloria, ad caftra reuerterentur, longa amp;nbsp;dil- captiuis ficili deliberatione, quid de captiuis effet Ifatuendum, ' inter le commentabantur. Nam à nonnullis hoc pug- -nabatur, captiuos nullo pretio reddendos, fed omnes in

5gt;8 DE R. EB VS HIBERNICIS vinculis necandos eile. Nitebanmr contra alij. Horuin primus Reimundus (vterat hominis, in rerum potelhi’ te, modus) vbirem in confukationem coniici vidit,mh lires ad clcmentiam cohortatus, hos apud eos lêrmo-nes habuit. , orat^/pró” kgregij commilitones, in quorum animis, amp;nbsp;rebus fahitecap-jj CTeftis, ita virtus non fortuna luólatur, vt,vtrùm fortior, « an fclicior vnulquifque veltrüm ht, baud facile valcam « explicarc; tantam fumus, hodierno die, vióloriam com fecuti, quantam ante de nobis iphs numquam prædica-}} re,amp; de quouis alio nufquam commemorare potuimus.

V’erùm incxfpeólatam hanc vidloriam ita mollitudine )} facilitate debemus vincere, vt cam non noftris virh jj bus, non hoftium imbecillitati,non fortunæ temcritati, jj led totam diuinæ clementiæ (quæomnis vidtoriæpa-)j rens eR,amp; effcôlrix)acceptam referamus. Quamobrem JJ vt gratuita eius erga nos mérita, grato animo,perfequa-JJ* mur, nefas eflè arbitror, tanta diuinitatis gratia, ad ex-JJ traordinariam fcrocitatem, immoderate ac intemperate JJ abuti. Habcmushîccaptiuos,quah compedibus irrç-jj titos- dices, hofles: verùm homines. Höftes in pugna, ,j homines in victoria. Fortis autem viri eil, amp;nbsp;alta fuf jj picientis, eos qui pugnas amp;nbsp;Itrages edunt,holl;cs ducerc;

qui verb fraóli amp;nbsp;vióli funt, homines putare^vt polfit belli incendium corporis firmitas reftinguere, infolen-„ tern autem vicloriam animi virtus tempcrare. Quan-„ doquidem in maiore laude ponendum efl, fubaftos „ conleruare, quam répugnantes fuperare : quoniam hoc „ communi præliorum Marti, illud hngulari vniufcuiuf que virtutiefladlcribendum. Hoc vno togati præftant » vel maxime armatis, quod eorumconhlia plerumque mifcricor

mifericordiæ amp;nbsp;manfuecudinis fint focia. Quamob- « rem diuinum quoddam mihi videtur adeptus is miles, « qui, qua virtute togati armatis præftant, ea in virtute « togatis ipfis antcccilat. Siquidem niliil habet aut im- « peratons potellas maius, aut bellatoris voluntas me- « Iius,quam vt quos in acietrucidare valait, eofdempolt acicm confemare velit. Vt enim bellatoris honor eft ‘c vilt;ftoria,fic ipfius viôtoriæ laurca eft dementia. Hinc « maiorcs noftri, quibus diuinamaieftas fand;arn,amp; pro-pitiam mentem iniecit, ad hoc in primis confilia luare- « fèrebant, vt captiuorum amp;nbsp;precibus placati, amp;nbsp;præmiis « latiati,eos incolumes domum rcducerent,ne de vita,lêd te de vidoria contendere viderentur. Etenim mauult om- « nis bonus, mifcricors miles commemorari, le, cùm « vidos trucidare potuerit, vidis temperafie, quàm cùm « temperate potuerit,trucidafiè. Hinc ad maiores noftros « (quorum in præliis fortitudincm hoftes, clementiam « uidi funt expert!) dignitas confluxit,hinc imperij fui fi- ec nés propagarunt,hinc crudelitatis infamiam efîugerunt, « hinc hoftium non modo corpora armis, fed etiam cor- ec da Icntitudine deuiccrunt. Nam vt atrocitas in perden- « do odium procreate, fie lenitas in parcendo beneuolen- ce tiam comparare folet. Quamobrem amp;nbsp;captiuorum ce miferaconditio,amp; maiorum nofttorum laudabilis cbn- ce fuetudo me potiftimum in hanc lêntcntiam ducit, no- ce bis multô commodius, amp;nbsp;ad famæ propugnationem ce longe præftantius fore, vt potius Waterfordienlès cap- « tos fuos ciues,gtandi pecunia,è vinculis redimanqquàm « vt nos ob eorum interiturn ferinæ immanitatis famam ce fubeamus. Et quoniam hominibus impotent! animo ce præditis, ac fecundis rebus, præter exlpedationem, cf- ce

» frænatis aliorum calainitates vt plurimum fïxfHdiis ad-» hærefcunt, ne nos etiain in candem intempcranviain of-» fendamuSjin meinoriam, quæib à vobis, reducamus, quibufcuni hominibiis belluni fiifcepiinusznequeenini latronibus, arcbipiratis aut patriæ patricidis, fed nimi-» rum reipub.dcfenfbribiis bellum indiximus. Quod ii » ratio intelligcntes,ncccfîitas otiofos,natura vniueilos,vt JJ viin vi repellanc, ad præfîdia coinpellar- décerne,coruin JJ fanguinem atrociterhel]uari,quos decet pro patria, amp;nbsp;JJ præcipuè in patria, fe morci ofièrre ? Niliil quidem cer-te minus. Quare cùm nobis fît propofitum, non quis JJ vin at, fêd qqis vincat,armis decertare ; babeat in animis JJ noflris locum potiùs lenitas ad clemcntiam,quàm cm-jj délitas adcædem : præfèrtimcùm tanta pecuniæ mag-jj nitudo, amp;nbsp;militibus multùm prodefiê, viôloriæ pa-jj rum obeflè videatur.

Vix Reimundus caufTam perorabat,cùm grata corn-militonû admurmuratio fequeretur. Verùm Herueius, atrocitate animimotus, militummucrones,viamp;acri-monia dicendi, in captiuos cxacuit, ôcReimundo, ad hune modum,obloquitur.

JJ Nifi mihi, contubernales fbrtifïimi, propinquus JJ meus Reimundus de facie noms cfïct,æditimum,nefcio JJ quein,militari fpecie ac forma inuolutum, oculos meos JJ præfl:rinxiflè,pro certo iudicarem. Etenim ante hodier-jj num diem, adduci ad credendum, nullo modo, potui, JJ hominem fânguineimbutum,vcl potiùs madefaólum, JJ de caritate in belli præfèrtim furore, ad theologorum JJ conftictudinem difputare voluiifc. Verùm fi Reimun-jgt; dusadeo admifèricordiampropenfus ht, vt fempiter-JJ nos nationis noftræ inimicos, imô veto holles in dien* tcJain

telain fuatn rccipiat,nequeo ßitis mirari, quam ob cauf- « fammoderatus ac mifericors vir ad laga iuit ? Cur pc- « dem pacria cxtulit? Cur pius patronus bellum cum clientibus geflit ? Ad quid effrasnatius in eorum acicm, « in quos tarn ambitiolus faólus eft, empit ? Miior, quid caul lie fuerit, quare mueronemfuum in ciuium pra:cor- (t düs fixiti Hæc enim inter fe pugnantjin bollium cæde « verlari, amp;nbsp;holbbus vitain dare-Hiberniam expugnare, « amp;c refillcntcs Hibernos finu recipere. Simus Icilicetjin « animorum amp;nbsp;armorum incendio, teneri, mollesj pa- « cem cum holHbus faciamus-omnem exlHnguamus dif- « ïènfionem- contrahamus apperitusj commigremus, vt- « pote otiofi amp;monogrammi contemplatorcs,in patriamj nutricum mammas, velut infantes pueri in cunis va~ « gientes, appetamusj hominis figura llupiditatem afini geramus- pollremo caueamus,ne violentas manus,non dico, hottibus, led pullocolumbino inferamus. Qua (malùm) ex dilciplina militibus hæc anilis deliratio efi? (( Nurn ad hunc modum, mi Reimunde, cum præliari (( debes, philofophari doces ? Et quem ferum,ac ferreum « eile debet, muliebrem amp;: eneruatum te præftabis ? Ad « cæleftium return Ipeculatorem fie agi lolet. Sis mitis, ’ fis lenis,iracundos animi motus réprimé^ noli te vlcifci « lacefiitusjtraôlaeum dementer, à quocmdeliter trada- « ris- ci, qui gladium tuo fanguine imbuit, tuam milèri- (f cordiam tribiÆ^illius vitam caram habe,qui tuam mor- « tem fitienter appétit. Quo, amabo te,Iiæc Ipeélat fen-tentia ? Ferucat talis yox in templorum fuggeftis, fri- « geatin caftris, cùm ea nec militis , nec ad milites fit o- « ratio. Excute, Reimunde, intelligentiam tuam, pun- « ôlum temporis. Defigete in furibundi hominis cogi- «

„ tatione : hoitium diritatem, Sc nocenriflimam viólö-„ i'iain tibi ante oculos propone. Quid ii idi prszlit m J, fccundiun feciilcnt ? Quid d nos captos , Sc coinprc-„ hcnfos tenercnt? Quid ? Num pugnarum exitu vicho' „ riam concluderent ? Quid ? Num falutcm,quam nunc „ vieil â vidoribus polcu nt, tunc vidores vielis darent? „ Quid Num Britannos,priflinam prctio mercari liber-tatem, crudelitate imbuti,permitterent ? Imo vcio,Rei-munde, partim tuorum diuaricari, partim excarnificari, yy eorumque membra, tanquam in macello ftufta, inch yy firn dilaniari videres. At vendere cum poflis,captiuum yy occidere noli: rationem reddis: quia grande pondus ar-„ genti magno militibns erit vfui. Sapienter id quidcm; „ 11 negotiandi, non bellandi cauda hue te contuleris. At „ vero auguftilhmi animi eft, in bello, in quo gloriam yy amp;nbsp;dignitatem Ipeólare debes, raudufculo, inftar fordidi „ tocullionis, incubate. Noli igitur fuperftitiofam hanc „ philofophiam militum auribus inculcate : quin potius yy effeminatas has ineptias deponis, Sc infitam tuam hu-„ inanitatcm ad tempus abiicis. Quantum enim miles „ amittit ex vindiela, tantum detrahit de vióloria. Clc-yy mentcr aliquid faccre, in religiofo parocho fortaflis ali-„ quid, in milite quidem nihil habet laudis. Via enim le-„ uctitatis eiufmodiefle debet, bellicis in rebus, vt niliil „ fit loci mifericordia:. Vos autem, valentilTimi milites, yy nolite ad earn clementiam muliebriter adduci, quæ mb yy litarcm licentiam coercet, quæ arma è manibus veftris ,, extorquer. Ifta ipla mortis poena, quam nobis, hoftes yy çonftitucrunt, in truculentos auólorcs recidat. 'Vnius yy femihoræ vluram hoftibus nolite dare. Cæfi non vl-„ trâ belligerabunt. Hoftem non folùmpugnantem,Iêd

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctiam

ctiam viclum, vinólumque tollendum ac intcrficien-duin, cenlèo, decerno, impero. Nulla focdior ignomi- “ nix nota inilitibus inuripoteft, quam in rebus feriis “ pucriliter tricari, amp;: quos ex omni memoria euellere de- “ bent, eis inimicitias condonare.

Finem itaque, modum tranfeuntes, captiuos omnes ad vnumoccilîonê occiderunt, contra dicente, amp;: nihil proficiente Reimundo. Quorum lethum tantum do-lorem,lêu potius mærorem Waterfordias dabat,vt acer-bidimus, tota vrbe,lefl'us Sgt;c luólus verlàretur., Ex quo tempore Herueius graui diuturnaque infamia amp;nbsp;inui- Hwueij. dia flagrauit : cum nemo repertus eflêt, cui non ilia ci-uium internecio prorfus dilpliceret. Sed nihil plerum-que eft tarn inlblens, amp;nbsp;immiftricors, quam ex mendi-culofortunatus.

RICHARDI S TA NIH VR S Tl DVBLINIENSIS DE REBVS IN HIBERNIA G E S T I S, Liber tertivs.

dus Suangbous, poHeaquam diligen-tem præparationem in re militari adlib buitj ex opidoMilfùrdico lbluens,in Waterfordiæ portuin, ante diem no-nuin calend. Septemb. vfus felicitate nauigandi,fe con-iecit. Habuit lub fignis ducentos milites primariospn-ferioris ordinis mille: quos ex præcipua totius Meneniæ iuuentute, magna conquifitos cura, elegit. Vna, aut altera nox intercefïit, cum Britanniens exercitus, probe Is opidum inftruólus amp;i, armatus, fiana fuftulit, amp;nbsp;ad vrbis moe-tetfwdicnrc* nia,ordinem militarem tenens, peruenit. Superftites aggreditur. ciues,in liis reipub. parietinis,dupliciter ad dimicandum incendebantur:primùm,vtlioftes ab vrbe arcerent-tum deinde, vt in præfènti Britannorum ftragc præteritam captiuorum cædem, totis, quoad eins fieri pofïit viribus vindicarent. Needum enim Britannicæ crudelita-

tis memoriam,cum efièt recentiflima, abiecerunt. Bri-tanni tandem pugnaciter infiftunt, ciues contra eos, fumma vi, impetuque contendunt,amp; à mœnibus acri-ter propullant. Nam bis coaóli funt alienigenæ, lapidi-bus appetiti, amp;nbsp;vi puifi, nee quidem æquo animo,auer-fari. Turn demum, circumfpectis locis omnibus, fub-urbanam cafain Britanni adfpeófant, ad vrbismœnia adhæ-

adhæreïcentem, quamvnus folummodo pollis obten-tat. Eo columine lèrrula circumlècato, tugiiriiim,cum non paruamûri particula, labat. Britanni ad ruinam, fatis dccunianani, conuolant: nouum o|'gt;pugnationis genus pei'tinaciter infèrunt : baliftis amp;nbsp;milhlibus eines vebementiflimè fauciant. Ad iiianus atq. ad pugnain res venir. Oppugnatoribus, irnpulfu feutorum irrum- EtanJemr pentibus, oblilb non poteft, licet cædes lapidationeE que fiant^quo minus in vrbem intrent. Reliftentes tru-cidanqteôta difturbant- ædes exlpoliant- ciuitatis principes capiunt- in quorum numéro Raganaldus, amp;: Macli-lathelinus Oplielanus reputantur: quos omnes Srrang-bous communi luce priuadet, nifi Dermicius, Lagcniæ regulus, qui, audito Comitis aduentu, cum Mauritio Giraldo, Roberto Steplianide, ac Reimundo Giraldo, ad vrbem Waterfordiam acccHrt, corum vitam a vidho-reefl'ctdeprecatus. Hîc Strangbous Dcrmicij filiam,cui Dermicij fî-Eua nomen fuit,in matrimonium duxit. Socer çene-rum amp;nbsp;nliam (vt promilli lui lummam compléter) regno fuo hetedes inftituit. Nuptiis, matrimonij digni-tare, regiè magnificcque coniuiidbs, firmo præfidio, in vrbe,pofito,Dcrmicius ac gener, quàm polfunt ma-ximis itineribus, propc Dublinium excercitum ducunt.

Ls (vt ante cR didlum) à Dublinienfîbus vehementer iu„âiæ™d* abalicnatus erat. Ex hoc autem feminario odium of-, Egt;«ibHn»um r f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ X y A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ODlidendum

feniioque ortum habuit. Cum Murchardus, Denni- properant. cij pater, Lageniam plurimis iniuriis læfinèt, amp;: præ omnibus , Dublinij ciues nimis tragicè vexaflet, multum Caufta odij odij inuidiæque fulceperat. Dublinij decurioncs pe- ^opidù«'.quot; ftem amp;nbsp;necem,confenfuconfpirante, in principem ma-chinati, eum admagnificas ædes, colligcndi fui gratia,

ofticiofiflimis inuicamentis pcrduxere. Atque ex hac extraordinariainuitatione nihil fulpicionis Murchardus elicere potuit,pro eo quod antea baiilicam iftam creber-rimè frequentauit. Cùmigitur inhemicyclo hilarulus feflitaretjvarioquelepore animum relaxaret; proditores, qui principem circuinftabant, eius iugulum fubito pe-tere, pugiunculis, vagina vacuis, eum pcrfodere. Neque vero hïc furori fuo tyrannoóloni finem impo-nerCjfêd occifumdn contcmtilTimo fepulcro, vna cum cane iepelive. Aceiba tanti dcdecoris infamia Dciv inicium implacabili odio flagrantem effccit. Etii veró, in prima oblidione, quandam concordiam, Mauritij Giraldi bortatu, cum ciuibus confirmauit tarnen hæc tota placabilitas ad cam crudelitatem collecta fuit, vt non tam pacem facere, quam bellum diflerre Iccum llatuerit. Vbi itaquc Dublinicnfes Ie rurfus hoftibus circumfellos vident, temporis diflicultate adduóti, à Laurentio, ciuitatis Archiepifcopo, antiflitc rebus omnibus pra:ccllentiflimo,enixè contendunt, ad caftra exi-re, amp;nbsp;eos,quanta poflit diligentia,regi placarc. Eorum legata, oflicij amp;nbsp;fummiflionis plena,ad principem detu-lit pontifex: cos prætcritæ pcrducllionis poenitere- ad il-lius mifcricordiam confiigere • vrbcm illi clauGm non efle ; quidquid verbis rogauerit,fÏne armis,fi velit,poflè impetrare. Verum tanta furditas Dermicij aures obtu-rabat,vt omnes gratiæ amp;nbsp;clcmcntiæ aditus ciuibus du-

rus amp;nbsp;ferreus princeps præcludcrct. Etcnim eo fpatio quo pontifex pro obfcflis inrerceflit, Rcimundus Giral-dus,amp; Milo, cognomento Coganus, qui magnum in re militari nomen habuit, cum acerrimis militibus, ac pnrdæcupidicatc inflammaris, ciucs à fronte, à tergo, dextra.

dcxtni, fniftrà aggreflî, fîgnacum illis contulerunt, ôc valais effiaôlisjinultorumque Hrage édita, vrbcm occu-parunt. Magna tarnen municipum multitudo, cuni principe Hallhulplio,in fugain le dédit, amp;nbsp;lùmtis cyin-bis ad aquilonares infulæ oras, cuin refamiliari, naui-gauit. Nonnullos infequentis vidloris celeritas vrinari coinpulit, qui fluinmis gurgite obruti, cùin enare non valuerint, è vita migrarunt. Cruenta hæc vidoria regem omni gaudio complcuit amp;nbsp;affècit, qua tarnen minime fatiatus,vt primum rem militarem in vrbe col-locauit, atque Milonem Coganum ciuitatis præfedum reliquit, exercitum ad Mediam adduxit, vti üroricium. Médian» in. holtem lempiternum, cumsiamolim vxorem raptaue- îggteditut. rat, repentinis armis opprimeret. Caltella, parum munira, improuilb aduentu, Britanni capiunt, Ororicij co-piolas vexant, magnam vndique valHtatem efficiunt.

Hæc perturbacio,amp; rcrum omnium confufio Rotherici aures mocftis lcrmonibus refèrfit. Quamobrem vtbis excurfionibus aditum celerrimè intercluderet, amp;nbsp;hominis exfultantis audaciamfrangeret, vnumex fuis ad Dermicium legauit. Cuius legationis fententia erat-Lageniæ principem padliones relcidille, quôd,contra mi«««»/ impofitam fidem exteros ficarios in infulam afcierit,lè-fe regionibus imperij fui non continuerit, fed cum fini-timis principibus quielcentibus bellauerit. (Z^od li iuf iurandum, quoreligiofilTimè adftriôtus eft, nihilapud cum momenti habere videatur, meminerit faltem, fi-lium fuum oblidcm eße- illo pignore fe illigatum tene-ri- Rothericum in euin vitæ amp;nbsp;necis poteftatem habere. Proinde definat, omniuagi ac fœdifragi plani perfi-diam imitari, amp;nbsp;vicinos Hiberniæ regulos, contra pa-

ótionem faedens,vltró vltraue laccilère, 11c forte Britan-nis fuis negotium, iinô periculiim. fàceflàtur. Dermi* eins, fimiil vehemens f ixe amp;nbsp;imperatoria legatio per cius aures percurrcbaCjf^nimas in ore agere, omni genere conuiciorum exarticrc,nec Rotherieum Dermicij tu-torcm,nec Dcrmicium Rothenci pupillum eile. Sc am-bitiofam hane Rothcrici fupcrlationem, qua tyranni-dem occuparc, animo conniticur, non agnofccrc: per-inde ac fi nemini, in Hibernia, aut progredi liccat, aut regredi libcat, nilï prius Rociicrico,omni blandiloquen-tia, fupplicaucrit- ni(ï illc viatori dcHniat,quó gradiatur? Quis, inquit, ilium dnitorem ? Quis calÏrorum meta-torem ? Quis alicni negorij procuratorem conllituit ? Imperium mcum in culeum,{cilicet, infuct ? Qiiid? lus mcum pcrfequi per cum non liccbit ? in quam partem mcas res gcflas, amp;nbsp;gerendas accipiat, minime laboro. De ridiculis minis ■ puerilem Icnitatcm rcdolcntibus, fufque deque. Deliberatum mihi, amp;nbsp;conftitutum cft, dirumpatur licet Rotbcricus, imperium mcum nonLa-geniæ finibus, fed Hibernia; terminis definite, de quo, amp;pro quo dccertarc volo, quandoquidem primas,imó omnes infulæ partes patris, aui, proaui lure mihi vindicate poflum. luris mentio nccctlarib laic facienda crat. Etcnim nihil eff, adco pcrfpicue à legibus intcrdiótum, quod abliominc,a legibus recedente, amp;nbsp;inexplcbili ambitionis fiti ardcnte,cmentiti iuris pigmentis non facile colorctur. Nuntius legationcm renuntiauit. Rothc-ricus banc refponfi contumaciam non tulit,fed flircntct iratus, iiqipfa iracundiæ flamma, quae ration!, accon-filio fempcr inimica cR- Dermicij filium moitc mul-dauiç. In his extremis reip. temporibus, pontificcs amp;nbsp;alij

alij antiftitcs concilium Armachiæ celebrarunt, in quo, cùm variis, concertationuinquc plcnis conieCturis, de inquilinorum aduentu cdcc dilputarum: tandem com- anùlHtum muniadènfu, amp;concilij approbatione cxplicatum erat, Atmlchquot;«* diuinam maieftatem, quæ omnium flagitiorum vltrix elt, Hibcrnos, mcrito atquc optimo iuie, punire- quod cùm gcncratim multis eilènt vitiis coopcrti turn verb hoc federe ipeciatim obilrióli, quod à vænalitiis, man-gonibus, atquc etiam pitatis captiuos Britannos eme-rent, amp;nbsp;cos pailim in cataftis, tanquam in nundinis pc- iniuriæ in cudes, vénales haberent. Quæ omnia iam nunc in contrariam pattern verfata, ac mutata lùnt. Ante ho-dietnum diem Hibernos fæpius Btitannis molcitos ac infedos fuiflc,at Hibernos breui, nifi cosdeus relpexe-rit, in Britannorum potedatem peruenturos. Quam-obrem concilij confenfu deccmitur, vtfinguliferuorum domini, atquc iniquiplagiarij Britannos per totam In-fulam dne vlla recuGtionc, manumittant. Dum hæc in Hibernia gcruntur,condantefama, omniumdcr-mone, in Anglia cclcbratur,Strangboum, cum fuo Bri-tannico fodalitio, Hibernicam gentem domad'c, amp;nbsp;dc-mitas infulæ partes rcgali imperio tcmpcrarc. Etcnim rumor, vt fere fit, hanc fortunæ redundantiam j verbo-rum accretione, duplicauit. Henricus Angliæ rex, qui AEpmiat.'o r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i r ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Heni'ci re^

icmpcr durus, amp;nbsp;lulpiciolus in Strangboum fu]t,admo- gisinStrang-dum indigne tulit, hominem eius ditioni fubiedum, ‘’°“®* altidimum Hiberniæ gradum obtinerc. Quocirca, ne forte Strangboum collegam haberet, huic aquilæaltius quam par fuit, euolanti, pinnas hoccultro incidit.San-xit pcculiari cdidlo, nequis in reliquum,quidquam fru- rdias cius, menti aut militù,cx vlla iurifdidionis fuæ crepidine, in t“

Hibeniiam exportareaudeat. Item omnibus Britannis, qui in Hibernia fuerunt, diem prælHtuit quo domum redirent, ceteroqui in proditorum numero, amp;nbsp;loco du-cendos fore,qui ab ofhcio difcrepant,debitamque obe-dienoam relinquunt, ôc abiiciunt. Interdiólum hoc, Britannicis negotiis valde inopporcunum,in Strangboi, amp;nbsp;milicum animis,tanquam itilla muriæ in oculis,ha:-fit. Nam fallaccm eorum Ipem inanem conatum, denique omnia in nihilum rcdaóta vident, modo lece-dant. Grauem igitur curam,maturo iudicio,fulcipiunt, quibus modis hanc inuidiæflammam réprimant, amp;nbsp;in primis regem, quern iratum Iciunt, propitium reddant. A Hi lega- Conhilum igitur expeditilhmum lequentes, Reirnun-tos ad cum dum Giraldum,cum Iegatis,officij integritatis plenis, ad regem, qui tum etiam in Aquitania fuit, allegarunt: cuius orationis fumma fuir, Comitem Strangboum, amp;c reliquos Britannos paratos eflè, illius imperio non fo-lum cedere,fcd etiam patere. Cum bona eius venia in Hiberniam peruafiGe, indidem ad ftatumdiem reueni-re veile: iftam etiam vitæ , amp;nbsp;vidlus maieftatem, qute ad eius aures, improbiHimis obtreótatorum rumulcu-lis, venir, non veritate, fed inuidia niti. Sc ergo fuppli-cem ad eius excellentiam accedere, vt fiólis auditioni-bus, amp;nbsp;iniquorum lerraonibus, qui in Strangboi nomen, amp;nbsp;fortunas erumpunt, grauemque ei inuidiam confiant, fidem non adiungat. Quafcumque, in Hibernia, pofl'efliones Strangbous habet, in régis manu ac poteftate efiè. Strangboum nihil aliud cogitate, nihil moliri, quam improborum animos ftangete, grafià-toruin audaciam comprimere, répugnantes Hibernos ad Henrici regis audtoritatem reducere,pofi:temô labo

mm fiioniin vindemiolas principis vfui, vt par eft, rc-lèrixare. Vt tali fummilfione Coinicem Henrico pur-get, homo promtus, ad crimina dillolucnda bene diligens,operam dat: dumque ibi diem ex die exfpedlat, qualein animum ergaHibernicas res Angliærex gerat, Thomx Cantuarienfi Archiepilcopo.vita ferro cripitur. Thomæ cs-

r r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ruanennscç«

Cuius intentum cum magnus rcruin tumor, StC occu- des. pata Henrici tempora fèquerentur, ncceire habebat Rei- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’

mundus minoris momenti negotium in præparatum regis otium differre. Per hæc tempora Dermicius, La- orrmieij geniæ princeps, cum naturam expleret diuturnitate vi-uendi, nam turn admodum erat fençx, morbo graui, amp;: mortifero adfe(ftus,Fernalîæ è vita recclht. Vir ftut riushabitut, magna ftatura; ingenti, amp;nbsp;vafto corpore-pugnax, amp;nbsp;la-certofus bcllatorj vocem habuit ftibraucam, non tarn natura, quam perpétua vociferatione, qua vti, in pu-gnando, lolitus eft, quotics milites ad prælium incita-bat, aut à dimicatione reuocabat. Timeri â fuis, quam diligi maluit. Ceterùm qui bus aliis ftudiis deditus, quibus moribus inibutus fuerit, antea fatis eft cxplica-tum. Sub idem fere tempus Hafthulphus, qui non ita Hadhuiphus pridem, in vrbe Dublinienfi,cum fummo impcrio, ac DubUaiura poreftate verfabatur,{exaginta nauium numero claflem ad iftam ipfam ciuitatem appulit. Huius gentilitatis

' homines noftri Ooftmanos nuncuparunt : quorum gc- Ooftmanni,. nus eft ex Danorum ftirpe generatum. Sæpius illos in Hibcrniam inuafilfe,hiftorici referunt. Citerior eorum vide Appen, aduentus, nam de alio nihil ad hunclocum attinetlcn-bere,numeratur anno, poft noftrum lotera, amp;nbsp;feruato-rcm natum, 1050. quo tempore , inftruóta armataque manu, ad infalam venire, Hibernos bcllo lacelfcrc,

coruin aciein profligarc, poftremo niagna multitudiiic incolannii occiG,eam Dublinij plagam, finitiina fub-urbanitate, incolere, quæ aquilonein vei'fus trans flu-* men confiitit,eaque ctiam nunc Oofl:mantown,id eft, Ooftmannorum opidum nominatur. Hafthulpbus au-tem (rcdco ad rem) amp;nbsp;cius commilitoncs, ad Danorum

confuctudincm fatis commode façati, duce lohannc Pewodo vtentes, infeftis fignis inferuntiir ad vrbis portam, in oriente fttam, qua: porta Damenfis patrio icr-mone appeJlatur. Milo Coganus, qui iam turn ciuita-tis principatum ferebat, milites fuos in holies armat, Danorum conatus, quantum viribus conniti poteft, réfutât. Vcrùm tanti exercitus vim,amp; i mpreflionem diu ferre, perarduum erat. Cum Milonis germanus frater, h XfTra' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Coganus, iftud idem animaducrtiirct,ftrata-

tagcmate gematclaudabili, amp;nbsp;expedito vlus, ex auftrali D. Pauli Afâ*“:“- porta, cum quorundam equitum turmis, egrediens, in hoftes â tergo tela intendcrat. Ifti,ob cius aduentum, à Ipe viôloriæ ad metum traduóli (nouaenim, Ô: ad-uentitia militum complementa ad Britannorum fubfi-dium feftinare arbitrantur) receptui fignum audientes, fugam imbelles timidique faciunt. Britannicos animos inäat ha:c tergiuerfatio,fugientes infequuntur, amp;nbsp;mul-tis fugatis, plurimis,cum duce Pewodo, cne^is,Haft-hulphum principem, fublatum c prælio, in ciuitatem Haflbulphas ducunt. Atque nic homo impotentilfimus non pote-capitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fortuna: fragilitate, irato ac percito animo,non

ftomachari, quod fein ea vrbecaptiuum videret, cuius gubcrnacula, multos dies tenebat. Sed attende qua: fcquuntur. Britanni in publico, hominem ambularc permittunt j eum perblandis verbis accipiunt, reaple quàin

quàin honorificentiflîmè traólant. Neque eniin fas efle putant, tail amp;nbsp;tanto viro iii illo calamitatis idu, inful-tare. Hallhulphustarnen, totus morolus.nec iracun- .

J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îi^ !• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ r J • Iiusfcrox«

diam cohibere, nec linguam conunere pocuit : led in-contum« fpeâ:ante,amp; audieiite Britannico exercitLi,hac orationc, quæ minacem atrocitateni verborum babuit, vccordis

■ ac furiolï lioininis virus euomuit. Optirnè tes amici mei, fefe habet. Non eft,cur, hanc vnftoriolam adepti, magno triumphetis opere. Haótcnus lews, amp;nbsp;pucrilis armaturx excurhoncs vidiftis : vertun breui tempore, cum multo magnoque comitatu, per omnes Lageniæ panes peruademus, corroboratam hanc Britannicam audaciam, animis amp;nbsp;armis frangemus. At te, inquit Milo Coganus, imperatorcm tarn acres milites non ha-bebunt. Quanta in vidore erit feritas ,ciim in vido tanta fit alperitas ? Nihil itaqueillius iracundiæpermit- giusadmor-titur: led contra conuocatocarnincipræcipitur,amp; negotium datur, vt hominem, atrociter minitantem, morte multet. Id quod eft fadum. Ncc mirum. Nam ne hoc quidem quidquam fuit ftultius, quam,dum in hoftium poteftatc maneat, non moderari animo, amp;nbsp;orationi; amp;nbsp;quos enfe exfcindcre non potcrat, inanieos voce conari vulnerare. Hafthulpho ad hunc modum lecuri percufi IbjDubliniefisciuitasminime diu relpirauit.Nam cum nemo nauta Britannicus ad Hiberniam vela dare ände

ret (quippe omnis talis vclificatio Hcnrici régis decreto, vt paullo ante explicaui,erat interdida) Strapgbotis, amp;nbsp;reliqui Britanni rei frumentariæ penuria laborabant.At-, Angii inopia quehæc commeatus inopia indigenas non fugiebat. Communi igitur conftnfione ad Ipein recuperandæli-bertatis eredi, pontifice Laurentiocumprimis inftigan-

114 DE REBVS HIBERNICIS wbcrui^Jb patriam fuam ex mifèriis eriperec^Dublinium ob-fident. fîdebant. Ne verb in tand moinenti negotio oblèllo-

res torpcre vidercntiir, Rotliencus , Connaciæ rcgulus, , nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;Andftes Laurentius vehementer, per litteras eçerunc

Gottredum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, vz-

ad auxilium cum Gottrcdo, Maniæ principe ( qui inantimis rebus fohcKant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;valuit)fuas cum illis rationes,amp; vires quam

primùm iungere. Ad hoc egregiumfacinusobeundum præfens tempus eflè inhgnitè aptumxui indormirenon expediret. Confentientem Hiberniam, ad ièruitutem propuIGndam, excitarij imô omnibus Britannis,ob ci-bariorum inopiam, vires amp;nbsp;pænè vitam dcficere j nulli efleintegrum, eorum pericula fubleuare. Quamob-brem hngulari Hudio, ab eo contendunt, pro lùmmo -eius perpetuoque ftudio in Hibernos, le cum cariflimis vieillis conHindere- cum ratibus fuis aduentare- omnem O J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

commeatLis aditum vaftificis iilis latrunculis,propemo-dum fame confedis amp;nbsp;perditis,præpropera feitinadone, claudere. Ad hanc expedidoncm naues, amp;nbsp;operam

is cum naui- fuaiii diligciis, aiTiiciflimus piiiiceps pollicetur. Pro* bus aduenit. uebitQr Dubliiiiuin veruis cum triginta egregiis

myoparonibus,milidbus completis,quibus exitum Lif-fènfis portus tenet. Obfidio hæc ad duos menfes durabat, cùm interim-nihil periculiex vrbe oftendcrctur. Vilde effeélum erat,vt obiedbres tutiihmè vndique vo-litirent, Sgt;c ciues hoftium copiis, terra marique circum-uallati,arque^ab omnibus aduenddis alimentis inopes, Duucnaidus i'gt;^^ggt;iam fctre inediam cogerentur. Præterea in hoe ex-

tr^ï‘’^oBdraiinorum fato, Duuenaldus Demiicij films, qui, poft genitoris obitum , hortili animo in Britannos fuit (nam patrimns fummis ftudiis cos eft profèquutus) nadus hoe tempus opportunilïunum, fc êc fuos è qui-bufdam

bufdain latibulis intulic, poileaquam Guesfordien-fiuni auxilia coinparauit, Robertum Stephanidem, in improuifo nouo fuo caftcUo, cuin nonnuliis militibus inclufuin, ma^na hominuin multicudine cinxit. Ad Britaniios, Diablinij inccrclufos, dc hoc diicriinine, fuinina cum difhcukate, allatum erat. Ex quibus nunciis intcllexç-runt, achini eile dc Stephanide, nifi amp;nbsp;cius vitæ, ôc pu-dicitiæ vxoris, infra biduum,aut ad furnmum,triduum cum ingenüexercitu focij fuccurrant. Addebatnouum vulnus ad præfèntcm calamitatem hic rumor. Indu-debancur iam tum Dublinij Strangbous, Reimundus, ante triduo ex prima obfidionis die, ab Henrico rege reuerfus, amp;nbsp;Mauritius Giraldusj quorum peófora cùm communis hæc Britannorum miicria eftbderct, tum Mauritius Giraldus æquè Stephanidis fratris fui vicem, ac fuam dolens, vt finguinis propinquitate, ita cura amp;nbsp;mærore proximus erat. Is igitur mentis aciem in hanc rcruminclinationem, acri circumlpeórione, intendens, ducibus, amp;nbsp;militibus conuocatis, hæc, apud coetum verba fecit.

Illuftrillimi duces,amp; commilitones fortiflimi, nemi- « Mautitij nein veftriim, vt arbitror, præterit, quid cauflænos in “ oràdo.amp; Hibcrniam impulerit. Abdomen noftrum Lucanicis “ ingurgitate-fub teólis, atque adeo in letfhis molliter re- « cubare-domi fortade, 11 vcllemus, fecuri, amp;locordes « poteramus. Pacifici, amp;nbsp;otiofi iftas delitias conledari « folcnt, armati, Sc aéluofi in Ipinofiores vias ingredi de- « bent. Quid ? Ad iocandumne, an ad dimicandum in « has oras venimus ? Quid ? Nurn arma capere, an ad- « clepfidram ledere, llatuemus ? Labentem, ac potius « ruentem noftrum Ifatum, acribus oculis, intueamur. «

gt;j Rempub. noRrain, quæ non ita priHem florcnti/ïïina w fuie,lam nuncoccidencé,imócertè quallatam cerniinus. jj Vbi fint veteris dignitaris ornamenta ? vbi prilbnæ lla^ M bilitatis præfîdia? an no acerbos dies hîc nimis diu fuftb 33 nuimus? înfeHiflimihoftcs,àquibus,niagna inultitudi-nCjobfeiTi fuinus, non nifi finguine noltro diiiturnain w ßtim explerc volunt. Stcpbanidein, ôc eius coniugem, 33 quorum falutcm,ri non fortunas,quibuicunq. viis pof11-n mus J tueri debemus caRello circumiederi pro certo 5j feimus. Quid igitur faciamus ? Quibus rebus acerbi-33 tatemhancànobiSjamp;noftris redimamus? Quidenim?

Ad holbum miicricordiam confugiemus ? At quæ cle-33 mentia ab inexorabili iracundia exfpeôtetur} Quod ß 33 holles in nos implacabiles non client, iniquillimam 33 médius fidius vitæ conditionem autumarem, viélorem 3) ad viôlum luppliccm accedere, amp;nbsp;quem armis ftegeras, 33 verbis mitigate. Horribile eft nomen deditionis.res ve-33 rd ipfa remis velifque fugienda. Quippe omnia prius 33 periclitari, quam deditionem facere, bellatorcm decet. 33 At Angli hue præproperè venient, atque frumento fup-33 peditato, focios, propemodum fame necatos, commea-33 tu iuuabunt : deinde obféiiós, corporum conflidu, a 33 periculo prohibebunt. Et quidem vide, quantæ curæ 33 illis noftra ßt falus, ci'am, régis cdielo, aqua amp;nbsp;igni no-33 bis interdicatur. Eaenim iam noftra ratio eft, amp;nbsp;is 33 temporum curfis,vtßcutHibernicis Angli, ßc amp;nbsp;An-33 glis Hibernici fumus. Horum odio,illorum armis pre-33 mimur. Qriare cum in magnum, ôc graue bellum 33 ingrefß ßmus, agaturque. iam, liberine viuamus , an 33 monem oppetamus, cum f imcm diutiiis perpetinon 33 poftimus,noftræ amp;: fociorum ineolumitati confilamus.

Quod facileomnesprolatandi anfasamputcmus-fi in median! hollium aciein irruamus ; fi belli fortu- “ nam tentemusjfi nos mord, holbbus mortem oflera-musj fi cum fama mori, quam fame confici multo præ-ftantius iudicemus. Siquidem hoc ipfum homini de-fperanti falutem adfert, omncm falutis fpcm inanem, ‘‘ atque adco defperatiflimam ducere. Vbi Giraldus per-orauit, vniuerfi auditores, ad dimicandum incenfi, ad-murmurarunuquibus animos Reimundus addidit,qui in eandcm cxpedicionem milites ad arma tota condone vocauit. Quocirca decreucrunt,Britannicarum copia-rum firmamenta ad illam ciuitatis plagain mittcre, ad quam Rothericus, Connaciæ princcps, cartra fecit, amp;nbsp;p®«'«-cum illius militibus, omni animi ac corporis contcntio-ne, confligere. Quod fi nofizri, inquiunt, huius exer-citLis cornua commouere potuerint, de ceteris grcgariis militibus non valde laborabimus,qui,agminibus Con-naciæ cxfis fufifquc,animos compriment, atque priua-tam falutem, in publicaftragc, armorum metucntes,rc-foicient. Poftero die, cùmcælum nitefeeret, Britanni

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piarum.

tres tnrmas fccerunt. Primæ quail alæ præfLiic Reimun-dus Giraldus. Ceterùin viginti fblùm Britannicos équités fub fignis habuit. Mcdiam adminirtrauit Milo Coganus cum triginta equitibus, vltimam habuerunt ipfc Strangbous, amp;nbsp;Mauritius Giraldus, quæ quater denos équités Britannicos continebat. His inferuierunt adfe-ólatorcs ctiam equeftres, cum nonnullis auxiliariis militibus, qui ex ciuibus diledi fuerunt, quoniam fe ad-iutorcs,ad obfeiforum copias profligandas, valde ex vo-luntate profdfi fiint. Ex vrbe fubitô armati euolant^ nio,'cm hó. cuin holbbus improuidis, amp;nbsp;femilomnis ferrum ac ft«aggrcdi-

Il8 DE REBVS HIBERNICIS manus confcriint, Ecenim miium videri non debet, fi vetcrnus aliquis magnam obicflbrum mulcitudinem occuparet, cum nemo ferè ira perlpicax eflet, qui pau-culos homullos in firmum exercitum excuiTere diuina-rec. Reimundus autem, fanequam vehemens amp;c violen-tus beilatoi', reliquis præliis leliquos milites,in hoc feip-fum, viribus amp;nbsp;lacertis j fuperauit. Stadm vt in aciem venit,impetum in duos équités fecit, quos hafta rapdm confixit. Mcilerius item, non infolita hbi virtute fre-tus y multorum interitu exitioque gladium cruentauit. Militabant, in hac excurfione, Giraldus, öc Alexander, fratres germani, Mauritij Giraldi, valentiflimi paths, animoh filij,a:tatem fortitudine vincentes. Ceteri item Britanniin Connaólenfium aciem irruptionem faciunt furibundi, amp;nbsp;præliortim pcricula audaóler ineunt. In fumma,Hibernicus exercitus adeo importune à Britan-nis prcmebatur, vt maior pars, metu repreda, non modo arma dcponcret, verum etiam abiiceret. Sedcbat id temporis, ad le curandum, amp;nbsp;ad calfaciendum corpus, Rothcricus, minus valcns, in balneo : deque hoc congrelTu certior faótus (nam in totam illam manum, quam is habuit, equis incitatis le Britanni immiferunt) èlabro profiliens, amp;nbsp;vcllibus in apodyteriorcliótis, fuga? , prætcr fubligaculum,fcrè nudus, le mandate. In cuius velligia, admodum recentia, omnes Hiberni qui poterant, armamentis, amp;nbsp;reliquis impedimentis amilhs, incurrere . Britanni fugientes partim capere, parhm in-tcrficere, in coque ardore perfiftere, quoad lolis occalùs continuæ internecionis finem neceifariô faceret. Nam a manc ad vclperam,ill:a occidio fuit continuata. Fuga-tus erat, eo die, cum Rothcrico, amp;nbsp;pontifice Laurentio,

magnus Hibcmicoruin dynartaru numerus : nimirum, Mathelanus, Machaienius. Gilleinehelmocus, Otue-toiiuSjOroricius Medenhs princeps^O Carclius Vrilien-lis præfeôlus, Machfalinus, Ochadelus, alij pluies, qui apud Hibernos erant in magno nomine, amp;: gloria. Vt phmum pollerus dies ilkixit, vidtores, nonnullis Dublinij relicäis, ad cartellanam obfidionem propera-reperrexerunt, eo conhlio, vt Roberto Stephanidi fub-fidio venirent, lalutemque inlperanti reddeient. Scd Britannicam celeritate Hibernica calliditas anticipauit. ' Nam cum Duuenaldus, amp;nbsp;ccteri gregales, qui Stepha- nouenaWus nidem, amp;nbsp;Gulielmum Nottonum, militem in caltelli phanllemiâ propugnatione, egregiè ftrenuum, caftris feplerunt, ob- poteßa«« fedos oppohtu interieóluquc aggerum circumdatos, nullis viribus expugnarepodè perlpiciunt j veteratores vafri eos in fraudem infidiofb fermone impellere con-nituntur. Adducunt,prope caftelli muros.Guesfordiæ,

1 1 nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ I • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Dubliniiim

öc Kildariæ pontinces, togis öc Lenis amictos, Ste- amiirum, amp;nbsp;phanidi omni affeueratione affirmant, Richardum fosP’“’ Strangboum dedifle pœnas temeritatis fuæ. Rotheri-ctun, amp;nbsp;Ororiciuin Dublinium recepifl'e- omnes Britannos, quoniamfèobfèflóribus dedere nolebant, vi-tam, propria pertinacia, amihlîè. Ad hæc, Connaciæ principem exercitum,contra obfeflos,iam iam hue mik furum, qui Britannicas reliquias membratim lacerabir, amp;nbsp;diftranet, ac inftilam ab omni non modo bello, fed belli metu liberabit. Cum igitur imminenshæc, amp;nbsp;confàtalis calamitas, in oreatque in fermone omnium effie inciperet, nihil illuin celare volebant. quandoqui-dem eum non fblum diligebant, fed etiam amabant, quodin eos plura, amp;nbsp;maiora, quam ceteri Britanni,ftu-dia atque

dia atc|ue officia conferebat. Quare cum omnis ad-einca fit fuppeditandi facultas, ilium etiam atque etiam hortantur, pericula pcrrumpere, crudelemque mortem celcri fuga lubterfugere. Suam illi operam,pro co quanti cum faciuntjcumulatiffiine liberaliffimeque polÜcen-tLir. Atqui 11 egrcdi,amp; fc conferre in corum clicntelam voluerit, fidem interponunt, cum focios periculola hac flamma eriperc, amp;nbsp;in Cambriam, Iblutis ancoris, quam primum rcducere. His,amp; fimilibus bladitiis officiorum, homini, alioquin ad fulpicandum fagacifli-mo, fed nimis tarnen, in hac fraudatione,crcdulo,aftuti circLimlcriptores imponebant. Quamquam bæc eius imprudentia, qua verba fibi dari, fimulata verfutaque amicitia,eft palfus, non multum culpæ habere videtur. Nam cum omnis ad eum aditus arduus, amp;nbsp;obftruótus fuit, Dublinienfium rcrum nullos habere nuntios po-tuit, quorum veriffimis fententiis Ipcm aleret, amp;nbsp;dedi-tionem procralHnaret. His itaque aftuum tradiculis Stephanides irreritus, fe, amp;nbsp;fuos hoftium tutelæ, atque patrocinio commendauit. Qui vbi inermes, amp;nbsp;nihil mali fulpicantes in Hibernorum poteftatem venerunt, tantum abfuit, vt illi falutares patroni dedititios,ad eo-rum fidem confugientes,humanitate aliqua leuarcnt,vt omni quidem acerbitate violarent. Siquidem vnum in arborem tollere, alterum præcipitem agere, illi cerui-ces frangere, alij oculos tundere, cuidam linguam euel-lere, huic lacertos prælcindere,ifti crura luffringere,non-nullos loris cædere, vinculorum læuitiam in multos ad-hibcre. ‘ Dum vario hoc cruciatu animos fuos Hiberni exlatu rant,perm anant lermones ad eorum aures, viólo-res Britannos ad Stephanidis caflellum accelerate. Hiberni

berni, diffeminato difpcrfoque hoc rumore, candentes carbones in Guesfordienfiuin teóha iaólant, amp;: non ad-modum longo fpacio interpohto,ad Begeriam (quæ in^ fula Sancta nominacur)propter introitum Guesfordien-hs porrus fitain,curn Stcphanide vindo,amp; aliis Britaii’ nicis capciuis, in aóluariolis, confugiunt. Interea dum strangboï Strangbous per angurtacos Odroniæ anfraólus Guef fórdiam verfusitercóferr, nonnulli Lagenienles eum ad pugnaiidum inexfpeólati prouocant. Ad fignorum col-lationes ventum eit. Veruin Stranobous.cum fuis feu-taris militibus, ex ilHs anguftüs, óc torruohs flexibus in planitiem euolauit, cùin in eo prcelio nee fuperior, nee inferior difcelïilîct. In itinere communi fama arque fèrmonc auditum erat,Stephanidcm,amp; eins adfêclas ex infidiis captos fuifîè. Nuntios etiam Roberti euftodes ad Strangboum legabant,qui eum â captiuis recuperan-dis reuocarenr. Nam fîininfulam velligium fècerir, strangbocs imo fi remum aut fcalmum illuc accelerantem viderint,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;‘ • n • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ingtcflu in-

Stephanidem, amp;nbsp;eius adminiltros in mortem tradere luu. minitantur. Grauiflimus captiuorum cafus amp;nbsp;praua inimicorum mens Strangboi animum percufïir. Se in opidum Guesfbrdiam demifît. Ibi Herueius ei præfto fuit, qui redà ab Henrico rege venir, à quo ad Strang- ArcgeHm-boum mandata detulit, in Britanniam petceleriter recti-

,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ter in An

te: regem vilain cxculationem,quæ nauigationis celen- giiam. tatem morari pofht,non accepturum. Strangbous,nu]-laiîi habens morain, a Guesfordia in Britanniam naui profedlus eft • ad Henricum regem omni feftinatione properauit, qui tum fuit Niwehamiæ prope Glocc-ftriam, cum magno exercitu, quem fecum in Hibcr-niamtraiieere parat,vri Britannorum confilia impediat,

emsnc . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SQ'angboum oculis, fronteni contrahere, acci-

pere male verbis hominem, audaciam eins alperê amp;nbsp;a-; çerbè incrcpare, quodHibernorum territoria, rapinis compiiationibus adHixerit, ac honorata conditione mi-

nimè latiatus in aliénas terras, periniqua irruptione, in-wncràrc^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;offcnfionibus comemoratis,Strang-

fuppkj(. bons Icipfum, omni ofEcio, Henrico purgat. Si quid Qrïènfum titubatumqnelit,a regeimpunitatemamp; ve-niam petit ac prccatur, adiiciens, eas, quas in Hibernia polTcninnculas tenet,fua voluntate regi concedcre. Hæc liberalitatis mcntio principis aures titillauit, amp;c diuttir-num odium vtcunque placauit. Quare depaólus eft

Padum eius „ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' r t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

cum rege, fu. Sttaugbous cum rege, Herueio prælente, qui tonus ne-conditor erat, Dublinium ôc citeriorcm partem, quæcLim Dublinio ad auftrum continens eft, quæquc hodieregis terranomiuatur, maritima item opida,ac lingulas arccs regicondonare-, agios amp;nbsp;pagos libi ca lege rcfcruare, vtifta ctiain rufticana patrimonia ex régis piærogatiuain perpetuuin pendcant. His palt;ftis,amp; con-uentis in mcmbranis,vt mos eft,diligenter exaratis,mu-tuoconfirmatis chirographo,atqueminiatacerula vitro citroque oblignatis, rex, cum omnibus fuis copiis pro-fedtus eft Meneniam, vbi in Milfurdici portus ftatiuis bria cum ex. reCTiim inagniHcamoue claflem, rebus omnibus inftru-vrcituagit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1-

Incolasafpc- exam, amp;nbsp;paratam nabuit. Dum in his Cambria? oris xc habet, Henricus coinmoratur,valde iracundecum incolis agit.

' Fulgurarc cnim amp;nbsp;tonare ineipit, quod Strangboumj ex iftis maritimis faucibus, in Hiberniam inuadere per-milcTunt, imo bellicis auxiliis probe ornarunt, perindet ac li fui ittris client, amp;: aliarum gentium controuerfiac, ad corum

ad comm arbicrium iudicari compelierent. Quarecum à fide, obedientiaque dilccliermt, eos crudclioic doini-natu ptemere minacur, vti Henncu, non Strangboum, CambrijE elle regem, deinceps inceUigant,amp; agnofcant. CœpïcMenenia,eum Pein brocia,ininacc bac tempella-tc quallari. Verùm terrelhis quædam aura omnes ho- ; fceminammnimbos lubico fedauit. SiquidemHenrb. eus iratus (Cic ell in rege dicendum,quandoquidéin pla-Catus quam æquitacis ipeciem baberct ?) vtriuk]ue pro-uincir cailella arces publicauic j operibus ac mum-' tionibus circumdedir, veteranis compleuit. His ita pet-, aólis , babitatores facilius cum rege in gratiam redie-ttint. Namquis mortaliumram animoagreftincduro -•Yifquam fuir, quem non multomm fbrtuna? inóllire,ac '' pacare potuerunc ? Dum bare in Cambria geruntur,Bri-tanni in Hiberniajaon multos quietis amp;nbsp;incerlpiratio-chis dies heibuertinr. ' Nain cùm Óroricius Medir regu- ororicios lus,.SEtarigböum mare tranfid'e, Reimundo Waterfór--dire negotium facelntum audiuit, magis îdoheum tempus exlpeclare, nec voluit, nec potuit. Colleôbcium ergo exêreitum in expeditiohem adduxit,amp; caftra ad Du-blinii mùrôs locauit.Paucos ih yrbe,(ed minime impro-

.1 / „ f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ — 1 Diiblinfuni

uidos amp;nbsp;ioeordes -milites inuenit. Cppugnatores, ad- oppugnac. motis fcalis, ad muros conlcendere, initium confligen-di cum ciuibus facere. Milo Coganus, vir ad pericula dspellenda admodum fortis, fociorum virtutem moé-nibus amp;nbsp;a?geribus cobibere noluit, led militari eborO, pugnandi cupido, fiiccindus, pedem vrbis porta extu-iit,amp; àtergo Hibernos concîdens,minima manu maxi-mas hoflium copias fudit. In boc confliótti Ororicij cogauus. filius arma contra Britannos tulit, qui, mortifero vul-

nerc accepto concidit; iuucnis cùm in toga clarus, tuin in armis ihenuus. Nonnulli ex Britannis deiiderati funtj liquidem pugna ilia viriliter neruosè pugnaca Rex Henri. fuit. ïnterea Henrico régi belle flauit lêcundus, amp;nbsp;le-bcrni'am^pi uilïimus vcntuSjquo vlus, in Waterfbrdienfcm portum puiit. traueôlus eft, eo Icilicet anni tempore, quo dies fellus hüa. iiyt bucæ nomine agi lolct,anno humanæ filutis 1171.

regni 17. ætatis 41. Summa cum gratulationeciuium ac Lrtitia in vrbem rccipitur. Hîc dum aliquid temporis In eius gra. rcficiendum Ic.amp;curandum dat.Gucsfordiæ muni-nides libéra cipes,vti tcgis gratiam aucupentur, Robertum Stepna-nidem catenatum Waterlbrdiam adducunt,criminibus sed crimini- gi'4u4^ïimis apud regem accufint, eum priuata audacia, busapud re- nou DLiblica liceiitia prædonum impetus in Hibernofr gem oncra- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t t' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i i

tur. innammalle. Et quoniam conuitiatores in malevolen-tillimis obtreétationibus tam diligenter rex attendit, in captiui malediôEa pergunt,eum Hiberniçi belli tubam, ficariorum ligniferum,communis incendij fàcem,paçis turbinem,potius maledicè quam aceufatoriè nominan-tes. Régis animum â Stephanide hæc querclarum tem-pellas alienauit. Qjaare oculorum ardorein rcum con-tumcliis opertumatqueopprellum incuens : quis tu es, inquit, quiliuiusreipub. munia luftinerc audeas,:* Nihil, præter regiam dignitatem ambitiolùm tu um animum làtiare poterit ? Mc doôlore condilces optabilius ellè'nobis lèruire, quàmalienis imperare. Mandauit ergo rex apparitoribuSjindiéla cauna(ncque cnim men-it in carceic tis cogitata libci è eloqui Stephanides au débat) vinculis coüiicitur. 2^ carcere eum caftigare. Regis mandata illi curant, in publicam Waterfbrdir euftodiam eum tradunt. Hæc ad vibis muros adhærefcit, amp;nbsp;Reginald! turris vulgari-

ter nominatur. Polhidie quain hæc gcfta erant,Deriiii-cias, vrBis Corragiæ princeps, Wacerfordiam inrrabat, amp;nbsp;fe ad Henrici pedes abuciens, eos imperij fui faites piincepsHé» non diniicanti deferebat, quos muleis ancea dimicanci-bus denegarat. Rebus ad nunc modu gcltis,rcx,coacdo in vnum locum exercitu,in opidum Lifnoriam iter fc-ciCjvbi biduum commoratus, Calfiliampetcre perrexit. EiDuuenaldus, Limmerici reólor obuiam adflumcn nem Puue-Suirenie venir,amp; ad re^is arbitrium omnem fuam iurif dietionc conrulit. Adierunt fimili obuiam itione Hen-ricum DuuenalduSjOilirieniium moderator,amp; Mada- piuref^. re. thalinus Ophcllanus,cuiusimperio acpotcllati le,omni fubied:ione,dediderunt. Aduenientes principes Henri- Benignitas eus pcrnonorihce accipit, eorum non modo laluti, led Henrici«gà etiam dignitati confuiere pollicetur, denique illos opb pare muneratur, Fainiliariilima hac ibcietate, amp;nbsp;pecuniae erogatione omnium ordinumftudia amp;nbsp;beneuolcn-tiam allicicbat, ' Etcnim congiariorum largitas, affabi-litaique femlonis vinculum adiert, ad voluntates copu-landas, mirificum. Rex per Tiberaiiam reuerfus eft Deprccaro* Waterfbrdiam,vbi dum ft iucunditati dabat, multi in-terceflbres, ampliflimo loco nati, amp;nbsp;régis bcneuolentia florentiftimi, eum pro Roberti^Stephanidis calamitate deprecari. Nam cum primum aditum ad nouum hunc dominatum Stephanides aperuerit, neque vn-quam-inoificiofus in principem, aut parriam fuam exftiterit, cito,de illoergere, durum admodum illis vi-debatur. t Bcllorum,inqu.iunt,incommoda gratificantes principes,honoris compenfitione,lcnire debent. Accedit eodem, animam ê corporis compagibus illos euelle-rc, qui a milituin benefaólis principis bcncuolentiam i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difiun-

116 DE REBVS HIBERN'ICIS difiungunt. Hoc iter ad omncin ignauiaiti proximum,' amp;: compendiarium elle, fi bcllatoiuiti rés geltas obtre-ôtatorum calumniis reges oblitterare velint. Qu is cnim in pofierum reipub. curam ïüiciperet, aut inter media hoftium tdaj coinmitteré fe mords periculo-de-^ mens cogitarct; fi regia dignitas virum de patna optime meritum, amp;nbsp;rei militaris {cicntillimuin, in qucm maxi-mos honores coferredebepet,omniornatu, fine eau fia, denudaret ? Porto autem, fi iultè, èc æquè rem diiee-ptare princeps velit^etiam fine eorum interpellatione,ab æquitate regis res ipfa hoc, quod rogant, impetrâre de^ ber. Quod icelus ? quod facinus edidit Stephanides ? Britannorum arma, exékmant Hiberni,côntra nos ex-citauit. Damus. Inftrnóha amp;: tçmperata miliciim, mai-nu otium noRrum perturbauit. Fatemur. Acerbî^, amp;nbsp;diutumis bellis totam infulam vexauit. Concedimus. Qmd ergo i Quis Iiuius proféâiiôilis 'appfobator fuit? Quis conflandi erercitus fiiâfof- ? Qms belli impullbr Quis præliorum audoi?' Quis vidoriaé-princeps? Solüs . profeôtb Henricus princeps, qui, in publicis littcris,om‘-nibus fub^ eius imperium fubieótisjauóloïitatem amp;nbsp;gra-damfuam detulit, ad^Dérmiciuin, -Lageniæ reguium, patriatvi pulfum,dçexifiiiô leducendùm. Num itaque rex (cuius cfiàta funt oracula) acRa, quæ lcriptis appro-bauit, verbis relcindet ? Regum diplomata ciuium fa-lutcm continent, 'iiKolumes fôrtunas'lèiUanQillorüni fide Omnes nituiitufr, præfidiis mUrifiihtôr, fîrmàmcntis faluancùr. Quociïta'eoWm äuiRöfitatem infiingeré^ debilitarcquc, nihil aîiud efict, quJm dues ex omni ipe falutis deturbarè. Qamobrem fummifiè fupplicabant, vt virùm fumrao officiot præditum ƒ quetn rei iratus -Ci h r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contem

condemnabatj rex exoratus abfolueret. Gucsfbrdien-fium compeliationein Stephanidis efle commendario-nem,quibus.idcirco odium ert-in ilium,propterea quôd magnas res bcllicas geflèrat, quôd eos lupplantaucrat, quôd homines fèruituti natos, ad Britannien m imperium tradüxerat. Inuidia Robert uni arguit, iracundia punit, innocentia purgat- innoeentem igitur iuRitia libérer. Deprecatoribus èâ reéla, amp;nbsp;honella petentibus niliil negate rex potuit. Etenim pofteaquam ad fe re- rat picnè. dût y eumhuius iniuriæ fuppœnitebat. Nullam ergo ampliandi moram interponens, vinóhum exeuftodia in libertatem vindicat; hac tarnen exceptione, vt Gucsfor-diaincumvicina, amp;fînitima continente régi concédât* Præclarè lêcum agi putàuit Stephanides, reconciliatum principis ftudium habere. Quare melius hbi eflè no-uit, lus fuum amittere, quam perpetuis crgalKili clau-ftris coanguftari; quandoquidem regis animum patien-tientia molliendum, non proteruitate exulcerandum, homo prudentiflimus, amp;nbsp;maximarum rcrdm iam im-butus vfu perdidicit. His ita adis amp;nbsp;decifis, rex Ro-berto,Bernardi filio,W aterfordiæ principatum,tanquam euftodi, dédit,amp; per Offiriam, Dubliniumiter habuit. Complures Hibernici optiniates ci obuiam procédé- aü) Hibcr-runt. Se le ad eius imperium adiunxerunt : quibus hæc rX fucre nomina : Mathelanus Oflcllanus, Ndattaleuius, Ocuetelins, Gillemeholmochus, Oadhcfius, O Carc-hus Vfilienhs, Oroticius Medenfis princeps. Verum ipfeetiam Rôthcricus, Connaciægubetiiator, ad amnem Sanna-nienfem Hugoni Lacio,amp; Gulielmo Aldclini filio, régis legatis., prællo fuit, atque celeberrimo Britannorum Hibernoruinejue conuentu, Angliæ, regis- aùdoritatem ampledi,

veóligalia penlitare proinilît. Ac ne multa^ vit«’.niâ, An- nullus dyiiafta non modo in Lagenia, fed ne vllo in an-pèhumain- g^lo totius Hibemiæ fuit (folam Vltoniain excipio) qui picditur. Henrici principatum vel præfens vel abfens non lura-uit. Litteris, memoriæquc tradit Giraldus Cambren-

Vaticinia quciTi ùi his libris præcipuè fècutus fum, binas Ani' Meri.ni.ca.$ btolij Merlüii vaticiiiationcs ,,quibus banc Henrici rc-iure ekuata. yi^^toriain, multis ante lullris, prædixiflè Sibyllinuj fatidicusvidebatunprimamjSextvs hiberniâb moenià svbvertet: lêcundain-Qvinqve PORTIONES IN VNAM R E DI G E NT V R. Hu-ius diuinantis nomen apud hos airiplilfimum eße iôlet, qui anili fuperrtitionc obligantur: cuius fcripta, ea præ-Icitiin, quæ his nugatoriis prædiélionibus funt referta, pcrinde ac fi effent oracula,numinis conccffu, amp;nbsp;mune-- rcj hominuin generi commendata, plurimum habcnt ’ apud ifios amp;nbsp;fidci, amp;nbsp;audoritatis ; cum tarnen (verum dicam) non tam religiofi vatis pronuntiata,quam fanatici harioli figmenta cenferi debeant. At quæ præ-dixic, contingunt verè. Sit fane ita dummodo certos euentus, ad dubias,amp; flcxiloquas præfenfioncs,contor-ta,atque violenta interpretatione,accommodes. Neque cnim tanti laboris eft, ambigua ænigmata, amp;nbsp;quafi A-pollinis operris obnubila amp;nbsp;inuoluta,in omnem diuina-tionis partem intcrpretari. Quinque,inquit,portiones in vnam redigentur. Cur hæc, fodes,verba, qua? innu-meris rebus communia funt, vni Hibemiæ propria tradis ? Nam fi quis architelt;ftus,quinque ædiculiscompla-naris, vnam amplam, amp;nbsp;magnificam domum in ifto ipfo folo exftrueret, multo aptius in talem fabricam, quam in Hibernicarum partium compadioncm hoe futile

futile maiitisprædicluinquadrarct?s Nam Vltonia,quæ eft quinta infulæ poitio, in Henrici imperium iam turn i non recidebac. Sed fuperftitione nulla maior vanitas eft. Longius pro^reniis fum: redeo ad cetera. Ad lint Nataiitia anniucrlaria lilius diei eommemoratio,quo humani ge- didè cek-neris liberator in lucem eft editus. Henricus iuftitium, per totum iliud folennitatis Ipatium indixit, apparatil^ lima Ipeólacuia, pugilum coinmifliones, varios triura-phos J amp;: compitalitias epulas inftituit. Hoc cum 1er- { monibus eßet percelcbratum^concurfus Dublinium,cx omnibus Hiberniæ oris, mirum in modum, fiebant.

Maximos fumptus princeps facere, blandillime Hiber-nicos proceres appellate, cum illis in commeilationibus compotor,in mcnlii compranfor accumbere. Regia amp;nbsp;patriciis,amp; plebcis liolpitibus patebat,quorum Irequen-tiflimac crant obucrlationes,diurnis,noä:urni{que lioris. Multas perpotationes ad multam noólcm producebat. Ad hæc aurata,amp; gemmeapocula^vis maxima valbrum cælatorum- ca:tcrac]ue toreumata, quæ in abacis fuerc expofita; trullæ, amp;nbsp;crateræ aureolis bullis compunóla:; pateræ margaritis diftinda?; argentea candelabra, ccreis oppleta^cochiliata aula:a,carbafcæ,amp; gyplàtilïîmæ map-pæ; periftromata fubterpofita, ac dibaplio tinôla ; ob-Ibnia conquilitiftima condimentorum omnium varie- ,, , tareconferta ; lautilïimus cupediarum apparatus; defigr.' î'» ' '. natorum,amp;difcophororum multitudo; buccinarumj 51 - • nbsp;nbsp;1

clangoq ncruorum,amp; tibiarum cantuSjlymphoniæ lua-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

uitas; coronati principis in fella inaurata ledentis maie-ftas; regalis purpura; qua erat conueftitus auro tiilex trabca;poftrcmó pcrhonorificæ omnium-rerLim pompæ conuiuas ftmplices, 6c tantæ magn'ifiéentiæ infuetos,ad

133 DE RËBVS HIBERNI'Ci's amp;quot;diut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trad'vXxerunt.Pertælum ergo eft .

Ls admi. domeftici fittis, amp;nbsp;pridini ryrotirichi, dum regiis orna-anTfoiita?quot; mcntis coiiuidzorcs ocLilos palccbant, voluprarias

tonliliaspromulddis dulcédine irrigabant. Inbisfym-pobis Hiberni primùm grues êfle cœperunt, cum ab idis volatilibus, tanquam a cantharide , antea femper abhorruident. Podquam ad hunc modum Chridi na-talicia Henricus dedir,reliquis conlecutis diebus, omnes Res Hibcr curaSj ÔC cogitationes in-Hiberniæ repub. Cömponenda niastcxcom coiifixit. Cùm igirut Chridiauam reîigionem^quæ om-

nisfalutis fofpira cd, diuturn a oHicij negledione, in-clinatam vidillet(quippe multorum mentes tencbricoia quædam cæcitas obicurauit, quireliólis fanótidimis pie-tatis itudiis fcclerum le minidtos dißolutidimis ani-mis præbuerunt) Ins incommodis in primisoccurrere, omnem fuam audloritatem ad tarn præclarum negotium,cogitate conhciendum,deferre llatuerat. Conuc-nerunt ergo pontidees, atque alij facrorum antidites ad opidum Cadiliam, qui rebus diuinis; magno confilio, amp;nbsp;optima menteyoperam dederunt , labantem religio-nem fullcrunt, præteriti temporis caligineiii, falütaribuS feitis, difpulerunt; loliuma ftugibus, tanquamperiri medbres, lepararunt. Non interfuit bis prouincialibus comitiis Geîadus, Armachanus primas, morbo præpe-djtiis: tamciVpodéa in collcgarum' lententiam pedarius præful iuitLf' Hüius Pontißcis vitam probatam, amp;nbsp;con-aaamp;fobna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y tantam lenc(dü-

tem,vtcum vires prorfus deficerent,amp; in quam le euh-que viam dédît , cahdidulam vaccam circumgedauit, cuius I'a^e, pró îhtidâcéocottidiano,éxhaudum duum, viétuiil'córpulculum, vfejue ad' vltimum tempus ■ . , ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ætatis,

L I B E R T E R T I V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJI

ætatis, decrepicus lènex nutricari confueuic. Nebulo-fuin crat, amp;nbsp;adinodum caliginolum totuin illud bru-male tempus, quo Henricus in Hibernia coniiHebat. Continuis nunbis, ac tempellatibus terra amp;nbsp;mare, pro- Tempcftas pter teterrimas Iiiemis magnituduiem, perfonabant, ita vt, toto illo aduerlo anni tempore, nemo eflèt, qui ex portu egredi, malum erigere, vela facere peixeiicaret. In tamdiuturna nauigationis intercapedine nihil noui, aut ex Anglia,aut Norinannia ad regem eflerri poterat, etiamfi fulpen fo animo, amp;nbsp;lollicito, quid vtrobique a-geretur, fcire aucret. Tandem paullo poft calendas iii-tercalares, cum mare tranquillari cœpiîlet, traieóli ,lunt cxvtraque regione, quiregi nuntium parumexopta-tum attulerunt. Siquidem duo Cardinales,quibus nomina erant Albertus, amp;nbsp;Theodinus, par prælulum non dilpar, (nam ambo hahiti funt commodi homines amp;nbsp;licum mifti. moderati)mifli ab Alexandro tertio,itcr in Normanniæ

fines feccrunt, amp;nbsp;Henrico regi denuntiarunt, foipfum, dcThomæ Cantuaricnfis carde, quam celerrimè illis cantuahéfis. purgare, alioquin à Chriltianorum cœtu,atque ab im-perij clauo, pontificia interdiclione eum repellerent. Audiuit etiam alios fermones, nihil nifi infidias amp;nbsp;pro-ditionem loquentes • filium lùum, cui regni diadema non ita pridem parer impofuit, perditis, amp;nbsp;profligatis coniuratoribus inftigantibus,ab omniofiicio ac pietate, poli Henrici in Hiberniam tranfmilfionem, recelfifie: item duos germanos fratres minores, duce amp;nbsp;auctore maiorCjhuius fcelcris focios,amp; confortes efl'e. Hos cum aliis proceribus, qui voluntates fuas filiorum proditioni adforipforunt, nihil habere propohti, præter paternam cædem, ftatus conuerlionem, amp;nbsp;totius reipub. euerfio-R X nem.

Iji DE REBVS HI BERN ICI S H^bcrnîa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ill «11*

•mm recLiin perçurbatione, hoe ilium vcheincnccr follb eicauit, quod ica celericer ei dilcedendum ex Hibernia ’wo'com-^ ^iiic: in qua æftiua conficere, èc varia caltella exædifica-poCtis. j-ç^ animo habuic: quorum hrmamencis viclos in fua pocell:ace,ac dicione cenerec; improbis, qui in eius imperium concumaces ellcnc, mecum, amp;nbsp;morcem facile in-ferrec. Sed horum malorum interuencu, non tancùm ab inllicuci operis perfedtione, led à primis, quæ agerc decreuit, fundamencis, inulcum abfuic. In bis ramen dubiis,formidololifque cemporibus,excogirac eau ce, amp;nbsp;diligencer, quid decernac. Nam vbi perlpexic, Scrang-boum magna elle cognacione municum,opibus eciam, Principes amp;nbsp;ariiiis plurimùm in Hibernia valere, eumque, li à reduces üm pub. delcilcercc, polie facillimèrerumpociri; principes duces amp;nbsp;veceranos, qui Hibernici ftacus pericillimi c-rant, ad fuas paires, omnibus amp;nbsp;verborum blandiriis, ôc munificenciæ inciramenris inuirauic. Vnde fuam eaulfaiTi magis validam, Srrangboi verô minus hrinam reddidir. In his adlcripririis lcruis numerari func Rei-' mundusGiraldus,MiloCoganus, Gulielmus Malca-rellus, amp;nbsp;plures alij, cùm in ccrcris rebus, rum in remi-Munera amp;nbsp;lîngularcs, qui régi ofticium,amp; diligenrcm cuirum curationes cribuerunr. Adhæc vr inlulæ vrbes Brirannicis prælî-diiparntur. llabiÜræ maiiercnr, Hugonem Lacium , Dublinij reôlorem , creauir. Flunc virum, in omnibus olKciis recinendis diligenrem, maiore honore augebar: nam ei inregram Mediam in perperuum dabar. Illi eriam con-ftiruebar corporis fui viginti farellires. Rcmanlèrunr icemin vrbe,iulfu regis,Roberrus Stephanides,amp; Mau-ritius

ricins G ira Id us, quos princcps viginci adminiftris flipa-uit. Waterfordiæ præîècic Humfredû Bohonenfem,Ro-bercuin Bernardi rilium,amp; Husonein Gandeuillanum, cum viginci auxiliariis miiicibus, qui cos adfcdarencur. Gulielmo Aldelini filio, Philippo Haftingo,amp; Philippo Bruiao, Gucsfordiz præfeâairam deculic. Hac inlulæ procuracione cond:icuca,rex in Bricanniam,ad arbicrium iuuin renauigauic. Poil eius cranfiniflionemjOroricius, renauigat. Medir princcps, iniîdias HugonisLacii vicæ, omnibus modis, parare cnicebacur. Ecenim facile diuinabac(qua inMiàTpa\3t fuie is iagacicacein fuis negociis)omnem fuum principa-turn dolcndum fore,modo Lacius Mediam,cui cam rex donauic,pocefface ampledli femel pocuilfec. Cùm igicur nouum hoc, ac infolens collegium Ororicio impatibile videreCLir,compcticoris incericum perdiu non curidaiï-dum,fcdcrucncumquiddam confèflim conandum du-xic. Ergo vc banc, quam animo verfabac, rocam,affabrè amp;: ex fencencia cornarec, ad pacis paólioneni Hugonem inuicabac,vci fióris induciis faólas infidias occulcacius,amp; caucius obnuberec. Conflicuca fuie incer illos dies, qua

in campeftrem congrefîùm, colloquium vcnirenc,J^ç'I“'J’7oi. vei omnibus, quibus hen pofl'cc, æquis amp;nbsp;vcrccundis lotjuij. condicionibus aleer alcerius animum cranquillarec. De-paÓlus eamen efl Ororicius cum Hugone, fêparuo co-micacu conuoluerc,quorum fuorum numerum æquare Hugone óbfècrauic. Ne vero hæc paucicaeis poffulaeio aflucum propofieum habere viderecur,hoc fuco policu-lus infcólor cauffam obliniuic. Verifimilc efïè dixic,vbi ma^ni conuencus Brieannorum amp;nbsp;Hibernorum fune, rixas amp;pugnas oriri^duces rem adconcordiam adduce-rc nonpofl'e,fi milices concencione difcordes cumulcua-

154 DE REBVS HIBERNICIS ri incipiant. Æqua erac hæc, amp;nbsp;honeila'poftulatio, atque ab omni, vt putabatur,dolo malo aliéna. Quare Lacius ad banc conditioncm, ex pado nbsp;conucntu de-

Iccndit. Pridic eius dici,quo cônucnireftatuerunt,Giif^ finus, Mauritij Giraldi nepos, licet non eflec vaferrimus fomniorum interpres, inirificc tarnen lollicitus erat, ne Ororicius Hugoni, ôe Giraldo auunculo inlidias appo-neret. Etenim ei,concubia nodle ardle dorrnienti,vifuS ell inges filuellrium porcorum grex, qui,ferina agrclliq. iinmanitate, in Hugonem amp;: Mauritium incurlauit. Apparuit præ ceteris aper vaftus, amp;nbsp;horribilis j canoro grunnitu,amp; dentata rabie eos inuadens,quos præprope-rè laniaret, nili fomnians interueniret, feramque vena-bulo perterebraret. Griffinus, hoc fomnio exterritus, nihil, prater malum , opinione auguraripotuit. Rem auunculo enarrat, quern a ,'ftato congreflu, amicifiimo animo, reuocare conatur : quandoquidem Ororicium, ctiamfi viri boniperlonam,adfimurata virtute,lulcipiat, aliquas fine dubio infidias Hugoni ac Mauritio machi-nari, ctiam atque etiam fulpicatur. Subridens hic Girab dus, nepotcm melius ominari oblecrauit • adiungens, eum non elle tarn perlpicacem fomniorum conieclo-rem^, vt eius prædidlioni fidem tcmere tribu at : fo amp;nbsp;Hugonem, pado amp;nbsp;conftituto cum Ororicio die,a col-loquio non abfuturos, ne forte Ororicius eorum pro-milTa repctcret, atque illos pergrauiter reprehcnderet, quod conuentis minime ftarent: ilium non dubitare quin Hugo negotium foum, bono modo, conficeret ; non elle item viri, qui animi excelfitate valet,infomnio-rum obllita,lagaru fuperflitione infufcata,pertimefoere:. pollrenio fo in corum numero non nolle exiftimaii, qui amicos

umicos cciam fomniantes plurimùin diligunt,amp;: inimi-cos, eofque vigilantes, non multùm reiôrmidant. Vc-rùm hæc rcfponiio^ncruotum plena, Griffini aures non impleuit, {èa fuis, ad periculuni capitis,præll:o eße con- * fîderatilliinè decreuit. Poftero die Ororicius Lacius vencrunt ad certum locum, qui collis Oroiicij dicitur, comitatiperpaucis ftipatoribus,qui inermi, amp;nbsp;numero pares erant: cuinquemutuo religionis iurifque iuran-di nexu obltrióti fùillent, vt faólas inducias piè inuiola-teque conlèruarenc j Ororicius amp;nbsp;Hugo fe in {ermo-nem dederunt. In hoc colloquio Mediæ princeps im- Ororicius. manitatis fuæ virus efFundcre,diccns,Henricum elle ini-quum in eum vindiccm, non æquum iudiccm,qui afo-tos,prædonelq. in prirtinameius hereditatemdinecauh fa immittit. Ansjlorum relt;Tem ad lardendum ex fuo cffe nimis reftriôlum, qui ceteros decoôlores, quos lu-ftris amp;nbsp;ganeis, paterna matemaque bona obligurire no-uit, non nifi alienis fortunis locupletare ftudet. His amp;nbsp;fimilibus conuitiis res ab intemperato litigatore eft extrada : ait Hugo Lacius fe totum ad lenitatem dedit,amp;: omnis eius collocutio quietis amp;nbsp;concordiæfuit locia. Ororicius contra adeo calcitrantcm, amp;nbsp;inlaced'endo procacem le præbuit,vt non modo concordiam,lcd vo-cem ctiam concordiam efflagitantis repudiarit. Cùm vterq. parumper interquieuilTet, Ororicius le ab Hugo-ne paullùlum fubduccns, ad proximum cliuum prope-rabat, vti veficam, (vt erat Hominis ingenium ad fallen-dum paratum)vtina: oncre leuaret. Hanc enim difcef fioni fticelatebram dédit. Eo loco,infîdias prorfîis ab- criffinivigi-ftrufas,contra Hugonem pofuit. Verùm Griffinus foo-rum faluti,fomnio ll:imulatiLS,prouidiinme prolpiciens.

1)6 DE REBVS HIBERN ICI S toto hoe tcinporcj non adinoduin longo interuallo ab Hugone abfuit. Atque vtOroricius, h forte fubeius adlpeólum Griffinus veniret,inagis fortLinæ,quarn con-hlio aducntiim eius tribucrct coinicati lunt ctun eiul-dcin finguinis gentiles lepteni, equis inhdentes, omnibus præhdiis ad pngnanaum paratij amp;nbsp;GriHini falutis diligentiflimi, qui ioculari ac gymnico certamine tor-neamentorum (hc enim vocant) diem conluinlcrunt. Verum in hos ludos Griffinus animum fuum non ita ftudiosè propofuit, quin diligente quadam negligentia oculos in Hugonem , óc auunculum luum fcpiflimè coniecerit. Conniuebat nepotis fedulitati Mauritius Gi-raldus. Etfi enim fomniorum fuperflitioni hominem vtcunque deditum cernebat, eius tarnen indullriam commendabat^quod in omni capitis difcrimine^tVialuc-rit lè prællare nimis fulpiciofum, quam parum proui-dum. Ororicius aut Grithnum adlpedlu non videt,auc eum nugari, non fpeculari autumat : quarc ad conual-lem, vbi multos in infidiis pofuit, accurrit, armatis lignum dat. Giraldus nepotis pra^fagitionem non pror-fus fpemens, ac pro nihilo putans , cmnes Ororicij ge-ftuSj pronos obliquos acrius obleruat. Is vbi furen-tem, óc volatica celeritate currentem Ororicium videt, intentatum gladium feftinanter vibrât ,amp; olcitantem

Huaonem ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huius difctiminis admonens, homicidæ im-

fecón petit, pctum redatdave obnititut. Ororicius reda Lacio pro-frmira. xjniat, quem fecuri percutere parat. At Lacij interpres (vt erat hominis, in tanto vitæ periculo, commemora-bilis fidelitas) corporis fui oppohtu Hugonem défendit, amp;nbsp;lethali vulnere accepto, animam cgit. Infidiatorum effuliones, figno dato, tanquam apum examina, ex cu-niculis

niciilis euolant. Mauritius Giraldus, patefaâ:is iam in-fîdiis, maxima voce, vt Griflinus vfque iltinc exaudire . pollit,clamat. Griflinus, amp;nbsp;lui ad holles curium equo- temporeôpé rum incitant, proditores, animis paruis prauilque tre-mentes, ftatim atque euocatos accélérantes cernunt, re- • ' gtedi, quam progredi malunt. Horum fuga non me-diocrem Ororicio reformidationem proponit: dumque cquum perturbanter, amp;nbsp;timide feandit, Griflinus, præ-propera eruptione interueniens, eum iancea conhxit, quæ plaga illius Ipiritum, multo lànguine profulo, ex-hauht. Tres Ororicij cubicularios, quos iîle dilexitex omnibus plurimùm,dum eum m equum tollere volue-runt, Martis amp;nbsp;mords vis perculit. Faôta hac ftrage, Britanni Ororicium obtrLincant,amp; eius caput,qui huius perfidiæ ac periurij caput fuit, ad regem in Britanniam mittunt. In hoc conflid:u,R.adulphus,Roberti Stepha-nidis filius, ita le pugnacem tironem præbuir,vt natum Ibrtiflimi parentis vivtus, amp;nbsp;parentem animolî nati im-pigritas multùm illuftrarit. Interim dum hæc in Hiber-nia geriintur j Henricus rex multüugis occupationibus iinplicatur. Nam filiorum impia confpiratio,tam patri quàin patriæ molientium peRcm durifliinuni ei nego tiuineflicit. Quocircaalieniflimohocregnitempore, animuin fuum ex tantarum molehiarum vinculis exb mere omni Iludio enititur. Quippe humanæ mentes, dum curarum innumerabilitate premuntur, libera ru-minatione non perlcrutantur ea,quæ in confultationem veniunt : contraque maximis molibus qualfatæ amp;nbsp;op-preflæ incuruelcunt. Vnde contingit, finceri iudicij a-ciem, ad cuius normam laudatarum rerum adliones di-rigujntur, fæpillimè rctundi- vt nec acute in rem propo-

11 tam intueri, nee præfcns agendi tempus moderari, nee quidquain in poiterum valeat, falubrius prouiderc. Ergo.cùm in omni re, tuin in maximarum occupatio-' num concurfu, aureolum illud a t e n v s, viro prudentijamp; rcmpub.gercnti in primis elt obfcmandum. Quare nerex, in haccurarum negotiorumq. magnitu-dine, Hiberniægubernationedillnôlus teneretur, illud onus alteri imponere, amp;nbsp;mentem fuam ea cura relaxarc decreuit. Nam fi illius infulæ res in perbono ftatu effent collocatæ, bellum ciuile, quod contra cum filij impie nefarieq. fulcitatunt, maiori otio, amp;nbsp;minor! negotio Henriau de coiifici pollè atbiti'atur. At veto quis Hiberniæ pro-bermr conltitucndus fit, animi, nec fine caufia, pendebat.

Nam quo recenfior, in eaprouincia, ciusdominatus erat, eo maiori cura, diligentiaque quis inibi cum im-perio ac poteftate verletur, mente amp;nbsp;animo prolpicicn-dum putabat. Hæc igitur fuit prima, in confultatione, difficultasj vtnam ea adminiftratio ad aliquem deBri-tannicis conuenis, qui iam turn in Hibernia habebant, , an ad alium, qui nulla ibi prædia pofiidebat, efiet dele-renda. Siquidem grauem difficilemque habebat hæc controuerfia deliberarionem. Homini autem pcregri-no, nullo vfu traôlandæ rcipub. imbuto, infulæ adlauc vacillantis gubernacula tradere,cum fummo incom-modo, ac multarum rerum confufionc coniundum videbatur. Ad quid huic capefienda ell nondum paca-ta, tranquillaue rcfpub. qui eiufdcm regendæ impeiitus habetur?Cæcaeîlprouinciarum dominatrix infeientia, amp;nbsp;fummis tumültuofifiimæ Icditionis periculis illa-queata. Qualibus,quælb, ferperaftristeneram, amp;nbsp;qua-fi laólentein rempub. fultamfullinebit, qui geniculatis adirlfi

ndminiculis orbatus in eadem nondum ainbularedi-dicit? Qgemadmodum enun is nauarcbus,qui nullam bene nauigandi rationem habet,à clauo ad lencinani ell dctrudendus, ne veôlores auc æilu iadlati, aut ad Icopu' los appui(} milêrabilicer obruantur^ ita neceflè ell, ccier-rima amp;nbsp;calamicolîllima naufragia fieri, vbi homines • inlcienteSj nulliufque ordinis venas tenentes ad prouin-ciæmunia, temeraria eleôlione, adhibentur. Non ell Difficuiras negotium aaeo cxpeditum^rempub.recte adminiltrare- da,um pro-imo baud fcio, an quidquam fit^in rerum humanarum aôlionibus, quod in maiore labore pofitum vidcatur. Deinde etiam cùm homines minime expertijin ignotas prouincias, bcllique incendio ardentes, cum regia au-ôloritate veniunt, Sgt;c ingcnij fui magnitudini fidcntes, nullius confilium exquirere volunt-quantum detrimen-ti incolæ fint accepturi, nemo homo non perlpicuè au-guratur. Nam vt mullum, fcruida a2:itationc, extra la-eus ripas eifluit- ita noui mdelque prouinciarum mode-ratores, in rebus gerendis rarô le continent, led longius, quàm expedit, cuagari confuelcunt. Dices, ad prouin-ciæ confiliarios omnia referre reólorcs debent. Sane quidem, lî vellcnt, vel fi reipub. fenatores fine rctracta-tione libéré loqui auderent. Sed quid, fi iftos in fa-miliaritatem recipiat, qui omnia ad corum voluntatem loquuntur, Sgt;c ad earn oram vêla dant,ad quam guber-natorum flatum ferri vident? Regis vïcarium inueniunt difficilem amp;nbsp;aufterum:iudiciorum acerbitatem non mi-tigandam; barbaram amp;nbsp;elfrænatam nationem,libertate immoderata, ac licentiaexfuitantem, duriflimis legibus obligandam proclamant. Clemens es, amp;nbsp;naturâ mitis: noârurnisjdiurnifque gralTatoribus aut aperte ignofeere,

aut occulte ïuadent conniuere. Te præbes magiftra-tum in augendare nimis rapaccin, nummariis caplls auidè deditiim : habes liluam magnam, in qua, ii bis blandis fuft'ragatoribus, ad omnem adulationem com-pobtiSjVti velis, ad ciuium pecunias perbreui tempore adfpirabis. Corruptrix fanè eil omnis falubris conlilij fœda paraiitoi'um alïenfio, veritatis indicium, fimu-latione ofïïcij,adultcrat : nee multum laborat lingua ad-ftriéla mercede, quid fit ad famam tuam fordidum, dummodo auóloritate tua, ad fuas opes amplificandas, abuti valeat. Nequeenim exiftimationituæhomo fibi folùm natus, non ofEciis, fed temporibus feruiens, ftu-diofus cupidulquc exliftit, qui te abfcntem minime no-uit, prazfentem folummodó honorât, è prouincia dcce-dentem deleric. Nam qui vtilitatis tantum caufsa fc ad tuam amicitiam applicat, fimulatquc perlpiciet, fe nullum beneficium deinceps fœnerari pofle,vela contralieq teque in altum minime pcrfcquetur. Inexercitos ergo à guDernaculis reipub.repellamus,quamquam ipfi repelli nolunt. In prouineiis regale munus fulbncant, qui ear rundem vfurn percallcnt.-cxtranei tamen,non domeftici erunt.Nam de hoe multum etiam atq. etia confiderare Hêricum oportebat. Nee enim hanc orationem meam latius vagari,lêd terminis illius tâtùm temporis circum-fcribi volo,quo Hiberni fub Britannorum imperium,amp; ditionemceeiderunt.Quandoquidem malosquofdam latinitaris interpi'etcs non defuturos præuideo, qui fin-gulis libelli mei lyllabis, literarum tendiculis, infidiari, amp;nbsp;omnia minima pundla peiorem ad partem verbi de-:prauatione rapere pertentabunt. Quare Henrici con-foltationem oratione cxplico, ab eins poftcritate men-

tcîTi amp;nbsp;manuincohibeo. Quod ß huicprouinciali inu-neri nullum Britannumj qui in Hibernia domicilia ha-bet,præpofîtum eflè rex veiir,lèd Anglo domeftico,ma-ximi confilij viro, amp;nbsp;Hibernis noto,imperium mander, multa etiam incommoda conlèquuntur. Nam vcrilr mile ell, veteranos moleftiflîmè ferre, ipiîs ereptum efle illius prouiiiciæ imperium, in quam primi aduenerunt, in qua Icipfos infinitis pciiculis obiecerunt.Quidcriam nouus ifte præfeôlus adfert,quôd tantus ei bonos fit dc-cemendus ? Nobilitatem ? Quafi verb Scrangbous,Ste-phanides, Mauritius, amp;nbsp;Reimundus Giraldus non fint amplifiima cognatione. Virtutem ? Atque hæc icilicct illis defùit, qui tories in Hibernia, ad perpetuam Hibcr-nici nominis gloriam, triumpharunt. Experientiam ? In qua cum bis, qui in Hibcrnicis negotiis optime exer-citati funt, nullo modo efi: confdtendus. Fidelitatem ? Quod integritatis ipecimen is vnquam dédit in quo primos viôlores fuperauit ? Habuit in ditione fua Strang-bous Dublinium, Waterfordiam,amp; omnem ferèLage-niam. Stepbanides amp;nbsp;Mauritius Giraldus principem locum in opido Guesfordia, iure vidoriæ tenuerunt. Régi omnia, libentifiimis ahimis,concefirerunt; ■ Quod fi vlla infidelitas eorum animos occupafi'ety fâtius eilet, vcnieiin régi refifterc, quàm iam viélori repugnare. Prælagire itaque rex poterat,veteres duces, quorum ani-mi, in bac principatus riuaîitate, facillime client irritabiles, cum ipfis Hibernis contra nouum buncinfolæmo-deratorem coniuraturos. Interdum enim dj^nallæ pro-uincialcs faéfiofi exfiftunt,amp; depeculatorcs,partibus^in-feélos, ad lèditiones excitandas clam inftigaiitu non vt ’ Tegi refiftant, lcd vt nouo procurarori, infieditiorübns

I4i DE R EB VS H IB ERN IC I S icdaiidiSjinoleftiam pariant, amp;nbsp;eins gratiam prorlus ex-iHnguant. Accedic etiain horuin aduentu aliud incom-modum,quod prouincialiuin cominodis inulcum officie. Cuin externus homo prouinciam accipit, accolas oportet, eins bencuolentiam honorariis colligere. pluri-biis ctiam accenlis, amp;nbsp;lequeffribus eft fuccinólus , qui vocem habent venalem, quorum amicitiæ fluxæ funt, amp;nbsp;fuffragatoriæ. Item eius coniunx li conftriólus lit vxorc, muneribus eff delinienda, S iquidem blanda eft ftomachantis viii conciliatricula inu lier, amp;nbsp;plus inter-dum, in pulninari, noóturna calantica,quàm in eo fo-ro,in quo iuris nundinatio exercetur, vetufta membra-na valet. Omnes fane ad prouincias confluunt, eo Ib-lum confihojVt magnos fibi quæftus inftituanr,amp; cum in quouis loco, pecunia, reruin humanarum domina, plurimùm pofht, tum in prouinciaru adminiftratione, vbi omnia ad lucrum prædamque reuocantur, amp;nbsp;fiim-ma, amp;nbsp;fola dominatur. lam veto cum gubernatorum imperium non lit in infula ftatarium, imó læpius bi-mum, raró amplius trimum exlîftat, alijque, vt moris eft, fuccedant: omnes fortunas, quas, ira captanda bene-uoléntia-, prouinciales haólenus difliparunt, iam nunc mutatis rébus,coguntur amittere, atque nouis muneribus delîgnatos nouolque magiftratus, amp;nbsp;eius adftipu-latorcs demuleere. Vnde conlèquitur, prouinciales in-digenaSjvbi eorumbona, fummo labore quæfitaamp; ■collecta, exteri homines comeffê lolent, in honibiles milêrias 'incurrere, 'amp; ponderolo inopiæ egeftatisque prelfu intoleranter ingrauelcere. Hæc atque alia magni quot;inomcnti argumenta (vt redeam ad id,vnde diuerti) re-■gijiamp;cius confîliariis lèoffcrunt. Tandem Richardo .:l fj 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Strang-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ■ ir tandem gu-

verum etiain credendam, vna mente cohlentiunt. Ve- bemacuia nit itaque Strangbous ex Hibernia^ régis accitu^qui tum in vrbe Rothomacrenfi fuit. Rex confilium fuum cum illo contulit-nimirum eins fidei, ieduliratiqiie Hibernia: præfeôluram ede committendam. Refj^ondit Strang-boLis, fe quidcm paratum cife, vt ofHeij eins ratio po-llulat, regis excellenti dignitati operanij amp;nbsp;thidium na-uare: tarnen fine collega Hjbernis moderari, illi prorlus clifplicere; multos fe habere inuidos, qui ei iam olim graues contumelias impofuerüt,amp; in régis auribus illius nomine ad inuidia vfi fiint.Quod fi regiæ magnificctiæ vifiim efietdllum lôlum ininfulainjCumimperiOjinitte-re,hoc inimiciflimis fuis anfas criminationis darct,vnde in eum, nihil pcrfidias cogitantem, odium amp;nbsp;offcnfio-

nemconfèrrentjOmnia etiameius bencfacla, tamquàm malefióta damnatoria maleuolcntia reprchcndcrent. éoiiegamamp; Quodfi rex animu inducar,Reimundum Giraldum (is panReTm^. autem fuit, quemadmodum ante explicaui,Henrici do-riphbrus, apud quem plurimum aü(Roritatis habuit, amp;nbsp;gratiæ) collégam ei adiungere, lè quidem oblatum mu-nus minime recufare. Magna laude honelhiuit confi-deratilfimum Strangboi relponfum princeps, atque vt viri integerrimïinduftriam acLieret, Guesfordiam ei, amp;nbsp;Munt« g a catceilum Wickloenle in perpetuum adfignauit.Etenim fummis viris plerumque vfu venk, vt magis in tUrbü-lentis rebus munîfici,quàm in pacatis grati irtueniantuL • Strangbous regis(ècundarius conlbtutus, fimulac Hi- ^ibcmis berniam attigit, ægras amp;nbsp;quafi dcpofitas omnes Britan- Kpprlk’tui-noTum partes inuenit. Nam vbi mailauit fermo in Hi-bcrnia,Angliæ regem ciuili bello domi difl:ineri,incolæ.

144 DE RE B vs H I BERN Id's quorum animi temporibus illis incerti erant, dcpofito _ metu, fe erexerunt: libentibus animis dccreuerunt, ex Hibcrni co. ■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i • r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

DiilTam infulæ libertärem armis recipcre. Bello ad hunc modum vndique renato , Strangbous amp;c Reimundus colilia ineunt,quibus præfidiis hoftibus occurrere,amp; his diîsc^kaœs vuliicribus mcderi poflint. Mulca hic eorum co-Augh'sduci- natui obftare, atque officerc videntur. Primùm rcgis fttüdor**' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘'tdefam incelligunt. Siquidcm ill;i,qui quæ-

llorcs, vel potius pccuniæ publicæ auerfores erant,data amp;nbsp;accepta ad tarn fallaces calculos rcuocabant, vt prin-cipis ærarium plane exhauftum efl'ct. At ibi Bella geri, amp;nbsp;tolcrari nequeunt,vbi anguftiæ ærarij exfiftunt: qua-doquidem neruos a corpore diftrahunt, qui à bcllicis rebus fifcos diuellunt. Nam fi ofcitans , ôc meridiatio-ne torpens bubulcus in campis, aut virgetis cottidie le-curus delitelcenSjfalarium, pro (quo, cum hero dcpaólus eft, iure mercatur: an non multo magis inilidbus diaria, attributaque pecunia,numerari debcnt,quorum corpora dies notftelque, inimicorum telLs funt propofita, qui cum hoftibus conflicftantur, qui in acie, fi in dilcri-men veniatur, occumbunt ? Nulla quidem maior, aut laudabilior fidei, amp;nbsp;integritatis fignihcatio dari poteft, qudin ob patriæ,amp;: principis dignitatem mortem obire. Milites itaque ftipendiis non adficere, nihil aliud eft, quam ius ac fas omne delete. Acceftit deindehuic ma-Miiitura a. lo aliud incommodum. Omnes Britannici milites,qui dioHcuiî'ci ^LKftorem Reimundum iam olim habebant, poft illius in Angliam cum rege tranfueótionem,Herueij{ub manu crant. Ls veró fiuc in milites durior fuit, hue nimis fôrdidècum illis egit, nec pecuniain foluens, nec cos in hoftiuin

L I B E R T E RT I V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145

hoftium fortunes incurrcre pemiittens, in odium acer-biffiinum totius exercitus venit. Adeunt cr^o omnes Stiiuigboum, palamque diôlitanc, ipbs ilatutum eflè, nilî Rcimunduin rurfus cis pi'æh’ciat, aut in Britan-niam remi^rare, aut ad hoBes transfu^ere. Stran^botis id emcit quod rogant : ad Reimundi dudum fe appli- Etimpctrant cant. Faulta hæc mutatio militum animos recrcat. Diutius frigore non fiigefcunt, fed ad Ophellanos^icm-piternos holles,inflammatis animis rapiuntur (nam de-populandi licendam illis Reimundus permilit) prædas capiunt, amp;nbsp;ingentibus manubiis diuturnam egcllatem ' fullentant. Illis territoriis populatis diuexatifque, LcP moriam, ad Ipem maioris commodi deuoluti,veniuntj calba apud opidum lâciuntj teclis ac mœnibus totum feiè nudanq agios, nullis rehllentibus, populantur-cap-tilque prædis decem tres corbitas onerant. Vcrùm pcrdifficilis nauigatio eorum curfum Waterfordiam verfus impediebat. Vt primiim Corcagiæ ciues tcnuem de his rapinis auditionem acceperunt, duas amp;nbsp;triginta naues hrmis copiis inllruxerunt, parum lècundo cur-fu ad Britannicam clallèm prouedi funt. Britanni fu- præ, bitô hollium appropinquatione obflupefadi, le, vt temporis angufliæ ferebant, animosè colligere, amp;nbsp;pug-nam naualem, nam eo res vocabat, in primis commit- -tendam llatuere. Corcagienlcs.fpe atque animis iiaflatL ” i

1 ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ai □ Jj

conglobatis proris celerrime, amp;nbsp;acerrime, in Britannica ■ nbsp;nbsp;nbsp;'-• -

nauigia inuenuntur. Illi contra ratibus coniundis, amp;nbsp;contcnto curlu, milites fuos Hibernis opponunq in eos arcus, cxtentis brachiis,intendunt; impetum pilis, miïfi-libus,làgittarumque fpiculis,retardant. Vtrimque acri-ter pugnatur. Rem bcliicam,in Bri^uinica claflcj mili-j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T tari

AJamf He- [jj-i impctio adminiftiauit Adamus Herefordienhs. Is rcforJienlis . nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir •

Præfeélus hoftium oe- * . ciditur. que, prima aggremone, leui brachio pugnantem, vita ipfi fuc’iunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Corcagicnfes, prêtons interitu permotos, hor-

* ror perfundit. impetu pulfuque remorum fugicndo,la-luti conlulunt. Perlequuntur eos Britanni,o(fto triremes in fuga poftremas,in præda primas,remigando capiunt:

nautas contumaces in aquam mergunt. Ceteri ad re-fillendumimbecilli, partim celeritate nauigandi eua-dunr,pattim feie in terrain è dicrotis eiiciunt,lugam omni contentione capiunt. Hoc prælio viam hbi vidto-rcs patefecerunt ad vrbem Waterfordiam, ad quam naties fuas, exfuuiis nauticis confcrtas, non hne magno triumpho, appulerunt. Reimundus, hmulac vióloria in peruagato lermonc erat,viginti fatcllitum,amp; quadra-ginta equitum ftipatione comitante, per maritima ad ilium locum, vbipu£^natum erat, contra Corcagienlcs Dcrmirius venit;fi quos fottcpalaiitcs interciperepolTet.Dermicius tur^coua'.” Dcfmondiæ princeps, illas ctiam oras peruaht, vti Cor-gienCbus. cagienfibus,auxiliario comitatu,dextcram tenderer. Aft Briränorum tam vióloria promulgata amp;cognita, quam nouo aduentu nuntiato, magno animi motu perturba-tus, referte, quam conferre pedem maluit. Reimundus iiKerim,compulhs totius territorij armentisferant autem 4ircîtér quâttuor millia pcCudum)ex agris ingenté häuft 1-3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nfTfiain

prædam, quam nullis obljllentibus Waterfordiam ad-gt; duxit. Latitaiunt abditè, per hæc tempora, in bluis, prope Waterfordiam, nonnulli Hiberni, ad Britanno-rum cædem imminentes. lib appofuerunt de fuis quof dam bellicos excurforcs, qui prædarentur villulas vrbi vicinas ôc finitimas. Hi vt omnia diripere, atque diue-xare contenderunt, vicinitas vlulantibus clamoribus percrepuit. Reimundus, vno tantum fitellite comita- Reimundi tus, Waterfordia egreditur,amp; direptores equitando per-lequitur. Prædones pecora compellunt ad ipinoiîorem «“P“«-iîluæ faltum,occultatorem Hibernorum holbum. Reimundus quando nullam ipem recuperandæ prædæ vider, in vrbem reuertere incipit. Satelles, relido fuo officio, Reimundo iè duccmpræber, amp;nbsp;reuertentem ad infequêdum acuit. Reimundus veritus,ne Ibpator eum rp^iasîoei-debilitatis animi infimularet(quod minime tamê opor-tuit, fortis enim amp;nbsp;animofi viri eil, potius ex periculo dciperatis rebus euadere quàm præcipiti amentia ad necem mere voluntariam) in ipfum lucum infidiofum, audacilfimorum hoftium refertum, iècomnÿttit. In

mediis armis fe, amp;nbsp;adiêclam verfari vider. Seruus temc-ritatis multam fuibnet, quem relis dimidiatum, infidia-tbres iôlibus incise mcmbratimque lacérant, amp;nbsp;poil membrorum direptum,feris corpus dilaniandum proii-ciunt. Alij interim in Reimundi corpus tela immit-tere funt conati. Ille. ilridlo 2;eib, itcr iibi admodum viriliter, valdè mirabiliterpatefecit : huic lacertos, illi iii«-I . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fus cuadit.

toros, alten caput amputauit: tandem in campelrrem planitiem ex Jenfis filuis, ad properantes commilito-ncs, abfque fauciationc rediit. Secum tarnen maximi difctiminis infignia duxit, nam très fccures in equo, amp;

I4S DE RE RVS HIBERNICIS tres in vmbone fixas Iiabuit. His rebus ita geftis,vcnit

Britannia, qui Rsimundo acerbuin nuntium detulit. reuocarur, Signîficatum cft cniiu illi patrem cius, Gulielmum ' patiisnwrtc. ,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ■

Giraldutn, e vica abiille : quocirca amici cuin impense rogant, reditum domum maturare, quo paterno fune-ri iuib perfoluat j arque in patriinonij poflèflionem, quod ei fatis ampluin genitor rcliquerat, quàm pri-Herneius mùin vcniat. Reimundus in Cambriam triftis amp;nbsp;atra-ckiüptæfici- renauigauit. Port eius abirum, Herueius exercitus “gt;r. magifierium fuinfit. Is, quo reruin gcftaruin Ipeci-incn, exemplum aliquod daret,comitatus ell Strang-boum,cum militum cateruis, prope Calfiliam. Strang-piæ cogun. bous uoii Ita multo polt, omnes Britannicas copias, tam diRantibus infulæ partibus pofitas, vnum in locum cogi imperat, vti pugnantes repugnantefque Hi-berni expeditius confici pollint. Porto Dublinij citib bus negotium dat, ad Cafiiliar confinia agmina accele-lare ; cuius mandata dum duces exfequuntur, cafu in Ofliria pernodlant. Cum multi banc Dublinienlcm percurfionem fermonibus diuulgafient ( neque enim Diiucnai.^us naucoccultè clues fccerunt) Duuenaldus, Limmerici ^es^ncurio'. pfji'^ceps, cuiti cxpcdito excrcitu, coiiiccit fe in noólcm, fosoppnmit. atque Iioftium Itcrnutamentis infidiatus, primo dilu-culo, in corum caflra improuifo irrupit, amp;nbsp;fomniculo-fos cities, nullis excubiis præmunitos, ita furenter op-prefiit, vt ceteris Hibernicis proccribus nullum atroci-eærornm tatls locum reliquerit. In hac clade quattuor Duólo numttus. quadringenti milites Ooftomanni defiderati funt.

Hoc rumore difieminato, Strangbous diftridus (nihil enim tarn prxtcr optatum eius accidere potuit) tarnen fronte occultans mœftitiam Waterlordiam remeauit.

Dici vix poteft, quantain dat hæc viôloriola lætitiain Hibernis, qui data iiitenti infolentia ad renouandum vidotia. bdlum reuirefcunt. Coniurationis non modo parti-ceps, fed etiam princeps efHcitur Rothericus, Conna- quîEus ca. ciæ regulusjinfcibniinus Britannorum exagitator. 111e figna Britannis infert, in Mcdiain cum excrcitu fit- ncusacecdit mo quot;holfiliter peruadit , amp;nbsp;fugato Hugone Tirello (liquidem necelfc Iiabuit, tantæ multitudinis tclaamp; incurfus refugere ) callella dituit, varios pagos, fuc-cenfis ignibus, inflammat : quod quidcm incen-dium per fnitimos agros percurrit, amp;nbsp;multorum domicilia obit. Strangbous temporum caliginem ad- smiigbous ucrtens,his malis, priulquam longius lèrpant, amp;pe-iores exitus habcant, finemora, refilfendum exilH-. mauit. Et banc incudem diu multiimque tundenti, nemo mortalium appolitior, ad infulam rccuperan-dam, Reimundo Giraldo obuerfatur, cuius in Hiber- ^cuo^s’ niam aduentum belli fore confedionem ei perfuafif duminclinât fimum eft. Erat fine Reimundus cùm fortis, turn etiam felix bellator, atque Hiberniæ non rudis, amp;nbsp;tiro. Alf quailincitamento, hominem Iccundillimis rebus domrflorentem, amp;nbsp;in domclficis negotiis occupatum, ad infulam,belli fumtibus amp;nbsp;iaóturis exhaufl:am,com-munibufquc miferiis conquallatam alliciat, difficile fa-ótu videtur. Sed attende, quam argutum embolium Strangbous excogitauit. Illi fuit Ibror grandis, amp;nbsp;nu- 5- •’ T’ bilis, nomine Banlia, virgo line exceptione pulchella, fonspromif-germanis ornamentorum inlignibus adeo cumulate dotata, vt familiam venuRas, venuRatem humanitas, humanitatem caftimonia plurimùm decorarit. Hu-ius non modó amicus , fed etiam amator Reimun-

dus fuit, feque Strangboo putidiufcukun petitorem,de lôrore collocanda, fepenumero præbuit. Piocraftina-uit haétenus, impediuit numquam coniugium Strang-bous.'fêd iam nunc cum fe tantis periculis cinôlum per-Ipiciat, hoc hamo pifcem, cfcæ auidiflimè inhiantem, capicndum fcntit. Scripfit ad Reimundum, breui tempore poil patris dcccflum è vita, epiftolam, amiciffimi delîderij plcnamj ea veto hanc habuit fummam.

Reiinua- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S. P. D.

,, ß I non animituimagnitudini, mi Reimunde,plus tri-j, bucrem, quàm commtuii hominum conditioni tri-j, bucndum cenferem,communi ctiam modo dolorem a tuum confolandum iudicarem. Verùm cùm tua te J, virtus, contra omnem mundanarum rerum impreflio-„ nem,adeô tedè armarit, vt diflipabilis naturæ fragilita-„ tcm, fi non æquo,faltem forti animo, tolerandam icias; ,, non mihi afiumcndum putabam,vt fiis Mineruam , id J, eft, vt Strangbous Reimundum, lugendimodum face-,, te, philofopborum, feu potius Chriftianorum more, „ perdoceret. Ab his ergo abco, quæ virtutis tuæ præco-„ nein, non debilitatis confolatorem poftulantzad Hiber-„ niam venio, quæ tuum aduentum fummo defiderio „ excédât, cuius incolæ te abfente facultatem bellandi „ arripiunt. Vereor, vt omnia nobis teterrimè cedant, „ nifi quàm primùm te ad nos receperis, amp;nbsp;præcipitanti „ reipub.fubueneris. A te igitur maximopere, mi Rei-„ munde, etiam atque etiam peto amp;nbsp;quæfo, adflidis,

abieólis tuis neceiTariis, qui vehementer te requirunt, amp;nbsp;« perpetuum communium fortunarum propugnatorem agnofcunt plures ac præfentes vires dare^ amp;nbsp;in primis « Bafiliam, fórorem meam, atque vxorem, fimul arque hue te conférés, tuam, quæ tui proièdló dehderio oh' « languet, teque, quantum virginalis vcrecundia patitur, « mente ac complexu tenet, ab hollium inhdiis, amp;nbsp;telis « eripe. Adenicalibus ad nuptias, ab infèriis adhyme- « naeum, à vilcerationibus ad genitalem leófum confè- « ftim aduola: vt tiifticulamtuus reditus recreat, cuius ablcellus haólenus adflixit. Ad te fcriberem verboho- « rem epiltolam, nilï tua prudentia contraótiorem poilu- « laret. Vale, Balilias amorem aina, ad earn appropera. «

Acerrimos Reimundo llimulos iifae litteræ admo-uebant, quandoquidem non tam ièdentem erigere, quam omnibus celeritate præcurrentem videbantur . * . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... tioiicm, Sc

mcitare. Copias itaque in Camoria contraxit, in qui- cop.« co», bus eius coniobrinus Meilerius, principem locum ob-tinuit, cum aliis triginta equeilris ordinis viris, qui ilium aliqua cognitione attigerunt. Duxit item fub fignis centum ftipatores equeilrcs , amp;nbsp;trecentos fa-gittarios. Mox curfu vfus fecundo,in tredecim veliuo-lanribus nauigiis marc traniiens, Waterfordiam milites tranfportauit. Hie dies non potuit non pulcher vidcri Strangboo, amp;nbsp;reliquis Britannis, qui Waterfordixeon-fedebant. Nam poiteaquam ciues Britannorum rc.s in Angforum anguftum venire perfpexerut,militum cxdem, in clam- cius oppur-dellinis colloquiis, erudlarunt, O'Tincfque ad vnum Bri- iudun,iium. tannos necandos trucidandolque tempore oblato de-notarunt. Verùin ea ipfa hora, qua res in manibus fu-tura erat, ccce tibi Rcimundum, ad dubia rcipub. tem

151 DE REBVS HIBERNICIS pora relêruatum, in portu nauigantcm vidcbant. Cuius fortLinaCLis ad vrbem accellus ciuium furori ß-iiem,nouo timori principium adferebat. Reimundus, confpiiarione manifelló inuenta , atque deprehenla, Strans^boum armatis cateruis bene comitatum, acd mcru communis cædis refpirantem, ex hoflili ciuicate Guesfordiain perduxit. Frecello, Waterfordiæ euftodi, dum in linrre Strangboum vrbe egredientem profè-quitur,remiges vim amp;nbsp;manus adferunt. Quo Icelere perpetrato, interfeólores reliótis tranftiis, Waterfordiam incredibili celeritate, conuolant- fe cum aliis liomicidis confociant- Britannis in publicum prodeuntibus, atque adeo domefticis parietibus ie includentibus vitam adi-munq fingulis tam feminis, quam pufionibus necem oftèrunt.VerùmBritanni,qui in arce Reginaldi,quafi in ftatiuo præiîdio, étant conilituti, perfidis falcariis,dum atcem attentant, pugnaciflimè fe opponunt. Hoftes turris ianuam fixis cædete ; lapidum conieólu feneihas ftanfrerc; faces ardentes in tccTa iaólare. Britanni eorum impetum excipere, tela depellere, furorem reptimere, inccnlione arcem liberate. Tandem poft grauem vrbis difturbationem, coaób funt cities, ab armis diicedere, atque duriores, quam haólenus, pacis conditiones acci-pcre. Reimundus autem,ne connubium, ad quod iam-diu, infaniens ferè ob amorem, exarfit, rebus ex Sttang-boi iententia conftitutis, intercalaretur (quippe intimae cailiditatis eft,amantcm ludificarc)exercitu in vllam ad-ducere expeditionem recufat,antequam Baiiliam in ma-ttimonio habcat. Tam huic orationi fauebat Strang-bous,quam qui maxime,nihilque temporis amantibus prorogaripafttis, fororemadfe arceftit, quætumDu-

blinij confiftens, leólis fratris litteris perainaùter ïcri-ptis,Guesfordiam curfim petit, multis ainicoruin grc-gibus, amp;nbsp;pediflèquis, quæ illi ancillabantur, llipata. Ne inultis, nuptiali (ôlênitate fjxjnfî Jfponlà cHicitur.Quod coniugium exoptatilliina totius exercitus gratulatione celebratum eib Poftridie cùtn luceiceret, Reimundus â coniugis afpeólu,autpotiusarnplexu ièeripiens (nain commune regni Rabilimen priuato obleôlamento an-tepofuit)Dublinium verfus viam, cum omnibus copiis, DuWin^ura direxit. Etenim Rotliericus, ficut antè expofui, ma- i’rop«at,cfi A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxcrcicu»

gnam in Media demolitionem fecit, ôc ad Dublinij di-ßerditionem, illo tempore, acceleiauit. Nam vrbem folutam, amp;nbsp;præfidio nudam eflè, recentes nuntij, qui ïpeculandi caufla in earn irrcpierant, poil reditum de-clararunt. Verùm fimulac Rothericus veterem Hibcr-nicorum armorum domitorem, amp;nbsp;id temporis nimis potentem, appropinquantcm refciir, in vltimas Conna- Terrorefoio ciæ fêdes fe coniecit. Reimundus in Mediam iter facit, ibi diruta cartelld reconcinnat, concuflos opidoruin muros reficit. Hoftium ferocia edomita,amp; comprefTa, tota infula nonnihil vacuitatis à bellico tumultu ha-buit. Aft Herueius, inuidiæ afpide ad mentem admo-ta, auélam exaggeratamque Reimundi fortunam im- Hctueij oc. modicè tulit: atque vt in intimam hominis fortunati fa-miliaritatem fe penitus immergeret, amp;nbsp;eius confiliis exploratis, facilius ei obefle podet, occultum virus affi-nitatis integumentis obuoluendumftatuebat. Quocir- Affinitaseius caNeftam, Mauritij Giraldi filiam, fretus Reimundi bcnignitate,cuius état confbbrinus,fibi defpondit. Her-ucius, il Giraldo Cambren/Î fidcs adhibenda fit, erat Praui Biores vetcratorperquàm Yetfutus,artificio difiimulandimira- Hauuî.*'’™

biliter eruditus. Vere, an fecus,pro certo affirmarenon Giraidus hi- queo. vcrifiiTiile tarnen mihi videtur, Herueium Giral-fc°rs'a^fatis di voluntatem Ixfifl'e, quandoquidem in quauis fereli-fmcctc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paginula eins famam omni contumelia attin-

git. Ac ß deprauacos hominis mores fincereexpren'erit, nirtorici incegricatem, religionemque plurimum laiido: ßn domeftici odij publicos teßes colligere voluerit, malcdicam bacchandi calumniam multùm reprehen-do. Sed de hoc fatis fuperque fcriptum puto : redeo ad cetera. Guliclmus Giraidus, Mauritij ßlius, Reimundo Guîiieimi boc negotium præcipuè procurante, harum enimnu-Giraldi nu. puarum aufpex erat, cum Alma Stranç-boi filia, Euæ, ptiæ,cuni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;*

ALna srrag- vxoris lecundx pi'iuigna^ matnmonio lecopulauit. At-boifiha. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;affinitate,omni ex parte arólius adlhrióha,viólo-

rcs, maiori animi alacritate, amp;nbsp;voluntatis conlenßone, infulæ prxßdia in poßerum m unite, bellicas res maturate, hoßium copias depelkre ac dißipare confidunt. Prætcrea Strangbous Mauritium Giraldum , ex Cambria,in Hiberniam reuocauit,atqne eum Oftaliæ atquc Wikloniæ hereditäre perliberalitermunerauit:pariitcm poßeßione Meilcrium, amp;nbsp;geminos Herefordcnles fra-tres donauit. Hæc dum in Hibernia geruntur,Henricus

rex interea, tametß plurimis negotiis dißritßus amp;nbsp;obli-gatus fuit, propter varias belli ciuilis ternpeßates,tamen aliquam curæ amp;nbsp;conßlij fui partem in Hiberniam deri-Saîpond- uauit. lohaniiem Salisburienfem, qui non multo poß pontificatum obtinuit,ad Adrianum Pon-tificem Maximum, Anglia etiam oriundum allegat : à quopriuilegium régis nomine, Iohannes petit, cuius vi ac auóloritate rex omnem conatum adhibere fidem dat, Hibernicam rempnb. conßituere, inßtam barbariam

cx agreftiuin inoribus delerc, quod caput cft, confe-rerelcCTcs Catholicæ fidei confêntaneas. Nam multi tum in Hibernia vitam degebant, quibus aut fiera myftcria magna ex parte ignota erant, aut fuperfluenti-bus, amp;nbsp;inter le dilcrepantibus cæremoniis deuoti, mag' nam religionum confulionem liabcbant. Allenfum præbuit Adrianus Henrico, in tarn Chriftianum negotium operam curamque impendere. Eum pontificio diplomateHiberniæ Dominum delignauit, quem honorem aureo annulo ad regem mifló approbauit. Hic dominationis titulus inHenrici Secundi pofteritatc lern-per permanfit, vlque eo dum Henricus O6lauus,fuffra-gantibus publicis infulæ comitiis, primus Hibernia: rex appellari cœptus eft,cùm à partis morte annum tum tertium amp;nbsp;trigefimum regnafiet, qui fuit poft Chriftum natum 1541. Mifius eft inHiberniam, cum hoc priui-legio,Nicolaus Galingcfordenlis, gymnafij Malmef-burienfis pra:feâ:us, amp;nbsp;Gulielmus Aldellini filius , led præcipuè Iohannes Salisburienfis : qui,conuocato Wa-terfordiæ antiftitum concilio, pontificias litteras publice recitauit. Verum hæc regiæ auóloritatis confirmatio politicos Hiberniæ principes in officio continere non potuit. Siquidem Duuenaldus,Limmcrici reólor, per-inde ac fi pacis amp;nbsp;quietudinis pertælùm eilet, conflato latronuin ac proditorum tumultu, ab Henrici imperio fubito defecit. Poftquam Reimundus de hac coniura-tione nuntium accepit, bellicum canere, amp;nbsp;exercitum cœpit armare,in quo, præter Hibernos qui officium amp;nbsp;fidem fccuti à regis partibus erant,fequens Britannorum numerus arma gerebat. Centum amp;nbsp;viginti equeftris ordinis milites, armigeri,leu fatellites equeftres trecenti, V i fagittarij

fagitcarij quadiingenti. Rebus rite conftitutis, Reiinun-dus aiaudas fuas prope Limmericfi perdiixic, eirciter ca-Icndas Odobns, vci peilïdain ciuitatem qua fcrro, qua ÏopSdu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fudbcaret.Linamericêies,partim quód ciuitas mu-

lt;«• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ris fuit armata,partim quód cellas, nbsp;nbsp;horrea habuerunt

magno frumetihornotini numero repleta,nihil magno-pcre,vil]s Britannis,metuerunt. Verùm iuuenes præda?, amp;nbsp;direptionis cupidi,vrbem attentare, quoquo modo le res haberetjftatuebant.Militiæfàcraméto obligatus erat

• 1 • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cj

waîshciau- tum,in Britannico exercitu, Dauid Walsheus, Rei-dax facinus. muiidi ncpoSjinilitai'i laude, fi externa ifta naturæ li-bramenta ad rem pcrtinent,egregia formæ dignitate an-tecellens.Is primus omnium falutem fuam in difcrimen offert,quippe calcariaequo admouens, in flumen bene rapidum delabitur,quod, non fine intuentium ftupore, aufpicatô tranfiiat.Veruntamen no recla,fcd obliqua amp;: tortuofa via,hic atq.illic lènfim incedit,amp; ea diligent! in-dagatione,equus,in quo erat,vadu rcpperit. Iftud idem commilitonibus,figno dato,declarat. In eandem viam, Gaifridus quoad potuit,ingrefius ell Galfridus,audax ad conandu. fubmetius. eques,verùm cùm parum caute ambiret,torrcntis vora-Meiietius giuc fubmeifus eft.Hic fatalis cafus non retardauit Mei-Icriu, tacita æmulatione inftigatum. Etenimmultis am cornes. goribus implicabatur, qui antea, in rebus difiicillimis, primus haberi folitus elt, in hoc diferimine, tertius nu-merari.Is itaq. equo calcaria adhibens,in profiuentem fê coniicit.Cùm aduerfiim adfcendere ripam cogitafièt,pa-chies îudati eines, partim ex vrbe euolantcs, partim in Inuro-uadunt, amp;nbsp;rum ptæfidüs confiftentes, telorum tormentis, amp;nbsp;lapi-ftocorbant. emifiionibus,eu'm continentis aditu arccbât.Duo itaq. hoftium genera Meilerium vexarunneiniu iacuLa, amnis

amp; amnis violentia,è quo emergere,propter hoftiu m có~ curfum atq. iinpeCLun,nonpoLuic. Milites trans fluuiuni clamorem furtulerunt. Reimundus^qui in vltiina turma fuitjharuin reruni inlciLis(nam eum homines adolelcen- Reimundus teshuncconatum celabant,in quo militaris difciplinæ dumïrùôr' fines tranfibant) ad ripain accurrens llatim vt nepo-teni viditjin tanto capitis diierimine verfarijtotum exer-citum bac oratiuncula efi: affatus. Fortiilimi viii,ani-mos adferamus, qui hue corpora adtulimus. Videmus diuinain benignitatem nobisjin noftris rebus,certain amp;nbsp;præfèntem opein ferre. Cernimus(quod nouum,amp; an-te hodiernum diem inauditum eft)pcruias traniitiones, noftroruin virtute,in his vndis, patefadas elle. In ean-dem viam nos demus. Hoc bellicus honor rosat.com-militonis periculum poftulat, nollrum officium efflagi-tat, imô verb ficrolanófa diuinitatis maieftas illud ip-fum a nobis exigit. Antegrediar,lèquimini. Hoc fadis, quàm didlis pcrficiam libcntius. Longiorem cohorta- ‘‘ tionem veftra quidem virtus répudiât, præfens autem “ celeritas breuiorem deliderat. Attente auditis, quæ di-co- animosè imitamini, quæ facio.

Arque hic fimulac perorauit, equum calcaribus ad ipftRcimü-. i P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. dus la Hume

viuum rclecans^exnpæ margine in aquam præcipitaiiit^ fedemifit, • quam,cauta frenorum moderatione, tranfiuir. Reliqu i , equos in flumen dimittunt ■ multi pedeftres enatant ad cxercitus.c terrain omnes làlui adljiirant- duos excipio armigeros equeRrcs,amp; Guidoncm militem,qui in tranfitu, fluôli-bus obfiti,in profundo demerfi erant. Britanni cum de-bito ordine,amp; difpofitionc miliru,in muros, vehemen-tiffitna contétione virium,incurfanqmulti demoliuntur dem iinpesu gt;nbsp;parietesj nonnulli pinnas Icaiidunq alij fores effringunt-

IjS DE REBVS HIBERNICIS rcpagula conucllunt ; ciuitatem intioeunt j per médias hoftium turbas periiadunt -, vicos corporibus ciuium conrtcrnunt. Complures in ædes fufi profugiunt ; ad expugnatorum pedes llrati iacent, ilJis Ie dedunt.Qui-bus rebus fortunate confeélis,amp; militibus ad vrbis præ-fidium fub duólu Milonis Meneuenfis relióbs , Rei-mundus in Lageniain lætus ob paitana vióloriain renies Martis, uertitur. Attendendum eft hoc loco, vnum infigniter quodä^'^Hi. diicin, Hibernis perpetuo infcftum, amp;nbsp;quafi fatalem il-bcrnisVem luxiflè. Liinmericum, die Martis, Britanni expugna-pcrinfeiiï. Eodem die,oblènós Limmerici milites obfidio-nis periculo liberate: quod paulld poft intelligetur. Die item Martis, Guesfordia fuit dedita : die Martis, Water-fordia ab oblefloribus occupata: die Maitis Dublinien-fts ciuitas armis oppreßa. Hæc quidem notatio vnius diei amp;nbsp;animaduerfio, diuinantibus, qui natalitiis præ-dichis fuperftitiose font illigati, magnam difputationis materiam daret, Martis maieftatem foo præcipuè die superftnio jn cafttis fatalitet dominari. Verum Seruator nofter, non ponéda, dierum fabricator amp;nbsp;moderator; qui in foa, non in fi-poteftate vnumquodque temporis punâum collocauit, folanuminis foi prouidentia tales euentus ita ordinär, vt eins clementiam vidlores agnofoere, iu-ftitiamautem vidti pertimefoere dcbeant, quorum cala-mitas non ex ftellarum inftindlu, aut fati omine, fed ex putidis vitiorum cloacis profluere eftputandum. Cete-Reitnundi funi Reimuiidi, eiufoue gentilium, cum feiicitatem, iaHibernia, tuiu vuxutem mitari latis nequeo. Feiicitatem, quod omnia eis in quouis conatu optime proceflerunt: virtu-tem,quöd Hibernos,homines abfoue dubio (ne eis,qui temporibüs illis vixerunt, nihil tribuamus) natura non timi-

tiinidoSjv/ù bellicofos,muleis partibus pluresjn quouis præliojiu omni dimicatione_, femper peruicerunt. Vnde perlpicuè inteilegi potelt, graue illud conuitium, quod cambrenf« ex Gilda le fumfillè teftatur Polydorus Virgilius, nihil, conuitium. præter calumniam amp;c vanitatem continere. Cambren-îès,lcilicet, leu Wallos,nec in bello fortes, nec in pace fi- hîûo-. deles elfe. Hoc tantum abcll à veritate,vt nihil veritati magis aduerlètur. Quicunque in Britannica: vetulfatis id refutatû. monumentis exquirendis Iludium fuum collocabit, fa-cillimè comperiet, Wallos, in omni memoria ætatum amp;nbsp;temporum, turn domi fidelillimos, turn militiæ va-lentilïimos euafilfe. Atqui hoc Polydorum,fagacem Britannica: antiquitatis inuelfigatorem, minime fugifièt, dummodo in veterum aduerfaria oculorum aciem acu-tius intendifïçt. Sed qui de indulfria inuidiæ fquamis pupillam obca:cat, no mirum eft,fi in rebus per^icuis, amp;nbsp;in communi hominum Icnfu polîtis, lippire videa-tur. Admonuit me hîc hiftoriæ integritas, in hune fer-monem delabi, amp;nbsp;Wallorum famam, quam falsô alij Ledunt, verè defendere. Arque vt maxima ilia, amp;pofl:e-ritatis memoriæ commendatilïima bella, quæ alibi per-uariè geirerant,prætermittam,cùmnon meiinftituti fit, ca lcriptis illuftrare amp;nbsp;celebrate, iplâ maleuolentia eo-rum laudes,in Hibernicis negotijs,extenuare no poteft,, quieafidelitatein pacevixerunt,ea fortitudinein prælijs^ oimicarunt, vt omnes infulæ locos amp;nbsp;lucos,Wallici no-minis gloria, implerint. Sed vt ad genorolàm illam Rei-mundi Giraldi ftirpem,amp; quafi virgula diuina circum-fcriptam,oculos conuertamus, externa corporum linia-menta,orationis penicillo depingere,animorumque ftu-dialedori indicate, huic loco alienum non erit. Fuit

Formsamp; ef. ReimundusGiraldus vir longæ amp;: proccræ ILitunr-muI-nwudi. turn cincinnatusjcæleis ac eminennbus ocnlis prædicus: nafum habuic incuruatu, leuker à medio inflexum: vultus crat familiaris,amp; vt plurimü idem.Crailo fuk cor-Moresamp;itt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;। nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,■

îàuiufunnna vigilantia belli præfcrtim ardore:ad pro liorurn euentus inirifïcè felix exrtitk: ira etiâ indullrius, vt forcund nauitas fuperarit. Nihil non cogitato êc con-fultó peitentauit, ki his rebus,quæ ad reipubdalutê, aut interituin fpe6tabant:non multi cibi,nec delicati homo: inediæ admoduperferensrvertibus pompa pro dereliólo habens:ki algédo,æftuandoq. patiens:profuk milkibus, quibus præfuit: quoru. mka erant ftudia erga eum, quo femper carebatægrius.Nemo ki ainicitiacomior,nullus in odio capitalior:amp;: vt ré in pauca coferam,nihil ei dee-rat,quod ad impigru bellatorc,amp; peritiflimum ducéper-Mciicrïj de- tinebat-Vetum Meilerius erat fubcrilpo capillojiiigris óc ctipno. j-opuis oculis,acri amp;nbsp;feuero vultu-ftatura perpuhlla. Fabrica membroru fuk tolerabilisj fumma corporis graci-litaSjtamé neruofior. In bello audacia homkiis inagis re-prehenderes,quàm vktuté defiderares. Fuiteniin miles no folùm ftrenuuSjfed etia fortis. Mente ei natura dédit, tam acribus ^loi-iæ ftimulis concitatam.vt citius alienæ laudis fruélu percerperet,quàm quidquâdefua delibra-ret.Veruntamé iufta reprehêfione no caruit, quôd Chri-ftianû fangukiem, no infblita militibus atrockate,extra modu,profuderit.Nec verb his duobus viris florétiflima familia laudes Rias termmauit; quandoquidc Robertus Barréfis,MiloMeneuéfis,Robertus Meilerius, alterius,vt puto,frater germanus,Reimûdus Hugo,Mauritij Giraldi filij,amp; pluies alij eiufdc arboris rami ki domos ac fa-milias fuas Icinpiterna bellicç vkutis memoria intulerut.

T vero iiifidiofa omnium benefaéto-rum famula,inuidentia', compreflum conftrióhim maleuolentiæ fuæ virus diutius nonpotuitcontincre. Nam fi-mul atq.Herueius peripexit,Reimundi nomen magis acmagis augeri,foituna amp;nbsp;felicitate hominis commotus, varices fere dirupitj arque maximis quibufdam vinculis affinitatis laxatis^om-nem vim ingenij in præpotentis viri exitiumjpeflimajamp;: infideliffima mente, confumfit. ClamadHenricumre- dancuium

gern littefas, acerbe amp;nbsp;afperè fcriptas dedit, in quibus Reimundi nomen detulitdllum in Hibernia omnia po- fainamjapud pulariter agere- publicam pecuniam dilapidarcj incola-rum plaufum ittis humanitatis illecebris captare, vt ve- Aceufat vt rendum fit, ne de fidelitate fua defleefat, atque homi-

. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i - V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut defcUu-

num, mutationis rerum cupidorum, auxilio fretus, re- rum. gern à reipub. gubernaculis deiiciat : ilium non ita pri-dem Limmericum recepillè, imo veró ciues vrbis prin-cipatum vitro ad illum detulifÏè. Cum autem plus ro-boris cius ambitioni pedetentim,amp; gradatim acccflêrir,. credibile efiè, eum officio fiio ac muneri defutumni^ amp;: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ’

ad régis imperium, in prouïncia delendum, exercitum maleficiosè conflaturum. Quare cum iftam perfidiam aReimundo metuerit, maxime conuenirç officio fiio cxiftimauit, regem huius proditionis quani^ celerrimè

admonerc. fe clic (ànguinis, non Iceleris Reimundiani aHîneinjperfonam in finu, atque in delitiis habere, crimen deteftarij nullam coniunótionem eum à principis partibus, quoad Ipiritum amp;nbsp;vitam duxerit, difiunólu-ram. Quamobrem ad diuturnitatem regiæ dominatio-nis in primis expedite, hune feditionis llimulatorem, infulæ imperio imminentem, in ipfoambitionis fuæ exorß], ex omni dignitatis gradu præcipitare, amp;: fine vlla mora, ei fummittere. lis amp;nbsp;eiulcemodi maleuolentif-mis querelis, regem fulpieione incendere, aliquam hbi bonam gratiam quærere, Rcimundi potentiam crimi-Rex nimis Heiucius conabatut. Rex his litteris experreótus, crcdulus ca* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r r • • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ n • n i

lumtiiis. (nam grauem ei lulpicionem excitarunt,) itatim elt ad-duólus, vt ha?c omnia Herueio crederet. An quod, in lælæ maieldatis delatione, omnis acculatorum oratio aditum ad principum aures facillime habeat ? An quod propinqua affinitas , quacum Reimundo Herueiusfe-coniunxit,maiorem ei fidem faciat Etenim plcrique affinium, ac confanguincorum Icelera libenter reticerc lolent. Ceterum duplicitcr, in hac crim inatione,pecca-uit Hcrueius ; primum, quia necelTario fuo, fidelilTima gratia ei coniunâ:o,acerbiflimam iniuriam, minime la-ceflitus intulit-tum deinde,quod publica auóloritate,ad fatiandum priuatu odium, perfide abufus fuit: quo vno niliil icelcratius,nihil perditius,in omni bene conftituta ixcutfus in repub.obtindt.Nam cum hominesdntra lege viuentes, res bene me- Icgis prælidio armati debeant, tu quis es,qui bono bo-nqrumpræmia adimere,autciui minime malomalo-rum fiipplicia proponere audeas ? Nam hunc optime fentientem ciuem, quern intolleranda tua infolentia amicum tibiefiè non permittit, régis inimicum fraus

tua efficiet ? Quid enim ? vulticulum tuum fubire no-luij voluntatem tuam fortaflè offèndi. Quid tum inde? Num ideo legum reticulo me illaqueabis ? Quid? Qui apud regem,aut legem nuUo modo prorfus oflendi,mène perduellionis reum proclamabis ? Tu gratia, audlo-ritate, opibus flores : alter infimæ fbrtis, integri tarnen capitis homuncio æreo innocentiæ muro fe vallat, ad aram legum, ad tuos impetus reprimendos ac retardam dos, confugit. Num igitur in repub. tantum tibi arro-gabis,in virum, nihil fraudis facientem, imo nilail Ice-leris cogitantem, amp;nbsp;ciuilis officij nonignarum, venenata acerbitatis tuæ tela coniicere? Aut ciuem.a ledbus di-gitu nulquamdilccdentem,lege,finelege,tanquam ma-leficum mirmillonem iugulare ? Neque enim propterea tua voluntas ab illo abhorrer, quod fraudem capitalem admifit,led ideo in hominem innoxium crimina fingis, quia tuas inimicitias fulcepit. Tales quidem horn inurn pefles non modo aquauis libera, amp;nbsp;iuris æquabilitate fulta repub. penitus funt exturbandæ, led etiam infra omnes inferos amandandæ. Nam quo iure tolerari de-bet,qui impia emptione integritatem oppugnat? Etenim nihil omnium rerum innocentia præftantius: fîquidem hæc patrona tutaturinopes, firmat diuites, iuuentutem recreatj lenedutem ornat, tranquillitatem adfert, fortu-nas conleruat, omnia iniqua pericula,in quauis compo-fita amp;nbsp;conftituta repub. a ciuibus propulfat. Vbi hæc non valet, ibi leges non vigent, ibromnia diuina amp;nbsp;hu-mana iura peruertuntur. Kdagno igitur opere, omnes qui ad gubernacula reipub. fedent, prouidere debent, nc præpofteri, amp;nbsp;immanitate efferati emiflarij in viros, innocentia teótos, amp;nbsp;legibus lêptos, odium iniquiflîmè ''' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X X ftruant

104 DE rebvs hibernicis ftruant amp;inprimis ne iuris operimento domefticas in-imicitias tegere, velare audeanr. Hoc fi Henricus lê-cum repucaret, Herueij querelas tacjlè opprimeret, con-i^ui'fitorcs traque de Reimundi fide atque integritate dubitans, ^uattuor inquifitores J bonis omnibus fiummè proba-tos, in Hiberniam, abieda omni cunclatione, legabat. mandata? Hoc autcm ucgotij ilüs conficicndum dédit. Primùin, totius Hibernias llatum, curiofis oculis , inlpedare, amp;nbsp;occLiltos , fi qui laticarent, coniurationis mæandros fa-gacifiimè odorarfiquinetiam, inipfum cubile, Herueio duce,venircjregeminfuperde omnibus rebus, cuiufi modi fiunt, certiorem facere. T um deinde,omnia con-filia,de Reimundo, claufa babere • nullum verbum de immutata regis voluntate facere- hominem comiter ap-pellarcj perbenignè alloqui • regis fludium prolixe illi polliceri. Ad extremum, vnum aut alterum, de eorum collegio,conlbtuere,qui prima nauigatione in Angliam cum Reimundo tranfmittat. Horum nomina fuerant

In Hiberniâ Robcrtus Pocrus, Osbcrtus HerloteriuSj Adamus Ger-veniunt. nep^utliius, Guliclmus Bendengius, Regis mandata Lætus atque üH exponuiit : cifdem Reimundus,egregia animi alacri-aiacet cos Jido audicus ell. Nec verb fine caufl'a. Nihil Rcimundus ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

excipic. nbsp;nbsp;nbsp;enim virum^in vitæ grauitatCjamp; integritate excellentein,

magisinomnifortunæ vicilfitudine folari aclætificare potefi:,quàm confeientia optimæ mentis lêipfiim fuften-tare. Dum ergo in maritimis ventum Reimundus cx-fpedauit, bellum fubitô exarfit. Quippe nuntiorum lêrmone perfèrebatur, Duucnaldum, Tomondiæ prin-Motus at- cipem,fœdera rumpere, Britannorum ftatu m labefa-tnotutn ite« dare. Hæc omnia fatis teftata efie confirmabant, quia bOTia, nbsp;nbsp;nbsp;contra milites,qui Limmericirelidieratpræfidij caufla,

cxercitum (luxic,quin criam ad moenia acceffit, vrbeni armatis lèpfit. Quamobrem penen kim elle, ne oblèflî, fame dominance, extremum Ipiritum effundant j nili commilitones Iiofbum copias,line retardatione nbsp;nbsp;mo-

ra diflipent,amp;: fociomm falutcm incolumitatemque de~ fendant. Strangbous cum militibus rem communicat. foViSd. Illi vno ore,in vllam expeditionem, nifi fub Reimundi pquot;-duótu, pedem inferre renuunt. Militarem banc fuftra-gationem ad inquifitores Strangbous retulit. Illi,fum- cui beiium - J - J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr n.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commiiruni

to Ipatio ad cogitandum, tandem conniio,polt longam eft, dcliberationem, mutato, Reimundo bellum commile-tiint. Hocenim, eoprælèrtim minus bono tempore, non folum oportebat,led prorfus etiam necefle erat.Bri-tannorum numerus hie fuit. Oótocfintaequellrisordi-

n- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ g‘*«næ-

nis viri ; équités Itipatores ducenti • lagittarij trecenti. Præfto fuerunt magnæ Hibernorum cateruæ,qui,teftifî-candæ debitæ obedientiæ gratiâ,Britannicas partes fu-feepere. Primi horum euocatores habiti funt Murchar-dus,Kinceliæ gubernator,amp; Duuenaldus, Olîiriæ prin-ceps. Britannorum aduentu exeunte,amp; in vulgus ema-liante, Limmerici oblèfîbres Calïiliam verfus, cum obfeira. exercitu,progrediuntur-arôlinîmam viam, propinquam finitimamque opido præoccupant- tmncos,lêcutiopor~ tunitatem loci, decuflant ; operibus munitionibufque prælîdia incingunt. Pofteaquam Reimundus accepit, iter longüriis interpofitis eflè interceptum,hoftefc]ue fof-fà amp;nbsp;vallo redimitos includi, nonniliil temporis vno aut altero die intermiflo, ad prœlij comparationem di-ftulit. Rebus rite conftitutis, Reimundus milites de-curiauit. Cùm cnnnes in procinôlu fuerunt, Duuenaldus Olîiriæ rector, qui fuum auxilium Reimundo ad-

iunxcrat,amp; quiDuuenaldum Toinundiæ'principeiiî Duuenaidi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peiutiis oderat, ita Britannos eft adloquucus.

ofsirienfis” Viólovcs valcntiffimi, qui noftram infulam,non tam outiuncu-,, curfibus, quain prœliis, illuftratis j etiam atque etiam « confideratecuin veftris aniinis, in quantum difcrimen gt;gt;nbsp;hodierno die vobis incidendum fit. Caucte,vcftra lan-guefcat virtus. SiTomundien{èseuerteritis,quod mihi maxime in optatis ert:, totum hoe ad communem no-’ï ftrum fruólum, qui ifdem in armis fumus, redundabit; » Sc quorum latera veftri mucrones non perforabunqeo-M rum corpora nofiræ lècures, ficut officia fodalitatis po-» ftulantjcæfim lacerabunt. Vervim fi fraâi Sc debilitati animos contraxeritisfquod deus omen auertat) verè hoe M mihi videor eflè vobis prædiôhirus, nos, qui contra ho-fles à veftris partibus ftamus,cum hoftibus béllum con-w iungemus, Sc contra vos armati congrediemur. Nam » cum animis ftatutum, ac deliberatum habemus, ad vi-ï» óloreSjfinguIari animi induóhione Sc voluntate, concur-M rere, viólis amp;nbsp;refbrmidantibus nos,noftrafque vires op-'ji ponere. Quamobrem cum hoe vobis ante denuntiem, w agite viriliter, vt foletis, intendite neruos,reuocate viresj gt;3 prius de quauis fbixuna excipienda, quam de fuga cogi-33 täte. Nullus eft locus ad tergiuerfandum. Abfunt longe 33 veftra effugia,adfuntpropè hoftium tela.

Quainad fi. Totum hoc calHdus ad aftutias veterator fubdolè amp;nbsp;dixit, non quo Britannorum virtuti diffideret, naidusiaUa- fèd vthifce miilis inflammati, fi quas fbrtitudinis acu-leos reconditos ac fbpitos haberent, iam eos inter dimi-candum exfêrerent, Sc in hoftes erigerent. Nihil enim ei potius fuit, quam Duuenaidi ruinam, quocum diu-turnam fimultatcm geftït,intueri. Ergo vbi perorauit, Meilerius,

Meilerius, qui primo agmini præpolitus erat,Tomun-dienrium lUrionemj machina admota, holrilitcr verbe-rat: amp;: fragmentis feptorum deieólis, ac funditus cuul-hs,fic via vi.Hories contra impreflionem Britannorum, omnibus neruis, contcndunt, vi vim illatam rcpcllunt, verumtamen parum viribus conatuqueinualent.Nam Britanni , vt erat hominumpropria amp;nbsp;perpétua, in Hi-bernicis procliis, félicitas, arcu bus fagittas emittunt,ho-ftes de præridiis, iaculorum multitudine, depellunt, maxima Tomundienfium vi eneóla, infignem viólo-riamconlèquuntur. Atque hæc cædes amp;nbsp;occifio (quod quidem euentum, quafi aliquo fato obtigillct, {rapcriti-tiolæ iagæ permirum videretur) die Martis ficfa erat. Peruafit illius diei vióloria in lingulas Hibeniiæ oras, amp;nbsp;omnibus, qui alieni erant abimperio Britannico, ti-morem ac delperationem iniecit. Quin etiam Rothe-ricus, Connaciæ præfèôlüs ,amp; Tomundienfium dux duspacem Duuenaldus (voluntate hoftes, necefiitatefiipplices) le-gatos amp;nbsp;deprecatores ad Reimundum „ de concordia conftituenda,raiferunt. Ambo,vnoeodemque die,led non eodem loco, cum Reimundo, de pace liint collo-cuti: atque obfidibus datis,adfîrmatè promifènint,quin etiam conceptis verbis iurarunt,in Henricipoteftate, amp;nbsp;dirionepermanere.Perhos dies exlecrandus quidam furor Cormachum, Difmondiæ principis natum,inuafit: _________ nam non modo contra patiem anna tulit,led etiam de pancm con. eius exaólione totus cogitauit. Murchardus pater, his rebus allatis (neque enim hæc occulte filius fecit) nun-tios ad Reimundum legauit, qui pefiilentifiimas de-mentifiimi filij machinationes iili enodarentj eius item fidem, Opern, implorarent. Nuntij Reimundum amp;

, precibus rogare, amp;nbsp;præmiis inuitarê, vt Cormachi fèro-Beinwndus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 l - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1- nbsp;nbsp;nbsp;••

Murchardo Clam coinpiimat, amp;nbsp;3. Murchardi capite proditoris im-fuppetiasfert tcrrorclquc dcpellat. Porrexit lêni calamitolô fi-dem dextramque militarem Reimundus, qui cum exer-

, citu, prope Corcagiam cxcurrens,adfeólum illud inte-llinum bellum confeólum reliquit, amp;nbsp;vt Murchardus, cum vfitata audoritate, regnaret,perfècit. Verùm poli militumdilceflum, Cormachus inperfidiâ, inftinélus fiirore,perlèuerans (nam qui femel olficij fuilineas tran-fit, eum infigniter improbum efiê, iterum atque læpius ,

occultansj creduluin patiem cepit, atqueincarcerein coniecit. Captiuus in ergaftulo non diu includebatur, cùm paribus paria refercns (neque enim adeo notabiles iniurias impunitas amp;nbsp;inultas diutiüs eflê voluit) percuß lorem,ad cædem faciendam, propofito auóloramento, fubornadct, qui Corinacho comprehenfo, confoflo patrcm è vinculis cinifit. Atque ad hunc inodum pro-ditio, mails initiis exorfa, triftes habuit èc exitiales exb tus. Hæc dum aguntur, interea redditæ funtReimun-do à coniuge licterie^quarum fententia fuic^Strangboum fratrem vitam cum moite commutafTe.Hoc tarnen verbis, fubobfcuros explicatus habentibus, argutula vxor marito fignificauit. Nam fi vel tenuis huius rumoris aura fubitó efflaretur,verendum erat, vt tota inlula bellum Britannis, communi conlpiratione,indiceret Sgt;c de-nuntiaret. Intellexit triftificum vxoris ænigma Rei-mundus, fine mora Dublinium cenfuit aduolan-dum- partim vt rempub. (quæ Strangboi morte in extremum pænè dilcrimen adduci videbatur) annis regelet, amp;nbsp;confiliis ftabiliretjpartim vtpræfentia fua demor-tui exlê-

tui exfèquias cohonclbucc, cuius cadaucr euifccra-tum, amp;nbsp;vnguentk, ne fubranciduin pucrefceret,delibu-turn, vfque ad Reiinundi reditujn doiniinfcpukum ia-cuit. Etcnim Strangbous, quando teftamcntum mori-bundus fccitjlèpukuram in Reiinundi aduentum differ-ri iufTit. Verùin enimuero Reiinundi animus anxifcris bic cutis fufpenfus erat. Nam neceflè babuit, dilperfas per infulam Britannicas cohortulas in Lageniam com-pellcie; quoniain conduólis copüs melius, quam difli-patis, regnum fitmarijconïiderauit. Quod fi/eduótis Limmerici cuRodibus^vrbem ciuium tutelæ committe-ret, credibile erat (cum,in exuiceratis animis, fraudis amp;nbsp;perfidiæ reliquiæ vtplurimum rcbdeant ) cos in pofte-rum Britannorum imperium repudiaturos. Quare cùm bæcci accurata confideratione de liberanda atq. conco-quendafintj prudcntioribus,qui iam tum Limmerici erant, quorum taciturnitatcm fæpè eft expertus, Strangboi mortem fecretô impertit- turn etiam, quid in bis anguftiis cxplicandum fit, conliliat. Poft longam difqutfitionem, vna eft adlclTorum vox, nullos Britannos Limmerici relinqucndos, ledomnes in Lageniam reducendos: alioquin rempub. in magnum pericukim adduci, non folum ob mortem Strangboi, fed etiam, quodmagis ad eaulfam pertinct,propter fubitum ipfius Reimimdi difeefium, qui in Angliam,ex prælcripto re-gis,iam cogitabat.Limmerici autem imperium ftatuunt ad Duuenaldum,Tomundiæ præfedum, differendum. Horum languido confilio vtitur Reimundus. Duue-naldum accerfit : cui, vbi eum ad obedientiam integri-tatemque grauiter amp;nbsp;lèntentiosè bortabatur, vrbis cu-ftodiam commendabat. Arripuit Duuenaldus impc-Y rium,

170 DE REBVS HIBERNICIS riuiDjOmnia prolixe amp;nbsp;religiose promittens. His rebus male contraÂLs, Britanni fe Limmerico proripiunt. Commodum autcm tranlgreffi funt pontem, cum eo à tergo intercilb, ciuitatem ex omni plagâ flammis non fortLiitis,lcd oblatis conflagrantem videres. Atque hoc impuriflimum periurij Sgt;c infidelitatis Ipecimen, prodi-tor ingratificus dare voluit. Dolet erratum fuum Rei-munao,ctfi non voluntatis,led neccflitatis erratum erat. Nam credulitas pcrprouidicuiufquemcntcmpcragraie poteft, atque vt quilque ell caftiflimus,ita alios perfidos cflc,difliciliter opinatur. Sed vt ad prima redeam, tandem vlqueDuolinium Reimundus venir,amp; Strangboi funeri veflemutata, operam dedit. Sacra eo die fumma religione confecit anriftes Laurentius ,quibus peradis, IiumatLis eft Strangbous,magnis 8gt;c folennibus cçremo-niis in fano facrofaneftæ Trinitatidedicato, quodChri-ftidelubrum communiter dicitur. Erat Strangbous vir fubrufus,perpufillis næuis interpunôlusjcæmleiocu* li, amabililTima oris dignitas, cuius exfuperantia vix vilain formoliflimis fæminis pulchritudinis laudem relin-quebat. Vox mollis- ceruix modice contraóla-longum êc procerum corpus ; in beneficiis remunerandis nuft quam tardus j facultatis exilitatem voluntatis largitate compenfabaq fortis vir amp;nbsp;experiens- in geftione negorij diligensjtogatus oblecundare potius, quam imperare voluit- armatus imperare totus,oblecundare noluiqnon ita tarnen, in rebus gerendis,fibi confidebat, quin tedos homines confuleret,quibulcum flios lenfus propense coniungebaq otium bello, multis gradibus,prætulit: atque hæc pacifica optio, à bello reuocatio ex iudicij fmnitate, non animi abieótione effluxit. Inter ancipites belli

belli euentus candem, faltem ad ipccicm, mentis æqui-tatem prx le tulic: neaut viólor, hollibus fupetbus,aut viólus, commilitonibus abieólus viderecur. Vix apud regem graciofus, femper inimicorum plenus vixit. Ex Eua vnicam fuftulic filiolam, qua: llabella vocitata eft, bellaamp; mellita virgo,pudore ac dilciplinâmunita.Hæc annos ad decern amp;c quattuor nataGulieImo,Comiti Ma-rilcallo, nupfir.Secum in Hiberniam Strangbous filium adduxit, adolelcentem mirifica vircutis indole prædi-tum. HuicjVta maioribus pofteritas acGepit(nihilenim, in hac narratione, præter auditum habeo) Strangbous pater vitam abftulit. Hæc eft faóli fubieóla ratio. Po- strangboifi-fteaquam Hiberni Lageniam, Britannorum armis, de- «uiTamTp°a**-uiftam vidcbant,neceteras infulæ partes fub imperium ditionemque fuam homines extranei fubiungerent, fu-pra modum incolæ verebantur. Proceres, communis libertatis propugnatores, rem cum confiliis, diuturnis cogitationibus euigilatis,prolpicere, magnum amp;nbsp;exitia-bile bellum confociati apparare, vti grauem Britannici mali molem à ccruicibus depellerent.Cum Strangbous de hac coniurationc plene planeque cognouit (neque enim erat oblcura) contra Hibernos,proeliis promulga-tis, exercitum comparauit. Strangboi films, cum vix iam primam pubertatem attigiftet, primigeniis bellicæ virtutis fcintillulis accenfus, ad pattern acie inftruóta accedere, amp;nbsp;genu terrain fuppliciter tangens, eum ma-iorem in modum obteftari amp;nbsp;oblecrare, ne ilium præ-, fentis gloriæ occafione priuet : priuaret autcm,fi eum,ab vnius turmæ du(ftu,amp; primo confli(ftu,eo die,auocaret. Refpondit pater, eum eile pulioncm perimbccillum, militiæ adhuc infuetum, holies multitudine eiTc infini-

toSjamp; viribus etiam Britannicis cohortibus,nifî eis diui-na benigniras opitulaii dignccur, loiigè fupcriores. Quod fi is, in prima excuriione, in qua fæpcnumcro Ytxiulque parus ialus aut interims agitur, admetas for-midolofus iiæreret, aut hoilium tcla' amp;nbsp;incurfus refugereq illi derepentè ingreifi in fpem vidoriæ, incrcdibili lætitia exfufrarenq amp;nbsp;effrenata ferocitate concitati,in ce-teras turmas fe ingurgitarent. Quocirca, inquit, nate, vide quid agas-apud animum propone,in quantum diß crimen te, totum exercitum voces,introipicias in gen-tilitatem tuam,cuius fplcndorem nulla ignauiæ labecu-la haôtenus maculauit. Quod fi in bac militari præfc' élura (quam vt accipias, nonfuadeo- neque item vtrcii-cias, iubco)aliquid timide pucriliterque gelTeris,hoc tibi verè adfirmo, ego ipfe, qui vitæ turc, fccundum Deum, fator fui, mortis profeólo auólor ero. Ifta ergo, inquit natus, lege,in prima turina velitari licebit. Bene habet, cgo omnem timiditatis cuIpam.luftinebo. Quare for-ticulus pcradolefccns, bene fibi fidens, parua equi-tum fiipationc comitatus, incitato equo imraifit le in hohes. Hiberni iftam equefirem exiguitatem flocci fa-Gientes,ante vidoriamde Britannis triumphant,amp; coa-ceruato agmine, in hominem adolefcctem celercm pro-, grclfioncm, falfa Ipe indudi, faciunt. Ille hoftium ad-uenientes impetus nulla dimicatione frangere potuit : q.uare fe, amp;nbsp;fuos turmales ex eorum telis cripiens (paruin enim abfuit, quin ab hoftibus cxciperctur) in pa-cernum gremium, contra quam propofuerat, tanquain* cx turbine aliquo in portum, plenus formidinis, profu-gk.. Parens ira excanduit, amp;nbsp;vnicum filium, diftrido cnle, adeo violenter fubter vnibilicum fecuit, vt vilcera -

amp; exta ab adolefcentis aluo, fànguincin mifêrabiliter ftillantia, proflucrent : arque ira confedlus Sgt;i laucius vi-tani diniilic. Seueriracem liane nec ditaudarc licet, nec reprelienderc,in prælenti,libet:fed vt vterat,Strangbous furibunda méte incitatusaiiliilolcmius ob intcrfcóluni ü

filiuliijfed multôacriuspcdem,cuin fuis,in liodê infer-re,amp;: tembili læuitia pLignantes,ac vulneiibus concideii' tes profternere,fundei'e,occidcre.Abellê enim nô potuit, quin in aduenientes boites durus, amp;nbsp;truculentus fuerit, qui in fugatum filium acerbe lèucrus exltitit. Hoc à Giraldo Cainbrenlî obliuione oblcuratuni niiror,cùni tarnen omnium Icrmone celebtatilbmum lit, amp;nbsp;Strang--boi monumcntum,quod in facta Trinitatis æds etiam vfque ad boc tempus, cxltat, buius faétî memoriam f-gnibeantius reprælèntet. Etenim ibi viderc licet lapi-deum lèpulcbrLim,Strangboi ltatua,è marmore Iculpta, coopertum: cui èliniltro latere adbarrelcit Icéti blij tumulus, eiulque fimulacbrum in marmore iiKifum, vbi vtraque manu ilia fupportat. Corruit magna pars buius rempli,circiter annum lalutis 1568: qua rùinâ vêtus illud monumentum fuir deformatum? 'Statim àtque templum rcædifîcatum erat, Henricus Sidncius, vir an- Henricus tiquitatis amantiflimus, qui iam turn fummæ reipub. bernTæ præfuic.coaétis fabris,marmorcum parentis amp;nbsp;nati tym- feUusstrSg-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tumula

bon iingulan opère artineioque interpohnaum curauit. reædificandu Vixit tune temporis fannio laceriirinn;iS,cui nomen Ga- cà^kys’L-lus fuit, in ômni dicacitare, fi quis v'nquam alius,plane “‘ofa«tus. Rolcius. Statim atquehicfacetusfcurra accepit,colum-nas amp;faltigium rempli concidifi'e, eaque ruina Srrang-boi lèpulebrum fuifie dirutum 3 dixiflè fertur,huneca-fum nihil admiracionis habere: Illultre,inquit,notumq.

174 DE RE B V s H I B E RN I C I S futoribus, amp;c zonariis omnibus eft, Hibernos à Strang-boo edomitos eile amp;nbsp;compreflbs. Cùm igitur, quo ad vixit, patriæ nofttæ funus exftiterit y neminem mirari oportet,il Hibernica ligna amp;nbsp;fixa tumuium,qui corpus Strangboi contexit, quafi quodam inexpiabili odio, amp;nbsp;natural! dilFidio inlugante diruperint. Huius lèrmo omnis politiflimis dideriis refertus erat,in quibus nihil erat fiigidum, nihil domo ablatum, led omnia fale fa-cetiilq. ita apte perlpergebat, vt nullum vlpiam DiogC-nein in apophthegmatum lepore,amp; fertiuitate,conditio-rem iudicares. Verum hîc,cùm veteres annales Rh chardum Strangboum, in fubigenda Hibernia, pnnci-pem ponant, hoc epitaphio demortui memoriam cele-brandam putaui.

Strangboi quot;ViElor CS y nbsp;nbsp;nbsp;ojïEÎus: fcd rurfus ^viElor hAberiSy

TJibîor Hibernorunty perprœlta mtdtAyfui^iiy TJiUus nbsp;nbsp;À fteuo Vulnere mortis eras.

'Non tAmen eil Aliquidy per quodmors ipfA triumphet, ‘iR^rßis Ab mtttUo 'ViÜAßtperbA viro.

IsIa taum corpus nAtura lege Jubegity quot;Vicit lt;~uii{ricem ßlendidAfAmAgrAuem.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Strangboi exlequiis omni folennitate cohoneftatis,

procuratores, qui à rege in Hiberniam,ad inquirendum in Reimundum, mifli erant, caute amp;nbsp;diligenter dubios 4 ac ventofos Hibernorum animos, præcipuè atroci ac difficili reipub. tempore, conliderantcs, coniunólis fen-tentiis,

tendis, regiam in infula poteHatein Reiinundo Giral- HibTrniæ’’’ X do,tanquain fideliflimo expeiiendffiino viro,permit- gubemator tunt. Siquidem res, nuper gellæ, promptæ ddei in- ‘ tegritatis perlpicuum ei tcftimonium dederant. Credi-bile ctiam eflê exiftimant,magnum tumultum reipub. inieótum fore, d iam ab incolis lêmigrauerit. Quare co inquifitotes in prouincia reliólo, phalèlum conlcendunt, ac prolpe- lquot;ucKunt^^. ro fàuonij flatu vfi,mare tranfeunt. Etlî aurem illi Henrico régi dcclarabant, quanta nuper P^eimundus bella geflillet,quàm firmiter amp;nbsp;conllanteroflicij fuirationem conlèruairet, mutandi confilij iuftas caunas,radonef que attuliflènt: tarnen Guliclmus, Aldelini dlius,vir ne- AidéiiTiâ« que vfquequaqucftultus,nequeperfeâ;èprudens,infulæ ’^tætquot;“cæoa. prasfcdtus eft allignatus. Huie rex conlcßbres, adiuto- flitunut. refque adiunxit lohannem Curceum, durum amp;nbsp;rigf dum bcllatorem, amp;nbsp;Milonem Coganum, qui iam integrum biennium, turn in Britannicis, turn in Gallicis bellis, induftriam, ac fidelitatem fuam regi proinptam expofitamque præbuit. Cum primum Reimundus in-audiuit, treruiros,quadraginta militibus ftipatos,ex alto in Hibemiam proueótos eflè, obuiam illis, cum maxi-mo ornatiflimoque comitatu, proceflit, amp;nbsp;de illorum aduentu, deque triumuiratu illis gratulatus, magiftram abiit. Dum Guesfordiam verfositerconiunódm habet, Reimundi gentiles, forocibus equis aduedi, gymnicis curfibus iuucniliter fo exercent. Qui fane adlpcótus inuido Aldclinidis animo non mediocrem dolorem in-ufïit' amp;nbsp;ad eos, qui in cius famulatu erant,conuerlus, Cernitis, inquit, hanc Giraldidarum magnificentiam ? Quantam pompam adferant ? Quam infolenter fo effè' rant ? Quam gloriose incedant? Quam regio appara-tufo

176 DE REBYS HIBERNICIS tu le nobis vcnditcnt ? vcruntamcn fi vita fuppeditaue-ric, ego Iioruin fortunas difiipabo, ita vt nullum præ-fcntis dignitatis vcfiigium relinquatur. Hoc non modo dixit, veiùm ctiam,paucis poil diebus quantum po-tuit,fecit. Omnienim rabie amp;nbsp;acerbitate Giraldinorum Eimiliam inlèdlatus ell. Sed cum diuina prouifione efi fcóluin cfièt, vt plus voluntatis adnocendum haberet, quàm facultatis, non poterat, earn feraciorem ftirpem, quæ admodum altas in Hibernia radices egit,amp; patulis ramis per infulam IcdifRidit, fodicantibus maleuolen-

fiiïcLilis exllirpare. Per liæc tempora Mauritius Gi-raldus, graui morbo opprcfius morte Guesfordiæ obiit: in quem diuina bonitas maxima amp;nbsp;prudentiæ amp;nbsp;do-dlrinæ oriiamenta congeflit. Vir erat flaturâ non adino-dum celsâ, fed ereóla- caput habebat nigris capillis coo-pertuni; in hominis vultu lingularis quædam grauitas pcllucebat. Nam vt hominem antea nunqtiam vidifi fies,tarnen eum ex ore prudentiflimumdiuinares.Nulla in fronte nubecula; nulla ruga, lcd fereno Icmpcr, co-demque vultu ; barba proccra, tenuis tarnen amp;nbsp;fulca, collum peruenuftum. Largas habebat,amp; prolixas pal-mas,digitös articulis amp;nbsp;commilTuris egregie conbina-tos, cum vnguibus, laudabili proceritate eminentibus; apta fuit vtriulque pedis compofitio,amp; ne multis morer, ab imis vnguibus ad fummuin verticem nitidifiima cute circumclufus erat. Verum corporis dignitatem animi yirtus cxcellçbat.In omni vita modu amp;nbsp;mediocritatem tenu it; grauitatem fine mörofitate amplcélcns, dicacita-tcm,abfque fcurrilitate,frcqucntans ; vnde hoc inter familiäres fuos fuit ^adlecutuSjVt omnium grauifiimorum hominum facctiflrmus,facetiirimoruiTl grauilfimus ha-beretur.

beretuf. Vir,vt tcmponbus illis, non incii{êitus,amp;: plus etiain quam no indiîêrtusjomni diligentia Laconißnum adfeólauicjorationis pigméta delpexiurationis momenta multi exillimauitjinfantem prudetiam veibolæ ftul-titiæ præponens. Vir fapientis conßlij fuit. Inexpßcan-da lèntétia tardus^vcrùm certus,in omnes rei propofitæ partes acutiflimè introlpicere folitus^perinde ac (i abdi-tos,acintimos negorij rçcelfus meditatacircumlpedlio-ne peragraret.In acie bellicofiffimusj armis polîtis,quie-tillimus; nufquam amicorum delertor- olfenfionem facile accepiqacceptam citô depofuit^quæ agilitas,amp; natu-ræ mollities in eius pofteritatem deriuata fuit. Ceterùm mortui patris viua memoria reliólos liberos ab Alde- »itiiSHosi». linidiana expilatione no vindicauit.Vix enim parentalia peraôtaerantjcùmfratrum fortunas, contrains fafque, in fuam rem conuertens^de ßlis non conquieuit, donee caftellum Wickloenle ex corum manibus eripuit. Sic voluit, fie potuitjfic effecit. At ne Britannicos conuenas ßi fe dicaces redderet, Fernafiam, villam pufillam, nullo præfidio munitam, amp;nbsp;in hoftium ore ac faucibus pofi-tam, germanis fratribus, compenfarionis ergö,donauit. Etfi vero ea ledes nimis perieulofa erat ( nam Hibemici dßeptores babitatorum vitas inibi appetcre impune po- sh : ; : ; gt;nbsp;terant) tarnen Giraldini fratres locum incolcre, amp;nbsp;prout ciraidid« res poftulabat,caftellum,longa opera infumta,conftrue- ^có-rcjquodfubftmólionum magnis molibus fuftentatum, fttuunt. ac iepibus vndiq. circumdatum, multum firmitudinis, ad grafiatorum impetus frangèndosdiabebat. Gaftella-na bæc cohftrudio vieinos Hibernos in magnas pertur-bationcs coniecit. Nam talibus munitionibus’lparfim fixis,amp; ftabilitis, fe breui rion folùm repmiui, fed edam

opprimi pofïè,acri 'amp;c fagaci mente,præuidcrunt.V’crùm Guaitcrus atmis fabticam demoliri minime auderent,ad Aicmannus Guaiterum Alemannum fuppliccs veniunt,amp; eum lar-^diKTütar. gitionibns cormptiim ad caltellum in totum eradican-dum inducunt. Guakertis erat Aldelinidis nepos,homo nullo numero,planè perditus ærc alicno.Ailauuneuius adueriam Gualteri fortiinam non foliim lcuarc, vcrùm

etiain honeflare cupiens, ci Guesfordia? imperium dédit,amp;; alios in eum honores cffudit.Is,vt cognatione,ita viperinis moribus GulielmoAldelinidi proximus amp;nbsp;ge-fetnaiiauqm kht. Huuc vt Hibctui muneiibiis dcmullerunr, ibioÄijuatui haut lcio, quâcretula caullam dealbauit, fed callclkim, vbi iam ad teôlu ferè peruenit,lolo exæquari imperauit. Quod quidem certillimuin continebat amp;nbsp;iniullitiæ amp;:

perhdiaj argnmentLun. Nam vel parictis teóloriolum, inuito poflenbre,aicia abradcre,amp;: multo magis Rrudu-ram funditLis demoliri omnino iniurium erat. Quid porro amplius ad rempub.labefaóladam facere potuit ? Siquidem fociorum firmamcta euertere,nihil aliud fuit, quam vincêtibus accolis hallas minillrare. Ex quo fane intelligitur, nihil eße tantis munitionibus hrmatum, quod non pecunia attentari, amp;nbsp;comminui poffit. Præte-Aideiinides tea Rcimundus Giraldus polfelTionem habuit, in qui-buldam agellis fertilillimis , non ita procul ab opido fmt. Guesfordia litis. Aldelinides non contentus prima ilia ' -11 iniquitate, fed aliam inimicitiarum cauffam quærcns, manus rapaces Reimundi fortunis infèrt,inuitû ex præ-diô exterminator detrudit. Ad hæc, Gulielmus a rege mandatum accepit,vt publico auóloritatis fubfidio,Rô-bertus Stephanides, cui eximiös honores mandate con-Rituerat,amiflam in Ophiilania polfellionem ßne mora vfurparet.

vfiirparet. Tantum abfuitvt Gulielmus mandata eftè-ceric, quæ recepit, vt Hibcrnkä pecunia emtus amp;nbsp;retar-datus, Stephanidis negotium procraibnarit. Quocirca limulac Hiberni perfpexerunt,hominem auaritia arden-tem, adminillrandæ prouinciæ pruicipatum teuere, ad illius aulam, tanquam ad mercatum,fe conferre, amp;nbsp;indicia ab lUo cottidie nundinari. Ex quibus licirationi-bus breui coniequcns erat,vt Hiberni BritannoSjdemer-fis legibus, pecunia oppugnarent, aliéna patrimonia,in-coluini domino,retinerentjvióli in cultiflimis agris rcCi-dercnt,viólores, non caußa, fed tempore opprelli,vaftis defertis fundis,exili ac macro folo circumciufis,inhæ-rerent. Harum iniuriarum fàftidiolùs Iohannes Cur- y, ceus, Aldelinidis collega, audire quam Ipeólare eafdem toniam, in-maluit. Quadrupiatoribus itaque cum egcnte hoc, amp;nbsp;iordido gubernatbreDublinij reliä:is,ad Vltoniam,qua-dringentis fcre militibus comitantibus defcendit,in qua primus ex omnibus Britannis pedem pofuit. Ex quo cifeótum erat, dum alia Hibemiæ territoria,calamitofis funeftilque proeliis premebantur, nullam belli partem in haue portionem pcruafilTc. Quod ipfum pcrcom-mode Curceo accidit. Nam quanto minus aliorumex-pilationi,direptioniq. Vltonia patuit,tantö maiorem pc-cuniarumaceruumindidem auferedum Iperauit. Qua-triduo,quoV’ltoniam verfus vite le commiht,ex Vrilien-Ci territorio diEedens, poftridie mane ad Dunenlera ci- ^unum «. uitatem, prorfus imminutam,adeó inexlpeólatus pene-trauit, vtciues, metu vacui, Britannicas copias in Vlto-niam influcre minime fomniarint, vlque eo dum,in va-riis partibus vrbis difturbatis,buccinarum clangor prima luce intonuit. Dunenlcs itaque cum nec pares, ncc

l80 DE- REBVS HIBERNICIS præparatas copias ad confligendum habuifl'ent, coadi eranCjiepentinain óc inopinatam incuriionem deuitarc, a vit ad direptorum clementiam^perditis vitærationibtiSj conf tigere. Fæminartnn gemitus,cjuercla, ciamor,fuga. Danî'præfe- vfbis præfedtis Dunlentis,iionrudisimperator,vbiob-ftusiugit. ßdere/ac holtes arcerc non potiiit, ex eoruin relis, per pfendothyruin,enalit Sc ertipit.Milices,effradis amp;nbsp;euul-Îîs ianuisj domos exinaniunt ; in citiium pecunias inua-dunc: ablconditas arculas perlcrutantur quibus Ipoliis Viuianus miléras ac diuturnas egeftates expient. Euenir^vt Viuia-nus,Romanæièdis legattis, à Scotia euedusalportatuE fibus'''*TceS 4^® Vltoniam, Duni id temporis , relaxandi animi àcurceopT caufla^diuei'faretur.E ciuium,amp; ceterorum Vltoniéfiiini vieem dolens, ad Curceum pacificator venir, quoenm mag'nis precibus egit,ab armis prorfus recedere.Nam fi eiplaceretjcum Diinleno fœdus icere,amp; cumtoto terri-

torio pacem habere, Vltonienfès in le reciperent,tributa Henrico regi,in fîngulos annos, perfoluere, amp;nbsp;(e toros Anglico imperio deinceps dare. Vertun Curceus acii acie dilpiciens,primum huncintroitum faillie fèliciterq. fibi amp;nbsp;luis euenilhe, reipfa omnem pacem repudiauitj Curceus pa. vcibis tameii pontificium legatum blandifiimè accepit. radicibus nata fuit hæc Ctircei confidentia, qua qua ftipe’rfti. fib! Vltouiæ expugnatiouem delponfâm enc,amp; quafi ex æterno tempore deftinatam, perftiafit. Primùm Merli-nus Magus, cuius futilitatem t antea peruellimus, Vh toniæ euerfionem, vtptitabatur, antedixitj formam, amp;nbsp;naturam corporis,arque adco amiólum ôc infignia bcl-latoris exprefiit, qui huius viôloriæ corypha:us foret. Deinde adduólus eft Curceus, vt crederet, D. Colum-bam,viruin plane pium,Hibernicis littcris vatic inatum, Vltoniam^

Vltoniam,fatali euentu, ruperandain fore, atque depri-mcndam. Atque hic libellus ita in amore ac deliciolis Curceo eratjVt vigilans eum non dimitceret è manibus, ad dormiendu proficifcens,eundem fub cubicularis le-cb puluino collocaret. De S.Columba,viro veridico,no dilpuco,qui cælelb inftinólu concitatus, ncfcio quid ca-lamitatis prælàgire potuit. Diuinus enim adflatus, vbi vult, Ipirat, humanæ in/cientiæ caligine dilcufl'a, eo-rum mentibus futura, extraordinario priuilcgio, qiian-doque præfignificat,quorum animos,a concretione tcr-rena feuocatos,numinis fui maieftate facrare dignatur. Verum Merlini infulßtas omniu irrifione illudi debet. Meriinusre-Ille ncfcio quid de candido equo, de pelta pidis auibus repleta,amp; quibufdam aliis nugatoriis notis fomniauit. Atque hoc quidem loco, annalium noftrorum tabula-rium peruoluens rifum vix continebam, cum legerem, Curceum,ineptis Merlini hariolationibus duól;um,pri' mùm in amidu,deindegeftu, deinde fèuto,deinde albo equo,le totum Merlino,vfq. eó plenè accomodaflc,vtin Vltoniam, taquamperfbnatus comœdus,aduolanc. Ca-fu,inquiet aliquis: imb fanè compado. Nam cùm fu-perftitio per fe facile in animum improuidum penetret, turn ilHs prxfbgiis mentis aciem libctius perftringimus, quarum triumphalem euentum auidè exoptamus. Scd vt reddamus,quæ reliant, vtprimum Dunienus intelle- Dunimus xitjCaftris rem geri oportere, fibi aliquot diebus Ihmtis n®quot;quot;“ f ad bellicas rationes confirmandas, omnes vires in Vlto- compatat. niæ libertatem defendendam contulit. Quare conglo-batis congregatifque decem millibus viforum Dunum cingere llatuit. Aft vbihon;iumconfilia,experuagato hominum lêrmone, rumor ad Curcei aures attulit, poft

aptain amp;nbsp;iTiilicuin amp;nbsp;fignorum iiîftruôlionem,progrcf fus elf in propatulum campum.Natn optabilius ei fuir, in aperto prato prccliari, quàm vibis manibus,tâquam cingulis coardari.Vitonienlès, vt ell hominû genus natura amp;nbsp;vfu valdc bellicofuin,nâ confucti in armis æuum

agunt,vifis B ritannis,non timide ac dididenter,icd ordinate amp;nbsp;audaóler procefium efficiunt. Aker exercitus al-rrœiium. apptopinquat. Clamor tollitur,prœlium initur.Bri-tanni Vkonienics figittis configunqVkonienfes Brican-nos haftarum conieôtionibus,amp; crebris iapidationibus appetunt,atq. vbi cominus accedunt,Britanni lanceis gladiiSjHibernifècuribus acritcr,amp; vehementcr’depug-nant. Nulli parti militaris virtus deeft,fedviâ:oriæ elar-aitor,Deus,CurceuVkonicnfîumdominatorem,euerfis proHratis hoftibus efficit. Atq. bis quidem in pugnis RobertiPoc- viitus ciiituit cgicgia Robciti Poëri, barbatuli iuuenLs, n yjttus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Britannijiecundum Curceum vna mente amp;

voce,palmamdederunt. Atque earn virtutis laudem,rebus in Ofliriæ,amp; Lechelinæ côfiniis,paucis poft diebus, animosè geftis, iuuenilis bellator meritiflimô gemina-

uit. Quinque,in veterum rerum monumentis,comme-morantur notabilia prœlia, quæ cû Vkonienfbus Cur-ceus comifit. Primum hoc erat,de quo iam explicatum eft. Alterum fublèquente æftate,etiam propè Duni mu-roSjvbi, quindecim millibus Vlronienfium fradis amp;nbsp;deuidlis, Britanni decefterunt fuperiores. Tertium non procul a Fernia,in qua pugna,extremam belli fortunam Curccus fubiit.Nam cùm in illo territorioprædas fecif {ctjtnilitibus fuis , ab hoftibus exceptis amp;nbsp;interfedtis ca ex pugnâ vix fc,amp; vndecim commilitones eripuiuatque in ipsâ fugâ,coaâ:us erat, amiftis equis pertriginta mil-liariorum

lijriorum interualluin fe amp;nbsp;fuos defenderc à continu is holhumcurfibuSjquifugacorum perlequétiiîîmi étant: amp;nbsp;biduum cum contubernalibus ieiunus, pedefter, ar-matuSjfatigatuSjitineriinfèllo, periculoioic commit-tens,incredibiles molertias,fummo animi robore deuo-rans,tandem ad turrim fuam incolumis perucnit. Quo ‘ euento tanquam miraculi admirabilitate, amp;: eiusætas, amp;nbsp;omnes polleri obilupefaóli manus fepe fullulemnt. Quartum ferut in Vrilix Hnibus obngille, in quo com-, plures Britannos, quod glomerati in holiilem turbam nimis felHnanter le coniecemnt,Curceus amifit. Poftre-mum iniuit propter ponté Iuorienlem,poll:eaquam Ete-liarum diebus,ex Anglia reuerfus eft. Sed iftam dimica-tionem ei Deus fortunauit,in qua intégras hoftium co-pias,paruaconfliólione, reprellit. Quavidoriaconfti-tuta,in Vltonia,tantis bellis luperata, multum requietis habuit. Perangufte hxc refcrlit,in comentariisfuis,Gi-raldus Cambrenlis,quo magiftro breuitatis vfus,eadcm perquambreuiter perftringenda,atq. attingenda putaui.' Dumhæc in Vltoniaaeruntur,Viuianus,cuius mentio- yXTnIt nem modo feci, conuocato Dublinij antiftitum conci-lio,religiofis decretis promulgauit,eos,qui ad poftemm, in quacunq. Hibernia? particula, contra Henricu regem arma fumetent, à fidelium contubetnio,primo quoquo tempore leiungendos fore. Et quoniam apud Hibçrnos iam olim in morepofitum erat, in tumultuofi return perturbatione,bonaamp; Fortunas ad templa tranlportare, in quibus,’tanqquot;uam in religiolo effugio,ab expilatorum rapinis liberanttir, nunc veto commeatum in delubris veluti incella penuaria fubdolead hunc fine recondunt, ne Britanni cibaria mercari valeant:cunélis concilij len-tentiis

tcntiis decretum erat,Bi'itannis cempore reliquo,quoues in expcditionein eunt, fas eflè, modó alimenta aliunde nee pretio, necprecario fuppecant, rei friimentariæ ino-piam templi cullodibus cómunicare,amp; penus indidem numerato au ferre. Hoe interim fpatio,Milo Coganus, chuuinuadit quirurfus Dublinij magiftratum habuit,in vrbe,inftar dcfidiofiflimi ceflatoris,vlque obtorpere noluit. Saraca, clitellaria iumêta,(accos vicinis aurigis imperauit.Militi-bus ergoprimoribus quadraginta,adfcól:atoribus eque-fbibus ducentisjamp;po.fagittariis coaceruatis,Cónaciain ante iftum diem à Britannicis curiibus amp;nbsp;vióloriis va-cuam,infeftis fignis inuafit. At Connaótenfes, qui ba-ólenus refutatipotius bello,quam laceffitierant,fimulac primùm intellexerunt,Britannos eoru bona adprædain propofuifTe, vbi properantem exercitum excludere non ita cito valueruntjholbum confilium,lioc modo,præue' Conniften- ncrc. Vfus COS etudiuitjin Britannoru. confuetudine eflê, fium Strata- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuliciculas proterere,quàm domos amp;

{)ecuniarias pixides compilare. Quare ex vicinoru Ipo-iis ita fibi prouident. Nulla præiîdia ad Britannoruin aduentum opponunq contraq. omnibus arcis euerfis amp;nbsp;' .exterfis, illibatos tliefauros, in effoflis terræ vifceribus, adeo akè humant, vt eos olfacere Britanniciindagatores non valeant. Magalia,celeri excifione,complanant-ædi-bus Hammam fubiiciunq figna ac tabulas piólas cx de-lubris toUunt; deniq. iplós templomm parietes nudos ac deformatos reddunq pollremojin omni loco, notas amp;nbsp;veftigia exuftionis relinquüt,ac vaftos amp;nbsp;defends agros hoftium poteftati permittunt. Triduo quo hæc gefta funtjBritanni prædæ ^e præditijad populatas atque ab-fumtasConnaciæfèdesperuenere. Verùm vbiperfpexe-

runt, incolas locum illis rcliquum , non modo ad præ-daSjled ne ad penus quidem fècide, reuerli lunt Dubli-nium,cum clitellis,nullis cxluuiis,nullis pomparuin fcv-cujis ornatisjlèd vacuis làrcinis tantum onultis. Verùm in tcditu Britanni in periculû ac dilcrimen vocati étant. Nam dum illi,totâprouincia,citcumcurlànt,intereâRo-tltericus,multitudine hominum coaóla, caftta habcbat in locOjfilueltribus fepibus denfo,paratus Btitannos in-tercipere. Quibus redeuntibus fe in conlpeótum dat,at- Connadéfcs que inllruólo exercitu, milites in catapbtaclas hoftium Btuannis/“ copias immittit. Britanni, cùm nulla ratio ad redftendû lit,in fugam,pugnæ lîmilem,cautè ôc teôlè le confèruntj profequentium impetum auertunt très tantummodo équités amittunt; multi Connadenfes in acie cadunt, complûtes vulnera excipiunt. Eodê anno Henricus rex Gulielmum Aldelinidem, in capiendo amp;nbsp;conciliando Guiicimus pecunias præcipue occupatum, de Hibernia deuocarc, „ Hibtmia propterca quod neq. regi,neq. plebimercenarius guber-nator fe probabat. Focde amp;nbsp;fordidèlê in prouincia ged lit. Nullum refpedum ad iuris asquabilitatem,nummu-lis acceptis,habuit;æquacuminiquis,linc vlla rcligione, conftidit. Reipub.inimicis amicus,reipub. amicis inimi-cus,hodie læderet, que here laudabat-in huiufinodi in-conftantia. Iblùm conllans; durus in illos , quos vlcilci valerct, elemens in cos,quibus obefle non poifet, orado mellc dulcior,cogiEatio felle amariog tantus ôc talis perfidie ac fimulationis archited;us,etate fua eft cognitus, vt communcm dillimulatorum appellationc quodam-modo eftccerit fuam. Ad fummam,iftis iniuriis,cx quo prouinciam tctigitjtoram infulam,auaritia hians,cumu-lauit, vt non mirum fuerit, fi incolis trifte horribilcmq.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a memoriam

memoriam nominis fui reliquerir. Rex Hugoncm La-ccum Aldelinidi in imperio fubrogauit, hominem vi-gilantem Sc induflrium.Robertus Poërus tamWaterfofo dix,quam Guesfordiæ præpolîtus erat. Milîus etiam eft ' in Hiberniam Robercus Stephanides, fummis ab Henrico ornamentis adfèólus. Siquidem ei,amp; MiloniCoga-no eos Momoniæ campos perpetuó pofhdcdos concef fttmui in auftrum vergunt- illos autem agros, qui ad a-quilonem inclinant,Philippo Brufeo donodedit. Vtraq. territoria perlatê patcnt.Mare itaque/umma hiciTie,pra?-teruefti, in nouas podeftiones veniunt, amp;nbsp;paccm ftabi-lem cum Hnicimis principibus conficiunt. Stephanides amp;nbsp;Coganus quinquennium belli vacationem cum ha-buillènt (nam turn armis, turn caritate amp;nbsp;bcneuolentia

fcederatorum procerum fepti vixere) euenerat tandem, vt Milo Coganus, cum genero fuoRadulpho, Roberti Stephanidis filio,ad Lifmorix territoria itcr faceret.Dum

ambo,in campis,apricantes confident, atque nonnullis Waterfordkr ciuibus, quibufeum res illis eft, præftolan-' filquot; Ml hlacktirus,homicida vitiis omnibus vitiofus,amp; alij cóganomal quattuor barbari ac diïloluri perçu flores,qui idê cum eo ciiinatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concepci'unt, milites, nihil infldiarum cogitantes,

fccuribus à tergo hoftilem in modum adoriuntur,amp; lo-cum,in quo fedent,amp; foceri amp;nbsp;generi fanguinefuneftat. Mil. Coga- Evjt;illeMackcirus Milonis maxime familiaris,quocum, nils amp;nbsp;Ra* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y irr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;4

duiphus oc. vtprimum aducipcralceret, couiuan,amp; pernoctare,pro-ciduntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;notillimam,Milo ftatuebat. Venam

carnirex,omni carens honeftate, collelt;fta nimis cruetam a coui’ia cxtorfit. Atq. ita impigrum amp;nbsp;ftrenuumilitem (quod fine dolcndu ent) qui apertos hoftes fæpè repref-ht,infldiofus hofpes federate intcrfecit. Huius perfidia docuinen-

dociinisntLiin dedic,quid lit venenatain viperam in grc-niio fouere,amp;: apud ingratum nebulonein ftudiuin at-que oHicium ponere.Milonis amp;: Radulphi interitio non niodó priuatis amicis peiluöluofa, led ctiam vniuerfe reipub. accrba accidebac. Nam vt piimum fama banc cædcm in lingulas inlulæ partes exportauit,oinnes Mo- Momonien* moniæ heroes, pcrhdos animos capicntes,perinde ac fi nullus alius,Milone peremto atq. fublato,luperll:es eilet, qui eorum audaciam comprimeret,armati contra popu-lum Britannicum pertumultuose concurrunt-in primis Stephanidi exitium compaiadum, circumfluente exerci-tu,cenfent,tanquam iinpio nefarioque pra:doni,qui, primus ex omnibus,Hibernix pylas Britannis referauit,amp; incolas in feruicutem,Anglorum regi cradidit.Remanlit Corcagiæ,hoc durillimo tepore,Robertus Stephanides, omni milcria præditus, màgnû prætcr ceteros dolorem fulbnens,quôd hdelillimum amicum,amp; carillimum fi-lium,exprellam pacris imaginem, inlîdiis amp;nbsp;proditione amilèrir. Neque enim vlq. adeô fuo periculo dctrimen-toq. doluit, etiamli Momonicnfes, eredi ad libertatem reciiperandain,omncm belli impetum in ilium conuer-terunt. Nam Corcagiæ muros doncurlu multitudinis corcagiaà vndiquecircumfêptos tenebant, vtvrbcmvi amp;nbsp;copiis caperent,atqne in Srephanidein furorem fuum effunde-rent. Ha:c vbi Reimundo Giraldo nuntiata funt,copias Rcimundus parault, amp;nbsp;Gucsrordia iolucns CorcagianijCiim nrma phanuU ope militum manu, plenilTimis velis, nauigauir, vti reipub. dignitati, amp;nbsp;locij faluti interuentu fuo fuccurrerct. In qua quidem expeditione, vir fîdilïimus de repub. optime fenticns,non amici modo, verùm etiam amicif limi hominis officium perlôluit. Nam cùm læpe alias.

•turn vel maxime,in fortnnx ilcxu, vera amicitia â fidâ adulcerinâ Icccnn ïolet. Rcimudocum fuis in vrbem ingrello,milites conucntum agunt,quid optimum faólu ßt, diligenter exquirunr. Vna omnium fententia ell, amp;nbsp;oratio, pugnam cum hotte euettigiô committcndam, inermes milites, plumbeos quad gladios vibrantes, in • , metu non habendos.Omnibus itaq. negotiis bene con-ltitutis,Britanni ex vrbc ad hottes adiiliunt,ferro,quàm Britannicû maximèpofrunt,inttant. Hiberni conttî pugnantomni dinucant^ lationc. Att vbi fuos exiângues frangi, corruere vi-dcnt,ceteri adhuc minime laucij,animis' tarnen retarda-

. ti,præter modum exterrentur. Quare de prœlio,abie(ttis f7gad. lcutulis,effugiunq multi celeres curfus ad hluas faciunt; nonnulli acceptis vulneribus auerfis,cocidunt;alij metu perterriti,amp; exanimati,in hottium mucrones incurrunt. Britanni timidos vehementittimè vexant,defertos,amp;: dif-Momonien- occupaiit amp;nbsp;capiuiit, vibcmex obfelïorum im-fes paccra petu eripiunt.Momonieniibus,ad hune modi!m,domi-tis amp;nbsp;excifjs,prouinciæ optimates, mittis ad victorcs le-gatis,pacem libentiflimè eoagmentarunt. His ita negotiis confccHs, Reimundus Guesfordiam celcriter ett de-uechis. Verùm Stephanides lêtho milcro filij fui,qui ci totus in finu erat, illacrymare non dehttit. Qriod præ-ter confuetudinem ei obueniebat,qui nulquam antea fbrtunæ tormentis adeô effæminatè fuccumbere erat vi-fuSjtametfî eius vita cum periculis amp;nbsp;miferiis permirta f^dt-Omnia in Hibernia bonis ominibus perlècutus ett. Fuit optimâ natura -, infigniter prolixus, munificufque, Omni auaritiæ fufpicione carens : ablque aculeo ôc ma-lcdi(tto,noninfacetuSjin eius fummis laudibus antiqui-cas cxcepit vnam mulierofitatem. Nam ac^ omneîTi

afniculatTjj calamillraucoina, amp;nbsp;ceruHatis gcnis ful-gentem ûlax adinifl'arius adliinniuit. Doiendiun pro-fèclo erat,militeni armis inuidlum, à libidine vinei.Sub id têpus Richardus Coganus, Milonis frater germanus, Corcagiam appulit, in fratris fundos hærcs fùcceflir. Podea aliquanto venir eôdem Philippus Barenfis, R.o-berti Stephanidis nepo3,vtiauunculo fuo,inifiatempb-rum trilritiâ, folatiuin aliquod reportaret. Silueller Gi- b/êfism Hi-raldus Cain.brenfis,eiufdem Philippi frater,amp; Stephani-dis nepos,huius itineris locietatein cum Philippo coiuit. Giraldus vir erat pereruditus, acerrimus vetufiatis con-teinplator. Scriptor, meo fanè iudicio, non ferreus, fuo plane aureus-apud vtruinque Angliæ regem,Henricum amp;nbsp;lohannem filium, fuit in honore amp;nbsp;pretio. Ea quæ nos his libris, magna ex parte, narrando explicauimus, eifdem ipfis temporibus, quibus geftæ funt, perdiligen-tercomplexus elEInfignes etiam Hiberniæoras obiit,in qua percurfatione, multa mirabilia fe vidilTe commémorât, quorum explicatio ahum locum, amp;nbsp;librum po-ftularet. Inter cetera memoriae ab co eft proditum,fe in libellum quenda incidific, in minimis non ponendum. Index libri inlcriptus erat de harmonia quattuor euan-geliorum â D. Hieronymo coUigata. Vnaquæuis pagi- Harmonù na certain figuram continebat,antiquo opere,amp; fummo quattuoj c«-artificio fadam. Primo quafi ad/peélu artificis induftria horridtila amp;nbsp;obfoleta intuenti videbatur, perinde ac fi lituræ potius, quam pitfturæ fórmam exprimeret. Vc-rùm fi obtutum acutius in paginulas defigeres, atque folidam exprelfamq. eftigiem curiofis oculis difpiceres, arris præftantia vfque adeo periucunde ac fingulariter re caperet,vt nihil vnquam potuiife adeo adfabre,ac polite

aut penicillo ab Apclle pingi, aut ferrainentis à Lyfippo fina, iudicares. Cullodiebaturhocinonuniencuin in opido Kildarienfijlibellus crat D.Brigidæ,virginis com-inemoiabili lanchtatc præditæ,nô fine præcipuo numi-lîis diuini auxilio, vt Giraldus ad{eiit,fcriptus. Mandat Acuieatum infupei' liccctis Silucller Cam brêfÏs acu leatum Manliæi, ^Riiarrcantiîlitis Caffilienfis^refponfum^quod milii taciturn re-fponfuni. linquendum non puto. Habcbant præful Giraldus fermones quofdam de Hiberniæ ftatu. Interfuit huic cominunicationi alius Giraldus, Italia oriundus,a pon-tifice maximo ad Hiberniam legatus iniflus. Dum Sil-ueller Giraldus nonnulla dicebat, cum quadam, vt pu-tabatur,infulæcontumelia,tandem in cum venicbat fer-monem,vt obiiceret tanquam probrum gcnti, etiam in tanta vbertate copia Diuorum,quos in Hibernia fuif-fe conlfat, neminem martyrem in faftis numerari, qui proChrillo animam profudit. Ad hoc, inquit antilles, accipe. Non pollum diffiteri, fi velim pernegare, na-tioncm noftram turpiculis quibufdam rebus oblitani ciic; amp;nbsp;fatius efle exillimarem, c(rnum,lic enim eft di-cendum,quo fumus oblimati, Chriftianiim in modum abftergere, quam noftra nobis vitia in maledidis obib cere.Sed quomodocumque fe res habet,inhis barbariæ fluiftibus, quibus alluimur,nullus agreftis gladiator ita ab omni fenfu,amp; humanitäre vnquam vacuus erat,qui mantis impias,amp; facrilegas facerdoti alicui adferrct. Ve-rùna iam nunc in corum ditionem ac poteftatem reda-(fti fumus, qui ab antiftitum cruore cafti non funt; vt credibile fit,plurcs pofthac Hibcrnos(fiquos diuina Ma-ieftas,e mundo talker pignerari velit) in eorum numero ducendos fore, qui, pro Chriftiana religione, morte oc-cubuerunt

xubuerunt. Luik pontifex peracutus in Henricum regem,cuius làtellites paullo ante (inlciente tarnen principe) Thomae, ant il tin Cantuarienfi, necem attulerunt. Verum Hibernia non erat id temporis a martyribus cua atque nuda; eth numinis prouidentiæ placuir, vt in exteris gentibus,pro religionis tellificatione,fanguinem profuderintj qiib inelius eorum virtus non modo domi clara,{cd fbris etiam admiranda exfilleret. In hunc nu- Foibnus merum referunt annales pontificem Foilanum,quem in tranfinanna regione peregrinantem èrrantemque ho-inicidr,ab religione remoti,e vita fuftulerunt. Cum eo R^iHanus conlociaie, amp;nbsp;coniungere poTumus Kilianum pond- viTsurium ficem, Colommanum, amp;:Totmannum,amp;præreIiquis exemplum callitatis, Dympnam, quæ pattem, ei Itu- oympna prum inferre volentem, declinans, exHibernia in Bra- Stom.?, bantiam Ic recepir. Fugientem parens, inceftum Itu-prum anheians, per/êquebatur, ac refillenti virgin! vim amp;nbsp;manus infèrebar. Sed vt ad rem reuertar, per hos dies Herueius de monte Maurilco,tanqu3m rudern ac- Herueius de cipiens, atque ad meliorem mcntem, voluntatemque à lïfco mona-Deo conuerfus, mundanis corruptelis nunrium rcmifit, in monaftieam profèflionem totum tradidit^dcnique omnem malitiam,cum militki, depofuit. Durus eltin hunc lèriptor, prout t fiipra pofitum elt, Giraldus Cambrenlis, quem inuidiohs malediótorum notis tra-dere voluit polteritatis memoriae, Sed quoniam male-uolentia congmenrer veritati conuenienterque pcrraro loquitur, talelque hios inimicos fingit, quales eos efïê, amp;nbsp;videri optât, acquum erit, in narratione iniqua, ca-lumniarori fidcm derogate. Formam Hcmeij ita depin-gcreconatur Giraldus. Aptas amp;nbsp;intégras fingulas cor- fctlpJo.

poris partes habuit; articulorum cornpaólio firma; coloris luauitas infignis; llatura longa, ramen propter in-cuiuatos humeros, non admodum redla; homo alpera, Qc difficili naturâ; fions familiaris,led mens exitialis^bo-norum lèólor ; frcqucns leditionis concitator; aceibus aliis; fibi tantum dulcisjlcortatortanris voluptariis ille-ccbris mancipatuSjVt corpus fiium exlangue ac efloetum effecerit ; in Gallicanis procliis beilicofus, in Hibernicis neque fortis,neque Felix. Talia amp;nbsp;multa acerbiora Gi-raldus. Verum vt hæc ita fuilTe demus, cum explica-bili numinis clcmentix placuerit, cæleftis gratiæ lucem homini, vitiis obcæcato,tendere, quorfum pertinet,hu-mano modo peccantem tarn acriter criminari, cum li-ceat pœnitentem, melioris vita: fenfum capientem ad-mirari ? Habet fuum iuuentus feruorem,difficileq. eft, earn astatem libidinis vrcdine non torreri. Detur igitur aliquid naturæ communis fragilitati,amp; aliorum vitas ad infolens illud ac PhariFaicum perpendicukim minime exigamus. Quippe hoc nihil aliud efl,quam in alienum næuum Lynceis oculis intueri; nortram Itrumam, in-ftartalpæ,non dilpicerc. Per hæc tempora Hugo Lacens prouinciam accurata confidcratione adminiftra-uit. Muka habuit amp;nbsp;dignitatis inrtrumenta, amp;nbsp;prudential præfidia, quibus incolarum'gratiam colligere, colle-(rtamque conlcruare præclarè nouit. Ædificauit arcem LechelinæjCuiRogcrumPoërumpræfecit. Nihil tur-bidè amp;nbsp;violenter, contraque omnia pacate amp;nbsp;tranquille fieri voluit. Prouincialium non faluti modo fed com-modis etiam confuluit. Otij amp;nbsp;pacis alumnus ; eius antes ad omnium querelas,dnm forum egit, patuerunqiu-tis æquabiktati totus deditus ; art ca fuit dementia, vt maluerit

ttialuerit,reum,cùm codcmnare polTet,abïoluerejquàm CLiin abfoluere valeret, condcmnare. Portrcino tantus crat incolaruin dilinitor,vt nonulli,quibus fufpicionem «». inoucbatjin eins nomen inuaclerenr,atque régi crimino-sè nuntiarent\ Hu^onem nouis rebus iluderc; oinnes Hibernos,plaufibili adfabilitatis aucupio,amp; ambitionis occupatione, ad fuain caufTam adducere. Rcx veritus, ne Hugo ad regni fcamma aditus bbi cópararet, lohan-nem Conitabulariuin, amp;nbsp;Richatdum Pecum in Hiber- conftàbuU-niam^curnresioimperio.confeilim mittebat; per quos mandata ad Hugoncm dabat prouinciam reinitteret, Hibcrniam ÔC in Angliam,vento vfus primo,{è transferrer. Laceus tVoFn'r*'' prius quam difcedcret, multum confilij nouis prouin-ciæ moderatoribus impertire, in quïs Lageniæ partibus caftella conftruerent, quibus viis bellum ad pacem, amp;nbsp;concordiam conuerterent, a2:rorum furta amp;nbsp;latrocinia depellerent. Exin régis imperio arceiritus in Angliam traiicit. Collegæ,qui, poft Hugonis abfteftumj duum- uigat. uiratum gefterunt, Meilerium,ex tranquilliftimis Krl-dariæ terris, in turbuicntiftimas Leifiæ oras detruière. Cauftas nimirum multas amp;nbsp;graues buius commutatio-nis induxerunt'princeps fuit,ad Meilerij exiftimationem turpiftimum elle, quem omnes celebrabant, tanquam veteranum, ad rem militarem exercitatiftimum otio, defidiaque diffluere. Quod ft Leifiæ fines incolerct, non deeftent piouocatores,qui amp;nbsp;dormientem experge-facerent, amp;nbsp;vigilantem ad pugnandum cottidie incitaient. Quid bac amorisjbeneuolentiæquetcftificatione dici, aut cpgitari potuit clarius ? Moram vix fèmeftrem, in Henrici regia, faciebat Laceus, cùm inuidorum fuo-rum obtredationes profterneret,amp; obtercret,omnemq.

15)4 DE REBVS HIBERNJCIS occupandiregnifnfpicioneiB oblitcrarec. Ncque qui-dein cerce iniuria. Nam vt ignitos malleolos, in pro-fluentem conieótos, celcrrime rellingui ac refrigtrari oportetj ira vana in virum integrum, amp;: callum conic-da oratio, aut frii2,idillimis aceußtoribus ian^uenti-bus dcpellitur^aut ipß per ß continuo interareßit ca-dit. Quamobrem Peco amp;nbsp;lohannc in Angliam reuo-catiSjHugo LaccuSjà regemaximis bcncficiis ornatus,in Hiberniam cum impcrio, tota plaudente infula, remea-uit. Collegam tarnen , ß audore, accepit Robertum Shre\vsburicnßm,domed:icum regis æditimum, fuin-miconiilij virum, vti eius oculi publicas Hugonis procuration cs fpecularentiir, ac cuilodirent. Laceus ita-que, licuti primis temporibus, ita tunc, imperatis ope-ris, continuus ædificator caftellorumfuit, inchoata Sgt;c

citcianm intermiila opera perßeit. Eo illo anno Laurentius Oto-tlureiitius lus, aiitillcs Dubliiiicniis, domellicæ tempeftati, pro-a^Hwried i^'^ïq^^itatem temporum , cedens, iter in Norman-regtm facit, niam ad Henricum regem arripuit. Huius peregrina-tionis dupßx caufla perhibetur. Prima, vti ß régi pur-garet,apud quern male audiebat,quôd,cùm Laurentius Laterancnfi concilio interefler, (nam in hoc concilium incidit eius æras,tametlî inter hilboricos, de numero an-

norum,efle controuerham video ) immunitates quaf dam patrum decretis Hiberniac concedendas volebat; quibus fixis, ac ftabilitis, rex in tributis amp;pecuniarum -exadione multum damni quotannis faceret. Atque hac prxßlis molitione rex dignitatem ßiam violari,ma-iertatemque miniii iudicabar. Deinde altera, ac prin-ceps caufla fuit, vt æquis conditionibus ab Henrico im-.pctratis, patriam fuam, pro cuius incolumitate, quoad vixit,

vixit, Cc totum deuouit, w intericu libercatis, primo, quoque tempore, reuocaret. Nam Britannici milites, præcipuc cùm Laceo fuccetTuin fuit, in Hibernorumgt; forcunas, abfquc rationeamp;, modo, le ingurgitarunt. Verùm fanóliflimus j atque caftiflimus antiftes, dum itineri fè dedit,in morbum grauem incidit. Quem vbi Laurentius captum omnibus membris,ac debilem adminillricon-Ipiciunt, in leôtica collocatum, ad villulam quandam, in Normanniæ introiru lîtam, fedato nilu pcrducunt. Inibi, id temporis, habitauit moderator cuiufdam reli-giolî cœtus, omni laude laudandus vir. Is à Laurentio enixe contendir, tamdiu ibi commorari,quamdiu vale-tudine incommoda eifct, adiungcns, diuina benificen-tia eifeólum efl'e, vt eins ædicula tand hofpitis præfentia decoraretur. Neque verb hoc folum perholpitalis gym-nafiarcha dixit, verum etiam prælulis feruos flagitato-res acres appofuit,vt ibi interquielceret, atque valetudini indulgeret, quoad cx morbo conuaieret. Arrifit leui-ter,in cruciamentis,Laurentius,amp; ingentcs grates holpi-ti gratificanti agens, minime, inquit, diuinitatis volun-tatem cognitam amp;nbsp;exploratam habctis, quac aliud mihi holpitium præparauit. Quarecùmadeius nutum præ-fto firn, longius me peregrinari pcrmitte. Serui, præhi-lis exhauriunt mandata. Cùm iam progrefli edcnt plu’ rium horarum viam, caftrum Augenlc, amp;nbsp;delubrum, numini, diuiniflimæ virginis nomine, dicatum, oculis creuerunt. Quod vbi ægrotus intellexit, præmedita-tum mortis locum, appulfu inflatuque diuino, prolph cicns, fuos hoe modo eft adfatus. Vitra Augenlê tem-plum,fideliftimi Icrui, non eft, quod me circumferatisj in exitu eft mea vita, fiquidem his finibus moicftias

Ip6 DE REBVS HIBERNICIS meas Deus terminare decreuit: ad extremum, illud ex Pfii.131.14- regio yate fumens, Hæc jinquit, requies mea in ie-culum fecLili, hic habitabo quoniam elegi earn. Talis crat integerrimi præfulis cygnæa oratio, ilium eundem verficulum iterum atque iterum repetens, quoad in ca-Ib'umpcrucnit. Ibi cum morbus ingraueiceret, amp;nbsp;ad fempiternas beatitatis epulas, appropinquante morte,/e inuitari lentirct, adllantes ad relis^ionis ac caritatis cul-turn cohortabatur. Pollea intentis oculis cælum con-templansjintimis fenfibus angebatur : illud perpetuis pfaim.j^.i* fermonibus vfurpans. Milerere Deus, milerere mei, quoniam in te confidit anima mea. Poftremo incur-rens in memoriam nationis fuæ,quam fummavi atque acerbitate irretitam reliquit, O infelix,inquit,Hibernia, o incolæ ærumnofiflimi: heu quisvos milcriis dein-ceps leuabit ? Quis vexatam amp;nbsp;adfliólam infulam eri-get, amp;nbsp;recreabit ? Ad cuius perfugium,Hibernia,confu-gies ? Cuius fidem implorabis ? Quern calamitatis tuas deprecatorem habebis ? Dum ad hunc modu tanquam verus,amp; germanus D. Pauli feótator,acerrimoquodam ad perpetuam felicitatem lludio ardet, amp;nbsp;fimul graues curas cogitationelque in gentis,amp; fpeciatim in gregis lui* falutem,v{ci. ad extremum halituin,confert,tandem eius anima è corporis ergaftulo in caslitum cœtum euolat, mors'”''’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinitatis clantas,amp; adlpeólus perenniter beat.

£ius mores, Vit erat clariflimis maioribus natus,etfi generis nobili-ac xnftnuta. dodtrina,do0lrinam fanóhtudo fuperabat. Vm-bratili medirationi, mira vitæ deuotione, deditilîîmus-all vbi pontifex fuit,itapriuatis lludiis vacaint,vt publica ne^oria non omilerit. Nemo in caslellis vineti cul-done, diligendor- cultus moderatus,viólus falubris. Etß aiini

cnimcius hofpitalicas miranda fuit,tarnen corpufculum fuum inedia, cuius miriHcèpaticns exftitit, eneruauit. Sæpèjin oradonibuSjfolitus eil ncxäem peruigilare. His armis, à diuina benimitate ei oblatis amp;nbsp;dacis, bellatri-cem carnis corruptelam domitam öc copreßam tenuit. Eum habuit non diœcefis modo fua, fed tota etiain Hibernia in reiigione moderatorein, in controuerfis rebus oraculuirijin dolore confblatorem, in orbitate tu co rem, in omnibus reipub. fluäibus, procellis peritiflimum nauarcIium.Quoties domelficarum feditionum incendia exlbnxit? Quoties plebeios furores, fingulari pru-dentia,refrænauit?Quocies proceres cum plebe,plebcm cum proceribus reconciliauit ? Nihil ei laboriofum ac-cidebat, quod patiiæ fruóluofhm ludicabat. Eins vitam Augenfis gymnahj alumnus litteris Sgt;c memoria non in-diligenter celebrauit. Auótoris nomen non exftat. lllius Tom.«, comentarios Laurentius Surius, egregiè induftrius feri- Noaemb.14 ptor,in libros fiios,dc Sanólorum vitis infcriptos,conie-cit. Succefforem habuit Laurentius,in potificatu,Iohan’ lobannes nem Ciminum Anglum, præfulem omni doâirinâ, fanólitate ornatiflimum,exreligiofô Eufaniæ gymnafîo, chiepiicopus ad illud palloritium munus,eleólum.Henricus rex iam-dudum in animo habuit, Hibemiam minimo fiio filio lohanni polïidendam tradere, atq. idcirco Iohannes Ci-muius citius in infulam præmittitur, vti regis voluntatê incolis fignificct. Hugo Laceus, Henrici iiiffu iterum fè Hugo ia. magiftratu abdicate, amp;nbsp;à regenda repub. in Angliam in Angliam Omni feftinatione properare. Paullo póft,Philippus Wi- pSigt;pus gornienfïsjvir in multis rebus non contenendus, rerum fumma in Hibernia adminilfrabat. Verum prima eins prorexeffi«-excurßomultum in'uriofi,amp;: paiureligiofa cenfebatur.

Nam ftatis illis quadragenis diebus (quod anni tempus prccibus, non prædis ab Heroicis vins eft adfignatum) Philippus,cum muleis coaólis nbsp;nbsp;armatis militibus Ar-

machiam conceftit,amp; non modo a p-lebe,venjm etiam ab ipfts facerdotibus,(quos omnis ftmper antiquitas ex-aólionum immunes ede voluit) magnam pecuniæ vim wigo?^ vi- inuito amp;C ingratis ex^reflit. Vnde eficótum erat,vt Vlto-wiucnfesex. nienfium non modo odia,ftd pænè etiä arma in ft con-uerteret. At iniuriarum vitor,Deus,extemplô in depecu-latorcm animaduerterc adftrebatur. Pedem enim ex o-pido egreftus non erat,cùm toiminibus cruciarctur, ita vtanimamferè efHaret.Quanquam autem Vltonienfts, quos expilabat,dolore hunc diuinitùs immiftum, quafi claram amp;nbsp;teftatam pœnam, confirmarunt, tarnen Philippus,fimul ac ft roborauit,exVltonia iinmani pecunia, vi expreda amp;nbsp;coadta onuftus,in Lageniam excedit. In-Hugonis terfuit, in hac rapacitatis coitione, Hugo Tirellus. Hie p ‘ cum ftcerdotum gymnadum Armachiæ diripuidèt, in-' didem magna capacitate authepfam ftcum Dunum ab-ftulerat. Nulla nox intercedcre, præftpe,vna cum toto Tirelli diuerft)rio,incendio conflagrate. Poftridie mane onerarios equos, exuftione confumtos, lebetem integrum inuenire. Tirellus,cóftientia prædæ ac rapinarum excitatus, numen diuinum horrere, ablatum ahenum reddere amp;nbsp;remittere non pigrari. Pontifex Dunenfis his rebus interfuit, qui, neftio qua animi præfagitione per-motus, palam, inter militum conuenticula, diótitaflê fertur, magnam fine dubio procellam Hugoni Tiiello impendere, Deum infignium iniuriarum, quas pauperh bus impofuit, vindidlam in breue tantùm tempus de-trudere, qui ab egentium querelis, amp;: iniquiflimis pu-pillorum

pillorum compilarionibus oculos nunquain auertit. Buênit ita ei, vt prædixit. Nam Hugo Laceus, paucis int™Lacc5 fanèpoll ineniibuSjin Hiberniam reuerfus, amp;nbsp;qualï ^Titdium. Tirelli punitor à Deo conlHmtus, ei fe inimicum odio-£im, interpolita aliqua oft'enfione, aperte profedus eft, cumque Laceus meliorum partium vir eilet,tandem ad fatiandum odium fuum ellecit, vt Tirellus omnium Britannorum profligatilfimus atque pcrditiflimus ha-beretur. Verum eorum faóliones maximas in repub. turbas effècerunt. Nam rem fepius ad manus inimici reuocare- in quibus pugnis, multi vulneribus concili extremum vitæ Ipiritum cdere. Nullus difcordiarum ’ finis fuit, quoadufque, Tircllianis viribus debilitatis ac imminutis, Laceus armis fuperior euafit, amp;nbsp;inimici fa-lutem prorfos exftinxit. Sub idem tempus Heraclius Heraci;«s patriarcba Hierololymitanus, vir prudentiflimus, omnis officij diligentilfimus,in Angliam, ad Hcnricum nitt’ regem fe fupplicem contulit. lllius aduentus hæc ab bi-ftoricis ratio rcdditur. Saladinus,Saracenorum rex po-tentiffimus, partim fuis viribus, partim inteftinis Chri-ftianorum difcordiis præfidens, in religionem noflram, facræ difciplinæ alumnos audacius infultauit. Chri-ftianoruin res inclinarc coepit. Heraclius impendentes ærumnas, quafi in fpecula conftitutus, multo antepro-fpiciens, toto peélore ad comprimendam intolerandi tyranni ferociam incumbere-,principes abfens litteris fol-licitare,præfênsgrauiffirnis fentcntiis hortari, vt Saladi-num,fidei, religionis, Chrilfi inimicum bello pcrfeque-rcntur. Cum igitur magnam huius cxpeditionis fpem in HcnricOjAnglirrege, religiofiffimus patriarcba col-locaflet, vfque ex vltimis Fiicrofolymæ oris in Britan-niam

abuh« 'aà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduencrat, ôc in pcrmaximo comitio, régi, Piuiuf-

J, Cùin inulta fint, potcntifliine princeps, quæ tuam if perillullrein fainam, longe lateque diftiilain, remotis a orbis terrarum regionibus patefàciant j ôc cominen-» dent- turn nihil à Deo opt. max. vnquam tibioblatum jgt; fuit, veladnaturætuæ bonitatein declarandain melius.

5Î vel ad fortunæ amplitudinem percelebrandam maiuS; n quam quod mileri, amp;nbsp;miferandi Chriftiani ad tuam fi-J, demconfugiendum, ôc à tc, piïc ceteris regibus, opem J, petendam,vna mente, atq. voce confenlerunt. In caufla J, Iiæc funt. Saladinus,tyrannus poft homines natos im-w maniftimus,non modo duriflimum,ô«: luduofiflimum jj bellum comparât, led etiam Chriftianis denuntiat, nec J, folum denuntiat, led plane infert. Rcimundus Tripo-« htanus, transfuga omnibus perfidiæ maculis notatifli’ » mus, cum Saladino copias, Icelerata coniuratione, con-gt;i iungens, carnifici in cæde Chriftianorum exfultanti, amp;: if tripudianti,plures Ipiritus intempcftiue adfert. Vtraquc ,, belua, ex flagitiorum impuritate concreta', omnia ge-neratim Chriftianis omnibus, fpeciatim Hierofolymi-

5, tanis ciuibus periculaintendit. Quidquidftausinver-„ bis, vis in armis, multitudo inacie,inlolentiain viólo-3, ria,feritas in tormentis præftare poterit, totum illud ab „ his Chriftiani languinis heluonibus (nifi Deus auerrun-gt;, cet) metuens. Hierofolyma, ab omni pra^fidio vacua fj atque nuda, amp;nbsp;fere conuulfa ledibus fuis, Saracenorum „ irruptionem dies noólelque pertimelcit. Finitimi terri-„ torij incolæ, tetro, amp;nbsp;internccino bello prefti, nihil, præ-ter fubitam ftragem, aut repentinam fugam, meditan-« tur. Quocirca cum eo intolerabilis Saladini dominatus prolapfus

prolapfus ßt, VC eins tela iugulis noftris intenta, vbique « volitent, religionis monuinenta ipolient atque nu- « dcntzhoc vnuma dignitate tuapeiculli Chriltianirc- « 3uirunt, huius,quam tecuin profitentur, fidei caull'am, cc efenfionemque fufeipere ; contra religionis lioftcs « exercitum feltinanter coinparare. Habet hæc petitio lt;c nmltain in le dignitatem. Nam cum in bonis viris re « vera numerari, præclarum lic,amp; cuiuis bonicatis fludiis cc donatoacdeuoto, omnibus rebus pofthabitis, optan- cc duni; tum bonis viris, in optima caulTa præellè, amp;nbsp;ma- « lis in pcfTimo conatu oblillere,honorarium quoddam, cc ac potius fupra humanam præftantiam,diuinum habe- cc tur. Si finem tarn præclari facinoris cogitationc attin- « gas, meditantioccurruntinfinita ad bemgerandum in- « uitamenta. Etenim quid Chriftianus princeps carius, cc atq. antiquius habere poteft, quam contra perfidos ma- cc num facere, numinis holles conculcare, fidei oppreflo- « ribus fideles liberate, pollremô iplàm vitam ad breue cc exiguumq. tempus durantem,pro Chrillo, fi res cogat, cc profundere. Siquidem in hoc bello,vt in reliquis rebus, cc caufia non eil, cur ancipites prceliorum euentus exti- cc mcfcas. Nam fi holles,depulfis ac dilfipacis eorum co- « piis, prollernas ; bellum confecifti, multis lalutem de- « dilli. Si in acie cadas, in cælelle domicilium eueftidó « immigras. Felix autem, amp;nbsp;palmare illud certamen,in cc quo amp;nbsp;vincere gloria, amp;nbsp;vinei Victoria ell. Quare,rex cc magnificentiffimc,fi Chrillianamfidem colis tantum, cc quantum pro certo colis, maóle hac tua potentiâ, e- cc minentiâ; pro Chrillo propugna, qui pro te, eruci lulfi- « xus, decertauiq bella tua adillius dignitatem rcfer,afpe- cc rum,ôe difficile perpeflù infidelis tyranni iugum â Chri- « c llianorum

» ilianomm ccruicibus deiice; feruitutis vincula ruinpc; 3} excitatum belluin armis frange ; nofmet nobis redae. « Moneant te fidelium lamenta,fidem amp;nbsp;auxilium tuum implorantia,ac cxpo{centia,qui multis partibus inalunt 33 quainlibet feruitutem fevuire, quàm buiciinportunifli-

• 33 mce bcluæ ceruiccs fubiicere : quain arinLs lubadam 33 eflb omnes exoptant, armis fubigcre cum primis tu po-5? tes. Moueat te Hicrofolyma, plurimis religionis infi-33 gnibus iain olim illuftrata- moueat te tota ilia terra , in 33 qua facra liberatoris conlèruatorifque noftri vcftigia 33 funt imprefla. Sic Chriftianum imperium amplificabisj 33 fie Iceleratorum mucrones retundesj fie nomen tuum JJ erit magna apud viuos gloria- ficlaudem tuamomnis JJ pofteritatis fama celebrabit, fie diuina maieftas, cuius 33 athletam te præbes, poil volucrem huius vitæ curfum JJ te incælum tollet, atque beatitudinis perennitate bilara-JJ bit. Ha:c habui, clarifiime rex, qute in prælênti dice-jj rem-fortafiis pro cauflæ bonitate,nimium; pro fratrum JJ meorum calamitate,paru; pro tua,vt {pero,virtute,fatis.

Dum banc orationcm antiftes babuit, tantam vim lacrymarum profudit, vt totam pasnè acroafin, licet maior pars latine nelciuerit, flere ac lamentari compu-lerit. Rex perbonorificè, amp;nbsp;amice eum acciperc,re-Iponfum in paucos dies differre, illius petitionem cum præftantibus in repub. viris communicate. Optima-tes, fententiam rogati, in confilium frequentes conue-niunt, rem bue atque illuc, ancipiti contentione diftra-di,verfang fumma confultationis eft, nibil eife regis ra-tionibus vtilius, quàmdomiconfidere. Quare Henricus perbenignè Heraclio, idque de procerum confilio, relpondit, magnam le animo moleftiam capere, quôd bomini,-

hoinini tarn Chriltiana roganti, negarc cogatur : cogi vcro, quia graues ei inimicitias Gallorum rex denunda-uit, quæ eum dirtentiffimum tenent. Vcrifimillimum etiam eflêjî in ludæam proficifeeretur, Gallorum regem in totam Normanniam inuolaturum; atq. itaplu^ ra fortafle domi amitceret, quam foris recuperarcr. Se tarnen ingentem veile cogere pecuniam ad tanti belli apparatum. Tulit hoc relponfum, non tarn libenti, quam patienti animo, patriarcha; amp;nbsp;valde vehementer regem rogauit,Iohannem,hlium lhum,lakem vicarium dare. Sed nec hic quidem poteft Henricus exorari. Partim qudd Iohannes nondum fatis ætatis atque roboris habeat,amp; idcirco ad rem militarem minus accommo-datus exhftat- partim, quod Hiberniæ dominus fit re-nuntiatus, qui quam mox in earn infulam accedat,pro-uinciales fulpenlis animis exfpeól;ant,vcruntamen im-penlam in Chrilbana negotiafacere, coaceruata grandi H-raciius pecunia, iterùm rex promittit. Vbi præful nihil Ipecu-lx ex principis verbis deguftare potuit, eum his diótis confidentius eft adlocutus. Pecunia nobis,Henrice rex, non dcell:,fed princeps. Teipfuin, noh ærarium tuum depofcimus. Omnes orbis terrarum orx pecuniam in hxc bella impendunt,fcd nulla principem mittit. Qtia-re cum tuas priuatas rationes cominunibus rei Chrirtia-nxnegotiis prxtuleris,hoc mihinon fumo, inftar vatis, oracula hindere, led hoe tibi denuntiare audeo, Chri-ftum, cuius dextra eft inuida, qui nec tuis necvllius hominis viribus,aut opibus indiget,fupplicium de igna-uiâ tua accrbiffimum fumturum. Ea patrimonia,qux abfens perdere extimefeis, præfens fortafte non cönfer-uabis. Diuinitatis ope öi. auxilio multo magis regum c i prxfidia.

X04 DE R E B V S H I B E R N I C I S præiîdia, quam huinanis neruulis, armis firman-nir. Quocirca tu qui extcrnos holtes longe gentium poiitos Ipernis ac pro nihilo putas, vide, ne pro-pinquî,amp; domeilici inimici le in pofi'efliones tuas im-mittant. Obftupuitrex his diclis,amp; naturam luain ad tempus regens, Itomachantis prælùlis minas, inlolitâ fibi patientiâ, deuorauit. Allficutprædixit, itavariæ acerbitates régi acciderunt. Nam Philippus,Galloruni rex, cùmiam tumvixad extrem am pueritiam perue-nit, Henrici terris multum calamitatis importauit,cum de variis poU'ellionibus dciecit. Belligerauit item cum illo Richardus', Piôtauienfium Comes,qui, euerfis, amp;nbsp;eieôlis Anglis, vrbes ac caftella ad imperium fuum ad-iunxit. Perquam breuircr hæc, c|uæ externa funt, coa-ccruo, de quibusplures fcedæ a variis hilloricis funt impletæ. Ail quanta rerum permutatio in Hiberniâ, per hos dies, euênit, reliquum eft,vtexpliccmus. Non ita multô poil Heraclij ablcefium, Iohannes, Henrici regis filius, pompæ plenus, in Hiberniam fatis féliciter nauigauit. Huic tria genera ftipatorum miniftros le

Zobâüncs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ 1

Hentici re- præbuerunt. Primùm,non ex leôtis, amp;nbsp;modcftis Nor-Ëb«nùmquot; niâniæ viris,quorum frcquens crat numerus, fed ex ipfa fæce ôdêruitio conflatum. In hune ordincm redige-bantur perdudlorcs, aleatorcs, gumiæ, creditorum frau-datores, qui in ludis amp;nbsp;meretriciis amoribus vitam de-gebant. Secundas partes fibi vendicabanttirones An-gli, qui numquamaciem videre, aut aliquam bellici muneris pattern attingere. Plerique etiam comm ga-neis, amp;nbsp;damnis aleatoriis patrimonia profundere, com-plura regis beneficia deuorare. In nouillimis, extra or-djnem, quafi poftremi homines, confiftebant Britanni veterani,

veterani, qui longa, ac diuturnâ inilitiâ perfunôli, Hi’bemorum moribus fatis diu adfuefadi, primum a-pud principem adolefcentem locum habere debue-runt. In hoc comicatu, Henrici regis prudentiam prudentes dehderare, quandoquidem l'cledlio bonorum virorum, malis ablegatis, in adolelcentiâneceflarioad^* hibenda erat. Quis probus pater improbis fatellitibus natumfuum hiccingivelit ? Quin etiam acuti^ac intelligentes viri, ex filij féruis, de patcrnis moribus conie-âuram vtplurimum faciunt: amp;nbsp;rcôlc faciunt. Egone in illo parente aliquid confilij, quidquam grauitatis ineflê autùmem, qui liberum fuumjprælcrtim ad multorum imperium natum, malo cultu, prauaque confuetndine corrumpi permittit? Quod facile fit,fi filiolum illis committat, qui vt ad nullam partem vtiles hint, ita nihil aliud præftare po{runt,quam le magnifiée circum-Ipicere, meretricia voluptate liquelcere, dirarum fulmine ignauos terrere, crebras fèditiones facere, imputa otlcœnitatis lue adolefcentulos commaculare? Magni intereft, quibufcum homines adolelcentes fo-cietatem coëant, quorum fèrmonibus, amp;nbsp;exemplis ad-fuefaôli fint. Quemadmodum enim nouæ lagun-culæ inueteratam odoris foditatem, quam ex male olentibus liquoribus primùm traxerunt, difficillimè deponunt: ica adolelcentuli, Icurrarum impuritate, propter deprauationem confuetudinis, inquinati, in vitio-rumcœnum faeillimèfè immergunt; turn deinde inte-gcrrimis dofloribus arduum negotium exhibent,ex caeca,amp; tenebricofa improbitatis fuligine,ad virtutis lucem, adïpiciendam, illos reuocare. Vixit in Anglia, abhinc annos quinque amp;nbsp;viginti,faemina, qu.T, fine earn ex ge-c 5 nérc.

ncre,fiuc ex digwitate, liue ex virtutum omnium orna-mentis ipcólesduit line controuerfia primaria. Hæcaii-nos nata viginti, necdum vllinuptaviro, apeitis fene-flrisjdtias fortuitó aniculas iurgiis concertantes adlpexit. Altera alteram, vt in probrolis contumeliarum aculeis ferè fit,Anglicê meretricem appellate. Hæc ad lamulas conucrla,ab illis fcilcitarfiquid vernaculo meretricis nomine fignificarettir ? Caftiflima virginis,pudore amp;pu-dicitiaminuiolatè colentis, interrogatio,amp; regio fuo généré digna : qtiæ mentem ab omnibus corruptelarum illecebris vlque eo puram Icruauit, vt nomen, huic tur-pitudini impofitum,prorfus ignorant. Sed vt hoe lin-quamus,quod tarnen matronis tenendum optamus; Iohannes aprudentium congrelTu non penitus erat delêr-tus. Adueniebant cum illo doóli,amp; litterati homines,in-

GiraidusCa. tct quos Siluertci' Gitaldus Cambrenfis(quo de ante la-nirpxd^oquot; fis multa) eius quafi pædagogus,cx regis pra:lcripto,erat ß“’- conrtitutus.Scd gladiatores,non do6lores,fummam po-teftatem, ininfulahabcbant. Nam porteaquam firmi rumores de Iohannis aduentu prolati erant infulæ heroes hoc nuntio exhilaratfidominogamp;rcólorifuo hono

raria clargiri,omnemque gratulationem fiacere, feftina-bant. Interca coloni è vicinia Waterfordiam profeéli {nam hancprimumciuitatem Iohannes dalle tetigit)fi-mulac adolelcentem adlpexere,non modó,plaufu ma-ximOjprincipi gratulationem fignificarunt,verùm ctiam in collum eius inuadere, amp;nbsp;patrio more fuauiari eum berni à N^'r- volueiuut. Normanui lidores fuperbè agricolas appel-mannismale Iantcs,nó lolum COS à lohaniie inhumanitcr repulêre,lèd etia,cincinnis vellicatis, magnis homines rufticos igno-miniis adfcccre. Vicanicotumeliaolfenli, rem pergraui-ter tule-

ter tulerunt, amp;nbsp;Definoiidiæ, Toinundiæ,atque aliarum prouinciaruin tctrarchis obuiam fadi, palam, amp;nbsp;libéré nuntiarunt,eorum in vrbem aduentum inanem penitus acignominiolùmfore. Neq. enimprincipem,inqLiiunt, conlpicietis,iegia nobilitate micancem, Hibernorum a-nimos adfabilicate fîbi alleôhantem, fed infolentem, fuperbum verberonem, hue arque illuc pueriliter voli-tantem,barbarâ, incultâftigmaticorum freqiictiâ co-mitatum. Quid multa? non piouincialium grarulatio-nibus,fed Icutica médius fidius perdignum. Turn deinde, quantis contumeliis operti opprefliq. fuerint,magno vfi impetu,fignificarut. Hunevbi lcrüpulum optimati-bus ruibculi iniiciunt,proceres ad libertatem recuperan-dam excirati,contra lohanncm coniurant,domum fe re- pib^rnici cipiunLomnibus Britannis vim, arma,exercitus denun- proccres câ.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tra lohan.

tiant. Nam qui,inquiunt, eorum dominatu, ac luper- ncm conia* biâ oppreffi, viuemus, quos nec precibus fleôtere ; nec impendiis delinire ; nec amore placare nec honore pa-care poflùmus ? Hæccine funt præclara Anglicæ domi-nationis primordia ? Hoccine cil pacem facere, an ad bellum quielccntes impellere ? Siccine amabilia Britan-nicæ vrbanitatis blaildimenta fucccdunt? arridentes fperncre ? gratulantesrepellere? geftientes fuftuario mu-nerari ? legibus parentes omni dedecore cumulare ? Quoties noftram nobis barbariam, vt probrum, obie-cerunt, cùm tarnen ipfi agreftiorem jnfulæ importent, quàm in inftila reperiunt. Iohannes de commun! Hibernorum conlpiratione admonitus (neque enim erat occulta) coaólus eft belli terrore, fc demittere in An- , gliam, ôc inlulam luam,quam pacatam inuenit,tumul- Angiiamtc-tuofam relinquere. Harum verb perturbationum fcdatio quot;»“’ga'-

Bru/co, Curceo, Giraldidis. ôc in primis Hugonis Laniæoubcrna. CCI vututi ac aaiiauitati commendata luit, ad quem neconfthui- ctiam lohanncs reipub. curam detulit, libentiliimis tuf' omnibus. Laceus, Itatim atque prouinciam tutandam obtinuit, nonnibil temporis ad comparationcm belli contulit. Etenim maior cura cogitatioque,in omni ap-paratu, ei ponendaerat,quoniam coniurati maximarum feditionum faces tota in/ula incendebant, fuam-'

I.aceus con. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

tra rebelles bcllati

que manum vbique confirmabant. Rebus fads corn-mode ordinatis, in holies irruptionem facit, non mediocres copias vno atque altero prœlio deleuit, deni-que omnia coniurationis mala non modo perbreui tempore fedauit, ledpenitus etiam fullulit. Vt primum Hiberni, proeliis Iraóli, Anglis fuccubuerunt, Laceus exercitum depofuit,amp; prillino fuo more exllruendfbel-licæ architeôluræ adliduitatem prxbens, arcem quan-Laccusarc£_ dam Deiwathiæfundauit. Complures Hiberni, mer-fundat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conduóli, multo corum fudore, ac labore, in hac

ftruóhira crant occupati. Laceus eos frequenter inui-fere, valdè familiaricer atque hilarè baiuios falutare, do-nis datis^ac ipe cumulatioris manupretij ad rnunuspen* fumque fabros ftimulare, quinetiam inter operarios corporis/ui neruos, inulto plus, quam illius pars virilis po/tulabat, periclitari. Atque /c abiecit in humilem nanc, amp;nbsp;funiliarcin /ocictatem, vti iciunæ plebeculx ventos colligeret, beneuolentiamque fibi conciliaret. VeiLim incautus plebicola non modo opcram, /êd etiam lè perdidit. Nam dum fodicans ad terrain pa-Hugo La. /olerter inclinauit venit à tergo /emus mercena-ceusab ope- rius, qui homicidij /celcre concepto,perçu tiebat locum, ranooccidi- qyjppg Hugoiiis cercbrum pcr/ccabat. Etfi au-tem

teiïi inukomm gladij ad homicidæ vifcera celcritcr ad-hærefcerent, tarnen ciiideliflima morte fcxcentics mori malebat, quain patriæ fuæ lcruitutem contueri. Atqrie. itaHugoLaccus,qui,magnis rebus gellis^plurima apud Hibernos forcitudinis fuæ monumenta collocauit, de-milïó hoe, ac ïèruili mortis gcncre pcriit. Multa in ho-mine laudanda,nonnulla vituperanda erant. Qui eum Lacci dcfcri. ex trunco corporis ælbmabant, flaccum, petuium, óc verrucofum fuillè fcrebant; oris ctiam dcprauatione,ac diftortione membrorum deformem:dcpreflüm habuit, amp;nbsp;quail'atum nafumj genæ, prælêixim parte dextra,in-cunteætateambuftæ, aduftionis notis, amp;nbsp;veteris vefth giis flammæfucrunt defbrmatæ. Reftridlus, ac tenax natura. Alt diuitiarum hirudo,meretricius amor (in qua libidine, polt vxoris obitum, immoderate, amp;nbsp;intemperate erat bacchatus) maximam ex eins armario auri argentique vim exhauht. Vir regio IpiritU; attentus -gloriæluæ auditor, quam toto pcótorc anhelauitj in prœliis exitus habuit interdumparumformnatos, ta- SSST' metli ad vfum,ac difciplinam militarem beneperitus cuafit. Venit ad eius focictatem inHibcrniam Gilber- cedit, tus Nogentus, vel Nugentus, equeftris cenlus vir, qui, ^02^01'5 in Hibernicis bellis , multùm rerum geltarum laude adLaccumin Hibennara lororem. vcnit.

Eum Laceus Fourias amp;nbsp;Deluiniæ coloniis munerauit. Gilbertus germano fratri, Richardo Nugento, quem rerum vetcrum codicilli Richardum de Capella nomi-nant, Deluiniam admodum fraternè donauit, è cuius ftirpe Deluiniæ Barones enati fuut, quorum virtus neiuiniæ cum magna in rebus omnibus, turn lumma, in re mi- deoni. litari, femper exltitit. Ccterùm hoc in loco minuenda d mihi

Gniici.Neii- mihi occumt opinio, feu pocius fîéta Gulielini Neu b ri- « briij. Rcruin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x r' •

. detur obtreblare. Hugonem adfirmat, cum in fuljpi-cionem regni appetendi vocaretur,Henrici régis præfcri-ptiim, quo in Angliam redire iuflüs eit, penitus con-temfillc- magnam item lætitiain cx Lacei morte ad prin-cipem perueniire,quoniam à rcligionc officij declinans, Hibernico regno perfide vti vciuit. Eo infuper inter-feólo, regem poiteàjin prætore deligcndo, maiorem cautionem adhibuifle. Præterea enarrat,Viuiano,pon-tificio legato, quo de luprà verba fecimus auétore confiiafore, Vltonienlès bellum contra Curceum fiilcc--

. pille: deinde cum nimis diu, in Hibernia adhærelcerct, infuLr præfebtis denuntiantibus, auro minus onuftum, cuius tarnen percupidus erat,in Scotia remeaire.Quam uiïni iiiulta errata, quam paucis verbis ? Nam nec rex id GuikrNeu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hugonis fidei dilfifus fuit, fed multô ante, vt

brig. fupra ell demonllratum, non foliim ex omni lælæ ma-iellatis fufpicione^ led etiam ex calumniatorum lermo-nibus {inuidiæ fanguine milTo) fe vindicauit. Regis auóloritati nulquam non obtemperauit.Tantum etiam abfuit, vt ob illius interitum rex gaudio triumpharit, vt etiam grauari vifus fit. Quidni ? Namquopadio be-nefici ac lalutaris lerui Ipiritus graro principi vilis eile .potuerit ? Laceus vir erat pienus olficij, tametfi nimis valde populo le daret. ' Aft ftatim atque fallam à fe lu-Ipicionem imminutæ maieftatis depnlit ( nam laudis auidus, non regni appetens vixit) rex, vt antea, ita ab illo tempore beneficus in eum fuit, amp;nbsp;de hominis inte-’ gritate, tam re quam opinione innocenriæ florentis, op-amè exiftimaiiit. Quod vero refert, Viuianum non ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iponte

Ipontc ac voIuncatCj fed ininacibus gubernatorum vo-cibus ex Hibernia deceHillc, pecuniæque cupiditate fi~ tienter arfifïc : bis in co labitiir. Siquidcm nolhæ fee-duiæ,quod bonacum Guiielmi venia dixerim,nec præ-fcéforuin minas loquuntur, nec hominis auaritiam ve-hementibus verbis perièquuntur, nec cuiquam Hibcr-nicarum tabularum memoriam replicanti, vlque quod fciam, hæc occurrent. In eo etiam perfpicuè alucina-tur Gulielmus, Viuianum ardentes faces Vltonienfium ardori miniftiadè. Nam le^ationis munus ad Hiber-nos antiftes fulcepit, vti prouinciales prorfus a bello di-Icederc cogeret, amp;nbsp;omnes â fîdelium fodalitio excludc-ret, qui manum contra regem facerent; quam legatio-nem cafte, integreque confecit. Togatus belli exftin-(ftoreft'ecœpit. quippe Curceo pacis auéfor fuit, quem optimis conditionibus onerauit, quibus alter, benè vi-éloria: fidens, vti modo proiïiis nullo voluit, Sed de his fatis mihi multa verba feciflevideor, cetera perte-xam. Vix dum Laceo vita exhaufta fuit, cùm omnes per infulam Britanni, certis ftudiis, ac firmis armis di-uinéfi, inbcllum incubuerint, ad vlcilcendum Hugo-nis interitum. Etfi cnim vnus tantum facinorofus fur-eifer repertus erat, qui infeftum hoc Icclus, amp;nbsp;immane nesfufpcaos inrempub. edere auderet, tarnen Britanni omnem fu- bSîon^sh* Ipicionis Ipecum peragrantes, opinati funt, Hibernicos tent, optimates notaife amp;: defîgnaft'e, commun! conlpiratio-ne, ad hanc internecionem Laceum, amp;nbsp;ceteros Britan-nos, vt primùm vlla occafio ad talem cædem illis obla-t,i edèt. Non igitur fas cft'e, confirmarunt, tanti leeleris architeôtis veniam , amp;nbsp;impunitatem date. Hugo La-;Ceus,ene(ft:(, vt arbitror, filins, huius belli gerendi admi-d 2, niftrator

niftratorfuitj qui, ad Iohannis Curcei conhlium amp;au-xilium lè adiuiiirens, inuiótuin exercicum ex armatifli-mis militibus confecit: quem in Hibcrnos, ab oflicij ra-tione déclinantes,infeibs lignis imniiht,amp; multis captis, plurimis necatis varia loca,eorum fanguine, fremebun-Hibemi fæ- lt;^Lis ciuentauit, Hibernis , Britannorum impetu, per-pusvincua- cLilhs amp;nbsp;proftratis,vicl:ores cotam prouinciam pacatilli-mam rcddiderunt,in qua latis quietè vixerunt,vlque eô dum lohanni,Henrici hlio, poli Richard! fracris occa-fum Angliæ regnum eiufdem infulæ heroes dctule-iXnVes^rex lohaiincs omuibus æqui bonique cultoribus in inuifus liiis, acerboodio fuit,proptercaquôd Arthurum,nepotem fuum,ad quemius regni Ipe6tabat,non modo iniuriosc exhæredauit, fed fuis ctiam manibus, vita priuauit. Ita enim plurimi id ætatis homines non loqucbantur fo-lùm,verLiinetiam peribnabant. Inter ccteros,Iohannes Gurccus, primus Vltoniæ Cornes, immoderatione ver-borumelatus, Iibi minime temperate, redperturpem hanc, flagitiolàm atrocitatem.deteftari, amp;in lonan-nem furiales malediôtorum aculeos liberius emittere. Reperti funt in Curceum maleuoli,qui ifta conuitia lo-. hanni régi nuntiarent, amp;c afperis vocibus celebrarent.

Curccnm in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i S • i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Angliamvin Laceus habuit perlitteras mandatum a rege,qucm non âuindcuchi pridem ad inlîilæ imperium extulit, omnem fraudem ac cunólationem abiieere, amp;nbsp;Curceum,vbi vbi fit, catenis conftriôlum, in Angliam prima velificatione inferre. Dum Laceus rem mandatam fideliter gerere curceujÆf clàm adCurceum indicia imminentis ruina: de-fagit, feruntur;. Quibus patefadis, Curceus prouidens ac præcauens, ex Lacei infidiis elapfus Vitoniam verfus propere (nam properato opus erat) furtiuam fugam af-fedauit;.

fcetluit: ad quam iucölumis, itineribus tarnen occulcis, amp;nbsp;deuiisjperrexit. Ecce autem repente nouum bellum conflatum. NamLaceus perOTauiter ferens, Curceum Quembeiio L r vr rL • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r J- Laceusiepe.

e manibus rugiiie, coactas regis copias, periequendi dt. ftudio incenfus,in Vltoniam immitnt. Curceus timo-remvtcumque deponere, ad armavirofque confugere, indagatas vias munitare, hollium imperum a fuo capi-tc depellere, in flexionibus ac diuerticulis latitans, regis milites, extra munitiones fuas vagantes, ferro laceicere, interdura incautos concidere. Laceus inimici audaciam dementer flomachari, fulmina cmittere, Curceum pe-ftem j amp;nbsp;perniciem reipub. præconis voce j declarare, mortem eidenuntiare, ac palam prædicare, contra eius manipulates crebrb velitari. Verum vbi frequens irru-ptio vtrimque faóla erat, tandem Curceus, fatis magno exercitu, ex Vltonienfibus comparato, caput extulit,La-ceum audacius irritate cœpit,amp; contra eum, prope Dunen fern ciuitatem, aciem inftruxit, in qua Curceana manus, quod plus firmamenri, amp;nbsp;roboris habuerit, ex-fultauit,amp;; triumphauit. Laceus proeliis vlus parum fe-cundis,in Lageniam, demilTo capite,exceflit;mentemä pugnis, Ipe viôloriæ cxclufa, reuocat^ cqjiiculis, non at-misCurceum irretire excogitat. Legem, de proditore ProCcripdo capiendo, regis nomine fett, in qua ampliflimam ei pe-cLiniam polficctur, qui Curceum, non folum exiftima-tione, fed etiam pronuntiatioiie rerum capitalium con-demnatum, è medio tollet, aut captum in Lageniam ad proregem perducet. Atque bæ atgenteæ plagæ,quas Laceus texit, luculentam Curceo plagam non ita mul-to poft, impofuerunt. Nam cum illius diei memoria, iw qua falutis humanæ reftitutor in crucem eft adus, d 3 anniuer-

2.14 DE REBVS HIBERNICIS anniuerfaria celebricate Duni coleretur, Iohannes Cur-ccus, vt erat pietati fummè deuotiis inilitaribus tegu-inentis euolutus, nudo folorum callo facra loca preflit. Dum huic pedeliri deuotioni, cuni oinnireuerentia, o-petam dat, de eins domellicis aliqui, tempus,quod ante læpius aucLipati funt, non dimittunt, inermi domino manus iniiciunt,comprehenfum ad Laceum attrahunt. Nonnulli Icriptum reliqucrunt,Hugonem Laceum,po-fteaquam exfbluitpræmium, quod promiht, de militi-bus fupplicium morte ac fulpendio fumfillè. Certum nefeio. Verùm feu ita feu lecus tes fc habuit, vncum hune Curceo impaólum efl'e,Laceus pergaudere,ne forte rex aut eius negligetiam fubaccufaret.aut fidelitatem defideraret. Quare vt primum eius poteftati Curceus commiiTus erat, nullum tanti negotij vicarium conlH-tuere, fed in Angliam, parum tempeftiuo ad nauigan-dum mari, cum captiuotranlîre, amp;nbsp;eum, regis prælcri-pto,perpetuis tenebris vinculilque mandare. Rex Laeei nauitatem,non modo pecunia,ex ærario erogata,verùm / etiameximiis honoribus compenfat.Nam eum Vltoniæ Comitem creat,amp; omnium prædiorum,quæ inVltonia, amp;nbsp;Connacia,Ciii'ceus habuit,poflelîôrem efficit. His ad hune modum negotiis confedis, Iohannes Curceus de maieftate damnatus, de priftino honoris gradu deie-dus, ac ab omni fortuna amp;nbsp;Ipe dcrclidus , lumma ac fingulari calamitate afflidus fuit,cui addita fames vix ei vitam reliquam fècit. Ex quo homine fbrtunæ fragilita-tis perlpicuum documentum capitur.Is qui non ita pri-dem tantos exercitus cotinucrat,quitotadmiranda bclla non folùm repulerat,lcdetiam geflèrat, qui maximis in repubJionoribus perfondus fuerat, qui multos milites domi

domi cottidie füftcntauerat, poft fubitam fundatiftimi ftatus ruinam,iam exinanitus ac perditus,in fœtido for-nicatæ cameræ nidore,mifèrabiliccr corâbefcere cogitiir, rancis inediæ tormentis crnciatus,vc vix vnuin critici granum in buccâ conücere poftic, cuius nucrimenco vicam luain,pænè morcuam,propagate valcac. Verumcamcn inxftimabilis numinis bonitas nop vfque co afpcrc bæc vulnera capciuo inflixit, q«in comploracum eius dolorem gracia leLiamencis,idq. crilbftimo fuo cempore,mi-tigaric. In bac enim afflióhone Curceus conftitutus,in-cipitjanteaóla: vitæ flagitia,quæ in Deum,ac in homines impie nefarieq. commihc,in memoriam reducere, quorum recognitio eius conftienciam non mediocri dolore compungit. Tendic ad Chriftum manus lupplicesjcius benignicacem implorac, paupertatis pacienria eum ar-mare, egeftate conlolarhpœnas,quibuseftdignus,amo-ucrc, excremum eius calum amp;nbsp;fortunam milerari, Poe-niccnci amp;nbsp;fupplici captiuo Chriftus, in hac miferiarum magnitudine, remedio atqtie alleuamento fuit. Adue-nerunt in Angliam tranfmarini milites,clari amp;nbsp;honorati viri- Habuerunt, in contubernio, palmarum plurima-rum athletam, amp;nbsp;reipfa ïatis virilem, tarnen nimium fi-duciæ in fuis lacertis collocantem, qui vnum aliquem Britannum ad duellumprouocauit. Quod vbiIohannes rex intellexir,relpondit, fe non multiim de gladiato-rum compofitionibus laborarc: habere tameplurimos, in ditione fua,qui manu, cum ifto buftuario,confligere audent. Initur confilium de promto ad pugnam pugile deligendo j confultanti regi in mentem venir Iohannes Curceus, vnus præ omnibus,ad fingulare hoccertamen quain maxime effoftus. Rex ad aulam vinótum, fine mora

II6 DE REBVS HIBERNICIS mora, inti'ouocari iinperat, Ab eo, in medium allato Jcifcitatur, vellétnc pro regni diademate, pro patriæ li-bciTate, pro pfincipis falute, cum aperto reipub. hoHc gladiatorium certamen iniîituere ? Nam ira date, at-que ample loqui rex voluit. Hic Curceus,pro te,uiquit regem appellans, genteirij ôc dignitatem tuam dedeco-. rante, propugnare nolo. Verùm ïî falus patriæ meæ iii periculum, ac difcrimen,vtj:efers, vocatur, inea cauHa, meipfum ad .omne periculuin opponei^, non reculô. Rex Curcei verba^tainquam hominis fcruentiore,quâm prudentiore animo præditi, patientius tulit, amp;nbsp;cum è vincLilis cmittiimpcrauit. Præterca,quoniam perdiu-turna macie torridus fuit, corpusifuum faginareiube-tur, quoad priftinæ lateribus vires accédant. Aft ad opima alimenta conuiuam, edacitatc hiantem , adhor- ’ tari, nihil neccflè fuit. Siquidem adeô prætcr mo-dum abdomen potu , paftuque onerabat, vt toto corpore, incredibiliter adipalis, tumelccret. Interea dum fe Curccus roborat, aduenit dies, quo die pugna ht pugnanda. Prouocator in puluerem amp;: circum, cum magna militari pompa, primus proceftit, horam ex hora cxlpedans, qua Anglus in dimicationem vcnirct. 'Occurrit eius exlpedationi Curceus, amp;nbsp;in:medium le dat. Hune vt alter adlpexit, monftri granditatc obftupefadus, iniquam effe certationem, proclama-uit : adiungens,- le illuc venifte, cum viro aliquo, non cum vafto ac immani capitone, gigantis fimillimo, decertaturum. Atque ita, perinde quafi, ante pugila-tionem, manus daret, ex ferro ac manibus Curcei cla-pfùs, dam fc ci fubrepftt. Curcei fama hîc augeri, amp;nbsp;in omnium ore Iplendidè ac magnifîcè verfâri cœpif.

AcccHit, CLim ambo principes, ftato quodam tempore, de publicis negotiis fermones haberct,vt Gallorum rex Anglix regem impensè rogaret,Iohanni Curceo in man-datis dare,infignè aliquoâ fortitudinis fuæ fpecimen c-dere. Adfuit accerfitus Curccus,amp; fuper ingcnccm trun-cum galcam collocauit : poftea manu dextera tenens ftriéltim gladium,depreflïs fuperciliis, ardentibns ocu-lis,atque obtorto collo vtrumque regem adlpcxic.Tum fèipfum colligens, ac omnes membrornm neruos con-tendens, non modo ^aleam aladiatoria totius corporis firmitate perlccare, led etiam enlêm in trunco ita alte amp;nbsp;firmiter defigere,vt nemo homo inter adll:antes,cùm ab iplb Curceo dilcederes, gladium è robore, vlla corporis çontentione extrahere potuerit. Pofteaquam magnam fortitudinis fuæ admirationemintuentibus,amp; relpeóla-tibus mouebat, re^es ex co cauflam tetri ac terribilis ad-Ipeólus comiter, amp;nbsp;iucunde exquirerc. Quid fibi ful-gentis gladij quaflus volebat? Quos atra frontis nubecula notabat?. Quifenfus erat fuperciliorum? oculorum flagrantia ? oris leueritas? tumidæ ceruices ? Quid cogi-tabat ? Quid intendebat ? Ad hæc ille : fi hic meus co-natus (iam me vobis indicabo)minus profpere fuccclTif fet, ita me Deus iuuet,vcftra latera (neque principes,ne-que populum excipio)meus ad vos intentus mucro pe-tiffet. Subagreftc hoc planeque rufticum quafi vafti la-niftæ relponfum regum animos nihil magnoperè com-*mouit,qui,agrefh quadam morolitatCj faótus fuit plau-fibilis. His rebus aólis, Angliæ rexpriftinam Curceo li-bertatem, cum fortune relbtutione, reddidit- qua rccu-perata, in Anglia cunótari noluit, fed in Hiberniam le traiicere pertentans, decem amp;nbsp;quinque vicibus, quibus c fc fluóli-

fe fluóHbus commifît, vends reflandbus reicdus eft in Bdcanniam. Veruntainen Curceus banc nauigandi dif-ficultatein magicis iagam præftigiis, baue numinis de-creds aftignanSjin manrimas Galliæ oras, commutandi litods caulla fe recepit, vti exin portum aliquem Hibei-nicum peterct. Aft inanis bxc contentio eum fruftrata erat : quod toties condngit, quodes bumana audacia cum diuina pocenda bellace concendit.Nam non modo Gallicanos bnus claulos inuenit, veriim inibi è vita ex-ceftit. Quis,amp; quantus is fuit,eius res geibr,quas bre-uiter, fummadmque perftrinximus, fatis manifèftè te-ftificantur. Regis Maniæ biiam habuit in matrimonio, tarnen nullam iobolem propagauit. Quod idem aliis quibufdam Hibernorum dominatonbus, id temporis, accididè ferunt, quorum familiæ, cum libcrorum nibil baberent, ad paucos redaclæ-fuerunt. Vir erat Curceus, præter communem bominum Ipeciem amp;c figurarn,pro' cerus-maximis viribus corporis-acri animo, magnoqucj inacicjcum duxe(let,vitamfuam in periculum proiice-re nimis audariler confuelcebat- in quo culpa non vaca-bat J cum imperatorum cautio militum cautio babca-tur. Commendatior autem nulla eius laus eft pofteri-tatis memoriæ,quàm quod omnis viôloriæ gloriam numinis benignitatifempervnicetribuerit. Quæquidem grata accept! beneficij recordatio, cum in cuiufq. Cbri-ftiani animo inlculpta eile debeat, turn in Curceo fuit, præcipuo quodam modo, fingularis.

Giraldi Qambrmßs Prafàtio, Ilkiftriiruno Anglorum régi, Henrico Secundo, Giraldus Cambrcniis.

L A C V I T excellentie veßre (inuiSlijß-^ me iAnglorum Rex Normanie Dux AquttAniej (omes Arukgauiæ) me cum dileSîo filio vesïro, Johanne3 in Hiberniam, à latere yesiro tranjmittere. Vbi non tan^ quam transfugejedexploratoris officio fun^ gens Çcum in ^rimü mul.ta notarem^aliis regiombus aliéna ni-^ prorjis incognitaffuique nouitate valdè miranda} cœ~ pi dihgens fcrutator eruere j quis terre ßtus I ^tpe natural ^lgMgentis origol ^i moresl ^otiens^a quibus^(^ quali--ter fubaEla fit,^ expugnatal^e nouai^eveJecreta^con-tra (olitum Juicur(um,in occiduis nbsp;nbsp;nbsp;extremis terrarum fini^

bus^na,tura repoffitl ^os 'vltr.aßnes^ nee ten'a(ubßfiit^ nee hommumgvelferoi'um hahitatio eß vllaSed trans omnem ho^ irrr^ntem in infinitu^per inuefiigabiles^^ occultas vies ffolus Oceanus circumferturjcl^ euagatur. Sicut enim orientidesplor-g(e propriis quibujdofn ßbi innatis preeminent pre-e 2 cellunt

nnracucütllaßrantur.C^jticnsquippe tanqttMnßeriü^lt;^ 'veris fatigatanegotiispAuHislumfecedit^ excedit. remotis in parti-btss^qHoß'vereaindis occultis naiiira luditexcejßbus. Qlk-6iis ergo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elects ekgantioribns cunEîü^ ea^ qnlt;e memoria di-

gna 'Videbantnr^non inutile dnxi in quot;vnum congerere^^ indn-z ^ri£'vefir£:,quamnullaferèlatet hifloria^propalare.'Poteram qnidem^ 'vt alq^ anreaforte munnfcnla^falcones accipitres^ qnibns abnndat inßila^ 'Ve^iræ fnblimitati de^imaffe Jed quia magnammo principi paruipendenda putaui^^ qutie defaciliprater-ire pojjunt^ei^ per ire : ea potuss curaui celßtudini 've^irtc mit-ti^qute nonpoßunt amitti. lUispo^eritatem^per ''vos^inßruere qu£ nulla 'vakat œtas deiîruere. Dignas quoque tam laeßras^ quam inclitaprolis'Ve^ræ ivirtutes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^iHioriarum titulos

Çummatim euoluercßtylolpie per^ringere^non indignum reputa-uiy lt;-vt tanta temporis noßri gloria tranßtorie non pertranßeat, 'verum enimuero^, liter ar um beneßciOyfirmum perpetuitatis ro-bur obtineat.Hoc etiam no^lræ diligentia digne tkberinon dif-ßdo^quia rerum^tam inclitègesîarummemoria multorummen-tibus^imitabili exemplo njirtutis^ inpoiîerum 'vigor accreßcet: earumque ledlio^ßcut antiquis maiorum imagines ^ißlura^ laudabili imitationis inuidia^taimanimoßs conferet^quarn igna-uis. ß^is ßcintillam flrenuitatis adiiciens^ innatum illis ignem accendens.

I. Inhac«'ippendiceedenda,nonfuitpropofitum,fingulajquc Giraldus Cambrienfis, vel vtplerique fcnbunt, Cambrenfis, literis mandauic, typiscommittcre, fed prima quæque capita, nee eacciamadmodumçuriosè fyllabacimqjdidata, in lucem proferrc.

proferre. Quodnoftruminftitutum non mulrum reprehcn-lionis efl: habiturum apud eospræfertim,qui in Giraldi fcnptis funt volutati : in quibus mulca,niniisalte repetita,amp;: à propofi-to declinata, rcperiuntur.

z. Plena profcólo regis colbudatio.Namantiquiratis notitia eft, quæ admirationcs in fummis principibus efficit. Hac cnim cognitione imbuti multo facilius pofliinc, fuos mores confor-mare,aliorum vitiacaftigare, perfidorum proditiones anteuer-tere,ad rcmpub. falutaritcr modcrandam non viuorum modo fcientiam, fed mortuorum etiam vfum amp;nbsp;confilia conferre. Nonigituraudiendumeft, quod abidiotisdicifolet: Illepræ-clarè rcmpub. tcmpcrauit, iftecxercitum prudcntiflîmècontinue, quos tarnen literarum infeios fuifle, ac rudes confiât. Si bæc vere ab illis dicantur,miraculaenuntiant. Nam fi illitcrati tantum præftiterunc,qu id doifti eruditi feciflent?

T TIberniA^po^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;con^

occidentaIi Oceiino^ fita, efl. Intra tcimen yltomam Scoticai Gdwedias^diiploferè angn^iore f^ittio^mare coarbîtttur.y^trd-que 'verb 'Vtriufque terr£promontorM^ hinc di^inEîius lUinc^ ratione (üfla,nti£^confufius,ÇAtis aperte^Çereno tempore^per^^ici poffunt^il^ notari. Infidarum occidentalium hæc 'vltima. Hi~ Ibaniam ob auilro^trium dierum naturaüum nauigatione cob-lateralem habet, '^ritanniam mdiorem ab oriente. Solum Oceanum ab occidente. ^b Aquilonari lt;~uerb parte trium dierum lt;-uelifico curfu boreahum infu^Arum maxima Jßan^ dia iacet.

Hibero flumine^ yel qidod hemil^ærq formA^n Hif^A^ niAprAïendAt^^de occidentali je inter Hiberntam nbsp;nbsp;nbsp;Hij^AniAm

recip:ens OccAno^gcmino duuditur brachio. Quorum 'vnum Hi-ß)AmAm intsrlti’.t, Atque'^ritanmam3 AcexmdeinBoreamÇc co'/mertens3CAlliam aiuidit T^rïtAnniAm.Sed quAmais brA~ chij i§ïim or A crebris hmc mds terris 3 qtdbiis nominAri potuif-f€t3Attingitiir3A CaIHa tAmen mAre GAlliettm nommAtur. Alwd yerb Hibert niAris brAchium Hiberntam 3 indirebïi{m3^gt;erfits ore Am ^rAterUbitiir3Gt^ '^ritAnnÏAm. (bitis quAnto longitudo j)rotenditU'r3 tAnib lAtitudo Arclets immorAtar Ad partes, dinec Çe AqMlonAri OccAno immifccAt AdOrchAdes.^iee'Videbcet Hi-bermA3qtM,nib À cetero3lt;^ communi orbe terr Aram lemotAyii^ qiM,ß Atter orbisejje dmofcitur tantb rebus quibufdAfn3 Jolita nAtîtræ ciirJii3incognitis3quAfipeculiArisewldem nAturlt;£ thefau-rus3'vbi inJigniA nbsp;nbsp;nbsp;pretioßorA JùiJccrctArepoJuerit, ejje 'vide-

tur. SicquidemHiberniA^ritAnnia coUateraliter AdiAcet^'vt quKunque ex porta quot;IBritAnnico in Occidentem nAWgantibus, aliquAJeex parte 3repræfentetiiBritAnniA tarnen duplo tn quantitate, Hiberniam excedit. Cum enim 'vtriufque longitudo, ab AuSiro in Borearn extejA3iaceat3 ilia See.mi Iha pajluum in Ion-gum icirciter verb durent a miUiA in latum habet. Illa verb ab ^^pudanicis montibus3 vjquc (olumbinam (quaThorachdici-tur9 infidam 3 oSio dierum magnis Hibernicis, ' quadree-ginta Jctlicet miUeAria 3 excurjibus, in bmgum protenditur. ^AtuorVerb a Dublinio vfqueT^Atricq (onnaSîicumque mare, in Utum expanditur. Tanta ßquidem lltbernia quantitatis

cjjepoteß^qU'XntiCy arcwnfcriptüallia Scoîltt^poüor tJt- i JhU quot;britannica: parsregibnsqice antiqnis appropriata^ quam c^ quot;britones olim, àprimano Bruti filio, Locrino^ctii aßignata ƒ Herat, Loèpriam dixere.

I. Id eft peragrando quadraginta miliaria fingulis diebus: lt;^uibuscomputans32O. miliaria numerantur.

z. Abloiuce, vcarbitrorjponirur: VC ficfenfuSj Hibcrniam cum WalliaS^; Scotia æquari , duabus iftis Britannix inlulae portionibus mends.

De variis SoIini,Orofij,I{jdon Bcdæ fentcntiis quibufdaiii veris, quibufdam erroncis.

C Olin.'/s veto in centn/n vi^inti milliapajjtium fatis exqnift-te ' latitudinem Hibernia dijfundi dcjcribit ^èd de longitii- i dine tacet. .^amobrem arbitror ipß incogmtam infidam^quam *' mhnmanx magnitudinü elje teßatngt;r.Oroßiis'Vero certiori in--danne Hiberntam Bntannip propinquamj-ongo ßatio terrariim angu^Mrem^fidcodi folisqne temperie mads vtilem^ protesla-tu-r. Ißdorns qiioqu/S concordat Oroßo^ dicens^ Hiberniampro-xiinxm 'Britanniae inßdam., fpatio terr ar tam anJtasèiorem ^ßed fitif fixcn^diorem.Beda ^fero Hiberniam turn aërisfalnbritate, quanferenitatemHftlamquot;Brltanniæ:,præ^^areajjerit : defaln-britate veria,n, de ferenitate vero (falnap.ïce Veniaqtae paa) contradam [cribens^ fient exßeqnentibnspaUm erit.Siciatenim G allia quot;Britann'am^fic ^9^ ‘Britannia Hiberniamjaërü tam fe-remtate qttàmpabtilitate longepracellit. ^anto enim ad ènri pa'^tesmads a~cedittar, tanto cœlifazientj qnoptarior fiubti-lior^ tam o penetrabilior inclementior dér illiaslrat. ^a itb verb

'vero aclCirctj, Zephinqi^ fines magis vergitar, occidttam tem-^ feriernqiMnubilofior obtufior^ tantobenigmor Atquefidu-brior aura, fœcundat. Terra qt4,ipbe mediointer Ifiandiam firi^ gidam^e^ Hi/paniam torridimjibramineporre^a^a contrariis bine inde contraeîa temperantia, tarn cab temperie^quam acris Jalubritatefeliciter HiberniafœcHndatur. antem Hibernia^ pro quantitates fiua captu^multo rotundior. In medio aliquanttt-lum fiubfiri^a, circa capita verb in ampbtudinem dilatata. Britannia verb longior arTbor ejJe dinoficitur. Sedfient Hi-bernia/ontra Aquilonem, Tritannia longe brenior mntila-latior^ita pffi in Meridiem non minor^veram etiamjnxta T^da ajfiertionem^trans lUinsfines fie mnltnm protendit.

z. Mendaxlocus, corruptusque totuscrat Soliniliber,qui ad Giraldi manus peruenic. Apponam audoris verba,vt in cor-y»/«». caf. redioribus exemplaribus imprimuntur. Multis infulis,nec ig-nobilibus (Britannia) circundatur : quarum Hibernia ei pro-ximat magnitudine. Inhumanaeft, ritu incolarum afpero : a-lias ita pabulofa,vt pecora, nifi interdum à pafeuis arccan tu r, in periculu m agat latias. Hxc Solinus. Non ergo affirmat,Hiber-‘ niam inhumanx elTe magnitudinis, quemadmodum Giraldus fcribit,fed magnitudine ad Britanniam quam proximo accede-re : infulam verb ipfam, propter fcrinam illius tempons barba-riam,ab omni humanitate vacuam efle.

T_Tibernia qnidem terra inaquaHs^od montnofia^ mollis I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aquofia^ filneTlris nbsp;nbsp;pabidofiaTVere terra ' àefierta^ invia,

fedAqt^ofi.yideai Ijk igiturßtpra niontes oqitMßlt;tre. Infum-niis emm (tëreorü^arduornnui^collui yerticibH^ßagnA reperies^ pa.ludes. ’Plamcies tarnen habet per locapitkhemmat fed rejpeêïti fluarttm ' modtcru. êfl antemper ojnnia fere fui löte- z ra^ntartnaque btora terra valdè demijfa. Interuis tarnen m coL léf j ardtiosepK 'merites ’ enorrmter ercbÜa non tantwm ' j circnrnferenttas, 'vertun etidin fenitimas ßäpartei Jabulofas. rnaris'habens^ tpttam faxofas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j'*»'.

'■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A DNOTA'TIONE S IN C A P. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;•'

I. Alluditparum accommöoatè adiftumvatis vcrficuluni Pßil.öi. Ill terra dcferta,inuiajamp;inaquofa. Vcriipa f^ibcrniatn non adeo dcfcrtam fuilTe eo tempore, etiam ipfo Giraldo teftc, liquido apparet. cap.primo,itafcribit. Potcram quidem,vtalij, aurcaforte munufcula,Falcones, amp;nbsp;accipitres,quibus abundac infula.veftræ fubliniitati deftinalTe. cap. 6. campos frugibus à-bundè veftiri doçet. cap.7, magnam vini vim in Hibernianh aß-portariteftatur. Pafllm in liiftoria,magnam Hibernorummulr titudinem inarmisfuiire,declarat. Quibusomnibus in vnum collcdis, confequens eft,Hiberniam non fui/Te defer tarn ;nifi illam terramdcfertamelfeGiraldus velit, quæaurcis munuf-culis abundat, in qua i'ncolaeagriculture opcram nauant, cum tranfmarinis mcrcatoribus commercia habent,, que in c|uat»is infule portione populis rcfcrtaeft.

z. Idpotuitverumfuilfejtemporibus illis: noftraattatefal-fumeft, Nam maior AnglicæProuinciæparsfiluis caret, adeö vt incolæ cefpitibüs, magna ex parte, vtantur.Dublinienfes ful-phureiscarbonibus ,ex Britannia adfpörtatis, luculentos focos fuftentant. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1,' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■

Lebaprlt;epingHi^'vberiqt4efrugtim frouenM felix terrd w fxcunda,. Vmgibiu aructypecore montesnemorofa. fe-ris (tbunddnt. Tdßtds td)'/^en^qtidmfrt4gibns: gramme, quàm granofceeunMor eß^ inßdd., éMultam friges in Hibernid, pluris mam in admis, minorem in grants f^empromittunt. Tritici namqtsegrana ’ contraBa funt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minista,^ Vix ahadus

'vanni beneficie purganda. lt;iAbi^f^d'efatis.^ campi^ie^iittntar, horreafarcitsnttir^^fola Iferugranaria desÏituiintur.

Huirrr, ■ t f ■ ■ ''A,; u- i' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

, 'f i.:Totumiftad,xcatenoftra,falfum eft. Quineciam palTim, in Anglica prouincia, reperitur quoddam genus tritici, quod Noranandicum appellaturyfati?grandc,amp; plenum. Valdè ferax cft Hibernica:gleba,dumniodo,in fubaóto amp;nbsp;iterato folo^agri-cokefcmentcmfaciant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

II., ULJ! . nbsp;nbsp;nbsp;C,- nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

’vixinmejfepluuialis'aquofitascolligi permittit, Bobets namquefiatibtss , pluuialibus inundaitonibus ,pt'£ altis tems , * hdcexuberat, coUateraliter vero Zjepl^ro,ab AuBiraü parte. Brequentior,Çs^ procellofior ahis fiprus hk regnat, omnes fiere occidentales ’ arbores,in eminentipofitas, partem in oppofi-tam'velinclinans,'veleuertens. Terranirmrurmmari immenfio, €ƒ ex omni latere ventü expofita,nullampenitus ,partibus ex tUis,propinquamfieu remotafobdi obBiacub defien^nem habet. Adhtec etiam aqune, in nubibtts contrei a conglobatA ,ob

A. P P E N D I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117’

tMtiWt * loci illiui intemperiem, ne 'e lt;etherei cakr^ igne confuni^ ' 4 me Agon's aè'rei mxibiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in niusamglae^m-

'VS n^turtint concret £ demwn' in ^iwmfacillimè rejblisuntnr. Item hie quoque terrA^ßcnt nbsp;nbsp;aIia quxlibet monti^ofa^pluuias

Abunde gignit nutrit. Terres qttippe montAnaéptspr£cipuè frigidiUte confumti ca'orijy in emtatata attract humores m nad tiiMnïorigtnemdsf 'Acili comtertuntuir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam^iwcta fittif

'VArios y varia vocabula fortirifolent, Dtam enim adhuc coUibfu immnbtintnebuUnuncupantur .altutf elatij à terreno contagio liberèftibbntati^nubes vocantur • gttttathn Verb nimit-tm'^madimareuertentes^feubquidij fettconcreti, nuncniuesy nuncplti'Âke dicnntur. HincigiturHiberntaß^aüia^ C?- Scotia plunids abi^ndant. TPaßinj,i^ pratisjinslle^c^ laSîepoinis^^non vineis diims eß inßsba. Beda tarnen jinter abas infulæ laudes^ died earn vinearum expertem non ejje. Sobnus verb^i^ Ißodo-rns apib.'ss earn carers afferunt.Sedßdua ipforum venia/ircum-fpeSlius è diuerfofcripßJJentyVineisipfam carere,!^ apium expertem non efje. ® Vineis enim^ eaxum cidtoribus jemper ca- 6 ruitjÇ^ caretinßula.Vina tarnen tranßnarinajfatione commer-ciij^tam abunds.terram replentppt vixpropaginis^proueelusque naturahis, in abquo, deßiÜumpercipias. ‘Bi^auia naurnqus de plenitudinefua ei copiose Vina tranlmittit^eui nbsp;nbsp;animalbum co-

ria pecudumßerarumqus tergora Hibernia non ingrata remittit. Apes quidemdicut abe nationesßi£cmellificas habet, ßn maiori tarnen,vt arbitror, copia ßcaturirent^ß non venenofas €gt; amaras,quibusßlueßit inßda,fugerent examina taxos. vel potius ßnonaeris Htbernici, tanta cum humiditate, ventoßtas minuta corpußeula tarn dißperdsret,quam corrumperet. Bauora-bibter autemdici poteß, tempore Tied£,nonnullasforßtan, in infula, ® Vine.aisfuße,longe poft Sobni tempora S. Domini- 8 cum OjßrienßmjVt ajßerunt quida^a^es in Hiberniam detuliße.

9 bus inimicofn-hdnc terra ajJeruntl'Vt adueEîos etiam inde wresfeulafiUos.ßquisalibi'intra aluearia fparferitexamina fauos déférant, ^eda quoque ceruorum caprorumque yenatu infulam iflam duit infignem, cum eandem tomen femper capris '^cai^ufè confetiC^.carere.Hecmirumefl^fa tramiteyeri^ tatis inter dum deidauerinticum nihil oculatafde, mhibnif per indscem^e^' à remotisagnouerunt.Tunc enim resquxlibetcer-tffmonititur de veritate^ubfidio^ cum eodem lititur relatore^

fmam remotifimarum rerum in 'daginem^ débitafunt laude non mdigni.St quoniamnihil humanurnomninoperfeSium^omniÜ^ ique habere notitiam, t^in nullopeccare^potiusdiuinitatisefi^ quam hurnanitatis ■ errores forte f qui exparte irrepferint^tam tmperfeSiionis conditio, qudm ipfa locorum di^lantia reddat females iHancigitur 't/eniampetimi/scque damuséptè vicijfmynihil ^nquamhumanum a nobis alienum cjfeputantes. ''

' I. Hoc perraró contingit, alioquin agricoL^rum labor pror-fus inanis clTet, li per aquam pluuiamquotaonis aducheretur tantum incommodorum.

ƒ. In eandem fententiam hi verficuli, nefeio à quo, erant fcripti. Dumpluit, ef plunia : nbsp;nbsp;nimbus, dum nubibus haret'.

bernia,ficuti in Gallia,aut Hifpania,fed vineasquafdam in hor-tis rcpcriri,queniadmodnm in Anglia,quod verumeft. Atque eum fuifle Bedæ Icnlu m,non dubiro.

y. Ingens apum copia,in Hibernia, abundat. Non enim in rufticanis modo alueariis, fed paflim etiam, fcre in quouis v^.-cuofilueftri trunco,amp; in tprræ cauernis, examina rcperiuntur.

8 ■ Quo paäo hoc dici poterit, ciim Giraldus antea hoc i plö capite,fi ne exceptione, aireucrct, Hiberniam femper vineis ca-ruiffe.Sed qui fuit Bcdatfenfusfupràcxplicauimus.

5». Solinusrc vera hoc affirmât, in quo vehementer errat, Verbaeiusfunt : Apesnufquam. Adueótum indepuluercm, sdin. caf. feu lapillos h quis iparferit, inter aluearia, examina fauos dcfc- î* runt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i

JO. In corredioribus exemplaribus nullaeaprarummcntio à Beda fit. Diues, inquit, laóbsac mollis infula, ncc vinearum cxpcrs, pifcium, v.olucrumq. fedamp;: ceruorum venatu infignis. Hifl.EcckJ. bare Beda. Verum ipfc Giraldus dum Bedam reprehcndit,mi-hi,offendere,videtur, cum fenbat, Hiberniam à capris femper defertam fuiffie. Magnumçaprorum.caprarumquenumerum ibi iam effie, non opus erit comprobare : arque ca abundantia non in Anglica prouincia, fed in ipfis H ibernorum territoriis, magna ex parte , reperitur. Qqin etiam temporibus D.Brigi-dæ,quæ multisluftris anteGiraldum natum vixit, capras inin-fu la fu ifle, fic docco. Etcnim G iraldu m contra G iraldu m te-ftem prodneo. Illetopograph.diffinct.x.notabiliaquædam Hi-bcrniæ localiterarum monu mentis mandat. Inter alia,de quo-dam cotinuo igne,qui à D. Brigida fuit inftitutus,in opido K il-darienfi,italoquitur: Virgeaquadam,amp;orbicularifepeignis iftecircuitur,intra quam mas non intrat:amp;: fi forte intrare prae-fumpferit,quodàtemcrariisquibufilam nonnunquam eft at-tentatum, diuinam vltionem non euadit. Item mulieribus fo-liim, amp;nbsp;his non oris flatu,fedfollibus tantum amp;nbsp;ventilabris ig-nem licet exfufflarc. Item per imprecatione virginis caprarum fœtus hic non perueniunt. Hadenus ille. Quorfum quæfo ca-prinos fœtus abigendos à fepibus virgooraffet, fi nulli tales, in Hibernia,vnquam fucrunt?

n. Famimcndaxcft,amp; (cripcorcs fæpenumero inerrorem rapit. Solinus fcribit,in Hibernia,aucm efle raram. Art vbi aues abundant,fi in Hibernia non abundent ? Adbasc itapabulofam infulam affirmât,vc pecuajuili interdura à pafcuis arceantur,in pcriculum agat fatias. Quod fècus eft. Item mare,inquit,quod Hiberniam amp;: Britanniaminterluit, vndofum inquietum toto in anno,non nifi xrtiuis pauculis diebus eft nauigabilc. So-linus errat. Satis tranquillum eft, nirt ventorum vi agitetur. Et non fokim æftate, fed etiam fumma hieme, vedores vitro ci-troquenauigant. Bedarefert, niuemyltra tridui fpatium raro in Hibernia manere. Quod non eft ita. Niuis tempus non eft adeo ftatum,amp;: certum. Sæpius per vnum menlcm, ràrô per duos pruinæac nines in Hibernia hærent. Interdura tota hieme nullas difpicies. Fall! rumores hiftoricos nimis crcdulos in huiulmodi errores inducunt.

C Vnt Mies hk multa^quiie ’ bernac£ vocdntur^ quAS mi-'^rum in modern contra, naturMnndtnra, producit. '' Awü quid£m paluflribus ßmiksjed minores.Qx Itgnts namque abie-tinis^per aquora deuolutis^primb quaßgummi naßeuntur. De-hinc tanquam ab alga ligno cohierente conchdibtis te^iis ad li-beriorem formationem incluße per rostra dependent. Btßc, quoußque procejßu temporis^ßmia plumarum ?oeßituram indu-t£,'veïin aquas décidant^vel in aërts bbertatevolatuße tranß-ßerunt. Sxßuccoligneomarinodue^occulta nimis admirandaque ßemini^ ratione^ lUimenta ßmulincrementaqueßußcipiunt. ZJidi multotiens ocuUsmeis plußquMn mille minuta huiujmoib auium corpußcula/n litore maris, ab 'vno ligno dependentia, teÜis in^ duta^ç^ iamßormata. S^'^on ex harum coitupotadßolet^ouagi,-gnunturpiec auis in ear umprocreatione imquam ouis incubât, jn nullis terrarum angulis ^el libidini ‘-vacare lt;iael nidißcare

’Pidentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in qwbufd.iimHiberni£pnrtibM^a,uibM

iüù tanqtiOfn non carneü^ quia, de carne non natü^epifcopi ’Tjiri rebgioßjeinmorum temporeßne dileElu feßci joient. Sed hi qntdem fcraptdose mouentur ad deh^lttm. Si quü enim ex primi parentis ^carnet qnidem^ licet dx carne non nati^ ’femore

’ comecülTet^cum à carmum efu non immunem arbitrarer.^ßi-ce infeux ludee^ reßice vel fro ‘^primam hominis generatio-- 4 nem^exliito^pne mare nbsp;nbsp;fœmina : fecundamque ex mare ßne

foemina^ob legü venerationcm^ dijßteri non audes.Tertiam fo-lam^ex mare bctbcet fxmina,quia vfualü eß^ dura ceruice^ affirmas, ^uartam verb^ in qua folafaluseß^ex nlicet J ßne mare, ob^iinata mabtia ,in propriam perniciem deteSîarü. Brubefce mfer,erubefce,lt;!^' foltern adna-twram recurre, qua ad argumenta fidei, ad mfruSîionem no-from noua cottidie anim^ia, ßne omni mare velfœmina, procréât producit. ‘Trima ergo generatio ex limo, Cn hac vlti-ma exligno. llla quid£m,quoniam à domino natta'a tantum fi-mel, ideo femper obßupenda proc eßt, ißam vero non minus ƒ admirabilem, minus tarnen admirandam, quia ßpe, imitatrix natura minißrat. Sic enim compoßta eflhumana natura,vt nihil prater inußtatum rarocontingens,velpreciofum ducat. Vel ‘ admirandum. Solü wtum nbsp;nbsp;occafum,quo nihil in mun-

do pulchrius,mhilßupore dignius, quia cottidie videmus, ßne omni admiratione praterimus. €chpfm vero folù,quiararius occidit, totus orbis obßupefcit. Ad idem etiamfacere videtur flatufolo,c^ occulta quadam infpiratione,citraomnem mixtu-ram,apumexfauo procreatio.

J. Hoc exemplum gt;nbsp;quo, pro argumcnto, adinfirmandara arqueFrangendam Hibernorum ann'ftitum (cntentiam, vfus eftGiraldus, nonapteadrcm propoficam FuifTeaccommoda-tum,fatisluculentc(crtpfimus,in Hibernisedefcriptione, An-glicè à nobis édita. Daflimilis ratio eft eius,qui fupra naturæ vires creatuseft,qualisftiit Adamus,açeorum animalium, qua: natural! efficicntiagignuntur. Gerte in fcholis creari, amp;nbsp;gigni f)lurimùmdiftare,do(ftos nonftigit. Veteres philofophi ex ni-iilo nihil fieri docuerunt ; creari tame aliquid ex nihilo, Chri-ftiani credunt. Hibernos antiftites ita fuifle argumentatos, ar-bitror. Quidquid eft caro,ex carne,communi naturae curfu,gi-'gnitur : Aft talCm ortum Bernaculæ non habent : non funt igi-,tur carnes. Carnem,vfitatoloquendi more lue accipiendam admonemus: nam pifeiumetiam carnem dici auóFor eft D-Paulus. I.Corinth. Iƒ.551.

4. Similem habet fententiamD.Thomas, part.5. quæft.3i. art.4.in corp. Primus,inquit,homoprodu(ftuseft, ex limo terra:, fine viro amp;: faemina: Eua verb produóFa eft ex viro, fine fae-mina : alij verb homines nafeuntur ex viroamp; fœmina. Vndc hoc quârtum, quafi Chhfto proprium relinquebatur, vt pro-duccretur ex fæmina, fine viro.

ƒ. Eft minusadmirabilis. Namvthomodignitatc,itaortu amp;nbsp;origine,cetcrisanimantibusmultum præftat. Amplus eft hîc ad philofbphandum campus, fed huic loco inopportunus.

6. ItaD. Auguftinus, tra6t.24. inlohan. Miracula,inquit, quæfecit Dominus nofter,Ièfus Chriftus,funcquidcmdiuina opéra,amp; ad intelligédum Dcum,de vifibihbus admonenthu-manam mentem. Quiaenim ille non cft talis fubftantiae, qua: viderioculis polTitjamp;miraciila cius, quibustotummundum régit, vniuerlàmquecreaturamadminiftrat,afiîduitatevilue-runt : ita vt paenè nemo dignetur attenderc opera Dei mira amp;: ftupenda in quolibet fèminis grano : fecundum ipfam fuam mi(cricordiam,feruauit fibiquædam, quæfaccret opportuno tempore,prærer vfitatum curfum ordincmquc naturiE,vtnon raaiora,

majora, fed infolita videndo,ftupcrcnt, quibuscottidianavi-luerunt. Maiusenimmiracukim eft gubernatio totiusmun-di, quam faturatio quinque millium hominum de quinque panibus. Ec tarnen hoc nemo miiacur :illud mirantur homines,non quia maius eft,fed quia rarum eft. Quis enim amp;nbsp;nunc paicit vniuerfum mundum,nifi illc, qui de paucis granis fege-CCS créât. Hare D. Auguftinus.

I * Errii terrarum hxc omnium temperatijßma. ISlon cancri -*■ calor exaSiuans compellitad umbras. Non ad focos co-prkomi rigor 'Vrgenterinuitat. Niues hic raro:,e^ tunc ' mo~ i tempore,durare'z^idebü. ëx omni tomen gt;^ento,non minus SubfolariTauonioq.!^Zepl^ro^quom ßrcio,ii^ '^oreoïi quondoque brumefcit.Qxomni quidemmodicè, exnuüoimmo-derote. Sicut aßiuo^fic ft} hiièmali tempore herboßi vireßunt poßeua. Vnde nec adpabula ^foenaßecari,nec armentis 'Vnquam z ßabula, parariß)lent.deris amœnitate temperiéque temporaferè ' cunEla tepeßeunt. Äeris quoque dementia tanta efl^'vtnec nebula inßiens, neeßiritus htcpe^ilens, nec auracorrumpens. Medicorum operaparum indiget inßula. Morbidos enim homines,prater moribundos,paMcos inuenies. Interßanitatem ’ con- } tinuom/nortemqueßupremam nihil fere medium. Aduenarum tarnen ifna hic ferè efipajßo, arnica vexatio. Ob humida namquenutrimentaßnmoderaium'ventrisfluxum liix inpri-mis 'vüuseuadit. Traterea per totumpane anni circtdum carnes adefurn,!!^ vaccina valent, nbsp;nbsp;^porcina nocentftem ne- 4

mo Vnquam indigenarum hic natus,terram,aeremquefalubrem non egrejfus,lt;-ulla triumgenerum ßecte ' febricitauit.Sola ve-xantur acuta,eaqueperraro. Hiequidem tenor naturaliter re-g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus ine-

bi/s ineratJed mundofeneÇcente^^ tanqiMm in decrepit Æta^ tis finium turn ’'vergente^^ ad fine m tendente^cun^hrumfie^ re natura rerum corru^ta m deteritu mutata. Tantafiquir dempluuiarum hic lam mundat vbertai^tanta nebularum nubium incumbit impurttat. 'Vt vtx tres dtes^ vel aHiuos, continua fierenitate ciareficere videos. U^Ua tarnen aeris viru-kntia^nuUa tempon's intemperiesvel finos nbsp;nbsp;nbsp;hilares hk con-

I. Interdum fans longo temporCjquod facile eftobferuatu. z. Noftraætace aliter fe res habet.

habitatores fingulofiquß figiUatim diuerfiarum nationum aduentusjilum Vertamits.^ualiterque^^ quibus ex partibus hue ad'Mnerint^quantamq. moram in infulafiecerint^quove te-nore defiecerint^quam breuius^ nbsp;nbsp;nbsp;lucukntuts poterimus^expli-

cemus.(ompetensenim or do depoficit^Vt poflquam terram tpfiam in Oceano fiundoMimusJitum nbsp;nbsp;nbsp;naturamgvariafique animan-

txtes enodattirnuj^tandem hominem ipfi^m^tanquam djgniorem operü partem^ nbsp;nbsp;nbsp;cuiusgratia, de ceteris dijjeraimm^ introdn-

ca'n.is^eiispque mores modos^ 'variófque^iuxtafcrtunie'vi-ces^remm eu/entits^ ytt ad noßra lam tempora^ declaremMS. “Z/t ßciit land.ibih antiquorum indußria no^ri temporis auiÜa funt fludia^ßc^lon^e licet inferiore lyra^calamóquefragilij difparini-ms 'valdè difimili vt magnis componiparua flebant^ no^ fir a quoq.diligentia^poflerorumfiudiis ahquid adiiciatur çne per ignauiam jocordiam tempora ducamus otiofa^ non tan~ • quam communi omnium commodo fed nobis jolum inutiliter^ tanquam be^ita^ fine caufia^ nati yideamur. 0 quampra-clariore^quam pracellentiore praditifutit animo^ quipretio^um illud'Dei donum nobdem fcilicet nbsp;nbsp;incomparabikm fiientia

thefaurum non abfconduntfedlargapotiusfiaudabilique bbe-rahtatc^cunciorum mentibus^ 'veTdicendo'velfcribendo^gratis acceptuyum fui incremento gratis impenduntfiuculentam quo-quSj multdque lucubratione plurimum eUboratam fapientia lu^ j cernam (y t omnibus in commune deduida ptdehrius elucefcat) paUm exponunt. Sic eorum digne commendanda videtur tntentiOj qui, quoniam breues dies hominis funt^ nbsp;nbsp;nbsp;tempo

ra tranfitoria^propenfius euigilant élaborant^ egregio ahquo facinoreymmoriam fui in auum extendereßignisque 'vir'tutum titul-is perlongam fiacerey elpotius quoniam mcm’etanea eil 'vita^ mortiq. accommoda^quam fpiramus itfi exfpiramus^perpe-tuam fibi^ mortique penitus impermixtam ffpirabilem fcilieet inexfpirabikm^ bonorum operumfiudiis^ compa.rare. • quot;nbsp;De primo aduentu Cefàræ : fcilicet, neptis Noe, antediluuiuin. cap. xi.

IVxta antiquifiimas igiturHibernienfium hiilorias^ Cefara^ neptis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audiens diluuium in proximo futurum, ad re-

fnotiijimas Occidetis mfidas^quoi necdum hominwn habitauerat, cùmÇuü complicibu^fugitm naMgio deßwauerat. Speras quot;vbi nunqi^ampeccatuwperpetratumfueratßilHM^'vm-aiSiamlocHrn non habere. zAmijßs itaque^qttas in comitatu ha~ bebat^naufragio nauibuspona^qua cum y iris tribusquin-quagintamulieribus vehebatur^naue fuperfiite^primo ante di-luuium anno ad Hibernica litora forte deuenit. Sed licet acute fatis^e!;^ laudabilipn fxminapngemo^ftalitatem declinare fia-tueritpommunem tarnen interitum^e^ fere generalem nullate-nuspotuitj euitare. Litus igitur in quo nauis lUaprimum ap~ plicuit^nauicularum litus quot;Vocatur. €t in quoprafumata tumu-lata eß (efarapvfque hodie Qfara tumidus nominatur. Verun-tamen cunSiis fere per diluuium lam deletis quiditer rerum ißarum tarn euentus quam aduentus memoria poß dilu-uiumpetentafueritpionindignum '^^idetur dubitatione.Sed qui hiSlorias i^tas primo fcripferunt, ipfviderint. Hiiloriarum I enimuero enucleator quot;Venio non ’ impugnator. Sed forte inali-qua materiainfcriptalapideafcibcet^tfellatericia Çfcutdeartc mußca legitur^ ante diluuium inuenta) i^lorum memcsria fue-ratreferuata.

I. Seitefatisdiduni. Necetiamhæc fabula Higna eft, qux rcfellatur. Primum ft fæmina peracuta imminentem vnda-rumaduentum præfagircvaluit,ctir non cum auunculo man-ftt ? Deinde qui potuitnauibus adHiberniam adfpirare, ciim id temporis nauigandi ars prorfus ignota fucrit? Aft quorfus liis triers imraoramur?

I ’ ^centefimo vero po^ dtluMium anno '^arthoUnus ^Se-ruz jilMs, deftirpe Japhet^Kpe, cum tributfiliis[uù, eorumque quot;vxoribtü 'velcaju^^ vel indu^iriaj hoc efl, 'Velerrore 'Vlasvel optima opinionepatrie, Hibernia btoribusflertur appu-lijfle. £rant autem tresjvfl eiiu, Languinus, Sailanus, ^^turu-gus.G^^cùm noniinumfluorum indicia rebus largirenturexfla-tibus ,perpetiMm flui mernoriam, nbsp;nbsp;nbsp;quafl 'viuacem quandam

praflentiamflunt inde flortiti. A primo enimfilio, Lagim ßagnü: à.flcundo, mons altiflimus, qui illi imminet man, quod Hiber-niam interfl.uit,atqus '~Britanniam,Salxinga nominatur. (uiiss ad radices quia longispojl temporibus S.Horninicus nobia mona,-fleriumcon^ruxerat,mons Dominici, iam quot;ofitatius nomen habet. quot;^turugus 'ïgt;erb,qui duobus tertiusJucceJflerat, ‘^turugo nomenflagno donauit.Sub hoc aute Bartholanogeflorumpauca reperimus infignia. At non aüa, nifi fere quot;Va^iiflima quattuor fiagna fubito ex terra'^ifceribus eruSîantia.quattuor nemora, fludio agriculturafuccifa,lt;^ raeùcitus autdfa, atque in campe-firem puritatem,non fine magno multorumfiudore, redabîa. €o enim temporis,tota propemodum terr a,prater montana quada, tpfiararijfima,fibiis im:menfis,c:^fruticofis nemoribusfue-rat obfita . vt vbi exercerentur aratra, campana planicies Vix inueniretur. Sedetiam adhuc hodie,re§JeSlu ' filuarum, pauca fiunt hie campeiîria. 'lBartho!anusvero,cum filu's fuis nbsp;nbsp;nbsp;nepo-

tibqs,non mediocriter tarn in rerum fuccefiibus profl^erari cce-pit,qudmfuccefiionibus.Namab aduentu corum,pofiquam trecentorum annorum euolutus eß circidjss, ad nouem iam miUia ’^irorum fuccefiionis fua traditur numerus excreuiffe. Tandem ygt;era in bello magno,quodcumgigantibusgefiit,potittim VtSio-

XjS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A P P E N D I X.

fdciks (hrcfu^mmA dcos^eadcmque tuenßißicilss:!!^ qtüaßum-mis hune nummA rebus crefcendipoßuere modum: inße magiM ruunt^ßummüepie negatumßare dm^nimiumq. grauesßub pondéré lapßis'.ßubitape^tilentia^ex déris forte corruptionde in-teremtorum gigantum cadaueribus exorta^ eum^ cum omnibus fere Juis^aboleuit euentus.Ex ilia namque mortahtate fobssfer-tur euaßfe'^M.nus. ^uifcilicet Ruanus^'Vtantiqu^ereferunt hidiorke^poß muita nbsp;nbsp;plura^quamdefacilicredi poßitannorÜ

curricula ppfque ad tempora beati'^Patricü reßruatus,el5^ ab eo ba^tizjitus fUit. Hic Verusvt aiiunt, hidioria relator cuncia gentisgedlaß memorite.ßnibus, pr^e nimia antiquitate^abclita^ S.nPatricio replie ab at. Nihil enim tarn fixum animo, quod ne-glePïu^ tempore non abolefcat. Hic quidem ^Rpianus heet à morte Viuendi quidem inducia^ extorßritj paeem tarnen non impetrauit. Licet enim vltra communem, nbsp;nbsp;nbsp;confuetum flux£

ac momentanese vitez terrninumi mortem longe dislulerit de-bitam tarnen miferæ carnis fatalitatem non euafit. quot;Rpanus idle sprout ex Hibernicis hißoriis coUigi potefl trans omnem X antiquorum patrumlongæuitatem3 licet ‘ mcreebbile valele vi-deatur, lt;1^ calumniA obnoxiumpnultis annis vitamproduxif-ßsperhibetur.

Z. Nec mirum. Nam lî liæc narratiovera fir, Ruanus annos ferè vixit Z041. AU huiufmodi infomnia recitare, refutare eft.

De Tertio aduentu Neinedi, ïcilicet à partibus Scythiæ, cum quattuor filiis fuis.

igitur TSartholano^^cum omnipKceßioneßta^acerhdt contmuxtjue peflilenti^emutronedetrito abqtMnMu terra. ßto nudata cidtore ^remanßt^ donee Neme dus^Agnommq filius^ natione Scythicus/urn quattuorfdiü fuis^ad defolata btora ter-r^ deueEius eß. StariumßerbanelemyAnnmum, Pergußum-queßlios hic habuit. ïn cuius Nemedi temponbus quattuor ßagnaßubito^ inopinatóque impetu emerfa^ mult a nemora flux in camposplanafunt redaÜa.Hic cumpiratis^qui Hiberniam grauiter -depopidari confueuerant^quattuor beUageßit cr-adelißima^cui vbique ce fit quot;vicioria. Jn quadam tetmen au-ßralis Hiberniæ infulafiem obiit^quam cgt; fui nominisperpetuum feat hxredem.Filiorum autem Nemedt^ nepotum:, abne-potumque fuxefio in breuigeneris numeroßtate in tantum excreuit jVt totam ferè^ infulam lonf abundantius folito^per omnes eius angidos adimpleßent. Sed quoniam plusgrauitratis habentresyqux cum tempore crefiunt^ct* tara folet fubitis rebus ineßeßdes : ßcut fubiio in tantam exereuerat midtitudi-nem, fc fubitis, ^inopinatis rerum euentibus^^ cafu longe citiore quam ortu defecerunt. ’ißellis namque frequentibus que cum gigantibusgejferant^ quibus tune temporis abundabat infula, variisqus incommodas ptß infortuniis^maxirnä,pars-in breui deletafuit. Parsveroreßdua tot irnrninentia^ eatem-

Jorum mcommodujfuga:praßdio^ d^clmAns^partim Scythiam, partim Græciamnauigio petierunt. Ducentis igitur^ quindicim annü Nemcdigeneratio Hiberniam tenuit ducentispo^imodum annù 'vacuafuit.

jz.C4f4Z. Ifte Fergufius non eft is,qui primus Scotorum rex ab Here^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dore Boethio ponitur,qui fuit non Nemcdi, fed Ferquuhardi

3. De gigantibus multa in vtramque partem difputaripof-funt,verum quia Alchimus Auitus, Viennenfis antiftes, orna-tifTimis atqueoptimisverfibusjdeillis dixit, non alicnum eft, cius (ententiam in medium proferre:

AZffci'm.A«!. Tempore quinetiam peccatrix terra fub ipfb Nutribat feuos,immania monftra, gigantes. tarnen effari folitum,quo femme crctos. fatr.tim.y. Communi cundis ortum de matre ferebant:

Qui genus, vnde patres, prohibent arcana fateri. Si Ipeciem quæras,humani corporis illis. Plus vultus,quam forma fuit:fic linea, membris Conuenien» hominem monftrabatjdilTona molem. Quapropter deinceps commentis Grxeia fidis Dedecus infandum maflis informibus auxit, Et portentofis defcripfit corpora membris : Pube tenus quum forma viri, quum corporis ima Suppierent vafti mixto pro crure dracones, Artus femihominum patulis qui faucibus, imo Integros, viuosque homines crudo ore vorarent. Tune etiam aiebant diro terrorc, tonanti Blalphemis cxlo conuicia mittcre plantis His fimiles mendax Phlegrxi fabula belli.

Excuflas finxit iecifle per aëra rupes : Pro telis, fpaciola manus quas turoinc mentis Sparferit,amp; miffis cælum quaflauerit aruis. Hxc funt prifcorum,quæ de terrore gigantum. Carmine mentito,Graij cecincre poëtæ: Qui cælum aduerfus prauis contendere fadis Inftitc-

Infticerintjnec iam miflïs confligcre tch's -Qi^in poflcntjdiris agttahnt proelia votis, ' Montibus impofitos nee enim fascredere montes. Hoc tarnen amp;nbsp;deinceps illos tcntalTc putabo, Quicodos latereSjlentoque bitumine iundos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß^neßtz,

In (ublime rati manibus fie pofie fuperbis Suftolli,amp;: celfas in fidera furgere moles.

Quum furerct mortale genus, cafibque labors Irntaconfcenfis commenxa inferret in altum Nubibus, amp;:refbgum fequeretur machina cælum Non prius abfiftens, fiibitas difcordialinguas Qiùm daret,amp; varias confunderct omnia fermo, Hinc fparfum faedus,diuifa lege loquendi, Qi^icelerum afienfu turbata fuperbiarupit. Sic interrupt« perierunt culmina maflæ : Effeduque carens celTauit in «there turris. H«cpoft Diluuium : nam quantas tempore prilco Prefla gigantæas tellus produxerit arces, AtquelacelEtis contemtum immiferit aftris, Abftergente Deo diraeluuionedocemur.

Si cui cordi fitjplurade gigantibus feirejegat D. Auguft.lib. ly.dc Ciuit.DeijCap.ij. D.Hieron. cap.(ï6.inEfai.D.Ambrofi lib, de Noë, amp;nbsp;are. cap. 4, amp;nbsp;cap. J4.D.Cyrill. Alexand.lib.j.in Genefiamp; lib. ji.contra lulianum. T ertull.hbr.de Refurred.car. circa medium, amp;nbsp;adnorat. Renat. Lauren, ineundemlocum. Ifid.Etymol.lib,II.cap.3.Albin. Carol. qu«ft.inGen. qu«ft. in cap.iï.D.Thom- poftil. in cap.iJ.Gcnef. Francifc. Gcorg.pro-ble.Scd.x.de Noë,amp;: Dilu.

.'(1 ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -j

Dc Quarto Adiientu,lcilicet fratrum,amp; filiorum Delæ. quot;nbsp;CAP. XII U. ‘jnt'

-*duceshigernMnifratres^ßij fedteet DeU^ pradi-ru 2^emed porieritatejquÆ in GracM fecejfèr^tjf.n Hibernidm h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dppli-

Applicuerunt,^ eam’vacuaminuenientes^w quinqueportiones aquales inter fe diuiferunt quarum capita tn lapide quodam conueniunt^apud lt;Stïdediam^ iuxta caflrum de Kilair^ qui lapis

ymbilicits Hibernie dicitur quaß in medio medituUio terra poßtus.Tnde^e^ Media pars ilia Hibernia Vocatur^quia 1 tn medio eß inßulaßta. T)e ' quinque tarnen partibus lüisßi-moßs^quarum noniina fupràpoßuimusj,nulla eß hac. Cum enim \pradi^ißratres quinque^ 'Videlicet Gandius^ Gènandiusßan-gandiusfB^theraguSj nbsp;nbsp;SUnius^n quinquepartes inßulam di-

i uißßent^ quilibetpartiumillarum fuam tn Mediaquot;-portiuncu-Um habebatUpidemprafatum contingentem.quia terra lUaß principio^optimafuerat, tamcampeilri pUnicie'^ quamfœcunda frugum fertilitatepvnde nullus eorum quinque experstpßus eße volebat.

T. Nunquamautin anhalibuslegijautanoftrisacccpijquin Mediaquintam Hibcrniæpartcmelficeret. Neque memini, inquolocojharum Giialdus mcntionçm facitjVt interim Me-gt; diam omitcat. LageniajMomonia,ConnaciajVIconia,quattuor funt infulæ pörtiones,quintamjcxcra Mcdiam (vc quidem ego Icnfio) nemorcperict. Exfifticautem bîc quæftiofùbobfcura, vnde Media fuum habet nomen dudum ? Namideoidcirco Mediam dici hanc partem, quod in Mediainfulæportione fita fit, omnino veri non eft fimilc. Latinum eft hoc nomen, at ilh quinque fratres Latine neftire. Cette in peructuftis fcriptori-bus vbiquCipro.Media,Midiara inuepifçriptam: amp;:]ingua ver-nacula hæc îhfiilæ portió, Meth, nomînatur, quod fané voca-bulum nullam,cum mcdiæ partis figrrificatibne,affinitatem habet. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

i. Nos longe aliam fententiam,vtpotecommuncm noftro-rum, amp;nbsp;vtopiniomea fert, verifimilioremfecutifuraus libro primo.Sed lîæclcdorisiudiciôrelinquo;,

De primo Hiberniæ Monarcha, Icilicet Slaiiio. ' l CAP. ’XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C ’':'

ui, quot;Vt adfolety muliaperUsrtens} SUnius folus totius Hi-bernitemonarchMm obtinitit : 'vnde ^ primus Hibernia r^^ nominAtur. Hicprinw quinqueportiuncuLts lt;5Media redin/e-grauit,e^ tn Vnumconiungensmenfaregalï'approprMuit.V'hde à principalibus lUïs qiunqueportionibus^per Slanium ut diSiumefliam mutiUtis, vfque hodie^ ßgregAtAfepar-Atimper ß Media iacet, Nee tomen quantum terra 'tfna illarum quinque, tantum continet ifia, ßedßobtrn medtetatem. Cum enim a tempore Slanq quabbetiUarum quinque partium triginta duos cantaredoscontinueritjßexdecim tantum Media content a fuit. €ß ergo numerus cantaredorumomnium Hibernia 176. Dicititr autem cant are dus (compoßto ex Vulgari ifocabulo, tam ^rita-nica,quàm Hibernica linguaßanta terra portio,quanta centum tgt;illas continereßdet. Ciim igitur ex bis fratribus, nbsp;nbsp;nbsp;eorum

fuccejßone , nouem fuccejßrint reges, par um tarnen,circiter • annos ti'iginta regnauerunt. Slanius liero in monte quodam, a-pudzMediam,tumulatuseß,quiab eius nomine nomen accepit.

I. Mcdia,noftra xtatc^abaliisquatuorparribus fegregarano eft: amp;nbsp;iam ita late patet, vt duplicem Mcdiam; comrnunibds regpi comitiis, diuilam habeamuSjquarumvna^ vetufto nomine,Media,altera Occidentales Me^iadicitur, Mediamnoq italatè diffufain fuifte, tempohbus GiraldiCambrenfis,ar-bitror. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 'a ' nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

De quinto aducntu quattuor filiorum Milefij regis, de parubus Hilpaniæ,amp;: qualiter Herimonj amp;nbsp;He-berus regnum interfe diuiferunt.

lE.letAigfturnMgna exporte^ fhtrimùm dehilitata»(t~ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;twni lüa,^ ewm yariù inter fè confliSiibM^ tum eo potita

helloquod cum aha quadam Nemedipotentate, qu£ de partt-^ hua Scythiafuperuenerat^raui cum dil^endiô geJJ'erat. demum aduenerunt de Htjjfonia partibusyin Jexaginta nauium clajjèy quattuor nobdes Mile^q régisftlq,qui‘ii^ Jlatim tot am infuUm^ nemine rebellante^ßbi 'vendicauerunt. ‘Trocedente fuerb tempore ^duoi^or um nominatißimi Heberus feiheet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t Heri-

mon duos in partes aquales regnum interfe dtiuferunt, Heri~ moniceßit parsau^îralis^Heberoquidemaquilonaris.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

De fratrum difeordia, amp;nbsp;quali'ter, interfedo He* bero, de Hibernienfi populo primu s Hc' ■■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riinon monarcha fuit.

gnajfentj quoniam nullafides regm ficiis, omnfquepote-flas impatiens confortis erat^coecamalorum mater ambitiofroc terna paidMimdifiungens foedera^omnepacis 'vinculum in Irene dijfoluit. betisferebus immifcensdifiordiacunSîaperuertit^ perturbati PoSl 'varios igitur fratrum confiatïus^g^ am-higuosfemper bellorum euentus, tandem Herimonicefit quot;viSio-via^^ in bello quodam, interfeSioHèbero^fratrefuo, totum regnum Herimon folus obtinuit qui nbsp;nbsp;de Hibernienfipopulo,

fwt.. A nomine 'veropradiEïi Heberi^fectmdum quofdam^Hi^ bernienfes nomen traxernntivelpotius^fecundt-imditos^ab Hi-bero^ Hi^^anu flnuio/vndepr/iuenerant. DicüJunt nbsp;nbsp;nbsp;Ga,i~

d£li. diSïi ftint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scoti. Sicut enim antique referent hisio-

Gaidebis qtdddmfPhenq nepospodl bnguarum confiißo-nemaptid Nembroticdm turrim tn 'va.riü bngiüs peritißimi^s fItérât, Ob qtMm perittam rex ‘Tharaoßbamfiiarn Scociam ei fociaitit vxorem. ^oniam igitwr Hibernienfes itb 'vt Munt, originidem lineum dueunt, à Gaidelo, iß Scocia, Gaideli Scoti, ßciit na,ti funt, ßc nominMti. Gaideltts idle, quot;Vt Munt,HtbernicMn linguam compoßuit, quæ . Gtudelach dicitur,qiMßex omnibw linguü colleSÎA. ’ Scotia qtMquepars inßitla ‘^ritdnnica dicitur aquilonarts: qtiiagens origmabter ab bis propagata terram tüam habitare dinoßcitur. ^jgod tarn ^lingua,quam cult US,tarn armorum etiam,qudmmorum,'vßque in hodiernumprobat aßimtas.

I. Hibernos olim appellatos Scotos, amp;nbsp;Hibernia fuiffe Sco-tiam didamjoon modo Giraldus Cambrelis, fedalij etiam ve-cufti feriptores perfpicue teftantur. Vtliuius rei fidem faciam, àD. Patricio incipiam, qui primus Euangelij lucemHiberms adtulit. De eo ita vetus audor feribit:

Scoticæ,iDquit,gentiSjpro, Hibernicægenris. Decodern ira alius :TcmporeTheodofij, amp;:t Valentini, PapaCelellinus ad Scotos in Chriftum*credentcs Palladium mifit Epifeopum. Quodefundo ab codem miflus eft ad cos S.Patricius,gencre Brito,filius Conches,fororis S. Martini, Qui in baptilmo guide tuios. h 3 didus

diclus cft Suchar : à S.Germanio Magonius, aCcIcftinovero Patricius jà quo Scocorum archiepiicopus eft ordinatus,per an-nos fexaginta,faniftitace,fignis,amp;dolt;ftrinaexcellens,tocam in-fulam HiberniæconuertitadClîriftum. Sandus autem Patricius dumScotorumregiprædicarct. Hæcibi. Promifcuc nunC Hibcrniæ,nuncScotorum mentio fit. Cælium Seduliunijpoe-tam nobilcm,Hibcrnum fuiflc,perlpicuum eft.EiusvitaàTri-sixt. senenf. teiïiiOj amp;nbsp;Sixto Scncnfi ita deftribitur. Cælius Sedulius PreC-‘^sanaverb tgt;yterjnationcScotus. Idem nomen ipfe Sedulius viùrpat in Cil. sedui. piftol. libro, Scdulius Scotigcna. Eiusadnotationes inomnes suriut de D.Paulicpiftolasita iiifcribuntur. Scdulij ScotiHibcrncnfis,

Gallusetiam Hibernus fuit: quod ipfumWallaffidus Strabus,qui eius ada litteris mandauit, in præfatione fua agno-fcit. Atverolib.i.cap.46. bæc narrat. Nupcrquoquede natio-ne Scotorum,quibusconfuctudoperegrinandiiam pænèin na-turam conuerfaeft : quidam aduenientes,vnum è fuis conuia-toribuSjmultiplicipefte poireflum,in eodem monafteriodimi-ferunt. Quicùmaliquantis ibimorareturdiebus, amp;cottidic infirmitatis (üæ remcdium, plena fide,depofccretj nodequacti fcnem fibi, per fomnium, vidit afliftere, geftu amp;nbsp;habitu venc-randum. Quem,quisefiet, interrogans,beatiflimum Gallum fuifleperdidicit ; amp;protinusadillum,cernis,inquit,ô domine, toto mecorporedirfolutum, mcritorumtuorumcottidieeui-dentiam præftolari. Noli ergo, quod te aliquando credo fadu-rum,dilFerrediutius. Ad hocenim me rcferuatum cfte cogno-fco,vt ficut his barbaris virtus tua latiflîmè claret,ita etiam gen-tis tuæ hominibus meritorumtuorum fulgor innoteïcat,amp; claritas.Gentis,inquit,tuç hominibus,quos paullo antè Scotos appellat. Prætereain vita S. Kiliani martyris næc verba rcpcriu-* ‘ tur. Beatus Kilianus,èScotorum generCjnobilibus ortus parê-tibus,diuinægratiæ fadus eft nobilitate cl3riftimuS.Scoria,quç amp;nbsp;Hiberniadicitûr, infula eft maris Occani,fœcunda quidem glcbis, fed viris fandilTimis clariôr : c quibus Columbapogau-det Italia, Gallo ditatur Alcmania, Kiliano Francia Teutonica pobilitatur. Quid clarius ? Quid lignificantius dici potuit ? In eandem fentcntiam Icnbit Ionas,in vita D.Columbani, cap.z.-

Coliimbanus, qui etiam Columba vocatur, in Hibernia ortus eft ; infula in extremo lira Oceano, (pedanteTitanis occafum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

dum vertiturorbisjamp;: lux occiduas ponti defeenditin vmbfas. Infulæhuiusfitus, vtferunt,amoenuseft,amp;immunisabar-mis,amp; bellis exterarumnationum. Earn Scotorumgensinco-lit : gens quanquam cetcrarum gentium legibus cares, attame Chriftianæ religionis dignitate florens ,itavt omniumvicina-rumgentium fidem excellât. Hæcille. Verumobleruandum ^nvit.s. eftjIonamjamp;Wallafridum Strabumtofos errate, qui Colum- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ '''

barum,«5d:Columbameundem eiTe, (cribunt. Diucrfifunt,vt nnbetura-noflræ gentis annales liquide confirmant. Ambo Hiberni erât, amboæquales. Columba florebatjdum lùftinusfecundusim-pcrijgubcrnaculatenebat,quo tempore in Britanniam ex Hibernia migrauitjVt Bedæplacet,lib.j.cap 4. vbiSurius,inmar- swiMto.^-ginc,Columbanum,pro ColUmba,imprimicurauit, in quo,vc eeteri, lapfus efi. Columbanus imperanteMauritio vixit,in Italia évita exceflit, circa annum humanæfalutisô^ir. aut,vc Sixtus Seneniis affirmât,anno y f)8. nono Calend, Decembris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c«-

Columba vetohumatuseft,nonproculabAlbania,ininfula, lumb. quævulgô Colmkilianominarur, vtaudorcftBcda, Vcriim Hiberni confirmât Columbam inDunenfi ciuitatefepultum caf.^.. eflCjCuius rei telles funt vetulli vcrficuli.

Ht tres in Duno,tumulo tumuluntur in vno^ ßrtgida.) Patricius, at que Columbapius.

Quóniam verö in Columbæmentioncmincidimus, quid iniegmA. in eius vita pro bac fenrentia facit,appingere libet. S. Columba prædicens interitum cuiufdam impij,lceleratique plani,hæc verbafacit. Etconuerfusadfratresait,Hichomofiliuseff:pcr-ditionis, qui,quam promifit pœnitentiam,non explebit,fed mox ad Scotiam rcuerfus, ab inimicis perculTus, peribit. Fa-dumque eftita. Nam adHrbcrniam regreflus, ille miler in manus inimicorum incidens trucidatur. Ibi Scotiam, hie Hi-berniam nominauir. Idem audor,invitaColumbani,infocius cauffiearccm inuadercvidctur. Eius verba hæc funt. Beatus Columbanus in Hibernia, infulainOceanofica,quam Scotorum gens inhabitat, ortus ell.Hiberniaenim antiquitus Scotia dida ’

dida eft, de qua gens Scotorum Albaniam, Bricanniæ maion proximam,quæ ab eucntu modo Scotia dicitutjinhabitanSjOri-ginem duxitjSeprogreflumhabuit. Idcm,invitaD.CoIum-bæjfuam narrationem bis verbis terminauit. Eft autem ftien-dunij quod Hiberniaproprie Scotorum eftpacria : antiquitds igitur Scotia,pro Hibernia,fepiusfcribifoletjlicut hic in vita S.Columbæ diligenter intuentibusapparctiamp;ctiamVenerabi-IisBeda,dcgcftis Anglorum, multisinlocis Hiberniam exprimerevolens, Scotiamfcripfit. Hæcille.ItatcftaturBedalib.i. Angli.hift.ca.i.lib.i.cap,4. Ii.3.ca.4.amp;ca.a7. Hæcegono tanta ambitione colligcre,nifi nonnulli ab hac ftntentia diflentircnt: qui ramen Scotos ab Hibernis ortos concedunt, quia rem lucc meridiana clariorem pernegare nullo modo poftunt. At veto Scotos non modo ortum,red etiam nomen ab Hibernis haufit fe,vetereshiftoricivna aflentione confirmant.

2,, Aneavoxiftamfignificationemprae feferat, prorfusig-noro. Illud Hibernicæ linguæ peritis diftutiendum relinquo : à quibus læpius accepi,iftam locutionem,ab omni alia, perpau-ca mutuare, magnara tarnen cum Hebraica lingua affinita-tem liabcre.

A. P P E N D I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4P

De GurgunnOjBritonum rege, qui Balclenfes in Hiber-niam tranfinifit, êceandem ipfis inhabitan-damconceiiit. cap. xviii.

^nobiltsilRuj ^ellim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^'e^h^quot;fâhof^iw^nèpos\

rediens à, ijHAm btim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ió^ •'

Yebellem itèi'ùm[ùbitiga,tierat apud inJUlai Orchitditni clajjcm inusnït^ qM ' ‘iaîcknfes d Hi^aniarumpartibtis Uluc lt;uluo j Uaucrai, Cu,m duces eorum a,d regetn\acceJliJJent, 'rwzZr hue nduenerint cattjßmque adu^us} ahquMd'Alicet terreim^ ïn ocâdentispartïbus, inhabitàr^'^ei''propo{^}amp;: cùmetMmfummo opéré lanißagitcijjent ^ 'Vt'altquhm terrash eù inhAbititndam concederet: rex tetndem^ de fiiorumconßlioy inftdami^dmj quic nunc Hiberniayocatur , e^quæ tuncp^el yacdà. prorfus fuertttj'vel pcripJu^K inhabitecta, eis mhabiiàn^ dasn conceßit. De fuis etiam nauipationü duces ipßs adhibtKt. Dxquopatet^non nullotureßicetantiquop^ritànnitsregesHi-berntam contmgere. Legiturquoque^farnofumillum^ritonum regemi cArturum Hibernice reges tributarios habueffe. ad magnat etiam Vrbü ^TAgionum curiaan quoßdam eo)U äccejß/ße. z

I. LocuSjVndc iftiHifpanivciierunt, vulgô Baion dicitur, Z. Hæcvrbs,lingua Britannica,Cacr Pleon, AnglicèWeft-clieftria nominatur.

Quoç reges ab Hciimonqvfciueàd patricij aduçrituui . regnayicrunt. Et quôd in^ila per iptuiTi^d èdem

' i^ttd'gentis huuss rege, fcâïcet Herimcnegvßque ad Tatric'iijaduehtum 131. reges de eademgeniéin Hibernia re-^nauerunt}' TPdtrich^. vero, nidione '^ritt^im^^ ^ir

pmchtAte con^icuMregn^wte Ldegirio^Nelli magm filiOy infu^ lam mtrattit^^genteminuenienstdololatrainj 'varióqtte errors deÏMfrn^^primiMtnea^diMna ogittdantegratia^ fidem Chn^lia-nam ^..gradicamt^f^^^la/ïtatnt. Ba^tizjitts itt^ue caterua^ tim goj^ùlis^ nbsp;nbsp;tot a ïam inßdaadßdgm ChriSîi conuerja^agud

Armacbiamßbifedem elegit^qtMm ^tiam^^qiMfi metrogobm^fion-ßituit^^grimwn totius Hiberniaegrirnariàl^citm, êgifcogos quoqiie congrttis inlocis coUocauitytin partem vocatifoUicitii^ dints3 qtsod ipfe plantai^raty^ ipfirigarent. Dominus autem daret. ' Hic quoque notandurn 'vidctur^pruedi^o ]gt;bçüoi'Hiberni£,monarchiam obtinente^fex ßbos f^uredi re-gis TJltonhejn claße non modica^ boreales‘Britannt£ partes oc^ ct^p^jß^ ynde gens ab bis propagata^ f^ecificato 'voca-bido '' Scotica vocataj pfqite in bodiernumy angidum lUum in-habitat. Sedqtsibusex caiijßshisc adisenerint^quahterque^c^ quantis^proditionibuspotius^quamexpeditionibus Piciorum gentemperiMbdam^armis qttoque nbsp;nbsp;ammoßtate longepr£ßan~

tem^apartibus lUis expiderint^ ctsm notabilemillam ‘Brttanni£ ’ topographiam declarabimiss^ enucleatim expedietur.

i.ExfiftiCj hocinIoco,quæftio fubdifficiliSjan ob Murcdi, re^s Vltôniæjfiliorum in Albaniam aducntum, Aquilonaris Britanniæ pars tum Scotia dicicœptà fit ? Illudcnimhoc inca-pitcGiraldusCambrcnfisindicareatqueinnuercvidetur.Hæc autemincurfio in Albaniam,paullô antcPatricij aducntum,fa-ftaPuit, Vixit Patricius Celefiino primo pontificiurn munus fuftiricnrèj-àquô'âd'HibétiKM-miirus eft. D. tameh Hieronymus,qui Patriciuhl ætate anteceflit, Albancnfium Scotorum nitrmy, ui. mentionem,vtmihi quidtm videtur,facit.. Ncque Britannia, amp;cufyhin inqurtjfèrtilis prouinciâ tyrànnorum,amp; Scoticæ genres, om-c»f’-4. circn ’ nefque vfque ad Oceanum .»per circjuiru.m barbarænationcs mtijom.i. Mqylenpropbeca/quccoghbuerunt. Hæcille. Nonnulli libri ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Icgunt

Jegunt, Stoicægentesj fed mendolîflîmè. Hoc loco D. Hieronymus Bricanniam à Scoticagcntcfeparat.Albaniajquæ nolha ætace,Scotia dicituVjeft Britanniæ parSjüon itaque improbabile cftj Hiberniam bîc fignificavi. Ciim verb addatjOmneiquc,vC que ad Occanuin^percircuicura barbaræ nationes,fàtis crcdibi-liccraflercrequis poterit,Hiberniain iftaclaufula potius,quam in prima cotincri, Aliud tarneneiufdem autoris telHmonium

fuperioribus verbis lucem videtur adferre. Scotum, qui eius Hitronym in fcripta,inuidiaquadam amp;nbsp;obtredationCjrcprehendit,ira deicri-pfit. Habet progenicm ScoticægentisdeBritannorum vicinia. Non de Britannia? vicinia, fed Britanuorum dixit. Quod to-tum non modo ad HibernosScotos,fed ad Albancnfes etiam

fatis appofitèaccommodari poteft. Non fum autem nefcius, Britanniæ fignificatione ipfam Hiberniama quibufdam vetu-ftisfcriptoribusfijiflecomprchcnfam,vctefhseft Plinius. Sed vt ad D. Hieronymum rcuertamur,alibi in eundem calumnia-torem inuehitur, qui locus etiam çorruptè imprimitur. Non in preœm.in recordatur ftolidilTimus, amp;nbsp;Scotorum pultibus prægraûatus.

Vbi libri imprefli habent, fcortorum: fed falsbj quemadmo- tom.4.. dum, amp;alibieodemerrorelibrarij capiuntur. Audiant, inquit D. Hieronymus, ethnici meftes ecclefiæ, de quibus cottidie horreanortracomplentur, audiant catechumini, quifunt fidei candidati,ne vxores ducant ante baptifma, ne honefta du cant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.

matrimonia, SedScotorum,amp;afotorumritu,acderepub.Pla-tonis promilcuas vxorcsj communes liberos habeant. Vbi im-prefli libri habent,fcortorum afotofum ritunnmis mendose. Nullucnim fermone lue inftituit Hieronymus depromifeuis viris, fed de promifeuis tantum vxoribus. Qui verb fcorta, cum fint meretrices, plurcs vxorcs habere poflunt ? Imb fatis dilucide, cum aperra Scotorum Albanenfiiim diftindionCjha-rumverborum fenfaexpreflit aliolocoD.Hieronymus. Quid loquar de ceteris nationibus, cdmipfeadolefcentulus, in Gal-lia, viderim Scotos,gentem Britannicatn,humanis vefei carni-bus.amp; paullo pbft. Scotorum natio vxores proprias non habet, amp;nbsp;quafi Platonis politiam .legerit, amp;nbsp;Catonis fedetur exemplum, nulla apudeosconiunx propria,fed.vtcuique libitum i i fucrit,

fuerit,pccudum morejafciufunt. Scot{\s,inquit,gentcm Bri-tannicam, quo additainento. Scores Albancnfcsfatisdiftinâè ac cnucleatè expreflic. Veriim D.Hieronymus (quod pace tabs, amp;nbsp;tanci viridixerim) totusin vxorum niultitudine errat. Qmod in veteribus amp;nbsp;prifeis annalibus perfpicue cernitur:qui-bus citiuseft credendum, quam vanis rumoribus, quos liomi-neslonginquinimiscitocolligereconfuefcunt. Illiquidemhi-ftoriarum.ac geographic auótoresfacillimè labuntur,qui nimis celcritercredunCjdcextcrarumgentium inftitutis, inquibus nullam infpectioncm habent. Hoc ex nauta aliquo,qui vix ma-ntimas eius regionisoras preteriens adfpexit,accipiunt-,illud à vedore, ad nullam rem idoneo, arripiunqiftuda mercatore, non gencisricibusjfeddomefticis paths deditOjdifcunt. Atque hisnugis collc«5bs amp;: coaceruacis,librosfuoscdunt, inquibus cum aliène nacionis incolas mendaciisoneranc,quid aliud pre-' ftancjquamvtpriuatoociojamp;aliorumfortaflisnegotio incem-perantcrabutancur.- Nequehecitaaccipivelim,perindc ac fl

, iD.Hierony.cuiushonorificcntiilimam mentionem fempcra •gt;. nbsp;nbsp;. mefierivolo,falflcacis,autinanitatisinfimulem. Sedquemad-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modum vanitasineptisamp;ventofls homuncionibus plerumq.

errorem obiicicjita (implex amp;nbsp;columbinaillaeuangelij facilitas fantlos ac religiofos viros interdu m crcdulos efficit. Nam vt Tralf.^c. in qUifquceftculcotveritatisfludiofljrimus, ira alios elfe menda-refir- ces tardiflimè fufpicatur. Seite profedo D. Auguftinus, plc-rumque, inquit, in his noftracredulitasfallitur, quianonnum-quam amp;nbsp;hiftoria, amp;nbsp;multo magis fama mentitur. Quare D. Hicronymum, vtparcft,fufpicio; rumorem,qui rcligiofasac apcrtasoptimiamp; probatiflimiviriaures, inanifonitu, complc-'Uit, damno : amp;nbsp;cur damnera, flcdocco. Scoti Albanenfes, cif-dcmmoribus,quibusamp;:Hiberni,imbuci fuerunt. Hoc cum 'alij,tum nofter Giraldusfùprà cap. 17. docuit:amp;rverè. Loci cnim, noningenij rautatioeft faäa.. AtHibernos diftindas vxores longé ante D. Hieronyraum natura,habui{re,grauis amp;: lincerusaudorBedahis verbisteftacur. Adhanccrgo(Hibcr-M/ z. ' niam) vfqucpcruenientesnauigioPidi(vtdiximus)petierunt ineafibi quoque fedcs, St habitationcm donari. Rcïponde-

ru nt Scoti, quod non ambos cos caperct infula: led po/Tumus, inquiunt, falubre vobis dare confilium, quid agere valeatis. NouimuSjinfulam aliam efle, non procul à noftra, contra or-tii Solis, quam fâepè lucidioribus diebus de longe adfpicerelb-lemus. Hane adiré fi vultis, habitabilem vobis facere valeatis: vel fi qui reftiterint, nobisauxiliariis vtimini. Itaque petentes BritanniamPidi habitare per leptentrionales infulæ partes coe-perunt. NamauftrinaBritonesoccupaucrant, Cumqucvxo-respidinonhabentespeterenta Scotis, ea Ibldm condition© dare confenlcrunt,vtvbiresveniretin dubium,magis de fæ-minea regum profapia, quàm de malculina regem fibi eligeret: quod vfquehodicapudPidosconfiâtefle feruatum. HæcBeda. lam verb, quid lodes eaufiæ æquus rerum æfbmarorcen-feretefie, curScoti tam prouidi formularum eau tores exfifte-rent,fi mutuis vxohbus, ac potiusfcortis (nam fœdamlibidi-nem honefto nomine tegere,amp;: velare non audco) promilcuc vti confueuerint. Quern enim curialem, quem gentilem, quern auunculum,quemnepotem, quem auum, quem abattu m,quam fororem, quam priuignam, quam materteram, quam nepremmihi profers, vbinemo legitimis vricurnuptiis, nullus certos aut cognolcit,aut agnolcit liberos ? Aut quæ hæ-rcditariaregni fucceflio folicitum cuiulque animum habeat, quicertas paterni, materniquelanguinis propagines non infpi-ert ? Præterea Solinus,qui Hibernicam gentê làtisignominiosè perLiellitjCertaconnubia commémorât. Puerperajinquit, li quandomarcm edidit, primos cibos gladio iraponit mariti, inque osparuuli, fummo muerons, aulpicium alimento-rum leuiter infert. Mariti, inquit, non maritorum. Sed ad ipfa D. Hieronymi tempora accedamus, quae eriam pro Scotis contra hæc figmenta manifeftè faciunt. S. Patricius, qui Scotis,hoc eft, vt idemfæpiusitcremus,Hibernis,Chri-fiianæfideilucemtcndebat, D.Hieronymi ætatifuppar erat: quodex notationetemporum perfpicuè clicio.Nam D.Hiero-nymus,Honorioimperatore,incælitu concilium cœtumq.mi-gvauit. Patricius ad Hibernia profedus efi:,Theodofio fccundo amp;nbsp;Valentiniano tertio imperatoribu s, cû quattuor fexaginta i 3 annos ’’i

annos confecifTet. Qualis autcm vulgaris Scotorum Hiber-nicnfium, amp;nbsp;Albaneniium (namvt vcriquefanguine amp;:vici-nitatc,ita moribus finicimi crant) confuetudo, viuoHicrony-mo, fuitj talis fine controuerfia eo non ita prideni morcuo permanfifjac etiam permancret, fi non eorum mentes Euan-gelij radiisnumcnillufiraflet. His pofitisamp;ftabilitis, qua: po-fica amp;nbsp;ftabilita eficdebentjVideamus an Patricius iftamlnxu-riam, in vfu fuifle cottidiano collocatam, in Hibernia, animad-iniiM vit» uertcrit. In cius vita hunceuenturn,parum Latine, fedadmo-adrem,quarninmanibushabernus, vctus (criptor lib. in It- narrat. Erat quidam magus, qui grauiterrefiftcbat Dco,cuius ginii. non. obftinaciam vidcus Sanftus, ait ad Dominiim. Domine, qui ■ omniapotcs,lucimpiusblafpbematnomcntuum,elcuaillum foras, amp;nbsp;cito moriatur. His dióHs, cleuatus eft magus in acre, amp;iterum demifiiis de fuperis cum globo niuis, verfocapite,ad lapidera comminutus, amp;nbsp;raortuus eft. Tunc rex iratusfur-rcxit, cura fuo exercitu,vt Sandum occideret, amp;nbsp;ftatira tcirx-motus fadus eft raagnus, amp;nbsp;tonitrus, amp;nbsp;ignis, amp;nbsp;vcntusvehc-mcns,amp; ceciderunt ex eis multi, cetcrifque hucillucque fu-gientibus,remanfitrex,cumquattuorviris, latens inquodam loco, cum magno timoré. Venit autem regina ad Patricium amp;nbsp;dixit ci : Homo iufte, amp;nbsp;potens, ne pcrdas regem, venict enim,amp; genua ftedet, amp;nbsp;adorabit Dominum tuum. Hæc ille. Reginam conciliatricem inducit, numinis præconem, pro mariti fui falute, blande , concinne deprecantem. Quæ certè regina appellanda non erat, qua: multiplex cu-bile vfurpabat, quae vna node propter principem, altera fi-mul cum principis bubulco cubitabat. Sed manifcftiora videamus. Perrexit, inquit fcriptor, Patricius ad regera Milacli, cum quo in feruitutc fuerat, vt cum ad fidera conuertcrct. Quodilleaudiens,congregauitomncm fubftan-tiam fuam, amp;nbsp;fucccnditeam fuper fe, illicque combuftus eft: magis mortem eligens, quam vtforuo fuo quafi fubiedus per-manerer. Patricius verb, de monte propinquo, hoc intuens, duabushorisfufpiransamp; lacrymans ait; Hicrex,quiafeipfum igni tradidit,ne Deo xtcrno feruirct,ncmo fcdcbit de filiis eius

rcx fuper fcdem regni cius, fed fernen eins fcruicc in fcmpiter-num. Q^orfum hæc fpcdac minax vacicinatio ? Quem ad fi-nem régis filios exftirpandos diuinat ? Reperça eft incer Scocos confuetudoj fummo dedecorelibidinisac rurpitudinisconta-minataj'quæChriftinuntiurnhoe oraculo libérée, SuncPla-tpnicæreipub. eines. Cercas non habent fæminas, quæmari-tis nubnnt: muliercs promifcuè amp;edmuniterfe omnibus per- gt;nbsp;, , uulganc. Sed in catifkï maxime aperça teftimonia profero mi-nimè neeeflaria. Ineo vero quod feribic D.Hieronymus, fe in Gallia vidilfe Scocos, gencemBricannieam,humanis carnibus vefei, non fascfteducoj viro fpeiftaciflimo, acque integerrimo fidem non accribuere. Aft per mihi mirum videcur, ram fœ-dum facinus, adfpcduque cerribile,non modo concracommu-nem hominumconfuecudinem, fed'cciamconcrarerumnacu-ram perpecracum,inGalliacoleracumfuifte. CercèipfaScocia talilupinæ fericaci impunicacem nondabac. Nam cum circa annum falucis 14 80. fpurciflimuslacro achcluo, inquodam la-tibulo fe occulcans, humanis carnibus, beftiarum more, vicara propagafTct, comprehenfus ali(ftoribus,viuus cum fuis dome-fticis (omnes enim eodem fcelereobftricl:ieranc)ambuftuseft. Sed quoquo modo fe res habuit, paucorum crimina in vniuer-fam gencem non funt deriuanda- Qinmquam enim Virgilia-nus ille Æneascrimineabvno omnes difcendos iuber,camen talis iniqua lex à Chriftianis anciquari dcbec.

5 Albania eft fatis ampla Bricanniæ porcio,non angulus,ficut Giraldus,quadam cóccmcioneacdefpicienciacómócus,fcribic.

4 Miror, vndeiftaï prodiciones efftuxerint? Cercè Scoti, armis viribufque,cum Piótis fempereranc conferendi.alicer de his Beda;Procedenceauccm,inquic, tempore, Bricannia, poft seinUt.f. Bricones amp;nbsp;Piiftos, tertiam Scocorum nationem inPidorum paree recepie. Qui, duce Reuda,dc Hibernia egrefli,vel ami-cicia, vel ferro, fibimec inter eos fedcS,quot; quas haclenus habenc^ vcndicarunc. A quovidelicec duce vfque hodie Dalrendini vocantur : namlinguaeorum dal partem fignificat.

^^JJ^hie^ifcopivero in Hibertàa ' nnUi fùerant, fed tantum f ëpijcopiinuicem * conf crabant^donec Iohannes ^Papiro, ^man£ fedü legatus hon muîtü retro annù aditenit. Hic quattuor pallia in Hiberniam portauit, quorum quot;Vnum apud Armachiampofuit^idterumapudDublinium^^tertium apud Qf fliam y quartum apud Tuemiam in QnnadÎM. Obiitautem beatus '^atricusSy ïn Domino quieuit^ anno aitatisfu£ 120.' ab incarnatione quot;vero Domini 4^8. ab aduentu Hibernien^ fum 1800.

i Hinc apparet, D. Patricium Archiepifcopumnonfuifle, quidquidalij fcribanc, fed folùm Epifcopum Armachanuin. Gelafius primus erat Armachiæ Arcliicpifcopus.

X Nonièmper feinuicemconlecrabanc, nam quandoque illudmunus antiftcs Cantuarienfis fufcepit, quemadmodum Philippus FlattesburiuSjVirinduftrius, Se antiquitatisfummè ftudiofusbencadnocauit. Verba eiushæcfunt. Anno Domini 1074. ad regimen Dublinienfis ecclefiæ Lanfrancus Arcliiepi-feopus Cantuaria?, petente Goderico rege, Dublinienfis eccle-fiæ populo amp;:cleroconfentientibus, amp;nbsp;eligentibus, in ccclefia S. Pauli Londini, Patricium fàcrauit an tilt item : acceptaprius abipfb examinato profelfione, defuaobedientia, more ante-celforum l'uorum, fibi fuifque fucceflbribus exhibenda: (àcra-tumqueinpatriam,vnde venerat,remifit,dans cilitterasferen-dasGodericoreguIo,amp;Terdilnaco,maximo régi Hiberniæ. Hacbenus Philippus. Idem etiam Lanfrancus hoc ipfum præ-ftitit, Anno io8y. Donatum antiftitem Dublinicnièm con-(ecrando.

3 Magis diftinâiètotum hoc negotium Philippus Flattesbu-riusexprefiit. Anno,inquit,Domini, 1148. Iohannes Papiron presbytercardinaliSjà ß. Eugeniopapa miîTuscum Chriftiano',

Lifmoricnfi Epifcopo, totius Hiberniæ IcgatoJnHiberniam venir. Anno Domini n ƒ i. Äiriftianus,Epifcopus Lifmoricn-fis, totius Hiberniæ legatus cócilium celeberrimum celebrauitj cuiconciliointcrfiierunCjEpiicopi, Abbatcs, Reges, Duces, amp;nbsp;maiores natu Hiberniæ. In quo ault;3:oricateapoftolica,amp; con-cilioCardinaliUjConfenfu Epifcoporum, Abbatu m,amp; aliorum ibidem confiftentium,quattuor archiepiicopatus in Hibernia conftituit: videlicet, Armachanum, Du binnen fern, Caffilicn-fera,Tuemienfem,inquibuspræfldcbat tunc Gclacius, Gregorius, Donatus, amp;nbsp;Edanus. Hæc Flattesburius.

4 Silucfter,infumm3,quid pallium fit, explicat.^ Pallium, s«»»«« su, inquitjfiuevtaliisplacet, PaUeura, inpropoflto, eftornamen-tumad modumftolæ fàcerdocahs, crucibus nigris intextum, fuperaliaornamentadelatum, humeros, ad inftar coronæ, pe-clufquecircumdans,antè dependens, ßgnificansplenitudincm pontificalis ofHcij.

igitur iSia ab aduentit T^atricij yfque ad Fedlimi-dij régis tempora 33. reges per 400. annos in Hibernia re-gnat^erunt : quorum diebus fides Chri^tana htc lüibata permanfit inconct^a,

QuodtemporeFedlimidij regis,Nor\vagienlesTurge-fio duce, Hiberniam expugnauerunt.

TN huius '^ero Pedlimidq régis tempore, Norvvagienfes, in magna clajfie, Hiberniea lit or a appulerunt : qui nbsp;nbsp;nbsp;in manu

forti terra occupantes, gentili furore debacchantes, ecclefias ferè omnes de^ruxerunt. Horum autem duxf urgefius voca^ tus,mult is 'Variifque confliSiibus,!!^ bellis atrocibus tot am fibi infulam in breui fubiugauit,lt;!^ peragi'atù totius regnifinibus, totam tfndique terram, locis icioiKis,inca^îelU^t. “IJnde fojfatainfinita,altA nimis, rotunda quoqi^, pleraquetripli-

IjS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A P P E N D I X.

cÏA^ caïielU eüam mnrata, adhttc intégra^ Vacua tarnen deferta. Bx reliquiis illis^ç^ aittiquitatü VeSiigiù htc^^vfque in hodiernum diem^ muïta reperies. Hibernicui enim popidua ’ camelia non curat. Siluü namque pro cabris^paludibua vti-tur pro fojjatis. Turgeßus itaqutregnum Hibernicumaüquan^ ^u pacificèrexit^ doneepuellarum dolo delußfa interiit.

I Hoclongc fcciiscffcnoftris temporibus. Nam Hiberni in caftellis magnam Eilucis fuæ fpem collocant, vt fuse libro primo cxplicauimus.

Quod AngliGurmunduin, Hibernici Turgefium Hi-berniam dicunt fubiiigafl'c. cap. xxi ii.

Q^ëterum hoc mihi mirandum Videtur qtd)dnoBer Anglo-rum popuUs Gurmundum clamat Hiberniam ßubiugajße^ tam ca^raprædi^a^ quam fojßata ßruxijße de Turgeßo nullampenitu tfaciens mentionem. Hibernienfis lt;-uerb eo-rum hi^orixßcriptaTurgeßumpradicant.Gurmundumautem prorßui ignorant. quot;Vnde nbsp;nbsp;quidam,fimel à Gurmundo,c^

iterum a Turgeßo inßulam dxunt ßubiugatam. Sed hi Hiber-nicis In^ioriü aduerßantur'.qua tantumf'emel, ante h^ec noilra tempora, tune à Turgeßogentem Hibernicam teTiantur ex-pugnatam. Alq verb eundemfutße ajßerunt, ßed binominem, quem nos Gurmundum, Hibernienßes Turgeßum Vocoi'e.

Sed hoc etiam dijßmiles eorum obitus, ßnü diuerßus ßare non permittunt. Verior,i^tur,lt;(^ verißmibor habet hiBoria, qubd,Gurmundo,in ’Tritanntoe regno,quod ßbi ßubiugauerat, tarn inßceptrts agente,' Turgeßum iTtum, cumeleEia iuuentute, in hanc mßulam expugnandam, inclaßisßta non modicaparte, tranßnißt. ^ui Turgeßus, quoniam expeditionis huius tribunus fuerat,^ terraßuba^a dtußub Gurmundo,quaßre-gni reTior

^ireEior lèneÇcallM permanfit. Gens Hibernica eifts fi-lius, qucmpr£fènti(iliter C5^‘ uiait^ nouit, aqtM tantn mala fuSiinutt^ tam nomen, quàm famam perpétua memorïa commendauit.

1 DumGiraldusaliorumcrrorem coarguit, maiorcm im-priidens créât. Turgelium Gurmundi vicarium in Hibernia ponic. Quod nuUo modo prorfus fieri potuifle, fic confirmo. D.Pacriciusè vitaabiitannofalutis 48o.fupracap.lo. lam veto abciustemporcjvfq. adTurgefij aduentum regnauerunt in Hibernia jo. reges, quorum imperia 40 o. annos funt conti-nuatæfuprà cap.zi. Quibus computatis,relinquiturTurge-fium vixi{reannofalutis,88o. AtGurmundusfvttelbsefi: ipfe Giraldus infra cap. 14.) contra Ceredicium, vel vtalij volunt Careticum, Britannorum regem armatulit. Regnauit Care-ticus anno y8(î. vt Britannicæ hiftoriæ vna confenlîonç teftan-tur. QuareTurgefium habere tribunum aut proregem non potuit Gurmundus,nifi ab inferis fiierit reuocatus.Certe funt, qui indubium vocant, an vnquam Gurmundusin Britannia pedem pofuerit, quoniam nuUa eius mentio à Beda, aut aliis integerhmishiftoricis,eftfada. ExftatDublinij porta,ad occi-dentem fita, qua: porta Gurmundi nominatur. Ab hoc Gur-mundofumtum effe nomen non eft credibile , quia poft eius tempora, Dublinium ab Amellano fimdatura fuit,vt cap. 18. dicitur: fi rede G iraldus tempora notauit.

TTV Britannicakgitur hi^îoria, Gurmundum ab Af-icain Hi-^berniam adue^îum^^ inde in Britanniam à Saxonibtcs afei-turn Cireteflriamobfidionecinxijje..^ua tomen capta^^p(^-rumgvtfertur^malificia^ignefuccenfa^gnobili quoque tunc'Bri-tonum rege (ere^icio in (ambriam expuljo, totius regni dominium in breui obtinu^e. Siue ergo Afi-icanus, feu^ quod w-k 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rius

rÎM effè quot;videtur, ^^^I't/agienfisfuit/vdrcKS^b ihidemTttrgt-fio^modici temporis in ea ntoramfecit,

Quiliter incerfeólo in Gallia Gurmundo, Turgefius in Hibernia, dolo pucllaruin delufus, oceubuit.

^^l^rmnndo itaqtte in Galliarttmpartibus interfeülo, barbarorum tugo à '^ritannicü coUù ea occafione depulfo. gensHibernicaad conjuetas artis ' iniqutedecipulas^non inejfi-cacimohmine^ßatimrecurrit. Cùm igitur ea tempeiïate j^am regis MedenßsfcdicetßmMhlachlini Turgeßus adamaßet^rex nie virusfub pebîtn'e ver fans^filiam fuamipficoncedens^ adin-fularn quandam Mediæfmßagnofctbcet Loiherino) illamcum qu’ndecimpueUis egregiis ettam, mifurum fe ßopondit, biss nbsp;nbsp;Turgeßus gaui^us/urn totidemnobilionbusgentisJita,

ßatuto die Çs’ loco^obuiam Vend. Stinueniens in infusa qtün^ decimadolefcentes imberbes^ animofosJ nbsp;nbsp;nbsp;ad hoc deffos^fub

habitupuellari dolum palltantes/ultellis^^quos occulte fee um oeL tudrantßat’.m inter ipßosamplexus Turgeßus cü fuis, occubuit,

J Nimis eft in feribendo mordax Giraldus , cum facinus, omnibus laudibuscelebnindum, parum conliderate reprehen-dat. Numiniquumefle exiftimabimus, barbarum dcarium, cx omnibus vitiiscongliitinatum, qui bellum non tarn Hiberr nis, quàmChriftianærcligioniindixit, qui omnia paflîm de-lubrafundituseradicauitjquitot annos intollerandam tyranni-democcupauirjqui adolefcenti virgini ftupruminfcrredecre-witjimôqui ipfumpatrcm,aducrfantcamp;repugnante natura, adfiliülæpudiciciamexpugnandamjtamquam ganconem, ex luftrorum ftiliginenuperemerfum, fôllicicauiCjaut armatum, aut inermcm,aut dormientem,aut vigilantem è medio tollere? DoluSjan virtus, quis in tali bofte requirat ? Talc quîddam perpetratum fuifte, temporibus Alexandri, Amin tæ,regis Ma-ccdonum filij, audor eft Carion. lib. 3.

De Norwagienfibus,qui circicer annos jo.rcgnaue-runt, ab Hibernia expulHs. cap. xxvi.

J^eAfnaigitur^ifernicibM aHi^totam flatim infttUm peruolan^ rei euentumj ytadjolet^ dinitlgante^ S^Cori/vagienfis ’vbtque trnncantHr^a^ in brcuicmnes-ommnoyfeu -vijeit dolo^ ’Velmorti tradnntur^'veliterum Nori/igt;agiamyi^ infulasfimd« yenerantjiau^^o adiré compellitntur.

QV£ßuerat Af^temà Turgeßopraiü^lusMecknßum rex^lt;(^ »ind)loneqi^:tiA iam animo concepta^ quonam tenore^njel arte^aues qtixdam in regnitm niiperadnebliSjterra oatruquejie-ßiferx^deßrdipojjentjf!^ dekri^ (umqitereSponfumaceeßijJet^ nidoseonim vbiqus desiruendos^ ßiam forte nidißcaßent^ de Capellis ^^t/i/aßenßitmhoc interprétantesjnen'tiM Turgeßo^ in eorumde^ru^ione^pertotam Hibernienfes infulam’vnani-^ miter infurrexernnt. Annos igitur circiter triginta, if^oryt^a-gienßwnpompa^ Çs^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ytannis in Hiberniaperditraidt:

lijr'deinaegensHibernica^^ferwtutedepidfa^ t^pri^linam li~ bertatem recuperatut^i^^ ad regni tabeiiiacida dendofucceßit.

lidarum boreahugt;mpartibitS;, quaß de reliqtdü gentü prio-rù^ç^ qtda ’Veloculataßde^'oelparentum relationeyerram optd mam. noueront^ non in bellica clt^e^fed(itbpads obtentU y qttaß mercaturaexercendapratextu^ in initdam quidam adue-nerunt'. qtd nbsp;nbsp;maAtimos Hibernia portifsßatim occupantes^

tandem de afßnfit principitmterra/nûtatesin ipßs 'tfoj’ias con-} ßruxerunt

ßruxerunt. ^^niam emm innate otioßtatis quot;vitiogensHiber' nica necmlt;iriiiUflriirelt;inecmercatura mdulgere oüqtMteTiM 'Vo-luerat^de commum totita regni confilio peruüleojidebatur^ 'vt gensaliqiMyCuiMJ opera aharum regionum commerça quibtu hac terracarueratj hueaduehipoff'ent, inaliquibusregniparti-btü admitteretur. Puerunt autem duces i^orurn tres ßatres Amelanusßciücet,Sitaractis,^ luorus. Qnßruddts itaque primo ciuitatibus tribus,Dublinioß^aterfordia, Limmerico,Du-bbnq principatus cejßt Amelanoßi^aterfordiiS Sitaraco,Limme-rici luoro: nbsp;nbsp;nbsp;ex bis paulatim ad cdias Hibernia ciuitates con-

ßruendaSjproceßu temporis,ßunt deriuati. Gens igiturhsa:,qua nunc OoÜmannica gens yocatur, inprimis terra i^tius regibus ßatis traSiabiles fuerant nbsp;nbsp;pacißci.Sedex quo immenfageneris

numeroßtate lamexcreuerant, nbsp;nbsp;nbsp;ciuitates ßojßatis nbsp;nbsp;nbsp;mûris

optime cinxerant,antiquasinimicitias,alta menterepoßtas non-nunquam renouare,^ acriterrebellareßolebant.Dißiißunt au~ tem Ooßmanni lingua ipßorum corrupta quadam Saxonica,quaß ortentaks homines. Ke^ebîu nttmque terra i^iius,ab orientaîi-bus huepartibus 'vndecumque odueElißunt. £x his igitur, priorum lSloruuagienßumaiduentu,de quibus parumficuri fuerant,vßumßecurium contraxerunt.

Quot reges in Hibernia regnauerunt, abobitu Turge-fij, vfque ad vltiinum Hiberniæ monarcham, • Rothericurn. cap. xxix.

J Gitur à tempore Tedlimidij régis, obitu Turgeßj vfque ‘^therici QnnaSiici regnum, qui vltimus de haegente mo-narcha fuit,^ vfque hodie (onnaSfiapraßdet, cuius nbsp;nbsp;tem

por e,ç^ per quem rex 'Lagenia,n)ermieius,fcilicet Mur chardi ßhus à regno expufusfuerat, decem feptem reges in Hibernia regnauerunt.

y? ST Awtem nurnerui omnium regum^qtâ a primogentù huius '*~^rege Herimone^p/que ad hunc 'vltimum‘^thericum^tber~ mamrexerunt 181.quorum nomina^ge^îa^ç^ tempora htcpr^e-tereo’.tuquiapaucain hù inj^nia^^^ memoratu digna reperio. turn etiam ne compendium noÜrum inutiUsprobxitcu impedi-ret. TrtxdiEïi vero reges non alicuins corpnaiwnù ÇoUennitate:, nee inunEiionü ' facramento^nec etiamiure '' hareditario^'vel ali-qua fuceeßiomsproprietate^lèd'Vi tantum^,^ ar mis totius in-fuLe monarchiam obtmuerunt^ ßto more regni gubernacula fußeperunt.

I Lariushîcaccipicndaeft fignificatio fàcramenci, quam in Tlicologorum feholis. Nam vulgatailla regumvnélio non efl: propriè facramentum.

z I(lveruracfre,mihinon pcrfuadeo: imóprifcis tempori-busjdehærcdirariaregni fucccflionemirificè lolliciti eranc: vc audor eft Beda,lib.i. cap.i.hift. Ecclef cuius verba fuprapofui-muscap. ilt;). Adnota;!. Complurcsautemarmisac viribusre-gnum occupaflTc,nondubito. Quod non modó in Hibernia, fedetiaminaliis orbis terrarum partibus faepidsaccidifle, quis pernegabit gt;

Quod d primo aduentu Rio vïcjue ad Turgefium, amp;nbsp;ab obitu Turgefij vfque ad Anglorum regem, Hen-ricum Secundum gens Hibcrnica manierat inconcufla. cap. xxxi.

primitllius Herimonis regno 'vßque ad' Gurmundii tempora (quibus nbsp;nbsp;turbata quies^ nbsp;nbsp;interruptaali-

qiMndiufuït eitu trAnqMllitas)iterù)nqiicabedrumohitu nff-que lt;id hac no^tra. tempora ab omni alienor umgentium incurfu libera manßt^^ inconcufja: donee per Ifos^ ‘ rex inuibiißime, t Fottè M- 'vefira animoßtatis T audacia^ hü denuo noSirù diebtUieß OMinm. ßubiugata. Anno'vtdelKetatatis‘‘veßra 41.rtgni'veßriinlala incarnatione quot;Vero 1112,

I Gurmundura amp;Turgefium non fiji/Te æquales, fuprà demonftaui : Adnotat. in cap. xj.

Gtirm!iduni,exAf!glorumi)pini0ne,Hib(r~ tiiamjitbiti^ajfe. 2j8. vndeinHiber-uiamvelEritMtiiamaduencrit. z^^

t X.

zzd, laudes varia, àquot; nattera. 233, de eius habitatoribus. X34. primus monarcha. zs^j. per Patricium ad fidem conuerfa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;249

Hibernica gens à primoßto aduentu vfq.

ad Anglorumregem, Henricumfecun-dummanßtinconcujfa. 263

Hibernicarum rerum Appendix. 219 Hibernicum idioma ab Anglicaprouincia ferèexfulat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29

Hibernorum mvres dy ritus. i. non tant feri.ibid. hoßitalitas.^^. ctbi.

potus.ibid. propenßin htteratos. 49 aferitate excu/âti. pompât» (ir diuitias admirâtur,ndantefilita. 150 conjpirant ad libertate recipiendâ. 144 Victoria infolefiunt. 149. quibus caput amp;nbsp;regimen Rothericusaccedit. ibid, fapius vincuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z 12

Hibernici proceres contra lohanncm con-iurant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo^

Hibernici regni titulo quis primum vßu

Hiß/anicum mare, duobus brac hits Britannia»! amp;nbsp;Angliamcopleclitur. 222

H oßitalitas Hibernorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 5

Hofles recedunt ab vrbe obfejfa. 165

H«^o Laceus Aldelinidi fuccedit. 186 aceufatur. 1^^. in AngUamnauigat.

193. in Hibernian! redit. iç)4. iterü in Angliam redit. 197. Hibernia gubernator a Johanne conflituitur. zoS contra rebelles bellat. ibi. arcemfitn-dat.tbtd. occiditur.ibid. eiusdeferi-ptio.zoç). eiusdefenflo. 210

Htigonis Tirellidireptio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;198

I Ncurflo in agros Dermicÿ. 64 1 IngreflioDermicij in Médiat». 107 Jnimicitiætmplacabiles. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34

Inimicitia inter Laceü amp;nbsp;Tirellum. 199 Itiit'.ria Hibernorum in Eritannos. i

Inqtiifluorés quatuor in Hiberniam mifli.

164. eorumq^mandata.ibid. InHi-l Z. berniat»

Henrici reois in Cambrioles ajperitae. 121 aduentusinHiberniam.iz^. a^reex Hiberniadifiedit. ijz. principes amp;nbsp;ducesßbi conciliât, tbtd. munera c? curationes dtjpartitur. ibid, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tande

in Britannia renaui^at. 133. de Hi- . hernia proroge délibérât. 138. eins er-ga fùos Ub/ros liber alitas. 18 6

Heracliuspatriarchain Anglia venit. 1 c^c) eins ad regem oratio. 200. repulßam fort. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo:^

Herueius iter urn exercitui praßeitur. 14 8 eius occultum odium in Reimundit. i ; 5 affinitas einsJubdola cum eodein. ibid, illiuspraui mores amp;nbsp;ingenium. ibid, eumvbique infeffatur Giraldushißo-ricus, nefcias,an failsßncere. ’ i 34 clanculum admordet Reimundifamä, apud Regem. 161. accuftt rr defe-ilorem, aut defeclurum. ibid, mona-ßtea vita fe tradit. 191. «1« defcri-ptio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

i4.3;’inirje,lep;cagitare./gt;4^.ii.Zi».ii.patliamcntOjparliaaicnta.amp;A'M.zj.Laa-ren tl nor um, Lmrcntiorum. ^4^.46, lm. z6. ægritudine, ægricudini,amp;in margin, lege cap, lt;gt;.pjç.7i.lu.î. amp;cicrcitum,dcle,Et.p4^.8o ü».4.imprimant.imprimunt.p4» 84,Zi».i.trâG-fugum.transfugam .^4^.87./(».i}.paricndam,pariendum.^4ç. 1 j.auguftiflimi, angu ftiffimi p4^.I08./j».i7.leuitatcm,lcuitatem.p4^. iz^.ltn.z. Corragiac, CorcagisE.pa^, l}3. t'n.t5.Quorum,Quocum.p4^.135.Zi».l6.ceteros,F.xteros,p4j.i4i./ï».i j.Hibcrnict nomi* nis, Britannicinominis.p4^.i49.Zi».i j.Et,Ei.p4g.i 56 Zi».4.fama:,famc.p4^.röo.Zin,ii.vc-flibu',veftitus.p4^.i84.Z(».î».adfcél:atoribiis,Adlefta:oribus./gt;4^.iÿ), ZiB.ii. Sc iz. rcmitte-rct,transferrer, Rcmiitcre,traasfcirc./gt;4^. ipÿ.ZZ».z3.ioclinaie, loclinari. fa^.zoo. Iin.z6, metuens, mccuimus.

MAximiliani II.RomanorumImperatorisIcinperAiigufti,publico ediólo cautum amp;nbsp;fancitum eft, nc quis cuiufcunq. llatus, gradus, or-dinis,aut condicionis fueric, qiiacunque facn Romani Impcrij, amp;nbsp;ditionis eius fines patent, quæcunquc probatorum auótorum opera, quotquot vel haélenus nondum iinprella,vel ab aliis quidem imprella,nouis autem deinceps fcholiis, annotationibus aut commentariis auda amp;nbsp;illuftrata, Chriftophorus Plantinus ciuis amp;nbsp;typographus Antuerpienfis primus typis procuderit, intra proximum Icxennium à prima cuiufqne operis aut voluminiseditione,vllo pado eiufdem vel diuerfi charaólcris forma excudat, aut excufa ab aliis, intra eiufdê Maximi-liani Sc lm per ij fines vendenda importer, ïèu quouis modo diftrahat manifcllè vel occulte, (ùbpœnadccem Marcharum auri puri,quarum dimidiafifcolm-pcrialifraudis vindici, refidua vero pars praenominato Plantino cedat, præter ubrorum ad imitationem impreflbnim amiflionem,quos idem Plantinus vbi-cunque locorum nadus fuerit,pcr fe, vel fiios, adiumento Magiftrams loei, vel citra,propria audoritatefibi vindicate,inque fiiam poteftatem redigere poterit. In cuius rei fidé ipfi Edido manu fubicripfit, Sc figillu apponi iumt Cælàrea Maieftas, Datum in ciuitate Vicnnæ Auftriæ,dic vigefima prima menfis Fc-bruarij, anno Domini u. n. ixv.

CA VTVM Henrici III. GallianimRegisPriuilegio,nequisinomni eins regno librostotos,aut in parte,quolcunq. Chriftophorus Plantinus aut nouos excuderit, aut vetercs, lèd correétos fine illuftratos, autadnotatos, eofcc iterum excudat, excudi faciat,aut excufos vendat. idque intra'Icxenniü à ciiiufq.librieditione.Quod autem hoe fine, vt ne idem Plantiniis,labonim fuo-rum,nimptuumque meritiffimo fruólu priuctur,cogaturque tandem intermit.-terc aut omittere laudabile fuum munus,cum detrimento reipnb.litterariæ, óe doólornm. Qui contra fecerit, fciat paratam librorum confifcationem, aliafi-que pœnas fine mulôtas,quæ Regiis Ediâis continentur. Cutp lege tamen,nc iidem libri quicquam contineant, quod vel Religion! Catholicæ Apoftolicæ Romanæ, vel huius Rcgni Statui aduerlètur. Atque huius Edióti exemplar cum frond aut calci cuiufque operis apponetur,nullus typographorum fine bi-bliopolarum vllam ignorantiæ caullam prætexat. Datum, FontibeUaquar, quinta Augufti. M. D. L X X X n.