Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • de rug van het boek

• • de kopsnede

• • de frontsnede

• • de staartsnede

• • het achterplat

This book is part of the Van Bucheil Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • the spine

• • the head edge

• • the fore edge

• • the bottom edge

• • the back board

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; t- ï ; *,t' »»•«jff 1/0-»«»^,.

» Jö«^lt;gt;.5^, t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u^bjJUt^gx

^V aftV’i/uffM.4 ’ • 4Wh4i1« I'osa^iffiu

tJiSlia et inccrprcte«

ncL!i5üi-12.-4r*r.

•M.1 .?•• wlt;!3d'^yp r4vlt;b 6 444Ugt;4l4nr*^Hu«n o joMOi J* (toXioj V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;wff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m

I Jiififjll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n^ffVçtc

gi/mij^ftlnti^nl

, ► nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) Jffe -1lt;1J^J.MO to ƒ I

-••3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^iii»»^9ojttt0ijy-nlfimb^othf‘Manj 0

j^so'4 v«n w «b » jc^ utuftf^au» MOjypS^bJffV tu^njfiiy^M^

JttJhjp«« 4»«^ Jlt; 4j Mitafffi^»fttifin ,^iwio0ii4P^ij^jl|j9ii J* fVM 4^17^t)^(lt;igt;VUI«( f^ciwtll InynM JwMtr I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f/tfli 4t4^vi2Mu

pittMfo ^rn ^jewMUM» JrjrqKiwrfïb Jaig ^M.a.nu a ^«tt»w üiyirai ^yägt;F»«^r«? jwv tob n muuauAiotH; 4tt^4^0ja]i(ÿ^ dl ’ ff»

j,^®’.|‘»jMD»4isPagt; «wawt» îiCiniij^tou

•;2’^ ff nlt;7^ gn 9i^Z0 'lt;u^^ w t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

IN PSALMOS LXXni

VXXlIIb etc. conciones IOANNIS OECÓLAMPAD1I i)tjfljrtiae,perloannem Gafti'um Bhfa cenfem exceptæ, nunccppri-mum latinitate donatæ, amp;nbsp;inlucemdiuulgatac.

Sf^uens pagellit,t}ute in libelle ifio con-ttnenturjindicabit

Pek robertvm VX’^INTEK,. BASILE AE, ANNO '• H. D. XLIIII.

HOC LIBELLO CONTINENTVR

[CXXXVllßx, l^ibdlus de inuoceitione lt;Sanéloru contra Fabrum Conßantietßm^

X nade Sacerdoteßib merß

Hifîoriee} nbsp;nbsp;Itéra de Sacerdote

tret I fùfhenfo

collatio.

I

ILEVSTRISSrMO, EIDÉMQVE GË ilEROSISSIMO PRINCIPI AC I^omino^D.Qhriflophoro Uuci Vuirtenberqenß j nbsp;nbsp;in Ueck^

Q omïti lŸLompclgardi) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12) o»

minoßo clemcntißimo,Ioan' na Çr ablins Idtrdaccn^ fis S . D.

opinionnm dißidip impetitdtotf, ^is tam horrendis périclitante :gt; ma ^na ex parte adpharftifnnm colla pjam 7 (iprcecipuis fi defnfribns nepîedld 'P. I. nemo non ftericnin. ^emitn co^ittir. d\lam T^apaypiica put illiufej? iadlitat efè^curâ om^

■A 2 nem

EPISTOLA

«CW abiccit) nihilconjobitionis prit btt, non modo arma, addcjtnßoncm tollit jJed etiam hoßibns cam cxpo^ nitfpoliandanu T^afloris ucri nullu. ßrmc oßiciü a^itdupis timidas ct in er mes ones permittit et occidioni de ßinat. Jßpißopiilliimaioriexpar^ te Çnon de omnibus lopiorßedde in do^is nbsp;nbsp;malis tantuj) hac in re imi'

tantur;} uerbi JDeißintirrßores j, ne diedoßrest pios paßores autjô^ lum uertere co^unt y autßne caißt tanpidturpißimos 7 inhonedlißimos ^Jceleratißimosinterßciunt.Hc^ cleßas multas babetypaßoribiks ca^ rentes : nihilominus tarnen décimas bEccleßjsy piib. miniflros uerbi CO' mode alendifacultas eßet y datas au ßrüty uenationibusy aléa etßorta-t ionib, eosfudlus perdit é abfimüt.

Ne.

N vncvpatoria.

ilhs ctirÆ cfly putri adßu dia liter arum eli^antur y aut pubïb cii ue eccleßafticis ßmptibus ueantur, Hmoriuntur pene omnes dßiplina liberales jhngux acbo^ nee liter a;friper e incipiunt. 'Pauci ßint (^uibus difpliceant tumultus^lu^ xateeque eccleßa/licarü reru conu pa^es,E^tß(l^uidaminueniütur, gui Hrenui propu^gnatores Eccleßic ßntßd non depu^nant aduerßs ho ßcs ait ui^orieeßorid Chrßoßd ipßs cedat. 1^1 am guemadmodum in publico oppidiincendio multiaccur runt^guipned^e intentie omune ma^ Ium uertunt inpriuatum cvmoduntf it a in hoc rerum ßatu y non dubito , guin uideasplurimos in hoc intenfos nt adße rapiant ui^oridy uni C hri^ fio debitam t JD e plebe guiddicam lt;;

5 lŸLulti

EPISTQL A

pa^i omninojicrbo Domini uoro animapabulo de/iitiitilunt^ enimpopulus , adlajciuia Jeditioncm promis, diebiis Domini cis,^uum admonitione diuina deßitu tusßtya^et ociu idîudadepiusyptàm in omniafeeler a prolabi, uino ine ' briariiuxoreproximipolluere-, a ut jeortationeperire) alea lufriis fhp tempusßllerecSicäspaulatim odium reliprionis Chridiiana in ip pullulafcU-gt; barbar am uitamâneom ptos moresypcriuriajeditiones, me daciafpui non dubium efl. fietuo my ere nepharftfnoficcedatpa-^anfnusdV ideo enunfb pxatextu E uan^ebjfibnafi nouam^entem-» procacem, impudente,pernicieiob noxiamjintradlabilem, liter arum di iiinarum contemptricem: breuiter talem^

N VN Ç VP ATORI A.

tdlenty (lualcm mundus^rre non po^ tcdl. Item Theolo^iyGccleft'cv nutd' tis lt;^tldntes :gt; lapidant Je piotidie dentdtis libellisymirisJycophdntijsy labor at odio inteßinojucatijimif^-i technis omnia a^unt, F dtalc eß ma^ lum-tfjuumjè/ej omijjis qu^ßiüculis^ qudplus habh oßentdtionis udme^ quàmJoJidcepietatis, conßrre ad ip Jos Scripturarüßontes:gt;^dduete^ res Fccleßce doHores deberent^ 1-Idnc luem decuit ab eccleßalli-cis dbejje uiris^qui dlip exemplar ih lußre patient ICC deßcatianimij Chrißi in hoc imitdtoresjpropone^ reß)lent,Nemoßre iamßcris lite ris Oper am impendere nult^ç^ ß cc‘ cleßaßicoßmptußueatur. 'Pudet illos Chrißi ob contemptum ? quem uident erga minißros uerbi, ta^ les

EPISTOLA

Icspoßeaßunt, ut malimcumT ur-.^ ca habere cornerciam, guàm cwn ih lis yß (Juis cotraSlus mihi eßetßcien diis^Theolo^i efjè uolunt^cum inte^ nm a^^ricolentuTy pecunip inhient, ßtosdiludio diiiino abßrähant propetnodum nmndo ipß tiidentur mundaniores.Et uereor ne complu resißoru tranßierßs agat^lorice ßtisyac ^ulic uentris^i ne^ociunn

T) olet minor isßeri (piàm uellet^ob id nejciopios titulos ambiunt, (^uce domima dße^lentyut ßlißapiant;^ régnent ^ßmniculoßiores^liribus y ßupidiores aßnis C umanis. ^dula^ torn etiaç^ delator um plena omnia ßint,gui guod bene di3:um edl,in ma Ie diSlum iiertunhpleni imiidia It iiore y nd)il non rapiunt in occaßone calumniic. Siguidem lin^uas habent mem

NVNC VPAT ORIÄ* mcndaccsßjcmatrices, ucncmint Jpüiumßib lcihijs eorîifodii^s coten tides Jocijs^propincluis etß'atribus ßiJcitant.JSduntliid itidihomines co^ ßdentius ^rrosantes y aiit rabioßus tn^iledicos J dut impudentitis menda, cesypiorum nec amicitidhaberc ue^ iimmec inimicitiam. S i S ocrâtes cd bdluis tfliu/ntodi fuißt aUquando conßidldtus, arbitror etpiidcmne^ dtütnum, nepie uukumjemper tun' dcnißrudrtpotuißtt, ^dßctrdo tum choriim uenio^piomodo uiudnt, populupdßant y uitijs iiiundentpu ' blicis^ notum lippis dt^s toßribus: dtmum ntc doetndo ntc uiuedo Elt;C' clßce ddßidlce prßnttobliti cpio in thtdtro ^uam ptßndmßßintdntf quaßbulam a^endamßßtptrint : obliti ChrifiiancE modt^iceIndn-q cliores

EPIS TOLA

Sliores nullum untjuatn fcculwnh4' buit y non intdïigunt amp;a (^uee le^unty fjopulo fomntd concionanfur ob' ß:(xnay!(^ dpudmillierculas quas de mentarut,lt;z^idiotasblaterantyqu(e cunip lubet. Q^d uehementißime dolendum. quot;Vt interim de monafîiccs uita uiris y qui uoluptatibus nbsp;nbsp;cld'

moribusßn^imoniamcolunt y nihil dicdyquioltmfuis colle^-iqs y fcbolisy diligentiaE^ccleßjsinipßi Ëarba^ rieymultum adiumenfi tulere. Serb bas eruditos dili^etes habuerütï quipèfi reli^ionts abfiluto yßfead dejeribendumdodlißimos prceci puè diuinos libros contuleruntynul-lum temporis momentumfine aliquo ßuSu elabipatiebantur, Nüc quid a^anty fludeanty doceantyfcribanty manißflu eß Gaßirßummus monar cha

N VNC VPATORIA.

çha bellicis motihiis diflrin^ttur, ut idßrtalje y (juod animo concepit-, in rsli^iône ChrißiiHußranda y mine temporis ad ejjeSlüdtteere impoßb hilefit. P^e^um numerits^quidmoli aturjatius duco ndJcrihere:)nepO' ßeri illis r, neßeio ob piam ne^Ii^em tiam y fère dixifemperfidiam , indb ^nentur PrincipesImperij et libe neciuitates no nihilpromouent fn çeram reli^ionemifèd nimiumfi^i' de guum ubiipfentina malorum eX' ur^at y uitia reflorefiant, mores d CHRISTI populo alieniffmi piif' fùn in oculis hominum uerjentur. 1 u uentusßne reli^^ionis timoré utility fftijùb papatii fint, nihil norunty (Juàm maledidlis proßclui nbsp;nbsp;pro

feindere fuos paßoresycjuibusani-commßerunt^ Qlmab

Buan^

EPISTOLA

^uangcho flat quo in honoreßioi kdbeat7prodolor?pula.m cß^ V tind Idi ein dliquando jyLonarcharPiani mos ddpacis amorem conuertdt^ ntindtn^quemddntodum uidemus pree Jèntdneum Eccleßapericulït y imd non idmpericuliïjJèdtndgnd expar teruindtth itdpdrdtum cerner emits eßßicax, huic uuJneri conueniens Twtci retnedium. Tlircd Idnnonidmjre^

^ionem ditißimdin durojdrgentoßd k pecoribusyfere totdobtinuit deudßduitj oppidd ar ces inßiam poteßdtein rede^iÊ^ la^os inc edit crudelißime? ingraitidas ptieros

P^ehigionem Qhrlliuerdf in uerboDominißinddtdm euertity annihilduit dt^s deheuit. îlahometi ßmnium preeßriptd incuJeatyet quicquid adcaJamitatem? actrbitd^ iem^

NVNCVP ATORIÄ* èent? immtnutionem maic/iatispo, puli I^cijùcity non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inte

rim nemo illius conatus uelalipidn, tiilum reprimityßne metußne cura omîtesfùmus^ C^îuidniïc Germania turbuletius:gt;(luidmßrabilius ? (J^uid calamitoßiiSyßincidatygucc uidetur impenderei Nam huitßnodi rerum tumuItiiSjlt;JuaIes hodie uidemusàmd perpetimur:, nullum opinor ab eccle ficE crepundijs C etßlulianus apojla ta,lt;Nriani reliijui tyrannißpo ßta omni dementiaßcuierint d) ad hoc ußue temporis aut iiidit^aut ^ity aut audiuit i Ncec^s mala pou , cos uelcommouentyuelad auxiliaß, renda incitant^quia timoré JD eiom nesßreßimu^ uacui^ InteJîinis o, dijs:,bellis cruentißimtS:gt; mutuisecE, dibits y QhriJlianus in Chridianît labo.

EFISTOL A

labor dmii^ ■gt; tnnocentcm/ànçruinetn ßindimiiSy Cl er maniatn patrice com' munefoliim etiertimus nos ipßj guo '~1’ urea exercitatißimus hoßis uiam planiorem habcat iuuetute bellica Ja detrita, nos abdticendiyuendendi

perdendi, Imbelles en im pueril cumßnecionibus decapularib. tarn truculentes bellice reßllere neptd^ quam poterunt. f-icec aut cm ideo in medium adduxi, 'PJ.non ut cutus^ perßnam deniffrare ^Jdmam odorb ßeram uel Epijcoporum uel'Princi pum conjßircare more quorundam uelim y neque unquam in mentem ue^ nit y quenquam de fuogradu detur' bandum eßetßed ut anßm co^itandi perpendendiy excutiendi^ T^apecy CardinahbitSy Epißcopisy bba tibuSyQcefariy re^ibusy principibt.

cum

N VN C VP AT OKI A» cumreliniuùimperij ßatibusdare guo tandem noflrum imminens G er mania nbsp;nbsp;totitiô Qhrißiana reipu^

blica malum^guod exiraJùeiJnper Qhrtdlianum orbemimminet) a^no JceremitsJudtei obßinatißtias cala mitâtes d rophetis poflolis totiespradi^asy miraculis con^ ßrmatasjcrederenolueruntj^tan dem nimüßero^pcena JDominipra^ ßnte coadlißiint, id(Juod eßvgere nopoterant) intelli^ere,i \ emo no ßitcluantumßtmaluminteßini diß ßdijj nimirum tantum 7 ut domos urbes et repna euertat. dSlotum edlillud Sallu^ij^ Concordiares parua creßunt 7 dtßordia ma^na di/abuntiir. lEJa.-i)Xumuellet 'Pro-pheta cajumreqni ludaiciprophc' tare 7 pradicebatdißidia CTßditio nes

nes inte fl in asßrc, ^nte defini flionetn ßlieroßilynice urhis ukitnd prceceffcriintinaximituttiukiis.Di uifd cnim er at cot rafeipjam tribus peüißrisßeflis, piaru capita eràt^ iSinionJoannesyt^ Hleazurus^de qua re lofephus lib ^6. cap. 15. fJßi-dioduoruni ImperatorumConftan tinorum uiafifla efl imperio ur^ cico;,!^ labejaflioni itnperij inaniy quidinteßince dijjenßones ue^ lint noßritetnporisßcile co^nofee epofjùmus. ffpuce omnia in ip conct onibiis ? quas ab ore Qecolam' padij excepi exafltßime haheiiius defcriptayUt nobis precrepta ßt oc^ caßo querulandißilia prccdiéla nos deprcebcnderint:,obruerint^irepe'' ^^no cafu. f^ihil enim ab illo uiro P'^'oßflunhquod non diuinitatequan dam

N VN CVP ATO RI A*’ damßnret. Titce autem Cc'lßtudi^ ni hos mcos laborcs guos itKpcndi tarn in cxcipiendofpidm in Latinam lin^namgt; tenui piopraditusjùm ßy lo transfundendo-,nuncuparc uolui^ Clan propter nobilc pc^ usgt; cjuod^c nt cr^f^a rcli^ioncm Qhri/li} erga liter as bonas^er^adermaniamj in (Juibus licet eximiam ([uandam ^rauitatem q^priidentiam ßn^nla^ ri cum humanitate coniun^lam y ac principe di^nißima coIli^erelT um etiam (^uodparens tuce Celßtudi^ nisyprinceps omni ecuo di^tius,ha, rum concionum partem abippi Oc* colampadio:, (luum Ptaßlece ciuitate amoenißima hareret-, in tenplo diut JyLartmi,pulchra principis laus » patulis auribus ■gt; ac cordejyncero audierit;, Dei^ clementiam ita fùis B pre^

EPISTOLA '

precibus miti^ar it, ut paf ritt ter^ ra ? ccpia exuiadannos alipiot, mi' ''rabiliter ßt redîitutus ■gt; ac maiori '^audiocjudm udÇdiceroipJe-gt;quum po fl exilium j^omam reuocaretur, âb omnibus receptusßt, C ui iußutn 'opus parareân (pio illius laudes tum 'obreli^^ionem Ghridlianam^puatn ßio in ducatu indlituit,plantai at^ tonjeruat, tum ob uirtutes cle^ mentiam, pabus tam inßios lt;Jucim in ’exterbs excellit, pradicare conßti tui. Piunc inptdlibellum 'PJahnorÏi tua C elßtudini inßribere etidhac ratione uolui-gt; ut clarilùmi nominîs tui auß)icio aufpicatius in lucepro^ direttac ßyledore,lenocinio

tia nominis tam Celebris, non niläl

commendationis apud doélos mihi conciliarem ♦ jD einde ut bac ofßici^ Jl^né^

NVNC VPATORIA*

Jt^nißcationc Cdßtudine tua mihi-demerereTi quct, ut audio y omnibus prcecipuè bonarum litamp;rarumßu' ■ dioßi iipß non ahtnus à liter is ? edi, e\poßta. T^odlrcmojUt extaret mo' numentum akguod erüa tuaC eißtu. dine^quam exanitnojummo^ ßiidio. eolo exoßculor,. nbsp;nbsp;nbsp;dprincipem,

enim uirum y quiabjs dominari uulty. Corpus inteqrum reipublica: com' mißce/eruare-) dßdifionibus rebeb, lernpopulum auocare,bonis legibus condlitutionibusßmel receptis, ^ubernare-idininarumßripturdru. admonitioJedula nbsp;nbsp;nbsp;co^^nitio exa^

éla uel maximecl at in qua Jex di' uina ob ocuJos ponitur, qua: conti' net inßcea, qua Deus à nobis OXS' ^it. T^raßribit etiam Je^es^uber' nandi utilißimas? docet timor e D ei.

3 z ia

ETI5TOLA

in omnihnsoff^icijs-,ßibditipopuU hfdientiam Uudat, rtbdlium poanS. Jiibijcit. item non modopiorumprin eipumrei^imen}thronumßhcem^^ ßabilempromittittcjuia cor régis in manu JD ei efl, propter homine intelligentem ç^Jcientemproroga bitïtrim'^erium-, 'Prouerbiorum uü ceßmo feptimo-, tie rum etiam malo rum eieclionem-tcalamitath et cap^ tiuitate minitatur^ 2^amprinceps iminitis ac moroßis -, dtßidia inemen^ dabilia concitat-, ßd iufius acjapies lenitate nbsp;nbsp;facilitateßia conciliât

îiolùntates hominumitegit aliéna er rata^acßnat: nec exulcçrat remc' d'ts eiujmodi duce ma^is noceant ^udm morbus ipje In Ps itatjue, ut tandem ßniamyconcionibus tanqud ill tabula deptHa , omnia ea (pta: ad'

duxi

TîVNC VPATORl a: duxbt'ua G elßtudo habebit^uàm dt b^ciußime propoßtai^ute^ocio ei' f 'dbhci$ dato, fidih^enter le^erit ,maQ^natn titilitatetnßiiilutJi non (Uetndum y iam in ucresreli^to^ nis ncqocioi (Juàmin ^ubernando et ßruando popuio in omnitrancpiilli tato etjquot;paeeßntiet. 'Prccor inßi' perçut Chriilusleßisyprceßilac cuilos coniu^ij y nouum acßanilißi mum ilhid iiit avenus d Deo infiitu tum beneßrtunet :,ßnilßimis ejue comu^il pi^noribus y (juec ßuilus ßtnt matrimoni) y Qeißtudine tuam beet^ Interünperpctuäinmcmorüt refideat diilüilhid SalomonisyPro uerbiorüdectmo nono, Dornum ac /ubflatiampatrcs partiuturßlijs-, d Deo autem praparabitur uiro u, ( lordVakattuaCelßtudoiHußrß

B ,5 ßm^

/ EPISTOLA

'jitna^rcligioni Chriflilt;^(2crma-niifturbäta diufiiper/lesBaßka :xN.^prik 'M., XLim

OONCIO IN PSALMVM LXXIII

IOANNIS OECOLAMPADII,PVBLlCB habita,amp; nunc primum Latinitate per loanncm Gaftium Brû facenfem donata amp;nbsp;édita.

'Pßtlmus

ïc Pfaîmus humilitatetn ueram docet,5C uita fum-mè obedientcm ob ocu-los ponit, quæ in fide in-dubitata QC charitate uera confiftit. Nihil hicdeobcdientia mo*

nachorum, qua mundum dcmenfa-runt, quaï nee utilis eft, neq? Deo un-quart! placuit, dicit, Indicat etiam hic PfalmtïSjquomodo tcmporaliabóna» fiut'da mundi félicitas rclinqucnda fin^amp; nequidem in prçrentia,quæ ni hil ftabilitatis habent, bona, fed in fu^ tura,que à Deo er promifia,et tertè ex pedantur,fperemus, Cauctc à quibuf, da Lucianicis hominibus ,.qui dicunc a ad

1 COMMENT. IN PSAL. LXXtII ad illosjqui crucis tormenta fubirc pa ran fuut ob Chrifti gioriam ÔC confeC fîonem,Nonne,inqm'unt, confidcras quid cum illo fit aóum, quas facuas fit bicrit pa(fiones,nec fibi cörnodus,nec puerisfuisc'Potuiflet diuitrjs fiimmts abundare,honoribus,2C ipfa uita frui, fed uoluit mifcr cfTe, çalamitofus, ad-hæreredigens potius acrumnofis ho-minibus, qui nefcio quid de Deo con-cionen turnout, quam tot fan (fit's, do-tflïSjSC magni nominis uiris, qui fum-ma religione et laude Ecclefiarü cathc dras occuparunt. Sicfilq huius (cculi crucem,quam Dominus ob fut confef fionem pifs tmponit,odibilê rcddere conâtur,fic^ etiâ fimpliceSjSC non be neinScriptura radicatosà uerboDel abfterrerc conantur, ne tllud fincero pelt;flore percipiant,eicp credant. Ad-moniii fitisme à Oei prçcepiis ullis per fuafiontbus hominum eiiam dotfliflTi-morum uel potentiffimorum abduca mini,qua: tpfa Veritas funt,quatp ui-tam

r

IOAN, OEC OLA HP. J tarn «eternam feruantibus promittSf«. Irafcitur Deus uehcmcnter, cG homo ad imagincm Dei conditiis, ueibocp Dci uiuo fumma cG diligentia inftru^ 0us,in caccitatc amp;nbsp;ignorantia manet, Vchemcntius autcm ira cômouetur, cû homo ucritatê norit,amp; illam no fo-iuinnonambabus ulnis ampieóitur, fed etiam contcmn»t,amp; min's modis irridct. Animal irratsonalegt;quodeun(Ç simile onus fibi à domino luo imponiiur, patienter fert,etiam fi fub onere graui immoricontingat. Illud pq imitentur in omnibus,quæ Deus cis fokt impo-nerc. Nâ non tentabimur ultra quàm Hires noftræ ferre poffunt. Prophetae cumimpiorum uoces animo uoluGt, no poffunt fatis admirari iudida Dci infcrutabilia,quç ram en feiunt effe uc riffima.Lcgimus Hiere. li. querelam Acplorandam prophetæ,cû dicit,Do-mincloquar tccûiudieia,ncmpequa-re uia impiorû profperetur, ÔC tarn Felices fint, qui preuancanonem pi æua

a I ricentut

4 COMMENT, IN PSAL, LXiCIlf nccntur.Vcrû prins dixeratgt;Iuftusti/ cs Domine, in hoc fe excufans, quod ‘ non uclituilam iniuftitiam Deo afcri-here.Homines cum oculos inhuius mundi felicftatcmfolummodo uertur, non poffunt.etfi intendant omnes net ucs, mirabilia Dei iudicia intelligerc. Opus eft finccra fide, talia quae Deus occulto fuo iudicio ordinal,uelle inuc ftigare. Nobis modica prudetia ÔC fal-lax infita eft, qua ne hominis res SC c5 fiiia aflequi poftumus.Et Dei confilia nos pofte penetrateputabimus, quae homini, ut nihil æque occultata furit» Quisenim Dei confilianus unquam fuite Homines itaqj, quorû fenfus hoc prçfen^ feculum fpirat, tranfitorias res admirâtur,qui quum infortunium imminet, uel perfecutio ob ueritatis profeftionem,contriftantur, QC pufilla nimes fiunt. dubfi quo fe uertant^ qua ft Deus non poftit fuis auxilio effe,aut quafi nonuelitjä: alios etiam fecum timoré nonparuopercellunt, Sed hi feiant

ioan,oecolamp.

fciant fe non à Deo efTc docïos,neque tnültum follicitos de futurainta cHe, imo neque Dcibonitatem uel parum deguftafTe. Audite igitur Pfalmi iftius uerba,qug nos exadie docent,quo cor

, dis affctflu ad Dominü fit damandü, amp;nbsp;qua fiducia in clamando pij fût præ

, diti. Ac in omnibus huius mundi peri culis, quid praecipue fit agendum edi-eit,quo tuti fimus tamà fatanæ fugge-ftionibus ua^s,quamab impiorum fedudioneSt: tyrannide»

ticluc bonus efl Deus Iß-ael^ i ([ui mundoJnnt corde.

ELoquar quidda, quo urgcor non aduerfus benignitatem Dei, quia fcio nulla in Deo elfe iniuftitiam. Elo-. quar autem Ifraeli, id eft populo DeS agnofeentfeui bonus amp;nbsp;benignus eft Deus omni tempore. Et quis illud ignorât, qui in numero fideliû eft i Que admodu Iacob cum cruce affligerciur . .uaria,confolationê accepit,ac diuitias ■ ingêtcs,eo modo Chriftianiomnes

a 5 tam

6 COMMENT. IN PSAL. LXXIII tam in pcriculisdefenduturquam ex? ternis rébus à Deo dirantur. Titulus^ iiolo illud uos feire,Chriftiani nomi-ms nihil facit ad rê, oportet fint mundo corde,qui Dco adhærcrc uolût. Vt Matrh.j habemus,Beatimûdo corde, quomâipfi Deâuidcbunt.Et Ad.15^ Fides purificatcor noftrum, hocc(l,n des in Chriflum lefum faluosnos fa-cit.Si ßduciam in DeohabesHrmam, erit cor purum. Sin autem promjffîo-nibus Dei difFidis.immundus et extra caftra Dei ens. Deus tail's unicutque cil, qualis agnofeitur. Mali hommes, ÊC fi Deum laudent, fi uerbum ciusin orehabeât,nômundifunt, neepDeo accepti,quia il 15 adhuc pro feuero iu-dice haben t,necp certi funt Deum illo rum fc uelîc milereri. Mundo autê cor de Deo fidût,et nihil eque fciût,quàni fibi cfle dimiffa peccata,SC fe filios efle Deidubitât minime. Apudiltos ucra laus auditur,hicp uere bonitatem Dei agnofeunt, amp;nbsp;illam alijs çx corde alTi-duô

IOAN. OECOLAMP. gt;nbsp;duo prgdicantquibus cum conucrfa-tionem habet in hac terra. Cum mun-dis enim mundi crimus, ÔC cum bonis boni, Qiiorum autem mens in creatu ras defixa,in his Deus nunquam reôê operabitur.Quacrunt hie folum uolu-ptates tranfitorias,0if de æterna uita ni / hil foIlicitifunt.Obid his Deus non eft bonus, quia non funt mundo corgt; de.Habent alias res, quibus obîctfîan tur. Spurcum fiquidem cor 8C macula turn impedit cos omnibus modis, quo minus Dei bonitatem concernant-

autem pene de dinar unt pe-desjjere e^ußjuerunt^rejjiis meL FErè mihi accidiflet in hoc mundi itinere lubrico,quod communiter omnibus eucnit,ut cû altjs aberraffem à uqs Domini.Nam caro ea perpetuo quafrit,quç fua funt, hoc eft fuauia,ob lclt;ftationes,uoluptates,diuitias,hono^ tes,0lt;: c.fi Deum uere non agnofcit.Si enim no illuminât mens hominis car-a 4 nalis,

ô COHMÈNT. IN PSAL* LXXIII

nâlts, lucc iH a, qu» uenit in mundutn illuminas tenebras cordis noftri, aôiî de nobis cft, ÔC in tenebris perirnus* Ad lapfum fl q U idem omnes procliui fumus, in lubricitate ambulantes, ÔC nemo nô eft pronus ad peccandum à natura.Idcirco noftri curam diligente geramus, nelabamurà uia Dciaduiâ iniquitatis. Satan extendit retefuinn, quonoscapere nititur. Oremus Dominum,ne nos déférât,ncc^ nos in ten tationê inducat,qua eluóari non pof-fumus»

5 Ç^iionia quot;zelum hahuipropterjlub tosylt;^ uidco impiorutnpacetn^ QVi nullam Dei cognitionem ha-bent ueram, üli nec Deum dili-gunt,nec proximo ex corde inferuiût. Et talcs nonne mentoimpiorum nomine in figniuntur, quibusetiam Det promiflioncs ingratæ funt, qui^ om-nia,quç Deus dixit,et fccinodio habêt de coiuemnunt,quia nihil omnino no

runt

rOAN. OECOLAMP*

! runt de Deo creatore fuo ex ahimo lo-qui. Q^iales noftro tem pore multi rc-pcn'untur, (|ui uerbum Ê)eiaudireno lunt^occludentes ad Dei uocem aures ï fuasdn hoe putantes fe cxcufatos efle, quodnonaudiant. Verum dcljs ho-mintbus iam farpe in alijs Pfamis ad tædium ufep dixi,quodprorperèilli8 omniafuccedanr, quæeunque ineipû unt.Paeem habet, cum interim pq tri-bulamur, Hac autem in re ptj fæpifli^ mezelum haben t ardentem,quod ad-inàâtur,quo iudicio Dei id fiat,ct qua Dei iußitiaea accidantireminifcun-' tur*Idco fequitur.

TVon enim habent inmortcßia li^d 4 mina anxîGtatunhJedintc^ra ^ida(.z^ uis eorum)

j\ Æ Scripturç fan^ç,nominate LV lomnem plagam, mortem ,.fiuc fames fir,Gue peftis, autbellum, fiuc altj morbi. Vult diccre,Habent hi hot tea plena frumcntiSjarcas numis onu»

a ; Ûa8gt;

to COMMENT» IN PSAL. LXXIII ftas» V cndatit no nili nimfo prec«o,5C cmuntquàin minimo.pauperesdeglu bunt, Ömnia dcniqjaudent impunc, ó^innullodctóluiii uel aliqucm pari untur.Si peliis inftat, fugtunt de loco adlotS, medicaminibus utuntur prc-cioliliimjs,ne peftilenn acrcinfidatur tenera et inolitcula ipforû caro • St an^ nona premitur populus uulgans,mul to locupledores hi fiunt, quàm ft mef-fis coptohffima cnata fuilTct* VeftitS habenc hyemalem Qi. æftiualem , fri-gore amp;nbsp;calore pereuntibus pauperi-bus »Et quid dicam i Nihil ets deed, quantum ad feltcitatem præfentis tem ports actinet. Certc hie locus optime quadrat in monachosnoftros pauper tatêprofeiros, amp;nbsp;Croefidiuitijs adob-rutos. Cenfusôi prouentustlliscerto tempore affignati funt,ut fi grandincs amp;nbsp;aliuc tcmpeltatcs rufticis nocent,ip-lis lucro fit.Et fi Deus ad egeftatem re digereturjilli nihtlominus diuittjsab-undai êqhaberêtcÿ quo ilium laute ex^ ciperent

» IOAN* OECOLAMP. u i:fpcrct,adeo res illoiû obfirmatç funt, ut in nullo, amp;nbsp;fi mud us intenret dciri^ mentum paiïuriefl'cnt.Monaftid, in-quam, ifli ita res fuasordinarunt fau* ftoomine, utbeatiffimifintin toto ter rarû orbe. Dedecus etiam apud illos, fiquis labore manuum fe fuftentare conaretur,cnlt;t^ id infignis fanói ot-dinis contumelia. Quo deuenit religio ÇhnftianarNihtl interim fefecru- • ciant, (i uel fanguinem paupcrum cx-fugant, inftar hirudinS. Murmurant paucishoris tçdiofiffime,dcindcpluri buseonuiuantur fplendidiflime. Per-, ficotp more, uenationibus, ocio, alca rfliquum tempus pcragût. Et quo de-liciar um genere hi fanói hadenus ca« ruerûtcPçrpenditeilla.Sed interea dù uites huius feculi no excludo,imó ncc Ctiam auaros, fanguinolentos,quor3 béatitude in hac uita cöfiftit. Nam 0^ bi fuam admonitionê hic habent,qua uelimin corda illorûefleinfcriptam» Audite nunc, que Spiritus fanôus ad i)dat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In

jtl COMMENT. IN PSAL. LXXIIF y In m^riahominum non/unt^ncg^uc cum hotninibui jldt^ollantur.

'Proptercatenet eos. conßriHosJit ■ perbia:gt;z^ amiHus uiolentilt;einuob uitegs^

7 'Prominetpropter pinguedinemo^ culm eoruim nbsp;nbsp;exec^uuntur itnagi^

nationes cordis^

Uiffolutosreddunt CaUosJ lt;(^ÏO' g^uiintur de peßima calutnnia} cdtra excejïimlotlmintur^

Ponunt enint osJuum in cotlum 7 lingua eorum graditur in terra. gt;nbsp;CAthenæ aurcac amp;nbsp;torques uifun turtn collo illorûhomtnum, Se-• rias funt amic^li ôt purpura preciofif-fima,cum interim pauperes fame frigore pereat. Hæc funt fpohaex fan-guinolentis bellis aflecuta. Hæc glo-1 iatio ïllorum,quæ nihil altud in fe habet, quam immifericordiac fignum. Quot pauperes prædaecxpofitifunt,

a

io AN» ÓECOL AMP, i)gt; ijuo unusmiles parum acquirat,qui' dicnodlucp potanonihus a(ridct,amp;a lea Iudit,ne dicam aliquid de kottatio nibus amp;nbsp;altjs fceleribus,quitus hoc gc -nus bominum inuoJutum eft. Calum ' niam uiduis amp;nbsp;pupillis inierunt not»’ dicendam, feneciones merti tradunt, Ob modicam fpem lucelli, ncc graui-dismuherculisparcunt,quastamfoe--de tralt;ftanf,utdicei e non audcâ.ne of-fendam pias aures. Quid conducimt hac diuitiæ,eo modoacquifitaefAd nihil aliudj quam ad pompam ,qu3m alt;3 uoluptates ,quam ad omnia federa. imoad meram infaniam t Magis autë terret, quodhisindelicrjscx faftupe--reât i apud quos nulla Dei eft mentic,' nec falutis acternæ rccordatio. Viufit, ’ quafi à fe ipfis uitam habeant. Nemo illos reprehendat obfcclusaliquode-normc, nifi uelitpericulum uiiæ fubi-rc.Quicquid illi agutjioc famftum fit, amp;nbsp;irreprehcnfibile,et ft peflime uiuât, Wt plerumqj. Si illos nori ad aftra fubgt; uehis

t4 COMMENT» IN PSAIgt;»-LXXnï uehis, fi non probas dicfîa ôi falt;fia iHo-;, rû, periciitabens » Nccefieillis faueas omnibus modis,ad conuiuia abillis inttrudaeas, potatorem egregiû prac-ftes.Et quid dicamî'Ad omnia Amen diCjôd laudaberis.Nâ Euangdij men-no illts ueneni potio eft. Rogat ctiam, i fiiUorum confortiumamas,ne}^fvdc' uerbo Domini dicerc uehs, fe DocSo-n'bus ecdefiæjd negocîjcommittere*, Papiftis præterca mire fauent ob liber tatem peecandi,qua utuntur illts con-fentientibus, Loquuntur peffima de ()eo,SCosfuumaudent poncreincoe lum,ideft,omniafaera amp;prophana eontemnunt, ctipfum Dcû qui in coz lis habitat,adeo perfricuei ût frontê ,6d omnis felicitatis acternæ uacui,quafi Deus non curctres humanas. Sed ua: i!Iis,fentiêttandêquidegerint. Hune nonum uerfum papiftac in contraria fenfum trahuntji nos illis ci tores non dicendosobtjcimus, utMiftæ abomi-nationemgt; turpem uitam, auaritiani' inéx-

IOAN» OECOLAMP» inexplebilcm, ôi. alia fcelera quibus fcatcnt,mox refponfant. Noliic os po ncre in coelum, fcilicci doói uiri,quibus Schpturæ arcana tâ cognita funt, quam afinolyra.Hic uerfus præcipu« illorum hominum fuperbiam indicat, amp;faftumintokrabilem . Iftiosin coelum ponunt, qui omnia diuina amp;nbsp;bu-mana uilipcnduni, quafi Deus opera illorum nefciat Hicp contra Deum Io qui folent friuole j fi non exfentcntia omnia cis fuccedant.ct contra pauper rimum homuncioncm, linguam uc-, nenatam exerunuli poffent.pcrderent f etiamomnino*

(P roptercd reitertiturpopuluseiits ^3 huc,!^ apiceÇ cAvzisJ pleni crpri-tnuntur cis.

Ertdicunt :(Juomodo nouit DeusPxt eß co^nitio apud ahif^ünuml

HVccurruntceleri gradu paupe-res amp;nbsp;officiofi ob lucri ingentcm ipem, Apud tllos cnim funt apotbecac plen«e

Kf COMMEMT.IN PSAL.LXXïH pfcnar, amp;nbsp;horrea frugmn refcrriflïma* -Ad pnncipes,nobdes,diïntes atquea* uarosjad Épïfcopcs, bbates Ca^ -nonûos concurriturferèab omni pie-be,ob uoluptates SC ociumjufculum, cihauftusuinimagni rcputâturapudi pkbem infanam. Si enim nullum beneficium fperarenti mox fugercnt to pedeab iftis molliculis hominibus» Heccp eft caijfa,cur ilîi fumtnis in deli cijs uiuant, nemine répugnante. Et hi perucrfi cum in lutum peccatorum ue ncrint, turn ita infaniut, ut Deum fua peccata non uidere fibiperfuadeant, iiccp fine omni confcientia, abiecfto freno pudoris peccant. Infupcr iaóat fe apud uulgus in hgc uerba, putas nc Deum ea nofte uel curare, quae homo in terris agate'Dominus eft in coelis, ibi regnat,terfam autem dcditfiltjsho minum,in quorum poteftate eft face-re,quicquid uelint.EdamuSjbibam'us fcortemur, c. Nefeiunt miferi ifti, quod Domino nihil incognitumfit,.

dlius

»O AN* OEC OLAMP» 17 illius enttn oculis omnia patent,etiatn occultilTima.Rcpuiatc uos fccleftüL lud Pfalmi p4, Dixerunt,o Domine, qui populum tuum opprimunt,öd hat reditatem tuam affiigunt, qui uiduam SiC peregrinum occidunt, atque pupil los interimunt, non uidebit Dominus, nc(^ intelliget Deus lacobjntel-ligite infipientcs in populo, ÔC ftulti* Quando prudentes eritisc'Nunquid qui plantat aurem ,nö audiet;’Aut qui finxit oculum,non uidebit c* Aut qui caftigat genres,no aiguitripfecft, qui docet hominem fcientiam. Dominus cogitationes hominum, quod uanac funt,nouit. Similia in alijs locls habe-mus,quac fuperuacaneum foret hue adducere,

E-cce ißiimpi/y fchccsßint inßcU' apprchendiint opulentem,

Qcrtej-rnllrä mundauicor mcumj O' nbsp;nbsp;nbsp;in innocentia manus meas.

Jdtßuiplä^isperculjùstotodie:,iz^ ’4 b caftigaiio

tg COMMENT.IN PSAL, LXXin cäßi^atiomeaßiitmane perßngti los dies,

!ƒ Sidixero^enarraboinhunc modu:^ ecce^enerationemßhorum tuoru

Dlfcite uaniratem mundi huius nullam habere utilïtatem , fed multum penculi ÓC damnanoms tam corporis quam animae, hoc ipfo à ueri tatis tratmte nunquam defledatis. Pu fillæ fidci homines interdum his cogi-tationibus obruutur.Cur perpetuo,in quiunt,paupertateprcmorc'Cur adeo a'nfelix fum prat caeteris mortalibusî’In nocenter uiuo, oppreiTis 8i infirmis infei uio per fingulos dies, nihilomi* nus percuttor uarqs plagis,amp; infinitis maliscircundor.Etobftinati,quicgd pio accidit, ita intcrprctantur,quafi Dei fit plaga,quem2dmodum amici uxor lob fecerunt. Vci urn ifta nihil omnino pium pcdlus mouere debent» Chriftus ApoOoIi his «crumnis fub ieâi

lOAH? OECOLAMP^ tjgt; fcêli fuerunt- et tu expcrs erisç’An ne-= fcis,quodfiliûqucmDominustener-rime diligit, caftiget, non more feucri iudicis ut perdat, fed bcnigntfflmi pa-trisut fanet, QC utfilium perditumre-uocet ab innumeris malis quæ obuen tura effent fuper ilium, Gnon plagis iftis pater nis cmendarctur. Nccç fit id ex odio ucl inuidia, ut mundus inter-pretatur,fed ex intimo amp;nbsp;patcrno affe ôu ne filius cum mundo pereat. Ad Hebraros ii,habemus,Fili mi,ne cor-reptionem ncglexeris Domini (Audis hic Domina tibi talia dtfponerc, tecp corripcreOnecç dcficias,cum ab eo ar gueris.Qucmenimdiligit Dominus, corripit.Flagellatautem omncm filiS, quem recipit. Si caftigationem fufti-

• netis,bonofitis animo. Namuelutifi-Iqs uobis offert fe pater mitis cum uir ga.Quisenim filius, quem non cafti-gatbcnignuspaterc'filtj Dei inhacter ta in fornacc ferrca torrentur,peripfc-matafunt mundi,multis tentationt-b X bus

zo COMMENT. IN'PSAL. LXXTII

busadobruti.Siquis idcirco illosdi-ceiet infdiccs, toto coclo aberraret,« progeniem Dei abijceret, taquam ge* nus hominum deploratiflimum,Abgt; f!t,uttaleqddeDeo credamus.StDo minus caltig3t,caufam nouit, nobis cccultö,quarc corripiat. Prohibemur enim per hxc flagdia, à multis pecca-iis,in quac fortafle.fi cmnis félicitas có eed Cl e t ur, I a b erem u r.

16 Co^Uaui itadiic ut co^nojccretn ib ludjcdlabor erat in oenlii tneis^

^7 (2\^uJ^ue introibam in Jacrarîd JDchtunc intelli^ebam nouißimum corutn.

tS x?i:luide in lubricii locis ponis eos^ CT deijeis eos in deßlationes^

19 (^^omodoßa^lijlint in dejohtionê tamßibito, defecerunt;,lt;z^ corßim ptilünt ab horroribus^

HOmo fi iuxta naturæ fuæ pro-prictatem reshumanasmetirur, nd-

IOAN. OE CO LAMP* 21 admirationc merito dudtur, fi ea quae in mundo fiunt, confiderat. Sed ferè more puenarumagtmus,quibus nihil curac eft,quicquid accidat * Quaerunt ludos iuueniles,choreas ducere eis gra ta res fiC iucunda,8C pu tant fe belliffî-me uiuere,fi talia, quae defiderSt, con tingunt ♦ Hoc autem fit, quod ad nihil aliud educatx funt quam ad uani-tatem, quam ad petulantiam. Si uer-bo Domini inftruercntur,longc aliter uiuerent, fiCmaiori pudicitia in ocu-lis hominum uerfarentur^Parentes in caufa funttantæleuitatis,qui coram illis et turpiter uiuût gt;nbsp;et multo turpius loquuntur.Inmundo labor amp;nbsp;aerum-na eft,crux SC anguftiæ.Obtjciunt mi ferijniquèmecum, quafi Deus agat* fçpe tadtus cogitoicum fim pauper Sd inops, Ä all] diuites, qui Dcum odio profequuntur,fani funt,0(f in fummis honoribus uerfantur. Atqui aliter Do minus omnia ordinat,quam nos con-cipimuSiSd capeic poflumus.Hi apud b } Deum

11 COMMENT, IN PSAU LXXin Deum Felices funt,qui in mundo floc cipenduntur. Si Deus hominem fux pcrbum,datum,auarum óC homici^ dam non punit in hacuita, indicium cft certum irac Dei, Medicus de cuius argroti falutedefperauit,nihil none» permittit,fiue efum flue potQ petatad etiam flgnum certiflimS medicam o-pcm nihil amplius in illo homine pro-delTe. Sic Deus c.im imptjs âC fce^ leratis hominibus agit,lllud tandem manifcflum erit, quG finis mundi im-minet,quando Chhflus iudicaturus cftiuftum fuum indicium. Propone tibi ante oculos Euangclium de Laz:a ro amp;nbsp;Diuitc Luc. i6, ÖC difperea,fl no lufteDeum iudicaturum dit^urusfls. Omnes mundi huius pafTioncs funt tranfltoriar, ncc^diu durabunr^erpc tuae autem amp;nbsp;nunquam finiendarim» pios manent pocnæ,quum pq arternis • gaudqs apudDeum conuitfîuri funt«.

2-0 eIutifimniumJùniÇc^Qlt;à^y^^' nuit)

I o ÄN . OE C o L A M P. IJ nutt)ct6 euigiïdnzc^ Domine in dut täte itndginem eorum dejpicies^ SOmnio rcshuius mundi compa^ rantur. Siquidcm multi noóurna fomnia habent dc diuittjs dc rcgno aliquo amplo öi maximo,amp; cum eui-gilannt,acqucpaupercs funt ac phus. Sic ctiam ifti fuperbi pauperrimi corä Deo funt, quanquam fmtditiffimlin mundo »Vita cnim noRra fomniutn cß,äC uapor exiguus.Diu diuitias no poffidebimus externas, rclinqucmus illas poft nos,nolimus uelimus. Et qs id ignoratt’Sinite impios laute uiuere, crudelitcr regnare,cruce uexare alios, quid uita illorumt’Somnium, öi. nihil aliud,quam bulla inanis.In nouiflimo die uidebunt, quid egerint. Nihd hic precioliim, quam fides ipfa in Chri-ftum lefum. Permittit Deus, ueiü eft aliquo ufep impios progredi, fed diu non perftabunt. Plaga cum augmente fcclerum accedit pedeientim, qua b 4 impq

14 COMMENT. IN PSAL» LXXIII imptj tandem oppnmcntur. Sequitur iam locus quidam infignis de charita te,deq; uanitate huiusmundi, qutin maligno pofitus eft, quæin craftinum diem mihi referuabo,Iatius eum tralt;fta turus explanaturus^. Dominus lefus Chriftus fua gratia nos donct,utre-gnumcoelorum corde perfecfto quæ-ramus.Amen

SERMO II IN PSALMVM LXXIII*

Eri utilem animo fyncero, ' 'reor,admonitionêperce.-piftis,quâ etiâ adhuc recê ^ti memoria uos feruare du bitominimc, ncmpe ne cótriftcmini, fi res externaeimptjs hominibus largp ter affïuant,£lt; omnia ex animijfenten tia fucccdant. Extcrnac folS res funt ÔC

fluxg,ne(^ diu cófiftentes,quibus affï-ciötur» Animalis cnim homo non cux rat diuina ÔC immobilia bona.Ncc mi rG,quia quS gratia Dei careat,quomo do retfte iudicare poftèt de tjs, quac fût falutis;Moxenim quS inxqualitatem fortunz

IOAN» OECOLAMP*

fortunae intuctur,putat diuitê/cUcï et beatfi eflc,cum pecunia poneat,ct fanf täte fruatur, pauperem autê abiccQum amp;Deoodibilcm.cumpaupericiTi pau tur,qucmadmodum de amicisloble-gtmus.Scriptura autem diuina longe aliter pronûciat.Omnia,quae in mun do funt,dicit clTe uanitatê uanitatum* Nc(Çhomoin mundumhiïcpofitus, quo perpetuo illichabitet^Tranfito^ ria omnia funtjqug uidemus, tâ mun-dus quàm homo.Verumubi cognitio uera Dei exulat,ibi non mirum,quod fublimia ifta non percipiantur.Exter-na nihil funt, nififomnium, aqua practerfluens perpetuo curfu. Cur igi tur homines miferi ilia tarn inconftan tia fufpiciunt,ct admirantur Æx inn« tomorboid euenit,quo omnes tene-mur » Videri cnim ab alqs cupimus, quafi Deo accepti, fed id ex mera hy^ pocrifi,adco ftultitiamundinos occç cat,ut uera fide Dcum no quçramus* SicChriftusincufat pharifacos Ioan-b ; nis

COMMENT* IN PSAL. LXXIIÎ nis cap. ƒ * SC caufas adiungit, cur ilit ci non credantgt;diccns,Quo(nodo uos poteftis crederc,qui gloriamàuobis inuicem accipitis,S(f gloriam quae à fo Io Deo proficifcitur,nô queritis c'Qua G dicat Jmpoflibile e{l,utfiduciatn ue Gram in Dcum ponans,cum philau-tia interna laboretis, morbo immedi' cabili,nifi ad Chriftum accedatur,SC abnegatio fuifîat.Ita amp;addiuitemdi xit Marei cap. xo » Facilius clTc came-lum per foramen acus ingredi, quam diuitem inregnum Dei» Similiter in parabola ilia, in qua quida uocabangt; tur ad nuptias Luc«i4»primus uillain emcrat,alteriuga bourn quincp,ter-tius uxorem duxerat» Sedhi indigni erant gratia Dei, quia plus diligebant hçc tranfitoria amp;nbsp;fluida,quàm coelefte conuiuium.Diuinamyfteria illis tac^ dio crant amp;nbsp;molefta,quia afFixi Qc im-merfi rebus terrenis. Cor noftrum fo-(i Deo adhacreatjUt impleatur ditflutn â Domino, Vadcjucnde omnia,quae babes,

IOAN* OE COLAMP» 27 habes,amp; da paupcribus. Ne corde il-lis puerilibus blandittjs inhæreasjed mox Chnftum fequei c,fi uocaris.Ne queuult Chriftus,ut omnia altjs do^ nes, ipfe nudus ilium fequaris, quali creaturç à Deo conditç malæ fint Sed abufum hic taxat, ne plus externa illa apud te æft(ment’,quàm Chnftus ipfe, qui uita æterna eft,amp; ne illa te abftra-hantaueritatis cognitione,utfcrè fir* Nam fpinacfunf,quæ fernen Dcifuf-focare folent.Stulti qutdam noftro fc-culojliberos et uxorem,dcniq? omnia quachabentjrelinquunt, altjs funt onert, Hodie rufticum quendam opii lentum cxcdunt, eras alium, fatanac confilium lt;ft ♦ Vide ne plus ames illa, puerihbus crepüdijs fimiilima, quàtn Dcum ipfum. Sed poffideeaquæha^ bes,tanq nö habeas,feiasep tedifpen-fatorem elfcbonorS externoru non DominS * Sequitur nunc inPfalmo* Ç^niamacerbumfa^uincfl cor mcum

28 COMMENT» IN PSAL» LXXII!

mcumjç^ renes mei dcul£ispnn3:i» CErtamê ingens in hominibusori tur,quum caro contra Spiritum pugnat » Et mala ferè confuetudo dugt; cit nos in uarios cogitatus ut tandem etiamaduerfusDeum murmuremus, dicendojCurillisDeus tantum felicP tatis Si aceruum bonorum thbuit,qu i dus nomen maieftatem aperta fron te contemnunc, Si cultores fuosadeo (niferè,ut nihil abiedius fît in mundo* deprimunt f A quo putasfluunt fonte hi cogitatusc’Ccrte in nobis nullam Dei co^nitionem folidam efle indi-cant,alias aliter Si fcntiremus,fiC dicegt;-remus de Dconoftroamp;eius ordina-tione,qua non cftmeliorin totomun do.Etenim diues nihil plus habet,c3 moriendi tempus inftat,quampau-perrimus quifep 6!.'mifcrrimus.Com-mune enim omnibus fcpulchrum in gremio tcrrac» Quid fî fericis inuolua-turdiuitiscorpus, quod iaminfenlï-bile

IOAN. OE COLAMP.

bite eft J Sc corrupttoni obnoxfum, rt pauper panno lacero fepeliaturCNihil refert. Sericum frigus non difpellet,ne que uermcs abigct. Hoc nomine adfli lt;ftus in hoc mûdo ad externa ilia, qu5 tumuis fpeciofiftimaoculosne uertar, fed ad coekftia SC futur a, quæ ftabilia funtj Si nunquam marcefeentia. Lazarus ulceribus plcnus,iaccns ante æ-des diuitis,fed tandem ab Angelis in ft num Abrahac deportatus, Si non di-cendo gaudio pcrfufus,cum interim diuttineguttula frigidae aquae, quum inferni cruciatus fcntirct,communica batur.Haec in animam ueftram inferi bite.

B^tegofätuuscram^nihil^;Jcieba? (quot; uelutj iumcntaj-aSlusßim tecum^

italoquor, fatuS imitor,qui abfcç ratione,quicquid in os uc-nit,eblatterat.ICor.i, habemus,quo-modo Deus infatuct fapientiâ huius mundi. Et ftultitia Dei fapientior eft hominibua

P COMMENT,.IN. PSAL. LXXHI homtnj'bus.Hoc nomine nemo en’am parûobloquatur Deo, qm omnia in fapientia difponit ÔC gubernar. Ne-que félicitas in rebus fluidis exiftit, Stulti etiâ pecunis abSdare poflunt, Turcç etomnesimpt},ferèabundâtio res fut prcciofiftimis quibufep rebus, quam religiofiftimi,ct cultores Dei ftu diofKTimi, Et animalia irrationabilia atque comedunt, dormiunt amp;nbsp;quie-fcunt,ac fapientiflimi in mundo. Car nalis homo cum fuam uoluntatêpra-uä fcquitur, dicit, Edamus, bibamus, ucnereas uoluptates exerceamus, eras enim moriemur. Nihil amplius habe* bimus,quàm illudquo corpusfufteta tur. Sed abeant, explodantur hi è ccetu Chriftianorum, qui alias epulas quær6t,quàm illas, qua? in regno Dei funt.Dic,obfccro,quid magniin feha betjCumdicaris ab omnibus poten-tiftimus, ditiffimus, inuióiftimuscp^ Profeefto inane nomêaudis.quod pe* rit cum corpore. Idê dicere polTumus de

IOAN» OECOLAMP»

de tUorum fapientia,Pcrdatur fapien^ tia iUa,quç à Deo aiiocatA’cra autcm cognirio Dei non ucnit, nifi fapientta huius mundi apud tc uilefcat. Omnia externa uilipendantur,amp; cuanefcant in animo tuo jaliâs totus Deo nen ob« dies.Somnium cü:jtcmplnm,facrifv cia,ceremoniæ,ôi quiequid taliumtCx rum in mundo cluccfcit. Viinam homines uoluptuartj, hos uerfus in cor-dis intimum conferiberent.Oportet à mundo pro ftultis reputari, fi fapiens coram Deo uelis haberi. Qui fapiens coram feculi huius principibus cxiftG maturjscorä Deo abiediffimus eft. Eligc un6 ex qs,an ftultus uelis uideri mundo, an fapiens coram Dco,Chrü ftus, Apoftolij imo omnes Prophctac et fanöi Dei coram mundo ftultilTimi fuerunt.Paulo dicebatur, Muleae literal tc ad tnfaniam conuertunt » Ex co autem ucnit, quod mundanis iff is ho-minibus ftulti habcamur,qui fecun-dum carnem diuinam fapientiam indicant.

COMMENT» IN PSAL» LXXIÎt dicant» V ult dtccrc pius animus,Igna rus rerum omnium fum, iudicia tuâ abfcondita pcrfcrutari nefdo,ncqult;; conicdarepoffum, quid nam ueîitfi-bi ordinatio tua.Sed id ftultitiac mcae imputo,quac me plcrumquc ducitirt bas acerb as ec profundas cogitationcs quafi iudicia tua eiïent comprehenfi-bilia, Hier,9.habemus, Nôglorietuf fapiens in fapientia fua.necç glorietur fortis in fortitudine fua, nec gloriCx tur diues in diuittjs fuis« Sed in hoc glorietur, qui gloriatur, fi intelligat cognofcat me,quoniam ego fum Do^ minus, qui facio pictatcm,iudicium iuftitiam.Hic opus clamorc ualido ad Dominum,quo talia concédât uc-re crcdere amp;nbsp;intelligere « Neminem terrena ifta et caduca remorentunOb extcrnas res et nullius prectj ingêti cü ra cruciamur, tam inquirendo, quam fi amiferimus lamentando. Si digituli folum particula faniecorrumperetur, moxtonfohs exadi confilium adbibc mus,

to AN, OEC O LAMP. 3^ mus eius opem implorantes, ne mem-brum totS putrefcai ôd pereat. Quan., to maior ob æterna bona, quç male ut ucdo amifimus,inquifirio Medici do-ói deberet fieri,quo tota anima prifti-næ fanitati reftitueretur c’ Non ne mi-feri homines fumus,cum Medicus ant marumadfit, damans poft nos, utiU lum accedamus,fi falutem uelimus ad fequi i Nccp ullam pecuniam à nobis petit, fed gratis fanitatcra amilfamro paraturus eft.

Velutiumcntum) Irrationabile ani matquo eundum fit nefcit, nihilomi. nus cum ducitur ab aliquo,per omnia manfuete obfeqoitur. Nos qui inftru menta Dcifumus,quicquid fuo Spirû tu in nobis operan deftinat, id patiert tcramp;agamus Scferamus .Sisafinusil lius,quern tpfegubernet inequitcc. Oues propriat uocem paftoris Chri-ftiaudient. Et h.e errate non poftiint, quia uocem aîicni non folum non au-dicnijfcd eciam abhon êi omnibus mo

c dis

3 COMMENT» IN PSAL. LXXIII dis * Q[iomodo régit nos Dense' Per uerbum fuum. Audiigiturillud,idcp ex corde, quod te docebit, quomodo Deus ucre diligendus, creaturæ mnes deferêdæ. A folo Deo pure pen dendum effe tam in rébus profperis, quàm infclicibus docent fanôæ Sert-pturæ. Qui fuo arbitrio prudentia îd affequi uolunt, à uia ducente ad ut-tam æ ter nam lon^e aberrant,nemini plus nocentes quam fibi ipfis.

autem Jemptrßim tecum y tu enim apprehendißi manum meant dexteram.

T\ ducts me o Domine ignarn, nefeientê ÔC aberrantem in reôâ femitâ,quae ad coeleftia gaudia tendit. Egonunquam patiar me auelli à te, quumtumeamdexteram firmiter te' neas, ne ullo modo à femita uitac decii ncm. Quomodo apud Deum uere fu musfCharitatenempe pura et fiducia firma.IOfi^, Qui manet in mc,Slt; ego in

IO AN» OE co lam P» 3; in eo.hic fcrrfrucîü mul tum,quia fine me nihil poteftis facei e. Hlnc paiet da rifîimè,quomodo nos etiam hoc in fc culo in Deo fitnus, Deus ipfe in no bis .Talc defiderium, ut iuxta Dei uer bum uiuant.in omnibus hdelibus eft, hocep excitât aliam mcntcm,q prius habuerût.Non ut fibi aliquid fantftita tis nd pierans arrogcnt,fciuntetenim, aquohabeantomnia,£c uiuereSC pof fe opera ri. Dei, nemo negat, funt dona be opera,utinam illud nobis omnibus quàm cognitiflimum eftet.Pul-chra etiam hie comparatio eft. Qiicm admodum fidelis dux uiç dextera manu aliquem apprehendit, quern nouit aberrare,ducenscx mera benignitate, in uiam rctftam : fi'c Chriftus fuos du-cit in uiam coelcftts patriae, ne fatanac fint preda. Abfep illo enim nulla falus, neq; tuti erimus in uiahuius mundi, nifi illeadfit nobis fuo Spirit u, confer tante et defendente nos à uartjs pericir isuel fatanx u el impiorum.

c 2 nbsp;nbsp;Confil io

• 3^ COMMENT^ IN PSAL» LXXIII

• ^4 C onßho tiio diriges me y nbsp;nbsp;poßcd

cumgloriaßijcipies me, Otitis e(l mihiiit coelisÇjpr^etevteî) tecum neminem uo/uiin terra, Apienna Dei adeo fublimis, utet

O Angelis non plene pateat, hoc no mine fidamuscofilio Domini, ceni^ deeius auxih'o fimus » Suocnim con-filîoadfummû honorem noseuchet, cum fimus per fidem filij eius,0^ cchg redes Chnfti.Prius in profundiiTimo luto iacuimus peccatorum,iam efl An gclts æternas poflclfiones occupabi-mus,fi uaniraribus mundi,quac blan^ d v flint à fronte,Sc atergo amaræac pcftiferae,bellum indixcrimus.Non le UIS res mori mundo, SC uoluptatibus fe Jutflricibus abrcnunciare. Aderunt multaobftacula,abomni parte, fiuc ad dexterâ fiue ad finiftramrefpicias, rquibus cludîandum eft totis uiribus, ftienuequicquidobftat,proculcan du. Maior honor fubicqwetur, quam unquam

IOAN. OE CO lam P. 57 unquam cogitans,2C fi contcmnaris à mundo tan^ peripfema uiliflimum. Nihtl amittes,ccnus fis,fi Deo adhæfc ris. Nelt;$ id quod fiuc in coelo ucl terra eft, fimeain Deum eft firma ftducia, quicquam dctrimcti adferct.Nec flocci papiftaruminfaniam reputetis ,qui inuocationemSantftorum incukant, quafi omnis falus hinc pcndeat.Fa’lS-tur maxime, quanquam nemo negat, tllos in fummo honore efl'e apud Defl. Et qui illos côtemnit, qui pro Chrifto mortui funt, Deum ipfum côtemnit. Attamenadorandi non funt,quia feri ptum eft, Dominum Deum tuum a-dorcs, 8C illifoli feruies. Nihil in cœlo fit,quodnosimpediat uel parum,quo minus ad Deum per Chnftum toto corde^ceedamus. Aô. 4, Nec aliud nome datum fub cœlo inter homincs, in quo oporteat nos faluos fieri,quàm in Chrifto Icfu.Ne quis ratiocinctur, nos Chriftumreqcere, amp;nbsp;non pro ue-10 Deo colère,Precor id uobis omnû

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c 5 bus

JS COMMEUT. IN PSAL* LXXIII bus ex am'nio, fi ualetudine mala cor-lipiaminb uclalioquocunc^ infonii-nioobruamini,ut illorum uerboium mcmorcs fins. Verum hic latctamp;cffii-cax medicamen, quod fauat amp;.'mcntê corpus, fakcm ne dubitetisdcpro-infifionibus diuinis,amp; Dcumin ueri-tatc adorarc non pigeat.Odit entm hy pocrius tanquam pra.Tentiffimumuc nenum.

Q^imitur caro tnea çt ccfv mcumt nirtus cordis tnei-,ctparsmcd Incused inerter mim.

OBJcóamcntum nullum habeo amptiusjn hocmûdo.Ofiamea contremifcunt, amp;nbsp;catoconfumitur ta cite, Und totus'quantus quantiis fum, triftin'aconfumorpofiquam tuambo niiaten penitus agnoui. Yaleant lam huius mundidelicie diuoluptates-,fa-tis dines fum. Splendide etiam epulor, cum Deus mihi bene uult,quern noui omnipotentem efle QC tnuiôiflimum contra

• ÏOAN* OECOLAMP* cotraomncs int'micos meos,quamuis crudeliflimos.Efa.iS cap.dtdt,Quem docebtt fcicntiam, quem tacict intel ligcre aiiditum,fdlicct uerbutn pro-pheticum. Abladlatos à lade, amp;nbsp;qui re cedunt ab ubcnbus. Obijciuntmun-dani,Impoffibile cftomnino nos ab omni lætjcia ÔC uoluptatc abftinere* Opus habet homo recreatione aliqua amp;nbsp;gaudio,poft labores ôd çrumnas hix ius uitae .Lapidei non fumus, fed car* nci,fit: ad uarias uoluptates proni.Pof fumus lxtari,amp; rebus fecularibus uti, amp;nbsp;nthilominus Deo inferuirc» Nemo prohibeigaudium uerum, quod fit in Domino ♦ Abfithic omnis lafciuia ôd petulantia, quam nec Ethnici probât, Delicias ct«â nemo damnat, quae funt in efu Sc potu,cum panis côfirmet cor hominis,8C uinS lactificet. V tamur his medijs ad fuftentationem corporis, . non ad pcrditionemgt;SC ad uarios mor ’ bosaccerfendos»Siautcmadcodeli*

caté enutrieris corpus hoc tenerum c 4 SC

4o COMMENT. IN PSAL. LXXIII corruptibilc,quid aliud fads,quant quod illud loco Dei habeasç'Imo quic quid diligis, ut paucis dicam, in hoc mundo prac Dco,fcias tdololatriam cf fe. Ncc^ ob id efus SC potus inhibcn^ tur,quail malx crcaturæ, nec^ merca-tur« amp;nbsp;opihcia negligcnda funt,0^ abo£ninanda,fcd ucrus ufus omnium rerum obferuandus eft, ne uel parum donis Dei abutamur. Si nos fcruiturt ex corde et in ueritate Dei fumus-rum omnes creaturæ utiles nobis erunt, nihil omnino nocebunt tarn beftiæ a^. gri i quam frumenta, ôC quicquid uf-quam naicitur.

Vii tus cordis raei) Alias ego peri-rcm totus,quantusquantusfum, nifi tu mercfociilarcris. Morierisc' Quid noui dicis c* Nó ne horribilis res mors pallida CSed nouimus,qui fideles fugt; mus.aliam uitamin coeleftibus.Ethec coniolatio mortem alioqui fçuam dul ccm amp;nbsp;exoptatam facit. Quia non fo-lum in hac uita fpem fixam in Chr’ftu lefum

T OAN. OECOLAMP* 4t Icfum habemus,aliàs maxime mifera-bileseffemus omnium hominû, quos terra fuftinet, fed fpcs noftra in cœlis cft, ubi Chriftus régnât in æternum» Abus inhac parteuolubilemfortunâ fib? putat arrtdere, alius in altera env nia feliciafibi promittit. Chriftianus autem meliorem partem habet,eum D eo iU O ad gl U tin ab i tur» e t a U fcul tâdo fumma diligentiaucrbum illins ôd fer* uandO'Sie de Maria dicitur,Maria cp timam fibi partem elegit,qué nô aute-retur ab eo. Si Deû babes in corde tuo inbabitantem ôd inambulantem, opti mam pattern fcias te foriitum elfe. Re putas uilcm efle tbefauTn,Deum cre* atorcm cœli ôd terrae in peôorc tuo im morantem ôd inambulantem c Maius beneficium excogitate non poteris, quo unquam Deus populum fuum afFecerit»

Ç^uoniam ecce donnantes fc à te peribiint gt;nbsp;perdidiHi omnem Jorni-cantem à te, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c 5

4i COMMENT. IN PSAL* LXXIII SCriptura diinna forni'cationê in mukis locis idololatru uocat. Vx^ or 11 fœdus cû marito femel innû non fêruat, amp;nbsp;alten fe miket, adultéra fitgt; Si nos à creatuns pendemus, in illascp refptamus,à Deo dehcimus,ctfidê in baptifmo data frangimus,adultcncp uercfumus fpirituales. A luce fplendi da conuertimur ad denfilTimas tenegt; bras,à Deo creatore et benefaóore,ad diabolum perditorem humani gene^ ris, holte infenfiflimü. In ueteri T efta-tnento adulterium crudeliter punieba tur. Horrenda enim poena,ficlapidü bus circumquacp uolitantibus obrui aliquem,idcp etiam ab amicts. Quan^ to crudelior mors fubfequi debet hosgt; qui Patrê coeleftem.omnebonum lar-gilTime exhibentem,contemnunt lt;nbsp;Et li Ipirituale adulterium nihil reputetur à noftris hypocritis,quafi nullum fit peccatum , uel leue faJtem, uidebunt tandem gt;nbsp;quem offenderunt, SC quos feduxerunt* Te admoneo, quantum poflum

IOAN» OE co LAM P, 45 poflum,ncfimilis illisfias,quicquiddt, cuntetaguntjCx corde non ftuit.Sunt iepulchra dcalbaia, intus plcni fpurci tia Qc aborninatione.Norunt aliquan do ueritatem dtccrc,fed nô ut afïuma-turiila abullo,€nam uiliffimohomi-ne,ne dicam potente,fed ut fuam hy-pocrifim, qua multts imponunt, pallient» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

^ppropinc/natio ctutcmcd ddDcu bond cdmihi-,utpondmin Jûomino JD coJpem meant j nbsp;nbsp;enarrem om‘

nidopcratud^

DEo adhaerens in ucritatc,faluabi tur,amp;d€dtein diem illi proxt-mior fitjpeep ualidtor,amp; cordc perfc-óior, adeo u^ enarret non unum opus DeiTed omnia,tam magna.quàm par ua. Neq? pius fans admirari poteftti fpeciofa Dci opera, quo magis ilia co templatur,eo magis accendit .Vultdi cere, lam fentio, amp;: animo ucrc intclli-go, ilium effe Dominum Creatorem omnium

44 COMMENT. IN PSAL. LXXIII omnium,ideo illi toto corde animo adhæfurus fum.llle fpes mea, falus ôd fortitudo, ncmincm alium iam dem-ccpstnuocabo, etiam cum periculum uitç immmcat.Hanc fiduciam,fi bene concepta cft,fequitur immcnfa Dei laus SC gratiarum adlio, aicp opera bo na.quç chart tas ucra poftulat amp;nbsp;requi nt.Hoc nomine patienter omnia ad-uerfa feramus, bona fpc freti, Deum nos etiam in agone mortis non derc-litflurum. Ipfi fit honor ôd gloria per infînita fecula feculorum. Amen.

PSALM VS LXXIIll.

ILrudiens canticum gt;ißtph^

, Am aliquot Pialmos de regno Chnfti, ôC promit fionibusætcrnar uitac,uo.« bisintcrpretatusfum,rpe ii ro ingentem fi ut^um uos inde percepifle. Inhocauiem Pfalmo multadetis, quiregnum Chriftidimi nuunt^blafphcmant »ôd radicitus euel, lets

ÏO AN. OECOLAMP,

Icrc conantur,habcmus ♦ Mcnto ergo pn ad Dominum exintimo cordis af-feóü clamitant, quo blafphemi iftic medio tollantur , ncinfingulos dies hasblafphemas audiantin Chrißum uöces, Chnftianum peóus cum ucl cogitat nomen Dei fanóiffimum blaf phemtjsconfpui,mocrore nondiccn doafficitur,taceo quodipfum taicgd defignaret. Ingrati homines funt ob dona Dei conceffa ,qui talia aequo ani mo poffunt ferrc.Zelus pius fidelium pecflora follicitat omni tempore, amp;nbsp;ni hil magis curant, quàm nomen Dei fummè fubuehi. Profeóo in quibus zelus «ftefi iget ,ne putenr fe Chriflia;-nos ede. Duo enim hoßiutn genera nobis infidiantur, unum uifibilc eß, alterum inuifibile.fcd plus nocens-Ha óenus Turcam locohoftium habui-mus,quiqr muïtum damni Chrlt;fiianis paffim intulinquod negare nemo po-teft, fed parum nocuir, ficóferascum bofte, qui Roma: regnum habet. Hiç uerus

4^ COMMENT» IN PSaL» LXXIIH uerus hoftjs cum fuis mcmbris fidéK populo non foJum Dci fupreminu-nicn blafphemans ac facra ilhus côcul cansjfcd etiam fidèles pafïîm miris a» ci bus capiens ôC interfiaens,r.e nomen Del uerc colant.Sole ( lanus cft, quid papa,uerus anticbnftus cum fuis sgat mirfs deceptionibusSC mcndacqs. Id etiam refpublicæ mu!tæ,quae eodem morbo, nefeio qua fpe alk(fl;e,uel for ir.idinc quadam indutff :e laborant, a^ gunt.Mir«,talia apud inos,qut Chrtx ftiano nomine infigntunturjnueniric' Cur fui offietj no funt mcmorcs.quod cftfceleratos ctblafphemospunirc iu Hitiann fummam fcruare,populum in pace regere,uid Lias dC pupillos defen^ dere, Chrifti gloriam propagate. In Confeientias hominum nullum ius ha bcnroi-nnino,ncchabituri funt, ncL^ poteftas illorum hue fe tendit. Tcrmk nus ïKis conftitutus eftaDeo, quem obferuarefiirama uigilantia dcbeiêt, lufuppIïciuàDeo expe(fîaturfi Deus frußra

IOAN. OE COL AMP. 47 fruftra illos non dixit Deos, fi officio fuo bene fungantur.Si autem fiunt dç mones.à Deo talc nomen, quod officium illorum comendat, non amplius expcûeni.

Pi ophctae fanói banc rem longo ante tempore ôd cognoucrunt inSpl ritUjô^ fcripfcrunt qualefnamexori., turi homines effent et quàm ingraoer ga populum Dei amp;nbsp;beneficia exhibita.Ob id etiam hodiecum talia acci-duntne miremur, quafi nouum quid fit amp;nbsp;inaudiiö. Chriftiani fatis admo» niti funt harum rerum ÔC à Chriflo fanóis Apoftolis. Nibil noui fub (ble, crux ferenda eft bomini pio.

Communitcr autem hic Pfalmus de captiuitatc ßabylenica intelligitur, cum Hierufalem crudeliffime deua-ftata cft,tcmplum dirutum, 0^ popu-lus miferabiliter abduöus , QuodSC Hieremias lamcntabili uocc déplorât non uno in loco,ô(:præc)pue in fuis Tbrcnisld accidit fimikier fub T ito et

Vclpafi-

48 COMMENT. IN PSAL. LXXItll V cfpafiana Romanis impcratoribus* qui fcpofitaomni dementia,populS Dei difperferunt occideruntcp, dC ur^ bem deuaftarunt. Verum omnia in figura contigerunt, quae Deus Pro phetis fuis in Spiritu oftëdit, defignâs periculofiflîma dia tempora, quæ iam inftant.Necnon tempore Apoftolo-rum multitudo falforumprophetarö in populo Dei furrexerunt,quimul-tumdamni Ecdefqs, fuis feduëtioni-bus intulerunr.quicp obfeurarunt ctia aliquo modo nomen Dei,0C ferè oblp terarunt, adeo omnibus modisfuis in uentionibusftuduerunt.Nos tempi« Deifumus,i.Cor. 4. in quo Spiritus Dei gratia inhabitat. Tern plum uero illud per infidelitatc, iniuftitiam, aua-ritiam SC hypochfim confpurcarunt, inhonoraruntq? pharifæi, facerdotes, monachi, amp;nbsp;tale hominum genus, quod propriamgloriam quænt. Veri itaque Chrifiianihis uifis, ÔCauditis, damant alta uoce, ôu cum gcmitu ad

Dcum

IO AN* OEC OLAMP, 49 DeumcœUSC terrae,ut finem hisblaC-phemijs excügttato cultutDet fa-ciat*

Ç^Hâre Ueusnbciin perpettiumy i cej-umai j-iirortiius contra ones pa JcucE tua:';

NOsomnes,qui Chrifto nomen dedimus,oucs Dei fumus Jupts fçuientibus refiftcrc ualcntes mimrae, adeo crudelescrga nos (ut. Et fi Deus manumfuamfortem non cxtenderct fuper populum fuuin, aëtum effet de falute eoruin.ldcirco clamamus,O_ua re Deus abes in perpctuumc'Qiiarc ucs tue lupis funt prçdac'Contere eos, perde SC matfla, nullum aliud auxiliû fcimus.nec quçrimus aliud quàm tuS» Cumà terrenisactranfitoriis pendes rebuSjà Deo es proietffus.Furorê Dei reputemus prore maxima,nce nocen tior peftis in terra eft,quàm furor Dei, quem nemo aufugerc poteft . Deus cnim nos uno digitulo gt;nbsp;fi uult, per Jeff re,

yo COMMENT, IN PSAL, LXXHII rc,et ufcp ad Tartara detrudere poteft, Stmi'Iitudo hic eft de furore Dei, detnus in uiris iracundia percitis fpi* ritum,e naribus erumpentem præ né mio furore, quiep exit quafi denfus fu mus, fie etiam hic Dei ira amp;nbsp;furor de^ fcribitur. Quafi dicat,O quàm grauis ira Dei eft,h uere irafeitur,omnia pro ftcrnet,amp; nemo ci refifterc poteft. Ca^ uete,ne iuftc irafcatur propter peccata ueftra, quae caufa irac Dei funt. Deus contra populum fuum, ft peccat,iufte ira commouetur,non ut pcrdar,red ut emcndet.Siin tenebras errorSdeueni mus,quomodo Deo,qui lux cft,fplen didiffima, feruiemusç’ Hic uiderc licet Dei iram facuiflimam. Hieremias Pro pheta no aliam caufam huius captiui' tatis adducit, quàm infîdclitatê.Cun’ Dominus permittit nos in denfam'cae citatem cadere, tunc cuique confih'3 । fuaoptime placent, quifc^ id,quod bi probatur, Sc fomniaui(, ftrenuède fendit, SC ufcç ad fanguinemjnde ido la

tOANt OECOLAMP»

(a uaria creôa.ô^ ucrbum Dei poftha* bitumjpretum ói^ annihilatum. Non nemeritoira Dei fuper hunc populS fæuiet Et hi licet uartjs en oribus in-uolutijànobis nihilominus uocantur Oucs eo,quod bonafpc alimur, eas breui ad cognitionem Dci,praîdicato uerbo Euangclq, uenturas effe, ex cæcitate adlucem,cxerroribus ad uc-ritatê uenire.O Domine illumina cor da eorS, qui in tenebris papifticis fSc, ne prædafint lupisillis.Ncpermittas fimplices ficmiferc uartjs doólrinis dç moniorum lacerari. Oramus fic pro omnibus hominibus ignari,quinatn ad numerum clectorum à Deo ordi^ nati fint,neminem amp;nbsp;fi erroribus qui* bufdam tmplicitus,tcmere condem-nantes* Abfit enim à pijs friuolfi iudü cium, in h is reconditis myftcrtjs, quæ nemininota, quam Deo ipG. Verbü Dci habcmus,amp; cos, qui illud audiüt ex corde,pro filtjs Dei cenfemus, il'cs autem, qui refpuunt, SC perfcquun-d a tut

COMMENT, IN PSAL. LXXIIH turillud ,fcimus regnt Def participes non fore.

I^ecordarç co^^rc^ationis tua,(luâ pofjèdifli ab antüjiio -, (Jud redcntijli (yzcavAsxz^tribus hccrc^ditatis

tnontis ^iondn (Juo habitaßu Vdæihæcuerba deipforum capté uitate intcrprctantur, quando ex manu Dei edudîi fût, Sed unus populus cd in toto mundo, ab aeterno à Deo eledlus ad aeternam uitam. Nobis cognitio faluandorum nulla eft, imó nee fatis cor nofti um a--gnofcimus,taceoutdc alijs fententu am proferremus. Eft fententia,O Do mine recordare illorum, qui nomen ruum laudant amp;nbsp;extollunt, qui fignis tuis infigniti, qui uerbum tuum amp;nbsp;legem audiunt.Hçcfuntfigna uera qui bus Chriftianusab Ethnico dignofei tur.Qui omnêfuam hduciamin Chri fti paftionem habet, hSc pro Chriftia-nocenfcmus.Meit.um Chtiftifatisfa-(fao

lOAN. OECOLAHP. 55 óio eft plena pro omni populo. Re-dêpti fumus preciofo fanguine Chrp fti lcfu,nó aui o, nec^ argêto, t Petri i» Redemiftj) Alq uirgamharrcdita-tis habent.Et eft fcnfus,Chnfi«ana ec-clefia eftuirga hacrcdiratis tuac. Nam per uirgam hacreditates emctiuniur, quemadmodum amp;agros diuidimus. Nec^ uoco hos folum Chriftianos,qui fubpapa uero antichrifto funt, fcde-tiam illos qui fparfi funt per totum or-bem terrarum.Nolo ita in aróS Chri ftianum populum contrahcre Tribus tuaf hæreditatis fumus, populus tuus pcculiarisgt;rogamus,ne unquam no-ftriobliuifcaris. Scimus ei ga nos bt ni gnam tuam uoluntatcmlcimus quod mifericordiarum tuarum non eft numerus.

Lcud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tud ■gt; tit detidße^ in

perpetuum otnnemhoflem ^uimdgt; le e^it injandludrio,

d 3 Oramu»

jr4 COMMENT» IN PSAL.LXXIIII Ö Ramus ardenti defyderio o Da

mine Deus,quo errores malorQ hoininS penitus conddat, per quos à uera amp;nbsp;fohda fide, qua in te habemus, nos abducere nituntur. In hoc pró do lor, fummis ctiam uiribus incumbut, ut Deum nofti û pure no colamus. L« ua igitur o Domine ueftigia tua.id eft, cum potentia illos debella, amp;nbsp;contcre pedibus tuis, qui fanduarium tuum polluut, qui legem per Mofen datant côtemnunbôif pro fabula habet. Age ncprçualcant hoftes tui,qui talia defî-gnât. Vis tu orare pro omnibus ( Par crit, uî dileeftio uera in te fit, fi ilia exU Iat,nô poteris ucrc pro alijs orare» Qui turpiter uiuût,uartjs peccatis quotidic fe maculât,quo pado illi poffuntDcO gratas preces fundere fNe igit quem^ uis hypocrifis fua decipiat. Ohm temgt; piû HiciofoIymitanS deftrudîum cft, et populus omnino difperfus. Verum alia res cum Chriftianisjqui baud qua quant omnes conculcantur,etfi fçuiot adbuc

IOAN, OECOLAMP. ƒƒ adhuc hoftis effet, Rcliquias Deus ha betfuasfemper,amp; habebit,hoc eft fideles, g Dcû colentes amp;nbsp;timentes fem perinuentt funt, Chrifttana ecclefia Îantîîuariû uerutn eft Domini, et tem-plum ipfum, in quo Dominus inam-bulat.Prçcipuus autem in templo Do mini thefaurus eftuerbûipfius,fides in Deum,amp; charitas in proximum, CharitatemôCfummâ internoscon-cordiam facramenta adfcrunnfi bene, amp;nbsp;iuxta inftitutû Chrifti illis uitmur, Hçctp funt aurum,argentum, lapides preciofi, amp;nbsp;infignia rempli Dci. Nec ea in templis Dei,quae auro,marmore, amp;cbore infignita funt, uifuntur, Neep illa ornant tcmplumDei quantum uis preciofiffima, alia longe pre-ciofiora Dominus requirit. Scio grauem effe papiftis fermonê hune et in-tolerabilem, fi externû ornatum tem-plorum taxo, fed ipfiffima eft ueritas, quoddico. Ornatum uirtutum Domi nus requirit,QC mifericordix opera, d 4 Matth,

^6 COMMENT.IN PSAL, LXXniI Matth. 2$. Infupcr quod fumma diligentia Deus nobis commilïr, id lili mi leri homines obtenebrarunt huma* nis traditionibus, ex quo fecutum eft, ut homines creaturis merira fua afcrip ferint,illas inuocarint, imô horreo di-cere, lapides amp;nbsp;ligna adorarint, amp;nbsp;fic Chrifti meritum penitus abolitum eft, in obliuionem pofitum. Nonne res deplorationcdignac'Qiialesnam Chri ftiani fumus, apud quos Chrifti meritum tam parui rcputatur Si fundamentum fohdum falutis non ponitur, corruet ædificium, amp;nbsp;omnc quod fu* perftruitur. Chrifti meritum fepofui-mus, Sc quid çdihcarc abfq; iilo potuc rimuscHinc errores,hinc fiducia ope-rum,hinc peregrinationes,et alfa huiuf modi. None omnemlapidem adhuc hodic papiftici ncbulones moucnt, quo ueibum Dei c manibus nobis ra* piantc'Nemo non id nouit. Teftamen turn nouum Sc uetus inhibent mulcfta non dicenda, ne à ßmplici populo le* ‘

gamut

IOAN. OE COL P. 57 gantur, Côdona-tiores cbrij ,fcottato-res et blafphemt côducuntunct aman tunqualia putas çdificta ab ilhs cxirui» quorum animus ad peiditioncm inrit nat,poire?Qucm bîct,quid cùm laci a mentis fit adtum,externe omnia pere gerunthononficentiHime,interna nihil omnino curantes. Exterior aqua Chnftian« non facit,ft non intüs ba p tizeris Spiriiu fanôo,ôd poftea uitain cmendaueris iuxta uerbiDei præfcii ptum, Cœnac Dominicæ participes hodieferè omnesfuimus^Ûcut ÔC facri ficuli quotidie, pauci autem internam munditiem curant, pauci cibum ani-mæ cogitant quidem.adco nihil de uc ro facramentorum ufu intelligimus. llluminatisca quàm cognitiffîma effe deberent, alias latius prorul hinc ab-efle,quàm more ludae Ifchariotis corn parère apud hâc tremendâmenfam.

J^u^icrut ctduerfàrij tui in mçdio 4 cccleßarum tuarum 7 pojucruni^ ßi^ßgna^ lt;i S

^8 COMMENT. IN PSAL. LXXIII! QVando holies Hierufalcm arma ta manu debellarunt SC obtinuc rût,templum^ dcßruxerunt,tunc da marunt,et»ubi1arunt ob partam uitflo riam, fed nullam in tempio Dei parte hl habebant.Quemadmodum Hierc^ miasdidt» Clamant quidem, nonut Deum laudentj ncque ut gloriam eius uindicent, fed ut blafphement, con-culecnt fanda,et obfcurent,qu{cquid Diuini cultus adhuc fuperelTet ♦ Sa-ciificuli noftrifimili modo in templis boant more pecudum,amp; nefciStquid agant,ne(:ç intelligunt ca, quae alta uo ce damant. Apoftolus prçcepit,ut ni-InI agamus in ccdefia fidelium, nifi id quod aedificct. Hifedudtores amp;ido-la, poteAate fua amp;nbsp;fplendida pompa etiam reges terrent. Si quid mandant, obediendumeft, nifiudis periculum uitac fubire,aut fulmine Petrino perp rc.Necp flmpliciter mandant,fed pœ-namacternam non obedientibus mi-nantur. Quado Apoftoli,dicitc,quae

IOAN. OEC O LAM P.

fojCgrcgq imitatores Apoftolorum,ta liafecerûtin rebus cxterntsc'Hoc peffi me habere debet omncs Chriftianos, quod mandata tHa,quibns ferociunt, ac populum fimpliccm à leólione diui na deterrent, contra Chrifti uerbum apertum funt. An non omnia diôa Chrifti ponunt in dubium iftihypo-critae c* Adfcribunt fibi potcftatcm ad inferna loca , quafi fatanae principes cffent.Imó dicunt,fi papa multa milia antmarum in T artaru mittetet, tepug nare debere neminem,nifi extrema uc ht pati.Confilia prçterea ipforum om niahuctendunt,quo pompamillam amp;nbsp;faftum, quo iam fruStur bclliflimc, perpetuö habeant, 6d excrceant erga omnem populum. Maiorcm temporis partem confumunt cpulando,per-grçcando,ucnando,ludendo, amp;nbsp;belli ger ando, nullam hor am inlcgendo di uina, meditando, 5)C orando collocât.

Bullas ingcntesproferunt,certe bulks,contra quemuis » cui par um impia

lt;Jo COMMENT. IN PSAL, LXXIIII

Ôi turpis jpforum ujta placet. Signa fua ponunt ad crucem Cbrifti.ut ma-niti’ftetiir furor amp;infaniaipforum.In beliiscruentiiîimis ferê primas partes tenent, nec poft principia ftant, fed in medio,quo poftint cxacftius fanguinc intcifetftorum uidere. Videqualis po pulus,quem egregie PaulusxThefta-lon.2 fuis colonbus depingit,antichri-fti mentioncfaciens.O lefu Chrifte libera nos ab iftis hoftibus ecclefix, tjui die nolt;ftucp nihil aliud agunt,quam ut pi] s noceât.O Domine iufte aduigi la, ne uei iras tua peftum eat, öd ne illi nobis perpetuo doniinentur intui no minis ignominiam.

y Co^nitus crat ijuaßadchccns (ligna) ad fublimc ali(luid ■gt; (luijccurei (mittebat) Z«perplcxas arbores, 6 JSduncautcmfculpturas eiuspari' ter bipenntyet malleis conj-rin^unt^ IN hoc ira öd furor ipforum palam fit,cum ucrbi Dei concionatorcs Sd pCrfequuntur

IOAN. OB CO LAM P*

- perfequuntur crudeltflimc, fatanæ tradunt.Acuiuscxcmplohocdidice-runtc'A fatana bofte human) gencn\ CUIUS uïccs gerunt in hac terra. Multos hi ab eccielia fecuri, amp;nbsp;bipcnni LI fac doiftrinac, fecant, amp;nbsp;in maioi cs cr-tores conqciunt, hoccp eft lapides à templo Dei decideie 85; conhingcrc. Chi iftus unica porta eft, quae ad ialu^ tem ducit çicrnam.Etfi onrnes eius mi niftri portæ fint, hoc eft coc peratores adfafutcm, nihilominus illinon pof-funt faluiem dare per fe, quodiolius Chnfti eft. Atqui ifti nihil no iuris fme in cœlo,fiue in terra fibi adfcribunt.Si quis parum renuit iugum papifticum fcrre.potcftatemieculareminuocant, quo membrum illudEccleliæperda-tur .Et fie rami ab iftaccckfiæ atbore quotidie franguntur abfiq? omni mife ricordia.Siccp tarn ecclefia perit.quàm templumipfum. Commilkii aquada omnium rcrum efte folct in populo Dei,tanquam ft multi alfeies coniun-gcrentur

COMMENT* IN PSAL* LXXIlIÉ geren tur bitumine optimo, fed hidegt; ftruût,diflecanrc^ hune populum hu^ mantstraditionjbus, ôi. fomnîjsàfata na immifTis.lam fingiint nouesfidei articuloSjiam ordincs, Augußini, F) aneifci, et c. tnfiituunt. Et qufs bas Iaruas,quibusdemcntaruntChnß«a-nu orbê, enumeraritc' Quafi Chriflus hoc genus uitac nefcierit,quafi^ipfi Chrißo fapiêdores fint,in quoomnes thefauri fapicntiæ et feientiæ Dei abf-conditi. Attendite, quo ucntumfit in Chrißianifmo, q pauei Chrißi prae-ceptaagnouerint,amp; implcuerint, QC quàm multi faneßiffimam Dei legem pro fabula habuerint ♦ Maioic difeof^ diamEthnici,quocunqt in loco fuos Deos colucrunt,nunquam habuerüt» quàm Chn'flianiob dogmata fua.In^ «ufant illi nos, cum parum diffidij in cccleßjs noßris appareat in externisre Lus, in falutis autem do(ßnna,an non omnes concordamusf Puri homines, amp;nbsp;concordes incufant nos, quafi nub

Ium

tOAN» OECOLAMP, 6y (um unquam difîidiûhadenusinpa' patu fueritï' Noshumilitatem, ói. pie-tatcmdocemusjilli fuperbiam extir pationempiorum.Nos Chriftiamme diatorcm prçdicamus unicum, illi fan óis demortuis,ncfcio quibus, quoscp ignorant, an bcatitudine fruâtur,nec ne, initiafalutis adfcribunt, idcp fine omniScripturadiuina aftruêtcs. Om ' nes membra effe unius corporis Ec-defiæ debemus,fed illi hodtc unum mcmbrum abripiutcras aliud,donee totum corpus mutilum reddant amp;nbsp;fœ dum,EtGuideât fenihil proficerefuo immenfo furore , nihilominus obfir-marunt cor fuum ad omne mal5, Bre Ui iudiciu Domini fubibût,in quo uC-ra Chriftû illis praedixiffe, cognofcêt. JyLifiruntin i^nemßtnSlatua,y in terrant Çdeqeientes poUuerut tabernaeuhm nomînistiiL

IGnis tribulationem,crucem, 3d an-guftias fignificat hoc in loco. Qu3 uerbum

^4 COMMENT. IN PSAL» LXXnil ucrbum Dei derelinquimus, hue ex ira Dei iufta deaenimus, ut noftn's in-fanis cupiditatibus obfequamuV, quae nosaddamnationem æternam præci pitanr. Aliqui hunc uerfum de eoniu gall ftatu interprctantur,ncque illi er^ rant. Atqin Pauli interpietationêpro bamus, qui dicit nos teinplû efic Dei, cum de foi nicatore mentionem habe-ret.Si cupiditatibus, quas fatan omni momento fuggerit,quôiios profter-riat,locum damus,corpus noftrum di fpergitur.et totus populus Dei per ma lam uitam noftram commaculatur,a-deo nifi refipueiimus,fcelus addemus fceleri.Hicp uerè polluunt fanóuariS Domini, cum talia pcccata perpétrât, quae nec inter genres audiuntur.O pa piftae multis lachrymis digni, uos tarn fcedeccclefiam Domini polluiftis,0^ omnem Scripturâ deprauaftis,ut nullus unquam hoftis,quantumuis cru-delidimus-

Dixerunt

i o an» OEC OLAHP»

Dixerunt in cordeßio :,ßeuiemtii 8 in cos pariter 7 exußerunt cïin3,as Jynagogai D ei in terra.

aVafi dicat, Raptores funt nogt;-çentiflïmi,nô folum corpus perdant, fed animam fuis mendaeqsad inferos ducunt» Egrcgic nobis impo-nunt, ôd miro fuco, dicentes: Noftra oratione è purgatorij pœnis animas ueftras liberamus, adco effieax efta^ pud Deum oratio noftra.Cœlum apc rimus, autclaudimus, pro ut libitum cn:,haeccppoteftasàPetro ad nos flu-xit^Remiffio peccatorum in manibus noftris eft. Etgdnonhabcmusa Chri fto nobis facerdotibus traditumc’ ct c» His artibus totius mundi diuitias col-legerunt, poten tatuscBinnumcros,tTt etiam Cæfarcm Ôd reges fubditos ha-beant, Sd ad iniqua uota obedientes ft bi uendicarunt.Et ex his ccclefiac bonis, quae pauperum erant, equos ftre-nuoSjôd afinosobefos, milites, canes

c fcoria

COMMENT» IN PSÄL. LXXIIII fcorta,adulatorcs,nolo obfcœna add« rejfducarunt. Atqueßcin quieta pof-feffionc hadlenus bclliffimc uixcrunt, immunes ab omnibus exaóionibus, onercep publico,quo pauperculacui-duac df prefix funr. Res lachrymis di-gna . Maioi illorurn pars nefcit,quid fit Dcus,fi quis cum ilh’s conferrct.Be neficia pinguia amant, quæ ramen ip fi no pcffident,alrjs id negotq deman* dantes,qui penicus amufi,^' agafones funt» C^uomodo iHi pcpulum uiam Dei docerent,quam ipfi nunquam in grefli funt, ncc didicerunt i Non fru* firaeauobis fintdióa,caufa adefi ma nifeftiflima.Nemo iam amplius quae* rat,quare ecclefia adeo mifere fedutHa fit.Hi omnium crroiu patroni ct femi natorcs fuerunt. Exercete uitam uc* firam erga proximu in charitate Chri ftiana,6Chumiliate uos ex corde, co* ram Dco.Edire et bibire in hoc ieiunn lêpore ad nature fuftentationem,non oppreflionem, Elceinofynasexfuper fiuif

IOAN. OECOLAHP. 67 fluis,pauperibushilariuultu amp;nbsp;larga manu date,utin Domino tandem mo riamini et uiuatis.Orate Dominicam orationê, Pater nofter qui es in cœlts, fanâificetur nomen tuum, et c.

SERMO U. IN P SAL. VXXllIU

ÉTOT^Vemadmodû nullus pe* “yriculolior morbus, quàm ^cum çgrotus nec agnofcit nec fentit morbum, imô cum ridct,amp; iocatur, qua fi extra omne periculum Gt, fie etiam in fptritualibus morbis fefc rcs habet» Pf ophetae olim uiderunt malum uetv turum,Apoftoli fimiliter in Spiritu ct uidcrunt, 0^ manifeftarunt etiam, te-ftadoidlachrymis et eiulatibus,quern admodum amp;nbsp;Hiercmias Propheta G-bi optât fontem lachrimarum,ut Hie-re.t 9 habemus.Quis,inquit,det, ut ca put meum Gt uena ftillicidq, ut deplo« rem die noôucp interfclt;Gos Gliac po-puli meiÆt hicludus precipue in hoc Pfalino nobis defcribit, O quàm pau-c a cos

63 COMMENT. IN PSAL* LXXIIIÎ

COS contriftat hoc malum,quod fignö eft pefTimi morbi, quo laboramus * Predicflum id pn'us à Domino,ne om nino defperemus, quG his malis obrui mur. Eucniet id nobis in bonu,fi uod cius obaudierimus. Si autem uitS no-ftram fic fedulo admoniti, non emen-dauerimus, nihil reliduum erir,quani utmaiorem plagam fubeamus,quàm Hicrofolymitani un^ perpeffi funt» Q^ii habet aurcs audiendi,audiat.

9 Si^na no firä non uidemits ? nocedl (tmphus 'Prophotaji^y nemo çdl no hijeum (luißiatyquo

HOc eft, anguftijs -, ÔC innumen's periculis undiquaque circumda inur,^ nulla Cigna uidemus liberation nis, quemadmodûanteain Aegyptio rû terra. Dominus nos omnino defe^ ruit, quia nemo ilium ampliusrequi' rit.nec cognoCcit. Hocep dixerSt Hie rofolymitani cum excinderctur ab ho ftibus, Nos adhuc hodie in confeien-tia

lo AN» OECOLAMP.

tianoftra fignum uidcmus nullum,ut ahqui à peccatis dcfifterent,uitam no-üam inftitucndo» Horum fignoiû exempla ecçlcfiam ualdc honcftarent.Si gnis,quac Deus in Aegypto per Mo-ften populo ludaico fecit,non habe-mus opus^Necç etiâ miracula à Chri-fto facfîa cupimus uidcre, quia parum utilitatis nobis adferrcnt,quemadmo-dum amp;nbsp;ludæis. Emcndatio uitæ pcc-catricis nobis loco figni maximi eft. Qui nouam doólrinam et inauditâ fe-rere uult, fignis ÔC prodigqs cam confirmee,oportet. Nos nihil noui prædi-camus,ncq5 aliqucm,qui taie quid co-naretur, in noftro confortio diu fufti-ncremus.Chnftum lefum crucifix um prædicamus,in que fandi patriarchac crediderunt,qucm Prophetæ,ôd Apo ftoli,omnes^ pijfcmper docuerunt, amp;nbsp;adhuc hodie docent,ob id nemo fignaà nobis expeólct, Papiftac fignis fuam falfam doórinam adftrucredc-bent,quæ non ex Dco eft, neep gloria

€ 5 Dei

70 COMMENT. IN PSAL, LXXIIir Dcj quçnt.Etfi fîgnafacercnï quidam amp;nbsp;taha,quæ nullus unquamfecit, atu nnenillisnon effetcredcndum, «nôfi Angelusccoelo uenirer,amp;aliud fun* damentum ponerct.prçter id qucd po fitum eft, anathema debet effe. Stulrf homines ,5gt;i. perucrfi figna à ncbi s ef* flagitant. Noftra fides fignis non cou firmatur, fed unóione Spirius fanói» Qui fignis Apoftolorum non crédit, quæ totus mundus célébrât, illc etiam necp noftris,quamuis maioribus, cre* deret. Valeant hi. Hoc nobis maxime dolet, quod nemo fe emendat iuxta Dd uocem, huccp tendant omnes no ftræ querelç die nocfiucp.In prima cap tiuitateBabylonica dicebat Prophcta, Têpluin eft deftrutftû.populus partim occifus mifcrabiliter,partim abduôu« in captiuitatcm .lam uidetisme cum ucftromaximo malo uera prçdixiffe» Adcrant eo tempore multi falfi Pro* phetæ, quibus fides habebatur, qui^ tand fiebant,uc ucd Prophetæ, à Deo cniftit

IOAN» OSCOLAMP» 7t inifli,omnino cotcmnercntur.Quem admodutn etiam tempore Manafîcs acciderat.NuUum tempus, quod non ah'quos ïnfignes Prophetashabucrit, quos Deus ftngulari difpcnlatione m» fit mortali geneii, ut pcccata populo obqcercnt, poenamc^ eft'ugcre poffe, quæ peccata fubfcqut foletji uita c -mendarctur,mdicarent, ncc non gra-tiam Dei piacfcntê fore fignificarent» (î refipifcerent, uitamep innouarent* Quum autem ueritas Dei et damnum imminens prxdtcaturjamp;^magni illi lo Diegroffé annes ob non dicendam fuperbiam. Hänfen auaritiam, fcortationes gt;nbsp;adu'tcria, SC blafphemiastam in Deum infancies reprchcnduntur,tunc ignis in te-Clo ardet, clamant mox,Crucifigc cü, tolle,tollenebulonê, fedutflorcmcp ilium. Audetnc ille uilis homuncio nos fantflulos caftigare i Papa amp;nbsp;cardinales multos pios uiros neci dcderüt,qui uelut per tranfennam folum uiüa illo rum uiderunt,ac molli digitulo attige e 4 runt»

71 COMMENT; IN PSAL* LXXIIIJ runt.Et quid iam contra nos, qui uer-bi mtnifteno pracfumus ,deblaterant PapifticiïDicunt, nos negate De uni curamfuorum habere,ecekfiam Ci. i ftianani prolapfam in uanos errores, quafi Deus populo fuo deftitutus iam logo temporefit.Mendacia funt,quîe de nobis fpargunt, populum in nos concitarehac uafride uolSt.Dicimus Dcum perpetuo habuiflefuos amp;nbsp;nof-fe, eosm ei feruijffe. Dicunt eriam ifti perucrh,quod odiofos nos reddât om nibus,putas Deummundum in ifta caecitate tarn diu permiGfle, ÔC in tarn magnos errores coiecifle, quemadmo dûilli dicut. Nc credatis illud, qa ufe^ ad confummationcm feculi promifit fe cum fuis fore. Confideratc hie aftu^ tiam fatanicam. Nos longe aliter ea proponimus, cum de erroi ibus facer-dotûmentioeft. Quæftiocftjquinam funt DeijUis id feire i Qui eius uocem audiunt, amp;nbsp;aliutn non fequuntur.Io. 10»Vakant duces ccci cgcorum.Nccp prO'

ÏOAN* OECOLAMP» 75 pïophctia caruït ecdefia Chn’fti un-quam,neq5 uero facrificio » Nam pró-phetizare, cft fcripturam Dei iriter-pretari,iuxta fenfum Spiritus,ncc a'd-dere de fuo quicquam,nec altquid de-mcre.Qui addit al(quid,ucl dcmitdal-fus Prophcta cenfcbitur. Inde liquida critjfcmpcr Prophctas ccclefiamca-tholicâhabuiflc.Si prophetias habuit, ctiam non caiuit gratia. Atqui tón-tempto ucrbo Dei,amp; fpreto, Propbc-tis eietftis,tra Dei mox incandcfeitfu-per homines adeOjUtfui cognitionem lubtrahat, relinqucns malos fuis cüpi ditatibus per omnia refpódere, hoccp iufto fuo iudicio^ Necidco rclinqüit fuos, quos ab æterno clegit, amp;nbsp;fi qüi-dam uarqserroribus inuoluantur.Et quid hi agunt, quibusDei uoxiam in cepit difpliccre Pios Prophetas pro-fcribunt, hypocritasin eorumlocutn fubftituunt,quiplaccntia dicunt * la-flantenim hi plenisbuccis Romanae ccclefig poteftatem,etindulgcntias ad , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«5 ornant

74 COMMENT.IN PSALM LXXIÏIt ornant, quibus commode fimpliccm populum fpoliare poterunt.Dico uo-bis in ueritate, uidco tram Dei imminentem, amp;nbsp;nifi brcut refipuerimus,a-lt;fïum de nobis erit omnibus. An non hmcntabilefadum, eum, qui nihil Dei omnipotctis laudcm prardicat,in exilium mittcre:'Oportet,fi Scripturii diuinis credimus, hominem o.mni tx pa. y: ad Deum per Chriftum lefum addticere,nec ad uilam crcaturam.ncc fant^um, quamuis miracuiis clarum. Siquis aliud docet,fcias meras blaf-phcmias illum docere. Velim prudcns magißratus me in fus uocaret,fi ratio-nem mcæ docßrinac ex diuinis fcriptu-ri$ non darem fohdiflimè,poenam fu-biturus eiïem inauditam. Putas tu, ß Dominus Chrißus in terram uenirct, quod ßdem inuenturuseßcLcum om niaadeodeprauata Qi. depiorarafint, praccipuc apud proccrcs ecclefiac^

ö'xprobrabitini'

\muus9

10 AN . OE C o L A M P. 75 ctif ■gt; CT bli^bemabit hollis nomen tuum inperpetuumi

EO modo, èi. fanlt;fli Prophet« ora rut,et nos, qui Chriftiani fumus, quotidie in cordibus noßris nihil aliud eogiiamus Sgt;i fonamus, quam ut ceffctinimicorûinfolcntia contra nomen Dei fanóum. Non de tcmporali busbonis.inani gloria,et honore mun danoanxq fumus »Sedhoc follicito» reddit amp;nbsp;perturbatos,quoduerusDei cultus cxpellitur, Stlomne quodipfe inßttuithotninibus ad falutem,con-temnitur etirridetur. Quid hoc aliud cß,quamDcumefedc maießatis fu« deturbare, aliumqj fubßitucrc uellc? Cum Hierufalem undiq; ab hoßibus crudeliflimis cinóa eßet,clamor «ma leditßiones audiebant, quafi Deus ne fcirctmodum fuoslibcrandi,Namle» gimus i.Reg.18,Dixit Rabfakc,Non ■ne ponis ßduciam tuam inbaculo ißo artxndinco coßado fuper Aegyptum, ctc^

^6 COMMENTJN PSAL, LXXIIH etc. Qd* fi dixcntis mihi in Domino Deo noftro cofidjinus,nonne ifie eft, cuius abftulit Hijktjahu excelfa atc^ attahaeius, dixitep ad Ichuda 5C leru-falëjCoram altari ifto adorabitis in le^ »ufalemfEtaliabuiufmüdiblafphema uerba fcquuntur*Idem adhuc hodic impij homines contra pios eblaterâr, dicêteSjEccequcm finem iftcfonitus cftjiic fufpenditur in arborem, alius aquisfœtidis fubmergitur, tertius pro feribitur cum uxore amp;nbsp;h ben's. Cur no in papifmo manchs, Caefari Princi-pibus.Papg amp;nbsp;Epifeopis graiificaturi, quiæquc falutemà Domino fperant atque uos fTerroreshuiufmodi indicant, neguttulam Chriftiani fangui-nis in il I is efle, Minæ talcs ne terreant ullomodopia pedîora.quçChriftodc dicata funt.Opto illis hominibus in di uinis rebus talcm,quam hoftes Euan^ geltjhabent conftantiam pruden-tiam, Quarenondicunt,Grahficarc’ Deo coeii terratj ad eius mandata re

fpice

IOAN. OE CO LAMP.

fpicc,ncque parum declines in uiam pcccatorum,toto animo Deumede, Qi. proximo charitatis opera exhibe. Mtfera res^quum plus ilium tmemus. qui corpus intcrficit,quam ilium qui corpus Ôi^animam in gchennamdeq-cit.Sunt all] qui acque errant,diuinam 0^ acternam fapientiam pofthabentes, aliud ordinäre, quod Deus non iuffit, audcntcstqui etiam quicquid EpifeO' pi concludunt 0^ affirmât, profantîlo amp;rato habent, non curantes an fom^ nia mera ipfis obtrudantur, an uerbS Dei infallibile.Tales confultores Ept-fcopi noftri in fuis cofeffibus habent, quibusnthil aliud cordi eft,quàmâdu lari, ad omnia côniucreob fpem lu crialicuius.Signanterautemdicit,No men tuum blafphematur.Hic tempus loquendi,ôd non tacendi.Qui nomen Dei blafphemtjs confpurcari ferre po teft,hic non eft eius.De nomine 'amp; fa* ma noftra non admodum folliciti fu* mus, fl multa cum mcndacio, Deo

78 COMMENT. IN PSAL, LXXIIIÏ lit laus, de nobis impi) confingant. Q^re auertis manum tuant nbsp;dex

teram tuanftde mediofinus tuiÇ^ro fer earn, ut hoftem J conßmas. C\ Vo ufquc manus tuas oDeus, ^iufte iudex,in finu continebisî’ An nonliûftcm,qui hæreditatê tiiam polluit ÔC diTpcrdidit, confumpturus esfTuum eft.nos uind(care,S^ ukion« fumere, utcoturiusamp;'alacnus telau-darepoffimus. Ethsec eft oratio fan-ôîorum uerè in Dcuni fperantium,no lmpiorum,quibus uindidîa in corde tatet,amp;febullit,quoipfi pacificchac ui ta fruantur, ÔC fuam tyrannidem eo cotnmodiusexerccrcpoiïcnt, Nabu-chodonofor, Nero, Diocletian us, 8i alij crudcliffîmi tyran ni, nihil fæuitiae omiferunt, totiscp uiribus inftiterunt, quo nomê Dei abolcrctur fed fruftra hoc faxum uoluerunt.Crudeliores ail tem tyranni, haerctici ncmpe,exortl fût,lpecie Chriftiani, in corde intérim

IO AN» OECOIAMP, 79 lupl rapaces, qui fe pro Deo uendica* runt, fpiritualia cum temporahbus co mifcentes,nihilcç aliud cogitantes amp;nbsp;agentes, quàm ut fuis uoluptatibus QC conatibos nemo obfifterct.Hifoleni fæuirc in quofuis innoxios fineomni mifericordia ♦ Sentis multos fideles no procul hinc crudclifltmèjmore pecu-dum,malt;Satos efle, de quorum probi rate, innocentia, integritate uitat e-tiam hoftes lefiificantur.Hæc corno-ftrum tangât ad clamandum aff^luo, ne Deus peruerfos hos ita fatuité per-mittat. Sequentia nunc uerbafpemfi detium erigunt,ne defpereni de falutc amp;nbsp;liberatione in ipfa perfecutione. jDcus enim rex tnei/s c/l ab anti^ qui operatur jalutes in medio terra,

“NJ! E pufillanimes et abieôo animo L \lfimus,nec^ timoré percel lamur, régi cui feruimus,nos curç fumus,qui Deus eft ab antique,ante omnia fccu-

la,

8Ó, COMxMENT» IN PSAL. LXXllii la,pronH'fitfuum nobis auxüïum.Hic Propheta refpondet impqs qui putât acfîum elle de populo Dei, quum adco miferè traéîant. VuItdicere^Deusno-ftcr mifericoiseft, benignus, fapicns, potentiffimus, perpetuo fuis auxilia prçbuit, etiam in medio terræ, quan-do circiindaù effent hoftibus, ut nub lus euafioni locus effet » Nouit perde-re hoftes leui momento. Proftrauit ali-quâdo crudeliffîmos hoftes populi fui non uno in loco, cum cis utile effet,ôi ad gloriæ fuæ propagationem faceret-In numerato habeas miracula,figna et prodigia populo Ifracl fada, ÔC om-nem abqcies timorem SC defperatio-nem de falute. Hinc utilitas uerbi Dei difdtur, quod in tribulationibus opti mû medicamentum eft, contra omnes infultustam fatanequàmhoftium. ' JJ Tudifjipafliinj^ortitudinetuamd'

Te:tïi conj-re^idiicapita draconutil inacpiis^

ru

ioan, OECOLAHP. 8l

Tucontriuidicapitd cetii^randis^ '4 ^dedt/liillumincibïim populojo-litudinum^

MOfcs iufluDd pcrcuflit mare, filijs Ifrael undtquc montibus et aquts inclufis,egre(rum dans,óó mare dtutdebatur in duos muros,ut effugc-ret populus Dei hoftium minas.Rc-gcm Aegypti uocat draconem Le* utathan, cumfilios Ifraelperfequeba-tur.FortifTimosquofquercgcs Domi nus fubmerfit cum Aegyptiorum rc* ge.Domino leuis res eft pcrdere tyran nos immaniffimos, ille igitur timen* dus amp;nbsp;colendus,quitalia potcft. Mag nifici potentes auro ac argêto fplen didi ingrediuntur bellum, hieep fpo* lium ingens expecflatur, quü uiói fuc rint.Eodem modo, qui iuxta folitudi* nes habitant, prædam quotidie expédiant , quam mare ex naufragio acce* pit,etjcit,quia mare omnia,quæ acqui rit,mox eijcit ob naturæ fuæ affuciu-f dinein

Si COMMENT. IN PSAL.LXXIIII dinê.Sic Dominus multo facilius cort ter« hoftcs populi fui Qi difperdct, ut fine Omni laborc capiant eorû fpolia, ÔC occidâtur. Spiritualis fcnfus hic no Exitus è mundo fpiri tualis eft corum, qui per Chriftum li-berati funt, ÔC hi nouam uitam in hoC miindi lubrico itinerc inftituSt, Chri-ftusmundum fatanam dcbellauit, ut fiddibus nihil omnino iam dein^ ceps noccant. Qui hoc ex corde 8C ucre cogitât,creditc]p, huic mundus ui tHus eft, SC omnia aduerfa nihil noce* bunt. Chnftusrapinâabftulit ad infe ros defcendcndo,mortis acuîeum frez git,nosœ in tutum collocauit. Vcrutn cum hoftes uifibües et inui fibilcs nihil nocumenti inférant, nemo obliuifcaz tur,id noneftenoftrarum uirium,fed Chrifti filtj Dei, huicque gracias aga-mus fedulo, ne nos nobis ipfis ob in* gratitudinem derelinquat.

ly T*« ^\/ciJJùris produxiflißntetn ci

IOAN* OECOLAMP* gj ^fïuuium^tu exiccdfliflumind ua^ iidd^

T N defcrto petra percufla eft,et aqu5 .1 dedit filijs Ifracl.In terra promiftio-his lordanis exiccabatur,quæ mirabi^ lia Dei opera fans ipfius potentiam ex primât* Spirituals fenfus hie putchre oritur.Diuifionesfontium Si nosha-bemus,ex petra enim profluunt fpirf-tuaiia Humina * Chriftus datuerbum fuum,falutarem aquam,quç uiuiftcat, fifide bibitur*Neque aliter fitis feda-lur,nifi per promiffiones Chrifti,quae ueraccs funt,amp; mirum in modum recreant adflitftam confcicntiam. Mors horhbilis res^Si timenda ob uar ias paf fiones corporis,fed Dominus earn no bis mitigat, Si gratam facit fua confo* latione : Si fois oftendituiam, quam parauit,utnihil triftitiac habeant his temporibus, quando mors inftat, fed meram læticiam,fed gaudium uerum, quia fciunt,quôeundumfit, nempc f X ad

«4 COMMENTJN PSAU LXXHlI ad patrem,ubt multx manfiones para tacfunt, Ioannis 14»

1lt;S T uus c/ldies y çtiam tud efl nox, tu prcvpard^lilucem t^j'olem.

ASpicite coclos, non ne fol amp;nbsp;Iir-na^dies 8gt;i. nox, apparent mira-bili Dei ordinationefÉtcum tanta à Deo acceperimus munere gratuito» quur illi non confidercmus in omnibus, quae falutis funt ætei nacc'Dci om-nipotentia nos confolari debet pcrpegt; luo in omnibus tribulationibus huius mundi,cum principes huius feculi no bis conantur humanis traditionibus I'mponere.Pius nihil curat illorum mi nasjfcit, cui credidit»

17 Tuconflituidiomnes fnes terra a/latcm y hyemem tuformadlü

Nihil in omni terra, quod nona Deo fuam origine tiahat, montes,ualles,fyluae,flumina, fontes, çftaa QC hyems à Deo fada funt. Omn ia de-nique

ÎOAN» OECOLAMP. 8y nique tempora adeo pulchre tempéra ta amp;nbsp;mttigata, ut xßas hyemis auxiiio tndfgeat, ô^hycms aûatis.Deus bene noucrat,quo modo omnia fuo ordinc ciTêt formanda'j in cuius manu omnia exißuGqui eft omni têpore laudandus et benedicendus. Impq iam féliciter ul liât, quafi in ipfa xftate, omnia iUis af fluut abundantiflimè, nullius rei indi gent hoc in mundo, byems perdiiio* nis breui fubfequetur.

JŸLcmor eflo buiusyfluod inimicus'^^ probro a^ecit JD ominum,!^ popu lus inßpicns uiolciuit nomen tuum.

DOlet nbsp;contriftat nthil aliud in

hoc mSdo pios ,quàm quod ftul tus populus Dominucontumeliaaf-ficit adco firiuole,amp; fine omni confeu entta.Vcreftulti, qui contrauerbum Dei aliquid moliuntur » Pueris in pla^ tcis id notum eft, Dcum non irrideri. Neque ullam fedttionem hie doceo, fed magis ad patientiam inhortor. Af-f 5 fuefeit

elt;5 COMMENT.IN PSAL, LXXIIII fuefdt pius, Sc paticntior fit,com quo ttdie audit ftuitos homines multa con tra Dei ordinem cauillari, et fi triflinà ingenti afficiatur, quum Dei honor contemnitur.Lieet Deus nequaquanl contemnatur per illos infanos,imó fic magisfuam potentiam exerit, utalix quid boni inde nafcaturin fui glorix am,dC fidelium augmentum«

ip JVe tradascatui (hofti'am)rf«zx\ mamturturistueey con^re^atio^ nis pauptrum tuorum ne obliu^'cdt ris in perpetuum.

Hriftiana Ecclefia turturi com/ paratuf,quac praeda eft accipitri, Efficutturturnufquam eft tuta ab in' fidtjs aecipitrum,fic populus Dei ty-rannis uarifs expofitus efl:, die noóu-que,q«i tam coipus,quam anima per dereconantur,fnuigilât*Obfecramus igitur Dominö, ne tradat nos ill is be-ßtjs, quia abfc^ illius auxilio nihil pof' fumus»Suntpotcntes,funtualidi,funt principe»

IOAN. OE COLAMP» 87 prindpes mundihutus,nos turtures, innoxq4nermes,pauperes,penpfema ta mundi. Si Dominus nos non fua potenti manu defender«, omnes iam olim pcrîj ffem us.

J^cjpice adpaélumyCjtioniatn impie xq tajùnt(ov(ïvï\3^ tenebroßs (carce-ribus)rerrlt;c,ef habitaculis uioictis NOftis, qualc nobis paeflum fit c3

Deoç’lnbaptifmo abrcnuncia-mus fatanar,mundo ÔC omnibus pom pis cius. In cœna Domini ^mittimus nos omni probitate et honeftate uiôlu ros.amp;iuxtaDeilcgêuiiâ inftituturos» Videte ne priores illud patfiû frâgatis» Ipfe cftDcusnofter,fiC defcnforftre-nuus, fi in eus padlo mâferiinus. Si foe diffagi fuerimusgt;padum tenereDeua non alligabttur femel nobifeû inftitu-tum.Nos fumus career tenebrofus.in quouerbi Dei autoritas locS non ha* bet,nifi Iux,quç efl; Chriftus,illuminet has tenebras. Cœnobia plerumcpæ* f 4 dificata

88 COMMENT. IN PSAL. LXXIIII dißcata funt in tenebrofa Ioca,in qux ucrbi Dei lux non intrauit, imo do-leretillis fîintraret,adeo iliis placent tcnebrac errorum In eccicftjs cathcgt; dralibus quu Euangclium cantatum fuit,cam panis optimefonantibus pub (arunt,amp;alta uocc illud cecinerunt, fed interim miris modis falutare Dei uerbû Vatiniano odio perfecuti funt» Mundusetiam locorum illorumtene bricoforS plenus efl: mädatis hominû, omnes ianuas amp;nbsp;rimas ocçludentes, ne lux Euangelij Chrifti lefu ad cos fubintraret.Chriftus corda illoiû pergt; uerforum hominû fua gratia illuftret, 21 Non reuertaturygui e/l contritus^ confußisy Jed pauper nbsp;nbsp;inopilaU'

dent nomen tuum,

IMpiorum conatus omnes hue ten^ dunt, ut non folum pios omni cru-dclitateucxentjfed confundcrc et den tibuslaniareeos cupiunt. ludæi eodê modo Chrifto feccrunt.Quid aliud e-rat

ÏOAN* OECOIzAMP.

ratd«cerc5ToUc,crucifîgc eufn,quàm extrema minari Et inter duos latro-ncs innocentem fufpendcre, SC afFici côtumdiofilTiina morte ,fatis animum ludacorum exulceratum contra Cliri-ftumindicat * Fideles autê profcripti a tyrannis à Domino tandem uindicen t ùr in extremo iüd^io,quanquam ali-quando amp;nbsp;in præfcnti feculo Dcu# fuam poieftatem exerat,nc femper im pi] omnia Felicia cxperiantur » Perpc-tuo Dominus timentes fehabuit, qui eius gloriam amp;nbsp;honorem deprædica-runt in i pfo perfecutionis tcmpore.Et Dominus aliquando tyrannis obqcit ouiculam adlaniandum, quæ nomen Dei in ipfa mortis pœna cxtollit mirû ficê,quæqî rugitûlconum illorû nthiU facit. Hac au te ratione tyranni iftilcogt; nibusfacuiores, ad poenitêiiam uocan tur,fed fruftra omnia cû iftis Pharaon! bus fiuntduolunt pcrireaterna morte.

JE^xurgc Deu$7 iudica caußim tudy f 5 mcmor

Sgt;o COMMENT. IN PSAL« LXXIIII tncmor cHo opprobri^ tuh^uodßt ^uotidic à^uko.

NOlumus nos ipfos utndicareet de impqs ultionem fumcre, fiC fi data cflet poteftas ,tuum eft Domine, quia tua caufa agit, tu opprobrio affi -ceris, ta jgnominiofe tradîaris, Caucte gt;b ulcifcêdi cupt'ditatc, nec uerbo ,ta-cco opere,quicgd attcnteris ,§d fpecie habeat uinditQac, imo nc talequid pct fomnium animû ueftru fubeat,fi Chri ßiani dfc uultis.StuItos hie uocat illos qui Chriftianos,amp; uerbS Dei odio ha bent, ÔC perfequûtur.Hæc ignominia quotidie apparet prç oculis noftris.Li ceat tyranni crudeles moriantur inau' dita morte, attamen altj in locum ilio* rum fubftituuntur,0C aliquando peio res fcc!eftiores^,negloria Dei pro* greiTum habeat,

jj obUu^caris tiocis aduerjario rum tuorum y tumukus corn (jui coït ßi rgut aducrßis tcyßceditßmpcr. Verba

î OAN* OECOLAMP* 91 VErba ifta illorum funt, qui duris uinculis ói. compedibus tencn-tur conftridi Quafi dicat, O Domine, adeo inraniunt,amp;furiunt contra nos populum tuum,mundt principes cü fatana,ß confilijs, ÔC cupiditatibus «orum fatisficret, omncs cxtinguere-mur*Tumultuantutautë contra te ói nos abfcp caufa iufta, et quo magis itv tX)centia nofträobqcimus,eo infanio res QC crudeliores cótra nos infurgüt» Aduerte illorü uoces, QC infana corda tam male agentia contra gloria tuatn. Defcnde populu tuu in tcpore oppot tuno,quia abfc^tc nó cft adiutor. Ora tio ardens fit ÔC cffîcax,quæ côfcientiâ tranquillat, et tutâ reddit,^d crudelif* fimiifti tyranni,à fatana excitati,nihil nobis polTunt nocere. Cbteftor prçtc tea uos ob Dei fingularê amorc, ne iu dicetis friuolê more quorunda.quemU bet ob fcelus,qd’ etiâ in nobis inuenit. Dominus omne mals à fuo populo a-CtOUtjdetcp gratiä nobis omnibus, ut

ue«a

COMMENT^ IN PSAL.LXXV ucra charitate et unan imitate erga pro ximum uiuamus,per Icfum Chnftum FiiiumDei unigenitum. Amen,

PSALMVS LXX V.

cctnticum

N precedent!' Pfaltno que . rdam Qi lamentationem f^^'adflióorum filiorum Dei ^in hac terra exiftentiSau-diftis, qui ad neminem ali um auxilîf gratia côfugsunt, quam ad

Deum,miferorumafyiumtutQ, Quia ipfe illorum uukefTe Dcus,petra,libc rator, robur, clypeus 6C cornu falutis» Ob id pq afïiduo clamant ad illum ,SC in memortam fœdus, quod Dominus cum illis pepigit, reducunt, cum^ ne illius obliuifeatur, feduloadmonent.

Nec^ hoc folum fui caufa faciunt,quia ccrti funt Deum fuum paôum cum eis perpétue feruaturum,fedpropter altos}qui aut puftlianimes funr,aut omnino

- IOAN» OECOLÄMgt;»

ómnino Dcum putant populum fuS non curare.Et confolatio bis mox ad-cft»Djdtenim Deusfc iudiccmfor«, fuamcp caufam ad finem optatum per duóurum. Inhocautcm Pfalmo,qui gratiarum aöionem habet,ob beneficia exhibita,ingens confolatio ob oca los nobis de Deo ponitur, qui non fo Jum nos defend ere ab hoftibus imtna nifiîmis, fed etiam cos humiliate amp;nbsp;perdere uult. Et fuperfcriptio Pfalmi indicat,Deû non pei pctuo fuos hofii-'üm crudelitati fubtjcerc, fed conftitu-iflccerto tempore hberarc.Noftrum fiquidem non eft, iniurias illatas animo recondere, fuo tempore ulcifccn-das, quumorareiulTifimusfiC pro ini micis. Vindidta Domino iufto iudici permittenda efl » Quia Dominus pct Mofen dicitjMihi ultio, ego rependâ. Deut.jx.Deus eft omnium rerum Do minus, ideo merito ultio ad ilium fol3 fpecSat,alias ulcifccndo Dei potefiatê nobis uindicaremus.Qui gUdiS arri-pcrct

P4 gomment, in psal, ixxv percf,amp; tribunal iudicis, no I'uffus u«l à principe ud magiftratu inuaderet, mox raperctur ad poena, ob iftam au-dacia. Quanto magis id no tentandÖ in rebus diuinis i Expeóemus Domini aduentS, qui dabit unicuic]^ fecun-' dS id quod fecit.luftus enim eH iudex, qui pcrfonam hominis non accipit.

t QonßtcimirtibiDcus:,cofiLemur9 propèade^ nomentuutrifrecen' ßnt^ mirahilia. tua.,

COnfuetudo eft Scripturæ,DfO gratias agere, eius nomen fum-me celebrate, quafi pq exauditi fint» cum tarnen nondum,quod petunt,ad (ecuti, ob certitudinem auxilq Dd promiffi. Nequc hoc faciunt folum» cum felicitate fruuntur,fcd etiam fum mis intribulationibusconftituti ♦ Ide de Chrifto legimus,qui Deo patri gra tiascgit, cum Lazarum fufcitaturus cftet,dicês, Pater gratias ago tibfquo niamaudiftime. Ego autemfciebam»

ÎO AN» OBCOLAMP,

lt;juod fempcr me audts, Ioannis ii» Gratiarû adio nô folû proptei liberations ab hoftibus peccatts habêda, fedetiâobidutinuera tideßabiles il* mus, permaneamusep ufcp in Hnê.Nâ omnebonS, quod poiTidemuSjà Deo ad nos defeendit,« noftra etiam bona uoluntasàDeo ohginêhabet. A quo fiducia ôi fpes fidelium in oppreflîoni bus côfirmatur. Pq malos,qui omniö bonorû mox obliuifeuntur, quafi nul lo bcncficio unquâ afFcéti, nô imitan-tur, fed eu lob dicunt.Bonû ne accept mus à Deo,amp; malum nô accipiemusf Propterca fidclis femper tam in pro-fperiSjquàm in aduerüs rebus nomeit Domini laudat amp;nbsp;extoUit.

Et propc adeft) Apoftolus ad Phi-lippen.4» cap. dicit,Dominus propè eft.De nulla re folliciti fuis fed in omni precatione amp;nbsp;obfecratione, cum gratiarum aeßione petitiones neftrae innotefcant apud Deû. Die Deus ad-huc uiuit hodie. Id eft, Dominus fuis propc

COMMENT. IN PJAL. LXXV propècftjfuo praefenri auxilioac de-fenfione. Mille anni apud Deu, qua-fl unus dies.Qiium iam mails afftciagt;’ . mur,tâ à fatana,quàm ab impqsjamé feimus Dominum ftatim uenturum, non tardaturum. Aliqui ifta uerba its interpreesntar, Verbum tuum cft in caufa.quod nominis tui maieftatem depræhcndchmus , agnoucrimusep » Nam fi uerbo Dei fcrjpto careremus, miraculaetfigna perDcum operata, nobis ignora eflent.Iam recenfemus fi Itjs noftris,ct agnofeimus uerè Dei uir tutem potentiâ, bonaep fpe alimuf Deum nunquam nos dereliôurum, ut ut uexcmurà crudeliflïmis ôdDd fîdelium hoftibus.

2 CJitn ajjiimpfiro catü? e^ojecun diim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iudicabo^

H Oc dicit in perfona Chrifti. Et

A(fi.i7 Paulus prædicans Athc nienfibus de ignoro Deo addit, Et te-pora quidem huius ignorantiæcum haûenus

ioAH, OECO1.AMK' fiaâenus diffimularit Deus, nune angt; iiunciat hominibus, ut omnes ubïque refipifcât.eo quod ftaiui't diem,in quo tudicaturus efl orbetn terrarü cum lu* ftitia, per cum uirum per quem decrc^ Verat,fide prxftita omnibus, cum exci tarit illu ex mortuis.Simili modo Chri ftus ludæos allocutus eft,Lu.zi.T une uidebSt filium hominis uenientem in nube cum poteftate, 6C gloria magna, ö^iudicaturus cft orbem terrarS.Dcus habet conßitutum tempus ad omnia, fibi foli cognitu.Noftrum nó eft nofle tempora,amp; articules tefflporum,quos pater in fua ipfius poteftate conftituit» Aóo.i.Si adeofegnes 8C ftupidi,iquö ignota eft illa mortis hora, quid agCre-muSjfi cognita eftet^ Dominus omnia bene ordinauit in utilitatem elecftorû » Siiamcum iudiciû Domini fuperca-l^t noftrum imminct, ex ira dei iufta» Deum nô curamus,uitam noftram no emendamus,fcd turpiter pergimus ui-«ere, cibo impleri, uino inebriari, die s no-

ip8 COHMBNT, IN' PSAL, • nolt;5lucp,quafi alia uita nó fit expcólart * dajUoluptatib.i'ndulgerc.Quid fi exi-tus uitxmanifefhtus elFetifaceremus^ Audimus hicDomfniï iufium cfic.qui in «quitate iudicaturus eft totümun-dß.Nccp pcrfonarQ acceptor cft DcuJ more aliorü iud/cü, qui ainicïs ÔC con-fangutncis fuis fauentjCt fi malam catf fam habeât» Dominus cor intuctur,nó poteftatcm, diuiiias ucl fapientiâ,pro-pterea nihil externum Deo grata quä-tiimuis fpeciofum, nifi quod ipfe iufli rit ♦ Hypocritae ÖC Pharifaei iuftum iü' dicem non fallent, accipientilli iuxta cordis ipforum opus.

5 JDißolutißtnt terra omnes habt tatores eitis : nbsp;nbsp;ßrmaui columnai

eins, iS cela,

POftfacQâ mentionêdcnouifTiniO dic»adrjcit Domini fpiritus terrain difiolui acliquefieri, ficutin iecund» Epiftqla Pet.cap.2.darum fit. Vcniet» inquit, dies Domini ficut fur in nodic?

quo

lt; ' IÓ AN. OE c O L A M P. $gt;9 quo call procellac in moré tranfibunt: clementa uero ae ftuaniia foluentur. ter* racp amp;nbsp;quae in ci funt opera, exurcn -tur. Cum igitur haccomnia foluantur, quales oportet uos elle in fantfiis coft-uerfationib.acpietatibus^expeöantes amp;nbsp;accélérantes aduentum dici Dei,per quecoeli incenG foluent, ôi. clemêta ftuantia liqucfcêt. Sed coclos noues ac terrânouâ iuxta ^miffum illiusexpe-damus, in quib. iuftitia habitat.Hinc apparet terrâDei poteftatê agniturâ,et omnia elemeta imperio ipGus fubietfîa effe» V ult dicere, Ego mundû côdidi, Omniaep in illo côièruo» ne igttur te fol licitS habeanquid na in extreme die fix turû fit cum mundo. In poteftate mea bçcpofita funt,etncmininota mihi. Tuum eritfanóè côuerfari inpræcc-ptismcisjquç dedi tibi in bonû.Qui in hac terra terrenis operibus folum dedi tt funt,diflblucturgt;ficut cçra in foleprg timoré. Dominus fuam gratiam con.-tedat, quo aduentus ipGus perpetuo g a àuo-

100 COMMENT. IN PSÄL.LXXV

à uobis confeructufjdtc ac noc^u in O' culisfit. Gaudiumcnim memorabile ptjsfuboritur, hunc Domini aduentö animo reputantibus.Imptjs aut Chri-fti fades erit ignis urens, ÔC tali timoré côcuticntur, ut nefciant quo fugiant à facie Domini. Hic^p timor tremor perpetuus erit,hoc dedecus.contume^ lia éi. poena fine fine illos comitabun-tur. Audiftisne terribiltoraf Pqcun* Chrifto afeendent in uitam afternam-Imptj uero diabolo dabuntur uehen* di tn ignem xternum, Non opus mub tis uerbisinhorribili ipfo iudicio, in iCtuocuIi omnia peragentur. Sçla ad' - ditur.ut diei Dominicæ non obliuifca-mur.Si tempora ilia ex animo confide raremus,longe aliter 6C cultus Dei oh' feruaret, 6C maiori charitate erga prO' ximum uiueremusjuempe in innocen ria,iuftitia,ucritate,amp;in uoluntate Do mini. Sequitur nunc utilis inhortatio, præcipuè filioshuius feculi alloqub tur, ne purent fc perpetuo uitfiuros Ä fcelera ipforum impunita fore.

lOAM. OE COLAMP. toi

jD ixi floUdiSynoIitc pifs,nolitcelçuarccornu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

JSloïitc ekuare in akum cornu tie-firutnynolite lo^uicoïloprajra^lo^ 5 HAec funt uerb a Domini,ad il I os, qui populG fuum perfcquuntur, amp;nbsp;odio habent.Stolidos hos uocat, ÔC infipientcs, quibus nouiHimus dicslu dibrio eft.ôCmerum mendaciu.Qucm admodum tale hominS genus aliquâ-do impudentiflimcdicit,Dcum quae in hoc mundo Hunt,non curare : alias multis ncgottjs diftineri.Deploranda res,quod futur a nihil curam us quç ta^ men à Filio Dei pr3edilt;5la,6Cccrtinima funt. Viuimus tanquâ beftiac,nec ma* lum,nec bonum expendentes. Veniet tempus terribile, quando non erit lo* eus refipifcentiae. Cauete uobis ab im* mifericordiæ uitio, qui poteftatem ac tyrannidem exercer cum miferis Sd ad fli(flis,poenam non euadent.Cornu in fcripturis poteftatc fignificat.Qui po*

g J

lOi COMMENT. IN PSAt* LXXV tcftate,fjbi no concefla ufitncc à Deb, nec ab hominibus eleóus, ille cornua fumitfapercaputfuS. Et mi indus per uerfiores Sii. crudcliores homines non habet. Nemo poteftatcabutaturtn ali orumdamnô,quâà Dominoaccepit, feiens fe Dominû habere » Qui gla^ dio pugnat , gladio peribtt« Nihil io-quorhiede erdmatis magiftratib.ucl rcgibiis uel principib.qui à Deo conIH tiiti, ut populn in paceregacjacab ho^ ftibus defendant. De priuatis perfonis hic eft mentio.qui feipfos per uarias a* ftutias Sc calliditatesin Magiftraiüin^ trudSt, quo autproximû,oblucru alP quod infequantur,autuel fuæ inuidiae éc odio femel eoeepto ob leuicula rem fàtisfaciât, quorS multi hodie in rebus publicis Sc aulis principummadata ex torquêt fuis mendaerjs cotra probos ct ^ùnocêtes,6c hi multo crudcliora exercent,^ ipfi principes. Si ftramê in poç-nam prarfenbit ÔC adiudicatur,illi non snpdo ftramê rapiût, fedtotädomunt pau*

•IOAN* OEC O LAMP. lOJ pauperis fpoliât et cucrtûc nihil,curan tes fl infâtes fame pereant.Hoc eft etiâ cornua fumere,quö ex deftinaia mali-tiainbellû curritur, côtramagiftratus præcept3,côtra datû iufiurandû. Item cû proximû odio habes, uicinû ad ira-cûdiâ prouocas,c5 inimicitias feris inter amicos.cS mendada debonis fpar-gis,ôCaliahuiufmodi uitia,fi his prardi tus es,cornua exaltas in fublime inftar boû.Necabfcç caufa Çcriptura rem u-nam bis ponitSatan poteftatc in codo haberc uoluit,fcd detrufus ad inferna» Ah quid agitismône uidetis ueftrâ per ditioncimminercç' Noliteloquimala côtra Deû et proxitnS ueftrS. Cur collo præfratfto iriceditisC quafi nullus fit iudex futurus^quafî malitia ueftraDeo arrideat.Decipitis uofmetipfos.Et mt-rito hi homines equo, que infeflbr fre-no amplius tenerenô poteft,c5paran-cur. Nam amp;nbsp;hi abiedis omnib.admo* tiitionibus ex Scripturafan (fta defum^ ptis, in pcïdittonis barathrum currSt.

g 4 Qiiia

104 COMMENT, IN PSAL, LXXV» Qwrt non apro^reßu Ç fbh's J auf ab accidenté: ne(p dde/èrto Çcn'r J exaltatio,

7 Q^uoniamUeusiudexedlyhunchu' iniliatj^hunc exaltais

AVxdium noßrum, defcnfio, SC libçratio noflia,necp ab occidcn j te folis,necß ab oriente,neep ab ulla orgt; bis parte uenit. Dominus qui ubique cfl, quîque iußus iudex, nos libcrabit breui contra omnium opinionê.Non j refiflentilli, quorum fîducia in regum j potentia.Imô tune dicent.0 fi hic rex, qui coclum SCterrâ regit,in foedere no-ftro eflèt,fi ille nobis fauerei, bene no* bifeum ageretur: fedfrußra inclama' buntbrachium Aegypti, Nulla fa lus, ubi Deus pugnat. Humana auxilium ne mufeæ refißet. V ult diccrc.quoquo I oculos uerto fentio nullum auxilium fore. Deus iudex eß uerus SC feuerus, caufa fua agitur, illius eß contemptus öt^ignominia,nößdäium,quicrucem^ t ferunt»

ÎOAN» OECOLAHP. lOf fcrunt. Si ipfe Dominus tantæ cftpa-ticntiæ, nonne tu imitabcris magiftrû tuum, patientiac exemplû reliquis prç bentcmc'Qualis difcipulus,qui crudc’ lior SC impatientor nbsp;nbsp;Dominus illius,

cuius ignominiaeft^ Dominus dicit. Mihi uindidam,amp;: ego rependam.In Euangelio ctiam habemus,Qut fe ex^ allai» humiliabitur, QC qui fe humiliai, cxaliabitur.Neitaq?Dco contradicas, fi tehumiliat, SC non exaltai,fi pauper tätetepremit, Schonoribus nonafti-citjdiuiiîjs non obruii.Deus iufte tecü agit. Nouitutilioracôfcrre, ncmpçac-ternam fapientiâ, 8C fui cognitioncm cxaClam.Hoc indicium Dei eft,fi ueftt gia Chrifti fubfequamur, 6C exaltabL mur etiâ non in hoc fcculo,in quo otn nia çorruptiflïma ,ac inftabilia funt, fe4 in futuro bcatitudinem nunquam finem habituram adfequemur. Quant uis fape Dominus SC fidelibus profpc ritatem ac felicitate in hoc mundo det. Ut terrori fint omnibus adiacentib. pp

g 5

105 COMMENT. IN PSAL» LXXV pulisgt;attamê feie quos diligit crucc pre mit, ne fui obliuifeant. Scitis exueicri Inftrumeto multas hifton'as,quç ofté^ dunt dare, quid Dns cum illis egerit, âs dilexerit, quos longû eflèt hic reeëx fere. Adam primus nofter pares fuper-bofpihtu aures praebens, Deo fimitfs efTc uolebat fed humiliatus eft, ton pa» radifoeiedus ÔC uartisacrumnis*^afFc» ^tm cum uxore, quae anlâm pcccandi itii dcderat,ufcp ad fincm uitæ, Cauete itac^ ôâ uosà talibus pcccatis,ne fimilc quid uobis accidat.Deus enim mente noftrâintueturetrimatur.NihiIilIiab feonditû efl:,amp;abftrufiflïma quacepeo gnitiflimahabet,fi alios fpernim’,alto füpercilio deridemus, humiliabimurà Domino,iufto fuo iudicio,quo à pecca ris nos rcuocat. Noftis quid Phan'fæo fuperbo, Luc.i8.cuencrit,q in templo Rabat orans, Deus grattas ago tibi, non fum ficut cæteri homines, rapto» res, iniufti,adulteri,uelutetiam hic pu-blicanus, Agnofeamus ex animo nos

IOAN. OBCOLAMP. leçr

«(Tc peccatores, in uera humilitatc amp;C. cordis aflFeóu ad Dcum clamantes pro fuo fpin'tu, tunc etiam alia opera ade-tunt abfque dubio,quae fides ex nobis protrudet.quo patàm fiat nos efie uerc Filios Dcij paratos omnêhoftium con tumeliâ, pro nomine illius ferre amp;nbsp;pct ferre, ut hoftes fictandcm amp;nbsp;fua pecca ta agnofcant, ÔC Deo ucro,poenitentia du(fta,adfiaereant,cui nos feruimus,amp; propter quern talia,tam crudelta, ford animo patimur.

• ó*ic^uidem calix cR in manu Domi- ® ni, ïiinum rubefcittplcnui cß mi' xtiiraycffïindit^i ex co^cjuinetfcccs dus oy^riment 3 bibcnt^omnci ittf fij terr a

Nterpretationê borum ucrborum hie habetis adiunôam à Spirttufan ÖO, Qt certè hornbilem, ex qua difdr tnus.qualis poena impios maneat.Ca^ lix in Scripturis fandis pafsionem fi-gnificat, quemadmodum et Chridus ad

»oft conment, in psal, lxxv. ad filios Zebedaci dicebat, Mar.ca.io*, Potcftis, inquit, biberc poculü, quod «go bibo, öC baptifmatc, quo ego ba^ ptizor,bapnzanc'Quale uinS eft hoc^ Vinum paftïonis,crucjs dC extrcmarö mifcriarum. Omnes oportcr.quia ita à Deo conftitutum, hominesjfiuc reges (lue opiiiones ftnt, varias xrumnas SC calamirates pati,ft no bic, tunc alibi in futuro feeulo. Si Dominus crucis par-ticulâ tibi mittit, licet principió ama- { ra ftt potio, tarnen dulcefcet ftatim, ft i cogitaueris, earn in manu Dei efle, SC ! ab iIfo tibi ordinata in fuigloriam.Fe-ccs ebibent peccatores tandem. Id eft» omne quod nocet,fentientcumulatif-fime. In Epiftola i.Petri cap,4. Quan-' doquidem 8C tempus eft, inquit, ut iu-diciSincipiat à domo Dei, quod ft prP mum incipit à nobis, quis erit finis co-rum,qui non credunt Dei EuangclioC* Et fandus uixûluus cffîcitur, impius ' ôf pcccator ubi comparebitt’ Audiftis i hic Dcuin in hac terra,à fuis,ft crucem infert,

IOAN* OEC Q LAMP* 1Ogt; infert, incipere. Impij quanto hie fu-perbiores, fceleftior€s,omnem impie-tatem impunêexerccn(es,tantodam^ nabiliores amp;abieôiorcs in future feca lo crût. QuemadmodS Euangclica ue ritas prçdicat, Cont')cicntur,tnquit,in igne ætei nS, ilUc uermis arrodens có-fctentiâtpCoiû.Oquàm crudclis poena - fubfequetur impiorum multitudinê i E^tcQo anniintiabo inJcculutn? pfil 9 lam L)eo lac ob, ' E-t confrin^qam omnia cornua impio rum 7 CiZ exukabuntur cornua iuflû iT^Erpctuo lætabimur,6(^ exultabi^ . X naus, quod fie libcrati fumus ab omnibus imminentibus mails, Ipfe fo •lus Dominus futurus eftiomnem potc^ ftatêmundi frangens ac dcqciês. Nulla hypocrifisauxilio crit,t.Cor,i5. In Chrifto uitam habemus,noftram iuftl tiam,redemptioncm,falutem. Etquid no i Hoc nomine ad ucram patientiâ, charitatem,côcordiam £lt;fummam Iç*

titiani

tió COMMENT, IM PSAL.LTKVT^;

citiam uos inhortor,qao alacres er gah ’ dtopleniappareamusindieaduenrus Domini noftri lefu Chrifti,quando iii dicaturus eft uiuos mortuos, quan-do pcccatorS cornua,hoc eft omnê po teftatêauferct.Qiiicquid fuperbû eft confringet, quando iuftos exaltab« in regno patris fui,quod Hdelibus promf fit.Dominus in nobis fuam gratia,qua largiter conceffit,confii met. Amen,

PSALMVS LXXVh SERMO NWS., Vincenti in mclodijs y T^Jalnun Q ant icutn Afaph^

Eftei na in condone defiJ turo iudicio fatis muka ct uarta percepiftis, præcilt; pue quomodolibcrcmuf per Chriftum abomnib. tnalis, ft jlhus difctpuli fuerimus: hoc etiâ in præfcrt' ti pfalmoclariftîmè audietis. Duplet fiidicium inScripturis Tandis deprx-bendinius-,unSin exrremo tempore» alierûquod peradutneft, Ô!:quotidiè

zîOAN. OEC OL AM P* tri j)erfidtur,utIoana2.habcmus.Nunc ïudïdum,dicit Chriftus, mundi huiut eft.Chhßus etiam nô ob aliud difdpuc lis fuis Spirits fanóS dcdit,$ ut mun-dum,ob peccata commiHa,arguèrent, ludicium autê illud libérât quidem.fed nô ab omnib.aduerfitatib.mundi hu-ius.QuemadmodS Chriftus dicitin ul tima eozna ad difcipulos, In mûdo acU fiitflionê h abebitis, fed bono animo Û tis,ego uid mundum, loanay. Sic ÔC Col. Z. cap. Expoliauit principatus SC poteftates oftentauit paiàm,tn«phans illos per femetipfum.Et Filius Dei pat» voluit noftri caufa, ut nos in illo uince remus in hac terra.Pugna nobis inftac quamdiu uiuimusgt;ne putemus omnia hic tuta efle. Sunt hoftes crudeliflïmi, nempcfatâetimpîj homines, qui omnia moliuntur, quo nobis imponât ô£ pietatem deleât, ac quicquid bonS ÔC Deo addióS, cuertant.Sed auxiliû no-ftrumin Domino côditorc cœli amp;nbsp;terrât, Pn homines, credenics ex cordc in

Chri-

m COMMENT» IN PSAL.LXXV

Chriftum,aflumpti funti'n Filios Del amp;. praedeftinati ab ætcrno,iud(ctum^ fuum aliquando fufceperunt,hoc ipfo fpem firmam inChriftum gerunt. militer omncs qui Chrifto non adhae-rent iudtcium fuum habent, quod finC filq actcrnaedamnationis.In extreme autem die hæc omnia, quæ iam abfcoz dita funt, manifefta fient. Et quern ad-modum horribile Sc calamitofum iu* didum imptjs futurum efi, ita econtra rio gratum et accepts ptjs peCîoribus, qui Chrifto incorporati funt perfide, Aliam ludçi interpretationem, eam^ luxta literam adferunt, fed ea nihil ad fem, fallût fe Si alios. Nam fore dicuf, ut magna potentia ôcfortitudinefieu-' lt;i Dauid, fint regnaturi iterum in terra fantfta, Si per Gog Si Magog introdu ciinillam non finefumma Içritia* rum mera fabula eft hoc comentum* CÛ fata n fit Gog Si Magog,quos ChrI ftus uicit, Qui enim fe contra Chriftd ponunt, hi tali nomineinfigniuncu5 quo*

IOAN» OECOLAMP. XIJ

quorum multi adhuchodicuidentur, quos Dominus ad fui cognitionem ducit»

î^otus in Ichuda Deus, in Ifrael » magnum nomen eius.

Et eflin Schdle tdbernâculît eins? % hdbitdcuîum eins in 'ELion.

INdrcuituorbis non maiora mira-cula édita funt, nec magis ftupenda

amp; admiranda,quàm in ludæa. Ob mi-racula ilia Deus cognUus eft, quod bene uelit populo fuo •. qucm elcgerat in peculium. Pharaoni régi Aegyptior3 multa figna et prodigia oftcnderat Do minus.In deferto nonunum amp;nbsp;alterS, fed innumera miracula uidere licuit, uerû caomnia ludaico populo amp;’fa-ôa oftenfa funt in bonum. Qijâuis et genres lalia uiderint ,tamê mhil om-ninomoti,uf Deum ilium toluiflent* Si hiftorias ueteris Teflamcti penttius intuemur,inueniiTivs Abraham in ter ram Canaam uenifle. None ten a Canaan

IT4 COMMENT» IN PSAL. LXXVl naâ eft terra ludæaÆt quæ fa (fia fünf, none in terra promiflîonis accidei ûti Annonfilium fuumimmolareuoluft ; in monte ZionÆt in illo monte Abr^ ham ingentes promiflîones accepit a Deo» Inhabitauit Gmiliter terram illaifl Ifaac fiUus Abrahæ * Perpcnde quO' ; modo lehofua iHuc deduxerit populÔ Ifrael, An non Iudices,Dauidem,SaIo monem,Ezechi3mgt;Afam,Abdiam,r2 ges illic manfioncs fnas habuiffe legi^ tis,quorû tcmporibus, multa amp;nbsp;incrC' dibilia per Deum opcrata ffîtcHabuC' runt ludæi facrifîcïa omnis generis,W' bulas legis à Dco datas,6C quis earn bê j neficentiâqnam Deusinludaeoscon* tuIit,recêferetf'Paucis accipe,Chrj(tuS lefusfilius Dei naturalis ,etiam in hac terra natus SCpaiTus eft,prçterea et Splt; ritumfant'îum in monteZion mißt di fcipulis fuis. Hierufalem,ne huius ob-Iiuilcere,non longe diftatàmari,etun dique circumiacentes regiones habet Ab ilia igitur te^rione ucrbû Dei egre, (di in omnem mundi partem oportu^^

IOAN. OECOLÄMP. ttj

Nee couenientior locus effe potuiflet in toto mödo ad promulgandü Euan^ gelium fill) Dei, quam ifte. Neep opus mtracula uaria ubiquelocorö fieri.pre quentia cnim miraculorum in cotem-ptum uentflet, Sicut uidemus uinS SC frumentü,cum in omnibus ferè regio-nibus crcfcat,neminem admirari,cum ingens miraculum fit è terra talia ena-fci. Quotidianus ufus uilefccre multa facit,qu3E fi rarius ficrent, non fatis fu* fpicerentur.In ueteri lege folum popu lus ille elc(flus,fiddis fuit,cui Deus tan ta miracula oftendit. Quanqua etiam inter genres Dominus fuos habuit. CS autê Chriftus iam ueninmons ifte non ' in tanto honore habetur,ut prius.Ete-nim eftmonsnunctcmporis,quemad modum alq montes,nequemaioris eft fanöitatis, quia alq motes æque à Deo creati funt, atqj mós Zion. Cauete à fti perftitionib.ut putetis aliquid fanrftita tis inlocis externis efte, in quib, Deus aliquando mirabilia opera fccit.

h z Deus

t tld COMMENT. IN PSAL.LXXV

Deus habitat in Schalem,id eft Hiegt; rufalc,in qua fuus praccipuus erat cultus. Sed Chriftus indicat fuum cultutn amp;tabernaculum efte ubic^ terrarum, Efaia teftc,cap, 2. qui dicit, Quoniam de Zion exibit lex, 0^ uerbum Domini de Hierufalê. Et iudicabit inter gen tcs,aigucicp populos multos, amp;nbsp;côci-dentglad;os fuos in ligones.etlanceas fuas in fakes : nec leuabit gens contra genrem ghdium, amp;nbsp;non difeent ultra prçIium.Qijidam etiam putant,ÔCcer ta.s rationes habet, Chriftum in nouif-fimo dieiudietjin Hierufalcm appa-riturum, ÔC noin ualle lehofaphat.Sit uteunep, cum nemini digladiari uo!o, qiiö nullum certum Scripturaclocum hacderehabeamus.

3 Ibiconjre^^ii idcula^arcnsy fcututUf ^ladiutth^ belhitn.iSceld.

HOc quam fæpiftîmè accidit,ô(f ài ligentilïime ctiam fcriptum eft» quo modo reges eu multis milibus ho-tninum

IOAN» OECOLAMP. «7 mînü cæfa funt, partim diutna plaga, uet per angelos, partim gladto ludatd pópuli. Nolo hiftoriavumloca addu-cere, cum nemini ea non cognita lint, amp;nbsp;Biblia paflim exemplis innumeris fcateant,amp; ea quotidie auditis. Habe^ mus hic Sada, quae uox bene notanda eft, De uocabulo autem Sada tn alrjs Pfalmis abunde, quid fignificetexpla nauimus. Necp docet nos hie Spiritus fanrflus belligcrarc, cum Dominus fit autor pacis ÔC omnis concordiæ. Ipfe uicitmundum,in quo amp;nbsp;nos fuperare etiamcrudelifitmos hoftes cofidimus. Ipfe refurrexiti mortuis, quod fpc no bis indit, inimicos noftros nequaqua prçualituros contra nos,ut aliquain re nocumentum inférant, ram corpori quàm animae»

Ilhillrii cs tu Ct mu^nißccntior mon 4 tibuiprccdic CintentisJ

O Domine potentior 8lt; fortior es faeutffimis noftris inimicis, qui

h J affù

tl8 COMMENT» IN PSÄL» LXXVI afliduô nobis infidiantur more lcon3, quiqj gaudent in finuj fi nobis incommodant eiiam in modica re. Si uerfus Moab regionê refpicimus,arccs ingères, SC latibula prædonum rrtulta appa rent.Et hoc generali nomine taxat Spt ritus fanèîus etiam alia régna, ad præ-dam intenta » Si reges fua potentia 0^ diuitqs contenti effent, bclla nulla fo-rent.Et tantæ difcordiac,quæ paffîm fc réin omnibus regnisSC audiunturóÓ uifuntur, quiefcerent. Quis negat ar-ces aliquam potentiain fe habere óf re fiftcdi uim ad primum impctum f Sed Dominus multo potentior cft,qui non folum arces munitiffimas amp;nbsp;in coelum ufque ereóas demolitur,uerum etiam ipfas urbes funditus euertit, quemad-modum deHiericho legimus,quâ Do minus fua diuina potentia difiecit.Piç tereanotadum hoe in loco dearcibus Nobilium quorundam adrapinaex-creendam conftruèïis,quos Dominus cûarcibus praedatortjs euertere folei» Nero,

ioan; oecolähp?

Ncro,DiocIetianus5amp; hæreticorS cater u a has fpiritales arces occupant, in qutbus fuis malts cupidttatibus fatisfa ciSt,partimfanguinem Chriftianum fundentes quotidie, partim ScripturS fandam ad errorcs fuos ex proprio in-genio confidos,enodantcs,ficcç fua a-ftutiaEuangeltj Dei progreffum omni bus modis impedire moliStur,Hi om-nesdicuntur arces fpoliatoriæ ♦ Satan forte bencmunitum regnum poffi-det,plenum dolis ÔC aftujnulli hac po-teftate comparandum, quemadmodu in lob habemus. Et quanquâ poteftas ilia fit formidolofa, nullicp cofcrenda, nihilominus Chrifti lefu wluatoris uis amp;nbsp;potentia maior eft, qui dicit,Nolitc timerc eos, qui occidSt corpus, anima non poftuntocciderc. Nec in corpus ullius hominis fatan poteftatem habet nifi quatenus aDco id permittat. Qiia reautem Deus aliquando poteftatem fatanæ amp;nbsp;impies det affligendi pios, ut de lob legimus,alio loco didum eft.

h 4 Spo-

tlO COMMENT» IN PSAL»LXXV

y Spohns txpojitißint^ (lui maonißco fuerunt corde^dormieruntfomnuW ßtumgt; nbsp;nbsp;nihilinucncrunt cunéli ui'

ri,(i::orum manus potcntesjiierunt, VErb Jtn htc non dicendæ confo-lationis habemus,quod mtnç im piornm non fintexpauefcendæ. Magnifia corde funt, pompam in hoc Cü!o infignem geriint, tarn potentia, quam diuitijs. Omnes ex alto deridenf, omnia fepoireiadîant,amp; neminem pa tiuntur, qui in minima re illis cotradi-cat,uiuerc. Stupcnda res eft, quum reges potcntiffimi amp;nbsp;ditiffimi HierufaIc fan (Sam Deiciuitatcdepopulari con-ftituönet iam iam aggrcdiuntur id per-ficere, quod diu in animo uolucrût, in tam altum fomnum à Domino conijci.

, ut fe nefciant amplius mouere, ratio-nisnon fint com potes f Hoc eft, Deus cos punit actcrna morte,ne pqs amplf us noceant, Quanquam etiam fideles fomnu fuum dormtant,fed alia res eft.

PÓ

IOAN. OF COLA MP. ill

Pqtn pace crunt tranquillitatc,in Chrifto qujcfcentes, quia beati, qui in Domino mortuntur. Et pallida mors il bs no eft crudclis nec foi midolofa,imó mortem acerbam pro dulci fomno ha-bent. Vu!t igtfur dtccrc,lmpt| fuis uiri buspafftm collciftisadfunt, Hierufa-lem ciuitatê Dei euertere in ammo ha-bentes -, fed fruftra omnis eorum labor conatus, quia Dominus fuos defen dit. Regnu Chrifti multos hoftes perpétue habuit,ôd nunc tempons non paucos habet, quorum conlilia folum hue incumbunt,ut tidelibus detrimcn to fint, 2C lapides fpirnualis aediheij è fundamento eruere uolunt, fed fruftra contra Dominum pugnat. Dominus det illis ueram cordis r elipifcêtiain. O timeo illos in extremo iudicio confun-di,cum fe contra Domini uerbummi-ris modis opponant latftant uaria,c5-fulunt omni die, idep contra ipforum confcicntiam.quo impediant Euange li) curfum ♦ Qui fieri poteft, quod poft 5 pulum

Mi COMMENT. IN PSAL* LXXVI pill um fidelem, Deoep pure fcruientê, ierre non poflunt, quern ne ulla in re, ctiam minima incufare audeantç'Sata* nac confilta fequuntur.qui eos excçca-uit,ut in fceleratiiïima uita,quâuiuût, feputêt efie fandtilfiraos amp;cultusDei defenfores.Opapiftç principes hu-ius feculi,cogitate finem Si. iuftum Dd tudicium.

incrcpdtione tudDeus Iacob, conJopUui eß currus c(luus^ AGgrediSturequis cataphraôis,

ÔC ferreis currib. magna tumul-tuatione et horrifono cantugt;popul um Dei,ut uno idu omnes jjfternant Etia fatan no ceflatfuum exercitû educere. quo illis auxilio fit. Audis multitudinc hoftium, ÔC probe munitam C Verum Ceuslacob, id cfiDcusomniufideliSi fncrepabit illos, ut continuo omnibus uiribus deftituantur»amp; fimiles fintdor mientibus ÔC mortuis.Hoftes igitur illos minus timeamus, amp;nbsp;fi appareât ter ribiliflîmi,crudeliflïmicpgt;fi in DominS uere

ÏOAN» OECOLAHP. My uerc refpicimus, quàm hominem ako fomno deprefkim. Dominus fuo uer-bo id perficiet uel nutu, amp;nbsp;ftatim cum illis aólum erk.Hoc ipfo in Dominum omni tempore fpcremus.Potuit arma tam manu Pontificuminhorto,cum cum capereuolebant, profterncre in terram unico uerbulo.Potuit Pharao -nem poientiflimü regem, ingenti exer citu præditum, in mari fuffocare * Potuil per Angelos multa hominü milia occidere ♦ Poteft adhuc hodie fuos de-fendere, amp;nbsp;hoftes Euangeltj peffunda te, Sc facit id etiâ ♦ Si opus effet exêplis, haberê aliquot in próptu, quç etiâ uos ipfi noftis, 8C partim expert! cftis, fed nolo hic uulnus reces refticare.Domi-nus fe habet erga nos, tan^ aliquis ad fynccïû ainicS,quê fi uidet aliquainiu tia affici,mox aduolat,SC auxilio eft,in crêpât hoftê,ÔC repcllit. Scitis quomo-do Mofes Aegyptiô,qui uiolentiâ lu-daco inferebat, repulerit.Sed quâdo id Chri(lus£äciet,quando diôurus cff,

Itc

114 COMMENT^ IN PSAL* IXXV Ite malediói à me in ignem aeternuni, qui paratus eft diabolo 5C angelis cius. Imo tales quotidiein fuis confeienttjs arguuntur ob facinora perpetrata,fed nolunt admonitorcm iam audire, poquot; ßeafuomaximomalo condemnation nem nolint uelint,audient»

7 inejuatn tcrribilis (Juii Pare poter it ante ßeiemtuaex tue Çquo exar ferî t J ira tua^

Q\iamp; o Domine,cum tu irafeeris, antctuamfaciem confifterc po-terite’Satan ipfc fugiet QC peribir,Prinn cipcs potentiflimi pedibus tuis côcuU centur. Et imptj homines minus uiriS habentcs,quàmmufcæ amp;nbsp;culiccs,au-dent fe tibi opponcrec' Qiiafi tuam pri fiinam potentiam autamifcris,autin illos exerere uim dt poteftarem tuam non poffis , Nonne plufquàm infant funt, qui contra terribilem ilium iudP cem,cui nemo refiftere poteft,fc oppo nlt;re fumma impudentia foleâtç^O put uis

!OAN, OECOLAMP« t:$

, öis amp;nbsp;dnis quid agis :*

Decfxlisduditumjvcifliiudiciumf S f errd timuit)lt;zj

IPfe Dominus cum hortatu flC uoce archangel! ac tuba Dei defeendet de lt;oelo,ut i.Thcfla.4. habetur. Qualis nam erit uox f Vos mortui furgtte ad iudiciu,Dominus illc adeft, qui à mul-tis contemptus 8)C derifus fuit iam lon-gotempore,qui datums eft unicuique iuxta id quod egit in corpore, hue bo-num,fiue malum.Ccrtè horribilia erut uerba impqshominib. Terra pro ter-rents hominib. hie accipitur,qui tern-poralib us bonis affixi,adeô ut nihil de acterna uita cogitent, hi tunc filebum, amp;nbsp;tremifeent, nefdentes prac timoré, quo fc uertant, fed non effugientiUud tremendum Domini indicium,Parate animos ueftrosbonis et Chriftianiso* peribus ad tale iudiciu, prudentes uir-gines imitemini. Si enim cor noftrum non condemnet nos, fiduciam babe-mus erga Deum,t.loan.},

Cum

COMMENT. IN PSAL. LXXVl

9 Cum cxurqeref Deus ad iudiciu? tit Jahiaret cunBos manjuctos ter' rce.Scela.

Qua rc extrem um iudicfum futurô eftjamp;quid fibi illü Dcusuuli.quJ omnia prius nouit,^ fiât, cm SC corda hommu noriflîma, quia cordium fcrU tator cft^ Propter mi fer os SC adflidïos, qui hoc in mundo crucianrurSC occi-duntur, amp;nbsp;uteius iuftitia omnibus ma nifcfta fiatiillud à Domino difpofitum ciïebx fcripturis edocemur.Propterca hic adiedîum eft Sacla,quafi dicat, Do^ minus ille exurget,et diiïipabit omnes inimicos fuos, qui permittit nos tta ua pularc, atcp acerbitatcm calicisbibcre ad annos aliquot^quemadmodu Hicgt; rofolymitanis fecit. Verum om nis in' iuftitia ÔC impictas tandem punietuf» quâdodn nouiflîmo iudictj die.in quo Dominus iuftos etiniuftos congrega-bit, daturus unicuicp fecundû id quod operatus eft,2,Cor,6,

Quo*

IOAN* OBCOLAMP. 1x7

Ç)^oniam furor hominis cedet in 10 laudem tuam^^' rcJi(Juias furor is tnaccingcs^

FVror homtnis impij Gcuicns in fideles,né folum non dimtnuet laudes Dci,fcd miris modis augmenrabit, cum piorum confiantia in ipfa paflio-nis uehementta confpiciatur.Omnes, qui Chrifto infeniire uolunt, calicem paffionis,qu€m ipfe etiam cbibit,hau-ncnt^Et pijs medicamen utiliffimG,fic uexari Qi tribulari in carne. Nam quo magisinhuius mûdi theatre uar'tjs tri-bulationib.cxponunturjeo magis lau* Dei per illos fufeitabitur -, cum tortiter paffiones fufFerût.lmpq autê feces pec catorû ebibent, ipfis in fuppliciS acter-nu.Hoc eftjterribilis ira impies manel. ' Vult dicere, Licet homines ualde ira-fcantur, tumultuent et infaniant cétra populü Dei.öd in hoc laborêt.ut nomë eorum de terra deleatur, nihileminus omnia hue recidêt,utDcus laudetur, quem colunt, qui cöfilia illoru praüa, qui-

128 COMMENT. IN PSAL. LXXV quibus nocei e pq s uolunt, inuertit, a-deô ut ncmini plusdetrimentainférât quàm fibijpfis: imô alcikût, quod prjs dolet, per banc infaniam fibiextremû fuppbciû Quarc igitur taies irafcunt, quare pios tam fedulo l'nfequunt, quû Dci laudê.quâ canut,obfcurare nô pof funtf Cur fanguinem innocente effu-duntquotidic,qua côfcicntia id faciûr, cum uideantfefruftraomnia conarit' Hiftoriæ adfunt innumerac,quac id te-ftantur. Imo nullo tempore gloria Dei maiora incrementa accepitquàm cum ignis perfecutionû arlit.Et quanto fac^ uitta Sc crudelitas tyrannorS progre-ditur longius tanto pq arden tiores ferucntiores fiuntad laudcm nominit Dei diuulgandam.Hçc fuere initia ec-clcßac Chnftianae, quibus plantatö eft Euangelium lefu Chrifti in toto mun do. Nemo ob id à fidcEuangeltj hodie deficiat, uidens papifticam lucm adeo in pios grairari. Dominus probat noftratn fîdem QC coniiantiam. Mun*

do

IOAN» OE CO LAMP* 129 dû palam facereuulthacuia,quanta il lumditigamus, 'Vouctcredditc Domino Deo iiedlro omnes^iiiin circuitu ciuse^ ßis:,defcrte munera tcrribilL Ipfe cohibetJpiritumprincipüxz edi terribilis re^t^ibiis terrte^ PErpendite uerba ilia, quae non ad paucos fpeôant, fed ad omnes fideles,qui Deo feruire uolut. Nam qui-bus cor ad laudes Dci direâû eft,quo-ttdieuouêt, idcp Dominohilari cordc reddunt. Mendacium eft,quû dicunt, hune uerfum ad coenobitas folû perti-nerc, quafi hi præcætcris mortalibus perfedii dC Chriftiani fint, reliquis ex-clufis.Omnibus,quiinnumcroclc(fio rum funt,6C Deum agnofcunt,dfcitur, ut uoucant,id quod Deus tufiit,amp; red-dant fyncero pelt;fîore,quod uouerunt. Vota autem Chriftianorû funt, Deo deditos effe SC proprios,abrcnunciarc fatanac, et operibus ipfius.Deus no eu i rat

Ip COMMENT» IN PSAL» LXXVl rat externa ilia uotajonge^ nouûô^ uems T eftamentû diftant inter fe. Cœ nobitarS nota, amp;nbsp;aliorutn peruerforÛ hominS fomnia, quç ex uerbo Dei no funt fundata,ex diabolo amp;nbsp;niera fupet ftitione origine habêt,nc dicam ex dc^ fperatione. Chriftianâ uitâ omncs da-cere,patiêtiam uerâoftendcre, iuxtacj cxemplû Chrifti uiuere debemus. Do -mino uoueamus,nô hominibus.Netp hicmentiohumanorûuotorûôC pro^ miiïion5,quç Chriftianusetiâfuo pe-riculo QC damno perfoluitPiorûenitn animus ad externâ concordiam feruâ' dam perpctuo propendet,amp; nihil mJ' gis pqs dolet,quàm fi feditiones aliquÇ oriantur,taceo ut alicuius turbelæ fin( autores» Abfit procul ab his qui Chrfi fto nomen dederût,qui Deus eft pacis» ut uilam diftenfionê moueât, quam O' diûtutfatanâ,à quo omne malum ini tiumhabet.Hifiquidadlaudem Deb SiC gloriam fpetftans uouerint, ftrenuc pratftant) hilari animo perfoluunc* Domfi

IOAN. OE COL AMP. lp Dominus non curat cucullas, ueftcs fofclidas,uermtbusfcatentesjpreculas fincdeuotioneefFufas Necp efumcar-hiü prohibuit, necç iuffît uentrê pifci-bus impicre. V erum ea recenfeo uobis quç ncmini no nota funt,ôC omnibus,, qui parum guftarunt Euangeltj odorê Cognitiffîma. Animo reuoluitc, quid agat amp;nbsp;faciat monachorS multitude, amp;nbsp;inuenietis nullum populum minus Chriftianumjimô ferè nihil fadt.quod Deus iuflerit, adeoinhumanis inuenti onibus abforpti funt. Eft populus qui labqs Chriftum.cordc diabolum gerit. Vota noftra in baptifmo falt;fla amp;nbsp;pro * mifla cur pofthabemus et nihili pendi musî* Quænam ilia:’ Abrcnûciauimus fatanæjOperibus eius amp;nbsp;omni pompac mundi,hæc fantflè feruemus,fi filq Dei fiCcohacredcs Chrifti in regno codor3 efle uoluerimus. V aleant papiftç cum diabolicis fuis uotis, quæ Dei gloriam non promouent, fed magis obfeurant SCimpediunt.

t;Z COMMENT. IN PSAL.LXXVI

Deferent muncra) Vocathtc Deum terfibilem,cui nemo rcfiftere poteftgt;ô(^ omnes peribunt, qui fe contra illu armât. Huie munera deferenda funt, no quaclibet,fed optima amp;nbsp;feletSiffima♦ Fides ueftra erumpat in bona opera. Quid deferimus Domino Deo i Laudes amp;nbsp;gratiarû aclioncs. Flocqj in coe-na Dominicaagimus,nec^offerimus Chriftu Deo patri, quemadmodu pa-piftac nugantur.Ipfecnim feipfumob-tulit æternara oblationê, amp;nbsp;femel paf-fus eft, ultra non patietur, neqj morie-tur.Etcuifacrificia noftra dabimusîquot; non terreno principi,quantumuis po tcntiflimo,fedcuinac'Deo aeterno,qui tel ribiliseft omnib.regibus terrç.quitp poteft ÔC folet remunerate,Sc multo maiora dare, quam accipere. Si mCda cofcientiainnouiirimo iudictj die,coram Chriftofilio Dciuukisapparere, uita ueftrâjdum conceditur, ordinetis per omnia, ut Domino placeatis. Pla-cemus autem Deo, ß in openbus chart tatû

IOAN» OECOLAMP.

tatis aflidui fumus, Opera fdtis quac Deus à nobis requirat, nempe quæ ia ' Euangelio praccipit facienda, amp;nbsp;nuUa petit,nifiquaeex charitatis fonte flugt; unt» Fides fiquidem fine operibus efle non poteftjß uerafuerit.Quotidianas cocioncs habetis de mifericordia Dei, Ô£1 eius bona ergs nos uoluntate, ilium Inuocate, SdalTequcminiUttam acter* nam,cui fit laus gloria. Amen» Pauperum curam e cordibus ueftris c-labi nun^ patiamini»Habetis uiduas, habetis opificcs multitudinc pucror« adobrutos,quibusbenignamanufub uenite,non ut ab hominibus uidea mini, uellaudemini. Occulta munera a^ mat Deus, qui in abfeondito ctiam re-munerabit » Sed non opus eft pronos per fe ad elecmofynas incitare, Domû nus dona ilia féliciter in uobis incepta, augmentet fua gratia. Fiat.

i 5 SER.-

s ERM o PRIMVS IN PSAL.LXXVII* loanne Qccolampddio autora^

N hocPfai-no,dïle(Sj,KC‘' rum adafllduâ amp;diligcn-tcmorationcmeiterenda, per Spiritum Det admonC mur. non ut ahquid carnalc, aut fecu-larc à Deopredbus cfFiagitcmus, fed fumma bona cozkftia,nem peut nQ men Det fandiHcctur, petendafunt* Quemadmodû Paulus tn cpiftola ad Romanos ca.7.quö natura aepropé' fionemaniminoftrf ad peccandûmul tis u erb is expreffiflet tandem adtedt, IMifer ego homo, ^smeeripietex hoc corpore morti obnoxioe'Eo modo fati ôt Dei cm nes quotidie tndefinêtcr cU mat et hSc mundû loco earccris teterri mi habet, ac diu noducp predb Jnftai quoliberenturudcp maiori dcfidcrio agunt, filtj Ifrael olim in Aegypto, dura feruitute fub Pharaonc detenti ct grauaxi multis oneribusteger unt. Sengt; tiunt

lOAM. ORCOXAMP. tjy dunt enim corporis grauamina, óC car nts pronitatê ad peccandutn.Cum ita que hanc miferiam çque ut noftras un gues, cognofcamus, nonne perpetuo orationi incumbendum, ut Deus nos «ripiat ab inftanti malo Non ut Deo tem pus liberationis affignem us, quaß ca quae nobis placent, mox effedû ha-bitura Gnt.Oramus iuxta illius uoluiv tatem ut omnia fiant, quo poffîmus ul tam noftrâ in fanôitate et puritate du-cere.Et hic incipienda eft laus Dci,quç in pqs perpétua erit gratiarum aôio. Quianimûfuum adlaudandûDeum non affucfdt,'in futuro feculo dolebit. Fidelis enim homo iâ beatitudine partim fruitur, amp;nbsp;fi nondum cmigrauerit ex hoc mûdo,nondumcp hanccorpu-fculi molem abiccerit.Ferè quæ faluti$ funt negligimus.cum alias tentationes

pericula imminentia non fatis cauc re poflïmus noftro confilio et prüden-tia.Carnales plané ignorant ueras Dei laudes, ob id iuxta proprias concupU 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 4 feentias

15^ COMMENT» !N PSAU LXXVII fcentias amp;nbsp;uoluptates belluinas uiufîf, quafi nulla fubfecutura fit alia uita» In caufa etiam eft, morbus internus, que pauci in fe regnare agnofcunt .Qui in pane intcriori corporis ualet, Icui megt; dicamine exteriori damno medebitur. Si autem corpus fanitate externa frui-turjCt in intimis laborat uifceribus,nul la fpeseritrecuperandçpriftinæ uale-tudinis, nifi intus adhibitum fuerit fa-lubremedicamentum.Similimodode noftri animi morbo dico,fi aliquat hy-pocriiêos maculæ inhærent, amp;nbsp;mox uerbo Domini SC precationib. fuccur^ ritur,ne pedem figant,tunc fanitas pri ftina ftatimrecuperatur.Sin autem in^ tus peccatis , iniuftitia infidelitatc maculati et impurijtunc fruftra omnia fiunt,quicquid externe adhibeatur.In teriora purganda funt amaris potioni bus,fi falus fperâda. Dominus corpus infirmum pro affiduo cxercitio dédit, quod pronu eft ad peccandû, fi frenS ülilaxctur. Verum fiorauerimus,non

unam

IOAN* OEC OL AMP, 157 unamhoram, fed dum uiuimus, fpo^ pondit Deus fe dcleturum ilia dcliÔa quotidiana, nc noccant ad damnation ncm. Requirit autem Deus quotidia-nam emundationem, quae fit,fi prc-cationem Dominicain ex animo effu-derimus coram D omino,Interim difci mus etiam,quomodo orationes noftrç fundendç funt in omnibus rebus, tam corporis quàm animae, tam in profpe^ ritate quàm in infortunio, ad DeS fal-uatorem noftrû per lefum Chriftum. Voce mca ad Detim clantdboy no -1 ce mea ad Ueum aujcukabit inihû

BOftea indtcat Dei erga fe iram amp;nbsp;feueritatem.Cçtcrum uidenturea omnia ex infideli corde flucre.Sed alia ratio eft piorum, alia impiorum. Cla-mathicfidelis anima adDominû, nec defiftit donçc exaudiatur. Etiam id in alijs Pfalmisapparet,utquum homo plus aequo uexatur,« ita ut nuUû effu'-i gium

COMMENT* IN PSAL* LXXVH gium uideat, quam Dei tnifericordia, tunc non ceHat ad Dominum pro H' beratione clamare.Omnis uera fideca rcns.reélè orare non poteft, atque fua oratione Deum plus ofFendit,quàm quod aliquid alTequatur * Nec^ preca^ tiouera cofiftit tantum in externa uo-ce* Multi enim non foium clamât, fed ctiam boatum ingentem cmittSt, qua-fi Oc (blummodo exaudiantur, cum in terim nefeiantDeum cordium effeitv fpec^lorem. Ad Mofen Dominus dicebat Exodi 14. Quid damas ad me i cum tarnen illic leci non kgatur Mofen quicquam clamalTe adDominû uo ce externa * Animo autem anxius crat ob popuii murmurationem, quod Do minus refpexit. Paret fe quifep ad hoc utcoftanti fpiritu incumbat orationi» quum utilius fît fpiritu clamare uo-* ce folummodo* Quanquâ fî cômunes fîunt preces proximo præfentc,utillc quiadefî, alacrior fiat ftimulo ali-quo adigatur,opus erit uoce,quae men fis

IOAN. OB COL A MP. 15^ tisfinceræ teftis effe debet crga proxi-' mum. Et fic in couentu Hdeliû pfalmi amp;C fpirituales cantioncs altoctfonoro gutture Deo occinenda funt,£ine omni fupeibiæfptriiu,non morefacriH^ culorum noßrorn,qui ucilucri gratia, uel côruetudine,fine omni fpiritu etin tciligentia more pfittaci catillant, imo boantjct inftar afinorû r ugiunt,ea quç non intelligunt. Cantiones diuinac ex corde fluât,quibus proximus excitan-^ dus ad laude Dei. Qu urn autcm Deus externa uoce in precationib. non indi gcat,q eft cordtu fcrut'ator,pq clamant in fpiritu et ueritate,idtp ex arcano cor dis,ut inPfal. '30. É profundis inuoca ui tc Domine,Domine exaudi uocem mcam,ôd fint aures tuæ intents ad uo cem deprecations mearum. Id eft, O-ratio piorum ex intimo cordis finu ue* nit,qua Deum obruunt.Prscipue au-tem mens fidelis exaltSda eft, ft aliquid impctrare uolumus,quod animç falu-ti conducat, Hos cnitn adoratorcs tC

lt;40 COMMENT» IN PSÄL»LXXVII precatores diligit Dominus,et exaudit.

Ad Deum clamat, ncc uult, ut aiium quenquam accedamus, Aliqui ex me^ ra fuperftitione mediatores fibi delü gunt,ut pro fcorent, dequibusinceiti funt,an in coelis habitêt,ncc ne.Quem admodum ÖC D» Auguftinusin quo^ dam loco, hoc peruerfum genus bomt num taxat.NuIla oratio utiltor ÔC efft-catior,quam quç per te fit,dum adhuc uiuis.Poft mortem fruftra omnia fünf. Si Mofes uel fanóus Petrus pro te ora rentDominum, amp;tu nulla ducereris peenitentia, inanem fumèrent laborê, Pharao obftinatus Mofem, ut pro fe precaretur, follicitabat, fed incalTum, quia in Spiritum fanóium pcccaucrat. Hoccertè plenum ftuporeingenti O-ramus etiam pro regibus SC Magiftra-tu,amp; omnibus qui in eminentia funt confiituti, Qiiumautcmin Spiritum fanefium delinquant,ucritatcm maiori odio perfcquentes, quàmunquam fa-óum,oratio noftra caret fruäu ob im-poeni*

IOAN. OEC OL AMP, 14t poenftenn'am illorum. Nccgin alios rc fpiciasgt;quafi pro tc fatisfacfiuros te dor raiente ac lafciuiente.Quu iudictj tens pus ucnerit,nemo rationem pro tered diturus eft,fed unufquifque reportabä iuxta id quod fecit, fine bonû flue malum,i. Cor.5,

Dicunt quidam,Quid ft oro,6C da mo ad rauim ufque, tarnen non exau-dior. Si ucra fide orares, abfque dubio prcces tuæ exaudiicntur à Deo, iuxxa iilud Ioan.16. Amen amen dico uobis. quaecunquepetieritispatrem innomi ne meo, dabit uobis. Petite amp;nbsp;accipicx tis,ut gaudium ueftrum fit perfcôum* Neep ilia folumditfta funt difeipulis, fed omnibus qui Chrifto nomen dede runt. Quanquaaliquandofantfti Dei non funt cxauditi,ut x.Corin.iz.legi-mus de Paulo,qui rogarat Dominum, cum ei daretur ftimulus per carné,n3-tius fatanæ, ut colaphis cæderetur, ne fupra modum efferretur, quod tarnen non caret myfterio » Nam dicebat Do-

minus I

t4i COMMENT. IN PSAL, LXXVII minus ad ilia, Sufficit tibi gratia mea, Nam utrtLis mea per infinnitatcm per ficitur. Et Apoftoli non fem per exau* diti funt. Differt enfin fæpe Deus,id ^d dare uult, ut nos fmpelJat ad uehcmcn tforcin oratfonem,quemadmodum in Cananæa muliere uidere eft,quam no luit cxaudire etiâ intercedentib. Apo-fto!is,Matrh.i5r.quo magis fides adflfi tftæmulierfsaitjs quiaderat, iJlucefce^ ret.Dominus nos exaudit, fi neicia-mus,necfentiamusaIiquätifpcr.Dcuä requiem ueram côfoîationem in rebus adfliiftis nobis daturus cft, fi ali-qua utilitas aut ad cum, uel Ecdefiatrt rcditura fit.

i In die tribulationis mea IDotniniini ^uaßui,pldlt;ja mea noUe diff-luebah et non ceßabat, renuit cojoîariani' ma mea.

hçccft oratio.Si homo penitius cognofccret, exaeftius fuam uitam QC affedus malos

pen-

- IOAN, OECOLAMP, t4J penßcularet, mox hoftem domefti^ CÛ dcprehcnderct, qucm fecum habet quotidiedimicantem. Nufquâ perieit lainaiora,nurquain interitus certtor, quàm ubi putamus rem effe in uado, Satanenimnoncedit, Sihachorano uincet, eras iterum ucnit pcrtculum fa dens, quo te profternat, Paulus dkiK Qui ftatiuideat ne cadat. Orat Dauid, Spiritum fandum tuum ne auferasi me. Et nos putamus nihil nobis pcri-culi immtnerc à fatana et mundoflmo qui putant fe omnino efletutos, amp;nbsp;fa-tanicas elufiones euafilTe dcpuhflTecç, hi nefdunt,quàm in calamitofo fint ftatu,quàm inmaximis periculiserrêt. Vidcant ifti quum in medio laqucorŒ inambulcnt,ne capiant. V ires noftrx tantae non funt,ut refiftere tarn poten-ti hofti poffimus.Opus eft auxilio Domini. Idco orandum ex coidis affetftu ad Dominum, qui principem huius mundi eiecit, qui arma hoftium no-ftrorum confringet,eosfp comminuct ut

144 COMMENT» IN PSAL.LXXVlï Ut uentus puluerem, utlutum platea^ rumabqcict cos»

Dominumquæfiui) Et nos ad nullum alfum auxilfatoremunore lympha ticorum hominum,curramus. Ad Do tninuin Deum noftrum Icfum Chri- 1 ftLim,qm' cxpanfis manibus nos cxpc^ ! 0at,fi falutem affequi uolumus, iter di rigamus • Nec aliter docent nos facia; litere, Actorum cnim quarto audimus PeîriuoccmjNeccft in alio quoquam falus. Necenim aliud nomen eft fub ccclo datum inter homines, in quo o-portcatnosfaluosfieri» Necipfeuult, ut alius inuocetur,quia alter i fuam ho norem Deus nondabit,iuxta prophe^ tæ dilt;ftum.Quam confolationcm anfi mus nofter habcrct, ft ad aliefuem mit^ teremur,qui çque pcccatis obnoxius, S)C tribulationibus uexaretur, ateprros ipfi cquot; Certe deftitueremur omni fpc,0i nihil nbsp;nbsp;defperatio fequerctur, fi Deus

nofter no eflet potentfor et clemcntiot reliquts, quos mundus ftultus pro dtis ,

ÎO AN., OECOLAHP. l4y èi auxiliatoribus ucncretur,

Alij lubent,pro plaga mea,manus mea per nodem djfperfa eft, quafi A-faph alludat ad orationem Mofis,Exô diiy. Quicum filtj Ifraël pugnarent contra Amclechitas, manus extcnfas babebat, 8é fie prxualebantlfrachtæ. Cum autemremitteret manus, Amc-lec uidoria potiebatur. Ob id Aaron amp;'Hur afeenderunt in fummitatê coU IiSjamp; fuftentauer lint manus eius,hinc iinus, atquebine unus, Slt; uidores fî-lii Ifracl euafcrunt.Extcnde tu manus puras affeduum tuorum.ei fi perfeue-ras in prccando, dubiusno fum, quin txaudieris.Si autem ceffas à precibus, amp;tædium orandi fubrepit,hoftis præ-u?.lcbit. Leuatio manuum Mofis etiä figura erat paffionis Chrifti, qui tn ara crucis fufpenfus pro nobis omnibus orautt, ôd hoftem fatanam debeUauit, ut nocere amplius pqs poffit nihil. Vi-dctc autcnn,nehypocrifis uos in oran-do decipiat,quac multis imponit. Qui

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k uero'

«4^ COMMENT. IN PSAU LXXVÖ uero corde ad Dominû accedit otans, uoti compos fit. Cæterum ctiam hie dcuore orationi^ ingcniudefcribitur» Renm't confolari) FortafTis affluent tiam bonorum externorum tarn Da-uid quam altj ,quieum fcquebantur, pofiidebant, mhilominus confolauo' nedmma dcftituebaiur.Siquidem pia anima his tranfiiorijs rebus non fatu^ ratur,imô cótemnit et nihili facir^quic-' quid inftabilc ac tranfitoi iS efi. Si el(i* ris coclcftiajiliquæ famem non depel' lent. Neceflc alius cibus adfit, qui h' tnê animæ tollat. Ctbus externus fam^ ut non fatiat, ita nec aufert, led uerbS Domini reficit hominem famelicum» quod uerus ÔC coeleftis eftcibus,acanl tnæ adflitflæ gratiflîmus. luxta illud Matth.4. Nonfolopane uitfîuruseft homo’fed omni uerbogt;quod egredituT per os Dei. Paleæ humanarum dotfîrP narum, aut rerum mobilium, non fa* eurem faciût, fed magis famem intolc' rabilem excitant» Multi uerum cibum

Dd

IOAN* OE CO LA MP» 147 Dd contcmnunt, amp;nbsp;alium, tllis ut pu-tant gratiorem, ex mera infania quae-runtjSC lUo aflecuto æftîmant fe ingeti tesdeliciashabere, quutn interim ne-fciant, quàm tniferi fint » Et hi indigni funt cibo coeleftf,5lt; digni,ut perpétua fatnem fentiât,de qua ne cogitant qui-dem» Diua uirgo canit, Efurientes im^ plcuit bonis 8C diuites dimifit inanes, Diuites huius mundi non cfuriunt,nc que fitiunt iuftitiam, ideo non implen tur bonis fpiritualibus. Habent tranfi toriaamp;fluxa,quibus contenu funt,mi ferumhominum genus, Vosquæritc regnum Dei primo,SC caetera adqcien-tur uobis.Maiorem curam habete animae, quàm putridi corporis, ad corrti-ptionem deftinati.llla inquam efca,eft çternum bonum,illud uero corpus cft uermium cibus.

Spiritus fandus praeterca nos hic Confolatur, qui ob id TrafcéxZwT©* uo-catur,ut ueraci corde poffimus clama-re, Abba pater,Omnia fiquidem,quac . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k a pofli’

148 COMMENT* IN PSÄL* LXXVtt po(ndemus,in agone mortis relinqué-da funt, utpote diuitiat, ueftcs,auriim» argentum, fortitudo corporis, formo^ fK3s,fapientia,prudêtia, ÔC aliæ corpO rishumanidotcs. Die, obfccro, quid ca omnia homini profunt,cG moi ien-di terminus inftatf Cur igitur tarn fto-lidi fumus,criftas erigentes, quafi per^ pctuoillis caducis rebus ufuri fimusc’

Confideratc etiam,ne quis fuper ha-renam atdificet, utMatth.7*admonc^ mur. Volumus femper confolationes alias querere,quas Scriptura prohiber, cum tarnen nullas reperircliceat, fi u«I mare uel terram anxie cucurrerimus. Latina exeplaria ab ifta huius uerfus fentêtia uariant. Nâ habet uetus trans latio, fiuefit Hicronymi, fiuealterius cuiufquamjiioloenim cum quoquä hac derc contendere : certè translaiin ilia non eft contemnenda. Ea dico ha^ bet.Memorfui Dei, amp;nbsp;dclerftatusfuni. r^ifi Dominus implanter confolatiO' nem, nifi inferat gaudium mentibus noftris,

’• IOAN» OECOLAMP. 149 noftriSjOmni oblcólationc carcfcimus. Si ille nos non lxttficat,in eo quod pater nofter efleuukjquodfiliumfuum unigenitu miferii in mundum, ut qui credit ineum non pereat, Ioan.3. mi-fcrrimi omniS mortaliü fumus, quos terra fuftinet. Dominus aliquando iu-ftaexcaufa fuiscxternS auxilium dc-negat, amp;nbsp;in acerbilTima quæque dcq-cit.quo non ceflent clamare.Nam hoc cft cxercitiumfidci Chriftianæ, ut per multas tribulationes in regn um coelo-rumtotouentant»

l^ccordabor Id)ei y nbsp;nbsp;nbsp;in(luictU5 3

croy(liierelasjdciä} marore al^i cietur anima mea. S ccJa.

SAepeoramus pro inftanti necelTi-tate,adiun(ftis cleemofynis Qi. ieiu-nijsjnihilominusnoncxaudimur,imö magis deprimimur, ôé tribulationes grauiores fiunt.ut nefciamus,quó nos uertamus » Verum hoc utilius ac bea-tiusnobis,quamfimoxeiipcremur è

k 3 fpinis

lyo COMMENT. IN PSAC. LXXVH fpinis tubulationum. Crucc enim pro bamur,utqualcsnainintus iimus,3pgt; pareat. 1 gloi iam Dei illiiftriürê red dit,fl pel feuerauerimus côftantcs in de, quàm ulla res quantûuis prcfpcrri ma, Milites in hac terra fuinus, amp;nbsp;pu-gnam detredîabimusc' Ad (anguineuf que reflftcndû eft, cum fciamus Deum fuos non derelicfturû ufcp ad confum-mationemfecult,amp;fi fuccûbamus,Ô^ caro a liquid aduerfi patiatur. Aliäui' tam,expe(ftamus et quenmus.Ideo no fruftra additur hie,Sela,quafi ea uerba | »nincmoriam perpetuorcuocanda,^ tanquam tutiflimum afylum, ad quod in calamitatc confugiamus, appi ehen denda.

Tn tenes xiigihas ccnlornm tneorU) çoncujjîtsjntn:,«^ non loqnar, IOquiturhic Propheta moreuub g^’^’ Qpcniadmodutn hi, qui all-quid a rege potente uel monarcha fla-gitant, fixis oculis in facie tllorum hat»

rent

IOAN. OR CO LAMP.

rent expedtando refponfionc gratam. Itiis enim anxiu cor eft ÔC plenû umo-re.ne repulfam patiatur, ob id fumma humilitdce membns copofitis adftanc. Ita enâ funt uoia SiC delideria hde'uum. Sic in PlalmojidicitDauid, poftqua peccaflet, Cor contritum ôd humiliatS Deus non defpiciet, Item Elaias dicit. Super pauentem et tremcntcm fermo-nes Domini Spiritum fandlum requic fcerc. Et ille fpiritus cofirmat adflicftas confcicntias.Itafidelium corda nihil certiushabent, quamDeummoxfuo auxilio adfuturum,fi in fuæ gloriac increments faciat. Stultae preces noftrae hie retjciuntur,quemadmodum fupra dixicoptofius.

Qonfideraui dies änt'n^uos an^ f nosj'eculorutn.

I^ecordor carminismei? loqnor no^e cum corde mco.pcrJcrutatUY ^uejpiritus meus^

k 4 Homi*

COMMENT, lN-PSAL,LXXVn

HOmini nihil dulce, nihil iucun-' dumnecgratu, G infortumi accr bitaicfendtoSèGilli exquiGtilGmæe^ pulæ et Perfici apparatus apponeren-tur. Cogitat perpetuo apud feanxius, quam potend manu antiqui patres à erudeliffimis hoftibus liberatifunt,SC egoiuxtahbidincm inimicorum meo rücxerceor,rapiorcp.ubi piiftina Do-* mini dementia amp;mirericordia.ótfc, Podus id in memoriam reuocandum, Deus pater Chriftum Glium fuum un^ genitum ad has augußiasin crucede-duxitjUt diceretjDeus meus,Deus me^ us, ut quid medereliquiftic Putas netc meliorem SC digniorem efle ChriftoC’ An eblitus es illius,quod crux fit ferêz daCScriptura facra bene in animo uer-fanda, amp;nbsp;meditanda, Gc^ affeóus irti in uanum abeunt.Nam quæcunc^ mi racula SC G'gnapatribusobuenerund nobis in utilitatê ôi. bonum faóla funt. Quanquam Dominus fan dl os patres non femper liberaucrigfed folum pro^ nominis

JOAN. OEC O LAM P» tyj ppminis fui gloria quofdam c camino Ignis eripuit,quofdam fanguinc lefta-riuoluitDeimaieftatcm.Ccitèhocra-roiangit animum noftrum, alias pcrt-culis obicóhmitiorê ac dcmcntiorcin animu habcremus. Dauid trtbulatto-nibusomnigeniscum afficeietur, ci-tharamfuaminmanus anipiebat gta ttasDomino agens.lllum itniiemur èC fpiritus nofter tnftis, quietus actran-quillus erit.Pcrfeucrandum auië eft in prationibus,fi exaudiri uolumus.Ne-que ulla hic mentio de ftultis pt cculis, quas Beguttæ et Monachi ociôfi exco gjtarunt.Dc ueris orationibus à S piri.-tu Dei profc(ftis,loquor,quaîDeofo-lummodo acceptât funt ,eascp funda-mus cordenon hatfitanti: corpus intc-rcaDotnino comittentes fiuc illud fer-uet, fiue perdat. Et fatis tuti erimus, (î ijs artnis proteefti fumus.Si enim Deus pro nobis, quis contra nos pugnabit ickeuer? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

k 5; Nun*

»54 COMMENT. IN PSAL* LXXVII 7 2\lun(luid in internum clongdbit je JDoininuS)!^ non adijeiet ut itcrum. benignumje exhibedf:

® d^uncluiddejkit inperp ctuupictd$ ciusy^ßnemhdbet uerbum Ç con^ folationis eius J ingenerdtione ^enerdtionemZ

9 dSdunpiidoblitusefimyereriDe^ us y nbsp;nbsp;continebit in ird mijericord

dsßidszS (eld^

Ü Domine Deus cxcrcitu5,an non mihi miièro pcccatoriparcesî'eft ncfons mifcricordiç tuae exiccatusfDc feres ne me adßiefium, qui nihil aliud cs ipfiflîma mifericordiç imagoÆcr tè Domine nun^ me, hoc fcio ex pro^ miffionibus tuis, déférés. Scio enim te ciTe prote(5lorê omniu in te fperantid. Hçcautêuerbanô funt defperationM । {ignagt;fed intimi affedlus ÔC arden tis O' rationis indicia. Neep uoluit, amp;nbsp;fi que«-ratur fe deiéi tû, ab oratione defifiere, qualî

ÏOAN. one OL AM P.

qua fi abieccrit animû, quum adiunga tur Sacla,fed feruêtius inftarc, quo tan dem Deus cxdte.'ur adairxiliû prçben dum. Verba ifia omnia emphatica fût, et ex corde antaro dfluunf,quod uihi-lominus in Deum, SC fi iialde prema-tur cruce,fpem libcrationis habet, Etdixiycp^ritudotnfaçni Ç atre-cordabor) annorddexierec excclß, SV pra dixit, Domine, habet ne mi-fericerdia tua fincm,ob tneam mi-fenarn et tmbcciHitatêc' lan» leipfutn rc prehendït,dices, Ego loquor ut homo afthdlus, debilitatus, amp;nbsp;abicôus, qui pre dolore quicquid in mentern uenit, lt;loquit.Difcimushic,quanto quisma ioribus tentation,b obruitur,tâto cer-tiori fpefulciat ob De» prçfens auxtliS. Verba cnim hæc bene perpendenda funt,ô(f cordi infcribendatêpore mor-tisgt;quâdo lutfîandû eft cum peccatis ci fatana,neuincamur tam àfatanac fug-geûionibuSj^ acerbilltmisdolonbus, quos

»5«^ COMMENT. IN PSAL. LXXVII quos corpus fuftinet,quum mutationi omnia fint fubiedîa. Äd fint maximac angußiae, an no Dominus in momcto temporis illas fedare poteritf'Dominus ducit ad inferos dC red ucit,uulnerat 5)C fanat, diuitêFâdt et pauperê. Ad ilium igit folum refpiciamus, ne peccatis no ftris ac fcelehb.offcndat.qui nos in ui-lae nouitatc, quafi nuper geniti infan^ tes.ambulare uult.Impiorû uoces nihil nos moueât,qui dicunt, Dominus mC punit proptermeapcccata, ueniatlo* eusnoncft, ira Dci perpétua fupermc cubât. Caini funt amp;nbsp;ludæ imitatoreSi. Pij longe aliter fentiût SC dicût, de mf fericordiaDei,quç in æternômanet Et ficfirmâin DcumfpêcoHocantinipfa cruce amp;nbsp;morte, ut pofthancuiiâatter^ na gaudia confequi fe no dubitent, ut ut ratio Humana repugnet.

Il l^ccordâbor operüjDominîtnâîn memor cro mirabilium tuorü Ç quac fcciftij ab initio^

Medi*

ÎOAN* OECOLAHP. 157 l^cditdborquo^iin omnibus opc^ *x ribus tuis : nbsp;nbsp;de ßudijs tuis lopuar^

Rius neep fpes,necp ulkim folatiS aderat, iam autê tide côtirmata ex promiflîonib.patribus datis, et ex ope rumtuorûmaieftate, crefdt cofolatio perquâiucunda, quægaudiû adfliôac côfcicnttæexdtat.Quafi dicatjam ex perior Dei uolûtatem in me fuas uiïes exerentê, deletftat nunc me pie et iufte uiuere.Excrcitiû meum,quo ad uiuâ, crit in lege eius die ac nodîe O dulcè milii eft lex Dei eduliû,ualcat mundus. cû fuis delicqs et pôpa.Domino meo to ta mente inferuiâ cû hiiantate,eicp ad-hærcbo dû fpiritus hos regit artus.Re-linquo propter reports breuitatê uobis hos affeôus examinandos cû utilitatt dJeusii^nélo uidtua^Q^ms Deus tndp^nusßcut JDeusi Hlerufalem locus fan(5lus,quê Dc^ us unice elcgit ad cultum fuû, in quo etiam loco adorari fe uoluit, amp;nbsp;in nullo

IjS COMMENT. IN PSAL. LXXVII nullo aho.Dicit igttiir, Ad templu tuö uenio,et nullu ahum locu inquiro.Tu es Dominus qui auxiliari omnibus ad flióis hominibus foics.ct gratis quidé. Agnofcat quifcç feipfum intime, quP bus rebus careat. Et quanquam diuf-nam dulcedinê uerbi Dei guftarit,non cclfet tarnen quotidicilla inebriari. Sa tan nouit duleia pocula amaris rebus oblinire, quo nos à diuino nectare de* terreat, probibeatcp.Dominus acternac uitedulcedinem nunquam é cordibus noftris auferat, Amen.

SERMO SECVNDVS D, IOAN.

OECOLAMP. JN PSAL.LXXVII.

S Vdiftis dile(^i,hefterna in «côcione,adquêo ationes

nus nobis propofuir, qua docet, ut lt;3 fiduda ÔCGne haeGtationeoiemus,cef

tinos exaudiendos, Nulfæ etenim pre ces Deo gratg funt,niG adGt Gducia im petran*

IOAN. OECOLAHP. 159 petrandae rd, qua petimus Nihil autc coducibilius hotnini ad orationê fe dif ponend, $ frequcns cogitado omni -potenuæL)ci,bonitads,mifericordiac, amp;nbsp;iuftidæ. In Chrifto ea omnia nobis funt exhibita. Olim Deus omnipoten.-dam fuam patnbus oßendit ex Aegy-pto cos educes,ilia amp;nbsp;nobis adhucho^ die no denegabit, iuxta Efaiac Prophe tac di(3û,qui ait, manus Domini no eft abbrcuiata,utnonfaluet,0£ln5 aggra-uataeft auris cius.ut no audiat. V idelt;u mus iam eius potentiam.

JJçuiinfànélouiatua.Qi^iJDcUf 13 ma^nus ficut Ucusi

ALiqui ueiba ilia Gc interprétant. Deus in fuo tcplo uere agnofcit etadoratur,^d eft in Hierufalc. Alij ad coelum referut,quod magnac potentiac indiciu eft illius Dei,qui folem fuu finit oririfuper-bonos et malos.ac pluuiam mittitfuper iuftos amp;nbsp;iniuftos,Matthçi ca.5. Quis alius nouit,ccElS,folcm,lu-namacftcllascreate,quàm Dominus Deus noftcr f Hoeçp fpem pio homini

gt;^O COMMENT. IN PSAL.LXXVit Ingen tem excitât fi ex corde Dei potcrf iiam credit. Cogitate,qualem orauonc Spin'tusfantfîushic nobis præfchbat. Iri captûn'tate fumus intolerabili, eX quanônhberamur, nifiDeigratia cri-piat nos. CiattiamuS itaq? fpe bona fulcimur, Deum nos cxaudituros. Ad monemur etiam,neullam aliamcrea-iüram,quantûuis fantfîam amp;nbsp;miracii' lis ciai am,inuoccmus, quàm Deum ip fum per Chriftum. Arguit denic^ Eth-nicos, qui relidîo uèro Deo ad idolola^ triam turpilTimâ fe côuerterunt, ad inutilia opera,quibus fe propemodurn confcccrunt. Nos profeôîo illis fimilcs fuimus amp;nbsp;ferè ftultiorcs,qui Deû aquaf uiuEe dereÜqucrimus, ad ciftcrnasdifquot; fipatas euntes.hoc eft,qui Deo contcin pto,randîos,l)gnajapidcs,ô;’ quid nÓi adorauerimiis, illisqj eleemofynâcol-legerimus. Ograuepeccatû. Vtiriam adhuc hodieaudifores uerbi Domini ab bis fupetftirionihus à tenerisimbi-bctis.ex corde abhorrèrent»

Tu

ÏOAN» OECOLAMP*

u JDeusfacis mira^ct notämfeci 4t ƒ?ƒ in populisfcrtiaidinem tuante

NVllum miraculum,quod cxdi-uina potentia no fit fadum, etft aliquando AngelorüminifterioDeus utatur,quemadmodum in Aegypto» Sed Angcli liane uirtutem à feipüs no

1 habent-j fedaDco. Neqj Apoftoliper propriam uirtutem miracülis clarue-runt,ne($ fibi ipfis tribuerunt,fi quem fanitati reftituerunt. Dicebant enim AÓo. cap. 3. In nomine lefu Chrifti Nazareni furge,et ambula,non in no mine Petri uel Ioannis. Opus Domini erat: honor itac^ Dei, à quo fanatio uenit.Cur non uertimus oculos ad mi raculaalia, multo admirabiltora, quac quoüdie fiunt, quaeep ftupore non ca tentingenti, nempe cum ex pcccatogt;-refit fidelis ÔC homo ex animo refipû feens, ex fuperbo humilis, ex iracun-

! do mitis,excontentiofopacificus,cx ' nbsp;nbsp;ebrio fobrius,cx feortatore caftus,cx a

t uaro

lóz COMMENT^ IN PSAL. LXXVlI uaro liberalisf'Hçc funt mirabilia Dd opera, Opus eftautem aha natura, el uoluntate, fun bono progrcdt uolu-mus^quacà nullo alio,quàmab ipfo Deodatur.Si aconfuetudine peccan di antiqua liber eiïe cupis,ad ilium cla ma.qui potell abftrahere ab omnibus, quæadpeccandû arma fubminiftrât, Maius miraculum pcccator à ui-ttfs folitis defciuir, quam ß cxco uifus reftitueretur,imô quam ß mortui cxci carentur. Dicamus omnes ex cordis aflFedu , Ah Domine fac fignum in me, ut noua men te doner, ut uitiadi-gno odio profequar,ut proximo animo iucundon'd^ propter Deum infer uiâ. In me nihil tale fentio, natura mea (èmper répugnât, eß pugna in me per petua. His orationibus pius gratiani Dei ad omne opus bonum poflulat» Illis autem qui hypocrifi laborant, no efi miraculum,aliqucm à peccatis cef-fare.Quam fidem putatis habere ilIoS, qui tempore pafchatis fida reßpifcen tia

î o A N, OE C o L A M P» 165

Ha facramcnta corporis fîC fanguinis Domini perciptiint, cumiterum,amp; nó diu poft in détériora ÔCpeiorapec cata ruâtCMcra hypocrifi apparêt co^ ram ecdefia, ludiimitantes, habebût dignas tandem pocnas, Dcononim* Jjonent, Abfit ctiam à nobis quorun-dam uox,qui dicût. Domine trahc me ad fidei cognitionem, eo quo Diuum Paulum modo,etc» Audi uerbumDo mini fedulo,et ferua illud.Nam hi.qui traâum ilium fie ociofe expeeftant, 6d ffiuolc Deo obloquuntur, Deum tentant, nccç ferio Dei cognitionem fla-gitant,Mediatibi funt propofita,quac fi côtempferiSjindignus es ulla gratia» Miferi illi Angelum è cœlo præftolan tur, qui eis fit demonftraturusuerita-tis uiam,et cum uerbo Domini,ad hoc ordinato.gratiam Dei rerjciunt,ipfis in maximum damnum. Nam illis uerbû falutis odor eft ad mortem. Qui fe no cmendant, etfi miracula fatfta per Deü et minifttos illius audiût, nihil eis uiili

l X tatis'

1lt;?4 COMMENT.IN PSAL, LXXVil tati's adferre potcft,G uel quotidic plu-ra fi'erent. Omnia quç Deus operatuS cft,miraculo no caret,Quis pro mira^ culo non numer3rct,mtfencordiam Def,æquc magna hodie efleatcpolim^ Confuge ad illam precibus indefclïis, 01^ fenties in animo triftifolatium no minimum. Valeant caetera miracula» quae Dei gloriam magis obfeurant, quam illuftrent.OIim miracula Qi. pro digia fadafunt in Aegypto,quibus Pharao cum fuis folum detcrior redde batur, Ifraeli uero ilia folum ufui eraU Nos uerbum Domini fandlum habe' mus,quod præponimus miracuIis.Et illud maioris pÔderis apud fideles eft, g ulla res fit uel preciofiflïma 4 Paulu# iCor.idicit,Nos prædicamus Chrb flùm crucifixum ludçis quidem offen dieu I um, Græcis uero ftultitiam, foi ciüfdem uocatis ludacis pariter et Grae cis, Chriftum Dei potentiam acDei fapientiam. Hancdotfirinamlocoin-gentis miracuii habemus. Si enim

lOÄN. OECOLAMP. idy rc crcdiderimus,quod Chriftus pafTus fitjó^ quo modo illud medium rcdcm ptio humani generis contigerit, mirü in modum gaudebimus. Cruce pcndi ludçis fuit res cotempnffima, ac apud nos patibulo fufpendi. Quern ea non adficiunt,ut Deo gratias agat,non ui-dco quomodo poîfit nominarihomo. taceo Chriftianus.Et nullus ex Aegy-pto peccatorum liberatin', nifi cru-cepriusbeneprobatus. Nequ€cft,ut crucem grauem uel Icucm tibi ipfi im-ponas, quafi fis liber cuafurus« Per fi-dem in Chriftum cruciHxum ucie libc rierimus.Crux ferreauel lignea nihil ad rem facit.Fcr çquo animo crucem, qua Dominus imponit, pcrhâc enim intrabis in regnu coelorum, cum mo-nachi 0^ alt] hypocritac fecludantur fua crucc, quam infania quadamdu-ói ÔC fupctbia,fibi ipfis impofuerunt, contempta cruceDomini, l^edcmiflipotenterpopulutn tiuh ' filioi Idcob It^ph,

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 5 Non

idcf comment.'ïm tsal. lxxvii NOnabfcçratione hiftoria libera tionis ftliorum Ifracl ex Aegy pto, quae faepiffimè tam in Prophetis, quàm Pfalmis addueitur,quam udim ctiam uos in recenti memoria habere» DicitrO tu es fortis Deus, qui potent terfilios Ifrael eduxifti exduiafcrub tute Argyptiaca,fubmerfis eorum int micis.LibéraÖCnos miferosamp; adfli-* (^os, qui depnmimur amp;nbsp;à fatana calii do,et peccatis grauiflîmis,nc omnino pereamus • Nutlum alium auxiliatorê nouimus,quàm te, quigaudeshomf' nem peccatorcm ad te conuerti. No-ftisex hiftoria Gencfeosjacobum A« gyptum ipimigrafte.famc côpulfum, cum filtfs,uxoribus,amp;omnt fuafu^ pellccftilc, lofephû autem feeundutn locum poft regem occupauifle, 6C re-gnum rotius Aegypti prudentiflitnc gubernafte. Verum poftobitum lo-fephi amp;nbsp;bonorö regum, multiplieato Qé auóo populo ludacorum, perfecu-ào horribilis incipiebat, ÔC adeo gr^^ uis»

IOAN. OE COLAMP. 1^7 UIS,Ut puerf eorum mafculi aquis fub-mcrgi prçciperentur.Labor omnibus quondianus praefcriptus crat, qui no folum non diminucbatur,fedmagis magiscp augmcntabatur. In hac igi-tur ærumna fil qs Ifrael conftitutis, Do minus Mofen famulum fuum mifit, qui cos potenti manu cdudurus effet è domo feruitutis.Et quemadmodum Pharao rex impius diccbat Exodi 5* cum Mofes 6C Aaron ad ilium miffi effent his uerbis,fic ait Dominus Deus Ifrael J Dimitte populum meum,ut feftum célèbrent mihi in deferto. Et di xitPharao,quis eft Dominus,utau-diam uoccmillius, 8C dimittam Ifrae-lernfNon noui Dominum, needimit tarn Ifrael.Quarc Mofes amp;nbsp;Aaron ab ftrahitis populum ab opcribus fuiscquot; Ite ad laborcs ueftros. Dixit quoque Pharao,En multus eft populus tcrrac, etuos facitis, ut ceffet à labo ribus fuis, etc.Sicnoftri Pharaones.Epifcopi, ôd papaliscoUuuics dicunt, cum pt) uer-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 4 bum

icfs COMMENT. IN PSAL. LXXVIT bum Domini audirc uoIunt.En ncfd unt, quam belle amp;nbsp;padfice dcgant,o* nus illis grauius iniiingendumme ita ociofi Sdfalaces cxiftant,0d fiebreui i I If us noui Euangelq hoßes crunt.Ex» aólionibus ctiam quotidianis eosde-grauabimus,quo minus odofi fint. C^uacrunt nihil q libcrtatem carnisjfo ditionem alunt, dam in angulis fua condliabula habent.Refifiendum eß prindptjs.Hçc funt confilia impioi u, mendacqs plena, ct inde uarias perfe^ cutiones et profcriptiones uidemus o-riri. Ibi opusconflantifide, ncab illis nebulonibus, miris aflutijs 6C pro-iniirionibus,quibus pollêGadigamut» quo Domini uerbum,quod ipfa uerfi tas efl,et animç dbus,abnegem us mo re quorundam, qui pofl agnitam ued tatem,quam negate no poflunt, pcc^ cant,repugnance etiâ ipîbrû confeien tia.Dcus omnipotens miferat feruum fuum Mofen, mittit amp;nbsp;uerbum fuum quotidie per miniflros fideles,fed Ph^ ta

IOAN, OECOLAHP.

rao perpétué répugnât, Sdfui' fimilis eft, homines abducit amp;nbsp;retardât,quo-quo modo poteft, nihilcp omiitit o-perando amp;nbsp;confukando, ne Deo fer* uiant. Etnifi Dominus mirabili fua gratia fulciret fuos,a(ftum de illis eftet. Quisenumcraretmiracula in Acgy-ptofadac'Nonne aqua fanguis fitf Id eft, fapientia Humana fit pernicies ani marum.Ccrtum,damnabilcm efte fapientia, quatfe contra Domini ucrbû opponit,licet maior pars fapientum hac glorientur, Ranat mundanos ho-mines,cauillationibus, uanitatibus ôi fefquipedalibusucrbis affuctos figni-ficant,quorum nullum aliud ftudium. quàm in his leuiculis rebus omntm aetatem tcrere.Cyniphcs funt malac co gitationcs.quje nos infeftant, uolitan tes hinc inde, ut nobis obftaculo fint, ne bonum operemur .In fumma,quid in ollis Aegyptqs inuenies, nifi blanda amp;nbsp;fedu Gloria ucrba,in quibus efca

1 nbsp;nbsp;mortis eftî Cauetc ab eiufmodi rebus,

I 5 ne

170 COMMENT* IN PSAL* LXXVlf

ne plaga Domini iam imminens,tandem et uos,ob multiplicia peccata cot ripiat. Admonemurdetjs quotidieJi ceat pauciuercôt^ ex corde fe conuer-tant ad Dominum*

iderunta(luatcDeuS)Uiderut I te a^uce contremuerunt, etidtn. abyjji cxa^itattrßint.

»7 2\/ubes e^'uderunt a(Juds, nbsp;nbsp;noce

dederut athera., etiamfa^ittcctua d^currunt.

oxtonitruituiinjj)b(srd(3icr\s^ illuxerunt orbiful^urd:,trctniiit commotd cfiterrd^

/« tttdri uidtud, Jemitcttua d(]uis mukis , nbsp;nbsp;ue/li^id tud non co

^iK^ttntuK

CVm mare diuideretur, populo Ifrael uiam prçbens, magna Dei potcntia apparebat.quam nemonega re potcrat. Sicé^ illjG filij Ifrael per ma

re

ÎOÂN* OECOLAMP* 17t rc tranfierunt ex Aegypti finibus, Do mino facrihcaturi.C^omodo nos Ä« gyptum deferemuscquot; Per cmendatio* nem uKæ.Aquæillæjquçbaptifmum m ydice fignificant,nihil nocebunt no bts,imô maxime proderunt. Qui Pha raoni non ualcdicit, ille no profundas man's aquas ,hoc eft huius mundi cala mitâtes emenfus eft. Tonitrua audic-bantur, öd grando,omnia, quae ptiorum erant,deuaftabantur,filijs au teniDei ea omnia nihil omnino offt-fiebant. Et quando Dominus legem Mofi dabat, fimüia tonitrua amp;nbsp;ftilgu-' rationes Sgt;C audiebantur amp;nbsp;uidebanx lur.quia Dominus illos uolebat fic per legem terrere.Et quemadmodu grande amp;nbsp;corufcationes terrorem homini incutiunt,ita etiam iudicium maxime confeientias tcrret,amp; concutit.Domix numigitur timeamus, colamusamp;lau demus propter fuam bonitatê amp;nbsp;man fu«tudtnem,non propter horribile futurum iudicium amp;nbsp;arternam damna-donetn.

I7i COMMENTÉ» PSAU LXXVII doncm.Hicp terrores populo Dei ma gnam utilitatem fercbant, ficut ÔC ua^ har plagæ,quibus aliquando Deus fu os cinendat.Etiam hodic hunc ordinc Deus feruatu'deo neputemus id co ue nire,quicquid eft plagarum,quafi om nino Dominus nos à facie fua abiece* rit.Iob miiêrè ucxabatur,nihilominus Deidilccfîus fcruus, Et quis fandîoriï non crucis accrbitatcm expcrtus eftc’ Cum mundus dcrelinquendus.incrc-dibile^ quàm multa funtimpedimêta. In una parte,uxor,filq,amicigt;ô(r res do mefticar, in altera Pharao ipfe, ÔC crux carnimolefta-HiccIamandum ad Do min um altis fufpirqSjUt opus fuum in nobis exequatur, Sçpe homo fibi con ftituit ca omnia uelle fupcrarc, fticce^ dit ucro minime. Vbi autem Dominus uiam demonftrauerit,ibi felix fuc ceflus profper apparebit.

DeduxißiqudßouapopidumtuUf per manum Alofiç^ Aharon.

Chri-

IO AN. OECOLAMP. »7J CHiiftus,nofter paftor cffe uult, nos eius ones fimus, quae uocetn paRoi is tam beneuokntis audiamus. Chriftus figuram habet Mofis ct Aha ron, ideo ilium toto corde fequamur» Ipfe oues errâtes in deferto huius mun di querit, paratus fuis humeris nos ad ouücdeferrcjpafcuauitæ ætcrnaclargi ter proponens, qui omnibus nobis fu am gratiam ad confequendamcoclc-ftia bona conférât. Amen.

CONClONES D. IOANNIS OECO-lamp, in PSAL. CXXXVil SEX.

Chrifto,haud mi* w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinasPfal

la nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totam,

Dei Spiritu prolatam One omni reuerentia traefîari, quum deui-ta bcata non fint foliiciti. Tales enim nihil fermenti diuinarum rerum in fe ipfis habent, alias dulci iilo fapore affi cerentur. Multç hcrbac amp;nbsp;lapilli,quan tumuis preciofijfi uirtus amp;nbsp;mcdica uia ignoratur

»74 C0MMEN3N PSAL. CXXXVlI fgnoratur,in nullo predo habentur» Si ucro uis illorG nobis innotefceret, nemo non pararet fe ad inquirenduni uel herbas, uel lapides. Sic enâde uir-Cute etenergia Pfalmoru loquor, con^ Cemnuntuiquidcm àmukis, caufa eft ignoratio,ad quid utiles fint, Et nc fa-crificuIinoftriufumPfalmorö noriïf, quiillos murmurant dienoôucç, fed fine omni intellcdlu SCcognitione. Id autê procul à nobis fit, ut more illorö cantemusdiuinas Pfalmodtas,Cante mus fynccro pecHorc fpiritualia carmi na, et Deum pro illoru intelleflu oremus, dabitid Dominus,^d petimus fine dubio.Dices autcm hie. Audio in hoc Pfalmo immifericordem oratio-ncm,amp;plan^crudelem,quod Baby.-londeftruidebeat,omnidementia pofita- Patientiac encomium expeda bam doceri, fed contrarium mox prp ma fronte apparct. Neep illos ualde ctx ro,quidicunt,Quid admcBabylon^ Quidfluminaiftamihinarrant c'eut menti®

IOAN* OECOLAMP. 175 tnctio fit organorQ fufpenforu c'Hi wu nes ratiocinantur apud fe,quafi hie ni hil rhetorico more fit fcriptû.cçrte hoc hominS genus adhuc ignarû reiu diui naruin,nccp agnofeunt, quarePfalmi fûtÔC à Spiritu Deiinfufiamp; fchpti.E-uoluant,obfecro, omnes ethnieorû li-bros maiori diligentia, g haócnus, Si. difpercâ fi talé ornatS in his inueniêu atephic fefe offert. Spiritus fanôus no uit fuâ dirigere lingua,ut homirAÛ afFc (Sus moueat: nouit etiâ addere ditSis fuam uCnuftatê ÔC elegganhâ quâ nec Liuius nec Cicero adeoexatSe fuis feri pas addidcrunt.CrcditemihijUerapa ticntiahicdifcitabijs,qui fciuntDeo omnia tribuere,quitus denicp optime cognitQ,Dcum effeuindicê fuorum, amp;nbsp;pcccatorum punitorem. Hoc ipfo canitehunc Pfalmum amp;fimiles,fano intellelt;Su,ÔC ex cordis affetSu.

Primo igitur dicit de Babylone, quac miferabili cladc deftrult;Sa eft. Si cnim agnoucritis,qualis nam ciuitas fuerit.

COMNtEN. IN PSAL. CXXXVlï fuedt, qua potenna, quibus uediu i' tijs prædïta , multum accedet uobis dodrinæ, imó ifta cognitio erit uobis tanquam clauis ad Icgendum cunl fruóu unlitateomnium Propheta^ rumfcripta. Paucis itaqiierem omnê in medium proponam. Hierufalcpi, dicitur ciuitas fideli'um amp;nbsp;fihorû Def. Babylon ucro.fmpforum eiinfidehu. Et Hierufalê terrenajfigura futteoele-ftfs,è contrario Babyloujquä totprin. cipes 8C domint fnhabitarunt, figura huius mundi.Nam ficut fpiritalis Babylon e(l, quam fatan matignus cum fuis incolit,ita et coeleftis Hierufalem, in qua omnes pq amp;fandîi Dei exiftSt. Quiumbram animaduertuntSC figU ram,facile ad ueritatem ÔC fpiritualcm locum deuenient» Inuenimus Hiero-folymam ciuitatem in loco praecipuo, amp;nbsp;a Domino feledoacdificatam,ut2 Paralip.i fcribitur * EtPfalmo tjz Habern us fatis exprefle Spiritum Domb ni dicentemtCluoniam elegit Dominus

ÎOAN» OE COL AM P» 177 nus Zion, Sc defiderauit cam habere pro habitaculo tuo. Magna dignitas amp;nbsp;excellentia hutus ciuitatis, quam IÛ bi Deus ddegit ex omnibus,in locum habitationis. In nuiio entm terrarum «ngulo uoluit fibi templum aedifica-ri,quàmin Hierulalem.Hoccp nomine ciuitas illaiandia uocabatur, ÔC ciuitas ueritatis, in qua SC iußieia legis diuinae promulgabatur,amp; uia iufti-tiae docebatur. Ibi diuinac ceremoniç, fandlafacerdotum Dcifacrificia,ut etiam exterae gentes ob religionem earn ciuitatem fumma ueneranone co luerint, ueneratiep fmt

Eum inlocû in quo ciuitas Hicrufale conftrucfla eft,quidam dicunt Abra-hamû film fuum,qucm diligcns immo larediuino iuftu uoluit, duxifte. Po-fteaSeChriftus in hoc monte offerri debuit,præterea Spiritus fanóus illic Apoftolis datus eft in die pentecoftes, quadieecclcfia Chriftiana fua incrc-menta fumpfit.ln (umma,in hac ctui-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m täte

178 COWMEN. IN PSAL. CXXXVII täte Deus cœlt amp;nbsp;terræ praecipuo cuÉ* CU à populo Ifrael laudatus ÔC uenC' ratus efl»

Audite nunc de Babylonis condi-tione,quæ officina fuit omnis idolo^ latriæ, SC omnium fceleru mater, imd armarium fatanæ. Habitatio mago-rum, amp;nbsp;præftigiarum, fchola fuper^ biæ,blafphemiarum, inuidiæ, auarp ' ti«r,deniqueamp;palatiumtyrannoruni I cr'udelilTimorum, malfeus contcrens î omnein terram,amp; mons deuaftans. ' Prophetç dicunnillic fuifle locum per dittonis amp;nbsp;defolationis/pelunca latro num,career bonorum hominum,ô^ timentium Deum purgatorium, paU-eis ut dicam, fentina omnium feelerlï ÔC abominationum. Ideo SC taie nomen fortita eft, ut confufio amp;nbsp;deordi* natio omnium reruminfe habeat.H-lic enim idololatriac cultus primo ccc-pit.Aliquidicûiillos ignemadoraflê# । amp;multa prçtereaidolahabuifleexbi* , ftoiijs confiât, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

AudiHis i

I

10 AN. OECOLAMP. 17^

Audiftis jam non modo horren^ da, fed ettam dcteftanda de Babylo-ne^quomodo ciuitas fit dafmoniorum 6C «dololatrarum. Vbi cnim «dolajbi neeeffe cbam diuinatores et talfos pro phetisadelTe, qui populo imponant fuis praeftigijs amp;nbsp;fafcinationibus.Ty^ rannidedeniqueintolcrabiliidolade-fcnfa funt.alias ÔC contcmpta S)C (pre ta à multis fuiffent, Rex quoquc Babel inEfaiacap. 9dicit,Ponamthro-num mcum ad aqmlonem,id cft.occu pabo tem plum in Hierufalcm meis ui ribus öd potentia.Nemo mihircfiftet, quantumuis lortis 8lt; robuftus.Accc-ditadhoc,quodfaftuofusfuit popu-lus in Babylone,ucrumDei cultum pedibus conculcans, ex quo contem-ptus Dei necelTario fequebatur ,.Ex fupetbiauero illa enata eftintoleran-tia, qux non fert uitia fua 1cprehendi, imo uultlaudari in omnibus , Apud hos pij Prophetae nullum locum ha-bent,quia non poffunt tacerc, neque con-

180 COWMEN. IN PSAL» CXXXVII connïueread uïtiajndefanguinïs ei' fuHofrequcns, etbelia crudeliaorïun tur. Hi deniquc proximos pares ud diuittjsuci potentia ferre nopoiTunfy ex quorum fpolqs fua fpeciofa palla-tia ædiHcarût 8C decorarunt, imó eX fanguinepauperumec uiduarumhas diuitias cone^er3r,quafi Deo hæc cru délirasfumme placeat.Gen.lo legi* mus de Nimroth,qui fortis uenator era t, po tens tyrannus, bellandouiiv cens multos,ex quorum fudore ÔC fan guineconßruxitciuitatem, in qua cX mera fuperbia turrim erfgcre coelum attingentem conabatur,cfi fuis, quos ad hoe perfuaferat, quo tuti enent ab omnibus incurfionibus, autinun-dationibus aquarum. Verum debito tempore Dominusaduenicbat,et hoC opus,quodfummoftudio inccptuni crarjtaimpediebat, ut confunderen* tur omnino, 8i ut nullus aliS iam am* । plius intelligeret. Diuifit etiam eos in varias terras, dC gentes, Neque ob id male

10 AN. OEC o LAMP« tÖl male fana gens deterrcbatur, fed aliud inftitutuna excogitabat, quo hoftibus fuis terrori effet,« liberius poffct alios deprçdari,muros adco latos conftrue-. bat circunquaquc Babylonem, util-lic quadrigae quatuor fine impedi-mentofimul incedere poffent, Tcftc lofepho Antiquit « lud. Itb, i cap. 11* Item hortos ferarum habuerunt fatis ' delicatos, in quibus mira uidtffes ani-maliainclufa. Verum quod maxime dolendum eft , nuilum in Babylone utrtutis ff udiummullaiuffitia,nullum denique ueritatis ueffigium. Qui ueri Dd, iniuffitias hominum uindicätis« mentionem faciebat,illcaut contem-nebatur, aut ad crucem rapiebatur, quafi domefficorum dcorum irrifor« Nolo quiequam dtcere de adultertjs ipforum, amp;nbsp;alxjs fpurcittjs. dequtbus fatiusefftacere, quam pias aures uel tantillum offendere. Qui igitur in hac Babylone detinctur,mox fibi redcun-dum effe in Hierufalem cogitety aut

• - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m ) pc-

l8i COMMT-N. IN fSAL, CXXXVII percundum omnino,

Sïciuxta liiftonam has 4uasduigt; rates, Hierufalemô^ ßabyloncmdc-ferjpfi paua's, quarum una filiorum DeleftÔCpiorum,altera fanguinolen torum amp;nbsp;tiiiorum fatanac, Nunc de coelefti Hierufalcm ÔC fpirituali fermo crit, quænequelapideis necÇ lignas domibus côftruitur. Populus fidelis, amp;nbsp;focietas piorum hominû, utprius dixijilla Hierufalcm eft, ficute contra ho I'mpfj Sc fcelerati homines Babylon uocantur* Ephe, i ♦ cap. Icgimus, Elcgit nos in ipfo, antequam iaceren-tur fundamenta mundi, ut effemus fandi amp;nbsp;irreprehenfibilcs coram illo per charitaiem,qui prçdcftinauit nos, utadoptaret in ftlios per Icfum Chri-ftum-Dominus nofter inextremoiu* dicio dieet ad nos Matth. 25, Venitc benediefti patris mei, pofTidetc regnS paratûuobis ab exord io mundi. Po* pulus Dei prçordinatus eft ad uiram, et inferiptus in numéro filiorum Dei»

Nouit

î o AN» OEC OL AMP* ISJ Noüit exadle Deus fuum populum» Cui uult mifcrenullius imfcretur. Ne-queellliiuminpoteftaic papæ autE-pifcoporumgt;aliquem aut infcribere in numerum Hliorum Dei, aut expun-gcrepro libitu fuo,Dei illud folius eft, et non hominis.Quanquam miniftri ecclefiaedent externa figna,quibus ho mo certifîcatur fe à Domino uocatû; . fi interna concordant, bene fe rcs ha-bent, amp;nbsp;pius non dubitat fe in album filiorum Dei inferiptum. Et ficut ciui tas Hierufalem tcmplum Dei habet fandium ,in quo nihil quàm fandlaof ficia,amp; à Oeoiuffçccremoniaf perage bantur, fie uerus populus Dei nihil facit,quàm quod à Domino iuffus eft. Et habet fanlt;ftimoniam,non à feipfo, ( quæ enim fandlimonia in corpore peccatricef) fed à Domino lefu Chri-fto qui ad hoc ordinatus, ut effufione fanguinis fui nos fandîificaret SC mun daret.Ideo nec in noftram iuftitiam oculos uertimus,fedin paftîonê Chri-

tn 4 fti

t84 COMHEN. IN PSAL* CXXXVII fti.Ipiccnimuerumcfttemplum, per quem populus fanóih'catur,CoIof i» Et populus ifte duïtas Dei uocatun non kuiter,neque ut alto ocio fruatur. delicijs fcateat, Ói uartjs fe polluât fee-* ribus,fed ut Deumlaudibuscelebret, iliumcolcredikat,amp; cognofcere Iegt; fum Chriftum Hlium eius. Si enim ta-lia uere agnita fuerint, quis ncgarei tales in Hierufalem calcfii habitarec' Hoc facit Chriftianum, amp;nbsp;hi foli Deo debitam laudem tnbuunt aliz cir* cunquaque ciuitates idololatrtjs et ua rijs fuperftitionibus pollutz, ÔC fola Hierufalem Deo uerofcruit. Nepa^ tiamini uos ab ilia ciuitate,aut promif lionibus aut minis abduci. Adam pH mus nofter parens magnam fclicitagt; tem naóus-,amp; ferè parem Angelis, fi perftitilTet in innoegatia^fed cccidit in j peccatum perfuafu fatanz, amp;nbsp;eicóüS i merito ex horto dcliciarum. Illcfit no btsexemplojUt prudentiores fimus, ne fatanx fuggefiionibus credatnus»

In

ï o AN* OEC o LAM P* iSj In hac quoque duïtate Irgcs « ordina tiones funt. hidæi boues amp;nbsp;uituloi Domino ofFerebant, quac oblationes , nihil amphus ad nos.Chantas requiri tur fyncera, luftiiia amp;nbsp;iudidö à nobis Deub flagitat.hæcép fadunt fpiritualc Hieruialem. Et ubi taies reperiuntur» quis dubitaret illos ad ciuttatem Dd perttnerefOuid autcm dicitur.defere* rcecclefiatn Dei-hoc nempe^cum uct bo ipfius coniradtcitur,amp; chantas cr-ga proximum negligitur.Muht Chri-ftianieccleliam conüituût, amp;(i non omnes in unû congiegêtur. V t Chd ßus caput eorum iam inuiftbAis cft, ita omnes fideles,in toto orbe dtfperfi, fade nobis ignoti, Spirituautemno-tiflimidnuifibiles funt, quo ad regio« nes locorum, uenicttctnpus,cum fi« mul congregentur.Meritoigiturom-niscogitatus nofter dirigenduseßad huius ctuitatis inhabitatotes,quibua promiffa cft pax, falus, beatitudo, amp;nbsp;ipirituualiabona. Et quid no bonorft 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tn j; apud

tsg COMMENJN PSÄU CXXXVII apud pios DeifHæc edam ciuûas fer^ uatur amp;nbsp;cußoditur per Spiritum fan' , lt;flum,amp; fi quid ruinofum, mox repa-rat)facit^ earn fiare quam firmifiimC

- inuerboDomini.Nonne Apoftoliet all) uerbi minifiri ad prædïcandû Eii'

. angeimm mifil funt,non uni autalte^ ; ri populo, fed omni creatur«? Vofuii ; cnim Deus fuam uoluntatem notain Herl omnibus, ut qui credtderit amp;nbsp;ba-ptizatus fuerit, faluus erit qui uero ! non credidcrit, condcmnabitur.P« praedicadonem uerbi Dei puri Eccle-fia afdificataeft,quiilludnon habet, •lie non ædificat ccclefiam Dei. San-cfleiurat, fe nunquam obliuioni tra-diturum Hierufalem, Et quicunquc innumerum filiorum Dei afiumptus cfl.ille non poteft non recordari huius tarn fan{fii loci. Hue noftri cogitatus amp;nbsp;fenfus dirigendi.

Res autem contraria in Babylone apparetquç focietas eft nebulonum, Ct qui in hac funt, non in honoré Dei I

con

lO AN» OECO LAM P. 187 congfcganttjrgt;fcd ïn malo.lbt fopciftî uones Jœda abomtnanda faôa,no dicenda fcdcraanulfi crrorcs,nulJa m Dcû pjçterea hducia,Créatures adhac rear, regni Del nulla mêtio apud ecs. Habent quot^ faos iyrannos,fubindc nouas leges excogitantes, quibus po-pulumlibi cbftnnguntjôf ma is mo-dis deuinciunc ad fuas infanias ftabili endas. Omnis enim doôn'na ex ucr-bo Domini nô flucnsadololatriâ con-ftituitet fl quis pertinaciter huic adhç fejît ,fcipfû fie alios peffundabit.Et cr-rores femel imbibitt, raro pofthabent, adeo pei tinaxrcs cft infanus pcccator

Practereafuntduæ eaptiuitatesfpi rituales ; una, qua fatan miris aftutqs nos aggreditur,defidcrans abducere à nia ucritaus,ab ecclefia Dei, ad men-dacia fie congregationem malignan-tium, fit id ucl per (uperbiam, uel in-uidiamuel iraeundiatn,fitquocunlt;ÿ modo.Princeps mundi hune illo ui-tio dehoneRat, alium atio amp;nbsp;turpiori , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcclere

1Ö9 COWMEN. IN PSAL. CXXXVîT

' federe quotidie fuos commaculat. Hi'c nullus ordo inucnitur,fcdmcracon-(ufio* Omnes cnim fatan,amp; coipons Si animç fenfus confundit.Quû ca nitis hunc Pfalmum : Super flumina Babylonis fedimus amp;nbsp;fleutmus, dum rccordaremur Zion, obuia fit peccagt; trïx nofira natura , ibi lachrimandi tempus Si flendt ,non gaudendi Si ir^ ridendi ,quo liberemur per Chrïfium lefum. Alia tyrannica captiuitas efi« longe omnium duriflïma, in qua con icientix noftrac uexantur ,nempe in ciborum delcdu, in confeffione auri-cularigt;in mifiarum abominationibus^ in fatifiaóionibus. Etquis numerarit onera nobis impofita à papalibus iftis fcdutfloribusCHifunt pcflimi tyran-ni, quiporefiatefua utunturftrenue» quo homines femel fubiugS mifibs» in officio rctineant, ne cultus inftitU' tus ante aliquot annos,intereat Saept acciditChriffiannm etiam populum biandiloquentiaaliquorS in captiui' tateni

, IOAN, OE COLAMP, • tatcm errorum duci. Nihil autê hic lo-quor de uiolentia fecularis potetiatis. Dehypocritis hicmentio eft,quinihil non tentant, ut pips fuæ fententiæ Fa^ ciant,etfi fciant (e crrarc,amp; quàm lon-giffimeà Deo abene,ibià lachrymis nô cetTandû, et Prophetac caufâ huius reioftcndût. Et z, Reg. ultimo capite clariiïtmè uidemus,quare populus ab duôus fit in captiuitatem Babylont-canj,nempcob uerbi Dei contempts, ob prophetarum piorum profcriptio-ncrn.Hine non mirumnoftras inten-tiones in precio haberijquas ex capite noftro effinximus.et fi fciamus contra Chrifti cfle inftitutum. Hine falfi pro-■phctæfuum negocium peragunt,po-pulumanimantes,multacp defutura felicitate plenis buccis deprçdicantes, quo uentrifuo commodius confulät. Ptj uero prophetæ à Domino excitati nô quieicSt populü admonere, amp;nbsp;cor ripere ob peccata, quorü maior pars in Hicrufalê occifa.Nam impq illi pro phetx

IpO COWMEN. IN PSAL. CXXXVif phetæ diccbät, Dominus non dereli'n quetduitatemiftâ jOos populus Dd fumusjfandos patres habuimus, Deo cpcharos.Sed landêcxpcrti funt pro^ phetas à Deo miHbs, non cffc mcntt-IOS, Vcrbo Domini, G quisnôex toto corde inhæret, quidauxiJîj fpeiare po tcft à Domino, icpore tribulationis et anguftiacc'Dominusenim talc gcnus hominu non agnofcit. Malus fpiritus ita multos feducit, quod dolêdum ob inueteratam pcccandi con fuctudi nem, ut Dei pcnitusobliuifcantur»

Infupcrduo hominûgcncra cap^ liuadetincntur, unumtotu abforbet in Babylonicis uoluptatibus, manda ta ilforu fcquens diligcti cuftodia, ido la adorans,ô^ çque malû atcß hi,qui in Babel nati funt, imô peins genus ho-minû et deterius,quia hi homines fcrC ftrcnuiuspios, quâ Babylonij ipG pef fequuntur,;nollent^ etfi illis pcrmitrc retur,Hierufalc reafdihcari.Faccirant hi procul è noftro coetu, qui hoftes fSt

IOAN. OECOLAMP. l^l popuH Dei,gut eft uera Chrtfti cogre-atto.inquaEuangclïûfiltj Dei docet. Pereat cu Babylontjs, fi rcfipifcereno lunt. Alterum genus funt pi} et fideles, quanq in captiuitatêjtâ externa quam internam abdutftt fint,aon tamê ob id peiores fiunt,uel aliquid mali defignât more impiorum,fed fummo ftudtoea uent J nc quid contra Dominum aul dicant aut agant. Ezechiel, Daniel,fió trespucri non polluebantur idoiola^ ir!isBabyloniorum,etfi captiui detine rentur,fcd Deo feruiebât, contempq's etiam minis amp;nbsp;tormentis,quibus Ba-bylonq illos à uero Dei cultu auocare conftituerant. Neep regum quamuis potentiftimorum conftitutioncs illos mquebantiUt Dei fuiobliuifceientur, Daniel in lacum Iconum conieeftus, trrs pueriin fornacem igneam,nihilo minus ftabiles fide in Deum creators coeli ei terræ erât*Htnc pfi fient,hucep refpiciunthi Pfal i i ÔÔ hæ quereiæ» Hominibus cognitione uera Dei pr-æ ditis

Ipî COWMEN, IN PSAL, CXXXVIÏ din's,neep corpus neep uitajaceo exeef natona, preciofiorafunt,quam Do* minus ipfe ÔC ^terna u jta,uariè et fi co* ttmnantur,irridcantur amp;nbsp;côculcênir, attamen gaudent. Neque fe duriori iil goimpiicari patiuntur, utà Deo deft» ( Cerent, hocepipfo hi canunr has can* tiones afFeefiu pio, Atqui Hierufalein non readiheatur, nifi Babylon deftrii ôa fuehr. Dû uiuitnus, femper aliqui cruntj qui uartjs pcccatis aggrauâtur, neminem excipio, qui ab Adam ori-ginem ducit. Pugnandum igitur in hacuitaft)enue,nepeccata prçualeât» Et pqs uchemêter dolct, nbsp;nbsp;pt ccarint,

repugnant etiam fatanarfuggeftioni* bus, cogitantep pcrpetuo,ut crcfcat »difi'cium Dei in animis ipforum, Ä confidunt in palftonem Chrifti,qua feiunt fe liberatos. Hi iiaque in uera coelefti Hierufalem habitant, ubigau* dia immenfa amp;nbsp;nunquam inrerirura, quar Dominus Deus nobisomnibuJ per Chriftu lefumimpertiat. Amen»

SERMO

SERMO SECVNDVS PSAUCXXXVlI

I b E C TI,hen,quid Spi-fanólus de Babylo-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hicrufalem admo-

tamp;«^^^^nueri't,reor,percepiftis,ng pe: quomodo Hierufalê figura fit con gregationis fideltum amp;nbsp;piorum,Baby Ion autcm infidelium ÖC impiorS.Nec non audiftis PfalmS iftum non ab om nibus in captiuitatêabduAscani,fed folum ab tjs,qui nouam Sgt;C innocêtcm uitam inftitucrunt, illis etenim gaudiS ' non dicendum eiufmodi cannon es ex

* 'peóloris intimo crult;fïare. Subont bic • dubium nonnuUis, qui dicunt, Non-' ' he abfurdum eft per diuinam iuftnia pios æque uexari atque tmpios,qut di-gni funt poena cquot; Ver om eft in externis plagis pius cum impio corripitur, ean dem poena fuftinet.ut Deiiuftitiama-nifeftctur.Quum autem rem ipfam pc hitius intuemur,neminem mortalium ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n inue-

t^4 comment.in psal»cxxxvii inuenimus,qui paruin fc poflet coram Deo,ob fuam innocennâ ac füftitiarr» ia (flare. Treis pueri in fornacëigneant coniecfli, fe peccafle cum patribus fuis ingenueconfi'tebant. Nam iuxta The odotionem Azarias ficorauit,In ueri-tate ÔC iudicio induxifti haec omnia fu-per nos propter pcccata noftra » Quia pcccauimus, fiC inique egimus rece-* dentes à te,SC deliquimus in omnibus, amp;nbsp;mandata tua nó audiuimus, ncque fec/mus ficut præcepcras nobis, ut be* ne nobis fit,amp;omnia quaccunqj indu' xifti nobis,Sc uniuerfa quæcuncp fecb fti nobis, in uero iudicio fccifti. Ex tjs palamfi't, quod Azariasfeiufte à Domino feiataffligi ♦ Pijs itat^ externum fuppk'cium Sc incômodum,folùmteni ratio 8C probatio eft, cxercitiumcp, an in fide firmi mâfuri fint,quo Deus glo-rificetur.Iobum fcitis uariefuifle adfli-^um,utde Lazaro Euangeliconihil dica -, fed egregie perftititin laudando Deo.Didicerat ex Spintu Domini,crU-

cem

IOAN» OE COLAMP. IpJ cem cfle ferendam, ob id dicebat ad uxorem fuam : Etiambonum accipie-mus à DcOjÖi malum no fufcipiemusj* quafi dicat, Non feremus momenta-neam crucem, qua nobis Deus impo-nit.nüquid propterea alaudando Deo deficiemusC Nunquid propter tempo raria ifta mala,çterna ilia ac prçftantif-fimabona amitiemus i Sic fandus lo-busaueriituxore fuam fibi ualde mo-leftam. V idendus eft in omnib. rebus exitus.Nemo hic triuole more quorû-dam iudicet.Si punit Dominus,ne pu tes fine caufa id fieri poffe. Nelt;^om-nes tarn iufti fumus, ut nulla poena di-gni inueniamur. Quis nouit, an tale quidmalaquorûdam uita expoft ulet, quoemendentur, Qi. peccata fummo odio tandê pr ofequantur i ludicia Do mini abyflus multa.Dauid peccarat 4. Regü ultimo, amp;nbsp;populus puniebaf, a-deo ut XVI1 .milia hominS pefte fimul interirent.Hoc confilq de omnib, uo-1 bis,non ex me ipfo, fed è Scripturis de \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n z prom-

1^6 COMMENT. IN PSALXXXXVll prompts eft, fi abfqüc offenfione anlgt; bülare conftituerttisgt;ut Dominum in ftio regno dominari permittan's. Créa turam imbeciliem creatori tam poten-ti amp;nbsp;fapienciftimo contradieere,piacu lum fummum fit. Agitnobifcumiure fie paterno affeeftu Dominus, fi etiain feueriflime puniat.Et punit quofdani. ut ait),quos flagellû Dei non tangit,in tempore pœnitentiâ durant. Quan$ maiorparshominum Dei flagella nP hil reputet, quafi ad fe non pertineat, quicquid Deus cum altjs agat Vide-bunt tandem,Dominû nihil fruftra un quam operatum fuifle. Obftinati more Pharaonis ferè obftinatioresadmo-tis plagisfiunt. Gaudium ingererede-berct nobis omnibus, fi Deus ad haffC fuam operationê noftro corpore ute-retur,quia fidelibus omnia in bonutn cedunt. Imofidelis plus cupit affligS fi àgnofeit Dei uoluntatem ÔC eius glo riam iri promotam.

Dominus igiturpropofuithancrc-gioncin

IOAN» OECOLAMP. 197 gfonem, uel centum é numero piorö ucl malorum plagts quibufdam affice-fe,ÖC teipfum inter hos recenfet. Necç opus ut cum Deo difceptes, an dignus fishac pœna,uel nô.Poteft tuo corpo-reutiad quodcunq;.Probarisenim à Deo, Q(. exerceris his tribulationibus» Pio nuUa eft plaga, fi quid molcftiarû fert, quiafcûDeum patrem fuicuram gerere fiC nihil mali poffe accidere » Et fl quid patitur, feit aut in fui utilttatcm fieri, aut in Dei gloriam « El fie fefe rcs habebant cumiis,qui à Babylonicis afflidionem fentiebant. InDeum animo amp;nbsp;peifîore credebant, qui praefen^ tem crucem leuem ÔC commodamfua gratia reddebat : Agnouerant enim iu fiitiam Dei id requirere, SiC longe cru-lt;leliora fe elle fupplicia merites,fi Do-minus iufto fuo iudicio uellet cum eis agere. Loquor autem hic tantummo-do de pqs'hoininibus : Nam mal is ni-•hil non durum ÔC amarum, quodeun-que Dominus cum illis agit, imo dam-ï* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n 5 nabi-

COMMENT. IN PSAL.CXXXVII nabile,quia apud illos pcrpetuæ aildilt; untur murmurationcs contra Dcuitt dus ordinationê. Dominus illis PfO phctas mtfit,qui ftrenue fuo officio lt;9i funtjincitâdoeosad bonum,amp;de-bortando à pcccatis, SC dolore ingen/ ti cruciabantur, quod tarn pauci ucr/ bo 01^ admonitionibus Domini credc bant.Clamabantindefinentcr, ut u4 aliquos lucrifaceret Deo, amp;nbsp;c faucibus diaboli,qui Ba^lonios fcredegluti-ueratjcriperc poncnt.

Quod deniquc pq fleucrunt, et qu€' rulas uoces emiferunt, nc id ex inndc' Iitate uel defperationc ucl pufillaninH' täte fióïum eflè ratiocinemini.Lachri-mas has cicbat idolorum cultus Ôif dCquot; fedîio mul torÛ à Deo uero .Quis cnini pio peóore præditus non illachrima/ retur.cultum Dei uidcns ccflare ct con tcmnere, ÔC cius loco idola amp;nbsp;turpitu-dincs coli,0(fab ns,qui folius Dei noifli ne gloriabâtc' Hoc ipfo hi flctus no fîgna inobcdientiac uel diffidentix,lc^

IOAN. OECOLAHP. 199 triftis antmi ob Dei cultum di'minu-tum indicia. Ncque unquam pij cogi-tarunt.imo ne fomniarut, crucem Del fibi impofitam uellc detrecflarc amp;nbsp;cfFu-gcrc,fatis edotfb.iuxta Dei uoluntatem effe uiuendum, SC omnia, quae in hoc mundo accidunt, aequo animo effe fe-renda.Dominus apcriat nobis oculos cordis, ut ea quae ad falutem tendunt, perfpicuo uideamus, amp;caquçnocêt, tan^ uenenû prçfentiflîmû fugiamus. luxtaßumina Ëâbylonis jillicfedi' mus etßeuimus? cum recordaremur ^Zjion^

BÄbylon aquis undique munita tam intra muros quàm extra.In una parte Euphrates, in altera Tygris fluuq currunt. Riui ctiam hinc inde duôi, plateas ciuitaiis perluunt. Et fie propter multitudinem aquarS etreum fiuentium, difficilisintroitus amp;nbsp;exitus fuit, illicep captiui facile detinebantur fine Omni cura. Hoc itaep pq querun-n 4 tur,

2Çgt;O COMMENT» IN PSAL.CXXXVII, tur,quod in tali captiuitate fint,ex qua i nullum fit cffugium.Inucnimus ctiam filios Ifrael in magna tribulatione anguftiafuifle Acgyptum relinquen-^ tes, cum undiqueaquis circumdarciu tur, SC nullus effet locus euaßonis. faias fimile quid indicat capitc ii,fed adijcitccnfotationein,diccns : Demi-* nusexterminabit linguam maris Â.c~ gypti 5 amp;nbsp;agitabtt manum fuam fuper fi uuium infortitudine uenti fui.ct per-cutiet cum (ut redigatui)in feptem tôt rentes,2t' facietcalcare (eum)in calcia-mentts.Si ilia confiderabimus iuxta fix lumhiftoriac,certè magnum impedi-mentum habuere filtj Ifraël, ob aquas» quae fugaminhibebant, ob id merito conqueruntur.

Sedimus ) Non forte fortuna fcdcx runt, quemadmodum ociofiöi^ uolu-ptuarq homines, fed ut anguftiati Si perplexi obquotidiana incommoda, quibus inuoluebantur » Et qui potue-runt no t ri fit animo effe pij ,quum cul-tu

; IOAN, OEC O LAM ZOI tu Dxi amp;nbsp;templo priuarcntur yabe-mus tn HterenuaThrenorum capitc primo fimtlem fententiam, Quomo-do fedct Domina gentium, id eft fine confolationç, pie na triftitiarum -, non uakns propter mœftitiamampliusfta re, cogitando fuam miferiam i Vide--mus id in adflitfiis hominibus, qui ita in terrarr; di fidunt prae mocrore, quafi omnino düTonna omnia fint lUorum membra,

Ficuim is) Nonpotucruntnonla -chrimavi,amp; omnem dolorem deuora-re,in his tribulationib.conftituti. Cau fam fletus SC ululatus iam fubiungit»

Cum recordaremur) Non quod ftx pra modum adfligerentur, amp;(. adeo ut ferre non poftent, fed hoc triftitiç cau* fam adferebat, quod à Zion abdult;fti effent in exilium.Nullus iam facerdos, nullum templum,nulla facrificia.In fumma,omnia erant collapfa,amp; amo* ta,inquibus Domino Deo feruiebant. Quod ÔC teftatur Efaias cap. quinto,

ne El

‘toi COMMENT. IN PSAL.CXXXVIÏ Et nunc notum faciam plané uobis ipfis, id quod ego fado uineae meæ,a-moueo fcpê eius, ÔC erit in cuacuatio-nem, difrumpo materiam eius, ÔC ertt in conculcationem.Etponam cam de üaftatam,non putabnur,neque fodie^ tur, amp;nbsp;afccndet fentis ÔC fpina, amp;nbsp;fu-per nubes præcipiam,ut ne pluant fu-peream pIuuiam,6^cæt.Nuncuosil^ la fpirituali fenfuaccipite,alias nulla utilitas, neccommodum uobis acce-dct. Duplex autcm fietus cft,publicus S)C priuatus. Publicus ad populum in tribulationibus iuxta riuos aquarum huius mundi poOtum fpeóat^ quia cu ßodimur ab innumeris hoftibus, ne Domino Dco feruiamu«. Cuftodimur etfam per mandata Epifcoporum,ut merito dicerc poflcmus, omnia fclida fortunata crant in ccclefia tempore Apoftolorum, fed iarti omnia in con^ trarium ordincm ucncrSt.Hi ucrbunt JDomini clarc amp;nbsp;pure, qucmadmodô à Chiifto ScProphetishaufcrant prat' dka^

IOAN. OEC OL AM P* lÖJ ^i'carunt, nihil addenfcs, nihil detra-hentes.Diligeniiffîmi folumin hoc,ut Deus pater, per Chriftum agnofcerc-tur. Charitatem erga proxinium fum-mo ftudio plantarunt, feipfos exemplum prcponcntes cum fana dolt;5lr(-•na .-Neque maius gaudium illi neque plcniushabuerc,quamnumerum fide lium augeri.Hic erat una anima, amp;nbsp;u-num cor in omnibus. Nihil conftitu-tionumhabebant dccibis amp;prohibi-tione coniugq,quam doórinam Paulus fatanicam uocat. Pax fumma erat et tranquillitas cum unanimitateinter fideles diPcipulos Chrifti. Excitabatur quidem pcrfccuüo aliquo modo,fed à gentibus,quç no crant in numero fratrum,^d et illis prçdiôû erat à Chtifto Domino. Apoftoli denicç miniftri erat myfteriorS Domini,et ferui omniû fidc Iium,nô Domlni,nô principes, nô rc-ôorcs huius mundi.Iam pró dolor,co trariû uidemus in nofiris ecclefiarS co lutnnis,Sunt Domini ferè totius terrae, im-

X04 COMMENT. IN PSAL.CXXXVII impcrant Cæfari amp;nbsp;rcgibus, utnela*' turn ungucm à fois præceptis man.-dans difccdere audeant. Pompa apud illos maior QC. fplendtdior,quàm in ub liusregis. quamuis potcntiflimi, aula uidetur.Ecquodmagis dolendum,fere omnibus hoc titulo infignitis annu ciatio uerbi Dei naufea eft,et cum non praedicent,neque adeo dotfèi fint,ut poflint,alios impediût, ÔC perfequun-turfummoodio,etiam ufqucadefFu--fionem languinis . Nonne dilîimilcs in his apparent Apoftolis in multis Io cisflmo ÔC apud nos eo uentum eft, ut merçfabulçprouerboDeiproponaril fimplici populo. Neque illos hypocri-tas pudet illiusrefadeo pcrfritftæ fron-tis funt.GIoriantur etiam.cum male fa ciunt, quafi nemo audeat illos caftiga^ re. Si ocolos dirigimus in opera chari-latisjtunc ilia adeo difieefta QC. déplora-tafunt,utunahebdomada,liuel tantil lum attingere uellem, no abfoluerem. Jngredcrc, obfccro, papifticu templö, mhil

to AN» OEC O LAM P. loy hrtiil quod apoftok'cis fcrïptis confor-' me fit aliqua ex parte,repenes, Cogor aliquid de boatu facnficulorum addu^ cere,que quottdie in templis peragunt fine omni deuotione. Quçro an Apo-ftoli ita cantarunt in templis, anprac-ceptum habeant ab illis id agendicNt-hil habcnt qd‘ rcfpondc5t,et ne iota ex Scripturis diuinis proferêt.quo fe poC-fent defendcre.i. Corinth.14.legimus, quod omnia ab Apoftolo inftituta fint ad acdificationê populi,nihil in defiru-óionê.Obfecro, quid illi fuis murmu-rationibus utilitatis populo conferût^ 'Nihil omnino.Murmurât Pfalmos no intelleéîos, dudti mera auaritia, ni-fi pracfens numus adeflet, paucos uidc rcs in templis cantillantes. Miflam per pende, quomodo ilia iam in ufu habetur tam fœdo Qi. abominando, o bone Deus. Proftat tanquä meretrix, quam uili pecunia comparabis ad omne genus fcelerum. Apoftoli alium ufum in ftatfiione panis habuerunt,amp; de coena

Domi-

20d COMMENT. IN PSAL.CXXXVK Dominica longe alia tradtderunt. MiT farij aurem noftri ftant foil fcricis indu d tanq uam puppae coram altari,amp;f ne^ mini uel tantillum dant,neque ulhm, fi quis ucl ahqua mifcria adfeóius, con folationem acquint,ôë ftant folum lugt; cri dulcedine allcói. Charitatis fym-bola aliud inftitutum à Chrifto habet. MiferiPapiftæ opus ex cœna Domini fecerStjUolunt pro peccatisuiuorum amp;nbsp;mortuorum fatisfacere. Per quod fa cftum fummam blafphemtam commit ferunt,annihilantes paftionem amp;facri ficium Chrifti fihj Dei. Hie fontes la-chrimarum effluant hie no ceflemu» ulularead Dominum,ob facrifieulo* rum quorundam peruerfitatê, qui ad-flitfta confeientiamiftant ,quum feiut fe male agere. Vbi funt iam p tj amp;nbsp;Chri ftiani epifcopi,qui illis bonis uiris, ue^ ritatem-agnofcentibusjlibcraricpàca-ptiuiateilia Romana cupientibusma-nusporriguntc'Ahnullifunt in toto orbe Chriftiano,quibus ueritas Cbri-

fti

IOAN» OECOLAHP» I07 fti fyncera cordt fit, O coElum,o terra.

Admoue oculos ad laqueos pœni-tenti«c papifiicç,quibus miferx animg longo tempore conftritfiat fucrut. Ad Chrifium aniniaru nredicum non mit tunt çgrotos pro eonfoladone,quem* modum facere iure dcberent,fed ad o* pera,adteiunia,ad preculas monacho rum,adfommajadfatisfalt;fiiones.Hoc fac, dicunt,6C illud opus, amp;nbsp;fie à peeca ttsliberaben's » AUegant litcras indul* gcnriarumjSC nefeio quibus præfttgtj# dementent miferum populum, Error eft dânandus amp;nbsp;feducftio.Qui tn Chrl fto filto Dei nö confolatur, ille amp;nbsp;fi om nia omnium fandorû opera haberet, uacuus cofolatione maueret. In Chrt-fto plenitudo gratiac, de cuius plcnitu-dine nos omnes accepimus, Ioannis primo»

Excommunicationem illorum, qua ufi funt, oro, examina, amp;nbsp;meram ty* rannidem in tUa depræhendes.Erato-iim Chriftianaexcommunicatio, qua pecea*

208 COMMENT. IN PSAL.CXXXVtf peccatorcs à ufn)sgt;blandis admoninO' nibus auocabantur. Ncq? fatanç möx homo tradebatur ob pecuniolam ali-quam,nonftanmcum foenore auaro rcddita. Scitis enim ufum papifticac ex commumcatiom's ubfque diHtmilein abccdefia Chriftiana. Quod flagidu, quod fcclus Papiftæcxcommunicado ne remouerût C Certê nullumumo fee' lenbus ianuam per iliam aperuerunf. Qui fit Ipfiproccres ecclefiæ pollu-tifflmi eratjimo quod horribtlius,pec^ care contra praecepta Dei nihilifacie-bant, Adulteri fuerunt, fcortatores.ne quid turpius dicam,quomodoigitut illihacc uitia attingere,quomodopogt;' pulum,ut cefiaret ab tjs, admonercau* dcrent^

Practerea rogo,nofti nealiquid pre^ ciofi in templis »Horum oftendere,dignum Chrifto, nbsp;nbsp;fideli populo in uti-

litatem adduefium cquot; Aurea neidoIaSf! argentea prolaturus esc'Pidîurac uarix GCliCciiiXs quasne Ethniciinædibus pro-

IOAN. OECOLAHP. I09 proprijstulilTent,taceo ca in templis Chnftianorum inucniri c* Cur hi fum-ptus ingentes QC inutiles, non in pau-perum ufus.in uiuas Dei imagines im-penfi funtc' Idololatriac fons eft inuen-tio imaginum. Qui uerum fateri uult, dieet nihil in templis haôenus uifum, quod non à uero Dei feruitio abduce-ret. Apoftolicafcriptanihili reputata funtà præcipuisecelefiarminiftiis,ob id non mirum,omnia mala er peftilen-tiffimos errores fubfequi.Vndi’,dri bo ni,totfacrificuliocion.,0£^ indoefta ani-malia,terræ oneraf V ndc tot fetftç mo-naehorum amp;nbsp;nonnarumf Vndc tot fe fta fancftorü.cannonesà Deoauocan-tes, tot precular inanes f Apoftoli ca omnia ignorarunt.Sioni id elamcft.Si in priftinum ftatum ecctefia ueniret, nôdubitoquinbrcui id quicquideft, ruiturum fit

Amiei Dei hæc animo nolucntes, nonimmcriroakisCufpirti«!d curtilur-xta aquas Babylonis fedim •’.s,a tyran-o nis

XtO COMMENT, IN PSAL.CXXXVII nis pcnimisopprimimur,ÔC nccofuß' tudines malas deferamus,fedulo cufto dimur. Hi enim annituntur fummo confilio, quo nos in ofFido denneant, Principes amp;nbsp;potentatusfibiucndica' runt henefictjs pinguibus, qui maioré ecdefiafticorum bonorum partem tuf ; puer confumunt,partim uenaticis ca-nibus equis bene paftis,partim fcof tis hberali manu impartientcs, Cufto-dias deniqj agunt fedulas, ne ucrbum Dci prædicetur populo captiuo. Ind« palam fit Herodem,Pilatum.Annani, Caiapbam,Pharif£os,Sadducços,Re gcs,Prindpes,Papam, Cardinales, E-pifcopos, Äbbates, Canonicos, Mo-nachos tarn nigros.quàrn albos.et quii numeraret hanc fefê,quæ fimul coniu rauft, aducrfum Dominum amp;nbsp;Chri* ftum ciusfMandata hominum hi plus reputant,quam Dei.qui mcntiri nefcit, uerbum.quod lurerna pcdibus noftris cfiedeber.Laudemus nos Dcum,quod fua gratia ab ifiis tyrannis liberati ß/

muSt

to AN. OE COLAMP.' m mus,Et oremus indefinenter pro il- , lis, qui in agro noftro funt, amp;nbsp;ubique locoium,quohanc tyrannidem pof-fciit commode ex hutneris fuisexcu-tcre,ne pcrcanrcum illis Si iuxta qiio-rundam fententiâ res Euangelicç non fuccederèt, longe peius habnuri effent hi boni uiri ,quàm anteafub papiftis, imô quàm ludæi,antequam educeren . tur ex Aegypti finibus, Abfitid.fatan lt;nbsp;in illis loquuur SC uiuit. V os lachrima te,fi fratres noftros in pcccata ruere, 8C non refipifeentia ilia diluere,uideritis, amp;merito id quidempn’facient,quia fciunt quid peccata fubfequantur.

Alius fletus eft fidelis hominis, quo feipfum deplot at fua peccata. Examina igitte.an inBabylone peccatora fis,anin'Zion,hoceftmfide lu côgre gatione. Adam inculpatâ uitâ agebat, antequam in peccatum labereturtin Paradifo erat,fed eqeiebatur à Domino, Tu ft cecidiAt in aliquod crimen, .

con-

UZ COMMENT. IN PSAL.CXXXVit côftifutum in animo Gt,moxregrcdic Babel ad Zion ciuitatem Dei. Explo' ra an tibi fint pq cogitatus, ardcns ora tto,ô(^ charitas fyncera,fi talcm thefaii-' rum babes,felix es, fi illo cares,infeb'x. Cum fuperbia,auaritia,inuidiaamp;^alia fcelera te utncunt.ct principem locum in tepoifident,fedesiuxta BabyloniS flumina, amp;maten'am ubcremdeplO' randi tuam miferiam babes»

Dices, Quæfunt ilia fluminac’Vêtus Adam non abfque caufa ingens et fmpetuofijm flumen appellatur , per quod uadarc non poterimus uiribus ■ noftris, amp;nbsp;nifi Dominus fua gratia au-xibetur,a(5û de nobis crit,autfi in Ba-byloite manemus, aut Q uel conaniur tranfgredi, fubmergcmur. Aqua eft ftrepen-. Stf celer.nequefacilemprgbet trinfirum. Hictotisbracbqsanniten-d’»m,cum Dei gratia,quo altera ripani ub' peccata dimittuntur,tencamus.Et quemadmodum aqua continuo motu fluit,

IOAN, OE CO LA MP, tTJ ' fluit,tta amp;res mundanæ fluSt tranf-cunt, quia nihil (labile in hoe mundo^ Hoe qui agnofcunt, fiere nó cellabut, donee ad tranquillum portiï uenerinu Nequcmagnimomenti obres tranfi-torias lachrimas cffundcrc. Fleas fi ac-terna bona cffiuxcrunt, quae reparari non polTuni.Quamdiu fponfus apud nosjaehrymae ualeant, euin auternab ïjt tune tempus fiendi, Cum templum Dei deftrudum fuerit, eum honor Dei ceffauerit, amp;nbsp;fatan prineipatum tenue rit fuis abominationibus, tune nos in fictum toti foluamur. Sed nefcio, qui fiat, quod tam faxeaeorda habemus, tam ferreapeóora,quacnegutulama-qux emittantjin tantis perieuhs ten tationibus . Ncque ponderis aliquid habetexternusfictus, finon internus coniundlus fuerit. Quotidieuert Chri ftianidefiderant exliae corporis eapti uitate hberari cum Paulo,qui dicebat, poftquàm multa de pugna carnis 8d ’ Spiritus difiermffet Roman,ca pire 7,

O 5 Mifex

114 COMMENT» IN PSAL.CXXXVH Mifer ego homo, quis me enpiet ex hoc CO» pore morn obnoxio f hem ali' bi ad Philipp.capiie primo, Coarôor ex his duobus,df fidei ans diïtolui et ef» fecum Chrjfto Ex his facile uidere eft» uitam hanc nihil c(Tequàm duram fer uitutem. Eandemfenrentiam affirmât Pfalmus iip qui fie habet, Heu mihf quiaincolatus meus prolongatus eft, hâbitaui cum habuâtibus Cedar,muP lum incola fuit anima mea. Filiû pro^ dïgurn imitemur, qui in has anguftias ob fatnem deuencrat, amp;nbsp;id fua culp^« utdomum reuerti animo uoluerit,^ patrie clementiam rogaturus pro ue-nia, Lucar i6. Piofeôc maiori miferi* adobrutf fumus, fed nefeio, quàm oc-cæcatamne uiuamus,quod nolumuS ad tam benignum patrem.rehôis pecz ; catorum fordibus reuerthPq hancad-monitionem in cor rapiant.amp; fentient abfque dubio indicibdem confoiatiOquot;

»on.

Ad

lOÄN» ÖECOLAMP»

ZAdfahcesinmediociusyfij^cndi'Z mui citharas nodlras.

VVItdiccrcPropter abominatio-ncs St. blafphemtas, quas in Babel oculis noftris cófpcximus,adeo trt« ftes St exanimes futmus, utomnts lae-«tia St gaudium à nobis difccfferit.. Scitis per diharas St organa, triftes SC moerore perturbatos homines exhila-refcerc, idque triftitix quod ex aliquo cafu conceptum eft,pcr ca inftrumen-taleniri. Nequeopus citharas pcrceL luiffc in captiuitatc exiftêtes, St iam in ipfo moerore fufpendifTc. Sed cómuni more loquit Scriptuta, eft® fententia, fiquis eo lêpore cithara pulfalTetjalia-quelætitiæ organa,nihil gaudtj populus captiuitatis habuiiret,eo quod Dei cultus blafphcmaretur.Eramus in medio falicum, id eft in locis turpibus, in quibus omnis lafeiuia et petulâtia cer-iiebantur,nec no peccatorum ponde-

0 4 re

2-ttf COMMENT, IN PSAt.CXXXVH rc cpprcfli, ubi nihil diiiccdinis, fed a-maiirudoamariffima Etqucmadmogt; dum apud faliccs nullusfru(fius provenir, lie apud Babylonfos nihil boni ÔÎ æqui cxpecîandum eft. Vobis otn^ nibus ld etiam fit dilt;ftum.quum in pec cairici uira eftis ut luftitiam ueram ob peccata commifla habeatis, quo Deus ueftrimifereatur.

Difciteinfuper hæc cofolaton'a ucr-ba non omnibus efle preponcda»Tcin pus obfcruandum eft.Neque eiia mar gahtac porcis prorjciendç,aliàsconcul cant cas. Demalis hic nihil dicimus, Piorum eft mentio,qui contendunt Babylonem defercreEgregia cithara, fi dico, Remifla funt tibi peccata tua, Nequedulciorem câtum SC amœnio-rem fidele peiftus cupit.Si autem xSion iftis adhæres,dulce,Öl fpei plenum car men non audies, netp ullum uerbum confolationis apud illos eft. Difceden-dum ab illis.et puluis calciamentorum^ ‘ excutiendusjipfis id fignum futur« dam-

IOAN. OEC OLA MP* H7

damnationts.Hoccpeft lufpendcre d* tharam. Nc autem te feducasinhoc, quafi apudhominesomnino ikhlen-dum ,amp;quos peccatisnoftt pollutes, illosnon effearguendum, indicanda funtpeccataomnibus. Scelerati funt doccndi iuxra illud Pfalmtçi. Seele-, ratos docebo uias tuas, St iniqul ad tc conuertentur.Qui peccatis fcatent,nc que uolunt refipifcereJiis eft leue gau-dium damnabile, amp;nbsp;ft omne genus lætitiç habean t. Idco tempus eft Içtitiç, Sk: tempus tnftitiac.Pius nouit ad prae-fens tempus omnia fua accommoda-re.St redemptuses à Deo gaude,arri-pe citharam amp;nbsp;lude, id eft, age Domino ex corde grati as, ftaiim è Babylo ne duceiis per Dominum, utingenti gaudto cum proximo tuo gaudeas. A-

geetiamgratias Domino ob prOximi utilitatem.quando nobis pacem ,tran quillitatem,fanita(em corporis, amp;nbsp;reli quadonaconcedit, præcipuè ft fuam ueritatis lucetn tn cordibus noftris ac-;

o 5

ccn-

118 COMMENT. IK PSAL.CXXXVïI cendtr,quam Dominus nobis omnibus largilTimcdonet, perlefum Chri-ftum Dominum nodrum, Amen.

SERMO TERTIVS PSAL.CXXXVll

I; 1 L E c TI in Domino.prae cipuam noftis effc fapicn-tiam, cum homo fuum in

bum,quolaborat,agnofcit.Quamdia cnim ignorât aliquismorbi uim,quo-modoDominum pro fanitate rogabit, Sc quomodo medium amp;nbsp;uiam in animo expcndct, ut ab hodegraflantein animam prçdantiorem partem, libéré tur C Hoc ipfo Scriptura facrahic ÓCu-bique nos hue dirigit, quo morbi inna ti Ingenium agnofcamus,imó etiâ na^ curam totius corporis (quod cd ecclc-da, quae nobis eómendata ede debet ) nobis cognitidîmâedeuult. Etibio-pus dJigenU oratione, utiUud, quod peti-

IOAN. OEC OLAMP. lip pctimus aflequamur. Oratio enim quç Deo placet,diligens 0^ icdulaclTcopor tct. Dominus altquando tiibulanoncs uarias cruces immiint, ut fic homi -ncmfuperbuni amp;C arrogantem liumi-liet Qi. deticiat,quo ardentius et lynce-rius ad iplum clamct. Ob id legem fic ordinauitDeus,quamhomo nonim-piebit, Qi fl contendat, eo modo, quo implendaeftj Romanis feptimo. Ne-qucin noftrisuinbus tantum poicfta-tisexiftitjUi implerc liccat. Oratio igi-tur ardens fiat,qua Dominum dcmuL ceamus, ut fuo fpiritu,id quod nos no poflumus,ipfe efficiat. Idcirco Pfalmi uerfus hie præfens hoc egregic nobis proponit, ut noftra miferia agnita, 8C, ccclcfiç totius,pt o qua orare debemus». ac defedu pei penfo,diligcn«us ad Do minum damemus. Omnes enim prêtes co modo fiant, ut fin t communes. Quod autem ecclcfia Chnfitana detri mentum patiatur, Qi uartjs periculis fubiaccatgt; intellexiftis. Tyranni enim sc

220 COMMENT. IN PSAL.CXXXVII ac pfeudochriftiani premunt cam o* neribus,quæ nee ipü portant, ÖC ne u-no digitulo attingunt, ut ïmpedïant uerum Dei cuItum.Praeterca adert car nis pugna SC inimicitiæcontra Spirp turn uehementes.ut nc carmen iocuiv dum in anima ueniat « Ibiitaqueopus confolationc Chrirti Spiritu, alias mœroreconfumcmur.Neque aliquos offendat Pfalmü irtuminrythmosre-dalt;rtü,quemmorcconfuetocanimus, ctfi quaedam uerba infint, hic non ex^ prefla, tamê nihil fenfuidetrahunt ue-ro, éaquacadditafunt, fed cxplanant obfcuriora, amp;nbsp;dariora reddunt. Va-Icant Papirtae,quibus nihil placet,qua quod auaritiam redolei*

5 Ci^niatnibiinterro^^aueruntnoSf (Juiceperant nosiuerbet cantichcinn JnjjicndiJJemus CinftrurnentaJ titice: Cantate nobis de catiiicis ’Z^ion^

Vbi-

IOAN* OECOLAMP. IXl

VBt captiuitatft uincula fubeun-tur.ubi homines crudelifTimc tra óantur, uel ob rcbellionem, uel defe-óioncm ,ucl ob alia peccata, ibi nihd auditor, quàmblafphcmiæ, indigna-tiones SxL contumeliofa uerba, ram à captis quàm abtis,qui captiuos ficmi fere amp;nbsp;detinent dC trat^iant.Ob id non inutile erit,hiftoriam hie adferrcjludac orum captiuitatem ob oculos ponere\ quo nosillorum calamitatcadmoniti, caucamus ne fimile quid ob peccata noftra patiamur.Iufto IDei iudicio lu-daci perierunt, quod per Prophetatn Hieremiam prædicatum perquadra-ginta annorum fpacium.Scd quid cfFc cerat Propheta clamando ôd inhortan dof nihil aliud certè, quàm quod con-temptior effet, ac ab omnibus irridere tur.lntcrea rex Babel Hierufalem de-bellauit,iuxta Prophetae uaticinium, templum deftruxit, amp;nbsp;populum duxit in Reblatha (qui locus iam Antiochia uocatur) Occidit illic facerdotes ct Le-uitas.

COMMENT. IN P5AL.CXXXVII uitas,cum prindpibus,Regem fugam molientcin dcprçhcndit,ôf oculis pri-uauit,qucinÔ£^ ultimo in caueam dufit. Hinc^apparctcrudeluas Ba-byloniorum, qua ufi funtcrga inobe^ dientes ludæos. Si rcgi amp;nbsp;Piincipibus non pcpercerunt, quid putascum populo mifcro ufli atfïum dïe f Certè nihil crudelitatis ôi. immanitatisomi-fcruni. Hoccp etiam Efaias adfirmat, quod ludaei in maledufhoncm futuri fupt, id eft, tarn cotemptibilcs eiut cm ntbus, ut eum qui imprecaturus eft all cui malum fatum,diifturum clTcjCon-tingant tibi Iiidçorum mala. Nec non Hieremias fimilcm fententiä profert, capite uiccfimo quarto diccns, Et dabo cos in commotionem,in malum in omnibus ifgnis terra? ,in opprobrium fiC in parabolam,in recitationem,amp; in ■lt; malcduftioncm in omnibus locis,quo cxpellam eos Ncqj hocfcnbitur,qua-ft licitum fit Chriftianis ludæos côtem ptui habere, etiam ft eirentpeiores.Do minus

1P AN. OE Ç O L A M P, minus in dits fuum iuftum iudicitm, omnib. nobis propofuù, quod ex pio corde cotemplandum eil,ne fimile auc deterius quid amp;nbsp;nobis obueniat. Ad.-hacclydæi è patriaprofligatifunt,ÔC uartjs miferijs adfliôijôd derifui omnû bus expofiti.Et quod tntollerabilius omnib.eft ptjs, DeusblaCphcmabatur apud Babylonios miris modis ♦ Dice-bantcnim,ubi eft Deus ucftcr, ubi fab bata, ubilaîtitiæinftrumcnta i Quaa-do uobis Deus uefter,quem tot facrifi* ci)s quotidie coluiftis,auxiIiaturC Qui infirmus eft Deus uefter, qui uos fie permitttt tribula rie’ Ah quàm mifer po pulus eftisc'Hic oriuntur interni dolores, triftitia,ôfmoeftirudo,cum taies fer monesaudiunt.Ethasodiofas uoccs populus Dei deuorare coadlus cft.No bis utilitas ex qs non minima accedit: amp;nbsp;utile hoc ipfum feire et frudluofum, , quo patientlores, fi talia audire côtin-gat,exiftamus.Id enim Chriftianis ont ntbus peculiare perpetuo fuit, ut mul*

ta

124 COMMENT. IN PS AL.'cXXXVlt ta patiantur propter Chrifti nomen. Neque mirum feruos Clirifti his an-* guftrjs premi, quum Dominus,qui cd' putillorum eft, non immunisfuit ab ir rifione, contemptu, pcrfecutione, ÔC morte. Ioannis dccimo quin to, Si mu^ dus uos odit, (dicit Dominus) feitis quod mc,priufquam uos odio habue^ rit. Si de mundo fuiffctis.mûdus quod fuum eft diligeret. Quia ucro de mun* do non eftis, fed ego felegi uos de mS-do, propterea odit uos mundus. Me-mentote fermonis mei, quern egodixi uobis. Noneftferuusmaior Domino fuo.Sime perfecuti funt, amp;nbsp;uos perfe* quentur. Mundus nobis eft Babylon, hoftes funt, qui Babylonêinhabitant, non contemptibiles funt hoftes nequC timidi, fed acerrimi fit'crudcliftimi Sd mus has irrinones,fôtemptus, oppro-bria, ôé maledfcftiones non aedderefi* delibus,nin Deo permirrenre.idcp prÇ' cedentibus peccaris noftris,ob quçDo minus talia nobis utemendemur,ob oculos

IOAN. OECOIAMP. 22^ oculos ponit. Patetna eft uirga,qua fu os DeuspunitnC cum inudc damnen^ tur.Merccs noftra non eft in huius m3 di falo,fed alibi incoelis apud Deum patrem. Peregrini in hac terra fumus, ficut patres noftri, nullum ftabilem locum habenteSjin quo perpetuo mane' amus.

SiEuangclq prædicationem audi-tis ex corde, tenetis, obcdiatiscp ft-dei,moxin Pharifæorû ô(^fcribaiû‘oc-Curretis contempturr-Etco modo ex cl pieris, quo Chriftus filius Dei, cmniS quos terra fuftinet, clementiffmus ex-ceptus eft ♦ Sedutftor illis erat, feditio-fus,Samaritanus, fatanico fpihtu pie-nus,àGalilacaufque Hierufalemmc-daciter dixerStgt;eum populum feduxif-fe SCturbafle. Et quid non excogita-funt contra innocentiffimum Chrl-ftum f Plauftra conuiciorum aduexC-runt.Quo tempore illisbenefecit,et in firmostam corpore quam anima fana Uitj co temporis fpacio Hicrufalem fa-p (ftaeft

12Ö COMMENTJN PSAL.CXXXVII ôa eft Babylon. Inter duos latroncs Chnftus fufpenfus, acirnfus etiamab illis. Si mcrito Chriftum uocaflent, 0^ accufafTent blafphemu hominem, qui contra Mofen amp;nbsp;Deumquaedam lo-cutus efleticur non lapidibus eum ob-ruerunt, quæ poena blafphemantiuni erat c* Cauia adeft, quod peior apud il-los exiftimabatur,quam ullus blafphe^ mus. Quanquâ nihil fine Dei ordinagt; done hjc faóum fit, quia uoluit turpii-fima morte perire. Voluit cxecrari, ut nos ab execratione redimeret, ludaei hunc locum feripturç; Maleditfius qui pendet in ligno, putabant Chrifto bene quadrare ob ingenria fcelera, quae falfis teftimonqs collegerant. Contra^ rium autem accidit,ut in Gal.ca.j. ha* bemusin haccuerba: Chnftus uos redemit ab execratione legis, du pro uo*-bis fadias eft execratio. Scriptum eft e-nim, Execrabilisomnis, qui pendetin ligno, ut in gentes beneditftio Abrahç ueniretper Chriftu Icfum.utpromilfio

nem

.IOAN« OECOLAHP. 2x7 nem Spiritus acdperemus per fidem » Ea omnia conuitiaDominus in ludæ-os impios mcrito retorquerc potuiffct. Multis enim fiC cnormibus uitqs ÖC fcc leribus iniquinati 6lt; fcatentes bis tem-poribus ludaci fuere, quod ctiam hifto rici EthnicorS produnt.Scditiofi erat, Caefaris potentiam S)C dominium mo-leftefcrêtcsjhomicidtjs polluti, auari-tia abforpti, inuidia pleni, idololatrac, legis Dei contemptores,Propbetarùm piorum irrifores amp;nbsp;occifores, Et quid uitiorum nöhabuit populus ifteper^ ditionis nihilominus cum Chrifto a-gunt quafi fantfbffimi fint, 8C integer-rimi, quum non turpior nec fccleftior fuerit populus in toto terraru angulo.

Infuper, quod Chrifto capiti noftro accidit,id quoquc in membris cius in-ucnitur.Iofeph caftus,filiusïacob,fra-tribus fuis fomniatoris nomen fortic-( batur, cui adco inuifi erant, ut uendc-te ilium Aegyptio aliquo mercatore, I nbsp;qui cafu in »Itos incideranqucm occide

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p 2 re

iZS COMMENT. IN PSAL.CXXXVrf redeßinarät, ni Dei pro jidentia ano* cati fmflent ab hoc (ce!ere, aufi fint» Mofes diligentiflfimus in omni re, et er ga populum ludaicum præcipuê, pro negligenti 5C feducfiore reputabatur, quafi ab illo in fqualidum defertu dn* «Si,quo fimul omncs QC fame ÔC fin in^ terirent.cum Dathan, ChoreScAby-ron hi erant, qui populum ÔC feduce-rcntjamp;perdcrent.PecuIiaris mos eft fe ditiofisingentjs ad dignitatem ali* quam adfpirantibus,utquod ipfi mali inftituStjdehoc alios incufent.Immu^ ncsuoluntefleetiam à finiftrorumolt; re, cum interim meram feditionein pe cSoribus fuis alant. Dauid quid paiTus fit à Saulo rege,quern Deus ob fuâ ino bedientiam reiecerat.cui eft ignotumi* Saul exemplum inuidiæ,probumôf plum Dauid conabatur omnibus mo-dis extinguerc.Dauid untSus erat in re gem popuii Dei à Samuele Prophe* ta,id^iuflu Dei, nihilominushinein,* de profugus oberrabat, Si nufqua tU'

, ttff

IOAN. OECOLAHP.

tus ante obitum Saulis. Quanquam tandem regno potitus, Si multa felicitate erga hoftes utens, nihilominus ua I tia eft paflus. Nonne Semei afperge* bat Dauid conuitqs, cum fugerct Ab-fchalon,uocans illumgt; ut habetur z. Sa muelis dccimo fexto.uirum fanguinS, amp;nbsp;uirum Belial, Imo ibat in latere metis,ex aduerfo eins eundo amp;nbsp;maledicê-do, mittebatcp lapides contra eum, 0^ puluerc fpargebat .InnocensDauid c-rat, nihilominus æquo animo hçc con uitia et lœdorias ferebat,feruos luos et Principes, ne huic aliquid male infer-rent.inhibens.Sic patiendohæc uince bat,nolens conuitia rependere conui-ttjs.Helias denique nô expers fuit cru-cis amp;nbsp;irrifionum, cum uiam uolun-tatem Domini doceret. Achab ad ilia dicebat primo Regum decimo otfta-uo, Nunquid tu es tllc, qui conturbat Iftaelf Qui rcfpondit: non ego turba-ui Ifraëlem, fed tu amp;nbsp;domus patris tui, cum deferucritis praccepta Domini,ct

P 5 W

lp COMMENT* IN PSAL.CXXXVH

tu ambulaucris poft Baalim.Hehfæus ■' irridebatur à pueris ob caluiciem. Nec Hicrcmias,quum ex Spiritu Det in-ftare captiuttatem ciuuatts Hierufal^ prædiceret, caruit eruce, contjeieba ' ; tur cnim in carccrêgt;ct alapas fentiebat In fumma,omnes fandb Dci Prophetç qui unquam extiterunt,tali modo funt except» à malignis hominibus.Etquod certiflimè feiebant, utpote edoefti à Spt ritu fanlt;fto,pro mendacio abominabüi bus, fabula excogitata habebatur. : Perpetuo illis feditionis nomen adferi' j ptum eft, cum ton’s uiribus ad fumniä obedientiä admonerent amp;nbsp;Dei amp;nbsp;bo-minum* Hodic,dti boni,quid no Pon tifieq feditionum moliunturc'quas p»js ' ÖCEuangelio adhacrennbusadferibe^ 1 rcnoncrubefcunt, qui nihil petuntôi I cupiunt, quàm optime ecclefiæ Chri/ ftianx amp;nbsp;Apoftolicae confultum,qiti' busep folum cordi eft,priftinam ecclc' fiæ puritatem reuocare. Hi inqua, co* guntuf ab illis miferis Papiftisomni»

ferre, 1

IOAN. OE COLA MP, ferrc.quanquâ innoc entiiïinù fint. De quibus Paulus his ucrbis,i. Cor. 4.fed bit: Adhoc ufip tempus amp;nbsp;efurimus et finmus,amp; nudi fumus, colaphis cc • dimur,0(: mccrtis uagamur fedibus^ôi laboraraus opérantes proprqs mant-bus,tnaleaudïentes,benedictmus.per fecutionem paticntesjfuftinemusxon uittjsafFcdi,obfccramus:ucluti cxcre-menta mundi faói fumus,omniû rcie-Ôaihentum ad hunc ufquc dicm.V ult Paulus dicere:Ncque fedula oratione» amicittjs amp;nbsp;bénéfices impctrare à mû-danis hominibus poflumus, ut nobis bene uelint, adeoin nos exaceibati funt, ob Chrifti liberam cófcflïonem* ïpfé Chriftus erat mundo acuta fpina in oculis ct crux molefta.Quid mirum fi dtfeipuli fui amp;nbsp;minifiri etiam tale quidexperiuntur,nam mundustales ferre poteftminime.Sipaffiones fan-lt;Horum confideramus prefiiusdnucni musimpias uoces quorundam perpe-tuo, qui aut pecunia corrupti, aut ex

P 4 me-

231 COMMENT. IN PSAL.CXXXVII meramalitia per fc propenfi admen^ daciâ Se falfa teftimonia fpargenda,nt hilnon audeant H» enim ptjs homini* bus fcelera «mmanfa « blafphemias ifl Mofen et in Deurn adfcrïpferuntjet fic habebantur ,quafi peflîmi mortahum fuiflènt, cum reuera ne unico peccaio conuKfîi efîent. De qujbus Paulus ad Heb. ca II, fufifîîmè icrjbit,in hçc uer-ba; Per fidem operati funt iuftitiâ, afTc cuti funt promiHîoncs, oeduferunto-ra Iconum,ext!nxerunt uim ignis,efFu gerunt actes gladij, ualidi fadîi funt ex imbecillitate, cfFetSi fun t robufti in bd lo,incurfiones auerterunt exterorum* Mulieres acceperunt ex refurredione mortuos fuos, Altj uero diftenti funt, afpernati redemptioneni,ut potiorem fortirentur refurredîionem. Altj rurfus ludibrqs amp;nbsp;flagris exploiattfunt,infu* per amp;nbsp;uinculis carcere, lapidati fût, difledii funt,têcati funt, pccidione gla-dq occubuerpnt, cberrarunt in ouillis caprinis pellibus,deftttuti,preni,af' fliâh

IOAN. OEC O LAM P. I35 quibusindignus erat mundus, in defertis errante;» ÔC montibus , ac fpeiuncis amp;nbsp;eauernis lerræ. Hos mun-dus nthtl curatjimo potius perfcqukur pelTundat amp;nbsp;content, qui funt precto-fiflimus in oculis Domini thefaurus* Qui fit quodpijadeoinuififinimun’ dof Cauiacft,quia Babylon oculosfil osin faftuofos uertit,equisphaleratis infidentes,m ueftes fplendidas, in labi les diuitias Qc meöftantesHi enim uc-ritatê ferre non poiïunt, fed fummo o-dio dlam perfequötur.Quis hodie hoc non tarn clarèatcp folem ipfumcôfpû citf Nulla ueritasjttulla fides, niüla iu-gt; ftitia apud hoc hominum genus inue» nitur Mendacia excogitäLquibus ue^ ritatem expugnarenituntur. Etquod ucredocetur ÖC Chriftianè,hoc illis eft falfipropheiç uoxet feditioli hominis. Sandos expellunt ÔC proferibunt: ne-bulones5lt;homicidas amant, fouent, ethabent in ddictjs.Quis fanda Chri ßi facratnentamagis cöfpurcauit,con p ƒ ton-

234 COMMENT. IN PSAL^CXXXVIT tempfit,SCnihiIifccitunqua, quamilK ipfi Papiftç,foctj ludç Ifchan'otisf Si er rores illis obtjcis,quos comittunt quo^ tidie,amp; ueritatjs uiatn oftendis,infani-unt, amp;fununtmorebeftiarum.Confi dera illorum uitam,a(fîus,conuerfatio nem,opera 5C fermones, die per uerita tem, quid honefti, quid dccoris, quid pietatis ÔC religionis hie apparet f Hi funt illi uiri, qui preciofiffîmâ Chrifti Saluatoris noftripaflionem diminuât» amp;nbsp;T urcis ridiculo exponun t»

Dicunt Papiftac,Quàmdiu bos Prae.« dicantes fouemus, amp;nbsp;patimur,nihil be nignitatis SCclemêtiæ aDeo habemus» adfôt morbi uartj etinauditi,bella un* diep glifcut, Si inimicitiæ inter patretn Si hliû àudiuntur.Ira Domini nos con fumet,nifiillos perdamus,6lt; dodrina illorû extirpemus, O blafphema uox. Si. multis lachrymis digna.Cur nos no accedunt hi clamofi,SC impia peóora, SC Scriptura fancHa couincunt nos ta* leseffe, propter quos ira Dei facuiatî’

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Non

I O AN* OE CO LAMP» 1?$ -Non potcrunt fd, Deo fit laus. Dicant mtht, nequc poterunt inficfas iKc,quis Dcumad iracundiam prouocctc' An ille qui ueibum Dei fanc^um blafphe -mat, ucl ille qui fummè cxtollit,ucncra tur.ct ex corde cupitillo uiuerc omncsî' O quàm perucrfa iudicia hominS,qui id quod bonu» «ft, malum effe dicut. Apparçt ctta cæco,illos caput efle om nium maledidlionum.quas Dominus immittit.Inorc multi habet perpetuo, falfus eft Propheta,hçreticus,fedu(ftor populi,fed difficile id probate. Habes tu ilium pro haerctico, qui uerbum Do mini Dei iyncere prædicat, qui para-tus eft docftrinæ fuæ cuilibetpctenti ra tionem rcddercÆrras maxime. Hi fe-dutftores funt,qui uerbû Domini adul tcrât,quihumanafomniapro diuinis feripturis prçdicant,qui à Chrifto filio Dci uocant adereaturas, ad ligna, ad lapides. Noftra omnia in hune feopS diriguntur, ut Ghriftus lefus glorifîce-tur, laudetur, colatur ab omnibus»

Neque

2)^ COMMENT» IN PSÄL.CXXXVIt Neqaealtudquacnmus, ôi condones noftræ tale teftitnonium ferent. Illi au^ tetnin Papamfuum refpidunt,illius prælcripca pro oraculis diuinis habetf ôf plus illiobcdiunt,non more Apo-Holico y quàm Deo ipfo,6C eius uerbo^ Illi leue peccatum eft contra prsecepta Domini aliquid defignare,etgrauc,co tra Papalia di. Epifeopalia ftatuta ucl hifeere. Habent pro periuro, ft quis uo ia refeindit, quae ex uerbo Domini a* gnofeit efle impia,cum illi bis per om-nem modum periuri fint, ÔC adulteri fponfo fuo Chnfto, Non cogitât quae in baptifmo promifcrint,imó ôdfi ani^ mo infidet huiufmodi promiflio, atta* men nihilipendut, ÔC pro leui negotio ducut. Coniugati facerdotes illis funt abominatio,quos di fatanætradunt» Scortatores interim et adulteros in pre cto habenr,amp;^ bcncficqs oncrant,quos tame Deus cxccratur.Coniugatorum mtniftrorum liberos contemnunt, 0^ mins conuittjs laccftiint fcortatorum

autem

IOAN. OECOLAMP. 137 gutemblandittjs fouent. Nonneper-ver(um ordinem uidetisc'quo uentum eft bone Deus. Sed nihil noui ftt apud pios,à feculo id faâû. In patientia igt-tur feramus omnia, in Deum cOcli Ôf lerrac refpiciendo : lHe enim nouit hæc amp;nbsp;alia, qux nobis funt occulta, in fui gloriamdifponere.

Abfitetiam à nobis procul, ut oremus Dominum pro uindida, uel ut a-Iqs maledicamus in noftris precibus, Cupimus folummodo gloriam Domi ni autftam amp;nbsp;locupletatam,cruccm de niep ablatam,fi id Domino uifum fue-tit. Qui cum rege aliquo collocuturus eft,prius quid proponere uclit, SC qui-bus uerbis perpendit. Quanto magis hie opus erit prüdentia amp;nbsp;fedulitate, fi Deûaccedimus,pctituri aliquid ab eo? EtfiDeus fplendida et fucata uerba no curct,fed affeóus cor fynecrum, ut Pfalmus 5 t. habet, Spiritum cótritum amp;humiliatum Deus nondcfpiciet.Rc uoca anteoculos cordis malos cogita-tus,

Zjg COMMENT. IN PSAL.CXXXVII tus,quibus fatan tc dementat, ctiâ con tra uoluntatê tuam. Quisenim unica Dominicam orationê fine aliquo cogi latu proferre poteftfAdfuntimfiones maloru fpirituû, ut ilfis acquiefcamus, quae nobis fuggerunt, fed pq refiftunt totis uthbus,ô(f expellunt,quicqutd in animu fatan immittit. V t angeli boni gaudio immêfo affluut.fi peccator refi pifeitn'ta è côtrariô angeli mali,fipccca tis polluimufjgaudent et exultât.Lon go tempore puci iliter uiximus.et fans derifi.ob cukS idolorû,ob miflai 6 ab-ominationcmiob poeniientiae prçfcrP ptam forma.Inhis enim fatan fua gao dia habuit nos ita dccipiêdo, Occafio nem.quâ uerbum Domini prgferibitet datnccontemnamuSjfed fumma diligentia arripiamus,et ueritatis uiam fs-quamur, cfucê in patientia amp;nbsp;humilp tatctoIeremus.Siin teipfogt;mentêmul tis tenebris opinionum obfeuratam^fi animam à uerbo Domini, quod cibus eft falutis, naufeâtem,plus inclinatam ad

IOAN, OE CO LA MP. 2^^ ad mala,quàm ad Dei præccpta,dico, fi talc quid intcdcpræhcndis, fdas te uulncratum ufque ad mortem efle 11-iie opus querela nbsp;nbsp;eiulatione ad Do

minum,ut iterum fanct. Sic audiftis, quod primo catholicç ecclefiac fit ratio habenda, fecundo ut quifquc pro fuo «pfius defetflu preces ad Dominutn fundat, Mali tyranni funt aftuti, fi quem ceperunt, facile non dimittent, ludçi LX x.annis in captiuitate deten tifuerut Qui carccre inclufus eft,tem-■' pusethoras numcrat,et nihil ilU dulce, ncc iucundS,ob tenebrofi carceris hor rorê. Quanto magis tibi id faciendû,fi \ - uel paruo momento pcccatis macula^ \ tuses,cogitandûcp perpetuo quo iterS mûderis Principes mundi huius,uiros amp;nbsp;foeminas in carccre cœnobiorû per uiolentiâ quandam detincnt,amp; ferreis 1 repugalisincludunt. O quàm grauis Domini ira illos manet. Antiqui patres nota monaftica non ita extulcrût. Ut perpétua elfe deberent, Liberû fuit etiam

14° COMMENT, IN PSAL.CXXXVlI .. etiam tempore Ambrofijmgredifoda ( litia llla,uel egredi.Quid igitur hi fad- , unt aliud,quam tyianni Babylonid fpiritualcsc'

Epifcopi nofl:n',cum Pharifaeoru j terua,n5 contenu funt ftatuta leges Cub poena ahqua pecuniæ promulga-re, fed minant ctiatranfgreflorib. pee-nâjnempeindignationè Petri Pauli i perpétua. Indamant deniqj prindpS ciuitatum auxilia, ne papa tus ruat, imo ÔC inftigant ad fanguinis innocert cis cfFufioncm. Satanç machinamentä funt, quiillos in totûpolîedit ,ut atriiî fuû cuftodiant.Item noftis.quibusnos । capttuauerit peccatis, auaritia, fuper-bia, inuidia, ira ÔC immifericordia, in-numcrifquealns uitns,ç|uibus totisui-ribus refiftendum , alias ligatis pedi-bus6C manibus protjeiemur in exte-riorcs tenebras, ubi Hetus et ftridor dé tium. Caueatquifquenecaufa fit (uac damnationis. Sinite Epifeopos, cuirt miniftns fuis furere ÔC debacchari.

IOAN» OE COLAMP» 241

Vos quod Dci uerbG proponit, fum mo ftudio ampleóimtni.Dcus feit mo dum, quo fuos defenditjCOtra omnes infultus mundiôCfatanæ,quantum-uis faeutant. Ptj fi multas fubfannatio-nes abimptjs audiant ,quid mirumï' Nihil eft noui, id Chrifto etiam acct-dit.Quidnamilliimpij dicunt ad fide le cor,cum in tormentis eftc’ lllud nem pe, Vbi éft Deus uefter,quando auxi-liabiturfNon eft uerus Deus,alias uos criperet.Vbi uefter ChriftusCet c.Has calumnias quotidie audimus. Na qua do Dominus permittit aliquem ex pqs ad gloriam fuam amplificandam,in poteftatem illorum uenire,quem mor tiob Chrifti confeftionem addicunt, idco facit,quo innocentia ill ius oinni-bus nota fiat.fiC Chriftiuerbum,adfa-lutis uiamducensinnotefcat, neulla tandem exçufationem nonauditt uer bihabeant.Qiianquam illi caufas ali-quasexmeromendacioSCinuidia c5 fidlas habeant.more folito impiorum, q qu^

’Z42 COMMEN» IN PSÄL. CXXXVH qui fcmg prçtextS aliquem fui fcelcrii et cruddiiatis quacrût. Addûtinfuperl Doccbimus ilios imaginesadorare, ß ëios inuocare,mi{ras celebrarc, Salue rcgina canere.Doletdiccre.eaquæ cet tiflimè fcio fatfla elfe in lods multis,S^ ab ijs, qui antiquæ fidei nomê habete fe iaciant. Verû Chriflus, merito oui' nés fideles folat,qui his calumnijs, in cruce pendens acgrauiflimisdolori-' bus circundatus, nô caruit, non mirÔ itac^ fit, fi nobis taie qd eueninDicebat cnim impij hommes illudêtcsChriftoJ alios feruauitjfcipfum nô poteft ferua re.Si rex Ifraelis cft,defcendat nunc de cruce, ÔC credemus ei. Côfidit in Dco liberct eum nûc,fi' nuit cû, dixit enim, FiliusDeifum,Matth.i7.Nôneetno ftri tyranni fimiîes ludæis funt. qui di-cuntî Eia pulchrum Euangelium ha-bes» Vbi eft Cliriftus tuus, ubi Paulus tuusc’Canc nobis Pfalmum aliqucin etc. fanguiryrtj canes iftaôualia non dicêda ob pias aures,his quos fine oni ni

lOAH» OECOLAMP» 145 hi mifeficordia torquêt,obfjciïït,abic-ôoomni pudore.Latron« plusmiferi-cordtac exhibent,quam fideli fœminç* Noui loca,ö(l uos noftis, ubi t alia acci derut.Chnftianusmagiftratus aliter a git.pios défendit,amp; impies perfequit, fed non, nifi admoninonibus nolunt locum dare ptjs.Hi impij,contemptc(-res funtfanólorum Apoftolorum, æ Scripturæ totius,qoia iSlis funt Pfalmi diuini,caninilatratus,luporumulula-tus,amp; felium nodiuagoru raucQ mur mur.Dcus has côtumelias diu non fe-ret,nifi me omnia fallant.

Res gaudio plena, redemptionem à peccatis amp;nbsp;fatanac regno per Chri-ftum faôam,intimo pet^ore cogitate. Hine laus Deiuera,amp; Pfalmi dulces è corde effluent, etiam fi nos mundani homines fummc defptciant. Verum quo magis cantus diuini ab impqs co temauntur,eo magis pfl ad Dei laudê propagandam accenduntur, Neque falforum prophetarum murmur illos q z unpedit

244 COMMEN^IN PSAL. CXXXVlï impcdit,quo minus fuauitcr canat,no runt impioru cogitatus. Quid nâ cog* tätdllud nempcjß fanguinem illoru cf fudehmus, fi miniftros illoru profcri-pferimus, fi mandatis illos dcterrucrß mus, ftatim filentiö illisimponemus, üttuti fimusab iftiufmodi, hoceftdi' uinis cantilenis-Atqui cur illis dokt di uinas odas canic' Multac adfunt cauk-Timent nc cantus illotiî ceffct.qui culi nam pinguê facit. Cantus autem illorö nihil in fe habet, quam merü menda-cium 2v hypocnfinabominandä.Dei gloriam non quacrunt, fed fuum pio/' prium commodum,Docentprçtcrea, hominem ncfcire an in gratia Dei fit. nee ne ; an Deus nos amet, ucl odio profequatur.Caue ab illorum dodtrfi na, quæ nihil quàm defperationem ad ducit, fi numis carueris. Sis certusex Euangelicis dodlrinis Deû te amare, tibi bene uelle,non propter opera tua, uel mérita, fed per Chriftû lefum. Ne igiturcuræfit,quicquid impij faenfi' culi

IOAN. OE COL A MP. 245; cull deblatercnt orc polluto.Sanumiu dicium nofti habere,fi pium amp;nbsp;fanóS uirü intucns,quod Deo placcat,quod in numero fidclium fit,idem iudicium in te ipfo expcriere. Et cane iucûdum carmen lefu Chrifto in corde tuo : ctfi corpore afflióionem patiaris, nihil re fert. Dominus fpiritum ucgctabit ad omneshos cruciatus pcrferendos. Co mendo itaq; has cantiones uobis.ab ec clcfia fidcliö perpetuo cantatas,Et ora te patrê cœlcftem, ut nos fua gratia do net,quo eius gloria.quç eft Chriftus le fus nô diminuatur,fed crefeat. Amen.

S E R M O QV A R T V s

Efterna die multis uerbis ^jpropofui uobis,quemad-populus Dei in SB nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mundo, qui ucre Ba-

hyl on dicitur,maximis tri bulationibus uexatur.conuittjs impe-tatur, ut merito cum Apoftolo dicerc poffîmus.Ro.S-Proptcr te morti trad* mur,Slt; ficut ouesoccifionisfaâifu-q } mus

24^ COMMENJNPSAL. CXXXVIÏ mus, Pfalnio 43.-Na mundus ïn quo anticlniftus fiducjalitcr regnat, epii-niêcöparatuiXApoc.ij) beftiædc ma ri afccndcnti, capita fcptem habend» amp;nbsp;cörnua decem,ctfuper cornua aus decern diademata, amp;nbsp;fuper caput aus nome biafphemiæ.ld eft,mundus nul lo non tempore pios ôd tideles flocci-facir,neque illis lauere poteft luJtanus C^far fedulo caucbar,nc Chriftiani pu blicis otîictjs fungerêtur, idép fub mul dîa inhibebat, uolens hoc côfilio Chri ftianû nomen diminuere, cû ferè otn-nes fimus gloriaf ôC honorû cupidi. Et inter alia fua: infaniç faanora,curabat nouos libellos prçfcnbipuciisgt;quib us inludis deberent inftitui.quo omnino Euangeitj fev-mo obliufoni tradcret,ô^ ut fuç tigniç et tdolorû cultus in precio habet ètur,fcd fruftra mifer laborabat» Quemadmodû amp;nbsp;hodic uidcmuS,mU dum fua ii rifionc et perfecutione plus promoucrelaudem Dei q ulla alia res, a4eo mirabilis cft Deus in fuis oped' bus

IOAN» OECOLAMP. X47 bus.Quanquâ et populus Dei triftitia afficiatur ôi. fummo dedecorc, nibtlo* minus gaudiumfolidû, quod in Deo habet, non amittit fed fortiori ôi. fer-uentiori animo Deum fuum laudat ct colit. Ad quod Paulus i Cor.4 alludit dicens, Habemus thefaurum hunc in tcftaceis uafculis,utuirtutis cmincn-tia fit Dei, Qi. non ex nobis.Id eft,nos miferi mortales fumus, nifi gratia Dei nos fuffulciret, aólum de nobis eflet* Subiungit itacçiDum in omnibus pre mimur,at non anxtj reddimur,labora mus atnondeftituimuriperfecutionê patimur,at non in ea defcrimur, deq -cimur,at non pcrimus, femper morti-ficationem Domini Icfu in corporc

X circunfercntesjutamp;uitalcfuincorpo rc noftro manifeftetur* Paulus duo iungit fimuljccclcfiam tribulari, fed non deprimi. Apoc.i.legimus, quod oculi filq hominis tanquam ignis flu-mina effent,et pedes eius fimiles Chai coiibanojuelutin catnino ardentes. Id q 4 eft

248 GOMMEN. IN PSAL. CXXXVlI cftjhabcnt igncm tentatfonfs,nihilo-minus non abtjcïuntfpcminDcum, fed magis erigunt tllam tempore tribu lationis. Adfimilantur enim palmac ar bon.quo magts illa deprimitur,eo ma gis crefcit, ÓC in laiö ramos protrudit» ha eft populus Chhftianus,quem per fecutioncs erigunt, cum econtrario fe licitas ÓC abundantia,bonorum dcfi^ diamfît: negledum Dei pariant.Di-fcunt etiam pufjllt fidei, fi cadüt,quod non per omnia et in ueritate Deum a^ mahnt,ideo lapfus ille ad pœnitentiâ uiam mox oftendinprçfcribens miferi , cordiam Dei patris. Nam iuftus fep-lies in die cadit,fcd mox refurgit et poe nitet fe peccafle cótra creatorem fuögt; Nemo enim fine peccatoinuenitur* 4 C^vomodo cantdbimus caiiiicutn

Dominion terra aliéna^

ABfit ut interpretemur uerba ilia» quaOexpufîllanimitatc fint di-óa.more quorundam.aut ex intoîcrao tia»

IOAN. pECfrUMP. 549 lia,quum fideles Deum perpetuo lau-dent, fiueillis res profpei è fueeedant, fiuefiniftrè. Verum itaq; tntelleóum capite,neerretis. Sæpius Scriptnra tales uoces nobis proponit,quaf finon fano intelledtu hauriuntur, offenfio .• nem fimplicibus prabebunt.Babylo-nij non ob id cantica Domini à ludai-co populo efflagitabant,quo Deus ue tus laudaretur,nelt;$quod illis cantio nes huiufmodi adco gratae ôc iucun-dæ eflent, fed hoc ftudebant, quo lu-daeos captiuosa cultu ueriDci auoca rent ad idololatrie feruiiium^quod ip'fi fummo loco habcbant.Et fimul infta-bant, ut Pfalmi ifti in honorem tdolo-rum fuorum canerentur.Eftcp fenten-tia, nolebant poft uarias dcrifiones SC uixtolerabilcs tribulationes , quibus nos uexarunt, à conuitqs defifterc,ut Deo gloriam datent.FaciuntmorciE lorum,quiDei coeli SC terrae condito^ ris obliti funt omnino. Et uolqnt dice fe,Nolumus,c antica ilia Dci,jdp(is uc ftris.

250 COMMENT* IN PSAL„ LXXVlI ftrb,quat dtj non funt,praccjncre,amp;c* Tempore captiuitatis multt fancHf iriri erât.ut Daniel, Sidrach, Mefach, Abdcnego,et ali) nónulli,quorö ScrP ptura nullam mentionê habet, ht PfaI mosiftos non canebant,tanquameC fent tn aliéna terra, quanquam canta^ bant. In corde tllorum templum Del infcriptum crat ,fiC fpiritu Hierofoly-misDeum colebant.Sed dtjsalienis non cantabant, ÔC t)s citharas fuas fu' fpenderunt. Libéré etiam coram gen-tibus confedi funt, deos illorum idola cffe, At(^ quod maius eft.no folQ non adoraruntifed etiam contempferunt idola ifta Babyloniorum. Hoccp no' mine Daniel inlacum leonumprotj-ciebatur,amp;^ tres pueri in caminS ignis arden tis detrudebantur. Libéré et Une timoré, inquam, nomen Deiextolle^ bant, illud cogitantes, Eccequid no* bisaccidit,quum Deum uerum colui mus, quid mail, û idola adoraremus, fubrequeretur;' Ablîtânobis,ut taie

“IOAN, OE COL am P, 2Jt

fi ucxcmur, dcfignemus,Da-lu'cl uir dcfideriorunîjôC alfj fancfii uiri in captiuitaicm duôi feriùcruntqui-dem régi NabuchodonoCoriinomni busexternis^quead communem tran quiliitatcm Cpctfiariti idép. fumma diligentia et lucundo animo Cum autcni ftatuam illam aurcâ crexiflct, amp;nbsp;itian* dato præcepcrat ab omnibus tempore buceinæ adorari, i epugnauit Dani d, paratas ctiam mortis pcricuiû fub-irc potius, qaàm taie quid contra Dc-um fuum perperrare,

Difcanthic quidam ad contentio-nes rixas nati,qui quü imagines in remplis côfpicianf ingredi nolunt, ut audiât Domini uerbum. Profcdlo fiin plicem in diuinis rebus intellecfium habêtiôClibcrtatem Chriftianam plané ignorant. AntequamftaïuaàNa-buchodonofore cretSa eflet ilia aurea, Daniel erat régi obcdiens ad omnia, noucratep libertatc fidelium in exter-nis bene uti, ncc «lia in re offendeba-

tur

îfi COWMEN. IN PSAL.CXXXVII tur,quo minus officio fuo defungerct, Cumautcm deferrctur apud regem, quafi contemptor rcgiac maieftatis,uo c.atus S)Cinterrogatus,quifieret,quod non more aliorum ftatuam à rege pofi tarn uencrarct.Refpondet quàm blan diffi'me, fe ftatuam illam non adoratu-rum,feenim habere Dcum,qucm co^ lat,quiuerus eiïet Deus amp;nbsp;fempiter^ nus,à quo omnia fuu efle 8C uiuere ac-cipiat. Ita in hac re imitate Daniele fantftum uirum. Si mandato Epifcopi uel principis aliquis te cogerc uelit ad adorandumimaginem, uel cultum ct prxftandum Sgt;C honorem,abfit ut illic carmen fpirituale canas, fed répugna totis uiribus, et fuge tanquam ab ipfo fatana hos, qui ttbi talia perfuadent» Confiterchicfidcm tuam orc libero,et fi longe alia res fit cû imaginibus, qux in templis noftris, in quibus Euangc-hj prædicatio eft,proftât.Permittimus illas intadlas, non in hoc ut ueneren* tur,fed ne quid tumuhus fiat ♦ Cómu^ nis

IOAN» OE COLAM P. îjj nis trâquillitas nos id docet, alias mallem us cas procul abefle.Si enim aliutn locum eligeremus ad conuenicndum amp;nbsp;audiendum uerbum Domini, fcdi-tionis notam non efFugcrcmus ♦ Nec^ fi fidelis es,in templum ingredcris ado raturus idola.uel cukurus.fed uerbum Dei auditurus. Capitofi autem homines legem nobis audent præfcribere, Chriftianam libertärem nihil curantes, imô nos cogéré uolunt.ne illuc ea-mus, ubialiquid pit^urac apparetfub poena damnationis ætcrnæ,adeo inui fi funt idolis.Bono zelo,rcor,id ab eis fieri.Si feipfos quaerunt,uæ ilhs,^d ira nos excommunicant amp;nbsp;fugiunt,quafi pclfimi mortalium fimus,co quod ido la in templis noftris non cum impetu èC infania detrahamus, ÔC conculce-mus more bcftiarum. Admonemus et obfecramus Magiftratum quotidie in concionibus noftris, ut fui olficq me-morfjt,quorum eft omnia,quæ pia peâora offendunt tollere fine omni tumuliu

154 COKHES. IN PSAL.CXXXVIT tumuku ,SCJuxta Scn'pturaitidjtunrî omnia difponcre. Contitemurctiam nos,idola nihil eflè, amp;nbsp;culrus illoiu n ciïcdamnabiks. Nam fok Deo fcruiquot; endiimeft,quifécitcœlum amp;terram» Caucmus ena fedulo, nc quid incipia mus imprudenti conftko,cuius nosdc mö pccnitcat. Exemplum de fdeiifæo banc controuei flam facile diirimens eC fôponens adducam idq? paucfs ucirgt; bis, ncuobis fim moleftus. Legimus a.Rcg.5. Naaman principcm miliîfsc regis Syriç leprofum fuiflc,et confrlio Hcbreæ pue!lç,qaae ilhc capttua deti' nebatur, Jfraelitarum regemacccifif fc,pro recuperanda fanitate, Helifçus ad lordanis flumen ilium mink, fepté uicibus aqua lauari præcipit,amp; lie car nem lepra rnfeóam mundatairi.Hv^ cum Naamanaudifl'et, putansfibiil-ludi.dixinEcce dixi apudme, egredi' ens egrcdictur,ó(f ftabit atep inuucabit nomen Domini Dei fui,amp; leuabit ma num fuam fu per locum, ut cuicicar^ nein

ÏOANi OEG OLAMP, I55 nemleprofam.Serui autem aliud ei có filium dederunt, óé perfuaferunt un* dem, ut felauaret in lordanis fluuio iuxta Prophetç uocem. Illis acquieuit, lauit,et fanatus eft. Naaman récupéra ta fanitate reuertitur ad Prophetam, ornaturus Qi. donatums cum muneri bus preciofis, quç omnia Prophcta re cufauit. Adiecu Naamâ, Inhacrepro pitietuc Dominus fcruo tuo ,ut lt;«m -ingreffusfuerit Dominus meus (rex) templum Rimmon,ÔG adoraucrit ibi» innixusép fuerit fuper manum meam, ’ói ego quoquc adorauero in domo Ritnnaon,eum inquam,adorauero in domo Rimmon,propitiu8 fit Dominus feruo tuo,ob hanc rem. Ad quem illc ait, uade in pace. Quafidicat,ua^ delecuro animo,nihil nocumenti tibi adferet, ne fis follicitus propter hanc tê.Si detrimentofares fuiflet,Prophe-ta male confuluiiret,amp; male egiflet do cendo, ut in templo alienorumdcorü Deo uero inferuiret, Propheta aurem

Dei

COHHÈN. IN PSAL. CXXXVit Dei Spfntuilluftratus nonpotuitdi-cere,quaï Deo difpitcèrent.Si nero Rex Syria? ilium bonum uirum mandate adftringere ad idolorum cultum uoluiflet, aliud certePropheta confia liumdcdiffet, Scfalubrius, Neigitur friuole alios iudicetis,qui ftudent pad tranquillitati ccclclïarum^qmbus dolet tot abominationes uideri, quas tarnen non polTunt cómode amouegt; re,nifi uelintfein extremum uitæ peri culum conijecre,fiC ucrboDci uiuo fpoliari.Scitis papiftarum infaniam, quærunt an(àm,quonosôd uerbum buangclj^ineufent, amp;nbsp;feditionisauto rcs faciau Nemo hie ofFendatur, Chri ftianus multa nouit fenc,quo Dei gio ria augmcntrtur.Etfi uelim propter infirmos idola longe abelTe. Nam fcio ingentum hominis tam pronum ad lapfumjam prodiuS, amp;nbsp;cæt. ut nihd æque . Sdo ctiam fatanae illufiones» quibus fapientes huius mundi occçea uit,VerboDomininosIaboramus,ut primo

IOAN. OECOLAMP.

primo ex'cördibUS tollatur omnc of-fendiculum,externa tunc idolanihil detrimentidabunt.Vbicharitas uera amp;nbsp;fynccra pcóus noftrû poffedit, ibi ilia idola propter alios nihil curantur. Si qui autem imaginum praeconia e-buccinarent, hie tempus ut Chriftia-no petflore fimus.ô^ dicamus cû liber^ täte quadam Spiritus,Dominum Deunt tuum adorabis, amp;nbsp;illi foli feruies* Tune etiam pius animus dieet, Quo-modo cantabimus in terra aliéna, dqs alicnis quos ignoramus,et qui di] non funt, canticum Domini Dei noftriîquot; Citharas noftras fufpendimus,quo-ntodo pollucmus confeientias , quas Domini uei bum purificauit, fuadetis ne ut ad pnftina peccata relabamurC Nunquam perluadebiiis , nolumus partem habere eü fuperftitionibus ue-ftris. Idem iudieium efto de BaaÜiieis noftris facriheulis,qui Chrrftû femel oblatum quotidie maóarcuolunt,Iu da ifchanoiha peiores,ob quæftum

XjS GOMMEN. IN PSÄL, CXXXVfl numorum. Velim iftos ah'o in loco fU' as abominanones peragere,amp;fiptjD animis nihil fordidu ex ipforum por^ uerfitate accedit. Seiplbs polluunt,d^ maculant con feien tu reluóantê,fd(p certofeio, peigunt miferi peccarCjAÎ' fi in quorundatn gratiam. ProfetfîoU' ucs homines funt et hiftrionibus letiio res, cantillät enim pro uili pecunia 4^ cunep carmen,öf muti magis quam pl (ces j nifi adfit prçfens numus. Miflä-» rent rarinîme,quis dubitatc'fi pecuniae nulla adeUet fpes. Ideo ÔC détériores luda, nam ludas triginta argenteos accepit, Chriftum tradens,ilh minoris uendunt, non femel, fed quotidie.Tü pium peóïus gratias Domino agc,cö fidcltbus illis.qui uerbum Dei amant, fie fedulo audiunt. Fuge ab illis, quorum confeientia 0^ mens pollutaeft» Impolfibile omnino pium hóminertt cum illis partem habere,fi uel ei totiuS mundi diuitias lucro cederent, queni' admodum de Bilean legimus,

utilitaif

' • TO AN, OECOLAMP» 2^^' ütilitas totus mundus tua ih po-teftatccfletjCtanimam tuam perdcrcs, ingehennamcp detrudcrcsÆtiâChri-ftus nos admonet Marei cap, 8. dices. Quid profuerit homini, fi lucratus fuc rit mundum totum, ÔC animae fuac ia-lt;Suram fcceritf Autquid daturus eft homo,quo repenfet animam fuam;' Quemeunque enim puduerit mci, ac meorum fermonu in generationc hac adultéra et pcccarrice,pudeb{t illius et filium hominis,ubi uenerit in gloria paths fui, cum Angelis fantflis. Hare itaeç in corde expendatis, ne cum iftis miferis hominibus perfndiar fron-itis comunioncm habeatis peccatorS, iSz oblitus fiiero ttii Hierujalem^ 5 f'bliuycatur dexter a mea Ç ope^ risfut)

^dhœreatliii^tiamea fand mea^ ft non metninero tuf-,ßnon pojuero lernfalHnprincipio laticia: mcir.

T X Babylo-

îlt;fo COMMENJN PSAL, CXXXVH

BAbyloniorum labor ÓCftudium, iTicmon'amkrufakmà ludçisca , ptiuis omntno tollere,ÔCid quoquo modoponèntconabantur, Verucon , trarium accidit. Nâ quo illi uehcmen-tius inftabant,tamX)eum uerum con-temncntes, quàm ucrbu eius ôi. Pro-phetasludibrijs conuttiîs confpcr^ genteSjCo magis illi animos attolkbât adDei tempknn,quoderatin Hieru^ fakm» Votaqj feccriât,fe nolle Dei laudes,quantumuis hoftis fæuiatjObliuio , nitradere » Quafi dicant, Si hoc tam abominandû facinus commiferimus» mûri fîamus,nulla uoxunquamè faucibus noftris erumpat. Et quum ci tharæmanibuspulfentur,adtjcit:DcX tera mea deinccps nullum officia pro prium excrccat ƒ1 hoc fecero,imô mihi exarefcat, Contingct omne malQ ijs, qui Dco ucro 8C uiuo dcrelicfio,dijs ali enis inferuiunt. Qui Hierufakm obli uifcitur, ilium non folum hæ pla^^æ tangent,fed omne,de quo in kge MoH habetufj

IOAN. OECOLAMP. 2lt;îl habetur,quod nô modo fuum corpus tnficiatjfcd etiam fiUos ci us ônf pecora, imô quicqd pofftdet, ad nihilû rediga-tur. Si igitur ab aliquo à Dco tuo abC-traheris, ucl à fidein Chriftum,hicob fiftc, de quantum poterisjbeftiam ilia peftiferam, miniftrûqj diaboli abige, ne ambo pcrcatis ♦ In Chrifto nortra eft uocatio'.hûc ne defcramus.feruien-do alijs, quos ignorarnus,qui tandem ‘ plus nocituri funt,quàm ullam allatu-riutilitatcm.

ludçi promilTionê habebant Hicre. ■2i,dc reafdificandaHierufalcm poft annum Ixx. Hæc fpes illorum, quod

•, brèui témpore clap(o,in loco à Dco e-lêcfto adofaturi iterum effentmqre co fueto Deum ucrum, quem patres ip^ forum coluiflent, de cantica Domlt;ni iucundo animo cantaturi. Noftri affe (ftus erga Deum etiam taies fint, ut ac-dificentur mûri Hicru falcm ,qucm ad-, modumPfalmus yi.habet. Votum in|baptifmi fufceptîonc uouimus Do-

r J mino

2.61 COWMEN. IN PSAV* CXXXVII mino, amp;hoc non feruaredamnofuoi eft. In precibus tuis, Domini Dei tui nunquam obliuifcaris.Nâ indiligen^ tiain laudando Deo amp;nbsp;glorificando i culpatur, amp;nbsp;fignum eft ingrati homi- i nis. Qui cnim beneficia Domini 80 j promiftipnes non in recenti memoria habet, quæ ob id tam fatpe 8C in Pro-pfietis 8^ PfaftTüs obuiam ueniunt.is dignus eft omnibus malis tam inbac uita.quàm in futura-Deus Chriftus eft noftra iufticia.redemptio et fatiffadio^ Noftra opera, oratio, elecmofynæ,ôd quiequid id eft, fi non fynccra charita te fiunt,fruftra impéditur opera.i Cor 13. Matth • 16 ilia omnia dare uide-tnus, tanquam in ipfa meridie. Charigt; tas medium obtinet locum,quænos facillimc concOrdaret, qutiam omni' busmodis diftidemus,quicjß furfunt; deorfum ruimuscaptiofis dotftrinis, confeientia ctiâ reludante, quçbuius rei teftis cft.Miferi autemilli uolunt hoc medium ad ScripturæCacræ inter

preiationcm

IOAN» OECOLAMP* 2^5 prctationcm admouerc.» omniaip iux ta ill Lid examinare/uo ipforum malo» Res corum adtriariosuenit,SC quutn iam nihil habeant, quo fe defendant, •nifeent coelum ÖC tcrram.Hic latet an guis in hcrba Timêt fuoregno et pom pac folitx.Sciunt tanquä ungues ipfo-» rum,quibus erroribus impliciti fint,ct quomodo ccclefia Chrifti degencraue rità priftinis morfbus.Dominusocux los illis aperiat,ut utdeant ueritatem»

Si non mcmincro) Volunt dicere, Nihil iucundius, nihil gratius, quam mentio Hierufalcm,præcipuâob hoc taudem qu^ro.non polTum quiefccre, quinDeimci laudes canam, amp;nbsp;fimc iam in duram feruitutem coniccefit, feio, quod mihi in bonum omnia cédât, peccata mca löge maiora meruif-fent.Et fic indicant fc etiä coram gen-tibus Dci laudes dcpracdicaturos.Ita fioccafio cftlaudandi Dei, confitcare 6C tu gloriam nominis ilhus,ct ne tc il-liuspudeatobquorundam contradi-

2^4. COMME N. IN PSAL. CXXXVH ôi'oncs,quibus doler-,8C mcra thftttia cft Del laus per ChriCtum cbuccmata» Certe nihil æque atc^ hoc in omnibus noftris alt;?îib’ et ftudtjs curemus^ Quæ fcimus ad Dei gloriam illuftrandain araphandam fpedlare, ea pius ani.-mus no intermittet, etiam fi periclitàn dum foret » Admoniti itaque fitis hagt; »um promiffionum, quç corda uelîra pacificare SCtranquilla reddere pofi funt.Pericula ôi. flagella aderunt,cum nihil non moliatur fataninmembris futs,quæ hinc inde currSt, ut fi aliquo modo anfam calumniandi nos amp;nbsp;per fequendi ufqj ad morte quçrunt.C^i fc non parat tempore felicitatis,quum omnia nobis arrideant, is forti animo non pugnabit,fi hoftis ingrucrit.Stan dum efi in procinóu omnibus nobis, quia nufquâ tuti fumus ab hoftibus» Neque tui obliuifcaris,cum caro repu gnat Spiritui, pugnandö hic eft,amp; pe^ n'cula propulfanda.donec renatus fue ris in fide, Fidelis cnim eft Deus,qui tc non

IO AN. OECOLAMP.

, non tentabit fupra uircstuas , Clama ad ilium,amp; auxiliabltur.Si Dei memo ria cxddct, quemadmodum de Efaa Icgimus,nihil boni,certus fis,fubfequi fcias.Efau nobis exemple fit,qui meri to habitus eft odio à Deo. Nihil itacp quâtumuis preciofum in hac terra ua diligamus, ut Deo noftro non ledu-lo irrferuiamus^Audenc etiam fideles id proximo perfuaderc , cumiadura corporis dC externorum bonorû. Pau lus tam ueheVnenti ÔC flagranti charita tc fuit,ut anathema fieri pro fratnbus, ut faliem ilfi faluarêtur, uolucrit.Non ne Stf Mofes minifter Dei fidelis, dclc-ri cxlibro uitæ petijt pro populo Ifiac liticof'Himemores fuerunt Hicrufa^ lem ciuitatis Dei. Hoc^ ipfo quifquc iugum alterius fubeat,amp; cuicucp com tnodarepolTumuSiid iucundo animo faciamus. Hocep omnibus uobisfum me commendo, ad quod Dominus Ie (us Chriftus unigenitus Dei films gra tiam largiatur. Amen,

r 5 SERMO

COWMEN. IN PSAL4 CXXXVIT

S E R M O Q_V I N T V, S

« Ilefli in Domino, diduni ^^'(^eftmultis uerbis in praccè dentibus concfonibus de Janguftqs SC tribulationi-bns populi Deij prxterea

en'am de gaudio ct afacritate in mcdio uexatfonis feruore, ÔC qd* fideles Dc3 ob ea incommoda nihilominus non

abncgarint,ncc^ canfare Dei laude» ceHarintjimó ardentius praedicafïê di^ uinam potentiâ Babylonicis, abieóo omni timoré habcmus.Sequitur iani alia crux,et perfecutionis malum,qu3 ciuitatem Hierufalem rexdificareag^ grediuntur. Videbimus in his uerbis populum Dei nuUam quietemin hoc mundo habere,fed mera tyrannideô^ cruce afliduó premi. Scitis autem nos non loqui de externa Hierufalem aedt ficatione, quo temporeludei à uicinis tea uexabantur,utgladium unamanu habere, SCakera acdificare cogerentur. hem hdomitægrauiiïitna ctiam inui-dia

ÎOAN. OE COLAMP. îd7 dia crga pcpulum Dei laborabant,ita ut Dei cukorcs nufqua tun effent. De têpohbus Chrifit nos loquïmur,quan do Herodes ucmt, qui Edomita fuir, crudclitatc alios fupcrans,qui fcipfuin fauoreRomani præfidis naôo,inrc-giam maicffatem inttufit.Et ucrfum hûcmaior dcnicç pars ecclcfiafticoi3 doâorù defecundadeftrudlione Htc ru fa 1cm interpretâiur. Nos ilia omnia omiffuri fumus non abic^ lationc, ôû de fidelis populi multiplicatione di-cfiuri. Quâdo igitur ucra Hierufalem incepta eft edificarrClirifto aduenien te, 6d rcuelante fapientiam Dci patris, recociliante^ nos mileros pcccatorcs Dco patri .Et quis dubitat tune Chri-ftianâ ecclefiam initiû fumpfiffet Ibi perfecutiones taies 6ta(diôionesgt; qua les nunquam antea auditç funt,fuere4 Ibi têpusutà fomno expergifeamut, quia adfunt dies falutis.

c^odomincfiliorum y dom:gt; ^ui tempore CdcfolarionisJ lerufalem

262 COWMEN. INPSAL.CXXXVII Icrujakm dictint : midate ? nudatc uß^ adjundamcntum in ca, NOtandû filios Aedo fuiflCjEfaii progeniem, qui frater lacobi pa iriarchçfuit,infignis ncbulo, parents bus per omnia diffimilis. Primogeni-lurçdotatus.exqua prçrogatiuâ habe bat more cófueto..Probos ÔC iuftos,ô^ Deodiledos parctesnaâus IfaacQÔi Rebeckâ.que xx annis fterilis eranant-. jçquâ pareret,Gen.25. Efau uenator amp;nbsp;rufticus homo, nullo timoré Dont* niprçditus,plus infeq feras in fyluis,^ ctuilibusjrehus infiftere ftudebat. AH* quâdo è ucnationerediens laffusià la-cobo fratreefflagitans parte cduHj rii-figt;à quo etia nomê ei obuenit Aedom, Ifatcr autê aftutior, recufabat id eduHj dare, nifi primogenita illi uendercu , quod Ct faäu eft.Ex hoc tempore fra^ iri tacite aduerfabatur,quçrcs occafio nemlacdendi,^d certe crudelêanimô et fanguinolentö declarabatPoft qua | aüi matris aHutia bcneditflionêpatre

iam

gt; IOAN* OEC OLAMP» iyo iam 4ecrcpito frater accepiffet.adco in canduit Efau et ira perculfus, ut iä co-gitaret,et libère diceretjfefratrc, qui ei ' bcnedidîionê prgripuiffet,occifurfî la cobi indoles omnibus nota, fimplcx homo exiftens,fine fraude ÔCdolo, timoré Domini plenus,confilio dileôæ matris,fugit in terram ignotâ,quo fra-tris fçuitiâ declinaret, feruiens Laban , multis annis pro duabus uxoribus» Quid dicam i Aedom montana Ara-biç deinde occupauit,orientem uerfu» fpirans minas SC caedê,ob fratris fraudem in fe cômiffam .Et pofteri illius eo morbo inuidiç laborauerût perpétue, ut Ifraelitas populû Dei odio perfeque rentur, uicinosep, nihil mali cogitâtes aduerfus illos exacerbantes. Ob hanc inuidiçfomitê adhuc hodie Aedomitç noftri pios Dei perfequûtur odio V a-tiniano.Hoc eft,papifte nihil non ten lantjpericula plena laboris fubeunt, amp;nbsp;pecunqs nô parcunt, ut Euangcliû ' Chrifti Icfu peffundêt. Et quæ maior ' 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfecutio

COWMEN JN PSAL. GXXHVIÏ perfccutio 6CcrudeJior,quam à fratrigt; busunquam uifaeftc'Turca crudeliof no eft,nee fangin'nolcntior.quâ hi qui nomê Chhfti gei ût,et primas in têpiis habêf,fi faite oculos aperiremus, et ea quçfiût,agnofccrcmus.Corpus et an» mam perdcrc moliunt, puerum etiam (n utero matris fuftbcareiam olim con duferStme Dei ueritas.ipfis in perpe-tuS dedecus,plantetur.

Efaias cap » ultimo fcribit, ccclef ä habere duo genera peecantiü. Quida comedunt carnem porcinam, hoe eft^ gentes in omnibus immun dito’s impii denterutunti fed non tanjü d^mni in-tulerunr.quantu alrj qui fpeciè honefti amp;religionisge(ïcrunt. Quidam facri hcantjó^ puriheât fe fuper hortos,hoe cft ludaicus populus,qui ab Aedom uenit, hypocritico more uiuit, quem admodü amp;nbsp;nos Chriftiani'fub impio 8ntichrifto,ext€rnis operibus quæren tes falutem, abftinentes à eibis, quos Pçus creauiti amp;nbsp;coniugia abhorrent

tes,

! tOÄN'OECOLAMP» 27t tes,quæ Deus bcncdtxit. Lauamur* bapti2amur,amp; cômunicamus,amp;cni nia externe à nobis fiunt,mtrinCecu« autem pleni impietate et immifericor-dia fumus,jmmundis cogitationibus oppleti.et fimilcs fcpulchris dealbatis» Tales uocat Efaias fanlt;Sificatos amp;nbsp;pu rificatos inhortis, quod dixit pro patrio more.Habcbâi enim in hortis pi* fcinas,jn quibus abluebant quotidie, quo nitidiores ct puriores eflent* Genus hominû qd* folu omnis generis de licias exquirebat, quemadmodutn SC noftri facrificuli, monaehi SC nonnx. Die mihi, quid no deliciaiû in fuiseoc nobqsbabuerGt, quibus caruerutuo* luptatibusf Quo defeflu in tpfa anno na,pauperibusfamelaboTantibus cx-trema,laboraruntnbi Crœfi diuitie,ct Perficac opes.

VerS quemadmodûEfau et Iacob fratresfuerût.diuerfo autem inftituto* moribus amp;nbsp;uita,fic etiam inter ludços duo genera hominû inuêta futu V nQ

eoratn

272^ COWMEN.IN PSAL. CXXXVlI coram mûdo tn prcdo habitfi, ut prin Cipes facerdotum,Epifcopi,Scribac 8i pharifæi, quorû maior pars mera by-pocrifi infeóia crat.fimpliciorib’ quo-dam fuco imponensCçterû hi coram Deo non funt primogeniii, quia nullus timor Domini uerus in ilhs,ncquC fynccra charitas, ob id et Chnftus fac-pe illos rcprehendit dicens, Væ uobis fcnbæ et hypocritç, qa dccimatis mcrt tham QC anethum amp;nbsp;cyminu,et reliqui ftis, quægrauiora iuntlegis,iudiciû QC, mifericotdjâ ac fide.Putas tu illos qui taliafaciuGeffefilios DeifNequaqua, hos enim Deus odit. Aliud genus ho-minu habemus, quod eft piorû amp;nbsp;fide liu, ProphetarûôC Apoftolorû, in ftia opera nulla fiduciâ pones. Et hoc ftmi leeft lacobo^^dgenus,inqua,Deus ah aeterno fibi elegit m popuiiï libi pecu-liare.Hincq? a ppare(,qui nâ hlij EfaU, CI qui Iacob.Qui fidê et patientiâ lira' dis nô imitaturjhic nô ell eius hlius.Si fuperbi,arfoganies,fubdoli,auari,im mifericordes

IOAN. OECOLAMP. 275 tnifei icordcs fuenmus,et fiducia in o-peraanobis confidapofuenmus, an numcrabimur inter filios Efau, qui à Deo leprobatus eft. Pauperes fpiritu tt cotempti in hoc mudo ciuitate Hie-rufalê ædificant, quibus lilij Efeu infi diant, et die noduep cogitant,quomo do illis noceant, Net^ aliter facere aut cogitate poffût ob innatû odiû, quod fctnel in filios Dei conceperût.Paulus Gal.cap.^.deoperibuscarnaliûhomi num facts euidenter fenbit ♦ Hoc ipfo non mirû fit, fi im pq h is operibus ctia fe exerceât.Odio ppetuo laborai ût æ-dificatores ,tâ terreftris quàm cocleftis Hierufalê,cum Chriftus Filins Dei illis praedicaret ueritatê. Pharifæi ali) impi] fummis uiribus annitebâtur im pedirehocædificiû, quod inftituebat à Chrifto.Neq;hisfatisfit,ncqp quieti ,erût,nifi omnino Dei cultores et aedifi 'catoresueritatis deua'ftent amp;nbsp;perdant.

Nudate) AlijExinanitehabet, Ver ba funt infideliö hominû, qui dicunt, i - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f Omnes

1^4 KOMMEN. IN PSAL* CXXXVH Omncs quam crudclifTimc occidites ut nc ullus relinquatur: uaftitas fit,nec locushabitatiom's, nudi omninofint omniü rerS.Chrifto id accidit.poftqua nudatus, ÔC flagcllis probe emcdatus, ÔC totu corpus uulneratum jPilatus eö foras eduxit, diccns ad multitudincni ludaforü, Ecce homo. Satis utuidetis emendauiillü, dimittam neülSc’lani nihil uobis deinccps noccbit, nö eft ut timeatis uobis. VerS illi clamabät noh fine infania,Crucifige,crucifige. Nc(? fatiabantur,cü cruci affixifiennadijeie bant etiam irrifiones more furibundo rum hominü, in quibus nullum mifc^ ricordiae indicia. Et titulum à Pilato af fixa detjeere parati erant.nifi fatum di uinS obftitifict, PilatS enim rogabat, ne ita icriberet. Sepulchru Chrifti cu^ fiodiri mandatât,ne difeipuli furarent corpus demortunuj. Et poft Chrifti fiirrccftionem nulli populi infenfiorcs Chriftianis inucti funt, ifti Aedoifi tç.Etiâ Apoftolis moleftiores ludçifi* «e, quam ulli ethnici,imö incitabanl

ethincoJ

TOAlsr, OECOLÄHh 1'7$ Fthnicbs ad crudch'a facinora perpo tranda. Et qucmadmodû Chrifto cogt; ram Ptlato cgcruni,omruain malam partem interprétantes, fie ctiâ Apofto lisfecerunt, omni acerbo fermone cox ram iudicibus proponéntes. Opinio »Horum erat, ne ullus uiuerct ex illorS numero, quiChrifto nomê dcdiffent«. Ob id amp;nbsp;literæ Paulo datae in Dama-fcü proficifcenti,quç fatis indicio erâr^ quid hi pharifaci cogitarint, amp;nbsp;quale confiliû decreuerint.Hoc autê prçdix crat Spiritus fanóus ante multa têpó-raß Malachiâ Prophetâ,Iacob dilexi, Efau autê odio habui. Quid fibi uolûc ifta uerba Nihil aliud Efau futu-rûhoftem omniShlioiû Iacob. Quid caufxr'quia reictfius à Domino. Cum itaep inliet graue certamen tam ah ho-ftibus uifibilibus,quàm inuifibilibus, opus erit pqs,ut fe ad Dominum con-ucrtant,amp; dicant, O Domine afpice, quid illt conenrur,uolunt tuam lau-dem,cultum,honorem impcdirc.Hi fratrcsnoftrifunt,Slt;magis nobis no-f z cent

±7^ GOMMEN* IN PSAL. CXXXVlf ccntquàmcæteri Babylonici, noftræ reIigionishoftes»TuilIis obicem pone, rcmoraintjcc, ne l'dquod inuotis habentj cxcquantur.

Neque putes banc orationem uin didîanî uHam expetere, ucl malû malo retaliare* Abfit.Dei omnipotentis eft, uindiólamdare omnibus, qui male a-gunt.Pîj autem refpiciuntad perfonâ «norûm in fuis precibus,ô(: falutem ad üerfariorum fuorum ex animo defide 1 ât.Flagitant autem id folum, quo eo rum uoluntas in malo impediatur ip-fis in bons* Prima oratio noftra,San^ tfîifi'cetur nomen tuum,quod impij de Icre extirpare annituntur. Abfità ChriftanOjUt fulmen uel ignem écœ-lo petat in uindiôam impioru. Nobis aliud commifTum eft, ne malû repen^ damus ijs,qui nos adfligunt. Et Apo^ ftoli ob id à Chrjfto rcdarguuntur in Luca cap. p. cum dicerent, Domine uis dicamus, utignis defcendatdecoz lo confumat il los quemadmodum

Helias

IOAN» OECOLAMP. 277 Hellas fecit » Conuerfus autc lefus in-crepauit illos,Sc ab hoc impeiii protü nuscosreuocatadaffecfîû manfuetu-dinis diccns : Ncfcitls cuius Spiritus cftis?Filius hominis non ucnit ad per-dendas animas,fed ad feruandas- Ora tio noftra in alium finem tenditjfi fidc • lesfumus»

■ QPÇ ProphetarG tempore 2lt;ChriftJ fadla îuntperpharifæos, ÔC alios im-: pioSjCa adhuc hodie quum extruóturi ' fumus cœlcftê Hierufalc uerbo Euan * gelij jaccidunt. Noftris tem poribus au tem,qui nam funt ifti, quale nam ha-bent nomê, uel qua in re agnofcGturi ‘Opera eos indicant. Sût hi qui colum næ ecclefiae elfe uolunt,papajcardina-les,Epifcopigt; Abbatesjfaci ificuli et fex monachorû. Qvii cû careant fide et hu ’militate Iacob,merito annumerantur familiç AcdomitarG,fplêdidostitul os amât,honorificas falutatiÔes ambiunt-Noftis,quale genus hominû,nô opus ut accuratius illos deferibâ, quorû tur pcm conuerfationê etiam pueri norût.

f 3 Nullus

X78 COMMEN. In PSAL»CXXXVII Nullus in illis eft affcdus mifericordiç erga inopcs.fanguinolcn« canes funt-Neep nos loquimur de gentibus,à qui bus (uii eftetnus^eoquoduinailloru omnibus nota. Hiautem habet ipecié probitatis fantftitatis, quêadmodS phmogentti,ct hi non conicmnendû, nift caueamus, damnû tandêdabuni. Scripturam diuinam æque habent, ac nos, qua fc defendunt more fatanico, perperâ Scripturæ loca citâtes ad qug ftum ipforû, amp;adftabiliendâ tyranni dem femel indeptam, ad impurx ui tx ÔC fceleratac defenfionê. Hi belli ho mines omnes neruosintendunt,quo ptjs ôi. fîmplicibus noceât.Scribunt li feras hinc inde, mendacqs impudem itbusrcfertas.Quid mirû,cum fatanae organa fint,quimêdacij eft autorc' Co fuliantcum principibusamp;monachis ad interfîciendû nos, amp;nbsp;ne audiatpur ullo mo do, laborant.T iment ucritatis orationêfibinocere*Clamâr,nôopus diiputaiione, uel feripturarû colUtio' ne»

IOAN* OE CO LAM X79 ne, fed «gne, cruce, laqucis, ôi. aquis, fatis difputatû efTe in Cocilqs patrum. Qui fit, quod collatio Scripturarum a deo inuifa illis res eft C No abfcp caufa diuina teftimonia illis ingrata (Qt.quia uitaillatam obfcoena eft, utfiadlapi-dem fcripturarû explorarctur. nos uc^ ra dicere,quilibet rufticus affirm aret. Nonne deploranda res inter Chriftia-nos talia audiri,ut fi qs modicâ mentio né ucrbi Domini facit, mox ingratus fit, Ct fufpicionc hçrefeos infimulctur. Clamât hi pcfliimi mortaliS, Nudate, cxinanit€,reijcite,comburite,fufpcdi tc,ignitoferro diflecatchos hacrcticos homines. Scdnondûconuiccruntfa-cra fcriptura nos tales eflc. Nobis c5-miflum etiâ eft,ut fimili modo, fed no codem affetftu,oremus Dominû,utui tiaamp; peccata cxtirpcntur.Neceffaria cnim oratio, amp;nbsp;firequcs pqs omnibus, qui nihil aliud in uotis habêt,quàm co uerfationc iniquorû finiri,amp; peccatogt; rum extirpationcm adforc. Sed illi de f 4 fperati

280 COMMENJN PSAL. CXXXVH fperatt et deplorati homines,fatane mi niftri ,quid faciüt nobis ob tanças pre^ cesc'Quicquid excogitate poffunt in noftri dedecus,et uerht Deijquod nos prgdicamus pnrè, cótcmptö ,hoc no omittût.Effodiunt mortnos, qui mul-ro lêporein terre grcmio quieuer5t,fi deles Chrifti mindlros, et illorum ofla comburQt,fua fcelera cohoneftaturi.B duliö Efau auidoftomacho amp;nbsp;famclt' , lico deglutierüt.Munera appelât,quo quo modo ueniât, faltem aliquid,quo ignis culinçfplendidior fit,accedat.0 funeüö genus hominû, quibus cor no qm'efcit, nifi fanguis piorû fit effufus, quo pompa femel incepta,amp;: impia ui ta in uigore perfiftancôtra fas et ncfas.

Necp leuiter cupiût nos perdere, fed fundamenta deijcere moliuht totius x differ},in quo iplbrû fcelera uidcri pof funt,ncc puero bimulo, nec decrepito feni parent.In Hieroiblymitano tem-plo erant multa decora di. fpcciofa,le3i Dei,ceremoniç,altare,facrificiamulta, quemadmodû in Chriftianorû ecclcz

10 AN,'OEC OLAMP* 281 fia ucrû eft akarc, ^d’eft Chrtftus. Ad^ eft ueibû iieteris Qi. nouiTeftamêii,ad funtbaptifmusôd ca:naDomiiu,fiCc* que his religofulis ita placet, ut fatanæ crux Chrifti.Dolis et aftutqs uarqsom nia tentât, adhibêtpromtifiones, terri» tant minis, quo reuocêt pios à Dci cul tu (yncero,amp; in ueibo Domini expref fo,ad fua inuenta amp;nbsp;fomnia totû mun dum côpellere uolût Qtiid hoc aliud cft,quàmtêplumDomini deuaftare, quàm Chrifti odiû infcrcre,qui fons a quæuiuæ eftc’Santftorû inuocationë nobis preferibût, operibus,ncfcio qui busjalutê tribuut. Miftationem abo-minandâ fummis laudibusattollunt, quafi rcmneceflariâadfalutcm,cum interim cœne Dominica? egregq con-temptores fint. Purgaiorii apud illos frequens mentio,utpote aucupiû locu pies amp;nbsp;res quacftuola. Quid ea omnia funt,quàm Chriftolefu filioDcifuû propriû honoré denegare,et pafTionê eius cotemnerc atc^ côfpurcarcc'quafî no fit uerus Dei filius.qui potuerii fuo f 5 fa*

i9z COMMENT^ IN PSAL* LXXVlI facn'ficio untco pro peccatisnoftn's fa tiftaccre. Vakât hi ucnêati ferpêtcs,elt; C£cati homines ipfa auaritia,qux illos nihil rccfîi ncc facere nec cogitate finir» Quid opus muleis, têplum Dei è fun* dametis ipfis moliuntur eruerCjSC om nia eius ornamenta dilacerare4Hic res poftulat, uc totis uiribus illis repugne^ mus,quoquo modo poffîmus, quo in ßitutS iiloru impediat. Muros deniep buius fancflæ ciuitatisdetjeereinani' mo habet* Qui funt ifti murir'cft multi plex gratia Dei,qua in dubiS uocant, ficep nobis imponere uolut, ut eis pogt; lt;ius ôi fomnfjs monachorS adhxrea' mus,quam ipfi daro Domini uerbo» Atq nobis auxiliS Domini eftmurus inexpugnabilis, quern nullus hoftis, quantumuis crudelis,demoIiet.Chari täte cnim annexi et côglutinati fumus ficutdomus Domini,qd ChriftianorS cuidentiffimû fignS eft.Quum autem fides ÔC charitas cxulcnt, murus amp;nbsp;do mus corruent*

Ex tjs omnibus liquids cft’papales laruas

TO AN. OECOLAMP. 161 ïaruascôtra Chnftû,côtrafid€m,con tra charitaiê omnia inftituilïeet cxco-gitafre.Habêüraterniiates peculiares ob auantiâ inftitutas, nccç abqucm in fcribût,nifi pecunia adnumerarit. Hi bent alia nô minus abfurda,amp; contra apertû Domini uerb3»in quibushbi X)ei omnipoteniis poteftaic ucndica-runr,quâ tarne nemini dît. Manifeftû ■«ftillos plus deftruxiffc ccclefiâ Domi ni,qua edificalle. Abcat cum fuis fedu Óionibus. Oportet Chrifiö unantmi noce precemur, alias ruinofum ædifi-cium côftruemus.Eft unus Dominus, unum baptifma,una fides. Chriftiani çongregati débit fimul tanquâ unum corpus, quodcapiti Chnfto adhartet, audire uoccm Dei. Qui fc,nifinego-ciafatis ardua auocêt,fegregant.quod dcouili Cbrifti nô fint, argumentum praebent.Aliquigaudêt,^ plenisbuc cjs iaôât, fe nolk illud Euangcliö, qd* nos prçdicamus,audire,cum nô aliud prardicemus.c^Chriftusiplc et Apo-(ioU ac fanât Dei omnes.MifetG genus

284. COWMEN. IN PSAL. CXXXvu nus homtnö, quod adco impcritöcft »n diu in IS rebus. Quæi Qt demolittonc tcmpli Dei his prçdiâis uocibus et ijs, i a quibus paru emolumêti fperant,fuifl me placere uolQt Noui enim multos tales, qui Euangclio folûmodo adtier-fant propter quorundâamicitia autê illis, fatius no natos fuiffe,cS fao 'rtifîimç ueritati, qua in cofcientia con uicfîi,adeo impudenter relutflantur.

Adrjciä adhuc unu de CatabaptiftiS. qui malo fpiritu adi, rcbaptizant mul tos,quafi hatfîenusDeus Chriftiano populo caruerit. Quo tendit, die obfc cro,négocia illudVAd nihil aliud, nifi me omnia fallant,q ad depopulation^ miiroru Hierufalê. Propter idola, etia qjæproftâtin têplis, quae tarnen fere ad anni fpaciu pannisfebuoluta fuere, ÔL à nemine uifa -, ecclefia fiddiS adiré rccufant.Miror q» hi rcligiofuli aureos amp;nbsp;argêteos numos in manus accipiat, fine chirothecis,amp; periculû eft ne pol-luantur his cotaiftis. Aliud in animo, non dubiu eft,uoluunt,nempeutDei uerbum

io AN. OECOLAMP. 28j ücrbû quod prçdicam’,in nullo precio fit, quo plures fui errons difcipulos hä cifcantur. Nouicnimfatanædolos amp;nbsp;côfilia. AfidefolidainChrißö abdu-cût,noua onera îponentes ^ximo fuis rctindionibus, Vtinâ in corda noftra haccfcriptaeffent, quo ardentioribus precibus ad DominS clatnarenius, ne hærefiiftorum peruerforû hominûSC obftinatoru implicaremur. In fumma Ueftri memores deniquefitis,quiaho-ffis crudelis ad ianuâ flat, fatâ ipfe ira, inuidiâ,fuperbiS, auaritiâ,amp; c. itnmic tit.Item Dci mifcricordiâ in dubiû uo cat, amp;nbsp;ethnicas cogitationes fubinde

**'dubiS

uocare uerbi Dci autoritäre ftudens* Ibi oratioi infiftendû fedulæ,quo Do-minus noftri non obliuifcatur,quia fa tâ nô ceffat oppugnarc, donee omnia profternat.Neque ullo modo cœleftia Hierufalê çdifîcatio è memoria ueftra labatur.Dominus fua gratia nos om-nes illuffrct, quo egregq adificatores tamfidei ÿ charitatis fimus. Amen.

18Ä COWMEN JN PSAL» CXXXVlï

SERMO SEXTVS IN PSAL. CXXXVit

Ilecfli, falls in præcedenti^ bus cócionibus bdeliûtri bulationes amp;nbsp;anguitias, quas in huius mundi ihea ^3tro perpcnatur,audiftis,et quod nihilominusbona fiducia erga Uei auxihö alantur orando tlama-do aliis fufpii tjs.ne Dominus fue mifc ricordiæobliuifcatur. Sciiis cntm no^ ftras prcccs.fi exaudiri cupitis.debcre ex fide uera fluerc,SC fine ulia dubitati eneproponi Nä quidubit3t,n5exaU dietur, Quidorantigitur pii,uanis«-rumnis adfliói^Ne poteftas Acdomi' Urü,id eft filiorS tenebrarum, progref fum habeat. Et cerii fût deauxilio Dei prçfenti.Necç hic uerba fût nimis ama ra.uel minas habêtia. fed confolatoria ob Dei defêfionë, Admonemur enitn Si fortificamur, feimusep Deü nos è du ra ifta captiuitate tyrânorû fpiritualiS liberaturû. Effet maxime abfurda res, erfignum paruæ fidei,cum Dominus iiorter lefusnos docuiffet inimicisbe'

nc

IOAN. OE C O L AMP. 287 ne precari,0^ mala facicntibus bcnefa-cere,»115 non imitari. Defidcrat fiddis ex animo falutêomniû mortahum,ÔC nihil omittit,qucd ad refipifcentiâ tUo rum atttnct.nccç deuouct illos, neCgla • tanætradit qucnquâ,fed inßat adma nitionibus pijs, quo malus ceflctpo-pulum Dei uexare. Etfi fidelis partira iudicium Domini futurum uidcat fu-per impios, fi non cmendarint uitam.

Quando facrificia adferimus Domi no.omnis inuidte expertes fimus.quia recôciltari Dco uolumus. Et facrincia noftra fût gratiarû aôioncs, ilia em'm Deo placé»,« grata funt.In Hierecap. xpjegimus, quomodo Domin’ admo neat populû,et prçdicat in captiuitatê abduccndô,et ut pro inimicis orêt Do minû, inftat. Adducâ uerba,Sic dixit Dominus exercituum Deus Kracl ad omnê tranfmigrationé,quam tranfm» grare feci à lerufalc adRabel. Aedifica te domos inhabitate, plantate hortos,et comcdite frutfius eoru. Accipite uxores óf generate filios 6t hlias, acci-pite

X88 CÖMMEN.INPSAL, CXXXVlî pitequocß uxorcs pro fiîijs ueftris.etfi lias ucftras date uirts, ut pariât HIios et filiasimultiplicatnini ibi, amp;nbsp;no minua mini.Quæhte pace ciuitatis,adquani ego uos tranftuli.ct orate pro ca ad Do minû,quoniâinpacceiusent paxue- • ftra.Ex ijsperbis doceniur,non folunt oGedientes efle tyrannis qui nos gra^ niter aftGxerût,cenfus dare,Ô!^ alia hU' iufmodijfed et orare pro cis, ut féliciter ac profpcrè agant, quandoquidê Deo jta uifû eft,ut lub il lis degarnus, taceo ut mala imprecemur illis. Et Paulus i' dé docet i.Timo.2 his uerbis, Adhor-torigitur,ut ante omnia fiantdeprcca tiones.obfecrationes.intcrpellationcs, gratiarü acfîioncs 43 omnibus hominP bus,pro rcgibus,et omnibus in eminé tia coftitutiS’Ut placida et quietam uita degarnus cum omni pietate et honefta te. Nâ hoc bonuet acceptû eft coratn Deofaluatorenoftro,qui cuniftosho^ mines uult faluosfacere. Petrus hatic fententiâ adfirmat, qui iubei i ♦ Pet.2» ut '

: . IOAN» OECOLAMP. 209 Üt fubditi fimus, non folö bonis ac hii manis Dominis, uerum etiam prauis, fi nihil contra Domini ucrbum prçce-perint agendum.Benigni öi. manfuc^ ti funt fideles erga omnes homines, Chrifti exemplum fibi proponentes, qui cum in er uce penderet,rogauit pa trêpro crucifigentibus fe,dices Jgno-fee illis pater, quia nefeiöt quid faeiöf* V erum etiam eft, mundum finem ha-biturum,öi omnes principatus,quan-do Chriftus regnaturus eft,amp; datums unicuiqueiuxsaid quod fccit,fiuebo-num ,fiue malum. Nihilominus habe-mus in cômilTiSjUt oremus pro qs.qui apud nos degunt, ÔC nobis domina n-tur. ludæicerto feiebantDominû Babel demohturum,Hierc.cap.3o.Nam Dominus dixerat, Qriia eccedics uc-niunt, SC conuertam captiuitatem po-puli mei Ifraël,amp;^ luda dixit Dominus, amp;nbsp;rcducam eos ad terram, quam dedi patribus eorum 6d poflidcbunc earn. ltemEfa,v3. fimilitcrindicat deftrucfli

onem

Ipo COMMENT. IN PSAUCXXXVIÏ onem Babel, attamen populus urgct^ ut pro Nabuchodonoforeoret. HipC difctmus Si. nos bona fpe orare,fciêtes omnia nos confecuturos,quga Domi* nopctimus.

8 FihaBabylonisdetta/lata: beatus (luiretribucrit tibi rctributione lt;(tn)(luam rependidli nobis,

PRophcn'ae funt ucrba, in quibus reuelatum fiiit à Spiritu Dei Ba* bel intcriturâ Et ficut Hierufalem uo* catur mater, fic Babel filia» Efa.3J, ha-bcmus: Muliercs opulcntçfurgite,au-d(tc uoce meam, Hliæ confidentes au* fcultate eloquium meum. Etloquitur de ciuitatibus 6C cogrcgationibus po* puli Prophcta» Babylon etiam dicituf mater propter populimultitudinem, Fdia propter fupcrbiam nontolcran* dam, Scitis quomodo filiæornentura matribus,quó fpeciofiores etpulchrio res uideantur.In oculis Domini Baby* Ion erat turpis deformis,Mundani# auteiii

IOAN» OECOLAMP. 291 autemhominibusnihil fpedofius, Babel cum fuis turpitudinibus»Et pro pter abominationes amp;nbsp;turpiafadaa-deo detcftabilis fuit,ut pi} homines nihil uoluptatis, nihil deliciarû,nihil de-habere pollint Mi-fera certè tilia, quæ à Domino Deo fuo defecerat, quæcp cam menfuram -îqua mefa eft alrjs acceptura crat. VolGt pti dicere, Scimus amp;nbsp;nondubftamus de prophettjs Domini, breui omne malfi obruet Babel.luxtahiftoriam, Darius amp;nbsp;Cyrus ex Perfia uenientes obfedc-runt ingenti cxercitu ciuitatcm,amp;: tan demobtinentesearn, omniaaurea SC argentea idola fuftuleröt,occifis facer-dotibus. Imo Sc æquarunt muros Babel folo, ut deinceps animalia fera illic habitarêt., iuxta Efaiæ uatieiniû ca.i^-quod ita fonat:Ecce ego excito contra eos Moedos,qui pro argento non cogi tabuntjnccdcfiderabûtaurum. Cum arcubus pucros collider, Scfruciui uen tris non miferebuntur,nec parerr filtis t 2 oculus

COMMENT. IN PSAL.CXXXVii oculus eorum.Et ent Babel,quæ I'ncly ta fuit inrcgnis,decorSC magnificent tia Chaldæorum, luxta fubuerfionem Dei (quam fedt) in Sedom 0^ Aemo^ ra. Non fcdcbit in perpetuum,nee ha-bitabit ufque in generationem QC | nerationem, fed ne«^ Arabs figet ta- | bernaculum ibi,amp;^ paftores no fadent ibicubarc(grcges).Cubabuntueroibi befliæ horrendaf,amp;implebunt domos eorum ccrcopitheci, habitabunt^ ibi filiæ Strutionis.ôt: pilofi(dæmoncs)fal tabunt ibi.Et clamabSt catti fylueftres in magnifids acdibus,6cdracDnesin palattjs uoluptatis : ÔC in proximo eft, ut ueniat tempus cius.necp protrahen-tur dies dus» Satis horrendum fuppli-dum in his uerbis audiftis,quo Bâbÿgt; Ionics Dominus adflidurus crat,ct ta^ dem etiam adflixiGamp; omnes qui illorS peccatisobnoxtj funt,punituruseft. ’ Nos orationi fedulac incumbamus, fi à mudo uexati ÔC tribulati fucrimusi ■lit usep uoluptates, diuitias, QC quieq(i deli-

ÏOAN* OECOLAMP. 295 delicatum habet omnino contcmna -paus, fi à uero Dei cultu per ill a auoce-mur,fcientesChriftum mundS uiciffe amp;nbsp;fatanam debellalTe Nam in ultima fuacœna dixit Ioan.i6. In mundo af-flidionem habebitis, fed bono animo fitis,ego uici mundum» Quod fadum eft in crucc.Si nos uim et cfFicaciä cru-cis Chrifti didiccrimus.eamtp probe te nuerimusjtunc fatan fæuiês,haud præ ualebit.nec]^ à liera Dei cognitione nos abftrahet uîlo modo * Minas intentarc non ceffat, fed fidelis his fortior fit, alacrior ad pugnâ, ftipatus gratia Dei* Et illo tempore Chnftuserit nobis et-uitas Cyri regis, in qua tuti abomnib. malis et fine periculo,quantumuis cru deliifimefguiathoftiSjerimus.Chriftus çnim uicit mundû uerbo crucis. QuS autçm Chriftus præfidet, QC regimen (n manu habet,omnia idola,quanquâ preciofa,6Cmagni penfaab hominib» cadent, amp;nbsp;quicquid in uerbo cius non cft fundaiû,corruet,Efa.2. Etidolain t 3 uni-

294 COMMENT.IN PSAL.CXXXVlI untuerfum altcrabiintur,amp;; ibüt tn ca* uenids petrarum, amp;inuoragines icr* ræ, propter pauorcm Domini,fie propter glortam maieftatis fuæ, quum tile lu, rexerit -, ut códemnet terram. In illa dicproijciei homo argenteos Deosfu os,6C aureos Deos fuos, quos fecerunt ei ad adorandum (eosCin fofluram tal parum èi uet'perttltonû^proqcieteos.) Et ingredicntur in fetfluras petrarum, in cacumina faxorum, propter pa-uorem dtuinum, SC propter gloria ma gnificcntiacfuae,quum ille furrexerit, ut condemn« terram.Ccflatciguur(ti ricre ) abhomine,in cuius nare eft flatus,qutd enim ille reputaturf Eandem fententia adftrmant et Zacharias pro* pheta ca.13.Et crit in dte illo,dixit Doin’nus excrcituu, Excfndam nomina idolorum de terra,nó memorabun* tor ultra, amp;nbsp;etiam prophetasó^fpiri* turn immunditiç faciam tranfire de ter ra.Si Dominus cor tu3 inhabitat, ido* la locutn non habebunt. Et fi afpeóut tuo

IOAN. OECOLAMP. Î95 tuo afferuntur,nihil noccbunt.In ahe-ro autem aducntu Chrifti, nihil idolo-latriac amplius apparebit.Quo pij ma-gis fe Deo adiunguntgt;0d propius accédant in cognitione uerbi Dei, eo lon-gius ab idolis rccedunt. Dico autem id de falfis doôrinis erroribus quorun dam. Nam idola Babylonien nihil no bis incommodabunt, neq; eorum mi-niftri .Erroreshaereticorum dolofa dogmata neceflum eft deuitêtur, et tol lanturucrbo Domini.Siinnoftraope rafiduciam ponimus, relitfto Chrifto, in Babylone fumus. Idololatria mul-toserrores 0^ opiniones fecumuehit, quae haeftenus in caufa fuit defetftionis à Deo. Ecclefiæ cathédrales, cœnobia ta in rure, in ciuitatibus, ÔC miniftri idolorû ex hoc fonte fluxerût.Inde mi rabilis ueftitus,et murmura nodîurna amp;nbsp;diurna. Inde tot fbpcrftitiones, tot fiflaieiunia.Et quis numeraret omnia, quæ Romana beftia excogitauitf Omnia entm funt nihil aliud auoca

menta

COMMENT, IN PSAL.CXXXVII menu à uero Dco,Si Chriftus regnatç ut æquum eft,debet,ca omnia peiïuin cant,ncecirc eft. Non parua abominagt; tio Ct idoloiatrta in mifta papiftica fuit* quanquam illi répugnent, imo doceri nolunt ex uerbo Domini,cui fide non habent. Necpillospudet liefe Deo op ponere, Qi. Chrifti pafltoncm concul-care.Timeo illos perituros cum Babyquot; lonicis. Chriftus fatisfecitpro nobis ef fufofuo preciofo fanguinc, Qi illi ault; dent fe iadare, fine omni pqdofe, pro peccatisuiuorum Qi mortuorum uelle fatisfacere, Qi Chriftum femel oblaiCf iterum olferrç i Et qui illos defendurtt 6Ctucntur,utmaleagantamp;impiè, ß-milcs funt prgftigiatoribus Babel. Ac-cidit illis.ficut regi qui alebat idolu Bel iuftii facerdotû,quotidiemultæ oues Qi pccora infumebantur idolo ifti, Si pauperum cura nulla, Hie fatis libera les erât, in pauperes uero crudeliflimi, quibus ne terunciir ex cenfibus remitquot; tebant. Vidcant Qi noftri,nc cum facri , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficu-

IOAN. OEC OL AMP. 1^7 fîculis QC «doits tandem pereât. Et fcio illudjfi principes et defenfores illorum ueritatê difcercnt,uel faltem audirent, quo4 mox illos dccepiores et onera ter ræ adloca incognita profligarcnt. An lichriftns ore fpiritus interficietur,id cTl uerbo Domini, Idolis enim demo.« Itiis, ctiam conftitutionesfàlfæ nimiru interibunt. Et caueat quarque fidelis anima,nc amplius confcientiam fuam Utnculis humanarum conftitutionum coftringi patiatur. Certuc etiam fum, Ti principes reóè, amp;nbsp;in ueritate uerbo Pomini inftruerentur,« falutis aetcrnç admonerentur.non diu laturos abomi nationes,propterquas iam pugnant tanquam pro focis 0^ aris.

Hieremias cap.49plagam fuper E-fau futuram clarèdefcribit,dicens, Ad Edom fic dixit Dominus exercituum: An non adhucfapicntia in Theman, perqt confilium à tilths, euanida faôa eft fapientia eorum. Fugite, (refpcxe^ runt) profundatt funt ad habitandum t 5 filq

COMMENT. IN PSAL.CXXXVII filq Dedan, quia perntdcm Efau addii xi fupcreum,tempus uifitationis eius. Siuindemiantes ucnerint tibi, non re-Itnquêt racemos, G fures in notfle pergt; dent fufFicicntiâ corum * Quia ego de-text Efau,reuelaui abfcondita eius, occultus eflc non poterit, uaftatum eft fernen eius, ôi fratres eius, ôi. uicinic' »US, amp;nbsp;non funt ♦ Dcrclinquc pupilles tuos ,ego uiuiGcabo, ÔCuiduætuacin me côGdant. Hinc apparet eos qui cru deliores in pios fucrunt,et populûDei præ carteris gentibus uexarunt,maiori poena SCgrauiori afficiendos eflc,quia digni crâtiufto Dei iudicio.Hicfletus ululatus audietur hofte imminente» Nos ad diê Domini oculos mentis uer ïamus, ut in Lu.cap.2i.fcribitur,SC me mores diôi Chrifti fimus perpetuo, qui dixit: Hçc fleri incipiêiibus,fufpici te amp;nbsp;attollite capita ueflra, quoniâ ap-propinquat redemptio ueflra. Ibi an^ gufliae amp;nbsp;tribulationcs erunt,quemad modum Prophctac feribunt» lam inci-

IOAN. OEC 01 AM P.

pc pœnitentiamagere,ncd»fFeras ad diem tnbniaticnum.Qiiihodœnôin-cipit, craftina die nô melior, fed pcior «fit. Si agnofcis Domini uoluntatè,£lt; fcisilliusiuftum ÔC indubitatumtudû citrmjqui fitquod dlum non times, amp;nbsp;ab eius ira fugere tandem nô cogitas f Beatus (jUiapprchenderit-,lt;zfx colli Jerit inj-antulos tuos adpetram^

TRiaordine hicenumerat, primo dcftru(fîionem Babel,fccundorc tributioncm, tertio allifioncm paruulo rum ad petram.amp; fccundumuehemêx tins cft primo,tertium autem uchemê-tiffîmam ÔC crudeliffimum.Babylonq multa régna fumma immanitate de* populati funt, ôi nibil necç mifericor* diænec^ humanitatistammulierib.^ pucris cxhfbucrfit, idcô retribuctur il* iis feeundum id quod fecerût alqs.Vo luntdicerc,Babylon miferc depopula bitur, ut nihil refiduum fît ex omni rc, imô amp;nbsp;pucri cor6 intcrficicntur,fcpo* fito omni humano afteôu, adeo

dlot

|OO COMMENT* IN PSAL*CXXXV1I tllos faeuiet ira Dei* Si pucris culpa ua-cantibus peperciffent facile regimen iterum rccuperarepotuiflenoct ca que deftr u (Qa eflen t, reedificare. Certè ma^ gnac maledidionis indicia fuit,fic omnia perire, tâ homines iumena,imo nefemêrciinqucbat, in quo fpemulla pofteritatis habituri effent* Hiercmias dicit, fuo tempore Babel hortû ferarS fiiiffe, an hodie fit locus inhabitabilis» nobis eft ignotum. Pœna illorum ita gram's futura erat,ut illorum memoria homines omnino obliuioni tradant* Et ft adhuc memoria illorum fit.fed tails,qualem ludæi habet,qui Chriftum crucifixcrunt,amp; qualcm habent Pilatus amp;nbsp;Herodes ÔC alif imptj, quos Deus etiam in hoc feculo puniuit ♦ Qtiæ memoria non in cor urn laudem habetur, fed in contemptum amp;nbsp;ignominia-Ideo 0^ Hiercmias cap.ji. poftquam multas maledicfiiones praefcripfiflet in librum unum, dedit ilium Seraiam,0^ dixit:Quutn ucncris ad Babel,ct uide-ris

ÎÔAN* OECOLAMP. JOl fis earn, amp;nbsp;legens omnia uerba ilia, amp;nbsp;dices, Domine tu locutus es,contra lo cum iftum ad cxcindendS eum, ut n5 lit in eo habitator ab homine ufque ad pecus.fcd folitudines fempiternx crût. Et ent, ubi perfcceris tu legendo librS hunc,ligabis fuper cum lapidé,6C mit-tes eum in media Euphratis, amp;nbsp;dices , Sic fubmergetur Babel, amp;nbsp;nonconfi-ftet à facie mali,quod ego inducam fur-pcrcam,amp; defatigaticrunt ♦ Similiter Apoca.cap.iS .Babylonis interims de fcribitur,nonillius,quæin Chaldæa, fed quae fpiritualis eft. Recitabo uobis uerba, quia crudclia fatis funt, quo St uobis terror incutiatur ad timendum Dominum in hoc pcriculofo tempore* in quo nulla iuftitia.ncc fides,nec pax. .V erbafic habent: Ccciditcecidit Ba^ bylon magna,Sc fadla eft habitatio dae moniorum,8C cuftodiaomnis fpiritus immundi QC cuftodia omnis uolucris immudacet inuifç,quia de uino irac for nicationis eiusbiberuntomnes gëtesu

102 COMMENT«. IN PSAL.CXXXVH El reges terræ cum iHa fcortati funt, ôi mercatores terrç de uirtutc dehciaruni eiusdiuKcsfatfîi funt,SCc Poculum iP lismifceturinduplo.Sunrenimlrypo critæ,externa fpcac inccdcntes,titulis fplendidts ornati. Multis ceremonijs gaudent,quae fplendcnt tanquam piX' rum aurum, intus autem funr plem ab ominationum ÓC fatanædluGonû. Vo cantillam muliercm amic^am byllojCl purpura,ÔC cocco, ôi. deaura tara auro amp;nbsp;lapide preciofo amp;margaritis, quae datregibus ÔC principibus mundi po-tum.Tertullianus uocatBabel Româ. Nos non ad unam ciuitatem talia refc-rimus,fed ad omnes impies,qui uetbo Domini rcfiftunt,ô^ pios pcrfequQrur, et fi externa fpecie uideantur fanôiflîigt; mi.Hypocrilis nouit cgregie fimulare, quo ad id, quod fibi propofuit,confc-quatur«

Hoc genus hominum duplicetnr« munerationem in pœnis habebiret in uai ios incidet errores,ut feipfos randê

mutuo

I IOAN» OECOLAMP. ' ÏOJ mutuo intcrfc(fluri Gnt ♦ Licet ad tempus aliquod lactctur, 0^ eis omnia pro-îpcrê fuccedant,amp; ptj interim cruce a^ ccibifflma uexentur, hie fufpenditur» alter profcribitur,uel aquis fubmergi-tur. Et quod tormenti genus non fubi erunt fideles hominesÆhtiftus autem ucnit fuo uerbo i cgnum illud deuafta lurus,partim deuaftauit, partim quoti die prædicatione Euâgeltj antichriftS tcrritat,et nifi adeo ftrcnuerefiftcrêt,fa tan cSfuis iâolim corruilTet -, adeo efti-eax eft uerbû Dei. Durabit autê ufqj ad prçfinitû à Deo têpus.Quan^ tc uiuê-te regnû illud no in totS excindet,necp uerbQ Domini ubicç terrarS prxdicet, fatis tibi fivte ChriftS uitam dantê çter nam agnofccrc, Stluideneampliusfc-ducaris,na(fta uera cognitione C briftt AderGt multi hoftes, qui tale qd cona-bunt ut feducaris à Deo tuo,et à fiducia

1 in Chriftö.Poft hanc uitâ,iudiciû Do-mini apparebit iuftû.Noftis qd in Lu.

’ ca,t6.kriptum fit de Lazaro ÔC diuite.

504 COMMENT. IN BSAL.CXXXVlï Si hic Chrifto ex corde inferuieris,ali-bi mifcricordiam eiusfenties, finmi-nus,pœnas fubibis çtei nas.Qua entnt menfura menfi fuenmus,cadem dC uo bis remetietur*

Chriftus deftruet antichn'fti régna fôlus, amp;nbsp;li minifterio fuorum feruorS qtatur.Hiere.capj. admonet Spiritus Dei mukis uerbis illos, qui deftruifîuri clTcnt Babel,quo alacriori animo infî^ üantjOmnia profpera pollicens.SicôiJ nos quàm feliciflimè beftiam Roma-nam debellabimus, fi Domini Spirka duc^îi fuerimus, deteduri toti mundd Cl rores iB lus nocêtinîmos, quanquanî nobis irafeatur, amp;nbsp;côtranos dentibus fais frémit. Non mirum, omnes eius amici cuperent, fi poflTent ciuitatcm il' lam abominationum feruare fllæfani» Nequeopus habemus gladijs acutisi uel bombardis, aut ullis inftrumentis bellicis, neque alios inhortamur talc quid tentandum cum hacbeftia, fed uerbo Domini, quod pro pracfentifiilt;-mo

IOAN* OECOLAMP» Joy imo ucncno habet,admonemus no par cêtcs feni,nec puei o. Rex aeque nobis eft ac rufticus in caufa religionis, quia rufticus æque filius Dei atque rex ipfe, quaniuuis nobilis amp;nbsp;potensSaul i.Sa niu.iy. à facie Domini abieóus, quod peperciftctrcgi Agag,amp; Dauid in eius locûfurrogatus, SCunóus à Samuele Propheta» T ale quid nobis etiâ con tingcret, ft folum pauperes corriperc-mus, regibus parcentes. Imo St: regibus, nobis tacentibus, maxima Dei ira incumbit.Epifcopicum fuis aucu^ ptjs è tempio eqciendi funt, ne nomen Dei male audiatapudgentes, iuxta xemplum Chrifti. Hocautcm officiu hort priuate perfonæ eft, fed magiftra- , tus,qui ferre non debet extranea l eligi oni inueht,in locum ubi Deus colitur. Principibus non parcendum,qui pau peres SC uiduascum pupillis fpoliant. Penfionarti admonendi ctiam,ne feip fos alios perdât, tarn corpore quant anima,ne in caufa fint, quod innoxius u fanguis

5olt;S COMMENT, IN fSAL.CXXX vil fanguis cffundatur.Papa no adeo no* cet,id quotidic expenor,Euangelio,$ hi fanguinolcnti pcnfionarq, Necç ibl tacendum, fi Principes QC magiftratus afinis illis beneficia ecdefiaftica confe* runt,qui populum nihil docent, quod ad rcligionem ueram attinet, imo nC-fciunt,quid uerus fit Dei cultus,neque quid Chriftus, necp quid facramenta, imouix fciunt legere diuinam fcriptu ram,taceo interpretari. O res deploran da multis lachrimis.Sed unde tot erro* res enati fût in ecclcfiagt;hçc indotHa ani maha feminaruntillos. Idco principi-' bus amp;nbsp;poteftatibus illis noneftigno- | fcendS, fed potius feuere funt arguen* di, quo eis tarn miferabilis ftatus eccle-fiæin animo fit, Afiniilli fefeferè in-trudunnnon uocatiEt quomodo pof-fcnt, fi etiam fcirent, Chriftum prædi-care,cum ab il Io non fuerint milfi C* Pîj autem SC dotfii uiri,quorum apud nos iam multi oberrant, fumma cgeßatC prclfijfi fufFicerentur, mox per illorum prae*

IOAN. OBCOLAMP. 307 jjrædicationes Babel tota corrucret,ct I ta u€ nulla fpes reçdificandç foret. Sed prudcnti confiKo cauent fatanç minû ftri,ne polïeffionê femel naóam amit-tant. In Apocalypfi capite praenotato habemus, quod angelus fortis lapide, quafi molare magnum fuftulit, 6C mißt in mare dices: Hoc impetu mittetur Babylô ciuitas ilia magna,ultra iam non inuenictur. In corde fidelium iam Babylon excifa eft. Et iam incipient hi clamare ululare, qui in Babel habitant . Væ nobis,iam acftum eft de fa.* crificijs noftris, côtemptui fumus, etia pueris,rcgnû noftrum deftruiturpcc ucibumDomini.lndulgcntiç,miftact purgatoriû locuplesin derifumuene-runtjôCc.Pij autem Si fideles cantabût halkîuia.Si non uultis perire. Si malo imminent! fuga elabi, beneficiû Chri-fti ingens ex fyncero cordis affecftu recolite . Et quicquid ad emendationem uitaî facit,id ne omittatis, tûc cum gau dio ficebitad Chriftum uenirc, quan-

U 2 do

308 COMBIENTJN PSAL.CXXXVlt do ludicaturus eft uiuos ct mortuos,ct audtrc d.ilcemjllamamp; defidcrabikm uocccxorc Saluaton's noftri, Venite bciicd(cftipatnsmci,poflidctcfcgnum paratum uobis ab exordio mundi.Do iTunus lefus Chriftus omnibus nobis fuam largiaturgratiam, uthâcdulciflî niain uoccm audiamus, Amen»

De

3C9 DE INVOCATIONE SANGT O, rum in fis io commcmorationis omnium S anélorumjermo pcpula

padio ^utorc.

S^VON I A M hodiccc-^lebratur feftû, imô có^ ‘ mcmoratio potius om i nium Santflorfl ; mul-interim difTenfio-nis dchorum patroct-nio amp;nbsp;inuocationc cxotit^ operæ pre-cium mihi uifum eft, hac de re aliquid difrererc, ea tarnen lege, ne uel taniil'.S cncomio Chrifti deccdat.ut uos probe inteiligatiSjdeinde amp;nbsp;iudicctis,quid (3 damcnti utræq; partes habeant.

Si quis aliquem in côfpeôu poten-tis principis cum decoro laudare infti-tuit, exadîe ÔC diligenter obferuct, ne cum plus aequo, aut minus, quàm de* cet,laudet. Nam fi iftud fecerit, cxifti-mabitur Principcm,ut ftolidum,iudi*

U 3 care.

JIO DE INVOCAT. SANCTORVM care* Sinparciusindignius uelauda-uerit, odio, uel inuidix eius acceptum ferent.

Huiiis exempliï in te capefïè.Cum tu uilis Faber fis,in cófpeóu autê prin cipis aut Regis aliquis te titulis regtjs compellaret,putàinui(fium,illuftretn, ôf gcnerofum ,quid amabo inde collF geres, quam quod immodicus il Ie lau* dator pro ftulto haberet te,quafi uana, falfa,5C fióa laus te titillarct.

Sic ineptum fanè cft,quum nos coz cionatores in confpecfïu Dei, in cogre^ gatione^ fidelium arrogamus Pi incP pibus magiftratui maiores titulos, quam Chriftoipfi, quod ingeniuadu-latorumeft, qui à fuo latere ueritatem non haben tes, contenu funt aflentiri» Quod fanè in ecclefia lurpilfimS eft, nee quifquam hoe afFecQare deberct.

Sic inepte faciunt prxdicatores ,qul in dedicationib.amp; patrocinïjs Sanóo rum exorati, propter unicum lautuni conuiuiolum,nequeunt fatis extoHerc ipfos

ÏO.AN«- OE COLAM P* Jtt ipfos fancfios, quibus coclum altiflïtnS hutnilius cft, quam ut pofllt cos pro dl gnitate capere. Ncfciüt,quo ipfos colgt; locate uchnt.Loquuntur autem abscp Omni fundamento. Et quia non ftatim cos imitamur, nee in eorum placita pc dibusdifcedtmus, è ueftigto hacrefeos nos infimulant,qui fanc^os propha-nemus,uaftemuscp. Proticiüt interim ampullasÇut Horatij uerbo utar'et feC quipedaliauerba,quibus uerbii odio degrauant, quo magis inertem fuum ucntremj amp;nbsp;uanam fuam pompa pro^ mouent ♦ Quodquidem miferum, SC miferatione omni digniffîmû cft.Qui-busrefpondere magis neceflarium du xi j quam praeconia fanâorum ebuc-cinarc.

Maria uirgo mater in facris literis multifariam laudatur.Quamlaudem iure optimo, Sc ex corde geftiente nos quoque eófitemur. Sed quid fibi uult, quod in Cantilena ilia, cuius eft tnitiS Saluc»cam appellant uitam.dukedinê, u 4 fpcm

DE INVOCAT. SANCTORVM fpem SCc.arrogStes ci,quod cius minime eft, fed folius Dei. Quid putatis ei his deïecftanïlmó fi ipfa adhuc in terris fuperftcs eftct, nonfolum ucftesfuas fcinderct, fed potius mille mortes per^ feiTcc.quàni ut fibi acceptum ferri per-mitteret, quod filq fiM folius cft. Sicut in Atftis Apoftolorn legiturdc Paulo-Barnaba,qui prç dolore SC indigna done ucftimenta fua fcidcrût,quia Deorum honores eis exhiberentur.Qua^ to minus tuhflent,fi eis honor ueri Dei fuiftct cxhibitustEt quam ardêrer Pau lus fuis Corinthqs uetat, ne de co SCa-lijs plus fentircnt,quam debcrcnt.

Equidem hodicrnum feftum uidc-turmihi fere iuxta prouerbium

habere. Egrcgiam uero huius ori ginem uideamus,ficuti ipfi fuo indicio miferi fc produnt. Narrant Rhomas quoddam tcmplum fuiffe, in quo uni-uerfac terrç dq adorati et culti fint. Hac idololatriam ut è medio tollcrent,tem-plum omnibus Sandis confecratû eftgt;

ut

IOAN» OE COLAM P.

Ut fpfîs fandis attnbueretunquod an-tcafalfis dtjsafîignaiû fucrat.Sähc« idolola tria* pertti abrcgatorcs.Paulus hoc in tern's non indulfjflet. JHoccine eft lingua non titubai ec'Refpice,quac-fo.huius fefti ruinofum admodum fun damentum. Hocmiftum nunc facio, if SiciAii/lKKrci bene fegercre norunt in his, alrjs que huius farinx^^^gKscAoytans. Hæc tarnen addam, hic dies feftus fe^ ro aChnftiana ecclefia receptus eft, SiC diu poft Apoftolorum tempora inco^ gnitus»

Pfeudecclcfiaftlt;i'j/ immodi'cam SC Gnathonicâ laudê melius refutemus, Matth.i^.Dominusnoftcrleftis Chri ftus ( cum quidâ oculos in cius humanitärem nudam adieciflet, bonum interim magiftrum appellitaflct)non tu' lit cius afTcntationem, fed dixit, Quid meuocas bonumfNcmo bonus éft,ni fiunus,ncmpeDeus«Hæc nimirum Chriftus ideo dixit, ut ab omnibus crc aturis abduccrer, SC in folu Deum du-u y cerct,

3t4 DE INVOCAT* SANCTORVM ceret, fontem omnis bom'. Quamui» interim Chriftus omnium nobiliffima creaturafecundum humanitatêfuamj nihilominus abducit nos à carne d(. hu (nanitatefua, percupiens patri omnia bona accepta ferre.Sic agit nofter ma-gifter Chriftus.Si nos ita loqueremut, ficuti ipfe de fe loquitur, Deus bone, quas tragœdias excitaient, quantû of-fenderentur,hçreticum ac diabolicun» pronûciarent.Porrô in negocio inuo-cationis Saneftorum noftra fententia perinde eft, ne nos mortaies in ullam creaturam fiduciam collocemus.fed in cum,qui cœli ôi. terrae autor eft»

Quid miferi ardcliones faciunt,uidc re eft quum gladio praedicandi côcredi to abutantur,morc alicuius ebr rj, tain gladiS fuum in amicum, quàm aduer^ fus inimicum ftringentis. Sic ifti pfeu-doprophetacfaciunt.Suntadhæc amp;^agt; Iq lupi rapaces, quibus non fatis eft fie perperam docere, nifi et ad infirmos le lt;fto decumbentes, amp;nbsp;iam agentes ani-matn

; ■ IOAN. OE C O L A M P, mam graflrentur,quibus alioqui admo dum opus eiret lumma confolationc, amp;nbsp;alloquto confolationc pleniiTimo^ Hos,inquâ in,ai ÓSjCoaótos magis co artant. SdfcKant,an non potius Chri-ftocum fandlts fidem habeant, q; foli Chrifto abf(^ fanóis, Quod fimulatqt conccflTum eft, fequuntur è iieftigio alia fidei dogmata noua,amp; fic tandem facramento Euchariftiae initiantur. O , Pfychotyranne, ecquis hanc autorita tem tibt tradidit, ecquis iufTit infirmos nouis fidei articulis onerâdosC O man cipium uentris uilifiïmum, qua fron * tc,quoue ore laqueum confcicntiæ in-qcis O confcientiarum carnifcx. In-firtnus omnibus creaturis moriatur necefle eft, ÓC [ek in manus patris de-dat,eius inquam jqui condidit coelum, 6C terram, tun’ uero fic interuenis O ingentem calatnitatcm.Quid htnc tan dem proueniet, ut candidat! baptifmi tandem baptizentur in nomine no fo' Ium patris amp;; filij amp;nbsp;Spiritusfanói ,de-nlqu«

DE INVOCAT* SANCTORVM nique omnium fanlt;Sorum, belle con* fpicuum eft, ubi fatan ille peffime do * leat. Quid, quaefo, aliud fubfcquetur, quam ut Chnftus illc abnegctur,0(f ail diat, non efle Deus totius confolatio^ nis contra illud^qd* ad Corinthios eüi Sicperfetfîaconfolatio ÔC omnisdiui-nitatis plenitudo in eo non erit. VerCz or,imó certus fum, fi Chriftus folusin «ocatus non abunde confolationem fuppeditet, ut cum altjs inuocatus mul to minus confolaturus fit»

Videtur eiufdem eflefarinac cum eo (quod dubio procul quoquc aliquid monfiri alit, nifi me omnis fenfus fab lat)quod cornicantes dicunf,Chhftus non iufïït Euangelium confcribere» Quorium hçc ta putida tenduntfHuc uidelicet, quod ecclefia per fuam auto ritatem Euangelium reccperit 8C confirmant . Hoc poftquam illis concedi-tur,ftatim inferunt : ergo Concilia, in quibus decem aut uigintiindoÆ apo fcopi, hui uolui diccrc epifcopi, ali con-

IOAN* OECOLAMP. 517 congregati, V erbi iudices fuerc, I'ta amp;nbsp;hodic obferucntur ,CT fequentia fic co-cclebrcntur, in quibus pro fuo arbitra tu ^libidine liceat torquere et exponc reuerbum Domini.Hoccertèpaôo omne eorum négocia belle, ôd ex ani-ml fui fententia proccdet,interim autê de infirmis confcienttjs arftum er it. Et ubi iamantca flageUisufifunt,nunc fcoi pionibus côfcindent miferos. Ac inhac noftraurbe hocdicerc perinde cft, ac fi dicant, Hue pro ulnli incum-bamusj,necdidum magiftratus Bafi-licnfisobferuetur. Syncerumnanque Del U erb U ni non fatisfacit eis ad ex-pofitionem, nifi Si opiniones patrum accédât. At minime fanôa erit omnis feriptura, quamuis ôi à fanëtis autori-bus prodita fit.Sanóia feriptura nô errat,non hallucinatur. Cæterum fandi homines errare poflunt SChallucina-ri, ficut proh dolor, depræhendimus. Sed finas cos loqui, fundamentum eorum ruinofum cft, Paulus fiquidem Si ali)

jlô DE iNVÔCAr» SANCfORVAÎ altj Apoftolinon minus prædicantE--uangehum fcripto, quàm alij oreprae-dicarunt, Etcum Chriftusiuffît Euan gelium prædicaïc,intérim minimcgê-tium uetitum eft ÔC fcripto piædicarc. Adhæc J an non Apoftolorum fcripta è Spiritu fanôîo profcdù funtc' Hoc uclint, nolinf,côfiteantur oportet, aut dicant eaè diabolo efle. Nulls hic medium crit» Si è Spiritufancfîo profeda funtjamp; ex Chrifto efle necefle erit, Ideo Paulus inquit, Num experiments eiaSf quiinmeloquitur Chhftiquaeiitis Et quid tum eft,quod Ecclcfia ipfa Euan gelium QC Scripturam canonicam re-cepü^ Scriptura non ob id fanda erir, quia ab ccclefia recepta fit, fed ecclcfia fa cram feripturâ recepir,quia fantftact ex Deo eft » At hie ccclefia no eft Coci' lia ♦ Nam ecclcfia Biblicos libres rece-pitantc magna Conciliagt;ubifcil cet fi' deles fidei TrA^^ocpogtcc. perfuafi fucranU Pfoinde diabolus alias technas ftruat, nam hæ nobis optime perfpedae funt.

Ad-

iÖAN. OECOLAM^.

Adhuc unum cft, quod hoe tem-porcfilentio praftcrire baud queo,ÔC hoc etiâ offictj mci effe duxi. Eduntur nuncpaflim uartj libeUi,quodfortafliis bonum cft, ut ipfa ueritas tuxta men--dacia magis ducefeat, aut fortaffis ma lum, quia non pauci fimpliccs per eo» fcducuntur,quibus medendum eo-fulendum eft eofdem refutando»

Craffusquidem liber recens éditas eft aduerfus HuldiychumZuingliurn (quem tarnen no aliumdeprachendo, quàm fidelem uerbi Dominici prçco* nem)perFabrum congeftus.Beneno ftishominem, inquoquiatamincotl-uenientia Qi. periculofa mendaciain-ueniuntur, nô eft ut uobis larua amp;nbsp;per fona hominis coram hoc mundo im.-ponat»Quamuis enim in muftis prin^ cipum aulis uerfetur,nihilo tarnen uc-racior eft, aut fide dtgnior.Deindeiquâ uishic Bafileac epifeopem ambiat, ni-hilo tarnen fantftior, aut iuftior eft - Et quamuis multa conet, ôi faciat in fpe-ciem

^ZO DE INVOCAT. SANCTORVîl dem, propter EuangcliS dC pace cede fi»,nobis tarne ne pilo quidem cômo-dior fuen't. In quo inqua, libro QC mei meminit, SCmeinfimuIat eiusfcilicet, quodin difputationcBadenfi admife rim.quod fcilicct fandi pro nobis qui-* dem intercédât,nihilominus noftriof-fierj nonciïCîUt cofdem inuocemus, quod ei quidem infolens uidetur. Age difputationis illius non meminiffem, fed quia ipfe huius mentionem facit, amp;in totum mundumferibendofpar^ gitquicquidlubet,fit SC mihi liberum, in bonö tarnen ueftru, de hoc negocio loqui, piæfertim quû hodiernû feftum talia efflaffitet.Primum omnium,cum Fabro.etcius commilitonibus tarn in' folens uideatur, quod Sandorum pre ccs,6C inuocationem noftram differre faciam, cur in difputatione Badenfi non cxaólius fuper hoc quaercbant,ö(^ didfcifient utique. Std ficut eptÄlt;gt;cÄ»S(i{ crant,ita fefegerebant.

Magna certè düFcrentia eft inter hçc: Sandi

gt; ï OAN» OE C o LAM P»

Dominus duas uias nobis dcmon-ßrauit. Vna ad uitam,altera ad incerL tum dudt arn'gite aures o pueri Dei; Vnaafperaeft, fpinisplena di fenti-bus,quam paud uadunt, fi autem in-grcflus fueris,plana erit et iucunda,ad uitam æternam ducens. Altera primo dcledlabilis apparet,quafi ad omnia bona uchens, quö autê ad finem uen-tum fuerit, præcipitat nos ad infcrnas habitationes, ubi fatan di mali fpiri-tus indufi funtjSC ad iudicium feruan tur.Italoquitur Chriftus Matth.7.In troitc per artfîam portam,quoniam la ta eft porta,di fpadofa uia,quae abdu-eit in exitium, multicp funt,qui ingre-diunturperillam.Quoniam angufta eft porta ÔC ftritfla uia, quæ abducit ad uitam,Sc paud funt, qui inueniunt ib lam. In anfta uia eft ChriftianorG ho -minum uita, in qua fe in feculi huius perturbationibus exercer,nec ceflant, necç quiefcunt, donee adoptatum locum ucniam. Dieöt quidam, an non

z con

354 CONTRA, IN PSAL,CXXXVn confodalibus,qui miht notifTimi funt, adhçrebo.aut c5 uicinis gaudea.an no côuiuaborfemelaucbisin hebdomad da CÛ iliisf CartuGanus monachus e(Iè noIo.Quis hanc praefcripta régula fer uabitf homines fumus. Audi confiliö meum,quia fcio,quç folet mudus obtj ccre,amp; obedi uerbo Dei, fenties breui re illam amp;nbsp;dotfîrinâ, quat iam maximé difplicet,iucundâ tibi fore, 6C gratifli-mâ facile^ fadu Dubito minime,gra tias mihi ingêtes ages,^d te ab hoc ma Io liberauenm meo confilio, Optarim uobis adolefcêtibus oculos ad cotuen dû.qualemnâfinem quidam fortirent, hic bene potus,SC infanus interficitur, ille membro aliquo mutilât, hic bellis adh^ret eùS. iniuftis,cótra datum iura^ mentSjob uilê pecuniolâ,amp; miferètru cidatur,more beftiarü, alter la queo fu fpenditur ob leuê caufam. Et quisenil mcrare genera mortiü pollet, quibus 11 i,qui amp;nbsp;Deo et parentibus inobedien les fût,occubuerût Nó opus ullo ex2 plo,

IOAN. OECOLAMP.

plo,quum quottdie uideamus, qucm uitæ fincm hi nebuloncs habeant. Eo etiam modo alloquor puellas,Salaces flint, focias habent petulantiores hir-cis.derident quemuis adolefccntê,im-pudicis cantilenis fcfe exercêr»Quacda pucros occulte pariût,ct tunc aut pub lica fcorta fiunt=aut ad paupcricm redi, guntur,cumita contemnunturjutmi-

gt; nbsp;nbsp;ftræ perpetuo fint. Quis probus iuue^

his tam petulans animal in confortiS coniugale flagitaret cquot; In ucftitu quem fumptumhabent, bone Deus,pauper culæ puellaî gentes non admififient hanc fuperbiam in ueftimentis. DeS igitur difcite «mere,et ucrbum eius ex corde audite quotidic fummo mane, ÔC Dominica die. Nec^ triftiha uos affi ciat o Chriftiani pueri.fi contemnami hi ab alijs ob Dei cultum, Domino id fummeplacet,fatisnobis eritDomino uiuerc et mori. Cogitate poti’,quo modo ilium fequamini, amp;nbsp;egregie co-

! temnite hoc leue hominn genus, hos - • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z z in-

C o N C I o infigncs nebuloncs, qui nihil norunigt; quàm conuiuari,Iudere,amp; platcas te-rcre,quo uideanrur ab alijs-Idem fit di Óum pucllulis» Si hic longa conccdi-turuita, amp;nbsp;iliatn in omnibus lafciutjs confumimus, alibi in ignem protjdemur pcrpetuu. Hicremias dicitThrO norum cap. 5. Bonum eft uiio, fi porter fug inn ttx adolcfcentw fua.Et bonô uiro, ft crudierit anitnam fuam ad fe-rendumtugumpraeceptoru in puerP tia fua.SiDeo inferuierinius tentatio num marc moxtranquillum critjquia Dominus fuos nequa^ deftituit ♦ Senes qui à Deo per uerbum Euangeltj illuminati, norunt quæ dico, SCex toto cordeconqueruntur fuammiferia, in qua nari et educati funt.O fi talia de Deo eins Euangclio,tnquiunt, au-diftcmusjqualia iam,Deo fit laus,audi musjiniram Dei nunquam incidiffe mus.Pueri arboribus comparantut te nellisjadomnemflexuramaptis, fi de bitotemporeplantantur, cumautem

X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arbof

!OAN. OECOLAHP, arbor lam fcnuerit, omnis labor fru-üraneus crit, citiuscp frangeres iilam, allô flclt;fieres,quum ia natura fua fcr tur.Iduidere etia cftin irrationahbus animalculis. Sileo hominibus cohabi tat,manfuctus amp;nbsp;cicur fit.Eadê rcs eft cum pueris, Mala confuctudo mukS facit adprauâuitâ» Verba impudica loqui amp;nbsp;leuia, indicium eft pcrucrfi-cordis, Vos maiorcm curam, quàrti haôîenus adhibctc, follicitè cogitan-do qiiibus cum ueftri habitct, ÔC quid loquantur, hacccp cura öd follicitudo Chriftianum populumfacerct. Pucrl acque Dei funt, ac fi undi effent in fa* crificulos, uel intrufi in cocnobia mo-naftica. Animo profundo infidcat,amp;d exhorrefee fi in ira Dei es, poteris nc quiete ac fecurè dormirc Crux cft bo no uiro, fi cum proximo inimicitiç in tcrcedunt.Et ingenuus puer,fi parens • cxcandcfcit in ilium, ob facinus ali* quod, nefcitquô abeat, ut iram illius declinet,uel tentât omnia, blandiêdo,

Z J ucf

358 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C, o N C I o

uel lachn’mando, quo patri réconcilie tur. Quanto magis cogitandn,SC om^ nia tentanda,quo patri coeleftÿrecotv ciliemur,quem totics omni hdra offen dimus, qui dédit corpus SCanimatnC’ Modicum dant parentes carnales,fï ad ea, quaîà Deo liberali dono accept mus.cótulerimus.Deuspaterpuniuit femel totum mundum aquis diluutj, cxceptis odo perfonis, quas incolu* mes à corrupttone aquarû in area fer^ uauit ex mera grana, Sodomâ nbsp;Go-

morrham cum alijs ciuitatibus ignc combuffitcœlefti. Multa milia hom^ num uartjs in bellis defiderata funt, Quis ilium Dominum non timeret^ Tardus eft ad tram, pœnitentiæ tem^ pus cócedit in multos annos.Prophegt; tas fuos mittit, qui iram ÔC pcenam im minentem prçnuncicnt.Siautem homo peior ex aftîduts admonitionibus fit, pcenam infliger ,quam nonçxpe-(ftabamus. Nefeimus terminum uitaf» morsobrepit, quu inmcdijs uoldp,»-tibus

IOAN, OECOLAMP, ^^9 tibus uolutamur. Nemo litcras habet, qiiot annos uióurus fit. Cur iguur Deo non obedimuSjSf à peccatis,quç animam damnant, defiftimusc' Fallût femulti,quum occulté pcccent,putan tes Deum fua uitia nefcire. Si in tcne-brofo nemore ambulares amp;nbsp;in dcfcr-to, in quo rarilfime homines uiden-tur, nihilominus Deum non laterent tua opera.Cauete ab illius ira quç fçuif fimaeft’proni etenim omncslumus in U aria uitia, quibus Deus exacerba-tur.Opcramini bonum, Deo placens,’ Nam duo hæc fimul pcrpctuo cohæ-rent, à peccatis ceflare, amp;^operibus charitatis infiftere.Si à peccatis nô cef faucrimus,neque aliquidboni facie-mus,faltem quod Deo placcat,

Interrogcmus iam pueros,quam fidem profiteris, earn ne, quam apo-ftolica ccclefia nobis tradiditCDic mihi fidci articulos. Credo in Deum pattern omnipotentem,creatorccoeli terrae,amp; c.Pueri hoc fidei fummarium

C o N C I o exalt;5ïifljme tcncat, fiC non folum ojquot;«-profcratj fed portus corde, ut omnciu fiduciam fn Deum creatorem conij-^ ciaf,quodil!um ueht poflttdefende re.Hoe cft,Deus cmnia creauit cocli? amp;nbsp;terramjUiGbilia ÓC inuiGbilia. Omnia quæ efTe habent, à Deo funt, quia fineipfo faóü cft nihil Frumentum» uinum, oleum, lana, ÔC quiequid uf-quam cxtai.imó SC angcli à Deo funt». Hic cogitandü, hare omnia noftri eau fa clTecondita.O quam mifericors pagt;-ter cft,qui talia nobis indignis conceF fitCQuid deinceps non dabit, quidue negabit filijs fuis ^'Senibus Qc aliquó progreflïs in fide myftcriaTrinitatis elucidanda funt,quanta fragilitas hu^ mana percipit ♦ Vnus eft Deus, qui omnia fecit,tam ca quç in cœlis,quàm quæ in terris. Si in Deum confidis, cet tus fis, fatanam tibi nocere non polie, taceo hominem Iceleratilïimum. Cre-dere autem cft firmam fiduciâ m DeS ' habere, ÔC omnem fpcm in ilium col-locare

IO ANgt; OEGOLAMP* 5^1, locate, fepofhis .omnibus creaturis, hocŒ facit» ut D.eö ueic diligamus,a!i as fiaus crit amor amp;nbsp;falfus. Sequitur, Etinlefum Chnftufiliumeiusuni-genitü) Homines in uniuetfum ci ant damnati propter peccata omnigena, fed Cbriftus fuftulit peccata in hume-ros fuos,pro nobis fatiffaciens patri,et libcransàmorte ætetna,ut iamChri-fto utuamus» Qui hoc credit,honefte, Qi. fecundö Dei praecepta uitam fuam inftituet, amotis uitijs, quantum po-tcft.Nullaresodiofior apud Chriftia-nos,quàm peccatum.Deus Adam öd Euam primos noftros parentes crea-ueratjód in paradifum pofuerat,mandatum jtenue dans', quod practergref-fi,f alliditate fatanæ decepti,à quibus nos originem habemus. Scitis quid ilU egerint,quidcÿ illis accident, hæc coa ■ tagio Sd nobis quoeç adhæret fid inna-ta eft.Quis non hoc in feipfo quotidie expcritur,praccipue, ut darum eti,hic morbus tn pueris erumpit paulatim, z 5 Ind-

C o N C I o

Indplunt cntm mentirt, furari, Icu« cffe,parentibus refponfaïc,Deumna timerCjquicquid illts dicatur. Si illa e-rumpcre uidemus, uirgis ói. plagisin tCmporcoccurrcndum, ne morbus in ualefcat, alias uires augmentabit,amp; o* kumcaminoaddet, donee torus hogt; mo ueneno ifto imbuatur * Acqui-rSt fic ( fi iè fe non emendauerint.refti tenntep primis plantis) fibi æternam damnationem ♦ Nemo tam iuuenili actatc cft, qui non mox fentiat amp;nbsp;intcl ligat, quid bonû quid malum. Nam hæc lex naturæ omnibus inferipta eft, Quod tibi uis fieri,alteri etiam kceris. Nihil in his,quibus ratio, 8C Canior in telledus eftjintermittamus, ne feategt; ncris fatanac mancipent ♦ Admonco hiepueros, fiuideritis parères ueftros in audiêdo uerbo Dei ncdetftilTimos, ne ill IS fimiles efficiamini-Ratio Domi no eft reddenda, ÔC quifep pro fe.Dili-gite uos alTiduo eoncion cs adiré au dire,Dominus gratiam dabit uberem

IOAN. OEC OLAMF.

in fut agnitione,SCaditus ad omnes uirtutes fic patcbit. Dominus cuftodi et uos ab omnibus, quibus uerbum Dei cftcontemptui.

Quarc Chriftus mortuus eftcut nös ab ætcrna morte redimcret. Dilcctio Dei immenfa, Hlio fuo unigenito non pepcrcitjfed pro nobis omnibus ilium in mortem accrbifftmam dedit, ut qui credit in eum,non percat, fedhabeat uitani ætcrnâ. Diligamus igitur cum, ctcolamus debito honore,ob tanta be neficia. Quæmaior dileóto potuiffct cfleopuellidilecfîinîmic'Siin foucam aquip plenam cecidiffes, amp;nbsp;ab ignoto extraherertSjfi morti iä uicinus, ut om nes de te aóum eflc dicerent, ct iterum fanitatem recuperarcs per doóïimedi cicuram, fatis gratitudinem oftende-re no poffes fcio, ob tâ ingens benefi-ciû acceptû»Multo maiora beneficia i Chrifto accepimus.qui nos è faucibua latanae eripuit, ab inferno liberauit, ui tam æternam promifit, amp;nbsp;angelorum gaudia«

C o N C I o

gaudi'o. O chare puer, die in animo tuojin çternum no peccabo,cum tam fœdaÔdabominabiiis res fit peccatu* ImOjfi mille mortibus urgereris,tn pec catum confentire non debercs, Chrigt; ftusfuit filiusDei,antequam coclûôd terra conderctur,Sc prçfîxo tempore à patre,homo fadîus eft, abfe^ omni labe peccati,conuerfatus nobifcQ in ter-riSjSe tandê paifus pro peccatis totius tnudi.Difcite pueri patientia-Chriftus crucê baiulauit in humeris fuis Chri-ftus inquâfanginolêtus, alapis percuf fus.flage!latus,et coronatus fpinis.Vc ftra membra mortificate in tèpore, ne mais innafcatur.ct tandem cum ueftro maximo damno crumpat * Sequitur in fymbolo apoftolico*

Tertia die refurrexit à mortuis.afcen ditjSC c.AufcuItate pueri 8C fenes,neil la uerba murmuretis abfcç intellcdu» Aurea funt, ÔCdigna ut in corda omnium feribâtur digito Dei, Refurrexit Chriftus à mortuis,et nos refurgemus»

Dubitas

lOAN^OECOLAMP» 36^ Dubitas corpus tuum à morcuis refur rc(Hurü ç'Chnftus id dixit,qùi mentiri nefcit,Sedet ad dexterâ Dei patn's,inde uenturus, mail’s poenâinflidîurus, ptjs auiêpræmia eoclûipfum daturus. Omnia tradita fut ei à pâtre in manus fuas ♦ Quanquam nos adhuc in terris fimus, fragili corpore præditi, tarnen futura gaudia, nobis per Chriftû pro-milïa expeiflamus.Et quibus namilla promifitc'lllis,qui piam amp;nbsp;boneftan ui tam poft agnitam ueritatem ducunt, qui in hoc feeuîo multa incommoda fuftinent* Quia qui pic uiucrc uolunt inChrifto lefu/pcrfecutioncm pati-entur.Qiiû autê Dominus id prædix-crit,moleftû nô fit, quantumuis multa amp;nbsp;uaria patiamur propter nominis il-lius glonhcationê. NecefTe fi Dom ino potentijuel rcgialicuiinfcruiturus es, multa pericula fubeas, labores inex-hauftos infumes, frigus fentias, quo aliquid lucelli accédai forti tuac.Domi no potius inferuias,de pracmio dubita mi-

^66 C O N C I O minfme^quia promifit illafedaturum inæternapatiia.

Credo m Spin'tum fandïum ) Qai docuitet docet omnes fideles uen'tatê, quam Chnftus nobts prædicauit. O-peratio autcm ïllius, utmundus cum fuis cócupifcentfis nobisuilefcat* Agt; dolefcentes uos bic admoneo cu mail cogitatus diu in cordibus ueftris per manen t,certo fciatis fatanâ adciïe,qui hunc igncm exufflet.Et)cite ilium per orationêó^ eleemofynam.Spiritus bo nusmcmoriâ ætcrnorum bonorûin-ftillat,amp; omnebonum, ne malum lo^ cum habeat, Si pigri fumus amp;nbsp;focor^ des,cumàbcnigno patreuocamur ad cœlcftes epulas,bene agit et cptimo iu rCjCigratiam oblatäreuocat,quä uber ■ rim nobis mcra fua dementia dederau Digni enim fumus multis uerberibus» plagis percuffionibus, fi poftagni-tam gratiam relabimur in priftina pec cataJncefTus uefter difplicet maxim è» iicrtes fciflac, hinc inde fluentes, indp ‘ cant

IOAN» OECOLAMP.

cant anunum malcfanû.Supcrbi eQis etinflati, fenibus nullam reuerentiam exhtbentes,Spiritus fanóus id uos no docet.Cur illius adflaium negligitis? Indidte bellum fatanæ cû pompa fua, idcp orationibus alfiduis. Refiftiteui-tqs,quac in uobis fuccreicunt» O pue-ri dileôi, difeite libenter orare oratio-nem Dominicam, tune in egregiosut ros euad«is,reipublicç noftræ ingens dccus,et Chriftianat religioniornamê tum.Fugite ab illorum confortio,quo rum animus ardetad perpetrandum malum.Hi funtuiri mali aeperuerfi, qui totis uiribus eonantur, ueritatem opprimere,morib’,côfilqs amp;nbsp;uitajquâ tarnen non polTunteuerterc, etfi paru illam obfcurcnt, fed in peôoribus illo rum, qui mendacqs gaudent. Deus eft mifericors ÔC benignus, ilium itae^ inuocate per Chriftum.Et ne gratiam Dci collatâ fpreucritis more quorun-dam infamcntium aduleicentulorum, qui male Gbi dC hic ÔC in future confu lunt

3^3 C O N C I Ö ' lunuAmittcntbrcut florcm i'uuentiigt; tis,amp; ipfam uitam, 6C recolhgentin animo quidnam cgcrinr.

■ Credo ecclefiam catholicam)Onigt; nium quiunquam fuerunt , tam ante Prophetas,quàm poft Apoftolos,una eft hd es .* fióecdefia unincrfalis,uno in loco iam non eft, fed orbem terrannn Chriftiani incolunt fparfim. Nefalla-mini,quafi folumrnodo Chriftianacc defia fit,qnacfub papa impio militât» Dominas ubiquefuos habet.Ecdefia äutem uera habet uerbum Dei, uctüs nouumTeftamentû, habet facra^ incnta,baptifmum Si euchariftiam.Si quid contra dotftrinam Euangdij ab aliquo, quantumuis fantfto, ud did’-'tur.ucl fcribiturj fit tibi tanquam anathema» Si papiftæ docent Dei cul-lt;um et honoremfi dignitatem Chrifti» fequere Si amplctftere illam dotftrina, fin aliter, hoc eft fua fomnia Si ditfones,fuge ocius,ne aliquid fermen ti adhçreat.Neqt facile illis credas, qtf* dicunt,

IOAN. OECOLAMP. ^37 Ult omnia,operatur omnia, facit deni-qucnos orare, quomodo tQ angeli of-fcnmt preccsCQuam quod ipfi per ad hortationcm fuam faciunt nos arden-tius orare, quo magis preces noftrac ad Deum pénétrée,amp; exandtantur. Nam quod ad DeCi attinet, no h?bent quod expédiant,fed quantum ad nos,utma gis feduli,amp; attentiores in prccibus fi-mus. Ita hallucinatur Faber in primo dido Pt ophetæ,quod perperä citauit.

Errat rurfus in fecundo,quod ex 33. cap.Hiob produxit ■, quem hoc modo citat.Cum fuerit angelus,qui inducat, unus ex his fimilibus,amp; nûciauerit iu-ftitiam hominis,eius miferebitur,amp; di ccf,Libamp;raeum,nedefcendatin corru ptioné.His uerbis Hiob,probare uult interceiïtoné Sandorum At Scriptu-fah^c ci minime fcruire uult. Quia(fit tienia dido ) non intclligit, amp;nbsp;male ÔC infîdelitcrtrâftulit. Qirod EiiudeDeo loquitur, intclligit Faber de Angelo. Nam ubi interpretatur ; Et annunciec y iufti-

338 DE INÿOCAT» SANCTORVM iuftùiâ hominis, debuiiïet ad Hebraf* cam ueritatem transferre : Vt a nnuti-ciethominiiuftitiam eius.lntellige uc ro per uoculam(eius)non hominis iu-fiitiam, fed Dei : ut interim taccâ, cum dicit: Vnus ex his fimiIibus,Qijod in-tcrpretari debuiflet; unus ex millibus# Eccc tibi Fabrum, qui in una media li nea ter lapfum turpem admodum cógt; mifit. Nunciarc pro annunciarc.lufti' ftitiam hominis, pro homini, amp;nbsp;iufti^ tiam hominis, pro iullitiâ cius, hoc eft Dei.Nam Gc habere oportet ipfum tcgt; xtum,ut commodum fequatur: Libc.» ra eum, ne defcendai. Quis eft, quern hie hominis miferetc'De Deo dieftu eft, non de angeloiGcuti fciolus Faber opi natur.Necp ucro angelus dicit ; Libera,quod Faber dicit, darum amp;nbsp;apertS efte, fed Deus loquitur hæc uerba i Si fenfus eft,ipfe ( in telligc poenitentem ) libcrabitur, ne defeendat in corruptio nem. Inueni enim in quo eipropicicr Sxcuti fcriptura folet facere.ut opus rci geftafj

• nbsp;’ IOAN, OE CO LA MP. 33p

geftæ,quail's eft intferatiogt;etiam ftgni-hcatione miferabilium uerborum an-nuncict,

- Eft autem hare buiusloci expofitio. •Siquando,angdushomini cuip’am fc adiungerçt,cui infpiraret.ôt; annund* , aret,quid fado opus eflet, ÔC recipcrct uiamiuftinædiuinæ, cum eo Deus in vgratiam redibit, amp;nbsp;cuftodici eum ab a-lijs imminentibus malis.Per poeniten-. tiam namcp, quæ ftta eft in conuerten.. do de nouitate uitæ, Deus placabitur* Eccehtc no fcribitur,quomodo ange^ lus intercédât,fedquomodo angelus hominem adhortetur,annûciet,amp; do.» ceat,quod angelorS pfficium eft.Qua tecum gloriatui Faber,quafi probauc rit,nugis profedo res expediri nequit.

Rurfus producit aliam fententiam cxloan.cap.5.Qui non honorât filiS, nec patrê honorât, qui eû mifit. Quia ego ôe pater unum fumus. Ex quibus uerbis (Faber inquit)belle colligerc lt;ft, qui no honorât fandos, Chnftum y Z quo-

34° de INVOCAT» SANCTORVîi quocp ipfum ignominia afRcere. Nam fancfli unà cQ Chrifto et eius pâtre quo qucunumfunt»

Ioan.17.Et mcmbrorum unitas u* nà cumChrifto capite, fine controuet fi a proba net concludit interccfiîon em Sanôîorû, In hts cnim ufuit Chhftus» in his opérât,amp; in his honoratur. Ha-cfîenus Faber. Ex hocargumêto fcqui tur,quod Fabcr cxcudit, quod ununt; qucmcpChriftianum adorarcpoffciri CO honore,qui folius Dei eft,quod nS^ quamquifi^ fideliumpcrmjfit. Chri^ ftum aîquali honore unà eum pâtre ho noramus,ÔC hoc idcirco quia Chriftus cutn Deo pâtre unus eft Deus, Huius generis unitatem tu nufquâinuenies» Quod autem in 17. cap.eft,fideles unß eftc.ficut pater in fih'o,ct filius in pâtre. Deus fidèlibus fuis hanc dignitatem dat.eam^ ex gratia,ut ex gratia id fint» quod Chriftus à natura eft.adoptionis fcihcetfiltj;amp;: ficutiDeus pater perfilfi um cognitus eftgt;quandoquidem filiui

in

IOAN. OECOLÄMP. 54t. in operibus ui'rtutem amp;nbsp;potcntiam pa tn's reuelautt:fic poftea fideles, quia in hishabitatgratia Chnfti, quæ ipfa operatur Opera Chrifti,gloria et potê-tiaChriftiin fidelibus,neceirario co-gnofcitur,in huiufmodi dignitateu-num funt» At hienöferibitur fidelem acquali honore cum Deo honorandü» Nec fequitur:Deus in coelis eftjn coe-lisuiuit,in coelis laudaturamp;benedi-citur,idco cocli inuocadi funt, fiue fint fpirituales, fiue corporales cocli, qui e-narrantgloriamDet»

Efifanè Chriftusin omnibus fide-libus, in eis cognitionem Dei opera tur, ut ipfi unius Spiritus 6C fidei fint» At hoe Deus fidelibus non dedit, ut ip fi uerus Deus fint, ficuti Chriftus e(h Nec hoe Chriftus fuis amicis Apofto-lis dedit,ut ipfi fint mediatores, aut in-tercelTores,atcp adco Chriftus ipfe. Et ita Faber, fi gloriam Chrifti quarerer, belle deprçhcnderet,quare fanói non fint inuocandi: Nâ haeceft gloria Chri

54.2- DE INVÖCAT* SANCTORVM fti. CaetcJumfjgloffulamadderc uult adidquodeßad I imoiheû:unusmegt;* diator eft Dei hominum, deberct quocp affingcre, quo huius gloHuIam probaret.Nam adhuc ne unam quidê literam Scripturaf habet pro fc,

Alrj adhuc unam fentennam in me-diu adducuntex i.Moyficap 48.qua fie in Ddputatione ßadenfi ad fuu in* ftitutum obtof to(quod aiût)coilo tra* hebant.Quiafcriptum fit lacobum di xiflede Manafie Ephraim, Supcf cos tnuocetur nomen meum, fie nomt na pan um meorum. Abraham,fieIfa* ac.Quibus turn refponfum eft, quod nodos loquendi in lingua Hebraica non intelligant.Namineo loco,0ifin al ns locis tantum eft nomen inuocari, ac nomine gauderc,er nomc recipere, ficuti eft Efa.4. Apprehendent7. mu hercs, uirum unum,fie dicent : Panetn noftrum manducabimuSjfieucftibus noftris operiemur,tantummodo inuo cct nomen mû fuper nos. Hoc eft,tan

cum*

IOAN. OECOLAHP. 545 tummodo gaudeamus nomine tuo,ct uxorcs tuæ appdlemur, Sic in libris ucftris bona fide translata eft in Moy-fe in co loco,que modo pofui : ut meo nomine, SC nomine patrum meorum Abrahä amp;nbsp;Ifaac uocentur.Quod om-ninononfpctftat ad corum inuocatio ncm’.aut indicentjubi fcrtptû fit,quod quifquam ficoraucrit: Abraham ora pro Ephraim, autjifaacorapro Ma-nafle.Hinc bene uidere potcftis,quod nullo fundamcnto nixiloquantur,fcri bant,iudiccnt,amp; condcmncnt^

Et ut tandem finiam, nc uos putc-tis, quod nos fandos ipfos ignominia afficiamus,notate quis honor cis,SC quacuoluptas cis fit maxima. Obferua tc quid DominusDeus in cis,ct per cos óperatus fit, quod perfeueraueruntin fide erga Dcum, impendcrunt corpus 6^ facultatcs fuas, 6C quicquid habe-bant,quantiquanii ci ant,propter glo-' riam amp;nbsp;charitatem Dei. In eis no erat tanta k «-«nsi«, tanta arrogantia, tanta y 4 aua-

344 DE INVOCAT« sanctorvm auaritta, tantS odium,amp;inuidia,tan-tuscôt€mptus,ÔCirnfio. Sed chantas, tolerantia,pax, temperâtia, modeftia, manfuetudo, humanicasjamp; intimuni; , deiiderium Hierufalem ædifîcandi,5C numcrum eius complendi, hoc dcfide rium etiamnum in eis perfcueia(.\ bi itacp nos per fidem, amp;nbsp;charitatê in co-munionefantîîorum permanferimus, erimus amp;nbsp;nos conciues in eorum ciut-tate,imô Gmul membra, ÔC cqhæredcs Chrifti. Hoc eft ill ud ipfifllmû, quod Mariæ, amp;nbsp;fandlis,atqueadeô Deo ipG ' gratiiïïmum erit,qui fuam gratiam amp;nbsp;fauorem ad hoc Isrgiri dignctur per ' Chnftum,Amen.

Coiv

34f

CONCIO AD ADOLESCENTES^ cjuumßicr amenta corpo^ ceptiiriyualde tttihs nece(]aria, cum expofttioneJymboli ^po ßoliciy Ioan, Qecokim' padio autore,

VOD üin pucn's ct i'nc ( ruditis,qut laöe opus j habenbnon folido cigt; 2^ bo,dilt;flurus fumdd fc nes et doórina Euaiv ______gcltj initiati in domi-bus proprijs fumma diligentia exerce^ ànt,nefruftracgo ucrba facia.Dome-ftica cnim inftitutio,eacp fedulamuliS pondcris habet, amp;nbsp;ecdefiæ Chriftianç necelïaria res, quam fi negligimus, ul hadcnus pro dolor,conciones noftrç, quantûuisdoôæ ZC piæ,paruminpe-óoribus puerorû adhærebunt, quorS fenfus uagi,et ad leuia proniores,^ ad feria.Nam pauci,quacfalutisfunt, cu-y y tant,

CON CIO

curant, m'fi in timoré Dni inftituant a cunabulis. Alloquor autê iâ uos pucb los»qui Cbriftonomê dcdiftis in baptif tncsparences ueftri,Gnt adhuc in uiuis an mortui,bono fiC Cbriftiano animo wos facramcto baptifn«' ecdefiç Chri-ftianat obtulcrSt, ut mudo ÔC pcccatis moriamini. Cogitate quarc Deus uo-bis uitâ ilia dcderit,nó ut folû hie uiua lis,Ct ingêtes di uitlas cógregetis»fed ut regni coelorû participes fitis. Quod fo lu aflèquûtur timétcsDeû, amp;nbsp;operated iuftitiâ.Si male uixerimus.ei in tria peC catorû cucurrerimus,cômuni more iu uenû et puellarûgt;aeterna dânatio dab(f 6^ ignis perpetuus, quia Dns iuftus eft iudex. Nec hoc prætcreundû,quod in (odo gaudiû perpetufl cum angelis,et omni'b.fanô:is, fi in prçceptis Dei am-bulaueritis,nâcifcemini.Siautêiniqui rates peccata innumera perpetrauc ritis, nihil aliud quam ignis perpetuus cQ diabolo uobis dabitur. Adolcfcétcs ex praccepto Deiparentib.ueftiis obcx

dire

10 ANZ OE COLAMP. 347 direinoîTinjbusiencminhcxccptisns, quçadfaluté animçfpeôât, alias fiob ' fequamim, nullam excufationé apud Dcû habebitis.Dfo pnmus honor debet,alter parentib.Quid utilftatis acq.-rcres, fi parties tibi fauerêt,oniniû bo-norû hæredê conftituerêt,in dclicrjs fo ucrêt, SC Det granâ,abfqjqua nulla fa-lus,amifteresrNihil nocêtius fit'dâna-bihus. Eftagrûuclle poflîderc plcnû fentibus ÔCtribulis,« regnû tonus mû dicotctnnerc.Dns tandê SC illos mue-’ n^et, quahdo iudkaturus cft mûdum.' Ferè pucri amp;nbsp;adolefcêtcs multttudinê populi fequâtur, nullû difcrimê habê« les inter bonû amp;nbsp;malû. quoi S animus diuina autncféit,autcôtcmnit.Verbo Domini uos obeditc in pnmis 8C illud diligcnteraudiieamp;aiïiduo.Etfi parê-tes ob id irafeantur ÔC frcmant,plus a-nimo infideat, ne pattern cœlcftem ad ira cômoucatis.qui corpuset animâ in infernudetrudit,^ parentes carnaleSt qui folû inexternis poflût incômodare

Vter

j48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C o N C I o

Vter igitur magis extimefcêdus,Deus qui omnia poteA, quicp cceleAia bona promifit, an parentes, qui folû terrena dant,quç hoftib.expofita fût, amp;nbsp;breui momento amittûturfCer tè Deus. Scio tan^ ungues meos parentes aliquos, q omnino cauet, ne pueri illorû audf ant ucrbûDei» O ftulti ÔC peruerfi ho^ mines, indigni Chriftiano nomine. Necefle eft omnê hominê aliquo Deo inferuirc,igit aut Deo cœli ôi. terrç co-ditori,aut Diabolo, hoAi humant gene ris inferuias côfequês eft. Sic ChriAus SaluatornoAer dicit, qt^nemo poAîl duob.Domints feruirc.Qui Deonolût feruire,fatanæinferu)ût;amp;: omnes fata næ minsAri funt,qui ChriAianâ uitam nôgcrunt. Hocipfocû ChriAianorÛ pueri baptirant.fatançoperib.utabre nunciêt, admonêtur,fic^ fpondentfe ChnAiane uelle deincepSjfi uita côce-datur,uiuere, ÔC audire que Deus præ-cipiat, amp;nbsp;4gt;mi(taf,id^ faôis præAarc, fi uero qd prohibcat,id cauere. Neep aliud uotû Deo gratius, Periuri cAis,fi

ÎOAN. OE COLAMP. 54^ hoc uotû in ucntö abigitis ♦ Ne dicas, ego nihil promtfi in baptifmo.Parères et fufceptores è lauacro id nomine tuo promiferûtquosetiâ hortor et moneo. ut infiftant,quo huic uoto fatisfiat Ma gnum fuit pictatis officiûgt;fi puer coeno bioalicui feadftiinxiflct,infcruitium culms Dei,Ct perpétua paupcrtatê.Ve ru nifi illcói effentpromiflis et mira a-ftutia.nunc^hanclaruâmalorû fubijf-fent,pcrpetuô fe uoto obftringctcs, c3 nihil minus in coenobtis inuentû fit, $ ucrus Dei cultus. Pucrorû maior pars nefeit quid fit Deus,quid fatan,gd bo-nû,quidmalû,idcpfirmitcr credo.Ne-que talis Deus,uel fatâ,quêadmodû pi ôores in tabellas, aut parietes pingut. Si nofti,quomodo Deus mifericors fit, D«» benignus, mitis.mâfuetus, lôganimis, paticns,iuftus,amp;c. uerè DeS agnofeis, per illas enim rcs propriê«quid fit Deus difcimus.Ecótrarió fatâ nihil aliud eft, Sata«, immifericordia ,odiö,inuidia, homi-ctdiâ,mendaciû,irrifio proxtmi,et om

ne

' C O N CIOquot; * ■

nc malö. Ttc,hi funt filtj Dci,qu/ in uiV* tunb. «nnocêtia, mifcricordta, pietate» chan'tate no h(fta,Dc3 fequunt.Hi au* tc filtj fatanç,qui mêdaces fü hcrudeks immifericordes,parentib immorjgeri» periuri.qiiiDeoobfequunbeaquçDco placet,fcdulo peragüc,qui faranç infer uiunt,quæilli placet,ftudenr. Vis iatn Deo inferiiirec'in Chriflö prçc'puc uer teoculos métis tuæ.fis iuftuSsbrnign**, mitis,ueriis,tîdelis Abrenûciafti in ba ptifmo fatanæopciibus,quaenâillius opera,dicä paucis. Hominib.male Io* qui,a}ios irridere,et conrênere,uiduas fubfannareQifencs, nulla reuercntia exhibereparentib. Qi praccipiioucrbS Dei côténere, nomê Dei blafphemare, Mundani homines pôpofèincedunt, laccratiscaligis quafi perpétué uiéîugt; ri, ludûrpcrgraccant, choreas impudP cè ducur,de una platca ad ahâ curfitât» per totâ noôc, quietéfenibus Q( infir* misinuidêtcs fuis damoribus. Paren-IÖ prçccpta negligût,quicqd illi dteuf, pro ludo habétjimô quod doicndû eft»

10ANlt; OECOLAMP» 35t maior pars illoru nefcit orarc Dominica orauonê abfolutè, Sgt;C fi fdunt,tame uis uerborü tllis abfcódita eft.Murmu rat preces iHasJicut nônæ hacflen’ pfal tertj carmina fuCurraröt ♦ Pucri autcm Chrifto fer uiêtes etpenitus addgt;Aigt;his turpiflimis peccatis nó poUuunt. Nihil uobis in pictaie « religioc uera im-pedimcto fint,hi g turpiier « ncquiter uita hâc breuê tranfigöt,fini uel faccr-dotes,uel laici.Supcrbia enim et faftus huius mundi, Deo nun^ placuerunt» Arrident,ut palaeft, illa adolcfcentib* quç nonda fuç rationis fût magiftri,^-tÇ no cogitât uitac cxi tu, Vanitas eft amp;nbsp;icdu(ftio,ludcre,bibere,beUjgerarc,o-tiari» O potfimè iuuêtus noftra infti lutaeft à teneris. V idcmus fruóus iatn in fenibus paru Chriftianos. Quêad-modum pritnis parcntib. in Paradifo, omniü deliciarü horto, pomi efus inhi bitus à Dco.ut in illü ante omnia refpi ccrêt.quu autc guftatüt pomü,fuafu di aboliinciderut in nó dicêdas mifcrias, quibui adhuchodic omnes premitnur.

5ft C o N Cl o

Sic res pucrorû habent, qui putant mundi gloriâ multa iucûda ôi. dclecfîa bilia habere,ÔCnihil cflequâ mel dulcc cû praîfentiiïimu ucnenû hic la teat, Si dânatio perpétua ♦ Ncqj honefta gau-dia,nec^exercitationcs coporales quae cû decoro fiunt,,phibifa effe uolumus. V ei û fatan adolefcêtes Si puellas, fi ei acquiefcût,miris aftuttjs Si obledamé tis feducit, ab omnicpbono auertit,ut perditi homines exiftat, ut fine timoré Domini uiuât,utpudicitiâ,quæ fingu laredccus puellaiû eft’abqciât.adeô ut tuhil curêt Deâ,ueritatê,iuftitiâ,probi tatcm,honcftatê,ÔC alias uirtutes.Inde autê uenit maior perditio illorû, ^d au dire uerbû Dei nolût,nec ad id à paren tibus cópellunturjöC ducunt.O paren tesincfcitis qualis cura humeris ueftris fit impofitacO pücri,quando qd inba ptifmo ueftri caufa promifTû fit cogita liseNô côtênenda fûndico uobis,quae Dno ^mittunf;requirit illefi'dê noftrâ, « perfides pumïurus cft crudcliflîme*

Domû

IOAN* OECOLAMP. 35^

Dominus duas uias nobis dcmon-ftrauit. V na ad uitam,aliera ad interL turn ducit, arrigite aures o pucri Dei; Vnaafpera eft J fpinispicna ÔC fenti-bus,quam pauci uadunt, fi autcm in-greflus fueris.plana eritetiucunda,ad Uttam aeternam ducens. Akera primo deledlabilis apparec,quafi ad omnia bona uehens, quü autê ad finem uen-tum fuerit, præcipitat nos adinfcrnas babitationes, ubi fatan ÔC. mali fpiri-tus inclufi funt,SC ad iudidum feruan tur Jtaloquitur Chriftus Matth.7.In troitc per artflam portam,quoniam la ta eft porta.S^ fpaciofa uia,quaE abdu* cit in exitium, multicp funt,qui ingre-diunturperillam . Quoniam angufta eft porta 0^ ftritfta uia, quae abducit ad uiiam,amp; pauci funt, qui inueniunt iV lam.InartftauiacftChriftianoru ho -minum uita, in qua feinfeculi huius perturbationibus exercêt,nec ceflanf, neep quiefeunt, donee ad optatum locum ueniant. Dicut quidam, an non z con

5J4 CONTRA. IN PSAL.CXXXVII confodalibus,qui mihi notiditni funt, adliçrcbo,aut cQ uicinis gàudeâ.an no couiuaborfemetautbisin hebdomax da CÛ illisfCarcufianus monachus efle nolo. Quis hanc præfchptâ régula [et uabitc' homines fumus. Audiconfiliu mcurn.quia fcio,quç folet mudus obtj cere,amp; obedi ucrbo Dei, fen ties brcui rêillam St:doôrinâ, quæiam maxime difp!icet,tucundänbi fore, ÔCgratilïi-mâfacile^ fadu. Dubito minime,gra tias mihi ingêtes âges, qd te ab hoc ma loliberauerimmeo confilio, Optarim uobis adolefcètibus oculos ad côtuen dû.qualemnâfinem quidam foi tirent, hic bene potus,ô^ infanus inierfîcitur» ' «lie membre aliquo mutilât, hic bellis adhçretetiâ intuftis,côtra datum iura* mentöjob uilê pccuniolâ,amp; mifcrètni cidatur,more beßiaru, alter laqueo fit fpenditur ob leuê caufam. Et quisenil merare genera mortiû po(ïèt,quibus hi.qui amp;nbsp;Deo et parentibus inobedien ces fûtjOccubueiût î'Nôopus ullo ex2

plo»

lOAI^. ÖÈ COLAM P. 5^5^ plo,quum quotidie uidcamus, quctn uitæfinem ht ncbulones habeant. Eo «tiammodo alloquorpuellas,Salaces funt, foctas habent petulantiores hir-ós,derident quemuis adolefcentc,im-^ pudicis cantilcnis fefe exercer. Quaeda pueros occulte pan'ut,et tune àu| pub h’ca fcorta fiuntaut ad paupcriem redt, guntur,cum ita contcmnuntur,ut mi-îcræ pcrpctuo fint. Quis pi obus tuue^ nis tam petulans animal in confortiQ doniugale flagitaret iIn ueftituquem (ümptumhabent, bone Deus,pauper culæ pucllæc'genres non admififient hanc fuperbiam in ueftimentis. De5 igitur difeite timere,etuerbum eius ex corde audite quotidie fummomane, amp;nbsp;Dominica die. Nelt;Ç triftitia uos affi ciat O Chriftiani pueri,fi contemnami, ni ab alijs ob Dei cultum, Domino id fumme placet, fan's nobis eritDomû no uiuere et mori. Cogitate poti’,quo. modo ilium fequamini, 6C egregieco- , temnitc hoclcue hominS genus,hos z X in-

C O N C ! O inlïgncsncbuloncs, qui nihil norunt, quàm conufuari,ludere,ÔC plateas rerc,quo uidcantur ab alqsJdem fit di dlum puellulis. Si hic longaconcedi' tur uita, amp;nbsp;illam in omnibus lafciutjs confumimus, alibi in igncmproijcic-mur pcrpetuu. Hieremias dicit Thregt; norum cap. 5. Bonum eft uiro, fi por* tet iugum in adoicfcentia fua.Et bond uiro, fi crudierit animam fuam ad Fe* rendum iugum præceptorû in pueri' lt;ia fua.Si Deo inferuierimus, tentatio num mare moxtranquillum erit,quia Dominus fuos nequa^ deftituit. Senes qui à Deo per uerbum Euangelij illuminati, noruntquædico, Si ex tO' co corde conqueruntur fuam miferia, lt;n qua nati et educati funt. O fi talia de Deo ÔC eius Euangelio,inquiunt, au-di(Ièmus,quafia iam,Deo fit laus,audi mus,iniram Dei nunquamincidifte mus.Pueri arboribus comparantur te nelliSjad omnem flexuram aptis, fi de bico temporeplantantur, cumautem arbor

IOAN. OECOLAMP, arbor iam fenuerit, omnis labor fru-ftraneus ertt, citiustp frangeres illam, 5 alio flelt;îîcres,quum iâ narura fua fcr tur.ldm'derc ctiâ eft in irrationalibiis animalculis. Si Ico hominibus cohabi tat,manfuetus amp;nbsp;cicur fit.Eadc res eft cum pueris. Mala confuctudo multS facit adprauâuitâ. Verba impudtca loqui fiCleuia, indicium eft pcruerfi* cordis, Vos maiorcm curam,quàm haeftenus adhibete, follicitè cogitan-do quibus cum ueftri habitet, Qc quid ■ loquantur, haccep cura ôi, follicitudo Chriftianum populumfaccret, Puerl æque Dei funt, ac ft un^i effent in fa^ crificulos, uel intrufi in cœnobia mo-naftica. Animo profundo infideat,6C exhorrefce, fi in ira Dei es, potcris ne quietc ac fecurè dormire ( Crux eQbo no uiro, fi cum proximo inimicitiç in tcrcedunt.Et ingenuus puer,fi parens cxcandefcit in ilium, ob facinus ali* quod, nefcitquô abcat, ut iram illius declinet}Uel tentât omnia, blandicdo,

Z J ud

35Ö C o N Ç I o uel lachn'mandö, quo patn' réconcilié tur. Quanto magis cogitandS,ô(f om^ nia tentanda,quo patri cœlcfti recon^ cilicmur,qucm toties omni hora offen dim us, quidedit corpus amp;animam« Modicum dant parentes carnales, fi ad ea, quæ à Deo libcrali dono accept mus.cotuIerimus.Deus pater puniuit femel totum mundum aquis diluufl, exccptis odo perfonis, quas incolu^ mes à corruptionc aquarS in area fcrlt; uauit ex mera gratia. Sodoma amp;nbsp;Go-morrham cum alq's ciuitatibus igne combuffit coelefti. Multa milia horai* num uartjs in bellis dedderata funU ?uis ilium Dominum non timeretîquot; ardus eft ad iram, pœnitentiæ tern-« pus côçeditin multos annos.Prophcgt; tas fuos mittit, qui iram amp;nbsp;poenam itn minentem prçnuncient.Si autem hogt; mopeiorex aftiduis admonitionibus fit, poenam infliget, quam non esçpe^ Gabamus. Nefeimus terminum uitar, mors obrepit, quû in medijs uolupta^ tibus

ÎOAN» QECOLAMP.

tibus uolutamur Ncmolitcras habet, quoi annos uiôurus fit, Cur igitur Dco non obedimus,6c à peccatis,que animam damnant, defiftimusc’ Fallût fc multi,quum occulté peccent,putan tes Deum fua uitia ncfcirc. Si in tenc^ brofo nemorc ambulates amp;nbsp;in defcr-to,in quo rariflime homines uidcn-tur, nihilominus Deum non latercnt tua opera.Cauete ab illius ira quç fçuif fimaeft gt;proni etenim omnesfumus in uaria uitia, quibus Deus exacerba^ tur.Operamini bonum, Dco placens* Namduohaec fimul perpetuo cohæ-rent, à peccatis ceffarc, ôt^operibus charitatisinfifterc.Si à peccatis nô cef fauerimus, nequc aliqutdboni facie-tnus,faltem quod Dco placeat,

Intetrogcmus iam pueros,quam fidemprofitcris, earn ne, quamapo-(lolica ccclefîa nobis tradiditc'Dicmp hi fidei articulos. Credo in Deum pa-trem omnipotentem,creator? coeli 6C tcrrx,amp; c.Pucri hoc fidei fummarium

Z 4 ex-

5lt;?0 C o N C I o cxadïlïime tcneat, ÔC. non folum ore proferatjfed potiuscorde, utomnem fïduciam in Deum creatorem coni)-ciat,q(iod illum ueht ói. poffitdefende re,Hoc eft,Dcus omnia creauit, coc!$ terram,uinbika ÓCinuiTibilta.Om-nn quæeflehabcntjàDeofunt, quia fineipfûfacftû eft nihil.Frumenium, uinum, olcuni, lana, amp;nbsp;quicquid uf-quam exrat iinó ôCangeliàDeofunt* Hic cogitandû, hare omnia noftri can fa efle condita.O quam mifericors pa^ ter eft,qui talia nobis indignis concef ' fttfOuid deinceps non dabit, quidue negabit filijs fuisCSenibus QC aliqud progreftls in fide myfteriaTrinitatis clucidanda funt,quanta fragilitas hu^ mana percipit ♦ Vnus eft Deus, qui omnia fecit,tam ea quç in coelis,quam q uæ in terris. Si in Deum confidis, cer tus fis, fatanam tibi nocerc non pofte, taceo hominem fceleratiftimum. Cre^ dereautem eft firmam fiducia inDeS habere, Si omnem fpem in ilium coK locate

IO AN* OE C OLAM P* 561 locate, fepofitis omnibus creaturis, boem facit» ut Deu uere diligamus,ali as fiaus erit amor amp;nbsp;falfus. Sequitur, Et in lefum Cknftu filium cius uni-genitö) Homines in uniuerfum « ant damnat! propter peccata omnigena, fed Chriftus fuftulit peccata in hume-ros fuos,pro nobis fatiffaciens patri,et liberansdmorte xtcrna,ut iam Chri-fto uiuamus; Qui hoc credit,honefte, fecund jDei praecepta uitam fuam ipftituet, amotis uitijs, quantum po-teft.NulIaresodiofior apud Chriftia-nos,quàm pcccatum.Deus Adam Sd Euam primos noftros parentes crea-ucrat,6^ in paradifum pofueratjman-datum,tenue dans', quod prætergrcf-n, caliidir a te fatana? dccepti,à quibus nos originem habemus. Sciiis quid ilU egerint, quideß illis acciderit, hæc con tagio amp;nbsp;nobis quo^ adhæret inna-ta eft*Quis nonljoc in feipfo quotidie expcritur,præcipue, ut darum eft,hic morbus in pueris erumpit paulatim«

Z 5 Inci-

JÄ C o N C I o

Incipiuttt enim mentiri, furari, ïcues efre,parcntibus rcfponfarc, Deum no ttn)cre,quicquid Uiis dicatur. Si illa e-rtimpcrc uidemus uirgis Si plagis in temporeoccurrcndum, ne morbus in «al^cat,alias uircs augmentabit,SC o-leum camino adder, donee torus hox mo ueneno ifto imbuatur ♦ Acqui-röt fic ( fi (è fe non emcndauerint.refti terintep primis plantis) fibi atternam damnationem ♦ Nemo tam iuuenili artateeft, qui non mox fentiat Si intel ligat i quid bonû, quid malum« Nam haec lex naturae omnibus inferipta efti Quod tibi uis fieri,alteri etiam fcccris. Nihil in his,quibus ratio, SC fanior in telleóus eftjintermittamus, ne fe à tc^ neris fatanae mancipent. Admonco hie pueros, fi uideritis parères ueftros fn audiêdo uerbo Dei nedediffîmos, neillis fimiles effieiamini-Ratio Domi no eft reddenda ,0C quiftp pro fe.Dili-gite uos afliduo conciones adirc Si au dire,Dominusgratiamdabit uberem

IOAN. OE COLAMP.

•in fui agnittonc,SCaditus ad om nes . uirtutes fie patebit. Dominus euftodi et uos ab omnibus, quibus uerbuin Dei eftcontemptui.

Quare Chriftus mortuus cftAit nos ab aeterna motte redimeret. Dileótio Dei immenfa, filio fuo unigenito non pepcrcit,fed pro nobis omnibus {IJutn in mortem accrbiiTimamdedit, ut qui ''ereditin cum,non pereat, fed habeat uitam ætcrnâ. Diligamus igttur eum, ctcolaraus debito honore,ob tanta bc neficia.Qiiæmaior dileóio potuiflet efic o puelli dilectiflîmi c* Si in foueam aquis plenam cecidilTes, ab ignoto €xtrahereris,fi morti ia uicinus, ut om nes de te adum cfle dicerent, et iterum fanitatem recuperates per doflimedi cicuram, fatis gratitudinem oftende^ re no poifes feio ,ob tä ingens benefi-ciS aeceptij.MuIto maiora beneficia à Chrifto acccpimus,quinos èfaucibus fatanae ertpuit, ab inferno liberauit, ui . tarn æternam promtfit, amp;nbsp;angelorum gaudia»

^^4 c o N C I o gaudio. O chare puer, die in animo ruojin çternum no pcccabo,cum tain fœdaamp;abominabilis res fit peccata* Imo,fi miile mortibus urgereris.tn pec catum confentirc non debercs ♦ Chrigt; ftus fuit filius Dei, antequam coelû ôi terra conderetur,ô^ prgHxo tempore à patre,homo fadlus eft, abfi^ omni labe peccati,conuerfatus nobifeS in terris, Si tandê paffus pro peccatis totius mûdi.Difcite pueri patientia-Chriftus crucê baiulauit in humeris fuis, Chri-(ius inquâ fanginolêtus, alapis percuf fusjflagellatus,et coronatus fpinis.V« ftra membra mortificate in têpore, ne malü innafcatur.ct tandem cum ueftro maximo damno erumpat * Sequitur in fymbolo apoftolico.

Tertia die rcfurrexit à mortuis.afcen ditjSi c.Aufcultate pueri Si fenes, ne il la uerba murmuretis abfcç intelledu* Aurea funt, Sidignaut in corda omnium feribâtur digito Dci.Refurrcxit Chriftus à mortuis,et nos refurgemus«.

Dubitas

10 A N» OE COL AM ?♦ nbsp;nbsp;3^^'

Dubitas corpus tuum à morcuis refur retflurü f Chnftus id dixit,qui mentiri nefcit.Scdetad dcxtcrâDei patris,in^ de uenturus, malis pœnâinflic^urus, pijs autê præmia coelûipfum daturus. Omnia tradita fût ci à pâtre in manus fuas ♦ Quanquam nos adhuc in terris fimus, fragili corpore pracditi, tarnen futura gaudia, nobis per Chriftû pro-miiîa expe(5latnus.Et quibus nam ilia protniftKlIIis,qui piam honeftan ui tara poft agnitam ueritatem ducunt, qui in hoc feculo multa incommoda fuftinent. Quia qui pic uiucre uolunt inChrifto lefu, perfecutionem patt-cntur.Quû autê Dominus id prædix^ erit,moleftunô fit, quantumuis multa amp;nbsp;uaria patiamur propter nominis il-lius glorifîcationê.Ncceffe fi Domino potentijuel régi alicui inferuiturus cs^ multa pcricula fubcas, labores inex-hauftos infumes,frigus fentias,quo aliquid lucelli accedat forti tuac.Domi no potius inferuias,de præmio dubita mi’

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C O N C I O

minime, quia promifn iliafedatiirutfi inarterna patha.

Credo in Spintum fanóium ) Qiit docuit et docet omncs fideles ucritatê, quam Chriftus nobis prædicauit. O-peratio autem illius, utmundus cum fuis cócupifccniijs nobis uilefcat. dolefcenies uos bic admoneo, cü ma- ' Ij cogitatus diu in cordibus ueftris per ' inancntjccrto feiatis fatana adefic,qui liunc ignem cxuffieLEiiciteillum per orationêSC eleemofynam.Spiritus bo nusmemoria æternorum bonoriiin-* ßiilat,amp; omnebonum, nemalum lo* cum habeat. Si pigri fumus Qi. focor^ des,cum à benigno patre uöcamur ad cœleftes epulasjbene agit et optimo itl re,fi gratiam oblata reuocat,qua über »im nobis rnera fua dementia dederat» Digni enim fumus multis uerberibus» plagis ÔC percuiRonibus, fi poftagni-ram gratiam relabimurin priftinapec cata.IncefTus uefter difplicetmaxime, quot;nbsp;«eftesfdiîæ, hin c inde fluentes, irtdp can«

IOAN» OE COLAMP.

cant antmummaîefdnû.Superbf cftïs et inflan, fenibus nullam reuerentiatn cxhibcntes.Spiritus fanóus id uos no docet.Cur illius adflatum negligitisC Indicite hélium fatanæ cû pompa fua, idcp orationibus alTiduis. Refifliteui*’ tijs,quæin uobis fuccrefcunt. O pue-ri dilelt;?îi, difcite libenter orareoratio-nem Dominicam, tune in egregios ui ros euadetis,reipublifç noftrac ingens decus,et Cbhftianae religioniornamê tum.Fugitcab illorum confortio,quo rum animus ardet ad perpetrandum malum. Hi funtuiri mail acperuerß, qui ton's uiribus eonantur, ueritatem opprimere,mcn'b’,eôfilrjs ÔC uita,qu^ tarnen non poflunt eu eitere, etfi para . illam obfcurent, fed in peôonamp;us illo

rum, qui mendactjs gaudent. Deds eft mifericors fiC benignus, illumitatç inuocate per Clii iftum .Et ne gratiam Dei collatâ fpreueritis more quorun-dam infanicntium aduleicentulorum, qui male ftbi Qi hic ÔC in future confu lunt

C o N C I o' lunt.Amittcntbreui Ho rem fuuentt^* tiSjQi. ipfam uitatn, amp;nbsp;recolligentin animo qiiidnam cgerint»

Credo ecclefiam catholicam)Om' nium quiunquamfucrunt, tam ante Prophctas.quam poft Apoftolos.una eft fides: ÔC ecclefia uniuerfafis,uno in loco iatn non eft, fed orbcm terrarum Cbriftiani incolunt fparfim. Nefalta-mini,quafi folummodo Chriftianaec defiafit,quaefubpapa impio militât» Dominus ubiquefuos habet.Ecclefia autem uera habet uerbum Dei, uctiis nouumTeftamentü, habet facra* menta,baptifmum óé euchariftiam.Si quid contra dodrinam Euangelfi ab aliquo, quantumuisfando,uel dici-tur.uel fcribitur, fit ribt tanquam ana^ thema» Si papiftæ docent Dei eufi turn et honoremfi dignitatem Chnftt» fequercamp;ampledere tllam dodrina, ftn aliter, hoc eft fua ibmnia amp;nbsp;tra^ ditiones,fuge ocius,nc aliquid fermen tiadhçreat.Neq; facile iliis credas, qui dicuntgt;

10 AN. CECOLAMP. 3^^ d/cunt, Patres amp;nbsp;Epifcopi cûtotacc-clelîa , in Spihtu lando congregate id conftitucruntjcum tair.en contra uerbum Det apertiflTimè pugnet,crgo nemo contradicat fub poena æternæ damnationis. Valeant cum fuis nae-nfjs,quibus totum orbem dementa-runt multo tempore. Pueri difcant ÔÔ cdifcant uerbum Dei, tunc iudicare defide amp;nbsp;uerbo Domini polTunt, Sgt;C non facile à Dei doótrina deHectent. Oues Chrifti yocem eius audiunt,0C fequuntur,quocuncp duxerit.

Remiffionem peccatorum ) Quidam fuerunt harreticorum,qui remiffl onem peccatorS negarunt, amp;nbsp;nefcio gd nocêtis dodnnæ è cipite fuo effin xerint, Abeât amp;nbsp;hi c6 fuis erroribus, Chriftus peccatores ad fe quotidie uo cat, emendatio uitar praedicatur omni bus, ut remidionem ommum fcclerij affequantur.Ne folliciti fins deconfef fione auriculari,Domino quotidie Ôd omni hora peccata ueftra confiiemix

A ni.

570 C o N C I O

ni, quae ipfc fol us deler. Curam zgfté uos patres feruorum et anci'llarum,ne per anni fpacium adeo turpirer et fine timoré Dei uiuant, hoe Deo grarifli-mü erit.Conciones matUtinas audiat* in quibus Dei agnitionem haurient« quacininum erit uitat honeftae» Remit tite omnem inuidiam ói odium, tune pater ueftcrcozleftis remitter amp;uobis peecata ueftra. Habemus remiflionê peccatorum, ubinamc' In cruce^quati do Chriftus paffus eft pro peecatis no ßris,imö totius mundi.Ne credatis au tem illJs peccata efle remifla, qui fcelc-rare ÔC impure uiuunt, Abfit, ut illi in ChriftS credär.quia cor impurS habet amp;nbsp;plenum fpurcitie. NcC^ aliquisof-fendarur,fi quid graue ferendum in mundo ob iuftitiam Dei Si gloriam» Habemus promifTionem de carnis no ftrç refurredhôe, de qua fid cl is dubitat minime, fed nihil certius nouit, quant poft hanc, aliam efle meliorem Ôd bca-tiorem uitam»

HatC

KOAN» OECOLAHP. 57t

Haec eft fides noftra, quam ab ine^ unte aetatc cdocfti fumus, quam^ om nes Chriftiani profitentur, ncqueaha doccmus, quicquidSe nobis nugcn-tur papiftici. Si ilia uiua in uobis fuc-rit,opera fua producer,Quid facit ba-ptifmus.emundat nos fuo modo à pec cat IS. Et ficut aqua mundat corpus, ira ÖCucrbum Dei mundatanimam Vi-tarn maculatam 8(. peccatis plenam ab iiorreamusjfi Chriftiani ueri eflc uolu mus. Quanquam pronitas peccandi adfit,qu£C, ft in Dominum fperaueri-mus, per ipfius gratiam tollitur. Oremus fedulo-,ut gloria Dci noftri pro-greffum habeat, regnum^ illud am-plietur in omnes fines terrae,rumpentl bus imptjs.Oratio autem noftra fiat fc cundum Dci uoluntatem, quæ bona cft,nobisqî ualde utilis. Die, O pater fantfte auxiliäre infirmitatibus no-ftris, ignofee peccatis uartjs, da fidem retftam, ad omneopus, quod tua uo-luntas requirit.Libera nos à mato.hoc

A i eft

- c o N C I o eft fatana, nëfuum in nobis habeat im periumJn hac Dominica oratione ex ercitia ueftra fînt « Seponite libelluIoS precum impiarum, quorum munduÄ plenus cft, Nequc fimilcs hypocritis fitis^quibus nihil amoenius et dulcius* quam fuaspreccsiatSarc coramaltjs, quicpinangulis platcarumftant, quo. uideantur ab hofiibus, qui fuam mer-cedem habcnt, nihil enim à Deo expe-óent præmq, Matth. 6» Coronidem addcre uobis utile, admodum neccflarium, cum iam ho-rae tempus elapfum fit. Oro atque obr tcftoruos patres perDominS noftrÄ lefum Chriftum, ut exemplum ChrP ftianuin çdibus ueftris pueris et famu, litio præbeatis, probate corda ueftra^ percepturi facrameta. Si Chriftianam uitam infidet animo deinceps duccre,. adfitishilari animo, fin minus, procut fugite, aut rei corporis fanguinis Domini eritis, Autfi more confucto. poftfeftum pafchalcjdepago ad pagu tra^'

ÎOAN. OECOLAMP. 57J iranfcurrere, moreinfanicntiû confti-tuiüis, prißinosmores renouaturicS pocults ôi. fcortis, fciatis uos damnagt; tionemfufccpifle.Tu pater, quçfo,tn-fta amp;nbsp;urge filium tuum aut famulum, uthuc non ucniat,menfam Dominica dehoneftaturus,6C fibi indicium fum-pturus. Non unius diei cft negotium, fed quoaduiuimus, nolumus papifti co more conuiuas facratiffimac menfç dominicachabcrc.ValeantpapiftæcS fuis erroribus ♦ Non parua res corp© -ris amp;fanguinis Dominifumptio »In hoc cardorci uerfatur,ut nouamut' tamuivtamus,rclióa phftina pecca-i nbsp;nbsp;nbsp;trice. Ex fide non fießa omnia proflu^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ant,ÔCres fc bene habebunt, bic SxS

in fiituro feculo ♦ Et hi, quemeunque uiderint Deum colentem, fummo a^ more complctßuntur.Si hanc charita-tis reguiam imitaremur,ut proximum I aeque diligeremus atque nos, hofti-l bus bene precaremur, tunc Dominus de nobis gaudium prjeipuum habe-I ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A 3 r«t

374 c o N C I O

rct.Nec folumin uerbo confiftit Chrl diana ui'ta, fed in fadis ói. opct ibus, alias Chnfti nemen male audit apud infidèles. Dominus fua gratia mentes omnium illuftret,quo nihil non fiat in cius gloriam amp;nbsp;ædifîcatio-nein ecelefiæ caiholicæ,

Amen»

57?

DE SACERDOTlSjC VI VS NOMEN pó /Mobilem (luendatn-,(luiadhtic ui uit)ß/ebo, morte indigna, ^nno

I Acerdos uerê cptfcopa* lis homo,et ipfa humanj yas liberalitascpjinrufti' 'cafeditione,nefcio quid j®«*£defignarit,leuiculä rent dicunt cflc, qui eum nouerant,quia principis animo, apud quemmagna digniiate et autoritäre degcbat, cxaccr barat, non fatflo aliquo digno morte, fed ditflo acerbiufculo, ad laqueunt condemnatus.Sentcntta itaqi lata,mit titur ad eum nobilis quidam fatis cru-delis,(atis immanis, cü feruis aliquot, ut nulla accepta fatiffaôionc, eum fu-fpenderet. Intrarunt midi in ædes fa-cerdotis, falutarunthominê familiarix ter ridenti orc, tanquam hofpites opti mi ac grati » Nâ illius domus hofpitqs fiorens hoininû nobililfimorum amp;nbsp;to

A 4* ttus

57Ö H 1 S T O R I A

Qus ukinitatis * lu (Tus aliquid edulij adornare,fenæx prandto pcradioabi luios , graf O animo fe id faccre dixit» Et parauit ilico conuiuium ualde opi-parum.Comcderût, amp;nbsp;hilarttate mulgt; ta prandium illud ho.neftarunt. Ab-fumptocibo, Nobilis dixit adfcruos, facerdotc menfç adhuc accufnbêtc,ôô nihil mali fufpicantc, Su fp édite faccr-dotfm illû, hofpitcm noftrû,idcp mox perfîcite, dignus cnim laqueo ob fcc-lus contra principcm fuG perpetratu* Abhorruerunt fcrui ab ifto facinorc. Hoc abfit procul à nobis,inquiunt,ot ilium, qui nos ita fplêdide tradîauitjla quco perdamus,illius cnim cibum ad- ■ hue in ftomacho gerimus indigeftum. ■ Impium profctfîo efl’ct faólum Nobili uiro J pro benefi'eio redd ere maleficiG, imo uitam abrumpcre innoccti. Pccu-niafortunisqj illius cotenti fimus,fan-guinem ôif uitâ ne petamus. Indignif-îlma cnim res homini incommodare, qui omnibus nobis hue ufque bene-:

fecit.

DE.QVODAM MARTYRE

Cccit, paint laute» 6C hofpttio accepit perliberainer die nodu^. Potius fii-* gæ locum Uli dabimus, ne omnium horarum homtnc interficiamus » Aut cur non ante cibi fumptioncmbanc deeofententtam crudelem protulifti, et ne micam panis fumpfjtTemus-Hoc cft amicitiæ tus amp;nbsp;hofpiiij fandbtatem uiolarc.Cum autem hacc agerentur in ter feruosôC Nobilcm,Sacerdostimo te plenus inquit, O uiri optimi ne taie excmplûdemeftatuatis, ne taie quid, defigneds, captiuum abducitc, amp;mc ipfum apud clementilTimum principe purgabo.Delatusfumfalfoj amp;nbsp;iram il lius quâ de me concepit iracundia cô-motus, delinibo. Sitis hofpitq me mores,et bcneficiorû acceptorum,leones crudeliffima animalia,hoc Roms in theatro publico cû feruo captiuo fece-tïjt. Nâ noftis me omnê Nobiliû fami lia placide animo.cu difpendio bonorum meorû hofpitio accepiffeJouitTe,.; humaniter tradlalTe^Ouç caufa ta feue

A 5 ri

578 H I S TO RI A

ri iudicrj crga me miferS, improbe fa^ citis amp;nbsp;federate, fi pergetis in ueftro in flituto.Scio mox principem huius fa-lt;fii poenitentiam adurum» Aliquanto aequiorcm, fi etiam aliquid mali defi-gnaflem.fentcntiâexpeifîaflcm mefiX biturû,qui uos paui Perfico apparatU inomneshoras. Aneminequic^ ac-cepi unquâ. Sciiis nulls uos unquam dedifle fymbolu, quod iam laqueo, o îniquiffîmum fadum,daturi eflis,idcß in domo mea, inter meos amicos^â^ confanguineos, indiefîa caufa * Recflè maiorcseum, qui fociumfefelliflct,in uirorum bonorum numero non pu-tarunt haberi oportere* At uero hofpi tern, uirum innocentem non modo ‘ fallere, fed fraude â(S perfîdia detrun-carc.qualepeccarum putatis^Si pergc ’ tis in federe coneepto, eontra rdigio-ncm Dei agctis,ex qua re,fi qua maeu-la eoneepta cft,arrigite aures,0C preei-pue tu Nobilis, non modo elui non poteft, ucrum ufque co permanat ad animum

DE Ql’ODAM MARTYRE 379 ahimn, ut fummus furor, confcienn'a inflammata à fa(ana,atc^ amenda nun qUam deponenda confcquatur.Nolt-te enim putarCjquemadmodum in fa-bulisfæpcnumcro uidetis, ces quialû quid impie icclcratecp commiferunt, agitari,et perterreri furiarum tædis ar-dentibus.Sua quemq^ fraus,ct fuus ter ror maxime uexat, fuum queme^ fcc-lus agitat, amentiaep afficit, fuae malæ cogitationcs confeientiarep terrent» Hæ funt impijs afliduac domcfticæfç fiiriæ, id amp;nbsp;uohi? continget, nifîab inceptodefiftatis. Paruam rem putagt; tis, obfecro uos per Chriftum, animo id uoluite,fi doäorem animarum uc-ftrarum interfeduri fitis,fine caufa,ßgt; ne iudicio, fineaccufationc, Gnede-fenOonec’Quid mali egi,dicite quaefo? Nihilhahctis,Deo fit laus, Beneficia quantum uideo,meamale collocaui* ob quæ iamneci trader .Mcahofpi-talitas mihi exitium adfcrt,quae ferua-rc debebat. Caufam proferre uUius mall

H I s T o R I A

tnali non poteftis.Cur mud eflis j’Dc' fftite t oto uos per Dei mifericordiam à tarn iniquo fado, à fcelere tamim-pio.Quid didura fit pofteritas, fi De-um «mere non uukis, obfccro,cogita te.Paftor.quo non purior,pudentior, liumanior,officiofior, liberalior un-quam fuit,occifus eft, ob inuidtam ab ouibusfuis,hofpitalis ab inhofpitalP bus,probus ab improbis,pudensab impudentibusjcaftusa periuris, impe ritus à canidis,ab auaris liberalis. Re^ filiteab hocpeccato. NepoHuatis ani mas ueftras fanguinc innocentis, Deo non illuditis, Accedfte prtus ad prin* cipcm, mequcligatis manibus ÔC pc* dibus abducitc, quo me defendam ab ifto criminein me confido, quod im* pingitis,Saluus,fcio,rcdibo » Placabo principis mei iratum animum,poft* quam meam audierit purgationcm. Obteftor itaœ uos per Dcum æquif-fimum,iuftiflimum,infallibilcmi,utdc-fenfionêmeam priusaudiatis, quàm iudicetis

tgt;E qvodaw martyre 38t iudicetis, ôi. antequam capitis pei it u-tum fubeam,purgation! fit locus* Spc falfatn mihi oftcndiftis, ueftra Hde, ac potius pcrfidiadeceptus,alias fuga mi hi,ß quid finiftrifufpicatus effciii, co-fuluiffem . Officio fimulato officeic» non hominis,fedbcftiae rationc carcti tis indicium. Quem unquam exue-ftroordine laefi, cui maledixi, quem bonis fuis fpoliaui i Duas resfanóiC-fimas uiolatis,amicitiä et fidem.Per di tiflimiigitur fitis homines ncceffeeft, qui fimul ödamicitiam di(Toluere,fld fallerc eum qui neminem læfit,lt;ona-mini, Vcrum quid opus uerbis, Domino iuftoiudici omne negotium c5 mitto,qui hochomicidium, quod per petrare uultis in me, impunitum noii finet. Sat crudelitcr cum fimplici po* pello egiftis, ÔC eos inftar beftiarum madaftis, nullo habito publico iudi-cio, in Caefarcanasep leges peccaftis, tmd eas contempfiftis , et fi mihi tale quid conüngatinon mirum. Euange-

38i H 1 S T o R I A

It) dot^rinâ pure à me hauOftis -, docid uos fidelifftmCjquæ falutê anitn it att^ nêtaa rependere uultis premiö.No ab ßmiles eitis ludç amp;nbsp;omnibus nnptjs.q unquâ fuerc. Dico uobis,ut paucis me abfoluâ,no fine federe me pcreßjs lu-gularco infquiflîmt SCperfidiofi uiri, occafionè quæritis me perdendi,nout undc tila fit: ex Euâgdij prsedicati'onc nafettur miht maIu.Hocfçptus,quod iam cuenJt,prafdtxt pubîico in roftro. Nâ nô femd quiïin uina Nobiliû,qiii bus inûdabât,ecclefiaftico more deto-narê,quoiû officium erat,fcelera quâe Edmicis maxime difplicent,fua à Deo tradita poteftate,emendare.exemplo à Deo cômiffb populo prçefTcjnô in ma litia,non in peierationibus.nô in ebrie täte,fed in religione,in fide, in abftinê lia» Verû ilh nô femel mihi in faciem re ftiterut ac dixerSt, mcû officium non «fie,ut illos,qui Domini mei exiftei et, corpus occidere pofTentjfi uclinr,feue re corriperê,quicgd agerent, hoc lau-dandurn

DE QVODAM MARTYRE JgJ dandS c(re,nec in ulla re côtradicêdff, me côcionibus iftis aliquid moliniqd* exitiû habiturS fit brcui triRinimû. Et nûc experiorSC fentio uenenû latcs in cordibus ipforum tandemerumperc» Atqui Chrifto id aeddit amp;nbsp;Apoftolis» Cum autem pergeret bonus paRor ex •gt; f^obilis uæfanus inftitinut ferui,id qd^ mandai fet,perficciêt. Nâ femel id elfe decictâ àprindpe,ut monatjCt fruftra ipfâ uer ba funderc de periculi euafione,fe litc-ras in finu gererc.ut morte illû puniat. Priuaberis o facerdos, inquit,hoc die, hac hora,hoccp momêto,uita:ob id ne indigneris,ne molefte ferasgt;locus fugç non patet.Satius tu pericliterisjamp; Ion galitera fias,quàm ego gratia amp;nbsp;fauo^ re prindpis menp'Us fans alias ergame exacerbatii careâ, Tandê ferui ingenti lutfiu, tremuls manibus ItgarSt facer-dotetam hofpiralê^tam humanû atc^ libcraliirimû,quem ad poftes fuarû ac-dium,non fine indignatione,adftante

Nobilt

J84 H I s T o R I A Nöbili fùfpenderûr.Sacctdos pins n/J hil aliud dicens:quàm Ctrnfte leGi mi fci ci c met Jefu faiua me. None hoc cft crudclecxemplü, lyrannicû fatfîû, ne furcâ in hoftêinfenfifltmum coiri miner et. Quis hâc rem tantam, tam^ atroce fatis cômodedicere,fan’s graui ter côquerijfan's libère uocifcrari,et cX P^uli dic^û iierQ appa tctinhoccruddifado, quodnômul* ti fapientes fecundû carnem, no multi p'otentes.nô multi claro gencre nati, à deo fûteledi ad regni Dei cômunionc. /Martyrium l^a/loris cuit^am/ anno 1525ßibmorßis,

IN quodam Bi ifgaudiç pago,paftor erat uigilans,ac homo in diuims lite ris crudituSjfandimonia uitar clarus, humanitate ÓC comitate infignis,facer ' dotali d/gnitate in multos annos egrc gie perfundus in fynodis compre-fbyterorum, dodi ina excellebat, ac etiam Epifcopo Conftantienfi gra-tuS) autoritate«^ ualens apud omnes, quibus

DÈ QVODAW MARTYRE 385 (juibus CU negocq aliquid habcbat a-inans pacis.Tragocdias inter fratres or tas mira prudenua fopiebat,ad mutua charitatem inuitans, boneftatcm uitx amp;morum emendationem in omnib^ conuentibus, quibus præerat, fumme extoUebat: fcipfum fæpe exempli gra^ tia,quS Utes fubnate crant,adducebat» HicquöEuangelrj Chrifti fermopu-nor in lucem diuulgaretur,ad t edt is u-biquc ex patribus (cholns,coepit mira auiditateeuangelicos libres euoluere, deuorarecp,quos iam olim etiam legc-rat,fcd nullointclleólu, nulla penficagt; laponeuerborüamp;ffentennarü. Naôo iudicio, ôd mtelligcnna accedcntc ex continua leóione homo fenex, apud fcipfum cœpit cog'tarean quantiste-hebris, in quantis erroribus totum fa^ cerdotale genus inuolutum iam longo tempore fuilTet, Deùm immortalem dicebat,quis unquS cogita iret,tam do óos tam fanóos uiros tot annis ita po tuifle à fcopo uerae dotHrinte aberrate, B tot

586 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HlSTORIA

tot errofibus tmplicari, fcripturam (a-’ cram fituamp;fqualoie humanæ faliuæ obdutHam, cófpurcaram^ amp;nbsp;à pauciï fimis cogniram.Seenim id EuangeliS» ordine quo fcriptum cft, nunquâ ere ' didiflc ueritatem cfFe, quum muita de crucc, de perfecutione, de turpiflïma morte in eo contineantur, óC facerdo^ tibus omnia quàm feliciffj'mc fuccede rent, nemoep contra eos One dano ma ximocaufam iuftam agere, publica ui tia emendareaufus, lam autem palam Euangelium uim fuam exerere, crucê in foribus efle, aduerfarios uerbi infa-nire,impios caput tollercac ad omnia facinora in pios defignanda audacilïï^ mos,Epifcopos quorum erat uerbi po tentiäaflerere, crudeliores efle ullos un«^’ tyrannos. Se igitur omnê dubita tionê, cum præfens feculum confide-rcr,abiecifle, iam manibus tenere, ocu fis uidere, Chriftumuera praedixilTe, quum tot Sant^orum corpora quotP die uirgis caîdantur,in exilium profcri

ban,'

DE QVODAM MARTYRE 587 bantur, lamcntur nô dicendis pœnts, igné tradanturcôburenda,aquisfuf-focentur, laqueo fufpendantur. Qiiis enim cnumerct pocnas,quas pi} homi' nés hoc anno,er apud Chnftianos per tulerunt, ob Chnftiliberamcôfeflio-nem f Quin etiam tumuirus ruflicus non dicêdo furore crumperet, furfum deorfum^ omnia ferrentjpius paftor) (nam hoc temporis, nemo audebat cö tra Euangclij prædicationem mutirc)-ne fcortatioms peccato inficeretur per petuó,duxitfamulam, quam domiha bebat, rehgiofam mulierculâ, ex qua etiam liberos elegantes procrearat, in uxorem.Infaniarufticorumaugmen-tum quotidie et uires fumebat. Cœno bia et facerdotum domos, tanquam in ftituta fuiflet peregrinatio ad fandum quendam,dtligentiffime inuifebant, quicquid edulij inuêtum hocmoxde-uorabant. Quod abfumereimpoflibi lc,hoc perdeban t, aut fecS auehcbant, Cohors quacdam agricolarum et in tl* , - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B X h'us

388 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HISTORIA

Ims pt) paftons ædes fe(ê /ngcflcraîf#. Nam nuHum difcrimen habebant in-* ter pium facerdotê ÔC impium:ÔC quae inuem'ebant, aut abfumebant gaudi'o pleni,fenem ad pocula Inuitantes, aut furto aufercbant. Etquod ualdcïnho-fpitale 5CcrudeIc,caligasnouas, qui-bus j'ndutus crat, fubtrahebant cû om ni moleftia,h'cet repugnaret,blando^ fcrmoneeos ab incepto,utdcfifterent» deterreret, furtum efle,dignam^ rent fulpendio, nihilom/nusquodillisiu-bitum crat, inftar beftiarum infamen-tiS agebant. Abitum parantibus, non potuit fcpaftor fîdelis à lachrimiscon tinerc. Heus,inquit, boni uiri, fu tu rant cafamitatem, exitiû ineuitabile uobis dcnuncio. Quidfibi uolunthi tumuf-tus,hæc turbaf' nullam aequitatcm,nul lam iuftitia fcruatis, nullus tam in ho-ftes quàm in amicos reipedus. Quid agitis, quem confultorem habetis, ad quem finem refpicitisfRapitis quic^ quid feie offert,more latronô. An non in

PE QVODAM martyre. 532 (n mentem uenit omnia tandem, quæ iamrapitis,de(lriiïtis,euertitis,reftitu.-enda effe ueftro maximo malo c* Quae feditio unquafelicem habuitexitume* quæ etiam pios St^honeftos inuoluitui ros, ut fortunis omnibus et ipfa uita pe riditentur.Euangelium practexitis, ÔC nihilEuangelij habetis tarn in ore in corde» Nequehunefurorem à meun-quam, qui uobis uerum Dei uerbum propofuijaudiftiSjaut didiciftis, Sata-næ eft Euangelium, quod omnia tur-bat, per fas amp;nbsp;nefas proximo fua rapit amp;nbsp;deftruit. Verum Chrifti Euangeliu docet, bene omnibus facerc, feditionê fugere,periuria uitare.Dico uobis, De urn iuftum iudicem hoc ueftro faifto offcnditis,ad iracundiam prouocatis, qui malum impunitum non finet. Vi-deteamp; perfpicitc.qua defenfione fitis ufuri, intelligetis abfque dubio,hoc quod dixi de uobis fatendu efle.Con-tra fecundâ Mofi tabulam ftrenue per gitis,quae proximi curam defcribit,ad

B 5 quam

3po mSTORlA

quam quifque Chnßianus ohligatuf. Scripts in Euangelio, quod in ore ue-ftrönatar, Quod tibi non uis,alteri ne fcceris, OfFendiiis infupcr mirum in modum totä Nobilitatem, Magiftra-tum ueftrum legitimum, cui iuramen to obftricfîi eftis,quorumcp fcriii. Cla^ desimminet, perfidiam Deus punire fokt.Än no fæpe audiftis à me, fidem iuramenri efle foluendamf Vinculum cnim eft totius humanac focietatis. Et legitimaiuramêta uiolare fempev fuit nefas apud omnes homines fobrios,clt; tiam apud ipfos Gentiles ♦ lofue iura-mentum præftitum Gabaonitis ferua uit, licet dolo hoc Ifraeliticx gentis effet obtentu. Saul hoc fœdus iuramen-to fancitum inter Ifracle»namp; Gabao-nitas, poftea rupit, difloluticp foederis amp;uiolati iuramenti poen as dédit fame amp;nbsp;fîliorum fuorum nece. Perpenditc, obfecro per Chriftum Icfum,quid aga tis,qualem inuidiam fupercaputueftrum confletis.Non eftparua res,fed capi-

DE QVODAM MARTYRE. 59t capiraljs,fedjnonemmoucre,cxcitare altos, turbare reipubltcæ tr anqutllum fiatum. Non qutcfcentnobtlesueftn, aiidaculi hommes,quos turbare è pof-feffîonibus eorum conamini, plus aequo crudeles erga innocentes, ccnfu ueftro lacuna rei famtliaris explebunt« fie in tributis imperandis tantum one-ris uobis imponent,ut ctiam liberi ue-ftri fan's pecuniarum dare no poffunt, ob delitflum ueftrfr, quod facÜiime in-tclligi re ipfa poteft. Poftquam furor femel conceptus cxnnóïus fuerit,alius alium prodet.Hæc ipfo loquente thfti uultUjfere nudus coram illis ftans,abi erunt nebuloncs, uocantes fencm deli rum amp;nbsp;ftolidum. Vnus ex tjs, nequi-tia praeftannor dixit,lam faepe à uobis per miflarum mendicationes,per pur-gatorq terrorem, per exequias defun-Óorum dcceptifumus, fpoliatiep, iam iterum repetimus profufam pecunia, Tacefacrificulcjfat boriorura adhuc habiesChriftus pauper fuit.no habens

B 4 quo

HISTORIA quo caput fuû reclinarct, adhuc mul ? ta habes.aut totam domum tuam eualt;gt; cuabimuSjincendcmus^.

Scdato partim ruftico tumultu, ód agricolis,«n gratiamiabieóis arm(s,aC. fumpns, quum mul» ex coryphæis fe-didonfs capcrentur paffim in agns,fine dclecfiu, fine mifcricordia,c»am pins paftor,nihil tale timens,ob Buange lij liberam prçdicationc, quod multos peflïme habebat, nodu à militibus in hocordinatis,crudeliffimis captus,qui cum ligatis in tergum manib. conftri-dîiscp pedibus magno fune,eq uo, præ fente uxore ôd liberis,abducebât.Quê fletum, quem ploratum, qucm eiula -turn, fi uidiffes,hi oftendiflêntjliquefa ôus fuifles:ôd fi ifti homines faxo duri ores,fcommata quædam in captiuum iacientcs,nihilcp crudelitatis omitten-tes ♦ Taies tyrannos habuit feculû no-ftrum, taies miniftros.quibus incenfus animus aduerfus eledosDei. Strepitu audi-

DE QVODAM MARTYRE* 3udito,nox cnim pauorê addit,fît con curfus maximus,nô uirorum,fcdmu-liercularum, quid nam fibi hic clamoy ploratus -, ëi. equorû multitudo ne -Iit,fummèexpe(?îabantomnes* Viri latitabant locis in tutis, nedcprachcn-derentur,PermultidifFugerant,nô fo-lum agros,uineas,prata,uxorem amp;nbsp;liberos , fed etiam fedes fuas patrias ifto rum hominu iniurtjs exagitati relique pnt. Abite,inquiunt,milites, 5C fecu-re fomnû capite, nihil periculi hic uo-bis imminet, cum faccrdote nobis res cft.Viros adduciteueftrosjfidomi fût» amp;nbsp;cum illis colloquia habituri fumus, porum intereft nodu uigilare, pagum armiscuftodire,abincurfionibuslatro num ÔC prçdonum defendcre. V crutn poft longum careen's tetri fqualorem, poft quæftiones crudeles amp;nbsp;nô dicen-das.tam in pudendis, qùàm in alqs locis, morti eft adiudicatus.Quid facino ris impegcrunti'fî audire cupis, dicam

B 5 hbe-

^94 HISTORIÄ ÜbcrCjquod res eft. Vxorem duxcfah non publice coramccclcfia, fed domi fuæ, paucis præfentibus,Dei iuflum fc quens, ne à regno Dei propter fcorta^ tionem exduderetur,iiixta dióS Pau^ (i, Earn ob caufam diets, aqua bonus pater fubmergendus, fuffocandus^C' Ob nullam aliam. Quia nihil feditio-nis, nihil fceleris de illo diccre potuegt; rSr,etfi quàm diligentiffîmêillius con-ciones,uitS SC mores per quofdam ma Ie fubdoios homines expifeati fût. Cö autem abduceretur per fpiculatorem ad locum fupplici), placide omnibus, quieum côfolandigratiaacceflerant, refpondebat* Verum cum facrificuU amp;nbsp;monachi eumeum morte lucftan-tem,oratione interna deditum fpiritui diuino, paradifum cogitantem, ob tunderentfuis nænqsjquibus eum à fa no uerborum Chrifti intellciflu, auo^ care ftudebant, eos no femel rogabat, ut filcrentjfe Chrifto lefu Domino cœ ■ hóe

DE qyODAM MARTYRE* jpj h' Â^terræ fua peccata quotidk confef-fum efl'e, abfolutione accepiffe, fc hac in re dubitare minimc*Chriftofaluafo ri meo, inquit dulci uoce, uitfîima lio-dieero grata. Nihildcfignaui, quod Domino hac in re propter quam dam natus fum.dtfpliceat, quictam tófcien tiam Dominus dedit, uideant hi qui innocentem fanguinem fitiunt amp;nbsp;eC-fundunt,quid incoeptent, qucm offen dant, cuius eft uerc indicate corda ho« minumtquia didtjMihi utndióam amp;nbsp;ego ulcifcar. Pellem hanc offibus uix h acr en tem.br eui alias abiedluruscratn (macilento enim erat corpore.) Noui memortalem, uermem, corruptibilê, ficin hoc natum.Eiiamolimdiemex-tremum exoptaui, pettjep diffolui Qi cffccum Chrifto.Cruccdignusobua ria peccata, quae in Dominum com* mifi, immaniffima, Qi Chriftus meus Saluator crucem ruftulit,in cruce mor tuus eft♦ Volo igitur ÔC tÿo gloriari in cruce t*

HISTORIC

cruce Domini noßri Icfu Chrißi.Häc r:ebulones quidam cygnæam cantio-nem ferre nó potuerunt. Carnifici an* nuerunt, ut fenemdcturbaretc loco» in quo fedcbatconftricfîus, paratusep ad la men am. In aquis diu fe mouit, a* deout fanguinolêtus fieret fluuiolus» Indicium certum, quod iußi fanguis hoc die effufus effet. Omnes qui ade* ' rant, uifo hoc fpeóaculo, moefti apud fègt;quidnam fibi fanguineus ifte liquo r uelit admirantur, ftupidi adßant attra élis crebris fingultibus.Domum reuet luntur tacitocorde,confiderantes ei quae atfta effent, licet nemo quiequatn diceret ob meta,qui illis incuffus, eo quod omnia tyrannorummoreexer* ccrentur cum rufticanis hominibus* Quid autem interea taciti apud fe co* gitarint, coiedlura aflequi non queo* O crudelia pclt;ßora,o perfidum fatftu* Haec ab illo häuft, qui fuis oculis uidit hocmiferum fpctftaculö.Dominus no iais omnibus ignofcat, Amen»

Hißo-

39^

i/lorid de R. ußico quodam 1525;»’ RVfticum uidi capite pleóii, meo ludicio? n quid perfpicio, uirum probum,iuftitiae atnantem,exalt;fïionS nobilium aceinmumhoftem,qui plus aggrauabant populum quam par effet, quàm pracftare poflent, quam etiä priuilcgia data tum à rcgibus tum à prindpibus permittcrent» Hiccapius poftquam fedatus elîètrufticus tumul tus, eo quod ad arma, quum cquituiu cohors hinc inde obequitarct, per fata, prata, agros, dienotfiuque, fed ulo quaerentes rufticanae feditionfs aurores, clam affet, amp;nbsp;fi neminem fuainhot tatione commouere, ut arma fumer et, potuifTet* Ädco timor ob præfcns pe-riculum omnes inuaferat, ÖC ob ineen fum pagum, cuius faói mentionê hic nolo inferere,dabituralias locus hac dcrecommentandi,nonfolum trepi-pidare, fed fugere latitarectiam foie-bant, in fyluis te abfcondcre, Horren-da enim

HISTORIA

da cnim paflim exempla in fimpfices cdebantur.quç terrorcm ingentem mi fens incutiebant. Dolo capitur mifcr, laôatur promifliombus, afTennt capitis difcnmê fe uenire nec unquam cogitauit. Intruditur in carcerem, diu in eo detinetur, egregie pafcitur. Cat' ceris cuftos om nein fulpicionê de prç-fenti pchculo adimit, emoilit que. Et quum diu carceris fœtorem perpelTus eflet, tandem ad quæftionem rapitufj ùaria homini obqciuntur fcelera,quæ nccfccerat,nec cogitarat etiam. Sex horis continuisjin acre uolitauit fu-fpenfus, lapide magni pondcris ap-penfo,quem cruciatum,horrorcm,tre pidationcm in membhs omnibus fen fcrit, facile contjcere pius leôor potent« Sudor paffim per totum corpus guttatim emanabat ferè fanguineus, adeo ut et ueftimenta, quibus erat in^ dutus, confpergeret. In ijs itacp angu^ ßijs cöllitutus, clamabat alta uoce ad

rauce-

i-

DE Q.VODAM MARTYRE jpp raucedmê ufcp,fed nihil profîdebat, ufrftra laborabat, neque tortores tam crudeles cômouere ad mifen'cordiam, fledere ad lenitatcm torturac potuit* Quum aurem ferè fpintum eiflaflct, indidaque defe daretappropinquan ti's mortis, demilTus eft fumma crude-litate. Quas uoces tortores efFutiuc-n'nt, quæ pcriuria excudcrintnon eft dicendum, Nihil mifer de fe fdens, neque membrum uHum mouens * Iagt; cebatenim in terra tanquam truncus uih's, paululum fpintum folummodo attrahebat qui uitæ indicium dabat. Examinatoies dubt} quid nam cum homine ifto,quem perdereomnibus modis ftudebant, agerent, quemin locum deponercnt,nc moreretur. At-tuiit quidam, quum altj timoré per -culfi acetum,SCaquamrofaceam,qua illum parum recrearunt refpirarequc fecerunt.Sumpto itaque cibo amp;nbsp;potu, iterum in fpcluncam, in qua nee folê, nee lu*

400 Hl s TO Ri A ncclunam uiderepotu«,eum dcmffé-runt, crudeltoribus pœm's exatninan-dum,rccuperatis corporis uiribus-O-dlodedm dtebus exaÆsjiterum quae-ftioni adrtlotus, articuli obi'ecfli, quos conftantiflimcnegauit. Varia etiain tormentorum genera excogitaruni, ut fakem aliquid ipeciem fcelerisha-bens, ex hominc exculperent, morte-que dignum inucuirent. Coaefti et hac nice rcinfeóa difcedcre, Poft dies au-tem uiginti torrorem quendarri inft-gnem conduxerunt ifti tyranni,qui ni hil crudelitansomittebat,quiôC ipfe falfa fpe delufus, coatftus eft fæuitiem rcmittcrc,i!Ium^ pronunciare efTein-nocentem, qui talem torturam ita con ftanti utiku ferre poftet. Nunquam fe tarn conftantem ôifimmobilem hominem , imó faxeum uidifte, abfque dubio finecrimineefte. Abeunt iaquan ta uicc Concludunt tandem imprj ad-dutftis falfis ieftibus»iUum corpore eße

t»ß QyODAM MARTYRE* 40t Jileóendum,quod ad arma,dan's indu cijs,condamalTet, feditionemqj noua commoucre uoluiffet* Damnationis dies côftitutus, mox fpiculator aduo-lat cum monacho, ingrediuntur in car ceremcum licflonbus. Interca ncfcio quid captiuo animus praefagicbat, ob horrorê, quem noôu fuftinuerat. Vo cantillum,utex fpeluncadnquam dû milTus erat, afcendere uelit, fc aliquid habere in mandatis, quod cum eo lo» qui uelient, in rem fuam elfe, ne ira in carceris tenebris periret. Dimittebant illi funem cum baculo, ièd noluit infi-dere. Hic mori uolo dicebat, torturas non amplius fubibo fçui(ïimas,fat pœ narum pertuli,membra mea lacera,ut tiullum ofticjfl amplius faciant. Si au* tem promittis me torture non fubqci* endum, ÔC uira non fpoliandum, neep iudicio fiftcndum, nifiæquis iudici* bus, ad uos ueniam,fît fi confiitucram àpudme, exiftoloco nunquâ pedun

C ela*

4oX HISTORIA

€lafurum,mdius eft femel mori^quàm quotidieita crucian. Poftlongam có' tentionem,promiferuntquidamexor dine fenatorio ilii.quicquid petierat ra turn fore. Extraóus itaque eftexfpe-lunca. Moxuifomonachojexclama-uir, falfus fum, deceptus mendaci ore, me miferum, uideo inßarc mortis ho-* ram, fomnium uerum habuihacno-óe, lyrannicc omninomecum agitur,, non auditus condemnor.Vosfubdo^ li homines, miniftri diaboli cur men-. tiri audetisCDomino iuOo iudici hanc iniuriam hodie mihifaóïam conque* ror, quod meinnocentem necare con tcnditis. Monachus interrupit fcrmo* nem miferi, crucem ligneam ex mani-ca cucullæ cxtrahenSjquam condem-nato digitis oftendit, admonês ut quie to fit animo, fcntentiâeffclatam,utca pite fpolieturjfruftra ucrba ferere, Cle mêtes habuiftfo homo,inquit,iudiccs in ióiu oeuli uolabis ad Deutn * Ob id

con-

DE QVODAM MARTYRE. 4©^ eonfitercpeccata tua tn mcamaurcm, S)C accepta abfoluîione fîlius acternt rc gni hodie futurus es. R.uftjcus,inquit, Àbito profligatiiTime monarhe, inm olim peccata mea depk)raui,quç Chri fto lefu foliim nota fût, qui amp;nbsp;rcmifit » quicquid unquam peccatorum feci, non opus habeo tua rernilîionc, qua ncc intelligis ncc credis, alias nm lim uiram tuatn tam fordidam, hypo^ criticâfcovtatione pollutam emêdaf-fes, uulpc tegis hypocritica uefte, qua multos fafpedecepifti,benenoui te. Si in animo babes ullamconfolationcm, • ex Euangelio Chrifti cam profer, aut abiftatim, fl talc quid non poics,ucl conteram te pedibus. Monac bus ftu-pidus Ô£^ triftis ad taie rciponfum ad^ ftabat, ignarus quid nam agerer, dice retcp.Spiculator prudêtiorMonacho, Domine, inquit, legfto illi mifero ali-quid de paffîôc Chriftfquç leóio abf-que dubio illiartidebit. Mifermona-

C Z chus

404 HISTORIA

chus nihil habebat confolationis nifi hgneumcrucifixum , quodperpetuó obijciebat huic condemnato.Ecce hic cft Chriftus tuus pro te crucifixus, a-fpice confortaberis.Refpon-' ditmifer,Illenon cft meus Chriftus, a-bi procul cum ifto ligneo Deo, in cœ-iis habitat meus Saluator, in quem ere do,quod me ab arterna morte rede-merit . Monachus cruce fc fignauit 6^ ingemuit,putanshominemilium ef-fe defperatum, Abdueftus eft in publû cum fori locum. Prçlcdta,ut moris eft, alta uoce,præfenteomni populo, cius cft confeftio,in qua nihil aliud erat, quam hominemiftum feditiofum fu' iiTe,ad arma cum induciæeflèntda-tx, conclamafte idque notftu, dormi-enribus reliquis. Interrogatus, an ita clTct,quemadmodum praeletftum, re-fpondit, fermonem ad protofenbam dirigens.PinguiufcuIcncquam,aliud nuhi, quum in carcere mecum eras, pro-

DE OyODAM MARTYRE 405 promififtt.Mendacia o plebs pia,prcgt; ’ Ie(fla funt » Cùcumftantias cur cmiiï-fti, quac caufam meam mehorem red-didilfent » Ego dicam quç omilTa funt ex jnduftria, ÔC ex mcra inuidia. Quu équités paffim raperent fimplices in-nocuos, talc nihil fpcrantcs, ab agris cum ararcnt,fulcos duccrcntgt;frumen-ta fcrerent, uineas atnputarcnt, nodîu dormirent cum liberis, ego collegt quofdam examicis ôi. cognatis inac-desmeas,utmcamp;aliosàrapina ÔC ui defenderent t non ut feditionê excita-rent, quâ angue peius odi» Noui quo-rundamnobilium inmeftomachum, ob liberam meam reprarhenfionem, qua erga eos ufus fum. Hæc cft caufa, cur condemnor. lulTus taccre, Nequa quamjnquit, tacebo. Vos multa pro-mififtis mihi reliquo fîmplici populo , fed mendaci ore. Iudex aderit iu-ftus contra omnes, qui taliamendacia populo perfuaferunt credenda.In ex-

C J tremo

4o^ HI s TO RI A tremo ludicio rarioncm dabitfs luGo iudici. Hcc non poiuerunt ferre ludp’ CCS, ob id iuGus abdud ne quid tu mu I tus fieret. Vbi ad locum fiipplictj ucn-tum,coronaque iTJilitum,quos condii xetat importuniffimi homines,cinge-returmifer, amp;;fptculator iubercteuni fietfîercgcnua, præuiaorationeDomi nica, noluit hoc facere. Habeo, dixit aliud prius, quod dicam uobis omnù bus, qui hieftatis, nequcrcor mihi a-pud uos piæcifain elTe defenfioncm, quemadmodffapud ueftros minifiros iniquos ludices. Hic dies meus eft, da igirur tu, in cuius mana uita mea eft, mihi locum ediflerendi paucula, quae in corde mco concepi, Ligatus fum, cuadendi nullus locus, ncque in ani x mum ucnit,ut aufugiam,breui in cœ-lumad pairem meumuolaturus. Sat mil/tum habes, qui me infequi potCx runf,fj ucl conarer alio declinare. Am dite itaque meplacido animo,o Chri-ftiani

DE QVODAM MARTYRE» 407 flï'ani,innoccntiam meam uobis de-clarabo,mccp iniufte dïco condemna-tum. Nam omnibus neruis mihi con-tendendum, atcp in hoc laborandum, utomncs mtclhgant, quàmimprobâ, quàm manifcftam, quàm confcllam caufam habcant aducrfarq mei. Gra^ uecft crimcn hoc ÔC uehemensjquo côdcmnatus, fed me apud uos ita pur gabo, ut nihil omnino criminis in me refideat,uobis teftibus,qui bue conflit * xiftis. Oportet etiam mcac exiftimatio n» amp;nbsp;liberorumconfulcre. Ab ineun^ teçtatc.qui mcnouerunt,teftes crunt« probe uixi nullius unquam fceleris uel periurq, uel feditionis conuidus, incidi in hoc periculofiflSmum feculff. in quo omnia diuina ôi. humanaiura funt cuerfa. Ruftico tumultut adhæfi, (quemadmodum ahjomncs,quicir-cumquaep habitant) An nô multi no^ biles fequuti funt Rufticorum exercp tus,nec non ciuiutes munitiflTimæ no

C 4 tnen

4o8 HI S TO RI A

men dcderunt Rufticanac plebi? Nccj autorullius tumultus fui, quemtan'^ uenenanfliimum ferpentem perpetuo odiui. Nequc ullum confjlium dcdbut talem tragccdiam in toro ferè terrarum angulo excitarent.Confuluimus No-bilemncftrum, quum ingruerentca^ teruæ rufticorum, ÔC quid nobis agcn dû efTet in his turbis, percontabam ur, uerum nihil refponfi aut confolatio-nis ab eo turn temporis accipiebamus. Nefdui ante ego ( ut de me loquar,re-liqui feipfos probe abfque dubio, fi o-pus foret J defendent) articulos, quos diuulgarunt edito It bel lo. Nec^ ab ul-Io unquam audiui,cur articuli talcs ab »llis confcriptieflent.Similitcr ignora-bam, cur fe palTim colligerct, ad arma quifçp proximum fuum uocaret « Cur igitur, tanquam latro captus, cur tor-turis uarijs tarn mifere uexatus, cur tä diu ac toties diftentusc'Praecipua cau -fa,^d rufticis adh^fi.lllos fccutus fum,

ne-

DB QVODAM MARTYRE 409 pegarc id non pofTum, quia res mani-fefta eft. Adhaffi il lis, pro dolor,fed ne-mini quiequam abftuli,nullas ædes in cendi, cuius criminisigitur mcaccux fant, præ cac tens, qui enâ feditiofi fue-runt^ Armis indutus, egrelTus domo, uicinos amp;nbsp;hocquosmecumhabeb-i, Ç fomno exeitaui. No negodd feci; palam eft. Oportet itaquc bane fufpi-cioncm Icuarc.atcp à me remouere cu-pio.Tumultus nocfturnusequitû me amp;nbsp;alios excitauit,infciosqui nam effent. An non probi uiri eft uigilare no Óu, quum proximo pcriculum im miner, alios excitare.illi fuccurrere. Hoc non eft feditionem mouere, cotrama-' giftratum arma fumere, omnia turba-re, grauiter peccare. Improbc itaquc mecum,£Ccontra gentium leges,qui-bus uerus Deus ignotus,agitis. Accu* fatorcs mei eftis acerrimi, ob q citis ua-ria fcclera,præcipuè autê pompa qua-dam uetborum feditiofummeeftedi-

C 5 ciits,

4lO HI STÖR I A

gt; cuis- quod nunquâ probables. Quur igitur meuos,qui accufaftis,m€ dam-natis Accufatorum ofFidum non cft damnare.neque tcftibus ulio unquam tempore tale quid permilTumeft» Acx quos peto indices, non iniquos, non fufpelt;f)os, qui caufam illam iufto iudi CIO perpendant, dein iuxta leges, non iuxta quorundä odium,quos ego mea innocentia exacerbaui, fiiudicandus fum.illiqui ad hocdeletfli funt,pronu cient. Si quis pudor in uobis,atque deö fi quismctusDei,fine fupplicio me dimitteredebuilTetis. Eodem acce dibquod hoc quoque intelligere pote-ftfs,meinnocentem condemnari.Per-pendite anteadlæ uitæ exiftimationê, bonorum uirorû teftimonia. Piorum fidem,dignitatem, religionem implo-ro. Cum ita pergeret exaggerare capitale fupplicium gt;nbsp;fpiculator eduxit gla-dium,tdque iulTus à ludice, ftantcm et pcrorantem capite detruncao ut in ter

ram

DE OyODAM MARTYRE 411 ram ftrcpjtu quodamcaderct trucus« Lingua m ore fediu uolutabat, ob ue-hemèntcm fcrmonemquem inftituc^ rat Sic Hnem fortitus eli hic probus Âf plus uir, de quo falfi indices nihi! ma-li potuerc aut inucnire, a ut ccrto dice-re, quamuis teftes diligenti inquifiii-pne paffnn obetrando praemiferant, quiindagaie.dcbebant illius uitam ôi. mores. Dominus det fpiritû fortitudi-nis omnibus, qui pro nomine illius aü quid patidebent, Amen.

FINIS.